ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΑΘΗΝΩΝ

Εργασία για το μάθημα

«Πολιτικό και Διπλωματικό Ρεπορτάζ»

Ελλάδα-Τουρκία.
Χωρικά ύδατα και το θέμα του πετρελαίου στο Αιγαίο.

Ονοματεπώνυμο: Καρατζής Ευάγγελος

Α.Μ. 260053
Περιεχόμενα

Εισαγωγή

Κεφάλαιο 1: Αιγαίο και πετρέλαιο, 1967-2010. Ιστορική αναδρομή μιας χρόνιας

διαμάχης

Κεφάλαιο 2: Η κρίση του ’87 και η κρίση των Ιμίων. Μια ματιά πίσω από τα
γεγονότα

2.1 Αιγαίο και κρίση πάνε μαζί

2.2 Ίμια ή Καρντάκ;

Κεφάλαιο 3: Η Ελλάδα, η Τουρκία, το Αιγαίο και το Διεθνές Δίκαιο

3.1 Υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ

3.2 Χωρικά ύδατα

Κεφάλαιο 4: Συμπεράσματα

Παράρτημα Χαρτών

Παραπομπές

Βιβλιογραφία
Εισαγωγή

Τα τελευταία χρόνια η τιμή του πετρελαίου γνωρίζει άνοδο που δεν είχε ξαναγνωρίσει
προηγουμένως. Είναι γνωστό το πόσο μεγάλη σημασία έχει το πετρέλαιο στις σημερινές
παγκόσμιες αγορές καθώς και τι γεγονότα έχει επιφέρει το κυνήγι του όπως και το πως
μπορεί να διαμορφωθεί ένα κράτος το οποίο εξάγει πετρέλαιο.
Από τα μέσα της δεκαετίας του ’70 και ύστερα οι σχέσεις Ελλάδος και Τουρκίας
αναφορικά με το θέμα του Αιγαίου και όλες τις εκφάνσεις του (υφαλοκρηπίδα, FIR,
αιγιαλίτιδα ζώνη για παράδειγμα) έχει γνωρίσει περιόδους τόσο μεγάλης έντασης που
λίγο έλειψε κάποιες φορές να οδηγηθούν τα δύο κράτη σε σύρραξη. Η έριδα αυτή όπως
μας έχει δείξει η ιστορία, έχει τις ρίζες της στις αξιώσεις που έχουν Τουρκία και Ελλάδα
πάνω στο Αιγαίο, όμως πίσω από αυτές τις αξιώσεις είναι πιθανόν να βρίσκεται και κάτι
άλλο που να ανάγκασε τις δυο πλευρές να θέλουν να επιβάλλουν τα συμφέροντα τους.
Αυτό το άλλο έχει χρώμα μαύρο και παχύρευστη υφή. Από τότε λοιπόν που έγιναν οι
πρώτες έρευνες και βρέθηκαν σημαντικά υποθαλάσσια κοιτάσματα συνέπεσε και η
έναρξη της ελληνοτουρκικής διαμάχης. Το ζήτημα αυτό σχετικά με τα πετρέλαια
επανήλθε στην επικαιρότητα το χειμώνα του 2010 και τέθηκε ακόμα και στη Βουλή των
Ελλήνων ενώ ταυτόχρονα τρεις μήνες αργότερα πραγματοποιήθηκε και η επίσκεψη του
Τούρκου Πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν που κρίθηκε άκρως σημαντική καθώς οι δύο
πλευρές κάθισαν στο τραπέζι για να συζητήσουν θέματα διμερών σχέσεων ανάμεσα σ’
αυτά και το πρόβλημα της υφαλοκρηπίδας.
Η έρευνα αυτή θέλει να παραθέσει τα γεγονότα όπως συνέβησαν από τότε που ξεκίνησε
η διαμάχη αυτή για τα εθνικά και κυριαρχικά δικαιώματα στο Αιγαίο, τη συμπεριφορά
της Ελλάδας και τη Τουρκίας αναφορικά με τις διαφορές τους στο πλαίσιο των διεθνών
νόμων και συνθηκών που υφίστανται καθώς βέβαια και το ρόλο της ύπαρξης του
πετρελαίου στην πορεία που έχει χαραχθεί στην ιστορική διαδρομή των
ελληνοτουρκικών σχέσεων τα τελευταία αυτά σαράντα περίπου χρόνια. Σκοπός επίσης
είναι να εξαχθούν συμπεράσματα που να απορρέουν πάντα από τα γεγονότα και όχι
βγαλμένα από την εθνική σκοπιά παρατήρησης τους.
Κεφάλαιο 1: Αιγαίο και πετρέλαιο, 1967-2010. Ιστορική αναδρομή
μιας χρόνιας διαμάχης

Τη διετία 1968-69 η χούντα των Συνταγματαρχών υπέγραψε συμφωνίες με τις

αμερικανικές εταιρείες «Texaco» και «Oceanic Exploration Co» με σκοπό να ερευνήσουν
την υποθαλάσσια περιοχή του Θερμαϊκού και του Θρακικού πελάγους αντίστοιχα, για
τυχόν ύπαρξη υδρογονανθράκων. Οι πρώτες έρευνες της «Oceanic» στην περιοχή του
Πρίνου έδειξαν ότι όντως υπάρχει πετρέλαιο. Ακόμη και σήμερα παρόλη την
καθυστέρηση αξιοποίησης του ο Πρίνος παράγει πετρέλαιο και εκμεταλλεύεται από την
«Kavala Oil». Ειδικότερα στην ανατολική πλευρά της Θάσου ανακαλύφθηκε το πολύ
μεγάλο κοίτασμα που βρίσκεται στη θέση Μπάμπουρας όπου προβλέπεται ότι μπορεί να
καλύψει έως και το 40% των ενεργειακών αναγκών της χώρας συν του ότι βρίσκεται σε
ελάχιστο βάθος από την επιφάνεια και το καθιστά εύκολο στην εξόρυξη και άμεσα
αξιοποιήσιμο αλλά βρίσκεται πέρα από την περιβόητη ζώνη των 6 μιλίων. Γενικότερα
από το 1967 μέχρι και τέλος της δικτατορίας είχαν υπογραφεί αρκετές συμβάσεις με
ξένες εταιρείες για την ανεύρεση και αξιοποίηση πετρελαϊκών κοιτασμάτων στο Αιγαίο.
Αυτά μέχρι και το 1974 όταν και οι Τούρκοι άρχιζαν να μπαίνουν στο παιχνίδι με το
σκηνικό να διαφοροποιείται και να μένει από τότε έτσι εδώ και σαράντα περίπου χρόνια.
Αυτοί που αντιλήφθηκαν πρώτοι τον ορυκτό πλούτο της Ελλάδας ήταν οι Γερμανοί όταν
στην περίοδο της κατοχής διεξήγαγαν έρευνες για να καταγράψουν τον υποθαλάσσιο
πλούτο της χώρας και τα αποτελέσματα τα πήρε αργότερα η γερμανική εταιρεία
«Βίντερσχαλ» η οποία και συμμετείχε στο έργο της «Oceanic» στα ελληνικά χωρικά
ύδατα κάτι που σίγουρα δεν είναι τυχαίο.
Βρισκόμαστε στα τέλη του σωτήριου έτους 1973 όπου και όπως φαίνεται πυροδοτήθηκε
η έναρξη των διαφορών Ελλάδας-Τουρκίας για το Αιγαίο και πιο συγκεκριμένα σε ό,τι
είχε να κάνει με τον καθορισμό της υφαλοκρηπίδας και τα χωρικά ύδατα. Η τουρκική
κυβέρνηση δίνει εντολή στην Τουρκική Κρατική Εταιρεία Πετρελαίου να
πραγματοποιήσει έρευνες στον υποθαλάσσιο χώρο του Αιγαίου σε περιοχές οι οποίες
υποτίθεται ότι ήταν εντός της δικής της υφαλοκρηπίδας. Η πράξη αυτή βασίστηκε στο
γεγονός ότι η Ελλάδα είχε διενεργήσει μέσω ξένων εταιρειών ήδη από τη δεκαετία του
’60 παρόμοιες έρευνες σε περιοχές γύρω από τη Θάσο, περιοχές οι οποίες βρίσκονταν σε
διεθνή ύδατα κάτι που όντως είναι αληθές. Η αντίδραση της Τουρκίας στη συμπεριφορά
της Ελλάδας σε συνδυασμό με τη πετρελαϊκή κρίση του ’73 και την ανάγκη των δύο
χωρών για ενεργειακούς πόρους (ειδικά η Τουρκία), αποτελούν κάποια πρώτα βασικά
στοιχεία που μας σκιαγραφούν το πώς ξεκίνησε το όλο ζήτημα. Την ίδια περίοδο
λαμβάνει χώρα η Τρίτη Διάσκεψη για το Δίκαιο της Θάλασσας όπου επικυρώνεται και
πάλι μετά την Επιτροπή του Διεθνούς Δικαίου και τη Σύμβαση της Γενεύης ότι κάθε
κράτος μπορεί να επεκτείνει τα χωρικά του ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια. Αυτό όπως θα
δούμε και αργότερα αποτελεί κάτι που κάνει την τουρκική πλευρά να εξοργίζεται και
πολλές φορές να φτάνει στα άκρα, με αποκορύφωμα το περίφημο casus belli που
εκφράστηκε επίσημα το 1995. Στις 29 Μαΐου του 1974 Η Τουρκία δίνει εντολή στο
χαρτογραφικό σκάφος «Τσανταρλί» να διενεργήσει έρευνες πετρελαίου στο χώρο του
Αιγαίου και σε περιοχές που ήταν έξω από το όριο της τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Η
ελληνική πλευρά αντιδρά και η επίδειξη δύναμης της Τουρκίας σταματά εκεί, αλλά
προσωρινά. Μερικές εβδομάδες αργότερα έχουμε την εισβολή του Αττίλα στην βόρεια
πλευρά της Κύπρου με τα γνωστά αποτελέσματα. Δύο χρόνια μετά και το θερμόμετρο
ανεβαίνει ξανά στο Αιγαίο με αιτία για ακόμη μια φορά το πετρέλαιο. Αυτή τη φόρα
είναι το ερευνητικό σκάφος «Χόρα» που αποπειράθηκε να διεξάγει έρευνες και αυτή τη
φορά σε αμφισβητούμενα χωρικά ύδατα. Ο τότε βρισκόμενος στην αντιπολίτευση
Ανδρέας Παπανδρέου αναφωνεί το γνωστό «βυθίσατε το Χόρα» ενώ ο Τούρκος
Πρωθυπουργός Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ με δήλωση του αναφέρει πως Σε περίπτωση
επεμβάσεως στην αποστολή του «Χόρα» στο Αιγαίο, η Τουρκία θα ανταποδώσει την
επέμβαση» με τον πόλεμο να αποφεύγεται ξανά την τελευταία στιγμή. Φτάνουμε στο
1982 όπου και σημειώνεται ακόμα ένα σημείο τομή στα ελληνοτουρκικά. Η Σύμβαση
για το Δίκαιο της Θάλασσας που έγινε αυτό το έτος έδωσε και αυτή με τη σειρά της το
δικαίωμα για επέκταση στα 12 ναυτικά μίλια, κάτι που θεωρητικά από τότε είναι στη
διακριτική της ευχέρεια για το πότε θα εφαρμόσει. Αμέσως μετά από αυτές τις εξελίξεις
το τουρκοκυπριακό κράτος αυτοανακηρύσσεται ανεξάρτητο, για να φτάσουμε πια στη
κρίση του ’87 όπου ξανά οι δυο πλευρές έφτασαν στο χείλος του πολέμου. Η κυβέρνηση
Παπανδρέου είχε δώσει άδεια στην πετρελαϊκή εταιρεία «Denison» να δημιουργήσει
έρευνες στα 10 ναυτικά μίλια μακριά της Θάσου καθώς θεώρησε ότι το Πρωτόκολλο της
Βέρνης και τα συμφωνηθέντα μεταξύ Καραμανλή - Ετζεβίτ δεν ίσχυαν αφού οι
συζητήσεις είχαν διακοπεί. Το συγκεκριμένο Πρωτόκολλο προέβλεπε αποχή των
δραστηριοτήτων στην περιοχή όσο Ελλάδα και Τουρκία βρίσκονταν σε
διαπραγματεύσεις για την υφαλοκρηπίδα όμως ο Παπανδρέου θεώρησε πως δεδομένου
οι διαπραγματεύσεις έμειναν ανολοκλήρωτες τα προβλεπόμενα δεν υφίσταντο. Ο τότε
Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Νουζχέτ Καντεμίρ έδωσε την εντολή για κάθοδο του
πλοίου «Σισμίκ-1» και πέρασμα από το στενό των Δαρδανελλίων όμως η ένταση
,εξαιτίας και της παρέμβασης της Αμερικανών διπλωματούχων τελικώς υποχώρησε. Τον
επόμενο χρόνο ο Πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου συναντήθηκε με τον Τούρκο
ομόλογο του στη σύσκεψη στο Νταβός όπου οι δύο πρωθυπουργοί συμφώνησαν ότι Από
εκεί και ύστερα το θέμα Ελλάδα-Τουρκία-Αιγαίο-πετρέλαιο μπαίνει στο ντουλάπι και
δεν υπάρχει άλλη κρίση μέχρι την αποφράδα ημέρα της 31ης Ιανουαρίου του 1996 στα
Ίμια όπου και θα μιλήσουμε διεξοδικότερα στο επόμενο κεφάλαιο
Κεφάλαιο 2: Η κρίση του ’87 και η κρίση των Ιμίων. Μια ματιά
πίσω από τα γεγονότα

2.1 Αιγαίο και κρίση πάνε μαζί

Ο Πίρι Ρέις ήταν ένας Τούρκος ναύαρχος που το όνομά του έμεινε στην ιστορία για το
ότι σχεδίασε ένα χάρτη του κόσμου όπως είναι σήμερα με τη διαφορά ότι αυτός έζησε
πριν από 500 χρόνια και βασίστηκε σε αρχαιότερους χάρτες. Το πλοίο Πίρι Ρέις (μαζί με
το Σισμίκ) ήταν αυτό που έμεινε στην ιστορία στη κρίση του ’87 όταν Ελλάδα και
Τουρκία φτάσανε για δεύτερη φορά σε πόλεμο μέσα σε λίγα χρόνια μετά το 1974. Το
Πίρι Ρέις μαζί με δυο τουρκικά πολεμικά πλοία στόχευε στο να πραγματοποιήσει
έρευνες εκτός ορίου τουρκικής υφαλοκρηπίδας για την ανεύρεση πετρελαίου. Η πράξη
αυτή της Τουρκίας δεν ήρθε έτσι ουρανοκατέβατη. Είχε προηγηθεί ανακοίνωση από τον
υπουργό Αναστάσιο Πεπόνη ότι το ελληνικό κράτος σκόπευε να εξαγοράσει τις μετοχές
της ξένης εταιρείας Denison η οποία διενεργούσε γεωτρήσεις στην περιοχή Πρίνος της
Θάσου. Όμως, η ίδια εταιρεία εξέδωσε ανακοίνωση ότι θα ξεκινούσε άμεσα τις
γεωτρήσεις στα ανοικτά του νησιού. Ο τότε Τούρκος πρωθυπουργός Οζάλ ήταν υπέρ της
ελληνοτουρκικής προσέγγισης ωστόσο εκείνη την περίοδο βρισκόταν στις Η.Π.Α. για
εγχείριση ανοικτής καρδιάς και από την αντίδραση αυτή της Τουρκίας φαίνεται ότι
έβαλε το χέρι του ένας σημαντικό παράγοντα αποσταθεροποίησης στην περιοχή, που
ονομάζεται τουρκικό στρατιωτικό «βαθύ κράτος». Η κρίση εκτονώθηκε χάριν των
συνομιλιών του Υπουργού άνευ χαρτοφυλακίου Γιάννη Μπούτου και του Τούρκου
πρέσβη Ναζμί Ακιμάν παρέα με τους ξένους διπλωμάτες των Η.Π.Α., του ΝΑΤΟ και της
Βρετανίας. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε είναι ότι οι δύο πλευρές είχαν φτάσει
πολύ κοντά σε πόλεμο, όπως και το 1976 με το «Χόρα», με αιτία και όχι αφορμή, την
κατάκτηση του πετρελαίου, και ότι αυτό συνεπάγεται. Κρατάμε τη δήλωση του Τούρκου
Πρωθυπουργού στο BBC: «Αν η Ελλάδα δεν προχωρήσει σε γεωτρήσεις, η Τουρκία δε
θα κάνει τίποτα»1 που δείχνει το ζουμί της ιστορίας. Από τα γεγονότα του 1987 και μετά
τυχόν εξελίξεις που έχουν να κάνουν με τα κοιτάσματα του Αιγαίου πάγωσαν κάτι που
οριστικοποιήθηκε στη μυστικοπαθή συνάντηση Ανδρέα Παπανδρέου και Τουργκούτ
Οζάλ στο Νταβός της Ελβετίας το 1988. Κόντρα σε αυτά που είχαν γίνει προηγουμένως
ανάμεσα στα δύο κράτη το κλίμα που επικράτησε στο Νταβός ήταν έκπληκτα θετικό με
τον Παπανδρέου να αλλάζει θέση σε πράγματα που μέχρι τότε ήταν ανένδοτος
(υπογραφή πρωτοκόλλου σύνδεσης Τουρκίας και Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων) ενώ και ο
Οζάλ ισχυρίστηκε ακόμα ότι η Τουρκία θα φρόντιζε για την αποκατάσταση των
δικαιωμάτων των Ελλήνων υπηκόων της, κάτι που προφανώς δείχνει ότι τα είχε
παραβιάσει πρώτα. Πέρα από συμφωνίες ανάμεσα στα δύο πλευρές σε θέματα σχετικά
με οικονομική συνεργασία, το εμπόριο και τον τουρισμό, αποφάσισαν ότι «από τώρα και
στο εξής μια τέτοια κρίση δεν πρέπει να επαναληφθεί και οι δύο πλευρές θα
επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους στη δημιουργία μόνιμων ειρηνικών σχέσεων...»2. Η
συμφωνία επίσης προέβλεπε τα δύο κράτη να απέχουν από έρευνες στα διεθνή χωρικά
ύδατα. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι το Κυπριακό ξεχάστηκε στις διαπραγματεύσεις ή
όπως το έθεσε ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος, «μπήκε στο ράφι». Φαντάζει λογικό να
υποθέσουμε ότι η έκβαση αυτής της συνάντησης είναι αποτέλεσμα της καλής
επικοινωνίας και συνεργασίας που είχαν Παπανδρέου και Οζάλ και όχι λόγω της
ωριμότητας που επέδειξαν επιτέλους οι δύο χώρες και της συνειδητοποίησης να έρθουν
πιο κοντά για να βρεθούν λύσεις στα φλέγοντα θέματα, γι ‘αυτό και το περίφημο
«πνεύμα του Νταβός» εξαφανίστηκε στην πορεία. Παρόλο που ο πόλεμος αποφεύχθηκε
το ’87 και παρόλο που η συνάντηση στο Νταβός εξελίχθηκε μέσα σε τόση θετική
διάθεση μεταξύ των δύο ηγετών, το αποτέλεσμα για τη διευθέτηση των διαφορών στο
Αιγαίο ήταν μηδέν εις το πηλίκο όπως και στη περίπτωση του Κυπριακού. Το «mea
culpa» δεκτό αλλά τα λάθη ήταν καίρια και το status quo στη περιοχή έμεινε το ίδιο με
την ουσία να είναι ότι το πρόβλημα μπαίνοντας στο ντουλάπι απλώς αναβλήθηκε μέχρι
να παρουσιαστεί η επόμενη αφορμή και να κάνει και πάλι την εμφάνιση του. Αυτή ήταν
το 1996.

2.2 Ίμια ή Καρντάκ;

Στις 31 Μαΐου του 1995 η Ελλάδα επικυρώνει τη Σύμβαση του 1982 για το Δίκαιο της
Θάλασσας και αποκτά και με τη βούλα το δικαίωμα να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα
στα 12 ναυτικά μίλια. Οκτώ μέρες αργότερα η τουρκική εθνοσυνέλευση εκδίδει
ψήφισμα με το οποίο δίνει το δικαίωμα στην Τουρκία να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα
συμπεριλαμβανομένων και των στρατιωτικών, για τη διατήρηση και υπεράσπιση των
ζωτικών συμφερόντων της. Αυτή ήταν η πρώτη αντίδραση της Τουρκίας στην υπογραφή
της εν λόγω συνθήκης από την Ελλάδα. Το γνωστό λοιπόν casus belli που υποστηρίζει
από τότε η τουρκική ηγεσία αποτελεί πράξη παράνομη καθώς η απειλή χρήσης βίας
παραβιάζει το άρθρο 2 παρ. 4 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών που απαγορεύει στα
κράτη μέλη την απειλή ή τη χρήση βίας στις διεθνείς σχέσεις. Η δεύτερη αντίδραση της
Τουρκίας ήταν τα γεγονότα που συνέβησαν στα Ίμια στα τέλη του ίδιου έτους και στις
αρχές του επόμενου. Η όλη κατάσταση ξεκίνησε από το τουρκικό φορτηγό πλοίο που
προσάραξε λόγω βλάβης σε μια από τις βραχονησίδες Ίμια, με τον πλοίαρχο του
σκάφους να αρνείται ελληνική βοήθεια με την πρόφαση ότι βρισκόταν μέσα σε
τουρκικά χωρικά ύδατα και μάλιστα στη βραχονησίδα Καρντάκ. Λίγες μέρες αργότερα
από αυτό το περιστατικό και πιο συγκεκριμένα στις 29 Δεκεμβρίου του 1995 το
Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας ανακοινώνει ότι οι περί ου ο λόγος βραχονησίδες
δεν ανήκουν στην Ελλάδα αλλά στην Τουρκία και ονομάζονται Καρντάκ. Συν τοις
άλλοις, ελληνικά και ξένα ΜΜΕ ρίχνανε λάδι στη φωτιά και γινόταν διαγωνισμός για το
ποιος θα υψώσει τη σημαία του κράτους του πρώτος με τους Τούρκους κομάντος να
έχουν τον τελευταίο λόγο. Η κατάσταση ήταν τόσο έκρυθμη που ελληνικός και
τουρκικός στόλος βρίσκονται παραταγμένοι απέναντι. Οι δύο πλευρές ήσαν έτοιμες για
πόλεμο μέχρι και την παρέμβαση των Αμερικανών, όπου η ένταση οδηγήθηκε προς
εκτόνωση. Ο υφυπουργός Εξωτερικών των Η.Π.Α. Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ κινούσε τα
νήματα και η τελική λύση η οποία και επικράτησε ήταν η επιστροφή στο καθεστώς που
υπήρχε πριν (status quo ante).
Το που ανήκουν οι βραχονησίδες Ίμια είναι κάτι που δεν μπορεί να τεθεί προς
αμφισβήτηση. Πιο συγκεκριμένα, από τη Συνθήκη Ειρήνης που υπογράφηκε με την
Ιταλία το 1947 στο Παρίσι γίνεται σαφές ότι:
« 1. Italy hereby cedes to Greece in full sovereignty the Dodecanese Islands indicated hereafter,
namely Stampalia (Astropalia), Rhodes (Rhodos), Calki (Kharki), Scarpanto, Casos (Casso),
Piscopis (Tilos), Misiros (Nisyros), Calimnos (Kalymnos), Leros, Patmos, Lipsos (Lipso), Simi
(Symi), Cos (Kos) and Castellorizo, as well as the adjacent islets »3.

Πέραν τούτου ήδη η Συνθήκη της Λωζάννης προέβλεπε στο Άρθρο 14 ότι από το
Αιγαίο, στην Τουρκία ανήκει η Ίμβρος και η Τένεδος. Πώς λοιπόν έφτασε η Τουρκία να
αμφισβητεί ελληνικά εδάφη;
Προ λίγων μηνών βγήκε ξανά στην επιφάνεια από τα τουρκικά ΜΜΕ ένα πρόσωπο που
είχε -ως φαίνεται- κομβικής σημασίας ρόλο στη κρίση των Ιμίων, ο Ονούρ Οϊμέν. Ο
αντιπρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού κόμματος και τότε γενικός γραμματέας του
Υπουργείου Εξωτερικών της κυβέρνησης Τσιλλέρ (γνωστός για τις ακραίες θέσεις του
σε ελληνοτουρκικά και κουρδικό), είχε διαταχθεί να ερευνήσει σε ποιον ανήκουν οι
βραχονησίδες Ίμια και ο ίδιος σκοπίμως διεμήνυσε ότι είναι τουρκικής κατοχής. Άλλο
που δεν ήθελε το τουρκικό παρακράτος για να δημιουργήσει ένταση. Ο Μεσούτ Γιλμάζ
παραδέχθηκε ενώπιον της τουρκικής εθνοσυνέλευσης του 1996 ότι η στάση του
Υπουργείου Εξωτερικών και της Τσιλλέρ ήταν ανεύθυνη ενώ άλλοι την κατηγόρησαν
για προσωπικές φιλοδοξίες. Σε βιβλίο που εξέδωσαν οι δημοσιογράφοι Αθανάσιος Έλλις
και Μιχάλης Ιγνατίου και δημοσιεύει τα απόρρητα τηλεγραφήματα και συνομιλίες
μεταξύ των πρωταγωνιστών της κρίσης στα Ίμια (Χόλμπρουκ, Σημίτης, Πάγκαλος,
Τσιλλέρ κλπ) διαβάζουμε το εξής : «Σε ένα από αυτά (τα αμερικανικά έγγραφα που
διάβασαν οι δημοσιογράφοι) καταγράφεται το γεγονός ότι ο Τούρκος πρέσβης στη Ρώμη
είχε προειδοποιήσει την πρωθυπουργό Τσιλλέρ, πριν την κρίση των Ιμίων, ότι η Ιταλία
κατείχε έγγραφα τα οποία αποδείκνυαν πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η νησίδα των Ιμίων
ανήκε στα Δωδεκάνησα και ήταν επομένως αναμφισβήτητα ελληνική»4. Ήξερε λοιπόν η
τουρκική κυβέρνηση την αλήθεια, παραπλανήθηκε από «λάθη» Υπουργών ή
παρασύρθηκε από το στρατιωτικό βαθύ κράτος που μόνο ειρήνη δεν επιζητά με την
Ελλάδα; Μάλλον όλα μαζί.
Θετικό πάντως το γεγονός ότι οι Τούρκοι αναγνώρισαν το «λάθος» τους όμως τα
πράγματα δεν είναι τόσο αγγελικά πλασμένα. Η κληρονομιά της κρίσης στα Ίμια ήταν οι
περιβόητες «Γκρίζες Ζώνες» και την Τουρκία να αμφισβητεί από τότε δεκάδες
βραχονησίδες στο Αιγαίο με τους Σημίτη-Πάγκαλο μολοταύτα, να αναγνωρίζουν στη
Συμφωνία της Μαδρίτης «νόμιμα, ζωτικά συμφέροντα» της Τουρκίας στο Αιγαίο, έξι
μήνες μετά την συμπεριφορά της στα Ίμια.
Όσον αφορά το ρόλο που έπαιξε η κρίση αυτή του ’96 και το γιατί μπορεί να
δημιουργήθηκε, αξίζει να αναφερθεί τηλεγράφημα του Αμερικανού πρέσβη στην Αθήνα
Τόμας Νάιλς προς τον Υπουργό Εξωτερικών των Η.Π.Α., Κρίστοφερ: «…όποιες κι αν
ήταν οι σκέψεις του σχετικά με το θέμα, πιστεύουμε ένα δίδαγμα που φαίνεται να
αποκόμισε ο Πάγκαλος από την υπόθεση των Ιμίων είναι ότι δε συμφέρει την Ελλάδα ούτε
να μιλά ούτε να απειλεί ότι θα επεκτείνει τα χωρικά ύδατα της στα 12 ναυτικά μίλια» 5.
Κρίνοντας από δηλώσεις του Θεόδωρου Πάγκαλου όπως «να πούμε ότι τη σημαία την
πήρε ο αέρας» ή προσφάτως όταν ρωτήθηκε στη Βουλή για τα πετρελαϊκά κοιτάσματα
του Αιγαίου και ψέλλισε κάτι ακατανόητο για το Καστελόριζο, μάλλον δε συντρέχει
λόγος ανησυχίας.
Κεφάλαιο 3. Η Ελλάδα, η Τουρκία, το Αιγαίο και το Διεθνές Δίκαιο

3.1 Υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ

Εν αρχή είναι η υφαλοκρηπίδα. ‘Η μήπως όχι; Για την ελληνική πλευρά η οριοθέτηση
της υφαλοκρηπίδας είναι ίσως και η μόνη διαφορά που έχει να κάνει με την Τουρκία και
το Αιγαίο. Βασιζόμενοι στη Σύμβαση της Γενεύης του 1958 ο ορισμός της
υφαλοκρηπίδας είναι ο ακόλουθος: « α) ο βυθός της θάλασσας και το υπέδαφος των
υποβρύχιων περιοχών των παρακείμενων στις ακτές που βρίσκονται ακριβώς μετά τα
χωρικά ύδατα, μέχρι βάθους 200 μέτρων ή πέραν αυτού μέχρι το σημείο που το βάθος
των υπερκείμενων υδάτων επιτρέπει την εκμετάλλευση των φυσικών πηγών και β) ο
βυθός της θάλασσας και το υπέδαφος ανάλογων υποβρύχιων περιοχών στις ακτές
νησιών με την παράκτια χώρα να έχει κυριαρχικά δικαιώματα και όχι κυριαρχία αυτή
καθεαυτή6. Η Τουρκία από τη μια ισχυρίζεται ότι η γεωλογική διαμόρφωση της
ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου συν την ύπαρξη νησιών και το γεγονός ότι το
Αιγαίο αποτελεί ημίκλειστη θάλασσα χρήζουν ειδικές ρυθμίσεις στην περίπτωση της
οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας. Η Τουρκία θεωρεί πως η εφαρμογή της «αρχής της
ευθυδικίας» αρμόζει περισσότερο στην περίπτωση του Αιγαίου και βλέποντας πως οι
συμβάσεις που γίνονταν ευνοούσαν νομικά την Ελλάδα προβάλει ακόμα ένα δυνατό
επιχείρημα πολιτικής υφής και όχι νομικής, ότι δηλαδή θα ανατρεπόταν η ισορροπία
στον αιγαιακό χώρο αν οριοθετούταν η υφαλοκρηπίδα με τον τρόπο της Ελλάδας. Από
την άλλη η Ελλάδα υποστηρίζει ότι τα νησιά χαίρουν των ίδιων δικαιωμάτων με τα
ηπειρωτικά εδάφη όπως προβλέπει η σύμβαση της Γενεύης και η Σύμβαση του Δικαίου
της Θάλασσας του 1982 και αφού μιλάμε για κανόνες που έχουν εθιμικό χαρακτήρα,
ισχύουν για όλα τα κράτη, ακόμα και γι ‘αυτά που δεν έχουν υπογράψει τις εν λόγω
συμφωνίες, όπως η Τουρκία. Επιπλέον, βασιζόμενη και πάλι στις δύο προαναφερθείσες
Συνθήκες και πιο συγκεκριμένα στο άρθρο 6 για την Υφαλοκρηπίδα όπου αυτό που
πρέπει να τηρηθεί είναι η αρχή της μέσης απόστασης, πράγμα που σημαίνει ότι η
οριοθέτηση πρέπει να γίνει με βάση τη μέση απόσταση ανάμεσα στα νησιά του
ανατολικού Αιγαίου και τις τουρκικές ακτές, καθώς εκείνη η περιοχή μαζί με τη Θράκη
είναι η ουσία της διαφωνίας της υφαλοκρηπίδας.
Πολιτικό υπόβαθρο έχουν περισσότερο οι ισχυρισμοί της Τουρκίας και νομική η βάση
των επιχειρημάτων της Ελλάδας αλλά δεν μπορούμε να υποτιμήσουμε καμία από τις δύο
στρατηγικές. Η στρατηγική της Τουρκίας μπορεί να νιώθει ότι θα βρεθεί σε δυσχερή
πολιτική και οικονομική θέση αν επικρατήσει η λογική της Ελλάδος αλλά και η Ελλάδα
με τη σειρά της ορθώς πιστεύει ότι έχει ένα παραπάνω νομικό πλεονέκτημα εξαιτίας των
υφιστάμενων Συνθηκών. Η Ελλάδα φοβάται ότι πίσω από τη θέση της Τουρκίας
κρύβονται επεκτατικές τάσεις αλλά και η Τουρκία δικαιολογημένα τρομάζει στην ιδέα
ότι η Ελλάδα προωθεί σχέδια για να γίνει το Αιγαίο «ελληνική λίμνη». Ίσως αν κάτσουν
με ειλικρίνεια ο ένας απέναντι στον άλλον στο ίδιο τραπέζι να υπάρχει ελπίδα οριστικής
διευθέτησης.
Ένα θέμα που βγήκε στην επιφάνεια προσφάτως ξανά, ενώ μάλλον θα έπρεπε να είχε
εξεταστεί καλύτερα από τις ελληνικές κυβερνήσεις είναι της Αποκλειστικής
Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Η ΑΟΖ είναι δυνατότητα νόμος που έχει θεσπιστεί το 1982
με τη γνωστή σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας και αφορά μια θαλάσσια ζώνη η
οποία επεκτείνεται πέρα από τα χωρικά ύδατα (χωρίς να τα αυξάνει) με την χώρα που το
πράττει να έχει τα δικαιώματα για εκμετάλλευση αλιείας και ορυκτού πλούτου ή
φυσικού αερίου. Η Τουρκία που όπως ξέρουμε έχει αρνηθεί να υπογράψει τη Σύμβαση
του 1982 έχει θεσπίσει ΑΟΖ και μάλιστα οριοθετημένη βάσει της μέσης γραμμής (όπως
τις προτείνει η Ελλάδα για την υφαλοκρηπίδα) στη Μαύρη Θάλασσα και όπως και στην
περίπτωση των 12 μιλίων που εκεί το έχει αξιοποιήσει αλλά τις συνθήκες δεν τις
υπογράφει. Διπλωματικό έγκλημα για όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις που ούτε καν
ασχολούνται με το θέμα της ΑΟΖ ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των χωρών έχει
εκμεταλλευτεί αυτό το δικαίωμα. Το ζήτημα αυτό ήρθε στο προσκήνιο χάρη στον
ομογενή καθηγητή του Πανεπιστημίου του Μαίρυλαντ, Θεόδωρου Καρυώτη, ο οποίος
δήλωσε σχετικά: « (Η ΑΟΖ) Είναι ένας ενιαίος θαλάσσιος από οικονομική
πλευρά χώρος και για την αλιεία, τον βυθό και το έδαφος κάτω από το
βυθό (πετρέλαια, φυσικό αέριο). Ο βασικός λόγος που δεν ήθελε μέχρι
τώρα η Τουρκία τον καθορισμό της Υφαλοκρηπίδας (την οποία
διαθέτουν και τα νησιά μας) ήταν για να μην εκμεταλλευτούμε τα
πετρέλαια του Αιγαίου, τα οποία είναι εκμεταλλεύσιμα, όπως π.χ.
ανοιχτά της Θάσου. Η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη όμως,
υπερκαλύπτει την Υφαλοκρηπίδα και κατοχυρώνει απόλυτα,
αναμφισβήτητα, ακλόνητα και χωρίς καμία δυνατότητα νομικής
αντίδρασης από την Τουρκία, τα ελληνικά εθνικά και οικονομικά
συμφέροντα. Η Τουρκία γνωρίζοντας ότι είναι για πρώτη φορά σε
δεινή νομικά θέση, σχεδιάζει να δημιουργήσει στρατιωτικά
τετελεσμένα με θερμά επεισόδια, ώστε να πετύχει έπειτα με διμερή
συμφωνία, με διαπραγματεύσεις ή διαιτησία, παράκαμψη του Διεθνούς
Δικαίου7» και «Το νέο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, που είναι το Σύνταγμα των
Θαλασσών και Ωκεανών του πλανήτη γη, ευνόησε την Ελλάδα με ένα καινούργιο άρθρο
για μια Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και δεν αντιλαμβάνομαι - και ξέρω ότι
το λέω για δέκατη φορά, αλλά θέλω να δώσω έμφαση στο θέμα - γιατί
δεν ασχολούμεθα με αυτό το ζήτημα;8».

3.2 Χωρικά ύδατα

Καίριο θέμα το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας ωστόσο η Τουρκία το θεωρεί ήσσονος

σημασίας σε σχέση με την αιγιαλίτιδα ζώνη, τα χωρικά ύδατα δηλαδή και την περίπτωση
να τα αυξήσει η Ελλάδα από 6 σε 10 ή και 12 ναυτικά μίλια. Δεν πρέπει όμως να
ξαφνιάζει η περίοπτη θέση που έχει βάλει η τουρκική πλευρά το θέμα των χωρικών
υδάτων αν σκεφτούμε το πόση σημασία έχει σχετικά με το ποιος θα εκμεταλλευτεί τον
ενεργειακό πλούτο της περιοχής. Όπως έχει προαναφερθεί, η Ελλάδα έχει το αναφαίρετο
δικαίωμα από τη Σύμβαση της Γενεύης του 1958 και την Τρίτη Συνδιάσκεψη για το
Δίκαιο της Θάλασσας το 1973 να μεγαλώσει τα χωρικά της ύδατα μέχρι και το διπλάσιο
από τα παρόντα όρια των έξι μιλίων. Συγκεκριμένα η πρώτη αναφέρει στο άρθρο 24
σχετικά με την συνορεύουσα ζώνη « Η συνορεύουσα ζώνη δεν μπορεί να επεκταθεί πέρα
των 12 μιλίων από τη γραμμή βάσης που χρησιμεύει ως αφετηρία για τη μέτρηση του
πλάτους της χωρικής θάλασσας» , και η δεύτερη επιβεβαιώνει: « Κάθε κράτος έχει το
δικαίωμα να ορίσει το πλάτος της χωρικής του θάλασσας. Το πλάτος αυτό δεν ξεπερνάει
τα 12 μίλια που μετρούνται από τις γραμμές βάσης που καθορίζονται σύμφωνα με τη
Σύμβαση»9. Το ίδιο προβλέπει και η Σύμβαση για το Δίκαιο της θάλασσας του 1982 που
έχει επικυρώσει και η Ελλάδα αλλά όχι η Τουρκία. Αξίζει εδώ να σημειωθεί το γεγονός
ότι που η Τουρκία δεν έχει υπογράψει καμία από αυτές τις συμβάσεις που αναφέρονται
στα 12 μίλια, δεσμεύεται όμως από αυτούς γιατί έχουν αποκτήσει εθιμικό κανόνα (άρα
υποχρεώνονται να τους τηρήσουν και τα κράτη που δεν έχουν υπογράψει) και τη
σύμφωνη γνώμη της διεθνούς κοινότητας στο σύνολο της. Η τουρκική πλευρά
επικαλείται τις ειδικές συνθήκες που επικρατούν στο Αιγαίο και κυρίως ότι είναι
ημίκλειστη θάλασσα και υπάρχουν πολλά νησιά. Το γεγονός ότι και η Μαύρη Θάλασσα
είναι ημίκλειστη θάλασσα δεν απέτρεψε την Τουρκία να εφαρμόσει τον κανόνα των 12
μιλίων όπως και στο νότιο τμήμα της όπου είναι οι μεσογειακές ακτές της αλλά ακόμη
το Δίκαιο της Θάλασσας δεν αποδέχεται ειδικές εξαιρέσεις γι’ αυτές αντιτάσσει η
ελληνική πλευρά. Όσο για το γεγονός ότι υπάρχουν πολλά ελληνικά νησιά, δεν
προβλέπεται από κάποια διάταξη που να αποφέρει ειδική ρύθμιση. Η Τουρκία θεωρεί
ακόμα ότι θα μείνει στην ουσία εκτός Αιγαίου και ότι δεν θα έχουν διέξοδο προς τη
θάλασσα σημαντικά της λιμάνια όπως η Σμύρνη. Πέραν τούτου ο ισχυρισμός το Αιγαίο
στο σύνολο του είναι μια ειδική περίσταση πάσχει γιατί σε καμία από τις υφιστάμενες
συμβάσεις δεν υποστηρίχθηκε ότι το Αιγαίο χρήσει ειδικών ρυθμίσεων ούτε και άλλες
θάλασσες όπως η Αδριατική ή η Βόρεια Θάλασσα. Ωστόσο η Τουρκία υποστηρίζει ότι
αν η Ελλάδα προβεί στην επέκταση, η ανοικτή θάλασσα θα μειωθεί κατά πολύ από το
49% που είναι τώρα στο 19,71 % με τα ελληνικά χωρικά ύδατα να αυξάνονται από τα
43,68% στο 71,53% και είναι όντως ένας ισχυρισμός ορθός. Μαζί με τα διεθνή ύδατα ή
Τουρκία χάνει και την υφαλοκρηπίδα αλλά και περιορίζεται στον εναέριο χώρο κάτι που
δικαίως νιώθει ότι πλήττει τα οικονομικά-εμπορικά συμφέροντα της γι’ αυτό αλλά δεν
παύει να είναι κάτι που δεν είναι στο δικό της χέρι.
Σε συμπλήρωση των όσων προείπαμε, ο Α. Ηρακλείδης σκιαγραφεί το πνεύμα της
τουρκικής επιχειρηματολογίας: «Από την όλη τουρκική επιχειρηματολογία και από τον
τρόπο που διατυπώνεται, διαπιστώνει κανείς πόσο το ζήτημα αυτό καίει την Τουρκία, σε
τέτοιο σημείο ώστε να δίνει την αίσθηση κρίσης κλειστοφοβίας. Μάλιστα, στην
προσπάθεια της Άγκυρας να πείσει, περιπίπτει, σκοπίμως ή όχι, σε σφάλματα ή υπερβολές
όπως σε σχέση με το ότι τυχόν επέκταση της Ελλάδας στα 12 μίλια ούτε η Σμύρνη θα έχει
διέξοδο στην ανοικτή θάλασσα, ή ότι η Ελλάδα έχει ήδη υπό το παρόν καθεστώς
μεγαλύτερο ποσοστό απ’ ότι πράγματι έχει. Αλλά δεν χωράει καμία απολύτως αμφιβολία
ότι η Τουρκία όντως θεωρεί ότι εδώ διακυβεύονται ζωτικά εθνικά της συμφέροντα» 10.
Αυτά τα «ζωτικά εθνικά συμφέροντα» έχουν άμεση σχέση με τον ορυκτό πλούτο του
Αιγαίου χάριν του οποίου τουλάχιστον δύο φορές πήγε να ξεσπάσει πόλεμος στο
παρελθόν και κανείς δε ξέρει τι μπορεί να γίνει στο μέλλον.
Κεφάλαιο 4: Συμπεράσματα

Παρατηρήσαμε το πώς έχει διαμορφωθεί η κατάσταση στο Αιγαίο ανάμεσα στις δύο
χώρες τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες σχετικά με τα φλέγοντα θέματα της
υφαλοκρηπίδα και των χωρικών υδάτων και πίσω από αυτά να υπάρχει πάντα το φόντο
του «μαύρου χρυσού». Είδαμε τα επιχειρήματα που προβάλλουν οι δύο πλευρές καθώς
και το πώς οδηγήθηκαν σε αυτές τις θέσεις από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 και
μετά. Το τουρκικό κράτος δεν είναι στο σύνολο του ένας επεκτατικός μηχανισμός που
θέλει να αφανίσει την Ελλάδα από το χάρτη όπως θέλουν να επιβάλλουν ορισμένοι,
αλλά οι εκάστοτε τουρκικές κυβερνήσεις έχουν παρασυρθεί ή επηρεαστεί από το πολύ
δυνατό εθνικιστικό κίνημα που είναι γνωστό ότι δρα στη γείτονα χώρα. Ένα εθνικιστικό
κίνημα που εκφράζεται με τη δράση και τη συμπεριφορά του τουρκικού «βαθέως
κράτους» το οποίο πολλές φορές λειτουργεί αυτόνομα και αυτό το διαπιστώσαμε και
στην κρίση του ’87 και αργότερα σε αυτή των Ιμίων. Σίγουρα τα επιχειρήματα που θέτει
η Τουρκία για την υφαλοκρηπίδα και την αιγιαλίτιδα ζώνη μπορεί να έχουν περισσότερο
πολιτική χροιά σε αντίθεση με τη νομική υπόσταση των θέσεων της Ελλάδας αλλά αυτό
δε σημαίνει ότι αν οδηγηθεί η επίλυση της διαμάχης σε διαιτητικό δικαστήριο του
Διεθνούς Δικαίου θα βγει σίγουρα κερδισμένη γιατί σε περίπτωση που εφαρμοστεί η
αρχή της ευθυδικίας-επιείκειας που επικαλείται η Τουρκία προβλέπεται μια πιο χαλαρή
ερμηνεία των νόμων χάριν ενός πιο συμφέροντος αποτελέσματος και για τις δύο
εμπλεκόμενες χώρες. Με άλλα λόγια υπάρχουν αρκετοί παράμετροι στο όλο ζήτημα.
Στην Ελλάδα πάλι δεσπόζει η κυβερνητική ανικανότητα ειδικά τα τελευταία 20 χρόνια
στο υποστηρίξει με στιβαρότητα τα συμφέροντα τη χώρας. Και με το «mea culpa» που
εκστόμισε ο Παπανδρέου μετά τους αποτυχημένους χειρισμούς στο τέλος της δεκαετίας
του ’80 και στις αρχές εκείνης του ’90 και φυσικά στη κρίση των Ιμίων όπου
αμφισβητήθηκαν τεχνηέντως αδιαμφισβήτητα ελληνικά εδάφη, χάθηκαν ανθρώπινες
ζωές και σα να μην έφτανα όλα αυτά παρόλο που από τότε αμφισβητούνται κι άλλα
ελληνικά εδάφη ο Σημίτης με τον Πάγκαλο έξι μήνες μετά αναγνώρισαν κυριαρχικά
δικαιώματα της Τουρκίας στο Αιγαίο χωρίς να έχουν φροντίσει να αποσύρει η Τουρκία
πρώτα τον αβάσιμο όρο των «γκρίζων ζωνών». Πέραν τούτων υπάρχει και κάτι άλλο
εξίσου σημαντικό. Η ελληνική κυβέρνηση έχει σταματήσει να ασχολείται με τις έρευνες
για πετρέλαιο ακόμα και σε μη αμφισβητούμενες περιοχές. Η παρούσα εργασία
ασχολείται με τα του Αιγαίου αλλά υπάρχουν πλείστες όσες ενδείξεις ότι υπάρχουν και
σε πολλά ηπειρωτικά μέρη του ελληνικού χώρου (Κατάκολο, Ιωάννινα) κοιτάσματα που
ενδεχομένως να μπορούν να αξιοποιηθούν. Πολύ απλά ας γίνουν έρευνες και ας δούμε
αν όντως μπορούμε να εκμεταλλευτούμε επιτέλους τις πλουτοπαραγωγικές δυνάμεις της
χώρας, ωστόσο ο ελληνικός μηχανισμός βρίσκεται στη δική του ραστώνη. Προς το
παρόν παραμένει η κατάσταση όπως έχει με την «Kavala oil» να είναι η μοναδική
ελληνική εταιρεία που παράγει κάποιες ποσότητες πετρελαίου μέσω του κοιτάσματος
του Πρίνου και όπως η ίδια ανακοίνωσε πριν μερικούς μήνες θα επεκταθεί και στο
κοίτασμα «Ε» που είναι και το πρώτο νέο κοίτασμα που παράγει πετρέλαιο στην χώρα
μετά από 14 ολόκληρα χρόνια.
Αυτό που μοιάζει ως σχεδόν δεδομένο είναι ότι το Αιγαίο έχει ορυκτό πλούτο και
μάλιστα καθόλου αμελητέο εξ ου και τα όσα έχουν συμβεί πάνω στα νερά του. Η
Ελλάδα μπορεί να εφαρμόσει τα δικαιώματα που της δίνει το Δίκαιο της Θάλασσας και
οι προρρηθέντες συμβάσεις αλλά ξέρει ότι η Τουρκία κατά πάσα πιθανότητα θα κηρύξει
τον πόλεμο όπως έχει γίνει φανερό, όμως είναι παράνομο να απειλείται μια χώρα με
πόλεμο βάσει του Ο.Η.Ε. αν και κανένας διεθνής Οργανισμός δεν έχει δείξει κάποια
ιδιαίτερη διάθεση να τερματίσει το τουρκικό casus belli που πλανάται εδώ και χρόνια
πάνω από το Αιγαίο.
Μελλοντικά μπορούμε να πούμε ότι αυτή η κατάσταση δεν μπορεί να διαιωνίζεται.
Ευχής έργον θα ήταν οι ιθύνοντες των δύο χωρών να συνδιαλλαγούν με εποικοδομητική
διάθεση και να θέσουν ένα τέλος σε μια διαμάχη που κρατά εδώ και δεκαετίες με μια
αμοιβαίως επωφελή συνεργασία, κάτι εξαιρετικά δύσκολο με τα σημερινά δεδομένα
αλλά ουδείς γνωρίζει πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στο μέλλον.
 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Τα Ίμια ( με το γράμμα G) σε Ιταλική κυριαρχία, έτσι ακριβώς όπως πέρασαν στη συνέχεια στην κυριαρχία της Ελλάδας
σαν διάδοχο κράτος
Τα χωρικά ύδατα των δύο χωρών με βάση τα 6 μίλια (χάρτης αριστερά) και τα 12 (χάρτης δεξιά)

Χάρτης του BEICYP με τα πιο πιθανά σημεία ευρέσεως πετρελαίου

 Παραπομπές

1. Ηρακλείδης Αλέξης, «Άσπονδοι Γείτονες. Ελλάδα-Τουρκία, η διένεξη του Αιγαίου» (Ι.

Σιδέρης, 2007) σελ.151

2. http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=65491

3. http://www.mfa.gr/www.mfa.gr/el-GR/The+Ministry/International+Conventions/

4. Έλλις Αθανάσιος, Ιγνατίου Μιχάλης, «ΙΜΙΑ, τα απόρρητα τηλεγραφήματα των

Αμερικανών» (Λιβάνης, 2009) σελ.17

5. Έλλις Αθανάσιος, Ιγνατίου Μιχάλης, «ΙΜΙΑ, τα απόρρητα τηλεγραφήματα

Αμερικανών» (Λιβάνης, 2009) σελ.180

6. Ηρακλείδης Αλέξης, «Άσπονδοι Γείτονες. Ελλάδα-Τουρκία, η διένεξη του

Αιγαίου» (Λιβάνης, 2006) σελ. 222

7. http://www.noiazomai.net/aoz_kariotis.html

8. http://www.noiazomai.net/aoz_kariotis.html

9. Μιχαήλ Μιχαήλ, «Η επέκταση της ελληνικής χωρικής θάλασσας στο Αιγαίο

Πέλαγος στα 12 ναυτικά μίλια» (Σάκκουλας, 1984) σελ.18

10. Ηρακλείδης Αλέξης, «Άσπονδοι Γείτονες. Ελλάδα-Τουρκία, η διένεξη του

Αιγαίου» (Λιβάνης, 2006) σελ. 304,305
 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Βιβλία

Βαληνάκης Γεώργιος, «Εισαγωγή στην ελληνική εξωτερική πολιτική 1949-1988» (Ι. Σιδέρης, 2005)

Βερέμης Θάνος, «Ελληνοτουρκικές σχέσεις» (Α. Σάκκουλας 1991)

Δίπλα Χαριτίνη, «Η ελληνοτουρκική διαφορά για την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου, εναλλακτικές
λύσεις και προτάσεις» (ΕΛΙΑΜΕΠ, 1992)

Έλλις Αθανάσιος, Ιγνατίου Μιχάλης, «ΙΜΙΑ, τα απόρρητα τηλεγραφήματα των Αμερικανών»

(Λιβάνης, 2009)

Ηρακλείδης Αλέξης, «Άσπονδοι Γείτονες. Ελλάδα-Τουρκία, η διένεξη του Αιγαίου» (Ι. Σιδέρης, 2007)

Κόλμερ Κωνσταντίνος, «Τα πετρέλαια της Ελλάδος. Ο ακήρυκτος πόλεμος Ελλάδος Τουρκίας»
(Λιβάνης, 2006)

Μιχαήλ Μιχαήλ, «Η επέκταση της ελληνικής χωρικής θάλασσας στο Αιγαίο Πέλαγος στα 12 ναυτικά
μίλια» (Σάκκουλας, 1984)

Πηγές Διαδικτύου

http://www.mfa.gr/www.mfa.gr/el-GR/The+Ministry/International+Conventions/
http://www.zougla.gr/page.ashx?pid=2&aid=78056&cid=6
http://istoriatv.blogspot.com/2007/12/1976-1987.html
http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=312619&ct=32&dt=31/01/2010
http://palio.antibaro.gr/diplomacy/stalidhs_xagh2.php
http://krisaion.pblogs.gr/2009/06/erefna-sismik-hora-piri-reis-30-hronia-apeiles-kai-therma-
epeiso.html
http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=65491
http://news.in.gr/greece/article/?aid=609170&lngDtrID=244
http://archive.enet.gr/online/online_text/c=110,dt=31.03.2007,id=77914692
http://www.mfa.gr/www.mfa.gr/el-GR/Policy/Geographic+Regions/South-
Eastern+Europe/Turkey/Turkish+claims/Greek+Territorial+Waters+-+National+Airspace/
http://online-pressblog.blogspot.com/2009/01/blog-post_8439.html
http://www.youtube.com/watch?v=MAvr_l2DcFI
http://yened.blogspot.com/2010/05/blog-post_2250.html
http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=19&artid=281987&dt=05/08/2009
http://www.kavalaoil.gr/website/product_info.php?
cust_id=&template_id=&lang=gr&cPath=&cPath=-2&from=sitemap&products_id=81
http://www.youtube.com/watch?v=Gt9OazuBE3E
http://www.youtube.com/watch?v=M1jUdYlv4jE&feature=related
http://www.noiazomai.net/aoz_kariotis.html

Πηγές φωτογραφιών:

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE
%BF:Imia_delimitation_1932.svg
http://www.ellinikos-stratos.com/arthra/images/aegean-6miles.jpg
http://www.ellinikos-stratos.com/arthra/images/aegean-12miles.jpg
http://4.bp.blogspot.com/_rWGozvDWT4M/SmWZbhdqlPI/AAAAAAAAAdo/kno9
dxj2EjE/s400/2584-a%5B1%5D.jpg