TRƯӠNG ĐҤI HӐC CÔNG NGHIӊP THÀNH PHӔ HӖ CHÍ MINH

`
 


ddddd

{


 
`




Đӄ TÀI:
KHҦO SÁT TÌNH HÌNH Ô NHIӈM NGUӖN NƯӞC, XÁC ĐӎNH MӜT SӔ CHӌ
TIÊU TRONG NƯӞC THҦI CӪA QUÁ TRÌNH SҦN XUҨT CÔNG NGHIӊP

Sinh viên: Đoàn Thành Trung Kiên

MS: 08275371
Lӟp: ĐHPT2TLT
GVHD: Ts. NguyӉn Văn Vinh

Tp. Hӗ Chí Minh năm 2010

 O


Trang
Mӣ đҫu .............................................................................................................
1.Vai trò cӫa nưӟc sҥch và tình trҥng ô nhiӉm nguӗn nưӟc .............................. 1
1.1.Vai trò cӫa nưӟc ......................................................................................... 1
1.2.Phân bӕ cӫa nưӟc trên trái đҩt .................................................................... 1
1.2.1.Nưӟc ngӑt trên bӅ mһt đҩt ....................................................................... 1
1.2.2. Nưӟc ngӑt trong lòng đҩt ........................................................................ 2
1.3.Phân loҥi nưӟc ............................................................................................ 2
1.3.1.Nưӟc thiên nhiên ± nưӟc sinh hoҥt .......................................................... 2
1.3.2.Nưӟc thҧi ................................................................................................. 3
1.4. Thành phҫn các chҩt trong nưӟc ................................................................ 3
1.4.1. Đӝ cӭng .................................................................................................. 4
1.4.2. Chlorua và sulfate ................................................................................... 4
1.4.3. Các muӕi sҳt ........................................................................................... 5
1.4.4. Các muӕi amonium................................................................................. 5
1.4.5. Khí ôxy................................................................................................... 5
1.4.6. Phosphous .............................................................................................. 5
1.4.7. Đӝ kiӅm .................................................................................................. 6
1.5. Các tác đӝng gây ô nhiӉm nguӗn nưӟc ...................................................... 6
1.5.1. Ҧnh hưӣng do hoҥt đӝng sӕng cӫa con ngưӡi ......................................... 6
1.5.2. Ҧnh hưӣng do phát triӇn nông nghiӋp..................................................... 7
1.5.3. Ҧnh hưӣng do phát triӇn công nghiӋp và dӏch vө .................................... 7
1.5.4. Ҧnh hưӣng do mӝt sӕ nguyên nhân khác ................................................ 8
1.6. Tình trҥng ô nhiӉm môi trưӡng .................................................................. 8
1.6.1. Tình trҥng ô nhiӉm môi trưӡng tҥi viӋt nam............................................ 8
1.6.2. Trên thӃ giӟi ........................................................................................... 13
1.7. Phân loҥi nưӟc thҧi .................................................................................... 15
1.7.1. Nưӟc thҧi sinh hoҥt ................................................................................. 15
1.7.2. Nưӟc mưa ............................................................................................... 16
1.7.3. Nưӟc thҧi công nghiӋp và nông nghiӋp................................................... 17
2. Hұu quҧ cӫa ô nhiӃm nưӟc ........................................................................... 18
2.1. Ҧnh hưӣng đӃn môi trưӡng ....................................................................... 18
2.1.1. Nưӟc và sinh vұt ..................................................................................... 18
2.1.2. Đҩt và sinh vұt ........................................................................................ 20
2.1.3. Không khí ............................................................................................... 21
2.2. Ҧnh hưӣng đӃn con ngưӡi ......................................................................... 21
2.2.1. Sӭc khoҿ con ngưӡi ................................................................................ 21
2.2.2. Ҧnh hưӣng đӃn đӡi sӕng......................................................................... 27
3. Các phương pháp xӱ lý nưӟc thҧi ................................................................. 29
3.1. Phương pháp cơ hӑc .................................................................................. 29
3.1.1. Song chҳn rác ......................................................................................... 29
3.1.2. Lҳng cát .................................................................................................. 30
3.1.3. Lҳng ....................................................................................................... 30
3.1.4. TuyӇn nәi ............................................................................................... 30
3.2. Phương pháp xӱ lý hoá hӑc và hoá lý ........................................................ 31
3.2.1. Phương pháp trung hoà ........................................................................... 31
3.2.2. Keo tө - tҥo bông .................................................................................... 31
3.3. Phương pháp sinh hӑc ............................................................................... 32
3.3.1. Phương pháp sinh hӑc kӏ khí................................................................... 32
3.3.2. Phương pháp sinh hӑc hiӃu khí ............................................................... 33
4. Phân tích hàm lưӧng mӝt sӕ chӍ tiêu trong nưӟc thҧi .................................... 34
4.1. ChӍ tiêu amonium ...................................................................................... 34
4.2. ChӍ tiêu chloride ........................................................................................ 35
4.3. ChӍ tiêu COD (chemical oxygen demand) ................................................. 38
4.4. ChӍ tiêu BOD (biochemical oxygen demand) ............................................ 41
4.5. ChӍ tiêu DO (disolved oxygen) .................................................................. 44
4.6. ChӍ tiêu phosphate và tәng phosphous ....................................................... 48
4.7 Xác đӏnh hàm lương asen ........................................................................... 51
KӃt luұn ............................................................................................................ «
Phө lөc .............................................................................................................
Tài liӋu tham khҧo ............................................................................................
 O

Nưӟc là nguӗn tài nguyên thiên nhiên qúy giá, là y Ӄu tӕ không thӇ thiӃu cho
sӵ sӕng, ӣ đâu có nưӟc ӣ đó có sӵ sӕng. Tuy nhiên cùng vӟi sӵ phát triӇn cӫa sӵ
sӕng, quá trình đô thӏ hoá, công nghiӋp hoá, và thâm canh nông nghi Ӌp ngày càng
phát triӇn đã có nhiӅu ҧnh hưӣng xҩu đӃn nguӗn tài nguyên này. NhiӅu nơi nguӗn
nưӟc bӅ mһt thұm chí cҧ nưӟc ngҫm đã bӏ ô nhiӉm nghiêm trӑng gây ҧnh hưӣng
xҩu tӟi chҩt lưӧng cӫa nưӟc và ҧnh hưӣng đӃn sӭc khoҿ cӫa con ngưӡi và đӝng vұt
làm giҧm năng xuҩt và chҩt lưӧng cây trӗng.
HiӋn nay thӃ giӟi đang rung hӗi chuông báo đӝng vӅ thӵc trҥng ô nhiӉm môi
trưӡng toàn cҫu. Môi trưӡng đã trӣ thành vҩn đӅ chung cӫa toàn nhân loҥi và đưӧc
toàn thӃ giӟi quan tâm, cùng vӟi sӵ nóng lên cӫa trái đҩt gây hiӋu ӭng nhà kính và
xuҩt hiӋn ngày mӝt nhiӅu lӛ thӫng trên tҫng Ozon bҧo vӋ trái đҩt khӓi các tia cӵc
tím. Nҵm trong khung cҧnh chung đó cӫa thӃ giӟi môi trưӡng ViӋt Nam chúng ta
xuӕng cҩp cөc bӝ do chúng ta đang trong thӡi kǤ phát triӇn công nghiӋp hóa, hiӋn
đҥi hóa, đô thӏ hóa và sӵ tăng mұt đӝ dân sӕ quá nhanh ӣ các khu đô thӏ.
Đi kèm vӟi sӵ phát triӇn đó là vҩn đӅ ô nhiӉm môi trưӡng do các nguӗn rác
thҧi, nưӟc thҧi, khí thҧi gây ra. Tҩt cҧ các nguӗn thҧi nói trên đӅu chӭa đӵng trong
nó biӃt bao nhiêu loҥi chҩt đӝc hҥi. Các nguӗn thҧi đưӧc đưa ra môi trưӡng hҫu hӃt
đӅu chưa đưӧc xӱ lý hoһc mӟi xӱ lý sơ bӝ do vұy gây ra ô nhiӉm môi trưӡng đһc
biӋt là môi trưӡng nưӟc. Nhӳng nguӗn nưӟc thҧi, nưӟc thҧi tӯ các ngành công
nghiӋp mà trong đó có chӭa rҩt nhiӅu chҩt đӝc hҥi tӯ đó đi vào cӕng, rãnh, sông,
hӗ làm ô nhiӉm các nguӗn nưӟc là chӫ yӃu. Nhӳng chҩt này đi vào cơ thӇ tӯ con
đưӡng ăn uӕng, hô hҩp chúng tích luӻ trong cơ thӇ con ngưӡi và sinh vұt gây ra
nhӳng tác hҥi vô cùng nguy hiӇm. Vҩn đӅ là làm thӃ nào đӇ đánh giá mӭc đӝ ô
nhiӉm cũng như xác đӏnh hàm lưӧng cӫa các chҩt đӝc hҥi trong nưӟc thҧi trưӟc khi
đưa vào môi trưӡng. trưӟc thӵc tӃ đó chúng em xin chӑn đӅ tài ³Kh̫o sát tình hình
ô nhi͍m ngu͛n nưͣc, xác đ͓nh m͡t s͙ ch͑ tiêu trong nưͣc th̫i cͯa quá trình s̫n
xṷt công nghi͏p´. ĐӅ tài này xin đӅ cұp đӃn vҩn đӅ ô nhiӉm nguӗn nưӟc và các
phương pháp xӱ lý cũng như các phương pháp xác đ ӏnh mӝt sӕ chӍ tiêu quan trӑng
trong nưӟc thҧi.
ü YA
 
  

 

ü ü Y A
 

 ӟ l mӝt nguӗn t i nguyên t iên nhiên rҩt phong phú quanh ta, t nhӳng
dòng chҧy, sông hӗ, n ӟc ngҫm đӃn đҥi d ơng mênh mông l nơi muôn loài thuӹ
sinh sinh sӕng, n ӟc đ ӧc sӱ dөng trong mӑi mһt cӫa đӡi sӕng con ng ӡi và mӑi
loài đӝng thӵc vұt trên trái đҩt Tuy nhiên nguӗn n ӟc sҥch quí giá đang bӏ khai
thác dҫn cҥn ki t, thiӃu n ӟc sҥch không nhӳng ҧnh h ӣng đӃn đӡi sӕng con ng ӡi
mà còn ҧnh h ӣng đӃn các loҥi sinh vұt trên trái đҩt cũng nh mӑi hoҥt đӝng sҧn
xuҩt, sinh hoҥt Cuӝc sӕng trên Trái Đҩt bҳt nguӗn t trong n ӟc. Tҩt cҧ các sӵ
sӕng trên Trái Đҩt đӅu phө thuӝc vào n ӟc vào vòng tuҫn hoàn n ӟc.
 ӟc có ҧnh h ӣng quyӃt đӏnh đӃn khí hұu và là nguyên nhân tҥo ra thӡi tiӃt.

ng l ӧng mһt trӡi s ӣi ҩm không đӗng đӅu các đҥi d ơng đã tҥo nên các
dòng hҧi l u trên toàn cҫu. Dòng hҧi l u Gul Stream vұn chuyӇn n ӟc ҩm t vùng
Vӏnh Mexico đӃn Bҳc Đҥi Tây D ơng làm ҧnh h ӣng đӃn khí hұu cӫa vài
vùng châu Âu.
 ӟc là thành phҫn quan trӑng cӫa các tӃ bào sinh hӑc và là môi tr ӡng cӫa
các quá trình sinh hóa cơ bҧn nh quang hӧp.
Hơn 70% di n tích cӫa Trái Đҩt đ ӧc bao phӫ bӣi n ӟc. L ӧng n ӟc trên
Trái Đҩt có vào khoҧng 1,38 tӍ km³. Trong đó 97,4% là n ӟc mһn trong các đҥi
d ơng trên thӃ giӟi, phҫn còn lҥi, 2,6%, là n ӟc ngӑt, tӗn tҥi chӫ yӃu d ӟi dҥng
b
ng tuyӃt đóng ӣ hai cӵc và
trên các ngӑn núi, chӍ có
0,3% n ӟc trên toàn thӃ giӟi
(hay 3,6 tri u km³) là có thӇ
sӱ dөng làm n ӟc uӕng.
Vi c cung cҩp n ӟc uӕng sӁ
là mӝt trong nhӳng thӱ
thách lӟn nhҩt cӫa loài
ng ӡi trong vài thұp niên tӟi



  

đây. guӗn n ӟc cũng đã là mì 1: C  tì   ư  t t i t

nguyên nhân gây ra mӝt trong nhӳng cuӝc chiӃn tranh ӣ Trung Cұn Đông.
 ӟc đ ӧc sӱ dөng trong công nghi p t lâu nh là nguӗn nhiên li u (cӕi xay
n ӟc, máy hơi n ӟc, nhà máy thӫy đi n), là chҩt trao đәi nhi t.
ü
Y a  



Trang 1
 L ӧng n ӟc tӵ nhiên có 97% là n ӟc mһn phân bә ӣ biӇn và đҥi d ơng,
3,5% còn lҥi phân bӕ ӣ đҩt liӅn. Tәng l ӧng n ӟc lӟn nh ng l ӧng n ӟc ngӑt chӍ
có thӇ sӱ dөng các nguӗn sau
ü
ü Y

6Y L ӧng n ӟc m a rơi xuӕng mһt đҩt.
6Y  ӟc tӗn tҥi trong các sông, rҥch, ao, hӗ.
6Y Mӝt phҫn rҩt ít n ӟc t đҫm lҫy và b
ng tuyӃt.
ü

Y
 
 ӟc d ӟi đҩt có loҥi n ӟc mһn,
n ӟc lӧ và n ӟc ngӑt, trong đó n ӟc ngӑt
chӍ có l u l ӧng nhҩt đӏnh.  ӟc d ӟi đҩt
đ ӧc tàng trӳ trong các l hәng và khe hӣ
đҩt đá.
Y   ! 

Các lӟp đҩt đá có thành phҫn hҥt thô
(cát, sҥn, sӓi), khe hӣ, nӭt nҿ, có tính thҩm
n ӟc, dүn n ӟc tӕt mà con ng ӡi có thӇ mì 2. Vò t̯ à ư t  t͹
khai thác n ӟc phөc vө cho nhu cҫu cӫa  i
mình gӑi là các tҫng chӭa n ӟc.
 Y   

Là tҫng đҩt đá vӟi thành phҫn hҥt mӏn (sét, bӝt sét), có hӋ sӕ thҩm nhӓ, khҧ
n
ng cho n ӟc thҩm xuyên qua yӃu, khҧ n
ng khai thác n ӟc trong tҫng này thҩp.
ü  Y a  


 ӟc là nguӗn tài nguyên quý, là yӃu tӕ không thӇ thiӃu cho mӑi hoҥt đӝng
sӕng trên trái đҩt. Tuy nhiên, cùng vӟi quá trình phát triӇn cӫa con ng ӡi, đô thӏ
hoá, công nghiӋp hoá ngày càng phát triӇn đã ҧnh h ӣng xҩu đӃn nguӗn tài nguyên
này. Tr ӟc tình hình nguӗn n ӟc bӏ ô nhi m ngày càng nghiêm trӑng, các cҩp lãnh
đҥo, các cơ quan chӭc n
ng đã tiӃn hành kiӇm tra nguӗn n ӟc đӇ t đó đ a ra các
biӋn pháp nhҵm cҧi thiӋn tình hình.  ӟc đ ӧc phân loҥi nh sau:
ü  ü Y


"

  
 ӟc thiên nhiên bao gӗm các nguӗn n ӟc ӣ sông ngòi, ao hӗ, suӕi, mҥch
ngҫm, biӇn.  ӟc thiên nhiên là mӝt dӏ thӇ bao gӗm các chҩt không tan có nguӗn
gӕc vô cơ cũng nh hӳu cơ. Các chҩt này đ ӧc xâm nhұp vào nguӗn

Trang 2
n ӟc t đҩt, đá, đӝng vұt, thӵc vұt cũng nh con ng ӡi Theo nguӗn phát sinh
ng ӡi ta chia n ӟc thiên thành các loҥi sau:
6Y  ӟc m a: Th ӡng đ ӧc hoà
tan 1 l ӧng khí C 2, 2, O2 và mӝt
sӕ khí khác. goài khí hoà tan trong
n ӟc m a còn có lүn bөi bұm và vi
trùng nên n ӟc m a thuӝc loҥi n ӟc
mӅm, sҥch mát khi mӟi hӭng.
6Y  ӟc mҥch, n ӟc ngҫm: Do
n ӟc thҩm trong lòng đҩt lâu đӡi tҥo

thành nhӳng mҥch n ӟc chҧy trong mì 3. Nư  i ̩t ͧ  t b͓ 
lòng đҩt vì đ ӧc chҳc lӑc qua nhiӅu i
tҫng lӟp nên n ӟc mҥch thuӝc loҥi n ӟc mӅm, trong mát, do đó đ ӧc dùng nhiӅu
trong sinh hoҥt.
6Y  ӟc ӣ trên bӅ mһt trái đҩt: h ӣ ao, hӗ, sông, biӇn« Đһc điӇm cӫa n ӟc
này th ӡng chӭa nhiӅu tҥp chҩt khác nhau, tùy vào t ng vùng, t ng lãnh thә«
6Y  ӟc uӕng: n ӟc uӕng chӫ yӃu là n ӟc ngӑt tӵ nhiên trong đó đã đ ӧc quy
đӏnh cө thӇ vӅ các thành phҫn hóa hӑc ± vi sinh ± các ion kim loҥi« sao cho phù
hӧp vӟi quá trình trao đәi chҩt cӫa con ng ӡi.
ü 
Y
 #

 ӟc thҧi là kӃt quҧ cӫa sӵ nhi m bҭn n ӟc bӅ mһt cӫa n ӟc tӵ nhiên do
các hoҥt đӝng sinh hoҥt, sҧn xuҩt cӫa con ng ӡi hay do quá trình phân huӹ cӫa xác
đӝng, thӵc vұt. Thành phҫn n ӟc thҧi phө thuӝc nhiӅu vào nguӗn nhi m bҭn khác
nhau nh nông nghiӋp, công nghiӋp« và các hoҥt đӝng sinh hoҥt khác cӫa con
ng ӡi.
Trong n ӟc thҧi có rҩt nhiӅu chҩt khác nhau tuǤ thuӝc vào t ng vùng, t ng
khu sҧn xuҩt« ó có thӇ là nhӳng chҩt tan trong n ӟc hay ӣ dҥng huyӅn phù, nhũ
t ơng cho đӃn các loҥi vi khuҭn« Do t ơng tác hoá hӑc giӳa các chҩt làm cho pH
cӫa môi tr ӡng thay đәi, còn các chҩt huyӅn phù, kӃt tӫa làm ng
n cҧn sӵ phát
triӇn cӫa các loҥi vi sinh vұt làm sҥch n ӟc, cҧn trӣ sӵ phát triӇn cӫa các loài đӝng,
thӵc vұt ӣ trong n ӟc cũng nh ӣ các vùng xung quanh.
ü  Y   $ %  


Trang 3
 Trong n ӟc có rҩt nhiӅu thành phҫn khác nhau cùng tӗn tҥi phөthuӝc vào
t ng vùng, t ng khu công
nghiӋp cũng nh các hoҥt đӝng
sӕng cӫa con ng ӡi. Ví dө: Ӣ
vùng khai khoáng thì có nhiӅu
các kim loҥi, các acid vô cơ. Ӣ
vùng sҧn xuҩt đӗ gӕm thì có
nhiӅu bari, cadimi, liti, mangan,
selen« Còn vùng sҧn xuҩt da
thì có nhiӅu canxi,
hydrosunfua, natri sunfua, mì 4. M!t t"̩# $ ͵ lý ư%& t 'i
crom, kӁm, niken«
ü  ü Y!&'(
' 
() 
*
(+
Calcium và magiesium tӗn tҥi trong n ӟc chӫ yӃu ӣ các dҥng bicarbonate
(HCO3-), Carbonate (CO32-), Chloride (Cl-), Sulfate (SO42-). Hai ion này biӇu thӏ
cho đӝ cӭng cӫa n ӟc. Tính cӭng này thay đәi tuǤ theo hàm l ӧng các muӕi
calcium và magnesium có trong n ӟc làm ҧnh h ӣng đӃn sinh hoҥt cũng nh trong
sҧn xuҩt. Có 2 cách đӇ chia đӝ cӭng:
6Y Cách 1: Chia đӝ cӭng làm 2 loҥi là đӝ cӭng carbonat và đӝ cӭng không
carbonat. Đӝ cӭng carbonat biӇu thӏ l ӧng calcium và magiesium d ӟi dҥng muӕi
HCO3- còn đӝ cӭng không carbonate biӇu thӏ muӕi calcium và magiesium d ӟi
dҥng Cl- và SO42-.
6Y Cách 2: Chia đӝ cӭng làm 3 loҥi là đӝ cӭng tҥm thӡi, đӝ cӭng vĩnh cӱu và
đӝ cӭng chung hay đ ӧc gӑi là đӝ cӭng toàn phҫn.
6Y Đӝ cӭng tҥm thӡi cӫa n ӟc biӇu thӏ muӕi HCO3- cӫa calcium và magiesium
bӏ phân huӹ khi đun nóng.
Ca(HCO3)2 = CaCO3 + CO2 + H2O
Mg(HCO3)2 = MgCO3 + CO2 + H2O
2Mg(HCO3)2 = (MgOH)2CO3 + 3CO2 + H2O
6Y Đӝ cӭng vĩnh cӱu là đӝ cӭng còn lҥi sau khi đun ӣ 100oC biӇu thӏ tәng
l ӧng Ca2+ và Mg2+ ӣ dҥng muӕi clorua hoһc muӕi sunfat.
6Y Đӝ cӭng chung là tәng cӫa đӝ cӭng tҥm thӡi và đӝ cӭng vĩnh cӱu.
ü 
Y' ( &'+($ &,-
+

Trang 4
 Cl- và SO42- hҫu như có mһt trong các loҥi nưӟc thiên nhiên. Nó không thӇ
hiӋn tính cӭng cũng như không gây tác hҥi trong viӋc sӱ dөng. Tuy nhiên nӃu các
muӕi này quá cao thì gây ra áp suҩt cao trong quá trình sӱ dөng nӗi hơi vì nó là
nhӳng hӧp chҩt dӉ tan trong nưӟc. Mһt khác, ҧnh hưӣng đӃn sinh hoҥt cӫa con
ngưӡi, đӃn sӵ sӕng cӫa đӝng ± thӵc vұt trong nưӟc khi hàm lưӧng quá cao.
ü
 Y

 ! "
Sҳt thưӡng tӗn tҥi trong nưӟc ӣ dҥng muӕi Fe(HCO3)2. Khi tiӃp xúc lâu vӟi
không khí, muӕi sҳt trên dӉ bӏ oxy hoá thành muӕi sҳt (III) và gây cһn Fe(OH) 3
làm cho nưӟc đөc.
ü

Y

#$

"
Amonium (NH4+) (thӵc ra không quá đӝc đӕi vӟi cơ thӇ ngưӡi (tiêu chuҭn là
3 mg/L). Nhưng trong quá trình khai thác, xӱ lý và lưu trӳ nưӟc, nó chuyӇn hóa
thành nitrite và nitrate. Nitrite là chҩt đӝc rҩt có hҥi cho cơ thӇ. Khi ngưӡi uӕng
phҧi, nó sӁ chuyӇn hóa thành nitrosamin, mӝt chҩt có tiӅm năng gây ung thư. Các
nghiên cӭu cho thҩy, 1 g Amonium khi chuyӇn hóa hӃt sӁ tҥo thành 2.7 g nitrite và
3.65 g nitrate. Trong khi đó, hà m lưӧng cho phép cӫa nitrite là 0.1 mg/L và nitrate
là 10 ± 50 mg/L. Giӟi hҥn cho phép cӫa Amoniac không vưӧt quá 30 mg/L.
ü
 Y`%&
'(
Khí O2 có trong nưӟc giúp ích cho các quá trình sinh hóa. Lưӧng oxy trong
nưӟc chӫ yӃu là Oxy hòa tan (DO); nhu cҫu Oxy hóa hӑc (COD) và nhu cҫu Oxy
sinh hӑc (BOD).
ü
 ü Y )*$+
'(%,--$.
"
Lưӧng oxy hòa tan trong nưӟc sӁ tham gia quá trình trao đәi chҩt, duy trì
năng lưӧng cho quá trình phát triӇn, sinh sҧn và tái sҧn xuҩt cӫa sinh vұt sӕng dưӟi
nưӟc. VӅ mһt hóa hӑc, oxy không tham gia phҧn ӭng vӟi nưӟc mà đӝ hòa tan cӫa
oxy trong nưӟc phө thuӝc vào áp suҩt và nhiӋt đӝ.
ü
  Y %
#'(/
$%%0
{
."
Là lưӧng oxy cҫn thiӃt đӇ vi khuҭn sӱ dөng phân hӫy chҩt hӳu cơ dưӟi điӅu
kiӋn hiӃu khí. ChӍ tiêu này đӇ đánh giá khҧ năng tӵ làm sҥch cӫa nguӗn nưӟc.
BOD càng cao chӭng tӓ mӭc đӝ ô nhiӉm càng nһng.
ü
  Y %
#'(%1-%0

."
Là lưӧng oxy cҫn thiӃt đӇ oxy hóa hӃt các hӧp chҩt hӳu cơ có trong nưӟc.
Nưӟc nhiӉm bҭn sӁ có đӝ oxy hóa cao phҧi tӕn nhiӅu hóa chҩt cho công tác khӱ
trùng.
ü
 Y %#/2%#/

Trang 5
 Hàm l ӧng phosphous trong n ӟc tӗn tҥi dҥng PO43-, đ ӧc sinh ra bӣi phân,
rác r ӣi, các hӧp chҩt hӳu cơ trong sinh hoҥt và trong sҧn xuҩt thҧi ra. Phosphate
làm hóa chҩt bón cây, chҩt kích thích t
ng tr ӣng, chҩt tҥo bӑt trong bӝt giһt, chҩt
làm mӅm n ӟc, kích thích t
ng tr ӣng nhiӅu loҥi vi sinh vұt, phiêu sinh vұt, tҧo«
Phosphate gây nhiӅu tác đӝng trong viӋc bҧo vӋ môi tr ӡng.
ü   Y.

Trong thiên nhiên đӝ kiӅm th ӡng gây ra do sӵ hiӋn diӋn cӫa các muӕi acid
yӃu tӗn tҥi d ӟi dҥng HCO3- nh : KHCO3, aHCO3, Ca(HCO3)2. Trong mӝt vài
tr ӡng hӧp đӝ kiӅm th ӡng gây ra do ion OH- hay CO32- mҩt đi t HCO3-. Đӝ
ki m đ ӧc chia làm 3 loҥi:
6Y Đӝ kiӅm OH-
6Y Đӝ kiӅm CO32-
6Y Đӝ kiӅm HCO32-
ü  Y '/
(0

gày nay, nhu cҫu phát triӇn kinh tӃ nhanh vӟi mөc tiêu lӧi nhuұn cao, con
ng ӡi đã lӡ đi các tác đӝng ҧnh h ӣng đӃn các nhân tӕ tӵ nhiên và môi tr ӡng mӝt
cách trӵc tiӃp hoһc gián tiӃp. Đһc biӋt đӕi vӟi các n ӟc đang phát triӇn và các n ӟc
nghèo đã làm cho môi tr ӡng n ӟc bӏ ô nhi m ngày càng trҫm trӑng hơn. Sӵ gia
t
ng dân sӕ quá nhanh là nguyên nhân chính gây áp lӵc lên nguӗn n ӟc. Vì nhu
cҫu n ӟc cho phát triӇn nông nghiӋp đӇ gia t
ng l ơng thӵc thӵc phҭm, phát triӇn
công nghiӋp đӇ gia t
ng hàng hóa và gia t
ng thêm nhiӅu hình thӭc dӏch vө«
ü  ü Yanh 12     

Các dòng n ӟc mһt (sông,
kênh rҥch«) đһc biӋt là ӣ vùng
đô thӏ đӅu bӏ ô nhi m trҫm trӑng
bӣi rác thҧi, n ӟc thҧi sinh hoҥt
t các khu dân c xҧ vào kênh
rҥch ch a qua xӱ lý. Tình trҥng
lҩn chiӃm lòng, bӡ sông kênh
rҥch đӇ sinh sӕng, xҧ rác và n ӟc
thҧi trӵc tiӃp trên bӅ mһt gây ô
nhi m n ӟc mһt,cҧn trӣ l u thông
mì() 5. M*t k+() (ư,- b͓ . ()i/0
cӫa dòng chҧy, tҳc nghӁn cӕng
rãnh tҥo n ӟc tù. Môi tr ӡng yӃm khí gia t
ng phân hӫy các hӧp chҩt hӳu cơ,

Trang 6
không nhӳng gây mùi hôi thӕi, ô nhi m nguӗn n ӟc và môi tr ӡng mà còn gây
khó kh
n trong viӋc lҩy nguӗn n ӟc mһ đӇ xӱ lý thành nguӗn n ӟc sҥch cҩp cho
nhu cҫu xã hӝi.
hu cҫu n ӟc sӱ dөng cho
n uӕng, sinh hoҥt và các hoҥt đӝng khác cӫa con
ng ӡi gia t
ng, dүn đӃn tình trҥng khai thác n ӟc d ӟi đҩt tràn lan gây cҥn kiӋt
nguӗn n ӟc và ҧnh h ӣng đӃn môi tr ӡng nh sөp lún, nhi m mһn«
Giӳa n ӟc mһn và n ӟc nhҥt có mӝt ranh giӟi, khi hoҥt đӝng khai thác n ӟc
d ӟi đҩt quá mӭc đ ӡng ranh giӟi này sӁ tiӃn dҫn đӃn công trình khai thác, mӵc
n ӟc mһn xâm nhұp dҫn, đҭy lùi mӵc n ӟc ngӑt vào sâu và làm nhi m mһn các
công trình khai thác trong khu vӵc.
ü 
Ya  12 $ 
3
4$
ViӋc ch
n nuôi gia súc gia cҫm ӣ hӝ gia đình vùng nông thôn còn ch a có ý
thӭc tiӃt kiӋm nguӗn n ӟc trong viӋc vӋ sinh, vӋ sinh chuӗng trҥi, ch a có hӋ
thӕng xӱ lý chҩt thҧi n ӟc thҧi, phҫn lӟn cho vào ao hӗ, bӇ tӵ hoҥi đӇ thҩm vào đҩt
dӉ gây ô nhiӋm môi tr ӡng đһt biӋt là nguӗn n ӟc ngҫm.
ViӋc nuôi các bè cá, bè tôm
trӵc tiӃp trên các dòng n ӟc mһt
sông rҥch đã làm ô nhiӉm nguӗn
n ӟc do mӝt sӕ nguyên nhân: thӭc

n cӫa cá d thӯa, sӵ khuҩy đӝng
nguӗn n ӟc, sӵ cҧn trӣ l u thông
dòng mһt.
Vӟi tình trҥng sӱ dөng bӯa
bãi, tùy tiӋn các loҥi hóa chҩt trong
phân bón, các loҥi thuӕc kích hoҥt mì12 6. N3 451 1ư67 b͓ 8 12i9: d; 2;̩t
phát triӇn cây« hiӅu hӋ thӕng <=13 1813 13 2i>?
kênh m ơng t ӟi tiêu nӝi đӗng đã
bӏ ô nhiӉm nguӗn n ӟc và phát tán rӝng. HӋ thӕng t ӟi tiêu và hình thӭc t ӟi tiêu
không hӧp lý là nguyên nhân gây thҩt thoát l u l ӧng n ӟc lӟn trong ngành trӗng
trӑt.
ü   Ya  12 $ 
3
4$25 6
ViӋc gia t
ng nhiӅu nhà máy, xí nghiӋp tӯ quy mô nhӓ hӝ gia đình đӃn quy
mô lӟn dүn đӃn nhu cҫu vӅ nguӗn n ӟc t
ng, không nhӳng n ӟc phөc vө cho sҧn
xuҩt mà còn phөc vө sinh hoҥt cho mӝt sӕ l ӧng lӟn công nhân tӯ nhiӅu vùng khác
nhau tұp trung vӅ. Đһc biӋt ӣ các khu vӵc ch a có hӋ thӕng cҩp n ӟc, mұt đӝ khai

Trang 7
thác nưӟc dưӟi đҩt sӁ gia tăng nhanh, tӯ đó dүn đӃn tình trҥng cҥn kiӋt nguӗn nưӟc
và sөp lún đҩt.
Các chҩt thҧi công nghiӋp như khӕi, bөi«tҥo nên mưa axít không nhӳng
làm thay đәi chҩt lưӧng nưӟc ngӑt, mà còn ҧnh hưӣng xҩu đӃn đҩt và môi trưӡng
sinh thái.
ViӋc xҧ nưӟc thҧi sҧn xuҩt tӯ các nhà máy, khu chӃ xuҩt khu công nghiӋp
chưa đưӧc xӱ lý vào sông rҥch, ao hӗ gây ô nhiӉm nưӟc mһt, nưӟc dưӟi đҩt. Thұm
chí có nơi còn cho nưӟc thҧi chҧy tràn trên mһt đҩt đӇ tӵ thҩm xuӕng đҩt hoһc đào
các hӕ dưӟi đҩt đӇ xҧ nưӟc thҧi làm ҧnh hưӣng nghiêm trӑng đӃn các tҫng nưӟc
dưӟi đҩt.
ü 
Ya$%%)$+3#4/$+(5$$%6$7%

HӋ thӕng kênh rҥch không đưӧc nҥo vét dүn đӃn tích tө mӝt khӕi lưӧng lӟn
các vұt chҩt hӳu cơ tӯ nưӟc thҧi, rác thҧi gây bӗi lҳng và ҧnh hưӣng đӃn viӋc tiêu
thoát cӫa dòng nưӟc.
Các bãi chôn rác không đҥt yêu cҫu kӻ thuұt, nưӟc rӍ ra tӯ rác thҩm vào
mҥch nưӟc ngҫm hoһc cho chҧy tràn trên mһt đҩt vào kênh rҥch.
Các dòng nưӟc mһt trên sông, kênh rҥch còn bӏ ô nhiӉm do xăng dҫu cӫa các
tàu bè đi lҥi, hoһc các sӵ cӕ vұn chuyӇn khác trên sông, biӇn.
Ҧnh hưӣng do chưa có ý thӭc vӅ sӱ dөng và bҧo vӋ nguӗn nưӟc như sӱ
dөng bӯa bãi hoang phí, không đúng mөc đích sӱ dөng.
ü  Y $%89$+:$%
:
8);$+
Nưӟc cũng như không khí, ánh sáng không thӇ thiӃu đưӧc trong cuӝc sӕng
cӫa con ngưӡi. Hãy thӱ tưӣng tưӧng đӃn mӝt ngày nào đó mӑi nguӗn nưӟc trên
trái đҩt đӅu bӏ nhiӉm bҭn thì thӃ giӟi này sӁ ra sao. Chính vì vai trò quan trӑng cӫa
nưӟc đӕi vӟi sӵ sӕng nên các quӕc gia đӅu dành sӵ quan tâm đӃn viӋc giӳ gìn
nguӗn nưӟc, nhҩt là nưӟc sҥch.
Các nhà khoa hӑc tính toán tәng lưӧng nưӟc trên trái đҩt khoҧng
1.390.000.000 km 3, trong đó lưӧng nưӟc mһt, nưӟc ngҫm hơn 8.600.000 km 3, còn
lҥi chӫ yӃu là nưӟc biӇn. Tài nguyên nưӟc, nhҩt là nưӟc ngӑt ngày càng ít và xu
hưӟng nhiӉm bҭn lan rӝng đang là mӕi đe dӑa đӕi vӟi nhiӅu nưӟc trên thӃ giӟi.
ü  ü Y$%89$+:$%
:
8);$+9
<
$-
HiӋn nay ӣ ViӋt Nam, mһc dù các cҩp, các ngành đã có nhiӅu cӕ gҳng trong
viӋc thӵc hiӋn chính sách và pháp luұt vӅ bҧo vӋ môi trưӡng, nhưng tì nh trҥng ô
nhiӉm nưӟc là vҩn đӅ rҩt đáng lo ngҥi.

Trang 8
 Tӕc đӝ công nghiӋp hoá và đô thӏ hoá khá nhanh và sӵ gia tăng dân sӕ gây
áp lӵc ngày càng nһng nӅ dӕi vӟi tài nguyên nưӟc trong vùng lãnh thә. Môi trưӡng
nưӟc ӣ nhiӅu đô thӏ, khu công nghiӋp và làng nghӅ ng ày càng bӏ ô nhiӉm bӣi nưӟc
thҧi, khí thҧi và chҩt thҧi rҳn. ӣ các thành phӕ lӟn, hàng trăm cơ sӣ sҧn xuҩt công
nghiӋp đang gây ô nhiӉm môi trưӡng nưӟc do không có công trình và thiӃt bӏ xӱ lý
chҩt thҧi. Ô nhiӉm nưӟc do sҧn xuҩt công nghiӋp là rҩt nһng. Ví dө: ӣ ngành công
nghiӋp dӋt may, ngành công nghiӋp giҩy và bӝt giҩy, nưӟc thҧi thưӡng có đӝ pH
trung bình tӯ 9-11; chӍ sӕ nhu cҫu ô xy sinh hoá (BOD), nhu cҫu ô xy hoá hӑc
(COD) có thӇ lên đӃn 700mg/1 và 2.500mg/1; hàm lưӧng chҩt rҳn lơ lӱng... cao
gҩp nhiӅu lҫn giӟi hҥn cho phép.
Hàm lưӧng nưӟc thҧi cӫa các ngành này có chӭa xyanua (CN -) vưӧt đӃn 84
lҫn, H2S vưӧt 4,2 lҫn, hàm lưӧng NH 3 vưӧt 84 lҫn tiêu chuҭn cho phép nên đã gây
ô nhiӉm nһng nӅ các ngu ӗn nưӟc mһt trong vùng dân cư. Mӭc đӝ ô nhiӉm nưӟc ӣ
các khu công nghiӋp, khu chӃ xuҩt, cөm công nghiӋp tұp trung là rҩt lӟn. Tҥi cөm
công nghiӋp Tham Lương, thành phӕ Hӗ Chí Minh, nguӗn nưӟc bӏ nhiӉm bҭn bӣi
nưӟc thҧi công nghiӋp vӟi tәng lưӧng nưӟc thҧi ưӟc tính 500.000 m 3/ngày tӯ các
nhà máy giҩy, bӝt giһt, nhuӝm, dӋt. ӣ thành phӕ Thái Nguyên, nưӟc thҧi công
nghiӋp thҧi ra tӯ các cơ sӣ sҧn xuҩt giҩy, luyӋn gang thép, luyӋn kim màu, khai
thác than; vӅ mùa cҥn tәng lưӧng nưӟc thҧi khu vӵc thành phӕ Thái Nguyên chiӃm
khoҧng 15% lưu lưӧng sông Cҫu; nưӟc thҧi tӯ sҧn xuҩt giҩy có pH tӯ 8,4-9 và hàm
lưӧng NH4 là 4mg/L, hàm lưӧng chҩt hӳu cơ cao, nưӟc thҧi có màu nâu, mùi khó
chӏu«
Khҧo sát mӝt sӕ làng nghӅ sҳt thép, đúc đӗng, nhôm, chì, giҩy, dӋt nhuӝm ӣ
Bҳc Ninh cho thҩy có lưӧng nưӟc thҧi hàng ngàn m 3/ ngày không qua xӱ lý, gây ô
nhiӉm nguӗn nưӟc và môi trưӡng trong khu vӵc.
Vӟi nưӟc ta, sӵ phát triӇn công nghiӋp, dӏch vө trong nhӳng năm vӯa qua
thiӃu cân nhҳc vӅ bài toán bҧo vӋ môi trưӡng đã làm nguӗn nưӟc bӏ ô nhiӉm và
môi trưӡng bӏ hӫy hoҥi. Ӣ nhiӅu tӍnh, thành phӕ tình trҥng ô nhiӉm đã đӃn mӭc
báo đӝng. Nưӟc trên sông Tô Lӏch ӣ Hà Nӝi đen đһc, bӕc mùi hôi thӕi. Ӣ thành
phӕ Hӗ Chí Minh cá chӃt trҳng trên sông Sài Gòn.
Ӣ Quҧng Nam, mӭc đӝ ô nhiӉm nguӗn nưӟc chưa đӃn mӭc báo đӝng nhưng
đã xuҩt hiӋn nhiӅu nӛi lo. Chҩt thҧi cӫa các nhà máy thҧi ra sông cӝng vӟi sӵ khai
thác quá mӭc đã làm nguӗn cá bӕng sông Trà cҥn kiӋt. Xã Tӏnh Long, huyӋn Sơn
Tӏnh chuyên làm nghӅ khai thác cá bӕng vӟi 200 chiӃc ghe ӣ xóm An Lӝc, An
Phương giӡ thì phҫn lӟn đã chuyӇn sang n ghӅ khai thác cát, sҥn. Đһc sҧn cá bӕng

Trang 9
sông Trà chính hiӋu bày bán ӣ các hàng quán trӣ nên rҩt hiӃm. Không ít ngưӡi dân
Sơn Tӏnh ra đҩt QuҧngNam đánh bҳt cá bӕng trên sông Thu Bӗn mang vӅ Quҧng
Ngãi bán cho các nhà hàng. Cá bӕng Quҧng Nam mình rә hoa, thân lép, thӏt bӣ
không thӇ sánh vӟi cá bӕng mú, cá bӕng cát sông Trà.
Nưӟc ӣ mӝt sӕ con sông, ao hӗ trong tӍnh cũng bӏ ô nhiӉm do hóa chҩt và
nhiӅu loҥi chҩt thҧi. Chӯng hai mươi năm trưӟc, cӭ sau mùa lũ lөt là rӝ lên mùa cá
đӗng. Dân ven sông làm nghӅ lưӟi, nghӅ câu, úp nơm, thҧ lӡ có nguӗn thu nhұp
khá tӯ cá đӗng. Giӡ thì lác đác, ngưӡi làm nghӅ chài lưӟi ven sông phҧi tìm kӃ sinh
nhai tӯ nghӅ khác.
Tình trҥng ô nhiӉm nưӟc ӣ các đô thӏ thҩy rõ nhҩt là ӣ thành phӕ Hà Nӝi và
thành phӕ Hӗ Chí Minh. ӣ các thành phӕ này, nưӟc thҧi sinh hoҥt không có hӋ
thӕng xӱ lý tұp trung mà trӵc tiӃp xҧ ra nguӗn tiӃp nhұn (sông, hӗ, kênh, mương).
Mһt khác, còn rҩt nhiӅu cơ sӣ sҧn xuҩt không xӱ lý nưӟc thҧi, phҫn lӟn các bӋnh
viӋn và cơ sӣ y tӃ lӟn chưa có hӋ thӕng xӱ lý nưӟc t hҧi; mӝt lưӧng rác thҧi rҳn lӟn
trong thành phӕ không thu gom hӃt đưӧc« là nhӳng nguӗn quan trӑng gây ra ô
nhiӉm nưӟc. HiӋn nay, mӭc đӝ ô nhiӉm trong các kênh, sông, hӗ ӣ các thành phӕ
lӟn là rҩt nһng.
Ӣ thành phӕ Hà Nӝi, tәng lưӧng nưӟc thҧi cӫa thành phӕ lên tӟi 300.000 -
400.000 m3/ngày; hiӋn mӟi chӍ có 5/31 bӋnh viӋn có hӋ thӕng xӱ lý nưӟc thҧi,
chiӃm 25% lưӧng nưӟc thҧi bӋnh viӋn; 36/400 cơ sӣ sҧn xuҩt có xӱ lý nưӟc thҧi;
lưӧng rác thҧi sinh hoҥi chưa đưӧc thu gom khoҧng 1.200m 3/ngày đang xҧ vào các
khu đҩt ven các hӗ, kênh, mương trong nӝi thành; chӍ sӕ BOD, oxy hoà tan, các
chҩt NH4, NO2-, NO3- ӣ các sông, hӗ, mương nӝi thành đӅu vưӧt quá quy đӏnh cho
phép ӣ thành phӕ Hӗ Chí Minh thì lưӧng rác thҧi lên tӟi gҫn 4.000 tҩn/ngày; chӍ có
24/142 cơ sӣ y tӃ lӟn là có xӱ lý nưӟc thҧi; khoҧng 3.000 cơ sӣ sҧn xuҩt gây ô
nhiӉm thuӝc diӋn phҧi di dӡi.
Không chӍ ӣ Hà Nӝi, thành phӕ Hӗ Chí Minh mà ӣ các đô thӏ khác như Hҧi
Phòng, HuӃ, Đà Nҹng, Nam Đӏnh, Hҧi Dương« nưӟc thҧi sinh hoҥt cũng không
đưӧc xӱ lý đӝ ô nhiӉm nguӗn nưӟc nơi tiӃp nhұn nưӟc thҧi đӅu vưӧt quá tiӇu
chuҭn cho phép (TCCP), các thông sӕ chҩt lơ lӱng (SS), BOD; COD; ôxy hoà tan
(DO) đӅu vưӧt tӯ 5-10 lҫn, thұm chí 20 lҫn TCCP. VӅ tình trҥng ô nhiӉm nưӟc ӣ
nông thôn và khu vӵc sҧn xuҩt nông nghiӋp, hi Ӌn nay ViӋt Nam có gҫn 76% dân sӕ
đang sinh sӕng ӣ nông thôn là nơi cơ sӣ hҥ tҫng còn lҥc hұu, phҫn lӟn các chҩt thҧi
cӫa con ngưӡi và gia súc không đưӧc xӱ lý nên thҩm xuӕng đҩt hoһc bӏ rӱa trôi,
làm cho tình trҥng ô nhiӉm nguӗn nưӟc vӅ mһt hӳu cơ và vi s inh vұt ngày càng

Trang 10
cao. Theo báo cáo cӫa Bӝ Nông nghiӋp và Phát triӇn nông thôn, sӕ vi khuҭn Feca
coliform trung bình biӃn đәi tӯ 1.500-3.500MNP/100ml ӣ các vùng ven sông TiӅn
và sông Hұu, tăng lên tӟi 3800-12.500MNP/100ML ӣ các kênh tưӟi tiêu.
Trong sҧn xuҩt nông nghiӋp, do lҥm dөng các loҥi thuӕc bҧo vӋ thӵc vұt, các
nguӗn nưӟc ӣ sông, hӗ, kênh, mương bӏ ô nhiӉm, ҧnh hưӣng lӟn đӃn môi trưӡng
nưӟc và sӭc khoҿ nhân dân.
Theo thӕng kê cӫa Bӝ Thuӹ sҧn, tәng diӋn tích mһt nưӟc sӱ dөng cho nuôi
trӗng thuӹ sҧn đӃn năm 2001 cӫa cҧ nưӟc là 751.999 ha. Do nuôi trӗng thuӹ sҧn ӗ
ҥt, thiӃu quy hoҥch, không tuân theo quy trình kӻ thuұt nên đã gây nhiӅu tác đӝng
tiêu cӵc tӟi môi trưӡng nưӟc. Cùng vӟi viӋc sӱ dөng nhiӅu và không đúng cách
các loҥi hoá chҩt trong nuôi trӗng thuӹ sҧn, thì các thӭc ăn dư lҳng xuӕng đáy ao,
hӗ, lòng sông làm cho môi trưӡng nưӟc bӏ ô nhiӉm các chҩt hӳu cơ, làm phát triӇn
mӝt sӕ loài sinh vұt gây bӋnh và xuҩt hiӋn mӝt sӕ tҧo đӝc; thұm chí đã có dҩu hiӋu
xuҩt hiӋn thuӹ triӅu đӓ ӣ mӝt sӕ vùng ven b iӇn ViӋt Nam.
Có nhiӅu nguyên nhân khách quan và chӫ quan dүn đӃn tình trҥng ô nhiӉm
môi trưӡng nưӟc, như sӵ gia tăng dân sӕ, mһt trái cӫa quá trình công nghiӋp hoá,
hiӋn đҥi hoá, cơ sӣ hҥ tҫng yӃu kém, lҥc hұu: nhұn thӭc cӫa ngưӡi dân vӅ vҩn đӅ
môi trưӡng còn chưa cao« Đáng chú ý là sӵ bҩt cұp trong hoҥt đӝng quҧn lý, bҧo
vӋ môi trưӡng. Nhұn thӭc cӫa nhiӅu cҩp chính quyӅn, cơ quan quҧn lý, tә chӭc và
cá nhân có trách nhiӋm vӅ nhiӋm vө bҧo vӋ môi trưӡng nưӟc chưa sâu sҳc và đҫy
đӫ; chưa thҩy rõ ô nhiӉm môi trưӡng nưӟc là loҥi ô nhiӉm gây nguy hiӇm trӵc tiӃp,
hàng ngày và khó khҳc phөc đӕi vӟi đӡi sӕng con ngưӡi cũng như sӵ phát triӇn bӅn
vӳng cӫa đҩt nưӟc. Các quy đӏnh vӅ quҧn lý và bҧo vӋ môi trưӡng nưӟc còn thiӃu
(chҷng hҥn như chưa có các quy đӏnh và quy trình kӻ thuұt phөc vө cho công tác
quҧn lý và bҧo vӋ nguӗn nưӟc). Cơ chӃ phân công và phӕi hӧp giӳa các cơ quan,
các ngành và đӏa phương chưa đӗng bӝ, còn chӗng chéo, chưa quy đӏnh trách
nhiӋm rõ ràng. Chưa có chiӃn lưӧc, quy hoҥch khai thác, sӱ dөng và b ҧo vӋ tài
nguyên nưӟc theo lưu vӵc và các vùng lãnh thә lӟn. Chưa có các quy đӏnh hӧp lý
trong viӋc đóng góp tài chính đӇ quҧn lý và bҧo vӋ môi trưӡng nưӟc, gây nên tình
trҥng thiӃu hөt tài chính, thu không đӫ chi cho bҧo vӋ môi trưӡng nưӟc.
Ngân sách đҫu tư cho bҧo vӋ môi trưӡng nưӟc còn rҩt thҩp (mӝt sӕ nưӟc
ASEAN đã đҫu tư ngân sách cho bҧo vӋ môi trưӡng là 1% GDP, còn ӣ ViӋt Nam
mӟi chӍ đҥt 0,1%). Các chương trình giáo dөc cӝng đӗng vӅ môi trưӡng nói chung
và môi trưӡng nưӟc nói riêng còn quá ít. Đӝi ngũ cán bӝ quҧn lý môi trưӡng nưӟc
còn thiӃu vӅ sӕ lưӧng, yӃu vӅ chҩt lưӧng (HiӋn nay ӣ ViӋt Nam trung bình có

Trang 11
khoҧng 3 cán bӝ quҧn lý môi tr ӡng/1 triӋu dân, trong khi đó ӣ mӝt sӕ n ӟc
ASEA trung bình là 70 ng ӡi/1 triӋu dân)...
Không chӍ nguӗn n ӟc bӏ ô nhiӉm mà xung quanh chúng ta tҩt cҧ đӅu bӏ ô
nhiӉm, tӯ không khí cho đӃn đҩt đai canh tác bӣi chҩt thҧi công nghiӋp và sinh
hoҥt. Chúng ta đã lҩy đi tӯ môi tr ӡng tҩt cҧ nhӳng gì cҫn thiӃt nhҩt cho cuӝc sӕng
nh ng lҥi trҧ cho môi tr ӡng nhӳng phӃ thҧi. ĐiӅu bҩt hӧp lý này đang diӉn ra
hàng ngày đã làm phá vӥ sӵ cân bҵng vӅ môi tr ӡng sinh thái và hӫy hoҥi cuӝc
sӕng không chӍ trong hiӋn tҥi mà cҧ t ơng lai.
Luұt Bҧo vӋ môi tr ӡng
cӫa nhà n ӟc ban hành d ӡng
nh đã không góp phҫn cҧi
thiӋn đ ӧc tình trҥng ô nhiӉm
môi tr ӡng tràn lan. Mӝt khi
n ӟc sҥch và môi tr ӡng ch a
đ ӧc xem là tiêu chí cӫa phát
triӇn thì rҩt khó cho viӋc nâng
cao nhұn thӭc, trách nhiӋm cӫa
toàn xã hӝi đӕi vӟi viӋc bҧo vӋ,
giӳ gìn nguӗn n ӟc sҥch và môi
tr ӡng. Ӄu nh GDP t
ng lên, mì@A 7 : MBt CD@ kE@A b͓ F @AiGH
viӋc làm đ ӧc tҥo ra nhiӅu, thu
nhұp đ ӧc cҧi thiӋn nh ng môi tr ӡng càng ngày càng xҩu đi thì liӋu có đҧm bҧo
đ ӧc sӵ phát triӇn bӅn vӳng. Bӣi không thӇ gӑi là phát triӇn nӃu chúng ta luôn bӏ
bӋnh tұt và thiên tai đe dӑa nhiӅu hơn.
VӅ mһt nhұn thӭc, muӕn bҧo vӋ môi tr ӡng tr ӟc hӃt phҧi bҧo vӋ nguӗn
n ӟc, không khí bӣi nguӗn n ӟc sҥch cho cuӝc sӕng giӕng nh máu l u thông
trong cơ thӇ. Trách nhiӋm này không cӫa riêng ai mà là cӫa toàn xã hӝi, cӫa nhiӅu
thӃ hӋ nӕi tiӃp. Ӄu chúng ta lҩy đi cӫa môi tr ӡng quá nhiӅu thӭ mà môi tr ӡng
không thӇ tái tҥo đ ӧc cũng tӭc là chúng ta đang lҩy vào mӝt phҫn cuӝc sӕng cӫa
con cháu, cӫa thӃ hӋ kӃ tiӃp. Ӄu chúng ta thҧi ra môi tr ӡng nhӳng thӭ đӝc hҥi,
nhӳng thӭ mà môi tr ӡng không thӇ phân hӫy đ ӧc thì sӁ làm cho cuӝc sӕng cӫa
thӃ hӋ mai sau không chҳc chҳn, không thұt sӵ bӅn vӳng.
hұn thӭc đúng sӁ dүn đӃn hành đӝng đúng. Ӄu 84 triӋu ng ӡi trong cҧ
n ӟc mӛi ng ӡi mӝt n
m chӍ trӗng mӝt cây xanh thôi thì cũng chính là hành đӝng

Trang 12
bҧo vӋ và tái tҥo nguӗn n ӟc. Ӄu mӛi ng ӡi không thҧi rác bӯa bãi, không góp
phҫn làm bҭn môi tr ӡng thì cuӝc sӕng sӁ xanh và đҽp gҩp nghìn lҫn.
Muӕn bҧo vӋ môi tr ӡng tr ӟc hӃt phҧi tiӃt kiӋm, đһc biӋt là tiӃt kiӋm nguӗn
n ӟc. Khai thác quá mӭc nguӗn n ӟc sӁ làm cho nó mau cҥn kiӋt và đӇ lҥi hұu quҧ
khôn l ӡng. Vӯa tiӃt kiӋm, mӛi ng ӡi cũng cҫn có hành vi bҧo vӋ và phөc hӗi môi
tr ӡng bҵng nhiӅu cách nh : không chһt phá cây xanh, không thҧi rác bӯa bãi,
không làm bҭn nguӗn n ӟc.
hà n ӟc có vai trò hӃt sӭc quan trӑng trong viӋc bҧo vӋ nguӗn n ӟc sҥch
và môi tr ӡng. Tuy nhiên mӝt mình nhà n ӟc sӁ rҩt khó hoàn thành đ ӧc công
viӋc hӋ trӑng và khó kh
n này. Chính vì vұy sӵ tham gia cӫa toàn xã hӝi vӟi ý thӭc
tích cӵc cӫa mӑi công dân sӁ là yӃu tӕ quyӃt đӏnh cho viӋc bҧo vӋ nguӗn n ӟc sҥch
và bҧo vӋ môi tr ӡng.
ü
Y 7



Trong thұp niên 60, ô nhiӉm n ӟc lөc đӏa và đҥi d ơng gia t
ng vӟi nhӏp đӝ
đáng lo ngҥi. TiӃn đӝ ô nhiӉm n ӟc phҧn ánh trung thӵc tiӃn bӝ phát triӇn kӻ nghӋ.
Ta có thӇ kӇ ra đây vài thí dө tiêu biӇu. Anh Quӕc chҷng hҥn: Ðҫu thӃ kӹ 19, sông
Tamise rҩt sҥch. ó trӣ thành ӕng cӕng lӝ thiên vào giӳa thӃ kӹ này. Các sông
khác cũng có tình trҥng t ơng tӵ tr ӟc khi ng ӡi ta đ a ra các biӋn pháp bҧo vӋ
nghiêm ngһt.  ӟc Pháp rӝng hơn, kӻ nghӋ phân tán và nhiӅu sông lӟn, nh ng vҩn
đӅ cũng không khác bao nhiêu. Dân Paris
còn uӕng n ӟc sông Seine đӃn cuӕi thӃ kӹ
18. Tӯ đó vҩn đӅ đәi khác: các sông lӟn và
n ӟc ngҫm nhiӅu nơi không còn dùng làm
n ӟc sinh hoҥt đ ӧc nӳa, 5.000 km sông
cӫa Pháp bӏ ô nhiӉm mãn tính. Sông Rhin
chҧy qua vùng kӻ nghӋ hóa mҥnh, khu vӵc
có hơn 40 triӋu ng ӡi, là nҥn nhân cӫa nhiӅu
tai nҥn (nh cháy nhà máy thuӕc Sandoz ӣ
Bâle n
m 1986) thêm vào các nguӗn ô nhiӉm mìIJ 8.DòIK L MIK m
i - TQ
th ӡng xuyên. Ӣ Hoa KǤ tình trҥng thҧm th ơng ӣ bӡ phía đông cũng nh nhiӅu
vùng khác.
Vùng Ðҥi hӗ bӏ ô nhiӉm nһng, trong đó hӗ Erie, Ontario đһc biӋt nghiêm trӑng.

m 1984, Bhopal (Ҩn Đӝ) là nơi đã xҧy ra mӝt tai nҥn kinh hoàng khi nhà
máy sҧn xuҩt thuӕc trӯ sâu Union Carbide India. thҧi ra ngoài môi tr ӡng 40 tҩn
izoxianat và metila. Theo viӋn Blacksmith, chính l ӧng khí đӝc hҥi này đã gây ҧnh

Trang 13
hưӣng không nhӓ đӃn sӭc khoҿ cӫa hàng trăm nghìn ngưӡi dân và khiӃn 15.000
ngưӡi tӱ vong. Thұt đáng lo ngҥi khi vҩn đӅ ô nhiӉm ӣ khu vӵc này vүn chưa đưӧc
giҧi quyӃt mӝt cách triӋt đӇ. Ngưӡi ta nghi ngӡ rҵng các mҥch nưӟc ngҫm đã bӏ
nhiӉm đӝc.
Năm 2000, vө tai nҥn hҫm mӓ xҧy ra tai công ty Aurul ( Rumani) đã thҧi ra
50-100 tҩn xianu và kim loҥi nһng (như đӗng) vào dòng sông gҫn Baia Mare (
thuӝc vùng Đông- Bҳc). Sӵ nhiӉm đӝc này đã khiӃn các loài thuӹ sҧn ӣ đây chӃt
hàng loҥt, tәn hҥi đӃn hӋ thӵc vұt và làm bҭn nguӗn nưӟc sҥch, ҧnh hưӣng đӃn
cuӝc sӕng cӫa 2,5 triӋu ngưӡi.
Cubatao( Brazil), thành phӕ cӫa hàng lӑat các khu liên hӧp công nghiӋp cơ
khí và hoá dҫu. Nhưng các công ty ӣ đây đã ³vô tư´ thҧi các chҩt thҧi công nghiӋp
( kӁm, fenola, thuӹ ngân, dҫu) vào các dòng sông cӫa thành phӕ tӯ nhiӅu thұp kӍ
nay. ViӋc xӱ lý nguӗn nưӟc thҧi chưa đưӧc thӵc hiӋn đҫy đӫ theo đúng quy đӏnh.
Ngưӡi dân thành phӕ thưӡng xuyên mҳc các bӋnh liên quan đӃn đưӡng hô hҩp,
mһc dù Ngân hàng thӃ giӟi đã khuyӃn cáo Brazil áp dөng các điӅu luұt bҧ o vӋ hӋ
sinh thái nghiêm khҳc trong nhӳng năm qua.
Cho đӃn nhӳng năm cuӕi thӡi kì chiӃn tranh lҥnh, Dzerzhinsk luôn là trung
tâm lӟn vӅ sҧn xuҩt vũ khí hoá hӑc. Theo báo cáo cӫa Blacksmith, vҩn đӅ nhiӉm
đӝc mҥch nưӟc ngҫm luôn đưӧc đһt ra., tuәi thӑ trung bình chӍ khoҧng 40 tuәi vӟi
cҧ hai giӟi.
Nҵm tҥi khu vӵc chính giӳa đҩt nưӟc Trung Quӕc, dòng sông Huai dài 1978
km đưӧc coi như nơi ô nhiӉm nhҩt cӫa nưӟc này do các chҩt thҧi công nghiӋp,
đӝng vұt và nông nghiӋp, Mӭc đӝ mҳc các bӋnh cao bҩt thưӡng cӫa cӝn g đӗng dân
cư sӕng gҫn lưu vӵc sông đã khiӃn chính phӫ phҧi xӃp nguӗn nưӟc cӫa con sông ӣ
mӭc đӝ ô nhiӉm đӝc hҥi nhҩt. Tuy nhiên, chính phӫ Trung Quӕc hiӋn đang cùng
vӟi Ngân hàng thӃ giӟi nӛ lӵc giҧi quyӃt tình trҥng này.
Kabu (Bҳc Ҩn Đӝ) - Thành phӕ trên sông, vӟi 2,4 triӋu dân, là nơi tұp trung
cӫa nhiӅu xưӣng thuӝc da. Nhӳng khҧo sát, nghiên cӭu cӫa Chính phӫ đã cho thҩy
mӝt vài khu vӵc có mҥch nưӟc ngҫm đã bӏ nhiӉm đӝc do phҭm nhuӝm, các chҩt
hoá hӑc đӝc hҥi (crom, chì). Mӝt chuơng trình chӍ đҥo làm sҥ ch nguӗn nưӟc ngҫm
đang đưӧc triӇn khai.
Marilao( Philipine) HӋ thӕng các sông gҫn vùng ngoҥi ô tӍnh Bulacan ӣ
Philipines là nơi lưu thông hàng hoá cho các khu vӵc thuӝc da, tinh chӃ kim loҥi,
đúc chì. Các chҩt ô nhiӉm gây ra các vҩn đӅ vӅ sӭc khoҿ cho cư dân trong vùng và
xa hơn nó còn gây hҥi tӟi ngành đánh bҳt tҥi vӏnh Manille.

Trang 14
 Cơn bão Katrina đã gây thiӋt hҥi lӟn nhҩt vӅ tiӅn cӫa cũng nh sinh mҥng
trong lӏch sӱ n ӟc Mӻ và cũng đã gây ra hàng loҥt nhӳng trұn lөt ӣ ew Zealand,
điӅu đó kéo theo sӵ ô nhiӉm trên diӋn rӝng do kim loҥi nһng có lүn trong đҩt và
cһn dҫu ӣ hai n ӟc này. hӳng nӛ lӵc khҳc phөc ô nhiӉm đang đ ӧc các nhà chӭc
trách liên đoàn và quӕc gia nghiên cӭu cùng vӟi kӃ hoҥch xây dӵng lҥi các thành
phӕ bӏ tàn phá.
ü  Y a  

 #

Theo tiêu chuҭn viӋt nam 5980:1995 và ISO 6107/1:1980 n ӟc thҧi là n ӟc
đã đ ӧc thҧi ra sau khi đã sӱ dөng hoһc đ ӧc tҥo ra trong mӝt quá trình công nghӋ
và không còn giá trӏ trӵc tiӃp đӕi vӟi quá trình đó. Thông th ӡng n ӟc thҧi đ ӧc
phân loҥi theo nguӗn gӕc
phát sinh ra chúng:
6Y  ӟc thҧi sinh
hoҥt, là n ӟc thҧi tӯ các
khu dân c , khu vӵc hoҥt
đӝng th ơng mҥi, khu
công sӣ, tr ӡng hӑc và
các cơ sӣ t ơng tӵ.
6Y  ӟc thҧi công
nghiӋp, là n ӟc thҧi tӯ
các nhà máy đang hoҥt
đӝng hoһc trong đó n ӟc mìNO 9: Ô NOiPQ dR STU tOVi WiNO OR̩t
thҧi công nghiӋp là chӫ yӃu.
6Y  ӟc thҩm qua, là n ӟc thҩm vào hӋ thӕng ӕng bҵng nhiӅu cách khác
nhau,qua các khӟp nӕi, các ông có khuyӃt tұt hay thành hӕ ga, hӕ xí.
6Y  ӟc thҧi tӵ nhiên, n ӟc m a đ ӧc xem nh n ӟc thҧi tӵ nhiên ӣ nhӳng
thành phӕ lӟn hiӋn đҥi, n ӟc m a đ ӧc gom theo hӋ thӕng riêng.
6Y  ӟc thҧi đô thӏ, là thuұt ngӳ chung chӍ chҩt lӓng trong hӋ thӕng cӕng thoát
n ӟc cӫa mӝt thành phӕ, thӏ xã« đó là hӛn hӧp cӫa các loҥi n ӟc thҧi trên.
goài ra c
n cӭ vào tính chҩt cӫa nguӗn thҧi có thӇ phân loҥi thành:
6Y guӗn điӇm (n ӟc thҧi cӫa các cơ sӣ công nghiӋp, các khu dân c , thành
phӕ«)
6Y guӗn không điӇm (n ӟc m a chҧy tràn, n ӟc thҧi nông ng nghiӋp«)
ü  ü Y
 #

  

Trang 15
 Các loҥi nưӟc thҧi sinh hoҥt sinh ra tӯ các nguӗn như: tӯ các hӝ gia đình,
bӋnh viӋn, khách sҥn, công sӣ trưӡng hӑc.
Nưӟc thҧi tӯ các dөng cө vӋ sinh như hӕ xí, chұu rӱa, bӗn tҳm, giһt bao gӗm
cҧ nưӟc thҧi sinh lý cӫa con ngưӡi.
Nưӟc thҧi tӯ nhà bӃp: nưӟc rӱa, nưӟc thҧi tӯ nhà ăn«
Nưӟc rӱa nhà, sân, đưӡng, phӕ«
QY%=$%2%$<=&$%
%>
-$)?
%@
/
$%%#9
Đһc điӇm chung cӫa nưӟc thҧi sinh hoҥt là chúng chӭa khoҧng 58% chҩt hӳu
cơ và 42% chҩt khoáng. Đһc điӇm cơ bҧn cӫa nưӟc thҧi sinh hoҥt là hàm lưӧng cao
các chҩt hӳu cơ không bӅn sinh hӑc như cacbonhydrat, protein, mӥ«chҩt dinh
dưӥng như phôtphat, nito, vi trung, vi khuҭn, chҩt rҳn và mùi.
Thành phҫn và tính chҩt nhiӉm bҭn phө thuӝc vào tұp quán sinh hoҥt, mӭc
sӕng cӫa ngưӡi dân, mӭc đӝ hoàn thiӋn cӫa trang thiӃt bӏ, trҥng thái làm viӋc cӫa
thiӃt bӏ thu gom nưӟc thҧi«
Sӕ lưӧng nưӟc thҧi tuǤ thuӝc vào điӅu kiӋn tiӋn nghi cӫa cuӝc sӕng, tұp quán
dùng nưӟc cӫa tӯng dân tӝc. tương ӭng vӟi nhu cҫu dùng nưӟc, sӕ lưӧng nưӟc thҧi
các khu dân cư dao đ ӝng trong khoҧng 130 ± 150lit/ngưӡi/ngày.
Nưӟc thҧi sinh hoҥt có chӭa các cһn bã các chҩt rҳn bao gӗm chҩt rҳn vô cơ
như đҩt cát, muӕi vô cơ, chҩt rҳn hӳu cơ như vi khuҭn, đӝng vұt nguyên sinh, tҧo,
phân rác, các chҩt hӳu cơ như thӵc phҭm, dҫu mӥ« các chҩt dinh dưӥng và vi
sinh. Thành phҫn nưӟc thҧi sinh hoҥt thay đәi theo thӡi gian. Ngưӡi ta quy ưӟc giá
trӏ bình quân như sau.
{
 


 
 

Tác nhân ô nhiӉm Tҧi lưӧng (g/ngày) Tác nhân ô nhiӉm Tҧi lưӧng (g/ngày)
BOD5 45 ± 54 Amoni 2,4 ± 4,8
COD 1.8ÑBOD Tәng phospho 0.8 ± 4
Chҩt rҳn lơ lӱng 200 Tәng coliform 106 - 109
Dҫu mӥ 10 ± 30 Fecal colifrom 105 - 106
Tәng nitơ 6 - 12 Trӭng giun sán 103
Trong nưӟc thҧi sinh hoҥt còn chӭa mӝt sӕ hoá chҩt đӝc hҥi như chҩt tҭy rӱa,
thuӕc tҭy, thuӕc nhuӝm«
ü   Y)?
)-
Vào mùa mưa, nưӟc mưa chҧy tràn qua các khu vӵc dân cư, nhà máy, bãi
chӭa nguyên liӋu«sӁ cuӕn theo các chҩt rҳn, các chҩt hӳu cơ. NӃu không quҭn lý

Trang 16
tӕt nưӟc chҧy tràn này sӁ tác đӝng tiêu cӵc đӃn nguӗn nưӟc mһt, nưӟc ngҫm và đӡi
sӕng thuӹ sinh trong khu vӵc.
Nӗng đӝ các chҩt ô nhiӉm trong nưӟc mưa chҧy tràn ưӟc tính vào khoҧng 0.5
± 1.5 mgN/L, 0.004 ± 0.03mgP/L, 10 ± 20 mgCOD/L, 10 ± 20 mg TSS/L. so vӟi
nưӟc thҧi nưӟc mưa khá sҥch, vì vұy có thӇ tách riêng nưӟc mưa khӓi nưӟc thҧi và
thҧi trӵc tiӃp qua cӕng thoát. Đưӡng thoát nưӟc phҧi có bӝ phұn chҳn rác trưӟc khi
đә ra cӕng thoát tránh tҳc nghӁn đưӡng cӕng.
ü   Y)?
%@

:$+$+%
2<=$:$+$+%
2
Sӕ lưӧng và thành phҫn phө thuӝc vào dҥng sҧn xuҩt đưӧc trình bày dưӟi
bҧng sau:
{



 



 


Công nghiӋp Chҩt ô nhiӉm chính Chҩt ô nhiӉm phө
Màu, tәng P, N, TOC,
ChӃ biӃn sӳa BOD, pH, SS
đӝ đөc
ChӃ biӃn đӗ hӝp, rau quҧ BOD, COD, pH, SS, TDS Màu, tәng P, N, TOC,
BOD, pH, SS, N, P, chҩt rҳn có TDS, màu, đӝ đөc. bӑt
ChӃ biӃn rưӧu bia
thӇ lҳng nәi
ChӃ biӃn thӏt BOD, pH, SS, dҫu mӥ, đӝ đөc,
NH4+, TDS, P, màu
chҩt rҳn có thӇ lҳng
Xay bӝt BOD, SS COD, pH, TOC, TDS
Dҫu mӥ, pH, NH4+, CN-, Cr,
LuyӋn thép Clo, SO42-
phenol, SS, Fe, Sn, Zn
COD, dҫu mӥ, SS, CN-, Cr, Zn,
Cơ khí
Ni, Pb, Cd
BOD5, COD, SS, maud kim loҥi
P, N, TDS, tәng
Thuӝc da nһng, NH4+, dҫu mӥ, phenol,
colifrom
sulfua
Cromat, P, Zn, sulfua,
Xi măng COD, pH, SS
TDS
Phân bón hoá hӑc
+ - 2- pH, PO43-, SO42-, hӧp
Phân đҥm NH4 , TDS, NO3 , SO4 , ure
chҩt hӳu cơ
Al, Fe, Hg, N, SO42-,
Phân lân TDS, F, pH, P, SS
uranium
Hoá chҩt hӳu cơ BOD, COD, pH, TSS, TDS, dҫu Đӝ đөc, clo hӳu cơ, P,

Trang 17
 nәi kim loҥi nһng, phenol
BOD, COD, TOC,
Đӝ acid, đӝ kiӅm, TSS, SS,
Hoá chҩt vô cơ phenol, F, silicat, CN-,
TDS, Cl-, SO42-, pH
kim loҥi nһng
NH4+, BOD, COD, Cr, dҫu, pH, Cl-, CN-, Pb, N, P, TOC,
Hoá dҫu
phenol, SS, TDS, sulfua Zn, đӝ đөc
 Y AB@
-:$%
$)?

 ü Y a$%%)$+C$:
8);$+
 ü ü Y)?
<=/
$%<A$)?

l  
X
6Y Nưͣc ng mY Ngoài viӋc các cһn lơ lӱng trong nưӟc mһt, các chҩt thҧi nһng
lҳng xuӕng đáy sông, sau khi phân huӹ, 1 phҫn lưӧng chҩt đưӧc các sinh vұt tiêu
thө, 1 phҫn thҩm xuӕng mҥch nưӟc bên dưӟi (nưӟc ngҫm) qua đҩt, làm biӃn đәi
tính chҩt cӫa loҥi nưӟc này theo chiӅu hưӟng xҩu (do các chҩt chӭa nhiӅu chҩt hӳu
cơ, kim loҥi nһng«),bên cҥnh đó, viӋc khai thác nưӟc ngҫm bӯa bãi và ngưӡi dân
xây dӵng các loҥi
hҫm chӭa chҩt thҧi
cũng góp phҫn làm
suy giҧm chҩt lưӧng
nưӟc ngҫm, làm cho
lưӧng nưӟc ngҫm
vӕn đã khan hiӃm,
nay càng hiӃm hơn
nӳa.
6Y Nưͣc m̿t: Do
nhiӅu nguyên nhân
khác nhau, gây ra sӵ mҩt cân bҵng giӳa lưӧng chҩt thҧi ra môi trưӡng nưӟc (rác
thҧi sinh hoҥt, các chҩt hӳu cơ,«) và các sinh vұt tiêu thө lưӧng chҩt thҧi này (vi
sinh vұt, tҧo,«) làm cho các chҩt hӳu cơ, chҩt rҳn lơ lӱng,« không đưӧc phân
huӹ, vүn còn lưu lҥi trong nưӟc vӟi khӕi lưӧng lӟn, dүn đӃn viӋc nưӟc dҫn mҩt đi
sӵ tinh khiӃt ban đҫu, làm chҩt lưӧng nguӗn nưӟc bӏ suy giҧm nghiêm trӑng.
€  
!"

Ô nhiӉm nưӟc ҧnh hưӣng trӵc tiӃp đӃn các sinh vұt nưӟc, đһc biӋt là vùng
sông, do nưӟc chӏu tác đӝng cӫa ô nhiӉm nhiӅu nhҩt. NhiӅu loài thuӹ sinh do hҩp
thө các chҩt đӝc trong nưӟc, thӡi gian lâu ngày gây biӃn đәi trong cơ thӇ nhiӅu loài

Trang 18
thuӹ sinh, mӝt sӕ trưӡng hӧp gây đӝt biӃn gen, tҥo nhiӅu loài mӟi, mӝt sӕ trưӡng
hӧp làm cho nhiӅu loài thuӹ sinh chӃt.
Trong 4 ngày liên tiӃp (tӯ 18 - 21.10), tôm, cá chӃt hàng loҥt tҥi kinh Giӳa
Nhӓ (ҩp Đҫm Cùng, xã Trҫn Thӟi, huyӋn Cái Nưӟc, Cà Mau), cҥnh Xí nghiӋp chӃ
biӃn thuӹ sҧn Nam Long thuӝc Công ty cә phҫn xuҩt khҭu thuӹ sҧn Cái Đôi Vàm
(Cadovimex). Nưӟc trong kinh đen ngòm và mùi hôi th ӕi bӕc lên nӗng nһc. Đi đӃn
đҫu kinh cҥnh Xí nghiӋp chӃ biӃn thuӹ sҧn Nam Long thì thҩy nưӟc thҧi trong bãi
rác sinh hoҥt cӫa xí nghiӋp này đang tràn xuӕng kinh. Xác cá chӃt trên kinh Giӳa
Nhӓ, huyӋn Cái Nưӟc (tӍnh Cà Mau). Đây là con kinh chҥy dài gҫn 4 km, nӕi tӯ
bãi rác cӫa Xí nghiӋp chӃ biӃn thuӹ sҧn Nam Long vӟi sông Cái Nưӟc - Đҫm
Cùng, có hàng trăm hӝ dân lҩy nưӟc tӯ dòng kinh này đӇ nuôi cá, tôm. Đҥi dương
tuy chiӃm ¾ diӋn tích trái đҩt, nhưng cũng không thӇ không chӏu tác đӝng bӣi viӋc
nưӟc bӏ ô nhiӉm, mà mӝt phҫn sӵ ô nhiӉm nưӟc đҥi dương là do các hoҥt đӝng cӫa
con ngưӡi như viӋc khai thác dҫu, rác thҧi tӯ ngưӡi đi biӇn,« gây ҧnh hưӣng
không nhӓ đӃn đҥi dương và các sinh vұt đҥi dương, làm xuҩt hiӋn nhiӅu hiӋn
tưӧng lҥ, đӗng thӡi làm cho nhiӅu loài sinh vұt biӇn không có nơi sӕng, mӝt sӕ
vùng có nhiӅu loài sinh vұt biӇn chӃt hàng loҥt«
mi͏n tưͫng thͯy tri͉u đen Z Tình trҥng chҩt lưӧng nưӟc hӗ giҧm đӝt ngӝt
nghiêm trӑng và tình trҥng cá chӃt hàng loҥt trong nhiӅu ngày kӇ tӯ thұp niên 1970.
HiӋn tưӧng này đưӧc các nhà khoa hӑc gӑi tên là ³thӫy triӅu đen´. Phân tích các
mүu nưӟc hӗ lҩy tӯ nhiӅu nưӟc trên thӃ giӟi cho thҩy hiӋn tưӧng ³thӫy triӅu đen´
thưӡng xҧy trong hӗ nưӟc vào mùa thu. Khi đó, chҩt hӳu cơ dưӟi đáy hӗ bҳt đҫu
phân hӫy dưӟi tác dөng cӫa các vi sinh vұt, làm thiӃu ôxy dưӟi đáy hӗ, giҧm hàm
lưӧng pH và tăng nӗng đӝ các gӕc axít kali nitrat. Chu kǤ này làm tăng tình trҥng
thiӃu ôxy trong nưӟc và lây lan hӧp chҩt sunfua, biӃn nưӟc hӗ có màu đen và mùi
hôi. Trong quá trình thay đәi chҩt lưӧng nưӟc, các hoҥt đӝng cӫa con ngưӡi như
thҧi chҩt thҧi công nghiӋp và sinh hoҥt vào hӗ cũng có thӇ tҥo ra ³thӫy triӅu´.
Thͯy tri͉u đ͗: Sӵ phát triӇn quá mӭc cӫa nӅn công nghiӋp hiӋn đҥi đã kéo
theo nhӳng hұu quҧ nһng nӅ vӅ môi trưӡng, làm thay đәi hӋ sinh thái biӇn. Mһt
khác, sӵ ô nhiӉm nưӟc biӇn do các chӃ phҭm phөc vө nuôi tôm, dư lưӧng các loҥi
thuӕc kích thích, thuӕc trӯ sâu, thuӕc bҧo vӋ thӵc vұt... góp phҫn làm tăng vӑt tҫn
suҩt xuҩt hiӋn thuӹ triӅu đӓ ӣ nhiӅu nơi trên thӃ giӟi và ӣ ViӋt Nam. Không chӍ ҧnh
hưӣng nghiêm trӑng đӃn nӅn kinh tӃ biӇn, thuӹ triӅu đӓ còn làm mҩt cân bҵng sinh
thái biӇn, ô nhiӉm môi trưӡng biӇn. Khi gһp nhӳng môi trưӡng thuұn lӧi như điӅu
kiӋn nhiӋt đӝ, sӵ ưu dưӥng cӫa vӵc nưӟc... các loài vi tҧo phát triӇn theo kiӇu bùng

Trang 19
nә sӕ lưӧng tӃ bào, làm thay đәi hҷn màu nưӟc. Các nhà khoa hӑc gӑi đó là sӵ nӣ
hoa cӫa tҧo hay ³thuӹ triӅu đӓ´. Thuӹ triӅu đӓ phá vӥ sӵ cân bҵng sinh thái biӇn,
gây hҥi trӵc tiӃp đӕi vӟi sinh vұt và con ngưӡi. Mӝt sӕ loài vi tҧo sҧn sinh ra đӝc
tӕ. Vì vұy, con ngưӡi có thӇ bӏ ngӝ đӝc do ăn phҧi nhӳng sinh vұt bӏ nhiӉm đӝc tӕ
vi tҧo. Thuӹ triӅu đӓ là tұp hӧp cӫa mӝt sӕ lưӧng cӵc lӟn loài tҧo đӝc có tên gӑi
Alexandrium fundyense. Loài tҧo này có chӭa loҥi đӝc tӕ saxintoxin, đã giӃt chӃt
14 con cá voi trên vùng bi Ӈn Atlantic, vào năm 1987.
 ü  Y p !#
!" 
l p 
Nưӟc bӏ ô nhiӉm mang nhiӅu chҩt vô cơ và hӳu cơ thҩm vào đҩt gây ô nhiӉm
nghiêm trӑng cho đҩt. Nưӟc ô nhiӉm thҩm vào đҩt làm :
6Y Liên kӃt giӳa các hҥt keo đҩt bӏ bҿ gãy, cҩu trúc đҩt bӏ phá vӥ.
6Y Thay đәi đһc tính lý hӑc, hóa hӑc cӫa đҩt.
6Y Vai trò đӋm, tính oxy hóa, tính dүn điӋn, dүn nhiӋt cӫa môi trưӡng đҩt thay
đәi mҥnh.
6Y Thành phҫn chҩt hӳu cơ giҧm nhanh làm khҧ năng giӳ nưӟc và thoát nưӟc
cӫa đҩt bӏ thay đәi. Mӝt sӕ chҩt hay ion có trong nưӟc thҧi ҧnh hưӣng đӃn đҩt :
6Y Quá trình oxy hóa các ion Fe 2+ và Mn2+ có nӗng đӝ cao tҥo thành các axit
không tan Fe 2O3 và MnO2 gây ra hiӋn tưӧng ³nưӟc phèn´ dүn đӃn đóng thành váng
trên mһt đҩt (đóng phèn) Canxi, magie và các ion kim loҥi khác trong đҩt bӏ nưӟc
chӭa axit cacbonic rӱa trôi thì đҩt sӁ bӏ chua hóa
€  
!" 
Khi các chҩt ô nhiӉm tӯ nưӟc thҩm vào đҩt không nhӳng gây ҧnh hưӣng đӃn
đҩt mà còn ҧnh hưӣng đӃn cҧ các sinh vұt đang sinh sӕng trong đҩt.
6Y Các ion Fe2+ và Mn2+ ӣ nӗng đӝ cao là các chҩt đӝc hҥi vӟi thӵc vұt.
6Y Cu trong nguӗn nưӟc ô nhiӉm tӯ các khu công nghiӋp thҧi ra thҩm vào đҩt
không đӝc lҳm đӕi vӟi đӝng vұt nhưng đӝc đӕi vӟi cây cӕi ӣ nӗng đӝ trung bình.
6Y Các chҩt ô nhiӉm làm giҧm quá trình hoҥt đӝng phân hӫy chҩt cӫa mӝt sӕ
vi sinh vұt trong đҩt
6Y Là nguyên nhân làm cho nhi Ӆu cây cӕi còi cӑc, khҧ năng chӕng chӏu kém,
không phát triӇn đưӧc hoһc có thӇ bӏ thӕi gӕc mà chӃt Có nhiӅu loҥi chҩt đӝc bӅn
vӳng khó bӏ phân hӫy có khҧ năng xâm nhұp tích lũy trong cơ thӇ sinh vұt. Khi
vào cơ thӇ sinh vұt chҩt đӝc cũng có thӇ phҧi cҫn thӡi gian đӇ tích lũy đӃn lúc đҥt
mӭc nӗng đӝ gây đӝc.

Trang 20
 ü  Y`%:$+7%&
Ô nhiӉm môi trưӡng nưӟc không chӍ ҧnh hưӣng đӃn con ngưӡi, đҩt, nưӟc mà
còn ҧnh hưӣng đӃn không khí. Các hӧp chҩt hӳu cơ, vô cơ đӝc hҥi trong nưӟc thҧi
thông qua vòng tuҫn hoàn nưӟc, theo hơi nưӟc vào không khí làm cho mұt đӝ bөi
bҭn trong không khí tăng lên. Không nh ӳng vұy, các hơi nưӟc này còn là giá bám
cho các vi sinh vұt và các loҥi khí bҭn công nghiӋp đӝc hҥi khác. Mӝt sӕ chҩt khí
đưӧc hình thành do quá trình phân hӫy các hӧp chҩt hӳu cơ trong nưӟc thҧi như
SO2, CO2, CO,« ҧnh hưӣng nghiêm trӑng đӃn môi trưӡng khí quyӇn và con
ngưӡi, gây ra các căn bӋnh liên quan đӃn đưӡng hô hҩp như: niêm mҥc đưӡng hô
hҩp trên, viêm phәi, viêm phӃ quҧn mãn tính, gây bҽnh tim mҥch, tăng mүn cҧm ӣ
nhӳng ngưӡi mҳc bӋnh hen,«
  Y a$%%)$+C$
#$$+);

  ü YD
7%E
#$$+);

-".#7
#9
8#$+$)?

Các kim loҥi nһng có trong nưӟc là cҫn thiӃt cho sinh vұt và con ngưӡi vì
chúng là nhӳng nguyên tӕ vi lưӧng mà sinh vұt cҫn tuy nhiên vӟi hàm lưӧng cao
nó lҥi là nguyên nhân gây đӝc cho con ngưӡi, gây ra nhiӅu bӋnh hiӇm nghèo như
ung thư, đӝt biӃn. Đһc biӋt đau lòng hơn là nó là nguyên nhân gây nên nh ӳng làng
ung thư. Các ion kim loҥi đưӧc phát hiӋn là hӧp chҩt kìm hãm ezyme mҥnh. Chúng
tác dөng lên phôi tӱ như nhóm ±SCH3 và SH trong methionin và xystein. Sau đây
là mӝt sӕ kim loҥi có nhiӅu ҧnh hưӣng nhiêm trӑng nhҩt.
QY 8#$+$)?
$%

%
Chì có tính đӝc cao đӕi vӟi con ngưӡi và đӝng vұt. Sӵ thâm nhiӉm chì vào cơ
thӇ con ngưӡi tӯ rҩt sӟm tӯ tuҫn thӭ 20 cӫa thai kì và tiӃp diӉn suӕt kì mang thai.
Trҿ em có mӭc hҩp thө chì cao gҩp 3-4 lҫn ngưӡi lӟn. Mһt khác thӡi gian bán sinh
hӑc chì cӫa trҿ em cũng dài hơn cӫa ngưӡi lӟn. Chì tích đӑng ӣ xương . Trҿ em tӯ
6 tuәi trӣ xuӕng và phө nӳ có thai là nhӳng đӕi tưӧng mүn cҧm vӟi nhӳng ҧnh
hưӣng nguy hҥi cӫa chì gây ra. Chì cũng cҧn trӣ chuyӇn hóa canxi bҵng cách trӵc
tiӃp hay gián tiӃp thông qua kìm hãm sӵ chuyӇn hóa vitamin D. Chì gây đӝc cҧ cơ
quan thҫn kinh trung ương lүn thҫn kinh ngoҥi biên. Chì tác đӝng lên hӋ enzyme,
đһc biӋt là enzyme vұn chuyӇn hiđro. Khi bӏ nhiӉm đӝc, ngưӡi bӋnh bӏ mӝt sӕ rӕi
loҥn cơ thӇ, trong đó chӫ yӃu là rӕi loҥn bӝ phұn tҥo huyӃt (tӫy xương) .
Tùy theo mӭc đӝ nhiӉm đӝc có thӇ gây ra nhӳng tai biӃn như đau bөng chì,
đưӡng viӅn đen Burton ӣ lӧi, đau khӟp, viêm thұn, cao huyӃt áp vĩnh viӉn, liӋt, tai
biӃn lão nӃu nһng có thӇ gây tӱ vong. Tác dөng hóa sinh cӫa chì chӫ yӃu gây ҧnh

Trang 21
hưӣng đӃn tәng hӧp máu, phá vӥ hӗng cҫu. Chì ӭc chӃ mӝt sӕ enzyme quan trӑng
trong quá trình tәng hӧp máu do tích đӑng các hӧp chҩt trung gian cӫa quá trình
trao đәi chҩt. Chì kìm hãm quá trình sӱ dөng O2 và glucozo đӇ sҧn xuҩt năng
lưӧng cho quá trình sӕng. Sӵ kìm hãm này có thӇ nhұn thҩy khi nӗng đӝ chì trong
máu khoҧng 0,3mg/l. Khi nӗng đӝ chì trong máu lӟn hơn 0,8mg/l có thӇ gây ra
hiӋn tưӧng thiӃu máu do thiӃu hemoglobin. NӃu hàm lưӧng chì trong máu khoҧng
0,5-0,8mg/l sӁ gây rӕi loҥn chӭc năng cӫa thұn và phá hӫy não. JECFA đã thiӃt
lұp giá trӏ tҥm thӡi cho lưӧng chì đưa vào cơ thӇ có thӇ chӏu đӵng đưӧc đӕi vӟi trҿ
sơ sinh và thiӃu nhi là 25mg/kg thӇ trӑng. Hơn 90% lưӧng chì trong máu tӗn tҥi
trong hӗng cҫu. Dҥng lӟn nhҩt và tӕc đӝ chұm là trong khung xương, chu kì bán
hӫy là 20năm, dҥng không bӅn hơn nҵm trong mô mӅm. Tәng sӕ tích lũy suӕt đӡi
cӫa chì có thӇ tӯ 200mg-500mg. Chì trong hӋ thҫn kinh trung ương có xu hưӟng
tích lũy trong đҥi não và nhân tӃ bào.
QY 8#$+$)?
$%
%($+6$
Thӫy ngân vô cơ chӫ yӃu ҧnh hưӣng đӃn thұn, trong khi đó methyl thӫy ngân
ҧnh hưӣng chính đӃn hӋ thҫn kinh trung ương. Sau khi bӏ nhiӉm đӝc ngưӡi bӋnh dӉ
cáu gҳt, kích thích, xúc đӝng, rӕi loҥn tiêu hóa rӕi loҥn thҫn kinh, viêm lӧi, rung
chân. NӃu bӏ nhiӉm đӝc nһng có thӇ tӱ vong. Đӝc tính cӫa thӫy ngân tác dөng len
nhóm sunfuahydryl (-SH) cӫa hӋ
thӕng enzyme. Sӵ liên kӃt cӫa thӫy
ngân vӟi màng tӃ bào ngăn cҧn sӵ
vұn chuyӇn đưӡng qua màng và cho
phép dӏch chuyӇn kali tӟi màng.
ĐiӅu này dүn đӃn sӵ thiӃu hөt năng
lưӧng trong tӃ bào và gây rӕi loҥn
thҫn kinh. Chính vì nguyên nhân này
nhӳng trҿ sơ sinh nhiӉm methyl thӫy
ngân tӯ mҽ sӁ bӏ tác đӝng lên hӋ thҫn
kinh trung ương, mҳc các bӋnh như
tâm thҫn phân liӋt, kém phát triӇn trí tuӋ, co giұt. NhiӉm đӝc methyl thӫy ngân còn
dүn tӟi phân lұp thӇ nhiӉm sҳc, phá vӥ thӇ nhiӉm sҳc và ngăn cҧn sӵ phân chia tӃ
bào. Trong môi trưӡng nưӟc, thӫy sinh vұt có thӇ hҩp thө thӫy ngân vào cơ thӇ,
đһc biӋt là cá và các loài đӝng vұt không xương sӕng, cá hҩp thө thӫy ngân và
chuyӇn hóa thành methyl thӫy ngân (CH3Hg+) rҩt đӝc vӟi cơ thӇ ngưӡi. Chҩt này
hòa tan trong mӥ, phҫn chҩt béo cӫa các màng và trong tӫy.

Trang 22
QY 8#$+$)?
$%
/$
Asen gây ra ba tác đӝng chính tӟi sӭc khӓe con ngưӡi là: làm đông keo
protein, tҥo phӭc vӟi asen(III) và phá hӫy quá trình phӕt pho hóa. Các triӋu chӭng
cӫa nhiӉm đӝc asen như: Ӣ thӇ cҩp tính gây ho, tӭc ngӵc và khó thӣ, mҩt thăng
bҵng, đau đҫu, nôn mӱa, đau bөng đau cơ. NӃu nhiӉm đӝc kinh niên thì ҧnh hưӣng
đӃn da như đau, sưng tҩy da, vӋt trҳng trên móngtay« Asen và các hӧp chҩt cӫa
nó tác dөng lên sunfuahydryl (-SH) và các men phá vӥ quá trình photphoryl hóa,
tҥo phӭc co-enzyme ngăn cҧn quá trình sinh năng lưӧng. asen có khҧ năng gây ung
thư biӇu mô da, phӃ quҧn, phәi, xoang« Asen vô cơ có hóa trӏ 3 có thӇ làm sơ
cӭng ӣ gan bàn chân, ung thư da. Asen vô cơ có th Ӈ đӇ lҥi ҧnh hưӣng kinh niên vӟi
hӋ thҫn kinh ngoҥi biên, mӝt vài nghiên cӭu đã chӍ ra asen vô cơ còn tác đӝng lên
cơ chӃ hoҥt đӝng cӫa AND. Sӱ dөng nguӗn nưӟc bӏ ô nhiӉm asen lâu dài là không
an toàn và ӣ mӝt sӕ nưӟc trên thӃ giӟi vҩn đӅ ҧnh hưӣng sӭc khӓe do asen rҩt đáng
lo ngҥi. Đҫu tiên là các ca tәn thương da do asen ӣ Tây Ban Nha, Ҩn Đӝ năm
1983, hơn 1,5 triӋu ngưӡi đưӧc cho là nhiӉm asen tҥi đây, vӟi khoҧng hơn 20000
ca nhiӉm đӝc. Tҥi Bangladesh khoҧng 35 đӃn 77 triӋu ngưӡi trong tәng sӕ 125
triӋu ngưӡi đang đӕi mһt vӟi nguy cơ nhiӉm asen trong nưӟc uӕng. Có ít nhҩt
100000 ca bӏ tәn thương da. Khi sӱ dөng nưӟc uӕng có hàm lưӧng asen cao trong
thӡi gian dài, dүn đӃn rӕi loҥn mҥch máu ngoҥi vi và có triӋu chӭng lâm sàng như
là chân răng đen. Các ҧnh hưӣng có hҥi có thӇ xuҩt hiӋn như yӃu chӭc năng gan,
bӋnh tiӇu đưӡng, các loҥi ung thư nӝi tҥng (bàng quang, gan, thұn), các loҥi bӋnh
vӅ da (chӭng tăng mô biӇu bì, chӭng tăng sҳc tӕ mô và ung thư da).
BӋnh sҥm da, mҩt sҳc tӕ da, cahi cӭng da, và rӕi loҥn tuҫn hoàn ngoҥi biên là
các triӋu chӭng do tiӃp xúc thưӡng xuyên vӟi asen. Ung thư da và nhiӅu ung thư
nӝi tҥng cũng do vұy. Các bênh như tim mҥch cũng đưӧc phҩt hiӋn có lien quan
đӃn thӭc ăn, nưӟc uӕng có asen và do tiӃp xúc vӟi asen. Trong nghiên cӭu sӕ
ngưӡi dân uӕng nưӟc có nӗng đӝ asen cao cho thҩy, tӹ lӋ ung thư gia tăng theo liӅu
lưӧng asen và thӡi gian uӕng nưӟc.
QY )?
$%
8#
Hӧp chҩt Cr+ rҩt đӝc có thӇ gây ung thư phәi, gây loét dҥ dày,ruӝt non, viêm
gan, viêm thұn, gây đӝc cho hӋ thҫn kinh và tim«Crom xâm nhұp vào nguӗn nưӟc
tӯ nưӟc thӍ cӫa các nhà máy mҥi điӋn, nhuӝn thuӝc da, chҩt nә, đò gӕm, sҧn xuҩt
mӵc viӃt, mӵc in, in tráng ҧnh«
QY )?
$%
O-$+-$

Trang 23
 Mangan di vào môi tr ӡng n ӟc do quá trình rӱa trôi, sói mòn và chҩt thҧi
công nhiӋp luyӋn kim, acquy, phân hóa hӑc« Vӟi hàm l ӧng cao mangan gây đӝc
mҥnh vӟi nguyên sinh chҩt cӫa tӃ bào, đһc biӋt là tác đӝng lên hӋ thҫn kinh trung
ơng, gây tәn th ơng thұn và bӝ máy tuҫn hoàn, phәi, ngӝ đӝc nһng và tӱ vong.
Tiêu chuҭn cho phép cӫa WHO vӟi mangan không quá 0,1mg/l.
+'  8(9
QY '  8(925$  (:
  & 
( 6 ;
+
Cacbonhidrat, protein, chҩt béo« th ӡng có mһt trong n ӟc thҧi sinh hoҥt,
n ӟc thҧi đô thӏ , n ӟc thҧi công nghiӋp chӃ biӃn thӵc phҭm là các chҩt hӳu cơ dӉ
bӏ phân huӹ sinh hӑc. Trong n ӟc thaӍ sinh hoҥt, có khoҧng 60-80% l ӧng chҩt
hӳu cơ thuӝc loҥi dӉ bӏ phân huӹ sinh hӑc.Chҩt hӳu cơ dӉ bӏ phân huӹ sinh hӑc
th ӡng ҧnh h ӣng có hҥi đӃn nguӗn lӧi thuӹ sҧn, vì khi bӏ phân huӹ các chҩt này
sӁ làm giҧm oxy hoà tan trong n ӟc, dүn đӃn chӃt tôm cá.
QY '  8(98
Các chҩt hӳu cơ có đӝc tính cao
th ӡng là các chҩt bӅn vӳng, khó bӏ vi
sinh vұt phân huӹ trong môi tr ӡng. Mӝt
sӕ chҩt hӳu cơ có khҧ n
ng tӗn l u lâu dài
trong môi tr ӡng và tích luӻ sinh hӑc
trong cơ thӇ sinh vұt. Do có khҧ n
ng tích
luӻ sinh hӑc, nên chúng có thӇ thâm nhұp
vào chuӛi thӭc
n và tӯ đó đi vào cơ thӇ mì[\ 10: Ô [\i]^ d_ `a` `\bt di[\
con ng ӡi. dưͩ[c t̩i \d Đi e[ fgì
Các chҩt polychlorophenol(PCPs), polychlorobiphenyl(PCBs: polychlorinated
biphenyls), các hydrocacbon đa vòng ng ng tө(PAHs: polycyclic aromatic
hydrocacbons), các hӧp chҩt dӏ vòng , hoһc O là các hӧp chҩt hӳu cơ bӅn vӳng.
Các chҩt này th ӡng có trong n ӟc thҧi công nghiӋp, n ӟc chҧy tràn tӯ đӗng ruӝng
(có chӭa nhiӅu thuӕc trӯ sâu, diӋt cӓ, kích thoích sinh tr ӣng«). Các hӧp chҩt này
th ӡng là các tác nhân gây ô nhiӉm nguy hiӇm, ngay cҧ khi có mһt vӟi nӗng đӝ rҩt
nhӓ trong môi tr ӡng.
NY  < =$ $ * 
Phenol và các dүn xuҩt phenol có trong n ӟc thҧi cӫa mӝt sӕ nghành công
nghiӋp(lӑc hoá dҫu, sҧn xuҩt bӝt giҩy, nhuӝm«). Các hӧp chҩt này làm cho n ӟc
có mùi, gây tác hҥi cho hӋ sinh thái n ӟc, sӭc khoҿ con ng ӡi, mӝt sӕ dүn xuҩt
phenol có khҧ n
ng gây ung th (carcinogens). TCV 5942-1995 quy đӏnh nӗng

Trang 24
đӝ tӕi đa cӫa các hӧp chҩt phenol trong nưӟc bӅ mһt dùng cho sinh hoҥt là 0,001
mg/l.
NY %1%#
%>F@#<G%H
<A {"%I
 
HiӋn nay có hàng trăm, thұm chí hàng ngàn các loҥi HCBVTV đang đưӧc sҧn
xuҩt và sӱ dөng đӇ diӋt sâu, côn trùng, nҩm mӕc, diӋt cӓ. Trong sӕ đó phҫn lӟn là
các hӧp chҩt hӳu cơ, chúng đưӧc chia thành các nhóm:
‡ Photpho hӳu cơ
‡ Clo hӳu cơ
‡ Cacbamat
‡ Phenoxyaxetic
‡ Pyrethroid
Hҫu hӃt các chҩt này có đӝ tính cao đӕi vӟi con ngưӡi và đӝng vұt. NhiӅu
nhҩt trong sӕ đó, đһc biӋt là các clo hӳu cơ, bӏ phân huӹ rҩt chұm trong môi
trưӡng, có khҧ năng tích luӻ trong cơ thӇ sinh vұt và con ngưӡi. NhiӅu trong sӕ các
HCBVTV là tác nhân gây ung thư. TCVN 5942-1995 quy đӏnh nӗmg đӝ tӕi đa
cho phép cӫa tәng các HCBVTV trong nưӟc bӅ mһt là 0,15 mg/l, riêng vӟi DDT là
0,01 mg/l.
NY %1%*2
%>3
#'
$ 
Nhóm dioxin là hai nhóm hӧp chҩt tҥp chҩt sinh ra trong quá trình sҧn xuҩt
các hӧp chҩt clo hoá. Dioxin cũng đưӧc tҥo thành khi đӕt cháy các hӧp chҩt clo
hoá ӣ nhiӋt đӝ thҩp (dưӟi 1000o C). Hai nhóm hóa chҩt này là polychlorinated
dibenzop- dioxins(PCDDs) và polychlorinated dibenzofurans(PCDFs).
NY %1%*2
%>2#(
%#8
$-3F
2%$( {/" 
PCB là nhóm hӧp chҩt có tӯ 1 đӃn 10 nguyên tӱ clo gҳn vào các vӏ trí khác
nhau cӫa phân tӱ phenyl. Có thӇ có đӃn 209 hӧp chҩt thuӝc loҥi này. Công nghiӋp
thưӡng sҧn xuҩt đưӧc các hӛn hӧp chӭa nhiӅu loҥi PCB khác nhau, tuǤ thuӝc vào
điӅu kiӋn, trong đó thông thưӡng có mӝt ít tҥp chҩt dioxin. PCBs bӅn hoá hӑc và
cách điӋn tӕt, nên đưӧc dùng làm dҫu biӃn thӃ và tө điӋn, ngoài ra chúng còn đưӧc
dùng làm dҫu bôi trơn, dҫu thuӹ lӵc, tác nhân truyӅn nhiӋt«
ĐӃn khoҧng thұp niên 1960 ngưӡi ta đã phát hiӋn ra nguy cơ gây ô nhiӉm
PCBs tӯ các nghành công nghiӋp. PCBs lúc đó đã có mһt gҫn như khҳp nơi, đһc
biӋt là nguy cơ tích luӻ PCBs trong mô mӥ đӝng vұt. Trong mô mӥ cӫa nhiӅu loҥi
đӝng vұt có vú ӣ biӇn có chӭa nӗng đӝ PCBs lӟn gҩp 10 triӋu lҫn PCBs trong
nưӟc. Nhӳng năm cuӕi thұp niên 1970, viӋc sҧn xuҩt PCBs bҳt đҫu bӏ đình chӍ ӣ
hҫu hӃt các nưӟc. PCBs có thӇ làm giҧm khă năng sinh sҧn, giҧm khҧ năng hӑc tұp

Trang 25
cӫa trҿ em; chúng cũng có thӇ là tác nhân gây ung thư. Tuy vұy, cũng như các
dioxin, bҵng chӭng vӅ tác hҥi cӫa PCBs cũng chưa rõ lҳm, do nӗng đӝ cӫa chúng
trong môi trưӡng thưӡng rҩt nhӓ và tác hҥi lҥi có xu hưӟng diӉn ra sau mӝt thӡi
gian đӫ dài.
NY %1 %*2
%> %
38#
-
F#$ - <,$+ $+)$+   2#($
-8 -8#-


%
38#
-
F#$  /"
Các hӧp chҩt PAH thưӡng chӭa hai hay nhiӅu vòng thơm. PAH là sҧn phҭm
phө cӫa các quá trình cháy khômg hoàn toàn như: cháy r ӯng, cháy thҧo nguyên,
núi lӱa phun trào (quá trình tӵ nhiên); đӝng cơ xe máy, lò nung than cӕc, sҧn xuҩt
nhӵa asphalt, sҧn xuҩt thuӕc lá, nưӟng thӏt«(quá trình nhân tҥo). Các PAH thưӡng
gây hҥi khi tiӃp xúc vӟi liӅu lưӧng nhӓ trong mӝt thӡi gian dài, nhưng không gây
hҥi đáng kӇ nӃu dùng mӝt lưӧng lӟn trong mӝt lҫn. Trong sӕ các hӧp chҩt PAH có
8 hӧp chҩt đưӧc xem là tác nhân gây ung thư. Thông thư ӡng thӵc phҭm hҵng ngày
là nguӗn đưa PAHs chính vào cơ thӇ ngưӡi(95%), thuӕc lá, rau không rӱa sҥch,
ngũ cӕc chưa đưӧc tinh chӃ, thӏt cá xông khói là các nguӗn đưa mӝt lưӧng đáng kӇ
PAHs vào cơ thӇ.

".J
Dҫu mӥ là chҩt khó tan trong nưӟc, nhưng tan đưӧc trong các dung môi hӳu
cơ. Dҫu mӥ có thành phҫn hóa hӑc rҩt phӭc tҥp. Dҫu thô có chӭa hàng ngàn các
phân tӱ khác nhau, nhưng phҫn lӟn là các Hidro cacbon có sӕ cacbon tӯ 2 đӃn 26.
Trong dҫu thô còn có các hӧp chҩt lưu huǤnh, nitơ, kim loҥi. Các loҥi dҫu nhiên
liӋu sau tinh chӃ (dҫu DO2, FO) và mӝt sӕ sҧn phҭm dҫu mӥ khác còn chӭa các
chҩt đӝc như PAHs, PCBs,«Do đó, dҫu mӥ thưӡng có đӝc tính cao và tương đӕi
bӅn trong môi trưӡng nưӟc. Đӝc tính và tác đӝng cӫa dҫu mӥ đӃn hӋ sinh thái nưӟc
không giӕng nhau mà phө thuӝc vào loҥi dҫu mӥ. Hҫu hӃt các loҥi đӝng thӵc vұt
đӅu bӏ tác hҥi cӫa dҫu mӥ. Các loҥi đӝng thӵc vұt thӫy sinh dӉ bӏ chӃt do dҫu mӥ
ngăn cҧn quá trình hô hҩp, quang hӧp và cung cҩp năng lưӧng. Tuy nhiên, mӝt sӕ
loҥi tҧo lҥi kém nhҥy cҧm vӟi dҫu mӥ, do đó trong điӅu kiӋn ô nhiӉm dҫu mӥ,
nhiӅu loҥi tҧo lҥi phát triӇn mҥnh. Giao thông thӫy, khai thác và đһc biӋt vұn
chuyӇn dҫu thô là nguӗn gây ô nhiӉm dҫu mӥ chӫ yӃu đӕi vӟi môi trưӡng nưӟc.
3"

%>
1=
Nưӟc nguyên chҩt không có màu, nhưng nưӟc trong tӵ nhiên thưӡng có màu
do các chҩt có mһt trong nưӟc như:

Trang 26
 Y Các chҩt hӳu cơ do xác thӵc vұt bӏ phân hӫy sҳt và mangan dҥng keo hoһc
dҥng hòa tan, các chҩt thҧi công nghiӋp.
Y Các chҩt thҧi công nghiӋp (phҭm màu, crom, tanin, Lignin«)
Y Màu thӵc cӫa nưӟc tҥo ra do các chҩt hòa tan hoһc chҩt keo có trong nưӟc.
Y Màu biӇu kiӃn cӫa nưӟc do các chҩt rҳn lơ lӱng trong nưӟc gây ra.
Ngoài các tác hҥi có thӇ có cӫa các chҩt gây màu trong nưӟc, nưӟc có màu
còn đưӧc xem là không đҥt tiêu chuҭn vӅ mһt cҧm quan, gây trӣ ngҥi cho nhiӅu
mөc đích khác nhau.
"

%>+6(K
<5
NhiӅu chҩt có thӇ gây mùi vӏ cho nưӟc. Trong đó, nhiӅu chҩt có tác hҥi đӃn sӭc
khӓe con ngưӡi cũng như gây các tác hҥi khác đӃn đӝng thӵc vұt và hӋ sinh thái
như:
YCác chҩt hӳu cơ tӯ nưӟc thҧi đô thӏ, nưӟc thҧi công nghiӋp.
YCác sҧn phҭm cӫa quá trình phân hӫy xác đӝng thӵc vұt.
YDҫu mӥ và các sҧn phҭm dҫu mӥ.
Cũng như các chҩt gây màu, các chҩt gây mùi vӏ có thӇ gây hҥi cho đӡi sӕng
đӝng thӵc vұt và làm giҧm chҩt lưӧng nưӟc vӅ mһt cҧm quan. Tuy nhiên mӝt sӕ
khoáng chҩt có mһt trong nưӟc tҥo ra vӏ nưӟc tӵ nhiên, không thӇ thiӃu đưӧc trong
nưӟc uӕng sҥch, do chúng là nguӗn cung cҩp các chҩt vi lưӧng cҫn thiӃt cho cơ thӇ
con ngưӡi. Khi hàm lưӧng các chҩt khoáng này thҩp hoһc không có, nưӟc uӕng sӁ
trӣ nên rҩt nhҥt nhӁo.
”"
<
/
$%<A+6(FG$%
NhiӅu vi sinh vұt gây bӋnh có mһt trong nưӟc gây tác hҥi cho mөc đích sӱ
dөng nưӟc trong sinh hoҥt. Các sinh vұt này có thӇ truyӅn hay gây bӋnh cho ngưӡi.
Các sinh vұt gây bӋnh này vӕn không bҳt nguӗn tӯ nưӟc, chúng cҫn có vұt chӫ đӇ
sӕng ký sinh, phát triӇn và sinh sҧn. Mӝt sӕ các sinh vұt gây bӋnh có thӇ sӕng mӝt
thӡi gian khá dài trong nưӟc và là nguy cơ truyӅn bӋnh tiӅm tàng. Các sinh vұt
nàylà vi khuҭn, virút, đӝng vұt đơn bào, giun sán.
   Ya$%%)$+C$;
/$+
-"
$%%#9%);$+$+=(
Nưӟc ô nhiӉm ҧnh hưӣng rҩt lӟn đӃn sinh hoҥt cӫa ngưӡi dân, làm xáo trӝn
cuӝc sӕng và sinh hoҥt hàng ngày. Mӝt sӕ nơi ӣ nông thôn, nhân dân lҩy nguӗn
nưӟc sông làm nưӟc sinh hoҥt hàng ngày Không nhӳng vұy ô nhiӉm nguӗn nưӟc
còn làm cho bӕc mùi hôi thӕi ӣ các khu vӵc này làm cho đӡi sӕng ngưӡi dân

Trang 27
không còn әn đӏnh như trưӟc. Ngưӡi dân buӝc phҧi sӕng chung vӟi ô nhiӉm, thұm
chí hӑ phҧi ³bán nhà´ đi nơi khác sinh sӕng đӇ đҧm bҧo sӭc khӓe cho ngưӡi thân
cӫa mình. TӋ hơn nӳa nhiӅu ngưӡi ³lӥ´ mua phҧi nhà ӣ khu vӵc này thì phҧi đóng
cӱa bӓ trӕng, không vӅ ӣ nӳa. Tҥi mӝt sӕ vùng nông thôn hӋ thӕng xҧ nưӟc thҧi
đưӧc xây dӵng tҥm bӧ giӡ đây trӣ nên ӭ đӑng, tràn ra xung quanh làm ô nhiӉm
môi trưӡng không nhӳng thӃ nó còn gây trӣ ngҥi cho lưu thông, đi lҥi cӫa nhân dân
trong vùng.Mһc khác nó còn làm cho ngu ӗn nưӟc ngҫm bӏ ô nhiӉm trҫm trӑng, gây
thiӃu hөt nguӗn nưӟc ngӑt nghiêm trӑng. Còn ӣ thành thӏ, nguӗn nưӟc sinh hoҥt
chӫ yӃu là nưӟc máy. Tuy nhiên chҩt lưӧng nguӗn nưӟc này đang đһt ra dҩu chҩm
hӓi lӟn. Khi nguӗn nưӟc này bӏ ô nhiӉm ngưӡi dân không còn cách nào khác là
phҧi mua nưӟc khoáng vӅ dùng trong khi đó vүn trҧ tiӅn hàng tháng cho công ty
cҩp thoát nưӟc. ViӋc mua nưӟc phҧi thӵc hiӋn lúc sáng sӟm hoһc tӕi vì ban ngày
hӑ phҧi đi làm nên ҧnh hưӣng rҩt lӟn đӃn thӡi gian làm viӋc và sinh hoҥt.
F" #94$+/@$'>
Nưӟc thҧi ô nhiӉm ҧnh hưӣng rҩt lӟn đӃn hoҥt đӝng sҧn xuҩt, đһc biӋt tҥi các
thành thӏ lӟn nơi có hàm lưӧng chҩt ô nhiӉm cao. Theo kӃt quҧ phân tích chҩt
lưӧng nguӗn nưӟc kênh Thҫy Cai, An Hҥ, kênh B, C cӫa sӣ Nông nghiӋp và phát
triӇn nông thôn (NN&PTNT) TP.HCM cho thҩy, các thông sӕ COD, BOD5,
Coliform (các chӍ tiêu xác đӏnh mӭc đӝ nhiӉm bҭn cӫa nưӟc) đӅu vưӧt tiêu chuҭn
chҩt lưӧng nưӟc dùng cho thuӹ lӧi và tiêu chuҭn nưӟc thҧi công nghiӋp tӯ vài lҫn
đӃn hàng chөc ngàn lҫn. Tӯng dòng nưӟc có màu nâu đen, mùi khó chӏu chҧy vӅ
các nhánh. NhiӅu hӝ dân, sӕng dӑc theo con kênh này cho biӃt, kênh B, C thưӡng
xuyên bӕc mùi hôi thӕi. Nguӗn nưӟc hai kênh này bӏ ô nhiӉm bӣi khu công nghiӋp,
cөm công nghiӋp Lê Minh Xuân và các cơ s ӣ nhӓ lҿ dӑc kênh.
Đҥi diӋn cӫa sӣ NN&PTNT cho biӃt, khu công nghiӋp Lê Minh Xuân tұp
trung chӫ yӃu tӯ kênh C12 đӃn C18. Đây là khu công nghiӋp tұp trung nhiӅu ngành
sҧn xuҩt có tính chҩt ô nhiӉm nһng. Khu công nghiӋp này hiӋn có khoҧng 277
doanh nghiӋp sҧn xuҩt kinh doanh các ngành nghӅ như: sҧn xuҩt sơn, bao bì nhӵa,
cao su, bình ҳcquy. Khu công nghiӋp này tuy đã xây dӵng nhà máy xӱ lý nưӟc thҧi
vӟi công suҩt 4.000 m3 khӕi/ngày nhưng chưa có giҩy phép xҧ thҧi vào hӋ thӕng
công trình thuӹ lӧi. Nguӗn nưӟc ô nhiӉm cũng làm giҧm thiӇu năng suҩt cây trӗng,
có nhӳng khu đҩt phҧi bӓ không vì ô nhiӉm quá nһng. Trưӟc đây tҥi ҩp 1, xã
Phưӟc Thái, huyӋn Long Thành - gҫn Vedan, có mӝt cánh đӗng vӟi diӋn tích trên
10 ha sҧn xuҩt 3 vө lúa/năm nhưng do ô nhiӉm bӣi nhӳng chҩt thҧi đӝc hҥi chưa
qua xӱ lý cӫa Vedan, nên phҧi bӓ hoang tӯ hàng chөc năm qua. Hơn 200 hӝ dân

Trang 28
vӟi hơn 1.000 nhân khҭu sinh sӕng bҵng nghӅ trӗng lúa và nghӅ chài lưӟi phҧi tӵ
tìm kiӃm nghӅ khác sinh sӕng. Ngoài ra, còn hơn 40 hӝ dân tҥi khu vӵc này làm
nghӅ nuôi trӗng thuӹ sҧn vӟi diӋn tích mһt nưӟc 70 ha cũng bӏ ҧnh hưӣng nһng nӅ
bӣi ô nhiӉm, tôm cá không thӇ sӕng nәi, nhiӅu ao hӗ phҧi bӓ không tӯ nhiӅu năm
qua« Ӣ mӝt sӕ nơi khác vì ô nhiӉm quá nһng nên ngưӡi dân không thӇ trӗng trӑt,
chăn nuôi đưӧc, nhiӅu ngưӡi dân đành bӓ nghӅ hoһc đi nơi khác sinh sӕng.
 Y
2%)$+2%2'LM$)?
%@

Nưӟc thҧi nói chung có chӭa nhiӅu chҩt ô nhiӉm khác nhau, đòi hӓi phҧi xӱ
lý bҵng nhӳng phương pháp thích hӧp khác nhau. Mӝt cách tәng quát, các phương
pháp xӱ lý nưӟc thҧi đưӧc chia thành các loҥi sau:
6Y Phương pháp xӱ lý cơ hӑc;
6Y Phương pháp xӱ lý hóa hӑc và hóa lý;
6Y Phương pháp xӱ lý sinh hӑc.
 ü Y %)$+2%2'LM
%0

Trong nưӟc thҧi thưӡng chӭa các chҩt không tan ӣ dҥng lơ lӱng. ĐӇ tách các
chҩt này ra khӓi nưӟc thҧi. Thưӡng sӱ dөng các phương pháp cơ hӑc như lӑc qua
song chҳn rác hoһc lưӟi chҳn rác, lҳng dưӟi tác dөng cӫa trӑng lӵc hoһc lӵc li tâm
và lӑc. Tùy theo kích thưӟc, tính chҩt lý hóa, nӗng đӝ chҩt lơ lӱng, lưu lưӧng nưӟc
thҧi và mӭc đӝ cҫn làm sҥch mà lӵa chӑn công nghӋ xӱ lý thích hӧp.
ü üY #$+
%$8

Nưӟc thҧi dүn vào hӋ thӕng xӱ lý trưӟc hӃt phҧi qua song chҳn rác. Tҥi đây
các thành phҫn có kích thưӟc lӟn (rác) như giҿ, rác, vӓ đӗ hӝp, rác cây, bao
nilon« đưӧc giӳ lҥi. Nhӡ đó tránh làm tҳc bơm, đưӡng ӕng hoһc kênh dүn. Đây là
bưӟc quan trӑng nhҵm đҧm bҧo an toàn và điӅu kiӋn làm viӋc thuұn lӧi cho cҧ hӋ
thӕng xӱ lý nưӟc thҧi.
Tùy theo kích thưӟc khe hӣ, song chҳn rác đưӧc phân thành loҥi thô, trung
bình và mӏn. Song chҳn rác thô có khoҧng cách giӳa các thanh tӯ 60 ± 100 mm và
song chҳn rác mӏn có khoҧng cách giӳa các thanh tӯ 10 ± 25 mm. Theo hình dҥng
có thӇ phân thành song chҳn rác và lưӟi chҳn rác. Song chҳn rác cũng có thӇ đһt cӕ
đӏnh hoһc di đӝng.
Song chҳn rác đưӧc làm bҵng kim loҥi, đһt ӣ cӱa vào kênh dүn, nghiêng mӝt
góc 45 ± 600 nӃu làm sҥch thӫ công hoһc nghiêng mӝt góc 75 ± 850 nӃu làm sҥch
bҵng máy. TiӃt diӋn cӫa song chҳn có thӇ tròn, vuông hoһc hӛn hӧp. Song chҳn tiӃt
diӋn tròn có trӣ lӵc nhӓ nhҩt nhưng nhanh bӏ tҳc bӣi các vұt giӳ lҥi. Do đó, thông

Trang 29
dөng hơn cҧ là thanh có tiӃt diӋn hӛn hӧp, cҥnh vuông góc phía sau và cҥnh tròn
phía trưӟc hưӟng đӕi diӋn vӟi dòng chҧy. Vұn tӕc nưӟc chҧy qua song chҳn giӟi
hҥn trong khoҧng tӯ 0,6 -1m/s. Vұn tӕc cӵc đҥi giao đӝng trong khoҧng 0,75 -1m/s
nhҵm tránh đҭy rác qua khe cӫa song. Vұn tӕc cӵc tiӇu là 0,4m/s nhҵm tránh phân
hӫy các chҩt thҧi rҳn.
ü Y $+

BӇ lҳng cát đưӧc thiӃt kӃ đӇ tách các tҥp chҩt vô cơ không tan có kích thưӟc
tӯ 0,2mm đӃn 2mm ra khӓi nưӟc thҧi nhҵm đҧm bҧo an toàn cho bơm khӓi bӏ cát,
sӓi bào mòn, tránh tҳc đưӡng ӕng dүn và tránh ҧnh hưӣng đӃn các công trình sinh
hӑc phía sau. BӇ lҳng cát có thӇ phân thành 2 loҥi: bӇ lҳng ngang và bӇ lҳng đӭng.
Ngoài ra đӇ tăng hiӋu quҧ lҳng cát, bӇ lҳng cát thәi khí cũng đưӧc sӱ dөng rӝng rãi.
Vұn tӕc dòng chҧy trong bӇ lҳng ngang không đưӧc vưӧt qua 0,3 m/s. Vұn tӕc
này cho phép các hҥt cát, các hҥt sӓ và các hҥt vô cơ khác lҳng xuӕng đáy, còn hҫu
hӃt các hҥt hӳu cơ khác không lҳng và đưӧc xӱ lý ӣ các công trình tiӃp theo.
ü Y $+
BӇ lҳng có nhiӋm vө lҳng các hҥt cһn lơ lӱng có sҹn trong nưӟc thҧi (bӇ lҳng
đӧt 1) hoһc cһn đưӧc tҥo ra tӯ quá trình keo tө tҥo bông hay quá trình xӱ lý sinh
hӑc (bӇ lҳng đӧt 2). Theo dòng chҧy, bӇ lҳng đưӧc phân thành: bӇ lҳng ngang và bӇ
lҳng đӭng.
Trong bӇ lҳng ngang, dòng nưӟc chҧy theo phương ngang qua bӇ vӟi vұn tӕc
không lӟn hơn 0,01 m/s và thӡi gian lưu nưӟc thӯ 1,5 ± 2,5 h. Các bӇ lҳng ngang
thưӡng đưӧc sӱ dөng khi lưu lưӧng nưӟc thҧi lӟn hơn 15000 m3/ngày. Đӕi vӟi bӇ
lҳng đӭng, nóc thҧi chuyӇn đӝng theo phương thҷng đӭng tӯ dưӟi lên đӃn vách
tràn vӟi vұn tӕc tӯ 0,5 ± 0,6 m/s và thӡi gian lưu nưӟc trong bӇ dao đӝng khoҧng
45 ± 120 phút. HiӋu suҩt lҳng cӫa bӇ lҳng đӭng thưӡng thҩp hơn bӇ lҳng ngang tӯ
10 ± 20 %.
ü
Y (N$$O

Phương pháp tuyӇn nәi thưӡng đưӧc sӱ dөng đӇ tách các tҥp chҩt (ӣ dҥng rҳn
hoһc lӓng) phân tán không tan, tӵ lҳng kém khӓi pha lӓng. Trong mӝt sӕ trưӡng
hӧp, quá trình này còn đưӧc dùng đӇ tách các chҩt hòa tan như các chҩt hoҥt đӝng
bӅ mһt. Trong xӱ lý nưӟc thҧi, quá trình tuyӇn nәi thưӡng đưӧc sӱ dөng đӇ khӱ
các chҩt lơ lӱng, làm đһc bùn sinh hӑc. Ưu điӇm cơ bҧn cӫa phương pháp này là có
thӇ khӱ hoàn toàn các hҥt nhӓ, nhҽ, lҳng chұm trong thӡi gian ngҳn.

Trang 30
 Quá trình tuyӇn nәi đưӧc thӵc hiӋn bҵng cách sөc các bӑt khí nhӓ vào pha
lӓng. Các bӑt khí này sӁ kӃt dính vӟi các hҥt cһn. Khi khӕi lưӧng riêng cӫa tұp hӧp
bӑt khí và cһn nhӓ hơn khӕi lưӧng riêng cӫa nưӟc, cһn sӁ theo bӑt nәi lên bӅ mһt.
HiӋu suҩt quá trình tuyӇn nәi phө thuӝc vào sӕ lưӧng, kích thưӟc bӑt khí, hàm
lưӧng chҩt rҳn. Kích thưӟc tӕi ưu cӫa bӑt khí nҵm trong khoҧng 15 ± 30 ^m (bình
thưӡng tӯ 50 ± 120 ^m). Khi hàm lưӧng hҥt rҳn cao, xác xuҩt va chҥm và kӃt dính
giӳa các hҥt sӁ tăng lên, do đó, lưӧng khí tiêu tӕn sӁ giҧm. Trong quá trình tuyӇn
nәi, viӋc әn đӏnh kích thưӟc bӑt khí có ý nghĩa quan trӑng.
  Y %)$+2%2'LM%1-%0
<=%1-M
  ü Y8$+%,-
Nưӟc thҧi chӭa acid vô cơ hoһc kiӅm cҫn đưӧc trung hòa đưa pH vӅ khoҧng
6,5 ± 8,5 trưӟc khi thҧi vào nguӗn nhұn hoһc sӱ dөng cho công nghӋ xӱ lý tiӃp
theo. Trung hòa nưӟc thҧi có thӇ thӵc hiӋn bҵng nhiӅu cách:
6Y Trӝn lүn nưӟc thҧi acid và nưӟc thҧi kiӅm;
6Y Bә sung các tác nhân hóa hӑc;
6Y Lӑc nưӟc acid qua vұt liӋu có tác dөng trung hòa;
6Y Hҩp thө khí acid bҵng nưӟc kiӅm hoһc hҩp thө ammoniac bҵng nưӟc acid.
   Y`#  9#F:$+
Trong nguӗn nưӟc, mӝt phҫn các hҥt thưӡng tӗn tҥi ӣ dҥng các hҥt keo mӏn
phân tán, kích thưӟc các hҥt thưӡng dao đӝng tӯ 0,1 ± 10 ^m. Các hҥt này không
nәi cũng không lҳng, và do đó tương đӕi khó tách loҥi. Vì kích thưӟc hҥt nhӓ, tӹ sӕ
diӋn tích bӅ mһt và thӇ tích cӫa chúng rҩt lӟn nên hiӋn tưӧng hóa hӑc bӅ mһt trӣ
nên rҩt quan trӑng. Theo nguyên tҳc, các hҥt nhӓ trong nưӟc có khuynh hưӟng keo
tө do lӵc hút Vander Waals giӳa các hҥt. Lӵc này có thӇ dүn đӃn sӵ kӃt dính giӳa
các hҥt ngay khi khoҧng cách giӳa chúng đӫ nhӓ nhӡ va chҥm. Sӵ va chҥm xҧy ra
nhӡ chuyӇn đӝng Brown và do tác đӝng cӫa sӵ xáo trӝn.
Tuy nhiên trong trưӡng hӧp phân tán cao, các hҥt duy trì trҥng thái phân tán
nhӡ lӵc đҭy tĩnh điӋn vì bӅ mһt các hҥt mang tích điӋn, có thӇ là điӋn tích âm hoһc
điӋn tích dương nhӡ sӵ hҩp thө có chӑn lӑc các ion trong dung dӏch hoһc sӵ ion
hóa các nhóm hoҥt hóa. Trҥng thái lơ lӱng cӫa các hҥt keo đưӧc bӅn hóa nhӡ lӵc
đҭy tĩnh điӋn. Do đó, đӇ phá tính bӅn cӫa hҥt keo cҫn trung hòa điӋn tích bӅ mһt
cӫa chúng, quá trình này đưӧc gӑi là quá trình keo tө. Các hҥt keo đã bӏ trung hòa
điӋn tích có thӇ liên kӃt vӟi các hҥt keo khác tҥo thành bông cһn có kích thưӟc lӟn
hơn, nһng hơn và lҳng xuӕng, quá trình này đưӧc gӑi là quá trình tҥo bông.

Trang 31
  Y %)$+2%2/
$%%0

Phương pháp sinh hӑc đưӧc ӭng dөng đӇ xӱ lý các chҩt hӳu cơ hòa tan có
trong nưӟc thҧi cũng như mӝt sӕ chҩt vô cơ như H2S, Sunfit, ammonia, Nito« dӵa
trên cơ sӣ hoҥt đӝng cӫa vi sinh vұt đӇ phân hӫy các chҩt hӳu cơ gây ô nhiӉm. Vi
sinh vұt sӱ dөng chҩt hӳu cơ và mӝt sӕ khoáng chҩt đӇ làm thӭc ăn. Mӝt cách
tәng quát, phương pháp xӱ lý sinh hӑc có thӇ phân thành 2 loҥi:
6Y Phương pháp kӏ khí sӱ dөng nhóm vi sinh vұt kӏ khí, hoҥt đӝng trong điӅu
kiӋn không có oxy.
6Y Phương pháp hiӃu khí sӱ dөng nhóm vi sinh vұt hiӃu khí, hoҥt đӝng trong
điӅu kiӋn cung cҩp oxy liên tөc.
Quá trình phân hӫy các chҩt hӳu cơ nhӡ vi sinh vұt gӑi là quá trình oxy hóa
sinh hóa. ĐӇ thӵc hiӋn quá trình này, các chҩt hӳu cơ hòa tan, cҧ chҩt keo và chҩt
phân tán nhӓ trong nưӟc thҧi cҫn di chuyӇn vào bên trong tӃ bào vi sinh vұt theo 3
giai đoҥn chính như sau:
6Y ChuyӇn các chҩt ô nhiӉm tӯ pha lӓng đӃn bӅ mһt tӃ bào vi sinh vұt.
6Y KhuӃch tán tӯ bӅ mһt tӃ bào qua màng bán thҩm do sӵ chênh lӋch nӗng đӝ
bên trong và bên ngoài tӃ bào.
6Y ChuyӇn hóa các chҩt trong tӃ bào vi sinh vұt, sҧn sinh năng lưӧng và tәng
hӧp tӃ bào mӟi.
Tӕc đӝ quá trình oxy hóa sinh hóa phө thӝc vào nӗng đӝ chҩt hӳu cơ, hàm
lưӧng các tҥp chҩt và mӭc đӝ әn đӏnh cӫa lưu lưӧng nưӟc thҧi vào hӋ thӕng xӱ lý.
Ӣ mӛi điӅu kiӋn xӱ lý nhҩt đӏnh, các yӃu tӕ chính ҧnh hưӣng đӃn tӕc đӝ phҧn ӭng
sinh hoá là chӃ đӝ thӫy đӝng, hàm lưӧng oxy trong nưӟc thҧi, nhiӋt đӝ, pH, dinh
dưӥng và các yӃu tӕ vi lưӧng.
  ü Y %)$+2%2/
$%%0
7P7%&
Quá trình phân hӫy kӷ khí các chҩt hӳu cơ là quá trình sinh hóa phӭc tҥp tҥo
ra hàng trăm sҧn phҭm trung gian và phҧn ӭng trung gian. Tuy nhiên phương trình
phҧn ӭng sinh hóa trong điӅu kiӋn kӷ khí có thӇ biӇu diӉn đơn giҧn như sau:
Vi sinh vұt
Chҩt hӳu cơ CH 4 + CO2 + H2 + NH3 + H2S + TӃ bào mӟi
Mӝt cách tәng quát quá trình phân hӫy kӷ khí xҧy ra theo 4 giai đoҥn:
6Y Giai đoҥn 1: thӫy phân, cҳt mҥch các hӧp chҩt cao phân tӱ.
6Y Giai đoҥn 2: acid hóa.
6Y Giai đoҥn 3: acetate hóa.

Trang 32
6Y Giai doҥn 4: methan hóa.
Các chҩt thҧi hӳu cơ chӭa nhiӅu chҩt hӳu cơ cao phân tӱ như proteins, chҩt
béo, carbohydrates, celluloses, lignin,«trong giai đo ҥn thӫy phân, sӁ đưӧc cҳt
mҥch tҥo nhӳng phân tӱ đơn giҧn hơn, dӉ phân hӫy hơn. Các phҧn ӭng thӫy phân
sӁ chuyӇn hóa protein thành amino acids, carbohydrate thành đư ӡng đơn, và chҩt
béo thành các acid béo. Trong giai đo ҥn acid hóa, các chҩt hӳu cơ đơn giҧn lҥi
đưӧc tiӃp tөc chuyӇn hóa thành acetic acid, H 2 và CO2. Các acid béo dӉ bay hơi
chӫ yӃu là acetic acid, propionic acid và lactic acid. Bên c ҥnh đó, CO2 và H2,
methanol, các rưӧu đơn giҧn khác cũng đưӧc hình thành trong quá trình cҳt mҥch
carbohydrate. Vi sinh vұt chuyӇn hóa methan chӍ có thӇ phân hӫy mӝt sӕ loҥi cơ
chҩt nhҩt đӏnh như CO2 + H2, formate, acetate, methanol, methylamines, và CO.
Tùy theo trҥng thái cӫa bùn, có thӇ chia quá trình xӱ lý kӷ khí thành:
6Y Quá trình xӱ lý kӷ khí vӟi vi sinh vұt sinh trưӣng dҥng lơ lӱng như quá trình
tiӃp xúc kӷ khí (Anaerobic Contact Process), quá trình xӱ lý bҵng lӟp bùn kӷ khí
vӟi dòng nưӟc đi tӯ dưӟi lên (UASB);
6Y Quá trình xӱ lý kӷ khí vӟi vi sinh vұt sinh trưӣng dҥng dính bám như quá
trình lӑc kӷ khí (Anaerobic Filter Process).
   Y %)$+2%2'LM/
$%%0
%
C7%&
Quá trình xӱ lý sinh hӑc hiӃu khí nưӟc thҧi gӗm ba giai đoҥn:
6Y Oxy hóa các chҩt hӳu cơ;
6Y Tәng hӧp tӃ bào mӟi;
6Y Phân hӫy nӝi bào.
Các quá trình xӱ lý sinh hӑc bҵng phương pháp hiӃu khí có thӇ xҧy ra ӣ điӅu
kiӋn tӵ nhiên hoһc nhân tҥo. Trong các công trình xӱ lý nhân tҥo, ngưӡi ta tҥo điӅu
kiӋn tӕi ưu cho quá trình oxy hóa sinh hóa nên quá trình x ӱ lý có tӕc đӝ và hiӋu
suҩt cao hơn rҩt nhiӅu. Tùy theo trҥng thái tӗn tҥi cӫa vi sinh vұt, quá trình xӱ lý
sinh hӑc hiӃu khí nhân tҥo có thӇ chia thành:
6Y Xӱ lý sinh hӑc hiӃu khí vӟi vi sinh vұt sinh trưӣng dҥng lơ lӱng chӫ yӃu
đưӧc sӱ dөng đӇ khӱ chҩt hӳu cơ chӭa carbon như quá trình bùn hoҥt tính, hӗ làm
thoáng, bӇ phҧn ӭng hoҥt đӝng gián đoҥn, quá trình lên men phân hӫy hiӃu khí.
Trong sӕ các quá trình này, quá trình bùn hoҥt tính là quá trình phә biӃn nhҩt.
6Y Xӱ lý sinh hӑc hiӃu khí vӟi vi sinh vұt sinh trưӣng dҥng dính bám như quá
trình bùn hoҥt tính dính bám, bӇ lӑc nhӓ giӑt, bӇ lӑc cao tҧi, đĩa sinh hӑc, bӇ phҧn
ӭng nitrate vӟi màng cӕ đӏnh.

Trang 33

Y %6$&
%'
5$%%=)*$+4/
%Q
58#$+$)?
%@


ü Y %Q
5#$


 ü Y$+%R-:
8);$+
Sӵ phân hӫy cӫa rác thҧi, các chҩt hӳu cơ có trong nưӟc thҧi sinh hoҥt, nưӟc
thҧi công nghiӋp tҥo thành các sҧn phҭm Amonium. Sӵ hiӋn diӋn cӫa Amonium là
chҩt chӍ thӏ đӇ nhұn biӃt trҥng thái nhiӉm bҭn cӫa nguӗn nưӟc.

  Y %9<
23 $+
Phương pháp này áp dөng cho các loҥi nưӟc có hàm lưӧng NH4+ không quá
0.6 mg/L. Có thӇ áp dөng cho các loҥi nưӟc có hàm lưӧng NH4+ lӟn hơn bҵng cách
pha loãng mүu.

  Y+(5$

Amonium phҧn ӭng vӟi hypochlorite (HClO) trong môi trưӡng kiӅm vӟi sӵ
có mһt cӫa phenol sӁ tҥo thành phӭc màu xanh. Đem đo quang dung dӏch ӣ bưӟc
sóng 635 nm đӇ xác đӏnh hàm lưӧng Amonium.


YKC@$%%)$+
6Y Ca2+ và Mg2+ gây ҧnh hưӣng cho phép đo vì nhӳng ion này kӃt tӫa ӣ môi
trưӡng kiӅm, loҥi bӓ bҵng cách tҥo phӭc vӟi gӕc citrate.
6Y H2S gây nhiӉu cho phép đo, loҥi bӓ bҵng cách acid hóa mүu bҵng HCl và
sөc khí đӃn khi không còn mùi cӫa H2S.
6Y Amonium rҩt dӉ bӏ phân hӫy thành nitrate và nitrite nên cҫn phân tích sӟm
ngay khi lҩy mүu.
6Y Đӝ mһn cao (> 5000 µS/cm) tҥo bông trҳng, ҧnh hưӣng đӃn phép đo quang.
Đưӧc loҥi bӓ bҵng muӕi EDTA ( muӕi Na)

  Y. $+
<=%1-
%>

  ü Y . $+

6Y Máy so màu
6Y Pipet các loҥi.
6Y Bình đӏnh mӭc 25 mL, 50 mL và 100 mL

Y 1-
%>
6Y DD Mix I: Hòa tan 25 g phenol ± P.a + 125 g Sodium nitroprusside
(Na2[Fe(CN)5].2H2O trong 500 mL nưӟc cҩt. dung dӏchcó thӇ sӱ dөng trong 2
tháng nӃu bҧo quҧn trong chai tӕi và trong tӫ lҥnh.
6Y DD Mix II: Hòa tan 2.5 g NaOH ± P.a + 30 mL NaClO trong 100 mL nưӟc
cҩt. dung dӏch có thӇ sӱ dөng trong 2 tháng nӃu bҧo quҧn trong chai tӕi và tӫ lҥnh.

Trang 34
 6Y Dung dӏch chuҭn NH4+ 1000 mg/L: Hòa tan 3.819 g NH 4Cl khan (đã sҩy khô
ӣ 100oC) trong nưӟc cҩt, đӏnh mӭc 1000 mL bҵng nưӟc cҩt.
6Y Dung dӏch chuҭn NH4+ 1 mg/L: Hút 1 mL dung dӏch chuҭn NH4+ 1000 mg/L
rӗi đӏnh mӭc 1000 mL bҵng nưӟc cҩt.

  Y
%
C$%=$%
6Y Xây dӵng đưӡng chuҭn tӯ dung dӏch chuҭn 1 mg/L theo bҧng sau:
{
$%& 
'(
)*'+
 ,
-.
/
-
Bình Blank 1 2 3 4
V (mL) NH4+ chuҭn
0 2 4 8 10
(mg/L)
Dung dӏch Mix I 2

Dung dӏch Mix II 2

C (mg/L) 0 0.1 0.2 0.4 0.5

6Y Hút 20 mL mүu vào bình đӏnh mӭc 25 mL, thêm vào 2 mL dung dӏch thuӕc
thӱ Mix I, lҳc trӝn đӅu. Thêm tiӃp 2 mL dung dӏch thuӕc thӱ Mix II,lҳc trӝn đӅu.
Đӏnh mӭc tӟi vҥch,đұy nҳp và lҳc đӅu, đӇ yên ӣ nhiӋt đӝ phòng không quá 24 giӡ
cho màu lên әn đӏnh. Đem đo quang ӣ bưӟc sóng 635 nm.

  Y
%&$%7CB@
Dӵa vào phương trình hӗi quy và mұt đӝ quang cӫa mүu ta tính đưӧc hàm
lưӧng ammonium trong mүu.

 Y %Q
5%#8
3


ü Y$+%R-:
8);$+
Clorua trong nưӟc biӇu thӏ đӝ mһn. Clorua không gây đӝc hҥi đӃn sӭc khӓe
con ngưӡi nhưng dùng lâu sӁ gây nên bӋnh thұn. Hàm lưӧng lӟn sӁ phá hӫy các
đưӡng ӕng dүn nưӟc và kӃt cҩu kim loҥi, vӅ mһt nông nghiӋp gây hҥi đӃn sӵ tăng
trưӣng cây trӗng.


 Y %9<
23 $+
Phương pháp này áp dөng đӇ xác đӏnh hàm lưӧng clo tӯ 0.15 ± 10 mg/L.


 Y+(5$

Cl- có thӇ đưӧc chuҭn đӝ vӟi thӫy ngân nitrat, Hg(NO3)2, nhӡ sӵ tҥo phӭc
thӫy ngân clorua ӣ pH = 2.3 ± 2.8 theo chӍ thӏ diphenylcarbazone, điӇm cuӕi cӫa
phép chuҭn đӝ đưӧc nhұn biӃt khi hình thành phӭc màu tím cӫa mӝt lưӧng dư ion

Trang 35
thӫy ngân. Xylene cyanol đóng vai trò như là chӍ thӏ pH và giúp nhұn biӃt điӇm
cuӕi dӉ dàng hơn.
Phương trình phҧn ӭng:

  YY 6
Y
  

      
Y
Y Y






YKC@$%%)$+
6Y Brom và iod cũng đưӧc chuҭn vӟi Hg(NO3)2 giӕng như clo. Tuy nhiên nӗng
đӝ cӫa Brom và iod trong nưӟc thưӡng là rҩt nhӓ (chӍ tӯ 0.01 ± 0.1 %) so vӟi ӗng
đӝ cӫa Clo vì vұy ta có thӇ xem như không ҧnh hưӣng.
6Y Các ion crom, sҳt và sulfite có hàm lưӧng lӟn hơn 10 mg/L cũng gây cҧn trӣ
phép chuҭn.
6Y Đӕi vӟi các ion Crom và sҳt thì ta có thӇ loҥi bӓ bҵng EDTA.
6Y Đӕi vӟi ion Sunfite ta có thӇ loҥi bӓ bҵng S2O82-


 Y. $+
<=%1-
%>

  ü Y . $+

6Y Erlen 250 mL
6Y Microburet piston 5 ml có đӝ chính xác 0.005 mL
6Y Pipet bҫu các loҥi

Y 1-
%>
6Y Dung dӏch clo chuҭn 0.01N: Hòa tan 0.7456 g KCl (đã sҩy khô ӣ 500oC
trong 1 giӡ) trong 100 mL nưӟc cҩt, đӏnh mӭc 1 L bҵng nưӟc cҩt.
6Y HNO3 1M: Hút 30 ml HNO3 đұm đһc cho vào bình đӏnh mӭc 500 mL có
chӭa sҹn mӝt ít nưӟc cҩt, sau đó đӏnh mӭc đӃn vҥch bҵng nưӟc cҩt.
6Y ChӍ thӏ: Hòa tan 125 mg diphenyl carbazone trong khoҧng 25 mL ethanol
hoһc isopropyl alcohol, thêm 15 mg xylene cyanol và pha loãng thành 50 mL v ӟi
cùng dung môi. Dung dӏch dùng trong ngày.
6Y Dung dӏch chuҭn đӝ Hg(NO3)2 0.01N: Hòa tan 1.8 g Hg(NO 3)2.H2O trong 50
mL nưӟc cҩt có chӭa sҹn 4 ml HNO3 1M, đӏnh mӭc 1 L bҵng nưӟc cҩt và trӳ trong
bình tӕi.

Trang 36
 6Y Xác đӏnh lҥi nӗng đӝ Hg(NO3)2: Hút 5 mL dung dӏch clo chuҭn 0.01N vào
erlen 250 mL, thêm khoҧng 45 mL nưӟc và 3 giӑt chӍ thӏ, thêm 1 mL HNO3 đұm
đһc đӇ điӅu chӍnh pH = 2.3 ± 2.8 (dung dӏch có màu xanh lөc). TiӃn hành chuҭn đӝ
bҵng Hg(NO3)2 vӯa pha ӣ trên cho đӃn khi dung dӏch chuyӇn tӯ xanh lөc sang
xanh có ánh tím, ghi thӇ tích chuҭn đӝ. Làm 3 lҫn và mӝt mүu trҳng tính kӃt quҧ
trung bình.
6Y Nӗng đӝ Hg(NO3)2 đưӧc tính bҵng công thӭc:
5 Ñ 0.01
C1
(A1 6 A2 )
Trong đó:
6Y C1: nӗng đӝ thӫy ngân nitrate, (N)
6Y V1: thӇ tích dung dӏch thӫy ngân nitrate chuҭn mүu thұt, (mL)
6Y V2: thӇ tích dung dӏch thӫy ngân nitrate chuҭn mүu trҳng, (mL)


 Y
%
C$%=$%
6Y Hút chính xác V (mL) mүu vào erlen 250 mL (lưӧng mүu hút có thӇ dӵa vào
giá trӏ EC).
6Y Thêm 3 giӑt chӍ thӏ, 1 mL HNO3 đұm đһc, dung dӏch sӁ có màu xanh lөc.
6Y Chuҭn đӝ bҵng dung dӏch thӫy ngân nitrate (đã xác đӏnh lҥi nӗng đӝ) đӃn khi
dung dӏch xuҩt hiӋn ánh tím thì dӯng chuҭn, ghi lҥi thӇ tích Hg(NO3)2.
6Y TiӃn hành làm tương tӵ vӟi mүu trҳng, ghi lҥi thӇ tích Hg(NO3)2 tiêu tӕn khi
chuҭn mүu trҳng.


 Y
%&$%7CB@
Nӗng đӝ chloride đưӧc tính theo công thӭc sau:
(A3 6 A4 ) Ñ C1 Ñ 1000
C
A
Trong đó:
6Y C: nӗng đӝ chloride cӫa mүu, (mĐg/L)
6Y C1: nӗng đӝ thӫy ngân nitrate (đã chuҭn hóa), (N)
6Y V3: thӇ tích Hg(NO3)2 chuҭn mүu thұt, (mL)
6Y V4: thӇ tích Hg(NO3)2 chuҭn mүu trҳng, (mL)
6Y V: thӇ tích mүu, (mL)

 Y %Q
5
.%

-
'(+$.-$3" 

 ü Y$+%R-:
8);$+

Trang 37
 Đây là chӍ tiêu thưӡng đưӧc sӱ dөng trong quan trҳc môi trưӡng đӇ đánh giá
mӭc đӝ ô nhiӉm hӳu cơ đӕi vӟi nguӗn nưӟc mһt thuӝc nhӳng thӫy vӵc nưӟc ngӑt.
Đӕi vӟi nưӟc thҧi công nghiӋp đây là chӍ tiêu không thӇ thiӃu khi đánh giá mӭc đӝ
ô nhiӉm. COD còn là chӍ tiêu quan trӑng làm cơ sӣ đӇ tính toán và thiӃt kӃ các
công trình xӱ lý nưӟc thҧi.

  Y %9<
23 $+
ChӍ áp dөng cho mүu nưӟc ô nhiӉm nhҽ và nӗng đӝ clorua < 30 0 mg/L (EC <
1200 ^S/cm).

  Y+(5$


  ü Y %)$+2%2`O$

 %)$+2%2O-$+-$-"
Các hӧp chҩt hӳu cơ trong mүu bӏ ôxy hoa bҵng KMnO 4 trong môi trưӡng
acid ӣ 96 ± 98oC trong bӇ nhiӋt (water bath) trong khoҧng 20 phút. Lưӧng
permanganat dư sӁ tiӃp tөc oxy hoá l ưӧng V6 thêm vào và sinh ra lưӧng I2 tương
ӭng trong môi trưӡng acid, sau đó lưӧng I2 này đưӧc xác đӏnh bҵng cách chuҭn
bҵng S2O32- vӟi chӍ thӏ hӗ tinh bӝt.
Phương trình phҧn ӭng :
V6   6   
Y
Y    YV   Y 
 

V         6 Y
Y V6  Y     6
Lưu ý: NӃu mүu là mүu nưӟc biӇn, nưӟc lӧ thì oxy hóa trong môi trưӡng
trung tính hoһc kiӅm, các mүu nưӟc còn lҥi ta xác đӏnh trong môi trưӡng acid.

   Y %)$+2%2`8
 %)$+2%2.

8#-"
Tәng hàm lưӧng chҩt hӳu cơ có trong nưӟc thҧi sӁ bӏ oxy hóa bӣi tác nhân
oxy hóa mҥnh K2Cr2O7. Các hӧp chҩt hӳu cơ trong nưӟc sӁ bӏ oxy hóa hoàn toàn
bӣi K2Cr2O7 trong môi trưӡng H2SO4 đұm đһc ӣ điӅu kiӋn đun nóng khoҧng 2 giӡ.
Cho dư chính xác mӝt lưӧng K 2Cr2O7 đӇ oxy hóa hoàn toàn tәng hàm lưӧng
hӧp chҩt hӳu cơ, sau đó chuҭn lưӧng K 2Cr2O7 dư đưӧc chuҭn bҵng dung dӏch
chuҭn Fe 2+ vӟi chӍ thӏ Ferroin. ĐiӇm tương đương nhұn đưӧc khi dung dӏch chuyӇn
tӯ màu xanh lam sang màu nâu đӓ.
Phương trình phҧn ӭng
YY 6 
   Y  6 _ 

Y  
 YYY  Y Y


 
  
Y    6 Y 

 
Y   Y   


YKC@$%%)$+

  ü Y 
<?
2%)$+2%2O-$+-$-`O$

"

Trang 38
 6Y Phҧn ӭng cũng bӏ ҧnh hưӣng bӣi ion 6 (lӟn hơn 300 mg/L) , 6 sӁ phҧn
ӭng vӟi KMnO4 tҥo thành Cl 2 .Vì thӃ không thӇ áp dөng phương pháp permanganat
cho nhӳng mүu nưӟc lӧ hay nưӟc mһn.
6   6
 Y


 Y    Y   Y  
6Y Các hӧp chҩt vô cơ (H2S, Fe2+) có thӇ phҧn ӭng vӟi permanganat
  
 6    Y
Y   Y 
 Y  

   Y 
<?
2%)$+2%2.

8#-` 8
" 
Các hӧp chҩt hӳu cơ mҥch thҷng, Hydrocarbon nhân thơm và Pyridin không
bӏ oxy hóa dù phương pháp này gҫn như oxy hóa các hӧp chҩt hӳu cơ hoàn toàn
hơn so vӟi phương pháp KMnO 4. Tuy nhiên các hӧp chҩt hӳu cơ mҥch thҷng bӏ
oxy hóa dӉ dàng hơn khi thêm Ag 2SO4 làm chҩt xúc tác. Lưӧng Ag 2SO4 thêm vào
dӉ tҥo tӫa vӟi ion 6 và cũng có thӇ bӏ oxy hóa bӣi Dicromat.
h h
   6    
2 6 
 å         å
 
6Y Khҳc phөc bҵng cách cho thêm mӝt lưӧng HgSO4 vào mүu vӟi tӍ lӋ HgSO4 :
6 là 10 : 1 trưӟc khi đun sӁ tҥo phӭc HgCl2 tan.

2+ +6

2 
6Y Nitrite cũng gây ҧnh hưӣng đӃn viӋc xác đӏnh COD nhưng ҧnh hưӣng này
không thưӡng xuyên và cũng không đáng k Ӈ nên có thӇ bӓ qua.

  Y. $+
<=%1-
%>

  ü Y . $+

6Y Ӕng COD
6Y Microburet piston dung tích 5 mL chia vҥch đӃn 0.005 mL
6Y Buret 5 mL, chia vҥch 0.01 mL
6Y ThiӃt bӏ ninh mүu
6Y Các loҥi pipet
6Y Erlen 250 mL

Y 1-
%>
6Y Dung dӏch KMnO4 0.01N: Cân chính xác 3.19 g KMnO 4 ± P.a, pha trong 1 L
nưӟc cҩt. Đun nóng nhҽ dung dӏch và đӇ yên khoҧng 24 giӡ, sau đó đӇ lҳng, gҥn ҩy
phҫn dung dӏch phía trên cho vào chai tӕi, bҧo quҧn nơi tӕi. Trưӟc khi sӱ dөng
phҧi chuҭn đӝ lҥi bҵng acid oxalic (H 2C2O4).
6Y Dung dӏch KI 0.1M: Cân 4.15 g KI pha thành 250 mL dung d ӏch

Trang 39
 6Y Dung dӏch H2SO4 1-3 : Lҩy 50 mL acid sulfuric đұm đһc cho vào cӕc chӭa
150 mL nưӟc.
6Y Dung dӏch Na2S2O3 0.02N:
Hoà tan 4.96 g Na2S2O3.5H2O trong
500 mL nưӟc cҩt, thêm vào 0.1 g
Na2CO3. ChuyӇn vào bình đӏnh mӭc
1 L, đӏnh mӭc đӃn vҥch. TiӃn hành
chuҭn lҥi dung dӏch Na2S2O3 bҵng
dung dӏch KIO3 tiêu chuҭn.
6Y Dung dӏch H2SO4: Hòa tan 5.5 k
mình iij B͇p ninh CO
g Ag2SO4 trong 543 ml H2SO4 đұm
đһc, đӇ yên 1 ± 2 ngày đӇ hòa tan hoàn toàn Ag 2SO4.
6Y Dung dӏch chuҭn FAS 0.1M: Hòa tan 39.2 g Fe(NH 4)2(SO4).6H2O trong 250
ml nưӟc cҩt, thêm vào đó 20 ml dung dӏch acid sulfuric đұm đһc, đӏnh mӭc thành
1L. Chuҭn đӝ lҥi nӗng đӝ FAS bҵng dung dӏch K2Cr2O7 vӟi chӍ thӏ ferroin.
6Y ChӍ thӏ Ferroin: Hòa tan 1.485 g 1,10±phenanthroline và thêm 0.695 g
FeSO4.7H2O trong nưӟc cҩt và đӏnh mӭc thành 100 ml.
6Y Dung dӏch chuҭn Dicromat 0.0167M: Hòa tan 4.913 g K 2Cr2O7 (đã sҩy ӣ
103oC trong 2 giӡ) trong 500 ml nưӟc cҩt, thêm 167 ml H2SO4 , khuҩy tan, đӇ
nguӝi đӃn nhiӋt đӝ phòng, đӏnh mӭc thành 1 L.

  Y
%
C$%=$%

  ü Y %)$+2%2`O$


6Y Hút mүu vào Erlen, thêm vào 1 mL acid sulfuric 1:3 và thêm chính xác 4 mL
KMnO4 0.01N, gia nhiӋt bӇ nhiӋt đӃn 1000C rӗi ninh mүu trong 20 phút, sau đó lҩy
ra đӇ nguӝi. Thêm 1 mL dung dӏch KI.
6Y TiӃn hành chuҭn đӝ bҵng dung dӏch thiosulfate tӟi màu vàng rơm, thêm 3
giӑt chӍ thӏ hӗ tinh bӝt, dung dӏch có màu xanh và tiӃp tөc chuҭn cho đӃn khi dung
dӏch vӯa mҩt màu xanh. Ghi thӇ tích dung dӏch thiosulfate tiêu tӕn. TiӃn hành làm
tương tӵ vӟi mүu trҳng,ghi thӇ tích Na2S2O3 tiêu tӕn.

   Y %)$+2%2.
8#-`8

6Y Cho mүu vào ӕng COD, thêm chính xác V mL dung dӏch K2Cr2O7 0.0167 M
vào, cҭn thұn thêm 4 mL H2SO4 tác chҩt vào bҵng cách cho chҧy dӑc thành bên
trong ӕng COD. Đұy nút vһn ngay, lҳc kӻ nhiӅu lҫn (cҭn thұn vì phҧn ӭng phát
nhiӋt). TiӃn hành đһt ӕng COD vào bӃp ninh COD ӣ 150oC trong khoҧng 2 giӡ.

Trang 40
 6Y ĐӇ nguӝi đӃn nhiӋt đӝ phòng, cho dung dӏch vào erlen thêm 1 ± 2 giӑt chӍ thӏ
ferroin và chuҭn đӝ bҵng FAS 0.1M, khi mүu chuyӇn tӯ xanh lam sang nâu đӓ nhҥt
thì ngӯng chuҭn đӝ.
6Y TiӃn hành làm tương tӵ vӟi mүu trҳng. Ghi thӇ tích FAS tiêu tӕn.

  Y
%&$%7CB@

  ü Y %#2%)$+2%228-$+-$-
(A1 6 A2 ) Ñ C Ñ 8 Ñ 1000
CO mg / L
Am
Trong đó:
6Y V1: ThӇ tích dung dӏch Na2S2O3 chuҭn cho mүu trҳng, mL
6Y V2: ThӇ tích dung dӏch Na2S2O3 chuҭn cho mүu thұt, mL
6Y Vm: ThӇ tích mүu, mL
6Y C: Nӗng đӝ dung dӏch Na2S2O3, N

   Y %#2%)$+2%2.

8#-
(A0 6 Ac ) Ñ CFAS Ñ 8 Ñ1000
CO ( mg / l )
Am
Trong đó:
6Y V0: thӇ tích FAS dùng đӏnh phân mүu trҳng, mL
6Y Vc : thӇ tích FAS dùng đӏnh phân mүu, mL
6Y Vm: thӇ tích mүu, mL
6Y CFAS: nӗng đӝ dung dӏch FAS, M/L


Y %Q
5{
.{
#
%

-
'(+$.-$3"


ü Y$+%R-:
8);$+
Nhu cҫu ӛi sinh hӑc là khӕi lưӧng ôxi do vi sinh vұt sӱ dөng trong quá trình
phân huӹ các chҩt hӳu cơ. BOD là chӍ tiêu đӇ xác đӏnh mӭc đӝ ô nhiӉm cӫa nưӟc
thҧi sinh hoҥt hoһc/và công nghiӋp và đánh giá khҧ năng tӵ làm sҥch cӫa nguӗn
nưӟc. BOD còn liên quan đӃn viӋc đo lưӧng ôxi tiêu thө do vi sinh vұt phân huӹ
các chҩt hӳu cơ trong nưӟc thҧi. Do đó BOD còn đưӧc ӭng dөng đӇ ưӟc lưӧng
công suҩt cũng như hiӋu quҧ sӱ lý cӫa các công trình xӱ lý sinh hӑc.


 Y+(5$

Trung hoà mүu nưӟc phân tích vӅ pH = 6 ± 8, pha loãng mүu theo nhӳng tӍ lӋ
khác nhau bҵng nưӟc giàu ôxi hoà tan có chӭa các vi sinh vұt hiӃu khí và chҩt dinh
dưӥng. Mүu đưӧc chӭa đҫy hoàn toàn trong bình (không có túi hoһc bӑt khí), nút

Trang 41
kín và giӳ trong tӫ ӫ ӣ nhiӋt đӝ 20oC trong thӡi gian 5 ngày không tiӃp xúc vӟi ánh
sáng. BOD đưӧc tính bҵng hiӅu sӕ cӫa hàm lưӧng ôxi hoà tan cӫa mүu pha loãng
trưӟc và sau 5 ngày ӣ cùng điӅu kiӋn trên .


 Y. $+
<=%#
%>

 ü Y . $+

6Y Tӫ BOD (incubator)
6Y Chai BOD, thӇ tích 110mL
6Y Bơm sөc khí, pipet, buret
6Y ӕng đong, bình đӏnh mӭc

Y #
%>
6Y Dung dӏch Mn 2+: hoà tan 300g MnCl.4H2O trong 300mL nưӟc cҩt (đun
nóng nӃu không tan hoàn toàn) pha loãng b ҵng nưӟc cҩt đӃn 500mL. TiӃn hành lӑc
nӃu dung dӏch bӏ vҭn đөc.
6Y Dung dӏch OH ± I ± N3: hoà tan 160g NaOH trong 150mL nưӟc cҩt làm
lҥnh, hoà tan 300g NaI trong 200mL nưӟc cҩt, hoà tan 5g NaN3 trong 50mL nưӟc
cҩt. Trӝn 3 dung dӏch trên rӗi đӏnh mӭc đӃn 500mL bҵng nưӟc cҩt. NӃu có kӃt tӫa
màu nâu thì gҥn lҩy phҫn dung dӏch.
6Y Acid H3PO4 loҥi tinh khiӃt.
6Y ChӍ thӏ hӗ tinh bӝt: hoà tan 1g hӗ tinh bӝt trong 100mL nưӟc cҩt, đun nóng,
khuҩy nhҽ cho đӃn khi tan hӃt. Bҧo quҧn dung dӏch này trong tӫ lҥnh.
6Y Dung dӏch Na2S2O3 0.02 mol/L: hoà tan 4.96g Na2S2O3.5H2O trong
900mL nưӟc cҩt, thêm vào 0.1g Na2CO3, thêm 10mL butanol sau đó pha loãng
bҵng nưӟc cҩt đӃn vҥch đӏnh mӭc cӫa bình đӏnh mӭc 100mL.
6Y KiӇm tra dung dӏch chuҭn:
Cho vào erlen lҫn lưӧt 2ml dung dӏch KIO3 0.005 mol/L, 100 ± 200 mg KI,
thêm 1mL HCl 1mol/L. Chuҭn đӝ băng dung dӏch Na2S2O3 ӣ trên. TiӃn hành 3 lҫn
lҩy kӃt quҧ trung bình. Nӗng đӝ cӫa dung dӏch Na2S2O3 đưӧc tính theo công thӭc:

 h  
h

Vӟi:
Y C1: nӗng đӝ dung dӏch KIO3
Y V: thӇ tích dung dӏch Na2S2O3 tiêu tӕn
Y V1: thӇ tích dung dӏch KIO3

Trang 42
 6Y Dung dӏch acid glucose-glutamic: sҩy thuӕc thӱ glucose và glutamic ӣ
1030C trong 1 giӡ. Hoà tan 150mg glucose và 150mg glutamic trong nư ӟc cҩt và
đӏnh mӭc thành 1000mL.
6Y Dung dӏch đӋm phosphatel: hoà tan 8.5g, 33.4g, 1.7g trong nư ӟc, thêm nưӟc
đӃn 1000mL.
6Y Dung dӏch CaCl2 27.5g/L: hoà tan 27.5g đã sҩy khô trong 1L nưӟc cҩt.
6Y Dung dӏch MgSO4 22.5g/L: hoà tan 27.5g đã sҩy khô trong 1L nưӟc cҩt.
6Y Dung dӏch FeCl3.6H2O 0.25g/L: hoàn tan 0.25g FeCl 3.6H2O trong 1L nưӟc
cҩt.
6Y Dung dӏch HCl 0.5M: pha loãng 42mL acid đұm đһc vӟi nưӟc cҩt, đӏnh mӭc
1L.
6Y Dung dӏch NaOH 0.5M: hoà tan 20g NaOH trong nưӟc cҩt, đӏnh mӭc 1L.
6Y Chuҭn bӏ nưӟc pha loãng: chuҭn bӏ khoҧng 10L nưӟc cҩt rӗi sөc khí trong
vài giӡ sao cho nӗng đӝ ôxi hoà tan đҥt ít nhҩt là 8mg/L. Thêm vào mӛi lit nưӟc
cҩt bão hoà ôxi các dung dӏch sau: dung dӏch đӋm phosphate, dung dӏch MgSO4,
dung dӏch CaCl2, dung dӏch FeCl3 lҳc đӅu. әn đӏnh dung dӏch vӯa điӅu chӃ ӣ 200C.
Dung dӏch này chӍ sӱ dөng trong 24H.
6Y Chuҭn bӏ nưӟc pha loãng chӭa vi sinh vұt: cho vi sinh vұt vào nưӟc bão hoà
ôxi đã chuҭn bӏ ӣ trên, chӍ chuҭn bӏ dung dӏch này trưӟc khi dùng. Lưӧng ôxi hoà
tan hao hút sau 5 ngày cӫa nưӟc pha loãng chӭa vi sinh vұt ӣ 200C là giá trӏ trҳng
và không đưӧc quá 0.5mg/L.



Y
%
C$%=$%
ĐiӅu chӍnh pH vӅ khoҧng 6-8 bҵng dung dӏch HCl 0.5M hoһc dung dӏch
NaOH 0.5M. nӃu mүu không nҵm trong khoҧng Ph trên thì khi trung hoà không
cҫn quan tâm đӃn kӃt quҧ tҥo thành.
Lҩy chính xác các thӇ tích mүu tương ӭng vӟi tӍ lӋ pha loãng khác nhau. NӃu
tӍ lӋ pha loãng lӟn hơn100, pha loãng mүu bҵng nưӟc pha loãng chӭa vi sinh vұt
trong các bình đӏnh mӭc thích hӧp trưӟc khi cho vào chai BOD. Chuҭn bӏ 2 chai
cho mӛi tӍ lӋ pha loãng.
Cҭn thұn cho nưӟc pha loãng chӭa vi sinh vұt vào các chai sao cho không t ҥo
bӑt khí. Khi đұy nҳp chӍ đӇ tràn nhҽ. Đұy nҳp chai, chú ý loҥi bӓ hӃt không khí.
Chuҭn bӏ 2 chai chӭa mүu trҳng. Chia các chai thành 2 dãy có th Ӎ lӋ pha loãng
khác nhau mӛi dãy có mӝt mүu trҳng.

Trang 43
 Đһt các chai vào tӫ ӣ nhiӋt đӝ 200C và giӳ trong 3 ngày. Xác đӏnh ngay nӗng
đӝ ôxi trong mӕi chai ӣ dãy còn (BOD0). Sau 3 ngày xác đӏnh nӗng đӝ ôxi hoà tan
trong mӛi chai ӣ dãy thӭ nhҩt (BOD3).


 Y
%&$%7CB@
Nhu cҫu ôxi hoá sinh hӑc 3 ngày tính băng mg O 2/L theo công thӭc:
Trưӡng hӧp pha loãng mүu trӵc tiӃp trong chai:
{
.Sü"Tü 
"Tü 
Trưӡng hӧp pha loãng mүu bên ngoài:
{
.STü"ü"T
"
Vӟi:
Y C1: DO cӫa mүu thӱ ӣ thӡi điӇm ban đҫu
Y C2: DO cӫa mүu thӱ sau 3 ngày
Y C3:DO cӫa mүu trҳng ӣ thӡi điӇm ban đҫu
Y C4: DO cӫa mүu trҳng sau 3 ngày
Y V1: tәng thӇ tích cӫa mүu và nưӟc pha loãng trong chai
Y V2: thӇ tích cӫa mүu trong chai
Y F: hӋ sӕ pha loãng.

 Y %Q
5.
.
//#<3
'(+$" 

 ü Y$+%R-:
8);$+
Đây là chӍ tiêu quan trӑng nhҩt liên quan đӃn vi Ӌc kiӇm soát ô nhiӉm dòng
chҧy, duy trì điӅu kiӋn hiӃu khí và là cơ sӣ đӇ xác đӏnh nhu cҫu oxy sinh hӑc
(BOD). DO cũng là yӃu tӕ quan trӑng trong sӵ ăn mòn sҳt thép đһc biӋt là trong hӋ
thӕng cҩp nưӟc lò hơi.
6Y Khi chӍ sӕ DO thҩp, nưӟc có nhiӅu chҩt hӳu cơ vì nhu cҫu oxy hóa tăng nên
tiêu thө nhiӅu oxy trong nưӟc, chӭng tӓ nguӗn nưӟc càng bӏ ô nhiӉm.
6Y Khi chӍ sӕ DO cao chӭng tӓ nưӟc có nhiӅu rong tҧo tham gia quá trình
quang hӧp giҧi phóng oxy. DO thҩp không chӍ gây tác hҥi đӃn đӡi sӕng thӫy sinh
mà còn làm giҧm khҧ năng tӵ làm sҥch cӫa nguӗn nưӟc. Nưӟc uӕng có DO nhӓ
hơn 80% mӭc bão hòa sӁ gây khó chӏu.

  Y %9<
23 $+
Phương pháp này phù hӧp cho nưӟc thiên nhiên có hàm lưӧng oxy hòa tan
lӟn hơn 0.3 mg/L.

  Y+(5$


Trang 44
 Dùng phương pháp chuҭn đӝ oxy hóa khӱ, bҵng kӻ thuұt chuҭn đӝ iod đӇ xác
đӏnh chӍ tiêu này.
Thêm vào mүu dung dӏch muӕi Mn 2+ (DO I) và hӛn hӧp kiӅm-azid-iodua (DO
II), thu đưӧc kӃt tӫa màu trҳng. KӃt tӫa này bӏ oxy trong mүu oxy hóa thành dҥng
tӫa nâu MnO2 . Trong môi trưӡng acid, tӫa này có khҧ năng oxy hóa iodua đӇ tҥo
thành Mn2+ và I2.
Dùng dung dӏch tiêu chuҭn natri thiosunfat (Na 2S2O3) chuҭn đӝ lưӧng I2 sinh
ra. Tӯ thӇ tích dung dӏch Natri thiosulfat (Na 2S2O3) tiêu tӕn tính đưӧc hàm lưӧng
DO trong mүu phân tích.
Phương trình phҧn ӭng:
6
     Y
Y! "  
! "    Y
Y      
6Y Khi thêm acid vào:
    V6   Y
YV         
6Y Phương trình chuҭn đӝ:
V      6Y Y
Y V#   6


YKC@$%%)$+
Nӗng đӝ Fe3+ lӟn hơn 1 mg/L có ҧnh hưӣng đӃn phép xác đӏnh.
 å  V6 Y


 YV    
6Y Khҳc phөc ҧnh hưӣng cӫa Fe3+ bҵng dung dӏch acid photphoric đұm đһc
(H3PO4).

     Y
Y  $ ! "  %   

6 6
Ion nitrate (  ) và ion nitrite (   ) khi có nӗng đӝ lӟn hơn 0.05 mg/L ҧnh
huӣng quá trình xác đӏnh.
 6 V6 YY  Y
YYV  Y  YY  

     6  V 6   
Y
Y     Y V  Y    
 

    Y
Y  
 
    V6    
Y
Y  YV   Y   
6Y Khҳc phөc ҧnh hưӣng cӫa nitrite bҵng cách thêm vào chai mүu đã cӕ đӏnh
oxy trưӟc khi acid hoá vài gi ӑt dung dӏch natri azid NaN3 5%.

Trang 45
  6 å6   Y


 Y    Y    Y   
å6  å6  Y


 Y    Yå  
Mүu phҧi đưӧc xác đӏnh càng sӟm càng tӕt nӃu không mүu sӁ bӏ lưӧng oxy
không khí hoà tan vào gây sai sӕ.
Thao tác rót mүu, thêm dung dӏch, đұy nҳp phҧi cҭn thұn đӇ không tҥo bӑt khí
lүn oxy vào mүu.

  Y. $+
<=%1-
%>

  ü Y . $+

6Y Các dөng cө cơ bҧn trong phòng thí nghiӋm.
6Y Chai BOD có dung tích 113 mL.
6Y Microburet piston dung tích 5 mL chia vҥch đӃn 0.005 mL.
6Y Pipet các loҥi

Y 1-
%>
6Y Dung dӏch Mn2+ (DO I): Hòa tan 300 g MnCl 2.4H2O trong 300 mL nưӟc cҩt
(đun nóng nӃu không tan hoàn toàn), đӏnh mӭc đӃn 500 mL.
6Y Dung dӏch kiӅm-azid-iodua (DO II): Hòa tan 250 g NaOH trong 150 mL
nưӟc cҩt, hòa tan 75 g KI trong 200mL nưӟc cҩt, hòa tan 5 g NaN3 trong 50 mL
nưӟc cҩt, trӝn lүn 3 dung dӏch trên và đӏnh mӭc 1000 mL.
6Y Dung dӏch H3PO4: loҥi tinh khiӃt (d = 1.88).
6Y ChӍ thӏ hӗ tinh bӝt 1%: Hòa tan 1 g hӗ tinh bӝt trong 100 mL nưӟc cҩt đã
đưӧc đun nóng sҹn, khuҩy nhҽ cho tan hӃt. Bҧo quҧn dung dӏch này trong tӫ lҥnh
đӇ sӱ dөng đưӧc lâu, tránh đӇ vi sinh vұt phân hӫy hӗ tinh bӝt.
6Y Dung dӏch Na2S2O3 0.02 N: Hòa tan 4.96 g Na2S2O3.5H2O trong 500 mL
nưӟc cҩt, thêm vào 0.1 g Na 2CO3. ChuyӇn vào bình đӏnh mӭc 1000 mL, đӏnh mӭc
đӃn vҥch. TiӃn hành chuҭn lҥi dung dӏch Na2S2O3 bҵng dung dӏch KIO3 tiêu chuҭn.
6Y Dung dӏch KIO3: Hòa tan 1.070 g KIO 3 (đã sҩy ӣ 180oC) trong 100 mL
nưӟc cҩt, đӏnh mӭc 1000 mL.
6Y Chuҭn hóa dung dӏch: Lҩy chính xác 2 mL dung dӏch KIO3 cho vào erlen,
thêm khoҧng 0.2 g KI rӗi đә thêm vào khoҧng 25 mL nưӟc cҩt. Thӵc hiӋn chuҭn
đӝ vӟi Na2S2O3như bưӟc xác đӏnh DO. Làm 3 lҫn và lҩy kӃt quҧ trung bình.
6Y Công thӭc tính:
C2 Ñ A2 Ñ 6
C1 
A1

Trang 46
 Trong đó:
6Y C: nӗng đӝ dung dӏch Na2S2O3, N
6Y V: thӇ tích dung dӏch Na2S2O3, mL
6Y C1: nӗng đӝ dung dӏch KIO3, N
6Y V1: thӇ tích dung dӏch KIO3, mL
6Y 6: HӋ sӕ TĐ cӫa 1 phân tӱ KIO3 trên 1 phân tӱ Na2S2O3

  Y
%
C$%=$%

  ü Y%U$F5V
Mүu lҩy đӇ xác đӏnh oxy hòa tan phҧi đҥi diӋn cho môi trưӡng nưӟc cҫn
nghiên cӭu. ThiӃt bӏ lҩy mүu cҫn đҧm bҧo không bӏ sөc bӑt khí. Khi lҩy lên khӓi
môi trưӡng nưӟc phҧi đұy nút chһt.
Cҫn phân tích mүu ngay sau khi lҩy mүu. NӃu không có điӅu kiӋn phân tích
ngay phҧi thӵc hiӋn tҥi chӛ bưӟc cӕ đӏnh oxy.
NӃu mүu nưӟc chӭa nhiӅu chҩt lơ lӱng, cҫn phҧi loҥi bӓ bҵng nhôm hidroxyt
trưӟc khi cӕ đӏnh oxy. Cách làm như sau:
6Y Lҩy mүu vào đҫy chai nút mài nhám dung tích 1 lít. Dùng pipet thêm vào
chai 10 mL dung dӏch muӕi kép nhôm kali sunfat [KAl(SO4)2].12H2O 10% và 2
mL dung dӏch NH3 đұm đһc. Đұy chai sao cho không có bӑt khí.
6Y Lҳc trӝn chai khoҧng 1 phút rӗi đӇ lҳng trong ӣ nơi xa nguӗn nhiӋt và không
có ánh sáng mһt trӡi rӑi trӵc tiӃp. Sau khoҧng 10 phút chuyӇn phҫn nưӟc trong bên
trên kӃt tӫa vào đҫy chai cӕ đӏnh oxy.

   Yë
5$%
6Y Đә đҫy dung dӏch mүu vào chai BOD. Cӕ đӏnh oxy trong mүu bҵng cách
thêm vào chai 0.5 mL dung dӏch DO I + 0.5 mL dung dӏch DO II. Đұy nút sao cho
không có bӑt khí. Lҳc trӝn chai nhiӅu lҫn rӗi đӇ yên cho kӃt tӫa lҳng xuӕng. Bҧo
quҧn chai trong chӛ mát và tӕi cho đӃn khi phân tích tiӃp.
6Y Thêm vào 1 mL dung dӏch H3PO4 đұm đһc. Đұy nút chai và lҳc trӝn chai
nhiӅu lҫn cho đӃn khi hòa tan kӃt tӫa.
6Y Hút 50 mL dung dӏch trong chai vào erlen 250 mL, chu ҭn đӝ bҵng dung dӏch
natri thiosulphate tӟi màu vàng rơm. Thêm 3 giӑt dung dӏch hӗ tinh bӝt và tiӃp tөc
chuҭn đӝ đӃn vӯa mҩt màu xanh. Ghi thӇ tích dung dӏch Na2S2O3 tiêu tӕn.

  Y
%&$%7CB@
Hàm lưӧng DO đưӧc tính theo công thӭc sau:

Trang 47
 C1 Ñ Ac Ñ 8 Ñ 113Ñ 1000
C 6 0.02
Am (113 6 1)
Trong đó:
6Y C: hàm lưӧng DO, mg/L
6Y Vm: thӇ tích mүu, mL

6Y C1: nӗng đӝ dung dӏch

  6 , N
 6
6Y Vc: thӇ tích dung dӏch   chuҭn đӝ, mL
6Y 0.02: lưӧng O2 trong thuӕc thӱ (sӕ liӋu thӵc nghiӋm)

 Y %Q
52%#/2%-<=O$+2%#/2%#/

 ü Y$+%R-:
8);$+
Trong môi trưӡng tӵ nhiên, phosphate hӳu cơ hҫu hӃt là nhӳng chҩt mang đӝc
tính mҥnh dưӟi dҥng thuӕc diӋt côn trùng, các vũ khí hóa hӑc« Khi hàm lưӧng
phosphate cao sӁ thúc đҭy quá trình phì dưӥng giúp rong rêu phát triӇn mҥnh làm
cho nguӗn nưӟc bӏ ô nhiӉm.
Do đó chӍ tiêu phosphate đưӧc ӭng dөng đӇ kiӇm soát mӭc đӝ ô nhiӉm cӫa
nguӗn nưӟc. Cҫn thiӃt cho các trҥm vұn hành xӱ lý nưӟc thҧi và trong nghiên cӭu
ô nhiӉm dòng chҧy.

  Y %9<
23 $+
Phương pháp này áp dөng đӇ xác đӏnh hàm lưӧng phosphate và phosphorus
tәng dӵa trên viӋc xác đӏ nh phosphate.
Phương pháp áp dөng vӟi tҩt cҧ các loҥi nưӟc, kӇ cҧ nưӟc biӇn và nưӟc thҧi.
Các mүu có hàm lưӧng phosphorus trong khoҧng 0.005 ± 0.8 mg/L.

  Y+(5$

Áp dөng phương pháp đo quang đӇ xác đӏnh hàm lưӧng phosphate trong
nưӟc.
ĐӇ xác đӏnh hàm lưӧng phosphate trong nưӟc ta dùng phương pháp đo quang.
Trong môi trưӡng acid, phosphate tҥo phӭc vàng vӟi thuӕc thӱ Amonium
molybdate. Phӭc vàng này bӏ acid ascorbic khӱ tҥo phӭc molybden màu xanh
dương. Đem đo quang vӟi bưӟc sóng 880 nm.
ĐӇ xác đӏnh hàm lưӧng phosphous tәng. Ta dùng tác nhân oxi hoá K 2S2O8
cho vào mүu rӗi ninh ӣ nhiӋt đӝ 120 oC 2 trong 20 phút đӇ chuyӇn tҩt cҧ
phosphous vӅ dҥng phosphate rӗi sau đó tiӃn hành phân tích như xác đӏnh
phosphate.

Trang 48
 Phương trình phҧn ӭng
_
å

 å    _
 

  
YYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYY YYYYYYYYYYYYYYY&
å#
 _   
 
_
å

 å       
YYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYYY YYYYYYYYYYY' 


YKC@$%%)$+
6Y Silic và asen là 2 nguyên tӕ trӣ ngҥi vì tҥo phӭc màu như phosphorus, mұt
đӝ quang sӁ tăng lên.
6Y Si gây ҧnh hưӣng khi hàm lưӧng > 5 mg/L, ta có thӇ loҥi trӯ ҧnh hưӣng bҵng
acid
6Y As đưӧc loҥi trӯ bҵng cách khӱ asenat vӅ dҥng asenic vӟi Na2S2O3
6Y H2S khi có nӗng đӝ > 2 mg/L gây ҧnh hưӣng trong phân tích. ĐӇ loҥi bӓ ta
cho khí nitơ đi qua mүu đã acid hoá.
6Y Flo khi có nӗng đӝ cao khoҧng 200 mg/L kìm hãm sӵ phát triӇn màu
6Y Crom (III) và Crom (VI) khi nӗng đӝ 50 mg/L làm tăng đӝ hҩp thu lên 5%
6Y Đӗng có hàm lưӧng > 10 mg/L sӁ ҧnh hưӣng tӟi đӝ hҩp thu.
6Y Đӝ đөc ҧnh hưӣng lӟn đӃn quá trình đo quang, vì vұy nӃu mүu đөc, ta cҫn
lӑc trưӟc khi tiӃn hành. Tuy nhiên, khi lӑc ta sӁ mҩt đi mӝt lưӧng mүu.

  Y. $+
<=%1-
%>

  ü Y . $+

6Y Máy so màu
6Y Các loҥi pipet
6Y Cuvet 5 cm
6Y Bình đӏnh mӭc 25 mL

Y 1-
%>
6Y H2SO4 2.5mol/L: Đӏnh mӭc 70 mL H2SO4 đұm đһc thành 500 mL bҵng nưӟc
cҩt.
6Y Dung dӏch Amonium molybdate: Hòa tan 2 g (NH 4)6Mo7O24.4H2O trong 50
mL nưӟc cҩt.
6Y Dung dӏch potassium antimonyl tartrate: Hòa tan 0.137 g
K(SbO)C4H4O6.1/2H2O trong 40 mL nưӟc cҩt, đӏnh mӭc 50 mL.
6Y Acid ascorbic 0.1M: Hòa tan 1.76 g acid ascorbic, C 6H8O6, trong 100 mL
nưӟc cҩt. Bҧo quҧn dung dӏch 1 tuҫn ӣ 4oC.

Trang 49
 6Y Hӛn hӧp thuӕc thӱ: Pha tӯ nhӳng chҩt trên, thӇ tích pha như sau:
{
0%& 
'(
l-1231

(-
Amonium Potassium
Sӕ lưӧng Acid ascorbic
H2SO4 (mL) molybdate antimonyl
mүu (mL)
(mL) tartrate (mL)
10 50 15 30 5
20 100 30 60 10
30 150 45 90 15
40 200 60 120 20
50 250 75 150 25
6Y Dung dӏch chuҭn phosphate 100 mg/L: Hòa tan 0.2195 g KH2PO4 và đ ӏnh
mӭc 500 mL.
6Y Dung dӏch chuҭn phosphate 1 mg/L: Hút chính xác 1 mL dung dӏch chuҭn
trên vào bình đӏnh mӭc 100 mL, đӏnh mӭc đӃn vҥch.

  Y
%
C$%=$%
6Y Sӱ dөng dung dӏch chuҭn 1 mg/L đӇ xây dӵng đưӡng chuҭn. Thӵc hiӋn như
sau:
{
4%& 
'(
)*'+
 ,
-.
l3
Bình Blank 1 2 3 4 5
Vdd chuҭn (mL) 0 1 2 3 4 5
Vthuӕc thӱ (mL) 4
Đӏnh mӭc 25 mL
C (mg/L) 0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5
6Y Hút V (mL) mүu vào đӏnh mӭc 25 mL, thêm 4 mL hӛn hӧp thuӕc thӱ. ĐӇ
yên dung dӏch ít nhҩt 2 giӡ cho màu әn đӏnh. Đem đo quang ӣ bưӟc sóng 880 nm.
6Y NӃu xác đӏnh phosphous tәng thì sau khi hút mүu ta cho vào chai ninh, thêm
2 mL K2S2O8, ninh ӣ nhiӋt đӝ 121oC trong 20 phút. Sau khi ninh ta đӇ nguӝi tӟi
nhiӋt đӝ phòng rӗi tiӃp tөc tiӃn hành như xác đӏnh phosphate.
6Y Làm tương tӵ vӟi mүu trҳng.

  Y
%&$%7CB@
6Y Dӵa vào phương trình hӗi quy tuyӃn tính và mұt đӝ quang mүu ta tính đưӧc
hàm lưӧng phosphous trong mүu.
6Y NӃu A mүu nҵm ngoài đưӡng chuҭn thì ta cҫn pha loãng mүu vӟi hӋ sӕ pha
loãng F, lúc đó hàm lưӧng mүu đưӧc tính như sau:

Trang 50
      
Trong đó:
6Y F: HӋ sӕ pha loãng
6Y Cdo: Hàm lưӧng phosphorus khi pha loãng, mg
6Y Cm: Hàm lưӧng phosphorus trong mүu, mg

 Y ë
5$%%=)*$+/$

 ü Y$+%R-:
8);$+
Asen là chҩt kӏch đӝc, có thӇ gây chӃt ngưӡi khi bӏ nhiӉm đӝc cҩp tính và khi
bӏ nhiӉm đӝc mãn tính có thӇ gây ra 19 loҥi bӋnh khác nhau, trong đó có các b Ӌnh
nan y như ung thư da, phәi... BӋnh nhiӉm đӝc mãn tính asen là mӝt tai hӑa môi
trưӡng đӕi vӟi sӭc khӓe con ngưӡi. Vì vұy phân tích đánh giá hàm lưӧng Asen
trong các nguӗn nưӟc là viӋc làm cҩp bách và là vҩn đӅ quan tâm hàng đҫu cӫa các
nhà khoa hӑc.

  Y %9<
23 $+
Dӵa trên điӅu kiӋn tӕi ưu đã chӑn giӟi hҥn xác đӏnh nӗng đӝ As3+ là
0.002mg/L, khoҧng nӗng đӝ tuyӃn tính nҵm trong khoҧng 0.0001 ± 0.015mg.

  Y+(5$

Dùng phương pháp quang phә hҩp thө phân tӱ UV-VIS vӟi thuӕc thӱ bҥc
dietylditiocacbamat (AgDDC) trong cloroform. Nguyên t ҳc cӫa phương pháp này
là toàn bӝ lưӧng asen có trong mүu sӁ chuyӇn vӅ asenat bҵng dung dӏch KI hoһc
NaI, sau đó dưӟi tác dөng cӫa dòng hiđro mӟi sinh do phҧn ӭng cӫa Zn vӟi axit
HCl asenat bӏ khӱ thành asin (AsH3). Khí asin tҥo thành đi qua ӕng hҩp thө chӭa
bҥc dietylditiocacbamat trong dung dӏch piridin (hoһc cloroform) tҥo thành mӝt
phӭc chҩt màu đӓ.


Y. $+
<=%#
%>
6Y Máy quang phә hҩp thө phân tӱ UV-VIS Jasca V-530 cӫa Nhұt Bҧn vӟi
cuvét thҥch anh
6Y Bӝ cҩt Asen.
6Y Pipét chia đӝ đӃn 0,02ml; 0,1ml, bình đӏnh mӭc các loҥi...
6Y Các hóa chҩt thuӝc loҥi tinh khiӃt hóa hӑc
6Y Dung dӏch gӕc asen 1000ppm
6Y H2O2 30%.

Trang 51
 6Y Muӕi: Natri Dietylditiocacbamat (Na-DDC), AgNO3, KI, Pb(CH3COO)2,
Na2S, SbCl3. Axit: HCl đһc, HNO3 đһc, H2SO4đһc. ThiӃc hҥt, kӁm hҥt. Nưӟc cҩt
hai lҫn.

  YKC@$%%)$+
Phҧn ӭng giӳa AsH3 vӟi AgDDC bӏ cҧn trӣ bӣi H 2S và SbH3. H2S phҧn ӭng
vӟi thuӕc thӱ tҥo thành hӧp chҩt có màu tương tӵ, SbH 3 cũng có khҧ năng phҧn
ӭng tương tӵ như AsH3 tҥo hӧp chҩt màu hӗng nhҥt. ĐӇ loҥi trӯ H2S dùng bông
thӫy tinh tҭm Pb(CH3COO)2 rӗi sҩy khô. Còn SbH3 chӍ tҥo màu hӗng nhҥt khi hàm
lưӧng cӫa Sb3+ cao hơn 0.1mg/L mà trong nưӟc thưӡng thì nӗng đӝ Sb 3+ chӍ ӣ
lưӧng vӃt nên không cҫn phҧi loҥi trӯ. điӅu kiӋn tӕi ưu cho quá trình phân tích hàm
lưӧng As như sau:
{
5%p6-7
1 -8-

9/
2-
ThӇ tích dd hҩp thө Thӡi gian tҥo phӭc Thӡi gian әn đӏnh Loҥi trӯ S
màu
6ml 30 phút 5 phút Pb(CH3COO)

  Y
%
C$%=$%
Mүu nưӟc đưӧc lҩy theo quy trình cӫa TCVN trong tháng 5 và tháng 6/2009.
Lҩy 250 mL mүu đã đưӧc xӱ lý sơ bӝ đem cô trên bӃp cách cát đӃn khi còn lҥi
khoҧng 50mL. Thêm vào 5ml HNO 3 đһc,2ml H2SO4 đһc, 0,5ml H2O2 3% , Cô cҥn
đӃn bӕc khói trҳng. Thu lҩy cһn, đӇ nguӝi sau đó hoà tan bҵng nưӟc cҩt 2 lҫn rӗi
đem đӏnh mӭc 50mL. ChuyӇn vào bình phҧn ӭng. Thêm vào 10ml HCl đұm đһc,
6ml dung dӏch KI 15%, 1ml dung dӏchSnCl2. ĐӇ yên 15phút, sau đó thêm 5g Zn
hҥt. ĐӇ phҧn ӭng xҧy ra trong 30 phút. Sau đó đem đo mұt đӝ quang phӭc màu.

  Y
%&$%7CB@
Dӵa vào phương trình hӗi quy tuyӃn tính và mұt đӝ quang mүu ta tính đưӧc
hàm lưӧng asen trong mүu.

C x . f .F
_ ppm
Ñ m

Trong đó:
6Y Cx là nӗng đӝ chҩt cҫn xác đӏnh (ppm)
6Y f là hӋ sӕ pha loãng (nӃu có)
xš
6Y F là hӋ sӕ chuyӇn đәi đưӧc tính:
1
šo

Trang 52
 `CA$

Ô nhiӉm nưӟc là sӵ suy giҧm chҩt lưӧng nưӟc đưӧc đo bӣi các tiêu chuҭn vұt
lí, hóa hӑc và sinh hӑc. Các tiêu chuҭn này dӵa vào viӋc sӱ dөng nưӟc ,sӵ vi phҥm
các qui tҳc, ҧnh hưӣng tӟi sӭc khӓe cӝng đӗng, ҧnh hưӣng đӃn hӋ sinh thái. Các
nhân tӕ ô nhiӉm chӫ yӃu là chҩt thҧi cҫn oxy, đưӧc đo bӣi nhu cҫu oxy hóa hӑc
(BOD), tác nhân gây bӋnh , đưӧc đo bӣi sӕ lưӧng vi khuҭn ruӝt già , chҩt dinh
dưӥng gây ra hiӋn tưӧng phú nhưӥng, làm tҧo phát triӇn vưӧt bұc giành lҩy oxy và
ánh sáng mһt trӡi, dҫu, chҩt đӝc bao gӗm các hӧp chҩt hӳu cơ và vô cơ tәng hӧp,
kim loҥi nһng, nguyên tӕ phóng xҥ, nhiӋt và trҫm tích. Các tác nhân gây ô nhiӉm
nưӟc ngҫm gӗm nguӗn điӇm và nguӗn diӋn . Nguӗn điӇm bao gӗm các ӕng các ӕng
nưӟc thҧi cӫa khu công nghiӋp và dân cư thành phӕ, và kӃt hӧp hӋ thӕng cӕng rãnh
mang cҧ chҩt thҧi và nưӟc mưa bão trong thành phӕ cә. Nguӗn diӋn hay dòng chҧy
ô nhiӉm khó kiӇm soát hơn nguӗn điӇm. Nguӗn diӋn bao gӗm thành phӕ, nông
nghiӋp, lâm nghiӋp, và hҫm mӓ mang rҩt nhiӅu chҩt ô nhiӉm . Sӵ acid hóa nưӟc bҳt
nguӗn tӯ sӵ tұp trung nhiӅu acid sulfuric chҧy tӯ các hҫm mӓ và kim loҥi gây ô
nhiӉm nưӟc mһt và nưӟc ngҫm.
Tӯ nhӳng năm 60 đã có nә lӵc lӟn nhҵm làm giҧm tình trҥng ô nhiӉm nưӟc
và cҧi thiӋn chҩt lưӧng nưӟc. Mһc dù chương trình đó thành công, nưӟc ӣ mӝt sӕ
khu vӵc vүn ӣ dưӟi mӭc tiêu chuҭn . Đӕi vӟi nưӟc mһt, tình trҥng ô nhiӉm diӉn ra
chұm do sӵ pha loãng và đӝ phân tán cӫa các chҩt gây ô nhiӉm và sӵ phân rã cӫa
các chҩt gây ô nhiӉm vӟi sӵ có mһt cӫa ánh sáng mһt trӡi và oxy . Đӕi vӟi nưӟc
ngҫm, đӝ sâu, dòng chҧy chұm và thӡi gian tӗn tҥi lâu cӫa nưӟc làm hҥn chӃ cơ hӝi
cho sӵ hoҥt đӝng cӫa các cơ chӃ tӵ nhiên này . Mһt khác, nhiӅu loҥi đҩt và đá đóng
vai trò như là nhӳng bӝ lӑc, trao đәi các nguyên tӕ và các hӧp chҩt hóa hӑc vӟi
nưӟc ngҫm. Trong quá trình chuyӇn đӝng qua mӝt aquifer , nưӟc ngҫm có thӇ cҧi
thiӋn chҩt lưӧng, nhưng nó cũng có thӇ trӣ nên không phù hӧp đӇ sӱ dөng cho con
ngưӡi do các chҩt gây nhiӉm tӵ nhiên hay nhân tҥo . Sӵ ô nhiӉm cӫa mӝt tҫng chӭa
nưӟc có thӇ là kӃt quҧ cӫa viӋc xҧ chҩt t hҧi trên hoһc bên trong mһt đҩt. Nó cũng
có thӇ do viӋc bơm quá nhiӅu nưӟc ngҫm tҥi nhӳng khu vӵc bӡ biӇn, gây ra sӵ
xâm nhұp cӫa nưӟc biӇn vào tҫng nưӟc sҥch . Bӣi vì chúng ta không thӇ ngăn chһn
tҩt cҧ nhӳng chҩt ô nhiӉm thâm nhұp vào nưӟc ngҫm, và sӵ đҧo ngưӧc tình trҥng ô
nhiӉm đӟi thҩm nưӟc và tҫng chӭa nưӟc là rҩt phӭc tҥp và chi phí khá cao, chúng
ta phҧi tìm cách hӛ trӧ nhӳng qui trình tӵ nhiên đӇ hҥn chӃ ô nhiӃm nưӟ c ngҫm.
 Các nhà máy xӱ lí nưӟc thҧi thu thұp và xӱ lí nưӟc tӯ các hӋ thӕng cӕng ӣ
thành phӕ. Quá trình xӱ lí sơ cҩp và thӭ cҩp tҥi các nhà máy xӱ lí đưӧc 90% chҩt ô
nhiӉm trong nưӟc thҧi. Bao gӗm các chҩt cҫn oxy, vi khuҭn và các chҩt rҳn lơ
lӱng. Xӱ lí cao cҩp có thӇ đưӧc ӭng dөng đӇ bӓ đi nhӳng kim loҥi nһng và chҩt
dinh dưӥng đӇ nưӟc có thӇ đưӧc sӱ dөng cho mөc đích khác, bao gӗm viӋc sӱ
dөng cho đӡi sӕng hoang dã, hoһc viӋc tưӟi tiêu, công viên và sân golf.
 % 

{
%:--.

 


Giá trӏ giӟi hҥn
STT Thông sӕ Đơn vӏ
A B C
0
1 NhiӋt đӝ C 40 40 45
2 pH - 6±9 5.5 ± 9 5±9
Không Không
3 Mùi - -
khó chӏu khó chӏu
4 Màu sҳc Pt-Co ӣ pH = 7 20 50 -
0
5 BOD5 (20 ) mg/L 30 50 100
6 COD mg/L 50 80 400
7 Chҩt rҳn lơ lӱng mg/L 50 100 200
8 Asen mg/L 0.05 0.1 0.5
9 Thӫy ngân mg/L 0.005 0.01 0.01
10 Chì mg/L 0.1 0.5 1
11 Cadimi mg/L 0.005 0.01 0.5
12 Crom (VI) mg/L 0.05 0.1 0.5
13 Crom (III) mg/L 0.2 1 2
14 Đӗng mg/L 2 2 5
15 KӁm mg/L 3 3 5
16 Niken mg/L 0.2 0.5 2
17 Mangan mg/L 0.5 1 5
18 Sҳt mg/L 1 5 10
19 ThiӃc mg/L 0.2 1 5
20 Xyanua mg/L 0.07 0.1 0.2
21 Phenol mg/L 0.1 0.5 0.1
22 Dҫu mӥ khoáng mg/L 5 5 10
23 Dҫu đӝng thӵc vұt mg/L 10 20 30
24 Clo dư mg/L 1 2 -
25 PCBs mg/L 0.003 0.01 -
Hóa chҩt bҧo vӋ thӵc
26 mg/L 0.3 1 -
vұt: lân hӳu cơ
Hóa chҩt bҧo vӋ thӵc
27 mg/L 0.1 0.1 -
vұt: clo hӳu cơ
28 Sunfua mg/L 0.2 0.5 1
29 Florua mg/L 5 10 15
30 Clorua mg/L 500 600 1000
31 Amoni (tính theo N) mg/L 5 10 15
32 Tәng nitơ mg/L 15 30 60
33 Tәng phӕtpho mg/L 4 6 8
34 Colifrom MPN/100 mL 3000 5000 -
90% cá sӕng sót sau
Xét nghiӋm sinh hӑc
35 96 giӡ trong 100% -
(Bioassay)
nưӟc thҧi
Tәng hoҥt đӝ phóng xҥ
36 Bq/L 0.1 0.1 -

Tәng hoҥt đӝ phóng xҥ

37 Bq/L 1 1 -

{
%:--.

;

Giá trӏ giӟi hҥn
STT Thông sӕ Đơn vӏ
A B
1 pH - 6 ± 8.5 5.5 ± 9
o
2 BOD5 (20 C) mg/L <4 < 25
3 COD mg/L < 10 < 35
4 DO mg/L D 6 D 2
5 Chҩt rҳn lơ lӱng mg/L 20 80
6 Asen mg/L 0.05 0.1
7 Bari mg/L 1 4
8 Cadimi mg/L 0.01 0.02
9 Chì mg/L 0.05 0.1
10 Crom (VI) mg/L 0.05 0.05
11 Crom (III) mg/L 0.1 1
12 Đӗng mg/L 0.1 1
13 KӁm mg/L 1 2
14 Mangan mg/L 0.1 0.08
15 Niken mg/L 0.1 1
16 Sҳt mg/L 1 2
17 Thӫy ngân mg/L 0.001 0.002
18 ThiӃc mg/L 1 2
19 Amoniac (tính theo N) mg/L 0.05 1
20 Florua mg/L 1 1.5
21 Nitrat (tính theo N) mg/L 10 15
22 Nitrit (tính theo N) mg/L 0.01 0.05
23 Xianua mg/L 0.01 0.05
24 Phenola (tәng sӕ) mg/L 0.001 0.02
25 Dҫu, mӥ mg/L không 0.3
26 Chҩt tҭy rӱa mg/L 0.5 0.5
27 Coliform MPN 100 mL 5000 10000
Tәng hóa chҩt bҧo vӋ thӵc vұt (trӯ
28 mg/L 0.15 0.15
DDT)
29 DDT mg/L 0.01 0.01
30 Tәng hoҥt đӝ phóng xҥ Bq/L 0.1 0.1

31 Tәng hoҥt đӝ phóng xҥ Bq/L 1 1

 =

G%-7%@#

[1]Y Th.s Đһng Đình Bҥch-TS NguyӉn Văn Hҧi† Giáo trình hóa h͕c môi trưͥng†
mn
l lop, N B Km
KT
r
[2]Y Vũ Đăng Đӝ, moá m͕c A S͹ q Nhi͍m ôi Trưͥng t̵p s, (1997), NXB Giáo
Dөc.
t
[3]Y Phҥm Hùng ViӋt, Trҫn Tӭ HiӃu, NguyӉn Văn Nӝi, moá m͕c ôi Trưͥng Cơ
u www
S , ( v ), Trưӡng Đҥi Hӑc Khoa Hӑc Tӵ Nhiên Hà Nӝi†
y {{
[4]Y Lê Trình, ^uan Tr̷c A Ki͋m Soát x Nhi͍m ôi Trưͥng Nưͣc, (z |), N B
Km
KT†
~  € ~
[5]Y Đӛ Trӑng Sӵ, 1997. mi͏n tr}ng ô nhi͍m nưͣc ưͣi đ̭t m͡t s͙ hu ân cư
€ 
inh t͇ quan tr͕ng thu͡c đ͛ng ̹ng B̷c B͡† Báo cáo m͡i th̫o Ti nguyên
~ ƒƒ †
nưͣc ưͣi đ̭t ‚ „ …… † m N͡i
‡ ˆ ‰ Š
[6]Y mưͣng ̳n xác đ͓nh CO ̹ng phương pháp K nO‹ , ViӋn Quy Hoҥch
Thӫy Lӧi MiӅn Nam
Œ
[7]Y TCVN 6491 ± 1999, ác đ͓nh CO ̹ng phương pháp KŽ CrŽ O

[8]Y TCVN 5499 ± 1995, Ch̭t lưͫng nưͣc ± Phương pháp Uyncle (Win ler) xác
‘
đ͓nh oxy h a tan
’
[9]Y TCVN 6202 : 1996, Ch̭t lưͫng nưͣc ± ác đ͓nh ph͙tpho ̹ng phương pháp
“ “
tr̷c ph͝ ùng amoni molip at
[10]YTҥp chí khoa hӑc và công nghӋ, đҥi hӑc đà nҹng ± sӕ 4(33).2009
[11]YStandard Methods for the Examination of Water and Wastewater 20 th Edition
[12]YMӝt sӕ trang web khác.