A . . ,( ,, , , ,.!

CONG TY TV VAN CAP THOAT NVOC SO 2

TS. TRINH XUAN LAI

. . . ,. . . . .. . . .. . _, . . ..,.( . . .. ..~

TINH TOAN THIET KE

..ClclliNHILYll&t
- ':. ,'.: . :--~->t _., .(;_ . ~.-::~'-";,_ -: , '.::-~:_.:_;)>~-.--:..: - -. - ... -- . ' - - . .. .

1 f:I NHA xl.JAT eAN XAY DUNG

......_--
 CONG TY TU VAN CAP TH OAT NUOC SO 2
TS. TR!NH XUAN LAI

!C \.

TINH TOAN THIET KE

, ~. ' ? , I 7

CAC CONG TRINH XIJ LY NUlfC THAI

(Tai Mn)

NHA xuA'r s.AN xAv Dl/NG

HA NQI - 2009
 LOINOII>AU

Trang vong 10 niim triJ L<J,i day, do dU<JC tn/c tiep thie't ke
w1 thllm djnh thie't kl cdc nha may xtl' Ly nu(Jc thdi cua cac nha
ddu tll irong va ngo/1 i nu(Jc, chung toi da di tham quan h9c t(ip
Vli thu th(jp cdc tiii li?u Ly thuyet ciing nhu thf!c tdn (j trong va
ngoai nU(/c di [am trr)n nhifm V{J CUa m[nh.

Trong cr'Jng vif c hang ngay, chung toi nhqn ra rdng cac
tai li~u tham khilo vc't tra cuu bdng tieng Vi~t trong Lii.nh vf!c xil
fy nUcYC thai dm qud ft, nen da m<J,nh d(m bien SO(m CUOn
"Tinh toan tliiet ke' cac cfing trinh xii ly mtuc thai" nay,
n;ong g()p plu1n vl'to c<ic tai li~u tham khdo va tra cuu cua cdc
k_v su chuyen nganh, sinh vien chuyen nganh dip thoat nurJc
vii cdc clin b{), c6ng nh/i.n ky thu(i.t vt;ln hanh nha may.

Cuo/1 sdch eta dit(/C Ky su D('ing Duy Tinh d9c bdn thdo
V{l g6p nhiu y kie/1, K_v SL( Hoang Nam My, Trdn Thi Thuy ve
va chebdn.

Qua trtnh hien SO(ln khong thi tranh khoi thieu SO(, rdt
mong du(fc sf! g6p y cila cac bqn dJng nghi~p. Y kien dong
gap xin gui v dia chl : Cong ty Tit vdn C{{p thoat mtuc slf 2
- JO Phil Quang, Ph1tung 2, Quij.n Tii.n Binh, 11ianh pho' HiJ
Chi Miuh. Bi?n thog,i: 08-8 475 164- 08-8 475 162.

TP. HO CHI MINH, 12-1999

Tac gia
,

\_ i
 CHUONG I
NGU6NGOCVALlfULU~NGNuacTHAI

1.1. NGU6N a6c NVdc THAI

Nu'dc thiii c6 ilgudn g6c la nu'dc ca'p, nu'dc thieh nhien: sau khi ph1.1c V\l dCli s6ng
con ngu'Cli nhu' an u6ng, t~m gi~t. ve sinh, giai tri, san xua't hang h6a, chin nuoi v.v ... va
nu'dc mu'a bi nhi~m bBn cac cha't huu Cd va VO Cd thai ra cac M tho'ng thu gom va cac
ngudn tie'p nMn.
C6 the phan 1011-i mtdc thai mQt each chung nha't IA : Nu'(fo'thai sinh ho~t. nu'dc tbai
san xua't, riU'dc mu'a va nu'dc tha'm chiiy vao he th6ng c6ng.

1.2. LVU Lt1(1NG NVdc THAI

. E>~ xac dinh htu lu'<;1ng nude thiii CJ cac khu dan cu', thi tra'n, thi xa, thanh ph6 da c6 M
th6ng co'ng thoat nude dang ho~t d9ng t6t nha't la dung phu'dng phlip do htu lu'<;lng ~i cii'a xii.
Do htu MJng tie'n hanh lien tl,lc 24 giCI trong ngay, do trong cac ngay tieu bieu ctia
thang, do trong thang di~n hlnh ctia cac mua trong niim. Ne'u trong khu dan cu' hay thi xii
chu'a c6 M th6ng c6ng hoan chinh ho~c dang xay dlfng va d nh11ng ndi c6 nhi~u clla xa,
viec do lttu lU'<;lng va xac dinh htu vlfc ciia tU'ng cllaxag~p nhi~u kh6 khan, thl c6 t11,e.t1nh
toan lU'U bt<;lng nu'dc thiii theo tirng 1011-i nhll' sau :
1.2.l. Nu'8c thiii sinh ho~t
Nu'dc thiii sinh ho11-t thu'Clng tU' 65% de'n 80% s6ht<;1ng nu(fc ca'p di qua ddng hd cac hQ
dan, cd quan, benh vien, tru'C1ng h<;lc. khu thU'dng m11-i, khu giai td v.v ..... ; 65% ap dl,lng cho
ndi n6ng, kho, nu'dc ca'p dung ca cho viec tU'di cay co.

d c~c khu thU'dng m11-i, cd quan, tru'C1ng h<;>c, benh vien, khu giai tri xa he th6ng
(J
c6ng thoat ciia thanh pho', phiii xay dl,ing tr11-m bdm nude thiii hay khu xii' Iy nll'dc thai rieng,
tieu chuin thiii nude c6 th~ tham khao biing I-1, bang I-2, bang 1-3 vdi so' lieu la'y tU' cu6n
Metcalf& Eddy- wastewater Engineering".
Bang 1-1 : Tieu chuftn thiii nu'dc tit cac khu dich Vt}. thu'dng m~i
LU'U lu'<;lng (llddn vi tinh - ngay)
Ngu6n iiu'dc thiii E>dn vi tinh
Khoiing dao d9ng Tri so' tieu bi~u
Nha ga san bay Hanhkhach 7,5- 15 11
Gara - ot6, sii'a xe f)h xe 26-50 38

5
 . >+ .,\ 4:'f'~'*:tJ;~,:MMf&IJM&&iiM&+z~;;5,,n >
f,.
.
.
.":~.--':~-.
-.--:

.------- Lu'U itt~ng(Vd<1n.vi ttnl,-ttgay)

Ngu6n nttdc thai E>dn vi tinh
Khoiing dao d(>ng Tri so'tieri bi6u
Quan bar Khatch, hang 3,8 - 19 l1
NgttC1i ph1,1c vt.t 38-60 50
Kho hang h6a Nha v~ sinh l 515 - 2 270 1900
Nhan vien pht.tc vt.t 30-45 38
Khach S!J.tl Kha ch 151 - 212 180
Ngll'C1i ph1,1c Vt.t 26-- 49 38
Hi~u gi~t la Congnhan 26-60 49 :i
May gi~t 1703-2 460 2080
Ti~man NgttC1i an 7,5 - 15 11

Sieu thi NgttC1i lam 26- 50 38

Cdguan Nhan vien 26-60 49

~ang I - 2 : Ti~u chulin thai mtltc tit cac c6ng sC1

----------

Lttu hi<;tng (lld<Jn vi tfnh - ngay)

Ngu6n nttoc tbai E>dn vi tinh
Khoiing dao d(>ng Tri s6 tieu bi~u
B~nh vien Gittong henh 473- 908 625
Nhan vien pht.tc v1,1 19- 56. 38
B~nh vien tam th~n GittC1ng henh 284- 530 378
Nhan vien pht.tc V\l 19- 56 38
Nha tu Tu nhan 284- 530 435
Quan giao 19- 56 38
Nha nghi NgttC1i trong nhA di~u 190- 455 322
dttong
TrttC1ng B!J.i hQc
. Sinh vien 56- 113 95

Ghi chu : Theo chung toi trong bang 1-2 tieu chudn ntt<Jc thdi b?nh viin nen gidm xuong 450
lldv.ngay, nhli tu: JOO lldv.ngay Ia phU h</p vai di2u ki?n nttrJc ta.

6
 ---~--

Bang I - 3.: Tieu ehuftn thai nude tll' eac khu giai tri
--
Lttu lu<;fng (lld<Jn vi tlnh- ngay)
Ngu6n nu(1c thili Ddn vi tinh
Khoiing dao d()ng Tri s6 tieu bi8u
Khu nghi mat c6 khach NguCJi 189 - 265 227
si,.n mini
Khu nghi mat l~u. tri,.i, NguCJi 30- 189 151
oto di d()ng
Quan ca phe giai khat Kha ch 3,8- 11 7,5
- Nhan vien ph\lc V\J. 30-45 38
Clim tr~i NguCJi 75 - 150 113
Nha an Xua't an 15- 38 26,5
Nhan vien 30- 189 151
B8 boi NguCJi tiim 19-45 . 38
Nhiln vien 30-45 38
Nha hat Ghe' ng6i 7,5 - 15 11
Khu tri~n liim, giai tri NguCJi tham quan 15- 30 19

1.2.2. Nude thai e6ng nghi~p

Lt.tu lu<;fng nu(1c thai eong nghiep dao d(>ng ph\l thu()c vao quy mo, tinh cha't san
phifm, quy trlnh cong ngM ciia tll'ng nha may. Khi khong c6 s6 Heu C\l th8 ciia tirng nha
may c6 th8 tinh lu<Jng nu(1c thai chung theo dien tich ciia khu cong nghiep (s6 Iieu Ia'y tll'
cuo'n Metcalf & Eddy- "Wastewater Engineering").
- Khu cong nghiep g6m cac nha may san xua't ra siin phifm kho, it ng~m nuoc, lu<;fng
nu(1e thili dao d(>ng tU' 9 - 14 m 3/ha.ngay.
- Khu cong nghiep c6 cac nha may san xua't ra san phifm c6 ng~m nu(1e loi,.i trung
blnh, lu<jng nu(1e thai dao d(>ng tU' 14 - 28 m3/ha.ngay. Luc,1ng nu(1c thili (J khu co'ng nghiep
tinh theo luc,1ng nude ea'p di qua cac qua trlnh siin xua't thai ra 90 - 95%.
1.2.3. Nude ngMn thfim nh~p vao m\mg ludi eo'ng ddn
Ci nhung ndi mi,tng luoi 6ng thoat nude d~t tha'p hdn mlfc uuoc ng~m mi,.ch nong, luou
luon e6 m(H. lu<;fng nude ng~m tham nMp vao he tho'ng c6ng qua cac thanh ho' ga, qua ch6
no'i 6ng qua thanh 6ng c6 cha't lu<;fng xa'u va qua cae ch6 gay vo chua kip sii'a chfi'a. d nhfi'ng
noi mi,.ng o'ng thoat nude d~t cao hdn mlfc nude ng~m. luc,1ng nude thihn nMp vao c6ng chi

7
 xay ra trong bic mu'a va m()t thC1i gian ngfo sau cdn mu'a, vl khi m.tdc mlta tba'm xuo'ng da't
chu'a ltjp tieu thoat h6t, m~c nttdc ng~m t!J,m thC1i dang cao.
3
Lu'<jng m.tdc tham nMp dao d()ng tir 0,2 m /ha.ngay do'i vdi vung khOng c6 mtdc
ng~m thu'C1ng xuyen dcfo 28 m /ha nga y d6i vdi vung c6 nu'dc ng~m thu'C1ng xuyen. Lu'<jng
3

!Jlidc th4m nMp neu tren ti'ng vdi di~u ki~n xay dlfng va quan ly viJ.n hanh t6t m1J.ng lu'di
c6ng thoat.
1.2.4. Ntictc mtia
a. d nhii'ng ndi c6 hai m1J,ng lu'di co'ng thoat nu'dc rieng bi~t : M1J,ng h.tdi c6ng thoat
nltdc thili tach rieng vdi m1J,ng htdi co'ng thoat nltdc mua, lu'~ng nu'dc thili di v~ nha may xll'
Iy gdm: Nud'c sinh ho!J.t, nud'c cong nghi~p va nu'dc ng~m tham nhi).p, ne'u sau nhii'ng tri!,n
I
a
mU'a ldn khong c6 hi~n tu'<jng ng~p ung Cl,lc b(). Con nhii'ng ndi c6 hi~n tU'<jng ng!,p ung
c1Jc b(), nu'dc mu'a c6 th6 tran qua nifp dij.y cac h6 ga chily vao M th6ng thoat nu'dc tilai, khi
d6 lti<jng ntid'c tham nh~p do tha'm tir nu'dc ngilm va nu'dc mu'a c6 th~ len tdi 470
3/h
m a.ngay. '

b. d :1hii'ng ndi m1J,ng lttd'i thoai nu'dc la m1J,ng co'ng chung vtta thoat nu'dc mu'a vlta
thoat nttdc b~n nhtt (J h~u he't cac m1J,ng lu'di thoat ,nu'dc (J cac thj tra'n, th! xa, thanh pho' ciia
nu'dc, ta, thl htu lu'<jng nu'd'c thai chiiy v~ nhA ~ay xii' ly gdm nu'dc thiii sinh ho!J.l, nu'dc thdi
cong nghi~p. nu'dc ngilm tham nMp va mQt ph~n lu'<jng mtO'c mu'a.
=
D~ chi phai dua I ph~n nu'ck mu'a q 1 nq.h < qmata v~ nha may xll' ly, philn con l!J,i ciia
nltdc mu'a q? = qmata - q1 xii trlfc tie'p ra ngudn tie'p nMn, tren mlJ.ng c6ng thoat t1:1i cac cii'a xii
n,u'dc m'"tta phiii ca'u t1J,o cac gie'ng tach nu'dc co d~p tran, chieu cao va chieu dai ciia d~p tran
(J gie'ng tach nu'dc d~t tru'dc cii'a xii nude mu'a du'<jc tlnh toan sao cho:

- Khi lu'u lu'<jng vao gie'ng tach nude : qmat + q.h ~ (n + 1) q.h se khOng co nude tran
qua d~p tran Va toan b(} }U<jng nude (n + 1) qsh du'<jC dfin ve be dieu hOa Clla nhft may XU' ly.
- Khi lu'u lu'<jng nude chcly vao gie'ng tach nude : qmata + q.h > (n + I) q.h thl hol)c :
lu'<jng nude q2 = (qmlla + q.h ) - (n + 1) q.h tran qua d~p tran vao ngu6n tie'p nh~n con l~<jng
nu'dc (n + 1) q.h v!n chdy v~ be di~u hoa lu'u ht<jng va cha't 111<.1ng ciia nha may. Ho~c: tren
du<'Jng co'ng dfo nu'oc thdi v~ nha may sau gie'ng tach nltoc d~t m()t van dong ma tt! d9ng
theo l~nh ciia ddng hd do nu'dc dl)t tntoc gie'ng tach nu'dc, khi lu'u lu<jng nu'dc chily qua ddng
h6 q > (n + l)q.h sau m()t thC1i gian nha't djnh d6 dam bao cho nude bin da du<Jc pha Ioang
hoan toan bhng nu'dc mua, thl thie't bi bao lu'u lu<Jng i'1 d6ng hd ra l~nh dong hoan toan van
tren duC1ng din nude thdi ve nha may, h1c do loan bQ lu<Jng nu'dc de'n gie'ng tach nude tran
qua d~p tran ra ngudn tieAp nMn. Sau cdn mua, lu'<Jng nude v8 gie'ng tach nude giam d~n
qmata + q.h < (n + 1)~.b. van llf d()ng ma trfJ 11:1i va nu'dc 11:1i du<Jc dn ve nha may xii ly '.
Trong cac cong thti'c tren : n la h~ s6 pha loang du'<Jc tlnh theo cong thti'c :
So-Sgh.
n= I (1- ,o
Ssh -Smata

8
 Trang do:
qnuia : Luu h.t<;1ng mtoc mu'a dn de pha loang nude sinh ho1;lt

q,h : Luu lu'<;1ng nu'oc thiii sinh ho1;lt

So : Ndng d9 BOD hol'.lc COD trong nll'oc sinh ho1;lt

Smlla : Ndng d9 BOD hol'.lc COD trong nu'oc mu'a (thu'ong BOD 5 tlt 7 - 10 mg/I)
Sgh : Ndng d9 BOD hol'.lc COD trong nu'oc cho phep xa vao ngu6n tie'p nh~n (do
Khoa hQc Cong ngh~ "a Moi tntong quy djnh).
S(J

I.3. E>Q DAO E>QNG CUA LUU LUC)NG NVOC THAI

Luu lu'<;1ng nu'oc thai khong d~u nhau theo tltng gio trong ngay va thu'ong dao d()ng so
voi luu lu'qng trung blnh gio :
tu 20 - 400% a khu da n cu$ 1 ooo nguoi

tu 50 - 300% (j khu dan cu' $ 10 000 ngu'oi

tu 80 - 200% (J khu dan cu'$ 100 000 nguoi

d cac thanh phcf IOn, gio co lu'<;1ng mtoc to'i thi~u va cac gio co luu htqng to'i da so voi
luu lu'<;1ng trung blnh gio trong ngay th~ong tu 1,25 de'n 1,5 Ifin.
Luqng nu'oc thai ciing khOng d~u nhau giua cac mua trong nam, giil'a cac thang trong
mua va giil'a cac'nga.y trong thang.

Bang I - 4 : Gi<ti thi~u he slf kh6ng di~u boa phQ. thul)c. vao h.il.1 hi</ng mi~c thili theo
ti~u clmtln nganh ni~ng hidi hen ngoai va c6ng tr'inh 20-TCN-51-84.
Luu h.1\1ng nu'oc thai 5 15 30 50 100 200 300 500 800 1 250
trung blnh. (l/s)

H~ so khong di~u 3 3,5 2 1,8 1,6 1,4 1,35 1,25 l,2 1, 15

hoa K

Khi luu lu'qng trung blnh nhm gifi'a cac tri so' cho trong bang, thl xac djnh h~ so' di~u
hoa K theo n9i suy.

1.4. CHON LUU LUC)NG THIET KE

Khi thie't kc' nha may xii' ly nu'oc thcli phai tuiin -theo quy ho1;tch phat tri6n cila khu diin
cu nhu' tang dan so', xay d\(ng cac cti6m cong nghi9p moi, ma r()ng ml'.lt bfing do thi, tang
h.t<jng m.toc ca'p do tang muc s6ng v.v ... trong khoang thoi gian xac ujnh cila d\( an.

1. Luu luqng ngay trung blnh : Dung d6 tinh toan nang ltt<jng di~n tieu tht.t, lu<;1ng
hoa cha't tieu thl), ltt<;1ng bun c~n dn xil' ly va v~n chuy~n ra ngu6n tie'p nh~n.
ltt<;1ng nuoc xa ra ngu6n tie'p nMn.

9
.,_:
 2. Lttu ht<Jng gio ldn nhi'll (max), gio it nha't (min) trong ngay dung d~ tinh toan
nwng htoi tho<il mtoc, chQn va ho' tri thic't bi va miiy bdm ciia tri;tm h<fm mtoc thcii,
song chfo nic. bE liing cal va b~ diu hoa htu ht<;Jng.
3. Khi nha may xii' ly nu'oc thiii c6 lttu lu~1ng ti'ng voi M so' khOng diu boa K ~ 1,5
co th~ khong xay he <li~u hoa hill lu<jng ma l(y lttu lu'<;lng trung b'inh lrong cac giC1
cao diem : 6, 7, 11, 12, 18, 19 giC1 de tinh loan tai tr9ng thiiy hfc cho cac cong trlnh
xii' ly sinh h9c, C<lc b~ Iif ng, va Hfy luu hi<Jng gio trung hlnh d~ tinh loan cac cong
trlnh xii' ly bun.
4. d nhfi'ng nlia may xi~ ly nude thai tlf h tho'ng c6ng chung c6 giC'ng tach nude,
phai thi[..'t k(: ht\ dul'a nulk khi mua d1f ra V<li th~ lich :

W =IHl,11 XI
:1
l : Th<1i gian ciia c<1n mua dai nh(t.

Ve mua mua IWng nu'oc nay pMi du<;lc h<1m vao nha may xii' ly vdi h.iu lu'<;lng:
w
qhiisung - T

T: Th(Ji gian bdm khOng du'<;lc dai h<fri thoi gian gifi'a 2 C<1n mua va lttu ht<;lng
b6 sung (q.,,) c6 tr! s6 vifa <1l'1 M khong lam tang tai tr9ng thiiy hfc ciia
cac cong trlnh xii'. ly !en hdn 1.5 I~ n so voi ta i tr9ng khi lam vic;c blnh
thu'C1ng.

5. Khi nha may xii' ly nuoc lhai c6 luu lu~1ng ting voi hf; s6 khong di~u hoa K > 1,5
nen lam b~ di~u hoa luu lucjng va cha't lu<;lng. Tinh tmin cac cong trlnh trong he
th6ng xii' ly sau h6 dicu hoa vdi hru hi<Jng va ch:'lt lu<Jng trung blnh ciia 24 gio lam
vic;!c lrong ngay.

10
 .-~---,--:'

CHUONG II
CHATLU<jNG Nu'OC THAI

Nu'dc thili sinh ho1;1t c6 nhung d~c tinh va chi lieu chflt lu'~fng chung co th0 phan umin
va. danh gia khi chc.>n cac cong trlnh xU' Iy da ph6 bic'n, con mfck tluli c6ng nghi~p co d~c
tinh Va cha't Ju'<Jng ra't khac nhau lily lhUQC vao til'i1g loai nha m;iy. lllUC d() trang h! cfmg
ngh<; ncn ra't kh6 co nhfi'ng chi tieu chung d (hi nh gia chat lu\fng mt1k thii i chung dio ciic
.lol:,li cong nghi~p. mlii lol:,li cong nghi~p c6 nu'oc thai klHk vc~i nu"dc thiii sinh ho<JI dn 11lt~1c
khiio sat, phiin tich, danh gia cha't h.t<Jng rieng u6 tlm quy 1rh1h xi~ ly thich h~1p.

Trong tai li~u nay, chung toi chi gioi thi~u phu'c1ng phap tinh toan thict kc cac cong
trlnh xii' ly nu'oc thili bling phu'dng pbap sinh h9c, apd\111g cho nu'1k thai sinh hm.tl Vil c;ic
ngudn mtdc thili khac c6 d~c Linh lu'dng ti,( nhu' nu'oc Lhii i sinh hn<.1 t.

Nude thili sinh hol:,lt khi chu'a bi plu1n hiiy co m;1u miu. ch1ta nhieu din Id h/ng vii chlfa
hfic mili kh6 chiu. Trong mtck thai sinh hol:,lt c6 cac ch;\1 dn hf litng nhti plHln nglf(fi va d(rng
v~t. xac ml)t s6 dl)ng v~t chet, cac marih vi.rn ciia Link iin. d;au. md. hiing !!al' v~ sinh. gJ,
nh\(a V\lll, vo trai cay, va cac phc' thai kluic sau khi phi.re v~1 cho iin u(fog sinh hmp ciia con
ngu'C1i thai ra moi tntC1ng nu'oc.

Du'di dic;u ki~n moi tru'C1ng nha't uinh, vi khufi'n Llf nhicn co lrong nu'oc va da't tffn cong
vao cac cha't thai gay ra cac phfo U'ng sinh hoa lam hic'n d6i Linh chii't ciia n1t1k thiii. Nu'ck
thai se chuy~n mau diln dftn til' mau nau sang mau den va h6c mtti kh6 chiu.'

Nttdc thili la hdn h<Jp ciia ra't i1hi~u h<Jp cha't hoa hc.ic ph(tc l<.1p. ncn vic;c phan tich
danh gia tung h<Jp chflt rieng re la ra't kh6 khan khc>ng rh6 th~tc hi~n hoi1n diinh c1lfl.1c, ma
chi c6 th~ xac d!nh chinh xac ml)t each chung nhilt ham lu'c;lng cac cluft hii'u cc1 vi\ ham lttcJng
cac cha't vo cd c6 trong mt0c thiii.

D6 phi.re v1,1 cl10 cac quy trlnh xtl' ly lam s~1ch mtdc tlu'ii b~ng phtMng pluip sinh l19c,
dn phan tich cac chi ticu chflt lu'<Jt~g nhu': Tong ham lu'c;lng dJn, hiim lttc.fng c~n lcf lii'ng
(SS), c~n hil'u co, c~n vo cd, nhu du oxy sinh hoa (IlOD), nhu du oxy hoa hc.>c (COD), ham
lu'<Jng nitd, ham lu'<Jng photpho, pH va nhi~t d9 ciia nude.

n.1. THANH PHAN v A TfNH CHAT cu A cA.N c6 TRONG Ntfdc THAI

Hien c6 nhic;u phu'dng phap philn lo~i va xiic dinh thanh philn va tinh chat ciia ci,in
trong nttoc thiii; Trong tai lieu nay chi giOi thieu 1 phu'dng phap phan lo~i dc5 xac djnh thanh
ph~n c~n trong nu'oc thiii .o muc d('> ma theo chting toi la dn thiC't cho vi9c thic't kc' cac c6ng
lrlnh lam s~ch va xii' ly bun c~n.

11
 11.1.1. T6ng ham ltf;lng cijn
Ut t6ng s6 ciia ta't ca de lo().i cij,n c6 ngu6n g6c hfi'u cd vii vo cd c6 trong mtoc thiii CJ
tn,mg thai Id Iii'ng vii hoa tan (tfnh bhng mg/I).
f)~ xac d!nh t6ng ham lu'<;fng cij,n, la'y mfo nu'oc thai cho vao tu sa'y, gift CJ nhi~t dQ
khong d6i 105C cho nude bay hdi he't, cij,n con li,ti gQi la cij,n khO, dem can se du'<;fc t6ng
ham lu'<;fng cij,n trong mfo va bi~u thi bilng mg/I.

11.1.2. Cijn hii'u cd

Cij,n hfi'u cd trong nude Lhai c6 ngu6n g6c tu cac thuc an ciia nguoi, d()ng v~t da tieu
h6a va mi)t ph~n nho du' thua thili ra va tu xac d()ng v~l che'L, cay la th6i rfi'a li,to nen. Thanh
ph~n h6a h9c ciia cha't hfi'u cd la cacbon (C), hydro (H 2), oxy (02); mi)t s6 chfft c6 th~m nitd
1
(N2), photpho (P), lu'u huynh (S). :.i

Di,tng t6n l!,li ciia cij,n hfi'u cd trong nu'dc thiii chii ye'u la protein, cacbonhydrat, cha't
beo va cac san phffm phan hiiy ciia chUng. Cac h<;1p chill hii'u Cd bi thcfi rfi'a hay phan hiiy do
ho().t di)ng s6ng ciia vi khuffn vii vi sinh c6 trong nu'oc, n6 dt chay, d~ bi\t hi'a.

Cij,n hfi'u cd chay vii bay hdi hoan to~n ~ nhif;t di) cao 550"C de'n 600"C, nen doi khi
con .gQi la cij,n bay hdi.

11.1.3. Cijn vo cd
Cij,n vo cd la cac cha't trd, khong bi phan ht'ly, doi khi c6 nhi.i'ng h<;ip cha't vo cd phuc
ti,tp (nhu' sunfat) CJ di~u kien nha't dinh c6 th~ bi phan ra. Cij,n vo cd c6 ngu6n g6c khoang
ch{t nhu' cac mu6i khoang, cat, Si,tn, bun, di) ki~m, dQ cung Va cac ch{t thu'ong gij,p trong
nude ca'p. Cij,n vo cd khong bi chay i~ nhiet di) cao.
Dem s!y tie'p cij,n kh6 de'n 550C - 600"C toan bi) cij,n hfi'u cd se chay va bay hdi he't,
lu'<;1ng con li,ti Ia cij,n vo cd, doi khi g9i la d9 tro ciia cij,n.

11.1.4. Cijn ld lii'ng (SS) .

C~n ld lii'ng c6 th~ nh~n bie't b~ng mif t thu'ong, c6 th~ lo().i n6 ra khOi mtoc bhg qua
trlnh keo t1,1, Hfog, 19c. >~ xac djnh ham 11.t<;lng cij,n Id lii'ng, Ia'y mfo nude thai 19c qua giay
19c tieu chuffn, sa'y kho (J 105"C dem can se du9c ham lu'<;fng dj.n Id Jii'ng bi~u thj bilng mg//.

Trang nude thiii sinh hoi,tt cij,n Id lii'ng chua 70% d.ln huucd 30% cij,n vo ed.

Cij,n Id lii'ng g6m cij,n Ifog du9c va cij,n (J di,tng keo khOng Hing du9c.

11.1.5. Cijn Iiing dtf;lc

,

Cij,n Iifng la m9t phn ciia cij,n Id lll'ng, c6 kich thuoc vii tr9ng lu<;1ng du ldn c6 th~
Ifog xu5ng day 6ng nghiem hoij,c xu6ng day b~ Ifog. Trong tai lieu nay chung toi d~ nghi
xac dinh cij,n Ifog nhu sau : La'y 1 Ht nude thai, cho vao 6ng Iifng c6 khifc d9, d~ Iifng tinh 30
phut. Do th~ tich cij,n Iifng CJ phfa day 6ng nghiem, ,ke't qua bi~u thi bilng mililft cij,n Iif ng/Ht
mtdc (ml/I) hay mililft cij,n Iif ng tren m9t gram c~n Id hl'ng (ml/mg) con g9i Ia chi s6 th~ Lich
ciia cij,n.
12
 11.1.6. Cijn Id hl"ng d~ng keo
N .
C~n dc,tng keo Ia m()t pbitn cua c~n Id lii'ng, cbung kbong Hing xu6ng day 6ng ngbi~m
trong tboi gian nit dai hang 3 de'n 4 gio, c~n keo tbttong cbtl'a 65% ci;i:n bfi'u cd, 35% c~n vo
Cd,ci;i:n keo chju tac d(}ng phan huy do CaC phan tl'ng sinb hoa CUa Vi khuifn tc,tO ra, Va la
thOng s6 qtian trong trong qua trlnh xii' ly nude thai.

11.1.7. Cijn hOa tan

C~n boa tan c6 kich thttoc ra't nho, no chui l<;>t qua gia'y l<;>c tieu cbuifn cua phOng thi
nghi~m. C~n Ma tan c6 90% la c~n boa tan th\ic va 10% la keo. C~n hOa tan c6 40% la c~n
bii'u cd, 60% la ci;i:n vo ed.
Trong cac qua trlnh xii' ly nttoc thili b~ng phttdng phap sinh h<;>c, nhi~m V\J cua ngttoi
ky sti la phai thie't ke' ra cac cong trlnh CO du di~u ki~n thu~n lqi cl10 vi sinh phat tri~n Va
a
tang trtidng de ha'p th\} c~n hfi'u Cd dc,tng hOa tan, dc,tng keo, dc,tng ld lti'ng, rBi chuyen h6a
chung tbanh Ci;i:n d dc,tng 6n .dinh d~ Hing trong thoi gian cang ngfo cang t6t.
D~ c6 the r6 them v~ thanb ph~n c~n trong nude thai xem sd dB minh h<;>a hlnh (2-1)

r- ~
0
q
O>
CJ)
E ~
~Cl)

:c
Cl
c:
t>

Cl
c:
TI
0
0
....e-
'O 0
'!:I Cl)
z
I
'if. c:
81 I g> <II
0
~ 800 mg/I c~n hoa tan
Cl
c:
~
Cl
c: c:
~ g
Cl
c:
t> .c
0
Cl)
--r E
<IS
.s:::.
..... 70 mg/I c~n df;l,ng keo Cl
c:
-'!:I 'if.
~
".9
E T"'
<::::
-<II
.c ci OJ
E E
Cl
c: ~!!! 130 mg/I c~n l~ng 0

..l\--------\---):' . l-L-'
.. 0.c 0
I- 0 0
>'.,: - - - T - - -

Hlnh 2-1. Sd ao minh hQa cac thanh phan c~n trong nude thai

13
11.2. NHU CAU OXY SINH HOA (BOD) vA NHU CAU OXY HOA HOC (COD)
11.2~1. Nim cfiu oxy sinhJioa (BOD) : U ht<;1ng oxy dn thie't cho vi khuin s6ng va
ho~t d(>ng d~ oxy h6a cac cha't hii'u cd c6 trong mtdc thai.

Nhu du oxy sinh h6a la chi Lieu ra't quan trQng va ti~n dung dE chi mll'c d(> nhi~m
bin ciia mt& thili bhng cac cba'L hii'u ed. Trj s6 BOD do du'<;1c cho phep tinh toan lli<;1ng oxy
boa Lan ch thiet d6 d(p cho cac phan ll'ng sinh boa ciia vi khuifn di&n ra trong qua Lrlnh
phan hiiy hie'u khi cac cha't hii'u cd co trong mtdc thai.
C6 thE mo ta sd lu'<Jc vi~c xac dinh tri s6 BOD nhli sau : U(y mfo nlidc da bao hoa
oxy, do lu'<;1ng oxy hOa tan ban dfo trong mifo (mg), cho I ht<;1ng nha'L djnh mtdc t4ai vao
mifo khua'y d~u tbanh dung djch rdi dlia vao tii nuoi ca'y (J nhi~t d(> 20"C, sau 5 ngay,;du'a
mu ra va do lu'<;1ng oxy hoa tan con l~i trong miiu (mg). U(y hi~u s6 giii'a lli<;lng oxyi ban
dfi va lu'<;1ng oxy con l~i trong mfo sau 5 ngay (mg) chia cho thcg tich lu'<;1ng nu'dc thil1 cho
vao mu (I) se du'<;lc tri s6 BODs bi~u thi bhng (mg//). Thlfc nghi~m chi ra rhng mu6n phan
hiiy hoan toan (> 99,2%) cha't hii'u cd c6 trong nlidc Lhai Lrong c1i6u kil$n h'.e'u khi tQ" nhien,
phi\i de mifo trong tii nuoi ca'y d 20"C Lrong 20 ngay. Ltt~"1ng oxy da Lieu thv sau 20 ngay gQi
Ia BOD 20 (mg//). E>6i voi nlioc thai sinh ho~t BOD5 Llntong bling 0,68 - 0,7 JIOD 20
U.2.2. Nhu cfiu oxy boa hQc COD : La Itt<;tng oxy dn thic't d~ oxy h6a hoan toan
cha't hii'u cd va m(>t phfin nho cac chilt vo cd d~ bj oxy boa co Lrong nlidc thai.
Chi tieu nhu du oxy sinh h6a BOD 5 khong du d6 phiin anh khii nang oxy h6a cac
cha'L hii'u cd kh6 bi oxy h6a va cac cMlt vo cd c6 Lh6 hi uxy h6a c6 Lrong nttdc Lhil~. nha't la
nu'dc thai cong nghit;p. Vl v~y. dn phiii xac djnh nhu c~u oxy hoa h9c (COD mg//) d~ oxy
h6a hoan toan cac cha't bin c6 Lrong nlidc Lhai. Vic xac dinh COD c6 th~ tie'n hanh bling
each cho cha't oxy h6a nu.rnh vao mfo thu nu'dc thiii d di~u ki<;n dung djch c6 tinh axil. Tri
s6 COD luon Iuon !On hdn tri sci BOD5 va ty stl COD tren BOD luon thay u6i tuy thu(>c vao
tinh cha't ciia nlick thiii. Ty s6 COD : BOD cang nho th! xU' !y sinh hQc cang d&.

11.3. OXY HOA TAN

. Ndng d(> oxy boa tan trong nu'oc thiii trlioc vii sau xii' ly la chi tieu ra't quan tr9ng.
Trong qua Lrlnh xii' ly hie'u khi luon ph!li giii' nilng d(> oxy hoa tan trong nlioc thai tu 1,5 -
2mg/l d~ qua trlnh oxy h6a di&n ~a theo y mu6n va M h6n h<;lp khong rdi vao tlnh tr!].ng
ye'm khi. Oxy Ia khi c6 d9 boa tan tha'p va nilng d9 oxy hba tan pht.i thu(>c vao nhi~t dO, va
nilng d9 muo'i c6 trong nlioc. Trong qua trlnh xii' ly nttoc thai, vi sinh vlj.t tieu tht.I oxy hoa
lan d!$ d6ng h6a cac cha't dinh du'Bng va cha't n~n BOD, N, P dn thie't cho vi~c, duy trl slf
s6ng, sinh san va tang trlidng ciia chUng.

11.4. THANH PHAN THUC AN (CHAT NEN) TRONG NVOC THAI

Cac ke't qua nghien cll'u cho bie't thanh ph~n thuc an quan tr9ng co trong mtdc thiii
g6m ra't nhi6u h<;lp cha't bif t ngudn tu 3 Io~i thuc an cd ban Ia cacbonhydrat, protein va
cha't beo.

14
 Cacbonhydrat la san phif m va la d~ng pban nho cua axil hfi'u Cd, n6 la thanh
ph~n d~u tien bi pban hiiy trong qua trlnh ho~t d(}ng s6ng cua vi sinh.
Cacbonhydrat thuong t6n t~i {J nhii'ng lo~i duong, h6 bqt kbac nhau va ca (j d~ng
cac hc;lp cha't xenlulo cua b(}t gia'y. Cacbonhydrat la ngu6n d~u ticn cung d(p
nang llic;lng va cac hc;lp cha't chU'a cacbon cho vi khuin s6ng trong nuck thiii.
Protein va cac san phfim phan huy cua chUng nliu amino axil, la cac hc;lp cha't
chua nhi~u nitd va c6 ngu6n g6c tu xac cua d(}ng va thlfc v~t. Protein la ngu6n
ca'p nitd dln thie't cho qua trlnh h'inh thanh va pbat tri~n cua te' bao_Vi sinh trong
nu(fc thiii.
Cha't beo va d~u c6 ngu6n g6c tu d(}ng tht!c v~t. chUng bi phan hiiy thanh axil beo
duC1i tac d(}ng cua vi khuin. Cha't beo va d~u cod(} hOa tan thay d~i trong nude, {J
m(}t s6 di~u kien nha't djnh thuong n~i Jen b~ mij.t nuC1c.

II.5. TRJ s6 pH
Ttj s6 pH cho bie't nude thai co tfnh trung boa pH = 7 hay tinh axit pH < 7 hoij.c tinh
ki~m pH> 7. Qua trlnh xii' Iy nude thai b~ng phudng phap sinh h9c ra't nh~y cam vC1i slf dao
d(}ng cua ttj s6 pH. Qua trlnh xii' ly hi~u khi doi hoi gia tr! pH trong khoang 6,5 dC'n 8,5,
khoilng gia tri t6t nha't la tu 6,8 de'n 7,4.

11.6. cA.c H<)P CHAT CUA NITOVAPHOTPHO TRONG NVdc THAI

11.6.1. Cac h<11> chit ciia Nitd trong mtd'c thai
NuC1c thii.i sinh ho~t luon co m(}t s6 h<Jp cha't chU'a nitd. Nitd la cha't dinh dU'ong quan
tr9ng trong qua trlnh phat tri~n cua vi sinh trong cac cong trlnh xii' ly sinh bQC.
MC}t nh6m cac hqp cha't chua nitd la protein va cac siin phftm phan hiiy ciia n6 nhll'
amino axft la ngu6n thU'c an hii'u cd ctia vi khuGn. M9t nh6m khac ciia h<Jp chift hiru cd chU'a
nitd c6 trong nU'dc thii.i hilt ngu6n tU' phan va nu'oc ti~u (Ure) cua ngU'cfi va d()ng V~l. Ure bj
phan buy ngay khi co tac dQng ctia vi khufin thanh amoni (NH/) va NHj la h.c;lp cha't vo cd
chua nitd co trong nude thiii.
Hai d~ng hc;lp cha't vo cd chU'a nitd c6 lrong nU'dc thiii la nitrit va nitraf -. Nitrat la
san phfim oxy h6a cua amoni (NH/) khi t6n t~i oxy, thu'ong gQi qua trlnh nay la qua trlnh
nitrat h6a. Con nitrit (N02 -) la siin phim trung gi~n cua qua trlnh nilrat hoa, nitrit la
hc;lp chat khong b6n vfi'ng d~ bj oxy h6a thanh nitrat (N0 3-). BC1i vl amoni tieu thQ oxy
trong qua trlnh nitrat h6a va cac vi sinh v~t nu'uc, rong, tao dung nitral Jam thuc an M
phat tri~n. cho ncn nC'u ham lu'<Jng nitd co trong nU'oc thai xii ra song, h6 qua muc cho phep
Se gay ra hin tll'c;lng phu du'ong kich lbich Slf phat lri6n nhanh Clla rong. reU, tao lam bff n
ngu6n nll'oc.
~:

Ii.6.2. Caic h<jp chit photpho trong miftc thai

Photpho ciing gi6ng nhu' nid, la cha't dinh dU'ifog cho vi khun so'ng va phal tri~n trong
cac cong trlnh xii' ly nu'oc thai. Photpho la cha't dinh duang d~u tien dn thict cho.slf ph<lt
15
If'
r
1:-
t
/:
r.'
I trien c'ila thao m(k s6ng duoi nude, ne'u ndng d9 photpho trong mtoc thiii xa ra song, su6i,
i~'
h6 qua muc cho ph6p se gay ra hi~n tu'c;fng phu du'ong. Photpho thu'CJng d d1;1.ng photphat vo
\ co va bil:t ngudn tu cha't thai Ia phan, nude tieu, ure, phan b6n dung trong nong nghi~p va tu
:::
i cac cha't tify rti'a dung trong sinh ho1;1.t hhg ngay.
k~
j!.'
L
' 11. 7. cAc H0P cHA T v6 co TRONG NVoc THAi
C6 ra't nhiu hc;1p cha't vo co trong nu'oc thili sinh ho1;1.t va thu'C1ng khong dn phan tich
iit. nhu'cac cha't soda, cacbonat, canxi, kali, v.v ...
!~;
Trong s6 cac cha't vo co c6 trong nude thai dung d~ xem xet quy trlnh xU' ly thu'CJng
dung ndng d() clorit va sunfat.
Clorit c6 ngudn g6c tu nude ca'p va tu cha't thili ure, clorit khOng tham gia +ao qua
.trlnh XU ly sinh hQC nen Slf dao d()ng cua ham lu'c;1ng clorit trong nu'oc thai cho bie't nude thili
sinh ho1;tt c6 tr()n Ifo vdi nu'oc thiii cong nghi~p va lttu lu'c;fng cong nghi~p xa ra khOng d6ng
du, ho~c h~ thO'ng c6ng bj nude ng~m nhiem m~n xam nh~p vao. Sunfat trong qua trlnh xti'
ly nude thai sinh ho1;1.t khong dong vai tro quan tr9ng nen thu'C1rtg khong du'<: c phan tich.
Sunfat trong diu ki~n ye'm khi de bj pqan hily thanh khi hydro sunfra (H2 S) gay mui
kh6. chju. Khi hydro sunfua Ia khi d(k, n~ng hon khong khi, thu'CJng tich tt.I d cac hO' tham,
hfoi born v.v ... vdi ndng d() cao khi H2S lam te li~t khuu giac, c6 mui tnl'ng thO'i, di,l boa tan
va do ho1;1.t h6a Ion, c6 the tac dt.Ing vdi m()t s6 hc;fp cha't hfi'u co t1;1.o ra mui va ma u kh6 chju.
Trong m1;tng ludi thu gom nu'oc thili do thj, ngoai nude thili sinh ho1;1.t thuC1ng c6 d
riuoc thiii cua cac nha may cong nghi~p n~m trong do thj. De dam bao cho qua trlnh xU' ly
sinh hQC dien ra blnh thu'ong, phiii yeu du cac nhi\ may cong nghil$p CO cha't thai dQC h1;1.i
. nhu' cac kim 101;1.i n~ng phai xu ly Ct.IC b9 tru'dc khi xa ra co'ng chung sao cho n6ng d9 cac
cha't d()c h1;1.i c6 trong nude thiii tru'dc khi vao nha may xu ly d dttdi mti'c cho phep ghi trong
hang 2- 1.

Bang 2 - 1 : Gia tri cho phep cua n6ng dif cac chil't d()c h~i co trong mtoc thai
truck khi VRO nha may- Xd ly bitng phlidng phlip sinh hQC
Ndng d9 cao nha't cho phep (mg/l)
Ten g9i
Khu BOD Nitrat h6a
NhOm (Al) 15-26 *
Dung djch amoniac (NH3) 480 *
Asen (As) .. 0,1 *
Boron (Bo) 0,05 - 100 *
Cadmi (Cd) 10- 100 *
Canxi (Ca) 2500 *

16
 N6ng d9 cao nha't cho phep (mg/l)
Ten gQi
Khii'BOD Nitrat h6a

Crom (Cr+6) 1-10 0,25

Crom (Cr+3) 50 *
D6ng (Cu) 1,0 0,005- 0,5
Xianua 0.1- 5 0,34
~ih (Fe) 1.000 *
Chl 0,1 0,5
Mangan (Mn) 10 *
Magie (Mg) (* chu'a c6 s6 Iieu> 50
Thiiy ngan (Hg) 0,1- 5 *
Niken (Ni) 1,0- 2,5 0,25
B1;1c (Ag) 5 *
Sunfat (S04") * 500
Kem (Zn). 0,08- 10 0,08- 0,5
Phenol 200 4- IO
Cresol * 4- 16
2-4 Dinitrophenol * 150

IL8. THANH PHAN VI SINH TRONG NU'OCTHAI

Nu'dc thiii sinh ho1;tt chll'a vo s6 sinh v~t chii ye'u la vi sinh vdi s611.l'<;1ng tU' l05 - 106
con trong 1 ml. Hai ngu6n chii ye'u du'a vi sinh vao nu'dc thili la pban, nu'dc ti~u va tir da't.
Nu'dc thili va da't chll'a vo s6 vi sinh d~c bi~t la Ni khuin. Te' bao vi sinh hlnh thanh tU'
cha't hii'u cd nen c6 th~ coi t~p h<Jp vi sinh la m9t phfo ciia tflng cha't huu cd c6 trong nu'oc
thai, ph~n nay s6ng, ho1;1t d<:mg, tang tru'ong d~ phan hi.iy phh hfi'u cd con 11;ti ciia nU'dc thai.
Ph~n Idn vi sinh c6 trong nu'oc thili khong phiii la vi khugn gay b~nh. C6 the c6 m9t s6 it vi
khu9n gay b~nh nhu': thu'dng ban, ta, ly, va vi trung gan.
ThU'C1ng phan lo1,1i vi sinh c6 trong nuoc: thiii b;.ng hlnh d1;tng (hinh thai hQc). Vi sinh
trong xii' ly nu'oc thiii c6 th~ phan lam ba nh6m la : Vi khu~n. na'm va te' bao nguyen sinh.
11.8.1. Vi khua'n (Bacteria)
Dong vai tro quan trQng dh tien trong vic$c phan hiiy cha't hfi'u cd, n6 la cd th~ s6ng
ddn bao, c6 kha nang phat tri~n va tang trll'O'ng trong cac b&ng cij.n Id lii'ng ho~c dinh barn

17
vao b~ m~t v~t cll'ng. C6 ra't nhi~u loi:J,i vi khuin khong th~ chi ten va mo ta he't du\1c, loi:J,i
d~ nh~n bie't nha't la vi khulfn Coli pMn.
Vi khulf n c6 khii nang sinh siin ra't nhanh, khi tie'p xuc vdi cha't dinh du'CJng co trong
mtoc thiii, chUng ha'r thQ nhanh thll'c an qua thanh te' bao.
C6 ba loi:J,i vi khuin cd biin la : Khulfn que, khulfn du va khuifn xo1n thu'C1ng c6 trong
mtoc thiii du'oi di:J,ng tQ t~p li:J,i thanh mang mong nhu' lu'oi, ho~c lien ke't voi nhau thanh kh6i
nhu' bOng ci_in,
E>i:J,i da s6 vi khuifn d6ng vai tro quan tr9ng trong vi~c phan hiiy cha't huu cd, bie'n
cha't huu cd thanh cha't 6n djnh ti:J,o thanh bong c/!n de rnng, nhung thu'C1ng ciing c6 loi:J,i vi
khuin di:J,ng long td (filamentous) ke't voi nhau thanh lu'oi nh~ n6i len b~ mi_it lam ngan ciin
qua trlnh Hing i'J b~ lfog d<Jt 2. ;)
Vi k:hudn ky sinh (paracitic bacteria) la vi khulfn so'ng barn vao v~t chii, thll'c An ciia
n6 la thU'c an da du'<Jc v~t chii d6ng h6a, chUng thu'C1ng so'ng trong dttCJng n:(>t ciia ngttCJi va
d9ng v~t. va di vao nu'oc thiii theo phan va nttoc ti~u. Vi khuin ky sinh co nhi&u loi:J,i la vi
trung gay b~nh, di vao nttoc thiii theo phan va nu'oc ticfo ciia ngttC1i bi b~nh.
- Vi khuiln hor,li sinh (saprophytic bacteria) vi khuifn hm.1.i sinh dung cha't hii'u cd khong
ho~t a{)ng lam thti'c an, DO phan hiiy ci_in hiru Cd lam chift dinh du'CJng d~ so'ng Va sinh san
r6i thiii ra cac cha't g6m ci_in huu cd c6 ca'u ti:J,o ddn giiin va ci_in vo ed. Bhg qua trlnh hoi:J,t
d9ng nhu' v~y. vi khuffn ho~i sinh dong vai tro c"f!c ky quan tr<;mg trong vi~c lam s~cl1 nttoc
thiii. Ne'u khong co ho~t d9ng s6ng va sinh siin ciia vi khufo, qua trlnh phiin hiiy se khong
xay ra. C6 ra't nhi~u lo~i vi khuifn ho~i sinh, m6i loai d6ng m9t vai tro di_ic bi~t trong m9t
cong do~n ciia qua trlnh phan huy hoan toan ci_in huu cd co trong nu'oc thai va m6i loai se tt!
che't khi hoan thanh quy trlnh so'ng va sinh siin (J giai do~n d6.
Ta't cii cac vi khuffn ky sinh va ho~i sinh c~n co thll'c an va oxy d~ d6ng h6a. M()t s6
loai trong s6 vi khuifn nay chi co th~ ho ha'p bling oxy hOa tan trong nitoc gQi la vi khuin
hie'u khi Va qua trlnh phan huy chift huu Cd cua chUng gQi la qua trlnl, hie'u k;hf hay qua trlnh
oxy boa. M9t s6 loai khac trong s6 cac vi khuin nay khong th~ t6n t~i du'<;lc khi co oxy hoa
tan trong rittoc ma la'y oxy dn cho s"f! d6ng hoa til' cac h<Jp cha't huu cd va vo cd co chua oxy
trong qua trlnh phan hiiy chung. Nhung vi khufo lo~i nay gQi la vi khuffn ye'm kh! va qua
trlnh phan huy gQi la qua trlnh ye'm khi, qua trlnh nay t~o. ra mui kh6 chju.
Con m()t s6 loai vi khuin hie'u khf trong qua trlrih pban hily cha't huu cd ne'u thie'u
hoan toan oxy hOa tan chUng co th~ tt! di&u chinh d~ thich nghi voi moi tntCJng gQi la vi
khuin hie'u khf htong nghi (facullative aerobic bacteria}. Ngtt<jc l~i ciing t6n t~i m()t s6 loai
vi khuin ye'm khi kni co oxy hoa tan trong mtoc chUng khOng bi che't ma !~i lam quen dtt<Jc
voi moi tru'CJng hie'u khf g9i la vi khufo ye'm khi lu'ong nghi (facultative anaerobic bacteria).
St! tt! di~u chinh d~ thich nghi voi moi trltCJng co St! thay d6i cua oxy hOa tan ciia vi khuin
hoi:J,i sinh la ra't quan tr9ng trong quy trlnh phan huy chifr huu cd ciia nttoc thili trong cac
cong trlnh XU ly.

18
 Nhiet dQ nttoc thlii c6 anh hU'dng ra't Ion de'n qua trlnh hoi.tt dQng va sinh san cua vi
khuin, phfo Ion vi khuin ho~i sinh hoi.it dQng c6 hieu qua cao va phat tri~n m~nh me a
a
nhiet d9 ti't 20 - 40 c. MQt s6 Ioai vi khuin trong qua trlnh xU' ly ciJ,n pbat tri~n nhiet d9
50- 60 C.
Khi duy trl cac di~u kien moi tr1.l'C1ng : thll'c iin, nhiet dQ, pH, oxy , dQ im thich h<Jp
d~ vi khuin phat tri~n thl hieu qua xii' ly sinh hQc trong cong trlnh se di.it cao nha't.

11.8.2. Ndm (Fungi)

La mQt Ioi.ii vi sinh,_ ph~n Ion la di.tng long td (filamentous) hoan toan khac voi cac
di.ing cua vi khuin, n6i chung vi sinh di.ing na'm c6 kich thU'oc Ion hdn vi khuin va khong c6
vai tro trong giai doi.in pban buy ba:n d~u cac cha't hii'u cd trong qua trlnh xti' ly nU'oc thai.
Vl c6 kich thU'oc ldn, ty trQng nh~ vi sinh di.ing na'm ne'u pbat tri~n m~nh se ke't tbanh
11.l'oi n6i len miJ,t nU'oc gay can trd qua trlnh Iifng ab~ Iifng d<;1t 2. MQt s6 Io~i na'm gay henh
v~ da c6 th~ c6 trong nU'oc thiii.

11.8.3. Ttbao nguy~n sinh (Protozoa)

La mQt Ioi.ii dQng v~t dU'<;1c diJ,c trl.l'ng bling mQt vai giai doi.in hoi.it dQng trong qua
trlnh sO'ng ciia n6, nguyen sinh d(lng v~t la mQt phh trong tBng sO' cac Ioi.ii vi sinh c6 trong
nU'oc thai. Thtl"c an chlnh ciia nguyen sinh d9ng v~t la vi khuin cho nen chUng la cha't chi thj
quan trQng chi hieu qua XU ly cua cac Cong trlnh xii' ly nU'oc thai.
Amip la m9t nguyen sinh d9ng v~t gay henh kie) lY. ra't kh6 tieu diet bling quy trlnh
tiet trung thong thuC1ng vln dung trong cac nba may xii' ly nU'oc ~Mi.
Trong sO' thanh ph~n vi sinh khac c6 s6 11.l'<Jng it trong nU'oc thai sinh hoi.it la virut
(viruses). V~rut ra't be chi c6 th~ phat hien bhng kinh hi~n vi dien tii'. Virut dong vai tro ra't
quan trQng vl chllng Ii(y niing 11.l'<Jng d~ hoi.it d9ng va sinh san ti\' mo te' bao s6ng va la ky
sinh trung. Trong s6 cac virIJ.t gay henh tlm tha'y troilg nuoc thili c6 virut gay viem gan
(hepatilis), viem tiiy, b~i Iiet (polio) va m9t s6 virut gay henh d1.l'C1ng ru<?t. ChUng c6
s6 IU'<;1ng it va thU'CJng c6 lien M voi vi khuin coli. Vi dQ m6i m9t tri~u vi khuin coli c6
m()t virut gay b~nh. C6 inQt s6 virut khOng gay benh, khOng tac d9ng vao cd the' ngU'CJi
nhung I~i ta'n cong vao vi khuin, chung la lo~i thl{c bao (an vi khuin) (bacterio
phage). Virut trong nU'oc thiii rlt kh6 tieu di~t theo quy trlnh tiet trung bhg clo thOng
thU'C1ng v~n ap dQng.
Tao (algae) Ia lo~i vi thao m(>c s6ng duoi nuoc dn c6 niing 11.l'~ng anh sang mij.t trCJi .
d~ phat tricgn. Nude thiii ne'u khong tie'p xuc voi anh sang mij.t trC1i thU'CJng khong c6 tao. Tao
thU'O'ng dong vai tro ra't quan trQng trong viec cung ca'p oxy cho h6 xU' ly Bn djnh mtoc thiii
thOn_g qua qua trlnh quang h~p.
Tao pbat tri~n ra't nhanh khi trong nuoc c6 du cha't dinh dltong la Nitd va Photpho
<

(dij.c bi~t la photpho). Slf phat tricgn qua mi.inh clla tao lam bin nlfoc trong suo'i, hd, song.
Thu'C1ng tao dU'<Jc phan lo~i theo m~u sifc: xanh, xanh Id, nau, do v.v ... Tao khong gay d(>c

19
h~i cho ngu'<'Ji nhling ne'u ngu~n nu'd'c ca'p c6 nhi~u tao, nha't la tao xanh se ra't kh6 xii' ly vl
tao nhC( kh6 keo t1.1 va kh6 lfog.
Ngoai thanh phfo vi sinh da neu tren, trong nu'd'c thiii con c6 nhi~u lo~i con trung, c6
th~ nhln tha'y bAng milt thu'ong, cting c6 tac dl}ng phan hiiy cha't hifu Cd nhtt giun san va sau
b9 <} nhi~u giai do~n phat trien cua chllng.
Nhi~m V\l cua ngU:<'Ji ky sli khi thie't ke' cac cong trl~h xii' ly nttd'c thiii bAng phlidng
phlip sinh h9c la t~o ra di~u ki~n moi tru'<'Jng thu~n l(Ji cho cac lo~i vi sinh va sinh v~t c6
niing sua't pban hiiy cha't hifu cd cao, phlit tri~n thu~n l(Ji nha't va hf;ln che' cac vi sinh ngan
can qua trlnh lam si;i.ch nhli na'm (filamentous), tao, v.v ...

'.l

20
 CHUONG III

CAC PHUONG PHAP XU LY v A XA NUOC THAI

VAONGUONTIEP NH!N

Nu'oc thai trong khu dan Cu', khu cong nghi~p va do thi phai dU'QC thu gom, v~n
chuy~n de'n ndi t~p trung 0 ngoai khu dan CU' d~ xii' ly va xa ra ngu6n tie'p nMn.

Cong do~n xa nuoc thai vao ngu6n tie'p nMn Ia b~t bu(>c do'i voi ta't ca cac Io~i nuoc
thai; con cong do~n xii' Jy dn de'n IDUC d(> nao phl;I thuQC vao di~u ki~n moi tru'ong, dij_c tinh
cua ngu6n tie'p nh~n, phu'dng phap xa nu'oc vao ngu6n ti,e'p nh~n do Cd quan quan ly moi
tntong quye't dinh. ,

Xii' ly va xa nu'oc thai ra ngu6n tie'p nh~I} phai thoa. man hai yeu du:
1. Giam de'n to'i thi~i.i anh hu'ong d(>c h~i cua nu'oc thai de'n sue khOe c(>ng d6ng.

2. Lo~i .bo hoan toan hoij.c giam de'n to'i da tac d(>ng xa'u cua nu'oc thai de'n cha't
lu'cjng nuoc trong ngu6n tie'p nMn va cha't lu<Jng cua moi truong tlf nhien noi
chung.

ni.1. xA NVdc THAI v Ao NGUON TIEP NHAN

ba phu'dng phapxii nu'oc tbai vao ngu6n tie'p nh~n.

c6 ca ba phu'ong phap d~l) phiii
thoa man:

a. Khong c6 vi trung (virut) gay va truyen b~nh.

b. Khong bi d(>c h~i,do tac d(>ng cua cac kim lo~i 'ni).ng va cac chfft huu cd kh6 phan
htly nhu' thuo'c sat trung, thuo'c tru sau.
111.1.1. Xa mtoc thai vao canh d6ng tuoi

D~n nu'oc thai theo h~ tho'ng mu'dng da't tren canh d6ng tu'oi, dung bdm va O'ng phan
pho'i phun nu'oc thailen tren mi).t Mt. M(>t phfin nu'oc bo'c hdi, phfin con l~i tha'm vao da't M
t~o d(> ifm va cung ca'p m9t,phfin ~ha't dinh du'Bng cho tffy' co sinh tntdng. Phuong phap nay
ch1 du<Jc dung h~n che' Ci nhung ndi co kho'i lu<Jng mtoc thai nh.o, vung Mt kho dn xa khu
dan cu', do. bo'c hoi cao va da't luon
- .
thie'u do iim.
.. '

d canh d6ng tu'oi khOng du<jc tr6ng rau xanh va cay thl_l'c phiim vl vi khuiin, virut gay
b~nh va kim lol;li ni).ng trong mfoc thai chu'a du'<jc I6~i bo se gay tac h~i ~ho sue khOe cua
ngu'oi sti' d1;1ng cac lo~i rau va cay thlfc phifm nay.
21
 IJI.1.2. Xa nu'dc thai vao cac h6 dao va git!'ng tha'm
Phttdng phap nay c6 th~ dung khi :
- Luu lttc;lng nttoc thai nho, da't co h~ s6 tha'm thich hc;lp va c6 cau true d1p1g h.lt,
du de') r6ng M vi sinh yem khi dinh barn vao h.lt cua tilng da't. Trong pi1.lm vi each ly
(khoang dch d6 qua trlnh lam s.lch yem khf x<ly ra hoan toan) khong dttc;lc diio gieng
Ji(y nu'dc sinh ho.ll.
- Nude thai kh6ng c6 kim lo!).i n~ng, da !fog c~n va khong c6 thuo'c tii'y. thu6c trU' sau.
Phu'dng phap nay con gQi la qua trlnh lam S1,lCh b~ng thilm !9c llf nhien.
111.1.3. X<'i nude thai vao song suo'i, h6, diim, ao
Phu'c1ng pha p xa nude th<'ii vao nhung m1i v?n ch~y6n va chua nude c6 san tr6ng llf
nhicn Q0 pha' loang chltng Va t~n dl}ng kha nang llf lam S1,lCh CU a cac ngu(;n llu'Oc tJ_!nhien
IA phttdng phap dung ph6 bien hi~n nay.
Khi xa ntfoc thai vao ngu&n Liep nMn. nu'oc ciia ngu&n tiep nMn H~ b~ nhi0m biin.
Muc d() nhi{;m bin cua h6n hc;lp nttoc ph1,1 thu()c vao : It.tu lttc;lng va cha't lttc;lng nuoc thai,
kh6i lu'c;lng va cha't lu'<;lng nu'oc c6 s<l'n trong nguf>n, mile d() khua'y tr()n dl' pha Ioang. Khi
It.tu lttc;lng va t6ng ham lu'c;ing cha't bffn trong nude Lh<ii nho so voi htc;lng nU'ck cila ngu6n tiC'p
nh~n', 6xy hoa tan co trong nttoc c) ngu6n tiep nMn dtl d@' d\p cho qmi trlnh lam s!).ch hieu
khf cac cha't huu cd.thl st! htiy hoc.ii ngu6n nude se kh6ng phat tri@'n, tuy v~y cac chat n6i
ho~c lcJ IU'ng, vi t'ri:111g gay h9nh. kim 101,li n~ng neu kh611g loi.1i bo tru'oc viln UL' d9a dc'n sue
khoe va sinh ho~l c()ng d6ng thong qua ho,lt d<)ng cua cac loai ca, chim va de sinh v?t c6
fch kh;ic.
Khi t6ng ham lu'c;lng cha't bfin xa vao ngu6n tiep nh~n Ion, oxy hoa tan khong l1u df
oxy h6a de chill hii'u cd, qua trlnh tho'i rii'a va phan hl'1y yem khi xay ra. ngu6n ntfdc sc hj
huy hoc.ii diln. Vl thf p~-li lam s1_lch nu'oc thai truck khi xii vao ngu6n tiep nh~11.
Cd quan quan ly m6i tru'ong se c<1n cu vao khii nang tlf Ia '.n s<.1ch ciia ngtH)n tiC'p
nh~n, n6 la ham s6 cua : Kh6i lu'c;lng nude, che' d(i dclng chay, hi9u qua khui'\y tr('>n, thoi
gian It.tu giii' cua nude lha i trong h<'.Jn hc;lp, nhi~t d() nu'oc, chill lu'c;lng nu'oc thili va vai tro ctia
ngu6n tiC'p nMn trong h9 sinh tha i d~ quye't djnh muc d() xil' Iy nu'oc thiii tru'oc khi du'cjc xii
vao ngu6n tie'p nMn.

III.2. MUC DC) Xlf LY NVOC THAI THEO LlJ/.. T MC)I TRUONG

CJ Yi<;t Nam lu<'.lt bao v<; 1rn)i trll'ong da duc_jc Qufic h()i kh6a IX ky hqp Lhtf lt( thong
qua ngay 27. I 2. l 9<j3. Trong BO lu~t quy d!nh rfi quycn h.ln va trach nhi<;m cua cac co quan
phap lu~t, cac Cd quan chuyen 111011 vi\ ngu'oi dan lrong vi~c ki6m SO<lt 0 nhiem VU xii cac
chili thai ra moi tru'o~g. Rieng do'i voi nu'oc thai tru'oc khi x~l. vao ngucSn ti6p nh~n la ngu6n
nu'{ic m~t \'a ngu6n nlldc ngam phai tu;'ln Lhco Lieu churt'n ban hanh trong quyc't djnh 229so
QD!fDC nga y 25.03.1995 cii a B<;'> tnthng B(H<hoa hQc Cong ngM va Moi tru'ong vf: vi<;c ban
hanh lieu dmr:n Vi9t Nam (xcm bang 111-1 va III-2).
22
 TIEU CHUAN V!f;T lvAM TCVN 5945 - 1995

Nu'flc thai cong nghii;11 - Tieu chul'i'n thai

(Industrial waste water - Discharge standards)

p
1. Ph~m vi a d\mg
1.1. Tieu chuffn nay quy djnh gia tri gidi h1.1n cac thong s6 va n6ng d(> cac chift thanh
phffn trong nude thai CUa CaC Cd scJ san XUfrt, che' bie'n, kinh doanh; djch \~I ...
(gQi chung la nude thiii cong nghi~p).
1.2. Tieu chuffn nay dung d& ki~m soat ..:hilt lu'<;1ng nu'C1c thiii cong nghi9p tn(,k khi
d6 vao cac vJ!c nude.
2. Gia tri gidi h~n

2.1. Gia tri giC1i h~n cac thong s6 va n6ng d(> c;h: chilt thanh phftn ciia nu'oc Lhii i cong
nghi9p khi d6 vao cac Vt.CC nude'phii i phtl IHjp voi quy djnh trong bang .
.. 2.2. E>6i vdi nude thiii ciia m9t s6 ng<lnb cong nghi9p d~c thu, gia trj .cac thong st> va
n&ng d(> cac chilt thanh phftn du\ic quy djnh trong cac lieu chuffn ricng.
2.3. Nude thiii cong nghip c6 gi1i tr! cac thirng stl va n6ng d(> cac chffl Lhanh philn
ho~c nho hdn gia tri quy djnh : rong c(>t A c6 thCT d6 vao cac vt!c. nu'dc Mdc d\'1 ng
lam ngu6n ca'p 111t(5~ sinh ho41 .
2.4. Nude thai cong ngi1~9p c6 giJ Lrj ci\c thong stl va n&ng d(> cac chill thanh phiin
nhO hdn ho~c bh 11g gia tn quy dinh trong c()t B chi du'QC d6 vao cac Vt!C lll(dc
dung cho c<ic muc dich giao thong th1iy, tu'di tieu, bdi l(>i, nuoi thiiy siin, tr6ng
trQt ...
2.5. Nude th<li c6ng nghi<;p cl< gia trj cac thong s5 va n6ng d(> cac chiit thi\nh phil.n
Ion hdn gi<i Lri quy ujnh t1ong d)l B nhu'ng khong Vu'Ql qua gia tri quy uinh lrong
c(>t c chi dtldc phcp d6 \ ao cac ndi du'c;lc quy djnh.
2.6. Nude thiii cong nghi~p c6 gia trj cac thong s5 va n6ng d(> cac cha't Lhanh phiin
Ion hdn gia trj quy dinh trong c(>t C thl khong du'qc ph6p thcli ra moi Lru'ong.
2.7. PhtCdng phap lily 1rftu, phan tich, tinh toan, xac djnh llrng th6ng sel va n6ng d(>
q1 th0 du'<Jc quy dinh trong cac TCVN tu'ong ung.

Bang 3 - 1. Nude thai cong nghi:p

Gfal trj git'ti h~n cac tMng s6 va n6ng de} cac chitt 6 nhi~m
Bc1n vj Gia tri gi<1i h:.111
Su Thong s6
A B c
---- ------
, 1 NhiCtl1l) "C 40 40 45
2 'pH . 6.;-9 5.5 7 9 5 '7 l)

.1 IBOJ),(20 C) mg/I 20 : 50 JOO

23
,
 Don vi Gia tri gioi h1,1n
Su .. Thong s6 c
A B

4 COD mg/l 50 100 400

5 Chilt riin lo li'tng mg/l 50 100 200

6 Asen mg/l 0,05 0,1 0,5

7 Cadmi mg/l 0,01 0,002 0,5

8 Chi mg/l 0,1 0,5 1

9 Clo dtt mg/l 1 2 2

6 0,1 0,5
10 Crom (Cr+ ) mg/l 0,05

11 Crom (Cr+3 ) mg/l o:i 1 ,_i2

mg/l KPHE> 1 1j5
12 Dfi u ma khoang
13 Dfiu d(mg tht,tc v~t mg/l 5 IO 30

14 E>5ng mg/l 0,2 1 5

I
15 Kem mg/l 1 2 . 5

16 Mangan . mgll 0,2 1. 5

17 Ni ken mg/l 0,2 1 2

18 Phot pho huu co mg/I 0,2 0,5 1

19 Phot pho t5ng s6 mg/l 4 6 8
20 Silt mg/I 1 5 10

21 Tetracloctylen mg/l 0,02 0,1 0,1

22 Thiec mg/l 0,2 l 5
23 Thuy ngiin mg/l 0,005 0,005 0,01
24 T6ng Nila mg/l 30 6,0 60
25 Tricloetylen mg/l 0,05 0,3 0,3
26 Amoniac (tinh theo N) mg/l 0,1 1 10

27 Florua mgll l 2 5
28 Phenol mg/l 0,001 0,05 1
29 sunfua mg/l 0,2 0,5 1
30 Xianua mg!! 0,05 0,1 0,2
31 T6ng ho<,lt d()ng ph6ng x1,1 a Bqll 0,1 0,1 -

32 T6ng_ho1,1t d()ng ph6ng x1,1 13 Bqll 1,0 1,0 . -

33 Coliform MPN!lOO ml 5000 10000 -

ChU thich : KPHB - KhOng phat hi~n ducjc.

24
 Bang 2 - 2. Gia tri gi<fi hl)n cho phep ciia cac th6ng s6
va n6ng d~ cac chA't 6 nhi@m trong mtctc ng4m

Stt Th0ngs6 E>dn vi Gia tri gidi h~n

1 pH '.6,5 de'n 8,5

2 Mau Pt-Co 5 de'n 50

3 E>Q ct1'ng (tinh theo CaC03) mg/l 300de'n 500

4 Cha't rfo t6ng c(>ng , mg/l 750de'n 1500

5 Asen mg/l 0,05

6 Cadmi mgn 0,01

7 Clorua mgn 200de'n600

8 Chi mgn 0,05

9 Crom (Cr+6) mg/l 0,05

10 Xianua mgn 0,01

11 E>6ng mgn 1,0

12 Florua mg/l 1,0

13 Kem mg/l 5,0

14 Mangan mgn 0,1de'n0,5

15 Nitrat mg/l 45

16 Phenol nig/l . 0,001

17 Silt 1n811 1de'n5

18 Sunfat mg/I 200d6n400

19 Thtiy ngan mg/l 0,001

20 Selen mgn . 0,01

21 Fecalcoli MPN/lOOml. khong

..
22 Coliform MPN/IOOml 3

25
Ill.3. cAc PHVONG PHAP xl'J Ly NVdc THAI .

E>~ dap U'ng cac tieu chuin cMt lu~ng cua nude tbai truck khi xa vao ngu6n tie'p
nMn. nude thiii LU' cac khu dan CU', tit cac nha may cong nghiep. tll' cac cong sd va khu
thU'dng m~i phai dU'~c thu gom bling M tho'ng co'ng, ddn de'n ndi t~p trung (nh~ may xii' ly)
nAm ngoai vimg anh hu'dng cua cac do'i.tu~ng k~ trend~ xii' ly.
1. C6 thc1 phan lo~i cac phu'dng phap xii' ly nude thili theo diJ.c tinh cua quy trlnh xii' ly
nhu' : Xii' IY, cd h<_>c, xii' ly h6a h9c, xii' ty sinh h<.>c (xem bang IIl-3). He th6ng xii' ly nude
thiii hoan chinh CO th5 g6m m('>t vai cong tdnh ddn Vj trong CclC Cong do~n Xii' ly Cd hQC, h6a
hQC, sinh hQC Va Xii' ly him cijn.
Bang 3 -3. Mqt vai phu'dng phap xii" ly nu'ctc thai ,j

theo quy trlnh xally cd hQc, boa hQc, sinh h9c :;

Quy trlnh xii' ly Cac cong dm;m c6 tM ap d\lng
CdhQC U{ng ci}.n
L<.>c qua IU'di IQc
Um thoang
LQc qua ldp v~t lieu 19c, l9c qua mang
Tuy~n n<Si va vdt bQt

Khii'khi
Khua'y tr('>n pha loang
Hoa h<.>c Clo h6a
Ozon h6a
Truog boa bling dung djch axil hoij.c ki~m
Kcot1;1
Ha'p th\l va ha'p ph\l
Trao dGiion
SinhbQc - Xii' ly hie'u khi :
+ B~ aerotank
+ Bci IQC sinh h9c
+ H6 hie'u khi, h6 oxy h6a
+ on <tinh ciJ.n trong moi truC1ng hie'u kh1
- Xii' ly y6m khi

26
 Quy trlnh xii' ly Cac cong do"1n co th~ ap di.mg
+BEUASB
+ B~ IQc ye'm khi
+ B~ l\l' ho"1i, b~ Ifog 2 vo
+H6ye'mkhi
'
+ On djnh c~n trong moi tntC1ng ye'm khf - bE metan

- Xii Ly c<J h<>c : g6m nhilng qua trlnh ma khi nude thili di qua qua trlnh do sc khong
thay d6i tinh cha't h6a hQC va sinh hQC cua n6. Xii' ly Cd hQC nhhm nang cao cha't lu(lng va
hieu qua cua cac buoc xii' ly tie'p thco, Vi di) : ludi chin ngan cMn cac v~t cung, v~t n6i co
kfch thudc ldn di vao may bdm, b~ lfog cat, b~ lifng c~n d<;ll I giup lo~i b() C~ll n~ng gay
can trd cho qua trlnh xii' ly sinh hQC trong b~ aerofank hay b6 IQC sinh h9c, b~ tuyt1n n6i, vol
bQt giup lo"1i bO dfo, m6 va cac cha't hoc.it d(>ng b~ m~l gay can trd cho qml trlnh oxy h6a va
khii' m!u, cac lof.1.i b~ IQc gh1p lof.1.i bO c~n Id lii'ng lam cho nude trong tru~c khi xii ra ngu6n
tie'p nh~n v.v... Tren mf.1.ng co'ng thu gom doi khi c6 m(>t vai nha may cong nghi.;p c6 ht<;fng
~utdc thili nhO chU'a cac cha't c6 h"1i cho qua trlnh xii' ly sinh h9c c~n phili xii' ly trlick ho~c
d~t cac b~ khua'y tr(>n vdi nude thili chung d~ pha loiing cac cha't nay xuo'ng dudi n6ng ct(>
cho phep tntdc khi di vao nha may xii' ly nude thai.
Xii ly h<Ja h9c : La qua trlnh durig m(>t so' h6a chilt va bG phiin U'ng nhhm nang cao
cha't lu<;fng cua mtdc thili d~ dap U'ng hieu qua xii'ly ciia cac c<>ng cto"1n sau.
Vi di):
- Dung axit hay voi d~ di~u chinh pH.
- Dung than ho"1t tinh, clo, ozon dc1 khii' cac cha't hii'u cd kh6 oxyh6u. khii' md u. mui,
khii' trung ..
- Dung b~ l9c trao d6i ion d~ khii' kim lo~i n~ngv.v ...
Xii Ly sinh h{>C: La phudng.phap dung vi sinh, <;hii yC'u la vi khuffn ctE phan hiiy sinh
h6a cac h~p cha't hii'u cd, bie'n cac h<;lp cha't c6 khil nang tho'i rila thanh cac cha't fin djnh vdi
silo phim cuo'i cung la cacbonic, ntidc va cac cha't vo cd khac.
Phudng phap xii' ly sinh hQc c6 th~ chia ra hai lof.li : xii' ly hicu khl va xii' lf ye'm khi
tren cd sd c6 oxy boa tan va khong c6 oxyhOa tan; phudng phap xii' ly sinh hQc se dtt<;lc ct~
c~p d cac chtidng sau.

Ml)c dich ciia qua trlnh xii' ly mtdc thili la lo~i bo c~n Id lii'ng, cac h<;lp cha't hii'u cd,
cac cha't d(>c h1,1i, vi khuin va vi rut gay benh de'n n6ng d(> cho phep thco tieu chuifn xii vao
ngu6n tie'p nMn.
2. C6 nhi~u lof.1.i thie't bj va cong trlnh dung trong qua trlnh xii' ly nlidc thili, cac thie't
bj Va Cong trlnh nay c6 khi thlfc hien d6ng thCfi bci nhiem VI) : Xtl ly Cd hQC, Xii' ly h6a h9c Va

27
xii' ly sinh h9c. Vi tha trong cac tai Heu vie't v~ quy trlnh xii' Jy mt6c thai con c6 each pban
lot.ti theo cong do~n nhu' sau:
a. TiAn xli' lj
b. XU' lj sdb(>
c. XU' ly bc 2
d. Ti~t trung
e. Xii' ly c~n
f. XU' lj bic 3
3. V~ mdc d') Xii' Jy doi khi con phan !Ol;li theo b~c XU ly :
i
a. Xu lj sdbQ : CMt lu'\ing nu'ck ra dap U'ng g~n lol;li C
b. Xu ly b~c hai : Chlt lu'\ing nu'oc ra d1:1t lo1:1i A, B
c. XU' I)' b~c 3 : Tie'p sau b~c hai di nang cao them cha't lu'<;lng nu'oc d~u ra
dE c6 thE sli' di,mg ll)i nu'oc .

4. M6 ta so'bO cac c6ng do1Jn xii' IY.

A. Ti~n xii ly :
d h~U he't ~ac nha may XU' Jy nu'oc thai, cong dOl)ll ti~n xii' lj g6m cac thie't bj Va
cong trlnh lam nhi~m Vl,l bilo v~ may bdm va lol)i ho ph~il Ion clltn nlltng (cat) V~t n6i (d~u
ma, b9t)can trC1 cho cac cong tr'inh xii' ly tie'p theo. Cac thie't hi thttong dung la :
- Song chil'n, htOi cMn rac.
- May nghiAn vtt cif t v1,1n rac.
- BE Ul:ng cat, vdt ditu ma.
- B6 lam thoang sd b(>.
- B6 di~u hoa cha't l1.t<;1ng va htu 111\ing.
E>oi khi dung clo dE khii' mui, tiet triing, tang cu'Cing oxy h6a.
B. Xu ly .<UI bi) :

ChU ye'u la qua trlnh Iifng dE lol)i bO bd't c~n Id lii'ng, c6 nhi~u lol)i thic't bj lfog, theo
thie't ke', nguyen til'c v~n hanh va hoan canh ap di,mg c6 th~ chia lam 4 loi;ti sau :
a. Bi llf hol;ll (Septic tank).
b. B~ Mng hai vo (Imhoff tank).
c. B~ lfog ngang.
d. B~ !fog dll'ng.

28
 Ket qua ciia cong do~n xii' ly sd b() Ia lo~i bo d\tQc m()t ph~n cij.n Id lii'ng va cac cha't
n5i nhtt dfo, mo v.v ... d6ng thoi vdi vi~c phiin My yem khf cij.n Iiing d day bS dS 6n dinh
cij.n.
C. Xii Ly bfl,c hai :
La cong do~n phiin hiiy sinh h9c hieu khi cac cha't hfi'u cd, chuyn cha't hfi'u cd c6 kba
nang phiin hiiy tbanh cac cha't vo cd va chilt hfi'u cd 5n dinh ke't tbanh bong cij.n d lo~i bo
ra khoi nttdc thai .

. Cac cong trlnh va thie't bi dung trong cong do<J,n XU ly b~c hai co the' chia
thanh 4 nh6m:
a. B 19c sinh h9c nho gic.>t va bS liing d<;lt 2.
b. B svc khi bun ho~t tinh Id h'i'ng (aerotank) va bS Ifog d<;lt 2.

c. B~ 19c hie'u khi.

d. H6 hieu khi va hd Ifog.
D. Tift trung :
Ti~t trung Ia cong do~n tie'p sau xii' ly b~c .hai. Cac phttdng phap ti~t trung
thu'ong dung :
- Clo.
- Ozon.
- Tia qtc tim.
Mvc dich ciia qua trlnh nay nhlim dam bao nttdc tntoc khi xa ra ngudn ti~p nh~n
khong con vi trung, virut gay va lay b~nh, khii' mfo, khu mui va giam nhu cfiu oxy sinh h6a
ciia ngudn tie'p nMn.
E. Xii Ly cij,n:
Cij.n lAng (j cong do~n xii' ly Sd b9 va (j cong do~n xii' ly b~c hai con chU'a nhi~u nu'dc,
(thttong c6 d() ifm de'n 99%) va chua nhiu cij.n huu cd con kha nang tho'i rfi'a vl the dn phili
ap dvng m9t so' bi~n phap d~ xii' ly tiep ci;\n !Ang, lam cho cij.n 6n djnh (khong con kha nang
th6i rii'a) va lo<J,i bdt nttoc ra knoi ci_in M giam nhv trqng lu'<;lng va kh6i tich ciia cij.n, trttoc
khi thili ci_in ra ngu6n tiep nMn. Thttong ap dvng ddng thoi hai hoij.c nhiu thie't bi sau d~ xii'
ly ci;ln.

a. Thiet bj hoi_ic bS co dij.c ci;ln.

b. B~ 6n dinh ci;\n hieu khi.

c. B~ 6n dinh ci_in yc'm khi (bS metan).
d. Hd co di_ic va 6ri dinh yem khi.
e. San phoi bun lam kho ci_in.
29
 . f. Lam khO cij.n bhg thie't bj l9c chan khong, may nen Ii tam, may l9c ep tren bang
tai .v.v ...
g. D6t ci)n trong Io thieu.
Trong tai li~u nay chllng toi chi gidi thi~u b~ co di)c c~n, b~ 5n djnh cij.n ye'm khf va
hie'u khi, lam khO cij.n bhg san phdi bun, may ep Ii Lam, may IQC ep bang tai va h& co d~c
va 6n djnh bun ye'm khi.
G . Tr<.,1m xit If. nU<Jc thlli cht t{IO sdn.
Tr11-m xii' ly nu'dc thai che' t11-o san t11-i cong XU'dng theo cac modun c6 kich thu'dc djnh
hlnh theo cac quy trlnh cong ngM khac nhau nhAm xii' ly nu'oc thi\i cho cac do'i tu'<;1ng c6
cong su!t oho, thie'u da't xay dJ!ng. Tinh toan thie't ke', v~n hanh, Iilp dij.t cac tr11-m 1nay se
gidi thi~u C1 tai Ii~u rieng. ;/
H. Xii ly bl).c: ba. Cling do{ln xii' ly b(tc ba
(Tertiary and Advanced Wastewater Treatment)
Tie'p sau cong do11-n xii' ly b~c 2 nhlim nang cao cha't h.t<;1ng ctia nu'oc thai da du'<Jc xii'
Iy d~ dung 111-i hoij.c d xii vao ngu6n tie'p nMn c6 yeu c~ u cao va thu'ong g6m cac thie't bj:
' a. LQC cat, }QC n6i, 19c qua mang d~ IQC trong nu'dc.
b. L9c qua than ho11-t tinh de khii' he't cac kim lo;.ti n~ng, cha't hii'u co, mui, mfo ..
c. Xii' ly h6a ch!t de 6n djnh cha't lu'<;1ng nu'dc ..
Trong tai li~u nay khOng gidi thi~u cac thie't bj XU ly cua cong do11-n xii' ly b~c ba.

30
 CHVONGIV
cAc CONG TRINH TIEN xu LY vA xiJ LY sa B(>
rv.i. TIEN xl.1 LY
Giai dol,ln tien xii' ly c6 nhic$m Vl,I lol,li ra khOi m.toc thai ta't ca cac v~t c6 thcS gay
U{c nghen dliong O'ng lam hli h1'li may bdm va lam giam hi<$u qua xii' lf cua giai do1'\n sau,
. .
Cl,I t h e:
~

a. Lol,li bo ho~c cif t nhO nhil'ng v~t n6i ld lii'ng c6 kich thlioc ldn c6 trong nlioc thai
nhlirrianh g6, nhlfa, g1'\C bong, re rach, gia'y, VO hoa qua v.v .. .
b. Lo1'li bo cijn n~ng nhli soi, cat, manh kim lol,li, thiiy tinh v.v .. .
c. Loi,ti bo ph~n lon dfo ma.
Cac cong trlnh bO' tri trong gi~i dol,ln ti~n x\t ly g6ni song cMn, lttoi chijn nic, thie't bi
nghi~n. dt vi.in rac (ne'u dn), bcS lfog cat, b~ di~u hOa lliu llicjng (ne'u c~n); .
IV.1.1. Song ch~n va hi6'i chiin rac
Song chfo ho~c lttoi chfo rac d~t trlioc trl,lm bdm tren dttong t~p ti:ung nlioc thai chiiy
vao h~m bdm. ' .

- Song chifn rac thttong dijt dung vuong g6c voi dong chay, song chfo,g6m cac thanh
kim lol,li (thep khong ri) tie't di<$n 5 x 20 mm dijt each nhau 20 - 50 mm trong m()t khung
thep ban hlnh chil' nh~t. d dang tn.tcjt !en xuo'ng d9c theo 2khe (J thanh imtdng dfo, v~n tO'c
nttoc qua song Vmax ::;I nils (ung voi Qmax).
.
- Lttoi cMn rac thttong dijt nghieng 45 - 60 so voi phlidng thiing dll'ng, v~n tO'c qua
htoi vm~x ::;; 0,6 mis. Khe r()ng ctia mif t lttoi thliC1ng tu 10 - 20 mm. Lam si,tch song cMn va
htoi chfo bling tlui Cong, hay bhng cac thie't bj Cd khi tlf d{)ng ho~C ban tlf d{)ng. CJ tren ho~c
ben qnh mlidng d~t song, htoi chiin rac phiii b6 tri san thao tac du ch6 dcS thUng rac va
dl(C1ng v~n chuycSn.
IV.1.2. Thi6t bj nghi~n, ciit v1,1n r~c
Cac nha che' tl,lO da san xua't va tren tl!j tntong ban nhieu loi,ti thie'tbj vita Jam llioi
chfo rac, vita dt va nghi~n vvn rac thanh cac hl,lt, hoijc manh nho Id lii'ng trong nlioc thiii
ma kh6ng lam Hie ong, khOng gay hl,li cho may bdm. Thlfc te' ap d~ing (J My, cac nu'oc
phu'dng Tay va Nga cho thay : d cac nha may xii' ly nu'oc Lhai, vi<$c dijt cac may nghien rac
thay cho song cMn va lu'oi chiln da gay nhi~u kh6 khan cho cac cong qol,ln xii' ly tie'p theo
do lu'cjng cijn tang len. Lol,li C~ll nay hay gay tfic nghen hi$ tho'ng phiin ph6i khf va cac tbie't
bj lam thoang trong cac b~ aerotank, chu ye'u la cac dia, 16 phan pho'i khi va dfnh barn vao

31
canh tuabin lam hu' hi;ti va giam cong sua't ciia thie't bi cd khf lam thoang b& m~t. Vl v~y ky
Su' thie't ke' phai Can nha:c ky tru'ck khi dung.

1v.2. xiJ LY so BO

IV.2.1. B~ ldng cat va vdt dAu ma

B~ Iilng cat d~t sau song cMn, lu'oi chiin va dij.t tru'oc b~ di&u hOa lu'u lu'qng va cha't
lu'tjng, d~t tntdc b~ l~ng d<Jt m()t. Nhi~m vv ctia b~ Mng cat la loi;ti bO c~n thO, n~ng nhu'
cat, soi, manh va thiiy tinh, manh kim loi;ti' tro tan 'than vt,m, VO tnl'ng v.v ... d~ bao v~
cac thie't bi Cd khi d~ bi mai mon, giam cij.n rn}ng (1 cac cong do!!-n xii' ly sau. Theo dij.c tinh
dong chay c6 the phan loi;ti b~ Ifog cat: B~ tang catc6 dong chay ngang trong mu'dng tie't
di~n hlnh chii' nMt, b~ Ifog cat c6 dong chiy dc;>c theo mang tie't di~n hlnh chii' nMt ~~t theo
chu vi ciia b~ tron, b~ Mng cat svc khi, b~ Ifog cat c6 dong chily xoay, b~ Ifog cat:\y tam.
Trong tai Ii~u nay, chllng toi chi'gioi thi~u hai loi;ti : B~ Ifog cat ngang tie't di~n chu nMt va
b~ l~ng cat S\IC khi.

1. Dij,c ti11h va sff llt{illg cat trong mtuc thai

D~c tinh cila .cat Ifog tli nude thai dl.).o d()ng ra't ldn, tuy v~y day la loi;ti c~n lam rao
nu'dc tu'dng d6i d~. sau khi lam khO thu'C1ng' c6 d9 im tli 13 - 65%, c~n hil'u cd bay hdi chie'm
tU' 1 - 56%, ty trc;>ng cat trd da lam si;tch 2,7; khi cat trd bi cac cha't huu Cd dinh barn, ty
trc;>ng con khoiing 1,3. Ty trc;>ng khi d5 thanh defog khoang 1 600 kg/m 3 Co hi;tt cat~ 0,2 mm
thu'ong gay trd ngi;ti cho cac Cong doi;tn xii' ly tie'p theo, thi'tnh phn phan b6 cac c(j hql cat
trong nu'oc thai ph\l thu()c vao mi;tng htoi c6ng thu gom, philn IOn cat Ifog trong cac. ho' tham
va trong b~ Ifog cat, c6 kich thu'oc khOng lc;>t qua sang kich ca 0,15 mm.
- S6 lu'<Jng cat trong nu'oc thai dao d()ng tuy thu()c vao di&u ki~n dia phu'ong, tlnh
tri;tng v~ sinh m~t ph6, cd ca'u thu gom va v~n chuy~n nu'oc thai, ham lu'qng cat trong nu'oc
thiii thu gom va v~n chuy~n b~ng h~ c6ng chung Ion hon trong h~ th6ng c6ng rieng bi~t. s6
lu'c:Jng cat thu'C1ng dao d()ng tu 0,0037 de'n 0,22 m 3 cat trong 1000 m3 nu'oc thai. Vl c6 ra't
nhi&u thong s6 lien quan de'n cha't htcjng va s6 lu'c;1ng cat trong nu'oc thi\i nen dn phai c6
nhii'ng nghien cuu tie'p theo va C\l the, tren di~il r()ng M thu du'<Jc s6 li~u mong muo'n. Cat
lifng trong cac h6 thiim va b~ Ifog cat khi chu'a rii'a c6 th~ chll'a ~ 50% c~n hii'u co c6 kha
niing th6i rii'a, ne'u d~ Iau khOng du'<Jc xii' ly se gay miij hOi th6i, la ndi sinh siln ciia mdi
mu6i va con trung, do d6 C1 cac nhi't may Ion thu'ong l~p h~ tho'ng ni'a va pMn loi;ti cat, con
(1 cac nha may nhO, (I vung xa thanh pho' thu'ong du'<Jc de voi b9t ho~c che' phffm cho'ng mui
EM (eff~ctive microoganis) tru'oc khi dem chOn ciing voi rac Ia'y tli song chfo va lu'oi chiin.
2. Bi lil11g cat
a. Bi !ting cat ngang
B~ Ifog cat c6 dong nu'oc chuy~n d()ng th~ng d9c theo chi&u dai ciia b~ Ia b~ Ifog
ngang c6 m~t b~ng hlnh chii' nMt (hlnh 4 -1).

32
 Tinh toan be Hing cat ngang xua't phat tu d() ldn (duong kinh) ctia h<:tt cal mu6n giii'
il:li. TO'c d(> !fog ciia cac h<:tl cal trong mtC1c thai con gQi la dQ IC1n thtiy It.re ciia h<:tl hay la tai

tr9ng b~ m~t ctia be Hing cal : U0 =~ ( m/m 2ngaJ ;( %);{ mo/s').

M~t bang

f ~~===~{:
. .I.
L112bj. (r b ~t
M~t cat

t-L1-r-2b~
h2
~=1 --_-----.-1--I-__-'-+.1-~""---r1-.__,_I_ 6 .. --1 .__H

--- H
---
6~"--.--1.~~~~~-

Hinh 4-1. B~ l~ng cat ngang

1. Song phan phoi nude deu theo m~t cat ngang

2. Mudng thu h~p de gift v~n toe nude khOng d6i trong be fang cat
3. The trchvung chaa cat

E>6i vdi nuC1c thai do thi o l 5"C ch911 thco biing (4 - I).
Bang 4-1 :Tfli tr9ng b~ m~t cua bi% l~ngdt hay di) IO'nthUy ll;l'c theo dtiO'ng kinh
h~1t trong mtlic thai do thi {115"C
r

l:)uong kinh h<.tl cal (mm) 0,1 0,12 0,15 0,2 0,25 0,3 0,35 0,4 0,5

Ti\i 1r9ng b~ 111~1 b~ hay do !On thuy 5,12 7,37 11,5 18,7 24,2 28,3 34,5 40,7 51,6
iVc Uu (mm/s) cua h~t C:I l5"C

33

'I
r
- Di~n tich mc\it mtoc phfo hlnh chii' nMt ciia b~ Uing cat xac dinh theo cong thuc:

F =K _ _g_
(m 2) . (4-1)
Vo
Trong d6:
3
Q : Lu'u lu"<;"lng midc thiii ldn nba\ (m 1s)
U0 : D() Ion thiiy hfc ciia hi,.t dn giii' (mis)
K = 1,3 khi U 0 = 18 mm/s; K = 1,1 khi U 0 = 24 mmls;

- Ty s6 chi~u dai va chi&u sau ctia b~:

L=K.~ (4-2)
H U0

Trong d6:
L : Chi~u dai ph~n chfi' nMt ciia b~ (m)
H : Chi~u cao ph~n cong tac cu~ b~ (m)
v : V~n tO'c chuy~n d()ng c~a mtdc trong b~ (mis)
ung voi Omax => v =0,2 mis; ung voi Omin => v =0,15 mis
U0 : D() Ion thiiy hfc ciia h~t dn giii' trong b (mis)
K : H~ s6 kinh nghi~m tinh de'n anh httang cua dong chiiy r6i q1c bQ trong b~,
lam can trd tO'c d9 l~ng ciia hi,.t K = 1,3 khi U 0 = 18 mmls; K = 1,1 khi
Uo= 24 mmls
F .
- Chi~u r()ng b~ : B = L (m) (4-3).

- Chi~u cao H ph~n cong tac ciia bli ch9n theo ty I~ giii'a chi~u dai va chi~u cao, va
ki~m tra theo th~ tich b d~ thoi gian htu nude trong b~ ung voi Omax phai IOn hdn 30 gifiy
va c6 th~ de'n 90 giiiy, thU"ong la 60 giay.
- B~ l~ng cat trong cac nha may xii' ly mtdc thiih;:ong sua't 100 m 31ngay trCI len thie't
kc' d~ giii' dli<Jc cat co h~t;;;:: 0,2 mm. Ne'u ch9n kich thU'oc hi,.t b6 hdn, nhi~u cc\in hfi"u cd Ifog
xuO'ng, bun c~n bi thoi rii'a kh6 xii' ly.
Mu6n cho cc\in hii'u cd khOng Hing trong b~ Ifog cat, v~n t6c dong chiiy trong b~ phiii
giu khong d6i v ~ 0,2 mis - 0,15 mis mc\ic du IU"U ht<Jng qua b~ thay a6i tit" Omax xu6ng Omin
D~ thlfc hi~n di~u nay, cu6i bli Hing cat xay dlfng cii'a tran kiu mang do theo ty I~ vdi d(>
ngi_ip mtoc H trong b liing cat.

- ,Chi~u r()ng cii'a tran thu byp tit" B xu6ng b.

34
f'

- E>ay cll'a tran c6 d(> chenh voi day b~ Hing cat ilP d~ t;.io d(> chenh ap du dtia mtoc ra
khoi b Uing cat voi v~n t6c khong d6i.
Xem hlnh (4-1).
l 3

~
2 3
h.= Bv Bv (1-K ' } 2 ( 4 ~ 4)
m.fii, Qmax 1-K
2
-
LlP Q
=~ K-K 3 _ Qmin 1-K 3
(4-5)
Bv
l-K3
2 -13v 2
l-K 3
Trong d6:
Omm Omin htu ltt<Jng t6i da va toi thiu di qua b6 Iifng cat, khi d6 t6c d9 nttoc
chay qua b~ Ia v khong d6i

K= Qmin

Qmax

m: He$ s6 Ittu ht<Jng ctia cll'a tran ph\1 thu(>c vao g6c toi ch9n theo bang (4-2)
Bang 4 2 : Gia tri m do'i vd'i cii'a tran theo gia trj ciia goc tdi 0

b/B Cotg9 =0 Cotg9 =0,5 CotgO =1 Cotg9 =2 CotgO:: 3

0,1 .0,320 0,343 0,350 0,353 0,350

0,2 0,324 0,346 0,352 0,355 0,352
0,4 0,330 0,350 0,356 0,358 0,356
0,6 0,340 0,356 0,361 0,363 0,361
0,8 0,355 0,365 0,369 0,370 o,369
0,9 0,367 0,373 0,375 0,376 0,375
1,0 0,385 0,385 0,385 0,385 0,385

- Phfo chua catcua b8 d~t duoi vung congtac, th~ tich ph~n chua cat ph\I thu()c vao
ham lti<Jng cat trong ntioc thiii va thoi gian giua 2 l~n la'y cat ra khoi b~.
- U(y cat ra khoi b6 c6 th6 thi,tc hic$n bhng thu cOng, b~ng dch thao nu'oc Jam khO b~
r6i xuc ra, hoi).c b~ng may bdm cat, bdm phun tia, g~u xuc ... tuy thu(>c vao cong sua't va
muc d(> trang bi trong nha may xll' ly .

35
 Vi d1:1:

Tinh toan be Hing cat cho nha may xii' ly nu'oc thai cong sua't : Q"'"' = 0,15 3
m /s.
Omin =0,06 m 3/s. Lifng cat ca h{lt d =0,2 mm. V~n t6c qua be V =0,2 mis.
Gidi:
I. D(> lon thuy ]\(c cua h{lt 0,2 mm tra bang (4-1) c6 U 0 =0,0187 mis.
2. Dien tich mi;t thoang be la:ng cat theo (4-1):
Q 0,15 2
F =K -
u = 1'3 x 00187 = IO,42 m
0 '

3. Ty s6 gifi'a chieu dai va chit~u cao phffn cong tac theo (4-2):
:1
L V 0,2
- = K - = 1,3 x . = 13,9
H U 0
0,0187

4. Ch9n chieu sau top nuoc cong tac H =0,5 m :

Chieu dai b~ L = 13,9 x 0,5 =7 m
, 5. Chieu r(>ng b:

R 10,42
B=-=--=15m
L 7 '
B~ chia lam 2 ngan m6i ngan c6 chieu r(>ng 0,75 m.

6. Ch9n g6c toi e = 45; Cotge = 1 .

- Chieu r(>ng mang do theo ty 1e tinh theo (4-4):

3,

1-0,47~
12
1,5 x 0,2 1,5 x 0,2
b=
0,352.jl 9,62
x
0,15 x ( 1-0,4 J =0,182 m
- D(> c.henh day theo (4 -5):

0,06 1 - 0,4 - 13
~P= ----x =0,16m
1,5 x 0,2 1- 0,4 2.3

b. Bi !dng cdt s~tc khi:

~ .

B& Jfog cat s1,1c khi c6 ca'u t{lo nhu' 1 b~ chU'a hlnh chfi' nh~t. D9c m()t phia tu'ong cua
be di;t he tho'ng 6ng s1,1c khi n~m cao hdn day be 45 - 60 cm. Duoi dan 6ng sl)c khi Ia mang
=
thu cat. ()(> d6c ngang cua day b~ i 0,2 - 0,4 d6c v phia mang thu d~ cho cat tru'<Jt theo
day vao mang. Hlnh (4-2) gioi thieu Sd d6 ca'u t{lO b~ Ifog cat Sl,IC khi xay dl,l'ng My. a

36
a) 11-11
2

5
-.11
~4
t 4

~ 3

II II
T -t

b) 111-111
5
j 111

~4
t

Hinh 4-2. Sd do cau t~o b~ lang cat SL.JC khf ap d1,mg 0 My

a) B~ lang cat 1 ngan b) B~ lang cat 2 ngiin noi tiep

1. Cl/a ddn m.toc vao 5. Cl/a ddn mtoc ra

2. Ong ddn khong khf den 6. Van hl.tong dong
3. Dan ong phan phoi khi d~t trl.toc cl!a thu nl.toc ra

4. Vach ngiin d~ !ling dQc b~ 7. Mang thu cat

8. Yach ngang

37
\.

Tinh toan b~ liing cat th6i khi xua't phat tu dieu ki~n t~o ra t6c di) chuycfo di)ng xoay
quanh chu vi mij.t ciit ngang b~ voi v~n t6c xoay 0,25 - 0,3 mis va chuy~n d<)ng th~ng theo
tn,1c dQc ciia b~ v = 0,08 - 0,12 mis. Ty I~ gifi'a chieu r<)ng va chi~u sau b~ B : H tu 1 de'n
1,5. ThOi gian htu nu'oc trong b~ 3 phUt. Voi cac chi tieu tinh toan da neu dam baa gifi' dtic;fc
cat c6 du'<'1ng kinh 0,2 mm (d9 !On thiiy h!c 0,018 mis). Nuoc thai du'oi tac d1,mg ciia dong khi
di tu du'oi len se chuy~n d<)ng theo hlnh xoay 6c, h~t cat rdi vao vung day v phfa duoi dan
6ng phun khi ( xem hlnh 4-3). E>~ gifi' t6c d<) chuy~n d<)ng xoay V = 0,25 - 0,3 mis lu'c;fng
khong khi ca'p vao tu 3 - 8 m 3 cho J m 2 b~ m~t b~ trong 1 gi(J. V~n t6c chuy~n d<)ng xoay
gifi' khong d6i Va khong phi.i thUQC VaO Slf dao d<)ng CUa lu'u lu'c;fng llu'OC thiii di vao b~. Vl
giam v~n t6c nu'oc chiiy dQc b~ ma vifo gifi' th(Ji gian It.tu nude trong b~ cho phep giam chieu
dai b~ M de dang la'y cat ra khOi b~.

:1

Chat long chuy~n dc?ng xoay

Cua ra -

Cua dva nvoc vao

Hlnh 4-3. Quy dt;io chuy~n dQng cua cat trong b~ fang cat Sl,IC khf

38
-,;-~..,_-_

Toe d(> chuyn d(>ng xoay khOng d6i trong b Hing cat th6i khi bao dam giu cac
c~nhuu cd lo lii'ng trong nude va cac hl).t cat va chl).m vao nhau tach bcH c~n huu co barn
quanh hl).t, cat SIJ.Ch hdn. C~n lfog trong b lifng cat chU'a 90 - 95% la c~n VO co, giu lau
khOng bi th6i.
H~ th6ng ~\IC khi c6 the lam bilng O'ng nh\l'a, 6ng thep khong ri, khoan lB ~3,5 - 5 mm
thanh 1 hang phia dudi O'ng va d~t ng~p 0,7 - 0,75 H.
La'y cat ra khoi be biing bdm phun tia, M ddn cat v8 mang thu, dQC day be di,it o'ng
~ ~ 100 mm ca'p nude qua cac voi phun d~t each nhau 0,4 m. Luu lu'<Jng nu'oc d lua cat
~
Q =v x F::.: v. B. L (m Is)
3
(4 - 6)

Trong d6:

+ v : V~n t6c dfty cat v8 mang thu v ~ 0,0065 mis (dfiy du'<;1c hi,tt cat co 0,05 cm)
+ F: Di~n tkh mi,it bilng cua be (m)
3
Vf d1:1 : Tinh toan be Hfng cat S\IC khi cho nha may xii' ly nu'oc thai cong sua't 0,2 m ls.
H~ so khong di8u hoa K = 1.4 (bang 1-4).

Gidi:
Luu lu'<;fng qua be Hfng cat Qmux =1,4 x 0,2 =0,28 mis.
Thie't ke' 2 be Hfng cat th6i khi, M khi ch ngung 1 be trong thC1i gian sii'a chua ho~c
xuc ci,in.

Thai gian lu'u nu'oc chQn t =3 phUt =180 s.

180
,"! ,
1. The tlch 1 be V
,"!
=t x Qmax = 2 3
x 0,28 = 25,2 m .

2. Ch911 chi~u cao nude trong be H =2 m.

~::-~
Ty s6 chi8u r(>ng va chi8u cao B:H = 1,2 :1
Chi~u r(>ng be B =2,6 rri
3. Chi~u dai be :

L= ~- 25,2 4 85 m. La'y tron 5 m.

;.;::
:}
B.H - 2 x 2,6
::..-
~;>

:~ 4. Lu'<;fng khOng khi ch ca'p:

:;,.,
;..~.

f Qkhi =q1 x F =5 m 31m2h x BL= 5 x 2,6 x 5 = 65 m 31h.

~. Lu'u lu'c;Jng khOng khi tren m()t met dai be :

k'"'
q2 = LQkhf = 565x 3000
600
, '.
= 3,6 Vs met da1

),.
~y . 39
~'

'
;/'

ti.
!i
;:;

'

3. Bi tach dcfu miJ

Tren m~ng htoi thu gom cua do thi c6 th~ c6 cac nha may cong nghi~p xa mtoc tbai
c6 Ian dfo mo vao m~ng. D~ tach h1'<,:Jng ~fo mo nay, phiii d~t thie't hi thu dfo tntoc cii'a xii
vao cO'ng chung ho~c trttoc b~ di~u hoa cf nha may. Hinh (4-4) gioi thi~u I ki~u b~ thu d~u
mo va Ifog cat ph6 bie'n a Chau Au.

:1
~,

'_J
~
8-8

B B
L 0
__j

Hlnh 4-4. B~ thu dau, ma va lang cat

IV.2.2. B~ di~u Mah.tu lu\fng va cha't h.tqng

Lttu lu'l;:Jng va chift ltt<;:Jng ntioc thai tu h~ thO'ng c6ng thu gom chay v~ nha may xti' ly
thuong xuyen dao d<'.)ng theo cfr gio trong ngi'ty. Khi M s6 khong di~u hem K;::: 1,4, xay

40
~

dt.tng b di8u hoa M cac cong trlnh xU' ly lam vi~c voi htu h.1\1ng d8u trong ngay se kinh
te' hon.

C6 2 101.1i b di8u hOa.

I. B~ di8u hOa htu htc;1ng va cha't htc;1ng n~m trt.tc tie'p tren du'ong chuytfo d()ng cua
dong chiiy.
2. B di8u hOa lu'u lu'c;1ng la chu. ye'u, c6 thci n~m tnfc tie'p tren du'ong v~n chuycin
cua dong chiiy ho~c n~m ngoai du'ong di cua dong chily (Hlnh 4 - 5).

a)
Bdm ho~c van dieu
. - - - - - - - - - , chlnh luu IU<;lng,.------
TCt cong
den ...

LUdi song chan B~ lang cat B~ dieu hoa 1uu s61ang dQt 1
1u<;1ng & chat 1u<;1ng

b)
Bdm hoac van dieu
chlnh Ii.tu IU<;lng
TCt cong
;;
den
....
Lvdi son_g chan s~ lang cat B6 1ang dQt 1

86 dieu h6a luu lu<;1ng

Hinh 4-5 : So do bo trr be dieu hoa trong h~ thong xll ly

a. B~ dieu h6a IU'u lll<;lng va chat lll<;lng, nam tren dU'ong v~n chuy~n cua dong.
b. B~ dieu hoa lttu h1<;1ng la chi.I yeu, nam ngoai dU'ong v~n chuy6n cua dong.

Tuy theo di~u ki~n da't dai, va cha't lu'cJng mtoc thiti, khi m1.1ng co'ng thu gom la mi,tng
c6ng chung thuong ap dvng b8 di6u hoa htu llt<;fng dci tfch trfi' du'cJc h.tqng nlfoc sau con mu'a.
CJ cac m~ng thu gom la M tho'ng co'ng rieng va (J nhii'ng noi co cha't htcJng nuoc thiii thay
d6i thu'ong ap dl;lng b~ di~u hOa ca
htu lu'cJng va cha't lu'<jl1g.

41
~
!I

VJ TRI CUA BE DIEU HOA TRONG DA y CHUYENXV LY

a. Bi diiu hoa lllu lll(J11g viaha't l1t(l11g: d~t sau be Ifog cat, tru'dc be Hing d<Jt I.
Trong b6 phili c6 h~ th6ng thie't bi khua'y tr('>n d6 dam bao hoa tan va san d~u ndng
di.) cac cha't bAn trong toan th~ tich b~ va khOng cho c~n Iifng trong be. Trong be cting phai
d~t cac thie't bi thu gom va xa bQt, vang n6i.'

De du'a nude tu be diu hOa sang b Iifng d<Jt 1, c6 th~ dung bdm de bdm du ho~c
t~o.d() chenh de m.tdc tlf chay, khi ap d1,mg sd d6 tlf cMy phai di),t van di~u chinh lu'u lu'<Jng
a d~u 6ng d~n sao cho khi mlfc nu'oc trong be di~u hoa thay d6i ma lu'u ht<Jng chily sang be
Hing I v~n kh6ng d6i (Cong ty Tu va'n Ca'p thoat nu'dc S6 2 - B('> Xay Olfng hi~n co ban
ve che' t~o bi.) van nay). ,,
b. Bi diiu hoa chi llzm llhifm diiu hoa ltill l~(Jllg la chil yen: co
V{1 th~ d~t ~Au song
chifn rac, tru'dc tr~m bdm, bdm d~u nu'oc tbai len b~ Hing d<;lt 1.
Lo~i be nay khong doi heh co thie't bi khua'y trQn nhung dn thi(t bi vdt v~ t n6i
va b9t, chia b lam nhiu ngan, dinh ky co th thao kho tung ngan de xuc cat va c~n
Ii ng ra ngoa i .
- Thl tfch cua bl diiu hr)a :
Phu'dng phap xac djnh th~ tich b& di~u hoa gi6ng nhU' phU'dng phap xac djnh th tich
di~u hOa ciia b~ chtl'a nU'dc s~cl1.

- Hinh dang va vqt li~u dlxay dt!ng bl:

ffinh dang ciia b~ di~u hoa phv thu('>c vao chtl'c nang ciia be. Ne'u be chi dung de
diu hoa lu'u lu'<;lng, co thf ch9n hlnh d~ng ba't ky mien la phu h<;lp vdi quy ho~ch sil' dvng
dat ciia nha may xil' ly. con ne'u b' dung d~ di~u hoa chat ltf<;lng va lu'u ht<;lng, doi hoi phiii
co thie't bj khua'y tr9n. hlnh dang b6, vj tri 6ng dU'a nu'dc vao, 6ng I(y nu'dc ra phai xem xet
tinh toan ky phU h<;lp voi thie't bi khua'y tr9n djnh dung M th tich nu'dc cfoc;1c Iuan chuy&n
deu khong co vung nu'dc che't.
V~t li~u xay dlfng : b6 co th lam bling be tong c6t thep hay bling 'da't. Ne'u Ia b6
bilng da't dao ho~c diip phiii chu y ch6ng thffm thanh va day, ch6ng xoi mon thanh va day
biiug cac ta'm be tong lat ho~c lat da mie't m~ch. Ne'u dung thie't bj khuity tri)n cd khi d~ t
tren phao n6i phiii tinh th~ tich hd sao cho Iuon co mlfc hu'oc che't cao hdn day 1,5 - 2m d6
dam bao cho he$ th6ng phao va may khua'y lam vi~c an toan.
- Thilt bi khua'y tr(Jn :
Thie't bi khuify tr9n lam nhi~m v1,1 boa tri)n d& san bling ndng di) cac cha't bft'n cho
toan bi) th tich nude thili c6 trong b va d~ ngan ngua c~n Iiing Lrong b~. pha Ioang n6 0 g
di) cac cha't d()c h~i ne'u co va bling each ffy Io~i tru dU'<;lc cac cu x6c v chfft ltl'<;lng cho cac
cong trlnh xii' ly sinh h9c phia sau. Do'i voi nude thai do thj co ham lu'qng c~n Id Iti'ng
khoiing 220 mg/I, nang IU'<;lng khuay tr()n dn 0,004 - 0,008 kW /1 m3 th Lich b'. Ne'u dung
M th6ng s1,1c khi, lu'<;lng khOng 'khi dn 0,01 de'n 0,015 m3/1 m 3 <lung Lich b~ trong mi)t phut.
42
 H~ th6ng s1,1c khi c6 th~ la o'ng khoan Id, 6ng dU'ng ki~u bdm Airlift, Ejector s1,1c khi (xem
. chU'dng 7).
E>ay b~ dieu hoa c6 ro'n t~p trung nuoc khi dn c6 the thao kho b~ bhng bdm chlm htu
d()ng hoi;lc bdng each xa mt<k theo trQng l\l'c.
IV.2.3. B@' Hing dqt m()t
1. Gim tliiiu tll11g quat
B~ Ifog c6 ca'u tl).o mi;lt bdng la hlnh chu nMt hay hlnh tron, dl.t<;lc thie't ke' d~ lol).i bo
bdng tr9ng h,tc cac hl).t ci;ln c6 trong mtc:k theo dong chiiy lien t1,1c vao b~ va ra b~.
Trong nhung tai li~u vie't v~ b~ Hing, cac tac gia phan chia b~ l~ng lam 4 vung :
(hlnh 4-6).

~ ~

-
'O
~ ~
m
..c ~ ~ ....
~ ~ Vung lang cac h~t c~n ~ .g
'::J
~-:ii~ ~ c
~ > ::J
Cl(,)~ ~..c
c
::J-g~ -
~CJ
> c c
------------------ ~
Vung chUa va co d~c c~n

Hinh 4-6. So do m~t dllng th~ hi~n 4 vung trong bei li1ng

- Nttoc c6 chU'a cac hl).t ci;ln Id lung di vao vimg phan ph6i 11u(1c (J dfo b~ v(1i m1,1c
dich phiin pho'i deu tren toan bl) tie't di~n n~ang cua vung Hing.
- Vi~c tach cac hl).t ci;ln ra khOi nude bdng ti<;mg h,tc xay ra trong viingH{ng.
- Nttoc da Hf.ng chiiy deu vao vung thu nttCic ra de dfo di.
- Ci;ln Hing tich lily trong vung chU'a va co di;lc c~n nAm C1 day be.
Trong chU'dng nay se khOng trlnh bay chi tie't Cd sd ly thuye't cua qua trlnh Hing ma
chi gidi thi~u nguyen Iy t6ng quat cac qua trlnh Mng, cac ke't qua th\fc nghi~m va cac chi
tieu M tinh toan thie't ke' be Ifog d<;tt ml)t.
B~ Hing dung trong xii' ly nttoc thiii dtt<;tc thie't ke' M fol).i bo ra khOi nU'oc ba lol).i c~n
kbac nhau.

43
 a. C~n cung (cat) la cac h~t phan tan, c6 kkh thu'dc va v~n to'c Hing khOng d6i trong
suo't qua trlnh lfog.
- T6c d9 lfog khong ph\l thu()c vao n6ng d() cac h~t.
- T6c d() lfog biing tai tr~mg b~ m~t b~. Uo =Q/F.
D6 la cac thong so' va d~c tinh d6 thie't ke b6 lfog cat.
b. C~n ld lung c6 be
m~t thay d6i, c6 kha nang dinh ke't va keo t\I vdi nhau trong
qua trlnh Hing lam cho kich thu'dc va v~n to'c Hing ciia cac bong c~n thay d6i theo chi~u
cao lfog.
- Chieu cao b~ Hing, che' d() dong chay trong b~ d~ cac h~t c~n keo t1,1, ldn len, tang
trc;mg htqng Ia quan trc;mg. .i
:1
- Tai tn;mg be m~t va thoi gian Hing la thong so' quye't djnh.
D6 la thong s6 va d~c tinh ciia nude thai khi thie't ke' be lfog d<;ft 1, vi. se du'Qc d c~p
de'n trong chu'dng nay.
c. Bong c~n c6 kha nang lien ke't va c6 n6ng d9 ldn tren 1 000 mg/l.

, - T6c d() lfog phi.i thu()c vao n6ng d()'c~n.

- Thoi gian Ifog va tai tn;mg bun tren m()t ddn vi dic$n tich be m~t la nhii'ng thong s6
quye't dinh.
D6 la cac thong s6 va d~c tinh ciia bun hol,lt tinh (1 b~ Aerotank dung d thie't ke' b6
a
li{ng d<;ft 2 se du'cjc de c~p chu'dng 9.

2. Bi Iii.Ilg llgang hi11h clu1 nh{j,t

Nude thai di vao vung phan pho'i nu'oc d~t (j du b6 lfog, qua vach phan ph6i, nu'dc
a
chuy6n d()ng deu d<;>c b6 qua vung lfog di Yao vung thu nu'oc d~t cu6i b. D6 phan pho'i
deu nu'oc vao vung Ia:ng, thu'ong dlu t~o mang c6 16 phan pho'i d~t su6t chieu ngang b6
ho~c d~t cac ta'm c6 khe ho~c 16 phan pho'i tren toan dic$n tich m~t dt ngang vung U{ng. D6
a
thu du nu'oc da la"ng d~t cac mang thu du mfoc cuo'i b, chi~u dai mang thu tinh theo tai
tr<;>ng thiiy ll,l'c cho phep tren I met dai ciia mang lrong mi)t ddn vj thoi gian (bang 4 - 3).
C~n !Ang du'<Jc may co cac ta'm gl,lt c~n bilng g6 clwy biing day xkh d~t ng~p trong b~. hay
may c6 cac ta'm gl,lt c~n giln vao dfim du chl,ly d~t tn6n'2 thanh d<;>c b6, g~t d6n ve mang
a
thu d~t d~u vao ciia b6, hay v cac mang thu c~n d~t suo't chieu ngang b6 ne'u la b6
Ion. Bdm hllt c~n d~t gn mang dfiu b~. m<)t bdm c6 th Mt cli.o nhieu mang thu c~n hay
nhiu bG.

B<;>t n6i du'<;fc thanh gl,lt ciia may cao c~n d).t ng~p du'oi mVc nu'oc 0,05 m - 0,10 m g~t
a
v6 mang thu b<;>t cuo'i be, to'c di) cua ta'm gl,ll ch<;>n theo bang 4 - 4.
3. Bi lif.ug hillh trim
. Trong b6 lAng h'inh tron nu'oc chuy6n dQng theo hu'ong ban kinh (radian). Nu'oc thai

44
 c6 th~ di vao bu6ng phan ph6i trung tam, chiiy d~u theo httong ban kinh qua vung Ifog di
vao mang thu nu'oc d~t theo chu vi vanh ngoai ciia b~ (hinh 4-7a). Holje philn ph6i nttoc
thii vao b~ bling mang c6 vach lung d~t quanh chu vi b~. nttoc chuy~n d(>ng qua vung lif ng
theo hu'dng ban kfnh r6i vao mang thu mtoc d~t Ci tam b~ (hlnh 4-7 b, c).
Ca hai each phan ph6i nttdc d~u cho hieu qua Ifog t6t nh\t nhau, nhung tren th.lfc t6
b~ lfog c6 bu6ng phan ph6i trung tam du'<;1c u'a thlch hdn. 6ng du'a n\toc vao bu6ng phi~
ph6i trung tam co th~ di tlt du'di day b~ vao ho~c tlt thanh b~ xuyen qua vung 1ing vao~
Bu6ng phan ph6i trung tam hinh tron du'C1ng kfnh bling 15 de'n 20% dttC1ng kinh b~ tfog,
chi~u cao phin tr\1tU'1md6n2,5 m. May cao c~n c6 2 ho~c 4 thanh ngang gfo cac ta'm gi,tt
. blng g~. chuy~n d()ng ch~m nhCI mo td c6 hQp s6 d~t CJ tren tam b8 lam cho tr1,1c dli'ng c1.ia
may cao quay theo t6c d(> mong mu6n d~ cac tKm gi,tt dua c~n v~ h6 thu dijt CJ tam b~. Phin
lren cua may cao giCQ cac thanh g~t b9t, vang n6i, d6n chllng v~ mang thu d~t theo httdng
ban kinh b6. E>ay b6 c6 di;'> d6c 1: 12 d6c t!t ngoai v~ h6 thu c~n. H6 thu c~n co th~ tich nhO
vi c~n du'<;1c Ia'y ra lien t1.1c.
4. Cdc chi tieu di ti1'h todn thitt ke'
,;-

Che' di;'> lam vie~ cua be Ifog nu'dc thai ph\1 thu<)c vao :
a. E>~c doh c~nJfog. .
b .. Che' d() dong chay trong vung Iifng do thie't bi pMn ph6i nu'oc vao va rut nttdc ra
quye't djnh.
c. Anh h\td'ng ciia gi6 va nhiet d().
d. Chuy6n d(>ng d6i lu'U do nhiet va chenh Iech n6ng d(> xay ra trong b6.
0
Ta't ca cac thOng s6 tren khOng the tinh bling ly thuye't. My va Lien Xo trttdc day,
. CaC nha khoa hQC dlfa VaO CaC cong trlnh hoi,tt d()ng thlfC t6 nhi~U niim da t6ng k6t rut ra CaC
chi tieu d~ tinh loan b~ Hing d<;1t 1. Xem bang 4-3, 4-4.
Bang 4 - 3: Cac th6ng s6 tinh toan b~ lAng dc;lt 1

'
,. Gia trj cac thong 86
Ten thong s6 Don vi do
I
I ..
Khoang dao d(>ng Gia tri tieu bi~u
------'
N\toc triai di.thing vao bE Ul:ng dc;lt m(>t
TMi gian lttu nude -giC1 (h) 1,5 - 2,5 2
Tai tr9ng b~ m~t : ..
3 2
.GC1 trung. binh m /m ngay . 31- 50 40,0
GiC1 cao diem m 3/m 2 ngay 81 - 122 89,0

Tai tr9ng mang thu m3/m dai ngay 124- 490 248

45
 Gia trj cac thOng s6
Ten thong s6 E>dn vj do
Khoang dao dQng Gia tr! tieu bi~u
Nlid'c thiii sau khi tr()n vdi bun hoi,.t tinh cua b~ ling d<;ft 2 r6i di vao b~ ling d<;ft 1

ThC1i gian htu nl.idc gi(1 (h) 1,5- 2,5 2

Tai tr<,mg b~ mij.t:

GiC1 trung blnh m3/m 2 ngay 25-32 28
Giocao di~m m3/m 2 ngay 48-69 61
Tai trQng mang thu m 3/m, dai ngay 124-490 250

:1

Bang 4 4: Th6ng sfi thilt kl bi! IAng dc!t m()t

Gia tr! cac thOng s6
Ten thOn:g s6 E>dn vj do
. Khoiing dao d()ng Gia tri tieu bi~u
B~ chii' nM.t .
Sau m 3- 4,8 4,2
Dai m 15- 90 25-40
R()ng m 3- 25 5- 10 -
T6c d() may gi,.t cij.n mlphut 0,6 - 1,2 0,9
B~ tron

Sau m 3-4,8 4,2

E>l.iCJng kinh m 3-60 12-45
D() d6c day m/mdai 1:10- 1:13 1:12
To'c d() may g~t cij.n vong/phut 0,02-:-0,05 0,03

- V~n to'c t6i.. da trong vung Iling : Khi thie't ke' b~ lifng, phai ki~m tra v~n t6c nu'd'c
chiiy trong vung lifng gh mang thu nu'oc, v~n to'c mtoc 0 khoiing each tu mep mang thu dcfo
gioi hi.m tren cua vung cht1a cij.n (giap ranh vung Iling va vung chU'a cij.n, v~n t6c d' 1/4 chu
vi duong tron ban kinh bfing chi~u cao lfog H) phiii nhO hdn v~n t6c keo h~t cij.n da lfog
n5i Id lii'ng tro l~i trong mtdc va bj keo ra ngoai.

46
 0. ~

~/
E>Lta nude ra

'lJ
r;::;J ?i 71 > - K IC i<:l

___
..._
~ Nl/dcvao

(a) B' l!ng tron phAn ph6i nude vao bang bu6ng p!'lan P,h6i trung tam

Nttdcvao
----=>~ . I ~

i ' i i
~
. ---:;..
NI.Ide ra

t
- - - - - - ~ Xa e~n
(b) B6 rilng tron phan phoi nlloc vao bang mang quanh ehu-vi b,.
Thu nl/oe ra bang mang d@t CJ trung tam bit

\..:-: :
-
NI.Ide vao

~
Nude ra

~. Xac~n

(e) 8' riing tron phan phoi nude vao va thu nude ra
bang mang d~t vong theo ehu vi b6.

Hinh 4-7. B~ lilng hinh tron

47
 I

:... (8k(p- l)gd) 2 ( 4 - 7)

VH- f

Trong d6:
VH: V~n to'c gidi h~n trong vung lfog (mis)

K: Hbg so' ph\l thu<)c vao tinh cha't clin K =0,04 d6i vdi h~t cat, K =0,06 d6i vdi
h~t ciJ.n c6 kha nang dinh ke't. d b6 liing.d<;1t 1 xii'ly nu'dc thiii sinh ho~t c6 thi
la'y K = 0,05
p: Ti tr<;mg ctia h~t thu'Clng tU' 1,2 - 1,6 chQn p =1,25
2
g: Gia to'c trQng tntClng 9,8 m/s ~

:1
d : f)uCJng kinh tu'dng du'dng ciia h1,1 t (m) thu'Clng chQn d = 104 m
f: He s6 ma sal ph\l thu<)c vao d~c tinh b~ m~t ctia h~t va s6 RaJnol ctia h1,1t khi
Ifog. f = 0,02 - 0,03 c6 th~ Ia'y f = 0,025
5. Hieu qua Iifng cij.n ld hi'ng va khti' BOD 5 ctia b8 Ifog d<;ft 1 : Khi t1ie't ke' b~ U{ng
d<;ft l, theo gia tri ctia cac thOng s6 cho tro~g bang (4 - 3) va (4 - 4) c6 tht! tinh hieu qua
khlt B'OD5 va c~n lo hi'ng SS theo phfo tram b~ng cong thli'c thlfc nghi~m ctia cac nha
khoa hQc My:
. t
R=--- ( 4 - 8)
a+bxt
Trong d6:
R : Hi~u qua khti' BOD5 ho~c SS bi6u thi bAng (%)
: ThC1i gian ll.iU nu'dc (giCI)
a, b: Hiing sei thlfc nghiem chQn theo bang (4 - 5)

Bang 4 - 5 :Gia tri cua hAng s<f thtfc nghi~m a, b lJ t 0 ~ 20 C.

Chitieu a ddn vi (h) b

Khti' BODs 0,018 0,020

Khti' c~n ld lti'ng SS 0,0075 0,014
-

Ty tr9ng va ndng d(> clin lfog trong vung Uch lily va co d~c c~n ciia beg Hing dcjt 1.
C6 th6 ch9n theo bang (4-6).

48
 Bang 4 6: Ty tr,,mg va ndng di) ciia cijn Hing db~ IAng dc/t 1
N6ng d() tinh thco lr<.mg lu\1ng (%)
Lo(.li d)n Ufng Ty lr<,mg
Khoiing dao cl()ng Gia lri lieu biciu
I. NU'oc thai vao LhAng b6
- Nll'ck Lh~ii lit hi; c6ng ricng 1,03 4 - 12 5
- Nll'o~ llt h c6ng chung 1,05 4 - 12 6,5
2. NU'ck thiii lr()n voi bun ho!) l
linh i.~ b~ Ii{ ng uc.H 2
- Sau b~ Acrolank J,03 2-6 3
- Sau b~ IQc sinh hc;>c 1,()3 4- JO 5

Vi dtJ. : Thie't kc' bci Ji{ng d<.1l I ct~ xii' ly mtdc Lluli ciia lhi xii vdi cac di~u kit;n sau :
Qmin =2000 m 3/ngay; Qmax =4500 m 3/ngay. Khong xaydlf~g b~ cti~u h<la, cl19n ki6u b~
H{ng ngang, ty s6 chi~u dai lrcn chi~u r()ng 4:1. Chi~u cai> vung lifng 3,6_m. Tai lr9ng h~
m~l Uo = 35 m3/m2 ngay. -
Yeo du : Xac dinh kich lhll'dc b~ U{ng, lhC1i gian .luu ml'dc, v1Jn ttic tlli h1.1 n, hiu qua
khli BOD5 khii' SS.
Giiii:
l. Tfnh dil$n tich b~ m~l c~n lhic'l ctia b6 Jifng :

F = __9 __ 2000 .
u. -35 =57111!

2. Chi~u r()ng be :
F =B . L = B . 48 = 4B~ =57 m~
B =3,7 m Ia'y lron 4 m
Chi~udai : L= 16m
Dil$n tich :F =4 x 16 =64 :-n2
3. Tai trc;>ng b6 mi_i 1 :
2000
a. Gi(1 c6 Qmiu U, = ---
' 64
=31,2.'.l- nY /m- ngay
l l '

4500
b. GiO CO Omax U0 = - -
l
=70;3 m-/m- ngay , '

64
ll~iU lrong gidi lup1 cho phcp ghi a bang (4-3).

. 49

<~
 4. Th~ tich b~ l~ng:
V = 64 x 3,6 = 230 m3
5. ThC1i gian htu m.td'c trong _b~:
t = V _ 230x 24
a. Khi Q =Qmin Q - 2000 = 2,76 giC1

b. Khi Q = Qmux
t = v- 230 x 24
Q- 4500 = 1,23 giC1

6. V4n t6c gioi h<J,n :

I I
4 2
8k(p- l)gd) 2 (8 x 0,05 x 0,25x9,8x10- )
~I
VH =( f
= 0,025
=0,064 mis
- V~n t6c nttd'c chay trong vung l~ng ung vd'i Qmux :

Vmax = _Q_ = 4500

B.H 4x3,6x84 600 = 0,0037 mis< VH

;. Mang thu nu'oc ra b6 tri I mang ngang ch<J,y su6t 4 m chi~u r9ng b~ va 3 mang d9c
vuong g6c vd'i mang ngang, m6i mang dai 2 m. T6ng chi~u- dai mang I 4 + 2 x 3 IO m. = =
4SOO
. tr9ng lImy
I. lfc cua qmax = lo= 450 ffi" / m d'. '
3
Ta1 "
m<ing a1 ngay.

- V~n t6c nttoc chay vao mang l<J.i m~t c~t ngang voi c19 sau 3,6 m (m~t ti~p giap
vung chua c~n):

v=Q = 45 00m }'ngay = 0,0066m Is < V

F 4m x 2mx84 600s H

7. Hi~u qua khii' BOD va SS:

a. Lttu lu'(1ng Qmin:

t = 2,76
Rooo= a+ bxt 0,018+0,02x2,76 =37,7%

2.76
Rss = . = 59,8 %
0,0075 + 0,014 x 2,76

b. GiC1 cao diEm Qmax :

Rooo = 0,018 + 0,02 x 1,23 = 28 ' 8 %

50
 1.23
Kss =
0,0075 + 0,014 x 1,23 = 49,7 %

DIEU CHiNH pH v A. BO SUNG CHAT DINH DVONG N, p :

Nu'dc thiii tru'dc khi di vao cac cong trlnh xii' ly sinh hQc (xii' ly b~c 2) phai c6 tri s6 pH
nhm trong khoang 6,6 - 7,6 va ty Ie cac cha't dinh du'CJng BOD:N:P trong khoang 100:5:1. CJ
cac do thi nho, ne'u m~ng lu'di c6ng thu gom nu'dc thai thu ca iJ.u'dc cong nghiep va m.tdc sinh
lio~t. tuy n6ng d(> cac kim lo~i n~ng nhm du'di ngu'CJng cho phep di vao xii' ly sinh hQc (Bang
2-1) nhu'ng doi khi doi Mi phai di~u chinh pH va b6 sung cha't dinh du'CJng.
1. l>i~u chinh pH
E>i~u chinh pH bhng each djnh lu'<;lng cac cha't axit (ne'u mu6n giam pH) ho~c cac cha't
ki~m (ne'u mu6n tang pH) vao b~ tr(>n,. tr(>n d~u vdi nu'dc thai. Thie't bi djnh lu'<;lng va b~
tr(>n, b~ keo ll,l da du'<;lc mo ta trong cac tai neu vie't cho ca'p nu'dc ciia cling tac gia, trong tai
Heu nay khOng nMc l~i ma chi cung ca'p s6 Iieu v~ cac h6a cha't thu'C1ng dung d~ di~u chinh
pH, bd sung N, P trong xii' ly nu'dc thili.
Bang 4- 7. H6a cha't thu'Cing dung di di~u chinh pH

Lu'<;lng h6a ch!t c~n thie't tinh bhng

Ten h6a cha't Cong thU'c h6a hQc mg/Id~ khU' 1 mg/I aic.it ho~c I mg/I
ki~m tinh theo lu'<;lng .ki~mva axit
CaC03 (mg/I)
Cacbonat canxi CaC03 1
Oxyl canxi CaO 0,56
Hydroxit canxi Ca(OH) 2 0,74
-
Oxyt magie MgO 0,403
Hydroxit magie Mg(OHh 0,583
Voi s6ng dolomit [Ca0o.6Mg0o.4] 0,497
Voi toi dolomil [(Ca(OHh)o.6(Mg(OH)2)0.4] 0,677
Xut hydroxil nalri Na OH 0,799
Soda Na2C01 1,059
Ax.it sunfuaric H2S04 0,98
Axil clohydric HCI 0,72
Axil nitric HN01 0,63

51

-1
 2. Hoa cha"t dung d~ b6 sung cha"t dinh duilng N va P vao nude thai xem hang (4-8)
Bang 4 - 8. Cac Ma cha"t co th' ch>n lam chA't b6 sung N, P cho mtO'c thai

Ten h<Sa cha't Ctrng thtk h6a h.>c

Ngu6n Nitd N ..
Amoniac NH3 -
Hydroxil amon NH40H
Bicacbonat amon NH.iHC03
Cacbonal amon (NH4)2C03
Clorua amon NH.iCI
.
..

~
:1
Photphat amln NH4H2PO.i
Sunfat amon (NH1)1SO.i
Ngudn photpho P ....

Trinatri photphat Na3PO.i

Dinatri photphat Na2HPO"
Mono natri photphat
NaH2P04
Natri hexa meta photphat Na-'(P0~) 6

Natrilripoli photphat Na5P.10111

Tetranatri pyro photphat Na 4 P~01

52
 CHUdNGV
xiJ LY SINH HOC DE KHiJ cA.c H(1P CHAT Hifu c<J
CHlfA CACBON, NIT<1, PHOTPHO

M~c dich cd pan ciia qi.I~ trlnh xii' ly sinh h9c la l<Ji dvng cac hofl. t dQng s6ng va sinh
san ciia vi sinh v~t d5 6n djnh cac h<Jp cha't huu Cd, lam keo t\) cac cha't keo Id lii'ng khOng
Ifog du<Jc troiig mtdc thai sinh ho~t va m.tdc thili tir cac b&m du, be tlJ' ho~i de lofl,i cht1ng ra
khoi nude. Phv thuQc vao cac di~u kien m6i trttC1ng c1,1 the, rtn;ic dich xii' ly c6 the b6 sung
them, vi d1,1 khii' Nitd va Photpho - Khii' ve't ciia cac h<Jp cha't huu cd khac.
Xii ly sinh h9c gAm cac bllbc :
1. Chuyen h6a cac h<Jp cha't huu Cd c6 ngu6n g6c Cacbon (J dfl,ng keo va d~ng hOa
tan thanh th5 khi va thanh cac VO te' bao vi sinh.
2. Tfl,o ra cac Mng cltn sinh hQc g6m cac te' bao vi sinh v~t va cac cha't keo v6 cd
trong nttdc thai.
3. Lofl,i cac b6ng cltn sinh h9c ra khoi nude bdng qua trlnh Ifog tr9ng llfc.

V.1. GIOI THl~U CAC PHVONG PHAP XU LY SINH HOC

V.1.1. MOt vai dinh nghia va thu@.t ngti' dung trong xit ly mtO'c thii b?ing ph'ddng
phap sinh hqc

Qua trlnh Tie'ng Anh E>jnh nghia

- Cac qua trlnh hiu khi Aerobic (oxic) Cac qua trlnh xii' ly sinh h9c xay ra trong
processes di~u ki~n co du oxy.

- Cac qu~ trlnh y6m khi Anaerobic Qua trlnh xii' ly sinh h9c xay ra trong di~u
.
.Processe~ ki~nkhOng c6 oxy.
- Qua trlnh thie'u oxy Anoxi process Qua trln~ xii' ly sinh hQc de chuy~n h6a
Nitrat thanh khi Nitd trong di~u ki~n
...
kh6ng ca'p them oxy tir ngoai vao.

Qua trlnh t\l' pha t Facultative Qua trlnh xti' ly sinh h9c trong d6 qufo
process the vi sinh v~t c6 th5 ho~t d()ng trong
di~u ki~n c6 oxy va kh6ng c6 oxy

53
 Qua trlnh Tie'ng Anh Djnh nghia

Qua trlnh tang tru'C1ng

vi sinh dinh him
I Attached
process
growth I Qua trlnh xu ly sinh hQc trong d6 quin
th6 vi sinh v{lt ho;.tt d()ng d~ chuy~n h6a
cac cha't hti'u Cd Va CaC thanh phin kbac
trong mtdc. thiii tbanh khi va VO te' bao
du'<;lc dinh blim vao m()t vai gia th~ d(mg
ta'm ho~c h;.tt c6 tinh trd nhu' : h;.tt nh\(a,
soi, xi, sanh . ... d~i khj con gQi la cac
mang vi sinh v{lt.

Khii' cac cha't dinh 1 Nutrient removal Thu{lt ngii' d~ chi qua trlnh xu ly s~h hQc
dl.J'(Jng d~ khu Nitd va Photpho ra khOi nu'dc thiii

Khu BOD I Carbonaceous S\( chuy6n h6a sinh hQc cac h<;lp cha't hii'u
BODremuval cd c6 ngu6n g6c Cacbon trong nu'dc thiii
thanh cac te' bao vi sinh va cac lo(li khi.
Trong qua trlnh chuy6n h6a, Nitd c6 trong
thanh phin CRC h<;lp cha"t hii'u Cd du'<;IC
chuy~n h6a thanh Ammonia NH.i

Khu Nitrat I Denitrification Qua trlnh sinh hQc chuy~n h6a Nitrat
tbanh khi Nitd va cac khi khac.

Nitrat h6a I Nitrification Hai qua trlnh xu ly sinh hQc d~ chuy~n

h6a Ammonia NH4 : diu tien thanh Nitrit
N0-2 sau d6 thanh Nitrat N03-

Hd sinhhQc Lagoon process La thu{lt ngii' chung d~ chi qua trlnh xu ly

xay ra,trong cacao, M c6 chi8u sau va
cu'C1ng'd() xu ly khac nhau.
Ch(tn~n Substrate Thu{lt ngii' d6 chi cac h<;lp cha't hti'u cd hay
cac cha"t dinh du'CJng se du'<;lc chuy~Ii h6a
trong qua trinh xii' Iy sinh h9c. Vi dl;) .cac .
h<;lp cha't hii'u cd Cacbon (BOD) trong
nu'dc thai dtt<;lc gQi la cha"t n~n va n6 se 1
dtt<;lc chuytfo h6a thanh VO te' bao va cac
cha't khf trong qua trlnh xii' Iy sinh h9c.

54
 Qua trlnh Ti~ng Anh Dinh nghia

Bun hoat tinh Activated Sludge Bun ho<,tL Linh la L~p h<Jp nhflng vi sinh v~t
tt! hlnh LhAnh khi lhfii khong khi vao nude
thai. Do la nhii'ng'vi sinh v~t co khii nang
hip Lht,1 va oxy h<la cac cha't hflu cd c6
Lrong nude Lhiii khi c6 mi.it ciia oxy.
V~ kh6i lu<_1ng. bun boat tinh dti(lc Linh
bling kJtO'i lu<;Jng cha't bay hc1i c6 trong
t6ng ham ltt<;lng bun (c~n khO) doi khi con
gQi la sinh khO'i (Biomass).
B~ Aerotank Acrotank La b~ chU'a h6n htJp nude Lhai va bUn
ho<,tl Unh. gi6 du~1c ca'p lien LI.IC vao, b~ d~
Lr('m d~u va gill cho bun d Llnh tn_rng Id
lii'ng Lrong nude tha i va ca'p du oxy
:ho vi sinh vM oxy h6a cniit huu cd co
Lrong nude thiii.
On djnhc~n Stabiliztion of La qua Lrlnh sinh h9c d~ chuy~n h6a cac
sludge cha't htlu cc1 c6 Lrong c~n d b~ l'Ang d<;lt l,
b~ ling d<;Jt 2 Lhanh khi va xac te' bao. Deg
<?n dinh ci.in co th~ ap dt.tng cac qua trlnh
I . hie'u khi. hoi.ic ye'm khi.
Qua trlnh tang truC1ng ,. Suspended - Vi sinh v~l phat lri~n va tang tntdng
Id lii'ng - growth processes lrong cac bOng Ci.in bun hoal tfnh Cf trang
thai Id lii'ng trong nude d cite b~ xii' ly
si'nh h9C.

~':
B.~ co dong chay khua'y
lr('m hoan chinh
I
Compkte - mix
process
Dong chayyao b~ dli<Jc tr(>n d~ll ngay lll'c
khif c vdi kh6i lu'!.;fng nude co S~IJ trong beg
d~ phiin phO'i n&ng d9 d~u khAp trong
mQi di~in cuab~.
B~ co dong chay d~u Plug - flpw process Cae phan ,LU Lrong dong chiiy vao b~
chuy~n <.l()ng vdi v~n tO'c d~u nhau cl9c
chi~udai h~ tit dfo va~ de'n d!u ra sao
cho Lhoi gian 1'uu lai ciia Lirng ph~n tii' I~
d~i1 nhau va ;b~ng thoi gian ly thuye't :
v '
t =
Q,

BOD Bio-chcmic:a I Nhu ciiu oxy sinh h6a

oxygen <lcman<l

55
 Qua trlnh Tie'ng Anh E>jnh nghia

COD Chemical oxygen Nh.u c!u oxy h6a h9c

demand
DO Dissolved oxygen Oxy hOa tan
MLSS Mixed liquoz Cha't rfo Id litng trong bun long
suspended solids
SVI Sludge volume Chi s6 th~ tich bUn
index
SS Suspended solids Cha't rfo Id litng
''

v.1.2. Qua trlnb bitn ddi, tang trtt<lng va nang lttf/ng c4n d~ bo~t dGng cua vi
sinb v(lt
- Qua trlnh bie'n d5i bao g6m cac phan U'ng h6a hQC hen trong te' bao, c6 2 pbiin U'ng
_Cd ban trong qua trlnh bie'n d6i la phan U'ng di boa Va phan U'ng ddng boa .
.
- + Phiin U'ng di boa be gay cac rn~ch hii'u cd, pban chia cac pMn tit hii'u Cd phtl'c ti;i.p
thanh cac ph!n tit ddn giiln hdn va kern theo qua trlnh la si;t giai ph6ng nang
lu'<;1ng.
+ Phan 6'ng ddng boa la~ hlnh thanh cac pban tli' phU'c t1,tp hdn va doi hOi ca'p niing
lu'<;1ng. Nang ht<;lng c(p cho philn U'ng d6ng h6a thu'C1ng la'y tU' niing lu'<Jng du'<;lc giai
ph6ng ra CUa Cal! pbiin U'ng dj h6a.
Vai tro quan trqng cua Enzitn:
Enzim la chit xuc tac hii'u cd do cac te' bao s6ng sinh ra, Enzim la cac protein ho~c
protein ke't h<Jp voi cac phan tli' v6 Cd ho~c cac pban tii' hfi'u Cd c6 trQng lu'<;fng tha'p. Nhu' rn()t'
ch(t xuc tac, Enzim c6 khil nang lam tang t6c d() phiin U'ng h6a hQc len ga'p nhi~u I!n ma
ban thin Enzirn kh6ng bi thay d5i.
C6 2 loi;i.i Enzim : ngoi;i.i te' bao va n()i te' bao. Khi te' bao ch cha't n~n hay cha't dinh
du'<Jng ma cac cha't nay khong th~ Uf tha'm qua VO te' bao du'<;1c th} Enzim se chuy~fo h6a cac
chi't nay thanh di;i.ng h<;Jp cha't c6 th~ dS dang di chuy~n vao trong te' bao. Enzim n()i te' bao
la chi't xuc tac cho cac phan U'ng d6ng h6a hen trong te' bao. Enzim du'<Jc bie't nhu' Ia m()t tac
nhin phin loi;i.i va chuy~n h6a cha't n~n de'n san pha'm cuo'i cung voi hi~u sua't ra't cao. Te'
bao c6 th~ san xu!t ra cac Enzim kbac nhau U'ng voi rnfii loi;i.i cha't n~n kbac nhau d~ sit
dvng chUng va c6 th~ minh hQa bilng philn 6'ng sau :
E + s ~ (E) (S) ~ p + E.
Enzim Cha't n~n T6 h<Jp Enzim San phifm Enzim
va cha'tn~n ~
cu01 '
cung

56
!".'?=--~-

Ho~t d(>ng cua Enzim chiu iinh hu'ang ra't nhi~u bai tri s6 pH, nhi~t d(> va n6ng d9
cha't nen, mfii Enzim c6 tri s6 pH, nhi~t d(> t6i u'U cua mlnh.

Vai tro cua nang h.t(jng

Cung vd'i Enzirri nang htc;fng dn thie't cho cac phan ung sinh hoa ciia te' bao, nang
htc;fng ca'p cho te' bao la nang lu'c;fng du'<Jc giai ph6ng ra tu cac phii.n U'ng oxy h6a cac cha't
hii'u cd va VO Cd (cac phii.n U'ng di hoa) ho~c do cac phii.n U'ng quang hc;fp. Nang lu'c;fng nay
du'c;fc thu nh~n Va tich trii' trong te" bao bftng cac h<;fp ch(t hfi'u Cd nha't djnh Va du'c;fc dung de
t5ng h<Jp cac cha't hfi'u Cd con l~i thanh te' bao md'i. Khi cha't hii'u Cd trong nu'd'c thii.i tra nen
it dfo di thl kho'i lu'<Jng te' bao se bi giam bai vl cac cha't da du'c;fc te' bao dung khong du'<Jc
thay the' kjp thoi bhng cha't md'i. Ne'u tlnh tr~ng nay keo dai lien lt.JC te' bao khong con khii.
nang sinh san ma chi CO d6ng boa cac ch{t hfi'u Cd da h(p lht.J du'c;fC de cuo'i cling con l~i cac
te' bao la nhii'ng cha't hii'u cd tu'dng d6i 6n dinh. Qua trlnh tt.J' giam sinh ,kho'i nay gQl la giai
do~n hO ha'p n(>i bao (Endogenous respiration).

yai tro cua chll't dinh dliitng

Vi sinh v~t tieu th\1 cac cha\ hii'u cd de so'ng va ho~t d(>ng va doi hOi in9t lu'c;fng cha't
dinh du'ang Nitd va Photpho de . phat trien, ty l~ nay thu'ong trong khoang
=
BOD : N : P 100 : 5 : 1. Ngoai ra dn m(>t lu'c;fng nho cac nguyen t6 khoang nhu' canxi,
magi, sa"t, d6ng, kem, mangan. Cac cha't nay thu'ong co du trong nu'd'c thii.i sinh ho~t. Khi
xii' ly nu'd'c thai cong nghi~p bhng vi sinh, nhi~u tru'ong hc;fp phii.i b6 sung N va P va khii'
tru'd'c cac kim lo~i n~ng gay d(>c h~i de'n n6ng d9 cho phep.

.
Srf. tang
. .
trrtdng cua
'
vi sinh v't
:

Vi sinh v~t c6 th~ nay nC1 th6mnhi~u nho sinh sii.n phan doi, sinh san gid'i tinh va nay
m~m nhu'ng chu ye'u chUng phat trien bhng each phan doi. Thoi gian cfo M phan doi te' Mo
thu'ong gQi la thoi gian sinh san co the dao d(>ng tu du'd'i .20 phut de'n hang ngay. Vi df:l : ne'u
thoi gian sinh sii.n Ia 30 phut m(>t vi khuii'n c6 the sinh ra 16 777 216 vi khufo sau thoi gian
12 gio. Vi khufo khong thltie'p tt.Jc sinh sii.n de'n vo t~n Mi vl qua trlnh sinh siin ph\l thu(}c
vao moi tntong. Khi thti'c an c~n ki~t, pH va nhi~t d(>. thay d6i ra ngoai trj s6 to'i u'U, vi~c
sinh san se ngung 1"1i.

Sr! tang trrtdng cua vi khudn v~ s6 ht(jng

Hlnh 5-1 gid'i thi~u t5ng quat qua trlnh phat tri~n theo s6 lu'<Jng cua vi khufo trong
"' ? . ,.... ,..., . . ,
mQt me nuo1 cay.
E>fo tien ca'y m(>t s6 lu'<Jng nho vi khufo vao moi tru'('jngi;moi ca'y, sau d6 do s6 h.t<Jng
vi khufin tang tru'dng theo thoi gian. So' lu'<Jng vi khuffn sinh. sii.n ra co th~ chia lam 4 giai
do"1n khac bi~t.
I. Giai do{ln phdt triin ch()m:
Giai do"1n phat tri~n cMm the hi~n khoiing thoi gian dn thie't M vi khufo lam quen
vd'i moi tru'ong md'i va ba"t d~u phan doi .

57
 Giai do~n Giai do~n tang Giai do~n fin iljnh Giai do~n vi khuii'n che't theo logaril
phattMn tntCJng theo quy
cb4m luijt logarit

i
.
""
;;

.l3"
l:>

.
~
1l
s
s
~
0

ThCli gian

Hinh 5-1. 8uong cong bieu dien cac giai doc;tn phat trien cua vi khuan
. ve so ILi<;1ng th~o thang logarif

2. Giai doqn tang tntiJng v~ s{f ltt<Jng theo Logarit :

Trong suO't thoi ky nay cac te' baa phan chia thea t6c d(> xac djnh bai thoi gian sinh
siin va khii nang thu nh~n va defog h6a thti'c an (to'c d(> tang tntdng theo philn tram la
khong d6i). ,
3. Giai doqn phdt triin <in dinh :
Cl giai dal,ln nay s6 htc;rng vi khuifn trong me quan sat di,tt dcfo sf> h.tc;rng 6n djnh do:
a. Vi khun da an he't cha't n~n va cha'tdinh dttong.
b. SO' vi khun moi sinh ra vua du bu cho so' vi khuii'.n gia c6i che't di.
4. Giai doqn vi khulln ti! <:he't :
Trang su6t giai dol,ln nay tO'c dC) tlf che't ciia vi khufo vu'cjt xa to'c d(> sinh san rate baa
moi. To'c dC) che't la ham so'ctia so' lu'c;fng te' bao dang sO'ng va d~c tinh ciia moi tru'ong, CJ vai
tru'ong hc;rp tri s6 lagarit ciia s6 h.tc;rng te' bao che't tu'dng du'dng voi tri s6 lagarit ctia s6
ht<;Jng te' bao sinh rad giai dal,lil sinh tru'dng nhu'ng CO da'u ngu'<;JC li,ti.
St! tang tru'dng ciia vi sinh v@t v@ kho'i lu'c;tng (sinh kho'i)
Hlnh 5-2 gioi thic%u t6ng quat qua trinh phat triSP. ctia vi sinh v~t theo khO'i luc;rng.

58
 Giai do~n Giai do~n Giai do~n Giai do~n hO h{p n(li bao
liing sinh liing sinh kh6i liingch~m
kh6i chijm theo logarit ~n
....>
~
>
~
~
..
'a
::1
u

~
Jr

TMi gian

Hinh 5-2. Duong cong bieu di~n cac giai do~n tang sinh khoi cua vi khuan
trong me nuoi cay theo thang logarit

I. Giai dm.tn tang tnrong cMm la giai doqn vi khufo dn thC1i gian M thich nghi
voi moi tntong dinh duong. Giai doqn t<ing truC1ng cMmcua sinh kh6i khong did
bilng giai do9n phat tri6n ch~m clia s6 lu'cjng vi khuii'n bdi vl sinh kho'i bi\t dfiu
tang ngay Lru'dc khi slf phan chia tc' bao xay ra (tc' bao Ion len r6i mdi phan
doi).
2. Giai do~n tang sinh kho'i theo lo ga ril luon c6 thua thU'c an bao quanh vi
khuii'n va t6c d(> trao d6i cha't va tang tnJ'dng cua vi khuif n chi phi,! thu(>c vao
kha.nang XU ly chfft 11611 cua vi khufo.
3. Giai do~n tang tru'dng cMm dfi11 : to'c ct(> tang sinh kh6i giam dfo di bdi vl slf
q111 ki~l dfin CIJa cac chfft dinh du'ong bao quanh.

4. Giai do911 ho hifp n(>i bilo: Vi klmii'n bu(kphai thlfc hi~n qua trlnh trao d6i chilt
bAng chinh cac nguyen sinh chilt c6 trong tc' bao boi vl ndng dl) cac chat dinh
duang ca'p cho tc' bao dii bi qn ki~L. Trong giai doqn nay xay ra hil;n tu'<;lng
gi<ll11 dfin sinh kho'i khi ct6 cac chfft dinh dttong con l9i trong cac le
bao da chct
le
khuye'ch tan ra ngoai ct6 cap cho cac hao con s6ng.
Slf tang trui~ng trong moi truClng hOn h</p.
Phfin ldn cac qua trlnh XU ly sinh h6a xay ra trong moi tru'ong h&n IWp gOm nhi6u
chung loqi vi sinh tac d(>ng lcn moi tntong va. c6 tac dC)ng tu'ong hO voi nhau. M6i !0~1i vi
khuii'n c6 dttong cong sinh trtJ'ong va phat tri6n ricng, vj tri va dqilg cua dttong cong tang
59
 tn.tdng theo thoi gian cua m6i lo<,ti trong h~ phl,I thu()c vao thuc ail va cha't dinh du'Bng c6
sif n va vao cac d~c tinh cua moi tru'ong nhu' pH, nhi~t di), di~u ki~n ye'm khi hay hie'u khi ...
c6 nhi~u lo~i vi khuffn dong vai tro quan tn;mg trong qua trlnh 6n dinh cac cha't hii'u co c6
trong nude thai.

V.1.3. D()ng hQC cua qua trinh xii' ly sinh hQC

D~ dam baa cho qua trlnh xu ly sinh hqc di6n ra c6 hi~u qua thl phai t<,to du'c;lc cac
diSu ki~n moi tru'ong nhu' pH, nhi~t di), cha't dinh du'ang, thoi gian,. .. tot nhat cho M vi sinh.
Khi cac di~u ki~n tren du'c;lc baa dam qua trlnh xu
ly di6n ra nhu' sau :

Tang tntdng le
bao: d ca
hai tru'ong h<;1p nuoi dly theo tung me hay nuoi dly trong
cac b~ CO dong Chay lien tl,IC, nu'OC thai trong cac b~ nay phai du'cjC khuay tr()n 11f9t each
hoan chinh va lien t~tc. Toe di) Lang tn.tdng cua cac te' bao vi sinh c6 th6 bi6u di'C!1 bAng
cong thuc sau : r, = X (5-1)

Trang d6 :

r, : T6c di) tang tru'Ong cua vi khuii'n

kh6i h.tcjng/don vi th~ rich trong ni()t don vi thoi gian (g/m 3 .s).

~t :Tf)c cl() tang tru'Ong rieng . =

ThOi gian s
X: N6ng di) vi sinh trong b6 hay n6ng di) bun hoc.it tinh (g/m 3 =mg/I)

dx
Cong thuc (5-1) c6 th~ vic't duoi d<,tng r, = dt = ~tx (5-2)

Cha't n~n - Gioi h~n cua tang tniO'ng

Trang tru'ong hcJp nuoi ca'y thco me nC'u chat n0n va chat dinh du'Bng cftn thiC't cho SI/
tang tru'dng chi c6 voi so lu'cjng li<,1n chc' thl cac chat nay se duc.1c dung dC'n ci.111 ki9t va qtui
trlnh sinh truang ngung l<,ti. d tntong hc;lp nuoi cay trong bG co dong cap chat n0n va cha't
dinh du'Bng lien t1,1c thl anh hudng cua vi9c giiim Mt ditn chfft nSn va chat dinh du'Bng c6
th~ bi~u di6n bAng phudng trlnh do Monod d~ xuat ( 194? , 1949).
s
~t = m Ks+ S (5-3)

Trong d6:

: Toe di) tang tru'dng rieng ( l/s)

m_: Toe di) tang tru'Ong rieng clfc d<,ti (l/s)

S : N6ng di) chfft n~n trong nu'ck thai (1 thOi di6m s~t tang lru'dng bj h~n che.

60
 Ks : H~ng s6 ban t6c d(l, th hi~n anh hu'dng cua n6ng d() cha't n~n d thoi di~m t6c d9
tang tntdng b~ng m(lt nti'a t6c d9 clfc d~i (g/m 3 ; mg/I).

Anh hudng cua n6ng d9 cha't n~n de'n t6c d9 tang tru'dng rieng th hi~n tren hlnh 5-3.

JLm- - - - - - - - - - - -~~*~ _,

I
bQ

~~ JLm
bQ 2

~bQ
c
>ig
.,
<O

.,g
.....

Nilng di.) cba't n~n (S)

Hlnh 5-3. Anh huong cua Sl,i hi;tn che nong d9 chat nen
den toe d9 tang truong rieng
Thay gia tri ~t d phu'dng trlnh (5-3) vao phu'dng tr'inh (5-1) ta c6 :

111 -
r=-
~t XS
(5-4)
1 K s +S

Slf tang tru'dng te' bao va sU' d\mg cha't n~n.

Trong cii hai tru'ong h<;lp nuoi ca'y theo me va nuoi ca'y trong b c6 dong chay lien
t1,1c, m(lt phffn cha't n~n du'<Jc chuy~n thanh cac te' bao moi, m(lt phffn du'<;1c oxy h6a thanh
cha't VO co va huu cd 6n dinh. Bdi vi s6 te' bao moi du'<;lc sinh ra l~i ha'p th1,1 cha't 11~11 va sinh
san tic'p nen c6 th~ thie't l~p quan h~ giil'a t6c d9 tang tntdng va lu'<;1ng cha't m~n du'<;1c sli'
cl1,1ng theo phuong trlnh sau :

f1 =- Yrt1 (5-5)
Trong d6:

1\: T6c d(l tang trudng cua te' bao (g/m 3.s)
Y.: H~ s6 nang sufft sli' d1,1ng cha't n~n clfc d~i (mg/mg) (La ty s6 gifi'a kh6i lu'<;1ng te'
bao Va kh6i lu'<Jng chfft n~n du'cjc tieu thl,I do trong IDQl thOi gian nhfft djnh d giai
do~n tang tru'dng Logarit).

fu : T6c d9 sli' d1,rng cha't n~n (g/m 3.s)

61
 Tu phuong trlnh (5-5) vii (5-4) ta rut ra :

mXS KXS ( m)
rd = Y( Ks + S) = Ks + S; K = y (5-6)

Anh httdng ciia ho ha'p n(H bao

Trong cac cong trlnh xi\' ly nuoc thiii kh6ng phai tilt ca cac tC' bao vi sinh v~t d~u c6
tu6i nhli nhau va Mu d trong giai do<,tn sinh tntdng Logaril ma c6 m(H s6 dang d giai
do<,tn chet va giai do<,tn sinh tntdng cMm. Khi tinh loan t6c di) tang trlidng ciia te biio phai
tinh toan 16 h<;fp cac hi9n lli<;fng nay, M tinh toan gia thiet r~ng : S\I' giamkh6i lucjng c~a cac
te' bao do che't va tang trudng ch~m ty 19 voi n6ng di) vi sinh v~t co trong mroc thiii gQi ya
S\J' giam kh6i lll'<;fng nay Iii do phan huy nl)i biio (endogenous decay). Qua trlnh ho hKp n()i
biio c6 th6 bi6u dif n don gian b~ng phan lfng sau :
Vi khuffn
C,H102N + 502 5C02 + 2H20 + Nl-13 +Nang Iitc;ing (5-7)
tc' bao
113 160
1A2
Tu phuc:Jng trlnh (5-7) c6 th6 thily : ne'u tilt ca cac te bao bi oxy h6a hoan toan Lhi
lu\jng COD cua cac te bao b~ng 1,42 Ifin n6ng d() cua tc' hao.

rd (do phan huy n()i hiio) = - K"X (5-8)

Trong d6: K1 : H so' phan buy n()i bao ( I/s)

X : N6ng d9 te bao (n6ng d9 bt111 ho<,t l Hnh) (g/m 3)
Ke't hc;ip voi qua Lrlnh phii;1 hiiy n()i bao, t6c ct() Lang trll'dng tht,tc Le ct'1a LC' hiio :
. 111 XS
r, = ------ - K"X (5-9)
(Ks + s)
hay: r, = - Yrd - KuX (5-9')

Trang d6:

r,' : T6c d() La!1g Lrll'dng Lh\I'c cua vi khufin (ifs)

T6c di) Lang Lrll'dng rieng lh\J'c sc Iii :
I s (5-10)
= 111 K +S -K"
s

62
 T6c di? tang sinh khoi (bun ho~t tinh) se la :
r' t
Yb= - (5-11)
td

Anh hu<lng cua nhi~t d().

Nhi~t d() nuoc c6 anh huang rilt !On de'n t6c dQ cua phan U'ng sinh h6a trong qua trlnh
XU Iy nu'oc thai. Nhi~t d() khOng chi anh huang dtfo ho~t d()ng chuy&n h6a cua vi sinh v~t
ma con co tac d9ng Ion de'n qua trlnh ha'p tht.1 khi oxy vao nu'oc thai va qua trlnh Hing cac
bong c~n vi sinh v~ ta b~ Hing d<Jt 2. Anh huang cua nhi~t d9 ae'n t6c d9 phan ung sinh hoa
trong qua trlnh xii' Iy nude thai du<jc bi~u di~n biing cong thuc :
rT =rzo0('1'20) (5-12)

Trong d6:

rT: To'c d() pban ung d TC

r 20 : To'c d() phan ung a 20 "C

0 : H~ so' ho~t d()ng do nhi~t d9

T : Nhi~t d() nu'oc do bhng 0 c

Gia trj e trong qua trlnh XU ly sinh hQc dao d()ng tlt 1,02 - 1,09 thu'ong Iffy 1,04.
cAc co NG THDc BIEU DIEN Toe Do su DUNG CHAT NEN
, ..:' " ?

(TOC DO KHU BOD)

Trong mo ta d()ng h9c Clla qua trlnh XU Iy nude thai bhng sinh h<;>c rut ~a du'<jc "cong
a
. thuc bi~u di~n to'c dQ XU Iy cha't n~n bhng khoi lu'<,:fng cha't n~n giam di m()t don vj th& tich
b6 trong m()t qdn vj thoi gian (g/m 3s)

~tm 0 ,XS
(5-6)
ru = Y(Ks +s)

~lmax K.XS )
d~ t K = y ' r u --
.
(Ks + S (5-6')

T\:t cong thti'c (5-6') ta c6 :

g; rd KXS
p--- (5-13)
- X - (Ks +s)
~~-

la t6c d() sti' d1,111g rha't n&n tinh cho m<;it don vj kh6i lu<jng (g) bun ho~t tinh trong rn<;it don vj
thoi gian.

63
v-2. LAP cAc c6NG THuc TfNH TOAN BE AEROT ANK, PHAN UNG HIEU KHf

D6 ap d"1ng vi.lo thie't ke' va quan ly cac cong trlnh trong thl,l'c te' do phai thie't l~p
cac cong thuc tinh toan M xac d~nh dung Lich cac b6 XU ly sinh h9c va hi~u qua XU ly.

V.2.1. Cong thuc tinh toan beg Aerotank khua'y tr()n hoan chinh
Sd d6 lam vi~c cua b6 Aerotank xem h'inh (5-4)

B~ Aerotank B~ hfng
Qr.S.Xr

:!
Qv.So Qv+QT.s. x

Qx;.Xt
QT.S.Xt

Hlnh 5-4. So do lam vi$c cua be Aerotank trong h$ thong XU ly nuoc thai

- Nu'oc thai di vi.lob& Aerotank Qv chua cha't n~n c6 n6ng d9 So con htc;ing bun ho?t
Linh khong dang k coi nhu' bilng kh6ng X 0 =0. Nuoc thai khi di vao b du'c;ic khua'y tr9n
hoan chinh vi\ phan b6 Mu ngay l~p tuc trong loan b9 th6 Lich b&. Cung voi nu'oc th~li di
vao b6, con c6 dong bun ho?t tinh tufo hoan la'y Lil' day b6 Hing du'a vao voi QT va n6ng
d() bun XT. khi vi.lo b6 tr9n d~.u voi nuoc thai d c6 n6ng d9 bun ho? t Linh trong b6 la X
vi\ lu'qng cha't n~n khi ra khoi b6 giam xu6ng con S. Sau thoi gian lu'u nu'oc 8 gio trong
b6, 'nuoc chay sang b6 Hing voi lu'u lu'qng Qv + QT , n<)ng d() cha'L n6n S, n6ng d9 htin
ho?l linh X.

Qua b6 Hing nuoc du'c;ic li.f ng trong xa ra ngu6n voi Q ... n6ng d9 cha't n~n S, 116ng d(l
bun X,. Bun ho~t tinh Hing xu611g day b6 Iting c6 n6ng dQ XT mQt phft11 tuftn hoan l?i phftn
du' xii ra b6 chua c~n voi lu'c;Jng Qx,1 , XT d6 xu ly tie'p.

- Coi vic giam n6ng dQ cha't 11~11 va tang kh6i lu'c;ing bun ho?l Linh ch! xay ra Lro11g
b6 Aerotank va thoi gia11 t6n t?i cua bun trong h9 th6ng (tu6i ctla bun 8c) la thOi gian bun
t6n l<.ti trong b6 Acrotank rut ra phu'dng trlnh can biing kh6i lu'cjng sau :

64
 Lu'<Jngbun = Lu'<;Jng bun - Lu'<;lng bUn + Lu'<Jng bun tang Ien trong be sau
trong b~ di vao xa ra thC1i gian htu mt<k

dx
-v=QvXo - (QxaXT +QrXr ) +V(r,)
, (5-14)
dt
Trong d6:

!~ :
To'c d() thay d6i ndng d() bun ho~t tinh (sinh kho'i) trong b6 Aerotank d~ bhng kho'i
ht<;lng tren m()t ddn vj the tich trong m()t ddn vj thC1i gian. Sinh kho'i hay bun ho1;1t
a
tinh chinh la ht<;lng ci;tn bay h<1i (sa'y mfo nu'ijc thili 105"C cho nu'dc bay he't dem
can ta du<Jc 1Lr<;111g ci;tn kho, tie'p lt.tc sa'y c~n kho de'n 600 50C dem can ta du'<;Jc
ht<;lng lro ciia cl}n, cl}n bay hdi bhng lu'<jng c~n kho trU' di lu'<;lng tro ciia c~n. doi khi
con gQi la c~n khOng tro).
V: Th6 lich b6 Aerotank - (m 3)

Q : . Lu'u lu'<;lng nu'dc thili di vao be (m3/ngay) ; (m 3/h)

X.. : Ndng d() bun ho~t tinh c6 trong nu'dc di vao b~ thu'C1ng khOng dang k~
Qxa : Lu'u h.t<;Jng xil theo bun a b8 I~ng (m 3/ngay); (m 3/h)

XT: Ndng d() bun ho~t tinh (ci;tn khong tro) H(y LU' day b~ Ifog d6 tufo hoan li;i.i b6
Aerotank (g/m 3 ; mg/I)

Qr : Lu'u lu'<;Jng nu'dc da du'<:Jc xii' ly di ra khoi b~ lfog (m 3/ngay; m 3/h)

Xr : N6ng d() bun hol;l t tinh trong mtdc da lfog (g/m 3 ; mg/I)
-r1' : Toe d() tang tru'dng thl,t'c ciia bun hol;lt linh trong thC1i gian lam thoang d b~
Aerotank (g/m 3 .ngay; g/m 3 .h)

Giai phu'dng trlnh (5-14) vdi X., = 0 va a thC1i di~m 6n djnh dx/dt = 0, ke't h<;Jp vdi
phU'dng trlnh (5-9') ta c6:

:; ,~ - QxaXT + Q,.X~- (rd) . -Kd

=Y -
- (5-15)
x
_.:-, -
vx
Ve' trai ciia phU'dng trlnh (5-15): ~ Q . =Sc chlnh la thC1i gian htu c~n trong
xaXT + rXr
cong trlnh va gQi la tu6i ciia ci;tn Oc:

1 -
---Y (r )
- d -K
ec . x d
(5-16)

rJ :T6c d() sii' dvng -cha't n~n hay tO'c d() giam BOD ~rong b6 Aerotank tinh theo hi~u
qua lam Sl;lch ta c6:

65

,j
 = - ~-:_(S 0 -S) ="""',Su --~
rd
9 (5-171

Trong d6 : (S 0 - S ) htc.1ng BOD giiim di sau xii' ly (mg/I)

s.. : Nang d9 BOD dfiu vao (mg/I)
S : N6ng de) BOD con 11,ti sau xl'r ly (mg/I)

,. gian
8 : Th 01 . Ittu nttcJc
, trong h"'
c Acrotan k QV~ ( ngay,
' g10
., )

r
p =~ la tO'c c.t(> stt dt.mg cha't iltn tlnh cho mc)t c1dn vj khodttc,1ng (gr) bun ho1,tt tJnh

trong m()t ddn vj thC'1i gian (ngay hay giC1), ke't h<;lp v<li cong thltc (5-17) ta c6 : :,.,
rd Q S 0 -S
p = --- =--------. (5-18 )
x v x
hay: -v = 9(~~-~ s) (5-19)
pX

Day fa c6ng thli'c tinh h0 Acrotank trong de s<ich <.:Lia Lien Xo trttck day va trong cac
sfrh iJ Vt~l Nam ciia cac tac gia Tr~ n Hic'u Nhut;. Lam Minh Trie't.
Trong dl> : X =a - z
a : N6noe- dt>. can
. llf hh10 cc> thttc '"" h~
. trong~ - (mg/I);
z : De) lro ciia c~n .

v = 9~ . -s) (5-20)
p( ;:::_-z)-

- M~t khac thay gia tri rd tit phttl1ng trlnh (5-17) vao plutong trlnh (5~ 16) ta c6 :

v = QY(S
---- ---S)e"
... - . 0
(5-21)
X{l + K.ie,J
Di1y la cong thll'c cik mtck T<ly Au vii. My 1l11tong dtmg.
- Trong lhlfc tc' khi thiC't kc' va V<}n hii.nh ciic nhii. may xii' ly nttoc thiii, thong s6 dttcjc
dung d0 ki6m tra la : ty s6 khO'i ltt~111g cha't n6n trcn khO'i ltt<;lng bun ho1,tt tfnh F/M (Food - to
- microorganism ratio}:
F S.,
----- - - (5-22)
M -ex

66

l
i
 Ty s6 kho'i ht<;fng cha't n~n trcn kh6i ltt<;fng bun ho~t Linh F/M v~ ban cha't la d6i.,
vdi to'c d() sii' dQng cha't n~n Linh cho m()l ddn vi khO'i ht<;fng bun ho~l llnh trong m()t d<>.
thCJi gian.
p
_ Q S -S _ ~M.E
0
(5-23)
P- v x - 100

S -S
trong d6 : E = ~ .100 Ia hi~u qua xii' l:f tinh bh ng lh .
0

S0 va S nhu trong cac cong thuc tren.

Ty I~ luc;lng c~n (bun ho~t tinh) sinh ra do giiim cha't n~n:
r,
I_
y
(5-24)
Yb =-;:--d - 1 + Kdec

Vi di! tinh toan 1: Tinh toan b~ Aerotank d~ xii' ly mtdc thai bhng phltdng phap sinh he,>c
hie'u khi.
Luu luqng nude thili Qv =4 000 m3/ngay
Lu<;fng BOD5 d~u vao 300 mg/I. Ty s6 BOD;/COD =0,6
Nhi~t d() nude thai t =20 "C
Nude xii' ly xong d~t Lieu chufi'n BOD s 20 mg/I. ham h.t~1n~ ciJn hf IU'ng 30 mg/I g6m
65% Ia c~n hii'u cd
Luqng bun ho~t tinh trong nude lhiii (J dill vao b~ X = 0 11

Thong s6 v~n hanh nhu sau :

I. Nflng d() bl)n ho~t Linh trong b& : X = 2 500 mg/I (cij.n bay hdi).
2. E><) Lro cua c~n 0,3 - n6ng d(> c~n Hing (J day b0 liing d<;1t 2 va ciing la n6ng d(i dj.n
tuftn hoan IO 000 mg/I.
3. Thui gian Iuu c1.la bun ho~t Hnh (tu6i c1.ia cijn) trong cong trlnh Oc=IO ngay.
4. Che' de) thiiy ll!c ctia b~ : khua'y tr()n hoan chinh:
5. Gia tr! cua cac th6ng s6 dl)ng h<,>c Y =0,46. KJ =0,06/ngay
6. E><) tro ci.ia cij.n hii'u cd Id Iii'ng ra khoi b~ lfog la 0,3 oocn. la c~n bay hdi).
7. Nlidc thai c6 du cha't dinh dliong BOD 5 : N: P = 100: 5: I va c6 cac cha't khming
CJ n&ng de) ra't nhO. T6ng ham ht<;1ng muo'i < 500 mg/I. Xac d!nh: dung Lich b~.
::
lu<;fng cij.n xii ra, Iuu lu<;1ng tuh hoan bun, thoi gian nuoc htu trong b~. t6c di) p va
chi s6 F/M.
67
 ;
JQ

:S<. Er 1ua xU' Iy :

...... ~"
,,,,..
hU'u cd trong mtdc ra khoi b~ lfog : 0,65 x 30 =19,5 mg/I
lil'u cd tinh theo COD : 1,42 x 19,5 x 0, 7 =19,3 mg/I
- LU'cjng BOD5 c6 trong c~n ra khoi b~ IAng : 0,6 x 19.,3 = 11,58 mg/I

Lucjng BOD5 boa tan ra khOi b~ Ifog bling t6ng BODs cho phep a dfo ra trir di
=
lucjng BODs c6 trong c~n Id IU'ng : 20 - 11,58 8,42 mg/I

d. Hi~u qua xii' Iy tinh theo BOD5 hoa tan :

.,
300-8,42 x 100 = 97,2%
E= 300 :1

2. Th~ tich b~ Aerotank tinh thco cong thU'c (5-21) ta c6 :

QY0c(S 0 -s) 4000 x 0,46 x 10 x (300-8,42)

V= = = 1341,3 m 3.
X(l + Kdec) 2500 x (1+0,06 x 10)
3. 'Th(Ji gian nude h.tu 1.,_i trong b~ :
v 1341,3
0= Q= = 0,3353 ngay =8,04 h
4000
4. Lucjng bun hU'u cd ld Iii'ng sinh ra khi khu BOD5 de'n 97,2%.
a. T6c d() tang trl!dng cua bun tinh theo cong thU'c (5-24):
y 0,46 .
2875
Yi>= 1+0cKd = 1+10x0,06=0,

b. Lucjng bun ho.,_t tinh sinh ra trong 1 ngay:

Abim =Yb x Q(Su - S)

Abun =0,2875. x 4.000 x (300 - 8,42) :::: 335 340 gr= 335,34 kg
5. Tinh Iuu lu<Jng xi\ bun Oxi theo cong thU'c (5-15 va 5-16):

0c=
v.x
~tra:
Qx~XT +Q,X,.

VX-Q,X,0c
Oxa= X 0
T c

68
"""'

Trong d6 :
V : Thti tich b~ = I 342 m 3
.
Qr= Qv = 4 000 m 3/ngay (coi IU'<.fng nU'dc theo bun la khong dang ke)
X = 2 500 mg/I
&c =IO ngay
X.r =0,7 x 10 000 =7 000 mg/I
Xr = 19,5 x 0,7 = 13,65 (0,7 la ty I~ IU'<;fng c~n bay hdi trong t6ng s6 c~n hU'u ccf, c~n
~q~ .

1342 x 2500- 4000 x 1365 x 10 = 40,2 tn 3/ngay

Qx;l hitn = 7000 X 10

6. ThC1i gian lich liiy c~n (tufo hoan l;,ti toan b()) khong xii c~n ban d~u:
vx 1342 x 2500 , . , , ; '
T =- - = = 11 ngay thlfc te se dai hdn gap 3 den 4 Ian vi khi niin~ J(i
A him 335 340
him cht(a du trong beg hieu qua xii' ly {J thC1i gian dau se tha'p va IU'<jng hun sinh rn 11 hlfn
. Ahlin
7. Sau khi h~ thllng hoi, t d()ng 6n djnh, h.t<jng bun hfi'u Cd xa ra hang nga y :
B =Qxu x 10 000 g/m3 = 40,2 x 10 000 =420 000 g = 420 kg/nga}
Trong d<> c~n hay hdi : B' =0,7 x 420 =294 kg
Cl)n hay IH1i trong nU'ck da xii' ly di ra khoi b<! Hfng QrX, :

B" =4 ooo m3/ngay x 13,65 = 54 kg

TGng c3n hil'u cd sinh ra B' + B" = 294 + 54 =348 kg:::: Ah;,,,
8. Xac djnh lU'u IU'<jng tufo hoan Qr. D6 n6ng d() bun trnng h~ luon gili' giii _tri
X =2 5{)0 mg/I ta CO :Q, . X, = (Qv + QT ) X 1 ru l ra :

- = x-- = --------
Q., 2500
= 0 S555
Qv x . . -X 7000-2500

Q,. =0,555 x 4 000 =2222,3 m 3/ngay

9. Ki<!m tra gia tri cua t6c d() p sii' d1,rng cha't nEn <BODs) cua I gram bun hm.1t tfnh lrong.
m()t gi(f: 4)

300-8,~ x--1- =14,5

r= --x---
S -S
0
1 -
8 - 2soo s,o4h
mg BOD5/l gram bun.h

69
 0,348 mg/I BOD 5 ma't di
Hay p=
1 mg/I bun hq~t linh trong I ngay

F S., 300 mg/I BOD 5 mg BODs

10. Ty s6 =- =- =------ =0,378
M OX 0,3353 ngay x 2500 mg/I mg bun.ngay

V.2.2. Cong thuc tinh toan b~ phan ung hiiSu khi (Aerotank) c6 dong chiiy d~u
Sd dd lam vit;c ciia b Aerotankco dong chiiy d~u gioi thi~u tren hlnh (5-5).

:1

r r
---
L

(Qv+Qt). X Qr.Xr,S

--
Qv.So
a

Qt.XLS ~a.XI

Hinh 5-5. Bei Aerotank c6 dong chay deu ~)5

Vi~c dua ra mo hh1h Loan cho b~ co dong cluly d~u ra't kho khan bdi vl ndng d() cha't
n~n d d~u b~ va cuo'i b5 khac nhau S0 va S do do n6ng d(} bun ho~t tinh X ciing khac nhau.
D~ l~p cong thuc tinh Lawre!~::e va McCarty (1970) d~ nghi :
1. Khi OJ 0 > 5 coi nong d(}. bun ho9ttinh trong loan b{ la bhng nhau va bi'ing X.
I

KSX.
2. To'c d(} sii' d1,rng cha'l n~n rd =( ) (cong lhuc 5-6'), d rut ra mo hlnh loan cho
Ks+S
b~ co dong chay d~u-:

1 YK(S 0 -s) -K
-- s d (5-25)
0c - (s., -S)+(l +a)Ks Inf

70
 Trong do:
S0 : N6ng d9 cha't n~n ctfiu v110

S : N6ng dQ chill n~n dfo ra

S; : N6ng d9 cha't n~n c) dfo b~ sau khi boa tr<'}n giil'a htu ltic;1ng vao Qv va htu lti<;J1fg
tu~n hoan Q,. thlfc hi~n xong.

s +as
S;:;=-~+a

<X :
A' " :.. = -Q,.
He so tuan I1oun
A

. Qv

.)
V.3. GIA TRJ cAc He s6 DONG HOC CUA QUA TRlNH
V.3.1. Khi tinh toan theo cac cong thU'c tren dn phiii c6 trtidc cac gia trj bhng s6 cua
cac h~ s6 d<'}ng h9c cua qua trlnh xii' ly c6 th~ chc,m thco bang (5-1) la sei li~u cua cac nha
. nghien cuu Grady va Lim ( 1980), Lawrence va Mc Carty ( 1970), Orthan va Aztan ( 1994 ).

Bang 51 : Gia trj dijc tru'ng cua cac h~ s6 d(ing hQC trong qua trlnh xii' ly mtd'c thai
d6 thj, ho
qua anh hticlng ciia cac cldi't dijc bi(!t

Gia trj
H~s6 E>dn vj do
Khoang dao d<'}ng Tieu bi~u
......
K Ngay' 2- 10 4

Ks mg BOD/I hay mg COD/ I 25 - 100 60

15- 70 40
y mg bun ho~t tinh/mg BOD 0,4 - 0,8 0,6

hay mg bun ho~t tinh/mg COD o,3 ~-o,6 0,4

K.i Ngay' 0,02 - 0,1 0,055

V.3.2. Khi linh toan, theo cong thU'c (5-20) la cong th(ic ciia cac nha khoa h<;>c Xo vie't
va la cong tht'.'tc dung trong tieu chuftn nganh d Vi~t Nam. T6c d9 tinh toan trung blnh p dO'i
vdi nu'dc thiii do thi c6 thcS ch9n theo bang (5-2).
Khi So n~m CJ khoiing giua cac gia tri cho trong bang, gia trj p c6 th~ tinh theo n9i suy.
Do'i vdi QcS Aerotank lam thoang keo dai la'y gia tri p = 4 mg BOD20 cho 1 gram bun ho~t
tinh trong l giC1.

71

)
 Bang 5-2: Gia trip mg UOD 20/l gram bun ho~t tinh trong 1 gi<t
do'i vd'i b~ Aerotank khua'y tr()n hoan chinh

BOD21i d~u BOD d~u ra S (mg/I)

vao S., mg/I
15 20 25 30 40 ~50

B~ Acrotank c6 ndng dq bun ho<).L linh X s I 800 mg/I

100 20 22 24 27 35 47
200 22 24 28 32 42 57

;
B~ Aerotank c6 n6ng dQ biin ho<).t tinh X > 1 800 mgn .,,,

150 18 21 23 26 33 45
200 20 23 26 29 37 50
300 22 26 30 34 44 60
400 23 .28 , 33 38 53 73
.~500 24 29 35 41 58 82

V;3.3. ChQn n6ng d<} bun ho1.1t tinh trong b~ Aerotank

Tu cong thll'c (5-20) va (5-21) cho tha'y n&ng d() bii~ ho<).t tinh 1<1 lung trong b~ X cang
cao thl khil niing xu
ly cang Ion r.t cang cao, giam dtt<jc thoi gian xtl' ly va dung tich b6
Aerotank, nhlfng khi ch9n n6ng d() biin ho<).t tinh X cao sc gay kh6 khan Mn <.ho hcg lifng d<jt
2 va tieu t6n ming ltt<jng khuKy tr<)n d~ gift cho biin Id lung vdi ndng dQ cl~u kMp trong b6.
D~ h~ U{ng d<jt 2 lam viec blnh thttong, ndng d(> biin hm,1t tinh di vao h~ gioi lu,111 i'1 mtl'c
1.500 - 4.000 mg/I.
Ndng d(> biin ho~t tinh la'y theo n6ng d() cha't n8n S., di vao hi! khi S., $ JOO;
X :::;; 1500 mg/I ; S., = IOO - 150 mg/I, X :::;; 2 000 mg/I ; S., = 150 - 200, X :::;; 2 800 mg/I ;
s.. > 200, x =2 800 den 4 ooo mg/I. ,

E>6i vdi b6 Aerotank lam thoang keo dai la'y X ~ 5 000 mg/I.

E>O, tro cua htm ho~t Linh Z Ia'y bllng 0,3.

Khilam thoang keo dai ch911 z =0,35.
V.3.4. Xac djnh cac h~ s6 d()ng hQc tren m6 hlnh tlufc nghi~m
(j nhifng thanh pho', thi xa ldn, ho~c khu cong nghi(}p ma m~ng lttdi lhU gom da hoan
chinh, cha't ltt<;1ng nude thai d co'ng t~p trung v8 nha may XU ly se xay dt!ng lU'dng d6i 6n
dinh; Trttoc khi thie't ke' nhi\ may nen lam mo hlnh ch~y thud~ xac djnh cac thOng so' dqng
h9c ch thie'L cho thie't ke', va dt! doan trttdc hieu qua xil' ly m(H each chif c chifn.

72

'~
 - D~ xac djnh cac thong s6 K, Ks. ~Lm, Y, K.1 sii' d1,111g mo hlnh nuoi dfy thco me Lrong b~
Aerotank khua'y tn?n ho~n chinh. Dung Lich b6 ~ 1 111 3 Chi~u cao mtoc trong b~ H;;::: l,5m.
Gia thie't: Qua mlJ hlnh thu dtf{IC elk git/. trj .wu :
I
TTmfo Su (mg/l) S (mg/I) e =9c (ngay) X (mg/I)

1 400 13 3,2 123

2 400 24 2,0 127

3 400 33 1,6 127
4 400 47 1,3 124
5 400 66 1,1 119

Tu cong thuc (5-6') va cong thuc (5-17) ta co:

_ KXS _ S0 -S
rd - Ks +S - 0 nil ra:

XS Ks 1 1
--=-.-+-
so -S K S K

, h cac
a. T m , gia
- tn s s ex S ex-S
0 - ; ; - -, -
1
, cac
UY A A ~ trcn ta c 6 :
- so"'11eu t11U'c ng111cm d bang A

. 8 . . .
0

TTmfo (So-S) mg/I 9.X mg/I ngay ox

- - ngay
1
S (I/mg/I)
S.,-S
l 387 393,6 l,017 0.077
2 376 254,0 0,676 0.042
3 367 203,2 0,554 0,030
4 353 161,2 0,457 0,021
5 334 130,9 0,392 0,015

b. Dfa cac .wi' li~u ti:t biing /en bidu dfl trong ({JU ell} l'U(Jltg g<k :

Tr1;1c tung:
ex 1
tr1;1c hoanh : x = S
y= S-S
0

73
 f)u'ilng thdng bi~u di~n phlidng trlnh y =ax+ b ciit tn,1c tung y t~i M. Ta c6 :

Ym = KI = 0.25 ngay: K =4 ngay I

. Ks 1.00 - 0,25
f)(> doc cua dll'C1ng cong: tang a= a= -K = - ---- =10.0 mg/I ngay
0.075 - 0.00

Ks :::: a >< K =I 0,0 >< 4 =4C> mg/I.

1.2

:1
I.II

><I ~
CJ:)
ti)
11.8
ti)

11.6

11.4

0.2

11.0
l 0.02 0.04 0.06 O.OR I
X=S
c. Xck dinh hf .w'l Y .va Kd
Theo phll'dng trlnh (5-16) va (5-17) :

0
s -s
=Y - - - . K11
e. ex

TT mAu e1c
ngay"
1 So -S
{)Xngay
.

I 0,313 0.983

2 - 0,500 1,480
3 0,625 1.806
4 0,769 2.190
5 0,909 2,552

74
du'a cac s6 li~u trong bang ten bi~u d6 trong tQa dQ vuong g6c:

y= 9:x=
I
c
ex
S -S

I
y= Be
1.2

1.0

0.8

0.6

0.4

n.2

3.0 3.S So- S

x=
Bx
tir bi~u <16 ta c6 : - K.i =-0.06 ngay" 1
, ,!/ . " 0;85 - ( -0,06)
h~ so goc ctia dttC1ng bieu dien tga =Y = 2
.4 _ O.O = 0.38
- Tir dinh nghia ~ =KY (phll'dng trinh 5-6 va5-6')

Ta c6 : m .. =4.0 x 0.38 = 1,52 ngay" 1

V.4. KHU' cAc CHAT DINH DVCJNG NITd VA PHOTPHO BANG PHVONG PHAP
SINH HOC

Khi nU'c:k thai chll'a cac h<;fp cha't hii'u cd Cacbon, Nitd, Photpho vd'i ndng dQ cao, sau
khi xii' ly sinh hQc blnh thttCfng giam dttc:;1c 98 - 98% h.tc;fng BOD va 30 - 40% ltrdng Nitd va
khoiing 30% lltc;fng Photpho con ll;li 60% Nitd va 70% ltt<;fng Photpho di ra khoi cong trlnh xii'
ly. Ne'u ham lu'c;ln~ N > 30 - 60 mgfl. P > 4 - 8 mg/I xayra hi~n tttc;ing phU dl.1'6ng, nghia la N
Va t' ll;lO ngudn thU'c an cho roiJ.g rer, tao Va Vi Slnh vat nttdc phlil trier, lam bin trd 11;ti
ngu6n nlidc. VI v~y vit;c khii' Nitd va Photpho de'n dtidt n6ng d9 cho phep trlick khi xii ra
ngu6n tie'p nh{in la dn thie't :

75
 V.4.1. Khii" Nitd b~ng phu'dng pbap sinh hQc
IDnh 5-6 : Mo ta hai quy trlnh sinh h<;>c Cd ban de khii' Nitd la : qua trlnh d6ng h6a va
qua trlnh Nitrat h6a va khU' N.
Qua trlnh d&ng h6a khU' Nitd xay ra d&ng thoi voi qua trlnh kM BOD trong be
Aerotank con qua trlnh Nitrat h6a va khU' N2 c6 the tht;tc hien bhng 3 each.
1. Ta ch rieng 3 cong d.o~n : KM BOD, Nitrat h6a va khU' khi N2.
2. Ke't hc;lp 2 cong do~n dilu khU' BOD va Nitrat h6a d6ng thoi ta ch rieng cong do~n
khukhi Ni.
3. T6ng hqp chung ca 3 cong do~n trong m9t cong trlnh.
V.4.2. Nitrat boa b~ng phu'dng pbap sinh h9c .:,
:J

Khi khii' Amonia (NH+4) Mng phu'dng phap sinh h6a, NH+4 bi oxy h6a th~o 2 buoc:
I

Bit<Jc i: NH+4 bj oxy h6a thanh N0- 2 do tac d()ng cua vi khuifn nitrit h6a . theo phan
ung:
Vi khuif n nitrit h6a
, NH+4 + 1,5 02 N0-2 + 2W + H20

Bll<Je 2 : Oxy h6a N0-2 thanh N0- 3 do tac d<)ng cua vi khuffn nitrat h6a:

Vi khuffn nitrat h6a

N0-2 + 0,502 N0-3
T6ng hqp qua trlnh chuy~n h6a NH+4 thanh N0-3
NH\ + 2 02 ------'> N0-3 + 2Hi + H20
Khoang 20 - 40% NH+,1 bi d&ng h6a thanh vo te' bao. Phan U'ng tdng hc;Jp thanh sinh
kho'i c6 the vic't nhu' sau :
4C02 + HC0-3 + NH+4 + H20 CsH102N + 502
C5H10 2N bieu di~n te' bao vi khuif n da du'c;Jc t6ng hc;Jp thanh.
'C6 the tdng hcJp cac qua trlnh tren bilng phan ung sau:
NH+4 + 1,73102 + l,962HC0" 3 ~ 0,038C5 H 70 2 N + 0,9SJ2N0-3 + I,077H 2 0 + 1.769H2C03

Tit phu'dng trlnh tren rut ra : khi chuyen h6a 1 mg NH+4 ciln tieu th\! 3,96 mg 0 2 va
siin ra 0,31 mg te' bao mdi, 7,01 mg ki~m bj khii' va cfo tieu th~1 0,16 mg C0 2 Vi khuffn
Nitral h6a d~c bi~t nh~y cam voi Slf thay d6i moi tru'ong va vdi cac chat d<)c h~i, tu cac
nghien CU'U trong phOng thf nghi~m Va CaC cong trlnh xi)' ly th\fc te' rut ra du'QC cac thOng so'
anh hu'dng de'n qua trlnh la : .
1. N6ng d9 cua 1'm+4 va N0- 2

76
 Hqp chlt bUU ca chll'a nild,
Protein, Ur6

!,;
.1:1+,.
:! ~
Cl.,Q

;a-:i
......
'!: ..
i~
~~ I
------- - - - - - - Qu4trlnhddngh6a
------------------
';! o I \

t
~~ I \
,..-~~-"-~~~L.', ',
AmoniaNH+
4
e&ng Ma I nitd hi?u e d .

trong t6 blo vi khui n

T6 blo chi!! chlta
nilll hUU I'd d
theo biln ra agoAi
,,
,, ,,
I
I clp02
t. 1\f oxy Ma vl Ill tan I
I
1 ----
I
I
I Ir "
I
...-~
~I I NOi
i:
:
.;
i! I ctp02
'SI --
&

Kbll'nild
NO; Kht N2~tholit ra
''

Hi;tp chil't hilll cd chl?a cacbon

Hinh 5-6. Sd do mo ta qua trinh sinh h6a khu Nitd trong nude thai

77
 2. Ty s6 BODs va t6ng ham lu'<jng Nitd (N)
3. N6ng dQ oxy hoa tan DO.
4. Nhi~tdQ.

5. pH va ra't nhi~u tac nhan VO Cd va hii'u Cd c6 tac d\)ng klm ham qua trlnh. C6 th~
t6ng quat h6a caQ anh hu'dng tren bhng phu'dng trlnh bit!u din t6c dQ tang tru'dng
rieng m ciia c~c vi khuif n Nitrat h6a nhu' sau :

N = N_ ( KNN+ N)( Ko~~oo} e'""T-IS) )[1-0,833(7.2 - pH)]

Khi thi6t k6 cac b~ Aerotank khua'y trQn hoan chinh d~ th\(c hi~n qua trlnh Njtrat
h6a (chuy~n NH+4 thanh N0"3) trong ldp bun Id Iii'ng, ap d\lng cac cong thU'c dli neu t~ong
cac ffi\IC (V-11), (V-III) chi cfo thay the' c.ac h~ s6 d9ng h<;>c ciia qua trlnh ChQn theo bang
(5-3), (5-4) vao cac cong thU'c tinh.

Qua trlnh Nitrat h6a c6 tht! th\(c hi~n theo m(>t trong cac sd d6 hlnh (5-7).

Be Aerotank khd" BOD Uogct<,112 Bi Aeratank nitrat h6a

XII biln
Tu4n holn biln hOOJt tlnh Tu4n holn Mn hU{lt tlnh

Xll19biln

a)

Ldngd<,ft l B~ Aerotank ddng lhili khll BOD vii nitral h6a Lilng biln hoa1 lfnh nilrat
---

Xa biln c3n
Xa c3n Tu4n hoiln biln hO\lt tinh

Xll19biln

b)

78
 L9c sinh h\IC kl11l' BOD LQc sinh h9c nitrat htla
Ungdc;ftl
Ra
VO.t liOu h\ll ndi V4t liOu h9t ndi

L.~~~~~~~~~~-1-~~~~~~~~--'---~~~
c)

Hinh 5-7. Sd do cong trlnh tht.Jong ap d1,mg d~ Nitrat h6a

a) sci do tach bi{!t ; b) Sci do ph6i hQp ;

c) Sd do IQc sinh hQc 2 dc;tt

Bang 5-3 : Anh httclng ciia cac th6ng s<f m6i trliCtng trong qua trlnh v4n hanh
ddn hol)t d0ng cua vi khuin Nitrat h6a trong bun Id htng
Thang s6 m6i tntC1ng M6 ta St! anh htt<lng
N6ng dQ NH+4 va N0-2 N6ng dQ NW4 va N0-2 anh hu'l1ng d6n t6c dQ tang tntl1ng
rieng max ciia vi khuin nitrit h6a va vi khuin nitrat h6a.
T6c d9 tang trttl1ng ciia vi 1chui11.nitrat h6a l.,n hdn r(t nhi~ti
so v~i vi khu~n nitrit h6a. Va t6c dQ tang trttl1ng chung ciia
vi khuin trong qua trlnh la :
N
N :: Nmax KN +N

L(y Nmax = 0,45 ngay' l115 C

Ty s6BOD5ffKN s6 pMn tram ciia cac h<fp ch(t hii'u Cd bj Nitrat h6a trong
qua trlnh khii' BOD chju anh htr3ng cua ty s6 BOD5ffKN.
TKN: t~ng cac h<Jp cha't Bi8u thj bAng :
chU'a Nitd tinh theo N 0, 16 (NH3 bi khii')
fN
0,6 (BOD5 bj khii' + 0,16 (NH3 bj khii')

79
 ThOng s6 moi tntClng Mo ta St! anb bu'dng
Ndng d() oxy boa tan DO DO
N = Nmax K + DO
Oz

K02 = 1,3 mg/I

Nbiet d() T 0 c Nhiet d6 anb hu'dng ra't ldn,de'n qua trlnb Nitrat h6a
N = Nmax e0,098(T- IS)
KN= 100.0SI T-1,1511

pH Gia tri pH d~ c6 to'c d() tang trlii'fng ri~ng ciia vi khuin

Nitrate boa cha'p nMn dtt<;lc la tli 7,2 de'n 9 d6i vdi c~ng
trlnh xii' ly ph6i h<Jp khii' "BOD va Nitrat h6a, va tU' 7 ,5 -'8,6
d6i vdi cong trlnh xii' ly tach biet.
N =Nmax (1 - 0,833(7,2 - pH)]

Bang 5-4 : Cac h(! sif d(>ng hQc ctia qua trlnh Nitrat boa trong m6i truetng
bun ho1>ttinh Id lt~ng (J nhi~t d() 20 "C

H~so' . E>dn vjdo Gia tri

Khoang dao d()ng Gia trj dij.c trttng
~lNmax ngay" 1 0,4-2 0,9
KN NH+4, N , mg/I 0,2- 3 0,5
YN rng bun ho~t 0,1 - 0,3 0,16
tinh/mgNH+4
KdN ngay" 1 0,03 - 0,06 0,04

Vi df:l 2: Tinb toan b~ Aerotank khua'y tr()n boan cbinb M khii' BOD 5 va oxy boa NH\
(Amoniac NH3) thanb NO- 3 voi cac di~u kic$n:
I. Cong sua't c_fo xii' ly : 380 m3/nga y
2. Ham ht<;1ng BOD5 : 150 mg/I
3. Ham IU'<;lng Amoniac Linh Lheo NH+4 : 30 mg/I
4. N6ng d() bUn ho~L linh : X= 2 000 mg/I
5. Nhi~L d9 tha'p nha't v~ mua dong : 12C
80
 6. Ham ht<jng oxy hoa tan DO trong b~ : 2 mg/I
7. D9 ki~m HC0-1, C0-1 du lam dung dich d~m d~ duy trl pH= 7,2
8. Ham ht<jng BODs dfo ra : 15 mg/I
9. Ham ht<jng NH\ dSu ra : 0,4 mg/I
Xac dinh: a. TMi gian hill mtdc c'n thi6t 0 d6 klui' BOD
b. TMi gian htu mtdc c'n thi6t 0N d~ khti' NH+4
Gidi:
A : Tinh toan th<ti gian theo di~u ki~n Nitrat h6a.
1. Xac dinh t6c dQ tang tntC1ng rieng cua vi khuin Nilrat h6a trong di~u ki~n v~n
hanh b~ 6n dinh:

0
N =Nmax(K :N)(K
N ~
~00)(e 0 093<T-is>)[t-0,833(7,2-pH)].
. .

T = 12 C; Nmax = 0,45 ngay- 1 CJ 15C (bang 5-3)

N = 30 mg/l; KN= 100.os1T-w;s= lOo.osi x a2.1.1sa = 0,28 (bilng 5-3)

DO = 2,0 mg/l ; K02 = l ,3 mg/l; pH = 7,2

)(e0,09S(T-'-iSl)[t-O 833(7 2-7 2)]

3 20
=0 45( 0 )(
N ' 0,28 + 30 1,3 + 2,0 . ' ' '
= 0,2 ngay- 1

2. Xac dinh tO'c d() sti' d1=1ng NH+4 cua vi khuin Nitral h6a PN theo yeu c'u dSu vao
30mg/l, dfo l'a 0,4 mg/I. Ap d1=1ng cong thtl'c (5-13):

KS , " KN
p =Ks +S thay S bang N dau ra PN = KN+N

0,2
K =-N =- :: 1 ?5 ngay-
I

yN 0,16 -
KN= 0,28 mg/l (chc.m Lheo bang 5-4)
N =0,4 mg/I
l,25x 0,4
PN = 0,28 + 0,4 = 0,74 mg NH4'mg btm N ngay.

81
 3. Xac djnh thCJi gian It.tu bun 9cN theo c6ng thU'c (5-16):
i
1
-. =Yp-Kd;
ec
I
ri
t'.

l{.iN = 0,04 ngayI

1
--= 0,16 x 0,74- 0,04 = 0,0784
9cN
ScN = 12,785 ngay. Tu6i ctia bun 12,785 ngay.
4. Xac djnh thanh pMn ho!Jl tinh ctia vi khua'n Nitrat h6a trong bun ho!Jl tinh:
XN= fN xx :i
o, 16 (NH4 se khti')
fN
0,6(B0Ds se khii')+0,16(NH4 se khii')
0,16 (30- 0,4)
fN: := 0,055
0,6 (150 - 15) + 0,16 (30- 0,4)
XN = 0,055 x 2 000 = 110 mg/I

5. ThCJi gian c~n thie't d~ Nitrat h6a tinh theo c6ng thli'c (5-19):
V N 0 -N 30-04
0N = - = = ' = 0 36 ngay = 8,6 giCJ
Q PNXN 0,74x110 '
Th~ tich b~ Aerotank: v = Q. eN = 380 m3/ngay x 0,36 = 136,8 m3

B. Tinh toan theo di~u ki~n kbti' BOD5

1. Xac djnh t6c d() oxy h6a (giam) BOD5 mg/I cho 1 mg/I bUn ho!Jl tinh trong I ngay.
Tir c6ng thU'c (5-16):

1
-=Yp-K 1 ( -+K
tac6 p=-- 1 )
ec d Y ec d

Ia'y Sc=12,785 ngay theo tu6i ctia bUn Nitrnt h6a da tinh d tren:
Y = o,6 (hang5-1); ~ =o,055 (bang 5-1)

p = 0~6 12 .~85 + 0,055):::

( 0,23 mg BOD/mg bun ngay.

82
 2. ThC1i gian cin thie't d~ khti' BOD5 :
V S0 -S 150-15
8N =- = - -- = =0,23 ngay =7 gi(1.
Q pX 0,23 x 2000
3. ChQn dung tich b~ theo thC1i gian htu nltd'c M nitrat h6a
9N = 8,6 giC1; V =137 m3 Nhu' v~y ham lu'<;1ng BOD5 diu ra S < 15 mg/I; S =So - 9pX
s = 150 - 0,36 x 0,23 x (2000 - 110) ~ 0
BODs d1,mg boa tan dilu ra S ll:: 0 chi con l~i BOD trong c~n Id lti'ng chu'a oxy h6a h6t.

V.4.3. Khii' N0-3 b?ing phudng phap sinh hQc

Qua trlnh sinh hQc khti' N0-3 tbanh khi N2 di~n ra trong moi tru'C1ng y6m khi, N0-3
d6ng vai tro cha'p nh~n electron. Trong th'lfc te' xti' ly mtd'c thili, N0-3 thu'ong du'<;1c khti' trong
di~u ki~n thie'u oxy (Anocix process) tuc khong c!'p oxy tU' ngoai vao. Vi khuin thu nang
lu'<;1ng d~ tang tru'C1ng tU' qua trlnh chuy~n N0-3 thanh khi. N2 va cfo c6 ng'\J6n cacbon d~
t5ng h<;1p thanh te' bao. Do d6 khi khti' N0-3 bhng cong do~n rieng sau cac cong do~n khti'
BOD va nitrat h6a, holtc khi xti' ly nu'd'c thiii cong nghi~p th\l'c phim c6 ham ht<;1ng NH3, N0-
2, N0-3 ld'n ma l~i thie'u cac h<;1p ch!'t huu cd cacbon thl phii.i them cac h<;Jp cha't chua cacbon
vao nu'd'c (vi d\l metanol CH30H) d~ vi khuin thu nMn lam ngu6n t5ng h<;Jp thanh te' b~o.

Qua trlnh khti' N0-3 c6 th~ mo ta bhng cac phiin U'ng sau :

N0-3 + 1,183CH30i-1+0,273H2C03 ~ 0,091CsH 702N + 0,454N2 + l,82H20 + HC0-3

N0-2 + 0,68ICH30H+ 0,555H2C03---.. 0,047CsH 70 2N + 0,476 N2 + 1,251H20 + HC0- 3

0'2 + 0,952CH30H + 0,06lN0-3 ~ 0,061C5H102N + 1,075H20 + 0,585H2C03 + 0,061HC0'3

TU' cac phu'dng trlnh tren rut ra :

Khi ch khti' 1 mg N0-3 thanh khi nitd cin 2,70 mg CH30H d~ t~o ra 0,74 mg te' bao
mdi va 3,S7 mg ki~m tinh theo CaC03. . .

Lu'<;lng metanol CH30H ch cho ca qua trlnh :

CH30H.:4n =2,7 9 (N0-3) + l,56(N0-2) + 0,95 DO

BCJi vl 1,5 mg COD tu'dng du'dng vd'i 1 mg metanol CH30H lu'<;1ng COD dn:

CODdn = 4,05(N0-3) + 2,34(N0-2) + 1,43DO

Cu 1 mg/I N0-3 chuy~n thanh khi N2 ch l!'y di 2,86 mg/I oxy lu'<;1ng oxy nay c6 th~
t~n dvng 50% ca'p cho qua trlnh nitrat h6a.

83
 - Anh hU'C1ng cua di~u kien moi trU'ong de'n qua trlnh khU' N0-3 du'<Jc nghien cuu bAng
thi.tc nghiem cho cac ke't lu~n sau :
Anh hU'dng cua n6ng dQ N0-3 . N6ng OQ N0-3 trong dung djch.anh httCtng de'n M s6
t6c d9 tang trU'dng ciia vi khuA'n theo biiu thuc :
N0 3 -
N2=N2maxK _+NQ3-
N01
Anh hU'C1ng cua n6ng d9 cacbon de'n he s6 t6c d9 tang tru'Ctng du'<Jc bieu di~n bhng
cong thU'c : .
c
Nz =Nzmax Kc+ C

Trongc.16:
C la n6.ng d9 metanol CH30H (mg/l)
va Kc hhng s6 ban blio boa cua ngu6n cacbon (mg/I )
"Anh hU'C1ng cua pH: Tri so pH to't nhit cho qua trlnh khii' N0-3 bAng sinh hc;ic nhm
trong khoi\ng 6,5 de'n 7,5, t6t nha't la 7.
.. Anh hu'l1ng cua nhiet d() : Nhiet dQ mtd'c anh huC1ng ra't ld'n de'n qua trlnh khii' N0-3
va du'c;fc bi~u thj bhng phu'dng trlnh:
P= 0,25 T2
Trong do:
P: La ph~n tram cua t6c"d9 tang tru'C1ng vi khuin khii' N0- 3
T : Tinh bhng C
Trong th\fc te' XU ly nu'd'c thai, cac ky Su' cong nghe ra't it khi ap di.mg quy trlnh khu
N0- 3 rieng biet ma thie't ke' cac cong trinh d~ xu ly t6ng hc;fp khii' BOD, nitrat hoa khu NH+4
va khU' N0-3 trong mQt bS. Lam nhu' v~y se t~n di.mg du'c;fc lu'c;fng cacbon khi khii' BOD
khong phai ca'p tir ngoai vao khi cfo khii' No 3, tie't kiem du'c;1c 50% IU'c;fng oxy khi nitrat h6a
khii' NW4 do l<Ji di.mg du'<Jc lu'c;fng oxy phai Ia'y bd't di khi khu N0-3 va v~ cong trinh thi
khong phili lam ccic b~ li{ng trung gian xem sd d6 hinh (5-8).
Khi tinh toan dung tich cac vung Anoxic ciia bS d~ khii' N0-3 ap d1,mg cong thuc
(5-19).

V S -S NN03 v -NN01r
9 = - =0- - = . (5-26)
Q pX PN,x

84
Vung hie'u khf Aerobic
Ntt(tc thili vao
khil BOD va NH;
B~li1ng

~ = . Bun
tu4n hoan
Thie't bi lam tholing Xa c~n va bUn dtt
ci'p oxy . va khui'y tn)n

a) Vung anoxic khil No; thanh N 2 ~

Be' Aerotank h3n hl)p

I I I
Nttlic th;li I . I I
Vung anoxic Vung aerobic
1 1 Vung anoxic 1 Vung aerobic
divao I I I
I I I
I 2 I 3 I 4
I I I

Tu4n hoan ciln

Xa c~n va blln du'

b) Hinh 5-8. so ao cong trinh xil ly ket hc;ip khu BOD, NH; ,No;
a) Mlldng oxy h6a
b) B6 Aerotank dong chay deu ket hr;ip 4 giai do~n
Trong do:
X: N6ng di) bun ho<J.l linh ciia giai do"'n khii' BOD
PN2 : T6c di) khii' N0-3 linh bhng mg cho 1 mg bun ho"'t tinh trong m()t d.:1n vj thoi gian
a nhiet di) T "C.
PN2T =PN2 w"c x 1,09<T-2ll1 x ( 1 - DO) . (5-27)
. PN220"c: T6c d() khii' N0-3 i'1 nhiet d() 20''C =0,10 mg N0-3'mg bun ho~t tinh ngay
T: Nhi~t di) mtdc Lhai "C
DO : Ham ht<;rng oxy hoa tan trong b~ (mg/I)
Vf d"' 3 : Tinh dung tkh vung anoxic trong b~ Aerotank h6n h<;1p d~ khii' N0-3

85
 - E>fo vao N0-3 = 30 mg - 0,4 = 29,6 mg/I (Vf d\1 2)
- E>fo ra NO-:i = 2 mg/I
- Ndng d<) bUn hoi,t tfnh X = 2000 mg/I
- Nhic$t d<) tha'p nha't T = 12 C
Oxy hoa tan trong b~ DO= 0,15 mg/I
- PN 20c = 0,10 mg/mg ngay.
2

Gidi: To'c d<) khii' N0-3 (J 12C ap dl}ng cong thU'c (5-27)
2
PN 12c = 0,10 x 1,09 20> x (1- 0,15) = 0,043 ngay"
1
2 .,

9 V NOlv -N03, _ 29,6 - 2 =0,32 ngay=7,7 giC1.

=Q= pN X - O,Q43x2000
2

V.4.4. Khii' Photpho b~ng phu"dng phap sinh hQc

Vi khuin sii' dl}ng Photpho d~ t6ng h<'fp thanh te' bao va v~n chuy~r. niing lu'cjng, ke't
qua la tu 10 - 30% lu'cjng photpho du'c;lc khii' trong qua trlnh khii' BOD. K~1ii' Photpho du'cjc
thl,ic hi~n bhng each Iifng thanh c~n d~ loi,i bO cac te' bao chtla lu(fng photpho trong qua
trlnh sinh san va hoi, t d<)ng. Cd sCJ cua qua trlnh khii' photpho b~ ng vi sinh nhu' sau :
1. M9t s6 vi ~ufo c6 khii nang chli'a mt lu'c;lng di.I' photpho nhl.I' la polyphotphat
trong te' bao cua chUng.
2. M<)t s6 san phim Jen men ddn gian dl.l'c;lc sinh ra trong di~u kic$n ye'm khi nhu' Ia
axit beo bay hr1i... du\1c cac vi khuin d6ng h6a thanh cac san phim chU'a hen
trong te' bao d6ng thC1i vO'i vic$c giai ph6ng photpho ..

3. Trong di~u kic$n hie'u khf niing lu'cjng sinh ra do oxy h6a polyphotphat va cac san
phim khac chli'a trong te' bao tang len.

Trong thi.tc te' khi xii' ly photpho bhng phU'dng phap sinh hQC ap dl}ng quy trlnh ye'm
khi tie'p no'i vO'i quy trlnh hie'u khi.

- E>h tien trong di~u kic$n ye'm khi (anoxic) vi khuin tac d<)ng de'n cac axit Mo
bay hdi c6 san trong nu'O'c thiii d~ giiii ph6ng photpho.

- Tie'p de'n m6i trt!Cfng hie'u khi (oxic) vi khufo ha'p thl} photpho cao hdn mli'c blnh
thu'ong, photpho h1c nay khOug nhii"ng chi c~n cho vic$c t6ng hc;lp, duy trl te' bao va
v~n chuy~n niing lu'cjng ma con du'c;fc vi khuin chu'a them 1 lu'c;1ng du' vao trong te'
bao d~ sii' dl}ng o nhii"ng giai do~n hoi,t d<)ng tie'p sau.

Khi bie'n cac te' biio nay lien ke't vO'i nhau thanh bOng cij.n Mng xuo'ng day b~ lfog,
photpho chli'a trong cij.n du'yc thao ra ngoai du'a di xii' Iy rieng, hoij.c du'cjc dung li,i nhu' la

86
 ch!t len men d~ tac dl}ng vdi cac axid beo bay hdi lam tang hi~u qua qua trlnh khii'
photpho xem hlnh (5-9). Bi philn dng c6 dbng cbiy di!u

N!WcvlloQ Oiai do9n ylfm khf Giai don bil!u khf

Anaerobic Aerobic (Oxic)

Tu4n hoAn blln h't tfnh O.SQ

Xa ctn chlfa pholpho

.a)

Bi phan llng dbng cbiy di!u

N.WCvlloQ
A 0
A= Anaerobic O=Oxic

O.SQ
Tu4n holln ctn 0.3 - 0.4 Q

..;.-

Bict'ldtcllln I
Tu4n bolo O.i - 0.2 Q
0.1~.2Q

Viii

NU'Oc thita do c!o ciin

b)
Xi\ cn di khll phu1pho blog viii

Hinh 5-9. So do cac giai phap khu photpho

a) Xu ly c~n rieng
b) Xu ly c~n ~i tr;;im xu ly ket hQ'p tang cuong qua trinh fen men

87
 Trong tht.tc t~ xii' ly nu'dc thili do thj va mtdc thili cong nghi~p thl;l'c phfim, cong
nghi~p nh~ khi c'n khii' photpho thl ciing phai khii' ca cac h<Jp cha't chua nitd . va cac
h<Jp cha't hii'u cd chua cacbon, do do cac nhA, nghien cu va cac ky su' cong nghe da d~ xuflt
ra nhi~u mau thi~t ke' cho cac b~ phcln ung Mn h<1p khii' BOD, nitd , photp.ho.
Hlnh 5-1 O gidi thi~u sd d6 cong ngM ctia qua trlnh neu tren.

Q ru4n hoiln 1,i nltttc di nitrat Ma (lch6' NH;)

d& khll' N01 tlulnh N1 jf

2Q IQ
Vilng hil!u khl oxic
Q Vilng yl!m khl A klll?BOD, NII:
Vilng anoxic khll' NO; :
giiiph6ngP hlp lh\I phutpho
I
I
I
I

Tuln bolo biln h"'ll Unh

Xi ctn chll'a pholpho

I Q
Anaerobic I Anoxic I Aerobic I I
(olic)
Q I I I I
A I I 0 I A I 0
I.
I
I
I

Tu4n ho!n Mn hft\11 Unh

Xi ctn chlta phnll!ho

Hinh 5-10. So do cong ngh~ tr~m XU ly NH; ,PO~ ,BOD

Trong quan ly: theo doi ham lu'<;lng NH+4 , P0-4 , Pd~ co th~ di~u chinh lu'U lu'<jng tu'n
hoan thich h<;lp cho viec khit h~t cac cha't dinh du'CJng.

88
~"

CHUdNGVI

cA.c QUY TRINH xiJ LvNU'oc THAI BANG BE PHAN UNG

HIEU KHi (AEROTANK) VOi BUN HO~ T TINH LO LUNG

VI.I. M6 TA QUYTRINH

Quy trhih xii' Iy m.tdc thai bling bUn hoi,.t tinh du<;lc thlfc hien {J nude Anh tU' nam 1914,
va da du<;tc duy tri va phat tri~n de'n ngay nayvdi ph~m viap d\mg r()ng raid~ xii' ly nude
thili sinh ho~t va nuoc thai cong nghiep.
Nude thili sau khi qua b~ Hing d<;lt 1 c6 chtta c~c cha't hil'u cd hba tan va cac chKt Id
lii'ng di vao b~ phiin ttng hie'u khl (Aerotank). Khi d trong b~. cac cha't Id lii'ng dong vai tro
Ia cac h~t nhan d~ cho vi khuifo cu tru, sinh siin va phat trien d!n l~n thanh cac bong c~n
gQi Ia bun ho~t tinh. Bun hoi,.t tinh la cac bOng c~n c6 mau nAu s~m chtta cac cha't huu cd
ha'p th\l tU' nude thiii va la ndi cu tr6 d~ phat tri~n ctia vo s6 vi khuffn va vi sinh v~t s6ng
khac. Vi khuffn va cac vi sinh v~t s6ng d~ng cha't n~n (BOD) va cha't dinh duong (N, P) lam
thttc an d~ chuy~n h6a chUng thanh cac cha't trd khOng hoa tan va thanh cac te' bao mdi.
Qua trlnh chuy~n h6a thlfc hi~n theo ti'ing bl.toe ~e~ ke va n6i tie'p nhau. M()t vai lo~i vi
khuifo ta'n cong vao cac h<;lp cha't hfi'u cd c6 c!u true phttc t~p. sau khi chuy~n h6a thai ra
Cac h<Jp ch!t huu Cd CO ca'U true ddn gian hdn, m()t vai }o~i Vi khuin khac dung cac cha't nay
lam thttc an Va l~i thiii ra cac h<Jp cha't ddn gian hdn nfi'a, Va qua trlnh ctt tie'p tl}C cho de'n.
khi chKt thiii cu6i cung khOng th~ dung lam thli'c an cho b!t ctt lo~i vi sinh v~t nao nua.
S6 llt<;lng bUn ho~t tinh sinh ta trong thC1i gian htu l~i trong b~ Aerotank ctia h.t<;lng
nltOC thiii di VaO b~ khong du d~ lam gii\m nhanh cac ch!t hUU Cd, do d6 phiii sii' dl}ng l~i
bun ho~t tinh da Ufng xu6ng day be Ifog d<;tt 2 bAng each tu~n 110an bun ngli<;lc trd I~i dilu
b6Aerotank de duy trl nc3ng d() du cua vi khuin trong b~. Bun do' d day b~ Iifng dlt<;lc xa ra
khu xii' Iy bun..
Quy trlnh xii' ly nude thiii bling bUn ho~t tfnh Id lii'ng trong cac b~ phan ttng hie'u khi
gc3m cac cong do~n sau :
1. Khua'y trqn d~u m.tdc thiii dn xii' ly vdi bun hoi,.t tlnh trong th tich V cua bt
phan d'ng.
2. Lam thoang bbg khi nen hay khu!y tr('m b~ m~t h6n h<Jp nltQC thiii va bUn ho~t
tinh c6 trong b~ trong m()t thC1i gian du dai d~ I!y oxy ca'p cho qua trinh sinh h6a
xii y ra trong b~.
3.' Lam trong nuoc va tach Mn ho~t tinh ra khOi h6n h\fp bAng b~ Ifog d<;lt 2.

89
 4. Tu~n hoan llJ.i m()t ht<;lng lun ':'~n thle't tii' day b~ Ifog d<;lt 2 vao b~ Aerotank de
hoa tr()n vdi nu'dc thiii di .v~o.
5. Xa bun du' va xii' ly bun.

v1.2. c6NG THUC TiNH TOAN v AcAc cul TIEU THIET KE

VI.2.1. Khua'y trl}n him ho1,1ttlnh tufin hoan vcti mtctc thai cfin xit ly
Bu'dc thti' nha't cua qua trlnh xii' ly mtdc thai bhng bun ho1;tt tinh la cho cac cha't huu Cd
c6 trong nu'dc thai tie'p xuc vdi vi sinh co trong bun ho1;tt tinh bAng each khua'y tr()n nhanh
~uo ho1J.t tinh tu~n hoan l1J.i vdi nude thiii ngay o cii'a vao b~ Ae:rotank de llJ.O thanh Mn h<;fp
bu11 ho1J.t tinh.
Vl.2.2. Ti~p l1}c khua'y trc)n h6n hl/p him hol,lt tlnh va nude thai bling kh6ng khi
ho~c bling m'1y khua'y tr()q lam thoang h~ mijt

Bu'dc thti' 2 lhlfc hi~n 3 chll'c nang Cd ban sau:

a. Khua'y tr()n a~u bUn holJ.l tinh vdi mtdcthiii trong toan b() th~ tich V ciia be.
~ Giu cho bun ho1;tt tinh luon trong. tri.ing tharkr lii'ng.

c. Ca'p du lu'<;lng oxy dn thie't cho cac phiin tl'ng sinh h6a di~n ra trong bed~ dap
ung mtl'c d~ xii' ly yeu du.
Tinh toan xac djnh dung tich bti theo m()t trong cac cong thuc sau:
l. Xac djnh dung tich b~ theo ty. s6 kh6i ht<;fng cha't il~n va kh6i lU'<;fng biin holj.t tinh
Fl
/M.

V = _QSo
xF <m3) (6-1)
.M
2. Xac djnh dunp tich b~ theo t6c d() sli' dl,mg cha't n~n cua I gam bun ho1J.t tinh trong
mfit ddn vi thoi gian (do blin3 ngay ho~c gio):
Q(S., - .)) 3
V = (m) (62)
p(a- Z)

3. Xac dinh dung tich be theo tudi cua c;~n 0,. (thCli gian htu giu bun ho1J.t tinh
trong b~):

v= 9cQ(S 0 -S)Y
(6-3)
X(l + K<lec) (m3)

4. Xac djnh dung tich b~ theo ta i. lr<,>ng cha't nn tren m(>t ddn vi th~ t1ch cua be (kg
. BODs/m.3):

90
 V= QSO (6-4)
La
Trong cac c6ng thll'c tren:
Q: LU'U ht(.1ng mtck c'n xii' ly (m3/ngay).
S0 : Ham ht<.1ng BODs trong mtdc thai (mg/I).
X: N6ng d9 bun ho~t tinh (c~n huu cd bay hdi) (mg/I).

%:Ty I~ BODs c6 trong mtdc tbai va bun ho~t tinh (mg BODs/mg bun).
p : T6c d9 sii' d\mg cha't n~n ctia 1 gram bUn ho~t tlnh trong 1 ngay

(g BODs / l g bun ngay).

(F )E S -S
M. ;E= x 100
p=-- __..!!__
100 so
a: N6ng d9 bUn lhlfc trong b~ Aerotank (mg/l).
Z: E>9 tro ctia c~n. thU'(fng la 0,3 mg/mg.
0c: Tu6i ctia bun (ngay).

K.. : He s6 phan buy DQi bao (ngaY- 1).

Y : H sci sinh tntdng clfc d~i (mg bun ho~t tinh/mg BODs lieu thl}).
L.. : Tai tr9ng cac cha't hii'u cd se du'(.lc lam s~ch tren m9t ddn vi th~ tkh ctia b~ xii' ly
<Kg BOD 5/l m 3ngay).
Khi thie't ke', ne'u kMng co san cac chi tieu rut ra tii' mo hlnh Ch<JY thii', c6 th~ ch9n
theo bang 6- I.
Hiing 6~1 : Gia tri di~n hlnh ciia cac thOng s6 thilt klbl Aerotank
PIM T'ai tr(>ng BQD5 iren N6ngdQ bun v ex= f?r
Lol_li va ch(tc ming
Oc ngay (g BOD~/g nl9t dc1n vi~ tich hoi.t t tinh Id 0= ....!..., Q
h~ Aerotank bun hol.lt (l_ukgBOD5 lttng trong be. . Q ty 1e tulln
tinh) /m3nglly) X (mg/I) (gill) hoan
,___
B~ c6 dong ch1y 3- 15 0,2- 0,6 0,32-0,64 1000- 3000 4-8 0,25 - 0;75
d~u (Plug AcrotankJ
,.
Tr9n l10an chinh 0,75-15 0,2 - 1,0 0,80- 1,90 800- 4000 3- 5 0,25 - 1,0
~ -
N1,1p mt(lc thai vao 3- 15 0,2- 0,5 0,64- 0,96 1500- 3500 3-5 0,25 -0,75
~ theo ca'p

Khlt BOD kct h<Jp 8- 20 0,1 -0,2 0,08- 0,32 1500- 3000 6- 15 0,50- J,50
Nitrat l16a (0.02-0,15)

91
 F/M Tai lr9ng BODs iren
m{ltddn vj ~ tich
N6ngd0 bun
hoi.it tfnh Id 0=-
v a= Qr
Q
Loi.ti va chltc niing (gBOD5/g
0cngay Q
b~ Aerotank bunhoi.it (L.kgBODs lung trong b~ ty I~ tu4n
tfnh) /m3ngay) X (mg/I) (gi~) hoan

Nitrat h6a bling b~ 15-100 0,05-0,2 0,048 - 0, 140 1500-3000 3-6 0,50-2,0
rieng bi~t (0,04-0 5)
Cho mt1k thlii tie'p 5- 15 0,2- 0,6 0,95 - 1,20 1000- 3000 0,5 -1 0,5 - 1,5
xuc v~i bun hoi.it Um thoang 6n djnh bun 4000-9000 3-6
tfnh dii dttc;1c lam
thoang dEn 6n djnh

Um thoang keo dai 20-40 0,04- 0,1 0,08-0,24 2000-4000 18 - 36 0,5 - 1,5
Mttdng oxy h6a 15- 30 0,04- 0,1 0,08- 0,24 2000-4000 8- 36 0,5- 1,5
Xu ly theo me ke' 10-30 0,04- 0,1 0,08- 0,24 2000- 5000 12 - 50
tie'p nhau
Um thoang keo dai 12 - 25 0,04-0,08 0,08-0,24 2000- 5000 211-40
theo me ke' tie'p
nhau

VI.2.3. Lam trong mtoc va tach bun.hoJ,tt tinh ra khOi hiin hf/p bhng bE ling df/t 2
Chti'c nang cua bS liCng d<;ft 2 la tach biin hol,lt tinh cha't hl?u cd, ch(t rtrn Id lii'ng ra
khoi Mn h(fp lam cho nu'd'c du d() trong d~ xii ra ngu6n tie'p nMn, d6ng thCli co d~c bun C1
day b~ de'n n6ng d() mong muO'n dS tufo hoan m()t phh li,ti b~ Aerotank. Bun du' hang ngay
dttc;Jc xii ra ngoai theo dttClng trich ra tii' dong tu!n hoan. E>ay la bttdc ra't quan tr9ng trong
day chuy~n xii' Iy, vi~c tinh toan, ca'u tl,lo va v~n hanh be Ifog d<;tt 2 se dtt~c lam ro (J m()t
chttdng rieng.

VI.2.4. Tufin hoan IJJ,i bun ho~t tinh

Ml}c dich ctia vi~c tu!n hoan 11),i bun Ia dS duy trl du n611g <19 bun hol,lt tinh Id Iii'ng
trong b~ Aerotank dap ti'ng vd; yeu c!u xi~ Iy da d~t ra.

May bdm bun hol,lt tinh thttClng thie't ke' voi khoang dao d()ng lttu ltt<;fng du ldn tii'
30% dln 100% lt.tu hi'<Jng nuac xii' ly dS khtrc phl}c cac trli'CJng h<;1p khi b~ H{ng lam vi~c
khOng tO't n6ng de) bun C1 day b~ tha'p hdn tinh toan ho~c IQli htu lu'<Jng nu'oc di vao xii' ly dao
d()ng cao hdn blnh thu'C1ng.

Xac djnh lttu lu'<Jng tu!n hoan theo phttdng trlnh can bhng kho'i lu'<;fng bun hoC;tt tinh di
vao va ra khoi b~.

QvXo + Q1 X1 = {Qv + Q1) X

Trong thlfc te' n6ng d() bun hoiJ.t tinh. trong nttoc thai di vao bS X 0 Ia khong dang
k~. ta c6 :

92
~~~

Q1 X(mg/l)
a= (6-5)
Qv ~ X 1 mg I I - Xmg I I
Trong d6:
a : Ty I~ tuiin hoan
Qv: LU'u h.t<;lng mtoc thai di vao cong trlnh xtl' ly (m3/h)
Q1 : Luu llf<;Jng h6n h<;Jp bun tuiin hoan l;;ti (m 3/h)
X: Ndng d9 bUn ho<,tt tinh muo'n duy trl trong b Aerotank (mg/I)
X1 : Ndng d9 bun ho<,tt tinh trong h6n h<;lp tuiin hoan hay n6ng d() bun ho<,tt tinh sau
khi Iilng a day b lilng d<;lt 2 (mg/I)
S6 born tuiin hoan ci,in b6 tri du d~ c6 th6 v~n hanh voi IU'u IU'<;lng tuiin hoan tu
0,701de'n 2.001
VI.2.5. Xa bun dti hang ngay vao cac cong trlnh xii' ly bun
Lti<;lng bun dU' phai xa lien t1;1c d duy trl n6ng di) hun ho<,tl tinh Xtrong b~ Acrotank
theo tinh toan.
Ltt<;lng hun dtt c6 th xa tnfc tie'p tiY b Aerotank hm)c tiY dtiong tufin hoan l<,ti vao
thie't bj co d~c b1111.
Luu ltt<;Jng bun xa vao cac cong trlnh xii' ly bun co thE nH ra tu phuong trlnh can biing
kho'i ltt<;Jng bun d6 diim baa
thoi gian lttu bUn trong h~ Oc (tu6i cua bun):

8 = v.x n1t ra :
c Qxa Xi + Q,.,X,a

VX -QrnXrn8c
Q,. = xe
l c
(6-6)

Trong d6:
Qx.i : Dung djch biin xii ra (m 3/ngay)
V: Th~ tich h0 Acrotank (m 3)
X1 : N6ng de) bun ho<,tt tinh trong dung djch tukn hoan (cCing la n6ng d9 bun ho<,lt tinh
trong dung dich bun xa ra ngoai) (mg/I)
X : N6ng d() bun hoar tfnh trong b~ Acrotank (mg/I)
Xra : N6n~ d() bun ho!:lt Linh trong nll'oc ra khOi b~ lfot, (mg/I)

93
 3
Qra: LU'U ht<;lng mtdc da xii' ly di ra khOi b~ lifng ~m /ngay)
ec: ThCfi gian 11.l'U bun trong cong trlnh (ngay)

VI.2.6. Lu"ctng bun tQ.o ra hang ngay

Khi thie't ke' va trong qua trlnh quiin ly phiii xac dinh du'<;lc lu'<;lng bun siin ra hang
ngay d~ tinh toan va v~n hanh cac cong trlnh xii' ly bun. Lu'<;lng bun siin ra ph\l thu(>c vao
d~c tinh ciia nu'd'c thiii, vao tu6i ciia Mn ec va vao M se> phan huy n9i bao ~.

He so tinh ht<;lng blln san ra tU' vic$c khd' BOD :

y
Yb=
1+K.i0c
Ngoai ra con phiii tinh de'n cac cha't ld lti'ng VO cd va cac cha't ld lung hti'u Cd khong bi
oxy h6a cho nen cac nha khoa h9c My Graw (1992), Artan (1994) va Burton (1991) da can
cii' vao cac Cong trlnh ho~t dQng thlfc te' d~ t6ng ke't va dll'a ra h~ sf) tinh lu'c;fng bun San
ra .
theo ndng d(> COD ctia nu'd'c thiii.sinh ho~t la'y theo bang 6-2.
Gbun = K.(COD) ; COD (kg/ngay)

Bang 6-2: He s6 sinh bun tinh theo COD

H~ s6K
Quy trlnh xii' ly ThC1i gian 11.l'U bun
ec ngaj' Da qua b~ lifng KhOng c6 M llf ng
d<Jt l d<Jt I
B~ Aerotank tiii tr9ng cao 0,7- 2 0,5 - 0,8 0,6- 0,9
B~ Aerotank blnh thu'C1ng 3-8 0,4- 0,6 0,5 - 0,8
B~ Aerotank tiii tr9ng tha'p > 15 0,3 - 0,5 0,5 - 0,7

Theo tieu chuin thie't ke' ctia Nga va tieu chufo nganh Vic$t Nam, t6ng lu'<Jng bun siin
ra tinh theo cong thii'c :
Gbun =0,8 (SS) + 0,3 (BODs) (6-7)
Khi lam tholing keo dai Gbun = 0,7(SS) + 0,3 BODs.
Trongd6:
SS : Ham lu'<Jng c~n ld lti'ng c6 trong nu'oc thai (Kg/ngay)
BODs : Ham lu'<;lng BOD5 tfnh theo (Kg/ngay)
Tu'dng U'ng vdi dQ tro cua c~n Z =0,3.
Khi tinh toan thie't ke', nen so sanh gia tri tlnh theo cong thii'c (6-7) va cac gia tri trong
bang 6-2 d~ ch9n cho thkh h<Jp.

94
 VI.2.7. Chi s6 th@ tich va chi slf mt d(i ciia bun.
La chi tiP.u .1~ danh gia kh8. nang ting cua bun ho1J.t linh trong hi Ifog d<;ft 2 va la chi
tieu phiin anh d~c tinh va cha't h.t<;fng cua bun. Chi s6 thi tich bun (Ky hieu bbg chir SVI)
Ia thi tich do 1 gram bun kho choan ch3 tinh blng ml sau khi d~ dung dich bun Ifog tinh 30
}<.
~-
phUt trong 6ng Iii ng hlnh trl} kMc dQ dung tich 1000 ml. Di xac dinh chi s6 th~ tfch ciia bun,
Ia"y 1 lit dung dich bUn Cl d!u ra cua b~ Aerotank d6 Ifog 30 phUt trong 6ng Ifog thtly tinh
hlnh trl} c6 khic dQ. Quan sat va dfoh dlu m~t phiin chia giira bun va ldp mtdc {J tren d6
tinh ra th6 tich bun choan chfi blog ml, ddng thC1i vdi Ily mh ting, Ily luOn mh d~ xac
dinh ndng dQ bun ho~t tinh trong dung dich tinh theo mg/I r6i xac djnh chi s6 th~ tich bun
theo cong thtl'c sau :
Th6 tich bun da Iifng sau 30 phUt (ml/I). 1000 ml
SVI=~~~~~~~~~~~~~~~

N6ng d{> bUn lo lii'ng trong dung djch (mg/I) gram

.~ ThOng thu'C1ng, Cl cac nha may xii'.ly nu'dc thai blog bun ho1J.t tinh, chi s6 th6 tich bun
dao d()ng til' 50 de'n 150. Bun co chi s6 th~ tich cang nhO Ifog cang nhanh va cang dl)c. Chi
s6 m~t d() cua bun SDI la s6 nghich dao ciia chi s6 th~ tich:
Ndng dO bun lo lii'ng (%)
SDI= x 1000
Th6 tich biin choan cM sau 30 pht1t Ifog (%)
SDI thu'Ctng dao d{>ng til' 1 - 2,5

Vl-3. xAc DINH HE s6 s(J DUNG THE TfCH CUA cAc LOAI BE AEROTANK THEO
v
QUY TRINH !N HANH vA E>Ac TfNH cu A THIET LAM THOANG Bi
meu qua lam SIJ.Ch cua b6 Aerotank ph\l thu()c vao: d~c tinh thiiy l\(c cua bi hay con
g9i la he s6 sii' d\mg th~ tich ctia b~. phu'dng pbap DIJ.P chlt n~n vao b~ va thu h3n h<;1p bun
hOIJ.t tinh ra khoi b~, ki~U dang Va d~c tntng cua cac thie't bt lam thoang, th<'1i gian lam
thoang, nen khi thie't ke' phiii k~ de'n cac anh hu'dng tren d~ chQn ki~u dang va kich thU'O'c
b~ cho phii h<;fp vO'i yeu ch xii' ly dijt ra.
>''.

( ..
E>Ac TiNH THUY LVc CUA BE :
Trong thl.fc te' xii' ly nu'dc thai, khi thie't
ke' bi Aerotank thU'C1ng chQn ki~u b6 d6 c6
che' d(> dong chay sau:
- -----
Ii ' ~.
----- -
--- L .

('
:..:;_, VI.3.1. Bi Aerotank lam vi~c theo ---------------- -

'
Co: tii'ng me
~--~

F-
i". Cho mtdc vao d!y b~ trong thCli gian t 1 Hinh 6-1
thl ngii'ng 11J,i. Khua'y trn trong thoi gian t 2
~'
l-.
Ngii'ng khua'y d~ iifng trong thCti gian t3 sau d6 thao nu'dc ra 4.
c.
.:~
>
95
~/
L

j}:.
 Trong thoi gian t2 , ne'u cttong d() khua'y du ldn (khua'y tr()n hoan chinh) dung tich b~
du'QC sii' d1,mg hoan toan, tuc SU' di,mg ca 100% th~ tich b~. Do'i voi giai do~n !fog t3 : vl ndng
d(> bii.n du'QC phan b6 du trong toan b9 th<i tich khi khua'y tr9n va Hing la lfog tinh, l\(c
a
tr9ng tru'ong v 1i ltjc can tac d(>ng len h~ cij.n m9i diem trong b~ la nhu' nhau, nen M so' SU
t

dt.mr, dung tich khi !fog la 100%.

VI.3.2. Beg Aerotank lam vif;c lien tl}c

Du'<Jc khua'y tn?n !wan chinh bli:ng thie't bj lam thofog be mij.t hay bli:ng dan 6ng
Sl,IC gi6.
- B~ c6 th~ tich V.
- Lu'u lu'c;lng nu'oc vao
=Q (m 3/h).

'
= lu'<;fng nu-OC ra

- Thai gian lu'U nu'oc trong b~ theo ly

v
----;l;--- -
thuyet t., = Q .

D~ danh gia muc d() sii' di,mg th~ tich

ciia b~ phai tie'n hanh thi nghic$m do ndng d9 Hinh 6-2
cac phan tii' cha't chi Lhj di ra khoi b~ theo
thc'fi ,gian.

co

v t
. to =a
Hinh 6-3. Nong dQ chat chi th! t~i cl/a ra cua be
(a) - Di~n trch bi~u di~n t6ng khoi lllc;tng cac phan tu di ra khoi b~
sdm hdn thOi gian ll/u nudely thuy6t t 0
(b) - Di~n trch bi~u di~n t6ng khoi lllc;tng cac phan tll o l~i trong b~ lau hdn t 0

96
 Thi nghiem tie'n hanh nhtt sau : d6 mtdc vao d~y bi, va cho x gram cha't chi thi vao b~
(Cha't chi thi thttC1ng la cha't trd khong gay phan U'ng h6a hQc, la cha't co m~u ho~c Mn trd).
x
Khua'y tr(>n d~u. h1c nay n6ng d() cha't chl thi trong b~ lac.. = V (mg/I). Md van cho mtck
lien ll;IC chay vao b~ vdi lttu lu'<;lng Q (m3/pht1l) va rut nu'dc ra khoi b~ lien t1.1c vdi lttu ht(lng
Q (m 3/phtit), sau m()t khoang thC1i gian At i::: 5 - 10 phut la'y mlu od~u rad~ do n6ng d() cha't
chi thj. Ung vdi thC1i di~m t ~ 0 ta c6 C = C0
t1 =At co c = c,; ti= i. At ; c =Ci
Tii' phu'dng trlnh can bhng kho'i ltt<;lng trong b~ khua'y tr()n hoan chinh rut ra du'<;lc:
-liQ _.i
C.I =C 0
e v =C 0
e .. (6-8)

Du'C1ng cong bi~u di~i1 n6ng d() Ci theo thC1i gian t; tren tr1,1c tQa d(> vuong g6c C va t
c6 d1,rng nhli hlnh 6-3.
VI.3.3. Bi Aerotank co cac ngiin tr{)n hoan chinh d~t n6i tit1> thanh day n b~

Q
l---1-~-:;I;
---:;I; I
1_--1--~L--~---
1_--1---:;I; :;I; L__
:;I;
I I I
a
C0 I 1 . 1 . 1 1 Cn
V .1 V I \/ I V I \/
- -J..- -'-..L -J..- ~ ..L
n c1 1 n c., 1 n Ct 1 n c n-1 1 n C.

Hinh 6-4

Thi nghim tie'n hanh nhu' situ :

Cho nu'dc lien ll.IC vao h~ vdi lttu lu'(lng Q (m3/phl'il), trong ml'dc di vao da pha san
cha't chi thj vdi n6ng ell) C11 Be! chda d~y mtO'c vdi th~ lich V. ThC1i gian htu nu'oc ly thuyC"t
v
t,, = Q . Do n6ng d() cha't chi thi d d~ u ra C 0 theo thC1i gian t;.

V1C't phlidng trlnh. can b~ng kho'i htc:Jng cho 111~ n h~ tr{)n hoan chinh n6i tic'p
nhau nit ra :

C = -C.,
-11 c e)i-1 e-(11OJ (6-9)
I (i -1)! . .
Trong d6:
C., : N6ng d(> cha't chi thj d d~u vao
C;: N6ng ell) cha't chi thj o d~u ra t~i thC1i di~m l;
97
 t. v
e= _!_ voi t .. =Q ; ti =i . Llt
t ..
.
n : S6 be tr()n n6i tie'p trong he$.

Co

cimax

0
t10 tmode tmean tgo t
Hinh 6-5. Nang dQ chat chl thj a dau ra cua day b~ trqn noi tiep.
t10 tgo : ThOi gian d6 cha 10%, 90% khoi hlc;1ng chat chi thi di qua b6
tmode : ThOi gian chi thoi di6m do dltc;1C nong dq chat chi thj Clmax
tmean : Thai gian chi thoi di6m di qua trQng tam cua bi~u do

Nam 1932 Morill khi nghicn cuu danh gia hi~u qua stt di,mg the tich cua cac b6 18:ng
da dtta ra cong thuc tinh hieu qua su d1,111g th6 tfch MDI (Morill Dispersion Index - chi s6
Morill).
. p
Hii;u qua sti' di,mg th~ tich MDI%= _!!!_xIOO
P90

P 90 va Pw: Gia tri thC1i gian ung voi 90% va 10% kho'i ht<;tng cha't chi th! di qua b~ Ia'y
lit bi~u d6 bieu di~n quan he$ li va t6ng kho'i ht<;Jng tich liiy theo thC1i gian ctia cba't chi thi
Pi = :Lilt.Ci tren tQtt d<) Logarit .

Vi du : Tie'n hanh thi nghic$m d~ danh gia hic$u qua stt d~ng the tich cua be I8:ng
ngang, cho cha't chi thi vao mang phan pho'i d ditu be, voi n6ng d<) Co trong thC:ri gian T =
v
Q do n6ng d9 cha't chi thi d mang thti ditu ra cua be, thf nghiem dtt<;tc l~p l~i nhi~u Ifo d~

c6 so' do 6n dinh.

98
f

S6 li~u thu dticjc nhtt sau :

ThC1i gian la'y mfo N6ng di) cha't chi thi a Kh6i lttcjng tich lily thco _lhC1i
ti = i x At (phut) d~u ra (%) o
gian d~u ra Pi= ~~t.Ci (%)

0 0,00 0,00
IO 0,00 0,00
20 0,10 0,10
30 2,30 2,40
40 14,50 16,90
50 25,50 42,40
i
!
60 24,00 66,40
70 16,20 82,60
80 9,50 92,10
90 4,20 96,30
100 2,00 98,30
110 1,00 99,30
120 0,30 99,60
130 0,20 99.~0

140 0,10 99,90

150 0.10 100,00

Vung nl/dc chat

Hinh 6-6

99
 1000r-~~~~~~~~~--~~~~-.

g
.c
.s
c
~100
iO
.c
I-

30

~01 .1 1 5 10 20 30 50 70 80 90 95 99 99.9 99.99

N6n9 d9 trch my P =l:.t1. t x c1
Hlnh 6-7

1. E>u'a s6 Ii~u tu bang lcn t9a d() Logarit.

2. Tu bi~u d6 tra du'<Jc t e Pio ::: 36 ; t E p\XI =80
36
3. H s6 sti' d1,mg the tich: MOI = -. ><100 =45%
80
H s6 sti' d1,111g the tich tha'p vl ca'u lfJO mang phan ph6i nu'O'c vao va thu nu'oc ra chu'a
h<;fp ly, trong b~ t~o ra vung mioc che"t. .
VI.3.4. B@ Aerotank hay b@ Iling ngang co dong chay d~u
Trong th\fc te'' cac cong trlnh ca'p thoat mtd'c khOng th~ t~o ra du'c!c bi c6 dong chay
d~u ly lu'dng Ci= Cu ; li = lo. Vl v~n t6c nu'dc chiiy Cl 2 b~n ,tbanh beg nhO hdn CJ giua b~. phiin
b6 v~n t6c lheo chi~u sau bli khong d~u. cac philn tti' mtdc luon b! xao lr()n. Hi~u qua sii'
d\mg the lich cua be co dong ch<iy d~u tlJ'<1ng tl! hi~u qua cua M khua'y trc?n hoan chinh
ghep n6i tie'p nhau tbanh day vdi n ~ 5. Qua phfin tich thiiy l\fc tha'y ro : b~ lam vi~c gian
do~n theo tung me c6 h~ s6 sli' d1;111g th~ tich cao nha't r6i de'n b~ c6 dong chiiy d~u va b~ c6
cac ngan tr()n n6i tie'p nhau.

100
F':

II~
~ !~11Cl.ti Q
c~~
Q

--
t
co

0
t1o to =
I

6 tgo t;
Hinh 6-8. Nang dQ chat chi thj a dau ra cua be c6 dong chay aeu
VI.4. PHAN LOAI BE AEROTANK THEO Sd BO vAN HANH
VI.4.1. Bi Aerotank truy~n tho'ng
Sd d6 v~n hanh cua b~ Aerotank truy6n thfing xcm h'inh 6-9.

Nlloc thai
vao B~ aerotank
----
Xa ra
nguon tie'p nh~n

Tuan hoan bun ho~t tfnh

xa bun tlJdi E>ong ho do. luu lll<;ing

Xa bun ho~t tinh theta

Hinh 6-9. Sd do lam vi(3c cua be aerotank truyen thOng.
Nuoc thai sau bd lfog d<,H 1 dll'l,1c tr(>n ct0u vc3i bun ho::it Linh tufin l10a11 l~ ngay ct~u b0
Acrotank. B6i voi nu'oc thai sinh hm.tl c6 mtl'c c1() nhi~m hftn trung blnh, ltfu lu'cJng tuitn l10an
thu'ong tu 20% - 30% htu h.tcjng mfoc thai di vao. Dung Lich b6 du'cjc LhiC't kc' voi thoi gian
lu'u nu'oc d6 Ia m thoang trong b6 tu 6 dC'n 8 gio khi dung h9 thO'ng s~1 c gic> va Lu 9 ctC'n 12 gio
khi dung thiC't bi khua'y cd khi lam thoang b& 111~ L
LU<Jng gi6 ca'p vao tu 55 m3/1kg BOD 5 dc'n 65 m3/I kg BOD 5 dn khii'. Chi so' th6 tkh
bun SVI Lhu'ong dao d()ng Lu 50 -150 ml/g, tu6i ctia bu1i thu'ong Lit 3 cte'n 15 ngay. N6ng de)
BOD dfiu vao thll'ong < 400 mg/1, hi9u qm'l lam sc.ich Lu 80 - 95%. Hi(:u qua xtf ly ciia bE ph~t

101
thu<)c m~nh vao sJ! dao d<)ng htu lt.i<;1ng va n6ng di) cac cha't d<)c (kim lo~i n~ng) do nt.idc
thili cong nghiep chu'a xu ly xii vao.
VI.4.2. B@ Aerotank vcti sd d6 "'P mtctc thai vao theo blj.c

86 aerotank

xa ra
nguon tl~p nh~n

Bun ho(lt trnh

xa bl.In tlldi Xa bl.In ho(lt trnh

86 aerotank

Nude thal I
I
Xa ra
I nguon ti~p nh~,,
I
I

Tuan hoan bun ho~t trnh

xa. bl.In tudl Xa. bl.In ho~t tfnh

Hinh 6-10. So dO lam vi~c cua b~ aerotank ni:;tp theo b~c

a
Ntidc tu b6 Iilng d<;1t 1 di vao b6 Aerotank m(H s6 di6m d<;>c theo 50 - 65% chi~u dai
tinh tu d~u b6 con bun tufo hoan thl di vao d~u b~. N~p theo b~c c6 tac dt,mg lam can bhng
tai tr<;>ng BOD theo th~ tich b~ va lam giilm di) thie'u h1;1t oxy d dfo b~ va ht<;1ng Oxy
dn thie't dti<;1c trai d~u theo d<;>c b lam cho hieu sua't sii' di,mg Oxy tang len, hieu qua
xu ly d~t cao hdn.

VI.4.3. B~ Aerotank c6 h~ thO'ng c!p khi giam dd.n theo chi~u dong chay
Sd d6 nay ap dt,mg khi tha'y ding d dh vao cua b6 ch ht<;1ng C)xy ldn hdn do d6 ph~i
ca'p khong khi nhi~u hdn a d~u vao va giam dfo a cac o tie'p sau M dap ung cliong d() tieu
th\l khong d~u oxy trong toan b6.
. . Vu di6m cua sd d6 nay la :
- Giam dttc;Jc ltt<;1ng khong khi dp vao tU-c giam cong sua't ciia ma)'. nen khi.
- KhOng c6 hi~n lU'c;fng lam thoang qua mU-c lam ngan can Slf sinh trlidng ciia vi
khuln khii' cac h<Jp cha't chua nitd , (khu Nitrat ).

102
Ii'("'.''

VI.4.4. B~ Aerotank tai trQng cao

Ap d\lng khi yeu c!u x\t ly d~ nlid'c d~u ra c6 ch(t llic,1ng lol;li C hoi!,c du'di lo;.i.i B.
Nttd'c da qua b~ IAng dc,1t 1 ho~c chi qua lttd'i ch!n rac, sau d6 tr()n d~u v(1i 10% de'n 20%
bun tu'n hoan, di vao b6 Aerotank d~ lam thoang trong khoang thoi gian tU' l de'n 3 gio.
N6ng d() bun ho;.i.t tlnh trong b6 X ~ 1000 mg/I. Bling each di~u chinh llic,1ng khi ca'p vao va
htc,1ng bun ho~t tinh tu~n hoan, c6 the$ thu dlt<Jc hi~u qua xti' ly d~t lo~i c va gin lo;.i.i 8.
Lttc,1ng BOD khii' dli<Jc tU' 60 de'n 65%.
VI.4.5. Be' Aerotank co ngan tilp xuc vcti bun ho~t tinh da dn djnh (Contact
Stabilitation)

xa bun ttJdi B& aerotank Xa bUn ho~t trnh tht:ra

Ngan tai sinh

bun ho~t trnh

Nude thai Xara

Ngan ti~p xuc
nguon tl~p nh~n

Hlnh 6-11. Sd do lam vi~c cua b~ aerotank c6 ngan tiep xuc

Nlid'c .tir b6 Ifog d<Jt 1 dtt<Jc tr()n d~u v(1i bun ho1;it tinh da du'<Jc tai sinh (bun da du'(1c
xii' ly de'n 6n dinh trong ngan tai sinh) di vao ngan tie'p xuc ctia b~. d ngan tie'p xuc bUn ha'p
ph\l va h(p th\l philn 1(1n cac ch(t keo ld lii'ng va ch(t bin hOa tan c6 trong mt(1c thii vdi
thC1i gian ra't ngfo khoang 0,5 - 1 giC1 r6i chiiy sang b~ lfog dc,1t 2. Bun H{ng d day b6 lifng
d<Jt 2 du'<Jc bdm tuiln hoan 11;ii b6 tai sinh. d be! tai sinh, bUn du'<Jc lam thoang trong thoi gian
tU' 3 de'n 6 gio d~ oxy h6a he't cac ch(t hii'u cd dii ha'p th1,1, bun sau khi tai sinh trd thanh 6n
dinh. Bun du' du'<Jc xa ra ngoai tntdc ngan tai sinh. Vu dicgm ctia Sd d6 nay la be Aerotank co
dung tich nho, chiu du'(1c s\i dao d()ng ctia lu'u lWng va cha't lu'c,1ng mtd'c thai.

25' s
Thoi gian lam thoang (J ngan tie'p xuc : t 1= +s
a,
lg-"
S
(6-10)

Thoi gian lam thoang (J ngan tai sinh bun : t2 = t,, - t1 (6-11)

S -S0
(6-12)
t .. = aah(l-Z)p.

a= a, (6-13)
ah -a,

103
 Ky hi~u trong cac cong thU'c tu (6-10) de'n (6-13) nhu' sau:
S va S0 : N6ng d(> BOD 5 trong nu'oc thili dfo ra va dfiu vao b~.
a,: T6ng n6ng d(> bun trong ngan lam thoang tic'p xuc.
ah : T6ng n6ng d(> bun trong ngan tai sinh bun.
a : Ht; s6 tufin hoan bun bhng q/Q.

q: Lu'u h.t<;1ng tuiln hoan.

Q: Lu'u lu'<;1ng nu'oc thiii di vao b.
Z: D9 tro ciia ci.in thu'ong Hi'y bhng 0,3
p: To'c d() oxy h6a cua 1 gram bun ho~ttfnh (mg BOD 5/gr bun gio)
Ch911 theo b~lng U'ng voi n6ng d(> BOD 5 dfiu vao hoi_ic ung voi ty so' F/M._Thu'ong chqn
n6ng d9 bun tuiin hoan a 11 =4 - 6 g/l, n6ng d() bun trong h~ tic'p xuc a,= 1,5 dC'n 2 gr/l.
The tich ngan Jam thoang tiC'p xuc: W1 =t1( Q + q) (6-14)

Th tkh nga n ta i sinh bun \V,2 =l2q

3
"-Tai tr9ng trcn d(1n vi the Lich thco BOD 5 cho cii 2 ngan L,.= 450 gram/l m ngi1y
- Luqng kh6ng khi dp vao:
+ B~ sau 3,7 m la 170 m3/ I kg BOD
+ B~ s<lu 4,6 m la 140 m3/lkg BOD
' ~

VI.4.6. B~ lam thoang keo dai

Llloi chdn rac

86 aerotank xa. ra
lam thoang keo dai
nguon tlep nh~n
20 - 30 gia
lllu nude trong bi$
Tuan hoan bun tmat tinh

E>inh ky xa bun ho~t tfnh theta

_Hinh 6-12. Sd do lam vi~c cua b~ aerotank lam thoang keo dai
B~ lam thming keo dai du'(lc thic"t kc" vdi tiii trqng thffp, ty s6 F/M thap thoi gian lam
thoang Jdn tu 20 - 30 gio d0 he; vi sinh trong b6 lam vit;c (~ giai do~rn ho hap nc)i bao. B~ chi
tip d\lng ch<> cac nhi1 1mly Xti ly lllilk thiii co cong sual nhO lu1n 3500 m~/ngay. Trong sc1 d6
xii' Iy kh6ng xay b0 !ling dqt I, nude chi dn qua luoi cMn di thing vao b~. Toan b() ci_in

104
rr>-'
{!,_.

: Hing i'1 b~ lfog dcjt 2 du'cjc tuffn hoan l~i b~ Aerotank, bun du' djnh ky xa ra ngoai, bun du' la
bun da 6n djnh khong dn cong do~n xii' ly 6n djnh bun ma xa thhg vao san phdi bun ho~c
vao thie't bi lam khO biin.
3
- Tai tt9ng tinh theo BODs tren m()t ddn vi thi tich bi La= 240 gram./m ngay
- Lu'cjng khong khi ca'p vao :
+ B~ sau 1,8 m dn 280 m3/ I kg BOD5
+ B~ sau 2,7 m la 187 m3/lkgBOD 5
- Khi lam thoang bling thie't bi khua'y cd khi b~ mi}.t dn khong it hdn 2 kg 0 2/l Kg
BODs.
VI.4.7. B~ Aerotank khuft'y tr()n hoan chinh

May khuay be m~t

@I@
Xa ra
nguon tiep nh~n
11

Tuan hoan bUn

xa bun tttdi
Xa bun ho~t trnh theta
Hinh 6-13. Sd do lam vi~c cua b~ aerotank khuay trc;>n hoan chTnh
Trong bi Aerotank khua'y tr9n hoan chinh, nu'(fc thili, bun ho~t tinh, oxy hoa Lan du'cjc
khua'y tr9n d~u tuc thoi sao cho n&ng d() cac cha't du'cjc phfin b6 d~u (J m9i ph~n tii' trong b6.
Vu di~m chinh ciia sd d& lam vi~c theo nguyen tfr khua'y tr()n hoan chlnh la : pha
loiing ngay tU-c ~hiic 116ngct9 ctia cac cha't d9c h~i (kim lo~i ni}.ng) trong Loan th6 lich b6,
khong xay ra hi~n tu'cjng qua tai qic b()~{'j ba't ell' phh nao ctia b~. ~lp d1,10g thich hcjp cho
lo~i nu'dc thili c6 chi s6 th~ tich bun cao, ci}.n kh6 Hing.

VI.5. LU'<)NG OXY CAN THIET

Theo ly thuyC"t, lu'cjng oxy dn thic't cho qua trlnh xii' ly nu'dc tba i bhng sinh h9c
g&m htcjng Oxy dn d~ lam s~ch BOD, oxy h6a amoni NH+4 tlianh N03-, khti' N0 3-.

Q(S 0 -S) 4,57Q(N 0 -N) ,

OC 0 = lOOOf -1,42Px + lOOO (kg 0 2/ngay) (6-15)

105
 OC.. : Lu'<;fng oxy c'n thie't theo di~u kien tieu chuin cua phan ung d 20"C.
Q: Luu lu'<;1ng nu'oc thai cfo xii' ly -(m3/ngay).
3
S., : N6ng de) BOD5 d'u vao (g/m ).

S: N6ng dQ BODs d'u ra (glm\

, l/ l/ - . BOD 5
f: He so chuyen doi tu BODs sang COD hay BOD20 ; f = - -

thu'CJng f = 0,45 - 0,68.

Ph'n te'bao du' xa ra ngoai theo biin du'= YbQ(S.,-S).10- (kg/ngay).
1
PA:
1,42 : He s6 chuyen d6i tit te' bao sang COD.
N.,: T3ng ham ht<;1ng Nitd d'u vao (TKN) (g/m3).
N: TcSng ham lu'<;lng Nitd d'u ra (glm3).
4. 57 : He s6 su di.mg oxy khi oxy h6a NH4+ thanh N03-.
L~<;lng Oxy c!n thie't trong dieu kien thl.(c te':

OC
I
=OC 0
( Cs:io
~CSh - Cd
]--- l .!
1,024 (T-:!O) a.
(6-16)

Trong d6:
13: He s6 dieu chinh 11.tc cang be m~t theo ham hi'<;1ng mu6i, d6i vdi nu'dc thiii
thu'C:Jng H(y 13 = 1.
c.h: N6ng dQ oxy bao hoa trong nu'dc Si.tch ung voi nhiet d<) (T'C) va dQ cao so voi
m~t bi<fo ti.ti nha may xii' ly (mg/I).

Cs211 : N6ng dQ oxy bao hoa trong mtoc sl_l.ch (J 20 "C (mg/I).
CJ: N6ng dQ oxy dn duy trl trong cong trlnh (mg/I). Khi xu ly mtoc thai thu'Cfng la'y
CJ= 1,5 - 2 mg/I.
a: He s6 dieu chinh lu'<;1ng oxy nga'm vao nu'dc t~iii do iinh hu'dng cua ham lu'<;1ng
c~n. cha't hoi_t( d()ng be m~t. lol_l.i thie't hi lam thoang, hlnh dang va kich thu'dc b
(se du'<;fc xct d mvc ch9n thie't bi lam thoang) c6 gia tri tli 0,6 ~ 0,94.

Vl6. TiNH LVC)NG.KHONG KHi CAN THIET

De ca'p du lu'<;lng oxy dn thie't cho qua trlnh xu ly, thu'C1ng dung may khua'y tr()n cd
khi be m~t de ti.to ra mang nu'oc, tia nu'dc, giQt nude tie'p xuc vdi khOng khi de la'y oxy ho~c
dung he th6ng may thcSi khi, o'ng dan va thie't bi phan pho'i khi vao be Aerotank de la'y ox.y.

106
 - Ltt<;1ng khOng khi cfo thie't :
oc
QK =--' .f (m3/ngay) (6-17)
OU
OC,: Lu'<;1ng oxy ch thie't Linh theo (6-15) va (6-16).
f: He s6 an toan, thttC1ng tli 1,5 - 2.
OU= Ou. h : Cong su!t hoa tan oxy vao nttdc thiii ciia thie't bj phan ph6i tinh theo
gam oxy cho l m 3 khOng khl. .
Ou : Cong su!t hoa tan oxy vao m.tdc thiii ciia thiet hi phiin ph6i tinh theo
gram oxy cho 1 m 3 khong khi, d d() sa u ng~ p nu'C1c h = I m c6 th~ ch9n
theo bang (7-1) de'n (7-4).
h: E>() sau ng~p nu'dc cua thie't bj phan ph6i khi.
- 6ng dh khOng khi : E>~ din khOng khi, c6 th~ ch9n 6ng thep khOng ri, 6ng nh1fa
gia cttC1ng bhng s<;1i thUy tinh, 6ng PE ho~c 6ng nhQ'a chju dtt<;1c sQ' thay d6i ciia nhiet de}.
Ne'u dung 6ng thCp va 6ng gang deo pbai bQC ldp bao v hen ngoai hhng nht}'a than
da epoxit va lang xi mang hen trong ho~c phU ldp nhQ'a than da cpoxit ch6ng ri.
T6c d9 chuyEn dc}ng ciia khong khi trong 6ng dAn va qua he th6ng phan ph6i tli IO -
15 mis. T6c d() qua 16 phan ph6i 15 - 20 mis.
C6 nhi~u each tlnh toan d5 xac djnh dttC1ng kinh 6ng dAn khi va t6n tMt ap h.tc tren
he o'ng dn. (5 day git'ti thic$u each tinh ddn gian va thOng di,mg nha't d~ Linh tBn tha't thiiy
lQ'c CUa cJ'ng dfo khi gdm t6n th(t theo chieu dai Va tBn tha't CQC bQ tinh lheo met CQl ntiOC :
2

h =hJ + h.: = (A.I
- + :t~ ) -.
v
y <m> (6-18)
D 2g
1, D : Chi~u dai va du'C1ng kinh 6ng dAn (m).

g: Gia t6c trQng tru'C1ng 9,8 m/s 2

v: V~n t6c chuy~n d()ng ciia khong khi trong 6ng (mis).
y: Ty tr9ng ciia khong khi ::::: 1,3 kg/ml.
I~ : He$ s6 sU'c can thiiy h.tc Cl)C h9 tra theo sach thiiy lQ'c.
/... : He$ s6 nham, d6i vdi cac 6ng dfin k~ tren c6 th~ tinh theo cong thU'c :
r_-
~~- A.= 0,0125 + 0,011
D
fi:c
L Ap h.tc c~n thie't ciia may th6i khi (Air- blower) tinh theo met CQt mtdc
~~
t;~, Hm=h+h1 +H (6-19)
b-
?:
i,;,_
,;o-
}.,
107
f~>
,-:;
:;
 l

h: T6ng t(fo tha't do ma sat theo (6-18).

h1 : T6n tha't qua voi phun (m).
H: D9 sau ng~p nude ciia mi~ng voi phun (m).

Ap hfc may thdi khi tinh theo Atmotphe Pm= Hm

10,12 . atm

- Cong sua't may nen khi tinh theo qua trlnh nen doi_i.n nhi~t:

G.R.T1 P2 J0.283 -1]

Pn, = 29,71~~ [ lPi
:I'
(6-20)

Pm: Cong sua't yeu c~u ciia may nen khi (ICW).
G: Tr9ng lu'<Jng ciia dong khOng khi (kg/s).
R: Hhng s6 khi, d6i vdi khOng khi R =8,314 KJ/K.mol K
T1: Nhi~t d9 tuy~t d6i ciia khOng khi d~u vao "K = 273 + TC
'P1 : . Ap llfc tuy~t d6i ciia khOng khi oh vao ~ I (alm).

P2 : Ap llfc tuy~t d6i ciia khOng khi dfo ra =Pm+ I (atm)

K-1
n= K = 0,283 vi do'i vdi khong khi K = 1,395

29,7: H~ s6 chuy~n ddi

e: Hi~u sua't ciia may tit 0,7 - 0,8

108
 CHUONG VII

TiNH. TOAN, LVA CHON CAC THIET BJ LAM THOANG

Khi lhic't kc' b~ Aerotank va b6 tri cac thie't bj lam thoang trong b~. nguC1i thie't kc'
phi\i bie't truoe cong sua't hoa tan oxy vao nude thai ciia tung thie't bj, do d6 eae nhA san
xua't phiii thi n['hi~m d~ c6 duc;fc d~e tinh eiia tung 101:,1.i thie't bj trudc khi dua ra thi lru'C1ng.

VII.I. THI NGHI$M E>O CONG SUAT THIET BJ

Thi nghiem tie'~ hAnh di,ta vao phudng _trlnh hoa tan khi vao nude:
de
dt = KLa (Cs - C) - Ro (7-1)

Trong d6:
de
- Bie'n thien n6ng d('> khi hoa tan trong nude theo thC1i gian
dt
KLa: H~ s6 t6ng hc;fp eiia qua trlnh truy~n khi vao nude
Cs: N6ng d('> khi bao hOa trong nude
C: N6ng d(> khi e6 trong nude t1:,1.i thC1i di~m t
R.. : Luc;fng oxy dn thie't d~ xtl ly nude
. E>~ tlm nang sua't hoa. tan oxy vao nude thai eiia thie't bj OU, thf nghim thuC1ng
tiC'n hanh d ehe' d('> 6n djnh, nghia la :

- Duy trl luc;fng oxy e6 du trong nude thai C, d m9i thC1i di~m - Luqng Oxy hOa
tan vao nude thili du\1c ticu th~ ngay l~p tU'e d~ oxy h6a cae chat hfi'u cd trong ou'dc thili. Tit
phu'dng trlnh (7-1 ) la co :
de
dt :::.O;.

Ro= K1..,(Cs - C) (7-2)

- Cho vao b~ thli' I lu\fng Na~S0 1 hoa tan u0u u~ S03 c6 n6ng d('> tu 500 mg/I de'n
750 mg/I. Cho vao dung djch ion Co' vd1 a~iug d(> tit 0,05 - 0,1 mg/I lam cha't xuc tac. Cae
thic't bi stJe khi. ho~c cac thic't bj lam thoang b~ m~t ho1:,1.t d('>ng d~ ca'p oxy vao, oxy h6a
SO/ 1h:1nh So/. 0 di0u kit;n thf nghi~m. tra hang du'c;fe Cs. do C, bie't du'c;fc R;, tfnh ra KLa
k \'a OU.
v 109
~-
 - Trong thi nghi~m co th~ dung mtdc thai thay cho dung djch Na 2C03 BC1i vl cong
suat hOa tan oxy ciia thie't bi lam thoang OU (gram oxy/ lm3 khong khi) QO~c OE (kg
(),/kW l khong nhii'ng ph1,1 thu(k vao lo~i thiC't bi ma con ph1,1 thu(>c vao kich thu'dc b~ va
c;ich b6 tri thiC't hi trong b~ cho nen phiii b6 tri du cac di~m l(y lflh d~u trong th~ tich be.

VIl.2. THIET BJ LAM THOANG BANG KHf NEN

Nang su(t hoa tan oxy vao nu'dc thai ph1,1 thu(k vao :
Kich thu'dc b9t khi, ttJc kich thu'dc 16 phiin ph6i.
- Cl.tong d(> khi trcn m()t ddn vi di~n tich b~ m~t ctia thie't bi phiin ph6i (V~n t6c khi
qua 16, qua khc, qua mang ... ).
E>9 sau ng~p nu'dc ciia cac I& phan pho'i khi.
V~n t6c di Jen ciia cac h<,>t khi va thC1i gian b9t khi d trong nu'dc ..
Kich thu'dc va hlnh dang ciia b~ Acrotank.
- Cach b6 tri cac thic't bi lam thming trong b~.
Di~n tich tic'p xuc giii'a hc.>t khi va mtdc (VV
Theo kich th.u'oc ciia 16 phan ph6i khi chia ra 3 lo~i thie't bi phiili ph6i:
I. Thie't bi lam thoang bling cac h9t kbi nhO, min co kich thu'dc cac 18 phiin pho'i
sO,I mm.

2. Thie't hi lam thoang bling cac b9t khi kich thu'dc trung blnh, khi du'cjc phiin ph6i
qua cac 16 du'C1ng kinh tit 2 mm dc'n 5mm.

3. Thic't hi lam thoang hi.>t khi ldn co 16 phan pho'i 5 mm s d s 25 mm.

VII.2.1. Thie't bi lam thming t~o ra cac hQt khl nho min
u. Ca'u t(w.
KhOng khi nen du'cjc phiin phf)i qua ciic 16 n'\ng ciia 6ng, ta'm ho~c dia lam bling
sanh x6p, hc,>t nhl{a x6p, cao su x6p,

B9t khi di ra khc)i thic't hi c6 du'ong kinh khoang tit I - 6 mm cttl1ng d<) khi tit 0,01
m /s de'n 0,02 m /s trcn I met vu6ng hd m~t rOng ciia thi~t bj. Vi d1,1 dia x6p cl'l dtil1ng kinh
3 3

0,3 m, din lich b~ m~rr = o.~l7 m , cU'ong d() khi tit 0.7 l/s dc'n 1,4 l/s cho I dia. C~p 6ng
2

dai I m du'ong kinh D 100, di~1; ti ch h~ m~ l 0, 15 - 0,30 m 2, ltiu iu'cjng khi 1,5 l/s cie'n 6 l/s cho
I O'ng v.v ....

Cu'ong d() khi'phai dam hiio Ion hon gia tri t6i thi~u b(~i vl dtt6i gia tr! nay khi phiin
pho'i khQng d~U lrcn loan h~ ffi1}l lhic't bj, C~!l bffn CO th~ chui VUO CUC 10 r6ng lam tifc lrit,
Va phai nho hdn gia tri t<fi da vi lren gia trj nay bc:>l khi lhmll ra c6 kkh th1toc !On, n61 voi
nhalJ thanh day lam giitm di9n tich tic'p xuc khi nttoc, v~11 to'c n6i ldn lam giiim'thoi gian IU'u
khi trong nu'dc, d~n dc'n l11u quii truy~n oxy vao nll'l'ic k~m.

110
 -1100

a)
Elia bQt nhl,ta x6p

L6

b)
Hinh 7-1. Thiet bi phan phoi bQt khi nho va min
a) Di;ing 6ng b) Dlitng dia
1. 6ng xop 3. Bu long neo m~t bfch
2. Bfch d~c bit 2 ddu 4. 6ng dU"ng cap gi6 den

b. Bll tri thie't hi trong be'.

!.'.

a=0.3 -1.0m
A ..

;:~:
-0
'6>
c
al
"O
~~
y,
~
6.00

a)
~
6.00
J .. Cl
c
'O t b) c)

Hinh 7-2 a) 86 trl dan ong theo chieu dQC b~ b) Bo trr dan ong theo chieu ngang
c) K6t cau dan ong

111
 Lo<J.i fing phan phfii ghep l<J.i thanh h'inh xu'dng ca, d~t cang sat day b~ cang Lfit d6 ch~
bQt khi ltiu trong mloc Iau hdn. Dan 6ng xu'dng ca c6 thl d~t dQC theo 1 phfa cua thanh be
d~ t<J.o ra dong chuyen d()ng xofo 6c theo tie't di~n ngang cua be. Ty s6 chiu r()ng va chi~u
sau 1,5 :1 va ciing c6 the d~t theo 2 thanh d9c ciia b~. khi d6 ty s6 chi~u r()ng b6 tren chi~u
saula3:1.
- Dan 6ng XU'dng ca cilng c6 th~ b6 tri theo chi~u vuong g6c voi thanh.dQC ciia b~. ty
s6 chi~u r()ng va chi~u sati khOng h<J.n che', khoang each gifi'a cac dan xu'dng ca Ia'y b~ng 2
de'n 3 l~n chiu sau b~.
- Dia c6 mang x6p b6 tri each d~u nhau tren toan <li~n tich day be.
c. Cac nhlln t{f dnh htt<Jng den M th/Jng phcin phlfi b<Jt khf nh<J, min.
1. Chiu sau ng~p nude: Thi nghi~m cho tha'y nang sua't hOa tan ctia oxy vao nude ty
I~ thu~n voi chi6u sau ng~p nU'oc :

OU=Ou .h (7-3)

2. Cac cha't khong hoa tan, vang b~ m~t. ham lu'c;lng c~n ld lung Ian'. giam cong sufft
boa tan oxy, d6i voi b9t nho va mjn khi n5i len m~t nude, b9t khi vo ra kl ong du nu.rnh de
lam kQ.u~y tr()n hoan chinh lop b6 m~t. va m%.g d9 bun 2 g/l :s; Css :s; 6 g/l h~ s6 giam nang
sua't hba tan oxy a tu 0,75 - 0,5 i . Khi xu
ly nude th!li, ndng a9 blln ho<J.t tinh C < 4 g/l,
h~ s6 a thuong la 0,7.

3. f)~ giam de'n mile t6i thi~u vi~c tfo, trit ciia dia va 6ng phan ph6i, khong khi pMi
dU'cjc l9c SCJ,~h bl;li trU'oc khi VaO may llCll, <lfiu m(J CUa may khong dU'ejc H\n VaO khong khi.
4. Phai d~t cac 6ng, ctia Lren cling m~t phing (cling d9 sau) M dam bao phiin phoi
d~u khi. Khi thay 1hC' m()t vai 6ng, dia cfi b~ng 6ng moi, M; c6 t6n tha"t khong cteu dfin dC'n
vi~c phan ph6i khf khong du. ,
d. C/Jng .nu'tt /u)a tan oxy cua thie't bi pluln ph<>'i b(Jt khf nh<> va rzin Ou

'tinh thco IU'c;lng oxy hoa tan (gram 0 2 cho I m 3 khOng khi), d() ng~p h = Im, kc't r,ua .
th\(c nghi~~ cho Lrong bang 7-1.

Bang 7-1 : Cong suilt hoa tan oxy vao m.i~c cua thi't bi bQt khi min
E>i~u ki~n E>i~u ki<%n to'i uu Di~u kic;!n trung b1nh .
thi nghi~m Ou= gr 0 2/m 3.m OE::::Kg02/KW Ou= gr Oz/m3.m OE=Kg02/KW
Nude Sl,lCh Cl di~u 12 2,2 IO 1,7
ki~nT= 20"C
.
Nude thai o: = 0,7 8,5 1,5 7 1,2

VE d~t tfnh tocln 3 : Ap d1,mg

dB lam thoang kco dai cte xii' ly nude Lhili bhng bun
sd
ho<J.t tinh Qmax =
150 m /h ; Q 111i 11 = 80 m /h. Q 1h = 100 111 /h ; Qngay = 2 400 ; BOD 5 = 150
3 3 3

mg/l; COD= 250 mg/I; T5ng N 60 mg/l. =

112
"""'-

Tinh loan thie't ke' M thong pMn pho'i khi d~ng bQl nho. m!n.

Gilli:
1. Tfnh tht tfch bi, lip d1,mg d}ng thi1c 6-1)

V = -QS.,
F- lra
b.ang 6 - I c h 9n cac
, t hAong so
A'

X M

Q = 2 400 m3/ngay; S., = 150 mg/I;

X =2 000 mg/I; F/M =0.075:

2400 x 150 - l ' . , ' .'
V= x 0, = 2 400 m. Tho1 gian htu nttoc trung bmh 24 g10.
2000 075
2. Tfnh ht<Jng oxy cdn thiei theo ding thtk (6-15)

Q(s .. -s) 4,57(N., - N)

oc .. = -1 OOOf - I,4 2 Px + --woe-) - kg/ngay

Trong d6:

Q = 2 400 : S,. = 150 : S =20: N . = 60; N = 30:

3
Px = Y ... Q (S .. - S).10.J= O.J x 2 400 x 130 x I<r = 86,4 kg/ngay
BOD-
f= ---~ =06
COD '
2 400 x (150- 20) -- 4,57(60- 30)
oc., = - 1,42 x 86.5 + --- =398 kg/ngay
1000 x 0,6 1000
Nhi(!t di) nu'oc thiii T = 20 "C. D(> mu6i < 5000 mg/I
Cs=:= 9,08 mg/I. Lttqng oxy din duy tr! trong bE C =2 mg/I
Ltt<Jng Oxy tht.tc tc' din thco cong thuc (6-16)
- Cs
oc = oc .------ .-----
1 Cs -C I 024n-w>

9,08 I
OC1 = 398 x . _ x - .. = 510,5 kg/ngay.
9 08 2 1 024

510.5
OCurun~ hinh = __
24
- =21,2 kgQ,/h;
-

OC1111ax= 31 .8 kgOi/h;
OCi min = I 7 kg Oih

113
 3. Tinh /lt<Jng khr>ng khl ciln :
ChQn h~ th6ng phan ph6i b<;>t khi nhO, tra bang 7-1:
Ou = 7 gr 0 2/m 3.m;
B~ sau 4,2 m, d<) sau ng~p mtoc h = 4m.
Cong sua't hOa tan cua thie't bi : OU= Ou x h = 7 x 4 = 28 gr 0 2/m 3
Lt.i<jng kh6ng khi c~n thie't tinh theo c6ng thuc (6-17):
oc, . 510,5 3
QK = - - x f = - - - x 1,5 = 27 348 m /ngay
OU 0,028
QKTb = 1139 m3/h; QKmax = 1710 m3/h; Qmin = 911 m3/h.
4. Slf llng phiin phli'i D/00 deli Jm tinh theo cui'lng d(i cho phep q cua mlfi lfng.
8
Qmax 1710m I h ,..,
Nqmax = - - = 3
= 80 ong.
qmax 21,6m I h
Qmin - 9llm3 I h
Nqmin= - q
. - 10,8m3 I h
mm
=85 6n~.
5. Kich thU<1c bl Aerotank va khodng cdch giila cdc <>ng.
B~ sau 4,5 m: 0,3 m dlf trfi', mtd'c sau 4,2 m; h = 4m.

Dien tfch m~t b~: 2.400 : 4,2 = 571 m2

6ng phari ph6i khi b6
tri dQc theo tha.nh b~.
24
Chi~u r<)ng m<)t hanh
tang:
-
Tll b6 tang 1
' b = 1,5 h = 1,5x4 = 6m.
Chi~u dai banh lang :
571 : 6"=' 96 m.

-
sang b& tang 2 . . . .
6 Trong b~ b6 tri 4 hanh
lang, kkh thud'c b~ 24 x 24 m.

6ng cap gi6 Dong chily tn:~ng bB la

dong chiiy d~u. chi~u dai dan
6ng Xt.idng ca :
.L =4 x 18 =72 m.
Khoang each giii'a cac 6ng trong h~ phan ph6i :
L 72
l= - - = - =0,85m
nqmin 85
114
!117"

3
. I ngay
- CttC1ng do th6i g16: q = 27 348m = 11,4 m Im
3 3

2400m 3
3 3
27 348in 27 348m I ngay
- Chi tieu gi6 : a =
. Q(S
=
-S).10- 3 384kgBOD I ngay
=71,2 m3 khi/l kg BODs
0 5

VII.2.2. Thilt bi lam thoang b_io ra cac hQt khi kich thttctc trung binh
a. Cilu tr,w :
- Thi6t bj g&m cac 6ng khoan 16 02 mm d6n < 5mm phia dttdi day 6ng, 16 c6 th~
khoan thanh 1 hang ho~c 2 ha.ng. Khoiing each tam 16 ~ 4 dtt<1ng kinh 16. M6i 6ng dai 0,8 m
de'n 1,0 m cac 6ng gifn vdi nhau thanh dan 6ng xU'dng ca. Khi lam vi<;c vi_in t6c khi di trong
=
6ng V IO - 15 mis.
Vi.in t6c kb~ ra khoi 16 V min =5 mis ; V m:1x =20 mis. 6ng c6 th~ dung 6ng nhQ'a PVC,
PE hay 6ng thep khOng ri.
b. Ca ch d(it ong trong bl tttdng ttf nhU' trU'C1ng h<;lp o'ng bQt khl be.
c. Cac nhiin t<1 dnh huiJng dtn M thlf1w.
- Chi~u sau ngi.ip nttdc cua 16 : nang sua't hoa tan oxy vao mtdc ty le thu~n vdi chi~u
sau ng~p nl.tdc cua 16 phan pho'i:
OU= Ou x h. (7-3)
-Hetho'ng c6 t5n tha't thtiy l\l'c ra't .nho nen doi hoi phiii d;lit cac 16 tren cling m()t m;lil
phAng ngang d~ dam bao phiin pho'i dt~u.
- HI$ thO'ng khong bi tlic trit, khong doi hOi trlnh d9 quiin ly cao, do d6 dU'<;lc ap dl}ng
t6t cho cac nha may nhO, le cong sua't vua va nhO.
- Ht$ so' giam nang sua't hba tan oxy a. do iinh hu'dng cua cijn va cac cha't ho!J.t dqng
b~ m~t nhO hdn trU'ong h<;lp dung bQL khi nhO va c6 th~ la'y a.= 0,8.
d. Cong sua't h<Ja tan oxy I'll() nU<k cua thie't bi b(JI khl trung blnh tfnh theo gram
=
oxy hOa tan cho 1. m 3 khong khi' c} d() ngi.\p h 1 m ch9n theo bang 7-2.

Bang 7-2: COng sua't boa tan oxy vao mi8c cua thitt bi phan ph6i bQt khi
kich thtt8c trung binh
E>i~u kic$n to'i ll'll E>i~u kic$n trung blnh
E>i~u kic$n thi nghic$m
gr02/m 3 .m- Kg02/KW gr 0 2/m' .m Kg02/KW
Nude Sl).eh T = 20 C 7 1,4 6 1,1
Nude thiii T = 20 C ; a. = 0,8 5,5 1,1 :,4,5 0,8

VII.2.3. Thie't bi lam thoang hQt trung binh ap hfc tha'p (d() ngij.p c1.ia 13 phiin pho'i
h =0,8m)
Thie't bi nay do Vi~n Thie't ke' Thoat nude INDUSTRIKEMISKA A.B Th\IY Din
thie't ke' c6 ten gQi la M tho'ng phiin pho'i INKA. H th6ng lam thoang INKA dung M hoa
115
tan oxy cua khong khf vao nude thai g6rn dan 6ng xudng ca lam Mng o'ng nht.ta hay 6ng
thcp kh6ng ri, day o'ng khoan 16 du'ong kfoh tu 2,5 mm tte'n 4,5 mm d~t ng~p sau trong nu'oc
0,8 m. Dan o'ng choan 1/2 chi~u r(>ng bi, uli'a con l~i du'<Jc ngan each bilng vach ch~y d9c,
mcp duoi each day b~ 0,8 m, mep tren each m~t nuoc 0,8 m, nu'oc chuy~n d(>ng xoay quanh
ta'm ngiin, keo cac b9t khi xu6ng day sau b6, tang thC1i gian lu'U khi trong b va tang di~n
tkh tic'p xuc giua khf va nu'oc nen ding sua't hoa tan oxy cao.

Mlidng ddn gi6 Mlidng nude

0
00

V"l
V"l I C'l
I.SO C'l
'I ""'

H$ 6ng INKA 0
00

JJ Vach ngan
3.00 3.00
JJ
Hinh 7-3. >~t h(i thong phan ph6i khl INKA trong b~
\
Bang 7-3: C<'>ng sud't hoa tan Oxy vao nuoc ciia thie't bj INKA
Dieu kic;n t6i u't1 Di6u ki9n trung, blnh
Bi6u ki(:n
Ou= gr OE=Kg Ou=gr
1 OE=Kg0 2/KW
02/m .m Oz/KW 0 2/m 3.m

Nude s~ch 20 "C 9 1,8 8 1,5

Nttdc thai 20"C a == 0,8 7,5 1,5 6,5 1,2
-

n.2.4. Thie't bi lam t110ang h9 t khi Ion

Trong h<; tho'ng phan pho'i b9t khf ldn, 16 phiin phoi c6 duong kinh Ion hon, 1'!' s mm
Mn 20 mm.
u. ca'u ((LO: c6 3 lo~i thie't bi phan ph6i be,>t khf Ion.

116
 2SQ

1. Khi thoat ra khOi 16 di tn!c tie'p vao nll'<k

2. Khi ra khOi 16 din theo 6ng dang kco thco lu\1ng nuck tuan hoan. cac 0'ng dang b6
tri each d~u trcn dien tich day b~.
3. Khi thoat ra tit dan 6ng khoan 16 d~l Lrong I 6ng dU'ng. ong lam vic nhli IDQl bdm
Airlift tu~n hoan b9t va nu'dc.
4. Ejector thu khi tr()n vao nU'oc (Jet Aerator)
Tren hl.nh 7-4-3 gioi thieu thiet bi lam thoang ki~u Airlift do Vin VNHl -
VODGHEO C()ng hOa Lien Bang Nga che t~o. Khong khi nen dLi(1c pban ph6i qua dan 6ng
khoan 16 020 d~t trong con Joe 30 phfa dlJ'(fi 6ng d(tng. v~n t6c khi qua 16 IO - 15 mis 16
khoan tren dinh 6ng. Cu6i m6i 6ng nbanh co I 1<'\ 020 i} day ong M thoat c~n lfog. Lu'c;lng
nlidc bdm Jen tinh theo thiC't bi Airlift sc1 bq co th~ lfi'y I 111 khi niing dti<:1c I ,I m.i nlidc.
1

E>U'C1ng kinh 6ng dang (m) tfnh theo congthU'c

D =0,00066 9 (m)
Q: hill lWng khOng khi (m3/h).
Chi~u r()ng b~ ch9n theo ly s6 giua dll'CJng kinh 6ng \'it chi~u r()ng b6 tit 0.07 - O, I.

Chi~u cao mep tran dinh 6ng cao hc1n mt.re mr<lc 1ro11g he 0.3 - 0.4 111.

E>6 d~n b9l khi di trd l~i vao nude. Trcn dinh ong dti'ng liip non huong dong l~O v(fi
thanh dang ciia 6ng l g6c 60 vi~n mep ngoai cua 11611 kC't Lht.lc d dQ sau 0,05 - 0,1 ID dlidi
mlfc nu'dc.
E>~ t~o ra chuy~n d()ng xoay quanh 6ng lam 1ang kh<i ming hba tan khf. Trcn b~ m~t
ciia con huong dong gi{n cac tffm httong dong chicu cao 0.15 - 0.2 m m~ l cong 10 - 60" '>O
voi dtiCJng ban kinh di qua tam cua n6n. "
b. Cdch blf tri:
Cac thie't bj hluh 7-4-1; 7-4-2 bO' tri 1heo khrni ng d ch Mu nhau lrcn toiin diQ n
Heh b(i.
Thie't bj Airlift c6 th~ d~t d<.>c thco du11ng tam chm d6i chi<}u r(>ng b~. So thiet bi
trong b~ bang b()i s6 ciia chi~u dai chrn chn ch1eu rong.
Thie't bi Ejector dij.t thco chi&u dqc h~. rh1eu ri'>ng h~ va so thiel b~ trong 06 ch<,>n
theo lu'u htqng ctia thiet bi sao cho 11lr d6 111t1k phun ra toi thil nli h0 u6i di9n .
~30 mm/s.

c. Clk nhan t/{ ilnh lut<Jng.

He 6ng khong bj tile nghen do c~n lifng dong. phu h(fp voi trlnh d() quan ly thap H~
1!nh b~ m~i a= 0,8.
s6 giam cong sua't do bun Id hi'ng va cac chat hoal
d. Cl>ngsucl't /u)a tan oxy cua thie't bi t(w hot khf i~1;, I xem bang 7-4 I

117
 6ng dan khoan 10 25
~
6ngc:Wng

LO

Khf 6ng dan

1. Phan phoi khf tn.rc tiep vao m1ac

2. Phan phoi khf th(:O ong d(tng
co tuan hoan .nuoc

1
,,,.--'"'\
;
Mf}.tdung

4 6
4. Bdm chim.lap ejector
thu ~hr tr(>n vao nude
1. Bdm chim
2. Ejector
3. Ong thu khi
M~t bang "
3. Lam thoarig ki~u bdm airlift
1. B~ 2. Con loe 3. Dan ong khoan 16 20
4. 6ng d(Jng 5. Non huong dong
6. Tam huong dong gan tren non

Hinh 7-4. Cac thiet bi lam thoang b<;>t khf Ion

118
!!<'!/

Bang 7-4: C6ng sua't boa tan ciia oxy vao lutd'c ciia thilt bj t~o hQt khfl8n
E>i~u ki~n tO'i U'U E>i~u k.i~n trung binh
E>i~u ki~n
3
Ou= gr 0 2/m .m 0E=kg02/kW Ou= gr 0 2/m 3 .m OE=kg02/kW

Phan phO'i khi tn,tc tie'p vao mtoc

Nttoc si.i.ch 20 C 6 _1,2 5 0,9

Nttoc thai 20c a = 0,8 4,5 0,9 4 0,7

Phan phO'i khi qua O'ng dU'ng, Airlift va Ejector

Nttoc si.i.ch 20 "C 7,5 1,6 7 1,5

Nttoc thai 20'.'C a = o.8 6,5 1,3 5,5 I

VII.3. THIET Bl co KHf L.AM THOANG BE MAT

VII.3.1. Nguy~n ly _ho~t d()ng va cac y@'u t6 anh hu'itng d(n hi~u qua
1. Ng1tyen lj hoq.i d{jng

Cac thie't bj cd khi lam thoang b~ in~t khi chuy~n d<}ng quay quanh trl}c du'a nu'oc ti't
chi~u sau ciia bl len b~ m~t. ti;to thanh cac mang mong va giQt nhO tie'p xuc voi khong khf
rdi rdi xu6ng m~t nu'oc trong b~. cac bQt khi du'(jc Mt xu6ng phia du'oi b~ do chuyln d(lng
xoay tu~n hoan ciia nu'oc lam tang thC1i gian va di~n tich tie'p xuc giii'a khi va nlidc. Ngoai
chuy~n d<}ng tu~n hoan theo chi~u dung, nll'oc trong b~ con chuyln d(lng xoay quanh tn.,1c
~iia thie't bj theo chi~u ngang. T6ng h<Jp cac chuy~n d<}ng lam cho b~ m~t tie'p xuc giuakhi
va Ill.toe luon dU'<Jc thay d5i voi cU'C1ng d9 mi;tnh lam tang hi~u qua hOa 'tan oxy vao nU'oc.
2. Cac ye'1t to'anh h1tl111g deli hi~tt qua hoa tan oxy OC (Kg O/h) la
a. Cong sua't "bdm nU'oc" ciia thie't bj hay cttC1ng d(l tu~n hoan nU'oc trong b~
aero tank.
b. KichthU'oc hlnh hQc ciia b~ aerotank.
c. E>u'C1ng kinh ciia thie't bj OC ty l~ voi 0 2
d. Chi~u sau ng~p nu'oc ciia thie't bj hi OC-h 1
e. V~n t6c tie'p tuye'n ciia thie't bj : OC - V1" voi 2,5 < V 1 < 3.
r. Anh hU'C1ng cua cac cha't ho~t d9ng b~ m~t va Mm lU'<Jng c~n
~.

' tudng do'i it, thlfc te'

a dao d()ng tU' 0,95 + 1.
VII.3.2. Cac Io~f thi(t bi cd khi lam thoang b~ m(it
Cac thie't bj cd khf lam thoang b~ m~t c6 th~ phan ra nhu' sau

1. Ru-lo gdm 6ng tq1c chuy~n d<}ng quay d~t theo phu'c:lng n~m ngang, tren 6ng trl)c
gfo cac ta'm la b~ng thep nhtt rang IU'<Jc ti;to tbanh hlnh nhU' ban .chai tron d~t ng~p trong
nttoc ti't 0,05 + 0,3 m.

119
 2. Tuabin dt.rng hinh con chuyen dong quay quanh lr\)C dU'ng.

2.1. Tuabin h'inh con canh phitng.

2.2. Tuabin <ll_lng dia canh phitng.

2.3. Tuabin dl_lng canh quip clia hdru ly tam.

Khi lip dt,ing cac thie't hi C<1 khi lam tholing bt m~l. khong phiii trang bi may nen khi,
6ng d!n khi, van khoa va cac thict hi phiin pho'i. khong co hic$n tu'(1ng tile trit he th6ng phan
ph6i, quan ly d<1n gian. chi co kh6 kh:in la <linh ky phai tra d~u m6 vao cac 5 hi, cac khdp
chuy~n d<)ng. : '.

VII.3.3. Thil!'t bi lam th mi OJ! ki~ u rulo

1. cali t{lo
C6 2 lol_li, lm,1.i rulo ki~u t<\ng chim va lm.1.i rulo ki5u t~m.

ChlAu dai hOu dt,mg

a~
~

r----~~~~--~~~~~~~~--t

Hinh 7-5. Thiet bi lam thoang b~ m~t rulo ki~u long

120
~;

a. RullJ kiiu lcJng chim :

Gdm 2 dia bfog thep ban vao 2 dfo ctla trl,lC chuyin d()ng n!m ngang trung tam a
dia. Vanh ngoai ctla dia ban 12 thanh hlnh chii' T song song vdi tr1,1c chuyin d()ng CJ tam dia.
Tren 12 thanh chii' T gfo cac ta'm thep phfog dai 15 cm, r()ng 5 cm each nhau 5 cm, dlt'Clng
kinh ngoai 0,7 m chi~u dai rulo tit 3 de'n 5 m (xem hlnh 7-5).

4.90 2.80
t t r t
Tam hlldng dong
)
1
t
'-=JI'
ll)
r-:
0
CD
er;
A=4.0 m 2
Tam hlldng dong

a) b)
Rulo tam ph!ng </)o.s2m Rulo tam ph!ng </) 1.0m
Sm
-I' 3m I' 3m 'I'

. ir 1r~ ir E
('I)

c) d)

Hinh 7-6: E>~t thiet bi lam thoang dQc thee chieu m.tdc chay trong b~
I

b. Rulo kiiu tam phdng :

I

G6m trl,lc chuy~n d<)ng, tren chu vi trl,lc ban cac ta'm thep phing rQng 5 cm each nhau
5 cm t~o tbanh hlnh ban trai trcm dll'Cing kinh 0,5 + I m dai tit 2,5 de'n 9 m.
2. Ltip def.t
Thie't ht lam thoang ki~u rulo dl.i<Jc Hfp d~t trong cac b~ aerotank c6 dong chay d~u:
chi~u dai g!p nhi~u lh chi~u r()ng.

a. DiJ,t sat tttllng d9c iJ m{}t phla cua bi:

M~t c~t ngang ciia b~ la hlnh chii' nh~t ho~c hlnh ban nguy~t. Thie't bi quay t~o ra

121
chuy~n di)ng xoay 6c ciia m.toc vufmg g6c voi hu'ong dong chily ciia nu'oc trong b~ t1,to ra
cu'ong di) kha'y tri)n m1,tnh. D~ ep cac b9t khi di xu6ng day b~. trong b~ dijt cac ta'm hu'ong
dong (xem hlnh 7-6). Khi dung rulo ki~u ta'm phiing c6 th~ tang chieu ri)ng ciia b~ len ga'p
doi chieu sau. Chieu sau thu'ong hi.rn che' i'1mU'ch~3,5 m.

b. D<'it vu<1ng g<k \!(Ji d<>ng chay:

d cac b~ aerotank c6 ca'u t1,to cac hanh Jang m~t dt hlnh chii' nMt, va cac mu'dng
oxy h6a c6 m~t dt ngang hlnh thang, cac thie't bi lam thoang ruJo ki~u ta'm phiing du'<;Jc d~t
vuong g6c voi chieu nu'oc chay trong b~ (xem hlnh 7-7). D~ dam baa tri)n d6u mtoc tren
toan bi) tie't di~n ngang va t1,to ra dong duly d9c b6 du IOn 0,3 ::;Vu 9c ~ 0,5m d~ tu~n hoan
a
nu'dc trong b~. chi~u sau b~ thU'ong bi h1,tn che' mU'c h ~ 3,5 m d6i voi b~ ki~u hanh Jang
tie't di~n chii' nMt va h ~1,8 m d6i vdi mu'dng oxy h6a tie't di~n hlnh thang.

Clll II 11 Ill)~
a) B~ aerotank ki~u hanh lang tiet di~n chu nh~t

.
Tuan hoan bun b) Mlldng oxy h6a

Nude thai

Hinh 7-7. E>~t thiet bi lam thoang vuong g6c vdi chieu nude chay trong b~

3. Cac ye'u to' anh hitilng den cong sutl't h<Ja tan oxy cua thie't bi
a. V~n t6c tie'p tuye'n ciia rulo V1 : gia tri t6i u'u 1,8 <. V1 < 3 mis.
b. D9 sau ng~p nude ciia ta'm canh 0,04 <h; ~ 0,3 m.
c. Hlnh d1,tng v3't kich thu'oc b~.
Nang sua't hoa tan oxy. vao mtoc c6 th~ tinh theo cong thU'c
oc =K... v Ip. h; (7-4)

K,: Hhg s6 phv thui)c vao ke't ca'u ciia thie't bj va kich thu'ck b~
~ : H~ s6 mii.
122
 Do'i voi b~ ki~u hanh lang m~t dt ngang hlnh vuong 3 x 3 m c6 Mp ta'm huong dong,
thie't b! ki~u rulo ta'm phiing du'ong kinh 0,52 m.
K, = 1,33; 13= 2,6; 0,04 ~ h; ~ 0,14 m

4. C<)ng sudt h<Ja t~n oxy cua thie't bj

Qua cong tac thlfc nghi~m voi nhieu ki~u thic't bj lam thoang trong nhieu b~ c6 hlnh
dang va kich thu'oc khac nhau Giao su' H. s Pope! Truong E>~i h9c Delf Ha Lan da dtta ra
cong thll'c thi.tc nghi~m M tinh cong.sua't hoa tan oxy vao nuoc cho 1 m dai cua thie't bi.
2
a. RulO ki~u ta'm phiiug d~t trong be (hlnh 7-6b) di~n tich m~t dt ngang 6,5 m . Rulo
dai 0,8 m tren 1 m dai cua be, du'ong kinh 0,5 m, n = 120 vong/phUt, 0,05 m :5; h; ~ 0,2 m.

OC = - 0,070 + 3,8 h; gr 02/m.s

OC = - 0,25 + 13,6 h; kg 0 2/m.h (7-5)

b. Rulo ki~u l6ng chim, du'ong kinh 0,7 m, n=75 vong/phut

OC = - 0,61 + 9,1 h; gr 0 2/m.s
OC = - 2,2 + 32,8 h; kg Oz/m,h (7-6)

c. RulO ki~u ta'm phiing, duong kinh lm, n=72 vong/phut, b~ sau 2,5 + 3 m d() sau
ng~p nu'oc 0,1 m~ h; ~ 0,2 m.

OC = - 0,11 + 11,7 h; gr Oz/m.s

OC = - 0,4 + 42,0 h; kg 0 2/m.h (7-7)

0,2 m~ h; ~ 0,3 m

Cong sua't tieu th\l di~n trung blnh 0,55 mg 0 2/J hay 2 kg 0 2/ kWh.
Vi dl,l : Cong sua't hoa tan oxy vao nude c~n lhie't d~ xtl' ly nu'oc thai tinh theo cong
thU'c (6-16) la 50 gr 0 2/s . Dung ti ch b~ I 000 m 3
Ne'u cl19n thie't bi lam thoang rulo ta'm phiiug du'ong kinh Im d() sau ng~p nude 0,2 m,
n = 72 v/phut. Hoi dn bao nhieu cai va each bo' tri thie't bj lam lhoang lrong be ?
Gidi:
Ap d1.u1g cong thll'c (7-7) d~ tinh t6ng chieu dai rulo.
OC = [- 0,11 + 11,7 h; l L, gr Oz/s . Ta c6 :
50 gr 0 2/s = [- 0,11 + 11,7 x 0,2] L, = (2,23 gr 0 2/m dai. s) L,
~o
L,= =22,5 m
2,23
Chc.rn 6 rulo ta'm phiing, chieu. dai hii'u di.mg cua 1 cai 3,8 m.
D~t trong hanh lang c6 chiu r()ng : b = l, + 1 =3,8 + 1 = 4,8 m.
123
 Bi ca'. t1,to 2 hanh lang chi~u r()ng bi :
B=2b + 0,2 =9,8 m
Chi~u sau bi : H =3,5 m,
Chi~u dai bi: L = loOO: 9,8 =29,1 m Ia'y tron 30 m.
- Cach b6 tri thie't bj lam thoang trong bi (xem hlnh 7-7a)
VII.3.4. Thitt bi lam thoang b~ m~t ki~u tuabin
Thie't bj Hip d~t tren b~ m~t bi va chuyin d()ng quay quanh tn,1c dll'ng. Khi lam vi~c
thie't bj t1,to ra dong tu~n hoan theo chi~u dll'ng do tuabin bdm nlioc tlt chi~u sau ciia bi len
b~ m~t va t1,to ra chuyin d()ng xoay ngang ciia nuoc trong bi theo chi~u quay ciia tuabin.
Thie't bj lam thoang b~ m~t kiiu tuabin l~p d~t i'1 tam ciia bi co m~t bhng hlnh vuong hay
hlnh tron ho~c trong cac bi co mi:tt bling hlnh chu nMt chi~u dai Ia b9i s6 nguyen cua chi~u
r()ng thl i'1 tam m6i hlnh vuong co c1,tnh bhng chi~u r9ng bi d~t I tuabin.
Lcji di.mg chuy~n d()ng xoay ngang cua nude do turbin t1,to ra, thie't bj lam tholing
turbin ~on dti<;fc dijt trong cac bi co ca'u t1,to hanh lang theo kiiu mlidng oxy Ma (xem
hlnh 7-8).

--?-
~

--?-
~

Hinh 7-8. Mlldng oxy h6a cong suat ldn voi thiet bi lam thoang tuabin

Cong sua't boa tan oxy ciia thie't bj ph\l thu()c vao :
- Kfch thtidc tuabin, thtiong co dtiCing kinh tlt 0,4 + 4,5 m.
- Kiiu tuabin.
- Hinh dang va ~ich thU'oc bi.
1. Tuabin d(lng ilia ctfoh phling
Tuabin d1,tng dia canh ph~ng g6m I dia kim 101,ti, phia duoi ban cac canh qu1,tt ta'm
phfog theo chi~u ban kinh ciia dia (hlnh 7-9). Khi chuyin d()ng quay quanh tn.ic dt1'ng, canh
qu1,tt Olia DUOC tu tam ra chu Vi, (1 gifi'a dia ll,lO thanh chan khQng hut IlUOC tu duoi Jen.
each Mp dl}t (xem hlnh 7-9b).
124
 1. Trl,ic quay
2. con loe

(' 3. 6ng dn dlnh dong

4. Canh qu~t t'.m phAng

a)

b) 1. Tuabin dia
2. B& l!ng
3. 6ng d!n bun tugn hoan
4. 6ng dan 6n djnh dong

Hinh 7-9. Scldo cau tt;\O va lap d~t tuabin lam thoang dt;lng dia

Dl!di st.t chi d~o ciia Vi~n si La Kovlev Khoa cilp thodt ntidc TntC1ng f)~i h9c Mixi
Moscow da che' t~o va dtia ra thi trtiC1ng tuabin lrn.ti dia co di;ic linh ky thu~l sau :
Bing 7-5 : Di)c tinh ky thuljt ctia tuabin di.mg dia canh t>hiing
DU'Clng Vong quay S6 Kich lhLr1lc canh qu1;1t (cm) Cong Cong suiit hOa
kinh canh sua't hii'u tan oxy (kg
Vong/ V{iri t6c tie'p Chi~u cao Chiau dai
tuabindia qu~t ich Oi/ngay .dcm)
phut 1uye'n (m/s) h (cm) I (cin)
(m) (KW)
-
0,5 133 3,50 6 14 17 1,2 80
0,7 95 3,50 8 14 20 2,4 170

125
 Du<1ng Vong quay Sfi Kich thU'oc canh qu~t (cm) Cong Cong suat hOa
kinh canh suat hlru tan oxy (kg
Vong/ V~n tO'c tie'p Chieu cao Chieu dai
tuabindia qu~t ich 02/ngay.Clem)
phut tuyn (m/s) h(cm) l (cm)
(m) (KW)

1,0 67 3,50 12 13 21 3,4 230

1,5 48 3,75 16 14 25 7,5 550 .
2,0 38 3,95 18 15 30 11,8 800
2,5 22 4,25 18 18 37 18,l 1250
3,0 27 4,50 24 17 35 26,5 1860
3,5 24 4,60 24 18 40 38,5 2600
4,0 22 4,76 24 20 47 52,5 3500
4,5 21 4,95 24 22 52 75,0 4900

2. Tuabi11 lii11/i 11611 11g1t{lc c1ili/1 p/1d11g

Tuabin g6m IOi hlnh non ngt((fc, ben ngoai han canh phing hlnh chi? nh~t tit tam
chop.no,i de'n day 11611, ph~n ngoai elm vi day non, canh c6 tic't dic$n chii' nh(l.t nlim ngang
(hlnh 7-10).

Kreh thlldc do bang cm

228.8
1-
~~)
. 51.6
J
. . 1{7

Nhln tU' day len M~t ben

Hinh 7-10. Tuabin hinh non ngttQc canh phArig

D() ng~p m.t<lc tinh tit miJt ph!ng tren cua day non so vd'i m1fc nude trong b~ dao dqng
Lrong khoang + 50 mm c1e'n -100 mm.
126
~'

Du'etng kinh tuabin che' t~o tU' OA + 3,6 m, cong su(t boa tan oxy tir 1 + 180 kg Oi/h.
Thie't bi d~t trong b~ hlnh vuorig chi~u r()ng gilp 2 de'n 4 l'n chi~u sau, chi~u sau bE Mn
nh(t5 m.
3. Tuabin liinh 116n 11g11{1c ctfoli c1mg

Mo to va hQp so 1 mi1I
Mo to va h9P s6
1111 I 111111 Im

ci::$( .
I' I ;.
I

'1 I
-- -E- ~

Elleu chTnh d9 ng~p

El9 ng~p Eli) ng~p

~~~~~--'--'-!.~--'---~--.::_
Ml,lc nu"c Ml,tc nu"c
--~~-~

.--.-~-....-IC-.--1--..-.-!I--.-IJ-.-.-1--.-.)J -=-

a) Canh ha b) Canh kfn

Hlnh 7-11. Tuabin hlnh non ngll<;1c canh cong

Tuabin g5m loi hlnh non ngtt<jc ben ngoai han canh cong hll'ong tit tam non dC'n day
(hlnh 7-1 la) la tuabin canh hd. Tuabincanh kin (hlnh 7-1 lb) ph~n dt<oi cua canh du<Jc ldng
vao con thcp hlnh n6n q1t Mtang cuong It<u 11.I'<Jng tu~n hoan tu day b~. D~c linh ky thu~t
va cong su(t ctia thie't bi ch9n theo Catalo ctia nha san xua't.
4. Tuahill drpzg {Jfzg phun
Tuabin d<,tng o'ng phun gdm o'ng d~n dll'ong kinh (d), chi~u cao (h) giln voi tn.ic quay
th~ng dung. Tren o'ng dfin han cac 6ng plum nll'oc c6 de) d6c nghicng 15" hlt<~ng tu tam ra

127
&-
chu vi. Dlidi day cac 6ng phun nude han cac ta'm thCp phing hlnh tam giac (hlnh 7-12).
Tuabin d~l ng~p trong nlidc dc'n mep dU'di cua 6ng phun.
Tuahin d(lng 6ng thl!C1ng c6 dU'Cfng kinh De tii' l m d~n 3,6 m cong sua't hOa tan oxy
vao nU'dc tii' 6 dc'n 250 kg 02/h.
Kich thlidc bi t6i lit theo ty I~ Chi~u r(lng : Chic!u sau : DU'ong kinh ngoai;
De tit 3: I: 0,6de'n4: I: 0,67.
V~n t6c tiC'p tuyc'n ciia d~u 6ng phun v1 tit 3,5 de'n 5 m/s.

s::.

J d -J

Hinh 7-12. Tuabin d~ng ong phun

Hang 7-6: Cong sua't hoa tan oxy va kich th1ik he khi 1ip <lung
thie't bi lam thoang b~ mijt tuabin fi'ng phun
Kich thltdc turt>in (mm) C6ng suilt Kich th1ic1c b8'
De D h C)ng phun hoatan R(lng Sau Th~ lich
S6 f>lf(lng tXY oc (m) (DI) (1113)
lt!<JDI? kinh (U) (l?r O~/s)
-
1000 350 500 6 133,0 1,9 5 + (\,2 1.5 + 2.0 37,5 + 16.5

1150 400 550 6 139.7 2.6 5.~ + 7.1 1.5 + '.!,2 50,0 + lJO,O

1350 .no 650 6 159,0 -l,9 6,8 + 8,-l 1,6 + 2.6 73.0 + 185,0

1600 500 800 8 139,7 7,2 8,0 + 10,0 1,9 + 3,0 I 22,0 + 300,0

1900 620 950 8 159,0 12,0 9,5 + 11,8 2,2 + 3,6 I 98,0 + 500,0
1
2250 770 I JOO 8 193,7 19,4 11,3 + 14 2,5 + 4,2 320,0 + 825,0

2650 900 1300 "... 216,0 35,0 13,3 + 16,4 3,0 + 4,8 530,0 + 1290.0

:1100 1000 1500 10 216.0 -l9.0 15,5 + 19.2 3,5 + 5,0 840,0 + I 930.0
3600 1200 1800 IO 219,l 70,0 18 + 22,5 ..J,O + '>..! 1295,0 + 2600.0

128
 5. Tuabin vQn toe lb11 d(U tren phao nlli
Tuabin g6m canh bdm c6 to'c d() quay lon gfin voi tri.ic quay th!ng dli'ng c1ia dng Cd,
phia dttoi c6 1 dol.),n o'ng Mt. Toan b(} thi~t bi diJ.t trcn phao n6i hlnh Lron lam b~ng thep
khong ri hoiJ.c bhg composit c6 s<Ji thiiy Linh tang cliong. Khi lam vi<;c bdm hUL mtdc ttt
dt.toi b~. d~y d9c theo tri.ic c6 ta'm hliong dong hlnh xolfn 6c lam tung nude ra xung quanh
(hlnh 7-13). E>t.tong kinh phao tli 1+3,5 m. Cong sua't hoa tan oxy tu 7 + 9 kg 0 2/h. Thic't
bi d~t trong b~ c6 chi~u sau tli 3,5 + 4,5 m ph\I thu9c vao kkh thtf<k tuabin(xcm bang 7-7)

c:=:::J.
~

--- --------
0
- ----------~
---~ - -.......T '
- 'toe "" " ~
l 7 i~
' -
--------
--.--
-,
--- ---------
..,,.,,-
----~------
---._.....__
r-'=======

f~=-~~"=~::=~ =====;;=

~-:;;?

_Hinh 7-13. Tuabin toe dQ Ion d~t tren phao

Biing 7-7: C6ng sua't boa tan oxy ciia tuabin phao

Bi.tong kinh Cong sua't Sll vong quay Cong sua't hoa Hi~u sua't di~n
phao tan oxy
(KW) (vong /phut) OE=mgOz/W
(m) OC=grO/s '
---
1,68 4,5 1200 1,9 0,44
1,98 17,0 -1200 7,2 0,42
3.32 40,0 900 17,2 0,43

6. Cac Y~ll t{f ifoh hit/Jng deli cong sua't hoa tan oxy ciia thie't bi lam tho(mg M m(U
Cac thie't bi lam thoang be m~t khi ho~t d()ng t~o ra hai qua trlnh M hoa tan oxy
vao nt.toc.
( Qua lrlnh tht.1' nha't : bdm 111.toc tli chi~u sau cua b~ len b~ m~t. t~o ra mang mong va
gi~ll nho tie'p xuc voi khong khi.

129
 Qua trinh thli' hai: hUt cac b9t khi tren b~ m~t xu6ng sau va tuffn hoan li,i m.idc.

Thie't bj d~t d cac b~ c6 kich thU'dc hi,n dinh sc xay r~ .,ca 2 qm\ lrinh nay; khi thie't bj
d~t trong h6 qua ld'n, qua trinh thu 2 la ra't nhO khOng dang ke.

Cong sua't Ma tan oxy cua cac thie't bi lam thoang b~ m~t ki~u tuabin tn,ic dung
nhll' dii neu c6 th~ bit!u din hhng phU'dng trinh sau :
OC = Kc ( 1 + K;. h;) 0 2 v3 (gr Oz/s) (7-8)

Trong d6:
Kc: HQ so' ph\l thu(k vao kich thu'oc b6 va ca'u l~o ctia tuabin, thll'Cfng dao d()ng lit
0,014 + 0,028 do'i vdi cac h~ c6 kich thU'ck h~,n djnh.
k;: Hling s6 tinh de'n chi~u sau ng~p nu'd'c ciia tuabin thu'C1ng tit 1,9 de'n 3,3.
D : DU'C1ng kinh ciia tuabin (m).
v: V~n t6c tie'p tuye'n ctia mep ngoai canh tuabin(mls~
h;: DQ ng4p midc ciia tuabin(m)
Vll.3.5. Nang lu'c/ng cdn thitt d~ khud'y t,rl}n
'Cac thie't bi lam thoang d~t trong bi! ~erotank khong nhii'ng pluii dam hao tufin hoan
nu'oc d~ hoa tan d~U Va du hi<Jng .OXY' cffn thie't cho qua trlnh lam S~ch nU'OC thai ma con
phai ca'p uang h.i<;1ng du di khua'y tr()n nlioc cho hUn hoi,t tinh phan tan d~u trong nU'oc va
khong bj Mng xuo'ng day.

- Trong cac b~ lam thoang bhng s\tc khi phili thlfc hi9n dung 2 di~u ki9n de dam bilo
khua'y tr(}n du :

+ Di~u kien thll' nha't : Ch9n kich thudc be va b6 tri thie't bi trong be phiii h(jp ly M
ti,o ra dong cbuy~n d()ng xoay tufin hoan trong toan b() the tich be.

+ Di~u kiQn thu 2 : CuC1ng d() th6i khi do'i vdi dan o'ng xlidng ca b6 tri d9c ho~c ngang
be phiii Id'n hdn ho~c bhng 1800 m 31h khi cho 1000 m 3 nti<k hay 1,8 m31h khi/l m3 mtoc. Do'i
voi dia phiin pho'i ho~c o'ng dung d~t d~u thco di9n tich hE cll'C1ng d() t6i thi~t~ 1 m 3/h khong
khill m3 the tkh be.

- Khi lam thoang bling thie't bi cd khi lam thoang b~ m~t (tuabin) d~t o trung tam m()t
o vuong ciia b6.

Nang lti<;1ng cfin thie't d~ khua'y tr()n ki~m tra theo bang 7-8.

- Khi lam thoang bling thie't bi quay tr\tc ngang kieu rulo dl'.lt trong cac mudng oxy
h6a, v~n t6c nlidc chay tufo hoan trong mlidng phai. tu 0,25 mis de'n 0,3 mis.

- Vi~c truy~n nang lti<Jng d~u vao mioc d8 dam biio khua'y tr()n d~u phiii du'<Jc d~c
bi~t chU y khi thie't kc' cac hd lam si,ch hie'u khi.

130
 Bang 7-8 : Nang lu'cJng din thilt di khu(y tr()n m.id'c khi dl!t thi@'t hi
lam thoang b@ mtt kiiu tuabin
Cong sua't tuabin Kich thU'dc M
(KW) Chi~u cao (m) Chi~u r<}ng (m)
7.5 3 + 3,7 9,0 + 12,0

15 3,7 + 4,2 I0,5 + 15,2

. 22,5 4 + 4,6 12,0 + 18,0

30 4 + 5,2 13,7 + 20,0

37,5 4,2 + 5,5 14,0 + 22,0

55 5 + 6,0 17,5 + 28,0

75 5 + 6,2 18,0 + 27,0

VH;J.6. Llfa chqn kich thltd'c hinh hQC ciia hi aerotank

B6 acrotank thu'Clng lam bling BTCT, m~l bling Ia hlnh chit nh~t, bcn trong co thli xay
tu'C1ng ngan d~ chia thanh cac ngan ki~u hanh Jang cho nu'dc chuy<fo d()ng d~u.
- Khi nha may xti' ly nu'(1c thiii c6 cong sua't ldn lu111 1000 m 3/ngay ncn xay dlfng 2 b~
d6 d~ dang cho quan ly.

- Khi dung h~ tho'ng th6i khi, chi~u sau be lay ttr 4 + 7,0 m de tang c11C1ng kha nang
hc)a tan cua khi. Chi~u cao dlf trli' tren m~t nu'dc cua thanh h~ tli' 0.3 + 05 m.

- Khi dung h~ tho'ng phan pho'i khi ki~u xttcfng cii d~t dc.ic thanh h~. d~ diim hiio ti~o ra
dong xoay tu~n hoan d9c b~ ty s6 giil'a chi~u r(>ng : chi&u sfiu Iii I ,5 : I. N6u hf cc> kkh
thu'oc ldn thl xay tu'Clng ngan trong b6 t~o ra cric hilnh Jang c6 dong chiiy d~u theo dttc':lng
zic-15c. Ty s6 chi~u dai trcn chi~u r()ng ctia banh lang ch9n kh6ng nhO h1111 S : 1.
- Khi. dung hc;; tho'ng phiin ph61 khi d~t ngang vuong g6c vdi (~hi~u clai h~ hay h~
thCing phan pho'i d6u theo di~n Heh b8 thl kh6ng dn c6 hiinh fang nht<ng phiii d~c bi9t chu y
den ct<C1ng d() khufl'y tr(>n t~i cac g6c b~ at: tnlnh hitn hln!!.
- Khi dung thie't bi crJ khf lam thoang b~ m~t. tfit nhilt la I h~ I 1hic't hi ct:}t t~i tiim bf
(acrotilnk ~hufl'y tr()n hoan chinh).
- Khi d~t nhi6u thic't b! trong m(>t b6, ch911 ty so chi~u dai trcn chi~u r()ng biing s6
thic't bi d~t lrong b~ va dl).t ll,li tam m6i o vuong. Kkh thu'ck be chc;>n thco biing (7-8). Chi6u
cao dlf trii' cua tbanh b~ trcn m~t nu'dc Hty LU' 0,8 + 1,2 m.
- Trong hE phai c6 van thao kho va ho' xii bim. Khi nha may c6 nhiEu b6 hol,ll d(>ng.
phiii co thiC't bi chia ct~u nu'(fc vao cac h6 va phiii co van each Iy tung h6 .
. - Trong qua lrlnh hm.tl d(>ng, trcn hE m~t h6 acrotank thl.iong c6 v1ing b9t. nhung v<'ing
h9t nay ngan ciin nU'dc tic'p xtic vdi khong khi, do d6 cfin phiii thiC:t ke h9 th6ng voi phun

131
nude tren mi.\t be d6 lam tan b9t n6i trong b6. Dan 6ng phun- nU'oc di.\t d phia thanh bE co
gi6 th6i d6n b9t l~i.
- Trong quan ly ne'u phat hien o b6 H(ng dc;lt 2 c6 hi~n ttic;lng til'ng dam ci[in n6i Jen,
phai ki6m tra cac chi tieu lam viec c1.ia b6 aerotank, boi vi ci_in n6i Ien la do vi khuffn d~ng
sc;li 16ng filamentous, c6 ty tr9ng bbg ty tr911g cua nU'oc, phat tri~n m~nh, ke't thanh dam
thu cac b9t khi va n6i Ien mi[it. De giam de'n t6i thi~u lu'c;lng vi khufo di,.ng sc;li long
filamentous c6 th~ ap di.mg cac bi~n pbap sau:
1. Ki~m tra cttC1ng d() lam thoang d6 thay d6i lU'c;lng oxy hoa tan trong b~.
2. Cho clo vao dong tuh hoan voi li~u htc;lng thich hc;lp.
3. Thay dfli di~m dua nu'oc thdi vao b~ aerotank M thay d6i ty s6 F/M.
4. B6 sung cha't dinh duang N, P va ve't cac kim lo~i cfo thie't cho vi khuffn chinh
phat tri~n.

132
~.,_.

~~---------------- ........
CHVONG VIII
,...? ' A ? ,.,., , ..:'

BE AEROTANK LAM v1i::c THEO ME KE TIEP

vA MlJC1NG OXY HOA

vm.1. BE AEROTANK LAM v1ec THEO TUNG ME KE TIEP

B~ acrotank lam \'i~c thco tltng me ke tie'p d~ xU' ly nt.Mc thai dll'<1<.: thuc hit;n thco 5
giai do~n ke' tie'p nhau (xem hlnh 8-1 J.

~
.

I
I
I
L---l---l-~------------1

Nude thai 1------ ____...

----c:..&.:.::..

1---------------
Bun hofilt trnh

1 4

. .( -~\.
v---
. . . . .
\_. -~ Bun.
5
2

Nlloc trong

Bun.
3
Hinh 8-1. So do lam vi~c cua b4 aerotank
theo me ke tiep
* Giai do~n I : Dua nude thai vao b~. Nu6c thai dii yua song chiin rac va be Hing cat,
tach d~u ma, 11/ chay ho~c bdm vao 06 den muc dinn 1111ot h~ng n1le phao Role phao phal
tin hi~u M llf d(.>ng dong van ho~c bdm ca'p nuo. va o

133
 /
."

* Giai do<.tn 2 : T<_to phiin U'ng sinh h6a giii'a ml'<k thai va bun ho~t tinh b&ng Sl;IC khi
hay lam tholing h~ m<}l M dlp oxy vao mtdc va khua'y tr9n d~u hdn h<;lp. ThCJi gian lam
thoang ph1;1 thu()c vao cha't llfc;Jng nlf<k thai, yeu c~u v~ mU'c dQ xti' ly.
* Giai do<_tn 3 : Liing trong nlf<k : qua trlnh !fog di8n ra trong moi tntC1ng Linh, hiu
qua thiiy h!c ciia h~ d<.tt 100%. Th<'li gian !fog trong va co d~c bun thtiC1ng ke't thUc sdm hdn
2 gif1.
* Giai do~n 4 : Thao nttdc da dtt<Jc Mng trong d ph~n tren ciia b6 ra ngu6n tie'p nMn.
d cac nha may cong sua't nho, co thE dung tlng khoan Id, d~t d9c 2 thanh b~ d~ la'y ntioc ra
sao cho d)n kh6ng bi kco ra ngoai.
a ca_c nha may nttdc ldn nen di}l h<) th6ng mang lhu nltdc lren cac phao n6i, d~ xii
nhanh nlfoc rn ngut>n tic'p nMn.
Giai dmp1 5 : Chl'f <l~1i M n<_tp me moi, thC1i gian chl'1 d<;1i ph1;1 thu(k vao thoi gian v4n
hanh 4 quy trlnh tren v<I va o so ltt~1ng h~. thtt ll.J' 11<.tP nttoc ngm~n vao b~ lo ngttoi thic't kc'
quycl djnh. d nhii'ng nha in<iy n) dc'>ng chiiy dfu c6 thci hO' tri ljch hm.ll d(n g def rut thl1i gian
xuong gi\n hhng 0.
Khi Lhicl kc h~ acrolank ho~l dQng Lhco lltng me ke' tie'p, khong dn xay dlfng h~
dif:u hOa lttu ltt<;tng va chat htc;fng. khong dn. xay dt,J'ng b~ Hing dqt I va b~ Hing dc;Jt 2. NU'dc
thai chi dn qua song chifn. b~ liing cat v<l tach dfiu nC'u dn, r~i n~p thitng vao b~. S6 lttc;Jng
h~. th(fi gian m,p v~w titng h~ ph1;1 thu(lc vi10 cong sua't va slf dao d('mg theo giC1 ciia lttu
ltt<.1ng nttdc thiii do ngttoi thie't kc tinh toan d~ quyc't clinh. Bci acrotank lam vi~c thco me
lien t1,1c co ttu di~m la khii' dttl.1c de h<Jp cha't chU'a nitd . photpho khi v4n hanh
dung cik 4uy trinh hic'u khi, thicu khi va yc'm khi.
111i d~t I : Thiel kc hE aerotank hl'<~l d()ng thco me kc' tic'p d~ xii' ly nttck thai cua thi
1
xii, ding suii't 4000 nr /ngay. Nttdc thai chr\y vf: tn,tm xti' ly trong su6t 24 giC1.
I. Chi tieu d1t't IU(lng mftlc thiii:
a. Ham lttl.1ng cl) n h1 lli'ng 200 mg/I
h. Ham 1u,1ng chat huu cl1 bay h<fi trong c~n h1 lii'ng 150 mg/I
c. Nhic;t u(i ntttlc thiii trung hlnh v~ mua dong 20"C
d. Ham htl_1ng BOD 5 dao d<)ng thl:o ngay trong tu~~,:
Ngay BOD 5 trung blnh ngay (mg/I)
I 250
2 400
3 400
4 400
5 400
6 250
7 250
134
 2. Cac chl tieu thitt ki
a. ThC1i gian tich mrdc vao b~ 12 giC1, thC1i gian lam thoang 18 giCJ, Lhoi gian Mng tinh
3 giCJ, thC1i gian xa
ml'oc trong 2 giCJ (xii c~n dU' trong lhCJi gian cho, hol\c thCJi gian
lilng hol\c thao mroc).
b. Ty I~ F/M =0,1 gr BOD5/lgr bun ho!,ll tinh 1<1 IU'ng MLVSS.
c. DQ tro cua cl\n z = 0,2 hay cl\n bay hdi hAng 0,8 C<~n ltf lung.
d. H~ s6 dQng h9c Y =0,65 gr/gr va K11 =0,05 ngay'
c. N6ng dQ cl\n dll'<;lc co dl\c Lrong ph~n chU'a btrn phfa dttdi h~ =8000 mg/I (lrong de)
0,8x8000 = 6400 mg/I la bun ho!,ll tinh).
f. Ty lr9ng cua Cl\n : 1,02.
g. Ch9n 60% th~ Lich b~ chU'a nll'oc trong thfo ui m6i ngay.
h. B~ situ 6,8 m tU'C1ng dt! trir 0,5m 16 ong ph<1n ph()i git'i d~t trcn day 0,3m. I)() ng~p
cua 6ng gi6 6 m (c6 th~ dung lhic'l bi lam thming tuahin<li)l trcn phao n6i).
i. Xii cl\n thgc hin tu~n (7 ngay) 1 l~n.
J. Ham lll'<;lng BOD 5 d~u ra 20 mg/I xii ra ngu6n (lmJi A). cl\n 1<1 lii"ng 20 mg/I. trong
d6 65'Jf la cl\n hiru cd BOD21 .
k. BODs =0,68 BOP21
I. BOD21 trong te' bao b~ng 1,42 n6ng di) tC' hao da chct.
m. Trong nll'dc thai c6 du N. P va vc't cac kim lm.1 i dn thict cho Le hiao phat tri~n.
Yeu du xdc dinh :
I . S6 ltt~fng b~ lrong nha may.
2. Lttu IU'(fng gi6 va s6 thiC't bi lam thoang.
3. Ltt(fng c~n tich Iiiy sau 7 ngay (c~n dn xa ).
4. Xac dinh chi~u cao lop nude da lfog trong hf;.
Giiii:
\
~
I. Trong nba may thic't kc'~ bri lam vi<;c kc' ticp nhau elm ky phiin do~n thCJi gian Jam
be
vi~c ciia til'ng nhti sau.

12 gio tech nude

xa. nude 2 gio CM n(,lp 1 gio
Lang s gicf
18 gio lam thoang ~ . ~. ;f

12 gio tieh nude

~
,
~
,
I\'
1
_ _ _ _ _
8~ 2
24 giCi ehu trlnh l~p l~i I / \Cho n(lp 1 9/0
F.-~ xa. nude 2 gio.
J, Lang 3 gicf
~.
'~-' .
-~ .

135
 2. Xac dinh m1ng d() BOD5 h<)a tan tmng nude dil xii Ly :
ROD.5 d~ u ra =BOD5 hoa tan + 8005 chua c~n lo lii'ng.
800 5 chua trong 20 mg/l c~n 1(1 lii'ng d~u ra :

- C;\in hii'u <.:(1 : 0,65 x 20 mg/I =13,0 mg/I = BOD21

- BOD~ 1 bi oxy h6a thanh c~n : 1.42 x 13,0 = 18,5 mg/I.
- Lti(_jng BOD; hling 68 % BOD 2 1 =0,68 x 18,5 = 12,6 mg/I.
- Ltt(Jng B00-5 hoa tan knf ra kfioi b~ =20 - 12,6 =7,4 mg/I.
3. Tinh thf tlch cdn thief cua 2 bf aerotank :
4000 m3/ngay
3
V= =6666m
0,6
Dung tich I be : 6666 : 2 =3333 m 3

Chi~u cao chU'a nu'oc va chU'a c~n cua b~ theo d~u bai H =6,3 m.
' . ., 3333 2 ,
Dien tich
.
be v = --
6,3.
== 529 m ~ 530 m

B6 hlnh vuong c6 c~rnh : a x a =23 x 23 m, 2 b~ 46 x 23 m.

4. Xic din!i mJng d() bun ho{lt tinh cin thie't duy trl trong bl:

Ap d1,1ng . ong thll'c :

v = -- QS.. hay X = QS ..
x(%) v(%}
Q =4000 m 3/ngay (2 b~J.
S = 250 mg/I.
0

V =6666 m 3.
F/M =0, 1 gr BOD /l gr bun ho~t
5 1 inh.

4000 x 250 .
a. X = 6 666 x 0,1 = l 500 mg/I.

b. N6ng d9 biin c~n th\(c trong b~ :

x. =r~n vo cd + bun/0,8 = (250"150) + 1500: 0,8 = 1925 mg/I.
c. Kh6i lti<;ing bun ho~t tinh dn c6 trong b~ (khong xa di)
3
Gt..un = 6666 X 1500 .10 =9999 kg.

136
 d. Kh6i ht<,1ng bun c~n trong bE :
G~~n =6666 x 1925 =12 832 kg.
5. Tfnh thi tfch bun choan cM sau 7 ngay Jam vi~c (trtl<Jc khi xd):
7

G1 =G., + L Px 11 I 0,8 + SS,.

n=I

G.,: LU'<,1ng bun cfo duy Lrl trong b<! sau m6i l~n xa.
Pxn: LU'<,1ng bun sinh ra trong ngay tht1' n ciia 7 ngay.
SSn: LU'<;fng c~n hiru cd di vao b6 m6i ngay.
G., =12 832kg
__ Px,. = Y (S11 - S) Q - K.i x Gn-1
Ngay tht1' nha't:
Px 1 =0,65 x (250- 7.4) x 4000x10 3
- 0,05 x 9999 =130,76 kg
1
SS 1 = (250- 150) x 4000x I0- =200 kg (khong thay d6i)
T6ng hun c~n sau ngay thti' nha't :
G 1= G., + P~ 1 /0,8 + SS 1
a,= 13 832 + 130,76: o.s + 200 = 13 195 kg
Ngay thu hai :
Px 1 =0.65 x <400- 7.-1-) x 4UOOxI<r' - 0,05 x 19999+130,7)" = 513 kg

a .. =a,+ Px210.s + ss~

G2 =13 195+ 513: 0,8 + 200 = 14 036 kg
BAng each Linh c()ng d6n nht.t da lam cho ngay tht1' hai. Ta c6 t6ng h.1'<,1ng bun trong bE
de'n ngay th(i 7: G7 = 15 936 kg
6. Thl tfcli 111/11 chmin ch/f khi c(J d('ic de'n 8000 mg/I hay 8 kg/m 3 111 t_v trvng bun
/ti 1,02.

15 93~kg = 1952 m3
V1>1111=1,02x8

- Chi~u cao bun trong b~ :

3
v" 1952m , = I,84m.
h" = fi = 2 x 53om -

7. Chiau i:w1 pluin 111/<Jc trong dci ldng rren k~p him :
h,, = 6,3 - l ,84 =4,46 m
,.

137

I
 Chi~u cao ph~n m/dc trong phia tren bun Lheo tinh loan hay la d() sau ciia 6ng rut
mtoc ra: h =0.6 x 6.3 =3,78 m.
Nhu' v~y ncu sau 7 ngay xa bun I l~n:
Chi~u cao lop nu'oc da Hing Lrcn mi;\L bun i'1 ngay thU' 7 la 4,46 m.

Chi~u cao ldp nude trong xa di hang ngay : 3.78 m.

Ph~n nttoc trong dl! tri1 du'di 6ng khoan 16 thu nude M khoi keo c~n ra :

hdlllrt1 =4,46 - 3,78 =0,68 m.

~- Tinh ltt(lng oxy dn thie't di khu BOD5 :
Q(S -S).10-~
OC l~ = -0 - f - - - - - I. 42P \

a. Ngay cos .. = 400 mg/I.

7_.~J10-
1

4000 x (400- l.42x513=1,581 k;;/ngay

oc '""'" = -- -- - . - 0~68
_

b. Ngay c<l s.. = 2so mg/I

oc . m,,, 4000 x. (25~-:::_7_._~_._~

= - - - o.68
o-~ _ I.42 x 130,7 = 1,241 kg/ngay

Nhit dQ nu'dc 20"C

N6ng d<'.> oxy bao hl'la C = 9.02 mg/I.
N6ng d() oxy duy trl trong hf khi lam thoang C =2 mg/I.
Lu'c;1ng oxy tht!c le dn :
OC = OC "max . CSCs = I 581 x -9,02
------ - - - = 2 03 1 kg/ngay
,
t ma' -C ' 9,02 - 2 '

OC .
= OC . - cs
- - = I 241 x - 9,02
---- = 1 594 '
kg/ngay
'""" """" c, -- c ' 9.02-:-2 ,

9. Tinh ltt(ll1g k/11l11g khi cdn thie't :

Dung h~ thong phan phoi khi c<> hqt khi kich thu'oc trung blnh vdi a= 0,7, niing sua't
boa tan oxy ciia thiet hi OU= 7 grO~/m khong khi dp vao d d() ng~p Im (bang 7-2).
1

oc,max 2 031 x I 000 'lC 3 '

Qkhimax = --- = ----- :.:48 JJ7 m /ngay.
OU. h 7x 6 .

oc,mm - I 59~~LY~~ = 37 952 m3/ngay.

Qkhim111
= ou~h -
1x6

138

~
 10. otu tt,10 dan <'>'ng :
Trong m6i b~ d~l 2 dan ong Xu'dng ca. each nhau 11,5 m va each lhanh b~ : 11,5/2 =
5,751n. Dan O'ng xu'dng ca g6m o'ng chinh va cac ong nhanh dai Im d~l vuong g6c voi ong
chinh each nhau 0,3 m. Day O'ng khoan Ill 05, each nhau 10 cm lhanh I hang d9c. S616 tren
1 O'ng"nhanh n1 = IO 16. S6 O'ng nhanh lrong l dan ong n;, = 23/0.3 = 76 6ng.

S6 I6 tren 1 dan CSng :EnL = Io ,, 76 =760 16

Dien tich I 16 D5, f1i\ = 19.625 x 106 m 2
1
T6ng di~n tich If> tren l dan ong l: f 1t. = 760 x 19.625xHr" = 14.9J5x 10" m
1

LU'U lll'<;1ng khOng khi 0Rmin tren 4 dan 6ng.

37952 J
QKmin = 24 x 3600 = 0,4393 m /s.
V~n tO'c khi qua 16 :
3
0,4393m Is =7,4 m/s.
vkmin = l4,9I5xJ0- 3 m 2 x4dan
Cha'p nh~n du'<;fc VKmax = 7.4 x 1.2 c: 10 m/s

VIII.2. MUONG OXY HOA

VIII.2.1. Gi<ti thi~u

Mll'dng oxy h6a la d~ng cai lien cua b~ aerotank khua'y tr()n hoan chlnh lam vi~c
trong ch~ dl) lam tholing keo dai voi dung djch biin hoi.tt tinh lo lil'ng trong nu'oc thai chuy~n
d()ng tufo hoan lien l~!c trong mu'<ing < hlnh 8-2>.

Mu'dng oxy h6a l~n d~u Lien du'<)c ap dl)ng {l Ha Lan vao nam 1950 do Vi~n nghicn
cuu Public Engineering du'oi slf lntong d~n c1la Tien si Pasveer Lhlfc hi~n. Den nay. do Linh
hi~u qua cua cong Lrlnh, mu'dng oxy h6a du'<1C cai Lien thanh nhi~u dang va ap d1,1ng rfft r()ng
rai, nha'L la d6i vdi cac tr~m cong suat nho.

VIII.2.2. Chi ti@u thi(t kt va ph1Jm vi ap d1,mg

Khi thie't ke' mu'dng oxy h6a, ap d1,1ng cac cong Lhll'c linh loan b~ Acrotank d~ Xclc
djnh th~ tich cua mu'dng theo cac thOng sau: so
F
- Ty s6 M (kg BODs/kg him hoi.tt linh ngayJ . 0,04 - 0,1.

- Ndng d() bun ho~t tinh X (mg/I) . 2000 - 5000.

~ hoan
- H e. soK tuan
A ' b'un : a = -Q, : I - 2.
Q

139
 v : 24- 36.
- ThCJi gian htu 11u'dc trong mu'dng: Q (giCi)

- Thbi gian htu bun 0c (ngay) : 15- 50.

PhOng dteu kht~n Tuabin tam thoang be m~t

B' c6 d~c bOn

~ ~--.

H6gac~\
BOn tu4n hoan xa blln Sin phdi
va tr~m bdm
a) ~tJ<!I chE\n
B'
LI
tE\ng dQt2

M''."'' 1- I ~ I TI~
LJ .
MVc mtdc
..
Maybdm
b)

L] ngbdm
ngmay
)

- 'J.
.~
14000

~t d~ ho~c ta'.m BT
, ______---=-;;;,,,.

Hinh 8-2. Sd do mVdng oxy h6a

a) K4t cau bAng BTCT
b) Mttdng dao trong dat

140
!'f'

- T6c d9 Nitrat h6a PN (mg TKN/mg bun.ngay) : 0,2 - 0,8.

- T6c d9 khii' Nitrat PoN (mg N03/mg bun ngay CJ 20C) : 0,1 - 0,4.

- V~n t6c cua Mn h<;Jp chliy tufo hoan trong mu'dng : v ~ 0,25-0,3 mis.

Th~ tfch mttdng oxy h6a la t6ng th~ tich cua vung (oxic) hie'u khf d~ khd' BOD5 va
oxy h6a NH+4 thanh N0-3 V 1 Va th~ tich cua vung thie'u khl'. (Anoxic) d~ khii' N0-3 thanh khi
Ni. V2.
- Th~ tich vung hie'u khi V 1 ch9n tr! s6 Ion nha't trong 2 tr! s6 sau:
. QSo
Yeoo5 = C%)X
m(N)Q
VNo = - - -
3 pNXN

- Th~ tich vung Anoxic khii' N0-3 (V2):

n(N0 -)Q
3
V2=-- --
PoN .X

+Q : Lu'u lu"Qng c~n xii' ly (m3/ngay).

F
+ M : Ty s6 gr BOD5 /gr bun ngay.

+ PN: T6c d() oxy Ma NH+4 thanh N0-3 xem bang 5-3 ho~c vi d\l 2.
+ XN : Ndng d() bUn ho~t tfnh d6i vdi vi khuin oxy h6a NH\.

XN=X.fN mg/I (bang 3)

+X : N6ng dQ bUn ho~t tinh (mg/I).

+ PoN : T6c d9 khd' N0-3 thanh Nz (mg N0-3'mg bUn ho~t tfnh).
+ (N): TGng ham htc;1ng nitd trong mtoc thai (mg/I).
+ (N03) : Ham lu'c;Jng N03 mg/I= m(N)
+m : Ti I~ khii' NH+4 thanh N0-3
..
+n : Ty I~ khi'i N03 thanh khi N2 .
- Cong sua't nu'oc dn xii'. ly M tfnh th~ tich mll'dng oxy h6a va b~ Hing dc;1t 2 la cong
-t
suat '
ngay I'<'1n nh~
at Q maxngiiy .

- Cong sua't tfnh thie't bj xrr ly bUn, bum tufo hoan bun, b~ co d~c bun, san phdi bUn
ho~c may ep bun la cong sua't ngay lrung blnh Qch ~gay

141
 =
- Luc;fng bun san ra hang ngay G Q (0,6SS + 0,3 BOD 5 ) do thCJi gian lam tholing
keo dai, bun htu tru tau trong mudng oxy h6a nen bun thao ra tu b~ liCng dc;ft 2 tudng
d6i 6n djnh, khong dn xii' ly 6n djnh tie'p, c6 th~ dua thing ra san phdi bun ho~c vao
may lam kho bun.
- B~ Hing dc;ft 2 duc;f c thie't ke' vdi cac chi tieu :
+Tai tr<;mg be m~t : 8-12 tinh theo m 3 nude xii' ly /m2 b~ lfog ngay.
+ Chieu sau b~ lfog : 3 - 4 (m).
+ ThCJi gian lfog : 6 - 12 gio.
+ Tili tr9ng mang thu : 25 - 30 m 3/m dai ciia mang.ngay.
Do mudng oxy h6a c6 hi$u qua xii' ly BODs. Nitd, photpho cao, quan ly ddn gian,
th~ tich ldn, it bj anh hudng bdi slf. dao d<)ng ldn v~ cha't luc;fng va hill luc;fng ctia nude
xii' ly. Nen da duc;fc ap <lv.ng d~ xtt ly nude thai d nhung ndi ngoai vi$c xtt ly BOD con
cn phii.i xtY ly Nitd va photpho va co bien de) dao d<)ng ldn ve hill luc;fng va cha't luc;fng
giii'a cac giCJ trong ngay.

M~t khac mudng oxy h6a doi hoi di$n tich ldn nen chi thich h<;rp d nhung ndi da't
r<)ng.

3. Cllu tf;w va hinh dang mitong oxy h6a

- d cac nhil may xii' ly nude thiii cong sua't ~ 2000 m3/ngay nen d~t 2 mudng oxy h6a
2 b~ lfog.

- Mudng oxy h6a c6 th~ xay bhng be tong co't thep, ho~c bhng mudng thanh da't, m~t
trong 6p da, lang xi miing ho~c nhlfa dliong. Ne'u mudng duc;fc lam bhng v~t li~u khong phii
la be tong c6t thep thl t~i cha d~t cac thie't bj lam tholing cting phiii xay bling be tong c6t
thep d~ dam bao dQ ben va de) 6n djnh.

Dong chay
Huong dong
Q
I >

Hlnh 8-3. Sd do r~p d~t duong huong dong

142

r
!'"_;.-

- Ml'.it c~t ngang ciia mudng c6 th la hlnh chii' nMt (mu'dng be tong co't thep), hlnh
thang (mu'dng dift O'p da), d<} do'c mai laluy (m) 2 thanh ben tuy thu<}c vao d9 b~n ciia da't,
'
thu'<'1ng m ~ ---'1- .
2
- Chi~u sau H ciia mu'dng tuy thu<}c vao cong sua't bdm ciia thie't bi lam thoang d
dam bao tr<}n d~u bQt khf va ti.to v~n to'c tui'tn hoan chiiy d9c mu'dng V ~ 0,25 - 0,3 mis c6
th chQn H = 1 + 4 m.
- Chi~u r<}ng trung blnh ciia mu'dng thu'C1ng tit 2 de'n 6 m.
-a nhii'ng ndi khong c6 dii chi~u did, b6 trf mu'dng tlieo hlnh zic- zif c, ti.ti khu vi,tc hai
di'tu mu'dng khi dong nu'oc d6i chi~u. t6c d<} nu'oc chiiy nhanh C1 phia ngoai, cMm C1 phia
trang lam cho bUn lfog Ii.ti. giam hi~u qua xii' ly, do d6 phiii xiiy cac tuC1ng huong dong ti.ti 2
dfiu mu'dng d~ tang t6c d(> nu'oc C1 phfa trang (Hlnh 8-3).
4. Thiit bi ll1m thoanl{.
Trang m~t mu'dng oxy h6a phiii df,it it nha't 2 thie't bi lam thoang. ThOng thu'C1ng, lu'<;1ng
oxy dn ca'p cho mu'dng oxy h6a n~m trong khoang :
+ Dti khti' BOD ci'tn : 1,2- 1,4 kg 02'1 kg BOD 5
+ D khti' nitd dn : 4,75 kg 0 2/1 kg nitd.
T6ng h<;1p hai yeu du tren : Trang xii' ly nu'oc sinh ho~t lu'<;fng oxy dn thie't dao d(>ng
trong khoang 1,8 - 2,2 Kg 02 tfnh theo 1 kg BOD5 Trude khi thie't ke' nen c6 s6 li~u phiin
tich cha't lu'<;lng nu'oc va tfnh theo cong thuc dti xac d!nh nhu c~u oxy OC. \

- Thie't b! lam thoang dl'.lt trong mu'dng oxy h6a c6 thti la m(>t trong 5 kitiu sau day
( xem hlnh 8-4).
Vf d 2:
Tfnh toan dung Heh mu'dng oxy h6a dti xii' ly nu'oc thiii :
Cong sua't Qmax ng,\y = 400 m 3/nga.y .
pH=7,2; T=20"C.
BOD5 mux = 450 mli ;
BOD5 mm. = 200 mg/I
T6ng ham lu'<;lng nitd TKN = 72 mg/I
Photpho p = 10 mg/I
Ham lu'<;1ng cl'.ln Id Iii'ng: SS = 150 mg/I
Yeu du xii' ly.: BOD5 = 20 mg/I
SS = 20 mg/I
NH+4 =0,5 mg/I
N03 = 14 mg/l

143
 Rulo tn,1c ngang

Tuabin tn,1c dang

c_

Tuabin chan vjt d~t xlen 30- 45

Bdm air-lift ho~c bdm nude

va bdm khf nen dong thai

Dan khf nan va chan vjt

bdm nude d~t ng~p, vuong
g6c vdi tn,1c mlldng
I I 11 I
I I I I

Hinh 8-4. So do lap d~t thiet bi lam thoan9 trong mvong oxy h6a

144
Gilli:
I. Xac djnh dung tfch mu'dng oxy h6a cn thie't d~ khti' BOD5
QSu
V1= - - - - -
(~M)x

_ 450+200 _
S.. - - 325 mg
n
2
X= 3500mg/I
F
- =0,1
M
325Q
V1= =0928Q
O,Ix3500 '

2. Xac djnh dung llch mu'dng oxy h6a cfo thie't d~ Nitral h6a
Q(N 0 -N)
V,= - - - --
- PN .XN
-N.,= 72mg/I
- N =0,5 mg/I
K(N)
-PN = KN +N
- N =0,5 mg/I

~lN
-K=-
YN
- YN =0,16

N., )( DO ) ( 71,5 )( 1,0 )

- N=max ( KN + N., K +DO = 0,4S 0,28 + 72. 1,3 +1,0 = O,l 9
02

OJ9
- K= --- =1,18
. 0,16

1,18 x 0,5
-PN= =0,756
0,28+0,5

- xN =fNx
-X =3 500 mg/I
145
 fN = O,l6(N 0 -N) = 0,16 x (72-0,5) =0,09
0,6(So -S) +0,16(No - N) 0,6 x (325- 7,4) + 0,16 x (72-0,5)

XN = 0,09 x 3 500 = 315 mg/I

(N0 -NQ )Q
V 2 =3 - - -313- -
PoNX

v2 = Q(72 - 0,5) =0 3Q
0,756 x 315 '
Ch9n dung tich vung lam thoang v I d~ xay dlfng mU'dng vl khi khU' he't BODs theo
yeu cdu (V 1=0,928Q) thl toan b(> NH/ se dll'<;lc oxy h6a thanh N03 (V2 = 0,3Q).
3. Xac djnh vung thi tich Anoxie cua mll'dng d~ khU' N03+ tbanh N2.
N03 = 71,5 mg/I
N03ra = 14 mg/I
PoN=O,l
, X.= 3 500 mg/I

(71,5-14)Q =0,165 Q
V
3
= O,lx3500

TGng dung tich mU'dng oxy h6a :

V = V1+V3::::0,928 Q + 0,165 Q = 1,093 Q m3
Th(Ji gian htu nU'dc trong mll'dng:
93
T = l,0 Q = 1,093 ngay = 26,23 gi(J nAm trong khoang 24 - 36 giCJ.

146
 ~1'.'
'~

~-

CHUONG IX
A ~
BE LANG D(1T 2

B~ Hing d<;1t II co nhi~m v1,1 Ifog trong mtdc o ph~n tren d~ xii ra ngu6n tie'p nMn va
co d~c biin ho1;tt tinh de'n n6ng de) nha't d!nh 0 phfo du'di cua b~ d~ bdm tu!n hoan ll;li b~
aerotank. Nhu' dii bie't, n6ng de) cl.in C 0 (g/m 3) trong nu'dc di tll' b~ aerotank sang b~ H{ng d<;1t
2 thttong ldn hdn 1000 mg/I. CJ n6ng dQ nay cac bong Ci.in tie'p XUC vdi nhau l!J.O thanh CaC
dam may c~n. khi dam may c~n Hing xu6ng, nu'dc tir du'di di len qua cac khe r3ng giifa cac
bong c~n tie'p xuc vdi nhau lam hi;tn che' t6c d() Ifog nen gQi la U{ng h1;tn che'.
T6c d9 Mng cua dam may cac bOng Ci.in ph1,1 thUQC vao n6ng d() va tinh cha't cua c~n.
D~ xac dinh kich thu'dc cua b~ Ifog phai dlfa vao so' li~u thlfc nghic$m ctia v~n t6c
lfog theo n6ng d9 bUn va tinh theo phu'dng trlnh can .bhng dong bUn trong b~.

IX. l. CONG THUC TINH TOAN

Dt5 rut ra cong thtl'c tinh toan b~ lfog d<;1t 2, xet sd d6 lam vi~c cua b~ hlnh 9-1.
3
(Q +Qt )Co 1 I I I Q""" Q: Lu'U lu'<;1ng xii' ly (m /h).

c =o Qi: Lu'U lu'<;1ng tu~n hoan (m3/h)

Ph~n tren cua b~ la vung lifng trong,
n6ng d() c~n con ll;li ra't nhO co th~ coi
C::::sO.
(__/
LI CL I - Tl;li mi.it cll:t L la m~t phan chia ranh
~ttttttt~t gidi giifa 2 vung, vung lll:ng trong va
vung nen c~n. v~n t6c di xu6ng cua c~n:
Vp=VL +Vt
Vp =VL +Vi (m/h) (9-1)

VL : V~n t6c lfog cua c~n theo trQng

llfc.
Vd= Vt
vi : V~n tO'c di xu6ng do dong tu!n hoan
T.~WWWWWWWtW ~I .
v1 =g- (9-2)

S : Dic$n tich m~t cll:t ngang cua

Qt Ct b~ (m 2).

N&ng d() c~n l!J.i m~t cif t L la CL

Hinh 9-1. Sd do lam vi~c cua b~ lang dQt 2 (g/m ).
3

147
 - T1,li m~t cit T (sat day h'1): V3n tO'c di xu6ng ciia hc,.t c~n tc,.i day: vd O + vt. d =
day gia thic't la hc,.t c~n khOng rdi ti! do ni?a ma chi chuyin d<)ng bling v~n t6c dong mtdc
ruf ra.
- N<\ng de) c~n la C 1

KhOng xct lu'<Jng .c~n xii di hang ngay. phu'dng trlnh can bling dong c~n trong he
th6ng du'c;Jc vie't nhu' sau :
G=(Q+Q,)C., = S . C1.. Vr = s.c.. v, (9-3)

Tit (9-3) rut ra tiC't din ciia h~ Jing :

s:::: tg_~_Q,_E.,_ (9-4)

c,.v,
Trong dl):
G : Kho'i lu'<Jng c~n (g/h)
Q: Lu'U h.tc;Jng nu'<k xii' Jy (m.l/h).
Q,: Lu'U lu'<.1ng tuitn hoan : Qt= aQ (m 1/h).
-a-: H s6 tu~n hoan.
C 1 : N6ng JC) bUn (J day h~ H{ng hay n6ng d<) biin trong dong tu~n hoan (g/m 3 ).
v1 : V~n t6c mtdc di xu6ng do dong tu~n hoan tc,.o ra (m/h).
Trong cC>ng thU'c chu'a bie't gia trj v1 vl S chu'a bie't, cho nen phiii tie'n hanh lifng thlfc
ughi~m dt tlm ra dong c~n tren 1 ddn vj di~n tich b~ theo phu'dng tr'inh can bhng (9-3)
C1,.(V1.+V1) = c.. v,. (9-5)
Thi nghi~m tic'n hilnh nhu' sau (xcm hlnh 9-2) :
h(m)
Nlldc trong

CQ.n nh~ phan tan

C>
c Vung keo tv
'!!!!
~
() M~t ph4n chia L
:J ...
'<Q)
:c
()
VL=~ Vung co c:l~c c~n
t
..
..

ThOI gian lang t(h)

Hinh. 9-2. Thf nghi~m tim v4n toe lang cua m~t phan chia L

148
fPli"'

Cho Mn hgp nltdc c~n vao o'ng lfog thiiy tinh hlnh tri.i c6 kh!c d(), chi~u cao nufc
nude la h.
I. E>o chi~u cao da lifog hi cua m~ t pban chia L theo thCfi gian lj.
2. E>o n6ng d() c~n t~i m~t phan chia Cu U'ng vdi m6i thC1i di~m ti.
3. L~p hang tinh dong c~n da Iilng
ti t, l2 l3 Li ls
Cu Cu CL2 C1.3 C1.4 C1.s
h-hi Vu V1.2 VLJ Vt.4 V1,5
v.=---
I ti

Gi =Cu. Vu G, G2 Gl G4 Gs

Dem ke't qua thlfc nghiem ve len biiu d6 t9a d() : Gi , Ci (hlnh 9-3).

G

GL I..: -/-.r~~~,_~/7""
I
~

:-- I (D

0 c, c
CL

Hinh 9-3. Bi~u do bi~u di~n cac dong cey.n trong qua trlnh lang
I. E>li'C1ng cong : Gu =Vu Cu.
2. E>u'ong bi~u din :Gli =Vii C1i
3. E>li'ong t6ng :G =Gu + G1i
E>u'C1ng cong (2) bi~u din htc;1ng c~n di xuo'ng do dong tufo hoan keo di la dli'C1ng
2 QI
thang b..
d1 v1' vt I'a khAong uo1
,-tA'
=. S.

E>u'C1ng cong (3) biiu din t5ng dong c~n G c6 trj so' clfc ti~u t~i C1.. Dien tich b~ Iling
nho nha't phai dap U'ng thu du'c;1c dong c~n cl,(c tiiu G1. nay.

149
 DE xac djnh GL trcn dU'CSng bi'1u di~n (3) vc du'C1ng tie'p tuye'n song song vdi tn.ic
hoanh oci di qua diEm qtc ti~u.
DiEm cllt ciia tic'p tuyc'n vdi tn,tc tung G; cho gia tri ciia dong c~n cl!c ti~u G1.. E>i~m
cllt ciia tie'p tuye'n voi dU'C1ng (2) t~i T cho gia tri C 1 Du'C1ng no'i C, va G1. tie'p xuc vdi du'C1ng
cong (1) t~i L, cho gia tri C1 va v1,.

Du'C1ng tie'p tuye'n di qua di6m Cl!C ti6u song song voi lr\IC hoanh ocj, ta c6 :

dG d(Gu + G 1i)
dC; = dC =O

dGu _ . dG 1i
dC - vu dC = v 1i khong d6i.

Vu+ Vii = 0, rutra: Vu =Iv.ii (9-6)

t~i diEm Cl!C ti6u hay t~i m~t phan chia vung H\ng va vung co di;c c~n.

Th~y gia tri tuyet d6i ciia Vu= Vii~ corig thuc (9-6) vao cong thUc (9-5), rut ra :

1
cL= 2 c. (9-7)

Tit cong thuc (9-4) va (9-6) ta c6 :

S :2: Q(l + a}co (9-8)

C 1 .VL

Trong d6:

S : Dien tich m~t bling ciia b6 Illng (m

2
).

3
Q : Lu'U IU'<;'fng nu'oc thai dU'a vao xll' ly (m /h).

a : He s6 tuh hoan (da bie't do tinh b6 aerotank).

C0 : N6ng d() bun hoi,t tinh trong b~ aerotank (g/m3)'(da bie't).
C,: N6ng d() bun trong dong tu~n hoan (g/m3) (da chQn LrU'dc).
vL : V;jn t6c ling ciia mi;l pban chia (m/h) ph\l thu(>c vao n6ng d() ci;n CL va tjnh cha't
ciia ci;n, thu'C1ng phai tie'n hanh thi nghiem d6 xac dinh.

Trong tntong hc;1p bi xiiy mdi khong c6 di~u kien thi nghi~m. c6 th~ tfnh v;jn to'c v1.
ttieo cong Lhuc lhlfc nghim ciia Lee-1982 va Wilson - 1996 :

V . =V e-KCu.10~'
1.1 max (9-~)

150
,.

Trongd6:

Vmax =7 m/h
K =600 d6i vdi ciJn c6 chi s6 th~ tich 50 < SVI < 150 la c~n thll'CJng g~p trong xii' ly
mtoc thiii sinh ho<.tl.

.
. v A cAc cHf TIEU THIET KE
1x.2. CAU TAO

IX.2.1. Kiiu bi liing

- B~ lfog d<.1t 2 thttCJng thie't kc' d<.tng tron (b~ I!ng dtl'ng, b~ radial) va dip1g hlnh chi?
nMt (b~ ling ngang). .
- B~ Mng ngang - chii' nMl lhttC1ng co hiu qua lifng tha'p hdn bt! lifng trcm bdi vl ciJn
Hing tich liiy C1 ciic g6c he$ thttC1ng hi may gi.ll c~n khua'y d()ng troi theo dong nttdc di vao
mang thu nttdc ra ciia bt.
- B~ lifng tron thttong thic't kc' vdi dttong kinh tu 3 - 60 m, ph<S bie'n nha't tu 6 - 40 m,
Va ban kinh CUa bi! khong la'y Vu'Ql qua 5 l~n chi~U saU ph~n hlnh lfl} CUa b~.
- B~ lfog tron c6 the! phan ph6i nttdc vao theo 6ng dU'ng d~t d tam bi va thu nttdc ra
bhng mang thu d~l vong quanh chu vi bi. ho~c c6 thi phan pho'i nll'dc vao b~ng mang
quanh chu vi be$ va thu nttdc ra biing mang quanh 6ng dU"ng d~t d tam be$.
- Trong b6 phai c6 thie',t bi g<.tl c~n quay quanh tr1.1c diJ,t d tam b~ d~ g<.tt c~n U{ng (J
day b6 v~ ho' thu ciJ,n. Tu ho' thu, c~n dltc.fc xa bhng ap llfc thiiy tinh ho4c bing bdm hUt bun
dtta ra ngoai ( hlnh 9-4).

~- ...... ~ y I I ll\"lll I I I
/r.. \!/
"'
l J
__, ~-

36.00

Hinh 9-4. Sd do b~ tang dQt 2 hinh tron xa c~n bang ap hJc thuy tTnh

- B~ lfog ngang d<,ft 2 hlnh chi? nMt thU'Clng co chi~u di'ti ldn hc1n ho~c bling 5 Hin
chi~u r()ng va chi~u dai ldn hdn ho~c bilng 15 l~n chi6u cao lifng. Ho' ihu Ci.in lhu'Clng d~t d
du nltdc vao ciia bf Thi~l bi cao ci_in co th& dung cac ta'm g<.tt chuyn d()ng quanh rulo
d~tng xich tron ho~c dung cu g(ll chi~y lrcn lhiinh o~ (hlnh 9-5).

151
 - B~ lilng d<;lt hai c6 th~ dung bE !fog ldp mong, Ji{ng trong 6ng tron, O'ng hlnh 1\lc
Uing, 6ng tic'l din vuong dijt nghieng 60" so vdi phu'dng nAm ngang, ke't h<;lp l~p d~t ngay
trong mu'dng oxy h6a.

Ml,lc nude
Ri>ng rQc quay Mang thu nude b' m~t
Vach ngan

Mang thu bQt

vao Ra
... ~

a)

C4u true
E ;o.

b)

Hinh 9-5. Sd d6 cau tl;lO b~ lilng ngang dcJt 2

a) Gom c~n b~ng tE(m g~t
b) Gorn cl)n bAng c4n g(lt

IX.2.2. Cac chi ti~u thie't ke'

Khi thict kc' h~ liin/] d<,11 2 nC'u khong c6 s6 li~u thi nghicm chrt'c chfo d~ tinh lheo
cong lhuc (9-8), thl S(1 h() (0 lh6 tinh v~n t6c Vi. lhco cong thuc (9-9) d~ so S<\nh vd'i cac chi
lieu cho lrong han~ (9-1) lrtilk khi quyC't d!nh. Trong bang (9-1) cho hai chi lieu :

2.1. Tai tr9ng b~ mijt ~ hay v~n t6c di Jen ciia nu'oc trong qua trlnh Hing h~n che'.
Chi lieu nay ra't quan lrQng bdi vi nu'dc di Jen voi vnn t6c ldn hdn v~n t6c Hing ciia de h()ng
bun nh<;. nude sc keo chUng ra ngoai lam giiim hi(u quii Hing.

152
 LU'u lll'<;fng d~ tinh tai tr9ng b~ m~t ~ (m/h) la htu ltr<;fng nU'oc dU'a vao xii' ly, v\ lU'U

ht<;fng nay quye't djnh v~n to'c di I<!n trong b~ di! vao mang thu, con IU'U lU'<Jng tu~n hoan Q,
di xuo'ng khong anh hU'clng de'n hi~n tU'<;fng keo c~n Jen tren.

2.2. Tai tr9ng cij.n tren ddn vi di~n tich be G ,.; (Q+~!.)Co g/m2h nhtt da d_\1' djnh di

bdm tu~n hoan I~i b~ Aerotank. a

S6 Iiu cl bang I dtt<;lc cong bo' My va dll'Q<.: lay hi
Bang IO - 12 cua Wastewater Engineering cua Metcalf & Eddy (1991)
Bang 9-1 : Chi ti@u thitt kt b~ ling df/t 2
.Tai trQng b~ m~t Tai tr9ng bun Chi~u cao
ntl/m2 ngay kg/m 2.ngay be'
QUY TRiNH XlJ LY
Ngay trung Ngaycao GiCI trung GiCI cao (m)
blnh ctiSm blob di~m

Sau b~ Aerotank 16,4- 32,8 41,0-49,2 3,9 - 5,85 9,75 3,7-6,1

Sau lam thoang keo dai 3,2-16,4 24,6.-32.8 0,98-4,85 6,8 3,7- 6,1
Sau bS l9c sinh hQc 16,4- 24,6 41,0-49,2 2,95-4,85 7,8 3,0 .. 4,5
Sau M khli' Nita 16,4- 24,6 32,8-41,0 2,95-4,85 7,8 3,0- 4,5

IX.2.3. Chit!u cao b~ Hing : Chi~u cao b~ Iifng gdm 2 ph4n :

- Ph~n nU'& trong nlim phfa tren tinh tll' mep mang thu xuo'ng de'u mij.t phan chi 1
thtt<'1ng Ia'y Ion hdn 1.5 m d~ dam bao c6 chi~u cao Iif ng an loan.
- Ph~n co dij.c cij.n nlim dttoi phai c6 du chi~u cao M clul'a du ht<;fng c~u doi ra trong
cac giC1 cao di~m. chU'a IU'<jng c~n lich l~i doh~ tho'ng xii' ly cij.n ngll'ng lam vic de sii'a chua
trong vai ngay va c6 du tMi gian d6 co dij.c va nen cij.n de'n n6ng d() C, mong muo'n. Trong
th\l'c te' xiiy d\l'ng cl My chi~u cao b~ Ia'.ng d<jt 2 ch<;m theo s6 li~u cho trong Bang 9-1.
IX.2.4. PMin ph6'i mt8c vao va rut mt8c ra
Thie't b! phan ph6i nll'oc vao phcii dam bao phiin ph6i d~u nll'oc tren toan b() ti~t di~P.
ngang vung Mng, giilm de'n t6i da hi~n tll'<Jng nga'.n dong tU'c cbay xuyen ci.ic b().
-0 b~ Iilng tron phan pho'i nU'oc (J tam b~. phai thie't ke' bu6ng phiin ph6i. Budng
phiin pho'i c6 dU'C1ng kinh tll' 0,25 - 0,3 dU'C1ng kinh b~. Mcp dttoi budng phan phO'i dc'j.t cao
hdn mc'j.t phan chia 2 vung mtoc trong va co dc'j.c 0,2 - 0,3 m ( xem hlnh 9-6a).
-a b~ lifng ngang cfo l~o mang phan pho'i tren loan b() chi~u r()ng b~. tren mang
phan ph6i mtac vao c6 cac 18 phan ph6i. V~n to'c nU'oc di qua 16 phan pho'i llt 7,5 cm/s dc'n
.15 cm/s phia ngoai 16 phiin ph6i dc'j.t vach ilgan d~ giam nang lttqng cua dong mtck d1 ra
khoi 16 phan ph6i va chia d&u nttC1c theo m~l c~t ngang cua b& ( xem hlnh 9-6b).

153
 - H tho'ng mang thu mtck trong:
0 cac b~ ling tron dU'CJng kilih ldn, mang vong thu nU'dc d~t CJ vi tri each tam tit 314
dn 415 ban kinh. 0 cac b~ nhO, mang thu nU'dc d~t theo chu vi b~ sat thanh dU'ng.
0 b~ Ifog ngang, mang thu nU'dc b~ m~t d~t d ph~n cuo'i. b~. t6ng chi~u dai mang tinh
theo IU'u IU'~ng cho phcp thu tren m{>t met dai ciia mang tU' 250 m 3 /m dai ngay dem dc'n 375
m3/m dai ngay dem. D6i vdi b~ cong sua't nhO Ia'y 125 m 3/m dai ngay dem. V~n to'c nU'dc di
lcn ngay qrnh mang nAm trong gicli h~n 3,7 m/h dn 7,3 m/h.

a)

-*---:- 1
I
I
I
I
I

b)
___r
Hinh 9-6. Sa do thiet bi phan phoi nude vao b~
a) Be trim
b) Be l~ng ngang

Mep mang thu mtoc c6 vach thu hlnh rang cU'a (chil' V) ngoai mang co nich ngan b9t
n5i xem ca'u li;to (hlnh 9-7).

154
~r

... Tlm thl! nude hlnh rang cua

., ... T"m ngAn bQt n61

.. .
6
. . ..!
.. .:...:.: 6 .

Hlnh 9-7. Sd do cau t(lo mang thu mldc a b~ tron

Vi d1,1 : Tinh loan lhicl kc' h~ Acrolank va h5 U{ng dcjl 2 cho nhA may xu
ly nttdc thiii
cong sua't Q = 900 m 3/h = 21 600 m 3/ngAy. Nttdc eta qua h~ U{ng d<.ft 11 BODs con l~i =
250 ~g/I, nhi~t d(l 20 "C, BODs ditu ra ycu c~u 20 mg/I v<'li di~u kin:
I. E>(> tro ctia him hoi,tl linh Z = 0,2
=IO 000 g/m3 ha~ 8.000 g/m3 la c~n bay hdi.
2. N6ng d<) clj.n trong dong tuitn hoan C 1

3. N6ng d(l Mn hoat linh trong b6 Aerotank X =3 500 ~/m

3

.>500
-+ C.. = - - = 4375 g/m 3.
0,8
4. ThC1i gian lttu trong b~ cua hi111 ho~t linh 0c = 10 ngay.
5. C~n Id lii'ng dilu rn SS= 22 mg/I chU'a 65'h c~n huu cd pban huy BOD10
6. BODs =0,68 BOD211 hay BObj =0,68 COD.
7. Bun hm.tl linh trong nttck thiii ditu van ~ 0, troilg nttdc thai co dii N. P va n6ng d<,>
cac cha't kim loai n~ng khong vttc,fl qua muc cho phcp.
Gidi:
I. Tinh b~ Aerotank
I. Tiulr niJ/ig di) BOD5 lroa ta11 trong mtuc dd11 ra
Ltt~1ng BOD21 chU'a lrong c~n Id ltlng ra khoi b~ Hing:

a. BOD21 =0,65 x 22 mg/I= 14,3 mg/I c~n se bi phan hiiy tic'p llJC
h. Ltt(.fng BOD21 khi bi oxy h6a hc't chuy6n thanh c~n tang Jen 1,42 Iitn (lmg BOD21
ti~u th1,1 1.42 mg02)

h =14.3 x I .42 =20,3 mg/I

155
 c. Ltt<;Jng BODs chti'a trong c~n Id lii'ng d~u ra.
c =20,3 x 0,68 =13,8 mg/I
d. Ltt<;Jng BODs hoa tan con 11\\i trong nttdc khi ra khoi b~ U{ng.
d =20 - 13,8 =6,2 mg/I
2. Tin/1 liiiu q11a lam s(lc/1
Hi~u qua lam Sl,lch theo BODs hOa tan.

Ea= So_.: S = 250-6,2 xlOO = 97.5%

So 250
3. Tinli thl tich bl Aerotank
A.p di,mg cong thU'c (6-3)
QY(So - S).9c
v = -----------
X(I + KdOc)
e, =10 ngay
.....,

X =3 500 mg/I

Q =21 600 m3/ngay

Y =0,50 g/g (tra biingJ

S., =250 mg/I

S =6,2 mg/I
K.i =0,06 ng~1y (Ira biing )
1

V =.21 600x0'.,5(250-6,2)xl0 == ml
4694
3 500(1 + lOx0,06)

4. Tillli l1tu lu~>"l;g cij11 cltt phdi xii lia11g 11iay .m11khi11/ia may ho(lt dq11g 611 ct;111r
a. H? .wf t(w q/1. tt't BOD5
y 0.5
y" = - -----= - ----- =0,3125
1+ K,1 +O" 1 +0.06xIO
b. ltt{lng bi'uilw<ll tfnh sinh ra do k/11f BOD5

P, =Y" Q <s .. - s) . I er-' kg/nga y

P, =0.3125 x 21.600 (250 - 6.2).10-3 = 1646 kg/ngay.dcm

156
t'. 1i":ng C(tn /<I /Ung sinh rCI theo d(> tm C:Ull Cttn Z =0,2 :
1646
Px1 = = 2057 kg/ngay.dem
1- 0,2
d. L1.1<1ng c:Q,n du hang ngay phdi xd di :
Pd= Px1 - Q x 22 mgll.10"3
P ..1 = 2057 - 21600 x 22.103 = 1582 kg/ngay.dem

5. Ti11/i lrtfl11g b1l11 xii ra /1lmg 11gay Qx& tit day bi lii11g theo dlliJ11g tu611 hoa11 c{i11

9 =------------
vx
c Q ,r, CI + Q rn . Cm
3
4694(m ) x 350o{rng I l)
JO ngay = ----- --.. ~---..,..~-'-----'-.,---''-------:--~--o-

Q ,,, (m.l I ngay) x 800o{mg 11) + 21.60o{rn 3 I ngay) x 22(mg I l)

Q,,i =146 m /ngay 1

6. Ti11h hi so'tmfo /1oa11 a bO qua lll(l11g bU11 hoq.t ti11h tii11g /e11 tro11g bi
(Q + Q 1) X =Q, .C,
C,=8000 mg/I
x =.~500 111!!/1
a= Q, =0.78
Q
Ltt\1ng lti:in hoi'111 q 1 = 0,78 Q =0,78 x 900 = 702 m 3/giC1

7. Ti11/r t/u); gia11 b111111tuc trm1g bi aerota11k

v 4694
0 = Q = ~- --- =a217 ngay =5 21 giC1
I 600 . ' .

8. Ti11h /1tfl11g oxy cd11 thie't

a: Tf11h ltl(lng <>iy a1n thiei trong di~u kien tieu chudn :
Qx(S -S) JI
= - - - - -
A
0
OC l.42P, (khong can khll' N)
" f
Q =21 600.m'h1~ay
S,, =250 mg/I
s =6.:2 111!!11
157
 f =0,68
P, = l 646 kg/ngay
. 21 600(250 - 6.~2 _ 1.42xl 646 = 5408.kg 02/ngay
oc.. = -- 0,68

b. Lu~mg oxy ccin tnmg diJu ki~n th(fC <} 2(J'C:

OC, -- oc II
csw"
--="-
Cw -CL
Cs : N6ng d(> biil; hi>a oxy lrong nu'lk () 20" Cs = 9,08 mg/I

Ci. : N<\ng de) oxy. du) tr1 trong h~ aerotank Ci. = 2 mg/I

9,08 '
OC, = 5408 x 9,08-2 = 6936 kg/ngav
.

9. Kiim tra clil tie1t lam vi? c cua hi Aerota11k

a. F/M s~- =--- 250mg /I

= 0X 0.217 ~gay;3500~ig /I = 0,33 mg/mg ngay

b. P = ~.,__-:S_ - 2-~~~2_
ex = o.~ 17x3500
- .,
- 0,3_ l gr/gr ngay

c. Tai trc.rng the tich :

S Q _ ~-~><-~!-~OOxH}'."' = 1,15 kg BOD;/m ngay 3

I.:. y-
0
- 4694

JO. Ti11/i /1t{l11g k/io11g klii cd11

a. Ne'u ap d\lng h~ thf)ng phan ph6i gi<> b9t khi Ion ki~u bdm airlift ciia lrliC1ng Mixi
h<: sii a =0,8
Cf>ng sua't hoa tan oxy : OC =5,5 gr 0 2/m khi l r:nct sau.
3

Thic't kc' b~ Acrotank sau 4 m c<)l nlioc.

Tting di~n tich m~t h!ing bE 1173,5 m Xay d~tng 2 b~.
2

Di9n tich m9t bE: 1173,5: 2 =586,75 m 2

Re xf1y h1nh chii' nh~t chitu dai b!ing 5 Ian chi~u n)ng
5B 2 = 586,75; B = Ji17~35 =10,8 m::: 1 lm.

L = 5 x 11 =55 m.

158
i'f_'

b. Lu'(1ng khOng khi dn thie't :

oc,
Qkhi= OC xh
1

oc, = 6936 kg/ngay

QC= 5.5 gr 0 2 /m 3 khi I m s&iu.

h =3,8 d<) ng~p cua 16 phun.

6936x1000
Qk111 = ----- - =332.000 nr,/ngay
3.8x5.5
- Trong 1 h~ d~l 5 hl1m airlift htu lu'(1ng khi cho mdi b<1m
332000
Q.... =
24x5x2
= 1384 m 3/h
fJllC1ng kinh t)ng hl1m airlift
D =0,00066 Q =0,(H 1066 x 1384 = 0,95 m
D > 0,07B cho phcp
Bdm airlift dijt (J t1m m6i hlnh vuong qnh 11 x 11 m,

c. Ki~m tra chi lieu ca'p khi:

- Lu'u lu\1ng khi cap cho I nr mtoc xii' ly :
1

332000 -
C = ----- = b.3 m /m.
1 1

~1600

- Luu luVng khi cfo de khii' I kg BOD,

qkeo1>_
- '
= Q(S
--- Q kiri
-
-
S).10-1
=65. 7 m3khi /I kg BOD; khU'
-
0

11. Gi1711guye11 ciil1 t(lo b2' clt{m tlrie't bi tam 1/10d11g bi m(U
Cong suat hoa tan oxy dn thiC't ciia m()t thict bi

OC,o; _ 0 2 I ngay
- -69_36kg JO =693 ,6 kg Oi/ngay =28,9 kg 02/h

I X.3. Ti NH TOAN BE LANG D(1T 2

l X.3.1. Di~ II tich mfj.t bli11g Ctta bi !il11g dp tl{mg co11g tlutc 9-8

S = Q(l + a)Co m2
c .. vl
1 j ~
 3
Q =900 m /h
(l =0,78
. 3
C.,=4375 g/m
3
C1 =10000 g/m

VL: m/h v~n t6c Ifog ciia b~ m~t phan chia ll'ng vdi n6ng d9 C1.

Theo cong tht?c (9-7)

2
CL= l/2: C, = 1/2 x 10 000 = 5000 g/m

- Xac djnh v~n t6c lfog vL theo cong thuc th\l'C nghi~m (9-9)
VL =Vmoxe -KC,.10-< m/h

Vmax =7 m/h
3
CL = '5000 g/m

K=600
-6
_7e
VL- -600 x SIMKI x IO : 0,34 mJh

Di~n tich ph~n lfog ciia b :

900(1+0,78)x4375 = 2061,39 m2 ~ 2062 m2

s = 10 oooxo,34
Nu k~ ca di~n tich bu6ng phan ph6i trung tam :
Sh;;= 1,1x2062=2268 m 2
Trong uha may xay d\l'ng 2 b lfog tron radian
Di~n tich m9t be S = 1134 m
2

DuC1ng kinh be D = 38 m
f>u'C1ng kinh bu&ng phan ph6i trung tam d = 0,25 D = 9,5 m.
Di~n lich bu&ng phan ph6i trung tam f =70,8 m2 .

Di~n Lich vung Ifog ciia mQt b SL= 1134 - 71 = 1063 m

2

- Tai ir)ug thiiy l\l'c

3
a = -Q - 2l600m /ngay
~ , m11m2 nga, y
102
S 2xl063

i" IA. ,, d:..vngnu'actrong

, b"' 102 0 425 .h
v= -
V antocu1
A
encua
,,,.
t: - = , ml
. 24

160
 Vdi dic;n Heh nay b co th6 lam vit;c vdi htu ltt<;Sng giC'J cao di~m
3 ,.., 34866 ~ . .,
Q = a1>,; 11 ~ x S = 32,8 x 1063 = 34 866 m /ngay gap n = = 1,6 lan ll.OJ ltt<;lng g1a
21600
hlnh thuong.

Mang thu nll'oc d~ t i'1 vong tron co du'ong kinh 0,8 du'C1ng kinh b8.
Dm,111i; = 0,8 x 38 = 30,4 m
Chi~u dai mang thu nu'dc:

L =1tDmung =3,14 x 30,4 =95,45 m

Tai 119ng thu nu'oc tren 1 m dai ciia mang
Q 21600
a, = -
- L
= 2X95,45
= 113,2 m3/m dai.ngay < 125
- Tiii trc.rng him :

h= (Q+Q 1 )C 0 =I78xll_()~Ox4~75.~~ = 3,29 kg/m2h

24S 24x2xl063
IX.3.2. Xac dinh chi~u cao b~

Ch9n chi~u cao b~ : H = 4 m, chi~u cao di! trfi tren m~t thoang : h1 =0,3 m. Chi~u
cao e()t nltoc trong b~: 3,7 m, g6m:
- Chi~u cao ph~ n nude trong : h = 1,5 m.
- Chi~u cao pluin chop day b co d9 d6c 2% v~ tam:
h.l = 0,02 x 19 =0,38 111

. - Chi6u cao chtl'a bun phitn h'inh lr1,1 :

h4 =H - h, - h~ - h-' = 4 - 0,3- 1,5 - 0,38 = 1,82 m
- Th~ tich phitn chtl'a bun
.
vh = S x h 1 = I , 134 x 1,82 =2,064 m 3. -,.

- Nflng d(> bun trung hlnh trong b~ :

C lh = c ------
I +c
2 =
I 5 000 + IO 000
. ')
3 3
= 7 500 g/m =7' 5 kglm .

- Lu'<;lng bt111 chU'a Lrong I h~ Ifog

GMn =.\'h X C,,, = 7,5 x 2,064 = 15,480 kg.
- Lu't_ing htrn dn thi~t trong I b~ aerotank:

161
 G~,1u=v. X= lx4694(m 3 )x4,375(kg/m )=10,268 kg.
3

Neu phai thao kho l b~ aerotank d~ sua, sau d6 ho~t d()ng l~i thl Mn tli b~ U{ng du
1:ap M ho.,t d()ng ngay. Khong phai c6 thCli gian khoi d()ng d~ tich lily c~n.
IX.3.3. Thiti gian htu. mtdc tron_g b@ Uing

Dung tich h~ lfog :

V =H x S =3,7 x 2,268 =8,391 m 3
Nude di vao b~ lfiog :
Q,=(l +a)Q= l,78x900= 1,602

Thoi gian Ii(ng :

T. V 8,391 .,
= Q + Q, = 1,602 = 5,23 g10,

trong do .
J vi 1063xl,5
- Th<'1i gian lang: T 1 = - = -
Q
= 3 54
450 '
gio

vcd - 1,82 x 1134 = 5,80 gio

. Thoi gian co di_ic ci_in: T2 = 0 1
+ Q . - 0,78 x 450+6
xa

146 3
.
Q,a = 24 = 6 m /h

162
 ' ~-'

CHVdNGX
~ ,,.,,, , , ,..., ' ,
HO HIEU KHI CO THIET Bl LAM THOANG

Qua trlnh xii' ly nude thiii trong h6 hie'u khi v~ cd ban gi6ng qua trlnh xii' ly trong hf
Aerotank lam thoang keo dai, chi khac:
a. KhOng co qua trlnh tu~n hoan bun hoi)t tinh tit be l~ng d<.ft 2 trd li)i hB ncn n6ng d()
bun hoi)t tinh trong h6 X mg/I chi la n6ng d(> do qua trlnh khti' BOD trong h6 t~o ra co gia
trj ra't nhO, c6 the coi phiin U'ng khti' BOD tro~g h6 la phiin U'ng b~c m()t xay ra trong di~u
kin khu!y tr(>n hoan chinh.
e. (tu6i eiia hun) ciing la th<'fi
b. ThC1i gian lu'u gifi' ciia bun ho~t tinh trong cong trlnh
v
gian lu'u nude trong"h6 l = - . Khi thie't ke' h6 hic'u khf M xii' ly m.tdc thiii dn xcm xct cac
Q
ye'u t6 sau:
I. Kha nang khii' BOD.
2. Cha't lu<.tng nude sau xii' ly.
3.. Lu<.fng Oxy c~n thie't .
4. Anh hudng cua- nhit ct9 .
5. Nang luqng dn thie't de khua'y tr(>n.
6. Lfog bOng el'.ln ra khoi nude trong be Hing d<Jt 2.

X. l. KHA NANG KHU BOD CU A H6

Qua trlnh khti' BODs trong h6 hiC'u khi ding nhu trong b~ lam thoang kco dai, thong
s6 quan trQng la th<'1i gian htu gifi' ciia bun trong h6 O. = t. Thuc'Jng chQn th<'fi gian II.tu nt.tdc
trong h6 tit 3 dcfo IO ngay tiiy thu()e hi~u qua xii' ly yeu du. Tu phan U'ng khii' BOD 5 la
b~c I trong bE phan U'ng khua'y tr(>n hoan chinh rut ra du'<;Jc pht.t<1ng trlnh tinh hii;u qua xii'
ly ciia h6.
s
--------
1
K.r =K 20 eT- 20 ( 10-1)
so 1 + KTt
Trong d6:
S : N6ng d() BOD 5 ra khoi M <mg/I).
S0 : N6ng d(> BOD5 trong nU'oc: thai dn xti' ly (mg/I).

163
 t: ThC1i gian hill nude va ding la thC1i gian htu bun trong h6 (ngay).

t = --v
Q
V : Dung tieh h6 (m 3).
Q : Luu luqng nude thcli dn xii' ly (m 3/ngay).
Kw : Hling s6 t6e d(> xii' ly BODs theo phfo ll'ng b~e nha't (ngay" 1) d 20C.
Hling s6 K dao d(>ng tU' 0,3 - 2,5 ph1.1 thu(>e vao eha't luqng nude thcli,
euC1ng d(> khua'y tr(>n va nhiet d(> mi<lc .
. - Luqng bun ho~t tinh sinh ra trong h6 trong qua trlnh khii' BOD5 tinh theo eong thll'e:

Y(S 0 - X) (mg/I) (10-2)

X = I+ Kdt

Trong d6:
K.i: He s6 phlin hiiy n(>i bao (ngay -1)
Y : He s6 t~o bUn max tinh theo bun duqe t~o ra khi khii' 1 mg BOD5 (mg/mg)
Cae thong s6 khac gi6ng eong thll'e tren.

X.2. CHAT Llf(JNG NlfdC SAU XU LY

Nude sau xu ly di ra khoi ht\ c6 n6ng d(> BODs giam tU' S., (rng/l) xu6ng S (mg/I), c~n
Id lung duqc b6 sung them luqng bUn X (mg/I) ngoai ra con c0 them htqng rong tao sinh ra
do qua trlnh quang hqp vl m~t h6 r(>ng, the tich ldn.

X.3. Llf(JNG OXY CAN THIET

Luqng Oxy c~n thie't tinh theo cong thll'c (6-16) tren cd sd luqng BODs ch khti' va
luqng NH\ du oxy h6a thanh N0-3
D~ cung ca'p oxy vao nude trong h6 c6 th~ dung thie't bj lam thoang b~ m~t lo~i
tuabin t6c d(> quay nho d~t tren he phao n6i, thie't bj lam thoang ki~u bdm Airlift hay dan
6ng phan ph6i bQt khi Idn.

x.4. ANH Hua Na cu A NmeT oo

Nhi~t d(> eiia mtck thiii trong h6 chju anh hudng ctia nhiet d(> khOng khl vl m~t h6
r(>ng va thC1i gian Iuu nude trong h6 dai. Theo Mancini va Barnhart nhic$t d(> nude thai trong
h6 c6 th~ tinh thco eong th11'c :

AIT. +QTi
1; ("C) = Af +Q (10-3)

164
.r..

'

T; : Nhiet d(l nttdc thili tntdc khi cbay vao h<\ <"C).
1

T. Nhiet d9 khong khi tren m~t h<\ ("C).

A: Di~n lich m~t h6 (m
2
).

Q: LU'U ht<;fng nttdc thiii dn xii' ly (m 3/ngay).

f : He s6 ty 1e.
ph1,11hu(lc vao cu'(lng d<) khuay tn)n gio. d() a'm cua khong khi thttong
I{y biog 0,5.
Hlng s6 tO'c d(> philn U'ng KT tinh thco cong lhlk :
KT= Kw . a T-2ll (I0-4)

Trongd6: .
KT : Hlng s6 t6c d() phan U'ng trong cong thll'c (I 0-1) (J T'C.
K 211 : Hlng s616c d<) phRn U'ng <120 "C (dao d<)ng tit 0,3 - 2.5).
9 : He s6 d6i vdi phan U'ng khii' 8005 vi\ Nitrat h6a 0 =1,06.
T : Nhi~t d() nttdc thili trong h<\ tinh thco (I 0-3).

x.5. cl1C1NG D(> KHUA Y TR(>N

Ufy theo cac chi ticu khmt'y 1r()n cfin thiC't nlni c1o'i voi h~ Acrotank.

X.6. LANG CAN TR ONG HO LANG (BE LANG D(JT 2)

DE lifog c~n ld lii'ng, bun hoi.tt tinh, dung h6 Ii{ng bAng da't. Hfl lifng phai dap li'ug cac
yeu c~u sau:
I. ThC1i gian IU'U mtdc ~ 12 gi<'1 du Ji{ng cijn nh<;.
2. Chi~u cao Ji{ng :<!: Im.

3. Co du dung tich d ph~n day h6 d~ chU'a lti<;fng bun !fog trong th<'fi gian ncn va
phan hiiy bun trong di~u kien ye'm khi t;;:;:: I iiam.

4. KhOng d~ cho rong, reu tao m9c va phat triEn.

5. KMng M mui hOi anh hlidng de'n sinh hol.lt ciia cttdan xung quanh.
- D~ cho'ng rong reu, thC1i gian htu nu'oc trong h<\ !fog khong ncn Hi'y qua 2 ngay va
phai thi~t kc' h6 sao cho nu'oc lu'u th<lng d~u khong c6 vung nlidc chc't .
. - D~ giam mui do phan huy yc'm khi bun (J day h6, chi~u sau h6 ncn dllJn ~ 2 m.

- N~n lat da ho~c ta'rn be tong trong long h6 biC'u khf va htt Hing nc'u dii't yC'u, c6 hi~n
tu'<;fng x6i U1, va di~u kii;!n dia phu'dng cho phep.

165
 Vid~:

Tinh toan dung tich h6 hie'u khi va h6 lfog, xac dinh s6 lu'<;1ng thie't bi lam tholing b~ .
m~t d~ xii' ly nu'oc thiii cong sua't 1.200 m3/ngay voi chi tmu cha't lu'<;1ng nhu' sau:

- D~u vao:
+ Cha't Id lii'ng: SS::. 150 mg/I trong d6 65% la c~n hil'u cd se bi phan hiiy
BOD
+ BOD5 ~ 200 mg/I - -5 = 0 68
'COD '
+ Hhng s6 d<)ng h9c ch9n Y = 0,65 ; l{.i = 0,07; K20 = 2,5. DC) tro cua bun ho1;tt tinh
Z=0,2
- D~u ra:
+ Ham h.t<;1ng c;'.in Id lii'ng : 22 mg/I

+ BOD5 = 50 mg/I
- Di~u kil$n ll! nhien :
+ Nhi1$t di) mtoc thai v~ mua dong : 18 C

+ Nhi~t d<) khOng khi mua dong : 10C

+ Nhi~t d<) m.tdc thiii v~ mua he : 25 C
+ Nhi~t d<) khong khi mua he : 35 "C
- Di~u kil$n dia cha't va dia hlnh cho phep h6 dao sau 3,5 m nu'oc.
Gidi:
1. Tinh lli{lng BOD 5 li0a tau lJ Mura
a. Lu'<Jng BODs c6 trong c;'.in Id lii'ng o d~u ra:.
a =22 mg x 0.65 x 1,42 x 0,68 =13,8 mg/I
b. Lu'<;1ng BODs hOa tan cho phep.o dfo ra:
.b =50 - 13,8 =36,2 mgn
2. Nhi?t di) mtfJc trong hd

a. Mua d<'fog : T = _Afr.

_:;__+QT;
____.:.
Af + Q

- ChQn thC1i gi~n lu'U nu'oc 0 = ~ =3 ngay.

Th~ tich h6 V:::; 3 Q =3 x 1200 =3600 m3
Chi~u sau h6 3,0 m.

166
 Dien tkh mat h6 Q
. .
= 3600
3,0
=1200 m 2
A= 1200m2
T. = 10 C
T; =18C
Q = 1200 m 3/ngay
1200 x 0,5 x 10 + 1200 x 18 .
15 33
T. = 1200 x 0,5 +1200 = ' "C

b. Muahe
A= 1200m2
T 0 = 35C
T;= 25 C
Q =1200 m3/ngay
1200 x 0,5 x 35 + 1200 x 25
T.. = 1200 x 0,5+1200 = 35"C

3. Hdllg s{ftoe di) phall llllg KT

, uong
a. M ua ,;IA K T = K 20 eT-:n

K20= 2,5
e =1,06
T =15,33
KT =2,5 x 1,06 15 33 20
=1,65
b. Muahe
e =1,06
T=35
KT= 2,5 x 1,06 JS-20 = 3,1
4. H i~u qua0 xi}
A
./y'

Nude thili di 'ao h6 da qua song cba'.n, b~ Iang cat, khong c~n b~ lifng d<Jt 1 va h6
di~u boa It.tu ht(1ng:

1
S=S,,.l+KTt

167
 S.,= 200 mg/I
0 = 3 ngay
Kr= 1.65 mua d6ng vii Kr= 3, I mua he.
a. Heim ill(lllg BOD5 hoii tan ctciu ra 11A miw ttling.
l
S.
a
=200 x ----
I +l,65 x 3
=..33 '6 mg/I
b. Heim ilt(mg BOD5 h"'i tan dtiu ra 1A mua he.
I
Sh=200x ---- =19,4lmg/l
I +3.l x 3
Tc1ng BOD d~u ra:
Mua dong s =33,6 + 13,8 =47,4 mil
Mua he S =19,41+13,8 =33,21 mg/I
47.4. = 1,43
,Ty so : 33,21
. A'

5. L1t{l11g bim lwtJ,t tillli si11/1 ra tro11g lid hielt khi

Y(S., -S) _
P\ =QX = Q. ------.to1 kg/ngay
I+ KJt

Q = 1200 m 3/ngay
y =0,65

KJ=0.07

0c = 0 = V = 3 ngay
Q

Px=
0,65(200 _::-_1_9,4_!2
1200x-i+0~07x3
= 116 kg/ngay

6. Tli1/i ltt{l11g Oxy cli11 tliie't OC

OCu-- Q.(Sr...0 -~~ . 101 - l,4?P

- 11.

Q =1 200 m3/ngay
S., - S = 180 mg/I

168
 f= COD
BOD =0,68
s
P, = 116 kg/n~ay
3

OCa=
1200 x 20.10-
~68
_ 1 42 xl16
'
= 187,28 kg 02/ngay

d nhi~t d('> 35C n6ng d('> oxy bao hoa trong nude ( xem ph\l 'h;tic 1).
Cs = 6,93 mg/l
Lu'c;lng oxy dn duy trl trong h6 C =DO= 1,5 mg/l
Lu'c;lng oxy dn th\l'C te' do cac thie't bi lam thoang d(p vao:
Cs 6,93
OCt = OC 0 x C C = 187,28x
s- 6 ,93-1,5

ocl =239 kg 02/ngay = 9,959 kg 02/h

7. Bl{tri thie't bi lam t110d11g bi mif.t
2
- Di~n tich m~t h? 1200 m . M~t Mng hlnh vuong m6i qnh 36 m. Hd sau 3m.
- D~ dam bao yeu du khua'y tr<}n, chia mijt hd thanh 9 o c6 di<$n tich 12 x 12m,
tam m6i o d~t m<}t thie't bi Tuabin lam thoang b~ m~t. Cong sua't khua'y tr<}n cua m6i o
c6 kich thu'dc:
v = 12 x 12 x 3 la 7 kW (Tra bang <?-8)).
+Cong suilt khua'y tr<}n dn thie't ciia hd : 9 x 7 = 63 kW /h .
Cong suilt hoa tan oxy dn thie't cua m(Jt thie't bi :
ou= oct
n.a
n : S6 thie't bi trong h6 , n = 9
ocl = 9,959 kg Oz/h
a = H~ s6 giam cong sua't hOa tan oxy do c~n va cac cha't hoi_tt tinh
b~ m~t, lily bilng 0,75.

9,9 x 59
OU= x 0, = 1,42 kg 0 2/h
9 75

Vdi cong suilt hoa tan oxy: OU;;:: 1,42 kg 0 2/h.

Cong sua't di~n No = 7 k'Y /h, ra't d~ dang ch9n ,du'c;lc loi_ti may khua'y Tuabin lam
thoang b~ m~t.

169
 8.Hd Icing : ChQn cac thong s6 thie't ke' sau :
1. Thi'1i gian Ldng :

T =18 gio =2/3 ngay

2. Chiiu cao lilng: H1iing = 1,2 m
3. Dif n tich m{lt bling cua bl lilng :
2
v. ngayx1200m /ngay
3

Jang 3 2
F1fog = - - = - - - - - - - - - = 666 m
Hliing 1,2m

Ch9n kich thu'dc h6 Hing hlnh chit nMt.

Chi~u dai 35 m. R()ng 19 m.

4. Tinh chi~u silu phtin chua cr;in.

a
D\i d!nh c~n lfing va phan huy day h6 4 nam lily di l l~n. Do c~n day b& Iifng bia
phan hiiy ye'm khi, c~n huu cd bay hdi, sau m()t nam thu'ong bj.phan huy tit 40 - 60% thanh
khi m~tan va cac khi khac. Ltic;lng c~n con- l~i c6 th& tinh theo cong thuc cua Adams va
EcKenfelder:
W =Wo.e-Kdt (10-5)

Trang d6:
W : Kh6i lu'c;lng c~n cua cac chilt huu cd con l~i sau t nam.
W o : Kh6i lu'c;lng c~n hii'u cd ban dfo (kg).
~ : H~ s6 phan hiiy (nam -1), c6 th~ lily Kd tit 0,3 nam - 1 de'n 0,5 nam - 1.
: Thoi gian (ngay) ho~c (nam).
a. LU<Jng cr;in 1<1 lang trong nucJc khi ra khiJi hiJ hie'u khi trong I niim.
E>9 tro cua c~n 0,2

G= [o.sss+ Y.(S 0
-S>J.10-3 .Q.365
l+Kd0

SS= 150 mg/I

y =0,65
~=0,07

Q =1 200 m3/ngay
365 = 365 ngay/l nam

0 =3 ngay
170
r::~,

G1 =[ 120 + 96,6].10-3 x 1200 x 365 =94 870 kg/nam

C~n c6 d9 tro Z =0,2 _nen t6ng ht<Jng c~n huu cd bay hdi la :
G 2 =0,8 G 1 =0,8 x 94 870 = 75 896 kg/nam
C~n vo cd:
G3 =0,2 G, = 18 974 kg/nam
b. Tinh ht(Jng c(ln sau khi phan huy con tfch l{zi trong bi sau 4 niim:
- Lu'cjng c~n vo cd:
G 1.4 = 4 x 18 974 = 75 896 kg
- Lti<Jng c;;in huu cd sau 1 nam phiin hiiy con:

W = W 0 e-o;o?x4 = 0,25 W0

- Thoi gian phari huy 4 nam, trong do 3 nam d~u dU<Jc tinh hoan toan, niim cuo'i hi~u
qua phan pho'i tha'p vl ta't ca c;;tn khong du thoi gian htu 1 niim.
Nhli v~y lti<Jng c~n huu cd con l~i sau 4 nam phiin huy :
G2,4 = Wo + (t-1) x 0,25 Wo
G 2,4 = 75 896 x 3 x 0,25 x 75 896 = 132 818 kg
T6ng lu'<;:lng c~n trong hd sau 4 nam :

G =G1.4 + G2,4 =75 896 + 132 818 =208 714 kg

c. Tfnh thi tich phtln chua cif.n :
Gia sii' sau 4 nam nen, d9 ffm ctia c~n la 85% (15% c~n. 85% nlic:k) ty kho'i c~n
y = 1100 kg/m 3.
The tich dn thie't :

208 714kg = 1 265 m 3

Yc<i" = 110 x 0,15

d. Chiiu sau chTia c(ln:

Vqu _ 1 265
Hc<111=
FL~ng - 66 6 =1,9 m

T6ng chi~u siiu hd lii:ng : H = Hlilng + Hc~n = 1,2 + 1,9 =3,1 m

Chi~u sau nay n~m trong di~u ki~n dia chii't va tt! nhien cho phep (H =3,5m).
Hd Ifog dn phai c6 ch6 va dtiC:lng xuo'ng M lii'y c~n sau m8i 4 niim ho~t d()ng.

171
 CHUONG XI
XU Ly Nu'OC THAI BANG VI SINH DINH BAM
. TRONG MOI TRUONG HIEU KHi

Xl.l. Cd Sd LY THUYET CUA PHUONG PHAP

(Attached Growth Treatment Process)

XI.1.1. M~ ta qua trlnh hlnh thanh sinh v@.t tr~n v@.t li~u h1.tt rdn
Phfo lon vi khuin c6 kha nang sinh so'ng va phat trien tren bB m~t v~t rfo, khi c6 dii
dQ im va thUc an la cac h(,"lp cha't hil'u Cd, muo'i khoang va oxy. CMng dinh barn vao b~ m~t
v~t rfo bhng. cha"t gelatin do chinh vi khuin tie't ra va cht1ng c6 the d~ dang di chuyen trong
lop gelatin dinh ham nay. Dh tien vi khuin cu' tru hlnh tbanh t~p trung a mQt khu v\(c, sau
d6 mang vi sinh khong ngitng phat trien, phu kin toan hQ bB m~t v~t rfo bitng m()t IOp ddn
bao. Cha"t dinh du'Bng (h(,"lp cha't hii'u cd, muo'i khoang) va oxy c6 trong mtoc thai c~n xii' ly
khuye'ch tan qua mang biofilm vao t~n lop xenlulO da tich liiy a sau nha't ma a lop d6 anh
huang ciia oxy va cha't dinh duang khong con tac dl,lng.

Oxy ciia khong khi l '

Oxy hOa tan ... Nu'oc thiii chtl'a cha't dinh duang
I I

Vi khuin hie'u khi_.. San phim phan hiiy - . . Ho ha"p --.C02 - -

I
"
H<Jp cha't hii'u cd

Vi khuin ye'm khi _.. Len men -----. axil, ru'<Ju .....

B~ m~t v~t ctl'ng

Sd DO MANG VI SINH v AT (BIOFILM)

Sau m()t thoi gian, sf! phiin lop hoan thanh : lop ngoai cung la lop hie'u khi, du'cjc oxy
khuye'ch tan tham nMp, lop trong la lop ye'm khi khong c6 oxy. B~ day ciia 2 IOp nay ph\l
thu()c vao lo~i v~t li(!u dB (v~t li(!u l9c), cu'ong dQ gi6 va nu'oc qua !Op lQc. B~ day IOp ho~l
tinh hie'u khi thu'ong khoang 300 - 400 m.

172
~-

XI:l.2. Hi~u qua va phin loQ,i : vi khuiln trong mang vi sinh dinh bdm hot,1t d(jng ClJ

hiiu qua cao h<ln vi kizuti'n trong m<'Ji trtl<'lng thl tich (h{lt c{l.n la litng).
Qua trlnh xU' ly bhng vi sinh dinh barn hie'u khi trong cac b~ lQc sinh hQc dang dtt<;fc
dung hien nay c6 the phan lam hai lo~i :
- Lo~i c6 v~t lieu tie'p xuc khong ng~p trong nttdc.
- Lo~i c6 v~t lieu tie'p xuc d~t ng~p trong nttdc.

XI.2. BE LQC SINH HOC c6 vi) T LI{3U TIEP xuc KHONG NGi)P TRONG Nl1dc

Xl.2.1. CA'u tl)o

Bl l9c sinh h9c nho giQt
Trong be lQc, cha't cac ldp v~t Heu c6 d9 r6ng va dien tich mi)t tie'p xuc trong m9t ddn
vi the tich ldn nha't trong di~u kien c6 the. Nttdc thcli dtt<;fc he tho'ng phin pho'i phun thanh
gi9t deu khiip treii b~ mi)t ciia ldp v~t Heu. Nttdc sau khi ~h~m ldp v~t lieu chia thanh cac
h~t nhO cbay thanh mang mong qua khe ldp v~t lieu di xu6ng dttdi. Trong thoi gian chiiy
nhtt vh nttdc thili tie'p xuc vdi mang nh~y gelatin barn quanh v~t Heu lQc. Sau rtlQt thoi
gian, chi~u d~y ciia ldp nh~y gelatin tang len ngan can oxy ciia khOng khi khOng tMm vao
trong ldp mang nh~y dtt<;rc. Do khong c6 oxy, t~i ldp trong ciia mang nh~y sat vdi b~ mi)t
cang ciia v$t Heu lQc, vi khuin ye'm khi phat trien t~o ra silo phim phan hiiy ye'm khi cuo'i
cling la khi metan va C02 lam tr6c ldp mang ra khoi v$t cang r6i bi nttO'c cu6n xu6ng phia
dttdi. Tren mi)t h1,tt v$t Heu lQc 11,ti hlnh thanh ldp mang mdi, hien tlt<;Jng nay dtt<;Jc l~p di l$p
11,ti tu~n hoan va nu'dc thai dtt<;Jc lam s1,tch BOD va cac cha't dinh dttCJng. De tranh hin tlt<;Jng
tiic nghen trong he tho'ng phun, trong khe r6ng ldp v~t Heu. trttdc be sinh hQc nhO giQt phiii
thie't ke' song cMn, lttdi cMn, be lfog d<;Jt l. Nttdc sau be lQc sinh hQc c6 nhi~u bun ld lU'ng
do cac mang sinh hQC tr6c ra nen pbai xii' ly tie'p bilng be liing d<;Jt 2.
Ca'u tl,lo be lc;>c sinh hc;>c nhO giQt: Xem hlnh ( ll-l).
a. V(lt ueu l(JC:
V~t lieu lc;>c tO't nha't la v~t Heu c6 dien tich b~ m~t tie'p xuc trong m9t ddn vi th~ tich
ldn, d() b~n cao theo thC1i gian, gia re va khOng bi tfo nghen. Tuy thu()c vao dieu ki~n dia
phttdng c6 the ch9n: Than da c1,1c, da c1,1c, cu9i soi ldn, da ong c6 k.ich thttdc trung blnh 60 -
100 mm ne'u kich thttdc v~t Heu nho hdn se giam d9 r8ng, gay tiic nghen c1,1c b() ne'u kich
thttdc IO'n hon thl dien tich m~t tie'p xuc bi giam nhi&u, lam giiim hieu qua xii' ly. Chi~u cao
ldp v~t Heu ttt 1,5 - 2,5 m.
- Nhfi'ng th~p nien g~n day, do ky thu~t san xua't nhlfa PVC phat trien, nhung ta'm
nhlfa due ltt<;Jn song, ga'p ne'p va cac dl,lng khac nhau ciia qua du nhlfa dii dtt<;Jc dung lam
ldp v~t lieu 19c (xem hlnh 11-2). Do v~t li~u 19c nh9, d~ liip d~t va thao da nen chiu cao
be 19c sinh h9c da dtt<;Jc tang len tu 6 - 9 m gQi la thap l9c sinh hc;>c (xem hlnh 11-3) tang
chi~u cao lam giam di(!n tich m~t bhng cua b~ 19c sinh h9c.

173
 V$t nu IQC

cl)a lay gi6

,,"'
...."' "'
I ' "'
"'
J)/
6ng di.la nlldc ra
~

Hinh 11-1. B~ IQC sinh hQC llhO giQt

a) Tam nhva gap n6p b) Qua cau c6 khe r6ng

Hinh 11-2. V~t li~u IQC

174
 V~t lltulQC

6ng di.la nude vao

Lo thOng gi6

.Hinh 11-3. Thap lc;>c ~inh hQc

b. Hr thifn~ phiin plu11 mtrtc:.

;

H lh6ng phan phoi mtoc lam bAng dan ong llf quayda du'<;fc chta vaotieu chuln thie't
kc' be l9c sinh h9c vi co ca:u ll;lO ddn gian, lam vi~c 6n djnh, de quan ly .. H~ th6ng gdm 6ng
ctti'ng dAn mtoc vao d~t d lam bE, dinh 6ng lip khdp quay hliihC:iu dtta nito.c ra 2 ho~c 3 6~g
nhanh d~t nlim ugang song song vdi ban kh1h b~ ( xe1nhlhh 11~1)~ Tr8n 6ng'nhanh tip vbi
- X . ' A_, . ' . l'lf ,: - ' ii . . : - . '
~ t_ :: .
;.. - . . . : - ~- . ' ,

phun ho~c lo lhanh day phun mtdc xuong m~t be 19c. Cac tta mtde phun ra cung tren 1 ph1a,
vuong g6c va nglt<1c voi chi~u quay cua 6ng nh~hh~ E>qilg tit~ng cua cae tfa nltdc bie'n tltanh
fife lam cho d~n ong nhanh quay quanh trl;lC. Ap life trltdc v()i ho~e 13 phun tU' 0,5 - o,7 lli.
T6c d() quay lhay d6i theo lttu lttc;Jng nltdc, thltC1ng t6e d() quay c6 gia trj khoii.ng 1 vong
lrong IO phtit. Khi dung dan phun c6 d!nh phai bo' tri d~u Ia phun mtdc tren toan di~n lieh
b. Phai t:6 thung chti'a li{p xi phong ho~t d()ng ti! d<')ng d~ ca'p nude ch~ dan. phun theo tll'ng
; me ke' tip.
Khoang each tit b~ m~t cua fop v~t li~u de'n voi phun tll' 0,2 ~ 0,3 m di l3:y khong khi
.;..
~-:
k
~-c
va d~ cho cac tia nttoc phun ra vo d~u.thanh eae giQt nhO tren toan di~n tich b~.
f'
c. San dil ''a thu mtrlc:.
~- Sa rt do va thu nttoc trong b~ l9c sinh hQc lam hai nhi~m vl,l:
1;<
"c
l. Thu d~u nltoc c6 cac manh VO eua mang sinh h9c bj tr6c ra chiiy tlt tren xuo'ng M
~: dn sang b~ !fog d<1t2.
~;c,-,

1< 2. Phan ph6i d~u gi6 vao b~ l9e d~ duytrl moi trttC1ng hie'u khi trong cac khe ~?ng.
iI: ~ - ':

t San do lam bhng ta'm be tong, ta'm sanh nung hay ta'm .nhlfa tilng Cl(CJng bAng sc;Ji lhuy
linh co khor.n !6 ho<)c khe cho nude \la khi di qua, ct&rig thC1i do dlt<;tc lc3p v~t Ii~u l9e.
/:".

175
ro-
[~
Khoang each tit san pban pho'i de'n day be thu'C1ng 0,6 - 0,8 m. E>ay be c6 dQ do'c 1-2% v~
mang thu trung tam, xem hlnh 11-4.

V~t liu IQC

San dB bang sanh

I
a) b)
Hlnh 11-4. Sd do san do va thu nude
a) San dB bang composit sc;li thuy tinh
b) San dB bang sanh

- Xung quanh tU'C1ng (J dQ cao gifi'a day va san pban pho'i d3t cac cii"a s6 thong gi6,
t6ng di~Q tich cac cii"a s6 thOng gi6 blog 20% di~n tich san pban pho'i.
- Gi6 di vao b~ IQc theo dong d6i lU'U ciia khong khi dU'<;lc t~o ra do chenh 1ech nhi~t
dQ giii'a nU'dc thc\i va khong khi quanh be.
Ne'u nhi~t dQ nU'dc tha'p hdn nhi~t dQ khOng khi, thl khong khi trong cac khe r6ng ciia
lop l9c l~nh hdn khong khi ben ngoai, gi6 se di tit tren m~t b~ IQc xu6ng day bE r6i thoat ra
qua cac cii"a thOng gi6: NgU'<;lc l~i. ne'u nhi~t dQ nU'dc cao hdn nhiet dQ khOng khi, gi6 se di
tit dU'di len. Khi nhi~t dQ nu'dc va khOng khi b!ng nhau, khOng c6 gi6 di vao b6 IQc, vi v~y (J
nhii'ng bi dien tich va chi~u cao Ion nen b6 tri qu~t gi6 nhan t~o.

XI.2.2. PhAn lmJi bl IQc sinh hqc oho giQt

Be l<;>c sinh h()c nhO giQt dWc phan lo~i theo tai tr<;>ng thiiy life ho~c tai trQng cac cha't
huu cd, be c6 tai tr<;>ng tha'p b~ c6 tai trQng cao. Theo bang (11-1).

Bang 11-1: PhAn bi~t tai trQng trong cac bl IQc sinh hQc nhO giqt
(Ctk chl tieu thie't ke)
ThOng s6 E>dn vj do Tiii trQng tha'p Tai trQng cao
Chi~u ca? Idp v~ t Heu (m) 1-3 o,9 - 2.4 (da)
. 6 - 8 (nh\(a ta'm)
Lo~i v~t lieu ' E>a c~c. than c~c. da l:)a c~c. than c~c. soi ldn
ong, cu9i ldn ta'm nhlfa du~. c~u nhlfa
1
Tai trQng thco chfit huu cd Kg BOD5/l nr 0,08- 0,4 0,4 - 1,6
theo th~ tich v~t Heu IQc v~t Heu ngay

176
 Thong s6 E>dn vi do Tai tr9ng thilp Tai tr9ng cao

Tai tr9ng thuy l\tc theo di~n m3/m 2ngay I - 4,1 4,1 - 40,7
tich be m~t

H~ s6 tuiln hoan tuy ch9n O -1 0,5 - 2

R= QT
Q
3
Tiii tr9ng thuy l\fc tren be m /m 2 ngay 25 16
-
m~t ctla b !ling d<Jt 2

Hi~u qua khtt BOD sau b philn tram 80-90 65 - 85

19c va b !fog dc;lt 2

- Ghi clul : Tdi tr<;ng thUy /f!c neu tron,~ bdng la ty stl cua htu lu<1ng nu& xii' Ly Q
-~ (m 3/ngay) cl)ng wJi Luu lu{mg twin hoan Qr (m3/ngay) (ne'u co) chia cho difn
s
tich r~ mij,t cua bi lr)c (m 2 ).
- Be l9c sinh h9c nho gi9t tai tr9ng tha'p quiin Iy ddn gian, hi~u qua xli' ly 6n d!nh
ngay ca khi nu'<k ngu6n co cha't lu'c;lng dao d()ng Ion, hi~u qua xli' ly cua b 19c phv thu(k
vao che' d() tuoi nude ul'c la phv thu(k vao vong quay cua thie't bi tu'.oi, hay th tich thUng
do va tich nu'oc i&i lily ra Mng xi phong. Thoi gian tuoi gian dol!-n khoang ~ 5 phllt.

XI.2.3. Tudn hoan nude

D6i voi b 19c cao tai mu6n tang hi~u qua xli' ly phiii tufin hoan ll,li nuoc d~ tang thoi
gian tie'p xuc cua nttoc tbai voi vi sinh dfnh ham va giam tai tr9ng hii'u ed. Khi tufin hoan ll,li
nuoc, tai tr9ng thuy hfc tang Jen, dff y ml,lnh qua trlnh tach mang vi sinh vij,t cu va hlnh thanh
mang moi tren btS m~t vij,t lit~u. lam giam hi~n tlfc;lng tile nghen trong cac 16 r6ng cua lop
vi!-t li~u. tang lliu lu<;1ng trong M phan ph6i d~ dam bao 16c d9 quay cua dan 6ng.
Co the ap d1,1ng m()t trong ba sd d6 tufo hoan sau : ( hinh 11- 5).

- S<1 M a : Be l9c sinh h9c cao tai, chi~u cao !Op l9c tu 0,9 de'n 2,0 m. Tufin hoan
nu'dc lien ll.IC, nu'oc tuffn hoan la'y tu sau b Hing dc;lt 2 ho~c c6 th sau be 19c, dua ve lrlfoc
bE !fog dc;IL I. Bun Uing a b6 !fog dc;lt 2 ciing du'a v~ b{Iiing dc;lt l d tang cu'ong qua trinh
keo t\t trong b lfog dc;lt 1. Bun xa ra tu day b~ Hlng d<jt 1 du'a di xti' ly tie'p.

- S<1 dlJ b: Nttdc tufin hoan lily tu sau b~ l9c dua v~ truck b6 l9c, sd d& nay c6 th6 ap
d1.1ng cho d b l9c tai tr9ng thilp va he l9c tai tr9ng cao. Khi dn Nitrat h6a (chuy~n NW4
thanh N03) tri~t d~ nen dung so d6 tufin hoan nay cho be Lai tr9ng tha'p.

- S<1 &1 c : Dttc;lc st! d1.1ng khi thie't kc' dan pban p~6i la dan phun mtta lien tvc d~t cao
hdn ldp l9c 0,5 - 0,6 m, cac gi9t mu'a nho Lrai d~u khiip di~n tich !Op 19c.
!

- Khi ap d1.1ng b~ !(le sinh h9c d~ xli' ly nlfoc thai dn quan tam de'n moi tru'ong d6 lol!-i
lrlt kha nang sinh san cua ru6i, mu6i, giun san, 6c, reu ...

177
 Xa c~n trCI l\li~ .., Xa ra khu
b& IAng 1 I xl'.t ly c~n

___.____, xa mtdc
ra ngu6n
NtJdc thai tl~p nha)n
e& 1ang dQt 1 c a& 1ang dQt2
vao c 1:g
'<CU la.
.a 1,
C>l"C
Cle
~1"11
Xac~n '510
NtJdc tuan hoan

a)

~~~ ..,dra~
~~~1 ~1 d~
_......___....__ __, Xa nude
ra nguon
tlep nh~n
Nude thai
vao e& 1ang dQt 1 9g IAng dQt2
....

Xac~n
I NtJdc tuan hoan

b)

Xa c~n trCI llill

b& lang 1
~
I .... Xa ra khu
xll ly c~n

Xa nude
ra ngu6n
I ti6p n~~n
NLtdc thai
vao eg liing dQt 1 Il ~(
B'IQC
sinhhQc H B' IAng dQt 2

Xa c~n
NtJdc tuan hoan
c)

Hinh 11-5. Cac sd do tuan hoan nude C:J b~ IQc sinh hQc

178
~~
~-i.,::::-

XI.2.4. B~ Uing dr/t 2

Be$ lfog d<jt 2 d~t sau b~ l9c sinh hQc lam nhiem v1.1 lfog g~n ra khOi mt<k cac bong
c~n do cac viy mang sinh hQc tr6c ra. Khac vdi b~ !Ang d(ft 2 d4t sau b~ Aerotank, b~ !Ang
dgt 2 d~t sau b<! l9c sinh h<;>c chi c6 tufo hoan nll'dc ma khong m!n hoan bun trlfc ticp vao
b~ lQc sinh h9c, ne'u tu!n hoan bun phai du'a vao d!u b~ ling d(ft I, cho ncn 116ng d(> bun
trong nttdc di vao b~ !Ang thttc'Jng nhO hdn 500 mg/I khong xciy ra hien tu'(fng IAng hi.tn ch.
Tinh toan b~ !Ang d(ft 2 lof.l,i nay gio'ng nhu' tinh toan bi U{ng d<jt I, chi khac la tai tr~>ng b~
m~t cua be! 1A11g tinh vdi htu ltt(fng nu'dc xii' ly c(>ng them lttu ltt<jng tu!n hoan. Tai tr9ng b~
m~t thll'c'Jng li'y tU' 16 - 25 m /m ngay.
3 2

XI.2.5. Tinh toan

A. Bi lpc si1Jh hpc c6 l(Jp vlj,t liiu lpc ta t1d C(IC, soi C(IC, tha11 C(lC, t1d OIJg dlll111g ki11h
tru1Jg b'i11h 60 100 mm cliilu cao l(Jp vlj,t liiu 0,9 2,5 m
Cd quan nghien cU'u qu6c gia Hoa Ky dii dlfa vao ke't qua phan tich nu'dc d cac tr~m
xU' ly ho~t d(>ng nhi~u nam rut ra cong thl1'c thlfc nghi~m etc$ Linh toan b~ l<;>c sinh h9c m(>t
b4c c6 tu!n hoan nu'oc :
100
E= Jw (11-1)
1+ 0,4433\1 VF ( ___ ~

Trongd6:
E: Hi~u qua khii' BOD cda be$ l<;>c sin!l h9c va b~ Mng dcjt 2 khi co tu!n hoan, d
20 "C, tinh bhng phlin tram(%).
W : Tai tr9ng BOD cua b~ lQc (Kg/ngay).
V: Th~ tich v4t li(!u lQc (01 3).
F: ThOng t6 tu!n hoan nttdc tinh theo phu'dng trlnh ( 11-2)
~~
l+R

F= (I+ I~)'
(11-2)

,,,-
~,, -
R : He;
A
Su
/!{ /I: h
tuan oan =
Q,. .
Q
QT: Lt.tu lu'(fng tuh hoan (m3/h).
Q: Lttu lu'\:fng ntt(k dtta vao xii' ly (m 3/h).
ThOng t6 tuRn hoan F chi gia trj trung blnh cua ham lu'cjng htlu C(f di qua b~ lqc.

Ty s6 ~ tU' thlfc nghiem cho tha'y tai tr9ng cha't hif~ cd trong b~ giam do tang lu'u

lttcjng tu!n hoan.

179
 Nude tuiin hoan Nude tuan hoan

Be liing 1 I ' .. I 1 ....i B~ liing 2

Be 1an9 2 Be 1iing 2
Be 1iing 1
dc;1t 1 dc;1t 2

Hinh 11-6. Sd do lam vi[!c noi tiep cua cac b~ IQC sinh hQc
Khi thie't ke' hai b6 19c sinh h9c lam vi~c n6i tiC'p ( xem hlnh 11-6 ). Hi9u qua xll' ly
Clla b~ lQC thti' 2 tinh theo Cong thuc :

100
E 2
=- 0,4433 /W (11-3)

1+ l-E1 ~VF
Trong d6:

+ E 2 : Hi~u qua xii' ly BOD c11a bG l9c sinh h9c thu 2 va b ltlng d<;lt 2 khi c6 tufin
hoan mtoc a 20 "C tinh b~ng phfin tram(%).
+ E 1 : Hi~u qua xii' ly cua b~ 19c dc;H I (%).
+ W' : Tai tr9ng BOD trong b6 l9c dc;H 2 (kg/ngay).
Vi d~t 1:
Tinh b6 l9c sinlt h9c nhO gi9t M xll' ly mtoc thai :
- Cong sua't 500 m 3/ngay.

~ BODs sau he Ifog dc;H 1 con l~i S 0 = 140 mg/I.

- V~t li~u l9c : Soi Ia'y (J su6i d = 60 - 100 mm.

180
 - Chi~u day IOp 19c: H =2,0 m.
- H~ s6 tuffn hoan R = 1; QT= Q.
- Nhi~t d(> nuoc thiii : 20 C.

Xdc djnh : Duong kinh b~ 19c, tai tr9ng thiiy l\l'c, tai tr9ng BOD tren don vj th~ tich
v~t li~u 19c M d<,it hi~u qua xii' ly BOD dffu ra E,,; 90%.

Gidi: Ap di.mg cong thuc (11-1): ~

E=
100
JW ~ - ,1tto - ( ~
,jql)
,,.ftw) ::: lt[
1 + 0,4433~ VF

1. Xac djnh gi<1 tr! ciia thong t6 tuiln hoan F:

F= !~- l+l
(I+
1
~)' - (1 + O,I)' =1,65

2. T6ng h.tcjng BOD 5 dn khii' trong ngay:

,..~
W = Q(So - S) = 500 x (140 - 14) = 63 kg/ngay , A,0
3. Th~ tich ldp v~t li9u 19c:
100
0,4433 ~
90
=
1 + 1 - EI ~ v . 1;65

V =607 m 3
Di~n tich b~ 19c :

v 607
S= - = - ::::<304m
2

H 2
'-.
Duong kinh b 19c : D = 19,6 m .
4. Tai tr9ng thiiy h,tc:

Q +QT 500 + 500 =3,29 m3/m2ngay

a= S = 304

5. Tai tr9ng cha't hfi'u co tinh cho 1 m3 v~t li~u:

b = -~ =0,104 kg BOD5/l m 3ngay

607

181

'
 Vi dl;l 2:

Thie't ke' b~ 19c sinh hQc 2 b~c n6i tie'p:

- Cong sua't 1 000 m3/ngay.
- BODs sau b~ lAng d<;tt I con lliti 500 mg/I.
- Nhic$t d(l nttdc thiii : 20 "C.
- He s6 tufin hoan : R =2.
- V~t Heu 19c: E>a q1c, ho~c da ong kich thu'dc 60 x 60 mm, 100 x 100 mm
- Chi~u cao ldp 19c: H1 = 2,0 m; H2 = 6m.
Yeu du xii' ly d~ nu'dc sau b~ lAng BOD 5 = 20 mg/l; E = 96%
Giiii :
Ch9n hi~u qua xii' ly d<;tt I bhg hieu qua xii' ly d<;tt 2 :
E 1 =E2
Hi<;u qua xii' ly 2 d<;tt: E = 0,96.
1. Tinh hic$u qua xii' ly E1 = E2 :
E1 + E2 ( I - Ei) = 0,96
Rut ra: E, = E2 =0,8 hay 80%.
2. Gia tri thong s6 tu~n hoan F:

- l+R I +2
F- -
(I+ ~)'
1 - (I+ 0,2)' = 2,08

3. Lu'<;lng 8005 di vao b~ l9c d<;tt 1:

w = Q(S., - S)x 103 = 1000 x ( 500- 20 .. 103 = 480 kg/ngay
4. Th~ Lich kh6i v~t Heu 19" Irma;.: he 19c d<;tt 1 :
100
E1= {Vi
1+ 0,44313V VF

100 -
80 = - - -; 480
I+ 0,443 3 ~ y ~ 2,08

V =725 m 3

182
~

. 1 : sI
Dien tich be loc = 725
2 =363 m
2

E>ttC1ng kinh be : D1 =21,5 m

5. Tai lrQng thtiy hfc ctia be lQC 1 :
3
a 1= ooo =S,26 m /m
363
3 2
ngay (tai trong cao)
.

Tai tr9ng BOD:'

480
b 1= = 0,66 kg BOD/1 m 3 ngay (tai tr9ng cao)
725

6. Lu'<;lng BOD5 di vao be lQc d<;lt 2 :

w = w o -E,) = 96 kg/ngay.
7. The lich kh6i v~t Heu trong M lQC d<;lt 2:
100
E, = o,4433 w J
I+ 1-E, VF

100
SO= 0,4433 ~
I + 0,2 VV. 2,08
V2= 3 627 m 3
Dien tich be I9c 2 :

v2 3627
S2= - = - - =6045m 2
H2 6 '
DttC1ng kinh be D = 27, 7 m.
8.Taitr9ngthtiylvc:

3000 '
a2 = - - = 4,96 mi/m 2 ngay
604,5

96 '
b2 = - -
3627
=0,0265 kg BOD/I m 3
ngay (qua tha'p)

9. Tu ke't qua tren, nen xac djnh l~i E1 va E2 de 2 b~ c6 kho'i lu'<;lng v~t Ii<:u IQc b~ng
nhau, chi~u cao va <lien tich nhti nhau, d~ quan !y va d~ thay the' cac phi.i tung khi sua chii"a.

183
 B. Bi Ive sinh hQc co lop vQ.t Ii? u ta cac tam 11ht1a gffp ,,(p, cilu nh{ta. Chiiu cao lop
Ive tit 4 - 9 m co11 gvi ta thap sillh hvc
Theo tieu chuffn quy phl,lm Lien Xo CHVtn II-32-74, tai tn;mg cha't hfi'u cd BOD5 cha
phep tren I m 2 b m~t lop v~t li~u l9c khi ham ht<;Jng BOD 5 dffu vao :-;;; 300 mg/I tinh thca
cong thuc:

C0 =P.H.KT/l'J (gr BODs/m ngay)

2
(11-4)

Trang d6:
H: Chiu caa !Op v~ t lit;u trang b~ (m)

P: D(> r6ng c11a !Op v~t lit;u (%)

KT : Hilng s6 nhi~t d9
KT= K20 x 1,047T-20 = 0,2 x 1,047T-20 (11-5)

TC 15 16 17 18 19 w
KT 0,158 0,166 0,174 0,183 0,19 .),2

ri: Ht; s6 ph1,1 thu9c vaa ham h.t<;Jng BOD 5 dffu ra ch9n thco bang 11-2.

Bang 11 -2 : Gia trj ciia h~ s6 ri

Ham h.t<;lng BODs dffu 10 15 20 25 30 35 40 45 40

ra S (mg/I)
.., 3,3 2,6 2,25 2 1,75 1,6 1,45 1,3 1,2

- Tai tr9ng thuy life cha phep tinh bhg m 3 nttoc thai tren m<:>t m 3 th~ tich v~t li~u l9c:
qo =Co. F.IS 0 (m 3/m 3 ngay) (11-6)

Trang d6:

Co: Tai tr9ng BOD 5 cha phep tren 1 m2 dil$n lich b~ m~t lop v~t li~u
2
(gr BODs /m /ngay)

F.: Di~n tich b~ m~t !Op v~t lil$u trong m<:>t don vj th~ tich'kh6i v~t li9u (m 2/m 3)

So: Ham ltt<;lng BODs trong nU'oc Lhai dffu vaa (mg/i).
- Th6 tich dn thie't ctla kh6i v~t li~u:

'W=!l_ (11-7)
qo
184
 ------
~:
?~_:

Trong d6:
Q: Lu'U lu'<;1ng nude thili dn xii' ly (m3/ngay)
3
q.,: Tai trQng thtiy hfc (m /m 3ngay)
VI d1,d:
Tinh toan thap IQc sinh hQc, v~t li~u tie'p xuc la cac ta'm nhl,la ga'p ne'p nhan song,
xe'p thanh kho'i du'a vao thap vdi di~n tich b~ m~t ddn vj F. = 120 m2/m 3
- E>(> rdng : P= 93%
.. N6ng d(> BODs d~u vao : So= 150 mg/I
- Yeu c~u xii' ly d~u ra : s =15 mgn
- Nufjc thili v~ mua dong : T"C = 13"
- Cong sua't : Q = 7500 m 3/ngay
Gidi:
I. ChQn chi~u cao ldp IQc trong thaJ? H = 4,0 m.
2. Ham l~<;1ng BODs d~u ra 15 mg/I tra bang 2 du'<;1c l'J = 2,6.

3. d nhit d() T = 13C:

Kr= 0,2 x 1,047 13 "20 = 0,145
4. Tai trQng BODs cho phcp:

C., =PHKT1q = 93 x 4 x 0,145: 2,6 = 20,8 gt m ngay

3

5. Tai trQng thiiy hfc cho phCp tren 1 m 3 v~t li~u:

q., =C.,. F.IS" =20,8 x 120: 1.50 = 16,6 m 3/m 3ngay

6. Th~ tich dn thie't ciia kho'i v~t li~u:.

W= _9_ _ 7500 3
<.Jo - 16,6 =450 m
7. Di~n lich m~t cfit ngang:

W 450 =112,5012
F= H= 4

8. Thie't ke' lam 4 ddn nguyen, thap IQc hlnh tr1.1 tron.
Duong kinh mdi thap:

D= J4F
4. 7t
= 112,5 _i__ = 5,8 111
-4 . 3,14

185
 VI dt,t 4 :Tinh toan thap l9c sinh h9c trong d~t cac ti'm nhlfa gi'p ne'p dien tich ddn vi
F. = 10~ m 2/m ,d() r6ng P =94%.
3

- Cong sui't xti' ly : Q =83.000 m3/ngay

- BODs dfo vao : s.. =260 rrig/l
- BODs dfo ra :S =50 mg/l
- Nhiet d() nude mil a dong : T= 14C

Gidi:
1. Ch9n chi~u cao thap : H =6 m
2. He s6 ri ttng vdi s =.50; ri = 1,2

3. He s6 nhi~t d() a 14 "C KT = 0,151

4. Tai tr911g BOD 5 cho phep:
C., = PHKT/TJ =93 x 4 x 0,151 / l,2 =71 3
g/ m ngay

5. Tai tr9ng thiiy llfc cho phep:

q.. = c ... F.tS .. = 71 x 100 / 260 = 27,6 m /m ngay
3 3

6. The tich khoi v~t lif$u:

w = Q - 83000 3
'I - 27,6 = 3 004 m
7. Di~n tich m~t biing dnthie't:

W 3.004 = 501 m2
F= H= 4

Thie't kc' lam 4 thap tr1,1 tron.

--
E>u'C1ng kinh day thap:

D=
P 501 4 ,.., '
- . - = 12,6mlaytronD=13m
4 3,14 .'

Vt du 5 : Tinh be
l9c sinh h9c v~t lieu 19c la cac ta'm nhlfa phhg xe'p tbanh kho'i ta'rn
thing dung d() r6ng P = 80% chi~u cao H = 4m. Dif$n tich ddn vi Fa= 56 m 2/m 3
Cong sua't xti' iy Q = 250 m 3/ngay ; T 0 = 14 "C

S,, = 180 mg/I ; S = 30 mg/l

Giai:
1. H~ s6 nhi~t d9 KT= 0,151

186
~r.

2. He s611 ll'ng vdi s = 30 mg/I; 11 = 1,75

. 2
3. C 0 = 80 x 4 x 0,151/l,75=27,6 g BOD 5/m ngay
4. qo = 27,6 x 56: 180 = 8,6 m 3/m 3ngay
5. The$ tich c~n thie't :

w = _g_ _ 260
q - 8, =31,4 mJ
6

F= W _31,4
H -4 =7.1im2

Lam 2 b~ l9c. men tich m&i b6 4 m2 .

Lam tbap vuong m&i c~nh 2 x 2 m.
TGng chi~u cao tbap l<;>c:

H = H 1 + H2 + H3.
H, : Chi~u cao day phan phoi va Hip cii'a thong gi6 = 0,8 m
H2: Chi~u cao lOp v~t Iic;u nhlfa = 4 m
H 3 : Chi~u cao dl,i trii' va phun nttdc =0,6 m
H =0,8 + 4 + 0,6 = 5.4 m

Xl.3. BE LQC SINH HOC c6 LOP v AT ueu NGAP TRONG NUOC

Tit d~u nhii'ng nam 1990 de'n nay. cac nha khoa h9c trong linh vlfc xii' ly nttdc thiii da
nghien cll'u va ap di.mg thanh cong vao siln xua't cong ngh~ l9c sinh h9c c6 ldp v~t li~u 19c
ng~p trong nude. d My, Phap, Uc cong nght; nay da ap di,mg M xii' ly nude thai sinh ho9t
va cong nghi~p thlfc phifm cong sua't 40.000 m3/ngay dua vao v~n hanh tit 1994. (; Vi~t
Nam Cong ty Tu va'n Ca'p thoat nu'dc S6 2 - B9 Xay Dl,ing Mt d~u nghien cll'u tren mo
hlnh nam 1992 va ap d1,mg vao xii' ly nttdc thai B~nh vic$n Da khoa Khanh Hoa, Ninh
Thu~n, Long Xuyen nam 1995.

XI.3.1. Ca'u ti.to : Xem hlnh (11-7).

XI.3.2. Quy trlnh v~n hanh

Nude thai da qua b~ !fog d<Jt m()t dttc;lc bdm lcn mang phan ph6i 1, theo dan 6ng.2
phan pho'i d~u tren dic$n tieh day b~. nu'de du'c;Je tr()n d~u vdi khOng khi ca'p tit ngoai vao qua
dan 6ng phan pho'i 6. H8n h<Jp khf nude di dmg ehi~u tit du'di len qua IOp vi},t li~u 19c.
Trong ldp v~t li~u l<;>c xay ra qua trlnh khii' BOD va chuy~n h6a NH+4 thanh N0- 3 , ldp v~t
li~u 19c e6 kha nang giii' l~i C~fi !d lii'ng. Nttde trong du\1c thu vao mang 4 thco o'ng 5 di ra
ngoai. Ne'u mu6n khil' BOD, N03-, va P, nen l<;>c tu' 2 b~c trd len, d b~e 19c cu6i, dan phan
pho'i khi dijt vao giii'a ldp v~t li~u l<;>e (J cao d() sao cho ldp v~t li~u 19c n~m du'di dan phan
187
 l

ph6i khi c6 du Lh~ tich la vung thie'u khi (Anoxic) d~ khii' N0 3-, va P. DQ chenh ml,l'c mtdc
giila cac b~ l9c lam vi~c n6i tie'p ~H = 0,5 m. ,

i2

_/=10 8
-----
2- . .
v~ru~u Qc:n.6i" . .
d;=2-5 irim

31 tit y y y v v y y y y
~11

~
I

.
Hinh 11-7. Sd do b~ IQc sinh hQc v~t li~u n6i
1. Mang phan phoi nude thal sau khl qua b~ lang 1 vao eae b~.
2. Dan ong khoan 10 phan phoi nlfde vao va thu nude xa n)a.
3. 6ng xa nude rua IQe.
4. Mang thu nude l9e.
5. 6ng dAn nude da IQe sang b~ IQe dqt 2 ho~e vao b& tie"p xuc ti~t trung nude.
6. 6ng dan va dan ong phan phol khf
7. Hc?p ngan nude tro llili may gi6.
8. 6ng dAn gi6 tU' may nen tdi.
9. Hlilt v~t li~u IQc n6i Polystyrene (hlilt m6p) dllc'lng krnh 2 - 5 mm.
Di~n tfeh be m~t 700 - 800 m2/m3 v~t ll~u.
10. Ll.ldi ehan ln~x mat ll.ldi 1,5 x 1,5 mm c6 th~ thay b~ng san gan ch1,1p IQe,
c6 khe ho 1,5 mm d~t nguqe.
11. Khoang trong d~ ldp v~t li~u IQC dan no khi rU'a =1/2 ch!eu day ldp IQe.
12. Chieu cao ldp nude Cl~ rua IQe thl.long t& 1,2 - 1,4 m.

- Khi t5n tha't trong ldp l9c dl_lt.dC"n ttj s6 0,5 m thl xa
rii'a b~ lQC b~ng each dong van
nude vao, dong van ctlp khi, dong, mo van xa nra 3 l~n, m6i Ifo tii' 30 - 40 giay, cuong d()
=
rua l9c 12 - 14 l/sm 2 D9 dan nd cua v~t li~u e 40 %. Quy trlnh gi6 nu'dc cung chi~u va di
tu du'di len cho hi~u qua xii' Iy cao, ti\n tha't it. Khac vdi quy trlnh gi6 nude ngU'<;lc cl:ii~u.
nll'dc di tu tren xu6ng, gi6 di tu du'di len, t6n tha"t thuy h!c qua ldp l9c tang cao, hi~u qua xii'
ly khOng t6t hdn quy trlnh cling chi~u.

188
 Ill

XI.3.3. C3ng thuc tinh toan

Theo k6t qua nghien cll'u ciia Cong ty Ttt vfo Ca'p thoat m.toc S6 2 - B9 Xay DJ!ng:
Tinh toan b~ l9c sinh hQc dung v~t li~u n6i dttC1ng kinh h1,1t 2 - 5 mm d~ khii' BOD va chuycfo
h6a NH\ ( Nitdrat hoa ) c6 th~ dung cong thU'c do Vi~n sI lakovlev de xua't va d!i du\:fc
dtta vao tieu chufo thie't ke' cua Lien Xo 1974 va lieu chuif n nganh Vi~t Nam 1984 voi
phi;tm vi ap dl)ng BOD5 ::;; 500 t6c d(l lQc ::;; 3 m/h.

K
s = 10 aF+p
= _o (11-8)
s
Trong d6:
S0 : Ham h.t<;Jng BODs d~u vao (mgn)
S: Ham ht<;Jng cho phep cua BOD5 dh ra (mg/I)
F: Chuffn so' t6ng h<;Jp :
F = H.B 06 KT/q04 (11-9)
KT: Hhng s6 tieu tht.1 oxy pht.1 thu(>c vao nhi~t d9 :
20
KT= 0,2 x 1,047T (11-10)
T : Nhi~t de? nttoc thai C
H: Chi~u cao ldp v~t li~u l9c (m)

B: Lu'u h.t<;Jng ddn vj ciia khOng khi (m3 khOng khi/lm3 nude thiii) ch9n tu 8 de'n
12 m 3 khong khi I 1 m 3 nude thii.i
q: Tai tr9ng thiiy IJ!c (m3 nttoc thii.i/m 2 m~t b~ ngay) chQn tu 20 d6n 80 m 3/m2
ngay.

a va l3 : H~ so' pht.1 thu(lc vao lu'u ltt<;Jng ddn vi cua khOng khi va vao gia trj c1.ia
chuffn so' t6ng h<;Jp F Iffy theo bang 3.

Bang 11-3 : Gia trj cua he s6 a va p

Lu'u lli<;Jng ddn v! cua khOng khf
Chuifn s6 t6ng h<;Jp F a f3
f3 =m3/m3
8 ::;; 0,662. 1,51 0
;?:0,662 0,47 0,69

10 :s;0,85 1,2 0,13

;?:0,85 0,4 0,83

12 ::;; 1,06 1,1 0,19

;?: 1,06 0,2 1,15

~

189
 B~ lQc sinh h9c dung v~t li~u n6i c6 klia niing giii' du'<;lc trong khe r6ng cac vii'.y tr6c ra
cua mang vi sinh h9c barn quanh hi,i.t, nen m~c du cu'ong di) gi6 Ion, nhu'ng ham lu'<;lng c~n
Id lung trong mtoc ra khoi b~ l9c d~u ::;; 20 mg/l. Do d6 khong c~n thie't ke' b~ Ifog d<;lt 2.

Vi df!, : Tinh b~ l9c sinh h9c dung v~t li~u lQc n6i.

- Nude thiii c6 htu ht<;lng: Q =250 m 3/ngay.

- BOD5 sau khi qua be di~u hOa ciing la be l~ng d<;lt 1 con 200 mg/I.
- Nhi~t d() nu'oc trung blnh v~ mua dong T =20 C mua heT = 30"C.
Yen du xu ly d~u ra BOD5 ~ 20 mg/l ; SS ~ 20 mg/l c~n ld lung ra khoi b~ 19c chU'a
65% ch(t hii'u Cd se bj phan hiiy: BOD =0,68 COD.
Gidi:
1. Xac djnh ham lu'c;1ng BOD 5 hoa tan cho phep d~u ra :
S = 20 (SS x 0,65 x 1,42 x 0,68)
S =20 - (20 x 0,65 x 1,42 x 0,68) =20 - 12,5 =7,5 mg/l
2. Hling s6 tieu th\l oxy KT:
KT =0,2 x 1,047 20"20 =o.z
3. Ch9n chi~u day lop l9c H =2m. Lu'u lu'c;1ng khong khi ddn vj:
B = 10 m3khi/m 3nu'oc
4. Ch9n thu tai tr~mg thuy hfc q = 72 m3/m 2 ngay v~n to'c 19c :
3
72m
V=
24gio x Im 2
=3 mlg10.,
5. Tinh chudn so' t6 hc;1p F:
H. B06 KT 2 x 106 x 0,2
F= - - - = =0,2879
q.04 72.04

6. Tra bang 3. U'ng voi B. = 10; F = 0,2879

Ta c6 a= 1,2; 13 =0,13
7. Hi~u qua lam si,i.ch theo BOD qua b~ 19c d<;lt 1:
So
K1 = - = lOaF +p = 10 476 = 2,995
S1

8. Tinh s6 b~c 19c cfo thie't n voi di~u ki~n b~ 19c dc;1t 1, dc;1t 2, 4<Jt 3 c6 ca'u ti,i.o gio'ng
nhau, c6 cac chi tieu lam vi~c nhu' nhau tuc K 1 =K2 =K3
Hi~u qua lam s~ch yeu du :

190
 So
K=-= 200
5 =26,66
S1 7,

K=Ki"; 26,66 = (2,995)"

n =3 ~ L9c qua 3 d<;1t n6i tie'p.

9. Di~n tich dn thie't ciia 1 d(ft 19c

F = -Qq = -250
72
=3,47 m
2

B~ lam tron dliClng kinh D =2, 1 m.

B~ lam Mng thep Inox hlnh trl,l tron, day hlnb non.

- Chi~u cao ph~n day : h 1 =0,5 m

- Chi~u cao ph~n hlnh trl,l danh cho v~t li~u dan na khi n1a : h2 = 1 m
- Chi~u cao v~t li~u: h3 =2 m
- Chi~u cao phh chU'a nude n1a : hi =1,2 m
- Chi~u cao dlf trfi' hs =0,3 m
TGng chi~u cao b~ 19c: H = 0,5 + 1,0 + 2,0 +1,2 + 0,3 = 5,0 m

191
 CHl:fONGXII

xu LY Nu'dc THAI BANG v1 SINH YEM KHi

TRONG MOI TRu'()NG C!N L<1 LUNG
v A MOI TRu'()NG VI SINH DINH BAM

XII.1. QUA TRINH SINH HQC VA PHAN LO~I CONG TRlNH

XII.1.1. Qua trlnh sinh hQc

Xli ly sinh h9c b~ng vi sinh ye'm khi la qua trlnh pMn huy cac chit huu cd, vo cd co
trong nude thai khi khllng co oxy . Quy trlnh nay du'<;fc ap d\mg tu tru'dc 11e'n nay d~ xli ly
6n d}nh c~n va xli ly nude thai cllng nghi~p co n6ng d9 BOD, COD cao. r11.ioi narn tro l~i
day do cong ngM sinh hQC phiit tri~n. quy trlnh xli ly b~ng vi sinh ye"m khi 1u'QC ap di,mg de'
xli ly nude thii sinh ho~t va nu'dc thiii cong nghi~p c6 n6ng d9 BOD tudng hf. Khi n6ng dQ
BOD trong mtdc thai ldn hdn 500 mg/l ap d~ng quy trlnh xli ly 2 b~c. B~c m9t xfr ly ye'm
khi, b~c 2 xli ly hie'u khi.
Qua trlnh chuy~n h6a chit huu cd trong nude tbai b~ng vi sinh ye'm khi xay ra theo ba
budc:
- Bude 1 : M9t nh6m vi sinh tl,i nhien co trong nude thai thuy pMn cac hQp chit hiru
cd phuc t~p va lipit thanh cac chit hiru cd ddn gian c6 trQng lu<;fng nh nhu
Monosacarit, amino axit d~ t~o ra ngu6n thuc an va nang lu<;fng cho vi sinh
ho~t d9ng.

- Bude 2 : Nhom vi khulfo t~o men axit bie'n d6i cac hQp chit hiru cc:f ddn giiin thanh
cac axit huu cd thu'ong la axit axetic, nh6rn vi khuli'n ye'm khi t~o axit trong
cac tai li~u thoat nude gQi la nh6m axit focmd.
- Bude 3 : Nh6m vi khuli'n t~o rnetan chuy~n h6a hydro va axit axetic thiinh khi
metan va cacbonic. Nh6m vi khuffn n~y du<;fc gQi la metan focmd, chU.ng
c6 r(t nhi~u trong d~ day cua d9ng v~t nhai l~i (trau, bO ... ) Vai tro quan
trQng cua nh6m vi khuffn metan focmd la tieu th~ hydro va axit axetic,
cht1ng tang truong rit ch~m va qua trlnh xa
ly ye'm khi cha't thai du'<;fc thvc
hi~n khi khi metan va cacbonic thoat ra khoi Mn h<;fp.

E>~ duy trl sl,i 6n d}nh cua qua trlnh XU ly ye'm khi, phiii duy trl du<;fc tlnh tr~ng can
b~ng d9ng c1.ia qua trinh theo 3 budc da neu. Mu6n v~y trong b~ xtt ly
phiii :
+ KMng co oxy.
+ KMng co ham lu'<;fng qua muc cua kim lo~i n~ng.

192
f.'.-'

+ Gia trj pH ctia h6n h<jp tir 6,6 de'n 7 ,6.

+ Phiii duy trl d(> kiem dti khoilng 1.000 - 1.500 mg/I lam dung djch d~m
d6 ngan can pH giam xu6ng du'oi 6,2.
+ Nhietd(> cua h6n h<jp (nu'dc thiii) tir 27 - 38 "C.
+ Phiii c6 dti cha't dinh du'CJng theo ty Ie COD : N : P =350 : 5 : I va
ndng d(> tha'p ctia cac kim lo~i s~t vv ...
? Phan lo~i cl>ng trlnh :
Theo nguyen U{c ho~t d(>ng va cfu l!J.O cong trlnh cac b6 philn U'ng xii' ly bun Va xii' ly
nu'dc thili tren thlfc te' va trong cac tai li~u xii' ly nu'dc thiii du'(1c phan ra nhu' sau :
Be philn U'ng ye'm khf tie'p xuc : Nttoc thai chu'a xii' ly dtt<;Jc tr(>n d~u va lien t\lc
voi bUn ye'm khi tu~n hoan Ii.ti trong be kin.
B6 philn U'ng vi sinh ye'm khi dinh ham c6 tren cac t!m ph&ng di.it trong b6, c6
dong nu'dc di tli dttdi len, hoi_ic di tir tren xu~ng.
B6 philn U'ng vi. sinh ye'm khi dinh ham tren cac hi.tt cat Id lti'ng trong nu'oc do v~n
t6c nu'dc di tir dttoi len lam dan n<} ldp cat.
Be philn U'ng c6 dong mtoc xii' ly di tir du'di len qua lop ci.in Id lti'rig (UASB Upflow
anaerobic sludge blanket).
B~ philn U'ng c6 dong nttdc di qua lOp c~n ld lti'ng va l9c tie'p qua IOp v*t lieu l9c
c6 djnh (upflow sludge blanket/fixed bed).
Hd xii' ly ye'm khi.

Trang chu'dng nay chi gidi thieu b~ UASB va b~ l9c ye'm khi la 2 lo1J,i cl>ng trlnh
da du'c;fc xay dl;ing va v~n hanh co hieu qua i'J nude ta (nha may du'CJng La Nga, cang ca
My Tho).

xn.2. BE xa LY YEM KHf c6 LdP c!N Ld uj'No (UASB)

XII.2.1. Ctfo t~o
Xem hlnh 12-1

XII.2.2. Quy trinh ho~t. d()ng

Nttdc thiii sau khi dieu chinh pH theo 6ng dn vao he th6ng phan ph6i bilo dam phan
ph6i d6u nu'oc tren dien tich day b~. Nttdc thili di tlt du'oi len vdi ~~n t6c V = 0;6 de'n
0,9 m/h. Hfin h<jp bun ye'm khi trong b6 ha'p ph\l cha't hii'u cd hOa tan trong nu'oc thiii, phan
htiy va chuy6n h6a chung thanh khi (khoilng 70 - 80% la met~n 20 - 30% la cacbonic). B9t
khi sinh ra barn vao h~t bun ci_in n6i len tren lain xao tr(>n va gay ra dong tuh hoan C\lc b(>
trong ldp ci_in Id lung, khi hi.tt ci_in n6i len tren va phiii ta'm cMn (7) h1J,t ci;.n bi vo, khi thoat
Ien tren, ci_in rdi xu6ng dttdi. Hfin h<;lp bun nttoc da tach he't khi qua cti'a (8) vao ngan Ifog.

193
Nll'c:k thili trong ngan lfog tach bun hfng xuO'ng du'di day qua cti'a (6) tu!n hoan lc,.i vung
phcln U'ng y6m khi. Nu'dc trong dAng len tren du'<;fc thu vao mang (10) theo O'ng (12) dfo
sang b~ lam sc,.ch hi6u khf (lam sc,.ch d<Jt 2). Khi Biogass dtt<;fc dan 6ng (11) thu v~ blnh chU'a
( 13) rdi theo 6ng din khi d6t ( 14) di ra ngoai.

8
(W)

o
8

J:

....

Hinh 12-1. Sd do cau t~o va nguyen t!c hoi;i.t dqng

cua b~ phan U'ng yam khf UASB

I Be di~u hOa htu ht<;fng va trc,.m bdm nttdc thili.

2 89 ph~n do va di~u chinh pH .
.l Djnh lu'(1ng cha't dinh du'Bng N. P n6u ch.
4. 6ng dn va dan 6ng phiin ph6i d~u m.idc thai trong be.
5. The tich vung phcln U'ng ym khi.
6. Cti'a tuiln hoan lc,.i c~n Ifog.
7 Ta'm cMn khL
8. Cii'a_ dn h6n h<Jp bun nu'dc sau khi da tach khf vao ngan Hing:
9. Th~ tich vung Ifog bun.
10. Mang thu nu'dc.
A' X 't
11. Ong dan hon h<;fp khi Metan.
12. 6ng dn nu'dc sang be xii' ly hi6u khi (d<;fl 2).
13 Thung chtl'a khi.

194
 .'JlAUJjj

14. 6ng din khi do't.

15. 6ng xa blln dti thira.
XII.3.3. Phiin b6' bim trong bl
Bun trong b~ la sinh kho'i d6ng vai tro quye't dinh trong vi~c phan htiy va chuy~n h6a
cha't hii'u cd, bun du'<;1c hlnh thanh 2 vung ro r~l trong be phan U'ng. Ci chi~u cao khoang 1/4.
be tinh ti\' day len, ldp bun hlnh thanh do cac hlJ.l c~n keo l\I n6ng de) tir 5- 7%, tren ldp nay
la lO'p bun ld lli'ng n6ng de) 1 000 - 3000 mgn g6m cac bOng c~n chuy~n d()ng giira ldp bun
day va bun tuh hoan tir ngan lifng rdi xuo'ng. Tren m~t tie'p giap vO'i pha khi, n6ng de) bun
trong nude be nha't. N6ng de) cao ctia bun ho1J.l tinh trong b~ cho phep b~ lam vi~c vdi tai
trQng cha't hiru cd cao. E>~ hlnh thanh kho'i blln ho~t tinh du n6ng dQ, lam vi~c c6 hi~u quii
doi hoi thoi gian v~n hanh khdi d()ng tir 3 de'n 4 thang. Ne'u c!y vi khuin LIJ.O axil va vi
khuin t~o metan tru'O'c (phan trau bO tu'di) vO'i n6ng de) thich h<;1p va v~n hanh vO'i che' do
thiiy 11.tc ~ 1/2 cong sua't thie't ke', thCJi gian khai d()ng c6 the rut xu6ng tir 2 de'n 3 tu~n.

C~n du' thira djnh ky xa

ra ngoai. Lu'<;1ng c~n du' chi bhng 0,15 - 0,2 ham lu'<;1ng COD.
tU'c bAng nli'a c~n sinh ra so vdi khi xli' ly hie'u khi. C~n xa ra .Sn dinh c6 the du'a tr~c tie'p
de'n thie't bi lam kho.

XII.2.4. Qua trlnh Uing

H3n h<;1p vi sinh ye'm khi pban 'huy cha't huu cd trong be a tlnh tr1J.ng Lr()n lfo giira ba
pha : khl, nu&, bun. E>~ du'a nude ra khOi be tntdc he't phili tach khi ra khoi h3n h<Jp b~ng
cac ta'm tach khi d~t nghieng so vdi phu'dng ngang ~ 55" (kich thu'dc va each b6' tri x~m hlnh
12-1). Sau khi tach khi, Mn h<;1p bun nude chiiy theo cli'a (8) vdi v~n to'c 9-10 m/h vao ngan
lifng (9). Th~ tich ngan lfog tinh theo thoi gian htu nude;;::; lgio. C~n rdi xuo'ng day hlnh con
ciia ngan lii'.ng chiiy qua khe (6) tra l~i ngan phan hiiy ye'm khi (5). Tdng chi~u cao ngiin
Hing 2 m, chi~u cao ph~n lfog ~ 1 m

XII.2.5. Chi tieu thi~t ke'

Khi thie't ke' be phan U'ng ye'm khi UASB va b~ l9c yem khi co th~ tham khiio so lieu
cho trong biing 12-1, d~ chQn thong s6 thie't ke' thich h<;1p.

Bang 12-1: So'Ii~u ky thufj.t ti:i ke't qua vfj.n banh b@' UASB va b~ IQc ye'm khi

Ham lu'<;fng Thoi gian lu'U Tai trc;rng

Hi~u qua khii'
Ngu6n nu'ckthiii COD d~u vao nude trong be COD (kg
COD(%)
(mgn) (giCf) COD/m 3 ngay)
.
Nude thiii sinh ho1J.t 500- 800 4- 10 4- 10 70- 75
NhA may nt<;fu, men 20.000 5- 10 14- 15 60
nt<;ju

Che' bie'n bqt khoai 4.500 - 7 .000 5-10 8 q 75 - 80

tay
- .. ....,,-- --
195
 Ham lu'<;tng ThC1i gian htu Tai trQng
meu qua khii'
Ngudn nu'dc thiii CODd~u vao nu'dc trong bE COD(kg
COD(%)
(mgn) (giC1) COD/m3 ngay) .

Che' bie'n si1a 3.000- 3.400 5-10 12 80

Nhi\ may h6a chi"t 18.000 5- 10. 7-9 90
hfi'u Cd t6ng h<jp
Che' bie'n rau va boa 8.300 5- 10 18 55
qua
Gii'y cac lo~i 7.700 5-10 12 80
Che' bie'n hiii san 2.300- 3.000 5- 10 b -10 75- 80

XIl.3. B~ LQC YEM KHf

BE IQc ye'm khi do C6ng ty TU' v!n Ca'p thoat nU'dc s6 2 nghien cltu thie't ke' dU'a di
vao _v.~h c6 ke't qua la cQt l9c dung v~t Heu IQc n6i polyspirene, dU'C1ng kinh h~t :
3 - 5,mm, chi~u day 2 m.

6ng ddn khf r~

Mang thu nude Ngan taeh khf

LlldiehAn

.:~ ~ .,~t ,::;::. ~~-::-~ >: ,;s--~. ~ -~'

~, ~~- ... , ..-;'. .~~ < .:r . , .. il
V.t.nAu1tr;fo'ti<>J ". :
.r . . ", ( .:. : :"
.<,

, 6ng ddn nude ra

Ldp e~n Id lllng

Nude thai vao

Xa e~n du
Hinh 12-?.. Su do cau tt;iO bi$ IQc yem khr

196
 Nude thai di vao bE du<;fc phiin ph6i d~u thco din tich day b6. Dong nU'oc di tU' dU'di
lcn tie'p xuc vdi kho'i bun Id lti'ng d dU'oi lop 19c r6i tic'p xuc voi kho'i h~t l9c co vi khuin
yc'm khi dinh barn. Cha't hfi'u cd hoa tan trong nU'oc thiii du'<Jc hilp th1,1 va phanhiiy, bun cij.n
du'c}c gifi' ~i trong khc r6ng cua lop 19c, sau thC1i gian 2 - 3 lhang xa bun du' llll)t lfin.
Nu'dc di qua ldp 19c du'<;lc tach khi rfii chay vao mang thu thco o'ng d~n dU'a sang xii' ly
hie'u khi.

Vi d1,1 tinh tocin : Tinh b6 UASB d6 xii' ly nu'oc cho nha may chc' bic'n hiii siin - cong
sua't xii' ly : 200 m 3/ngay.
COD d~u vao: 2 000 mg/I
BOD = 1200 mg/I
Yeu cau sau b6 UASB: COD con lai $ 500 mg/l dE du'a sang xii' ly tie'p thco quy trlnh
i_ hie'u khi.

Gidi:

Hiu qua lam s~ch: :_?0Q= 75%

2 ooo__
E= 2000

Lu'<;lng COD dn khti' I ngay:

G =200 m 3 x (2 ooo - 500) x 10-3 = 300 kg/ngay
Tai tr9ng khti' COD cua b~ la'y theo biing 12-1 : a= 8 kg COD/m3ngay
- Dung tich xii' ly yc'm khi dn thie't :

V =G = 300 = 37 5 mJ
a 8 '
- T6c d() nU'dc di len trong bE : v =0,9 m/h
- Din ll'.ch b6 din thic't :

_Q 2
F--=--
v 24giox o,9 = 9,25 m

- Chi~u cao phfin xii' ly ye'm khi :

H =V _ 37,5
1 F - 9,25 =4,l m

- T6ng chieu cao ciia b~: H = H 1 +Hi+ H3

H1 : ChiEu cao phfin LhE tkh xii' ly yc'm khi

Hi : Chidu cao vung !Ang lily H2 = 1,2 m

H3 : Chieu cao dlf Lrfi' H2 =0,3 m

197
 - Chi~u cao b~: H =4,1+1,2 + 0,3 = 5,6 m
- Ki~m tra thCJi gian htu mtdc :
~

~ V = H x F = 5,3 x 9,25 = 49,025 m3

~ T = _J__ x24 = ~9200025 x24 =5,88gi{1

1
'

Qngily

T.hu mJdc
Khl

(")
N'

(")
C'i

sg c6 chieu rl)ng 2.6m, dai 3.6m

198
f'
...

CHVdNGXIII
XU LY vA THAI BUN C!N RA NGUON TIEP NH!N

Bun c~n ciia mtdc thiii trong ::iha may xu ly la h6n h<;1p ciia nu'dc va c~n Hing c6 chU'a
nhi~u cha"t huu cd c6 kha nang phan htiy, de hi th6i cil'a va c6 cac vi khuin c6 thi gay d(k
h~i cho moi tntong vl the' c!n c6 bien phap xu ly tntdc khi tbai ra ngu6n tie'p nh~n.
MQc dich ciia qua trlnh xii' Iy Mn c~n la :
1. Giam kh6i ht<;1ng ciia h6n h<;1p bun c~n bhg each g~n m(>t ph!n hay phin ldn
ht<;1ng nu'dc c6 trong h6n h<;1p di giam kich thu'dc thie't bi xil ly va giam tr<;>ng
lu'<;1ng phai v~n chuy~n d6n ndi tie'p nMn.
2. Phan htiy cac cha't hii'n cd de bi tho'i ril'a, chuy~n chllng thanh cac h<Jp cha"t huu cd
6n djnh va cac h<;1p cha"t VO Cd d~ d8 dang la ch nu'dc ra khoi bun c~n va khong gay .
lac d(>ng xa'u de'n moi lru'ong cua ndi tie'p nh~n:.

XIII. I. XUAT XU, s6 LV<)NG v A E>.;.c TfNH cAc LO~I BUN CAN TRONG NHA
MAY xu v
L NVdc THAI

XIII.1.1. Xua't xu
Bun c~n trong nha may XU ly nu'oc lhai du'<jc lhu gom a cac cong do~n sau :
a. Rae, bong g~c. manh vo, gie rach, v~t cU'ng c6 kich thu'dc > 10 mm dtt<;1c giu l~i (J
song cMn va htdi chiCn rac.
b. Cat, bun n~ng, cac h<;1p cha't hifu Cd d1nh ham vao bUn cat du'<;1c giif l~i d bi
ifog ca:.
c. D!u, mo va b<;>t n6i thu gom tl.i b~ mijt nude trong h~m bdm, bi Iifng cat, bi Ifog
d<;1l I, M Acrotank, b~ Hing d<;1t 2, bi di~u hOa htu lu'(1ng v.v ...
d. M(>l ph~n cijn Id lii'ng Hing du'<;1c db~ Ifog d<jt I, con gQi la cijn tttdi vl c6 chU'a c~n
vo cd vi nhi~u c~n huu cd chu'a bi phin hiiy.
a
e. C~n Ifog b~ Hf ng dc;Jt 2 chii ye'u la bun ho~t tlnh do cong do~n XU ly sinh hQC ll,\O
ra khi ntidc thili qua bi Aerotank, b~ lQc sinh h9c, b~ UASB v.v ...
XIII.1.2. S6 ht<jng va di.le tirih cac lol}.i bun cl.in
a. C~n va nlc c6 kkh thuoc lon thi.I du'<jc tl.i song c)J.fo, lttoi cMn c6 s6 IU't;1ng thay dBi
tuy thUQC vao hi<';u qua quan ly cac hc'.f tham va h~m thu mtoc tren m~ng thu gom nhting
thttong c6 s6 lu~fng ra't it. C~n rac c6 d(> im tli 85 - 95% chU'a tl.i 50 - 80% la cha't huu cd c6
mui Mi th6i, c6 kha nang phin hiiy.

199
 b. Cal va c~n nij.ng c6 kid1 thuoc ldn hdn 0,2 mm lifng db~ iiing cat, tf lr<;mg c~n khO
2.65. Khi la'y ra kh(Si hf Jang ciil, M roe hC'l mtoc, c~n co d9 ~m tit 14 - 35% ehU'a 30 - 50%
c~n huu co. Kh6i ht<jng thu dtt<,1c khming 30 lit lrong I 000 m nttdc thiii.
3

c. B9t vang co d9 ffm tit 90 - 98%, ham ltt<,1ng chill hii'u cd > 95% ty tr9ng xa'p xi bhng
I. Khfii ltl'lJng thttC1ng dao d(mg tft 0.75 lit dC'n 50 lil lrong 1 000 m' nttoc thai.
d. CiJn thu dtt(1e tll' bE liing d<Jl 1 va bE Ul'ng d<.H 2.
C~n cua b~ lif ng d<Jl m9l gQi la e~n tttdi vi enc h<.1p cha'l huu cd lrong e~n chtta hi phan
huy con cij.n ciia h~ Iitng d<,1t 2 la hltn ho~tt tinh c6 ca'u t1;to d~ng bong cij.n, vl da qua xii' ly
sinh hQe, ncn enc cha't huu c<1 e6 trong cij.n da dtfl1c phan hiiy m()t phfo.
* Kho'i h.1\fng Ci.\11 : T6ng kh6i ht~1ng bun ci)n thu dtt<jc trong b~ !Ang d<,11. ] va d<;lt 2
thco lr9ng ltt<jng cij.n kho c6 lhi5 tinh lhco cong lhU'c (13 - 1) hoij.c tham khiio s'cf Iiu trong
hfog ( 13 - I J.
G =Q.(0,8 SS+ 0.3 S).10-3 kg/ngay (13 -1)

Trong d6:
+Q : Lttu ht<,1ng nttdc thiii dn x.ii' ly (m 3/ngay)
+SS : Ham ht<jng cij.n lu lii'ng (mg/I hay g/m 3 )
+S : Lttcjng BOD 5 khii' dtt<Jc (mg/I hay g/m 3 )
Ricng lttcjng ci.\n tttdi, eij.n Hing trong b6 lftng d<Jt I xac dinh lhco cong thlfc tinh hi<;u
qua bE lfog d<;Jt I (ehttdng 4).

Hang 13-1 : Kh6'i h.i(jng va ty tr9ng cua cijn sinh ra khi xii' ly nu'(k thai
theo s6 m;u thlfc tc' thu du'!C tit cac nha may xii' ly nu'dc thai (J My
Ty tn_mg Ty lrQng Cij.n khO kg/I 000 m3
C1h: cong doc,n xii' ly ci_in kho cua ci)n Khoiing dao Gia tri
Ifog d(}ng ticu bi~u
- B~ lAng d<;lt 1 ' 1,4 1,02 107,8 - 167,7 150
- B~ Ufng d<jt 2 sau b<5 Aerotank 1,25 1,005 72 - 96 84
- B~ lfog d<jt 2 sau b~ J9c sinh 1,45 1,025 60- 96 72
hQC nh(} giqt
.
- Sau b~ Acr9tank lam thoang kco 1,30 1,0)5 84-120 96
dai
.
- H6 hie'u khl c6 thiC't hj lam . 1,30 l,01 84 - 120 96
lhoiing
- B~ J9c sinh hqc d~ng h1,1t 1,28 1,02
200
 Ty lrQD!f Ty trQng q.n kho kg/1000 m 3
Cac cong do~n x1:i' ly C~n kho cua c~n Kho<ing dao Gia tr!
liing d()ng ticu bi~u
- B~ Aerotank Nitrat h6a

- B~ khti' Nilrat 1,20 1.005 12 - 30 18

- Khti' Pholpho bhng voi
+ Li~u lu\fng voi (350 - 500 1,9 1,04 239 - 395 300
mg/I)

+ Lieu lu'<;fng v<li (800-1600 2,2 1,05 660 - 1318 790

mg/I)

* D~c Linh ciia c~n : Ci].n thu du'<;fc khi xii' ly nu'oc thai do thi va khu dan cu' sau khi xii'
ly 6n djnh vi\ lam kho con chU'a m()t s6 chilt dinh du'Clng c6 lgi cho cay tr&ng, co th~ dung
lam chat c<li ti.to da't, tuy v~y chfft '.linh du'CJng trong c~n co ham lu'<;fng tha'p l~i khOng du
thanh ph~n ncn kh<ing thE Lhay phan hon. D6 co th6 thu du'cfc phan b6n tu bun c~n cua nu'oc
thiii ph<ii qua c<ic giai dm.111 cong ngh~ chc' bic'n va lam Linh. gia thanh cao ncn khong Lhlfc
tc <xem bang 13-2).

Hang 13 - 2: S6 liC:u so sanh thanh phfin vu ham hi<Jng chfi't dinh du'Ong trong phiin
hon vu trong him cijn cua nu'1k thai dii xii' ly li'n djnh

Chfi't dinh duong 'h

H<.tng nw1; so S<\nh
Nitd Photpho Kali
Phan b6n thu'ong dung trong n<lng 5 10 10
nghi~p

Ci:in nu'oc thiii sinh hoc,tl da du'<;fc xii' 3,3 2,3 0,3
ly 5n djnh

- D~c ti'nh ciia C~ll nu'O'c thiii phi.i lhUQC vao biin cha't cua c~n rftn va bun, phlf thu<)c
vao qmi trlnh lu'u gift' va xii' Iy ciJn, nhi~u chat hc>a h9c d(> kiEm, pH. n6ng d() cac axil hfi'u
ccf. kim lo~ti niJng, thu6c trti' sau, Hydrocacbonk~ cii c<lc chill dinh du'Clng Ia cac thanh ph~n
4uan tr~rng dn phai xct dc'n khi cl19n quy trlnh xii' ly vu thiii c~n ra ngu6n tiCp nh~n.

201
 Bang 13 3: Thanh plidn boa h9c tieu biiu cua ctn nu'ck thai d6 thi
khi chu'a xtl ly dn dinh va da xtl ly dn dinh

Cac cha't thanh ph~n c6 Cij.n tttdi chti'a xii' ly C4.n ti.tdi da xii' ly 6n Cij.n <lb~ Iil:ng
trong t6ng ltt<;fng c~n kho 6n djnh djnh d<;ft 2 chtta xii' ly
tfnh theo % 6n djnh

Khoangdao Gia ttj Khoangdao Giattj Khoang dao d9ng

d9ng lieu bi~u d9ng lieu bi~u

Coi tdng ht<;fng c~n khO la 100 100 100 100 100
100%.
C~n bay hdi 60- 80 65 30-60 40 59- 88
D~u mtl, cha't beo 6- 35 65 5 - 12 18 5 - 12
Protein 20- 30 25 15 - 20 18 32-41
Nitd (N) 1,5 - 4 2,5 l,6 - 6 3 2,4- 5
Photpho (P20s) 0,8 - 2,8 ,,6 1,5 - 4 2.5 . 2,8- 11
.
Kali { K20) 0,0- 1,0 0.4 0,0- 3,0 1.0 0,5-0,7
Xenlulo 8- 15 10.0 8- 15 10

Sih 2-4 2.5 3-8 4

Silic (Si02) 15 - 20 10-20
pH 5-8 6 6,5 - 7,5 7 6,5 - 8
E>() ki~m (mg/I theo '500 -1500 600 2500-3500 3000 580 - 1000
CaC03)
Axil hil'u cd (mg/I) 200-2000 500 100-600 200 1100 - 1700

Bang 13 - 4: Ndng di} cac kim Im.ii trorig cijn nu'O'c thai
Ten kim Io~i Nc\ng d() kim lo~i trong cij.n kho mg/kg

. Khoang dao d()ng Gia tri tieu bi~u

Asen l,l - 230 10
Cadmi 1,0 - 3 410 10
Crom . IO- 99 000 500
Co ban 11,3 - 2 490 30
202
r .

Ten kim lo~i Ndng d(> kim lo~i trong c~n kho mg/kg
Khoang dao d(>ng Gia tri Lieu bic1u

E>dng 84- 17 000 800

Sll:t 1 000 - 154 000 17 000
Chl 13- 26 000 500

Mangan 32 - 9 870 260

Thuy ngan 0,6- 56 6
Molip den 0,1 - 214 4
Niken 2- 5 300 80
Selcn 1,7 - 17,2 5
Thie'c 2,6 - 329 14
Kem 101 - 49 000 1 700

XIII.2. NONG E>O VA THE TiCH H6N HOP C~N LANG

Khi xii' ly va thai c~n dn phiii bic't n6ng d(> (hay con g9i I.a d(> im ) cua c~n. va th~
Lich kho'i c~n d~ Linh Loan, bdm, du'C1ng o'ng d!n, ch911 thic't bi lam khO va v~n chuy~n c~n
den bai thiii.

XIII.2.1. Ndng de)

- Ndng d(> c~n Iil:ng ph\l thu(>c vao lc>~i cong trlnh XU ly c6 th~ ch9n theo bang 13 - 5.
Bang 13- 5: Ndng d() cijn liing ciia cac quy trlnh va dlng trlnh x~ ly khac nhau

Cac quy trlnh va cong trlnh xti' ly N6ng di) c~n % ( tinh theo ci,\n kho)
Khoang dao d9ng Gia tri lieu bi~u
- H~ Hing dqt 1
Cij.n tu'di 4-10 5
Cij.n tit b~ Hing dql 2 du'a v d~u b~ lfog dql 3-8 4
m(>l 13'.ng cung voi cij.n lu'di
C~n tit b~ sinh h9c oho giQl du'a v~ dfo b~ 4- IO 5
Hing dqt 1 13'.ng cung vdi cij.n lu'di.
C~n lu'di d)ng voi phcn sa'.t khti' Photpho 0,5 - 3 2
C~n tu'di c(>ng voi voi li6u tha'p khti' Photpho 2-8 4
Cij.n tu'di c(>ng voi voi li~u cao khti' Photpho 4 - 16 10
203
 Cac quy trlnh va ,ong lrlnh xU' ly N6ng d{> c~n % ( tinh theo c~n kho)
Khoang dao d{mg Gia ttj lieu bi~u

Bqt vang 3- 10 5
- Be IAng d(ft2: d~t sau hG Acrotank
B<! lfing d<:fl 1 ~ bd Acrotank ~ hE Hing d<;Jt 2 0,5 - 1,5 0,8
Bt! Acrolank ~ b~ li\ng d<:fl 2 0,8 - 2,5 1,3
Bd lQc sinh h<.>c nhl) giQl ~ b~ Hing dQl 2 1,0 - 3,0 1,5
. ni c() dijc cijn bling trQng h/c
Chi ri~ng c~n lltdi 5- 10 8
H6n h<)p c~n tttdi va c~n cua bE U{ng d<:ft 2 2-8 4
Hfin h<:fp c~n lltdi va c~n sau M lQc sinh hQc 4-9 5
Bi c6 dijc c4n bling tuyin nffi
'Chi rieng c~n cua bi lfog d<jl 2 3-5 4
Clln b6 lfing d<:fl 2 c6 pha h6a cha't keo l\l 4-6 5

XIII.2.2. Thi tich h6n h<jp c.i)n

Th<! tich hdn hcjp clin ph\l thm')c chii yeu vao ham llt<:fng nuoc c6 trong hdn h<:fp va chi
ph\l thU(lc ra't ll vao di:Jc linh CUa Cl}ll.
a. Ty tr{mg:
NC'u h6n h<)p clln kho g6m C~ll VO cd va c~n huu Cd (c~n bay hdi) thl ty trc,mg chung
cua Mn h<.1p c~n tinh theo cong thuc < 13-2):
we wy wh
-=-+- (13-,2)
s Sy Sh
Trong d6:
Wc : TrQng "llt<:fng clln kho
WY: Tn;mg llt<;Jng ci;n vo cd

Wh: TrQng lu'<:fng c~n hii'u cd

S : Ty trQng ciia h6n h<jp c~n kho

S, : Ty trQng c~n vo cd

204
 .....

+ sh : Ty trc,>ng c~n hii'u Cd

. I kg Mn hdp
Vi du: . can
. kho g6m 3 can !. 2,5 va ~can
. vo cd co ty trong 3 . hCi'u cd co ty'
" 1 0,33 0,67
trQng I thl ty trc.>ng cua hon hcjp c~n se la S = 2, + - 1
- =0,802
5

_I = 1,25
=> s = 0,802
Ne'u trong hdn hc;Jp mtck ci,in, ci,in kho co ty tr9ng 1,25 va n6ng d(> 10% thco tr9ng
h.tc;fng, thl ty trQng hdn hcJp midt: ci,in la :
1 0,1 0,9 I
-=-+-=098 => S= -
s1,25 1 ' 0.98
=102

b. Th! tich :
Coi ty tr9ng cua mtdc la I Tim'. thE tich ciia h6n hc;Jp ci,in tinh theo cOng thU"c ( 13 - 3):

V=
w
-~- ( 13-.3)
S.P
Trong d6:
+ V : Th6 tich h6n hcjp (m 3 )
+We: Trc.mg h.ic;1ng ci'.in khO ( tifo)
+ S : Ty tr9ng h6n hc;Jp ci;in (T/m 3)
+ P : N6ng d() % n\a ci,in kho lrong h6n h!.Jp theo ty I~ tMp philn
Vi d1:1 : Xac d!nh s6 lu'c;fng va th~ tich cac loi,i ci'.in qua cac cong doi,n xii' ly cijn : qua
b~ xii' ly 6n dinh ci,in, lu'c;fng ci'.in hCi'u cd (ci,in bay h<1i) giam 50% sau d6 qua b~ ct> di,ic ci,in
trQng hfc r6i qua may lam kho Ci'.ill a6 giam d(} ffm XUOng COD 7511 (lU'c n6ng dQ Ci'.iD 25%)
vdi cac di~u ki~n: cong sua't nhA may xii' Iy 4 000 m3/ngay.
Ham lu'c;fng ci,in Id lii'ng SS = 200 mg/I =0,20 kg/m3
BOD 5 = 150 mg/I= 0,15 kg/m 3 -.:~--

C~n vo cd ty t1'9ng 2,5 T/m chim 25% t6ng ci'.in kh6.

3

C~n hii'u cd ty lrQng l T/m chie'm 75% lu'e,1ng ci,in kho.

3

Quy trlnh xii' ly nu'oc thai: B~ Hing d91 I ->ht! Aerotank ~ h(: li\ng ctc,1t 2.
Gi<ii:

I. Gid sti qua bl !ting dt/f I Mng t1lf~tc: 60% qln 1<1 l1lng.
Lu'<.1ng ci;i n I~ ng (~ h~ Ji{ ng t11.H I :
205
 3
G 1 = Q x 0,6 SS = 4000 m 3 x 0,6 x 0,2 kg/m = 480 kg= 0,48 T/ngay

Ty tr9ng c~n tu'di theo bang (13 - 1) : S = 1,02 T/m

3

N6ng d9 c~n d be Hing d<ft 1 : bang (13-5) P = 5% = 0,05

Th~ tich c~n tu'di theo cong thli'c (13-3):

0,48 3 '
V = 1,02 x 0,05 = 9,41 m /ngay

Can ell' vao th~ tich nay de djnh th~ tich h6 thu va chli'a c~n db~ lfog 1 va ch9n bdm
c~n va 6ng dfo c~n tu'di d~ du'a c~n v~ b~ xti'ly 6n djnh c~n theo tll'ng giC1 bdm djnh sfo.

2. C(in sau bl ldng d<!t 2:

G2 = TGng c~n - G 1
G2 =Q(0,8 SS + 0,3 BODs) - G 1
G 2 = 4000 (0,8 x 0,2 + 0,3 x 0,15) - 480 = 340 kg= O,J4T
Ty tr9ng c~n bang (13 - 1): S = 1,005
N6ng d() c~n bang (13 - 5): P = 1% = 0,01
Th~ tich c~n du'a v~ b~ 6n djnh :

v= 0,34 - . 3
1,005 x o,Ol - 33,8 m /ngay

3. Tfnh lt1<111g c(in sau bl xit ly lfn djnh:

Lu'(fng c~n du'a vao b~ 1 ngay: G 3 = G 1 + G 2 = 480 + 34< = E20 kg
Trong d6 c~n vo cd ty trQng l,25 chie'm 25% tli'c 0,25 x 820 = 205 kg
c~n huu cd ty tr9ng 1,0 chie'm 75% tli'c 0,75 x 820 = 615 kg
sau khi xti' ly 6n djnh lu'(fng c~n hii'u cd giiim 50%
c~n hii'u cd con l~i: 615 ~ 0,5 x 615 = 307,5 kg= 0,3075 T
T6ng lu'(fng c~n con l~.i : G' 3 = 205 + 308 =513 kg= 0,513 T
4. Tinh ty tr{mg vcl thl tfc:h c(in iJ bl co d(ic c(in bdng trQng lf!c:
C~n sau khi qua b~ xii' ly 6n djnh la bun ho~t tinh sau khi co d~c bAng trQng l\(c c6
n6ng d() 5% (bang 13 -5).
Sau khi khii' bdt c~n hii't1 cd, Ly trQng c~n kho :

we w, wh
-=-+-
sk s, sh

206
 0,513 = 0,205 + 0,308 = 0~39
sk 2,5 1

0,513
sk = o,39 = 1,315 ..
Ty trQng ciia h6n hc;lp c~n 95% la mtdc 5% la c~n (c~n c6 dQ im 95%):
1 0,05 0,95
-=-+-
s sk 1

1 0,05 0,95
- :: - - + - = 0 988
S 1,315 I '

I
s = 0,988 = 1.0121
Thi tich c~n sau bi co d~c :

V= We= 0,513 _ =l0, 2 m3

S.P 1,021x0,05

5. Tit bi co d~c. c~n du'<;fc bdm len may lam khO, gia sU' may lam vi~c 8 giCf 1 ngay,
102 .
htu lu'<;fng gi(f : q = -t- =1,275 m 3/h, qua may lam khO (xem chu'dng 14) d() im con l~i

75% cij.n c6 ty ltQng :

1 0,25 0,75
s = 1,315 + -1- =0 94
1
s = 0,94 = 1,064
A 0,513
The tich cij.n da lam kho : V = l,064 x 0,25 =1,928 m3
TrQng lu'<;fng khO'i cij.n c6 d() im 75% deni ra bai thai :
G4 =s. v =1,064 x 1,928 = 2,05 ta'nlngay

XIII.3. CAC DAY CHUYEN CONG NGH~ xfJ LY BUN C!N

E)~ d~t du'<;fC hai Ill\IC dich cda .qua trlnh XU' ly cij.n da neu fJ dh chu'dng 13, tuy thu()c
vao d~c tinh va s6 lu'(fng cij.n, trong cac nha may xii' ly nitdc thili thu'C1ng ap dt,mg m()t ho~c
nhi~u lo~i thie't bj va cong do~n nO'i tie'p nbau xern bang 13 - 6.

207
 Hang 13 - 6 : Cac cong do~n va thie't bi ap dl}ng trong day clmy~n XU ly cijn

Co di}.c c4n I On d nh c4n Lam tang Khu m.tdc ra khoi Ciifo1 th~ tich Thai ra ngu6n
m~td(> c4n c~n c~n tie'p nMn

I. Tr9ng lt!c c
I I. Y 11 khi I. Hoa chat I. LQc chan khOng I. E>6t 1. Chon Ia'p

2. Tuyfn n6i I 2. Hieu khi 2. Nhi~t 2. LQC ncn cp 2. Oxy h6a (f 2. Thai vao
d~ng long Vt!c nl!dc

3. Ly tam , 3. Nh ~t 3. L9c ly tam 3. Clii t~o dat

4. LQc qua bang 4. I-16 I chat 4. San phdi bun 4. Phan hl)n
Lai
5. H6 !ling vii co
dl}c bun
---
Trong tai li<)u nay chi ghli lhi<;u cac cong do~n va Lhic'L bj d~ Lhlfc hi~n va Lhco chung
tf>i la phu h<Jp voi di~u ki~n d mtoc ta hi(!n nay.
XIII.3.1. Xu ly rac it lu'<1i chdn, bun cat <lb~ Uing cat vii bQt n6i
a. R<ic.: :
Rat: VOL du<jc LU song chiin, h.toi chfo la cac manh VO, gfi, nhlfa, g~c bong, giily. gic
nh:h. hi v.v ... dinh bun va ng~m nhi~u nude thii lttdi nen d() fi'm tu 85% - 95% ham ht<jng
hii'u C(1 50 - 80'n. vl kho'i lu~1ng nho ncn co th~ :
a. Dl,l'ng Lrong lhung, hang ngay dua ra 6 lo Lhu gom rac chung cua thanh ph6 dcm di
bai chon.
b. Dl,l'ng Lrong Lhung dem dc'n h6 chon d~t lrong 1iha may, chon dmg voi bun cal cua
b~ Mng C~lt va vfog n6i.

h. Bim c:tit d M' Icing c.:tit:

CJ cac nha may c6ng suf\t nh(), vl s(f lu~1ng it, thuong Lu l - 30 lil/!000 m3, 2 ngay vdl
cal l lfo bling thu cong hay bling bc1m phun Lia, dl,l'ng Lrong Lhung cho roe bol nuoc rOi dcm
chon cung voi rac. M6i l~n chon ncn rife voi b()t va Iilp I lop dftt mong IO - 20 cm phu kin
def con Lrung. ru&i nh~ng khong phat tri~n. ho~c :phun chc phfrm EM (effective
microorganic) <~ nu'oc ta vua si\n xuflt di!<;1c. Cl cac nha may lOn, dung bdm phun tia dua ciit
tu b6 lfog cal vao xi-clon thuy 11,l'c dE tach rieng cat va ci,ln hii'u cd, cat llfdng doi S\\Ch, d&
rao nU'dc c6 th6 dem rai dU'ong, nu1jc quay v~ b6 lfog d<jt I.
c. 8{Jf mfi :
Kho'i lu<jng it, vdt dl,l'ng vao thung, cho roe bot mtoc r6i :
a. Dem chon cl1ng voi rac va cat.
b. Dua vao be' Ii\ m 611 djnh c('j.n.
c. Dem Jt)t trong iO dlft Lh~ cong C<Jnh ho' ch6n rac.
208
 XIII.3.2. Cac diiy chuy~n xii' ly c~n ciia bi Hing d<jt 1 va b~ Iiing dc1t 2
Vi~c xu Iy cij.n Mt dAu tit cong do~n co dij.c, de'n xti' ly 6n djnh c~n. lam khO mtdc, xu
ly tinh d~ lam phan b6n hol}c d6t, ch9n mU'c dQ dn XU ly va cac cong do<.1n XU ly cij.n phtJ
thUQC VaO:
1. Tinh cMt va s6 Ill'<,1ng cij.n.
2. Yeu du v~ mai tntong a ndi tic'p nMn cij.n do lu~t mai tntong va co quan quan ly
moi trU"ong quy djnh.
3. Mij.t bdng da't dai a nha may xii' ly.
4. Di~u ki~n khi h~ u.
5. V6~1 dfo ttt va chi phi quan ly.
6. Vi lri lll'dng quan giii'a nha may xii' ly mtoc tbai va cac khu dan elf, cc>ng nghi(:p va
cac bai da't quanh do lhj.
Viec t~n d\mg cij.n a nha may xii' ly nude thi\i lam phan b6n cho cay tr6ng phai qua
nhi~u cong do<.1n xii' ly Linh luyen. san phii'm lam ra qua dif t ncn khong dU'<;lc ap di.mg.

Cac quy trlnh xii" ly c;\in ap di.mg phd biC'n hi~n nay la co dij.c, 6n djnh cij.n, giam d()
ifm tit 99% xuong 80 - 75'h lhanh cij.n ll.t<1ng doi dij.c va khfl, ki~m lra ham lt.t~1ng cac chftl
dinh duang va cac chat d{)c ht.ti (kim loc_1i n~ng) neu cho phcp thl v~n chuyfn den ncfi dn
cai t~o da"t tr6ng ho~tc dt.ta dC'n noi dn san !ftp. Vi(:c ncn cp c~n hoij.c xi't ly nhi(:L cho c~n
khO hdn nfi'a def giam kh6i lu"<;1ng v~n chuy~n va giiim th~ Lich noi san la'p la khong kinh Le
vl phi\i d~u tt.t them thi~t bj va ton nhi6u nang lt.t<;lng ma l<;fi kh dcm Ii.ti tu vi~c giiim khoi
lt.t<jng khOng bu dif p dt.t<jc, hon nii'a nhfi'ng ncfi tic'p nh~n cij.n thai, di,\ ii'm ctia Mt ding
khoang 75 - 80% la phf> bie'n. Trong lai li(!u nay chi gioi thieu cac quy trlnh va Lhic't oj
tt.tong doi don gian, phu h<;lp voi di~u ki~n a nt(oc ta hi~n nay.
a. H,1 clul'a. xii' f.v ,fn djnh 1cl ldm kh/; qTn.

Bun I.lot ho~c khO di.la ra bai thai

c~n w b~ 1arig 1 Ho cht1a va
va w b6 lang 2 den phan huy c~n yem khf
nen bun

NI.foe da lang c~n

di.lave daub~ lang dQt 1

H6 chU'a g&m 2 ngan, m6i ngan c6 dung tich du chua lt.t9ng ci,in trong thi'1i gian tu 6
thang dc'n 3 nam du d~ phan hiiy ye'm khf va ncn ci,in dc'n n6ng <19 <:: I 5C/r. Cac chi ticu tinh
toan xem chttong 14.
209
b. Sdn ph<1i bun

Be dn dinh
C~n ti) b& U\_ng 1 C~n khO dlla ra bal thiil
c~n hieu khf San phdi bun
va ti) be lang 2 den
va co d~c bun

Nude IQC xuong day,

bdm l(li khu xCt ly

Be co d~c c~n
c~n 1lt be lang d1;n 2 C~n kt o dlla ra bal thiii
sau be aerotank
bang trQng h,tc
hay tuyen n6i
1 .. 1 San phdi bCm

lam thoang keo dai
ho~c sau mlldng oxy h6a

Nlldc loc xu6ng day,

bdm l(li khu xa ly

C. Ul111 k/u) bUn bdng may [(JC chdn kh{hig.

Hoa chat keo tv

Be xa ly 6n dinh
C~n ti) be lang 1 c~n hieu khf Be IQc bun Can khO dlla
va tU be lang 2 den ho~c yem khf chan khOng ra.bai tht'
va co d~c c~n
_..
Nude bdm tro lliti
knu xCt ly

210
 d. lltm kho bun bdng may f{JC fy tam.

H6a ch!'t keo tv

Be xii 19
c~n w be 1a~ 9 1 6n djnh c'n May IQc ly tam Can khO dua
va tlt b6 lang 2 den ra.bal thli
co d'cc'n

~hll:~:~ m trl1 l~i

9
e. Lam khli c(in bc'ing may IQC ep bilng tili.

H6a chat keo tv

C~n W bti lang 1 B& xii 19 .Sn djnh .. Miiy IQC ep

1 1
Can khO dua
va ti) b& lang 2 d~n . a co d'c c'n bang tai ra.bai thli

f DlJt cijn di gidm thi tich va trQng lit<1ng.

Khi dot

...
va tro can

Tr<}n Xyclon
c~n w be Be co h6a chat
LQC tach tro
Lo dot
lang 1 va ta d~cc~n lytam
keo tv c~n
be 1ang 2

Tro c~n

211
 CHVdNG XIV
CONG TRINH VA THIETBJXULY C!N

x1v.1. HO CHUA ON DJNH c.~N YEM KHf vA. NEN cAN. LAM KHO CAN
d nhii'ng ndi di~u kin da't dai va dia hlnh cho phep, dao cac h6 da't da chU'a, lam 6n
djnh c~n la phtidng phap ddn gian va re nha't. Cac ycu ch khi dung h6 chll'a c~n:

I. Thl'1i gian ltiu ntioc cua dung djch bun thiii ra tir b~ Ufog d<;1t 1 va b~ lfog dc,1t 2
phai du ldn, thtiCfng ~ 1 ngay d~ bUn c6 th~ lfog xuo'ng day, ntidc trong phia
trcn uti(lc thu 11;ti dtia v~ d~ u khu XU ly' phiii c6 M tho'ng pban phO'i va thu ntidc
h<Jp ly.
2. Dung tich chU'a bun phai du de cht1'a lti<;tng bun thiii ra ~ 18 tbfog, dam biio du
thC1i gian cho vic 6n dinh bun bdng qua trlnh ye'm khi tlf nhien. Chi~u cao tinh
toan tir 0,75 m dc'n 1,50 m.

3. H6 chua bUn phai co 2 ngan, sau 18 thang, thao kM m()t ngan d~ phdi bun trong
6 thang r6i Iffy bun ra, ngan con 11;ti tich bun tie'p.

4. E>ay va lhanh h6 phai trai !Op 16t cho'ng tha'm va cho'ng x6i ld, bling be tong ta'm
hay da h(k mic't nwch M ngan ntioc thiii trong h6 tha'm ra ngoai boa vao ntidc
ng~m chung quanh va 101;ti tri:r de'n to'i da slf phat tri~n cua rong, reu, tao.

5. Phai co dtil'1ng di cho xc la'y bun va co dtiC1ng len xuO'ng h6 M dtia bun vao xe,
chung quanh co cay xanh each ly d~ giam mui kh6 chiu do qua irlnh phan htiy
yc'm khf gay ra, phai co bin phap trir rudi mudi phat sinh quanh hB.

6. Tai tr9ng bun cua hB tir 100 - 117 kg/m 3 dung tich h6 1 nam.

7. Khi h6 da tich d~y c~n. c6 h~ tho'ng rut ntioc ~ m~t d~ thao kho, phdi bun trong
6 thang, sau do Ia'y bun kho ra khoi hd.

8. Kha nang giam th6 tkh bUn do phan hUy yC'm khi cac cha't hii'u cd c6 trong c~n
co th~ t.fch thco cong thuc cua Adam C.E Jt.

W1 =W.,e-k,, (14- 1)

Trong do:
W1 : KhO'i htc)ng c~n hii'u cd (c~n hay hdi) khong bj phan huy sau thC1i giant (kg)
W.,: KhO'i ht<jng c~n huu co ban d~u (kg)

212
 ~ : H~ s6 pban My ye'm khi K.i (ngayr 1 ho~c (namr 1, gia ttj K.i c6 tM Ia'y (0,0011
1 1
- 0,00137)-,- hay (0,4 - 0,5)-w-
ngay nam
t: ThC1i gian (ngay) hoi;c (nam)
Vi di! : Tinh h6 chua va lam khO ci;n cho nha may xii' ly mtdc thiii c6ng sua't 4.000
m 3/ngay.
Nude thiii c6 cha't htc;1ng : SS = 200 mg/I, BOD5 = 150 mg/I.

- B~ Hing dc;1t 1 : li{ng dU'c;fc 55% c~n Id lii'ng, n6ng d() c~n Ifog 4%, ty trQng 1,02, ci;n
v6 cd chie'm 40%, hii'u cd chie'm 60%.

- B~ lifng dc;1t 2 : n6ng d() ci;n 1%, ty trQng l,005, ci;n hii'u cd 60%.

Tinh toan h6 chll'a ci;n d~ c6 th~ xii tr\l'c tie'p ci'.in tlt cac b~ Ufog vao h6. Sau m&i chu
ky 2 nam la'y c~n ra khoi h6 1 I!n. Gia sii' n&ng d(> ci;n nen sau 18 thang d~t 20%, ty trQng
1,3 (n6ng d() va ty tr9ng da tinh d vi di.i trong chU'dng 13).
Giai:
1. Tlfng kh<1i IU<Jng c(in liing cua nha mdy:
G = Q(0,80SS + 0,3 BOD5) kg/nga y
G = 4000 x (0,8 x 200 + O,Jx 150) x 10-3 = 820 kg/nga y
2.. Thi tich q'in trong bi ldng d(lt I:
G, = Q x 0,55 x SS= 4000 x 0,55 x 200.10-3 ::: 440 kg/ngay
Trong d6 c~n vo cd :
G'1=0,4 x 440 == 176 kg/ng\y

q.n hii'u cd :
G"1=440 - 176 =264 kg/ngay
Th~ tich cl'.ln db~ !Ang 1 dU'a ra h1 rn&i ngay:
440x10-3
V1 = 1,02 x 0,04 = 10,785 m3/ngay

3. Thi tich c{in trong bi ldng dqt 2:

G2 = G - G, = 820 - 440 = 380 kg/ngay

Trong d6 ci'.in vo cd:
G' 2 = 0,4 x 380 = 152 kg/ngay

213
 C~nhuucd:

G" 1 = 380- 152 = 228 kg/ngay.

Th~ tich c~n db~ lfog 2 du'a ra h6 m3i ngay:
380xl0-3
3
v, = 1,005 x 0~01=37,8 m /ngay

4. Tdng litu lll<Jng c(l.n d11a vao M mJi ngay:

V= v, + V2 = 10,875 + 37,8 = 48,585 m3/ngay
Trong d6, c~n vo cd khong bi phan My :
G' =G'1+G'2=176.+152 = 328 kg/ngay
C~n huu cd d~ bj phan htiy yg'm khi:

G" = 264 + 228 = 492 kg/nga y

5. Tdng lll<Jng c(l.n tlch trong M 18 thdng:
, - C~n vo cd : G, = 18 x 30 x 328.kg/ngay = 177 120 kg
-q.n hii'ucd : G2 = 18 x 30 x 492 kg/ngay = 265 680 kg
6. L11<1ng c{in con l{li trong hfl sau 2 ndm :
- C~n vo cd khong bi phan htiy :
G1 = 177,120 ta'n
C~n huu cd bi phan htiy : Qua trlnh phan hiiy xiiy ra trong 18 thang tich c~n va 6
thang ngi'tng tich c~n c6 th6 I!y trung binh:
t = 30 nga y x ( 18 : 2 + 6) = 450 ngay = 1,25 niim
Sau 2 niim lu'<jng c~n huu Cd con l~i tinh theo 94 - 1):

W --a2e -k.1 = 265,68 e-0,4lx1.2s

265,65 ,
w = -1,67
- = 1s9 1 tan
'

G::::: G 1 + W = 177,12 + 159,1 = 336,22 tan

7. CIJ,n nen sau 2 niim co ndng df) 20% ry trong 1,3 chiem th! t(ch:

V =- ~ = 33622 = 1 293,15 m3
p.P l,3x0,2
8. ChQn chigu cao bun nen h 1 = 1,25 m.
Di~n tich h6 chua bun c~n :

214
 1293 15
F= ' = 1034,52 m 2

1,25
- ChQn chi~u cao lilng (ldp m.tdc tren m~t bun) h 2 = 1 m.
. Th~ tich ph!n 14ng :
3
V = 1 x 1 293,15 = 1 293,15 m
ThC1i gian htu nU'dc di lfog :

1293,15
t= .85 = 26,6 ngay
48,5
Chi~u siiu ciia h6 :

ff= h 1 + h2 = 1,25 + 1 = 2,25 m

Dung tich h6 :
V = 2,25 x 1 034,5 =2 327 m 3
.- Tai trQng bun tren m(>t ddn vi thi tich h6 :

a = G 1 +G 2 = 177 120+265 650 =9513 _

, kg/m3;nam
V.t 2 327x2
- Trong nha may xay d\tng hai h6:
T6ng di~n tich : 2 x 1 034,5 = 2 069,0 m 2
Kfch thU'Oc : 2 x (25 m r(>ng x 42 m dai)
Ba b(1 phia ngoai h6 c6 dU'C1ng cho xe chd bun di 11!-i dU'<;jc.
may nhO c6ng su!t < 500 m 3/ngay, c6 thi chU'a va ling bun trong cac bi
- CJ cac nha
be t6ng theo nguyen tic lfog va pban hiiy c~n nhU' bi tt! hol).i, va ell' sau 1 nam Mt bUn clJ_n
dem di cMn I!p 1 Ifo.

XIV.2. co DAC CAN

C6 d~c c~n la qua trlnh lam tang n6ng d(> c~n bling each Io~i bo mot ph~n mtdc ra
khoi hon h<;jp, lam cho kho'i ht<;1ng pbai V~n chuy8n 'va th8 tfch cac Cong trlnh ?J giai dOl!-D
sau giam di.
Vi di! : q.n d b8 lAng dc;1t 2 c6 n6ng d(> 0,8% ne'u phiii chuyin 100 kg c~n cfo thi tich:
lOOx 10-3
V1 = =12,475 m 3 hay 12 475 kg
1,002 x 0,008

215
 Ne'u co d~c de'n n6ng d(> 4%, th~ tich chi con l~i:
lOOx 10-3 3
V2 = . oo~ =2,487 m hay 2,487 x 1,005 = 2,499 kg
J,0 05x ,
E>~ co dl}c c~n thliCJng dung : b~ co d~c c~n blng Hing tr<;>ng life, b~ tuy~n n6i, 19c ly
tam, 19c qua hang tai. Trong tai Heu nay chi gidi thieu b~ co d~c c~n blng tr9ng 1\ic va b~
co dl}c cl}n bling tuy~n n6i.

XIV.2.1. Bi c~ dtc ctn b?ing trqng hfc

B~ co dl}c cl}n tr9ng h!c lam viec nhli b~ lfog dt.i'ng hlnh trim.

Dung dich ci:j.n loiing di vao bu6ng phan pho'i dllt CJ tam b~, cijn li{ng xu6ng va dU'<1C
H(y ra tit day h~. nude dU'<jc thu blog mang vong quanh chu 'i b~ dua trd l~i khu xii' ly.
Trong b~ dl}L m~y gl_lt cl}n d~ g~t cl}n (J day b~ vs ho' thu trung tam. E>~ t~o ra cac khe hd
cho nu'dc chuycn d(>ng len tren ml}t, tren tay don cua may cao cl}n gifn cac thanh d9c (bhng
g6 hay bling thep), khi may Cao chuy~n dc'.)ng quanh trtJC, he thanh dQC Oft! khua'y nhf( kho'i
cl}n, nu'dc trao len tren lam cho cl}n dl}c hdn (xem hlnh 14 - 1).

-. ChiSu cao M thliC1ng_~h9n tii' 3 -3,7 m.

- Ngan philn ph6i trung tam co dtiCJng kinh bling 20% duCJng kinh b~ va c6 chiSu
cao tit 1 - 1,25 m.

- Di~n tich b~ xac djnh theo tili tr9ng cl}n (kg/m2) ngay-pht.J thu(>c vao tii'ng lo~i cl}n
c~n co dl}c xem bang (14 - 1). sau do ki~m tra theo tai tr<;mg dung djch cl}n dU'a
vao b~ nfim trong khoang tii' 24- 30 m 3/m 2.ngay la dti(fc.

- Th~ tich b~ kiem tra theo thC1i gian it.iu cl}n trong b~ tii' 0,5 den 20 ngay, (J ndi
nong im Ia'y trj so' nho. ThC1i gian lt.iu cl}n bhg the tich vung chd'a cl}n (thu'CJng
co chi~u cao tii' 1,7 de'n 2,4 m) chia cho h.tu lti<1ng cl}n nit ra khOi be hang giCJ
trong ngay,

216
Cap di~n
d9ng 11,lc

Loi di : ~~l( lfl

Chuong bao~-

6ng thu ntJdc ra

a) Mc;it bdng

Lan can
E>9ng cd quay may cao
Mang thu

Trv trung tam

Thang gdn ta'.m g~t Tam g~tc~n

~I ~-#f:t==T3-
Ho thu c~n 6ng thao c~n > 200mm

b) MQt c&t A-A

Hinh 14-1. Sd do b~ co d~c c~n trQng h,tc

217
 Hang 14 - 1 : Tri s6 n6ng d() cijn tru'd'c va sau bi c6 dijc.
Tai tr9ng him tr~n 1 m2 di(!n tich bi c6 dijc tr9ng hfc ,

N6ng d() c3n (%) Tai trQng c3n tren b~

Cac lo~i c3n can co d3c mij,t b~ co d3c lr9ng life
Tn.tdc bt! co dij,c Sau b~ co d3c
(kg/m 2.ngay)

- C3n cua b~ lfog dqt I 2-7 5-10 88- 136

- c3n cua b~ llf ng d<Jl 2 0,5- 1,5 2-3 12,5- 34

sau be aerotank
- Cij,n i'J be Ifog d<Jt 2 0,2- 1 2-3 25-34
sau be aerotank lam
thoang kco dai
Hlln h<Jp c~n cua b~ 2-5 3-8 39-78
Mng d<;JL I va be$ llf ng
d<;1L 2 sau b~ acrotank
Hlln b<;Jp c~n cua b~ 3-4 5- 10 58-97
lfog d<;Jt I va bi li{ng
d<;lt 2 sau b~ lam t110ang
keo dai.
Blln hcjp dj.n ciia b~ 2-6 4-9 58-97
lfog d<;ll 1 va be Hing
d<;fl 2 sau b~ lQc sinh
h<,)c nho giQt.
Hlln h<Jp c3n cua b~ 2-6 4-8 50-78
li{ng d<Jt 1 va b~ IQC
sinh hQc cao tai.
'----~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~---,,.--~~~

XIV.2.2. Bi c6 dijc him bhng tuyin n6'i

L<;Ji d1,1ng khil niing boa tan cua khong khi vao midc khi nen hlln hc;lp khi nude (J ap
life cao, sau d6 giam ap life cua hlln MP xuo'ng bling ap life khi quy~n, khi hoa tan I~i tach
ra khOi mtck dudi d~ng cac hQl nhO Ii ti, dinh barn vao h~t bong c~n lam cho ty trQng h~t
bong ci)n nhc:; hdn nlidc, ncfi len b~ mi;it nude lam cd sd de thie't ke'b~ co d~c bun ci;.n, gQi Ia
,,, ,,, ,,,.
bc tuyen 1101.

Cd sd ly Lhuye't va cong thuc tinh toan b~ tuyen ~6i dli du'<;Jc mo ta trong cu6n Ttnh
toan thiet ke',c:tic: c:/Jng trlnh trong h? thOng clip ntl<Jc: S<tC:h cua cl1ng tac gia - Nha Xua't ban
Khoa h{Jc: Ky thU(lf 1999, trong tai Mu nay chi nhfic l~i m<)t s6 diem dn chU y khi ap d1,mg
be tuy~n n5i d~ co d~c c3n.

218
 B~ co d~c cijn bhg tuy~n n6i dang du'<jc ap d1.rng cl ra't nhi~u nha may xii' ly nu'oc
thai vl c6 tai tn;mg ci.\n tren 1 m 2 din tich b~ 1<'1n hdn b6 tr<;>ng h!c, n6ng d() c~n co d~c cao
hdn b~ tr<;>ng h!c, gia thanh xay dlfng va quiin ly re hdn. Hinh (14 - 2) gidi thieu sd d6 ca'u
t~o va nguyen t~c lam vic$c cua b~ tuy~n n6i.

6ng tha.o bOn da co d~c

Mang thu nuoc Thu bQt Mang thu bOn n6i

Nuce ra

May g~tc~n
HOn hQp khf hOa tan
va dung djcli bUn di vao
6ng thao c~n n~ng

Hinh 14-2. Sd do b~ tuy~n nc>i - co d~c c~n

Khi thic't ke' b~ tuy6n n6i d~ co d~c c~n. dn xem xet va tinh toan cac thong s6 sau :
L Ap life nen ciln thie't ct~ hoa tan khl vao lu'<Jng nu'dc tufin hoan.
2. Ty sei giii'a lu'u lu'<jng nu'dc tufin hoan va lu'u ht<jng dung dich cijn dn co di_ic do
lu'<jng khf boa tan Va sfi lu'<jng C~ll cffn CO d~c quye't djnh.
3. N6ng d() va lu'u lu'cjng dung dich c~n cfin co d~c.
4. Thoi gian lu'u nu'dc trong b~ thll'C1ng ch9n tl< 20- 40 phUL
5. Ty sei lu'<;1ng khong khi boa tan va tr<;>ng lu'(lng c~n co dijc la'y tu 0,006 de'n
0,06 m 3 khong khi cho 1 kg cijn.
6. Di~n tich mijl cilt ngang ciia b~ xac d!nh theo v~n tfic di Ien ctia cijn tU' 8 dc'n
2
160 lit/m .phut, tuy thu()c vao n&ng d9 vft tinh cha't cua cijn hoijc xac d!nh thco
tai tr911g ci_in tren m()t ddn vi <lien tich b6 kg/m 2.ngay (xem bang 14 - 2).
7. Nu'dc tufo l10an d~ hoa tan khi ncn Iffy sau b~ lilng d<;1t 2.

219
 Hung 14 - 2 : Tai trqng him tr~n 1 m;i di(!n tich bi c6 dQ.c bling tuyin nlii
..

Lo~i c~n dn co d~c Tai lrc,>ng c~n lren b~ m~l b~ ell ct~c
bhng luy~n n6i (kg/m2.ngay)

Bun hmJl linh 49

C~n lu'di + bun ho:.ll linh-. cua b~ 68- 146

acrotank

Ci;in lu'<fi + btin ciia b~ l~K sinh hQc 68- 98

Cij.n tttdi 96- 146

.? w

XIV.3. ON E>JNH C~N

On djnh c~n nhhm m1,1c dich:

- Giam tac hiJi gay b(!nh, giam mui thO'i. giiim ho~c lo~i trli kha nang th6i riYa
- 06 lam kho c1Jn.
Cac phli<fng phap 6n djnh ciJ,n g6m :
I. On djnh bhng vi sinh trong moi lnt<'Jng hiC'u khi hay trong moi lrttong ye'm khi
(b6 mctan) d~ giam ll.icjng c~n hii'u ed.
2. Dung hoa cha't d~ oxy h<>a cac cha't hii'u ed.
3. Dtmg voi nang pH ciia c~n;;;::: 12 M cho vi khuffn khllng s6ng du'cjc, cij.n khong
c6n khii nang phan huy.
4. Nung n6ng cij.n M tit trtmg cij.n.
Trong tai li9u nay chi gidi lhi9u phu'dng phap 6n djnh c~n hie'u khi va phl.idng phap
hoa cha't.
XIV.3.1. Dtmg Clod~ 6n dfnh cijn
Dung s.ii n phii m chua Clo nhu' Hypo cloril Canxi Ca(HCl0) 2, Clo hdi cho vao dung
Jjch Cij.11 J<1 C(l d~c d6 khti' mui, OXY hoa Ci}D hifu C<f, ngan Can qua trlnh th6i rfi'a Va diet
trung. Lieu lu\ing Clo tlr 600 - 4 800 mg/I tuy thu(>c vao ndng d() va tinh cha't ciia c~n.
sau khi ln)n c<J n \"~i Clo, pH ciia dung djch c~n giilm xu6ng 2,5 - 4,5, sau 30 phUt tie'p
xuc, lu'~fng Clo du' cl'rn 200 mg/I, sau 2 gi(J htcjng Clo du' giam xu6ng 2 - 5 mg/I, pH tang
lcn 5.5 - 6.

On djnh c;Jn bling Clo khong tam giiinHht lich cij.n, cij.n co mid Clo. Phttdng ph:ip nay
t6n nhi~u Clo ni 1<.10 ra de san phiim ph1,1 cua Clo vdi Hydroca1.:hon co the g:1y h~i. ncn g~n
day ph1Mng ph;ip nay chi du\jc :ip d~mg d nhung tn,1m xti' ly cong sua't ~ 100 m 3/ngay.

220
 XIV.3.2. Dung v6i di 6n djnh cijn
Cho voi vao c~n voi s6 lu'<jng du d~ nang pH ciia hdn h<jp c~n Jen !On hdn 12. d moi
tru'C1ng pH ~ 12 vi khuff n khong s6ng du'<jc do d6 c~n khong bi phan hiiy. khong c6 mui,
khong gay d9c h~i. Co th~ cho voi vao c~n du'oi d~ng sifa voi hay voi b9t chu'a toi, trong
thlfc tc tht!C1ng dung voi b9t chu'a toi vl : giam du'<jc th~ lich nu'dc, tang du'e,1c nhi~t d9 ciia
dung djch c~n de'n 55"C lam cho qua lrlnh 6n djnh c~n nhanh hdn.

- Voi d6 6n djnh c~n c6 th~ cho vao b~ tr9n d~t tru'oc may ep khO va sau b6 co d~c
c~n. gQi la cho voi tntoc, ciing c6 th6 cho voi b9t vao c~n da du'<jc ep khO, gc.>i la quy lrlnh
cho voi sau.

- Quy trlnh cho voi tru'oc : Lu'<Jng voi tieu t6n nhi~u hdn, doi hoi phai .co bE khua'y
tn'.)n, tr9n d~u voi va c~n trong 30 phut r6i bdm Jen may lam kho c~n. c~n da 611 djnh, d~
nhil nttoc, cong sua't may ep co th6 tang, nhung co nhu'<Jc diEm c~n voi c6 th~ Mm vao may
phili thu'ong xuycn lam s~ch.

- Quy trlnh cho voi sau, tic't kim du\1c IU'<;lng voi, nhu'ng c~n chu'a cin cljnh kh6 lam
kho hdn.

- Ll!<jng voi xac djnh lhco lh\fC nghi~m va kinh nghim quan ly va phl;l thu(>c vao ycu
cfiu moi tru'C1ng cua ndi tie'p nMn.

XIV.3.3. On djnh cij.n hie'u khl

On djnh c~n hiC'u khi thlfc chilt Ia qua trlnh lam thoang bling st.tc khi vao h8n hcjp bun
c~n trong m(>t thoi gian dai, vi khuffn ho~t d9ng C1 giai doi.111 he) hifp n9i bao M oxy h6a cac
chflt h11u Cd chU'a trong te' bao. Cac cha't hifu Cd nay SC bj oxy h6a Lhanh co~. nu'ck va NH/,
NH~+ l~i tic'p l\tc hi oxy h6a thanh N03-. Lu'<jng chill hi.i'u cd giam, ci.ln tri~ ncn <'ln djnh.

Uu ctilm c:11a b~' ri'n djnh hie'u khf so l'<Ji bi metan <111 c1inh ye'm klli:

Ci.in 6n djnh, khong mui ncn c6 th~ thiti ra h6 d6 san Ia'p hoi.lc dtta dc'n vung dilt
O<.lC mall.

Von dffu tu' va chi p'1i (JUan lyre.

Ci_ln d~ rao mtdc (j cong do~n lam kh6, di.lc bit khi df1ng san plH1i hf1n. ngiiy cii
khi mtta nttoc ding de l9c, tha'm qua Jdp ci}n.

LU'e,1ng ci.ln hifu cd giam tu'dng du'dng vdi b~ mctan, mtck g~n ra Lu ci}n c6 ham
o
luc.1ng BOD va SS it hdn bG mctan.
N/11t~1c diim :
T6n nang htcjng d6 clu~y m~ly thf)i khi ncn chi Lhich h~1p voi cong suftt nhi> va vfta.
Khong thu due,1c khi me tan lam chill d6t.

B0 (in (1inh ci.ln hic'u khi c6 ca'u L~o gi6ng nhtt b6 acrotank hlnh vuong ho~c tron.
Thic'L hi st_1c khi v~t khufly tr()n ci.ln dung thic't bi ki6u bcfm airlift d~t d Lam b~ (xcm hlnh
14-3), c6 th6 dtlllg thic'L bi cd khi lam thoang be; m~l. Bt co th0 Lhic't kc' d6 lam vit;c lien
221
 ho~c lam vic lhco me ke' tic'p.
11,IC Be
lam vic lien l\IC hen trong phiii co ngan l~ng va
bdm tun hoan. B~ lam vic thco me phai c6 it nha't la 2 ngan M co thC1i gian l~ng va thao
o
nu'dc l ngan, ngan con ll,li v~n lam vi<;c blnh lhu'<'lng. H thO'ng thao nu'dc b~ mi;i.t thic't kc'
nhu' ob~ acrotank lam vic thco me ke' tic'p. .
ThOng sO' thie't kc' b~ 6n djnh ci;i.n hic'u khi ch9n trong bang ( 14 - 3).

6ng d!n nude ra , , , L

~ __ ~~g-k~r- _ )
~

(
fl

Phao thu nude

\ \_ - E>ua e~n ra

'
a)

E>ua nude rt
~ 6ng khr
'\
Lay ci,in ra
( -h--1-.A---J

\_ ./
b)

Hinh 14-3. So do b~ On djnh c~n hieu khr

a) Lam vi~c theo me
b) Lam vi~c Han t1,1c

222
 Biing 14 - 3 : ThOng sil thi~t ke' b~ li'n dinh c~n hitfo khi'
,--Su I ---- - Ten thong s6 I Ghi tri I . f){fll vi do - ,
Thoi gian htu nttdc lrong bE il 20"C

+Bun ho!_ll linh cua b~ acrolank 10- 15 ngay

+ Bfln cua hE lam ll10ang keo dai 12 - 15 ngay

+ Bun bE Hing I + bun bE Jfog 2 15 - 20 ngay

2
. .~
th co cij n hli'u ccf
.
T~li lrong can lrcn dcfn vi lh~ lich h~ linh
I 1,6- 4,8 kg/m'. nga y

3 Lt(~fng oxy dn cflp

+ Khi 5n dinh bun hol)l tinh 2,3 kg/kg c~n huu cc1 bi
phfin huy

+ Khi 6n dinh h6n h<Jp ci.\n lltdi vu bun 1,6- 1,9 kg/kg .chill huu ccf bi
ho:~l tinh phan hily
4 I Nang lttcjng khuily ln)n
+ Thic't bj cd khi lam tho:ing h~ mi.ll 19,7 - 39,4 I kw/1000 m 3

I
1
5
+ Blfm air lift

Ltt~fng oxy
h<Jp
hi1a lai1 dln duy tr1 trong h6n

Ltt~fng ci.\n huu cd bi phan htiy trong b~

20- 40

l -2

40 - 50
mg/I

'k
J
m 3 khi/1000 m 3 dung
dich ci.ln trnng l phut I

~~~~~~~~~~~~~~~~--'-~~~~~-'--~~~~~-

Th~ tich hE xac djnh lhco Lhoi gian lttu nuoc va tai tr~rng ci.ln huu cd trcn ml'.>t dlfll vi
th6 tich hoi.\c tinh theo cong thuc (14 -2 ):

V=
Qc{xc + YSc} -
x( Ki1P+ 10 J (14- 2)

Trong d6:
V : Th~ tich hE (m 3)

QC : Luu ltt<jng trung hlnh cua hdn hcjp ciJn di vao h~ (m 3/ngay)
Xe : N~ng d(} c~n trong h6n hqp di vao bE (mg/I)
Y : So phfin tram ci.\n tttdi trong ~6n h<;fp ciJn (Lhco s6 tMp phfin)

223
 S, : N&ng d(i BOJ)5 trong dung djch c~n ttidi (mgn)
X : N6ng d(> c~n tro11g b6 6n djnh hiC'u khi (mg/I)
KJ : Hhng s6 phan huy < l/ngay) thtti'rng tir 0,05 - 0,07
p : Ty u; c~n hii'u c<f trong C~ll l~ b6 dn djnh (theo s6 tMp pban)
0, : Tmii c1.ia c~n hay thi'ri gia11 ltiu c~n trong b6 (ngay) pht.t thu(>c vao 11hit d(> ntidc
va s(} ph~ll tram lti~1ng C~ll hii'u c<f SC bj pban hiiy tra bi~u d6 hlnh 14 - 3a.

60.t.{%)
>-
::I
.c
.~ 50
.c
Q.

~ 40
u
':::J
Cl
.c 30
c
llU
u
E 20
~
c
~ 10
n.
,_ _.__ _ _ J _ _ _....___ ___,_ _ _....___,,..

200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000
Nhi~t dQ { C) x Tu6i cua c~n (ngay)

Hinh 14-3a. Bi~u do bi~u dien SI! phi) thu{>c cua phan tram so
c~n hOu cd bj phan huy trong b~ 6n djnh c~n hiS'u khf
vao nhi~t dQ nuoc va tu6i cua c~n

Vi dlf, : Tin'r toan thie't kc' b6 611 djnh c~n hie'u khi cho nha may XU ly nU'<.k thiii cong
sua't 4.000 m3/113ay. Nhi~t d(> ntidc mua he 30"C, miia dong 15"C. Ham lti<;Jng c~n Id. lung
=
SS 200 mg/I. BOD 5 = 150 mg/I. C~n vo cd chiC'm 25% (xem vi dt.t chtidng 13 ).
- C~n c1.ia b~ li\nr. d<;Jl 1 :
G, =480 kg/ngay; ty tr9ng S = 1,02; n6ng d9 517,.; thi tich V 1 = 9,41 m 3/ngay.
4
b"''
- C~n cua ~ 1ang d<;fl 2 :

G2 =340 kg/ngay; ty tr9ng S =1,005; 116ng d(> 1%; th6 Lich V2 =33,80 m3/ngay.
- Qua b~ lfog 1. lti<;Jng BOD 5 giam 30%.
~ H~ s6 phan htiy KJ =0,06 d 15"C.
-Yeu du xii' ly 611 djnh M giiim 40% lti<;Jng c~n bay hdi.
- Dung khong khi d~ oxy h6a va khu~y tr(>n.
224
 Gidi:
/. T<j'ng luvng C:('in c:dn xit ly:
G =G, + G2 =480 + 340 =820 kg/ngay
trong d6 c~n hllu cd: G' =0,75 x 820 =615 kg/ngay
2. Cdn giclm 40% c:i;in hilu c:<I <Y I S"C:
Tra bi~u d6 Hinh ( 14 - 3), U'ng vdi 40% lich s6 nhit d() va thC1i gian htu c~n ch 475,
do d6 thC1i gian htu c~n 0c = 475 : 15 = 31,6 ngay.

onhit d() mua he : 30"C. Tkh s6 la : 30 x 31,6 =950

Tra bieu da ngu'c;tc h,1.i, mua he h.tc;tng hllu cd giilm du'c;tc 45%.
3. T<;'ng rhl tic:h q'in t1Lfa 1tlo bl c;'n dinh:
Qc =VI + V 2 =9 ,41 + 33,3 = 43,21 nbngay
Trong d6, c~n lu'di _chie'm Y =9,41 : 43,21=0,21 phh.
4. Tinh m1ng d(i BOD5 trong cijn tif<li:

Qua b~ lfog 1, lu'c;tng BOD5 giam 30%, c~n hllu cd chu'a bi phiin hiiy, lu'c;tng BOD 5 di
thco c~n tu'di:
BOD 5 == Q (150 x 0,3).10-3 = 4 000 x 150 x 0,3 x 103 = 180 kg/ngay

N6ng d() BODs trong c~n lu'di:

180 3 .,.
Sc= ,4l = 19,13 kg/m = 19 130 mg/I
9
5. N<1ng di} q'in di vao bi /In dinh:
G 820
Xe= Qc = 43,21 = 18,97 kg/ml= 18 970 mg/I
trong do : Phh c~n hii'u cd chic'm P =0, 7~.
6. Thl rich bi (iit dinh qln hie'u khi t{nh theo 14 - 2:

43,21 x (18970+0,21x19130) 432 ml la'y tron 450 ml

v- ( 1
30 000 x 0,06 x 0,75 + 31,6
)

7. Ki~'m tra thi'li gian lltu mf<Jc::

450
T = 4321 =10,41 ngay (phit hc;tp vdi chi ti~u cho trong bang 14 - 3).

225
 8. L11<1ng c{in lii?u c<J gidm du<1c sau 10,5 ngay dn dinh, tfnh cho 1 ngay.
Mua dong :G=0,4x615 = 246 kg/nga y
Muahe : G = 0,45 x 615 = 276,5 kg/ngay
9. Tfnh lu<1ng oxy cdn cap.
CU' 1 kg c~n hfi'u cd bay hdi giam di cin 2,3 kg oxy (bang (14 - 3)).
Lu'<;fng oxy 1 ngay dn:
Mua dong : 246 x2,3 = 565,8 kg 02/ngay
Muahe : 276,5 x 2,3 = 636,5 kg 02/nga y
JO. Tinh llf<!ng khOng khf c&n dip
3
Ch9n thie't bi lam thoang kiu 6ng dU'ng bdm airlift nang sua't ca'p oxy 7 g/m
khOilg khi 1 m sau b6. Ch9n chi~u sau b6 H = 4 m. Nang sua't ca'p oxy 0~ = 4 x 7 = 28
g/m 3 khong khl.
Lu'<;fng khOng khi dn thie't v~ mua he :
636500 3 ,
Qk= ., h' =15,78 m/phut
28 x 24g1<Jx 60 p ut
11. Kilm tra dMu ki~n khua'y trqn
Lu'<;lng khong khi ca'p vao Qk = 15,78 m 3/pht1t cho dung tich bci 450 m 3, chi tieu
khua'y tr<)n :
15,78
qk = 450
x 1000 = 35 m3/phut cho 1 000 m 3

nlim trong khoiing 20 - 40 m 3/phtit.1000 m3 (bang i4 -3), d~t yeu ciu khua'y tr<)n.
B 6n djnh hie'u khi d6ng thoi Jam nhi~m V\l b co d~c c~n tinh toan lu'<;lng c~n dua
vao may ep kho va lu'<;fng c~n khO du'a ra bai thai (xem vi d\l chu'dng 13).
Chu y : ThC1i gian lu'u c~n 0c = 31,6 ngay, can ell' vao lu'u lu'<;lng cllin co dllic rut ra khoi
b6 hling ngay. Ap d\}ng cong thU'c tinh tu6i ciia c~n (J ~hu'dng 6. Tinh ra du'<;fc n6ng d<) cin
thie't X trong b6 6n djnh.
XIV.3.4. Thilt bi lam kho cijn
Cllin ciia nhA. may xu ly nude thiii, sau khi xu ly 6n djnh va co d~c de'n n6ng d<) tu 5 -
8% du'a tie'p sang cong do~n lam kho d giam d<) m xuo'ng 70 - 80% tU'c tang n6ng d<) c~n
kho tu 20 de'n 30% vdi ID\}C dich :
- Giiim khO'i lu'<;lng van chuy~n ra biii thiii.
- C~n kho d~ du'a di chOn la'p hay ciij t~o da't hdn c~n mtdc.

226
 - Giam lu(fng mtoc bfo c6 the tha'm vao nuoc ng~m d bai thiii.
- ft gay mui kh6 chju Va it d()c tinh.
C6 nhi~u lo~i thi6t bi lam kh6 cij.n, trong tai lic$u nay chi gioi thic$u m(>t s6 lo~i thOng
di.mg phU hc,1p voi di~u kic$n CJ nu'oc ta hic$n nay.
1. SAn phdi bun
- E>i~u kic$n ap d\mg : Ndi c6 da't r(>ng, each xa khu dan cu, m\)'c m.toc nglim thap duoi
mij.t da't;;:: 1 m, c6 sfo lao d(>ng thtl c6ng de xuc bun kho tir san phdi blln len xe tai.

- Ca'u t~o xem hlnh (14 - 4a) va (14 - 4b), san phdi bUn chia thanh tirng o, kich
thu'oc mdi o ph\l thu(>c vao each b6 tri duong xe v~n chuy~n blln ra khoi san phdi va d(> xa
khi xuc bun tir 0 phdi len xe (n6u xuc bhg xeng) la thu~n tic$n nha't, s6 () lam viec d6ng
thoi ph\l thu(>c vao htu ht(fng bun xa ra hang ngay, d(> day bun cfo lam kM, thoi gian cua 1
chu ky phdi (se n6i (J ph~n sau).
E>ay va thAnh <> phdi bun thu<Yng lam Mng be tl>ng c6t thep hay xay gi.tch dam bao
each ly hoan loan dung djch bun voi moi tru'ong da't chung quanh.
- Tren day o phdi dG 1 lop soi ca h1;1t: 8 - 10 mm day 200 mm, trong lop soi d~t he$
tho'ng 6ng khoan ld 08- DIO mm hlnh xu'dng cad~ rut nude v~ h6 thu, day o phdi bun phiii
cao hdn mlfc nu'oc nglim dcS' d~ thu nuoc. '

Hlnh 14-4a. San phoi bun, lay bun thu cong, 8x20m'.
- Tren lOp soi la lop cat 19c ca h1;1t 0,5 - 2 mm, day 150 - 200 mm. Lam kho bun tren
San phdi xay ra theo 2 giai do1;tn, giai do1;tn 1, 19c he't nlioc. qua lop cat, soi, giai doi.tn 2 lam
khO bhng bo'c hdi nude t\I' nhien tren b~ mij.t r(>ng. Cij.n da xu ly 6n d!nh c6 chu ky phdi kho
ngfo hdn cij.n chua xu ly 6n d!nh.

227
 4 .. ? ~-~?-: . :'.. . ::_ .. ;:... ;:... ;:... ;:... ;:... ;:.: :;:.. . ;:... ;:. :-:;:... ;-: .. ;;:;:;.,
2 ..
1~

3 ,
Hinh 14-4b. M~t cat cau t~o ngan phdi bun
1. Soi 3. 6ng khoan 10 thu nude
2. Cat 4. C~n

- San phdi bun co the! co mai chc hay khong co mai che, ne'u khOng co mai che, vE
mua mu'a san phdi khOng lam vi~c dll\1c.
- Chi tieu thie't ke': De! d~t n6ng dQ dJn 25% (d(> im 75%).
+ Chi6u day bun 8 cm, th<1i gian phdi 3 tu~n (21 ngay).
+ Chi~u day bun JO cm, thC1i gian phdi 4 tu!n (28 ngay).
+ Chi~u day bun 12 cm, thC1f gian phdi 6 tu!n (42 ngay).
Vi di! : Tinh san phdi bun n6ng de;> bun vao 5%, bun khO ra 25%.

Tn,mg h.tc_1ng bun dtta phdi hang ngay 600 kg ty tr9ng dung djch S = 1,02 ty tr9ng bun
kho: 1,07. San phdi c6 mai che, lam vic 365 ngay trong nam. Xac djnh di~n tich san phdi.
Gicli:
I. Thl tich dung djch bun 5% dtta 1ao san ph<li mlii ngay:
G 0,600
V1 = - = =11,76m 3
s. p 1,02 x 0,05

2. Ch(m chi~u dcly bUn 25% la 8 cm .wiu 21 ngay Im: san ph<li du<,1c lt1<,1ng q'in:
G=V.S.P
V = 1 m2 x 0,08 =0,08 m3
s = 1,07: p =0,25
G= o.ox x 1.07 x 0,25 = 0,0214 ta'n = 21,4 kg/21 ngay
3. llf(lllg b1i11 l:d11 pluti tmng 21 ngi'ty:

G=21x600=12.600kg
4. Di~n tich scln plu1i:

F= G _ 12600
g - -214 . . =588 111~
' I

228
~:~

d6 la dien tich cac o phdi, di~n tich du<1ng bao quanh, ho' thu nu'oc, tr1;tm bdm dtta mtd'c v~
d~u khu xti' ly la'y bhng 50% dien tich o phu1. T6ng <lien tich san phdi:
2
F = 1,5 x 588 = 883,2 m
- C6 thi b6 tri 21 o. Dien tich 1 o:
588 2
f=-=28 m
21
o c6 kich thu'oc 4 x 7 (m). Tich dung djch bun va xuc bun khO theo chu ky 21 ngay l l~n.
5. Chieu cao thllnh san ph<Ji:
H =h, + h2 + h3 + h4
h 1 : Chi~u cao lop soi= 20 cm
h 2 : Chi~u cao lop cat = 20 cm
h 3 : Chi~u cao dung djch blln
v, 11,76
h3 = - = - - =0,42m=42cm
f 28
H =0,2 + 0,2 + 0,42 + 0,3 = 1,12 m
2. May IQc cijn chan kh6ng
May l9c chiin khong la thie't bi lam kho bun c6 thi giam d9 im ciia bUn tU' 99%
xu6ng 70 - 85% Luy thu{)c vao tinh cha't c1.ia cij.n va t6c d{) quay ciia may (th<1i gian lam
khO). Lol)i thi~t bi nay du'<jc ap dl)ng nhi~u trong qua khU', mu<1i nam giln day do c6 nhi~u
lol)i thie't bi md'i c6 hieu sua't cao hdn, chi phi dilu tu' va chi phi quan lyre hdn nhi~u ldn, l1;ti
c6 qua trlnh v~n hanh ddn gian hdn, nen thie't bi l9c chan khong da khOng con du<jc sti'
di.mg. Hinh 14 - 5 gioi thi~u sd d6 lam vi~c ciia 16 h<Jp cac thie't bi trong M lam kM cij.n
bling l9c chan khong.

Thie't bi J9c cij.n chiin khong g6m tr6ng J9c hinh trl) dij.t nhm ngang, vanh ngoai b9c
vai l9c bhng s<ji nilong, hm}c s<;li Lhcp khong ri, m~t lu'oi 80 - 100 m. Tr6ng 19c dij.t ng~p
I I .
trong thung chU'a cij.n 4 dC'n 3 du<1ng kinh. Khi J9c, tr6ng quay quanh tr1.1c n~m ngang, ben
trong tr6ng IQC du'<Jc may bdm chiin khOng rut khong khi va nude ra di ll)O d(> chiin khong
tit 300- 650 mm Hg. Ben ngoai tr6ng la ap hfc khf troi, ben trong la chan khOng, J)en nu'd'c
di qua vai l9c vao phfa Lrong con c~n bj giii' ll)i tren mij.l tr6ng, ci;n di.tc;lc Jam kho de'n d() im
70- 80%.
- Chi ticu thict ke': Nang sua't lam kho cij.n den 75% la J7,0 kg cij.n/m 2 b& mi;t tro'ng
trong J gi<1.

229
 Thung e'.p bun

Khong khf
:.-11 IT----- Nude rlia
Thung taeh nude
ri======n
I jj
j j Trong IQe
11 .

Cl 11
c
<O
:2
c
al

-"fi
>al
c
Cl
~
I
c : : I
al i ............................ .J....................... ~ Thoat nude
> I I
I
1 r----, r-----------I
1 I I I
I I I I
L_.f.'4 I I
. '\\:.I I I
I I
I I
I I
I I
., t
Nude s~eh Ell.la ve khu Xlt ly

Hlnh 14-5. Sd do 1.p d~t may IQc c~n chan khong

3. May IQc ep bang tai
May lam kho can Mng 19c ep tren bang tai du'QC dung ph6 bif\'n hien nay vl quan ly
ddn gian, ft t6n dien, hieu sua't lam 'kho c~n cha'p nMn duqc. ffinh 1.4 - 6 giOi thieu sd d5
cfo ti,to ctia 1 loi,ti may l9c ep c~n tren bang tai.
~ Nguyen t8:c lam viec : He tho'ng 19c ep c~n tren bang tai g6m m~y bdm bUn tlt b~
co d~c de'n thung hoa tr()n h6a cha't keo tv (ne'u dn) va dinh lu'qng c~n (1), thUng nay d~t
tren dfo vao ctia bang tai, he tho'ng bang tai va trvc ep, thUng Q\(ng va xe v~n chuyen c~n
kho, bdm nuoc si,tch d~ n'i'a bang tai, thUng thu nu'oc 19c va bdm nu'oc 19c v dfo khu xu ly.
Ditu tien c~n tu thung dinh htqng va phan pho'i (1) di vao doi,tn ditu ctia bang tai (2) (J doi,tn
nay nu'oc du'c;1c 19c qua bang tai theo nguyen tfo 19c tr<;>ng l\(c, di qua dn gi,tt (3) d~ san du
c~n tren toan chi~u r()ng bang, r6i di qua trvc ep (4) va (5) c6 l\(c ep tang dfo. meu sua't
lam khO clltn phv thu6c vao nhiu thOng so' nhtt: d~c tfnh ctia clltn, clltn c6 tr()n v(fi h6a cha't
keo t\l hay khong, d() r6ng ctia bang l9c, to'c d9 di chuy~n va l\(c nen ciia bang tai. N6ng d()
clltn sau khi lam kho tren may 19c ep bang tiii di,tt du'cJc ttt 15 - 25%.
- Chi tieu thie't ke': May ep bun bang tai c6 tren thi tru'ong c6 chieu r9ng bang ttt 0,5
- 3,5 m, ph5 bie'n la loi,ti may c6 chiu r()ng bang 1,0 m, 1,2 m, 1,5 m va 2,0 m.

230
 4--, 5

1\

Chlt..;., l1j r
Dung djch c~n

Hinh 14-6. Sd 'do nguyen ly lam vi~c cua may lam khO c~n
bang may IQc ep tren bang tai
Tai trQng cij.n tren 1 m r<?ng ciia bang tai dao d<]ng tir 90 - 680 kg/m chi~u r<?ng
bang.h, tiiy thu()c vao lol,li c~n va lol,li may. LU'<;jng ~U'dc lQC qua bang tir 1,6 de'n 6,3 1/m
r()ng.giay. May lQc ep bang tai nen d~t ndi r<]ng, tholing gi6 d~ phOng ndng d9 H2S qua
mU'c cho phep.
Vi d11- : Tinh may ep c~n baqg tai d~ lam khO c~n da XU ly c5n djnh va co d~c de'n 5%
(vi d\l d ChU'dng 13) tr9ng ht<;jng c~n 513 kg/ngay:
Th~ tfch c~n : 10,2 m /ngay. May ep lam vic$c 8 giC11 ngay, 1 tu~n lam 5 ngay.
3

Gidi:
I. Litr;ng cijn dita vao may I tudn :
G1=7x513 = 3 591 kg
Q=7x10,2 = 71,4m3
2. Litr;ng cijn dita vao may I gia:
3591
G= - - =89775kg/h
5x8 '
71,4 3
q = --
5x8
=1'785 m /h
3. Chiiu r9ng bang tdi ne'u chQn nang sua't 600 kglm r9ng gia:
897,75
b=
600
= 149m '
ch9n may c6 chi~u r9ng Mng 1,5 m; nang sua't 600 kg c~n/m.h.

231
 4. May ep cijn ly tam
Um khO c~n theo nguyen t~c lifog va ep c~n bbg h.tc ly tam. Hlnh 14 - 7 gidi thi9u
sd d6 ca'u ti,.o va nguyen t~c lam viec ciia may.
a
Dung djch c~n dti<;1c bdm vao may theo 6ng co' djnh d~t dQC tam may, nlni trong loi
ciia tn.ic banh vit chuy~n d()ng cMm va ngti<;1c chi~u vdi thong quay d~ d6n c~n khO de'n
cti'a xii c~n.
q.n di ra khoi d~u o'ng d~t (J cu6i thUng quay, c~n chju tac d()ng ciia h.tc ly tam dinh
vao m~t trong thong, nlfdc trao ra dti<;1c thao qua 16 d~t CJ cu6i thong quay.
- Cac thong so' thie't ke': Llfu llf<;1ng ca'p vao q, d~c tinh va n6ng d() c~n P, nhiet d() t",
v~n t6c quay ciia thung ly tam va v~n t6c quay nglf<;1c chi~u ciia tn,1c vfl d6n c<;in ro.

-Vobaoche

HQpS6
1
r.=====tt=============;-;=====il
di~u chTnh toe dg - Bani xe truyen dc?ng
1

.
~'
0
c ell
KIS >
0 :Jo
0. -0
,,.
.c Q)
c ~
tc() , -
.c
c 0
1!
l<Ucu
-c o
DI .C
c CU
'O >
Xa nu"c xa c~n kho

Hinh 14-7. May Ii tam lam kho c~n c6 tn.ic vrt ep c~n
va thung chU'a c~n quay ngUQc chieu

May ep ly tam dang dti<;1c dung ph5 bie'n CJ cac nba may xti' ly ntidc th~li vl: V6ri c1ftu
tti it, chi phi quan ly tha'p, tuy c6 t6n dien hdn cac lo~i may kbac, he tho'ng kin khong co
mui, chie'm it dierr tfch, khong pbai thtiC1ng xuyen lhco doi.
Nhti<;Jc di~m : To'n dien hdn cac lo~i may cp bang tai, lti<;1ng c~n con trong nu'oc l9c
cao hdn bang tai.

- 6ng d~n va rut bun tU' cac cong trlnh phai c6 dlfong kinh ~ 200 mm, lfnh loan o'ng
dan bun va may bdm bun xem cac tai liu tinh loan thiiy h.tc dong bun c~n.

232
 CHVONGXV
TitTTRUNG

XV. I. GI di THI{m

Nude thai sau khi xii' ly bAng phudng phap sinh hQc con chti'a khoang JO~ - 10 vi
6

khulfn trong l ml. Hiu he't cac lo~i vi khulfn c6 trong nude thiii khOng phai la vi trung gay
benh, nhu'ng khOng lo~i trtr khii nang tdn t1,ti m()t vai lo~i vi khuifn gay bnh nao d6. Ne'u xa
nu'dc thiii ra ngudn dtp nu'dc, hd bdi, hd nuoi ca thi kba nang Ian truy~n b<;nh SC ra'l 1dn, do
d6 phili c6 bin phap tit trung ntidc thiii trudc khi xii ra ngu6n tie'p nMn. Cac bin pbap
tit trung nude thiii ph6 bie'n hin nay la :
1. Dung Clo hdi qua thie't bi djnh lu'<.fng Clo.
2. Dung Hypoclorit - canxi d1.rng b()t - Ca<CIOh - boa tan trong thung dung djch 3
- 5% r6i cljnh lu'~1ng vao b~ tie'p xtic.
3. Dung Hypoclorit - natri, nude zavel NaCIO.
4. Dung Ozon. Ozon du'cjc san xua't tii' khong khi do may hJ<> Ozon d~t trong
nha may xii' ly nude thai. Ozon siin xua't ra, duqc dn ngay viio be
boa tan
va tie'p xuc.
5. Dung tia qtc lim (UV) do den thiiy ngan ap life tha'p san ra. Den phat tia clfc tim
d~t ng~p trong mu'dng c6 nu'dc thiii chiiy '-)Ila

Ttr tru'dc dc'n nay, khi tit trung nude thiii hay dung Clo hdi va cac h9p cha't ciia Clo vl
Clo la h6a cha't dt.tqc cac nganh cong nghip dung nhi~u. c6 sfo trcn thi tntong. gia thanh
cha'p nh~n du'cjc, hiu qua tit lrung cao. Nhung nhii'ng nam gfo day cac nha khoa h9c du'a
ra khuyc'n cao h~n chc' dung Clo M tit trung nude 1ha1 vi ;
Lu'cjng Clo du' 0,5 mg/1 trong nude thiii d dam bao slf an toan va 6n djnh cho qua
trlnh tit trung se gay h~i de'n ca va cac sinh v~t nu'dc c6 ich khac.
Clo kc't h<;fp vdi hydrocachon thanh hqp chift c6 h1,ti cho moi tru'ong s6ng.
d cac nu'ck ticn tiC'n hic;n nay clang thay d~1i Clo bhng Ozon lam chill ti<;t trung mt<k
thiii, va dang nghicn CULi ap d1.1ng sat trung bAng thic't bi phat tia c\(c lim.
E>(>ng h9c dta qua trlnh tii;t trung bhng Clo, cac thie't bi djnh lu'cjng, quy trlnh v~n
hanh da (lu'<.fc ncu trong cac tiii liu ca'p nude nhu':
Xii' ly nude ca'p cho dan dt,rng vii cong nghit;p - Nha xua't hiln Khoa h9c Ky
thu~ t 1998.

233
 Tinh toan thie't ke' cac cong trlnh trong h9 th6ng ca'p mtd'c si,tch - Nha xua't ban
Khoa h9c Ky thu~t 1999.
Trong tai li~u nay chung toi chi gid'i thiu khai quat phll'dng phap ti~t trung bhng
Ozan va tia Cl/C tim.

xv.2. T1eT TRuNa BA.Na ozoN

Ozon c6 cong thuc h6a h<;>c la Oi. CJ di~u kin hinh thll'C1ng, Ozon la ch~{t khong b~n
vli'ng va bi phan hiiy ra't nhanh thi'lnh khf Oxy di,tng h~n vli'ng 0 2 Boi vi Oion la cha't khong
b&n vli'ng va khong Lh'5 htu giu lau Lrong blnh chua nen phiii dung may siin xua't Ozon ngay
t~i ndi sii' di.mg.

Ozon dU'(lc san xua't bhng each cho Oxy ho{lc khong khi di qua thie't bi ph6ng tia lii'a
di9n. nhli hin tli<jng ta vfo tha'y trong thicn nhien sau Lia chd'p ctia dong bao, khOng khi tro
ncn Si,\Ch va mat hdn la do Lac dl)ng lam s~ch khong khi cua Ozon. D6 ca'p du hl\fng Ozon
tit trung cho nha may xii' ly nll'd'c thai, dung may phaL Lia lii'a di~n g6m 2 ( i9n qt,: kim loai
d{lt each nhau I khoang cho khong khi ch~y qua. Ca'p dong dit';n xoay chi eu vao cac di9n
clfc M t~o ra tia h6 quang, d6ng thC1i vdi vic th6i lu6ng khong khi Si,\Ch di qua khc ha gili'a
cac di~n clfc M chuy6n m9t ph~n Oxy thanhOzon. Ngu6n khOng khi vlia Ia ngu6n ca'p Oxy
vii'a la ch.a'L di~n moi d6 san d~u di<;n tich ph6ng ra tren toan b~ m{lt di~n cl,ic, ngan can
hi~n lll'(lng ph6ng din qua tai cl}c h9. Siin phff m ph\I ciia qua trlnh siin xua't Ozo11 la nhit
lll'(lng. Lu6ng khong khi di qua khc ha gili'a cac din clfc khong du de lam li,\nh (hi,\ nhi~t)
cac dil;n clfc, do Ci nhi9t J9 cao, Ozon dll'qc san xua't ra ra't d~ hi phan hiiy thanh Oxy dt> d6
dn phai Mp lhie't bi lam l~nh din Cl/C a may san xua't Ozon. C6 2 loi,\i thie't bi lam li,\nh
di~n Cl/C :

l Ulm l<:1nh bling khong khi.

2. Lam l~nh bAng nll'd'c.

Dlid'i tac di,mg ciia tia hi'a di~n. m(H ph~n Nitd phan ung vd'i mtd'c thanh Axil Nitric c6
Lac dl)ng an mon kim loi,\i cua may phat. do do d~ loi,ti lrlt hi<;n tll'(lng nay, khong khi trU'd'c
khi cho vao may ll)O Ozon phai dU'<jc lam Si,\ Ch ct6 khli' hoan loan d9 if m.
N6ng d9 Ozon trong hdn h(lp khi Ji ra khoi may pha~ tii' I - 2 % tinh thco tr9ng lll'qng
dll'qc dtfa thing, vao bE hoa tan va tie'p xuc vd'i nude thai d~ ti<;t trung. Hiu qua ti~t trung
ph\I thu(k vao cha't 11.l'(lng nlid'c thai, cliC1ng d9 khua'y tr9n va thoi gian tic'p xuc. Dlfa vao
thoi gian tie'p xuc dn thic't llr 4 dC'n 8 phul, thliong thie't ke' 3 lo~i be hoa tan va khua'y tr(>n
Ozon vao nude thai ~

I. E>i qua ld'p l<;>c n6i.

2. Dung Ezcctor.

3. Dung canh khua'y d~ hoa tan khi.

234
 Cfu 11h1t{lc diim cua Ozon :
+ lfu dilm:
1. Khong c6 mui.
2. Lam giam nhu cfiu Oxy cua m.tdc, giam n&ng de) cMt hii'u cd, giiim n&ng de) cat
cha't hm)l tinh b~ m~t.
3. Khti' ma u, phenol, Xianua.
4. Tang n6ng d() oxy boa 1a!1..

5. Khong c6 siin phffm pht.J gay d()c hi.ii.

6. Tang v~n tO'c U{ng cda c1khi_1.l ld lii'ng.

+ Nhtl<lc t1i lm :
I. Von ofiu ttt han d~u cao.
2. Tieu ton nang ltt<;1ng din.

Kha 11ii.11g ti't trlmg ciia Ozo11 :

DC) boa tan vao nttdc cua Ozon gap 13 Ifin d()*boa tan cua Oxy. Khi vira moi cho
Ozon vao nttdc, tac d1,mg tit trilng xay ra ra't it, khi Ozon dii hoa tan du li~u ht9ng, ung vdi
ham ltt<jng du M oxy h6a cha't hi.Yu cd va vi khuffn c6 trong nttdc, h.ic d6 tac d1.1ng tit trilng
ctia Ozon mi.111h va nhanh ga'p 3.100 Ifin so voi Clo, va thC1i gian ti~t trilng xiiy ra trong
khoiing tti' 3 ctC'n 8 giay.

Li~u ltt<jng Ozon dn M ti<$t trilng nttdc tbai sau khi Mng a h6 Mng d<Jt 2 thttC1ng dao
d()ng tti' 5 - 15 mg/I, tily thu()c vao cha't lttc;lng nttoc da xii' ly. Ozon c6 tac d\lng ticu di~t
virut ra't mi_lnh khi thoi gian tiC'p xuc du dai khoang 5 phut.

Kha nang sii' d~111g Ozon trong quy trlnh xii' ly nttdc thai :

l. Ozon co khii niing khii' cha't rfo trong nttdc thiii biing tac d\lng oxy h6a va tuy~n
n6i, h9t ci_in n6i lcn khi cho Ozon hoa tan vao nttoc thai, cac h9t nay trong qua
trlnh n<5i lcn ha'p th\l so ldn c~n cli'ng, h<jp cha't Nild va phot pho.

2. pH cua nttoc thiii tang lcn chut it do C0 2 dtt<jc thoat ra.

3. Khii' mau Va <19 d\IC do tac d\lng oxy h6a cua Ozon voi ~ac h<;lp chill hlO ~au.
4. Chuy~n h6a NH.i + thanh N0 3

Ndng de) Ozon trong khong khi cao hdn 1 mg/I gay d(>c hiJi cho ngttoi quan ly v~n
hanh, do d6 cfin phai c6 b~n phap phal hi~n va phong ng.U'a Ii.ii gian d~i may.

235
XV.3. Tl~T TR UNG BANG TIA el,Je TfM

Tia clfc tim (UV) la tia buc x~ di~n tu co buck song khoang 4 - 400 nm (nanometer).
E>(> dai song ciia tia ClfC tim nAm ngoai vung phat hi~n. nMn bie't cua mAt thU'C1ng. Dung tia
clfc tim M tit;t lrung khong lam thay d6i Linh cha't hoa h9c va ly hQC cua mtck.
Tia clfc tim tac dt,mg lam thay d6i DNA ciia te' bao vi khufo, tia clfc Lim co d() dai
budc song 254 ~m. c6 khii nang di~t khufo cao nha't. Trong cac nha may xii' ly nuoc thiii,
dung den thiiy ngan ap llfc tha'p d~ phat tia clfc tim, lo~ti den nay phat ra tia clfc tim c6 buoc
song 253,7 nm, bong den d~t Lrong h(>p thiiy tinh khOng ha'p th\l tia clfc Lim, ngan each den
va nu'oc thiii. Den du'cJc lAp thanh b() trong hQp dlfng co vach ngan phan pho'i d~ khi nude
chay qua hQp, du'cJc tr(>n d~u M cho s6 lucjng vi khu.fn di qua den Lrong thC1i gian Lie'p xuc o
h()p la cao nhilt. Lop nude di qua den cod(> day khoiing 6 mm, nan6 lucJng tieu Lht,t tlt 6 000
- 13 000 microwat /s. Cac lo~i den Lhiiy ngan ap llfc ta'p san xua't Lia clfc tim hi~n nay c6 th~
phat ra cong sua'L 30 000 microwaL /s. d() b~n 3 000 gio de'n 8 000 giC1.
Nhtt(fC diim cua tia c{fc t{m :
I. Chi phi v~n hanh cao.
2. f)() vif n d\IC cua nuck Va ch(t nhC1n. ham vao den CO th~ ngan cf.n Lia ClfC tim tac
' dt,tng vao vi khu.f n. do do hil;u qua li~t Lrung thilp.
%1
Cdc th{fc nghi~m gtin dtly c:ho ke't qucl :
Nude thai co ham lucjng c~n kl lii'ng SS'.:> 50 mg/I, sau.khi di qua hQp den clfc tim voi
ticu cpuii'n nang lu<Jng ncu trcn cho ke't qua : Trong nude con 200 eoliform/100 ml. KC'L qua
nay khich I~ vi~c nghien cuu Map <l1,1ng den clfc tim nhi~u hdn nfi'a.

236
 TAILJtUTHAMKHAO

1. Triln Hic'u Nhue - Lam Minh Trie't: Xii' ly mtdc thai, Ghio trlnh cua TntC1ng B1,1i
h9c Xav ditng- 1978.
2. Tr~n Hir.'11 Nhue ; Thoat mtdc va xii' ly mtdc thai cOng nghiep. Nha xua't ban
Khoa hQC Ky thu~l. Ha N(>i - 1998.
3. Trinh Xuan Lai : Xii' ly nu'dc thcli benh vien-;:: Be tai nghien cuu ca'p B9 vii Tinh
toan thic't ke' tr1,1m xii' ly nu'dc thai B~nh vi~~ .E>a khoa Nha Trang, Phan Rang,
Long Xuyen, R1,1ch Gia, C~n Thd..
4. Lam Minh Trie't va cac c(>ng s\(: T~p blio cao ke't qua nghien cU\J xac djnh quy trlnh
cong ngh xU' ly nu'dc thiii cac lo1,1i hlnh cong nghi~p t1,1i Thanh ph6' H6 Chi Minh - Si~
Khoa hQc Cong ngh~ Moi tntC1ng Thanh ph6 H6 Chi Minh, niim 1997 - 1998.
5. Metcalf & Eddy: Wastewater Engineering Treatment, Disposal, Reuse third
Edition 199 I
6. .fk0Bi1c11 C.8., Kapcmm .fl. A. )1(1ocoB A.H. : Ka11am13amrn. Mon:na
Crpcniu:uaT 1915.
7. Manual of Wastewater Operation - Prepared by the Taxaswatcr Utililies
Associati,1n. Manual Committee - J.P. Teller - P.E Chairman.
8. HcoB.ileB: 0HoXHMw1ccKHe a6pa60TK11 CTO'IHbl'\ no11 - Jlpouer.c:b1 11
annapaTbl. Mor.Kua CTpowHJ.'IaT 1982.
9. Environmental Engineering - Mc Graw - Hill International Edititm - Gnard
Kiely - 1996.

237
 Ml)C Ll)C

IL!i n6i ddu ................................................................................................................. 3

/I: ,..- '
CHUONG I : NGUON GOC VA LUU L (1NG
NlJAv z .
uC THAI .... :.............................. 5
1.1. Ngu6n g6c nit<'tc thai. ......................................................................... 5
1.2. Lu'u lit<;lng nude thai ........................................................................... 5
1.3. D9 dao d9ng cua lu'u lli<;fng nit& thai.. .............................................. 9
1.4. Ch9n lu'u ht<;fng thie't ke' ..................................................................... 9
CHUONG II : CHAT Ll1(1Nchrudc THAI.................................. .............. . .. . . .. 11
11.1. Thanh phh va tinh cha't cua c~n c6 trong rnidc thlti.. ................... 11
11.2. Nhu c~u oxy sinh h6a BOD va nhu c~u
oxy h6a hQc (COD) ........................................................................ 14
11.3. 6xy hoa tan ................................................................................... 14
11.4. Thanh phan /I:
thc,
an (ch"" at nen/I: )
trong nlioc at .................. 14
~ th;!..

11.5. Ttj s6 pH , ...................................................................................... 15

11.6. Cac h<;lp cha't ciia nitd va photpho trong nude thlti ........................ 15
11.7. Cac h<;lp cha't vo cd trong nude thai.. .............................................. 16
11.8. Thanh ph~n vi sinh trong nuck thai : .............................................. 17
CHUONG Ill: cA.c PHV0NG PHAP xli Ly v A. xA NVdc THAI
VAONGUONTIEP NH~N ......................................................... 21
111.1. Xa nu'dc thiti vao ngu6n tie'p nh~n ................................................ 21
III.2. Mt1c di') xii ly nude thi\i theo lu~t moi tru<Jng ................................ 22
111.3. Cac phudng pbap xii ly nude thai... ............................................... 26
CHUONG IV: cA.c c6NG TRINH TIEN xli LY vAxu LY so BO ................... 31
IV.1. Ti~n xii ly ...................................................................................._. 31
IV.2. Xii ly sd bQ (B~ l~ng cat - B~ Ufog d<;lt 1 - B~ di~u hoa) ............ 32
CHUONG v: xli Ly SINH HOC E>E KHU cA.c HOP CHAT
HUU ca CHUA CACBON, NIT0, PHOTPHO ............................. 53
V.1. Gidi thi~u cac phlidng phap xii lysinh hQc .................................... 53
V .2. L~p cac cong tht1c tinh toan b~ Aerdtank,
phan U'ng hie'u khi. ......................................................................... 64
V .3 . a'
ta t11. cac
' I1" so.rd"Qng hQC cua qua' trm ' h ...................................... 71
V.4. Khii' cac cha't dinh duong Nitd va Photpho
bling phudng pbap sinh h9c ............................................................ 75
CHUONG VI: cAc QUY TRlN~r xli Ly NVdc THAI BANG BE
0

PHAN UNG HIEU KHf (AEROTANK) VdJ BUN

, ?f
HO~T TINH L0 Lu NG ................................................................. 89
VI. I. Mo ta quy trlnh ............................................................................. 89
VI.2. Cong tht1c tinh toan va cac chi tieu thie't ke'................................. 90
2~8
 VI-3. Xac djnh M s6 sll' d\lng the! tich ctia cac loi,ti be!
Aerotank theo quy trlnh v~n hanh va d~c tinh
ctia thie't bi lam tholing ............................................................ ~ 95
VI.4. Phan loi,ti b~ Aerotank theo sd d6 v~n hAnh ............................... 101
VI.5. Lu'<;lng Oxy c~n thie't ................................................................... 105
Vl.6. Tinh lu'<;lng khong khi dn thie't. .................................................. 106
CHUONG VII: TfNH TOAN, LlJA CHON cAc THIBT BJ LAM THOANG ....... 109
VII. I. Thi nghi~m do _cong sua't thie't bi ............................................... 109
VII.2. Thie't bj lam tholing bhng khi nen .............................................. 110
VII.3. Thie't bi cd khi lam thoang b~ m~t... .................................. :....... 119
. A ' A ., ,,,., ,.,,

CHUONG VJII: BE AEROTANK LAM vrec THEO ME KE TIEP

v A MVdNG OXY H6A ............................................................ 133
VIII.1. Be! Aerotank lam vi~c theo tung me ke' tie'p : ................... .'...... 133
VIII.2. Mu'dng oxy h6a: ...................................................................... 139
A J
CHUONG IX: BE LANG E>QT H ........................................................................... 147
IX.1. Cong thU'c tinh toan :................................................................... 147_
IX.2. Ca'u ti,to va cac chi tieu thie't ke'.................................................. 151
IX.3. Tinh toan be! Hing d<;lt II
........................ 159
'6,,,.,
~,,,., " ,
CHUONG X: HO HIEU KHI C THIET BJ LAM THOANG ................................ 163
X.1. Kha nang klu't BOD ciia h6 : ........................................................ 163
X.2. Cha't ltt<jng nu'dc sau xa ly ............................................................ 164
X.3. Lu'<;lng Oxy c~n thie't. .................................................................... 164
X.4. Anh hu'l1ng ctia nhi~t di) : ............................................................. 164
X.5. Cu'CJng di) khua'y tr9n : ................................................................. 165
X.6. Lfog c~n trong h6 Jfog (be! Ifog d<;lt 2) : ...................................... 165
CHUONG XI: x(J Ly NVdc THAI BANG VI SINH DfNH BAM
A ~ ~ f
TRONG MOI TRVuNG HIEU KH .................... ;........................... 172
XI.I. Cd.sC1 ly thuye't ctia phu'dng phap : ............................................. 172
XI.2. B~ 19c sinh h9c c6 v~t li~u tie'p xuc
khong ng~p trong nu'<'.tc ................................................................ 173
Xl.3. B~ l9c sinh h9c c6 11'.tp v~t li~u ng~p trong nu'dc ......................... 187
CHUONG XII: XU LY NVdc THAI BANG VI SINH YEM KHf
TRONG MDI TRVONG CA,N Ld LUNG
A vrr
vA MOI TR vNG VI SINH DINH BAM f , .................................... 192
xn . 1. Qu a .trm
- h sm h h QC va- phAan 10~1 cong
A trm - h ................................ 192
.XII.2. B~ xa
ly ye'm khi c6 ldp c~n ld lii'ng (UASB) ............................ 193
XII.3. B~ l9c ye'm khi: ................................. :...................................... 196

239
~o

~ "
v
CHUONG x1u : xiJ L v A THAI BON c~N RA NGUON
TIEP NH~N .................................................................................. 1,99
XIII. I. Xuift xtl', s6 lll'<;fng va d~c tinh cac lo~i bUn c:~n
trong nha may xll' ly nu'd'c thili : .............................................. : 199
XJII.2. N6ng d() va th~ tich Mn h<Jp c~n lfog : ................................... 203
XIII.3. Cac day c:huy~n cong ngh~ xit ly bun c~n ............................... 207
CHUONG xiv: CONG TRlNH v A THIET BJ xU' LY c~N...................... . .. 212
XIV .1. H6 chU'a 6n djnh c~n ye'm khi va nen c~n.
la111 kho c~n : .................................................................... ... 212
XIV.2. Co d~c c~n ............................................................................... 215
XIV.3. On djnh c~n : ................................ ~ ........................................... 220
cHuoNa xv= T1eT TRONa ................................................................................. 233
XV .1. Gid'i lhi~u ... ...... .. .... ........ .... ... ......... .......... .... .. ..... ...... ....... .... .. 233
XV.2. Ti~t trung bling Ozon: ............................................................ 234
XV .3. Ti~t trung bling tia c\fc tim : ..................................................... 236
' Lieu
TAI " 'fl-IAM I<HPi. 0 ....................................................................................... 237

240
 "~- -'?i

TINH TOAN' THIET KE

cAc CONG TRINH Xlr LY NUOC THAI
(Tai bdn)

Chfu trach nhim xudt bdn:

BUI HUU H~NH

Bien t(lp: KfS. NGUYEN THANH NGUYEN

Sita bdn in: KTS. NGUYEN THANH NGUYEN
Che'bdn: .HOANG NAM MY, TRAN TH~ THUY
LEHlJdNG
Trinh bay bia : NGU~NfIOtJ TUNG

In 300 cuon kh619 x 27cm t~i X11emg in Nha

xuat biln so 50-2009/CXB/516-92/XD ngay
ngay 10-3-2009. Inxongnpl11Uchicfo th:ing3-2009.