KINDERDAGVERBLIJF PINKELTJE

TE ROTTERDAM

Dokumentatie en beknopte evaluatie

C.E.NTAUM VOO. R. AA .. CHITECTUUR ONDERZOEK TECHNISGHE HOGESCHOOl DELFT

AFDELING DER BOUWKUNDE

Ilaar

KINDERDAGVERBLIJF PINKELTJE TE ROTTERDAM

Een case study naar de gebruikservaringen met het gebouw

D.J.M. van der Voordt D. Vrielink

H.B.R. van Wegen

CENTRUM VOOR ARCHITECTUURONDERZOEK

Technische Hogeschool Delft - Afdeling der Bouwkunde i.s.m. STICHTING RUIMTE te Rotterdam

Maart 1983

INHOUDSOPGAVE:

O.

INLEIDING

1

0.1. Doel van het onderzoek 0.2. Onderzoek opzet

1 2

1. DOKUMENTATIE

3

2. ORGANISATORISCHE GEGEVENS

8 8 8 9 9

2.1. Doelstelling en werkwijze 2.2. Samenstelling van de groepen 2.3. Personeelsorganisatie

2.4. Werkgebied en toelatingsbeleid

3. HET BOUWPROCES

10 10 10 15 16

3.1. Voorgeschiedenis

3.2. Plan-ontwikkeling van de verbouwing 3.3. Kosten

3.4. Samenvatting oppervlakte primaire hoofdru;mten

4. GEBOUW IN GEBRUIK

17

4.1. Aktiviteiten en ruimten 4.2. Oordeel van de gebruikers 4.2.1. S;tuering

4.2.2. De verschillende ruimten

17 18 18 19

5. NAl-JOORD

25

- 1 -

O. INLEIDING

0.1. Doel van het onderzoek

Deze evaluatie van de bouwkundige opzet van kinderdagverblijf Pinkeltje maakt onderdeel uit van een uitgebreider onderzoek naar de huisvesting van kinderdagverblijven in Nederland. Ooel van dit onderzoek is om een beter inzicht te ontwikkelen in de wensen en eisen die leven m.b.t. de ruimtelijke accommodatie van kinderdagverblijven. Om de nodige informatie te verzamelen worden verschil1ende wegen bewandeld:

a. Ookumentatie en vergelijkende plattegrond-analyse van ca. 25 kinderdagverblijven, die vari~ren naar grootte. bouwjaar, funktie (alleen kinderdagverblijf of ook buitenschoolse apvang en/of peuterspeelzaa]) en huisvesting (verbouw of nieuwbouw, apart of onderdeel uitmakend van een groter complex). In verband hiermede is tevens een bezoek gebracht aan deze klnderdagverblijven en zijn gesprekken gevoerd met een of meer leidsters.

b. Evaluatie van enkele zorgvuldig geselekteerde kinderdagverblijven, hetzij als volledige case study, hetzij gericht op enkele specifieke deelaspekten.

c. Literatuuronderzoek.

d. Gesprekken met sleutelpersonen.

De onderhavige case study maakt onderdeel uit van weg b. De keuze van Pinkeltje is voaral gebaseerd op het feit, dat dit kinderdagverblijf

is gehuisvest in twee verbouwde schoollokalen in een nog funktionerende school. Gezien de schaarse financi~le middelen en de leegstand van verschillende schoolgebouwen valt te verwachten, dat oak in de taekomst geregeld kinderdagverblijven - eventueel tijdelijk - op een dergelijke wijze zullen worden gehuisvest. Bovendien is Pinkeltje een duidelijk voorbeeld van een vrij klein dagverblijf, gesitueerd temidden van woonbebouwing.

- 2 -

0.2. Onderzoek opzet

am de totstandkoming en het funktioneren van het gebouw te kunnen evalueren zijn gesprekken gevoerd met:

een leidster per groep,

de architekt die de verbouwingsplannen heeft ontworpen.

Daarbij zijn enerzijds de organisatie en de aktiviteiten c.q. het ruimtegebruik aan de orde gesteld en anderzijds de geschiktheid van de ruimtelijke accorrunodatie met het oog op deze aktiviteiten. Bovendien zijn enkele archiefstukken geraadpleegd en ;s het funktioneren in de praktijk ter plaatse bekeken.

1. DOKlJMENTAlIE

- 3 -

PINKElTJE ROTTERDAM

ALGEMENE GEGEVENS

Adres Instelling Ingebruikname Opdrachtgever E.igenaar Ontwerper Typering

DRGANISATORISCHE GEGEVENS

Soort kinderdagverblijf

Samenstelling groepen

groep leeftijd aantal
q - 3 j r 12 (10)
2 3 4 jr 16 (13)
totaal q 4 jr 28 (23) SitueT'ing

D

r--l

Adr. Milder s traat 35. 3022 NC Ro t terdam Stichting Kinderdagverblij f Pinkeltje 1981 (1972)

Stichting Kinderdagverblijf Pinkeltje Gemeente Rotterdam

Arch. J. Weeda, Ro t terdam

Twee verbouwde klaslokalen 1n een nog functionerende lagere school, gesitueerd op een binnenterrein in het Dude Westen

kinderdagverblijf voor kinderen van It - 4 jr

Samenstelling personeel

direct rice

4 groepsleidsters migrantenleidster (tijd.) 6 huish. personael

- 4 -

PINKELTJE

ROTTERDAM

..

dooT'snede

platte{!l'ond

l

I

!

I

- 5 -

PINKELTJE

ROTTERDAM

TOELICHTING PLAN

to egang KDV via poort en schoolplein ingang KDV is ook ingang lag ere school

(speel)gang aIleen voor en na schooltijd bruikbaar als speelruimte door hoge vensterbanken geen direct uitzicht naar buiten buitenspeel.gebied vanuit graepsruimten bereikbaar via bordes op 1.20 meter hoogte

in groepsruimten zowel spelen als eten, slapen en administratie

geen aparte slaapruimten en personeelsruimten

keuken is oak badkamer, wasruimte en 50ms zelfs spreekkamer

in groepsruimten is veel aandacht en zorg besteed aan de inrichting met vaste speel-. klim- en zitplekken, een verlaagd plafond en gedeeltelijk een tussenverdieping in de hoge klaslokalen

gedifferentieerd verlichtingsniveau d.m.v. verschillende lichtpunten naar eigen antwerp van de architect

de buitenruimte is tijdens schooltijd ook toegankelijk voor de lagere schoolkinderen.

OPPERVLAKTE ANALYSE
Nuttige vl oe roppe r v 1 ak t e II: 4 2 62%
m
primaire hoofdruimten 87 2 47%
m
secundaire hoofdruimten 2 %
- m -
nevenruimten .27 2 lSi.
m
Verkeersoppervlakte 45 2 24i.
m
circulatieruimte 10 2 5%
m
combinatie spelen/circulatie 35 .2 19%
m
Installatieruimte 2 %
- m -
Constructie-oppervlakte 25 .2 14i.
m
Totaal bruto gebouwoppervlakte 184 2 100i..
ill
Terrein oppervlakte 1017 .2
m 100i.
bebouwd terrein 184 2 18%
m
onbebouwd terrein ~33 .2 82%
m - 6 -

PINKELTJE ROTTERDAM -------

/ /

/

!

/

-,

/

I

f->---t- .-

1

"

- 8 -

2. ORGANISATORISCHE GEGEVENS

2.1. Doelstelling en werkwijze

Het dagverblijf verzorgt kinderopvang voor kinderen in de leeftijd van l~ tot 4 jaar, van maandag tim vrijdag van 08.00-17.00 uur. De meeste kinderen zijn 5 dagen per week aanwezig. hoewel opvang voor b.v. enkele dagen per week tot de mogelijkheden behoort; kinderen die enkele ochtenden of middagen met andere kinderen willen spelen worden verwezen naar een peuterspeelzaal.

Kinderdagverblijf Pinkeltje heeft als specifieke doelstelling om aan kinderen in een zo huiselijk mogelijke sfeer integrale ontplooilngskansen te bieden, wat inhoudt dat men 20veel mogelijk wil uitgaan van de behoeften van het kind en zijn vaardigheden wil stimuleren en ontwikkelen. Daarbij wordt gestreefd dit in samenwerking met de ouders te doen.

2.2. Samenstelling van de groepen

De capaciteit van het kinderdagverblijf bedraagt 28 kinderen. verdeeld over twee groepen:

groep leeftijd kind aanwezig ingeschreven
jongste groep 1~-3 9 (12) 10
oudste groep 3-4 12 (16) 13
totaal 1~-4 22 (28) 23 De cijfers tussen haakjes verwijzen naar de maximum opnamecapaciteit. Momenteel is men bezig de openstaande plaatsen op te vullen.

Men heeft bewust gekozen voor twee horizontale groepen in plaats van twee groepen met vertikale leeftijdsopbouw. Op grond van eerdere ervaringen met een vertikale groep verwachtte men bij opsplitsing in leeftijdskategorieen de keuze van het spelmateriaal en de aktiviteiten

- 9 -

beter te kUnnen afstemmen op de individuele behoeften van het kind. Het ontbreken van een babygroep is een konsekwentie van de beperkte ruirnte.

2.3. Personeelsarganisatie

Per groep is een leidster en een assistent-leidster werkzaam, die in de praktijk een gelijkwaardige positie innemen en hetzelfde werk doen. Tevens is meestal per groep een stagiaire aanwezig. Ten behoeve van

de algemene leiding is een directrice c.q. teamleidster aangesteld en voor ca. 18 uur/week is huishoudelijke hulp beschikbaar.

Behalve deze permanente bezetting is tijdelijk - voor een jaar - een migrantenleidster werkzaam. Dit geschiedt in het kader van een experiment dat is apgezet met het oog op de vele buitenlandse kinderen in

de wijk. De funktie is bedoeld als wegwijzer voar de leidsters en auders (informatie over de kultuur van deze kinderen, opvattingen over opvaeding e.d.) eveneens voar de taalontwikkeling van de kinderen. Momenteel ligt het accent op de Surinaamse/Hindoestaanse kultuur. andere jaren is er aandacht voor respektievelijk de Kaapverdische. Turkse en Marokkaanse kultuur.

2.4. Werkgebied en toelatingsbeleid

Kinderdagverblijf Pinkeltje is een stedelijke voorziening en werkt dus niet wijkgebonden. Ook mensen van elders die in de buurt werkzaam zijn maken gebruik van dit kindercentrum.

In principe geldt de volgorde van aanmelding als kriterium voor plaatsing in een groep waar een plaats vrij komt. Wel probeert men het aantal Nederlandse en buitenlandse kinderen enigszins in evenwicht te houden. Slechts in bijzondere situaties geeft men voorrang aan noodgevallen. Op dit moment is er een lange wachtlijst van ca. 40 kinderen.

l

- 10 -

3. HET BOUWPROCES

3.1. Voorgeschiedenis

Het kinderdagverblijf is ca. 10 jaar geleden gestart op initiatief van twee ouders. die de kinderopvang organiseerden in een klaslokaal van een lagere school. Door gebrek aan ruimte was men gedwangen met een vertikale groep te werken (leeftijd 6 weken-4 jaar). Oak de situering ap de eerste etage was weinig ideaal. Enkele jaren later stelde de gemeente twee klaslokalen op de begane grand van ditzelfde gebouw beschikbaar. De lokalen andergingen een kleine opknapbeurt (schoonrnaken , schilderen) maar geld voar een aan de kinderen aangepaste inrichting was er niet. Door de hoogte van de lokalen en de summiere inrichting (b.v. enkele oude banken als auderhoek) bleven de ruimten schools en kaal aan doen. Pas later (februari 1980) kon men dank zij een gift in het kader van het Internationaal Jaar van het Kind beginnen met plannen maken vaar de verbouwing van de beide klaslokalen. Met geld van het Nederlands Camite Kinderpostzegels kon tevens een opknapbeurt van de tuin worden uitgevoerd.

3.2. Plan-ontwikkeling van de verbouwing

Met de gift van f 50.000,-- in het achterhoofd (later aangevuld met een extra lening van f 10.000,--) z;jn de toenmalige leidsters op bezoek geweest ;n enkele andere kinderdagverblijven, teneinde idee~n op te doen voor de inrichting. Onder meer is een bezoek gebracht aan De Kijkdoos in Rotterdam-Zu;d en aan kinderdagverblijf Drempeltje. gevestigd in De Zonnetrap in Rotterdam-Lombardijen. Omdat men hier erg enthousiast over was, werd de architekt van deze beide kinderdagverblijven (Jan Weeda, Rotterdam) gevraagd om ook de verbouwing van Pinkeltje op zich te nemen.

Vanuit de gebru; kers werd de wens geu; t "het schoo lse er ui t te hal en en het geheel meer huiselijk te maken". Ook wilden de leidsters een doorgang naar buiten, echter zander veel hak- en breekwerk in de gevel

- 11 -

met het oog op de kosten. In overleg met hen heeft de architekt vervalgens een plan ontwikkeld, waarin verschillende overwegingen een rol hebben gespeeld, b.v.

er moeten plekken zijn waar kinderen weg kunnen kruipen,

er moeten plekken zijn van waaruit verschillende beelden van de ruimten te zien zijn, b.v. door een hoger gelegen gedeelte dat tevens oogkontakt met volwassenen vergemakke1ijkt,

er moeten verschi l l ende kl immogel ijkheden zijn met een uiteenlopende moeilijkheidsgraad, zodat kinderen soms handen en voeten ("hun vier steunpunten") moeten gebruiken.

Er is van uit gegaan dat grofmotorisch spe1 op de gang zou gaan plaatsvinden, waardoor meer vaste p1ekken in de ruimte konden worden ontworpen. Een ander uitgangspunt was, dat het schilderwerk gehandhaafd moest blijven.

Na het doorspreken van enkele 'vlekkenplannetjes' is het definitieve antwerp gemaakt, zoals weergegeven in afb. 1.

Wat vooral opvalt is de vergaande indeling in aparte plekken, zoals de poppenhoek, administratie, pantry en zithoek in groepsruimte 1 of de zithoek-zandbak-poppenhoek in groepsruimte 2.

Bewust ;s gekozen om beide groepsruimten niet symmetrisch te maken, opdat een kind bij overgang van de ene naar de andere ruimte bewust een andere ruimte ervaart. Vandaar de diagonaa1sgewijze situer;ng van bei de ouderhoeken. De hoogte va n de schoo 11 0 ka 1 en is onder mee r doorbroken door plaatselijke p1afond-verlagingen en een tussenverdieping boven de ouderhoek in groepsruimte 2. Aanvanke1ijk was hieraan ook

een verblijfsfunktie toegedacht (b.v. extra s1aapruimte voor de kinderen of een terugtrekruimte voor de leidsters). zodat deze ruimte beloopbaar is gemaakt. Vanwege de trap naar boven (erg steil, om ruimte te sparen) en de lage p1afondhoogte is men echter a1 in een vroeg stadium van dit idee afgestapt en thans funktioneert de tussenvloer als berging.

- 12 -

+

naar overige sc hooL 10k a len

Afb. 1 Plattegrond met inrichting

- 13 -

Afb. 2 Relatie tussen binnen en buiten

De relatie tussen groepsruimten en buitenruimte is tot stand gebracht door aan de gevel een klimrek te projekteren, gekombineerd met een glijbaan en een klein houten bordes. dat via een balkonnetje rechtstreeks toegang geeft tot de tuin. Men hoeft nu niet meer am te lopen en de kinderen kunnen als ze dat willen oak door dat bordes naar bu;ten kijken. Het zeil op de grand is vervangen door een zachtere en warmere vloerbedekking, een grate kast 1s herschapen in een koffiezetruimte, in de deur tussen beide lokalen is een raam geplaatst zodat visueel kontakt tussen beide groepsruimten mogelijk ;5 en de keuken

is tevens als badkamer en wasruimte ingericht. De ruimte onder de zithoek in groepsruimte 1 is als berging voor de stretchers antwarpen, terwijl voor de stretchers van de oudste groep een aparte berging ap de gang is geprojekteerd. De fietsjes en ander groot spelmateriaal worden eveneens op de gang apgeslagen.

De interieurelementen zijn alle door de architekt ontworpen en vervolgens in een timmerfabriek op maat gemaakt. Dit bleek niet duurder dan

- 14 -

de meeste kant-en-klare produkten die op de markt ZlJn en maakte de keuzevrijheid erg groat. Al deze elementen zijn in hout uitgevoerd, deels vanwege de affiniteit van de architekt met dit materiaal. deels vanuit de herkenbaarheid van de herkomst van het materiaal , in tegenstelling tot b.v. kunststof. Het meeste hout is 'naturel' uitgevoerd, doch op sommige vlakken zijn primaire kleuren toegepast vanwege de gemakkelijke herkenbaarheid en benoembaarheid. Er is

Afb. 3 Beeld van groepsruimte 1 - zicht op de verlichting en de tussenvloer

voorts gekozen v~~r gespreide verlichting en speciaal ontwerpen armaturen. Men wilde liever geen TL-buizen emdat "oak met het licht aan de ruimte fijn moet zijn". en hoewel het meestal licht genoeg is (hoge ramen, dus veel daglicht) kan vooral '5 winters kunstverlichting noodzakelijk zijn.

- 15 -

1 .. 3 Kosten

De oorspronkelijke investeringskosten van dit deel van de oude school zijn uiteraard butten beschouwing gelaten.

Met een gift van f 50.000,- en een lening van f 10.000,- is de verbouwing gefinancierd. Waarop het huurbedrag (incl. de energiekosten) is gebaseerd is nog onduidelijk, het ziet er naar uit dat daarbij sprake is van indirekte subsidiering van de gemeente ..

OVERZICHT HUISVESTINGSKOSTEN (19B1)

1. huur

2. afschrijvingen 1. onderhoud

4. verzekeringen

5. energiekosten (gas/electra/water)

6. kosten schoonmaakonderhoud

totaal

OVERZ I CHT TOTAL E ·JAARlASTEN (1981)

1. personeelskosten

2. huisvestingskosten 3 .. overige kosten

totaal

OVERZICHT DEKKINGSMIDDELEN

1. subsidie W.V.M.

2. subsidie Rijk en Gemeente

3. ouderbijdrage

4. rente

totaal

f

1.437.,- 2.524,- 214,- 511,-

p.m. (in huur) 341,-

f 5.027.-

=== ===.=== ==

f 210.054.- 5.027,- 24.331.-

f 239.412,-

===========

f 14.354,- 200.454,- 24 .. 273,- 331,-

f 239.412,-

==== = === =:==

- 16 -

3.4 Samenvatting oppervlakte primaire hoofdruimten

GROEP/RUIMTE OPP. OPP./KIND OPMERKINGEN
Groep 1 (H - 3 jr): 12 kinderen
- groepsruimte 1 43 m2 3,6 m2
- speelgang :I p.m. gezamenlijk en beperkt
p.m.
bruikbaar
Groep 2 (3 - 4 jr): 18 kinderen
- groepsruimte 2 44 m2 2,8 m2
- speelgang :I gezamenlijk en beperkt
p.m. p.m.
bruikbaar
totaal primaire
hoofdruimte 87 m2 3,1 m2 :I De gang (opp. 35 m2), die ook ingang van de school ;5, is alleen voor en na schooltijd beperkt bruikbaar als speelruimte.

- 17 -

4. GEBOUW IN GEBRUIK

4.1. Aktiviteiten en ruimten

De dagindeling van beide groepen is in grote lijnen hetzelfde.

Tussen 8 en 10 uur '5 ochtends worden de kinderen gebracht. Voor

zover zij tijd hebben blijven de ouders even hangen voor een praatje

of een kop koffie, terwijl de kinderen vrij spelen in de groepsruimte of op de gang. Meestal start men in een lokaal en wordt het andere lokaal pas geopend als het wat drukker wordt. Rond 10 uur wordt sa-

men met de kinderen opgeruimd en gaan de kinderen aan tafel voor drinken en fruit en een spelletje, liedje of aktiviteitje. Oaarna wordt per groep naar de we gegaan en wordt groepsgewijs een keuzespel of aktiviteit gedaan, van ca. 10.45-11.45 uur. Wie niet mee wil doen mag

ook zelf aan de gang gaan met spelmateriaal u;t de kasten. Om kwart voor twaalf begint het tafeldekken voor de (brood)maaltijd, tegen half !!n worden de stretchers uitgezet en na het tandenpoetsen en de We-gang liggen de kinderen rond §fin uur op bed, slapend of (de oudere kinderen) rustend met een boekje. Daarbij zoeken de kinderen meestal zelf een eigen plekje uit. Bij mooi weer mogen de niet-slapers buiten spelen. legen drie uur is iedereen weer op en na het aankleden en het groepsgewijs naar de we gaan wordt weer iets gedronken. Daarna kunnen de kinderen weer vrlJ spelen in de groepsruimte of - na schooltijd - in de gang. Vanaf een uur of vier worden de eerste kinderen weer opgehaald. Rond 17.00 uur gaan de laatste kinderen en leidsters naar huis. Uiteraard vormt het voorgaande een globale omschrijving van een doorsnee dag en wordt regelmatig van dit stramien afgeweken. Vaak neemt een leidster een of twee kinderen mee om boodschappen te doen en bij mooi weer wordt meestal buiten gespeeld of wordt een uitstapje gemaakt naar bos of strand. Om voldoende begeleiding te hebben worden daarbij loveel mogelijk ouders ingeschakeld.

Behalve de kinderaktiviteiten worden de ruimten soms gebruikt voor vergaderingen van het team of de oUdercommissie.

- 18 -

4.2. Gordeel van de gebruikers

4 .. 2. 1. S itueri ng

Het kinderdagverblijf is weliswaar gesitueerd temidden van woonbebouwing. doch doordat de school waarin het kinderdagverhlijf is gehuisvest ontsloten wordt via een poort onder de woningen door en een semipriv§ binnenterreintje is een nogal eigen wereldje ontstaan. min of

Afb. 4 De entree tot de lagere school en het kinderdagverblijf

- 19 -

meer afgesloten van de buitenwereld. Een probleem is de beperkte parkeerruimte. Men moet vaak dubbe' parkeren, waardoor de doorgang voor ander verkeer wordt geblokkeerd en de ouders gedwongen zijn snel afscheid van hun kind te nemen en weer te vertrekken. De situer;ng op mikro-niveau - binnen een lagere school - wordt niet onverdeeld gunstig beoordeeld. Met name doordat de kinderen voor het naar de

we gaan de gang moeten oversteken ondervindt men veel hinder van de lagere schoolkinderen, die de kleintjes soms (ongewild) omverlopen. Bovendien ondervindt men veel geluidoverlast. Ook het feit dat bezoekers voor de school vaak bij het kinderdagverblijf aanbellen wordt als storend ervaren. In principe ziet men wel positieve kanten in de kombinatie school/kinderdagverblijf, met name als het om een kleuterschool zou gaan. De kinderen uit het kinderdagve~blijf zouden dan al vast af en toe een kijkje in de kleuterschool kunnen nernen, wat de overgang zou vergemakkelijken. Bovendien zou men enkele voorzieningen zoals een spreekkamer of een stencilapparaat in gemeenschappelijk bezit kunnen hebben. Onder de huidige omstandigheden zijn er echter alleen maar nadelen en nauwelijks voordelen aan de situering binnen de school.

4.2.2. De verschillende ruimten

Zoals gezegd vormt groepsruimte 1 vooral het domein van de jongste groep. De indeling in verschillende 'hoeken' bevalt uitstekend, zij

het dat mede hierdoor (te) weinig speelruimte overblijft am te ren-

nen en te ravotten. Dit gebeurt dan oak meestal op de gang (echter alleen buiten de schooluren van de Lagere School !) of buiten. De lokatie van de ouderhoek vlakbij de ingang is erg plezierig vanwege

de overz;chtelijkheid. Wel geeft de situering tegen de buitenmuur

soms aanleiding tot klachten over koude. Dit wordt veroorzaakt door onvoldoende isolatie van de buitenmuur. Het administratiehoekje

geeft in principe de mogelijkheid om administratief werk te do en zonder dat de leidster buiten de groep hoeft (b.v. tijdens het slaapuurtje), doch het is erg klein en onrustig en daarmee totaal ongeschikt am er prettig te kunnen werken of b.v. een gesprekje te voeren met een stagiaire. De administratie wordt dan ook grotendeels thuis bijgehouden

- 20 -

Afb. 5 Het administratiehoekje in groepsruimte 1

en voor een gesprek tussen teamleidster en groepsleidster of een gesprek met ouders duikt men de badkamer/keuken in, uiteraard g!~n optimale omgeving voor dit soort doeleinden. Een aparte staf/spreekkamer wordt dan ook node gemist. De klimhoek beva1t goed. Het materiaa1

werkt erg uitnodigend en de kinderen leren a1 spelend met gevaren om

te gaan, zander dat het ~cht gevaarlijk wordt. De eethoek, keukenhoek en zandbak voldoen eveneens erg goed. De kombinatie van spelen en slapen in ~~n ruimte geeft bij deze 1eeftijdsgroep (11-3 jaar) weinig problemen. Alle kinderen hebben hun slaap hard nodig en als een kind extra slaap nodig heeft gaat het gewoon wat vroeger naar bed. De stretchers zijn snel genoe9 gepakt en weer opgeruimd. Een apart slaapkamertje erbij ZOU men overigens wel erg op prijs stellen.

- 21 -

Afb. 6

Samen eten in groepsruimte 1

Afb. 7 Rust/slaap pauze in groepsruimte 1

- 22 -

De gebruikservaringen in groepsruimte 2 wijken weinig af van de ervaringen in de zojuist besproken ruimte. Ook hier is de ouderhoek zodanig gesitueerd dat men van hieruit een goed overzicht heeft op de deur en de ruimte zelf.

Afb. 8 Kijkje in groepsruimte 2.

De tussenvloer boven de ouderhoek doorbreekt de hoogte van de ruimte en biedt extra bergingsmogelijkheden. In principe lOU lo'n ruimte ook als extra speel- of slaapruimte kunnen dienen, maar het trapje naar boven is erg steil en te gevaarlijk voor de kinderen. Een ander voordeel van de vliering en ook van het tU5senvloertje boven de keukenhoek is de verbetering van de akoustiek, die met de verbouwing sterk is vooruitgegaan. Bij de leeftijdsgroep van 3-4 jaar is de kombinatie van spelen en slapen in ~~n ruimte minder prettig. Omdat er geen uitwijkmogelijkheden zijn (alleen bij mooi weer. dan kan men naar buiten) moeten ook de niet-slapers naar bed. Een groot probleem is dit echter ook weer niet. Met een boekje erbij zijn ook dele kinderen meestal erg

- 23 -

rustig en komen ongemerkt aan wat extra rust toe.

De toiletruimte wordt minder positief gewaardeerd. De lokatie aan de overkant van de gang is weinig ideaal. vooral vanwege het vele kruisende verkeer van de lagere sehoolkinderen. Bovendien vaelt de granito vloer hard en koud aan. wat met name als een kind op blote voeten loopt (b.v. als het moet plassen tijdens het slaapuurtje) erg onplezierig is. Van de andere kant wardt gesteld dat het even buiten de graep moeten treden am naar de we te gaan de zelfstandigheid van de kinderen kan bevorderen. Een ander negatief punt is het geringe aantal toiletjes. een vaar volwassenen en twee voar de kinderen. Twee toiletjes per groep vindt men eigenlijk een minimum.

De badkamer/keuken/wasruimte geeft op ziehzelf weinig aanleiding tot opmerkingen, zij het dat de kombinatie van zoveel funkties in een ruimte weinig plez;erig is. Het bereiden van (brood)maaltijden en het verwisselen van een poepluier vormen nu niet bepaald een ideale kombinatie. Ook vindt men het jammer dat het keukengebeuren zieh buHen het geziehtsveld van de kinderen afspeelt. Om dit te ondervangen laat men geregeld een of meer kinderen in de keuken meehelpen, zodat zij kUnnen zien wat eten klaarmaken allemaal kan inhouden.

De gang is slechts buiten de openingsuren van de lagere school als speelgebied voor het kinderdagverblijf toegankelijk. hetgeen de gebruiksmogelijkheden sterk beperkt. Oak de harde vloer, de slechte verlichting. de lage temperatuur en de gehorigheid maken deze ruimte tot een weinig plezierig speelterrein.

De tuin tenslotte wordt positief gewaardeerd. Er is voldoende ruimte en het gezamenlijk gebruik geeft de kinderen de gelegenheid speelkameraadjes van verschillende leeftijden te ontmoeten. De relatie binnen/buiten is minder optimaal. De leidsters hadden oak liever een gelijkvloerse toegang van de buitenruimte gehad, b.v. via openslaande deuren, maar bij de verbouwingsplannen bleek deze oplossing niet goed mogelijk. Behalve een minder gemakkelijke toegankelijkheid van de

-----,

- 24 -

buitenruimte heeft de huidige situatie als nadeel. dat de kinderen tijdens hun spel niet naar buiten kunnen kijken, tenzij men de klimhoek opklautert.

Afb. 9 Het buitengebied, met zicht op de omringende woonbebouwing

- 25 -

5. NAWOORD

Samenvattend kan gesteld worden dat de ruimtelijke accommodatie ondanks een aantal beperkingen redelijk funktioneert. Wel is duidelijk naar voren gekomen dat de situering van een kinderdagverblijf in een funktionerende school bij het ontbreken van een eigen entree problemen kan geven. Een eigen gebied ter ontsluiting van de groepsruimten is dringend gewenst. vODral ook om zo'n gebied tevens als speelruimte te kunnen inrichten en gebruiken. Andere opvallende knelpunten z1jn:

- geringe vrije speeloppervlakte per kind,

- te weiniq ruimte om ook een babygroep te kunnen starten,

- ontbreken van een aparte slaapruimte,

- ontbreken van een aparte stafruimte voor gesprekken, administratie

e .. d .. ,

- gebrekkige relatie tussen binnen- en buitenruimte. vooral met het

DOg op leidsters en ouders,

- gebrekkige outillage van sanitair, keuken en wasruimte.

Ondanks deze minpunten z1jn de leidsters erg enthousiast over het kinderdagverblijf. Kennelijk heeft men zich goed aan de situatie kunnen aanpassen. Wellicht speelt hierbij mee, dat de vorige situatie nag veel beperkter was. Ook kan een rol spelen dat men weinig mogelijkheden tot verbetering ziet. Men is weliswaar bezig am er een (vrijwel leegstaand) klaslokaal bij te krijgen - vOQral met het oog op extra speelruimte of om met kleine groepjes te kunnen werken - doch de

kans dat dit lukt wordt vrij klein geacht. In hoeverre de beperkte ruimte eventueel remmend werkt op spontaan kindergedrag als rennen, schreeuwen en ravotten, valt moeilijk vast te stellen. Daartoe zou

een diepgaander onderzoek over een langere periode noodzakelijk zijn. De indruk bestaat echter dat voaral wanneer de groepen voltallig aanwezig zijn het ruimtetekort duidelijk merkbaar is. Vandaar wellicht dat over het a1gemeen weinig haast gemaakt wordt om opengevallen

- 26 -

plaatsen weer op te vullen.

Een belangrijk positief punt is. dat er vele momenten ZlJn waarop de kinderen uit de verschillende groepen elkaar tegenkomen: bij het binnenkomen en weggaan, in de toiletruimte. in de keuken en in de tuin. Daarmee wordt tevens de overgang van de ene naar de andere groep vergemakkelijkt. Een ander duidelijk positief punt is de kleinschaligheid van het kinderdagverblijf.

Iedereen kent iedereen en men heeft duidelijk het gevoel al1emaal tot hetzelfde 'huis' te behoren.

arch;

f?YY'\:\ I

STICHTING RUIMTE ontwikkellngscentrum voor sociaal-culturele accommodatlel en rulmte yoor de Jeugd in het wOQngeblad

plaar

KINDERDAGVERBLIJF HI LVERSUM

Dokumentatie en beknopte evaluatie

CENTRUM VOOR ARCHITECTULR ONDERZ()f- K TECHNISCHE HOGEsrHOOL DFLFT

AFDELING DER BOUWKUNDf:

KINDERDAGVERBlIJF HIlVERSU~

Dokumentatie en beknopte evaluatie

D.J.M. van der Voordt D .. Vrielink

H.B.R. van Wegen

CENTRUM VOOR ARCHITEKTUURONDERlOEK

Technische Hogeschool Delft - Afdeling der Bouwkunde i.s. m. STICHTING RUIMTE te Rotterdam

Augustus 1983

l I

INHOUD

O. Inleiding

1. Dokumentatie

2. Organisatorische opzet en werkwijze

3. Ruimtelijke organisatie van de aktiviteiten

4. Analyse primaire hoofdruimten

5. Fi nanci een

6. Samenvatting

Pag. 1 2 6 7

13 13 14

- 1 -

O. INLEIDING

Deze evaluatie van de bouwkundige opzet van het kinderdagverblijf te Hilversum, maakt onderdeel uit van een uitgebreider onderzoek naar de huisvesting van kinderdagverblijven in Nederland. Doel van dit onderzoek is om een beter inzicht te ontwikkelen in de wensen en eisen die leven m.b.t. de ruimtelijke accommodatie van kinderdagverblijven. Om de nodige infomatie te verzamelen worden verschillende wegen bewandeld:

a. Dokumentatie en vergelijkende plattegrond-analyse van ca. 25 kinderdagverblijven, die vari~ren naar grootte. bouwjaar. funktie (alleen kinderdagverblijven of ook buitenschoolse opvang en/of peuterspeelzaal) en huisvesting (verbouw of nieuwbouw. apart of onderdeel uitmakend van een groter complex). In verband hiermede is tevens een bezoek gebracht aan deze kinderdagverblijven en zijn gesprekken gevoerd met een of meer leidsters.

b. Evaluatie van enkele zorgvuldig geselekteerde kinderdagverblijven, hetzij als volledige case-study, hetzij gericht op enkele specifieke deelaspekten.

c. Literatuuronderzoek.

d. Gesprekken met sleutelpersonen.

Deze evaluatie is een van de case-studies van weg b.

De keuze van dit kinderdagverblijf is gebaseerd op de volgende kenmerken:

- het betreft een middelgroot dagverblijf (46 kinderen);

het betreft een reeds 20 jaren funktionerend kinderdagverblijf in een provincie-stadje

het dagverblijf is gesitueerd in een voormalige villa bestaande uit een begane grond en twee verdiepingen

- er is sprake van een nogal nadrukkelijke horizontale groepsopbouw

- het slapen wordt op nogal uiteenlopende wijze georganiseerd binnen de

groepen.

Om de totstandkoming en het funktioneren van het gebouw te kunnen evalueren zijn gesprekken gevoerd met: de leidsters, inklusief de hoofdleidster/direktrice.

Daarbij zijn enerzijds de organisatie en de aktiviteiten c.q. het ruimtegebruik aan de orde gesteld en anderzijds de geschiktheid van de ruimtelijke accomrnodatie met het oog op deze aktiviteiten. Daarnaast zijn enkele archiefstukken geraadpleegd en is het funktioneren in de praktijk ter plaatse bekeken.

- 2 -

KINDERDAGVERBllJF HllVERSUM ---

Dokumentatie

ALGEMENE GEGEVENS

Adres Instelling Ingebruikname Opdrachtgever Eigenaar Ontwerper Typering

Koninginneweg 51, 1217 KV

Stichting Hilversumse Kinderdagverblijven 1963. zolderverdieping 1980

Gemeente Rilversum

Idem Idem

Vrijstaande villa in 3 bouwlagen, verbouwd tot kinderdagverblijf

ORGANISATORISCHE GEGEVENS

Soort kinderdagverblijf

kinderdagverhlijf voor kinderen van 6 wk - 4 j aar

Samens te 11 ing groepen
groep leeftijd aantal
6wk- Jr 8 ( 17)
2 - 2 jr 12 (23)
3 2 ,- 3 jr 14 (29)
4 3 4 jr 12 (22)
totaal 6wk- 4 jr 46 (91 ) Samenstelling personeel

directrice

7 leidsters (9 pers.) 1,5 huish. personeel

Situering

Joto bui tenkant:

- 3 -

HILVERSUM

KINDERDAGVERBLIJF

~ ..

beqane grand'

/(~~:

A--~ ~.~~rr±:; (

\_

er-

'I ~ 7

CY

L.

ke"lder

le ve~dieping

bide.

,

:I

_ _b.

b

2e verdieping

- 4-

KIN DE RDAGVERBLIJF

HILVERSUM

TOELICHTING PLAN

groepsruimten over meerdere verdiepingen verspreid, baby's op zolder

toe gang hoofdzakelijk via de vroegere aehterdeur

sehuifwand tussen groepsruimten op begane grand afwisselend open en dieht. afhankelijk van de activiteiten

aehterste gedeelte van de groepsruimte op deeerste verdieping soms in gebruik als separatie of uitwijkruimte voor kinderen van 2-4 jaar

slapen groep 1-2 jaar in twee aparte ruimten en naar leeftijd gesplitst. gescheiden van de groepsruimte d.m.v. badkamer en toiletruimte

groepsruimten 2-3 jaar en 3-4 jaar ook in gebruikals slaapruimte deel groepsruimte baby's tevens in gebruik als slaapruimte L.V.m. groat aantal wiegjes en bedjes in de slaapruimte

keuken op eerste etage gecombineerd met badkamer

toiletruimte eerste etage nauwelijks als zodanig in gebruik (potjes) personeelsruimte regelmatig in gebruik als regiokantoor van de W.K.N. binnen-buiten relatie op begane grand versterkt door erkers buitengebied (met apart gedeelte veer baby's) niet direct bereikbaar vanuit de groepsruimten op de begBoe grand.

OPPERVLAKTE ANALYSE
Nuttige vloeroppervlakte 318 2 65%
m
primaire hoofdruimten 198 2 40%
m
secundaire hoofdruimten 29 2 6%
m
nevenruimten 91 2 19%
m
Verkeerseppervlakte 89 2 18%
m
circulatieruimte 89 2 18%
m
combinatie spelen/circulatie 2 %
- m -
Installatieruimte 9 2 2%
m
Constructie-oppervlakte 76 2 15%
m
Totaal bruto gebouwoppervlakte 496 2 100%
m
Terrein oppervlakte 1540 2 100%
m
bebouwd terrein 185 2 12%
m
onbebouwd terrein 1355 2 88%
m - 5 -

KINDERDAGVERBLIJF HILVERSUM ----

bui. tienoebied

_"

I]~' --,I - ---;,_.1

(,,_/ r .

L._- . __ ~...,_. ._:_."_. ._._·._._._1 ._,.j

. , .," ... '.

- 6 -

2. ORGANISATORISCHE opzn EN WERKWIJZE

Het kinderdagverblijf is geopend van 8.00 - 18.00 en biedt plaats aan 46 kinderen die verdeeld zijn over 4 groepen.

groepsruimte A 8 kinderen (0 .... 1 jaar)
groepsruimte B 12 kinderen (1 - 2 jaar)
groepsruimte C 14 kinderen (2 - 3 jaar)
groepsruimte D 12 kinderen (3 - 4 jaar) De leiding bestaat uit een full-time aanwezige directrice en 9 leidsters (7 formatieplaatsen).

Het werkgebied bestrijkt de regio het Goo; en vodral Hilv~rsum.

Als selectiecriterium hanteert men bij het toewijzingsbeleid de omstandigheid of er sprake is van: werkende ouders. kinderen met een achterstandsituatie en buitenlandse kinderen.

Er wordt bewust uitgegaan van leeftijdsgebonden groepen (horizontaal systeem). Daarvoor heeft men een aantal redenen. Allereerst is men van mening. dat blj een verticale groepsopbouw de activiteiten van de groep teveel moeten worden afgestemd op een gemiddelde. Een nadeel is oak, dat met name de baby's erg veel aandacht behoeven, wat ten kostegaat van de aandacht voar de audere kinderen.

Baby's vragen om rust. Rust acht men erg belangrijk voar het kind. Men vindt verticalitei.t wel mogelijk vanaf ca l~ jaar. In de praktijk

- 7 -

wijkt men ook wel af van de strikte groeps- c.q. leeftijdsgebonden aanpak: de groepen 2-3 en 3-4 jarigen brengen een groat deel van de dag gemeenschappelijk door. De schuifwand die de beide groepsruimten van elkaar scheidt is vaak open. Oak het slapen geschiedt in een gemeenschappelijke slaapruimte.

Eigenlijk beschouwt men de groepen niet leeftijds- maar ontwikkelingsgebonden. De overgang van de ene naar de andere graep wordt veel meer bepaald door de vraag of 'men er aan toe is'.

De overgang van de ene naar de andere groep geschiedt dan ook geleidelijk. Het is een gewenningsproces, waarbij zonodig de leidster met de kinderen (tijdelijk) meegaat.

Schuifwanden zijn ook om die reden handig. omdat daarmee niet alleen op eenvoudige wijze een totale groepsruimte kan worden gecreeerd, maar oak een kind gemakkelijk naar een andere groep kan overlopen. De groepsbinding is in dat opzicht nlet al te strikt.

Een belangrijk uitgangspunt vormt de opvang van het kind. Het kind moet zich fijn voelen, geborgen zijn. Uit die overweging verstrekt

men ook warme maaltijden aan de kinderen. Belangrijke voorwaarde daartoe is, dat de ouders zich goed voelen. Als de moeder zich prettig voelt, bijv. omdat ze buitenshuis kan werken. dan ondervindt het kind daarvan de positieve weerslag. Het is ook de moeder die moet aangeven of het kind eraan toe is om een ochtend. een dag of een hele week buitenshuis kan worden opgevangen. Daarbij wordt uitdrukkelijk niet getracht de gezinssituatie te imiteren. "Het K.D.V. t s principeel

iets anders, dat je niet moet trachten na te bootsen."

Eigenfijk vindt men, dat het kind bij de moeder hoort, maar men onderkent, dat er veel situaties zijn. waarbij men het K.D.V. nodig heeft. Als sterke kanten van het K.D.V. ziet men dan oak, dat daarmee de ouder (moeder) de kans wordt geboden zich te ontplooiien, haar interesses, activiteiten te ontwikkelen, terwijl het kind zich, door de omgang met andere kinderen. sociale vaardigl=teden eigen maakt. Alle dagen in het K.D.V. doorbrengen beschouwt men echter niet als ideaal.

3. RUIMTELIJKE ORGANISATIE VAN DE ACTIVITEITEN

Het K.D.V. is gehuisvest in een vrijstaande villa die door middel

van een verbouwing een aantal noodzakelijke aanpassingen heeft onder-

gun.

Het centrum is gesitueerd

in een aantrekkelijke woonomgeving met veel vrijstaande woningen, veel groen en weinig verkeer (slawaai). Het gebouw maakt een lichte en sfeervolle indruk mede

door de aanwezigheid van

de rondom het huis gelege" rijk met bomen en struiken beplante tuin.

- 8 -

De groepsruimten 11ggen over meerdere §tages verspreid, waarbij de ba.by's op de zolder zijn geplaatst, de oudste kinderen (2-3 jarigen, 3-4 jarigen) ap de begane grond en de tussengroep (1-2 jarigen) ap de eerste verdieping.

De ruimtelijke organisatie van de activiteiten ziet er als volgt uit:

- de babygroep (zolder)

De babygroep heeft de beschikking over 2 kamers, die respectievelijk worden gebruikt als slaapruimte en speelruimte. Een aparte

s 1 eaprui mte vi nd t men bel angrijk vanwege de absolute behoefte aan rust. Rust is daarom zo belangrijk omdat het verblijf van baby's in het dagverblijf toch a1 een stuk emotionele belasting varmt voar het kind.

De situering van de babyruimte top zalder) is niet ideaal doch gegeven de omstandigheden is er geen betere mogelijkheid.

- 9 -

Situering op de lager gelegen verdiepingen zou, vanwege de herrie die de andere kinderen veroorzaken, te storend werken.

In totaal bevinden zich 12 bedjes in de slaapruimte, waarvan 5 wiegen. TIn de groepsruimte bevindt ~ich'l bedje.voor een kind dat ziek is of om een andere reden tijdelijk enige afzondering behoeft.

Aan de groeps- en slaapruimte is een groepsgebonden keuken en badruimte gekoppeld.

- de groep van 1-2 jar;gen (tussenverdieping)

Deze groep heeft de beschikking over twee speelruimten en twee slaapkamers. De beide speelruimten zijn d.m.v. schuifdeuren van elkaar

te scheiden (kamer en suite).

De achterkamer is smal en bestemd voor grofmotorisch spel (fietsen, rennen. glijden), de voorkamer is meer bedoeld voar plaatsgebonden activiteiten, zaals spelletjes aan tafe] e.d.

staapr. 'fI-tb jr! 'lem2

i'f;'"

slaapr . (132-2 116m2

groepsr: (!_2jrI2I,m2

L J

Het achtergedeelte is soms ook in gebruik als separatieruimte en als uitwijkmogelijkheid voor kinderen van 2-4 jaar.

Aparte slaapruimten beschauwt men overigens als ideaal. Slapen in de groepsruimten is erg vervelend vanwege het voortdurende gesjouw met bedjes.

Overigens is men van mening, dat alle kinderen de mogelijkheid moeten

- 10 -

hebben am een slaapje te kunnen doen. Deze groep kan het minst gemakkelijk

naar buiten. Tach gaat men wel regelmatig naar buiten ('s morgens of tussen de middag). Het slapen geschiedt bij mooi weer zelfs buiten in de 'babytuin'.

Groepen van 2-3 en 3-4 jarigen (Begane Grond)

Behalve de aanwezigheid van een ruime keuken annex bijkeuken. waar de maalt i jden worden bereid en waar de

1 ei ds ters tus sen

de middag eten. en de aanwezigheid

van een spreekkame r t .. b • v, de directrice bevat

de begane grond twee ruime kamers, die middels een vouwwand van elkaar kunnen worden gescheiden. De schuifwand is vaak open, zodat de kinderen zich vrijelijk van de ene naar de andere ruimte kunnen begeven.

De achterkamer (A) fungeert behalve als groepsruimte voor de 3-4 jarigen

::--.-.J;-

- 11 -

Keuken

ook als ontmoetingsplek:

'5 ochtends bij de opvang van alle kinderen (inclusief de baby's), '5 avands bij het weggaan en tussendaar bij het koffiedrinken, dat in de groep geschiedt.

Het afzonderlijk koffiedrinken bevalt nlet. men mist dan het contact met de groep.

Het slapen van de 2-4 jarigen geschiedt gemeenschappelijk in de totale ruimte (van half een tIm half drie).

Men beschouwt dit niet als een ideale situatie en zou er de voorkeur aan geven over aparte slaapkamertjes te beschikken, zodat het vaortdurende gesjouw met bedjes achterwege kon

bl ijven.

Warme maaltijden maken bewust deel uit van het dagprogramma. Vandaar dat een goede voorziening daartoe belangrijk is. V~~r de bereiding van maaltijden maakt men gebruik van de grote centrale op de begane grand gelegen keuken ..

Daarnaast heeft elke groep zijn eigen keukentje. a1 dan nlet gecombineerd met badkamer (tussenverdi epi n9).

Gas en electriciteit ontbreken daar evenwel in verband met de veiligheid van de kinderen.

-J

- 12 -

Entree

De hoofdentree wordt weinig gebruikt. De meeste ouders en kinderen maken gebruik van de achteringang, waar oak valdoende ruimte aanwezig is om kinderwagens e.d. te plaatsen.

Buitengebied

Rondom het gebouw ligt een prachtige tuin met erg veel speelmogelijkheden en schaduwrijke plekjes onder de bomen (o.a. fruitbomen).

Een directe taegang tot het bUitengebied vanuit de groepsruimten ontbreekt. De relatie binnen/buiten is voor de baby's (zolder) en peuters (1-2 jarigen op de tussenverdieping) moeilijk te noemen.

Voor de anderen (begane grand) is er weliswaar geen directe toegankelijkheid. doch via de aanwezige erkers bestaat er wel een duidelijke binnen/buiten relatie.

Men acht een directe relatie

met het buitengebied erg belangrijk. Vooral omdat er binnenshuis te weinig ruimte is voor exploratief gedrag (rennen. ravotten). is de buitenruimte extra belangrijk.

Vandaar dat het buiten spelen en het 'buiten verblijven' veelvuldig voorkomt.

- 13 -

4. ANALYSE PRIMAIRE HOOFDRUIMTEN

GROEP/RUIMTE OPP. OPP/KIND OPMERKINGEN
Groep 1 (6 wk - 1 jr) · 8 kinderen
·
- groepsruimte 26 m2 3,2 m 2 ook slaapruimte
- slaapruimte 19 m 2 2.4 m 2
-
Groep 2 (1 j r - 2 jr) · 12 kinderen
- groepsruimten (24 + 24) 48 m 2 2
4,0 m -
- slaapruimten (16 + 16) 32 m 2 2
2,7 m -
Groep 3 (2 jr - 3 jr) 14 kinderen
- qroeps'ruimte 140 m2 2,9 2 ook slaapruimte
m
Groep 4 (3 Jr - 4 jr) · 12 kinderen
- groepsruimte 34 m2 2 ook slaapruimte
2.8 m
Totaal primaire
hoofdruimten 199 m2 4,3 m 2
- 5. FINANCIEN

De oorspronkelijke Stichtingskosten zlJn evenals de verbouwingskosten hier buiten beschouwing gebleven. Het gebouw is eigendom van de gemeente die daarvoor een huurbedrag in rekening brengt dat waarschijnlijk niet in verhouding staat tot de werkelijke waarde van dit pando

1 - personeelskosten

2 - huisvestingskosten 3 - organisatiekosten

4 - activiteitenkosten (incl. voeding)

fl. 413.069,--.
fl. 46.927,--.
fl. 17.385,--.
fl. 15.443,--.
f1. 492.824,--.
fl. 365,443,--.
fl. 127.381,--. Jaarlasten (1982)

Dekkingsmiddelen (1982)

1 - subsidie overheid (Rijk) 2 - ouderbijdrage

- 14 -

Huisvestingskosten (1982)

1 - huur (gem.)

2 - energiekosten

3 - onderhoudskosten gebouw

fl. 11.800,--
flo 7.644,--
flo 5.955,--
fl. 2.770,--
fl 10.326,--
flo 2.474,--
fl 5.958,-- "

tuin

4 - schoonmaakkosten

5 - verzekeringen/belastingen 6 - overige kosten

totaal

fL 46.927,--

6. SAMENVATTING

Over het a 1 gemeen ervaart men dit tot K. D. V •. aangepa.s t gebouw pas itief. De aantrekke1ijke 1igging en de aanwezigheid van sfeervol1e binnen- en buitenruimtes dragen hiertoe uitdrukkelijk bij.

Desondanks noemt men een aantal bezwaren, die vooral te maken hebben met de omstandigheid over een bestaande, verbouwde situatie te beschikken.

Een K.O.V. waarbij al1e ruimten op de begane grond gesitueerd zijn, ZOU verreweg de voorkeur genieten.

Ook ondervindt men de nadelen van de moeilijke toegankelijkheid van het buitengebi ed voor de baby's (zo 1 der) en de peuters (tuss enverd i epi n9 ) terwijl de behoefte aan buitenspelen. bUlten zijn, extra groot is door de matige ruimte die deze groepen tot hUn beschikking hebben.

l.a.v. de werkwijze komt als meest opvallende punt naar voren de bewuste keuze voor horizontale groepsvorming. Het uitgangspunt am met leeftijdsgebonden groepen te werken wordt in sterke mate bepaald door de aanwez i ghe i d van baby' 5.. Baby opvanq vraagt am b ij zandere aandach t en veel rust. Dit bemoeilijkt een verticale opzet. waarbij kinderen

van verschillende leeftijd een groep vormen.

Men acht groepsvorming op basis van ontwikkelingsniveau het meest gewenst.

Een ander opval1end aspect in de werkwijze 1s het grate belang dat men toe kent aan de ouderinbreng. Ouders blijven verantwoordelijk voor hun kind. Oit komt onder meer tot uiting in de wens kinderen zo mogel i j k ni et all e dagen in het dagverbl i j f op te vangen, waa nnee het

K.D.V. nadrukkelijk wordt gezien als een aanvul1ing op de thuissituatie. Deze kindergerichte benadering blijkt ook uit het principe om warme

maa It i j den te verstrekken.,

l