You are on page 1of 5

www.eenadupratibha.

net

-Å®Ωn-¢Á’-öÀé˙
°∂æ’-†°æ-J-´÷--ù«-©’
e t
1. °∂æ’†ç (Cube): °∂æ’†ç™ v°æA ¶µº’ïç §Òúø´¤ ‘a’ ņ’-èπ◊çõ‰...
. n
°∂æ’†-°æ-J-´÷ùç = a3
a
h a
°æéπ\ûª© ¢Áj¨»©uç = 4a2
Ææç°æ‹-®Ωg-ûª© ¢Áj¨»©uç = 6a2
d

i b
éπ®Ωgç d = √ 3a

a
a

a t
2. D®Ω`-°∂æ’†ç (Cuboid):
p h r
§Òúø´¤ = l
¢Áúø©’p = b
d u d

áûª’h = h
n a l
b

.e e
°∂æ’†-°æ-J-´÷ùç = l × b × h
°æéπ\ûª© ¢Áj¨»©uç = 2h (l + b)

w w
Ææç°æ‹-®Ωg-ûª© ¢Áj¨»©uç = 2(lb + bh + hl)
e t
w 
éπ®Ωgç (d) = √ l2 + b2 + h2
. n
3. Ææ÷h°æç (Cylinder): .r

h a
¶µº÷¢√u-≤ƒ®Ωl¥ç = r, áûª’h = h
°∂æ’†-°æ-J-´÷ùç = Πr2h h
i b
°æéπ\ûª© ¢Áj¨»©uç = 2Πrh .
r
a t
4.
Ææç°æ‹-®Ωg-ûª© ¢Áj¨»©uç = 2Πr(h + r)
¨¡çê’´¤ (Cone):
p r
¶µº÷¢√u-≤ƒ®Ωl¥ç = r, áûª’h = h
d u l
àô-¢√©’ = l
n a h

.e e
°∂æ’†-°æ-J-´÷ùç 1
=  Πr2h
3

ww
°æéπ\ûª© ¢Áj¨»©uç = Πrl
Ææç°æ‹-®Ωg-ûª© ¢Áj¨»©uç = Πr(l + r)

5.
w 
àô-¢√©’ áûª’h l = √ r2 + h2
íÓ∞¡ç (Sphere):
°∂æ’†-°æ-J-´÷ùç =  4
Πr3 . r
3
Ææç°æ‹-®Ωg-ûª© ¢Áj¨»©uç = 4Πr2

R-12-10-15
www.eenadupratibha.net
www.eenadupratibha.net
6. Å®Ωl¥-íÓ∞¡ç (Hemisphere):
°∂æ’†-°æ-J-´÷ùç =  2
Πr3
. r
3
°æéπ\ûª© ¢Áj¨»©uç = 2Πr2
Ææç°æ‹-®Ωg-ûª© ¢Áj¨»©uç = 3Πr2
e t
-Ö-ü∆£æ«®Ω-ù-©’
. n
1. 18 ÂÆç.O’.
a
Åç†o °∂æ’†ç †’ç* 3 ÂÆç.O’. Åç†o °∂æ’Ø√©†’ áEoç-öÀE ûªßª÷-®Ω’- -îË-ߪ’-´-a?
h
á) 36 G) 216 Æœ) 218

i b úÕ) 432

t
°ü¿l -°∂æ’†ç °∂æ’†-°æ-J-´÷ùç
≤ƒüµ¿†: °∂æ’Ø√©’ = 

a
*†o °∂æ’†ç °∂æ’†-°æ-J-´÷ùç
18 × 18 × 18 = 216
= 
3 × 3 × 3
p r
ï¢√•’: G
d u
2.
a
6 ÂÆç.O’., 9 ÂÆç.O’., 12 ÂÆç.O’. éÌ©-ûª©’†o äéπ D®Ω`-°∂æ’-Ø√-鬮Ω C¢Á’t †’ç* Ææ´÷-†çí¬ ÖçúË °∂æ’Ø√-©†’

n
(éπ*aûª-¢Á’i† Ææçêu™) áEoçöÀE ûªßª÷®Ω’ -îË-ߪ’-´-a?
á) 6

.e e G) 9 Æœ) 24 úÕ) 30

w t
D®Ω` -°∂æ’†ç °∂æ’†-°æ-J-´÷ùç
≤ƒüµ¿†: *†o °∂æ’Ø√©’ = 

w e
Ææ´’ °∂æ’†ç °∂æ’†-°æ-J-´÷ùç

w Ææ´’-°∂æ’†ç ¶µº’ïç §Òúø´¤ É´y-™‰ü¿’. 鬕öÀd É*a† éÌ©-ûª-©èπ◊ í∫.≤ƒ.-¶µ«. éπ†’-éÓ\-¢√L.


6 12 2 6 9 1
. n
12
0
6
3 6 2
h a
6
0
i b
í∫.≤ƒ.-¶µ«. =3

a t
*†o -°∂æ’-Ø√©’ 6 × 9 × 12 = 24
= 
3 × 3 × 3
p r
ï¢√•’: Æœ
d u
3.
a
6 ÂÆç.O’., 8 ÂÆç.O’., 10 ÂÆç.O’. ´®Ω’Ææ Åç-©’†o ´‚úø’ °∂æ’Ø√-©†’ éπJ-Tç* äÍé °∂æ’Ø√Eo ûªßª÷®Ω’ îËÊÆh, à®ΩpúË

n
éÌûªh °∂æ’†ç Åç áçûª?

.e e
á) 12 ÂÆç.O’. G) 14 ÂÆç.O’.
≤ƒüµ¿†: éÌûªh °∂æ’†ç ¶µº’ïç a ņ’-èπ◊çõ‰,
Æœ) 16 ÂÆç.O’. úÕ) 18 ÂÆç.O’.

w ww
ü∆E °∂æ’†-°æ-J-´÷ùç a3 = (63 + 83 + 103)
= 216 + 512 + 1000
= 1728
a = 12
∴ a = 12 ÂÆç.O’.
ï¢√•’: á
www.eenadupratibha.net
www.eenadupratibha.net
4. 8 O’., 6 O’., 22.50 ÂÆç.O’. éÌ©-ûª©’†o í∫C E®√t-ù«-EéÀ 25 ÂÆç.O’., 11.25 ÂÆç.O’., 6 ÂÆç.O’. éÌ©-ûª©’†o
Éô’éπ©’ áEo 鬢√L?
á) 5600 G) 6000 Æœ) 6400 úÕ) 7200
≤ƒüµ¿†: Éô’-éπ©’ = 
í∫C °∂æ’†-°æ-J-´÷ùç
e t
Éô’éπ °∂æ’†-°æ-J-´÷ùç

. n
★ -É-*a-† éÌ©-ûª©’ O’ô®Ω’x, ÂÆç.O’.-©™ ÖØ√o®· 鬕öÀd -¢√-ô-Eoç-öÀ-F ÂÆç.O’.-©™éÀ ´÷®√aL.
800 × 600 × 22.50
Éô’-éπ©’ = 
25 × 11.25 × 6
= 6400
h a
i b
t
ï¢√•’: Æœ
äéπ ÆœE-´÷ £æ…©’ éÌ©-ûª©’ ´®Ω’-Ææí¬ 110 O’., 50 O’., 30 O’. ü∆E-™-°æ© v°æA ´’E-≠œéÀ 100 O’.3 Ææn©ç BÆæ’- π◊çõ‰
5.
áçûª ´’çCE πÿ®Óa¶„-ôd-´îª’a?
r a
á) 1000
u p
G) 1500
≤ƒüµ¿†: ÆœE´÷ £æ…©’ °∂æ’†-°æ-J-´÷ùç = 110 × 50 × 30
Æœ) 1650 úÕ) 1750

a d
= 165000 O’.3

e n
´’-†’-≠æfl-© Ææç-êu = 
£æ…©’ °∂æ’†-°æ-J-´÷ùç

w.e ´’E-≠œéÀ -É-*a-† Ææn-©ç


165000
=  = 1650
t
w
ï¢√•’: Æœ
6. w 100

n e
äéπ ¨¡çê’´¤ ¶µº÷ ô’d éÌ©ûª 44 ÂÆç.O’. ü∆E àô-¢√©’ áûª’h 25 ÂÆç.O’. Å®·ûË ü∆E ´véπ-ûª© ¢Áj¨»©uç áçûª?
á) 450 ÂÆç.O’.2 G) 550 ÂÆç.O’.2 Æœ) 650 ÂÆç.O’.2
a .
úÕ) 500 ÂÆç.O’.2
≤ƒüµ¿†: ´véπ-ûª© ¢Áj¨»©uç = Πrl
b h
¶µº÷ ô’déÌ©ûª = 2Πr
2Πr = 44
t i
44
Πr =  = 22
2
r a
22 7
r =  ⇒ r = 22 × 
Π 22
u p
´véπ-ûª© ¢Áj¨»©uç = Πrl
a d
22

e n
=  × 7 × 25 = 550 ÂÆç.O’.2
7

.e
ÆæçéÀ~°æh °æü¿l¥A: 1 × 44 × 25 = 550 ÂÆç.O’.2

ww
2
ï¢√•’: G
7.
w äéπ °∂æ’†ç v°æA Åç†’ 25% °ç*ûË ü∆E ´véπ-ûª© ¢Áj¨»©uç áçûª °®Ω’-í∫’-ûª’çC?
á) 25% G) 48.75% Æœ) 50% úÕ) 56.25%
≤ƒüµ¿†: ´·çü¿’†o Åç = a ņ’-èπ◊çõ‰,
´véπûª© ¢Áj¨»©uç = 6a2

www.eenadupratibha.net
www.eenadupratibha.net
125 5
éÌûªh Åç =  a =  a
100 4
5a 2 75a2
éÌûªh ´véπûª© ¢Áj¨»©uç = 6  = 
() 4 8
¢Áj¨»©uç = 8 a2 − 6a2 = 27
75 a2
e t
°J-T† ´véπ-ûª©
27 2
 a
8

. n
°J-T† ´véπ-ûª©
8
¢Áj¨»©uç -¨»-ûªç = 
6a2
× 100

h a
27
=  × 100 = 56.25%
i b
25 × 25
6×8

a t
ÆæçéÀ~°æh °æü¿l¥A: 25 + 25 + 
100
= 56.25%

p r
u
ï¢√•’: -úÕ
8.
á) 1 : 2 d
äéπ Å®Ωl¥íÓ∞¡ç, ¨¡ç π◊´¤ äÍé ¶µº÷N’E éπLT ÖØ√o®·. áûª’h©’ πÿú≈ Ææ´÷-†-¢Á’iûË, ¢√öÀ ´véπ-ûª© ¢Áj¨»-™«u© E≠æpAh áçûª?

a G) 2 : 1 Æœ) 1 : √2 úÕ) √2 : 1

e n
≤ƒüµ¿†: v°æA-ü∆E ¢√u≤ƒ®Ωl¥ç R ņ’-èπ◊çü∆ç. Å®·ûË Å®Ωl¥-íÓ∞¡ç áûª’h H = R

w e
¨¡çèπ◊´¤ áûª’h = Å®Ωl¥-íÓ∞¡ç áûª’h = R
.  
t
w w
¨¡çèπ◊´¤ àô-¢√©’ áûª’h = √ R2 + R2 = √ 2 R
Å®Ωl¥-íÓ∞¡ç °æéπ\ûª© ¢Áj¨»©uç 2ΠR2
n e
 = 
¨¡çèπ◊´¤ °æéπ\ûª© ¢Áj¨»©uç Πrl
 
a .
2ΠR2√2 ×√2
=  = 
 2
Π √2 R

√2

= √2 : 1

b h
ï¢√•’: úÕ
t i
9.
a
6 ÂÆç.O’. ¢√uÆæç Ö†o °∂æ’†™£æ«°æ¤ íÓ∞«-é¬-®Ω°æ¤ •çAE éπJ-Tç* 12 ÂÆç.O’. ¶µº÷ ¢√uÆæç Ö†o ¨¡ç π◊-´¤í¬ §Úûª§ÚÊÆh

r
p
¨¡ç π◊´¤ áûª’h áçûª?
á) 2 ÂÆç.O’.
≤ƒüµ¿†: ¨¡çèπ◊´¤ áûª’h h ņ’èπ◊çü∆ç.
d u
G) 3 ÂÆç.O’. Æœ) 4 ÂÆç.O’. úÕ) 6 ÂÆç.O’.

1

3
4
Πr2h =  Πr3
3
n a
1
3

.e e
4×3×3
4
 Π×6×6×h=  ×Π×3×3×3
3

ww
h =  = 3 cm
2×6
ï¢√•’: G
10.
w12 O’ §Òúø´¤, 8 O’. ¢Áúø©’p, 9 O’. áûª’h†o í∫C™ °ôd-í∫-L-T† éπv®Ω í∫J≠æe §Òúø-¢Áçûª?
á) 15 O’. G) 16 O’. Æœ) 17 O’. úÕ) 18 O’.
≤ƒüµ¿†: í∫J≠æe °æJ-´÷-ùç™ Ö†o éπv®Ω §Òúø´¤ = í∫C éπ®Ωgç §Òúø´¤

d = √ l2 + b2 + h2

www.eenadupratibha.net
www.eenadupratibha.net
 
= √ (12)2 + (8)2 + (9)2 = √144 + 64 + 81

= √ 289 = 17 O’.
ï¢√•’: Æœ
11. 1 ÂÆç.O’., 6 ÂÆç.O’., 8 ÂÆç.O’. Åç-©’†o ´‚úø’ °∂æ’Ø√-©†’ éπJ-Tç*, äéπ éÌûªh °∂æ’†ç ûªßª÷®Ω’ î˨»®Ω’. -Å®·-ûË -
e t
Ç °∂æ’-†ç ´véπ-ûª© ¢Áj¨»©u¢Á’çûª?
. n
á) 386 ÂÆç.O’.2 G) 486 ÂÆç.O’.2
≤ƒüµ¿†: éÌûªh °∂æ’†ç °∂æ’†-°æ-J-´÷ùç = 13 + 63 + 83
Æœ) 376 ÂÆç.O’.2 úÕ) 476 ÂÆç.O’.2
h a
a3 = 729 ⇒ a = 9
i b
éÌûªh °∂æ’-†ç ´véπ-ûª© ¢Áj¨»©uç = 6a2
a t
= 6 × 9 × 9 = 486 ÂÆç.O’.2

p r
u
ï¢√•’: G

á) 1 : 3 G) 1 : 6 d
12. È®çúø’ °∂æ’Ø√© °∂æ’†°æ-J-´÷-ù«© E≠æpAh 1 : 27 Å®·ûË ¢√öÀ ´véπ-ûª© ¢Áj¨»-™«u© E≠æpAh áçûª?

a Æœ) 1 : 9 úÕ) 1 : 4

e n
≤ƒüµ¿†: °∂æ’Ø√© Åç©’ a, b ņ’èπ◊ç-õ‰....
a3

b 3
1

w
27.ea
b
1
=  ⇒  = 
3
t
w w
∴ ¢√öÀ ´véπ-ûª© ¢Áj¨»-™«u© E≠æpAh
6a2 12
=  = =1:9
6b2 32
n e
ï¢√•’: Æœ
a .
-´÷-C-J -v°æ-¨¡o-©’
b h
1. 5 × 10 × 20 ÂÆç-.-O’. °æJ-´÷-ù-´·†o
á) 6 G) 8 Æœ) 12
t i
éÌߪ’u C¢Á’t©’ áEo ¢√úÕûË éπE≠æe °æJ-´÷-ù-´·†o °∂æ’† °∂æ’†ç ûªßª÷-®Ω-´¤-ûª’çC?
úÕ) 16
2.
r a
È®çúø’ °∂æ’Ø√© °∂æ’†-°æ-J-´÷-ù«-©’ 27 : 1 E≠æp-Ah™ Öçõ‰, ¢√öÀ Åç© E≠æpAh áçûª?
á) 1 : 3 G) 1 : 27
u p Æœ) 3 : 1 úÕ) 27 : 1
3.
á) 1 : 8 d
°∂æ’†°æJ-´÷-ù«©’ Ææ´÷-†çí¬ ÖçúË È®çúø’ ¨¡çèπ◊-´¤© ¢√u≤ƒ®√l¥© E≠æpAh 2 : 1 Å®·ûË, ¢√öÀ áûª’h© E≠æpAh áçûª?

a
G) 1 : 4 Æœ) 2 : 1 úÕ) 4 : 1
4.
e n
äéπ ´%-Bh-ߪ’ ©ç• ¨¡çèπ◊´¤ ¢√u≤ƒ®Ωl¥ç, áûª’h È®çúÕç-öÀE 20% °ç*ûË, ü∆E °∂æ’†-°æ-J-´÷-ùç™ °®Ω’-í∫’-ü¿© áçûª ¨»ûªç?
á) 20%
.e G) 40% Æœ) 60% úÕ) 72.8%

ww
5. Åç 7 ÂÆç-.-O’.Ö†o °∂æ’†ç †’ç* éÓߪ’-í∫-L-T† í∫J≠æe ´%-Bhߪ’ ©ç• ¨¡çèπ◊´¤ °∂æ’†-°æ-J-´÷ùç áçûª?

6. w á) 13.6 ÂÆç-.-O’.3 G) 89.8 ÂÆç-.-O’.3 Æœ) 121 ÂÆç-.-O’.3 úÕ) 147.68 ÂÆç-.-O’.3
8 ÂÆç.-O’. ¶µº÷ ¢√u≤ƒ®Ωl¥ç, 2 ÂÆç.-O’. áûª’h†o Ææ÷h§ƒEo éπJ-Tç* 6 ÂÆç.-O’. áûª’h†o ¨¡çèπ◊-´¤†’ ûªßª÷-®Ω’-îËÊÆh, ¨¡çèπ◊´¤
¢√u≤ƒ®Ωl¥ç áçûª?
á) 4 ÂÆç.-O’. G) 5 ÂÆç.-O’. Æœ) 6 ÂÆç.-O’. úÕ) 8 ÂÆç.-O’.
-ï-¢√-•’-©’: 1-G; 2-Æœ; 3-G; 4-úÕ; 5-G; 6--úÕ. ®Ω-·-ûª: -G-Vb-© -N-≠æflg-´®Ωn-Ø˛È®-úÕf
www.eenadupratibha.net

You might also like