KATA PENGANTAR

Puji Syukur dipanjatkan kehadirat Tuhan Yang Maha Esa berkat rahmat dan
karunia-Nya sehingga kami dapat menyelesaikan makalah yang berjudul
“Pemahaman Sistem Utilitas (Penghawaan Alami) studi kasus Rumah Type Jean,
Citraland Denpasar” guna memenuhi tugas ke-2 mata kuliah Sains Bangunan dan
Utilitas 1. Tidak lupa diucapkan terima kasih kepada Tim Dosen:
1. I Nyoman Susanta, ST., MErg.
2. Ni Made Mitha Mahastuti, ST.,MT
3. Ir. Evert Edward Moniaga
4. Ir. Ida Bagus Ngurah Bupala, MT.
5. Ir. Ida Bagus Gde Primayatna, MErg.
6. I Wayan Yuda Manik, ST., MT.
selaku dosen pembimbing mata kuliah Sains Bangunan dan Utilitas 1 yang telah
memberikan bimbingan dan saran dalam penyusunan makalah ini. Diucapkan
terima kasih juga kepada seluruh pihak yang telah membantu dalam proses
pembuatan makalah ini. Semoga makalah ini dapat menambah pengetahuan bagi
para pembaca.
Makalah ini dibuat untuk memenuhi tuntutan tugas ke-2 mata kuliah Sains
Bangunan dan Utilitas 1, dimana setelah menyelesaikan tugas ini mahasiswa
diharapkan mampu untuk lebih mengetahui mengenai sistem penghawaan alami
dalam sebuah bangunan.
Makalah ini disadari masih banyak kekurangan. Oleh karena itu diharap
kepada pembaca untuk memberi masukan-masukan demi kesempurnaan makalah
ini kedepannya.

Denpasar, 10 Oktober 2016

Tim Penyusun

1
 DAFTAR ISI

Kata Pengantar.....................................................................................................................
i

Daftar Isi..............................................................................................................................
ii

BAB I Pendahuluan.............................................................................................................
1
1.1...............................................................................................................................
Latar Belakang..........................................................................................................
1
1.2...............................................................................................................................
Rumusan Masalah.....................................................................................................
1
1.3...............................................................................................................................
Tujuan........................................................................................................................
1
1.4...............................................................................................................................
Manfaat.....................................................................................................................
2

BAB II Landasan Teori........................................................................................................

3
2.1. Pengertian Penghawaan......................................................................................
3
2.2. Pengertian Penghawaan Alami............................................................................
3
2.3. Sistem Penghawaan Alami Bangunan.................................................................
4
2.4. Solusi-Solusi Masalah Penghawaan Alami.........................................................
6
2.5. Ventilasi Silang (Cross Ventilation)....................................................................
8
2.6. Bentuk Ventilasi..................................................................................................
10
2.7. Exhaust Fan........................................................................................................
12

BAB III Metode dan Objek.................................................................................................

16

2
 3.1. Metodologi Pendataan.........................................................................................
16
3.2. Analisis dan Identitas Objek................................................................................
16

BAB IV Data dan Pembahasan............................................................................................

19
4.1. Sistem Penghawaan dalam Bangunan Objek......................................................
19
4.2. Bukaan yang Digunakan.....................................................................................
21
BAB V Penutup...................................................................................................................
34

Daftar Pustaka......................................................................................................................
35