Professional Documents
Culture Documents
*
I - i- *
't * I , , .
-: 'i i
i - <y v. * V ' . **. ;
.4 y i r , .
*v.
-* #> V>* , P f| R f l
f c - 'f i ^ v j j, , A .
*/ a it w , :Q *. v ^ k P tv W ^
M S
J
t
v
ai
E L
PADRE GORIOT
m s rom a parisiense
PUBLICADA.
F O B B A J . 5 A C.
POR D. R. S . DE G,
M l is true*
SUAKSPf! ARE.
TOMO. I ,
M A D R ID :
>*<
IMPRENTA DE DON I. BOIX. ^
v ' ** -
18 38# .l r x d ' w* ^-- .j r r
% 1****>' ^^r*fi*1 \>y )*. ->'Vf i-
\ _^ i X / y
piuj>n*<ta<i (I
i a s a !d v H)! x .
UNA CASA DE IHIESPEDE9.
La fachada de la C asa V a u q u e k da u n
jardinito, de suerte que cae en ngulo recto so-
bre la calle Nueve-Sainte-Genetneve donde se
encuentra corlada en el fondo. A lo largo de
esta fachada ntre la casa y el jardinillo existe
un canaln de una lo?sa de a n c h o , delante del
Cual hay un pasadizo desempedrado adornado
t o n jeranios , laureles y granados , plantados en
.mazetas de loza azul v blanca. Se entra en este pa
sadizo p o r un postigo sobre el cual hay una mues-
t r a que dice C asa V a q e r y por debajo : Ca
sa de huipedes de ambos sexos De da un c a n
cel provisto de una campanilla chillona , deja
ver sobre la pared opuesta la de la calle u n
nicho pintado por un artista del cuartel , y en
el fondo que aparenta la p in tu ra una estatua
qoe represen la at Amor ; recordando esta in s
cripcin medio borrada puesta en el zcalo , el
tiempo & que se remonta aquel adorno, por el
-entusiasmo que testifica hcia Voltaire , que
lleg Paris en 1 7 7 7 .
' 4
La vieja soltera Michonneau llevaba encima
de sus fatigados ojes tina grHsienta visera de t a -
fetan verde con un ar de alam bre, que hubiera
espantado al ngel de la piedad. Su chal con
franjas delgadas y lloronas , pareca cubrir u n
esqueleto , segn lo angulares que eran las for
mas que ocultaba. Qu accdo hahria despo
jado esta criatura de sus formas femeninas, t k
atencin que se ecbafia de ver que haba sido
bonita y bien hecha ? j Seria u l vex el vici
{ 18 )
la m elancola, la estupidez? H ab ra amad*
demasiado ? Habia sido de las muge res que
venden hechizos, solamente cortesana? E s
piaba los triunfos de uua juventud insolente,
ante la cual desaparecan los placeres, i causa
de la vejez de que huan los que pasaban ? Su
m irada blanquecina produca fri, su figura poco
medrada amenazaba, y tenia l a \ o z aguardentosa
de una cigarra chillona en su m atorral al acer
carse el invierno. Deca que habia cuidado un
viejo atacado de la o r in a , abandonado por sus
h ijo s , que lo crean sin recursos, el cual le haba
dejado mil quinientos francos vitalicios, dispu
tados cada instante por los herederos con ca
lum nias > que estaba lejos de merecar. Aunque
el fuego de las pasiones haba destruida su fi
g u r a , aun se encontraban en ella los vestigios
de una blancura y delicadeza en la te z , que ha*
can suponer que su cuerpo habia conservado
algunos restos de belleza*
% * > # * % . .
(H )
a ttira i, srt complacencia y a l e g r a , d e j a b a
muchas veces penetrar' pesar suyo e l fondo
h o ih le de su carcter; y un arranque digno de
J u v e n a l , complacindose a) parecer en mofarse
de las leyes, eu satirizar la a l t a sociedad y e i i
convencerla de inconsecuencia conmigo misma,
deba suponer que &nservaha alg'*n rrncor al
estado social , y que l lema en el fondo de s a
Vida un misterio cuidadosamente guardado.
: :
Atrada agradablemente pbr la fuerza del
Wno pbr el pbrvenic del *otro , Mllei Taille-
fer divida su furtlvrtS'miradas entre e l . c u a -
, * )niSemejante
\}T\F^Vn. ' reunion deba . ' ofrecer vy ofreca iVa
prniK'fiq Jos
p jn j i? 7r .elem
^ entos de.
, u(nia<sociedad
j f *com
* i pleta,
* 9 i
puep Htfjp;Jos.diez y ocho huspedes habia comp
en los colegios, como, en 'l m u n d o , u n a obre
c r i a t u r a d e sp re c ia d a ,, u n sfrelo lo d o ^ so tn e el
.que
1 lil(^or. v *l 1a1s1 *rechiflas* .*.*. de
\ i1os
\ dems, E s ta _ f i-
e u r a .Vino 3 ser con el tiem po respecto de E u -
9 ^ ^ FLL* 4 # K1 ^.l1
genio ,de^ Rastignac , a,que mas resaltaba entre
las ripf je,..-bailaba condenado vivir d u ra n
te dos -unos., Esle paciente era un antiguo fa
b r i c a n t e de fideos , el padre Goriot , sobre cuya
raheza tan to un p in to r como un historiador b u-
hieran hecho caer leda la l u d elcucdio. ;Qu
hablaba. d t t l c s l p . v i e ^ r o f , qut'ii d o
se de. sv much a-. confianza ,.f aunque era ,pi 3
desconfiada que una {'ala; pe-.# Ic; surrdia lo que
muchas .persona que drsccnii&x de sus |>au n*
(
l u , y se entregan 1 printer recien Tenido. He'
cho moral, raro, por verdadero, coya raie ei
< fcil encontrar t n el coraaon del hombre. Se
r tal ves que algunos no tienen nada que ga
z n a r ai* lado de las personas con quienes vive*?
Despues de haberles manifestado el vaco de su#
Im as, conocen'que han sido |UKgados con una
^severidad merecida, pero espcrimentatido la in
vencible necesidad de las lisonjas que les la tan
devorados por el deseo de apaientar poseer las
cualidades que no tieuenf esperan ao rp itu lrr Ja
estimacin el am or de los esrao*, riesgo
de perderlo en un da. En fin hay rorasones
mercenarios que jams harn un beneficio 4
sos amigos -parientes porgue deban hacerlo,
en taoto que favoreciendo 4 los estra^s recojen
* la ganancia del amor propio* Mientras mas re r-
xa tienen el crculo de sus afectos, tenos aman,
y 'Son mas* serviciales mientras mas : distantes
se halla de ellos. Mm. Vauquer posea sin
duda estos dos n a t u r a l e s , esencialmente mea-
quinos, falsos y execrables*
^ r .
o m . k ~ : :v *
....
U 88 )
'"Sefiiora,. dijo i s a , ama cuando volvi, ci
preciso que M. Goriot sea demasiado rico p^-
ra conducirse bajo un pie semejante. Figuraos
que eu la esquina de la Estrapade habla un c o
che, magnfico en el qpe subi c f j f n M
1 ' ffj5 ' ** ? * # lh>
Mientras la comida, Mme. Vauquer corri
^ i? * * - w * 1 * ww i v i
( 41 )
litacin cAmoda y desembarazada, se arrug dea*
mesuradamente y se marc su quijada; de modo
que los cuatro anos de su permanencia en la
calle Neuve- Sainte-Genevieve nadie lo hubiera
i .. i ,. . .
< .
Ksto en "singular!
\ o *?r, tJ. . Cristbal,ech
\\ i >.;'!*; * Jos
'k-, cerro
dijo Kitqeui: em ra n d o en su cu arto # Eg pre
riso e s ta r a le r ta fiara s a tx r Jo ntte pasa a lr e d r
,v<l **t 1 V*' 4 v t i 1 .
d o r de mo t n Pai is.
( 3 )
Separado con estos acontecimiento* de ti
ardilacin ambiciosamente amorosa, se poso
estudiar, pero distrado con las sospechas c|uc
habia concebido aceica del padre G oriot, mas
distrado aun con la figura de Mine, de eslau d
|; lo. pareca vei 4 cada m om ento, corno men*
sagera de un destino b r illa n te , concluy por
acostarse y dormirse profundamente I)e dice
noches que prometen los jvenes ai rsludio, en
tregan al sueno siete: es preciso tener mas de
veinte aos para velar.
\
La m aana siguiente habia en Parts nna de
aquellas espesas nieblas que lo oscuircen ta n to ,
que las personas mas exactas se engaan acerca
de la hora, y por consiguienee se falla m u
chas citas, creyendo todos ser las oc ho cuando
se acerca el medioda E ia u las iturve y media
y Mme. Vauqtier aun no se hal ia rebullido en
su lecho. Cristbal y la robusta Silvia tem aban
tra n q u ilam en te su caf preparado con la naj a
superior de la leche destinada los huesprdt- 5,
la qne Silvia hara cocer mucho tiempo, para
que Mme. V auquer no conociese aquel diezmo*
t a u ilegalmenle exigido.
Y el desayuno?
E n tre a b ri la cubierta.
:
f V
Di1 Ssn Esteban del Monte, de e rc o m e n d a r-
104 Dios, porque boy debemos ir casa de M
T ail lofer.
Si pudiramos solamet> te v e r l e , si se le
pudiera hablar y e>tegarle la ltim a c a rta de
su ranger, dijo la viuda c.el comisai io ordena*
- d o r ... Jam as lie querido arriesgarla por el c o r
teo, en atencin que conoce mi letra.
( M )
O mug ere inocentes, desgraciado y per-
segi/fas! esclam M. V a u trin , mirad lo que soi*.
De aqui algunos dia yo roe ocupar de vues-'
iros asuntos y todo ira bien*
A h ! M ir a d , resp o n d o V a u trin , M
G oriot lo sabe porqu no he de aaberlo yo?
Quien?
.* ;
Mme. de Restant!.
Ah i ah!
Derrotado, Poiret !
-7T;Poirrrrrret, derrotado. ,
;Marcad dos puntos mam Vauquer, dijo
V au tn u .
f *
E n la blancura y en el gusto*
R e q u ? pregunt Bianchon.
- R e - to r tero.
i R e -to rtijo n .
Re-tozo.
%
Re-toque.
RetOo.
--R e -ta m a .
%
R e - tiu tin .
%
R e-tacoiaroa.
No, tintale la c a b e n .
JLAS DOS V IS IT A S .
( #0 )
hiera venido en coche, y hubiera podido pensar
cou mas comodidad.
En seguida el im p e rtin
l
e n te , que sin duda
tenia derecho para se rlo , cantando algunos tro -
sos italianos se dirigi la v en ta n a , tanto*
para examinar la figura del estud iante, como
para m irar al patio,
Precisamente.
( 89 )
ikecer en el gabinete. Este contratiem po lo deban
Eugenio, y asi lo manifest la condesa con u a
aire y u n jesto lleno de despecho & M. de Trai
lies, qaien usando de u n epigrama dijo i M. de
Restand, su niugr y Eujenio. Os hallais m uy
ocupados y no quiero incomodar adis*
'j
Y sali.
No seora.
( 92 )
E l cotidt d e BiU ttd m paseaba en todaadW
recciones *. * . >
\
*n r /' i* J'
el vizconde de B eauseant, calle.,..
-i- S , ciertamente*
Despues de h a b e r e n m e n d a d o a lg unas l e t r a s
desfiguradas p o r el temblor, c o n v u lsiv o de . i
m a n o , puso u n a C que q u e ra d e cir C la r a de
B purgogne, y -llam. -,
% ** J .4 .1 * *1 w* *^ * 4. >/ 4 * ^ ,** * % . J "2 * * * 7
* * i
% *
. ^* ?
i
*
i# * >0%| l
1 t J? Iti J ft
4. *
v j . y *b ie
n 1,'p r i m o mi, dijo lla sonrindosej
srVirs d
en que puedo serviros de va
ay ? ;
M atara dos*
f
Debeis. haberla
* "i . . 'incomodado
bastante
' i- * dijo
*
comindose Mme* de Beausant.,. , _
{ _\
1 * . . i i . i i J'--
Si ! Soy u n ig n o ran te, que todo, el m undo
aborrecer si me rehusis vuestro
* * 1 #4
<
amparo. Crea
* * * | r I %* y f . . / *- v . J# A
f
/
( 1 0 5 ';
qne es i&ay ificl en co n trar en.Parfs una m a -
ger que no est ocupada, y necesito u n a que
me ensene, lo que vos sola sabis esplicar t a n
h i n : la vida. E nco n trar en todas partes u n
M. de Trailles ; pr ta n to vengo pediros la
olucion de un enigma , y suplicaros me digis
que clase pertenece la necedad que he come
tid o . He hablado de u n padre....
f
\
La seora duquesa de Langeais, dijo San-;
tiago cortando la palabra al estudiante, que hi-
zo el gesto de u n hom bre que se v violenta
m ente contrariado*
Vanse aqui dos, excelentes am igas, penM
saba Eugenio; encontrar en ellas dos p ro tecto ^
ras, y pues dos mugeres deben-teneV 'nos m is^
mos sentimientos, esta se interesar por mi.
. *
- ; - -'i
Ah! . v :i f
;
( 108 )
t nu pu Sal en el corazon k Mim. de. Restand:
tin saberlo, ved aqu mi falta, dijo el estudiante,
& quien su genio le habia servido bastante, y que
habia entendido los punzantes epigramas disfra-
: zados con las frases afectuosas de dos tnugeres;
Continuais vindolo, y temeis tal vez las per
sonas que saben el mal que os causan m ientras
que el que lo ignora, pasa por u n necio, por u n
torpe, y se le desprecia.
:v* *. rr ! *) '
r ju s d w i farincfr,, di jo Eugenio* " i
.. ; I
Eso es..
t e* .
Con que-es. su padre! repaso el estu d ian te
haciendo u n gesto de horror.
.1 ) f*. , r * s\ ^ :
, ese buen hombre teni&*doa hija*.por Us*
que esfc casi loco,.aunque ta n to la u n a como la-
o t r a le han-abandonado. >
\ * *
La segunda, di jo la vizcondesa la duquesa,.
JiO- est casada con, u n banquero,. cuyo nom bre
es aeraan, u n baron de Nucingen? No se llam a
Delfena? U na rubia que tiene palco en la opera,,
y que sq<rie m uy a lto p ara hacerse notable? <
. G o r i o t , seora.
)
tf,..Se;lcvanti.v
bes
* Mme. de: Beausant ><*
laj fren le dicindole. Estais muy. hermosa e n 1 esttf
m om ento, querida mia, jamas habis tenido colo-
JXS;mas preciosos. ; .... : suu.'.u .i
. >: y. ,?.o m -<<
.. i Sali en seguida, despuej de habei in c lin a d a
Impamente . la. cabeza m iran d o >al primo.*:
( 115 )}
E l padre G o rio t es sublim e, dijo Eugenio
-acordndose de haberle visto enroscar su p l a t a
j>or la noche, ** <-, < ^ u -. ,u
. . -i -. . v , t i'jy - r .
,\ t , *
Y bien?
.
Con el deseo de conocer perfectamente su
juego antes de te n ta r el abordaje la casa N u
cingen, quiso Rastignac ponerse al cabo de la
vida an terio r del padre Goriot, y recogi noticias
ciertas, que pueden reducirse lo siguiente:
( A ENTRADA EN EL
peraras en el quncto.
i ri' M t*
t
A una dam a se nom bra
> f* n f .
Y lo demas se calla
r * ( ^
,!*> * '
Si, la mam se ha sangrado, dijo Vautrin.-
Ya podis ahora representar vuestro ent*emes,
an d ar en el mundo, pescar dotes, y bailar con
condesas que lleven flores de alberchigo; pero
credne, jo v e n , .adiestraos en tir a r la p is-
ioiai * " : ...... ' '
! > ! :
Hizo^ ^el
mi ^j j
gesto de un hombref*que
iC. r \ * 1*v.
ataca,
w*y *
su
contrario* Rastignac quiso dar para beber al
factor , y no encontr nada en su bolsillo: Vau-*
1 i ' u * {4 + 4 1 ^
triii registr los suyos y di<5 aquel medio
franco. r
* ' ! ' * * l l* ' ' i : : f * Y* ' . f
x ia n d o su m o u to n de escudos
| I * .i ; i? [. *f f^
Vedlos que van hacia lo tilo s! esclam
'Mlle. V ictorina levantndose para m ir a r al jar
d in . Sin embargo aquel pobre joven tiene razn,
f * * l
M am Vatfquer dijo soirinaose, rio os
asustis de nada^ pues voy p ro b ar mis pistolas
en los tilos, " *
.ii ' j i' . , . ti'j r. f ? r i *
^* *;r . % w i : . j f
V a u trin dio dos pasos a tr s y contem pl
V icW rina, f 1 ' -
*: a j '>iw, <;
; , ..... V ( 147 ) f .f 1
O tra h is to ria ! dijo con n n acento burln,
qt u e puso encarnada la pobre
- f .
doncella. . # %
* * *
Mlle,
* *
y ic to r in a ?
f * . . . . *.
. i
-r -
T
C i e r t a ______
... ;
* ,
% 1
* *
V
v \ . - ' s*
' *. % *. 9 -u * * *
'/
*I
t
Como.?.. *
i)
,*- j'i ...f* ' 'M . #r 1 * ' > * #. * V
Ya os a n , la baronesita de Rastignac. /
^ * * X
>......... < f. f*. *
*> J 1 l ' J . i ^
l
- Tiene blancas las pestaas.
I1 4
i S i, pero que lindo y delicado talle !
-T a?
Yo ! sufriria en silencio.
>
E n aquel m om ento M. de Ajuda se presen'
t en el palco de Mme. de Beausant. ' j
< t 49
E l semblante
\
de la vizcondesa ense. . . Eu*'
genio i reconocer las expresiones d un verda
dero amor y no confundirlo con las monada)
^
de la coquetera parisiense. Admir su prfn%
permaneci mudo y dejo suspirando su puesto 4
M. de Ajuda
< m . > .
, , Que noble , que sublime c ria tu ra es u n n
jpuger que. a s f am a ! Cmo podr hacrsela
tra ic i n ? . ;n . v
f t i.Senta
- * T en suj corazon
^ j . la rabia
* .d
p u n nio
*
Iludiera querido arrojarse los pies de Mme. de
Beausant, y anhelaba el poder de los demonio*
p ara llevrsela su coraron , como el agita
que a rre b a ta en el valle un blanco y .delicado
choto,'S e sentia hwpjifiado en aquel gran museo
de la belleza h, ,porTrio tener su cu ad ro , u n a
querida al lado suyo, ;
/
( 181
v u sentimiento poco v u lg a r, dijo Rastignac, yo
n o quier ser amigo vuestro*
i 186 .)
V ci no mo, dijo, he vis lo Mme Del*
fina.
-^-Donde?
____ i . r r /
E n los Italianos: .
I
Se ha; *divertido in ic h o r E ntrad. %
4
Hablad me d ella ! esclami
i
< 187 )
m as utensilios necesarios para afeitarse: en n n
rincn lo* zapatos, y la cabecera de la cam a
u n velador: en un rincn de la chimenea donde
n o habia trazas de fuego* estaba la puertecilla
cuadrada de nogal, cuya barra babia servido al
padre G oriot para tran sfo rm ar su escudilla de
plata. U n malsimo pup itre en que descansaba
el sombrero del buen hombre* u n sillon de paja
hundido y dos sillas completaban aquel misera
ble ajuar. La fecha de la cama clavada en el te
cho, sostenia u n a tira de tela con cuadros b la n
cos y encarnados. '
* * ^
Bah! dijo el padre G o rio t.
l
< 191)
hmor por espacio de una hora, y debo i r i verla
pasado m aana.
- * * * t ,* *
Oh cuan to Os am ara si te agradarais! Vo*
(sois bueno y nd la atorm entarais:
si le hicierais ',
traicin os corlara la cabera al m om ento; pero
qne de necedades digo: caballero, aqu debeis
tener fri. Dios mi ! vos la habis oido hablar!
Q u os ha dtcbto para m O
? * %
Vauquer.
J k A a j ] M M a 4 * A am jm m m m ^
Me a to rm e n ta n m alditsim as ideas*
Como?
/ V
. Of? r"
I V i M W f
j . . :
Sucumbiendo aellas. i i
1 -S i.
>i
; *
* *
Te acuerdas de aquel pasage en qne pre
g u n ta su lector, qu hara s* pudiera enrique
cerse m atando con sol el deseo, un viejo mn
d a r in d e la China, sin moverse de-Paris?
Bah Ya cuento yo tre in ta y tres m andan
ries, *
* j j 1 - 1 i *
C a b a lle ro , mi p a d re m e h a d ic h o q u e sois
apasionado la m sica ita lia n a , y m e t e n d r a
p o r m u y feliz si_ q u isie ra is a c e p t a r u n s itio en
m i palco. T en em o s el sb ad o t'odor v P e lle -
g>i n i y y p o r c o n sig u ie n te csto v s e g u ra q u e a c e p -
tareis. M. de N u c in g e n se u n e m p a r a s u p l i
c a ros vengis .com er c o n n o s o tr o s .u c e r e m o
n i a , lo que le civusar la s a tis fa c c i n de n o t e
n e r que a c o m p a a r su c a rg a Conyugal. N o
ie r e s p o n d i s , v e n id , y a d m i t i r m is r e s -
p e lo s
D. dis N .
EL
f
PADRE GORIOT
HISTORIA PARISIENSE
PUBLICADA
P O R B A L Z A C .
por D. R. 5. de G.
AUistrue*
IKiUPlRS.
TOMO. II,
A V W IW V W V W W W
MADRID:
( C O K T IR D A C I O K . )
doblar 'su
f frac.
i*
No hay duda, se decia , que se encon trarn
.otros peor formados.
I
Dios m o, que gracioso es este hombre, dijo
Mme. V auquer Mme Couture, nunca me caa*
ar de oirle.
En medio de las risas y chanzas que prom o
vi aquel discurso Ncoraicamen te pronunciado*
Eugenio sorprendi la fu rtiv a m irada de Mlle.
Tai liefer, que incliuada hacia Mme. Coulure le
deca alguna pa}abi'a al oido.
La hija de M. G oriot.
: \>
(7)
No hablemos de mi, dijo la baronesa, Come
remos juntos iremos or la msica mas de
liciosa. Estoy vuestro gusto? anadi levantn
dose y enseando su vestido de cachemira blanco
t o n dibujos persas, de la mas esquisita elegancia.
' *
Quisiera que toda fuerais ma* dijo Euge
nio, pues estais encantadora.
.. ;
Tendrais u n a propiedad m uy tr is te ; dijo
con amarga sonrisa. Nada os anuncia aqui la
desgracia, y sin embargo estoy desesperada. Mife
pesares me q u ita n el sueno y me pondrn fea.
tTir de la campanilla;
Si Seora.
No.
Ciegamente.
N unca/
v ,
ENGANA-LA-MCERTE.
Al p u n to q u e P o ir e t y Mlle. M ichorneau s u
bieron sus respectivas habitaciones, creyeido
Rastignac que no habia en la sala mas que IViuc.
( 3 )
V auquer y Mme. Couture que hcia media dor
m itan d o junto la e stu fa , m ir Mlle. T a i-
liefer de una m anera tan tiern a que le hizo ba
jar la vista.
tf
T e n d re is acaso pesares M. E ugenio? le
p reg unt Victorina despues de u n m om ento de
silencio.
O tro movimiento*
%
V a u t r i h se m a r c h sin e sp e ra r la re sp u e sta
n e g ativ a del e s tu d ia n te . P areca conocer el secre
to de las dbiles re siste n cia s, de los c o m b a te s q u e
s ir v e n los Hombres p a r a ju s tif ic a r sus r e p r e n
sib les acciones.
Ciertamente.
- E n g a a - la - M u e r te no se dejara acercar
una mugtr porque no las ama, dijo el agente.
-N o . '
Q u in ie n to s francos.
( 45 )
Hacer eso por ta n poco! El mal en e m in e n
cia es el mismo, y yo necesito tranquilizar la
.roia.
*
Os aseguro, dijo P oiret, que esta seora tie
ne conciencia, y ademas es una persona m uy
amable y entendida. ,
*
Quien ?
Mme. Morin.
E s linda m i Ju lieta
con su sencillo ademan*.,..
", i i ^ I . I
: t t ) - '/1
B
V ictorina escap, siendo ta n f.*i* como des-
x * * . * * i i *
v>
graciada habia sido hasta entonces. Pobre ninj
apretn de m a n o , su mejilla rozada por la
rabellera de R astignac, una palabra dicha tan
cerca
* * *
del odo que
* . ;
sinti
.; . r 5 * > N
el.1 calo r de Jos labio
del, e s tu d ia n te , la. presjon de so talle p o r un
( >
brazo convulso , y u n beso e n el cu ello , fueron
los esponsales de su pasin , que la a p ro x im a c i n 1
de la robusta Silvia a m en azan d o e n t r a r en aq u el-
b r i lla n te com edor, hizo m as a rd ien te s, m a s vivos,
mas a t r a c t i v o s , que los ju ra m e n to s m as apasio
nados que se c u e n ta n en tas h isto rias m as cele
b res de a m o r . E stas p e q u e a s o f r e n d a s segn u n a
lin d a espresion de n u estro s antepasados, e ra n c r
m enes para u n a joven que se confesaba cadaquin**
ce dias! E n u n a h o r a h ab ia p ro digad o m as te
soros, que hubiera d ado en a d e la n te siendo ric a,
dichosa y entreg n do se en u n todo.
Q
E l negocio est c o n c lu id o , dijo V a u t r i n i
E ugenio. N uestros valien tes se h a n picado : ej
p ie b o n in s u lt m i halcn p o r opiniones p o l
tic a s , y m a a n a en el re d u cto de C lig n a n c o u rt
las diez y m edia. M lle. T aillefer hereda* el
a m o r y las riquezas de su p a d r e , c u a n d o est
a h i m ojando sus pedacilos de pan con m a n te c a
t i t el caf. T a illrfe r es m u y espadachn y c o n
fia m u c h o en s m ism o, pero se le sa n g rar con
n n golpe que he i n v e n t a d o , de m a n e ra que se:
le v a n ta la espada y se pic en la fren te . Ya os
ensear ese golpe, p o rq u e es m u y til.
(5 0 )
F u e to m a r la m ano de R astignac, que la
retir con presteza, y se dej caer plido en
una silla, creyendo tener delante u n m a r de
sangre.
A un teneis algunos escrpulos ! le dijo
V a u tr in en tono b a jo : el pap tiene tres m i
llones, y la hija os pondr ta n blanco como el
tra je de u n a i'ecien casada*
Que quereis
Lo v e o , y que n o os avergonzis de mi De
jad m e abrazaros*
Os ju ro q u e n o a m o m as que u n a m u j e r
en el m u n d o f y n o lo he sabido h a sta este m o
mento*
% /
'Ah! q u e felicidad /
Y q u e os im p o r ta ? d ijo G o rio t.
E n aquel m o m e n to le in t e r r u m p i la voz de
V a u t r i n qne c a n ta b a in m ed iato la p u e r ta ;
^ .
Oh! P o i r e t , r e p r e s e n ta r P o ir e t. S er el
Dios de las h u e r t a s , p o rq u e se deriva de pera. '
E n to n c e s os e n c o n tr a r a is e n tr e la pera y el
queso. ,
I
( l)Cementerio de Paris.
/
(5 8 ) '
Caballeros, dijo V au trin , la seora presi
den la nos llama al orden. Mme. Coulure y Mlle.
V ictorina no se forma litaran con vuestras chan
zas, pero respetad la inocencia del padre Goriot*
Os ofrezco una botellaorama de vino de Burdeos
que el nombre de Laffitte ha becho celebre bajo
dos conceptos, sin que se tome esto.por una alu
sin poltica* Vamos chino, continu m irando
Cristbal, que no se tnvia. Aqui Cristbal Co
mo no entiendes por t u nombre? Chino, trae los
licores*
/ <
Tomad, dijo Cristbal presentndole la bo
tella.
Ho! ho!
B uuuuh /
P rrrr!
Cada n n o friso u n a esclam acion , que salie
r o n com o los cohetes de u n a ru e d a.
F e lp u d o s /
#
C o m p o n er tin a j a s y lebrillo* /
A re n e ro /
M o llares y g a r r a f a l e s / ,
B ia n c h o n consigui la p alm a p o r el a c e n to
gangoso co n que g r it La huevera! la huevera!
/*
, La g rite ra que se sin ti en to n ces era. capas
de q u e b r a r la cabeza, e ra u n a co n v ersaci n d o n
de se d istin g u a desde el gallo h a s ta el b u r r o ,
u n a v erd ad era pera que d irijia V a u t r i n c o n o
m a e s tro de cap illa, sin d e ja r de o b se rv a r E u
genio y al p ad re G o rio t, que pareca, estab an y a
em briagados. Apoyada la espalda en la silla, a m
bos c o n te m p la b a n aquel desorden n o a c o s tu m
b r a d o , con u n aspecto grave y bebiendo poco,
pues pensaban e n lo que tcnian que h a c e r p o r
la ta rd e ; y adem as n o podan lev an tarse. V a u
t r i n que observaba la m u d a n z a de sus fisonomas,
ap ro v ech el m o m e n to e n q u e c e rra b a n los ojos,
p a r a d e c ir al oido de R astignac,
/
<61 )
t. A mi go mo, no sois bastante astuto par lu
c h a r cou vuestro pap V a u tr in , que os ama de
masiado para dejar que cometis necedades.
Cuando resuelvo alguna cosa, solo Dios es capaz
de contenerme Ah! Querais prevenir M. T a i-
lle fe r, conducindoos como u n nio! El horno*
est caliente, la h arin a am asad a, el pan en la
p a la , m a an a comindole s a lta ra n las migajas
p o r cima de n u estras cabezas, y querais que no
se cociera? No. no, si sents algunos rem ordi
m ientos , la digestion los arreb atar. M ientras
dorm s, el coronel Franchessm i os proporciona
r la sucesin de M. V ic tu rn ie n Taillefer con la
p u n ta de su espda, y V ic to rin a heredera de su
herm ano poseer m il y quinientos fran cos de
re n ta . He tomado notas, y s que la herencia de
la m adre sube mas de trescientos m i).......
i
- Eugenio oa estas palabras sin poder respon
d e r , pues tenia la lengua pegada al paladr; u n
sueo invencible apenas le dejaba distinguir, por
medio u n a n ie b la , la mesa y las figuras de los
huspedes. Al n estos se m arch aro n uno des-
pues de o tro y ces el ruido. Cuando solamente
quedaron en la pieza Mme. V auquer, Mme. Cou
tu r e , Mlle. V ic to rin a , V a u tr in y" el padre Go
rio t, Rastignac via como si soara, Mme. V au
q u e r ocupada en llenar algunas botellas con el'
resto de las demas.
Ah! Que locos, que j venes/ deca la viuda
U ltim a frase que comprendi Eugenio.
f
( 62)
No hay o tro M. V a u trin para prom over es-*
tas bromas, dijo Silvia. Mirad como ronca Cris-:
tobal.
P a r ti cantando: '
i
TOM. I I , 5
( 6Q )
sos, imams, dijo V ictorina pasando su m ano por
los cabellos de Eugenio,
*
( 6 -;o .
n n q n p n ib in que descansa rn el h o m b ro d f o n
angel? Merece que le a m en ,"y si yo fuera m u g e r
q u isiera m o r i r (n o , no .soy ta n n e c io ) v iv ir p a
r a l. C u an d o los veo asi, seora, a ad i en to
n o bajo, no puedo m enos de p e n sa r que Dios los
h a c ria d o u n o p a ra el o t r o . = L a p ro v id en cia tie
n e c a m in o s m u y ocultos! P e n e tra los corazones!
esclam en a lta voz. Al veros u n id o s, hijos mios,
u n id o s con u n a m ism a pureza, con todos los sen
tim ie n t o s h erm oso s de la h u m a n i d a d , me pare
ce im posible qne oj separeis en lo sucesivo. Dios
es jnsto! P ero m e parece que diviso en v u e s tr a
m a n o lineas de p ro sp e rid a d . D a d m e la , V i c t o r i
n a , conozco la c h iro m a n c ia , y he dicho m u c h a s
veces la buena a v e n tu r a . V am o s, n o tengis m i e
d o . Oh! que es lo que veo? A fe de h o m b re de
b ie n , sereis d e n tr o de poco u n a de las herederas
roas ricas de P aris, y haris la felicidad del que
os am a. V u e s tr o p ad re os lla m a r su la d o , y
os casareis co n u n tit u lo , jo v e n , h erm o so y que
os ad ora.
- - M i r a d m a m V a u q u e r com o un a s t r o , y
p r e n d id a co m o u n a zan ah o ria. Que v a n sofo
c a ro s, le d ijo poniendo la m a n o en la b allen a del.
cors. Esto est m u y a p re ta d o , m a m , y si llo
r is h a b r u n a esplosion ; pero yo recoger los
pedazos Con el cu id ad o de u n a n tic u a rio .
,
Ola! ola!
Q u e rid a m a d r e , d ijo V i c t o r i n a s u s p ir a n d o
y m ir u d o se las m a n o s , c u a n d o q u e d a r o n solas,
si d i r verdad M. V a u t r i n !
c^A h, m am a!
Caballero! exclam E u g en io .
c 7 6 )
-^ A y e r no tenia u u ochavo, dijo V a n l r i n m i
ra n d o Eugenio, y hoy posee, m u ch o s m illones* .
^ Pero, qu le ha sucedido M. V a u tr in ?
4 9
* i
Yo no valgo p a r a n ad a: voy v er m i h i -
ja, dijo M. G o rio t.
, %
Viejo egosta! osclam M m f, V a u q u e r, m e
a le g ra r verle m o r i r co m o u n porro
V o lv ie ro n V a u t r i n , Mlle. M ic h o n n e u le
li una. p a lm a d a en la espalda, y las dos fatale*
l e t r a ) a p a re c ie ro n -e n b lan co e n m edio de lo e n
carnado
9
(79)
M icho nn eau, qne pareca q u e re r p e n e tra r las p a
redes con la vista, ta l e ra el ansia con que
m inaba los muebles m as pequeos (le ia h a b ita
cin. Si se pudiera a b r i r este p u p itr e con cu al
q u ie r prctesto.
* #
E so acaso sera m a l h e c h o , respondi P o i
r e t.
Se halla m u y bien.
* >
De v e ra s? p re g u n t Poiret;
* -
zueresisto .
. 1 I
V a m o s , desnudadle, dijo el b o m b re de la
calle de Sainte-A n n t%c o n u n aire lleno de des
precio.
Mme. V a u q u e r de s in ti m a la a l o i r aquella#
espresiones,
*
D io sm io ! esto es capaz de m a ta rm e ! .Yo qa
estuve con l a y e r e n el te a tro !
v .^
Filosofa, tnam , repuso Collin Taa des
gracia- es haber estado ayer en u n palco con m i
go? Sois acaso m ejor que yo? Yo tengo en la es
palda la infam ia que vosotros teneis en el co~
razn, miembros desmalazados de tina sociedad
gangrenada! El mejor de vosotros no podr com
pararse conmigo!
1' Cant, \
* . . . l ' \
E s linda m i Julieta
' con su sencillo adem an .
i I
fc l ' .. **
E s ta frase deshizo el e n c a n to p ro d u c id o p o r l a
afluencia y diversidad de se n tim ie n to s, q u e e n c a
d a u n o habia escitado aquella escena* Los huespe*
des se e x a m in a ro n m u t u a m e n te y v iero n ; u n
m ism o , tiem p o Mlle, M ic h o n n e u , c o n s u m id a ,
seca y fra com o u n a m om ia, a c u r r u c a d a d e tr a s d
la estu fa, con los ojos bajos com o si h u b ie r a t e -
qiido-que la s o m b ra de s u visera no fuera suficien
te p a ra o c u l t a r sus m iradas; y a q u ella, figura
q u ie n profesaban hacia muelio tiem po u n a a n t i p a
r a , - f u e esplicada re p e n tin a m e n te . U n m u r m u l l o
q u e p o r la u n ifo rm id a d de su sonido m a n ife s ta b a
y n .u n n im e disgusto, se sin ti en la sa la . Mlle
ty ic h o n n e a u lo oy /.p e rm a n e c i q u ie ta , y B i a u -
c h o n fue el p r im e r o que in c lin n d o se h a cia el
q u e , t r a a ju n to , le d ijo A m ed ia voz. *
Yo m e m a rc h o , si esa m u g e r debe c o n t i n u a r
c o m ie n d o co n nosotros.
A la pu erta, la soplona.
sA la puerta!
f
; Se ir! '
No se ir!
Se ir!
No se ir! ' -
segu
darse, que los huespedes con ten tos.con la p a r ti-
OI
fla d e aquella, s echaron rrir. ^Mf1,. c 'k
.4 f* , . * Al > * k T
Apolo Poiret!
Valiente Poiret!
( 102 )
" A vuestra casa.
i\ 1 ) * * 4
' , ,
'Eugenio
w.
h ab a exam inado su conciencia con
dem asiada solem nidad en aquel dia, y la pi ision
de V a u t r i n que le m anifest la p io fu n d id a d del
ab ism o en que estuvo para caer, acababa de for*
ta b le c e r sus nobles se n tim ie n to s y su delicadeza,
p a r a que cediese aquella cariosa re fu ta c i n
de sus generosas ideas. Se apoder de l u n a
p r o f u n d a tristeza.
<
Cmo, d ijo M me. de N ucing en rehusarais?
Sabis lo que significa sem ejan te repulsa? D u
daiisidel p o rv e n ir c u a n d o no os atrevis e n la
z aro s con m ig o/ Teraeis no co rresp o n d er mi
afecto! Si me amais, si yo.... os am o p o r qu
n o aceptis u n a s obligaciones ta n pequeas? Si
su p ie rais con c u a n to placer me he ocupado e n
a r r e g l a r esta hab itaci n, no titu b e a ra is u n m o
m e n to y me pedirais perdn. Yo te n ia d in e ro
v u e s tr o y lo he empleado: vedlo aqui todo Creis
ser grande, y sois pequeo. M ucho mas exigs vos..
(A h ! exclam , so rp ren d ien d o u n a m ira d a ap a
sionada de E ugeio )y os form alizis por n o n a
das. Si n o m e am ais, n o acepteis. M i su erte la
decide u n a p alab ra. Hablad!
P u e s b ie n , c o n t i n u el b u e n h o m b r e s a c a n
d o u n a m a l s i m a c a r t e r a m u y usada* Y o m e he
h e c h o ju d io y he pagado t o d o esto: v e d l o a q u i.
Y a n o debeis u n o c h a v o p o r e llo , c u y o v a l o r m o n
t a casi n a d a , l o d o lo m a s c i n c o m i l fran cos.
s l o s os los p r e s to y o , y n o rae los rehusareis
p o r q u e n o s o y m u g e r . Me h aris u n recibo, y los
pagareis en adelante.
A l g u n a s l g r i m a s c o r r i e r o n p o r las m ^ g d l a s
d e E u g e n i o y de D eifina, que se m ir a r o n s o r p r e n
d i d o s . R a s t i g n a c a p r e t l a m a n o al b u en h o m
bre.
P e r o padre m i , dijo M m e . de N u c i n g e n
c m o habis p o d i d o h acer e s o ?
A h o r a l o sa b r s. C u1a n d o te d e c id q u e l o
p u s ie r a s t u la d o y te v i c o m p r a r e fe c to s c o
m o p ara u n a n o v i a , y o dije para m i ' ' V a v e r
se a p u r a d a E l abogado es de parecer q;:e el
p l e i t o c o n t r a tu m a r id o durar m a s de diez m e
ses; y e n t o n c e s v e n d las m i l t r e s c i e n t a s c i n c u e n
t a lib r a s de m i r e n t a p e r j t u a y m e e n c o n t r
c o n q u i n c e m i l f r a n c o s , m i l d o s c ie n t o s fr a n co s
d e r e n t a v i t a l i c i a , y pagu h ijos m i o s c o n el
fresto v u e s t r o s m erca d eres. Yo tengQ a ll a r r i
ba tin c u a r t o por el que papo c i n c u e n t a escudos
al ario y p u ed o v i v i r c o m o un p r n c i p e c o n Kie
< 108 >
fran c o s diarios, pudiend o d is p o n e r del resto* T o
n o gasto nada, ni a u n casi en ro p a, y hace q u i n c e
dias que 1% alegra m e reboya, pensando que v a is
ser felices. Y bien no sois dichosos?
( 109 )
q n e en beneficio del m u n d o su fri el sav a o r de
los hombre*. El p a d re G o r io t bes d u le r m e u te
la c i n t u r a que tu s dedos h ab an a p r e ta d o d e m a
siado.
/ t
N o , n o , yo n o te he hecho m al? c o n tin u
p r e g u n l n d o le con s o n ris a . T u eres la que m e
h as la s tim a d o con t u g r i t o . E sto ha c s t a d o m u -
cho m a s, a ad i al oidu de su hija b esn d o la con
precau ci n! pero era preciso a tr a p a r lo , y si n o fue
r a asi, se e n fa d a rla .
" *
E u g e n io estaba p e trific a d o con el in a g o ta b le
a c rih e io de aqnel h o m b re , i quien c o n te m p la b a
m a n ife s ta n d o u n a a d m ir a c i n c a n d o ro sa , que es
v e rd a d e ra en la ju v e n tu d .
?
O h E u g e n io m o , c u a n h e rm o so es lo q u e
tcab ais de decir.
- * . *
Y M m e . de N u c in g e n bes e n la fren te al es
tu d ian te
!.. .: -. . . - t
P o r t ha rehusado Mlle. Taillefer y sus
m illo n es, dijo el padre G o r io t, p o rq u e ella le
am aba, y habiend o m u e r to su h e rm a n o , es a h o r a
t a n rica co m o Creso. \ - * * s
P o b re <padre m i /
S, m i q u e rid o padre.
D ilo o t r a vez.
S, m i h'uen padre
. (Ill)
Calate, que si me dejara llevar del deseo, te
lo hara repetir ciea veces. Comamos.
- -M a an a p o r la m a a n a n o h a b r que h a c e r
m a s que tres tazas de caf, Silvia! Mi casa desier
t a no es para p a r t i r e) corazon? Cual ser m i
v id a sin huespedes? Nada. Ya est m i casa d es-
xnaeblada de hom bres , y la Vida consiste en los
m uebles. Que h<* hefcho yo al ciclo para h a b r r m r
a tr a id o estos desastres? Se han hecho provisiones
de judias, de p a ta to s p ara v e in te personas. La
policia en m f ris a ! No vam o s' i com er m as que | *
4
Eugenio y el padre G oriot llam aron entonce*;
.. .
l','. f r:1
:t
f> . vir.1
. , , , niv .b ,rtn5
t.f ,a * >a ^
' L A S SOS H IJ A S .
V
sar :de au Viva c u rio sid ad h ab a Cortfervadb cons
ta n Unn en te a lg u n a s ideas de la dichosa v id a
que los hidalgos p asab an en sus posesiones, e r o
sus ltim o s e scr p u lo s desaparecieron 'feriando se
vi e su nuevo aposento. D is f r u ta n d o dfc las
V entajas m a te ria le s que' p ro p o rc io n a la riq u e za ,
c o m o habia d is f r u ta d o d u r a n t e a lg n tie m p o tas
^ v * *K *
v e n ta ja s m o rales que da el n a c im ie n to ,' se h a b ia
despojado de su cortez'a de h o m b re de p ro v in c ia
y establecido su a v e m en te en u n a p o sitio n , desde
d o n d e divisaba u n h erm o so p o r v e n ir. Asi es q u e
a g u a r d a n d o D lfin a se n ta d o en aquel p recio so
gabinete que se p a re c a 'a lg o al s u y o , se c o n s i
d e ra b a ta n d is td n l d R a stig n a c que v in o el
a n o a n t e r i o r P a r s , q u e m i r n d o s e 'c o n u n a n -
f v } 3 / r 'l _\ \^
.
teo jo de o p tic a m o ra l , se p r e g u n ta b a en a q u e l
m o m e n to si se parfccia s m is m o .'
f
^ *
- La seora est en l a sala , I f dijo T e r c ia
h a ci n d o le estrem ecer. '5 *
* : .. :: 1 . > .* Vu.
H a ll Delfiiia re c o sta d a ert \ i c%5ifdente
j u n t o al luego: al v erla a d o rn a d a primOi o s a m e n
t a era im posible d e ja r de c o m p a r a r la las
h e rm o sas p la a s de Ja In d ia , q u c v'dan:'e l f r u t
con l flor. * \ ' ; :
g\ *1t *' ^ ,!iY't *4 il/ %
.94//.t.i
Ya estam o s a q u i ! dijo la b a ro n esa e o iiin o -
^ i * K . ' j , > *4 -* f \ * . i
vida. >. f
i- t , . r *
---A d iv in a d lo que os t r a i g o , dijo E ugenio
se n t n d o se ju n to ella v cojindole eTbrazo p a
1 *
l a besar/e la m an o .
*'" Me. de TTucng^ii hizo un m V m ieiilo 3
alegra leyendo la esquela de convite! Volvise
E u g e n io con los ojsT llenos de gi*iVs*, y le
T _- -- - - t -9a* <-r ' i ^
ech ls biazos l xello, para atraerlo" si
icn el delirio de la vanidad satisfecha.
* % * 1 f ) M O t ^
; J * > y i i I j i, I #. f * w
. . # .. . .....
Vos sois ( tu ! 'le dijo al odo, pero Teresa
t n mi tocador y es preciso ser" prudentes)
V o s sois quien deI>o esta felicidad !"Sii yo loe
atrevo a llam ar esto una felicidad.- Consegui
do p o r vos no es mas que un tn u n f o de am oc
p ro p io ? Nadie ha querido presentarm e en el
m undo. Tal vez os parecer en este m om ento
pequea, Frvola , ligera como una parisiense, pe
ro considerad , amigo m i , que estoy dispuesta
sacrificroslo to d o , y que si deseo mas viva
m ente f[ue nunca e n tr a r en tI arrabal de S a in t-
Gcrm ain, es porque estais alli; 4'
i
#*r* ~ S i , c o n t e s t l . V b a r o n e s a , d e v o l v i n d o l e la j| a. # ,
- ~ P e r o h a y le y e s, h a y u n a p la z a de G r v c
p a ra , se m e jan tes y e rn o s, esclam el p a d r e G o r io t,
Yo m i s m o le g u illo tin a r ia , si faltase verd u g o .
<
. *
N o , p a d re m i , n o h a y leyes p a r a l. O d
d o s p a la b r a s de su lenguaje, despojado d e los
c i r c u n l o q u i o s con q u e lo envuelve. VO to d o
est> p e rd id o , n o te n d r is u n o ch av o , y queda*
d a r is a r r u i n a d a , p o rq u e yo n o b u s c a r m a s
c m p l i c e q u e vos, m e dejais d i r i g i r las e m -
Tom, u, 9
( 130 )
presas. E s esto claro? A u n espera mas d
m i : m i p ro b id a d lo tra n q u iliz a , sabe q u e le
d e ja ra sus bienes y que me c o n t e n t a r a s o lo
con los roios. Yo debo c o n s e n tir bajo pena d e
a r r u i n a r m e en u n a asociacin rep ro b ad a y f r a u
dulenta.* c o m p ra m i conciencia y la paga, d e j n
d o m e ser ini a n to jo la m u g e r de Eugetio.-<-
u T e p e rm ito c o m e te r faltas, pero djam e c o m e te r
crmenes a r r u i n a n d o los pobres E ste lan g u a
ge m e parece tam b in b a sta n te c laro . Sabis lo
q u e l llam a hacer o p e rac io n e s? C o m p ra solares
q u e nadie pertenecen, hace c o n s t r u i r casas p o r
m edio de Tinos testaferro s, q u e c o n t r a t a n 1icon
e m p resario s, obligndose pagarles e n largos, pla
tos. Despues los te sta fe rro s m c d ia n t .u ita * c o r
ta s c an tid ad e s co n sien ten en s o ld a r s u s .c u e n ta s
M. de N ucingen, en g a a n d o y lib e rtn d o se de
los em presarios, presentndose en quiebra. Todo
esto lo be c o m p r e n d id a yo, y t a m b i n q u e p ara
Mfgunap en caso necesario el pago de su m as
o rm M , ML de N ucingen ha enviado catitid ad es
considerables A m s te r d a m , L o n d re s, N pole y
V ien a. Como podrem os a p o d era rn o s de ellas?
. / - ' : ' ' '>! < -
E u genio s in ti u n sordo golpe p ro d u c id o p o r
las .rodillas del p ad re G o rio t, que cay sin duda
en el suelo.
No, d e ja d m e m i c o n d u c i r el a s u n t o , que
yo sa b r m a n ejarlo . E l m e a m a , y me v a ld r de
m i a sc e n d ie n te , p a ra que m is capitales los i n
v ie rta p r o n t a m e n t e en propiedades. T a l vez h a r *
que v u e lv a c o m p r a r bajo m i n o m b re de N u -
etngn los bienes que posea en A lsacia. U n i c -
men.f Id m a a n a p a r a X am in ar sus libros, sus
n ego cio s, p o rq u e M. D e rv ille n o e n tie n d e u n a
p a la b ra do c o m e rc io , P e r o no, n o vayais que n o
q u iero s o fo c a rm e la sangre. El b aile de M m e. de
B e a u s a n t s verifica pa.{ado m a a n a , y q u ie ro
s a n g r a r m e p ara e s ta r h e r n io s a , tr a n q u ila , y d a r
h o n o r m i q u e rid o E ug enio. V am o s v erle
t* *
su c u a r t o .
- > . . . '
fc
E n aquel m o m e n to u n e a rru a je p a r la
p u e r t a , y se oy en la escalera la voz de M m e .
de R e sta u d que p r e g u n ta b a Silvia si estab a
e a c a s a su padre.
( 1S2 )
Aquella circunstancia libert felizmente
Eugenio, que pensaba echarse en la cama y fin
gir que dormia.
Desde cuando ?
~ S i t u vinieras lo sabrias.
Me m o r ir a detrs! esclam el p ad re G o
r i o t . V a m o s , c o n tin u m e n ea n d o la lu m b re ,
acercaos aqui, que tengo fri. Qu te h a suce
d ido A nastasia? D ilo p r o n to , m i r a que me m a
ta s ....
\\
Yo los he e n c o n t r a d o , d isp o n ie n d o de to d o
lo que me perteneca, padre m i, dijo la conde*
a deshacindose en l g rim a s.
P o r q u i n ? Cm o, q u e voy m a ta r lo ! e-
clam el p a d re G o rio t.
w -, . . . .
:A y e r rae lla m su c u a r to . A n a sta s ia ,
me d ijo con u n a voz ( o h ! su voz sola bast p a
r a que to do .lo a d i v i n a r a ) dnde eslpji los d i a
m a n tes?r-.E n m i h a b ita c i n .No, a n a d i m i r n
d o m e, e st n a q u i sobre m i c m o d a . , f Y m e e n
sen el c o f re c ito ; que te n ia .c u b ie rto co n su p a - '
uelo. **Ya sabis de d o n d e v ie n e n . 9> Yo m e a r -
roj / sus pies, llor y. le p re g u n t que cl.aae de
m u e r te q u e r a d a rm e .
P adre mi!
Pdele p e rd n p o r d a r m e g u s to / le d ijo al
ido. No es eli la m a s desgraciada?
t i ^ | J ^
. . ,1 *fn .1
< i -f y, i i v
La condesa mir| d Eugenio que permaneca
inm vil, aturdido con aque.ll'Vll^ht escena. ~
Lo creeis asi?
Y tendra remedio?
'
Alguno. T al vez podr retardarse la m uerte
ai se puede conseguir u n a reaccin hacia las es-
trem idades; pero si m aana n o desaparecen los
s n to m a s , est perdido el buen hombre. Sabes
t u las cusas de su enfermedad? porque ha de
bido recibir u n violento golpe que le haya aba
tid o m oralm ente.
Y el m u n do se rie de u n a i n f a m i a , y tiene
v alo r para e l l o / Mme* de Beausant m o r i r - si n
dada* ;
f . / 1 . , . - i * *
( 155 )
El buen hombre te sonri suavemente y
respondi volviendo hcia 1 los ojos verdosos y
blanquecinos.*Cmo st Delfina?
i - j %
Buena. Y vos? .
i
Mal.
;
( 156 )
esta m aana u n a im prudencia, sobre la cual no
quiere d a r esplicacion alguna. Es ta n te sta ru d o
como utta mua. Cuando le h a b lo , hace como
que no me oye, que duerme, y si tiene los ojos
abiertos, no hace mas que qupjarse. Sali esla
ma a na sin sabers? donde, llevndose todo el
dinero que tenia. Sin duda ha ido ejecutar u n
trfico sagrado que ha sobrepujado sus fuerzas.
A qu i ha estado u n a de sus hijas.
. H*
La condesa? pregunt Eugenio. Una mo
rena, alta, bien formada, con los ojos vivos li
do pie y talle delicado?
No tengas cuidado. ,
N o m e o c u lt is n a d a . Qu m as h a venido
pediros?
* - A.
- A h ! re p u so p a re c ie n d o r e u n i r to d as sus
f u e rz a r p a r a h a b la r . Mi hija es m n v desgraciada,
n o d isp o n e de u n c u a r t o despues del a s u n to de
los d ia m a n te s . H abia en carg ad o p a r a el baile n a
vestido b o rd ad o de oro, su m o d is ta q u e es u n a
in fa m e n o ha q u e rid o firsele, y su d o ncella h a
pagado m il fra n c o s p o r ella. P o b re A n astasia!
E s t o m e p a r t e el c o ra z o n . S u d o n c e lla v ie n d o
q u e M . de R e s ta u d le ha r e t i r a d o sn confianza,
h a te m id o p e r d e r su d in e r o y se h a p u e sto de
a c u e rd o con la m o d is ta p a r a q u e n o e n tre g u e e l
vestido,^ si n o le p a g an los m il fran co s. E l baile
ae verifica m a a n a , el trag e e st c o n c lu id o y
A n a s ta s ia desesperada. Ha v en id o p o r m is c u
b ie rto s p a r a e m p e a rlo s. S u m a r id o q u iere q u e
v a y a al baile p a r a m a n if e s ta r to d o P a n s q u e
n o ha vend id o los diam antes^ y ella n o puede
d ecirlesD eb o m il fra n c o s, pgalos*** Yo he
c o m p r e n d id o esto! S u h e r m a n a D elfina i r ves
tid a m a g n fic a m e n te y A n a sta sia n o debe ger me*
n o s q u e ella. A y er n o te n ia yo doce m il fran co s
y h o y h u b ie ra d ado el r e s to de in i m ise rab le
v id a p o r sa c a rla de su l tim o a p u ro . He te n id o
v a lo r p a r a s o p o r ta r lo todo, p e ro este golpe m e
( 158.)
ha pari i do el alma* Yo me he compuesto, me
emperifollado, he vendido mis cubiertos y he
billas en seiscientos francos, y dspues he'em p e-
fiado m i re n ta vitalicia por u n ao al pap
Gobseck por cuatrocientos francos Yo comer
pan, que era lo nico que necesitaba cuando
era joven, y m i Anastasia ,$p d iv e rtir en el bai
le. Tengo u n billete de mil francos debajo de
la almohada, y me reanim a el saber que esto cau
sar u n placer m i pobre hija. Asi podr des
pedir su malvada Victoria.! Q uin ha visto
que,los criados no tengan confianza en sus amos?
M aana ya estar bueno, Anastasia v endr las
diez y no quiero que me encuentre enfermo por*
que n o ,i r a al baile, y se quedara para cuidar*
roe. Me abrazar como ai fuera su hijo y sus
caricias roe c u ra r n . P o r l t i mo no hubiera
tenido que gastar roil francos en la botica? Me
jo r quiero darlos m i snalo todo, mi A nas-i
tasia! Al menos la consolar en su miseria. Es
t o me absuelve de haberme formado u n a re n ta
vitalicia. E s t en el fondo de u n abismo y no
tengo bastante fuerza p ara sacarla de l.! Ab!
Quiero volver al comercio, ir Odesa y com
p ra r granos que all cuestan menos que aqui.
Si est prohibida la im portacin de cereales, los
que hicieron las leyes no h a n pensado en p ro
h ib ir l a fabricacin dei ellos....1Esto lo he im
/ a-
ginado hoy por la m aana; y au n pueden h a c e ra
se cosas m uy buenas con los almidones. t
A la s siete de la t a r d e , Teresa t r a j o la c a r -
t a siguiente.*
b i a n suspev.dejr to d a diversion.
.'jrri?--. ;r: * : t c . i:. : i.. , i
Decidla que se d iv ie rta , le grit el padre
G oriot que pareca amodorrado, pero que se i n -
corpor en ej m om ento que salia Rastignac.. ,, -
T/'Ij * * . \
Este se present traspasado de dolor Del,
fina, quien encontr peinada y calzada, no fal
tndole Imas que ponerse el vestido de baile; pe
r a ettie jan tes .las pinceladas con que. los p in
tones perfeccionan los cuadros, los ltim os ador*
n o o c u p a n mas tiempo que el que se emplea en
el fondo del lienzo,
' ' . v .......
Cmo es que n o o habis vestido? le p re
g u n t Delfina.
* M f * ...................... . . *
9
Corri su gabinete p ara to m a r n n collar.*
i Ai
v> rA >< r.x ^
* P ero m archaos M. Etfgenio. Mirad que r a
I incomodarse la seora^ dijo Tersa em pujando
al Joven, que estaba asombrado de aquel elegan-
te 'p a rric id io . * r---
' > ;; i". , r >
Seora, re*pq ndi cn voz c o n m o v id a , c r e
yendo que aquella p a la b ra era u n a re c o n v e n c i n ,
he v en ido p ara p e r m a n e c e r el lillira.
*l *.*.> V / . ^* \ *
I ; . Bien, Je contest la vzcoudesa tom ndole
Ja .mana* Tal veg.sos el uico de quien me pue
da; fiar. Amigo ;mio, no queris n u n ca . una
m uger, quien no; podis a m a r siempre. No
abandonis ninguna.
( W i
. vT o hra*o y fue sentarse e n u t t sof
en la sala de juego.
Se^I*flevant
^ MJ para recibir , la duquesa ^ 0 de-*4L an -
geats, s mejor am iga, que tam bin concurri.
Rastigrc fue casa de M. de Rochegude n
busca de M. de A ju d a, quien lo llev la ap*
y le entreg una caja dicindole.A h estn to~
das la9 artas . ,*><;. r ' :
t
H .. 1 .1 a . * *# ***C
\**' ' ' l ' ;;
Prei^qufc quera decir alguna cosa, E^*
geftk, ya para^ preg u n tarle pov la vizcondesa y
"los acontecim ientos de4< baile, ya. tal vz, para
m an ifstarl S desesperacin con mt.iyo de au
casatfiiento, del q u e ^ e ^ a rre p in li poco tie m p o
d empties} pero una chisfxaxU orgullo brill e s a s
ojos, y tuyo el triste valor de g u ard ar tagajo
acerca de sus mas nobles sentim ientos.
S detuvo.
** . f' 'i', *>' \
Estaba seguro l de que se le en co n trara
* e n c s a . . . ;
T q u ie n es l?
* *'.< V i .> - % ' y .- \ \
-rOW l t,
? #r *>
Que teneis? Parece que te m b l is , dijo la
^iwsmdesa* . ... .
U ^
, ,. . . . , . * 9 9 * *i \ * / 1, * r i N ' ; * ./
K \ < .*
i >A
)
( 118 )
a s n a d a p a r a que nos hagas u n a exacta relacin.
K ' m u y probable q u e lu inv asion se verifique
en g r a n c a n ti d a d , en c u y o caso m o r i r cmo
u n imbcil, asi com o est a h o ra . T odo es muy
r a r o en esta clase de enferm edades. Si la "bom
ba rebien ta p or a ^ u i, c o n t i n u B ia n c h o n sea
la n d o el occipucio del en ferm o , h a y ejemplos de
sin g u la re s fenmenos: el celebro recob ra sus fa
c u lta d e s , y la m u e r t e t a r d a m as en declararse:
las serosidades pueden a p a r t a r s e del cerebro y
t o m a r u n c a m i n o que n o pueda conocerse sino
p o r la au to p sia. E n los In c u ra b le s h a y u n an
c ia n o a to n ta d o , en q u ie n el d e r r a m e se verifi
c en la c o lu m n a v e r t e b r a l , que vive a u n q u e su
f r e de u n a m a n e r a h o r rib le .
%S * 4 i ^ \* # f
( 181 )
me he quedado por puertas. Al menos sn vesli-
do era magnfico. (Ay que angu stia!) Gracias,
C rist b a l, Dios te lo pagar, porque yo f a no
tengo nada (Ha! ha! ha!)
C ristbal s* re tir .
I
( 184 )
N inguna! respondi el anciano incorporn
dose en la c am a !Con que no v e n d r n p o rq u e
t a n ocupadas, porque d u e rm e n ! (H eu n ! h e u n ! )
Ya lo sabia yo (Heun! heun! h e u n !) Se necesita
m o r ir s e para saber !o que so n los hijos! A m ig o
mi, n o os casis n u n c a p a ra no te n e r hijos, pues
les daris la vida, y ellos os d a r n la m u e r te .
Si hacis qne e n t r e n en el m u n d o , os a r r o j a r n
de l (Heun! heun! heun! heun!) Ko, no v e n d r n :
ya sabia yo eslo hace diez aos: algunas veces
m e lo decia, pero no me a tr e v ia creerlo*
Se p o s t r - r e p e n t i n a m e a t e y B i a n c h o n e n
t r en aquel momento* Jl M V k - ( { j;
He encontrado r Cristbal,
l *' 4><.f y 1va
>*'<; ?,tra
; * e rte
u n carruage.
Me. parece
'
q u e no vuelve rdi
f * i lf,
jo^ B ia n c ,h%o n .
1 9 4 ^ 9s i { j
corazn. . 1 f
<. - . > i
f t % yJ-
}
> n #
i i . * ; V *
1 #. 0 % }
La m q u i n a c o n t i n u a , pero e n sj^ . s i t u a
cin u n a , d e s g r a c i a , v a l i e r a m a s que
riera.
K\ rriu i : ; J ;-r- ' lf. *
' f
T om. ii , ' io
(194)
A fe ma, que si, dijo Rastignac.
f
*
-Seor conde> no me loca m i juzgar vues
t r a conducta, pues sois dueo de vuestra muger;
pero si puedo coritat* con vuestra honradez, pro
metedme decirle nicam ente que su padre no
puede vivir u n dia, y que le ha echado su m al-
diciti,1rio vindola su cabecera
4
I I 9
Anastasia! Delfina!
, s r
El estudiante
hizo con la cabeza u n mov
m iento afirm ativo lleno de tristeza. Mme. de
Restaud cogi la m an o su padre y la bes.
i ! '
/s $ 4 i \ '
I ~i \
;' *v- i*-,. vv r *
y /
:
INDICE.
Cap. IV . L a e n tr a d a e n e l m u n d o ( c o n ti
n u a c i n .) ........................................................... i
C ap . V. E n g a n i-la -M u e r te a
C a p . V I. L a s d o s h i j a s . . . . ................... 1 1 7
y
E n el tom o l . al prin cipiar la pgina 1 7 1
e diice : P ara u n observador y Rastignac lo fue
inm ediatam ente, aquella frase ei gesto la m ira
da y costum bres de la casta*
I
B ib lio te c a .
de Catalunya
C - T ll>
x a < u o i o < i
B ! B l 10 TI C A D F C A I A
nif inn
-
n *1
->
p ;,,
jm a y
ffV A*
. 4*
i
* . r\
*7 -<
.
I
CL* ** ~ * ' -4
L # V %.
- ? M w a v