Sint-Jan Berchmanscollege

Jakob Smitslaan 36

2400 MOL

onderzoeksopdracht
Kunnen we zowel de Chemische als Fysische aspecten bij het maken van een
"lavalamp" aantonen?

Naam: Jorgen Aerts,

Eline Clerckx,
Lies Lenaerts

Klas: 6 We - Wi 8
6 We - Wi 6a Schooljaar: 2017 -2018
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave ....................................................................................................... 3

Inleiding ................................................................................................................... 4

1 Benodigdheden en werkwijze .................................................................. 5

1.1 Benodigdheden ............................................................................................ 5
1.1.1 Producten ..................................................................................................... 5
1.1.2 Labomateriaal .............................................................................................. 5
1.2 Werkwijze ..................................................................................................... 5

2 Verklaring.................................................................................................... 6
2.1 Fysische verklaring ...................................................................................... 6
2.2 Chemische verklaring ................................................................................... 6

Besluit ..................................................................................................................... 7

Bijlagen .................................................................................................................... 8
Inleiding

Als eerste labo kozen we ervoor om een lavalamp te maken. We zullen in dit labo
zowel de chemische als de fysische aspecten van deze proef bespreken en zo
zullen we zien dat chemie en fysica hand in hand gaan. Wij maakten in
tegenstelling tot een echte lavalamp geen gebruik van hydrofobe parafine maar wel
van plantaardige olie en water, gewone huis tuin en keukenspullen dus.
 5

1 Benodigdheden en werkwijze
1.1 Benodigdheden
1.1.1 Producten

- Water
- Plantaardige olie ( bijvoorbeeld masolie)
- Kleurstof
- keukenzout (NaCl)
- Alka Seltzer-tablet (9 8 4 )

1.1.2 Labomateriaal

- bunzebrander
- driepikkel
- maatbeker van 0.5 liter gemaakt uit hittebestendig glas
- een spatel
- lucifers
- PBM's ( persoonlijke beschermingsmiddelen)

1.2 Werkwijze

1) We doen eerst onze labojas aan en zorgen ervoor dat de mouwen niet te lang
zijn. Onze haren doen we in een staart en juwelen doen we uit.We zorgen ook voor
een propere werkplek.

2) We draaien de gaskraan open en steken de bunzenbrander aan. Zorg er wel

voor dat je de zuurstoftoevoer pas opent als je start met verwarmen.

3) We meten ongeveer 0.2 liter water af in de maatbeker en voegen hieraan wat

kleurstof toe. Vervolgens plaatsten we de driepikkel boven de bunzenbrander en
verwarmen we het water.

4) Nadat het water wat opgewarmd is zetten we de bunzenbrander uit en gieten we

een laagje olie op het water. Een laagje van elke centimeters zal ruimschoots
volstaan.

5) Nu voegen we de bruistablet toe en zorgen ervoor dat deze in het water blijft
doormiddel van de spatel.

6) In een tweede versie vervangen we de bruistablet door zout. We gieten het zout
met een hoge snelheid in het mengsel zodat het naar de bodem zakt.

7) na de proef hebben we al onze bevindingen genoteerd en alles netjes opgeruimd

en afgewassen. Het glaswerk hebben we eerst grondig gespoeld met water en
daarna 3 keer nagespeold met gedistilleerd water.

Laboverslag De lavalamp
 6

2 Verklaring

2.1 Fysische verklaring

Aangezien de massa-dichtheid van olie kleiner is dan die van water, 0.92 kg/l
tegenover 0.998 kg/l bij water. Hierdoor zullen de olie en het water diffuseren en zal
er een heterogeen mengsel gevormd worden waar de olie op het water zal drijven.
Als we nu het zout in onze beker toevoegen zal deze naar de bodem zinken omdat
deze een grotere massadichtheid heeft. Bij het zinken zal het zout kleine
oliemoleculen meenemen naar de bodem van ons bekerglas. Aangezien de olie
lichter is zal deze terug willen stijgen en zo krijgen we het gewenste lavalampeffect.

2.2 Chemische verklaring

Bij de oplossing van onze tablet in het water zal er 2gevormd worden. Dit gas zal
opstijgen, in de vorm van gasbellen, en zal stijgen omdat gas lichter is dan
vloeistof. Het gas zal in de olie trager bewegen dan in het water, door het verschil in
massadichtheid en zo krijgen we ook het gewenste lavalampeffect.

Laboverslag De lavalamp
Besluit
We konden deze proef op 2 manieren uitvoeren. De tweede proef waarbij we zout
in plaats van de bruistablet gebruikten was veel duidelijker dan het gebruik van de
bruistablet. De bruistablet kwam zelf na een tijdje bovendrijven wat ertoe leidde dat
onze proef niet 100 % lukte. Wel kunnen we zeggen dat het niet zo moeilijk was om
zowel de chemische als fysische aspecten te beschrijven, dit kan bij moeilijkere
labo's zeker wel het geval zijn. Dit zullen we in het komende jaar zeker nog wel
ondervinden.
Bijlagen