VIET-Mulching Guide 10/4/06 6:34 PM Page 1

The Easy Mulching Guide VIETNAMESE

Saùng taïo vöôøn Ñòa ñaøng cho chính quí vò

Söï Kyø dieäu
cuœa Lôùp phuœ
Nhieàu ích lôïi cuœa lôùp phuœ
Lôù p phuœ giöõ cho coœ
Lôùp phuœ laø vaät ñöôï c thaá p . Nhö vaä y ñôõ Boœ lôùp phuœ quanh
caùc caây seõ giuùp cho
lieäu che phuœ ñaát ñeå ngaên maá t coâ n g cho quí vò.
reã ñöôïc maùt vaøo
chaän coœ daïi moïc, vaø giuùp Giaœm vieäc caàn
muøa heø vaø aám vaøo
cho caây coœ khoœe maïnh. duøng caùc thuoác
muøa ñoâng vaø giuùp
Cung caáp xòt hoùa hoïc.
Lôùp phuœ (mulch) coù theå caùc chaát boå duy trì ñoä aåm.
ñöôïc laøm töø raát nhieàu loaïi döôõng.
vaät lieäu höõu cô. Ñôõ töôùi nöôùc.
Giaœm söï aên moøn
Boœ lôùp phuœ leân maët ñaát ñaát ñai vaø taùc
trong vöôøn, lôùp phuœ höõu cô ñoäng cuœa ñaát
seõ giuùp giöõ laïi caùc chaát boå quanh caùc caây. Lôùp phuœ coù tính
döôõng vaø giöõ cho ñaát ñöôïc caùch ña duïng. Söœ
aåm öôùt. duïng lôùp phuœ
Ñeå laï i coœ vuï n ñaõ quanh caây, nhö laø
Lôùp phuœ laøm cho vöôøn cuœa xeù n caé t treâ n saâ n coœ moät chaát phuï gia
quí vò toát töôi hôn baèng seõ giuù p tieá t kieä m höõu ích cho phaân
caùch taêng tieán hoaït ñoäng khoœi mua caùc phaân boùn, nhö laø moät
sinh hoïc cuœa ñaát (nhaát laø boùn maéc tieàn. beà maët haáp daãn
cho caùc loái ñi,
giun vaø caùc vi khuaån coù
hoaëc cung öùng
ích). moät beà maët an
toaøn cho khu vöïc
chôi ñuøa cuœa treœ
em.

Caùch thöùc ñeå laøm lôùp phuœ

Laøm lôùp phuœ thaät laø deã daøng. Sau ñaây laø vaøi yù kieán höôùng daãn:
1. SÖŒ DUÏNG COŒ VUÏN XEÙN CAÉT
Vieäc boœ coœ vuïn xeùn caét trong thuøng raùc thaät laø phí phaïm
vaät lieäu phaân boùn vöôøn töï nhieân. Caùc coœ vuïn xeùn caét
coù doài daøo chaát nitrogen, moät chaát phaân boùn quan
troïng cho caây. Ñeå taän duïng coœ vuïn xeùn caét:
❋ Haõy ñeå chuùng treân coœ khi quí vò caét coœ, ñeå chuùng
nuoâi coœ vaø giuùp coœ töôi toát hôn. Quí vò coù theå duøng
maùy caét coœ thoâng thöôøng cuœa mình hoaëc mua moät
maùy caét coœ loaïi taïo lôùp phuœ (mulching mower).
❋ Haõy söœ duïng coœ xeùn caét ñeå laøm lôùp phuœ quanh
caùc caây cho hoa haøng naêm vaø caùc caây rau quaœ.

2. SÖŒ DUÏNG CAÙC NHAÙNH CAÂY XEÙN TRONG VÖÔØN

Ngöôøi ta hay boœ caùc nhaùnh nhoœ, nhaùnh caây vaø nhaùnh laù vaøo thuøng raùc.
Chuùng thöôøng quaù lôùn boœ khoâng loït vaøo thuøng laøm phaân troän
(compost) vaø chuùng raát laâu phaân huœy. Haõy suy nghó laïi.
Vieäc chuyeån caùc nhaùnh caây xeùn thaønh lôùp phuœ thaät laø
deã daøng, vaø ñaây laø caùch thöùc thöïc hieän:
❋ Haõy xeáp caùc nhaùnh nhoœ, nhaùnh moœng vaø nhaùnh laù
thaønh moät haøng daøi, roài duøng maùy caét coœ ñeå xeùn nhoœ ra.
❋ Ñoái vôùi caùc nhaùnh caây lôùn, haõy möôïn hoaëc mua
moät maùy xeùn nhoœ.
3. SÖŒ DUÏNG PHAÂN TROÄN
Baèng caùch söœ duïng thöùc aên thöøa vaø chaát thaœi boœ vöôøn töôïc laøm phaân troän, quí vò coù theå taïo
ra ngöoàn boå döôõng thieân nhieân cho caây gieo haït, caây, caây buïi vaø caây lôùn. Phaân troän
(compost) coù theå ñöôïc duøng ñeå bao phuœ caùc haït gioáng, ñeå laøm lôùp phuœ quanh caùc caây
gieo haït vaø caây coøn nhoœ. Phaân troän ñöôïc phaân huœy nhanh choùng do ñoù chaát boå döôõng
saün saøng ñeå ñöôïc söœ duïng cho ñaát vaø caây trong vöôøn cuœa quí vò. Haõy ñieän thoaïi soá
1800 225 587 ñeå hoœi laáy quyeån 'Höôùng daãn Deã daøng ñeå laøm Phaân troän' (‘Easy
Composting Guide) ñeå bieát theâm chi tieát veà caùch laøm phaân troän.

4. SÖŒ DUÏNG LÔÙP PHUŒ COÙ BAÙN SAÜN

Coù nhieàu loaïi lôùp phuœ coù theå mua töøng bao hoaëc mua soá nhieàu. Coù theå
mua deã daøng rôm, coœ, cuœi vuïn, voœ caây. Caùc thöù naøy coù theå ñöôïc söœ duïng
theo voâ soá phöông caùch. Vaøi loaïi lôùp phuœ baùn saün ñeå söœ duïng ñaëc bieät ñeå
laøm phong caœnh. Caùc lôùp phuœ baèng cuœi vuïn ñöôïc söœ duïng nhö laø neùt loâi
cuoán cho caùc loái ñi trong vöôøn. Cuœi vuïn cuõng coù theå ñöôïc loùt döôùi maët ñaát
nôi ñeå duïng cuï chôi ñuøa cuœa treœ em, ñeå vieäc teù ngaõ ñöôïc nheï nhaøng hôn.
VIET-Mulching Guide 10/4/06 6:34 PM Page 2

Moät soá höôùng daãn ñeå
laøm lôùp phuœ
LÔÙP PHUŒ KHOÂNG COÙ COŒ DAÏI
Meïo vaët quan troïng nhaát ñeå laøm lôùp
phuœ laø neân caån thaän trong vieäc choïn
caùc vaät lieäu ñöôïc söœ duïng. Toát nhaát
laø ñöøng söœ duïng coœ daïi, caùc caây coù
haït vaø moät soá loaïi laù rieâng bieät vaøo
lôùp phuœ troän cuœa quí vò. (Laù khuynh
dieäp vaø long naõo [eucalyptus
&camphor laurel]) chöùa caùc chaát coù
taùc duïng laøm ngaên caœn söï taêng
tröôœng cuœa caây, tôùi 3–4 tuaàn leã khi
chuùng coøn töôi.) Caùc thöù ñoù toát nhaát
laø neân ñöôïc laøm phaân troän.
LÔÙP PHUŒ KHOÂNG NEÂN
COÙ CHAÁT DIEÄT COŒ
Traùnh laøm caùc lôùp phuœ töø
caùc vaät lieäu höõu cô ñaõ
nhieãm thuoác gieát coœ hoaëc
thuoác tröø saâu, vì lôùp phuœ
ñoù coù theå laøm haïi ñeán caùc
caây hoaëc ñaát ñai trong
vöôøn cuœa quí vò.
LÔÙP PHUŒ CHÍN MUØI
Caùc lôùp phuœ vôùi vaät lieäu caây
goã coøn töôi môùi, chaúng haïn
nhö cuœi vuïn vaø voœ caây coù theå
huùt maát nitrogen cuœa ñaát ñai.
Haõy kieåm chaéc ñeå lôùp phuœ
chín muøi vaøi tuaàn tröôùc khi boœ
quanh caùc caây. Haõy thöœ troän
theâm vôùi caùc vaät lieäu coù
nitrogen nhö laø phaân troän, ñaát
ñuùc töø thuøng giun hoaëc phaân chuoàng (ví duï phaân boø,
phaân gaø). Coâng thöùc toát laø cöù 10 phaàn lôùp phuœ thì theâm
1 phaàn vaät lieäu coù doài daøo nitrogen.
Lôùp phuœ coù theå laøm töø caùc vaät lieäu höõu cô
trong vöôøn töôïc hoaëc nhaø beáp,
chaúng haïn nhö:
LAÙ
Laù laø lôùp phuœ mieãn phí vaø ñeïp maét vaø cung öùng
chaát höõu cô coù xô cho ñaát ñai.
COŒ XEÙN
Coœ xeùn coù nitrogen vaø potash vaø phaân huœy
nhanh choùng. Raát toát cho caùc caây con gieo töø
haït!
CAÙC NHAÙNH CAÂY ÑÖÔÏC XEÙN VUÏN
Caùc nhaùnh caây laù thaœi boœ ñöôïc xeùn vuïn seõ laøm
thaønh lôùp laù phuœ ñeïp maét quanh caùc caây vaø caùc
buïi caây lôùn.
RÔM
Quí vò coù theå mua rôm ñeå laøm lôùp phuœ quanh
caùc caây rau ñaäu vaø caây gieo haït.
RONG BIEÅN
Rong bieån coù nhieàu tieän lôïi nhö lôùp phuœ -
khoâng coù haït, khoâng truyeàn beänh cho caây vaø laø
moät lôùp phuœ ñeïp maét. Rong bieån cuõng doài
daøo chaát khoaùng vaø potash.
BAÙO
Caùc tôø baùo dính ñaát maø khoâng theå
boœ vaøo thuøng taùi cheá thì coù theå duøng
laøm lôùp phuœ. Chuùng laøm lôùp phuœ toát
cho caùc loái trong vöôøn.
CUŒI XEÙN VUÏN HOAËC VOŒ CAÂY
Coù theå taïo ra hoaëc mua cuœi xeùn vuïn baùn
saün. Chuùng thöôøng ñöôïc söœ duïng trong
vieäc taïo phong caœnh ngoaïi thaát.
PHAÂN TROÄN
Phaân troän laø chaát tieän
duïng cho vöôøn töôïc. Phaân troän ñöôïc phaân huœy
nhanh choùng laøm thaønh moät lôùp phuœ vaø cung öùng
chaát dinh döôõng vaø caùc thaønh phaàn caên baœn cho
caây vaø ñaát ñai.

HAÕY KHOANH VOØNG LÔÙP PHUŒ SOÁNG

LÔÙP PHUŒ Haõy söœ duïng caùc caây coœ bao phuœ maët ñaát nhö
Khi boœ lôùp phuœ quanh laø moät lôùp phuœ thaœm cho vöôøn. Caùc thaœo
caùc caây vaø caây lôùn, haõy moäc nhö Corsican Mint (Mentha requenii)
kieåm chaéc laø quí vò ñeå hoaëc Wild Thyme (Thymus serpyllum) hoaëc
moät khoaœng troáng (moät Kidney Weed (Dichondra repens) laøm thaønh
'khoanh voøng') giöõa voœ lôùp phuœ toát cho ñaát.
hoaëc nhaùnh caây vaø lôùp Haõy thöœ söœ duïng vaø taêng tieán nhieàu veœ khaùc bieät
phuœ. Ñieàu naøy ngaên caœn
cuœa caùc loaïi lôùp phuœ maø quí vò söœ duïng trong
vieäc taïo ra moät moâi
tröôøng coù theå gaây beänh vöôøn. Veœ ña daïng laø gia vò cuœa cuoäc soáng.
cho caây.

Haõy taùi cheá coœ xeùn!

Caùch deã nhaát vaø reœ nhaát ñeå taùi cheá coœ xeùn sau khi caét coœ, laø
cöù ñeå chuùng treân saân coœ sau khi caét coœ xong.
Sau ñaây laø moät soá chæ daãn nhoœ ñeå vieäc taùi cheá coœ ñöôïc thaønh coâng.
❋ Haõy caét coœ (baèng maùy) khi coœ coøn khoâ, ñieàu naøy seõ ngaên caùc coœ
xeùn khoâng bò doàn cuïc.
❋ Kieåm chaéc caùc löôõi dao cuœa maùy caét coœ ñöôïc beùn.
❋ Ñöøng laøm cho thaœm coœ quaù ngaén.
Keát quaœ toát nhaát coù theå ñaït ñöôïc cho thaœm coœ baèng caùch haõy chænh
ñoä cao cho maùy caét coœ laø 5 – 6 cm.
❋ Moãi laàn quí vò caét coœ, haõy thöœ loaïi ra con dao thöù ba treân cuøng
maø thoâi cuœa caùc löôõi dao caét coœ.
❋ Mua hoaëc möôïn moät maùy caét coœ loaïi laøm lôùp
phuœ (mulch mower).
Maùy caét coœ loaïi laøm lôùp phuœ seõ cho lôùp phuœ toát bôœi vì
coœ ñöôïc xeùn mòn hôn, tuy nhieân maùy caét coœ thoâng
thöôøng cuõng raát ñöôïc vieäc, chæ vieäc dôøi boœ caùi
hoäc ñöïng coœ trong luùc caét coœ.

Muoán bieát theâm chi tieát veà vieäc cheá taïo lôùp phuœ
Haõy lieân laïc hoäi ñoàng thaønh phoá ñòa phöông hoaëc Boä Moâi sinh vaø Baœo toàn (Department of
Environment and Conservation) (NSW) ñeå hoœi chi tieát veà caùch laøm lôùp phuœ (mulching), laøm
phaân troän (composting) vaø giaœm thieåu chaát pheá thaœi.
Coù nhieàu aán baœn höõu ích veà caùch thöùc laøm lôùp phuœ vaø phaân troän.
Haõy xem taïi thö vieän ñòa phöông hoaëc ñieän thoaïi ñeán Boä Moâi sinh vaø Baœo toàn
(Department of Environment and Conservation) (NSW) ôœ soá 131 555.

ISBN 1 74137 637 8 2006/250 Ñöôïc in baèng giaáy taùi cheá