Professional Documents
Culture Documents
Bµi tËp1: Gi¸o viªn cho häc sinh ®äc kÜ v¨n b¶n , sau ®ã th¶o luËn nhãm
theo c©u hái ë SGK . KÕt qu¶ th¶o luËn ®îc c¸c nhãm tr×nh bµy vµo giÊy khæ
to
( trong 7 phót) . Sau ®ã c¸c nhãm d¸n lªn b¶ng.
C¸c nhãm nhËn xÐt lÉn nhau, Gi¸o viªn ®Þnh híng, tr×nh bµy kÕt qu¶ trªn m¸y
chiÕu.
a, Bµi v¨n cã tÝnh chÊt thuyÕt minh v× ®· cñng cè cho ngêi ®äc nh÷ng tri
thøc kh¸ch quan vÒ loµi Ruåi.
- TÝnh chÊt Êy thÓ hiÖn ë c¸c ®iÓm : tÝnh chÊt chung vÒ hä, gièng, loµi,
vÒ c¸c tËp tÝnh sinh sèng, sinh ®Î, ®Æc ®iÓm c¬ thÓ, cñng cè c¸c kiÕn thøc
chung ®¸ng tin cËy vÒ loµi Ruåi, thøc tØnh ý thøc gi÷ vÖ sinh, phßng bÖnh, ý
thøc diÖt Ruåi.
- Nh÷ng ph¬ng ph¸p thuyÕt minh ®îc sö dông:
+ §Þnh nghÜa: thuéc hä c«n trïng...
+ Ph©n lo¹i: c¸c lo¹i Ruåi .
+ Sè liÖu : Sè vi khuÈn, sè lîng sinh s¶n cña mét cÆp Ruåi ...
+ LiÖt kª : m¾t líi, ch©n tiÕt ra chÊt dÝnh....
b, Bµi thuyÕt minh nµy cã mét sè nÐt ®Æc biÖt sau :
- VÒ h×nh thøc : gièng nh v¨n b¶n têng thuËt mét phiªn toµ.
- VÒ néi dung : gièng nh mét c©u chuyÖn kÓ vÒ loµi Ruåi.
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
- T¸c gi¶ ®· sö dông c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt : kÓ chuyÖn, miªu t¶, nh©n
ho¸.....
c, T¸c dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt lµm cho v¨n b¶n trë nªn sinh ®éng , hÊp
dÉn, thó vÞ , g©y høng thó cho ngêi ®äc , lµm næi bËt néi dung.
Bµi tËp 2: (cã thÓ lµm ë nhµ)
- §o¹n v¨n nµy nh»m nãi vÒ tËp tÝnh cña chim có díi d¹ng ngé nhËn (®Þnh
kiÕn) thêi th¬ Êu, sau lín lªn ®i häc cã dÞp nhËn thøc l¹i.
- BiÖn ph¸p nghÖ thuËt : lÊy ngé nhËn håi nhá lµm ®Çu mèi c©u chuyÖn.
Ho¹t ®éng IV: Híng dÉn häc bµi ë nhµ.
- T×m c¸c ®o¹n v¨n thuyÕt minh cã sö dông yÕu tè nghÖ thuËt.
- So¹n kÜ môc I bµi : " LuyÖn tËp......thuyÕt minh" , mçi nhãm mét ®Ò .
- §Ò ®Þnh híng : ThuyÕt minh chiÕc nãn , chiÕc qu¹t .
* Yªu cÇu : Nªu ®îc c«ng dông, cÊu t¹o, chñng lo¹i, lÞch sö,......, biÕt vËn
dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt lµm cho v¨n b¶n sinh ®éng, hÊp dÉn.
Ho¹t ®éng I: Gi¸o viªn kiÓm tra viÖc I. ChuÈn bÞ bµi ë nhµ.
chuÈn bÞ ë nhµ cña häc sinh.
Gi¸o viªn kiÓm tra, cho häc sinh nhËn
xÐt . Gi¸o viªn nhËn xÐt nh¾c nhë.
Ho¹t ®éng II: Tæ chøc cho häc II. LËp dµn ý:
sinh tr×nh bµy th¶o luËn mét ®Ò .
* Nhãm 1:ThuyÕt minh vÒ C¸i qu¹t . *Nhãm 1- §Ò 1:ThuyÕt minh vÒ c¸i
- Cho mét sè häc sinh ë nhãm 1 tr×nh qu¹t.
bµy dµn ý , chi tiÕt , dù kiÕn c¸ch sö LËp dµn ý:
dông yÕu tè nghÖ thuËt trong bµi 1. Më bµi: Giíi thiÖu chung vÒ
thuyÕt minh . §äc ®o¹n më bµi . chiÕc qu¹t.
- C¶ líp th¶o luËn , nhËn xÐt , bæ 2. Th©n bµi:
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
xung, söa ch÷a .... - §Þnh nghÜa vÒ c¸i qu¹t lµ mét dông
- Gi¸o viªn nhËn xÐt chung , híng dÉn cô nh thÕ nµo?
lËp dµn ý , gîi ý c¸ch sö dông biÖn - Hä nhµ qu¹t ®«ng ®óc vµ cã nhiÒu
ph¸p nghÖ thuËt sao cho ®¹t hiÖu qu¶. lo¹i ra sao?
- Mçi lo¹i cã cÊu t¹o vµ cã c«ng dông
nh thÕ nµo? B¶o qu¶n ra sao?
- GÆp ngêi b¶o qu¶n th× sè phËn qu¹t
nh thÕ nµo?
- Qu¹t ë c«ng së nhiÒu n¬i kh«ng ®îc
b¶o qu¶n ra sao?
- Ngµy xa qu¹t giÊy cßn lµ mét s¶n
phÈm mü thuËt ( Ngêi ta vÏ tranh, ®Ò
th¬ lªn qu¹t, dïng qu¹t tÆng nhau lµm
vËt kØ niÖm.)
- Qu¹t ë n«ng th«n...., qu¹t kÐo ë c¸c
nhµ quan ngµy tríc....
* Lu ý: Nªn sö dông biÖn ph¸p nghÖ
thuËt : tù thuËt, nh©n ho¸ ®Ó kÓ...
3. KÕt bµi : C¶m nghÜ chung vÒ c¸i
qu¹t trong ®êi sèng hiÖn ®¹i.
* Nhãm 2: ThuyÕt minh vÒ C¸i nãn. *Nhãm 2 - §Ò: ThuyÕt minh vÒ c¸i
C¸ch thøc tiÕn hµnh t¬ng tù nhãm 1. nãn.
LËp dµn ý:
1. Më bµi: Giíi thiÖu chung vÒ chiÕc
nãn.
2. Th©n bµi:
- LÞch sö chiÕc nãn.
- CÊu t¹o chiÕc nãn.
- Qui tr×nh lµm nãn.
- Gi¸ trÞ kinh tÕ, v¨n ho¸ nghÖ thuËt
cña chiÕc nãn.
3. KÕt bµi: C¶m nghÜ chung vÒ chiÕc
nãn trong ®êi sèng hiÖn ®¹i.
Ho¹t ®éng III
- So¹n bµi : " §Êu tranh.......hoµ b×nh": Híng dÉn häc ë nhµ.
- ViÕt hoµn chØnh bµi v¨n cho mét trong hai ®Ò trªn theo dµn ý ®· lËp.
Ngµy 6 th¸ng 9 n¨m2006
TuÇn 2:
TiÕt 6-7 : V¨n b¶n
§Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh.
G.G.M¸c-kÐt
? VËy trong giao tiÕp cÇn tu©n thñ * Ghi nhí : SGK.
®iÒu g×?
Häc sinh ph¸t biÓu nhËn xÐt. Gi¸o viªn
kÕt luËn gäi mét häc sinh ®äc to ghi
nhí. III. Ph¬ng ch©m lÞch sù.
TiÕt 9 :
sö dông yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh.
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c tr×nh bµy 1. TÇm quan träng cña vÊn ®Ò b¶o vÖ
vÊn ®Ò ë môc nµy ? ch¨m sãc trÎ em, sù quan t©m cña céng
Ho¹t ®éng III: Híng dÉn tæng kÕt ®ång quèc tÕ hiÖn nay :
luyÖn tËp. - §©y lµ nh÷ng nhiÖm vô cã ý nghÜa
? Em nhËn thøc nh thÕ nµo vÒ tÇm quan träng hµng ®Çu cña tõng quèc gia
quan träng cña vÊn ®Ò b¶o vÖ, ch¨m vµ cña céng ®ång quèc tÕ v× nã liªn
sãc trÎ em, vÒ sù quan t©m cña céng quan trùc tiÕp ®Õn t¬ng lai ®Êt níc,
®ång quèc tÕ ®èi víi vÊn ®Ò nµy . nh©n lo¹i ( TrÎ em h«m nay thÕ giíi
ngµy mai ...)
- Qua nh÷ng chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch,
qua nh÷ng hµnh ®éng cô thÓ ®èi víi
viÖc b¶o vÖ , ch¨m sãc trÎ em mµ ta
nhËn ra tr×nh ®é v¨n minh cña mét x·
héi.
- VÊn ®Ò b¶o vÖ ch¨m sãc trÎ em
®ang ®îc céng ®ång quèc tÕ dµnh sù
quan t©m thÝch ®¸ng víi c¸c chñ tr¬ng
nhiÖm vô ®Ò ra cã tÝnh cô thÓ toµn
diÖn.
2. Ghi nhí : SGK.
TiÕt 13 :
C¸c ph¬ng ch©m héi tho¹i (TiÕp)
c, Anh ta nãi mét tÊc lªn trêi. -> ChØ cã vÝ dô e tu©n thñ thñ ph¬ng
d, ¤ng nãi gµ bµ nãi vÞt . ch©m lÞch sù cßn c¸c vÝ dô cßn l¹i
®Òu kh«ng tu©n thñ ph¬ng ch©m héi
e, Lêi nãi ch¼ng mÊt tiÒn mua tho¹i .
Lùa lêi mµ nãi cho võa lßng nhau.
? H·y cho biÕt trong c¸c vÝ dô trªn, ph- * VÝ dô 2 :
¬ng ch©m héi tho¹i nµo kh«ng ®îc
tu©n thñ ? V× sao? - C©u tr¶ lêi cña Ba kh«ng ®¸p øng
Häc sinh ph¸t biÓu c¸ nh©n - nhËn nhu cÇu th«ng tin nh An mong muèn.
xÐt. -> Ph¬ng ch©m vÒ lîng ®· kh«ng ®îc
Gi¸o viªn kÕt luËn ph©n tÝch vÝ dô 2. tu©n thñ .
Häc sinh ®äc ®o¹n ®èi tho¹i ë SGK. -> V× ngêi nãi kh«ng biÕt chÝnh x¸c
? C©u tr¶ lêi cña Ba cã ®¸p øng nhu chiÕc m¸y bay ®Çu tiªn trªn thÕ giíi ®-
cÇu th«ng tin ®óng nh An muèn îc chÕ t¹o n¨m nµo ®Ó tu©n thñ ph¬ng
kh«ng? ch©m vÒ chÊt, ngêi nãi ph¶i tr¶ lêi mét
? Cã ph¬ng ch©m héi tho¹i nµo ®· c¸ch chung chung.
kh«ng ®îc tu©n thñ . * VÝ dô 3 :
? V× sao ngêi nãi kh«ng tu©n thñ ph- -> Ph¬ng ch©m vÒ chÊt cã thÓ ®îc
¬ng ch©m Êy . tu©n thñ . V× b¸c sÜ nãi ®Ó ®éng
viªn ngêi bÖnh - ®©y lµ mét viÖc lµm
? Em h·y t×m nh÷ng t×nh huèng t¬ng cÇn thiÕt nh©n ®¹o.
tù ? -> Kh«ng ph¶i sù nãi dèi nµo còng
®¸ng chª tr¸ch .
? Khi B¸c sÜ nãi víi mét ngêi m¾c => Trong bÊt k× t×nh huèng giao tiÕp
bÖnh nan y vÒ t×nh tr¹ng søc khoÎ cña nµo mµ cã mét yªu cÇu nµo ®ã quan
bÖnh nh©n ®ã th× ph¬ng ch©m héi träng h¬n, cao h¬n yªu cÇu tu©n thñ
tho¹i nµo cã thÓ kh«ng ®îc tu©n thñ ? ph¬ng ch©m héi tho¹i th× ph¬ng ch©m
V× sao ? héi tho¹i cã thÓ kh«ng ®îc tu©n thñ.
Häc sinh nªu t×nh huèng t¬ng tù. * VÝ dô 4 : C©u " TiÒn b¹c chØ lµ
? Tõ ®ã em rót ra kÕt luËn g× ? tiÒn b¹c ".
- XÐt vÒ nghÜa têng minh -> kh«ng
tu©n thñ ph¬ng ch©m vÒ lîng .
- XÐt vÒ nghÜa hµm ý -> vÉn b¶o
®¶m tu©n thñ Ph¬ng ch©m vÒ lîng .
=> NghÜa lµ : TiÒn b¹c chØ lµ ph¬ng
? Khi nãi " TiÒn b¹c chØ lµ tiÒn b¹c " tiÖn ®Ó sèng chø kh«ng ph¶i môc
th× cã ph¶i ngêi nãi kh«ng tu©n thñ ph- ®Ých cuèi cïng cña con ngêi -> R¨n d¹y
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
¬ng ch©m vÒ lîng hay kh«ng? Ph¶i : Kh«ng nªn ch¹y theo tiÒn b¹c mµ quªn
hiÓu ý nghÜa c©u nµy nh thÕ nµo ? ®i nhiÒu thø kh¸c quan träng h¬n
thiªng liªng h¬n trong cuéc sèng .
-> C¸ch nãi g©y sù chó ý víi ngêi
kh¸c,....................
Bµi tËp 1 : Häc sinh ®äc mÈu chuyÖn : häc sinh th¶o luËn nhãm - §¹i diÖn
nhãm ph¸t biÓu - líp nhËn xÐt . Gi¸o viªn kÕt luËn ý kiÕn ®óng :
- ¤ng bè kh«ng tu©n thñ ph¬ng ch©m c¸ch thøc : Mét ®øa bÐ 5 tuæi kh«ng
thÓ nhËn biÕt ®îc " TuyÓn tËp truyÖn ng¾n Nam Cao " ®Ó nhê ®ã mµ t×m
®ù¬c qu¶ bãng -> C¸ch nãi cña «ng bè ®èi víi cËu bÐ lµ kh«ng râ -> §èi víi ngêi
kh¸c th× ®ã lµ mét c©u nãi cã th«ng tin rÊt râ rµng .
Bµi tËp 2 :
Lêi nãi cña ch©n vµ tay kh«ng tu©n thñ thñ ph¬ng ch©m lÞch sù . ViÖc
kh«ng tu©n thñ ®ã lµ kh«ng thÝch hîp víi t×nh huèng giao tiÕp .
Trong t×nh huèng nµy , c¸c vÞ kh¸ch kh«ng chµo hái g× c¶ mµ nãi ngay víi
chñ nhµ nh÷ng lêi lÏ giËn gi÷ , nÆng nÒ .....cßn ë c©u chuyÖn nµy, giËn gi÷ vµ
nãi nÆng nÒ nh vËy lµ kh«ng cã lÝ do chÝnh ®¸ng.
Ho¹t ®éng IV: Híng dÉn häc bµi ë nhµ.
- ChuÈn bÞ «n tËp phÇn v¨n thuyÕt minh ( cã sö dông yÕu tè miªu t¶ ) ®Ó
viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 1 cho tèt .
TiÕt 14- 15 :
ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 1 - V¨n thuyÕt minh .
TuÇn 4 -TiÕt 16 - 17 :
ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng.
( TrÝch : TruyÒn k× m¹n lôc).
TiÕt 18 :
Xng h« trong héi tho¹i.
Ho¹t ®éng I: Híng dÉn t×m hiÓu tõ I. Tõ ng÷ xng h« vµ viÖc sö dông tõ
ng÷ xng h« vµ viÖc sö dông tõ ng÷ x- ng÷ xng h«.
ng h«.
* VÝ dô :
? Em h·y nªu mét sè tõ ng÷ ®Ó xng h« - Ng«i thø nhÊt : t«i, tao,...chóng t«i,
trong tiÕng viÖt vµ cho biÕt c¸ch dïng chóng tao...
tõ ng÷ ®ã? - Ng«i thø hai : mµy, mi, chóng mµy...
- Ng«i thø ba : nã, h¾n, chóng nã, hä...
- Suång s· : mµy, tao,..
- Trang träng : quÝ «ng, quÝ bµ, quÝ
Gi¸o viªn nªu t×nh huèng cho häc sinh c«, quÝ vÞ......
ph©n tÝch.
? Qua ®ã em cã thÓ rót ra nhËn xÐt g× => TiÕng viÖt cã mét hÖ thèng tõ ng÷
vÒ t×nh huèng tõ ng÷ xng h« trong xng h« phong phó, tinh tÕ, giµu s¾c
tiÕng viÖt? th¸i biÓu c¶m.
Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh ®äc 2 ®o¹n * VÝ dô :
trÝch trong t¸c phÈm " DÕ MÌn phiªu l- - C¸c tõ ng÷ xng h« trong :
u kÝ ". + §o¹n trÝch 1 : em - anh ( Cho¾t nãi
? X¸c ®Þnh c¸c tõ ng÷ xng h« trong hai víi MÌn ); ta - chó mµy ( MÌn nãi víi
®o¹n trÝch . Cho¾t ).
+ §o¹n trÝch 2 : t«i - anh ( MÌn nãi víi
Cho¾t, Cho¾t nãi víi MÌn )
? Ph©n tÝch sù thay ®æi vÒ c¸ch xng - Sù thay ®æi vÒ c¸ch xng h« :
h« cña Cho¾t vµ MÌn. + §o¹n 1 : C¸ch xng h« cña kÎ yÕu c¶m
thÊy m×nh thÊp hÌn, cÇn nhê v¶ ngêi
kh¸c ( Cho¾t ) víi kÎ m¹nh kiªu c¨ng vµ
h¸ch dÞch ( MÌn )
+ §o¹n 2 : xng h« b×nh ®¼ng.
? Gi¶i thÝch sù thay ®æi ®ã? - Sù thay ®æi vÒ c¸ch xng h« trong hai
®o¹n trÝch v× t×nh huèng giao tiÕp
thay ®æi, ë ®o¹n 2 cho¾t thÊy kh«ng
cÇn nhê v¶, n¬ng tùa MÌn n÷a mµ tr¨ng
trèi víi t c¸ch lµ mét ngêi b¹n.
? Qua ®ã em rót ra ®iÒu g× trong viÖc => Ngêi nãi cÇn c¨n cø vµo ®èi tîng vµ
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
xng h« trong héi tho¹i. ®Æc ®iÓm kh¸c cña t×nh huèng giao
Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh lÊy thªm vÝ tiÕp ®Ó xng h« cho thÝch hîp.
dô ®Ó minh ho¹.
Gi¸o viªn hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc cho * Ghi nhí : SGK.
häc sinh ®äc ghi nhí SGK.
Ho¹t ®éng II: Híng dÉn luyÖn tËp. II. LuyÖn tËp :
Bµi tËp 1 :
- NhÇm chóng ta víi chóng em ( chóng t«i ).
- Chóng ta gåm c¶ ngêi nãi vµ ngêi nghe.
- Chóng em, chóng t«i : kh«ng bao gåm ngêi nghe.
Bµi tËp 2 :
Khi mét ngêi xng lµ " chóng t«i ", chø kh«ng ph¶i xng lµ " t«i " lµ ®Ó thÓ
hiÖn tÝnh kh¸ch quan va sù khiªm tèn.
Bµi tËp 3 :
- C¸ch xng h« cña Th¸nh Giãng víi mÑ lµ b×nh thêng.
- C¸ch xng h« cña Th¸nh Giãng víi xø gi¶ : Ta - ¤ng chøng tá Th¸nh Giãng lµ
mét ®øa trÎ kh¸c thêng, mang mµu s¾c cña truyÒn thuyÕt.
Bµi tËp 4 : Häc sinh th¶o luËn nhãm, tr×nh bµy.
- VÞ tíng lµ ngêi t«n s träng ®¹o nªn vÉn xng h« víi thÇy gi¸o cò lµ gäi thÇy
xng con.
- Ngêi thÇy gi¸o cò t«n träng c¬ng vÞ hiÖn t¹i cña trß nªn gäi vÞ tíng lµ
ngµi.
- Qua c¸ch xng h« cña hai ngêi, ta thÊy c¶ hai ngêi ®èi nh©n xö thÕ rÊt
thÊu t×nh ®¹t lÝ.
Bµi tËp 5 :
- Tríc n¨m 1945 níc ta lµ mét níc phong kiÕn : Vua xng " TrÉm " bän
thÇn d©n lµ " quan lín ", gäi nh©n d©n lµ " khè r¸ch ¸o «m ", vua gäi quan lµ "
khanh ", nh©n d©n lµ " lÖ d©n, con d©n, b¸ch tÝnh ".....-> ThÓ hiÖn th¸i ®é
ph©n biÖt ng«i thø râ rÖt, th¸i ®é miÖt thÞ.
- C¸ch xng h« cña B¸c Hå gÇn gòi, th©n mËt, thÓ hiÖn sù thay ®æi vÒ
chÊt trong mèi quan hÖ gi÷a l·nh tô c¸ch m¹ng vµ quÇn chóng c¸ch m¹ng.
Bµi 6 :
- Cai lÖ lµ kÎ cã quyÒn nªn xng h« trÞch thîng, hèng h¸ch.
- ChÞ DËu lµ ngêi thÊp cæ bÐ häng nªn ph¶i xng h« mét c¸ch nhón nhêng.
Sù thay ®æi c¸ch xng h« cña chÞ DËu ph¶n ¸nh nh÷ng sù thay ®æi trong hµnh
vi øng xö cña nh©n vËt. Nã thÓ hiÖn sù ph¶n kh¸ng quyÕt liÖt cña mét con ngêi
bÞ dån ®Õn bíc ®êng cïng.
( Gi¸o viªn cho häc sinh th¶o luËn theo nhãm, sau ®ã nhãm cö mét ®Ëi diÖn
lªn tr×nh bµy trªn giÊy khæ to ).
Ho¹t ®éng III: Híng dÉn häc bµi ë nhµ.
- Lµm l¹i bµi tËp vµo vë bµi tËp.
- So¹n bµi tiÕp theo.
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
Ngµy 15 th¸ng 9 n¨m2006.
TiÕt 19 :
C¸ch dÉn trùc tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp.
A. Môc tiªu cÇn ®¹t :
- Gióp häc sinh n¾m ®îc hai c¸ch dÉn lêi nãi hoÆc ý nghÜ : c¸ch dÉn trùc
tiÕp vµ c¸ch dÉn gi¸n tiÕp.
- RÌn luyÖn kÜ n¨ng trÝch dÉn khi viÕt v¨n b¶n.
B. ChuÈn bÞ cña thÇy trß:
- Gi¸o viªn so¹n bµi, ®äc c¸c tµi liÖu cã liªn quan.
- ChuÈn bÞ b¶ng phô.
C. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc.
*Giíi thiÖu bµi:
Ho¹t ®éng I: T×m hiÓu c¸ch dÉn trùc I. C¸ch dÉn trùc tiÕp :
tiÕp.
? Häc sinh ®äc vÝ dô a, b trªn b¶ng * VÝ dô a :
phô. - Ch¸u nãi : " §Êy, b¸c.........lµ g×!"
? PhÇn in ®Ëm ë vÝ dô a lµ lêi nãi hay -> §©y lµ lêi nãi v× tríc ®ã cã tõ
ý nghÜ cña mét nh©n vËt? " nãi " trong phÇn lêi cña ngêi dÉn.
? Nã ®îc ng¨n c¸ch víi mét bé phËn -> Nã ®îc ng¨n c¸ch víi bé phËn ®øng
®øng tríc b»ng nh÷ng dÊu g× ? tríc b»ng dÊu 2 chÊm vµ dÊu ngoÆc
kÐp.
? PhÇn in ®Ëm ë vÝ dô b lµ lêi nãi hay * VÝ dô b :
ý nghÜ cña nh©n vËt? - Ho¹ sÜ nghÜ thÇm : " Kh¸ch .....
( Gi¸o viªn nãi ®Ó häc sinh hiÓu kh¸i ch¼ng h¹n ".-> §©y lµ ý nghÜ v× tríc
niÖm lêi nãi vµ ý nghÜ b»ng mét t×nh ®ã cã tõ " nghÜ ".
huèng cô thÓ )
? Nã ®îc ng¨n c¸ch víi bé phËn ®øng - DÊu hiÖu t¸ch hai phÇn c©u còng lµ
tríc b»ng nh÷ng dÊu g× ? dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc kÐp.
? Cã thÓ ®¶o vÞ trÝ cña phÇn in ®Ëm -> Cã thÓ ®¶o ®îc. Khi ®¶o cÇn thªm
lªn phÝa tríc ®îc kh«ng ? Khi ®¶o hai dÊu g¹ch ngang ®Ó ng¨n c¸ch hai
bé phËn sÏ ®îc ng¨n c¸ch b»ng dÊu phÇn.
g× ?
? Em hiÓu thÕ nµo lµ c¸ch dÉn trùc => C¸ch dÉn trùc tiÕp lµ nh¾c l¹i
tiÕp. nguyªn v¨n lêi nãi hay ý nghÜ cña ngêi
hoÆc nh©n vËt; lêi dÉn trùc tiÕp ®îc
®Æt trong dÊu ngoÆc kÐp.
II. C¸ch dÉn gi¸n tiÕp :
Ho¹t ®éng II: C¸ch dÉn gi¸n tiÕp. * VÝ dô :
Häc sinh ®äc vÝ dô a, b ë môc II. a, PhÇn in ®Ëm ë vÝ dô a lµ lêi nãi.
? PhÇn in ®Ëm ë vÝ dô a lµ lêi nãi hay
ý nghÜ ? b, PhÇn in ®Ëm ë vÝ dô b lµ ý nghÜ.
? PhÇn in ®Ëm ë vÝ dô b lµ lêi nãi hay
lµ ý nghÜ ? - Nã ®îc ng¨n c¸ch víi bé phËn tríc bëi
? Nã ®îc ng¨n c¸ch víi bé phËn ®øng tõ " r»ng " ë vÝ dô B. ChuÈn bÞ cña
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
tríc b»ng dÊu g× ? thÇy trß:
- Cã thÓ thay tõ " r»ng " b»ng tõ " lµ ".
? Cã thÓ thay tõ "r»ng" b»ng tõ g× ? => DÉn gi¸n tiÕp lµ nh¾c l¹i lêi hay ý
? Em hiÓu thÕ nµo lµ c¸ch dÉn gi¸n cña ngêi hoÆc nh©n vËt theo kiÓu
tiÕp. thuËt l¹i, kh«ng gi÷ nguyªn v¨n.
* Ghi nhí : SGK.
Gi¸o viªn : gäi häc sinh ®äc to ghi nhí III. ChuyÓn lêi dÉn trùc tiÕp sang
SGK. lêi dÉn gi¸n tiÕp sang lêi dÉn gi¸n
Ho¹t ®éng III: C¸ch chuyÓn lêi dÉn tiÕp.
trùc tiÕp sang lêi dÉn gi¸n tiÕp. * VÝ dô :
Gi¸o viªn chiÕu vÝ dô lªn m¸y chiÕu : a, §©y lµ lêi dÉn trùc tiÕp.
a,- H«m qua, nã qu¶ quyÕt víi t«i r»ng :
" Ngµy mai t«i sÏ ®Õn nhµ anh ch¬i ". b, §©y lµ lêi dÉn gi¸n tiÕp.
b,- H«m qua nã qu¶ quyÕt víi t«i
r»ngh«m nay nã ®Õn nhµ t«i ch¬i.
? H·y x¸c ®Þnh lêi dÉn trùc tiÕp, lêi
dÉn gi¸n tiÕp trong c¸c vÝ dô trªn. - XÐt vÒ néi dung 2 c¸ch diÔn ®¹t trªn
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ 2 c¸ch diÔn gièng nhau, nhng kh¸c vÒ cÊu tróc ng÷
®¹t trªn ? ph¸p, tõ ng÷ cã sù thay ®æi. ( ë vÝ dô b
)
? Tõ ®ã em rót ra kÕt luËn g× khi * KÕt luËn : Khi chuyÓn lêi dÉn trùc
chuyÓn lêi dÉn gi¸n tiÕp sang lêi dÉn tiÕp sang lêi dÉn gi¸n tiÕp, cÇn chó ý
trùc tiÕp ? c¸c bíc sau :
- Bá dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc
kÐp .
- ChuyÓn chñ ng÷ ë lêi dÉn trùc tiÕp
Häc sinh ph¸t biÓu, gi¸o viªn kÕt luËn. sang ng«i thÝch hîp ( ®¹i tõ ng«i thø
3)
- Thay ®æi c¸c tõ ®Þnh vÞ thêi gian
cho thÝch hîp.
TiÕt 20 :
LuyÖn tËp tãm t¾t v¨n b¶n tù sù.
Ho¹t ®éng I: Híng dÉn t×m hiÓu c¸c I. Sù cÇn thiÕt cña viÖc tãm t¾t v¨n
t×nh huèng cÇn ph¶i tãm t¾t v¨n b¶n b¶n tù sù .
tù sù. - Trong thùc tÕ, kh«ng ph¶i lóc nµo
Cho häc sinh c¸c t×nh huèng trong chóng ta còng cã thêi gian vµ ®iÒu
SGK, trao ®æi ®Ó rót ra nhËn xÐt vÒ kiÖn ®Ó trùc tiÕp ®äc nguyªn v¨n t¸c
sù cÇn thiÕt ph¶i tãm t¾t v¨n b¶n tù phÈm v¨n häc hoÆc xem phim v× vËy
sù . tãm t¾t v¨n b¶n tù sù lµ mét nhu cÇu
? Qua c¸c t×nh huèng trªn, em thÊy thiÕt yÕu do cuéc sèng ®Æt ra.
viÖc tãm t¾t v¨n b¶n tù sù cã vai trß - Tãm t¾t v¨n b¶n gióp ngêi ®äc vµ ng-
nh thÕ nµo trong cuéc sèng. êi nghe dÔ n¾m ®îc néi dung chÝnh
? Tõ ®ã h·y nªu ra c¸c t×nh huèng kh¸c cña mét chuyÖn.V¨n b¶n tãm t¾t thêng
mµ ph¶i vËn dông kÜ n¨ng tãm t¾t v¨n ng¾n gän dÔ nhí.
b¶n tù sù. Häc sinh tù béc lé.
Ho¹t ®éng II: Híng dÉn thùc hµnh II. Thùc hµnh tãm t¾t mét v¨n b¶n tù
tãm t¾t mét v¨n b¶n tù sù. sù.
-HS quan s¸t trªn b¶ng phô * Bµi tËp 1:
? C¸c sù viÖc chÝnh ®· ®îc nªu lªn cha - SGK nªu 7 sù viÖc kh¸ ®Çy ®ñ cña
? Cã thiÕu sù viÖc nµo quan träng cèt truyÖn : " ChuyÖn...Nam X¬ng"
kh«ng? NÕu cã th× ®ã lµ sù viÖc g×? - VÉn cßn thiÕu mét sù viÖc quan
T¹i sao ®ã l¹i lµ sù viÖc quan träng träng lµ :
cÇn ph¶i nªu? Sau khi vî trÉm m×nh tù vÉn, mét h«m
Gi¸o viªn cho häc sinh söa l¹i sù viÖc 7 Tr¬ng Sinh cïng con trai ngåi bªn ®Ìn,
vµ bæ sung thªm sù viÖc trªn. Gi¸o viªn ®øa con chØ chiÕc bãng trªn têng vµ
yªu cÇu häc sinh dùa vµo c¸c sù viÖc nãi ®ã chÝnh lµ ngêi ®µn «ng hay tíi
chÝnh ®Ó viÕt v¨n b¶n tãm t¾t ®ªm ®ªm. ChÝnh sù viÖc nµy lµm
chµng hiÓu ra vî m×nh ®· bÞ oan.
- Tõ ®ã ta thÊy sù viÖc thø 7 cha hîp
lÝ
-> cÇn bæ sung vµ söa ch÷a.
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
Bµi tËp 2 : ViÕt b¶n tãm t¾t " ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng " trong 20
dßng :
Xa cã chµng Tr¬ng Sinh, võa cíi vî xong ®· ph¶i ®Çu qu©n ®i lÝnh ®Ó l¹i
mÑ giµ vµ ngêi vî trÎ lµ Vò ThÞ ThiÕt, cßn l¹i lµ Vò N¬ng, bông mang d¹ chöa.
MÑ Tr¬ng Sinh èm chÕt,Vò N¬ng lo ma chay chu tÊt. GiÆc tan, Tr¬ng Sinh trë
vÒ nhµ, nghe lêi con nhá, nghi lµ vî m×nh kh«ng chung thuû. Vò N¬ng bÞ oan,
bÌn gieo m×nh xuèng s«ng Hoµng Giang tù vÉn. Sau ®ã, vµo mét ®ªm Tr¬ng
Sinh cïng con trai ngåi bªn ®Ìn, ®øa con chØ chiÕc bãng trªn têng vµ nãi ®ã
chÝnh lµ ngêi hay tíi ®ªm ®ªm. Lóc ®ã chµng míi hiÓu ra vî m×nh bÞ oan. Phan
Lang lµ b¹n cïng lµng víi Vò N¬ng, do cu m¹ng thÇn rïa Linh Phi, vî vua Nam
H¶i, nªn khi ch¹y n¹n, chÕt ®uèi ë biÓn ®· ®îc Linh Phi cøu sèng ®Ó tr¶ ¬n .
Phan Lang gÆp l¹i Vò N¬ng trong ®éng cña Linh Phi . Hai ngêi nhËn ra nhau
Phan Lang ®îc trë vÒ trÇn gian, Vò N¬ng göi chiÕc hoa vµng cïng lêi nh¾n cho
Tr¬ng Sinh. Tr¬ng Sinh nghe Phan Lang kÓ th¬ng nhí vî v« cïng, bÌn lËp ®µn
gi¶i oan trªn bÕn Hoµng Giang. Vò N¬ng trë vÒ ngåi trªn kiÖu hoa ®øng gi÷a
dßng, lóc Èn, lóc hiÖn.
Bµi tËp 3 : Tãm t¾t rót ng¾n h¬n v¨n b¶n trªn :
Xa cã chµng Tr¬ng Sinh, võa cíi vî xong ®· ph¶i ®i lÝnh. GiÆc tan Tr¬ng
Sinh trë vÒ, nghe lêi con nhá, nghi oan lµ vî m×nh kh«ng chung thuû. Vò
N¬ng bÞ oan, bÌn gieo m×nh xuèng s«ng Hoµng Giang tù vÉn. Mét ®ªm Tr-
¬ng Sinh cïng con trai ngåi bªn ®Ìn, ®øa con chØ chiÕc bãng trªn têng vµ nãi
®ã chÝnh lµ ngêi hay tíi ®ªm ®ªm. Lóc ®ã chµng míi hiÓu ra vî m×nh bÞ oan.
Phan lang t×nh cê gÆp l¹i Vò N¬ng díi thuû cung. Khi Phan Lang trë vÒ trÇn
gian, Vò N¬ng göi chiÕc hoa vµng cïng lêi nh¾n cho Tr¬ng Sinh. Tr¬ng Sinh
lËp ®µn gi¶i oan trªn bÕn Hoµng Giang . Vò N¬ng trë vÒ ngåi trªn chiÕc kiÖu
hoa ®øng gi÷a dßng, lóc Èn, lóc hiÖn.
* Häc sinh rót ra ghi nhí theo SGK.
Ho¹t ®éng III: Híng dÉn luyÖn tËp.
Bµi tËp 1: - Häc sinh lµm bµi tËp theo hai nhãm.
- Nhãm cö mét ®¹i diÖn lªn tr×nh bµy, líp nhËn xÐt.
Bµi tËp 2: - Lµm ë nhµ.
Ho¹t ®éng IV: Híng dÉn häc ë nhµ.
Häc sinh lµm bµi tËp 2.
So¹n bµi " ChuyÖn cò......".
Ngµy 20 th¸ng 9 n¨m2006.
TuÇn 5 - TiÕt 21 :
Sù ph¸t triÓn cña tõ vùng.
Ho¹t ®éng I: T×m hiÓu sù biÕn ®æi I. Sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn nghÜa
vµ sù ph¸t triÓn nghÜa cña tõ. cña tõ ng÷.
? Cho biÕt tõ " kinh tÕ " trong bµi * Ph©n tÝch vÝ dô.
th¬ " Vµo.... c¶m t¸c" cña Phan Béi 1, Kinh tÕ : trÞ níc cøu ®êi-> T¸c gi¶
Ch©u cã ý nghÜa g× ? «m Êp hoµi b·o tr«ng coi viÖc níc, cøu
? Ngµy nay tõ nµy cã ®îc hiÓu nh vËy gióp ngêi ®êi.
kh«ng? Kinh tÕ: ChØ toµn bé hµnh ®éng cña
? Qua ®ã em cã nhËn xÐt g× vÒ con ngêi trong lao ®éng s¶n xuÊt, trao
nghÜa cña tõ ? ®æi, ph©n phèi vµ sö dông cña c¶i vËt
Gi¸o viªn: Nh vËy trong qu¸ tr×nh ph¸t chÊt lµm ra.
triÓn x· héi nh÷ng sù vËt, hiÖn tîng -> NhËn xÐt: NghÜa cña tõ kh«ng ph¶i
míi n¶y sinh. Do vËy ng«n ng÷ còng bÊt biÕn. Nã cã thÓ thay ®æi theo thêi
ph¶i cã nh÷ng tõ ng÷ míi ®Ó biÓu thÞ gian. Cã nh÷ng nghÜa cò bÞ mÊt ®i vµ
c¸c sù vËt, hiÖn tîng ®ã. Mét trong hai nh÷ng nghÜa míi ®îc h×nh thµnh.
híng ph¸t triÓn nghÜa cña tõ ®ã lµ => H×nh thµnh nghÜa míi, nghÜa cò
h×nh thµnh nghÜa míi vµ nghÜa cò mÊt ®i.
mÊt ®i. VÝ dô : §¨m chiªu :
Häc sinh ®äc vÝ dô ( B¶ng phô ). -> Ph¶i vµ tr¸i (nghÜa cò ).
? X¸c ®Þnh nghÜa gèc vµ nghÜa -> B¨n kho¨n suy nghÜ ( nghÜa míi )
chuyÓn cña tõ : Xu©n, Tay trong c¸c 2,
vÝ dô. a, Xu©n (1) : mïa chuyÓn tiÕp tõ ®«ng
Gi¸o viªn : Nh vËy nghÜa cña tõ biÕn sang h¹, ®îc coi lµ më ®Çu cña mét
®æi vµ ph¸t triÓn theo mét híng n÷a n¨m -> nghÜa gèc.
®ã lµ h×nh thµnh c¸c nghÜa míi cïng Xu©n (2) : tuæi trÎ ( nghÜa chuyÓn )
tån t¹i víi nghÜa gèc vµ cã quan hÖ víi b, Tay (1) : Bé phËn phÝa trªn cña c¬
nghÜa gèc . thÓ, tõ vai ®Õn c¸c ngãn, dïng ®Ó
Tõ ®ã em rót ra kÕt luËn g× vÒ sù cÇm n¾m-> nghÜa gèc .
biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn cña tõ ng÷. Tay (2) : Ngêi chuyªn hµnh ®éng hay
Gi¸o viªn lÊy vÝ dô minh ho¹ cho häc giái mét m«n, mét nghÒ nµo ®ã ->
sinh. chuyÓn nghÜa.
? Trong trêng hîp cã nghÜa chuyÓn ®ã * KÕt luËn :
®îc h×nh thµnh theo ph¬ng thøc 1, NghÜa cña tõ biÕn ®æi vµ ph¸t
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
chuyÓn nghÜa nµo ? triÓn theo hai híng :
Dùa trªn quan hÖ tiÕp cËn ( gÇn nhau ) - H×nh thµnh nghÜa míi vµ nghÜa cò
? H·y ph©n biÖt Èn dô, ho¸n dô tõ mÊt ®i.
vùng häc víi Èn dô, ho¸n dô tu tõ häc. - H×nh thµnh nghÜa míi cïng tån t¹i víi
Gi¸o viªn chèt vÊn ®Ò - häc sinh ®äc nghÜa gèc vµ cã quan hÖ víi nghÜa
ghi nhí. gèc.
2, Ph¬ng thøc chuyÓn nghÜa cña tõ :
Cã hai ph¬ng thøc
- Èn dô :
+ H×nh thøc. Dùa vµo sù gièng nhau
+ C¸ch thøc. gi÷a hai sù vËt, hiÖn
+ Chøc n¨ng. tîng.
+ KÕt qu¶.
- Ho¸n dô :
+LÊy bé phËn chØ toµn thÓ.
+VËt chøa ®ùng chØ vËt ®îc chøa
®ùng.
+ LÊy trang phôc thay cho ngêi.
=> C¶ hai ph¬ng thøc nµy ®Òu c¨n cø
vµo quy luËt liªn tëng.
3, Sù kh¸c nhau gi÷a Èn dô vµ ho¸n dô
tu tõ häc víi Èn dô, ho¸n dô tõ vùng häc.
- Èn dô, ho¸n dô tu tõ häc lµ nh÷ng
biÖn ph¸p tu tõ, nã chØ mang nghÜa
l©m thêi kh«ng t¹o ra ý nghÜa míi cho
tõ. §©y lµ c¸ch diÔn ®¹t b»ng h×nh
¶nh, h×nh tîng, mang tÝnh biÓu c¶m
cho c©u nãi.
- Èn dô, ho¸n dô tõ vùng häc t¹o nghÜa
míi thùc sù cña tõ, c¸c nghÜa nµy ®îc
ghi trong tõ ®iÓn.
* Ghi nhí : SGK.
TiÕt 22 :
ChuyÖn cò trong phñ chóa TrÞnh
TiÕt 23 - 24 :
Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ ( håi 14 )
TiÕt 25:
Sù ph¸t triÓn cña tõ vùng (tiÕp)
Bµi 3.
Tõ mîn tiÕng H¸n: m·ng xµ, biªn
phßng, tham «, « thuÕ, phª ph¸n, ca sÜ,
Híng dÉn häc ë nhµ. n« lÖ.
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
-Lµm bµi tËp 4. - Tõ mîn ng«n ng÷ Ch©u ¢u : Xµ
- So¹n bµi tuÇn 6. phßng, «t«, ra- ®i -«, «xi, cµ phª, ca n«.
TuÇn 6 - TiÕt 26 :
TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du.
TiÕt 27 :
ChÞ em Thuý KiÒu.
( TrÝch TruyÖn KiÒu cña NguyÔn Du )
Ngµy..6..th¸ng...10..n¨m 2006
? C¶nh vËt vµ kh«ng khÝ mµu xu©n 3. C¶nh chÞ em KiÒu ®i du xu©n trë
trong 6 c©u th¬ cuèi cã g× kh¸c víi 4 vÒ .
c©u th¬ ®Çu ? V× sao ? - C¶nh mïa xu©n vÉn ®Ñp trong trÎo ,
ªm dÞu , thanh khiÕt .
Gi¸o viªn : C¶nh ë 6 c©u th¬ cuèi vÉn - NhÞp th¬ : chËm l¹i.
mang nÐt thanh tao, trong trÎo cña mïa - T©m tr¹ng : th¬ thÈn.
xu©n, rÊt ªm dÞu víi n¾ng nh¹t, khe n- - Cö chØ : dan tay, lÇn xem.
íc nhá, 1 nhÞp cÇu nhá b¾c ngang . - NhÞp ch©n : bíc dÇn.
Mäi chuyÓn ®éng ë ®©y ®Òu nhÑ - C¶nh vËt : ngän tiÓu khª, thanh thanh,
nhµng : mÆt trêi tõ tõ ng· bãng vÒ nao nao, nho nhá.
T©y , bíc ch©n ngêi th¬ thÈn, dßng níc => C¶nh ë ®©y cã sù thay ®æi vÒ
uèn quanh . Nhng c¶nh ë ®©y ®· ®îc kh«ng gian, thêi gian. TÊt c¶ nh ®ang
thay ®æi vÒ kh«ng gian, thêi gian nhng nh¹t dÇn, lÆng dÇn.
®iÒu quan träng lµ c¶nh ®îc c¶m nhËn
qua t©m tr¹ng cña con ngêi . C¶ mét C¶ 1 kh«ng gian ªm ®Òm, v¾n lÆng,
kh«ng gian ªm ®Òm v¾ng lÆng, t©m t©m t×nh cña chÞ em KiÒu nh dÞu l¹i
t×nh cña chÞ em KiÒu nh dÞu l¹i trong trong bãng tµ d¬ng.
bãng tµ d¬ng.
? C¸c tõ l¸y : tµ tµ, thanh thanh, nao
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
nao, nho nhá ®îc t¸c gi¶ sö dông ë ®©y -
nh»m nãi lªn ®iÒu g× ? Tõ nµo diÔn t¶ C¸c tõ l¸y : Tµ tµ, thanh thanh, nao
t©m tr¹ng râ nhÊt . nao, nho nhá kh«ng chØ biÓu ®¹t s¾c
th¸i c¶nh vËt mµ cßn béc lé t©m tr¹ng
con ngêi. §Æc biÖt lµ tõ " nao nao " ®·
nhuèm mµu t©m tr¹ng lªn c¶nh vËt :
Gi¸o viªn : Trong v¨n häc trung ®¹i c¶m gi¸c b©ng khu©ng xao xuyÕn vÒ
h×nh ¶nh chiÒu tµ thêng gîi lªn ý niÖm mét ngµy xu©n ®ang cßn mµ sù linh
nhí nhung, hoµi niÖm hoÆc tµn t¹ thª l- c¶m vÒ ®iÒu s¾p x¶y ra ®· xuÊt
¬ng . Cßn ë ®©y cuéc du xu©n ngo¹i hiÖn......
c¶nh ®· xong, ®· chÊm døt lÔ héi tng Ngay sau lóc nµy th«i KiÒu sÏ gÆp
bõng , n¸o nhiÖt ....... T©m hån con ng- nÊm må §¹m Tiªn, sÏ gÆp chµng th
êi dêng nh còng chuyÓn ®iÖu theo sù sinh " phong th tµi m¹o tãt vêi " Kim
thay ®æi cña thêi gian, kh«ng gian . Träng.
C¸c tõ l¸y tîng h×nh ........ gîi lªn sù nh¹t
nhoµ cña c¶nh vËt , sù rung ®éng cña
t©m hån giai nh©n khi héi tan, ngµy
tµn .
C¶nh vËt vµ thêi gian ®îc miªu t¶
b»ng bót ph¸p íc lÖ tîng trng nhng rÊt
sèng ®éng, gÇn gòi th©n quen víi bÊt
cø ngêi ViÖt Nam nµo víi h×nh ¶nh
cña ngän tiÓu khª,nhip cÇu nho nhá Êy
lµ mÇu s¾c cña ®ång quª lµ c¶nh quª
h¬ng ®Êt níc m×nh. TÝnh d©n téc lµ
mét nÐt ®Ñp ®Ëm ®µ trong th¬
NguyÔn Du, nhÊt lµ nh÷ng vÇn th¬ t¶
c¶nh ngô t×nh tuyÖt t¸c
Ho¹t ®éng III: Híng dÉn tæng kÕt
luyÖn tËp.
Häc sinh th¶o luËn theo nhãm.
? Qua ph©n tÝch ®o¹n trÝch
"C¶nh.....xu©n " em h·y chØ ra nh÷ng
nÐt ®Æc s¾c trong nghÖ thuËt miªu t¶
thiªn nhiªn cña NguyÔn Du ? III. Tæng kÕt - LuyÖn tËp .
Gi¸o viªn : Víi ®Æc s¾c nghÖ thuËt * §Æc s¾c nghÖ thuËt miªu t¶ thiªn
miªu t¶ thiªn nhiªn nµy chóng ta cã thÓ nhiªn cña NguyÔn Du.
®¸nh gi¸ vÒ tµi n¨ng sö dông ng«n ng÷ - §o¹n th¬ cã kÕt cÊu hîp lý theo tr×nh
cña NguyÔn Du ®ã lµ «ng xøng ®¸ng tù thêi gian cña cuéc du xu©n. C¶nh ®-
lµ bËc thÇy trong t¶ c¶nh thiªn nhiªn. îc miªu t¶ theo tr×nh tù kh«ng gian vµ
Qua ®ã chóng ta sÏ häc tËp thªm trong tr×nh tù thêi gian.
viÖc thùc hµnh ng«n ng÷ cña m×nh ®ã - Cã sù kÕt hîp gi÷a t¶ vµ gîi.
lµ viÖc ®a sö dông yÕu tè miªu t¶ - Sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt Èn dô
trong v¨n tù sù mµ tiÕt häc sau chóng - nh©n ho¸.
ta sÏ t×m hiÓu? - C¸ch sö dông tõ ghÐp, tõ l¸y giµu
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
? Qua ®ã em c¶m nhËn ®îc ®iÒu g× chÊt t¹o h×nh.
tõ " C¶nh.....xu©n ". - Víi bót ph¸p íc lÖ tîng trng c¶nh vËt
Häc sinh ®äc to ghi nhí. hiÖn lªn rÊt sèng ®éng, gÇn gòi.
Lµm bµi tËp 1. - Ng«n ng÷ th¬ ®Ëm ®µ tÝnh d©n téc.
Ho¹t ®éng IV: Híng dÉn häc ë nhµ. * Ghi nhí : SGK.
- Häc sinh lµm bµi tËp cßn l¹i.
- Häc thuéc lßng bµi th¬.
Ngµy..7....th¸ng...10..n¨m2006....
TiÕt 29:
ThuËt ng÷.
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
A. Môc tiªu cÇn ®¹t :
Gióp häc sinh :
- HiÓu ®îc kh¸i niÖm thuËt ng÷ vµ mét sè ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña nã.
- BiÕt sö dông chÝnh x¸c thuËt ng÷.
- RÌn kÜ n¨ng gi¶i thÝch nghÜa cña thuËt ng÷ vµ vËn dông thuËt ng÷ trong
nãi vµ viÕt.
B. ChuÈn bÞ cña thÇy trß:
- b¶ng phô
C. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc.
* KiÓm tra bµi cò :
? Cã mÊy c¸ch ®Ó ph¸t triÓn tõ vùng TiÕng ViÖt ? Häc sinh lµm bµi tËp 4
(74)
* Bµi míi :
Ho¹t ®éng I: X¸c ®Þnh kh¸i niÖm I. ThuËt ng÷ lµ g× ?
thuËt ng÷ 1, VÝ dô 1 :
* C¸ch gi¶i thÝch thø nhÊt ai còng
? So s¸nh 2 c¸ch gi¶i thÝch trªn vÒ hiÓu ®îc -> §©y lµ c¸ch gi¶i nghÜa
nghÜa cña tõ " níc " vµ " muèi ", cho cña tõ th«ng thêng.
biÕt c¸ch gi¶i thÝch nµo kh«ng thÓ * C¸ch gi¶i thÝch thø hai yªu cÇu cÇn
hiÓu ®îc nÕu thiÕu kiÕn thøc vÒ ho¸ ph¶i cã kiÕn thøc vÒ ho¸ häc.
häc. -> C¸ch gi¶i thÝch nghÜa cña thuËt
ng÷.
? Em ®· häc c¸c ®Þnh nghÜa nµy ë bé 2, VÝ dô 2 :
m«n nµo. - Th¹ch nhò lµ...-> Bé phËn ®Þa lÝ.
? Nh÷ng tõ ng÷ ®îc ®Þnh nghÜa chñ - Baz¬ lµ.....-> Bé m«n ho¸ häc.
yÕu ®îc dïng trong lo¹i v¨n b¶n nµo ? - Èn dô...-> Bé m«n ng÷ v¨n.
? Tõ ®ã em hiÓu thÕ nµo lµ thuËt ng÷ - Ph©n sè thËp ph©n...-> Bé m«n to¸n
Häc sinh ®äc to ghi nhí. häc.
-> Thêng ®îc dïng trong c¸c v¨n b¶n
khoa häc.
3, Ghi nhí : SGK.
Ho¹t ®éng II: X¸c ®Þnh ®Æc ®iÓm II. §Æc ®iÓm cña thuËt ng÷
cña thu©t ng÷. * VÝ dô :
Häc sinh th¶o luËn, trao ®æi, tr¶ lêi - C¸c thuËt ng÷ th¹ch nhò, baz¬, ph©n
c©u hái ë môc II.1, 2. sè thËp ph©n chØ cã mét nghÜa nh
? Tõ ®ã em rót ra ®Æc ®iÓm g× cña SGK ®· gi¶i thÝch, ngoµi ra kh«ng cßn
thuËt ng÷ . nghÜa nµo kh¸c.
Häc sinh ®äc to ghi nhí sè 2. - " Muèi " ë trêng hîp a lµ thuËt ng÷
-> kh«ng cã s¾c th¸i biÓu c¶m : t×nh
c¶m s©u ®Ëm cña con ngêi.
- " Muèi " ë trêng hîp b lµ mét Èn dô
-> nã mang s¾c th¸i biÓu c¶m :
* KÕt luËn :
- ThuËt ng÷ mang tÝnh chÝnh x¸c.
- Mçi thuËt ng÷ chØ biÓu thÞ mét kh¸i
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
niÖm, mçi kh¸i niÖm chØ ®îc biÓu
thÞ b»ng mét thuËt ng÷.
- ThuËt ng÷ kh«ng cã tÝnh biÓu c¶m.
Ho¹t ®éng III: Híng dÉn luyÖn tËp. III. LuyÖn tËp :
ngµy..8..th¸ng.10.n¨m 2006..
TiÕt 30 :
Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 1.
Ngµy.10...th¸ng..10...n¨m 2006.
TuÇn 7 - TiÕt 31 :
KiÒu ë lÇu Ngng BÝch.
( TrÝch TruyÖn KiÒu )
TiÕt 32 :
Miªu t¶ trong v¨n b¶n tù sù
TiÕt 33 :
Trau dåi vèn tõ
A. Môc tiªu cÇn ®¹t :
Gióp häc sinh :
- HiÓu ®îc tÇm quan träng cña viÖc trau dåi vèn tõ
- Muèn trau dåi vèn tõ tríc hÕt ph¶i rÌn luyÖn ®Ó hiÓu biÕt ®îc ®Çy ®ñ ,
chÝnh x¸c nghÜa vµ c¸ch dïng tõ
B. ChuÈn bÞ cña thÇy trß:
- B¶ng phô .
C. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc.
Ho¹t ®éng 1: Híng dÉn rÌn luyÖn I . RÌn luyÖn ®Ó n¾m v÷ng nghÜa
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
nghÜa cña tõ vµ c¸ch dïng tõ cña tõ vµ c¸ch dïng tõ
Gi¸o viªn cho häc sinh ®äc vÝ dô * vÝ dô : a) TiÕng ViÖt lµ nghÜa giµu
? Em hiÓu ý kiÕn ®ã nh thÕ nµo ? ®Ñp , ®¸p øng mäi nhu cÇu nhËn thøc
(néi dung , lêi nãi gåm mÊy ý ? khuyªn vµ giao tiÕp cña ngêi ViÖt
ta ®iÒu g× ?) - Ph¶i kh«ng ngõng trau dåi vèn tõ
Gv treo b¶ng phô ghi VD I2: * vÝ dô 2 :
? X¸c ®Þnh lçi diÔn ®¹t? gi¶i thÝch v× a) Dïng thõa tõ "®Ñp "v× " th¾ng c¶nh
sao cã nh÷ng lçi nµy ? " cã nghÜa lµ "c¶nh ®Ñp "
b) Dïng sai tõ " dù ®o¸n " v× dù ®o¸n
cã nghi· lµ : §o¸n tríc t×nh h×nh cã thÓ
x¶y ra trong t¬ng lai -> ChØ nªn dïng lµ
: Pháng ®o¸n , íc tÝnh
c) Dïng sai tõ " ®Èy m¹nh " : thóc ®©y
cho ph¸t triÓn nhanh lªn . Nãi vÒ qui
m« th× cã thÓ lµ më réng hay thu hÑp
chø kh«ng thÓ nhanh hay chËm ®îc
-> Ngêi viÕt kh«ng biÕt chÝnh x¸c
nghÜa vµ c¸ch dïng tõ mµ m×nh sö
dông
* Râ rµng lµ kh«ng ph¶i do " tiÕng ta
Gv hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc , hs ®äc ghi nghÌo " mµ do ngêi viÕt ®· " kh«ng
nhí biÕt dïng tiÕng ta " . Nh vËy muèn
biÕt dïng tiÕng ta th× ph¶i n¾m ®îc
HS ®äc ®o¹n v¨n cña T« Hoµi (SGK) ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c nghÜa cña tõ vµ
? T« Hoµi nãi vÒ vÊn ®Ò g× cã liªn c¸ch dïng
quan ®ªn viÖc trau dåi vèn tõ ? * Ghi nhí : SGK
? Qua c©u chuyÖn cña T« Hoµi , em II. RÌn luyÖn ®Ó lµm t¨ng vèn tõ
rót ra bµi häc g× ? - Nhµ v¨n T« Hoµi nãi ®Õn viÖc ph¶i
HS ®äc to ghi nhí . " häc lêi ¨n tiÕng nãi cña nh©n d©n "
®Ó trau dåi vèn tõ cña m×nh .
Ho¹t ®éng 2 : Híng dÉn luyÖn tËp - Ph¶i rÌn luyÖn ®Ó biÕt thªm nh÷ng
tõ cha biÕt ®Ó lµm t¨ng vèn tõ .
III . LuyÖn tËp
Bµi tËp 1: Hs lµm bµi tËp theo nhãm :
- HËu qu¶ : kÕt qu¶ xÊu
- §o¹t : chiÕm ®îc phÇn chiÕn th¾ng
- Trinh tó : Sao trªn trêi
Bµi tËp 3 : söa lçi dïng tõ
a, Im lÆng - v¾ng lÆng , yªn tÜnh
b, C¶m xóc -> C¶m ®éng , c¶m phôc
c, Thµnh lËp -> thiÕt lËp
d, Dù ®o¸n -> pháng ®o¸n , dù tÝnh
Bµi 4 : B×nh luËn ý kiÕn :
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
TiÕng ViÖt cña chóng ta lµ mét ng«n ng÷ trong s¸ng vµ giµu ®Ñp . §iÒu ®ã ®-
îc thÓ hiÖn tríc hÕt qua ng«n ng÷ cña nh©n d©n . Muèn g×n gi÷ sù trong s¸ng
vµ giµu ®Ñp cña ng«n ng÷ d©n téc ph¶i häc tËp lêi ¨n tiÕng nãi cña hä .
Ho¹t ®éng 3 : Híng dÉn häc ë nhµ
- Lµm bµi tËp : 2 ,5 ,6 ,7 ,8
- ChuÈn bÞ : viÕt bµi tËp lµm v¨n sè 2 - V¨n tù sù
Rót kinh nghiÖm :
TiÕt 34 - 35 :
ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè 2 - V¨n tù sù
TuÇn 8 - TiÕt 36 - 37 :
M· Gi¸m Sinh mua KiÒu
( TrÝch TruyÖn KiÒu )
A.Môc tiªu cÇn ®¹t:
Gióp häc sinh :
-HiÓu ®îc tÊm lßng nh©n ®¹o cña NguyÔn Du: khinh bØ vµ c¨m phÉn s©u
s¾c bän bu«n ngêi; ®au ®ín, xãt xa tríc thùc tr¹ng con ngêi bÞ h¹ thÊp, bÞ trµ
®¹p
- ThÊy ®îc nghÖ thuËt miªu t¶ nh©n vËt cña t¸c gi¶: kh¾c ho¹ tÝch c¸ch qua
diÖn m¹o,cö chØ
B.ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß
- lêi b×nh
C .TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc :
* KiÓm tra bµi cò: §äc thuéc lßng ®o¹n trÝch “ kiÒu ë lÇu ngng bÝch”
* Giíi thiÖu bµi :Giao
TiÕt 38 - 39 :
Lôc V©n Tiªn cøu KiÒu NguyÖt Nga
- NguyÔn §×nh ChiÓu-
A. Môc tiªu cÇn ®¹t :
Gióp Häc sinh :
- N¾m ®îc cèt truyÖn vµ nh÷ng ®iÒu c¬ b¶n vÒ t¸c gi¶ , t¸c phÈm
- Qua ®o¹n trÝch , hiÓu ®îc kh¸t väng cøu ngêi , gióp ®êi cña t¸c gi¶ vµ
phÈm ch©t cña hai nh©n vËt : Lôc v©n Tiªn , KiÒu NguyÖt Nga
B. ChuÈn bÞ :
Tranh ch©n dung NguyÔn §×nh ChiÓu
C. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y - häc :
* KiÓm tra bµi cò :
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
- §äc thuéc lßng ®o¹n trÝch : T.KiÒu b¸o ©n b¸o o¸n
- C¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt T.KiÒu qua §o¹n trÝch nµy
* Bµi míi :
GTB : Cè thñ tíng Ph¹m V¨n §ång tõng nãi vÒ NguyÔn §×nh ChiÓu
Trªn trêi cã nh÷ng v× sao cã ¸nh s¸ng kh¸c thêng , nhng tho¹t nh×n cha thÊy s¸ng ,
song cµng nh×n cµng s¸ng .NguyÔn §×nh ChiÓu - nhµ th¬ yªu níc vÜ ®¹i cña
nh©n d©n miÒn nam thÕ kØ XX - lµ mét trong nh÷ng ng«i sao nh thÕ .
Häc sinh xem tranh ch©n dung NguyÔn §×nh ChiÓu.
TiÕt 40:
Miªu t¶ néi t©m trong v¨n b¶n tù sù
Ho¹t ®éng 1 : Híng dÉn t×m hiÓu I. T×m hiÓu yÕu tè miªu t¶ néi t©m
yÕu tè miªu t¶ néi t©m trong v¨n b¶n trong v¨n b¶n tù sù
tù sù 1, VÝ dô : §o¹n trÝch " KiÒu …BÝch"
- Häc sinh häc thuéc lßng ®o¹n trÝch " * §o¹n th¬ t¶ c¶nh s¾c bªn ngoµi : 6
KiÒu ë lÇu Ngng BÝch " c©u ®Çu , 8 c©u cuèi
Häc sinh lµm Bµi tËp theo 2 nhãm : -> Miªu t¶ bªn ngoµi bao gåm c¶nh s¾c
? Nhãm 1 : thiªn nhiªn vµ ngo¹i h×nh cña con ngêi
1. T×m nh÷ng c©u th¬ t¶ c¶nh ? sù vËt … cã thÓ quan s¸t trùc tiÕp ®îc
2. nh÷ng c©u th¬ t¶ c¶nh cã mèi quan gi÷a miªu t¶ hoµn c¶nh , ngo¹i h×nh vµ
hÖ nh thÕ nµo víi viÖc thÓ hiÖn néi miªu t¶ néi t©m cã mèi quan hÖ víi
t©m nh©n vËt ? (DÊu hiÖu nhËn nhau tõ miªu t¶ ngo¹i h×nh , hoµn c¶nh
biÕt ) mµ ngêi viÕt cho ta thÊy ®îc t©m tr¹ng
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
? Nhãm 2 : bªn trong cña nh©n vËt . Vµ ngîc l¹i
1. T×m nh÷ng c©u th¬ miªu t¶ t©m VD : ë ®o¹n " KiÒu … bÝch " t¶ c¶nh
tr¹ng cña T.KiÒu ? thiªn nhiªn gióp ngêi ®äc c¶m nhËn ®îc
2. miªu t¶ néi t©m cã t¸c dông nh thÕ nçi buån c« ®¬n , lÎ loi ,®au ®ín xãt xa
nµo ®èi víi viÖc kh¾c ho¹ nh©n vËt , bÕ t¾c tuyÖt väng cña KiÒu
trong v¨n b¶n tù sù ? * §o¹n 8 c©u gi÷a miªut t¶ t©m tr¹ng
Häc sinh th¶o luËn trong 5 phót : Líp cña KiÒu b»ng c¸ch nªu trùc tiÕp
nhËn xÐt - Gi¸o viªn kÕt luËn , bæ nh÷ng suy nghÜ bªn trong cña KiÒu :
sung. nghÜ vÒ th©n phËn c« ®¬n , b¬ v¬
n¬i ®Êt kh¸ch , nghÜ vÒ cha mÑ chèn
quª nhµ ai ch¨m sãc , phông dìng lóc
tuæi giµ …
- Nh©n vËt lµ yÕu tè quan träng nhÊt
cña t¸c phÈm tù sù. §Ó x©y dùng nh©n
vËt nhµ v¨n thêng miªu t¶ ngo¹i h×nh
vµ miªu t¶ néi t©m.
- Miªu t¶ néi t©m nh»m kh¾c ho¹
"ch©n dung t tëng" cña nh©n vËt, t¸i
hiÖn nh÷ng tr¨n trë, d»n vÆt, nh÷ng
dung ®éng tinh vi trong t×nh c¶m cña
nh©n vËt. V× thÕ miªu t¶ néi t©m cã
vai trß vµ t¸c dung rÊt to lín trong viÖc
kh¾c ho¹ ®Æc ®iÓm, tÝnh c¸ch nh©n
Häc sinh ®äc môc 2 SGK. vËt.
? NhËn xÐt c¸ch miªu t¶ néi t©m nh©n
vËt cña t¸c gia. VD2: T¸c gi¶ miªu t¶ néi t©m b»ng c¸ch
miªu t¶ nÐt mÆt, cö chØ, cña nh©n
-> DiÔn t¶ t©m tr¹ng ®au ®ín, r»n vÆt
? Qua ph©n tÝch vÝ du em rót ra nhËn cña l·o H¹c sau khi b¸n CËu Vµng.
xÐt g× vÒ miªu t¶ bªn ngoai vµ miªu t¶ 2. Ghi nhí SGK.
néi t©m nh©n vËt. - Miªu t¶ bªn ngoµi cã ®èi tîng kh¸
Gi¸o viªn tæng kÕt - Häc sinh ®äc to phong phó: c¶nh vËt, ngo¹i h×nh nh©n
ghi nhí. vËt -> ta cã thÓ quan s¸t ®îc trùc tiÕp,
c¶m nhËn ®îc bµng gi¸c quan.
- Miªu t¶ néi t©m: suy nghÜ, t×nh c¶m,
diÔn biÕn cña t©m tr¹ng -> ta kh«ng
quan s¸t mét c¸ch trùc tiÕp mµ c¶m
nhËn gi¸n tiÕp th«ng qua t×nh huèng,
hoµn c¶nh nh©n vËt.
- Gi÷a miªu t¶ bªn ngoµ vµ miªu t¶ néi
t©m cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau:
t¶ c¶nh ®Ó ngô t×nh, hoÆc qua néi
t©m ®Ó lÝ gi¶i, hiÓu râ thªm h×nh
Ho¹t ®éng 2: Híng dÉn luyÖn tËp. thøc bªn ngoµi cña con ngêi.
Bµi tËp : II. Luþen tËp.
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
- Häc sinh x¸c ®Þnh yªu c©u cña bµi
tËp 1.
? T×m c©u th¬ miªu t¶ ch©n dung bªn ngoµi cña M· G¸m Sinh (10 c©u).
? §o¹n th¬ miªu t¶ néi t©m KiÒu? (4 c©u).
? ViÕt thµnh v¨n xu«i.
X¸c ®Þnh sù viÖc, nh©n vËt chÝnh, miªu t¶ nh©n vËt tiÕn tr×nh M· Gi¸m
Sinh ma KiÒu nh thÕ nµo?
- Ng«i kÓ: Sè 1 (KiÒu) hoÆc sè .
- Nh©n vËt chÝnh: M· Gi¸m Sinh -> miªu t¶ vÎ ngoµi.
- Miªu t¶ néi t©m Thóy KiÒu.
Häc sinh viÕt - tr×nh bµy trong 5 phót - l¬pø nhËn xÐt - Gi¸o viªn ®äc ®o¹n
mÉu.
Bµi tËp 2:
- Ng«i kÓ: Sè 1 (KiÒu).
- Tr×nh tù:
+ KiÒu më toµ ¸n xÐt xö.
+ Cho mêi Thóc Sinhvµo (t¶ h×nh ¶nh Thóc Sinh).
+ KiÒu nãi víi Tóc Sinh nh tÕ nµo -> …
+ Nãi víi Thóc Sinh vÒ Ho¹n Th ra sao.
+ KiÒu mêi ho¹n Th ®Õn vµ chµo tha nh thÕ nµo?
+ KiÒu nãi víi Ho¹n Th nh÷ng g×?
+ Ho¹n Th bµo ch÷a ra sao?
Häc sinh viÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy trong 5 phót - gi¸o viªn nhËn xÐt, ®äc
®o¹n mÉu.
Ho¹t ®éng : Híng dÉn häc ë nhµ.
- Häc sinh lµm bµi tËp 3.
- So¹n bµi: Lôc V©n Tiªn gÆp n¹n
Thø …. ngµy ….. th¸ng…. n¨m.
TuÇn 9:
TiÕt 41: Lôc V©n Tiªn gÆp n¹n
(TrÝch truyÖn Lôc V©n Tiªn - NgyÔn §×nh ChiÓu)
? TrÞnh H©m quyÕt t×nh h·m h¹i V©n - §éng c¬: §è kÞ, ganh ghÐt tµi n¨ng, lo
Tiªn lµ v× sao? cho ®êng tiÕn th©n cña m×nh.
Häc sinh ph¸t biÓu Gi¸o viªn b×nh.
? H¾n ®· lªn kÕ ho¹ch vµ hµnh ®«ng - KÕ ho¹ch: Ph©n t¸n thÇy trß V©n
nh thÕ nµo? Tiªn (khi chµng bÞ mï) => téi ¸c ngÊm
vµo m¸u.
? Ph©n tÝch nh÷ng hµnh ®«ng t¸o b¹ - Hµnh ®éng: §Èy chµng xuèng níc råi
vµ t©m ®Þa cña h¾n víi b¹n. gi¶ vê kªu cøu -> hµnh ®«ng bÊt nh©n,
? NhËn xÐt g× vÒ ®o¹n th¬ tù sù nµy? bÊt nghÜa h¹i ngêi h¹i b¹n trong c¶nh
b¬ v¬.
=> Hµnh ®«ng cã toan tÝnh, ©m mu
kÕ ho¹ch s¾p ®Æt kÜ lìng, chÆt chÏ
-> T×nh tiÕt s¾p xÕp hîp lÝ, diÔn
bÕn hµnh ®«ng nhanh gän
Häc sinh ®äc do¹n cßn l¹i. 2. ViÖc lµm cña Ng «ng.
? C¶nh Ng÷ «ng vµ c¶nh gia ®×nh - Ng «ng vít v©n Tiªn, c¶ nhµ ch¹y
ch÷a ch¹y cho Lôc V©n Tiªn ®îc t¸c gi¶ ch÷a cho chµng.
mieu t¶ nh thÕ nµo? NhÞp th¬ ra sao? - Hµnh ®«ng khÈn tr¬ng, ©n cÇn, chu
®¸o cña mäi ngêi -> lßng ch©n t×nh
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
cña gia ®×nh Ng «ng víi ngêi bÞ n¹n
m©u thuÈn víi hµnh ®éng cña TrÞnh
H©m.
? Ph©n tÝch hai c©u "Hèi con … h¬ - C©u th¬ méc m¹c, kÓ l¹i sù viÖc mét
mÆt mµy" ®Ó lµm râ ®iÒu ®ã. c¸ch tù nhiªn, gîi t¶ ®îc mèi ch©n t×nh
? Sau khi V©n Tiªn tØnh l¹i Ng «ng ®· cña gia ®×nh Ng «ng víi ngêi bÞ n¹n…
nãi víi chµng nh thÕ nµo? - Ng «ng nãi víi V©n Tiªn: "
+ Mêi ch¶ng ë l¹i -> TÊm lßng hµo
Gi¸o viªn b×nh. hiÖp s½n lßng cu mang => sù ®é lîng
C¸i thiÖn cßn ®îc bÓu hiÖn qua cuéc bao dung nh©n ¸i kh«ng tÝnh to¸n.
sèng ®Ñp cña «ng Ng. "Dèc lßng…h¸ chê".
* Cuéc sèng cña Ng «ng.
H·y ®äc ®o¹n cuèi vµ ph©n tÝch c¶m Trong s¹ch, ngoµi vßng danh lîi, tù do
nhËn cña em vÒ cuéc sèng ®ã cña phãng kho¸ng, bÇu b¹n víi thiÖn nhiªn,
nh©n d©n chµi. ®Çy ¾p niÒm vui bëi ngêi lao ®éng tù
do lµm chñ m×nh "Rµy roi … ch¬i
Gi¸o viªn b×nh. tr¨ng".
? Em hiÓu ®îc g× vÒ t×nh c¶m cña t¸c * T¸c gi¶: Göi g¾m kh¸t väng niÒm tin
gi¶ qua viÖc x©y dùng nh©n vËt nµy. vÒ c¸i thiÖn, con ngêi lao ®«ng b×nh
thêng -> quan ®iÓm nh©n d©n rÊt tÕn
bé v× sÊu ¸c thêng lÉn sau mò cao ¸o
dµi, cßn c¸i tèt ®Ñp ë bÒn v÷ng ë
nh÷ng ngêi nghÌo nh©n hËu vj tha.
III. Tæng kÕt:
Ho¹t ®éng 3: Híng dÉn tæng kÕt. 1. NghÖ thuËt:
? Tr×nh bµy nh÷ng c¶m nhËn cña em - Ng«n ng÷ binh dÞ, giµu c¶m xóc,
vÒ gi¸ trÞ nh©n vËt? §äc ®o¹n th¬ h×nh ¶nh kho¸ng ®¹t.
giµu c¶m xóc em cho lµ hay nhÊt? 2. Néi dung:
? Kh¸i qu¸t néi dung ®o¹n trÝch. Sù ®èi lËp thiÖn vµ ¸c gi÷a nh©n c¸ch
cao c¶ vµ tan tÝnh thÊp hÌn -> gØ
g¾m lßng tin t×nh c¶m víi nh©n d©n
lao ®éng.
Ho¹t ®éng 1: Thèng kª c¸c s¸ng t¸c v¨n I. C¸c t¸c gi¶ - t¸c pÈm tiªu biÓu cña
häc ®Þa ph¬ng, c¸c t¸c gi¶ tiªu biÓu. ®Þa ph¬ng.
Häc sinh lµm vÖc theo nhãm
- Gi¸o viªn cho mét sè nhãm giíi thiÖu 1. V¨n häc cæ .
c¸c t¸c gi¶, t¸c phÈm- Ha kh¸c tr×nh bµ 2. V¨n häc hiÖn §¹i: Tõ 1945 - 1975.
nh÷ng hiÓu biÕt vÒ mét t¸c gi¶, t¸c 3. V¨n häc sau 75.
phÈm nµo ®ã tiªu biÓu.
Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu mét t¸c gi¶ cô II. T¸c gi¶:
thÓ. Gíi thiÖu mét t¸ gi¶ tiªu biÓu cña ®Þa
Häc sinh ®äc, tãm t¾t sù nghiÖp v¨n ph¬ng.
häc vµ t¸c phÈm cña t¸c gi¶. VD: NguyÔn Duy, Lª Minh Khuª.
- Gi¸o viªn bæ sung.
Ho¹t ®éng 3: Híng dÉn häc ë nhµ.
TiÕt 43 - 44:
Tæng kÕt tõ vùng
2. Bµi tËp:
Ho¹t ®éng 5. LuyÖn tËp tõ ®ång ©m. - Tõ "ho¶" ®îc dïng theo nghÜa
? Häc sinh nh¾c l¹i kh¸i niÖm tõ ®ång chuyÓn -> nhng kh«ng hai lµ hiÖn tîng
©m? Cho vÝ dô? tõ nhiÒu nghÜa.
V. Tõ ®ång ©m.
1. Tõ ®ång ©m: Lµ nh÷ng tõ gièng
? Ph©n biÖt hiÖn t¬ng tõ ®ång ©m víi nhau vÒ ©m thanh nhng nghÜa kh¸c xa
tõ nhiÒu nghÜa. nhau, kh«ng liªn quan g× víi nha.
Gi¸o viªn lÊy vÝ dô ®Ó ph©n tÝch. VD: §êng kÝnh, ®êng lµng
* HiÖn tîn nhiÒu nghÜa: mét tõ cã
Häc sinh lµm bai tËp 2. chøa nhiÒu nÐt nghÜa k¸c nhau.
* HiÖn t¬ng ®ång ©m: Hai ho¹c nhiÒu
tõ cã nghÜa rÊt kh¸c nhau.
2. Bµi tËp :
a, L¸1: gèc ->l¸ 2 - nghÜa chuyÓn.
Ho¹t ®éng 6: Tæ chøc «n luyÖn tõ => HiÖn t¬ng tõ nhiÒu nghÜa.
®ång nghÜa. b Tõ ®êng 1, 2 lµ tõ ®ång ©m.
? Häc sinh «n tËp kh¸ niÖm tõ ®ång (NghÜa 2 tõ nµy kh¸c xa nhau).
nghÜa. VI. Tõ ®ång nghÜa:
* Tõ ®ång nghÜa lµ nh÷ng tõ cã
Häc sinh lµm bµi t©p SGK. nghÜa gièng nhau hoÆc gÇn gièng
nhau.
Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuéc vµo
nhiÒu nhãm tõ ®ång nghÜa kh¸c nhau.
* Bµi tËp:
C©u 2 chän d.
C©u 3: Xu©n = tuæi.
Dùa trªn c¬ së: Xu©n lµ tõ chØ mïa
trong mét n¨m kho¶ng thêi gian t¸c gi¶
øng vøi mét tuæi.
-> LÊy bé phËn thay cho toµn thÓ ->
Ho¹t ®éng 7: ¤n tËp vÒ tõ tr¸i nghÜa. mét h×nh thøc chuyÓn nghÜa theo ph-
? ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa? cho vÝ ¬ng thøc ho¸n dô.
dô? - Tõ xu©n: ThÓ hiÖn t tëng l¹c quan
cña t¸c gi¶. Tr¸nh lçi lÆp tõ.
VII. Tõ tr¸i nghÜa:
1. Tõ tr¸i nghÜa lµ nh÷ng tõ cã nghÜa
? Tõ tr¸i nghÜa thêng ®îc sö dông tr¸i ngîc nhau.
trong nh÷ng trêng hîp nµo? - Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuéc
nhiÒu cÆp tõ tr¸i nghÜa kh¸c nhau.
- Tõ tr¸i nghÜa ®îc dïng trong thÓ ®èi,
Häc sinh lµm bµi tËp 2. t¹o c¸c h×nh tîng t¬ng ph¶n, g©y Ên t-
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
¬ng m¹nh.
-> Lêi nãi thªm sinh ®«ng.
Ho¹t ®éng 8: ¤n tËp tèc ®é kh¸i qu¸t 2. Bµi tËp.
cña nghÜa tõ ng÷ CÆp tõ tr¸i nghÜa: XÊu - ®Ñp, xa -
? ThÕ nµo lµ cÊp ®é kh¸i qu¸t cña gÇn, réng - hep.
nghÜa tõ ng÷? VÝ dô? VIII. CÊp ®é kh¸i qu¸t ngh· tõ ng÷.
? ThÕ nµo lµ tõ ng÷ nghi· réng? * NghÜa cña 1 tõ ng÷ cã thÓ r«ng h¬n
NghÜa hÑp? (kh¸i qu¸t h¬n) hoÆc hÑp h¬n (Ýt kh¸i
qu¸t h¬n) nghÜa cña tõ kh¸c.
- Mét tõ ng÷ ®îc coi lµ cã nghÜa réng
khi ph¹m vi nghÜa cña tõ ®ã bao hµm
ph¹m vi cña mét sè tõ kh¸c.
- Mét tõ ng÷ ®îc coi lµ cã nghÜa hÑp
- Gi¸o viªn chiÕu (hoÆc chÐp vµo khi ph¹m vi nghÜa ng÷ cña tõ ®ã ®îc
b¶ng phô) bµi 2 SGK lªn b¶ng. Häc bao hµm trong ph¹m vi nghÜa cña mét
sinh lªn ®iÒn. tõ ng÷ kh¸c.
Ho¹t ®éng 9 : HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc - Mét tõ ng÷ cã thÓ võa cã nghÜa réng,
vÒ tõ vùng. l¹i vµ cã nghÜa hÑp.
? Nªu kh¸i niÖm vÒ trêng tõ vùng? cho * Bµi tËp:
vÝ dô? IX. Trêng tõ vùng:
? Häc sinh lµm bµi tËp SGK. * Lµ tËp hîp nh÷ng tõ cã Ýt nhÊt mét
nÐt chung vÒ nghÜa.
Híng dÉn häc ë nhµ: * Bµi tËp 2:
LËp b¶ng hÖ thèng ho¸ c¸c kiÕn thøc Níc: T¾m, bÓ.
TiÕng ViÖt ®· häc. T¸c dông: Dïng hai tõ trêng tõ vùng gãp
hÇn t¨ng gi¸ trÞ biÓu c¶m cña c©u nãi
-> cã søc tè c¸o m¹nh mÏ h¬n
TiÕt 47:
Bµi th¬ vÒ TiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh.
th¬ nµy?
? T¹i sao cã thÓ nãi lµ h×nh ¶nh ®éc
®¸o?
- Gi¸o viªn b×nh vÒ sù ®éc ®¸o cña
h×nh tîng th¬.
- V× xa nay h×nh ¶nh xe cé ®a vµo th¬
thêng ®îc miªu t¶ rÊt ®Ñp, l·ng m¹n,
cßn ë Ph¹m TiÕn DuËt nh÷ng chiÕc xe
kh«ng kÝnh lµ mét h×nh ¶nh thùc -
nh÷ng c©u th¬ kh«ng miªu t¶ cô thÓ
vÒ chiÕn tranh ®ang diÔn ra rÊt ¸c
liÖt ë Trêng S¬n … gi¸o viªn liªn hÖ.
- Nã ®éc ®¸o v× h×nh ¶nh nh÷ng
chiÕc xe kh«ng kÝnh mang mét søc
m¹nh thÇn k× cña mét d©n téc ®ang
chiÕn ®Êu v× mét quyÕt t©m s¾t ®¸:
"XÎ däc Trêng S¬n ®i cøu níc".
- ThÓ hiÖn cuéc chiÕn ®Êu ®ang
diÔn ra trªn mÆt trËn vËn t¶i thªm con
®êng Trêng S¬n lµ v« cïng ¸c liÖt, d÷
déi. -> T¸c gi¶ lµ ngêi cã hån th¬ nh¹y c¶m
víi nÐt ngang tµn, tinh nghÞch, thÝch
c¸i l¹ míi nhËn ra ®îc vµ thµnh hiÖn t-
îng th¬ ®éc ®¸o thêi chèng "MÜ".
- Gi¸o viªn chuyÓn ý. 2. H×nh ¶nh ngêi lÝnh l¸i xe.
*Khæ th¬ 1 - 2.
* Khæ 3 - 4:
- Gi¸o viªn b×nh: - Giäng ®iÖu, s«i næi, ngang tµn.
+ H×nh ¶nh "giã vµ xoa m¾t ®¾ng". - "õ th×", "cha cÇn" -> sù bÊt chÊp khã
+ H×nh ¶nh "con ®êng … tim". kh¨n gian khæ, chÊp nhËn chñ quan rÊt
- Häc sinh ®äc: khæ 3, 4. tho¶i m¸i.
? NhËn xÐt giäng ®iÖu thë ë khæ 3, 4. -> BÊt chÊp khã kh¨n, gian khæ, l¹c
? C¸ch dïng tõ "õ th×" "cha cÇn" thÓ quan, yªu ®êi, coi thêng hiÓm nguy, …
hiÖn ®iÒu g×? ngang tµn, mang ®Ëm chÊt lÝnh.
TiÕt 48:
KiÓm tra chuyÖn trung ®¹i.
3. Bµi tËp 3:
- C¸c tõ: S¨m, lèp, ga, x¨ng … -> ®· ®-
Ho¹t ®éng 3: îc ViÖt ho¸.
¤n tËp Tõ H¸n ViÖt. - C¸c tõ cßn l¹i cha ®îc ViÖt ho¸ hoµn
? ThÕ nµo lµ tõ H¸n ViÖt? VÝ dô? toµn.
? Häc sinh lam bai tËp 2. III. Tõ H¸n ViÖt.
? Khi sö dung tõ H¸n ViÖt cÇn lu ý 1. Kh¸i niÖm.
®iÒu g×? 2. Bµi tËp 2:
Ho¹t ®éng 4: Chän ý b.
? Nh¾c l¹i kh¸i niÖm vÒ thuËt ng÷.
? Vai trß cña thuËt ng÷ trong cuéc sèng
hiÖn nay. IV. ThuËt ng÷ vµ biÖt ng÷ x· héi.
? BiÖt ng÷ x· héi lµ g×? 1. ThuËt ng÷.
? LiÖt kª mét sè bÖt ng÷ X· héi.
Ho¹t ®éng 5:
? Cã nh÷ng h×nh thøc trau råi vèn tõ 2. BiÖt ng÷ x· héi.
nµo?
? Häc sinh bµi tËp theo nhãm? V. Trau råi vèn tõ
1. C¸c h×nh thøc trau dåi vèn tõ
TiÕt 50:
NghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù.
Ho¹t ®éng 1: Híng dÉn t×m hiÓu vÒ I. NghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù.
nghÞ luËn trong v¨n ban tù sù. 1. VÝ dô:
- Gi¸o viªn bËt m¸y chiÕu 2 ®o¹n trÝch * §o¹n trÝch 1:
ë SGK. - §©y lµ lêi ®èi tho¹i cña «ng gi¸o nãi
Häc sinh lµm vÖc theo nhãm. víi chÝnh m×nh:
? NghÞ luËn lµ g×? - VÒ vÊn ®Ò: Vî t«i kh«ng ¸c, nhng
? Tõ ®ã h·y chØ ra nh÷ng c©u ch÷ cã khæ qu¸ nªn trë thµnh Ých kØ tµn
tÝnh chÊt lËp luËn trong hai ®o¹n nhÉn.
trÝch. - C¸ch tr×nh bµy (lËp luËn):
? ë ®o¹n trÝch a, b lµ lêi cña ai, nãi víi + Khi ngêi ta ®ua ch©n -> nghÜ ®Õn
ai? ch©n ®au (c/m mét v/® cã t/c quy luËt
? Nãi vÒ vÊn ®Ò g×? TN).
? VÊn ®Ò Êy ®îc lËp luËn nh thÕ + Khi ngêi ta khæ -> kh«ng nghÜ ®Õn
nµo? ai.
? C¸ch lËp luËn Êy cã t¸c dông g×? + V× b¶n chÊt tèt bÞ lo l¾ng, buån
®au che lÊp mÊt.
+ Kh«ng në giËn, chØ buån.
=> ThuyÕt phôc ngêi ®äc, ®ång t×nh
víi suy nghÜ cña m×nh, c¶m th«ng cho
ngêi vî cña m×nh.
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
* §o¹n trÝch 2:
- Häc sinh cö ®¹i diÖn nhãm tr×nh - Cuéc ®èi tho¹i gi÷a KiÒu vµ Ho¹n
bµy, c¸c nhãm nhËn xÐt. Th díi h×nh thøc lËp luËn.
- Gi¸o viªn kÕt luËn, bæ sung trªn m¸y + KiÒu buéc téi Ho¹n Th: cµng cay …
chiÕu. oan tr¸i nhiÒu.
+ Ho¹n Th gì téi b»n c¸ch biÖn minh:
- T«i ®· ®èi xö tèt víi c« ë g¸c Q¢.
- T«i víi c« chång chung -> khã ai nh-
êng ai.
- NhËn lçi -> Nhê sù khoan dung.
? Tõ 2 vÝ dô trªn h·y t×m ra nh÷ng dÊu => L©p luËn xuÊt s¾c.
hiÖu vµ ®Æc ®iÓm cña lËp luËn 2. Ghi nhí:
trong v¨n b¶n tù sù? - NghÞ luËn trong v¨n tù sù thùc chÊt
? T¸c dông cña nghÞ luËn trong v¨n b¶n lµ c¸c cuéc ®èi tho¹i (®èi tho¹i víi ngêi
tù sù. hoÆc ch×nh m×nh) thêng nªu lªn c¸c
(Häc sinh ph¸t biÓu, gi¸o viªn bæ sung nhËn xÐt, ph¸n ®o¸n, c¸c lÝ lÏ nh»m
kÕt luËn trªn m¸y chiÕu). thuyÕt phôc ngêi nghe, ng¬i ®äc
(hoÆc chÝnh m×nh) vÒ mét vÊn ®Ò,
mét q®, t tëng nµo ®ã.
- Trong ®o¹n nghÞ luËn, ngêi viÕt Ýt
- Häc sinh ®äc to ghi nhí. dïng c©u miªu t¶ trÇn thuËt mµ dïng
nhiÒu c©u kh¼ng ®Þnh, phñ ®Þnh, cã
c¸c cÆp quan hÖ tõ : nÕu - th×, kh«ng
nh÷ng ... mµ cßn …
- T¸c dông yÕu tè nghÞ luËn trong v¨n
b¶n tù sù: Lµm cho c©u chuyÖn thªm
phÇn triÕt lÝ.
II. LuyÖn tËp:
Ho¹t ®éng 2: Híng dÉn häc sinh Bµi 1: Tr×nh bµy c¸c ý nh phÇn I.
luyÖn tËp. Bµi 2: Tãm t¾t l¹i 4 ý trong l¬i nãi cña
Nhãm 1 lµm bµi tËp 1. Ho¹n Th.
Nhãm 2 lµm bµi tËp 2.
TiÕt 53.
Tæng kÕt vÒ tõ vùng (tiÕp theo)
Ho¹t ®éng 2: Híng dÉn «n tËp biÖn II. BiÖn ph¸p tu tõ tõ vùng.
ph¸p tu tõ.
? KÓ tªn vµ nªu ®Æc ®iÓm cña c¸c 1. C¸c biÖn ph¸p tu tõ tõ vùng.
phÐp tu tõ tõ vùng ®· häc. 2. Bµi tËp.
a, Èn dô: hoa, c¸nh -> chØ KiÒu.
Häc sinh lµm bµi tËp theo 3 nhãm. C©y l¸ -> chØ gia ®×nh
§¹i diÖn nhãm lªn tr¶ lêi, nhãm kh¸c KiÒu vµ cuéc sèng cña hä -> KiÒu b¸n
nhËn xÐt-Gi¸o viªn chiÕu kÕt qu¶ m×nh ®Ó cøu gia ®×nh.
®óng trªn m¸y chiÕu. b, So s¸nh: So s¸nh tiÕng ®µn cña
Thuý KiÒu víi tiÕng H¹c, tiÕng suèi,
tiÕng giã tho¶ng, tiÕng trêi ®æ ma.
c, Nãi qu¸: KiÒu ®Ñp ®Õn møc
"hoa .... kÐm xanh". KiÒu kh«ng chØ
®Ñp mµ cßn cã tµi "Mét hai ....... ho¹
hai" -> NguyÔn Du ®· thÓ hiÖn ®Çy
Ên tîng mét nh©n vËt tµi s¾c vÑn
toµn.
d, Nãi qu¸: G¸c Quan ¢m, n¬i KiÒu bÞ
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
Ho¹n Th b¾t ra chÐp kinh, rÊt gÇn víi
phßng ®äc s¸ch cña Th Sinh. Tuy gÇn
nhau trong gang tÊc nhng giê ®©y hai
ngêi c¸ch trë gÊp 10 quan san -> T¸c
dông: cùc t¶ sù xa c¸ch gi÷a th©n
phËn, c¶nh ngé cña KiÒu vµ Thóc
Häc sinh lµm bµi tËp 3 theo nhãm. Sinh.
§¹i diÖn nhãm tr¶ lêi, nhãm kh¸c nhËn e, Ch¬i ch÷ : Tµi-tai.
xÐt-Gi¸o viªn chiÕu kÕt qu¶ ®óng trªn Bµi 2:
m¸y chiÕu. a, PhÐp ®iÖp ng÷: (cßn) vµ dïng tõ
®a nghÜa (say sa).
-Say sa: ChØ chµng trai uèng rîu say.
Chµng trai say ®¾m v×
t×nh.
-> T¸c dông: thÓ hiÖn t×nh c¶m cña
ngêi con trai ë ®©y m¹nh mÏ mµ kÝn
®¸o.
b, T¸c gi¶ dïng phÐp nãi qu¸ ®Ó nãi
- vÒ sù viÖc lín m¹nh cña nghÜa qu©n
Lam S¬n.
c, PhÐp so s¸nh ®· gióp t¸c gi¶ miªu
t¶ s¾c nÐt, sinh ®éng ©m thanh cña
tiÕng suèi vµ c¶nh rõng díi ®ªm
tr¨ng.
d, Nh©n ho¸: nh©n ho¸ ¸nh tr¨ng, biÕn
¸nh tr¨ng thµnh ngêi b¹n tri ©m, tri kØ.
-> T¸c dông: Bµi th¬ trë nªn sèng ®éng
h¬n, cã hån h¬n vµ g¾n bã víi con ng-
êi h¬n .
e, Èn dô: Tõ mÆt trêi trong c©u th¬
thø 2 chØ em bÐ trªn lng mÑ. Èn dô
nµy thÓ hiÖn sù g¾n bã cña ®øa con
Ho¹t ®éng 3: Híng dÉn häc ë nhµ. víi ngêi mÑ, ®ã lµ nguån sèng, nguån
- Gi¸o viªn kh¸i qu¸t néi dung bµi häc. nu«i dìng niÒm tin cña mÑ vµo ngµy
- Häc sinh n¾m kÜ bµi. mai.
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
- ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.
TiÕt 54.
TËp lµm th¬ t¸m ch÷.
TiÕt 55.
Tr¶ bµi kiÓm tra truyÖn trung ®¹i.
TuÇn 12.
TiÕt 56-57.
Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑ.
Nguy
Ôn Khoa §iÒm.
TiÕt 58.
¸nh tr¨ng
NguyÔn Duy.
TiÕt 59.
Tæng kÕt vÒ tõ vùng.
(LuyÖn tËp tæng hîp)
Ho¹t ®éng 2: Thùc hµnh t×m hiÓu II. Thùc hµnh t×m hiÓu yÕu tè
yÕu tè nghÞ luËn trong ®o¹n v¨n. nghÞ luËn trong ®o¹n v¨n tù sù.
* V¨n b¶n: Lçi lÇm vµ sù biÕt ¬n.
Häc sinh ®äc ®o¹n v¨n ë SGK. - YÕu tè nghÞ luËn-vai trß cña yÕu tè
? ChØ ra yÕu tè nghÞ luËn ë ®o¹n v¨n nghÞ luËn trong ®o¹n v¨n tù sù.
trªn? + C©u "Nh÷ng ®iÒu viÕt lªn c¸t .....
trong lßng ngêi".
? Nªu râ vai trß cña tõng yÕu tè nghÞ -> YÕu tè nghÞ luËn lµm c©u chuyÖn
luËn trong viÖc lµm râ néi dung ®o¹n giµu tÝnh triÕt lÝ " C¸i giíi h¹n, c¸i tr-
v¨n. êng tån" trong ®êi sèng tinh thÇn con
ngêi.
+ C©u "VËy mçi chóng ta ........ lªn
®¸"
-> Lµm cho c©u chuyÖn s©u s¾c, cã
ý nghÜa gi¸o dôc . §ã lµ bµi häc vÒ sù
bao dung, lßng nh©n ¸i, biÕt tha thø,
ghi nhí ©n nghÜa, ©n t×nh, nh¾c nhë
con ngêi cã c¸ch øng xö cã v¨n ho¸
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
? NÕu ta bá yÕu tè nghÞ luËn Êy ®i trong cuéc sèng vèn rÊt phøc t¹p.
th× néi dung ®o¹n v¨n tù sù sÏ nh thÕ -> NÕu ta tíc bá yÕu tè nghÞ luËn Êy
nµo? ®i th× tÝnh t tëng cña ®o¹n v¨n sÏ
gi¶m vµ do ®ã Ên tîng vÒ c©u
chuyÖn còng nh¹t nhoµ.
Ho¹t ®éng 3: Híng dÉn luyÖn tËp.
Gi¸o viªn chÐp ®Ò lªn b¶ng. II. LuyÖn tËp:
? X¸c ®Þnh yªu cÇu cña ®Ò. Bµi tËp 2: ViÕt vÒ nh÷ng kØ niÖm
? Häc sinh ®äc ®o¹n v¨n tham kh¶o. s©u s¾c víi mét ngêi bµ kÝnh yªu.
- Yªu cÇu: ViÕt ®o¹n v¨n tù sù cã sö
? X¸c ®Þnh yÕu tè nghÞ luËn? dông yÕu tè nghÞ luËn.
? T¸c dông cña viÖc sö dông yÕu tè * §o¹n v¨n: Bµ néi (Duy Kh¸n).
nghÞ luËn Êy trong ®o¹n v¨n nµy? - YÕu tè nghÞ luËn:
"Ngêi ta b¶o ........ nã gÉy".
+ Tõ mét lêi d¹y "Con h ....... bµ", t¸c
gi¶ bµn vÒ "tÊm g¬ng" vµ hiÖu qu¶
cña nã trong gi¸o dôc gia ®×nh: "Bµ
nh thÕ...... U t«i nh thÕ ......." . §©y lµ
yÕu tè nghÞ luËn "suy lÝ".
+ Tõ cuéc ®êi vµ nh÷ng lêi d¨n d¹y
cña bµ, t¸c gi¶ bµn vÒ mét "nguyªn
t¾c" gi¸o dôc: "Ngêi ta ....... nã gÉy".
§©y lµ yÕu tè nghÞ luËn "kh¸i qu¸t
ho¸".
- Cã thÓ nãi, c¸c yÕu tè nghÞ luËn
trong ®o¹n v¨n trªn chÝnh lµ nh÷ng
"suy ngÉm" cña t¸c gi¶ vÒ nguyªn t¾c
Gi¸o viªn gîi ý cho häc sinh viÕt bµi gi¸o dô, vÒ phÈm chÊt vµ ®øc hy sinh
theo c¸c ý sau. cña ngêi lµm c«ng t¸c gi¸o dôc.
? Ngêi em kÓ lµ ai? Ngêi ®ã ®· ®Ó
l¹i mét viÖc lµm, lêi nãi hay mét suy
nghÜ. §iÒu ®ã diÔn ra trong hoµn
c¶nh nµo? Néi dung cô thÓ lµ g×? Néi
dung Êy gi¶n dÞ mµ s©u s¾c nh thÕ
nµo? C¶m ®éng ra sao?
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
Suy nghÜ vÒ bµi häc rót ra tõ c©u
chuyÖn trªn .
Häc sinh viÕt ®o¹n v¨n, gi¸o viªn gäi
5-6 em lªn tr×nh bµy chÊm ®iÓm, söa
ch÷a lçi (nÕu cã).
Gi¸o viªn híng dÉn ®äc. Häc sinh ®äc 3. §äc vµ tãm t¾t:
mét sè ®o¹n. - ¤ng Hai lµ ngêi rÊt yªu quý c¸i Lµng
? H·y tãm t¾t v¨n b¶n b»ng sù hiÓu chî DÇu cña m×nh. Thêi cuéc thay
biÕt cña em. ®æi, «ng vÉn lu«n thiÕt tha g¾n bã
víi lµng quª m×nh. Cuéc kh¸ng chiÕn
næ ra, v× hoµn c¶nh gia ®×nh, «ng
Häc sinh tãm t¾t - Gi¸o viªn bæ sung. buéc ph¶i theo vî con t¶n c lªn phè chî.
¤ng thêng tá ra bùc béi v× nhí lµng.
- Nghe tin lµng m×nh theo giÆc Ph¸p,
«ng Hai v« cïng ®au khæ, tñi nhôc
chØ biÕt t©m sù víi th»ng con ót. §Õn
lóc ®îc tin nhµ m×nh bÞ giÆc ®èt,
còng tøc lµ lµng kh«ng theo giÆc «ng
hÕt søc vui síng . ChÝnh niÒm vui k×
l¹ ®ã thÓ hiÖn tinh thÇn yªu níc, lßng
trung thµnh víi c¸ch m¹ng thËt c¶m
®éng cña «ng Hai, mét ngêi n«ng d©n
Gi¸o viªn kiÓm tra viÖc n¾m chó ViÖt Nam thêi kh¸ng chiÕn chèng
thÝch cña häc sinh. Ph¸p.
4. Chó thÝch:
? TruyÖn ng¾n gåm mÊy phÇn?
5. Bè côc: 3 phÇn.
- Tõ ®Çu .... nhóc nhÝch: T©m tr¹ng
cña «ng Hai khi nghe tin c¶ lµng DÇu
lµm ViÖt gian theo Ph¸p.
- TiÕp theo ..... ®«i phÇn: T©m tr¹ng
xÊu hæ, ®au khæ buån bùc cña «ng
trong ba bèn ngµy sau ®ã.
? H·y cho biÕt truyÖn nãi vÒ ®iÒu - Cßn l¹i: T©m tr¹ng sung síng tù hµo
g× ë ngêi n«ng d©n trong hoµn c¶nh vÒ lµng quª cña m×nh khi biÕt lµng
nµo? «ng kh«ng theo giÆc.
6. §¹i ý:
TruyÖn diÔn t¶ ch©n thùc, sinh ®éng
t×nh yªu Lµng quª ë «ng Hai - mét ngêi
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
n«ng d©n rêi lµng ®i t¶n c trong thêi
Ho¹t ®éng 2: Híng dÉn häc sinh kú kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p.
ph©n tÝch.
TruyÖn x©y dùng mét t×nh huèng II. Ph©n tÝch:
lµm béc lé s©u s¾c t×nh yªu lµng vµ 1. T×nh huèng truyÖn:
yªu níc cña «ng Hai, ®ã lµ t×nh huèng - ¤ng Hai nghe tin lµng chî DÇu cña
nµo? «ng theo T©y => t×nh huèng ®èi
? NhËn xÐt vai trß cña t×nh huèng nghÞch víi t×nh c¶m tù hµo m·nh liÖt
Êy? vÒ lµng chî DÇu cña «ng. Kh¸c víi suy
nghÜ vÒ mét lµng quª "Tinh thÇn c¸ch
Nh vËy trong t¸c phÈm " lµng " ,Kim m¹ng l¾m" cña «ng => t¹o ra mét t©m
L©n ®· ®Æt «ng Hai - nh©n vËt lÝ, diÔn biÕn gay g¾t trong nh©n
chÝnh cña truyÖn - vµo t×nh huèng vËt=> t¹o nªn tÝnh c¸ch, b¶n chÊt
gay cÊn ®Ó béc lé s©u s¾c t×nh c¶m nh©n vËt.
yªu lµng ,yªu níc cña «ng.VËy t×nh yªu 2. DiÔn biÕn t©m lÝ cña «ng Hai.
lµngquª vµ tinh thÇn yªu níc cña «ng
Hai ®îc thÓ hiÖn nhw thÕ nµo tiÕt
häc nµy c« cïng c¸c em sÏ t×m hiÓu
TiÕt 63.
Ch¬ng tr×nh ®Þa ph¬ng phÇn tiÕng viÖt
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
Ho¹t ®éng 1:
T×m nh÷ng tõ ®Þa ph¬ng trong ph- I. Bµi tËp:
¬ng ng÷ mµ ®ang sö dông.
Häc sinh ®äc yªu cÇu bµi tËp 1SGK. Bµi tËp 1:
? T×m nh÷ng ph¬ng ng÷, nh÷ng tõ - Nhót: Mãn ¨n NghÖ An ( x¬ mÝt ).
ng÷ ®Þa ph¬ng? - Bån bån : rau.
TiÕt 64.
§èi tho¹i, ®éc tho¹i vµ ®éc tho¹i néi t©m trong v¨n b¶n tù sù.
? ThÕ nµo lµ ®èi tho¹i? => §èi tho¹i : lµ h×nh thøc ®èi ®¸p, trß
chuyÖn gi÷a hai hoÆc nhiÒu ngêi, ®-
îc thÓ hiÖn b»ng c¸c g¹ch ®Çu dßng ë
lêi trao vµ lêi ®¸p.
? C©u thø 3 lµ lêi cña ai cã lêi ®¸p * C©u 3: Lêi «ng Hai nãi mét m×nh->
kh«ng? nãi trèng kh«ng kh«ng cÇn ngêi ®¸p.
? ¤ng Hai nãi cã cïng chñ ®Ò víi hä
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
kh«ng?
? Môc ®Ých cña lêi nãi nµy lµ g×? -> Môc ®Ých: l¶ng tr¸nh, tho¸i lui.
? §iÓm gièng vµ kh¸c nhau cña lêi ®èi
tho¹i nµy víi cuéc ®èi tho¹i trªn. - (mét lît lêi, cã dÊu g¹ch ngang ®Çu
dßng).
? HiÓu thÕ nµo lµ ®éc tho¹i? => §éc tho¹i : lµ lêi cña mét ngêi nµo
®ã nãi víi chÝnh m×nh hoÆc nãi víi
mét ai ®ã trong tëng tîng.
? C¸c h×nh thøc diÔn ®¹t trªn cã t¸c * T¸c dông cña c¸ch diÔn ®¹t trªn:
dông nh thÕ nµo trong viÖc thÓ hiÖn T¨ng tÝnh ch©n thËt, sinh ®éng cña
kh«ng khÝ cña c©u chuyÖn vµ th¸i chuyÖn, thÓ hiÖn th¸i ®é c¨m giËn
®é cña nh÷ng ngêi t¶n c trong buæi tra cña nh÷ng ngêi t¶n c víi lµng chî DÇu,
«ng Hai gÆp hä? §Æc biÖt chóng ®· t¹o t×nh huèng ®Ó ®i s©u vµo néi
gióp nhµ v¨n thÓ hiÖn thµnh c«ng t©m nh©n vËt.
nh÷ng diÔn biÕn t©m lÝ cña «ng Hai Kh¾c ho¹ râ nÐt t©m tr¹ng d»n vÆt,
nh thÕ nµo? ®au ®ín khi nghe tin lµng chî DÇu
theo giÆc.
Gi¸o viªn kÕt luËn vÊn ®Ò.
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
Häc sinh ®äc to ghi nhí. 2. Ghi nhí: SGK.
TiÕt 65.
LuyÖn nãi: Tù sù kÕt hîp víi nghÞ luËn vµ miªu t¶ néi t©m.
Gi¸o viªn kÕt luËn nh÷ng néi dung cÇn nãi vÒ ®Ò tµi, cho ®iÓm, biÓu d-
¬ng c¸c em nãi tèt.
- NhËn xÐt giê luyÖn nãi cho häc sinh rót kinh nghiÖm.
TuÇn 14.
TiÕt 66-67.
LÆng lÏ Sa Pa
NguyÔn Thµnh Long.
TiÕt 70.
Ngêi kÓ chuyÖn trong v¨n b¶n tù sù.
? Em ®¸nh gi¸ nh thÕ nµo vÒ nghÖ => C« bÐ cã t×nh c¶m thËt s©u s¾c
thuËt x©y dùng cña t¸c gi¶. m¹nh mÏ nhng còng thËt døt kho¸t r¹ch
rßi . C¸ tÝnh cøng cái tëng nh ¬ng
Häc sinh ®äc t×nh huèng 2. ng¹nh nhng còng rÊt hån nhiªn ng©y
th¬ .
? H·y ph¸t hiÖn nh÷ng chi tiÕt biÓu -> T¸c gi¶ rÊt am hiÓu t©m lÝ trÎ,
hiÖn t×nh c¶m cña «ng S¸u víi con ? diÔn t¶ rÊt sinh ®éng víi tÊm lßng yªu
? Suy nghÜ cña em vÒ t×nh c¶m Êy ? mÕn, tr©n träng t×nh c¶m trÎ th¬ .
2. T×nh c¶m cha con s©u nÆng ë
«ng S¸u .
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
Gi¸o viªn b×nh. - Trong lÇn vÒ th¨m nhµ : h¸o høc ®Ó
«m con vµo lßng, suèt ngµy quanh
quÈn bªn con ......
- Khi ë khu c¨n cø : ©n hËn v× ®·
®¸nh con, nhí lêi dÆn cña con «ng
lµm c©y lîc ngµ rÊt k× c«ng, «ng ®·
hy sinh khi cha kÞp trao l¹i cho con.
=> ¤ng lµ mét ngêi cha rÊt yªu th¬ng
? C©u chuyÖn gîi cho em suy nghÜ con - mét t×nh yªu con s©u s¾c th¾m
g× vÒ chiÕn tranh vµ cuéc sèng t©m thiÕt .
hån cña ngêi lÝnh. * T×nh cha con th¾m thiÕt, s©u
Gi¸o viªn cho häc sinh liªn hÖ. nÆng .
=> ThÊm thÝa nh÷ng mÊt m¸t ®au th-
Ho¹t ®éng 3 : Híng dÉn tæng kÕt ¬ng , Ðo le mµ chiÕn tranh mang ®Õn
luyÖn tËp. cho bao ngêi, bao gia ®×nh .
? NhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt trÇn
thuËt cña t¸c gi¶.
Häc sinh th¶o luËn nhãm.
III. Tæng kÕt - LuyÖn tËp .
1. NghÖ thuËt :
- Cèt truyÖn chÆt chÏ, t×nh huèng bÊt
ngê nhng hîp lý.
? Em hiÓu g× vÒ ý nghÜa cña truyÖn. - Ngêi kÓ chuyÖn : ngêi b¹n «ng S¸u.
Häc sinh ph¸t biÓu - Gi¸o viªn kÕt -> T¨ng tÝnh ch©n thùc, ý nghÜa cña
luËn truyÖn søc thuyÕt phôc -> T¨ng sù tin
cËy víi ngêi ®äc.
2. Néi dung :
TruyÖn ®· diÔn t¶ mét c¸ch c¶m ®éng
t×nh cha con th¾m thiÕt, s©u nÆng
cña cha con «ng S¸u trong hoµn c¶nh
Ðo le cña chiÕn tranh. Qua ®ã t¸c gi¶
kh¼ng ®Þnh vµ ca ngîi t×nh c¶m cha
Häc sinh ®äc to ghi nhí. con thiªng liªng nh mét gi¸ trÞ nh©n
? Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ truyÖn. b¶n s©u s¾c, nã cµng cao ®Ñp trong
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
nh÷ng c¶nh ngé khã kh¨n.
Ho¹t ®éng 4 : Híng dÉn häc ë nhµ.
Ho¹t ®éng 1 : I. Híng dÉn «n tËp c¸c ph¬ng tr©m héi tho¹i ®· häc.
1. Gi¸o viªn treo b¶ng phô vµ ghi c¸c ph¬ng tr©m héi tho¹i.
2. Yªu cÇu : Häc sinh ghÐp c¸c m¶nh ghÐp cã néi dung t¬ng øng víi mçi ph-
¬ng tr©m héi tho¹i.
C¸c ph¬ng tr©m héi tho¹i Néi dung
1, Ph¬ng tr©m vÒ lîng. A. Khi giao tiÕp nãi cho cã néi dung,
néi dung cã lêi nãi ph¶i ®¸p øng yªu
cÇu cña cuéc giao tiÕp, kh«ng thõa,
kh«ng thiÕu.
2, Ph¬ng tr©m vÒ chÊt. B. Khi giao tiÕp, ®õng nãi nh÷ng
®iÒu mµ m×nh kh«ng tin lµ ®óng hay
kh«ng cã b»ng chøng x¸c thùc.
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
3, Ph¬ng tr©m quan hÖ. C. Khi giao tiÕp, cÇn nãi ®óng vµo
®Ò tµi giao tiÕp, tr¸nh noi l¹c ®Ò.
4, Ph¬ng tr©m c¸ch thøc. D. Khi giao tiÕp, cÇn chó ý nãi ng¾n
5, Ph¬ng tr©m lÞch sù. gän, rµnh m¹ch, tr¸nh nãi m¬ hå.
E. Khi giao tiÕp, cÇn tÕ nhÞ vµ t«n
träng ngêi kh¸c.
Ho¹t ®éng 2:
? KÓ tªn c¸c ®¹i tõ xng h« ? II. Xng h« trong héi tho¹i .
Chia theo mÊy ng«i ? 1. C¸c tõ ng÷ xng h« .
- §¹i tõ xng h« :
+ Ng«i thø nhÊt : T«i, ta, chóng ta,
chóng t«i.
+ Ng«i sè hai : cËu, b¹n, mµy.
+ Ng«i sè ba : bän hä, chóng nã, hä nã,
h¾n .......
? Ngoµi ®¹i tõ xng h« cßn cã c¸c tõ - Tõ chØ quan hÖ hä hµng , quan hÖ
nµo còng dïng ®Ó xng h« ? x· héi lµm tõ xng h« :
? Gi¸o viªn chiÕu h¾t ®o¹n th¬ "Khãc C«, d×, chó, b¸c, «ng, bµ .....
D¬ng Khuª" vµ "B¹n ®Õn ch¬i nhµ" Thñ tíng, gi¸o s, b¸c sÜ, b¹n ...
cña NguyÔn KhuyÕn ?
? X¸c ®Þnh c¸c tõ ng÷ dïng ®Ó xng - B¸c - t«i.
h« trong c¸c ®o¹n th¬ trªn ? - B¸c - ta .
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng tõ -> Qua nh÷ng vÇn th¬ nµy, ta thÊy
xng h« trong 2 ®o¹n th¬ trªn ? chan hoµ mét t×nh b¹n tri kØ, ch©n
thµnh, th©n mËt, quý träng . NguyÔn
KhuyÕn ®· coi träng ch÷ "lÔ" trong
giao tiÕp, nghÜa lµ ngêi ¨n nãi mét
c¸ch khiªm tèn, kÝnh träng ngêi ®ang
giao tiÕp víi m×nh -> tu©n thñ ph¬ng
Gi¸o viªn : Nh vËy NguyÔn KhuyÕn ch©m lÞch sù .
®· ®Ò cao ph¬ng ch©m "xng khiªm,
h« t«n" trong øng xö .VËy em hiÓu 2. Xng khiªm, h« t«n: Khi xng h« ngêi
ph¬ng ch©m ®ã nh thÕ nµo ? nãi ph¶i tù xng m×nh mét c¸ch khiªm
nhêng vµ gäi ngêi ®èi tho¹i mét c¸ch
t«n kÝnh -> BiÕt tu©n thñ ph¬ng
Gi¸o viªn : ph¬ng ch©m "xng khiªm, ch©m quan hÖ, lÞch sù trong héi
h« t«n" nghÜa lµ ph¶i ¨n nãi mét c¸ch tho¹i .
khiªm tèn, lÔ phÐp, biÕt t«n träng,
kÝnh träng ngêi ®ang giao tiÕp víi
m×nh . NghÜa lµ biÕt tu©n thñ ph¬ng
ch©m quan hÖ lÞch sù trong héi tho¹i .
VD : ë løa tuæi häc sinh chóng ta cÇn
tu©n thñ theo ph¬ng ch©m giao tiÕp
nµo ®Ó thÓ hiÖn ph¬ng ch©m ®ã ?
+ Gäi d¹, b¶o v©ng .
+ Khi nãi víi «ng bµ, cha mÑ, anh chÞ,
thÇy c« gi¸o, ngêi lín tuæi chóng ta
ph¶i dïng ch÷ "tha" : tha cô, tha bµ, tha
«ng, tha c« ....
+ Kh«ng nãi céc lèc, trèng kh«ng .
+ Kh«ng dïng ch÷ "õ" khi nãi víi c¸c
vÞ bÒ trªn .
+ GÆp ngêi l¹ ta còng ph¶i biÕt "xng
khiªm, h« t«n" ®Ó chøng tá m×nh lµ
mét häc sinh lÔ phÐp, cã v¨n ho¸ .....
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
? Ngµy xa trong x· héi qu©n thÇn - Ngµy xa : bÖ h¹, bÇn t¨ng, bÇn sÜ .
viÖc xng h« víi vua, víi nh÷ng nhµ s, - Ngµy nay : quý «ng, quý bµ, quý
kÎ sÜ nh thÕ nµo ? Cßn hiÖn nay . c« .... xng em, gäi anh hoÆc b¸c (gäi
Gi¸o viªn : Trong ®o¹n trÝch "Tøc níc thay con) .
vì bê", chÞ DËu xng h« víi c¸i lÖ lóc
chÞ van nµi h¾n tha cho chång m×nh
còng vËy .
? Qua môc 1, 2 em h·y th¶o luËn theo
bµn :
? V× sao TiÕng viÖt khi giao tiÕp
ph¶i lùa chän tõ ng÷ xng h« ? 3. Trong TiÕng viÖt khi giao tiÕp
Gîi ý : ë bµi "xng h« trong héi tho¹i": ph¶i lùa chän tõ ng÷ xng h« :
ngoµi c¸c ®¹i tõ xng h«, ta cßn cã thÓ
dïng c¸c danh tõ chØ quan hÖ th©n
thuéc, danh tõ chØ chøc vô , nghÒ
nghiÖp tªn riªng ......
VËy néi dung quan hÖ trong mçi tõ cã Mçi tõ xng h« thÓ hiÖn tÝnh chÊt cña
gièng nhau kh«ng ? Môc ®Ých lùa t×nh huèng giao tiÕp vµ mèi quan hÖ
chän tõ xng h« cã t¸c dông g× ? ngêi nãi - ngêi nghe ( th©n hay sá,
khinh hay träng .... ) => Chó ý ®Ó lùa
chän ®îc tõ ng÷ xng h« ®Ó ®¹t hiÖu
qu¶ giao tiÕp .
? H·y nªu c¸ch chuyÓn lêi dÉn trùc tiÕp thµnh lêi dÉn gi¸n tiÕp .
- Bá dÊu hai chÊm vµ dÊu ngoÆc kÐp .
- ChuyÓn chñ ng÷ ë lêi dÉn trùc tiÕp sang ng«i thÝch hîp ( §. tõ ng«i thø 3 )
- Thay ®æi c¸c tõ ®Þnh vÞ thêi gian cho thÝch hîp .
* Bµi tËp :
- Gi¸o viªn chiÕu bµi tËp ë SGK lªn b¶ng .
- Häc sinh ®äc ®o¹n trÝch .
- Gi¸o viªn gîi ý cho häc sinh gi¶i bµi tËp .
+ ? X¸c ®Þnh lêi ®èi tho¹i trong ®o¹n trÝch .
+ ? ChuyÓn lêi ®èi tho¹i thµnh lêi dÉn trùc tiÕp em cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®îc
CN (t«i, chóa c«ng), c¸c tõ ®Þnh vÞ thêi gian lµ tõ nµo ( ®©y, b©y giê ) -> CÇn
thay nh thÕ nµo cho hîp lÝ .
+ ? Häc sinh viÕt ®o¹n v¨n chuyÓn thµnh lêi dÉn gi¸n tiÕp .
+ Häc sinh tr×nh bµy - Gi¸o viªn chiÕu trªn m¸y chiÕu .
TiÕt 74.
KiÓm tra tiÕng viÖt
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
- KiÓm tra sù nhËn thøc cña häc sinh vÒ TiÕng ViÖt líp 9 ®· häc ë k× I vÒ
phÇn tõ vùng, ph¬ng ch©m héi tho¹i, phÇn xng h« trong héi tho¹i .
- RÌn kÜ n¨ng diÔn ®¹t tr¶ lêi tróng ý, biÕt c¸ch sö dông tõ TiÕng ViÖt
trong nãi, viÕt, giao tiÕp chuÈn mùc.
B. ChuÈn bÞ:
- Gi¸o viªn x©y dùng ®Ò kiÓm tra, ®¸p ¸n, biÓu ®iÓm.
- Gi¸o viªn ph« t« ®Ò vµo giÊy vµ ph¸t bµi cho häc sinh .
C. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc:
* æn ®Þnh tæ chøc líp .
* Gi¸o viªn ph¸t bµi ( cã ®Ò in s½n ) cho häc sinh, theo dâi häc sinh lµm
bµi.
* §Ò bµi vµ ®¸p ¸n : §· cã trong bé ®Ò ë tËp hå s¬ gi¸o viªn .
* Cuèi bµi gi¸o viªn thu bµi vÒ nhµ chÊm .
TiÕt 75.
KiÓm tra vÒ th¬ vµ truyÖn hiÖn ®¹i
TuÇn 16.
TiÕt 76-77-78.
Cè h¬ng
Lç TÊn
? C¸c h×nh ¶nh : con thuyÒn ..... th»ng - H×nh ¶nh con ®êng lµ biÓu hiÖn
bÐ, NhuËn thæ gi÷a vên da, mét niÒm tin vµo sù thay ®æi x· héi,
Con ®êng cã dông ý nghÖ thuËt g× ? t×m mét ®êng ®i míi cho ngêi d©n
? Qua diÔn biÕn t©m tr¹ng vµ t×nh Trung Quèc trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ
c¶m cña nh©n vËt "t«i", ta cã thÓ kØ XX .
nhËn thÊy t×nh c¶m thèng nhÊt, b¶n => T×nh yªu quª h¬ng s©u ®Ëm cña
chÊt s©u th¼m cña "t«i" ®èi víi cè h- "t«i" : tuy buån ®au v× sù sa sót,
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
¬ng lµ g× ? nghÌo nµn cña lµng quª nhng vÉn íc
m¬, hy väng vµo t¬ng lai, vµo thÕ hÖ
Ho¹t ®éng 3: Híng dÉn tæng kÕt. trÎ sÏ ®em ®Õn nh÷ng ®æi thay cho
Häc sinh th¶o luËn quª h¬ng, sÏ ®îc sèng cuéc ®êi h¹nh
? Chñ ®Ò cña truyÖn ? phóc trªn quª h¬ng .
TiÕt 79-80.
¤n tËp TËp lµm v¨n
? Trong " Cè H¬ng " cã ®o¹n v¨n nµo * Bµi tËp : T¸c phÈm " Cè H¬ng "
miªu t¶ ? ChØ ra ®èi tîng miªu t¶ ? - §o¹n v¨n miªu t¶ NhuËn Thæ trong
? §o¹n v¨n nµo sö dông thuyÕt minh ? kÝ øc cña nh©n vËt " t«i " vµ NhuËn
C¸ch thuyÕt minh ®ã nh thÕ nµo ? Thæ trong hiÖn t¹i .
- §o¹n thuyÕt minh kÕt hîp víi gi¶i
thÝch vÒ tªn cña NhuËn Thæ .
? PhÇn thuyÕt minh cña v¨n b¶n trªn -> TÝn ngìng, mª tÝn trong c¸ch ®Æt
cã t¸c dông g× trong v¨n b¶n tù sù ? tªn cña ngêi nh©n d©n Trung Quèc .
( Muèn chØ ra nÐt tiªu cùc nµo ë ngêi
d©n Trung Quèc ? )
Ho¹t ®éng 2: ¤n tËp v¨n b¶n tù sù . II. §Æc ®iÓm v¨n tù sù.
Gi¸o viªn cho häc sinh ®äc c©u hái 1, 1. Nh÷ng néi dung liªn quan :
2 SGK trang 220 . Häc sinh th¶o luËn - Miªu t¶ trong tù sù .
theo gîi ý cña gi¸o viªn . - NghÞ luËn trong tù sù .
? Nªu vai trß t¸c dông cña miªu t¶, biÓu - BiÓu c¶m trong tù sù .
c¶m, nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù. - Trong v¨n b¶n ( tù sù ) cã ®ñ c¸c yÕu
LÊy vÝ dô minh ho¹ . tè miªu t¶, biÓu c¶m, lËp luËn mµ vÉn
gäi ®ã lµ v¨n b¶n tù sù . V× :
- C¸c yÕu tè miªu t¶, lËp luËn, biÓu
c¶m chØ lµ hç trî nh»m lµm næi bËt
ph¬ng thøc chÝnh .
- Gäi tªn v¨n b¶n -> c¨n cø vµ ph¬ng
thøc biÓu ®¹t chÝnh .
- Thùc tÕ khã cã mét v¨n b¶n nµo chØ
vËn dông mét h×nh thøc biÓu ®¹t .
* Gi¸o viªn chuÈn bÞ b¶ng phô cho häc sinh lªn diÔn vµ gäi c¸c em nhËn
xÐt.
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
ST KiÓu v¨n
C¸c yÕu tè kÕt hîp
T b¶n chÝnh
BiÓu ThuyÕt
Tù sù Miªu t¶ LËp luËn §iÒu hµnh
c¶m minh
1. Tù sù x x x x
2. Miªu t¶ x x x
3. BiÓu c¶m x x x
4. ThuyÕt x x
minh
5. §iÒu hµnh
6. LËp luËn x x x
Gi¸o viªn nªu c©u hái . Häc sinh trao ®æi vµ tr×nh bµy, líp bæ sung .
( V× c¸c em ®ang rÌn kÜ n¨ng, cßn t¸c phÈm v¨n häc lµ thÓ hiÖn sù s¸ng t¹o
råi ) .
C©u 11: Häc sinh lµm bµi tËp theo nhãm .
VD : §éc tho¹i, ®èi tho¹i -> hiÓu s©u h¬n vÒ " TruyÖn KiÒu ", " Lµng " .
C©u 12: KiÕn thøc vµ kÜ n¨ng vÒ t¸c phÈm tù sù cña phÇn ®äc hiÓu v¨n
b¶n vµ phÇn tiÕng viÖt -> gióp häc sinh häc tèt h¬n khi lµm v¨n kÓ chuyÖn
dïng ng«i kÓ, ngêi kÓ chuyÖn, dÉn d¾t x©y dùng vµ miªu t¶ nh©n vËt, sù
viÖc .
Ho¹t ®éng 3: Híng dÉn häc ë nhµ .
- ViÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh vÒ lÔ héi mïa xu©n .
- LÊy vÝ dô ®Ó ph©n tÝch kh¶ n¨ng tÝch hîp t¸c dông .
- ChuÈn bÞ bµi kiÓm tra häc kú I .
* Rót kinh nghiÖm :
Ho¹t ®éng 1 :
I. X©y dùng dµn bµi cho bµi v¨n.
Gi¸o viªn chÐp ®Ò lªn b¶ng :
§Ò bµi: Nh©n ngµy 20 - 11 kÓ cho c¸c b¹n nghe vÒ mét kØ niÖm ®¸ng nhí
gi÷a m×nh vµ thÇy c« gi¸o cò .
Häc sinh ph©n tÝch ®Ò :
* Yªu cÇu :
- Bµi viÕt cã bè côc râ rµng.
- ThÓ lo¹i v¨n tù sù cã sö dông yÕu tè miªu t¶ néi t©m, yÕu tè nghÞ luËn.
- C©u truyÖn ph¶i cã yÕu tÝnh trung thùc, cã tÝnh gi¸o dôc , cã søc thuyÕt
phôc.
Häc sinh th¶o luËn x©y dùng dµn ý.
Gi¸o viªn chiÕu dµn ý ( nh tiÕt 68, 69 ) - Häc sinh tù nhËn xÐt bµi lµm cña
m×nh th«ng qua dµn ý .
II. Ho¹t ®éng 2 : NhËn xÐt bµi cña häc sinh.
1, ¦u ®iÓm : Gi¸o viªn nhËn xÐt u ®iÓm, ®a ra nh÷ng ®o¹n c©u v¨n tiªu
biÓu cô thÓ ®Ó tuyªn d¬ng : Thu, Trang, Nhung...
- Bè côc râ rµng, biÕt t¹o t×nh huèng gÆp gì tù nhiªn.
- KÓ l¹i viÖc gÆp gì ng¾n gän, t×nh c¶m th©n mËt , nªu ®îc lêi ph¸t biÓu
cña m×nh.
- BiÕt t¹o ra lêi tho¹i cô thÓ ch©n thËt.
2, Tån t¹i :
- Mét sè em t¹o t×nh huèng gîng Ðp...
- V¨n viÕt cha trong s¸ng, ch©n thËt.
- NhiÒu bµi cha ®a ®îc yÕu tè miªu t¶, nghÞ luËn vµo . V× vËy bµi viÕt
cßn hêi hît : Nam, Tïng, NghÜa.....
III. Tr¶ bµi vµ ch÷a lçi :
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
1, Lçi chÝnh t¶.
2, Lçi dïng tõ.
3, Lçi diÔn ®¹t.
* Híng dÉn häc ë nhµ :
Häc sinh vÒ tiÕp tôc söa ch÷a lçi, rót kinh nghiÖm .
TiÕt 82 - 83 :
KiÓm tra tæng hîp häc k× I.
( Theo ®Ò cña Së gi¸o dôc )
TiÕt 84 - 85 :
Nh÷ng ®øa trÎ.
M¸c Xim Gorki.
* Bµi míi :
( Häc sinh th¶o luËn theo 2 nhãm ) - - Khi ®¹i t¸ bÊt chît xuÊt hiÖn "
Häc sinh b¸o c¸o nhËn xÐt . Chóng lÆng lÏ bíc ra khái xe vµ ®i
Gi¸o viªn tæng hîp, kÕt luËn. vµo nhµ khiÕn t«i l¹i nghÜ ®Õn
nh÷ng con ngçng ........" -> So s¸nh
chÝnh x¸c thÓ hiÖn d¸ng dÊp cña bän
trÎ vµ thÓ hiÖn ®îc t¸c gi¶ víi néi t©m
cña chóng ®ång thêi c¶m th«ng víi
cuéc sèng thiÕu t×nh th¬ng cña c¸c b¹n
.
? ChuyÖn ®êi thêng, vên cæ tÝch lång 3. ChuyÖn ®êi thêng vµ vên cæ tÝch
vµo nhau trong nghÖ thuËt kÓ truyÖn - Chi tiÕt bän trÎ nh¾c ®Õn d× ghÎ ->
cña Gorki nh thÕ nµo qua c¸c chi tiÕt Ali «sa liªn tëng ®Õn nh©n vËt mô g×
liªn quan ®Õn nh÷ng ngêi mÑ vµ ghÎ ®éc ¸c trong truyÖn cæ tÝch ->
nh÷ng ngêi bµ trong bµi v¨n nµy ? TrÝ tëng tîng phong phó vµ sù lo l¾ng
th¬ng c¸c b¹n .
? Nh÷ng c©u v¨n biÓu c¶m cña Ali«sa
khi liªn tëng vÒ mÑ cã t¸c dông g×? - Chi tiÕt ngêi " mÑ thËt " Ali «sa l¹c
ngay vµo thÕ giíi cæ tÝch -> ®éng
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
viªn c¸c b¹n vµ nçi thÊt väng trÎ th¬
-> khao kh¸t t×nh yªu th¬ng cña mÑ .
- H×nh ¶nh ngêi bµ nh©n hËu kÓ
chuyÖn cho ch¸u nghe, kh¸i qu¸t " cã lÏ
t×nh c¶m nh÷ng ngêi bµ ®Òu tèt "
chóng kÓ vÒ ngµy tríc, tríc kia, cã
lóc .
=> Nhí nhung hoµi niÖm nh÷ng ngµy
? V× sao trong c©u chuyÖn Ali«sa sèng t¬i ®Ñp .
( nhµ v¨n ) kh«ng nh¾c tªn ®Õn bén => YÕu tè cæ tÝch lµm cho truyÖn
trÎ nhµ ®¹i t¸? ( c©u truyÖn thªm kÕt ®Çy chÊt th¬ -> íc mong h¹nh phóc
qu¶, ®Ëm ®µ mµu s¾c cæ tÝch ). yªu th¬ng cña trÎ th¬ hån hËu ®¸ng yªu
Ho¹t ®éng 3 : Híng dÉn tæng kÕt -
luyÖn tËp. III. Tæng kÕt - luyÖn tËp .
Häc sinh ®äc to ghi nhí.
1. Ghi nhí :
- Chñ ®Ò : T×nh b¹n th©n thiÕt gi÷a
chó bÐ Ali «sa víi 3 ®øa trÎ hµng xãm
s«ng, thiÕu t×nh th¬ng, bÊt chÊp c¶n
trë cña ngêi lín .
- NghÖ thuËt kÓ chuyÖn :
+ Tù thuËt .
+ So s¸nh chÝnh x¸c .
+ §èi tho¹i ng¾n gän, sinh ®éng, phï
hîp víi t©m lÝ nh©n vËt .
+ §êi thêng, cæ tÝch lång vµo nhau .
2. LuyÖn tËp : C©u 1 SGK .
TuÇn 19.
Bµi 18 .
TiÕt 91- 92:
Bµn vÒ ®äc s¸ch
- Chu Quang TiÒm -
A . Môc tiªu cÇn ®¹t :
- HiÓu ®îc sù cÇn thiÕt cña viÖc ®äc s¸ch vµ ph¬ng ph¸p ®äc s¸ch qua bµi
nghÞ luËn s©u giµu tÝnh thuyÕt phôc cña Chu Quang TiÒm .
- RÌn luyÖn thªm c¸ch viÕt v¨n nghÞ luËn qua viÖc lÜnh héi bµi NL s©u ,
sinh ®éng , giµu tÝnh thuyÕt phôc cña Chu Quang TiÒm .
B. ChuÈn bÞ cña thÇy trß :
- Mét vµi ch¬ng tr×nh " Mçi ngµy mét cuèn s¸ch " trong thêi gian gÇn ®©y.
C . TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng d¹y häc trªn líp :
* Bµi cò : Gi¸o viªn giíi thiÖu ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n kú II .
* Bµi míi :
Chu Quang TiÒm ( 1897 - 1986 ) lµ nhµ mÜ häc vµ lý luËn v¨n häc næi
tiÕng cña Trung Quèc . Trong c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu cña m×nh , «ng ®·
nhiÒu lÇn lu t©m ®Õn viÖc ®äc s¸ch . Bµi nghÞ luËn "Bµn vÒ ®äc s¸ch " lµ lêi
t©m huyÕt cña t¸c gi¶ muèn truyÒn l¹i cho ®êi sau nh÷ng kinh nghiÖm ®äc s¸ch
cã hiÖu qu¶ nhÊt trong qu¸ tr×nh häc tËp vµ lµm viÖc cña mçi ngêi .
Ho¹t ®éng cña häc sinh KÕt qu¶ c¸c ho¹t ®éng - Néi dung
( Díi sù híng dÉn cña gi¸o viªn ) bµi häc
Ho¹t ®éng 1 : Híng dÉn t×m hiÓu I . T×m hiÓu chung :
chung v¨n b¶n . 1 . T¸c gi¶ - t¸c phÈm :
? Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶ Chu - Chu Quang TiÒm ( 1897 - 1986 ) :
Quang TiÒm vµ v¨n b¶n " Bµn vÒ nhµ mÜ häc , lÝ luËn v¨n häc næi
®äc s¸ch " tiÕng Trung Quèc .
- " Bµn vÒ ®äc s¸ch " trÝch " Danh
nh©n Trung Quèc bµn vÒ niÒm vui
næi buån cña viÖc ®äc s¸ch " xuÊt b¶n
Gi¸o viªn híng dÉn ®äc - häc sinh ®äc 1995 .
2 . §äc :
? X¸c ®Þnh thÓ lo¹i cña v¨n b¶n . Râ rµng , m¹ch l¹c , ...
? Dùa vµo nh÷ng yÕu tè nµo ®Ó x¸c 3 . ThÓ lo¹i :
®Þnh ? - V¨n b¶n nghÞ luËn : ( lËp luËn gi¶
thiÕt 1 vÊn ®Ò x· héi )
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
-> TÇm quan träng cña viÖc ®äc
s¸ch vµ ph¬ng ph¸p ®äc s¸ch nh thÕ
nµo ®Ó cã hiÖu qu¶ .
Gi¸o viªn kiÓm tra viÖc n¾m tõ khã - Dùa vµo hÖ thèng luËn ®iÓm , c¸ch
cña häc sinh . lËp luËn vµ tªn v¨n b¶n .
4 . Gi¶i nghÜa tõ khã :
? Dùa vµo bè côc cña v¨n b¶n h·y tãm Häc vÊn vµ häc thuËt .
t¾t c¸c luËn ®iÓm cña t¸c gi¶ khi 5 . Bè côc :
triÓn khai vÊn ®Ò nghÞ luËn Êy ? - LuËn ®iÓm 1 : ( 2 ®o¹n v¨n ®Çu ) :
Kh¼ng ®Þnh tÇm quan träng vµ sù
cÇn thiÕt cña viÖc ®äc s¸ch .
- LuËn ®iÓm 2 : ( ®o¹n v¨n thø 3 ) :
C¸c khã kh¨n , nguy h¹i dÔ gÆp cña
viÖc ®äc s¸ch trong t×nh h×nh hiÖn
Ho¹t ®éng 2 : Híng dÉn ph©n tÝch . nay .
Häc sinh ®äc ®o¹n ®Çu . - LuËn ®iÓm 3 : ( 3 ®o¹n v¨n cuèi ) :
? Qua lêi bµn cña Chu Quang TiÒm , Bµn vÒ ph¬ng ph¸p ®äc s¸ch .
em thÊy s¸ch cã tÇm quan trong nh II . Ph©n tÝch :
thÕ nµo ? 1 . TÇm quan träng vµ ý nghÜa cña
viÖc ®äc s¸ch .
* TÇm quan träng lín lao cña s¸ch trªn
con ®êng ph¸t triÓn nh©n lo¹i , v× :
+ S¸ch ®· ghi chÐp ...... tÝch luü qua
tõng thêi ®¹i .
? Tõ ®ã em thÊy mèi quan hÖ gi÷a + Nh÷ng cuèn s¸ch cã gi¸ trÞ ........ häc
®äc s¸ch vµ häc vÊn ra sao ? thuËt cña nh©n lo¹i .
+ S¸ch trë thµnh kho tµng quý b¸u ....
n¨m nay .
? VËy viÖc ®äc s¸ch cã ý nghÜa g× ? * §äc s¸ch lµ con ®êng quan träng cña
häc vÊn ( Häc vÊn lµ thµnh qu¶ tÝch
luü l©u dµi cña nh©n lo¹i ) .
* §äc s¸ch lµ ®Ó chuÈn bÞ hµnh
? Trong thêi ®¹i hiÖn nay , ®Ó trau trang , thùc lùc vÒ mäi mÆt ®Ó con
dåi häc vÊn , ngoµi con ®êng ®äc s¸ch ngêi cã thÓ tiÕp tôc tiÕn xa trªn con
cßn cã nh÷ng con ®êng nµo kh¸c ? ®êng häc tËp , ph¸t hiÖn thÕ giíi .
? Em hiÓu c©u " Cã ®îc sù chuÈn bÞ
nh thÕ ....... nh»m ph¸t hiÖn thÕ giíi - Häc sinh tù béc lé .
míi " nh thÕ nµo ?
Häc sinh ®äc ®o¹n v¨n 3 .
? Muèn tÝch luü häc vÊn , ®äc s¸ch cã
hiÖu qu¶ , t¹i sao tríc tiªn cÇn biÕt lùa
chän s¸ch mµ ®äc ? 2 . C¸ch lùa chän s¸ch khi ®äc :
- Trong t×nh h×nh hiÖn nay , s¸ch
cµng nhiÒu , viÖc ®äc s¸ch cµng
kh«ng dÔ . Häc gi¶ Chu Quang TiÒm
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
®· chØ râ ngêi ®äc ®øng tríc 2 ®iÒu
nguy h¹i sau :
+ S¸ch nhiÒu khiÕn ta ........ kh«ng
? Theo t¸c gi¶ , nªn chän s¸ch dÓ ®äc biÕt nghiÒn ngÉm .
nh thÕ nµo ? + S¸ch nhiÒu khiÕn ngêi ®äc ........ cã
Ých .
-> C¸ch chän s¸ch :
T¸c gi¶ ®· kh¼ng ®Þnh " Trªn ®êi + Kh«ng tham ®äc nhiÒu .......... ph¶i
kh«ng cã häc vÊn nµo lµ c« lËp , t¸ch chän cho tinh , ®äc kÜ nh÷ng quyÓn
rêi häc vÊn kh¸c " . V× thÕ " Kh«ng nµo thùc sù cã gi¸ trÞ , cã lîi cho m×nh
biÕt réng , kh«ng th«ng tho¸t th× .
kh«ng thÓ n¾m gän " - chøng tá , sù
tõng tr¶i cña 1 häc gi¶ lín .
Häc sinh ®äc ®o¹n cuèi .
Gi¸o viªn : ViÖc biÕt lùa chän s¸ch
®Ó ®äc ®· lµ mét quan ®iÓm quan
träng thuéc ph¬ng ph¸p ®äc s¸ch . 3 . Ph¬ng ph¸p ®äc s¸ch :
Cïng vÊn ®Ò nµy Chu Quang TiÒm * C¸ch ®äc ®óng ®¾n :
cßn bµn cô thÓ vÒ c¸ch ®äc s¸ch . Em - §äc kÜ , ®äc nhiÒu lÇn , ®Õn thuéc
h·y ph©n tÝch lêi bµn cña t¸c gi¶ vÒ lßng .
ph¬ng ph¸p ®äc s¸ch . - §èi víi sù say mª , ngÉm nghÜ , suy
nghÜ s©u xa , tÝch luü .......
- §äc - hiÓu : Cã nhiÒu ch¸ch ®äc :
®äc to , ®äc thµnh tiÕng , ®äc thÇm ,
? LuËn ®iÓm nµy ®îc t¸c gi¶ triÓn ®äc b»ng m¾t , ®äc 1 lÇn , ®äc
khai nh thÕ nµo ? ý nghÜa gi¸o dôc s nhiÒu lÇn .....
ph¹m cña luËn ®iÓm nµy lµ ë chæ * Mèi quan hÖ gi÷a häc vÊn ph¸t triÓn
nµo ? vµ häc vÊn chuyªn m«n víi viÖc ®äc
s¸ch :
- B¸c bá quan niÖm chØ chó ý ®Õn
häc vÊn chuyªn m«n mµ l·ng quªn häc
vÊn ph¸t triÓn . Mµ ®©y lµ 1 chØnh
Ho¹t ®éng 3 : Híng dÉn tæng kÕt - thÓ tù nhiªn .
LuyÖn tËp . - §äc s¸ch lµ häc tËp tri thøc , rÌn
Bµi viÕt nµy cã tÝnh thuyÕt phôc cao luyÖn tÝnh c¸ch , chuyÖn häc lµm ng-
. Theo em ®iÒu Êy ®îc t¹o nªn tõ êi chø kh«ng ph¶i lµm con mät s¸ch .
nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n nµo ? Tæng kÕt - LuyÖn tËp :
Häc sinh th¶o luËn . 1 . Bè côc : §©y lµ bµi nghÞ luËn rÊt
chÆt chÏ , hîp lý , c¸c ý kiÕn ®îc dÉn
d¾t nhÑ nhµng , tù nhiªn , sinh ®éng .
2 . Néi dung : C¸c lêi bµn , c¸ch tr×nh
bµy cña t¸c gi¶ võa ®¹t lÝ , thÊu t×nh
-> lµ mét häc gi¶ cã uy tÝn . -> nhËn
xÐt ®a ra x¸c ®¸ng thuyÕt phôc . §ång
thêi t¸c gi¶ tr×nh bµy b»ng c¸ch ph©n
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
tÝch cô thÓ b»ng giäng trß chuyÖn ,
t©m t×nh khiÕn ngêi ®äc tiÕp nhËn
mätt c¸ch nhÑ nhµng , thÊm thÝa .
3 . VÒ c¸ch viÕt :
T¸c gi¶ sö dông tõ ng÷ hãm hØnh ,
giµu h×nh ¶nh , giµu chÊt th¬ .
4 . Ghi nhí : Häc sinh ®äc to ghi nhí
s¸ch gi¸o khoa .
TiÕt 93 .
Khëi ng÷ .
A . Môc tiªu cÇn ®¹t :
- Gióp häc sinh nhËn biÕt khëi ng÷ víi chñ ng÷ cña c©u .
- NhËn biÕt c«ng dông cña khëi ng÷ lµ nªu ®Ò tµi cña c©u chøa nã .
- RÌn kÜ n¨ng nhËn diÖn khëi ng÷ vµ vËn dông khëi ng÷ trong nãi , viÕt .
B . ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc :
Ho¹t ®éng 1 : H×nh thµnh kiÕn thøc I . §Æc ®iÓm vµ c«ng dông cña khëi
vÒ khëi ng÷ . ng÷ trong c©u .
Gi¸o viªn treo b¶ng phô cã ghi c¸c VD
* VÝ dô : 1 , x¸c ®Þnh CN trong c¸c
ë phÇn I 1, c©u
Häc sinh ®äc yªu cÇu cña môc 1 : a. " Anh " in ®Ëm : kh«ng lµ CN
? Ph©n biÖt c¸c tõ ng÷ in ®Ëm víi Anh kh«ng in ®Ëm : lµ CN .
chñ ng÷ trong c©u sau vµ quan hÖ víib. " T«i " -> lµ CN .
vÞ ng÷ . c. " Chóng ta " - > lµ CN .
2 , Ph©n biÖt c¸c tõ ng÷ in
®Ëm víi CN .
* VÞ trÝ : C¸c tõ ng÷ in ®Ëm ®øng tr-
íc CN .
* Quan hÖ víi VN : C¸c t÷ ng÷ in
®Ëm kh«ng cã quan hÖ trùc tiÕp víi
? Nh÷ng tõ ng÷ ®øng tríc CN , dïng VN theo quan hÖ C - V .
®Ó nªu lªn ®Ò tµi ®îc nãi ®Õn trong
c©u -> lµ khëi ng÷ .
? VËy em hiÓu khëi ng÷ lµ g× ?
+ ? Nªu ®Æc ®iÓm ? Vai trß cña * Bµi häc :
khëi ng÷ trong c©u ? 1 . Khëi ng÷ ( ®Ò ng÷ , TP khëi ý ) :
lµ thµnh phÇn c©u ®øng tríc CN .
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
2 . Vai trß cña khëi ng÷ trong c©u :
VD : ë c©u a, b , c vai trß cña khëi ng÷ Nªu lªn ®Ò tµi ®îc nãi ®Õn trong c©u
lµ : chøa nã .
a, " Anh " 1 -> nªu lªn ®èi tîng ®îc nãi
tíi trong c©u .
b , " Giµu " 1 : nªu lªn sù viÖc ®îc nãi
tíi trong c©u .
c , Khëi ng÷ " VÒ ....... v¨n nghÖ " ->
nªu lªn ®Ò tµi cña c©u nãi .
? VËy cã thÓ thªm nh÷ng quan hÖ tõ
nµo tríc c¸c khëi ng÷ ? 3 . DÊu hiÖu nhËn biÕt :
- Tríc khëi ng÷ cã thÓ thªm c¸c quan
Gi¸o viªn lu ý häc sinh : hÖ t÷ : vÒ , ®èi víi .
- Ph©n biÖt khëi ng÷ vµ bæ ng÷ ®¶o . - Sau khëi ng÷ cã thÓ thªm trî tõ " th×
VD1 : QuyÓn s¸ch nµy t«i ®äc råi "
-> B N ®¶o
VD2 : QuyÓn s¸ch nµy , t«i ®äc nã
råi .
Ho¹t ®éng 1 : H×nh thµnh kh¸i niÖm I . TiÒm hiÓu phÐp lËp luËn ph©n
vÒ phÐp lËp luËn ph©n tÝch vµ tÝch vµ tæng hîp .
tæng hîp . 1 . V¨n b¶n : " Trang phôc " .
Häc sinh ®äc v¨n b¶n " Trang phôc " * PhÐp ph©n tÝch :
TiÕt 95
LuyÖn tËp ph©n tÝch vµ tæng hîp .
Ho¹t ®éng 1: NhËn diÖn v¨n b¶n I . NhËn diÖn v¨n b¶n ph©n tÝch .
ph©n tÝch . Bµi tËp 1 :
( Häc sinh th¶o luËn b»ng 2 nhãm ) . * §o¹n v¨n a :
Häc sinh ®äc kü 2 ®o¹n trÝch a, b tr¶ - LuËn ®iÓm : " Th¬ hay ........ hay c¶
lêi c©u hái : bµi " .
? LuËn ®iÓm vµ tr×nh tù ph©n tÝch - Tr×nh tù ph©n tÝch : c¸i hay ®îc thÓ
ë ®o¹n v¨n a ? hiÖn :
? LuËn ®iÓm vµ tr×nh tù ph©n tÝch + ë c¸c ®iÖu xanh ........
ë ®o¹n v¨n b ? + ë nh÷ng cö ®éng .......
- §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy kÕt qu¶ + ë nh÷ng vÇn th¬ ........
vµo dÊu khæ to ( 5' ) . + ë c¸c ch÷ kh«ng non Ðp ......
C¸c nhãm nhËn xÐt lÉn nhau gi¸o viªn * §o¹n v¨n b : KÕt hîp phÐp ph©n
kÕt luËn vÊn ®Ò trªn b¶ng . tÝch+ tæng hîp .
- LuËn ®iÓm : " MÊu chèt cña sù
thµnh ....... ®©u " .
- Tr×nh tù ph©n tÝch :
+ Do nguyªn nh©n kh¸ch quan ( ®iÒu
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
kiÖn cÇn ) : gÆp thêi , hoµn c¶nh ,
®iÒu kiÖn häc tËp thuËn lîi , tµi n¨ng
trêi phó ....
+ Do nguyªn nh©n chñ quan ( ®iÒu
kiÖn ®ñ ) T2 kiªn tr× phÊn ®Êu , häc
tËp kh«ng mÖt mái , kh«ng ngõng trau
råi phÈm chÊt ®Æc ®iÓm tèt ®Ñp .
- Tæng hîp vÊn ®Ò : " Rót cuéc ........
tèt ®Ñp " .
Ho¹t ®éng 2 : Híng dÉn thùc hµnh
ph©n tÝch mét vÊn ®Ò . II . Thùc hµnh ph©n tÝch mét vÊn
Häc sinh ®äc yªu cÇu bµi tËp 2 . ®Ò.
Gi¸o viªn nªu vÊn ®Ò cho häc sinh Bµi tËp 2 :
th¶o luËn theo ®«i b¹n c¸c c©u hái sau * Häc qua loa , ®èi phã :
: 1 . Häc qua loa :
? ThÕ nµo lµ häc ®èi phã ? Qua loa ? + Häc kh«ng cã ®Çu cã ®u«i , kh«ng
? Ph©n tÝch b¶n chÊt cña lèi häc ®èi ®Õn n¬i ®Õn chèn , c¸i g× còng biÕt
phã vµ nªu t¸c h¹i cña nã ? mét tÝ nhng kh«ng cã kiÕn thøc c¬
Häc sinh tr×nh bµy tríc líp , bæ sung , b¶n , hÖ thèng .....
gi¸o viªn kÕt luËn . + Häc ®Ó khoe mÏ , nhng thùc ra ®Çu
ãc rçng tuÕch , kh«ng d¸m tr×nh bµy
chÝnh kiÕn cña m×nh vÒ c¸c vÊn ®Ò
cã liªnn quan ®Õn häc thuËt .
2 . Häc ®èi phã :
- Lµ kh«ng lÊy viÖc häc lµm môc
®Ých , xem viÖc häc lµ phô .
- Lµ häc bÞ ®éng , cèt ®èi phã víi sù
®ßi hái cña thÇy c« , cha mÑ , thi
cö .....
- Häc ®èi phã th× kiÕn thøc n«ng c¹n ,
hêi hît .... -> ngµy cµng dèt n¸t , h háng
, võa lõa dèi ngêi kh¸c , võa tù ®Ò cao
m×nh -> nguyªn nh©n g©y ra hiÖn t-
îng " tiÕn sÜ giÊy " ®ang bÞ x· héi lªn
¸n gay g¾t .
* B¶n chÊt cña lèi häc ®èi phã vµ t¸c
h¹i cña nã:
- B¶n chÊt :
+ Cã h×nh thøc cña häc tËp : còng
®Õn líp , còng ®äc s¸ch , còng cã
®iÓm thi , còng b»ng cÊp .
+ Kh«ng cã thùc chÊt : ®Çu ãc rçng
tuÕch , ®Õn næi " ¨n kh«ng nªn
®äi ...... lêi " , hái g× còng kh«ng biÕt
lµm viÖc g× còng háng .
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
- T¸c h¹i :
+ §èi víi x· héi : nh÷ng kÎ häc ®èi phã
sÏ trë thµnh g¸nh nÆng l©u dµi cho x·
héi vÒ nhiÒu mÆt trong kinh tÕ , t t-
ëng , ®¹o ®øc , lèi sèng ....
+ §èi víi b¶n th©n : nh÷ng kÎ häc ®èi
phã sÏ kh«ng cã høng thó häc tËp , do
Ho¹t ®éng 3 : ®ã hiÖu qu¶ häc tËp ngµy cµng thÊp .
Thùc hµnh ph©n tÝch mét v¨n b¶n .
III . Ph©n tÝch mét v¨n b¶n .
Häc sinh ®a vµo v¨n b¶n " Bµn vÒ Bµi tËp 3 :
®äc s¸ch " ®Ó lËp dµn ý . Häc sinh Dµn ý ph©n tÝch " T¹i sao ph¶i ®äc
tr×nh bµy vµo giÊy khæ to , tr×nh bµy s¸ch" .
tríc líp . Häc sinh kh¸c nhËn xÐt , bæ - S¸ch lµ kho tri thøc ®îc tÝch luü tõ
xung . hµng ngh×n n¨m c¶u nh©n lo¹i , v×
Gi¸o viªn tæng hîp ý kiÕn ®óng . vËy bÊt kú ai muèn cã hiÓu biÕt ®Òu
ph¶i ®äc s¸ch .
- Tri thøc trong s¸ch bao gåm kiÕn
thøc x· héi vµ kinh nghiÖm thùc tiÔn
®· ®îc ®óc kÕt , .......... nÕu kh«ng
®äc sÏ bÞ l¹c hËu ......
- §äc s¸ch ta míi cµng thÊy kiÕn thøc
cña nh©n lo¹i th× mªnh m«ng nh ®¹i
d¬ng , cßn hiÓu biÕt cña ta chØ lµ vµi
ba giät níc v« cïng nhá bÐ , tõ ®ã
chóng ta míi cã tr×nh ®é khiªm tèn , ý
chÝ cao trong häc tËp .
Dùa vµo dµn ý nµy häc sinh viÕt => §äc s¸ch lµ v« cïng cÇn thiÕt , nh-
thµnh ®o¹n v¨n theo yªu cÇu bµi tËp 4 ng còng ph¶i biÕt chän s¸ch mµ ®äc
. vµ ph¶i biÕt c¸ch ®äc míi cã hiÖu qu¶
.
TuÇn 20 : Bµi 1
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
TiÕt : 96 - 97
TiÕng nãi cña v¨n nghÖ
NguyÔn §×nh Thi .
TiÕt : 98
C¸c thµnh phÇn biÖt lËp .
TiÕt : 99
NghÞ luËn vÒ mét sù viÖc , hiÖn tîng ®êi sèng
TiÕt : 100
C¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét sù viÖc , hiÖn tîng
®êi sèng .
Ho¹t ®éng 1 : Híng dÉn t×m hiÓu I . §Ò bµi nghÞ luËn vÒ mét sù viÖc
c¸c ®Ò bµi . , hiÖn tîng ®êi sèng .
Gi¸o viªn treo b¶ng phô cã ghi c¸c ®Ò* VÝ dô : C¸c ®Ò 1 , 2 , 3 , 4
1, 2 , 3 , 4 SGK . - §Òu cã nªu mét sù viÖc , hiÖn tîng
? H·y nªu cÊu t¹o cña ®Ò ? ®êi sèng ( Häc sinh nªu cô thÓ mçi
®Ò )
- §Òu cã mÖnh lÖnh lµm bµi : Em h·y
tr×nh bµy , hoÆc h·y nªu suy nghÜ ,
? Trªn c¬ së ®ã em h·y ra mét sè bµi hoÆc h·y nªu ý kiÕn .........
nghÞ luËn vÒ sù viÖc , hiÖn tîng ®êi
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
sèng ?
TuÇn 21 :
Bµi 19 , 20 .
TiÕt : 101
Ho¹t ®éng 1 : Híng dÉn häc sinh lµm c«ng viÖc chuÈn bÞ .
Ho¹t ®éng 2 : Híng dÉn häc sinh t×m hiÓu mét sè v¨n b¶n tham kh¶o ®Ó
chuÈn bÞ cho bµi viÕt ë nhµ .
Bµi 1 : Ngêi hïng tuæi 15 ( §×nh Phó )
Bµi 2 : C« n÷ sinh nghÌo hcä giái ( Thu H¬ng )
Bµi 3 : Vît lªn sè phËn
Ho¹t ®éng 3 : Híng dÉn häc ë nhµ.
TiÕn hµnh c¸c bíc vµ yªu cÇu nh SGK .
TiÕt 102 :
ChuÈn bÞ hµnh trang vµo thÕ kØ míi .
( TrÝch )
Vò Khoan .
TÕt 103 :
C¸c thµnh phÇn biÖt lËp ( tiÕp ).
A . Môc tiªu cÇn ®¹t:
- Gióp häc sinh nhËn biÕt :
+ NhËn biÕt 2 thµnh phÇn biÖt lËp : gäi - ®¸p vµ phô chó .
+ N¾m ®îc c«ng dông riªng cña mçi thµnh phÇn trong c©u .
+ BiÕt ®Æt c©u cã thµnh phÇn gäi - ®¸p , thµnh phÇn phô chó .
B . ChuÈn bÞ cña thÇy trß :
B¶ng phô .
C . TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc :
* KiÓm tra bµi cò :
? ThÕ nµo lµ thµnh phÇn biÖt lËp ? Thµnh phÇn t×nh th¸i lµ g× ? Thµnh
phÇn c¶m th¸n lµ g× ? Nªu vÝ dô ?
* Bµi míi :
TuÇn 22 .
Bµi 20, 21, 22 .
TiÕt 106 - 107 .
Chã sãi vµ cõu trong th¬ ngô ng«n cña La Ph«ng ten .
Hi-p«-lÝt ten
II . Ph©n tÝch .
1 . H×nh tîng Cõu díi con m¾t cña
Ho¹t ®éng 2 : Híng dÉn ph©n tÝch La Ph«ng ten vµ Buy ph«ng .
v¨n b¶n . - Buy ph«ng : Cõu lµ con vËt ®Çn
Häc sinh ®äc ®o¹n 1 . ®én , sî h·i , thô ®éng , kh«ng biÕt
? Díi con m¾t cña nhµ khoa häc Buy trèn tr¸nh nguy hiÓm .
ph«ng , cõu lµ con vËt nh thÕ nµo ?
- La Ph«ng ten : Ngoµi nh÷ng ®Æc
Häc sinh t¸i hiÖn , Gi¸o viªn tæng kÕt . tÝnh trªn Cõu dÞu dµng , téi nghiÖp ,
? Trong con m¾t cña nhµ th¬ Cõu cã ®¸ng th¬ng , tèt bông , giµu t×nh c¶m .
ph¶i lµ con vËt ®Çn ®én , sî h·i Cõu sî sÖt nhng kh«ng ®Çn ®én .
kh«ng ? V× sao ? S¾p bÞ Sãi ¨n thÞt mµ Cõu vÉn dÞu
Häc sinh th¶o luËn nhãm . dµng , rµnh m¹ch ®¸p lêi Sãi . Kh«ng
Gi¸o viªn ®Þnh híng . ph¶i v× Cõu kh«ng ý thøc ®îc r»ng
m×nh ®ang bÞ ®e do¹ mµ thÓ hiÖn
t×nh mÈu tö cao ®Ñp, lµ sù chÞu
®ùng tù nguyÖn , sù hy sinh cña Cõu
mÑ cho con bÊt chÊp sù hiÓm nguy .
2 . H×nh tîng chã Sãi trong con m¾t
cña nhµ th¬ vµ nhµ khoa häc .
Häc sinh ®äc ®o¹n 2 . - Nhµ khoa häc : Sãi lµ mét tªn b¹o
chóa , ®¸ng ghÐt ......... g©y h¹i chÕt ,
? Theo La Ph«ng ten , chã Sãi cã hoµn v« dông , bÈn thØu , h«i h¸m , h háng .
toµn lµ con b¹o chóa kh¸t m¸u , ®¸ng - Nhµ th¬ : Sãi lµ tÝnh c¸ch phøc t¹p :
ghÐt kh«ng ? V× sao ? ®éc ¸c , khæ së , trém cíp , bÊt h¹nh ,
? Nhµ th¬ ®· quan niÖm vÒ chã Sãi vông vÒ , g· v« l¹i thêng xuyªn bÞ ¨n
nh thÕ nµo ? ý kiÕn cña em vÒ quan ®ßn , ®ãi meo , truy ®uæi , ®¸ng
niÖm Êy ? ghÐt , ®¸ng th¬ng .
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
Chã Sãi ®éc ¸c , gian x¶o muèn ¨n thÞt
Cõu non mét c¸ch hîp ph¸p nhng nh÷ng
lÝ do nã ®a ra ®Òu vông vÒ , s¬ hë
bÞ Cõu non v¹ch trÇn , dån vµo thÕ
bÝ . Cuèi cïng Sãi ®µnh ¨n thÞt Cõu
non vµ bÊt chÊp lý do .
-> Sãi võa lµ bi kÞch ®éc ¸c vµ lµ hµi
kÞch cña sù ngu ngèc .
3 . Sù s¸ng t¹o cña nhµ nghÖ sÜ .
- Nhµ khoa häc : t¶ chÝnh x¸c , kh¸ch
quan , dùa trªn quan s¸t , nghiªn cøu
? Theo em , Buy ph«ng ®· t¶ hai con ph©n tÝch ®Ó kh¼ng ®Þnh nh÷ng
vËt b»ng ph¬ng ph¸p nµo , nh»m môc ®Æc tÝnh c¬ b¶n cña tõng loµi vËt .
®Ých g× ? Cßn Ph«ng ten nhµ nghÖ - Nhµ nghÖ sÜ : t¶ víi quan s¸t tinh
sÜ , «ng t¶ hai con vËt b»ng ph¬ng tÕ , nh¹y c¶m tr¸i tim , trÝ tëng tîng
ph¸p nµo , nh»m môc ®Ých g× kh¸c ? phong phó . §ã lµ ®Æc ®iÓm , b¶n
chÊt cña s¸ng t¹o nghÖ thuËt . NghÖ
sÜ t¶ b»ng tëng tîng , nhËp th©n
vµo ®èi tîng -> Ph«ng ten viÕt vÒ
hai con vËt lµ ®Ó ngêi ®äc hiÓu
thªm vÒ ®¹o lÝ trªn ®êi . §ã lµ sù
®èi mÆt gi÷a thiÖn vµ ¸c , kÎ yÕu
vµ kÎ m¹nh . Chó Cõu vµ Sãi ®Òu
®· ®îc nh©n ho¸ , nãi n¨ng , ho¹t
®éng nh ngêi , t©m tr¹ng kh¸c nhau .
TiÕt 108 :
NghÞ luËn vÒ mét vÊn ®Ò t tëng , ®¹o ®øc .
Ho¹t ®éng 1 : X¸c ®Þnh kiÓu bµi I. T×m hiÓu bµi nghÞ luËn vÖ mét
nghÞ luËn vÒ mét vÊn ®Ò t tëng ®¹o vÊn ®Ò t tëng , ®¹o lÝ .
lÝ . * V¨n b¶n : Tri thøc b»ng søc m¹nh .
Häc sinh ®äc v¨n b¶n mÉu SGK . - VÊn ®Ò nghÞ luËn : Søc m¹nh cña
? V¨n b¶n bµn vÒ vÊn ®Ò g× ? tri thøc .
- Bè côc : 3 phÇn :
? X¸c ®Þnh bè côc cña bµi v¨n . + Më bµi : ( ®o¹n 1 ) : nªu vÊn ®Ò
cÇn bµn luËn .
+ Th©n bµi : ( ®o¹n 2, 3 ) : nªu 2 vÝ
dô chøng minh tri thøc lµ søc m¹nh :
Thø nhÊt : Tri thøc cã thÓ cøu mét c¸i
m¸y khái sè phËn mét ®èng phÕ liÖu .
Thø hai : Tri thøc lµ søc m¹nh cña c/m.
+ KÕt bµi : Phª ph¸n mét sè ngêi
kh«ng biÕt quý träng tri thøc vµ sö
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
dông tri thøc kh«ng ®óng chç .
- Häc sinh tù x¸c ®Þnh .
? X¸c ®Þnh c¸c c©u mang luËn ®iÓm
chÝnh trong bµi ? - PhÐp lËp luËn : chøng minh .
? Bµi v¨n ®· sö dông phÐp lËp luËn
nµo lµ chÝnh ? - Ph©n biÖt :
? Ph©n biÖt bµi nghÞ luËn vÒ mét + NghÞ luËn vÒ mét vÊn ®Ò t tëng ,
vÊn ®Ò t tëng , ®¹o lÝ víi bµi nghÞ ®¹o lÝ kh«ng kh¸c g× so víi bµi nghÞ
luËn vÒ mét sù viÖc , hiÖn tîng x· luËn vÒ mét sù viÖc , hiÖn tîng ®êi
héi . sèng .
+ NghÞ luËn vÒ mét vÊn ®Ò t tëng
®¹o lÝ nªu lªn vai trß , ý nghÜa cña
mét vÊn ®Ò t tëng ®¹o lÝ trong cuéc
sèng .
+ NghÞ luËn vÒ mét sù viÖc , hiÖn t-
îng x· héi lµ bµn b¹c , ®¸nh gi¸ mét sù
viÖc, hiÖn tîng trong ®êi sèng .
* Ghi nhí : SGK .
Häc sinh rót ra ghi nhí .
Häc sinh ®äc to ghi nhí .
Gi¸o viªn kÕt luËn vÊn ®Ò .
II . LuyÖn tËp :
Ho¹t ®éng 2 : Híng dÉn luyÖn tËp .
Häc sinh ®äc v¨n b¶n : Thêi gian lµ
vµng ? - V¨n b¶n nghÞ luËn vÒ mét vÊn ®Ò
? V¨n b¶n trªn thuéc lo¹i nghÞ luËn t tëng , ®¹o lÝ .
nµo? - VÊn ®Ò nghÞ luËn : Sù quý gi¸ cña
? VÊn ®Ò nghÞ luËn cña bµi v¨n lµ thêi gian .
g× ? - C¸c luËn ®iÓm chÝnh :
+ Thêi gian lµ sù sèng .
? ChØ ra c¸c luËn ®iÓm chÝnh cña + Thêi gian lµ th¾ng lîi .
v¨n b¶n Êy . + Thêi gian lµ tiÒn .
+ Thêi gian lµ tri thøc .
- PhÐp lËp luËn : Ph©n tÝch + chøng
minh .
? PhÐp lËp luËn chñ yÕu cña bµi v¨n
lµ g× ?
TiÕt 109 .
Liªn kÕt c©u vµ liªn kÕt ®o¹n v¨n .
? X¸c ®Þnh néi dung chÝnh cña mçi * Néi dung chÝnh :
c©u trong ®o¹n v¨n trªn ? - C©u 1 : ChÊt liÖu cña t¸c phÈm
nghÖ thuËt lÊy tõ cuéc sèng .
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
- C©u 2 : NghÖ sÜ lu«n t¹o ra c¸i míi
? Quan hÖ gi÷a nh÷ng néi dung Êy víi trong nh÷ng s¸ng t¸c cña m×nh .
chñ ®Ò ®o¹n v¨n . - C©u 3 : Nh÷ng c¸ch thøc kh¸c nhau
®Ó thÓ hiÖn sù ®ãng gãp ®ã .
* Tr×nh tù s¾p xÕp :
? NhËn xÐt vÒ tr×nh tù s¾p xÕp c¸c - C©u 1 : Nªu lªn mét nguyªn lÝ chung.
c©u trong ®o¹n v¨n . - C©u 2 : Më réng vÊn ®Ò .
- C©u 3 : Kh¼ng ®Þnh vÊn ®Ò , nªu
Gi¸o viªn : C¸c c©u trong ®o¹n v¨n vµ lªn ®Ò tµi cña c¶ ®o¹n .
c¸c ®o¹n v¨n trong mét v¨n b¶n ph¶i
liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau vÒ néi => Liªn kÕt vÒ néi dung :
dung? Nh vËy vÒ mÆt néi dung , c¸c + C¸c ®o¹n v¨n b¶n ph¶i p. vô chñ ®Ò
c©u trong v¨n b¶n ®îc liªn kÕt víi chung cña v¨n b¶n , c¸c c©u p. vô chñ
nhau nh thÕ nµo ? ®Ò cña ®o¹n v¨n -> Liªn kÕt chñ ®Ò .
+ C¸c ®o¹n v¨n vµ c¸c c©u ph¶i ®îc
s¾p xÕp theo mét tr×nh tù hîp lÝ ( liªn
kÕt l« gÝch ) .
* C¸c biÖn ph¸p :
? Ngêi viÕt ®· sö dông nh÷ng biÖn - Quan hÖ tõ " nhng " nèi c©u 1 víi
ph¸p nh thÕ nµo ®Ó thÓ hiÖn mèi c©u 2 -> PhÐp nèi .
quan hÖ chÆt chÏ vÒ néi dung gi÷a
c¸c c©u trong ®o¹n v¨n ? ( chó ý tõ in - Tõ " anh " ë c©u 3 thay cho tõ "
®Ëm ) . nghÖ sÜ " ë c©u 2 cã t¸c dông nèi c©u
2 , 3 -> phÐp thÕ .
- Tõ " t¸c phÈm ë c©u 1 ®îc lÆp l¹i ë
c©u 3 liªn kÕt 2 c©u nµy víi nhau ->
phÐp lÆp tõ .
- Tõ " t¸c phÈm " n»m cïng trêng
nghÜa víi tõ nghÖ sÜ -> phÐp liªn t-
ëng.
? T¹i sao ph¶i liªn kÕt c©u vµ liªn kÕt - C¸c c©u trong ®o¹n ph¶i liªn kÕt víi
®o¹n v¨n ? nhau th× ta míi cã mét ®o¹n v¨n hoµn
chØnh .
- NÕu c¸c c©u kh«ng liªn kÕt víi nhau
th× cã thÓ ta chØ cã mét chuçi c©u
hçn ®én .
- C¸c ®o¹n ph¶i liªn kÕt víi nhau th×
míi cã mét v¨n b¶n hoµn chØnh . NÕu
kh«ng cã sù liªn kÕt th× ta còng chØ
cã mét tËp ®o¹n v¨n hçn ®én .
? Cã mÊy lo¹i liªn kÕt vµ c¸c dÊu - Häc sinh dùa vµo ghi nhí ®Ó tr¶ lêi .
hiÖu ®Ó nhËn biÕt c¸c lo¹i liªn kÕt
®ã ?
Ho¹t ®éng 2 :
II . Híng dÉn thùc hµnh luyÖn tËp .
Bµi 1 : Häc sinh ®äc bµi tËp - suy nghÜ ®éc lËp - 4 em lªn b¶ng tr×nh bµy.
Líp nhËn xÐt - Gi¸o viªn bæ sung .
a, PhÐp lÆp : + Trêng häc - trêng häc -> liªn kÕt c©u .
PhÐp thÕ : + " Nh thÕ " thay cho c©u cuèi ë ®o¹n tríc -> liªn kÕt ®o¹n
v¨n .
b, PhÐp lÆp : - V¨n nghÖ -> liªn kÕt c©u .
- Sù sèng , VN -> liªn kÕt ®o¹n .
c, Thêi gian , con ngêi -> lÆp -> liªn kÕt c©u .
d, YÕu ®uèi - m¹nh , hiÒn lµnh - ¸c ( tr¸i nghÜa ) -> liªn kÕt c©u .
Bµi 2 : Häc sinh lµm bµi tËp theo nhãm .
- Thêi gian ( vËt lÝ ) - thêi gian ( t©m lÝ ) .
- V« h×nh - h÷u h×nh .
- Gi¸ l¹nh - nãng báng .
- Th¼ng t¾p - h×nh trßn .
- §Òu ®Æn - lóc nhanh lóc chËm .
Bµi 3 : Häc sinh lµm theo nhãm :
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
a, Lçi vÒ liªn kÕt néi dung : C¸c c©u kh«ng phôc vô chñ ®Ò chung cña
®o¹n v¨n .
Ch÷a : Thªm mét sè tõ ng÷ hoÆc c©u ®Ó thiÕt lËp liªn kÕt chñ ®Ò gi÷a
c¸c c©u .
VD : CÊm ®i mét m×nh trong ®ªm . TrËn ®Þa ®¹i ®éi 2 ( cña anh ) ë phÝa
b·i båi bªn mét dßng s«ng ( Anh chît nhí håi ®Çu mïa l¹c ) hai bè con ( anh ) cïng
viÕt ®¬n xin ra mÆt trËn ( B©y giê ) , mïa thu ho¹ch l¹c ®· vµo chÆng cuèi .
b, Lçi liªn kÕt néi dung : TrËt tù c¸c sù viÖc trong c©u kh«ng hîp lÝ . Thªm
tr¹ng ng÷ chØ thêi gian vµo c©u 2 ®Ó lµm râ mèi quan hÖ thêi gian gi÷a c¸c sù
kiÖn :
VD : ( Suèt 2 n¨m anh èm nÆng ) , chÞ lµm quÇn quËt .
Bµi 4 : Häc sinh suy nghÜ ®éc lËp - tr¶ lêi - líp nhËn xÐt .
- Lçi vÒ liªn kÕt h×nh thøc :
a, Lçi : Dïng tõ ë c©u 2 - 3 kh«ng thèng nhÊt .
Söa : Thay ®¹i tõ " nã " b»ng ®¹i tõ " chóng " .
b, Lçi : Tõ " v¨n phßng " vµ " héi trêng " kh«ng cïng nghÜa víi nhau trong
trêng hîp nµy .
Söa : Thay tõ héi trêng ë c©u 2 b»ng tõ " v¨n phßng " .
* Gi¸o viªn cho häc sinh nh¾c l¹i nh÷ng yªu cÇu sö dông c¸c phÐp liªn kÕt
c©u vµ ®o¹n v¨n cho phï hîp , cã hiÖu qña .
* Ghi nhí : CÇn sö dông c¸c phÐp liªn kÕt c©u mét c¸ch chÝnh x¸c , linh
ho¹t ®Ó diÔn ®¹t ®óng vµ hay .
Ho¹t ®éng 3 : Híng dÉn häc ë nhµ :
- N¾m yªu cÇu bµi häc .
- So¹n bµi " Con cß " .
* Rót kinh nghiÖm .
Häc sinh hiÓu bµi , häc tèt .
TuÇn 23 .
Bµi 22 .
TiÕt 111 - 112 .
Con cß
ChÕ Lan Viªn .
II . Ph©n tÝch .
Ho¹t ®éng 2 : Híng dÉn ph©n tÝch
v¨n b¶n . 1 . H×nh tîng con Cß vµ ý nghÜa
biÓu trng cña nã .
TiÕt 113 :
Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 5 .
Ho¹t ®éng 1 : Híng dÉn t×m hiÓu I . §Ò bµi nghÞ luËn vÒ mét vÊn ®Ò
®Ò . t tëng , ®¹o lÝ .
* 10 ®Ò ë SGK :
Gi¸o viªn yªu cÇu c¸c tæ b¸o c¸o viÖc - Gièng nhau : §Òu bµn vÒ nh÷ng vÊn
chuÈn bÞ ë nhµ cña häc sinh . ®Ò vÒ t tëng , ®¹o lÝ .
Häc sinh ®äc 10 ®Ò vµ tr¶ lêi c©u hái - Kh¸c nhau : Cã hai d¹ng ®Ò
. + D¹ng ®Ò cã mÖnh lÖnh : §Ò 1, 3,
? C¸c ®Ò bµi trªn cã ®iÓm g× gièng 10 .
nhau vµ kh¸c nhau ? + D¹ng ®Ò kh«ng kÌm theo mÖnh
? Rót ra nhËn xÐt vÒ d¹ng ®Ò nghÞ lÖnh: §Ò 2 , 4 , 5, 6, 7, 8, 9 .
luËn vÒ mét vÊn ®Ò t tëng , ®¹o lÝ ?
? Häc sinh tù nghÜ ra mét vµi ®Ò t-
¬ng tù .
( Häc sinh chia b»ng hai nhãm , mçi
nhãm tù ra mét d¹ng ®Ò ) . II . C¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét
Ho¹t ®éng 2 : Híng dÉn c¸ch lµm bµi vÊn ®Ò t tëng , ®¹o lÝ .
nghÞ luËn vÒ t tëng , ®aol Ý . * §Ò bµi : Nªu suy nghÜ vÒ c©u tôc
? H·y nªu c¸c bíc lµm mét bµi v¨n ng÷ " Uèng níc nhí nguån " .
nghÞ luËn . ( 4 bíc ) . 1 . T×m hiÓu ®Ò , t×m ý
( Gi¸o viªn dïng b¶ng phô tr×nh bµy a, T×m hiÓu ®Ò :
dµn ý ®Ò v¨n " Uèng níc nhí nguån " )
. - KiÓu bµi : NghÞ luËn vÒ mét vÊn
? X¸c ®Þnh kiÓu bµi cña ®Ò . ®Ò t tëng , ®¹o lÝ .
- Yªu cÇu : nªu suy nghÜ vÒ c©u tôc
? §Ò yªu cÇu néi dung g× ? ng÷ -> ph©n tÝch c¸ch c¶m , hiÓu vµ
bµi häc ®¹o lÝ qua c©u tôc ng÷ .
- Tri thøc cÇn cã :
? §Ó gi¶i quyÕt ®Ò nµy chóng ta ph¶i + Vèn sèng trùc tiÕp .
vËn dông nh÷ng tri thøc nµo ? + Vèn sèng gi¸n tiÕp .
b, T×m ý :
? H·y t×m ý cho ®Ò v¨n . - Gi¶i thÝch c©u tôc ng÷ :
+ NghÜa ®en .
+ NghÜa bãng .
- §¸nh gi¸ c©u tôc ng÷ : ThÓ hiÖn
truyÒn thèng ®¹o lÝ g× cña ngêi ViÖt
Nam ( biÕt ¬n , kÝnh träng , qu¸ khø ,
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
nh÷ng thµnh qu¶ ®· ®¹t ®îc ...... ) .
- Bµi häc ®¹o lÝ rót ra rõ c©u tôc ng÷
Êy:
+ Ngêi h«m nay ®îc hëng thµnh qu¶
( vËt chÊt , tinh thÇn ) -> biÕt ¬n ,
kÝnh träng nh÷ng ngêi ®· lµm ra nã .
+ Nhí nguån lµ l¬ng t©m , tr¸ch
nhiÖm cña mçi ngêi -> ph¶i biÕt tr©n
träng , gi÷ g×n , b¶o vÖ , ph¸t huy
nh÷ng thµnh qu¶ ®· cã => s¸ng t¹o ra
nh÷ng gi¸ trÞ , vËt chÊt , tinh thÇn .
- ý nghÜa cña ®¹o lÝ :
+ Lµ mét trong nh÷ng nh©n tè t¹o nªn
søc m¹nh tinh thÇn cña d©n téc .
+ Lµ mét trong nh÷ng nguyªn t¾c ®èi
nh©n , xö thÕ mang vÎ ®Ñp v¨n ho¸
cña d©n téc .
Tõ mïa xu©n cña thiªn nhiªn , nhµ th¬ b, Mïa xu©n cña ®Êt níc :
chuyÓn sang c¶m nhËn vÒ mïa xu©n - H×nh ¶nh ngêi cÇm sóng -> chiÕn
cña ®Êt níc . H×nh ¶nh nµo thÓ hiÖn ®Êu .
®iÒu ®ã ? - H×nh ¶nh ngêi ra ®ång -> lao ®éng .
=> 2 lùc lîng chÝnh cña ®Êt níc .
- Léc non g¾n víi hä -> hay chÝnh hä
®em mïa xu©n ®Õn mäi n¬i trªn ®Êt
níc .
- Søc sèng mïa xu©n thÓ hiÖn trong
nhÞp ®iÖu hèi h¶ , ©m thanh x«n xao
víi h×nh ¶nh ®Êt níc ®îc so s¸nh thËt
®Ñp . " §Êt níc nh v× sao " -> mét t-
¬ng lai s¸ng ngêi ®Ñp ®Ï .
Gi¸o viªn b×nh . => VÎ ®Ñp , søc sèng cña mïa xu©n
thiªn nhiªn , ®Êt níc ®· hoµ vµo t©m
hån nhµ th¬ víi sù n¸o nøc , x«n xao ,
vui mõng , phÊn khëi , hå hëi -> biÓu
hiÖn cña mét tÊm lßng yªu ®êi , yªu
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
cuéc sèng tha thiÕt .
2 . T©m niÖm cña nhµ th¬
Häc sinh ®äc phÇn cßn l¹i .
? Tõ c¶m xóc vÒ mïa xu©n cña thiªn - ChuyÓn ý tù nhiªn sang bµy tá nh÷ng
nhiªn ®Êt níc , t¸c gi¶ nãi ®Õn sù suy
suy ngÉm vµ t©m niÖm cña nhµ th¬
ngÉm cña b¶n th©n - Em cã nhËn xÐt tríc mïa xu©n ®Êt níc .
g× vÒ c¸ch chuyÓn ®æi m¹ch th¬ ? - Kh¸t väng ®îc hoµ nhËp vµo cuéc
? VËy ®iÒu t©m niÖm cña nhµ th¬ sèng cña ®Êt níc :
lµ g×? + Lµm con chim hãt .
? H×nh ¶nh th¬ nµo biÓu hiÖn ®iÒu + Lµm mét nhµnh hoa .
®ã ? + NhËp mét nèt trÇm xao xuyÕn .
=> H×nh ¶nh ®Ñp , tù nhiªn , cÊu tø
lÆp t¹o sù ®èi øng chÆt chÏ thÓ hiÖn
niÒm mong muèn ®îc sèng cã Ých
? H·y nhËn xÐt nh÷ng h×nh ¶nh ®ã ? cèng hiÕn cho ®êi lµ mét lÏ tù nhiªn
C¸ch cÊu tø lÆp nh÷ng h×nh ¶nh cã nh chim mu«ng , hoa l¸ to¶ h¬ng s¾c
gäi lµ lçi lÆp kh«ng ? V× sao ? cho ®êi .
TiÕt 117 .
ViÕng L¨ng B¸c
ViÔn Ph¬ng .
TiÕt 118 :
NghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( hoÆc ®o¹n trÝch )
( NghÞ luËn vÒ nh©n vËt v¨n häc )
Ho¹t ®éng 1 : T×m hiÓu bµi nghÞ I . T×m hiÓu bµi nghÞ luËn vÒ t¸c
luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( ®o¹n phÈm truyÖn ( ®o¹n trÝch ) .
trÝch ) . * V¨n b¶n mÉu :
2 häc sinh ®äc v¨n b¶n mÉu ë SGK . - VÊn ®Ò nghÞ luËn : Nh÷ng phÈm
? VÊn ®Ò nghÞ luËn cña bµi v¨n lµ chÊt , ®øc tÝnh tèt ®Ñp , ®¸ng yªu
g× ? cña anh thanh niªn lµm c«ng t¸c khÝ t-
îng kiªm vËt lÝ ®Þa cÇu - nh©n vËt
chÝnh trong " LÆng lÏ Sa Pa " cña
NguyÔn Thµnh Long .
- Nhan ®Ò :
+ H×nh ¶nh anh thanh niªn lµm c«ng
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
? H·y ®Æt mét nhan ®Ò thÝch hîp t¸c khÝ tîng kiªm vËt lÝ ®Þa cÇu
cho v¨n b¶n ? ( c¸c nhãm ho¹t ®éng ) trong " LÆng lÏ Sa Pa" cña NguyÔn
Thµnh Long .
+ VÎ ®Ñp , lèi sèng , t×nh ngêi trong "
LÆng lÏ Sa Pa " cña NguyÔn Thµnh
Long .
- HÖ thèng luËn ®iÓm :
1 . C¸c c©u nªu vÊn ®Ò nghÞ luËn :
? Ngêi viÕt ®· triÓn khai vÊn ®Ò " Dï ®îc miªu t¶ ......... khã phai mê "
nghÞ luËn qua nh÷ng luËn ®iÓm 2 . C¸c c©u nªu luËn ®iÓm :
nµo ? + C©u 1 ë ®Çu ®o¹n 2 : Tríc tiªn ....
? T×m nh÷ng c©u nªu lªn hoÆc c« cña m×nh .
®óc luËn ®iÓm cña v¨n b¶n ? ( ho¹t + C©u 2 ë ®o¹n 3 : " Nhng anh ..... chu
®éng theo nhãm ) ®¸o " .
+ C©u 1 ë ®o¹n 4 : C«ng viÖc .....
khiªm tèn .
3 . C©u c« ®óc luËn ®iÓm :
Cuéc sèng ......... tin yªu -> cuèi ®o¹n .
- C¸ch lËp luËn :
+ Võa ph©n tÝch + gi¶i thÝch +
chøng minh vÎ ®Ñp cña anh thanh niªn
? §Ó kh¼ng ®Þnh c¸c luËn ®iÓm , .
ngêi viÕt ®· lËp luËn nh thÕ nµo ? + LuËn cø , luËn ®iÓm râ rµng , phï
hîp , ng¾n gän dÔ hiÓu . BiÕt chän
? NhËn xÐt vÒ c¸c h×nh thøc luËn lùa nh÷ng chi tiÕt tiªu biÓu trong
®iÓm , luËn cø trong bµi v¨n ? truyÖn ®Ó lµm dÉn chøng .
+ Bµi viÕt cã sù m¹ch l¹c : nªu vÊn ®Ò
nghÞ luËn -> tr×nh bµy hÖ thèng luËn
®iÓm , luËn cø râ rµng , rµnh m¹ch ,
nhÊt qu¸n råi kh¸i qu¸t , n©ng cao vÊn
®Ò nghÞ luËn .
II . LuyÖn tËp :
* VÊn ®Ò nghÞ luËn : Sù lùa chän ,
Híng dÉn 2 : Híng dÉn luyÖn tËp . ®au ®ín vÎ ®Ñp cña L·o H¹c .
Häc sinh ®äc ®o¹n v¨n , suy nghÜ lÇn * T¸c gi¶ ®· nªu ý kiÕn ®¸nh gi¸ vÒ
lît tr¶ lêi c¸c c©u hái ë SGK . L·o H¹c .
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
- Nam Cao ®· g.tiÕp ........ tõ ®Çu .
- L·o ®· chän c¸i chÕt trong ...... sèng
nhôc .
- C¸i chÕt cña L·o thÓ hiÖn mét t×nh
phô tö thiªng liªng , s©u s¾c .
- §Ó b¶o toµn nh©n c¸ch ....... c¸i
chÕt .
* Qua ®ã em hiÓu thªm vÒ L·o H¹c :
HiÓu thªm vÎ ®Ñp bªn trong , vÎ ®Ñp
t©m hån cña L·o H¹c .
TiÕt 119 .
C¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn
( HoÆc ®o¹n trÝch )
Ho¹t ®éng 1 :
Gi¸o viªn treo b¶ng phô cã ghi c¸c ®Ò I . T×m hiÓu ®Ò bµi nghÞ luËn vÒ
bµi ë SGK . t¸c phÈm truyÖn .
Häc sinh ®äc ®Ò . * VÝ dô :
? C¸c ®Ò bµi trªn ®· nªu nh÷ng vÊn + §Ò 1, 3 : NghÞ luËn vÒ nh©n vËt
®Ò nghÞ luËn nµo vÒ t¸c phÈm trong t¸c phÈm : ChuyÖn ngêi con g¸i
truyÖn ? Nam X¬ng , ®o¹n trÝch M· Gi¸m Sinh
mua KiÒu .
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
+ §Ò 2 : NghÞ luËn vÒ cèt truyÖn cña
truyÖn ng¾n " Lµng " .
+ §Ò 4 : NghÞ luËn vÒ chñ ®Ò cña
truyÖn ng¾n " ChiÕc lîc ngµ " .
? C¸c tõ " suy nghÜ " vµ " ph©n tÝch - Gièng nhau : §Òu lµ kiÓu bµi nghÞ
" trong ®Ò cho ta biÕt gi÷a c¸c ®Ò luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( ®o¹n trÝch
bµi cã sù gièng nhau vµ kh¸c nhau nh ).
thÕ nµo ? - Kh¸c nhau :
+ Suy nghÜ : lµ xuÊt ph¸t tõ sù c¶m ,
hiÓu cña m×nh ®Ó rót ra nhËn xÐt
®Ó ®¸nh gi¸ t¸c phÈm .
+ Ph©n tÝch : lµ xuÊt ph¸t tõ t¸c
phÈm ( cèt truyÖn , nh©n vËt , sù
viÖc , t×nh tiÕt ) ®Ó lËp luËn vµ sau
®ã nhËn xÐt ®¸nh gi¸ t¸c phÈm .
? Qua ph©n tÝch c¸c ®Ò trªn em cã * NhËn xÐt :
nhËn xÐt g× vÒ d¹ng ®Ò bµi nghÞ - Cã hai d¹ng ®Ò nghÞ luËn vÒ mét
luËn vÒ mét t¸c phÈm truyÖn . t¸c phÈm truyÖn .
+ D¹ng ®Ò cã mÖnh lÖnh : Suy nghÜ
( vÒ nh©n vËt , t¸c phÈm .... ) ; c¶m
nhËn cña em ( vÒ nh©n vËt , t¸c
phÈm ....) .
+ D¹ng ®Ò kh«ng kÌm mÖnh lÖnh :
VD : VÎ ®Ñp , lèi sèng , t×nh ngêi
trong " LÆng lÏ Sa Pa " cña NguyÔn
Thµnh Long .
- §èi tîng nghÞ luËn cã thÓ lµ t¸c
phÈm , nh©n vËt , t tëng , ( hay theo
ph¹m vi vÊn ®Ò ë c¸c bµi ®äc , hiÓu
Ho¹t ®éng 2 : t¸c phÈm truyÖn ë SGK ) .
Gi¸o viªn chÐp ®Ò lªn b¶ng . II . C¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ t¸c
phÈm truyÖn ( ®o¹n truyÖn ) .
§Ò bµi : Suy nghÜ vÒ nh©n vËt «ng
Hai trong truyÖn ng¾n " Lµng " cña
? H·y t×m hiÓu ®Ò cho ®Ò v¨n trªn . Kim L©n .
1 . T×m hiÓu ®Ò .
- Yªu cÇu : NghÞ luËn vÒ nh©n vËt
trong t¸c phÈm .
- Ph¬ng ph¸p : XuÊt ph¸t tõ sù c¶m ,
hiÓu cña b¶n th©n .
? NÐt næi bËt ( phÈm chÊt ®iÓn 2 . T×m ý :
h×nh ) cña nh©n vËt «ng Hai lµ g× ? - NÐt næi bËt ë «ng Hai : T×nh yªu
Lµng quyÖn víi lßng yªu níc - nÐt míi
trong ®êi sèng tinh thÇn cña ngêi n«ng
d©n trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
? T×nh yªu Lµng , yªu níc cña «ng Hai Ph¸p .
®îc béc lé trong t×nh huèng nµo . ? - C¸c biÓu hiÖn :
Nh÷ng chi tiÕt nghÖ thuËt nµo chøng + Khoe lµng .
tá mét c¸ch sinh ®éng , thó vÞ t×nh yªu
+ §au ®ín , tñi hæ khi nghe tin lµng
Lµng vµ lßng yªu níc Êy ? theo giÆc .
( VÒ t©m tr¹ng , cö chØ , lêi + Khi nghe tin lµng ®îc c¶i chÝnh th×
nãi ...... ) . «ng sung síng , tù hµo .
? ý nghÜa cña t×nh c¶m míi mÎ Êy ? - NghÖ thuËt x©y dùng nh©n vËt :
+ Miªu t¶ hµnh ®éng nh©n vËt .
+ Ng«n ng÷ ®èi tho¹i .
+ Ng«n ng÷ ®éc tho¹i .
Häc sinh ®äc kÜ tõng phÇn më bµi , 3 . LËp dµn ý : SGK .
th©n bµi , kÕt bµi . -> Dµn ý : Nh SGK .
? Qua ®ã em rót ra kÕt luËn chung vÒ
dµn ý cho bµi v¨n nghÞ luËn vÒ mét
t¸c phÈm ?
Häc sinh ®äc , quan s¸t c¸c ®o¹n v¨n 4. ViÕt bµi .
më bµi ë SGK .
Häc sinh nhËn xÐt .
Häc sinh lËp dµn ý chi tiÕt cho phÇn
th©n bµi . Sau ®ã viÕt tõng ®o¹n v¨n
cho phÇn th©n bµi .
PhÇn kÕt bµi c¸ch tiÕn hµnh t¬ng tù . 5 . §äc vµ söa bµi viÕt .
Häc sinh ®äc to ghi nhí .
Gi¸o viªn lu ý cho häc sinh .
TiÕt 120 :
LuyÖn tËp lµm v¨n nghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm truyÖn ( ®o¹n trÝch )
.
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
A . Môc tiªu cÇn ®¹t :
Gióp häc sinh :
- Cñng cè tri thøc vÒ yªu cÇu , vÒ c¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm
truyÖn ( ®o¹n trÝch ) ®· häc ë c¸c tiÕt tríc .
- Qua ho¹t ®éng luyÖn tËp cô thÓ mµ n¾m v÷ng , thµnh th¹o thªm kÜ n¨ng
t×m ý , lËp ý , kÜ n¨ng viÕt mét bµi v¨n nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( hoÆc
®o¹n trÝch ) .
B . ChuÈn bÞ :
§äc tµi liÖu cã liªn quan .
C . TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc :
* KiÓm tra bµi cò :
- ThÕ nµo lµ bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( ®o¹n trÝch ) ?
- Yªu cÇu ®èi víi mét bµi nghÞ luËn vÒ t¸c phÈm truyÖn ( ®o¹n trÝch ) .
* LuyÖn tËp :
- Gi¸o viªn kiÓm tra phÇn chuÈn bÞ ë nhµ cña häc sinh .
- Gi¸o viªn chÐp ®Ò ë SGK lªn b¶ng .
TiÕt 122 .
Nãi víi con .
Y Ph¬ng .
Ho¹t ®éng 1 : Híng dÉn t×m hiÓu t¸c I . T×m hiÓu chung .
gi¶ , t¸c phÈm . 1 . T¸c gi¶ :
? Nªu nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶ ,- D©n téc Tµy ( Cao B»ng ) .
®Æc ®iÓm th¬ cña Y Ph¬ng ? - §Æc ®iÓm th¬ : Ch©n thËt , m¹nh
mÏ , trong s¸ng , giµu h×nh ¶nh cña
con ngêi MiÒn nói .
? Hoµn c¶nh ra ®êi cña t¸c phÈm ? 2. T¸c phÈm :
TrÝch tõ : Th¬ ViÖt Nam 1945 - 1985
? NhËn xÐt thÓ th¬ ? ( Tù do ) . .
Gi¸o viªn híng dÉn ®äc ( nhÑ nhµng , 3 . §äc , t×m hiÓu chó thÝch .
thiÕt tha nh lêi t©m t×nh thñ thØ ) .
Häc sinh ®äc .
? Bµi th¬ viÕt vÒ ®iÒu g× ?
? Gi¸o viªn kiÓm tra viÖc nhí chó * Bµi th¬ lµ lêi ngêi cha nãi víi con vÒ
thÝch cña häc sinh ? céi nguån , søc m¹nh quª h¬ng ....
? Nªu bè côc cña bµi th¬ ?
4 . Bè côc : 2 ®o¹n
- Tõ ®Çu ....... trªn ®êi : Con lín lªn
trong t×nh yªu th¬ng , sù n©ng ®ì cña
cha mÑ trong cuéc sèng lao ®éng nªn
th¬ cña quª h¬ng .
- Cßn l¹i : Lßng tù hµo vÒ søc sèng
m¹nh mÏ , bÒn bØ , vÒ truyÒn thèng
cao ®Ñp cña quª h¬ng vµ niÒm mong
íc con h·y kÕ tôc xøng ®¸ng truyÒn
? Em cã nhËn xÐt g× tõ bè côc nµy ? thèng Êy .
-> Tõ t×nh c¶m gia ®×nh më réng ra
t×nh c¶m quª h¬ng , tõ nh÷ng kØ
Ho¹t ®éng 2 : Híng dÉn ph©n tÝch . niÖm gÇn gòi , thiÕt tha mµ n©ng lªn
Häc sinh ®äc ®o¹n ®Çu . lÏ sèng .
? 4 c©u th¬ ®Çu cho em c¶m nhËn ®- II . Ph©n tÝch :
îc ®iÒu g× ? 1 . T×nh yªu th¬ng cña cha mÑ , sù
®ïm bäc cña quª h¬ng ®èi víi con .
* 4 c©u ®Çu : Con lín lªn trong t×nh
yªu th¬ng , n©ng ®ãn , mong chê cña
cha mÑ .
- H×nh ¶nh :
Ch©n bíc -> cha
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
Ch©n bíc -> mÑ
=> Kh«ng khÝ gia ®×nh ®Çm Êm ,
quÊn quýt .
-> T duy ®Æc trng cña ngêi miÒn
nói .
- Tõng bíc ®i , tiÕng nãi , tiÕng cêi ®-
? H·y ph©n tÝch h×nh ¶nh th¬ ®Ó îc cha mÑ ch¨m chót , vui mõng ®ãn
thÊy con ®îc trëng thµnh trong cuéc nhËn .
sèng lao ®éng , trong thiªn nhiªn th¬ * Con lín kh«n , trëng thµnh trong cuéc
méng , nghÜa t×nh cña quª h¬ng . sèng lao ®éng , thiªn nhiªn th¬ méng ,
nghÜa t×nh quª h¬ng .
- Ngêi ®ång m×nh : -> sù méc m¹c cña
ngêi d©n téc Tµy .
- H×nh ¶nh : §an lê .
V¸ch nhµ ken .
=> Miªu t¶ cô thÓ , nãi lªn sù g¾n bã ,
quÊn quýt .
-> Cuéc sèng lao ®éng cÇn cï , ªm
®Òm , t¬i vui .
- H×nh ¶nh :
Rõng cho hoa .
§êng ... tÊm lßng .
=> Nh©n ho¸ -> thiªn nhiªn che chë
nu«i dìng con ngêi c¶ vÒ t©m hån , lèi
Häc sinh ®äc ®o¹n th¬ cßn l¹i . sèng .
2 . Nh÷ng ®øc tÝnh cao ®Ñp cña "
? Ngêi cha ®· nãi víi con vÒ nh÷ng ngêi ®ång m×nh " vµ m¬ íc cña ngêi
®øc tÝnh g× cña ngêi ®ång m×nh ? cha vÒ con m×nh .
? Trong c¸ch nãi Êy ngêi cha muèn - §øc tÝnh cao ®Ñp cña ngêi ®ång :
truyÒn cho ®øa con t×nh c¶m g× víi m×nh :
quª h¬ng ? + VÊt v¶ mµ m¹nh mÏ , kho¸ng ®¹t ,
? Gi¶i thÝch c¸c c©u th¬ bÒn bØ , g¾n bã víi quª h¬ng dÉu cßn
" Sèng trªn .. phong tôc " cùc nhäc , ®ãi nghÌo .
+ Méc m¹c , giµu chÝ khÝ , niÒm tin ,
cÇn cï , nhÉn n¹i ®· lµm nªn quª h¬ng
víi truyÒn thèng , phong tôc tËp qu¸n
tèt ®Ñp .
- PhÐp lÆp tõ ng÷ " Ngêi ®ång m×nh
" -> dÆn dß con :
+ Ph¶i cã t×nh nghÜa thuû chung víi
quª h¬ng , biÕt chÊp nhËn vµ vît qua
gian nan , thö th¸ch b»ng ý chÝ , niÒm
tin cña m×nh .
+ Muèn con tù hµo víi truyÒn thèng
? NhËn xÐt g× vÒ t×nh c¶m cña ngêi quª h¬ng -> tù tin v÷ng bíc trªn ®êng
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
cha dµnh cho con ? ®êi .
=> Ngêi cha thÓ hiÖn t×nh c¶m yªu
Ho¹t ®éng 3 : Híng dÉn tæng kÕt . th¬ng , tr×u mÕn thiÕt tha vµ niÒm
? NhËn xÐt vÒ nghÖ thuËt cña bµi . tin tëng cña ngêi cha vµo ngêi con .
( H×nh ¶nh cô thÓ méc m¹c , cã søc III . Tæng kÕt .
kh¸i qu¸t , giµu chÊt th¬ ) . 1 . NghÖ thuËt : Giäng tr×u mÕn
? Qua bµi th¬ em c¶m nhËn ®îc t×nh thiÕt tha , c¸ch nãi dïng nhiÒu h×nh
c¶m g× cña ngêi cha dnhf cho con ? ¶nh d©n téc miÒn nói .
? §iÒu lín nhÊt ngêi cha muèn truyÒn 2 . Néi dung :
cho con , gi¸o dôc con lµ g× ? - Lµ th¬ng yªu tha thiÕt vµ tin tëng .
Häc sinh ®äc to ghi nhí . - Tù hµo vÒ gia ®×nh , quª h¬ng .
- Tù tin ë b¶n th©n khi bíc vµo ®êi .
IV . LuyÖn tËp :
- Ph©n tÝch mét h×nh ¶nh th¬ g©y Ên
tîng nhÊt trong em .
V . Híng dÉn häc ë nhµ :
Lµm bµi tËp ë SGK .
TiÕt 123 .
NghÜa têng minh vµ hµm ý .
Ho¹t ®éng 1 : Híng dÉn ph©n biÖt I . Ph©n biÖt nghÜa têng minh vµ
nghÜa têng minh vµ hµm ý . hµm ý .
* VÝ dô : §o¹n v¨n trong " LÆng lÏ Sa
Pa " .
Gi¸o viªn treo b¶ng phô cã ghi VD ë C©u 1 :
SGK . - C©u nãi cña anh thanh niªn hµm ý
? Häc sinh ®äc VD . vÒ thêi gian tr«i nhanh qu¸ , anh rÊt
? Anh thanh niªn muèn nãi ®iÒu g× tiÕc , nhng anh kh«ng muèn nãi th¼ng
qua c©u " Trêi ¬i ...... 5' " . ®iÒu ®ã cã thÓ v× ng¹i ngïng , v×
muèn che dÊu t×nh c¶m cña m×nh .
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
? C©u nãi thø hai cña anh thanh niªn - C©u thø 2 cña anh thanh niªn kh«ng
cã Èn ý g× kh«ng ? cã Èn ý g× .
? Häc sinh ®äc bµi tËp 2 .( LuyÖn tËp * Bµi tËp 2 :
). Gi¸o viªn ghi l¹i c©u in nghiªng lªn " Tuæi giµ cÇn níc chÌ : ë Lµo Cai ®i
b¶ng . sím qu¸ " .
? H·y cho biÕt trong c©u in nghiªng => Th«ng b¸o thªm : Nhµ ho¹ sÜ l·o
ngoµi néi dung cho biÕt vÒ sù xuÊt thµnh cha kÞp uèng níc chÌ .
ph¸t ë Lµo Cai sím qu¸ hay cßn ý
nghÜa g× kh¸c ? NÕu cã h·y diÔn ®¹t
cô thÓ .
? C©u in nghiªng cã trùc tiÕp nãi ra ý
®ã kh«ng ? NÕu kh«ng cã c©u in
nghiªng ý ®ã cã ®îc truyÒn ®Õn ngêi
nghe kh«ng ? ( Kh«ng ) .
? VËy phÇn th«ng b¸o võa t×m ra cã
ph¶i lµ phÇn th«ng b¸o nhiÒu h¬n
nh÷ng g× ®îc nãi ra kh«ng ?
=> C¸ch diÔn ®¹t nh c©u " å ! c« cßn
quªn ...... ®©y nµy " cña anh thanh * KÕt luËn : ( ghi nhí SGK ) .
niªn diÔn ®¹t nghÜa têng minh . 1 . NghÜa têng minh : Lµ phÇn th«ng
? VËy em hiÓu thÕ nµo lµ nghÜa t- b¸o ®îc diÔn ®¹t trùc tiÕp b»ng tõ ng÷
êng minh ? trong c©u .
? C¸ch diÔn ®¹t ®a thªm néi dung nh 2 . Hµm ý : Lµ phÇn th«ng b¸o tuy
c©u in nghiªng ë bµi tËp 2 gäi lµ hµm kh«ng ®îc diÔn ®¹t trùc tiÕp b»ng tõ
ý cña c©u ®ã . ng÷ trong c©u nhng cã thÓ suy ra tõ
-> Em hiÓu thÕ nµo lµ hµm ý ? nh÷ng tõ ng÷ Êy .
( PhÇn th«ng b¸o nhiÒu h¬n nh÷ng g×
®îc nãi ra ) .
Häc sinh ®äc to ghi nhí .
II . LuyÖn tËp .
Ho¹t ®éng 2 : Híng dÉn luyªn tËp . Bµi 1 :
Häc sinh ®äc vµ x¸c ®Þnh hµm ý vµ - C©u a : Nhµ ho¹ sÜ tÆc lìi ®øng
c©u diÔn ®¹t hµm ý . dËy .
Tõ gióp ta nhËn ra th¸i ®é ®ã cña ho¹
sÜ " tÆc lìi " .
- C©u b : C« g¸i mÆt ®á öng ........
quay véi ®i -> c« g¸i cã ý ®Þnh ®Ó l¹i
chiÕc kh¨n lµm kÜ vËt cho anh thanh
niªn nhng anh thanh niªn l¹i tëng lµ c«
? Muèn t×m hµm ý trong mét c©u nãi bá quªn nªn gäi c« ®Ó tr¶ l¹i .
cÇn x¸c ®Þnh ®iÒu g× ?
( Môc ®Ých nãi cña c©u ®ã ) Bµi 2 :
? Häc sinh ®äc bµi tËp 2 . C©u chøa hµm ý :
? T×m c©u chøa hµm ý trong ®o¹n - C¬m chÝn råi -> ¤ng v« ¨n c¬m ®i !
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
trÝch sau vµ cho biÕt néi dung cña Bµi 4 :
hµm ý . - Hµ , n¾ng gím , vÒ nµo .......
Häc sinh ®äc hai ®o¹n v¨n ë bµi 4 . - T«i thÊy ngêi ta ®ån ......
? C©u chøa hµm ý ? V× sao ? => Kh«ng ph¶i lµ c©u chøa hµm ý :
gîi ý : + C©u 1 : lµ c©u nãi cña «ng Hai
+ Hai c©u trªn lµ lêi cña ai ? nh»m l·ng tr¸nh khái n¬i mäi ngêi bµn
+ §ang nãi vÒ ®iÒu g× ? Môc ®Ých t¸n lµ «ng theo giÆc . C©u nµy kh«ng
cña mçi ngêi ? cã phÇn th«ng b¸o thªm ngoµi tõ ng÷
+ Môc ®Ých nãi ®ã cña «ng Hai cã => kh«ng ph¶i lµ c©u chøa hµm ý .
®Ó mäi ngêi biÕt kh«ng ? + C©u 2 : Lµ c©u nãi cña bµ Hai
+ Bµ Hai cã ®Þnh nãi ra ®iÒu ®ã muèn th«ng b¸o tin ®ån vÒ chuyÖn
kh«ng . lµng theo giÆc cho chång nghe . Tuy
nhiªn bµ cha kÞp th«ng b¸o th× «ng
Hai ®· g¾t lªn , c¾t lêi nãi cña bµ .
VÒ ph¬ng diÖn héi tho¹i lêi nãi cña bµ
Hai kh«ng thùc hiÖn ®îc lµ do bÞ
ng¾t lêi -> Lêi nãi nµy còng kh«ng
chøa hµm ý .
* Lu ý :
? Qua viÖc gi¶i bµi tËp em rót ra - Hµm ý ph¶i ®îc ngêi nghe nhËn thÊy
®iÒu g× vÒ c¸ch nhËn biÕt hµm ý .
trong c©u . - Nãi bÞ ng¾t lêi , néi dung cha nãi
hÕt kh«ng gäi lµ hµm ý .
Ho¹t ®éng 3 : Híng dÉn häc ë nhµ .
- N¾m néi dung bµi häc .
- Su tÇm 3 vÝ dô cã hµm ý .
- ChuÈn bÞ bµi : NghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬ , bµi th¬ .
* Rót kinh nghiÖm :
TiÕt 124 :
NghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬ , bµi th¬ .
Ho¹t ®éng 2 :
II . Híng dÉn luyÖn tËp .
Häc sinh ®äc yªu cÇu luyÖn tËp .
- Häc sinh lµm theo nhãm , bæ sung luËn ®iÓm cho bµi th¬ .
- §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh bµy . Gi¸o viªn nhËn xÐt , ®¸nh gi¸ , tæng kÕt .
* Cã thÓ bæ sung c¸c luËn ®iÓm cho bµi th¬ :
+ Nh¹c ®iÖu cña bµi th¬ .
+ Bøc tranh mïa xu©n cña bµi th¬ .
+ Mïa xu©n cña giai ®iÖu ngät ngµo , t×nh tø , s©u l¾ng trong d©n ca xø HuÕ .
Ho¹t ®éng 3 : Híng dÉn häc ë nhµ .
- N¾m v÷ng yªu cÇu nghÞ luËn vÒ mét bµi th¬ , ®o¹n th¬ .
- ChuÈn bÞ bµi : C¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬ , bµi th¬ .
* Rót kinh nghiÖm :
TiÕt 125 .
C¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬ , bµi th¬ .
Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh nªu yªu cÇu luyÖn tËp : LËp dµn ý ph©n tÝch
bµi " Khóc h¸t ru ....... " cña NguyÔn Khoa §iÒm .
Gi¸o viªn chia häc sinh lµm theo nhãm , mçi nhãm lµm mét phÇn :
Nhãm 1 : Më bµi + kÕt bµi .
Nhãm 2 : LuËn ®iÓm 1 .
Nhãm 3 : LuËn ®iÓm 2 .
Yªu cÇu triÓn khai c¸c ý theo tr×nh tù lËp luËn : nªu luËn ®iÓm -> dÉn
chøng + lÝ lÏ ph©n tÝch -> kÕt luËn .
* Gîi ý :
* Më bµi :
- Giíi thiÖu thêi gian t¸c phÈm ra ®êi 1969 .
- Bµi th¬ lµ lêi ru tha thiÕt cña ngêi mÑ .....
* Th©n bµi :
- T×nh c¶m yªu th¬ng tr×u mÕn cña ngêi mÑ ®èi víi con .
- H×nh ¶nh ngêi mÑ trong c«ng viÖc .
* KÕt bµi : Khóc ca ®îc mäi ngêi yªu mÕn bëi t×nh c¶m bao la cña ngêi mÑ
víi con thËt xóc ®éng -> hiÓu thªm t×nh mÑ .
Ho¹t ®éng 3 : Híng dÉn häc ë nhµ .
- T×m ý cho ®Ò v¨n : Ph©n tÝch khæ th¬ ®Çu trong bµi " Sang thu " cña
H÷u ThØnh.
- N¾m néi dung bµi häc .
- So¹n bµi : M©y vµ sãng .
Ho¹t ®éng 1 : Giíi thiÖu t¸c gi¶ , t¸c I . T×m hiÓu chung .
phÈm . 1 . T¸c gi¶ :
- Lµ nhµ th¬ hiÖn ®¹i lín nhÊt cña Ên
? Tãm t¾t nh÷ng nÐt chÝnh vÒ Ta §é , tõng ®Õn ViÖt Nam .
Go ? - §Ó l¹i mét gia tµi v¨n häc nghÖ thuËt
®å sé c¶ vÒ th¬ , v¨n , nh¹c , ho¹ .
- Víi tËp " Th¬ d©ng " «ng lµ nhµ v¨n
®Çu tiªn cña Ch©u ¸ ®îc nhËn gi¶i th-
ëng v¨n häc N« - ben ( 1913 ) .
- Th¬ Ta - go thÓ hiÖn tinh thÇn d©n
téc , d©n chñ s©u s¾c , tinh thÇn
nh©n v¨n cao c¶ vµ chÊt tr÷ t×nh triÕt
lÝ nång ®îm .
2 . T¸c phÈm : M©y vµ sãng .
- §îc Ta Go dÞch ra tiÕng anh , in
? Em biÕt g× vÒ bµi th¬ " M©y vµ trong tËp " Tr¨ng non " -> TËp th¬ lµ
sãng " cña Ta Go . tÆng vËt v« gi¸ cña Ta Go dµnh cho
tuæi th¬ , ®îc viÕt tõ lßng yªu con trÎ
vµ c¶ næi ®au buån v× mÊt hai ®øa
con th©n yªu .
3 . §äc :
TiÕt 127 .
¤n tËp th¬ .
T Tªn bµi T¸c N¨m ThÓ §Æc s¾c néi dung t t- §Æc s¾c nghÖ
T th¬ gi¶ s¸ng t¸c lo¹i ëng thuËt
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
1. §ång ChÝn 1948 Tù - Ca ngîi t×nh ®ång chÝ - Chi tiÕt h×nh
chÝ h H÷u do - cïng chung c¶nh ngé - ¶nh, ng«n ng÷ gi¶n
lÝ tëng chiÕn ®Êu cña dÞ , ch©n thùc , c«
nh÷ng ngêi lÝnh c¸ch ®äng , giµu søc
m¹ng trong thêi k× ®Çu biÓu c¶m .
kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p
-> T×nh ®ång chÝ t¹o
nªn søc m¹nh vµ vÎ ®Ñp
tinh thÇn cña ngêi lÝnh
c¸ch m¹ng .
2. Bµi th¬ Ph¹m 1961 Tù - T thÕ hiªn ngang , tinh - Tø th¬ ®éc ®¸o .
vÒ TiÕn do thÇn chiÕn ®Êu b×nh H×nh ¶nh nh÷ng
tiÓu DuËt tÜnh , diÔn c¶m , niÒm chiÕc xe kh«ng
®éi xe vui l¹c quan cña nh÷ng kÝnh , giäng ®iÖu
kh«ng ngêi lÝnh l¸i xe ..... tù nhiªn , khoÎ
kÝnh kho¾n .....
Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh «n tËp cho ®Õn bµi th¬ M©y vµ Sãng ( nh
SGV ) .
C©u 2 : S¾p xÕp c¸c bµi th¬ ViÖt Nam ®· häc theo giai ®o¹n lÞch sö :
- 1945 - 1954 : §ång chÝ .
- 1954 - 1964 : §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ , BÕp löa , Con cß .
- 1964 - 1975 : Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh , Khóc h¸t ru .....
- Sau 1975 : ¸nh tr¨ng , Mïa xu©n nho nhá , ViÕng l¨ng B¸c , Nãi víi con ,
Sang thu .
=> Ph¶n ¸nh t×nh c¶m t tëng cña con ngêi ( t×nh yªu quª h¬ng , ®Êt níc ,
t×nh c¶m ®ång chÝ g¾n bã víi B¸c , t×nh c¶m g¾n bã bÒn chÆt nh t×nh mÑ
con , bµ ch¸u ) .
C©u 3 : T×m hiÓu chñ ®Ò t×nh mÑ con trong mét sè bµi th¬ .
? KÓ tªn nh÷ng bµi th¬ ®· häc ë líp 9 cã chñ ®Ò vÒ t×nh mÑ con ?
( Con cß , Khóc h¸t ru , M©y vµ sãng ) .
? ChØ ra ®iÓm gièng nhau ?
- §Òu ca ngîi t×nh mÑ con ®»m th¾m , thiªng liªng .
- Dïng lêi ru cña ngêi mÑ , hoÆc ngêi con .
? ChØ ra ®iÓm riªng biÖt ë mçi bµi th¬ trong c¸ch biÓu hiÖn t×nh mÑ
con .
* Bµi : Khóc h¸t ru ...... thÓ hiÖn sù thèng nhÊt cña t×nh yªu con víi lßng yªu
níc , g¾n bã víi c¸ch m¹ng vµ ý chÝ chiÕn ®Êu cña ngêi mÑ d©n téc Tµ «i trong
hoµn c¶nh hÕt søc gian khæ ë chiÕn khu miÒn T©y Thõa Thiªn HuÕ trong thêi
k× kh¸ng chiÕn chèng Mü .
* Bµi : Con cß khai th¸c vµ ph¸t triÓn tø th¬ tõ h×nh tîng con Cß trong ca
dao h¸t ru ®Ó ca ngîi t×nh mÑ vµ ý nghÜa cña lêi h¸t ru .
* Bµi : M©y vµ sãng ho¸ th©n vµo lêi trß chuyÖn hån nhiªn , ng©y th¬ cña
em bÐ víi mÑ ®Ó thÓ hiÖn t×nh yªu mÑ th¾m thiÕt cña trÎ th¬ .
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
C©u 4 : H×nh ¶nh ngêi lÝnh vµ t×nh ®ång chÝ , ®ång ®éi trong 3 bµi
th¬ : §ång chÝ , Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh , ¸nh tr¨ng .
* §iÓm chung : §Òu viÕt vÒ vÎ ®Ñp tÝnh c¸ch vµ t©m hån cña anh bé ®éi
cô Hå , ngêi lÝnh c¸ch m¹ng trong nh÷ng hoµn c¶nh kh¸c nhau .
* §iÓm riªng :
1 . §ång chÝ : T×nh ®ång chÝ , ®ång ®éi gÇn gòi , gi¶n dÞ , thiªng liªng
cña nh÷ng ngêi lÝnh n«ng d©n nghÌo khæ trong nh÷ng n¨m ®Çu kh¸ng chiÕn
chèng Ph¸p cïng chung c¶nh ngé , lÝ tëng ......
2 . Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh : TÝnh chÊt l¹c quan , b×nh tÜnh ,
t thÕ hiªn ngang tµng , ý chÝ kiªn cêng , dòng c¶m vît qua khã kh¨n , nguy hiÓm
v× sù nghiÖp gi¶i phãng MiÒn nam cña nh÷ng ngêi chiÕn sÜ l¸i xe Trêng
S¬n .....
3 . ¸nh tr¨ng : T©m sù cña ngêi lÝnh sau chiÕn tranh , sèng gi÷a thµnh phè
trong hoµ b×nh : gîi l¹i nh÷ng kØ niÖm g¾n bã cña ngêi lÝnh víi thiªn nhiªn ,
®Êt níc , víi ®ång ®éi ....... Tõ ®ã nh¾c nhë vÒ ®¹o lÝ t×nh nghÜa thuû chung .
C©u 5 : NhËn xÐt bót ph¸p cña Huy CËn , NguyÔn Du , ChÕ Lan Viªn ,
Thanh H¶i qua c¸c bµi th¬ ®· häc .
* §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ - Huy CËn .
Bót ph¸p l·ng m¹n , nhiÒu so s¸nh , liªn tëng , tëng tîng bay bæng . Giäng th¬
t¬i vui , khoÎ kho¾n . §ã lµ bµi ca lao ®éng s«i næi , phÊn chÊn , hµo hïng .
H×nh ¶nh ®Æc s¾c : ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸ ra ®i , ®¸nh c¶ , trë vÒ .
* §ång chÝ - ChÝnh H÷u : Bót ph¸p hiÖn thùc , h×nh ¶nh ch©n thùc , cô
thÓ , chän läc , c« ®óc . H×nh ¶nh ®Æc s¾c " §Çu sóng tr¨ng treo " .
* ¸nh tr¨ng - NguyÔn Du : Bót ph¸p gîi nghÜ , gîi t¶ , ý nghÜa kh¸i qu¸t . Lêi
t×nh tù , ®éc tho¹i , ¨n n¨n , ©n hËn víi chÝnh m×nh . H×nh ¶nh ®Æc s¾c : " ¸nh
tr¨ng im ph¨ng ph¾c " .
* Con Cß - ChÕ Lan Viªn : " §ñ cho ta giËt m×nh " .
Bót ph¸p d©n téc , hiÖn ®¹i : ph¸t triÓn h×nh ¶nh con Cß trong ca dao vµ lêi
h¸t ru . H×nh ¶nh ®Æc s¾c : Con Cß , c¸nh Cß .
* Mïa xu©n nho nhá - Thanh H¶i .
Bót ph¸p hiÖn thùc , l·ng m¹n chÊt HuÕ ®Ëm ®µ . Lêi t©m nguyÖn tríc lóc
®i xa . H×nh ¶nh ®Æc s¾c " Mïa xu©n nho nhá " .
Häc sinh ®äc phÇn chuÈn bÞ cña m×nh - häc sinh kh¸c nhËn xÐt - gi¸o viªn
kÕt luËn nh trªn .
Ho¹t ®éng 2 : Híng dÉn häc ë nhµ .
- Gi¸o viªn tæng kÕt .
- NhËn xÐt kÕt qu¶ giê häc .
- Híng dÉn häc sinh tiÕp tôc «n tËp tèt chuÈn bÞ cho tiÕt kiÓm tra viÕt vÒ
th¬ .
TiÕt 128 .
NghÜa têng minh vµ nghÜa hµm ý .
Gi¸o viªn cho häc sinh ®äc ®o¹n trÝch - C©u 1 : Con chØ ....... n÷a th«i ->
SGK . MÑ ph¶i b¸n con cho cô NghÞ ->
? Nªu hµm ý cña nh÷ng c©u in ®Ëm . ®iÒu ®au lßng .
- C©u 2 : Con sÏ ¨n ..... Th«n §oµi -> u
? V× sao chÞ DËu kh«ng nãi th¼ng víi ®· b¸n con cho cô NghÞ Th«n §oµi
con mµ ph¶i dïng hµm ý ? => ChÞ DËu kh«ng d¸m nãi th¼ng víi
con v× chÞ qu¸ ®au lßng vµ còng lo
con sÏ buån tñi .
? Hµm ý trong c©u nãi nµo cña chÞ => Hµm ý trong c©u 2 râ h¬n v× cã
DËu râ h¬n ? V× sao ? chi tiÕt cô NghÞ Th«n §oµi . Së dÜ
chÞ ph¶i nãi râ h¬n v× c¸i TÝ ®·
kh«ng hiÓu ®îc hµm ý ë c©u 1 .
? Chi tiÕt nµo trong ®o¹n trÝch cho - Chi tiÕt : " C¸i TÝ nghe nãi .......
thÊy c¸i TÝ ®· hiÓu hµm ý trong c©u ®Êy ? " -> Nã hiÓu hµm ý cña mÑ v×
nãi cña mÑ ? V× sao TÝ l¹i cã thÓ tríc ®ã nã ®· biÕt bè mÑ ®Þnh b¸n nã
hiÓu hµm ý Êy ? cho NghÞ QuÕ vµ v× phÇn nµo hiÓu
? Häc sinh th¶o luËn . c¶nh ngé gia ®×nh .
TiÕt 129 .
KiÓm tra v¨n ( PhÇn th¬ ) .
TiÕt 130 .
Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 6 .
Ho¹t ®éng 2 : HÖ thèng ho¸ néi dung v¨n b¶n nhËt dông .
Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh tr×nh bµy b¶ng hÖ thèng ho¸ cña c¸ nh©n , gi¸o
viªn bæ sung , chiÕu trªn mµn h×nh b¶ng trªn .
? Nh÷ng vÊn ®Ò trªn cã ®¹t c¸c yªu cÇu cña mét v¨n b¶n nhËt dông kh«ng ?
Cã mang tÝnh cËp nhËt kh«ng ? Cã ý nghÜa l©u dµi kh«ng ? Cã gi¸ trÞ v¨n häc
kh«ng ( cã ) .
? Ta cã thÓ rót ra kÕt luËn g× vÒ h×nh thøc biÓu ®¹t cña v¨n b¶n nhËt
dông ?
( Cã thÓ sö dông tÊt c¶ mäi ph¬ng thøc biÓu ®¹t cña v¨n b¶n ) .
Ho¹t ®éng 3 :
III . Ph¬ng ph¸p häc v¨n b¶n nhËt dông .
- Häc sinh ®äc SGK .
- NhÊn m¹nh 5 yªu cÇu :
+ Lu ý néi dung c¸c chó thÝch cña v¨n b¶n nhËt dông .
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
+ Liªn hÖ c¸c vÊn ®Ò trong v¨n b¶n nhËt dông .
+ Cã ý kiÕn , quan ®iÓm riªng tríc vÊn ®Ò ®ã .
+ VËn dông tæng hîp kiÕn thøc c¸c m«n häc kh¸c ®Ó lµm s¸ng tá c¸c vÊn
®Ò ®îc ®Æt ra trong v¨n b¶n nhËt dông .
+ C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm vµ ph¬ng thøc biÓu hiÖn ®Ó ph©n tÝch mét v¨n
b¶n nhËt dông .
Ho¹t ®éng 4 : Ghi nhí
Häc sinh ®äc ghi nhí SGK .
Ho¹t ®éng 5 : Híng dÉn häc ë nhµ .
- N¾m v÷ng chøc n¨ng , tÝnh cËp nhËt cña v¨n b¶n nhËt dông vµ hÖ thèng
v¨n b¶n nhËt dông ®îc häc ë THCS .
- ChuÈn bÞ bµi : Ch¬ng tr×nh ®Þa ph¬ng .
Ho¹t ®éng 3 : Híng dÉn tæng kÕt - 1 . §Æc s¾c nghÖ thuËt :
luyÖn tËp . - T¹o dùng t×nh huèng nghÞch lÝ .
? TruyÖn ng¾n " BÕn quª " thµnh - Miªu t¶ t©m tr¹ng t©m lÝ nh©n vËt
c«ng vÒ néi dung lµ nhê cã nh÷ng rÊt tinh tÕ .
yÕu tè nghÖ thuËt ®Æc s¾c nµo ? - Sù kÕt hîp ng«i kÓ thø 3 vµ thø nhÊt
-> võa mang tÝnh kh¸ch quan + chñ
quan .
Gi¸o viªn : NhiÒu h×nh ¶nh chi tiÕt - §Æc biÖt lµ s¸ng t¹o nhiÒu h×nh ¶nh
trong truyÖn mang hai líp nghÜa : mang ý nghÜa biÓu tîng :
+ NghÜa thùc . 1 . BÕn quª .
+ NghÜa biÓu tîng . 2 . Nh÷ng b«ng b»ng l¨ng cuèi mïa .
Muèn hiÓu ®îc nghÜa biÓu tîng th× 3 . §øa con trai cña NhÜ sa vµo ®¸m
cÇn ®Æt h×nh ¶nh , chi tiÕt trong mèi ch¬i ph¸ cê thÕ .
liªn hÖ víi chØnh thÓ t¸c phÈm , ®Æc 4 . Con ®ß ngang duy nhÊt trong ngµy
biÖt víi chñ ®Ò t tëng cña truyÖn , liªn chØ cã mét lÇn .
hÖ víi c¸c biÓu tîng gÇn gòi ®· cã 5 . NhÜ gi¬ c¸nh tay kho¸t kho¸t .
trong v¨n häc , v¨n ho¸ .
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
? Theo em trong t¸c phÈm nµy cã
nh÷ng h×nh ¶nh , chi tiÕt nµo võa
mang nghÜa thùc võa mang ý nghÜa
biÓu tîng .
? H·y gi¶i m· nh÷ng h×nh ¶nh , chi
tiÕt mang ý nghÜa biÓu tîng ®ã ?
( Häc sinh lµm theo nhãm ) .
Mçi nhãm gi¶i m· 1 - 2 h×nh ¶nh mang
ý nghÜa biÓu tîng - Häc sinh tr×nh 2 . Néi dung .
bµy - Líp nhËn xÐt - Gi¸o viªn kÕt SGK . ( Häc sinh ®äc ghi nhí ) .
luËn . * Chñ ®Ò :
- Nh÷ng suy ngÉm , tr¶i nghiÖm s©u
? Ph¸t biÓu néi dung cña truyÖn . s¾c cña nhµ v¨n vÒ con ngêi vµ cuéc
? Ph¸t biÓu chñ ®Ò cña truyÖn ng¾n . ®êi , thøc tØnh ë mäi ngêi sù tr©n
träng nh÷ng vÎ ®Ñp vµ gi¸ trÞ b×nh
dÞ , gÇn gòi cña gia ®×nh , quª h¬ng .
( Trong cuéc ®êi , con ngêi thêng khã
tr¸nh khái nh÷ng sù vßng vÌo , chïng
ch×nh , ®ång thêi thøc tØnh vÒ nh÷ng
? Trong nh÷ng ngµy cuèi ®êi NhÜ gi¸ trÞ vµ vÎ ®Ñp ®Ých thùc cña cuéc
hiÓu ra ®iÒu g× ? sèng ë nh÷ng g× gÇn gòi , b×nh thêng
? C©u v¨n nµo thÓ hiÖn râ nhÊt sù mµ bÒn v÷ng ) .
chiªm nghiªm c¶u nh©n vËt NhÜ vÒ * NhÜ hiÓu ra 3 ®iÒu :
cuéc ®êi . - C¸i ®Ñp tån t¹i ngay ë bÕn quª m×nh
. §ã lµ c¸i ®Ñp gi¶n dÞ nhng trõng cöu
, c¸i ®Ñp cña quª h¬ng .
- Gia ®×nh lµ ®iÓm tùa v÷ng ch¾c
nhÊt trong cuéc ®êi mçi con ngêi .
- Trong ®êi cã biÕt bao bÊt ngê , con
ngêi ta " ThËt khã tr¸nh khái ®îc
nh÷ng c¸i ®iÒu vßng vÌo hoÆc chïng
ch×nh " .
TiÕt 140 :
LuyÖn nãi : NghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬ , bµi th¬ .
? X¸c ®Þnh c¸c yªu cÇu cña phÇn t×m * KiÓu bµi : NghÞ luËn vÒ mét bµi
hiÓu ®Ò . th¬ .
* VÊn ®Ò nghÞ luËn :
- Lµm râ vÊn ®Ò thÓ hiÖn trong bµi
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
th¬ BÕp löa lµ : BÕp löa sëi Êm mét
®êi ngêi .
* C¸ch nghÞ luËn : XuÊt ph¸t tõ sù
c¶m thô c¸ nh©n ®èi víi h×nh ¶nh
®Æc s¾c nhÊt cña bµi th¬ : h×nh ¶nh
bÕp löa .
* T×m ý :
- §Æt bµi th¬ vµo hoµn c¶nh ®Êt níc
lóc bÊy giê ( 1963 ) .
- H×nh ¶nh BÕp löa gîi nhí h×nh ¶nh
lµng quª thêi th¬ Êu .
- H×nh ¶nh BÕp löa g¾n liÒn víi h×nh
¶nh bµ , gîi lªn lßng kÝnh yªu , tr©n
träng , biÕt ¬n cña ch¸u ®èi víi bµ .
- H×nh ¶nh BÕp löa trë thµnh biÓu t-
îng cña t×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc.
II . LËp dµn ý :
Em h·y lËp dµn ý cho ®Ò trªn ?
1 . Më bµi :
Giíi thiÖu bµi th¬ " BÕp löa " cña B»ng ViÖt vµ h×nh ¶nh s¸ng t¹o tiªu
biÓu , ®Æc s¾c nhÊt cña bµi th¬ : H×nh ¶nh bÕp löa .
2 . Th©n bµi :
- H×nh ¶nh bÕp löa g¾n víi thêi kú kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p cña nh©n d©n
ta. §èi víi nhµ th¬ , bÕp löa gîi nhí nh÷ng kØ niÖm tuæi Êu th¬ sèng trong t×nh
yªu th¬ng ch¨m sãc , ©n cÇn cña bµ . Chó ý khai th¸c c¸c tõ : " Chên vên " " Êp iu
" ....
- H×nh ¶nh bÕp löa g¾n liÒn víi h×nh ¶nh ngêi bµ gîi lªn lßng kÝnh yªu ,
tr©n träng , biÕt ¬n cña ch¸u ®èi víi bµ .
- Tõ t×nh c¶m gia ®×nh , bµi th¬ ®· thÓ hiÖn t×nh yªu quª h¬ng , ®Êt níc .
T×nh c¶m kÝnh yªu , biÕt ¬n ®èi víi bµ g¾n liÒn víi t×nh c¶m yªu mÕn , tù hµo
vÒ quª h¬ng , ®Êt níc . Do ®ã tinh thÇn chiÕn ®Êu cña ngêi ch¸u xuÊt ph¸t tõ
t×nh yªu bµ vµ t×nh yªu xãm lµng .
3 . KÕt bµi :
H×nh ¶nh " BÕp löa " lµ mét s¸ng t¹o ®éc ®¸o cña bµi th¬ . Qua ®ã nhµ th¬
thÓ hiÖn t×nh c¶m kÝnh yªu , biÕt ¬n ®èi víi ngêi bµ ®· hi sinh c¶ ®êi v× con
ch¸u .
Ho¹t ®éng 2 : LuyÖn nãi .
Dùa vµo dµn ý trªn - Häc sinh viÕt c¸c phÇn , c¸c ®o¹n v¨n . Mçi phÇn , mçi
®o¹n gäi 1 - 2 häc sinh lªn tr×nh bµy . Líp nhËn xÐt .
Gi¸o viªn nhËn xÐt .
Ho¹t ®éng 3 : Híng dÉn häc ë nhµ .
- ViÕt bµi v¨n hoµn chØnh cho ®Ò trªn .
- So¹n bµi " Nh÷ng ng«i sao xa x«i " .
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
* Rót kinh nghiÖm :
TiÕt 143 .
Ch¬ng tr×nh ®Þa ph¬ng ( PhÇn tËp lµm v¨n ) .
TiÕt 144 .
Tr¶ bµi tËp lµm v¨n sè 7 .
TiÕt 145 .
Biªn b¶n .
Ho¹t ®éng 1 : T×m hiÓu ®Æc ®iÓm I . §Æc ®iÓm cña biªn b¶n .
cña biªn b¶n . 1 . VÝ dô :
Häc sinh ®äc 2 biªn b¶n . a, V¨n b¶n 1 : -> V¨n b¶n héi nghÞ .
? Hai biªn b¶n trªn ghi l¹i sù viÖc g× ? - Ghi l¹i diÔn biÕn mét buæi sinh ho¹t
( Môc ®Ých ) . chi ®éi , tuÇn 6 ®ang ®iÔn ra .
? Cô thÓ mçi biªn b¶n ghi chÐp sù b, V¨n b¶n 2 : -> v¨n b¶n sù vô .
viÖc g× ? - Ghi l¹i mét sù viÖc trao tr¶ giÊy tê
tang vËt , ph¬ng tiÖn vi ph¹m hµnh
chÝnh cho chñ së h÷u .
c, Yªu cÇu :
? VËy biªn b¶n cÇn ®¹t nh÷ng yªu cÇu * Néi dung : Sù viÖc ph¶i ®îc ghi l¹i
g× vÒ néi dung , h×nh thøc ? mét c¸ch trung thùc , chÝnh x¸c , ®Çy
Häc sinh ®äc ghi nhí 1, 2 . ®ñ , tu©n theo thñ tôc chÆt chÏ .
? Em h·y kÓ tªn mét sè lo¹i biªn b¶n th- * H×nh thøc : lêi v¨n ng¾n gän ,
êng gÆp trong thùc tÕ ( Biªn b¶n chÝnh x¸c .
nghiÖm thu , biªn b¶n bµn giao c«ng 2 . Ghi nhí : môc 1 , 2 .
t¸c ....... ) .
Ho¹t ®éng 2 : II . C¸ch viÕt v¨n b¶n .
Híng dÉn c¸ch viÕt biªn b¶n . a, PhÇn më ®Çu : Tªn quèc hiÖu , tiªu
§äc thÇm l¹i hai biªn b¶n SGK . ng÷ , tªn biªn b¶n , ®Þa ®iÓm thêi
? PhÇn më ®Çu cña biªn b¶n gåm gian , thµnh phÇn tham gia vµ chøc
nh÷ng môc g× ? tr¸ch cña hä .
- Tªn biªn b¶n thêng ®îc viÕt b»ng ch÷
? PhÇn néi dung cña biªn b¶n gåm in hoa .
nh÷ng môc g× ? C¸ch ghi nh÷ng néi b, PhÇn néi dung :
dung nµy trong biªn b¶n nh thÕ nµo ? - DiÔn biÕn , kÕt qu¶ cña sù viÖc .
TÝnh chÝnh x¸c cô thÓ biªn b¶n cã gi¸ - Ghi tãm t¾t nh÷ng viÖc ®· diÔn ra
trÞ nh thÕ nµo ? theo tr×nh tù thêi gian -> nh÷ng néi
dung c¬ b¶n tiªu biÓu cña sù viÖc
? PhÇn kÕt thóc cña biªn b¶n gåm cã ®ang diÔn ra .
nh÷ng môc g× ? c, PhÇn kÕt thóc :
? Lêi v¨n ghi biªn b¶n ph¶i nh thÕ nµo - Thêi gian kÕt thóc , ch÷ kÝ vµ hä tªn
( ng¾n gän , chÝnh x¸c ) c¸c thµnh viªn cã tr¸ch nhiÖm tham gia
......
Häc sinh ®äc to ghi nhí . * Ghi nhí : SGK .
? Khi tr×nh bµy mét biªn b¶n cÇn lu ý
®iÒu g× ?
( tªn quèc hiÖu, tªn biªn b¶n cÇn
tr×nh bµy ra sao ? kho¶ng c¸ch gi÷a
c¸c môc ®îc tr×nh bµy nh thÕ
nµo ?...)
? So s¸nh ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau
gi÷a hai biªn b¶n trªn .
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
Gi¸o viªn kh¸i qu¸t l¹i toµn bé kiÕn
thøc bµi häc . III . LuyÖn tËp :
Ho¹t ®éng 3 : Híng dÉn häc sinh Bµi 1 : Lùa chän t×nh huèng viÕt biªn
luyÖn tËp. b¶n .
Häc sinh ®äc yªu cÇu bµi tËp 1, ®øng - Ghi l¹i diÔn biÕn vµ kÕt qu¶ cña §¹i
t¹i chç tr¶ lêi? héi Chi §éi.
-Häc sinh kh¸c nhËn xÐt , bæ sung. - Chó c«ng an ghi l¹i mét vô tai n¹n
- Gi¸o viªn söa kÕt luËn . giao th«ng.
- NghiÖm thu phßng thÝ nghiÖm.
Bµi 2 : TËp viÕt biªn b¶n.
Ho¹t ®éng 1 : Híng dÉn t×m hiÓu I . HÖ thèng tõ lo¹i tiÕng viÖt .
vÒ danh tõ , ®éng tõ , tÝnh tõ .
1 . Danh tõ , ®éng tõ , tÝnh tõ .
Híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp .
Häc sinh ®äc yªu cÇu bµi 1, 2 . Bµi 1 :
Gi¸o viªn chia nhãm cho häc sinh
th¶o luËn ( 5' ) . §o¹n Danh tõ §éng tõ TÝnh tõ
Gäi häc sinh tr×nh bµy trªn b¶ng . trÝch
Häc sinh nhãm kh¸c nhËn xÐt , bæ a, LÇn §äc Hay
sung . b, nghÜ ngîi
Gi¸o viªn nhËn xÐt , söa ch÷a : c, C¸i l¨ng , Phôc
lµng dÞch ,
®Ëp
d, §ét ngét
? XÕp c¸c tõ ng÷ in ®Ëm dïng trong e, ¤ng Gi¸o Ph¶i ,
nh÷ng ®o¹n trÝch ë SGK theo c¸c sung s-
cét tõ lo¹i trong b¶ng mÉu 1 íng
Bµi 2 :
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
? §iÒn c¸c tõ cho s½n SGK vµo chç Danh tõ §éng tõ TÝnh tõ
dÊu ( .... ) tríc c¸c tõ thÝch hîp víi Mét lÇn §· ®äc RÊt hay
chóng trong 3 cét bªn díi vµ cho biÕt Mét c¸i l¨ng Võa nghÜ H¬i ®ét
tõ lo¹i cña mçi tõ trong cét . ngîi ngét
C¸i lµng H·y phôc
dÞch RÊt ph¶i
Nh÷ng «ng H·y ®Ëp
? Qua 3 bµi tËp em h·y cho biÕt Gi¸o Qu¸ sung s-
danh tõ , ®éng tõ , tÝnh tõ thêng íng
®øng sau nh÷ng tõ nµo ? Bµi 3 :
- Danh tõ thêng ®øng sau nh÷ng tõ chØ
sè lîng : nh÷ng , c¸c , mét .
- §éng tõ thêng ®øng sau nh÷ng tõ chØ thêi
gian : h·y , ®· , võa .
Gi¸o viªn treo b¶ng phô ( b¶ng tæng - TÝnh tõ thêng ®øng sau nh÷ng tõ chØ
hîp kÜ n¨ng kÕt hîp ..... SGK ) møc ®é : rÊt , h¬i , qu¸ .
Häc sinh ®äc .
B¶ng tæng kÕt kh¶ n¨ng kÕt hîp cña danh tõ , ®éng tõ , tÝnh tõ :
Ho¹t ®éng 3 :
Gi¸o viªn chia nhãm . II . Côm tõ .
- Nhãm 1 : Bµi tËp 1 . 1 . Ph©n lo¹i côm tõ .
- Nhãm 2 : Bµi tËp 2 . a, Thµnh tè chÝnh -> Danh tõ :
- Nhãm 3 : Bµi tËp 3 . Bµi 1 :
a.
Häc sinh trao ®æi nhãm ( 5' ) . - TÊt c¶ nh÷ng ¶nh hëng quèc tÕ ®ã .
Gäi 3 häc sinh lªn b¶ng tr×nh bµy
Häc sinh kh¸c nhËn xÐt bæ sung PPT TT ( DT ) PPS
Gi¸o viªn söa , cho ®iÓm . - Mét nh©n c¸ch rÊt ViÖt Nam .
PPT TT ( DT ) PPS
- Mét lèi sèng rÊt b×nh dÞ .....
PPT TT ( DT ) PPS
b,
Nh÷ng ngµy khëi nghÜa dån ®Ëp ë
lµng
Gi¸o viªn treo b¶ng phô : CÊu t¹o cña 2 . CÊu t¹o cña côm tõ .
côm tõ .
Häc sinh ®iÒn c¸c th«ng tin theo
mÉu .
? Nh×n vµo b¶ng trªn em rót ra nhËn xÐt g× vÒ cÊu t¹o cña côm tõ ?
? C¨n cø vµo ®©u ®Ó ph©n biÖt c¸c côm tõ ? ( C¨n cø vµo thµnh tè chÝnh
lµm thµnh phÇn trung t©m trong mçi côm tõ ) .
Ho¹t ®éng 4 : Híng dÉn häc ë nhµ .
- N¾m l¹i c¸c lo¹i côm tõ .
- ViÕt ®o¹n v¨n cã côm danh tõ , côm ®éng tõ , côm tÝnh tõ . G¹ch ch©n d-
íi côm tõ , ghi râ tªn gäi côm tõ .
- ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo .
* Rót kinh nghiÖm :
TiÕt 149 .
LuyÖn tËp viÕt biªn b¶n .
? Lêi v¨n vµ c¸ch tr×nh bµy mét biªn 3 . C¸ch tr×n bµy mét biªn b¶n .
b¶n cã g× ®Æc biÖt .
Gi¸o viªn kh¸i qu¸t l¹i kiÕn thøc vÒ
biªn b¶n .
II . LuyÖn tËp .
Ho¹t ®éng 2 : Híng dÉn häc sinh Bµi 1 : ViÕt biªn b¶n cuéc häp dùa
luyÖn tËp . vµo c¸c t×nh tiÕt ®· cho :
Häc sinh trao ®æi nhãm bµi 1 . - Quèc hiÖu , tiªu ng÷ .
- Tªn biªn b¶n .
? Néi dung ghi chÐp ®· ®Çy ®ñ cha . - Thêi gian , ®Þa ®iÓm cuéc häp .
? CÇn thªm bít ý g× ? - Thµnh phÇn tham dù .
? C¸ch s¾p xÕp c¸c ý nh thÕ nµo ? - DiÔn biÕn kÕt qu¶ cuéc häp :
Em h·y s¾p xÕp l¹i . + Khai m¹c
+ Líp trëng b¸o c¸o
+ Hai b¹n häc sinh giái b¸o c¸o kinh
nghiÖm .
+ Trao ®æi
+ Tæng kÕt
- Thêi gian kÕt thóc , kÝ tªn .
Bµi 2 : Häc sinh lµm theo 2 nhãm
trong 5' lªn tr×nh bµy .
Bµi 3 : Ghi l¹i biªn b¶n bµn giao
nhiÖm vô trùc tuÊn .
Gîi ý :
- Thµnh phÇn tham dù bµn giao gåm
nh÷ng ai .
- Néi dung bµn giao nh thÕ nµo ?
+ KÕt qu¶ c«ng viÖc ®· lµm trong
tuÇn .
+ C¸c ph¬ng tiÖn vËt chÊt vµ hiÖn
tr¹ng cña chóng t¹i thêi ®iÓm bµn giao
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
Ho¹t ®éng 3 : Híng dÉn häc ë nhµ .
- Lµm hoµn chØnh bµi tËp 4 .
- ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo .
TiÕt 150 .
Hîp ®ång
? C©u nãi cña Xi m«ng nãi víi b¸c Phi - C©u nãi " B¸c cã ...... kh«ng ? " ->
- LÝp " B¸c cã muèn lµm bè ch¸u Sù khao kh¸t cã mét ngêi bè cña em ->
kh«ng " thÓ hiÖn ®iÒu g× ? phï hîp víi t©m lÝ , t©m tr¹ng cña Xi
m«ng .
? T×nh yªu th¬ng Êy cña B¸c víi Xi => Lµ ngêi nh©n hËu , giµu t×nh th-
m«ng thÓ hiÖn râ nÐt nhÊt qua cö ¬ng ®· cøu sèng Xi m«ng , nhËn lµm
chØ nµo cña b¸c ? H·y b×nh gi¸ cö bè cña Xi m«ng ®em l¹i niÒm vui cho
chØ Êy ? em .
? Nªu c¶m nhËn cña em vÒ b¸c Phi
LÝp
Gi¸o viªn liªn hÖ , b×nh .
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ t©m tr¹ng
cña 3 nh©n vËt trong ®o¹n trÝch vµ => Lßng c¶m th«ng vµ t×nh yªu th¬ng
c¸ch miªu t¶ cña t¸c gi¶ ? b¹n bÌ , nhÊt lµ nh÷ng b¹n cã hoµn
? Trong c©u chuyÖn nµy ai lµ ngêi c¶nh ®Æc biÖt : nghÌo khã , må c«i ,
®¸ng th¬ng , ai lµ ngêi ®¸ng tr¸ch ? tËt nguyÒn ...... kh«ng nªn xa l¸nh , ghÎ
V× sao ? l¹nh , thê ¬ , cµng kh«ng nªn trªu chäc ,
? T¸c gi¶ muèn nh¾n nhñ ®iÒu g× rÎ khinh .......
qua th¸i ®é , hµnh ®éng cña lò trÎ b¹n
Xi m«ng . III . Tæng kÕt - LuyÖn tËp :
1 . Ghi nhí: SGK
2. LuyÖn tËp:
? Em thÝch chi tiÕt nµo trong
Ho¹t ®éng 3 : Híng dÉn tæng kÕt chuyÖn?
luyÖn tËp . C¶m nhËn cña em vÒ chi tiÕt ®ã.
? Nªu nÐt chÝnh vÒ néi dung vµ
nghÖ thuËt ?
Häc sinh ®äc ghi nhí SGK.
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
Ho¹t ®éng 4: Híng dÉn häc bµi ë nhµ.
- ViÕt ®o¹n v¨n nªu c¶m nhËn cña em vÒ Phi - lÝp.
- ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.
Ho¹t ®éng 1 : Híng dÉn häc sinh lËp b¶ng «n tËp vµ ®iÒn thÓ lo¹i , néi
dung trong b¶ng.
I . Thèng kª c¸c t¸c phÈm truyÖn hiÖn ®¹i ViÖt Nam
- Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh kÎ b¶ng.
- Häc sinh lªn b¶ng ®iÒn (cét 2-5)
- Häc sinh nh¾c l¹i néi dung chÝnh tõng bµi- gi¸o viªn tãm t¾t - häc sinh
ghi.
- Gi¸o viªn bËt m¸y chiÕu cã ghi c¸c néi dung cÇn ®iÒn sau :
TT Tªn t¸c phÈm T¸c gi¶ N¨m s¸ng t¸c Tãm t¾t néi dung
1 Lµng Kim L©n 1948 Qua t©m tr¹ng ®au xãt , tñi
hæ cña «ng Hai ë n¬i t¶n c
khi nghe tin ®ån lµng m×nh
theo giÆc , truyÖn thÓ hiÖn
t×nh yªu lµng quª S2 , thiªn
nhiªn víi lßng yªu níc vµ tinh
thÇn kh¸ng chiÕn cña ngêi
nh©n d©n
2 LÆng lÏ Sa NguyÔn 1970 Cuéc gÆp gì t×nh cê cña c«
Pa Thµnh Long kÜ s míi ra trêng víi ngêi
thanh niªn lµm viÖc mét
m×nh t¹i tr¹m khÝ tîng trªn
nói cao Sa Pa - Qua ®ã ca
ngîi nh÷ng ngêi lao ®éng
thÇm lÆng, cã c¸ch sèng
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
®Ñp, cèng hiÕn søc m×nh
cho ®Êt níc.
3 ChiÕc lîc ngµ NguyÔn 1966 C©u chuyÖn c¶m ®éng vÒ
Quang S¸ng hai cha con «ng S¸u vµ bÐ
Thu trong lÇn «ng vÒ th¨m
nhµ vµ ë khu c¨n cø -> ca
ngîi t×nh cha con th¾m
thiÕt......
4 BÕn quª NguyÔn 1985
Minh Ch©u
5 Nh÷ng ng«i Lª Minh Khuª 1971
sao xa x«i
Ho¹t ®éng 1:
C. Thµnh phÇn c©u:
I. Thµnh phÇn chÝnh vµ thµnh
?KÓ tªn c¸c thµnh phÇn chÝnh c¶u phÇn phô.
c©u? thµnh phÇn phô cña c©u? - Thµnh phÇn chÝnh lµ nh÷ng thµnh
?DÊu hiÖu ®Ó nhËn biÕt tõng thµnh phÇn b¾t buéc ph¶i cã mÆt ®Ó c©u
phÇn. cã cÊu t¹o hoµn c¶nh, diÔn ®¹t ®îc
mét ý trän vÑn.
+ VN- TPC- kh¶ n¨ng kÕt hîp víi c¸c
phô tõ chØ quan hÖ thêi gian, tr¶ lêi
c©u hái : lµm g×? lµm sao? nh thÕ
nµo?
+ CN- TPC- nªu lªn sù vËt hiÖn tîng cã
hµnh ®éng, ®Æc ®iÓm , tr¹ng th¸i ....
®îc miªu t¶ ë VN . Tr¶ lêi c©u hái : Ai,
con g× , c¸i g×.
* DÊu hiÖu nhËn biÕt c¸c thµnh
phÇn phô :
-Tr¹ng ng÷ : ®øng ë ®Çu, cuèi c©u
hoÆc gi÷a c©u ?
Chñ ng÷- vÞ ng÷ nªu lªn hoµn c¶nh vÒ
kh«ng gian, thêi gian, c¸ch thøc, ph¬ng
Häc sinh lµm bµi tËp 2 theo nhãm vµo tiÖn ..... diÔn ra sù viÖc nãi ®Õn ë
phiÕu häc tËp (5'). c©u.
* Bµi tËp 2:
a, §«i cµng t«i // mÉm bãng.
CN VN
b, Sau mét håi .... lßng t«i, mÊyngêi
TRN CN
häc trß cò // ®Õn s¾p....... vµo líp .
VN
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
c, Cßn tÊm g¬ng ...... tr¸ng b¹c, nã
Khëi ng÷ CN
vÉn lµ ....... ®éc ¸c
VN
Ho¹t ®éng 2:
Gi¸o viªn treo b¶ng phô II. Thµnh phÇn biÖt lËp :
?Nèi th«ng tin cét A víi th«ng tin t¬ng
øng ë cét B.
Ho¹t ®éng3 :
D. HÖ thèng c¸c kiÓu c©u .
I. C©u ®Æc biÖt .
Bµi 1: Häc sinh lµm bµi tËp - líp nhËn xÐt- bæ sung- Gi¸o viªn söa ch÷a.
a, NghÖ sÜ // ghi l¹i .....
b, Lêi ...... nh©n lo¹i // phøc t¹p h¬n vµ s©u s¾c h¬n.
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
c, NghÖ thuËt // lµ tiÕng nãi ... t×nh c¶m .
d, T¸c phÈm // lµ sîi d©y ........ trong lßng
e, Anh // thø s¸u ....... S¸u
Bµi 2:
- C©u ®¬n ®Æc biÖt lµ g× ? (C©u kh«ng ph©n biÖt ®îc CN-VN-> c©u
®Æc biÖt) .
Häc sinh lªn b¶ng lµm bµi tËp : C©u ®Æc biÖt
a, TiÕng mô chñ
b, Mét anh ..... 27 tuæi .
c, Nh÷ng buæi tËp qu©n sù .
II . C©u ghÐp
C©u ghÐp trong c¸c ®o¹n trÝch ë bµi tËp 1:
§¸p ¸n:
? ThÕ nµo lµ c©u ghÐp C©u ghÐp lµ
? Cã mÊy lo¹i c©u ghÐp a, Anh göi vµo ......... chung quanh
? Häc sinh lµm bµi tËp theo nhãm b, Nhng v× bom ........ bÞ cho¸ng
c, ¤ng l·o võa ....... c¶ lßng
d, Con nhµ .......... k× l¹
e, §Ó ngêi con g¸i ....... con g¸i
Bµi tËp 2: Quan hÖ vÒ nghÜa gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp t×m ®îc ë bµi
tËp 1 lµ :
a, Quan hÖ bæ sung
b, Quan hÖ nguyªn nh©n
c, Quan hÖ bæ sung
d, Quan hÖ nguyªn nh©n
e, Quan hÖ môc ®Ých
Bµi tËp 3 : X¸c ®Þnh quan hÖ vÒ nghÜa gi÷a c¸c vÕ trong c©u ghÐp
a, Quan hÖ t¬ng ph¶n
b, Quan hÖ bæ sung
c, Quan hÖ ®iÒu kiÖn - gi¶ thiÕt
Bµi 4 :
- V× qu¶ bom tung lªn vµ næ trªn kh«ng (nªn) hÇm cña Nho bÞ sËp .
- NÕu qu¶ bom tung lªn vµ næ trªn kh«ng th× hÇm cña Nho bÞ sËp .
- Qu¶ bom næ kh¸ gÇn ,nhng hÇm cña Nho kh«ng bÞ sËp .
- HÇm cña Nho kh«ng bÞ sËp, tuy qu¶ bom næ kh¸ gÇn .
III. BiÕn ®æi c©u
?ThÕ nµo lµ c©u bÞ ®éng
?C¸ch chuyÓn ®æi tõ c©u chñ ®éng b»ng c©u bÞ ®éng nh thÕ nµo?
Häc sinh lµm bµi tËp.
Häc sinh tr¶ lêi- Gi¸o viªn nhËn xÐt bæ sung, kÕt luËn.
1. C©u rót gän :
- Quen råi
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
- Ngµy nµo Ýt : ba lÇn
2. C©u vèn lµ mét bé phËn cña c©u ®øng tríc ®îc t¸ch ra .
a, Vµ lµm viÖc cã khi suèt ®ªm.
b, Thêng xuyªn.
c,Mét dÊu hiÖu ch¼ng lµnh.
=> Nh»m nhÊn m¹nh néi dung cña bé phËn ®îc t¸ch ra.
3 . a, §å gèm ®îc ngêi thî thñ c«ng lµm ra kh¸ sím.
b, Mét c©y cÇu lín sÏ ®îc tØnh ta b¾c qua ...... s«ng nµy.
c, Nh÷ng ng«i ®Òn Êy ®· ®îc ngêi ta dùng lªn tõ hµng tr¨m n¨m tríc.
IV. C¸c kiÓu c©u øng víi nh÷ng môc ®Ých giao tiÕp kh¸c nhau.
Häc sinh lµm bµi tËp theo nhãm.
Bµi 1: C©u nghi vÊn:
-Ba con, sao con kh«ng nhËn?
- Sao con biÕt lµ kh«ng ph¶i?
- Ba con ...... chø g×?
=>Dïng ®Ó hái (c©u c¶m th¸n)
Bµi 2: C©u cÇu khiÕn.
a, -ë nhµ tr«ng em nh¸.
-§õng cã ®i ®©u ®Êy.
=> Dïng ®Ó ra lÖnh
b, - Th× m¸ cø kªu ®i (dïng ®Ó yªu cÇu)
- V« ¨n c¬m (dïng ®Ó mêi)
C©u " C¬m chÝn råi !" -> C©u trÇn thuËt ®¬n ®îc dïng lµm c©u cÇu
khiÕn.
Ho¹t ®éng 4: Híng dÉn häc ë nhµ.
- N¾m hÖ thèng c¸c vÊn ®Ò ng÷ ph¸p.
- ChuÈn bÞ bµi kiÓm tra tiÕng viÖt.
TiÕt 155.
KiÓm tra v¨n (phÇn truyÖn)
?PhÇn më ®Çu t¸c gi¶ muèn nãi víi 1. T×nh c¶m cña Thoãc t¬n ®èi víi
ngêi ®äc ®iÒu g×? BÊc.
?Cã g× ®Æc biÖt ë Thoãc t¬n víi - Ch¨m sãc chã nh lµ con c¸i cña anh.
BÊc? BiÓu hiÖn ë chi tiÕt nµo? + Chµo hái th©n mËt.
?Em ®¸nh gi¸ nh thÕ nµo vÒ t×nh c¶m + ChuyÖn trß, nãi lêi vui vÎ.
cña Thoãc t¬n víi BÊc. + Tóm chÆt ®Çu BÊc dùa vµo ®Çu
?Nªu c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt m×nh, ®Èy tíi, ®Èy lui, rña yªu.
Thoãc t¬n? + Kªu lªn tr©n träng : ®»ng Êy .......
?T¹i sao tríc khi diÔn t¶ t×nh c¶m cña => Yªu th¬ng, tr©n träng nh ®èi víi
BÊc ®èi víi chñ, t¸c gi¶ l¹i dµnh mét con ngêi.
®o¹n nãi vÒ t×nh c¶m cña Thoãc t¬n?
Ho¹t ®éng 3:
?§Æc s¾c nghÖ thuËt, néi dung cña
®o¹n trÝch lµ g×? III . Tæng kÕt- luyÖn tËp.
1. NghÖ thuËt :
NhËn xÐt tinh tÕ, trÝ tëng tîng phong
? So s¸nh nghÖ thuËt kh¾c ho¹ tÝnh phó.
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
c¸ch nh©n vËt lµ loµi vËt cã g× kh¸c 2. Néi dung:
víi c¸c nhµ v¨n kh¸c . T×nh c¶m yªu th¬ng loµi vËt cña
Thoãc t¬n.
TiÕt 157.
KiÓm tra tiÕng viÖt.
TiÕt 158:
LuyÖn viÕt hîp ®ång
TiÕt 159-160.
Tæng kÕt v¨n häc níc ngoµi
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
A. Môc tiªu cÇn ®¹t :
Gióp häc sinh tæng kÕt, «n tËp mét sè kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ nh÷ng v¨n b¶n
v¨n häc níc ngoµi ®· ®îc häc trong 4 n¨m ë cÊp THCS b»ng c¸ch hÖ thèng ho¸ .
B. ChuÈn bÞ :
M¸y chiÕu, giÊy trong, bót d¹.
C. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc :
Ho¹t ®éng 1: Híng dÉn häc sinh lËp b¶ng thèng kª theo mÉu .
Gi¸o viªn bËt m¸y chiÕu híng dÉn häc sinh ®iÒn c¸c th«ng tin nh b¶ng trªn .
Ho¹t ®éng 2:
II. Kh¸i qu¸t nh÷ng néi dung chñ yÕu.
Häc sinh ®äc yªu cÇu bµi tËp 4 SGK . Häc sinh lµm viÖc theo nhãm .
C¸c nhãm cö ®¹i diÖn tr×nh bµy, líp nhËn xÐt, gi¸o viªn bæ sung.
* Nh÷ng néi dung chñ yÕu:
1. Nh÷ng s¾c th¸i vÒ phong tôc, tËp qu¸n cña ngêi d©n téc, ngêi Ch©u lôc
trªn thÕ giíi : C©y bót thÇn, ¤ng L·o ®¸nh c¸ ........., Bè cña Xi m«ng.
2. Thiªn nhiªn vµ t×nh yªu thiªn nhiªn : §i bé ngao du, Hai c©y phong, Lßng
yªu níc, Xa ng¾m th¸c nói L ......
3. Th«ng c¶m víi nh÷ng sè phËn nh÷ng ngêi nghÌo khæ, kh¸t väng gi¶i
phãng ngêi nghÌo (Bµi ca nhµ tranh.........., Em bÐ b¸n diªm, ChiÕc l¸ cuèi cïng,
Cè h¬ng ..... )
4. Híng tíi c¸i thiÖn, ghÐt c¸i ¸c, c¸i xÊu: C©y bót thÇn .......
5. T×nh yªu lµng xãm, quª h¬ng, t×nh yªu ®Êt níc : Cè h¬ng, C¶m
nghÜ ......, Lßng yªu níc .......
Ho¹t ®éng 3:
III. Nh÷ng nÐt nghÖ thuËt ®Æc s¾c.
Gi¸o viªn cho häc sinh trao ®æi, häc sinh tr¶ lêi, Gi¸o viªn bæ sung.
1. TruyÖn d©n gian : NghÖ thuËt kÓ chuyÖn, trÝ tëng tîng, c¸c yÕu tè
hoang ®êng ( so s¸nh víi mét sè truyÖn d©n gian ViÖt Nam)
2. VÒ th¬:
- NÐt ®Æc s¾c cña 4 bµi th¬ §êng( ng«n ng÷, h×nh ¶nh, h¸m sóc, biÖn
ph¸p tu tõ..... )
- NÐt ®Æc s¾c cña th¬ tù do (M©y vµ Sãng)
- So s¸nh víi th¬ ViÖt Nam
3. VÒ truyÖn :
-Cèt truyÖn vµ nh©n vËt
-YÕu tè h cÊu
-Miªu t¶, biÓu c¶m vµ nghÞ luËn trong truyÖn.
4. VÒ nghÞ luËn:
-NghÞ luËn x· héi vµ nghÞ luËn v¨n häc .
-HÖ thèng lËp luËn(luËn ®iÓm,luËn cø, luËn chøng)
-YÕu tè miªu t¶, tù sù, biÓu c¶m, thuyÕt minh hay nghÞ luËn.
5. VÒ kÞch:
M©u thuÉn kÞch, ng«n ng÷, hµnh ®éng kÞch .
Ho¹t ®éng 4:
IV. LuyÖn tËp
Gi¸o viªn ra mét sè®Ò v¨n häc níc ngoµi cho häc sinh lµm ë nhµ.
Ho¹t ®éng 5: Híng dÉn häc ë nhµ.
- N¾m hÖ thèng v¨n häc níc ngoµi, lµm bµi tËp vÒ v¨n häc níc ngoµi.
- ChuÈn bÞ bµi : Tæng kÕt TLV.
So¹n bµi "B¾c S¬n".
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
TiÕt 163-164.
Tæng kÕt tËp lµm v¨n.
? So s¸nh tù sù kh¸c miªu t¶ nh thÕ * Sù kh¸c biÖt cña c¸c kiÓu v¨n b¶n.
nµo? - Tù sù : tr×nh bµy sù viÖc.
?ThuyÕt minh kh¸c tù sù vµ miªu t¶ - Miªu t¶: §èi tîng lµ con ngêi, vËt,
nh thÕ nµo? hiÖn tîng t¸i hiÖn ®Æc ®iÓm cña
?NghÞ luËn kh¸c ®iÒu hµnh nh thÕ chóng.
nµo? - ThuyÕt minh: CÇn tr×nh bµy nh÷ng
?BiÓu c¶m kh¸c thuyÕt minh nh thÕ ®èi tîng ®îc thuyÕt minh, cÇn lµm râ
nµo? vÒ b¶n chÊt bªn trong vµ nhiÒu ph¬ng
Häc sinh cö ®¹i diÖn tr¶ lêi-C¸c nhãm diÖn cã tÝnh kh¸ch quan.
nhËn xÐt-Gi¸o viªn ®a ®¸p ¸n ®óng - NghÞ luËn: Bµy tá quan ®iÓm.
lªn b¶ng phô. - BiÓu c¶m: C¶m xóc.
KiÓu v¨n b¶n V¨n b¶n thuyÕt V¨n b¶n tù sù V¨n b¶n nghÞ
§Æc ®iÓm minh luËn
Môc ®Ých Ph¬i bµy néi dung Tr×nh bµy sù Bµy tá quan
s©u kÝn bªn trong viÖc ®iÓm, nhËn xÐt,
®Æc trng ®èi tîng ®¸nh gi¸ vÒ vai
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
trß.
C¸c yÕu tè t¹o §Æc ®iÓm kh¶ Sù viÖc, nh©n LuËn ®iÓm, luËn
thµnh quan cña ®èi tîng vËt cø, luËn chøng.
( Kh¶ n¨ng kÕt hîp Ph¬ng ph¸p Giíi thiÖu, tr×nh - HÖ thèng lËp
) ®Æc ®iÓm c¸ch ThuyÕt minh : bµy diÔn biÕn sù luËn.
lµm. gi¶i thÝch. viÖc theo tr×nh tù - KÕt hîp miªu t¶,
nhÊt ®Þnh . tù sù .
TiÕt 165-166.
T«i vµ chóng ta
Lu Quang Vò
§äc c¶nh kÞch Ên tîng cña em vÒ => Më réng quy m« s¶n xuÊt ph¶i cã
nh÷ng nh©n vËt nµo? nhiÒu ®æi thay m¹nh mÏ, ®ång bé.
2. Nh÷ng nh©n vËt tiªu biÓu:
(Häc sinh th¶o luËn tõng nh©n vËt). a, Gi¸m ®èc Hoµng ViÖt.
+ Ngêi l·nh ®¹o cã tinh thÇn tr¸ch
nhiÖm cao, n¨ng ®éng, d¸m nghÜ, d¸m
lµm.
+ Th¼ng th¾n, trung thùc kiªn quyÕt
®Êu tranh víi niÒm tin vµo ch©n lÝ.
b, KÜ s Lª S¬n.
+ Cã n¨ng lùc, tr×nh ®é chuyªn m«n
giái, g¾n bã nhiÒu n¨m cïng xÝ
nghiÖp.
+ S½n sµng cïng Hoµng ViÖt c¶i tiÕn
toµn diÖn ho¹t ®éng xÝ nghiÖp.
c, Phã gi¸m ®èc ChÝnh.
+ M¸y mãc, b¶o thñ, gian ngoan, nhiÒu
Ngêi so¹n : Ng« ThÞ thanh Giang Trêng THCS §«ng T©n
m¸nh khoÐ.
+ Vin vµo c¬ chÕ nguyªn t¾c chèng l¹i
sù ®æi míi, khÐo luån lät, xu nÞnh.
d, Qu¶n ®èc ph©n xëng Tr¬ng.
- Suy nghÜ, lµm viÖc nh mét c¸i m¸y.
- ThÝch tá ra quyÒn thÕ, h¸ch dÞch víi
c«ng nh©n.
?C¶m nhËn cña em vÒ xu thÕ ph¸t 3. ý nghÜa cña m©u thuÉn kÞch vµ
triÓn vµ kÕt thóc cña xung ®ét kÞch. c¸ch kÕt thóc t×nh huèng.
Gi¸o viªn b×nh. - Cuéc ®Êu tranh gi÷a hai ph¸i : ®æi
míi vµ b¶o thñ.
=> Ph¶n ¸nh tÝnh tÊt yÕu vµ gay g¾t
nhng t×nh huèng xung ®ét nªu trªn lµ
vÊn ®Ò nãng báng cña thùc tÕ ®êi
sèng sinh ®éng.
- Cuéc ®Êu tranh gay go nhng c¸i míi
sÏ th¾ng v× nã phï hîp víi yªu cÇu thùc
tÕ ®êi sèng, thóc ®Èy sù ®i lªn cña x·
héi . Hä kh«ng ®¬n ®éc mµ ®îc sù
ñng hé cña sè ®«ng trong x· héi.
Ho¹t ®éng 4:
IV. Häc sinh luyÖn tËp.
Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh tãm t¾t sù ph¸t triÓn cña m©u thuÉm kÞch trong
®o¹n trÝch.
?Sù ph¸t triÓn cña m©u thuÉn kÞch.
?Ph¸t biÓu t×nh c¶m cña em víi mét nh©n vËt trong kÞch.
Ho¹t ®éng 5:
V. Híng dÉn häc ë nhµ.
- TËp diÔn kÞch .
- ChuÈn bÞ bµi "Tæng kÕt v¨n häc" .
TiÕt 169-170.
KiÓm tra tæng hîp cuèi n¨m
Ho¹t ®éng 1:
I. Nh÷ng trêng hîp cÇn viÕt th
Häc sinh ®äc vÝ dô 1 SGK vÒ 5 trêng (®iÖn) chóc mõng vµ th¨m hái.
hîp cÇn viÕt th(®iÖn) . - C¸c trêng hîp cÇn viÕt th, ®iÖn
Häc sinh t×m thªm vÝ dô. (SGK) .
?Môc ®Ých vµ t¸c dông cña viÕt th - Bµy tá lêi chóc mõng hoÆc th«ng
(®iÖn). c¶m tíi c¸ nh©n hay tËp thÓ .
TiÕt 173-174-175.
Tr¶ bµi kiÓm tra V¨n, TiÕng viÖt, bµi kiÓm tra tæng hîp.