Professional Documents
Culture Documents
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-1
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
Para lograr una mejor presentación de la dimensión biótica, esta se dividió en tres
partes: Línea Base Vegetación, Línea Base Fauna (Fauna silvestre y fauna acuática
continental) y Línea Base Comunidades Marinas.
1
HERNÁNDEZ Y SÁNCHEZ, 1982. Biomas Terrestres de Colombia.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-2
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
La primera subfranja corresponde a la playa o zona litoral desde los 0 m hasta los
10 msnm. La cobertura de la zona de playa corresponde a un cinturón vegetal que
es amplio entre Punta La Gloria y Puerto Galeón, al sur (Mapa 8), a partir de allí
se hace más abrupto y estrecho hasta la zona de la Ensenada Alcatráz, luego se
amplía nuevamente hasta la zona de influencia del Río Toribio, Municipio de
Ciénaga y Pueblo Viejo donde es fuertemente intervenido por la ocupación urbana.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-3
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
2
CUATRECASAS, J. 1958. Aspectos de la vegetación natural de Colombia.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-4
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
El tipo de vegetación que caracteriza esta zona es del tipo caducifolia. La cual
se encuentra representada por especies, tales como: Gliricidia sepium,
Prosopis juliflora, Mimosa púdica, Cassia reticulata, Cassia fistula, Delonix
regia, Thespesia populnea, Calotropis procera, Panicum maximum, Melochia
parvifolia e Ipomonea spp.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-5
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
3
Unidades Ecológicas Ambientales,1992.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-6
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-7
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
4
ESPINAL, L. y MONTENEGRO, E., 1977. Formaciones vegetales de Colombia.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-8
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
METODOLOGÍA
Con un Sistema de Posicionador Global (GPS) se ubicaron los vértices del área de
patios de acopio de carbón en las Alternativas Puerto Zuñiga y Papare,
estableciéndose posteriormente los transeptos de recorrido para su valoración
vegetal.
En el área se evidencia la tala rasa del bosque en varios sectores y los efectos del
sobrepastoreo intensivo el cual ha generado cárcavas, erosión y perdida del suelo.
El 78% del área está cubierta actualmente por rastrojos y pastizales, algunos
desarrollados sobre afloramientos rocosos [Fotografía 5.2 (Parte I)]. Asociadas
a los brazos de la Quebrada El Ebano se desarrolla un bosque ripario intervenido,
con notorio déficit edafo-hídrico (Mapa 9).
Las microcuencas presentan zonas onduladas sobre las cuales crece vegetación
típica de bosque muy seco tropical (bms-T), bosque seco tropical (bs-T) y monte
espinoso tropical (me-T)5. Limitada a la microcuenca y muy dependientes de los
flujos de agua se presenta una escasa vegetación de pedobiomas freatófilos o
bosque de galería. Las crestas de estas ondulaciones han sido sometidas a la
acción de diferentes factores climáticos pero especialmente del viento, lo cual ha
generado una pérdida del horizonte orgánico del suelo evidenciándose así
afloramientos rocosos (Fotografía 3.8).
5
HERNÁNDEZ-CAMACHO,J. et. al., 1992. Estado de la Biodiversidad en Colombia.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-9
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
Cuadro 3.2. Lista de las Especies de Flora Presentes en Área Patios Puerto Zuñiga.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-10
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
Cuadro 3.3. Listado de Especies que Componen la Unidad de Rastrojo Alto en Área
Patios de Carbón en Puerto Zuñiga.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-11
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-12
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-13
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
Figura 3.1. Perfil de la Vegetación en los Posibles Patios de Acopio - Alternativa Puerto Zuñiga
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-14
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-15
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-16
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-17
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-18
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
Esta área se caracteriza por presentarse sobre terreno plano en las llanuras
aluviales de los Ríos Toribio y Córdoba, sobre suelos ricos en materia orgánica,
como consecuencia del aporte de sedimentos y el modelado geomorfológico del río
en su extremo distal. La vegetación se desarrolla favorablemente, encontrándose
árboles corpulentos con alturas superiores a 20 m., de amplio dosel y copas
frondosas.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-18
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
Figura 3.2. Perfil de Vegetación del Margen Nororiental del Río Toribio (Alternativa Papare)
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-19
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-20
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-21
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
El estado actual de la fauna silvestre del área de influencia directa e indirecta del
Proyecto, para sus dos alternativas de localización, tiene una relación directa con
las características y nivel de afectación de la vegetación en el área. Depende
particularmente de las intensas presiones antrópicas a las cuales ha sido sometida,
aspectos que determinan su diversidad y abundancia. La fauna que se registra en
el área de influencia directa e indirecta, corresponde a áreas costeras altamente
deforestadas, con fuerte intervención antrópica.
6
HERNÁNDEZ, 1992. Unidades Biogeográficas de Colombia.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-22
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-23
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
9
- EMMONS, l. and FEER, F. 1990. Neotropical Rainforest mammals.
- RODRÍGUEZ, J. et. al, 1995. Mamiferos colombianos.
- WILSON, D. And REEDER, D., 1993. Mammal Species of the world.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-24
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-25
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-26
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
Figura 3.3. Análisis por Estaciones de Muestreo de la Composición de Macroinvertebrados Acuáticos en el Río Toribio
Estación 1 Estación 2
10 8
9 7 Plecoptera
Plecoptera
8 6 Ephemeroptera
No de Especies
Ephemeroptera
7 Odonata
No de Especies
Odonata 5
6 Diptera
Diptera 4
5 Coleoptera
Coleoptera 3
4 Hemiptera
3 Hemiptera
2 Neuroptera
2 Neuroptera
1 Trichoptera
1 Trichoptera
0
0
Ordenes
Ordenes
Estación 4
Estación 3
3
6
Plecoptera
Plecoptera
5 Ephemeroptera
Ephemeroptera
No de Especies
2 Odonata
No de Especies
4 Odonata
Diptera
Diptera
3 Coleoptera
Coleoptera
1 Hemiptera
2 Hemiptera
Neuroptera
Neuroptera Trichoptera
Estación 4
1 Trichoptera
3 0
0 Ordenes
Ordenes Plecoptera
Ephemeroptera
No de Especies
2 Odonata
Diptera
Coleoptera
1 Hemiptera
Neuroptera
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa Trichoptera II-3-27
0
Ordenes
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
Esta subregión incluye parte del denominado Golfo de Salamanca que se extiende
desde la desembocadura del Río Magdalena (Bocas de Ceniza) hasta Punta La
Gloria. En el área de influencia se diferencian dos sectores costeros:
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-28
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
existentes ocurra una gran variabilidad tanto temporal como espacial; la temporal
es debida a la influencia estacional del fenómeno de la surgencia (upwelling) y la
espacial más irregular y débil, se debe a las diferencias en intensidad de los
variados efectos de los vientos alisios, las lluvias y las corrientes marinas que
ejercen influencia sobre las comunidades.10
3.3.1. MANGLARES
10
MARQUEZ, G. 1982. Los sistemas ecológicos marinos del sector adyacente a Santa Marta. Carbe
colombiano.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-29
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
11
DÍAZ-PULIDO, 1997.Informe Nacional sobre el estado de la Biodiversidad en Colombia.
12
WARWICK, 1986. Anew method for detecting pollution effects on marine macrobenthic comunities.
13
HOLME, N. & MCINTYRE, A. 1984. Methods for the study of marine benthos.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-30
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-31
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
Cuadro 3.6. Contribución de las Principales Taxa a la Infauna del Área de Estudio
TAXA F %F G %G N %N B
Poliquetos 31 34.8 62 45.6 1512 72.8 1.58
Moluscos 26 29.2 39 28.7 109 5.2 2.37
Crustáceos 22 24.7 23 16.9 425 20.5 0.72
Equinodermos 2 2.2 4 2.9 9 0.4 0.77
Bryozoarios 1 1.1 1 0.7 11 0.5 0.16
Varios 7 7.9 7 5.1 11 0.5 0.09
TOTAL 89 100.0 136 100.0 2077 100.0 5.69
Donde: F= número de familias, G= número de géneros, N= número de organismos, B=Biomasa en
mg, % porcentaje.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-32
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
E1 E1
E2 E2
A A
E3 E3
E4 E4
E5 B E5 B
40. 50. 60. 70. 80. 90. 100. 40. 50. 60. 70. 80. 90. 100.
S im ila rid a d B R A Y -C U R T IS S im ila rid a d B R A Y -C U R T IS
a. b.
E ST R E S = .0 0 6 E ST R E S = .0 0 0
E 2
E 4
E 2
E 4 E 5 E3
E5
E 3
B
A
E 1
E 1
A
B
c. d.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-33
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
Cuadro 3.7. Abundancia Genérica que Compone los Grupos Definidos por Medio de los
Análisis de Clasificación y Ordenación
A B
Grupos
ind/0.015 m 2
ind/0.03 m2 TOTAL
Promedio %Fr
Género E1 E2 E3 E4 E5
Ampelisca 122 0 37 109 67 75 10 278
Aedicira 233 0 0 0 58.25 25 8 241
Prionospio 72 85 30 22 52.25 100 17 226
Onuphis 138 6 7 4 38.75 100 0 155
Minuspio 111 6 15 4 34 100 12 148
Tharyx 97 2 9 5 28.25 100 5 118
Ampharete 57 22 27 1 26.75 75 0 107
Aricidea 0 12 40 13 16.25 75 0 65
Chone 11 32 14 2 14.75 100 0 59
Erichtonius 35 0 7 1 10.75 50 1 44
Magelona 2 20 4 0 6.5 75 2 28
Apoprionospio 21 5 0 0 6.5 50 0 26
Haploscoplos 14 1 4 7 6.5 75 0 26
Lumbrineris 5 8 7 3 5.75 100 3 26
Tiburonella 25 0 0 0 6.25 25 0 25
Capitella 11 2 1 2 4 75 6 22
Podarke 22 0 0 0 5.5 25 0 22
Poecilochaetus 5 4 4 8 5.25 100 0 21
Spiophanes 18 0 0 0 4.5 25 0 18
Aonides 3 13 0 0 4 50 0 16
Dorvillea 0 6 9 1 4 50 0 16
Anaitides 14 0 1 0 3.75 25 0 15
Armandia 6 1 3 3 3.25 75 2 15
Listriella 0 0 14 0 3.5 25 0 14
Continuación Cuadro 3.7.
A B
Grupos
ind/0.015 m 2
ind/0.03 m2 TOTAL
Promedio %Fr
Género E1 E2 E3 E4 E5
Strigilla 12 0 0 1 3.25 25 0 13
Cupuladria 4 0 7 0 2.75 50 0 11
Tellina 8 0 0 3 2.75 50 0 11
Monoculodes 1 0 0 5 1.5 25 4 10
Leitoscoplos 0 0 0 6 1.5 25 2 8
Glycera 0 0 5 2 1.75 50 0 7
Nuculana 0 0 1 6 1.75 25 0 7
Cardiomya 0 0 6 0 1.5 25 0 6
Diplodonta 0 2 1 3 1.5 50 0 6
Praxiella 0 0 0 0 0 0 6 6
Upogebia 0 0 0 6 1.5 25 0 6
Corbula 0 0 0 4 1 25 1 5
Decamastus 0 1 4 0 1.25 25 0 5
Ninoe 0 2 0 0 0.5 25 3 5
Dentalium 0 0 2 0 0.5 25 2 4
Lysippe 0 0 0 1 0.25 0 3 4
Microprotopus 0 4 0 0 1 25 0 4
Amphiodia 0 0 0 3 0.75 25 0 3
Amphipholis 0 0 0 3 0.75 25 0 3
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-34
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
Automate 0 0 0 1 0.25 0 2 3
Corophium 0 3 0 0 0.75 25 0 3
Processidae 0 0 0 0 0 0 3 3
Callianassa 0 0 0 0 0 0 2 2
Psione 0 0 0 0 0 0 2 2
Transenella 1 0 0 0 0.25 0 1 2
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-35
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
Abundancia Biomasa
TAXA E1 E2 E3 E4 E5 E1 E2 E3 E4 E5
Poliquetos 889 248 206 93 76 0.48 0.33 0.24 0.25 0.28
Molusca 44 8 25 25 7 0.53 0.15 0.21 0.43 1.05
Crustacea 206 1 71 125 22 0.15 0.00 0.08 0.32 0.17
Equinodermos 1 0 1 7 0 0.00 0.00 0.00 0.77 0.00
Bryozoa 4 0 7 0 0 0.05 0 0.11 0 0
Varios 6 1 4 0 0 0.02 0.00 0.07 0.00 0.00
TOTAL 1150 258 314 250 105 1.23 0.48 0.71 1.77 1.51
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-36
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-37
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
P r o fu n d id a d (m ) % M a te r ia O r g á n ic a
S a lin id a d T e m p e r a tu r a (°C )
T a m a ñ o m e d io d e g r a n o (p h i) 6 3 m ic r a s
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-38
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
Localidad P* DM (rango)
Fuente
(año de muestreo) (m.) N. ind/m2
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-39
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-40
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-41
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
E1
E1
E2
A E2
E3
E3 A
E4
E4
E5 B E5 B
D 16
M 16
C D 16
C
M 16
a2 a2
D 2 M 2
D 8 d2
D 12 D 2
M 2 D 8
M 8 D 12
M 12 M 12
d2 a12
n2 n2
d12 n8
J2 J2
d8 M 8
S2 S2
D
S8 d8 D
J8 S8
J12 S12
S12 J8
a8 J12
j8 a8
j2 j2
n8 j8
a12 d12
j1 2 j1 2
n12 n12
30. 40. 50. 60. 70. 80. 90. 100. 30. 40. 50. 60. 70. 80. 90. 100.
a. b.
ESTRES = .1 2 8 STR ESS = .1 2 6
M 16
D a2 A E2
a 1j 12 2
A
D 16 C d12
j 8n n8 1 2M 1 2 E3
E2 n 2 M j8J2aSJS188182 2 D 1 2 E4 E1
d S8 2
J 2d 2 D 8
M 2 D 2
D 2
D 8 M 2
E3 J2
E1
J S1 12 J2 8 d S8 2
D 12 M n8 2
M 1 2 n aS8j8 28 B
E4 n 1 j21 2 j 8 d 2
d 1 2a 1 2 C D 16
E5
a2
M 16
E5
B D
c. d.
* Procedentes del Trabajo de Guzmán-Alvis et al. (2000) y el presente estudio, obtenidas mediante
el indice de Bray-Curtis. a y c, reducción al 1% de dominancia; b y d, reducción al 2% de
dominancia.
La separación de las estaciones del EIA, con respecto a las del estudio de
Guzmán-Alvis et. al, (1999), se debe principalmente a una mayor densidad de
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-42
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
Figura 3.11. Diagrama de Kaandorp que Combina los Resultados del Dendrograma y el
Análisis Inverso de los Géneros Encontrados en el Estudio de Guzmán-Alvis et. al,
(2000) y el Presente Estudio*
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-43
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
Género A B C D Continuación…
Ampelisca ***** ooooo ooooo ***** C D
Tharyx ***** ooooo ooooo ***** Harpinia ***** *****
Terebellides ***** ooooo ***** ***** Pherusa ***** *****
Calyptraea ooooo ***** ***** Harmothoe ***** *****
Decamastus ***** ***** ooooo Cyclaspis ***** *****
Ampharete ooooo ooooo Cheramus ***** *****
Minuspio ***** ooooo Periploma ***** *****
Ericthonius ***** ooooo ooooo Pinnixa ***** *****
Aedicira ***** ooooo ooooo ooooo Corbula ***** *****
Spiophanes ***** ooooo ooooo Autonoe ***** *****
Dorvillea ***** ooooo ooooo Paraprionospio ***** *****
Podarke ooooo ooooo Glycera ***** *****
Praxillella ***** ***** ooooo Allia ***** *****
Ceratonereis ***** ***** ooooo Levinsenia ***** *****
Ninoe ooooo ***** ooooo Euclymene ***** *****
Dentalium ooooo ***** A
Processa ooooo ***** ooooo Tiburonella ooooo
Leitoscoloplos ooooo ***** ***** Haploscoplos ooooo
Automate ooooo ***** ***** Apoprionospio ooooo
Monoculodes ooooo ***** ***** Aonides ooooo
Lysippe ooooo ***** ***** Anaitides ooooo
Cardiomya ooooo ***** Sphiophanes ooooo
Dasybranchus ooooo ***** Strigilla ooooo
Maldane ***** ooooo
Aspidosiphon ooooo ooooo B
Cumaceo tipo 2 ***** ooooo Psione ooooo
Lucina ooooo ooooo Callianassa ooooo
Magelona ***** ooooo ***** *****
Sthenelais ***** ***** ooooo C
Parvilucina ***** ***** Adrana ooooo
Amphipholis ***** ooooo *****
Nuculana ***** ooooo ***** D
Tellina ***** ooooo ***** Westwoodilla ooooo
Upogebia ***** ***** Corophiidae tipo 4 ooooo
Diplodonta ***** ooooo ***** Eupolymnia ooooo
Asychis ***** ***** Pagurus ooooo
Onuphis ***** ooooo ***** Ophelina ooooo
Listriella ***** ooooo ***** Ceratocephale ooooo
Aricidea ***** ooooo ***** Alpheus ooooo
Chone ***** ***** Piromis ooooo
Poecilochaetus ***** ooooo ***** Malacoceros ooooo
Lumbrineris ***** ooooo ooooo ***** Hypaniola ooooo
Lysidice ***** ***** Notomastus ooooo
Amphiodia ***** ***** Photis ooooo
Cupuladria ***** ***** Eunice ooooo
Neanthes ***** ooooo Cirrophorus ooooo
Golfingia ***** ***** Aglaophamus ooooo
Scoloplos ***** ooooo Amphicteis ooooo
Goniada ***** ***** Chaetozone ooooo
Mediomastus ooooo ooooo ooooo ***** Ehlersia ooooo
Cossura ***** ***** ooooo ooooo Amaena ooooo
Drilonereis ooooo
Heterospio ooooo
A B Phyllodoce ooooo
Prionospio ***** ***** Trichobranchus ooooo
Capitella ***** ***** Grandidierella ooooo
Armandia ***** ***** cf. Ischyrocerus ooooo
Metharpinia ooooo
Euphrosine ooooo
Paguristes ooooo
Sipunculido2 ooooo
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-44
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
S 23
S 26
S 2
L 13
L 14
L 9
L 15
L 2
S 8
L 1
L 4
L 5
L 6
L 7
L 8
S 1
S 7
S 9
L
S
3
14 ESTR ES = .2 5 8
S 4
S 5
S 6
S 13
S 18 S21
S 3
S 15 L27
L
L
21
20
S26
L 27
S 12
S 19 S15 S12 L21
S 20 S13 L2 0
S 21 S20 S24 S25
L
S
25
25
B S18 S19 L25
L 18 L13 L4 L19 S23
S
L
17
11 L 1 4LS 31 4 S 1 L26
L 12 S 5 L15
L 17
S6 L L6 5 L17 S27
L 19
S 9 L 7L 1 L2 8L 1
L 24 S4 S7
S11 L 1S 61 0
L 1S 12 L2 2 2 L 1 0
L 23
L 26
S 11 L23
S 24 L2 S8 S17 S16
L 10 L9
L 16 S3
S
S
10
22 L18 L24
L 22
S 16 S2
S 27
10. 20. 30. 40. 50. 60. 70. 80. 90. 100.
S im ila rid a d B R A Y -C U R T IS
Conclusión
De acuerdo a los resultados del presente estudio, confrontado con los descritos
por otros autores en las dos últimas décadas, la macroinfauna del área de
influencia marina del PIC se define como una única comunidad continua,
diversa en especies que varía paulatinamente en el espacio y en el tiempo,
presentando una serie de géneros característicos cuyas abundancias fluctúan
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-45
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-46
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
3.3.3. PLAYAS
Las playas entre Bocas de Ceniza y Punta La Gloria, que incluye el sector de
influencia directa e indirecta del proyecto, se encuentra constituida por playas de
una alta dinámica eólica y un alto grado de exposición al oleaje. El sistema se
encuentra interrumpido por puntas rocosas de origen metamórficos del tipo filita,
lo cual hace que se conformen bahías de diferentes amplitudes y poca profundidad
(Mapa 10)14.
La textura granular de las arenas de la zona norte (Playas del Hotel IROTAMA,
Aeropuerto Simón Bolivar), es gruesa de color amarillo, las características del tipo
de grano que presentan son en promedio de arenas medias bien clasificadas, con
un phi entre 0.9 y 1.90. En la zona mesolitoral y la zona infralitoral, predominan
las arenas finas a muy finas, mal clasificadas y con un valor phi que oscila entre un
1.95 y 3.1. Los valores de materia orgánica del sedimento no superan el 1% en la
zona mesolitoral, sin embargo en la zona infralitoral el contenido de materia
orgánica alcanza el 3.87% en las playas que circundan el área del Aeropuerto en
Puerto Zuñiga. La inclinación del frente de las playas entre la zona antes descrita,
varía entre 6 grados al sur del IROTAMA y 11.2 grados en las playas del
DECAMERON. La frecuencia promedio del oleaje en esta área es de 10.7± 2.7
olas por minuto (INVEMAR, 1997).
14
DÍAZ-PULIDO, G. 1997. Informe Nacional sobre el estado de la Biodiversidad en Colombia.
15
INVEMAR, 1997. Carbón y comunidades bénticas de playas en el área de influencia del terminal C.I.
PRODECO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-47
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-48
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
Para el área de influencia directa del PIC solo existe una pequeña zona (350 m 2.)
apta para el desarrollo de una asociación de macroalgas. Esta se localiza en Punta
Brava, hacia la parte norte de la cabecera de la pista del Aeropuerto Simón Bolívar.
El área es rica en especies, las cuales se desarrollan a partir de una formación
rocosa que aflora desde el mar hacia el continente, donde es posible encontrar 7
familias de macroalgas. En el Cuadro 3.11 se presenta la relación de especies
presentes en el área.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-49
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
16
PRAHL, H. & ERHARDT, H. 1985. Colombia - Corales y arrecifes coralinos.
17
BLANCO et. al, 1994. El Banco de las Animas: Una amplia formación arrecifal desarrollada sobre un
antiguo delta del Río Magdalena.
18
DÍAZ-PULIDO, G. 1997. Informe Nacional sobre el estado de la Biodiversidad en Colombia.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-50
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
3.3.8. ICTIOFAUNA
El Golfo de Salamanca presenta una alta diversidad íctica comparable con regiones
como las costas de Costa Rica y Australia, esta alta diversidad se debe
primordialmente a la alta productividad de la CGSM, a los aportes de nutrientes en
las bocas de los Ríos Toribio y Córdoba y las formaciones arrecifales como el
Banco de las Animas.
19
MAJARRES et. al, 1998. Crucero de evaluación de peces pelágicos pequeños en el Caribe
colombiano.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-51
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
Entre las familias de peces presentes en el área de interés se destacan, no solo por
tener un alto valor económico sino también por ser familias ecológicamente muy
importantes, Engraulidos (anchoas) y Clupeidos (sardinas). Estas especies que
forman cardúmenes, son el soporte alimentario de los peces carnívoros de
importacia pesquera comercial en el área.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-52
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
SECCIÓN DE FOTOGRAFÍAS
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-53
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-54
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-55
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-56
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-57
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-58
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-59
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-60
Estudio de Impacto Ambiental del Puerto
Integrado Carbonífero del Caribe colombiano
PROPUERTO S.A.
FOTOGRAFÍA 3.13. Detalle de Playa – Boca del Río Toribio . Alternativa Papare
CONSULTORIAS DEL CARIBE Ltda. C:/EIA PROPUERTO/DIMENSIÓN BIÓTICA. DOC. 31/08/aa II-3-61