You are on page 1of 43

Κατά τη διάρκεια τωv εξετάσεωv:

 ∆ιαβάζουµε µια φορά όλα τα θέµατα, ώστε να


σχηµατίσουµε µια γενική εικόνα.

 Ξεκινάµε τις απαντήσεις µας από τα θέµατα εκείνα για


τα οποία είµαστε σίγουροι για τον τρόπο
αντιµετώπισής του. Συνήθως ξεκινάµε από τη θεωρία.

 Αντιµετώπιση ενός θέµατος:


 ∆ιαβάζουµε προσεκτικά τα δεδοµένα του θέµατος.
 Εντοπίζουµε τη διδακτική ενότητα όπου
βρίσκονται.
 Τα ερµηνεύουµε µε βάση τη θεωρία της
αντίστοιχης διδακτικής ενότητας.
 Προχωράµε στη λύση του θέµατος αναφέροντας
τα θεωρήµατα που θα χρησιµοποιήσουµε και
προσέχοντας εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις
τους.Εάν δεν δίνονται στην εκφώνηση, τις
αποδεικνύουµε.

Επιπλέον θα πρέπει να έχουµε υπόψη µας ότι τα


υποερωτήµατα ενός ερωτήµατος συνδέονται µεταξύ τους.
Ακόµη και εάν αγνοούµε τη λύση του 1ου υποερωτήµατος,
µπορούµε να το θεωρήσουµε ως δεδοµένο για την επίλυση
του 2ου κ.ο.κ.

2 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΑΛΓΕΒΡΑ
ΤΡΙΓΩΝΟΜΕΤΡΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ
• Για οξείες γωνίες ορθογωνίου τριγώνου
Γ γ
συνφ =
α
β
β α ηµφ =
α
β
εφφ =
φ γ
γ
A γ Β σφφ =
β
• Για οποιαδήποτε γωνία µε αρχική πλευρά Οx και
τελική πλευρά ΟΜ ισχύει:
x
συνφ =
ρ
y Μ ( x, y )
y
ηµφ =
ρ
φ y
εφφ =
x x
Ο
x
σφφ =
y
όπου ρ = x 2 + y 2

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 3
ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ
• ηµ 2φ + συν 2φ = 1
• εφφ ⋅ σφφ = 1
ηµφ συνφ
• εφφ = , σφφ =
συνφ ηµφ

ΤΡΙΓΩΝΟΜΕΤΡΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΤΩΝ ΓΩΝΙΩΝ


π π π π
φ 0ο /0 30ο / 45ο / 60ο / 90ο /
6 4 3 2
ηµφ 1 2 3
0 1
2 2 2
συνφ 3 2 1
1 0
2 2 2

εφφ 3 __
0 1 3
3

σφφ __ 3
3 1 0
3

4 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΤΕΤΑΡΤΗΜΟΡΙΟ
ηµ ( − x ) = −ηµ x ηµ (π − x ) = ηµ x
συν ( − x ) = συν x συν (π − x ) = −συν x
εφ ( − x ) = −εφ x εφ (π − x ) = −εφ x
σφ ( − x ) = −σφ x σφ (π − x ) = −σφ x
π 
ηµ (π + x ) = −ηµ x ηµ  − x  = συν x
2 
συν (π + x ) = −συν x π 
συν  − x  = ηµ x
 2 
εφ (π + x ) = εφ x π 
εφ  − x  = σφ x
2 
σφ (π + x ) = σφ x π
 
σφ  − x  = εφ x
2 

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 5
ΤΥΠΟΙ ΑΘΡΟΙΣΜΑΤΟΣ
• συν (α + β ) = συνα ⋅ συνβ − ηµα ⋅ηµβ
• συν (α − β ) = συνα ⋅ συνβ + ηµα ⋅ηµβ
• ηµ (α + β ) = ηµα ⋅ συνβ + ηµβ ⋅ συνα
• ηµ (α − β ) = ηµα ⋅ συνβ − ηµβ ⋅ συνα
εφα + εφβ
• εφ (α + β ) =
1 − εφα ⋅ εφβ
εφα − εφβ
• εφ (α − β ) =
1 + εφα ⋅ εφβ
σφα ⋅ σφβ − 1
• σφ (α + β ) =
σφβ + σφα
σφα ⋅ σφβ + 1
• σφ (α − β ) =
σφβ − σφα
ΤΥΠΟΙ ∆ΙΠΛΑΣΙΟΥ ΤΟΞΟΥ
• ηµ 2α = 2ηµα ⋅ συνα
• συν 2α = συν 2α − ηµ 2α = 2συν 2α − 1 = 1 − 2ηµ 2α
2εφα
• εφ 2α =
1 − εφ 2α
σφ 2α − 1
• σφ 2α =
2σφα

6 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΤΥΠΟΙ ΑΠΟΤΕΤΡΑΓΩΝΙΣΜΟΥ
1 − συν 2α
• ηµ 2α =
2
1 + συν 2α
• συν 2α =
2
1 − συν 2α
• εφ α =
2

1 + συν 2α
ΑΛΛΟΙ ΤΥΠΟΙ
1 − εφ α
2
• συν 2α =
1 + εφ 2α
2εφα
• ηµ 2α =
1 + εφ 2α
ΤΡΙΓΩΝΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ
 x = 2κπ + θ 
• ηµ x = ηµθ ⇔  
 x = 2κπ + π − θ 
 x = 2κπ + θ 
• συν x = συνθ ⇔  
 x = 2κπ − θ 
• εφ x = εφθ ⇔ x = κπ + θ
• σφ x = σφθ ⇔ x = κπ + θ όπου κ ∈ Z

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 7
ΠΟΛΥΩΝΥΜΑ
• Το υπόλοιπο της διαίρεσης P ( x ) : ( x − ρ ) είναι ίσο
µε P ( ρ )
• Το x − ρ είναι παράγοντας του P ( x ) όταν και µόνον
όταν P ( ρ ) = 0

ΠΡΟΟ∆ΟΙ
Αριθµητική πρόοδος Γεωµετρική πρόοδος
Νιοστός όρος αν = α1 + (ν − 1) ⋅ ω αν = α1 ⋅ λν −1
Αναδροµικός αν +1 = αν + ω αν +1 = λ ⋅ αν
τύπος ω διαφορά όπου λ λόγος
ν
Sν = (α1 + αν )
2 λν − 1
Άθροισµα ν Sν = α1 ,λ ≠1
ν λ −1
αρχικών όρων Sν =  2α1 + (ν − 1) ω 
2 Sν = ν ⋅ α1 , λ = 1

8 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΛΟΓΑΡΙΘΜΟΙ
ΟΡΙΣΜΟΣ
α = θ ⇔ x = logα θ
x

∆ΕΚΑ∆ΙΚΟΣ ΛΟΓΑΡΙΘΜΟΣ
10 = θ ⇔ x = log θ
x

ΝΕΠΕΡΕΙΟΣ ΛΟΓΑΡΙΘΜΟΣ
e x = θ ⇔ x = ln θ , e  2,7

Ι∆ΙΟΤΗΤΕΣ
• log a 1 = 0
• logα α = 1
• logα α x = x
• α logα θ = θ
• logα (θ1 ⋅ θ 2 ) = logα θ1 + logα θ 2
θ1
• logα = logα θ1 − logα θ 2
θ2
• logα θ κ = κ ⋅ logα θ
log β θ
• logα θ = (αλλαγή βάσης)
log β α

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 9
Π Ρ Ο Ο Π Τ Ι Κ Η
Ε Π Ι Τ Υ Χ Ι Α Σ

Π ρ ο β ά δ ι σ µ α
στο Σχολείο

Π ρ ό σ β α σ η
στο Πανεπιστήµιο

10 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ
ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟ ΘΕΩΡΗΜΑ
Αν ΑΒΓ ορθογώνιο τρίγωνο, τότε α 2 = β 2 + γ 2
Γ
• ΑΒ 2 = Β∆ ⋅ ΒΓ
• ΑΓ 2 = ∆Γ ⋅ ΒΓ

ΑΒ 2 Β∆
∆ • =
ΑΓ 2 ∆Γ

• Α∆ 2 = Β∆ ⋅ ∆Γ
Α Β

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 11
ΓΕΝΙΚΕΥΣΗ ΤΟΥ ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟΥ
• Α̂ οξεία
Β
α 2 = β 2 + γ 2 − 2 ⋅ β ⋅ Α∆
α
γ

Α Γ
∆ β

• Α̂ αµβλεία
Β
α 2 = β 2 + γ 2 + 2 ⋅ β ⋅ Α∆
α
γ

β Γ
∆ Α
ΝΟΜΟΣ ΣΥΝΗΜΙΤΟΝΩΝ
α 2 = β 2 + γ 2 − 2 β ⋅ γ ⋅ συνΑ
ˆ

• Α̂ οξεία ⇔ α 2 < β 2 + γ 2
• Α̂ αµβλεία ⇔ α 2 > β 2 + γ 2
• Α̂ ορθή ⇔ α 2 = β 2 + γ 2

12 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΘΕΩΡΗΜΑΤΑ ∆ΙΑΜΕΣΩΝ
α2 Α
• 1Ο : β 2 + γ 2 = 2 ⋅ µα 2 + β
2 β
2 ⋅ β 2 + 2 ⋅γ 2 −α 2 γ
µα =
2

4
Β
∆ α Μ
β Γ
β β β
• 2 : Αν ∆Μ η προβολή της µα στην α , τότε
ο

β 2 − γ 2 = 2 ⋅ α ⋅ Μ∆

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 13
ΘΕΩΡΗΜΑΤΑ ΤΕΜΝΟΥΣΩΝ
Ρ
Β ∆ Β
∆ Ρ
ΡΑ ⋅ ΡΒ = ΡΓ ⋅ Ρ∆
Α Α

Γ Γ

ΡΕ 2 = ΡΑ ⋅ ΡΒ = δ 2 − R 2
Α όπου δ = ΡΚ
Ε

Κ
Β

∆ύναµη σηµείου Ρ ως προς κύκλο ( Κ , R ) :


∆ (ΡΚ , R ) = δ 2 − R 2

14 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΕΜΒΑ∆Α ΒΑΣΙΚΩΝ ΣΧΗΜΑΤΩΝ
Τετράγωνο: Ε = α 2 , όπου α πλευρά
Ορθογώνιο: Ε = α ⋅ β , όπου α , β διαστάσεις
Παραλληλόγραµµο: Ε = β ⋅υ , όπου β βάση
και υ : αντίστοιχο ύψος
1 1 1
Τρίγωνο: Ε = α ⋅υα = β ⋅υ β = γ ⋅υγ
2 2 2
Β+β
Τραπέζιο: Ε = ⋅υ , όπου Β, β βάσεις και υ ύψος
2
δ ⋅δ
Ρόµβος : Ε = 1 2 , όπου δ1 , δ 2 διαγώνιοι
2
α β γ
Νόµος Ηµιτόνων : = =
ηµΑ ηµΒ ηµΓ
ΕΜΒΑ∆ΟΝ ΤΡΙΓΩΝΟΥ
• Ε = τ ⋅ (τ − α ) ⋅ (τ − β ) ⋅ (τ − γ ) (τύπος Ήρωνα),
α + β +γ
όπου τ = η ηµιπερίµετρος
2
• Ε = τ ⋅ ρ , όπου ρ η ακτίνα του εγγεγραµµένου
κύκλου
α ⋅ β ⋅γ
• Ε= , όπου R η ακτίνα του περιγεγραµµένου
4⋅ R
κύκλου
1
• Ε = ⋅ β ⋅ γ ⋅ηµΑ
2

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 15
ΕΜΒΑ∆ΟΝ ΚΑΙ ΟΜΟΙΟΤΗΤΑ
• Αν σε τρίγωνα ΑΒΓ , Α′Β′Γ′ είναι α = α ′ τότε
Ε υα
=
Ε′ υα ′
• Αν σε τρίγωνα ΑΒΓ , Α′Β′Γ′ είναι υα = υα ′ τότε
Ε α
=
Ε′ α ′
• Αν ΑΒΓ , Α′Β′Γ′ όµοια µε λόγο οµοιότητας λ , τότε
Ε
= λ2
Ε′
• Αν στα τρίγωνα ΑΒΓ , Α′Β′Γ′ οι γωνίες Α̂ , Α
ˆ ′ είναι
Ε β ⋅γ
ίσες ή παραπληρωµατικές, τότε =
Ε′ β ′ ⋅ γ ′

16 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΠΟΛΥΓΩΝΑ
360ο
• γωνία πολυγώνου: φν = 180ο −
ν
ο
360
• κεντρική γωνία : ων =
ν
λν
2
• αν2 + = R 2 , όπου αν απόστηµα και λν πλευρά
4
• περίµετρος : Ρν = ν ⋅ λν
1
• εµβαδόν : Εν = ⋅ Ρν ⋅ αν
2
Ισόπλευρο Κανονικό
Τετράγωνο
τρίγωνο εξάγωνο
Πλευρά
λν R⋅ 3 R⋅ 2 R

Απόστηµα R R⋅ 2 R⋅ 3
αν 2 2 2
Μήκος κύκλου L = 2 ⋅ π ⋅ R
π ⋅R⋅µ
Μήκος τόξου µ µοιρών: l =
180ο
Μήκος τόξου α ακτινίων : l = α ⋅ R

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 17
Εµβαδόν κυκλικού δίσκου Ε = π ⋅ R 2
π ⋅ R2 ⋅ µ
Εµβαδόν κυκλικού τοµέα µ µοιρών: ε =
360ο
1
Εµβαδόν κυκλικού τοµέα α ακτινίων: ε = ⋅ α ⋅ R 2
2

Οµοιογενή επταµελή τµήµατα



Βοηθήµατα – Σηµειώσεις

Συχνά διαγωνίσµατα

Φύλλα εργασίας

Επαναλήψεις

Εβδοµαδιαίοι έλεγχοι προόδου

Συχνή ενηµέρωση γονέων

Ευχάριστο περιβάλλον
και µέσα διδασκαλίας

Ετήσιος αναλυτικός σχεδιασµός
ύλης και επαναλήψεων

18 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤ/ΝΣΗΣ
∆ΙΑΝΥΣΜΑΤΑ
   
ΑΒ = ΟΒ − ΟΑ ή ΑΒ = ( xΒ − xΑ , yΒ − yΑ )
 
 ΟΑ + ΟΒ
Αν Μ µέσο του ΑΒ τότε ΟΜ = ή
2
 x + xΒ yΑ + yΒ 
Μ Α ,
 2 2 

Συντελεστής διεύθυνσης του α = ( x, y )
y
λα = , για x ≠ 0
x

εάν x = 0 τότε α ⊥ x′x

Μέτρο διανύσµατος α = ( x, y )
  2  2
α = x2 + y 2 ή α = α

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 19
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΓΙΝΟΜΕΝΟ ∆ΙΑΝΥΣΜΑΤΩΝ
( )
     
α ⋅ β = α ⋅ β ⋅ συν α , β
     
εάν α = 0 ή β = 0 τότε α ⋅ β = 0
 
Εάν α = ( x1 , y1 ) , β = ( x2 , y2 ) τότε
 
α ⋅ β = x1 ⋅ x2 + y1 ⋅ y2
 
Γωνία διανυσµάτων α , β
 
α ⋅β x1 ⋅ x2 + y1 ⋅ y2
( )
 
συν α , β =   =
α⋅β x1 + y12 ⋅ x22 + y22
2

 
Προβολή του α στο β
    
α ⋅ β = προβ β α ⋅β , προβ β α = λ ⋅ β

20 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΑΡΑΛΛΗΛΙΑΣ ∆ΙΑΝΥΣΜΑΤΩΝ
   
• α = µ ⋅ β , µ > 0 τότε α ↑↑ β
 
µ < 0 τότε α ↑↓ β
• λα = λβ

( )
  x y1
• det α , β = 1 =0
x2 y2
     
• α ⋅ β = α ⋅ β ⇔ α ↑↑ β
     
• α ⋅ β = − α ⋅ β ⇔ α ↑↓ β

( )
   
• συν α , β = 1 ⇔ α ↑↑ β

( )
   
• συν α , β = −1 ⇔ α ↑↓ β

ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΘΕΤΟΤΗΤΑΣ ∆ΙΑΝΥΣΜΑΤΩΝ


 
• λα ⋅ λβ = −1 • α ⋅β = 0

( )
 
• x1 ⋅ x2 + y1 ⋅ y2 = 0 • συν α , β = 0

ΠΡΟΣ∆ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΜΕΤΡΟΥ ∆ΙΑΝΥΣΜΑΤΟΣ



Ο προσδιορισµός του α όταν δεν γνωρίζω
 2  2
συντεταγµένες γίνεται από τη σχέση α = α
ΣΥΝΕΥΘΕΙΑΚΑ ΣΗΜΕΙΑ
 
Τα σηµεία Α, Β, Γ είναι συνευθειακά όταν ΑΒ // ΑΓ

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 21
ΕΥΘΕΙΑ
y = λ ⋅ x + β , λ, β ∈ ℜ
λ >0 y λ <0 y

x′ x x′ x

y′ y′

y y

β y=β
x0
x′ x x
x′
x = x0
y′ y′

Εξίσωση ευθείας όταν γνωρίζω ένα σηµείο της


Α ( x0 , y0 ) και τον συντελεστή διεύθυνσης :
y − y0 = λ ⋅ ( x − x0 )

22 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
Η εξίσωση Α ⋅ x + Β ⋅ y + Γ = 0 , Α, Β, Γ ∈ ℜ παριστάνει
Α
ευθεία όταν: Α ≠ 0 ή Β ≠ 0 . Τότε λ = −
Β
Απόσταση του σηµείου Μ ( x0 , y0 ) από την ευθεία
Α⋅ x + Β⋅ y + Γ = 0
Α ⋅ x0 + Β ⋅ y0 + Γ
d ( Μ, ε ) =
Α2 + Β2
1
( )
 
Εµβαδόν τριγώνου ΑΒΓ : ( ΑΒΓ ) = det ΑΒ, ΑΓ
2
ΚΥΚΛΟΣ
x + y = ρ µε κέντρο Κ ( 0,0 ) και ακτίνα ρ
2 2 2

( x − x0 ) + ( y − y0 ) = ρ 2
2 2

µε κέντρο Κ ( x0 , y0 ) και ακτίνα ρ


x2 + y 2 + Α ⋅ x + Β ⋅ y + Γ = 0 εξίσωση κύκλου ⇔
 Α Β
Α2 + Β2 − 4 ⋅ Γ > 0 µε Κ − ,−  και
 2 2
Α2 + Β2 − 4 ⋅ Γ
ρ=
2
Μ ( ρ ⋅ συνφ , ρ ⋅ηµφ ) ανήκει στον κύκλο x 2 + y 2 = ρ 2
Εφαπτοµένη του x 2 + y 2 = ρ 2 στο Α ( x1 , y1 ) :
x ⋅ x1 + y ⋅ y1 = ρ 2

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 23
ΠΑΡΑΒΟΛΗ
ρ  ρ
• y2 = 2 ⋅ ρ ⋅ x , Ε  , 0  , δ : x = −
2  2
y
ρ >0

x′ i x
ρ 
Ε ,0
2 

δ y′

y
ρ <0

x′ i x
ρ 
Ε ,0
2 

y′ δ

Η εφαπτοµένη της παραβολής στο Α ( x1 , y1 ) :


y1 ⋅ y = ρ ⋅ ( x + x1 )

24 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
 ρ ρ
• x 2 = 2 ⋅ ρ ⋅ y , Ε  0,  , δ : y = −
 2 2

y
ρ >0
 ρ
Ε  0, 
i  2

x′ x
δ

y′

y
ρ <0

x′ x
i  ρ
Ε  0, 
 2
y′

Η εφαπτοµένη της παραβολής στο Α ( x1 , y1 ) :


x1 ⋅ x = ρ ⋅ ( y + y1 )

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 25
ΥΠΕΡΒΟΛΗ µε άξονα x´x
2 2
x y
• − =1 γ 2 =α2 + β2
α2 β2
γ β2
εκκεντρότητα : ε = = 1+ 2
α α
β
ασύµπτωτες: y = ± ⋅ x
α
β
β y y= x
y=− x α
α

Ε′ ( −γ , 0 ) Ε (γ , 0 )
x′ i i i i x
Α′ ( −α , 0 ) Α (α , 0 )

y′

εφαπτοµένη της υπερβολής στο Μ ( x1 , y1 ) :


x1 ⋅ x y1 ⋅ y
− =1
α 2
β2

26 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΥΠΕΡΒΟΛΗ µε άξονα y´y
2 2
y x
• − =1
α2 β2
γ 2 =α2 + β2
γ β2
εκκεντρότητα : ε = = 1+ 2
α α
α
ασύµπτωτες: y = ± ⋅ x
β
y
i Ε ( 0, γ )
i Α ( 0, α )

x′ x
i Α′ ( 0, −α )

i Ε′ ( 0, −γ )
α y′ α
y= x y=− x
β β

εφαπτοµένη της υπερβολής στο Μ ( x1 , y1 ) :


y1 ⋅ y x1 ⋅ x
− =1
α2 β2

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 27
ΕΛΛΕΙΨΗ
2 2
x y
• + =1 , α > β ,
α2 β2
γ 2 =α2 − β2
γ β2
εκκεντρότητα : ε = = 1− 2
α α
y

Β ( 0, β )
i
Α′ ( −α , 0 ) Α (α , 0 )
x′ i i i i x
Ε′ ( −γ , 0 ) Ε (γ , 0 )
i
Β′ ( 0, − β )
y ′

εφαπτοµένη της έλλειψης στο Μ ( x1 , y1 ) :


x1 ⋅ x y1 ⋅ y
+ =1
α2 β2

28 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
x2 y2
• + =1 , α > β
β α22

γ 2 =α2 − β2
γ β2
εκκεντρότητα : ε = = 1− 2
α α
y Α ( 0,α )
i
i Ε ( 0, γ )
Β′ ( − β , 0 ) Β ( β , 0)
x′ i i x
i Ε′ ( 0, −γ )

y ′ i Α′ ( 0, −α )

εφαπτοµένη της έλλειψης στο Μ ( x1 , y1 ) :


x1 ⋅ x y1 ⋅ y
+ =1
β 2
α2

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 29
ΘΕΩΡΙΑ ΑΡΙΘΜΩΝ
Ταυτότητα ευκλείδειας διαίρεσης
β = κ ⋅ α + υ , 0 ≤ υ < α , α , β , κ ,υ ∈ Ζ
α / β ⇔ β = λ ⋅α , α , β , λ ∈ Ζ
Εάν α = 2 ⋅ κ + 1 , κ ∈ Ζ τότε α 2 = 8 ⋅ λ + 1 , λ ∈ Ζ
Το γινόµενο διαδοχικών ακεραίων είναι άρτιος:
α ⋅ (α + 1) = 2 ⋅ κ , κ ∈ Ζ
• Εάν α / β και β / γ τότε α / γ
• Εάν α / β και α / γ τότε α / κ ⋅ β + λ ⋅ γ όπου
κ,λ ∈ Ζ
• Εάν α / β και β / α τότε α = β
• Εάν α /1 τότε α = 1 ή α = −1

30 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ
• ∆ύναµη Coulomb
• ∆ύναµη Coulomb: Fc = k q1 q 2
r2

• Ένταση ηλεκτρικού πεδίου: E = F

q

• Ένταση σε πεδίο Coulomb: Ε = Κ Q


r2
V
• Ένταση σε οµογενές ηλεκτρ.πεδίο: E =
l

• ∆υναµικό ηλεκτρικού πεδίου: V = U A καί W


A V A = A→∞
q q
• ∆υναµικό σε πεδίο Coulomb: V = K Q
A
r
W
• ∆ιαφορά δυναµικού σε ηλεκτρ.πεδίο: V AB = V A - V B = A→ B
q

• Έργο ηλεκτρικής πεδιακής δύναµης : W A→∞ = q ⋅ V A


από το Α στο ∞
• Έργο ηλεκτρικής πεδιακής δύναµης : W A→ B = q(V A − V B )
Από το Α στο Β
qq
• Ηλεκτρική ∆υναµική ενέργεια συστήµατος : U ηλ = k 1 2
r
2 σηµειακών φορτίων
• Χωρητικότητα πυκνωτή: C = Q
V

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 31
s
• Χωρητικότητα επίπεδου πυκνωτή: C = ε 0 (µε κενό)
l
s
: C = εε 0 (µε υλικό)
l
1 1 1 Q2
• Ενέργεια φορτισµένου πυκνωτή: Uε = QV = CV2 =
2 2 2 C
q
• Ένταση συνεχούς ηλεκτρ.ρεύµατος: I =
t
• Αντίσταση αγωγού: R = V
I
l
• Νόµος αντίστασης για µεταλλικό αγωγό: R = ρ
s
• Ειδική αντίσταση και θερµοκρασία: ρ Θ = ρο (1 + αθ )
V
• Νόµος OHM για µεταλλικό αγωγό: I =
R

• 1ος κανόνας Kirchhoff : Σε κάθε κόµβο ισχύει


(Αρχή ∆ιατήρησης Φορτίου) Σ(Ι εισ ) = Σ(Ι εξ )
• Σύνδεση αντιστάσεων σε σειρά (κοινή Ι):
R ΟΛ = R1 + R 2 + ... + Rν

• Σύνδεση αντιστάσεων παράλληλα (κοινή V) :


1 1 1 1
= + + ... +
RΟΛ R1 R2 Rν

32 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
• Ενέργεια ηλεκτρικού ρεύµατος: W = VI ⋅ t
• Νόµος Joule: Q = I Rt
2

W
• Ισχύς (ορισµός): P =
t
• Ισχύς σε ηλεκτρική συσκευή: P = VI
V2
• Ισχύς σε µεταλλικό αγωγό: P = I 2 R =
R
W P
• Ηλεκτρεγερτική δύναµη πηγής (ΗΕ∆): E= ήE =
q I
E
• Νόµος OHM για κλειστό κύκλωµα: I =
RΟΛ

• Πολική τάση πηγής: VΠ = Ε − Ι ⋅ r


• Παρεχόµενη Ισχύς σε όλο το κύκλωµα: P = E ⋅ I
• Καταναλισκόµενη Ισχύς στο εξωτερικό κύκλωµα:
Pεξ = VΠ I = I 2 R = EI − I 2 r

• Καταναλισκόµενη Ισχύς στο εσωτερικό της πηγής:


Pεσ = I 2 r
• Ένταση µαγνητικού πεδίου:
2I
α}ευθύγραµµου αγωγού: B = K µ
r
2π I
β}στο κέντρο κυκλικού αγωγού: B = K µ r
⋅N

N
γ}σωληνοειδούς (στο κέντρο): B 0 = K µ 4π I (χωρίς πυρήνα)
l
N
B = µ ⋅K µ 4π I (µε πυρήνα)
l

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 33
• ∆ύναµη Laplace: F = BIlηµφ
• Μαγνητική Ροή: Φ = BSσυνα
∆Φ
• Νόµος επαγωγής (Faraday): Eεπ = − N
∆t
E
• Επαγωγικό ρεύµα: I επ = επ
RΟΛ
∆Φ
• Νόµος Neumann: Q = ⋅N
RΟΛ

• Γραµµική Αρµονική Ταλάντωση (ΓΑΤ):


• Εξίσωση αποµάκρυνσης: y = y 0ηµωt
• Εξίσωση ταχύτητας; υ = υ 0συνω t όπου υ 0 = ωy 0
• Εξίσωση επιτάχυνσης: α = −α 0ηµωt όπου α 0 = ω y 0
2

• Σταθερά επαναφοράς: D = mω 2
• Περίοδος της Γ.Α.Τ.: T = 2π m
D

• ∆ύναµη επαναφοράς: FΟΛ = − Dy


• ∆υναµική ενέργεια ταλάντωσης: U T = 1 Dy 2
2

1
• Κινητική ενέργεια ταλάντωσης: K = mυ 2
2
1
• Ολική ενέργεια ταλάντωσης: E = K + U T = Dy 02
2
l
Περίοδος απλού εκκρεµούς: T = 2π
g

34 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΕΙ∆ΟΣ ΝΟΜΟΙ
Q W ∆U
ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΑΕΡΙΩΝ
Vτ Vτ
ΙΣΟΘΕΡΜΗ nRT ln nRT ln 0
Vα Vα PaVα = Pτ ⋅V τ
Ρα Ρr
ΙΣΟΧΩΡΗ nC v ∆Τ 0 nCv ∆Τ =
Τα Τr
Ρ ⋅∆V V a Vr
ΙΣΟΒΑΡΗΣ nC P ∆Τ nC v ∆Τ =
ή nR ∆Τ Ta Tr
Pτ V τ − PaVa
Α∆ΙΑΒΑΤΙΚΗ 0 nC v ∆Τ PaVaγ = Pr Vaγ
1− γ
Q Ο Λ = W Ο Λ = εµβ αδ ό
ΚΥΚΛΙΚΗ WΟΛ = QΟΛ 0 ____
στο P − V

Καταστατική εξίσωση ιδανικού αερίου:


m ρ
PV = nRT ή PV = ολ RT ή P = RT
M M
1
• Σχέση πίεσης µε ταχύτητες αερίων: p = ρυ 2
3
• Σχέση πίεσης µε µέση κινητική ενέργεια: p = 2 N E κ
3V
2
• Σχέση θερµοκρασίας µε µέση κινητική ενέργεια: Τ = Eκ
3K
• Ενεργός ταχύτητα µορίων: 3ΚΤ 3RT
υεν = υ = =
m M
• Γραµµοµοριακές ειδικές θερµότητες ιδανικού αερίου:
3 5 5
C v = R, C p = R, γ =
2 2 3
• Σχέση C p και C v : C p = C v + R

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 35
Q
• Συντελεστής απόδοσης θερµικής µηχανής: e = WΟΛ ή e = 1 − c
Qh Qh
Qc Tc
• Μηχανή Carnot: =
Qh Th
συντελεστής απόδοσης µ. Carnot: Tc
ec = 1 −
Th

• ΚΙΝΗΣΗ ΦΟΡΤΙΟΥ ΣΕ ΟΜΟΓΕΝΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΣΤΑΤΙΚΟ ΠΕ∆ΙΟ (Ο


  F Ε⋅q
Α) Αν U 0 // E : a = ηλ = {1}
m m
υ = υ0 + at {2}
1 2
x = υ0t + at {3}
2
 
B) Αν υ 0⊥ E :
Άξονας χ Άξονας y
ΣFy = ma  Eq = ma 
ΣFx = 0  Ε.Ο.Κ. Eq
a = {3}
υ x = υ0 {1} m
x = υ0t {2}  υ y = at {4}
1 2
y= at {5}
2

36 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
• ΚΙΝΗΣΗ ΦΟΡΤΙΟΥ ΣΕ ΟΜΟΓΕΝΕΣ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕ∆ΙΟ (Ο.Μ.Π

Α) Αν υ 0 // B : F L = 0 ⇒ Ε.Ο.Κ
 


Β) Αν υ 0 ⊥ B :  (ΚΕΝΤΡΟΜΟΛΟΣ)
F L⊥ υ
ΟΜΑΛΗ ΚΥΚΛΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ

Ακτίνα οµαλής κυκλικής κίνησης R =
Bq
Περίοδος οµαλής κυκλικής κίνησης T = 2πm
Bq

Γ) 0<φ<90ο : Ελικοειδής κίνηση


2πm
Ακτίνα έλικας: R = mυ ⊥ . Περίοδος: T= .
Bq Bq
Βήµα: β =υ //T =υ // 2πm
Bq

• Επαγωγική τάση σε ευθύγραµµο αγωγό που κινείται σε Ο.Μ.Π.


κάθετα στις δυναµικές του γραµµές:
E επ = B ⋅ υ ⋅ l
• Επαγωγική τάση σε στρεφόµενο αγωγό εντός Ο.Μ.Π.:
1
E επ = ⋅ B ⋅ ω ⋅ l 2
2

• Εναλλασσόµενη τάση :
α) στιγµιαία τιµή : i = Iηµωt
V
β) πλάτος έντασης : I =
R
I
γ) ενεργός ένταση : I εν =
2

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 37
• Νόµος Joule στο εναλλασσόµενο ρεύµα : Q = I εν 2 ⋅R ⋅ t
• Στιγµιαία ισχύς : ρ = υ ⋅ i
W
• Μέση ισχύς : P =
T
• Μέση ισχύς σε αντίσταση : P =Vεν⋅I εν ή P = I εν 2⋅ R

∆I (Π )
• ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΕΠΑΓΩΓΗ : E ΕΠ (∆ )= − M
∆t

• Συντελεστής αµοιβαίας επαγωγής 2 πηνίων : M=µµ N1N2 A


0 l
∆I
• ΑΥΤΕΠΑΓΩΓΗ : Eαυτ=−L
∆t
2
• Συντελεστής αυτεπαγωγής πηνίου : L = µµ N A
0 l
Ενέργεια στο µαγνητικό πεδίο πηνίου : U B= 1 / 2 Li
2

Π Ρ Ο Ο Π Τ Ι Κ Η
Ε Π Ι Τ Υ Χ Ι Α Σ

Π ρ ο β ά δ ι σ µ α
στο Σχολείο

Π ρ ό σ β α σ η
στο Πανεπιστήµιο

38 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΕΙ∆Η ∆ΙΑΜΟΡΙΑΚΩΝ ∆ΥΝΑΜΕΩΝ
• ∆υνάµεις διπόλου – διπόλου(η ισχύς τους εξαρτάται από τη
διπολική ροπή των µορίων)
• ∆υνάµεις διασποράς(η ισχύς τους εξαρτάται από το Μr και
από το σχήµα των µορίων)
• ∆εσµός υδρογόνου
• ∆υνάµεις ιόντος - διπόλου(η ισχύς τους εξαρτάται από τη
διπολική ροπή και το µέγεθος των διπολικών µορίων και από
το φορτίο και το µέγεθος του ιόντος)
Ι∆ΙΟΤΗΤΕΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
ΥΓΡΩΝ
Ιξώδες Φύση υγρού – Θερµοκρασία
Επιφανειακή τάση Φύση υγρού
Τάση ατµών Φύση υγρού – Θερµοκρασία
ΑΕΡΙΑ – ΝΟΜΟΣ ΜΕΡΙΚΩΝ ΠΙΕΣΕΩΝ DALTON
PA + PB + … + Pi = Pολ, όπου PA, PB, ...Pi η µερική πίεση που
ασκεί κάθε αέριο Α, Β, ..., i.
Ισχύει, PiV = nRT ή Pi = Xi.Pολ,
ni
όπου Χi = : γραµµοµοριακό κλάσµα
n ολ

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 39
ΠΡΟΤΥΠΗ ΕΝΘΑΛΠΙΑ ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΗΣ
Ονοµάζεται: η ενθαλπία ∆Η σε πρότυπη κατάσταση. ∆ηλαδή,
θ = 25οC, P = 1atm και για διαλύµατα C = 1M.
Ισχύει, ∆Η = Ηπροϊόντων - Ηαντιδρώντων
Εξαρτάται από:
• τη φύση των αντιδρώντων
•τη φυσική κατάσταση των αντιδρώντων και προϊόντων
•τις συνθήκες πίεσης και θερµοκρασίας
Είδη πρότυπων ενθαλπιών
• Σχηµατισµού (∆Ηfο > 0 ή ∆Ηfο < 0)
• Καύσης (∆Ηcο < 0)
• Εξουδετέρωσης (∆Ηno < 0)
ΝΟΜΟΣ ΘΕΡΜΙ∆ΟΜΕΤΡΙΑΣ
Η προσφερόµενη θερµότητα είναι ανάλογη της ανύψωσης της
θερµοκρασίας. Ισχύει, : Q = mc∆Θ ή Q = (mc + C)∆Θ,
όπου m: µάζα ουσίας σε g,
c: η ειδική θερµοχωρητικότητα της ουσίας σε J.g-1.grad-1,
C: η θερµοχωρητικότητα του οργάνου σε J.grad-1
∆Θ: η µεταβολή της θερµοκρασίας σε οC ή Κ
ΝΟΜΟΙ ΘΕΡΜΟΧΗΜΕΙΑΣ
• LAVOISER – LAPLACE:
αΑ + βΒ  γΓ + δ∆ , ∆Η1και γΓ + δ∆  αΑ + βΒ ,∆Η2
Ισχύει, ∆Η1 = -∆Η2
∆Η ∆Η ∆Η
•Hess: Α →
1 Β 
2 → Γ →
3 ∆
∆Η
και Α → ∆
Ισχύει: ∆Η = ∆Η1 + ∆Η2 + ∆Η3

40 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΗΣ
Για την αντίδραση: αΑ + βΒ  γΓ + ∆δ
1 ∆[ Α] 1 ∆[Β] 1 ∆[Γ] 1 ∆[∆]
u=- =− = = : µέση ταχύτητα
α ∆t β ∆t γ ∆t δ ∆t
1 d [ A] 1 d [ B] 1 d [Γ] 1 d [∆]
u= - =− = = : στιγµιαία ταχύτα
α dt β dt γ dt δ dt
Παράγοντες που επηρεάζουν ταχύτητα:
• Συγκέντρωση
• Πίεση για αέρια
• Επιφάνεια επαφής στερεών
• Θερµοκρασία
• Ακτινοβολία
• Καταλύτες
• Φύση αντιδρώντων
ΝΟΜΟΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ
Για την αντίδραση: αΑ + βΒ  γΓ + ∆δ
U = k.[A]χ . [B]ψ , όπου k: σταθερά ταχύτητας και εξαρτάται από
όλους τους παραγοντες που επηρεάζουν την ταχύτητα πλην της
πίεσης και της συγκέντρωσης,
[Α], [Β]: οι συγκεντρώσεις των αντιδρώντων Α, Β σε mol.L-1
χ + ψ: η τάξη της αντίδρασης.
• Αν χ = α και ψ = β τότε η αντίδραση είναι απλή και
πραγµατοποιείται σε ένα στάδιο.
• Αν χ≠ α ή ψ ≠ β τότε η αντίδραση είναι πολύπλοκη και
πραγµατοποείται σε περισσότερα στάδια. Στην περίπτωση αυτή
ο νόµος της ταχύτητας καθορίζεται από το πιο αργό στάδιο.

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 41
ΝΟΜΟΣ ΧΗΜΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ
Για την αντίδραση: αΑ + βΒ  γΓ + δ∆ στην κατάσταση Χ.Ι.
ισχύουν:
γ δ
Kc = [ Γ ] [ ∆ ]
γ δ
και Kp = P Γ P ∆
[ Α ] α [Β ]β P Aα P Bβ
Σχέση Κc - Κp: Kp = Kc(RT)∆n , όπου: ∆n=(γ+δ)–(α+β)

ΑΠΟ∆ΟΣΗ ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΗΣ
ποσ ότητα ουσίας που σχηµατίζεται πρακτικά
α=
ποσ ότητα ουσ ίας που θα σχηµατιζ όταν θεωρητικ ά
Τιµές: 0 εως 1

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗ ΘΕΣΗ Χ. Ι.


• Συγκέντρωση αντιδρώντων ή προϊόντων
• Πίεση για αέρια
• Θερµοκρασία

42 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΗΣ
• ΑΡΧΗ Le Chatelier: Αν µεταβάλλουµε έναν από τους
παράγοντες που επηρεάζουν τη θέση Χ.Ι. η αντίδραση θα
κατευθυνθεί προς τα εκεί που τείνει να αναιρέσει την
επιφερόµενη µεταβολή.

[Γ]γ [ ∆]δ
• Πηλίκο αντίδρασης: Qc =
[ Α]α [Β]β
Bρίσκουµε τη σχέση µεταξύ Kc και Qc.
• Αν Kc > Qc: η αντίδραση οδεύει προς τα δεξιά
• Αν Kc < Qc: η αντίδραση οδεύει προς τ’αριστερά
• Αν Κc = Qc: τότε βρισκόµαστε σε ισορροπία.

ΟΞΕΙ∆ΩΣΗ – ΑΝΑΓΩΓΗ
Οξείδωση: αύξηση του Α.Ο.ατόµου ή ιόντος
Αναγωγή: µείωση του Α.Ο. ατόµου ή ιόντος
Οξειδωτικό σώµα: προκαλεί οξείδωση και ανάγεται
Αναγωγικό σώµα: προκαλεί αναγωγή και οξειδώνεται
ΟΞΕΙ∆ΟΑΝΑΓΩΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΕΙΣ
Συνολική µεταβολή Α.Ο. οξειδωτικού = Συνολική
µεταβολή Α.Ο. αναγωγικού

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 43
ΟΞΕΙ∆ΩΣΗ ΜΕΤΑΛΛΩΝ ΜΕ ΟΞΕΙ∆ΩΤΙΚΑ
ΟΞΕΑ
Μ + H2SO4 
→θειικό άλας του Μ+SO2+H2O
πυκνό- θερµό

πυκνό
M + HNO3 → νιτρικό άλας του Μ+ ΝΟ2+ Η2Ο
αραιό
Μ + ΗΝΟ3 → νιτρικό άλας του Μ + ΝΟ+ Η2Ο
ΟΞΕΙ∆ΩΣΗ ΑΜΕΤΑΛΛΩΝ ΜΕ ΟΞΕΙ∆ΩΤΙΚΑ
ΟΞΕΑ
C P S I
(π – θ)H2SO4 CO2 H3PO4 SO2 -
π. HNO3 CO2 H3PO4 H2SO4 HIO3
αρ. HNO3 - H3PO4 H2SO4 -

Βοηθήµατα – Σηµειώσεις

Συχνά διαγωνίσµατα

Φύλλα εργασίας


44 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ

You might also like