Professional Documents
Culture Documents
Textbook
1 Amamas long rit na rait! Textbook SIL-PNG 2015
Amamas long rit na rait!
A Tok Pisin literacy method for adults
Textbook
Olgeta Baibel ves na stori mi kisim long Tok Pisin Buk Baibel long
www.http://pngscriptures.org
SIL-PNG
Published 2015
First edition
50 copies
You are free to: Share copy and redistribute the material
in any medium or format. The licensor cannot revoke these freedoms
as long as you follow the following license terms:
BY: Attribution You must give appropriate credit, provide a link to the
license, and indicate if changes were made. You may do so in any reasonable
manner, but not in any way that suggests the licensor endorses you or your use.
NC: Non Commercial You may not use the material for commercial purposes.
ND: No Derivatives If you remix, transform, or build upon the material,
you may not distribute the modified material.
When I arrived, I began doing literacy work to teach adults to read and write.
In 2011, I heard of the Creative Phonics course. This is a course about how to
teach people to read and write. In this method, you learn the most productive
sounds in your language first. This enables you to read and write some words and
sentences quickly, even in the early lessons.
The only two languages I know in Papua New Guinea are English and Tok Pisin.
The Creative Phonics way of learning to read and write works very well in Tok
Pisin. A lot of people in Papua New Guinea speak Tok Pisin. It is a trade language
in Papua New Guinea, and for some people it is also their Vernacular (heart
language). I wrote this book as a course for adults, to teach them how to read
and write in Tok Pisin. Many people here never went to school, but now want to
learn to read and write. Many of them want to read the Bible. This touched my
heart and I wanted to help them. God heard the prayers of many people here,
and now this course and this book have been made. With this book goes a
Workbook, so that the participants can learn to write very well.
My dream is that all people of Papua New Guinea will learn to read and write, and
that everybody can read the Bible. In case Tok Pisin is not your Vernacular, Tok
Pisin can help you as a bridge, and you can quickly read in your own language as
well. It is a lot better when you can read the Bible in your own heart language!
Vernacular is the most important! SIL (and BTA and PBT) are working hard to
translate the Bible into many languages in Papua New Guinea. If there is no Bible
in your own language yet, you can help them translate the Bible into your
language too!
Above all this, I would like to see all the people of Papua
New Guinea come to know the Lord God. God loves everybody
so much! God bless you!
Taim mi kamap long hia mi statim wok long tisim ol manmeri long rit na rait. Na
long 2011, mi harim tok long wanpela kos ol i kolim Creative Phonics. Dispela em i
wanpela kos long skulim ol manmeri long long rit na rait. Long dispela rot, yu stat
long wanem krai yu bai yusim planti insait long tokples bilong yu. Na yu inap long
ritim na raitim sampela wot na sentens hariap.
Mi save long tupela tokples long Papua Niu Gini tasol, Inglis na Tok Pisin. Na
dispela Creative Phonics rot bilong kisim save long rit na rait em i wok gut tru
long Tok Pisin. Planti manmeri long Papua Niu Gini i save long Tok Pisin. Em i olsem
tret tok long Papua Niu Gini. Na long sampela lain em i tokples tu. Olsem na mi
mekim dispela buk bilong kos long lainim ol bikpela manmeri long rit na rait long
Tok Pisin. Planti manmeri i no bin i go long skul, tasol nau, ol i laik lainim long rit
na rait. Planti i gat laik long ritim Buk Baibel. Na dispela samting em i sutim bel
bilong mi na mi laik helpim ol. Papa God em i bin harim beten bilong planti manmeri
long hia, na nau dispela kos na dispela buk em i kamap. Wantaim dispela buk i gat
wanpela Wok buk i stap, bilong helpim ol sumatin long lainim raitim gut tru.
Driman bilong mi em i olsem. Mi laik olgeta manmeri long Papua Niu Gini bai save
long rit na rait, na olgeta bai save long ritim Buk Baibel. Na sapos Tok Pisin em i
no tokples tru bilong yu, Tok Pisin bai helpim yu olsem bris, na yu bai lainim long
rit na rait long tokples bilong yu yet hariap tru. Tasol moa beta long yu inap long
ritim Buk Baibel long tokples bilong yu yet. Tokples em i namba wan! SIL (na BTA
na PBT) ol i wok hat long tanim Buk Baibel long planti tokples insait long Papua Niu
Gini. Sapos yu no gat Tokples Baibel, yu ken helpim ol long tanim Buk Baibel long
tokples bilong yu, tu!
Preface 4
Tok i go pas 5
Sampela tok save long dispela kos 8
Tok tenkyu 11
Bipo long rit na rait 12
Krai namba 1: a 13
Krai namba 2: m 14
Krai namba 3: i 16
- Lainim /bilong/ 19
- Nupela tok long: a, m, i 20
Krai namba 4: p 21
Mekim gen: krai namba 1-4 25
Nupela tok long: a - p 25
Krai namba 5: k 26
- Lainim /long/ 28
- Nupela tok long: a k 29
Krai namba 6: s 30
- Lainim /na/ 32
- Nupela tok long: a s 34
Krai namba 7: n 35
- Lainim /em/ 37
- Nupela tok long: a n 39
Krai namba 8: e 40
- Nupela tok long: a e 44
Mekim gen: krai namba 1-8 45
Krai namba 9: l 46
- Nupela tok long: a l 50
Krai namba 10: o 51
- Nupela tok long: a o 55
Krai namba 11: t 56
- Nupela tok long: a t 60
Krai namba 12: u 61
Na long Ukarumpa planti sevis i stap. Olsem na, mipela i ken yusim buk na
klasrum, pepa na pensil. Long dispel as, mi bin mekim dispela buk. Mi yusim
wankain as tingting olsem bilong Creative Phonics tasol mi yusim buk na pepa.
Long pasin bilong Creative Phonics olgeta leson em i gat wankain rot. Yu ken ritim
ol dispela samting long Creative Phonics Instruction Manual long Yohana Hynum.
Mi tisim dispela kos long ol bikpela manmeri husat i no inap i go long skul olgeta
de. Creative Phonics em i bilong tisim ol long Mande i go inap long Fraide.
Taimtebol i luk olsem:
Mande: lainim nupela krai.
Tunde: spelim na mekim wot.
Trinde: ritim na raitim ol wot.
Fonde: ritim na raitim ol sentens.
Fraide: ritim na raitim ol stori.
Tisa bilong Creative Phonics' bai bihainim dispela taimtebol long wan wan de.
Tasol long dispela nupela rot bilong tisim ol bikpela manmeri, ol tisa bai bihainim
dispela rot long olgeta wanwan leson.
1. Stat long lukluk bek long las leson. Ol i bin lainim wanem samting?
Lukluk long ol wok bilong skul ol i bin pinisim long haus.
2. Ritim stori o singim song i gat nupela krai insait long en.
3.1 Harim: Tisa em bai mekim dispela krai, na ol sumatin bai harim tasol.
3.2 Tok tok: olgeta sumatin bai mekim dispela nupela krai. Na ol sumatin
bai tingting long sampela wot i gat dispela krai insait long en, long
stat, long namel na long pinis bilong wot.
3.3 Lukluk: Taim ol sumatin i harim pinis na i mekim pinis dispela nupela
krai, ol bai lukluk na tisa bai raitim dispela krai.
3.4 Raitim: Olgeta sumatin bai raitim dispela nupela krai, na taim ol i
raitim ol i mas tok isi isi dispela nupela krai. Pastaim ol i raitim long
win tasol, na bihain ol i raitim long tebol wantaim pinga, na bihain ol
bai raitim long pepa (long wok buk, lukluk long namba 5).
5. Eksasais long rait (workbook). Taim ol sumatin lukim pinis long hau ol mas
raitim wanpela krai, ol bai raitim long pes we dispela krai i stap long en
insait long wok buk. Ol sentens na ol nupela wot wantaim dispela krai i stap
long wok buk. Taim ol i no pinisim wok long klas, ol dispela wok bai kamap
wok bilong skul ol i mas pinisim long haus bilong ol.
Lukluk bek
Bihain long skulim ol pinis long fopela nupela krai, em i wanpela leson long lukluk
bek long olgeta krai ol i bin lainim. Long dispela leson, tisa bai helpim ol sumatin
long lainim ol dispela krai gut tru, na ritim olgeta wot na stori gen, na raitim moa.
Na tu, sampela pilai i stap long wok buk, na ol i ken pilai sampela moa wantaim
liklik leta long mekim sampela wot na sentens.
Taim mi tisim dispela kos long ol bikpela manmeri, ol i kam long skul tupela moning
long wanpela wik (Mande na Fonde). Na dispela em i no planti taim bilong klas. Ol
Skelim save
Taim ol sumatin stap long namel bilong dispela kos, mi bai givim wanpela tes. Mi
laik sekim ol i save gut tru long olgeta krai na wot na sentens ol i bin lainim o
nogat. Na dispela i helpim mi long lukluk gut long hamas taim ol i nidim long
pinisim dispela kos. Sampela taim mi mas brukim klas na tisim tupela klas.
Wanpela i go hariap liklik na narapela i go isi isi. Na taim mi tisim dispela klas i go
isi isi, mi mas skulim ol gen long sampela samting na tisim isi isi moa. No ken i go
hariap.
Mi bin putim planti Baibel ves na stori long Buk Baibel insait long dispela buk,
bilong ol manmeri long lainim long ritim Buk Baibel. Ol dispela ves na stori i ken
helpim yupela olgeta long strongim bilip
bilong yu na kisim moa save long Papa God.
Na bihain ol sumatin bai save long ritim Buk
Baibel bilong ol yet.
Tenkyu olgeta!
Tenkyu
tru!
a a a a a
A A A A A
a a a a a
a a a a a
A A A A A
A A A A A
m m m m m
M M M M M
m a m a ma ma mama
m a a m m m a a
m m a m a a m m
A M A M M M A M
A M M A A M M A
a m am
ma ma am ma ma am ma ma
am ma ma ma ma am ma ma
i i i i i
I I I I I
i a ia
a i ai
i a m i ai
m i a m i
I M A I I
M A I A I
ma mi im mai am
mi im ma mi im
M i m i Mimi
A m i Ami
i a ia
a i ai
mama i
ia ai
mi mami
Ami Mimi
p p p p p
P P P P P
p ai a paia
paia
a i p m a p p m
m p i a p p a m
P A I P P M A P
A M P P A I P P
Mi _______.
papa mama papi
Ami Mimi Pami
i a ai ia
mi mami mama papa
papamama pai paia pipia
papi Ami Mimi Pami
k k k k k
K K K K K
k i ki
k a m p i k k a
p k k k m i k p
K K P I M K A K
I K M K P A K I
ka pi mi ki aim ka pa am
ki ka aip im ka ma ki pai
s s s s s
S S S S S
s k p m a s i s
k s i s k k p k
A S P S I A S M
S K S I M K S P
sa si ka aim sa aip si sa
im pi si ki si sa mi ka
Mama na papa
Papa na Pami
Pami na mama
Mama i kam.
Mama i amamas.
Papa i amamas.
n n n n n
N N N N N
naip
n ai p naip
n p m s n n a i
s n m k p i n s
A N M P K S N I
N M P N K S I A
na pi sa na ni mi pi ma
nap pin san nam nim min pin man
anis ainim in
inap inapim kina
man mani manki
masin min misin
na painim pani
paniman pasin pikinini
pin pinis pinisim
pisin san sanap
sanapim sikman skin
spana
e e e e e
E E E E E
e n s i n en sin ensin
e m i a e s n e
k e p e n a k e
N E P K A E S E
I M N E S I E N
se ne me ke pe se pe ne
sen nek mek kek pen sek pek nem
en ensin em
ensinia kem ken
kek kes mekanik
kep meknais mekpas
mekim memeim meme
nek nem nes
neks pe peim
pekpek peman pen
penim pepa pes
pesim pesman sanpepa
se seksek sekan
sem sen senis
senisim snek
l l l l l
L L L L L
l i p lip
l s p m l l e a
i n l k l n l e
L M N A L S E L
N I L P L E N L
la li le lai ma ni si se
lap lik les lain mal nil sil sel
l e k lek
l ai p laip
k a l a p kalap
l a p l a p laplap
l i k l i k liklik
Mama palai
o o o o o
O O O O O
o p op
o i oi
o p l s i a o o
m o n e o k o l
O S P O N O E M
K O A O I L O L
po lo ko mo no so o oi
pok lok kon moa nois sok ol oil
Popo na sosis
t t t t t
T T T T T
t i n tin
t n a o t e m k
s t p i t k l t
T P E T O K M T
O T A T N S I L
ta ti to te at it et ot
tap tit tok tep nat mit let not
Timo i laikim ti
u u u u u
u u u u u
U U U U U
u m b e n umben
a u au
u p e t u a u i
m u s n u l o k
N U S M E U L U
I A P U T O U K
ku lu mu au us au aus aut
kuk luk mun aut kus mau maus klaut
Amamas long rit na rait! Textbook SIL-PNG 2015 61
k u s kus
t au n taun
l o t u lotu
l u k l u k lukluk
p l au a plaua
k au k au kaukau
ai oi au
r r r r r
R R R R R
r e n ren
a r m r n k u i
s o p e t r l r
P E R L U R N R
R O I T K S R U
ra ri ro ru ar aur or ru
rat rip ron rup par taur tor skru
k r o s kros
k a n t r i kantri
R a i k o s Raikos
K r i s m a s Krismas
m a r a s i n marasin
yu
yu na mi
yumi
yupela
Yupela kam long kisim kos na yupela amamas long lainim pasin
bilong rit na rait.
b b b b b
B B B B B
b a t a p l a i bataplai
b m p t k b b e
u o r b p l i r
B O P K E B N R
N B R B M S B L
ba bi bo be ba bo ba bo
bas bil bot bet bam bos bai boi
Long pasin tumbuna, long taim bilong meri bai marit, ol lain
bilong meri bai askim bikpela braitprais long ol lain bilong
boipren.
Long Buk Baibel yu ken ritim tok bilong Bikpela, long bilip,
long baptais na long kisim bel isi na laip oltaim oltaim.
Tok Pisin em i olsem bris long lainim rit na rait long tokples
bilong yu na em bai isi long yu long ritim Buk Baibel long
tokples bilong yu.
Banis i bruk
g g g g g
G G G G G
g i t a gita
r o g b p g i g
b g p t g a b e
N G R M G S B L
B O G K E G N B
Long taim sankamap Papa i laik i go long taun long baim kaikai.
Kaukau em i pinis na em i laik baim rais na kakaruk long stua.
Pikinini boi bilong em i tok, Ai, Papa! Mi tu, mi laik i go long
taun!. Tasol mama i tok, Nogat, Papa tasol, em bai go. Yu
mas stap long ples na go long skul. Bubu bilong yu bai stap tu.
Papa bai kam bek long apinun.
Olgeta taim Papa God i amamas taim yumi beten long en.
Taim yumi lus, em i gat bikpela laik long bringim yumi i go bek
gen long en. Em i laik kisim bek yumi. Em i laikim yumi olgeta.
Tasol, planti taim yumi go long narapela rot, tasol Buk Baibel,
long Jon sapta 14, i tok:
ng ng ng ng ng
s i ng s i ng singsing
t n l ng r ng o
ng g n u b u k
Orait Samuel i go slip gen long bet. Tru tumas! Bikpela i kam
sanap na singautim em gen, Samuel, Samuel. Na Samuel i
tok, Yu ken tok nau. Mi pikinini bilong yu na mi putim ia long
tok bilong yu. Na Bikpela i tokim em long planti samting long
laip bilong Eli na long pikinini bilong en. Samuel i putim ia gut
tru long olgeta tok God i mekim.
Nau tu long taim bilong yumi, God i askim yumi long putim ia
long tok bilong em. Yumi mas ritim tok bilong en long Buk
Baibel, putim ia long tok bilong ol pasto taim ol i autim tok
bilong God. Na tu, yumi ken tokim God taim yumi beten.
Sapos yumi mekim olsem yumi tu ken kamap pren bilong God.
aA mM iI pP
kK sS nN eE
lL oO tT uU
rR bB gG
ai oi au
w w w w w
W W W W W
w a r a wara
w r w k ng o g w
i a w p w b n u
B K T G W E W R
U W S I B W W K
(*) disaipel
(Stori i stap long Buk Baibel long Jon 6:16-21 na long Matyu
14:22-33)
h h h h h
H H H H H
h au s haus
h e m p h k h g
r ng h k e b m h
G U H I B H A K
H K O H R E H R
ha hi hi he ho hu ai au
han hip hia het hos huk hai hau
Sori tru! Man em bin i gat bikpela laik long helpim bataplai
tasol em i no bin save long pasin bilong bataplai. Liklik bruk
long haus bilong en em i wanpela hatwok we skin bilong
Sampela taim yumi gat trabol long laip bilong yumi. Trabol em
bai helpim long strongim bilip bilong yumi, na kamap Kristen
husat i ken i stap gut insait long Krais. Tasol taim
yumi no gat trabol long olgeta laip bilong yumi,
yumi no inap kisim strong na yumi bai stap
tasol. Trabol long laip i helpim yumi kamap
strong olsem na yumi ken amamas long trabol.
d d d d d
D D D D D
d o k dok
d w g u h d g d
k r ng d g d b i
R D I D G B D L
S W T H D E D R
da di do du dau id id od
das dia dok dua daun nid sid God
t u d a k tudak
d i s p e l a dispela
e d u k e s e n edukesen
s i n d au n sindaun
p a r a d ai s paradais
Jisas
24
Jisas i tok moa olsem, Orait man i harim dispela tok bilong mi
na i bihainim, em i olsem wanpela man i gat gutpela tingting, na em
i wokim haus bilong en antap long ples ston. 25 Na ren i kam daun,
na tait bilong wara i kamap, na win i kirap strong, na ol dispela
samting i sakim dispela haus. Tasol em i no pundaun, long wanem,
simen bilong dispela haus em i pas strong tru long bikpela bikpela
ston insait long graun.
26
Tasol man i harim
dispela tok bilong mi
na i no bihainim,
em i olsem wanpela
longlong man i
sanapim haus bilong
en antap long wesan
tasol.
27
Na ren i kam daun,
na tait bilong wara i
kamap, na win i kirap
strong. Na ol dispela
samting i sakim
dispela haus,
na em i pundaun.
Em i pundaun
nogut tru.
1
Man i no save bihainim tok bilong
ol man nogut,
na i no save wokabaut long rot
bilong ol man bilong mekim sin,
na i no save sindaun wantaim ol
man bilong tok bilas long God,
dispela man i ken amamas tru.
2
Dispela man i save laikim tumas lo bilong God,
na em i save tingting long dispela lo long san na long nait.
3
Dispela man i olsem diwai ol man i bin planim klostu long
wara. Em i save karim kaikai long taim bilong em stret, na lip
bilong en i no save drai. Olgeta samting em i mekim i save
kamap gutpela.
4
Ol man nogut i no olsem. Nogat
tru. Ol i olsem skin rais win i
save rausim i go.
5
Olsem na bai ol man nogut i no
inap winim kot bilong God.
Na ol man bilong mekim sin bai i
no inap i stap insait long lain
bilong ol stretpela man.
6
God i save amamas tru long
pasin bilong ol stretpela man.
Tasol ol man i mekim pasin nogut,
ol bai i lus olgeta.
1
Jisas i tok moa olsem, Mi yet mi diwai wain tru. Na Papa
bilong mi em i papa bilong gaden wain. 2 Olgeta han bilong mi
i no save karim kaikai, em Papa i save rausim. Na olgeta han i
save karim kaikai, em Papa i save rausim ol lip samting bilong
en i nogut, na mekim em i kamap klin, bai em i ken karim
planti kaikai. 3 Yupela i kamap klin pinis... 4 Yupela i mas pas
long mi, na bai mi pas long yupela. Sapos han bilong diwai wain
em i no pas long diwai, orait em i no inap karim kaikai. Olsem
tasol, sapos yupela i no pas long mi, yupela tu i no inap karim
kaikai.
5
Mi yet mi diwai wain, na yupela i han bilong diwai wain. Man
i pas long mi na mi pas long em, em i save karim planti kaikai.
Sapos yupela i lusim mi, yupela i no inap mekim wanpela
samting.
49
Na wanpela man bilong haus
bilong dispela hetman bilong
haus lotu i kam. Em i tokim
hetman olsem, Pikinini bilong
yu i dai pinis... 50Jisas i harim
dispela, na i bekim tok olsem
long hetman, Yu no ken pret.
Yu mas bilip tasol, na pikinini
bilong yu bai i orait.
51
Orait Jisas i go long haus bilong hetman, na em i no larim ol
manmeri i go insait long haus wantaim em. Nogat. Em i kisim
tripela disaipel* na papamama bilong dispela pikinini, na ol
tasol i go insait wantaim em. 52Na olgeta manmeri i stap pinis
long haus, ol i sori tru long dispela pikinini, na ol i wok long
krai i stap. Tasol Jisas i tokim ol olsem, Yupela i no ken krai.
Em i no i dai. Em i slip tasol i stap. 53Na ol i lap nogut long
em, long wanem, ol i save, pikinini i dai pinis.
*
Pita na Jon na Jems
y y y y y
Y Y Y Y Y
y a m yam
y a y p w y h u
g s y n y o m t
Y G H I B Y K R
L Y D Y W E U Y
ye yi yu ya yor yo ya yia
yes yis yut yam sayor aiyo meya Niuyia
Yumi mas amamas long olgeta samting yumi bin lainim long
dispela yia.
Long dispela yia i go pinis yumi olgeta bin kisim planti save
olsem na yumi mas tok tenkyu long Papa God.
15
Wanpela bilong ol dispela man i kaikai wantaim Jisas, em i
harim dispela tok na em i tokim Jisas olsem, Ol manmeri bai
i sindaun kaikai insait long kingdom bilong God, ol i ken
amamas. 16 Tasol Jisas i tokim em olsem, Wanpela man i laik
mekim bikpela kaikai, na em i singautim planti man long kam
long dispela kaikai. 17 Orait long de em i makim bilong mekim
dispela kaikai, em i tokim wokboi bilong en long go lukim ol
man bipo em i bin singautim. Na wokboi i mas tokim ol olsem,
Yupela kam. Olgeta samting i redi pinis.
18
Tasol olgeta dispela man i tok long ol i no inap i go.
Wanpela man i tok, Mi baim pinis wanpela gaden, na mi mas i
go lukim. Sori tru, mi no inap i kam. 19 Na narapela i tok, Mi
baim 10-pela bulmakau bilong wok, na mi laik i go traim ol.
Sori tru, mi no inap i kam. 20 Na narapela i tok, Nau tasol mi
marit. Olsem na mi no inap i kam.
22
Orait wokboi i mekim olsem pinis, na em i tok, Bikman, mi
mekim pinis olsem yu tok, tasol haus i no pulap yet. 23 Na
bikman i tokim wokboi olsem, Yu lusim taun na yu go long
olgeta bikrot na yu bihainim banis bilong ol gaden, na taim yu
lukim ol manmeri yu tok strong long ol i mas kam long kaikai
bilong mi. Mi laik bai haus bilong mi i pulap. 24 Mi tokim
yupela, olgeta dispela man bipo mi bin singautim, ol bai i no
inap tru long kisim wanpela liklik hap kaikai bilong mi.
God i save pinis long yumi na em i save was gut long yumi.
1
Bikpela, yu skelim pinis bel bilong mi, na yu save tru long mi.
2
Yu save long olgeta samting mi save mekim.
Yu stap longwe, tasol yu save long olgeta tingting bilong mi.
3
Yu save lukim mi long taim mi mekim wok na long taim mi
slip. Yu save long olgeta pasin bilong mi.
4
Na sapos mi laik mekim wanpela tok,
yu save pinis long dispela tok.
5
Yu raunim mi long olgeta hap
na yu save was long mi long
strong bilong yu.
6
Save bilong yu i antap tru
long mi na i winim tingting bilong mi.
7
Bai mi go we na mi ken lusim spirit bilong yu?
Na bai mi ranawe i go long wanem hap na mi ken hait long yu?
8
Sapos mi go antap na mi stap long ples bilong yu, yu stap.
Sapos mi go i stap long ples bilong ol man i dai pinis,
yu stap long dispela ples tu.
9
Sapos mi plai i go longwe long hap bilong sankamap,
o sapos mi go i stap long wanpela ples i stap longwe tumas
long hap bilong san i go daun, 10 bai yu stap long dispela ples
tu bilong stiaim lek bilong mi na bilong helpim mi.
11
Na sapos mi tok, Tudak i mas haitim mi,
na lait bilong san i raunim mi, em i mas kamap tudak,
12
maski, long tingting bilong yu tudak em i no olsem tudak
13
Yu bin wokim olgeta hap bilong bodi bilong mi.
Yu wokim mi olgeta insait long bel bilong mama.
14
Mi pret long yu, olsem na mi save litimapim nem bilong yu.
Olgeta samting yu wokim i narakain na i nambawan tru.
Mi save gut long dispela samting na mi pilim tru.
15
Taim mi kamap isi isi long ples hait insait long bel bilong
mama, yu bin lukim olgeta bun bilong mi i kamap na i pas
wantaim. 16 Yu lukim mi taim mama i no karim mi yet.
Mi no kamap yet long graun, tasol yu raitim pinis long buk
bilong yu olgeta de yu laik bai mi mas i stap long graun.
17
God, i hat tumas long mi save long olgeta tingting bilong yu.
Tingting bilong yu i no liklik, na i no gat rot long mi ken save
long en. 18 Sapos mi kaunim ol samting yu save tingting long
en, bai namba bilong ol i winim namba bilong olgeta wesan
long nambis. Taim mi kirap long slip mi stap yet wantaim yu.
23
God, skelim mi gut na bai yu save long
olgeta tingting i stap long bel bilong mi.
Traim mi, na bai yu save gut long olgeta
tingting bilong mi. 24 Skelim mi gut,
nogut sampela tok giaman
i stap long tingting bilong mi.
Na yu mas bringim mi long
rot bilong kisim laip bilong
i stap gut oltaim oltaim.
1
Yupela olgeta lain pipel, litimapim nem bilong Bikpela.
Yupela manmeri bilong olgeta kantri, litimapim nem bilong en.
2
Em i laikim yumi tru oltaim. Em i save bihainim
tok bilong en oltaim na em i no ken lusim yumi.
Litimapim nem bilong Bikpela!
1
Bikpela, mi lusim pinis
pasin bilong bikhet,
na mi no moa litimapim nem
bilong mi yet.
Mi no save tingting
long ol bikpela samting
na ol samting mi no save long en.
2
Tasol mi sindaun gut na mi bel isi.
Mi stap olsem pikinini i slip i stap long han
bilong mama bilong em yet. Olsem tasol
bel bilong mi tu i stap isi.
3
Ol Israel, yupela i mas bilip long Bikpela,
nau na olgeta taim bihain tu.
1
God, plis, yu ken kisim bek mi.
Bikpela, yu kam hariap na helpim mi.
2
Sampela man i laik kilim mi i dai.
Yu mas daunim ol na paulim ol, bai ol i sem...
3
Ol dispela man i tok bilas long mi, yu mas semim ol moa yet,
bai ol i kirap nogut tru long pasin bilong ol.
4
Tasol ol manmeri i save go long yu,
ol i ken belgut na amamas long yu.
Dispela olgeta manmeri yu bin kisim bek ol,
na ol i laikim tumas dispela wok yu bin mekim long ol,
oltaim ol i ken tok olsem, God em i nambawan tru.
5
God, mi no gat strong, na mi no inap helpim mi yet.
Olsem na yu mas i kam long mi kwiktaim.
Bikpela, yu yet yu man bilong helpim mi na kisim bek mi.
Yu no ken wet, yu mas helpim mi kwik.
aA mM iI pP
kK sS nN eE
lL tT uU
rR bB gG
ai oi au
Papa na mama bin pinisim kos long rit na rait long Tok Pisin
na ol i laik kukim naispela kaikai. Olsem na mama i kisim naip
na em i go long bus long painim saksak, yam na lip sako. Ol
pikinini na dok i bihainim em i go. Long bus planti bataplai plai
nabaut, ol pisin i singsing na ol anis i wok long i go i kam.
Mama kisim kaikai pinis na em i go bek gen long haus. Em i
wok long laitim paia na kukim kaikai.
Kaikai redi na papa i singaut long ol lain bilong en, Putim ia!
Yupela i kam kaikai na amamas wantaim mitupela! Ol i kam
kaikai wantaim, paitim gita na singsing. Tupela inap nau long
rit na rait olsem na olgeta i amamas!
1
Long dispela taim
Holi Spirit i bringim
Jisas i go long ples i
no gat man, bai Satan
i traim em. 2 Na Jisas
i no kisim kaikai inap
40 san na 40 nait. Na
bihain em i hangre.
3
Na man bilong traim i kam kamap long em, na i tokim em
olsem, Sapos i tru yu Pikinini Bilong God, orait yu tok na ol
dispela ston i ken tanim na i kamap bret. 4 Tasol Jisas i
bekim tok olsem, Buk bilong God i gat tok olsem, Ol
manmeri i no inap kisim laip long kaikai tasol. Nogat. Ol i mas
bihainim olgeta tok bilong God tu na bai ol i kisim laip.
5
Em i tok olsem, na Satan i kisim em i go long Jerusalem,
taun bilong God, na i putim em antap tru long tempel.
6
Na Satan i tokim em olsem, Sapos i tru yu Pikinini Bilong
God, orait yu kalap i go daun. Long wanem, buk bilong God i
gat tok olsem, Em bai i tokim ol ensel bilong en long ol i mas
was long yu. Na Ol bai i karim yu long han bilong ol, nogut
wanpela ston i sutim lek bilong yu. 7 Tasol Jisas i tokim em,
Buk bilong God i tok moa olsem, Yu no ken traim strong
bilong God, Bikpela bilong yu.
8
Satan i kisim Jisas gen na i go long wanpela maunten i antap
moa. Na Satan i soim em olgeta strongpela kantri bilong
v v v v v
V V V V V
v i l e s viles
g v y w v b m v
o d v p h v r ng
B V D V W E U V
G V H I V Y K R
ve vo voi va iv uv av aiv
veli vot vois ova liv muv lav draiv
Reveren long viles em i autim tok long Buk Baibel, i tok long
pogivim ol manmeri seventi taims seventi taim.
11
Na Jisas i tok moa olsem, Wanpela man i gat tupela
pikinini man. 12 Na namba 2 pikinini i tokim papa olsem, Papa,
mi ting long olgeta samting yu laik tilim long mi wantaim
brata bilong mi. Hap bilong mi, mi laik bai yu givim long mi
nau. Orait papa i tilim olgeta samting bilong en i go long
tupela.
13
I no longtaim, na dispela namba 2 pikinini i bungim olgeta
samting bilong en na i salim long ol man. Na em i kisim mani na
i go i stap long wanpela longwe ples. Em i stap long dispela
ples, na em i mekim ol kain kain hambak pasin, na olgeta mani
bilong en i pinis.
14
Na taim olgeta mani bilong en i pinis, taim bilong bikpela
hangre i kamap long dispela ples. Na em i no gat wanpela
samting. 15 Olsem na em i go kisim wok long wanpela man
bilong dispela ples. Na dispela man i salim em i go long banis
pik bilong en bilong lukautim ol pik. 16 Em i lukim ol pik i
kaikai ol skin bilong bin, na em i gat bikpela laik tru long kisim
sampela na pulapim bel bilong en. Tasol i no gat wanpela man i
givim kaikai long em.
1
Ol man bilong kisim takis na ol man bilong mekim sin ol i
kam klostu long Jisas bilong harim tok bilong em. 2 Na
wanpela lain husat i bihainim lo stret* na ol saveman bilong lo
ol i tok kros olsem, Dispela man i save pren wantaim ol man
bilong mekim sin na em i save kaikai wantaim ol.
3
Olsem na Jisas i givim dispela tok piksa long ol, 4 Sapos
wanpela bilong yupela i gat 100 sipsip, na sapos wanpela sipsip
i lus, orait ating em bai i lusim ol 99 sipsip i kaikai i stap long
wanpela hap. Na em bai i go painim dispela wanpela sipsip inap
em i lukim.
5
Taim em i kisim sipsip pinis, orait em bai i slipim long sol
bilong en, na em bai i amamas na karim i kam bek long ples.
6
Na taim em i kamap long haus bilong en, em bai i singautim
ol pren na wanples bilong en, na ol i kam bung. Na em bai i
tokim ol, Yupela amamas wantaim mi! Wanpela sipsip bilong
mi em i lus, na mi painim na kisim bek pinis!
7
Na Jisas i tok olsem, Mi tok
stret long yupela, wankain
amamas i save kamap long
heven taim wanpela man
bilong mekim sin
` i tanim bel.
*ves 2 : Farisi
1
Bikpela em i wasman bilong
mi. Olsem na mi no inap sot long
wanpela samting. 2 Em i mekim
mi i slip long gutpela gras. Na em
i bringim mi i go long ol liklik wara
na mi dring na mi malolo. 3 Em i
givim mi nupela strong. Na em i save
bringim mi long ol gutpela rot, olsem em i tok
bipo long mekim.
4
God, maski mi wokabaut long ples nogut na bikpela tudak, mi
no ken pret long samting nogut, long wanem, yu stap wantaim
mi. Mi lukim yu i holim stik ol wasman bilong sipsip i save
holim, olsem na bel bilong mi i stap isi. Mi no inap bagarap.
5
Yu redim gutpela kaikai bilong mi long ples klia na ol birua
bilong mi ol i lukim mi. Yu kisim mi i kam sindaun wantaim yu,
na yu lukautim mi gutpela tumas.
6
Bikpela, bai yu lukautim mi gut, na olgeta de mi stap laip bai
yu marimari long mi. Na bai mi stap oltaim oltaim long haus
bilong yu.
j j j j j
J J J J J
j i p jip
ng l j p r g j h
j v y d j b m j
V W J Y G J K R
B J D H J E U J
ja ji Ju je Ji ji ji jen
jak jip Jun jem Jisas eneji liteji rijen
Long Janueri, Jeri bin joinim klab bilong ol junia memba long
haus lotu.
Jona i stap insait long bel bilong pis na em i prea long God,
Bikpela bilong en. Em i tok long em i bin karim trabol, na em i
singaut long Bikpela. Em i krai long Bikpela. Orait Bikpela i
tokim pis, na pis i go trautim Jona long nambis.
(Stori bilong Jona i stap long Buk Baibel, Jona sapta 1-4.)
25
Orait wanpela saveman bilong lo i kirap. Em i laik traim
Jisas na i askim em olsem, Tisa, bai mi mekim wanem na mi
kisim laip bilong i stap gut oltaim oltaim? 26 Na Jisas i askim
em olsem, Wanem tok i stap long lo? Yu ritim olsem wanem?
27
Na saveman bilong lo i bekim tok olsem, Yupela i mas
laikim God, Bikpela bilong yumi. Yupela i mas laikim em tru
long bel bilong yupela na long spirit bilong yupela na long
strong bilong yupela na long tingting bilong yupela. Na yu mas
laikim tru ol wantok olsem yu laikim yu yet.
28
Na Jisas i tokim em olsem, Em nau. Yu bekim tok stret.
Yu mekim olsem, na bai yu kisim laip.
36
Na Jisas i askim dispela saveman bilong lo olsem, Yu ting
wanem? Husat bilong ol tripela man i laikim tru dispela man i
bin bagarap long han bilong ol stilman?
37
Na em i tok, Dispela man i sori long em na i helpim em. Na
Jisas i tokim em olsem, Yu go na yu mekim wankain pasin
tasol.
28
Orait na ol i tokim em olsem, Mipela i mas mekim wanem
na mipela i ken mekim wok bilong God? 29 Na Jisas i bekim
tok bilong ol olsem, Wok bilong God i olsem. Yupela i mas
bilip long dispela man, God i bin salim em i kam.
30-31
Ol i harim dispela tok na ol i askim em olsem, Bai yu
wokim wanem mirakel olsem mak bilong mipela i ken lukim na
mipela i ken bilipim tok bilong yu? Ol tumbuna bilong mipela i
bin kaikai mana long ples nating, olsem tok i stap long buk
bilong God, Em i givim bret bilong heven long ol manmeri na
ol i kaikai. Tasol bai yu wokim wanem kain mirakel tru?
12
Lo bilong mi em i olsem. Yupela wan wan i mas laikim tru ol
arapela, long wankain pasin olsem mi bin laikim yupela.
13
Sapos wanpela man i laikim tumas ol pren bilong en na i
lusim laip bilong em yet bilong helpim ol, orait dispela pasin
bilong laikim ol arapela i winim tru ol arapela pasin bilong
f f f f f
F F F F F
f u t b a l futbal
f v y r f b m f
b f a ng f g j h
F K D F V F U J
Y W F H S J F R
fi fo fu fai of
fil foa fut faiv ofis
Las de bilong em long wok, Filip i autim sampela tok, long bos
na ol narapela wokman. Em i sanap na mi lukim olsem, em i luk
smat tru. Dispela las fopela yia Filip i bin kisim planti strong
long bodi na tingting bilong em. Em i amamas na bel isi.
Sampela taim mi save mangalim sindaun bilong em liklik. Mi tu
mi laik marit sampela taim bihain.
Tasol taim Filip i laik autim tok, em i painim hevi liklik. I luk
olsem em i poret. Orait, mi paitim sol bilong em na mi tok,
No ken poret. Em bai orait. Yu gutpela man! Em i lukim mi,
na em i lap na i tok, Tenkyu!
God i ken yusim yumi wan wan long planti rot long karim hevi
bilong ol narapela. Taim mipela i stap klostu long God na
harim tok bilong em, em i ken mekim planti wok long laip
bilong yumi na ol arapela tu. Tenkyu, Papa God!
1-3
Ol Farisi i harim tok olsem, Jisas i baptaisim planti man
na ol dispela man i kamap disaipel bilong en, na namba bilong
ol i winim namba bilong ol disaipel bilong Jon. Tasol Jisas yet
i no save givim baptais long ol man. Nogat. Ol disaipel bilong
Jisas tasol i save baptaisim ol. Jisas i save olsem, ol Farisi i
harim tok pinis long planti man i kamap disaipel bilong en,
olsem na em i lusim distrik Judia na em i go bek long distrik
Galili. 4 Na dispela rot em i bihainim, em i go namel long
distrik Samaria.
5
Olsem na em i go kamap long wanpela taun bilong Samaria,
ol i kolim Sikar. Sikar i stap klostu long dispela graun Jekop i
bin givim long pikinini bilong en, Josep. 6 Wanpela hul wara,
bipo Jekop i bin wokim, em i stap long dispela ples. Jisas i
wokabaut i kam na em i tait. Olsem na em i sindaun klostu
long dispela hul wara. Em i olsem 12 klok belo.
37
Las de bilong ol dispela bikpela de bilong lotu, em i olsem
bikpela de tru. Na long dispela de Jisas i sanap na i singaut
olsem, Sapos wanpela man i dai long wara, orait em i ken i
kam long mi na dring. 38 Em i olsem tok i stap long buk bilong
God, sapos man i bilip long mi, orait planti wara i gat laip bai i
kamap long bel bilong en na i ran i go. 39 Jisas i tok long Holi
Spirit ol man i bilip long em ol bai i kisim. Long dispela taim
Jisas i no kisim biknem yet, olsem na Holi Spirit i no kam yet.
aA mM iI pP
kK sS nN eE
lL oO tT uU
rR bB gG ng
vV jJ fF
ai oi
au
viles jip futbol
1
Litimapim nem bilong God insait long haus bilong en. Yumi
amamas long bikpela strong bilong en i stap long heven.
2
Em i bin mekim ol bikpela wok. Olsem na yumi litimapim nem
bilong en. Em i stap nambawan tru na em i gat biknem i antap
tru. Yumi litimapim nem bilong en.
3
Winim biugel na litimapim nem bilong en. Paitim ol gita
samting na mekim olkain musik na litimapim nem bilong en.
4
Paitim kundu na mekim singsing na litimapim nem bilong en.
Paitim gita na winim mambu na litimapim nem bilong en.
5
Paitim ol plet bras na mekim krai bilong en i go na litimapim
nem bilong Bikpela. Paitim ol plet bras strong moa bai krai i
kamap bikpela na litimapim nem bilong Bikpela.
6
Yupela olgeta samting i gat laip,
litimapim nem bilong Bikpela!
Litimapim nem bilong Bikpela!
6
Yupela i kisim pinis Bikpela Krais Jisas, olsem na yupela i
mas wokabaut wantaim em. 7 Yupela i mas sanap strong long
em, olsem diwai i sanap strong long graun, na olsem haus i
sanap strong antap long strongpela pos. Yupela i mas bilip
strong long dispela gutnius mipela i bin skulim yupela long en,
na oltaim yupela i mas tenkyu long God.
8
Yupela i mas lukaut gut, nogut wanpela man i autim olkain
giaman save na toktok nating long yupela na em i mekim
yupela i bihainim tingting bilong en. Ol dispela kain man i save
kisim tingting bilong ol
tumbuna na bilong ol spirit i
save bosim ol samting bilong
skai na graun. Ol i no save
bihainim tingting bilong
Krais.
9
Yupela i save, Krais em i
kamap man olsem yumi, na
olgeta laip bilong God i pulap
tru long em. 10 Em i het
bilong olgeta kain samting i
gat strong. Yupela i bilong
Krais, olsem na God i givim
laip long yupela, na dispela
laip i pulap tru long yupela.
10
Tasol yu bin i stap wantaim mi, na yu save pinis long pasin
bilong mi long skulim ol manmeri long ol pasin God i laikim. Na
yu save long ol pasin mi save wokabaut long en, na long as tru
bilong dispela olgeta pasin bilong mi. Yu save olsem, mi save
bilip strong long God, na oltaim mi save strongim bel bilong
mi na mekim wok, na mi save laikim tru ol arapela na mi stap
strong na karim hevi. 11 Yu save long olgeta pasin nogut ol
man i bin mekim long mi na long olgeta pen mi bin karim long
Antiok na Aikoniam na Listra. Yu save long ol samting nogut
tru ol i bin mekim long mi long ol dispela taun. Tasol Bikpela i
bin helpim mi long dispela olgeta hevi na mi stap gut. 12 Tru
tumas, olgeta man i laik pas wantaim Krais Jisas na i bihainim
pasin bilong God, ol man bai i mekim nogut long ol. 13 Na ol
man nogut na ol giaman profet ol bai i wok long giamanim ol
17
Olsem na
dispela tok i
mekim yumi ol
manmeri bilong
God i kisim tru
olgeta gutpela
pasin, na em i
mekim yumi i
redi long mekim
olgeta kain
gutpela wok.
24
Bikpela bai i mekim gut long yupela na was gut
long yupela. 25 Na Bikpela bai i marimari long yupela na
lukautim yupela gut. 26 Na Bikpela bai i belgut long yupela
na givim bel isi long yupela na bai yupela i sindaun gut.
11
Ol brata, nau mi pinisim tok na mi tok gutbai. Yupela i mas
wok long kamap strongpela Kristen tru. Yupela i mas harim
tok bilong mi. Na yupela olgeta i mas holim wankain tingting
tasol na i stap wanbel. Na God, em i save givim bel bilong en
long yupela na givim bel isi long yupela, em bai i stap wantaim
yupela.
12
Long pasin bilong yumi manmeri bilong God, yupela olgeta
wan wan i mas givim kis long ol arapela. Olgeta manmeri
bilong God ol i givim
gude long yupela.
13
Bikpela Jisas Krais
i ken marimari long
yupela, na God i ken
givim bel bilong en
long yupela, na Holi
Spirit i ken mekim
yupela olgeta i stap
wanbel tru.