You are on page 1of 2

BÀI 5 : XÁC ĐỊNH CÁC CHỈ SỐ CỦA CHẤT BÉO

1. ChØ sè axit
Cho vµo b×nh h×nh nãn dung tÝch 100ml: 1g dÇu thùc vËt, 10ml
cån 96o, l¾c cho dÇu tan hoµn toµn. Cho vµo b×nh 3 giät P P, chuÈn ®é
b»ng dung dÞch KOH 0,1N ®Õn khi xuÊt hiÖn mµu hång bÒn trong 30s.
TÝnh chØ sè axit cña mÉu dÇu ph©n tÝch:
Kết quả:
ChØ sè axit lµ sè mg KOH ®Ó trung hoµ c¸c axit bÐo tù do cã trong
1g chÊt bÐo chØ sè axit bÐo lµ chØ tiªu quan träng vÒ tÝnh chÊt tr¹ng th¸i
cña chÊt bÐo v× nã cã thÓ dÔ dµng t¨ng lªn khi b¶o qu¶n chÊt bÐo hoÆc
s¶n phÈm giµu chÊt bÐo.
ph¬ng tr×nh ph¶n øng:
RCOOH + KOH = RCOOK + H2O
Dùa vµo KOH dïng ®Ó trung hoµ c¸c axit ,tÝnh chØ sè axit.
C«ng thøc tÝnh chØ sè axit:

Ax =
5,611.b.f
m

Trong ®ã: b: sè ml dung dÞch KOH dïng.


m: Lîng mÉu thÝ nghÞªm (g)
f: HÖ sè hiÖu chØnh nång ®é dung dÞch KOH 0.1N ®em dïng
5.611: Sè mg KOH trong 1ml KOH 0.1N.
KÕt qu¶:
b =0.2
lÊy f = 1
m =1 g
thay vµo ta cã :

Ax = 5,611.1.0,2 = 1,1
1

2. ChØ sè xµ phßng:
LÊy 2 b×nh h×nh nãn dung tÝch 100ml:
- B×nh 1: 1ml níc cÊt vµ 15ml KOH 0,5N
- B×nh 2: 1g dÇu vµ 15ml KOH 0,5N
§un s«i c¶ hai b×nh trªn nåi c¸ch thuû trong 30ph, ®Ó nguéi. Thªm
vµo mçi b×nh 15ml níc cÊt vµ 3giät P P, l¾c ®Òu, dung dÞch cã mµu
hång. ChuÈn ®é dung dÞch trong 2 b×nh b»ng HCl 0,5N ®Õn khi mÊt
mµu hång. TÝnh chØ sè xµ phßng cña mÉu dÇu ph©n tÝch:
ChØ sè xµ phßng lµ: Sè mg KOH cÇn dïng ®Ó trung hoµ c¸c axit bÐo tù
do còng nh liªn kÕt cã trong 1g chÊt bÐo hay lµ lîng mg cÇn ®Ó xµ phßng
ho¸ c¸c glixerit còng nh ®Ó trung hoµ c¸c axit bÐo tù do trong 1g chÊt
bÐo.
Ph¬ng tr×nh ph¶n øng:

CH2 O CO R1 CH2 O CO K R1 OH
CH O CO R2 + 3 KOH CH O CO K + R2 OH
CH2 O CO R3 CH2 O CO K R3 OH

C¸c axit bÐo gi¶i phãng ra sÏ ph¶n øng víi KOH :


RCOOH + KOH = RCOOK+H2O
Lîng kiÒm d kh«ng tham gia ph¶n øng víi c¸c axit bÐo ®îc ®Þnh ph©n
b»ng HCl chuÈn . Dùa vµo lîng kiÒm tiªu tèn ®Ó trung hoµ c¸c lo¹i axit
bÐo trong chÊt bÐo tÝnh ®îc chØ sè xµ phßng (Xp )
§îc tÝnh theo c«ng thøc :

( a – b ). f1 . 28,05 . f2
Xp =
m
Trong ®ã : a : Sè ml HCl 0,5N dïng ®Þnh ph©n mÉu kiÓm chøng
b : Sè ml HCl 0,5N dïng ®Þnh ph©n mÉu thÝ nghiÖm
f1 : HÖ sè hiÖu chØnh [HCl] ®em dïng
f2 : HÖ sè hiÖu chØnh [KOH] ®em dïng
28,05 : Lîng mg KOH cã trong 1ml KOH 0.5N
m : Lîng mÉu c©n chÊt bÐo .
TiÕn hµnh thÝ nghiÖm ta thu ®îc : a = 23,8 : b = 23,5 ; f1 = f2 = 1 ; m=1
Thay sè vµo ta cã kÕt qu¶ :

Xp = ( 23,8-23,5 ). 28.05 =8,415

You might also like