Τα μυστικά των εξετάσεων

Τυπολόγιο «Αρχές Οικονομικής Θεωρίας»

Μικροοικονομία
1ο Κεφάλαιο: Βασικές οικονομικές έννοιες

ί
Κόστος Ευκαιρίας =  ή

 M on άdeV  poqi άzonti

Κόστος Ευκαιρίας του Αγαθού Χ σε όρους Υ = =
 Mon άdeV  po p άonti

(1)

 M on άdeV  poqi άzonti

Κόστος Ευκαιρίας του Αγαθού Υ σε όρους Χ = =
 Mon άdeV  pop άonti

(2)
1
Από τις (1) και (2) προκύπτει ότι ΚΕ Χ σε όρους Υ = 


Μορφές της ΚΠΔ και είδος κόστους ευκαιρίας

Μορφές της Διάγραμμα Κόστος Ευκαιρίας
ΚΠΔ
1. Κοίλη προς Αγαθό Χ
Είναι συνεχώς αύξων. Για κάθε
την αρχή των επιπλέον μονάδα Υ που
αξόνων παράγουμε, θυσιάζουμε όλο και
περισσότερες μονάδες του αγαθού
Αγαθό Υ Χ και αντίστροφα

2. Κυρτή προς Είναι συνεχώς φθίνον. Για κάθε

την αρχή των Αγαθό Χ επιπλέον μονάδα του αγαθού Υ
αξόνων που παράγουμε, θυσιάζουμε όλο
και λιγότερες μονάδες του αγαθού
Χ και αντίστροφα.
Αγαθό Υ

2 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων
3. Ευθεία Είναι σταθερό σε απόλυτη τιμή.
γραμμή Αγαθό Χ

Αγαθό Υ

4. Ευθεία
γραμμή που Αγαθό Χ Είναι σταθερό και ίσο με τη

σχηματίζει μονάδα σε απόλυτη τιμή. Όση

ισοσκελές είναι η ποσότητα του αγαθού Υ

τρίγωνο με που παράγουμε, τόση είναι και η

τους άξονες. Αγαθό Υ ποσότητα του Χ που θυσιάζουμε.

 Το κόστος ευκαιρίας μεταξύ δύο διαδοχικών συνδυασμών

θεωρείται σταθερό.
 Όταν η ΚΠΔ είναι ευθεία και μας δίνονται δύο σημεία της τότε
μπορούμε να υπολογίσουμε την εξίσωση της ευθύγραμμης
καμπύλης εφαρμόζοντας τον τύπο
X  X1 X 2  X1
=
Y  Y1 Y 2  Y1

2ο Κεφάλαιο: Η Ζήτηση των Αγαθών

Ποσοστά – Ποσοστιαίες Μεταβολές

Απόλυτη Μεταβολή της Χ: ΔΧ = Χ2-Χ1

X 2  X1
Ποσοστιαία Μεταβολή: %ΔΧ = X1
 100
Συνάρτηση της Ζήτησης
Γραμμική συνάρτηση Ζήτησης QD = α + βP
όπου
QD: Ζητούμενη Ποσότητα
P: Τιμή
A
Ισοσκελής Υπερβολή: QD = P
, A>0

3 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων

Συνολική Δαπάνη: P*Q

Ελαστικότητα Ζήτησης ως προς τη τιμή

Q Q NEO  Q
Q Q poot .metbol ή thn zhto ύmenh po όtht
εp = = =
P P  P poot .metbol ήtim ήV

P P

Q P dQ P
ή εp =  ή εp = 
P Q dP Q

κλίση (1η παράγωγος )συνάρτηση

ζήτησης

Μορφές Καμπυλών Ζήτησης και Ελαστικότητα

Αν |εp | > 1 η ζήτηση λέγεται ελαστική (πιο οριζόντια η D) (η ποσοστιαία

μεταβολή
της τιμής προκαλεί μια μεγαλύτερη ποσοστιαία μεταβολή στην ζητούμενη
ποσότητα.

Τιμή P Ελαστική ζήτηση

|εp| > 1
1.Μια
αυξηση 5
της τιμής 5 4
κατά 4 D
25%……

50 100
Ποσότητα
2…..οδηγεί σε μείωση κατά 50% της Q
ζητούμενης ποσότητας

4 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων
Αν |εp | < 1 η ζήτηση λέγεται ανελαστική (πιο κάθετη η D) (η ποσοστιαία
μεταβολή της τιμής προκαλεί μια μικρότερη ποσοστιαία μεταβολή στην
ζητούμενη ποσότητα.)

Ανελαστική ζήτηση
D
Τιμή P |εp| < 1

1.Μια
αυξηση
5
της τιμής
κατά 5 4
25%…… 4

90 100 Ποσότητα
Q
2…..οδηγεί σε μείωση κατά 10%
της ζητούμενης ποσότητας

Αν |εp | = 1 -----> η ζήτηση έχει μοναδιαία ελαστικότητα

(H ποσοστιαία μεταβολή της τιμής προκαλεί μια ίση ποσοστιαία μεταβολή στην
ζητούμενη ποσότητα – Ισοσκελής Υπερβολή)

Τιμή P Μοναδιαία Ελαστικότητα ζητησης

|εp | = 1

1.Μια αυξηση 5
της τιμής κατά 5 4 D
25%……
4

75 100 Ποσότητα
Q
2…..οδηγεί σε μείωση κατά 25% της
ζητούμενης ποσότητας

5 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων

Αν |εp| = 0 ----> η ζήτηση λέγεται πλήρως ανελαστική (εντελώς κάθετη D)

(H ποσοστιαία μεταβολή της τιμής δεν προκαλεί ποσοστιαία μεταβολή στην
ζητούμενη ποσότητα)

Τιμή P

Πλήρως ανελαστική Ζήτηση

|εp | = 0
D
1.Μια
αύξηση 5
της 5 4
τιμής… 4
…

100 Ποσότητα
2…..αφήνει αμετάβλητη Q
τη ζητούμενη ποσότητα

Αν |εp | = οο ------> τότε η ζήτηση λέγεται πλήρως ελαστική (εντελώς οριζόντια

D)

Πλήρως ελαστική Ζήτηση

Τιμή P |εp | = οο
1.Σε κάθε τιμή πάνω από 4 ,
η ζητούμενη ποσότητα είναι 0
(Οι καταναλωτές στρέφονται
στα υποκατάστατα)
2.Στα 4 ευρώ ακριβώς οι
καταναλωτες θα
αγοράζουν κάθε ποσότητα
4 D
4 3. Σε κάθε τιμή κάτω από 4η
ζητούμενη ποσότητα είναι άπειρη.

Ποσότητα Q

6 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων
Η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή μεταβάλλεται σε όλο το μήκος της
ευθείας

P |εp| = oo

|εp| >1

M |εp| = 1

|εp| <1
|εp| =0
5
Q

Υπολογισμός Ελαστικότητας Τόξου

dQ PA + PB
e = �
Dόt xo B dP Q + Q
A B
Εισοδηματική Ελαστικότητα

Q Q NEO  Q
Q Q poot .metbol ή thn zhto ύmenh po όtht
εΥ = = =
Y    poot .metbol ή iod ήmtoV

Y 

Q Y dQ Y
ή εy = Y  Q ή αλλιώς εY = dY  Q

Σχέση Ελαστικότητας και Συνολικής Δαπάνης (P*Q)

Ελαστικότητα Συνολική Δαπάνη
e>1 ελαστική Η ΣΔ μεταβάλλεται αντίθετα από την τιμή P
e<1 ανελαστική Η ΣΔ μεταβάλλεται όμοια με την τιμή P
e=1 μοναδιαία Η Δαπάνη μέγιστη και αμετάβλητη
e=0 πλήρως ανελαστική Η ΣΔ μεταβάλλεται όμοια με την τιμή P
e=  άπειρη Η ΣΔ μεταβάλλεται όμοια με την ποσότητα
Q
Κατηγοριοποίηση Αγαθών με βάση την εισοδηματική ελαστικότητα
Ελαστικότητα Χαρακτηρισμός Σχέση Υ & Q
Αγαθού
εΥ<0 Κατώτερο  Y  Q
0<εΥ<1 Κανονικό  Y  Q
εΥ>1 Πολυτελείας  Y  _ έntonh  Q

7 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων
ο
3 Κεφάλαιο: Η Παραγωγή της Επιχείρησης και το Κόστος
Θεωρία Παραγωγής
Συνολικό Προϊόν (TP ή Q): είναι η ποσότητα του προϊόντος που
παράγεται όταν οι ποσότητες όλων των άλλων συντελεστών
παραμένουν σταθερές και μεταβάλλεται μόνο η ποσότητα του
συντελεστή που μας ενδιαφέρει.

Μέσο προϊόν (AP)

Q
AP =
L L
Οριακό Προϊόν (MP)
Q
MP ΔQ:
= η μεταβολή του συνολικού προϊόντος
L L
ΔL: η μεταβολή της ποσότητας εργασίας

Ο νόμος της φθίνουσας ή μη ανάλογης απόδοσης

Προϊόν Q

Q=f (L, K)

Εργασία L
ΜPL

APL

APL

ΜPL

L1 L2 L3 L

8 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων
Η συμπεριφορά του Συνολικού, Μέσου και Οριακού Προϊόντος εξηγείται
από το νόμο της φθίνουσας ή μη ανάλογης απόδοσης.
Σχέση μεταξύ καμπυλών TP & MP
 Μέχρι τη προσθήκη του L1 εργάτη, το TP ανέρχεται με αύξοντα
ρυθμό και το MP ανέρχεται
 Μεταξύ L1 – L2, το TP ανέρχεται με φθίνοντα ρυθμό και το MP
κατέρχεται
 Για L=L1, το ΜP = max
 Για L=L3, το TP = max και το MP = 0
 Για L>L3, το TP κατέρχεται και το MP<0
Σχέση μεταξύ καμπυλών AP & MP
 Όσο είναι MP>AP, το AP αυξάνεται
 Όσο είναι MP<AP, το AP μειώνεται
 Όταν το MP είναι φθίνον και ίσο με το AP, τότε το
 AP = max (MP = AP & AP = max)
Αν ΔL = 1, τότε ισχύει: MP1+ MP2+ MP3+…+MPn = Q
Αν ΔL ≠ 1, τότε ΔL *( MP1+ MP2+ MP3+…+MPn) = Q

Επίδραση της μεταβολής της τεχνολογίας στην παραγωγή

Προϊόν Q

Q΄=f (L)

Q΄
Q=f(L)
Q

Καμπύλη TP

0 L1 Εργασία L

9 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων

Θεωρία Κόστους
Σταθερό Κόστος (FC): είναι το κόστος που δεν μεταβάλλεται καθώς
μεταβάλλεται η ποσότητα του παραγόμενου προϊόντος και αφορά τις
δαπάνες που καταβάλλονται για τους σταθερούς συντελεστές (ενοίκια
κτιρίων, ασφάλιστρα εγκαταστάσεων κλπ.)
Μεταβλητό κόστος (VC): είναι οι δαπάνες που καταβάλλονται για
τους μεταβλητούς συντελεστές, δηλαδή γι’ αυτούς των οποίων η
ποσότητα μεταβάλλεται καθώς μεταβάλλεται η ποσότητα του
παραγόμενου προϊόντος, για παράδειγμα πρώτες ύλες, ημερομίσθια
κλπ.
Υπολογισμός μεταβλητού κόστους:
1. Έστω μοναδικός μεταβλητός συντελεστής η εργασία (L), τότε
VC= W*L, όπου W= αμοιβή εργασίας που στη βραχυχρόνια
περίοδο θεωρείται σταθερή
2. Όταν μεταβλητοί συντελεστές παραγωγής είναι η εργασία και οι
πρώτες ύλες , τότε VC = W*L + C*Q, όπου C= το κόστος της
πρώτης ύλης ανά μονάδα που στη βραχυχρόνια περίοδο
θεωρείται σταθερό.
TC = FC + VC.

Καμπύλες κόστους στη βραχυχρόνια περίοδο

C Καμπύλες συνολικού, μεταβλητού

και σταθερού κόστους

FC

0 Q

10 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων

TC Καμπύλη συνολικού κόστους

0 Q
AC
ATC ATC AC

ΜC Καμπύλες οριακού, μέσου ολικού, μέσου

AVC μεταβλητού και μέσου σταθερού κόστους
AFC AVC

AFC

AFC: Μέσο Σταθερό κόστος

FC
AFC =
Q

AVC: Μέσο Μεταβλητό κόστος

VC
AVC =
Q

ATC: Μέσο Συνολικό κόστος

TC FC + VC FC VC
ATC = = = + = AFC + AVC
Q Q Q Q

Οριακό Κόστος
TC VC
MC = = ( C )΄ MC = = (C )΄
Q Q

MC: οριακό κόστος

ΔΤC ή ΔVC: μεταβολή του συνολικού ή μεταβλητού κόστους
ΔQ: η μεταβολή του προϊόντος

11 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων

Σχέση των καμπυλών του μέσου και οριακού κόστους

 Το AFC μειώνεται συνεχώς όσο αυξάνεται η παραγωγή
 Το AVC στην αρχή μειώνεται, γίνεται ελάχιστο εκεί που η
καμπύλη του τέμνεται με το ανερχόμενο τμήμα της καμπύλης του
οριακού κόστους και στη συνέχεια αυξάνεται
 Το ATC στην αρχή μειώνεται, γίνεται ελάχιστο εκεί που η
καμπύλη του τέμνεται με το ανερχόμενο τμήμα της καμπύλης του
οριακού κόστους και στη συνέχεια
 Το MC αρχικά μειώνεται, γίνεται ελάχιστο και στη συνέχεια
αυξάνεται. Καθώς αυξάνεται, η καμπύλη του MC διέρχεται από τα
κατώτατα σημεία των καμπυλών των AVC και ATC.
 Εκεί όπου το APmax = MPκατερχόμενο ισχύει και AVCmin = MCανερχόμενο

Όσο το AP μειώνεται, το AVC αυξάνεται.

ΜPL

APL

APL

ΜPL

0 L1 L2 L3
L

AC
ATC ΜC
AVC
AVC
AFC

12 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων

4ο Κεφάλαιο: Η Προσφορά των Αγαθών

Συνθήκη εξαγωγής της καμπύλης προσφοράς: P = MCανερχόμενο  AVC min

P P

P2

Pmin

Q1 Q2 Q Q1 Q2 Q

Η γραμμική συνάρτηση προσφοράς έχει τη μορφή:

Qs = γ + δP, Qs  0, και P  0

Η ελαστικότητα της προσφοράς

Q Q
dQ 2 1

Q dQ P Q
Es = =  = 1
dP dP Q P P
2 1
P P
1

με ΔQ/ΔP = δ

13 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων

Η ελαστικότητα προσφοράς ενός τόξου (ΑΒ) υπολογίζεται με βάση

τον τύπο:
dQ PA + PB
Es = 
dP QA + QB

 Es > 1: Η προσφορά είναι ελαστική όταν ΔQ/Q > ΔP/P

 Es < 1: Η προσφορά είναι ελαστική όταν ΔQ/Q < ΔP/P
 Es = 0: Η προσφορά είναι τελείως ανελαστική (π.χ. ευπαθή
γεωργικά προϊόντα που δε μπορούν να διατηρηθούν και σε μια
ορισμένη περίοδο πρέπει οπωσδήποτε να προσφερθούν σε
οποιαδήποτε τιμή)
 Εs = 1: Η προσφορά είναι μοναδιαία όταν ΔQ/Q = ΔP/P

14 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων
ο
5 Κεφάλαιο: Ο προσδιορισμός των τιμών

Σημείο Ισορροπίας QD = QS

Κρατική Παρέμβαση στην αγορά – επιβολή ανώτατης & κατώτατης

τιμής
i. Επιβολή ανώτατης τιμής (PA< P0) – διατίμηση
 Σκοπός του κράτους είναι η προστασία του καταναλωτή
 (έλλειμμα = QD – QS).
 Οι παραγωγοί πωλούν σε τιμή μεγαλύτερη της νόμιμης,
δηλαδή της ανώτατης. Το επιπλέον της νόμιμης τιμής
(ανώτατης) ποσό μπορεί να φτάσει τη διαφορά P2 –
PA και λέγεται καπέλο.

15 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων

i. Επιβολή κατώτατης τιμής (PK > P0) – τιμή παρέμβασης ή

ασφαλείας
 Σκοπός του κράτους είναι η προστασία του παραγωγού
 Εμφάνιση πλεονάσματος (QS - QD) που αγοράζει το κράτος

16 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009
 Τα μυστικά των εξετάσεων

17 ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 2009