Professional Documents
Culture Documents
Si Juan Ponce Sumuroy / Juan Agustin Sumuroy (Sumuroy o Sumudoy) ay isang Waray na namuno
sa mga rebolusyonaryo sa Silangan Visayas, noong 1649-1650. Nagsimula ang pakikipaglaban ni
Sumuroy sa bayan ng Palapag na ngayon ay Hilagang Samar, na lumaganap sa buong rehiyon. May
nagsasabing ang pag-aaklas ni Sumuroy ay umabot sa rehiyon Bicol at sa Mindanao. Ang nasabing
pag-aaklas ay tinawag na Rebelyon ni Sumuroy. Ang pinag-ugatan ng pag-aaklas ni Sumuroy at
kaniyang mga kasama, nang sapilitang pagawain ng mga Espanyol ang mga tao sa Silangang Visayas
at karatig na rehiyon, sa pagawaan ng barko, na noon ay nasa Cavite. Kahit naging kilala at
malawakan ang aklasan nila Sumuroy, natalo sila ng mga Espanyol.
Si DIEGO SILANG ay ipinanganak noong Disyembre 16, 1730. Ang kanyang ama ay si Miguel Silang
at kanyang ina ay si Nicolasa Delos Santos. Nag - alsa si Diego Silang laban sa mga Espanyol dahil
ikinulong sya ng magpetisyon siya na alisin ang pagpapataw ng buwis sa mga Indio.
Hinimok niya ang mga kababayan na maghimagsik laban sa pang - aabuso ng mga Espanyol nang
siya ay pinakawalan. Nagtatag siya ng sariling pamahalaan sa Vigan. Sinamantala niya ang
pananakop ng mga Ingles sa ating bansa. Nakipag ugnayan siya sa mga Ingles upang makayanan ang
pakikilaban sa mga Espanyol. Pinadalhan niya ng mga sandata ng mga ito at nagsimula ang rebelyon
noong Disyembre 14, 1762 sa Vigan. Ipinagpatuloy ng kanyang asawa, si MARIA JOSEFA GABRIELA
ang paghihimagsik ngunit sa kasamaang palad, hindi rin nagtagal ang kanyang pagrerebelyon.
Pinatay siya ng mga Espanyol noong setyembre 20, 1763
Rebelyon ni Dagohoy
Pinamunuan ni Francisco Dagohoy o
si Francisco Sendrijas sa totoong
buhay, ang may pinakamatagal na
rebelyon sa kasaysayan ng Pilipinas.
Nagsimula ang pag-aalsa ni Dagohoy
nang tanggihan ng kura paroko na si
Gaspar Morales na bigyan ng
Kristyanong libing ang kanyang
kapatid na namatay. Pinatay niya ang
pari at hinikayat ang mamamayan ng
Bohol na bumangon at lumaban sa
mga Espanyol. Namundok sila at
nagtatag ng isang malayang
pamahalaan sa kabundukan. Ang
pangalang dagohoy ay mula sa dalawang salitang bisaya na "dagon" na sa tagalog ay agimat, at
"hoyohoy" na sa tagalog naman ay hangin. Dahil sa Agimat na ito, kaya niyang tumawid ng isang
bundok, at tumawid sa tubig ng di nababasa, kaya din niyang makakita sa madidilim na yungib at
kaya din niyang mawala ayon sa kanyang kagustuhan. Inabot ang kanyang pag-aalsa ng mahigit 85
taon.Nagsimula ito noong 1744 at nagtapos ng 1859. Ang nakatalo sa kaniya ay ang ekspedisyon ni
Kapitan Manuel Sanz. Namatay man si Dagohoy ipinagpatuloy ito ng kanyang tauhan.
Rebelyon ni Palaris
Si Juan dela Cruz (ang kanyang tunay na pangalan ay
Pantaleon Perez) (8 Enero 1733 27 Pebrero 1765), na
kilala rin sa pangalang PALARIS, ay namumo sa aklasan
laban sa mga Espanyol noong siglo 18. Si Palaris ay anak ni
Santiago de la Cruz, cabeza de barangay, at Catalina Ugay,
na tubong Binalatongan, Pangasinan. Si Juan ay may
dalawang kapatid na sina Colet at Simeona. Ang pamilya de
la Cruz ay kabilang sa principalia sa Binalatongan.
Noong 1762, nagsimula ang aklasan laban sa pamahalaang
Espanyol, at ang pangalang Palaris ay nakilalang bilang
pinuno ng mga rebolusyonaryo. Sina Colet de la Cruz,
Andres Lopez, at Juan de Vera Oncantin ay kasama ni Juan
de la Cruz na namuno sa aklasan laban sa mga Espanyol.
Dahil sa pagtataksil ng kanyang kapatid na si Simeona,
napatay nang walang kalaban-laban si Palaris. Kinaladkad
ng mga sundalong Espaol ang bangkay ni Palaris at
ipinarada sa buong Binalatongan. Pinugot ang ulo at isinabit
sa dulo ng tulay ng Cava. Ang kaliwang bisig niya ay pinutol
at isinabit naman sa tulay ng Caapangan (Imbornalla ang
tawag ngayon) at ang kanang bisig ay sa tulay ng San Juan isinabit. Pinutol pati ang 2 paa ni Palaris,
isinabit ang kaliwa sa tulay ng Manat, at ang kanang paa sa Malabago. Binutas ang dibdib ni Palaris
at dinukot ang kanyang puso, at isinabit sa Taloy.