Professional Documents
Culture Documents
PUNOI:
EDISON JONUZI
Kopje
UDHEHOQI:
1
DEKLARATË STATUORE
Nën përgjegjësinë time deklaroj se ky punim është shkruar prej meje, nuk është
prezantuar asnjëherë para një institucioni tjetër për vlerësim dhe nuk është botuar i tëri
ose pjesë të veçanta të tij. Punimi nuk përmban material të shkruar nga ndonjë person
tjetër përveç rasteve të cituara dhe referuara.
Kopje
2
Abstrakt
Organet e admintrates publike per te realizuar funksionet e tyre ne interes te qytetareve te nje shteti, kryejne
nje veprimtari te caktuar e cila duhet te kryhet ne nje menyre te parashikuar nga e drejta qe vepron ne nje
shtet (parimi kushtetues i shtetit te se drejtes) Me veprimtari te organeve adminstrative do te kuptojme
teresine e akteve dhe te veprimeve nepermjet te cilave formohet dhe manifestohet vullneti i adminstrates
publike, si dhe ekzekutohet ky vullnet. Kjo veprimtari administrative kryhet ne forma te ndryshme sic jane
aktet adminstrative individuale dhe kolektive, kontratat administrative/ publike dhe aktet reale. Pra
kontrata administrative eshte nje nga format e ushtrimit te veprimtarise administrative.
Por kontratat ne te cilat mund te paraqitet si pale administrata mund te jene publike sic jane kontratat
administrative ose private. Kontratat private qendrojne ne te njejten baze, si dhe kontratat ndermjet
personave private. Ato parashikohen dhe rregullohen nga normat juridike civile.
Kontratat publike ose administrative jane ceshtje te se drejtes administrtive dhe cdo gje qe ka lidhje me to
shtrihet brenda juridiksionit te seksioneve administrative te gjykatave te zakonshme. Kontratat publike dhe
Kopje
private i permbahen regullave te pergjithshme.
Fjale kyce: kontrata administrative, veprimtari administrative, e drejtw administrative, kontrata publike,
kontrata private.
Abstract
Public admintrates bodies to achieve their functions in the interest of the citizens of a state, perform a
certain activity which should be carried out in a manner prescribed by the law which operates in a state
(constitutional principle of the rule of law) with the activities of administrative bodies shall mean the
totality of the acts and actions through which formed and manifested the will of the public administration,
and this will be executed. This administrative activities performed in various forms such as individual and
collective administrative acts, administrative contracts / public real acts. So the administrative contract is a
form of exercise administrative activity.
But contracts in which the parties may appear as public administration may be such as administrative or
private contracts. Private contracts remain the same basis, and contracts between private persons. They
provided and regulated by civil law norms.
Public or administrative contracts are matters of law administrtive and everything that is related to them
lies within the jurisdiction of the administrative divisions of the ordinary courts. Public and private
contracts contained general rules.
3
MIRËNJOHJE
Do të doja t’i shpreh mirënjohjen dhe vlerësimin tim, së pari udhëheqëses shkencore,
Msc.Joniada Musaraj dhe t’a falenderoj për inkurajimin dhe ndihmën e pakursyer që më
ka dhënë për përgatitjen e këtij punimi.
Së fundi, por jo nga rëndësia, falenderoj familjen time, kolegët e Fakultetit të Shkencave
Politike – Juridike, miqtë e mi, të cilët vazhdimisht më kanë mbështetur në punën time.
SHTATOR 2013
4
Qëllimi i punimit:
Hipotezat:
1. Trajtimi juridik i kontratës administrative duhet të bëhet në përputhje me
legjislacionin shqiptar, dokument bazë është Kodi i Procedurës
Administrative.
2. Klasifikimi i kontratave behet nga doktrina e te drejtes se detyrimeve duke
u bazuar ne kritere te percaktuara. Këto kritere duhet të jenë të matshëm.
3. Dallimi midis kontratës administrative duhet të jetë i qartë nga kontratat e
tjera të parashikuara nga legjislacioni shqiptar.
Kopje
Metodologjia
Modeli i studimit
Objekti
Për mbledhjen e të dhënave do të kryhet një studim doktrinor. Analiza e parë i përket
kontratës administrative, kuptimi, vlefshmeria dhe pavlefshmëria e saj. Ndërsa analiza e
dytë i përket kontratës si veprim juridik dhe cili është raporti midis kontratës
administrative dhe kontratave të tjera.
5
TABELA E PERMBAJTIES
HYRJE
KREU I:
Kopje
1.6 Zgjidhja e kontrates----------------------------------fq 20
KREU II:
KREU III:
Kopje
nga e drejta private. Keshtu p.sh, nje kontrate midis nje organi administrativ, nje qendre
spitalore dhe nje subjekti privat per furnizimin me ilace ose mjete kirurgjikale eshte nje
kontrate e te drejtes private dhe nje veprimtari tregtare e organit perkates administrativ.
Administrata publike, duke kryer nje veprim te tille kontraktues, eshte subjekt i pushtetit
sovran dhe i se drejtes private ne te njejten menyre, ashtu si cdo person tjeter1.
Por kontratat ne te cilat mund te paraqitet si pale administrata mund te jene publike sic
jane kontratat administrative ose private. Kontratat private qendrojne ne te njejten baze, si
1
Komentar i Kodit te Procedurave Administrative, Instituti i Studimeve Publike dhe Ligjore, Botimet
Toena, Tirane 2004, f.355
2
Kodi i Procedurave Administrative te Republikes se Shqiperise, miratuar me ligjin nr. 8485, date
12.05.1999, neni 2
7
dhe kontratat ndermjet personave private. Ato parashikohen dhe rregullohen nga normat
juridike civile.
Kontratat publike ose administrative jane ceshtje te se drejtes administrtive dhe cdo gje
qe ka lidhje me to shtrihet brenda juridiksionit te seksioneve administrative te gjykatave
te zakonshme. Kontratat publike dhe private i permbahen regullave te pergjithshme3.
Kopje
ndryshe nga marrdheniet juridike civile qe rregullohen nga normat e se drejtes private.
Dallimi i dyte midis nje kontrate ndermjet privatesh apo e te drejtes private dhe kontrates
administrative qendron te subjektet e se drejtes qe mund te jene pale ne nje kontrate te
tille. Keshtu nese ne nje kontrate te lidhur midis privateve edhe pse palet mund te kene si
synim te realizojne nje gje ne interes te publikut, kjo kontrate nuk mund te quhet kontrate
administrative, pasi ne nje kontrate administrative duhet qe domosdoshmerisht njera pale
te jete organ i administrates publike.
Por ne literaturen juridike jane shfaqur mendime se nje kontrate administrative eshte e
mundshme edhe nepermjet dy personave private, por gjithmone nese ligji e parashikon
nje gje te tille. Ky arsyetim bazohet ne nenin 1 te Kodit te Procedurave Administrative ku
eshte parashikuar se parimet e pergjithshme te ketij kodi, me ligj mund te behen te
detyrueshme per zbatim edhe per veprimtarine e subjekteve private, kur keto veprimtari
kane efekte per interesa publike4.
3
Sadushi Sokol, E Drejta Administrative 2, botimi i trete i ripunuar, Tirane 2005, f.306
4
Sadushi Sokol, E Drejta Administrative 2, botimi i trete i ripunuar, Tirane 2005, f.309
8
KREU I
Sipas nenit 659 te Kodit Civil: kontrata eshte veprimi juridik i duanshem me ane te te
cilit nje ose disa pale krijojne, ndryshojne, ose shuajne nje marrdhenie juridike.
Kopje
krijimin, ndryshimin, ose shuarjen e te drejtave dhe te detyrimeve juridiko civile.
Te tjere autore e perkufizojne si nje veprim juridik te dyanshem, d.m.th. shprehja e
vullnetit te te dyja paleve per te krijuar pasoja juridike. Kontrata mund te perkufizohet si
marrveshja e dy ose me shume personave qe ka per qellim te krijoje, te ndryshoje ose te
shuaje te drejta dhe detyrime civile (marrdhenie juridike).6
Sipas Francesco Galganos kontraten mbi te gjitha e kemi pare si nje nga menyrat e fitimt
te pronesise (dhe te te drejtave te tjera reale) duke dale ne pah funksioni si instrument per
qarkullimin e te mirave materiale. Kontraten gjithashtu e kemi ndeshur si nje nga burimet
e detyrimeve, kur kemi treguar funksionin e saj si instrument, me ane te te cilit fitohet e
drejta per detyrimet e te tjereve.
Marrdhenia juridike, qe kontrata krijon, ndryshon ose shuan, duhet te jete nje marrdhenie
pasurore: d.m.th duhet te kete per objekt detyrime personale qe mund te vleresohen
ekonomikisht. Ne thelb behet fjale per nje kusht dhe nje element qe rrjedh nga fakti qe
kontrata eshte nje nga menyrat e fitimit te pronesise ose te te drejtave te tjera reale mbi
sendet ose edhe burim detyrimi ose mund te jete njekohesisht si menyre fitimi, ashtu edhe
burim detyrimi.
Nga perkufizimi i ligjit per kontraten del se nje kontrate mund te lidhet per te krijuar
detyrime, pra nje marrdhenie juridike detyrimi. Ajo mund te lidhet edhe per te ndryshuar
nje marrdhenie juridike detyrimi ekzistuese, si dhe per te shuar nje marrdhenie
ekzistuese.
5
Galgano Francesco - Diritto Privato (Settima edizione) Casa Editrice Dott.Antonio Milani, 1992.
6
Sallabanda Andon - E drejta e detyrimeve (pjesa e pergjithshme), 1962.
9
Ne Kodin Civil te RSH, jane parashikuar shprehimisht nje sere kontratash, qe ne
dokrinen e te drejtes se detyrimeve njihen si kontrata tip ose te emertuara, por njerezit
mund te lidhin edhe kontrata qe nuk jane parashikuar shprehimisht ne ligj, megjithate ato
jane te vleshme ne qoftese nuk vijne ne kundershtim me parimet e pergjithshme te se
drejtes dhe me interesat e paleve. Krahas kontratave tipike, subjektet mund te lidhin edhe
kontrata te perziera. Kontrata te perziera jane ato kontrata qe kane ne permbajtjen e tyre
elemente nga dy ose me shume kontrata.
Kontrata ashtu si e kemi pare, eshte marrveshja “e dy ose me shume paleve”. Ajo eshte
dypaleshe, kur palet jane dy e domosdoshmerisht dy, si ne rastin e kontrates se shitjes ose
ne kontraten e qirase.
Kontrata eshte shume paleshe, kur palet mund te jene me shume se dy, si ne kontraten e
shoqerise, te shoqates, te koncesionit, ku ajo mund te formohet edhe nga dy pale, por
mund te formohet edhe nga shume pale (mijera bile edhe miliona siç ndodh ne shoqerite
aksionere).
Kopje
personit, sepse me pale duhet te kuptojme qendren e interesave; çdo pale e kontrates
mund te formohet nga shume persona, si ne rastin ne te cilen bashkepronaret shesin ose
japin me qira sendin e perbashket.
Vullneti i paleve eshte perputhja e shfaqjes ose e deklarimit te vullnetit te çdonjeres prej
tyre. Kontrata eshte e lidhur vetem ne qofte se arrihet perputhja e plote midis deklarimeve
te vullnetit te ardhuara nga palet e ndryshme kontraktuese. Palet duhet te jene te lira ne
shfaqjen e vullnetit sepse perdryshe ajo eshte e pavleshme.
Shfaqja e vullnetit behet ne nje forme te caktuar, te kerkuar nga ligji ose kur ligji nuk
parashikon nje forme te caktuar, per shprehjen e vullnetit vepron parimi i lirise se
formes, ne kuptimin qe lihet ne zgjedhje te paleve, forma e shfaqjes se tij. Ne lidhje me
formen e lidhjes se kontrates mund te themi se ajo lidhet ne menyre te shprehur ose te
heshtur; rasti i pare ndodh kur vullneti i paleve deklarohet me shkrim ose me goje ose me
çdo shenje tjeter. Rasti i dyte ndodh kur vullneti i paleve, ose i njeres prej tyre, nuk
deklarohet, por nxirret nga sjellja e tyre (i ashtuquajturi veprim konkludues).
10
Kur flasim per forme te detyrueshme ligjore, kontrata duhet te jete formale, e tille qe
forma e saj kerkohet per efekt vleshmerie, ose provueshmerie7.
Forma thuhet ne veprimet solemne kerkohet “ad substantiam”, pra per vleshmeri ne rastet
qe ligji kerkon nje forme te vecante te shprehjes se vullnetit, si element thelberor i
veprimit juridik, qe pasjell pavleshmeri ne te kundert.
Kur ligji nuk parashikon nje forme te caktuar atehere vepron parimi i lirise se formes, cka
do te thote qe shprehja e vullnetit mund te behen me cdo forme.
Konkretisht sipas nenit 80 te Kodit Civil: “Veprimi juridik mund të kryhet me shkrim, me
gojë dhe me çdo lloj shfaqje tjetër të padyshimtë të vullnetit”. Mungesa e formes se
shkruar te veprimit juridik, ne kushte kur nga te gjitha provat e paraqitura ne nje gjykim
del qarte marredhenia juridike e krijuar mes paleve, nuk mund te coje ne konkluzionin e
pabazuaeshmerise ne ligj te kerkimit.9
Kopje
Me shprehje shfaqje tjeter e padyshimte e vullnetit’ do te nenkuptojme pikerisht shfaqjen
e vullnetit me veprime konkludente ose heshtje. Jane pikerisht nenet 669 dhe 676 te K.C
edhe keto dy forma te shfaqjes se vullnetit. Ne doktrinen juridike eshte i diskutueshem
rregulli: “kush hesht nuk thote asgje”. Sipas A.Nuni, heshtja ne vetvete nuk eshte
manifestim vullneti e afte te krijoje nje veprim juridik. E kunderta mund te ndodhe kur
nje marreveshje e meparshme e paleve i atribuon heshtjes nje kuptim pozitiv ose negativ,
dhe kjo ndodh p.sh. nese palet bien dakort me marrveshje qe moskthimi i gazetes do te
shprehte vullnet per te aderuar ne oferten e abonimit.
Vullneti i paleve mund te formohet ne te njejten kohe, (kur palet shkojne te noteri dhe
lidhin kontraten). Por deklarimi i vullnetit te paleve mund te behet , ashtu siç ndodh
shpesh, edhe ne faza te ndryshme, ne kete rast te fundit, shfaqja e vullnetit merr emra te
ndryshme, te propozimit dhe te pranimit.
7
Nuni Ardian – Hyrje ne te Drejte Civile, Tirane 2006.
8
Po aty
9
Vendim Nr 1938, date 17.07.2012, Gjykaka e Apelit Tirane.
11
Pranimi vlen si i tille vetem ne qofte se eshte i gjithi ne perputhje me propozimin e bere,
por ne qofte se nuk eshte i tille (p.sh marresi i propozimit pergjigjet se deshiron ta bleje
sendin, por me nje çmim te ndryshem), ka vleren e nje propozimi te ri dhe kerkon
pranimin e propozuesit fillestar.
Propozimi kontraktor mund t`i drejtohet nje personi te caktuar por mund te marre edhe
formen e nje propozimi ose te nje oferte publike; ne nje rast te tille, çdokush mund t`i
shprehe propozuesit pranimin e tij, duke krijuar efektin e lidhjes se kontrates ne
momentin ne te cilin propozuesi vihet ne dieni per pranimin.
Nga propozimi i vertet kontraktor , qofte ky propozimi i drejtuar nje personi, qofte
drejtuar publikut, eshte e nevojshme te dallojme ftesen e thjeshte per te lidhur kontrate.
Eshte i tille nje deklarim qe nuk permban te gjithe ekstremet kryesore te kontrates qe do
te lidhet. Nje shkrese e thjeshte ku thuhet “shitet” e vendosur ne nje shtepi, ose
lajmerimet publike qe nuk permendin çmimin e sendit qe kerkohet te shitet, sigurisht nuk
detyrojne ate qe aspiron te jete shites; keto vlejne vetem si nje ftese drejtuar publikut, per
te formuluar propozimet kontraktore ose per te filluar tratativat per shitje. Ne te njejtin
perfundim arrihet edhe kur ekstramet esenciale te kontrates qe do te lidhet.
Kopje
Elementi tjeter i kontrates eshte shkaku, i cili eshte funksioni ekonomiko-social i aktit te
vullneti apo siç njihet ndryshe justifikimi i autonomise private.
Keshtu p.sh shkaku i shitjes ose funksioni ekonomiko-social i kesaj kontrate eshte
shkembimi i nje sendi me çmimin. Ketu pronesia e sendid kalon jo vetem per arsye
subjektive, sepse keshtu kane dashur kontraktuesit, por edhe per nje arsye tjeter, te fundit,
objektive qe transferimit te sendit nga shitesi tek bleresi i korrspondon detyrimi i ketij te
fundit per te paguar cmimin e shitjes. Transferimi i pronesise se sendit ose detyrimi i
pagimit te çmimit jane justifikim i njeri tjetrit: i pari justifikon shpenzimet e parave te
bleresit, i dyti justifikon faktin qe shitesi zhvishet nga pronesia e sendit10.
Kontratat tipike, pikerisht sepse jane te parashikuara dhe te rregulluara nga ligji, kane te
gjitha nje shkak ( i ashtuquajturi shkak tipik), per to nuk shtrohet problemi, per te
vertetuar nese kane ose jo nje funksion ekonomiko-social, pasi eshte zgjidhur pozitivisht
nga ligji.
Por problemi i shkakut shtrohet per kontratat jo tipike ose jo te emertuara, te cilat nuk
jane te parashikuara nga ligji. Per keto kontrata, kur shtrohet problemi i vleshmerise se
tyre, si pasoje e mungeses se shkakut, gjykata duhet te vertetoje “nese realizojne
drejteperdrejte interesa qe sipas rendit juridik meritojne te mbrohen”
Shpesh, ashtu siç eshte verejtur, kontrata jo tipike rezulton nga kombinimi ne nje kontrate
te vetme te shume kontratave tipike, duke pare kete fenomen nga pikepamja e shkakut,
10
Semini-Mariana E Drejta e Detyrimeve, Tirane 2002.
12
flitet per nje kontrate me nje shkak te perbere ose miks. Ndryshe nga kontratat me nje
shkak te perbere jane kontratat e lidhura.
Ketu nuk ka nje kontrate te vetme, por shume kontrata te koordinuara. Secila prej tyre
ruan shkakun e vete, edhe ne qofte se ato ndermjet tyre synojne te realizojne, midis te
njejtave pale, te njejtin operacion ekonomik social kompleks.
Nga kushti i shkakut rrjedh edhe papranushmeria e kontratave abstrakte, pra qe prodhojne
efekte te drejteperdrejta nisur vetem nga vullneti i paleve, pavaresisht nga ekzistenca e
nje shkaku, qofte ky shkak tipik ose qe i korespondon nje tipi kontraktor
Kjo nuk do te thote qe duhet patjeter nje nga tipet e parashikuara ne ligj, por qe
permbajtja e saj te jete ne pajtim me ligjin, me parimet politike te shtetit, me rregullat e
Kopje
moralit, si dhe me interesat e paleve.
Ne lidhje me objektin qe formon lenden e kontrates, sipas nenit 678 te Kodit Civil ai,
duhet te jete i ligjshem, i mundshem, i percaktuar ose qe mund te percaktohet11.
Pra, qe me lidhjen e kontrates duhet te dihet objekti, karakteristikat e tij, sasia, cilesia,
lloji, permasat, kufinjte e te tjera.
Gjithashtu kontrata duhet ta kete lenden ose permbajtjen e saj te percaktuar ose te
percaktueshme. Permbajtja e kontrates eshte e percaktuar qe ne momentin e lidhjes se
kontrates, kur objekti apo pembajtja e saj kane te gjitha karakteristikat e nevojshme per ta
individualizuar ate. Ndersa e percaktueshme permbajtja e kontrates eshte atehere kur me
lidhjen e saj jane caktuar kushtet sipas te cilave permbajtja e detyrimit dhe e kontrates do
te percaktohet me vone, ose kur varet nga natyra e kontrates.
Mjaft legjislacione, midis tyre edhe Kodi yne Civil, parashikojne qe objekti i kontrates
duhet te jete i mundshem, sepse kontrata perdryshe eshte e pavleshme. Ne doktrinen
juridike shqiptare eshte shfaqur mendimi se konktrata eshte e pavleshme vetem ne rastet
qe objekti i saj eshte i pamundshem perpara lidhjes se kontrates, ndersa nese behet i
pamudshem pas lidhjes se saj kemi te bejme me ndryshim te kushteve te saj.12
11
Francesco Galgano- Diritto Privato
12
Andon Sallabanda- E drejta e detyrimeve (pjesa e pergjithshme) 1962
13
Pamundesine e kemi dy llojesh:
Pamundesi fizike per shembull, kur nuk ekziston sendi, kur sendi qe eshte objekt i
kontrates, digjet ose shkaterrohet;
Pamundesi juridike, per shembull, kur sendi eshte i perjashtuar nga qarkullimi civil, ose
perjashtohet me vone prej tij.
Ne literaturen juridike jane shfaqur mendime se krahas pamundesise fizike dhe juridike,
pamundesia mund te jete edhe objektive, kur kontrata nuk ka permbajtje apo lende dhe
subjektive, qe ndodh kur permbajtjtja e kontrates eshte objektivisht e mundshme, por per
debitorin konkret eshte e pamundshme, sepse nuk i ka aftesite fillestare, qe ndodh qe ne
castin e lidhjes se kontrates, ose e mevonshme, qe ndodh kur ne castin e lidhjes se
kontrates kjo e fundit ka qene potencialsht e mundshme per tu permbushur, por ne castin
e ekzekutimit te detyrimit permbushja behet e pamundur.13
Kopje
Permbajtjen e kontrates e perben detyrimi i debitorit per te kryer nje veprim te caktuar
(dorezimi i nje sendi te caktuar ose kryerja e nje pune te caktuar) dhe e drejta e kreditorit
per te kerkuar te kryhet ose te mos kryhet veprimi i caktuar. Kontrata krijon detyrime ne
pajtim me permbajtjen e saj d.m.th ne pajtim me cfare eshte parashikuar ne kontrate nga
vete palet. Palet kur lidhin kontraten merren vesh mbi kushtet qe duan te permbahen ne
kontrate. Por per disa nga kushtet e kontrates palet duhet te merren vesh per tu quajtur
kontrata e lidhur.
Keshtu sipas nenit 676 te Kodit Civil, kontrata quhet e lidhur kur palet jane marre vesh
per kushtet thelbesore qe jane te domosdoshme per lidhjen e saj. Por pervec kushteve
thelbesore, ne kontrate gjejme edhe kushte zakonshme, si dhe kushte te rastit.14
Por cili eshte kuptimi i ketyre koncepteve juridike? Kushtet thelbesore jane ato
kushte te cilat jane absolutisht te domosdoshme dhe te kerkueshme per lidhjen e nje
kontrate te caktuar Mungesa qofte edhe e njerit prej tyre e bene kontraten te pavleshme.
Legjislacioni yne civil nuk ka ndonje dispozite qe te tregoje shprehimisht se cilat jane
konkretisht kushtet thelbesore te pergjithshme per te gjitha llojet e detyrimeve dhe te
kontratave.
13
Semini-Mariana E Drejta e Detyrimeve, Tirane 2002.
14
Shih Po aty
14
Pra, si konkluzion, meqenese kushtet thelbesore vec objektit nuk jane te dhena njehere e
pergjithmone per te gjitha kontratat, legjislacioni yne civil nuk i ka parashikuar ne
menyre taksative. Por ato parashikohen ne dispozitat qe kane te bejne me kontratat e
vecanta. Duhet te theksohet se kushte thelbesore mund te jene edhe ato qe ndonese nuk
parashikohen nga ligji arrihen me marrveshje te paleve.
Kopje
konkret mund te shmangen nga norma dispozitive.
Kushte te rastit quhen ato kushte qe nuk jane as te zakonshme as thelbesore, por gjenden
ne kontrate se nje gje e tille e kane parashikuar palet, per shembull, afati ne nje kontrate
te huase. Por si kushte te rastit pranohen edhe ato qe jane ne kundershtim me kushtet e
zakonshme. Kjo ndodh atehere kur norma juridike lejon shprehimisht qe palet te
parashikojne kushte te ndryshme nga ato qe permban vete norma juridike.
a. Duke qene nje veprim juridik i dyanshem kontrata i sjell pasojat juridik per te
dyja palet qe e lidhin ate. Ajo ka forcen e ligjit per palet njelloj per te gjithe
personat qe marrin pjese ne te, kuptohet ne ato kufinj dhe permasa qe i jep vete
kontrata;
b. Palet nuk kane te drejte te heqin dore prej kontrates dhe prej detyrimeve qe
rrjedhin prej saj pa pelqimin e te dyja paleve;
c. Nje kontrate nuk mund te beje kreditor apo debitor pa perqimin e tij nje person te
trete. Perjashtimisht ne nenin 691 te Kodit Civil, thuhet se kontrata ka efekte
juridike ndaj personave te trete vetem ne rastet e parashikuara ne ligj;
d. Ka edhe raste kur kontrata sjell pasoja edhe per persona te tjere qe nuk kane qene
pale ne lidhjen e kontrates, per shkak se keta persona bazazohen juridikisht me
palet. P.sh kontrata e lidhur mund te kete efekt per trashegimtaret, kur njera nga
palet vdes dhe trashegimtari ze vendin e saj. Ato do te pergjigjen per deryrimet ne
pjese te barabarta, gjithmone brenda pjeses qe trashegojne.
15
Neni 692 parashikon, qe efektet juridike te kontratave shtrihen edhe ne trashegimtaret me
titull universal, pervec kur ne kontrate parashikohet ndryshe.
1. Kontrata i detyron palet jo vetem per ate sa eshte parashikuar ne te, por edhe per
cdo pasoje tjeter juridike qe rrjedh nga ligji apo nga zakonet tregtaren, ndonese
nuk eshte parashikuar shprehimisht ne kontrate;
2. Kur njerez nga palet i njihet e drejta te terhiqet nga kontrata, ajo mund ta ushtroje
kete te drejte derisa kontrata nuk ka filluar nga zbatimi i saj. Ne te kundert,
terheqje te njeanshme te nga kontrata pa shkaqe te arsyeshme dhe pa pasoja
juridike per palet nuk ka (neni 696. i Kodit Civil), perjashtimisht kontratat me
karakter te vazhdueshem ose periodik.15
Jo per cdo kontrate zbatohen te njejtat rregulla, prandaj duhet bere dallimi midis llojeve
te kontratave. Ndarja e kontratave ne lloje te ndryshme behet e nevojshme per shkak se
ne disa raste, per lloje te ndryshme kontratash zbatohen parime te ndryshme.
Kopje
Klasifikimi i kontratave behet nga doktrina e te drejtes se detyrimeve duke u bazuar ne
kritere te percaktuara. Keshtu, bazuar ne keto kritere kontratat klasifikohen:
Kontratat e dyanshme jane ato kontrata ne te cilat te dyja palet kontraktuese fitojne njera
ndaj tjetres edhe te drejta edhe obligime. Te keto kontrata e drejta e njeres pale
kontraktuese i pergjigjet detyrimit te pales tjeter dhe e kunderta, te drejtes se pales tjeter i
pergjigjet detyrimi i te pares.
15
Po aty
16
Mehdi Hetemi- Detyrimet dhe kontratat
16
Kontrata me shperblim apo kompesim te kundervleres jane ato kontrata ku njera pale
fiton ndonje dobi, por si ekuivalence te saj duhet t`i ktheje pales tjeter kompesimin e
caktuar, cka do te thote se ketu deri diku duhet te ekzistoje nje barazpeshe ne mes te
paleve kontraktuese ne aspektin e perfitimit nga kjo kontrate. Kurse kontratat pa
shperblim sic quhen edhe lukrative jane ato kontrata te cilat nuk e detyrojne palen e cila
ka perfituar (ka pasur dobi) qe te ktheje kundervleften. Keto kontrata ne praktike jane me
te rralla ne krahasim me kontratat me shperblim. Si kontrata pa shperblim eshte kontrata
e dhurimit.
Kontratat aleatore dhe komulative. Kontrata aleatore (apo si i quajme ndryshe kontrata
ne jete) jane ato kontrata te te cilat ne kohen e lidhjes se tyre nuk dihet se si do te
perfundoje marredhenia e veprimeve reciproke te paleve kontraktuese, sepse as e dime se
cila prej paleve do te jete debitore, pasi kjo varet zakonisht nga ndonje ndodhi e
ardhshme. Ketu kemi p.sh. kontraten mbi sigurimin, kontratat mbi lojrat e fatit, kontratat
mbi kushtin (p.dh ne garat e notit kush do te zere vendin e pare).
Kontratat kumulative jane ato kontrata ne te cilat ne momentin e lidhjes se tyre dihen
detyrimet e paleve kontraktuese, si dhe relacioni ne mes te objektit te kontrates dhe
Kopje
prestimeve te tyre. Do te thote keto nuk gjenden nen hijen e pasigurise, paqartesise, por
keto kontrata hyjne ne grupin e kontratave me ngarkese dhe ne teori quhen edhe kontrata
ekuivalente. Kjo ndarje eshte me interes, ne rast te ekzistences se demtimit mbi gjysmen
(Laesio anormis), sepse nese kjo ndodh (kontrata kumulative), kontrata mund te anullohet
me kerkesen e pales se demtuar, e cila nuk e ka marre as gjysmen e vleres per ate qe i ka
dhene pales tjeter ne emer te detyrimit. Kurse kontratat aleatore nuk i njohin keto
institucione te demtimit mbi gjysmen, duke e ditur natyren e tyre. Te keto te fundit
kontrata nuk mund te anullohet vetem per ate se pala ka marre me pak se gjysmen e
vleres (apo edhe asgje) nga ajo qe ka dhene, prandaj ndryshe quhen edhe kontrata te
fatit17.
Kontratat konsensuale, reale dhe formale. Kontrata konsensuale jane ato kontrata per
lidhjen e te cilave nuk nevojitet asnje forme e vecante, pervec harmonizimit te deshires se
paleve kontraktuese.
Kontratat reale jane nje lloj i kontratave formale, sepse per ekzistencen e kontrates nuk
mjafton vetem arritja e pelqimit, por eshte e nevojshme edhe dorezimi i sendit. Pasi te
dorezohet sendi, natyrisht do te jete arritur pelqimi i paleve kontraktuese, dhe ky
konsiderohet momenti i lidhjes se kontrates.
Keto kontrata i ka njohur edhe e drejta e vjeter romake. Mirepo, e drejta bashkohore
duket se gjithnje e me shume eshte duke e leshuar mendimin lidhur me kontratat reale.
Thuhet se nuk ka arsye qe kontrata reale te ndahen nga kontratat konsensuale. Mirepo, ne
anen tjeter mund te konstatojme se vetedija juridike eshte ende e forte qe te kuptohet se te
17
Po aty
17
disa marredhenie mund te kuptohet se ekziston kontrata pa u dorezuar sendi. Prandaj nuk
ka efekt qe ne menyre artificiale te nderpritet forma e kontratave reale.
Kontratat formale, jane ato kontrata per ekzistencen e te cilave kerkohet respektimi i disa
formave te caktuara (p.sh jane te lidhura me shkrim apo te vertetohen te ndonje organ si
p.sh ne gjyq). Ekzistenca e tyre nuk prezumohet por kjo duhet te thuhet shprehimisht se
kontrata e tille eshte kontrate formale. Do te thote se per keto kontrata nuk mjafton arritja
e perputhjes se vullnetit(mutum consensus), por kjo deshire apo vullnet i perputhur duhet
te shprehet ne forme te vecante sic parashikon ligji. Respektimi i kesaj forme te parapare
me ligj eshte kusht qenesor per ekzistencen e kontrates dhe madje kontrata mund te
shpallet nul. Edhe ligji ne menyre urdheruese shpreh se “kontrata duhet te jete perpiluar
me shkrim”, apo “nese kontrata nuk eshte e perpiluar me shkrim nuk prodhon efekte
juridike”.
Kontratat e emertuara dhe te paemertuara, apo tipike dhe jotipike. Kontrata tipike
apo te emertuara jane ato kontrata qe parashikohen dhe rregullohen shprehimisht nga
ligji.
Kopje
Kontrata jotipike apo te paemertuara jane ato kontrata qe nuk parashikohen dhe nuk
rregullohen shprehimisht nga ligji. Per natyren dhe vecorite e ketyre lloj kontratash kemi
folur me lart, keshtu qe nuk e shohe me vend te perserise te njejtat gjera.
Kontrata kryesore dhe kontrata aksesore (plotesuese). Kontrate kryesore eshte kontrata qe
ekziston e pavarur nga ndonje detyrim tjeter. Kontrata aksesore eshte kontrata me ane te
se ciles sigurohet ekzekutimi i nje kontrate tjeter qe eshte kryesore. Pa qenien e nje
kontrate kryesore nuk mund te kemi kontrate aksesore. Kontrata aksesore lidhet dhe
varet nga kontrata kryesore, prandaj kur kontrata kryesore nuk eshte e vlefshme dhe ajo
aksesore nuk eshte e vlefshme. Kontrata aksesore mund te lidhet njekohesisht me
kontraten kryesore ose mund te lidhet edhe pas kontrates kryesore. Ajo mund te te beje
pjese ne kontraten kryesore (te jete ne te njejten dokument shkresor), por mund te behet
edhe si kontrate e vecante18.
18
Sallabanda Andon - E Drejta e Detyrimeve (pjesa e pergjithshme), 1962.
18
b) kryhen për të mashtruar ligjin;
c) kryhen nga të mitur nën moshën katërmbëdhjetë vjeç;
ç) bëhen në marrëveshje të palëve pa patur për qëllim që të sjellin
pasoja juridike (fiktive ose të simuluara)
Kur veprimi juridik është bërë me qëllim për të mbuluar një veprim juridik tjetër, ky i
fundit është i vlefshëm në qoftë se përmbush gjithë kushtet e nevojshme për vlefshmërinë
e tij Veprimi juridik fiktiv ose i simuluar nuk dëmton personat e tretë të cilët në
mirëbesim kanë fituar të drejta në bazë të tij.
Kopje
Aktet administrative do të quhen absolutisht të pavlefshme, në kuptimin e këtij Kodi, në
rastet e mëposhtme:
a) kur akti është nxjerrë nga një organ administrativ I paidentifikuar
b) kur akti është nxjerrë nga një organ administrativ në kapërcim të kompetencave të tij
ligjore;
c) kur akti është nxjerrë në kundërshtim me formën dhe procedurën e kërkuar nga ligji.
Pra per te konstatuar ose shpallur te pavlefshem nje kontrate administrative, do t’i
referohemi dispozitave te Kodit Civil ne lidhje me pavlefsmerine e veprimit juridik si dhe
dispozitave te Kodit te Procedurave Administrative ne lidhje me pavlefshmerine e akteve
administrative.
Keshtu gjate interpretimit te kontrates duhet te verehet se cili ka qene qellimi i vertete
dhe i perbashket i paleve, pa u kufizuar vetem ne kuptimin e mirefillte te fjaleve dhe per
kete duhet te vleresohet sjellja e tyre ne teresi para dhe pas perfundimit te kontrates. Palet
ne interpretimim e kontrates duhet te udhehiqen nga parimi i mirebesimit.
Kushtet e kontrates duhet te interpretohen njeri me tjetrin, duke i dhene secilit kuptimin
qe del nga e gjithe marrveshja. Ne rast paqartesish ose dyshimesh, kushtet e vecanta
duhet te interpretohen ne ate kuptim sipas te cilit ato do te sillnin efekt per palet dhe jo
sipas atij kuptimi qe nuk do te shkaktonte asnje pasoje juridike. Kur per njerin nga
kushtet mund te merren dy ose me shume kuptime, ai do te interpretohet sipas praktikes
se vendit kur eshte lidhur kontrata.
19
Kur kemi te bejme me nje fjale qe mund te nenkuptohet me dy kuptime, duhet te merret
ai kuptim qe i pershtatet kontrates dhe natyres se saj.
Kur kemi te bejme me kontrata standart ose tip, te formuluara nga njera prej paleve,
atehere kushtet e pergjithshme te parashikuara ne te jane te efektshme edhe per palen
tjeter, ne qofte se ne momentin e lidhjes se kontrates kjo e fundit eshte kuptuar ose duhej
te kuptohej me nje perkujdesje te zakonshme nga ana e saj. Me perkujdesje te zakonshme
do te kuptojme jo vetem nje vemendje dhe perqendrim normal ne studimin e permbajtjes
dhe te kushteve e kontrates, por edhe nje nivel normal te njohurive dhe te dienive te
personit per kushtet e kontrates dhe permbajen e saj. Perseri ne kete kategori kontratash
nuk kane efekt ato kushte te cilat jane ne dobi te atij qe e ka pergatitur kontraten dhe ne
dem te pales tjeter, pervec rasteve kur palet i kane parashikuar ne kontrate shprehimisht.
Kopje
1.6 Zgjidhja e kontrates
Nese shohim per shembull dispozitat e Kodit Civil, qe rregullojne kontraten e trasportit
dhe ate te spedicionit, veme re, se nuk sanksionojne ne menyre te shprehur rregulla per
rastet e zgjidhjes se ketyre kontratave, keshtu qe ne kete rast referimi do te behet ne
dispozitat qe rregullojne zgjidhjen e kontrates ne pergjithesi.
Por cili eshte kuptimi i ketyre termave? Terheqja nga permbushja e kontrates eshte
veprimi juridik i njeanshem qe mund te ushtrohen nga sejcila nga palet, kur kjo gje eshte
e parashikuar nga ligji, ose me marrveshje te paleve.
19
Semini-Mariana E Drejta e Detyrimeve, Tirane 2002.
20
Me zgjidhje te kontrates do te kuptojme nderprerjen e plote te ekzekutimit te saj me
marrveshje nga te dyja palet ose me vendim te gjykates ne kushtet e parasikuara nga ligji.
Zgjidhja e kontrates ndryshon nga terheqja nga ekzektutimi i kontrates apo heqja dore
prej saj, sepse:
a. Zgjidhja eshte nje veprim juridik i dyanshem qe ka nevoje per shfaqjen e vullnetit te te
dyja apo te gjitha paleve kontraktore. Ndersa terheqja nga ekzekutimi i kontrates apo
heqja dore prej saj eshte nje veprim i njeanshem;
Zgjidhja e kontrates zbatohet kryesisht per kontratat e dyanshme dhe mund te vije si
rezultat i terheqjes se dyanshme te paleve nga ekzekutimi i metejshem i kontrates me
marrveshje ose si sanksion i mosekzekutimit te detyrimit nga pala debitore. Zgjidhja ne
kete rast behet me vendim te gjykates mbeshtetur ne kerkesen e pales debitore.
Kopje
Praktika gjyqesore deshmon se zgjidhja e kontrates nuk quhet vullnetare apo me
marrveshje, kur behet vetem nga njera prej paleve, pavaresisht se ajo mud te kete nje
shkak te perligjur me kontrate a ligj.
a. Per shkak te nje mundesie te rende fizike ose materiale ne afesite e veta per
permbushjen e detyrimit;
b. Per shkak te nje pamundesie te rende te aftesive monetare paguese te saj;
c. Per shkak te menyres me menyres me te cilen pergatitet per te filluar ose vazhduar
zbatimin e kontrates.20
Kopje
20
Semini-Mariana E Drejta e Detyrimeve, Tirane 2002.
22
KREU II
Kopje
Sipas nenit 6 te ketij Kodi: “Kontrata administrative do të quhen ato marrëveshje, ku të
paktën njëra nga palët, është organ i administratës publike dhe të cilat synojnë të
krijojnë, të ndryshojnë ose të anulojnë marrëdhënie juridike në fushën e së drejtës
publike”.
21
Sadushi Sokol, E Drejta Administrative 2, botimi i trete i ripunuar, Tirane 2005, f.312
22
Giannini Massimo Severo, Il pubblico potere. Stati e amministrazioni pubbliche, Il Mulino, Bologna,
1986. f.145
23
Shih. Komentar i Kodit te Procedurave Administrative, Instituti i Studimeve Publike dhe Ligjore,
Botimet Toena, Tirane 2004, f. 357-358
23
Kodi njeh disa lloje kontratash administrative, te cilat rregullojne marredhenie qe nuk
jane te reja per fushen e se drejtes, sepse jane zbatuar edhe me pare. Megjithate, keto tipe
kontratash nuk jane trajtuar si pjese perberese e se drejtes administrative. Kontrata te tilla
jane: sipermarrja e puneve publike; prokurimi i puneve publike; prokurimi i sherbimeve
publike; licensimi i lojerave te fatit; kontratat e furnizimit te vazhdueshem; kontaktimi i
sherbimeve te subjekteve private ne rastet e fatkeqesive natyrore etj.
Kopje
Parashikimi i kufinjve te arsyeshem dhe ligjor ne nje kontrate administrative nuk lejon
devijimin e qellimit qe ajo ka ne te vertete ne nje aspekt te ngushte fitimprures. Kerkesa e
ligjshemrise imponon percaktimin e kufinjve te tille.
Prandaj si te gjitha aktet e tjera administrative, nje kontrate administrative duhet te kete
dhe mbeshtetjen e saj ne ligj. Shkaku i ligjshem ne te cilen mbeshtetet detyrimi midis
paleve ne kontraten administrative perben ashtu si ne kontraten e se drejtes private, nje
nga elementet kryesore per lidhjen dhe vleshmerine e kontrates.
Nje kontrate nenkuptohet si e ndaluar, ne rast se ligji kerkon shprehimisht qe ndonje nga
parashikimet e saj mund te permbushet ose permes nje drejtimi, ose urdhri te shkruar te
autoritetit administrativ, ose permes nje akti administrativ.
Nje organ administrativ do te kontraktoje me nje subjekt tjeter te se drejtes nepermjet nje
kontrate administrative, ne ato raste qe nga natyra dhe fryma e ligjit pranohet nje forme e
tille dhe rregullimi i kesaj marrdhenie nepermjet aktit administrativ do te konsiderohej i
tepert ose i pamundur. Ky eshte koncepti qe duhet patur per kontratat administrative.
24
Po aty
24
Pra, nuk eshte e thene se kontratat administrative jane vetem ato te cituara me siper dhe
qe jane parashikuar shprehimisht ne Kodin e Procedurave Administrative, pasi nevojat e
shoqerise mund te sjellin ne te ardhem edhe lloje te tjera kontratash, te cilat eshte e
pamundur te parashikohen te gjitha ne ligj. Kuptimi i drejte per diskrecionin, zgjidh edhe
medyshjen qe mund te kete nje organ gjate ushtrimit te veprimtarise adminstrative25.
“Pa cenuar dispozitat e këtij ligji dhe ndonjë dispozitë tjetër të zbatueshme nga autoriteti
kontraktor, kontratat e prokurimit rregullohen nga dispozitat e Kodit Civil”.
Kopje
qarte kuptimin dhe permbajtjen e kontrates ne pergjithesi, kjo edhe si domosdoshmeri e
faktit qe nuk ka nje ligj qe te rregulloje ne menyre te hollesishme kontraten
administrative.
25
Po aty
25
KREU III
Kopje
a) sipërmarrjet e punëve publike;
Ne kete punin une do te trajtoj vetem kontraten e prokurimit te puneve publike dhe te
sherbimeve publike qe rregullohen nga ligji nr. 9643, datë 20.11.2006 “Per prokurimin
publik”. Ky ligj ka per objekt percaktimin e rregullave qe do te zbatohen per prokurimet e
mallrave, te puneve dhe te sherbimeve nga autoritetet kontraktore.
Ne kuptim te ketij ligji, nga interpretimi ne teresi i dispozitave te tij mund te themi se
kontratat e prokurimit publik jane ato kontrata nepermjet te cilave nje organ i
administrates publike siguron mallra dhe sherbime qe i nevojiten per te plotesuar interesat
e popullsise.
26
Lidhja e nje kontrate administrative ndryshe nga nje kontrate e se drejtes private, kalon
nepermjet nje procerure te caktuar ligjore, e cila eshte e detyrueshme te zbatohet me
perpikmeri sepse ne te kundert kjo do ta bente kontraten te pavleshme.
Kopje
Kjo autonomi, manifestohet se pari ne ate qe organet administrative jane te lira te lidhin
kontrata administrative, dhe se dyti ne ate qe jane plotesisht te lira te percaktojne
permbajtjen e kontrates, si dhe ne perzgjedhjen e kontraktuesit. Projekti per te lidhur
kontraten eshte per me shume nje akt i njeanshem i organit administrativ dhe konsiston
ne nje skeme te kontrates tip ne te cilen vullneti i privatit nuk manifestohet. Nje shembull
te kontrates tip te miratuar nga Keshilli i Ministrave eshte ajo e miratuar me vendimin
Nr.8, datë 04.02.2011, “Per miratimin e modelit te kontrates se sherbimit ujesjelles-
kanalizime, sipas tekstit qe i bashkalidhet ketij vendimi dhe eshte pjese perberese e tij”
Kjo kontrate tip si rregull duhet te parashikoje ne menyre precize pershkrimin per
kontraktuesin tjeter te ardhshem, kushtet me te cilat eshte e gatshme te hyje ne
marrdhenies kontraktore organi administrativ, pershkrimin e puneve, veprave,
furnizimeve te kerkuara, etj.
26
Giannini Massimo Severo, Il pubblico potere. Stati e amministrazioni pubbliche, Il Mulino, Bologna,
1986. f.145
27
Po aty
28
Po aty
27
Faza e trete eshte ajo e lidhjes se kontrates, ne te cilat si rregull kur nje nga nje nga
kontraktuesit eshte organ i administrates publike, ai duhet te veproje gjithmon ne menyre
te shkruar, ne nje nga keto forma: forme publike, domethene nepermjet noterit, Forma
publike administrative e cila eshte nje format me te ndjekura ne te gjithe boten, sipas te
ciles akti mbahet jo nga noteri por nga nje zyrtar i vete administrates, ose nepermjet nje
shkrese te nenshkruar nga secila pale. Lidhja ne nje forme te shkruar eshte e
domosdoshme, nese kontrata eshte lidhur sipas te drejtes private, por nuk eshte e
domosdoshme kur ekziston nje procesverbal ku eshte pasqyruar procedura qe eshte
ndjekur ne nje ankan publik apo shpallje private.
Faza e fundit eshte ajo e miratimit te kontrates, nga organi kompetent i cili percaktohet
rast pas rasti nga ligji i cili niset nga rendesia e kontrates, keshtu sa me e rendesishme
eshte nje kontrate qe lidhet, aq me i larte eshte rangu i organit qe e miraton ate. Ketu
theksojme se kontrata e lidhur ne perputhje me procedurat e mesiperme thuhet se eshte
perfekte, pra eshte e vleshme, por se ajo nuk mund te ekzekutohet deri sa nuk eshte
miratuar nga autoriteti kompetent. Nje shembull te tille e perbejne rastet e miratimit te
kontratave koncensionare nga Keshillli i Ministrave edhe pse procedurat dhe
nenshkrimin e kontrates e bene Ministri perkates ne kompetence te te cilit eshte fusha e
Kopje
veprimtarise se dhene me koncension29.
Sipas ligjit per prokurimet publike, organet e administrates publike per nevojat e tyre
mund te lidhin keto lloj kontratash administrative qe jane:
a. "Kontratat e konsulencës" te cilat janë kontratat për shërbime konsulence, të një
natyre intelektuale dhe këshilluese, duke përjashtuar llojet e tjera të shërbimeve,
ku mbizotërojnë aspektet fizike të veprimtarisë.
b. "Kontratat publike" janë kontratat me shpërblim, të lidhura nëpërmjet shkëmbimit
të komunikimit me shkrim, ndërmjet një apo më shumë operatorëve ekonomikë
dhe një ose më shumë autoriteteve kontraktore, që kanë si objekt kryerjen e
punimeve, furnizimin e mallrave dhe shërbimeve, në përputhje me këtë ligj.
c. "Kontratat publike për shërbime", te cilat janë kontratat publike që kanë objekt
kryerjen e shërbimeve. Kontrata publike, që ka si objekt mallra dhe shërbime,
vlerësohet si "kontratë publike për shërbime", nëse vlera e shërbimeve në kontratë
tejkalon atë të mallrave në të njëjtën kontratë. Kontratat publike, që kanë objekt
shërbimet, por që përfshijnë edhe punime të lidhura në mënyrë dytësore me
objektin kryesor të kontratës, vlerësohen "kontrata publike për shërbime".
d. "Kontrata publike furnizimi", te cilat janë kontratat publike, që kanë objekt
blerjen, blerjen me pjesë ose me këste, qiranë me ose pa mundësi blerjeje të
mallrave. Një kontratë publike, që ka objekt furnizimin me mallra dhe që përfshin
në mënyrë dytësore edhe vendosjen dhe instalimin, vlerësohet si "kontratë
publike furnizimi", nëse vlera e mallrave e tejkalon vlerën e vendosjes apo
instalimit.
e. "Kontratat për punë publike" janë kontratat publike, që kanë objekt realizimin,
projektimin dhe realizimin e punimeve apo të punës ose realizimin me çfarëdo
29
Po aty
28
mjeti të një pune, që përputhet me kërkesat e përcaktuara nga autoriteti
kontraktor.
Kopje
Sipas ligjit “per prokurimin publik”, autoriteti kontraktor është çdo ent, që i nënshtrohet
këtij ligji për zbatimin e kontratave të tij publike. Këto ente janë:
a. institucionet kushtetuese, institucionet e tjera qendrore, institucionet
qendrore të pavarura dhe njësitë e qeverisjes vendore;
b. çdo ent:
c. i) themeluar për të ndjekur një interes të përgjithshëm dhe me karakter
joekonomik apo tregtar;
ii) i cili ka personalitet juridik;
iii) i financuar kryesisht nga shteti, autoritetet rajonale apo vendore, ose nga ente
të tjera publike apo i administruar prej tyre ose me një bord administrativ, manaxherial
apo mbikëqyrës, ku më shumë se gjysma e anëtarëve të tyre emërohen nga shteti,
autoritetet rajonale ose vendore apo nga entet e tjera publike;
d. organizatat e formuara nga një ose disa nga këto autoritete apo nga një ose
disa nga këto organe publike;
e. çdo ent tjetër publik.
Me siper gjate ketij trajtimi kemi thene se per kontratat administrative eshte karakteristike
mungesa e barazise midis paleve kontraktuese, ndryshe nga kontratat midis privateve,
sepse vetem njeri prej tyre, pikerisht organi administrativ ka nje pozite superiore ne
krahasim me kontraktuesin tjeter (qofte ky nje person privat apo nje organ tjeter
administrativ i nje niveli me te ulet.
Sa me lart ne ligjin per prokurimit publik parashikohet "E drejta ekskluzive",(neni 3/15) e
cila është një e drejtë, që i garantohet vetëm një autoriteti kontraktor ose një bashkimi të
29
tyre, sipas legjislacionit në fuqi, te cilet që janë në gjendje të përjashtojnë çdo autoritet
tjetër kontraktor nga sigurimi i shërbimeve të njëjta.
Nga ana tjeter paraqitet si pale "Kontraktuesi", "furnizuesi" dhe "sipërmarrësi i shërbimit"
te cilet jane çdo person fizik, juridik apo ent publik ose grup personash dhe/ose organesh
të tilla, që ofrojnë në treg sipërmarrjen e një ose disa punëve, furnizimin me mallra ose
shërbime.
Keta ndryshe quhen edhe "Operatorë ekonomikë" te cilet janë të gjithë kontraktuesit,
furnizuesit dhe sipërmarrësit e shërbimeve, pa bërë dallim ndërmjet tyre.
Faza e pare eshte ajo e evidentimit te nevojave per furnizime me mallra dhe sherbime nga
organet e administrates publike, per te realizuar funksionet e saj, per te permbushur
nevojat e popullsise.
Kopje
autoriteti kontraktor është përgjegjës për prokurimin e fondeve publike, që i janë vënë në
dispozicion, në përputhje me dispozitat e këtij ligji dhe të akteve nënligjore, të nxjerra në
zbatim të tij.
Theksojme se administrata publike ka diskrecion vetem kur ligji autorizon nje gje te tille,
si dhe kur ka nje vakum ligjor ne rregullimin e marrdhenieve shoqerose te caktuara. Sipas
Kodit te Procedurave Administrative me pushtet diskrecial të administratës publike do të
kuptohet e drejta e kësaj të fundit që të ushtrojë autoritet publik për realizimin e një
qëllimi të ligjshëm, qoftë edhe pa autorizim të shprehur të ligjit.
Faza e dyte eshte ajo e perzgjedhjes se kontraktuesit, ku organet admistrative, nuk mund
te zgjedhin ne menyre te lire kontraktuesin tjeter, por per ta individualizuar jane te
detyruara te ndjekin nje ose me shume procedura, sipas ligjit per prokurimin publik.
Sipas nenit 3 te ketij ligji procedurat e prokurimeve publike jane sipas rastit:
a. “Procedurë e hapur" e cila është procedura, përmes së cilës çdo operator
ekonomik i interesuar mund të dorëzojë një ofertë.
30
b. “Procedurë e kufizuar" është procedura, përmes së cilës çdo operator ekonomik
mund të kërkojë të marrë pjesë, por vetëm operatorët ekonomikë të përzgjedhur
nga autoriteti kontraktor mund të dorëzojnë oferta.
c. “Procedurë me negocim" është procedura, përmes së cilës autoriteti kontraktor i
përzgjedh vetë operatorët ekonomikë dhe negocion kushtet e kontratës me një ose
më shumë prej tyre.
d. "Kërkesë për propozim" është procedura me negocim dhe pa njoftim publik, ku
autoriteti kontraktor kërkon oferta nga një numër i kufizuar operatorësh
ekonomikë të përzgjedhur prej tij dhe i vlerëson ato në bazë të çmimit.
Procedura e hapur mund të përdoret për të gjitha kontratat, ndersa procedura e kufizuar
mund të përdoret atëherë kur është e domosdoshme të bëhet dallimi ndërmjet fazës së
përzgjedhjes, ku trajtohet kualifikimi i kandidatëve dhe fazës së përcaktimit të kontratës
fituese, ku shqyrtohet oferta. Dallimi ndërmjet procedurës së hapur dhe procedurës së
kufizuar bëhet sipas përcaktimit në rregullat e prokurimit.
Kopje
projektimit, e perdor për kontratat mbi kufirin e ulët monetar. Ndersa procedura me
negocim përdoret vetëm në rrethana të veçanta, ne perputhje me rregullat e prokurimit
publik.
Autoriteti kontraktor mund të përdorë procedurën me negocim, me ose pa shpallje
paraprake dhe kërkesën për propozime për kontratat me vlerë më të ulët se kufiri i ulët
monetar.
Ndersa për blerjet me vlerë të vogël, nën kufirin e ulët monetar, të mallrave, shërbimeve
apo punëve, autoritetet kontraktore mund të përdorin procedura të thjeshtuara, të
përcaktuara në rregullat e prokurimit publik. Me lart trajtuam rastet kur administrata
publike perdor njeren apo tjetren procedure, ndersa kuptimin e tyre, si dhe menyren e
zhvillimit te seciles procedure e japin nenet 30-35, si me poshte:
Keshtu autoriteti kontraktor, që kryen procedura prokurimi për kontrata publike me anë të
procedurës së hapur, të kufizuar ose me negocim, ose kur fillon procedurën konkurs
projektimi, bën njoftimin publik për kryerjen e llojit përkatës të prokurimit publik.
Njoftimet për prokurimet me vlerë mbi kufijtë e lartë monetarë, botohen në Buletinin e
Njoftimeve Publike dhe në të paktën një gazetë me shpërndarje në Europë.
Njoftimet për prokurimet me vlerë nën kufirin e lartë monetar, por mbi kufirin minimal
monetar botohen në Buletinin e Njoftimeve Publike.
31
Të gjitha njoftimet e prokurimeve shpallen në faqen e internetit të Agjencisë së
Prokurimit Publik. Çdo noftim duhet te perfshije të gjitha informacionet që i lejojnë
operatorëve ekonomikë të vendosin nëse do të marrin pjesë apo jo në procedurat e
prokurimit. Në njoftimin për procedurë të hapur duhet të përcaktohen edhe vendi, adresa
dhe afati i fundit kohor, ku e kur do të dërgohen ofertat, si dhe gjuha ose gjuhët në të cilat
duhet të hartohen ofertat. Në njoftim duhet të përcaktohen edhe mënyra dhe kushtet për
marrjen e dokumenteve të tenderit. Pas marrjes se njoftimit publike të gjithë ofertuesit e
dorëzojnë ofertën e tyre, përkatësisht, ofertën ekonomike, ofertën teknike dhe provën për
përmbushje të kritereve përzgjedhëse, sipas kërkesave të ketij ligji.
Si rregull ne njoftimin perkates parashikohet edhe nje afat maksimal brenda te cilit
operatoret ekonomik duhet te paraqesin ofertat e tyre. Vetem pas mbarimit te ketij afati
autoriteti kontraktor hap ofertat, verifikon kualifikimet apo mangësitë e ofertuesve, në
bazë të kritereve të përcaktuara në ligj dhe përzgjedh kontratën fituese, pas krahasimit të
ofertave, bazuar në kriteret e përcaktuara shprehimisht ne nenin 53 te ligjit. Procedura e
kufizuar përdoret nga autoriteti kontraktor për të kryer një prokurim që çon në dhënien e
ndonjë kontrate publike.
Kopje
Ajo perdoret ne rastet kur:
a) malli, shërbimi ose puna përkatëse, për shkak të karakterit të tij/tyre shumë të
ndërlikuar ose të veçantë, mund të furnizohen, sigurohen ose ekzekutohen nga operatorë
ekonomikë, të cilët kanë kapacitetin e duhur teknik, profesional ose financiar;
b) është ekonomikisht më e leverdishme për autoritetin kontraktues, fillimisht, të
shqyrtojë kapacitetin dhe kualifikimet e operatorëve të interesuar ekonomikë dhe më pas
të ftojë ata që kanë kualifikimet minimale specifike të caktuara të paraqesin ofertat.
Edhe në procedurën e kufizuar autoriteti kontraktor boton një njoftim, sipas kerkesave te
ligjit, i cili përmban:
Ashtu si dhe ne rastin e procedures se hapur edhe ne kete procerure autoriteti kontraktor
përzgjedh kandidatët, në përputhje me kriteret e përcaktuara në dispozitat e ligjit, vetem
pas mbarimit të afatit kohor të shpallur për paraqitjen e kërkesave për pjesëmarrje. Më
pas autoriteti kontraktor dërgon ftesën për ofertë për kandidatët e përzgjedhur duke u
kërkuar atyre të paraqesin ofertat, brenda nje afati kohor te caktuar. Vetem pas mbarimit
të afatit kohor për dorëzimin e ofertave, autoriteti kontraktor hap ofertat dhe përcakton
kontratën fituese.
32
Rastet kur autoriteti kontraktor mund te perdori proceduren me negocim, me shpallje
paraprake te njoftimit jane te percaktuar taksativisht ne nenin 32 te ligjit. Keshtu kur
vlera e kontratës së prokurimit është më e lartë se kufiri i ulët monetar, autoriteti
kontraktor mund të përdorë procedurën me negocim, me shpallje paraprake të njoftimit të
kontratës ne raste qe:
b) natyra e punëve, mallrave ose shërbimeve, apo rreziku i lidhur me to nuk lejon
përcaktimin paraprak të çmimit të plotë dhe, në veçanti:
Kopje
ii) në rastet e kontratave për punë kërkimore, eksperimentimi ose zhvillimi, por jo me
qëllime përfitimi apo rimbursimi të kostove të kërkimit e të zhvillimit. Ndersa kur vlera e
kontratës është nën kufirin e ulët monetar, autoriteti kontraktor mund të përdorë
procedurën me negocim, me shpallje paraprake të njoftimit, sa herë e gjykon të
nevojshme, me kusht që të respektohen parimet e trajtimit të barabartë, proporcionalitetit
dhe transparencës.
Autoriteti kontraktor negocion me ofertuesit, për t'i përshtatur ofertat e tyre me kërkesat e
përcaktuara në njoftim, me specifikimet dhe dokumentet shtesë, nëse ka të tilla, për të
përzgjedhur ofertën më të mirë.
Ai duhet të sigurojë nje trajtim të barabartë për të gjithë ofertuesit gjatë zhvillimit të
dialogut individual me secilin prej tyre. Asnjë informacion diskriminues apo që mund t'u
sjellë avantazhe disa ofertuesve mbi të tjerët nuk duhet të bëhet i njohur.
Nje tjeter procedure per prokurime publike eshte procedura me negocim, pa shpallje
paraprake të njoftimit, sipas te ciles autoriteti kontraktor, për kontratat me vlerë mbi
kufirin e ulët monetar, mund ta përdorë vetëm në rrethana të veçanta, në përputhje me
rregullat e prokurimit publik, gjithmon nese perdorimi i saj nuk çone në shmangien e
konkurrencës ose në diskriminimin e kandidatëve.
33
Kjo lloj procedure mund të përdoret për të gjitha llojet e kontratave publike si më poshtë:
a) kur nuk është paraqitur asnjë ofertë apo kërkesë e përshtatshme, në përgjigje të
procedurës së hapur ose të kufizuar dhe për sa kohë që në kushtet fillestare të kontratës të
mos jetë bërë asnjë ndryshim thelbësor;
b) kur për arsye që lidhen me të drejtat ekskluzive ose të drejtat e autorit, kontrata nuk
mund të ekzekutohet përveçse nga një operator i vetëm ekonomik;
c) kur ka një nevojë urgjente, për shkaqe jashtë kontrollit apo parashikimit të autoritetit
kontraktor, që kanë të bëjnë me fatkeqësi natyrore dhe kur afati kohor limit për
procedurën e hapur, të kufizuar apo me negocim, me shpallje paraprake të njoftimit, nuk
mund të realizohet.
Rrethanat e krijuara, për të justifikuar urgjencën, në asnjë rast nuk duhet të shkaktohen
nga autoriteti kontraktor dhe në asnjë rast nuk duhet të përdoren të për justifikuar
realizimin e investimeve komplekse, të cilat zgjasin më shumë se një vit buxhetor.
Po ashtu procedura me negocim, pa shpallje paraprake të njoftimit, mund të përdoret për
kontratat e mallrave, te puneve dhe te sherbimeve publike, ne keto raste:
Kopje
a) në rast se mallrat e kërkuara janë prodhuar vetëm për qëllime kërkimi, eksperimentimi,
studimi ose zhvillimi. Këtu nuk përfshihen prodhimi me shumicë, për qëllime tregtare
apo për të mbuluar shpenzimet e kërkimit e zhvillimit;
c) për punë apo shërbime shtesë, të cilat nuk kanë qenë të përfshira në kontratën
fillestare, por që, për shkak të rrethanave të paparashikuara, janë bërë të domosdoshme,
me kusht që t'i jepen operatorit ekonomik, që realizon këto ndërtime apo shërbime, si dhe
kur vlera e punës dhe/ose shërbimeve shtesë nuk e tejkalon 20 për qind të vlerës së
kontratës fillestare:
i) kur ndërtimet apo shërbimet suplementare nuk mund të ndahen nga kontrata fillestare,
pa shkaktuar vështirësi të mëdha, teknike e ekonomike, për autoritetin kontraktor;
e) kur këto ndërtime e shërbime, edhe pse të ndara nga kontrata fillestare, janë të
domosdoshme për përmbushjen e saj.
d) për ndërtime apo shërbime të reja, që kanë të bëjnë me përsëritjen e ndërtimeve apo të
shërbimeve të ngjashme, që i janë besuar një operatori ekonomik, të cilit autoriteti
kontraktor i ka akorduar kontratën fillestare, me kusht që këto ndërtime ose shërbime të
34
përputhen me projektin bazë, për të cilin është shpallur fitues i kontratës fillestare me
procedurën e hapur ose të kufizuar. Përdorimi i mundshëm i kësaj procedure duhet të
përfshihet në njoftimin e kontratës fillestare dhe autoriteti kontraktor duhet të vlerësojë
koston e përgjithshme të përllogaritur të ndërtimeve ose shërbimeve në vijim. Procedura
e mësipërme mund të përdoret vetëm brenda 3 viteve nga lidhja e kontratës fillestare. Në
çdo rast shtesa e kontratave nuk duhet të kalojë vlerën 20 për qind të vlerës së
përgjithshme të kontratës fillestare.
Nje tjeter proceruere e ndjekur nga autoriteti kontraktor mund të jete procedura e
kërkesës për propozim, për kontrata me vlerë nën kufirin e ulët monetar. Në bazë të kësaj
procedure, autoriteti kontraktor kërkon oferta nga një numër i kufizuar operatorësh
ekonomikë të zgjedhur prej tij, ose mund të përdorë komunikimin elektronik sipas ligjit
dhe i vlerëson ato në bazë të cilësisë dhe çmimit.
Për këtë përzgjedhje kërkohen të paktën 5 oferta, përveç rasteve kur kjo është e
pamundur, për arsye teknike ose për mungesë të konkurrencës. Por kjo procedurë nuk
duhet të përdoret për të shmangur procedurat konkurruese të prokurimit.
Kopje
Procedura e fundit qe mund te perdore nje autoritet kontraktor eshte konkursi i
projektimit, te cilin autoriteti kontraktor mund ta organizojë konkurs për kontrata me
vlerë mbi kufijtë minimalë monetarë për shërbimet.
a) si pjesë e një procedure, që shërben për përcaktimin e një fituesi të një kontrate
shërbimi publik;
Per secilen nga procedurat e pershkruara me siper autoriteti kontraktor, kur perzgjedh
fituesit me te cilet do te lidhi kontraten, duhet te kete parasysh parimet e perzgjedhjes te
cilat jane, mosdiskriminimi dhe trajtimi i barabartë i ofertuesve ose kandidatëve;
35
transparenca në procedurat e prokurimit; barazia në trajtimin e kërkesave dhe të
detyrimeve, që u ngarkohen ofertuesve ose kandidatëve.
Pasi ka perzgjedhur fituesin, autoriteti kontraktor kalon ne fazen tjeter qe eshte ajo e
lidhjes se kontratave. Keshtu, brenda 10 ditëve nga njoftimi i fituesit, autoriteti kontraktor
dërgon një njoftim në Agjencinë e Prokurimit Publik për botimin në Buletinin e
Njoftimeve Publike. Njoftimi përmban minimalisht këtë informacion:
a) emrat e ofertuesve pjesëmarrës;
b) vlerat e ofertave;
c) emrat e ofertuesve të skualifikuar dhe arsyet e skualifikimit;
d) emrin e ofertuesit të suksesshëm dhe vlerën e ofruar prej tij.
Me pas autoriteti kontraktor dhe ofertuesi fitues nënshkruajnë kontratën brenda 30 ditëve
nga shpallja në Buletinin e Njoftimeve Publike. Kjo periudhë nuk duhet të tejkalojë afatin
e vlefshmërisë së ofertës, të përcaktuar në njoftimin e kontratës ose në dokumentet e
tenderit.
Kontrata hyn në fuqi kur nënshkruhet nga ofertuesi fitues dhe nga autoriteti kontraktor.
Kopje
Kur ofertuesi fitues nuk arrin të nënshkruajë kontratën ose nuk bën sigurimin e kontratës,
kur një gjë e tillë kërkohet, autoriteti kontraktor bën konfiskimin e sigurimit të ofertës
dhe përzgjedh ofertuesin e renditur i dyti në listën e tenderëve të përzgjedhur, që kanë
mbetur, nëse diferenca ndërmjet ofertës së kualifikuar në vendin e parë dhe të dytë do të
jetë jo më e madhe se vlera e sigurimit të ofertës. Kjo nuk cenon të drejtën e autoritetit
kontraktor, sipas kufizimeve te percaktuara shprehimish ne nenin 24 te ligjit, për të
refuzuar të gjitha ofertat e mbetura dhe për të anuluar procedurën e prokurimit. Lidhja e
kontrates nuk mund te behet para perfundimit te afatit te njoftimit te klasifikimit apo para
se te kete perfunduar shqyrtimi administrativ sepse ne te kundert eshte absolutisht e
pavleshme.
Gjithashtu kufizime te tjera ne lidhjen e kontrates jane ato te parashikuara nga ligji Nr.
9367, datë 7.4.2005, “Per parandalimin e konfliktit te interesave ne ushtrimin e
funksioneve publike”. Te vepruarit ne kundershtim me kete ligj e bene kontraten
absolutish te pavleshme.
Keshtu sipas ketij ligji, i cili përcakton rregulla të detyrueshme për t'u zbatuar, çdo
institucion publik, ndalohet te lidhe kontrata me:
a) personat fizik, sipas rastit, në kuptimin civil ose tregtar, kur ai përkon me një person,i
cili është zyrtar në funksionet e përcaktuara ne kete ligj;
Kur zyrtari është në funksionin e kryetarit ose nënkryetarit të bashkisë, komunës ose
këshillit të qarkut, të anëtarit të këshillit përkatës ose është zyrtar i nivelit të lartë drejtues
36
i një njësie të qeverisjes vendore, sipas kuptimit relativ të këtij termi për këto njësi,
ndalimi i kontratave, sipas shkronjave "a" dhe "b" , zbatohet vetëm në rastin e lidhjes së
kontratave me bashkinë, komunën ose qarkun, ku ushtron funksionet zyrtari, si dhe në
rastin e lidhjes së kontratave me institucione publike, në varësi të bashkisë, komunës ose
qarkut. Për këta zyrtarë dhe për kufizimin e kësaj pike, në kuptim të shkronjës "b",
ndalimi zbatohet për çdo sasi të zotërimit të aksioneve ose pjesëve në kapital dhe për çdo
nivel të ardhurash të përgjithshme bruto vjetore të shoqërisë.
Por pavarësisht përcaktimeve në pikat 1 dhe 2 të këtij neni, nuk mund të lidhet kontratë
ndërmjet institucionit publik, në të cilin ushtron funksionet zyrtari dhe çdo institucioni
publik, në varësi të këtij institucioni nga njëra anë, dhe një personi fizik, civil ose tregtar,
ose person juridik, si dhe çdo ortakëri ndërmjet këtyre personave, nga ana tjetër, kur:
Kopje
permendura me siper, përjashtohen rastet kur lidhja e kontratës:
a) ka të bëjë me punësimin e vetë zyrtarit në institucion publik ose me statusin e tij ligjor;
b) ka të bëjë me marrjen nga zyrtari të një shërbimi, që ofrohet nga institucioni publik ose
organizmat dhe subjektet e krijuara a nën kontrollin e institucionit publik, kur këto
shërbime janë të parashikuara në objektin e veprimtarisë së institucionit publik, si dhe me
kushtin që shërbimi nuk i jepet zyrtarit në mënyrë favorizuese apo si trajtim preferencial
në raport me të tjerët;
c) bazohet në ligje të veçanta, për qëllime publike, ose për trajtime të posaçme të
kategorive të ndryshme të zyrtarëve;
ç) është e domosdoshme për kryerjen e funksionit publik dhe nuk ka alternativë tjetër; Ne
kete rast institucioni publik, që lidh kontratën, sipas ligjeve dhe akteve nënligjore që
rregullojnë funksionimin e tij, kërkon pëlqimin e institucionit më të afërt epror dhe
njofton Inspektoratin e Lartë dhe e bën këtë kontratë publike në mungesë të institucionit
apo kur marrja e pëlqimit bie ndesh me parimin e pavarësisë së institucioneve.
Kopje
ix) fetare;
x) të njohura të miqësisë apo të armiqësisë;
xi) angazhime të mëparshme, nga të cilat kanë buruar ose burojnë interesa të
përmendur në shkronjat e mësipërme.
Nëse një kontratë lidhet në përputhje me këtë lejim, kërkohet gjithnjë paraprakisht
moskundërshtimi i entit rregullator përkatës, bazuar në një kërkesë zyrtare dhe të
argumentuar, si dhe kontrata bëhet kurdoherë publike nga vetë enti rregullator. Mungesa
e një përgjigjeje brenda 30 ditëve nga ana e entit rregullator konsiderohet
moskundërshtim.
Ne lidhje me fazen e katert, ne te cilen kalon lidhja e nje kontrate administrative, qe eshte
ajo e miratimit te saj nga nje organ kompetent me i larte se organi qe ka ndjekur
proceduren dhe ka nenshkruar kontraten, ky ligj nuk e parashikon shprehimisht nje gje te
tille, por ne cdo rast duhet te behet referimi tek ligjet apo aktet e tjera normative te cilave
iu nenshtrohet nje organ i administrates publike, pasi ato mund ta parashikojne nje gje te
tille.
38
3.2 Disa klasifikime te kontratatve administrative
Nje kontrate vartese (e quajtur edhe kontrate e dores se dyte) behet midis paleve, te cilat
qendrojne ne pozitat e eprorit dhe te vartesit midis tyre, si p.sh. administrat publike nga
njera ane dhe qytetari ose ndonje person tjeter ligjor vartes nga ana tjeter. Nje kontrate e
tille behet nen ushtrimin e nje gjykimi te nje autoriteti zyrtar. Keshtu permes nje kontrate
vartese autoritetit publik kryen te njejten gje qe do te kishte realizuar me anen e nje akti
administrativ. Sidoqofte, organi administrativ ka nevoje per perdorimin e kesaj kontrate,
per arsye se nje veprim i njeanshem, ne formen e nje akti administrativ, nuk konsiderohet
nga rrethanat si i mjaftueshem ose i nevojshem per rregullimin e ceshtjes konkrete. P.sh.
Kopje
kontratat per dhenien e sipermarrjes per ndertime.
Permes nje kontrate te ndersjellte, palet ne kontrate bien dakort qe te kryejne detyrime te
ndersjellta. Autoriteti administrativ eshte i detyruar te parashikoje nje dobi ose nje
sherbim, ne rast se dobia ose sherbimi i parashikuar nga qytetari pajtohet me nje qellim te
caktuar te rene dakort ne kontrate, i ploteson funksionet publike dhe eshte gjithashtu i
arsyeshem dhe korrespondon me ndihmen e dhene nga autoriteti administrativ.
Mosekzistenca e ndonje prej ketyre kushteve sjell nulitetin e kontrates se ndersjellte30.
Nje tjeter klasifikim i kontratave eshte ai ne kontrata administrative aktive, kur kontrata
sjell nje te hyre apo te ardhur per shtetin dhe pasive kur sjellin nje shpenzim.
30
Po aty
39
Keshtu autoriteti kontraktor mund të caktojë kushte të veçanta për zbatimin e kontratës,
për aq kohë sa ato janë të ligjshme dhe të përfshira në njoftimin e kontratës ose në
dokumentet e tenderit dhe me kufizimin qe duhet të kenë natyrë jodiskriminuese dhe të
jenë në përputhje me objektin e kontratës.
Palet ne nje kontrate administrative duhet te zbatojne disa rregulla, te cilat parashihohen
nga neni 60, i ligjit “per prokurimin publik”, si me poshte:
a. Kushtet e kontratës, të lidhur sipas këtij ligji, nuk ndryshojnë nga ato të
përshkruara në dokumentet e tenderit dhe në ofertën fituese.
b. Kushtet e kontratës, duhet të përmbushen në mirëbesim nga palët.
c. Pa cenuar dispozitat e këtij ligji dhe ndonjë dispozitë tjetër të zbatueshme nga
autoriteti kontraktor, kontratat e prokurimit rregullohen nga dispozitat e Kodit
Civil.
Kopje
kryer dicka, mund te hyje ne marrdhenie kontraktore me te tretet, nepermjet te cileve
mund te permbushe detyrimin e saj, ne kontraten e pare. Ne keta raste, per çdo parregullsi
apo dem qe mund te shkaktoje nenkontaktori ndaj pales tjeter te kontrates, pergjegjes
eshte subjekti qe eshte pale ne kontraten administrative dhe jo nenkontraktori,
marrdheniet e te cilit me kete te fundit rregullohen nga kontrata qe eshte lidhur midis
tyre.
Theksojme se e drejta e nenkontraktimit eshte nje e drejte qe i takon çdo pale te nje
kontrate administrative, vetem ne rastet kur ligji e parashikon shprehimisht nje te drejte te
tilla, ose kur vete palet e parashikojne shprehimisht ne kontrate.
Ajo qe eshte e diskutueshme eshte natyra e kontrates qe lidhet nga subjekti juridik qe
eshte pale ne nje kontrate administrative dhe nenkontraktorit. Shtrohet pyejta nese kjo
kontrate do te konsiderohet nje kontrate midis privateve dhe do t`i nenshtrohet vetem
rregullave te se drejtes civile apo do te konsiderohet edhe kjo nje kontrate administrative?
Mendoj se kjo kontrate ka natyren e nje kontrate midis privatesh pasi qe te jemi perpara
nje kontrate administrative duhet qe te pakten njera nga palet te jete organ i administrates
publike, por kjo eshte e diskutueshme ne rastet qe ne kete nenkontrate, njera nga palet
eshte organ administrativ.
40
Autoriteti kontraktor miraton nënkontraktorët e mundshëm përpara lidhjes së
nënkontratës me operatorin ekonomik fitues të kontratës publike, në përputhje me
dispozitat e ligjit.
Dispozitat e këtij neni nuk prekin përgjegjësitë kryesore të operatorit ekonomik ndaj
autoritetit kontraktor, për të cilin nënkontraktorët mbeten palë e tretë, kundrejt
marrëdhënies kontraktuale ndërmjet operatorit ekonomik dhe nënkontraktorëve të tij/saj
dhe duke e lënë operatorin ekonomik kryesor përgjegjës për zbatimin e të gjithë
kontratës, pavarësisht se një pjesë e saj zbatohet nga nënkontraktorët.
Ashtu si nje akt administrativ edhe kontrata administrative mund te jete e vleshme, e
anulueshme dhe e pavleshme. Njo kontrate eshte efektive dhe sjell pasoja ligjore, si dhe
nje akt administrativ i tille, derisa te anulohet nga gjykata me kerkese te njeres pale31.
Nje kontrate administrative qofte e bashkerenduar ose dhe kontrate e dores se dyte, eshte
e pavleshme, ashtu sic do te ishte e pavleshme nje kontrate private sipas legjislacionit
Kopje
civil. Keshtu p.sh., nese njera nga palet ne kontrate nuk eshte kompetente per shkak se
eshte i mitur ose te paaftesise mendore; nese nje pale mban rezerve mendore soe mungese
serioze ose mban sekret dicka lidhur me synimin, kur shprehja e deshires nga ana e njerez
pale eshte e shrirur ose ne rast se ajo nuk bene nje sprehje serioze te deshires; kur kemi
shkelje te formes se kerkuar nga ligji.
Pavlfeshmeria e kontrates mund te jete e plote ose e pjesshme. Nuliteti i pjesshem i nje
kontrate mund ta quaje ate teresisht te pavleshem, nese kontrata nuk mund te qendroje pa
pjesen e pavleshme. Perderisa kontratat e pavleshme nuk hyjne ne fuqi, as palet as
ndokush tjeter nuk mund te mbeshteten ne to. Megjithate kur ne baze te nje kontrate te
pavleshme nje pale e ka kryer pjesen e vet te kontrates, asaj i jepet e drejta e kompensimit
per demin qe mund t`i jete shkaktuar32.
31
Shih. Komentar i Kodit te Procedurave Administrative, Instituti i Studimeve Publike dhe Ligjore,
Botimet Toena, Tirane 2004.
32
Po aty
33
Po aty
41
3.5 Ndryshimi dhe shfuqizimi i kontratave administrative
Pas berjes se nje kontrate administrative, rrethanat ose kushtet sipas te cilave eshte
perpiluar mund te ndryshojne aq shume, sa qe permbushja e kontrates behet e pamundur
ose e paarsyeshme per ndonjeren nga palet e kontrates. Per t`i bere balle situatave te tilla,
teoria e se drejtes administrtive zbaton doktrinen e pengimit (prishjes), e cila con ne
percaktimin e kontrates.
Kopje
interesin publik. Kushtet per ndryshimin jane rreptesisht te diktuara nga ligji34.
Legjislacioni yne permban elemente si te drejtes gjermane ashtu dhe te asaj franceze.
Pra, organi administrativ nuk mund ta konsideroje kontraten te ndryshueshme ne cdo
kohe pa vleresuar interesat publike ne teresi dhe ato te te treteve qe mund te cenohen ne
vecanti. Njekoheshisht, organit administrativ nuk i kufizohet e drejta, qe ne raste te
vecanta dhe te caktuara me ligj, te prishe ne menyre te njeanshme kontraten
administrative. Nje nga palet e kontrates administrative, per te cilen kushtet e saj jane
bere te paarsyeshme, mund t`i kerkoje pales tjeter qe ta ndryshoje kontraten. Ne rast se
pala tjeter nuk bie dakort, atehere eshte vetem gjykata qe vlereson vleshmerine e kerkeses
per nje ndryshim te tille. Kerkesat e domosdoshme per ndryshim krijohen kur kushtet
materiale per vazhdimin e kontrates kane ndryshuar pas hartimit te saj. Ndryshimet duhet
te jene te tilla, qe nuk jane marre ne konsiderate nga palet gjate berjes se kontrates dhe
sipas nje gjykimi objektiv kane qene mjaft thelbesore35.
Ndryshimi i kontrates mund te jete i nje karakteri aq material, sa qe nuk mund te pritet qe
palet t`i qendrojne besnik fjale per fjele kontrates fillestare.
Persa i perket prishjes se kontrates adminstrative, palet duhet te bien dakort per nje gje te
tille. Ne rast se ato nuk bien dakord per nje zgjidhje te tille eshte gjykata qe vendos
perfundimisht mbi bazen e nje padie te pershtatshme te ngritur nga njera prej paleve.
34
Sadushi Sokol, E Drejta Administrative 2, botimi i trete i ripunuar, Tirane 2005, f.312
35
Komentar i Kodit te Procedurave Administrative, Instituti i Studimeve Publike dhe Ligjore, Botimet
Toena, Tirane 2004.
42
Autoritetit administrativ ndonjehere mund t`i jepet pushtet i padiskutueshem per te
prishur nje kontrate, ne rast se nje veprim i tille eshte i nevojshem, per te parandaluar ose
zhdukur ne dem serioz ndaj mbarevajtejes se pergjithshme te interesave publike. Kjo e
fundit eshte karakteristik per common law. Ne te drejten tone kemi p.sh. ligjin nr. 7971,
date 26.07.1995 “per prokurimin publik” , sipas te cilit njihet e drejta e kryetarit te entit
prokurues qe te pezulloje proceduren e prokurimit, ashtu dhe e Agjensise se Prokurimit
Publik, qe te anuloje teresisht ose pjeserisht te gjithe proceduren e ndjekur.
Pra, sikurse shihet, ligji i njeh te drejten organit te administrates per keto raste, qe, kur
nuk respektohen kerkesat e ligjit ose demtohen interesat publike ne teresi, te prishin
kontratat administrative perkatese. Per te mbrojtur me tej interesat e kontraktuesit, ligji
kerkon qe ne rast se me ligj nuk eshte e parashikuar prishja e nje kontrate, ajo duhet te
behet me shkrim dhe te jete e arsyetuar. Per me teper kontraktuesi, ne rastin kur kontrata
eshte prishur, ka te drejte te kerkoje nga pala tjeter ose nga gjykata masen e shperblimit
per demin qe mund t`i jete shkaktuar36.
Si rregull i pergjithshem, nje kontrate duhet te imponohet vetem permes nje padie ne
gjykate, ne rast se njera nga palet nuk arrin te plotesoje deryrimet e parashikuara ne te.
Kopje
Ligji nuk njeh ndonje fuqi te pergjithshme qe administrata te imponoje ne menyre te
drejteperdrejte kryerjen e kontrates. Sidoqofte palet ne kontrate mund te bien dakont , ose
t`i nenshtrohen nje detyrimi te drejteperdrejte dhe te menjehershem te kontrates.
Kontratat ndermjet shtetit dhe nje individi nuk mund te trajtohen njelloj si kontratat
ndermjet individeve. Shteti ben disa kontrata si shtet dhe si i tille, ai nuk detyrohet ose
nuk mund te detyrohet nga nje kontrate qe bie ndesh me interesin publik. Ne kete rast, ai
duhet te kete privilegjin ta kaperceje ose ta lere menjane kontraten.
Teoria e te drejtes administrative sipas common law nuk tregon qartesisht se cilat
kontrata ose cila klase e kontratave mund te kapercehen per interes publik37.
Perkundrazi, ligji gjermar si dhe ligji francez duke bere dallimin midis kontratave private
dhe administrative parashikon nje kriter te qarte, se ne cilat kontrata shteti mund te bej
kapercime ose t`i perfundoje ne interes publik dhe parashikon nje mbrojtje te
mjaftueshme per palen tjeter kontraktuese, duke njohur te drejten e individit per te
kerkuar kompensimi per humbjen e ardhur nga nje perfundim i till.
36
Po aty
37
Komentar i Kodit te Procedurave Administrative, Instituti i Studimeve Publike dhe Ligjore, Botimet
Toena, Tirane 2004.
43
Megjithate legjislacioni yne nuk ve ndonje kufizim ne kete drejtim persa i perket ketyre
kontratave. Kjo nenkupton se ne te gjitha kontratat qe parashikon Kodi i Procedurave
Administrative, si kontratat per prokurimet publike etj. organeve te adminstrates publike
iu perket nje pozicion favorizues dhe ato nuk detyrohen ose nuk mund te detyrohen nga
asnje kontrate qe bie ndesh me interesin publik. Prandaj, ne keto raste, ato kane
privilegjin qe te kapercejne, ose te lene menjane kontraten, por pa mohuar te drejten e
pales tjeter qe te shperblehet per demin e shkaktuar39.
Palet ne nje kontrate te prokurimit publik kane keto detyrime ne zbatimin e kontrates:
Kopje
3. Detyrimet e përmendura në pikën 1, si dhe kushtet e parashikuara në nenin
46 të këtij ligji janë të vlefshme gjatë të gjithë periudhës së zbatimit të kontratës. Çdo
shmangie nga këto kushte apo detyrime çon në prishjen e kontratës.
38
Francesco Galgano- Diritto Privato
39
shih. Sokol Sadushi, e drejta administrative 2, botimi i trete i ripunuar, tirane 2005.
44
KREU IV
DALLIMI MIDIS KONTRATES ADMINISTRATIVE DHE KONTRATES
PRIVATE
Per te percaktuar dallimet midis kontrates administrative dhe kontrates private, nuk eshte
e mjaftueshme qe nje kontrate te quhet “administrative”, thjesht nga fakti se njera nga
palet eshte organ i administrates publike, por duhet qe palet ne kete kontrate te kene si
synim te krijojne, ndryshojne apo shuajne nje marrdhenie juridike ne fushen e se drejtes
publike. duhet qe kjo marrdhenie te rregullohet nga normat e se drejtes publike dhe jo nga
ato te se drejtes private40.
Kopje
Shkaku i ligjshëm ku është mbështetur detyrimi midis palëve në kontratën administrative
përbën, ashtu si edhe në kontrata e së drejtës private, një nga kushtet kryesore për lidhjen
dhe vlefshmërinë e tyre. Heqja dorë e autoritetit administrativ nga kontrata administrative
bëhet vetëm nëse cënohet shkaku i ligjshëm i saj. Fuqia e autoritetit administrativ për të
prishur kontratat administrative njihet atëherë kur bëhet për interes publik dhe kur ky
autoritet i njihet shprehimisht në ligj. Në të kundërt, të gjitha mosmarrëveshjet e tjera
midis paleve i nënshtrohen shqyrtimit gjyqësor, si gjithë kontratat e tjera të së drejtës
private.
1.Ligji mbi Prokurimin Publik kërkon që të gjitha kontratat e qeverisë të jenë paraprirë
nga reflektimi në kontratë te organeve kompetente të administrates. Përveç shprehjes se
vullnetit të institucionit të volitshëm, administrata duhet te paracaktoj përmbajtjen e
kontratës dhe procedurat që do të ndiqen në përzgjedhjen e kontraktuesit, por nuk
përmban një tregues të çmimit, duke qenë në gjendje për të rregulluar vetëm minimumin
40
Po aty
45
në rastin e kontratës aktive ose maksimumi në qoftë negative. Gjithashtu e rendesishme
eshte dhe legjitimimi i përfaqësuesit te organit qe do te lidhe kontratën. Draft kontrate
është më së shumti një akt i njëanshëm i administratës publike dhe përbëhet nga një
model i kontratës ne hartimin e së cilës pala private nuk merr pjesë. Sipas ligjit ajo duhet
të përmbajë një përshkrim të saktë të shërbimit që do t’i kërkohet kontraktuesit ne të
ardhmen, kushtet nën të cilat administrata është e gatshme të kontraktoje, përshkrimin e
punëve, mallrave ose punëve të nevojshme, gjithashtu duhet të jenë në përputhje me
dispozitat në fuqi.
2. Enti Publik, ndryshe nga sektori privat, nuk mund të zgjedhë lirisht kontraktuesin e
tyre, por për të gjetur ajo është e detyruar të ndjekë një nga procedurat e parashikuara nga
Ligji mbi prokurimet publike.
3. Ligj siguron që dhënia e kontratave në të cilën një palë eshte nje organ publik duhet
gjithmonë të jetë në formë të shkruar, në njërën nga format e mëposhtme: Forma publike,
përkatësisht me anë të zyrave noterilae ose nga një zyrtar i administratës vetë, e quajtur
noteri zyrtare, ose me shkrim private të nënshkruhet nga të dyja palët.
Kopje
4. Edhe kur çmimi ne kontrate është i kenaqshem, kontrata nuk mund te kete fuqi juridike
derisa ajo te marre miratimin nga autoriteti kompetent.
Konkluzione
41
Kodi i Procedurave Administrative te Republikes se Shqiperise, miratuar me ligjin nr. 8485, date
12.05.1999, neni 2
42
Sadushi Sokol, E Drejta Administrative 2, botimi i trete i ripunuar, Tirane 2005, f.312
46
fushen e te drejtes publike, apo si nje marrveshje, nepermjet se ciles krijohet,
modifikohet ose shuhet nje marrdhenie juridike e se drejtes publike43.
5. Karakteristike per kontraten administrative eshte mungesa e barazise midis paleve
kontraktuese, ndryshe nga kontratat midis privateve. Ne fakt vetem njeri prej tyre,
pikerisht organi administrativ ka nje pozite superiore ne krahasim me
kontraktuesin tjeter (qofte ky nje person privat apo nje organ tjeter administrativ i
nje niveli me te ulet).
Rekomandime
Kopje
administrativ ne pergjithsi dhe kontrates administrative ne vecanti.
43
Shih. Komentar i Kodit te Procedurave Administrative, Instituti i Studimeve Publike dhe Ligjore,
Botimet Toena, Tirane 2004, f. 357-358
47
BIBLIOGRAFIA
Sokol Sadushi, e drejta administrative 2, botimi i trete i ripunuar, tirane 2005.
Kopje
Ardian Nuni. Leksione te se drejtes civile, Tirane 2004, f.
Ligji Nr. 9643, datë 20.11.2006, ndryshuar me ligjin Nr.9800 datë 10.09.2007, ligjin
Nr. 9855 datë 26.12.2007, ligjin nr. 10170, datë 22.10.2009, ligjin nr.10 309, datë
22.07.2010, ligjin nr. 22/2012 dhe ligjin nr. 131/2012 “PËR PROKURIMIN
PUBLIK”