You are on page 1of 3

Vakt i p

De basis van het galvaniseren


Hoe werkt het? De volgende schets toont een basisopstelling om 3. Stroomvoorziening
galvaniseren ruwweg te verklaren. Een metalenvoorwerp, zoals een Gebruik een 3V DC adapter met een 2.5mm stekker, circa 250–
sleutel wordt in een glazenbak geplaatst die met elektrolyt (bijv. koper- 300 m Amps. Gebruik geen hogere waarde.
elektrolyt) wordt gevuld ,tegenover de sleutel een kopermateriaal.
Beide delen zijn aangesloten aan draden. Het elektrolyt, een zoge- Stop de stekker in het apparaat, de punt
naamd galvanisch bad, bevat koper, alhoewel in een chemische Ø van de stekker moet een positief zijn.
+ 2,5 mm Voor de eerste keer kunnen batterijen
oplossing is het metaal onzichtbaar. Als het kopermateriaal aan de
positieve pool van een elektriciteit bron wordt aangesloten, bijv. een gebruikt worden. (2x nieuwe 1.5 V. alkaline
batterij, en de sleutel aan de negatieve pool wordt verbonden, zal de batterijen) positieve pool naar boven.
stroom door het bad vloeien en de onzichtbare koperionen zullen Voor meerdere keren galvaniseren kunt u
naar de sleutel reizen en zullen zich vasthechten aan de sleutel. Afb. 3 het beste een adapter gebruiken, laat de
Zonder de details te verklaren is dit een eenvoudige manier om het batterijen niet in de galvaniseerstaaf zitten.
galvanisering procédé te tonen.
De Hobby Klok reeks van het galvaniseren is gebaseerd op hetzelfde
4. Elektrisch galvaniseren.
principes en de gelijkenissen kunnen snel worden erkend. Maak het object wat u wilt galvaniseren vast aan de krokodillenbek
Giet een kleine hoeveelheid elektrolyt in een plastik of glazenschotel.
Begin met weinig vloeistof vul na gelang steeds wat bij gebruikte
Afb. 1 elektrolyt kunt u niet hergebruiken. Het instrumentuiteinde met de
spons wordt ondergedompeld in het elektrolyt, hou het voorwerp
boven het schoteltje wrijf dan langzaam en regelmatig met het
instrumentuiteinde over het voorwerp.
Opgelet: Het elektrolyt zal niet hechten wanneer het voorwerp is
beschilderd. De metaal ionen moeten naar het oppervlak van het
materiaal worden gestuurd. Dit proces heeft tijd nodig en er moet
een goede verbinding zijn tussen spons en oppervlak. Plaats de
spons niet op de rand. Wanneer er onderbrekingen zijn oorzaak
bijv. verf zal het eindresultaat slecht zijn. Dus: Rust de spons op
het voorwerp en beweeg het afwisselend, en dompel de spons af
en toe in het elektrolyt.
5. Uiteindelijk.
Zodra het opbrengen de juiste hoeveelheid heeft bereikt, was het
voorwerp onder lopend water en droog het af. Oppoetsen met een
poetsdoek, een zakdoek of een zacht stuk stof totdat de matte
gedeeltes verdwenen zijn. Eventueel kunt u een fijn polijstmiddel
op de voorwerp aan brengen en deze voorzichtig uitpoetsen.
De eerste poging
Neem een koperen muntstuk maak deze schoon met een doek,
Methode met de galvaniseerstaaf papier of koperpoets. Maak het goed schoon.
(basispakket) Na het polijsten, moet het muntstuk er als nieuw uitzien. Neem een
strookje aluminiumfolie en haak de krokodillenbek hieraan vast (zie
1. Schoonmaken en polijsten.
Het object moet compleet schoon en gepolijst zijn. Gebruik de me-
taal reiniger die is ingesloten in de verpakking of een gelijkwaardig
Afb. 4
product. Poets met een doek het voorwerp schoon en totdat deze
hoogglanzend is gepolijst. Hoe beter het oppervlak hoe beter het
galvaniseren hecht. Het galvaniseren zorgt er niet voor dat ruwe
oppervlakken glad worden. Als het galvaniseren alleen is bedoeld
om materialen tegen roest te beschermen dan is het hoogglans
oppolijsten niet nodig.
2. Het galvaniseereenheid
Kies de juiste galvaniseerkop aan het
Afb. 2 einde van de galvaniseerstaaf. Alle
sponsen zijn identiek, maar hebben
alle een ander kleur zodat deze ge-
ïdentificeerd kunnen worden, en voor
hetzelfde elektrolyt gebruikt kunnen worden. Als verschillende
elektrolyten door elkaar gaan kunnen deze inactief worden.

Elektrolyt Galvaniseerkop Spons afbeelding 4). Plaats het muntstuk op de aluminium strip voor een
Goud plating Goud Staal Geel goed contact. Vul een bakje met klein beetje zilver elektrolyt. Door-
Zilver plating Zilver Staal Rood drenk de spons van de galvaniseerstaaf, wrijf nu over het muntstuk
Koper plating Koper I Koper Blauw zonder deze stil te houden. De kleur van het muntstuk zal onmid-
0908 465-760-5 NL

Koper II Koper Violet dellijk veranderen in een blauwe – zwarte kleur. Na 1 minuut reinig
het muntstuk en poets het met een doek. Een blanke zilveren
Nikkel plating Nikkel Nikkel is gemerkt Groen muntstuk komt tevoorschijn.
met een kuiltje.
Giet het niet gebruikte elektrolyt terug in de fles. Galvaniseer daarna
Zink plating Zink Zink is gemerkt Zwart
met een kuiltje. de andere kant van het muntstuk met goud elektrolyt.
Tussen deze twee bewerkingen vergeet niet om van spons te ver- • Messing, koper, nikkel en ijzer kunnen meteen worden gegalvani-
wisselen en het schoteltje schoon te maken. Gecorrodeerde bek- seerd. Op ijzer gebruik koper I eerst.
ken moeten tevens schoongemaakt worden. • Goud, zilver, tin of lood, doe het als volgt: Na dat het object is
Voor u verder gaat met galvaniseren lees de vaktip in z’n geheel door. geprepareerd, eerst met koper I ( niet te dun), dan een dikke laag
nikkel dan polijsten. Nu kunnen andere toepassingen zoals goud
Factoren die u moet weten volgen. Wanneer er geen basis is gebruikt kan het zijn dat het
• Bij normaal gebruik, elektrolyt is niet schadelijk, u moet zorgen gegalvaniseerde goud snel verdwijnt, of wanneer het een ruw
dat het buiten bereik van kinderen en buiten bereik van etenswaren oppervlak heeft dan is het oppervlak niet goed gepolijst.
staat. De ogen moeten beschermt worden elektrolyt kan bijtend zijn • Aluminium, kan ook gegalvaniseerd worden. Eerst maak grondig
(contact met ogen gelijkspoelen met water). schoon, het voorwerp schuren met bijv. (Ajax) en een vochtige
• Wanneer kleine kinderen het toevallig inslikken contact opnemen doek. Het schuurpoeder moet ervoor zorgen dat de bovenste laag
met de huisarts. verdwijnt (oxidatie). Spoel het af en droog het voorwerp, daarna
• Mix elektrolyt nooit! Ga altijd schoon te werk. Prepareer het werk met een metaal poetsmiddel polijsten en weer schoon en droog
zoals het schoonmaken van het voorwerp zorgvuldig. Wanneer er maken. Gebruik nu koper II als basis element. Met aluminium, het
geen bevredigende resultaten geboekt worden kan dit aan de galvaniseren gaat langzamer dan normaal.
zorgvuldigheid liggen.
Gedeeltelijk galvaniseren
• Stop niet te vroeg met galvaniseren. Het is om een dikke laag te
Wanneer er onderdelen zijn die zijn afgedekt, deze onderdelen
verkrijgen. Dit is bijzonder belangrijk bij nikkel of koper plateren
worden niet gegalvaniseerd. Hoogst ongebruikelijke effecten kunnen
om een antiroest laag te verkrijgen. Een anti roest protectie kunt u
bereikt worden door verschillende metalen als eind afwerkingen
verkrijgen door eerst nikkel of koper te plateren. Af en toe spoelen
naast elkaar te gebruiken. Het afdekken kan gebeuren met lak
van het voorwerp kan zijn voordeel bieden.
(nagellak) dit kan er eraf gehaald worden met nagellak remover.
• Tijdens het plateren, maak alleen contact met de punt van de
Voorbeeld: nagellak verdunt gebruiken, teken op een koper oppervlak
galvaniseerstaaf. Ontwijk direct contact met het metalengedeelte
uw initialen, galvaniseer het koperen oppervlak zilver haal daarna het
van de galvaniseerstaaf vanwege het hoge energie verbruik.
nagellak eraf, u ziet nu koperen initialen met een zilveren achtergrond.
• Gelieve te zorgen dat de kroko-
Afb. 5 Er zijn natuurlijk veel meer mogelijkheden om te proberen. Meer
dillenklem (–) niet de buis of het
galvaniseer projecten staan in het boekje artikel nummer 458-904-7.
uiteinde raakt (+).
Dit sluit de batterij kort en veroor-
zaakt dat die overbelast wordt.
De aanvullende set om te galvaniseren.
Dit is mogelijk bij het opbergen 1. Galvaniseren van kleine onderdelen
van het apparaat, haal altijd de Als het object heel klein of opengewerkt is bijv. een ketting. Doe
batterijen eruit. genoeg elektrolyt in het bakje zodat het voorwerp geheel is onder-
• Wanneer de plating proces met gedompeld. Beweeg de galvaniseerstaaf met spons vlak rond het
zilver of koper niet binnen enkele voorwerp. Om zilver en goud te plateren, gebruik de roestvrij stalen
seconde begint meet dan eerst kop, om nikkel te plateren gebruik de nikkelen kop. De stroom vloeit
de spanning, dat kan door een van de galvaniseerstaaf door het elektrolyt naar het voorwerp, welke
fietslampje aan te sluiten aan de is verbonden met de negatieve pool. Wanneer er kettingen worden
draden. (afbeelding 5). geplateerd, zorg er dan voor dat de schakels contact met elkaar
• Wanneer u niet helemaal zeker bent of de staafpunt is verbonden houden. In meeste gevallen is het verstandig niet het object zelf aan
met de »+« kan u het volgende proberen: neem een halve aardap- te sluiten maar om een stukje draad te gebruiken waarmee het
pel, steek er twee koperen draden in met een afstand 0.5 tot 1 mm ondergedompelde object mee wordt verbonden. Dit is bijvoorbeeld
ruimte. Verbind de draden aan de krokodillenbek en de andere met een uitstekende methode om munten te galvaniseren.
galvaniseerstaaf na 5 minuten ontstaat er een groene substantie bij Bij weinig gebruik kunnen de elektrolyten meerdere keren gebruikt
het draadje die aangesloten is aan de positieve pool. (afbeelding 6). worden als ze in de fles bewaart blijven.
• Sommige metalen objecten zijn 2. Galvaniseren van niet metaal objecten.
gecoat met onzichtbare middelen. Afb. 6 Terwijl het mogelijk is om batterijen te gebruiken bij tampon galva-
Deze moeten worden verwijderd niseren, is een AC/DC stroom voorziening niet bruikbaar voor
met oplosmiddelen. galvaniseren d.m.v. onderdompeling. Een bruikbaar onderdeel
• Als ongebruikt elektrolyt troebel hiervoor is te vinden in het Hobby Klok boek.
eruit ziet ( dit kan gebeuren door te Omdat niet metaal objecten geen stroom geleiden, wat absoluut nodig
koud bewaren), dit verdwijnt na is bij galvaniseren, moet het oppervlak geleidend gemaakt worden, dit
verwarmen. gebeurt met een speciale lak (Hobby Klok Art. Nr. 549-161-1). Breng
• Wanneer tijdens het galvaniseren de lak op met een zacht penseel en laat het goed drogen voordat
de spons verkleurd (donker blauw), begonnen kan worden met elektrolytisch galvaniseren. Bevestig het
dit is een normaal proces. De ver- gelakte object op dezelfde manier zoals een metalen object galvani-
kleuring kan eruit gewassen wor- seren in bad. Omdat de laklaag erg gevoelig is moeten de contacten
den en de spons kan hergebruikt ook zeer zacht zijn, bijvoorbeeld aluminium folie, zodat het oppervlak
worden. niet beschadigt wordt.Ook is het verstandig om te beginnen met een
lage stroom en veel verschillende contactpunten totdat de eerste laag
Elektrolyt en z’n kenmerken koper goed opgebouwd is. Hierna kan de stroom verhoogt worden
• Goud elektrolyt bevat 24 karaat zuiver goud. Het concentraat is tot normaal niveau. Wanneer deze procedure niet gedaan wordt maar
minder dan in koper elektrolyt dit maakt het plateren langzamer. meteen wordt gegalvaniseerd met een normale stroomwaarde zal de
laklaag verbranden bij de contactpunten.
• Als koper II elektrolyt is gebruikt met het basis proces moet het
Bereidt het bad voor terwijl de lak droogt. Verwijder de bescherming
met water worden verdund 1:1.
van beide einden van een 15cm lange draad en verbindt de laatste
• Tin of zink gegalvaniseerde voorwerpen (schroeven zijn vaak zink draad met de gebogen koperen plaat. Plaats plaat B in het bad
gegalvaniseerd) kunnen niet direct gegalvaniseerd worden met zodat het tegen 2 zijden aanstaat. Plaats de gebogen plastic plaat
koper II. Het koper zal heel langzaam een dekbare laag geven en A voor plaat B zodat het object plaat B niet kan raken en be-
wordt vaak zwart. In deze gevallen kunt u koper I gebruiken. schermd is tegen kortsluiting. Vul het bad met koper 2 elektrolyt.
• Wanneer u galvaniseert met zilver, kan er een blauwachtige ver- Sluit de stroomvoorziening aan zoals staat afgebeeld zie afbeelding 1.
kleuring komen tijdens het poetsen verdwijnt deze. Bevestig een draad of strip van aluminium aan het object wat
• Voor het galvaniseren met koper of zilver op stainless steel of gegalvaniseerd gaat worden en aan de negatieve pool van het gal-
chroom een laag van nikkel moet eerst opgebracht worden, dit vaniseer onderdeel (te vinden in de galvaniseer basisset). Verbindt
kan ook tegoeden komen bij het goud galvaniseren. Het is beter plaat B met 1 of meerdere parallelle weerstanden aan de galvani-
om eerst een test te doen. Wanneer er batterijen worden gebruikt seer kop( plus pool). Gebruik de weerstanden alleen aan de posi-
is een nikkel laag verplicht. Wanneer nikkel wordt opgebracht tieve kant. Normaal gesproken is aluminium folie geschikter dan
moet u altijd cirkels blijven draaien bij het opbrengen dit voorkomt draad om contact te maken met gevoelige objecten.
randjes in het oppervlak. Hou de spons altijd nat. Als voorbeeld: wikkel 1 eind van een blad met folie verleng het
Om elektronisch te galvaniseren van chromen onderdelen moet er laatstgenoemde van het bad zodat het aangesloten kan worden
een adapter gebruikt worden omdat er een onregelmatige stroom- op de positieve pool.
voorziening is bij het gebruik van batterijen dit geeft een slecht Na een tijdje moeten de contactpunten verplaatst worden naar
effect. Het nikkel galvaniseren op stainless steel of chroom moet andere plaatsen op het object.
niet moeilijk zijn omdat dit als ondergrond wordt gebruikt. Het wordt Het is heel belangrijk om ervoor te zorgen dat de contactplaten
een ander verhaal als het een compleet oppervlak moet worden. niet in aanraking komen met het elektrolyt, ze corroderen vrij snel.
3. Voltage, stroomsterkte en weerstand Na gelang welk gekozen weerstand, het is erg belangrijk om het
Deze 3 parameters moeten op de juiste manier toegepast worden voorwerp in beweging te houden ( 1 keer per uur) en om het voor-
bij elektrolytisch galvaniseren. werp in verschillende posities te zetten. Wanneer na controle het
voorwerp matte delen heeft, corrigeer zie §3c.
a) Voltage: een stroomsterkte van 3 Volt is nodig. Hetzelfde als voor
het galvaniseren met de basisunit. Matte delen kunnen gepolijst worden met een zachte doek.
b) De juiste stroomsterkte hangt af van 2 factoren. De eerste is Als het voorwerp is voorzien van een laag reinig het goed met water,
dat de standaard stroomvoorziening is gebaseerd op een toevoer na het drogen, opwrijven met een zachte doek.
van 200–300 mAmpère. Wanneer er meer stroom is, bijvoorbeeld bij Polijst kleine objecten met een tandenborstel en polijstmiddel.
kortsluiting kan de stroomvoorziening beschadigd raken. Dunne lagen eerst goed laten drogen.
Om er zeker van te zijn dat dit niet gebeurt, wordt een 4.7 Ohm
weerstand bevestigt (zie schets). Deze weerstand is gemarkeerd Eerste test met geleidingslak.
Voor de eerste test, gebruik bijv. een blad, coat deze aan beide zijde
A = Kunststof scherm met geleidinglak. Na het drogen, rol een strip van aluminiumfolie
A B = Anode
om een eind van het blad. De
C = Weerstand
D = Stroomvoorziening Afb. 2 strip moet lang genoeg zijn
om te bevestigen aan het
B
klemmetje buiten het bakje.
Gebruik een 4.7 Ohm weer-
stand voor een middelgroot
blad. Deze zal gelijk paars
kleurt, het duurt een tijdje voor
het een koperlaagje krijgt, na
C ongeveer 15 minuten, verwis-
sel het contact naar de andere
D kant van het blad.
Het is aan u om een vorm te
maken om het te fixeren bijv.
met een draad (afbeelding 2)
zo dat het object een goed contact maakt, aan de andere kant is
Afb. 1
het een stevige constructie om het in het bad te hangen. Maak
met 4R7 of de volgende gekleurde banen: geel, violet, goud/geel, eventueel een klein kooitje om het drijven van het blad tegen te
goud/geel (van links naar rechts). Aan de andere kant moet de gaan, het voorwerp moet volledig onder water zijn.
stroom sterkte gerelateerd zijn aan het voorwerp plating gebied dit Haal nooit meer isolatie van de draden als nodig. Het draad trekt
moet niet te hoog of te laag zijn. Als een voorwerp een gebied ook plating aan en dit is niet de bedoeling.
heeft van 2cm2, zou dit een uitslag van 140 mAmp/cm2 welke te Als tijdens een tussentijdse controle matte plekken aan de kanten
hoog is een krachtiger weerstand moet worden gebruikt (bijv. 10 ontdekt worden, de stroom is te sterk – corrigeer deze. Wanneer er
Ohms). Meer voorbeelden kunt u zien in het overzicht hieronder. plekken in het midden worden ontdekt is de stroom te zwak. Vermin-
De 10 Ohm weerstand is gemarkeerd met 10R of met de kleuren: der de grote van het oppervlak en laat uitstekende delen uit het bad.
bruin, zwart, zwart, goud/geel, goud/geel (vanaf links). Wanneer een oppervlak een goed koperen oppervlak heeft, dan
c) De juiste weerstand. kan het ook verguld worden met de galvaniseerstaaf (basisset).
Basis regel: Wanneer bij het plateren de zijkanten ruw, mat of bruin Aangeraden wordt een laag van nikkel als eerste. Zonder dit is het
worden zal waarschijnlijk de stroom te hoog zijn. mogelijk dat het vergulde laag verdwijnt, bijv. wanneer het wordt
Wanneer bij het plateren het centrum ruw en mat wordt dan zal verwarmt door het zonlicht. Het nikkel laagje moet u zien als een
waarschijnlijk de stroom te laag zijn. Als de adapter een niet toerei- primer. Langere tijd galvaniseren brengt een residu in het bad, dit
kende stroomvoorziening kan geven dan moet het voorwerp minder kunt u eruit scheiden door het elektrolyt te filteren in een koffiefilter.
diep in het bad gehouden worden. Maak altijd de anodes schoon na en voor het gebruik
Handleiding om de juiste weerstand te kiezen
Galvaniseren van tinnen figuren.
Spanning (V) Totale oppervlak van Weerstand (en) Het oppervlak moet blank zijn, Het beste is om het oppervlak met
het voorwerp (cm2) Ohm (R) een roterende borstel en polijstpasta zonder anti – oxidatie middel
Vanaf 8 en hoger 4,7 (zie Metaal reiniger No. 548-900-9) af te werken.
Van 8–6 10 Voor zachte materialen, de afwerking wordt gedaan met het polijs-
3 Volt Van 6–4 14,7 ten van het materiaal zonder polijstpasta.
Van 4–3 20–24,7 Opgelet: Het beste resultaat wordt bereikt wanneer het oppervlak
Beneden de 3 24,7–34,7 blank is.
Het beste resultaat voor voorwerpen die abnormale vormen heb-
De weerstanden kunnen in serie aan elkaar gehaakt worden als volgt: ben is een combinatie van basisset 1 en de aanvullende set.

4,7 . 10 . 10 = 24,7 Ohm (R)


De eerste stap is koper galvaniseren. Doe koper I elektrolyt in het
bakje van de aanvullende set. Het galvaniseren wordt gedaan de
staaf. Verbindt het voorwerp met de negatieve pool en doop het in
De vorm van het voorwerp haalt uit, het is niet mogelijk om de juiste het elektrolyt (rubberen handschoenen aan te raden) de staaf met
weerstand voor elk voorwerp te bepalen, bijv. een vlak met een veel- spons hoeft niet over het voorwerp heen gewreven worden maar
hoek gebruikt een andere weerstand dan een bol rond voorwerp. wanneer er rondjes om het voorwerp gedraaid worden is dit al vol-
doende. Aan het einde is er een zichtbare koperlaag te zien. Polijst
4. Galvaniseertijd deze laag.
Als een vorm massief is bijv. een walnoot, en het heeft alleen een Voor zilver en goud galvaniseren, raden wij u aan te beginnen met
koperlaagje nodig dan neemt dit 3 uren in beslag. Hoewel de tijd een laag nikkel.
afhangt van de grote van het voorwerp. Na die tijd of zelfs hiervoor,
controleer of de plating overal even dik genoeg is. Als er gebieden Dit gaat hetzelfde te werk als koper maar gebruik hier wel de nikkel
zijn die nog niet geplateerd zijn moeten deze gecorrigeerd worden anode voor.
repareer lak laag en plateer opnieuw. Na het polijsten kan men beginnen met vergulden of verzilveren.
In contrast met een massief voorbeeld, een blad bijvoorbeeld.
Wanneer er koper gebruikt wordt om het blad als sieraad te gebrui- Een paar suggesties.
ken moet deze langer geplateerd worden ongeveer 10 uur – ligt
Wanneer het niet naar behoren werkt lees de instructies duidelijk
ook aan het oppervlak. Het koper moet sterk genoeg zijn om het
door.
genoeg stabiliteit te geven om het te dragen. Er kunnen alleen maar
richtlijnen gegeven worden. U als hobbyist moet zelf beslissen wat Waar kan het probleem aan liggen: Zijn de onderdelen goed
de juiste dikte is. Wanneer het voorwerp achteraf nog goud gepla- schoongemaakt? Is het ‘t juiste elektrolyt? Is de spanning juist?
teerd wordt, zal het oppervlak grondig geïnspecteerd moeten worden. Als dit niet helpt, start opnieuw en vergeet geen stap over te slaan.
Wanneer het oppervlak niet goed geplateerd is kan dit negatieve Of gebruik een ander metaal ( messing en koper zijn het beste) om
gevolgen hebben op de goudlaag. het galvaniseren te testen.

Hobby Klok · Postbus 202 · 2100 AE Heemstede · Tel: 023-5291950 · Fax: 023-5232797 · E-mail: info@hobbyklok.nl · Internet: www.hobbyklok.nl

You might also like