PhÇn më ®Çu

I. Môc ®Ých thùc tËp

- T×m hiÓu chi tiÕt.

- ThiÕt kÕ m¹ch.
- L¾p r¸p m¹ch.
- C©n chØnh m¹ch khuyÕch ®¹i ©m tÇn.

II.Yªu cÇu

- M¹ch sau khi thiÕt kÕ vµ l¾p r¸p ph¶i cã kh¶ n¨ng khuÕch ®¹i tÝn
hiÖu ©m tÇn.
- Yªu cÇu ®Çu vµo cã ®iÖn ¸p 0.5 V xoay chiÒu h×nh sin, ®Çu ra
còng lµ ®iÖn ¸p xoay chiÒu h×nh sin 3.8 V, kh«ng mÐo, kh«ng biÕn
d¹ng.
- Sö dông Oscilloscope trong viÖc kiÓm tra vµ ®iÒu chØnh m¹ch
®iÖn.
- BiÕt kiÓm tra chÕ ®é ®«ng cña transistor trong chÕ ®é khuÕch ®¹i
(c¸c chÕ ®é A, B, C).

1
 Néi dung b¸o c¸o

I.S¬ ®å nguyªn lý, cÊu t¹o m¹ch, t¸c dông tõng linh kiÖn.
1.S¬ ®å nguyªn lý:

H×nh1:s¬ ®å nguyªn lý m¹ch khuÕch ®¹i ©m tÇn

2.CÊu t¹o m¹ch ®iÖn, t¸c dông tõng linh kiÖn.
§©y lµ m¹ch khuyÕch ®¹i ©m tÇn ®îc øng dông réng r·i trong c¸c
thiÕt bÞ ®iÖn tö.
M¹ch gåm ba kh©u:
§Ìn Q1 lµ ®Ìn C828 lµm nhiÒm vô khuyÕch ®¹i tÝn hiÖu.
§Ìn Q2 lµ ®Ìn A564 lµm nhiÖm vô kÝch tÝn hiÖu vµ ®a sang tÇng
khuyÕch ®¹i c«ng suÊt.
TÇng khuyÕch ®¹i c«ng suÊt gåm hai lo¹i ®Ìn kh¸c nhau: Q3 lµ
C828 vµ Q4 lµ A564 mach theo kiÓu ®Èy kÐo song song, cã t¸c dông
n¨ng cao c«ng suÊt ®a ra t¶i.
Trong thùc tÕ khi r¸p vµ c©n chØnh m¹ch, loa 4 Ohm ®îc thay thÕ
b»ng ®iÖn trë 100 Ω
Trong m¹ch khi r¸p sÏ thay Rb=4.7 K b»ng biÕn trë 10K ®îc m¾c nèi
tiÕp víi mét ®iÖn trë 1K ®Ó b¶o vÖ m¹ch khái c¸c ®ét biÕn trong
®iÒu chØnh chÕ ®é lµm viÖc cña ®Ìn Q1.
§iÖn trë 12K tao ph©n ¸p UBE cho ®Ìn Q1.
§iÖn trë 100 Ω t¹o håi tiÕp ©m cho tÝn hiÖu, ®iÒu chØnh ®iÖn trë
nµy ®Ó cã tÝn hiÖu ra cã trÞ sè nh ý muèn.

2
 §iÖn trë 560 Ω vµ tô C2=103 (10nF) dïng ®Ó nèi tÇng, n©ng cao
hiÖu suÊt m¹ch.
C¸c ®iÖn trë 440(2x220) Ω vµ 1K dïng ®Ó h¹n chÕ tÝn hiÖu håi
tiÕp chèng tù kÝch vµ mÐo phi tuyÕn trong tÇng khuÕch ®¹i c«ng suÊt
R5=440 Ω t¹o chªnh lÖch ®iÖn ¸p gi÷a Q2 vµ Q3.
R1=560 Ω dïng ®Ó håi tiÕp tÝn hiÖu tõ ®Çu ra vÒ ch©n E cña Q1.

II.Nguyªn lý ho¹t ®éng

1) ChÕ ®é mét chiÒu
- §èi víi Q1: cùc B nèi víi nguån d¬ng qua biÕn trë, cùc C nèi víi d¬ng
nguån qua ®iÖn trë 220 Ω, cùc E ®îc nèi víi tô xuèng ©m nguån, do
®ã dßng ®iÖn kh«ng trùc tiÕp xuèng ®Êt mµ theo ®êng qua ®iÖn
trë 560 Ω ®i sang ®Ìn Q4, sau ®ã ®i xuèng ®Êt.
- §èi víi Q2: cùc E ®îc nèi trùc tiÕp víi nguån, dong Baz¬ ®îc lÊy tõ
dßng Ic cña ®Ìn Q1. Cùc C n«Ýi víi Baz¬ cña ®Ìn Q4.
- §èi víi Q3: cùc C ®îc nèi trùc tiÕp víi d¬ng nguån, dßng Baz¬ lÊy tõ
cùc C cña Q2, cùc E nèi víi Ecña Q4 do ®ã dßng I E cña hai ®Ìn lµ nh
nhau
- §Ìn Q4: cùc E nèi víi cùc E cña Q3, cùc C ®îc nèi trùc tiÕp xuèng
®Êt, Q4 ®îc më nhê dßng Ic cña Q2.

2) ChÕ ®é xoay chiÒu

TÝn hiÖu vµo d¹ng Sin víi biªn ®é 0.5 V, tÇn sè 1kHz ®îc ®a vµo cc
B cña Q1 th«ng qua mét tô ho¸ C1=47μF. TÝn hiÖu ra lÊy ë cùc C. TÝn
hiÖu qua ®Ìn Q1 ®îc khuyÕc ®¹i lÇn 1, sau ®ã ®a sang Baz¬ cña ®Ìn
Q2 ®Ó kÝch. TÝn hiÖu ra lÊy ë cùc C.
Sau ®ã tÝn hiÖu ®îc lÊy ra ë cùc C cña ®Ìn Q2 vµ chia lµm hai ®-
êng:
- Mét ®êng vµo Baz¬ cña ®Ìn Q3.
- Mét ®êng vµo Baz¬ cña ®Ìn Q4.
TÝn hiÖu ra ®ù¬c ghÐp víi nhau t¹i cùc E nèi chung cña hai ®Ìn vµ
®îc ®a ra loa qua mét tô ho¸ C4=100 μF
§Ó ®¹t ®îc ®iÖn ¸p ra cã biªn ®é lµ 3.8 V ta cÇn ®iÒu chØnh R2
(100 Ω) gi¸ trÞ kho¶ng 70÷75 Ω, tuy nhiªn khi ®ã tÝn hiÖu ra bÞ mÐo ë
hai ®Ønh h×nh Sin, ®Ó kh¾c phôc ta ®iÒu chØnh biÓn trë ®Ó ®¹t
®ù¬c h×nh Sin. §iÒu chØnh biÕn trë tøc lµ ta ®· ®iÒu chØnh chÕ ®é
lµm viÖc cña Q1 lµm cho tÝnh hiÖu hÕt mÐo.
Trong thùc hiÖn m¹ch ta cÇn chó ý ®iÓm sau: ®Ó m¹ch ho¹t ®éng
®îc th× c¶ bèn ®Ìn ph¶i ho¹t ®éng b×nh thêng. Ta cÇn chó ý tíi c¸c gi¸i
trÞ sau:

3
 - UCE cña Q1: tõ 2.4 V ®Õn 3.0 V
- §Ó ®Ìn Q3 më th× UBE cña Q3 lµ 0.4 V ®Õn 0.6 V
- Khi ®ã UCE (Q3) –UCE (Q2) ph¶i cì 0.1 V÷0.6 V. Khi ®ã m¹ch ho¹t ®éng.

III.S¬ ®å l¾p r¸p

Trong s¬ ®å l¾p r¸p cã mét sè ®iÓm cÇn lu ý sau:

- R2 sau khi chØnh gi¸ trÞ sÏ lµ ba ®iÖn trë R21, R22, R23 m¾c song
song víi nhau. Khi ®ã gi¸ trÞ thùc cña R2 lµ 220/3=73.33 Ω
- R5=220 Ω sÏ lµ ba ®iÖn trë 100,100 vµ 220 Ω m¨c nèi tiÕp víi nhau
tøc R5=420 Ω
- Rb gi÷ nguyªn, ®iÒu chØnh Rc=12K m¾c nèi tiÕp víi 1,2 K tøc
Rc=13,2 K ®Ó kh«ng bÞ mÐo díi.

IV. Tr¶ lêi c¸c c©u hái kü thuËt:

C©u hái 1:
Ph©n tÝch dßng ®iÖn mét chiÒu qua tõng ®Ìn?
Tr¶ lêi:
- §èi víi Q1: Dßng Ic tõ d¬ng nguån qua ®iÖn trë 220 Ω qua ch©n C
®Õn ch©n E qua ®iÖn trë 560 Ω ®Õn ch©n E cña Q4 qua ch©n
C(Q4) vÒ ©m nguån.
Dßng IB tõ d¬ng nguån qua ®iÖn trë Rb ®Õn ch©n B qua ch©n E
qua ®iÖn trë 560 Ω ®Õn ch©n E cña Q4 qua ch©n C(Q4) vÒ ©m
nguån.

4
 Dßng IE b»ng tæng hai dßng IB+IC tõ ch©n E qua ®iÖn trë 560 Ω
®Õn ch©n E cña Q4 qua ch©n C(Q4) vÒ ©m nguån.
Dßn IP tõ nguån qua Rb qua ®iÖn trë 12K vÒ ©m nguån
- §èi víi Q2: Dßng Ic tõ d¬ng nguån qua ch©n E sang ch©n C ®Õn
ch©n B: (Q3)->E(Q3) ->E(Q4) ->C(Q4) vÒ ©m nguån.
Dßng IB tõ d¬ng nguån qua ch©n E sang ch©n B -> C(Q1)->E(Q1)
qua ®iÖn trë 560 Ω ®Õn ch©n E(Q4) qua ch©n C(Q4) vÒ ©m
nguån
Dßng IE b»ng tæn hai dßng IB+IC tõ d¬ng nguån qua ch©n E sau ®ã
chia hai ®êng mét lµ IB, hai lµ Ic
- §èi víi Q3: Dßng Ic tõ d¬ng nguån qua ch©n C->E ->E(Q4)->C(Q4)
vÒ ©m nguån.
Dßng IB tõ d¬ng nguån ®Õn E(Q2)->C(Q2) ®Õn ch©n B->E sang
ch©n E(Q4)->C(Q4) vÒ ©m nguån.
Dßng IE b»ng tæng hai dßng IB+IC tõ ch©n E sang ch©n E(Q4)-
>C(Q4) vÒ ©m nguån
- §èi víi Q4: Dßng Ic tõ d¬ng nguån qua Q3 ®Õn ch©n E->ch©n C vÒ
©m nguån.
Dßng IB tõ d¬ng nguån qua Q3 ®Õn E(Q4)->B(Q4) quay l¹i qua Q3
sang E->C vÒ ©m nguån.
Dßng IE b»ng tæng hai dßng IB+IC .

C©u hái 2:
C¸ch m¾c c¸c ®Ìn b¸n dÉn ®èi víi dßng xoay chiÒu?
Tr¶ lêi:
- §èi víi Q1: TÝn hiÖu vµo ë ch©n B, tÝn hiÖu ra ë ch©n c nªn Q1 ®-
îc m¾c E chung
- §èi víi Q2: TÝn hiÖu vµo ë ch©n B, tÝn hiÖu ra ë ch©n C nªn Q2 ®-
îc m½c kiÓu E chung
- §èi víi Q3: TÝn hiÖu vµo ë ch©n B, tÝn hiÖu ra ë ch©n E nªn Q3
®ù¬c m¾c C chung.
- §èi víi Q4: TÝn hiÖu vµo ë ch©n B, tÝn hiÖu ra ë ch©n E, nªn Q4
®îc m¾c C chung.
- §èi víi c¸c transistor m¾c E chung tÝn hiÖu ®Çu vµo vµ ®Çu ra ngîc
pha nha

C©u hái 3:
ChuyÓn giao lªn m¹ch IC khuyÕch ®¹i thuËt to¸n, tÝnh KthuËn,
Kd¶o cña m¹ch?
Tr¶ lêi:

5
 KhuyÕch ®¹i thuËn: tÝn hiÖu vµo tõ ch©n B cña Q1 ra ë ch©n E
cña Q3, Q4 cïng pha. S¬ ®å chuyÓn giao nh sau:

Trong s¬ ®å th× cùc +(thuËn) lµ ch©n B cña Q1 gi¶ sö tÝn hiÖu vµo ë nöa
chu k× d¬ng qua Q1 chuyÓn thµnh ©m(®¶o pha) do Q1 m¾ E chung qua
Q2(E chung) ®¶o pha, qua Q3 kh«ng ®¶o pha(C chung), nh vËy tÝn hiÖu
vµo vµ ra ®ång pha nhau. HÖ sè khuyÕch ®¹i thuËn lµ:
U ra R
K thuËn   1 1
U vµo R2
theo c¸c gi¸ trÞ trªn s¬ ®å ta tÝnh ®îc
560
K thuËn  1   8.64
73.33
KhuyÕch ®¹i ®¶o:
TÝn hiÖu vµo tõ ch©n E cña Q1 ra ë ch©n E cña Q3, Q4. S¬ ®å chuyÓn
giao nh sau:

6
Trong s¬ ®å th× cùc (-) (®¶o) lµ ch©n E cña Q1 gi¶ sö tÝn hiÖu vµo ë nöa
chu k× d¬ng qua Q1 th× ch©n B sÏ ngîc pha qua ch©n C l¹i chuyÓn thµnh
d¬ng(®¶o pha) do Q1 m¾c E chung qua Q2 (m¾c E chung) ®¶o pha, qua
Q4 kh«ng ®¶o pha(C chung), nh vËy tÝn hiÖu vµo vµ ra ngîc pha nhau.
HÖ sè khuÕch ®¹i ®¶o lµ:

U ra R
K d¶o   1
U vµo R2
Theo c¸c gi¸ trÞ trªn s¬ ®å ta tÝnh ®îc
560
K d¶o    7.64
73.33
DÊu (-) biÓu diÔn sù ngîc pha gi÷a tÝn hiÖu ®Çu vµo vµ ®Çu ra
C©u hái 4:
NhËn xÐt gi÷a tÝnh to¸n vµ m¹ch thùc tÕ?
Tr¶ lêi:
TÝnh to¸n lý thuyÕt ta thÊy m¹ch lµ m¹ch khuÕch ®¹i thuËt to¸n nªn
R 560
ta cã: K thuËn  1  R  1  73.33  8.64
1

NÕu tÝn hiÖu vµo lµ Uvµo=0.5 V th× tÝn hiÖu ra sÏ lµ:

U ra  K thuËnxU vµo  8.64x0.5  4.3 V
Trong thùc tÕ U vµo  0.5 V, U ra  3.8 V nh vËy ta cã:
U ra 3.8
K d¶o    7.6
U vµo 0.5
Sai sè sÏ lµ:
| U TT  U LT | | 3.8  4.3 |
x100%  x100  12%
U LT 4 .3

7
Sai sè nµy cã thÓ chÊp nhËn ®ù¬c
Nguyªn nh©n cña sai sè:
- Sai sè dông cô ®o.
- Sai sè cña linh kiÖn.
- Sai sè do qu¸ tr×nh hµn nèi linh kiÖn kh«ng ®óng kÜ thuËt lµm gi¶m
phÈm chÊt linh kiÖn

V.§o ®¹c vµ thÝ nghiÖm:

1.KÕt qu¶ ®o ®¹c ë chÕ ®é tÜnh
Trong chÕ ®é tÜnh loa thay b»ng mét ®iÖn trë 100 Ω
Transitor UCE UBE UE_®Êt
Q1 2.6 V 0.6 V 5.8 V
Q2 -4.5 V -0.6 V 0V
Q3 4.8 V 0.6 V 4.0 V
Q4 -4.0 V -0.5 V -4.8 V

2.Bá Rb Q1
Khi ®ã kh«ng cßn ®iÖn ¸p ch©n B hay UBE=0 m¹ch kh«ng ho¹t ®éng
®ù¬c(v× c¸c transitor ®Òu lµm viÖc ë chÕ ®é khuyÕch ®¹i). KÕt qu¶ ®o
ë chÕ ®é tÜnh ghi ¬ b¶ng sau:
Transitor UCE UBE UE_®Êt
Q1 8.4 V - 0.4 V 0.4 V
Q2 -9 V 0V 0V
Q3 8.4 V - 0.4 V 0.4 V
Q4 -0.4 V -0.4 V 0.3 V

3.Bá cùc E cña Q3

Khi ®ã tÇng khuÕch ®¹i c«ng suÊt bÞ mÊt mét vÕ tÝn hiÖu chØ
®ù¬c khuÕch ®¹i b¸n chi k×. Quan s¸t d¹ng sãng trªn Osilloscope ta thÊy râ
®iÒu ®ã cô thÓ chØ b¸n phÇn d¬ng cã tÝn hiÖu ra cßn phÇn ©m bÞ mÊt,
ngoµi ra tÝn hiÖu cßn bÞ mÐo, biªn ®é max lµ 1.4. KÕt qu¶ ®o á chÕ ®é
tÜnh nh sau:

8
 Transitor UCE UBE UE_®Êt
Q1 2.4 V 0.6 V 6V
Q2 -4 V - 0.6 V 0V
Q3 0V 0V 4.5 V
Q4 - 4.2 V -0.6 V 4.2 V

4. Bá R2
Khi ®ã coi m¹ch cã R2=∞ thay vµo biÓu thøc tÝnh K ta cã K=1.
§iÒu nµy ®ù¬c chøng thùc trªn Osilloscope tÝn hiÖu vµo vµ tÝn hiÖu ra
cã biªn ®é vµ d¹ng sãng nh nhau. KÕt qu¶ ®o ë chÕ ®é tÜnh ghi ë b¶ng díi:

Transitor UCE UBE UE_®Êt

Q1 2.4 V 0.6 V 6V
Q2 -4 V - 0.6 V 0V
Q3 4.8 V 0.7 V 4.2 V
Q4 -4V -0.7 V 4.2 V
VI.C©u hái phô:
C©u hái:
T¹i sao b¸n dÉn ta ®o UBE mµ kh«ng ®o UB-®Êt. Gi¶i thÝch c¸ch ®o
trªn?
Tr¶ lêi:
Trong chÕ ®é khuÕch ®¹i Transitor muèn ho¹t ®éng ®îc nhÊt thiÕt
ph¶i cÊp UBE. Do ®ã khi kiÎm tra chÕ ®é tÜnh nhÊt thiÕt ph¶i ®o UBE.
ChØ cµn lµm cho gi¶ trÞ UBE thay ®æi chót Ýt víi kho¶ng <0.7 V
->IE vµ IC thay ®æi rÊt nhiÒu lµm cho néi trë Transistor thay ®æi rÊt nhiÒu
theo. §©y lµ tÝnh chÊt rÊt quan träng cña Transistor mµ chóng ta cÇn biÕt
do vËy ®Ó biÕt ®Ìn ho¹t ®éng tèt hay kh«ng ta chØ cÇn ®o UBE.
Trong c¸c m¹ch th× ®Ó t¹o ®iÖn ¸p cho ®Ìn ho¹t ®éng ngêi ta ph¶i
ph©n ¸p cho Transistor. Lý do t¹i sao kh«ng do UB-®Êt lµ do:
- C¸c Transistor khi ®îc ph©n ¸p th× cha ch¾c cùc E ®· nèi ®Êt mµ cã
thÓ qua mét ®iÖn trë håi tiÕp, khi ®ã UBE=UB-UE ≠ UB-®Êt (v× UE≠0).
- Gi¶ sö Transistor ®ù¬c ph©n ¸p b»ng dßng ph©n ¸p th× khi ®ã nÕu
Transistor háng ta vÉn cã UB-®Êt do sù ph©n ¸p mµ kh«ng cã UBE
- Trong qu¸ tr×nh hµn nèi linh kiÖn chÊt lîng mèi hµn kh«ng ®îc ®¶m
b¶o dÉn ®Õn sai lÖch kÕt qu¶ ®o.