Truyen Nguyen Huy Thiep - 615

TRUYÏÅN NGUYÏÎN HUY THIÏÅP 1
MUÅC LUÅC
CHÙN TRÊU CÙÆT COÃ...........................................................................................................2
CUÁN .................................................................................................................................... 11
GIOÅT MAÁU.......................................................................................................................... 19
HAÅC VÛÂA BAY VÛÂA KÏU THAÃNG THÖËT .......................................................................... 45
KHÖNG COÁ VUA................................................................................................................ 54
KHÖNG KHOÁC ÚÃ CALIFORNIA ........................................................................................ 70
KIÏËM SÙÆC .......................................................................................................................... 81
MÛA ................................................................................................................................... 89
MÛA NHAÄ NAM ................................................................................................................. 98
MUÖËI CUÃA RÛÂNG............................................................................................................ 110
NGÛÚÂI CON GAÁI THUYÃ THÊÌN........................................................................................ 118
NHÛÄNG NGÛÚÂI THÚÅ XEÃ................................................................................................. 144
TIÏÅC XOEÂ VUI NHÊËT ...................................................................................................... 165
TRAÁI TIM HÖÍ ................................................................................................................... 169
CHÛÚNG CHI .................................................................................................................. 172
TRUYÏÅN TÒNH KÏÍ TRONG ÀÏM MÛA ........................................................................... 182
http://ebooks.vdcmedia.com
CHÙN TRÊU CÙÆT COÃ
Chuâa Kiïn Lao laâng Hiïìn Lûúng laâ chuâa nhoã. Sû Tõnh úã chuâa
möåt mònh. Nùng hay àïën chúi. Meå Nùng baão: Nùng, maây coá duyïn
vúái nhaâ Phêåt àêëy. Nùng cûúâi, khöng noái gò.
Möåt höm sû Tõnh baão:
- Naây Nùng, con úã gêìn ta saáu nùm. Nghe ta àoåc kinh Phêåt coá
hiïíu khöng?
Nùng baão:
- Coá chöî hiïíu, coá chöî khöng hiïíu.
Sû Tõnh baão:
- ÛÂ!
Sû Tõnh baão:
- Ngaây xûa, Luåc töí nghe kinh Kim Cûúng, chó nghe cêu: ûáng
vö súã truå nhi sinh kyâ têm liïìn khai ngöå. Cêu êëy coá nghôa laâ: Àûâng
baám vaâo caái gò maâ àïí loâng vaâo. Con coá hiïíu khöng?
Nùng baão:
- Con àang nghô.
Noái thïë nhûng khöng nghô gò. Sû Tõnh baão:
- Nghô ài.
Höm êëy coá sû Diïåu Thuãy úã chuâa Suâng Khaánh àïën nghe
giaãng. Sû Diïåu Thuãy hún Nùng vaâi tuöíi, quï úã Thaái Bònh, àaä hoåc
hïët phöí thöng trung hoåc. Hoãi vò sao ài tu? Sû Diïåu Thuãy baão:
- Höìi êëy, trûúâng hoåc töí chûác ài du lõch úã Cön Sún Kiïëp Baåc.
Ta àïën, thêëy caác ni cö àang ngöìi àoáng oaãn. Khöng khñ trong laânh,
caãnh chuâa àeåp àeä Loâng ta tûå dûng rung àöång. Ta ûúác ao coá ngaây
cuäng àûúåc nhû nhûäng ngûúâi kia. Thïë laâ vïì nhaâ, ta laåy chaâo cha meå
röìi ài. Nùm êëy 17 tuöíi.
Sû Tõnh baão:
- Bùçng tuöíi Nùng bêy giúâ.
Nùng nghô:
- 17 tuöíi laâ tuöíi ngöëc nghïëch.
Sû Tõnh àoåc àûúåc yá nghô cuãa Nùng. Sû Tõnh baão:
- Khöng ngöëc àêu.
Nùng àoã mùåt. Nùng àaä coi thûúâng sû Diïåu Thuãy chùng?
Sû Tõnh baão:
- Höm nay ta kïí chuyïån naây. Lêìn êëy Luåc Töí àïën chuâa kia.
Moåi ngûúâi àang nghe giaãng kinh, böîng coá ngoån gioá thöíi àïën laâm
lay àöång laá phûúán. Möåt thêìy tùng noái: Gioá àöång. Möåt thêìy tùng
khaác noái: Phûúán àöång. Thïë laâ moåi ngûúâi àua nhau tranh caäi.. Luåc
töí bêëy giúâ múái bûúác lïn noái rùçng. Khöng phaãi gioá àöång, cuäng khöng
phaãi phûúán àöång. Chó coá caái têm cuãa chû võ àöång maâ thöi. Moåi
ngûúâi bêëy giúâ hïët sûác ngaåc nhiïn, têët caã suåp laåy Luåc töí.
Sû Diïåu Thuãy vïì, Nùng cuäng vïì.
Nùng ài qua caánh àöìng. Luáa sùæp lïn àoâng nïn coá muâi thúm
ngaâo ngaåt. Trúâi nùæng, thûá nùæng àêìu muâa haå, khöng khö maâ dõu.
Thoaåt nhiïn böîng mûa boáng mêy. Mûa rêët nhanh, aâo aåt, chó
khoaãng àöå nùm mûúâi phuát. Giûäa àöìng khöng möng quaånh, chùèng
biïët tröën vaâo àêu, Nùng ngöìi thuåp xuöëng búâ coã, theá maâ ûúát àêìu,
ûúát aáo. Nùng nhòn ra xung quanh, maâu luáa nhû sêîm xanh hún..
Nùng ài àïën búâ mûúng ngöìi nghó. Khöng nghô gò, chó nhòn
nhûäng gúån soáng lùn tùn àïìu àùån úã trong loâng mûúng. Nûúác nhû
àûáng laåi, khöng biïët chaãy ngûúåc hay xuöi. Tûâ phña phöë Huyïån coá
ba ngûúâi ài àïën.
Nùng nghô:
- Khöng phaãi ngûúâi laâng.
Ba ngûúâi ngöìi dûúái göëc cêy phi lao. Möåt ngûúâi beáo chûâng nùm
mûúi tuöíi traãi möåt túâ baáo xuöëng àêët, lêëy thûác ùn trong tuái xaách àùåt
lïn. Möåt ngûúâi gêìy cuäng lêëy trong tuái ra mêëy höåp bia vaâ höåp nûúác
ngoåt. Coân ngûúâi thûá ba, thêëp luân thò àûáng bïn caånh, caâu nhaâu:
- Sao khöng vaâo quaán maâ ùn?
Ngûúâi beáo cûúâi:
- Àaánh cheán úã àêy khoãi phiïìn ngûúâi ta.
Hoå cuâng ngöìi xuöëng ùn uöëng, noái chuyïån.
Ngûúâi gêìy noái:

- Öng Troång thaáng mûúâi möåt naây nghó hûu.
- Àaáng leä vïì tûâ mêëy nùm trûúác nhûng öng êëy khai gian lyá
lõch àïí keáo thïm vaâi nùm, öng êëy tuöíi Sûãu bùçng tuöíi chuá Vûúång
töi. Thïë maâ chuá Vûúång töi àaä chïët àûúåc saáu nùm röìi.
Ngûúâi beáo noái:.
- Öng Troång vïì laâ phaãi röìi. Cuäng àaä xêy àûúåc nhaâ, con trai
con gaái àïìu àaä lêëy vúå lêëy chöìng. Thïë laâ vinh thên phò gia, coá cuãa
ùn cuãa àïí.
Ngûúâi thêëp luân noái:
- Con gaái baâ chõ töi laâ con dêu öng Troång, lêëy thùçng Àiïín.
Hai vúå chöìng noá àïìu daåy hoåc úã thõ xaä, laåi coá cûãa haâng úã chúå, thuï
ngûúâi baán haâng. Söëng sung tuác lùæm.
Ngûúâi gêìy noái:
- Öng Troång vïì nghó hûu thò ai lïn thay chûác öng êëy?
Ngûúâi thêëp luân noái:
- Chùæc laåi öng Trung vêy caánh cuãa öng êëy thöi.
Ngûúâi beáo noái:
- Töi àêm ra nghiïån caái nûúác giaãi khaát Coca Cola.
Cêu chuyïån keáo daâi, möîi ngûúâi noái möåt cêu röìi hoå àûáng lïn ài
vïì phña Nùng.
Nùng vïì nhaâ. Cúm nûúác xong thò meå Nùng baão:
- Nùm nay con coá àõnh thi vaâo Àaåi hoåc khöng?
Nùng baão:
- Thöi meå aå, con ngaåi hoåc lùæm. Con cuäng khöng muöën xa meå.
Meå Nùng cûúâi:
- Anh tûúãng anh coân beá aâ. Ài ra àúâi maâ hoåc khön chûá!
Böë Nùng baão:
- Khön daåi laâm quaái gò! Cûá laâm anh nöng dên laâ töët! Kïå noá!
Noá lúán röìi noá biïët nghô.
Nùng lïn giûúâng nùçm... Giêëc nguã keáo àïën dõu ïm vaâ nheå
nhaâng. Trong giêëc nguã, Nùng caãm thêëy mònh àang phiïu du úã àêíu
úã àêu..
Buöíi saáng, Nùng dêåy ài cùæt coã trêu. Mang theo caái liïìm vúái
àöi quang gaánh. Doåc theo búâ söng laâ baäi ngö vúái baäi mña. Nùng
cuäng khöng biïët caãnh vêåt úã àêy àeåp hay khöng àeåp. Bêy giúâ úã Haâ
Nöåi ngûúâi ta laâm gò, úã New York ngûúâi ta laâm gò, úã Tökyö ngûúâi ta
laâm gò? Nùng caãm thêëy mònh àaä úã nhûäng núi êëy, thêåm chñ thuöåc
laâu tûâng khu phöë möåt. Cùæt coã chó hún tiïëng àöìng höì. Coã mêåt rêët
thúm nhûng trêu khöng ùn. Sao trêu laåi chó ùn coã gûâng cay maâ
khö, chó ùn coã cêåt raáp vaâ ngûáa, coã nhùçng laâ thûá coã dai ngoaách?.
Nùng reä vaâo chuâa. Sû Tõnh àang ngöìi möåt mònh, tûåa nhû
àang nguã. Nùng àùåt nheå gaánh coã xuöëng dûúái göëc nhaän röìi nheå bûúác
ài vaâo maâ sû vêîn biïët.
Sû Tõnh baão:
- Nùng àêëy aâ?
- Vêng.
Sû Tõnh:
- Ài cùæt coã aâ?
- Vêng.
Sû Tõnh:
- Coá chuyïån gò khöng?
- Khöng.
Sû Tõnh:
- Àang nghô gò?
Nùng giêåt mònh. Nghô gò? Coá cêìn phaãi nghô möåt àiïìu gò
khöng?
Sû Tõnh baão:
- Möîi giêy nghô àïìu khöng ngûng trïå. Söëng. Biïën àöíi. Nhû
doâng nûúác. Nhû mêy bay. Nhû maáu chaãy.
Coá khaách àïën. Khaách laâ öng giaáo Höåi. öng giaáo Höåi cuäng laâ
ngûúâi laâng.
Sû Tõnh hoãi:
- Öng giaáo höm nay khöng lïn lúáp aâ?

Öng giaáo Höåi cûúâi, löå chiïíc rùng khïính.
Öng giaáo Höåi baão:
- Baåch thêìy, höm nay töi khöng coá giúâ. Chùèng laâ coá chai rûúåu
cuãa cêåu hoåc troâ mang biïëu. Nghô uöëng rûúåu möåt mònh buöìn nïn
mang lïn chuâa uöëng vúái thêìy. Coá àûúåc khöng aå?
Sû Tõnh baão:
- Àûúåc.
Uöëng rûúåu möåt luác, öng giaáo Höåi baão:
- Töi laâ ngûúâi phaâm phu, tröng lïn Phêåt kñnh nhi viïîn chi.
Khöng daám àïën gêìn. Tûãu cuäng ham, sùæc cuäng ham, danh lúåi cuäng
ham. Biïët laâ xêëu maâ khöng boã àûúåc. Bùçng tuöíi naây àau àúán ï chïì
àuã caã. Nïëu bùçng tuöíi thùçng Nùng bêy giúâ, töi khöng gêìn àaân baâ -
àêëy laâ toaân nhûäng böå xûúng khö. Töi khöng àoåc saách baáo - àêëy
toaân laâ thuöëc nguã, töi khöng laâm baån beâ vúái ai - àêëy toaân laâ yïu
quaái.
Sû Tõnh cûúâi:
- Thïë öng laâm gò?
Öng giaáo Höåi khöng traã lúâi, hoãi vu vú:
- Thïë söëng laâ chaåy àuöíi theo thoái xêëu vúái ngûúâi xêëu aâ?
Nùng chaâo sû Tõnh vaâ öng giaáo Höåi vïì nhaâ.
Sû Tõnh baão:
- Tuây duyïn, sao laåi phên biïåt töët xêëu àïí cho àau loâng?
Nùng gaánh coã. Nùng thêëy gaánh coã möåt bïn nùång, möåt bïn
nheå. Àïí cên bùçng phaãi lïåch àoân gaánh möåt bïn. Gaánh thïë khöng ài
xa àûúåc nhûng may tûâ chuâa vïì nhaâ chó dùm trùm thûúác. Trêu
àang àúåi coã, thêëy Nùng vïì vêîy àuöi röëi rñt. Nùng àang cho trêu ùn
coã thò chõ Thû àïën. Chõ Thû laâ thuã quyä cuãa xoám chuyïn ài thu tiïìn.
Meå Nùng ra tiïëp.
Chõ Thû baão:
- Chaáu àïën thu tiïìn àiïån. Tiïìn àiïån thaáng naây cuãa nhaâ hïët
28 ngaân àöìng. Tiïìn goáp cho lïî Thaánh möîi nhaâ 5 nghòn àöìng. Tiïìn
tiïm choá 3 ngaân àöìng. Caã thaãy 36 ngaân àöìng.
Meå Nùng cûúâi ngûúång ngõu:

- Caã nhaâ coân möîi 30 ngaân àöìng. Hay tao baão thùçng Nùng
mang con gaâ ra chúå baán?
Chõ Thû baão:
- Con gaâ nhaâ mêëy cên?
Meå Nùng baão:
- Laâm gò mêëy cên? Con gaâ ri trûáng àeã cûá vúä. Baán gioãi lùæm
chùæc àûúåc 15 ngaân àöìng.
Chõ Thû baão:
- Thñm bùæt ra àêy cho chaáu xem naâo. Àùng naâo chaáu cuäng
phaãi ài chúå mua thûác ùn àaäi khaách uãy ban. Nïëu thêëy àûúåc thò chaáu
duyïåt luön. Nhêët cûã lûúäng tiïån. Khoãi phaãi ra chúå.
Meå Nùng ài bùæt gaâ.
Nùng baão:
- Con àaánh trêu ra àöìng caây. Àûúåc khöng meå?
Chõ Thû baão:
- Thùçng Nùng àaãm viïåc thêåt. Vïì sau cö naâo lêëy àûúåc cêåu êëy
thò sûúáng caã àúâi.
Nùng àoã mùåt. Nghô àïën öng giaáo Höåi baão àaân baâ laâ àöëng
xûúng khö laåi bêåt cûúâi. Ngûúâi àaân baâ naâo gùæn vúái söë phêån cuãa
Nùng liïåu coá sûúáng khöng?
Nùng vaác caây, àaánh trêu ra àöìng. Nùng nhòn theo dêëu con
trêu bûúác ài chêåm raäi.
Sinh ra laâ kiïëp con trêu
Suöët àúâi tùm töëi daäi dêìu nùæng mûa
Thên töi cöí caây vai bûâa
Naâo thûâng buöåc, naâo moä khua röån raâng
Xin öng, öng xûã nheå nhaâng
Töi xin nöåp àuã thoác vaâng cho öng
Chuá ngheá tú coá àöåc chiïëc rùng
Coân chûa vûåc àûúåc, öng àûâng vuåt roi
Töi biïët thên biïët phêån töi röìi

Töi khöng heá miïång nûãa lúâi vúái ai
Gaác sûâng, roå moäm, vïính lai
Cùæn rúm cùæn coã laåy ngaâi lûúång cho
Àïm nùm canh tiïët böën muâa
Chuöìng xiïu, maái döåt gioá luâa vêîn cam
Ai úi bûng baát cúm vaâng
Xoát thûúng trêu àûáng bïn àaâng leã loi
Khi naâo trêu giïët tïë Trúâi
Miïëng thõt buâi nguâi trêu húäi laâ trêu...
Nùng caây ruöång. Nùng biïët caây hïët thûãa ruöång cuäng phaãi quaá
trûa nhûng Nùng khöng vöåi. Nûúác xêm xêëp búâ. Con trêu im lùång,
lêìm luäi nhû àang nghô ngúåi, khùæc ài khùæc àïën. Nùng cuäng im lùång,
chùm chuá vaâo viïåc laái caây cho thùèng. Àêët lêåt sang möåt bïn thaânh
tûâng haâng nhû soáng. Nùng cöë gùæng àïí khöng nghô ngúåi, khöng xeát
àoaán. Chúåt nhúá sû Tõnh coá lêìn khuyïn rùçng khöng nïn xeát àoaán
hay dúã, àuáng sai, xêëu töët. Ta àaä chùæc gò mònh úã àêíu, úã àêu?
Nùng caây möåt mònh khöng nghó. Àûáng boáng thò xong thûãa
ruöång, àaánh trêu xuöëng söng tùæm maát. Nùng lêëy coã kyâ coå cho trêu.
Con trêu dim mùæt laåi. Nùng búi möåt laát, thêëy àoái cöìn caâo.
Nùng vïì nhaâ. ùn cúm xong thêëy öng giaáo Höåi ngêåt ngûúäng
xiïu veåo ài vaâo. Öng giaáo Höåi baão:
- Cho baác nghó nhúâ úã àêy möåt laát. Vïì nhaâ thêëy toaân nhûäng
khuön mùåt cuä, chaán lùæm!
Nùng bêåt cûúâi. Nhaâ öng giaáo Höåi coá tiïëng nïìn nïëp: vúå àaãm
àang, nhûäng àûáa con rêët ngoan, hiïìn laânh, nhaâ cûãa khang trang,
ngùn nùæp. Öng giaáo Höåi nùçm voäng. Öng giaáo Höåi baão:
- Luác naäy úã chuâa noái chuyïån vúái sû, giêåt mònh nghô laåi thêëy
mêëy chuåc nùm nay mònh ài daåy hoåc, daåy treã con toaân thûá laáo
khoeát. Phen naây xuöëng nguåc A-tyâ laâ chùæc. Thöi ngaây mai boã vïì caây
ruöång.
Öng giaáo Höåi noái xong thò nguã.
Nùng khöng noái gò. Nùng biïët öng giaáo Höåi chó noái thïë thöi,
ngaây mai seä laåi lïn lúáp daåy hoåc nhû thûúâng. Nùng àaä nghe öng
giaáo Höåi noái thïë khöng phaãi möåt lêìn. Coá lêìn öng giaáo Höåi baão
trûúâng hoåc laâ núi tu haânh theo löëi hûúãng laåc.
Nùng ra àöìng. Laåi phaãi ài cùæt coã cho trêu. Meå Nùng baão:
- Böë maây ra àònh tûâ saáng. Ngaây mai laâng tïë Thaânh hoaâng.
Súám höm sau, múái gaâ gaáy nhaâ Nùng àaä dêåy. Caã nhûäng nhaâ
bïn cuäng thïë. Meå Nùng thöíi xöi, luöåc thõt. Nùng tùæm göåi saåch seä röìi
ra àònh laâng. Höm nay höåi àònh, viïåc naây àaä dûúåc chuêín bõ tûâ hún
thaáng trûúác. Caác cuå öng, cuå baâ úã trong àöåi tïë àaä thay aáo quêìn, tïì
tûåu caã. Àaám thanh niïn göìm mûúâi taám trai tên vúái mûúâi taám gaái
tên cuâng chuêín bõ nhêåp höåi tïë.
Nùng cuäng úã trong söë naây.
Nùng vaâo phoâng hoáa - trang thay quêìn aáo. Höåi àònh nùm naâo
cuäng diïîn sûå tñch cuãa Thaânh hoaâng laâng. Chuyïån rùçng ngaây xûa
Trúâi laâm haån haán, úã dûúái mùåt àêët dên tònh àoái khöí. Dên laâng theo
möåt chaâng trai bùæc thang àaánh Trúâi. Trúâi sai Thiïn Löi mang sêëm
seát thiïn la àõa voäng daánh laåi. Ba lêìn chaâng trai àïìu thùæng Thiïn
Löi. Cuöëi cuâng Trúâi phaãi laâm mûa, dên tònh thoaát khoãi tai naån haån
haán. Chaâng trai cuâng dên laâng vui veã caây bûâa, trúã laåi cuöåc söëng
bònh thûúâng. Nhûng Thiïn Löi àúåi khi chaâng trai khöng àïì phoâng
thò túái àaánh leán. Khi chaâng trai chïët, dên laâng àaä thúâ chaâng laâm
Thaânh hoaâng.
Khoaãng 9 giúâ saáng bùæt àêìu höåi tïë. Ngûúâi àöng nghòn nghõt
sên àònh. Cúâ, hoa, caác mêm lïî vêåt baây la liïåt. Khöng khñ naáo nhiïåt.
Nùng cuâng àaám thanh niïn vaác nhûäng caái thang ngùæn ra giûäa sên
àònh. Àiïåu muáa thang àaä àûúåc têåp luyïån cöng phu tûâ mêëy thaáng
trûúác. Cêu chuyïån cuä àûúåc diïîn laåi rêët tao nhaä, àeåp mùæt vaâ söi nöíi.
Nùng cêìm thang àûáng trong àöåi muáa khi tiïën, khi luâi, reä ngang, reä
traái àïìu theo nhõp tröëng. Caác öng giaâ àoáng vai Thiïn Löi vaâ sêëm
seát cêìm àao buáa, kiïëm kñch cuäng tiïën cuäng luâi, reä phaãi traái theo
nhõp tröëng. Trêån àaánh diïîn ra theo nhûäng nghi lïî ûúác lïå. Nùng
thêëy böë mònh cuäng àoáng vai möåt tûúáng nhaâ Trúâi. Tröng öng rêët
hung dûä, khaác hùèn vúái luác bònh thûúâng.
Nùng bõ möåt quaã chuây àaánh thöëc vaâo ngûåc. Àoân àaánh rêët
hiïím. Nïëu Nùng ngaä xuöëng thò thêåt xêëu höí ï chïì. Tröng ra thêëy sû
Tõnh àûáng úã goác sên cûúâi tuãm tóm. Diïîn tñch xong thò àïën rûúác
kiïåu. Nùng võn vaâo vai kiïåu. Kiïåu ài vuân vuåt nhû trong mú. Àaám
àöng la heát àiïn cuöìng. Ai àoá kïu to:
- Kiïåu bay!
Cuöåc vui keáo daâi àïën hïët buöíi chiïìu. Nùng vïì àïën nhaâ thò töëi.
Nùng tùæm giùåt, ùn cúm röìi xuöëng thaã trêu.
Trùng non bùæt àêìu moåc. Gioá thöíi nheå. Nùng thêëy loâng mònh
tröëng röîng. Nùng dùæt trêu ra baäi coã ven àï röìi nùçm daâi xuöëng vaåt
coã mïìm. Bêy giúâ múái thêëy ngûúâi àau ï êím, cúãi aáo ra thêëy coá vïët
tñm úã ngûåc traái: roä raâng vïët cuãa quaã chuây. Nùng nhòn lïn trúâi cao,
Nùng khöng biïët mònh àang úã àêíu, úã àêu? Con trêu gùåm coã bïn
caånh, nhêîn naåi bònh thaãn. Noá àang nghô gò. Noá àang úã àêíu, úã àêu?
Boáng töëi lan toãa trïn caánh àöìng. Coá gioá thöíi, roä raâng laâ coá gioá
thöíi. Nghe roä caã tiïëng phêìn phêåt cuãa cúâ, cuãa phûúán.
CUÁN
I- GÊY CHUYÏÅN
Trong söë ngûúâi quen cuãa töi, töi rêët nïí phuåc nhaâ nghiïn cûáu
vùn hoåc K. Anh am hiïíu caác vêën àïì lyá luêån vùn hoåc úã ta (lônh vûåc
maâ thuá thûåc töi khöng hiïíu gò mêëy). Nhûäng baâi viïët cuãa K coá thúâi
àûúåc nhiïìu ngûúâi vñ nhû "ngoån roi" quêët vaâo "con ngûåa saáng taác
vùn hoåc" giuáp noá phi nhanh hún vaâ khöng trêåt àûúâng.
K àeåp trai, thöng minh, àùåc biïåt nhaåy caãm vúái nhûäng caái gò
àau àúán, tuãi cûåc. Nhiïìu lêìn ài chúi vúái anh, töi thêëy K thûúâng laãng
traánh nhûäng núi coá ngûúâi ùn maây hoùåc taân têåt. Trûúâng húåp khöng
laãng traánh àûúåc, K rêët böëi röëi, töi thêëy mùåt anh taái ài, anh böëc hïët
tuái cho ngûúâi ùn maây hoùåc ngûúâi taân têåt àoá.
Vúái töi vaâ caác nhaâ vùn treã thuöåc thïë hïå töi, K rêët nghiïm
khùæc. K àoâi hoãi cao àiïìu maâ anh goåi laâ tñnh ngûúâi: tinh thêìn laâm
viïåc, àûác hy sinh, loâng têån tuåy, chûä "têm"... vaâ dô nhiïn caã vùn
phaåm nûäa. Sûå nghiïm khùæc êëy laâm cho tònh baån cuãa 2 chuáng töi
khöng phaãi laâ khöng soáng gioá. Tuy nhiïn töi khêm phuåc K.
Nhiïìu khi lêín thêín, töi nghô rùçng phaãi coá 1 lyá do naâo thêåt
sêu xa lùæm múái reân nïn àûúåc möåt ngûúâi nhû K. Coá lêìn töi gùång hoãi
maäi, K tûå dûng buöåt miïång :
- Cha töi laâ Cuán. Caã möåt cuöåc àúâi ngùæn nguãi cuãa öng chó coá
àöåc möåt khaát voång thaânh ngûúâi thïë maâ khöng àûúåc...
Tûâ cêu noái êëy, cuãa K, töi viïët cêu chuyïån naây...
II- CÊU CHUYÏÅN
Cuán biïët caái chïët seä àïën vúái Cuán chó vaâi phuát nûäa. Chên Cuán
àaä laånh, caái laånh tûâ chên cûá thïë ngûúåc lïn, bao giúâ caái laånh ngêëm
àïën àónh àêìu laâ hïët, laâ vônh biïåt con ngûúâi, vônh biïåt cuöåc söëng...
Cuán haá miïång ra. Khaát, khaát... Cuán thêëy cöí hoång mònh se laåi.
Caãm giaác bõ döìn, bõ àeâ bao phuã toaân thên. Cuán biïët lêìn naây Cuán
khöng thïí thoaát noá. Noá àêëy! Noá thoâ caái lûúäi vö hònh, àen nhû àïm
töëi liïëm vaâo àöi mùæt Cuán röìi...
Hún chuåc nùm trûúác, ngûúâi ta thêëy Cuán úã möåt caái cöëng bïn
con söng àaâo ngoaåi ö thaânh phöë. Con söng àen ngoâm nûúác thaãi, àêìy
raác, giêëy vuån vaâ nhûäng àaám beâo Têy laá àêìy buåi bùåm. Caái cöëng xi-
mùng vúä nùçm ngang con àûúâng àêët nhoã, hûáng gioá caã úã bïn phña búâ
söng, caã úã bïn phña caánh àöìng. Cuán nùçm trong àöëng taã raách höi
haám, caã àêìu caã chên tñm ngùæt vò gioá. Chùèng hiïíu sao Cuán khöng
chïët ngay khi êëy? Chùæc vò laäo Haå. Nïëu Cuán khöng gùåp laäo Haå, chùæc
Cuán àaä chïët ngay röìi.
Laäo Haå laâ laäo ùn maây úã chúå. Höm êëy, khöng hiïíu sao laäo Haå
lêìn ra cöëng. Àûáng trïn àûúâng, laäo nghe thêëy tiïëng khoác. Tiïëng
khoác nhû tûâ dûúái àêët voång lïn, nhû tûâ êm phuã voång lïn. Laäo ruâng
mònh haäi súå. Chiïìu àang xuöëng, nùæng àaä tùæt, raáng mêy múä gaâ úã
phña chên trúâi hùæt xuöëng mùåt àêët 1 vïåt aánh saáng laånh leäo vaâ kinh
dõ. Gioá bêëc àuöíi nhau hun huát quanh caác lïìu chúå luåp xuåp khöng
boáng ngûúâi. Laäo Haå run cêìm cêåp. Quang caãnh naây höìn ma rêët dïî
hiïån hònh. Àêy laâ thúâi khùæc xuêët hiïån ma quyã. Gêìn caã àúâi ngûúâi.
Laäo Haå söëng nhûng khöng súå ngûúâi, ngûúâi chó laâm laäo yïu hoùåc laäo
gheát, thñch hoùåc khöng thñch, laäo Haå chó súå caái gò khöng phaãi laâ
ngûúâi.
Laäo Haå súå quaá, buãn ruãn hïët caã chên tay. Tiïëng khoác ngùçn
ngùåt àuáng laâ coá thêåt. Laäo gioãng tai nghe. Àuáng laâ tiïëng khoác treã
con.
Laäo Haå cuöëng cuöìng chaåy xuöëng vïå söng. Laäo vûâa chaåy vûâa
ngaä. Tiïëng khoác nñu laäo laåi. Laäo nhòn lïn àûoâng vaâ nhêån ra àûáa beá
nùçm úã trong cöëng.
Laäo Haå dêìn dêìn hoaân höìn. Hoáa ra chùèng coá ma quyã naâo caã!
Huá höìn huá vña! Ma quyã àaä boã mêët möåt cú höåi àïí rònh chöåp laäo!
Laäo Haå boâ vïì phña cöëng, thoâ tay keáo àûáa beá ra. Chên tay noá
laånh buöët.
Laäo Haå öm àûáa beá vïì lïìu chúå. Laäo àùåt tïn noá laâ Cuán. Cuán laâ
tïn choá khöng phaãi tïn ngûúâi. Àûáa beá naây thêåt cuäng chûa phaãi laâ
ngûúâi, noá kyâ hònh dõ daång, àêìu noá to tûúáng, hai chên hai tay mïìm
oùåt nhû chùèng coá xûúng, chó húi lïåch troång têm laâ ngûúâi noá ngaä
kïình ra àêët. Àiïìu kyâ laå laâ Cuán coá khuön mùåt àeåp laå luâng.
Cuán úã cuâng laäo Haå. Cuán khöng chïët búãi noá coá hai khaã nùng
kyâ quùåc. Möåt laâ àöi mùæt, àöi mùæt cuãa noá laâm cho têët caã moåi ngûúâi
chung quanh àïìu súå haäi. Hoå ài qua Cuán maâ maâ khöng boã möåt àöìng
haâo vaâo caái noán raách thò khöng an loâng. AÁnh mùæt Cuán aám aãnh hoå,
haânh haå hoå suöët àïm ngaây. Khaã nùng thûá hai cuãa Cuán laâ khaã
nùng chõu àûång tuyïåt vúâi: noá chõu àûúåc àoái, àûúåc reát, noá söëng trú
trú nhû thên thïí noá àûúåc taåo bùçng thûác nguyïn liïåu siïu phaâm.
Laäo Haå àêm quáy thùçng beá taân têåt. Coá noá, laäo kiïëm tiïìn àûúåc
dïî daâng hún. Laäo mang thùçng beá ài khùæp àoá àêy kiïëm ùn. Chó
trong möåt höåi Phuã Giaây, laäo kiïëm àûúåc bùçng mêëy nùm laäo ài ùn
xin möåt mònh. Caách laâm cuãa laäo thêåt àún giaãn. Laäo cûá àùåt Cuán
nùçm ngûãa möåt chöî vúái caái noán mï giûäa àaám àöng ngûúâi. Thïë laâ
xong chuyïån. Cuán seä cûåa quêåy vaâ mùæt noá seä laâm viïåc, mùæt noá seä
hoãi moåi ngûúâi:
- Naây öng, naây baâ! Öng baâ laâ ngûúâi, haäy nghô àïën töi laâ keã
chûa àûúåc thaânh ngûúâi...
Laäo Haå nêëp úã àêu àêëy, khi thêëy noán àaä khaá tiïìn thò ra thu
vïì. Thónh thoaãng laäo àuát cho Cuán mêëy miïëng baánh àuác ngö tûåa
nhû ngûúâi ta àuát cho nhûäng con gaâ mang baán úã chúå.
Laäo Haå coi Cuán nhû con. Tuy nhiïn, laäo cuäng chùèng quan
têm nhiïìu lùæm àïën thùçng beá. Laäo coá bao nhiïu viïåc phaãi laâm. Con
ngûúâi cuãa nghïì nghiïåp khaác coá bao nhiïu viïåc úã àúâi thò viïåc cuãa laäo
ùn maây cuäng nhiïìu nhû thïë. ÚÃ trong thïë giúái ùn maây, thên phêån
möåt àûáa beá con queâ quùåt chùèng àaáng kïí gò. Laäo Haå chùèng hïì aáy
naáy vò nhûäng lêìn àïí Cuán àoái laã, run ngûúâi trong nhûäng trêån söët
mï man àïí ài uöëng rûúåu hay ài àaánh baåc. Baãn thên laäo cuäng àaä
bao lêìn bõ àoái, bõ öëm, bõ reát nhû thïë. Trong thïë giúái ùn maây, ngûúâi
ta coá thïí xûã duång möåt àûáa beá con trong vaâi ba thaáng àïí laâm cúá xin
ùn. Khi àûáa beá chïët, ngûúâi ta vûát noá ra ngoaâi àöëng raác nhû vêët möåt
thûá vêåt hoãng bònh thûúâng, nhû caái röí, caái rïë... Viïåc kiïëm ra möåt
àûáa beá khöng khoá. Chó cêìn vaâi ba àöìng baåc, möåt saái thuöëc phiïån,
möåt böå quêìn aáo cuä laâ xong. Àúâi coân àoái reát. Àoái reát bêët chêëp têët caã,
caã àaåo lyá, caã tònh ngûúâi.
Cuán lúán dêìn lïn, Cuán dêìn yá thûác àûúåc thên phêån mònh, buöåc
phaãi yá thûác vïì hoaân caãnh mònh.
Nùm êëy, bêëy giúâ àang coá chiïën tranh, nhiïìu ngûúâi chïët àoái.
Trúâi rêët laånh. Cuán vaâ laäo Haå nùçm cuöån trong hai bao taãi úã möåt
hiïn nhaâ caách chúå Múái úã ngoaåi ö thaânh phöë chûâng trùm meát. Laäo
Haå ho döìn. Laäo ta yïëu lùæm, àaä mêëy ngaây nay laäo khöng dêåy àûúåc,
thónh thoaãng laåi ho ra maáu.
- Cuán naây, maây àaä lúán röìi... Tao sùæp chïët röìi... Maây sùæp mêët
tao, mêët chöî dûåa röìi... - Laäo Haå thïìu thaâo baão Cuán - Thûåc ra tao
cuäng chùèng phaãi chöî dûåa cuãa maây. Caã tao vaâ maây cuâng söëng...
Söëng nhû con giun, con dïë, nhû con ong, caái kiïën... - Laäo ho suâ suå
röìi khoác - con ngûúâi söëng khaác... Trúâi úi, sao trúâi haânh haå chuáng
con nhû thïë? Chuáng con muöën söëng nhû moåi ngûúâi thöi maâ khöng
söëng àûúåc...
Cuán lùæng tai nghe. Cuán mùåc kïå laäo Haå nûác núã rïìn rêîm möåt
mònh. Cuán chùèng noái gò. Cuán quen vúái caái caãnh naây röìi. Cuán lêëy
tay co caái bao taãi raách che buång. Cuán thúã daâi... Cuán mïåt moãi raã rúâi.
Hún chuåc nùm nay, Cuán ài ùn maây, Cuán cuäng chùèng laå gò cuöåc
söëng con ngûúâi... Ùn maây laâ ai, ùn maây laâ ta... Àoái cúm raách aáo hoáa
ra ùn maây... Cuöåc söëng con ngûúâi àêìy bêët trùæc vaâ vö nghôa, hoå söëng
cuäng nhû Cuán, nhû Laäo Haå, nhû con giun con dïë, nhû con ong caái
kiïën... Cuán chó àau àúán vò Cuán khuyïët têåt. Cuán chûa phaãi laâ
ngûúâi, caái gò moåi ngûúâi laâm àûúåc thò Cuán àïìu thêëy khoá quaá. Caâng
lúán, Cuán caâng thêëy viïåc Cuán àûáng vûäng úã trïn mùåt àêët thûåc chùèng
dïî gò. Cuán cûá lêíy bêíy, cûá ài ba bûúác laâ lïåch troång têm, cûá thïë ngaä
quay ra àêët. Hai chên hai tay cuãa Cuán khöng tuên theo àûúåc yá
mònh.
Gêìn àêy, Cuán tûå dûng lo súå, lo súå möåt caái gò àêëy vö hònh.
Cuäng chùèng hiïíu sao Cuán laåi hay nhúá, hay mú àïën Diïåu, cö chuã
nhaâ maâ Cuán vaâ laäo Haå nùçm úã hiïn naây. Cö Diïåu baán haâng úã chúå,
ngûúâi luác naâo cuäng thúm nûác nûúác hoa, bùng phiïën. Cö Diïåu coá àöi
mùæt nhoã vaâ hai caánh muäi moãng dñnh phêåp phöìng. Tñnh cö hay àuâa,
hay cûúâi. Cö hay goåi Cuán laâ "thùçng hònh nhên mùåt àeåp".
- Naây thùçng hònh nhên mùåt àeåp! Cho maây möåt haâo, saáng mai
maây ra àoán cûãa cho tao. Maây nhû ngöi sao Hoáa löåc úã caái nhaâ naây.
Höm naâo ài chúå gùåp maây laâ ngûúâi thiïn haå xö vaâo mua baán nhû
tranh nhû cûúáp...
Cuán cûúâi beän leän. Cuán cuái xuöëng nhùåt àöìng haâo nhûng laåi
chuái ngûúâi ngaä quay ra àêët. Àöìng haâo caách baân tay Cuán ba haâng
gaåch. Cuán nhoãm dêåy lêëy möåt àêìu göëi laâm truå àïí giûä troång têm.
Cuán giú tay vúái nhûng khöng giûä àûúåc, laåi ngaä nghiïng ngûúâi sang
phaãi. Àöìng haâo coân caách Cuán möåt haâng gaåch nûäa. Cö Diïåu cûúâi
nhû nùæc neã trïn bêåc thïìm nhaâ :
- Caái thùçng hònh nhên mùåt àeåp naây ngöå quaá chûâng...! Cöë lïn!
Cöë lïn lêìn nûäa xem naâo!
Cuán thñch chñ cûúâi. Trúâi úi, Cuán àaä laâm cho naâng thñch. Cuán
thêëy sung sûúáng.
Cuán nhoãm dêåy, cöë gêåp hai àêìu göëi. Àûúåc röìi... Thïë, thïë... Chó
cöë thïm möåt tñ nûäa vaâ nghiïng ngûúâi sang traái laâ chaåm àûúåc vaâo
àöìng haâo röìi. Cuán thúã höín hïín, möì höi toaát ra. Cuán ûúác lûúång, Cuán
cûúâi. Àuáng luác Cuán bêåt nghiïng ngûúâi lïn thò Diïåu nhaãy thuåp
xuöëng nhùåt àöìng haâo àïí nhñch sang möåt haâng gaåch bïn caånh. Diïåu
reá lïn cûúâi. Cuán bõ mêët àaâ ngaä xuöëng nïìn gaåch. Cuán àêåp traán
xuöëng nïìn gaåch, maáu trong miïång Cuán traâo ra nhûng Cuán mùåc kïå.
Cuán hñt vöåi vaâng caái muâi àaân baâ quyïën ruä. Chûa bao giúâ Diïåu laåi úã
gêìn Cuán nhû thïë.
Cuán cûúâi sùçng sùåc. Nïëu Cuán biïët haát thò Cuán àaä haát...
Laäo Haå ngöìi yïn trong goác tûúâng vúä thûúng haåi nhòn Cuán.
Laäo nhoãm dêåy chêåm chaåp àïën caái chöî àöìng haâo, laäo lùéng lùång nhùåt
àöìng haâo cho vaâo tuái mònh.
- Thùçng giaâ khöën naån! - Diïåu bùåt nuå cûúâi, möi mñm laåi àanh
àaá - Àöìng haâo khöng phaãi cho maây àêu àêëy! Röìi laåi ài nûúáng vaâo
rûúåu cho xem.
Laäo Haå àûáng im uã ruã nhû ngûúâi coá löîi, vai laäo so laåi nhû chúâ
ngûúâi àaánh. Diïåu ài khuêët vaâo nhaâ, laäo Haå múái ngöìi thuåp xuöëng
lau maáu cho Cuán röìi xöëc naách Cuán dòu vïì phña chúå...
Cö Diïåu êëy len vaâo àúâi Cuán tûâng ngaây möåt.

Cuán cûá miïn man suy nghô. Cuán hònh dung thêëy cö Diïåu ài
laåi, noái cûúâi, Cuán chùèng àïí yá gò àïën nhûäng tiïëng kïu uá úá ngheån
ngaâo cuãa laäo Haå nùçm bïn caånh Cuán. Maäi sau, laäo Haå höåc lïn,
nhûäng ngoán tay sêìn suâi cuãa laäo bêëu vaâo mùåt cuãa Cuán rêët àau Cuán
múái bûâng tónh. Cuán múã mùæt ra. Cuán giêåt mònh thêëy mùåt laäo Haå
biïën daång hùèn ài, mùåt laäo trùæng bïåt nhû saáp, nhên trung lïåch sang
möåt bïn. Tûâ miïång laäo, maáu àen traân ra öìng öåc. Laäo cöë uá úá noái gò
àoá. Baân tay laäo cöë êën vaâo tay Cuán möåt caái tuái con nùçng nùång. Cuán
boâ nhöím dêåy. Cuán àaä hiïíu ra sûå viïåc: caái chïët noá àang hiïån ra
bùçng xûúng, bùçng thõt úã trûúác mùåt Cuán. Noá àêëy. Noá nêëp trong
troâng mùæt sêu hoùæm vaâ khöng thêìn sùæc cuãa laäo Haå àêy. Cuán khoác
nûác núã, thïë laâ Cuán àaä mêët ài möåt chöî dûåa röìi, chöî dûåa àïí Cuán khoãi
lïåch troång têm úã trïn mùåt àêët maâ chñnh Cuán cuäng chó hiïíu rêët lúâ
múâ...
Sau caái chïët cuãa laäo Haå, söë phêån Cuán cuäng chùèng àöíi thay
mêëy. Vêîn àoái vaâ reát. Trong caái muâa àöng khuãng khiïëp nùm êëy,
Diïåu ài lêëy chöìng. Chöìng Diïåu laâ möåt gaä trai àûa haâng. Gaä coá àöi
mùæt khö raáo hoaãnh. Mùæt gaä chùèng hïì xuác àöång trûúác möåt àiïìu gò.
Cuán theo doäi tûâng ngaây cuöåc söëng cuãa ngûúâi con gaái. Cuán linh caãm
röìi cö seä chùèng àûúåc sung sûúáng gò.
Linh caãm khöng àaánh lûâa Cuán. Ba thaáng sau ngaây cûúái, gaä
chöìng cö Diïåu cuöîm saåch taâi saãn cuãa vúå múái cûúái tröën ài Nam böå
vúái cö tònh nhên múái.
Cö Diïåu nhû keã hoáa röì. Chó vò nheå daå caã tin maâ cö mêët hïët.
Cö öëm àïën hún thaáng trúâi, coá luác cö àõnh tûå vêîn. Ngaây cö Diïåu khoãi
öëm, bùæt àêìu ùn giaã bûäa àûúåc laâ möåt ngaây heâ nùæng dõu daâng. Cö
ngöìi trong buöìng tröng ra ngoaâi phöë. Nùæng rung rinh trïn voâm laá
baâng, caã voâm laá sêëu vaâ voâm laá àinh lùng nûäa. Nhaâ cö ài vùæng hïët,
chó coá tiïëng moåt goä gai caã ngûúâi kïu úã goác chiïëc tuã moåt röîng khöng.
Cö Diïåu nhúá chúå, nhúá cûãa haâng xeán cuãa mònh. Liïåu coá bao giúâ cö
múái coá àûúåc cûãa haâng nhû thïë?
Cö Diïåu buöìn baä tröng ra ngoaâi phöë. Cö chúåt thêëy Cuán ngöìi
ngay thïìm cûãa nhaâ mònh. Cuán àang àûa tay thu thu caái gò trong
tuái. Cö quyâ xuöëng ngoá ra cûãa söí, Cuán àang giúã boåc vaãi laäo Haå cho
Cuán, caái boåc vaãi guå, khêu chó àen, beá xñu nhû caái mïì gaâ. Cö Diïåu
böîng giêåt thoát mònh vò thêëy trong loâng tay Cuán loáng laánh mêëy
chiïëc nhêîn vaâng. Cö thêëy laånh toaát söëng lûng. Chên tay cö run
bêìn bêåt. Möåt yá nghô bêët chúåt loáe trong oác cö.
Cuán söëng trong traång thaái bêët yïn mêëy thaáng trúâi trong khi
cö Diïåu mang thai. Cuán öëm nùång, Cuán chó súå nhêët caái chïët êåp àïën
bêët ngúâ khi Cuán chûa biïët àûáa con thïë naâo. Cuán thoãa thuêån vúái caái
chïët, Cuán cêìu xin noá tûâng ngaây. Caái chïët àöìng yá cho Cuán chúâ àïën
caái phuát con Cuán ra àúâi. Noá seä thay thïë Cuán chaåy tiïëp chùång
àûúâng daâi trïn mùåt àêët.
Àuáng àïm cö Diïåu àeã, Cuán boâ lï tûâ lïìu chúå àïën cûãa söí nhaâ cö.
Trúâi mûa phuân, caái laånh thêëm vaâo ngûúâi laâm Cuán tï buöët. Àêìu
Cuán noáng bûâng, thónh thoaãng Cuán laåi ngêët ài mï man. Chó hún
trùm meát maâ Cuán thêëy xa xöi quaá. Cuán cöë gùæng giaânh giêåt tûâng
meát àûúâng ài cuâng vúái caái chïët. Noá àêíy. Noá àen nhû laâ àïm töëi kia
röìi. Cuán cûá nhñch lïn laâ noá laåi keáo Cuán ngaä duái xuöëng buân.
Cuán vûâa lïët ài vûâa rïn, maáu tûâ trong tai ri ró chaãy ra. Cuán
àïën àûúåc hiïn nhaâ bïn caái cûãa söí saáng àeân thò ngêët xóu. Khi tónh
laåi, Cuán coá caãm giaác nhû bõ möåt vêåt gò möng mïnh àeâ nùång lïn
ngûúâi.
Cuán haá miïång ra... Khaát, khaát. Cuán thêëy khaát khö cöí hoång.
Caã àúâi ùn maây nhoåc nhùçn cuãa Cuán cuäng chûa bao giúâ bõ khaát thïë
naây. Cuán cöë nñn thúã àïí giûä sûác lûåc. Cuán chúâ tñn hiïåu cuãa àûáa con
mònh. Cuán cûá hïët mï laåi tónh. Maäi àïën nûäa àïm Cuán böîng giêåt
mònh vò nhûäng tiïëng kïu röëi rñt trong nhaâ. Coá tiïëng oa oa cuãa treã
sú sinh... Tiïëng khoác con trai. Cuán biïët noá àêëy, àûáa con maâ Cuán
chúâ àúåi nay àaä ra àúâi.
Cuán cûúâi sung sûúáng röìi lõm ngûúâi ài. Coá möåt laân gioá rêët chi
mú höì lûúát trïn khuön mùåt bêët àöång cuãa Cuán.
Cuán àaä chïët. Cuöåc àúâi thêåt ngùæn nguãi, cuöåc àúâi cuãa keã chûa
àûúåc thaânh ngûúâi. Àêëy laâ muâa àöng nùm 1944.
III- KÏËT CHUYÏÅN
Sau khi viïët xong chuyïån Cuán, töi mang àïën àoåc cho nhaâ
nghiïn cûáu vùn hoåc, giaáo sû tiïën sô K nghe. Mùåt anh taái ài theo
diïîn biïën cêu chuyïån.
- Khöng phaãi thïë! - K giùçng lêëy têåp baãn thaão úã trïn tay töi -
Cêåu viïët nhûäng àiïìu bõa àùåt! Cêìn phaãi tuên theo chuã nghôa hiïån
thûåc. Hiïån thûåc khaác lùæm! Cêåu biïët cha töi nhû thïë naâo khöng?
K luåc loåi àêu àoá úã trong tuã saách vaâ anh lêëy ra möåt têëm aãnh
maâu. Anh khe kheä cûúâi, húi ngên nga nûäa, baân tay mïìm maåi chaåm
vaâo giûäa huyïåt Du chñ úã tay töi:
- Cha töi laâ Cuán nhûng khöng phaãi thïë! Hiïíu khöng? AÃnh
cuãa öng cuå àêy naây!
Trong aãnh, möåt khuön mùåt àaân öng to beáo mùåc aáo the àen, cöí
höì cûáng, coá haâng ria àen xeán goån nhòn töi móm cûúâi.
GIOÅT MAÁU
1.
"Àem truyïån trùm nùm giúã laåi baân"
(Trêìn Tïë Xûúng)
Nûãa àêìu thïë kyã trûúác, úã Keã Noi, huyïån Tûâ Liïm, coá öng
Phaåm Ngoåc Liïn laâ bêåc àaåi phuá. Öng Liïn xêy nhaâ trïn miïëng àêët
àêìu laâng. Miïëng àêët naây bùçng phùèng, röång ba saâo hai thûúác. Coá
ngûúâi ài qua baão rùçng: "Àêët naây àeåp, hònh buát, phaát vïì vùn hoåc.
Àaä phaát vïì vùn hoåc thò nûúác caån, taâu raáo, hiïëm con trai". Öng Liïn
nghe xong, nñu aáo ngûúâi àoá baão: "Töi bònh sinh laâ dên caây cuöëc,
mong con chaáu sau naây coá ñt chûä nghôa múã mùåt vúái àúâi. Hiïëm con
chaáu cuäng àûúåc, miïîn laâ coá àûác, thiïn haå nïí troång". Ngûúâi àoá cûúâi:
"Chûä nghôa coá ùn àûúåc khöng?". Öng Liïn baão: "Khöng ùn àûúåc".
Ngûúâi àoá baão: "Thïë àa mang chûä nghôa laâm gò?". Öng Liïn baão: "Gò
thò gò, noá vêîn hún caây cuöëc". Ngûúâi àoá baão: "Nhiïìu chûä nghôa thò coá
àûác aâ?". Öng Liïn baão: "Phaãi". Ngûúâi àoá caã cûúâi, hoãi gò cuäng khöng
noái nûäa röìi phêët aáo ài. Öng Liïn giêån, baão: "Àöì cuöìng".
Khaánh thaânh nhaâ, öng Liïn möí hai lúån, möåt boâ, laâm lïî tïë trúâi
àêët, baây la liïåt chñn mûúi mêm cöí. Dinh cú quaã àöì söå, giûäa laâ nhaâ
thúâ ba gian, traåm tröí long, ly, quy, phûúång. Nhaâ tiïìn tïë nùm gian,
cûãa bûác baân, cöåt troân, göî xoan rûâng. Hai nhaâ ngang hai bïn, sên
gaåch Baát Traâng, bònh phong, bïí nûúác, laåi xêy tûúâng cao ba meát
xung quanh, trïn cùæm maãnh saânh. maãnh thuãy tinh. Vûäa laâ vöi caát
tröån mêåt, àùåc quaánh.
Öng Liïn ngöìi giûäa sên, baão caã hoå: "Lêëy ngaây 12 thaáng Giïng
laâm ngaây giöî töí. Hoå Phaåm xûa nay trong laâng khöng keám hoå Àöî,
hoå Phan, hoå Hoaâng. Chó hiïìm hoå Phaåm laâm ruöång, buön baán, chûa
coá ai hoåc haânh àöî àaåt. Thiïn haå coi mònh laâ thö lêåu. Tûác lùæm".
Öng Liïn goåi nùm con trai àïën, baão: "Con chaáu chuáng maây
thùçng naâo àöî Thaám Hoa, Baãng Nhaän, tao cho ùn tûå caã cú ngúi naây,
laåi cho têët caã cuãa gia baão. Cöët laâm sao thiïn haå phaãi hoåc caái àûác hoå
Phaåm nhaâ naây".
Öng Liïn söëng àïën 80 tuöíi. Öng coá ba vúå, nùm con trai, saáu
con gaái. Khi öng bïånh nùång, con trûúãng laâ Phaåm Ngoåc Gia laâm
nghïì möí thõt lúån, tuác trûåc bïn giûúâng gêìn möåt thaáng trúâi, mùæt sêu
hoùæm, rêu moåc tua tuãa. Bïn giûúâng öng Liïn luác naâo cuäng coá
chuöëi, cam, thõt gioâ, ngöìn ngöån khöng thiïëu thûá gò. Öng Gia hoãi:
"Cha theâm ùn gò khöng?". Öng Liïn baão theâm ùn cúm rau muöëng
chêëm tûúng vúái caâ. Öng Gia nêëu cúm gaåo taám vaâo nöìi àêët, àaánh
giêëm canh bùçng laá chua me, baây àôa rau vúái cheán tûúng Bêìn, tûå
tay bûng lïn cho cha. Öng Liïn chó huáp àûúåc möåt thòa canh röìi xua
ài. Öng Gia oâa khoác. Öng Liïn baão: "Chùèng ra gò. Chûä múái cêìn".
Noái xong tùæt thúã. Luác êëy laâ giúâ Tyå, ngaây 24 thaáng Chaåp, nùm Canh
Tñ (1840).
Öng Gia boã tiïìn laâm ma rêët troång thïí. Sau ba ngaây laâm lïî
thaânh phuåc, tuêìn ba mûúi nhùm ngaây rûúác linh lïn chuâa, tuêìn böën
mûún chñn, möåt trùm ngaây thaãy àïìu tûúm têët. Dên laâng ai cuäng
khen ngúåi laâ ngûúâi coá hiïëu.
Sau àaám ma, öng Gia cho sûãa laåi baân thúâ, xêy thïm möåt gian
nûäa. Coân toaân böå cú ngúi tûâ àoá àïën nay vêîn y nguyïn. Thúâi gian coá
laâm cho noá cuä kyä, muåc naát, hû hoãng ài möåt vaâi böå phêån nhûng vïì
cú baãn vêîn khöng thay àöíi.
2.
Öng Gia coá möåt àûáa chaáu àñch tön laâ Phaåm Ngoåc Chiïíu tuêën
tuá laå thûúâng. Chiïíu tûâ beá àaä saáng daå. Nùm taám tuöíi, coá lêìn öng
Gia cho chaáu ra Keã Chúå thùm phöë phûúâng. Thùçng beá vïì, hñ hoaáy
lêëy caát, lêëy àêët seát xêy möåt khu nhaâ coá tûúâng bao, laåi lêëy löng gaâ
nhuöåm phêím xanh laâm cêy, hïåt nhû möåt caái sa baân. Trïn sa baân
nùån nhûäng con ruâa àöåi bia rêët sinh àöång. Öng Gia vöî tay hoãi:
"Chaáu nùån gò àêëy?". Thùçng Chiïíu cûúâi, löå haâm rùng suán: "Àêy laâ
Vùn Miïëu". Öng Gia giêåt mònh nghô: "Trúâi cho hoå Phaåm phaát
àûúâng hoåc vêën úã àûáa beá naây chùæc?". Höm sau öng Gia ra phaãn thõt
nhaâ mònh úã chúå Keã Noi lêëy caái thuã lúån nùång saáu cên hai, laåi baão
con dêu thöíi möåt mêm xöi gêëc, luöåc thuã lúån àùåt lïn, àöåi sang nhaâ
Àöì Ngoaån.
Àöì Ngoaån mùæt toeát, àöî tuá taâi nùm Mêåu Thòn (1868) laâ ngûúâi
thêåt thaâ, nhaâ ngheâo lùæm. Thêëy öng Gia àöåi xöi thõt àïën, Àöì Ngoaån
giêåt mònh, chaåy ra vaái hai vaái. Öng Gia àùåt mêm xöi thõt xuöëng
chên, baão: "Khöng daám. Töi sang rûúác thaây vïì daåy chûä cho thùçng
Chiïíu àêy". Àöì Ngoaån rûúác khaách vaâo nhaâ, múâi ngöìi, vaái lêëy vaái
àïí: "Khöng giêëu gò baác, töi thiïín hoåc lùæm. Töi goä àêìu treã cuäng laâ
troâ bõt mùæt thiïn haå kiïëm gaåo. Thûåc ra nhaâ töi laâ nhaâ nhöët treã àïí
chuáng àûâng lïu löíng, ngaä xuöëng ao, bùæt ve sêìu, khoãi choá cùæn thöi.
Baác rûúác töi vïì, súå thêët chñ cuãa baác". Öng Gia vûâa bûåc mònh, vûâa
buöìn cûúâi, baão: "Öng noái thïë, töi cuäng khöng eáp. Thên phuå töi mêët
ài chó dùån laâm sao cho con chaáu hoåc thaânh taâi, cûúáp caái cúâ tiïën sô
vïì dûång úã sên tûâ àûúâng". Àöì Ngoaån ruâng mònh: "Baác úi, chûä nghôa
noá ghï gúám lùæm. Noá laâ ma àêëy. Yïëu boáng vña laâ noá aám mònh, noá
laâm àau àúán thï thaãm múái thöi". Laåi ngöìi thûâ ngûúâi khöng noái
nùng gò. Vúå Àöì Ngoaån mùåc vaáy àuåp, ra laåy öng Gia hai laåy röìi baão
chöìng: "Luä treã àoái quaá, öng xin pheáp baác Caã àêy ra chêm Maã
Phûúâng rúä ñt khoai lang, lêëy rïî vïì luöåc cho chuáng ùn". Öng Gia hoãi:
"Khoai tröìng bao giúâ maâ thñm àaä rúä?". Vúå Àöì Ngoaån baão: "Em
tröìng cuöëi thaáng Hai". Öng Gia nhêím tñnh: "Múái àûúåc nùm mûúi
ngaây, ùn thïë naâo àûúåc maâ ùn?" Vúå Àöì Ngoaån baão: "Nhaâ em hïët gaåo
taám ngaây röìi". Öng Gia thúã daâi: "Thñm boã xöi thõt ra cho caác chaáu
ùn. Doån mêm ra cho töi vúái öng àöì uöëng rûúåu". Noái röìi ruát trong
caåp quêìn ra cuát rûúåu ngêm tùæc keâ.
Vúå Àöì Ngoaån bûng xöi thõt xuöëng bïëp, doån hai mêm. Öng
Gia vaâ Àöì Ngoaån ngöìi trong nhaâ uöëng rûúåu. Ngoaâi sên, taám àûáa
con cuãa Àöì Ngoaån ngöìi xuám xñt xung quanh meå, chúâ chia phêìn.
Àöì Ngoaån baão: "Töi nghe úã Keã Luä coá öng Bònh Chi, trûúác laâ
tri phuã Sún Nam, bõ caách chûác, vïì ngöìi daåy hoåc, öng naây kiïën thûác
uyïn thêm maâ cöët caách thanh cao lùæm. Hoåc àûúåc öng Bònh Chi thò
cúâ tiïën sô vïì tay hoå Phaåm laâ caái chùæc". Öng Gia gêåt àêìu. Ùn uöëng
xong, xaách caái mêm àöìng vïì, buång baão daå: "Phaãi ài Keã Luä".
Ñt bûäa sau, choån àûúåc ngaây töët, öng Gia dêîn Chiïíu tòm àûúâng
sang Keã Luä àïën nhaâ öng Bònh Chi. Nhaâ öng Bònh Chi ven söng Tö
Lõch, cú ngúi cuäng khaá. Khi öng Gia àïën, öng Bònh Chi àang ngöìi
bònh vùn vúái àaám hoåc troâ. Coá khoaãng chuåc àûáa con trai ngöìi xïëp
bùçng troân trïn chiïëu, àïìu traåc tuöíi mûúâi saáu, àûáa naâo tröng cuäng
thöng minh, nhanh nheån. Trûúác mùåt möîi àûáa coá möåt quyïín vùn
àoáng bùçng giêëy doá, laåi coá nghiïn mûåc àïí ngay bïn caånh.
Öng Bònh Chi cho hoåc troâ nghó, ra sên chúi. Chiïíu thñch lùæm,
àûáng dûåa cöåt xem. Öng Bònh Chi rûúác öng Gia vaâo nhaâ, hoãi
nguyïån voång. Öng Gia tûå giúái thiïåu, möåt àiïìu bêím, hai àiïìu bêím,
cung kñnh lùæm. Öng Bònh Chi hoãi muåc àñch hoåc haânh cuãa Chiïíu.
Öng Gia chùèng biïët traã lúâi ra sao, chó noái: "Töi thêëy vùn chûúng coá
caái gò tûâa tûåa leä phaãi. Muöën cho chaáu hoåc thêìy vò thïë". Öng Bònh
Chi baão: "Vùn chûúng coá nhiïìu thûá lùæm. Coá thûác vùn chûúng haânh
nghïì kiïëm söëng. Coá thûá vùn chûúng sûãa mònh. Coá thûá vùn chûúng
tröën àúâi, tröën viïåc. Laåi coá thûá vùn chûúng laâm loaån". Öng Gia baão:
"Töi hiïíu röìi. Töi laâ nghïì àöì tïí, töi biïët. Cuäng nhû coá thõt möng,
thõt thuã, thõt sêën, thõt doåi, Nhûng cuäng laâ thõt caã thöi". Öng Bònh
Chi baão: "Àuáng àêëy. Thïë öng àõnh cho chaáu hoåc thûá vùn chûúng
naâo?". Öng Gia baão: "Töi suy rùçng thõt doåi laâ thûá vûâa phaãi, nhiïìu
ngûúâi mua, chùèng bao giúâ ïë. Vêåy coá thûá vùn chûúng naâo tûúng tûå
nhû thïë khöng, chó vûâa phaãi, nhiïìu ngûúâi theo thò cho chaáu hoåc".
Öng Bònh Chi baão: "Töi hiïíu röìi. Àêëy laâ thûá vùn chûúng hoåc àïí laâm
quan". Öng Gia vöî tay reo: "Phaãi". Noái xong, goåi Chiïíu vaâo, baão laåy
ba laåy, lêëy ra möåt xêëp luåa Haâ Àöng, nùm xêu tiïìn àöìng, xin öng
Bònh Chi thêu naåp hoåc troâ.
Ùn cúm xong, öng Gia dùån doâ chaáu röìi vïì. Chiïíu chaåy theo,
khoác goåi öng: "Öng úi, chaáu chùèng hoåc àêu. Hoåc phaãi xa nhaâ, mêët
öng, mêët cha meå thò hoåc laâm gò?" Öng Gia gaåt nûúác mùæt, boã ài nhû
chaåy. Öng Bònh Chi döî Chiïíu vaâo nhaâ. Thùçng beá mú höì hiïíu rùçng
hoåc àoâi vùn chûúng laâ noá bûúác vaâo möåt coäi maâ úã àêëy, noá khöng thïí
nûúng tûåa vaâo bêët cûá caái gò, ngoaâi baãn thên noá.
3.
Haâng thaáng, öng Gia sang Keã Luä hai lêìn vaâo ngaây möìng
Möåt, ngaây 16 mang tiïìn, gaåo, nuöi chaáu ùn hoåc. Chiïíu hoåc rêët têën
túái, mûúâi tuöíi àoåc àûúåc Tûá Thû, Nguä Kinh, mûúâi hai tuöíi giaãng
àûúåc saách, caác saách "phaá àïì", "phaá thûâa", "khúãi giaãng", "àïì tó",
"trung tó" trong kinh nghôa àïìu thöng thaåo. Öng Bònh Chi baão:
"Thùçng naây hoåc nhû thêìn, tûåa nhû miïëng àêët khö, àöí nûúác àïën
àêu laâ thêëm". Öng Gia thñch lùæm, baão: "Hoå nhaâ naây mêëy àúâi nay
möåt chûä cùæn àöi khöng biïët, chó biïët caây aãi, gieo maå, pha thõt lúån.
Thùçng naây röìi mang vinh haånh cho caã hoå àêy". Búãi vêåy, Chiïíu
àûúåc chiïìu chuöång khöng thiïëu thûá gò.
Öng Bònh Chi coá cö con gaái tïn laâ Diïu, traåc tuöíi Chiïíu, hai
àûáa vêîn chúi thên vúái nhau, quyïën luyïën lùæm. Chiïíu baão: "Lúán
lïn, tao lêëy maây laâm vúå caã". Diïu àoã bûâng mùåt, khöng noái nùng gò.
Möåt lêìn, Chiïíu ra àöìng chúi, lï la àêët caát vúái treã chùn trêu, haå böå
bõ têìm hoãi, dûúng vêåt sûng to. Àêìu tiïn chó thêëy khoá chõu, khöng
ngöìi hoåc àûúåc, öng Bònh Chi hoãi thïë naâo cuäng khöng noái, sau têëy
lïn, rêët àau. Diïu lêëy möåt coång rúm, ào bùçng chiïìu daâi dûúng vêåt
cuãa Chiïíu, gêëp ba laåi, xoâe ra, lêëy dao chùåt coång rúm, röìi baão rûãa
saåch bùçng nûúác muöëi. Thïë laâ khoãi, Chiïíu caám ún lùæm.
Nùm Mêåu Tyá (1888), Chiïíu àöî tuá taâi. Öng Gia laâm cöî khao caã
laâng. Cöî to lùæm, baãy baát, baãy àôa. Baãy baát laâ möåt baát mùng, möåt
baát miïën, möåt baát khoai soå, hai baát boáng thaã, hai baát àêåu nhöìi.
Baãy àôa laâ möåt àôa thõt gaâ, möåt àôa ngöîng quay, möåt àôa thõt lúån,
möåt àôa giaã haånh nhên, möåt àôa nem chaåo, möåt àôa nöåm, möåt àôa
dûa gheám. Öng Bònh Chi sang dûå, cûá nûác núã khen cú ngúi àeåp.
Àïën nùm sau, öng Gia mêët. Khoaãng thúâi gian naây trûúâng thi
dúâi xuöëng Nam Àõnh, nïn Chiïíu phaãi xuöëng àêëy thi. Öng Gia chïët
mùæt múã trûâng trûâng, vuöët thïë naâo cuäng khöng nhùæm. Coá ngûúâi
baão: "Cuå chúâ tin cêåu Chiïíu". Sau phaãi lêëy àuäa caã hú noáng, day úã
trïn mùæt möåt luác múái cuåp mi xuöëng. ÚÃ nhaâ khöng daám baáo tin cho
Chiïíu vò súå Chiïíu hoãng thi. Bêëy giúâ trúâi mûa phuân, àûúâng phöë
nhúáp nhaáp, Chiïíu troå hoåc trong nhaâ möåt cö àêìu úã phöë Haâng Thao
Nam Àõnh, suöët ngaây vùn ön voä luyïån. Cö àêìu tïn laâ Thùæm, daåy
Chiïíu àuã caác ngoán chúi. Kyâ thi êëy, Chiïíu àöî thûá ba nhûng bõ àöí
bïånh tiïm la, dûúng vêåt luác naâo cuäng cûúng àoã, haå böå nhûác nhöëi.
Chõu xong tang öng nöåi, Chiïíu àûúåc böí laâm tri huyïån Tiïn
Du. Tiïn Du laâ huyïån lúán, thoác gaåo nhiïìu, con gaái úã Bõu, Lim haát
quan hoå rêët hay, laâm quan úã àêëy thêåt sûúáng nhû trúâi. Chiïíu laâm
quan, nhúá lúâi thêìy hoåc mònh dùån rùçng: "Laâm quan chó laâ nghïì
kiïëm söëng, khöng kiïëm àûúåc laâ daåi", vò vêåy ra sûác àuåc khoeát. Sên
cöng àûúâng àïí möåt caái cuâm göî nghiïën, trïn coá möåt cöëi àaá löî rêët to
chùån lïn, coá ngûúâi bõ cuâm naát caã mùæt caá chên, vïì mûng muã, vïët
thûúng coá gioâi, lïn cún uöën vaán mûúâi ngaây thò chïët. Dên súå lùæm.
Trong huyïån ba nùm khöng xaãy ra kiïån caáo, tröåm cûúáp, coá tiïëng laâ
yïn bònh, cöng sûá Bùæc Ninh mêëy lêìn múâi Chiïíu lïn ùn tiïåc.
Chiïíu coá hai vúå. Baâ Diïu thêëy chöìng mònh laâm nhiïìu viïåc
thêët àûác, lo súå lùæm, laåi thêëy caã mònh, caã baâ hai àïìu chùèng sinh núã
àûúåc muån con trai naâo, àeã toaân con gaái thò àïm ngaây cêìu Trúâi
khêën Phêåt, nhaâ thúâ töí úã Keã Noi khöng luác naâo ngúát khoái hûúng.
Mang bïånh, Chiïíu ngûúâi khoá chõu, tñnh nïët thêët thûúâng nïn
nha laåi rêët súå. Möåt höm, coá ngûúâi baån hoåc tïn laâ Sùæc úã Tûâ Sún lïn
chúi, taå ún vò möåt vuå kiïån tranh ruöång àêët, Chiïíu àaä xûã cho Sùæc
àûúåc kiïån. Sùæc bï vaâo hai nöìi gaåo nïëp, hai nöìi gaåo teã, möåt nöìi àöî
xanh, nùm cùåp võt bêìu. Chiïíu liïëc mùæt nhòn qua lïî vêåt röìi baão:
"Baác thêåt phñ têm". Sùæc baão: "Coá gò àêu. Toaân laâ cuãa nhaâ laá vûúân".
Chiïíu giûä Sùæc úã laåi ùn cúm.
Khi ùn cúm, Sùæc cûá thêëy Chiïíu àûáng ngöìi khöng yïn, múái
hoãi: "Baác bõ nhoåt haåch aâ?". Chiïíu baão: "Töi bõ bïånh hoa liïîu". Sùæc
baão: "Töi quen lang Voâng chûäa bïånh thêìn tònh lùæm". Chiïíu baão:
"Töi khöng tin boån lang vûúân, toaân nhaãm nhñ, nghe hoå vûâa mêët
tiïìn, bïånh laåi khöng khoãi". Sùæc baão: "Lang Voâng kyâ laå lùæm. Coá öng
Àöì Thöëng bõ caãm gioá, ngûúâi co laåi nhû con töm, thuöëc thang thïë
naâo cuäng khöng khoãi. Ngûúâi nhaâ voäng àïën lang Voâng. Lang Voâng
múâi ngöìi, khöng ngöìi àûúåc, baão àûáng, khöng àûáng àûúåc. Lang
Voâng àêåp baân quaát: "Caái laäo naây, giaâ röìi coân dï cuå, ùn uöëng vö àöå,
chúi búâi nhiïìu. Laåi cû xûã thêët àûác múái hoáa thïë naây". Àöì Thöëng tñm
mùåt, nghô mònh suöët àúâi tùçn tõu, coá biïët thïë naâo laâ thõt ngon, gaái
àeåp àêu, bõ vu nhû thïë thò uêët khöng noái àûúåc. Lang Voâng bêët ngúâ
àûáng dêåy àaåp cho möåt caái. Àöì Thöëng ngaä lùn ra, nghe "cuåc" möåt caái
giûäa söëng lûng, thïë laâ khoãi bïånh. Bêëy giúâ múái biïët Lang Voâng chûäa
meåo, cûá thïë phuåc xuöëng laåy nhû tïë sao!". Sùæc laåi kïí: " ÚÃ dûúái Phöë
Nöëi coá möåt cö cöí ngoeåo sang bïn. Mang àïën Lang Voâng, lang baão
quêy coát laåi, bùæt cúãi truöìng ra, röìi nhòn vaâo caái gûúng nhoã àïí trûúác
mùåt. Bêët ngúâ, lang Voâng xö coát bûúác vaâo. Cö kia höët hoaãng, ngöìi
thuåp ngay xuöëng, quay cöí laåi nhòn. Thïë laâ khoãi bïånh". Chiïíu cûúâi:
"Caác truyïån baác kïí àïìu chó chûäa bïånh gioá maáy, nhû töi laâ bïånh gioá
trùng thò chûäa thïë naâo?". Sùæc baão: "Baác àûâng lo, lang Voâng chûäa
àûúåc baách bïånh". Chiïíu gêåt àêìu, baão ngûúâi nhaâ sùæm lïî vêåt röìi cuâng
êëm Sùæc ài àïën nhaâ lang Voâng.
Nhaâ lang Voâng úã Diïìm, nghe tri huyïån Tiïn Du àïën, lang
Voâng cho traãi chiïëu hoa tûâ ngoä vaâo thïìm. Chiïíu sai lñnh lïå àûa lïî
vêåt vaâo, rêët hêåu. Lang Voâng pha traâ múâi. Chiïíu liïëc mùæt thêëy lang
Voâng coân treã nhûng toác baåc phú, mùæt saáng, tai nhû tai Phêåt, biïët laâ
ngûúâi coá tûúáng laå, trong buång mûâng lùæm. Khi kïí bïånh, Chiïíu
khöng dêëu diïëm tñ gò. Lang Voâng bùæt maåch, baão: "Bïånh naây coá böën
cêëp, cêëp möåt thò quy àêìu coá khe nûát, nûúác trùæng ró ra, rêët khùæm,
tiïíu tiïån thêëy buöët, chûäa hai thaáng laâ khoãi. Cêëp hai thò quy àêìu lúã
loeát, ngûúâi söët, gaáy noáng, ùn khöng thêëy ngon, buöìn chên buöìn
tay, luác naâo cuäng bûát rûát, chûäa ba thaáng laâ khoãi. Cêëp ba laâ quy
àêìu mûng muã, tiïíu tiïån ra maáu, xuêët tinh ngaây vaâi lêìn, khöng ài
àûáng àûúåc, chûäa ba nùm thò khoãi, nhûng chûäa àûúåc cuäng khoá. Cêëp
böën laâ tay bùæt chuöìn chuöìn, mùæt àúâ daåi, vïët lúã loeát ùn lïn buång,
xuöëng chên, àïën cêëp naây thò ài àoáng vaán". Chiïíu ruâng mònh, hoãi:
"Thêìy noái vêåy, thïë nhû töi úã cêëp naâo?". Lang Voâng baão: "Cêëp hai".
Chiïíu thúã phaâo. Lang Voâng baão: "Cêëp möåt, cêëp hai cuäng bònh
thûúâng thöi, quan lúán àûâng lo".
Chûäa khoãi bïånh, Chiïíu tñnh tònh cuäng coá dõu ài àöi chuát.
Nùm êëy cho múã höåi Lim rêët to, múâi lang Voâng vïì laâm thûúång
khaách. Sau höm giaä höåi, Chiïíu thêëy trúâi vïì chiïìu rêët àeåp múái sai
lñnh baây tiïåc ra sên cöng àûúâng uöëng rûúåu. Dên khöng ai daám ài
qua con àûúâng trûúác cûãa huyïån lyå. Chiïíu ngöìi ngêët ngûúãng, sau
lûng coá hai lñnh lïå cêìm quaåt phe phêíy. Chiïíu baão: "Ta laâ ngûúâi coá
hoåc àêìu tiïn cuãa hoå Phaåm àêy. Chó tiïëc laâm quan xa nhaâ, chûa
laâm gò àûúåc cho quï cha, àêët töí". Luác êëy, böîng nhiïn coá caái kiïåu ài
qua trûúác cöíng, Chiïíu tûác mònh, mùæng: "Thùçng naâo laáo, qua dinh
quan huyïån maâ khöng xuöëng kiïåu. Chuáng maây ra xem noá laâ ai löi
cöí vaâo àêy". Lñnh chaåy ra giûä kiïåu laåi. Hoáa ra laâ cöë àaåo Têy. Chiïíu
àang say, sai lñnh noåc ra àaánh ba chuåc roi. Cöë àaåo Têy bõ àaánh, tûác
lùæm. Sau vuå êëy, Chiïíu bõ thêët suãng, caách chûác vïì vûúân. Luác bêëy giúâ
böën mûúi hai tuöíi.
4.
Cöë àaåo Têy bõ Chiïíu àaánh tïn laâ Jean Puginier rêët coá thïë
lûåc. Àûúâng cöng danh cuãa Chiïíu thïë laâ àûát gaánh giûäa àûúâng,
Chiïíu vïì nhaâ, bêët àùæc chñ, suöët ngaây nùçm phuåc trong ngöi tûâ
àûúâng úã Keã Noi. Dên laâng khaáo Chiïíu coá chên trong nhoám vùn
thên chöëng Phaáp, tri huyïån Tiïn Du laâ tûúáng cuãa öng Àïì Nùæm, Àïì
Thaám trïn Yïn Thïë. Laåi àöìn Chiïíu laâm quan thanh liïm, khöng
ùn caánh vúái triïìu àònh bêëy giúâ àang voång ngoaåi töåc, do àoá múái bõ
baäi chûác. Möåt àöìn mûúâi, mûúâi àöìn trùm, tïn tuöíi Chiïíu trong vuâng
böîng thaânh danh giaá. Chiïíu khöng noái nùng gò, nghiïîm nhiïn coi
viïåc àaánh cöë àaåo Têy laâ cûã chó nghôa khñ nhêët trong àúâi laâm quan.
Bêëy giúâ úã Keã Noi ngûúâi ta àûáng ra quyïn goáp tiïìn baåc àïí xêy
àûúâng gaåch, Chiïíu nghô mònh chûa laâm àûúåc gò cho thön xoám, beân
trñch möåt söë tiïìn lúán ra sûãa àònh vaâ xêy toaân böå cöíng laâng. Búãi thïë
ngûúâi ta noái àïën Chiïíu nhû noái àïën bêåc thaánh nhên. Bêëy giúâ caánh
vùn thên vaâ haâo lyá trong vuâng àïìu troång nïí Chiïíu. Chiïíu ngöìi
buöìn, thónh thoaãng laåi giúã böå theã ngaâ ra coi, thúã daâi maäi.
Baâ Diïu thêëy mònh khöng coá con trai, ruã Chiïíu ài chuâa
Hûúng cêìu tûå. Chiïíu nghe lúâi. Nhùçm ngaây möìng möåt thaáng Hai,
hai ngûúâi dêåy tûâ ga gaáy, cúm nûúác xong, khùn aáo ra ài. Qua Haâ
Àöng, baâ Diïu mua nùm chuåc oaãn, vaâng, hûúng, súá cêìu tûå, röìi ra
thuï xe ngûåa ài. Höm êëy trúâi mûa phuân, gioá reát lùæm. Chuã xe ngûåa
traåc nùm mûúi tuöíi, traán thêëp, tûúáng maåo bêìn tiïån, mùåc caã vúái baâ
Diïu hïåt nhû möåt muå haâng töm. Qua Vên Àònh, thêëy nhiïìu ngûúâi
cuäng ài chuâa Hûúng, caác baâ giaâ mùåc aáo tûá thên, khoaác aáo túi, ài
thaânh àoaân, coá àoaân àïën ba chuåc võ. Laåi coá mêëy cöng tûã àöåi khùn
xïëp, mùåc quêìn öëng súá cuäng ài thaânh nhoám. Lïn búâ àï, mûa phuân
lêët phêët, gioá thöíi maånh, àoaân ngûúâi cûá chuái vïì phña trûúác hïåt nhû
nhûäng toaán linh höìn lang thang trong tñch cheâo cöí. Qua möåt quaán
rûúåu ven àûúâng, Chiïíu baão dûâng xe laåi.
Chiïíu vaâo quaán, goåi rûúåu, thõt choá. Baâ Diïu ngùn chöìng baão
ài chuâa Hûúng àûâng ùn taåp. Chiïíu cûúâi: "Xûa nay vêîn noái Phêåt úã
têm, ai noái Phêåt úã buång? Thõt choá Vên Àònh nöíi tiïëng, khöng ùn laâ
daåi". Baâ Diïu khöng biïët noái sao, giúã cúm nùæm ra ùn.
Chuã quaán bï ra möåt àôa thõt choá luöåc, möåt àôa döìi hêëp, möåt
àôa nhûåa mêån, möåt àôa chaã nûúáng, möåt baát xaáo xûúng, möåt baát tiïët
canh, möåt ve rûúåu trùæng. Chiïíu ùn uöëng nhöìm nhoaâm, hïåt nhû
möåt gaä trûúng tuêìn. Baâ Diïu ùn xong, mua möåt cùåp baánh trûng
mang cho ngûúâi àaánh xe ngûåa röìi ngöìi trong xe àúåi chöìng.
Chiïíu àang ùn, thêëy möåt ngûúâi àöåi khùn xïëp, mùåc aáo the,
cêìm ö luåc soaån ài vaâo. Ngûúâi àoá nhòn thêëy Chiïíu, vöåi boá ö, chùæp tay
vaái. Chiïíu cêìm àuäa chó ngûúâi àoá hoãi: "Öng cêìn gò töi?". Ngûúâi àoá
baão: "Quan baác khöng nhêån ra em aâ? Em laâ Haân Soaån, trûúác úã
Tiïn Du, quan baác coá lêìn cûáu em khoãi töåi". Chiïíu "aâ" möåt tiïëng röìi
múâi ngöìi. Haân Soaån baão: "Höìi àoá coá boån tröåm úã Cêím Sún bõ lñnh
huyïån bùæt, chuáng vu cho em cêìm àêìu chuáng noá. Quan baác khaám
nhaâ, thêëy coá àöì ùn tröåm nhûng lúâ ài cho". Chiïíu baão: "Phaãi röìi.
Sau öng lïî taå möåt chuåc nöìi thoác vúái böå àónh àöìng". Haân Soaån gêåt
àêìu.
Haân huyïn möåt luác, Haân Soaån hoãi: "Quan baác ài chuâa Hûúng
cêìu gò?". Chiïíu baão: "Cêìu tûå". Haân Soaån cûúâi: Em thêëy baâ chõ
trong xe ngûåa röìi. Baâ chõ cuäng àaä luöëng tuöíi, coá cêìu tûå thò Phêåt
cuäng cho nhûng maâ cho eáp. Trong chuâa Hûúng coá ni cö Huïå Liïn laâ
con gaái tuêìn phuã Ninh Bònh, xinh àeåp maâ nïët na lùæm. Chaán àúâi
khöng thêëy ai àaáng mùåt nïn múái cùæt toác ài tu àûúåc nûãa nùm nay.
Trong nûãa nùm, pheáp thiïìn chûa thêëm àûúåc àêu. Quan baác nïn
cêìu duyïn röìi haäy cêìu tûå". Chiïíu laâ ngûúâi mï gaái, nghe thêëy vêåy
thñch lùæm, hoãi rùçng: "Thïë cêìu duyïn thò phaãi thïë naâo?". Hoaân Soaån
khöng traã lúâi, mùæt nhòn vaâo ve rûúåu. Chiïíu biïët yá, goåi thïm möåt
suêët ùn nûäa.
Haân Soaån ùn uöëng xong, baão Chiïíu: "Em vöën coá quen ni cö
Huïå Liïn. Naâng cöët caách thanh cao, rêët mï truyïån anh huâng nghôa
khñ. Trûúác naâng nghe truyïån Haâm Nghi ra chiïëu Cêìn Vûúng, cuäng
àaä àõnh cùæt toác caãi trang ài theo. Cha naâng biïët chuyïån, giêån lùæm,
noåc ra àaánh. Sau naây, võ hön phu theo öng Àïì Thaám, chïët úã Phuác
Yïn, vò vêåy múái phêîn chñ ài tu. Viïåc quan baác àaánh cöë àaåo Têy caã
nûúác àïìu biïët, ai cuäng caãm phuåc. Nïëu baác ngoã yá thò viïåc têët thaânh".
Chiïíu mûâng lùæm, nghô möåt luác röìi baão: "Chuyïån naây khoá. Keáo gaái
ra khoãi buöìng khuï thò ta laâm nhiïìu lêìn röìi, khöng súå, nhûng keáo
gaái ra khoãi buöìng Phêåt thò chõu, chûa laâm bao giúâ". Haân Soaån cûúâi:
"Viïåc naây coá nùm bûúác. Em quen hoâa thûúång truå trò úã chuâa Thiïn
Truâ laâ núi ni cö Huïå Liïn úã àoá. Àïën àêëy, quan baác giaã àoâ àau buång
röìi baão baâ chõ cûá ài vaâo chuâa Trong trûúác, quan baác àûa biïëu hoâa
thûúång möåt laång vaâng, nïëu hoâa thûúång khöng nhêån thò thöi, coi
nhû hoãng viïåc. Nïëu hoâa thûúång nhêån, thïë laâ àûúåc möåt bûúác. Àïm
àoá hoâa thûúång cho quan baác nghó ngúi trong trai phoâng, quan baác
àûa cho em möåt laång vaâng àïí em lo gaác bïn ngoaâi, hoâa thûúång múâi
cúm chay, coá ni cö hêìu rûúåu. Quan baác eáp ni cö uöëng möåt cöëc rûúåu
coá pha thuöëc mï, nïëu ni cö khöng uöëng thò thöi, coi nhû hoãng viïåc.
Nïëu ni cö uöëng, thïë laâ àûúåc hai bûúác. Doån mêm xong, ni cö say
thuöëc, hoâa thûúång quay ài, quan baác bïë ni cö lïn giûúâng, thïë laâ
àûúåc ba bûúác. Quan baác cúãi y phuåc nhaâ chuâa cuãa ni cö ra, muöën
laâm gò thò laâm, thïë laâ böën bûúác. Saáng höm sau, ni cö tónh laåi, hoâa
thûúång vúái em vaâo, chûãi mùæng quan baác vúái ni cö laâm nhuåc cûãa
thiïìn, bùæt quan baác phaãi kyá vùn tûå nhêån ni cö vïì, quan baác nöåp
vaâo hoâm cöng àûác möåt laång vaâng xaá töåi, thïë laâ nùm bûúác". Chiïíu
cûúâi: "Àûúåc, nhûng öng anh noái nhanh quaá, thïë laâ mêëy laång
vaâng?". Haân Soaån baão: "Ba laång". Chiïíu nghô ngúåi: "Ba laång thò ta
coá thïí mua àûúåc saáu baâ vúå". Haân Soaån baão: "Tuây quan baác, nhûng
ni cö Huïå Liïn thò chó coá möåt". Chiïíu baão: "Öng noái phaãi". Noái
xong, traã tiïìn rûúåu, dêîn Haân Soaån ra xe. Baâ Diïu hoãi: "Ai àêëy?".
Chiïíu baão: "Baån töi". Haân Soaån chaâo baâ Diïu rêët cung kñnh röìi
ngöìi neáp vaâo möåt goác xe, caái ö àùåt lïn àuâi, mùæt nhòn thùèng, caã
chùång àûúâng khöng noái nùng gò.
5.
Àïën bïën Àuåc vûâa àuáng giúâ Ngoå. Ngûúâi ài höåi rêët àöng.
Thuyïìn thuáng àöî chuåm laåi dûúái suöëi Yïën àïën vaâi chuåc caái. Baâ Diïu
thuï möåt àoâ nhoã coá saáu chöî ngöìi, caã lûúåt ài lûúåt vïì maâgiaá chó tûúng
àûúng vúái nùm àêëu gaåo. Laái àoâ laâ möåt cö gaái rêët xinh, mau möìm
miïång. Àoâ lûúát ài trïn suöëi ïm nhû ru, phong caãnh hûäu tònh. Maái
cheâo àong àûa reä sang hai bïn nhûäng cêy rong vaâ cêy lau nûúác. Vaâ
con chuöìn chuöìn kim, chuöìn chuöìn nûúác bay theo àêåu caã bïn saåp
àoâ. Vaâo chuâa Trònh, baâ Diïu dêng súá. Chiïíu àûáng àùçng sau, lêìm
rêìm khêën: "Nïëu Phêåt cho ni cö Huïå Liïn, xin hêåu taå möåt bûäa tiïåc
chay thêåt hêåu".
Haân Soaån thöng thaåo vuâng naây, ài àïën àêu kïí sûå tñch dïën
àêëy, baâ Diïu rêët khêm phuåc. Thuyïìn ài ngûúåc, thuyïìn ài xuöi, ai
cuäng chaâo nhau thêåt lïî àöå. Ài trïn suöëi, con ngûúâi nhû thoaát tuåc,
tûå nhiïn thêëy caãm àöång, múái thêëy mònh söëng úã àúâi thêåt buåi bùåm.
Àïën bïën Àaá, laái àoâ neo laåi ngöìi chúâ. Haân Soaån ài trûúác, baâ
Diïu vaâ Chiïíu ài theo. Xung quanh Thiïn Truâ chêåt nñch ngûúâi,
khoái hûúng ngaâo ngaåt. Ngûúâi baán haâng ngöìi la liïåt. Nhûäng haâng
cúm vaâ lïìu troå dûång sú saâi bùçng tre nûáa nhûng saåch seä. Haân Soaån
dêîn Chiïíu vaâ baâ Diïu vaâo chaâo hoâa thûúång truå trò. Hoâa thûúång beáo
töët, höìng haâo, löng maây nhû veä, àöi mùæt lúâ àúâ tröng nhû mùæt caá,
khöng àoaán àûúåc àêëy laâ hiïìn hay aác, kiïën thûác nöng hay sêu. Baâ
Diïu dêng lïî vêåt. Chiïíu thêëy hoâa thûúång gêåt àêìu, thêu lïî vêåt rêët
thaåo vaâ nhanh, beân nghô buång: "Viïåc chùæc thaânh". Ngöìi möåt laát,
noái dùm cêu chuyïån bêng quú, thêëy ni cö Huïå Liïn bûúác ra chaâo,
Chiïíu liïëc mùæt, ngêîm lúâi Haân Soaån noái quaã khöng sai, buång mûâng
lùæm.
Cuáng vaái xong, Chiïíu kïu àau buång. Baâ Diïu laâ ngûúâi thêåt
thaâ, khöng biïët àêëy laâ mûu cuãa Haân Soaån, cûá cuöëng quyát lïn,
Chiïíu vaâ Haân Soaån döî maäi, baâ Diïu múái àïí àöì àaåc laåi röìi vaâo chuâa
Trong möåt mònh, vûâa ài vûâa aáy naáy khöng yïn.
Chiïíu úã laåi, cûá y kïë Haân Soaån maâ laâm. Thûúng thay cho ni cö
Huïå Liïn, muöën ài tu àïí quïn sûå àúâi maâ khöng troát àûúåc.
Huïå Liïn tïn thêåt laâ Àöî Thõ Ninh, vïì laâm vúå ba cuãa Chiïíu
thò möåt nùm sau sinh con trai àùåt tïn laâ Phaåm Ngoåc Phong.
6.
Phaåm Ngoåc Phong àûúåc mûúâi saáu tuöíi thò mêët caã cha lêîn meå.
Höm êëy laâ ngaây tiïåc laâng 11 thaáng Tû. Chiïíu ra àònh lïî, vïì nhaâ
thêëy ngûúâi ngêy ngêët múái vaâo buöìng nùçm. Buöíi chiïìu thêëy gêy gêëy
söët, ùn coá nûãa baát cúm röìi boã mûáa. Baâ Diïu sai cö Ninh ài haái laá
hûúng nhu, laá bûúãi, laá tre vïì nêëu nûúác xöng. Chiïíu khöng nghe.
Sùén nûúác noáng, cö Ninh mang ài tùæm. Nûãa àïm, thêëy vúå ba thúm
tho, Chiïíu nöíi maáu phong tònh. Sau cuöåc mêy mûa, ngûúâi Chiïíu
cûá lõm ài, àïën saáng thò mêët. Cö Ninh súå quaá, khoác êìm lïn. Baâ Diïu
giêån lùæm, mùæng rùçng: "Àöì con àô. Tu khöng troát. Bêy giúâ laåi giïët
chöìng". Cö Ninh tuãi phêån, nghô mònh bõ lûâa vïì laâm vúå ba chùèng
khaác con úã, laâm àuã viïåc nhaâ, nguã vúái chöìng cuäng phaãi giêëu giïëm,
bêy giúâ mang tiïëng oan giïët chöìng, thïë laâ ài tùæt qua àï ra söng tûå
vêîn. ÚÃ nhaâ àang nhêåp quan Chiïíu thò àaám chaâi úã söng vaâo baáo vúát
àûúåc xaác cö ba. Baâ Diïu àêåp àêìu xuöëng àêët than rùçng: "Con dêm
phuå thêåt laâ tiïìn oan nghiïåp chûúáng". Hai àaám tang möåt luác, aáo
quan chaâng ài trûúác, aáo quan naâng theo sau. Chuyïån naây êìm ô caã
vuâng, ba chuåc nùm sau ngûúâi ta coân kïí. Caánh hûúng lyá trong laâng
thêëy cú höåi laâm tiïìn àûúåc, àoâi khaám nghiïåm tûã thi, coi cö Ninh
chïët do bûác tûã. Baâ Diïu phaãi lo loát, baán ài nùm mêîu ruöång múái yïn
chuyïån.
Sau lêìn êëy, baâ Diïu öëm nùång, thaânh ngûúâi lêîn löån, dúã khön
dúã daåi.
Phong lúán lïn, hoåc chûä quöëc ngûä. Tñnh nïët Phong löng böng,
ûúng ngaånh. Phong àûúåc ùn tûå caã cú ngúi hún chuåc mêîu ruöång
nhûng khöng thiïët, têët caã giao cho chõ gaái quaãn lyá. Chõ Phong tïn
laâ Cêím, con baâ hai, úã vêåy khöng lêëy chöìng, tñnh nïët nhu mò, hiïìn
thuåc.
Phong ra Haâ Nöåi hoåc, thónh thoaãng múái vïì nhaâ. Möåt höm,
Phong dêîn vïì möåt ngûúâi àaân baâ hún Phong àïën chuåc tuöíi, ngûúâi
cao lúán, àen àuáa, rùng vaâng, buång chûãa khïå nïå. Phong baão baâ
Cêím: "Àêy laâ cö Lan, sinh viïn trûúâng thuöëc, chaáu cuãa öng Tên
Dên laâm baáo ngoaâi Haâ Nöåi. Chuáng em ùn úã vúái nhau àûúåc möåt
nùm röìi". Baâ Cêím taái mùåt, ngöìi im khöng biïët noái sao. Cö Lan cuái
àêìu, mùåt àoã nhû gêëc, tay mên mï taâ aáo may bùçng thûá vaãi luåa
Bom-bay, cöí khoeát röång, löå möåt chuöîi dêy chuyïìn bùçng vaâng. Baâ
Cêím hoãi: "Thïë cêåu múå tñnh sao?". Phong baão: "Cö Lan úã nhaâ. Em
ra Haâ Nöåi huân vöën laâm baáo". Baâ Cêím baão: "Cêåu úi, nhaâ ta xûa nay
laâm ruöång, möí thõt lúån. Töi nghiïåm nhûäng ngûúâi boã quï ra ngoaâi
muáa may àïìu khöng ra gò. Caái chñ cuãa cêåu, töi laâ àaân baâ khöng
biïët noái sao, chó khuyïn cêåu nïn chûâng mûåc thöi". Phong thoåc hai
tay vaâo tuái aáo veát, móm cûúâi: "Merci". Baâ Cêím ngú ra khöng hiïíu
em trai noái gò. Àïën bûäa, cö Lan xúi coá nûãa baát cúm, ngöìi gêíy gêíy
tûâng haåt möåt. Coá moán canh khïë nêëu thõt naåc rêët ngon, baâ Cêím
chan vaâo baát eáp ùn. Phong giaäy naãy: "Chïët, nhaâ em kiïng ùn
haânh". Baâ Cêím àoã bûâng mùåt. Cúm xong, Phong phaãi ra chúå Keã Noi
mua hai chiïëc baánh daây cùåp chaã cho vúå ùn.
Cö Lan úã nhaâ möåt tuêìn àêìu khöng ra khoãi buöìng, chó toaân
nùçm àoåc saách. Baâ Cêím súå Phong, cûá nñn nhõn khöng noái nùng gò.
Möåt höm cö Lan hoãi baâ Cêím: "Nhaâ ta coá bao nhiïu ruöång?". Baâ
Cêím baão: "Hún chuåc mêîu. Cêåu Phong baán ài taám mêîu mang tiïìn
ra Haâ Nöåi laâm ùn. Nhaâ bêy giúâ coân ba mêîu. Laåi coân möåt phaãn thõt
lúån úã chúå Keã Noi". Cö Lan hoãi: "Phaãn thõt ai tröng?". Baâ Cêím baão:
"Töi thuï öng Bónh laâ ngûúâi trong hoå. Vöën mònh boã ra, coân laäi chia
àöi". Cö Lan baão: "Tûâ mai töi tröng coi phaãn thõt". Höm sau ra chúå
xem xeát, buång mang daå chûãa nhûng cùæt àùæt viïåc àêu vaâo àêëy, tiïìn
nong raåch roâi, baâ Cêím vúái öng Bónh haäi lùæm. Öng Bónh khöng daám
ùn búát möåt xu.
Baâ Diïu ngaây caâng yïëu, lêîn löån, cûá quanh quêín trong buöìng,
óa àaái ngay chöî nùçm. Phong baão: "Sao con meå naây söëng dai thïë?".
Cö Lan baão: "Cho liïìu thuöëc chuöåt laâ yïn". Phong baão: "Khöng cêìn,
cûá àïí àoái vaâi ngaây". Noái xong quay ra baão baâ Cêím: "Tûâ höm nay
àûâng cho meå Caã ùn nûäa, taám mûúi hai tuöíi röìi, söëng laâm quaái gò?".
Baâ Cêím súå haäi: "Cêåu úi, cêåu nghô laåi ài, phaãi àïí phuác àûác cho con
chaáu chûá?". Phong trûâng mùæt, baão: "Con aác tùåc naây noá giïët meå töi
chõ coá biïët khöng?". Baâ Cêím cûá kïu khöí. Phong khoáa cûãa laåi röìi cêët
chòa khoáa vaâo tuái aáo veát.
Baâ Diïu bõ nhöët trong buöìng, àoái khaát lùæm, böëc caã phên ùn.
Möîi ngaây möåt lêìn, Phong múã cûãa khoáa xem àaä chïët chûa. Àïën hún
nûãa thaáng, baâ Diïu vêîn söëng nhùn rùng. Phong phaát hoaãng, baão
vúå: "Con meå naây laâ phuâ thuãy chùæc? Hay noá luyïån àûúåc thuöëc
trûúâng sinh?". Cö Lan àïën xem, thêëy coá möåt haåt cúm rúi úã dûúái
chên giûúâng, cûúâi nhaåt baão rùçng: "Meå Caã anh coân söëng lêu lùæm.
Kheáo noá coân söëng àïí chön anh vúái töi cú àêëy". Laåi hoãi Phong: "Chòa
khoáa àïí àêu?". Phong chó vaâo aáo veát treo úã tûúâng. Cö Lan baão:
"Thaão naâo. Anh àûa àêy àïí töi phaá pheáp cuãa con phuâ thuãy naây
cho". Noái röìi cêìm chòa khoáa cho vaâo caái vñ xaách tay.
Khoaãng nûãa àïm, cö Lan bêëu Phong dêåy. Caái aáo veát Phong
treo úã sêåp guå gian ngoaâi. Dûúái boáng trùng múâ múâ, thêëy möåt boáng
àen àang lêìn súâ tuái aáo. Cö Lan cêìm tay thûúác göî lim quêåt thùèng
vaâo àêìu boáng àen, chó nghe "öëi" möåt tiïëng röìi ngaä vêåt xuöëng.
Phong thùæp àeân lïn thêëy baâ Cêím maáu me àêìm àòa trïn traán. Cö
Lan baão: "Khöí quaá, töi cûá tûúãng tröåm". Phong gùæt baâ Cêím: "Chõ
lêìn ra àêy laâm gò?". Baâ Cêím rïn hûâ hûâ, mùåt uáp vaâo baát cúm nguöåi
àêìy maáu trïn sêåp guå.
Ba ngaây sau, baâ Diïu mêët. Phong laâm ma tûã tïë, àùåt tïn hiïåu
laâ Àoan Thuêån. Coân baâ Cêím, vai troâ quaãn lyá lu múâ ài. Cö Lan
àûáng ra àiïìu haânh toaân böå cöng viïåc. Àûáa con gaái cö Lan àeã àùåt
tïn laâ Huïå. Cö Lan thuï möåt ngûúâi vuá àïí tröng nom noá. Con beá lúán
lïn, khaáu khónh, nhûng meå noá khöng thñch noá. Viïåc nuöi daåy noá
àûúåc giao hoaân toaân cho ngûúâi vuá vaâ baâ Cêím.
7.
Öng Tên Dên tïn thêåt laâ Nguyïîn Anh Thûúâng. Trong laâng
baáo, laâng vùn, öng khaá nöíi tiïëng. Ngûúâi ta cuäng coá traách öng laâ hay
la liïëm, ùn tham nhû moä, nhûng viïåc àoá khöng can hïå gò. Öng Tên
Dên baão Phong: "Vùn chûúng phaãi bêët chêëp hïët. Ngêåp trong buân,
suåc tung lïn, thoaát thaânh bûúám vaâ hoa, àêëy laâ chñ thaánh". Phong
chó gêåt àêìu. Öng Tên Dên vaâ Phong huân vöën laâm ùn, noái laâ laâm
baáo, nhûng thûåc chó buön giêëy.
Möåt höm, öng Tên Dên baão Phong: "Töi vûâa xin àûúåc giêëy
pheáp buön muöëi. Chuá ra tay ài. Chuá xuöëng Phaát Diïåm, úã àêëy coá
cha Têët laâ ngûúâi töi quen. Viïåc lêëy haâng cha Têët lo. Ta lïn miïìn
nuái baán. Töi ài Sún La, tòm laäo tri chêu Cêìm Vônh An baân baåc".
Phong gêåt àêìu.
Phong àïën Phaát Diïåm, tòm àïën nhaâ thúâ àaá. Àêëy laâ möåt khu
àêët röång àïën vaâi ba mêîu göìm caã möåt hïå thöëng vûâa cöng viïn, vûâa
lùng têím, vûâa nhaâ thúâ, vûâa trûúâng doâng, xêy cêët rêët cöng phu.
Phña trûúác coá möåt höì baán nguyïåt röång, nûúác trong vùn vùæt, nhòn roä
caã nhûäng con caá búi löåi tung tùng. Laåi coá caã nhûäng nuái àaá giaã àùåt
tûúång Àûác Meå vaâ Chuáa Giïsu trùæng toaát. Phong àûáng nhòn, loâng
rêët thaán phuåc, beân ngh• thêìm: "Meå khó, caã nûúác mònh coá leä chó coá
cöng trònh naây àûúåc goåi laâ cöng trònh kiïën truác cuãa muön àúâi. Àaåo
Thiïn Chuáa laâ thûá àaåo gò ghï gúám vêåy?"
Quanh quêín möåt luác, thêëy coá ngûúâi boä giaâ ài ra dêîn Phong ài
vaâo. Cha Têët coân treã, trùæng treão, traán cao, coá àöi mùæt rêët hoám. Àoåc
xong thû cuãa öng Tên Dên, cha Têët múâi Phong ngöìi, àoaån vêîy tay
ra phña àùçng sau. Coá möåt thiïëu niïn mùåc aáo chuâng àen bûng traâ ra
múâi. Laåi thêëy hai thiïëu niïn cuäng mùåc aáo chuâng àen àûáng sau
lûng hêìu quaåt. Phong uöëng nûúác, thêëy traâ thúm lûâng. Phong hoãi:
"Thûa cha, viïåc chuáng con nhúâ cêåy liïåu coá thaânh khöng?" Cha Têët
nhoã nheå: "Kinh Thaánh noái: “Coá ai trong anh em, khi con mònh xin
baánh laåi cho noá hoân àaá khöng?'. Con cûá yïn têm, cûá úã àêy nghó röìi
àêu vaâo àêëy". Phong xin pheáp ra ngoaâi nhaâ troå, Cha Têët bùçng loâng.
Phong nùçm trïn gaác nhaâ troå, trúâi mûa tñ taách. Keâ keâ möåt tuái
tiïìn nïn Phong khöng daám ài àêu. Chuã quaán troå suöët ngaây cûá ngöìi
uã ruä trûúác hiïn nhaâ tröng ra ngoaâi àûúâng. Phong buöìn quaá, hïët
àûáng laåi ngöìi, giúã ài giúã laåi cuöën truyïån Trï Coác in trïn giêëy baãn,
àoåc ài àoåc laåi. Phong khöng biïët nhaâ naây coá bao nhiïu ngûúâi maâ
chùèng coá ai ài ra ài vaâo gò caã. Möåt höm, Phong àaánh liïìu hoãi chuã
quaán: "ÚÃ àêy coá con àiïëm naâo xinh khöng?". Chuã quaán gêåt àêìu.
Phong baão: "Goåi cho töi möåt àûáa". Chuã quaán hoãi: "Öng thñch loaåi
coân tên hay àaä mêët tên?". Phong vöî àuâi àaánh àeát: "Coân tên thò noái
gò nûäa?". Chuá quaán àûáng dêåy, ài xuöëng nhaâ ngang, laát sau dêîn lïn
àûáa con gaái traåc mûúâi lùm tuöíi. Chuã quaán baão: "Àêy laâ con gaái töi".
Phong uöëng nûúác, suyát nûäa thò ngheån.
Àûáa con gaái múái lúán, chûa biïët gò vïì chuyïån hoa nguyïåt,
Phong cuäng thûúng thûúng nhûng röìi tùåc lûúäi: "Bùn khoùn laâm gò,
têët caã röìi seä qua ài". Phong keáo noá lïn gaác, con beá vûâa ài vûâa laâm
dêëu, miïång kïu tïn chuáa.
Àûúåc vaâi ngaây, öng boä giaâ àïën gùåp Phong baão: "Chuyïån cuãa
cêåu cha Têët lo xong röìi. Cêåu vïì Haâ Nöåi maâ nhêån haâng". Phong cêìm
giêëy túâ, giao tiïìn cho öng boä giaâ, cûá thêìm phuåc tay cha cöë treã mùng
maâ laâm viïåc àêu vaâo àêëy.
Phong vïì Haâ Nöåi, tòm àïën nhaâ öng Tên Dên. Àêy laâ lêìn àêìu
tiïn Phong àïën nhaâ riïng cuãa laäo. Phong bêëm chuöng goåi, möåt con
choá Têy lao ra. Möåt ngûúâi böìi ài sau goåi: "lu lu". Con choá cuåp àuöi
ài vaâo. Ngûúâi böìi hoãi: "Öng cêìn gò?". Phong baão: "Töi laâ Phong".
Noái röìi àûa danh thiïëp ra. Ngûúâi böìi baão: "Öng Tên Dên ài Sún La
chûa vïì, nhûng coá thû gûãi öng àïí úã trong nhaâ. Múâi öng vaâo gùåp baâ
chuã". Phong ài theo ngûúâi böìi vaâo nhaâ, thêëy nhaâ cûãa, àöì àùåc sang
troång, baâi trñ rêët coá gu. Phong nghô thêìm: "Laäo naây àïíu. Thïë maâ cûá
giaã ngheâo giaã khöí. Luác naâo cuäng vay tiïìn mònh". Ngöìi möåt laát,
thêëy coá tiïëng deáp loeåt queåt röìi möåt thiïëu phuå traåc ba mûúi tuöíi ài
ra. Phong àûáng dêåy chaâo, thêëy thiïëu phuå àeåp rêët àaâi caác. Thiïëu
phuå baão: "Chaâo öng Phong. Töi laâ Thiïìu Hoa. Öng nhaâ töi coá thû
gûãi öng". Hai ngûúâi cuâng ngöìi, noái dùm cêu chuyïån bêng quú, àaåi
àïí nhû chuyïån thúâi tiïët, giaá caã. Phong thêëy Thiïìu Hoa lõch laäm,
trong loâng thñch lùæm. Thiïìu Hoa kheáp vaåt aáo baão: "Öng àoåc thû ài".
Noái xong móm cûúâi. Phong cêìm thû baão: "Xin löîi baâ". Thû viïët:
"Kñnh gûãi öng Phong, baån armour cuãa töi. Töi ài Sún La tûâ
höm 16 thaáng Junons. Viïåc baán haâng cho Cêìm Vônh An àaä àêu
vaâo àêëy, chó chúâ haâng lïn laâ lêëy tiïìn. Phiïìn öng lo giuáp viïåc àûa
haâng lïn súám ngaây naâo hay ngaây êëy. Nïëu cêìn thò öng lêëy mêëy tïn
ngûúâi nhaâ cu/a töi ài theo. Vúái trñ mêîn tiïåp vaâ sûå thaáo vaát cuãa öng,
töi tin vaån sûå nhû yá. Bïånh thêëp khúáp khiïën töi khöng vïì lo viïåc
cuâng öng àûúåc. Mong gùåp öng úã Sún La. Chuác öng vúái gia quyïën
bònh an. Rêët kñnh troång öng. Kyá tïn: Tên Dên".
Phong àoåc thû xong, cûúâi nhaåt. Thiïìu Hoa hoãi: "Thûa öng
Phong, öng thêëy cöng viïåc ra sao?". Phong baão: "Thûa baâ, xin baâ
àûâng bêån têm, chöìng baâ laâ möåt thiïn taâi". Thiïìu Hoa àoã mùåt: "Öng
quaá khen, nhiïìu khi töi thêëy nhaâ töi ñch kyã ghï gúám". Phong cûúâi:
"Àêëy cuäng laâ möåt tñnh caách thiïn taâi". Thiïìu Hoa baão: "Nhaâ töi rêët
khen öng". Phong hoãi: "Thûa baâ, vïì mùåt naâo?". Thiïìu Hoa baão:
"Nhaâ töi baão öng laâ möåt gentleman". Phong baão: "Thûa baâ, töi
muöën múâi baâ möåt bûäa cúm nhaåt úã phöë Haâng Buöìm. Nïëu baâ tûâ chöëi
thò töi khöng xûáng vúái lúâi khen êëy". Thiïìu Hoa lûúäng lûå röìi gêåt
àêìu.
Phong vïì nhaâ ( Phong coá möåt nhaâ riïng ngoaâi phöë) nghô ngúåi:
"Laäo Tên Dên àïíu thêåt, vöën mònh boã ra, bao nhiïu cöng viïåc vêët vaã
cuäng mònh, laäo êëy chó ngöìi hûúãng. Àûúåc, xem laäo êëy hûúãng nhûäng
gò". Beân àûáng dêåy, goåi xe tay baão àûa àïën Haâng Buöìm àùåt tiïåc.
Àïën hiïåu cao lêu, Phong goåi laäo hoa kiïìu Vûúng Bònh àïën baão:
"Ngöå laâm cho töi möåt bûäa ùn àùåc biïåt hai ngûúâi. Cho nhiïìu thuöëc
kñch duåc vaâo". Vûúng Bònh gêåt àêìu.
Buöíi chiïìu, Phong àïën àoán Thiïìu Hoa. Hai ngûúâi ùn uöëng
vui veã, àêìu tiïn giûä yá, vïì sau thuöëc ngêëm, cûá kïì vai nhau lúi laã.
Phong dòu Thiïìu Hoa vaâo buöìng. Laäo Vûúng Bònh àoáng cûãa ngöìi
canh. Sau lêìn êëy, hoå coân ài laåi vúái nhau vaâi lêìn nûäa. Thiïìu Hoa
gùåp Phong treã trung, thêåt nhû àaåi haån gùåp mûa raâo. Hai ngûúâi thïì
thöët seä söëng vúái nhau.
Àïën ngaây heån, Phong ra bïën söng Caái nhêån haâng röìi ài Sún
La.
8.
Àoaân xe ngûåa thöì muöëi ài hún nûäa thaáng múái àïën Sún La.
Nhaâ Cêìm Vônh An úã döëc Baãn Maåt, nhaâ quan maâ cuäng chùèng khaác
gò nhaâ nhûäng ngûúâi Thaái khaác, àûúåc caái to hún, göî töët hún. Öng
Tên Dên giúái thiïåu Cêìm Vônh An vúái Phong, An chùèng toã veã gò ra
mùåt. Phong liïëc nhòn, thêëy An tûúáng nguä àoaãn, da deã höìng haâo, mi
mùæt suâm suåp, àiïåu böå chêåm chaåp, coá veã nhû ngûúâi suy nghô chêåm.
Phong gêìy röåc ài sau chuyïën ài vêët vaã. Thêëy öng Tên Dên ngaây
naâo cuäng ba bûäa rûúåu röìi vaác suáng ài sùn, ngöìi taán nhaãm, thò bûåc
lùæm. Öng Tên Dên baão: "Töi biïët chuá vêët vaã, chuyïën naây thò chuá
cöng àêìu". Phong chùèng noái nùng gò, laát sau hoãi xin Cêìm Vônh An
ñt rûúåu mêåt gêëu àïí boáp chên tay.
An hoãi: "Coá bao nhiïu muöëi?". Phong baão: "Taám têën". Öng
Tên Dên giaäy naäy: "Chïët, ta thoãa thuêån vúái nhau nhûäng hai mûúi
têën cú maâ". An baão: "Ngûúâi Kinh caác öng noái möåt àùçng laâm möåt
neão?". Phong baão: "Töi giao àúåt àêìu taám têën, giao àïën àêu lêëy tiïìn
àïën àêëy, sao baão noái möåt àùçng laâm möåt neão?". An baão: "Öng Tên
Dên àaä lêëy tiïìn caã hai mûúi têën". Öng Tên Dên baão: "Töi lêëy tiïìn
trûúác, trñch phêìn laäi àïí mua thuöëc phiïån mang vïì Haâ Nöåi". Phong
baão: "Töi chùèng chúi. Nhaâ nûúác cêëm buön thuöëc phiïån, kheáo maâ tuâ.
Öng chó nïn lêëy söë laäi cuãa öng maâ mua thöi". Öng Tên Dên baão:
"Gay thêåt, töi troát mua röìi thò sao?". Phong baão: "Khöng sao caã,
öng ghi cho töi caái vùn tûå núå, coá quan tri chêu úã àêy àûáng laâm
chûáng". An baão: "Phaãi". Öng Tên Dên taái mùåt.
Buöíi chiïìu höm êëy oi bûác. Öng Tên Dên phaãi hoaân laåi söë tiïìn
mûúâi hai têën muöëi chûa lêëy cho Cêìm Vônh An röìi ghi vùn tûå núå vúái
Phong. Phong bùæt ghi roä thúâi haån traã tiïìn laâ möåt thaáng, nïëu khöng
thò gaán nhaâ riïng. Thuöëc phiïån troát mua röìi, öng Tên Dên cûåc
chùèng àaä phaãi chõu.
Saáng höm sau, öng Tên Dên vöåi vaä thu xïëp vïì xuöi, baão
Phong cuâng ài vúái mònh. Phong baão: "Öng ài trûúác ài. Töi phaãi úã laåi
ñt ngaây múái hoaân sûác àûúåc". Cêìm Vônh An baây tiïåc tiïîn àûa. Phong
kïu mïåt nùçm trong buöìn nguã.
Öng Tên Dên ài röìi, Phong nhoãm dêåy, lêëy ra hai chuåc vuöng
vaãi àen, ba chuåc vuöng vaãi àoã noái vúái Cêìm Vônh An: "Töi àûúåc hên
haånh biïët quan tri chêu. Höm qua coân mïåt dêng quaâ biïëu bêët tiïån,
höm nay múái coá cú höåi". An gêåt àêìu. Phong laåi noái: "Söë muöëi ûúác
àõnh vúái quan tri chêu laâ hai mûúi têën, viïåc naây khöng laâm àúm
sai, ba ngaây nûäa söë muöën coân laåi seä lïn àïën núi". An cuäng gêåt àêìu.
Phong laåi noái: "Khi muöëi àïën núi, chó lêëy tiïìn mûúâi têën, coân hai
têën xin biïëu àïí nhaâ ùn dêìn". An cuäng gêåt àêìu. Phong laåi noái: "Töi
laâm ùn vúái öng Tên Dên nhûng coi nhû keã thuâ. Öng Tên Dên
mang thuöëc phiïån laâ viïåc khöng hay, xin quan tri chêu nïn baáo vúái
nhaâ chûác traách". An cuäng gêåt àêìu.
Höm sau, Cêìm Vônh An cûúäi ngûåa ài súám. Buöíi chiïìu An vïì
baão Phong: "Öng Tên Dên ài àïën Yïn Chêu thò bõ toám röìi". Hai
ngûúâi cuâng cûúâi. An lêëy ra möåt tuái baåc trùæng baão Phong: "Àêy laâ
tiïìn thûúãng". Phong baão: "Quan tri chêu chia laâm ba phêìn. Möåt
phêìn àïí phuå nûä trong nhaâ sùæm quêìn aáo múái". An baão: "Nhaâ töi
nhiïìu àaân baâ lùæm". Phong baão: "Thïë thò chia böën".
Ngaây höm sau, àoaân ngûåa thöì chúã söë muöëi coân laåi àïën núi,
Phong ra xem xeát, thêëy khöng thêët thoaát gò, mûâng lùæm, thûúãng
hêåu hônh cho boån phu aáp taãi. Cêìm Vônh An haâi loâng, tiïîn Phong ra
vïì bùçng möåt bûäa tiïåc rêët to, thõt möåt con trêu. Trong bûäa tiïåc, An
neâo Phong ùn moán nêåm põa ( giöëng nhû pheâo trêu ). Phong ùn
nhûng ngêåm trong möìm röìi ra àêìu quaãn nhöí toeåt xuöëng saân.
9.
Vïì Haâ Nöåi, Phong baáo cho Thiïìu Hoa biïët viïåc öng Tên Dên
bõ bùæt. Thiïìu Hoa hoãi: "Liïåu tuâ bao nhiïu nùm?". Phong baão: "Cêìm
Vônh An hûáa khöng dûúái mûúâi nùm". Thiïìu Hoa baão: "Ra tuâ chïët
laâ vûâa".
Phong vïì Keã Noi baân vúái cö Lan viïåc cûúái Thiïìu Hoa. Cö Lan
tûác lùæm, nhûng biïët Phong nhêîn têm, lùæm thuã àoaån, nïëu coá gêy sûå
thò chó thiïåt mònh, vò vêåy àaânh nñn nhõn. Àaám cûúái Phong vúái
Thiïìu Hoa rêët long troång. Phong baán cú ngúi cuãa öng Tên Dên,
sau khi öng Tên Dên bõ tuyïn aán vúä núå vaâ bõ xûã mûúâi nùm tuâ.
Thiïìu Hoa coá möåt àûáa con vúái öng Tên Dên, thùçng beá tïn laâ Haånh,
àêìu to tûúáng, coá têåt úã chên, ài àûáng cûá nhaãy nhû con caâo caâo.
Bêëy giúâ cö Lan àeã thïm möåt àûáa con gaái nûäa, àùåt tïn laâ Cuác.
Coân Huïå, Phong àûa ra Haâ Nöåi úã, sau naây lêëy chöìng tïn laâ Àiïìm.
Àiïìm laâ hoåa sô chuyïn veä minh hoåa cho túâ baáo maâ Phong huân vöën.
Cha meå Àiïìm laâm nghïì baán taåp hoáa.
Rùçm thaáng baãy, Phong àûa Thiïìu Hoa vïì Keã Noi laâm sinh
nhêåt nùm mûúi tuöíi. Phong baân vúái cö Lan vaâ Thiïìu Hoa laâm cöî to
múâi khaách. Höm êëy trùng saáng, Phong traãi chiïëu hoa ngöìi bïn heâ
nhêín nha uöëng nûúác nuå vaäi. Baâ Cêím nùçm voäng ru con beá Cuác, ru
rùçng:
"Öng giùng kia öng úã trïn trúâi
Hoãi öng coá biïët sûå àúâi cho chùng?
Sûå àúâi nhñt nhñt nhùng nhùng
Nghe ra chùèng biïët maâ rùng nûåc cûúâi. . ."
Dûúái nhaâ ngang, cö Lan àûáng chó baão nhûäng ngûúâi trong hoå
àïën laâm giuáp. Baâ Cêím laåi ru, Ru rùçng:
"Caái coâ ài àoán cún mûa
Töëi tùm muâ mõt, ai àûa coâ vïì?
Coâ vïì thùm quaán cuâng quï
Thùm cha thùm meå, cö vïì thùm ai . . ."
Phong baão: "Mûúâi nùm nûäa, giúâi cho ta söëng, laâm ùn àûúåc, ta
lïn thûúång thoå seä khao caã laâng". Thiïìu Hoa baão: "Gúám! Cûá ùn chúi
lùæm thò liïåu coá söëng àûúåc nùm nùm khöng?".
Baâ Cêím laåi ru. Ru rùçng:
"Laâm giai cho àaáng nïn giai
Phuá Xuên cuäng traãi, Àöìng Nai cuäng tûâng".
Phong hoãi baâ Cêím: "Caái con beá àang vùåt löng gaâ kia tïn laâ gò,
con nhaâ ai?". Baâ Cêím baão: "Àêëy laâ caái Chiïm, con öng Muâa".
Phong hoãi: "Coá phaãi öng Muâa höìi trûúác vêîn coäng töi ra àï xem diïìu
khöng?" Baâ Cêím baão: "Phaãi". Phong hoãi: "Öng Muâa daåo naây thïë
naâo?". Baâ Cêím baão: "Öng Muâa àöng con, cú cûåc lùæm. Àêåu, thaáng
ba, öëm suyát chïët". Phong noái vúái con rïí: "Maây laâ hoåa sô, maây thêëy
con beá Chiïm coá àaáng laâ hoa hêåu cuãa quï tao khöng?" Àiïìm baão:
"Con thêëy bònh thûúâng". Phong baão: "Maây khöng biïët nhòn. Maây
chó thêëy quêìn aáo. Àêëy laâ vò maây keám tûâng traãi". Àiïìm gêåt guâ: "Con
chõu böë". Thiïìu Hoa baão: "Hai böë con, chuyïån êëy chùèng ai keám ai".
Ngaây höm sau, khaách úã Haâ Nöåi vïì hún ba chuåc võ. Ö tö àêåu
kñn möåt àoaån àï. Coá caác quan chûác, nhaâ vùn, nhaâ baáo, nhaâ buön.
Möåt söë baâ vúå cuäng ài theo chöìng. Lïî vêåt baây kñn trïn têëm sêåp guå
kï giûäa nhaâ thúâ. Phong ra têån cöíng àoáng khaách. Thiïìu Hoa löång
lêîy àûáng bïn. Cö Lan têët bêåt chó baão cöng viïåc bïëp nuác.
Khoaãng gêìn trûa, caánh hûúng lyá trong laâng àïën chaâo. Cuäng
túái hún hai chuåc ngûúâi. Phong múâi caã vaâo trong nhaâ tiïìn tïë, phaáo
nöí êìm ô.
Öng Tö Phûúng, nhaâ buön, àûáng lïn thay mùåt quan khaách
chuác mûâng. Vöî tay ran lïn. Phong bùæt tay öng Tö Phûúng, baão:
"Caám ún öng, caám ún chû võ. Àûáng úã nhaâ mònh, xung quanh coá vúå
con, haâng xoám, baån beâ, uöëng möåt cöëc rûúåu cêët bùçng thûá gaåo cêëy
trïn maãnh ruöång nhaâ mònh, thïë laâ sûúáng, dêîu rùçng biïët àúâi cuäng
laâ phuâ du". Moåi ngûúâi gêåt àêìu. Ùn uöëng àïën hún ba tiïëng múái
xong. Sau tiïåc mùån laâ baánh ga-tö, trïn àôa baánh naâo cuäng coá chûä
Phaåm Ngoåc Phong bùçng bú. Mêëy öng kyá luåc trong laâng duâng tay
nhoán baánh boã vaâo möìm, dêy bú ra caã ngoán tay, thêëy bêín laåi böi
xuöëng chiïëu.
Sau tiïåc, Phong cho Thiïìu Hoa ra Haâ Nöåi trûúác, coân mònh úã
laåi Keã Noi nghó ba thaáng. Thúâi gian naây Phong ài thùm thuá trong
laâng, thêëy coá möåt söë nhaâ giaâu múái lïn nhûng cuäng coá nhiïìu nhaâ
ngheâo lùæm. Nhòn chung, têët caã laâ sûå lam luä nhïëch nhaác bao truâm.
Coá höm Phong lïn búâ àï hoáng maát, nùçm daâi trïn baäi coã xanh maâ
nhòn trúâi cao, thêëy nhûäng caánh coâ thêëp thoaáng bay vïì phña xa.
Möåt höm, Phong àang ngöìi trïn àï thò thêëy möåt àaám xuám
àöng xuám àoã. Àïën gêìn, thêëy öng laäo xêím keáo nhõ vaâ àûáa beá con
àang haát. Phong lùæng nghe, thêëy lúâi leä mú höì noái vïì nhên, hiïëu, lïî,
nghôa. Bïn caånh, coá möåt anh ngöìi nùån nhûäng con giöëng toâ he xanh
àoã trïn meåt thuáng vúái nùæm böåt nïëp, nùån caã nhûäng anh huâng ngaây
xûa, võ naâo cuäng quùæc thûúác. Phong thêëy cö Chiïm àûáng xem,
gaánh coã àùçng sau, mùæt long lanh saáng, àöi möi cùæn chó nhay coång
àoâng àoâng, nhûäng gioåt möì höi àoång úã hai bïn thaái dûúng.
Ài vïì, Lan hoãi Phong: "Öng sao buöìn thïë? Hay laâ tûúng tû
con beá naâo röìi?". Phong baão: "Töi thñch con beá Chiïm quaá". Cö Lan
baão: "Àïí töi hoãi laâm vúå beá cho öng. Con beá chõu khoá. Töi cuäng mïën
noá". Phong baão: "Töi àöåi ún baâ". Cö Lan baão: "Ún huïå gò. Öng tuöíi
Dêìn, öng àaä àïí yá àïën ai thò trûúác sau gò öng chùèng ùn thõt ngûúâi
ta". Vaâi ngaây sau cö Lan cho möëi àïën nhaâ öng Muâa àaánh tiïëng.
Öng Muâa súå lùæm. Cö Chiïm giaäy naãy, doåa ài tûå vêîn. Phong thêëy
khöng öín, mùæng rùçng: "Thên lûâa ûa nùång, öng hoãi han tûã tïë khöng
xong thò cho caã hoå nhaâ maây khöën naån". Öng Muâa ra sûác eáp con, hoå
haâng xuám vaâo döî daânh. Cuöëi cuâng cö Chiïm phaãi chõu. Àaám cûúái
töí chûác linh àònh, cö Chiïm ài vïì nhaâ chöìng nhû ngûúâi mêët höìn.
Vaâi nùm sau cö Chiïm àeã ra hai àûáa con trai, àûáa àêìu àùåt tïn laâ
Phaåm Ngoåc Phuác, àûáa sau àùåt tïn laâ Phaåm Ngoåc Têm.
10.
Möåt thúâi gian daâi, Phong úã Keã Noi, cöng viïåc ngoaâi phöë giao
cho Thiïìu Hoa vaâ Àiïìm quaãn lyá. Möåt höm Thiïìu Hoa baão Phong:
"Coá tay nhaâ thú baán têåp baãn thaão hay hay, töi àõnh ghi tïn cuãa öng
röìi cho xuêët baãn". Phong trûâng mùæt baão: "Nhaãm nhñ! Roä chuyïån
àaân baâ. Danh hiïåu nhaâ thú laâ thûá danh hiïåu núäm ngûúâi baåc phuác.
Thú chó laâ thûá du dûúng bêët lûåc. Khi naâo noá vui hún húán thò chùèng
ra gò". Thiïìu Hoa hoãi: "Thïë töi baão noá chûäa laåi röìi ghi tïn töi àûúåc
khöng?". Phong baão: "Àaân baâ khöng coá thú àêu. Thú laâ nhûäng têm
sûå lúán. Àaân baâ thò têm sûå gò. Thú phaãi cao caã. Möîi thaáng caác baâ
haânh kinh möåt lêìn thò cao caã gò". Thiïìu Hoa àoã mùåt. Chuyïån naây
boã qua, khöng noái nûäa.
Möåt höm, trïn túâ baáo maâ Phong huân vöën coá bûác tranh veä möåt
öng bõ vúå cùæm caái sûâng hûúu lïn àêìu, khaách ài vaâo treo muä lïn
àêëy, khuön mùåt ngûúâi naây tröng rêët giöëng Phong. Phong xem baáo,
doâ hoãi xem ai veä tranh. Nhên viïn trong baáo chöëi quanh, noái laâ
khöng biïët. Phong bûåc mònh, doåa àuöíi cöí viïn tri sûå. Ngûúâi naây
thuá thêåt coá keã àïën àûa tranh cho in, hûáa thûúãng cho tiïìn. Phong
hoãi: "Chuyïån töi moåc sûâng coá aâ?". Ngûúâi naây baão: "Nghe phong
phanh khi öng úã quï, cêåu Àiïìm vúái baâ Thiïìu Hoa thên mêåt lùæm".
Phong cûúâi nhaåt baão: "Caám ún öng. Öng vïì laâm viïåc ài. Lêìn sau
nhúá phaãi vò lúåi ñch cuãa chuã. Khöng nhúá àiïìu êëy thò àûâng laâm baáo".
Ngûúâi naây bùn khoùn: "Töi tûúãng baáo chñ chó phuång sûå tûå do, bònh
àùèng, baác aái". Phong baão: "Öng hay àuâa nhó. Múâi öng ài ra, töi maâ
caáu lïn thò öng ùn cûát".
Phong vïì nhaâ, vö cúá àêåp tan caái gûúng treo tûúâng. Thiïìu Hoa
hoãi: "Öng chaán caái mùåt öng aâ?". Phong khöng traã lúâi. Thiïìu Hoa
baão: "Öng mïåt röìi, nïn nghó ài". Phong baão: "Mai töi vïì quï".
Höm sau trúâi mûa to, bong boáng nûúác nöíi lïình bïình trûúác
hiïn nhaâ. Phong ngöìi gêåp chiïëc thuyïìn giêëy thaã theo doâng nûúác.
Böîng àûáng dêåy, àoâi ài vïì quï ngay giûäa luác mûa. Thiïìu Hoa vaâ
Àiïìm ngùn laåi khöng àûúåc.
Phong lêëy ö che àêìu ài böå ra àûúâng. Möåt luác ö ûúát, nûúác thêëm
vaâo ngûúâi. Phong tûác mònh vêët caã ö ài. Caâng ngaây mûa caâng to,
Phong cûá àêìu trêìn ài giûäa loâng àûúâng. Möåt chiïëc xñch lö ài ngang
qua kïu "UÁp, ïëp!".
Phong quay laåi, khöng goåi cöíng maâ lêëy chòa khoáa riïng múã
cûãa vaâo nhaâ. Thiïìu Hoa vaâ Àiïìm àang nùçm huá hñ vúái nhau, thêëy
Phong vïì, mùåt cùæt khöng coân haåt maáu.
Phong bùæt Thiïìu Hoa ngöìi röìi cuäng ngöìi vaâo ghïë. Àiïìm run
nhû reä, àûáng úã trûúác mùåt. Phong hoãi: "Hai ngûúâi nguã vúái nhau
mêëy lêìn röìi?:. Thiïìu Hoa baão: "Thûa, saáu lêìn". Àiïìm baão: "Möåt lêìn
úã vûúân hoa Bön-bo laâ baãy". Thiïìu Hoa baão: "Lêìn êëy vöåi vaâng thò
tñnh laâm gò". Phong baão: "Baãy lêìn hay baãy baãy lêìn? Thùçng Àiïìm,
tao nuöi daåy maây maâ maây traã hiïëu thïë aâ? Maây quyâ xuöëng, liïëm
chên vúå tao vúái tao khöng thò maây chïët".
Àiïìm quyâ xuöëng àêët, Thiïìu Hoa ruåt chên vaâo, liïëc mùæt thêëy
Phong trûâng mùæt laåi àûa chên ra. Àiïìm àûa tay àúä chên Thiïìu
Hoa àûa lïn ngang miïång röìi boâ sang phña chên Phong. Phong àaåp
chiïëc giêìy bïët buân vaâo giûäa mùåt Àiïìm röìi baão: "Cuát ài".
Phong baão Thiïìu Hoa: "Thùçng heân nhû thïë maâ ài hiïën thên
cho noá". Noái xong lïn gaác, nùçm lùn ra, uáp mùåt vaâo göëi maâ khoác.
Chiïìu höm êëy söët li bò. Thiïìu Hoa möåt loâng sùn soác Phong, ngaây
àïm têån tuåy bïn caånh khöng luác naâo rúâi. Àûúåc nûãa thaáng thò
Phong khoãe laåi, trúã nïn ñt noái, tñnh tònh thay àöíi, cû xûã vúái moåi
ngûúâi hïët sûác laånh luâng.
11.
Sau àúåt öëm, Phong thûúâng ngöìi nhaâ tû lûå. Möåt höm baâ Vên
baán haâng khö úã chúå Àöìng Xuên àïën thùm, biïëu Phong hai cên mûát
sen vúái mêëy laång cheâ. Phong hoãi: "Chúå buáa daåo naây thïë naâo?". Baâ
Vên baão: "Thúâi khoá khùn, chuáng em laâm ùn cú cûåc lùæm". Phong
baão: "Tiïìn baåc khöng biïët thûúng ngûúâi coá têm". Baâ Vên baão: "Em
muöën giêåt noáng öng baâ moán tiïìn, àõnh liïìu buön chuyïën caânh kiïën,
coá ngûúâi àùåt haâng, nhûng em khöng coá àuã tiïìn". Phong hoãi: "Baâ
vay bao nhiïu? Bao giúâ traã?". Baâ Vên baão: "Vay möåt thaáng, laäi
mûúâi phên". Phong baão: "Daåo naây töi cuäng caån tiïìn. Thöi àûúåc".
Röìi thúã daâi: "Töi khöng thñch phuå nûä lùn löån kiïëm söëng. Phuå nûä
phaãi laânh lùån, saåch seä". Baâ Vên baão: "Öi giúâi, em cuäng biïët thïë,
nhûng khöng lùn löån thò lêëy gò maâ ùn. Öng maâ cêìm quyïìn thò boån
chuáng em àûúåc nhúâ". Phong baão: "Chñnh trõ rùåt troâ múâ aám, bó öíi".
Baâ Vên baão: "Coá baâ Tön Nûä Phûúng úã Huïë ra chúi àang úã nhaâ em,
baâ Phûúng gioãi tûúáng söë, boái toaán, àïí em àûa àïën xem hêìu öng
baâ".
Höm sau baâ Vên àûa àïën möåt baâ giaâ mùåc aáo daâi maâu múä gaâ,
trïn ngûåc aáo coá thïu hoa. Baâ Vên baão: "Àêy laâ baâ Phûúng, ngûúâi
trong hoaâng töåc". Phong goåi Thiïìu Hoa ra tiïëp. Baâ Phûúng baão:
"Xem cho ai trûúác?". Phong baão: "Xem nhaâ töi trûúác". Baâ Phûúng
ngùæm nghña Thiïìu Hoa, baão: "Baâ veán toác mai lïn xem". Laåi baão:
"Baâ cho töi xem tai phaãi". Laåi baão: "Baâ àûáng lïn ài ài laåi laåi". Nhòn
ngùæm möåt luác röìi noái: "Thûa baâ, baâ cöët caách sang quyá, möng to,
àêìu nhoã, àêy laâ tûúáng bêåc mïånh phuå phu nhên, tûâ beá àïën lúán
khöng vêët vaã gò, ài àêu cuäng àûúåc moåi ngûúâi yïu kñnh. Baâ hai àúâi
chöìng. Miïång cûúâi tûúi thùæm laâ chuyïån thõ phi coá nhiïìu. Nhûng duâ
coá töåi vêîn àûúåc chöìng tha. Trïn traán coá vïåt u töëi, nhên trung meáo
xïåch, thaáng naây àaåi haån, súå rùçng khoá toaân tñnh maång". Thiïìu Hoa
giêåt mònh, mùåt taái ài, vöåi hoãi: "Liïåu coá caách naâo giaãi haån àûúåc
khöng?". Baâ Phûúng baão: "Thiïn cú bñ mêåt. Biïët noái ra sao. Söë àaä
thïë naâo. Phaãi ai nêëy chõu".
Baâ Phûúng baão Phong: "Öng cho töi xem tay traái". Laåi baão:
"Öng àûáng lïn ài ài laåi laåi". Röìi baão: "Öng laâ ngûúâi cú mûu, gian
huâng, nhûng loâng röång, troång nghôa khinh taâi, caã àúâi khöng chõu
thiïëu thöën tiïìn nong, vinh hoa phuá quyá àuã caã. Caái gò öng cuäng tinh
tïë. Öng laâ höí vaâng, ngûúâi àúâi theo öng coân mïåt. Thaáng naây öng
cuäng coá haån, xin öng giûä mònh".
Phong gêåt àêìu, cuäng khöng hoãi thïm. Sau àoá pha traâ, chuyïín
sang noái vïì Kinh Dõch. Phong hoãi: "Dõch chuã böëc phïå. Àiïìu êëy thïë
naâo?" Baâ Phûúng baão: "Àuáng àêëy. Nhûng xem Kinh Dõch thoaát
àûúåc thò hoáa thaânh thêìn, khöng thoaát thò hoáa ma quó. Trong vaån
ngûúâi, coá khi cuäng khöng coá thêìn, chó coá ma quó". Phong thêëy baâ
Phûúng noái nùng lûu loaát múái hoãi: "Höìi trûúác baâ coá hoåc haânh gò
khöng?". Baâ Phûúng baão: "Cuäng coá hoåc haânh àöi chuát. Söëng úã kinh
àö, ngûúâi taâi coá nhiïìu, cuäng coá caái may, nhûng maâ hoåa nhiïìu hún".
Phong gêåt àêìu, giûä baâ Phûúng laåi ùn cúm, sau àoá biïëu möåt söë tiïìn
ài àûúâng.
Thiïìu Hoa tûâ höm êëy lo lùæng, àûáng ngöìi khöng yïn. Phong
baão: "Boái toaán laâ troâ nhaãm nhñ. Nghô ngúåi laâm gò". Thiïìu Hoa baão:
"Töi súå lùæm. Töi nghe tin laäo Tên Dên múái ra tuâ. Laäo êëy nham
hiïím, xin öng cêín thêån". Phong hoãi: "Ai baão Tên Dên ra tuâ?".
Thiïìu Hoa baão: "Àïm qua töi nùçm mú thêëy laäo Tên Dên vïì goåi
thùçng Haånh. Luác êëy nûãa àïm, thêëy laäo Tên Dên àûa cho thùçng
Haånh möåt thuâng sùæt têy qua phña haâng raâo". Phong baão: "Möång mõ
vúá vêín". Noái thïë nhûng Phong cuäng ài xuöëng nhaâ ngang, thêëy
thùçng Haånh àang ngöìi trïn ghïë nguã gêåt hïåt nhû moåi ngaây, caái àêìu
to tûúáng guåc úã trûúác ngûåc, caái chên queâ vùæt àùçng sau, Phong yïn
têm ài lïn nhaâ.
Àïm êëy, Phong àang nguã say böîng nghe tiïëng kïu. Múã mùæt
thêëy lûãa lem leám. Phong àaåp cûãa, thêëy cûãa khoáa chùåt. Súå quaá,
Phong phaá cûãa söí lao ra, böîng thêëy coá möåt boáng àen nhaãy muáa
nhû con caâo caâo, tay cêìm can xùng tûúái khùæp núi. Nhêån ra thùçng
Haånh, Phong nhaãy böí àïën àeâ ra boáp cöí. Lûãa chaáy dûä döåi, raát boãng
caã ngûúâi. Phong boáp chùåt cöí thùçng beá àïën luác thêëy hai mùæt noá löìi
ra röìi múái buöng tay. Phong àûáng lïn, tröng thêëy caã cùn nhaâ hai
têìng àang chaáy buâng buâng. Phong neám xaác thùçng Haånh vaâo lûãa
röìi chaåy ra ngoaâi thò bõ möåt vêåt nùång giaáng vaâo àêìu, ngaä lùn ra,
mï man khöng biïët tñ gò.
12.
Chuyïån laäo Tên Dên ra tuâ, àöët nhaâ Phong àïí traã thuâ êìm ô caã
lïn. Nghe noái laäo Tên Dên sau àoá tröën sang Cao Miïn. Thiïìu Hoa
úã trïn gaác hai, khöng xuöëng àûúåc, bõ chïët thiïu. Phong bõ boãng sau
lûng, phaãi nùçm chûäa bïånh, rêët khöí súã.
Bêëy giúâ úã Keã Noi baâ Cêím àaä chïët. Cö Lan thêëy Phong ñt vïì
quï nïn thêåm thuåt ài laåi vúái laäo Trûúng cuäng laâm nghïì baán thõt.
Thêëy Phong bõ naån, cö Lan cuäng chùèng ra thùm, chó cho ngûúâi
mang tiïìn vaâ quaâ ra. Vïì sau, nghe tin bïånh Phong nùång lùæm, laäo
Trûúng ngang nhiïn ài laåi vúái cö Lan giûäa ban ngaây ban mùåt. Ba
meå con cö Chiïm söëng dûúái nhaâ ngang, khöng daám heá rùng noái gò.
Möåt höm coá ngûúâi baâ con cuäng hoå Phaåm úã Keã Noi àïën thùm
Phong. Ngûúâi naây baão: "Hoå Phaåm thêët löåc röìi. Baâ Lan vúái laäo
Trûúng chiïëm nhaâ, laäo Trûúng àaä cho doån àöì àaåc sang kï giûäa
gian tiïìn tïë". Phong vuâng dêåy, khaåc ra möåt baäi maáu, baão: "Töi
chûa chïët àêu. Hoå Phaåm mêët nhaâ thïë naâo àûúåc. Töi coân thùçng
Têm, thùçng Phuác cú maâ".
Vaâi höm sau, Phong gûúång dêåy baão ngûúâi dòu àïën nhaâ möåt
viïn luêåt sû quen biïët. Öng naây du hoåc vïì, rêët thaåo phaáp luêåt.
Phong vaâo thêëy öng luêåt sû àang ngöìi tiïëp möåt baâ traåc böën mûúi
tuöíi. Öng luêåt sû baão: "Chaâo öng Phong. Öng ngöìi xúi nûúác, chúâ töi
möåt laát". Phong gêåt àêìu, ngöìi nghe chuyïån cuãa öng luêåt sû vúái
ngûúâi àaân baâ. Àaåi àïí hai vúå chöìng coá àûáa con trai mûúâi hai tuöíi,
thùçng beá rêët höîn, ngûúâi vúå àaánh con vö yá quêåt phaãi hoân daái thùçng
beá, thùçng beá chïët, ngûúâi chöìng vöën coá tû tònh vúái möåt baâ khaác,
nhên thïë kiïån vúå giïët con. Ngûúâi vúå phên bua vö yá àaã thûúng nïn
con chïët, ngûúâi chöìng baác laåi, muöën gheáp vúå phaãi ài tuâ àïí ly dõ,
chia cuãa caãi. Ngûúâi vúå bêy giúâ tòm àïën luêåt sû giuáp àúä.
Phong nghe chuyïån, thêëy öng luêåt sû trñch dêîn saách vúã, àaåi
àïí nhû àiïìu 216, 217 thò ngaán ngêím, àûáng dêåy vïì. Öng luêåt sû hoãi:
"Sao öng laåi vïì!". Phong baão: "Töi coá caái nhaâ úã quï, mêëy àûáa khöën
naån àõnh chiïëm, muöën nhúâ öng can thiïåp". Öng luêåt sû baão: "Àûúåc
thöi, theo àiïìu 318...". Phong baão: "Caám ún öng. Chuyïån naây
khöng coá àiïìu luêåt naâo àêu. Töi xûã lêëy thöi".
Chiïìu höm êëy, Phong cho goåi möåt tïn anh chõ kheát tiïëng tïn
laâ Tûúác seåo àïën baão: "Viïåc thïë naây... thïë naây... Bao nhiïu tiïìn?".
Tûúác seåo baão: "Chuáng töi laâm viïåc nghôa, khöng mùåc caã nhû boån
têìm thûúâng". Phong baão: "Töi hiïíu röìi. Öng cûá cêìm taåm ñt tiïìn cho
töi yïn loâng. Khöng sao àêu. Tiïìn baåc laâ möåt viïåc, nghôa cûã laâ möåt
viïåc, töi nhêìm lêîn thïë naâo àûúåc". Tûúác seåo haâi loâng ra vïì.
Ñt bûäa sau, laäo Trûúng vaâ cö Lan àang chuêín bõ doån haâng úã
chúå thò coá möåt boån ngûúâi khöng biïët úã àêu keáo àïën gêy sûå. Luác êëy
àaä chaång vaång töëi. Boån ngûúâi kia xöng vaâo àaánh hai ngûúâi, cö Lan
chïët ngay, coân laäo Trûúng àûa vïì nhaâ ba höm sau cuäng chïët. Khi
nhaâ chûác traách àïën xem thò boån ngûúâi kia àaä biïën mêët tùm.
Cuöëi nùm êëy, Phong sûác yïëu nhiïìu, beân lêìn lûúåt ruát vöën
buön baán úã caác núi vïì.
13.
Hai àûáa con trai cö Chiïm caách nhau taám tuöíi. Thùçng Phuác
lïn mûúâi, thùçng Têm lïn hai. Phong coá yá àõnh cho Phuác ài hoåc, beân
vïì nhaâ baân vúái cö Chiïm.
Dõp êëy àêìu heâ, trúâi noáng nhû rang àïën hún chuåc ngaây, böîng
mêy vêìn vuä keáo àïën, sêëm chúáp nhùçng nhùçng. Thùçng Phuác lêìn àêìu
àûúåc ài xa nhaâ thñch lùæm, cûá söët ruöåt hoãi: "Àúåi àïën hïët mûa thò àïën
bao giúâ?". Cö Chiïm khöng muöën cho con ài hoåc, nhûng súå Phong,
khöng daám noái. Thùçng Phuác hoãi: "Thïë töi ài hoåc úã luön ngoaâi Haâ
Nöåi aâ?". Phong baão: "Tao gûãi maây cho öng baån tao laâ giaáo sû vùn
chûúng nuöi daåy". Thùçng Phuác àûáng lïn, ài khùæp caác phoâng möåt
lûúåt, lïn caã nhaâ thúâ, xuöëng bïëp nhû muöën ghi nhúá têët caã nhûäng gò
dñnh lñu àïën kyã niïåm êëu thú cuãa noá. Sau àoá, noá ngöìi úã cûãa, mùæt
nhòn lïn trúâi, ngoáng mûa.
Tûâ phña àùçng àöng, mêy àen keáo àïën uân uân. Khöng coá tñ ti
gioá naâo. Möåt vaâi haåt mûa rêët to löåp àöåp rúi xuöëng maái ngoái. Cö
Chiïm àang xïëp quêìn aáo cho Phuác vaâo caái hoâm göî trong nhaâ.
Phong ngöìi úã trïn sêåp guå quaåt cho thùçng Têm nguã. Thùçng Phuác
reo lïn "Mûa àaá". Reo xong noá chaåy ra ngoaâi sên. Böîng loâe möåt caái,
röìi möåt tiïëng seát long trúâi lúã àêët vang lïn. Khoái úã ngoaâi sên böëc lïn
möåt àuån àen ngoâm kheát leåt. Cö Chiïm vaâ Phong ngaä lùn ra, maái
ngoái xö êìm êìm.
Laát sau, Phong tónh laåi, tï daåi caã ngûúâi, thêëy cö Chiïm àang
gaâo khoác bïn xaác thùçng Phuác giûäa sên. Mûa nhû truát, nhûng muâi
kheát leåt vêîn nöìng nùåc. Thùçng Phuác nùçm cong queo, ngûúâi nhû bõ
ruát hïët nûúác, àêìu noá troåc löëc, khö xeám. Möåt maãng sên gaåch Baát
Traâng naát vuån.
Phong öëm liïåt giûúâng sau khi thùçng Phuác bõ seát àaánh chïët.
Phong khöng ùn uöëng, ngûúâi söët rêët cao. Àang nùçm, Phong mú
thêëy mònh laåc vaâo àõa nguåc. Möåt caái vaåc to lûãa chaáy buâng buâng,
nhûäng con quyã daå xoa mùåt àen toác daâi àang chuåm cuãi àun. Trong
vaåc, nhûäng ngûúâi bõ xñch xiïìn rïn la thaãm thiïët. Phong thêëy möåt
ngûúâi baão: "Ta laâ Phaåm Ngoåc Liïn àêy". Laåi thêëy möåt ngûúâi baão:
"Ta laâ Phaåm Ngoåc Gia àêy". Laåi thêëy möåt ngûúâi baão: "Ta laâ Phaåm
Ngoåc Chiïíu àêy". Laåi thêëy mêëy ngûúâi àaân baâ baão: "Ta laâ Diïu àêy,
laâ Lan àêy, laâ Thiïìu Hoa àêy". Phong giêåt mònh dêåy, thêëy nhûäng
ngûúâi trong giêëc mú rêët giöëng nhûäng ngûúâi mònh vêîn thûúâng gùåp,
tûåa nhû öng Liïn thò giöëng öng chuã sûå dêy theáp, öng Gia giöëng öng
luêåt sû, öng Chiïíu giöëng öng baán baáo, cö Lan giöëng cö baán gaåo,
Thiïìu Hoa giöëng cö baán àûúâng.
Cö Chiïm bïë thùçng têm ngöìi caånh giûúâng Phong. Phong baão:
"Mònh úi, thùçng Têm laâ gioåt maáu cuöëi cuâng cuãa hoå Phaåm àêëy. Chó
mong gioåt maáu naây àoã chûá khöng àen nhû öng cha noá ". Noái xong
thò nêëc mêëy caái röìi ài. Bêëy giúâ laâ giúâ Dêåu, ngaây 13 thaáng Ba nùm
Canh Thòn (1940).
14 .
Bêëy giúâ ai àïën Keã Noi, huyïån Tûâ Liïm vêîn thêëy ngöi tûâ
àûúâng cuãa doâng hoå Phaåm. Noá cûá trú trú trûúác moåi biïën àöång cuöåc
àúâi, thúâi gian coá laâm cho noá cuä kyä, muåc naát, hû hoãng ài vaâi böå phêån
nhûng vïì cú baãn khöng thay àöíi. Nghe noái vïì sau cö Chiïm úã vêåy
nuöi Têm, hai meå con chó tröìng rau, nuöi lúån, laâm àêåu phuå baán.
Têm lúán lïn, tûå hoåc, àoåc nhiïìu saách vúã, nhûng khöng thi cûã hoùåc ài
laâm gò.
Baâ Chiïm mêët nùm ngoaái, tûác laâ nùm Bñnh Dêìn (1986), thoå
chñn mûúi tuöíi. Möå baâ Chiïm àïí úã caánh àöìng Cöí Coâ, möå hûúáng vïì
phña söng Höìng, núi coá möåt cêy gaåo cöí thuå àún àöåc. Dûúái göëc cêy,
coá ba àöëng möëi àûáng chuåm vaâo nhau húi giöëng ba öng àêìu rau. ÚÃ
àêëy, vaâo muâa nûúác, ngûúâi ta àöìn Haâ Baá vúái caác quên tûúáng ba ba
thuöìng luöìng vêîn lïn tuå hoåp àaánh cheán, àom àoám thùæp àeân saáng
rûåc thêu àïm, ïëch kïu öìm öåp lêîn trong tiïëng nhaåc nghe nhû tiïëng
ngûúâi nûác núã.
HAÅC VÛÂA BAY VÛÂA KÏU THAÃNG THÖËT
Khöng hïì ai biïët hùæn laâ möåt thi sô.

Hùæn àïën bïën àoâ luác 3 giúâ chiïìu, giûäa luác nùæng gay gùæt. Hùæn úã
trïn chiïëc ö tö chaåy than bûúác xuöëng, chiïëc ö tö chúã khaách tûâ thõ xaä
vïì bïën àoâ röìi laåi tûâ bïën àoâ ngûúåc vïì thõ xaä, mûúâi ngaây möåt bêån.
Chiïëc ö tö sún àen caâ khöí, leân chùåt àûúåc múâi saáu ngûúâi cuâng vúái àöì
àaåc. öëng khoái xaã than goâ bùçng tön úã dûúái àuöi xe dûång àûáng lïn
trúâi.
Khöng hïì ai biïët hùæn laâ möåt thi sô
Hùæn àöåi chiïëc muä caát trùæng röång vaânh, chiïëc muä àaä cuä ngaã
maâu chaáo loâng. Hùæn khöng coá àöì àaåc gò caã ngoaâi möåt chiïëc höåp sùæt
têy àûång baánh bñch quy àaä cuä, sún àoã trïn coá veä hònh möåt cö gaái
mùåc vaáy àang muáa balï. Hùæn cùæp chiïëc höåp úã naách nhû öng thêìy
boái vêîn cùæp traáp sún.
Hùæn àûáng têìn ngêìn möåt laát úã giûäa ngaä ba nhû àïí nhêån
àûúâng röìi ài la caâ doåc daäy phöë chúå. Hùæn hoãi möåt öng àûáng trûúác
cûãa tiïåm thuöëc bùæc.
Thûa öng, àêy coá phaãi laâ bïën àoâ Vên khöng?
Öng naây traã lúâi
- Vêng bïën àoâ Vên.
Hùæn caám ún öng ta röìi quay ài. Chûâng nhû khöng yïn têm,
hùæn laåi hoãi baâ baán trêìu cau ngöìi caách àêëy möåt àoaån:
Thûa baâ, àêy coá phaãi bïën àoâ Vên khöng?
Baâ naây traã lúâi:
Vêng, bïën àoâ Vên.
Hùæn caám ún röìi quay ài, hùæn gêåt gêåt àêìu, cúâi tuãm tóm. Hùæn
reä vaâo möåt quaán ùn ven àûúâng. Giúâ naây quaán ùn vùæng khaách,
chùèng coá ma naâo. Baâ chuã quaán àang ngöìi nguã gaâ nguã gêåt úã trïn
möåt chiïëc ghïë göî àùåt núi goác nhaâ.
Hùæn àùçng hùæng. Baâ chuã quaán giêåt mònh tónh dêåy, tûúi cûúâi
chaåy ra àoán khaách.
Hùæn hoãi laåi cêu hoãi cuä:
- Thûa baâ, àêy coá phaãi bïën àoâ Vên khöng?
- Vêng bïën àoâ Vên.
- Baâ cho töi mûúån möåt cuát rûúåu, laåc rang, thuöëc laâo, möåt túâ
giêëy trùæng, möåt chiïëc buát chò.
Hùæn ngöìi úã chiïëc baân caånh cûãa söí. Hùæn àïí chiïëc höåp sùæt têy
àûång baánh bñch quy trûúác mùåt.
- Thûa öng, rûúåu cuãa öng àêy! Laåc rang, thuöëc laâo... giêëy vúái
buát chò thò chaáu khöng coá...
Baâ chuã quaán ruåt reâ mang caác thûá baây lïn mùåt baân.
- Thïë nhaâ ta khöng coá ai ài hoåc caã aâ?
- Thûa öng, chùèng cûá nhaâ chaáu... úã àêy toaân ngûúâi thêët hoåc.
Ngûúâi ta chó coá biïët möîi tiïìn thöi!
Hùæn cûúâi nhû mïëu. ÚÃ àêy àïìu thêët hoåc. Ngûúâi ta chó biïët möîi
coá tiïìn thöi.
Hùæn noái:
- Baãy nùm trûúác, töi àaä àïën bïën àoâ naây. Höìi êëy quang caãnh
vuâng naây coân thûa thúát lùæm. Töi nhúá chöî naây ngaây xûa laâ möåt
vûúân caãi.
- Vêng vûúân caãi nhaâ Tû Sûãu. Nhaâ Tû Sûãu baán àêët cho nhaâ
chaáu, nhaâ chaáu múã quaán baán haâng àuúåc ba nùm nay.
Baâ chuã quaán ài. Hùæn thúã daâi. Hùæn àaä nïëm traãi bao nhiïu
thay àöíi trïn àúâi.
Hùæn roát rûúåu. Hùæn lêëy ngoán tay chêëm vaâo ly rûúåu röìi hùæn
viïët lïn mùåt baân mêëy chûä nùæn noát. Ngoán tay hùæn run run.
Hùæn viïët:
"Cheán ûáa men laânh, laånh ngoán tay"(1)
Vûâa luác êëy coá mêëy chiïëc xe tay dûâng trûúác cûãa quaán. Trïn xe
bûúác xuöëng laâ ba meå con nhaâ kia. Baâ meå traåc 50 tuöíi, roä raâng laâ
bêåc mïånh phuå phu nhên. Hai àûáa con ài theo meå laâ cö con gaái 18
tuöíi mùåc aáo daâi trùæng vaâ cêåu con trai 14 tuöíi mùåc quêìn sooác, aáo cöåc
tay. Ngûúâi laäo böåc lùåc leâ xaách vaâo hai chiïëc va-ly.
Phu nhên noái:
- Qua àoâ laâ vïì àïën nhaâ. Mêëy meå con ta vaâo àêy nghó àaä.
Hoå vaâo quaán. Phu nhên coá veã thöng thaåo phong thöí vuâng naây
vò àêy laâ quï hûúng baâ.
Baâ chuã quaán chaåy ra vöìn vaä:
- Con laåy chaâo baâ tham... con chaâo cö, con chaâo cêåu...
Phu nhên tûúi cúâi:
- Chuáng töi chaâo thñm... cho chuáng töi ngöìi chúâ möåt laát, àúåi
laát nûäa coá ngûúâi ra àoán... thïë vúå chöìng thñm daåo naây coá khoeã hay
khöng? Laâm ùn thïë naâo?
- Thûa baâ... vúå chöìng con vêîn khoeã, coân laâm ùn thò keám lùæm!
Baâ vúái hai cö cêåu coá duâng gò khöng àïí chuáng con hêìu?
- Khöng... khöng duâng gò... thñm mang cho laäo böåc àêy möåt
cöëc cheâ xanh laâ àûúåc röìi.
Ba meå con ngöìi trïn chiïëc ghïë daâi kï úã saát tûúâng. Ngûúâi laäo
böåc ngöìi úã bêåc cûãa. Hoå rñu rñt noái truyïån ài àûúâng, chuyïån vïì
nhûäng chiïëc xe tay vaâ ngûúâi keáo xe.
Cêåu con trai noái möåt cêu tiïëng phaáp:
Que diable est-ce que tout cela?(1)
Àêëy laâ cêåu muöën aám chó chiïëc höåp baánh bñch quy cuãa ngûúâi
khaách laå ngöìi bïn cûãa söí.
Hùæn múã chiïëc höåp baánh bñch quy vaâ lêëy trong àoá ra nhûäng
caánh bûúám àaä eáp khö lêìn lúåt xïëp lïn baân thaânh chûä "L".
- Ai àêëy?
Phu nhên kheä hoãi baâ chuã quaán.
- Daå con khöng biïët.
Cêåu con trai khöng cûúäng nöíi toâ moâ, thöët lïn:
- Bûúám àeåp quaá... Thûa öng, öng laâ ngûúâi sûu têåp phaãi
khöng?
- Khöng, töi laâm thú!

Hùæn traã lúâi. Hùæn ngêíng mùåt lïn. Phu nhên súå sïåt vò hùæn
chùèng nhòn ai caã, chùèng coá ai àaáng nhòn, hùæn chó nhòn chùçm chùçm
coá möîi cö con gaái baâ.
Cö gaái taán thûúãng:
- Laâm thú?
Phu nhên lo ngaåi, àûa tay keáo hai àûáa con saát laåi gêìn mònh.
- Thûa öng, nghïì nghiïåp cuãa öng thêåt nguy hiïím - ngûúâi laäo
böåc ruåt reâ noái.
Hùæn móm cûúâi. Hùæn cûúâi vò nhêån ra úã meáp cö gaái coá möåt nöët
ruöìi chûá khöng phaãi vò cêu noái cuãa ngûúâi laäo böåc.
- Sao laåi noái thïë? - phu nhên nheå nhaâng quúã traách.
- Thûa baâ, con nghe quan chaánh cêím noái vúái öng nhaâ laâ hïî
maâ loaån laâ bùæt ngay nhûäng ngûúâi laâm thú trûúác àaä.
Phu nhên lùång im. Caãm thêëy khöng öín, baâ hoãi deâ dùåt:
- Thûa öng, nghïì nghiïåp cuãa öng coá dïî daâng khöng?
Hùæn khöng traã lúâi. Hùæn laåi huyïín nhûäng caánh búám tûâ chûä
"L" sang chûä "N".
Phu nhên hoãi tiïëp:
- Thûa öng, töi muöën hoãi öng kiïëm söëng coá dïî daäi khöng?
Hùæn noái:
- Khöng, töi laâm thú!
Cêåu con trai caãm thêëy thuá võ vïì ngûúâi khaách laå. Cêåu hoãi:
- Thûa öng, laâm thú coá khoá hay khöng?
- Khoá vúái ngûúâi khöng coá taâi!- hùæn noái maâ khöng ngêíng àêìu
lïn. Hùæn laåi chuyïín nhûäng caánh búám tûâ chûä "N" sang hònh traái
tim.
Cö gaái àaáo àïí:
- Thûa öng, ngûúâi ta noái "chûä têm kia múái bùçng ba chûä taâi" laâ
thïë naâo aå?
Hùæn nhòn cö gaái vaâ cö àoã bûâng mùåt vò xêëu höí. Cö chúåt nhêån
ra cêu hoãi cuãa cö thêåt sûå quaá thïí vö nghôa. Noá laâ thoái quen a dua
vúái thoái àúâi chûá àêu phaãi cêu hoãi maâ cö muöën noái, khöng phaãi cêu
hoãi tûâ àaáy loâng cö. Cö xuác àöång vò nöîi u hoaâi tï taái trong àaáy mùæt
hùæn. AÁnh mùæt cuãa hùæn nhû muöën noái rùçng:
- Naây cö gaái, cö treã trung trong trùæng thïë kia maâ sao cö laåi ài
hoãi möåt cêu rùæc röëi, röîng tuïëch cuãa ngûúâi lúán nhû thïë laâm gò? Àêëy
laâ cêu hoãi cuãa möåt caânh cêy khö heáo chûá àêu phaãi cuãa möåt böng
hoa?
- Xin löîi öng - cö gaái böëi röëi noái - töi khöng muöën hoãi thïë! Töi
muöën xin öng möåt cêu thú àûúåc khöng?
Hùæn baão:
- Àûúåc!
Hùæn nhoãm ngûúâi lïn. Phong àöå cûã chó cuãa hùæn böîng nhiïn
haâo phoáng nhû möåt öng hoaâng cho tiïìn böë thñ. Tuy vêåy, hùæn khöng
coá giêëy buát nïn hùæn luáng tuáng.
Cêåu con trai tinh yá vöåi mang laåi mêëy túâ giêëy vaâ chiïëc buát
maáy.
Hùæn gêåt àêìu, hùæn noái:
- Àïí tùång tiïíu th... tiïíu thû tïn laâ Nhi phaãi khöng?
Cö gaái giêåt mònh:
- Chïët! sao öng laåi biïët tïn töi...?
Hùæn khöng traã lúâi, hùæn cúâi tuãm tóm. Hùæn viïët:
"Nhûäng möåt mònh em uöëng rûúåu höìng..."
Cêåu con trai taán thûúãng:
- Tuyïåt vúâi! thú hay quaá! töi cuäng muöën xin öng möåt cêu thú
àûúåc khöng?
Hùæn móm cúâi vui veã. Hùæn viïët lïn möåt túâ giêëy khaác:
"Soâng àúâi thua nhùén caã thú ngêy"
Cêåu con trai sung sûúáng cêìm caã hai túâ giêëy giú lïn nhû giú
hai böng hoa, nhû hai baáu vêåt. Veã hên hoan cuãa cêåu laâm baâ meå
vöën baãn tñnh deâ dùåt cuäng phaãi móm cûúâi
Cö gaái trúã nïn baåo daån:
- Thûa öng, sao öng laåi noái "nhûäng möåt mònh em"? coân " rûúåu
höìng" coá nghôa laâ cuöåc àúâi coá phaãi khöng?
Hùæn cùæn möi laåi. Ngûúâi con gaái naây chûa biïët thïë naâo laâ nöîi
cö àún. Nùm nay naâng 18 tuöíi. Phaãi 18 nùm nûäa naâng múái biïët
"nhûäng möåt mònh em" laâ thïë naâo.
Cêåu con trai thöët ra möåt cêu tiïëng phaáp:
I Inest de bonheur que dans les voies communes(1).
Thûa öng, coá phaãi cêu thú cuãa öng nhùæc töi nhû thïë phaãi
khöng?
Hùæn khöng noái nùng gò.
- Thûa öng - baâ meå hoãi - töi hoãi khñ khöng phaãi, öng chùæc
khöng phaãi laâ ngûúâi úã àêy... Thïë öng úã núi xa xöi àïën núi naây laâm
gò?
Hùæn noái:
- Töi ài àûa dêu.
- Thûa öng, vêåy öng coá ngúâi quen úã vuâng naây aâ?
- Khöng.
- Thûa öng, vêåy öng ài àûa dêu ai?
- Möåt ngûúâi con gaái. Töi àaä heån vúái cö ta tûâ baãy nùm trûúác...
ngaây naây, giúâ naây... laát nûäa àaám cûúái cö ta seä ài qua àêy...
Cêåu con trai ngaåc nhiïn kïu lïn:
- öì...öì thêåt laå luâng!
Cö con gaái thò thaâo vaâo tai cêåu con trai:
entre nous... (2) laäng maån quaá chûâng...
Bêëy giúâ coá mêëy ngûúâi laái àoâ tûâ dûúái bïën söng ài lïn coá veã nhû
muöën tòm ai. Möåt ngûúâi àûáng úã cûãa quaán noái voång vaâo:
- Thûa caác baác, thûa caác giaâ... úã àêy coá võ naâo tïn laâ Höì Àiïåp,
hay Trang Sinh, hay Àiïåp Lang khöng?
Hùæn noái:
- Coá àêëy!
Baác laái àoâ mûâng rúä:
- Thûa öng, coá phaãi öng nhùæn ngûúâi thuï chñn chiïëc àoâ ngang
àïí chúã àaám cûúái hay khöng?
Hùæn baão
- Phaãi.
Baác laái àoâ noái:
- Thûa öng, chuáng töi àaä tïì tûåu caã dûúái bïën röìi.
Hùæn baão:
- Àûúåc, cûá chúâ!
Mêëy ngûúâi laái àoâ keáo nhau xuöëng bïën. Phu nhên vaâ hai
ngûúâi con sûãng söët. Veã phêën khñch laâm cho maá cö gaái vaâ cêåu con
trai àoã ûãng nhû coá than höìng. Phu nhên hoãi:
- Thûa öng, töi laåi hoãi khñ khöng phaãi nûäa, thïë caái ngûúâi con
gaái maâ öng heån baãy nùm trûúác hònh daång thïë naâo. Chùèng laâ töi
ngûúâi úã vuâng naây, noái àïën ai laâ töi biïët liïìn...
Hùæn àùm chiïu cau coá:
- Trùæng treão, möi àoã, khö chên gên mùåt, tröng daáng veã nhû
ngûúâi àô thoäa. Coá caái nöët ruöìi úã chöî naây, chöî naây...
Hùæn chó àêu àoá lïn ngûúâi cö con gaái laâm cö àoã bûâng caã mùåt.
Phu nhên bùn khoùn.
- Hay nhaâ Dung? hay nhaâ Oanh?
Baâ chuã quaán noái:
- Thöi chïët... àuáng cö Oanh röìi... Thûa öng, coá phaãi ngaây xûa
cö êëy chñt khùn moã quaå, mùåc quêìn naái àen phaãi khöng?
Hùæn baão:
- Phaãi.
- Coá phaãi öng baão ngûúâi ta chên quï hay khöng?
Hùæn baão:
- Phaãi.
Baâ chuã quaán khoác oaâ lïn:
- Öng úi, noá chïët ba, böën nùm röìi, coân àêu maâ àoán àûa dêu...
höìi úã tónh vïì laâ noá chïët liïìn... Noá tûå vêîn... Noá àùæm àoâ... Cêu thú
öng viïët cho noá, noá xeá úã vaåt aáo ra àïí laåi àêy naây...
Baâ chuã quaán löi trïn baân thúâ xuöëng chiïëc öëng quaãn, chiïëc öëng
sún àaä cuä vêîn duâng àïí cêët gia phaã hay vùn tûå mua baán. baâ ta löi ra
möåt miïëng vaãi luåa nhoã bùçng baân tay.
- Thûa öng, coá phaãi laâ chûä cuãa öng àêy khöng?
Cö gaái vaâ cêåu con trai xuám laåi.
Hùæn thúã daâi noái:
- Àuáng!
Cêåu con trai àoåc:
"Tuöíi son maá àoã möi höìng
Bûúác chên vïì àïën nhaâ chöìng laâ thöi".
Têët caã moåi ngûúâi lùång ài. Tiïëng kïí cuãa baâ chuã quaán xen lêîn
vúái tiïëng nûác núã:
- Nùm noá chïët, noá 25 tuöíi... noá tuöíi quyá sûãu... tuöíi con trêu...
ba ngaây sau ngûúâi ta múái moâ àûúåc xaác cuãa noá úã dûúái chúå xuöi...
Hùæn bûúác ra ngoaâi. Moåi ngûúâi traánh àûúâng cho hùæn ài ra.
Boáng chiïìu xuöëng dêìn. Seä khöng coá àaám cûúái naâo qua bïën àoâ Vên
höm êëy.
Mêëy ngûúâi laái àoâ khi naäy trúã laåi quaán ùn:
- Caái võ tïn laâ Höì Àiïåp, hay Trang Sinh hay Àiïåp Lang coân úã
àêy khöng? Sao coá àaám cûúái maâ chúâ àïën töëi cuäng khöng coá nhó?
Vêåy ai traã tiïìn àoâ cho chuáng töi àêy?
- Töi xin traã!- phu nhên noái.
Baâ quay ra baão ngûúâi laäo böåc lêëy thuyïìn röìi mang valy xuöëng
bïën. Cö gaái vaâ cêåu con trai chaåy ra ngoaâi àï. Hoå thoaáng thêëy coá
ngûúâi vûâa phêët tay aáo chêëm möåt neát leã loi nghiïng lïåch goác trúâi.
Vûâa chúáp mùæt laåi àaä chùèng thêëy boáng ngûúâi êëy úã àêu nûäa. Vûâa
chúáp mùæt àaä laåi thêëy chöî êëy coá möåt caánh haåc vûâa bay lïn trúâi. Haåc
vûâa bay vûâa kïu thaãng thöët.
Vïì sau naây, cêåu con trai khi êëy àaä thaânh möåt giaáo sû vùn hoåc
àaä viïët nhû sau trong möåt ghi cheáp cuãa mònh:
"Vúái möåt quaäng thúâi gian khöng daâi lùæm úã ta trong thïë kyã XX
phiïìn muöån vaâ taân nhêîn naây may coá dùm ba thi sô taâi nùng gùæng
goãi xêy nïn möåt lêu àaâi vùn hoåc nhò nhùçng bùçng nhûäng cêu thú
tuyïåt vúâi in dêëu sêu àêåm trong têm höìn ngûúâi Viïåt vöën chùèng lêëy
gò laâm àùåc sùæc, nhiïìu phêìn ngú ngêín heåp hoâi. Thi sô laâ ngûúâi thïë
naâo? Tiïëc thay, möåt söë ñt laåi laâ nhûäng võ thaánh bõ böi bêín trong
àaám àöng phaâm phu tuåc tûã maånh meä lõch sûå, nhiïìu tri thûác vaâ àêìy
kiïu haänh. Chuáng ta phaãi baán tñn baán nghi vïì nhûäng cuöåc àúâi bï
böëi, vúá vêín vaâ thï thaãm cuãa àöi ngûúâi nhûng nhûäng caái gò thiïëu
mêåp múâ vaâ khùèng àõnh àûúåc àêu coá phaãi thú?
Je ne peux plus vous faire d autres cadeaux que ceux de
cette lumiere sombre...1"
Haâ Nöåi thaáng 4 nùm 1998
1
Ghi chuá: Têët caã nhûäng cêu thú trong truyïån naây àïìu laâ mûúån cuãa Nguyïîn Bñnh. Caái
gò kyâ cuåc thïë naây? Chó trïn nhûäng con àûúâng têìm thûúâng múái tòm àûúåc haånh phuác. Noái nhoã
vúái nhau... Töi chùèng thïí hiïën tùång gò ngoaâi aánh haâo quang tùm töëi êëy...(Louis aragon).
KHÖNG COÁ VUA
I.
Cö Sinh vïì laâm dêu nhaâ laäo Kiïìn àaä mêëy nùm nay.
Khi vïì, cö Sinh mang theo böën böå quêìn aáo moãng, möåt aáo daå
mùåc reát, hai aáo len, möåt voã chùn hoa, böën caái xoong nhöm möåt caái
xoong böåt, möåt caái phñch hai lñt rûúäi, möåt caái chêåu tùæm, möåt taá
khùn böng, toám laåi laâ möåt àöëng tiïìn, noái nhû baâ meå cö Sinh laâm
nghïì buön gaåo úã chúå Xanh.
Cêåu Cêën chöìng cö Sinh laâ thûúng binh. Hoå quen biïët nhau
trong dõp tònh cúâ. Hai ngûúâi cuâng truá dûúái hiïn nhaâ trong möåt trêån
mûa. Chuyïån naây àaä coá ngûúâi viïët (thïë múái biïët nhaâ vùn úã ta xöng
xaáo!) Theo àöìn àaåi, àaåi àïí àêëy laâ möåt “xen” (sceâne) vïì tònh yïu
giaãn dõ, trong saáng, khöng vuå lúåi cuöåc söëng laâ duy vêåt biïån chûáng,
haâi hoâa, àeåp, àaáng yïu, v.v....
Cêën laâ con trûúãng. Dûúái Cêën coá böën em trai, chïnh nhau
möåt, hai tuöíi. Àoaâi laâ cöng chûác ngaânh giaáo duåc, Khiïm laâ nhên
viïn loâ möí thuöåc Cöng ty thûåc phêím, Khaãm laâ sinh viïn àaåi hoåc,
Töën, con uát bõ bïånh thêìn kinh, ngûúâi teo toáp, dõ daång.
Nhaâ laäo Kiïìn saáu ngûúâi. Toaân àaân öng. Baâ Nhúán, vúå laäo
Kiïìn, mêët àaä mûúâi möåt nùm, luác àoá laäo Kiïìn nùm mûúi ba tuöíi, caái
tuöíi oaái ùm, lêëy vúå nûäa cuâng dúã, khöng lêëy vúå nûâa cuäng dúã. Laäo
Kiïìn choån caái dúã ñt hún, úã vêåy... Nhaâ laäo Kiïìn tröng ra mùåt àûúâng.
Laäo laâm nghïì chûäa xe àaåp. Cêën laâm nghïì cùæt toác (khi múái quen
Sinh, anh noái laâm nghïì dõch vuå). Àûúåc tiïëp thu möåt nïìn giaáo duåc
gia àònh bònh dên (cha daåy hoåc, meå buön gaåo), Sinh khöng phaãi laâ
ngûúâi coá nhiïìu àõnh kiïën heåp hoâi. Hún nûäa, trong tñnh caách, thêåm
chñ úã cö coá phêìn phoáng tuáng. Trònh àöå vùn hoáa haån chïë (Sinh töët
nghiïåp phöí thöng cú súã) nhûng àiïìu àoá khöng can hïå gò. Vúái phuå
nûä, hoåc vêën giûä vai troâ thûá yïëu taåo nïn sûác maånh thêìn thaánh úã hoå,
àiïìu naây khöng phaãi chûáng minh. Vïì laâm dêu, luác àêìu Sinh khaá
ngúä ngaâng vúái khöng khñ tûå do trong nhaâ. ùn cúm chùèng ai múâi ai,
saáu ngûúâi àaân öng, ai cuäng cúãi trêìn, mùåc quêìn àuâi cûúâi noái thaãn
nhiïn, chan chan huáp huáp nhû röìng cuöën. Sinh phuåc vuå cúm nûúác
ba lêìn möåt ngaây. Dûúåc caái viïåc nùång Sinh khöng phaãi laâm, coá Töën
giuáp àúä. Töën suöët ngaây lau nhaâ, giùåt giuä. Noá khöng coá khaã nùng
laâm viïåc gò khaác. Cûá caái xö nhûåa vúái têëm gieã lau, khoaãng vaâi tiïëng
noá laåi òau nhaâ möåt lêìn. Noá khöng chõu àûúåc bêín. Quêìn aáo ai thay
ra, noá cuäng giùåt maâ giùåt rêët saåch, phúi phoáng cêín thêån. Töën ñt noái,
nïëu ai hoãi gò, chó cûúâi beän leän, traã lúâi nhaát gûâng. Vûâa laâm, noá vûâa
ti tó haát, khöng hiïíu hoåc àûúåc khi naâo baâi haát cuãa boån búåm rûúåu:
A ha... Khöng coá vua
Súám àïën chiïìu say sûa
Thaáng vúái ngaây thoi àûa
Túá vúái mònh dêy dûu,
Tònh vúái tñnh hay chûa
Töën hay giuáp àúä Sinh, noá cû xûã vúái Sinh bùçng loâng töët vö búâ
bïën. Nhûäng yá thñch nhoã nhùåt cuãa cö, noá thûåc hiïån vúái loâng têån tuåy
cêìm thuá. Nûãa àïm, nïëu Sinh buöåt miïång "coá ö mai thò thñch" laâ seä
coá ngay ö mai. Khöng biïët Töën lêëy tiïìn úã àêu, ài mua luác naâo,
chuyïån naây chõu.
ÚÃ trong nhaâ Sinh haäi nhêët laäo Kiïìn, sau àïën Khiïm. Laäo
Kiïìn suöët ngaây cau coá. Moåi ngûúâi khöng ai thñch laäo. Laäo kiïëm ra
tiïìn, laäo caäi nhau vúái moåi ngûúâi nhû cúm bûäa, lúâi leä àöåc àõa. Nhû
vúái Àoaâi, laäo baão: "Maây êëy aâ? Cöng chûác gò mùåt maây? Lûúâi nhû huãi,
chûä taác chûä töå khöng biïët, chó gioãi àuåc khoeát!" Hay vúái Khaãm, cêåu
sinh viïn nùm thûá hai: "Àöì ruöìi nhùång! Hoåc vúái chaã haânh! Ngûúâi
ta daåy döî maây cuäng phñ cúm toi”. Vúái Cêën, laäo coá àúä hún, thónh
thoaãng cuäng khen, nhûng lúâi khen laåi quaá lúâi chûãi: "Hay thêåt, caái
nghïì caåo rêu ngoaáy tai cuãa maây, nhuåc thò nhuåc nhûng haái ra
tiïìn!!l Riïng vúái Khiïm, laäo ñt gêy sûå.
Khiïm to lúán, lûâng lûäng, tñnh noáng nêíy. Haâng ngaây ài laâm vïí
(Khiïm hay laâm ca àïm), Khiïm àïìu mang vïì khi cên thõt, khi böå
loâng. ñt höm Khiïm vïì khöng. Àoaâi hay noái (cuäng laâ noái sau lûng
Khiïm): "Trûúác sau cuäng vaâo tuâ thöi. Caái thùçng êëy töi àaä thêëy
trûúác tûúng lai cuãa noá. ñt cuäng saáu nùm tuâ. Kïí cuäng laå. Möåt nùm
noá ùn cùæp àïën nûãa têën thõt maâ ngûúâi ta àïí yïn cho noá! "
Khiïm coá veã khinh hai öng anh. Vúái Cêën, nïëu Khiïm cùæt toác
bao giúâ Khiïm cuäng traã tiïìn. Khiïm baão: "Anh àûâng laâm böå vúái töi.
Töi bùæt anh phuåc vuå töi coá quyïìn traã tiïìn”. Cêën nhùn nhoá: "Chuá
laâm anh nhû ngûúâi ngoaâi êëy". Khiïm baão: "Khöng phaãi ngûúâi
ngoaâi, anh khöng nhêån thò thöi, töi ài haâng khaác, töi bùæt thùçng
khaác ngoaáy tai cho töi... Kòa, cêín thêån con dao. Àûâng caåo cuãa töi böå
ria meáp dêëy". Cêën chùèng biïët traã lúâi ra sao, phaãi nhêån tiïìn. Sinh
baão chöìng: "Anh nhêån tiïìn chuá êëy khinh cho". Cêën baão: 'Töi laâ anh
caã, noá khinh töi thïë naâo dûúåc".
Vúái Àoaâi, Khiïm coi nhû keã thuâ. Nhûng Àoaâi khön, Khiïm
khöng noái gò àûúåc. Khi ài laâm, Àoaâi bao giúâ cuäng lêëy cúm vaâo cùåp
löìng, cho vaâo mêëy miïëng thõt, mêëy miïëng loâng. Àoaâi baão: "Coá chuát
àaåm naây laâ àuã hai nghòn calo àïí laâm viïåc caã ngaây àêy Cuäng laâ nhúâ
chuá Khiïm nhaâ mònh vûâa kheáo vûâa nhanh". Khiïm hoãi: “Kheáo vúái
nhanh caái gò?" Àoaâi baão: "êëy laâ töi noái chuá kheáo xûã sûå vúái ngûúâi,
maâ nhanh xûã sûå vúái lúån”. Khiïm tûác ngheån hoång, suâi boåt meáp.
Sinh loåt vaâo gia àònh nhaâ naây tûåa nhû cún mûa rúi xuöëng àêët
neã. Khöng khñ dõu laåi. Vaâi thaáng àêìu, laäo Kiïìn khöng gêy sûå gò vúái
con caái. Cêën laâ ngûúâi haånh phuác nhêët. Anh cêìm keáo cùæt tanh taách,
àöëi xûã vúái khaách hïët sûác nhaä nhùån. Cêën quyïët àõnh nêng giaá cùæt
toác tûâ ba chuåc lïn nùm chuåc, ngoaáy tai tûâ möåt chuåc lïn hai chuåc,
göåi àêìu tûâ hai chuåc lïn ba chuåc, caåo rêu tûâ möåt chuåc lïn hai chuåc.
Doanh thu tùng voåt. Mûác chi tiïu gia àònh chuã yïëu do Cêën cêìm cên
naãy mûåc coá phêìn röång raäi. Àoaâi thêëy mûác chi tiïu tùng lïn, ban
àêìu hoaãng súå nhûng khöng thêëy ai hoãi han gò vïì khoaãn àoáng goáp
thûúâng lïå cuãa mònh nïn bònh têm hún. Coân Khiïm, vêîn y nhû
thaáng trûúác, thaáng trûúác nûäa, khöng chi ra möåt haâo nhûng àïìu
àùån goáp vaâo möîi höm möåt cöî loâng hoùåc möåt hai cên thõt. ùn loâng
lúån hún chuåc hoám liïìn, Sinh phaát súå, baão chöìng: "Mai chuá Khiïm
coá mang loâng vïì thò töi àûa ra chúå àïí àöíi thûá khaác àêëy". Cêën cûúâi,
mùæt ve vuöët thên hònh mïìm maåi cuãa vúå, baão rùçng: "Tuây aái khanh".
II. BUÖÍI SAÁNG

Thûúâng thûúâng, úã nhaâ thò Khiïm laâ ngûúâi hay dêåy súám nhêët.
Khiïm àïí àöìng höì baáo thûác möåt giúâ saáng. Khi chuöng reo, Khiïm
dêåy ngay, daánh rùng suác miïång röìi dùæt xe ài. Töën ra khoáa cûãa.
Àoaâi bõ mêët nguã, caâu nhaâu: "Thêåt laâ giúâ laâm viïåc cuãa quên àaåo
tùåc". Ba giúâ saáng, laäo Kiïìn dêåy, cùæm bïëp àiïån àun nûúác pha cheâ.
Caái öí cùæm bïëp àiïån bõ húã, chûäa nhiïìu lêìn nhûng cûá ñt höm laåi coá
ngûúâi bõ àiïån giêåt àïën thoát, laäo Kiïìn bõ àiïån giêåt, beân chûãi: "Cha
chuáng maây, chuáng maây aám haåi öng. Chuáng maây mong öng chïët,
nhûng trúâi coá mùæt, öng coân söëng lêu". Àoaâi nùçm trong giûúâng noái
voång ra: "ÚÃ àêu khöng biïët, chûá úã nhaâ naây thò laá vaâng coân úã trïn
cêy, laá xanh ruång xuöëng laâ chuyïån thûúâng tònh". Laäo Kiïìn chûãi:
"Meå cha maây, maây ùn noái vúái böë thïë aâ? Tao khöng hiïíu thïë naâo
ngûúâi ta laåi cho maây laâm viïåc úã Böå giaáo duåc! " Àoaâi cûúâi: "Hoå xeát lyá
lõch, hoå thêëy nhaâ mònh truyïìn thöëng, ba àúâi trong saåch nhû
gûúng". Laäo Kiïìn lêím bêím: “Chûá khöng aâ? Chuáng maây thò tao
khöng biïët, nhûng tûâ tao ngûúåc lïn, nhaâ naây chûa coá ai laâm gò thêët
àûác". Àoaâi baão: "Phaãi röìi. Möåt miïëng vaá xùm àaáng möåt chuåc nhûng
tûúng lïn ba chuåc thò coá àûác àêëy". Laäo Kiïìn bao: "Meå cha maây, thïë
maây nêng baát cúm lïn miïång haâng ngaây maây coá nghô khöng?"
Khaãm rïn ró: "Thöi thöi, anh Àoaâi úi anh thûúng em vúái, höm nay
em phaãi thi vêën àaáp mön triïët hoåc àêy". Àoaâi baão: "Triïët hoåc laâ thûá
xa xó cuãa boån moåt saách. Chuá coá thêëy caái chuöîi haåt nhûåa àeo cöí cuãa
chõ Sinh khöng. Noá laâ triïët hoåc àêëy" Khaãm khöng traã lúâi. Cùn nhaâ
lùång im àûúåc àöå möåt tiïëng àöìng höì thò laåi nhöån nhõp. Àêëy laâ böën
rûúäi saáng, Sinh dêåy nêëu cúm.
Sinh dêåy nêëu cúm, lêëy saáu boâ rûúäi gaåo. Cêën luái huái nhùåt rau.
Khaãm baão: "Àeåp àöi thêåt. Coá viïåc gò àïí em laâm giuáp". Sinh baão:
"Chöî múä loâng höm qua àêìy kiïën, chuá laâm sao chùæt àûúåc hïët kiïën
thò laâm". Khaãm baão: "ÚÃ nûúác mònh, mêåt àöå loâng lúån trïn àêìu ngûúâi
thò nhaâ mònh laâ nhêët. Em àaä thûã thöëng kï, möåt nùm anh Khiïm
mang vïì hai trùm saáu mûúi böå loâng". Àoaâi baão: "Em giai úi, thùçng
êëy laâ phuác thiïån tinh cuãa nhaâ mònh àêëy. Noái khöng phaãi, caái nghïì
àöì tïí cuãa noá giaá trõ gêëp mûúâi lêìn caái bùçng àaåi hoåc cuãa tao vúái maây”.
Laäo Kiïìn múã cûãa haâng. Möåt baâ cùæp thuáng xöi ài qua ngoá vaâo:
"Múâi baác xúi quaâ saáng”. Laäo Kiïìn xua tay quêìy quêåy: "Giúâi úi, nhaâ
laâm ùn, múái saáng ra àaân baâ con gaái àaä aám thïë naây thò laâm ùn gò”.
Baâ baán xöi baão: "Chùèng bao giúâ töi baán àûúåc möåt haâo xöi cho laäo
giaâ naây". Cêën cêìm dao maâi soaân soaåt vaâo miïëng da boâ, lêím bêím:
“Höm nay cùæt àûúåc chuåc caái àêìu thò hay".
Cúm doån ra, Sinh vúái Khaãm ngöìi hai àêìu nöìi. Khaãm xúái cúm,
Sinh baão: "Cúm noáng, chuá leân thïë thò ai ùn àûúåc?” Khaãm baão: "Chõ
àûâng lo. Hoå Sô nhaâ naây toaân miïång gang miïång theáp". Sinh baão:
"Múâi böë ùn cúm, múâi anh Cêën vaâ caác chuá ùn cúm". Àoaâi baão: "Nhêåp
gia tuây tuåc, úã nhaâ naây khöng coá lïå múâi. Khaãm xúái tao möåt baát”.
Khaãm baão: "ùn nhanh thïë, em múái àûúåc hai vaâ". Àoaâi baão: "Tao ùn
cúm têåp thïí tûâ mûúâi böën tuöíi, ùn nhanh quen röìi. Höìi hoåc àaåi hoåc,
coá thùçng baån ùn saáu baát cúm trong möåt phuát rûúäi. Thïë coá kinh
khöng?" Laäo Kiïìn baão: "Quên trñ thûác bêy giúâ toaân phûúâng phaâm
phu tuåc tûã" Khaãm cûúâi: "Caác cuå ngaây xûa chùèng daåy: "Coá thûåc múái
vûåc àûúåc àaåo" laâ gò?” Laäo Kiïìn hoãi: "Boån chuáng maây bêy giúâ thò vûåc
àaåo gò?" Àoaâi ùn xong àûáng lïn vûún vai: "Caái naây phaãi tranh luêån
àêëy. Töi àang ngúâ caái öng ngaây xûa noái ra cêu êëy chùèng hiïíu quaái
gò vïì àaåo. Àaáng ra phaãi noái "Coá thûåc múái vûåc àûúåc tònh". Tûác laâ
tònh ngûúâi àêëy, àöìng baâo aå". Cêën cûúâi tuãm tóm: "Chuá thò lùæm tònh
lùæm". Àoaâi nhòn chùm chuá vaâo khoaãng loäm úã ngûåc chõ dêu, núi
chiïëc khuy bêëm vûâa tuöåt ra, bêng quú: "Tònh úi tònh, mònh úi
mònh, tònh húã hang lùæm cho mònh ngêín ngú". Sinh àoã mùåt, möåt laát
sau leán caâi khuy aáo.
Sinh doån mêm baát. Laäo Kiïìn ngöìi uöëng nûúác. Khaãm mùåc
quêìn aáo, quêìn boâ, aáo phöng, trïn aáo coá ghi doâng chûä "Walt Disney
Productions”. Khaãm baão: "Anh Cêën úi, anh cho em nùm chuåc". Cêën
baão: "Tiïìn àêu maâ cho" Khaãm baão: "Böë cho con nùm chuåc". Laäo
Kiïìn baão: "Maây ngöìi vaá cho tao caái xùm àïí goác kia kòa, röìi tao cho
tiïìn". Khaãm nhùn nhoá: "Thïë thò muöån giúâ hoåc coân gò". Laäo Kiïìn
khöng traã lúâi, múã tuã döì nghïì luái huái laâm viïåc. Khaãm dùæt xe ra cûãa,
nghô thïë naâo laåi dûång xe öm cùåp vaâo nhaâ. Khaãm múã cûãa buöìng,
tröng trûúác tröng sau khöng thêëy ai, múã thuâng gaåo xuác ra boâ rûúäi
vaâo cùåp röìi leãn ài ra.
Sinh cêët nöìi dûúái bïëp. Àoaâi ài theo, lêëy cúm vaâo cùåp löìng.
Àoaâi àûa tay chaåm vaâo lûng Sinh, Àoaâi baão: "Ngûúâi chõ töi cûá mïìm
nhû buán". Sinh luâi laåi, höët hoaãng: "Chïët, chuá Àoaâi, sao laåi thïë"
Àoaâi baão: "Gúám, àuâa möåt tyá àaä run bùæn ngûúâi". Noái xong ài lïn
nhaâ.
Töën xaách xö nûúác, cùåm cuåi lau saân, ti tó haát: "A ha... khöng coá
vua... "
Coá ngûúâi àïën cùæt toác, Cêën hoãi: "Baác cùæt toác kiïíu gò?" Khaách
baão: "Chuá cùæt thêëp cho töi. Cêín thêån, töi moåc caái àêìu àanh gêìn chöî
àónh àêìu”.
Àoaâi mùåc xong quêìn aáo, dùæt xe ài. Àoaâi àïën cûãa quay laåi baão
Cêën: "Ngaây kia giöî meå, anh Cêën baão chuá Khiïm mai kiïëm cho
àûúåc cên thõt ngon ngon. Em àûa chõ Sinh möåt trùm röìi àêëy!!. Cêën
baão: "Nhúá röìi".
III. NGAÂY GIÖÎ

Giöî baâ Nhúán, laäo Kiïìn laâm nùm mêm. Bïn ngoaåi coá öng Vyä,
em ruöåt baâ Nhúán úã Phuác Yïn vïì dûå. Öng Vyä laâ cöng chûác vïì hûu,
hûúãng lûúng chuyïn viïn ba möåt trùm phêìn trùm. Öng Vyä àöng
con, nhaâ ngheâo, vïì mang theo möîi chuåc quaã tai chua vúái chai rûúåu
trùæng laâm quaâ. Trïn phöë xuöëng coá vúå chöìng cö em gaái laäo Kiïìn, baâ
naây baán haâng khö, chöìng tïn laâ Hiïín, laâm thúå thiïëc. Öng Hiïín coá
nùm àûáa con vûâa trai vûâa gaái. Khaách dûå coá anh Minh, trûúãng
phoâng, cuâng cú quan vúái Àoaâi. Khaãm dêîn vïì ba baån hoåc cuâng lúáp,
möåt cö tïn laâ My Lan, möåt cö tïn laâ Myä Trinh. Cêåu con trai tïn laâ
Viïåt Huâng, àeo kñnh trùæng, coá àöi möi àoã nhû möi con gaái. Khoaãng
mûúâi giúâ, khaách àïën àöng duã. Cêën bûng möåt mêm àùåt trûúác baân
thúâ, thùæp ba neán hûúng röìi quay ra baão: "Böë vaâo cuáng". Laäo Kiïìn
mùåc quêìn baão höå lao àöång, aáo cöåc tay trùæng ba tuái, àêìu chaãi nûúác
laä rêët mûúåt, ra trûúác baân thúâ chùæp tay, lêìm rêìm khêën: "Cöång hoâa
xaä höåi chuã nghôa Viïåt Nam, nùm thûá... Laåy Trúâi, laåy Phêåt, laåy töí,
laåy tiïn, laåy vúå töi laâ Ngö Thõ Nhúán. Múâi têët caã chû võ vïì dûå cúm
nhaåt vúái töi. Töi, Nguyïîn Sô Kiïìn, saáu mûúi tû tuöíi, nguå úã 129
phöë... Caác con trai laâ Cêën, Àoaâi, Khiïm, Khaãm, Töën. Con dêu laâ
Sinh. Têët caã àïìu loâng thaânh, xin chû võ phuâ höå àöå trò, cho sûác khoãe
döìi daâo, laâm ùn têën túái”. Cuáng xong, laäo Kiïìn quay ra baão öng Vyä:
"Cêåu vaâo laåy chõ cêåu möåt caái”. Öng Vyä mùåc aáo àaåi caán kiïíu Tön
Trung Sún, caâi khuy àïën cöí, tröng rêët trõnh troång. Öng Vyä baão:
"Caán böå chuáng em vö thêìn. Böën chuåc nùm nay em theo caách maång,
nhaâ khöng coá baân thúâ, chùèng biïët khêën vaái thïë naâo". Laäo Kiïìn im
lùång, mùæt àoã hoe. Öng Vyä àïën trûúác baân thúâ, àûáng nghiïm, guåc
àêìu nhû mùåc niïåm. Laäo Kiïìn lau mùæt, baão: "Bêy giúâ thûá tûå, ngûúâi
naâo vaâo cuáng thò cuáng". Baâ Hiïín baây lïn baân thúâ nùm trùm vaâng,
möåt xïëp tiïìn êm phuã, möåt böå quêìn aáo giêëy röìi quyâ thuåp xuöëng,
chöëng tay, laåy ba laåy, àêìu chaåm saát àêët. Öng Hiïín àïën trûúác baân
thúâ vaái ba vaái. Cêën cuäng vaái ba vaái. Cêën baão: " Chuá Àoaâi vaâo lïî ài".
Àoaâi àang chùåt thõt gaâ, tay àêìy múä, cûá àïí thïë khöng rûãa tay, chaåy
laåi baân thúâ vaái lia lõa. Àoaâi baão: "Laåy meå, meå phuâ höå cho con ài hoåc
nûúác ngoaâi, kiïëm caái xe Cub". Öng Vyä cûúâi: "Chaáu ài nûúác naâo?”
Àoaâi baão: - Caái àêëy coân phuå thuöåc caái öng àïí ria meáp mùåc aáo ca rö
kia kòa". Anh Minh nghe thêëy baão: “Ài hay khöng sao laåi phuå
thuöåc vaâo töi?" Àoaâi baão: "Gò thò gò, anh laâ sïëp trûåc tiïëp, anh quay
lûng laåi thò em röìi àúâi". Anh Minh baão: "Cêåu cûá laâm viïåc cho töët.
Túá uãng höå". Àoaâi baão: "Cöng viïåc nhaâ nûúác biïët thïë naâo laâ töët xêëu?
Chó xin anh nhúá thùçng Àoaâi luác naâo cuäng töët vúái anh".
Sinh luái huái dûúái bïëp. Trong buöìng Sinh, Khaãm àang giúái
thiïåu vúái ba ngûúâi baån têåp anbum coá chuåp nhûäng aãnh cuãa Khaãm,
coá caã aãnh höìi beá têåp lêîy. Cö My Lan baão: "Anh Khaãm höìi beá buå
ghï". Khaãm baão: "Con anh sau naây cuäng buå thïë, nhûng xinh hún,
coá caái nöët ruöìi úã cùçm”. My Lan àoã mùåt, súâ vaâo caái nöët ruöìi cùçm
mònh, àêëm thuâm thuåp vaâo lûng Khaãm. Viïåt Huâng hoãi: "AÃnh naây
chuåp höìi ài thûåc têåp phaãi khöng?" Khaãm baão: "ÛÂ!”. Viïåt Huâng
khen: "Neát lùæm". My Lan hoãi: "Coá phaãi höìi êëy anh ùn tröåm khoai,
bõ dên quên bùæt khöng"' Khaãm àoã mùåt baão: "Toaân noái lùng nhùng,
mùæc töåi noái xêëu àöìng àöåi. Thïë naâo túá cuäng bùæt àïìn". My Lan hoãi:
“Bùæt àïìn gò?" Khaãm baão: "Àúåi töëi thò biïët". Moåi ngûúâi cûúâi.
Àoaâi ngoá vaâo, vêîy tay goåi Khaãm. Àoaâi baão: "Doån mêm".
Khaãm hoãi: “Ùn röìi aâ?" Àoaâi khöng traã lúâi Khaãm ài theo Àoaâi xuöëng
bïëp. Àoaâi hoãi: "Cö coá caái nöët ruöìi laâ ngûúâi yïu maây àêëy aâ?" Khaãm
baão: "Vêng". Àoaâi hoãi: "Thïë caái võ anh huâng thúm nûác kia laâ thïë
naâo?" Khaãm cûúâi: "Àêëy laâ Myä Trinh, böë cö êëy laâ öng aánh saáng ban
ngaây, chuã hiïåu àiïån". Àoaâi hoãi: "Thùçng kia vúái noá thïë naâo?" Khaãm
baão: “Chûa coá gò". Àoaâi baão: "Tao chim noá àêëy". Khaãm bï mêm,
Sinh baão: "Thiïëu caái gò thò goåi". Àúåi Khaãm ài khuêët, Àoaâi baão:
"Thiïëu möåt tyá tònh thöi, Sinh cho töi xin möåt tyá tònh". Sinh baão:
"Núäm. Lïn nhaâ trïn maâ baão hai cö baån cuãa chuá Khaãm êëy" Àoaâi
baão: “Hai con ön vêåt êëy bùçng thïë naâo àûúåc Sinh". Sinh baão: "Ài ra
ài". Àoaâi baão: “Caái laäo Cêën cuãa Sinh nhû con cua bêëy maâ laåi haách
dõch". Sinh baão: "Töi maách anh Cêën àêëy". Àoaâi baão: "Àêy chùèng
súå". Noái röìi xaán laåi, hön chuát lïn maá Sinh. Sinh àêíy ra, Àoaâi höín
hïín: "Töi noái trûúác, thïë naâo töi cuäng nguã àûúåc vúái Sinh möåt lêìn".
Noái xong ài ra, Sinh bêåt khoác.
Cêën ài vaâo, thêëy mùæt vúå àoã hoe, hoãi: “Sao thïë?" Sinh baão:
"Taåi caái bïëp nhaâ mònh khöën naån quaá”. Cêën baão: “Cö cho mêëy êëm
nûúác lïn ài, trïn nhaâ hïët caã nûúác söi". Sinh baão: “Töi coá ba àêìu saáu
tay àêu?" Cêën trûâng mùæt: "Noái nùng thïë aâ? Nhaâ naây khöng coá lïå
thïë! Mêëy caái baát naây sao chûa rûãa?”. Noái röìi, xö chöìng baát, ài ra.
Chöìng baát vúä. Sinh khoác oâa lïn. Ùn àúåt àêìu ba mêm. Ùn xong
khaách ra vïì. Laåi ùn àúåt sau hai mêm. Luác êëy cuäng hún hai giúâ
chiïìu. Àang ùn, Khiïm ài laâm vïì, lêìm lêìm lò lò chùèng chaâo hoãi ai.
Khaãm baão: "Anh Khiïm ngöìi cuâng mêm vúái chuáng em cho vui".
Hai cö My Lan, Myä Trinh cuäng rñu rñt múâi. Caã mêm chöëng àuäa
chúâ.
Laäo Kiïìn say rûúåu, nùçm nguã lú mú trïn giûúâng, nûúác daäi
àoång trïn chiïëu. Àoaâi chaâo moåi ngûúâi àïí àûa öng Vyä ra bïën ö tö
cho kõp chuyïën xe Phuác Yïn buöíi chiïìu. Khiïm hoãi: "Thùçng Töën
àêu?" Khaãm baão: "Noá loanh quanh àêu àêëy, anh ra ùn cúm, chuáng
em chúâ". Khiïm baão: "Cûá ùn ài". Khaãm baão: "Ta ùn thöi. Öng êëy
khoá tñnh boã meå". Cö Myä Trinh baão: “Anh êëy tröng nhû Taácdùng".
Khiïm xuöëng bïëp hoãi Sinh: "Thùçng Töën àêu?" Sinh baão: "Töi
bêån bõu tûâ túâ múâ saáng cuäng quïn khuêëy. Khöng biïët chuá êëy àêu?"
Khiïm vûát vaâo chaån baát möåt bao taãi nùång. Sinh hoãi: "Laåi loâng aâ?"
Khiïm khöng traã lúâi, ài lïn nhaâ, ngoá vaâo buöìng Sinh thêëy Cêën
àang ngaáy khoâ khoâ. Khiïm xö cûãa bûúác vaâo hoãi Cêën: "Thùçng Töën
àêu?" Cêën ngöìi dêåy hoãñ: "Mêëy giúâ röìi?"
Khiïm hoãi: "Thùçng Töën àêu? " Cêën baão: “Nhaâ coá viïåc, àïí noá
ra vaâo bêët tiïån. Töi nhöët noá trong caái buöìng úã caånh nhaâ xñ". Khiïm
cêìm caái gaåt taân thuöëc laá trïn baân neám vaâo mùåt Cêën. Cêën kïu "öëi"
möåt tiïëng röìi ngaä lùn ra. Khiïm xö vaâo àaåp tuái buåi. Khaãm chaåy vaâo
àêíy Khiïm ra. Sinh chaåy lïn höët hoaãng noái: " Sao laåi thïë" Khiïm
gaåt Sinh ra..
Cùn phoâng caånh nhaâ xñ trûúác laâ chuöìng lúån, nay àïí than cuãi.
Caánh cûãa bùçng göî thuâng àoáng gheáp. Coá ai múái laâm thïm chiïëc
khoáa bïn ngoaâi, höm qua chûa coá. Khiïm giêåt khoáa, khöng àûúåc.
Khiïm cêìm xaâ beng phaá khoáa. Cûãa múã ra. Töën chên tay mùåt muäi
àen nheãm àang nhe rùng cûúâi. Khiïm quaát: "Ài ra". Töën lïët àöi
chên queâ ài lïn nhaâ. Thêëy nhaâ bêín, noá xaách ngay caái xö nûúác vúái
têëm gieã lau.
Mêëy ngûúâi baån cuãa Khaãm chaâo lñ nhñ röìi vïì, Khaãm dùæt xe ra
theo. Trûúác khi ài, Khaãm ruát vöåi mêëy àiïëu thuöëc laá trïn baân cho
vaâo tuái aáo. Laäo Kiïìn tónh rûúåu, thêëy nhaâ vùæng tanh, hoãi: “Chuáng
maây àêu caã?" Sinh lêëy miïën cho Töën ùn. Töën àoái, ùn ba böën baát
liïìn, súåi miïën loâng thoâng vûúng ra àêët. Khiïm dùæt xe ra cûãa,
khöng ùn uöëng gò. Cêën öm ngûåc ho suâ suå, nhöí ra möåt chiïëc rùng
gaäy, maáu dêy bïn khoáe meáp. Cêën giú nùæm àêëm trûúác mùåt böë, baão
rùçng: "Öng liïåu töëng thùçng êëy ra khoãi nhaâ naây, khöng töi giïët noá".
Laäo Kiïìn baão: "Chuáng maây cûá giïët nhau ài, tao caâng mûâng". Noái
röìi cêìm chiïëc khoáa hoãng trïn tay, lêím bêím: "Mêët caã saáng lùæp àûúåc
chiïëc khoáa. Thïë laâ toi trùm baåc".
Sinh rûãa mêm baát xong thò ba giúâ chiïìu. Sinh lïn buöìng lêëy
quêìn aáo tùæm. Böîng Sinh höët hoaãng goåi Cêën.
Cêën hoãi: "Caái gò?” Sinh baão: "Buöíi saáng, töi boã caái nhêîn vaâo
höåp kim chó, anh coá cêìm khöng?" Cêën baão:”Khöng".
Sinh hoãi: "Coá ai vaâo buöìng naây?" Cêën baão: "Khöng". Àoaâi dùæt
xe vïì nhaâ, thêëy àöì àaåc lung tung hoãi: "Chuyïån gò thïë?" Cêën cau coá:
“Chuá coá vaâo trong buöìng naây khöng?" Àoaâi baão: "Khöng". Cêën baão:
"Chõ Sinh mêët caái nhêîn". Àoaâi baão: "Hoãi böë xem". Laäo Kiïìn chûãi:
"Meå cha maây. Thïë maây nghi tao lêëy cùæp chûá gò?" Àoaâi im, nghô möåt
laát röìi baão: “Buöíi saáng thùçng Khaãm vúái ba àûáa baån ngöìi trong
phoâng naây. Töi ngúâ caái thùçng àeo kñnh, möi àoã nhû son. Mùæt noá rêët
gian".
Vûâa may luác Khaãm vïì. Cêën baão: "Thùçng baån maây lêëy cùæp
nhêîn cuãa chõ Sinh". Khaãm taái mùåt hoãi: "Ai baão thïë?" Cêën baão:
"Mùæt tao tröng thêëy". Khaãm baão: ' "Sao khöng bùæt ngay? Vûâa röìi ài
chúi noá cûá nùçng nùåc àoâi vïì. Phaãi àïën nhaâ noá maâ àoâi. Khöng traã thò
àaánh boã meå noá ài". Cêën baão: “Tao ài vúái maây". Hai ngûúâi dùæt xe ài.
Laäo Kiïìn baão: "Mang theo caái buáa! Àûâng àaánh vaâo àêìu. Noá chïët
thò tuâ moåt göng". Àoaâi lïn giûúâng giúã baáo ra àoåc. Sinh doån deåp möåt
luác röìi xuöëng ài tùæm. Sinh xaách hai xö nûúác vaâo trong buöìng tùæm,
kheáp cûãa laåi.
Laäo Kiïìn loay hoay dûúái bïëp, nghe tiïëng döåi nûúác úã trong
buöìng tùæm, thúã daâi, boã lïn nhaâ. Ài vaâi bûúác, laäo Kiïìn quay laåi, vaâo
trong bïëp, bùæc chiïëc ghïë àêíu, treâo lïn nñn thúã ngoá sang buöìng tùæm.
Trong buöìng tùæm, Sinh àûáng khoãa thên.
Àoaâi àang lim dim nguã, thêëy Töën giêåt aáo ngöìi dêåy hoãi: “Caái
gò?" Töën xua tay, dùæt Àoaâi xuöëng bïëp, chó laäo Kiïìn àang àûáng
kiïîng chên úã trïn ghïë àêíu. Àoaâi cau mùåt taát Töën rêët àau. Töën ngaä
vêåp mùåt xuöëng caái xö àûång nûúác, trïn coá têëm gieã lau. Laäo Kiïìn vöåi
tuåt xuöëng ghïë, neáp úã caánh cûãa, laát sau chaåy ra hoãi: "Sao àaánh noá?"
Àoaâi baão: "Noá vö giaáo duåc thò daánh". Laäo Kiïìn chûãi: "Thïë maây coá
giaáo duåc aâ?" Àoaâi nghiïën rùng noái kheä: "Töi cuäng vö giaáo duåc
nhûng khöng nhòn tröåm phuå nûä cúãi truöìng". Laäo Kiïìn im.
Àoaâi lïn nhaâ, roát rûúåu uöëng. Laäo Kiïìn àúä Töën dêåy. Töën xaách
xö nûúác, ngöìi thuåp xuöëng lau nhaâ. Laäo Kiïìn ài lïn baão Àoaâi: "Roát
tao möåt cöëc”. Uöëng caån cöëc rûúåu laäo Kiïìn baão: "Maây coá hoåc maâ tïå.
Bêy giúâ tao noái chuyïån àaân öng vúái maây”. Àoaâi baão: "Töi khöng tha
thûá àêu". Laäo Kiïìn baão: “Tao chùèng cêìn. Àaân öng chùèng nïn xêëu
höí vò coá con b...” Àoaâi ngöìi im, uöëng thïm möåt cöëc rûúåu nûäa, röìi
böîng thúã daâi: "Kïí cuäng phaãi". Laäo Kiïìn baão: “Laâm ngûúâi nhuåc
lùæm". Àoaâi hoãi: “Thïë sao khöng lêëy vúå leä?” Laäo Kiïìn chûãi: "Meå cha
maây, tao chó nghô thên tao, thò luä chuáng maây àûúåc thïë naây aâ?"
Àoaâi roát ra möåt cöëc rûúåu nûäa, têìn ngêìn: "Böë uöëng rûúåu nûäa
khöng?”. Laäo Kiïìn quay mùåt vïì phña boáng töëi, lùæc àêìu. Àoaâi noái:
"Con xin löîi böë". Laäo Kiïìn baão: “Bêy giúâ maây nhû àaâo keáp diïîn
trïn tivi".
Töën lau nhaâ, thêëy caái nhêîn rúi dûúái gêìm tuã beân àûa cho
Sinh. Sinh mûâng quaá. Àoaâi cêìm chiïëc nhêîn soi ra aánh àeân, baão:
"Àûúåc àöå nûãa chó laâ cuâng". Sinh baão: "Àêy laâ cuãa höìi mön meå töi
daânh duåm vêët vaã caã àúâi ngûúâi àêëy". Laäo Kiïìn baão: “Chïët thêåt, chó
súå thùçng Cêën gêy sûå vúái nhaâ ngûúâi ta thò xêëu caã mùåt”. Chêåp töëi,
Cêën vúái Khaãm vïì. Caã hai tröng nhû hai thùçng moác dûúái cöëng lïn,
nhïëch nhaác bêín thóu. Àoaâi cûúâi: "Chùæc ùn àoân haã?" Cêën khöng traã
lúâi. Khaãm baão: "Nhaâ êëy nuöi hai con choá beácgiï khöng sao vaâo
àûúåc". Àoaâi baão: "Cho chïët, ai bùæt chûa chi àaä àõnh giúã thoái cön
àöì”. Laäo Kiïìn baão: "Tòm thêëy nhêîn röìi”. Cêën hoãi: "úã àêu?" Laäo
Kiïìn baão. "Vúå maây giêëu trong cùåp quêìn chûá àêu". Cêën baão: “Àöì
khöën naån". Noái röìi taát Sinh möåt caái naãy àom àoám mùæt. Cêën àõnh
àaánh thïm, Àoaâi xö Cêën ra, àûáng chùæn úã trûúác mùåt Sinh, tay cêìm
con dao lùm lùm rñt kheä: "Cuát ài! Anh maâ àuång vaâo cö êëy laâ töi
cheám liïìn! " Sinh uáp mùåt vaâo thaânh giûúâng, khoác nûác núã: “Trúâi úi...
Sao caái thên töi nhuåc nhaä thïë naây?"
Laäo Kiïìn hoãi Khaãm : "Coá mang buáa vïì khöng?" Khaãm caáu :
"Tñ nûäa mêët maång vúái hai con choá beácgiï coân buáa vúái laåi kòm gò?"
Laäo Kiïìn baão : 'Thïë laåi toi trùm baåc".
V. NGAÂY TÏËT
Thêëm thoùæt àïën Tïët. Rùçm thaáng Chaåp, laäo Kiïìn ài ngên
haâng ruát laäi tiïët kiïåm àûúåc taám nghòn àöìng. Laäo Kiïìn mua cho
Töën caái aáo sú mi, mua cho Sinh àöi bñt têët, coân laåi tiïìn àûa caã cho
Cêën. Khaãm baão: “Böë chó quyá con dêu, con uát".
Khiïm phaãi theo xe ài caác tónh mua lúån, vùæng nhaâ mêëy ngaây
liïìn. Cöng viïåc chùæc vêët vaã , höm naâo Khiïm cuäng ài laâm tûâ mûúâi
möåt giúâ àïm àïën trûa höm sau múái vïì, ngûúâi toaân muâi phên lúån.
Vïì nhaâ vêåt ra nguã liïìn, thïë maâ mùæt cûá loäm sêu vaâo, vùçn tia maáu
àoã.
Cêën cuäng àöng khaách . Tûâ saáu giúâ saáng àïën mûúâi giúâ àïm luác
naâo cuäng coá ngûúâi chúâ cùæt toác. Buöíi trûa Cêën nguã, Khaãm ra cùæt toác
thay anh. Höm àêìu chûa quen, Khaãm cùæt phaãi tai möåt öng khaãch
laâm chaãy maáu. Öng naây tûác, tiïìn cùæt toác hïët baãy mûúi àöìng chó traã
coá hai mûúi àöìng. Cêën lêëy buát chò ghi tiïìn laâm àûúåc haâng ngaây vaâo
möåt cuöën söí, möåt trùm àöìng thò ghi dêëu cöång, hai trùm àöìng dêëu
khuyïn troân, laåi veä nhûäng hònh tam giaác trong chêëm möåt caái
chùèng biïët laâ kyá hiïåu gò. Àoaâi baão: “Söí saách kïë toaán cuãa öng naây
thêåt nhû giaán àiïåp" . Ngaây 23 thaáng Chaåp ùn Tïët öng Taáo lïn trúâi.
Sinh nêëu miïën, moåi ngûúâi ùn no cùng buång. Khaãm hoãi : "Sao goåi laâ
öng Taáo?" Àoaâi baão : "Chuyïån thïë naây. Öng Taáo laâ ba öng àêìu rau.
Ngaây xûa coá hai anh em cuâng lêëy möåt vúå. Ngûúâi naây möåt höm nguã
vúái anh , möåt höm nguã vúái em . Khi hoå chïët, Ngoåc Hoaâng caãm àöång
möëi tònh khùng khñt cuãa hoå, biïën möîi ngûúâi thaânh möåt öng àêìu
rau àïí luác naâo cuäng gêìn gùån. Ta goåi laâ thêìn Bïëp, hay öng Taáo”.
Sinh bûng mêm xuöëng bïëp. Khaãm baão : "Ngaây xûa àûúåc
phong thêìn dïî nhó?" Laäo Kiïìn baão : "Àûâng nghe noá". Àoaâi baão: "Laåi
coá chuyïån thïë naây. Nhaâ kia coá cö con dêu, böë chöìng boáp vuá cö ta .
Àûáa con trai hoãi: " Sao öng boáp vuá vúå töi?" Öng böë baão : "Àïí trûâ núå.
Thïë höìi xûa sao maây boáp vuá vúå tao?”. Nghe noái nhûäng ngûúâi naây
cuäng àûúåc phong thêìn". Cêën baão: “Chuyïån cuãa chuá, töi chùèng hiïíu
gò" . Laäo Kiïìn baão : “Àûâng nghe noá" .
Ngaây 27, laäo Kiïìn goái baánh chûng. Goái möåt yïën rûúäi nïëp,
àûúåc hùm taám chiïëc baánh. Baánh coá hai loaåi, loaåi nhên àöî, loaåi
nhên àûúâng, loaåi nhên àûúâng àaánh dêëu bùçng súåi laåt nhuöåm phêím
àoã.
Sinh luöåc baánh chûng. Àoaâi quanh quêín úã bïëp. Àoaâi hoãi :
"Sinh biïët nhaâ naây tûúng lai thuöåc vïì ai khöng?" Sinh baão:
"Khöng". Àoaâi cûúâi : "Vïì töi”. Sinh hoãi : “Sao thïë?" Àoaâi baão: "Böë
giaâ böë chïët. Thùçng Khiïm trûúác sau cuäng vaâo tuâ. Thùçng Khaãm ra
trûúâng khöng ài Têy Bùæc thò cuäng Têy Nguyïn. Thùçng Töën khöng
noái laâm gò, vö tñch sûå". Sinh hoãi: "Thïë coân anh Cêën?" Àoaâi baão:
"Phuå thuöåc vaâo Sinh. Nïën Sinh yïu töi, töi seä gêy sûå töëng cöí ra
àûúâng". Sinh baão: "Dïî thïë?" Àoaâi baão: "Sinh coân quyïën luyïën caái
gò? Laäo Cêën vûâa ngu vûâa heân, laåi yïëu, baác sô baão bõ laänh tinh, lêëy
Sinh hai nùm maâ coá con caái gò àêu?" Sinh ngöìi yïn, nöìi baánh
chûng söi suâng suåc.
Àoaâi baão: "Töëi nay töi vaâo buöìng Sinh nheá! "
Sinh vúá con dao, noái kheä: "Cuát ài. Anh àïën gêìn àêy laâ töi giïët
àêëy! " Àoaâi cûúâi nhaåt, ài giêåt luâi, boã lïn nhaâ, vûâa ài vûâa lêím bêím:
"Àaân baâ laâ giöëng aác quyã".
Hai chñn Tïët, laäo Kiïìn ài chúå mua vïì möåt caânh hoa àaâo. Àïën
chiïìu ba mûúi, Khiïm mang vïì möåt chêåu quêët to ba têìng quaã vúái
baánh phaáo cöëi daâi saáu meát. Khaãm baão: "Chúi sang quaá àêëy”. Àoaâi
baão: "Noá cêåy lùæm tiïìn". Khaãm baão: "Hai anh em mònh mang tiïëng
coá hoåc maâ Tïët nhêët àïën, möåt böå quêìn aáo hùèn hoi khöng coá". Àoaâi
baão: "Chó coá con àûúâng lêëy vúå giaâu thöi. Töëi nay maây àûa tao àïën
con öng aánh saáng ban ngaây àêëy nheá". Khaãm baão: "Àûúåc thöi. Nïëu
anh taán àûúåc thûúãng em caái gò?” Àoaâi baão: "Thûúãng caái àöìng höì".
Khaãm baão: "Àûúåc röìi. Anh ghi cho em mêëy chûä laâm bùçng". Àoaâi
hoãi: "Khöng tin tao aâ?" Khaãm baão: "Khöng". Àoaâi ghi vaâo giêëy:
“Nguã àûúåc vúái Myä Trinh, thûúãng möåt àöìng höì trõ giaá ba nghòn
döìng. Lêëy Myä Trinh, thûúãng 5% cuãa höìi mön. Ngaây... thaáng...
nùm... Nguyïîn Sô Àoaâi". Khaãm cûúâi cêët maãnh giêëy vaâo tuái röìi noái:
"Caám ún".
Khaãm baão: “Höm qua em nghe anh Khiïm kïí chuyïån, thïë laâ
àïën töëi gùåp phaãi giêëc mú kinh quaá". Àoaâi hoãi: " Chuyïån gò?" Khaãm
baão: "Anh Khiïm kïí vïì cöng viïåc giïët lúån. Hai tay cêìm hai cûåc àiïån
dñ vaâo thaái dûúng tûâng con. "eác" phaát laâ chïët. Bõ mêët àiïån, anh
Khiïm phaãi duâng xaâ beng quêåt vaâo gaáy lúån. Gùåp con lúån khoãe,
quêåt chuåc caái khöng chïët, gaáy toeát caã ra, buöìn nguã quaá, anh Khiïm
quêåt caã vaâo chên. Möåt ca anh Khiïm giïët àûúåc hún nghòn con lúån,
àûúåc khen thûúãng”. Àoaâi hoãi: "Thïë giêëc mú gò?" Khaãm baão: "Em
mú thêëy ài giïët lúån, giïët maäi khöng chïët, con lúån cûá nhe rùng cûúâi,
thïë laâ bõ àuöíi ài doån caã möåt bïí cûát. Bïí cûát xêy xi mùng, kñch thûúác
10x 6 x l, 5 meát, dung tñch 90 khöëi. Mûa baäo àïën, bïí cûát tröi phùng
phùng, em ngêåp trong êëy, cûát vaâo caã möìm, caã löî tai". Àoaâi
baão:”Giêëc mú töët àêëy coân cöng viïåc àïí yá laâm gò. Maâ y chúi xöí söë ài,
thïë naâo cuäng truáng. Caác cuå baão giêîm vaâo cûát laâ coá löåc vïì. Maây chòm
caã ngûúâi trong bïí cûát, coá khi maây truáng xöí söë àöåc àùæc cuäng nïn".
Khaãm baão: "ûâ nhó. Anh khöng noái thò em khöng biïët". Noái röìi húán
húã chaåy ra phöë.
Luác giao thûâa, úã nhaâ khi êëy chó coá Khiïm, Töën vúái Sinh. Öng
baâ Hiïín cho con rïí ài xe maáy xuöëng múâi laäo Kiïìn vúái Cêën lïn phöë
chúi tûâ chêåp töëi, chùæc uöëng rûúåu say chûa vïì àûúåc. Àoaâi vúái Khaãm
dêîn hai cö Myä Trinh vaâ My Lan ài chuâa Ngoåc Sún haái löåc.
Khiïm baây lïn baân thúâ con gaâ maái tú Sinh luöåc tûâ chiïìu, moã
ngêåm möåt böng hoa höìng. Laåi múã höåp mûát, lêëy rûúåu roát ra ba cöëc,
pha möåt êëm cheâ, baây caã lïn àêëy. Khiïm baão: " Chõ Sinh ra lïî". Sinh
thoa tñ son, mùåc quêìn cön, aáo len daâi bïn trong, bïn ngoaâi khoaác
aáo len cöåc àan kiïíu gilï, khöng caâi khuy, cöí choaâng möåt chiïëc voan
moãng maâu hoaâng yïën, tröng khaác hùèn ngaây thûúâng vêîn mùåc böå àöì
trong nhaâ. Sinh baão: "Chuá lïî ài. Töi àaân baâ con gaái biïët khêën thïë
naâo". Khiïm baão: "Chõ laâ bïì trïn, chõ cûá vaái ba vaái trûúác coân àêu
töi khêën". Sinh baão: "Cuäng àûúåc". Noái röìi ra trûúác baân thúâ vaái ba
vaái, àûáng lêím nhêím möåt luác, laåi vaái ba vaái nûäa, khöng phaãi laâ
ngûúâi khöng biïët nghi thûác.
Khiïm baão Töën: "Tao treo baánh phaáo úã cûãa, luác naâo tao khêën
xong thò chêm lûãa àöët". Noái röìi chêm àiïëu thuöëc àêìu loåc cùæm vaâo
miïång Töën. Khiïm baão: " Cêìm àiïëu thuöëc dñ thïë naây naây". Töën gêåt
àêìu.
Khiïm vaái ba vaái, noái: "Cöång hoâa xaä höåi chuã nghôa Viïåt Nam.
Nùm thûá..." Töën àöët phaáo. Caã ba neát mùåt raång rúä. Trúâi àêët giao
hoâa, loâng ngûúâi caãm àöång.
Khiïm baão: "Nùm múái, chuác chõ Sinh sûác khoãe, may mùæn.
Mûâng tuöíi chõ möåt nghòn, chõ cêìm lêëy àïí cho coá löåc". Sinh rúám
nûúác mùæt: “Cho töi nhiïìu thïë” Töi cuäng chuác chuá maånh khoãe, bùçng
nùm bùçng mûúâi nùm ngoaái. Anh Cêën giûä hïët caã tiïìn, töi chùèng coá
gò mûâng tuöíi cho chuá. Chõ mûâng tuöíi Töën möåt trùm. Àêy laâ löåc cuãa
chuá Khiïm". Töën cêìm tiïìn giú lïn aánh àeân, hoãi: "Tiïìn aâ?" Khiïm
baão: "ûâ" Töën hoãi: "Tiïìn laâ gò?" Khiïm baão: "Laâ vua".
Möåt giúâ saáng laäo Kiïìn vúái Cêën vïì. Möåt luác sau, Àoaâi vúái
Khaãm cuäng vïì. Caã nhaâ ngöìi ùn uöëng àïën ba giúâ, chúåp mùæt àûúåc
nûãa tiïëng, laåi luåc àuåc dêåy laâm cöî, khêën vaái qua loa, laåi ùn uöëng.
Àïën taám giúâ, laäo Kiïìn baão: "Tao ài chuác Tïët haâng xoám, vúå chöìng
thùçng Cêën ài theo tao. Khiïm úi, maây cho böë ñt tiïìn àïí ài mûâng
tuöíi".
Laäo Kiïìn vaâ vúå chöìng Cêën ài chuác Tïët. Laäo Kiïìn mùåc quêìn
baão höå lao àöång, aáo daå len, àöåi muä len truâm àêìu. Cêën mùåc böå quêìn
aáo may kiïíu quên phuåc cêëp uáy, böå quêìn aáo naây mua trïn chúå Giúâi,
coá möåt vïët thuãng úã öëng tay aáo do taân thuöëc rúi vaâo. Sinh mùåc quêìn
boâ nhung, aáo löng Àûác. Khaãm baão: “Chõ Sinh tröng nhû Hoaâng
hêåu".
Nhaâ haâng xoám sang chuác Tïët, Àoaâi ra tiïëp. Chuác mûâng xong
xuöi ngöìi uöëng nûúác noái chuyïån phiïëm. Àoaâi baão: "Xin löîi baác,
chaáu chùèng biïët nhaâ baác coá bao nhiïu ngûúâi, tïn laâ gò? " Öng haâng
xoám cûúâi: "Thò töi cuäng thïë". Àoaâi baão: "Ngaây xûa boån ùn tröåm coá
luêåt chia ra böën loaåi maâ chuáng khöng lêëy: möåt laâ nhaâ haâng xoám,
hai laâ nhaâ baån beâ, ba laâ nhaâ àang coá chuyïån buöìn, böën laâ nhaâ àang
coá chuyïån vui. Cûá thïë naây, chaáu ài ùn tröåm, lú mú phaåm luêåt". Öng
haâng xoám cûúâi: "Thò caác con töi cuäng thïë". Uöëng nûúác xong, moåi
ngûúâi ra vïì. Àûáa con öng haâng xoám baão: " Caái tay Àoaâi coá hoåc maâ
ùn noái linh tinh". Öng haâng xoám baão: "Loaån".
Ba ngaây Tïët tröi qua, loâng àûúâng àêìy xaác phaáo. Ai cuäng coá
caãm giaác ngaây Tïët tröi nhanh! Ngaây naâo maâ chùèng tröi nhanh, húã
giúâi?
VI. BUÖÍI TÖËI

Cuöëi thaáng ba, Sinh tùæt kinh, theâm ùn cuãa chua, thónh
thoaãng laåi nön oeå, ngûúâi cûáng àú, triïåu chûáng coá thai.
Thaáng nùm xaãy ra viïåc laäo Kiïìn öëm, àêìu tiïn tûúãng nheå, ai
ngúâ cûá nùång dêìn. Àêìu tiïn laäo Kiïìn chó hoa mùæt, nhòn möåt hoáa hai,
cûãa khöng ài cûá àêm sêìm vaâo tûúâng. Caã nhaâ lo súå, àûa ài bïånh
viïån Têy y. Baác sô chêín àoaán röëi loaån chûác nùng thêìn kinh, cho
uöëng B6. Baác sô baão: "Àêy naây, dêy thêìn kinh thïë naây, hai dêy
chêåp vaâo nhau, thïë laâ tröng möåt thaânh hai, tröng gaâ hoáa cuöëc”.
Cêën hoãi: "Thûa baác sô, vêåy laâm thïë naâo?" Baác sô baão: "Y hoåc àang
nghiïn cûáu". Nùçm möåt tuêìn, mùæt laäo Kiïìn múâ ài. Àoaâi baão: "Töi
ngúâ àoaán nhêìm bïånh" Àoaâi sang nhúâ ngûúâi quen úã bïånh viïån Àöng
y. Ngûúâi naây baão: "Têy y ra quaái gò. Chuá vïì àûa öng cuå àïën àêy”.
Àoaâi vïì, xin cho laäo Kiïìn chuyïín viïån. Baác sô baão: "Ài laâ khöng trúã
laåi àêu nheá”.
Laäo Kiïìn àiïìu trõ Àöng y, khöng khoãi, ngûúâi raåc ài, àêìu àau
nhûác. Àïën thaáng mûúâi phaát hiïån thaáy coá u naäo. Baác sô baão: "Àïí thò
chïët, möí may ra cûáu àûúåc". Cêën vïì hoåp gia àònh, Cêën baão: "Laâm
thïë naâo? Tûâ khi böë öëm nhaâ mònh tiïu nhiïìu tiïìn lùæm”. Cêën giúã
quyïín söí kïë toaán ra àoåc: "Chuá Khiïm àûa möåt lêìn möåt nghòn, möåt
lêìn taám nghòn, möåt lêìn nùm nghòn. Chuá Àoaâi àûa möåt lêìn möåt
trùm, möåt lêìn saáu chuåc, möåt lêìn möåt nghòn möët. Chuá Khaãm àûa
möåt lêìn ba trùm nhûng höm töi àûa möåt nghòn ài lêëy thuöëc öng
lang Toaåi, chuá Khaãm mua hïët coá nùm trùm, coân nùm trùm vêîn
cêìm. Tiïìn thûác ùn thïë naây... thïë naây... Ai chi gò töi ghi caã".
Àoaâi baão: "Töi nghô böë giaâ röìi, möí cuäng thïë, cûá àïí chïët laâ
hún". Töën khoác hu hu. Cêën hoãi: "yá chuá Khaãm thïë naâo?" Khaãm baão:
"Caác anh thïë naâo thò em thïë". Cêën hoãi: "Chuá Khiïm sao im thïë?"
Khiïm hoãi: “Anh àõnh thïë naâo?" Cêën baão: "Töi àang nghô”. Àoaâi
baão: "Mêët thò giúâ boã meå. Ai àöìng yá böë chïët giú tay, töi biïíu quyïët
nheá".
Höm laäo Kiïìn möí naäo, trûâ Sinh vúái Töën, mêëy anh em àïìu keáo
nhau lïn bïånh viïån. Ca möí keáo daâò böën mûúi hai phuát. Ngöìi ngoaâi
phoâng chúâ, Àoaâi baão Khaãm: "Öng cuå khöng viïët di chuác múái gay,
sau naây taâi saãn biïët chia thïë naâo?" Khaãm baão: "Laäo Cêën tham lùæm,
anh em mònh röìi ra àûúâng thöi". Àoaâi baão: "Sang nùm tao cûúái Myä
Trinh, öng aánh saáng ban ngaây hûáa cho möåt cêy. Maây baão möåt cêy
mua nöíi nhaâ khöng?” Khaãm baão: "Vaâo tay em, em nhên noá lïn vaâi
cêy ngay". Àoaâi baão: "Coá nùng khiïëu kinh doanh thñch thêåt, coân
caác nùng khiïëu nhû vùn chûúng, nghïå thuêåt, v. v... àïìu vö duång
caã”.
Cêën vaâo gùåp baác sô. Möåt luác sau ài ra lùæc àêìu: "Baác sô baão
khoaãng möåt thaáng nûäa thò àûa böë vïì". Höm àûa laäo Kiïìn vïì, laäo
Kiïìn àêìu quêën bùng, hoãi gò cuäng khöng noái, mùæt lúâ àúâ. Vaâo trong
nhaâ, Sinh thaáo gúä bùng ra. Àêìu laäo Kiïìn troåc löëc, nöíi lïn möåt khöëi
u to nhû quaã trûáng gaâ. Nûãa thaáng sau, khöëi u naây to bùçng nûãa quaã
bûúãi, lêëy ngoán tay êën vaâo thêëy nhû coá chûáa baä dêåu úã trong, êën
maånh thò loäm sêu, êën nheå thò loäm ñt. Sinh phuåc vuå, sùn soác, rêët
khöí súã.
Khaãm hoãi Àoaâi: "Bïånh naây coá lêy khöng?" Àoaâi baão:”Coá kiïng
coá laânh. Tao khuyïn maây cêín thêån. Vúå chöìng laäo Cêën coân coá tiïìn.
Thùçng Khiïm coân coá tiïìn. Tao vúái maây lúã bïånh, tiïìn àêu maâ chûäa?"
Ñt lêu sau, laäo Kiïìn mï saãng, cûá rïn ró: “Cho töi chïët ài, àau àúán
lùæm". Khöng khñ trong nhaâ u aám, ai cuäng buöìn rêìu. Àïën ngay Töën
cuäng boã lau nhaâ, suöët ngaây ngöìi thu lu trong caái buöìng vêîn àïí
than cuãi caånh nhaâ xñ.
Baâ Hiïín trïn phöë xuöëng, thêëy anh mònh vêåt vaä àau àúán,
khoác: "Anh úi, tiïìn oan nghiïåp chûúáng gò maâ anh chïët khöí, chïët súã
thïë naây”. Baâ Hiïín baão: "Chuáng maây xem thïë naâo chûá? Àïí thïë naây
aâ?” Cêën baão: "Cö baão laâm thïë naâo nûäa?" Baâ Hiïín baão. "Cö coá ngûúâi
baån, baâ êëy coá baâi kinh Vö thûúâng, bêy giúâ xin cheáp vïì àoåc, may ra
öng êëy seä ài yïn öín". Àoaâi baão: "Laåi thïë nûäa".
Baâ Hiïín bùæt Khiïm àeâo lïn phöë, àïën nhaâ baâ baån àïí cheáp
kinh Vö thûúâng. Khiïm mang vïì baão Àoaâi: "Anh gioãi chûä, anh àoåc
ài". Àoaâi cêìm túâ giêëy, xoay ngang xoay doåc röìi lùæc àêìu: "Chûä nghôa
chuá viïët thïë naây thò töi xin chõu, thêåt quaá söí saách kïë toaán öng
Cêën".
Khiïm vaâo àoåc kinh. Luác êëy laâ chêåp töëi. Baâ Hiïín thùæp hûúng
ngöìi caånh. Laäo Kiïìn luác àêìu vêåt vaä, röìi nùçm yïn. Mûúâi möåt giúâ
àïm, moåi ngûúâi ài nguã. Khiïm vêîn ngöìi àoåc. Àoåc ài röìi laåi àoåc laåi.
Àaåi yá baâi kinh xin àûác Phêåt giaãi töåi cho ngûúâi sùæp chïët, àïí nghiïåp
chûúáng cho ngûúâi söëng chõu, lúâi leä khoá hiïíu. Suöët àïm Khiïm ngöìi
àoåc, laåc caã gioång. Àïën böën giúâ saáng höm sau, laäo Kiïìn tùæt thúã, trïn
möi thêëp thoaáng nuå cûúâi, tröng rêët hiïìn laânh, trung hêåu. Khiïm
vuöët mùæt böë röìi vaâo goåi Cêën. Caã nhaâ dêåy. Àoaâi baão: "Öng cuå ài röìi.
Thêåt may quaá. Bêy giúâ töi ài mua quan taâi".
VII. NGAÂY THÛÚÂNG

Sau höm giöî laäo Kiïìn möåt trùm ngaây, Sinh àeã con gaái. Àoán
Sinh vïì, moåi ngûúâi laâm tiïåc mûâng. Cêën vúái Khaãm ài chúå. Khiïm
nêëu nûúáng. Àoaâi vúái Töën doån nhaâ. Hai cö My Lan vaâ Myä Trinh àïën
dûå, mua caã hoa.
Vaâo tiïåc, moåi ngûúâi àïí Sinh ngöìi giûäa, hai cö My Lan vaâ Myä
Trinh ngöìi hai bïn. Sinh àeåp löång lêîy. Àoaâi roát rûúåu ra cöëc, àûáng
lïn noái: "Cöëc rûúåu naây töi dêng cuöåc söëng. Rûúåu vûâa ngoåt vûâa cay.
Ai chêëp nhêån cuöåc söëng thò cêìm lïn cho. Cuöåc söëng duâ khó gioá
nhûng àeåp tuyïåt vúâi. Vò àûáa treã múái sinh ra kia, vò tûúng lai cuãa
noá". Moåi ngûúâi nêng cöëc, Àoaâi baão: "Khoan àaä. Nhûng noá tïn gò
nhó?" Moåi ngûúâi cûúâi. Cuâng uöëng rûúåu vui, Khiïm baão: "Chõ Sinh
úi vïì laâm dêu hoå Sô nhaâ naây chõ coá khöí khöng?" Khaãm baão: "Chõ
phaãi noái thïë naâo cho hai cö My Lan, Myä Trinh khoãi súå". Sinh cûúâi:
"Cûá thïë naây thò khöng thêëy khöí". Cêën hoãi: "Thïë ngaây thûúâng thò
thêëy khöí aâ?" Sinh baão: "Khöí chûá. Nhuåc lùæm. Vûâa àau àúán, vûâa
chua xoát. Nhûng thûúng lùæm”. Töën móm cûúâi ngö nghï nhùæc laåi:
"Thûúng lùæm!"
Ngûúâi àûa thû qua cûãa ngoá vaâo: "Nhaâ 129 phaãi khöng? Coá
àiïån àêëy". Cêën ra nhêån àiïån, baão: "Cêåu Vyä úã Phuác Yïn mêët luác
taám giúâ saáng höm qua". Àoaâi baão: "Cûá gaác laåi àaä. Caác baác giaâ chïët
ài coá gò laâ laå? Tiïëp tuåc cuöåc vui ài. Naâo, xin múâi chû tûúáng!"
KHÖNG KHOÁC ÚÃ CALIFORNIA
Anh cöë hònh dung ra cuöåc söëng cuãa cö úã àêëy. Thaânh phöë.
Nhûäng daäy nhaâ. Àûúâng phöë xe ài nhû mùæc cûãi. Trúâi xanh. Möåt
cuåm mêy biïëc mùæc laåi trïn cêy cöëi. Chiïëc cêìu treo nöíi tiïëng thïë
giúái.
“Tûå tûã trïn cêìu naây - cö noái - veâo möåt caái, baão àaãm chïët
100%”. Anh cûúâi, loâng nhoái lïn caãm giaác xoát xa. Con ngûúâi úã àêu
cuäng phaãi giaáp mùåt vúái caái chïët.
Em luác naâo cuäng chúâ àúåi anh. Tònh yïu laâ chúâ àúåi bûát rûát, höìi
höåp, say mï. Khi gùåp anh... anh aâ, anh úi... laâ em àaä chúâ àúåi, trong
sûå lûúâi biïëng, khoaái traá vaâ haånh phuác. Anh khöng hiïíu gò caã... anh
aâ, anh úi...anh laâ thùçng ngöëc 100%.
Thöi àûúåc! Anh laâ thùçng ngöëc. Chùæc chùæn anh laâ thùçng ngöëc
100%. Anh khöng biïët khi cö gùåp anh laâ úã àùçng sau cö àaä coá möåt
thúâi gian àùçng àùéng, lêîn löån úã àêëy bao àau àúán vui buöìn, bao
chuyïån sinh tûã. ÚÃ àêëy, ngûúâi ta khöng noái thûá tiïëng Viïåt Nam
man di, moåi rúå cuãa cö. Cö noái tiïëng Anh. Chó khi naâo thêët baåi, chó
khi naâo möåt mònh, khi naâo nhuåc nhaä ï chïì lùæm cö múái bêåt ra tiïëng
noái meå àeã cuãa cö. ÖÌ - dô nhiïn, àêëy laâ möåt tiïëng chûãi thïì, möåt cêu
tuåc tôu. Anh khöng hiïíu gò caã. Anh laâ thùçng ngöëc 100%. Anh àêu
biïët cö àaä tûâng bõ söët rêët dûä, àaä nön mûãa, run rêíy, thêåm chñ ngêët
ài. Cö àaä taái mùåt vò súå haäi... Day dûát, dô nhiïn röìi. Cûúâi nhû moåi
ngûúâi. Khoác nhû moåi ngûúâi. Àoåc saách nhû hoå. Laái xe nhû hoå. ûáng
xûã vúái luêåt phaáp. Vúái caãnh saát. Vúái àaåo àûác. Vúái khoai têy. Vúái caá
thu vaâ caá höìi. Vúái àöì loát.
Niïìm ham muöën lúán lao vaâ àeåp àeä... anh aâ, anh úi... caã hy
voång sêu xa muöën thêëy anh. Gioåt nûúác mùæt traân ngêåp búâ mi... Anh
khöng hiïíu gò caã. Buöíi chiïìu àoá, em roán reán ài trong nöîi xuác àöång
khön taã trong loâng àïí àïën vúái anh, giöëng nhû ngûúâi laâm xiïëc ài
trïn dêy thûâng... anh aâ, anh úi... möåt con chim nhoã vuåt qua, laâm
cho ngheån lúâi, thoát tim laåi, súãn da gaâ...
Anh laâ thùçng ngöëc. Àuáng röìi. Anh laâ thùçng ngöëc 100%. Anh
khaác chi möåt keã phaâm phu tuåc tûã. Anh noái vúá vêín gò àoá vïì thúâi
tiïët, vïì cúm niïu, vïì bïånh àêåu muâa, vïì choá daåi, vïì söí hoáa àún, vïì
quêìn àuâi, vïì 48 thïë voä “Su mö” cuãa ngûúâi Nhêåt Baãn. Anh nghô gò?
Anh àïën nhaâ cö àuáng luác cö cho con ùn. Ngûúång nghõu, anh do dûå
nhòn muäi giaây dñnh buåi cuãa mònh trûúác luác bêëm chuöng. Cö ra múã
cûãa:
- Thûa öng, öng nhêìm röìi. Töi àaä úã àêy 24 nùm... Töi khöng
quen ai thïë caã...
Chöìng cö ngoá àêìu qua cûãa söí hêìm hûâ:
- Möåt tïn tröåm...
Khöng! Khöng phaãi thïë. Cö ra múã cûãa vaâ noái:
- Vêng! Thûa öng, öng cêìn gò?
- Cêìn gò û! Khöng cêìn gò caã! Nhûng maâ em...
- Xin öng thûá löîi, thûa öng, töi coân bêån viïåc.
- Vêng, vêng... Xin löîi cö... Maâ em... Töi úã xa àïën, möåt núi rêët
xa, cö khöng hiïíu xa àïën thïë naâo àêu... nhû tûâ kyá ûác... Töi nhêìm,
chùæc chùæn thïë...
Anh cûúâi, mùåt nhùn laåi. Thïë giúái coá haâng tyã ngûúâi. Trong kyá
ûác naâo cuãa cö coá anh?
Anh aâ, anh úi... Sûå mêåp múâ, quyá giaá biïët bao, vò noá chùèng roä
rïåt gò, chùèng phaãi thïì nguyïìn, àêìy rêîy hy voång... Anh khöng hiïíu
gò vïì nhûäng hy voång núi ngûúâi àaân baâ, núi tha hûúng... Anh aâ, anh
úi... Khi chuáng ta bõ taách ra khoãi quïn laäng, nhûäng aão voång tuyïåt
àöëi cuäng seä giaá trõ nhû taách caâ phï naây, nhû cêy àeân naây, nhû têëm
aáo loát ngûåc thúm muâi da thõt...
ÖÌ, laåi noái chuyïån caâ phï. Têët caã moåi thûá úã quï hûúng àïìu
àêåm àùåc. Nhûäng cêy nhaän coá maâu xanh àêåm àùåc...úát cay hún...
Muâi mùæm töm trong haâng chaã caá àêåm àùåc... Quai guöëc göî bùçng cao
su cùæt ra tûâ löëp ötö xiïët chùåt baân chên... Nhûäng caái xiïët tay tûåa
nhû dñnh nhûåa. Sûå àêåm àùåc... Trûåc tiïëp. Raáo riïët. Nhûäng àoâi hoãi
ruát goån... Caâ phï àêåm àùåc... Cö khöng uöëng àûúåc vaâ phaãi lûåa choån
trong caác loaåi caâ phï àïí xem thûá naâo húåp võ vúái mònh. Caâ phï àen
noáng, àen àaá, caâ phï sûäa, caâ phï trûáng, caâ phï tan... Anh mua möåt
bõch caâ phï tan. Cö uöëng coá möåt goái nhoã 20 gam, uöëng khöng hïët.
Khi cö ài röìi, anh àaä ngöìi möåt mònh uöëng 23 goái nhoã caâ phï coân laåi,
caã thaãy 460 gam, àùæng ngùæt trong loâng.
ÖÌ thêåt laâ kyâ, têët caã viïåc deâ xeãn cûã chó, lúâi noái... Àûúåc gùåp
nhau laâ àiïìu kyâ diïåu nhêët tûâ trûúác túái nay... Anh aâ, anh úi... Àiïìu
gò khiïën anh phiïìn muöån. Vêîn biïët thûâa nhêån sûå kiïìm chïë... Nhaåy
caãm vúái sûå phiïìn muöån vaâ tònh yïu... Em chùèng biïët gò... Cö àún
khön taã...
Anh khöng xûáng àaáng vúái cö. Têm höìn anh àen töëi. Cû xûã
thiïëu dõu daâng, nhiïìu khi thö baåo. Thñch thuá duåc voång. Àaåo àûác
giaã. Anh àaä leán ngùæm nïëp aáo trïî traâng vaâ thên hònh maãnh deã cuãa
cö... Möåt tïn tröåm... Roä raâng laâ möåt tïn tröåm... Chöìng cö noái
àuáng... Nhûng khi êëy anh laåi noái vïì Bill Clinton vaâ Àùång Tiïíu
Bònh. Ngay nhûäng tïn tuöíi lûâng danh thïë giúái luác naây cuäng vúá vêín,
nhaãm nhñ, chùèng ra gò.
Anh khöng coá quyïìn gò... Anh ngúâ laâ caã chöìng cö cuäng chùèng
coá quyïìn gò caã. Taåi sao hùæn laåi hêìm hûâ goåi anh laâ tröåm trong khi
chñnh hùæn cuäng tröåm cûúáp chùèng keám gò anh? Hùæn àûúåc cö 100%.
Àêëy laâ may mùæn cuãa hùæn hay laâ tai hoåa?
Naâo! Haäy kiïn nhêîn!
Anh biïët, cö vêîn kïí chuyïån cöí tñch cho con mònh nghe.
Meå kïí con nghe:
Xûá ta laâ xûá nhiïåt àúái. Mûa nhiïìu. Nùæng cuäng nhiïìu. Loâng
ngûúâi hay thay àöíi.
Ngaây êëy, úã rûâng kia coá caái giïëng Tiïn. Giïëng úã núi khuêët neão.
Nhûäng àïm trùng, hoùåc vò vui veã, hoùåc vò phiïìn muöån - thûúâng thò
phiïìn muöån nhiïìu hún vui veã - caác cö tiïn thûúâng xuöëng giïëng
tùæm. Khi xuöëng tùæm, caác cö tiïn thûúâng phaãi truát boã böå caánh àïí laåi
trïn búâ. Àuáng röìi, ûúát caánh thò khöng bay àûúåc. Tûåa nhû mú möång
vaâ phiïu lûu, thêåm chñ caã loâng cao thûúång - rêët súå nhûäng àõnh kiïën
vûúáng bêån cöìng kïình.
Bêëy giúâ, úã coäi trêìn coá möåt chaâng trai laâm ùn chùm chó, söëng
möåt mònh (giúâi aå! ai chùèng söëng möåt mònh, tûâ xûãa tûâ xûa cuäng àaä
thïë röìi). Höm êëy, chaâng trai vaâo rûâng àöën cuãi. Chaâng gùåp möåt con
yïu tinh. Khöng phaãi! Yïu tinh thò chaâng àaä gùåp ngay tûâ niïn
thiïëu, khöng phaãi möåt lêìn. Chaâng gùåp möåt con choá soái. Coá thïí lùæm.
Nhûng choá soái seä traánh àûúåc chaâng vò chuáng biïët chaâng cö àún hún
chuáng vaâ nhû thïë nghôa laâ chaâng seä quyïët liïåt hún nhiïìu ngûúâi.
Höm êëy, chaâng trai gùåp möåt naâng tiïn xuöëng tùæm.
Naâng tiïn xuöëng tùæm úã giïëng. Naâng truát boã böå caánh trùæng
xoáa àïí úã trïn búâ. Chaâng trai nhòn thêëy, chaâng roán reán boâ laåi, lêëy
tröåm böå caánh giêëu ài.
Tùæm xong, naâng tiïn löåi lïn búâ. Thêëy mêët caánh, naâng ngú
ngaác ài tòm khùæp moåi núi. Vûâa luác êëy chaâng trai tûâ trong chöî nêëp
bûúác ra. Naâng liïìn kïu lïn:
- Thêåp thoâ, thêåp thoâ, khöng lo thò chïët!
Chaâng trai khöng phaãi laâ ngûúâi súå chïët! Chïët coá gò àêu (veâo
caái laâ xong, baão àaãm 100%. Söëng múái khoá! Chaâng trai nhòn naâng
tiïn vaâ aánh mùæt chaâng khiïën naâng böëi röëi, lo lùæng).
- Traã caánh cho töi! - Naâng cêìu khêín - Töi coân möåt cuöåc söëng
khaác.
- Khöng àûúåc! - Chaâng trai traã lúâi - Thïnh thang ngöìi àaám coã
xanh. Bao giúâ nïn yïën nïn oanh röìi vïì..
Naâng tiïn theo chaâng trai vïì nhaâ. Chaâng trai giêëu kyä böå
caánh röìi ra sûãa soaån cúm nûúác, aáo quêìn, chùn chiïëu cho naâng. Hoå
àûáng úã trûúác baân thúâ, muâi hûúng sûåc nûác. Chaâng trai nhòn thêëy
naâng tiïn àuáng trûúác aánh àeân, goâ maá àoã lïn theån thoâ. Hoå ùn cúm
trong buöìng. Naâng ùn nhoã nheå vaâ naâng nhêån ra khi coá ngûúâi yïu
thûúng cuâng ùn thò bûäa cúm ngon hún hùèn bûäa cúm thûúâng. Àïm
êëy hoå nùçm bïn nhau. Chaâng trai chûa bao giúâ thêëy dïî chõu thïë.
Naâng tiïn cuäng nhêån ra rùçng khi nùçm maâ boã caánh ra thò khöng
vûúáng. Hoå troâ chuyïån. Nhûäng àiïìu hoå noái vúái nhau coá phêìn ngöëc
nghïëch:
- Thïë laâ chuáng ta thoãa loâng mong ûúác, chaâng coá vui khöng?
- Coá... Nïëu maäi thïë naây...
- Ngöå nhúä coá viïåc gò... Nïëu thiïëp xa chaâng, chaâng coá coân
thûúng thiïëp hay khöng?
- Thûúng.
- Thûúng nhiïìu hay thûúng ñt?
- Thûúng maäi maäi.
- Thiïëp chïët röìi, liïåu chaâng coân thûúng nûäa khöng?
Chaâng haäm laåi lúâi noái cuãa naâng bùçng möåt nuå hön. Chaâng
thêëy cay cay núi söëng muäi. Chaâng thêìm hûáa seä laâm cho naâng bêët
tûã. Chaâng khöng noái to ra àiïìu êëy vò chaâng khöng phaãi laâ ngûúâi tûå
tin.
Thêëm thoùæt, hai ngûúâi coá möåt àûáa con. Röìi chaâng phaãi ài xa
nhaâ. Trûúác khi ài, chaâng dùån:
- Meå con úã nhaâ, coá ùn thò ùn àuån luáa vang, röìi sang àuån luáa
reá, chúá ùn àuån luáa reå, coá töí ong voâ veä, àöët caã meå lêîn con.
Thûåc ra, chaâng trai giêëu böå caánh cuãa naâng tiïn úã àuån luáa reå
nïn noái thïë thöi. Khi chaâng trai ài röìi, àûáa con úã nhaâ nghõch ngúåm
tòm löi ra böå caánh cuãa meå trong àuån luáa reå. Noá thñch thuá cûúâi.
Naâng tiïn mùæng:
- Cûúâi sùçng sùåc coá khi rùåc cöí, cûúâi ha haã coá khi raä xûúng!
Nhòn thêëy böå caánh cuãa mònh, naâng tiïn mûâng rúä. Naâng lùæp
caánh vaâo vaâ thêëy ngûúâng ngûúång. Àaä lêu khöng bay, naâng caãm
thêëy vuång vïì khi cêët caánh. Naâng phaãi têåp luyïån rêët lêu röìi múái
bay àûúåc. Naâng nhúá laåi núi úã cuä cuãa mònh.
Saáng höm sau, naâng tiïn dêåy súám laâm rêët nhiïìu baánh àïí laåi
cho con. Naâng noái:
- Con úã nhaâ, hïî khi naâo àoái vaâo buöìng lêëy baánh maâ ùn.
Con àûâng àoâi meå con úi
Meå coân coá caã bêìu trúâi tûå do
Thöi con, con chúá khoác to
Bao cöng viïåc cha seä lo liïåu giuâm.
Naâng tiïn àïí laåi chiïëc voâng tay vaâ dùån:
- Con nhúá giûä lêëy cho cha.
Dûát àoaån, naâng vöî caánh bay böíng lïn trúâi.
Khi chaâng trai trúã vïì nhaâ, khöng thêëy naâng tiïn, chó thêëy
chiïëc voâng tay thò àoaán ra nöng nöîi: con chim trúâi àaä bay vïì töí cuä
cuãa mònh. Tûâ àêëy hai cha con cöi cuát, bú vú.
Möåt lêìn, nhúá naâng tiïn, chaâng trai bïë con trúã laåi giïëng Tiïn.
Rêët may, hoå gùåp möåt baâ giaâ trïn trúâi xaách thuâng xuöëng giïëng muác
nûúác. Chaâng vöåi cêìu khêën:
- Húäi baâ tiïn! Baâ haäy thûúng töi. Haäy giuáp cho töi gùåp àûúåc
vúå töi.
Chaâng trai kïí chuyïån cho baâ tiïn nghe. Chaâng lêëy ra chiïëc
voâng tay laâm tin. Baâ tiïn baão:
- Ta biïët röìi. Naâng tiïn êëy nay úã trïn trúâi. Naâng cuäng nhúá
chöìng con da diïët. Ta seä mang chiïëc voâng tay naây vïì baáo cho naâng.
Hai cha con chúâ àïën höm sau thò thêëy coá hai ngûúâi tûâ trïn
trúâi xuöëng. Hoå mang theo caác thûá dêy tuái àïí àûa hai cha con lïn
trúâi. Hoå dùån phaãi nhùæm mùæt laåi vaâ giûä im lùång. Àïën giûäa canh
khuya, caã boån bûúác vaâo coäi trúâi. Naâng tiïn ra àoán, mûâng mûâng, tuãi
tuãi..
Hai cha con úã laåi hai ngaây. Lïånh cuãa Ngoåc Hoaâng khöng cho
ngûúâi trêìn úã laåi. Naâng tiïn thûúng chöìng, thûúng con vö haån
nhûng cuäng àaânh phaãi chia tay.
Höm sau, naâng tiïn gaåt nûúác mùæt trao cho hai cha con möåt
caái tröëng, möåt mo cúm. Naâng dùån: “Hïî chên chaåm àêët thò cûá àaánh
ba tiïëng tröëng àïí trïn naây biïët maâ cùæt dêy thûâng”.
Hai cha con xuöëng àûúåc nûãa àûúâng thò àaä quaá trûa. Thêëy
thùçng beá àoái, chaâng trai dûâng laåi giúã mo cúm àùåt lïn mùåt tröëng.
Àûáa con böëc cúm ùn laâm vaäi cúm trïn mùåt tröëng. Bêëy giúâ coá möåt
àaân quaå bay qua beân saâ xuöëng möí lêëy möí àïí nhûäng haåt cúm rúi
trïn mùåt tröëng. Trïn trúâi, nghe thêëy tiïëng tröëng, naâng tiïn laåi
tûúãng hai cha con àaä xuöëng àïën núi, beân cûá thïë cùæt dêy thûâng. Dêy
àûát, hai cha con rúi xuöëng àêët chïët tûúi. Àaân quaå súå haäi bay voåt
lïn trúâi kïu la êìm ô.
Sûå viïåc khöng ngúâ xaãy ra àúán àau nhû vêåy. Sau naây, Ngoåc
Hoaâng cho àoán chaâng trai lïn trúâi. Chaâng trai àûúåc laâm cöng viïåc
chùn trêu, goåi laâ Ngûu Lang, hay Ngêu Lang. Naâng tiïn goåi laâ
Chûác Nûä. Möîi nùm, Ngoåc Hoaâng cho hai ngûúâi gùåp nhau möåt ngaây
vaâo ngaây möìng Baãy thaáng Baãy. Àaân quaå coá löîi höm êëy phaãi bùæc
cêìu cho hai ngûúâi gùåp gúä goåi laâ chiïëc cêìu ö thûúác. Tûâ àêëy, cûá àïën
ngaây möìng Baãy thaáng Baãy, trúâi thûúâng coá mûa, ngûúâi ta goåi laâ
mûa Ngêu. Àöìn rùçng àoá laâ nhûäng gioåt nûúác mùæt cuãa hai ngûúâi. Hoå
gùåp nhau röìi laåi ly biïåt chúâ àïën nùm sau.
°
° °
Cö noái:
- Ngûu Lang, Chûác Nûä gùåp nhau coân coá àõnh kyâ. Coân em
chùèng coá àõnh kyâ naâo caã.
Cö thúã daâi. Tiïëng thúã daâi naäo nuöåt laâm anh tï taái. Tònh yïu
laâ gùåp gúä, laâ chia tay. Vêîn biïët thïë maâ sao àau loâng vêåy?
Tònh yïu àöëi vúái quï hûúng... Anh aâ...anh úi... laâ thûá tònh
caãm laå luâng, khöng biïët diïîn àaåt thïë naâo. Thoaáng xoát xa, tròu mïën.
Caã cùm giêån, tûå haâo: caã khinh bó, vui buöìn... Têët caã möåt nuái caãm
xuác, möåt bïí caãm xuác traâo dêng... boáp ngheåt tim, laâm run rêíy...
muöën laâm khuyåu ngaä ngay khi úã trïn maáy bay bûúác xuöëng...
Anh im lùång. Anh caãm àöång nhòn cö hñt thúã rêët sêu khöng
khñ úã trïn caánh àöìng. Cö kïu to khi nhêån ra muâi àêët aãi nöìng naân
vaâ muâi rúm raå êím ûúát
- Anh...
Cö àûa tay nñu lêëy vai anh. Anh hoaãng höët.
Anh nhêån ra möåt tia aánh saáng tûåa nhû lûãa than núi khoáe
mùæt cö. Anh súå. Anh súå àïën toaát möì höi. Anh noái lùæp bùæp vaâ nhaãm
nhñ: Töi... töi khöng àaåi diïån cho ai... Khöng phaãi àêët nûúác...
Khöng phaãi quï hûúng... Khöng phaãi chñnh quyïìn...
Cö cûúâi. Anh hiïíu ra nuå cûúâi êëy: bêy giúâ duâ anh coá bûúáu cöí,
coá sêu rùng, coá búåm baäi, laåm phaát, rûúåu cheâ, suy thoaái, buön
heroin hay chêåm phaát triïín... cö àïìu tha thûá cho anh. Anh coá túãm
lúåm cuäng khöng sao hïët. Miïîn laâ... Àûúåc röìi. Anh àoã mùåt noái.
- Töi seä khöng nhû thïë nûäa.
- Anh hûáa chûá?
- Khöng tröåm cûúáp vaâ tham nhuäng thò khoá - Anh cau coá noái -
Thöi àûúåc, seä khöng coân àï tiïån vaâ lïu löíng nûäa.
Hoå cûúâi phaá lïn laâm nhûäng con chim seã bay vuåt lïn trúâi.
Anh ngöìi àêy. Bêy giúâ anh àang ngöìi àêy möåt mònh. Anh
thêëy bú vú quaá. Bêy giúâ thò cö àaä úã caách xa anh nûãa voâng traái àêët.
Xa quaá. Xa lùæc xa lú... Anh nhùæm mùæt laåi. Anh nghô àïën cö. Cö coá
thên hònh maãnh deã. Mùæt àen laáy, thoaáng veã mïåt moãi. Cûã chó beän
leän. Sûå dõu dêng vaâ muâi hûúng xa xùm. Cö mùåc chiïëc vaáy liïìn aáo
may bùçng vaãi luåa tú tùçm, khoaác thïm chiïëc aáo jùæc keát bïn ngoaâi.
Cö thñch noái chuyïån vaâ cûúâi nhûng vêîn giûä gòn sûå mêåp múâ cuãa
tònh baån vaâ hiïån thûåc. Anh bõ nhûäng hiïíu biïët vùn hoáa vaâ nhûäng
cûã chó cuãa cö quyïën ruä. Caã tiïëng thúã döëc sau nhûäng cêu noái daâi rêët
àùåc biïåt laå luâng chó cö múái coá. Chûa bao giúâ trong anh coá möåt caãm
giaác roä rïåt àïën thïë: chùæc chùæn seä coá sûå mêët maát tûác khùæc khi thöí löå
nhûäng lúâi si mï àiïn cuöìng. Yïu maâ khöng hiïën thên, hiïën thên
maâ khöng sa suát vaâ taân taå, àiïìu êëy coá thïí àûúåc chùng? Coân gò nûäa.
Caã hai àïìu súå haäi, àïìu ghï túãm nïëu sûå têìm thûúâng xaám xõt thûúâng
nhêåt xuác phaåm. Möåt sûå gùåp gúä maâ khöng biïën chêët, khöng raån nûát.
Anh lo lùæng nhòn cö: nhûäng àau àúán, sûå nhaåy caãm vïì mêët maát vaâ
nhiïìu àiïìu khaác khöng biïët goåi tïn laâ gò laâm cö trúã nïn rêët khoá an
uãi. Anh thêëy àùæng ngùæt trong loâng vaâ caãm thûúng àïën ûáa nûúác
mùæt. Trûoác mùæt anh laâ ngûúâi àaân baâ khoá an uãi nhêët haânh tinh. Cö
seä khoác. Seä khoác mêët. Seä khoác vïì caãnh tha hûúng úã núi àêët khaách
quï ngûúâi... Seä khoác vïì Anh ngûä vaâ Viïåt ngûä... Seä khoác vò nhûäng lo
toan trong caãnh gia àònh... Seä khoác vò chöìng con, baån beâ... Seä khoác
vò nhûäng phuâ du, böåi phaãn... Seä khoác cho kiïëp laâm ngûúâi...
- Maånh meä lïn - Anh noái - Khöng khoác úã California.
Khöng khoác úã California.
Khöng khoác.
Khöng khoác úã Louisiana.
Khöng khoác úã quêån 13 Paris.
Khöng khoác
Khöng khoác úã Beclin, úã Sydney, úã Tokyo
Nhûäng ngûúâi Viïåt khöng khoác úã California
Em khöng khoác
Em khöng khoác úã California
Em khöng khoác
Kòa mûa rúi, mûa rúi vaâ laá bay
Em laái xe ài
Con àûúâng hun huát vaâ mûa bay bay
Kñnh xe múã
Ai huyát saáo möåt baâi haát bïn àûúâng
Nhúá anh, nhúá quï hûúng
Em khöng khoác
Em khöng khoác úã California
Em khöng khoác
ÚÃ chöën xa xùm cuöëi núi chên trúâi
Núi meå sinh ra goåi laâ quï hûúng
Em goåi tïn laâ nhúá thûúng
Ngûúâi ta goåi laâ cöåi nguöìn
Sao em lêím cêím nhû möåt baâ giaâ
Em seä khöng khoác
Khöng khoác úã California
Anh aå,
Em lúán lïn röìi, khöng coân theån thuâng
Em mùåc möåt chiïëc aáo röång
Em seä mua hoa
Xïëp àùåt àöì vêåt trong nhaâ
Em yïu moåi ngûúâi
Moåi ngûúâi khöng khoác
Anh aå, höm nay tiïåm caâ phï vui hún
Coá ai gêåt àêìu chaâo em.
Coá phaãi anh gêåt àêìu chaâo em röìi móm cûúâi
Em àûa tay ra
Biïët rùçng anh vûâa nùæm tay em...
Em thêëy húi êëm
Em thêëy öín röìi, rêët öín...
Em soi trong gûúng
Giûä gòn nhan sùæc, giûä gòn thoái quen
Coá ngûúâi vûâa ài xa vïì,
Mang cho em möåt chuát gioá, möåt chuát nùæng

Em sûúãi mònh trong kyã niïåm
Vaâ cûúâi trong mú.
Anh hön vaâo nuå cûúâi êëy...
Nuå cûúâi xa xùm
Em ra siïu thõ
Em xuöëng trung têm
Em mua möåt goái keåo nhoã
Vaâ liïëm chiïëc keåo nhû liïëm vïët thûúng
Anh tan biïën trong miïång em
Em cûúâi möåt mònh.
Vaâ soi trong gûúng
Khöng khoác
Cho duâ caách xa...
Anh biïët rùçng anh seä khöng an uãi àûúåc gò. Khöng ai an uãi
àûúåc ai. Anh biïët. Anh biïët chùæc chùæn thïë maâ! Vò sao û? Vò chñnh
anh cuäng laâ ngûúâi cêìn an uãi.
Höm qua úi, em ài röìi
Höm nay úi, ta nhúá ngûúâi
Möåt laân mêy xanh tröi qua àúâi anh
Thûúng thò thûúng
Chöën tha hûúng
Muön dùåm trûúâng
Em gheá laåi
Nuå cûúâi vêën vûúng
Em ài röìi
Nhû trong maân sûúng
Taái tï vö chûâng
Taái tï khöng cuâng...

Anh aâ...Anh úi...Höm qua úã àêy coá tuyïët rúi. Nhûng höm nay
thò nùæng. Naáng êëm. Coá leä California laâ núi àeåp nhêët trïn àúâi...
Anh ài...Anh nhúá cö. Cö coá nhûäng têåt xêëu nhûng anh khöng
àïí yá àïën àiïìu êëy. Cö luön nhùæc anh phaãi nhúá àïën cö.
- Em. - Anh noái - Nhûäng bêët haånh trong söë phêån em cuäng laâ
nhûäng bêët haånh trong söë phêån anh. Coá hiïíu khöng? Em coá hiïíu
khöng? Em coá hiïíu àûúåc nhû thïë khöng?
Kòa coá ngoån gioá bay qua...Vaâ nùæng êëm. Röìi em laåi vïì... Phaãi
khöng em?
KIÏËM SÙÆC
"Lúâi rùçng baåc mïånh cuäng laâ lúâi chung"

Nguyïîn Du
Trong söë ngûúâi gêìn guäi vúái Thïë töí Nguyïîn Phuác AÁnh nhûäng
nùm mûu phuåc laåi cú àöì nhaâ Nguyïîn coá möåt haâo kiïåt maâ khöng sûã
saách naâo nhùæc àïën. Ngûúâi àoá laâ Àùång Phuá Lên.
Lên quï úã Hûng Hoáa, cha laâ Àùång Phuá Bònh, trûúác laâ thuöåc
tûúáng cuãa Trõnh Böìng. Bònh tñnh ngang taâng, voä cöng thêm hêåu,
thêëy chuáa Trõnh heân maâ caách xûã thïë keo kiïåt, khöng xûáng àaáng
vúái bêåc vûúng giaã nïn boã Trõnh Böìng vaâo Àaâng Trong. Khi Têy
Sún nöíi lïn, Bònh theo Nguyïîn Nhaåc, Nguyïîn Nhaåc khöng tin
Bònh, cho Bònh laâ dên Bùæc Haâ trñ xaão, khöng trung tñn. Nhaåc chó
cho Bònh laâm möåt chûác quan voä nhoã úã vuâng sún cûúác maäi têy Bònh
Thuêån. Bònh bêët àùæc chñ, suöët ngaây uöëng rûúåu, nhiïìu khi say quaá,
cûá tröng vïì phña trúâi Bùæc maâ khoác hu hu. Lên can thïë naâo cuäng
khöng àûúåc. Vïì sau Bònh ngaä nûúác, rêu toác ruång hïët, gêìy toåp ài, da
vaâng nhû nghïå, chó nùçm chúâ chïët. Bònh coá möåt thanh kiïëm gia
truyïìn, sùæc nhû nûúác, söëng kiïëm àöí chò, sûác cheám khuãng khiïëp.
Trûúác khi chïët, Bònh trao thanh kiïëm laåi cho Lên, baão rùçng: "Con
úi, nûúác àang coá loaån. Têy Sún bêy giúâ àang lïn nhû thïë cheã tre.
Nhûng ta thêëy sûác chúi cuãa boån ngûúâi naây bêët quaá chó nhû troåc
phuá nhaâ giaâu, gAÁnh vaác giang sún sao àûúåc? Ta àöì rùçng mïånh Têy
Sún coá haån. Hiïån Gia Àõnh coá Nguyïîn Phuác AÁnh laâ noâi vûúng giaã,
con gùæng vaâo àêëy tòm xem". Lên khoác, mùæt chaãy coá maáu. Bònh giaäy
mêëy caái, möì höi toaát àêìm àòa, ngûúâi cûá laånh dêìn röìi chïët. Lên lêëy
kiïëm àaâo huyïåt chön cha; tòm àûúâng vaâo Gia Àõnh theo Nguyïîn
Phuác AÁnh. Luác bêëy giúâ Lên múái hai mûúi taám tuöíi.
Nguyïîn Phuác AÁnh úã Gia Àõnh tòm caách lêåt àöí Têy Sún, khi
naây thïë àaä maånh. AÁnh laâ ngûúâi àa mûu tuác kïë, tñnh kiïn trò,
khöng tin ai, duâng ngûúâi lêëy chûä "hiïåp", chûä "lïî" laâm troång, khöng
coi "nhên", "nghôa", "trñ", "tñn" ra gò. Thónh thoaãng, AÁnh vaâo trong
àêët Thuêån Quaãng, xuêët quyã nhêåp thêìn. Ngûúâi Àaâng Trong súå AÁnh
hún laâ thñch AÁnh. AÁnh ài àïën àêu nghe noái cuäng coá mêy àen cuöìn
cuöån bay àùçng trûúác, dên cû thêëy coá mûa laâ biïët AÁnh vûâa ài qua.
Lên gùåp AÁnh. AÁnh thêëy Lên khöi ngö, ùn noái khoan hoâa maâ
thuã àoaån taáo baåo thò thñch lùæm, cho úã luön bïn mònh. Möåt lêìn
thuyïìn AÁnh qua cûãa Tiïìn Giang, coá böën ngûúâi ài theo, trong àoá coá
Lên. Bêëy giúâ coá con caá sêëu rêët to cûá búi theo, àuöíi thïë naâo cuäng
khöng àûúåc. Moåi ngûúâi lo súå, thêëy phaãi coá ngûúâi nhaãy xuöëng laâm
möìi cho caá sêëu thò múái thoaát.
AÁnh hoãi: "Ai vò nûúác Viïåt maâ chïët?"
Ba ngûúâi kia tònh nguyïån chïët, chó coá Lên ngöìi im. AÁnh
trûâng mùæt hoãi Lên:
"Trûúång phu quyá maång söëng thïë aâ?"
Lên chùæp tay: "Chuáa cöng àûâng giêån. Nûúác Viïåt thò khöng ai
haåi àûúåc. Coân thoaát haâm caá sêëu, cêìn gò phñ möåt maång ngûúâi!"
Noái röìi nhùåt hoân àaá úã maån thuyïìn neám con võt giúâi bay qua.
Võt giúâi rúi xuöëng nûúác, caá sêëu thêëy vêåy vöåi boã thuyïìn lao àïën chöî
võt giúâi. AÁnh cûúâi ha haã baão rùçng: "Thïë naây thò nghiïåp ta thïë naâo
Trúâi cuäng cho thaânh".
AÁnh ài àêu cuäng cho Lên ài theo, cuäng nhiïìu khi AÁnh xem yá
Lên àïí liïåu xûã thïë vúái ngûúâi, lêìn naâo cuäng truáng. Coá lêìn, luác naây
thïë AÁnh nhû diïìu gùåp gioá, trûúác Tïët Nguyïn àaán, caác tûúáng lônh,
caác nhaâ haâo phuá quanh vuâng, caã dên chuáng Gia Àõnh nûäa cuäng
mang lïî vêåt àïën mûâng, AÁnh cho Lên ra nhêån lïî vêåt. Lên ra nhêån,
cho raáo vaâo caã möåt kho. Khaách àïën chuác mûâng AÁnh, chó ài chên
tay khöng maâ vaâo. Boån Lï Vùn Duyïåt, Nguyïîn Vùn Thaânh, Voä
TAÁnh thêëy lïî vêåt cuãa mònh cuäng bõ xïëp cuâng vúái lïî vêåt nhûäng
ngûúâi khaác thò cùm tûác. Boån naây phaân naân vúái AÁnh, yá traách AÁnh
àïí taã hûäu coi thûúâng mònh. AÁnh cûúâi baão rùçng: "Lên laâ ngûúâi coá
vùn, coá voä, laåi cûúng trûåc, trung thaânh vúái chuã, cûá àïí hùæn khu xûã.
Hùæn coá caách khu xûã cuãa hùæn. Nhûäng ngûúâi gêìn ta khöng phaãi keã
têìm thûúâng àêu".
Saáng möìng möåt, lêåp àaân tïë thêìn, AÁnh cho Lên àûáng ra chia
löåc thAÁnh. Lên chia phêìn àïìu ai cuäng nhû ai, moåi ngûúâi rêët húán
húã. Sau viïåc naây, AÁnh hoãi Lên, Lên àaáp: "Nghiïåp chuáa cöng chûa
thaânh, thïë maâ àaä coá keã dêng lïî vêåt nhiïìu, dêng lïî vêåt ñt. Biïët lïî
vêåt cuãa tûâng ngûúâi, chuáa cöng sau naây duâng hoå khoá." AÁnh baão:
"Phaãi!" Lên laåi noái: "Viïåc chia phêìn àïìu nhau laâ àïí ai cuäng thêëy
mònh phaãi cöë gùæng". AÁnh baão: "Cuäng phaãi". Ngöìi möåt luác AÁnh noái:
"Chó e ngûúi cùn cú quaá chùng?" Lên àaáp: "Àêìy túá khöng cùn cú coá
haåi cho chuã". AÁnh baão: "Ngûúi laâ dên Bùæc Haâ; Ngûúi khöng hiïíu
dên Àaâng Trong nhû ta àûúåc. Ngûúi tûúãng laâm thïë laâ chu toaân,
nhûng bêåc vûúng giaã thñch sûå tiïån lúåi hún caã". Lên baão: "Chuáa
cöng noái phaãi, cùn cú chó húåp vúái bêìn tiïån, nhûng àêët cuãa Chuáa
cöng bêy giúâ nhiïìu hún àêët cuãa Têy Sún hay cuãa Têy Sún nhiïìu
hún?" AÁnh cau maây àaáp: "Ta chó voãn veån coá ba thûúác àêët chön thêy
thöi". Lên baão: "Khöng phaãi thïë. Chuáa cöng àûúåc loâng trúâi àêët, chó
cêìn Chuáa cöng thaânh têm". AÁnh ngöìi im, laát sau laåi hoãi: "Nhaåc
khöng noái laâm gò. Lûä khöng noái laâm gò. Huïå coá caách gò maâ gioãi
giang thïë?" Lên àaáp: "Huïå gioãi duâng ngûúâi taâi nhûng khöng gioãi
duâng ngûúâi thûúâng. Chuáa cöng khaác Huïå". AÁnh ngöìi im khöng noái
nùng gò.
Khi Nguyïîn Huïå chïët, con trai laâ Nguyïîn Quang Toaãn lïn
ngöi, Têy Sún nùm beâ baãy möëi. AÁnh mûâng lùæm sai múã tiïåc mûâng.
Lên àûáng ra can: "Chuáa cöng àûâng laâm thïë, dên chuáng nhòn vaâo
khöng cho ta laâ ngûúâi àaåi lûúång". AÁnh baão: "Huïå coi ta laâ quöëc thuâ,
hõch truyïìn khùæp núi, lúâi leä bêín thóu lùæm. Ta vúái Huïå khöng àöåi
trúâi chung. Noá chïët ta cûúâi cuäng khöng àûúåc û?" Lên àaáp: "Huïå
khöng coá töåi gò, chó laâ möåt ngûúâi taâi, bõ trúâi haânh, cuäng nhû Chuáa
cöng vêåy. Nhûng lûåc lûúång cuãa Huïå khöng àûúåc hûúãng phuác lêu
daâi, thïë laâ Huïå dùm baãy àûúâng thiïåt. Ta lêëy löåc cuãa keã àûúåc hûúãng
phuác trúâi maâ cû xûã, trúâi thêëy ta phaãi, ngûúâi cuäng thêëy ta phaãi".
AÁnh nghe Lên nhûng nghiïën rùng noái: "Khi naâo ta thaânh nghiïåp
lúán, ta phanh thêy noá, ta chön ba hoå noá". Lên baão: "Chùèng lêu àêu,
Chuáa cöng cûá nhõn cûúâi, luác êëy cûúâi möåt thïí". Quaã nhiïn sau naây
khi AÁnh chiïëm Thùng Long, thöëng nhêët giang sún, AÁnh traã thuâ
Têy Sún rêët thaãm khöëc.
Khi AÁnh chiïëm Phuá Xuên, cûúáp àûúåc möåt ca nûä xinh àeåp laå
luâng, tïn laâ Ngö Thõ Vinh Hoa, vûâa troân mûúâi taám tuöíi. Vinh Hoa
haát hay, àaân gioãi, àiïåu böå rêët duyïn daáng. Möåt àïm, AÁnh hûáng
khúãi, sai Lên àûa Vinh Hoa vaâo baây tiïåc, ngöìi nghe haát. Lên baão:
"Haát baâi Triïìu Thiïn Tûã". Vinh Hoa öm àaân haát:
Kòa xanh xanh
Mêëy nuå non
Mêëy laá non
Nhúâ mûa xuên mang sûäa cho
Nhúâ gioá xuên mang khñ thöí cho

Nhúâ àêët mang lûúng thûåc cho
Chùèng chõu cho ai haái
Caâng lúán, nhan sùæc caâng myä miïìu
Caâng lúán, phêím haånh caâng thanh saåch
Caâng lúán, caâng caã theån
Thú naâo taã àûúåc veã àeåp naây
Buát naâo veä àûúåc yá tûá naây
Ai tûúng tû maâ chau maây
Nguã thò thöi, tónh laåi nhúá
êëy laâ trúâi cho
Veã àeåp hoaân haão
Veã àeåp thiïn kim.
AÁnh vöî tay reo: "Haát hay quaá". Lên laåi baão:" Haát baâi Tònh
Söng Nuái". Vinh Hoa öm àaân haát:
Kòa nuái cao cao
Kòa söng xanh xanh
Nuái do àêu maâ ra
Söng do àêu maâ ra
Traáng sô xa nhaâ
Lùån löåi trïn àûúâng
Núi cöë hûúng
Meå giaâ baåc àêìu
Gaái quyá àïm nùçm trùçn troåc
Lêëy gò traã nghôa tònh
Uöëng cheán rûúåu sêìu
Múâi nuái cao möåt cheán
Laåy thiïn tûã ba laåy
Chùèng quïn tònh söng nuái
Chó thûúng tònh meå giaâ vúái ngûúâi àeåp phûúng xa.
AÁnh cau maây: "Haát hay nhûng buöìn quaá". Vinh Hoa quò
xuöëng laåy: "Tiïån thiïëp laâm rêìu loâng ngûúâi trúâi". Lên àúä dêåy, baão
rùçng: "Ngûúâi chúá lo, Chuáa cöng loâng röång, nhûäng thûá tònh caãm
sûúát mûúát cuãa boån ngûúâi thûúâng khöng húåp vúái Chuáa cöng àêu".
Noái xong, Lên suåp xuöëng laåy AÁnh: "Ngaây mai Chuáa cöng ra trêån
vui thuá ñt thöi, cêìn nghó ngúi". AÁnh thúã daâi àûáng lïn: "Cuäng phaãi
ngûúi eáp ta, àïën nay laâ chñn nùm röìi, ta coân nhúá. Tûâ khi ngûúi cùæp
gûúm hêìu ta, ùn nguã cuäng phaãi tñnh giúâ. Xûa kia ta àêu phaãi vêåy?"
Lên àaáp: "Chuáa cöng chõu mïånh trúâi, gAÁnh nùång hún ngûúâi". AÁnh
baão: "Ta chó thñch nhû ngûúâi thûúâng thöi!" Tuy noái thïë nhûng cuäng
ruä aáo vaâo trûúáng. Vinh Hoa öm àaân lui ra. Höm sau, AÁnh baão Lên:
"Ta ài maâ cûá vùng vùèng tiïëng haát ca nûä bïn tai, tiïëng gioá thöíi,
tiïëng gûúm dao khöng aát àûúåc". Lên baão: "Chuáa cöng coân nhiïìu cú
höåi nghe haát, nhûng cú höåi diïåt Têy Sún chó coá möåt".
AÁnh hoåp caác tûúáng, baân kïë hoaåch àaánh ra Thùng Long. Lï
Vùn Duyïåt têu: "Bùæc Haâ coá nhiïìu danh sô taâi gioãi. Sao cho cúâ cuãa
ta àïën àêu, boån khöën naån naây maâ theo thò dên chuáng cuäng phaãi
theo thöi". AÁnh baão: "Khöng àûúåc. Ta uãy mïånh trúâi, cêìn gò mua
chuöåc ai? Ta àïën àêu, àaâo höë àïën àêëy, chön chuáng noá xuöëng, dên
chuáng khöng theo khöng àûúåc". Quan tûúáng ai cuäng thêëy phaãi,
ngöìi yïn lùång caã.
Àïm êëy AÁnh thao thûác khöng nguã àûúåc, goåi Lên àïën baão muáa
kiïëm cho xem. Lên cêìm thanh kiïëm gia truyïìn, muáa loang loaáng,
nghe nhû coá gioá thöíi böën bïì. AÁnh nhòn toaát caã möì höi, àoaån baão
àûa kiïëm cho xem. AÁnh cêìm thanh kiïëm hai tay, phaát àûát möåt cêy
hoa daåi voâng göëc nhû cöåt nhaâ maâ chó bùçng möåt nhaát. Nhûåa cêy
phun ra nhû maáu trùæng. AÁnh hoãi: "Kiïëm cuãa ngûúi sao sùæc beán
vêåy?" Lên baão: "Àêy laâ kiïëm thêìn, khöng roä xuêët xûá, töí phuå truyïìn
laåi". AÁnh hoãi: "Sao bêy giúâ ta múái thêëy noá?" Lên baão: "Trûúác Chuáa
cöng chó thêëy àêìu rúi dûúái kiïëm, bêy giúâ múái nhòn roä kiïëm. Thïë laâ
sùæp thanh bònh thõnh trõ röìi àoá". AÁnh cêìm thanh kiïëm khöng
muöën rúâi tay.
AÁnh hoãi: "Trûa nay khi noái viïåc ta muöën chön danh sô Bùæc
Haâ, sao ngûúi taái mùåt?" Lên têu: "Lên laâ ngûúâi Bùæc Haâ nïn tuãi
phêån mònh súå cho mònh". AÁnh baão: "Ta chó gheát boån chûä nghôa
thöi, coân ngûúi laâ con nhaâ voä thò súå gò. Chûä nghôa chuáng noá thöëi
lùæm, nguåy biïån xaão traá tinh vi. Haânh tung chuáng, ta chùèng lo.
Toaân luä öëm o, nhû doâi chöìn heân moån caã". Lên baão: "Àa söë nhû thïë,
chön cuäng àaáng. Chó coá àöi ngûúâi khaá, chuáa cöng àûúåc hoå thò thïm
sang cho chuáa cöng". AÁnh baão: "Ta khöng tin boån noá theo ta.
Chuáng noá quen tó tï vúái chûä nghôa thò seä coi ta laâ vö àaåo, khöng coá
têm thïë. Rûãa àêìu oác chuáng noá mïåt lùæm". Lên baão: "Thïë laâ chuáa
cöng vêîn quen duâng ngûúâi thûúâng, úã bêåc cao nhên coân gò coân
chuyïån vö àaåo, hûäu àaåo? Têm úã sûå thaânh, àêu phaãi úã loâng? Chuáng
khöng chõu hiïíu laâ löîi úã chuáng. Àaä ai hiïíu viïåc chuáa cöng duâng Baá
Àa Löåc, duâng ngûúâi ngoaåi quöëc? Chuác cöng coân phaãi mang tiïëng ba
trùm nùm". AÁnh lo súå noái: "Phaãi laâm sao?" Lên baão: "Chùèng laâm
sao àûúåc, nhûng bïn caånh chuáa cöng coá vaâi ngûúâi nhû Ngö Thò
Nhêåm thò khöng sao caã".
AÁnh baão: "Ta muöën cho ngûúi ài trûúác, chiïu möå àöi ba
ngûúâi, thïë laâ cöng to lùæm". Lên suåp laåy: "Àûúåc thïë coân gò bùçng, Lên
cuäng khöng theån mùåt vúái núi sinh ra mònh". AÁnh baão: "Ta giûä
thanh kiïëm naây àïí khi ngûúi quay vïì, coá tin hay, ta coá cúá maâ khen
thïm. Coân khöng àûúåc viïåc, ta coá linh khñ maâ trûâng phaåt". Lên taái
mùåt nhûng àaânh phaãi chõu.
Ñt bûäa sau, Lên caäi trang, giùæt theo ñt vaâng baåc, tòm àûúâng ra
Bùæc Haâ. Luác naây Bùæc Haâ nhöën nhaáo lùæm, triïìu àònh Têy Sún nhû
trûáng àïí àêìu àùèng. Boån tûúáng cuãa Têy Sún tranh giaânh nhau,
chùèng coân biïët giûä gòn tiïëng tùm nûäa. Lên thên cö, thïë cö, lang
thang àêy àoá, ài khùæp núi tòm ngûúâi taâi gioãi nhûng khöng thêëy ai
ûng yá.
Möåt höm, Lên vaâo nghó úã möåt quaán troå ven àûúâng, thêëy coá
möåt ngûúâi cöët caách hiïìn laânh, daáng àiïåu böìn chöìn àang ngöìi uöëng
nûúác cheâ suöng. Hai ngûúâi noái chuyïån. Lên ngaåc nhiïn thêëy ngûúâi
naây trong treão laå thûúâng, têm höìn saåch nhû nûúác úã suöëi ra. Lên cöë
múâi rûúåu, ngûúâi naây chó uöëng möåt tñ àaä àoã mùåt. Con gaái chuã quaán
rêët xinh àûáng ra hêìu rûúåu. Ngûúâi treã tuöíi baão: "Khaách úã núi xa
àïën, mïåt moãi vò cöng danh khöng àêu, chûa biïët thïë naâo laâ àûúâng
ài löëi laåi, cö Cêìm haát möåt baâi cho nghe ài". Lên thoaáng ngaåc nhiïn,
röìi bònh têm laåi, vêåt naâi maäi, cö con gaái chuã quaán beân öm àaân ra
àûa cho ngûúâi treã tuöíi. Ngûúâi treã tuöíi gaãy àaân, cöët caách rêët û
thanh lõch. Cö con gaái chuã quaán haát:
Kòa trùm nùm
Taâi mïånh laâ gò
Chó thêëy àúán àau
Nhúâ mûa mang sûäa cho
Nhúâ àêët mang lûúng thûåc cho

Chùèng chõu cho ai haái
Ai haái cuäng phñ
Nhan sùæc myä miïìu cuäng qua thöi
Phêím haånh thanh saåch cuäng nhaåt thöi
Caâng lúán caâng caã theån
Cöë taã àûúåc veã àeåp naây
Gùæng veä àûúåc yá tûá naây
Ai tûúng tû cho rêìu loâng
Nguã thò thöi, tónh laåi nhúá
ÊËy laâ trúâi buöåc
Cö quaånh vò naâng
Ta ài sùn, ài cêu
Veã àeåp hoaân haão
Veã àeåp thiïn kim
Bao giúâ böëc möå
Nhoã cho möåt gioåt nûúác mùæt
Kòa trùm nùm
Taâi mïånh laâ gò
Chó thêëy àúán àau
Lên nghe xong, thúã daâi traâo maáu ra tûâ nguä khiïëu. Lên kïu
to: "Trúâi húäi trúâi, sao giöëng baâi Triïìu Thiïn Tûã vêåy?" Cö con gaái
chuã quaán cûúâi cûúâi chó tay vaâo ngûúâi treã tuöíi: "Baâi naây khöng coá
tïn, do ngûúâi naây laâm ra, chó àïí riïng cho Cêìm haát". Lên thúã daâi
noái: "Baâi haát hay quaá, thêåt Lên naây chûa biïët thïë naâo laâ àûúâng ài
löëi laåi". Noái röìi Lên caáo tûâ vaâo trong nùçm nghó. Höm sau Lên dêåy
súám, boã ài khöng chaâo chuã quaán, cuäng khöng hoãi ngûúâi khaách treã
tuöíi vúái cö Cêìm, con gaái chuã quaán.
Khi Lên àïën àûúåc Thùng Long thò Nguyïîn AÁnh àaä vaâo thaânh
röìi. Quên AÁnh ài nhû nûúác luåt, Lên nhû cAÁnh beâo bõ soáng cuöën
tröi. Thêm têm Lên cuäng chùèng biïët nïn vui hay buöìn, chó thêëy
trong loâng caãm àöång.
Lên gùåp AÁnh xin chõu töåi vò khöng laâm àûúåc viïåc. AÁnh ngöìi
trïn ngai vaâng, taã hûäu gûúm giaáo saáng quùæc hai bïn. Lên tûå troái
mònh, quò xuöëng sên röìng. AÁnh baão: "Ngûúi theo hêìu ta thïë laâ chñn
nùm möåt trùm ngaây. Chñn nùm khöng laâm hoãng viïåc gò, coân möåt
trùm ngaây thò hoãng viïåc, vö tñch sûå. Thïë laâ treâo lïn cêy maâ khöng
haái àûúåc quaã, àaáng töåi chïët". Lên khöng noái nùng gò, vûún cöí ra
chõu cheám. Nghe noái Nguyïîn AÁnh àaä sai àao phuã duâng thanh kiïëm
gia truyïìn cuãa Lên àïí cheám àêìu Lên. Khi cheám àêìu, maáu phun ra
khöng àoã maâ trùæng nhû nhûåa cêy, möåt luác sau thò bïët laåi.
Àoaån Kïët
Töi, ngûúâi viïët truyïån naây, gêìn àêy lïn Àaâ Bùæc, àïën Tu Lyá úã
trong nhaâ möåt ngûúâi Mûúâng. Chuã nhaâ tïn laâ Quaách Ngoåc Minh coá
cho xem baâi võ thúâ töí tiïn. Töi hïët sûác ngaåc nhiïn khi öng Quaách
Ngoåc Minh cho biïët töí tiïn öng laâ ngûúâi Kinh. Öng Quaách Ngoåc
Minh coá noái töí phuå öng tïn laâ Àùång Phuá Lên, coá vúå tïn laâ Ngö Thõ
Vinh Hoa vöën laâ möåt ca nûä. Lên vaâ Hoa tröën vua lïn Àaâ Bùæc, giaã
laâm ngûúâi Mûúâng, vïì sau lêåp traåi, sinh con àeã caái úã àêy. Öng
Quaách Ngoåc Minh coá noái töí phuå öng sinh thúâi tûâng gùåp Nguyïîn
Du, taác giaã cuöën Àoaån Trûúâng Tên Thanh nöíi tiïëng. Töi coân àûúåc
con gaái öng Quaách Ngoåc Minh tïn laâ Quaách Thõ Trinh haát cho
nghe möåt baâi haát xûa, lúâi leä rêët thanh tao vïì nhûäng chöìi cêy xanh.
Viïët truyïån ngùæn naây, töi muöën àïí tùång gia àònh öng Quaách
Ngoåc Minh àïí caám ún thõnh tònh cuãa gia àònh öng àöëi vúái riïng töi.
Töi cuäng xin caãm ún möåt söë nhaâ nghiïn cûáu lõch sûã vaâ baån beâ quen
biïët àaä giuáp töi sûu têìm chónh lyá nhûäng tû liïåu cêìn thiïët cho cöng
viïåc viïët vùn, vöën rêët nhoåc nhùçn, phûác taåp, laåi buöìn teã nûäa cuãa
töi...
MÛA
Phong vêån kyâ oan ngaä tûå cû 1

(Nguyïîn Du)
Em,
Anh bùæt àêìu truyïån ngùæn naây luác 8 giúâ saáng trong möåt quaán
caâ phï töìi tïå nhêët thaânh phöë. Quaán vùæng khaách, khöng ai quêëy rêìy
anh. Trúâi àang mûa.
Anh ngöìi viïët... Khuön mùåt em hiïån ra trong anh. Em àang úã
xa. Em àang úã àêu? Nhûäng yá nghô cuãa anh hûúáng caã vïì em. Em
hiïín hiïån. Em ngöìi bïn caånh vaâ sùæp xïëp nhûäng con chûâ rúâi raåc.
Höm êëy trúâi cuäng mûa, mûa nhû truát. Anh vaâ em ngöìi trong
xoá töëi. Trûúác mùåt chuáng ta coá hai phuå nûä, möåt ngûúâi thêëp, möåt
ngûúâi cao, caã hai àïìu àeåp. Anh nhùæc em chuá yá àïën cö gaái cao, àïí
toác xoäa, möîi khi cûúâi laåi hay ngaã ngûúâi vaâo ghïë. Em hoãi anh tïn
ngûúâi êëy. Anh baão: "Goåi gò maâ chùèng àûúåc! Tïn ngûúâi cuäng laâ möåt
thûá kyá hiïåu thöi. Anh goåi cö ta laâ N." Em baão: "Thïë ngûúâi ngöìi
caånh laâ M. aâ?" Anh baão: "Phaãi ".
- Mònh biïët khöng? - M. noái - Mònh chùèng hiïíu gò vïì hùæn. Àúâi
mònh seä tan naát vò hùæn mêët thoäi. Túá van mònh, mònh àûâng yïu
hùæn!
- Khöng, túá chùèng yïu àêu. Túá chùèng daåi... - N. cêìm möåt böng
hoa trïn baân xeá nhoã. - Nhûng hùæn hiïìn laânh vaâ thöng minh lùæm.
Gêìn hùæn, túá seä hoåc àûúåc caái gò chùng?.
- Vúái boån àaân öng thò ngûúâi phuå nûä chùèng hoåc àûúåc caái gò
àêu. Chuáng chó chùm chùm möåt viïåc laâ àeâ mònh ra giûúâng röìi tyã tï
nhûäng lúâi àûúâng mêåt. Chuáng mònh tûúãng búã, chuáng mònh tûúãng
àêëy laâ tònh yïu, laâ tñnh ngûúâi. Thïë laâ hïët àúâi!
- Sao mònh aác khêíu thïë? - N. thúã daâi. Hoå yïn lùång möåt luác.
Nghe roä tiïëng mûa rúi.
N. noái:
- Hùæn àoåc thú, bùçng möåt gioång trêìm, hay khöng taã àûúåc.
- Laåi thú nûäa! Thùçng àaân öng naâo khi quyïën ruä àaân baâ maâ
chùèng laâm thú? Chuáng laâm thú suöët tûâ thúâi ngûúâi vûúån nguyïn
thuãy àïën nay, àûúåc nhûäng böën nghòn nùm röìi.
- Mònh höm nay thïë naâo êëy. Thïë mònh lêëy chöìng, mònh coá
haånh phuác khöng?
- ÛÂ, ûâm... khöng biïët. Nhûng maâ chùæc coá àêëy. Coá àiïìu tay
chöìng túá àïíu kinh khuãng. Túá biïët hùæn lûâa têët caã moåi ngûúâi. Thïë
maâ trûúác khi lêëy hùæn, khöng hiïíu sao túá thêëy hùæn cao thûúång thïë!
N. cûúâi kheä. Khi cûúâi, maái toác xoäa úã bïn thaânh ghïë.
- Mònh cho túá xin möåt àiïëu thuöëc laá. Tûâ khi lêëy chöìng, túá phaãi
huát tröåm... Chöìng túá thêëy, hùæn seä àaánh túá.
- Taåi mònh caã thöi. Túá àaä baão àêëy laâ möåt thùçng àaân öng àï
tiïån cú maâ!
- Túá rêët gheát chöìng mònh, túá chûa bao giúâ thêëy chöìng mònh
noái thêåt bao giúâ. Thöi, söë kiïëp caã. Laâm sao àûúåc? Thên túá thïë laâ coi
nhû xong röìi àêëy. Röìi túá seä àeã con, vaâo bïånh viïån, khöng hiïíu sao
túá nghô sau naây túá seä bõ liïåt, thïë laâ hïët dúâi. Nhûng maâ mònh, túá van
mònh, mònh àûâng yïu hùæn!
- Khöng, túá chùèng yïu àêu. Túá chùèng daåi...
- Mònh thïì ài. Túá van mònh. Mònh àûâng yïu hùæn!
Em hoãi: "Sao thïë nhó? Sao ngûúâi ta laåi ài can giaán tònh yïu?"
Anh baão: "Em àûâng söët ruöåt. Möåt ngûúâi àaáng kïí thïë kia thò chùèng
bao giúâ thïì thöët gò àêu".
M. ngöìi huát thuöëc. AÁnh lûãa úã àêìu àiïëu thuöëc àoã rûåc.
- Túá van mònh. Mònh àûâng yïu hùæn. Mònh thïì ài!
- Khöng! Mònh àûâng bùæt túá thïì. Buöìn cûúâi lùæm!.
- Mònh coá hiïíu möåt ngûúâi nhû hùæn tïå haåi àïën thïë naâo khöng?
Hùæn thñch gò hùæn seä laâm nêëy. Hùæn coá thïí àaánh nhau àêëy!
- ÛÂ...
- Túá àaä biïët hùæn. Hùæn rïët khinh ngûúâi. Möåt ngûúâi nhû thïë laâ
khöng tön troång ai àêu.
- Nhûng hùæn àöëi xûã vúái túá rêët töët... Dïî thûúng nûäa.
- Mònh chùèng hiïíu gò caã! Ai maâ hùæn chùèng töët! Hùæn bõp búåm
àêëy! Hùæn chùèng coi cuöåc söëng ra gò. Mònh coá thêëy caách chi tiïu cuãa
hùæn khöng? Nïëu coá möåt quöëc gia trong tay thò hùæn cuäng chó chi
tiïu trong nùm phuát.
- Thú cuãa hùæn laå lùæm!
- Laåi thú! Mònh cûá mú möång thïë laâ chïët àêëy! Hùæn ham chúi
lùæm, mònh àaä thêëy hùæn àaá cêìu vúái möåt thùçng beá con saáu tiïëng àöìng
höì! Mònh cûá tûúãng tûúång xem, saáu tiïëng àöìng höì ngûúâi ta laâm
àûúåc bao nhiïu laâ viïåc! Ngöå nhó?
- Ngöå gò maâ ngöå? Coá maâ àiïn!
Hoå laåi ngöìi im lùång. Nghe roä tiïëng mûa rúi.
- Túá van mònh. mònh cêín thêån àêëy! Mònh coá hiïíu tònh yïu
cuãa möåt tay àaân öng nhû thïë thò thïë naâo khöng?
- Khöng... Túá biïët sao àûúåc.
- Noá seä laâm loâng daå mònh tan naát nhû chúi...
- Mònh chùèng hiïíu gò caã... Hùæn chó laâm moåi viïåc theo yá hùæn
thñch maâ thöi. Khi hùæn yïu hùæn seä quïn hïët... Maâ nhû thïë thò khöí
lùæm... maâ ngûúång lùæm!
- Sao laåi ngûúång?
- Thïë mònh chó söëng coá möîi möåt mònh thöi aâ? Mònh coân coá
baån beâ, böë meå, laåi coân baâ, röìi coân sûå nghiïåp nûäa.
- ÛÂ, baâ thò rùæc röëi lùæm!
- Chûá coân gò nûäa? Hùæn seä gaåt têët caã sang bïn. Hùæn seä cûúâi
vaâo muäi têët caã, cûúâi rêët khaã öë... Hùæn chùèng coi moåi sûå laâ caái gò àêu!
Túá cêëm mònh yïu hùæn àêëy!
- ÛÂ!
- Túá van mònh... Mònh àûâng yïu hùæn...
- Thú cuãa hùæn rêët laå... chùèng coá àêìu coá cuöëi gò caã. Naây nheá:
"Chñnh búãi thïë maâ nûãa àïm ta dêåy
Lang thang khùæp phöë phûúâng."
- Búãi caái gò?
- Ma naâo maâ biïët àûúåc? Túá cuäng hoãi hùæn thïë...
Hùæn cûúâi, hùæn cuäng khöng biïët nöët. Hùæn chó lïn trúâi...
- Laåi thïë nûäa... Thïë laâ àiïn röìi àêëy!
- Maâ coân thïë naây nûäa:
"Ta nhöí möåt caái löng chên
Àem so xem noá coá giöng löng trêu khöng?
Ta kyá möåt húp àöìng
Vaâ ra sûác luâa gioá vïì
Trong cùn phoâng tröëng traãi cuãa ta..."
M. nhoãm ngûúâi lïn:
- Kyá húåp àöìng vúái ma quyã àêëy! Chùæc chùæn thïë! Túá biïët maâ...
Hùæn khöng chúi vúái ngûúâi àêu, hùæn chó chúi vúái ma quyã thöi...
- Hùæn coá thïí chïët búãi nhûäng àiïìu rêët vúá vêín... Maâ hùæn caã tin
laå luâng.
- Thöi ài... Túá van mònh. Mònh àûâng mú möång nûäa. Caã tin vúái
khöng caã tin. Têët caã àïìu möåt giuöåc!
- Quaã thûåc, túá chûa thêëy ngûúâi naâo àaáng kïí nhû hùæn. Hïët sûác
nöìng nhiïåt, töëi tùm nhû àïm töëi chñnh trûåc nûäa...
- Mònh yïëu àuöëi lùæm!
Hoå laåi ngöìi im lùång. Nghe roä tiïëng mûa rúi.
Naây, túá van mònh... Mònh àûâng yïu hùæn...
- ÛÂ...
Em hoãi: "Tònh yïu laâ gò.?" Anh baão: "Àêy laâ neát phong nhaä
bêåc nhêët cuãa àûác haånh. Khöng phaãi ngûúâi naâo cuäng hiïíu àûúåc àêu
". Em hoãi: "Sao khi yïu nhau ngûúâi ta laâm thú?" Anh baão: "Tònh
yïu sinh ra taâi nùng. Thú laâ thûã taâi nùng têìm thûúâng nhêët" Em
baão: "Taâi nùng naâo maâ chùèng têìm thûúâng..." Anh baão: "Coá möåt thûá
taâi nùng khöng têìm thûúâng". Em hoãi: "Anhbiïët aâ?", Anh baão:
"Biïët". Em hoãi: "Anh coá noá khöng?" Anh baão: "Coá". Em baão: "Thïë
thò em yïu anh".
- Naây, túá van mònh... Mònh àûâng yïu hùæn...
- ÛÂ...
- Àïí túá kïí mònh nghe chuyïån naây. Ngaây xûa hùæn àaä yïu möåt
thiïëu nûä. Cö êëy con nhaâ gia giaáo.Mònh coá biïët möåt thiïëu nûä trinh
thuåc laâ thïë naâo khöng? Möi cö ta luác naâo cuäng thùæm àoã. Àaáy mùæt
cö ta aánh xanh nhû voã trûáng chim saáo. Cö ta àûúåc nuöi dûúäng
bùçng truyïån cöí tñch vaâ toaân cúm taám gioâ chaã. Möåt thiïëu nûä àûúåc
nuöi nhû thïë thò da trùæng höìng.
- Thöi, mònh boã troâ miïu taã êëy ài. Khoá chõu lùæm. Möåt thiïëu
nûä trinh thuåc laâ rêët khoá chõu...
- ÛÂ thêåt thïë àêëy. Hùæn àïën... liïåu hùæn coá biïët thûá quaâ tùång gò
àöëi vúái cö ta coá thïí laâm chïët ngûúâi nhû laâ tònh yïu cuãa hùæn hay
khöng? Túá cuäng tin hùæn yïu say àùæm. MDt Cö gaái nhû thïë thò sao
laåi khöng yïu àûúåc? Coá thïí khi àïën vúái cö ta, loâng hùæn seä yïn tônh
laåi, seä khöng söi reáo nûäa. Hùæn seä tu th, hùæn khöng du cön vaâ lïu
löíng nûäa. M. im lùång, cö ta laåi chêm möåt àiïëu thuöëc laá. aáh lûãa úã
àêìu àiïëu thuöëc àoã rûåc. Nghe roä tiïëng lûa rúi...
Thïë... Khöng thïí noái rùçng hùæn laâ keã vö giaáo duåc àûúåc. Hùæn
chó húi daám àïën gêìn cö ta. Khöng phaãi laâ hùæn yïu àêu, hùæn chiïm
ngûúäng, hùæn thúâ phuång cö ta nhû thïí ngûúâi ta thúâ phuång Àûác
thaánh Trêìn.
- Sao laåi Àûác thaánh Trêìn?
Taåi vò àêy laâ thûá tònh yïu chùèng coá hön hñt gò caã. Chó coá tònh
yïu vúái Àûác thaánh Trêìn múái nhû thïë chûá...
- ÛÂ Túá hiïíu röìi. Kïí cuäng kyâ laå àêëy. Hònh nhû bêy giúâ hùæn àaä
baåo hún...
- Mònh im ài Túá van mònh, mònh khöng àûúåc nghô gò vïì hùæn
nûäa àêëy.
- ÛÂ
- Thïë... hùæn vúái cö ta nhû thïí hai ngûúâi trong möång. Cö ta
heáo hùæt ài vò hùæn. Mònh tûúãng tûúång xem... Möåt cö gaái múái lúán, lêìn
àêìu tiïn biïët yïu. Coân hùæn, möåt con dï xöìm möì höi dêíu, cûúâi noái
thaãn nhiïn nhû cön àöì. Hùæn coá thïí tröìng eâêy chuöëi trûúác mùåt böë
meå cö ta. Böë cö ta laâ möåt trñ thûác, öng treo aãnh danh nhên trïn
tûúâng, yïu thñch vùn hoåc cöí àiïín, nhaåc cöí àiïín vaâ chñnh trõ cöí àiïín.
Coân hùæn, hùæn biïíu diïîn êm nhaåc bùçng caách thoåc hai ngoán tay vaâoâ
miïång...
- Ngöå nhó?
- Ngöå gò maâ ngöå... Hùæn bùæt möåt con thaåch suâng röìi àïí lïn
baân. Hùæn trònh baây thïë gli bùçng caách miïu taã con thaåch suâng êëy.
Thûúång têng kiïën truác laâ àêìu, haå têìng cú súã laâ chên, khuác àuöi laâ
daåo àûác.
Hùæn cho rùçng àaåo dûác ruång röìi laåi moåc, àaåo àûác coá thïí ngoe
nguêíy möåt mònh, coân toaân böå sûå söëng chuöìn mêët...
- Thêåt quaá quùæt!
- Àêëy Mònh baão nhû thïë thò ai chõu àûúåc.
- Khöng chõu àûúåc thêåt...
- Túá van mònh... Mònh àûâng yïu hùæn!
- Àûúåc röìi.: Thïë tònh yïu cuãa hùæn vúái cö gaái kia thïë naâo?
- Hùæn quyïën ruä cö ta, hay laâ cö ta quyïën ruä hùæn... Cuäng
chùèng biïët àûúåc. Hoå say mï, quyïën luyïën nhau... Xa cö ta möåt
ngaây laâ hùæn gêy sûå. Kïí ra cuäng khöng thïí phaân naân gò vïì möåt tònh
yïu nhû thïë. Quaã thûåc, nïëu àêëy khöng goåi laâ tònh yïu thò túá cuäng
khöng biïët thïë naâo laâ tònh yïu nûäa...
- Túá hiïíu röìi... Túá biïët rêët roä.
Mònh laåi nghô àïën hùæn phaãi khöng? Túá cêëm àêëy Túá van
mònh... Mònh dûâng yïu hùæn...
- ÛÃ Mònh kïí tiïëp ài.
M. laåi huát thuöëc. Im lùång. Nghe roä tiïëng mûa rúi.
Em hoãi: Cuöåc söëng cú baãn laâ buöìn, phaãi thïë khöng " Anh baão:
Khöng coá tònh yïu buöìn . Em hoãi: l,Hai cö gaái kia thò ai haånh phuác
" Anh baão: Möåt cöë vûâa àaánh buöåt mêët haånh phuác. Coân cö kia àang
coá haånh phuác trong tay, nhûng khöng kheáo cuäng àaánh uuöåt mêët l"
M. kïí tiïëp:
- Hoå yïu nhau. Hùæn àñnh hön vúái cö ta. Moåi ngûúâi ngùn caãn.
Hùæn khuyïn cö ta tröën...
- Tröën ài àêu?
- Chùæc laâ phaãi tröën àïën núi naâo thêåt laåc hêåu.
- Sao thïë
- Thò nhûäng núi vùn mònh ai chûáa àûúåc möåt ngûúâi nhû hùæn?
Khöng coá gò vúái hùæn laâ quaá cao, cuäng chùèng coá gò vúái hùæn laâ quaá
thêëp...
- Hoå tröën chûá?
- àuáng vaâo phuát cuöëi cuâng thò hoå tûâ boã yá dõnh, tûã loã lúâi thïì.
- Khöën kiïëp?
- ÛÃ.
- Hùæn coá quay laåi khöng?
- Möåt ngûúâi nhû hùæn thò dúâi naâo quay laåi?
Loâng cao thûúång cuãa hùæn laâ loâng cao thûúång cuãa quyã chûá àêu
phaãi cuãa ngûúâi! Hùæn biïët rùçng chó vò möåt cö gaái thò khöng àaáng àïí
hùæn hi sinh cuöåc àúâi, duâ rùçng àêëy laâ möåt cö gaái trinh thuåc, möi luác
naâo cuäng doã thùæm, da trùæng höìng...
Hùæn ài luön aâ?
- Phaãi! Hùæn ài luön... mêët tùm mêët tñch. Hùæn àùåc biïåt nhaåy
caãm vúái sûå nhuåc maå...
- Sau doá thò sao?
- Cö ta öëm lùn loác nhûng khöng chõu uöëng thûá thuöëc hùæn gûãi
àïën, thuöëc maâ laâm gò... Thúâi gian tröi ài Cö ta bùæt dêìu tiïu phñ dúâi
mònh. Cö ta hiïíu rùçng khöng coá möåt ngûúâi àaân öng thûá hai nhû
thïë...
Hoå laåi ngöìi im lùång. Nghe roä tiïëng mûa rúi. - Naây... Túá van
mònh. Mònh àûâng yïu hùæn. Hùæn khöng coá loâng àaåi lûúång. Hùæn
khöng tha thûá cho ai... Mònh, mònh àûâng yïu hùæn. Hùæn laâ quyã sûá!
N. luåc loåi àêu àoá trong tuái röìi àùåt lïn baân möåt têëm aãnh nhoã.
- AÃnh hùæn àêëy...
- Mònh... túá van mònh... Mònh àûâng yïu hùæn.
Mònh haäy àïët têëm aãnh êëy ài... Haäy xeá ài...
- Mònh...
- Khöng! Phaãi tûå tay mònh! Mònh xeá noá ài!
N. cêìm bûác aãnh trïn baân lùång leä xeá nhoã.
Chúáp loáe saáng. Coá tiïëng sêëm rïìn. Nghe roä tiïëng mûa rúi.
- Khöën naån!
Mònh baão ai khöën naån?
- Mònh khöng hiïíu àêu... Mònh khöng biïët rùçng sau möëi tònh
êëy cuöåc àúâi trúã nïn khöën naån thïë naâo?
- Cö ta coân söëng aâ?

- Khöng, cö ta chïët röìi! Têm höìn cö ta chïët öìi Cö ta chó coân
hònh haâi. Cö ta thaânh keã àï tiïån. Cö ta lêëy chöìng. Chöìng cö ta
cuäng àï tiïån nöët. Hùæn ùn cùæp rêët gioãi. Hùæn àaánh cö ta möîi khi cö ta
huát thuöëc.
- Túá khöng hiïíu... Thïë laâ thïë naâo?
Mònh... Túá xin löîi mònh... Mònh àaä xeá têëm aãnh ài röìi... Mònh
àaä laâm àiïìu maâ túá mong muöën... Hoå ngöìi yïn lùång. Nghe roä tiïëng
mûa rúi. Böîng nhiïn caã hai khoác oâa. M. noái, gioång àêìm nûúác mùæt:
- Túá xin löîi mònh... Thïë mònh tûúãng túá tha thûá cho mònh vò
mlnh xeá têëm aãnh ài û?
- Mònh... mònh sao thïë?
- Mònh chùèng hiïíu gò caã? Mònh tûúãng túá kïí nhû vêåy laâ loâng túá
thû thaái hay sao? Seä thanh thaãn hay sao? Mònh khöng biïët túá àaä
rûát tûâ tim túá tûâng maãnh thõt möåt...
- Mònh... mònh... Sao thïë mònh...
- Mònh tûúãng túá seä tha thûá cho mònh vò mònh àöåc aác thïë aâ?
Khöng, mònh hiïíu khöng? Nïëu cêìn, túá seä boã chöìng, boã hïët àïí ài
theo hùæn. Hùæn vaâo tuâ thò túá àûa cúm. Túá seä theo hùæn cuâng trúâi cuöëi
àêët... Chó cêìn hùæn quay laåi... Nhûng hùæn seä khöng bao giúâ quay laåi.
- Giúâi aå. Sao mònh laåi kïí, sao mònh laåi kïí?
- Vò sao û? Vò túá khöng muöën... Mònh hiïíu khöng, túá khöng
muöën hùæn rúi vaâo tay möåt ngûúâi àaân baâ naâo khaác, rúi vaâo tay
mònh.
N. àûáng dêåy ài ra ngoaâi trúâi. Möåt luác sau, M. cuäng ài ra nöët.
Nghe roä tiïëng mûa rúi. Tiïëng mûa rúi buöìn khöng taã àûúåc.
Em hoãi anh: "Cuöåc söëng cú baãn laâ phaãi thïë khöng?" Anh baão:
"Khöng". Em hoãi: "Ngûúâi àaân öng maâ hai ngûúâi noái chuyïån êëy laâ
ai?" Anh baão: Khöng biïët".
Em hoãi: "Laâ cöng nhên, nöng dên hay thúå thuã cöng?" Anh
baão: "Khöng biïët". Em baão: "Chùæc laâ nghïå sô. Vò cö ta àoåc thú". Anh
baão: "Thú gò laåi thïë? Em coá muöën nghe thú anh khöng? Thú cuãa
anh cuäng coá nhöí löng" Em baão: "Thöi, àïí khi khaác. Nhûng em aáy
naáy quaá, khöng biïët hùæn laâ ai" Em baão: Em thêëy cö ta cêìm têëm
aãnh in trïn túâ baáo. Chùæc laâ möåt nhaâ chñnh trõ". Anh baão: Khöng
biïët". Em baão: Hùæn thêåt àaáng kïí.
Mûa.
Ngoaâi trúâi kia vêîn mûa. Khuön mùåt em hiïån ra trong anh.
Em àang úã xa. em úã àêu Nhûäng yá nghôa cuãa anh hûúáng caã vïì em.
Bêy giúâ laâ hai giúâ chiïìu. Anh àaä ngöìi viïët truyïån ngùæn naây saáu
tiïëng àöìng höì. Saáu tiïëng àöìng höì liïìn.
Saáu tiïëng àöìng höì. Nhên vêåt chñnh trong truyïån cuãa anh àaá
cêìu saáu tiïëng àöìng höì. Caái thùçng vö laåi êëy! Möåt tïn cao cêìu bêët huã!
Em úã àêu?
Ngoaâi kia trúâi mûa
Bao giúâ thò em vïì? Haã em?
MÛA NHAÄ NAM
ÚÃ Nhaä Nam, thaáng Tû coá mûa.

Töi seä kïí chuyïån naây cho anh, vò anh, anh baån búãi àïën nùm
mûúi tuöíi anh seä thaânh öng laäo.
Töi seä kïí chuyïån naây cho chõ, vò chõ, chõ baån aå, búãi àïën böën
mûúi tuöíi chõ seä trúã thaânh baâ laäo.
Töi seä kïí chuyïån naây cho cêåu, cêåu cêm miïång, cêåu coân treã
quaá, cêåu laâ thùçng ngöëc.
Töi seä kïí chuyïån naây cho cö, vò cö seä ài lêëy chöìng. Luác êëy chó
toaân nhûäng nhoåc nhùçn thöi, khöng ai kïí chuyïån cho cö nghe caã.
ÚÃ Nhaä Nam, thaáng Tû coá mûa. Chuyïån thïë naây...Möåt cêu
chuyïån nhoã vïì Hoaâng Hoa Thaám.
Töi khöng chùæc öng Hoaâng Hoa Thaám, tûác Àïì Thaám, tûác
Huâm xaám Yïn Thïë trong lõch sûã coá giöëng öng Àïì Thaám maâ töi kïí
khöng? Coân öng Àïì haám nhû töi biïët (töi biïët roä öng ta): öng ta laâ
möåt anh huâng, cuäng laâ möåt ngûúâi nhu nhûúåc.
Àêëy laâ khoaãng nùm..., thúâi kyâ ngûúâi Phaáp giaãng hoâa vúái Àïì
Thaám. Vöën hay àuâa nhaã trong chñnh trõ, ngûúâi Phaáp thónh thoaãng
coá múâi Àïì Thaám vïì Haâ Nöåi hoùåc Bùæc Giang chúi. Lêìn êëy, thöëng sûá
Bùæc Kyâ laâ öng Mören thöng qua cöng sûá Bùæc Giang coá múâi Àïì
Thaám àïën Bùæc Giang dûå möåt buöíi tiïëp tên.
Caã Dinh dêîn ngûúâi àûa thû àïën gùåp Àïì Thaám.
- Coá nïn ài khöng? - Àïì Thaám hoãi caác thuã haå cuãa mònh.
- Ài chûá! - Nhûäng ngûúâi giaâ quaã quyïët.
Thïë àêëy, nhûäng ngûúâi giaâ! Vúái hoå chùèng coá viïåc gò laâ àaáng kïí.
Trûúác mùåt hoå laâ caái chïët. Nhûäng cú höåi töët nhêët trong àúâi hoå boã lúä
caã röìi.
- Ài laâm gò! - Caã Dinh, Caã Troång, Caã Huyânh cau coá traã lúâi.
Thïë àêëy, caác baác Caã! Caác baác Caã thûúâng rêët khoaãnh. Chuáng
ta thöng caãm vúái hoå, nïëu chuáng ta tûå mònh nhû hoå, trêìn lûåc nhû
hoå, khöng coá ai àïí baân baåc, khöng coá ai àaáng baân baåc, hoå phaãi tûå
gaánh lêëy traách nhiïåm cuãa hoå, nghôa vuå cuãa hoå, giaá trõ cuãa hoå.
Thïë coân baâ? - Àïì Thaám hoãi baâ Ba Cêín. Baâ Ba laâ ngûúâi phuå
nûä àaáng kïí nhêët trong cuöåc àúâi Àïì Thaám. Baâ laâ ngûúâi phuå nûä duy
nhêët coá mùåt núi naây, giûäa nhûäng tïn tuöíi haâo kiïåt lûâng danh cuãa
phong traâo nöng dên Yïn Thïë.
- Öng nïn laâm àiïìu coá nghôa, - Baâ Ba traã lúâi röìi thúã daâi. Baâ coá
têåt nhû thïë khi phaãi bùn khoùn, lûúäng lûå àiïìu gò.
Àïì Thaám baão moåi ngûúâi lui ra àïí öng ngöìi laåi möåt mònh. Öng
nghô. Nhûäng yá nghô cuãa öng bùæt àêìu phiïu laäng. Thûúâng yá nghô
cuãa öng bùæt àêìu tûâ möåt vêåt gò àoá cuå thïí, tûác thúâi àêåp vaâo mùæt öng.
Thñ duå tûâ böng hoa höìng.
Naây böng hoa höìng
Giaá trõ cuãa maây laâ khoaãnh khùæc
Ai biïët maây khi àang hïët nuå?
Ai àïí yá maây khi maây uáa taân?
Öi hoa höìng, hoa höìng
Phuát giêy naây thêåt tuyïåt vúâi
May cho keã tònh nhên gùåp maây luác naây
Möi höìng cuãa thiïëu nûä cuäng thua maây
Hûúng trêìm kia saánh sao àûúåc
Võ thúm núi nhuåy hoa?
Vaâ nhûäng caánh moãng mõn maâ kia,
khiïën têët caã vêåt khaác thaânh phaâm tuåc
Hoa höìng! Öi hoa höìng!
Ta tiïëc cho keã vö tònh quïn bùéng maây
Vaâ giêåt mònh ghen tõ vúái keã vö danh nhanh tay
Khöng biïët ai haái maây höm qua
Keã êëy cû xûã ra sao vúái maây?
Hùæn coá chön maây trong tim khöng?
Traái tim êëy coá röång lûúång khöng
Coá àuã chöî cho maây nguå khöng?

Traái tim êëy coá àuã maáu khöng?
Ûúác khöng coá giöng baäo loåt vaâo àêëy
Röìi maây cuäng naát tan thöi, em aå, cö em aå,
Hùæn khöng àaáng kïí gò, hùæn khöng biïët caách
Chúi hoa naâo àaä mêëy ngûúâi biïët hoa“...
Àïì Thaám khöng nghô nhû thïë, dô nhiïn röìi. Coá àiïìu, höm êëy
trong àöìn Phöìn Xûúng öng àaä cêìm lïn tay möåt böng hoa höìng. öng
nghô vïì àiïìu khaác. Öng àùåt mònh vaâo võ trñ cuãa Mören, vaâo võ trñ
cuãa nhûäng ngûúâi Phaáp. öng cho rùçng buöíi tiïëp tên chùèng quan
troång gò vaâ sûå coá mùåt hay khöng coá mùåt cuãa öng àïìu chûáa hiïím
hoåa. öng seä mang tiïëng heân nhaát nïëu öng tûâ chöëi. öng seä thaânh löë
bõch nïëu öng coá mùåt. Thïë löë bõch hún hay heân nhaát hún? - Àïì
Thaám tûå hoãi. - Thöi thò löë bõch coân hún heân nhaát!
Töi seä ài, ài möåt mònh, ài ngûåa... Seä ùn mùåc nhû möåt chaâng
rïí...- Àïì Thaám vûâa noái vúái baâ Ba Cêín vûâa àöåi lïn àêìu chiïëc khùn
xïëp trûá danh thûãa maäi têån phöë Haâng Loång Haâ Nöåi, chiïëc khùn
quaái àaãn: khöng thïí duâng laâm muä, cuäng khöng thïí duâng àïí lau
mùåt àûúåc.
- öng muöën ài ngûåa thò ài...nhûng àïën Bùæc Giang töi seä cho
phu kiïåu àoán. - Baâ Ba noái vêåy röìi laåi thúã daâi. Àïì Thaám bûåc mònh:
öng khöng thñch ngûúâi ta quan têm nhiïìu quaá àïën mònh. öng baão:
- Àûâng laâm phiïìn töi.
- Nhûng öng laâm phiïìn moåi ngûúâi. - Baâ Ba beã laåi.
Sûå àúâi laâ thïë. Baâ Ba coá lyá cuãa baâ Ba, cuäng nhû baâ Caã coá lyá
cuãa baâ Caã vêåy.
Àïì Thaám giêåt cûúng, thuác con ngûåa ö ra khoãi cöíng àöìn Phöìn
Xûúng. öng cho ngûåa ài bûúác möåt, lang thang trong rûâng. öng
thñch nhû thïë.
Àêy laâ thiïn nhiïn: caânh cêy xoâa trûúác mùåt, tiïëng chim hoát,
nhûäng gioåt nûúác mûa àoång laåi trïn cêy, muâi laá muåc êím ûúát, nhûäng
con chim xanh, con chim àoã, con chim vaâng, nhûäng caánh möëi ûúát
ruåi, nhûäng con boå nhaãy, tiïëng vûúån kïu naäo nuâng, böng hoa beá
xñu...Têët caã hûúng võ, maâu sùæc cuãa thiïn nhiïn àïìu chên thûåc,
thanh khiïët, àïìu khiïën ta caãm àöång àïën têån àaáy sêu têm höìn.
Àïì Thaám ài miïët. Coá thïí öng nghô gò àêëy vïì tuöíi êëu thú àùæng
cay tuãi nhuåc, nhûäng ngaây öng phaãi ài úã têån maäi Tiïn Lûä, Hûng
yïn. Coá thïí öng nghô vïì Àïì Nùæm (Lûúng Vùn Nùæm), ngûúâi àaä trao
quyïìn cho öng úã vuâng Yïn Thïë, Nhaä Nam naây. Coá thïí öng nghô vïì
caái maâ ta vêîn goåi laâ “trûúâng tranh àêëu”, sûå söëng hoùåc caái chïët.
Àïì Thaám ài xuyïn qua rûâng múä, rûâng deã, rûâng lim vaâ rûâng
nhöåi gai. öng tröng thêëy möåt coån phûúång hoaâng bay qua trûúác mùåt.
öng noái:
- Nïëu ta nhòn thêëy maây hai mûúi nùm trûúác thò thñch.
Àïën giûäa trûa thò Àïì Thaám reä vaâo nhaâ möåt ngûúâi quen úã gêìn
Kïë. Àêy laâ nhaâ öng àöì Hoaåt. öng àöì Hoaåt coá nhaâ. Caác öng àöì
thûúâng chùèng ài àêu caã: caác öng úã trong böín phêån mònh, trong
kiïën thûác cuãa mònh (thûåc ra laâ cuãa nhûäng con thuá to hún), trong
thaânh kiïën cuãa mònh, trong giaá trõ cuãa mònh. Öng Àöì Hoaåt laâ
ngûúâi hay chûä, hay thú. Vaâ nhû thïë, nghôa laâ öng chùèng giaâu coá gò.
úã nhaâ öng àöì, Àïì Thaám àûúåc àoán tiïëp nhû ngûúâi nhaâ. Thoùæt caái, àaä
thêëy baâ àöì Hoaåt bûng lïn möåt mêm loâng lúån, coá caã möåt àa pheâo
noän naâ. Muâi mùæm töm chanh, muâi rau huáng thúm lûâng. Baâ àöì
Hoaåt cûúâi baão Àïì Thaám:
- Chõ vêîn biïët chuá thñch moán naây!
Öng àöì Hoaåt noái:
- Baâ goåi öng Luäy vúái thùçng Hoaåt ra àêy cuâng ngöìi.
Öng Luäy laâ öng haâng xoám, ngûúâi nöíi tiïëng vïì taâi ùn tröåm
trêu boâ cuãa boån haâo lyá trong vuâng. Hoaåt laâ con trai duy nhêët cuãa
öng baâ àöì, bõ khoeâo tay, tñnh tònh e theån.
Bûäa rûúåu vui veã, thên mêåt. Moåi ngûúâi àïìu ca thaán vïì naån
sûu thuïë, thoái nhuäng laåm, thaái àöå mêët daåy cuãa boån quan liïu.
Thúâi daåi choá maá!
Moåi ngûúâi àïìu thêëy àuáng laâ thúâi àaåi choá maá.
Hoå döëc vaâo hoång thûá rûúåu nêëu bùçng sùæn, thûá rûúåu maånh àïën
nöîi coá thïí chêm lûãa àöët chaáy àûúåc, àïí hoâng laâm dõu ài nöîi phiïìn
muöån.
Àïì Thaám kïí cho moåi ngûúâi nghe chuyïån bùæt söëng chuã buát túâ
baáo “L aávenir du Ton Kin “(1) mêëy nùm trûúác, chuyïån trung taá
Peároz àïën àöìn Phöìn Xûúng thûúng lûúång àïí kyá khïë ûúác ngûâng
chiïën.
Àang cêu chuyïån, Àïì Thaám hoãi öng Luäy:

- Öng coá àuã thõt ùn khöng?
- Nhúâ giúâi, - tay tröåm traã lúâi, - khöng phaãi luác naâo cuäng ùn
thõt boâ, nhûng thõt gaâ thõt võt cuäng ngon.
Àïì Thaám noái:
- Nïëu öng úã chöî töi, tay Ba Biïìu seä nïån cho öng möåt trêån röìi
töëng öng vaâo traåi. Töi khöng thñch tröåm cùæp vùåt vaänh.
Öng Luäy baão:
- Töi khöng àïën chöî öng vò thïë, töi biïët töi chùèng ra gò vò
vûúáng núå àúâi. Töi giaânh cöng bùçng theo löëi trêu boâ gaâ võt chûá
khöng phaãi theo löëi con ngûúâi. Chó xin öng àûâng khinh töi.
- Töi khöng khinh öng, - Àïì Thaám noái, - nhûng cuäng chùèng
troång.
- Àa taå öng. - öng Luäy àûáng dêåy chùæp tay vaái. - Öng vaâ baác àöì
cho töi löîi pheáp.
Öng Luäy ài ra. Mêm rûúåu coân laåi ba ngûúâi. Öng àöì Hoaåt noái:
- Anh Àïì aå, caái àêìu anh thêåt kiïu haänh, thêåt àaáng giaá. Toaân
quyïìn Àöng Dûúng(2) thêåt haâ tiïån khi àùåt giaá àêìu anh 30 ngaân
quan.
Àïì Thaám cûúâi:
- Baác vêîn laâm thú àêëy chûá?
- Vêîn laâm...Thïë múái àï tiïån. - öng Hoaåt àoã mùåt. - Coân anh,
anh cuäng laâm thú theo löëi cuãa anh phaãi khöng?
Àïì Thaám noái:
- Khöng...Töi khöng biïët chûä.
Öng Àöì Hoaåt lùæc àêìu:
- Mùåc xaác anh! Anh vêîn laâ möåt nhaâ thú àaáng kïí nhêët! Ai baão
anh söëng thïë? Anh laâ möåt tïn thi sô ma vûúng.! Anh laâm sao traánh
àûúåc danh hiïåu àaáng súå êëy! Anh àaä laâm nhûäng àiïìu maâ boån vùn
chûúng suöët àúâi theâm muöën. Chuáng khöng laâm sao biïën àûúåc ngoån
buát cuãa chuáng thaânh ngoån giaáo hay caái cêu liïm!
- Giaáo hay cêu liïm, thò töi coá thûâa, - Àïì Thaám noái, -nhûng
töi khaát khao àiïìu êëy.
Àiïìu êëy, naâo, baác Caã

Baác biïët laâ àiïìu gò khöng?
Àêu laâ giaá trõ tinh thêìn, vêåt chaát núi baác?
Chuáng ta chó veãn veån coá maång söëng naây thöi
Trùm nùm laâ ngùæn, möåt ngaây daâi ghï
Nhûäng con àûúâng chuáng ta ài qua
Têët caã àïìu xaám xõt lêìm buåi
Möîi cung àûúâng, möîi vêån haån
àïìu xaám xõt, lêìm buåi
Maâ vêìng trùng kia xa lùæc
Vêìng trùng kia lú lûãng trïn àaáu
Coá àöi mùæt naâo múã to trong tim ta
Vaâ möîi caái chúáp mùæt àïìu khiïën ta nhoái loâng
Seä phaãi khúãi nghôa thöi
phaãi tranh àêëu cuâng söë phêån
Trùm nùm trûúác cuäng thïë
trùm nùm sau cung vêåy
Ta phaãi dêën thên, phaãi àöët lûãa
Ngoån cúâ ta phêët lïn laâ giaá trõ cuöåc àúâi
Baác Caã, cuöåc chiïën naây thêåt khöën naån
Baác coá chöëi cuäng chùèng àûúåc
Laâm ngûúâi chó coá möåt lêìn
laâm ngûúâi thêåt khoá...
Àïì Thaám hoãi:
- Thùçng Hoaåt bao giúâ lêëy vúå?
- Chùæc noá úã vêåy. - öng àöì thúã daâi. - Khöng hiïíu sao àaân baâ chó
thñch nhûäng tïn àaân öng nhùng nhñt, dï cuå, khaã öë, àïíu
caáng...Thùçng Hoaåt nhaâ töi laåi àûáng àùæn quaá.
Àïì Thaám cûúâi:
- Töi nhúá töi àaä ùn lïî daåm hoãi úã nhaâ naây röìi. Thùçng Hoaåt seä
laâm rïí Chaánh Trûúng cú maâ?
- Àuáng vêåy. - öng àöì gêåt àêìu. - Töi àaä hoãi con beá Xoan cho noá.
Trêìu cau àûa röìi, cuöëi nùm nay cûúái nhûng Chaánh Trûúng laåi
muöën chaåy laâng, àõnh gaã con Xoan cho laäo nghõ Trûúâng. Laäo êëy
goáa vúå, nhaâ giaâu nûát àöë àöí vaách.
- Töi biïët nghõ Trûúâng, - Àïì Thaám noái. - Thùçng giaâ êëy lêím
cêím lêîn löån, khön nhû caáo, noái chuyïån vúái ai cuäng chó gêåt àêìu.
- Anh Àïì! Anh haäy giuáp àúä chuáng töi. - öng àöì nùn nó. - Anh
vöën haâo hiïåp...Anh àûâng àïí con trai töi xöíng con beá êëy.
Àïì Thaám nhòn Hoaåt. Cêåu thanh niïn e theån thúã daâi. Ngoaâi
cöíng xön xao, tröng ra àaä thêëy Thöëng Luêån, Bang Kinh vaâ mêëy
phu kiïåu thêåp thoâ àûáng àoán. Baâ Ba Cêín khöng quïn lúâi hûáa. Àïì
Thaám biïët rùçng baâ Ba àaä àuáng trong trûúâng húåp naây: Öng khöng
thïí vaâo dinh cöng sûá Bùæc Giang nhû möåt phêìn tûã cûåc àoan laäng
maån, öng buöåc phaãi tiïìn hö hêåu uãng nhû möåt àaåi diïån cho nhiïìu
ngûúâi.
Àïì Thaám lïn kiïåu. öng baão öng àöì:
- Töi seä gùæng laâm hïët sûác.
Hoaåt chaâo Àïì Thaám, àöi mùæt chûáa chan hy voång.
Àïì Thaám noái vúái Bang Kinh:
- Mang con ngûåa ö ài theo. Khi vïì töi vïì bùç ng ngûåa.
Baãy giúâ töëi, Àïì Thaám àïën dinh cöng sûá Bùæc Giang. Caác quan
chûác vaâ sô quan Phaáp ài ra àoán öng. Hoå ngaåc nhiïn trûúác ngûúâi
anh huâng nöíi tiïëng, ngûúâi àûúåc coi laâ “ àaåi diïån cho têm höìn An
Nam” tröng y hïåt möåt tay àõa chuã nöng thön hoå vêîn thûúâng gùåp:
cuäng khùn xïëp àen, aáo lûúng, quêìn trùæng, ài giaây Gia Àõnh. Àïì
Thaám khaác ngûúâi laâ úã thêìn thaái, úã tinh thêìn tûå chuã cao, nhaän
quan bao quaát röång, nïëu coá kïí thïm thò àêëy laâ sûå buöìn naãn thêët
voång vïì phêím caách con ngûúâi noái chung thónh thoaãng löå ra úã khoáe
nhòn vö höìn núi öng.
Àïì Thaám tröng thêëy àaám quan chûác ngûúâi Viïåt àûáng tuåm laåi
thêåt heân haå. öng nhêån ra nghõ Trûúâng, Chaánh Trûúng vaâ caã Xoan,
con gaái laäo, ngûúâi àaä àñnh hön vúái con trai öng àöì Hoaåt. Töi seä
khöng kïí gò vïì buöíi tiïëp tên naây. Theo sûã saách ghi cheáp thò ngûúâi
Phaáp úã giúái thûúång lûu thúâi êëy àïìu nheå daå, ngöng cuöìng, xa hoa;
àa phêìn ngûúâi Phaáp “thûåc dên” coân laåi trong caác guöìng maáy cai trõ
cöìng kïình, laåi vûâa ngu vûâa aác. Bêìu khöng khñ tinh thêìn cuãa thúâi
“thuöåc àõa nûãa phong kiïën” êëy àaåi àïí nhû sau: thoái ham tiïìn haám
cuãa tröån lêîn vúái loâng theâm khaát khoaái laåc vui chúi, chïë döå nö lïå taân
baåo baây ra trùæng trúån úã caác hêìm moã, àöìn àiïìn; àaám nha laåi ngûúâi
Viïåt coi thuïë laâ nguöìn thu chuã yïëu àïí xêy lúåp maái nhaâ Töí quöëc, coá
chöî xêy lúåp bùçng àaá thêåt, coá chöî xêy lúåp bùçng caác túâ baáo laá caãi vaâ
chûáng tûâ kïë toaán giaã maåo, “con röìng tre An Nam” tòm caách nhaãy
chöìm lïn trong tiïëng tom chaát úã caác öí chûáa vaâ tiïëng vöî tay trong
caác höåi àoaân, thónh thoaãng laåi giêåt mònh co laåi búãi tiïëng suáng kñp
hoùåc suáng hoãa mai tûå chïë ngoaâi biïn giúái...Viïåt Nam àêìu thïë kyã
XX laâ möåt àêët nûúác ngheâo naân, gêìn nhû moåi rúå...
Buöíi tiïëp tên khöng laâm Àïì Thaám thuá võ chuát naâo. Lûåa dõp
thuêån tiïån, Àïì Thaám noái vúái Chaánh Trûúng:
- Töi muöën noái chuyïåh vúái con gaái öng.
Töi khöng biïët Àïì Thaám àaä noái vúái Xoan nhûäng gò höm êëy,
chó biïët rùçng cö rêët böëi röëi xuác àöång.
Cö gaái, lúâi noái naâo laâm cö böëi röëi xuác àöång?
Nhûäng lûúäi dao cûáa vaâo sô diïån cö û?
- Khöng phaãi!
Nhûäng lúâi taán tónh rûúâm raâ hoa mô û?
- Cuäng khöng phaãi nöët!
Ngön ngûä trúã nïn ghï túãm,
Nhúáp nhuáa trïn miïång boån tiïíu nhên
Töi biïët möåt thûá ngön ngûä giaãn dõ nhû àêët
Thûá ngön ngûä möåc maåc, thùèng bùng
Tûåa nhû tiïëng tuâ vaâ
Nhû tiïëng keân àöìng
Nhû tiïëng chuöng voång...
Coá möåt thûá ngön ngûä thûác tónh con ngûúâi
Buöåc hoå soi vaâo loâng mònh
nhû soi mùåt xuöëng loâng höì
Coá thûá ngön ngûä cuãa ngûúâi anh huâng,
cuãa ngûúâi chñnh trûåc

Noá laâm ta böëi röëi xuác àöång
Ta khöng troán àûúåc
Thûá ngön nguä khöng hïì phuâ phiïëm
cuäng chùèng tên kyâ
Thûá ngön ngûä cuãa giöëng noâi lruyïìn laåi
Thûá ngön ngûä cuãa lûúng tri
khöng bao giúâ mêët...
Àïì Thaám ra vïì trûúác khi buöíi tiïåc kïët thuác.
Khöng coá bêët trùæc gò xaãy ra cho öng vaâ caác thuã haå ài theo. Àïì
Thaám chia tay vúái moåi ngûúâi úã triïìn àï söng Thûúng, öng lïn con
ngûåa ö röìi theo con àûúâng moân reä vaâo rûâng, úã àêëy coá löëi ài tùæt vïì
Nhaä Nam. Àïì Thaám àïën cûãa rûâng thò thêëy Xoan àûáng àoá. Sûå biïën
àöång trong tinh thêìn khiïën khuön mùåt vöën trùæng höìng cuãa cö gaái
taái nhúåt hùèn ài.
Xoan noái:
- Em van öng... Öng haäy cho em ài theo. Ài àêu cuäng àûúåc...
- Cö phaãi vïì ài, - Àïí Thaám noái. - Cö phaãi choån Hoaåt.
- Khöng.. - Xoan nûác núã.
Àïì Thaám àoán Xoan lïn con ngûåa ö röìi thuác con ngûåa vaâo
rûâng. Àïm trong rûâng mïnh möng vaâ hû aão lùæm. Tiïëng cön truâng
ró rùæc. Muâi hûúng rûâng nöìng naân. Boáng töëi sêîm àen trïn caác taán laá
cêy, sêîm àen núi höëc àaá, sêîm àen eaã trïn mùåt àêët. Rûâng vö tònh,
vö caãm, thaãn nhiïn, laånh luâng, taân nhêîn. Rûâng muön àúâi laâ thïë.
Thiïn nhiïn muön àúâi laâ thïë: vö tònh, vö caãm, thaãn nhiïn, laånh
luâng, taân nhêîn. Têët caã àïìu àêíy con ngûúâi vïì núi têån cuâng yá thûác caá
nhên chñnh noá. Con ngûúâi tûå co laåi nhû con sêu, caái kiïën, thuác thuã
trong phêìn sinh linh vûâa beá moån, vûâa cö àún, vûâa bêët lûåc; noá chúáp
àöi mùæt phêëp phoãng lo êu trong têm höìn noá vaâ tûå hoãi mònh: laâ ai?
ài àêu? thïë naâo? laâm gò? tiïën àïën àêu? bao giúâ thaânh tûåu? bao giúâ
kïët thuác?
Àïì Thaám vaâ Xoan àïën chöî coá hai ngaã reä möåt vaâo cùn cûá Höë
Chuöëi vaâ möåt vïì Kïë thò mûa. Mûa thaáng Tû laâ thûá mûa àêìu muâa úã
vuâng nhiïåt àúái. Nhoùçng möåt aánh chúáp, möåt laân gioá thoaãng qua laâ
mûa liïìn, khöng sao lûúâng àûúåc. Bùæt àêìu tûúãng laâ cún mûa boáng
mêy khöng phaãi ngaåi gò, böîng thoùæt laâ mûa àaá, sêëm rïìn, seát nöí.
Mûa nhû roi quêët, taân baåo, hung haän. Mêy àen cuöìn cuöån, gioá giêåt
liïn höìi röìi mûa nhû nhûäng thaác nûúác trïn cao àöí xuöëng aâo aâo.
Con ngûåa khöng thïí ài àûúåc vaâo trong heãm nuái. Àïì Thaám gêìm lïn
möåt tiïëng nhû lúâi chûãi ruãa, cuäng gêìn nhû lúâi than thúã röìi thuác àêìu
göëi vaâo ûác phaãi con ngûåa cho noá chaåy xuöëng caánh àöìng, ngaã reä vïì
Kïë. Möåt luác sau, hai ngûúâi àaä úã trong nhaâ öng àöì Hoaåt.
- Ta àaä biïët maâ, - öng àöì baão Xoan. - Ta biïët con seä laâ möåt con
ngûúâi con dêu thaão hiïìn, tñn nghôa...
Baâ àöì cuöëng cuöìng giuåc Xoan ài thay aáo quêìn keão laånh. Hoaåt
vung vêíy caánh tay khoeâo, khuön mùåt traân trïì haånh phuác.
- Anh Àïì! - öng àöì nùæm lêëy vaåt aáo Àïì Thaám. - Anh haäy úã laåi
àïën mai haäy vïì...
Khöng! - Àïì Thaám lùæc àêìu. Nhûäng gioåt nûúác mûa mùån chaát
ûúát àêìm trïn khuön mùåt öng. Öng nhaãy lïn ngûåa röìi phoáng thùèng
vaâo trong maân mûa daây àùåc, maân àïm daây àùåc.
Mûa nhû thïë, bùæt àêìu tûâ lêu röìi
Trïn mùåt àêët, nhûäng con boå cûã boâ löím ngöím
Töi khöng biïët con ngûúâi khaát khao
Àiïìu gò trong coäi söëng naây.
Hònh nhû àiïìu thiïån bùæt àêìu tûâ
Tònh yïu phaãi khöng?
Àiïìu thiïån buöìn teã vò noá nhaåt nheäo
Àiïìu thiïån têìm thûúâng vò noá an toaân
Àiïìu thiïån tïå haåi vò noá giïët ài àam mï
Anh coá súå àiïìu thiïån khöng?
Chõ coá súå àiïìu thiïån khöng?
Vaâ em nûäa?
Em coá bao giúâ ghï túãm àiïìu thiïån
bùçng nhû àiïìu aác?
Röìi mûu cuâng vúái thúâi gian
seä xoáa ài thöi, xoáa hïët
Xoáa têët caã, rûãa ài têët caã

Ngûúâi ta seä rûãa chuáng ta ài
nhû rûãa xûúng khi böëc möå
Trong àïm khöng coá aánh mùåt trúâi
Chuáng ta bõ rûãa ài nhû rûãa xûúng khi böëc möå
Têët caã xûúng ngûúâi àïìu nhû thïë.
Têët caã àïìu rúâi raåc, àen àuáa, khö khan
Chuáng ta bõ rûãa ài nhû rûãa xûúng khi böëc möå
Coá cún mûa naâo.
Coá àöi mùæt naâo nhoâa ûúát cho anh?
Àïì Thaám phoáng ngûåa vaâo rûâng. Mûa quêët vaâo mùåt öng boãng
raát. öng böîng oâa khoác. öng oâa khoác cho mònh, cho ngûúâi, cho têët caã
nhûäng hûäu haån cuãa chñnh mònh, cuãa möîi ngûúâi. Àïì Thaám suåt suâi
nhû möåt ngûúâi thûúâng: möåt anh baán baánh àa mêåt úã chúå Kïë, möåt
viïn cöng chûác queân, möåt chaâng thúå baåc vuång vïì, möåt öng giaáo
ngheâo... Öng khoác nhû möåt ngûúâi nhu nhûúåc nhêët àúâi, möåt ngûúâi
suöët àúâi thoãa hiïåp, khöng bao giúâ daám bûúác qua lùçn ranh böín
phêån, nghôa vuå, cûúng toãa. Öng khoác nhû chûa bao giúâ laâ möåt anh
huâng, möåt ngûúâi khúãi nghôa.
Àïì Thaám ài suöët àïm mûa trong rûâng. Ngûúâi ta kïí rùçng
saáng súám höm sau öng cêìm àêìu möåt toaán quên àaánh döìn binh
Phaáp úã Keáp, têët caã binh sô trong àöìn àïìu bõ gñïët saåch. Tûâ àêëy chêëm
dûát thúâi kyâ hoâa hoaän giûäa öng vaâ ngûúâi Phaáp.
Mêëy nùm trûúác töi gùåp baâ cuå Xoan úã huyïån lyå Yïn Thïë gêìn
àöìn Phöìn Xûúng, núi bêy giúâ trúã thaânh möåt phöë chúå sêìm suêët. Baâ
cuå giúâ 84 tuöíi , toác baåc trùæng, tröng rêët hiïìn laânh. Töi hoãi baâ cuå vïì
cuöåc àúâi baâ cuå traãi qua, baâ cuå kïí lïí khöëng biïët bao nhiïu nhûäng
àiïìu cú cûåc nhoåc nhùçn xaãy ra trong cuöåc àúâi mònh: naâo ngûúâi chöìng
tñnh nïët dúã húi thö baåo, naâo àoái keám, naâo con, naâo chaáu, naâo têåt
bïånh, naâo chiïën tranh...
Töi àûáng trïn quaã àöìi khö cùçn toaân soãi núi baâ cuå phaát hoang
àïí xêy dûång cú nghiïåp cho gia àònh mònh, trong loâng vö cuâng caãm
àöång thûúng xoát. Töi hoãi àiïìu gò àaä laâm baâ cuå vûúåt qua àûúåc hïët
nhoåc nhùçn gian khoá trong bao nhiïu nêím thaáng êëy, baâ cuå cûúâi
moám meám àïí löå hai haâm lúåi khöng coân möåt caái rùng naâo röìi vaåch
aáo cho töi xem têëm ngûåc trêìn hom hem vúái àöi vuá teo toáp rùn reo.
Baâ cuå noái:
- Öng êëy muöën thïë...Töi khöng phuå lúâi töi hûáa... Öng êëy laâ
nguöìn an uãi suöët cuöåc àúâi töi...
- Öng êëy laâ ai haã cuå?
- Öng êëy kia kòa...
Baâ cuå chó vïì bûác tûúång xi mùng cöët theáp àûáng trïn àónh àöìi úã
gêìn di tñch Phöìn Xûúng.
- öng êëy chùèng hïì noái nùng gò caã...
Töi biïët Àïì Thaám àaä khöng hïì noái nùng gò caã tûâ nùm 1913,
hún 80 nùm röìi...
Höm töi úã Nhaä Nam trúâi cuäng mûa, nhûng laâ cún mûa boáng
mêy, möåt thûá mûa xoaâng.
Töi kïí chuyïån naây àïën àêy laâ hïët.
MUÖËI CUÃA RÛÂNG
Sau Tïët Nguyïn àaán möåt thaáng laâ thúâi gian thñch nhêët úã
rûâng. Cêy cöëi àïìu nhuá löåc non. Rûâng xanh ngùæt vaâ êím ûúát. Thiïn
nhiïn vûâa trang troång, vûâa tònh caãm. Àiïìu êëy möåt phêìn laâ do mûa
xuên.
Khoaãng thúâi gian naây maâ ài trong rûâng, chên dêîm lïn lúáp laá
aãi muåc, hñt thúã khöng khñ trong loåc, thónh thoaãng laåi àûúåc thoát
mònh búãi möåt gioåt nûúác trïn cêy roã xuöëng vai trêìn thò thêåt tuyïåt
thuá. Têët caã nhûäng troâ nhöë àï tiïån vêëp phaãi haâng ngaây hoaân toaân
coá thïí ruä saåch búãi möåt cuá nhaãy cuãa con soác nhoã trïn caânh dêu da.
Chñnh dõp àoá öng Diïíu ài sùn.
YÁ nghô ài sùn naãy sinh khi thùçng con hoåc úã nûúác ngoaâi gûãi vïì
biïëu öng khêíu suáng hai noâng. Khêíu suáng tuyïåt vúâi, nheå böîng, hïåt
nhû möåt thûá àöì chúi, thêåt nùçm mú cuäng khöng thaáy àûúåc. úã tuöíi
saáu mûúi, vúái khêíu suáng múái, ài sùn trong rûâng vaâo möåt ngaây
xuên kïí cuäng àaáng söëng.
Öng Diïíu nai nõt, mùåc quêìn aáo êëm, àöåi muä löng vaâ dêån àöi
giaây cao cöí. Àïí cho cêín thêån, öng coân mang theo caã nùæm xöi nïëp.
Öng ài men theo suöëi caån, cûá thïë ngûúåc lïn moá nûúác dêìu nguöìn.
Caách moá nûúác möåt dùåm laâ vûúng quöëc cuãa hang àöång àaá vöi.
Öng Diïíu reä sang löëi moân ngoùçn ngoeâo ài miïët. Chim xanh
àêìy trïn rùång gùæm hai bïn löëi moân nhûng öng khöng bùæn. Vúái
khêíu suáng naây maâ bùæn chim xanh thò thêåt phñ àaån. Chim xa nh
öng cheán chaán röìi. Ngon thò ngon nhûng coá võ tanh. Nhaâ öng thiïëu
gò chim. Chim böì cêu nhaâ öng coá àêìy. Àïën chöî ngoùåt, öng Diïíu giêåt
mònh búãi möåt tiïëng soaåt trong luâm deã gai. Möåt chuâm dêy maâu sùåc
súä tung trûúác mùæt öng. Öng nñn thúã: möåt àöi gaâ rûâng ton toán lao vïì
phña trûúác, àêìu chuái xuöëng, kïu quang quaác. Öng Diïíu rï noâng
suáng theo. "Bùæn seä trûúåt thöi! " Öng nghô buång vaâ ngöìi bêët àöång úã
trong tû thïë nhû vêåy rêët lêu. Öng muöën chúâ rûâng yïn tônh laåi. Àöi
gaâ rûâng seä nghô laâ chûa gùåp ngûúâi. Nhû thïë töët cho chuáng noá.
Cuäng töët cho öng.
Daäy nuái àaá cao ngêët huâng vô. Öng Diïíu ngùæm nhòn àïí lûúång
sûác mònh. Naä àûúåc möåt chuá khó hoùåc chuá sún dûúng thò thêåt àê
àúâi. Sún dûúng thò khoá, öng Diïíu biïët thïë. Giöëng naây bùæn àûúåc chó
nhúâ úã ngêîu nhiïn thöi. Öng Diïíu khöng tin vêån may seä àïën.
Cên nhùæc kyä, öng tñnh ài men chên nuái àaá vöi sang rûâng dêu
da sùn khó. Chùæc ùn hún maâ àúä töën sûác. Àêy laâ Hoa Quaã Sún,
Thuãy Liïm Àöång cuãa thung luäng naây.
ÚÃ rûâng dêu da, khó coá haâng bêìy. Viïåc bùæn àûúåc möåt chuá khó
vúái öng khöng khoá. Öng Diïíu dûâng laåi mö àêët coá cêy dêy leo.
Khöng biïët thûá cêy naây laâ thûá cêy gò, laá baåc phïëch giöëng nhû laá
nhoát, nhûäng böng hoa vaâng nhû hoa tai ruã xuöëng têån àêët. Öng
ngöìi àêëy lùång leä quan saát. Cêìn xem boån khó coá úã àêy khöng? Loaâi
thuá naây khön tûåa ngûúâi, khi kiïëm ùn bao giúâ cuäng coá canh gaác.
Con gaác rêët thñnh. Khöng thêëy noá, àûâng coá hoâng cuöåc sùn thùæng
lúåi, àûâng coá hoâng bùæn àûúåc con aát chuã baâi. Con aát chuã baâi cuäng laâ
khó thöi. Nhûng àêy laâ con khó cuãa öng, laâ con êëy chûá khöng con
khaác. Vò vêåy öng phaãi chúâ, phaãi coá caách thò múái bùæn àûúåc.
Öng Diïíu ngöìi im dïî àïën nûãa giúâ. Mûa xuên moãng vaâ mõn.
Thúâi tiïët êëm. Dïî àïën rêët lêu öng Diïíu múái laåi coá dõp ngöìi yïn thïë
naây, khöng nghô gò khöng buöìn khöng vui, khöng lo lùæng, cuäng
khöng tñnh toaán. Sûå tônh lùång bònb thaãn cuãa rûâng xuyïn suêët qua
öng. AÂo möåt caái, tûâ trong rûâng dêu da böîng nhû coá tiïëng quêîy àöång
cuãa möåt con vêåt khöíng löì. Öng Diïíu biïët laâ con àêìu àaân àaä àïën.
Con khó naây cuäng gúám lùæm àêy. Noá xuêët hiïån vúái möåt nghi lïî
vûúng chuã. Tûå tin àïën thö baåo. Öng Diïíu móm cûúâi vaâ chùm chuá
nhòn.
Sau tiïëng àöång vaâi phuát thò con àêìu àaân àïën thêåt. Noá vùng
mònh rêët nhanh àïën nöîi gêìn nhû khöng coá phuát nghó úã möîi chùång
dûâng. Öng Diïíu thaán phuåc vò sûå nhanh nheån deão dai cuãa noá. Thoùæt
möåt caái, noá biïën mêët. Möåt nöîi xoát xa khiïën öng nhoái loâng: söë phêån
cuãa bêåc àïë vûúng khöng truâng vúái söë phêån öng. Niïìm vui nhen lïn
tûâ khi úã nhaâ ra ài trong öng vúi ài möåt nûãa. Khi con khó àêìn àaân
biïën mêët thò aâo ra möåt àaân khó àïën hai chuåc con tûâ rêët nhiïìu
hûúáng. Con vùæt veão trïn cao, con àaánh àu ngang caânh. Coá con laåi
nhaãy xuöëng àêët. Öng Diïíu thêëy ba con khó cûá quêën lêëy nhau: con
khó àûåc, con khó caái vaâ àûáa con noá. YÁ nghô con khó àûåc seä laâ con
möìi baám lêëy öng Diïíu tûác thò. Caái thùçng böë ö troåc êëy! Àöì phong
tònh phoáng àaäng! Võ gia trûúãng cöåc cùçn! Nhaâ lêåp phaáp bêín thóu!
Tïn baåo chuáa khöën naån! Öng Diïíu thêëy noáng bûâng ngûúâi. Öng boã
muä vaâ aáo böng ra dùåt dûúái luâm cêy. Öng àïí caã nùæm cúm xuöëng àêët.
Öng tûâ tûâ dõch chuyïín sang chöî àêët truäng thêëp hún. Öng nhòn kyä
vaâ thêëy con khó canh gaác laâ con khó caái. Thïë laâ thuêån lúåi röìi. Búãi
giöëng caái bao giúâ cuäng dïî phên têm. Àêëy, thêëy chûa? Àang canh
gaác maâ ài bùæt rêån úã ngûúâi thò coân gò nûäa? Vúái giöëng caái thò thên
thïí mònh laâ quan troång nhêët. Àiïìu êëy thêåt giaãn dõ vaâ àeåp. Nhûng
àiïìu êëy laåi àêìy xoát xa...
Öng Diïíu tñnh toaán röìi luöìn theo hûúáng ngûúåc gioá vúái con khó
caái canh gaác. Phaãi tiïëp cêån àaân khó àïën hai chuåc meát thò múái bùæn
àûúåc. Öng boâ nhanh vaâ rêët kheáo leáo. Xaác àõnh àûúåc con möìi röìi laâ
öng chùæc chùæn thaânh cöng. Thiïn nhiïn àaä daânh cho öng chûá
khöng ai khaác chñnh con khó êëy. Thêåm chñ öng biïët duâ öng coá ài
maånh chên möåt chuát, gêy nïn möåt sûå bêët cêín nhöë nhùng naâo àoá
cuäng chùèng hïì gò Àiïìu êëy tûúãng nhû phi lyá maâ thêåt bònh thûúâng.
Tuy nghô vêåy nhûng maâ öng Diïíu vêîn cûá tiïëp cêån àaân khó möåt
caách thêån troång. Öng biïët thiïn nhiïn àêìy rêîy bêët ngúâ. Thêån troång
chùèng bao giúâ thûâa. Öng Diïíu tyâ suáng vaâo möåt chaåc cêy. Caái böå ba
trong gia àònh khó khöng hïì biïët rùçng tai hoåa àïën gêìn. Con khó böë
vùæt veão trïn cêy bûát quaã neám xuöëng dûúái àêët cho hai meå con.
Trûúác khi neám, bao giúâ noá cuäng choån quaã ngon cheán trûúác. Haânh
àöång êëy thêåt laâ àï tiïån. Öng Diïíu boáp coâ. Tiïëng suáng dûä döåi àïën
nöîi àaân khó lùång ài dïî àïën möåt phuát. Con khó àûåc buöng tay ngaä
nhaâo xuöëng àêët nùång nïì. Sûå höîn loaån cuãa caã àaân khó khiïën cho öng
Diïíu súå haäi run lïn. Öng vûâa laâm àiïìu aác. Chên tay öng ruãn ra,
giöëng caãm giaác nhû ngûúâi vûâa múái laâm xong viïåc nùång. Àaân khó
thoùæt biïën vaâo rûâng. Con khó meå vaâ con khó con cuäng chaåy theo
àaân. Àûúåc möåt àoaån, con khó meå böîng quay trúã laåi. Con khó àûåc bõ
àaån vaâo vai, noá gûúång dêåy, nhûng laåi vêåt xuöëng.
Con khó caái tiïën àïën gêìn con khó àûåc möåt caách thêån troång, noá
nhòn ngoá xung quanh. Sûå im lùång naây thêåt àaáng ngúâ. Nhûng röìi
con khó àûåc cêët tiïëng goåi noá, tiïëng goåi buöìn thaãm àau àúán. Noá
dûâng laåi lùæng nghe vúái veã khiïëp súå hoaãng loaån.
- Chaåy ài!
Öng Diïíu rïn lïn khe kheä. Nhûng con khó caái tuöìng nhû
muöën liïìu thñ maång, noá àïën gêìn nêng con khó àûåc nhoãm lïn.
Öng Diïíu tûác giêån giûúng suáng. Haânh àöång hy sinh thên
mònh cuãa con khó caái laâm öng cùm gheát.
Àöì gian döëi, maây chûáng minh têëm loâng cao thûúång hïåt nhû
möåt baâ trûúãng giaã! Sûå tan raä àaåo àûác bùæt àêìu tûâ nhûäng têën kõch
thïë naây, lûâa öng sao àûúåc? Khi öng Diïíu chuêín bõ boáp coâ thò con
khó caái quay laåi nhòn öng. Àöi mùæt noá súå haäi kinh hoaâng. Noá vûát
phõch con khó àûåc xuöëng àêët röìi chaåy biïën ài. Öng Diïíu thúã phaâo
röìi kheä bêåt cûúâi. Öng nhö hùèn ngûúâi ra khoãi chöî nêëp.
- Sai lêìm röìi!
Öng Diïíu ruãa thêìm vò öng vûâa bûúác ra thò con khó caái quay
laåi tûác thò. "Noá biïët mònh laâ ngûúâi thò thöi hoãng viïåc! " Y nhû rùçng,
con khó caái vûâa leán nhòn öng vûâa lao àïën chöî con khó àûåc. Noá ghò
lêëy con khó àûåc vaâo loâng rêët nhanh vaâ kheáo. Caã hai lùn troân trïn
àêët. Bêy giúâ thò con khó caái chùæc chùæn seä àiïn cuöìng nhû möåt muå
ngöëc. Noá seä cuöìng nhiïåt hy sinh búãi loâng cao thûúång cuãa noá seä àûúåc
thiïn nhiïn tñnh àiïím. Öng àaä löå mùåt laâ tïn aám saát! Duâ chïët noá
vêîn nhe rùng àïí cûúâi. Bêët luêån thïë naâo öng cuäng seä àau àúán, seä
thao thûác, thêåm chñ öng seä chïët súám hai nùm nïëu öng bùæn noá luác
naây. Têët caã chó vò ra khoãi chöî nêëp súám mêët hai phuát.
- Thöi Diïíu úi... - öng buöìn baä nghô, - vúái àöi chên thêëp khúáp
thïë naây thò laâm sao maây chaåy nhanh bùçng loâng têån tuåy, thuãy
chung cuãa khó? Nhû trïu ngûúi, hai con khó vûâa chaåy vûâa dòu lêëy
nhau, con khó caái thónh thoaãng laåi huú huú àöi chên voâng kiïìng
tröng vûâa tûác cûúâi laåi vûâa àïíu caáng. Öng Diïíu bûåc mònh lêëy àaâ
neám maånh khêíu suáng vùng vïì phña trûúác. Öng mong muöën con vêåt
hoaãng súå buöng möìi.
Tûâ mö àaá, böîng nhiïn con khó con xuêët hiïån. Noá tuám lêëy dêy
suáng cuãa öng keáo lï trïn àêët. Ba con khó vûâa boâ vûâa chaåy cuöëng
cuöìng. Öng Diïíu ngúá ra möåt laát röìi phaá lïn cûúâi: tònh thïë cuãa öng
thêåt laâ löë bõch!
Nhùåt àêët àaá neám theo luä khó, öng Diïíu vûâa àuöíi vûâa la. Luä
khó hïët sûác kinh hoaâng, hai con chaåy vïì phña nuái, coân con khó nhoã
chaåy vïì phña vûåc. “Mêët suáng thò hoãng". Öng Diïíu nghô thïë vaâ àuöíi
theo con khó nhoã. Khoaãng caách ruát ngùæn àïën mûác nïëu khöng vò
mùæc nïìn àaá lúãm chúãm, öng lao nhoaâi ra laâ toám ngay àûúåc khêíu
suáng.
Viïåc öng Diïíu döìn con khó nhoã àïën búâ miïång vûåc àûa àïën
hêåu quaã khön lûúâng. Giûä chùåt dêy suáng, noá lùn xuöëng miïång vûåc
khöng chuát chêìn chûâ. Vò ñt kinh nghiïåm, noá khöng tòm ra giaãi
phaáp naâo khaác trong trûúâng húåp êëy.
Öng Diïíu taái mùåt, möì höi toaát ra nhû tùæm. Öng àûáng trïn
miïång vûåc nhòn xuöëng ruâng mònh. Tûâ dûúái sêu hun huát vang lïn
tiïëng ruá thï thaãm cuãa con khó nhoã. Trong kyá ûác cuãa öng chûa hïì coá
tiïëng ruá naâo tûúng tûå thïë naây. Öng Diïíu luâi laåi kinh hoaâng. Tûâ
dûúái miïång vûåc, sûúng muâ dêng lïn cuöìn cuöån, tröng vûâa kinh dõ,
vûâa àêìy tûã khñ. Sûúng muâ len vaâo tûâng chên buåi cêy vaâ xoáa rêët
nhanh caãnh vêåt. Öng Diïíu chaåy luâi trúã laåi. Phaãi lêu lùæm, coá leä tûâ
thúâi thú êëu, öng Diïíu múái laåi coá lêìn chaåy nhû ma àuöíi thïë naây.
Àïën chên nuái àaá, öng Diïíu kiïåt sûác. Öng ngöìi phïåt xuöëng
nhòn vïì phña vûåc. Bêy giúâ sûúng muâ àaä truâm kñn noá. Öng sûåc nhúá
ra àêy laâ khu vûåc àaáng súå nhêët trong thung luäng, khu vûåc maâ
caánh thúå sùn àùåt tïn cho laâ Hoäm Chïët. úã hoäm sêu naây, gêìn nhû
àïìu àùån, nùm naâo cuäng coá ngûúâi bõ sûúng muâ giùng bêîy laâm cho
toi maång. “Hay laâ ma? - öng Diïíu nghô. - Cö höìn cuãa nhûäng baâ cö
öng maänh thûúâng biïën thaânh hònh khó trùng?" Con khó naây maâu
trùæng. Noá àoaåt suáng cuãa öng bêët thûúâng àïën nöîi öng cuäng ngúâ vûåc
laâ sao sûå thûåc coá thïí giaãn àún nhû vêåy? - "Ta coá mï khöng? - öng
Diïíu nhòn quanh. - Têët caã nhû trong möång mõ?" - öng àûáng dêåy
nhòn lïn vaách nuái baâng hoaâng. Phña nuái àaá ngûúåc chiïìu Hoäm Chïët,
bêìu trúâi quang àaäng khöng hïì vûúáng gún sûúng muâ, têët caã caãnh
vêåt löå roä tûâng àûúâng neát.
Coá tiïëng kïu thaãng thöët. Öng Diïíu tröng lïn thò böîng thêëy
con khó àûåc bõ thûúng nùçm vùæt úã trïn moãm àaá. Khöng thêëy con khó
caái. Öng mûâng quaá tòm hûúáng leo lïn. Nuái àaá döëc vaâ trún. Leo lïn
nguy hiïím vaâ vêët vaã lùæm. Öng Diïíu lûúång sûác: "Nhûng duâ thïë naâo
thò ta cuäng phaãi toám àûúåc chuá maây"! Öng Diïíu bònh tônh baám vaâo
caác khe àaá nûát leo lïn. Àûúåc khoaãng chuåc meát, öng Diïíu thêëy noáng
bûâng ngûúâi. Lûåa chöî àûáng thuêån tiïån, öng cúãi boã giaây vaâ quêìn aáo
ngoaâi àïí lïn möåt chaåc cêy duöëi. Trïn mònh möîi chiïëc quêìn loát, öng
thêëy thoaãi maái. Öng leo thoùn thoùæt vaâ caâng khöng ngúâ sûác mònh
coá thïí nhanh nheån deão dai àïën thïë. Con khó àûåc bõ thûúng nùçm
trïn ngoån àaá phùèng lò vaâ khaá chöng chïnh. Dûúái phiïën àaá, möåt khe
nûát röång àïën gang tay taách noá ra khoãi vaách nuái. Öng Diïíu ruâng
mònh, caãm tûúãng nhû bêët cûá luác naâo taãng àaá cuäng coá thïí lùvl nhaâo
khoãi võ trñ êëy laâm öng kinh haäi. Thiïn nhiïn oaái oùm laåi muöën thûã
thaách thïm loâng duäng caãm cuãa öng sao àoá. Öng Diïíu lêëy hai cuâi
tay laâm tûåa àïí co ngûúâi lïn. Con khó tuyïåt àeåp, löng mõn vaâ vaâng.
Noá nùçm sêëp mònh, hai tay caâo trïn phiïën àaá nhû muöën tòm caách
nhñch lïn. Maáu àoã bïët bïn vai noá. Öng Diïíu àùåt tay lïn mònh con
khó vaâ thêëy noá noáng hêìm hêåp. "Dïî àïën hún yïën... " öng Diïíu luöìn
tay xuöëng dûúái ngûåc con khó nêng lïn ûúác lûúång.
Tûâ trong ngûåc noá phaát ra tiïëng "hûâm" nho nhoã nghe rêët àaáng
súå, tûåa nhû thêìn Chïët bûåc mònh caáu kónh vò sûå can thiïåp cuãa öng
vúái noá. Öng Diïu ruát phùæt tay laåi. Con khó run bùæn, noá àûa àöi mùæt
àúâ daåi nhòn öng cêìu khêín. Öng Diïíu böîng thêëy thûúng haåi. Viïn
àaån phaá vúä baã vai cuãa noá, laâm tröìi ra hùèn àoaån xûúng daâi àïën böën
phên. Möëi khi àoaån xûúng va chaåm, con khó quùçn quaåi tröng rêët
àau loâng.
- "Àïí thïë khöng öín! " - öng Diïíu vú lêëy möåt nùæm coã Laâo voâ
naát. Öng cho vaâo miïång nhai kyä. Öng àùæp nùæm laá vaâo miïång vïët
thûúng con khó. Nùæm laá seä coá taác duång cêìm maáu cho noá. Con khó co
ruám ngûúâi laåi vaâ nghiïng àöi mùæt ûún ûúát nhòn öng. Öng Diïíu
traánh nhòn vaâo àöi mùæt noá. Möåt laát, con khó ruác hùèn vaâo hai loâng
tay öng Diïíu. Miïång noá phaát ra êm thanh lùæp bùæp nghe nhû tiïëng
cuãa treã con. Öng biïët noá àang van xin vaâ tòm möåt sûå giuáp rêåp. Öng
rêët khoá chõu. "Thaâ maây chöëng cûå thò töët cho tao, - öng Diïíu nhòn
vaâo caái àêìu ngoan ngoaän cuãa con khó nhoã cau maây. - Mònh àêm giaâ
röìi... Noá biïët ngûúâi giaâ thò dïî muãi loâng. Bêy giúâ tao biïët lêëy gò bùng
boá cho maây húã khó?" Öng Diïíu suy nghô. Öng àaânh cúãi chiïëc quêìn
loát àang mùåc. Öng duâng chiïëc quêìn loát êëy àïí bùng vïët thûúng cho
noá. Vïët thûúng cêìm maáu, con khó khöng coân rïn nûäa.
Cûá thïë trêìn truöìng, öng Diïíu vûâa bïë vûâa àúä con khó tòm
àûúâng tuåt xuöëng chên nuái. Thoùæt nhiïn, àêët àaá tûâ lûng chûâng nuái
suåt xuöëng raâo raâo nhû coá sûác maånh naâo àêëy xö àêíy.
Nuái lúã!
Öng Diïíu thoát mònh vaâ baám thêåt chùåt vaâo taãng àaá kinh haäi.
Àoaån àûúâng maâ öng leo lïn luác naäy loaáng caái chó coân möåt vïët cheám
thùèng phùèng lò. Öng Diïíu khöng coân thêëy cêy duöëi àïí quêìn vaâ giaây
àêu nûäa. Ài xuöëng àûúâng êëy bêy giúâ thêåt nguy hiïím. Àaânh phaãi
voâng ra sau nuái. Xa hún nhûng laåi an toaân.
Öng Diïíu lêìn moâ àïën hún hai tiïëng àöìng höì múái xuöëng àûúåc
àïën chên nuái. Thêåt chûa bao giúâ öng laåi vêët vaã vaâ mïåt àïën thïë.
Ngûúâi öng àêìy vïët xêy xaát. Con khó söëng khöng ra söëng, chïët
khöng ra chïët. Keáo noá trïn àêët thò quaá àau loâng, maâ bïë ùém noá trïn
tay thò khöng àuã sûác. Àïën chöî luâm cêy leo nêëp chúâ ban saáng, öng
Diïíu dûâng laåi àïí tòm muä aáo vaâ nùæm xöi nïëp. úã àaáy àuân lïn möåt
àöëng möëi to gêìn bùçng cêy raå. Àöëng möëi nhúáp nhaáp möåt thûá àêët
múái àoã au, trïn àêëy àêìy nhûäng caánh möëi ûúát ruåi. Khöën naån, dêy
vaâo töí möëi thò nhûäng àöì vêåt cuãa öng thaânh caám! Thúã daâi thêët voång,
öng Diïíu quay laåi bïë con khó lïn.
"Chùèng leä laåi cûá nöìng nöîng thïë naây vïì nhaâ thò thêåt khaã öë -
öng Diïíu bûåc mònh. - Mònh seä thaânh möåt troâ cûúâi cho thiïn haå
mêët... " öng cûá vûâa ài vûâa nghô vaâ àêm loanh quanh möåt luác múái
nhêån ra con àûúâng. "Thò àaä sao naâo - öng böîng bêåt cûúâi. - Hoãi ai
bùæn àûúåc con khó thïë naây? Phaãi yïën rûúäi thõt... Löng vaâng nhû
nhuöåm... Bùæn àûúåc con vêåt nhû thïë naây thò dêîu maãnh giaáp khöng
coân cuäng àaáng! Coá tiïëng àöång kheä àùçng sau. Öng Diïíu giêåt mònh
quay laåi vaâ nhêån ra con khó caái. Thêëy öng, noá thoùæt biïën vaâo buåi
rêåm. Hoáa ra con khó caái theo öng tûâ khi öng úã trïn nuái maâ öng
khöng biïët. Öng thêëy laâ laå. Ài àûúåc möåt quaäng, öng Diïíu quay laåi
thò vêîn thêëy noá leäo àeäo àùçng sau. Thêåt khöën naån quaá! Öng Diïíu
àùåt con khó àûåc xuöëng àêët röìi nhùåt àêët àaá àuöíi con khó caái. Noá kïu
the theá röìi chaåy biïën ài. Chó àûúåc möåt luác, öng Diïíu ngoá laåi thò vêîn
thêëy noá lùéng nhùéng baám theo. Caái böå ba êëy cûá thïë lêìm luäi xuyïn
rûâng. Con khó caái cuäng thêåt kiïn trò. Öng Diïu böîng thêëy bõ xuác
phaåm ghï gúám. Tûåa nhû öng bõ theo doäi, bõ àoâi ùn vaå.
Bêy giúâ, caã con khó àûåc cuäng àaä nhêån ra tñn hiïåu vêîy goåi cuãa
àöìng loaåi noá. Noá cûá giaäy giuåa, noá laâm cho öng khöí vö cuâng. Öng
Diïíu mïåt laã, öng khöng coân sûác giûä con khó nûäa. Hai tay con khó
caâo trïn ngûåc öng toáe maáu. Cuöëi cuâng, khöng thïí chõu nöíi, öng
àaânh tûác giêån neám noá xuöëng àêët. Con khó àûåc nùçm daâi trïn vaåt coã
ûúát. Öng Diïíu buöìn baä ngöìi nhòn. Caách àoá khöng xa, con khó caái
cuäng thêåp thoâ sau möåt göëc cêy theo doäi.
Öng Diïíu thêëy buöìn tï taái àïën têån àaáy loâng. Öng nhòn caã hai
con khó vaâ thêëy cay cay söëng muäi. Hoáa ra úã àúâi, traách nhiïåm àeâ lïn
lûng möîi sinh vêåt quaã thêåt nùång nïì. "Thöi tao phoáng sinh cho maây!
" - Öng Diïíu ngöìi yïn möåt laát röìi böîng àûáng dêåy nhöí baäi nûúác boåt
xuöëng dûúái chên mònh. Lûúäng lûå giaáy phuát röìi öng vöåi vaä boã ài.
Hònh nhû chó chúâ coá thïë, con khó caái voåt ngay ra khoãi chöî nêëp, chaåy
vöåi àïën chöî con khó àûåc nùçm.
Öng Diïíu reä sang möåt löëi ài khaác. Öng muöën traánh seä gùåp
ngûúâi. Löëi naây àêìy nhûäng buåi gai ngaáng àûúâng nhûng hoa tûã
huyïìn nhiïìu khöng kïí xiïët. Öng Diïíu dûâng laåi sûäng súâ. Loaâi hoa
tûã huyïìn cûá ba chuåc nùm múái núã möåt lêìn. Ngûúâi naâo gùåp hoa tûã
huyïìn seä gùåp may mùæn. Hoa naây maâu trùæng, võ mùån, beá bùçng àêìu
tùm, ngûúâi ta vêîn goåi hoa naây laâ muöëi cuãa rûâng. Khi rûâng kïët
muöëi, àêëy laâ àiïìm baáo àêët nûúác thanh bònh, muâa maâng phong tuác.
Ra khoãi thung luäng, öng Diïíu ài xuöëng caánh àöìng. Mûa xuên
dõu daâng nhûng rêët mau haåt. Öng cûá trêìn truöìng nhû thïë, cö àún
nhû thïë maâ ài. Chó möåt laát sau, boáng öng nhoâa vaâo maân mûa.
Chó ñt ngaây nûäa sang tiïët Lêåp haå. Trúâi seä êëm dêìn.
NGÛÚÂI CON GAÁI THUYÃ THÊÌN
TRUYÏÅN THÛÁ NHÊËT

"CAÁI TÒNH CHI
Mûúån maâu son phêën ra ài..."

(Lúâi haát cöí)
Chùæc nhiïìu ngûúâi coân nhúá trêån baäo muâa heâ nùm 1956.
Trêån baäo êëy, úã baäi Nöíi trïn söng Caái, seát àaánh cuåt ngoån cêy
muöîm àaåi thuå. Khöng biïët ai noái tröng thêëy coá àöi giao long cuöën
chùåt lêëy nhau vêîy vuâng laâm àuåc caã möåt khuác söng. Taånh mûa,
dûúái göëc cêy muöîm, coá möåt àûáa beá múái sinh àang nùçm. Àûáa beá êëy
laâ con thuãy thêìn àïí laåi.
Dên trong vuâng goåi àûáa beá êëy laâ Meå Caã. Ai nuöi Meå Caã, töi
khöng biïët, nghe phong thanh öng tûâ àïìn Tña àoán vïì nuöi. Laåi àöìn
thñm Moâng trïn phöë chúå àoán vïì nuöi. Laåi döìn caác xú trong nhaâ tu
kñn àoán vïì, àùåt tïn thaánh cho Meå Caã laâ Gianna Àoaân Thõ Phûúång.
Chuyïån Meå Caã aám aãnh töi suöët thúâi niïn thiïëu. Möåt bêån, meå
töi ài chúå Xuöi vïì, kïí chuyïån Meå Caã cûáu hai cha con öng Höåi bïn
Àoaâi Haå. Öng Höåi laâm nhaâ, mang àûáa con gaái taám tuöíi ài àaâo caát.
Höë caát khoeát haâm ïëch, suåt xuöëng, vuâi lêëp caã hai cha con. Meå Caã
àang búi trïn söng, tröng thêëy hoáa pheáp thaânh con raái caá ra sûác
àaâo búái, cûáu àûúåc hai ngûúâi.
Möåt lêìn, öng Tû Chung àaâo giïëng baão àaâo àûúåc caái tröëng
àöìng. Phoâng vùn hoáa huyïån vïì xin mang tröëng ài. Khi qua söng, tûå
dûng sêëm chúáp àuâng àuâng, soáng to gioá lúán cöån lïn. Meå Caã búi trïn
söng baão: "Vûát tröëng xuöëng àêy". Thuyïìn choâng chaânh sùæp uåp, moåi
ngûúâi àaânh vûát tröëng xuöëng cho Meå Caã. Meå Caã ngöìi trïn mùåt
tröëng àaánh thuâng thuâng. Thïë laâ sêëm tan mûa taånh. Meå Caã öm
tröëng lùån xuöëng àaáy söng.
Chuyïån Meå Caã lung tung lùæm, nûãa hû nûãa thûåc. Tuöíi thú cuãa
töi u buöìn vaâ bïì böån viïåc, maâ viïåc naâo cuäng vêët vaã caã, töi cuäng
chùèng coá thò giúâ àïí yá àïën chuyïån ngûúâi dûng.
Nhaâ töi laâm ruöång, àaâo àaá ong vaâ laâm thïm nghïì löåt giang
àan muä. Laâm ruöång chùèng noái, ai cuäng biïët röìi, chùèng dïî daâng gò.
Mûúâi böën tuöíi, töi laâ thúå caây chuã lûåc trong húåp taác xaä. Böën giúâ
saáng, öng àöåi trûúãng àöåi caây goåi cöíng: "Chûúng úi, höm nay caây
chên ruúång Goâ maã nguåy nheá!" Thïë laâ töi böí dêåy, ùn vöåi ùn vaâng baát
cúm nguöåi röìi ài. Trúâi coân töëi, chuöåt àöìng chaåy raâo raâo trong caác
vaåt ngö ven baäi. Töi nûãa thûác nûãa nguã, chên nam àaá chên chiïu,
cûá nhùçm phña quêìng àiïån saáng thõ xaä maâ àaánh trêu ài. Chên
ruöång Goâ maã nguåy úã àoá. Àêy laâ chên ruöång xêëu nhêët caánh àöìng,
àêët cùçn baåc phïëch baåc phú, thónh thoaãng laåi coá àaá ngêìm. Töi caây
möåt maåch àïën trûa, thêëy àûáng boáng thò thaáo trêu vïì. Meå töi baão:
"Chûúng úi, öng Nhiïu dùån àaá ong nhaâ mònh thaáng naây thiïëu taám
chuåc viïn, höm trûúác böë con múái nöåp hún böën chuåc viïn". Töi vaác
thuöíng ài lïn àöìi Sêåy. Àaá ong àöìi Sêåy thûúâng chó àaâo àûúåc saáu lúáp
thò hïët möåt vóa, àïën lúáp àêët thõt. Àaá ong chó àaâo àûúåc nhûäng höm
nùæng. Höm mûa thò buân nhaäo nhoeát, àoã caânh caåch, àaá búã. Thûúâng
möåt buöíi chiïìu cêåt lûåc, töi àaâo àûúåc hai chuåc viïn. Öng Nhiïu ài
qua khen: "Coá nghïì lùæm. Ngaây xûa tao àaâo coá lêìn xùæn meå phaãi
ngoán chên caái". Öng chòa baân chên ài deáp cao su cho töi nhòn thêëy
ngoán chên bõ cuåt. Chên öng Nhiïu laâ chên giao chó, ngoán caái khöng
thùèng maâ toäe hùèn ra. Chên naây chùæc chùèng giaây naâo vûâa àûúåc.
Buöíi töëi, töi ngöìi löåt nan. Giang mua cuãa caánh laái beâ, vïì caåo ra,
chùåt boã mêëu, pha nhoã, cho vaâo nöìi luöåc. Sau àoá phaãi hêëp diïm
sinh, mang ài phúi khö, boá laåi gaác lïn noác nhaâ. Khi laâm thò ngêm
vaâi ngaây röi lêëy dao löåt. Löåt giang phaãi thêåt cêín thêån, löåt bùçng thûá
giao àùåt úã thúå reân, lûúäi moãng dñnh, àûát tay nhû chúi. Khi löåt loâng,
cêåt àïí riïng, sau àoá taách thaânh tûâng súåi àïìu àùån thuï treã con àan.
Möîi cuöån laâ hai chuåc meát, baán cho ngûúâi coá maáy khêu may muä. Meå
töi baão: "Nghïì naây chùèng giaâu àûúåc àêu nhûng maâ coá viïåc quanh
nùm àïí treã con khoãi nghõch". Nhûäng àûáa em töi böën tuöíi àaä biïët
àan röìi, tay cûá hoay hoaáy suöët ngaây, ài àêu cuäng coá boá nam cùæp
naách. Gaâ gaáy canh ba töi múái ài nguã. Möåt ngaây àêìy ùæp cöng viïåc.
Giêëc nguã keáo àïën. Hònh aãnh Meå Caã chen vaâo giêëc nguã úã möåt khe
húã naâo àoá rêët nhoã, khöng phaãi thûúâng xuyïn, töi khöng chùæc möåt
nùm àaä àûúåc möåt lêìn.
Möåt daåo, öng Hai Thòn luác bêëy giúâ lïn chûác chuã nhiïåm húåp
taác xaä baão töi: "Chûúng naây, trai traáng trong laâng naây ài böå àöåi caã,
maây thêåt thaâ, tao tñnh ruát maây lïn laâm kïë toaán, nhûng maây trònh
àöå vùn hoáa keám quaá, thöi maây laâm ban kiïím tra vúái baão vïå vêåy".
Töi hoãi: "Laâm ban kiïím tra thò phaãi laâm gò? Laâm baão vïå thò phaãi
laâm gò?" Öng Hai Thòn baão: "Ban kiïím tra laâ xem chuáng tao coá ùn
búát ùn xeán gò khöng thò maách öng Phûúång bñ thû xaä biïët. Laâm baão
vïå thò húåp taác xaä coá mêëy baäi mña àêëy, quên baäi Nöíi cûá àïën ùn
tröåm, maây vaác suáng ra, thêëy àûáa naâo ùn tröåm thò bùæn chó thiïn cho
chuáng noá súå". Töi baão: "Ban kiïím tra chaáu chùèng laâm àêu, hay gò
chuyïån maách leão. Chaáu laâm baão vïå".
Baäi mña ven söng röång vaâi chuåc mêîu, gaác cuäng khoá. Töi laâm
möåt caái choâi, lïn àêëy nùçm àoåc truyïån. Àoåc chùèng vaâo. Töi nguã
thiïëp ài luác naâo khöng biïët. Coá lêìn mú thêëy ài caây, caây hïët chên
ruoång Goâ maã nguåy thò àïën xaä, cûá caây maäi, dên thõ xaä phaãi dùæt
nhau chaåy. Coá lêìn mú thêëy àaâo àaá ong, xùæn phaãi ngoán chên caái,
möåt luác sau ngoán chên laåi tûå moåc ra, laåi xùæn lêìn nûäa, cûá thïë vaâi
chuåc lêìn, lêìn naâo cuäng àau lùæm. Laåi coá lêìn mú thêëy löåt giang, dao
cûáa àûát caã nùm ngoán tay, khi ùn cúm phaãi vuåc mùåt xuöëng nhû choá.
Àaåi àïí giêëc mú cuãa töi laâ thïë, toaân nhûäng viïåc laâm haâng ngaây,
chùèng ra gò caã. Àêëy laâ vò töi ngheâo tûúãng tûúång, sau naây khön lúán
töi múái hiïíu ra, chûá luác êëy, mûúâi saáu tuöíi, töi coá biïët gò.
Möåt buöíi, trùng rêët saáng, töi nhúá àêån êëy vaâo dõp thaáng Bêíy,
töi ài gaác quanh baäi mña. aánh trùng soi roä möìn möåt, tröng thêëy caã
nhûäng rïî mña tröng húi giöëng àêìu rïî si àêm tua tuãa úã caác àöët cêy.
Rùång mña hùæt boáng thêîm àen chaåy daâi trïn mùåt caát àaä bõ gioá laâm
cho khö se ài nïn rêët mõn. Thónh thoaãng gioá àuâa raâo raâo trong baäi
mña nghe laånh caã ngûúâi. Töi nghe thêëy tiïëng mña àöí, chaåy ra, thêëy
mña nùçm ngöín ngang trïn caát, tröng xoát lùæm. Töi àiïn ngûúâi, bùæn
möåt phaát suáng chó thiïn. Nùm, saáu àûáa treã con trêìn truöìng chaåy
aâo ra. Möåt àûáa con gaái chûâng mûúâi hai tuöíi coá veã nhû tïn cêìm àêìu
coân keáo theo caã möåt cêy mña chaåy. Töi gaâo lïn: "Àûáng laåi!" Boån
chuáng hoaãng höët lao xuöëng nûúác, cuöëng cuöìng búi vïì phaái baäi Nöíi.
Töi vûát suáng, cúãi quêìn aáo, cuäng nhaãy xuöëng söng. Töi quaïët
bùæt cho àûúåc möåt àûáa. Bùæt àûúåc möåt àûáa seä truy caã boån, cöng an
vêîn thûúâng laâm thïë.
Àûáa con gaái keáo cêy mña búi taách ra, àêåp nûúác loaån xaå, coá veã
nhû khöng biïët búi, laåi búi ngûúåc doâng nïn rêët chêåm. Töi búi àuöíi
theo. Noá quay laåi nhòn töi, leâ lûúäi ra, rêët tinh nghõch. Töi búi chùån
àêìu, con beá teá nûúác vaâo mùåt töi. Töi lùån xuöëng nûúác, ûúác lûúång
khoaãng caách àïí toám chên noá. Con beá vuâng thoaát àûúåc. Cûá thïë maäi.
Con beá búi úã phña trûúác, luác naâo cuäng giûä möåt khoaãng caách khöng
xa vúái töi. Túái gêìn nûãa tiïëng àöìng höì tröi qua maâ töi khöng bùæt
àûúåc noá. Töi böîng hiïíu ra àöëi thuã cuãa töi rêët saânh söng nûúác, bùæt
àûúåc khöng phaãi chuyïån àuâa. Con beá lúäm töi àïí cho boån kia tröën
thoaát. Con beá vûâa búi vûâa trïu. Töi tûác lùæm, àêåp nûúác saãi caánh
àuöíi theo. Con beá cûúâi khanh khaách, búi nhanh ra giûäa söng. Noá
baão töi: "Quay vïì ài, khöng mêët suáng thò chïët!" Töi giêåt mònh, thêëy
noá noái àuáng. Con beá baão töi: "Maây khöng bùæt àûúåc tao àêu, Bùæt thïë
naâo àûúåc Meå Caã!" Töi hoaãng höët, dûång caã toác gaáy. Chùèng leä àêy laâ
con gaái thuãy thêìn? Nûúác taåt caã vaâo mùåt töi ûúát suäng. Töi thoaáng
thêëy têëm lûng trêìn deão dai loaáng nûúác quêîy úã trûúác mùåt, loang
loaáng dûúái trùng, Thêåt kinh dõ, nhûng àeåp lùæm. Thoùæt nhiïn, têët
caã biïën mêët, töi böîng trú ra giûäa doâng söng vùæng mïnh möng. Têët
caã nhû chùèng hïì saãy ra chuyïån gò. Doâng söng vêîn cûá nhû thïë tûâ
lêu lùæm röìi, tûâ höm qua, höm kia, tûâ nùm trùm nùm trûúác. Töi
thêëy ngûúång nguâng. Nûãa àïm, tûå dûng laåi ài trêìn truöìng búi trïn
söng, khua khoùæng lïn, maâ vò caái gò cú chûá? Dùm cêy mña coá àaáng
laâ bao? Khi thu hoùåch, húåp taác xaä vûát ài haâng àöëng. Hoùåc muâa
nûúác, chó cêìn möåt trêån luåt laâ vûát ài haâng mêîu laâ thûúâng. Töi böîng
thêëy buöìn, Mùåc kïå doâng nûúác àêíy daåt vaâo búâ. Hoáa ra chùèng phaãi
mêët nhiïìu, chó vaâi ba cêy. Töi ngöìi xuöëng beã möåt doáng mña ùn. Mña
nhaåt thïëch. Töi vûát doáng mña röìi trúã vïì choâi, nùçm thao thûác àïën
saáng. töi cöë nhúá laåi khuön mùåt Meå Caã maâ khöng nhúá àûúåc. Cûá
nhùæm mùæt laåi laâ thêëy toaân mùåt quen, tûåa nhû baâ Hai Khúãi vûâa
troân vûâa to, Muäi tröng nhû voã cam sêìn, hoùåc nhû mùåt chõ Vônh,
daâi, maâ tai taái nhû daái trêu, nhû mùåt cö Hyã, àoã nhû töm luöåc, Mùåt
anh Dû, xûúng haâm baånh ra nhû haâm ngûåa. chùèng coá khuön mùåt
naâo àaáng laâ mùåt ngûúâi. Mùåt naâo tröng cuäng thuá vêåt, àêìy nhuåc
caãm, khöng àïíu caáng, döëi traá thò cuäng nhùn nhuám àau khöí. Töi
tòm möåt maãnh gûúng vúä soi thûã mùåt mònh. Maãnh gûúng beá quaá,
khöng roä hïët mùåt. Chó thêëy trong gûúng möåt àöi mùæt àúâ daåi nhòn
mònh nhû mùæt tûúång göî trïn chuâa.
Cuöëi nùm êëy, töi ruát khoãi chên baão vïå, chuyïín sang àöåi thuãy
lúåi. "Nhêët thöí, nhò möåc", cöng viïåc sùæn mai böëc àêët vêët vaã nhûng
töi sûác treã nïn cûá phùng phùng. Bùéng ài ba nùm, hún nghòn ngaây.
Kïí àêët töi vaác coá khi àùæp àûúåc möåt traái nuái con. Thïë nhûng quï töi
naâo àêu coá nuái non gò, chó bùçng phùèng nhûäng caánh àöìng cùçn,
nhûäng con mûúng chaåy ngang doåc khùæp chöën cuâng núi maâ àêët vêîn
khö neã.
Nùm 1975, àêëy laâ möåt nùm àaáng àïí quan saát ghi nhúá.Quï töi
múã höåi rêët to. Thi búi chaãi trïn söng, thi vêåt, àöåi vùn cöng trïn
tónh vïì biïíu diïîn. Caác àö vêåt úã Àoaâi Haå thùæng àêåm caác àö vêåt khaác
trong vuâng. Dên baäi Nöíi taáo túån laâ thïë, cûã ra böën àö vêåt àïìu bõ loaåi
tûâ voâng àêìu. Haå àûúåc baäi Nöíi, Àoaâi Haå àûúåc thïí. Àö Thi thuác
tröëng hoãi to: "khöng coá ai vaâo xúái thò töi lêëy giaãi vïì Àoaâi Haå àêy
naây". Trai laâng töi tûác lùæm, xui töi vaâo xúái. Thuá thûåc, töi khöng
thaåo vêåt, nhûng töi coá sûác. Tay töi àaä baám vaâo àêu thò thêåt nhû
kòm, nöåi cöng ngoaåi lûåc gò töi khöng biïët, nhûng töi àaä boáp, gaåch
cuäng naát vuån.
Töi cúãi quêìn aáo, Mùåc àöåc caái quêìn àuâi nêu. Moåi ngûúâi cûúâi öì.
Ngûúâi ta giaãi thñch daâi doâng rùæc röëi, àaåi àïí töi muöën giêåt giaãi phaãi
vêåt vúái nhûäng nùm ngûúâi. Trai laâng töi khöng chõu caäi nhau om
lïn, cuöëi cuâng ài àïën thoãa thuêån laâ töi phaãi vêåt thùæng hai ngûúâi
khaác múái àûúåc vêåt àö Thi laâ ngûúâi àang nhòïìu àiïím nhêët.
Àö Tiïën vaâo xúái. Töi xöng vaâo ngay. Àö Tiïën cuäng khoãe,
khoeâo chên töi. Nhûäng hún nghòn ngaây löåi buân vaác àêët nïn chên
töi chùæc lùæm, cùæm xuöëng nhû coåc. Àö Tiïën xoay ngang xoay doåc maâ
töi vêîn àûáng trú trú. Hai tay töi toám àûúåc hai baã vai àö Tiïën, cûá
thïë boáp. Àöå ba phuát thò àö Tiïën àúâ ra, mùåt taái nhúåt, cûá thïë khhuåy
xuöëng. Troång taâi tuyïn böë töi thùæng cuöåc.
Àïën lûúåt àö Nhiïu. Àö Nhiïu beá nhoã, nhanh nheån. Hùæn nhaãy
nhû con choi choi, luöìn laách rêët kheáo. Chó sau vaâi miïëng, töi biïët
àö Nhiïu lêåp kïë lûâa töi, hùæn chó chúâ töi àûáng lïåch troång têm laâ
phuåc xuöëng böëc, duâng vai göìng ngaä. Biïët thïë, töi beân àûáng neá chên
cheâo, ngûúâi húi ngaã ra. Àö Nhiïu cuái xuöëng, luöìn àêìu vaâo hai chên
töi, àõnh hêët lïn, thïë voä rêët aác. Töi àöíi chên kheáp göëi laåi, duâng hïët
lûåc tuám hai maång sûúân, boáp maånh. Àö Nhiïu oùçn oaåi nhû con rùæn
lúán. Möåt luác thêëy khöng quêîy àûúåc nûäa, töi múái àùåt hùæn ngûãa ra,
vöî maånh vaâo röën. Tiïëng reo nhû sêëm. Coá ai nheát vaâo tay töi möåt
àoaån mña ngùæn àaä tiïån roác röìi. Möåi ngûúâi xuám xñt, lêëy aáo phêíy vaâo
mùåt töi giöëng nhû kiïíu ngûúâi ta sùn soác voä sô quyïìn Anh.
Tröëng laåi nöíi lïn. Àö thi to con, hai mùæt nhû mùæt lúån luöåc.
Hùæn daåo möåt àûúâng quyïìn ngùæn tröng rêët àeåp mùæt. Nhiïìu tiïëng
xuyát xoa. Töi cûá lûâ lûâ ài vaâo. Àö Thi àûáng trûúác mùåt töi gûúâm
gûúâm: "Muöën söëng, chõu thua ngay ài, con aå!" Töi baão: "Dïî thïë!" Àö
Thi chûãi: "Meå maây! Giûä lêëy caái muäi! Öng cho maây sùåc tiïët cho
xem!" Hùæn lao vaâo ngay, àêìu göëi giú lïn rêët nguy hiïím.
Àïën hún mûúâi phuát, Àö thi khöng vêåt àûúåc töi. Hùæn giúã thïë
voä àaánh ngêìm. Hùæn duâng cuâi tay, àêìu göëi àaánh töi. Trêån àêëu cùng
thùèng. Troång taâi laâ ngûúâi Àoaâi Haå, àaáng leä bùæt löîi nhûng cûá lúâ ài.
Töi tûác lùæm vûâa àúä vûâa hoãi: "Vêåt nhau hay laâ àaánh nhau thïë naây?"
Àö Thi baão: "Meå maây! Öng àaánh cho maây chïët meå maây ài!" Tröëng
thuác döìn dêåp, moåi ngûúâi reo hoâ nhûng khöng coá ai àûáng ra ngùn
caãn. Rêët nhiïìu tiïëng gaâo khuyïën khñch àö Thi: "Àaánh ài, àaánh cho
chïët meå noá ài!" Nöîi cùm giêån traâo lïn trong töi. Töi thêëy mùæt töi
hoa lïn, tai töi uâ ài, maáu traâo mùçn mùån trïn möi. Àö Thi nhaãy àaá
song phi, töi traánh àûúåc, thuêån tay bùæt àûúåc cöí chên. Àö Thi giùçng
ra, nhûng hai tay töi nhû hai kòm sùæt. Àö Thi lùn löån trïn saân.
Tiïëng gaâo: "Thua röìi, thua röìi" êìm ô caã lïn. Troång taâi baão töi vêåt
khöng àuáng luêåt. Töi chùèng noái chùèng rùçng, gaåt öng ta ra, cûá thïë
ài àïën baân ön boåc giaãi thûúãng ài xuöëng. coá ai vöî vaâo vai töi: "Khaá
lùæm! Du cön lùæm!" Töi khöng hiïíu nghôa hai chûä du cön, chùæc toã yá
khen ngúåi.
Ra khoãi xúái vêåt, töi reä vaâo haâng mua cho caác em goái keåo, cho
meå chiïëc lûúåc röìi ài tùæt àöìng, qua baäi vïì nhaâ. Àïën söng thò chêåp
choaång töëi. úã khuác quùåt, böîng coá töëp ngûúâi huâng höí xöng ra, ài àêìu
laâ àö Thi, àö Nhiïu, àö Tiïën. Àö Thi baão: "Muöën söëng àûáng laåi!"
Töi hoãi: "Cûúáp àûúâng aâ?" Boån kia khöng noái nùng gò xöng vaâo àaánh
ngay. Töi àaánh traã cuäng aác, nhûng thên cö, thïë nuáng, laát sau töi
ngêët ài. Khi tónh laåi, töi thêëy mònh nùçm trïn öí rúm, ngûúâi àau ï
êím. Meå töi hoãi: "Con coá àau khöng?" Töi gêåt àêìu. Meå töi khoác:
"Chûúng úi, con ra tranh hún thiïn haå laâm gò? Mang thên mua vui
cho ngûúâi coá nhuåc khöng con?" Töi êm thêìm khoác, thêëy meå töi noái
phaãi. Meå töi baão: "Hûáa vúái meå ài, àûâng bao giúâ thïë!" Töi thûúng meå
töi nïn hûáa, nhûng nghô lêìn sau ài àêu phaãi dùæt theo dao. Töi hoãi
meå töi: "Ai cûáu con?" Meå töi móm cûúâi: "Meå Caã cûáu". töi àõnh hoãi
thïm, nhûng meå töi àaä ra ngoaâi, ài sao laá cuác têìn sùæc cho töi uöëng.
Töi höìi phuåc sûác kheão rêët nhanh, chuã yïëu do treã trung, chùèng
phaãi do thuöëc. Thuöëc coá gò àêu, chó coá laá cuác têìn sao khö vûâa boáp
vûâa uöëng. Khi ài laåi àûúåc, yá nghô àêìu tiïn cuãa töi laâ vaác dao tòm
àïën àö Thi. Thïë nhûng húåp taác xaä cûã töi ài hoåc möåt lúáp nghiïåp vuå
kïë hoaåch úã trïn thõ xaä, giêëy baáo têåp trung gêëp quaá, töi àaânh boã dúã
yá àõnh traã thuâ.
Lúáp hoåc chuáng töi coá ba mûúi ngûúâi, hoåc saáu thaáng. Chuáng
töi àûúåc hoåc caác mön chuã nghôa xaä höåi khoa hoåc, lõch sûã, chñnh trõ
kinh tïë hoåc, caác nghiïåp vuå quaãn lyá kïë toaán. Lêìn àêìu tiïn, töi biïët
nhûäng danh tûâ, khaái niïåm, thuêåt ngûä rêët laå. Töi haáo hûác vö cuâng.
Sau vaâi höm töi àau àúán nhêån ra töi khöng hoåc àûúåc. chûä nghôa
chuöåi ài, töi khöng laâm sao phên biïåt àûúåc caác nguyïn tùæc nhúâ thu
nhêån traã, caác taâi khoaãn, caác biïíu thöëng kï, cuäng nhû khöng hiïíu
nöíi khaái niïåm duy têm, duy vêåt. Pheáp biïån chûáng, theo töi laâ sûå
tiïën lïn, bùæt chêëp khoá khùn, àaåi àïí giöëng nhû giêëc mú cuãa töi caây
Goâ maã nguåy. Quy luêåt phuã nhêån, töi nghô noá giöëng nhû trêån àoân
thuâ àï tiïån cuãa boån àö Thi, töi cùm gheát noá, noá thaânh quy luêåt thò
phaãi traã thuâ, phaãi nïån àau hún noá àaä nïån mònh. Töi hoåc lõch sûã,
hoaân toaân lêîn löån vïì caách phên kyâ. Caác thêìy cö giaáo rêët ûác, baão töi
khöng coá khaã nùng hoåc têåp.
Caã lúáp khöng ai thñch töi. Töi laâm m,êët àiïím thi àua. Töi löë
bõch nûäa. Caã lúáp khöng ai ùn mùåc nhû töi. Hoå mùåc löëi thõ xaä caã,
àeåp thêåt, töi cuäng rêët thñch nhûng vò khöng tiïìn àaânh phaãi chõu.
Töi mùåc quêìn nêu, aáo xanh chûáng saáo. Coân ùn, moåi ngûúâi ùn
chung, töi nêëu ùn riïng. Ùn chung coá mûác, töi ùn taám, chñn baát
cúm möåt bûäa, ngaây ba bûäa, mûác naâo chõu àûúåc.
ÚÃ trong lúáp, töi ngöìi möåt xoá, tha höì nguã gêåt. Caác thêìy cö giaáo
chaán naãn, thöi haânh haå töi, baâi kiïím tra naâo cuäng cho àiïím nùm laâ
àiïím trung bònh.
Gêìn tan lúáp hoåc, trïn böîng cûã cö Phûúång vïì daåy mön kïë toaán.
Cö Phûúång hoåc nûúác ngoaâi vïì, tñnh vui nhöån. Cö mùåc quêìn boâ, aáo
phöng, aáo boã trong quêìn, vai àeo tuái, tröng giöëng diïîn viïn àiïån
aãnh.
Traã baâi kiïím tra, cö Phûúång böîng hoãi: "Ai tïn laâ Chûúng?"
Töi baão: "Em àêy". Caã lúáp cûúâi öì, vò cö Phûúång treã, chó bùçng tuöíi
töi. Cö Phûúång nñn cûúâi, baão: "Töi khöng hiïíu nöíi baâi viïët cuãa anh.
Àûúâng löëi kïë toaán cuãa anh àùåc biïåt bñ hiïím". Caã lúáp laåi cûúâi. Cö
Phûúång baão: "Hïët giúâ múâi anh gùåp töi. Töi seä giaãng laåi cho anh vïì
caác quy luêåt kinh tïë".
Hïët giúâ buöíi chiïìu, töi tòm cö Phûúång. Ngûúâi ta baão cö vûâa
phoáng xe maáy ra söng. Töi buöìn rêìu, khoaác caái xùæc cöët àïí saách vúã,
tiïìn nong, giêëy túâ, boã ài lang thang.
Loanh quanh thïë naâo, töi voâng ra phña búâ söng, böîng thêëy cö
Phûúång àang ngöìi möåt mònh, bïn caånh coá chiïëc xe maáy. Quang
caãnh cuäng hïåt quï töi, phña trûúác laâ söng, phña sau baäi mña.
Töi àïën gêìn, thêëy cö Phûúång khoác, hai tay öm mùåt, baã vai
rung rung. Töi êëp uáng chaâo. Cö Phûúång giêåt mònh, ngêíng lïn thêëy
töi, beân giêån giûä noái: "Cuát ài, caái luä àaân öng khöën kiïëp caác anh!"
Töi kinh hoaâng ngú ngaác, chön chên taåi chöî. Cö Phûúång cêìm deáp
neám vaâo mùåt töi. Deáp cao goát, coá àinh, töi traánh khöng kõp, mùåt bõ
chaãy maáu. Maáu chaãy nhiïìu quaá, töi ngöìi thuåp xuöëng, hoa caã mùæt.
Cö Phûúång chaåy laåi, quyâ xuöëng, gúä hai tay töi, höët hoaãng: "Anh coá
sao khöng? Trúâi úi, sao töi röì daåi thïë naây?"
Töi xuöëng söng, vaä nûúác rûãa vïët àau. Cö Phûúång cûá loay
hoay bïn töi, röëi rñt xin löîi. Töi cho cö Phûúång xem nhûäng vïët seåo
trïn vai, trïn tay maâ boån àö Thi àaánh töi. Töi baão: "Khöng sao cö
aå. Vïët thûúng nhû thïë coá gò". Cö Phûúång baão: "Töi xin löîi anh. Töi
gùåp chuyïån buöìn phiïìn quaá. Töi khöng kòm chïë àûúåc mònh".
Cö Phûúång lêëy baánh myâ, lêëy chuöëi eáp töi ùn. Cö Phûúång noái:
"Anh tha thûá cho. Töi yïu, töi bõ phaãn böåi. töi khöng chõu nöíi. Nïëu
anh coá yïu, anh múái hiïíu". Töi baão: "Töi chûa yïu. Nhûng töi nghô
nïëu ai phaãn böåi tònh yïu thò xêëu xa lùæm". Cö Phûúång cûúâi àau àúán:
"Anh chùèng hiïíu gò, keã phaãn böåi cuäng laâ ngûúâi töët, coá àiïìu ngûúâi ta
khöng daám hy sinh".
Cö Phûúång ngöìi, tay boá göëi, tröng vûâa beá nhoã, vûâa bûöìn, laåi
àeåp nûäa. Trong töi traâo lïn caãm giaác thûúng xoát, tûåa nhû thûúng
xoát chñnh em gaái töi.
Cö Phûúång baão: "Töi àaä khöng àuáng. Ngûúâi ta khöng daám hy
sinh vò töi laâ phaãi. Töi laâ ngûúâi con gaái xêëu xñ phaãi khöng anh?"
Töi lùæc àêìu, töi nghô ngûúâi naâo yïu àûúåc cö Phûúång thêåt laâ haånh
phuác. Töi baão cö: "Khöng phaãi àêu. Cö àeåp lùæm". Cö Phûúång cûúâi.
Cö cêìm caái xùæc cöët cuãa töi, àêåp àêåp: "Anh àûång caái gò trong naây
thïë?". Töi ngûúång ngêåp baão: "Coá saách vúã, tiïìn nong, chûáng minh
thû, theã àoaân". Cö Phûooång baão: "Anh Chûúng naây, nïëu anh yïu,
anh coá daám hy sinh vò ngûúâi yïu khöng?" Töi böëi röëi khöng biïët traã
lúâi ra sao. Cö Phûúång baão: "Thïë naây nheá: Nïëu töi yïu anh, anh coá
daám vûát caái tuái naây xuöëng dûúái söng khöng?" Töi gêåt àêìu. Cö
Phûúång baão: "Anh vûát ài". Töi àûáng lïn, cêìm caái xùæc cöët quùèng ra
giûäa söng. Caái xùæc cöët chòm nghóm. Cö Phûúång ngaåc nhiïn, mùåt taái
ài: "Anh coá daám phaá tan caái haâng raâo kia khöng?" Töi lùèng lùång
àïën haâng raâo bao quanh baäi mña, co àûát dêy theáp gai, nhöí coåc sùæt,
uöën cong laåi, vûát dûúái chên cö.
Cö Phûúång baão: "Anh laåi àêy". Cö öm cöí töi, hön lïn möi. Töi
àúâ àêîn. Cö Phûúång baão cö rêët sung sûúáng: "Anh biïët khöng, thïë
maâ töi àaä buöìn phiïìn vò möåt tïn àaân öng ñch kyã. Thêåt chùèng ra
sao!" Cö Phûúång lïn xe maáy phoáng ài, quay laåi baão töi: "Anh haäy
quïn nhûäng quy luêåt kinh tïë chïët tiïåt êëy ài".
Töi sûãng söët. Caái hön bêët ngúâ laâm töi ngêy ngêët. Töi thêëy
sung sûúáng. Cûá thïë löåi xuöëng söng, búi sang búâ bïn kia röìi laåi búi
vïì. Trùng rêët saáng, töi thêëy cuöåc àúâi thêåt àeåp tuyïåt vúâi.
Sau höm êëy, hai höm sau giaãi taán lúáp hoåc. Cö Phûúång khöng
àïën, nghe noái coá viïåc phaãi ài Haâ Nöåi. Töi buöìn rêìu thu doån àöì àaåc,
chaâo moåi ngûúâi röìi ài vïì laâng.
Töi vïì laâng, àûúåc cûã laâm kïë toaán trûúãng. Àûúåc möåt thaáng,
öng Hai Thòn baão: "Maây hoåc hoaâi cúm". Ngûúâi ta caách chûác töi, töi
cuäng chùèng lêëy thïë laâm buöìn. Töi trúã laåi cöng viïåc bònh thûúâng,
cöng viïåc cuãa mûúâi nùm trûúác: Saáng ài caây, chiïìu àaâo àaá ong, töëi
löåt giang àan muä. Cöng viïåc nùång nïì, nhûng töi khön nguöi nhúá vïì
cö Phûúång.
Möåt lêìn, töi kiïëm cúá lïn thõ xaä, reä vaâo trûúâng cuä àïí thùm cö
Phûúång. ÚÃ àêy chùèng coân ai nhêån ra töi. Öng thûúâng trûåc hoãi:
"Cêåu hoãi Phûúång naâo? Trûúâng coá nhiïìu Phûúång lùæm: Trêìn Thõ
Phûúång, Quaách Thõ Phûúång, Lï Thõ Phûúång. Coá cö cuäng traåc tuöíi
cêåu, cö êëy ài khoãi trûúâng röìi. Cö êëy ngaây xûa úã nhaâ tu kñn, tïn
thaánh laâ Gianna Àoaân Thõ Phûúång". Töi giêåt mònh, nhúá àïën giai
thoaåi ngaây xûa kïí vïì Meå Caã.
Öng thûúâng trûåc khöng biïët gò thïm. Àang nghó heâ, sên
truúâng vùæng ngùæt. Töi lang thang úã trong thõ xaä, khöng biïët hoãi ai.
Cuöëi cuâng töi naãy ra yá àõnh vaâo nhaâ tu kñn.
Baâ Nhêët tiïëp töi. Baâ àaä luöëng tuöíi, coá àöi mùæt hïët sûác u sêìu.
Baâ Nhêët baão: "Gianna Àoaân Thõ Phûúång úã nhaâ tu naây tûâ saáu àïën
mûúâi hai tuöíi. Cha meå cö ta nhúâ töi nuöi daåy". Töi ngaåc nhiïn:
"Sao baão Gianna Àoaân Thõ Phûúång laâ Meå Caã, laâ con gaái thuãy
thêìn?" Baâ Nhêët baão: "Cha meå Gianna Àoaân Thõ Phûúång ngoaâi Haâ
Nöåi. Cö êëy laâ con riïng öng Àoaân Hûäu Ngoåc, buön nûúác mùæm". Töi
thêîn thúâ buöìn baä ra vïì. Baâ Nhêët baão: "Töi khöng biïët Meå Caã cuãa
anh, coân Gianna Àoaân Thõ Phûúång laâ con cuãa Chuáa. Öng Àoaân
Hûäu Ngoåc gûãi con vaâo trong nhaâ Chuáa nhû gûãi con vaâo nhaâ treã,
nhûng Chuáa khöng giêån. Chuáa tha thûá, Chuáa vöën nhên tûâ".
Àïm êëy, töi ngöìi ngoaâi heâ tûúâng nhaâ tu kñn. Àûúâng phöë thõ
xaä xe chaåy êìm êìm töi khöng nguã àûúåc. Saáng súám höm sau, töi xuöi
àûúâng àï tòm àûúâng vïì àïìn Tña.
Àïìn Tña ngay söng, chïnh vïnh trïn möåt keâ àaá xêy cêët cöng
phu. Öng tûâ giûä àïìn Tña tïn Kiïåm, laâm nghïì àaánh caá, traåc saáu
mûúi tuöíi, úã ngay trong àïìn. Töi vaâo trong àïìn, thêëy caá phúi àêìy
trong sên, Gaác caã trïn hai thanh cöåt quaá giang. Öng Kiïåm cho töi
nhùæm rûúåu caá nûúáng. Öng Kiïåm baão: "Töi giûä àïìn naây hún böën
mûúi nùm, úã möåt mònh, nuöi möîi con ruâa laâm baån". Öng chó cho töi
con ruâa buöåc dêy nùçm dûúái gêåm giûúâng. Töi hoãi öng vïì Meå Caã. Öng
Kiïåm baão: "Töi khöng biïët. Nhûng trêån baäo êëy thò nhúá, seát àaánh
cuåt ngoån cêy muöîm úã trïn baäi Nöíi, cêåu phaãi vïì àêëy hoãi xem".
Töi úã chúi vúái öng Kiïåm buöíi saáng, doån giuáp chöî maái àïìn döåt.
Buöíi trûa, töi chaâo öng Kiïåm, tùæt àöìng ài vïì baäi Nöíi.
Àûúâng vïì baäi Nöíi ài qua Àoaâi Haå, Töi hoãi thùm nhaâ öng Höåi,
nghe noái ngaây xûa cha con öng àûúåc Meå Caã cûáu. Öng Höåi àaä giaâ,
lêîn löån caã. Öng Höåi baão: "Àaâo caát. Khoeát haâm ïëch. Suåt xuöëng.
Nùång lùæm, maáu öåc ra..." Hoãi gò cuäng chó noái tûâng êëy tiïëng. Con trai
öng Höåi baão töi: "Öng cuå coá nhúá gò àêu. Tai àiïëc ba, böën nùm röìi".
Töi buöìn rêìu, chaâo cha con öng röìi vïì.
Töi búi qua söng, àïën baäi Nöíi. Cêy muöîm àaåi thuå bõ seát àaánh
bao nhiïu nùm khö xaác, dûúái göëc cêy, boån treã àöët lûãa laâm thaânh caái
höëc loäm sêu àen sò. töi reä vaâo möåt tuáp lïìu canh lûúái caånh àêëy. Töi
ngoá vaâo, ruâng mònh thêëy trong xoá töëi coá möåt laäo giaâ nùçm trïn öí
rúm dûúái àêët. Thêëy töi, laäo giaâ hoãi: "Àö Thi àêëy aâ?" Laäo giaâ nhoãm
lïn, töi kinh hoaâng thêëy laäo giaâ chùèng khaác gò ma quyã, rêu toác lúãm
chúãm, àöi mùæt àuåc ngêìu. Töi àoaán laäo giaâ bõ liïåt, hai chên teo laåi,
Löng chên tröng nhû löng lúån. töi chaâo laäo giaâ, ngaåc nhiïn thêëy laäo
anh minh laå thûúâng, noái nùng raânh roåt. Möåt luác sau, qua cêu
chuyïån, töi biïët laäo laâ böë àö Thi úã bïn Àoaâi Haå. Laäo giaâ bõ liïåt mêëy
chuåc nùm röìi, chó nùçm möåt chöî tröng lûúái.
Troâ chuyïån maäi, töi hoãi laäo giaâ vïì chuyïån Meå Caã. Laäo giaâ öm
buång cûúâi lùn löån, àöi chên liïåt bêët àöång tröng rêët àaáng súå. Töi
chûa thêëy ai khuãng khiïëp nhû vêåy. Laäo giaâ baãi töi: "Maây coá tröng
thêëy caái nia raách kia khöng? Àöi giao long quêën nhau úã trong êëy
àêëy..." Laäo giaâ laåi cûúâi. Töi kinh hoaâng súå haäi. Laäo giaâ laåi baão: "Höìi
êëy tao chûa bõ liïåt. Tao bõa ra chuyïån Meå Caã. Ai cuäng tin. Möå Meå
Caã kia kòa, maây muöën biïët hònh Meå Caã àaâo lïn maâ xem". Laäo giaâ
chó möåt nêëm àêët gêìn kïì göëc muöîm. Töi lêëy chiïëc mai trong lïìu ra
chöî nêëm àêët, àaâo lïn. Töi àaâo theo kiïíu ngûúâi ta vêîn àaâo khi böëc
möå. Àûúåc hún möåt meát, töi löi dûúái êëy lïn möåt khuác göî muåc chùèng
hònh thuâ gò. Töi ngöìi rêët lêu bïn khuác göî êëy. Laäo giaâ ma quyã cuäng
àaä thöi cûúâi, bêy giúâ chùæc nguã trong lïìu.
Trûúác mùåt töi, doâng söng àang thao thiïët chaãy. Söng chaãy ra
biïín. Biïín röång vö cuâng. Töi chûa biïët biïín, maâ töi söng nûãa cuöåc
àúâi röìi àêëy... Thúâi gian cuäng thao thiïët tröi. Chó ñt nùm nûäa àïën
nùm 2000...
Töi àûáng lïn, ài vïì nhaâ. Ngaây mai töi ài ra biïín. Ngoaâi biïín
khöng coá thuãy thêìn.
TRUYÏÅN THÛÁ HAI
Khi chaâo meå àïí ài ra biïín, luác êëy naâo töi coá biïët rùçng biïín úã
àêu?
Meå töi baão: "Chûúng úi, thïë con boã meå ài aâ? Boã caác em con ài
aâ?" Töi khöng traã lúâi, töi vuåt ra ngoä nhû chaåy. Töi biïët, nïëu töi
dûâng laåi luác naây thò töi seä khöng bao giúâ ài nûäa. Töi seä quay laåi
cöng viïåc cuãa mûúâi nùm trûúác; töi seä cûá thïë cho àïën röët àúâi: Saáng
ài caây, chiïìu àaâo àaá ong, töëi löåt giang àan muä. Töi seä keáo moân kiïëp
söëng cuãa töi nhû thïë. Nhû thïí böë töi, nhû öng Nhiïu, nhû öng Hai
Thòn, nhû nhûäng ngûúâi dên hiïìn laânh, lam luä úã quï hûúng töi.
Töi ài... Töi nhùçm hûúáng mùåt trúâi moåc maâ ài. Töi khöng
mang theo möåt thûá àöì àaåc naâo caã trïn ngûúâi, trûâ con dao sùæc lõm
maâ töi cêët cöng sang têån Àoaâi Haå àïí thûãa. Con dao naây reân tûâ
nhñp ö tö, muäi nhoån, nûúác theáp xanh biïëc.
YÁ nghô vïì Meå Caã, vïì Gianna Àoaân Thõ Phûúång aám aãnh töi.
Con gaái thuyã thêìn, nïëu töi tòm àûúåc thêëy naâng thò töi seä khöng höëi
tiïëc gò vïì cuöåc söëng. Khöng hiïíu vò sao töi laåi nghô rùçng naâng úã
àêëy, úã ngoaâi xa kia, úã biïín...
Töi ài qua rêët nhiïìu laâng maåc, vûâa ài vûâa laâm thuï kiïëm ùn.
Nhûäng laâng quï maâ töi ài qua àïìu buöìn teã tiïu àiïìu. Quanh quêín
chó tûâng êëy cêy: Cêy luáa cêy ngö, cêy khoai lang, vaâi thûá cêy rau
quen thuöåc. Quanh quêín tûâng êëy cöng viïåc: Caây ruöång, cêëy haái,
vun tröìng.
Saáng saáng, töi tòm àïën àûáng úã àêìu thön xoám maâ töi ài qua.
Dûúái göëc si hoùåc caái quaán xiïu veåo, cuäng coá khi úã möåt chúå coác ven
àûúâng. Coá nhiïìu ngûúâi nhû töi, caã àaân öng, caã àang baâ. Hoå àïìu laâ
nhûäng ngûúâi dên quï phiïu taán hoùåc nhûäng ngûúâi ngheâo trong
thön xoám. Nhûäng ngûúâi thuï mûúán cêìm àuöëc soi mùåt chuáng töi,
nùæn chên nùæn tay tûâng ngûúâi. Hoå hoãi: "Coá biïët laâm viïåc naây
khöng? Laâm viïåc kia khöng?" Hoå vaâ chuáng töi thoãa thuêån giaá caã,
thûúâng cöng lao àöång möåt ngaây rêët thêëp, nïëu laâm thúå àêëu thò quy
ra thoác chó àöå hai cên rûúäi àïën ba cên möåt ngaây, thúå cêëy ñt hún:
Chó àöå möåt cên hai àïën möåt cêm taám. Töi hay nhêån nhûäng viïåc
ngoaâi àöìng: Cêëy, gùåt, gieo maå, boán phên. Töi khöng thñch nhêån
viïåc trong nhaâ. úã ngoaâi àöìng khöng khñ thoaáng àaäng hún, trïn àêìu
töi laâ bêìu trúâi tûå do, töi khöng vûúáng nhûäng möëi liïn hïå naâo àêëy
àöëi vúái con ngûúâi. Nhûäng ngûúâi thuï mûúán töi cuäng chùèng giaâu coá
gò, hoå cuäng phaãi laâm quêìn quêåt, àöi khi hoå phaãi nhõn ùn àïí daânh
traã cöng cho thúå.
Khöng khñ u uêët, tuâ àoång cuãa laâng quï laâm töi taái tï caãm giaác
chua xoát. Moåi ngûúâi röëi rñt, cuöëng cuöìng àïí kiïëm miïëng ùn. Nhûäng
àõnh kiïën, têåp tuåc thêåt nùång nïì. Töi àaä thêëy tinh thêìn gia trûúãng
huãy hoaåi bao nhiïu söë phêån con ngûúâi. Töi cuäng thêëy nhûäng ngöå
nhêån giúái tñnh vaâ àaåo àûác giïët chïët veã diïîm lïå trïn caác khuön mùåt
thiïëu nûä. Rêët ñt thanh niïn. Ngoaâi àöìng chó coá caác öng baâ giaâ, phuå
nûä vaâ treã em thêët hoåc laâm viïåc.
Sang thaáng ba, cöng viïåc àöìng aáng vaän búát, töi khöng coá viïåc
laâm thûúâng xuyïn. Coá nhiïìu ngaây töi phaãi nhõn àoái. Töi ài trong
àaám sûúng muâ baâng baåc doåc búâ àï. Nhûäng haåt buåi nûúác li ti giùng
úã trûúác mùåt, úã bïn phaãi, úã bïn traái, úã sau lûng. Gioá hun huát thöíi.
"Caái àoái caái reát bùçng nhau". Ngûúâi xûa noái thêåt chùèng ngoa chuát
naâo. Möåt lêìn töi nhòn thêëy coá öng laäo ùn maây chïët àoái úã bïn vïå àï.
Möåt nöîi lo súå mú höì thoaáng dêåy trong töi. Töi bùæt àêìu nghô àïën caái
chïët, àiïìu naây trûúác àêy chûa bao giúâ töi nghô àïën. Àoái. Reát. Nöîi cö
àún nhû gioá quêët vaâo mùåt. Loâng töi cöìn caâo, àau àaáu möåt nöîi khùæc
khoaãi hûúáng vïì Meå Caã, con gaái thuãy thêìn. Naâng laâ ai? Naâng xêëu
hay àeåp? Naâng úã àêu, goác biïín chên trúâi naâo?
Töi bùæt àêìu hònh dung thêëy naâng. Naâng hiïån ra rûåc rúä.
Nhûäng àûúâng neát trïn khuön mùåt naâng roä raâng, àöi löng maây
thanh tuá, quaã caãm. Thoaåt nhòn, naâng thêåm chñ àen àuáa vaâ laänh
caãm. Naâng khöng àeåp. Khoaãng caách giûäa töi vaâ naâng laâ khoaãng
caách cuãa hai vêåt thïí tûå do, vûâa àöëi nghõch, vûâa bao truâm. Caã töi vaâ
naâng àïìu cuâng tranh àêëu tòm caách giaãi thoaát sûå bao truâm àoá,
hûúáng túái tûå do. Khi tûå do laâ luác naâng mêët töi vaâ töi mêët naâng. Àïí
coá naâng, töi buöåc phi söëng kiïëp söëng cuãa keã khöí sai lûu àaây, töi
buöåc phaãi vùæt kiïåt töi cho àïën chïët. Têm höìn naâng ùn uöëng thûá
thûác ùn thêåt man rúå: Àêëy laâ tûâng miïëng söëng tûúi roái cuãa cuöåc àúâi
töi. Töi hònh dung naâng xeá xaác töi bùçng baân tay thon nhoã, moáng
sùæc. Naâng nhai tûâng miïëng thõt vaâ theâ àêìu lûúäi nhoån hoùæt liïëm
nhûäng gioåt maáu ûáa ra.
Nhûäng yá nghô trïn khöng phaãi àïën ngay vúái töi khi êëy, khi
töi àoái khaát lang thang trïn àûúâng maâ maäi sau naây töi múái hiïíu
ra. Thúâi töi àang kïí laâ thúâi töi coân muå mõ, àêìy nhûäng thaânh kiïën
ngöå nhêån. Töi laâ möåt thanh niïn nöng dên ngu àöån, trong loâng àêìy
nhûäng tònh caãm thûúng ngûúâi vuån vùåt, vûâa duy têm, vûâa siïu
hònh, laåi têìm thûúâng nûäa. Töi chûa biïët khinh reã baãn thên, cuäng
chûa biïët khinh reã hoåc vêën. Töi chûa biïët caách thûúng mònh.
Nhûäng vêën vûúng cuãa töi vïì maái nhaâ, vïì tònh caãm xoám laâng bao
boåc dûúái nhûäng sùæc maâu laäng maån huyïìn thoaåi cuäng laâ möåt thûá
vùn hoaá thêëp keám, coá sûác trò keáo. Töi chûa giaác ngöå vïì leä töìn taåi caá
nhên, cuäng nhû cuãa caã bêìy ngûúâi.
Cuöëi thaáng baãy, töi nhêån àoáng gaåch cho möåt baâ cuå ngûúâi Sún
Têy. Baâ cuå 80 tuöíi, coá ngûúâi con trai ài böå àöåi àoáng quên úã
Cùmpuchia. Baâ cuå coá ngûúâi con gaái nùm nay 42 tuöíi, lêëy chöìng úã
têån laâng xa, tïn laâ Thúâi, thónh thoaãng múái vïì thùm meå àûúåc möåt
buöíi chiïìu, sêëp ngûãa doån deåp chöëc laát röìi laåi ra ài. Baâ cuå úã möåt
mònh giûäa khu vûúân hoang röång hún saâo àêët. Ngöi nhaâ lúåp raå,
vaách traát àûáng, gioãi lùæm truå àûúåc qua hai muâa mûa laâ àöí. Ngûúâi
con trai laâm àaåi àöåi trûúãng cöng binh, tïn laâ Thïë, chûa coá vúå. Baâ
cuå cho töi xem nhûäng bûác thû anh viïët úã Cöng Pöng Xom, chûä rêët
thoaáng, lúâi leä roä raâng laâ cuãa ngûúâi con coá hiïëu:
"U úi, xin U nûúng nheå thên mònh, duâ chó àïí cho con àúä khöí.
Con xin hûáa sang nùm con seä vïì pheáp, con seä laâm nhaâ, lêëy vúå. U cûá
giêëm cho con möåt cö úã laâng, mùåt röî cuäng àûúåc, goaá chöìng cuäng
àûúåc, miïîn laâ ngûúâi ta yïu thûúng mònh. Chó mûúâi ngaây pheáp laâ
xong moåi viïåc, U seä maát loâng maát daå úã núi suöëi vaâng. Coân con, con
khoeã lùæm, àûúåc moåi ngûúâi yïu mïën. Con luön nhúá vïì U, nöîi nhúá
nhû gai àêm ruöåt..."
Töi àaâo àêët, àoáng gaåch úã ngay trong vûúân. Cöng àoáng möåt
viïn gaåch möåc laâ nùm haâo, baâ cuå nêëu cúm ba bûäa cho töi ùn, trûâ
tiïìn gaåo vúái tiïìn thûác ùn, cöng thûåc tïë chó coân ba haâo rûúäi. Baâ cuå
baão: "Töi chó mong àöët cho noá saáu vaån gaåch. Noá xêy nhaâ hïët böën
vaån, coân hai vaån thò xêy caái bïëp. Chuá tñnh, nïëu töi thuï chuá caã vaâo
loâ, caã ra loâ, chuá coá laâm xong trûúác tiïët Àöng chñ khöng?". Töi baão:
"Àûúåc". Baâ cuå baão: "Töi vuång tñnh quaá. Sao töi laåi ài thuï àoáng
gaåch vaâo muâa mûa. Thïë coá khöí khöng? Trûúác töi cûá nêën naá. Taåi
con meå Thúâi caã, töi àaä baão noá baán cho töi àöi hoa tai, noá cûá noái döëi
khöng baán àûúåc. Cuäng may gùåp chuá, chuá thûúng töi, laâm thuï nhû
laâm cho nhaâ mònh. Cuäng laâ caái söë cuãa töi, àïí phuác laåi àûúåc cho
con..." Töi cay xeâ mùæt, töi muöën gaâo lïn cho thêëu caã trúâi xanh. Töi
muöën laâm cho dûát húåp àöìng àïí laåi lïn àûúâng. Khöën nöîi trúâi cûá
mûa têìm taä, àoáng àûúåc vaâi trùm viïn gaåch laåi phaãi khuön vaác che
chùæn. Töi àoái. Töi khöng coá viïåc naâo khaác. Töi bùæt buöåc phaãi nhêån
cöng viïåc chïët rêëp naây, cöng viïåc coá cú khiïën töi trùæng tay.
Töi seä khöng kïí laåi cöng viïåc töi laâm ra sao. Baâ cuå dêåy tûâ gaâ
gaáy saáng, ài boân nhûäng laá rau khoai lang, rau dïìn rau maãnh cöång
trong vûúân àïí nêëu canh mùæm cua. Thûác ùn mùån thûúâng laâ teáp
rang, muöëi vûâng cua daåm. Cúm nêëu trong caái nöìi àêët. Baâ cuå nêëu
cúm kheáo, cúm deão, khöng bao giúâ naát, chaáy, cúm mïìm chûá khöng
khö, khöng laåi gaåo. Têët caã têm lûåc baâ cuå hûúáng vïì saáu vaån viïn
gaåch. Töi cuäng ûúác ao têm lûåc cuãa töi hûúáng vïì möåt thûá vêåt chêët cuå
thïí nhû thïë. Nïëu nhû thïë àûúåc, maâ nïëu àûúåc nhû thïë...
Sang thaáng mûúâi, töi àaä àoáng xong àuã saáu vaån viïn, chuêín bõ
àöët möåt luác hai loâ gaåch. Tröng àöëng gaåch möåc chêët cao maâ sûúáng
mùæt. Baâ cuå nhoã beá, gêìy yïëu àûáng loåt thoãm trong àöëng gaåch têëm tûác
khoác. Töi baão: "Nïëu maâ àöët loâ, mêëy cêy khïë, cêy chuöëi trong vûúân
àïìu chïët hïët caã àêëy, cuå aå". Baâ cuå baão: "Chïët thò chïët". Töi baão:
"Nïëu hïët cuãi laâ phaãi dúä nhaâ maâ àöët àêëy, cuå aå". Baâ cuå baão: "Thò dúä
ài chûá! Sang nùm con töi coá nhaâ múái röìi".
Töi nöíi lûãa àöët hai loâ gaåch, àöët kiïíu loâ daä chiïën, àuáng trong
ngaây Àöng chñ, reát buöët ruöåt. Mêm cöî àöët loâ coá chai rûúåu trùæng vúái
caái chên gioâ luöåc chêëm tûúng. Töi uöëng hïët nûãa chai rûúåu, chûãi tuåc
möåt cêu röìi keáo maái gianh nhen lûãa. Baâ cuå nùçm trïn choäng, àùæp
chiïëc chùn daå cuä. Baâ cuå àang öëm. Töi dúä nûãa caái maái nhaâ múái nhen
àûúåc lûãa. Hai loâ gaåch chaáy buâng, àoã rûåc. Noáng nhû thiïu. Trúâi reát
maâ töi àaánh àöåc möåt caái quêìn àuâi, möì höi tuáa ra nhû tùæm. Loâ àöët
ba ngaây àïm. Cêy cöëi trong vûúân xeám truåi hïët. Àïën àïm thûá ba thò
baâ cuå mêët. Baâ cuå mêët rêët nheå nhaâng, khöng giöëi giùng gò. Töi öm
xaác baâ cuå trïn tay ài voâng quanh hai loâ gaåch nhû keã möång du. Saáu
vaån viïn gaåch, thïë laâ baâ cuå núå töi hai trùm mûúâi nghòn àöìng.
Saáng höm sau, chõ Thúâi con gaái baâ cuå dùæt theo àaân con buöåc
khùn tang trùæng chaåy vïì. Chõ Thúâi lêìn bïn xaác meå, lêëy ra àöi hoa
tai vaâng traã cöng cho töi. Töi giùæt àöi hoa tai vaâng vaâo aáo boã ài khi
ngûúâi ta àoáng quan taâi cho baâ cuå. Tiïëng khoác ai oaán voång sau lûng.
Töi àaä mêët gêìn nûãa nùm trúâi laâm viïåc úã àêy. Biïín coân xa lùæc...
Töi goä cûãa möåt tiïåm vaâng úã thõ trêën H. Luác saáng tinh mú. Böå
daång töi chùæc kinh khuãng lùæm: Möåt nûãa nùm trúâi töi khöng cùæt toác,
böå quêìn aáo tûâ ngaây boã nhaâ ra ài àaä súân raách caã, àöì àaåc trïn ngûúâi
coá möîi con dao nhoån lûúäi.
Töi xoeâ àöi hoa tai vaâng daåm baán. Chuã tiïåm vaâng ài chên
àêët, quyâ xuöëng laåy nhû tïë sao: "Laâm gò coá thûá hoa tai thïë naây húã
cêåu? Àêy laâ thûá àöì chúi con nñt baán àêìy úã chúå. Múái saáng súám doån
haâng xin cêåu thûúng töi..."
Töi ngöìi phïåt xuöëng nïìn gaåch àaá hoa. Chuã tiïåm vaâng lêëy ra
caác àöì nûä trang trong tuã giaãi thñch cho töi thïë naâo laâ vaâng têy,
vaâng ta; thïë naâo laâ vaâng bêíy, vaâng mûúâi; thïë naâo laâ àöìng laâ baåch
kim, laâ saphia. Töi nghe nhû võt nghe sêëm. Chuã tiïåm vaâng dùæt töi
ra quêìy haâng xeán bïn àûúâng, chó cho töi xem nhûäng thûá hoa tai,
nhêîn vaâng duâng laâm àöì chúi treã con. Àöi hoa tai baâ cuå traã cöng cho
töi giöëng y hïåt thûá êëy, coá thïí beã vuån ra àûúåc.
Töi chaâo öng chuã tiïåm vaâng töët buång maâ nhuát nhaát, röìi boã ài.
Töi àûáng úã ngaä ba àûúâng. Sûúng muâ rêët daây. Xung quanh töi vùæng
ngùæt. Töi ruát dao ra vaâ quyïët seä àêm chïët ngûúâi àêìu tiïn ài qua úã
trûúác mùåt töi luác naây àïí lêëy möt nghòn àöìng àuã ùn baát phúã. Töi
àoái. Töi àoái nhû möåt con hùæc tinh tinh. Töi àoái nhû möåt con lúån
rûâng. Töi àoái nhû möåt con vêåt úã àõa nguåc. Töi àoái àaä nûãa nùm nay.
Nûãa nùm töi ùn àöåc möåt thûá rau khoai lang, rau dïìn, rau maãnh
cöång, toaân thûá rêët dïî mêët maáu.
Töi àûáng möåt luác lêu. Sûúng tan dêìn, möåt àaám caác cö caác baâ
göìng gaánh ài àïën. Möåt gioång phuå nûä rêët chua khuác khñch cûúâi:
"Phûúång úi! Coá ngûúâi chúâ àïí gaánh thuï cho maây ài chúå kòa". Àaám
ngûúâi dûâng trûúác mùåt töi. Töi sûäng súâ nhêån ra khuön mùåt ngûúâi
con gaái coá tïn laâ Phûúång, khuön mùåt àaä aám aãnh töi trong bao giêëc
mú. Vêîn khuön mùåt êëy, nhûäng àûúâng neát dûát khoaát vaâ quaã caãm,
vûâa höìn nhiïn vûâa laänh caãm. Cö Phûúång baão: "Naây anh kia, coá
gaánh thuï khöng?" Töi baão: "Coá!" Cö Phûúång trao gaánh cho töi. Cö
Phûúång baão: "Anh gaánh gaåo cho töi lïn chúå röìi töi cho tiïìn ài cùæt
toác". Moåi ngûúâi cûúâi, hoå vöî vai, thuåi vaâo ngûåc töi. Töi gaánh gaåo ài
theo hoå nhû viïåc phaãi laâm. Töi khöng hiïíu vò sao nhû thïë. Cö
Phûúång ài bïn caånh töi, àung àûa caái tuái xùæc giaã da maâu àoã.
Phiïn chúå giaáp Tïët àöng nhû chaãy höåi. Cö Phûúång baán loaáng
caái àaä xong. Cö Phûúång baão töi: "Töi vúái anh ài ùn buán riïu. Àúåi töi
mua ñt haâng röìi anh gaánh vïì cho töi vúái nheá". Töi gêåt àêìu röìi ài
theo cö Phûúång vaâo quaán buán riïu. Töi huáp soaåt hai lêìn xong baát
buán. Cö Phûúång phò cûúâi, goåi thïm möåt baát buán nûäa. Cö Phûúång
hoãi töi: "Anh àoái àaä mêëy ngaây röìi?" Töi noái, tûå dûng nûúác mùæt ûáa
ra: "Töi àoái àaä saáu thaáng nay röìi". Moåi ngûúâi trong quaán im bùåt,
lùång leä nhòn töi. Chùæc chùèng ai tin lúâi töi noái. Cö Phûúång khöng noái
nùng gò, boã dúã baát buán ngöìi nhòn töi ùn. Töi ùn xong, cö Phûúång laåi
hoãi: "Anh coá ùn baánh àuác khöng?" Töi gêåt àêìu. Cö Phûúång laåi goåi
thïm cho töi nûãa meåt baánh àuác. Caã àúâi chûa bao giúâ töi àûúåc ùn
uöëng ngon laânh nhû thïë.
Töi gaánh haâng ài theo cö Phûúång vïì nhaâ. Haâng toaân vöi vúái
sún, töi khöng biïët mua àïí laâm gò. Nhaâ cö Phûúång úã vuâng àêët baäi,
giöëng hïåt quï töi, chó khaác úã àêy coá nhaâ thúâ àaåo Thiïn chuáa. Cö
Phûúång úã vúái böë, möåt ngûúâi cö muâ khöng biïët tïn thêåt laâ gò, chó
thêëy moåi ngûúâi goåi baâ laâ Maria. Cö Phûúång coá hai em gaái, möåt cö
tïn Thuãy, möåt cö tïn laâ Liïn. Khi àûa töi vïì, cö Phûúång noái vúái moåi
ngûúâi: "Töi nhùåt àûúåc öng maänh naây úã ngaä ba àûúâng. Coá veã laâ dên
lao àöång chûá khöng phaãi lûu manh giang höì". Böë cö Phûúång hoãi:
"Naây anh kia, tïn laâ gò? Coá vûúáng tröåm cùæp gò khöng?". Töi baão:
"Töi laâ Chûúng. Töi khöng tröåm vùåt". Böë cö Phûúång cûúâi: "Töi biïët
röìi, tûúáng anh laâ tûúáng ngûúâi tröåm cûúáp lúán chûá khöng tröåm cùæp
vùåt. Caái daái tai thïë kia, caái muäi öëng bûúng thïë kia khöng phaãi laâ
haång têìm thûúâng. Chaán àúâi hay sao maâ caánh beâo tröi daåt àïën àêy
thïë naây?". Töi baão: "Phêån töi noá thïë". Baâ Maria lêëy tay súâ mùåt töi,
theát lïn: "Giïsuma! Chuáa úi! Ngûúâi àêu maâ chùèng thêëy thõt, chó
thêëy toaân àêët laâ àêët thïë naây?".
Töi úã nhaâ cö Phûúång. Ngûúâi ta hûáa nuöi töi möåt thaáng. Böë cö
Phûúång laâ truâm xûá àaåo. Cöng viïåc cuãa töi laâ sún, queát vöi laåi toaân
böå nhaâ thúâ. Cöng viïåc khoá khùn nhêët laâ phaãi tö sún laåi bûác tûúång
chuáa àûáng trïn noác gaác chuöng, bûác tûúång cao hai meát, taåc hònh
Chuáa Giïsu mùåc aáo choaâng àoã giang hai tay ra, chên àûáng trïn
quaã cêìu troân. Àêy laâ àiïím cao nhêët cuãa noác gaác chuöng, hoaân toaân
khöng coá mùåt bùçng àïí dûång daân giaáo. Muöën tö sún laåi bûác tûúång,
töi chó coân coá caách buöåc thûâng vaâo ngûúâi röìi chùçng thûâng vaâo thên
tûúång. Húåp àöìng cöng viïåc cuãa töi khöng coá baão hiïím. Böë cö
Phûúång baão: "Xûá àaåo chuáng töi nuöi anh ba bûäa, anh chïët thò
chuáng töi chön. Laâm xong anh àûúåc hai trùm ngaân àöìng". Töi nhúá
àïën khoaãn tiïën cöng àoáng gaåch cho baâ cuå ngûúâi Sún Têy maâ cûúâi
ra nûúác mùæt. Cö Phûúång baão töi: "Anh nghô laåi ài. Bûác tûúång laâm
caách àêy hai trùm nùm röìi, vöi vûäa khöng kheáo àaä muåc, leo lïn àêëy
nhúä chïët thò sao?" Töi baão: "Chuáa giuáp töi. Nïëu khöng thò chùèng coá
Chuáa".
Töi queát vöi nhaâ thúâ gêìn möåt thaáng. Àêìu tiïn, töi caåo hïët lúáp
vöi cuä röìi phuã lïn hai lúáp vöi trùæng. Ngoaâi cuâng töi queát vöi vaâng.
Giuáp viïåc cho töi laâ cö Thuãy, cö Liïn. Böë cö Phûúång xem xeát cöng
viïåc. Öng baão töi: "Chuá em aå, töi chó tiïëc chuá em laâ keã vö àaåo. Nïëu
khöng töi coá ba àûáa con gaái, töi gaã cho chuá caã ba". Töi àoã bûâng mùåt.
Töi cûúâi àau àúán. Töi àêu phaãi loaåi choá daái ài tòm choá caái? Traái tim
töi àaä thuöåc vïì naâng, thuöåc vïì Meå Caã, thuöåc vïì con gaái thuãy thêìn...
Sau khi queát vöi xong vaâ sún laåi toaân böå cûãa kñnh nhaâ thúâ,
töi bùæt tay vaâo viïåc tö tûúång Chuáa. Trûúác ngaây töi treâo lïn noác gaác
chuöng, cö Phûúång nêëu cho töi möåt nöìi nûúác hûúng nhu baão töi
tùæm göåi. Moåi ngûúâi trong nhaâ cö Phûúång àïìu quan têm sùn soác àïën
töi. Hoå biïët coá thïí àïën ngaây mai töi khöng coân úã trïn coäi àúâi naây
nûäa. Öng truâm àaåo coá veã böìn chöìn. Nûãa àïm öng keáo töi dêåy, pha
möåt êëm traâ àùåc múâi töi. Öng baão: "Cêåu Chûúng naây, hay thöi àûâng
tö tûúång nûäa. Töi cûá lo lùæng thïë naâo". Töi baão: "Baác mùåc töi. Cöng
viïåc noá thïë". Öng cuå thúã daâi: "ÛÂ! Phaãi thïë àêëy. Nïëu mïånh hïå naâo,
cêåu coá oaán töi khöng?" Töi baão: "Khöng". Öng cuå nghô möåt luác röìi
lûúäng lûå hoãi: "Cêåu Chûúng naây, cêåu coá muöën giöëi giùng gò khöng?"
Töi cûúâi: "Nûúác ta coá saáu mûúi triïåu ngûúâi thò nùm mûúi taám triïåu
cûúâi vaâo muäi lúâi giöëi giùng cuãa töi". Öng cuå baão: "Töi hiïíu. Cêåu ài
nguã ài".
Töi ài nguã. Quaã thûåc töi chùèng lo lùæng gò. Kïí tûâ ngaây töi boã
nhaâ ra ài, töi rêët ñt khi nghô ngúåi vïì mònh. Nhûäng khao khaát cuãa
töi khöng gùæn gò vúái àúâi söëng vaâ töìn taåi cuãa baãn thên töi. Höm nay
töi söëng nhû möåt con vêåt hay möåt öng hoaâng coá gò quan troång? Traái
tim töi àaä khö heáo vaâ cùçn cöîi. Töi biïët têët caã nhûäng thiïån caãm maâ
cö Phûúång, con gaái öng truâm àaåo daânh cho töi, thêåm chñ caã nhûäng
thiïån caãm cuãa cö Thuãy, cö Liïn daânh cho töi nûäa. Töi biïët hïët. Töi
khöng coá quyïìn gùæn sinh maång cuãa töi vúái hoå, búãi nhû thïë, röët cuöåc
töi cuäng laåi söëng nhû öng Nhiïu, nhû öng Hai Thòn hoùåc nhû
nhûäng ngûúâi dên hiïìn laânh lam luä úã quï hûúng töi hay laâ úã xûá àaåo
naây. Möåt maái nhaâ gianh vúái ba böën traái tim vaâng laâ hïët nûúác. Cö
Phûúång töi gùåp úã lúáp kïë toaán daåo naâo hay cö Phûúång con öng truâm
àaåo úã àêy cuäng chó laâ möåt maãnh cuãa naâng, con gaái thuãy thêìn,
ngûúâi töi ûúác ao gùåp gúä...
Saáng höm sau, töi treâo lïn noác gaác chuöng. Töi lêëy möåt súåi
dêy thûâng àïí buöåc loâng thoâng röìi troâng lïn cöí Chuáa Giïsu laâm
àiïím tûåa. Töi buöåc súåi dêy thûâng vaâo quanh ngûúâi töi röìi vûâa àu
vûâa laâm viïåc. Caã xûá àaåo àûáng tuåm úã dûúái gaác chuöng nñn thúã theo
doäi cöng viïåc cuãa töi. Chó sú suêët, súåi thûâng àûát hoùåc töi bõ mêët
thùng bùçng, töi seä rúi trïn cao ba mûúi meát xuöëng nïìn sên àaá.
Töi mï maãi laâm viïåc. Khöng biïët bao nhiïu thúâi gian tröi
qua. Trong öëng tay aáo Chuáa Giïsu coá möåt töí chim. Nhûäng coång
rúm cuãa töí chim chùèng khaác nhûäng súåi vaâng roâng. Àïën cuöëi ngaây,
töi àaä tö xong bûác tûúång. Möåt niïìm hên hoan khiïën töi ngheåt thúã.
Phuát cuöëi cuâng, khöng hiïíu sao, töi àaä khöng kòm àûúåc yá thñch
ngöng cuöìng laâ kyá tïn lïn vêìng traán thanh thaãn cuãa Chuáa. Lêìn
vaâo maái toác xoaä, töi duâng con dao nhoån lûúäi vaåch tïn töi lïn àêëy.
Vïì viïåc naây, àïën sau naây töi phaãi traã möåt giaá rêët àùæt, töi khöng
lûúâng àûúåc.
Töi àûáng trïn vai bûác tûúång mùæt nhòn vïì xa. Mùåt biïín dêng
trûúác mùæt töi, cùng nhû súåi chó. Töi nghe thêëy tiïëng soáng nhû tiïëng
ngûúâi thúã döëc. Nhûäng tia haâo quang lêëp loaáng úã möåt goác biïín vaâ
khöng hiïíu sao töi nghô àêëy laâ núi con gaái thuãy thêìn truá êín.
Töi xuöëng sên nhaâ thúâ trong sûå hên hoan cuãa toaân xûá àaåo.
Töi thêëy xêy xêím, baãi hoaãi toaân thên. Töi nùçm sêëp xuöëng bêåc àaá
ngêët ài. Töi thêëy höìn töi nheå nhû súåi khoái. Höìn töi bay laâ laâ trïn
caác bêåc thïìm nhaâ thúâ, trïn caác maái gianh, maái raå, trïn caác ngoä
nhoã, trïn caác vûúân chuöëi. Höìn töi bay trïn caác caánh àöìng khö neã...
Töi khöng biïët moåi ngûúâi àûa töi vïì nhaâ tûâ khi naâo nûäa.
Nghó ngúi dùm höm, töi laåi lïn àûúâng. Töi mùåc böå quêìn aáo
nêu nhuöåm voã, giùæt bïn lûng con dao nhoån lûúäi. Caã nhaâ cö Phûúång
lûu luyïën tiïîn àûa töi. Öng truâm xûá àaåo, baâ Maria, cö Thuãy, cö
Liïn tiïîn àûa töi àïën cuöëi vûúân chuöëi thò dûâng laåi. baâ Maria quaâng
vaâo cöí töi súåi dêy àeo thaánh giaá röìi laâm dêëu trïn ngûåc töi. Cö
Phûúång àûa tiïîn töi thïm möåt quaäng ngùæn nûäa. Cö Phûúång baão
töi: "Anh Chûúng naây, thïë anh ài thêåt aâ?". Töi gêåt àêìu, töi baão:
"Thöi em vïì ài. Em nhúá cêìu nguyïån cho anh". Cö Phûúång guåc àêìu
vaâo ngûåc töi nûác núã: "Thöi anh ài ài, chên cûáng àaá mïìn, em chùèng
giûä àûúåc... Xin anh nûúng nheå thên mònh, dêìu chó àïí cho em àúä
khöí".
Töi vuâng ài nhû boã chaåy. Trûúác mùåt töi laâ doâng söng. Söng
chaãy ra biïín, biïín röång vö cuâng. Töi chûa biïët biïín... Thïë maâ töi
söëng nûãa cuöåc àúâi röìi àêëy. Thúâi gian cuäng thao thiïët tröi. Chó ñt
nùm nûäa àïën nùm 2000...
Töi cûá ài... Phña trûúác mùåt töi coân biïët bao àiïìu bêët ngúâ chúâ
àúåi. Naâng laâ ai? Con gaái thuãy thêìn? Naâng úã àêu? Con gaái thuãy
thêìn? Laâ tònh chi? Con gaái thuãy thêìn? Àïí töi mûúån maâu son phêën
ra ài..
TRUYÏÅN THÛÁ BA
"Giang höì coân laåi mònh töi

Quï ngûúâi àùæng khoái, quï ngûúâi cay men..."
Nguyïîn Bñnh
Kïí tûâ ngaây töi röìi xoám àaåo bïn söng ra ài, thoùæt caái thïë maâ
àaä mêëy nùm roâng. Khöng biïët bao nhiïìu sûå viïåc qua ài, khöng biïët
bao nhiïu ngûúâi töi gùåp gúä, gùåp gúä röìi laåi chia tay..., khöng biïët
bao nhiïu vui buöìn, àùæng cay cuäng coá, ngoåt buâi... - öì maâ sao võ ngoåt
buâi cuäng nhaåt vêåy aâ? - maâ ngoåt buâi cuäng coá...
Töi àaä yïu, àaä àûúåc yïu. Töi cuäng àaä chaåy tröën nhiïìu lêìn.
"Chûúng naây! Khöng phaãi thïë, vêîn khöng phaãi thïë!"
Töi àaä söëng nhiïìu núi, laâm nhiïìu viïåc. "Chûúng naây! Khöng
phaãi thïë, vêîn khöng phaãi thïë!".
Töi nhúá khi töi lïn mûúâi tuöíi, luác êëy chuyïån vïì Meå Caã àang
öìn aâo caã lïn, saáng súám töi thûúâng hay ài doåc baäi caát bïn söng,
thêìm ao ûúác tröng thêëy hònh aãnh siïu phaâm. Sûúng muâ giùng
giùng trïn mùåt söng. Khi nùæng lïn, sûúng tan ra, sûúng tan ra röìi
bay lïn nhû khoái, nhû mêy. Mùåt söng löå roä, ngaái nguã vaâ theån
thuâng. Soáng vöî búâ; àaãy xaác nhûäng con phuâ du, nhûäng con vúâ àïën
têån chên töi. êëy laâ caãm giaác vïì leä thûúâng, leä vö thûúâng lêìn àêìu tòm
àïën roán reán thùm doâ têm höìn töi. Töi khöng biïët, töi khöng hïì àïí yá
àïën chuáng. Töi coân quaá treã! Luác êëy, sûå mêët maát, sûå vö nghôa, lêîn yá
thûác vïì thúâi gian biïën dõch khöng khiïën töi phaãi bêån loâng.
Töi ài doåc baäi caát bïn söng. Töi nhòn thêëy möåt höë caát loäm
ngay trïn meáp nûúác. Töi hònh dung àïm qua con gaái thuãy thêìn àaä
nghó úã àêy. Naâng noái chuyïån vúái soáng. Soáng khoãa lêëp thên naâng.
Naâng nùçm nghiïng, co ngûúâi laåi, àêìu göëi saát cùçm. Naâng thuã thó vúái
soáng. Naâng noái :"Naây soáng! Thöi àûâng àuâa, àûâng ngöëc nûäa..."".
Töi ài... Thúâi töi àang söëng laâ thúâi khoá khùn gian khöí. Chiïën
tranh àaä qua, moåi ngûúâi bùæt àêìu xêy dûång laåi cuöåc söëng múái.
Nhûäng vïët thûúng cuä kheáp dêìn miïång laåi, lïn da non. Ngûúâi ta röëi
rñt tòm kiïëm viïåc laâm, kiïëm tòm hy voång. Laân soáng ngûúâi tûâ nöng
thön traân ra thaânh phöë nhiïìu vö kïí, húåp thaânh möåt têìng lúáp "dên
phiïu taán". Töi ài lêîn trong àaám ngûúâi naây, loâng thùæc thoãm lo êu
cho söë phêån mònh, cuäng laâ söë phêån cuãa möåt ñt nöng dên hoùåc cuâng
quêîn hoùåc nhiïìu khao khaát vaâ aão tûúãng nhêët.
Con söng quï hûúng lùång leä, rùång tre àêìu xoám, bûác tûúâng àaá
ong rïu phuã, boáng meå liïu xiïu in trong nùæng chiïìu.
Töi ài... Töi muöën xem phña trûúác coá gò.
Töi ài... Töi àaä khao khaát tònh yïu àïën nhû thïë naâo, nhû thïí
ngûúâi ài trong sa maåc khao khaát nûúác! úã àoá lêîn löån rêët nhiïìu mú
ûúác xen vaâo : àêëy laâ haånh phuác, gioåt nûúác mùæt, sûå êëm ïm, nhûäng
chên trúâi, chên trúâi vaâ mùåt biïín röång xa vúâi, möåt goác nhoã trong
vûúân, möåt ngöi nhaâ nhoã vúái cûãa söí röång... öì, rêët nhiïìu thûá àêëy! Meå
Caã cuãa töi, aãnh hònh cuãa möåt àiïìu gò àoá hún caã ngûúâi con gaái, hún
caã ngûúâi àaân baâ. Noá laâ aãnh hònh cuãa möåt nûãa thïë giúái bïn trïn
hoùåc bïn dûúái töi, cuãa thûúång giúái vaâ trêìn gian. Con gaái thuãy thêìn!
Naâng úã àêu? Naâng bêån viïåc gò? Sao naâng khöng àïën cuâng töi maâ
naâng chó gûãi nhûäng tin sûá cuãa naâng àïën nhû cún mûa kia bêët chúåt,
nhû chiïëc hön vöåi vaâng kia bêët chúåt xoát xa tï taái têån àaáy loâng...
Thöi thöi... Töi àaä nhuåc nhaä, àï heân àïën nhû thïë naâo. ÚÃ àêu
chûá? Tûâ àêu chûá? Vò caái gò? Maâ Chûúng úi, nöîi cö àún vaâ sûå bêët lûåc
cuãa mi naâo ai thêëu àûúåc ngoaâi mi? Ai àaä laâm chi? Maâ mi àaä laâm
chi? Búãi caái tònh chi?
Naâo! Töi phaãi nhêån rùçng trong khaát voång tòm kiïëm cuöåc söëng
cuãa töi hùèn coá êín chûáa möåt con quyã dûä àaä thiïëp nguã coá leä haâng thïë
kyã. Noá ngêîm nghô àöi chuát vïì tön giaáo, vïì baãn chêët con ngûúâi
chùèng qua cuäng chó nhùçm àïí àöëi chiïëu vaâ laâm sùæc nhoån thïm baãn
lônh quyã dûä cuãa noá maâ thöi. Noá vûâa ngö nghï, vûâa khöng ngoan,
vûâa nhanh nheån. Noá àa nghi nhû Taâo Thaáo. Noá hiïíu thúâi cuöåc...
A... Noá hiïíu nhûäng cú höåi ñt oãi cuãa mònh. Noá suåc saåo, tòm kiïëm. Noá
phaãn böåi traái tim töi. Noá giïët chïët nhûäng khaát voång mong muöën
cao thûúång tûã tïë trong töi àïí duy trò cuöåc söëng chñnh noá, trong xaác
thên phaâm tuåc naây. Töi àaä nhiïìu lêìn bùæt gùåp noá trong tiïìm thûác
mú höì cuãa töi. Khi töi phaãi che mùåt, phaãi ï chïì, khi töi chaåy tröën,
nhuåc nhaä, tuãi höí... noá ngöìi trong goác têm höìn vaâ khe kheä haát baâi ca
cuãa mònh, laånh luâng, giïîu cúåt. Noá biïët têët caã àiïìu êëy chó laâ ûúác lïå,
khöng chñnh xaác bao nhiïu, àöå bïìn vûäng thêëp, do ai àoá àùåt ra
trong tònh thïë bùæt buöåc, khi khöng hiïíu gò lùæm vïì àúâi. Keã àùåt ra noá
seä röëi trñ, seä xêëu höí khi y chaán àúâi, khi y thêët baåi, nghôa laâ khi êëy y
àaä khöng coân nhiïìu cú höåi nûäa trong àúâi. Töi biïët chùæc chùæn thïë
maâ. Töi biïët chùæc chùæn thïë...
Töi ài... Höm qua mûa. Höm nay nùæng àeåp. Ngaây mai nùæng.
Töi laâ Chûúng. Töi ài, töi àang ài...
Caách àêy khöng lêu, töi àïën laâm thuï cho möåt gia àònh ngûúâi
úã thaânh phöë. Chuã nhaâ laâ möåt ngûúâi giaâu. Ngöi biïåt thûå àaä xêy
xong, bêy giúâ xêy thïm möåt bûác tûúâng chùæn bïn ngoaâi. Töi àïën
nhêån viïåc cuâng vúái nùm ngûúâi khaác nûäa, trong àoá coá möåt cö gaái tïn
laâ Mêy, ngûúâi Mûúâng Hoâa Bònh.
Laâm àûúåc ba ngaây, àïën buöíi trûa thò Mêy àïën gêìn baão töi:
"Anh Chûúng naây, baâ chuã nhaâ baão töi múâi anh lïn nhaâ".
Töi bûúác vaâo phoâng khaách. Cùn phoâng röång, traãi thaãm, àöì
àaåc cêìu kyâ. Trïn tûúâng treo bûác tranh thaãm dïåt hai con ngûåa àang
êu yïëm nhau. Tiïëng tñch tùæc cuãa chiïëc àöìng höì treo tûúâng söët ruöåt
vaâ múâ aám. Töi nghô... Nïëu laâ núi úã cuãa töi thò seä laâ cûãa ra vaâo nhoã
vaâ cûãa söí röång, khöng trang trñ gò vaâ ngoaâi kia laâ baäi coã xanh vúái
caánh rûâng.
Töi chúâ möåt luác lêu thò coá tiïëng goåi múâi töi lïn gaác. Cö chuã
traåc 32 tuöíi, xinh àeåp, nùçm úã trïn giûúâng.
Cö chuã baão töi :"Anh vaâo àêy...". Töi bûúác vaâo phoâng. Cö chuã
baão töi: "Anh ngöìi xuöëng ài... Töi tïn laâ Phûúång. Coân anh, anh tïn
laâ gò?". Töi baão: "Töi laâ Chûúng, con öng Huâng". Cö Phûúång cûúâi:
"Anh ngöìi xuöëng ài, tïn anh khöng coá yá nghôa gò vúái töi. Anh haäy
nhòn xem. Töi coá àeåp khöng?": Töi baão: "Àeåp". Cö Phûúång cûúâi:
"Anh vöåi vaâng quaá. Anh chûa biïët thïë naâo laâ àeåp hay xêëu núi
ngûúâi àaân baâ. Anh thêëy töi giaâu, anh tûúãng töi àeåp. Anh thêëy töi
hoåc thûác, anh tûúãng töi àeåp. Khöng phaãi thïë! Nïëu töi àeåp, töi phaãi
nhòn thêëy trong aánh mùæt anh dûát khoaát coá nhûäng khao khaát duåc
voång". Töi cûúâi buöìn baä, khöng biïët traã lúâi ra sao. Cö Phûúång baão:
"Anh laâ ngûúâi laâm thuï, anh laâ dên àen. Phaãi khöng naâo?" Töi baão:
"Phaãi". Cö Phûúång baão : "Nhû thïë nghô laâ anh khöng coá gò caã. Anh
laâ keã yïëu". Töi baão: "Xin cö àûâng só nhuåc töi". Cö Phûúång baão: "Töi
khöng só nhuåc anh. Töi chó noái ra möåt sûå thêåt. Anh khöng coá cuãa
caãi, khöng coá súã hûäu caá nhên, anh khöng coá quyïìn sô diïån, khöng
nïn tûå aái, khöng nïn phaãn khaáng".
Töi im lùång, töi khöng hiïíu lùæm vïì nhûäng ngûúâi giaâu tiïìn vaâ
coá hoåc thûác. Töi thêëy hoå bñ hiïím, hoå gioãi giang, hoå nguy hiïím. Thïë
thöi! Cö chuã cuãa töi muöën sûác lao àöång cuãa töi? Muöën gò? Muöën
têm höìn töi? Maäi àïën sau naây töi múái biïët rùçng trong töi cuäng coá
àöi àiïìu giaá trõ vaâ cuäng khöng ñt raác rûúãi thöëi tha. Töi phaãi traã giaá
cho baâi hoåc êëy cuãa mònh. Nhûng àêëy laâ vïì sau, vïì sau naây...
Röìi Phûúång vaâ töi cuâng hiïíu yá nhau. Töi lïn giûúâng nùçm. Cö
Phûúång baão: "Anh hêëp têëp vaâ vöåi vaâng! Chùèng qua anh laâ möåt con
thuá yïëu. Nhûäng con thuá yïëu hiïíu tònh yïu nhû cöng viïåc, nhû ài
caây. Thaái àöå cuãa hoå àöëi vúái cuöåc söëng cuäng àïìu nhû vêåy. Hoaân toaân
khöng phaãi thïë! Cuöåc söëng laâ möåt quaá trònh suy àöìi, quaá trònh
hûúãng thuå. Coá thïë thöi!". Töi gêìm gûâ nhû sû tûã. Cö Phûúång baão:
"Anh im ài... àûâng coá gêìm gûâ. Sû tûã cuäng chó laâ möåt con thuá àaáng
thûúng, noá súå nhûäng con sû tûã khaác... Anh yïn têm ài, böë chöìng töi
chïët röìi, chöìng töi khöng coá úã nhaâ!". Töi cûúâi nhû mïëu. Töi tiïëc laâ
mònh ñt hoåc vêën quaá, khöng tranh caäi àûúåc, khöng hiïíu tyá gò. Töi
xuác àöång.
Têët caã bñ mêåt cuãa vuä truå, xaä höåi, cöng danh, tiïìn baåc, nghïå
thuêåt... - Cö Phûúång baão töi - laâ úã chuyïån naây. Boån àaân öng caác
anh loanh quanh vò caác anh súå haäi. Caác anh khöng daám àam mï.
Trêåt tûå phuå quyïìn àûúåc àùåt ra laâ möåt thûá trêåt tûå àêìy rêîy baåo lûåc,
döëi traá, chuã yïëu khöng phaãi phuåc vuå con ngûúâi maâ laâ duâng àïí ngùn
chùån thuá tñnh trong boån àaân öng vúái nhau. Anh coá hiïíu khöng?".
Töi baão : "Khöng". Phûúång baão: "Anh mùåc aáo quêìn vaâo röìi cuát ài!
Töi xêëu höí boã ra ngoaâi. Töi khöng thñch laâm viïåc naây. Töi vïì
chöî úã cuãa töi trong khu nhaâ taåm goác vûúân. Töi nguã. Trong mú töi
thêëy töi ài laåc vaâo möåt loâng suöëi khö caån. Töi ài ngûúåc lïn maäi. Hai
bïn àûúâng à laâ vaách àaá dûång àûáng nhû àûúâng lïn trúâi. Töi mú
thêëy con gaái thuãy thêìn. Naâng hiïån ra trong aánh saáng múâ múâ
huyïìn aão. Naâng khöng huâng biïån. Naâng chó buöìn rêìu.
Töi úã nhaâ cö Phûúång mêëy thaáng roâng. Chöìng cö Phûúång vùæng
nhaâ, àang úã nûúác ngoaâi, mêëy àûáa con ài hoåc suöët ngaây. Cö Phûúång
coá caách nghô vïì tònh yïu khaá laå luâng: "Töi thûúãng thûác anh, töi
nhùæm anh. - Cö Phûúång baão töi. - Nhû thïí ngûúâi ta nhùæm möåt moán
ùn".
Cö Phûúång baão töi : "Àaân öng caác anh tuây tiïån àùåt ra luêåt
phaáp. Caã chöìng töi nûäa. Hoå coá baâ Caã, Baâ Hai. Hoå hûúãng laåc giêëu
giïëm... Anh laâ öng Hai cuãa töi, anh coá thñch khöng?". Töi baão :
"Cuäng thñch". Cö Phûúång baão: "Töi thñch baãn chêët höìn nhiïn man
rúå cuãa anh. Noá vö hoåc, vö àaåo nhûng laânh maånh".
Cö Phûúång giúái thiïåu töi cho caác baån gaái cuãa cö. Hoå àïìu xinh
àeåp, söìn söìn, coá hoåc thûác, giaâu coá. Nhûäng àiïìu hoå noái trong phoâng
nguã khaác hùèn nhûäng àiïìu töi vêîn àûúåc nghe khi töi coân úã quï nhaâ,
khi töi ài hoåc hoùåc ài kiïëm söëng ngoaâi àúâi.
Cö Phûúång baão töi: "Khi nguã vúái anh, nhûäng ngûúâi phuå nûä
khaác coá kïu lïn khöng?". Töi baão: "Coá àöi ngûúâi". Cö Phûúång cûúâi :
"Nhûäng tiïëng kïu êëy chñnh laâ ngön ngûä nguyïn thuãy, tinh khiïët.
Noá trong saáng hún moåi thûá tiïëng ru, thú phuá vaâ nhaåc nhaä. Töi luön
caãm thêëy nhûäng tiïëng kïu êëy tûåa nhû tiïëng kïu cuãa ngûúâi tiïìn sûã
trong hang àöång...". Töi ngêîm nghô, töi thêëy coá lyá nhûng töi khöng
kïu.
Töi kïí cho cö Phûúång vaâ nhûäng baån gaái cuãa cö nghe vïì quang
caãnh laâng töi bïn söng. Nhaâ töi ngheâo, tröng ra laâng nûúác cuäng
ngheâo. Muâa luä vïì, töi hay búi ra baäi Nöíi trïn söng vúát cuãi. Doâng
söng àoã quaånh phuâ sa. Nhûäng caânh cuãi tröi phùng phùng. Nhûäng
xoaáy nûúác huát choáng mùåt. Nhûäng con cung quùng chaåy nhaãy àiïn
cuöìng, vö söë xaác nhûäng àaân phuâ du, xaác nhûäng àaân vúâ chïët rêët
thaãn nhiïn, trùæng xoáa trïn búâ. Chuáng khöng bùn khoùn gò vïì àaåo
àûác. Chuáng khöng huâng biïån.
Cö Phûúång hoãi: "Anh thñch thïë aâ?". Töi baão : "Cuäng thñch". Cö
Phûúång baão: "Töi thêëy khöng yá nghôa gò. Anh phaãi biïët rùçng cuöåc
söëng laâ rêët röång lúán".
Töi khöng traã lúâi. Töi thêëy cuöåc söëng cuãa töi vaâ nhûäng ngûúâi
dên quï töi àún giaãn bònh thûúâng khöng phaãi àùåt ra qua nhiïìu cêu
hoãi. Chuáng töi söëng, lúán lïn, haâng trùm ngaân vaån thïë hïå nöëi nhau,
quanh quêín chuyïån laâm ùn, gia àònh, tön giaáo, nhaâ cûãa, duåc voång.
Töi baão: "chó coá nöîi buöìn laâ vônh cûãa". Cö Phûúång baão: "Coá
thïí... nhûng anh àûâng khùèng àõnh". Töi hònh dung ra xaác nhûäng
con phuâ du, nhûäng con vúâ bõ soáng àaánh taåt vaâo búâ. Töi chúåt nhêån
ra con ngûúâi phaãi luâi rêët xa múái gaån loåc àûúåc àöi chuát dêëu vïët giaá
trõ vùn minh, giöëng nhû höm nay ta xuác àöång búãi möåt cêu Kiïìu,
búãi möåt pho tûúång Chaâm, búãi möåt dêëu vên tay trïn bònh göëm cöí...
Haâng tó nhûäng con phuâ du, nhûäng con vúâ chïët ài khöng àïí laåi möåt
dêëu vïët gò.
"Caãm giaác thöi. - Cö Phûúång baão töi. - Àaân baâ chuáng töi chó
tin úã caãm giaác, maâ caãm giaác nghôa laâ nhêìm lêîn vaâ taåm búå".
Töi rêët ñt coá thò giúâ àïí nghô ngúåi nhûäng àiïìu khoá hiïíu nhû
thïë. So vúái moåi ngûúâi thò töi chùèng coá gò caã. Töi khöng coá tiïìn baåc,
cöng danh, khöng coá gia àònh àïí yïu thûúng lo nghô, khöng coá baån
beâ... Ngay caã giêëy túâ tuây thên cuäng khöng coá nöët. Töi laâ con söë
khöng. Töi vui möåt mònh, buöìn baä möåt mònh, mú möång möåt mònh...
Töi chó coá con gaái thuãy thêìn chúâ àúåi...
"Thïë laâ anh sûúáng". - Cö Phûúång baão töi.
Töi cûúâi thêìm... Töi nhúá laåi nhûäng gò mònh àaä traãi qua trong
àúâi. Àaám treã trêìn truöìng ngöìi úã bïn söng, nêëp trong rùång mña.
Chuáng töi noái chuyïån cao siïu vïì ngûúâi Nga, ngûúâi Myä laâm bom
nguyïn tûã, chuyïån baâ Maånh Tûã daåy con, chuyïån ngûúâi ta cêu àûúåc
möåt con caá voi, nhûng khi löi àûúåc vaâo búâ chó coân coá möîi böå
xûúng... Thïë àêëy, nhûäng chuyïån treã con, nhûäng chuyïån àöång trúâi...
Cö Phûúång baão töi: "Naây Chûúng! Anh àang nghô gò?" Töi
baão: "Trïn nïìn nhaâ gaåch àaá hoa thò rêët khoá ài...". Cö Phûúång baão:
"Chöìng töi cuäng noái nhû thïë. Anh ta traách töi khöng biïët ài laåi
trong nhaâ, khöng coá cûã chó linh hoaåt vaâ chó biïët ài tûâng bûúác möåt
nhû àïëm...".
Cö Phûúång noái nùng nhû trïn sên khêëu. Töi nhúá chiïëc choâi
canh maâ khi töi coân laâm baão vïå úã quï. Àïm trùng suöng, töi ngöìi
chöëng cùçm, mùæt nhòn lïn nhûäng ngöi sao xa xùm. Möåt aánh mùæt vö
hònh tûâ trong khoaãng khöng sêu thùèm úã giûäa bêìu trúâi bao la àang
theo doäi theo töi. Töi biïët chùæc chùæn coá aánh mùæt êëy. Àiïìu êëy khiïën
töi xuác àöång. Sau naây töi gaán cho naâng, cho Meå Caã, cho con gaái
thuãy thêìn, cho ngûúâi àaân baâ vêîn chúâ àúåi töi úã núi xa xùm, maäi têån
àêu àêu. Töi biïët, naâng vêîn hy voång vaâ àêëy chñnh laâ chöî dûåa cuöëi
cuâng cho sûå cö àún hoang vùæng úã trong loâng töi. Töi àaä söëng qua
rêët nhiïìu leä thûúâng: nhûäng lêìn àaánh nhau vúái boån phaâm phu, laâm
viïåc khöng cöng cho ngûúâi ngheâo khoá, nhaã nhúát cúåt àuâa vúái luä du
cön... aánh mùæt vö hònh vêîn theo doäi töi hoaâi hoaâi. Naâng vêîn thuã thó
trong àïm. Naâng noái: "Naây Chûúng, vêîn khöng phaãi àûúâng ra
biïín...".
Cö Phûúång baão töi: "Coá leä úã thïë hïå trûúác thò cha anh töi cuäng
giöëng nhû anh bêy giúâ. Hoå mang laåi àuã thûá cho chuáng töi".
Töi nùçm im. Töi khöng biïët roä nhûäng àiïìu cö Phûúång noái.
Àiïìu gò laâm cho ngûúâi ta khao khaát ham söëng? Töi hoãi cö Phûúång
àiïìu naây. Cö Phûúång traã lúâi: "Ùn ngon, lúâi têng böëc vaâ sex. Anh
coân thïm gò nûäa thò tuyâ".
Nhûäng ngaây úã nhaâ cö Phûúång khiïën töi suy suåp. Töi kiïåt sûác.
Töi hoa mùæt, choáng mùåt. Ngaây xûa töi ài àaâo àêët cuäng khöng vêët
vaã nhû thïë naây. Àiïìu kinh khuãng nhêët laâ nhûäng chuyïån maâ ngûúâi
àaân baâ roát vaâo têm höìn töi. Taåi sao cuöåc söëng laåi nhiïìu troái buöåc
nhû thïë?
Khi chöìng cö Phûúång vïì nhaâ àûúåc mêëy höm thò töi bõ àuöíi
viïåc. Töëi höm êëy, töi nùçm trong xoá úã khu nhaâ taåm. Thên thïí töi
àau nhûâ, lûng àau tûúãng nhû gaäy gêåp, cöí hoång raát khö. Nûãa àïm,
coá tiïëng keåt cûãa röìi Mêy mang vaâo cho töi möåt baát chaáo noáng.
Mêy hoãi töi: "Anh Chûúng! Anh bõ söët aâ?. Töi baão. "Khöng".
Mêy baão: "Anh Chûúng naây, töëi nay töi phaãi lïn hêìu öng chuã. Töi
khöng thïí tûâ chöëi vò moán tiïìn öng ta cho töi quaá lúán.... Töi khöng
muöën daânh sûå trong trùæng cuãa töi cho ngûúâi khaác... Töi muöën
anh... Anh giuáp töi ài...". Mêy àûa tay cúãi cuác aáo ngûåc cuãa töi.
Trong boáng töëi múâ múâ, Mêy quay ngûúâi laåi, töi caãm thêëy têëm lûng
trêìn quêîy úã trûúác mùåt, aánh saáng trùæng bïn ngoaâi chiïëu vaâo tröng
thêåt kinh dõ nhûng àeåp lùæm. Töi chúåt nhúá àïën Meå Caã, àïën con gaái
thuãy thêìn. Loâng töi nhoái lïn caãm giaác àau àúán xoát xa.
Töi nghe nhû coá tiïëng khoác tûâ núi xa xùm voång laåi, nhû tûâ
núi hoang maåc àûa túái. Nûúác mùæt cuãa töi vaâ Mêy hoâa quïån vaâo
nhau ûúát àêìm trïn hai khuön mùåt.
Mêy giùçng ra khoãi töi thêët voång: "Naây Chûúng! Anh bêët lûåc
aâ?". Töi uáp mùåt khoác thêìm, xêëu höí, ï chïì. Mêy àûáng dêåy baão töi:
"Em hiïíu, caái söë cuãa em noá thïë... Anh àûâng buöìn, àûâng khoác nûäa...
Nhûäng ngûúâi úã trïn nhaâ kia hoå àûúåc têët caã... Anh Chûúng, xin anh
baão troång thên mònh, dêîu chó àïí cho em àúä khöí...".
Súám höm sau, töi boã ài röìi khoãi thaânh phöë. Töi khöng coá ai àïí
chaâo tûâ biïåt.
Töi cûá ài, ài maäi... Trûúác mùåt töi laâ doâng söng thao thiïët.
Söng chaãy ra biïín. Biïín röång vö cuâng. Töi chûa biïët biïín...Töi chûa
biïët biïín... Maâ töi söëng nûãa cuöåc àúâi röìi àêëy. Chó vaâi nùm nûäa àïën
nùm 2000.
Con gaái thuãy thêìn! Naâng úã àêu? Naâng úã chöî naâo? Vò caái gò?
Búãi caái gò? Àïí töi mûúån maâu son phêën ra ài...
Haâ Nöåi, thaáng 4-1988
NHÛÄNG NGÛÚÂI THÚÅ XEÃ
Keáo cûa lûâa xeã

Öng thúå naâo khoãe
Thò ùn cúm vua
Öng thúå naâo thua
Thò vïì buá tñ...
Ñt nùm trûúác àêy, töi theo möåt toaán thúå xeã lïn miïìn ngûúåc
kiïëm ùn. Chuáng töi coá nùm ngûúâi, do anh hoå töi tïn laâ Bûúâng àûáng
ra laâm cai. Bûúâng laâ möåt tay anh chõ kheát tiïëng. Trûúác kia Bûúâng
ài böå àöåi, úã möåt àún võ àùåc cöng thuãy. Nùm 1975, anh dêy dûa vaâo
möåt vuå tröåm phên àaåm úã huyïån, bõ tuâ ba nùm. Ra tuâ, Bûúâng chùèng
chõu laâm ùn gò, múã möåt quaán rûúåu thõt choá nhûng àûúåc hún möåt
nùm thò phaá saãn. Thúâi gian Bûúâng múã quaán, trong laâng töi nhiïìu
nhaâ bõ mêët tröåm choá hïët sûác thêìn tònh. Coá nhaâ, duâ choá àaä àûúåc
àoáng cuäi, cuäi laåi àïí trong buöìng, buöìng laåi khoáa, thïë maâ vêîn mêët.
uãy ban xaä ngúâ Bûúâng laâ thuã phaåm caác vuå tröåm naây nhûng khöng
coá bùçng chûáng nïn anh vêîn vö can. Sau naây, vò thua baåc, chaán àúâi,
Bûúâng phoáng hoãa àöët quaán. ñt lêu sau Bûúâng chuyïín sang nghïì
buön cêy. Nhaâ naâo coá cêy nhaän, cêy mñt, cêy höìng xiïm... múái ra
hoa anh àaä àïën àùåt tiïìn coåc mua trûúác. Àûúåc hai nùm, anh boã ài
buön beâ trïn maån ngûúåc. Lêìn naây, Bûúâng vïì lêåp möåt toaán thúå xeã
theo anh lïn rûâng kiïëm ùn. Bûúâng biïët, úã miïìn nuái, nghïì thúå xeã laâ
nghïì rêët coá triïën voång.
Trong toaán thúå chuáng töi coá hai anh em sinh àöi laâ Biïn vaâ
Biïìn, àïìu mûúâi baãy tuöíi, khoãe nhû trêu möång. Anh Bûúâng vaâ töi
hoå Àùång, coân Biïn vaâ Biïìn hoå Hoaâng, nhûng chùèng biïët quan hïå
hoå haâng thïë naâo maâ Biïn vaâ Biïìn goåi anh Bûúâng laâ baá, coân goåi töi
laâ öng treã. Biïn vaâ Biïìn laâ con öng Hai Dung. Öng Hai Dung laâ
thêìy daåy voä trong mön phaái Thiïëu Lêm Höìng Gia úã quï töi. Trûúác,
töi coá theo hoåc öng Hai Dung hai nùm. Töi thuöåc thïë hïå àaân anh
cuãa Biïn vaâ Biïìn. Trong toaán thúå, ngoaâi böën anh em coân coá cu
Dônh laâ con thûá hai anh Bûúâng, thùçng beá mûúâi böën tuöíi, ài theo
chuáng töi àïí hêìu cúm nûúác.
Töi laâ möåt thanh niïn khoãe maånh. Töi hoåc xong àaåi hoåc, do
thi trûúåt töët nghiïåp nïn phaãi úã nhaâ, àïí àúåi nùm sau thi laåi. Nhaâ töi
àöng anh em, böë meå töi sinh àûúåc nhûäng chñn ngûúâi con. Caác anh
chõ àïìu laâm ruöång, ai cuäng chên chó haåt böåt, chó coá töi ngöî ngûúåc
hún caã.
Anh Bûúâng baão böë meå töi: “Thùçng Ngoåc (Ngoåc laâ tïn töi) coá
maáu giang höì, sao Tûã vi àoáng úã cung Di, ra ngoaâi thò Taã phuâ, Hûäu
bêåt, úã nhaâ chó ngöå àöåc maâ chïët, chuá thñm thûúng noá thò cho noá lïn
rûâng vúái töi möåt chuyïën”. Böë töi baão: “Töi chó súå noá laâm lúä viïåc cuãa
anh”. Anh Bûúâng cûúâi khaâ: “Lúä viïåc, töi àaánh boã meå. Giang höì coá
luêåt giang höì. Chuá thñm cho noá ài vúái töi, vûâa àúä töën cúm nhaâ, vûâa
coá tiïìn, möåt nùm sau töi traã noá vïì nguyïn veån laâ àûúåc chûá gò?” Böë
töi baão: “Hoãi noá xem”. Anh Bûúâng baão töi: “Ài chûá? úã nhaâ vúái meå
biïët ngaây naâo khön?” Töi baão: “Ài thò ài, nhûng. anh daánh töi laâ töi
àaánh laåi àêëy” Anh Bûúâng cûúâi nhaåt: “Àûúåc röìi. Anh em hoå haâng
àöëi xûã vúái nhau phaãi nhuän nhùån chûá?”
Ùn tïët Nguyïn àaán xong àûúåc mûúâi ngaây thò chuáng töi lïn
àûúâng. Höm ài, chõ Bûúâng laâm cúm.
Nùm ngûúâi chuáng töi, ai cuäng hùng haái. Thûác ùn chùèng coá gò:
möåt àôa loâng lúån, möåt àôa dûa muöëi vúái hai baát khoai têy nêëu cöí
caánh gaâ. Àôa thõt gaâ leâo teâo ñt miïëng xûúng xêíu vò bao nhiïu miïëng
naåc chõ Bûúâng phaãi loåc ra àïí laâm thûác ùn cho böë anh Bûúâng àang
öëm nùång bïånh viïån.
Anh Bûúâng baão: “Chuáng maây thöng caãm. Tao cuäng muöën ra
quên cho oai nhûng ngùåt nhaâ ngheâo quaá. Bùçng ngaây naây sang
nùm, ngöìi úã àêy, tao xin hûáa möîi thùçng möåt con gaâ têìn”.
Chuáng töi ùn uöëng xong thò lïn àûúâng. Möîi ngûúâi möåt ba lö
con coác àeo vai àûång gaåo, àûång quêìn aáo. Cu Dônh thò àeo nöìi xoong
baát àôa. Duång cuå coá hai böå cûa xeã, mêëy caái chooâng, mêëy aái duäa,
ngoaâi ra chùèng coá gò caã.
Chõ Bûúâng dùæt theo ba àûáa con àûa tiïîn chuáng töi. Anh
Bûúâng baão: “Thöi meå ài vïí ài, baão vïå an toaân caái hôm, chúâ túá möåt
nùm sau túá vïì”. Chõ Bûúâng nûãa cûúâi nûâa khoác: “Àöì phaãi gioá! úã trïn
êëy nûúác àöåc lùæm àêëy! Àûâng coá tùæm àïm maâ ngaä nûúác àêëy! “ Anh
Bûúâng baão: “Nhúá röìi! Khöí lùæm! Àïm ai laåi ài tùæm nûúác laä bao giúâ?
Thöi vïì ài! Thûúng anh giêëu úã trong loâng. Xin em chúá coá loâng
thoâng vúái ai”.
Chõ Bûúâng baão “Caác con chaâo böë ài”. Ba àûáa con anh Bûúâng
lñu rñu: “Con chaâo böë”. Anh Bûúâng baão: “Vêng! Chaâo caác öng caác baâ!
Caác öng caác baâ ùn no nguã khoãe. Böë phaãi xa meå lùn loác trïn àûúâng”.
Chõ Bûúâng baão: “Dônh úi, con nêëu cúm, nhúá àöí nûúác thò ào möåt àöët
rûúäi tay laâ vûâa àêëy”. Cu Dônh baão: “Con nhúá röìi. ÚÃ nhaâ meå àûâng
àaánh em Tñn nheá. Con coá mêëy trùm àöìng giêëu àùçng sau caái gûúng,
meå cûá lêëy maâ tiïu”. Anh Bûúâng baão: “Àuã röìi àêëy, caác nhaâ tònh caãm
chuã nghôa aå. Cûá thïë naây vùn hoåc nûúác ta chaãy nûúác ra mêët”.
Chuáng töi àïën Haâ Nöåi tòm bïën xe ài Têy Bùæc. Anh Bûúâng coá
veã rêët thaåo. Biïn, Biïìn vaâ cu Dônh lêìn àêìu múái àûúåc ài xa nïn
thêëy caái gò cuäng laå. Anh Bûúâng baão: “Chuáng maây cêín thêån. ÚÃ Haâ
Nöåi ùn cùæp nhû rûúi. Noá thónh mêët böå cûa thò ùn maây àêëy”. Àûúâng
ài Têy Bùæc lùæm döëc àeâo. Biïn vaâ Biïìn bõ say ö tö, nön caã ra mêåt
xanh, mêåt vaâng. Hai ngaây liïìn ngöìi xe, töi cuäng lûã laã caã ngûúâi.
Xuöëng xe, chuáng töi ùn uöëng qua quyát, nghó ngúi úã thõ trêën
H. möåt buöíi röìi theo anh Bûúâng vaâo sêu trong vuâng nuái thuöåc àêët
cuãa àöåi Bònh Minh nöng trûúâng X. Hai bïn baåt ngaân laâ ngö vaâ
böng. Nhûäng daäy nuái àaá vöi trêåp truâng cao ngêët. Chuáng töi ài men
úã dûúái chên nuái, vûâa beá nhoã, vûâa cö àún, laåi liïìu lônh, maâ bêët lûåc,
thêåm chñ vö nghôa nûäa. Baåt ngaân laâ hoa ban trùæng, maâu trùæng àïën
laâ khùæc khoaãi, nao loâng. Naây hoa ban, möåt nghòn nùm trûúác thò
maây coá trùæng thïë khöng?
Anh Bûúâng baão: “Caái thùçng naâo nghô ra caái tïn Bònh Minh úã
àêët khó ho coâ gaáy naây thêåt laâ möåt thùçng bõp búåm khöën naån”. Laåi
baão: “Caái tïn hiïåu noá ghï lùæm nheá. Vuâng ma thiïng nûúác àöåc thò
tïn laâ Tûúng Lai, Bònh Minh, Tên Lêåp, Àoaân Kïët, Tûå Cûúâng! Kïu
cûá nhû chuöng! Mêëy thùçng baán quaán, khaách vaâo thò cheám cöí laåi
àùåt tïn laâ Bònh Dên vúái Thanh Lõch! Coân mêëy thùçng baán thuöëc bùæc
naåo thai con gaái laåi àùåt tïn laâ Höìi Xuên vúái Cûáu Thïë! Vùn hoåc
nûúác mònh röm raã thêåt!”
Chuáng töi cûúâi, vûâa ài vûâa noái chuyïån lan man. Khoaãng gêìn
töëi, chuáng töi gùåp möåt cùåp vúå chöìng àang àêíy möåt xe cuãi, ngûúâi vúå
cêìm caâng xe, coân anh chöìng àêíy phña àùçng sau. Anh chöìng àeo
kñnh, ra daáng trñ thûác, cö vúå thon thaã, trùæng treão, tröng rêët dïî
mïën. Anh Bûúâng ngoã lúâi:
“Thaåch Sanh àöën cuãi trïn rûâng.
Àïí naâng cöng chuáa keáo caâng lïåch vai”.

Cö vúå àaáo àïí, dûâng xe laåi ngay: “Coá thûúng thò àêíy giuáp, chûá
laâm thú thò cöng chuáa chùèng cêìn!” Anh Bûúâng cûúâi khaâ: “Khaá lùæm!
Chuá Biïìn, chuá giuáp cö êëy möåt tay. Xin löîi hai baác, hai baác vïì àêu
maâ àïën giúâ naây vêîn coân vêët vaã thïë naây?” Cö vúå baão: “Chuáng em vïì
àöåi Bònh Minh. Caác baác ài xeã úã àêu thïë” Anh Bûúâng baão: “Naâo àaä
biïët xeã úã àêu? Töëi nay coân chùèng biïët nguã úã àêu nûäa laâ”. Anh
chöìng xúãi lúãi: “Hay caác baác vïì nhaâ chuáng töi? Nhaâ chó coá möîi hai vúå
chöìng son, cuãng röång raäi. Biïìn cêìm caâng xe, chuáng töi àêíy phña
àùçng sau. Caã boån vûâa ài vûâa noái chuyïån. Anh chöìng cho biïët tïn laâ
Chónh, laâ baác sô úã bïånh viïån nöng trûúâng, coân cö vúå tïn laâ Thuåc, laâ
giaáo viïn cêëp hai. Hai vúå chöìng coá nhaâ úã àöåi Bònh Minh, lêëy nhau
àûúåc hún nùm nay nhûng chûa coá con. Hai ngûúâi àïìu quï úã Haâ
Nam Ninh.
Ùn cúm xong, chuáng töi ngöìi noái chuyïån phiïëm. Anh Chónh
baão: “Trong Taå Khoang coá cêy choâ chó bõ àöí, öng Thuyïët phoá giaám
àöëc nöng trûúâng xin xeã laâm nhaâ, caác baác àïën hoãi thò coá viïåc àêëy”.
Chõ Thuåc baão: “Daâo öi, xeã cho caái laäo ngûúâi khu Böën êëy thò ùn cûát
sùæt, laäo êëy keo kiïåt lùæm”. Anh Bûúâng baão: “Choá ngûåa thò coá choån
chuã bao giúâ. Baâ chõ úi, baâ chõ coá thûúng chuáng em laâ loaâi suác vêåt
thò maách àûúâng ài àïën nhaâ öng Thuyïët êëy”. Chõ Thuåc baão: “Ài thò
ài. Caách àêy dùm nhaâ chûá mêëy”. Anh Bûúâng ài theo chõ Thuåc, laát
sau vïì baão: “Mai quên ta keáo vaâo Taå Khoang”. Chõ Thuåc baão: “Em
chõu baác Bûúâng, baác nhuän thêåt àêëy. Anh Chónh naây, coá ai cöng xeã
göî rûâng laåi ài tñnh nhû cöng thúå möåc mûúáp cuãa nöng trûúâng
khöng? Thúå nöng trûúâng coân coá gaåo cêëp, caác baác laâ dên tûå do lêëy gò
maâ ùn?” Anh Bûúâng baão: “Bñ kïë phaãi nhêån thöi, töi cuäng chùèng
nhuän gò àêu. Keáo cûa lûâa xeã maâ... “ Chõ. Thuåc baão. “Dên khu Böën
ghï thêåt. Gò thò gò, caái àêët cùçn noá laâm ti tiïån con ngûúâi dïën súå.
Ngöìi noái chuyïån, chuã nhaâ khöng múâi àûúåc húáp nûúác noáng”. Anh
Chónh baão: “Cö thaânh kiïën lùæm. Ngûúâi ta chó xeát göëc tñch quï quaán
cuãa boån ngûúâi thûúâng, úã bêåc cao nhên àiïìu êëy coá quan troång gò”.
Chõ Thuåc cûúâi nhaåt: “Öng Thuyïët laâ cao nhên chùæc?”. Anh
Chónh baão: “Gò thò gò, àaä laâm àïën phoá giaám àöëc nöng trûúâng thò
àûâng coá bó ngûúâi ta”. Chõ Thuåc baão. “Vêng, anh thò lêëy lïî laâm
troång”. Anh Bûúâng baão: “Tay êëy cuäng cao nhên àêëy, baâ chõ aå. Hùæn
noái chuyïån vúái mònh hïåt nhû noái vúái thùçng Khöng, thïë laâ hùæn cuäng
àùæc àaåo. Hùæn coá cho em caäi hùæn möåt cêu naâo àêu?” Chõ Thuåc phò
cûúâi: “Àaåo gò maâ àaåo laå thïë?” Anh Bûúâng baão: “Nûúác ta lùæm daåo
lùæm. Trong miïìn Nam coá àaåo thúâ caã öng Quan Cöng, lêîn öng Victo
Huygö thò múái quaái dõ”. Chõ Thuåc baão. “Thïë thò töi biïët öng Thuyïët
thúâ àaåo gò röìi”. Anh Bûúâng cûúâi tuãm: “Em cuäng biïët”.
Saáng höm sau, chuáng töi dêåy súám nêëu cúm ùn röìi ài gùåp öng
Thuyïët, Chõ Thuåc baão: “Töi thêëy caác baác nêëu canh suöng, cêìm lêëy
goái mò chñnh mang ài chïë vaâo cho noá coá chêët”. Anh Bûúâng giaäy naãy
khöng nhêån. Chõ Thuåc baão: “Caác baác khinh vúå chöìng em, lêìn sau
àûâng coá qua àêy nheá”. Anh Bûúâng phaãó nhêån. Anh Bûúâng baão:
“Chuáng em caám ún”. Röìi thúã daâi: “Nghôa naây phaãi traã àêy”. Anh
Chónh cûúâi: “Böë thúå xeã. naây khoá chúi thêåt. Böë cûá kyä tñnh thïë thò
choáng giaâ àêëy”.
Chuáng töi gùåp öng Thuyïët úã àêìu ngoä. Töi ruâng mònh vò tröng
thêëy khuön mùåt öng ta: mùåt àen maâ taái nhû da úã bòu daái, löng maây
rêåm, rùng vêíu maâ vaâng nhû rùng choá. Öng Thuyïët baão: “Ài böå mêët
mêëy cêy söë”. Noái xong ài liïìn, suöët chùång àûúâng chùèng noái nùng gò.
Cêy göî choâ chó bõ baäo àaánh bêåt göëc nùçm vùæt ngang suöëi caån,
daâi phaãi àïën ba mûúi meát, voâng göëc phaãi böën ngûúâi öm múái xuïí.
Öng Thuyïët baão: “Chúi àûúåc khöng?” Anh Bûúâng baão: “Ghï caã
rùng”. Öng Thuyïët coá veã khoá chõu. Anh Bûúâng baão: “Chöî naây xa
nhaâ nhó”. Öng Thuyïët baão: túá àêy chó coá gêëu vúái khó thöi. Caác baác
laâm lïìu maâ úã. Chiïìu töi cho ngûúâi mang chùn chiïëu àïën. Tûå tuác, tûå
cûúâng, laâm viïåc thêåt lûåc nheá. Kñch cúä phên khöëi töi ghi caã trong túâ
giêëy naây”. Öng Thuyïët àûa cho anh Bûúâng möåt túâ giêëy kñn àùåc
chûä. Anh Bûúâng cêìm lêëy àûa cho töi. Anh Bûúâng baão: “Thûa baác,
nhúä chuáng em bõ choá soái ùn thõt thò sao?” öng Thuyïët baão: “Khöng
coá choá soái àêu. úã àêy chó súå rùæn thöi. Caác baác phaãi cêín thêån loaåi
rùæn maâu xanh luåc, noá àúáp möåt phaát laâ toi àúâi àêëy”. Anh Bûúâng
cûúâi nhaåt: “Caám ún baác chó baão. Thïë mêëy ngaây baác cho àûa thûác ùn
möåt lêìn?” öng Thuyïët baão: “Cuäng coân tuây, nhûng cûá yïn têm, töi seä
cung cêëp àïìu. Töi vïì nheá!” Anh Bûúâng baão: “Baác laåi nhaâ. Cho em
gûãi lúâi caám ún baác gaái vúái caác chaáu”.
Öng Thuyïët ài, coân laåi trú troåi nùm ngûúâi chuáng töi giûäa
caánh rûâng hoang. Anh Bûúâng chûãi: “Tiïn sû àúâi, khöën naån chûa!
Caác con úi caác con, caác con àaä biïët àúâi laâ gò chûa?” Töi baão: “ Caái
öng Thuyïët tröng kinh nhó”. Anh Bûúâng baão: “Laâm viïåc ài chuáng
maây! Thùçng Biïn thùçng Biïìn chuêín bõ cûa! Tao vúái thùçng Ngoåc
laâm laán. Dônh úi, maây ài xung quanh àêy xem chöî naâo coá nûúác
khöng?”
Chuáng töi bùæt tay vaâo viïåc. Anh Bûúâng chùåt tre, àaánh gianh,
loaáng caái laâ xong. Biïn vaâ Biïìn cûa khuác ngoån trûúác, xeã ra mêëy
têëm vaán laâm phaãn nùçm. Àïën chêåp töëi thò xong moåi viïåc. Cu Dônh
àang nêëu cúm thò thêëy möåt cö gaái gaánh àöì luáng cuãng àïën. Cö gaái
xûng tïn laâ Quy, mûúâi baãy tuöíi, laâ con gaái àêìu cuãa öng Thuyïët.
Quy trùæng höìng, khuön mùåt tröng rêët dïî ûa. Anh Bûúâng baão: “ Em
úi, baâ chuáa cuãa anh úi, em mang nhûäng gò cho caác anh àêëy”. Quy
baão: “Thûa baác, böë chaáu baão mang cho caác baác hai caái chùn böng,
nùm cên thõt lúån, möåt chai nûúác mùæm vúái hai chuåc cên gaåo”. Anh
Bûúâng baão: “Àûúåc röìi. Thïë coá mang cho caác anh caái àeân khöng?”
Quy baão: “Thöi chïët, chaáu quïn mêët. Chaáu tûúãng caác baác úã giûäa
rûâng thò cêìn gò àeân.” Anh Bûúâng baão: “Söëng dêìu àeân, chïët keân
tröëng. Tûúãng gò maâ tûúãng laå thïë “ Quy baão: “Thöi àûúåc, ngaây mai
chaáu laåi vaâo, chaáu vïì àêy” Anh Bûúâng baão: “Sao laåi vïì? Nguã àêy
vúái caác anh. Anh baão thùçng Ngoåc kïí chuyïån trinh thaám cho maâ
nghe”. Quy baão: “Phaãi gioá! Chaáu vïì àêy Trúâi sùæp töëi röìi”. Anh
Bûúâng baão: “Ngoåc! Tiïîn cö beá möåt àoaån”.
Töi ài theo cö gaái. Töi hoãi: “Em tïn laâ Quy aâ? Tïn hay nhó?”
Quy cûúâi: “Coá gò àêu maâ hay? Con gaái tïn laâ Quy vêët vaã lùæm. Coá
ngûúâi baão em coá caái tïn rêët chi laâ a dua”. Töi baão: “Caái tïn êëy kïí
cuäng laå. Hònh nhû cuäng laâ möåt thûá thêìn truâng. Höìi töi hoåc àaåi hoåc,
nhûäng cö naâo tïn Quy àïìu nhaåt thïëch vaâ baåc beäo”. Quy ngaåc
nhiïn: “Anh hoåc àaåi hoåc, sao coân ài laâm thúå xeã?” Töñ cûúâi, hoåc löëi
noái cuãa anh Bûúâng, töi baão: “Àêëy laâ vò tònh àêëy, em aå. Tònh bao giúâ
cuäng lung tung. Ngûúâi ta chó xoát noá khi noá buöåt khoãi tay thöi”. Quy
baão: “Anh noái hay nhó? Em chùèng hiïíu gò”. Töi baão: “Em chùèng
hiïíu gò àêu”. Trong loâng töi möåt nöîi cùm giêån vö cúá böîng dûng vuåt
àïën, khiïën töi àùæng khö miïång laåi. Töi rñt khe kheä: “Chó coá möåt anh
thöi, coân laåi laâ chuáng noá”. Quy ngaåc nhiïn, höët hoaãng. Chuáng töi
chia tay nhau nhû ngûúâi dûng. Maâ ngûúâi dûng thêåt! Ngûúâi dûng úi
ngûúâi dûng, möåt triïåu ngûúâi töi gùåp trong àúâi coá ai laâ maáu cuãa
maáu töi? Laâ thõt cuãa thõt töi? Coá aõ seä söëng vò töi vaâ chïët vò töi? Coá
ai khöng? Coá ai laâ hoaâng àïë cuãa töi? Cuäng laâ thêìn tûã cuãa töi? Ai laâ
têm phuác vúái töi? Laâ hy voång cuãa töi? Cuäng laâ àõa nguåc cuãa töi?
Töi quay laåi laán. Caã boån ùn cúm thêìm trong boáng töëi. Anh
Bûúâng hoãi töi: “Thïë naâo? Maây coá hön con gaái tay Thuyïët àûúåc caái
naâo khöng maâ mùåt maây u aám nhû mùåt khó êëy?” Töi caáu: “Anh
àûâng àuâa kiïíu êëy”. Anh Bûúâng baão: “Thöi öng trñ thûác con úi, caác
öng cûá àêu àêu vïì mùåt àaåo àûác, àiïìu êëy chó coá lúåi cho chñnh trõ
thöi, coân àaân baâ thò khöng coá lúåi gò caã”. Töi ùn cúm maâ thêëy miïëng
cúm nhaåt thïëch. Töi cùæn tan caã möåt hoân soãi trong miïång. Coá gò
àêu, höìi hoåc àaåi hoåc, töi àaä tûâng yïu vaâ chõu àau àúán. Töi seä kïí laåi
viïåc naây úã möåt àoaån khaác. Ban àïm, sûúng xuöëng laånh chuáng töi
àöët möåt àöëng lûãa röìi chui vaâo chùn nùçm. Nûãa àïm, coá möåt con
hoùéng taác rêët thaãm thiïët úã bïn kia nuái, töi khöng sao nguã àûúåc.
Anh Bûúâng thûác dêåy baão: “Naây cöng tûã böåt, nhúá nhaâ haã?” Töi baão:
“Khöng. Con hoùéng noá kïu thûúng quaá. Noá laåc meå hay sao haã
anh?” Anh Bûúâng baão: “Maây khöng nïn àa caãm nhû thïë. Cuöåc àúâi
coân cûåc nhoåc lùæm con aå. Chuáng ta phaãi laâm kiïåt sûác àïí kiïm miïëng
ùn, àa caãm laâm yïëu ngûúâi ài. Ngaây mai khöëi lûúång cöng viïåc rêët
nùång. Maây mêët nguã vò möåt tiïëng hoùéng kïu, àiïìu êëy coá haåi vö
cuâng. Tao àûa maây lïn rûâng laâm viïåc chûá khöng phaãi àïí maây tu
dûúäng”. Töi thúã daâi: “Hoùéng noá kïu suöët àïm... Bao giúâ noá seä gùåp
meå... Anh cûá nguã ài. Anh kïå em! Ngaây mai em khöng laâm mêët viïåc
àêu”. Anh Bûúâng caáu: “Thùçng khó aå, nhûäng nhaåy caãm vö löëi seä laâm
tan naát cuöåc àúâi maây mêët thöi. Laâm gò coá chuyïån hoùéng ài tòm meå?
Con úi, àêëy laâ möåt con hoùéng caái truåy laåc, noá ài tòm hoùéng àûåc. Vö
phuác cho noá, vúá àûúåc möåt con hoùéng àûåc Súã Khanh. Con hoùéng àûåc
naây chúi búâi nhiïìu quaá. Hoùéng caái bõ àöí bïånh. Àún giaãn laâ nhû
thïë”.
Maäi maäi laâ nhû thïë. Têët caã nhûäng tiïëng kïu trong àïm àïìu
laâ tiïëng kïu bïånh hoaån cuãa duåc voång suy àöìi. Tònh mêîu tûã khöng
bao giúâ gaâo toaáng lïn thïë. Tònh mêîu tûã laâ thûá nûúác maát chaãy
ngûúåc vaâo loâng, noá baâo tan naát ruöåt gan ra, hoùåc noá biïën thaânh
maáu àïí bùæt cú thïí laâm viïåc, buöåc phaãi àeã ra möåt saãn phêím vêåt
chêët cuå thïí thiïët thûåc, khöng hïì phuâ phiïëm”.
Töi nguã thiïëp ài trong nhûäng chêåp chúân möång mõ. Töi biïët
anh Bûúâng khöng coá khaã nùng lyá giaãi gò vïì sûå söëng. Maâ noái chung,
khöng ai lyá giaãi àûúåc gò vïì noá, caái sûå söëng vö cuâng vö têån êëy. Hïî töëi
tùm vaâ àoái keám laâ noá seä taác êìm lïn.
Saáng höm sau, cúm nûúác xong laâ chuáng töi vaâo viïåc. Biïn vúái
Biïìn möåt cùåp. Töi vúái anh Bûúâng möåt cùåp. Chuáng töi duâng cûa
ngang cùæt cêy göî ra tûâng àoaån ngùæn daâi theo kñch cúä öng Thuyïët
àõnh sùén. Choâ chó laâ loaåi göî rêët cûáng vaâ gioân, cûa ngang thò dïî, xeã
doåc thò thêåt cûåc nhoåc. Thên göî to, chuáng töi phaãi xeã theo löëi Thanh
Hoáa, tûác laâ cûá àïí khuác göî ngang dûúái àêët maâ xeã chûá khöng kï kñch
gò caã. Khöng hiïíu cêy choâ chó naây ra sao maâ nhûåa göî rêët cay, caã
böën chuáng töi ai cuäng nûúác maät nûúác muäi giaân giuåa. Anh Bûúâng
baão: “Loaåi göî naây vua Thuãy Tïì duâng laâm nhaâ dûúái nûúác, khoá nhùçn
lùæm. Meå khó, kiïëp trûúác luä chuáng ta núå thùçng cha Thuyïët möåt vaån
quan àêy”.
Theo giêëy túâ öng Thuyïët ghi sùén, chuáng töi phaãi xeã caái cöåt
nhaâ 40x40x320, àêëy laâ chûa kïí caác cêy quaá giang vúái vò keâo. Anh
Bûúâng baão: “Laäo Thuyïët naây laâm nhaâ kiïíu gò maâ lùæm cöåt caái thïë
khöng biïët? Hay laâ nhaâ saân?” Buöíi trûa coá möåt anh cöng nhên
nöng trûúâng ài kiïëm cuãi qua chöî chuáng töi Anh Bûúâng nñu laåi noái
chuyïån. Anh Bûúâng phaân naân phaãi xeã 36 caái cöåt nhaâ to tûúáng, anh
cöng nhên cûúâi: “Nhaâ nùm gian trïn naây chó àïën 12 caái cöåt laâ hïët
mûác. Tay Thuyïët naây ranh lùæm, chùæc chùæn hùæn xeã àïí baán cho caánh
laái xe dûúái xuöi àêy maâ. Hoå thñch cöåt nhaâ bùçng göî choâ chó lùæm”.
Anh Bûúâng baão: “Öng anh naây, phiïìn baác duå caánh laái xe vaâo àêy,
boån naây seä baán trûåc tiïëp, khöng cho tay Thuyïët biïët, coá àûúåc
khöng?” Anh cöng nhên baão: “Àûúåc. nhûng coá mêìu khöng? “ Anh
Bûúâng baão: “Dûát khoaát chûá? Baác tïn laâ gò? Em tïn laâ Àùång Xuên
Bûúâng”. Anh cöng nhên baão: “Töi tïn laâ Trêìn Quang Haånh”. Anh
Bûúâng baão: “Baác coá caái tïn àeåp thêåt. Àûâng laâm xêëu caái tïn nheá”.
Anh cöng nhên cûúâi: “Àûúåc röìi, böën höm nûäa seä coá ö tö vaâo àêëy”.
Suöët ngaây höm êëy, chuáng töi chúâ maäi nhûng khöng thêëy Quy
àïën. Anh Bûúâng baão: “Con ranh con, laåi noái döëi röìi. Àaân baâ êëy,
chuáng maây aå, khöng nïn bao giúâ àùåt loâng tin vaâo chuáng. Chuáng
taân baåo trong chñnh sûå ngêy thú trong trùæng cuãa chuáng. Chuáng
gêy ra cho ngûti ta hy voång, ham muöën, chúâ dúåi; rêët cuöåc, ta cûá
moân moãi ài cho àïën khi nhùæm mùæt xuöi tay”
Höm sau nûäa thò Quy àïën. Cö mang cho chuáng töi hai caái
bùæp caãi vúái cêy àeân dêìu. Quy baão: “Eo öi, caác baác laâm nhanh nhó.
Àûúåc bao nhiïu laâ göî röìi. Mai chaáu phaãi baão böë chaáu vaâo xem múái
àûúåc”. Anh Bûúâng baão: “Àûâng baão öng cuå vaâo, boån anh chó mï em
thöi. Öng cuå vaâo laâ boån anh laän cöng àêëy. Lao àöång chên tay, em aå,
khöng thïí lêëy chñnh trõ àöång viïn àûúåc, chó lêëy tiïìn vaâ gaái thöi,
àêëy múái laâ thuöëc böí chûá. Chuã nghôa tû baãn noá coá caái àïíu laâ lêëy tiïìn
vaâ gaái àïí boác löåt giaá trõ thùång dû, noá laâm cho caác baác vö saãn nhaâ ta
mêët hïët cuãa caãi vaâ tinh lûåc. Àaã àaão chuã nghôa tû baãn thöëi naát”.
Trûúác khi Quy vïì, anh Bûúâng baão: “Ngoåc úi, maây lêëy giêëy buát
ra biïn cho tao caái thû. Em Quy ra bûu àiïån gûãi cho anh nheá”. Quy
baão: “Baác cûá viïët thû ài”.
Anh Bûúâng àoåc àïí cho töi cheáp. Thû nhû sau:
Rûâng Têy Bùæc ngaây... thaáng... nùm...

Kñnh nhúá gûãi öng Hai Dung (tûác laâ böë cuãa Biïn vaâ Biïìn), baác
caã Àiïìu (tûác laâ böë töi, meå cu Dônh (tûác laâ vúå anh Bûúâng).
Töi laâ Bûúâng, thay mùåt anh em thúå xeã baáo tin àaä coá viïåc laâm,
cöng traã khaá, moåñ ngûúâi àïìu khoeã. Àöìng baâo miïìn nuái ai cuäng töët,
ngûúâi ta àïìu giuáp àúä chuáng töi hïët loâng hïët sûác. Tuêìn sau töi seä
gûãi tiïìn vïì meå cu Dônh chia cho nhaâ chuá Biïn, chuá Biïìn ba phêìn,
nhaâ baác caã Àiïìu möåt phêìn, coân giûä laåi nhaâ ta möåt phêìn. Thuöëc
thang cho öng cuå tuâng tiïåm thöi, bïånh giaâ thò chùèng gò chûäa àûúåc,
cöët laâ cho mêëy àûáa treã coá aáo mùåc, àûâng chïët àoái. Töi chó thûúng
mêëy meå con khöng coá caái nhaâ tûã tïë maâ úã nïn quyïët têm xöng pha
lùån löåi trïn rûâng. Nhúâ giúâi coá phûúng hûúáng àuáng, chó hai nùm laâ
nïn danh giaá. Töi xin meå cu Dônh giûä troån chûä hiïëu, chûä tònh, coân
moåi thûá úã àúâi àïìu phuâ vên caã. Giêëy vùæn tònh daâi. Kyá tïn: Àùång
Xuên Bûúâng
Quy baão: “Baác Bûúâng viïët thû hay nhó”. Anh Bûúâng cûúâi khaâ:
“Cuäng laâ troâ mõ dên thöi, cö em úi. Traáng sô xa nhaâ, cöët nhêët caái
hêåu phûúng phaãi öín àõnh”. Chuáng töi giûä Quy laåi ùn cúm nhûng
Quy khöng nghe. Anh Bûúâng baão: “Phiïìn cö em vêët vaã quaá. Em
ngöìi àêy, anh baão chuáng noá vêåt nhau mua vui cho maâ xem”.
Anh Bûúâng baão chuáng töi cúãi quêìn aáo ra röìi laâm böën caái
thùm bùçng giêëy, ngûúâi naâo böëc phaãi thùm coá dêëu cöång thò phaãi vaâo
xúái vêåt nhau. Töi vaâ Biïìn böëc phaãi thùm coá dêëu cöång. Anh Bûúâng
cûúâi khaâ: “Hay quaá, tao chó súå thùçng Biïn, thùçng Biïìn böëc phaãi
thùm, hai anh em sinh àöi vêåt nhau thò chùèng khaác “Cuãi àêåu àun
haåt àêåu, haåt àêåu khoác hu hu, cuâng sinh ra möåt göëc, thui nhau núä
thïë ru? (Thú Taâo Thûåc). Bêy giúâ bùæt àêìu vaâo cuöåc, thùçng naâo thùæng
chiïìu nay àûúåc nghó”.
Töi vúái Biïìn vaâo xúái. Biïìn ñt tuöíi nhûng to con hún töi, hùæn
nùång nhûäng 62 cên. Töi vaâ Biïìn àïìu hoåc thêìy Hai Dung nïn caác
ngoán nghïì àïìu chùèng laå gò nhau. Biïìn tñnh rêët cuåc, hùæn àaä caáu lïn
thò bêët chêëp, anh em hoå haâng hùæn cuäng chùèng nïí. Töi biïët vêåy nïn
bûúác vaâo xúái töi phaãi tûúi cûúâi nhû hoa nhû nuå, ài nhûäng miïëng
nheå nhaâng àïí àêíy hùæn vaâo thïë khöng chúi aác àûúåc. Hai chuáng töi
vúân nhau àöå ba phuát töi àaä duå Biïìn theo nhõp nhûäng miïëng troâ
haâo hoa vö thûúãng vö phaåt cuãa töi. Töi giú chên, Biïìn cuäng giú
chên. Töi giú tay, Biïìn cuäng giú tay. Anh Bûúâng, Quy, Biïn vaâ cu
Dônh vöî tay hoâ heát rêìm lïn. Töi böí miïëng thûúång, Biïìn cuäng böí
miïëng thûúång. Töi böí miïëng haå, Biïìn cuäng böí miïëng haå. Töi nghô
thêìm: “Söë thùçng naây, trúâi bùæt ùn àêët, khöng phaãi löîi úã mònh”. Töi
phuåc xuöëng, vêån nöåi cöng bêët thêìn hai tay toám lêëy cöí chên Biïìn
ngay chöî mùæt caá, vûâa boáp vûâa tuöët thùèng lïn quaá àónh àêìu. Biïìn bõ
àau, laåi mêët thïë, ngaä oaåch möåt caái. Töi sêën vaâo, gõên àêìu göëi vaâo
chöî boång àaái, lêëy cuâi tay chùån ngay cöí Biïìn khiïën hùæn khöng thúã
àûúåc nûäa. Moåi ngûúâi vöî tay rêìm lïn. Biïìn ngöìi dêåy, lùæc àêìu: “Öng
treã àïíu thêåt, tûúãng chúi àuâa hoáa ra chúi thêåt”. Töi cûúâi, vöî vai
Biïìn: “Mònh xin löîi, miïëng naây öng cuå daåy thïm nïn Biïìn khöng
biïët àêëy thöi”.
Quy coá veã thñch, hai maá àoã lûång. Anh Bûúâng baão: “Bêy giúâ
àïën lûúåt anh”. Anh Bûúâng nhaãy ra baäi coã, ài baâi Xaâ quyïìn laâ möåt
baâi voä nöíi tiïëng trong mön phaái voä Võnh Xuên, vûâa àeåp mùæt, laåi
biïën hoáa khön lûúâng. Chuáng töi nhòn, ai nêëy àïìu nñn thúã, thoát tim
laåi vò cùng thùèng. Töi àaä thêëy nhiïìu ngûúâi muáa quyïìn nhûng ñt
thêëy ai chuyïn têm vaâo baâi quyïìn nhû vêåy. Chuáng töi nhû bõ huát
höìn. Chó àïën khi anh Bûúâng dûâng tay baái töí, caã mêëy anh em
chuáng töi rnúái thúã phaâo nheå nhoäm. Chiïìu höm êëy trúâi nùæng chang
chang. Töi hoãi anh Bûúâng: “Em tûå do chûá?” Anh Bûúâng dûát khoaát:
“Khöng”. Töi baão: “Thùçng naâo àûúåc vêåt thò nghó cú maâ?” Anh Búâng
keáo töi ra goác àïí Biïn vaâ Biïìn khoãi nghe thêëy. Anh Bûúâng baão:
“Tao noái cho maây biïët, maây boã caái troâ lûu manh êëy ài. Maây duå
thùçng Biïìn chúi giaã àïí haå noá thêåt. Löëi vêåt cuãa maây laâ löëi vêåt cuãa
quên trñ thûác, maây bõp con Quy thò àûúåc chûá khöng bõp àûúåc tao
àêu”. Töi cûúâi: “Anh biïët khöng: ngûúâi caách maång chó chuá têm vaâo
muåc àñch cuöëi cuâng maâ thöi”. Anh Bûúâng baão: “Àûâng coá bêîy tao
vaâo chñnh trõ tû tûúãng, maây àïíu lùæm”. Töi baão: “Anh coân laå gò
thùçng Biïìn noá khoãe thïë, noá beã gaäy tay töi anh coá thûúng khöng?”
Anh Bûúâng baão: “Baãn chêët cuãa maây laâ möåt thùçng trñ thûác lûu
manh chñnh trõ. Túãm lùæm! Cuát meå maây ài “ Töi baão: “Anh laâ möåt
thùçng tuâ hònh sûå, möåt tïn lûu manh “gin”, taåi sao anh khöng chõu
nöíi töi?” Anh Bûúâng nhöí nûúác boåt vaâo mùåt töi. Anh baão: “Maây tûå
do. Nïëu cêìn, saáng súám mai tao ài vay tiïìn cho maây vïì xuöi”.
Töi nùçm uáp mùåt xuöëng baäi coã. Gioá thöíi möåt luác laâm khö baäi
nûúác boåt trïn mùåt töi. Baân tay töi saån chai vaâ rúám maáu, baân chên
töi nûát neã. Suöët möåt tuêìn nay töi khöng tùæm giùåt, da thõt töi bêín
thóu, ngûáa ngaáy. Töi böîng thêëy thûúng xoát mònh ghï gúám. Möåt nöîi
thûúng xoát khuãng khiïëp boáp ngheåt tim töi. Töi höåc lïn nhû choá. Töi
lùn löån trong àaám coã gianh, àaá nhoån vaâ gai goác. Töi nhùæm mùæt laåi
àïí cöë hònh dung khuön mùåt cö gaái töi àaä tûâng yïu.
Naâng beá nhoã, mùåt troân, löng maây rêåm, coá möåt nöët ruöìi sau cöí
caách tai phaãi chûâng böën phên. Têët caã àûúâng neát trïn khuön mùåt
naâng àïìu khaá roä raâng: àöi möi, caánh muäi, caã nhûäng àûúâng viïìn...
Naâng khöng hiïíu töi coá thïí mang laåi cho naâng àiïìu gò àoá hún caã
tònh yïu (laâm gò coá tònh yïu?) Naâng daä àaánh mêët ài sûå kñnh troång
vaâ thûúng xoát trong töi. Maäi maäi. Vônh viïîn. Khöng gò cûáu chuöåc
àûúåc. Töi chó cùm giêån, cùm giêån nhûäng phuâ vên trong toaân böå
hoaân caãnh söëng cuãa thúâi àaåi töi. Nhûäng giaáo àiïìu àaåo àûác bao giúâ
cuäng giaãn dõ, ngêy ngö, buöìn cûúâi, sú lûúåc, thêåm chñ coân àïíu giaã
nûäa. aác nhêët laâ nhûäng giaáo àiïìu êëy àuáng. Búãi noá cêìn. Noá laâ súåi xñch
troâng cöí àïí giûä hònh aãnh tûúng àöëi vïì möîi chuáng ta. Nïëu khöng seä
laâ huãy diïåt...
Töi ài vaâo rûâng tòm nûúác tùæm. Suöëi caån khö. Nhûäng caánh
bûúám trùæng laã taã, chêåp chúân trong höåc àaá. Ngûúåc suöëi maäi, töi múái
tòm àûúåc möåt moá nûúác khaã dô tùæm àûúåc.
Töi cúãi trêìn truöìng, àêìm mònh trong vuäng nûúác giöëng nhû
trêu àêìm. Nûúác xanh leâ, húi nhún nhúát vò àaáy nûúác nhiïìu laá muåc
quaá. Töi khöng daám tùæm lêu vò súå öëm, súå ngaä nûúác. Hai mûúi möët
tuöíi àêìu maâ chïët thò thêåt phñ àúâi. Cêìn phaãi söëng, cho duâ cuöåc söëng
ngaân lêìn khöën naån, àêìy rêîy xêëu xa cuäng nhû cûåc nhoåc.
Töi quay trúã vïì laán xeã. Anh Bûúâng kï cheáo khuác göî àang
cuâng cu Dônh keáo cûa. Anh Bûúâng àûáng trïn cao, coân cu Dônh ngöìi
phïåt xuöëng àêët. Thùçng beá raán sûác, möì höi möì kï àêìy trïn lûng
tröng rêët töåi nghiïåp. Töi àïën gêìn cu Dônh, lùèng lùång cêìm lêëy tay
cûa. Töi vaâ anh Bûúâng khöng noái nùng gò, cûá thïë lêìm luåi xeã hïët
khuác göî naây àïën khuác göî kia àïën têån töëi mõt.
Sùæp sûãa nghó, luác êëy töi àûáng dûúái àêët, deá chên cheâo, töi
chuêín bõ dûâng cûa thò “xoeåt” möåt caái, tay cûa chaåm saát ngûåc töi.
Töi kïu möåt tiïëng thaãm thiïët röìi ngaä lùn ra. Khöng biïët vö tònh
hay hûäu yá, anh Bûúâng àaä àïí lûúäi cûa bêåt thia lia qua maåch göî, bêåp
vaâo àêìu ngoán chên töi. Chöî khúáp úã àêìu ngoán chên traái cuãa töi tröìi
ra möåt àoaån àêìu xûúng trùæng nhúãn. Maáu xöëi ra ûúát àêîm. Töi àau
àïën nöîi cú haâm cuãa töi rñu laåi, giêåt liïn höìi nhû thïí àöång kinh, möì
höi rõn ra àêìy mùåt, trong khi àoá toaân thên töi laånh toaát. Töi lùn löån
trïn àêët. Biïn vaâ Biïìn phaãi nùçm àeâ lïn, aáp ngûúâi töi xuöëng àêët.
Anh Bûúâng taái mùåt ài, duâng möåt súåi dêy cao su buöåc ga-rö giûäa
baân chên töi àïí cêìm maáu. Anh Bûúâng röëi rñt goåi cu Dônh lêëy nûúác
noáng hoâa muöëi àïí rûãa vïët thûúng cho töi. Töi tï daåi vò àau àúán.
Hai haâm rùng lêåp cêåp, mùåc dêìu töi àaä gùæng sûác nhûng khöng thïí
kheáp haâm laåi àûúåc. Maäi àïën nûãa àïm töi múái thiïëp ài coá leä vò töi
hoaân toaân kiïåt sûác. Töi söët miïn man ba ngaây liïìn, chên sûng têëy
lïn. Vïët thûúng thêåt kinh khuãng: lûúäi cûa phaåt mêët hai phêìn ba
ngoán chên, luãng laâ luãng lùèng. Phêìn thõt úã àêìu ngoán chên àen laåi,
chùæc bõ thöëi. Anh Bûúâng àêåp nhoã nhûäng viïn teátraxyclin rùæc lïn
vïët thûúng, mùåc duâ töi rûãa nûúác muöëi nhûng chöî khe nûát vêîn coá
muã trùæng.
Buöíi chiïìu, anh cöng nhên nöng trûúâng tïn laâ Trêìn Quang
Haånh dêîn vaâo möåt xe “Zin” böën têën. Anh Bûúâng baán phùæt mûúâi hai
caái cöåt nhaâ vúái caã mêëy höåp göî to daâi 2m20, daây 8 phên, röång 60
phên. Laái xe traã tiïìn soâng phùèng. Anh Bûúâng chia cho ngûúâi dêîn
möëi hai chuåc nghòn. Anh Bûúâng baão: “Baác Haånh aå, baác phaãi àöíi tïn
laâ Trêìn Àûác Haånh”.
Anh Chónh vaâ chõ Thuåc ài lêëy cuãi qua chöî chuáng töi. Thêëy
chên töi sûng to, chõ Thuåc rêët thûúng xoát. Chõ Thuåc chó tay vaâo
mùåt anh Bûúâng mùæng: “Baác thêåt daä man, chên noá thïë naây maâ
khöng chaåy chûäa gò aâ?” Anh Bûúâng cuái mùåt, thuát thñt khoác: “Baâ chõ
baão em laâm gò àûúåc?”
Anh Chónh xem xeát vïët thûúng cuãa töi. Anh Chónh baão: “Phaãi
cùæt phêìn àêìu ngoán chên bõ thöëi. Àïí lêu seä hoaåi thû, chïët ngûúâi!
Khöí quaá, töi khöng mang duång cuå y tïë ài theo”.
Anh Bûúâng lau nûúác mùæt hoãi: “Chùåt bùçng dao rûåa àûúåc
khöng?”. Anh Chónh baão: “Àûúåc. Nhûng coân thuöëc men thò sao?”
Chõ Thuåc baão: “Àïí töi vïì lêëy” Noái röìi xùng xaái ra ài. Anh Chónh
baão: “Em lêëy caái tuái treo úã trïn tûúâng. Mang caã böå kim tiïm nheá”.
Anh Bûúâng baão: “Dônh! Ài vúái cö Thuåc”.
Anh Chónh sai Biïìn àun nûúác noáng luöåc dao röìi rûãa vïët
thûúng cho töi. Anh Chónh baão: “Caác böë thúå xeã liïìu thêåt. Coi maång
ngûúâi nhû maång muöîi”.
Khoaãng möåt tiïëng sau chõ Thuåc vúái cu Dônh vïì. Chõ Thuåc
xaách theo möåt con gaâ maái úã nhaâ, bùæt Biïn vaâ Biïìn ài laâm thõt nêëu
chaáo cho töi ùn. Anh Bûúâng baão töi ngöìi kï chên lïn möåt suác göî
Anh Bûúâng baão: “Bònh tônh nheá, bêy giúâ chùåt chên àêëy”. Laåi baão:
“Baác Chónh cêìm höå em con dao, àùåt vaâo àêy. Em lêëy chêìy taáng cho
möåt phaát, àûát ngay”. Chõ Thuåc öm mùåt: “Khiïëp! Töi súå quaá”. Anh
Chónh cûúâi: “Trong àúâi baác syä cuãa töi, haânh nghïì thïë naây thò àêy
laâ lêìn thûá nhêët”.
Anh Chónh àùåt dao vaâo chöî dêìu ngoán chên töi. “Uyåch” möåt
phaát, chûa chi anh Bûúâng àaä lêëy chêìy nïån xuöëng söëng dao. Töi bêåt
ngûúâi lïn vò àau quaá. Anh Chónh baão: “Chûa chi àaä chùåt, lûúäi dao
àaä khúáp àêu naâo?” Töi baão: “Thöi thöi, àau lùæm, chùåt nûäa thò chïët
chên töi”. Chõ Thuåc giùçng lêëy chêìy trong tay anh Bûúâng: “Cuát ài!
Àõnh giïët ngûúâi ta hay sao?” Chõ Thuåc baão anh Chónh: “Bao giúâ
àûúåc, anh baão em”. Anh Chónh baão: “Àûúåc röìi àêëy! Chùåt ài” Chõ
Thuåc vung chêìy: “khûå” möåt caái, chöî thõt thöëi úã àêìu ngoán chên töi
vùng ra. Töi cùæn chùåt rùng vaâo baân tay, hoa mùæt ài...
Anh Chónh tiïm thuöëc, bùng chên laåi cho töi Anh Chónh baão:
“Töët röìi, khoaãng vaâi ngaây laâ öín”. Anh Bûúâng cêìm mêíu thõt thöëi úã
àêìu ngoán chên töi neám vaâo àöëng lûãa. Anh Bûúâng baão: “Töi chó ûúác
toaân böå chêët lûu manh trong con ngûúâi noá cuäng chaáy nhû cuåc thõt
naây”.
Chõ Thuåc boán chaáo cho töi, sau laåi lêëy caã möåt con sêm Triïìu
Tiïn trong tuái thuöëc cuãa anh Chónh àûa cho töi ngêåm. Anh Bûúâng
baão: “Thùçng Ngoåc sûúáng nheá. Àúâi tao chûa bao giúâ àûúåc ai hêìu haå
sùn soác têån tuåy thïë naây”. Chõ Thuåc baão: “Àûa chên àêy, töi cheám
cho möåt nhaát röìi töi sùn soác cho”. Anh Chónh cûúâi: “Vúå töi úã nhaâ thò
keân keåt, nhûng ra thiïn haå thò xúãi lúãi haâo phoáng lùæm anh aå”. Anh
Bûúâng baão: “Àaân baâ laå lùæm. Caái gò thuöåc vïì hoå thò hoå haânh haå àïën
núi àïën chöën, hoå chó quyá thûá tònh gioá àûa thöi. Búãi vêåy, söëng úã àúâi,
khöën naån nhêët laâ thùçng àaân öng naâo trúã thaânh vêåt súã hûäu cuãa àaân
baâ”. Anh Chónh baão: “ÛÂ, coá thïë thêåt”. Chõ Thuåc baão: “Thïë thò anh
söëng vúái töi laâm gò? Hay laâ ly dõ?” Anh Chónh cûúâi: “Laåi tûå aái röìi”.
Anh Chónh vúái chõ Thuåc àõnh vïì. Anh Bûúâng baão Biïn vaâ
Biïìn xïëp lïn xe ba gaác cuãa anh Chónh hai höåp göî. Anh Bûúâng baão:
“Chuáng em biïëu hai baác böå phaãn mang vïì nùçm. Cuãa thiïn haå,
mònh laâ ngûúâi töët khöng àûúåc hûúãng, àïí boån ngûúâi xêëu noá hûúãng
thò xoát xa lùæm. Chõ Thuåc nhêët àõnh khöng nhêån. Chõ Thuåc baão:
“Khöng àûúåc àêu! Göî naây thuöåc quyïìn súã hûäu cuãa öng Thuyïët röìi”.
Anh Bûúâng baão: “Höm qua chuáng em àaä baán cho caánh laái xe möåt
nûãa. Súå gò àúâi!” Anh Chónh cûúâi: “Caác böë thúå xeã liïìu thêåt, baán giúâi
khöng vùn tûå. Tay Thuyïët noá haåch thò sao?” Anh Bûúâng baão: “Caác
baác yïn têm. Chuáng em coá caách. Tay Thuyïët noá traã cöng reã nhû
thïë, chuáng em khöng lûâa xeã maâ chó keáo cûa thò söëng laâm sao? Chõ
Thuåc baão: “Gò thò gò, töi khöng nhêån àêu”. Anh Bûúâng goåi Biïn,
Biïìn vaâ cu Dônh àïën: “Têët caã chuáng maây quyâ xuöëng laåy hai baác
àêy böën laåy. Hai baác khöng nhêån thò têët caã àêåp àêìu vaâo àaá tûå tûã
cho tao. Ngûúâi ta khöng coi chuáng mònh laâ ngûúâi nûäa àêu”. Caã
mêëy anh em thúå xeã quyâ xuöëng chùæp tay. Caã cu Dônh cuäng quyâ
xuöëng, mùåt uáp xuöëng àêët. Chõ Thuåc khoác: “Thöi thöi, caác baác laâm
gò laå thïë. Töi xin nhêån möåt höåp göî vêåy”. Anh Bûúâng sûúáng lùæm,
cêìm tay chõ Thuåc lùæc lêëy lùæc àïí: “Thïë laâ baâ chõ thöng caãm cho
chuáng em röìi. Baâ chõ khöng coi chuáng em laâ suác vêåt! Chuáng em
phêån heân, cuãa caãi chùèng coá, chuáng em mùæc núå nghôa tònh thò khöën
naån lùæm!”.
Biïn, Biïìn àêíy xe àûa tiïîn anh Chónh vúái chõ Thuåc àïën têån
cûãa rûâng.
Mêëy höm sau, chên töi àúä hùèn, laåi xeã àûúåc göî, anh Bûúâng
mûâng lùæm. Anh Bûúâng baão: “Höm nay tay Thuyïët vaâo àêy, hûáa seä
khao quên. Àúâi laåi tûúi röìi”.
Chiïìu höm êëy öng Thuyïët vaâ Quy vaâo. Tûúãng khao quên coá
gò hoáa ra chó coá hai bao thuöëc laá vúái cên mùæm töm. Öng Thuyïët
baão: “Àêy laâ mùæm xuêët khêíu, öng baån töi úã ngoaåi thûúng Haãi
phoâng mang lïn”. Anh Bûúâng baão: “Em biïët röìi. Mùæm töm naây
xuêët sang Nhêåt Baãn chûá gò?” öng Thuyïët baão: “Khöng biïët, nhûng
dên chêu êu nghiïån mùæm töm nûúác ta lùæm”.
Öng Thuyïët xem xeát cêy göî, phaân naân: “Töi tûúãng cêy choâ chó
naây xeã ra phaãi àûúåc vaâi khöëi, hoáa ra cuäng ñt nhó?” Anh Bûúâng baão:
“Baác tñnh, möåt nûãa cêy göî röîng ruöåt, àûúåc thïë laâ khaá àêëy. Baác laâm
nhaâ, baác phaãi haå thïm ñt nhêët hai cêy nûäa”. Öng Thuyïët baão: “Töi
tñnh röìi, cêy göî naây chó laâm cöåt vúái quaá giang thöi, vò keâo vúái cêìu
phong, li-tö phaãi haå thïm cêy dêu nûäa. Töi cuäng muåön ë xeã ñt vaán,
nhûng caån tiïìn quaá”. Anh Bûúâng baão: “Baác gùæng lïn laâ àûúåc”. Öng
Thuyïët baão: “Xeã xong cêy göî naây thò xeã tiïëp cho töi cêy dêu. Cêy
dêu naây moåc húi cheo leo. Laåi úã xa nûäa. Anh Bûúâng baão: “Tiïìn laâm
àûúåc hïët”. Öng Thuyïët baão: “Cêy dêu naây coá hai chuã, töi chó keá vaâo
thöi. Chuã chñnh laâ öng Söng, ngûúâi Thaái úã baãn Vûúåc. Saáng mai öng
êëy vaâo àêëy”. Öng Thuyïët lêëy giêëy buát ra tñnh toaán röìi baão:
“Bêy giúâ töi thanh toaán tiïìn cöng. Theo thoãa thuêån, xeã cêy göî
naây töi phaãi cêëp 50 cên gaåo, 10 cên thõt vúái tûâng naây... tûâng naây...
tiïìn. Thïë nhûng caác baác xeã khöng àuã söë lûúång, töi trûâ tûâng naây...
tûâng naây... tiïìn. Hai caái ruöåt chùn böng, tûâng naây tiïìn... caác baác
cêìn thò töi baán laåi”. Anh Bûúâng baão: “Nhû thïë laâ baác chó traã möåt
phêìn ba söë tiïìn thoãa thuêån thöi aâ?” Öng Thuyïët baão: “Àaáng ra töi
coân phaãi trûâ caã möåt höåp göî caác baác tûå tiïån baán cho nhaâ Thuåc,
nhûng vò cö êëy tûå giaác mang traã laåi cho töi nïn thöi”. Anh Bûúâng
baão: “Höåp göî êëy töi khöng baán, töi biïëu ngûúâi ta àêëy. Baác laâm nhû
thïë laâ nghôa lñ gò?” Öng Thuyïët baão: “Baác laâm nhû göî cuãa mònh
khöng bùçng. Àaáng ra töi coân sai tûå vïå nöng trûúâng bùæt giam nhaâ
Thuåc vò xêm phaåm quyïìn súã hûäu caá nhên cuãa töi”. Anh Bûúâng baão:
“Thöi. Vúå chöìng cö Thuåc khöng coá löîi gò úã àêëy. Bêy giúâ baác tñnh
tiïìn ài. Baác khöng traã tiïìn nhû töi thoãa thuêån, töi múâi baác xúi nhaát
dao naây. Àuâa ai thò àuâa, àûâng duâa vúái Àùång Xuên Bûúâng”. Öng
Thuyïët cûúâi gùçn: “Naây, giúã thoái lûu manh ra àêëy phaãi khöng? Àêët
coá lïì, quï coá thoái. Lïì thoái úã àêy khöng thïë àêu nheá. Töi noái cho
biïët, töi chó phêíy tay laâ chuá tan xûúng. Chuá muöën yïn öín haânh
nghïì hay muöën thöi naâo?” Anh Bûúâng baão: “Gúám, hung hùng nhó”.
Giûäa luác êëy, àang nùæng chang chang, böîng úã trïn cao trong xanh
vang lïn möåt tiïëng sêëm rïìn. Têët caã chuáng töi laånh toaát caã ngûúâi.
Öng Thuyïët chêm àiïëu thuöëc laá, kheä móm cûúâi: “Chõu chûa?” Anh
Bûúâng lùæc àêìu: “Chõu”. Öng Thuyïët baão: “Cêìm lêëy tiïìn. Saáng mai
töi cho xe vaâo chuyïín göî ra àêëy”. Öng Thuyïët baão Quy: “Con vïì
trûúác ài. Böë coân vaâo baãn Vûúåc, àïën nhaâ baác Söng”. Öng Thuyïët vúái
Quy vïì. Anh Bûúâng mang tiïìn ra àïëm. Anh Bûúâng baão: “Theo chó
tiïu kïë hoaåch àïì ra, àúåt xeã naây phaãi àaåt tûâng naây... tûâng naây
tiïìn... Kyá vúái tay Thuyïët, hoáa ra boån mònh löî 70%. Àûúåc caái tao àaä
linh àöång baán ài mûúâi hai caái cöåt vúái baãy höåp göî, àûúåc tûâng naây,
tûâng naây... tiïìn. Hoáa ra so vúái chó tiïu, boån mònh vûúåt 220%. Àúâi
xöm thêåt! Thïë múái goåi laâ haåch toaán kinh tïë chûá!”
Anh Bûúâng baão: “Chiïìu nay nghó ngúi, saáng mai tao vúái cu
Dônh ra bûu àiïån gûãi tiïìn vïì quï. Laäo Söng vúái laäo Biïín gò maâ vaâo,
tao cûã thùçng Ngoåc àûáng ra àaåi diïån”. Chuáng töi ruã nhau ài tùæm.
Anh Bûúâng baão: “Tao coá viïåc, ài vùæng. Cûá ùn cúm trûúác ài nheá”.
Noái röìi mùæt trûúác mùæt sau ra ài. Töi thêëy àiïåu böå anh Bûúâng àaáng
ngúâ nïn quyïët àõnh khöng ài tùæm nûäa, tòm caách rònh xem.
Anh Bûúâng ài rêët nhanh vïì phña nöng trûúâng, töi thêëy anh
Bûúâng ài tùæt chûá khöng ài àûúâng thùèng nïn caâng ngúâ túån. Àïën
caánh àöìng böng, töi thêëy anh chui vaâo, möåt laát sau chui ra, thêëy
ngûúâi khaác hùèn, trïn ngûúâi buöåc àêìy caânh laá, mònh mùåc möîi chiïëc
quêìn àuâi. Àïën chöî ngoùåt cûâa rûâng, anh Bûúâng chui vaâo möåt buåi
cêy rêåm khöng thêëy ra nûäa. Töi bùn khoùn: “Thùçng cha naây giúã troâ
gò vêåy?” Bêët giaác baân tay töi xiïët chùåt laåi, linh tñnh baáo rùçng töi seä
chûáng kiïën möåt viïåc chùèng laânh.
Quaã nhiïn, luác sau, tûâ trong rûâng töi thêëy Quy ài ra. AÁnh
hoaâng hön buöíi chiïìu hùæt lïn caãnh vêåt möåt thûá aánh saáng múâ múâ
buöìn khöng thïí taã. Quy cêìm möåt nhaânh cuãi, vûâa ài vûâa àêåp àêåp
vaâo nhûäng buåi cêy ven àûúâng. Töi khöng thñch daáng veã tûå tin vö tû
cuãa Quy. Àiïìu êëy ngu xuêín biïët bao. Phaãi, ngu xuêín. Caã cö gaái töi
àaä tûâng yïu cuäng thïë. Naâng cûá tûúãng tûå tin vaâ tûå do laâ àiïìu hay
húám cho mònh. Trùm lêìn khöng, vaån lêìn khöng. Vúái phuå nûä, tûå tin
vúái tûå do nghôa laâ bêët trùæc, laâ hiïím hoåa, laâ thiïëu thöën, thêåm chñ
coân coá khaã nùng bêët haånh vaâ àiïëm nhuåc. Vúái riïng töi, nhên caách
cuãa ngûúâi phuå nûä trûúác hïët laâ sûå phuå thuöåc cuãa naâng àöëi vúái chñnh
töi. Maäi maäi. Vônh viïîn laâ nhû thïë. Búãi töi laâ àaân öng, laâ töi.
Khöng ai thay thïë àûúåc. Khi Quy ài qua chöî anh Bûúâng nêëp thò
vuåt möåt caái, anh Bûúâng chöìm dêåy. Töi nghe thêëy tiïëng Quy kïu
thêët thanh. Anh Bûúâng bõt miïång, bïë thöëc cö gaái vaâo trong buåi
rêåm.
Töi hiïíu ra àûúåc tònh thïë. Möåt nöîi cùm giêån khiïën töi àau
àïën thoát tim. Töi ngaä vêåt xuöëng, tùæc ngheån caã cöí. Töi chöìm dêåy,
vûâa chaåy vûâa ngaä, töi lao àïën chöî buåi cêy. Quy bõ löåt truöìng, hai
bùæp chên trêìn röëi rñt khua lïn trúâi. Töi keáo anh Bûúâng ra, àêëm
thùèng vaâo khuön mùåt meáo xïåch cuãa anh ta. Anh Bûúâng nhêån ra
töi, “a” lïn möåt tiïëng ngaåc nhiïn. Chuáng töi lao vaâo nhau nhû hai
con thuá. Khoaãnh àêët chuáng töi àaánh nhau rêët heåp, xung quanh laâ
nhûäng buåi cêy gai. Chuáng töi khöng thïí luâi, khöng thïí tiïën, caã hai
nùæm chùåt tay nhau thuã thïë, úã ngoaâi tröng vaâo chùæc buöìn cûúâi lùæm.
Ghòm nhau möåt luác, anh Bûúâng rñt lïn: “Àöì choá, nïëu muöën àaánh
nhau thò ra ngoaâi kia, chûá trong buåi gai thïë naây, thò laâm gò àûúåc?”
Noái röìi, anh Bûúâng buöng tay, tòm caách nhaãy ra baäi tröëng. Töi
nhaãy theo anh. Anh Bûúâng vûâa luâi vûâa baão Quy, buöìn hùèn: “Con
ranh con, mùåc quêìn vaâo! Coá thñch xem àaánh nhau thò àûáng maâ
nhòn. Chuáng öng àaánh nhau vò maây àêëy”. Noái röìi, anh Bûúâng thaãn
nhiïn àûáng ngoaáy löî muäi, tûåa höì nhû viïåc chuáng töi àaánh nhau laâ
viïåc têët nhiïn, àiïìu êëy hoaân toaân vö nghôa vaâ khöng coá giaá trõ gò.
Thuá thûåc laâ töi böëi röëi. Anh Bûúâng móm cûúâi khuyïën khñch:
“Thïë naâo? Tiïën lïn ài chûá, cöng tûã böåt! Haäy mang chiïën thùæng vïì
nöåp dûúái chên naâng Àuynxinï úã laâng Töbödö! “
Töi àiïn tiïët. Möåt thoaáng tûå nhiïn töi nghô àïën tònh yïu àêìu
tiïn trong cuöåc àúâi töi. Duâ cö gaái êëy trùm lêìn phuâ phiïëm, döëi traá vaâ
vö luên, duâ sao töi àaä yïu naâng. Töi biïët chùæc chùæn sau naâng, trong
töi khöng coân tònh yïu naâo khaác. Ngûúâi phuå nûä maâ töi seä gùåp seä
chùèng bao giúâ khiïën töi vui sûúáng hoùåc àau àúán nûäa. Töi lao vaâo
ngûúâi anh Bûúâng vúái têët caã sûå cùm giêån vaâ xoát xa tûâ àaáy loâng töi.
Chùæc hùèn anh Bûúâng khöng thïí ngúâ rùçng bêët giaác töi laåi trúã nïn
hung haän, taân nhêîn àïën mûác êëy. Cuá ra àoân cuãa töi maånh vaâ àöåc
àïën nöîi nïëu nhû dñnh àoân, àõch thuã seä chïët hoùåc taân phïë suöët àúâi.
Anh Bûúâng heát lïn möåt tiïëng àïí nhaãy traánh àoân. Chuáng töi àaánh
nhau aác liïåt. Töi vöën theo hoåc mön phaái Thiïëu Lêm Höìng Gia, coân
anh Bûúâng theo hoåc mön phaái Võnh Xuên. Höìi úã böå àöåi anh Bûúâng
cuäng coá hoåc thïm nhiïìu mön phaái khaác, vò vêåy caách àaánh cuãa anh
biïën húáa khön lûúâng. Töi luön luön dñnh àoân. Coá leä anh Bûúâng
khöng muöën haå ngaä töi ngay nïn cöë tònh ài chuyïín voâng troân àïí
töi dêìn dêìn giaãm búát sûác lûåc. Gêìn tiïëng àöìng höì, caã hai chuáng töi
mïåt laã, phaãi buöng nhau ra.
Àïm buöng xuöëng. aánh trùng raång rúä khùæp caã nuái rûâng. Töi
vaâ anh Bûúâng nùçm lùn trïn coã, thúã höìng höåc. Àûúåc möåt luác, anh
Bûúâng ngöìi dêåy baão töi: “Maây coá thêëy thêåm ngu khöng, hai thùçng
àaân öng tûå dûng laåi ài àaánh nhau vò möåt con àaân baâ. Chùèng ra sao
caã”. Anh Bûúâng noái tiïëp, gioång laåc hùèn ài: “Ngoåc úi, maây àûâng àau
khöí àïën thïë, maây coá biïët vò sao caái êëy cuãa phuå nûä caác cuå goåi laâ caái
bûúám khöng? Noá laâ möåt thûá coá caánh, phêëp pha phêëp phúái. Noá laâ
löåc cuãa trúâi. Noá àêåu vaâo chöî naâo thò chöî êëy àûúåc. Coá khi ngûúâi ta
phaãi bùæt noá àêëy”. Töi ngöìi dêåy, höåc ra möåt baäi maáu lúán. Töi noái maâ
gioång run lïn: “Anh khöën naån lùæm, con beá coân ñt tuöíi”. Anh Bûúâng
baão: “Maây chùèng hiïíu gò. Ai laåi ài tñnh tuöíi cho bûúám bao giúâ. Möåt
baâ giaâ hay möåt cö gaái àïìu hïåt nhû nhau”. Töi baão: Anh àïíu caáng vaâ
àöåc aác lùæm”. Anh Bûúâng cûúâi nhaåt: “Con úi, thïë Giïsu Crit coá àïíu
caáng vaâ àöåc aác khöng? Nhû Lai coá àïíu caáng vaâ àöåc aác khöng?” Töi
baão: “Con ngûúâi - sûå cao caã hònh nhû chñnh úã giúái haån cuãa noá”. Anh
Bûúâng baão: “Àuáng thïë àêëy! Maây coá thêëy khi con Quy bõ löåt truöìng
khöng? Vúái caách quùåp àuâi cuãa noá, noá hoaân toaân cao caã vïì mùåt tinh
thêìn”.
Sûúng xuöëng laånh, chuáng töi lêìm luäi ài vïì laán xeãt caã hai mùåt
maây thêm tñm. Anh Bûúâng baão: “Maây àaánh aác lùæm, àaánh vöî mùåt.
Nhû thïë, voä cöng cuãa maây chûa phaãi àaä cao. Bêåc cao thuã àaánh
nhau kiïíu khaác. Khi keã àõch ra àoân, bêåc cao thuã tòm caách hoâa kïët
nùng lûúång cuãa chñnh keã àõch vúái mònh. Têët nhiïn, àiïìu êëy phaãi
àûúåc thûåc hiïån bùçng caác àöång taác kyä thuêåt. Bêåc cao thuã dêîn dùæt keã
àõch theo nhûäng voâng troân. Voâng troân bao giúâ cuäng laâ mö hònh
tuyïåt haão nhêët trong toaân böå khöng gian söëng. Thay cho viïåc duâng
sûác giaãi toãa mêu thuêîn, bêåc cao thuã buöåc keã àõch hiïíu rùçng chó coá
nheå nhaâng, mïìm moãng, lõch thiïåp, tònh thûúng, hoâa húåp, yïn öín...
múái kheáp kñn àûúåc quan hïå giûäa nhûäng con ngûúâi vaâ quan hïå giûäa
tûâng con ngûúâi vúái toaân thïë giúái. Vïì kyä thuêåt coá thïí taân baåo nhûng
vïì chiïën lûúåc phaãi dung hoâa, àuáng hún laâ phaãi öín àõnh, cên bùçng.
Àêëy laâ toaân böå lyá luêån cuãa bêåc cao thuã”.
Töi cûúâi thêìm trong boáng töëi. Caái tay Bûúâng naây, töi biïët, khi
hùæn lyá giaãi vïì sûå söëng noái chung, bao giúâ hùæn cuäng minh triïët, bao
giúâ hùæn cuäng cöë gùæng àïí giûä cêët caách thanh cao vïì mùåt nhên caách.
Thïë nhûng àúâi thûåc cuãa hùæn thò nhû cûát choá. Khöng sao ngûãi àûúåc.
Saáng höm sau, chuáng töi chuyïín chöî vaâo núi xeã múái. Öng
Söng ngûúâi Thaái laâ möåt öng giaâ saáu mûúi hai tuöíi, coá khuön mùåt
rêët thêåt thaâ. Öng Söng baão: “Gian khöí àêëy, chõu àûúåc khöng?” Anh
Bûúâng baão: “Àùçng naâo chùèng àïën àõa nguåc”.
Cêy dêu vaâng moåc cheo leo úã lûng chûâng nuái, ngaã vïì phña
vûåc. Àiïìu cöët yïëu laâm sao phaãi haå àûúåc àïí noá khoãi rúi vaâo giûäa khe
nuái. Chuáng töi mêët nûãa ngaây baân baåc, cuöëi cuâng tòm ra caách töët
nhêët, möåt mùåt phaãi cûa búát caânh, laâm dêy nñu, möåt mùåt phaãi àaâo
caã àêët, doån möåt mùåt bùçng àïí haå cêy göî xuöëng an toaân. Mêët àïën
chuåc ngaây chuáng töi múái haå àûúåc cêy göî xuöëng. Öng Söng thñch
lùæm, múâi chuáng töi vïì baãn thïët àaäi. Anh Bûúâng baão: “Töi úã laåi
tröng àöì àaåc. Moåi ngûúâi cûá ài ài”. Biïn, Biïìn, töi vaâ cu Dônh theo
öng Söng vïì baãn Vûúåc. Baãn Thaái naây úã ngay àûúâng caái, coá chûãng
nùm chuåc noác nhaâ saân. Nhûäng ngûúâi trong baãn ai cuäng hiïìn laânh
vaâ àïìu toã yá thên thiïån vúái chuáng töi. Chuáng töi úã laåi nhaâ öng Söng
uöëng rûúåu àïën chiïìu múái vïì. Vïì túái laán xeã, chuáng töi hoaãng höët
thêëy chùn maân quêìn aáo lung tung khùæp núi, khöng thêëy anh
Bûúâng dêu caã. Chuáng töi böí ài tòm. Qua búâ vûåc, cu Dônh tinh mùæt
phaát hiïån thêëy nhûäng buåi cêy daåt ra nhû thïí coá ngûúâi lùn xuöëng.
Töi, Biïn, Biïìn möîi ngûúâi cêìm möåt con dao beân lêìn moâ xuöëng.
Vûåc sêu khoaãng hún trùm meát, dûúái loâng vûåc laâ möåt con suöëi
caån khö. Nhûäng êm thanh úã dûúái loâng suöëi voång lïn nhû thïí coá
ngûúâi daánh nhau, chuáng töi ai cuäng àoaán chùæc anh Bûúâng dûúái doá.
Quaã nhiïn, úã möåt àoaån suöëi heåp, chuáng töi tröng thêëy anh Bûúâng
àang quêìn nhau dûä döåi vúái möåt con gêëu to tûúáng. Con gêëu àûáng
dûång bùçng hai chên sau tòm caách têën cöng anh. Bûúâng, miïång höåc
khuãng khiïëp. Anh Bûúãng tay cêìm möåt àoaån tre ngùæn, cöë gùæng
traánh àoân.
Lûng tûåa vaâo vaách àaá, anh Bûúâng cöë àêíy con gêëu ra xa,
khöng àïí cho noá eáp vaâo thïë hiïím ngheâo. Àoaån tre tò vaâo ngûåc con
gêëu cong laåi, búãi sûác con gêëu khoãe quaá. Anh Bûúâng coá veã nuáng thïë,
möåt bïn baã vai nhoâa maáu, möì höi trïn mùåt àêìm àòa. Biïn, Biïìn vaâ
töi cuâng hoâ heát xöng vaâo. Biïìn nhanh tay cheám àûúåc möåt nhaát vaâo
vai con gêëu. Con gêëu quay laåi, chöìm ngûúâi vïì phña chuáng töi. Böën
chuáng töi àûáng thaânh voâng troân úã dûúái loâng suöëi. Con gêëu àûáng
giûäa, àiïn cuöìng tòm àûúâng thoaát thên. Biïn, Biïìn vaâ töi, trïn tay
möîi ngûúâi chó coá möåt con dao gùm ngùæn lûúäi. Coân anh Bûúâng vuä
khñ chó laâ möåt àoaån gêåy tre. Con gêëu ngûåa rêët khoãe, nùång chûâng
hai taå, vò bõ thûúng nïn hung haän lùæm. Nhûäng cuá vaã cuãa noá thêåt
khuãng khiïëp, cuäng may caã böën chuáng töi khöng ai dñnh àoân.
Biïìn rêët khön, Biïìn thûúâng cheám dûá trûúác mùåt con gêëu àïí
taåo thïë cho ba chuáng töi àêm tûâ bïn sûúân vaâ sau lûng gêëu. Möåt
lêìn, lúåi duång khi gêëu phuåc xuöëng, töi àêm möåt nhaát dao vaâo truáng
gaáy noá. Nhaát dao àêm maånh àïën luát dao. Con gêëu bêåt ngûãa ra sau,
Biïìn xö theo àaâ, cùæm thùèng lûúäi dao vaâo giûäa tim noá. Con gêëu höåc
lïn möåt tiïëng khuãng khiïëp röìi ngaä lùn ra, hai bïn khoáe meáp suâi
maáu. Biïn àêm tiïëp vaâi nhaát nûäa vaâo hai maång sûúân cuãa noá. Sau
mêëy lêìn giaäy, con gêëu chïët hùèn. Caã böën chuáng töi mïåt laã, buãn ruãn
hïët caã chên tay. Anh Bûúâng mùåt muäi taái meát, haá miïång cûúâi nhû
mïëu. Sau naây, töi àaä chûáng kiïën rêët nhiïìu nuå cûúâi chiïën thùæng úã
nhiïìu trûúâng húåp khaác nhau, têët caã nhûäng nuå cûúâi êëy cuäng àïìu
nhû mïëu, bao giúâ àiïìu êëy cuäng gêy cho töi möåt nöîi súå haäi vaâ caãm
àöång khön lûúâng...
Anh Bûúâng duâng dao raåch buång con gêëu lêëy mêåt. Chiïëc mêåt
loäng thoäng nhûäng nûúác, to bùçng böën àöët ngoán tay. Anh Bûúâng
thñch lùæm, lêëy möåt súåi dêy buöåc mêåt gêëu àeo ngay vaâo cöí. Ngay
höm êëy, chuáng töi doån deåp àöì àaåc röìi khïnh con gêëu quay vïì nöng
trûúâng àïën nhaâ chõ Thuåc. Chuáng töi goä cûãa nhaâ chõ Thuåc luác hai
giúâ saáng. Haâng xoám keáo àïën, àöng nhû höåi. Anh Chónh baão: “Chõu
caác böë thúå xeã thêåt. Haå àûúåc con gêëu àaáng kïí quaá”. Anh Bûúâng baão:
“Bêy giúâ löåt da gêëu röìi laâm bûäa cheán, múâi têët caã xung quanh àïën
dûå, àûúåc khöng chõ Thuåc?” Chõ Thuåc baão: “Coân gò bùçng. ÚÃ xoám naây
coá chuåc noác nhaâ, àïën dûå têët caã thò vinh cho nhaâ naây quaá”.
Moåi ngûúâi xuám laåi laâm thõt gêëu. Thõt gêëu rêët naåc vaâ buâi. Chõ
Thuåc nêëu möåt nöìi chaáo, töëng vaâo têët caã xûúng xêíu vúái böën caái
chên. Anh Chónh baão: “Ùn möåt baát chaáo naây giaá trõ bùçng caã möåt
laång cao höí cöët àêëy nheá!” Öng Thuyïët cuäng àïën dûå, mang theo möåt
can mûúâi lñt rûúåu trùæng.
Öng Thuyïët baão: “Chiïìu nay xuöëng àöåi T, khöng hiïíu sao töi
laåi rûúác can rûúåu naây vïì. Àuáng söë trúâi thêåt, ngaây thûúâng nïëu ai
múâi rûúåu, töi coân mùæng cho êëy chûá”. Anh Bûúâng baão: “Em laåy baác,
baác àûâng mùæng nhûäng ngûúâi höëi löå. Hoå loâng thaânh nhûng laåi ngu
ngöëc, nïëu laâ bêåc cao nhên phaãi tûå xoát xa maâ thûúng lêëy hoå”. Moåi
ngûúâi uöëng rûúåu rêët vui. Anh Bûúâng caâng uöëng rûúåu caâng hùng.
Anh Bûúâng baão: “Töi àang ngöìi trong laán thò con gêëu àïën. Noá cûá
xöìng xöåc ài vaâo, töi hoaãng quaá, töi vúá àûúåc cêy gêåy cûá vuåt lia lõa”.
Chõ Thuåc baão: “Thïë baác khöng súå aâ?” Anh Bûúâng baão: “Súå chûá,
nhûng röìi laåi nghô: meå khó, àúâi chaán lùæm, söëng cuäng vêåy maâ chïët
cuäng vêåy, cûá quyïët têm biïët àêu chùèng giïët àûúåc con thuá aác. Àêëy
cuäng laâ kyâ tñch trong àúâi, chùèng phaãi ai cuäng laâm àûúåc”. Moåi ngûúâi
cûúâi. Em trai öng Thuyïët tïn laâ Khaáng úã Haâ Nöåi lïn chúi cuäng ngöìi
uöëng rûúåu, hoãi àuâa anh Bûúâng: “Thïë laâ baác laâm viïåc thiïån, viïåc
nghôa hoaân toaân chó do chaán àúâi, coá phaãi khöng?” Anh Bûúâng vùån
laåi: “Thûa baác, baác hoãi em thïë laâ hoãi thêåt hay hoãi xoã?” Öng Khaáng
cûúâi: “Töi hoãi thêåt”. Anh Bûúâng nghiïm neát mùåt laåi: “Em hoãi khñ
khöng phaãi, thïë baác laâm nghïì nghiïåp gò?” Öng Khaáng baão: “Töi
giaãng daåy mô hoåc úã dûúái Haâ Nöåi”. Anh Bûúâng baão: “Àêëy cuäng laâ
nghïì nghiïåp hay sao? Theo töi, khoa hoåc vïì caái Àeåp laâ thûá hïët sûác
vö hònh, khöng coá thûåc. Vïì thûåc chêët, chuyïn mön cuãa baác laâ thûá
bõp búåm. Höìi trûúác, töi coá àoåc quyïín saách cuãa möåt tay Trecnöbûn
naâo àoá (Anh Bûúâng nhêìm, thûåc ra àêëy laâ N. G. Tsecnûsepxki.) hùæn
noái: “Caái Àeåp laâ cuöåc söëng”, àiïìu êëy êín chûáa möåt nuå cûúâi lúán lao
trong àoá. Baác giaãng daåy mô hoåc, thïë baác coá nhêån ra nuå cûúâi êëy
khöng?” Öng Khaáng baão: “Xin löîi, töi khöng àûúåc trang bõ kiïën
thûác giöëng nhû cuãa baác”. Anh Bûúâng baão: “Baác Khaáng aå, múâi baác
vïì buá tñ meå”. Chõ Thuåc baão: “Thöi thöi, öng Bûúâng úi, töi xin öng
lêëy chûä “dô hoâa vi quyá” laâm troång”. Anh Bûúâng cûúâi: “Em xin nghe
lúâi baâ chõ”.
Öng Söng àïën. Moåi ngûúâi múâi vaâo uöëng rûúåu. Öng Söng cûúâi:
“Thïë caác chuá coá vaâo xeã tiïëp nûäa khöng hay haå àûúåc gêëu thò thöi?”
Anh Bûúâng baão: “Chuáng em giuáp baác haå cêy göî xuöëng, thïë laâ xong.
Coân keáo cûa lûâa xeã, baác laâ dên lao àöång, chuáng em biïët baác cuäng tûå
laâm àûúåc”. Öng Söng baão: “Phaãi”.
Chõ Thuåc baão: “Töi biïët coá möåt núi xeã göî dûång miïëu thúâ thêìn,
cûá cúm no rûúåu say ài àaä röìi töi seä baão”. Anh Bûúâng baão: “Chuáng
em loâng thaânh, têm thaânh, àûúåc xeã göî cho àêëng thêìn linh, àêëy laâ
may phuác, laåi thïm daây nghôa tònh, lêëy gò chuöåc àûúåc?”
Chõ Thuåc baão: “Nghôa tònh laåi chuöåc nghôa tònh. Vö sûå vúái taåo
hoáa, trung thûåc àïën àaáy, duâ coá söëng giûäa buân, chùèng súå khöng
xûáng laâ ngûúâi”. Anh Bûúâng baão: “Ngoåc úi, maây cheáp lêëy cêu naây.
Noá tuâ muâ vïì hònh thûác, nhûng hònh nhû chûáa êín nöåi dung gò àêëy”.
Cúm rûúåu xong chuáng töi lùn ra nguã. Giêëc nguã àïën ngay vúái
mú, töi thêëy nùm anh em thúå xeã chuáng töi ài trïn möåt caái cêíu vöìng
baãy sùæc. Nhûäng thiïn sûá chaåy ra àoán chuáng töi, aáo xanh, aáo àoã
tung bay phêëp phúái. Möåt thiïn sûá coá khuön mùåt tröng rêët giöëng
Quy. Nhûäng ngûúâi thên thiïët cuãa töi àûáng hai bïn àûúâng. Töi rêët
ngaåc nhiïn khi thêëy naâng, cö gaái töi àaä tûâng yïu trûúác kia. Naâng
chaåy vïì phña töi, hai tay giang ra chaâo àoán. Guåc àêìu vaâo ngûåc töi,
naâng khoác: “Anh Ngoåc úi, sau bao àau àúán ï chïì em àaä hiïíu rùçng:
chó coá möåt anh thöi, coân laåi laâ chuáng noá”. Töi móm cûúâi, töi gúä baân
tay beá nhoã cuãa naâng ra khoãi tay töi vaâ baão: “Em laåi cûåc àoan röìi,
hoaân toaân khöng phaãi thïë. Anh chó laâ haåt caát beá nhoã vaâ bêët lûåc
thöi... Cuäng coá thïí anh chùèng mang laåi àiïìu gò hay húám cho em
àêu. Em haäy ài ài, ài theo con àûúâng söë phêån àaä àõnh cho mònh”.
Töi àêíy naâng ra, töi höët hoaãng thûåc sûå vò sûå laänh caãm dûãng dûng
cuãa traái tim töi.
Chuáng töi cûá ài trïn caái cêìu vöìng baãy sùæc. Baåt ngaân laâ hoa
ban trùæng bïn àûúâng, maâu trùæng àïën laâ khùæc khoaãi, nao loâng. Naây
hoa ban, möåt nghòn nùm sau thò maây coá trùæng thïë khöng? Chuáng
töi cûá ài, ài maäi... Töi biïët chùæc úã trûúác mùåt töi àêëy laâ cöíng Trúâi, laâ
cöíng Thiïn àûúâng...
Sau lêìn êëy, söë phêån àêíy töi sang bûúác ngoùåt khaác, töi khöng
ài xeã göî nûäa, chuyïín sang laâm viïåc khaác.
TIÏÅC XOEÂ VUI NHÊËT
Haâ thõ E laâ con gaái trûúãng ban Haâ Vùn Noá. Hiïëm coá ngûúâi
xinh àeåp nhû E. Lûng nhû lûng kiïën vaâng, mùæt long lanh nhû sao
Khun Luá -- Naâng UÃa, tiïëng noái cuãa naâng dõu daâng. Khi naâng cûúâi,
tiïëng cûúâi trong vùæt vaâ vö tû lûå. E xinh àeåp àaä àaânh nhûng àûác
haånh cuãa naâng cuäng ñt coá ngûúâi bò kõp. Naâng laâ niïìm tûå haâo cuãa
ngûúâi Hua Taát. Caã baãn mong naâng tòm àûúåc ngûúâi chöìng xûáng
àaáng, trûúãng baãn Haâ Vùn Noá cuäng muöën thïë, caác bö laäo trong baãn
cuäng muöën thïë. Trao ngûúâi con gaái xinh àeåp nhû E cho ngûúâi
khöng xûáng àaáng laâ coá töåi vúái Then vò naâng laâ quaâ tùång cuãa Then
vúái ngûúâi Hua Taát. Choån ai bêy giúâ? Ngûúâi ta àûa viïåc choån chöìng
cuãa E ra baãn. Ngûúâi muöën xin laâm rïí trûúãng baãn Haâ Vùn Noá coá
rêët nhiïìu. Trai trong baãn Hua Taát cuäng coá, trai ngoaâi baãn Hua Taát
cuäng coá. Caác bö laäo trong baãn Hua Taát thûác trùæng möåt àïm, uöëng
hïët nùm voâ rûúåu cêìn röìi quyïët àõnh seä laâm möåt cuöåc thi taâi àïí choån
ngûúâi naâo coá àûác tñnh quyá nhêët maâ khoá kiïëm nhêët laâm chöìng cuãa
E. Àûác tñnh quyá nhêët vaâ khoá kiïëm nhêët laâ àûác tñnh gò? Ai laâ ngûúâi
coá àûác tñnh êëy? Caác chaâng trai ngöìi tuåm bïn caác bïëp lûãa baân baåc,
khöng biïët bao nhiïu laâ rûúåu vaâ thõt tiïu ma. Lúáp treã bêy giúâ
khöng thïí suy nghô bùçng nûúác laä àûúåc, àaä àaânh...
Möåt bûäa kia coá chaâng trai daáng veã huâng duäng àïën noái vúái
trûúãng baãn vaâ caác bö laäo :
- Duäng caãm laâ àûác tñnh quyá nhêët vaâ khoá kiïëm nhêët. Töi laâ
ngûúâi coá àûác tñnh êëy!
- Cûá chûáng minh xem! Trûúãng baãn traã lúâi.
Chaâng trai ài vaâo rûâng. Àïën chiïìu chaâng vaác vïì möåt con lúån
loâi bõ chaâng bùæn chïët. Con lúån loâi àïën hún taå thõt, löng cûáng tua
tuãa nhû löng nhñm, chïët röìi maâ hai con mùæt àoã lûâ cuãa noá vêîn ngêìu
sùæc maáu. Chaâng vûát con lúån xuöëng saân, mùæt chaâng long lanh saáng,
ngûúâi chaâng nhû coá haâo quang. Moåi ngûúâi àïìu khen ngúåi chaâng.
Trûúãng baãn hoãi con gaái :
- Con xem, chaâng trai thûåc sûå duäng caãm. Chaâng êëy àaä chûáng
minh àûác tñnh duäng caãm cuãa mònh...
E móm cûúâi, traái tim cuãa naâng rung àöång khi nhòn thêëy àöi
mùæt duäng caãm cuãa ngûúâi cêìu hön. Àöi mùæt êëy nhû coá aánh lûãa.
Nhûng vöën thöng minh, E biïët, nhûäng ngûúâi duäng caãm seä maãi mï
vúái sûå nghiïåp cuãa mònh.
E traã lúâi :
- Àuáng thïë, thûa cha! Chaâng trai àaä chûáng minh àûúåc àûác
tñnh duäng caãm cuãa mònh... àûác tñnh thêåt laâ àaáng quyá... Nhûng
thûa cha, àûác tñnh êëy àaáng quyá nhûng chùæc khöng khoá kiïëm vò múái
tûâ saáng àïën chiïìu chaâng àaä chûáng minh àûúåc noá...
Caác bö laäo gêåt guâ. Ngûúâi ta àöìng yá vúái lúâi E noái. Con lúån àûúåc
möí thõt. Caã baãn xoeâ suöët àïm àïí mûâng àûác tñnh duäng caãm, àûác
tñnh àaáng quyá nhûng khöng khoá kiïëm. Nhiïìu ngûúâi con trai chên
chñnh úã rûâng coá àûác tñnh naây...
Möåt lêìn khaác, coá möåt chaâng trai tröng thöng minh saáng suãa
àïën noái vúái trûúãng baãn vaâ caác bö laäo :
- Khön ngoan laâ àûác tñnh àaáng quyá vaâ khoá kiïëm! Töi laâ ngûúâi
coá àûác tñnh êëy!
- Cûá chûáng minh xem! Caác bö laäo noái vúái chaâng trai.
Chaâng trai ài vaâo rûâng. Àïën chiïìu chaâng mang vïì möåt àöi
raái caá coân nguyïn veån. Raái caá laâ con vêåt khön ngoan nhêët rûâng, noá
vö cuâng tinh nhêåy, bêîy noá gêìn nhû laâ viïåc sûác ngûúâi khöng thïí laâm
àûúåc. Chaâng trai móm cûúâi, mùæt chaâng long lanh saáng, ngûúâi
chaâng nhû coá haâo quang. Moåi ngûúâi àïìu khen ngúåi chaâng.
Trûúãng baãn noái vúái con gaái :
- Con xem, chaâng trai thûåc sûå khön ngoan. Chaâng êëy àaä
chûáng minh àûác tñnh khön ngoan cuãa mònh...
E móm cûúâi, laåi möåt lêìn nûäa traái tim cuãa naâng rung àöång.
Àöi mùæt ngûúâi cêìu hön coá aánh lûãa, coá giöng baäo. Nhûng, nhûäng
ngûúâi khön ngoan bao giúâ cuäng seä àau khöí, thêåm chñ bêët haånh. Hoå
biïët quaá nhiïìu...
E traã lúâi :
- Thûa cha, chaâng trai cuäng àaä chûáng minh àûúåc àûác tñnh
àaáng quyá cuãa mònh. Nhûng thûa cha, àûác tñnh êëy àaáng quyá nhûng
chùæc cuäng khöng khoá kiïëm vò múái tûâ saáng àïën chiïìu, chaâng laåi
chûáng minh àûúåc noá...
Caác bö laäo gêåt guâ. Ngûúâi ta laâm thõt àöi raái caá. Caã baãn laåi xoeâ
suöët àïm àïí mûâng àûác tñnh àaáng quyá nhûng khöng coá kiïëm.
Nhûäng ngûúâi con trai chên chñnh úã rûâng àïìu cêìn coá àûác tñnh naây...
Möåt lêìn khaác nûäa, coá möåt chaâng trai beáo phõ cûúäi ngûåa àïën
baãn. Chaâng beáo noái :
- Giaâu coá laâ àûác tñnh àaáng quyá vaâ khoá kiïëm nhêët. Töi laâ
ngûúâi giaâu coá.
Chaâng beáo àöí ra saân khöng biïët bao nhiïu laâ vaâng vaâ baåc
trùæng. Moåi ngûúâi hoa mùæt. Trûúãng baãn vaâ caác bö laäo ngöìi nñn lùång.
Chûa bao giúâ hoå thêëy coá ngûúâi giaâu coá nhû thïë.
- Giaâu coá laâ àiïìu khöng phaãi chûáng minh!... Chaâng beáo noái.
Caác bö laäo gêåt guâ. Trûúãng baãn cuäng gêåt guâ. Chaâng beáo móm
cûúâi, mùæt chaâng coá aánh lûãa, coá giöng baäo, coá caã àïm töëi nûäa. Ngûúâi
chaâng nhû coá haâo quang.
Trûúãng baãn hoãi E :
- Thïë naâo, con gaái ta... Giaâu coá coá phaãi laâ àûác tñnh àaáng quyá
vaâ khoá kiïëm khöng con?
- Khoá kiïëm thò àuáng - E traã lúâi - Nhûng giaâu coá khöng phaãi laâ
àûác tñnh. Giaã döëi thò àuáng laâ möåt àûác tñnh. Khöng thïí giaâu coá maâ
khöng giaã döëi...
Caác bö laäo cûúâi phaá lïn. Ngûúâi ta laåi xoeâ suöët àïm àïí mûâng
con ngûúâi giaâu coá.
Cuöëi cuâng coá möåt chaâng trai trong baãn Hua Taát tòm àïën gùåp
trûúãng baãn vaâ caác bö laäo. Àêëy laâ Hùåc, chaâng trai möì cöi, möåt thúå
sùn xuêët sùæc nhêët baãn. Hùåc noái vúái moåi ngûúâi :
- Trung thûåc laâ àûác tñnh àaáng quyá vaâ khoá kiïëm nhêët!
- Cûá chûáng minh xem! Moåi ngûúâi baão chaâng.
Hùåc traã lúâi :
- Trung thûåc khöng phaãi laâ caái voâng baåc úã cöí àûa ra cho moåi
ngûúâi tröng thêëy, súâ tay vaâo noá.
Moåi ngûúâi xön xao, caác bö laäo baân taán. Trûúãng baãn tûác giêån,
mùåt öng àoã bûâng nhû lûãa :
- Phaãi chûáng minh!

Trûúãng baãn heát lïn, öng àaä nhòn thêëy àöi mùæt tròu mïën cuãa E
nhòn Hùåc.
- Ai tin maây? Ai baão maây coá àûác tñnh trung thûåc? Trûúãng baãn
hoãi.
- Then biïët!
Hùåc traã lúâõ
- Caã con cuäng biïët! E noái nghiïm trang.
- Àiïn röì!
Trûúãng baãn gêìm lïn. Öng nhòn sang caác bö laäo cêìu cûáu. Öng
biïët, ngûúâi giaâ bao giúâ cuäng tòm ra löëi thoaát àún giaãn cho moåi rùæc
röëi trïn àúâi.
- Haäy cêìu Then ài! Möåt võ bö laäo baão Hùåc. Trúâi àang haån haán,
têët caã moá nûúác àïìu àaä caån khö. Nïëu con trung thûåc, con haäy cêìu
Then mûa xuöëng!
Trûa höm sau, dên baãn Hua Taát lêåp àaân cêìu àaão, khöng khñ
oi nöìng ngöåt ngaåt. Hùåc bûúác lïn àaân, chaâng ngûúác àöi mùæt trang
nghiïm nhòn trúâi. Chaâng noái :
- Con söëng trung thûåc, dêìu biïët trung thûåc bao giúâ cuäng chõu
àau khöí thiïåt thoâi. Tuy nhiïn, nïëu loâng trung thûåc chuöåc àûúåc töåi
löîi vaâ mang tònh yïu àïën àûúåc cho thïë gian naây, xin trúâi mûa
xuöëng...
Trúâi cao tônh lùång. Böîng nhiïn tûâ àêu àoá xa xöi coá möåt cún
gioá mú höì thöíi vïì. Têët caã ngoån cêy trïn rûâng xaâo xaåc. Mùåt àêët bùæt
àêìu xuêët hiïån nhûäng cún löëc nhoã.
Buöíi chiïìu, bêìu trúâi àêìy mêy vêìn vuä vaâ khi àïm xuöëng thò
mûa nhû truát.
Lêìn êëy, ngûúâi ta àaä xoeâ suöët möåt tuêìn trùng àïí mûâng àaám
cûúái cuãa Hùåc vúái con gaái trûúãng baãn.
Àêy laâ tiïåc xoeâ vui nhêët úã baãn Hua Taát. Caã baãn àïìu say
khûúát. Tûâng caái cöåt nhaâ, thêåm chñ àïën tûâng caái cêy trong vûúân
cuäng àûúåc múâi uöëng möåt sûâng rûúåu àaåi.
TRAÁI TIM HÖÍ
Ngaây êëy, úã Hua Taát coá möåt cö gaái tïn Puâa. Sùæc àeåp cuãa naâng
khùæp caác mûúâng khöng ai bò kõp, da trùæng nhû trûáng gaâ boác toác
mûúåt vaâ daâi, möi nhû son àoã. Chó khöí möåt nöîi laâ Puâa bõ liïåt hai
chên, suöët nùm suöët thaáng nùçm möåt chöî.
Höìi xaãy ra chuyïån naây Puâa mûúâi saáu tuöíi. Tuöíi mûúâi saáu laâ
tuöíi cuãa muâa xuên, cuãa tònh yïu. Tònh yïu coá thïí coá nhiïìu nhûng
maâ muâa xuên thiïëu nûä laåi chó coá möåt. Nùm mûúâi saáu tuöíi laâ thaáng
àêìu cuãa muâa xuên, àïën mûúâi chñn tuöíi thò coá khi àaä sang muâa thu
röìi.
Muâa xuên úã Hua Taát àêìy êëp tiïëng kheân beâ. Tiïëng kheân quêën
quyát chên saân, chên quaãn (saân úã rïí ) nhaâ caác cö gaái. Coã dûúái chên
caác cêìu thang khöng moåc àûúåc. ÚÃ àêëy phùèng lyâ möåt lúáp àêët baåc.
Saân nhaâ Puâa khöng coá nhûäng tiïëng kheân beâ. Khöng ai ài lêëy
cö gaái liïåt caã hai chên laâm vúå. Àaân öng thûúng xoát, àïën caã treã con
cuäng thûúng xoát Puâa. Ngûúâi ta cuáng ma, tòm thuöëc cho Puâa. Vö
hiïåu, àöi chên cuãa naâng vêîn khöng nhuác nhñch.
Nùm êëy, Hua Taát söëng trong muâa àöng khuãng khiïëp. Trúâi
trúã chûáng, cêy cöëi khö heáo vò sûúng muöëi, nûúác àoáng thaânh bùng.
Muâa àöng êëy, trong rûâng Hua Taát xuêët hiïån möåt con höí dûä. Höí
rònh rêåp suöët ngaây àïm quanh baãn. Baãn hoang vùæng hùèn, khöng ai
daám ra nûúng ra rêîy. Buöíi töëi, chên caác cêìu thang àûúåc rêëp raâo
gai kyä lûúäng, caác cûãa nhaâ àoáng chùåt. Saáng saáng, thêëy vïët chên höí
voâng quanh tûâng ngöi nhaâ möåt. Caã baãn söëng trong núm núáp lo êu.
Ngûúâi ta àöìn con höí coá traái tim khaác thûúâng, traái tim noá chó
bùçng hoân soãi vaâ trong suöët. Traái tim êëy laâ buâa höå mïånh, cuäng laâ võ
thuöëc thêìn. Ai coá traái tim êëy seä àûúåc may mùæn, giaâu sang suöët caã
cuöåc àúâi. Traái tim êëy nïëu àem ngêm rûúåu seä chûäa àûúåc moåi thûá
bïånh hiïím ngheâo. Liïåt chên nhû Puâa, uöëng thûá thuöëc êëy cuäng seä
khoãi àûúåc.
Tin àöìn nhû con chim cùæt truyïìn khùæp thung luäng. ÚÃ bïëp
lûãa, sên quaãn, dûúái suöëi, trïn nûúng, àêu àêu ngûúâi ta cuäng noái vïì
traái tim höí. Tin àöìn bay xuöëng caã vuâng àöìng bùçng cuãa ngûúâi Kinh,
bay lïn caã àónh nuái cao cuãa ngûúâi H'möng. Tin àöìn bao giúâ cuäng
thïë, qua miïång cuãa nhûäng keã ngu döët thò quaái laå thay, thûúâng thuá
võ hún qua nhûäng con ngûúâi tûâng traãi.
Coá rêët nhiïìu ngûúâi ài sùn con höí. Coá ngûúâi Thaái, ngûúâi Kinh,
ngûúâi H'möng... Ngûúâi thò muöën sùn höí àïí lêëy traái tim laâm buâa höå
mïånh, ngûúâi thò muöën lêëy traái tim höí laâm thuöëc. Traách hoå thïë
naâo? Àúâi ngûúâi ta, ai àaä chùèng tûâng sùn àuöíi bao nhiïu phuâ du?
Trong àaám thúå sùn, àöng nhêët laâ àaám con trai baãn Hua Taát.
Hoå muöën lêëy àûúåc traái tim höí àïí vïì chûäa bïånh cho Puâa.
Viïåc sùn höí keáo daâi gêìn hïët muâa àöng. Nhûng, nhû coá pheáp
laå, con höí tinh khön biïët traánh nhûäng núi ngûúâi ta phuåc noá. Nhûäng
ngûúâi ài sùn bõ noá sùn laåi. Hún mûúâi ngûúâi chïët vò con höí dûä. Tiïëng
khoác than lêîn vúái tiïëng gioá huá daâi êm êm trong baãn. Ngûúâi ta naãn
chñ dêìn, söë ngûúâi ài sùn ruång nhanh nhû bûáa chñn cêy, cuöëi cuâng
chó coân möåt ngûúâi. Ngûúâi êëy laâ Khoá.
Khoá laâ trai baãn Hua Taát. Chaâng möì cöi cha meå, söëng nhû con
don con dim. Con don, con dim söëng luãi thuãi, ài con àûúâng riïng,
ùn uöëng thïë naâo khöng ai biïët àûúåc. Khoá chùèng bao giúâ tham dûå
nhûäng cuöåc tuå têåp, höåi heâ úã baãn. Phêìn vò Khoá ngheâo, phêìn vò thêëy
xêëu trai. Chaâng bõ àêåu muâa, mùåt röî chùçng chõt. Ngûúâi Khoá dõ daång
: hai tay daâi chêëm àêìu göëi, àöi chên khùèng khiu luác naâo ài cuäng
nhû chaåy. Con don, com dim coá ài bao giúâ?
Thêëy Khoá ài sùn nhiïìu ngûúâi ngaåc nhiïn. Ngûúâi ta laåi caâng
ngaåc nhiïn thêëy Khoá sùn höí khöng phaãi àïí lêëy buâa pheáp may mùæn
cho chaâng maâ àïí lêëy thuöëc vïì chûäa cho Puâa. Àïm àïm, hoå thêëy
Khoá àûáng dûúái chên saân nhaâ Puâa àúâ àêîn nhû keã si tònh, cuäng
giöëng nhû tïn ùn tröåm.
Ngûúâi baãn Hua Taát khöng biïët Khoá ài con àûúâng naâo tòm vïët
höí. Àûúâng cuãa con don, con dim höí cuäng khöng biïët. Con höí thêëy
sûå nguy hiïím. Noá thay àöíi chöî úã, thay àöíi àûúâng ài. Khoá vaâ con höí
sùn nhau tûâng giúâ...
Möåt àïm, ngûúâi ta àang ngöìi kïí chuyïån úã saân nhaâ Puâa thò
nghe thêëy tiïëng suáng nöí. Tiïëng suáng kñp êm nhû tiïëng sêëm. Coá
tiïëng höí gêìm dûä döåi vang trong khe nuái.
Höí chïët röìi! Àuáng Khoá bùæn chïët höí röìi! Caã baãn kinh hoaâng
xön xao nhû rûâng gùåp baäo. Ngûúâi ta reo hoâ. Nhiïìu ngûúâi vûâa reo
vûâa traâo nûúác mùæt. Trai baãn àöët àuöëc lïn rûâng tòm Khoá.
Gêìn saáng ngûúâi ta múái tòm thêëy Khoá vaâ xaác con höí àaä chïët.
Caã hai lùn xuöëng vûåc sêu dûúái suöëi. Khoá bõ gêîy lûng, mùåt chaâng
àêìy vïët caâo cêëu cuãa höí. Con höí bõ bùæn toaác àêìu. Viïn àaån bùæn gêìn
xeá raách traán höí xuyïn vaâo têån oác.
Nhûng, àiïìu kyâ laå nhêët laâ ngûåc con höí àaä bõ raåch ài, traái tim
cuãa noá khöng coân àêëy nûäa. Vïët raåch bùçng dao coân múái, maáu bïët hai
bïn vïët raåch chaãy roâng roâng, suãi thaânh boåt nhû bong boáng. Àaä coá
keã naâo àaánh cùæp traái tim con höí!
Têët caã trai baãn Hua Taát lùång im, cuöëi gêìm mùåt xuöëng. Hoå höí
theån, cùm giêån, chua xoát.
Hún mûúâi ngûúâi chïët trong muâa àöng êëy vò con höí dûä. Thïm
hai ngûúâi nûäa chïët dêìn sau cêu chuyïån àoá. Hai ngûúâi êëy laâ Puâa vaâ
Khoá...
Ngûúâi baãn Hua Taát àaä chön con höí ngay chöî noá chïët. Khöng
ai nhùæc laåi huyïìn thoaåi vïì sûå mêìu nhiïåm cuãa traái tim höí. Ngûúâi ta
àaä quïn noá ài nhû quïn bao àiïìu cay àùæng xaãy ra trïn thïë gian
naây. Àiïìu êëy cuäng cêìn.
Coân nhúá chuyïån êëy, bêy giúâ coá leä chó rêët ñt ngûúâi.
CHÛÚNG CHI
Ngaây xûa coá anh Trûúng Chi

ngûúâi thò thêåm xêëu haát thò thêåm hay
(Truyïån cöí)
Trûúng Chi àûáng úã àêìu muäi thuyïìn. Chaâng trêåt quêìn àaái voåt
xuöëng doâng söng. Phña xa kia laâ chên trúâi rûåc höìng raáng àoã. Nhaâ
naâng úã phña êëy. Sûúng xuöëng laånh. Möåt nöîi buöìn da diïët choaán
ngúåp loâng chaâng. Chaâng gaác cheâo vaâ mùåc kïå doâng söng cuöën con
thuyïìn ài.
Chaâng haát:
Nöîi buöìn cuãa ta úi
Nhû cuåc àaá àeâ nùång tim ta
Naâo ai thêëu
Phña xa kia laâ quï nhaâ
Tuöíi treã múâ sûúng
Nhûäng kyá ûác múâ sûúng
Nhûäng ûúác mú àêu caã röìi?
Nhûäng mú ûúác cuãa ta
Ta àaä mú rêët say àùæm
Mú hoa laá, nhûäng baâi ca,
Nhûäng tiïëng àaân,
Nhûäng nuå cûúâi, nhûäng àöìng luáa chñn,
Nhûäng lêu àaâi rûåc rúä,
Ta àaä mú thêëy naâng
Trong suöët vaâ àoã choái
Nhûäng mú ûúác àêu caã röìi?
Nhûäng mú ûúác cuãa ta

Coá ai vïì àoá khöng?
Vïì quï nhaâ ta
Chaâo giuáp möåt cêu
Cho búát nöîi àau
Chaâo giuáp möåt cêu
Cho búát nöîi sêìu
Nhûäng mú ûúác àêu caã röìi?
Nhûäng ûúác mú say àùæm khön nguöi
Nöîi buöìn cuãa ta úi
Nhû cuåc àaá àeâ trôu tim ta
Ai thêëu chùng tònh ta?”
Tiïëng haát vuát cao. Àïm xuöëng. Boáng töëi muâ mõt Trûúng Chi
ruâng mònh vò sûå vùæng lùång xung quanh. Khöng ai àaáp laåi chaâng.
Sûå vùæng lùång kinh hoaâng. Chó coá tiïëng giun dïë, tiïëng ïînh ûúng,
tiïëng choá suãa. Trûúng Chi uáp mùåt vaâo hai loâng baân tay chai saån.
Chaâng khoác. Khöng coá nûúác mùæt. Chaâng cùæn vaâo ngoán tay. Möåt àöët
ngoán tay àûát trong miïång chaâng. Chaâng nhöí mêíu ngoán tay xuöëng
Böng. Trúâi töëi, khöng thêëy maáu. Chaâng thoâ ngoán tay xuöëng doâng
nûúác xiïët. Doâng nûúác mún man khiïën chaâng dïî chõu. Chaâng duöîi
thên, ngaã ngûúâi vaâo loâng thuyïìn. Chaâng noái:
- Cûát!
Noái xong chaâng nhùæm mùæt laåi. Böën nghòn nùm trûúác chaâng
àaä mêët nguã thïë naây. Böën nghòn nùm trûúác chaâng àaä àau àúán thïë
naây, chaâng àaä cùm giêån thïë naây.
Viïåc gùåp Myå Nûúng xöëc laåi toaân böå suy nghô cuãa chaâng.
Trûúác kia, Trûúng Chi chó hònh dung mú höì coá nhûäng cuöåc söëng
khaác, löëi söëng khaác. Chaâng chó ngúâ ngúå rùçng cuöåc àúâi chaâng teã
nhaåt, nhaâm chaán. Rùçng thên phêån chaâng chùèng ra gò. Rùçng con
thuyïìn naây, nhûäng vêåt duång naây chùèng ra gò. Rùçng thên xaác
chaâng xêëu xñ, chùèng ra gò. Caã ngay tiïëng haát cuãa chaâng cuäng thïë,
vö nghôa, chùèng ra gò. Tuy nhiïn, viïåc tûå kheáp kñn, thoái lûúâi nhaác
an phêån, thïm möåt chuát kinh baåc nûäa vaâ nhûäng cöë gùæng khöng
moãi àïí kiïëm miïëng ùn khiïën chaâng giûä àûúåc bïn ngoaâi veã thûúâng.
Khöng ai ngúâ vûåc chaâng. Khöng ai súå haäi chaâng. Chaâng söëng giûäa
bêìy. Chaâng cûúâi noái. Chaâng chõu àûång. Chaâng mua baán. Chaâng
chêëp nhêån. Moåi ûúác lïå cuãa thoái àúâi lûúát qua chaâng khöng dêëu vïët.
Chaâng cuäng lûúãt qua noá, nhûäng ûúác lïå cuãa thoái àúâi êëy khöng dêëu
vïët. Giúâ àêy, gùåp Myå Nûúng röìi, chaâng hiïíu chùæc chùæn rùçng cuöåc
söëng cuãa chaâng thêåt laâ cûát, laâ cûát choá, khöng sao ngûãi àûúåc. Khöng
chó riïng chaâng, maâ caã bêìy. Têët caã àïìu thöëi hoùæc.
- Cûát!
Trûúng Chi gêìm lïn khe kheä. Nhûäng bûác böëi cöìn caâo loâng
chaâng.
Chaâng haát:
Àïm nay laâ àïm nao
Naây ngûúâi tònh úi
Röìi naâng cuäng thaânh möåt baâ laäo
luå khuå, àaáng kñnh vaâ coá àún thöi!
Bêy giúâ naâng cûá cûúâi ài
Ta àêu mïch loâng
Naâng coân treã tuöíi.
Naâng hiïíu laâm sao
Nhûäng khao khaát nûåc cûúâi cuãa ta
Ta vöëc möåt nùæm gioá
Neám vaâo khoaãng khöng kia
Nheo möåt bïn mùæt
Tay àuát tuái
Ta khöng khiïën naâng bêån têm
Gioá ài àêu
Daåt àïën chên trúâi naâo
Naâng biïët quaái gò?
Gioá ài àêu?
Àïën bao giúâ thaânh baäo?
Trïn con thuyïìn naây
Ta bùæt quyïët
Luyïån pheáp möåt mònh
Ai thêëu loâng ta?
Naâng cûá cûúâi ài
Vaâ chúá coá tin
Naâng coá tin ai àêu
Thoái cuãa naâng laâ thïë
Naâng àûúåc giaáo duåc nhû thïë tûâ beá tñ
Naâng chó tin úã baåo lûåc
Ta biïët thûâa
Ai thêëu loâng ta
Nhûäng khaát khao cuãa ta
Nhûäng cuöìng voång cuãa ta
Nhûäng tñn ngûúäng cuãa ta
Vúái con thuyïìn naây
Ta cheâo qua söë phêån
Ta cheâo qua thúâi gian
Ta cheâo möåt mònh...”
Trûúng Chi khöng haát nûäa. Chaâng laåi noái:
- Cûát!
Noái xong chaâng nhoãm dêåy. Chaâng thêëy àoái.
Chaâng phaãi kiïëm ùn àaä. Chaâng laái thuyïìn vaâo búâ. ÚÃ hai ven
búâ, suöët tûâ thûúång nguöìn àïën têån haå nguöìn, chaâng àaä àùåt möîi bïn
möåt nghòn caái àoá. Nhêëc àoá lïn laâ coá caái ùn. Àêy laâ caá, laâ cua, laâ ïëch
nhaái. Trûúng chi bùæt caá neám vaâo loâng thuyïìn. Chaâng duâng hai hoân
àaá nhen lûãa nûúáng caá. Chaâng ùn caá nhûng àûúåc vaâi miïëng chaâng
laåi nhöí ài.
Chaâng laåi noái:
- Cûát!
Hònh aãnh Myå Nûúng hiïån ra. Trûúng Chi thúã daâi. Naâng ngaã
ngûúâi trïn nïåm. Naâng lêëy nhûäng ngoán tay thon thaã gúä toác. Naâng
baão chaâng:
- Haát ài!
Viïn quan trûúãng baão chaâng:
- Haát ca ngúåi cöng danh ài!
Trûúng Chi tûác ngheån hoång. Chaâng biïët, haát vïì àiïìu êëy thêåt
laâ troâ cûát. Myå Nûúng móm cûúâi khuyïën khñch chaâng. Chaâng àaä
mïìm loâng trûúác nuå cûúâi êëy. Chaâng khoâ kheâ trong cöí. Chûa bao giúâ
chaâng haát möåt baâi haát thö bó thïë naây. Baâi haát chó oaân “êëy a” vúái laåi
“huêìy dö”. Baâi haát àöng ngûúâi.
Myå Nûúng baão:
- Hay lùæm!
Boån hoaån quan àûáng quanh cûúâi reá lïn:
- Haát nhû cûát!
Myå Nûúng toã veã thûúng xoát:
- Haát vïì tònh yïu ài!
Viïn quan trûúãng ngùn laåi:
- Àûâng! Nïn haát vïì sûå nhêîn nhuåc!
Myå Nûúng laâm möåt cûã chó khuyïën khñch. Trong cuöåc àúâi baåc
beäo cuãa chaâng, Trûúng Chi chûa àûúåc ai khuyïën khñch bao giúâ.
Chaâng haát, mùæt hûúáng vïì viïn quan trûúãng:
“Sûå nhêîn nhuåc bùæt àêìu tûâ àêu?
Ngaây xûa, ta tûúãng noá bùæt àêìu tûâ baãn tñnh ta
Tûâ àêìu ngoán chên, ngoán tay ta,
Hoáa ra khöng phaãi
Sûå nhêîn nhuåc bùæt àêìu tûâ maây!”
Viïn quan trûúãng ngùn laåi:
- Àûâng haát!
Trûúng Chi luöëng cuöëng. Chaâng thêëy khöí quaá. Giûäa söng
nûúác coá ai chó baão chaâng àêu? Sûå nhêîn nhuåc, thoái haänh tiïën, loâng
tham, tñnh thiïån...Têët caã nhû nhau hïët, vuån vùåt vaâ vö nghôa lyá.
Chaâng chó coá möåt mònh. Ngaây cuäng möåt mònh. Àïm cuäng möåt
mònh. Mûa nùæng nhû nhau hïët.
Boån hoaån quan cûúâi reá lïn:
Myå Nûúng cûúâi, Trûúng Chi rêët thñch gioång naâng cûúâi. Tiïëng
cûúâi rung trong ngûåc chaâng.
Viïn quan trûúãng baão:
- Haát ca ngúåi tiïìn baåc ài!
Boån hoaån quan reo lïn.
Myå Nûúng laâm möåt cûã chó mún trúán. Chùèng coá ai nhêån ra cûã
chó êëy. Chó coá riïng chaâng biïët. Trûúng Chi luöëng cuöëng, laåi möåt
baâi haát toaân “êëy a” vúái laåi “huêìy dö”. Coá chöî chaâng laåi bùæt chûúác
tiïëng choá suãa, tiïëng gaâ cuåc taác vaâ tiïëng dï kïu nûäa. Baâi haát àöng
ngûúâi...
Boån hoaån quan cûúâi reá lïn:
Mõ Nûúng cûúâi ruä rûúåi. Chaâng biïët, sau tiïëng cûúâi àöå lûúång
kia naâng seä mñm möi laåi. Naâng coá têåt thïë.
Trûúng Chi ruâng mònh. Chaâng thêëy lo súå cho chaâng. Chaâng
biïët roä mònh. Chaâng coá thïí chõu àûúåc àoái khöí, nhoåc nhùçn, thoái
nhêîn têm, sûå àïíu caáng. Thêåm chñ caã sûå haå nhuåc cuãa boån ngûúâi
nöng nöíi vaâ thiïín cêån nûäa, khöng sao. Chaâng chó súå khi chñnh baãn
thên chaâng lêm vaâo tinh thïë phaãi tûå haå nhuåc baãn tñnh mònh, thïë laâ
mêët hïët, khöng coân tiïëng haát, khöng coân Trûúng Chi. Trûúng Chi
ngoá quanh. Boån hoaån quan, nhûäng gaä àöìng cö, nhûäng tïn hïì luân,
boån boái toaán, tûúáng söë, lang bùm...xuám xñt, eáp chùåt lêëy chaâng.
Trûúng Chi súå haäi. Chaâng mong nhòn thêëy möåt ngûúâi àaánh caá, chó
àaánh caá mûúng thöi cuäng àûúåc, chùèng cêìn àïën loaåi ngûúâi àaánh caá
kònh. Chaâng seä vûäng têm.
Myå Nûúng giuáp chaâng. Naâng baão:
- Haát vïì tònh yïu ài!
Trûúng Chi nhùæm mùæt laåi. Chaâng thêëy böìng bïình nhû àûáng
trïn thuyïìn. Àïën luác naây, chaâng biïët chaâng phaãi cêët gioång tûå haát
cho mònh, búãi khöng chaâng seä mêët hïët, mêët caã cuöåc àúâi. Chó bùçng
tònh yïu cuãa chaâng, tònh yïu chên thûåc vaâ nöìng chaáy cuãa chaâng
múái hoâng cûáu vúát àûúåc. Khöng phaãi Myå Nûúng, khöng chó laâ Myå
Nûúng. Duâ cho Myå Nûúng coá laâ möåt con phûúång hoaâng kiïu haänh
hoùåc möåt con nhïån xêëu xñ cuäng vêåy. Vúái chaâng luác naây têët caã àïìu
nhû nhau. Tònh yïu cuãa chaâng hûúáng vïì tuyïåt àöëi Naâng laâ caái bêîy
cuãa söë phêån chaâng.
Chaâng haát:.
“Tònh yïu, baâi ca maâ Trûúng Chi haát
Cêët lïn tûâ traái tim bõ thûúng töín
Ngoån cúâ naâng phêët trïn ta laâ tònh yïu
Vaâ tiïëng tröëng trêån laâ nhõp tim ta
Keã thuâ cuãa ta
Chuáng seä böi nhoå tïn ta
Coân ta
Ta seä vung ra trûúác chuáng
Lûúäi maác cuãa tònh yïu
Xuyïn qua tim ta
Vaâ qua tim naâng
Thûåc ra, naâng coân röîng tuïëch vaâ teã nhaåt
Têm höìn naâng coá nhûäng con rùæn hoaâi nghi
trún tuöåt nùçm phuåc
Naâng gian lêån trong baâi baåc
Naâng àaánh giaá àiïìu thiïån nhû caách naâng
àaánh giaá àöì trang sûác vaâ taâi saãn
Naâng ngúâ vûåc ngoån gioá
Vaâ gieo gùåt nhúâ kñch thñch thoái xêëu
Möìi thñnh cuãa naâng
Laâ quyïìn lúåi vaâ danh dûå haäo huyïìn
Ta àêu cêìn möåt bûäa cúm
Àêu cêìn möåt manh aáo
Cúm ta thiïëu gò?

aáo ta cêìn chi?
Ta úã trïn àêët àai cuãa töí tiïn ta
Vaâ quùng lûúái trïn doâng söng cuãa töí tiïn ta
Nhûäng khao khaát cuãa ta
Hûúáng vïì tuyïåt àöëi...
Ta laâ Trûúng Chi
Ta ca ngúåi tònh yïu
Núã tûâ haåt thiïån
Vaâ böng hoa cuãa tûå nhiïn
Laâ sûå chên thûåc laånh buöët...”
Tiïëng haát Trûúng Chi cao vuát. Xung quanh im bùåt. Nhûâng
gioåt nûúác mùæt long lanh trïn mùæt Myå Nûúng. Naâng chûa tûâng àûúåc
nghe ai haát thïë naây. Boån hoaån quan, nhûäng gaä àöìng cö, nhûäng tïn
hïì luân, boån boái toaán, tûúáng söë, lang bùm... àûáng daåt caã ra. Trûúng
Chi vêîn haát, àöi chên cuãa chaâng nhû böëc khoãi àêët, chaâng àang bay
lïn.
Chaâng haát:
“Haäy ca haát tònh yïu
Húäi nhûäng traái tim laänh caãm
Nhûäng traái tim sùæt àaá
Baåo lûåc chó gêy oaán thuâ
Noâi giöëng phaãi traã giaá
Ta laâ Trûúng Chi
Ta haát cho tònh yïu
Veã àeåp tûå nhiïn
Sûå chên thûåc laånh buöët...”
Chaâng haát:
“Ta laâ Trûúng Chi
Àêy laâ thanh danh ta
Vaâ thanh danh naâng...”

Chaâng haát:
Tònh yïu khöng xuác phaåm àûúåc
Búãi noá kiïu haänh vaâ tinh tïë...”
Chaâng haát:
Tònh yïu cêìn hy sinh
Búãi noá khöng khoan nhûúång...”
Chaâng haát:
“Sûå ngu ngöëc hay khön ngoan vúái tònh yïu àïìu nhû nhau
Sûå raâng buöåc hay khöng raâng buöåc cuäng thïë...”
Chaâng haát:
Tònh yïu khöng mêët ài vaâ khöng sinh ra
Tònh yïu tuyïåt àöëi...”
Chaâng haát:
Baâi ca ta cêt lïn tûâ traái tim bõ thûúng tön
Xin àûâng vò sûå thûúng töín traái tim ta maâ
töín thûúng traái tim naâng
Chuáng ta ài qua cuöåc àúâi baåc beäo naây, giaã döëi naây
Naâng cûá söëng ài röìi seä hiïíu
Nhûäng chên trúâi naâo naâng seä qua...
Vaâ nhûäng gò laâm traái tim ta àau
Ghi dêëu trïn thanh danh ta...
Vaâ trïn caã thanh danh naâng...
Coá möåt thûá tònh yïu bêët tûã...”

Trûúng Chi im bùåt. Chaâng cuäng khöng biïët chaâng àaä bay túái
bïën söng tûâ khi naâo nûäa. Hònh aãnh Myå Nûúng biïën mêët àêu röìi,
trûúác mùåt chaâng laâ söng nûúác trùæng xoáa möåt maâu, trúâi mêy trùæng
xoáa möåt maâu.
Trûúng Chi cheâo thuyïìn ra giûäa tim söng.
Chaâng laåi noái:
- Cûát!
Chaâng tûâ trïn thuyïìn bûúác xuöëng xoaáy nûúác giûäa söng. úã
trïn trúâi, trïn mùåt àêët, trïn biïín caã vaâ caác doâng söng àïìu coá nhûäng
höëc àen bñ mêåt. Nhûäng xoaáy nûúác trïn söng laâ nhûäng höëc àen nhû
thïë.
*
* *
Trong truyïån cöí, ngûúâi ta kïí rùçng khi haát xong cêu haát cuöëi
cuâng:
“Kiïëp naây àaä dúã dang nhau
Thò xin kiïëp khaác duyïn sau laåi laânh “.
Trûúng Chi àaä nhaãy xuöëng söng tûå trêìm. Höìn chaâng nhêåp
vaâo thên cêy baåch àaân. Ngûúâi ta lêëy göî baåch àaân tiïån thaânh böå
cheán tiïën vua. Myå Nûúng roát nûúác, nhòn thêëy hònh aãnh Trûúng
Chi trong cheán. Gioåt nûúác mùæt naâng lùn xuöëng, caái cheán baåch àaân
vúä tan.
Töi - ngûúâi viïët truyïån ngùæn naây - cùm gheát sêu sùæc caái kïët
thuác truyïìn thöëng êëy. Quaã thûåc, caái kïët thuác êëy laâ tuyïåt diïåu vaâ
caãm àöång, trñ tuïå dên gian àaä nhoåc loâng laâm hïët sûác mònh. Coân töi,
töi coá caách kïët thuác khaác. Àêëy laâ bñ mêåt cuãa riïng töi. Töi biïët giêy
phuát röët àúâi Trûúng Chi cuäng seä vùng tuåc. Nhûng àêëy khöng phaãi
laâ löîi úã chaâng.
Myå Nûúng söëng suöët àúâi sung sûúáng vaâ haånh phuác.
Àiïìu êëy vûâa taân nhêîn, vûâa phi lyá.
Leä àúâi laâ thïë.
TRUYÏÅN TÒNH KÏÍ TRONG ÀÏM MÛA
Höìi úã Têy Bùæc, töi coá quen möåt ngûúâi Thaái tïn laâ Baåc Kyâ
Sinh. Töi quen Baåc Kyâ Sinh trong dõp tònh cúâ. Sûå viïåc nhû sau:
Höm êëy, töi ài chúå Mûúâng La. Chúå Mûúâng La hoåp ngay bïn
àûúâng phöë nuái. Chúå khaá sêìm uêët, vaâng giaã thêåt lêîn löån. Caác cö gaái
Thaái, gaái Xaá ngöìi baán àaâo, mêån, mùæccooåc... haái ra tûâ trong nuái.
Nhûäng saåp vaãi hoa, phñch nûúác, xoong nöìi... buön tûâ Trung Quöëc
sang baây baán la liïåt. Nhûäng ngûúâi àaân öng, àaân baâ H möng dùæt
ngûåa, guâi nhûäng guâi sa nhên, àùèng sêm, ba kñch... guâi caã nhûâng
guâi nïëp tan laâ thûá gaåo nïëp àùåc saãn coá möåt khöng hai cuãa hoå, mêìu
höìng höìng nhû nhuöåm phêím, rêët thúm vaâ dñnh.
Chúå Mûúâng La hoåp tûâ saáng súám, khi sûúng muâ àang coân daây
àùåc, ngûúâi ài chúå nhû ài trong mú, caách möåt saãi tay chùèng nhòn
thêëy gò. Sûúng muâ úã ruâng nuái cao khaác vúái sûúng muâ úã vuâng àöìng
bùçng: noá daây dùåc, noá nhû maân sûäa loaäng, mïnh möng bñ êín, khöng
hoang tûúãng, khöng laâm haåi ai, noá laâ khñ nuái tan ra röìi tuå laåi; noá
khöng phaãi húi nûúác, húi buåi vaâ mûa nhoã maâ ta vêîn goåi laâ sûúng úã
dûúái àöìng bùçng.
Khoaãng gêìn trûa, khi sûúng tan àêëy laâ khi chúå naáo nhiïåt
nhêët. Ngûúâi H'möng xuám xñt quanh nöìi thùæng cöë, uöëng rûúåu, thöíi
kheân beâ. Ngûúâi Thaái, ngûúâi Xaá cuäng uöëng rûúåu, thöíi kheân beâ.
Ngûúâi La Huå thöíi kheân laá. Caác cö gaái Thaái, gaái Xaá, gaái Dao àûáng
tuåm laåi haát àöëi, haát gheåo, haát giao duyïn vúái caác chaâng trai. Coá vaâi
ngûúâi nöíi hûáng bùæn lïn trúâi mêëy loaåt suáng kñp, àaám àöng xung
quanh chaåy daåt ra nhû ong vúä töí.
Töi ài chúå cuäng chùèng àõnh mua baán gò. Cuäng coá nhiïìu ngûúâi
ài chúå nhû töi. Chúå miïìn nuái laâ núi gùåp gúä, giao tiïëp, laâ lïî höåi nhoã,
laâ núi ài chúi, núi ngûúâi ta thoaát ra khoãi nïëp söëng thûúâng teã nhaåt.
Töi ài doåc phöë chúå, ài hïët chúå röìi ngûúåc trúã laåi. úã giûäa chúå coá möåt
öng giaâ ngûúâi Hoa àang ngöìi xem boái. Trûúác mùåt öng giaâ coá möåt
caái àa àûång ba viïn suác sùæc. Ngûúâi xem boái àùåt tiïìn röìi cho ba viïn
suác sùæc vaâo möåt quaã bêìu khö lùæc maånh, sau àoá àöí ra àa goåi laâ "gieo
queã". Öng giaâ cùn cûá vaâo töíng söë àiïím trïn ba viïn suác sùæc àïí noái
vïì àõnh mïånh cuãa hoå. Ngûúâi ta xuyát xoa, trêìm tröì, súå haäi. Têët caã
àïìu thaânh thûåc, tin tûúãng. Coá caái gò vûâa nhû huyïìn bñ, vûâa nhû àe
doåa, laåi vûâa nhû lûúâng gaåt trùæng trúån lú lûãng àêu àêy úã trïn àêìu
àaám àöng. Töi thêëy vui vui, thêëy höìi höåp laå luâng vaâ cuäng àõnh xen
vaâo àïí thûã vêån haån. Ngay khi êëy coá ngûúâi nñu lêëy tay töi. Töi quay
laåi, thêëy möåt gaä ngûúâi Thaái mùåc quêìn aáo chaâm, àöåi muä nöìi, khuön
mùåt thêåt thaâ, noái tiïëng Kinh rêët soäi lùæc àêìu:
- Àûâng coá tin! Lûâa döëi àêëy! Múâi öng xem caái naây!
Gaä giú ra trûúác mùåt töi möåt vêåt àen àen aám khoái bïëp, bêín vaâ
höi khöng tûúãng tûúång àûúåc, tröng giöëng nhû möåt caái mïì gaâ sêëy
khö:
- Àêy laâ mêåt gêëu 100%. Töi bùæn àûúåc con gêëu naây úã trong
Xöëp Cöåp. Nùång 137 cên. Töi àïí cho öng giaá reã...
Töi cûúâi lùæc àêìu. Töi àaä biïët ngûúâi ta laâm giaã mêåt gêëu bùçng
mêåt lúån nhû thïë naâo. Töi coân biïët ngûúâi ta àaä duâng xilanh àïí ruát
mêåt gêëu thêåt ra röìi búm vaâo àêìy nûúác laä ra sao. Gaä ngûúâi Thaái naâi
nó vaâi cêu, cuöëi cuâng toã ra thêët voång. Gaä giú hai tay lïn trúâi, phaân
naân vaâi cêu bùçng tiïëng Thaái röìi boã ài. Töi quay laåi chöî cuä, nhêån ra
chiïëc àöìng höì àeo tay àaä biïën mêët tûâ luác naâo. Töi vûâa tûác giêån vûâa
bûåc mònh. Àêëy laâ vò khi êëy töi coân treã tuöíi! Caãm giaác bõ keã khaác
lûúâng gaåt, bõ lúäm, bõ höë, bõ xoã muäi chó vò mònh caã tin thêåt thaâ khiïën
töi mêët caã bònh tônh. Vúái möåt giaáo viïn queân, chiïëc àöìng höì àeo tay
khi êëy vúái töi laâ möåt gia taâi, möåt cuãa quyá, möåt sô diïån, duâ chiïëc
àöìng höì êëy luön chaåy sai giúâ.
Töi ài xuyïn qua chúå, tòm gaä baán mêåt gêëu, töi àõnh seä cho
hùæn baâi hoåc àñch àaáng. Böîng töi thêëy möåt cö gaái Thaái dùæt möåt con
ngûåa tiïën laåi phña töi.
Cö gaái Thaái treã trung, xinh àeåp, àöi mùæt nöng, hoang vùæng vaâ
tinh khön coá phêìn daån dô. Ài sau cö gaái coá hai öng giaâ tay öm hai
con gaâ choåi.
Cö gaái chaâo töi:
- Hêìy aâ...Thûa öng, em muöën nhúâ öng giûä höå con ngûåa möåt
laát àûúåc khöng?
Töi luáng tuáng, khöng biïët traã lúâi ra sao thò cö gaái àaä giuái
cûúng ngûåa vaâo trong tay töi. Cö gaái noái: öng àûáng úã vïå àûúâng naây.
Chó möåt laát thöi laâ em quay laåi...
Cö gaái cûúâi, nuå cûúâi rêët nhiïìu hûáa heån röìi chaåy boã ài. Hai
öng giaâ ài theo cö gaái ngöìi thuåp ngay xuöëng loâng àûúâng röìi thaã gaâ
ra. Lêåp tûác, hai con gaâ xöng vaâo àaánh nhau tuái buåi. Àaám àöng bu
laåi thaânh möåt voâng troân, löån xöån, àiïn cuöìng, phêën khñch khöng
tûúãng tûúång àûúåc.
Coá tiïëng la heát deåp àûúâng röìi möåt chiïëc xe "com mùng ca" ài
túái. Trïn xe coá mêëy caãnh saát chúã möåt ngûúâi tuâ bõ khoáa tay bùçng
coâng söë 8. Chiïëc xe phaãi dûâng laåi vò bõ àaám choåi gaâ caãn àûúâng. Mêëy
caãnh saát vûâa bûúác xuöëng xe thò àaám àöng öìn caã lïn, bao vêy quanh
hoå, buåi caát muâ mõt tung trúâi. Möåt töí ong vaâng khöng biïët úã àêu
xuêët hiïån, vúä tung ngay trïn àêìu àaám àöng. Ngûúâi ta hoâ nhau
chaåy, ngaä duái ngaä duåi vaâo nhau. Töi chûa kõp àõnh thêìn thò thêëy cö
gaái Thaái luác naây xuêët hiïån giùçng lêëy tay cûúng. Ngûúâi tuâ trïn xe
nhaãy aâo lïn lûng con ngûåa. Töi chó thoaáng thêëy anh ta àïí toác daâi,
mùåc böå quêìn aáo chaâm xanh. Cö gaái Thaái nhaãy lïn theo vaâ hoå lêåp
tûác phi ngûåa bùng qua caác meåt haâng, saåp haâng chaåy vïì phña àûúâng
rûâng Taå Buá, taã ngaån söng Àaâ.
Töi bõ bùæt giam vaâo àöìn canh saát. Ngûúâi ta coi töi laâ can
phaåm trong vuå cûúáp tuâ, cuöëi cuâng khöng àuã chûáng cúá quy töåi nïn
chuyïín töi laâm nhên chûáng. Töi phaãi kyá tïn vaâo möåt túâ khai chûä
nghôa hïët sûác rùæc röëi mêåp múâ. Töi àûúåc biïët ngûúâi tuâ kia laâ möåt tïn
thöí phó, möåt keã söëng ngoaâi voâng cûúng toãa xaä höåi. Hùæn tïn laâ Baåc
Kyâ Sinh.
*
* *
Trûúâng hoåc miïìn nuái núi töi úã nùçm trïn möåt quãa àöìi troåc goåi
laâ àöìi Thöng mùåc dêìu trïn êëy chùè ng coá möåt ngoån thöng naâo. Trïn
möåt vaåt àêët bùçng phùng ngûúâi ta dûång lïn ba daäy lúáp hoåc laâm
bùçng gianh tre nûáa laá coá phêìn naâo giöëng möåt traåi nuöi boâ. Khu
nhaâ giaáo viïn gêìn kïì ngay àoá lúåp ngoái, vaách traát "toocsi " nhûng
khi mûa xuöëng döåt coân nhiïìu hún caã maái nhaâ lúåp gianh. Vöën thñch
àöåc lêåp, töi tûå mònh dûång möåt ngöi nhaâ nhoã caách biïåt hùèn ra, coá
haâng raâo bao quanh cêín thêån. ÚÃ riïng möåt chöî, töi coá caái thuá cuãa
keã tûå do, nghôa laâ tha höì buöng xuöi úã trong caãm giaác cö àún maâ
khöng àïí ngûúâi khaác nhoâm thêëy, khöng laâm luåy ai caã. ÚÃ ta, tûå cö
àún laâ caách reã ruáng nhêët, vö haåi nhêët àïí taåo ra aão giaác vïì tûå do,
möåt àiïìu xeát cho cuâng cuäng chùèng ra gò nhûng thiïët yïëu àïí reân
luyïån nhên caách cho tuöíi treã vöën lùæm mï say vaâ dïî sa ngaä.
Muâa heâ nùm êëy, töi phaãi úã laåi tröng nom, baão vïå trûúâng hoåc.
Mûa luä keáo daâi tûâ àêìu thaáng 7 àïën giûäa thaáng 9 khiïën núi töi úã
khöng khaác gò möåt öëc àaão. Söë gaåo dûå trûä sùæp hïët. Töi rêët buöìn rêìu
vaâ thûúng thên mònh. Töi coá thïí öëm röìi chïët úã núi khó ho coâ gaáy
naây vö ñch. Töi àaä thêëy möå nhûäng giaáo viïn vö danh chïët nhû thïë úã
Mûúâng Hum vaâ Chiïìng Coå, caã úã trong baãn Chi cuöëi àûúâng 19 nûäa.
Suy ài tñnh laåi, töi quyïët dõnh vûúåt qua thung luäng Chiïìng Saå vaâo
baãn Poâ Mêåt tòm ngûúâi giuáp àúä. Töi mùåc aáo mûa, mang theo khêíu
suáng sùn àaä han ró vaâ bõ hoác àaån bïn mònh, mang ài theo àïí cho
oai chûá thûåc ra chùèng coá taác duång gò caã. Töi tòm àûúâng ài xuöëng
thung luäng.
Loay hoay hïët buöíi, töi khöng laâm sao vûúåt qua àûúåc thung
luäng ngêåp àêìy nûúác. Töi khöng daám liïìu maång búãi töi khöng thuöåc
àõa hònh àõa vêåt úã àêy, nïëu bõ nûúác cuöën vaâo möåt khe heãm coi nhû
toi maång. Tuyïåt voång, túái gêìn töëi töi quay vïì nhaâ, ngaåc nhiïn thêëy
úã trong nhaâ mònh coá saáng aánh àeân.
Trong nhaâ töi, úã giûäa nhaâ coá möåt àöëng lûãa múái àûúåc nhen
lïn. Möåt ngûúâi àaân öng Thaái àang ngöìi thaãn nhiïn nûúáng thõt gaâ
rûâng. Thêëy töi, y chùèng buöìn nhòn mùåt maâ chó liïëc xeáo tröng chûâng
khêíu suáng sùn cuãa töi vúái veã àïì phoâng.
- Öng laâ chuã nhaâ aâ? - Y hoãi töi sau khi töi àaä treo suáng lïn
tûúâng.
Töi chaán naãn gêåt àêìu. Ngûúâi àaân öng Thaái noái:
- Chuáng töi seä úã àêy ba ngaây àúåi luä ruát ài.
Töi húi ngaåc nhiïn vò y duâng chûä "chuáng töi".
Nhû vêåy, chùæc y khöng phaãi chó coá möåt mònh.
- Töi khöng coân gò ùn caã. - Töi thöng baáo trûúác vúái khaách nhû
vêåy, khöng toã yá thiïån caãm chuát naâo.
- Töi biïët röìi, - ngûúâi àaân öng Thaái gêåt àêìu vúái töi - trûúác khi
öng vïì töi àaä luåc loåi khùæp trong nhaâ naây. Cö Muön àang ài lêëy gaåo.
Töi húi phêåt yá vò thaái àöå tûå nhiïn cuãa khaách.
Chûâng nhû nhêån ra, y móm cûúâi giúái thiïåu:
- Tïn töi laâ Baåc Kyâ Sinh.
Töi húi giêåt mònh. Baåc Kyâ Sinh noái:

- Töi ài vúái cö gaái. Cö êëy laâ Muön.
Àuáng luác êëy, cö gaái Thaái maâ töi àaä gùåp trûúác àêy úã chúå
Mûúâng La bûúác vaâo, vai àeo guâi, ngûúâi ûúát nhû chuöåt löåt. Baåc Kyâ
Sinh àûáng dêåy àúä lêëy guâi gaåo. Töi khöng hiïíu hoå moi àêu ra guâi
gaåo trùæng tinh úã giûäa trúâi mûa, úã giûäa núi mïnh möng àêìy nûúác
ngêåp naây.
Baåc Kyâ Sinh vaâ cö gaái noái chuyïån vúái nhau bùçng tiïëng Thaái.
Cö gaái nhòn töi móm cûúâi:
- Em nhêån ra öng röìi! Öng àaä giuáp em giûä ngûåa úã chúå Mûúâng
La.
Baåc Kyâ Sinh lêëy gaåo thöíi cúm, coân cö gaái lui vaâo buöìng trong
thay aáo. Töi nghe thêëy tiïëng luåc loåi àöì àaåc röìi cö gaái thoâ àêìu ra cûãa
hoãi töi:
- Öng giaáo! Öng cho em mûúån caái aáo cuãa öng àûúåc khöng?
Töi nhòn Baåc Kyâ Sinh vaâ thêëy y coá veã taán thaânh nïn noái:
- Àûúåc!
Töi úã miïìn nuái àaä lêu, töi biïët àaân öng Thaái nhiïìu ngûúâi coá
maáu ghen tuöng ghï gúám! Anh coá thïí chïët nhû búän vò möåt nhaát
dao nïëu nhû vö tònh gheåo cö gaái coá chöìng àaä "tùçng cêíu " tûác laâ àaä
buöåc ngûúåc toác lïn àónh àêìu. ÚÃ Yïn Chêu vaâi nùm trûúác àêy àaä coá
möåt vuå nhû thïë: coá möåt tay giaáo viïn ngûúâi Kinh quï úã Hûng yïn
àaä bõ xeão mêët "cuãa quyá" bùçng con dao quùæm to baãn duâng àïí cheã laåt,
gaä "phaáo thuã" khöng bao giúâ coân ra trêån àûúåc nûäa, gaä phaãi "höìi
hûu" khi gaä múái hai mûúi tuöíi. Töi khöng muöën nhû thïë, nùm êëy
töi múái hai mûúi möët tuöíi àêìu, chûa biïët tñ ti gò vïì chuyïån "phong
hoa tuyïët nguyïåt".
Möåt luác sau, cö gaái úã trong buöìng trong bûúác ra, mùåc chiïëc aáo
"phöng" sùåc súä cuãa töi vaâ chiïëc vaáy múái. Tröng cö rêët àeåp, veã àeåp
vûâa hoang vùæng, vûâa mï àùæm laåi vûâa man rúå.
Chuáng töi ngöìi ùn cúm vaâ cuâng troâ chuyïån vúái nhau. Baåc Kyâ
Sinh ñt noái, àöi mùæt cuãa y laånh leäo, cùng thùèng nhû mùæt diïìu hêu,
thónh thoaãng laåi saáng rûåc lïn nhû coá tia chúáp, tia lûãa. Chó khi naâo
aánh mùæt cuãa y gùåp aánh mùæt cuãa Muön noá múái dõu ài àöi chuát, noá
múái coá veã nhû aánh mùæt ngûúâi. Baåc Kyâ Sinh coá nuå cûúâi deâ dùåt, luác
naâo cuäng coá veã nhû giïîu cúåt baãn thên mònh hay giïîu cúåt ai. Chuáng
töi ngöìi noái chuyïån vïì caác saãn vêåt úã vuâng Têy Bùæc, vïì phong tuåc
ngûúâi Thaái, vïì viïåc ngûúâi Kinh lïn àêy laâm ùn sinh söëng. Baåc Kyâ
Sinh coá veã khöng thñch thuá lùæm vúái viïåc ngaây caâng coá nhiïìu ngûúâi
Kinh lïn Têy Bùæc "ài xa hún nûäa", "khai hoáa vùn minh", "thùæp lïn
aánh saáng vùn hoáa". Muön thò khaác, cö toã yá chï bai löëi söëng kheáp
kñn, quaá gêìn tûå nhiïn, thêåm chñ coá phêìn tùm töëi cuãa dên miïìn nuái.
Qua cêu chuyïån, töi thêëy hai ngûúâi hiïíu biïët nhiïìu thûá, khöng hïì
ngú ngêín hoùåc quaá heåp hoâi nhû caách thûác maâ dên thaânh thõ chuáng
ta vêîn hònh dung vïì "ngûúâi dên töåc".
Cúm nûúác xong, Baåc Kyâ Sinh dûåa lûng vaâo vaách, maât àùm
àùm nhòn vaâo àöëng lûãa bêåp buâng. Ngoaâi trúâi àïm mûa vêîn khöng
ngúát. Baåc Kyâ Sinh haát ï a möåt baâi haát bùçng tiïëng Thaái, lúâi leä rêët
êën tûúång. Coá nhiïìu àoaån, cö Muön cuâng haát vúái y. Töi nghe loaáng
thoaáng, cöë gùæng tòm caách sùæp xïëp laåi lúâi cuãa baâi haát naây:
Poâ mïå úi! Böë meå úi...
Poâ mïå sinh con tûâ hang nuái.
Núi êëy coá nhiïìu gioá, laånh lùæm
Àïm mûa, nhiïìu gioá laånh lùæm
Tiïëng höí gêìm, tiïëng choá soái huá
Nhûäng con rùæn con trùn tòm möìi
Boån caáo chöìn höi haám rònh moâ
Con don, con dñm nêëp trong hang
Con mònh trêìn thên truåi run rêíy
Gioá laånh luâa vaâo ngûåc con
Con nhen lûãa, gioá laâm tùæt lûãa
Con súâ soaång trong boáng àïm
Vaâ nhùåt àûúåc möåt vêåt mïìm, ûúát aát
Con súå haäi, khöng biïët vêåt gò
Noá phêåp phöìng trong tay con
Öi àau quaá, àau nhoái úã àêy
Caái vêåt mïìm, ûúát aát êëy
Laâ traái tim con rúi trïn àêët
Mùåt àêët êëy nhiïìu gioá, laånh lùæm
Poâ mïå úi, ai thûúng con

Poâ mïå úi, ai thûúng poâ mïå...
Tiïëng haát cuãa Baåc Kyâ Sinh rêët laå, àún giaãn nhû lúâi ngûúâi noái.
Töi chûa thêëy ai haát nhû thïë bao giúâ: ngûúâi haát khöng lêëy húi,
khöng raán sûác, khi nhêën lúâi hoùåc ngên nga thò dõu daâng khöng sao
kïí xiïët; ngêåm nguâi, tï taái maâ khöng muãi loâng; têm traång cö àún
laånh buöët lêîn löån vúái nhûäng khao khaát nöìng naân. Tiïëng haát soáng
saánh, àùåc nhû nhûäng gioåt mêåt ong. Möîi tûâ laâ möåt gioåt mêåt. Töi
nghe haát maâ nûúác mùæt cûá thïë chaãy ra raân ruåa, tûå nhiïn khöng kòm
laåi àûúåc.
Baâi haát chêëm dûát. Têët caã lùång ài. Tiïëng mûa rúi vaâ tiïëng cön
truâng böîng nhiïn uâa vaâo trong nhaâ riïët roáng nghe roä möìn möåt.
Khöng ai noái nùng gò caã. Tiïëng haát vêîn coân nhû lú lûãng bay trong
khöng gian, vûúáng vaâo maái nhaâ, keâo nhaâ, vûúáng vaâo maái toác,
vûúáng vaâo àöi möi, chaáy xeâo xeâo trïn ngoån lûãa àoã rûåc.
Baåc Kyâ Sinh haát xong, y cûúâi möåt nuå cûúâi nhúåt nhaåt thêët
thêìn, hònh nhû bao nhiïu sinh lûåc cuãa y àaä truát hïët vaâo cho baâi
haát. Möåt luác sau nhû khöng chõu àûång nöíi sûå yïn lùång, Muön cuäng
ï a haát. Baâi haát naây cuäng xoát xa tï taái chùèng keám gò baâi haát cuãa
Baåc Kyâ Sinh:
Ing nooång úi, ing nooång úi
Nïëu em xêy nhaâ
Thò àoá laâ ngöi nhaâ nhoã vúái cûãa söí röång
Trong nhaâ coá bïëp lûãa höìng
Trïn baân coá cùæm böng hoa àoã vaâ böng hoa trùæng
Chùn àïåm múái thúm tho
Bïn caånh em coá anh
En muöën anh úã bïn caånh em
Àêëy laâ ûúác mú cuãa em
Anh yïu úi, bêy giúâ ài àêu röìi
Ma ruâng bùæt anh hay ngoån lûãa naâo goåi anh
Anh ài vïì hûúáng naâo
Khöng coá ai àúåi anh úã àêëy
Anh yïu úi, vïì àêy vúái em

Ta xêy ngöi nhaâ nhoã vúái cûãa söí röång
Anh yïu úi, bêy giúâ ài àêu röìi
Ngûúâi thûúng úi, bêy giúâ ài àêu röìi
Töi lùång nghe Muön haát, thêëy gioåt nûúác mùæt lùn trïn goâ maá
cuãa cö. Baåc Kyâ Sinh coá veã xuác àöång. Y àûa tay öm lêëy baã vai cö gaái
keáo vïì phña mònh. Khi Muön haát xong, y noái möåt cêu tiïëng Thaái
rêët nhanh, töi khöng nghe roä nhûng àoaán laâ möåt lúâi chûãi ruãa hay
möåt lúâi thïì àöåc. Muön trûâng mùæt nhòn y röìi ngöìi xñch ra coá veã bêët
bònh. Hoå noái vïì möåt ngûúâi naâo àoá coá tïn laâ Ngên.
Àïm vïì khuya, mûa caâng ngaây caâng nùång haåt. Mûa thêëm
vaâo àêët, vaâo vaách nhaâ, vaâo loâng ngûúâi... Chuáng töi ngöìi yïn nhû
thïë rêët lêu. Laát sau Baåc Kyâ Sinh lïn tiïëng trûúác. Y phaân naân vïì
nhûäng àiïìu kiïån sinh söëng khöën khöí úã núi naâo àoá, chùæc laâ úã quï
hûúng y. Vuâng Têy Bùæc töi àaä ài nhiïìu, àiïìu kiïån söëng cuãa con
ngûúâi úã àêy thêåt khùæc nghiïåt. Dên nhiïìu núi chó àuã gaåo ùn coá ba
thaáng, coân chñn thaáng trong nùm phaãi vaâo rûâng àaâo cuã maâi. Sùn
bùæt vaâ haái lûúåm vêîn laâ nhûäng hònh thûác kiïëm söëng phöí biïën cuãa
nhiïìu töåc ngûúâi úã àêy hïåt nhû möåt ngaân nùm trûúác. Naån du canh
du cû vaâ triïåt phaá rûâng laâm cho quang caãnh rûâng nuái ngaây caâng
thïm tiïu àiïìu. Töi cöë tònh doâ hoãi töng tñch, göëc gaác cuãa Baåc Kyâ
Sinh. Y traã lúâi deâ dùåt, y noái chung chung:
- Töi laâ àûáa con hoang cuãa rûâng.
Y noái cêu àoá thò thêìm nhû lúâi thuá töåi, coá phêìn naâo chaán
chûúâng nhûng vêîn ngêëm ngêìm möåt niïìm kiïu haänh àùåc biïåt. Töi
gúåi laåi chuyïån xaãy ra bûäa trûúác úã chúå Mûúâng La thò y móm cûúâi:
- Rùæc röëi cho öng ghï lùæm phaãi khöng?
Y ngûúång nghõu xoa tay vaâo nhau röìi noái tiïëp:
- Töi àaä mang ún öng.
Sau àoá y chó vaâo Muön:
- Nhúâ coá con nhñm naây!
Maäi vïì sau, do nhiïìu ngûúâi kïí laåi töi múái biïët roä vïì cêu
chuyïån xaãy ra höm êëy.
Àïm vïì khuya, töi nguã úã bïn bïëp lûãa, nùçm thao thûác nghe
tiïëng mûa rúi. Trong giêëc mú, töi cûá chêåp. chúân vïì hònh aãnh traái
tim mïìm maåi, ûúát aát, phêåp phöìng rúi trïn àêët laånh vaâ ngöi nhaâ
nhoã coá cûãa söí röång. Nhûäng hònh aãnh êëy phaãi chùng laâ nöîi aám aãnh
thên phêån tònh yïu àöi lûáa cuãa hai ngûúâi?
*
* *
Baåc Kyâ Sinh laâ hêåu duïå cuãa doâng hoå Baåc àêët Mûúâng Vaâi.
Àêy laâ möåt doâng hoå quyá töåc xa xûa, àöìn rùçng öng töí laâ ngûúâi Kinh
àaä tûâng laâm chûác thûúång thû, boã lïn Têy Bùæc vò chaán thúâi thïë. Àêëy
laâ vaâo khoaãng thïë kyã XVIII, thúâi vua Lï, chuáa Trõnh, möåt thúâi
nhiïîu nhûúng trong lõch sûã. öng töí cuãa Baåc Kyâ Sinh lêëy vúå ngûúâi
Thaái, lêåp trang traåi, söëng nhúâ vaâo viïåc buön baán thuöëc phiïån vúái
ngûúâi Laâo vaâ ngûúâi Hoa. Àïën àúâi Baåc Kyâ Sinh, thúâi thïë thay àöíi,
chñnh quyïìn múái àang töìn taåi cuâng chuáng ta àêy thaânh lêåp. Möåt
àöìn biïn phoâng àoáng ngay úã àêët Mûúâng Vaâi. Viïåc buön baán thuöëc
phiïån bõ cêëm. Nhûäng ngûúâi lñnh biïn phoâng thûúâng xuyïn xuöëng
baãn, giuáp dên laâm ùn, daåy hoåc cho treã vaâ giûä gòn trêåt tûå an ninh
trong vuâng. Àöìn trûúãng biïn phoâng laâ Loâ Vùn Ngên, ngûúâi Thaái úã
Yïn Chêu, möåt thiïëu uáy mêîn caán vaâ sùæt àaá. Söë phêån eáo le, giûäa Loâ
Vùn Ngên vaâ Baåc Kyâ Sinh coá nhûäng möëi quan hïå thêåt trúá trïu.
Möåt lêìn, vaâo dõp Tïët cöí truyïìn, ngûúâi ta töí chûác möåt cuöåc àua
ngûåa cho thanh niïn trong vuâng. Chùång àua khaá nguy hiïím, phaãi
vûúåt qua nhiïìu suöëi vaâ nuái àaá tai meâo. Coá nhiïìu giaãi thûúãng, giaãi
nhêët laâ möåt con ngûåa tuyïåt àeåp. Muön laâ cö gaái xinh àeåp nhêët àêët
Mûúâng Vaâi seä trao dêy cûúng cho ngûúâi thùæng trêån.
Mûúâi baãy kyå sô tham gia cuöåc àua, trong àoá coá Loâ Vùn Ngên
vaâ Baåc Kyâ Sinh. Hai ngûúâi ganh àua tûâng phên möåt vaâ hoå boã xa
caác ky sô khaác. úã chùång cuöëi cuâng, nguy hiïím nhêët laâ phaãi bùng
qua vûåc àêët suåt. Nghe noái dûúái àoá coá maåch nûúác ngêìm tûâ xa xûa,
maåch nûúác ngêìm naây coân lúán hún caã con söng Àaâ, nhiïìu chöî maåch
nûúác ngêìm phun lïn laâm núi àoá biïën thaânh buân lêìy vö cuâng nguy
hiïím. Loâ Vùn Ngên laâ kyå sô gioãi. Con ngûåa anh cûúäi laâ con ngûåa
giöëng söng Àöng úã Nga. Höìi êëy loaåi ngûåa naây chó nhêåp vaâo Viïåt
Nam coá saáu con àïí phöëi giöëng, àûúåc nuöi úã traåi ngûåa Baá Vên, Thaái
Nguyïn theo tiïu chuên àùåc biïåt, ngûúâi ta tòm caách nhên noá lïn àïí
cung cêëp cho lñnh biïn phoâng. Con ngûåa naây phi rêët nhanh, nïëu
àûúâng saá töët coá thïí phi túái 300 cêy söë möåt giúâ, bûúác nhaãy cuãa noá xa
túái 4 meát. Noá cao gêëp rûúäi con ngûåa bònh thûúâng. Baåc Kyâ Sinh cûúäi
con ngûåa cuãa ngûúâi miïìn nuái Têy Bùæc, chên thêëp, tûúáng maåo xêëu
xñ, tröng giöëng möåt con la giaâ, chaåy khöng nhanh nhûng dai sûác,
khi leo nuái thò khöng khaác gò sún dûúng. Loaåi ngûåa naây àùåc biïåt
nhaåy caãm vúái àõa hònh miïìn nuái, noá ùn rêët ñt vaâ chõu àûúåc khaát.
Khi qua àeâo, con ngûåa söng Àöng cuãa Ngên chaåy song song
vúái con ngûåa cuãa Baåc Kyâ Sinh. Àûúâng rêët heåp, hai con ngûåa cheân
nhau khi vûúåt khuác quanh úã hem nuái. Gioá thöíi maånh, con ngûåa
söng Àöng khoãe hún nïn hêët con ngûåa cuãa Baåc Kyâ Sinh xuöëng khe
nuái. Baåc Kyâ Sinh thoaát chïët nhúâ vaâo sûå nhaåy caãm thêìn kyâ cuãa con
tuêën maä. Con ngûåa chuåm böën voá lùn troân úã vaåt döëc nghiïng, khöng
hiïíu laâm sao moác àûúåc möåt ch ên vaâo thên cêy dêu da. Sau naây
Baåc Kyâ Sinh kïí laåi: "Luác àoá maång söëng thêåt laâ "ngaân cên treo súåi
toác". Con ngûåa hònh nhû cuäng biïët àiïìu àoá, noá chó doaäi cùèng chên
ra laâ caã hai seä lao xuöëng vûåc sêu 300 meát. Gioá thöíi, àaá caâo laâm noá
löåt xûúác hïët caã da. Noá rnn bùæn lïn, möì höi tuáa ra àêìm àòa. Mùæt noá
nhû muöën doâ hoãi: "Taåi sao? Taåi ao laåi chïët vö lyá thïë naây?" Thïë laâ
noá vuâng vêîy sûác lûåc cuãa noá nhû àûúåc nhên lïn gêëp böåi...
Loay hoay maäi, Baå Kyâ Sinh moáò gúä àûúåc mònh ra vaâ dòu àûúåc
con ngûåa tûâ trïn cêy xuöëng. Baåc Kyâ Si n h bõ thûúng khaá nùång:
xûúng àuâi gaäy, möåt chên bõ treåo khúáp. Nhûng möåt kyå sô miïìn nuái
thò chùèng bao giúâ boã cuöåc. Y vêîn tiïëp tuåc cuöåc àua. Àïí àïën àñch,
nïëu theo con àûúâng cuä dïî daâng thò thêët baåi laâ chùæc chùæn: vúái hún
20 cêy söë àûúâng rûâng nhû vêåy thò ngûúâi vaâ ngûåa seä kiïåt sûác vò mêët
maáu. Baåc Kyâ Sinh quyïët àõnh vûúåt qua nuái àaá tai meâo àïí vïì thung
luäng: àûúâng ngùæn hún, chó coá hún hai cêy söë nhûng laâm nhû thïë
nghôa laâ "leo nuái" chûá khöng phaãi coân laâ "àua ngûåa" nûäa. Àûúåc caái
cuöåc àua khöng hïì quy àõnh löå trònh bùæt buöåc. Tûâ xa xûa, dê n
miïìn nuái àaä quen chó xaác àõnh hûúáng ài chûá khöng xaác àõnh seä ài
nhû thïë naâo, con ngûúâi phaãi tûå moâ mêîm möåt mònh vaâ chó coá linh
caãm, trûåc giaác múái giuáp hoå vûúåt qua têët caã.
Baåc Kyâ Sinh vûúåt qua vaách nuái tai meâo, nghôa laâ cêìm chùæc
caái chïët trong tay, hy voång söëng trong möåt phêìn nghòn. Khöng
hiïíu laâm thïë naâo maâ Baåc Kyâ Sinh vûúåt qua àûúåc. Maáu loang löí bïët
àêìy ngûúâi vaâ ngûåa. Y àïën àñch khöng khaác gò möåt con ma rûâng.
Cuöåc àua kïët thuác. Khöng ai trao giai thûúãng cho con ma
rûâng. Giaãi thûúãng thuöåc vïì Loâ Vùn Ngên vaâ con ngûåa giöëng söng
Àöng. Baåc Kyâ Sinh chó àûúåc sûå taán thûúãng ngêìm cuãa ñt ngûúâi dên
miïìn nuái lêìm lò nhêët, hoå coá caách àaánh giaá riïng cûãa hoå vïì caác giaá
trõ con ngûúâi.
Baåc Kyâ Sinh dûúäng bïånh úã nhaâ öng Suâng laâ böë cuãa Muön.
öng laâ thêìy thuöëc biïët chûäa bïånh bùçng nhiïìu thûá laá cêy rûâng. Tònh
yïu cuãa y vúái Muön bùæt àêìu naãy núã trong nhûäng ngaây àoá. Nhûng
Loâ Vùn Ngên, viïn thiïëu uáy àöìn trûúãng biïn phoâng cuäng rêët yïu
Muön.
Baåc Kyâ Sinh khoãi bïånh vaâo cuöëi muâa thu. Luác êëy rûâng àang
thay laá. Rùång cêy sau nhaâ Muön tûâ maâu xanh chuyïín sang maâu
àoã nhû mêån vaâ maâu àoã cuãa maáu. Hoa àinh lùng laâ thûá hoa àún úã
rûâng coá maâu vaâng nhû laâ hoa tai vaâng núã rêët nhiïìu úã haâng raâo àêìy
nhûäng dêy tú höìng cuäng maâu vaâng nhû maâu nhêîn vaâng. Baåc Kyâ
Sinh ngöìi bïn cûãa söí. Muön ngöìi xe súåi úã ngoaâi chaái nhaâ, cö ï a haát
baâi haát maâ cö ûa thñch:
"Ing nooång úi, ing nooång úi
Nïëu em xêy nhaâ
Thò àoá laâ ngöi nhaâ nhoã vúái cûãa söí röång
Trong nhaâ coá bïëp lûãa höìng"
Öng Suâng hoãi Baåc Kyâ Sinh:
- Naây Sinh, maây coá nghô rùçng dên miïìn nuái seä coá haånh phuác
hay khöng?
Baåc Kyâ Sinh cûúâi:
- Khi coân mï muöåi...
Muön hoãi:
- Vêåy vùn minh?
- Khöng töët gò! - Möåt ngûúâi àaân öng Thaái vûâa bûúác lïn cêìu
thang vûâa noái. Àêy laâ Loâ Vùn Cûúâng, em trai öng Suâng, chuá ruöåt
cuãa Muön. Öng ta guâi möåt guâi haâng nùång. Öng ta vêîn buön thuöëc
phiïån tûâ Tam giaác vaâng qua àûúâng Thûúång Laâo sang Têy Bùæc.
Àïm höm àoá, Loâ Vùn Cûúâng nguã úã nhaâ anh trai mònh. öng
baão Baåc Kyâ Sinh:
- Chaáu Sinh aå, tao àaä thêëy maây àua ngûåa vúái ngûúâi cuãa
chñnh phuã. Theo tao ài! Maây laâ ma rûâng phaãi ài àûúâng heãm. Maây
muöën con Muön thò haäy nghe tao! Maây haäy ài guâi haâng lïn Hoaâng
Su Phò! Haäy nghô àïën tûå do vaâ tiïìn baåc röìi sau haäy nghô àïën àaân
baâ. Con Mnön noá seä giïët maây! Nûãa thaáng sau, Loâ Vùn Cûúâng bõ
bùæn chïët.
Nhûäng ngûúâi lñnh biïn phoâng do Loâ Vùn Ngên chó huy phuåc
kñch àaä bùæn chïët öng ta khi mang thuöëc phiïån vûúåt qua biïn giúái.
Loâ Vùn Ngên àûúåc thùng chûác trmg uáy. Ngên cûoäi con ngûåa söng
Àöng àïën chúi nhaâ Muön. Anh tùång Muön àöi voâng tay baåc. Muön
hoãi:
- Nïëu giïët àûúåc möåt ngûúâi thò àûúåc tùng möåt chûác aâ?
Ngên baão:
- Àiïìu êëy tuây vaâo ngûúâi bõ giïët laâ ai.
Muön noái:
- Öng ta laâ chuá töi.
Ngên baão:
- Töi khöng biïët.
Khi Ngên ài xuöëng cêìu thang thò con ngûåa söng Àöng cuãa
anh àaä bõ cùæt mêët gên chên àang nùçm guåc bïn haâng raâo. Ngên
chaåy lïn cêìu thang ruát suáng chôa vaâo Baåc Kyâ Sinh:
- Maây giïët ngûåa! Maây coá biïët con ngûåa êëy àaáng giaá bùçng mêëy
maây khöng?
Baåc Kyâ Sinh noái:
- Cêìn thò tao cùæt gên maây chûá khöng cùæt gên con ngûåa!
Baåc Kyâ Sinh bõ bùæt. Muön than thúã:
- Anh ta àang öëm.
Ngên noái:
- Con ngûåa naây möîi ngaây ùn hïët 20 cên thoác, 6 lñt sûäa vúái hai
cên àûúâng. Caã nûúác bêy giúâ chó coân hai con nhû thïë!
Baåc Kyâ Sinh bõ giam chñn thaáng trong tuâ. úã trong tuâ, nhûäng
ngûúâi baån cuãa Loâ Vùn Cûúâng chó cho y caác möëi haâng, caách ài rûâng,
caách chúi gaái sao cho khöng bõ mang bïånh, caách tröën lñnh biïn
phoâng, caách phên biïåt tiïìn giaã thêåt, tiïìn baåt Thaái Lan vaâ tiïìn kñp
Laâo, rêët nhiïìu thûá maâ ngûúâi ta khöng biïët phên biïåt àêëy laâ nhûäng
kiïën thûác vïì tûå do hay sûå tûâng traãi phoáng àaäng.
Möåt tay ùn tröåm ngûúâi Dao tïn laâ Triïåu Phuá Àaåi ruã Baåc Kyâ
Sinh vûúåt nguåc. Àïm höm êëy trúâi mûa to, hai ngûúâi rúä maái tön
chuöìn àûúåc ra ngoaâi luöìn rûâng chaåy vïì phña rûâng Thuêån Chêu
tröën traánh.
Ñt ngaây sau Baåc Kyâ Sinh tòm àûúâng vïì àïën nhaâ Muön. Triïåu
Phuá Àaåi cùçn nhùçn:
- Chuáng ta phaãi chuöìn sang Thûúång Laâo ngay lêåp tûác. Loanh
quanh úã àêy röìi chïët coá ngaây.
- Maây biïët gò vïì tònh yïu?
Triïåu Phuá Àaåi thúã daâi:
- Àêëy laâ thûá tònh caãm khöng lûúng thiïån.
Muön chaåy ra àoán Baåc Kyâ Sinh, trïn tay àeo àöi voâng baåc
cuãa Ngên tùång cö.
Baåc Kyâ Sinh hoãi:
- Cö yïu noá aâ?
Muön noái:
- Khöng biïët! Em chó thñch böå quên phuåc.
Baåc Kyâ Sinh vaâ Triïåu Phuá Àaåi úã nhaâ Muön ba ngaây. Triïåu
Phuá Àaåi baão Baåc Kyâ Sinh:
- Maây lûåa choån ài. Hoùåc ài Thûúång Laâo. Hoùåc úã àêy ruác vaáy
con Muön àïí àúåi thùçng Ngên àïën bùæt.
Nùm giúâ saáng, lñnh biïn phoâng bao vêy nhaâ Muön. Triïåu Phuá
Àaåi vaâ Baåc Kyâ Sinh nêëp trong buöìng kñn. Triïåu Phuá Àaåi noái:
- Phen naây chïët laâ chùæc. Tao khöng tiïëc gò. Chó tiïëc maây múái
hai mûúi lùm tuöíi.
- Khi thùçng Ngên bûúác lïn cêìu thang tao seä dñ dao vaâo cöí
noá... Khi ngûúâi ta àûa ngûåa túái, möîi thùçng chaåy vïì möåt phña...
Baåc Kyâ Sinh treo ngûúâi úã trïn chaái nhaâ giöëng nhû con dúi.
May cho y laâ 5 giúâ saáng thò trúâi vuâng nuái coân töëi nhû mûåc. Luác êëy
trúâi laåi àöí mûa to. Hai ngûúâi chaåy thoaát sang àêët Thûúång Laâo.
- Chùæc cha con öng Suâng bõ bùæt mêët.
Triïåu Phuá Àaåi cûúâi:
- Coá con Muön thò chùèng súå. Biïët "meâo naâo cùæn móu naâo"!
Baåc Kyâ Sinh buön baán doåc ngang úã vuâng Thûúång Laâo, nhiïìu
khi sang caã Thaái Lan. Y coá tiïìn, coá nhiïìu thûá nhûng trong loâng
khön nguöi nhúá Muön vaâ nhúá quï hûúng. Thónh thoaãng y tòm
àûúâng liïìu lônh vïì thùm àêët Mûúâng Vaâi. Möåt lêìn vïì y bõ bùæt vaâ xaãy
ra vuå tröën chaåy úã chúå Mûúâng La maâ töi chûáng kiïën.
*
* *
Baåc Kyâ Sinh vaâ Muön truá úã nhaâ töi sang ngaây thûá hai thò hoå
caäi löån vúái nhau. Caã hai àïìu mêët bònh tônh. Töi khöng hiïíu lùæm vò
hoå noái bùçng tiïëng Thaái rêët nhanh, töi chó loäm boäm biïët möåt söë tûâ.
Töi àoaán hai ngûúâi àaä khöng àöìng yá vïì caách giaãi thoaát tònh traång
hiïån thúâi. Muön naâi nó àiïìu gò àoá nhûng Baåc Kyâ Sinh dûát khoaát
chöëi tûâ. Möåt luác sau, Baåc Kyâ Sinh cuäng naâi nó àiïìu gò àoá nhûng
Muön khöng chõu. Cuöëi cuâng Baåc Kyâ Sinh àûáng lïn tru möåt tiïëng
khuãng khiïëp nhû choá soái huá. Tröng y rêët àau àúán. Muön öm mùåt
chaåy ra ngoaâi trúâi mûa. Luác êëy trúâi àê khuya lùæm. Baåc Kyâ Sinh
chaåy theo. Hoå giùçng co nhau möåt luác lêu röìi Muön chaåy vïì phña
rûâng. Baåc Kyâ Sinh quay vaâo nhaâ, y nùçm vêåt ra úã bïn àöëng lûãa.
Töi ngöìi lùång leä chûáng kiïën hai võ khaách troå. Töi mú höì thêëy
möåt nöîi thûúng caãm xoát xa. Taåi sao laåi phaãi daây voâ mònh, phaãi daây
voâ nhau nhû thïë? Höìi êëy töi coân treã tuöíi, töi chûa nïëm traãi võ ngoåt
cuäng nhû võ àùæng tònh yïu. öi tònh yïu! Sau naây töi múái biïët àêëy laâ
thïë naâo! Baån treã, baån haäy yïu ài! Noá seä laâm cho baån hoáa röì hoáa
daåi, noá seä laâm cho baån töët lïn hoùåc xêëu ài thò töi cuäng chùèng biïët
nûäa nhûng töi biïët chùæc chùæn àoá laâ möåt àiïìu tuyïåt vúâi nhêët trïn
àúâi, àoá laâ thûá giaá trõ nhêët trong moåi thûá giaá trõ maâ Thûúång àïë ban
cho con ngûúâi. Baån treã! Baån àûâng tin nhûäng keã noái vúái baån rùçng
tònh yïu laâ sai lêìm! Khöng coá tònh yïu sai lêìm...Àêëy laâ nhûäng keã
ghen tõ vúái tònh yïu, nhûäng keã khöng coá cú höåi àïí coá tònh yïu, vu
khöëng, xuác xiïím tònh yïu...
Suöët àïm höm êëy chuáng töi khöng thêëy Muön trúã laåi. Baåc Kyâ
Sinh ngöìi bïn bïëp lûãa nhû hoáa àaá. Töi cöë gúåi chuyïån y. Y thúã daâi:
- Cö êëy seä khöng trúã laåi... Àaân baâ rêët thñch nhûäng ngöi nhaâ coá
cûãa söí röång àïí chuöìn ra ngoaâi...
Trêìm ngêm möåt luác, y noái tiïëp:
- Vïì baãn chêët, àaân baâ àûáng vïì phña trêåt tûå... Khöng coá trêåt tûå
naâo dung àûúåc tònh yïu to lúán...
Töi lêëy cuãi chêët thïm vaâo àöëng lûãa. Mûa rêët to. Hai chuáng töi
ngöìi bïn àöëng lûãa àïën têån saáng baåch. Baåc Kyâ Sinh àaä kïí cho töi
nghe vïì tònh yïu nöìng chaáy cuãa y. Y noái vïì phuå nûä, vïì cuöåc àúâi, vïì
nhiïìu thûá khaác. Y noái:
- Khöng ai mang laåi cho töi nhiïìu haånh phuác vaâ àau khöí nhû
Muön. Öng àaä yïu bao giúâ chûa? Tònh yïu daåy cho ta bûúác ài cuãa
höí, cuãa baáo, cho ta sûác maånh cuãa maänh thuá. Noá daåy cho ta sûå giaão
hoaåt cuãa caáo, cuãa rùæn àöåc... Noá khiïën ta nhên àaåo hún hoùåc àöåc aác
hún... Nhûäng keã heân haå khöng coá tònh yïu.
Töi doâ hoãi Baåc Kyâ Sinh vïì Muön. Y noái:
- Cö ta cuäng giöëng nhû moåi ngûúâi àaân baâ khaác. Töi quaá àiïn
röì, quaá nguy hiïím àöëi vúái cö ta. Trûúác sau gò cö ta cuäng seä treâo qua
cûãa söí àïí vïì vúái möåt möi trûúâng têìm thûúâng hún nhûng an toaân
hún. Cö ta chïët chêåm hún töi. Nhûng thöi, têët caã nhûäng àiïìu töi
noái khöng coá ñch gò, sau naây röìi öng seä hiïíu...
Baåc Kyâ Sinh úã vúái töi àïën trûa höm sau. Y dûát khoaát traã töi
tiïìn troå. Moán tiïìn khaá lúán, bùçng töíng söë tiïìn lûúng giaáo viïn cuãa
töi trong nhiïìu thaáng. Töi vaâ Baåc Kyâ Sinh chia tay nhau. Y noái
rùçng y seä ài Thaái Lan ngay höm êëy. Caã hai khöng nghô rùçng röìi seä
gùåp nhau. Töi cuäng khöng ngúâ hai mûúi lùm nùm sau, töi àaä gùåp
Baåc Kyâ Sinh trong möåt hoaân caãnh laå luâng kyâ dõ.
Ñt nùm sau, töi coá dõp quay laåi Mûúâng La. Töi gùåp Loâ Vaân
Ngên, bêëy giúâ àaä lïn chûác thiïëu taá. Ngöi nhaâ cuãa Ngên úã ngay
cöíng chúå Mûúâng La, ngöi nhaâ thiïët kïë giöëng nhû nhûäng ngöi nhaâ
khaác úã thaânh phöë, têìng dûúái àïí baán haâng hay àïí cho thuï vùn
phoâng, têìng trïn àïí úã. Ngên vaâ Muön lêëy nhau, hoå coá hai àûáa con,
caã hai àang hoåc Àaåi hoåc. Töi gùåp Ngên nhûng anh tiïëp chuyïån töi
deâ dùåt, thêåm chñ coá phêìn laånh luâng. Chuáng töi khöng noái gò vïì
chuyïån cuä.
Lûåa dõp thuêån tiïån, töi tòm cú höåi àïí gùåp riïng Muön. Muön
coân rêët àeåp. Cö mùåc quêìn aáo sang troång theo löëi dên thaânh phöë.
Töi gúåi laåi chuyïån vïì Baåc Kyâ Sinh thò Muön thêët kinh, höët hoaãng
noái:
- Boâ huå...! Ai nhaá nhùæc laåi chuyïån cêíu nûa...
(Khöng biïët! Anh chúá nhùæc laåi chuyïån cuä nûäa).
Töi quay laåi chúå Mûúâng La. Cuäng khöng khaác xûa nhiïìu lùæm:
caác cö gaái Thaái, gaái Xaá...ngöìi baán àaâo, mêån, mùæccooåc...haái ra tûâ
trong nuái, nhûäng ngûúâi àaân öng, àaân baâ ngûúâi H'möng guâi nhûäng
guâi sa nhên, àùèng sêm, ba kñch, nïëp tan...úã goác chúå vêîn coá öng giaâ
ngûúâi Hoa ngöìi xem boái. Khöng coá àaám àöng naâo vêy quanh öng
giaâ. Töi àïën gêìn öng giaâ àùåt tiïìn, gieo queã vaâ hoãi vïì söë phêån cuãa
Baåc Kyâ Sinh. Öng giaâ àoåc cho töi nghe möåt baâi thú chûä Haán:
- Ngöå bêët ngöå
Phuâng bêët phuâng
Nguyïåt trêìn haãi àïí
Nhên taåi möång trung...
Töi thúã daâi quay ài ngêîm nghô. Töi tûå hoãi mònh:
- Naây söë phêån! Nhûäng gò taåo nïn söë phêån? Àiïìu gò giaá trõ?
Àiïìu gò vö giaá trõ? Àiïìu gò trïn àúâi naây coá yá nghôa nhêët cho möåt con
ngûúâi?
*
* *
Töi àaä gùåp Baåc Kyâ Sinh tònh cúâ khi töi àïën Myä mêëy nùm
trûúác àêy. Höm êëy úã New York, töi àïën möåt quaán caâ phï núi vêîn tuå
têåp khaá nhiïìu nhaâ thú vaâ nghïå sô. úã àêëy coá möåt ngûúâi Viïåt Nam
chúi àaân ghita rêët àiïåu nghïå. Ngûúâi naây haát nhûäng baâi haát bùçng
tiïëng Anh vaâ tiïëng Viïåt. Khi nghe möåt baâi haát töi àaä lùång ài khöng
thïí tin àûúåc. Àêëy chñnh laâ möåt phêìn baâi haát töi tûâng àûúåc nghe
ngaây naâo:
Poâ mïå úi! Böë meå úi...
Poâ mïå sinh con tûâ hang nuái.
Núi êëy coá nhiïìu gioá, laånh lùæm
Àïm mûa, nhiïìu gioá laånh lùæm
Öi tûå do, tònh yïu, quï hûúng
Nhûäng con àûúâng chöng gai, nhoåc nhùçn
Con mònh trêìn thên truåi run rêíy
Vaâ súâ soaång trong boáng àïm
Con nhùåt àûúåc möåt vêåt mïìm, ûúát aát
Con súå haäi, khöng biïët vêåt gò

Noá phêåp phöìng trong tay con
Àau quaá, àau nhoái úã àêy
Con ngûãa mùåt lïn trúâi vaâ hoãi:
Àêu tònh yïu? Àêu tûå do? Àêu quï hûúng..
Poâ mïå úi...
Poâ mïå sinh con tûâ hang nuái...
Ngûúâi àaánh àaân ghita vaâ haát laâ Baåc Kyâ Sinh. Töëi höm êëy,
Baåc Kyâ Sinh àûa töi vïì nhaâ. Àoá laâ möåt ngöi nhaâ nhoã vúái cûãa söí
röång trïn gaác cuãa möåt chung cû. Ngöi nhaâ khaá àêìy àuã tiïån nghi.
Baåc Kyâ Sinh thuï ngöi nhaâ naây úã àêy vaâ söëng àöåc thên. Sau lêìn
gùåp töi, y sang Thûúång Laâo, sang Thaái Lan röìi túái àõnh cû úã Myä.
Chuáng töi uöëng rûúåu suöët àïm. Baåc Kyâ Sinh hoãi töi rêët nhiïìu vïì
vuâng Têy Bùæc Viïåt Nam. Töi hoãi Baåc Kyâ Sinh xem coá cú höåi trúã vïì
Viïåt Nam hay khöng. Y buöìn baä lùæc àêìu, chó vaâo ngûåc mònh:
- Töi khöng biïët. Töi vêîn thûúâng àau úã trong ngûåc naây...
Y cûúâi, vêîn nuå cûúâi nhû diïîu cúåt ai hay giïîu cúåt mònh.
Trïn tûúâng nhaâ Baåc Kyâ Sinh coá treo aãnh Muön. Nûúác aãnh àaä
cuä, àaä öë vaâng nhûng Muön tröng rêët àeåp. Töi khöng núä noái vúái Baåc
Kyâ Sinh laâ úã Viïåt Nam, Muön àang söëng haånh phuác. Baåc Kyâ Sinh
eáp töi uöëng rûúåu maånh. Caã töi vaâ y àïìu say khûúát. Töi hoãi y thïë
naâo laâ tònh yïu. Baåc Kyâ Sinh baão:
- Tin töi ài! Àêëy laâ möåt hung thêìn...
Àïm höm êëy úã New York trúâi mûa rêët to, mûa nhû úã vuâng
Têy Bùæc Viïåt Nam, möåt thûá mûa nhiïåt àúái dai dùèng, tûúãng nhû
khöng dûát, tûúãng nhû khöng thöi, tûúãng nhû khöng bao giúâ hïët
àûúåc...

Truyen Nguyen Huy Thiep - 615

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Truyen Nguyen Huy Thiep - 615

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TRUYÏÅN NGUYÏÎN HUY THIÏÅP 1

CHÙN TRÊU CÙÆT COÃ...........................................................................................................2

HAÅC VÛÂA BAY VÛÂA KÏU THAÃNG THÖËT .......................................................................... 45

KHÖNG COÁ VUA................................................................................................................ 54

KHÖNG KHOÁC ÚÃ CALIFORNIA ........................................................................................ 70

KIÏËM SÙÆC .......................................................................................................................... 81

MÛA NHAÄ NAM ................................................................................................................. 98

MUÖËI CUÃA RÛÂNG............................................................................................................ 110

NGÛÚÂI CON GAÁI THUYÃ THÊÌN........................................................................................ 118

NHÛÄNG NGÛÚÂI THÚÅ XEÃ................................................................................................. 144

TIÏÅC XOEÂ VUI NHÊËT ...................................................................................................... 165

TRAÁI TIM HÖÍ ................................................................................................................... 169

CHÛÚNG CHI .................................................................................................................. 172

TRUYÏÅN TÒNH KÏÍ TRONG ÀÏM MÛA ........................................................................... 182

CHÙN TRÊU CÙÆT COÃ

Ngûúâi gêìy noái:

- Öng giaáo höm nay khöng lïn lúáp aâ?

Meå Nùng cûúâi ngûúång ngõu:

Töi biïët thên biïët phêån töi röìi

II- CÊU CHUYÏÅN

Cö Diïåu êëy len vaâo àúâi Cuán tûâng ngaây möåt.

III- KÏËT CHUYÏÅN

HAÅC VÛÂA BAY VÛÂA KÏU THAÃNG THÖËT

Khöng hïì ai biïët hùæn laâ möåt thi sô.

- Khöng, töi laâm thú!

KHÖNG COÁ VUA

II. BUÖÍI SAÁNG

III. NGAÂY GIÖÎ

VI. BUÖÍI TÖËI

VII. NGAÂY THÛÚÂNG

KHÖNG KHOÁC ÚÃ CALIFORNIA

Mang cho em möåt chuát gioá, möåt chuát nùæng

Taái tï khöng cuâng...

"Lúâi rùçng baåc mïånh cuäng laâ lúâi chung"

Nhúâ gioá xuên mang khñ thöí cho

Nhúâ àêët mang lûúng thûåc cho

Phong vêån kyâ oan ngaä tûå cû 1

- Cö ta coân söëng aâ?

MÛA NHAÄ NAM

ÚÃ Nhaä Nam, thaáng Tû coá mûa.

Coá àuã chöî cho maây nguå khöng?

Àang cêu chuyïån, Àïì Thaám hoãi öng Luäy:

Àiïìu êëy, naâo, baác Caã

cuãa ngûúâi chñnh trûåc

Xoáa têët caã, rûãa ài têët caã

MUÖËI CUÃA RÛÂNG

NGÛÚÂI CON GAÁI THUYÃ THÊÌN

TRUYÏÅN THÛÁ NHÊËT

Mûúån maâu son phêën ra ài..."

TRUYÏÅN THÛÁ HAI

"Giang höì coân laåi mònh töi

NHÛÄNG NGÛÚÂI THÚÅ XEÃ

Keáo cûa lûâa xeã

Àïí naâng cöng chuáa keáo caâng lïåch vai”.

Rûâng Têy Bùæc ngaây... thaáng... nùm...

TIÏÅC XOEÂ VUI NHÊËT

- Phaãi chûáng minh!

TRAÁI TIM HÖÍ

Ngaây xûa coá anh Trûúng Chi

Nhûäng mú ûúác cuãa ta

Cúm ta thiïëu gò?

Vaâ thanh danh naâng...”

Coá möåt thûá tònh yïu bêët tûã...”