You are on page 1of 60

NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG

CỦA TRO BAY, SILICA FUME VÀ PHỤ GIA SIÊU DẺO


TRONG XI MĂNG ĐẾN TÍNH CHẤT CỦA BÊ TÔNG

XI MĂNG ĐÔNG NAM Á VÀ CHÂU ĐẠI DƯƠNG


CUỘC CHƠI TRÊN SÂN NHÀ KHU VỰC
HỘI DIỄN NGHỆ THUẬT QUẦN CHÚNG
TỔNG CÔNG TY CÔNG NGHIỆP XI MĂNG VIỆT NAM
LẦN THỨ VIII – NĂM 2016

Địa chỉ: 228 Đường Lê Duẩn - Hà Nội


Điện thoại: 84.4.38512425 / 38519661 - Fax: 84.4.38512778 - Website: www.vicem.vn
E',/EҚhѵE,,ҙҔE'
ҘdZKz͕^/>/&hDsW,җ'/^/hҁK
dZKE'y/D E'҃Ed1E,,ѶdҘdNE'

y/D E'NE'EDs,hѴ/ҙґE'
hҐ,ґ/dZE^EE,<,hsҞ
,Ґ//҆EE',҇d,hѺdYhѷE,jE'
dҎE'NE'dzNE'E',/҇Wy/D E's/҇dED
>ѷEd,Қs///͵E DϮϬϭϲ

Địa chỉ: 228 Đường Lê Duẩn - Hà Nội


Điện thoại: 84.4.38512425 / 38519661 - Fax: 84.4.38512778 - Website: www.vicem.vn
THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG


CỦA TRO BAY, SILICA FUME VÀ PHỤ GIA SIÊU DẺO
TRONG XI MĂNG ĐẾN TÍNH CHẤT CỦA BÊ TÔNG

Nguyễn Thanh Tùng – CCID

T
rong các số Thông 1. Phạm vi nghiên cứu
tin Khoa học Kỹ Khi thay thế một phần xi măng OPC bằng tro bay (Fly Ash
thuật Xi măng trước, – FA), tốc độ tăng cường độ ở bê tông được ghi nhận là diễn
người viết đã có dịp trình bày ra chậm hơn so với xi măng OPC không pha tro bay, đặc biệt
với độc giả về “Xi măng đa cấu là ở độ tuổi sớm (R3 và R7). Điều này khiến việc sử dụng tro
tử” – một phiên bản mới của bay bị hạn chế đối với những yêu cầu xây dựng cần bê tông có
xi măng hỗn hợp PCB, không cường độ ban đầu cao. Để khắc phục vấn đề này, hỗn hợp ba
còn chịu sự ràng buộc về tỷ lệ cấu tử gồm: xi măng OPC, tro bay và Silica Fume (SF) được sử
pha phụ gia tối đa như xi măng dụng phối hợp với nhau. Việc bổ sung Silica Fume sẽ giúp tăng
PCB. Trong xi măng đa cấu tử, cường độ ban đầu của bê tông bằng cách hình thành các trung
tỷ lệ phụ gia tổng hợp rất lớn từ gel C-S-H ở giai đoạn đầu, do phản ứng pozzolanic {Ca(OH)2
40% đến 80%. Trong xi măng + H4SiO4 → CaH2SiO4•2H2O} diễn ra rất nhanh và đem lại hiệu
đa cấu tử, tỷ lệ phụ gia tổng hợp quả rất bền vững. Ngoài ra, khả năng chống thấm Clo của bê
rất lớn từ 40% đến 80%. Trong tông cũng được cải thiện rõ rệt.
bài viết này, tác giả xin tóm
Trước khi nghiên cứu này được tiến hành, đã có một số công
lược lại một nghiên cứu của
trình tương tự được tiến hành nhưng chủ yếu vẫn chỉ dừng lại ở
Kanchan Mala cùng các cộng
việc đánh giá ảnh hưởng của tro bay và Silica Fume đến các chỉ
sự thuộc 2 đơn vị: Đại học Kỹ
tiêu Cơ lý của xi măng, chưa nghiên cứu sâu về tính chất của bê
thuật Công nghệ Jaypee và
tông khi chế tạo từ loại xi măng này. Tỷ lệ tro bay, Silica Fume
Hội đồng Quốc gia về Xi măng
trong các nghiên cứu trước đó cũng chưa cao, tro bay mới thử
và Vật liệu xây dựng (Ấn Độ).
nghiệm ở khoảng 20-30%, Silica Fume tối đa mới thử ở 7-8%.
Nghiên cứu đi vào tìm hiểu ảnh
Đặc biệt, chưa có nghiên cứu nào tiến hành thay đổi tỷ lệ
hưởng của tro bay và Silica
nước/chất kết dính và sử dụng thêm phụ gia bê tông. Những
Fume trong xi măng đến tính
vấn đề còn bỏ ngỏ này sẽ được nhóm tác giả tìm cách giải
chất của bê tông trong điều kiện
đáp, thông qua việc thay đổi liên tục cấp phối xi măng, cấp phối
sử dụng thêm phụ gia siêu dẻo.
bê tông trong quá trình thử nghiệm, kể cả việc thay đổi tỷ lệ

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 3


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

nước/chất kết dính và đánh giá thêm tác dụng của - Cốt liệu: đá xây dựng kích thước max 20mm.
chất phụ gia đến tính chất của bê tông trong từng - Cát: cát sông, phù hợp với nhóm III của tiêu
trường hợp cụ thể. chuẩn IS: 383 (IS 1970).
2. Vật liệu sử dụng - Phụ gia siêu dẻo: PCE của hãng BASF, chất
- Xi măng: xi măng OP53 theo tiêu chuẩn IS: lượng đạt tiêu chuẩn IS 9103-1999 và ASTM C494
12.269 (IS 1987); loại G. PCE có trọng lượng riêng =1,07kg/l, hàm
- Tro bay thấp Canxi: thu thập tại địa phương từ Nhà lượng chất rắn ≥ 25% theo khối lượng.
máy Nhiệt điện Chabbra, Motipura Chowki (Ấn Độ); Đặc tính kỹ thuật chính của xi măng OPC, tro
- Silica Fume: Lớp 920D, phù hợp với tiêu bay và Silica Fume được trình bày trong Bảng 1
chuẩn ASTM C1240 và IS:15.388 (IS 2003); dưới đây.

Bảng 1: Đặc tính kỹ thuật chính của xi măng OPC, tro bay và Silica Fume

3. Cấp phối nghiên cứu Đối với mỗi một cấp phối bê tông, lại lần lượt
Tổng khối lượng các chất kết dính được ấn định thử nghiệm ở 3 tỷ lệ Nước/Chất kết dính (w/b) khác
là 450kg/m3 bê tông. Thành phần của 450kg này nhau là 0,3; 0,4; 0,45. Đây là 3 tỷ lệ w/b thường
cũng được thay đổi, cụ thể gồm: dùng nhất trong thực tế chế tạo bê tông, từ tỷ lệ
cao nhất đến thấp nhất.
- 01 mẫu chỉ chứa xi măng OPC (mẫu đối chứng);
- 02 mẫu chỉ chứa xi măng OPC và SF, tỷ lệ SF Như vậy, tổng cộng có 45 mẫu bê tông nghiên
lần lượt là 7% và 10%; cứu, từ các tổ hợp chất kết dính có tỷ lệ Xi măng
- 04 mẫu chỉ chứa xi măng OPC và FA, tỷ lệ FA OPC-SF-FA khác nhau, ở các tỷ lệ w/b khác nhau.
lần lượt là 20; 30; 40; 50%; Ký hiệu và thành phần cấp phối, tỷ lệ w/b của từng
mẫu được tổng hợp trong Bảng 2.
- 08 mẫu chứa đầy đủ 3 cấu tử là xi măng OPC,
SF và FA, với tỷ lệ thay thế xi măng OPC của tổng Đối với các mẫu bê tông đối chứng M1; M2; M3
SF+FA lần lượt là 20; 30; 40; 50%. Trong đó, tỷ lệ (chứa 100% xi măng OPC), lại tiếp tục thay đổi
SF được tăng dần từ 7 đến 10%, tỷ lệ FA tăng dần thành phần cốt liệu cỡ 10mm và 20mm, ở các tỷ lệ
từ 10 đến 40%. w/b khác nhau. Cụ thể như Bảng 3.

4 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

Bảng 2: Ký hiệu và thành phần cấp phối, tỷ lệ w/b của các mẫu nghiên cứu

Bảng 3: Thành phần cốt liệu của các mẫu đối chứng M1; M2; M3

Đối với tất cả các mẫu trong Bảng 2 và Bảng 3, - Ngâm dưỡng mẫu trong nước cho đến ngày
thành phần cấp phối được tính là khối lượng khô. thử nghiệm.
Quy trình trộn, gia công mẫu như sau: Các viên mẫu được ép xác định cường độ
- Trộn các cấu tử: xi măng OPC, SF, FA, cốt kháng nén ở độ tuổi 7, 28 và 56 ngày; xác định
liệu (các loại) trong máy trộn chảo, thời gian trộn: cường độ kháng nén ở độ tuổi 7 và 28 ngày.
60 giây;
4. Kết quả và thảo luận
- Thêm vào máy trộn 75% lượng nước cần thiết,
4.1. Về tỷ lệ tối ưu của phụ gia siêu dẻo PCE
trộn tiếp 60 giây;
Phụ gia siêu dẻo được thêm vào từng loại mẫu
- Thêm nốt 25% lượng nước cần thiết và phụ
với nhiều tỷ lệ khác nhau, dựa theo khuyến cáo của
gia siêu dẻo vào máy trộn, trộn 30 giây;
nhà sản xuất (BASF) và kinh nghiệm thực tế của
- Vữa bê tông được đổ khuôn, đầm trên bàn rung. nhóm tác giả. Các mẫu được coi là đạt yêu cầu về độ
- Mỗi cấp phối đúc 03 viên mẫu, tháo khuôn dẻo khi có độ sụt nằm trong khoảng từ 100±20 mm.
sau 24h; Các mẫu đạt yêu cầu được thống kê trong Bảng 4.

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 5


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

Bảng 4: Thành phần chất kết dính, tỷ lệ phụ gia siêu dẻo và tỷ lệ w/b của các mẫu bê tông đạt yêu cầu về độ sụt.

Từ bảng kết quả này cho thấy:


- Khi chất kết dính là sự kết hợp giữa xi măng OPC và Silica Fume (các mẫu MS), cần dùng nhiều
phụ gia siêu dẻo nhất. Nếu kết hợp xi măng OPC với tro bay (các mẫu MF), cần dùng phụ gia siêu dẻo
ít hơn, ở tất cả các tỷ lệ w/b nghiên cứu.
- Khi phối trộn cả Silica Fume và tro bay với xi
măng OPC, bê tông từ hỗn hợp chất kết dính 3
thành phần này cần lượng phụ gia siêu dẻo cao
hơn so với từ xi măng 2 thành phần OPC+tro bay,
nhưng vẫn thấp hơn từ xi măng 2 thành phần
OPC+Silica Fume.
4.2. Cường độ kháng nén của bê
tông từ chất kết dính 2 thành phần
a/ Chất kết dính gồm xi măng OPC
và tro bay
Cường độ 28 ngày của các mẫu bê
tông từ chất kết dính 2 thành phần: xi
măng OPC và tro bay, với tỷ lệ tro bay
khác nhau, ở các tỷ lệ w/b khác nhau
được minh họa trong Hình 1.
Hình 1 chỉ ra rằng:
Hình 1: Cường độ kháng nén R28 của các mẫu bê tông
- Khi thay thế một phần xi măng OPC
từ chất kết dính OPC+FA
bằng tro bay, cường độ kháng nén (R28)
của bê tông sẽ giảm, xu hướng giảm diễn ra ở tất cả các tỷ lệ w/b;
- Ở cùng một tỷ lệ tro bay, khi tỷ lệ w/b càng lớn thì mức độ suy giảm cường độ kháng nén của bê tông càng cao;

6 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

- Tỷ lệ tro bay càng cao thì mức suy giảm cường độ càng cao, mức độ suy giảm tăng lên khi tỷ lệ w/b
lớn. Cụ thể:

- Ở tỷ lệ w/b=0,3, mức độ suy giảm cường độ của bê tông theo % tro bay là thấp nhất, so với các tỷ
lệ w/b còn lại;
b/ Chất kết dính gồm xi măng OPC và Silica Fume
Cường độ 28 ngày của các mẫu bê tông từ chất
kết dính 2 thành phần: xi măng OPC và Silica Fume,
với tỷ lệ Silica Fume khác nhau, ở các tỷ lệ w/b khác
nhau, được minh họa trong Hình 2.
Hình 2 chỉ ra xu hướng ngược lại về cường độ bê
tông (R28) khi sử dụng SF thay thế OPC so với FA:
- Khi thay tro bay bằng Silica Fume, cường độ bê
tông tăng theo tỷ lệ Silica Fume, xu hướng tăng diễn
ra ở tất cả các tỷ lệ w/b;
- Cường độ bê tông tăng mạnh nhất ở tỷ lệ Silica
Fume=10%;
Hình 2: Cường độ kháng nén R28 của các mẫu bê tông từ - Ở cùng 1 tỷ lệ Silica Fume trong chất kết dính, bê
chất kết dính OPC+SF tông có cường độ tăng nhiều nhất khi w/b=0,4; tăng
ít nhất ở w/b=0,45. Riêng tại tỷ lệ Silica Fume=10%,
cường độ bê tông tăng mạnh nhất ở w/b=0,3.
4.3. Cường độ kháng nén của bê tông từ chất kết
dính 3 thành phần
Để đánh giá tác động của cả tro bay và Silica
Fume đến cường độ bê tông khi 2 chất này được
thêm vào chất kết dính, thay thế một phần cho xi
măng OPC, nghiên cứu đã thử nghiệm các mẫu với
tổng hàm lượng FA+SF thay thế xi măng OPC từ
0÷50%, trong đó, SF được thay đổi ở 3 tỷ lệ là 0%;
7% và 10%, phần còn lại là FA. Các mẫu bê tông
Hình 3: Cường độ kháng nén R28 của các mẫu bê tông này lại được chế tạo ở 3 tỷ lệ w/b là 0,3; 0,4; 0,45.
có tỷ lệ FA, SF khác nhau tại tỷ lệ w/b=0,3
Cường độ kháng nén (R28) của các mẫu lần lượt
được thể hiện ở các Hình 3-4-5 dưới đây.

Hình 4: Cường độ kháng nén R28 của các mẫu bê tông có Hình 5: Cường độ kháng nén R28 của các mẫu bê tông có
tỷ lệ FA, SF khác nhau tại tỷ lệ w/b=0,4 tỷ lệ FA, SF khác nhau tại tỷ lệ w/b=0,45

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 7


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

Từ các hình trên cho thấy, cường độ kháng nén SF và FA cùng với xi măng OPC thay vì sử dụng
R28 của bê tông có xu hướng tăng theo tỷ lệ FA+SF riêng rẽ từng cấu tử với xi măng OPC, 2 cấu tử này
trong chất kết dính, nhưng khi tỷ lệ FA+SF này tăng đã có sự bổ sung cho nhau, giúp gia tăng cường
đến một mức độ nhất định, cường độ bê tông lại độ bê tông. Các lỗ rỗng hình thành từ phản ứng
giảm dần về mức tương đương mẫu có SF=0%. pozzolanic của FA sẽ được hệ gel C-S-H từ SF lấp
Diễn biến này xảy ra ở tất cả các tỷ lệ w/b nghiên kín. Do đó, nhược điểm cho cường độ ban đầu yếu
cứu, với các mức độ khác nhau. Cụ thể: của FA sẽ được SF bù đắp.
 Ở w/b=0,3: Để đánh giá về tốc độ phát triển cường độ, nghiên
- Cả 2 mẫu chứa SF đều có cường độ cao hơn cứu đã so sánh cường độ các mẫu bê tông ở độ tuổi
mẫu không chứa SF, trong đó mẫu chứa 10% SF mẫu 7 ngày và 56 ngày với nhiều yếu tố được thay
có cường độ cao hơn mẫu chứa 7% SF; đổi: tỷ lệ thay thế xi măng OPC của hỗn hợp FA+SF
khác nhau, tỷ lệ SF trong chất kết dính khác nhau;
- Hai mẫu chứa SF đều đạt cường độ cực đại
trộn với các tỷ lệ w/b khác nhau. Kết quả lần lượt
tại tỷ lệ FA+SF=20%. Tiếp tục tăng tỷ lệ FA+SF, các
được minh họa trong các Hình 6-7-8 dưới đây.
mẫu bắt đầu giảm dần cường độ nhưng vẫn cao
hơn mẫu không chứa SF;
- Tăng đến tỷ lệ FA+SF=50%, các mẫu bê tông
không tăng cường độ nữa. Cường độ kháng nén
của mẫu này bằng mẫu có SF=0%.
 Ở w/b=0,4:
- Diễn biến tương tự như ở w/b=0,3, nhưng xu
hướng tăng cường độ của bê tông diễn ra ngắn
hơn: ở FA+SF=40%, cường độ bê tông của mẫu
có SF=7% đã trở về mức tương đương mẫu có
SF=0%. Cường độ bê tông của mẫu có SF=10% Hình 6: Cường độ các mẫu bê tông nghiên cứu, ở w/b=0,3
vẫn tiếp tục cao hơn, nhưng không nhiều. Đến tỷ
lệ FA+SF=50%, cả hai mẫu có SF=7% và SF=10%
đều cho cường độ tương đương mẫu có SF=0%.
 Ở w/b=0,45:
- 2 mẫu chứa SF=7% và SF=10% có cường độ
không chênh lệch nhau nhiều, đều đạt cực đại khi tỷ
lệ FA+SF=20%, sau đó giảm rất nhanh. Đáng chú ý,
tương quan cường độ của 2 loại mẫu này đã có sự
thay đổi: nếu như ở w/b=0,3 và w/b=0,4; các mẫu
chứa 10%SF đều có cường độ cao hơn mẫu chứa
7%SF thì ở w/b=0,45 này, mẫu chứa 10%SF lại cho
Hình 7: Cường độ các mẫu bê tông nghiên cứu, ở w/b=0,4
cường độ thấp hơn mẫu chứa 7%SF, dù không nhiều.
- Đến FA+SF=30% và 40%, các mẫu này đã
có cường độ tiệm cận với mẫu có SF=0%, dù
vẫn cao hơn một chút nhưng không nhiều. Ở tỷ
lệ FA+SF=50%, mẫu chứa 10%SF có cường độ
tương đương mẫu chứa 0%SF, trong khi mẫu chứa
7%SF lại tăng nhẹ.
Từ các nhóm Hình1-2 và Hình 3-4-5 có thể thấy,
cường độ kháng nén của bê tông từ chất kết dính
3 thành phần cao hơn hẳn cường độ kháng nén
của bê tông từ chất kết dính 2 thành phần. Điều
này được giải thích là do khi sử dụng phối hợp Hình 8: Cường độ các mẫu bê tông nghiên cứu, ở w/b=0,45

8 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

Từ các Hình 6-7-8 trên cho thấy: cho thấy, nếu không bị rào cản bởi cường độ R7,
- Khi thay thế 20% xi măng OPC bằng hỗn hợp có thể thay thế từ 20-50% xi măng OPC trong chất
FA+SF, các mẫu có SF=10% cho cường độ bê kết dính dùng cho bê tông bằng hỗn hợp FA+SF,
tông cao nhất, ở cả độ tuổi 7 ngày và 56 ngày, ở tất mà vẫn có thể đạt được R56 khoảng 50MPa, với
cả các tỷ lệ w/b; tỷ lệ w/b thấp, chỉ khoảng 0,3 hoặc 0,4. Các hỗn
- Ở các tỷ lệ thay thế xi măng OPC cao hơn hợp có mức thay thế xi măng OPC cao vẫn có thể
20%, cường độ bê tông giảm ở mọi tỷ lệ SF, mọi đạt được cường độ dài ngày tương đương các
tỷ lệ w/b; hỗn hợp có mức thay thế xi măng OPC thấp, trong
Như vậy, đối với nhu cầu cần cường độ ban khi lại sử dụng ít nước hơn. Ví dụ, mẫu có mức
đầu của bê tông cao, thì việc thay thế 20% xi măng thay thế xi măng OPC = 50% có R56=60MPa, ở
OPC bằng hỗn hợp FA+SF, trong đó SF=10% là w/b=0,3, tương đương với mẫu có mức thay thế xi
lựa chọn tối ưu nhất. Tuy nhiên, tỷ lệ thay sử dụng măng chỉ 30%, có w/b=0,4.
hỗn hợp phụ gia hoạt tính FS+SF chỉ đạt 20% - một Xem xét biểu đồ cường độ R7, R28, R56 của tất
mức thay thế xi măng OPC chưa cao. cả các mẫu bê tông nghiên cứu (thành phần như
Trong nhiều trường hợp, yêu cầu cường độ nêu trong Bảng 2) ở hai tỷ lệ w/b=0,3 và w/b=0,4,
sớm của bê tông không cần cao lắm, sẽ có thể pha trong các Hình 9, Hình 10 dưới đây sẽ thấy rõ hơn
được nhiều phụ gia hoạt tính hơn. Các hình trên quy luật này.

Hình 9: Sự phát triển cường độ của các mẫu bê tông Hình 10: Sự phát triển cường độ của các mẫu bê tông
nghiên cứu tại w/b=0,3 nghiên cứu tại w/b=0,4

4.4. Hiệu quả làm tăng cường độ (kháng nén) * A1; A2: hằng số, phụ thuộc vào độ tuổi mẫu và
bê tông của tro bay và Silica Fume khi thay thế một thành phần của bê tông (phụ gia, cốt liệu…). Được
phần xi măng OPC – lý giải dưới góc độ học thuật. xác định bằng thực nghiệm bằng phương pháp hồi
Các nghiên cứu về tro bay và Silica Fume đã quy, từ việc phân tích cường độ kháng nén của các
chỉ ra rằng, tác dụng làm tăng cường độ bê tông mẫu bê tông ở độ tuổi 7, 28 và 56 ngày.
của chúng khi sử dụng cùng xi măng OPC không Đối với chất kết dính chỉ sử dụng 2 thành phần: xi
chỉ nhờ những tương tác của từng cấu tử này với măng OPC và FA hoặc SF, công thức tính cường độ
xi măng OPC, mà còn do những hiệu ứng tương bê tông từ chất kết dính 2 thành phần này như sau:
tác giữa 2 cấu tử này với nhau, trong đó đáng chú
ý nhất là hiệu ứng Synergic.
Để tính toán hiệu quả của FA và SF, phương
trình Bolomey được sử dụng:
Trong đó:
* fc: cường độ kháng nén của bê tông, (MPa);
Trong đó: * C: hàm lượng xi măng OPC trong bê tông, (kg/m3);
* fc: cường độ kháng nén của bê tông (MPa); * W: lượng nước trộn, (kg/m3);
* C: hàm lượng xi măng OPC trong bê tông, (kg/m3); * A1; A2: hằng số, phụ thuộc vào độ tuổi mẫu và
* W: lượng nước trộn, (kg/m3); thành phần của bê tông (phụ gia, cốt liệu…).

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 9


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

* kSF; kFA: hệ số tác động của SF, FA đến cường k’SF = kTB*kSF (5)
độ bê tông; k’FA = kTB*kFA (6)
* PSF; PFA: khối lượng SF; FA, (kg/m ). 3
Bảng 7 dưới đây đưa ra một số giá trị tham
Đối với chất kết dính chỉ sử dụng 3 thành phần: khảo cho các hệ số: A1, A2, kSF, kFA, k’SF, k’FA, kTB,
xi măng OPC và FA và SF, công thức tính cường độ áp dụng khi tính cường độ bê tông từ chất kết dính
bê tông từ chất kết dính 3 thành phần này như sau: 3 thành phần: xi măng OPC+FA+SF ở độ tuổi mẫu
7; 28 và 56 ngày.

Trong đó:
* kTB: hệ số đại diện cho hiệu ứng Synergic của
hỗn hợp FA+SF trong chất kết dính 3 thành phần.
Hệ số tác động của SF, FA đến cường độ bê tông
trong trường hợp này được tính như sau:

4.5. Ảnh hưởng của FA, SF, hỗn hợp FA+SF


đến độ bền kéo của bê tông
Tác động đến cường độ kéo của bê tông từ FA
và SF cũng có xu hướng tương tự như với cường
độ kháng nén. Khi tăng tỷ lệ w/b, hiệu quả làm
tăng cường độ kéo của FA giảm, kể cả trong chất
kết dính 2 thành phần (xi măng OPC+FA) và chất
kết dính 3 thành phần (xi măng OPC+FA+SF). Khi
có mặt SF, cường độ kéo của bê tông được cải
thiện rõ rệt.
Hình 11: Cường độ kéo của các mẫu bê tông ở w/b=0,3
Biểu đồ cường độ kéo của các mẫu bê tông ở
độ tuổi 7 ngày và 28 ngày được thể hiện trong các
Hình 11-12-13 dưới đây, ứng với các tỷ lệ w/b=0,3;
w/b=0,4 và w/b=0,45.
So sánh tỷ lệ độ bền kéo/độ bền nén, ft/fc,
với độ bền nén fc, của các mẫu bê tông dùng
chất kết dính khác nhau: 100% xi măng OPC;
xi măng OPC+FA; xi măng OPC+FA+SF, và chỉ
so sánh các mẫu có fc=20÷70 MPa, kết quả như
Hình 14.

Hình 12: Cường độ kéo của các mẫu bê tông ở w/b=0,4

Hình 14: So sánh tỷ lệ ft/fc với fc Hình 13: Cường độ kéo của các mẫu bê tông ở w/b=0,45

10 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

Từ Hình 14 cho thấy: với cùng một mức cường - Sử dụng chất kết dính 3 thành phần gồm xi
độ nén fc, giá trị ft/fc của bê tông có chất kết dính măng OPC+FA+SF cho kết quả tối ưu nhất về
2 thành phần và 3 thành phần luôn cao hơn bê cường độ, cao hơn so với sử dụng chất kết dính
tông có chất kết dính 100% xi măng OPC. Điều này 100% xi măng OPC và cao hơn so với sử dụng
được giải thích là do tác dụng của các hạt mịn FA chất kết dính 2 thành phần (xi măng OPC+FA hoặc
và phản ứng pozzolanic của SF làm khối bê tông xi măng OPC+SF). Việc SF và FA thay thế một
sít đặc hơn, các khung C-S-H vững chắc hơn giúp phần xi măng OPC cũng đem lại những hiệu quả
làm gia tăng cường độ kéo cho bê tông. về kinh tế và môi trường hơn là sử dụng 100% xi
Một số công trình thực nghiệm cũng tìm ra công măng OPC. Tỷ lệ sử dụng phụ gia siêu dẻo cũng
thức tương đối thể hiện quan hệ giữa độ bền kéo ft thấp hơn.
và cường độ nén fc. Trong đó thường được dùng - Có thể dùng ít xi măng OPC hơn, với tỷ lệ
nhất là công thức Neville: w/b thấp hơn mà vẫn cho cường độ bê tông tương
ft=k*(fc)n (7) đương với mẫu có tỷ lệ xi măng OPC cao hơn, ở tỷ
lệ w/b cao hơn;
Trong đó:
- Khi thay thế 20% xi măng OPC bằng 10%FA
* ft và fc : độ bền kéo và nén (MPa) tương
và 10%SF, bê tông vẫn cho cường độ ban đầu (7
ứng, đo bằng viên mẫu tiêu chuẩn có kích thước
ngày) tương đương với mẫu dùng 100% xi măng
Φ150mm×300mm, ở 28 ngày tuổi;
OPC. Cường độ dài ngày (28 ngày, 56 ngày) cũng
* k và n là các hằng số của phân tích hồi quy.
cao hơn bê tông dùng 100% xi măng OPC, ở tất cả
Giá trị của n nằm trong khoảng 0,5-0,75.
các tỷ lệ w/b (0,3 hoặc 0,4 hoặc 0,45);
Trong nghiên cứu này, các mẫu bê tông đúc theo
- Nếu chấp nhận cường độ ban đầu của bê tông
tiêu chuẩn ASTM, là hình lập phương, kích thước
thấp hơn, nhưng cường độ 28 ngày vẫn tương
100mm. Đây cũng là mẫu đúc phổ biến trên thực
đương, thì có thể thay thế nhiều hơn 20% xi măng
tế khi muốn kiểm tra cường độ bê tông. Do đó, có
OPC bằng hỗn hợp FA+SF (có thể thay thế đến
thể quy đổi cường độ các mẫu lập phương 100mm
50% xi măng OPC), với tỷ lệ w/b thấp hơn;
về cường độ các mẫu hình trụ Φ150mm×300mm
bằng cách nhân với hệ số 0,83. Sau đó, dùng - Khi được sử dụng đồng thời với nhau trong
phương pháp hồi quy để tìm ra hàm số quan hệ chất kết dính 3 thành phần, nhờ hiệu ứng tương
giữa ft và fc của tất cả các mẫu bê tông nghiên cứu. tác Synergic, FA và SF cho hiệu quả làm tăng
Kết quả, giá trị phù hợp nhất của n là n=0,75, tin cường độ bê tông cao hơn khi sử dụng riêng lẻ.
cậy với hơn 90% mẫu. Nói cách khác, xi măng chứa đồng thời cả FA và
Như vậy, hàm số quan hệ giữa ft và fc tìm SF cho bê tông có cường độ cao hơn xi măng chỉ
được, ở các độ tuổi mẫu 7 ngày và 28 ngày, cụ chứa 1 trong 2 cấu tử đó;
thể như sau: - Xi măng 3 thành phần không những làm tăng
ft,7 = 0,19*fc0,75 (8) cường độ nén của bê tông mà còn giúp cải thiện
cường độ kéo, nhờ phản ứng pozzolanic./.
ft,28 = 0,23*fc0,75 (9)
Trong một số nghiên cứu khác, giá trị tối ưu
nhất của n tìm được có sự khác biệt, vượt ra khỏi Tài liệu tham khảo:
khoảng giá trị 0,5÷0,75. Nghiên cứu năm 2005 của 1. Kanchan Mala - “Effect of Relative Levels of Mineral
Admixtures on Strength of Concrete with Ternary Cement
các tác giả Bhanja and Sengupta đưa ra giá trị n
Blend”; International Journal of Concrete Structures and
tối ưu là n=0,717. Năm 2008, tác giả Also Selim lại Materials;
đưa ra n=0,948. Do đó, giá trị n=0,75 trong công 2. Bhanja & Sengupta (2005) – “Influence of Silica Fume
trình này chỉ có tính chất tham khảo, chỉ đúng với on the tensile strength of concrete”, Cement and Concrete
đa số các mẫu đã thực hiện của công trình. Research,35(4), 743–747.
3. Siddique (2004) – “Performance characteristics of
5. Kết luận
high-volume class F fly ash concrete”, Cement and Con-
Từ các kết quả và thảo luận đã nêu, có thể crete Research,34(3), 487–493.
tổng hợp thành các kết luận như sau: 4. Và các tài liệu khác.

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 11


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

ỔN ĐỊNH CÁC THÀNH PHẦN


TRONG CLINKER
Tác giả: Arthur Harrisson, Vương Quốc Anh
Đăng trên International Cement Review số tháng 5/2016
Người dịch: Phùng Thu Huệ - CCID

C
ác thành phần trong clinker sẽ trải qua các biến đổi đa hình với các hệ quả thực tế quan
trọng và khác nhau. Trong bài viết này, Arthur Harrisson bàn luận về các thành phần
khác nhau trong clinker, các loại tinh thể và độ ổn định của chúng.

Thành phần chính có mặt trong clinker xi măng thể và mối quan hệ của các tinh thể này với các
Portland là alite, tồn tại ở dạng dung dịch rắn thường khoáng clinker xi măng.
được biết đến là tricalcium silicate và C3S. Thành Sự xuất hiện của các dạng tinh thể khác nhau
phần này có dạng tinh thể hình thoi ở nhiệt độ trên của cùng loại khoáng chất được biết đến là thể đa
1070oC và trải qua một loạt các thay đổi thù hình khi hình. Các nguyên nhân dẫn đến các thay đổi về
được làm nguội qua ba thể đa hình đơn tà và ba thể hình thái thay đổi theo các khoáng chất khác nhau.
đa hình tam tà (xem Bảng 1). Khi được làm nguội Bảng 1 cho thấy rằng các dạng hình thái của alite
nhanh và khi có chứa đủ các tạp chất để ổn định các và belite tùy thuộc vào tất cả các dạng tinh thể nói
tinh thể vào một thời điểm ở nhiệt độ môi trường, trên theo nhiệt độ. Hình dạng tinh thể aluminate
các hình dạng phổ biến nhất tìm thấy trong clinker xi phụ thuộc vào tỷ lệ kiềm tham gia vào trong cấu
măng là M1 và M3 đơn tà. Tuy nhiên, Alite là tinh thể
trúc của nó và pha ferrite là một pha dung dịch rắn
không ổn định và khi các điều kiện không đạt được
giữa C2A và C2F, tất cả các thành phần trong đó có
mức độ lý tưởng, alite nó sẽ bắt đầu phân rã thành
hình dạng thoi.
một hỗn hợp belite và vôi tự do.
Độ ổn định của alite
Hai trong số các thành phần chính khác trong
clinker xi măng – belite và aluminate – cũng phải Nhiệt độ cao của zôn nung tạo ra alite có dạng
trải qua bước biến đổi đa hình. tam giác. Trong một hệ thuần túy, thì alite sẽ
chuyển đổi trong quá trình làm nguội qua các pha
Cấu trúc tinh thể
từ dạng hình thoi trải qua hai sự biến đổi đơn tà
Đá tự nhiên và các nguyên liệu nhân tạo như và qua ba dạng alite tam tà. Nếu được làm nguội
clinker xi măng có chứa hoặc các tinh thể, pha thủy chậm vừa đủ thì tinh thể khi đó sẽ trở nên bất ổn
tinh hoặc một hợp chất. Đã có một vài báo cáo về định dưới nhiệt độ khoảng 690oC và sẽ biến trở lại
thủy tinh trong clinker tạo thành từ pha lỏng dưới dạng nguyên thể là belite và vôi tự do. Lý do tại
các điều kiện làm nguội nhanh như các loại thủy sao hiện tượng này thường không xảy ra là vì hai
tinh đã được hình thành trong sản xuất clinker xi nguyên nhân chính sau. Trước hết, quá trình làm
măng trắng, nhưng trong hầu hết các trường hợp, nguội nói chung diễn ra đủ nhanh để ngăn ngừa
clinker đều chứa các hợp chất tinh thể. xảy ra hiện tượng phân rã và thứ hai là, tinh thể
Mặc dù, các tinh thể có thể tạo thành một số tạo thành trong môi trường mà các thành phần
hình dạng rất lớn, có thể rơi vào một trong số 7 tạp chất tham gia vào trong mạng tinh thể. Các
loại tinh thể tùy thuộc vào các độ dài tương đối và tạp chất này ít nhất cũng duy trì ổn định tạm thời
các hướng của ba trục mô tả độ rộng, chiều dài và tinh thể alite, đủ lâu cho alite tồn tại cho sử dụng
chiều cao của tinh thể. Bảng 1 trình bày 7 loại tinh trong bê tông.

12 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

Bảng 1: Các khoáng clinker xi măng và các loại tinh thể của chúng

Bất kỳ hình dạng alite nào ở nhiệt độ thường


đều ở trạng thái không ổn định và thậm chí ở nhiệt
độ cao hơn, nó cần được làm nguội nhanh để
tránh xảy ra hiện tượng phân rã các tinh thể. Nếu
làm nguội trong dải nhiệt độ 1250oC đến khoảng
1100oC, sự phân rã các tinh thể alite tại các đường
bao tinh thể là một hiện tượng thường quan sát
thấy và được chỉ ra ở Hình 1. Dưới 1100oC, điều
này khó có khả năng xảy ra trong thực tế vì ở giai
đoạn này, pha lỏng được tinh thể hóa và sự có mặt
của pha lỏng làm gia tăng quá trình phân rã.
Phân rã hoàn toàn alite khó có khả năng xảy ra
Hình 1: Phân rã các đường bao alite bằng cách làm nguội chậm
trong các loại clinker xi măng thông thường, nhưng
lại xảy ra trong lò xi măng nơi mà có thể duy trì
được các khoáng clinker trong một thời gian đáng
kể ở nhiệt độ cao hơn. Lò quay được xây gạch chịu
lửa để bảo vệ vỏ thép và để tạo ra lớp cách nhiệt.
Tuy nhiên, chỉ riêng điều này là chưa đủ cho các
mục đích chế tạo clinker qua một quá trình kéo dài
và gạch chịu lửa phải được xử lý nhẹ nhàng trong
quá trình khởi động lò cho đến khi một lớp cô-la
clinker tạo thành ở phía bên trong các viên gạch.
Ở zôn nung, liệu cấp có chứa chất lỏng thẩm thấu
qua bề mặt phía trong của gạch nơi mà nó được
bảo vệ đủ để xúc tiến quá trình tinh thể hóa ở trong
gạch và một lượng nóng chảy bết dính tại bề mặt
Hình 2: Sự biến đổi về chỉ số cô-la
trên đó có bụi clinker và liệu cấp vào bám dính.
Lượng cô-la là quan trọng đối với hiệu suất của cho kiểm soát lớp cô-la ở mức lý tưởng. Có một
quá trình. Lớp cô-la quá mỏng sẽ khiến gạch chịu vài phương trình có thể được sử dụng cho xác định
lửa dễ có nguy cơ bị hư hỏng và khả năng phải liệu một thành phần hóa học cụ thể có khả năng
dừng lò để sửa chữa. Lớp cô-la quá dầy có thể tạo ra lớp cô-la quá mỏng hoặc quá dầy không.
gây tắc nghẽn và các vòng a-nô gây ảnh hưởng Công thức 5 dưới đây được sử dụng ở Hình 2 là
tới tối ưu hóa quá trình. Thành phần hóa học trong một ví dụ về sử dụng chỉ số.
clinker và đặc biệt là thành phần hóa học trong các Chỉ số cô-la = C3A + C4AF + 0,2C2S + 2F.
pha lỏng ở nhiệt độ nung luyện là rất quan trọng Khi độ dầy của lớp cô-la tăng lên, các phần ở

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 13


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

gần hơn với gạch chịu lửa sẽ trải qua các điều kiện Độ ổn định belite
gia tăng của máy làm nguội do cách nhiệt bởi các Các tinh thể belite cũng trải qua một loạt các
lớp bên trong của lớp cô-la. Nếu như lớp cô-la ở chuyển đổi pha khi gia nhiệt và làm nguội. Các tinh
vị trí tiếp xúc với nhiệt độ có thể gây ra phân rã thì thể thuộc tất cả các hình thái đều duy trì ở kích
khi đó pha alite sẽ phân rã thành belite và vôi tự do. thước nhỏ cho đến khi chúng đạt tới nhiệt độ cao
trong vùng nung. Khi đó, chúng sẽ trải qua quá trình
chuyển đổi từ α’ sang α ở 1425oC, kèm theo sự phát
triển kích thước và ở nhiệt độ cao hơn, sự phát triển
kích thước này của các tinh thể sẽ diễn ra nhanh
chóng. Với sự có mặt của lượng vôi tự do dư thừa,
belite chuyển hóa thành alite. Tuy nhiên, nếu vôi ở
dạng ngắn, các tinh thể có thể tiếp tục lớn lên tới
kích thước rất lớn như trong mẫu cô-la đã được lưu
giữ ở nhiệt độ cao trong một thời gian dài ở Hình 5.
Các tinh thể belite sau đó, trải qua một loạt các
chuyển hóa khi clinker hoặc lớp cô-la được làm
nguội, trước tiên sang α’ và sau đó sang β trong
Hình 3: Phần alite còn lại trong clinker sau khi nung
luyện khoảng 30 giờ (sau Li6) hầu hết các trường hợp. Nếu như có chứa ít các
tạp chất và quá trình làm nguội diễn ra rất chậm,
Hình 3 cho thấy ảnh hưởng tới phần alite trong thì có thể xảy ra sự chuyển hóa sang hình thái γ.
clinker được duy trì ở nhiệt độ thay đổi trong 30 Các thay đổi qua hai hình thái α sang α’ và α’ sang
giờ trong lò nung phòng thí nghiệm. Trong thực β mang lại cho các tinh thể belite một lớp bảo vệ
tế, nguyên liệu trong lớp cô-la có thể hy vọng giữ đặc trưng đa chiều của chúng. Nếu như các tinh
được trong một khoảng thời gian lâu hơn so với thể được tạo thành dưới sự chuyển hóa α thì khi đó
thời gian này. Dải nhiệt độ được viện dẫn bởi Li cho một tập hợp đơn các mặt phẳng kép tạo ra.
trường hợp phân rã alite hiệu quả nhất là khoảng
Các loại tinh thể aluminate
từ 1125oC đến 1150oC.
Trái với các pha silicate có sự chuyển pha ở
Hình 4 là một vi ảnh của một cục cô-la lấy từ bên
những điều kiện nhiệt độ xác định, C3A tinh khiết
trong vùng nung của một lò xi măng. Phân rã phổ
vẫn tồn tại ở dạng khối ở tất cả các điều kiện nhiệt
biến của các tinh thể alite có thể nhìn thấy, từ Hình
độ trong dải ổn định của nó. Tuy nhiên, các thù hình
2, là chỉ báo về nhiệt độ <1250oC nhưng cao hơn
khác nhau đáng chú ý có thể quan sát được trong
950oC. Sử dụng các phương pháp đếm điểm bằng
clinker khi hàm lượng kiềm natri (alkalis sodium) và
kính kiển vi, có thể xác định được phần (%) alite
Kali cao mà lượng sulfur và ô-xi không đủ để tạo ra
còn lại và có thể xác định được nhiệt độ xấp xỉ mà
các kiềm sulphate. Glasser1 đã đưa ra các số liệu
ở nhiệt độ đó mẫu được lưu giữ. Từ đó, có thể xác
liên quan tới tỷ lệ phần trăm trọng lượng Na2O trong
định được độ dầy của lớp cô-la hoặc giai đoạn phát
tinh thể đối với sự thay đổi hình thái của C3A. Mặc
triển của một vòng a-nô.
dù, hầu hết kiềm trong clinker xi măng có xu hướng

Hình 4: Phân rã alite trong một mẫu cô-la Hình 5: Các tinh thể belite lớn trong một mẫu cô-la

14 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

sẽ là Kali, các xu hướng này tương tự như các xu giữa hai thay đổi, nhưng thường là một hỗn hợp có
hướng trong Natri. Ở mức tỷ lệ lên tới 2,4% Na2O, mặt với hoặc phần bên trong M1 và phần phía ngoài
C3A vẫn có dạng hình khối, khoảng từ 2,0 đến 4,6%, M3 hoặc theo cách khác. Có những manh mối về
tinh thể có dạng thoi và với tỷ lệ lớn hơn 4,6% nó có hình thái mà theo đó có thể nắm bắt được thực trạng
dạng đơn tà. Pha C3A điển hình sẽ bằng xấp xỉ 8% thông qua kính hiển vi quang học. Một phát hiện đáng
clinker và khi thiếu sulphate thì hầu hết kiềm sẽ có kể từ nghiên cứu này đó là nếu phần bên trong của
mặt trong pha lỏng và sẽ tham gia vào cấu trúc C3A, alite là M1, mà có liên quan tới tỷ lệ sulphur cao trong
vì vậy một lượng kiềm tương đối ít trong clinker nói pha lỏng, và phần bên ngoài là M3, mà có liên quan
chung có thể có ảnh hưởng đáng kể tới loại tinh thể tới hàm lượng sulphur thấp hơn, thì khi đó sẽ đưa ra
trong C3A. chỉ báo về mức độ bay hơi cao của sulphur xảy ra ở
Một dạng khác của C3A, mà đã được Glasser vùng nung, sự thay đổi môi trường trong cục clinker
mô tả như là khối lập phương giả, cũng được biết trong đó alite đang phát triển.
đến như là C3A nguyên sinh, đã được báo cáo Đối với C3A, sự tồn tại của dạng hình thoi, cũng
trong các loại clinker được làm nguội quá nhanh. được biết đến là C3A hình lăng trụ, thường cho thấy
Một pha tương tự đã được quan sát thấy trong một các điều kiện môi trường khử giảm nếu như sự cân
số loại clinker sản xuất và đã được nghiên cứu xác bằng sulphur trong nguyên liệu và nhiên liệu được
định là C3A nguyên sinh. Pha này được chú ý trước đảm bảo và do đó là một vấn đề cần quan tâm. Tuy
tiên trong các mẫu clinker được nghiên cứu dưới nhiên, tác giả bài viết này thường quan sát thấy các
kính hiển vi điện tử quét (SEM), trong đó, phần kết quả thu được bằng phương pháp phân tích XRD
mầu xám nhìn thấy trên hình ảnh điện tử tán xạ Rietveld ghi lại một số lượng C3A có dạng hình lăng
ngược là pha trung gian giữa các pha aluminate trụ đáng kể trong khi không thể nhìn thấy nếu được
và ferrite. Sự khác biệt giữa pha này và C3A trong phân tích bằng phương pháp quang học. Như vậy,
clinker thường không rõ ràng khi sử dụng kính hiển sự có mặt của pha C3A nguyên sinh, không liên quan
vi quang học, nhưng lại rõ ràng hơn trong các mẫu tới môi trường khử giảm, có thể là nguyên nhân gây
clinker có pha lỏng được làm nguội nhanh, tạo ra ra sự chênh lệch/không phù hợp.
một sự phối trộn tốt giữa pha Aluminate và pha
Tài liệu tham khảo
Ferrite, nhưng trong đó có một pha màu xám đen,
1 GLASSER F P (1998) “The burning of Portland cement”
gấp khoảng 10 lần kích thước của mạng lưới tinh thể. in: HEWLETT, P C (1998) Lea’s chemistry of cement and
Loại ferrite concrete. Fourth Edition. Oxford, UK: Elsevier, p195-240.
2 SAKURADA, R, SINGH, A K, BRIERE, T M, UZAWA,
Pha ferrite là pha hay thay đổi nhất về thành phần
M and KAWAZOE, Y (2007) “Crystal structure analysis
hóa học trong bốn thành phần chính của clinker, tuy of dicalcium silicates by ab-initio calculation” in: Proceedings
nhiên, các tinh thể không phải trải qua các thay đổi of 32nd Conference on our world in concrete and
lớn về hình thái như các tinh thể khác. Mặc dù vậy, structures. Singapore: Singapore Concrete Institute.
trong hệ khối lập phương có chỗ cho các thay đổi liên 3 TAYLOR, HFW (1997) Cement Chemistry. Second
quan tới các thay đổi hóa học. Các mặt phẳng mạng Edition. London, UK: Thomas Telford, 393p.
tinh thể khi đó trải qua các thay đổi về độ nghiêng gây 4 CAMPBELL, DH (1999) Microscopical Examination and
Interpretation of Portland Cement and Clinker. Second edition,
ảnh hưởng tới cường độ phản xạ tia X đặc trưng.
Skokie, USA: Portland Cement Association, 224p.
Thảo luận 5 ALSOP, P A (2014) The cement plant operations
Nghiên cứu sự thay đổi thù hình các pha trong handbook. Sixth edition. Dorking, UK: Tradeship
Publications Ltd, 290p.
clinker rất có ý nghĩa. Đối với alite, sự chuyển hóa
6 LI, X, SHEN, X, TANG, M and LI, N (2014) “Stability of
từ dạng tam giác ở nhiệt độ cao sang hoặc hình thái
tricalcium silicate and other primary phases in Portland
M1 hoặc M3 phụ thuộc vào thành phần hóa học của Cement clinker” in: Industrial & Engineering Chemistry
pha lỏng và các các tạp chất tham gia vào tinh thể Research, vol 53, p1954-1964.
alite. Hiệu ứng thực của thay đổi về thù hình là khó 7 HARRISSON, A M and WINTER, N B (2001)
chứng minh, nhưng lại thường quan sát thấy rằng “Flux phase composition in Portland cement clinker” in:
sự thay đổi M1 về chất lượng đạt tốt hơn so với M3. Proceedings of the 23rd international conference on
Phương pháp phân tích XRD sẽ đưa ra độ sai lệch cement microscopy. Albuquerque, USA, 29 April -4 May.

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 15


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

ĐỀ TÀI
NÂNG CẤP HỆ ĐIỀU KHIỂN CŨ 625 HOÀNG THẠCH 1
Nguyễn Đình Dũng, Xi măng Hoàng Thạch

D
ây chuyền I Nhà máy Xi măng Hoàng xuất xi măng theo nhu cầu của khách hàng; Thiết bị
Thạch có công suất thiết kế 1,1 triệu thay thế phải nhập ngoại, nhưng các hãng sản xuất
tấn/năm, được khởi công xây dựng và cung cấp thiết bị này hiện không còn sản xuất và
vào ngày 19/5/1977 và đến ngày 25/11/1983, mẻ cung cấp các thiết bị này nữa. Do vậy, Công ty đã
clinker đầu tiên đã được ra lò. Tính đến nay, dây gặp rất nhiều khó khăn trong công tác bảo trì bảo
chuyền đã đi vào sản xuất được hơn 30 năm và dưỡng và thay thế khi tiến hành sửa chữa. Trước
tình trạng trang thiết bị trong dây chuyền sản xuất tình trạng thiết bị như vậy, nhóm đề tài đã nghiên
đã dần xuống cấp và không còn đáp ứng được cứu và xác định những yêu cầu đặt ra khi tiến hành
những yêu cầu, nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh mới thay thế hệ điều khiển Z1, đó là:
của Công ty Xi măng Hoàng Thạch trong giai đoạn - Thay thế mimic vận hành trung tâm và hệ điều
hiện nay nữa. Đứng trước tình hình đó, Lãnh đạo khiển 625, hệ thống đo lường điều khiển 410, hệ
Công ty đã động viên, khuyến khích các cán bộ, kỹ thống báo động 570, bằng một giao diện vận hành
sư và công nhân viên toàn Công ty tích cực nghiên và hệ điều khiển mới hiện đại;
cứu, tìm ra các giải pháp cải tiến khoa học kỹ thuật
- Giữ lại tủ chuyển giao, tủ DB, các hộp SA, SD,
nhằm mục đích duy trì vận hành ổn định các trang
SR và thiết bị quá trình;
thiết bị hiện có của dây chuyền 1, đồng thời, cùng
- Chuyển tủ DB trên đỉnh silo đóng bao xuống
với 02 dây chuyền mới của Công ty, sản xuất ra
trạm trung chuyển 32;
sản phẩm xi măng đạt chất lượng cao, ổn định với
giá thành hạ để đảm bảo uy tín và vị thế cạnh tranh - Phần lập chương trình mới phải đảm bảo các
của Công ty trên thị trường nội địa và xuất khẩu. liên động như chương trình cũ;
Trong những năm qua, Xưởng Điện – Điện tử - Việc thay thế sẽ thực hiện khi công đoạn Z1
của Công ty là một trong những đơn vị đi đầu trong dừng để bảo dưỡng.
phong trào sáng kiến cải tiến kỹ thuật và đã có rất Trên cơ sở những yêu cầu đặt ra đó, qua quá
nhiều sáng kiến mang lại lợi ích lớn cho công tác vận trình tham quan học hỏi kinh nghiệm các nhà máy
hành sản xuất của Công ty. Một trong những sáng xi măng đang sử dụng hệ điều khiển mới hiện đại
kiến nổi bật của Xưởng chính là đề tài “Nâng cấp hệ và tham khảo hệ điều khiển của Hoàng Thạch 3,
điều khiển nghiền xi măng Z1” được triển khai thực nhóm đề tài đã lựa chọn hệ điều khiển mới là hệ
hiện và được Hội đồng nghiệm thu đánh giá đề tài PLC – S7.400 và giao diện vận hành sẽ sử dụng
của Công ty đánh giá cao trong năm 2009. Mục đích phần mềm WINCC 6.2 của hãng SIEMENS. Cấu
chính của Đề tài này là nhằm thay thế hệ điều khiển hình hệ điều khiển mới bao gồm: 02 máy tính vận
cũ của Hoàng Thạch 1 (hệ điều khiển 625) sau nhiều hành đặt tại phòng điều khiển trung tâm, 02 máy
năm vận hành đã bộc lộ nhiều nhược điểm như: Hệ tính SERVER cùng các switch, module chuyển đổi
thống có kết cấu cồng kềnh, làm việc kém tin cậy, tín quang điện được lắp thành một tủ Server đặt tại
hiệu đo lường và điều khiển kém chính xác hơn; Hệ phòng tự động hóa công trình 39, các PLC S7-400,
thống báo động, hiển thị lỗi không chi tiết gây khó ET200, các module vào ra được lắp thành một tủ
khăn cho việc tìm và giải quyết sự cố, dẫn đến việc PLC và đặt tại trạm 31, 01 tủ PLC nhỏ chứa ET200,
có sự cố phải xử lý lâu, làm giảm năng suất nghiền các module vào ra, module chuyển đổi quang điện
xi măng, đặc biệt là trong những tháng cao điểm được đặt tại trạm trung chuyển 34.

16 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

Trong quá trình thực hiện đề tài, nhóm đề tài đã Sau khi hoàn tất mọi công việc lắp đặt, đấu nối
thực hiện đấu nối hệ thống mới, vẽ tài liệu và lắp hệ thống mới, các máy tính, các tủ Server, tủ PLC
ghép các thiết bị. Trong đó, các phần của hệ thống đã được đấu nối cáp tín hiệu liên lạc tạm thời, nạp
điều khiển cũ được giữ lại, gồm: Toàn bộ các tủ DB, chương trình vào PLC và cho chạy thử mô phỏng
MDB, Z1S2F3, Z1X1F2 và các thiết bị trong công cả hệ thống điều khiển Z1 tại tổ PLC của Xưởng
đoạn Z1; Tất cả các tín hiệu, lắp đặt đấu nối tới các Điện – Điện tử. Sau khi chạy thử và đảm bảo thông
hộp SD, SA; Toàn bộ các cáp từ tủ 625 cũ sang tủ tin liên lạc trong toàn hệ thống được thông suốt,
chuyển giao, cáp của các hộp SD03, SD04, SD05, các tính năng vận hành, các liên động được điều
SD07, và SA01. Đồng thời, đã tiến hành dỡ bỏ các chỉnh, kiểm tra kỹ lưỡng, thì phần điều khiển mới
thiết bị sau: Toàn bộ tủ hệ điều khiển 625, tủ đo của công đoạn nghiền xi măng Z1 đã sẵn sàng cho
lường điều khiển 410, tủ hệ thống báo động 570 trên thay thế và đưa vào sử dụng.
phòng điều khiển trung tâm tại công trình 39; Và một Quá trình lắp đặt, chạy thử, hiệu chỉnh và bàn
số cáp tín hiệu (loại 40 sợi) của SA02, SA03, SA04, giao hệ điều khiển mới được chia ra làm 02 giai
SD01, SD02, SD08, SD09 tới trung tâm công trình đoạn, cụ thể là:
39 và cáp của SD06, SA05 từ đỉnh silo đến trạm 31,
1. Giai đoạn 1:
tủ S5. Sau khi nghiên cứu, khảo sát hệ thống cũ và
mới, nhóm dự án đã thực hiện vẽ tài liệu đấu nối + Chuyển đấu nối các thiết bị từ Z1U06 đến
các tủ điều khiển và tài liệu đơn vị của hệ thống mới, Z1U09 và Z1U10 từ tủ DB trên đỉnh silo đóng bao
đảm bảo kết nối chính xác với các phần còn giữ lại về tủ DB thuộc công trình 32;
của công đoạn Z1. Phần bố trí các tủ điều khiển mới + Tín hiệu điều khiển vẫn được đấu nối vào hệ
cũng được thiết kế bằng phần mềm Visio. điều khiển 625 như cũ.

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 17


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

2. Giai đoạn 2: Quá trình thực hiện được diễn


ra theo 02 bước sau:
- Bước 1:
+ Lắp đặt 02 máy tính vận hành tại phòng Điều
khiển trung tâm;
+ Tháo dỡ các tủ điều khiển của hệ điều khiển
625 tại trạm 31, và thay vào đó là tủ PLC Z1S2F1
và đấu nối các tín hiệu cho tủ điều khiển mới này.
+ Lắp đặt và đấu nối các tín hiệu cho tủ PLC
Z1S2X1F1 tại trạm điện công trình 32;
+ Đấu nguồn cung cấp liên tục (Nguồn UPS
HT1) cho hệ thống điều khiển mới.
- Bước 2: Kiểm tra tín hiệu và chạy thử. Toàn bộ
các tín hiệu số và tín hiệu tương tự của công đoạn
Z1 đều được thử và hiệu chỉnh để đảm bảo các liên
động sao cho việc đo lường, điều khiển được thực
hiện chính xác. Chạy thử tại chỗ từng thiết bị, kiểm tra
toàn bộ các liên động vận hành, các tín hiệu hiển thị
trên máy tính vận hành phòng điều khiển trung tâm.
Chạy thử không tải từ phòng điều khiển trung tâm.
Sau khi hoàn thành việc chạy thử và hiệu chỉnh
thiết bị, Xưởng Điện – Điện tử đã phối hợp với
Phòng Điều hành trung tâm và Phòng Kỹ thuật Cơ
điện tiến hành rà soát lại toàn bộ quá trình thay
thế hệ thống, đảm bảo hệ thống sẵn sàng hoạt Như vậy, so với hệ thống cũ, hệ thống điều
động tốt, lập biên bản bàn giao và đưa vào sử khiển Z1 mới là một trong những hệ thống điều
dụng. Sau khi chạy đủ 72 tiếng, toàn bộ hệ thống khiển hiện đại nhất đang được ứng dụng trong
đã được bàn giao cho phòng Điều hành trung các ngành công nghiệp trên thế giới với những ưu
tâm để chạy vận hành. Và kể từ khi đưa hệ thống điểm vượt trội như:
mới vào vận hành (từ ngày mùng 01/7/2009) đến - Kết cấu gọn gàng, và có thể lập trình để đáp
nay, số sự cố từ Phòng Điều hành trung tâm đến ứng tốt tất cả các yêu cầu công nghệ đặt ra;
PLC không còn xảy ra nữa. Trong khi, theo thống - Hoạt động ổn định, ít bị hỏng hóc. Giao diện
kê về số sự cố xảy ra trong 02 năm trước đó là vận hành rõ ràng, chi tiết, giúp người vận hành
khoảng 195 sự cố, trong đó: Sự cố máy tính là 29 trung tâm dễ dàng điều khiển và giám sát hệ thống;
lần (≈ 15%), chủ yếu do hỏng Ram, Eprom, thanh
- Với sự trợ giúp của phần mềm SIMATIC
ghi vào ra, và module nguồn; Sự cố module phối
PCS7, người sửa chữa dễ phát hiện và xử lý sự
ghép vào ra là 48 lần (≈ 25%) do hỏng các mắt
cố sai hỏng ngoài hiện trường một cách nhanh
phối ghép, nhiều mắt phối ghép chất lượng không
chóng và hiệu quả.
ổn định lúc được lúc không nên rất khó sửa chữa;
Sự cố module điều khiển động cơ (LE03) là 38 lần - Thời gian quét của máy tính đảm bảo mọi liên
(≈ 20%); Sự cố hỏng bàn điều khiển trung tâm là động được xử lý rất nhanh và chính xác;
28 lần do hay bị kẹt, vỡ nút ấn, tiếp điểm nút ấn - Sự can thiệp vào hệ thống không đơn giản,
không tiếp xúc; Sự cố Module của tử chuyển giao nên những người không qua đào tạo sẽ khó có
(HK01) là 5 lần do cháy rơ-le sẵn sàng và rơ-le thể can thiệp sâu vào hệ thống, do vậy, đảm bảo
lệnh; Ngoài ra, còn có các sự cố ngoại vi như nút được độ tin cậy cho mọi liên động.
ấn Start – Stop, Emergency Stop, Speed monitor, Bên cạnh những ưu điểm về kết cấu, cấu hình
Level Switch, quá tải … là 40 lần. và tính năng vận hành thuận tiện, hoạt động ổn

18 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

định và tăng được thời gian chạy máy của hệ thống Sau khi thực hiện thành công đề tài cấp tổng
điều khiển mới, Công ty còn thu được những lợi công ty thay thế hệ điều khiển Z1, năm 2011,
ích về kinh tế như: không cần phải mất thêm chi Công ty đã mạnh dạn cho áp dụng triển khai thay
phí thuê chuyên gia thực hiện quá trình thiết kế, thế hệ điều khiển các công đoạn R1, W1, H1, K1
thay thế hệ thống vì đội ngũ cán bộ công nhân của thuộc Hoàng Thạch 1 bằng giao diện vận hành và
Xưởng Điện – Điện tử của Công ty đã thực hiện hệ điều khiển mới hiện đại đã được lựa chọn như
được thành công công việc này. Chi phí thiết bị cho công đoạn Z1. Và cho đến nay, các hệ thống
cho việc thay thế toàn bộ hệ thống này trong thực điều khiển tại các công đoạn trên (được đưa vào
tế chỉ mất có 3,5 tỷ đồng, trong khi FLSmidth chào vận hành từ ngày 8/7/2011) đều không xảy ra bất
thầu thay thế công đoạn này trên 8 tỷ đồng và thời kỳ sự cố nào, đảm bảo vận hành thông suốt và
gian dừng máy theo yêu cầu của FLSmidth là 23 tiết kiệm được nhiều chi phí liên quan tới việc
ngày. Thiết bị mới dễ mua, dễ thay thế, giá thành bảo trì bảo dưỡng, góp phần đáng kể vào việc
rẻ, tiết kiệm được năng lượng và phù hợp với môi hoàn thành các nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh
trường khí hậu của nước ta. của Công ty.

BÀN ĐIỀU KHIỂN


TRUNG TÂM CŨ

BÀN ĐIỀU KHIỂN


TRUNG TÂM MỚI

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 19


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

PHỤ GIA TRỢ NGHIỀN CHO


XI MĂNG PORTLAND ĐÁ VÔI (PLC)
Tác giả: Mathias Dietrich, Kỹ sư Sản phẩm phụ gia xi măng, Công ty Sika Service AG, Zürich
Đăng trên Global Cement Magazine số tháng 6/2016
Người dịch: Bùi Thu Hằng – Công ty CP Đầu tư và Phát triển Nhà số 6 Hà Nội

Các tiêu chuẩn

C
ác lý do thay thế clinker Ở nhiều quốc gia Châu Âu (ví dụ, Ý, Pháp, Thụy Sỹ), các
bằng các nguyên liệu kết xi măng portland đá vôi (PLC) được chấp nhận rộng rãi và
dính phụ trợ (SCM) đã được đã đạt được thị phần lớn hơn 60%.
biết đến. Tuy nhiên, xỉ lò cao dạng
Hai yếu tố đã khuyến khích sự phát triển PLC này, đó là:
hạt, puzzolan tự nhiên, tro bay đạt
chất lượng và các SCM khác nữa • Tính sẵn có tại chỗ của đá vôi – và khối lượng ít ỏi của
có nguồn cung hạn chế; tổng mức các SCM khác;
thay thế tiềm năng cho clinker sản • Tiêu chuẩn xi măng Châu Âu EN 197-1 bao gồm:
xuất trên toàn cầu đạt dưới 30%. Đá CEM II/A-LL cho phép hàm lượng đá vôi lên tới 20%;
vôi đang ngày càng được sử dụng CEM II/B-LL với hàm lượng đá vôi lên tới 35%.
nhiều như là một thành phần trong xi
măng Portland đá vôi: Trong bài viết Ngày nay, các loại xi măng này không chỉ được sử dụng
này, Sika sẽ giới thiệu một loại phụ cho sản xuất các loại bê tông kém chất lượng mà còn có thể
gia làm gia tăng khả năng nghiền và được sử dụng cho các loại bê tông tiếp xúc lộ thiên theo EN
hiệu quả nghiền. 206-1. Các hạn mức thường được thiết lập do chính sách
tiếp thị, các ứng dụng truyền thống hoặc đặc biệt.
Sau khi đánh giá toàn diện các số liệu nghiên cứu và
căn cứ vào kinh nghiệm ở Châu Âu và Canada, Ủy ban tiêu
Đá vôi đang ngày càng chuẩn đã điều chỉnh ASTM C595 và đã đưa vào áp dụng
được xác nhận là một vật trong năm 2012 xi măng loại IL có hàm lượng đá vôi lên tới
liệu kết dính phụ trợ (SCM) 15%. Người ta đã nhận thấy rằng xi măng Portland đá vôi
căn cứ vào các ưu điểm sau: (có chứa 15% đá vôi) đạt được cường độ và độ bền bê tông
tương đương với Xi măng Portland thông thường.
♦ Hiệu quả về chi phí;
Độ bền cơ học
♦ Dễ dàng tìm thấy; Độ bền cơ học của xi măng portland (PC) không nên
so sánh với xi măng portland đá vôi nếu không đề cập tới
♦ Khoảng cách vận chuyển
độ mịn của clinker và đá vôi. Có chính xác không khi so
ngắn;
sánh PC với PLC mà có cùng tiết diện bề mặt riêng (Blaine),
♦ Thời hạn sử dụng không lượng sót sàng hoặc độ phân phối cỡ hạt? Thậm chí cả khi
bị hạn chế; có thể sản xuất xi măng portland và xi măng portland đá
vôi với độ phân phối cỡ hạt giống nhau (PSD), cần xem xét
♦ Không bị ảnh hưởng khi phương pháp laze dựa trên cơ sở giả định rằng toàn bộ các
tiếp xúc ngoài trời; hạt có dạng hình cầu không hẳn là đá vôi nghiền mịn cũng
không hẳn là clinker.
♦ Khả năng nghiền tốt. Vì đá vôi dễ nghiền hơn nhiều so với clinker, nên các hạt
đá vôi mịn làm giầu phần PSD mà có chứa lượng clinker ít
hơn [1,4]. Do đó, chất điền đầy càng có tác dụng (làm đặc

20 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

chắc cấu trúc), tốc độ kết tủa của các sản phẩm được cho là có lợi, ví dụ liên quan tới tính công
hydrat hòa tan càng diễn ra nhanh chóng hơn trên tác. Tuy nhiên, trên một giới hạn nhất định, đá vôi
tỷ diện bề mặt lớn và các ảnh hưởng này có thể cải mịn có khả năng hấp thụ nước dư và việc nghiền
thiện độ bền cơ học của PLC với một hàm lượng riêng (máy nghiền bi và thiết bị phối trộn) sẽ được
đá vôi nhất định. Giới hạn này phụ thuộc vào chất ưa thích hơn [4].
lượng các thành phần và các thông số khác nữa: Sản xuất PLC bằng Máy nghiền đứng con lăn
phần bổ sung 5% cho độ an toàn [2]. (VRM) là thuận lợi. Việc so sánh hai loại xi măng
Trong thực tế, xi măng portland đá vôi được (CEM II/A-LL 42.5), một loại được nghiền bằng VRM
nghiền tới độ mịn cao hơn so với xi măng Portland. còn loại kia được nghiền bằng máy nghiền bi, cho
Việc tăng độ mịn Blaine trong phạm vi 100cm2/g là thấy VRM đạt hiệu quả nghiền tốt. Các thông số độ
cần thiết để bù cho việc giảm độ bền do bổ sung đã cho thấy rằng VRM có thể nghiền clinker có độ
thêm 1% đá vôi [3]. mịn cao hơn mà không phải “nghiền quá” đá vôi. Rõ
Loại máy nghiền và giải pháp công nghệ đóng ràng là sự so sánh này không hoàn toàn chính xác
một vai trò quan trọng. Việc nghiền lẫn (nghiền vì clinker, thạch cao và đá vôi có nguồn gốc khác
chung) trong các máy nghiền bi cổ điển (hệ thống nhau, nhưng cả hai loại xi măng này đều có hàm
chu trình kín) dẫn đến một PSD rộng mà thường lượng đá vôi tương tự 17-18%.

Hình 1a: Phân phối cỡ hạt của 2 loại PLC có hàm lượng đá vôi giống nhau Hình 1b: Các thông số độ mịn của hai
được nghiền trong 2 loại máy nghiền khác nhau (nghiền bi và nghiền đứng). loại xi măng có cùng hàm lượng đá vôi.

Ở Hình 1a, cả hai đồ thị PSD cho thấy ‘đoạn đồ thị’


điển hình (khoảng từ 1-10µm) là của hạt đá vôi. Clinker
trong máy nghiền bi rõ ràng là được nghiền thô hơn so
với clinker trong VRM, do đó sẽ tạo ra độ bền cơ học thấp
hơn. Mặc dù VRM nghiền clinker tới độ mịn cao hơn,
nhưng độ mịn của đá vôi không tăng lên tương ứng.
Hình 1b chỉ ra các thông số độ mịn của hai loại
xi măng có cùng hàm lượng đá vôi. Phân phối cỡ
hạt cũng như lượng sót sàng rõ ràng cho thấy rằng
độ mịn cao không chỉ do đá vôi mà còn do clinker
được nghiền tốt.
Phụ gia trợ nghiền
Các phụ gia trợ nghiền, dựa vào các alkanolamine,
ví dụ tri-isopropanolamine (TIPA), được sử dụng
Hình 2: Hiệu quả của hai chất gia tăng độ bền (A và B) về
rộng rãi trong PLC. Ảnh hưởng của TIPA xuất phát
tính năng độ mịn của xi măng, trên 6 mẫu xi măng.
từ quá trình che-lát hóa sắt mà làm tăng độ hòa tan
của C4AF, nhờ đó làm tăng tiết diện bề mặt của alite.
Các cơ cấu khác nhau, bao gồm gia tăng sự hình

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 21


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

thành các carboaluminate và ảnh hưởng của khả


năng nghiền các khoáng được bàn luận đến [5].
Hiệu quả của các phụ gia trợ nghiền không chỉ
phụ thuộc vào thành phần clinker và xi măng mà
còn phụ thuộc vào độ mịn xi măng. Ảnh hưởng
của độ mịn tới hiệu suất của hai loại alkanolamine
(A và B) đã được kiểm tra với hai loại xi măng
Portland khác nhau được nghiền trong máy nghiền
bi phòng thí nghiệm của Sika Technology AG (xem
Hình 2).
Tính công tác
Giống như độ bền nén, tính công tác của bê tông
(được xác định thông qua độ sụt hoặc độ chảy tỏa
trên bàn) chịu tác động tích cực của đá vôi nghiền
mịn. Sự tách nước nhìn chung không phải là vấn
đề với PLC. Hàm lượng đá vôi tối đa mà không gây
tác động tiêu cực tới tính công tác phụ thuộc vào
chất lượng của các nguyên liệu và sự phân phối cỡ
hạt của clinker và đá vôi. Nhìn chung, việc sử dụng Hình 3: Ảnh hưởng của hàm lượng đá vôi tới tính công tác
tới 15% đá vôi có thể cải thiện được tính công tác của vữa (EN 196-1) với tỷ lệ nước/xi măng
của bê tông và vữa (xem Hình 3). và độ bền nén không đổi.
Các mức hàm lượng đá vôi bổ sung cao yêu
cầu tỷ diện bề mặt riêng lớn để bù đắp cho sự suy
giảm cường độ. Các phụ gia trợ nghiền có thể
loại bỏ được thách thức giữa độ bền cơ học và
tính công tác đến một chừng mực nhất định. Giải
pháp khác là sử dụng các phụ gia trợ nghiền cùng
với phụ gia siêu dẻo. Việc sử dụng các phụ gia
siêu dẻo mà chịu được các điều kiện môi trường
trong máy nghiền và đảm bảo được hiệu ứng tăng
dẻo cho dù chứa trong các môi trường kiềm đã
được Sika nghiên cứu [6]. Ngày nay, phương pháp Hình 4: Khả năng thi công là cần thiết để thị trường có thể
này được ghi nhận và được áp dụng ngày càng chấp nhận các loại xi măng mới. Độ sụt thấp có thể cải
nhiều trong thực tế cho sản xuất các loại xi măng thiện được khi sử dụng PCE trong phụ gia xi măng.
Portland đá vôi (xem Hình 4).
Các đặc tính độ chảy của bột
Người ta đã biết rằng xi măng portland đá vôi
có xu hướng độ bền cố kết cao, do các lực hấp
dẫn giữa các hạt đá vôi mịn. Điều này có thể gây
cản trở cho việc dỡ tải của các xe tải hoặc các silo
chứa vì các chất rắn có thể tạo ra các vùng cố kết.
Rất nhiều phương pháp thử nghiệm thực
nghiệm như góc nghỉ, so sánh mật độ khối hoặc
phương pháp đóng rắn bề mặt [7] đã được phát
triển để xác định các đặc tính độ chảy của xi măng.
Chỉ số đóng rắn bề mặt cung cấp một giá trị số để
kiểm soát lực yêu cầu cho khắc phục độ cố kết hấp
Hình 5: Khoang cắt của thiết bị thử nghiệm cắt vòng (Thiết
thụ dao động. Thử nghiệm này là một phương tiện bị thử nghiệm cắt vòng Schulze XSMr)

22 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

Hình 6: SikaGrind-870 (chất gia tăng độ bền có chứa PCE) làm gia tăng các đặc tính độ chảy của xi măng.
Các mẫu xi măng đã được chuẩn bị trong một máy nghiền phòng thí nghiệm với thời gian nghiền không đổi,
do đó cũng làm tăng độ mịn khi sử dụng SikaGrind.

trợ giúp cho việc điều khiển quá trình trong sản polycarrboyxlate ether (PCE) là một phần trong công
xuất xi măng và không phù hợp cho các mục tiêu thức mới (Hình 6). Cần cẩn trọng khi tiến hành hiệu
quy cách kỹ thuật. Chỉ số đóng rắn bề mặt càng chuẩn định lượng. Vì các PCE là các chất phân tán
cao, độ chảy của bột càng thấp. rất mạnh, khả năng chảy của bột có thể trở nên quá
cao, với các hậu quả tiêu cực ví dụ như khi cần vận
Việc hiểu rõ các đặc tính của PLC sẽ đòi hỏi phải
chuyển xi măng trên các băng tải nghiêng. Tải trọng
có một thiết bị thử nghiệm đo lường để xác định rõ
bụi ở trạm nghiền hoặc năng suất của các túi bộ lọc
các đặc tính vật lý. Thiết bị thử nghiệm cắt vòng [8]
có thể là một yếu tố hạn chế khác. Hàm lượng PCE
cung cấp các kết quả đo lường xác định các đặc
trong công thức của SikaGrind có thể được điều
tính độ chảy hữu ích cho việc phát triển các loại xi
chỉnh hợp lý để tối ưu hóa các đặc tính dòng chảy.
măng mới và thiết kế các silo chứa. Trong thiết bị
thử nghiệm cắt vòng, mẫu xi măng được đựng trong Độ bền
một khoang cắt hình khuyên (xem Hình 5). Tải trọng Chủng loại xi măng có thể gây ảnh hưởng tới độ
thẳng đứng FN được áp dụng qua một thanh chịu tải bền của bê tông có và không có cốt thép. Các vấn
mỏng ở trên nắp đậy. Để cắt mẫu, khoang cắt quay đề chính là các tác động của môi trường và phản
xung quanh nắp đậy (hướng ω) và mô-men cần thiết ứng kiềm-silic. Các tác động môi trường được
cho việc cắt được xác định từ các lực F1 và F2 tác phân loại trong EN 2006-1 theo các cách thức ăn
động ở các thanh được gắn cố định vào một dầm mòn sau:
chịu tải. XC: Ăn mòn do carbonat hóa;
Tỷ lệ ứng suất cố kết với giới hạn chảy tự do XS: Ăn mòn do clo-rua (nước biển);
được sử dụng để mô tả dòng chảy theo số lượng.
Số lượng dòng chảy càng lớn (FFC), khả năng XD: Ăn mòn do clo-rua (khử băng);
chảy của bột càng cao. XF: Xâm thực đóng băng – rã đông;
Rõ ràng là có thể điều chỉnh khả năng chảy XA: Các môi trường hóa học xâm thực (ví dụ,
của bột PLC bằng các phụ gia xi măng có chứa sulfate).

Hình 7: Khả năng chịu đông lạnh – rã đông


của PLC với PSD khác nhau. Blaine không
phải là yếu tố quyết định.

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 23


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

CEM II/A-LL được sử dụng ở hầu hết các quốc gia trợ nghiền rất hiệu quả. Xu hướng đá vôi kết tụ đã
Châu Âu cho tất cả các môi trường ăn mòn ngoại trừ giảm đi rất nhiều nhờ SikaGrind, do đó phần đá vôi
XA [9]. CEM II/B-LL đang ngày càng được sử dụng trong phần hạt rất mịn đã giảm đi nhưng độ mịn của
nhiều và ngày càng có nhiều nhà sản xuất xi măng clinker lại tăng lên. Theo cách này, SikaGrind hỗ trợ
đạt được sự chấp nhận đối với loại xi măng này trong giảm bớt độ xốp rỗng và sự phát tán clo-rua là một
tất cả các môi trường ăn mòn ngoại trừ XA. yếu tố quan trọng để phòng tránh được sự ăn rỗ bề
Theo Đặc tính kỹ thuật Tiêu chuẩn của các loại Xi mặt (Hình 8). Bên cạnh đó, phụ gia trợ nghiền hiệu
măng hỗn hợp thủy lực ASTM C595/C595M-15, xi quả SikaGrind cho PLC cải thiện tính công tác của
măng Loại IL duy nhất không được phép sử dụng làm bê tông – một tác động tích cực nữa tới độ bền vì nó
xi măng bền sulfate trung bình (MS) hoặc cao (HS). tránh được sự hình thành, ví dụ, các kết cấu dạng tổ
ong trong bê tông.
Hiệp hội các nhà sản xuất xi măng Đức đã triển
khai một dự án nghiên cứu nhằm mục đích xác định Giải pháp với SikaGrind LS
các ảnh hưởng của phân phối cỡ hạt tới các đặc Giải pháp SikaGrind LlLS là để bù đắp cho sự suy
tính của các loại xi măng có chứa đá vôi và các loại giảm cường độ bằng các phụ gia trợ nghiền đến mức
bê tông được sản xuất ra có sử dụng chúng [10,11]. có thể và để gia tăng thêm tiết diện bề mặt. Các tác
Một nhà máy xi măng đã sản xuất ra bốn loại PLC động sau cùng của tỷ diện bề mặt lớn hơn tới năng
có các thành phần giống nhau trong một máy nghiền suất, độ chảy của bột hoặc tính công tác đã được
bi bằng cách nghiền lẫn. Toàn bộ các xi măng này giảm bớt nhờ sử dụng SikaGrind LS.
đều chứa 30% hàm lượng đá vôi. Các thông số của
Tóm lại
máy nghiền và máy phân ly đã được điều chỉnh để
sản xuất ra các tỷ diện bề mặt xi măng khác nhau Kinh nghiệm thực tế và các kết quả nghiên cứu
(Blaine). Một hỗn hợp bê tông cùng cấp phối (xi măng đạt được phù hợp với xu hướng hiện tại đối với xi
= 300kg/m3, N/x = 0,60) đã được sử dụng để tạo ra măng portland đá vôi. Các khía cạnh về sinh thái
các khối lập phương sẽ được thử nghiệm đông lạnh và kinh tế khiến cho đá vôi trở thành nguyên liệu
– rã đông theo CEN/TS 12390-9. Bê tông phải có độ kết dính phụ được quan tâm nhiều nhất. Với một
tổn thất trọng lượng nhỏ hơn 10% sau 100 chu trình hàm lượng nhất định của đá vôi, ảnh hưởng tích
để đáp ứng yêu cầu của tiêu chuẩn. Cho dù các mẫu cực của nó sẽ đạt được và độ bền cơ học, độ chảy
xi măng số 1 và 2 có tỷ diện bề mặt cao hơn đáng kể của bột xi măng cũng như độ bền và tính công tác
theo Blaine, nhưng chúng không đáp ứng được yêu của bê tông không bị ảnh hưởng.
cầu, trái lại mẫu xi măng số 4 có độ mịn Blaine thấp Các phụ gia xi măng có thể giúp khắc phục
hơn lại đạt được mục tiêu đặt ra. Kết luận: Mức thang được các vấn đề này, nhưng lợi ích của các chất
tỷ lệ không tương ứng với Blaine, nhưng phân phối trợ nghiền bị hạn chế. Hiệu quả các chất trợ nghiền
cỡ hạt clinker và đá vôi là quan trọng. ví dụ như SikaGrind LS có thể làm tăng tối đa hàm
Đóng góp của SikaGrind vào độ bền là gì? lượng đá vôi trong PLC, do tác động của chúng tới
SikaGrind được chế tạo riêng cho PLC là phụ gia các đặc tính xi măng và quá trình sản xuất xi măng.

Hình 8: Ăn rỗ bề mặt cốt thép Hình 9: CEM II/A-LL 32.5R. Giảm được 6% hàm lượng clinker.

24 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

HỆ THỐNG
THU THẬP SỐ LIỆU GIÁM SÁT PHÁT THẢI TỰ ĐỘNG LIÊN TỤC
Tác giả: Nguyễn Văn Đốc – CCID

K
hi đốt than,
sản phẩm
dầu mỏ, khí
tự nhiên trong các nhà
máy công nghiệp cũng
như rác thải độc hại của
y tế và sinh hoạt thì từ
ống khói phát thải ra các
chất gây ô nhiễm. Ở hầu
hết các nước, luật pháp
quy định giá trị giới hạn
của phát thải cho phép
và lượng khí thải gây ô
nhiễm (thành phần khí và
chất dạng hạt) trong khí
thải từ ống khói. Tất cả
các nhà máy, từ nhà máy
Hình 1: Cấu hình hệ thống giám sát phát thải liên tục
điện, nhà máy sản xuất
thép, nhà máy xi măng,
nhà máy hóa chất, hóa dầu cho đến các xưởng sản trường hợp đốt rác thải hoặc lò đốt nhiên liệu thay
xuất nhỏ đều phải tuân theo tiêu chuẩn liên quan thế, có thể yêu cầu giám sát thêm các thành phần
đến phát thải ô nhiễm vào khí quyển. như HF, NH3, HCl, Hg và hợp chất hữu cơ dễ bay
Các cơ sở công nghiệp có nguồn khí thải lưu hơi. Số liệu đo được truyền đến hệ thống thu thập
lượng lớn theo quy định phải thực hiện đăng ký chủ và xử lý số liệu riêng và hơn nữa dùng để đánh giá
nguồn khí thải công nghiệp và phải lắp đặt thiết bị và báo cáo cơ quan quản lý nhà nước.
quan trắc khí thải tự động liên tục, truyền số liệu trực Hệ thống thu thập và xử lý số liệu dựa trên máy
tiếp cho Cơ quan quản lý chuyên ngành của Nhà tính dùng để giám sát phát thải liên tục (CEM-DAS)
nước (ở Việt nam là Sở Tài nguyên và Môi trường của ABB là hệ thống thu thập và xử lý số liệu dựa
địa phương) để giám sát, theo dõi và quản lý. trên máy tính dùng để giám sát phát thải liên tục.
1. Hệ thống giám sát phát thải liên tục Nó là hệ thống nối mạng hoàn chỉnh để ghi liên tục
và đánh giá số liệu phát thải của cả ngành công
Theo tài liệu của ABB, hệ thống giám sát phát
nghiệp. Hệ thống cung cấp thông tin quan trọng
thải liên tục là tổng thể thiết bị cần thiết để xác định
cho vận hành kinh tế và đảm bảo môi trường của
nồng độ và sự biến động của khí thải và bụi ở ống
tất cả các xí nghiệp sản xuất.
khói đưa ra báo cáo kết quả cho đơn vị sở hữu
nhà máy áp dụng giới hạn phát thải. Phụ thuộc vào CEM-DAS có khả năng đáp ứng từ nhà máy
dạng nhiên liệu và quy định về môi trường của cơ nhỏ nhất có một ống khói đến nhà máy có nhiều
quan quản lý địa phương, số thành phần khí, thông dây chuyền với nhiều điểm phát thải. Nó đã được
thường là CO, NOx và SO2 được giám sát liên tục lắp đặt ở nhiều nhà máy và đảm bảo thời gian hoạt
đối với luồng khí thải ở ống khói cùng với bụi, lưu động liên tục đến 99%.
lượng, nhiệt độ, oxy, đôi khi gồm cả nước. Trong Số liệu hiện trường từ bộ phân tích khí, thiết bị

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 25


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

- Cơ sở dữ liệu lưu trữ tất cả


các số liệu và cho phép truy cập
phát triển ứng dụng người dùng.
- Kết nối Modbus TCP/IP tới
bộ phân tích khí hoặc hệ thống
điều khiển phân tán sao cho cáp
nối nhỏ nhất.
- Có thể quản lý qua truy cập
từ xa.
Hệ thống giám sát phát thải
liên tục đối với nhà máy có
nhiều điểm phát thải
Đối với nhà máy có nhiều dây
chuyền sản xuất với nhiều điểm
phát thải, cấu hình hệ thống
được thiết kế phù hợp đảm bảo
thuận tiện cho giám sát và yêu
cầu tiết giảm chi phí đầu tư.
Cần tiến hành khảo sát kỹ
lưỡng các vị trí phát thải dựa trên
Hình 2: Sơ đồ giám sát phát thải liên tục nhà máy có nhiều vị trí phát thải sơ đồ công nghệ của dây chuyền,
Chữ viết tắt: CAG = bộ phân tích khí liên tục thực hiện đo đạc cụ thể các thông
ECS = hệ thống điều khiển phát thải CEM-DAS = hệ thống thu thập và xử lý số số về phát thải tại vị trí ống khói
AMS = hệ thống đo lường tự động liệu dựa trên máy tính dùng để giám sát phát
thải liên tục. và dựa vào các quy định, tiêu chí
kiểm soát của cơ quan quản lý
giám sát bụi... có thể thu được Đặc điểm của hệ thống nhà nước để đưa ra quyết định
thông qua các bộ I/O thông CEM-DAS đầu tư, trang bị hệ thống thiết bị
thường hoặc Modbus TCP/IP. - Phù hợp với tất cả các nhà phù hợp.
Các số liệu này được xử lý ở máy được kiểm soát bởi Chỉ dẫn Một dây chuyền sản xuất xi
Server CEM-DAS. Tất cả được phát thải công nghiệp 2010/75/EU. măng có 4 vị trí phát thải chính
lưu trữ ở dạng cơ sở dữ liệu - Cấu trúc client/server dễ truy với lưu lượng lớn là ống khói lò
và trong hệ thống file. Tùy theo, cập qua trình duyệt tiêu chuẩn. nung, ống khói sau lọc bụi làm
cụm thu thập số liệu có thể dùng - Tính dự phòng được lắp nguội clinker, ống khói nghiền
để giảm biến động số liệu hiện sẵn trong hệ thống phân tích khí, than và ống khói nghiền xi măng.
trường (thông số khí thải xả vào server CEM-DAS, môi trường Thông thường, nếu không có
môi trường). lưu trữ là máy chủ trên mạng khác biệt lớn về thành phần khí
Trình duyệt web tiêu hoặc hệ thống file trên mạng. phát thải, tại cả 4 ống khói đều
chuẩn cho phép truy cập vào - Thông tin liên quan biểu diễn được trang bị hệ thống giám sát
CEM-DAS để xem các biểu đồ, dưới dạng biểu đồ dạng thanh, hàm lượng bụi, đo lưu lượng phát
xuất các báo cáo hoặc thay đổi đường cong, số liệu. thải, riêng tại ống khói lò nung có
cấu hình. Hệ thống được thiết - Kết xuất số liệu theo dạng trang bị thêm hệ thống phân tích
kế cho bảo dưỡng từ xa. Điều file csv hoặc txt như excel. khí để xác định các thành phần
đó cho phép người dùng từ xa - Báo cáo phát thải ở dạng pdf. khí CO, CO2, NO, NOx, SO2.
truy cập đến CEM-DAS để trợ - Quản lý password nhiều Sử dụng hệ thống mạng
giúp xử lý chạy vận hành hoặc người dùng cho các nhóm truy truyền thông chuẩn Modbus,
giúp đỡ thắc mắc hàng ngày. cập khác nhau . TCP/IP kết nối các bộ phân tích

26 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

khí và PLC của các thiết bị giám


sát đưa về máy tính chung đặt tại
phòng điều khiển.
2. Giới thiệu thiết bị giám
sát bụi, đo lưu lượng và phân
tích khí tiêu biểu
Trên thế giới có nhiều hãng
chế tạo thiết bị hệ thống giám sát
phát thải liên tục, trong bài viết Hình 3: Thiết bị giám sát bụi ống khói D-R 800

này, tác giả chỉ giới thiệu một số


thiết bị tiêu biểu về giám sát phát Thành phần gồm: -20 đến +50oC
thải ứng dụng trong ngành sản - Đầu đo - Cấp bảo vệ IP65
xuất xi măng của hãng DURAG - Cụm nguồn có tích hợp - Cửa ra của thiết bị đo: 2 x
và ABB. nguồn khí làm sạch 0/4-20mA/500 Ω, Modbus RTU,
Thiết bị giám sát bụi D-R 800 - Tấm đế lắp đặt. RS485
của hãng DURAG Thông số kỹ thuật - Độ chính xác: <1% giới hạn
Thiết bị đo kiểu mới, công - Đo lường nồng độ bụi phạm vi đo
nghệ laze giám sát phát thải
- Dải đo: 0 – 10 mg/m3 đến 0 - Nguồn cấp điện: 85-264VAC;
nguồn bụi vừa và nhỏ phù hợp
– 200 mg/m3 47-63Hz; 50VA
với quy định mới của EU.
- Nguyên lý đo: tán xạ xuôi - Kích thước: đầu đo
Thiết bị có thể đo liên tục tại
hiện trường trong môi trường - Nhiệt độ khí trong ống khói: 160x160x600/1000 mm, bộ
khắc nghiệt; có độ nhạy cao, tuổi trên điểm sương đến 350oC nguồn 300x300x210 mm
thọ lâu dài, đầu dò được phủ chịu - Áp suất dòng khí: -50 đến - Trọng lượng: 20kg.
mòn công nghệ nano; dễ lắp đặt +10hPa
Thiết bị đo lưu lượng khối
lên 1 cạnh của ống khói; 2 đầu ra - Đường kính ống khói: 0,4 – D-FL 100 của hãng DURAG
analogue với phạm vi thích hợp; 8m
Thiết bị đo lưu lượng khối của
tự động chuyển đổi phạm vi đo - Chiều dài đầu dò tính từ tấm khói thải khô tại ống khói của
phù hợp với chỉ dẫn đốt chất thải. đế: 400/800 mm nhà máy sử dụng đầu đo theo
Ứng dụng - Nhiệt độ môi trường: nguyên lý sai lệch áp suất.
- Nhà máy điện
- Nhà máy xi măng, công
nghiệp luyện kim, gỗ, công
nghiệp hóa chất
- Nhà máy đốt rác
- Giám sát bụi các bộ lọc bụi
Nguyên lý hoạt động
Thiết bị D-R 800 hoạt động
theo nguyên tắc tán xạ xuôi. Tia
sáng tập trung và đã được điều
chỉnh của diot laze xuyên qua
lượng khí được đo. Ánh sáng
tán xạ xuôi phản xạ mạnh từ
các phần tử bụi được đo và ước Hình 4: Sơ đồ bố trí thiết bị giám sát bụi
lượng giá trị. ống khói D-R 800

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 27


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

- Dải đo: 0 – 3.000.000m3/h;


2 - 50 m/s
- Nguyên lý đo: chênh lệch áp
suất
- Nhiệt độ khí trong ống khói:
trên điểm sương đến 450oC
- Áp suất dòng khí: ± 200hPa
- Đường kính ống khói: 0,4 –
Hình 5: Thiết bị đo lưu lượng khí thải ống khói D-FL 100
8m
- Chiều dài đầu dò tính từ tấm
đế: 400/800 mm
- Nhiệt độ môi trường: -20 đến
+50oC
- Cấp bảo vệ IP65
- Cửa ra của thiết bị đo:
0/4-20mA/500Ω, Modbus RTU,
RS485
- Cửa ra số: 2 rơ le cửa ra
48V/0,5A
- Độ chính xác: <2% giới hạn
phạm vi đo
- Nguồn cấp điện: 90-264VAC;
50-62Hz; 100VA
- Kích thước: đầu đo
Hình 6: Sơ đồ bố trí thiết bị đo lưu lượng khí thải ống khói D-FL 100 380x160x(300 + chiều dài ống) mm
- Trọng lượng: 39kg
Nguyên lý đo
Thiết bị đo D-FL 100 vận hành
theo nguyên lý sai lệch áp suất.
Đầu đo có 2 buồng riêng biệt
giữa chúng luồng khí tạo lên áp
suất khác nhau, sự chênh lệch
áp suất xảy ra tại chỗ thắt ngẫu
nhiên nào đó trên đường chảy,
dựa vào sự chênh áp suất này
để tính toán ra vận tốc luồng khí,
từ đó sẽ tính được lưu lượng thể
tích luồng khí.
Ứng dụng
Đo lưu lượng khối ở vị trí nhiệt
độ cao, áp suất cao.
Thông số kỹ thuật
Thiết bị đo tốc độ dòng khí, đo
lưu lượng thể tích dòng khí thải
qua ống khói, tính toán lưu lượng Hình 8: Sơ đồ máy phân tích khí ACX dùng cho giám sát phát thải
khối ở điều kiện tiêu chuẩn.

28 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

sát phát thải ACX của ABB Máy phân tích AO2000-Li-
ACX là thiết bị phân tích khí mas11 UV
dùng cho giám sát phát thải và Đo SO2: 0-75mg/m3 (max.
điều khiển quá trình sản xuất xi 375mg/m3)
măng lò quay tại các nhà máy xi NO: 0-33,5mg/m3 (max.
măng, thực hiện đo liên tục nồng 200mg/m3)
độ của nhiều nhất đến 6 thành NO2: 0-250mg/m3 (max.
phần khí gồm CO, NO, CO2, 1000mg/m3)
SO2, O2 và VOC. Lấy mẫu khí
Sử dụng modul phân tích khí Điều kiện mẫu khí đầu vào:
AO2000 cho giám sát phát thải Nhiệt độ lớn nhất của mẫu khí
tại ống khói nhà máy. : 500oC
Máy phân tích AO2000-
Áp suất khí mẫu Pabs = 0,85
Uras26
- 1,1bar
Đo CO: 0-125mg/m3 (max.
625mg/m3) Lưu lượng định mức <250 l/h
SO2: 0-450mg/m3 (max.
2250mg/m3)
NO: 0-196mg/m3 (max.
1000mg/m3) Tài liệu tham khảo:
NOx: 0-300mg/m3 (max. - ABB, hệ thống giám sát phát thải
1500mg/m3) liên tục
Hình 7: Máy phân tích khí ACX - DURAG GROUP, sản phẩm giám
N2O: 0-100mg/m3 (max.
500mg/m3) sát phát thải.
Thiết bị phân tích khí giám

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 29


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

BÊ TÔNG TỔ ONG
VẬT LIỆU HIỆU QUẢ TRONG TƯƠNG LAI
Th.S Phạm Mạnh Huy – Phòng XD Mỏ - CCID

B
ê tông tổ ong có thể là xu thế vật liệu kín có chứa khí hay hỗn hợp khí - hơi nước, kích
mới tại Việt Nam trong tương lai. Ở thước lỗ rỗng từ 0,5 ÷ 2 (mm) và chúng phân bố
các nước phát triển trên thế giới, bê một cách đồng đều trong lòng bê tông.
tông tổ ong đã có lịch sử phát triển gần 100 năm. Có nhiều cách phân loại bê tông tổ ong, theo
Các nước Đông Nam Á như Singapore, Thái Lan, phương pháp tạo rỗng, theo chất kết dính sử dụng,
Indonesia, Malaysia đều đã ứng dụng sản phẩm theo điều kiện rắn chắc của bê tông hay theo phạm
này từ thập kỷ 90, còn ở Việt Nam mới chỉ thực sự vi sử dụng.
phát triển trở lại từ năm 2010 đến nay.
Theo phương pháp tạo rỗng thì bê tông tổ ong
Trong bối cảnh hiện nay, vật liệu xây dựng mới gồm hai loại đó là bê tông khí và bê tông bọt:
đạt chất lượng tốt, với giá cả hợp lý sẽ trở thành
+ Bê tông khí được tạo rỗng bằng cách dùng
một trong những công cụ chính để giải bài toán
chất tạo khí trộn đều với hỗn hợp vữa tạo hình đã
phát triển kinh tế và bê tông tổ ong sẽ là vật liệu
được nhào trộn. Hỗn hợp vữa gồm chất kết dính,
hiệu quả đáp ứng được các yêu cầu này trong
thành phần silíc và một lượng nước cần thiết. Sản
tương lai.
phẩm khí tạo ra làm cho hỗn hợp bê tông nở phồng
Trong bài viết này, tác giả sẽ trình bày một bức trong khuôn. Sau khi kết thúc quá trình tạo khí, hỗn
tranh chung về bê tông tổ ong với các chủng loại hợp bê tông rắn chắc lại, tạo thành bê tông tổ ong.
như bê tông bọt, bê tông khí chưng áp, bê tông khí
+ Bê tông bọt được tạo rỗng bằng cách tạo bọt
không chưng áp và công nghệ sản xuất chúng.
trước bằng các chất tạo bọt, sau đó trộn bọt vào
1. Tổng quan về bê tông tổ ong hỗn hợp vữa dẻo đã được chuẩn bị. Hỗn hợp sau
Bê tông tổ ong là một loại bê tông nhẹ chứa khi tạo hình và cứng rắn sẽ tạo thành bê tông bọt.
thể tích lớn các lỗ rỗng nhân tạo. Các lỗ rỗng này Như vậy, bê tông tổ ong là một loại bê tông nhẹ

30 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

chứa một khối lượng lớn các lỗ rỗng nhân tạo bé + Bê tông tổ ong công trình cách nhiệt được
và kín giống hình tổ ong, có chứa khí hoặc hỗn dùng với mục đích chịu tải trọng và cách nhiệt, có
hợp khí và hơi nước có kích thước từ 0,5 ÷ 2 (mm) khối lượng thể tích ở trạng thái khô γo = 600 ÷ 1000
phân bố một cách đồng đều và được ngăn cách kg/m3 và cường độ nén Rn = 3 ÷ 10 MPa.
nhau bằng những vách mỏng chắc. Trong bê tông + Bê tông tổ ong cách nhiệt được sử dụng với
tổ ong bao gồm hai hệ thống cấu trúc rỗng, cấu mục đích cách nhiệt có γo ≤ 600 kg/m3 và cường độ
trúc rỗng lớn được tạo nên từ các tổ ong nhân tạo chỉ yêu cầu chịu được tải trọng bản thân.
nói trên và cấu trúc rỗng bé được tạo nên từ các
Như đã phân loại ở trên, để lựa chọn công nghệ
lỗ rỗng gel và hệ thống mao quản nằm trong vách
chế tạo bê tông tổ ong hợp lý cần xem xét loại chất
ngăn giữa các lỗ rỗng lớn.
kết dính sử dụng để quyết định công nghệ dưỡng
Theo chất kết dính sử dụng, bê tông tổ ong hộ nhiệt ẩm thường hay cao áp. Bên cạnh đó ta
được phân thành ba loại chính: cần xem xét các đặc tính cơ bản của sản phẩm
+ Bê tông tổ ong sử dụng chất kết dính xi măng. để lựa chọn chủng loại bê tông tổ ong phù hợp với
Loại bê tông này có thể rắn chắc trong điều kiện tự mục đích sử dụng.
nhiên, gia công nhiệt ẩm trong điều kiện nhiệt độ
2. Tình hình nghiên cứu và sử dụng bê tông
cao, áp suất thường hoặc gia công nhiệt trong điều
tổ ong trên thế giới và ở Việt Nam
kiện nhiệt độ, áp suất cao (chưng áp).
Bê tông bọt đã được phát triển đầu tiên tại
+ Bê tông tổ ong sử dụng chất kết dính vôi –
Stockholm, Thụy Điển vào đầu những năm 1890.
silíc (chất kết dính silicát). Loại bê tông này chỉ có
Ban đầu nó được biết đến như là bê tông khí, được
thể rắn chắc trong điều kiện ẩm có nhiệt độ và áp
sử dụng để sản xuất vật liệu cách nhiệt trong xây
suất cao (gia công nhiệt trong autoclave).
dựng. Từ đó, đã có nhiều loại bê tông tổ ong được
+ Bê tông tổ ong sử dụng chất kết dính hỗn hợp.
phát triển như bê tông tổ ong bảo dưỡng tự nhiên,
Loại bê tông này sử dụng hỗn hợp chất kết dính
bê tông tổ ong được gia công nhiệt ẩm trong điều
xi măng và vôi - silíc, tỷ lệ của hai loại chất kết
kiện nhiệt độ cao, áp suất thường và trong điều
dính có thể thay đổi tuỳ theo mục đính và yêu cầu
kiện chưng áp.
của người sử dụng. Loại bê tông này cũng thường
Năm 1922, Hydrogen peroxide H2O2 được đề
được gia công nhiệt trong autoclave.
xuất làm chất tạo khí. Năm 1923, ở Đan Mạch
Theo đặc điểm rắn chắc, bê tông tổ ong được
người ta bắt đầu sản xuất bê tông bọt. Năm 1924,
phân thành ba loại chính, đó là:
ở Thụy Điển bắt đầu sản xuất bê tông khí từ xi
+ Bê tông khí, bê tông bọt rắn chắc trong điều măng - vôi - cát và dùng bột nhôm làm chất tạo khí.
kiện tự nhiên (áp suất thường, nhiệt độ thường), Năm 1928, Ở Liên Xô cũ mới bắt đầu nghiên cứu
thường gọi là bê tông tổ ong không chưng áp. triển khai sản xuất bê tông tổ ong bằng phương
+ Bê tông khí, bê tông bọt rắn chắc trong điều pháp tạo khí và tạo bọt, và đến nay công nghệ theo
kiện áp suất thường trong bể dưỡng hộ hay trong hướng này đã đạt đến trình độ cao. Năm 1933, các
các khuôn nhiệt (đốt nóng tiếp xúc), trong các nhà khoa học Thụy Sỹ đã đưa ra công nghệ sản
khuôn có cấu tạo đặc biệt có hệ thống đốt nóng xuất bê tông khí bằng phương pháp chưng áp, sử
bằng điện. Chủng loại này được gọi là bê tông tổ dụng chất kết dính xi măng - vôi - cát nghiền. Ở
ong dưỡng hộ nhiệt ẩm. Liên Xô, công nghệ tương tự chỉ mới triển khai vào
+ Bê tông khí, silicat khí rắn chắc trong điều năm 1939 ÷ 1940 ở Novoxibirsk và nhiều nơi khác.
kiện nhiệt độ cao, áp suất cao (chưng áp trong Sau chiến tranh thế giới lần thứ II, kỹ thuật này đã
autoclave) gọi là bê tông khí chưng áp. nhanh chóng lan rộng ra toàn thế giới, phần lớn là
Theo phạm vi sử dụng, bê tông tổ ong được ở các nước Châu Âu và Liên Xô cũ. Sản phẩm áp
phân ra ba loại: dụng trong sản xuất panel kích thước lớn. Chúng
+ Bê tông tổ ong công trình được sử dụng với được sử dụng tại các công trường xây dựng mới
mục đích chịu tải trọng là chính, có khối lượng thể và các kết cấu cho nhà ít tầng.
tích ở trạng thái khô γo >1000 kg/m3 và cường độ Trong những năm 1950, người ta đã bắt đầu
nén Rn ≥ 10 Mpa. sản xuất đại trà bê tông khí mà đầu tiên được

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 31


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

sản xuất ở Riga, sau đó nhiều nhà máy lớn sản duyệt chương trình phát triển vật liệu không nung
xuất bê tông khí được xây dựng ở Matxcơva, đến năm 2020; các tiêu chuẩn, quy phạm hướng
XanhPetecbua, Sibêri có trang bị công nghệ ở trình dẫn sử dụng bê tông tổ ong và việc hoàn thiện
độ cơ giới hóa cao. phương pháp tính toán lại kết cấu công trình sử
Ngày nay, bê tông khí được phát triển mạnh ở dụng bê tông nhẹ đã được ban hành, thì loại vật
các nước công nghiệp phát triển như: Đức, Séc, liệu này chắc chắn sẽ chiếm một vị trí xứng đáng
Mỹ, Ba Lan, Nga, Trung Quốc v.v... ở trình độ công trong ngành xây dựng.
nghệ cao sử dụng nguyên vật liệu là xi măng - vôi - Trong những năm gần đây, việc áp dụng bê tông
tro xỉ nghiền hoặc xi măng - vôi - cát nghiền, dưỡng tổ ong đã thể hiện rõ là một vật liệu hiệu quả thay
hộ sản phẩm trong autoclave, công nghệ sản xuất thế các vật liệu thông dụng nhằm tiết kiệm năng
được tự động hoá và cơ giới hóa và điều khiển lượng trong khai thác và sử dụng công trình, giảm
trung tâm. bớt tình trạng ô nhiễm môi trường, rút ngắn thời
Ngoài ra, loại bê tông tổ ong với cấu trúc được gian xây dựng và giảm giá thành công trình. Cho
làm từ bọt tạo sẵn (bê tông bọt) cũng được nhiều đến nay, ngày càng có nhiều các công trình ở Việt
quốc gia có nền khoa học công nghệ cao như Mỹ, Nam sử dụng bê tông tổ ong, tuy nhiên chủ yếu
Đức, Pháp, Nhật, v.v.... mới được dùng làm tường ngăn, lớp cách nhiệt và
Ở Việt Nam, hiện nay, có rất nhiều đơn vị đã chống nóng.
nghiên cứu ứng dụng bê tông khí như: Viện Khoa Trong tương lai, công nghệ bê tông tổ ong sẽ
học Công nghệ Xây Dựng, Viện Vật liệu Xây Dựng, được ứng dụng trong sản xuất các panen chịu lực,
Viện Khoa học Thủy lợi, Viện khoa học công nghệ các cấu kiện có kích thước lớn. Để mở rộng phạm
Giao thông vận tải, Trường Đại học xây dựng, vi sử dụng bê tông tổ ong trong điều kiện khí hậu
Trường Đại học Bách khoa Hà Nội và Trường Đại nóng ẩm như ở nước ta, việc đánh giá các đặc tính
học Bách khoa TP. Hồ Chí Minh. cơ lý, nhiệt của chúng cần phải được nghiên cứu
Ngoài các đơn vị nghiên trên đã có một số công sâu hơn nữa.
ty đã và đang đầu tư sản xuất bê tông tổ ong như,
Công ty CP đầu tư và bê tông Thịnh Liệt, Công Ty 3. Đánh giá các tính chất cơ lý của bê tông
tổ ong
đầu tư phát triển nhà và khu công nghiệp Đồng
Tháp, Công Ty cổ phần sản xuất bê tông nhẹ và Bê tông tổ ong là bê tông kỹ thuật có chứa các
xây dựng Thiên Giang, Tổng công ty thuỷ tinh và tế bào khí được phân bố một cách đồng đều, ở thể
gốm xây dựng Viglacera. Riêng Công ty Vĩnh Đức rắn được xem là bê tông nhẹ cốt liệu khí.
thuộc tập đoàn Thái Thịnh xây dựng nhà máy đầu Khối lượng thể tích γo và cường độ nén Rn là hai
tiên tại Bảo Lộc – Lâm Đồng với công suất 100.000 chỉ tiêu quan trọng hàng đầu của bê tông tổ ong.
m3/năm và nhà máy thứ 2 với tổng công suất lên Với bê tông công trình và bê tông công trình cách
đến 400.000 m3/năm đi vào hoạt động vào đầu nhiệt cần đạt được yêu cầu về cường độ Rn ≥ 3
năm 2014. Ngoài ra, còn rất nhiều các đơn vị sản ÷ 20 MPa, khối lượng thể tích thường nằm trong
xuất với quy mô nhỏ, thủ công và một số đơn vị khoảng 600 ÷ 1200 Kg/m3 và mác bê tông tổ ong
đang trong giai đoạn khảo sát, lập dự án đầu tư xây cách nhiệt và bê tông tổ ong công trình cách nhiệt
dựng nhà máy bê tông nhẹ. được xác định theo khối lượng thể tích khô, còn
Hiện nay, sức cạnh tranh của bê tông tổ ong mác của bê tông tổ ong công trình được xác định
so với các loại vật liệu khác như gạch nung còn theo cường độ chịu nén của bê tông. Cường độ
chưa mạnh do thói quen của người sử dụng cũng chịu nén (Rn) của bê tông tổ ong được xác định
như chưa có đầy đủ hệ thống các tiêu chuẩn, bằng cách nén mẫu lập phương cạnh 100mm ở độ
quy phạm hướng dẫn về tính toán kết cấu cũng ẩm tự nhiên ≈ 8% vì cường độ bê tông tổ ong phụ
như sử dụng loại vật liệu này. Tuy nhiên, với định thuộc vào độ ẩm của nó, độ ẩm trong bê tông càng
hướng của chính phủ trong Quyết định số 567/ cao thì cường độ của nó càng giảm.
QĐ-TTg ngày 28 tháng 4 năm 2010 về việc phê Có thể đánh giá phẩm chất của bê tông tổ ong

32 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

theo chỉ tiêu hệ số chất lượng là tỷ số của khối độ lợi dụng khả năng tạo rỗng α để làm phổng nở
lượng thể tích và cường độ: hỗn hợp bê tông tổ ong.
Mức độ lợi dụng khả năng tạo rỗng α là mức
độ giữ được một lượng khí hoặc bọt nhiều hay
ít từ cùng một lượng chất tạo rỗng đã dùng. Khi
nhiệt độ tạo khí hoặc tạo bọt thuận lợi và ổn định
thì mức độ lợi dụng khả năng tạo rỗng chỉ còn
phụ thuộc chủ yếu vào tính lưu động của hỗn hợp,
Trong đó: Rn - cường độ nén (daN/cm2) lượng dùng nước và thành phần rắn (N/R). Ngưởi
γo - khối lượng thể tích bê tông ở trạng ta thấy rằng khi tỷ lệ N/R <0,6 thì quan hệ α =
thái khô (kg/l) f(N/R) là một hàm số đồng biến, tức là nếu N/R
Hệ số chất lượng (A) của bê tông tổ ong nằm tăng thì α cũng tăng và khối lượng thể tích của bê
trong khoảng 40 ÷ 1200. Mô đun đàn hồi thường tông tổ ong sẽ giảm.
đạt từ 15000 ÷ 70000 daN/cm2. Như vậy bê tông
tổ ong có biến dạng lớn hơn so với bê tông nặng
(modun đàn hồi ban đầu của bê tông nặng 110000
÷ 400000 daN/cm2). Cường độ dính kết với cốt
thép của bê tông tổ ong thí nghiệm với cốt thép
trơn đạt 10 ÷ 20 daN/mm2 nhỏ hơn nhiều so với bê
tông nặng (0,15 ÷ 0,2R28).

- Khối lượng thể tích và các yếu tố ảnh hưởng


đến khối lượng thể tích
Khối lượng thể tích:
Bê tông tổ ong được sấy khô đến khối lượng
không đổi và được phân loại theo khối lượng thể
tích như sau : Hình 1 – Sự phụ thuộc của khối lượng thể tích bê tông khí
Từ 250 – 500 kg/m3: Bê tông tổ ong cách nhiệt vào lượng dùng bột nhôm PAl và tỷ lệ nước/ rắn (N/R). [1]
Từ 500 – 900 kg/m : Bê tông tổ ong cách nhiệt
3
1. PAl = 250 g/cm3
- cấu kiện 2. PAl = 350 g/cm3
Từ 900 – 1200 kg/m3: Bê tông tổ ong cấu kiện 3. PAl = 450 g/cm3
Theo ҐOCT 16381 – 70 thì bê tông tổ ong có 4. PAl = 550 g/cm3
khối lượng thể tích đến 350 kg/m3 thuộc nhóm vật
liệu cách nhiệt xây dựng nhẹ, còn khi khối lượng
thể tích trong khoảng 400 – 600 kg/m3 là vật liệu
cách nhiệt xây dựng nặng.
Các yếu tố ảnh hưởng đến khối lượng thể tích:
Đối với bê tông tổ ong, khối lượng thể tích là
một chỉ tiêu quan trọng cần phải được đảm bảo.
Nếu khối lượng thể tích vượt quá yêu cầu đề ra,
bê tông tổ ong có thể bị hạ cấp hoặc không được
nghiệm thu. Khối lượng thể tích của bê tông tổ
ong phụ thuộc vào lượng dùng chất tạo rỗng (pctr),
khả năng tạo rỗng (Ktr) của chúng, tức là thể tích Hình 2– Sự phụ thuộc cường độ bê tông tổ ong R và sự
tạo rỗng α vào tỷ lệ N/R. [1]
bọt hoặc khí do 1kg chất tạo rỗng sinh ra và mức

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 33


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

Khi tính chất của hỗn hợp vữa như nhau, cường độ của vách ngăn giữa các lỗ rỗng, cấu trúc
lượng dùng chất tạo rỗng càng nhiều thì khối phần rỗng, hình dạng kích thước trung bình của lỗ
lượng thể tích của bê tông khí càng thấp (và rỗng và sự phân bố các lỗ rỗng trong bê tông.
ngược lại). Mức độ lợi dụng khả năng tạo rỗng + Cường độ phần vữa tạo vách ngăn giữa các
còn phụ thuộc vào khả năng bảo toàn cấu trúc lỗ rỗng càng cao sẽ đảm bảo cho bê tông có cường
rỗng của bê tông tổ ong sau khi tạo hình. Đối độ càng cao khi các điều kiện khác không đổi. Các
với bê tông tổ ong nói chung sau khi tạo hình, nhân tố ảnh hưởng đến cường độ vữa là loại chất
nếu cường độ nhớt dẻo của hỗn hợp bê tông
kết dính và cấu tử silic, tỷ lệ N/R, độ nghiền mịn
nhỏ (do tỷ lệ N/R quá cao hoặc chất kết dính
các cấu tử, mức độ đặc chắc của phần vữa, chế độ
đông kết chậm) sẽ không cản được việc dịch
cứng rắn sau khi tạo hình.
chuyển và thoát khí ra môi trường xung quanh,
kết quả là làm giảm mức độ lợi dụng khả năng + Khi độ rỗng của bê tông tổ ong càng lớn
tạo rỗng α. nghĩa là lượng vữa đặc tạo nên các vách ngăn
càng mỏng, thì cường độ bê tông càng nhỏ. Tuy
- Cường độ và các yếu tố ảnh hưởng đến
vậy, các bê loại tông tổ ong có cùng khối lượng
cường độ
thể tích có thể có cường độ khác nhau đáng kể là
Cường độ: Bê tông tổ ong có mác theo do ảnh hưởng của độ đặc chắc và cường độ phần
cường độ được xác định trên mẫu có kích thước vữa tạo nên vách ngăn giữa các lỗ rỗng và của
10x10x10cm, hay mẫu có kích thước khác với hệ
cấu trúc rỗng.
số quy đổi thích ứng ở tuổi 28 ngày sau khi đã bảo
dưỡng nhiệt ẩm hoặc gia công nhiệt. Bê tông tổ + Bê tông tổ ong có cấu trúc rỗng tối ưu
ong thuộc loại vật liệu giòn. Hệ số đàn hồi của bê chứa chủ yếu là các lỗ rỗng kín, có kích thước
tông tổ ong E = 0,92 – 0,97, được xác định theo bé và đồng đều trong bê tông tổ ong sẽ cho
công thức: cường độ bê tông cao nhất khi các điều kiện
khác không đổi.
+ Tỷ lệ N/R ảnh hưởng đến hầu hết các nhân tố
nói trên. Khi chọn được tỷ lệ N/R thích hợp, tức là
tạo nên sự kết hợp hài hòa giữa việc đảm bảo độ
đặc và cường độ của phần vữa trong vách ngăn
giữa các lỗ rỗng với việc đảm bảo điều kiện tạo
Trong đó ɛy: là biến dạng đàn hồi rỗng thuận lợi, tạo nên cấu trúc rỗng tổ ong tối ưu
ɛt: là biến dạng tổng và được xác định trong bê tông sẽ đạt được cường độ bê tông tổ ong
ở giá trị s = 0,5R trên mẫu trụ được chế tạo từ bê cao nhất.
tông tổ ong, được ép theo phương pháp gia công - Hệ số dẫn nhiệt
gián đoạn, ở từng mức tải phải giữ trong khoảng
Hệ số dẫn nhiệt của bê tông tổ ong phụ thuộc
từ 5 đến 15 phút
vào khối lượng thể tích và độ ẩm của bê tông. Mối
Các nhân tố ảnh hưởng đến cường độ: liên hệ giữa khối lượng thể tích và hệ số dẫn nhiệt
+ Cường độ của bê tông tổ ong phụ thuộc vào ở nhiệt độ 18oC ở trạng thái khô nêu bảng 1:

34 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

Độ dẫn nhiệt của bê tông tổ ong tăng khi bị làm năng chống thấm cho bê tông tổ ong bằng cách dùng
ẩm và có thể được xác định theo công thức: các loại phụ gia kỵ nước hoặc tăng độ đặc (giảm tỷ lệ
nước/xi) cho bê tông, phủ bề mặt tiếp xúc với nước
của bê tông bằng các màng không thấm, v.v…
4. Công nghệ sản xuất
Sản phẩm bê tông tổ ong được sản xuất như
thế nào? Sản phẩm bê tông tổ ong được sản xuất
từ vật liệu xi măng, vôi, cát nghiền mịn, nước và
chất tạo khí, tạo bọt, phụ gia, …Hỗn hợp vật liệu
được trộn đều, tạo hình bằng khuôn. Sau khi đóng
rắn sơ bộ sản phẩm được tháo khuôn, định hình
- Độ ẩm hấp phụ và độ hút nước thành từng block theo kích thước thiết kế yêu cầu
Độ ẩm hấp phụ và được đưa đi bảo dưỡng đảm bảo sản phẩm
phát triển cường độ theo yêu cầu.
Độ ẩm của bê tông tổ ong tương đối cao và khi
bị ẩm thường rất khó sấy khô, nhất là đối với loại Dưới đây, tác giả sẽ giới thiệu mô hình hóa một
có khối lượng thể tích thấp. Đối với bê tông tổ ong dây chuyền sản xuất bê tông tổ ong theo công
sử dụng chất kết dính là xi măng với γo = 600 ÷ nghệ Nga với các thành phần hệ thống như sau:
1000 kg/m3 có độ ẩm theo thể tích từ 3 ÷ 5%, khi độ 1. Thiết bị cấp vào chất kết dính
ẩm tương đối của không khí φkk =100% còn khi sử 2. Băng tải vận chuyển nguyên liệu, phụ gia
dụng chất kết dính vôi – silic, độ ẩm của bê tông tổ 3. Phếu chứa nguyên liệu, phụ gia
ong ở những điều kiện trên lên tới 5 ÷ 8%. Độ ẩm 4. Phễu định lượng nguyên liệu, phụ gia
tăng làm giảm cường độ và giảm hệ số dẫn nhiệt
5. Hệ thống trộn đồng bộ tự động
của bê tông tổ ong. Khi độ ẩm theo thể tích tăng
6. Hệ thống điều khiển tự động dây chuyền
1% thì cường độ giảm 10 ÷ 15% và hệ số dẫn nhiệt
7. Tủ điều khiển hệ thống khí nén
tăng 6 ÷ 8% so với khi bê tông hoàn toàn khô.
8. Hệ thống chuẩn bị và định lượng vật liệu và
Độ hút nước
chất tạo rỗng
Độ hút nước của bê tông tổ ong khi tiếp xúc với 9. Dây chuyền định hình block khối bê tông
nước đạt 20 ÷ 25 % khi dùng chất kết dính xi măng, thành sản phẩm
và 25 ÷ 30% khi dùng chất kết dính vôi silic. Khi hút 10. Khuôn tạo hình block khối bê tông tổ ong
nước khối lượng thể tích của bê tông tăng lên làm
11. Thiết bị cấp khí
tăng tải trọng công trình và giảm cường độ cũng như
12. Động cơ
khả năng cách nhiệt. Vì vậy cần phải áp dụng các
biện pháp làm giảm độ hút nước cho bê tông. Bê 13. Phễu chứa hỗn hợp vữa bê tông
tông tổ ong chứa chủ yếu là lỗ rỗng kín, tăng khả 14.Tủ điều khiển động cơ

Hình 3– Dây chuyền


công nghệ sản xuất
bê tông tổ ong
công suất 80m3/ ca

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 35


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

Phạm vi sản phẩm bê tông tổ ong là rất rộng nên việc lựa chọn sản phẩm cũng như công nghệ sản
xuất sẽ quyết định đến chất lượng sản phẩm và hiệu quả kinh tế đặt ra của dự án, minh họa so sánh có
thể thấy qua bảng 3 bên dưới:
Bảng 3- So sánh công nghệ sản xuất bê tông bọt và bê tông khí chưng áp

Dưới đây là những nguyên liệu điển hình đuợc thường dùng bột vôi chứa ít MgO. Hàm lượng
dùng trong công nghệ sản xuất bê tông tổ ong. MgO không quá 5%. Theo các số liệu nghiên cứu
[2], ở mức độ nào đó vôi nghiền mịn loại bỏ được
- Cát
ảnh hưởng độc hại của “vôi quá lửa’. Hàm lượng
Cát được dùng nhiều hơn cả là cát với hàm
của các ôxít hoạt tính CaO + MgO trong vôi không
lượng silic điôxít không dưới 90%, sét không quá
được dưới 70%. Khi dùng vôi tôi nhanh, người ta
5% và mica không quá 0,5%. Độ mịn của cát được
thường cho thêm thạch cao, phụ gia tăng dẻo, thủy
xác định bằng tỷ diện tích bề mặt trên các dụng cụ
tinh lỏng v.v.. Vôi sống phải được nghiền riêng,
PSKH – 2 của Tavarôp hay Blêin sau khi nghiền
nhưng có được kết quả tốt hơn khi nghiền chung
khô hay ướt, không được dưới 2000 – 3500cm2/g.
với cát hay các cấu tử có chứa silic điôxít khác. Tốt
Cát không nghiền có tỷ diện tích bề mặt 30 ÷ 190
hơn là chất kết dính vôi – cát nên có tỷ diện tích bề
cm2/g.
mặt 4500 – 5000cm2/g.
- Vôi và chất két dính vôi – cát Vôi phải được nung tốt, đồng nhất, không chứa
Để chế tạo hỗn hợp bê tông tổ ong người ta các hạt không tôi lớn. Khi thủy hóa 1kg CaO tỏa

36 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

ra lượng nhiệt 1155,7 kJ (276 kCal). Trường hợp không gia công nhiệt ẩm trong autoclave từ chất
do bị đốt quá nóng, trong các cấu kiện đã tạo hình kết dính thạch cao puzôlan.
thường xuất hiện các vết nứt, để tránh sự tăng + Thạch cao hai nước được dùng với tư cách là
nhiệt độ như thế trong các cấu kiện, người ta phụ gia để nâng cao cường độ, phải có độ nghiền
thường trộn hỗn hợp với nước lạnh hay thay một nhỏ, được đặc trưng bởi lượng sót trên sàng No
phần vôi sống bằng vôi đã tôi. 0,02 (900 lỗ/cm2) không quá 13%. Nên nghiền
- Ximăng poóclăng và các xi măng clinker khác. chung thạch cao với vôi đến tỷ diện tích bề mặt
Để chế tạo hỗn hợp bê tông cứng rắn trong của hỗn hợp đạt 5000cm2/g để khi gia công nhiệt
autoclave có thể dùng xi măng poóclăng, xi ẩm hai giai đoạn hoặc khi gia công nhiệt dưới áp
măng poóclăng puzôlan và xỉ mác M300 và suất thường có thể đạt được cường độ cần thiết
M400. Để có thể tiết kiệm xi măng nên dùng để để lấy cấu kiện ra khỏi khuôn và sau đó chất vào
kết hợp với vôi và các chất có chứa thành phần trong autoclave, người ta thường dùng thạch cao
silic điôxýt (cát, marxalít, tro, xỉ lò cao, xỉ nhiệt xây dựng.
điện, v.v...).
- Phụ gia
- Bùn nêfêlin và chất kết dính trên cơ sở của nó. Phụ gia thúc đẩy quá trình ninh kết và cứng
Khi sản xuất nhôm từ bôxít, phế thải được tạo rắn của bêtông tổ ong không chưng hấp dùng
thành dưới dạng bùn nêfêlin. Trong bùn nêfêlin đã xi măng như CaCl2, nhôm sulfát, nước ôxy già,
nung có chứa (%): SiO2: 26,67; Al2O3: 4,24; Fe2O3: nhôm clorua (hỗn hợp gồm từ CaCl2 và AlCl3) và
3,85; CaO: 59,07; MgO: 1,8; SO3: 0,56; K2O: 0,82; thủy tinh lỏng.
P2O3: 0,08; K2O + Na2O ˂ 1,5. Trong các hỗn hợp vôi – cát nghiền, thủy tinh
Người ta dùng bùn nêfêlin này để sản xuất xi lỏng đóng vai trò là chất làm chậm ninh kết. Trong
măng nêfêlin. Xi măng nêfêlin mác M150 ÷ M250 có canxi clorua hàm lượng của CaCl2 tinh khiết phải
được bằng cách dùng hàm lượng clinker 20 – 25% không dưới 67%. Trong thủy tinh lỏng môđun
và bùn nêfêlin 80 – 75% (thay vì 4% bùn đôi khi (SiO2 : Na2O) trong giới hạn 2,6 ÷ 3 và độ đặc
người ta cho thạch cao vào) hay cấp phối (%) bùn 1,43 ÷ 1,55.
nêfêlin: vôi: thạch cao = 85: 15: 5 (khối lượng khô).
- Chất tạo bọt
- Sản phẩm đồng hành của các nghành công
Khi chế tạo bê tông tổ ong người thường dùng
nghiệp khác:
các chất tạo bọt như keo – nhựa thông, nhựa
+ Tro bay của nhà máy nhiệt điện là một dạng
sapônin, cũng như chất tạo bọt huyết thủy phân,
nguyên liệu phổ biến. Nó rất đa dạng về thành
v.v ... Yêu cầu chất tạo bọt là độ sụt sau 1 giờ
phần hóa học, độ nghiền mịn và hàm lượng các
không được quá 10mm, còn lượng nước tách ra
chất vô cơ không cháy.
không quá 80cm3. Sản lượng chất tạo bọt phải
+ Trong rất nhiều trường hợp xỉ lò cao ở dạng đạt trên 15 lít trên 1kg chất tạo rỗng, còn hệ số
nghiền mịn là một trong những cấu tử cơ bản của sử dụng Ksb ≥ 0,8. Chất tạo bọt được chế tạo với
nguyên liệu. lượng dùng thỏa mãn những yêu cầu chỉ ra ở trên
+ Bụi của nhà máy xi măng có thể dùng như được coi tối ưu.
bộ phấn cấu thành của chất kết dính (từ 10 đến
Lượng dùng khuyến cáo chất tạo bọt cho 1m3
20 %).
bê tông với khối lượng thể tích 450 – 500kg/m3:
+ Người ta dùng trêpen và điatômít trong sản
+ Keo – nhựa thông (0,08 ÷ 0,14 kg), nhựa
xuất vật liệu chưng hấp trong autoclave, cấp phối
thông (0,07 ÷ 0,1) kg và kiềm natri 0,013 ÷ 0,017kg.
chế tạo hỗn hợp chứa (%): amiăng: điatômít: vôi
tôi (tính đổi ra CaO hoạt tính): bột nhôm = 15: 65: + Alumôsapônin –xà phòng = 0,42 ÷ 0,5 (kg).
20: 0,03 và nước 180 ÷ 220. Ngoài ra, người ta + Chất tạo bọt – huyết thủy phân từ 1,4 ÷ 1,75
cho đitaômít vào hỗn hợp khi chế tạo vật liệu xốp kg và FeSO4 từ 0,035 ÷ 0,07 kg.

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 37


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

- Chât tạo khí diện cũng không đồng đều nhau: ở các lớp trên
Hiện nay trong sản xuất bê tông tổ ong chất tạo cùng thường cao hơn các lớp bên trong và các
khí thường hay sử dụng là bột nhôm. Phẩm chất lớp dưới cùng. Nếu dưỡng hộ trong autoclave
của bột nhôm được xác định bằng cách xem xét ở 6÷8 giờ đầu độ ẩm của chúng có thể đạt giá
cấu trúc của nó trong kính hiển vi với độ khuếch trị lên tới 50÷60%. Sau đó giảm dần và sau một
đại mạnh, thêm vào đó kích thước của các hạt bột ngày độ ẩm trung bình có thể xuống tới khoảng
nhôm tốt phải phủ kín diện tích 4600 ÷ 6000cm2. 20÷25%. Vì vậy, vấn đề quan trọng là làm sao
Sự tách khí khi cho bột nhôm vào dung dịch xi giữ được độ ẩm của kết cấu tường bao che trong
măng hay vôi phải bắt đầu sau 1 ÷ 2 phút và kéo khoảng cho phép để đảm bảo điều kiện vi khí
dài 15 ÷ 20 phút. Bột nhôm phải được bảo quan hậu công trình.
trong bì kín bằng kim loại, nó rất nguy hiểm do dễ - Biến dạng của bê tông tổ ong xẩy ra không
gây cháy nổ. đồng đều theo thiết diện: lớp ngoài cùng biến dạng
lớn hơn so với các lớp bên trong, do vậy, trong
- Chất ổn định
các kết cấu tường bao che xuất hiện ứng suất khá
Chất ổn định của hỗn hợp bê tông tổ ong như
lớn và có thể xuất hiện vết nứt. Sự xuất hiện các
là karbokcilmêtilsenlulôza (KMS), cũng như các
vết nứt chỉ xẩy ra trong năm đầu sử dụng, có thể
chất hoạt tính bề mặt, thí dụ: muối đinatri của axít
do các nguyên nhân như tác động nhiệt ẩm của
mônôalkilsunfôiantar gồm alkiđimêtilamin 0,5%,
môi trường xung quanh, sự cácbonát hoá và tải
alkiđimêtilamin ôxýt 4,5% và sintanôl 95%. Phụ
trọng tĩnh.
gia hỗn hợp này được cho vào với khối lượng
Nhiều công trình nghiên cứu chỉ ra rằng điều
0,01% theo khối lượng của các cấu tử khô.
kiện vi khí hậu công trình xây dựng có kết cấu bao
Để làm giảm độ nhớt dẻo người ta dùng xà
che bằng bê tông tổ ong tốt hơn hẳn so với các
phòng giặt và xà phòng nhựa thông, avirôl,
công trình xây bằng gạch đất sét nung. Tuy nhiên,
sunfanôl, các chất tẩy rửa, để đẩy nhanh quá trình
cần lưu ý điều kiện thi công chúng. Trong thi công
tách khí, NaOH và KOH (0,5% theo khối lượng
cần sử dụng vữa xây, trát chuyên dụng thay cho
của xi măng poóclăng) hay MgSO4 (1% theo khối
vữa xây dựng thông thường để bề dày mạch xây
lượng của thành phần rắn).
nhỏ. Mặt khác cần thay đổi quan niệm về vữa xây
5. Kết luận và trát, không nên dùng mác vữa xây và trát quá
- Sự thay đổi độ ẩm của bê tông tổ ong rất lớn, có độ co lớn.
dễ thay đổi theo điều kiện môi trường. Thành - Để sử dụng hiệu quả bê tông tổ ong vào các
phẩm block bê tông tổ ong vừa tạo hình xong tùy công trình dân dụng và công nghiệp cần xem xét kỹ
vào lượng nước nhào trộn có độ ẩm nằm trong các tính chất cơ bản của chúng, yêu cầu kỹ thuật
khoảng 34÷42%. Độ ẩm của các lớp theo tiết cần đạt được và công nghệ thi công cần áp dụng.

38 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

Ví dụ yêu cầu block bê tông tổ ong dưới có khối lượng thể tích từ 700 ÷ 900 kg/m3, với
dạng bê tông khí không chưng áp và bê tông bọt cường độ nén tương ứng từ 5÷10 MPa. Đối với
theo TCXDVN 316:2004 có dạng khối hình hộp tường trong, vách ngăn có thể sử dụng bê tông
chữ nhật có kích thước dài 300÷400 mm, rộng khí chưng áp có khối lượng thể tích không nhỏ
100÷200 mm, cao 150÷200 mm, khối lượng thể hơn 500 kg/m3 hoặc bê tông bọt có khối lượng thể
tích từ 400 kg/m3 đến 1000 kg/m3, tương ứng tích không nhỏ hơn 700 kg/m3.
cường độ nén từ 1 MPa đến 10 Mpa. Theo TCVN Ở nhiều nước trên thế giới, tường ngoài từ
7959:2008 – block bê tông khí chưng áp (AAC) bê tông tổ ong được ốp bề mặt bằng vật liệu ốp
quy định block bê tông khí chưng áp có dạng khối chuyên dụng như tấm ốp gốm, đá tự nhiên. Kiểu
hình hộp chữ nhật với kích thước chiều dài không lớp vật liệu ốp này giúp bảo vệ tốt bề mặt tường
lớn hơn1500 mm, chiều rộng không lớn hơn 1000 bao che tránh được các tác động của yếu tố môi
mm, khối lượng thể tích từ 400 kg/m3 đến 1000 trường như nắng, mưa v.v. cũng như các tác động
kg/m3, tương ứng cường độ nén từ 2,5 MPa đến cơ học từ ngoài vào.
10 MPa. Như vậy với quy cách chất lượng nêu
trên, sản phẩm bê tông tổ ong sử dụng chủ yếu để
Tài liệu tham khảo
xây các các kết cấu không chịu lực, tường ngoài
1. Công nghệ bê tông xi măng, Nhà xuất bản Giáo Dục.
hoặc tường trong các công trình xây dựng.
Hà nội, 2003.
Đối với các tường ngoài sử dụng bê tông bọt có 2. Nguyễn Tiến Đích. Nghiên cứu sử dụng vật liệu nhẹ
lợi thế hơn do lỗ rỗng bọt khí của chúng kín, khả cho nhà và công trình. Báo cáo tổng kết đề tài NCKH mã
năng cách nước tốt hơn, cho nên khi bố trí lớp cách số RDN 06-01. Hà Nội, 2004
nước ngoài chúng bảo vệ kết cấu tường không bị 3. Bùi Văn Bội. Nghiên cứu công nghệ sản xuất bê
làm ẩm. Tuy chưa có quy định và hướng dẫn cụ tông bọt ứng dụng cho việc xây dựng nhà cao tầng và các
khu đô thị mới của Hà Nội. Báo cáo tổng kết đề tài NCKH
thể về lớp cách nước cho tường ngoài nhưng ở mã số 01C-04/06-2004-2. Hà Nội, 2005
điều kiện nước ta phải hết sức thận trọng và cần có
4. Hoàng Minh Đức. Nghiên cứu giải pháp vật liệu, kết
nghiên cứu cụ thể để tránh các hiện tượng đáng cấu, thi công tường bê tông nhẹ trong các chung cư xây
tiếc có thể xẩy ra do không thi công đúng. mới và sửa chữa các công trình xây dựng trên địa bàn
Hà Nội. Báo cáo tổng kết đề tài NCKH Mã số 01C-04/02-
Các nghiên cứu trên thế giới chỉ ra rằng chế độ
2006-2. Hà Nội, 2008.
ẩm của tường ngoài công trình ảnh hưởng trực
5. Tiêu chuẩn hiện hành:
tiếp đến vi khí hậu của ngôi nhà, các tính chất
TCVN 2118:1994 “Gạch canxi silicat - Yêu cầu kỹ
cách nhiệt, độ bền lâu của chúng. Do vậy phương
thuật”;
án tốt nhất là dùng lớp bảo vệ tránh tường hút ẩm
TCVN 6476:1999 “Gạch bê tông tự chèn”;
nhiều khi trời mưa cũng như tại các vị trí có ẩm
TCVN 6477:1999 “Gạch blốc bê tông”;
lớn. Như vậy, đối với tường ngoài nên sử dụng bê
TCXDVN 316:2004 “Blốc bê tông nhẹ - Yêu cầu kỹ
tông bọt có khối lượng thể tích từ 900÷1100 kg/ thuật”;
m3, với cường độ nén tương ứng từ 5-10 MPa, TCVN 7575-1:2007 “Tấm 3D dùng trong xây dựng.
còn đối với bê tông khí chưng áp nên dùng loại Phần 1: Quy định kỹ thuật”.

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 39


THÔNG TIN QUẢN LÝ DOANH NGHIỆP

XI MĂNG
ĐÔNG NAM Á VÀ CHÂU ĐẠI DƯƠNG

CUỘC CHƠI TRÊN SÂN NHÀ KHU VỰC


1 - Tiềm năng và sản xuất năng động, phát triển nhanh và ổn tiêu thụ chủ yếu cho lượng xi
trong khu vực định hàng đầu thế giới – Không măng dư thừa của các quốc gia
kể Trung quốc (Xem bảng 1). nói trên, đặc biệt là của Việt Nam
Theo đánh giá của IMF, khu
và Thái Lan. Mặc dù Indonessia,
vực Đông Nam Á và châu Đại 2 - Các nhà xuất khẩu xi
Malaysia hay Philippines đều có
dương là khu vực có nền kinh măng chính của khu vực và thị
nền sản xuất xi măng với năng
tế phát triển nhanh và ổn định. trường của họ
lực sản xuất cao, nhưng lại không
Theo tổ chức này, thì 6 nền kinh Có thể đâu đó vẫn có những chú trọng vào mục đích xuất khẩu
tế khu vực là Việt Nam, Indonesia, lời cổ vũ, những tràng vỗ tay và trong nhiều năm qua, theo thống
Thái Lan, Malaysia, Philipines và những lời ca tụng cho việc vươn kê của ITC - việc xuất khẩu của
Myanmar trong năm 2016 vẫn lên vị trí nhất nhì thế giới về xuất họ cũng chỉ loanh quanh 1-2 triệu
duy trì tốc độ phát triển vào hàng khẩu xi măng của Việt Nam, nhưng tấn mà thôi.
cao nhất trên thế giới, chỉ sau trong bài viết này, chúng tôi chỉ có
Trung Quốc và Ấn Độ. Thị trường một mong muốn là đóng góp một 2.1 - Thị trường xuất khẩu xi
xi măng khu vực này có thể được cách nhìn, đánh giá khách quan măng Việt nam
phân chia rõ ràng thành 3 nhóm về những thị trường của những Trong gần thập kỷ qua, từ khi
về khả năng sản xuất lẫn tiêu nhà sản xuất xi măng trong khu xảy ra tình trạng cung vượt cầu
thụ, đứng đầu vẫn là Việt Nam, vực Thương mại Tự do ASEAN trong nước, Việt Nam bắt đầu
Indonesia, Thái Lan, kế tiếp là – AUSTRALIA/NEW ZEALAND tham gia vào thị trường xuất khẩu
Malaysia, Philippines và Úc, (AANZFTA) đã có thứ hạng trên Clinker-xi măng (2010) và cho tới
cuối cùng là nhóm các nước và thế giới, đó là Việt Nam, Thái Lan, thời điểm này, công việc xuất khẩu
vùng còn lại trong khu vực. Với Indonessia hay của những nước của chúng ta dù có những lúc đạt
sản lượng xi măng hơn 300 triệu xếp hạng thấp hơn như Malaysia đỉnh cao (hơn 900 triệu USD -
tấn, chiếm gần 10% sản lượng xi và Philippines. Đã từ lâu, dường 2014) nhưng ngay sau đó đã tụt
măng toàn cầu, khu vực này cũng như các nước khu vực Nam và dốc nhanh (2015) chỉ còn hơn
trở thành một khu vực sản xuất Đông Nam Á vẫn là những nước 600 triệu USD và tình hình trong

40 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


THÔNG TIN QUẢN LÝ DOANH NGHIỆP

Bảng 1- Năng lực sản xuất xi măng các nước Đông Nam Á và châu Đại Dương

năm 2016 cũng còn rất nhiều khó rủi ro lớn gặp phải, giá thành thực hiện tham vọng xuất khẩu
khăn. Theo Tổng cục Hải quan, chúng ta đạt được không cao chỉ xi măng sang nước láng giềng
xuất khẩu mặt hàng này đã suy khoảng 27-28 USD/tấn. Trong Malawi. Qua những diễn biến ở
giảm 5,4% về lượng và 19% về một bài viết đăng trên Global Mozambique nói riêng hay toàn
trị giá so với cùng kỳ năm trước. Cement ngày 14 tháng 7 năm châu lục này nói chung, có lẽ
Việc chúng ta mất dần thị trường 2016, cuối năm nay với sự tham đã đến lúc chúng ta phải chấp
Bangladesh không nằm ngoài gia của 3 nhà máy mới đi vào sản nhận một sự thật ĐẮNG đang
dự báo của chúng tôi và có thể xuất sẽ đưa sản lượng xi măng của diễn ra, đó là thị trường toàn
sẽ tiếp tục giảm sâu do hậu quả Mozambique từ 2 triệu tấn lên châu lục này đang khép dần
của thương vụ CEMEX nhượng 5,3 triệu tấn và chắc chắn nguồn cánh cửa với xi măng Việt nam.
quyền sản xuất kinh doanh cho cung này sẽ bảo đảm
Bảng 2- Xuất khẩu clinker và
Người Thái trên đất nước này. nhu cầu của họ (Khoảng xi măng 6 tháng đầu năm 2016 của Việt Nam
Do những sự cố Địa Chính 4,4 triệu tấn) và làm hạ
trị xảy ra gần đây trong khu giá bán tiêu thụ xi măng
vực biển Đông, ngành xi măng trong nước. Chính phủ
Việt Nam đã được hưởng lợi. Mozambique đang có
Trong 6 tháng đầu năm nay, những động thái để nâng
Philippines đã trở thành một thị thêm thuế nhập khẩu lên
trường hàng đầu (Xem bảng 2) đẩy 10,5% cùng với việc đưa
Bangladesh xuống vị trí thứ 2, kế ra một số quy định chặt
tiếp thứ 3 là Đài loan và một điều chẽ đối với xi măng nhập
đáng tiếc là, Nam Phi chưa thể khẩu về: Chứng chỉ chất
có được MỘT CHẤM NHỎ CỦA lượng, đóng gói, thời hạn
THIÊN ĐƯỜNG cho Xuất khẩu sử dụng, tiêu chuẩn xi
xi măng Việt Nam với những măng ít khí thải (Xi măng
Hợp đồng dài hạn, lớn lao như xanh) .vv… Tất cả những
kỳ vọng. Nhập khẩu lớn nhất của động thái này của chính
chúng ta ở châu lục này vẫn là quyền sở tại là nhằm
Mozambique, tuy đã đạt được bảo vệ nền công nghiệp
giá trị nhập khoảng 18,5 triệu xi măng trong nước, hạn
USD nhưng với những khó khăn, chế nhập khẩu xi măng và

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 41


THÔNG TIN QUẢN LÝ DOANH NGHIỆP

Trong năm 2015 và nhiều xi măng của Việt Nam sang trong khu vực châu Á hơn chúng
tháng của năm 2016, một quốc các nước trong khu vực, chúng ta (Xem bảng 3).
gia trong khu vực là Philippines ta thấy nổi cộm lên vấn đề, thị
2.3 - Thị trường xuất khẩu
đã phải hứng chịu sự tàn phá trường Lào, Campuchia là những
xi măng Indonesia
khủng khiếp của nhiều cơn bão thị trường rất thuận lợi cho chúng
lớn, hạ tầng cơ sở của một khu ta và đã từng là thị trường bị chi Là một cường quốc xi măng
vực rộng lớn bị tàn phá nặng nề phối kiểm soát bởi Xi măng Việt với năng lực sản xuất (83 triệu
và chắc chắn một khối lượng xi nam, nhưng trong một vài năm tấn - 2015) không thua kém Việt
măng khổng lồ sẽ được tiêu dùng gần đây, lượng xi măng chúng Nam, nhưng đảo quốc này rất kh-
cho công cuộc tái thiết và phát ta xuất sang các thị trường này iêm tốn trong xuất khẩu xi măng
triển cơ sở hạ tầng của nước này. ngày một giảm. Khối lượng giao (Hơn 1 triệu tấn) – xem bảng bên
Theo dự tính của chính phủ nước dịch xi măng trong 6 tháng đầu dưới - mặc dù, tiêu thụ trong nước
này, sẽ tiêu tốn tới 19 tỷ USD cũng năm 2016 (Mùa xây dựng) chỉ của họ cũng chỉ cao hơn chúng ta
như nhiều tỷ USD cho chi phí xây chiếm hơn 35% tổng sản lượng chút ít (khoảng 60 triệu tấn).
dựng trong khu vực tư nhân. Mặc xuất sang 2 nước này trong năm Dù xuất khẩu không nhiều,
dù tham vọng trong vài năm tới sẽ 2015. Như vậy, chúng ta đang nhưng cũng như người Thái, đảo
nâng năng lực sản xuất lên hơn mất dần thị phần ở 2 nước láng quốc này vẫn xuất quá nửa sản
30 triệu tấn, nhưng những hậu giềng này vào tay người Thái, và lượng của mình sang các nước
quả của các cơn bão lớn gây ra một số nước trong khu vực, lượng láng giềng trong AANZFTA.
khiến đảo quốc này khó thực hiện xi măng xuất sang của chúng Thị trường tiêu thụ xi măng
được tham vọng này cho dù trong ta cũng đã có biến động nhẹ, của đảo quốc này cũng có những
6 tháng đầu năm 2016, lượng xi nhưng cũng có những thị trường điểm khác biệt với các nước
măng tiêu thụ của nước này đã thì ta TRẮNG TAY HOÀN TOÀN khác, ví dụ, đầu năm 2015, Tổng
tăng gần 11%, đạt trên 13 triệu như New Zealand, Singapore, thống nước này là Joko Widodo
tấn so với cùng kỳ năm ngoái. Brunei... đã ra sắc lệnh yêu cầu tất cả
Theo Hiệp hội xi măng Philippines các nhà sản xuất xi măng thuộc
2.2 - Thị trường xuất khẩu
(CEMAP), do nhu cầu tăng cao, sở hữu nhà nước (Năng lực sản
xi măng Thái lan
nạn buôn gian, bán lậu xi măng xuất khoảng 17 triệu tấn/năm)
xảy ra ố ạt, đặc biệt khi kiểm tra Là một quốc gia có nền công
phải giảm 3000 IDR mỗi bao xi
12 chuyến tàu thì đã có tới 9 nghiệp xi măng chung hoàn cảnh
măng (~ 5.500VNĐ) để hỗ trợ cho
chuyến khai phí vận chuyển thấp THỪA NĂNG SUẤT như Việt
công cuộc xây dựng hạ tầng cơ
hơn 3- 10USD/tấn so với phí vận Nam, nhưng may mắn hơn là ở
sở và khu vực Công khác và giảm
chuyển trung bình 19USD/T từ trong một nền kinh tế mà 65%
giá tiêu thụ trên thị trường trong
Trung quốc hay Việt Nam tới, gây GDP là do xuất khẩu trong đó
khi các thành phần xi măng khác
thiệt hai cho thuế của đảo quốc hàng hóa chế tạo công nghiệp
vẫn hoạt động theo cơ chế thị
này hàng trăm ngàn USD. Số liệu (đồ điện tử, xe hơi, máy móc,
trường. Dù năng lực sản xuất cao
theo dõi thương mại xi măng của dụng cụ, thực phẩm đóng hộp
nhưng lượng xi măng sản xuất
ITC ghi nhận, trong năm 2015, ....) chiếm tới 85%. Với sản lượng
ra thay đổi khá sát theo nhu cầu
Việt Nam đã xuất được 1.399.595 khoảng 46 triệu tấn/năm, trong
tiêu dùng trong nước, và có thể
tấn xi măng, chiếm gần nửa tổng đó, lượng xi măng dư thừa trên
với đảo quốc này, xi măng không
khối lượng nhập khẩu (2.995.641 12 triệu tấn đã được xuất bán trên
phải là mặt hàng khuyến khích
tấn) của Philippines và trong 6 10 triệu tấn (80%) cho các nước
cho xuất khẩu.
tháng đầu năm 2016, thị trường trong khu vực, lượng còn lại được
bán ở một số quốc gia lân cận như 2.4 - Thị trường xuất khẩu
này đã nhập hơn 1,8 triệu tấn xi
Trung Quốc, Ân Độ, Bangladesh xi măng Malaysia
măng từ Việt nam. Các nhà xuất
khẩu xi măng Việt nam đã góp ... Riêng điều này,
phần không nhỏ bù đắp sự thiếu chúng ta phải thừa
hụt của thị trường này và họ có nhận người Thái giỏi
quyền hi vọng mở rộng xuất tiếp thị và tín nhiệm
khẩu sang thị trường này trong trong giao thương
vài năm tới. với khách hàng láng
giềng trong khối và
Nhìn vào kết quả xuất khẩu

42 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


THÔNG TIN QUẢN LÝ DOANH NGHIỆP

Dù có một nền sản xuất có năng triệu tấn). Do chi phí sản xuất cao 2016 là 7%, năm 2017 còn 5%
lực khá lớn (30 triệu tấn/ năm), nên xi măng nước này xuất khẩu và những năm sau đó là 0% (Phụ
nhưng trong 6 tháng đầu năm vô cùng khiêm tốn, theo ITC ghi lục 1- thỏa thuận thuế quan
2016, theo tài liệu View Market nhận là khoảng 11.000 tấn trong giữa Việt Nam với các nước
Reports 2016 đăng tải trên http:// năm 2015 và chủ yếu xuất sang trong AANZFTA). Như vậy, với
www.tradingeconomics.com/ma- một số đảo quốc lân cận thuộc một thị trường xi măng tiềm năng
laysia/cement-production, nước Hoa kỳ, Úc như: Liên bang Micronesia, như AANZFTA có tổng khối lượng
này chỉ sản xuất được hơn 10 Palau, và Marshall Islands. nhập khẩu xi măng khoảng 31
triệu tấn xi măng, trong đó lượng triệu tấn và xuất khẩu xi măng
3 -Thị trường và lỗ hổng thị
xuất khẩu chiếm khoảng 1,6 triệu khoảng 23 triệu tấn (2015), thì
trường khu vực
tấn, cao hơn lượng xuất khẩu của các nước trong khu vực chỉ nhập
cả năm 2015 – xem bảng thống Sau những cơn sốt xây dựng của nhau vào khoảng 17 triệu
kê bên dưới. nhà máy xi măng ở Indonessia, tấn (Chiếm 55%). Như vậy, nhìn
Thái Lan và Việt Nam diễn ra vào khối lượng giao dịch, chúng
Theo dự báo của Văn phòng
trong các thập niên cuối thế kỷ ta dễ dàng thấy một LỖ HỔNG
thống kê Malaysia công bố trên
20 và đầu thế kỷ 21, sự tiêu thụ gần 31 triệu tấn mà 17 triệu tấn
trang web của cơ quan này thì sản
xi măng của các nước trong khu nhập của nhau chưa thể lấp đầy.
lượng xi măng của cả năm 2016
vực tăng mạnh do nhu cầu phát Nếu SỰ BẤT HỢP LÝ TRONG
cũng chỉ đạt khoảng 20,5 triệu tấn
triển xây dựng Hạ tầng và Phát XUẤT NHẬP KHẨU XI MĂNG
(trung bình 1,74 triệu tấn/tháng)
triển dân cư (từ 105 triệu tấn năm NÀY CỦA KHỐI được Hiệp định
và tới năm 2020 vào khoảng 24
2000 lên gần 270 triệu tấn năm thương mại tự do AANZFTA phủ
triệu tấn; lượng xi măng xuất khẩu
2015). Một số quốc gia có nến bóng với điểm tựa là sự quyết
năm nay cũng chỉ đạt khoảng 2
kinh tế phát triển, hệ thống pháp tâm của các nước thành viên xây
triệu tấn, và cũng như mọi năm,
lý và trình độ dân trí cao như dựng hàng rào kỹ thuật đủ chặt
xi măng chủ yếu xuất sang thị
Singapore, Úc, New Zealand đã chẽ để NGĂN CHẶN, ĐIỀU TIẾT
trường truyền thống là các nước
bắt đầu KHÔNG KHUYẾN KHÍCH HỢP LUẬT lượng xi măng giá rẻ
trong khối AANZFTA (80%).
sản xuất xi măng truyền thống. từ NƯỚC LÁNG GIỀNG TRUNG
2.5 - Thị trường xuất khẩu Năm 1992, các nước thành QUỐC (theo ITC - năm 2015 là
xi măng Philippines viên ASEAN ký Hiệp ước thương 3 triệu tấn ) và từ một số quốc
Philippines có nền công mại tự do (AFTA). Hiệp định này gia Nam Á đang tràn vào thì các
nghiệp sản xuất xi măng với năng khuyến khích giúp đỡ tất cả các nước AANZFTA sẽ tiêu thụ hết
lực sản xuất hàng năm hơn 30 nhà sản xuất, kinh doanh trong lượng xi măng “TRONG NHÀ”
triệu tấn nhưng do nhiều yếu tố khu vực. Năm 2007, trong hội mà toàn khối xuất khẩu (Khoảng
khách quan như khó khăn thời nghị ASEAN+1, các nước ASEAN 23 triệu tấn) thay vì chỉ ở mức 17
tiết, khai thác, vận chuyển nguyên và Úc đã ký văn bản thực thi ĐỐI triệu tấn hiện tại – xem bảng 3.
liệu nên không phát huy hết được TÁC TOÀN DIỆN. Hiệp định này Tuy nhiên, dù có thuận lợi là
năng lực của ngành, giá thành không chỉ thực hiện với Úc mà liền biển, liền sông, liền biên giới,
sản phẩm bán ra cao và hàng còn áp dụng cho cả các nước nhưng với những quyền lợi kinh
năm đều tăng – theo cơ quan khu vực gần gũi của Úc như New tế, những quan điểm liên kết chính
thống kê Philippines, 6 tháng đầu Zealand, .vv.. (Liên kết AFTA-CER), trị đặc thù, những quan điểm
năm 2016, giá bán xi măng tăng mở màn cho một hiệp định thành đối ngoại không thống nhất như
1,9% và ở mức (97-100 USD/ lập khu vực thương mại tự do EU- vùng đất có nghị viện chung
tấn). Hàng năm, nước này chỉ sản AANZFTA cho toàn bộ các nước toàn khối, thị trường xi măng của
xuất chừng 20 triệu tấn (gần 70% trong khu vực và sau AFTA của AANZFTA vẫn chưa là sân nhà cho
năng lực), còn lại là nhập khẩu (3 ASEAN, hiệp định này đã có hiệu các công ty sản xuất trong khối, ở
lực từ ngày 1/1/2010. đâu đó họ vẫn phải đành chấp nhận
Theo Hiệp định, rủi ro để mang đi nửa vòng t rái đất
Xi măng (2523) là sang tận Châu phi, châu Mỹ, .v.v...
một loại hàng hóa để tiêu thụ sản phẩm của mình.
giao thương bình Như vậy, một nguồn tài nguyên lớn
thường, chịu mức của khu vực ĐANG BỊ LÃNG PHÍ
thuế áp dụng năm VÀ ĐEM ĐI BÁN xa như vậy.

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 43


TIN TỨC - SỰ KIỆN

ĐỒNG CHÍ PHẠM VIẾT THANH


ỦY VIÊN BCHTW ĐẢNG, BÍ THƯ ĐẢNG ỦY KHỐI DNTW
LÀM VIỆC VỚI BAN THƯỜNG VỤ ĐẢNG ỦY
VÀ LÃNH ĐẠO TỔNG CÔNG TY CÔNG NGHIỆP XI MĂNG VIỆT NAM

C
hiều ngày 18/7/2016,
tại trụ sở Tổng Công
ty Công nghiệp Xi
măng Việt Nam, đồng chí Phạm
Viết Thanh - Ủy viên BCHTW
Đảng, Bí thư Đảng ủy Khối
DNTW, cùng với đoàn công tác
Đảng ủy Khối DNTW gồm các
đồng chí Trần Hữu Bình – Phó
Bí thư Đảng ủy Khối, Chu Đình
Động – Phó Chánh Văn Phòng
Đảng ủy Khối, Trần Thanh Khê
– Trưởng ban tuyên giáo Đảng
ủy Khối, Hoàng Giang – Trưởng
Ban Tổ chức Đảng ủy Khối, Đặng
Hùng Minh – Chủ nhiệm UBKT Đ/c Lương Quang Khải – Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐTV Tổng Công ty – trình
Đảng ủy Khối, Nguyễn Thị Tiếp bày Báo cáo về tình hình lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị của
– Trưởng Ban Dân vận Đảng đơn vị trong 6 tháng đầu năm 2016
ủy Khối, và Vũ Đức Tú – Phó Bí
tổ chức Đảng trực thuộc, trong tổng quan là: Giữ vững và phát
thư Đoàn TN Khối DNTW… đã
đó có 16 Đảng bộ và 03 Chi bộ huy đà tăng trưởng thị phần, hiệu
đến làm việc với Ban Thường vụ
cơ sở (01 Đảng bộ được giao quả của Vicem trong những năm
Đảng ủy và Lãnh đạo Tổng Công
một số quyền cấp trên cơ sở), gần đây; doanh số và sản lượng
ty Xi măng Việt Nam về tình hình sản xuất tăng tối thiểu từ 8-10%/
với tổng số 2.785 đảng viên;
thực hiện nhiệm vụ chính trị 6 Ban Chấp hành Đảng bộ có 29 năm; lợi nhuận, nộp ngân sách
tháng đầu năm 2016 của đơn vị. đồng chí; Ban Thường vụ Đảng tốt hơn năm 2015; tiền lương
Tại buổi làm việc, đồng chí ủy có 09 đồng chí; và Thường trung bình tăng tối thiểu 5%; an
Lương Quang Khải – Bí thư Đảng trực Đảng ủy có 03 đồng chí (Bí toàn lao động, môi trường được
ủy, Chủ tịch HĐTV Tổng Công ty thư và 02 Phó Bí thư). Căn cứ đảm bảo và cải thiện; thực hiện
– đã thay mặt Ban Thường vụ vào các Nghị quyết của Đại hội, tái cơ cấu Vicem theo đề án được
Đảng ủy và Lãnh đạo Tổng Công Chương trình công tác năm 2016 Chính phủ phê duyệt. Nhờ vậy,
ty Xi măng Việt Nam trình bày và Nghị quyết từng quý của Ban kết quả 6 tháng đầu năm 2016
Báo cáo về tình hình lãnh đạo, Chấp hành Đảng bộ Tổng Công đã đạt được các chỉ tiêu chủ yếu
chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chính ty, Ban thường vụ Đảng ủy Tổng về sản xuất, kinh doanh đều tăng
trị của đơn vị trong 6 tháng đầu Công ty đã ban hành Nghị quyết so với giai đoạn cùng kỳ năm
năm 2016. Báo cáo nêu rõ, Đảng từng tháng để lãnh đạo, chỉ đạo 2015. Điều đáng chú ý là trong 6
bộ Tổng Công ty Công nghiệp Xi toàn Tổng Công ty bám sát tình tháng đầu năm, tiêu thụ xi măng
măng Việt Nam là Đảng bộ cấp hình thực tiễn của thị trường, tập của Vicem đã tăng lên 17,3% so
trên cơ sở, trực thuộc Đảng ủy trung thực hiện nhiệm vụ sản với cùng kỳ năm trước, cao hơn
Khối Doanh nghiệp TƯ gồm 19 xuất, kinh doanh với mục tiêu mức tăng bình quân của xã hội

44 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


TIN TỨC - SỰ KIỆN

3,8% và chiếm 36,5% thị phần Công ty đã thực hiện hỗ trợ các được, ví dụ như vấn đề thủ tục
xi măng cả nước (tăng 1,8% thị huyện nghèo với tổng giá trị là liên quan đến mỏ nguyên liệu
phần so với cùng kỳ năm trước), 2,8 tỷ đồng, đạt 19,6% tổng giá thực sự là một vấn đề khó khăn,
lượng tồn kho giảm từ gần 2 triệu trị cam kết hỗ trợ; hỗ trợ 500 tấn phức tạp cho Vicem…;
tấn sản phẩm (khoảng 40 ngày xi măng xây dựng các công trình - Kiểm tra, thanh tra các
sản xuất) giữa năm 2015 xuống cấp thiết phục vụ đời sống nhân cấp cần đổi mới về cách thức,
còn gần 1 triệu tấn (khoảng 20 dân vùng đồng bằng sông Cửu phương pháp, nội dung để tránh
ngày sản xuất) là mức dự phòng Long; đảm bảo việc làm ổn định gây chồng chéo, làm lãng phí thời
hợp lý. Về công tác sắp xếp, đổi cho trên 15.000 người lao động gian, trí tuệ của doanh nghiệp và
mới doanh nghiệp, sau khi tiếp với thu nhập bình quân trên 9,5 mong muốn rằng Đảng ủy Khối
nhận phần vốn của Tổng Công triệu đồng/người/tháng… DNTW sẽ thể hiện đúng vai trò
ty Sông Đà tại Công ty Cổ phần là cơ quan quản lý, giám sát
Về các khó khăn, vướng mắc
Xi măng Hạ Long, Vicem đã triển sâu sát doanh nghiệp của mình,
mà Vicem đang gặp phải, báo
khai nhiều giải pháp và đã giúp có tiếng nói khách quan, trọng
cáo cũng đã đưa ra các đề xuất
Xi măng Hạ Long lần đầu tiên trả lượng, bảo vệ cái đúng để cán
và kiến nghị như:
được nợ nước ngoài (không phải bộ, doanh nghiệp yên tâm làm
để Chính phủ trả nợ thay) khoảng - Đảng ủy Khối DNTW cần có
việc, phát huy sức sáng tạo của
7,5 triệu Euro, giảm lỗ khoảng tiếng nói trong hoạch định kinh tế
mình và xử lý đúng các trường
200 tỷ đồng; Hiện tại, Vicem đang đất nước, nhất là về vấn đề quy
hợp sai phạm;
triển khai tiếp nhận, tái cơ cấu hoạch, phát triển lĩnh vực sản
xuất xi măng ở Việt Nam để tránh - Về tái cơ cấu doanh nghiệp,
Xi măng Sông Thao (có vốn của
cổ phần hóa Vicem, hiện nay
HUD và LILAMA, tỉnh Vĩnh Phúc) xảy ra tình trạng cung vượt cầu
Vicem đang vướng chủ trương
về Vicem; Triển khai chuyển giao quá lớn, phân bố không phù hợp,
xử lý vốn, tái cơ cấu của Xi măng
cổ phần của Vicem tại Công ty Cổ cạnh tranh phi thị trường làm tổn
Hạ Long và Xi măng Sông Thao,
phần Cao su Đồng Phú và Công hại tài nguyên, hao phí nguồn
và điều chỉnh một số điểm trong
ty Cổ phần Cao su Đồng Nai về lực…, mang ý kiến, thực tiễn cuộc
Đề án Tái cơ cấu Vicem đang
Tổng Công ty Quản lý và Kinh sống vào nghị quyết của Đảng,
được Bộ Xây dựng, Chính Phủ
doanh vốn Nhà nước (SCIC) Chính Phủ và ngược lại;
nghiên cứu quyết định. Và trong
quản lý. Trong công tác quản lý, - Nghị quyết 35/NQ-CP 2016
khi chờ Tái cơ cấu vốn toàn
điều hành sản xuất kinh doanh hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp
diện, Vicem mong muốn được
6 tháng đầu năm, toàn Vicem đã 2016-2020 thực sự là một
sử dụng điều chuyển, tái cơ cấu
tiết kiệm được 69,9 tỷ đồng. Về chuyển biến, doanh nghiệp tin
vốn cho một số Công ty TNHH
công tác an sinh xã hội, thực hiện tưởng. Tuy nhiên, quá trình cụ
100% vốn nhà nước (giữa Xi
Nghị quyết 30a của Chính phủ thể hóa cần đẩy nhanh và cần
măng Hoàng Thạch, Xi măng Hải
về việc hỗ trợ các huyện nghèo: có các văn bản pháp luật tiếp tục
Phòng, Xi măng Tam Điệp) nhằm
trong 6 tháng đầu năm, toàn Tổng thì mới triển khai thành thực tế
tăng năng lực tài chính và hiệu
quả của các công ty này nói riêng
và Vicem nói chung.
- Về công tác xây dựng Đảng,
hiện nay, Tổng Công ty có 03 tổ
chức Đảng của 03 đơn vị thành
viên vẫn trực thuộc Cấp ủy địa
phương, nên công tác lãnh đạo,
chỉ đạo của Đảng ủy về sản xuất
Đ/c Phạm Viết Thanh - Ủy viên
BCHTW Đảng, Bí thư Đảng ủy Khối
DNTW, phát biểu ý kiến chỉ đạo
tại buổi làm việc

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 45


TIN TỨC - SỰ KIỆN

kinh doanh, các nghiệp vụ của


Đảng… gặp một số khó khăn. Do
vậy, đề nghị Đảng ủy Khối DNTW
BAN NỘI CHÍNH TRUNG ƯƠNG
cần đưa ra giải pháp về mô hình LÀM VIỆC VỚI
sao cho phù hợp.
- Việc đánh giá theo chỉ tiêu ĐẢNG ỦY VÀ LÃNH ĐẠO TỔNG CÔNG TY
hiệu quả KPI, chức danh công

C
việc đã và đang triển khai thực hiều ngày 26/7/2016, 2016. Báo cáo nêu rõ: Trong
hiện trong toàn thể cán bộ, công tại trụ sở Tổng Công thời gian qua, Đảng ủy Vicem
nhân viên Vicem, nhưng Vicem ty Công nghiệp Xi đã tăng cường phổ biến, quán
đang gặp vướng mắc trong việc măng Việt Nam, Ban Nội chính triệt, kịp thời tổ chức triển khai
đánh giá đối với cán bộ chuyên Trung ương gồm các đồng chí các văn bản của Đảng, pháp
trách Đảng, đoàn thể, đề nghị Nguyễn Thị Bích Ngà - Ủy viên luật của Nhà nước về giải quyết
Đảng ủy Khối DNTW có hướng Ủy ban Kiểm tra Trung Ương khiếu nại, tố cáo. Công tác lãnh
dẫn, giúp đỡ. (Trưởng đoàn), Mai Bá Ngọc – đạo, chỉ đạo và tổ chức thực
Sau khi nghe đồng chí Lương Vụ Trưởng Vụ Đơn thư – UB- hiện việc giải quyết khiếu nại, tố
Quang Khải trình bày báo cáo, KTTW, Vũ Văn Huấn – Chánh cáo ngày càng được các Cấp ủy
đồng chí Phạm Viết Thanh cũng Văn Phòng Ban Cán sự Đảng đảng trong Tổng Công ty quan
như các đồng chí trong Đoàn – Bộ Xây dựng, Nguyễn Xuân tâm; nhận thức, trách nhiệm và
công tác đều đánh giá cao sự Diện – Phó Vụ trưởng Vụ 4 Ban năng lực của đội ngũ cán bộ
nỗ lực phấn đấu của Vicem qua Nội chính TƯ, Vũ Việt Phương tham mưu, giúp việc có nhiều
– Phó Vụ trưởng Vụ 5, Nguyễn chuyển biến tích cực; nhờ vậy,
những kết quả đã đạt được trong
Đức Thường – Phó Vụ trưởng các vụ khiếu nại, tố cáo đã được
6 tháng đầu năm. Mọi thắc mắc,
Vụ 6, Nguyễn Văn Thảo – Phó giải quyết kịp thời, dứt điểm. Từ
nghi vấn của Đoàn về công tác
Cục trưởng Cục 1 Thanh tra năm 2014 đến tháng 6/2016,
lãnh đạo chỉ đạo sản xuất kinh
Chính phủ, Đoàn Thị Như – tình hình khiếu nại, tố cáo tại
doanh, lộ trình cổ phần hóa của
Phó Chánh Thanh tra – Bộ Xây Vicem đã giảm dần so với các
Vicem, vấn đề môi trường đối
dựng, Nguyễn Thị Hồng Châu – năm trước. Đảng ủy Vicem và
với các nhà máy, thiết bị cũ, khả
Trưởng phòng Tiếp công dân – các Cấp ủy trực thuộc đã tiếp
năng cạnh tranh trên thị trường
Ban Thanh tra Bộ Xây dựng, đã nhận và giải quyết 6 đơn, thư tố
trong bối cảnh hội nhập khu
tới làm việc với Đảng ủy và Lãnh cáo; Tổng Công ty và các đơn vị
vực với sự có mặt của xi măng
đạo Tổng Công ty Công nghiệp thành viên đã tiếp nhận và xử lý
nhập khẩu… đã được các đồng
Xi măng Việt Nam nhằm kiểm tra 33 đơn, thư các loại. Nội dung
chí Lãnh đạo Vicem giải trình
đôn đốc việc thực hiện Chỉ thị 35- khiếu nại, tố cáo chủ yếu tập
đầy đủ và thỏa đáng. Thay mặt
CT/TW, ngày 26/5/2014 của Bộ trung vào các lĩnh vực như: thực
Đoàn công tác, đồng chí Phạm
Chính trị về tăng cường sự lãnh hiện chế độ chính sách; công
Viết Thanh bày tỏ mong muốn
đạo của Đảng đối với công tác tác quản lý kinh tế, tài chính;
rằng Vicem sẽ tiếp tục nỗ lực
tiếp dân và giải quyết khiếu nại, thực hiện chức trách, nhiệm vụ
áp dụng mọi biện pháp để giảm
tố cáo và xem xét kết quả 2 năm được giao; giữ gìn phẩm chất
thiểu tác động môi trường và
thực hiện chỉ thị tại Vicem. đạo đức, lối sống… Các đơn,
cần chú trọng tới hiệu quả hoạt
động sản xuất kinh doanh cũng Thay mặt BCH Đảng ủy Tổng thư khiếu nại, tố cáo đều được
như chất lượng sản phẩm. Về Công ty, đồng chí Nguyễn Đình các cấp ủy Đảng, Tổng Công ty
công tác xây dựng Đảng, đồng Lộc – Phó Bí thư thường trực cũng như các đơn vị thành viên
chí nhấn mạnh vấn đề phòng Đảng ủy – đã trình bày báo cáo thụ lý, xem xét và giải quyết theo
chống tham nhũng cần được về “Tình hình thực hiện Chỉ thị đúng trình tự, thủ tục, quy định…
quan tâm để đảm bảo Vicem 35-CT/TW ngày 26/5/2014 của Tuy nhiên, do công tác phổ biến,
luôn là một Đảng bộ trong sạch, Bộ Chính trị” của Vicem trong quán triệt Chỉ thị số 35-CT/TW
vững mạnh. năm 2015 và 6 tháng đầu năm của Bộ Chính trị ở một số đơn

46 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


TIN TỨC - SỰ KIỆN

vị thành viên hiệu quả chưa cao; giữ 100% vốn điều lệ, trong đó kết dẫn đến đơn thư khiếu kiện;
công tác kiểm tra, giám sát việc Nhà nước nắm giữa cổ phần chi tăng cường kiểm tra, đánh giá
tiếp công dân, giải quyết khiếu phối; đẩy mạnh đổi mới công tác hiệu quả công tác tiếp công dân,
nại, tố cáo ở một số đơn vị chưa quản trị doanh nghiệp, nâng cao giải quyết đơn thư khiếu nại, tố
được thường xuyên và phương năng lực điều hành của Tổng cáo; xem xét, xử lý trách nhiệm
pháp giám sát của một số tổ công ty đối với các đơn vị thành của người đứng đầu cấp ủy, tổ
chức đoàn thể còn hình thức, viên…, mà sẽ trực tiếp hoặc chức Đảng, cơ quan đơn vị khi
chưa phát huy hiệu quả nên vẫn gián tiếp gây tác động tới cán để xảy ra các vụ việc khiếu nại
còn có vụ việc người khiếu nại, bộ, CNVC và người lao động tồn đọng kéo dài thuộc thẩm
tố cáo gửi đơn, thư vượt cấp. trong Tổng Công ty. Trước tình quyền giải quyết của đơn vị.
Về phương hướng, nhiệm vụ hình đó, Đảng ủy Tổng Công Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ
trong thời gian tới: BCH Đảng ty sẽ tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo thông tin trong công tác tiếp dân
ủy và Lãnh đạo Tổng công ty đã và tổ chức quán triệt thực hiện và giải quyết khiếu nại, tố cáo…
đưa ra dự báo rằng sẽ có những nghiêm túc Chỉ thị số 35-CT/ Báo cáo cũng đưa ra các
diễn biến phức tạp trong công TW của Bộ Chính trị, đưa nội kiến nghị và đề xuất đối với Ban
tác giải quyết khiếu nại, tố cáo dung của Chỉ thị 35 vào chương Nội chính Trung ương, Ủy ban
chủ yếu là về các vấn đề như: trình, kế hoạch kiểm tra, giám Kiểm tra Trung ương, Ban cán
Định biên lại lao động; đánh giá sát hàng năm của Đảng ủy và sự Đảng Bộ Xây dựng và các
hiệu quả công việc theo KPI; Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Tổng cấp Trung ương cần quan tâm
quy hoạch, đào tạo đội ngũ cán Công ty để triển khai thực hiện. chỉ đạo, hướng dẫn đẩy mạnh
bộ quản lý, chuyên gia kỹ thuật Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ công tác phổ biến, tuyên truyền
và công nhân lao động lành đạo trong hoạt động tiếp công các chủ trương, chính sách của
nghề cho các đơn vị thành viên; dân và giải quyết khiếu nại, tố Đảng, pháp luật của Nhà nước
thực hiện tối ưu hóa cơ cấu tổ cáo. Phát huy sức mạnh của và các quy định về công tác tiếp
chức theo chuỗi giá trị 5 công cả hệ thống chính trị, đặc biệt công dân, giải quyết khiếu nại, tố
đoạn và 7 phân đoạn; triển khai là vai trò, trách nhiệm quản lý, cáo; thông tin chính xác, kịp thời
các dự án theo Chiến lược của điều hành của lãnh đạo Cấp ủy, việc triển khai thực hiện công
Vicem… khi Tổng Công ty tiến Chính quyền các cấp trong việc tác tiếp dân, giải quyết khiếu
hành sắp xếp, đổi mới, nâng tiếp công dân và giải quyết đơn nại, tố cáo ở các đơn vị trong Bộ
cao hiệu quả hoạt động doanh thư khiếu nại, tố cáo. Kịp thời Xây dựng và các đơn vị có liên
nghiệp và thực hiện cổ phần giải quyết các điểm nóng mới quan. Đề nghị Bộ Xây dựng và
hóa Công ty mẹ - Vicem cùng phát sinh ngay từ cơ sở nhằm các cơ quan Trung ương quan
với 03 công ty TNHH một thành ngăn ngừa có hiệu quả các mâu tâm giúp đỡ, hướng dẫn giải
viên do Công ty mẹ - Vicem nắm thuẫn phát sinh gây mất đoàn quyết hoặc giải quyết kịp thời

BCH Đảng ủy và Lãnh đạo Tổng Công ty làm việc với đoàn công tác Ban Nội chính Trung ương

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 47


TIN TỨC - SỰ KIỆN

T
những đơn, thư khiếu nại, tố cáo ngoài thẩm ối ngày 12/8/2016, tại Nhà hát Bến Thành, số
quyền giải quyết của Tổng Công ty nhưng có 6 Mạc Đĩnh Chi, Phường Bến Nghé, Quận
liên quan đến Tổng Công ty. Đề nghị Bộ Xây 1, Thành phố Hồ Chí Minh, Hội diễn nghệ
dựng phối hợp với các Ban của Trung ương thuật quần chúng lần thứ VIII – Ngày hội văn hóa của
thường xuyên tổ chức các khóa đào tạo, bồi CNVCLĐ Tổng Công ty công nghiệp Xi măng Việt Nam
dưỡng và tập huấn chuyên sâu về kỹ năng, (Vicem) chào mừng các ngày lễ lớn năm 2016 của Đất
nghiệp vụ công tác tiếp dân và giải quyết khiếu nước và của VICEM, đã chính thức khai mạc với sự
nại, tố cáo cho cán bộ lãnh đạo, quản lý, cán tham dự của hơn 400 diễn viên quần chúng, đại diện cho
bộ trực tiếp làm công tác tiếp công dân và giải hơn 15.000 cán bộ, công nhân viên chức, lao động đến
quyết khiếu nại, tố cáo. từ 22 đơn vị thuộc Vicem. Hội diễn đã diễn ra trong hai
ngày 13 và 14/8. Đến dự Hội diễn, về phía lãnh đạo cấp
Bổ sung thêm vào nội dung báo cáo, đồng
trên có nguyên Chủ tịch TLĐLĐ VN - ông Đặng Ngọc
chí Lương Quang Khải – Bí thư Đảng ủy, Chủ
Tùng, Trưởng Ban Tuyên giáo TLĐLĐ VN – Nguyễn Văn
tịch HĐTV Vicem - cũng đã khẳng định rằng Đông, và Chủ tịch Công đoàn Xây dựng Việt Nam – bà
“Nếu không làm tốt công tác giải quyết khiếu Nguyễn Thị Thủy Lệ.
nại, tố cáo thì sẽ gây mất đoàn kết nội bộ,
Phát biểu khai mạc Hội diễn, ông Lương Quang
dẫn đến ảnh hưởng tới kết quả sản xuất kinh
Khải - Chủ tịch HĐTV Vicem, Trưởng Ban tổ chức Hội
doanh. Chính vì hiểu rõ điều đó, chúng tôi kiên diễn, cho biết Hội diễn lần này sẽ có 119 tiết mục đa
quyết gắn Chỉ thị 35 với các đơn vị. Nhờ đó, dạng và phong phú về hình thức và nội dung (gồm 04
sau hai năm thực hiện Chỉ thị, tất cả các đơn thể loại) tham dự gồm: ca hát, múa, kịch… Các tiết
vị trong Vicem không bị mất đoàn kết nghiêm mục văn nghệ đã được các đơn vị tham dự dàn dựng
trọng, hoặc đơn thư khiếu nại kéo dài. Các công phu với nội dung chủ đạo là ca ngợi quê hương,
đơn vị đều đạt kết quả sản xuất kinh doanh đất nước, ca ngợi giai cấp công nhân Việt Nam và
tăng trưởng, không có đơn vị nào bị thua lỗ. ngành xây dựng Việt Nam trong tiến trình phát triển
Hệ thống quản trị được vận hành hiệu quả
Một số hình ảnh về Hội diễn nghệ thuật quần chúng
trong toàn Vicem”. Để giải quyết hiệu quả đơn, lần thứ VIII – Năm 2016 của Vicem
thư khiếu nại, tố cáo, đồng chí nhấn mạnh “.
mọi khiếu nại cần được giải quyết một cách
chân thành và trung thực.”
Đồng chí Nguyễn Thị Bích Ngà - Ủy viên
UBKTTW, trưởng đoàn – cùng với các đồng
chí trong đoàn làm việc Ban Nội chính Trung
ương đều đánh giá cao những kết quả đã đạt
được của Vicem trong sản xuất kinh doanh
cũng như trong việc thực hiện Chỉ thị số 35
CT-TW. Để tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 35
CT-TW hiệu quả, đồng chí Ngà chỉ đạo Đảng
ủy và Lãnh đạo Tổng Công ty trong thời gian
tới cần: “tiếp tục duy trì thực hiện quy chế dân
chủ, phát huy thành tựu bài học; tiếp tục tăng
trường kiểm tra, thanh tra, giám sát để ngăn
ngừa khiếu nại, tố cáo; đối với các đơn, thư
khiếu nại, tố cáo, và phải coi đây là một nguồn
thông tin để tổ chức mình tự soi lại, đánh giá
xem mức độ khiếu nại, tố cáo ra sao để giải
quyết cho phù hợp, và để nắm bắt được tình
hình thực tế ở đơn vị mình, từ đó có biện pháp
giải quyết hiệu quả.”

48 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


TIN TỨC - SỰ KIỆN

ty Công nghiệp Xi măng Việt Nam


đã tặng 19 Cờ và 03 Bằng khen
HỘI DIỄN NGHỆ THUẬT QUẦN CHÚNG cho các đơn vị tham gia Hội diễn.
Kết quả toàn đoàn Hội diễn Nghệ
TỔNG CÔNG TY CÔNG NGHIỆP XI MĂNG VIỆT NAM thuật quần chúng Vicem lần thứ

LẦN THỨ VIII - NĂM 2016


VIII – Năm 2016 như sau:
Giải đặc biệt: Công ty Cổ
phần Xi măng Hạ Long.
Giải A: Công ty Xi măng Vicem
Hoàng Thạch, Vicem Hoàng Mai,
Vicem Hải Phòng và Hà Tiên 1.
Giải B: Công ty Xi măng
Vicem Tam Điệp, Vicem Bỉm Sơn,
Vicem Bút Sơn và Công ty Mẹ
Vicem.
Giải C: Viện Công nghệ Xi
măng, Công ty CP Vicem Bao Bì
Bỉm Sơn, Công ty CP Xi măng
Vicem Hải Vân, Công ty CP Bao
bì Hoàng Thạch.
Giải Khuyến khích: Công ty
CP Vicem Vật tư VTXM, Công ty
Xi măng Nghi Sơn, Công ty CP
Vicem VLXD Đà Nẵng, Công ty
CP Vicem Thương mại Xi măng,
Công ty CP Vicem Thạch cao Xi
măng, và Công ty CP Vicem Vận
Ông Lương Quang Khải – Chủ tịch HĐTV Vicem,
tải Hà Tiên.
Trưởng Ban tổ chức Hội diễn – phát biểu khai mạc Hội diễn
Đánh giá kết quả Hội diễn,
của đất nước. Hội diễn sẽ mang xuất, kinh doanh được giao cho Nhạc sỹ Trần Long Ẩn – Trưởng
lại một không khí vui tươi, phấn người lao động. Đặc biệt, thông Ban Giám khảo Hội diễn, cho
khởi, mang lại cho người lao qua hội diễn lần này, Công đoàn biết “…Các diễn viên không
động những giây phút thoải mái Vicem sẽ tìm ra những cá nhân, chuyên tại Hội diễn văn nghệ lần
sau những giờ làm việc căng tập thể đàn hay, hát giỏi… để này đã biểu diễn rất nhiệt tình,
thẳng và qua đó sẽ góp phần phát tham gia hội diễn toàn ngành xây hết mình, vô tư, trong sáng, tự
triển mạnh hơn nữa phong trào dựng trong thời gian tới. tin, và đã cống hiến cho khán
văn hóa, văn nghệ quần chúng, Hội diễn đã lựa chọn trao giả những tiết mục hết sức đặc
nâng cao đời sống tinh thần cho 30 Huy chương Vàng, 40 Huy sắc”. Còn theo ông Phạm Xuân
người lao động; đồng thời cũng chương Bạc, 25 Bằng khen của Hải – Phó Chủ tịch thường trực
là dịp để CBCNVLĐ trong toàn Cục Văn hóa cơ sở - Bộ Văn hóa Công đoàn Xây dựng Việt Nam,
Vicem được giao lưu và học hỏi Thể thao và Du lịch, 22 Giấy khen thành viên Ban Giám Khảo Hội
lẫn nhau, góp phần phát huy tính của Vicem cho các tiết mục xuất diễn đã nhận định “Qua hội diễn,
sáng tạo, tạo ra sự đoàn kết, gắn sắc; Công đoàn Xây dựng Việt có thể thấy tiềm năng sáng tạo,
bó trong tập thể người lao động Nam đã trao 06 Bằng khen cho biểu diễn của cán bộ, viên chức,
ở các đơn vị. Từ đó, cổ vũ thêm 06 tập thể có thành tích xuất sắc lao động của ngành Xây dựng là
tinh thần, động lực và ý chí quyết trong phong trào văn hóa thể thao rất lớn, nên cần có thêm nhiều
tâm hoàn thành nhiệm vụ sản giai đoạn 2010 – 2016; Tổng công hội diễn như thế này hơn nữa.”

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 49


TIN TỨC - SỰ KIỆN

Tổ chức Đêm hội Trăng rằm


T
ối ngày 10/9/2016, tại Nhà Văn hóa số với nhiều tiết mục ca hát, ảo thuật, múa.., các
1 Tăng Bạt Hổ, Hà Nội, được sự đồng trò chơi phong phú đã thu hút được nhiều cháu
ý của Lãnh đạo Tổng Công ty Xi măng thiếu nhi tham gia, tạo không khí vui vẻ, phấn
Việt Nam, Công đoàn Cơ quan Vicem và Đoàn khởi cho các cháu giao lưu với nhau.
TN Vicem đã phối hợp tổ chức Đêm hội Trăng Đêm hội Trăng rằm là một hoạt động thường
rằm cho các cháu thiếu nhi là con, cháu của cán niên được Công đoàn Cơ quan Tổng Công ty
bộ nhân viên Cơ quan Vicem và Công ty Tư Vấn quan tâm tổ chức nhằm tạo một sân chơi bổ ích
Đầu tư Phát triển Xi măng. và lý thú cho các cháu thiếu nhi trong ngày hội
Đêm hội Trăng rằm năm nay được tổ chức truyền thống của mình.

Một số hình ảnh của Đêm hội Trăng rằm

50 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


TIN TỨC - SỰ KIỆN

bộ phụ trách về công tác nhân sự


KHÓA HỌC và đào tạo; lãnh đạo các phòng
ban, phân xưởng của Vicem và các
“KHUNG NĂNG LỰC, ỨNG DỤNG TRONG QUẢN LÝ đơn vị thành viên Vicem.

VÀ PHÁT TRIỂN NGUỒN NHÂN LỰC HIỆN ĐẠI” Mục tiêu của khóa học đào

T
tạo này là để sau khi kết thúc
hực hiện ý kiến chỉ đạo bộ quản trị nhân sự chuyên trách khóa học, các học viên sẽ hiểu
của Tổng Giám đốc Vicem” của OCD”, trong 04 ngày rõ phương pháp xây dựng khung
Tổng Công ty công (từ 20 – 23/9/2016), tại Hà Nội, năng lực và ứng dụng khái niệm
nghiệp xi măng Việt Nam tại văn Viện Công nghệ Xi măng Vicem đã này trong hoạch định, tuyển dụng,
bản số 1820/VICEM-TC&NNL phối hợp với Công ty Tư vấn quản đào tạo, trả lương cho nhân sự tại
ngày 08/9/2016 về việc “Chương lý OCD tổ chức khóa học “Khung Vicem thông qua việc thực hành
trình đào tạo chuyển giao Phương năng lực, ứng dụng trong quản lý các bước xây dựng tài liệu cần
pháp “Xây dựng cơ cấu tổ chức và và phát triển nguồn nhân lực hiện thiết, chia sẻ và suy ngẫm về khả
hệ thống quản trị năng lực cho cán đại” cho các đồng chí lãnh đạo, cán năng ứng dụng tại đơn vị mình.

Một số hình ảnh khóa học“Khung năng lực, ứng dụng trong quản lý và phát triển nguồn nhân lực hiện đại”

HỘI THI
CÁN BỘ CÔNG ĐOÀN GIỎI TOÀN QUỐC
NGÀNH XÂY DỰNG NĂM 2016
T
hực hiện Chương
trình “Nâng cao chất
lượng đội ngũ cán bộ
công đoàn” theo Nghị quyết Đại
hội XI Công đoàn Việt Nam, Nghị
quyết Đại hội XII Công đoàn Xây
dựng Việt Nam, Kế hoạch số
107/KH-CĐXD ngày 29/02/2016
của Ban Thường vụ Công đoàn
Xây dựng Việt Nam về việc tổ
chức Hội thi Cán bộ công đoàn Hà Nội, Công đoàn Xây dựng ngành Xây dựng năm 2016. Hội
giỏi toàn quốc ngành Xây dựng Việt Nam đã khai mạc Hội thi thi lần này được tổ chức là một
năm 2016, ngày 21/9/2016, tại Cán bộ công đoàn giỏi toàn quốc hoạt động thiết thực hướng tới

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 51


TIN TỨC - SỰ KIỆN

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Đỗ Đức Duy (ngoài cùng bên phải) và Chủ tịch CĐ Xây dựng Việt Nam Nguyễn Thị Thủy Lệ
(ngoài cùng bên trái) trao giải nhất cho 2 thí sinh Bùi Thị Huệ và Vũ Thị Nhài.

kỷ niệm 60 năm ngày thành lập dựng Việt Nam; đại diện lãnh dựng năm 2016.
Công đoàn Xây dựng Việt Nam đạo các đơn vị: Sở Xây dựng Hà Phát biểu khai mạc Hội thi,
(16/3/1957-16/3/2017). Nội, Tổng Công ty Xây dựng Hà đồng chí Nguyễn Thị Thủy
Dự khai mạc và động Nội, Tổng Công ty Coma, Tổng Lệ, Ủy viên Ban Chấp hành
viên Hội thi, có các đồng chí: Công ty Viglacera, Tổng Công TLĐLĐVN, Ủy viên Ban cán
Trần Văn Lý - Phó Chủ tịch ty Licogi, Tổng Công ty Lilama, sự đảng Bộ Xây dựng, Chủ
TLĐLĐVN; đồng chí Trần Văn Tổng Công ty HUD, Tổng Công tịch Công đoàn Xây dựng Việt
Thuật - UVĐCT, Trưởng ban Tổ ty Vinaconex, Tổng Công ty Nam,Trưởng ban tổ chức Hội
chức TLĐLĐVN; đồng chí Vũ Công nghiệp Xi măng Việt Nam, thi nêu rõ: Với phương châm
Anh Đức - UVBCH, Chánh Văn Tổng Công ty Sông Đà; các và mục tiêu tiếp tục hướng về
phòng TLĐLĐVN; đồng chí Vũ đồng chí là ủy viên ban thường cơ sở, tăng cường công tác đào
Mạnh Tiêm - Phó trưởng ban vụ, ban chấp hành, ủy ban kiểm tạo, bồi dưỡng, không ngừng
Tuyên giáo TLĐLĐVN; đồng chí tra Công đoàn Xây dựng Việt nâng cao chất lượng và hiệu
Lê Quang Hùng - UV Ban cán Nam; các đồng chí là chủ tịch, quả công tác của đội ngũ cán bộ
sự Đảng, Thứ trưởng Bộ Xây phó chủ tịch các công đoàn trực công đoàn các cấp, đáp ứng yêu
dựng; đồng chí Lê Văn Toàn - thuộc và công đoàn ngành Xây cầu giai đoạn hiện nay, hội thi sẽ
Phó bí thư thường trực Đảng ủy, dựng địa phương,... tạo thành một diễn đàn trao đổi,
Phó vụ trưởng Vụ Tổ chức cán Tham gia Hội thi lần này có học tập kinh nghiệm trong hoạt
bộ, Bộ Xây dựng; đồng chí Đỗ 49 thí sinh đến từ 21 công đoàn động công đoàn, nâng cao nhận
Thị Phong Lan - Phó vụ trưởng trực thuộc và 04 công đoàn thức cho cán bộ công đoàn các
Vụ Tổ chức cán bộ, Trưởng ban ngành Xây dựng địa phương. cấp về vai trò, vị trí, chức năng,
Thi đua khen thưởng Bộ Xây Đây là những gương mặt tiêu nhiệm vụ của tổ chức Công
dựng...; lãnh đạo các công đoàn biểu, xuất sắc được lựa chọn đoàn trong tình hình mới; nâng
trong Khối thi đua 6 Công đoàn từ Hội thi cán bộ công đoàn giỏi cao năng lực hoạt động thực
ngành Trung ương; các đồng cấp cơ sở và hội thi cấp trên trực tiễn, kiến thức pháp luật, chế
chí nguyên lãnh đạo Công đoàn tiếp cơ sở đại diện cho đơn vị độ chính sách để đại diện bảo
Xây dựng Việt Nam qua các thời về tham gia Hội thi cán bộ công về quyền và lợi ích hợp pháp
kỳ; lãnh đạo Công đoàn Xây đoàn giỏi toàn quốc ngành Xây chính đáng cho người lao động,

52 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


TIN TỨC - SỰ KIỆN

để xây dựng tổ chức Công đoàn Huệ (Công đoàn Tổng Công ty Hải Yến – Công đoàn Công ty
ngày càng vững mạnh... Vinaconex) và Vũ Thị Nhài Cổ phần Xi măng Bỉm Sơn và
Các thí sinh tham gia tranh (Công đoàn Tổng Công ty Phạm Thị Hòa – Công đoàn
tài ở 3 nội dung: thi kiến thức, Viglacera). Hai giải Nhì thuộc về Công ty TNHH Một thành viên
thi năng khiếu và thi ứng xử. Nội thí sinh Sa Thị Thu Trang (Công Vicem Hải Phòng. Riêng phần
dung thi năng khiếu và thi ứng đoàn Tổng Công ty Đầu tư và thi năng khiếu, Vicem có hai tiểu
xử đã được bắt đầu ngay sau Phát triển Đô thị) và Cao Thị Dự phẩm biểu diễn đã để lại dấu
lễ khai mạc và diễn ra liên tục (Công đoàn Tổng Công ty Lắp ấn trong lòng khán giả, đó là
trong các ngày từ 21- 23/9/2016. máy Việt Nam). Ban Tổ chức “Tổ chức Công đoàn – Gửi trọn
còn trao 3 giải Ba; 9 giải Khuyến niềm tin” (Nguyễn Hải Yến) và
Sáng 23.9, sau 3 ngày tranh
khích; 33 giải phong trào và 2 “Thay đổi” (Phạm Thị Hòa).
tài sôi nổi, Hội thi Cán bộ Công
phần thưởng cho thí sinh cao Kết quả Hội thi lần này,
đoàn giỏi toàn quốc ngành Xây
tuổi nhất và trẻ tuổi nhất. Nguyễn Hải Yến đạt giải Khuyến
dựng đã kết thúc tốt đẹp. Kết
quả, Ban Tổ chức đã trao 2 Tham dự Hội thi lần này, khích và Phạm Thị Hòa đạt giải
giải Nhất cho 2 thí sinh: Bùi Thị Vicem có hai thí sinh là Nguyễn Phong trào.

Thí sinh Phạm Thị Hòa (ảnh trái) và thí sinh


Nguyễn Hải Yến (ảnh phải)
trong tiểu phẩm của mình

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 53


tin thế giới

GIẢI PHÁP THIẾT BỊ NGHIỀN XÉ MỚI


HỨA HẸN MANG LẠI SỰ LINH HOẠT CAO HƠN CHO NGÀNH XI MĂNG
XR mobil-e thậm chí có thể định
vị lại hoàn toàn từ vị trí này sang
vị trí khác, tùy thuộc vào phế thải
công ty nghiền xé là phế thải rắn
thành thị (MSW) hay các nguyên
liệu phế thải thương mại và công
nghiệp (C&I) cho một công ty xi
măng ở thời điểm nhất định.”
XR có thể xử lý một loạt các
nguyên liệu đầu vào làm tăng
thêm độ linh hoạt của thiết bị di
động này. Phế thải MSW, phế thải
XR Mobil-e mới của UNTHA đang hoạt động C&I và các nguyên liệu cồng kềnh
khác có thể được nghiền xé tạo
UNTHA Shredding Technolo- Việc tung ra sản phẩm mới điều kiện thuận lợi cho sản xuất
gy GmbH đã cho ra đời thiết bị XR này đáp ứng được các yêu cầu một số lượng lớn các nhiên liệu
mobil-e, thiết bị nghiền xé di động từ một số nhà sản xuất xi măng chất lượng cao cho các calciner
chạy bằng điện đầu tiên trên thế hàng đầu thế giới, đưa ra một và các vòi đốt chính. Một sê-ri các
giới, đáp ứng nhu cầu của ngành giải pháp di động được dẫn động sàng và các máy cắt có thể lắp lẫn
xi măng về một giải pháp chuẩn bằng điện thuận lợi. Các máy khiến cho máy nghiền xé có thể
bị nhiên liệu thay thế linh hoạt và nghiền xé di động chạy bằng được cấu hình phù hợp với chỉ
thân thiện với môi trường, hiệu dầu diesel thông thường có thể tiêu kỹ thuật về sản lượng, với các
quả về kinh tế. cho thấy sự linh hoạt trên hiện hạt đồng nhất có kích thước từ 30
XR mobil-e là sáng kiến mới trường ở các vị trí trong nhà và đến 400mm có thể đạt được.
nhất từ công ty UNTHA chuyên ngoài trời, nhưng mức độ bảo trì “Các nguồn phế thải đã thay
về sản xuất nhiên liệu thay thế có bảo dưỡng yêu cầu, chưa kể đến đổi, đặc biệt là ở các quốc gia
trụ sở ở Áo. Với đặc điểm thiết kế chi phí vận hành cao, có thể hạn có giải pháp thu gom và quản
tương tự như thiết bị XR tĩnh, giải chế hoàn vốn đầu tư từ thiết bị. lý phế thải manh mún hơn,”
pháp di động này mang lại cho các Giám đốc sản phẩm của Lahnsteiner cho biết. “Để đảm
nhân viên vận hành những lợi ích UNTHA Christoph Lahnsteiner bảo độ an toàn nguồn cấp cao
giống nhau, gồm năng suất cao, giải thích, “Trong môi trường sản nhất cho các lò xi măng, công
chi phí vận hành thấp, hiệu suất xuất nhiên liệu thay thế hiện đại, nghệ phải có khả năng đáp ứng
năng lượng, độ ồn thấp, bảo vệ các công ty xi măng cần phải linh được các nhu cầu trên thị trường,
ngăn ngừa vật thể lạ và dễ dàng hoạt và phản ứng nhanh trong ở vào thời điểm nhất định, mà
bảo trì bảo dưỡng. Tuy nhiên, đây các hoạt động của họ. Nhưng không cần phải đầu tư vào các tài
là thiết bị đầu tiên thuộc loại này họ không nên để bị phạt tài chính sản vốn bổ sung. Chúng tôi thực
thực hiện việc nghiền xé bằng vì điều này. Được cung cấp trên sự tin tưởng năm 2016 sẽ là năm
một bộ dẫn động điện tiêu tốn ít các rãnh trượt và với một băng tải thị trường nhiên liệu thay thế bắt
điện năng và, nhờ một bộ nguồn tháo và sắt từ lắp sẵn, giải pháp đầu hoạt động thông minh hơn,
phụ trợ trong hệ mạch, nó có thể này là một giải pháp hiệu quả về đạt được nhiều kết quả về môi
dễ dàng di chuyển xung quanh chi phí và năng lượng mà có thể trường và lãi ròng hơn”
một nhà xưởng sản xuất và nạp dễ dàng tháo ra. Với sự trợ giúp (Nguồn: Global Cement Magazine
điện lại. của một thiết bị xuất bên dưới, tháng 4/2016)

54 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


tin thế giới

Thiết bị làm sạch băng Washbox


của Martin Engineering
H
ệ thống làm sạch Sẵn có với hai cấu hình, các
Martin® Wash- tổ hợp này được lắp trực tiếp
boxTM kết hợp phun lên khung băng tải phía sau con
nước và các lưỡi gạt làm sạch lăn dẫn về để đảm bảo việc hiệu
thứ cấp trong một tổ hợp khép chỉnh băng trong suốt quá trình
kín và trọn bộ, tháo liệu sót lại làm sạch và để cho phép có thời
an toàn ra khỏi các băng tải và gian phù hợp cho bay hết hơi
tiết diện làm việc. ẩm trên hành trình quay về.
Dan Marshall, kỹ sư sản Đi qua một hộp sắt được
phẩm của công ty Martin En- sơn tĩnh điện với các con lăn
gineering cho biết:“Chúng tôi phía trên, băng tải được rửa
thiết kế các hệ thống để loại bỏ sạch nhẹ nhàng nhờ các cần
hầu hết các vấn đề gặp phải phun mù được trang bị từ 10
của mỗi ngành chúng tôi phục – 30 vòi phun tạo ra từ 5-60psi
vụ.” “Sau khi mở rộng trước và (0,34 – 4,14 bar) áp suất, sử
sau thử nghiệm, chúng tôi đã dụng 5 – 54gpm (20 – 204 lít/
phát triển thùng rửa để hoàn phút) nước uống được hoặc
tất các sản phẩm tiêu chuẩn không uống được. Băng tải sau
của chúng tôi trong một số ứng đó được cào sạch bằng một
dụng để cải thiện thêm tuổi thọ lưỡi gạt polyurethane và/hoặc
của các băng tải, các con lăn bằng một lưỡi gạt urethane.
căng băng (idlers), các pu-li và Liệu sót lại được tháo qua một
các lưỡi gạt làm sạch.” phễu đầu ra bên dưới hộp.

Giải pháp làm nguội


V
ới việc sử dụng
ngày càng nhiều các
nhiên liệu thứ cấp CHO NHÀ MÁY XI MĂNG
trong ngành xi măng, lượng bụi
bypass phát sinh cũng đã tăng số giải pháp cho ngành xi măng đường, lấp hang động và các sử
lên. Mới đây người ta đã có trong mấy năm qua. Kể từ năm dụng chuyên biệt khác.
thể tái chế hữu ích bụi bypass, 2012, 6 nhà máy xi măng đã
hoặc trong các sản phẩm xi Nhà máy cần được mở rộng
được trang cấp các hệ thống
măng hoặc trong các sản phẩm để đáp ứng nhu cầu ngày càng
vận chuyển thông thường. Mới
xây dựng khác, cũng như trong tăng, mà đã đặt ra các nhu cầu
đây nhất là một nhà máy ở
phân bón và thức ăn gia súc. mới đối với việc vận chuyển
đông Đức chuyên sản xuất các
Tuy nhiên, bụi này vẫn khó xử bụi bypass nóng bên trong nhà
loại xi măng cho các cấu kiện
lý. Nhìn chung, nó là chất gây đúc sẵn. Tại nhà máy này, các máy. Một số khí thải lò được hút
mài mòn, dễ dàng kết tụ lên các loại xi măng tiêu chuẩn được ra và bụi được tách ra khổi khí
bề mặt và rất nóng. tăng cường cùng với các sản thải lò nhờ một bộ lọc bypass.
AMF-Bruns đã đưa ra một phẩm chuyên dụng cho thi công Bụi bypass sinh ra được tồn

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 55


tin thế giới

trữ trong các silo chứa và được


định lượng vào trong xi măng.
Nhà máy này còn chưa làm việc
với AMF-Bruns, nhưng công
ty mẹ của nhà máy thì đã từng
làm việc với AMF-Bruns. Kinh
nghiệm của AMF-Bruns và thực
tế là các băng tải của công ty Sơ đồ vít tải làm mát của AMF-Bruns
cũng đã được biết đến vì độ kín
khí của chúng là những yếu tố Được thiết kế cho ngăn ngừa nó có thể nhanh chóng tạo ra
quan trọng để thắng thầu. bụi, chịu va đập và ngăn ngừa các mức độ mài mòn rất khác
khí, các vít tải này là lý tưởng nhau. Điều này khiến cho rất
Những thách thức khó khăn
cho việc rút và định lượng các khó biết được các bộ phận sẽ
nhất khi vận chuyển bụi bypass
sản phẩm từ các quá trình đốt kéo dài tuổi thọ trong bao lâu.
là nhiệt độ bụi cao và thực tế
cháy và được thiết kế, chế tạo Ví dụ, các trục vít được sử dụng
là sự thay đổi về thành phần
phù hợp với các quy định AD. cho vận chuyển tro đáy có thể
của nó có nghĩa là tính chất
kéo dài tuổi thọ của bất kỳ thiết
mài mòn thay đổi liên tục. Hệ Các bộ phận khác cần thiết
bị nào từ ba tháng đến ba năm,
thống, bao gồm cả một số bộ cho giải pháp chung là các máy
phận AMF-Bruns, ban đầu đã tùy thuộc vào tro. Tuổi thọ hữu
cấp liệu quay, các đĩa van, các
được phác thảo bởi khách ích cũng khó dự đoán được
van chuyển đổi, một vít tải, các
hàng. Sau đó, AMF-Bruns đã đối với bụi bypass. Các vít tải
bộ bù và các máng tháo khác
tổ hợp hệ thống lại và tối ưu làm nguội mà không có lớp
nhau. Các bộ phận này đã được
hóa độ dài làm mát. bảo vệ chống mài mòn được
yêu cầu cho dòng vào thứ hai.
sử dụng sẽ được lắp vào các
Trong hệ thống này, một số Tại dòng vào này, bụi từ hai vít
lọc bụi tĩnh điện. Tuy nhiên, vì
bụi được vận chuyển từ phễu đi tải làm nguội khác được lấy đi
các truy vấn mài mòn đã nêu,
nhờ sử dụng một vít tải có một và được làm nguội xuống còn
AMF-Bruns đã lựa chọn kiểu
trục vít được làm mát, sau đó xấp xỉ 80oC cùng với bụi từ lọc
bao che kín, an toàn hơn. Điều
được làm nguội từ 600oC xuống bụi tĩnh điện, và sau đó được
này có nghĩa là có một lớp
còn xấp xỉ 90oC nhờ hai vít tải đưa tới máy bơm phía đầu
bao che kín trên một số trục
làm nguội. ra. Máy bơm này sau đó vận
vít và máng dẫn, đặc biệt là ở
chuyển bụi bypass tới các silo
Trong hệ thống, bụi cũng khu vực dòng vào, nơi mà nó
chứa. Một van chuyển cho phép
được khử bỏ nhờ một lọc bụi có thể kéo dài tuổi thọ hữu ích
bụi phía sau vít tải làm nguội thứ
tĩnh điện ở nhiệt độ 180oC bằng một cách đáng kể. Toàn bộ các
ba được nạp đầy vào trong các
một xích tải, và được đưa tới vít bộ phận này đã được cung cấp
bể chứa trên đường đi qua một
tải làm nguội thứ ba. Tổng chiều và được lắp ráp tại nhà máy
lỗ khoan dạng ống. Các đường
dài máng của các vít tải làm trong tháng 2/2015. Các băng
ống cung cấp nước làm mát cho
nguội là 16m. Năng suất 2 x 2t/ tải đã bắt đầu đưa vào vận
vít tải làm nguội, và toàn bộ các
giờ. Các vít tải làm nguội thứ ba hành trong tháng 7/2016 và kể
thiết bị an toàn đã được cung
có năng suất là 4 t/giờ. từ đó đến nay vẫn đang chạy
cấp bởi khách hàng.
Ưu điểm của các vít tải làm suôn sẻ. Chi phí thêm cho việc
Bảo vệ chuyên biệt cung cấp lớp bảo vệ chống mài
nguội của AMF-Bruns đó là nhiệt
liên tục được trao đổi. Chúng Bụi bypass gây ra một vấn mòn cũng đã được đền đáp.
thậm chí có thể mang các sản đề nữa, kể cả khi có những (Nguồn: Global Cement Magazine
phẩm có nhiệt độ hơn 1000oC. thay đổi chút ít về thành phần, tháng 9/2016)

56 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG SỐ 3/2016


tin thế giới

SKF THỤY ĐIỂN


VỪA CHO RA MẮT THIẾT BỊ BÔI TRƠN
TRUYỀN ĐỘNG ĐIỆN LINCOLN
SKF vừa mới công bố giới một giải pháp bôi trơn chấp nhận được kiểm soát bằng xung lực
thiệu thiết bị bôi trơn truyền động được, EDL1 có thể sử dụng cùng và thời gian, có khả năng thông
điện Lincoln (EDL1). Sử dụng với đường ống, vật tư lắp ráp và báo các lỗi bôi trơn.
các thiết bị đo lường liên tục, các máy bơm nạp đầy hiện có. EDL1 phù hợp cho các ứng
EDL1 đã được phát triển cho EDLL1 hoạt động hiệu quả dụng thực phẩm và đồ uống
sử dụng trong các hệ thống bôi trong những điều kiện môi trường và đường sắt, cũng như trong
trơn công đoạn cũng như trong thách thức, gồm các ứng dụng ngành công nghiệp xi măng và
các máy móc lớn với các yêu cầu ngoài trời có nhiệt độ luôn thay các ngành công nghiệp nặng
bôi trơn khác nhau ở các khoảng đổi. Vì mỡ bôi trơn được cấp bởi khác. Nó cũng có thể được
cách khác nhau. các máy bơm hoặc các hộp nạp sử dụng trong nhiều ứng dụng
Thiết bị này dễ dàng sử dụng đầy, thiết bị mang lại sự linh hoạt công nghiệp mà cần có một hệ
cho định lượng và máy bơm tăng và thực hiện chức năng tự cung thống bôi trơn công đoạn chấp
áp được thiết kế để tăng áp suất cấp, kể cả ở các vị trí xa. EDL1 nhận được.
đầu vào ít nhất là từ 2 bar (29 psi) có đặc điểm là một bảng mạch (Nguồn: Global Cement Magazine
lên đến 280 bar (4.061 psi). Là điều khiển tích hợp cho bôi trơn tháng 4/2016)

SỐ 3/2016 THÔNG TIN KHOA HỌC KỸ THUẬT XI MĂNG 57


MỤC LỤC MỤC THÔNG TIN KHOA HỌC - CÔNG NGHỆ

3 NGHIÊN CỨU ẢNH HƯỞNG CỦA TRO BAY, SILICA FUME VÀ PHỤ GIA
SIÊU DẺO TRONG XI MĂNG ĐẾN TÍNH CHẤT CỦA BÊ TÔNG
Nguyễn Thanh Tùng – CCID

12 ỔN ĐỊNH CÁC THÀNH PHẦN TRONG CLINKER


Phùng Thu Huệ - CCID

16 ĐỀ TÀI NÂNG CẤP HỆ ĐIỀU KHIỂN CŨ 625 HOÀNG THẠCH 1


Nguyễn Đình Dũng, Xi măng Hoàng Thạch

20 PHỤ GIA TRỢ NGHIỀN CHO XI MĂNG PORTLAND ĐÁ VÔI (PLC)


Bùi Thu Hằng – Công ty CP Đầu tư và Phát triển Nhà số 6 Hà Nội

25 HỆ THỐNG THU THẬP SỐ LIỆU GIÁM SÁT PHÁT THẢI TỰ ĐỘNG LIÊN TỤC
Nguyễn Văn Đốc – CCID

30 BÊ TÔNG TỔ ONG – VẬT LIỆU HIỆU QUẢ TRONG TƯƠNG LAI


Th.S Phạm Mạnh Huy – Phòng XD Mỏ - CCID

MỤC THÔNG TIN QUẢN LÝ DOANH NGHIỆP

40 XI MĂNG ĐÔNG NAM Á VÀ CHÂU ĐẠI DƯƠNG – CUỘC CHƠI


TRÊN SÂN NHÀ KHU VỰC
Nguyễn Văn Bình- Phòng kinh tế CCID

MỤC TIN TỨC - SỰ KIỆN

44 TIN TRONG NƯỚC

54 TIN THẾ GIỚI

You might also like