SADRŽAJ

1. UVOD ...................................................................................................................... 2
2. VEKTORSKA ANALIZA ....................................................................................... 3
3. PRIMJERI .............................................................................................................. 8
4. ZAKLJUČAK .......................................................................................................... 10
5. LITERATURA ........................................................................................................ 11

1. UVOD
 Vektorska analiza

Vektorska analiza proučava razne diferencijalne operatore definisane u skalarnim i

vektorskim poljima, koji su obično predstavljeni pomoću nabla znaka (∇). Četiri najvažnije
operacije u vektorskoj analizi su:

Operacija Opis Domena

Mjeri veličinu i pravac promjene skalarnog Preslikava skalarna u

Gradijent
polja. vektorska polja.

Mjeri tendenciju rotacije oko jedne tačke u Preslikava vektorska u

Rotor
vektorskom polju. vektorska polja.

Mjeri intenzitet izvora ili ponora u datoj tački Preslikava vektorska u

Divergencija
vektorskog polja. skalarna polja.

Kompozicija operacija divergencije i Preslikava skalarna u

Laplasijan
gradijenta. skalarna polja.

U ovom seminarskm radu bit će objašnjeni te operacije i dati osnovni primjeri zadataka i
njihova rješenja.

2. VEKTORSKA ANALIZA

1
 Vektorska analiza

2.1. Ako je u oblasti 𝑉 ⊆ 𝑅 3 definisana skalarna funkcija

𝑈 = 𝑈 (𝑇) = 𝑈 (𝑥, 𝑦, 𝑧), 𝑇 (𝑥, 𝑦, 𝑧) ∈ 𝑉 (1)

Tada se kaže da je 𝑈 (𝑥, 𝑦, 𝑧) skalarno polje. Uz određene pretpostavke o funkciji (1) relacija
𝑈 (𝑥, 𝑦, 𝑧) = 𝐶 (2)
predstavlja neku površ. Ta površ se zove ekviskalarna površ ili nivo – površ skalarnog polja
(1).

2.2. Ako je 𝑇0 (𝑥0 , 𝑦0 , 𝑧0 ) zadata unutrašnja tačka iz V a

⃗⃗
𝑒⃗ = cos 𝛼 ∙ 𝑖⃗ + cos 𝛽 ∙ 𝑗⃗ + cos 𝛾 ∙ 𝑘 (3)
zadat jedinični vektor tada je relacijom
𝑓(𝑡) = 𝑈 (𝑥0 + 𝑡 cos 𝛼, 𝑦0 + 𝑡 cos 𝛽, 𝑧0 + 𝑡 cos 𝛾) (4)
definisana funkcija f (t) u nekoj okolini tačke t = 0. Ako je funkcija (1) diferencijabilna u tački
T0 tada funkcija (4) ima izvod u tački t = 0:
𝑓 ′ = 𝑈 ′ 𝑥 (𝑥0 , 𝑦0 , 𝑧0 ) cos 𝛼 + 𝑈 ′ 𝑦 (𝑥0 , 𝑦0 , 𝑧0 ) cos 𝛽 + 𝑈 ′ 𝑧 (𝑥0 , 𝑦0 , 𝑧0 ) cos 𝛾 =

𝑔𝑟𝑎𝑑 (𝑈) ∙ 𝑒⃗ (5)

Pri tome je
⃗⃗
𝑔𝑟𝑎𝑑 (𝑈) = 𝑈 ′ 𝑥 ∙ 𝑖⃗ + 𝑈 ′ 𝑦 ∙ 𝑗⃗ + 𝑈′𝑧 ∙ 𝑘 (6)

Izraz (5) se naziva izvod funkcije (1) u tački T0 u smjeru jediničnog vektora 𝑒⃗ i označava se sa
𝜕𝑈
.
𝜕𝑒⃗
Prema tome:
𝜕𝑈
= 𝑔𝑟𝑎𝑑 (𝑈) ∙ 𝑒⃗ (7)
𝜕𝑒⃗

Izraz (5) mjeri brzinu promjene funkcije (4) u tački t = 0. Dakle, izraz (6) mjeri brzinu
promjene funkcije (1) u tački T0 i to u smjeru vektora 𝑒⃗. Ta brzina je najveća kad se smjer
vektora 𝑒⃗ podudara sa smjerom vektora (6).
Iz relacije (2) slijedi da je dU = 0 tj. 𝑔𝑟𝑎𝑑 (𝑈) ∙ 𝑑𝑟⃗ = 0 odakle se (još jednom) vidi da vektor
(6) predstavlja vektor normale na ekviskalarnoj površi (2), koji pri tom nije obavezno
jedinični.

2.3. Uvođenjem diferencijalnog operatora nabla (Hamilton)

2
 Vektorska analiza

𝜕 𝜕 𝜕
⃗⃗
∇= 𝜕𝑥 ∙ 𝑖⃗ + 𝜕𝑦 ∙ 𝑗⃗ + 𝜕𝑧 ∙ 𝑘 (8)

Za svaku diferencijabilnu funkciju U (x, y, z) se može pisati

𝑔𝑟𝑎𝑑 (𝑈) = ∇𝑈 (9)
Operator nabla ima sledeće osobine:

 ∇(𝑈 + 𝑉) = ∇(𝑈) + ∇(𝑉)

 ∇(𝐶 ∙ 𝑈) = 𝐶 ∙ ∇(𝑈)
 ∇(𝑈 ∙ 𝑉) = 𝑈 ∙ ∇(𝑉) + 𝑉 ∙ ∇(𝑈) (10)

2.4. Ako je u oblasti 𝑉 ⊆ 𝑅 3 definisana vektorska funkcija

⃗⃗
𝐹⃗ = 𝐹⃗ (𝑇) = 𝑃(𝑥, 𝑦, 𝑧) ∙ 𝑖⃗ + 𝑄(𝑥, 𝑦, 𝑧) ∙ 𝑗⃗ + 𝑅(𝑥, 𝑦, 𝑧) ∙ 𝑘 (11)

gdje je 𝑇 (𝑥, 𝑦, 𝑧) ∈ 𝑉 kaže se da je na oblasti V zadato vektorsko polje 𝐹⃗ = 𝐹⃗ (𝑇) = 𝐹⃗ (𝑥, 𝑦, 𝑧).
Ako je zadato skalarno polje (1), uz pretpostavku da je funkcija U (x, y, z) diferencijabilna,
dobija se vektorsko polje:

𝐹⃗ = 𝑔𝑟𝑎𝑑 (𝑈) (12)

Vektorsko polje (12) se zove potencijalno polje. Skalarno polje (1) je (skalarni) potencijal tog
polja. Potrebno je primjetiti da je (skalarni) potencijal potencijalnog polja određen do na
aditivnu konstantu.
2.5. Ako kriva 𝑟⃗ = 𝑟⃗(𝑡) ima osobinu da u svakoj tački dira vektor vektorskog polja (11)
pridružen toj tački tada se ta kriva naziva vektorska linija polja (11). U slučaju polja
sila, vektorske linije polja se nazivaju silnice. Vektorske linije polja (11) su opne linije
kod kojih se u svakoj tački tangenta poklapa sa pravcem vektora 𝐹⃗ . Zato je 𝐹⃗ ∥ 𝑑𝑟⃗ tj.
(𝑃, 𝑄, 𝑅) ∥ (𝑑𝑥, 𝑑𝑦, 𝑑𝑧).
Vektorske linije polja (11) su rješenja sistema diferencijalnih jednačina
𝑑𝑥 𝑑𝑦 𝑑𝑧
= 𝑄(𝑥,𝑦,𝑧) = 𝑅(𝑥,𝑦,𝑧) (= 𝑑𝑡) (13)
𝑃(𝑥,𝑦,𝑧)

2.6. Uz prirodne pretpostavke o njegovim komponentama P, Q, R diferencijalni operator

nabla se može primjeniti i na vektorsko polje (11). Kako je tom operatoru data uloga
vektora, to se može učiniti na dva načina: skalarnim i vektorskim množenjem.
Skalarnim množenjem se dobija operator divergencije
𝜕𝑃(𝑥,𝑦,𝑧) 𝜕𝑄(𝑥,𝑦,𝑧) 𝜕𝑅(𝑥,𝑦,𝑧)
𝑑𝑖𝑣(𝐹⃗ ) = 𝜕𝑥 + 𝜕𝑦 + 𝜕𝑧 (14)

Vektorskim množenjem se dobija operator rotor (rotacija)

𝑖⃗ 𝑗⃗ ⃗⃗
𝑘
𝑟𝑜𝑡(𝐹⃗ ) = ∇ × 𝐹⃗ = | 𝜕 𝜕 𝜕
| (15)
𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑧
𝑃 𝑄 𝑅
3
 Vektorska analiza

Operator divergencije ima sledeće osobine:

 𝑑𝑖𝑣 (𝐹⃗ + 𝐺⃗ ) = 𝑑𝑖𝑣(𝐹⃗ ) + 𝑑𝑖𝑣(𝐺⃗ )

 𝑑𝑖𝑣 (𝑈 ∙ 𝐹⃗ ) = 𝑈 ∙ 𝑑𝑖𝑣(𝐹⃗ ) + 𝐹⃗ ∙ 𝑔𝑟𝑎𝑑 (𝑈)
 𝑑𝑖𝑣 (𝐹⃗ × 𝐺⃗ ) = ∇(𝐹⃗ × 𝐺⃗ ) = 𝐺⃗ ∙ (∇ × 𝐹⃗ ) − 𝐹⃗ ∙ (∇ × 𝐺⃗ ) =
𝐺⃗ ∙ 𝑟𝑜𝑡(𝐹⃗ ) − 𝐹⃗ ∙ 𝑟𝑜𝑡(𝐺⃗ ) (16)

2.7. Pomoću operatora divergencije može se prikazati

𝑔𝑟𝑎𝑑 (𝐹⃗ ∙ 𝐺⃗ ) = 𝐹⃗ × 𝑟𝑜𝑡(𝐺⃗ ) + 𝐺⃗ × 𝑟𝑜𝑡(𝐹⃗ ) + (𝐹⃗ ∙ ∇) ∙ 𝐺⃗ + (𝐺⃗ ∙ ∇) ∙ 𝐹⃗ (17)
Za operator rotor vrijede sledeće osobine

 𝑟𝑜𝑡(𝐹⃗ + 𝐺⃗ ) = 𝑟𝑜𝑡(𝐹⃗ ) + 𝑟𝑜𝑡(𝐺⃗ )

 𝑟𝑜𝑡(𝑈 ∙ 𝐹⃗ ) = 𝑈 ∙ 𝑟𝑜𝑡(𝐹⃗ ) − 𝐹⃗ × 𝑔𝑟𝑎𝑑(𝑈)
 𝑟𝑜𝑡(𝐹⃗ × 𝐺⃗ ) = ∇ × (𝐹⃗ × 𝐺⃗ ) =
= 𝐺⃗ ∙ (∇ ∙ 𝐹⃗ ) − (𝐺⃗ ∙ ∇) ∙ 𝐹⃗ − 𝐹⃗ ∙ (∇ ∙ 𝐺⃗ ) + (𝐹⃗ ∙ ∇) ∙ 𝐺⃗ (18)
U izrazima je uveden operator
𝜕 𝜕 𝜕
(𝐹⃗ ∙ ∇) = 𝑃 𝜕𝑥 + 𝑄 𝜕𝑦 + 𝑅 𝜕𝑧 (19)

⃗⃗ primjenjuje na sledeći način

Koji se na vektor 𝐺⃗ = 𝑋𝑖⃗ + 𝑌𝑗⃗ + 𝑍𝑘
𝜕𝑋 𝜕𝑋 𝜕𝑋
(𝐹⃗ ∙ ∇)𝐺⃗ = (𝑃 ∙ 𝜕𝑥 + 𝑄 ∙ 𝜕𝑦 + 𝑅 ∙ 𝜕𝑧 ) 𝑖⃗+

𝜕𝑌 𝜕𝑌 𝜕𝑌 𝜕𝑍 𝜕𝑍 𝜕𝑍
⃗⃗
+ (𝑃 ∙ 𝜕𝑥 + 𝑄 ∙ 𝜕𝑦 + 𝑅 ∙ 𝜕𝑧 ) 𝑗⃗ + (𝑃 ∙ 𝜕𝑥 + 𝑄 ∙ 𝜕𝑦 + 𝑅 ∙ 𝜕𝑧 ) 𝑘 (20)

2.8.Ako funkcija (1) ima izvode do zaključno drugog reda tada se na vektorsko polje
𝑔𝑟𝑎𝑑(𝑈) može primjeniti svaki od operatora div i rot. Primjenom operatora div dobija
se (Laplasov operator)
𝜕2 𝑈 𝜕2 𝑈 𝜕2 𝑈
∆(𝑈) = ∇2 (𝑈) = ∇ ∙ (∇𝑈) = 𝑑𝑖𝑣(𝑔𝑟𝑎𝑑(𝑈)) = + 𝜕𝑦 2 + 𝜕𝑧 2 (21)
𝜕𝑥 2

Ovo se pokazuje na sledeći način

𝜕𝑈 𝜕𝑈 𝜕𝑈
𝑔𝑟𝑎𝑑(𝑈) = ∙ 𝑖⃗ + ∙ 𝑗⃗ + ⃗⃗
∙𝑘
𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑧
𝜕 𝜕𝑈 𝜕 𝜕𝑈 𝜕 𝜕𝑈
𝑑𝑖𝑣(𝑔𝑟𝑎𝑑(𝑈)) = ( )+ ( )+ ( )
𝜕𝑥 𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑦 𝜕𝑧 𝜕𝑧
𝜕 2𝑈 𝜕 2𝑈 𝜕 2𝑈
𝑑𝑖𝑣(𝑔𝑟𝑎𝑑(𝑈)) = + +
𝜕𝑥 2 𝜕𝑦 2 𝜕𝑧 2
Isti rezultat se dobija na sledeći način:

4
 Vektorska analiza

𝜕 𝜕 𝜕
∇= ∙ 𝑖⃗ + ∙ 𝑗⃗ + ⃗⃗
∙𝑘
𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑧
𝜕𝑈 𝜕𝑈 𝜕𝑈
∇𝑈 = ∙ 𝑖⃗ + ∙ 𝑗⃗ + ⃗⃗
∙𝑘
𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑧
𝜕 𝜕 𝜕 𝜕𝑈 𝜕𝑈 𝜕𝑈
∇ ∙ (∇𝑈) = ( ∙ 𝑖⃗ + ∙ 𝑗⃗ + ⃗⃗ ) ∙ ( ∙ 𝑖⃗ +
∙𝑘 ∙ 𝑗⃗ + ⃗⃗ )
∙𝑘
𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑧 𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑧
𝜕 2𝑈 𝜕 2𝑈 𝜕 2𝑈
∆(𝑈) = + +
𝜕𝑥 2 𝜕𝑦 2 𝜕𝑧 2
Uz pretpostavku da su mješoviti drugi izvodi funkcije U međusobno jednaki primjenom
operatora rot se dobija:

𝑟𝑜𝑡(𝑔𝑟𝑎𝑑(𝑈)) = ⃗0⃗ (22)

Ovo se dobija razvijanjem sledeće determinante:

𝑖⃗ 𝑗⃗ ⃗⃗
𝑘
| 𝜕 𝜕 𝜕|
𝑟𝑜𝑡(𝑔𝑟𝑎𝑑(𝑈)) = 𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑧
| |
𝜕𝑈 𝜕𝑈 𝜕𝑈
𝜕𝑥 𝜕𝑥 𝜕𝑥
Za potencijalno polje 𝐹⃗ , na osnovu toga vrijedi

𝑟𝑜𝑡(𝐹⃗ ) = ⃗⃗
0 (23)

Ako su komponente polja 𝐹⃗ takve da imaju neprekidne prve parcijalne izvode. Vrijedi i obrnuta
tvrdnja.

2.9. Ako komponente vektorskog polja 𝐺⃗ imaju parcijalne izvode do zaključno drugog reda
tada se na vektorsko polje 𝑟𝑜𝑡(𝐺⃗ ) mogu primjeniti operatori div i rot. Primjenom
opearora div dobija se:

𝑑𝑖𝑣(𝑟𝑜𝑡 𝐺⃗ ) = ∇ ∙ (∇ × 𝐺⃗ ) = 0 (24)

ako su odgovarajući drugi mješoviti izvodi komponenata polja 𝐺⃗ međusobno jednaki što je
slučaj kad su mješoviti izvodi neprekidni.
Za vektorsko polje

𝐹⃗ = 𝑟𝑜𝑡(𝐺⃗ ) (25)
se kaže da je solenoidalno. Uz određene pretpostavke za solenoidalno polje (25), prema (24),
slijedi

𝑑𝑖𝑣(𝐹⃗ ) = 0 (26)
za solenoidalno vektorsko polje (25) polje

5
 Vektorska analiza

⃗⃗
𝐺⃗ = 𝑋(𝑥, 𝑦, 𝑧) ∙ 𝑖⃗ + 𝑌(𝑥, 𝑦, 𝑧) ∙ 𝑗⃗ + 𝑍(𝑥, 𝑦, 𝑧) ∙ 𝑘 (27)

se zove vektorski potencijal polja 𝐹⃗ . Vektorski potencijal solenoidalnog polja nije jednoznačno
određen jer ako (25) vrijedi za 𝐺⃗ tada ta relacija vrijedi i za vektorsko polje 𝐺⃗ + 𝑔𝑟𝑎𝑑(𝑈) pri
čemu je U bilo koje skalarno polje koje ima (neprekidne) izvode drugog reda. Za svako
vektorsko polje (11) za koje vrijedi (25) i čije komponente imaju neprekidne parcijalne izvode
postoji vektorski potencijal (27) za koji je čak 𝑍(𝑥, 𝑦, 𝑧) = 0.
Preostale dvije komponente polja G su rješenje sistema parcijalnih diferencijalnih jednačina
𝜕𝑋 𝜕𝑌 𝜕𝑌 𝜕𝑌
= 𝑄, = −𝑃, − =𝑅 (28)
𝜕𝑧 𝜕𝑧 𝜕𝑥 𝜕𝑦

jer vrijedi

𝑖⃗ 𝑗⃗ 𝑘⃗⃗
𝑟𝑜𝑡𝐺⃗ = | 𝜕 𝜕 𝜕 | = 𝐼⃗ ∙ (− 𝜕𝑌) − 𝑗⃗ ∙ (− 𝜕𝑋) + 𝑘 𝜕𝑌 𝜕𝑋
⃗⃗ ∙ ( − ) = {𝑃, 𝑄, 𝑅} = 𝐹⃗
𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑧 𝜕𝑧 𝜕𝑧 𝜕𝑥 𝜕𝑦
𝑋 𝑌 0

3. PRIMJERI

1. Odrediti gradijent funkcije 𝑓(𝑥, 𝑦, 𝑧) = 3𝑥 2 − 3𝑦 2 − 2𝑥𝑦𝑧 u tački T(1,1,0).

6
 Vektorska analiza

Rješenje.
𝜕𝑓 𝜕𝑓 𝜕𝑓
𝑔𝑟𝑎𝑑(𝑓) = ∙ 𝑖⃗ + ∙ 𝑗⃗ + ⃗⃗
∙𝑘
𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑧
⃗⃗
𝑔𝑟𝑎𝑑(𝑓) = (6𝑥 − 2𝑦𝑧) ∙ 𝑖⃗ + (−6𝑦 − 2𝑥𝑧) ∙ 𝑗⃗ + (2𝑧 − 2𝑥𝑦) ∙ 𝑘
⃗⃗ + (0 − 2) ∙ 𝑘
𝑔𝑟𝑎𝑑(𝑓) 𝑇(1,1,0) = (6 − 0) ∙ 𝑖⃗ + (−6 − 0) ∙ 𝑘 ⃗⃗

⃗⃗
𝑔𝑟𝑎𝑑(𝑓) 𝑇(1,1,0) = 6 ∙ 𝑖⃗ − 6 ∙ 𝑗⃗ − 2 ∙ 𝑘

2. Odrediti 𝑎,𝑏,𝑐 tako da

𝑣 ⃗=(𝑥+2𝑦+𝑎𝑧)∙𝑖 ⃗+(𝑏𝑥−3𝑦−𝑧)∙𝑗 ⃗+(4𝑥+𝑐𝑦+2𝑧)∙𝑘 ⃗
Bude potencijalno polje i za te vrijednosti naći potencijal.

Rješenje:
Da bi vektorsko polje bilo potencijalno treba vrijediti uslov 𝑟𝑜𝑡(𝑣 ⃗ )=0 ⃗.

𝑖⃗ 𝑗⃗ ⃗⃗
𝑘
𝜕 𝜕 𝜕
𝑟𝑜𝑡(𝑣⃗) = | | = ⃗⃗
0
𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑧
𝑥 + 2𝑦 + 𝑎𝑧 𝑏𝑥 − 3𝑦 − 𝑧 4𝑥 + 𝑐𝑦 + 2𝑧

⃗⃗ (𝑏 − 2)
𝑟𝑜𝑡(𝑣⃗) = 𝑖⃗ ∙ (𝑐 + 1) − 𝑗⃗ ∙ (4 − 𝑎) + 𝑘

𝑟𝑜𝑡(𝑣⃗) = ⃗0⃗ ⇒ 𝑐 + 1 = 0 ∧ 4 − 𝑎 = 0 ∧ 𝑏 − 2 = ⃗0⃗

⇒ 𝑎 = 4 ∧ 𝑏 = 2 ∧ 𝑐 = −1

⃗⃗
⇒ 𝑣⃗ = (𝑥 + 2𝑦 + 4𝑧) ∙ 𝑖⃗ + (2𝑥 − 3𝑦 − 𝑧) ∙ 𝑗⃗ + (4𝑥 − 𝑦 + 2𝑧) ∙ 𝑘

Potencijal vektroskog polja 𝑣⃗ jer funkcija 𝐹 za koju vrijedi da je

𝑔𝑟𝑎𝑑(𝐹) = 𝑣⃗.

To znači da vrijede sledeći uslovi

7
 Vektorska analiza

𝜕𝐹
= 𝑥 + 2𝑦 + 4𝑧
𝜕𝑥

𝜕𝐹
= 2𝑥 − 3𝑦 − 𝑧
𝜕𝑦

𝜕𝐹
= 4𝑥 − 𝑦 + 2𝑧
𝜕𝑧

Iz prve jednačine slijedi

𝜕𝐹 𝑥2
= 𝑥 + 2𝑦 + 4𝑧 ⇒ 𝐹(𝑥, 𝑦, 𝑧) = + 2𝑥𝑦 + 4𝑥𝑧 + 𝐹1 (𝑦, 𝑧)
𝜕𝑥 2

𝜕𝐹 𝜕𝐹1
⇒ 𝜕𝑦 = 2𝑥 + = 2𝑥 − 3𝑦 − 𝑧 druga jednačina
𝜕𝑦

𝜕𝐹 3
⇒ 𝜕𝑦 = −3𝑦 − 𝑧 = 𝐹1 (𝑦, 𝑧) = − 2 𝑦 2 − 𝑦𝑧 + 𝐹2 (𝑧)

𝑥2 3
⇒ 𝐹(𝑥, 𝑦, 𝑧) = + 2𝑥𝑦 + 4𝑥𝑧 − 2 𝑦 2 − 𝑦𝑧 + 𝐹2 (𝑧)
2

𝜕𝐹 𝜕𝐹2
= 4𝑥 − 𝑦 + = 4𝑥 − 𝑦 + 2𝑧 treća jednačina
𝜕𝑧 𝜕𝑧

𝜕𝐹2
⇒ = 2𝑧 ⇒ 𝐹2 (𝑧) = 𝑧 2 + 𝐶
𝜕𝑧

𝑥2 3
𝐹(𝑥, 𝑦, 𝑧) = + 2𝑥𝑦 + 4𝑥𝑧 − 2 𝑦 2 − 𝑦𝑧 + 𝑧 2 + 𝐶
2

4. ZAKLJUČAK
U ovom seminarskm radu su objašnjene četiri najvažnije operacije u vektorskoj analizi i
dati osnovni primjeri zadataka i njihova rješenja.

8
 Vektorska analiza

5. LITERATURA

[1]. Dr. sci. math. Ramiz Vugdalić, mr. sci. math. Zoran Jasak, MATEMATIKA 3 – Zbirka
rješenih zadataka, Tuzla 2012.