Tcp/ip

TCP/IP thùc chÊt lµ mét giao thøc cïng lµm viÖc ví nhau ®Ó cung
cÊp ph¬ng tiÖn truyÒn th«ng liªn m¹ng .

I.M« h×nh tham chiÕu më OSI (Open System

Interconnection)
1.Giíi thiÖu m« h×nh OSI.
N¨m 1984 tæ chøc tiªu chuÈn thÕ giíi ISO
(International Standar Organization ) ®· ®a ra m«
h×nh tham chiÕu OSI hay thêng gäi lµ m« h×nh 7
tÇng cã cÊu tróc nh h×nh vÏ sau:

Application øng dông

Presentation Tr×nh diÔn
Session Phiªn
Transport Giao vËn
Network M¹ng
Data Link Liªn kÕt DL
Physical VËt lý

§­êng truyÒn vËt lý

2.C¸c nguyªn t¾c khi x©y dùng m« h×nh tham chiÕu OSI.
+ §Ó ®¬n gi¶n cÇn h¹n chÕ sè lîng c¸c tÇng .
+ Mçi líp cÇn thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng ®îc ®Þnh nghÜa
râ rµng.
 + ViÖc chän chøc n¨ng cho mçi líp cÇn chó ý tíi viÖc
®Þnh nghÜa c¸c quy t¾c chuÈn ho¸ quèc tÕ.
+ Sè møc ph¶i ®ñ lín ®Ó c¸c chøc n¨ng t¸ch biÖt kh«ng
n»m trong cïng mét líp vµ ®ñ nhá ®Ó m« h×nh kh«ng
qu¸ phøc t¹p.
+ Mét líp cã thÓ ®îc ph©n thµnh c¸c líp nhá nÕu cÇn
thiÕt.
+ C¸c líp con cã thÓ l¹i bÞ lo¹i bá khi kh«ng cÇn thiÕt .
+ Hai hÖ thèng kh¸c nhau cã thÓ truyÒn th«ng víi nhau
nÕu chóng b¶o ®¶m nh÷ng nguyªn t¾c chung (cµi
®Æt cïng mét giao thøc truyÒn th«ng).
+ C¸c chøc n¨ng ®îc tæ chøc thµnh mét tËp c¸c tÇng
®ång møc cung cÊp chøc n¨ng nh nhau. C¸c tÇng ®ång
møc ph¶i sö dông mét giao thøc chung.

3.Chøc n¨ng cña c¸c tÇng trong m« h×nh tham chiÕu OSI.
3.1 TÇng vËt lý : lµ tÇng thÊp nhÊt, cã chøc n¨ng truyÒn
dßng bit kh«ng cã cÊu tróc qua ®êng truyÒn vËt lý,truy
cËp ®êng truyÒn vËt lý nhê c¸c ph¬ng tiÖn c¬, ®IÖn,
hµm, thñ tôc v v . .
3.2 TÇng liªn kÕt d÷ liÖu : Cung cÊp c¸c ph¬ng tiÖn truyÒn
th«ng tin qua liªn kÕt vËt lý ®¶m b¶o tin cËy, göi c¸c
khèi d÷ liÖu víi c¸c c¬ chÕ ®ång bé ho¸, kiÓm so¸t lçi,
kiÓm so¸t luång d÷ liÖu cÇn thiÕt.
3.3 TÇng m¹ng : Thùc hiÖn viÖc chän ®êng vµ chuyÓn tiÕp
th«ng tin víi c¸c c«ng nghÖ chuyÓn m¹ch thÝch hîp, thùc
hiÖn viÖc kiÓm so¸t luång d÷ liÖu vµ c¾t hîp th«ng tin
khi cÇn thiÕt.
3.4 TÇng giao vËn : Thùc hiÖn viÖc truyÒn d÷ liÖu gi÷a hai
®Çu mót, kiÓm so¸t lçi, kiÓm so¸t luång d÷ liÖu gi÷a
hai ®Çu mót, thùc hiÖn viÖc ghÐp kªnh, c¾t hîp d÷
liÖu khi cÇn thiÕt.
3.5 TÇng phiªn : Cung cÊp ph¬ng tiÖn qu¶n lý truyÒn th«ng
gi÷a c¸c øng dông, thiÕt lËp duy tr× , ®ång bé ho¸ vµ
huû bá c¸c phiªn truyÒn th«ng gi÷a c¸c øng dông.
3.6 TÇng tr×nh diÔn : chuyÓn ®æi cÊu tróc d÷ liÖu ®Ó ®¸p
øng nhu cÇu truyÒn dø liÖu cña c¸c ph¬ng tiÖn truyÒn
th«ng trªn m«I trêng OSI.
 3.7 TÇng øng dông: Cung cÊp c¸c ph¬ng tiÖn ®Ó ngêi dïng
cã thÓ truy cËp vµo m«I trêng OSI, ®ång thêi cung cÊp
c¸c dÞch vô th«ng tin ph©n t¸n.

 §IÒu hÊp dÉn cña OSI lµ nã høa hÑn gi¶I ph¸p cho vÊn ®Ò truyÒn
th«ng gi÷a c¸c m¸y tÝnh kh«ng gièng nhau.

II.Bé giao thøc TCP/IP

1.Giíi thiÖu vÒ TCP/IP
Hä giao thøc TCP/IP ®îc ph¸t triÓn tõ nh÷ng n¨m 1970
bëi hai t¸c gi¶ Vint Cerf vµ Robert Kahn, ban ®Çu cïng
tån t¹I víi giao thøc NCP (Network Control Protocol) nh-
ng tíi n¨m 1983 th× TCP/Ip ®· thay thÕ hoµn toµn giao
thøc NCP.

 Cã mét sè u ®iÓm cña TCP/IP nh sau:

· Giao thøc chuÈn më tho¶i m¸i vµ s½n sµng ph¸t
triÓn ®éc lËp víi phÇn cøng vµ hÖ ®iÒu hµnh. Bëi
v× nã ®îc hç trî bëi nhiÒu nhµ cung cÊp.
· TCP/IP lý tëng cho viÖc hîp nhÊt phÇn cøng vµ
phÇn mÒm kh¸c nhau, ngay c¶ khi truyÒn th«ng trªn
Internet. Sù ®éc lËp rµnh m¹ch víi phÇn cøng vËt lý
cña m¹ng cho phÐp TCP/IP hîp nhÊt c¸c m¹ng kh¸c
nhau.
· TCP/IP cã thÓ ch¹y trªn m¹ng Ethernet, m¹ng Token
ring, m¹ng quay sè (Dial-up line), m¹ng X.25 m¹ng ¶o
vµ mäi lo¹i m«i trêng vËt lý truyÒn th«ng.
· Mét s¬ ®å ®Þa chØ dïng chung cho phÐp mçi thiÕt
bÞ TCP/IP cã duy nhÊt mét ®Þa chØ trªn m¹ng ngay
c¶ khi ®ã lµ m¹ng toµn cÇu Internet.
· Hç trî m« h×nh client-server, m« h×nh m¹ng b×nh
®¼ng, Hç trî kü thuËt dÉn ®êng ®éng.
2.KiÕn tróc cña TCP/IP :
KiÕn tróc ph©n tÇng cña TCP/IP còng tu©n theo nguyªn
t¾c ph©n tÇng cña m« h×nh tham chiÕu OSI.TCP/IP ®-
îc ph©n ra thµnh 4 tÇng t¬ng øng víi m« h×nh OSI nh
sau:
- TÇng m¹ng (Network Layer)
- TÇng Internet (Internet Layer)
 - TÇng giao vËn (Transport Layer)
- TÇng øng dông (Application Layer)

S¬ ®å t¬ng øng :

M« h×nh OSI M« h×nh TCP/IP

Application
Presentation
Application
Session
Transport
Network Transport
Data Link Internet
Physical
 Network

Sù ho¹t ®éng cña TCP/IP :

Còng gièng nh trong m« h×nh tham chiÕu OSI, d÷ liÖu
göi tõ tÇng Application ®i xuèng ng¨n xÕp, mçi tÇng cã
nh÷ng ®Þnh nghÜa riªng vÒ d÷ liÖu mµ nã sö dông. T¹i
n¬i göi, mçi tÇng coi gãi tin cña tÇng trªn göi xuèng lµ
d÷ liÖu cña nã vµ thªm vµo gãi tin c¸c th«ng tin ®iÒu
khiÓn cña m×nh sau ®ã chuyÓn tiÕp xuèng tÇng díi. T¹i
n¬i nhËn, qu¸ tr×nh diÔn ra ngîc l¹i mçi tÇng l¹i t¸ch
th«ng tin ®iÒu khiÓn cña m×nh ra vµ chuyÓn d÷ liÖu
lªn tÇng trªn.S¬ ®å sau miªu t¶ râ ®IÒu ®ã:

APPLICATION DATA

TCP header
TRANSPORT DATA

IP header TCP header DATA
INTERNET

Ethernet headerIP header TCP header DATA
NETWORK
3.Giao thøc liªn m¹ng TCP (Tranmission Control Protocol )
· TCP lµ giao thøc truyÒn th«ng kiÓu " cã kÕt nèi "
(Connection Oriented) nghÜa lµ cÇn thiÕt lËp kÕt nèi
Logic gi÷a mét cÆp thùc thÓ TCP tríc khi chóng trao
®æi d÷ liÖu víi nhau.
· §¬n vÞ d÷ liÖu sö dông trong giao thøc TCP ®¬c gäi
· lµ segment cã khu«n d¹ng nh h×nh vÏ sau :

Source Port Destination Port

Sequece Number
Acknowlegment Number
Data Reserved Control Windows
Offset Bit
 Checksum Urgent Poiter
Options Padding
TCP Data

4.Giao thøc truyÒn th«ng IP (Internet Protocol).

· Môc ®Ých cña giao thøc IP lµ cung cÊp kh¶ n¨ng
kÕt nèi c¸c m¹ng con thµnh liªn m¹ng ®Ó truyÒn d÷
liÖu.
· TÊt c¶ c¸c hÖ thèng thµnh viªn cña liªn m¹ng ®ßi hái
ph¶I cµI ®Æt IP ë tÇng m¹ng.
· IP lµ giao thøc truyÒn th«ng kiÓu kh«ng liªn kÕt
(Connectionless) nghÜa lµ kh«ng cÇn cã giai ®o¹n
thiÕt lËp tríc khi truyÒn d÷ liÖu. Mçi gãi tin ®îc
truyÒn ®I trªn m¹ng mét c¸ch ®éc lËp, chÝnh viÖc
d÷ liÖu ®I tíi ®Ých theo nhiÒu ®êng kh¸c nhau t¹o
nªn tÝnh mÒm dÎo cho Internet.
· §¬n vÞ d÷ liÖu truyÒn trong IP ®îc gäi lµ Datargam
cã khu«n d¹ng nh h×nh vÏ sau:

VER IHL Type of Total Length

Service
Identification Flags Fragment offset
Time to Live Protocol Heard Checksum
Source Address
Destination Address
Options +Padding
Data

S¬ ®å cÊu tróc mét Datagram.

5.Mét sè øng dông cña TCP/IP

5.1 FTP (file transfer protocol)
FTP lµ mét dÞch vô cho phÐp sao chÐp file tõ mét hÖ
thèng m¸y tÝnh nµy ®Õn hÖ thèng m¸y tÝnh kh¸c ftp
bao gåm thñ tôc vµ ch¬ng tr×nh øng dông, vµ lµ mét
trong nh÷ng dÞch vô ra ®êi sím nhÊt trªn Internet.
FTP cã thÓ ®îc dïng ë møc hÖ thèng, trong Web
browser hay mét sè tiÖn Ých kh¸c. Fpt v« cïng h÷u Ých
cho nh÷ng ngêi dïng Internet, bëi v× khi sôc s¹o trªn
Internet, b¹n sÏ t×m thÊy v« sè nh÷ng th viÖn phÇn
mÒm cã Ých vÒ rÊt nhiÒu lÜnh vùc vµ b¹n cã thÓ
chÐp chóng vÒ ®Ó sö dông.

5.2 DÞch vô tªn miÒn DNS (Domain Name Server)

ViÖc ®Þnh vÞ c¸c m¸y tÝnh trªn m¹ng b»ng c¸c ®Þa
chØ IP cã nhiÒu lîi ®iÓm nh ®· tr×nh bµy ë phÇn trªn,
tuy nhiªn víi ngêi sö dông, viÖc nhí c¸c con sè ®ã lµ
mét viÖc tÎ nh¹t kh«ng thÓ chÞu næi. H¬n n÷a, ®Þa
chØ IP kh«ng mang th«ng tin vÒ ®Þa lý, tæ chøc hay
ngêi dïng. V× thÕ, ngêi ta x©y dùng hÖ thèng ®Æt tªn
gäi lµ Domain Name Server ®Ó cung cÊp cho ngêi
dïng c¸ch ®Æt tªn cho c¸c m¸y tÝnh víi c¸ch ®Æt tªn
th«ng thêng quen thuéc.

Mét domainame th«ng thêng cã d¹ng:

Tªn_ngêi_dïng@Tªn_miÒn

Víi tªn miÒn ®îc ph©n lµm c¸c cÊp nèi víi nhau bëi
dÊu ".". Tªn miÒn ®îc NIC cung cÊp. Tªn miÒn cao
nhÊt lµ cÊp quèc gia ®îc ®Æt bëi 2 ch÷ c¸i:
ViÖt nam lµ VN , Ph¸p lµ FR .... nÕu kh«ng cã g× th×
®îc hiÓu nh thuéc USA Møc tiÕp theo chØ l·nh vùc
ho¹t ®éng: edu: gi¸o dôc , gov: chÝnh phñ , com: th-
¬ng m¹I, mil: qu©n sù .
Sau ®ã cã thÓ lµ tªn c«ng ty vµ tªn m¸y tÝnh. Mét m¸y
tÝnh cã thÓ cã nhiÒu tªn nhng trªn m¹ng, mçi tªn lµ duy
nhÊt. ViÖc ¸nh x¹ ®Þa chØ IP vµo tªn miÒn ®îc thùc
 hiÖn bëi c¸c Name Server cµi ®Æt t¹i m¸y Server vµ
Name Resolver cµi ®Æt trªn m¸y tr¹m.

5.3Th ®iÖn tö (Electronic Mail) §©y lµ mét dÞch vô phæ biÕn

nhÊt trªn Internet B»ng dÞch vô nµy, mäi ngêi sö dông
m¸y tÝnh kÕt nèi víi Internet ®Òu cã thÓ trao ®æi
th«ng tin víi nhau.
DÞch vô nµy sö dông giao thøc SMTP (Simple Mail
Transfer Protocol) trong hä giao thøc TCP/IP. Mét
®iÓm m¹nh cña th ®iÖn tö lµ nã lµ phng thøc trao ®æi
th«ng tin nhanh chãng vµ thuËn tiÖn.
Ngêi sö dông cã thÓ trao ®æi nh÷ng tin ng¾n hay dµi
chØ b»ng mét phng thøc duy nhÊt. RÊt nhiÒu ngêi sö
dông thêng truyÒn tËp tin th«ng qua th ®iÖn tö chø
kh«ng phi b»ng c¸c chng tr×nh truyÒn tËp tin th«ng th-
êng. §Æc ®iÓm cña dÞch vô th ®iÖn tö lµ kh«ng tøc
thêi (off-line) - tÊt c c¸c yªu cÇu göi ®i kh«ng ®ßi hái
phi ®îc xö lý ngay lËp tøc. Khi ngêi sö dông göi mét
bøc th, hÖ thèng sÏ chuyÓn th nµy vµo mét vïng riªng
(gäi lµ spool) cïng víi c¸c th«ng tin vÒ ngêi göi, ngêi
nhËn, ®Þa chØ m¸y nhËn... HÖ thèng sÏ chuyÓn th ®i
b»ng mét chng tr×nh kh«ng ®ång bé (background). Ch-
ng tr×nh göi th nµy sÏ x¸c ®Þnh ®Þa chØ IP m¸y cÇn
göi tíi, t¹o mét liªn kÕt víi m¸y ®ã. NÕu liªn kÕt thµnh
c«ng, chng tr×nh göi th sÏ chuyÓn th tíi vïng spool cña
m¸y nhËn. NÕu kh«ng thÓ kÕt nèi víi m¸y nhËn th×
chng tr×nh göi th sÏ ghi l¹i nh÷ng th cha ®îc chuyÓn vµ
sau ®ã sÏ thö göi l¹i mét lÇn nã ho¹t ®éng. Khi chng
tr×nh göi th thÊy mét th kh«ng göi ®îc sau mét thêi
gian qu¸ l©u ( vÝ dô 3 ngµy) th× nã sÏ tr l¹i bøc th nµy
cho ngêi göi. Mäi th trªn Internet ®Òu tu©n theo mét
d¹ng chuÈn. Bao gåm phÇn header chøa ®Þa chØ ngêi
göi, ®Þa chØ ngêi nhËn d¹ng domain name vµ sau ®ã
lµ phÇn néi dung th. C hai phÇn ®Òu lµ c¸c ký tù
ASCII chuÈn. Th chuyÓn trªn m¹ng vµ ®Õn ®îc ®Ých
lµ nhê vµo th«ng tin chøa trong phÇn header cña th.
Ban ®Çu th ®iÖn tö chØ nh»m môc ®Ých trao ®æi
c¸c th«ng b¸o (thùc chÊt lµ c¸c tÖp v¨n bn) gi÷a ngêi sö
dông víi nhau. DÇn dÇn ngêi ta ®· ph¸t triÓn thªm c¸c
biÕn thÓ trªn nã ®Ó phôc vô ngêi sö dông tèt h¬n
 hoÆc dïng cho nh÷ng môc ®Ých riªng biÖt. §ã lµ c¸c
dÞch vô th«ng tin dùa trªn th ®iÖn tö. Thùc chÊt cña
c¸c dÞch vô nµy lµ sö dông th cã néi dung tu©n theo
mét có ph¸p ®Æc biÖt thÓ hiÖn yªu cÇu cña ngêi sö
dông. C¸c th nµy ®îc göi tíi mét ngêi sö dông ®Æc
biÖt lµ c¸c server, c¸c server nµy ph©n tÝch néi dung
th, thùc hiÖn c¸c yªu cÇu råi göi tr l¹i kÕt qu cho ngêi
yªu cÇu còng díi d¹ng th ®iÖn tö. Cã hai server phæ
biÕn trong ho¹t ®éng nµy lµ · name server cung cÊp
dÞch vô tra cøu ®Þa chØ trªn m¹ng · archive server cho
phÐp ngêi sö dông t×m kiÕm vµ lÊy vÒ nh÷ng tÖp tin
dïng chung.
5.4 DÞch vô WEB
WEB lµ dÞch vô Internet ra ®êi gÇn ®©y nhÊt, nhng
ph¸t triÓn nhanh nhÊt hiÖn nay. Nã cung cÊp mét giao
diÖn v« cïng th©n thiÖn víi ngêi dïng, dÔ sö dông, v«
cïng thuËn lîi vµ ®¬n gi¶n ®Ó t×m kiÕm th«ng tin.
Web liªn kÕt th«ng tin dùa trªn c«ng nghÖ hyper-link
(siªu liªn kÕt), cho phÐp c¸c trang Web liªn kÕt víi
nhau trùc tiÕp qua c¸c ®Þa chØ cña chóng.

Tµi liÖu tham kh¶o : M¹ng vµ c¸c hÖ thèng më ( NguyÔn Thóc H¶i)
WEB site cña CSE trong môc TCPIP.

§Æng V¨n Hanh , Nhãm WEB