Professional Documents
Culture Documents
2 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΑΛΓΕΒΡΑ
ΤΡΙΓΩΝΟΜΕΤΡΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ
• Για οξείες γωνίες ορθογωνίου τριγώνου
Γ γ
συνφ =
α
β
β α ηµφ =
α
β
εφφ =
φ γ
γ
A γ Β σφφ =
β
• Για οποιαδήποτε γωνία µε αρχική πλευρά Οx και
τελική πλευρά ΟΜ ισχύει:
x
συνφ =
ρ
y Μ ( x, y )
y
ηµφ =
ρ
φ y
εφφ =
x x
Ο
x
σφφ =
y
όπου ρ = x 2 + y 2
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 3
ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ
• ηµ 2φ + συν 2φ = 1
• εφφ ⋅ σφφ = 1
ηµφ συνφ
• εφφ = , σφφ =
συνφ ηµφ
εφφ 3 __
0 1 3
3
σφφ __ 3
3 1 0
3
4 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΤΕΤΑΡΤΗΜΟΡΙΟ
ηµ ( − x ) = −ηµ x ηµ (π − x ) = ηµ x
συν ( − x ) = συν x συν (π − x ) = −συν x
εφ ( − x ) = −εφ x εφ (π − x ) = −εφ x
σφ ( − x ) = −σφ x σφ (π − x ) = −σφ x
π
ηµ (π + x ) = −ηµ x ηµ − x = συν x
2
συν (π + x ) = −συν x π
συν − x = ηµ x
2
εφ (π + x ) = εφ x π
εφ − x = σφ x
2
σφ (π + x ) = σφ x π
σφ − x = εφ x
2
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 5
ΤΥΠΟΙ ΑΘΡΟΙΣΜΑΤΟΣ
• συν (α + β ) = συνα ⋅ συνβ − ηµα ⋅ηµβ
• συν (α − β ) = συνα ⋅ συνβ + ηµα ⋅ηµβ
• ηµ (α + β ) = ηµα ⋅ συνβ + ηµβ ⋅ συνα
• ηµ (α − β ) = ηµα ⋅ συνβ − ηµβ ⋅ συνα
εφα + εφβ
• εφ (α + β ) =
1 − εφα ⋅ εφβ
εφα − εφβ
• εφ (α − β ) =
1 + εφα ⋅ εφβ
σφα ⋅ σφβ − 1
• σφ (α + β ) =
σφβ + σφα
σφα ⋅ σφβ + 1
• σφ (α − β ) =
σφβ − σφα
ΤΥΠΟΙ ∆ΙΠΛΑΣΙΟΥ ΤΟΞΟΥ
• ηµ 2α = 2ηµα ⋅ συνα
• συν 2α = συν 2α − ηµ 2α = 2συν 2α − 1 = 1 − 2ηµ 2α
2εφα
• εφ 2α =
1 − εφ 2α
σφ 2α − 1
• σφ 2α =
2σφα
6 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΤΥΠΟΙ ΑΠΟΤΕΤΡΑΓΩΝΙΣΜΟΥ
1 − συν 2α
• ηµ 2α =
2
1 + συν 2α
• συν 2α =
2
1 − συν 2α
• εφ α =
2
1 + συν 2α
ΑΛΛΟΙ ΤΥΠΟΙ
1 − εφ α
2
• συν 2α =
1 + εφ 2α
2εφα
• ηµ 2α =
1 + εφ 2α
ΤΡΙΓΩΝΟΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ
x = 2κπ + θ
• ηµ x = ηµθ ⇔
x = 2κπ + π − θ
x = 2κπ + θ
• συν x = συνθ ⇔
x = 2κπ − θ
• εφ x = εφθ ⇔ x = κπ + θ
• σφ x = σφθ ⇔ x = κπ + θ όπου κ ∈ Z
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 7
ΠΟΛΥΩΝΥΜΑ
• Το υπόλοιπο της διαίρεσης P ( x ) : ( x − ρ ) είναι ίσο
µε P ( ρ )
• Το x − ρ είναι παράγοντας του P ( x ) όταν και µόνον
όταν P ( ρ ) = 0
ΠΡΟΟ∆ΟΙ
Αριθµητική πρόοδος Γεωµετρική πρόοδος
Νιοστός όρος αν = α1 + (ν − 1) ⋅ ω αν = α1 ⋅ λν −1
Αναδροµικός αν +1 = αν + ω αν +1 = λ ⋅ αν
τύπος ω διαφορά όπου λ λόγος
ν
Sν = (α1 + αν )
2 λν − 1
Άθροισµα ν Sν = α1 ,λ ≠1
ν λ −1
αρχικών όρων Sν = 2α1 + (ν − 1) ω
2 Sν = ν ⋅ α1 , λ = 1
8 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΛΟΓΑΡΙΘΜΟΙ
ΟΡΙΣΜΟΣ
α = θ ⇔ x = logα θ
x
∆ΕΚΑ∆ΙΚΟΣ ΛΟΓΑΡΙΘΜΟΣ
10 = θ ⇔ x = log θ
x
ΝΕΠΕΡΕΙΟΣ ΛΟΓΑΡΙΘΜΟΣ
e x = θ ⇔ x = ln θ , e 2,7
Ι∆ΙΟΤΗΤΕΣ
• log a 1 = 0
• logα α = 1
• logα α x = x
• α logα θ = θ
• logα (θ1 ⋅ θ 2 ) = logα θ1 + logα θ 2
θ1
• logα = logα θ1 − logα θ 2
θ2
• logα θ κ = κ ⋅ logα θ
log β θ
• logα θ = (αλλαγή βάσης)
log β α
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 9
Π Ρ Ο Ο Π Τ Ι Κ Η
Ε Π Ι Τ Υ Χ Ι Α Σ
Π ρ ο β ά δ ι σ µ α
στο Σχολείο
Π ρ ό σ β α σ η
στο Πανεπιστήµιο
10 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ
ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟ ΘΕΩΡΗΜΑ
Αν ΑΒΓ ορθογώνιο τρίγωνο, τότε α 2 = β 2 + γ 2
Γ
• ΑΒ 2 = Β∆ ⋅ ΒΓ
• ΑΓ 2 = ∆Γ ⋅ ΒΓ
ΑΒ 2 Β∆
∆ • =
ΑΓ 2 ∆Γ
• Α∆ 2 = Β∆ ⋅ ∆Γ
Α Β
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 11
ΓΕΝΙΚΕΥΣΗ ΤΟΥ ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟΥ
• Α̂ οξεία
Β
α 2 = β 2 + γ 2 − 2 ⋅ β ⋅ Α∆
α
γ
Α Γ
∆ β
• Α̂ αµβλεία
Β
α 2 = β 2 + γ 2 + 2 ⋅ β ⋅ Α∆
α
γ
β Γ
∆ Α
ΝΟΜΟΣ ΣΥΝΗΜΙΤΟΝΩΝ
α 2 = β 2 + γ 2 − 2 β ⋅ γ ⋅ συνΑ
ˆ
• Α̂ οξεία ⇔ α 2 < β 2 + γ 2
• Α̂ αµβλεία ⇔ α 2 > β 2 + γ 2
• Α̂ ορθή ⇔ α 2 = β 2 + γ 2
12 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΘΕΩΡΗΜΑΤΑ ∆ΙΑΜΕΣΩΝ
α2 Α
• 1Ο : β 2 + γ 2 = 2 ⋅ µα 2 + β
2 β
2 ⋅ β 2 + 2 ⋅γ 2 −α 2 γ
µα =
2
4
Β
∆ α Μ
β Γ
β β β
• 2 : Αν ∆Μ η προβολή της µα στην α , τότε
ο
β 2 − γ 2 = 2 ⋅ α ⋅ Μ∆
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 13
ΘΕΩΡΗΜΑΤΑ ΤΕΜΝΟΥΣΩΝ
Ρ
Β ∆ Β
∆ Ρ
ΡΑ ⋅ ΡΒ = ΡΓ ⋅ Ρ∆
Α Α
Γ Γ
ΡΕ 2 = ΡΑ ⋅ ΡΒ = δ 2 − R 2
Α όπου δ = ΡΚ
Ε
Κ
Β
14 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΕΜΒΑ∆Α ΒΑΣΙΚΩΝ ΣΧΗΜΑΤΩΝ
Τετράγωνο: Ε = α 2 , όπου α πλευρά
Ορθογώνιο: Ε = α ⋅ β , όπου α , β διαστάσεις
Παραλληλόγραµµο: Ε = β ⋅υ , όπου β βάση
και υ : αντίστοιχο ύψος
1 1 1
Τρίγωνο: Ε = α ⋅υα = β ⋅υ β = γ ⋅υγ
2 2 2
Β+β
Τραπέζιο: Ε = ⋅υ , όπου Β, β βάσεις και υ ύψος
2
δ ⋅δ
Ρόµβος : Ε = 1 2 , όπου δ1 , δ 2 διαγώνιοι
2
α β γ
Νόµος Ηµιτόνων : = =
ηµΑ ηµΒ ηµΓ
ΕΜΒΑ∆ΟΝ ΤΡΙΓΩΝΟΥ
• Ε = τ ⋅ (τ − α ) ⋅ (τ − β ) ⋅ (τ − γ ) (τύπος Ήρωνα),
α + β +γ
όπου τ = η ηµιπερίµετρος
2
• Ε = τ ⋅ ρ , όπου ρ η ακτίνα του εγγεγραµµένου
κύκλου
α ⋅ β ⋅γ
• Ε= , όπου R η ακτίνα του περιγεγραµµένου
4⋅ R
κύκλου
1
• Ε = ⋅ β ⋅ γ ⋅ηµΑ
2
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 15
ΕΜΒΑ∆ΟΝ ΚΑΙ ΟΜΟΙΟΤΗΤΑ
• Αν σε τρίγωνα ΑΒΓ , Α′Β′Γ′ είναι α = α ′ τότε
Ε υα
=
Ε′ υα ′
• Αν σε τρίγωνα ΑΒΓ , Α′Β′Γ′ είναι υα = υα ′ τότε
Ε α
=
Ε′ α ′
• Αν ΑΒΓ , Α′Β′Γ′ όµοια µε λόγο οµοιότητας λ , τότε
Ε
= λ2
Ε′
• Αν στα τρίγωνα ΑΒΓ , Α′Β′Γ′ οι γωνίες Α̂ , Α
ˆ ′ είναι
Ε β ⋅γ
ίσες ή παραπληρωµατικές, τότε =
Ε′ β ′ ⋅ γ ′
16 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΠΟΛΥΓΩΝΑ
360ο
• γωνία πολυγώνου: φν = 180ο −
ν
ο
360
• κεντρική γωνία : ων =
ν
λν
2
• αν2 + = R 2 , όπου αν απόστηµα και λν πλευρά
4
• περίµετρος : Ρν = ν ⋅ λν
1
• εµβαδόν : Εν = ⋅ Ρν ⋅ αν
2
Ισόπλευρο Κανονικό
Τετράγωνο
τρίγωνο εξάγωνο
Πλευρά
λν R⋅ 3 R⋅ 2 R
Απόστηµα R R⋅ 2 R⋅ 3
αν 2 2 2
Μήκος κύκλου L = 2 ⋅ π ⋅ R
π ⋅R⋅µ
Μήκος τόξου µ µοιρών: l =
180ο
Μήκος τόξου α ακτινίων : l = α ⋅ R
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 17
Εµβαδόν κυκλικού δίσκου Ε = π ⋅ R 2
π ⋅ R2 ⋅ µ
Εµβαδόν κυκλικού τοµέα µ µοιρών: ε =
360ο
1
Εµβαδόν κυκλικού τοµέα α ακτινίων: ε = ⋅ α ⋅ R 2
2
18 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤ/ΝΣΗΣ
∆ΙΑΝΥΣΜΑΤΑ
ΑΒ = ΟΒ − ΟΑ ή ΑΒ = ( xΒ − xΑ , yΒ − yΑ )
ΟΑ + ΟΒ
Αν Μ µέσο του ΑΒ τότε ΟΜ = ή
2
x + xΒ yΑ + yΒ
Μ Α ,
2 2
Συντελεστής διεύθυνσης του α = ( x, y )
y
λα = , για x ≠ 0
x
εάν x = 0 τότε α ⊥ x′x
Μέτρο διανύσµατος α = ( x, y )
2 2
α = x2 + y 2 ή α = α
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 19
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΓΙΝΟΜΕΝΟ ∆ΙΑΝΥΣΜΑΤΩΝ
( )
α ⋅ β = α ⋅ β ⋅ συν α , β
εάν α = 0 ή β = 0 τότε α ⋅ β = 0
Εάν α = ( x1 , y1 ) , β = ( x2 , y2 ) τότε
α ⋅ β = x1 ⋅ x2 + y1 ⋅ y2
Γωνία διανυσµάτων α , β
α ⋅β x1 ⋅ x2 + y1 ⋅ y2
( )
συν α , β = =
α⋅β x1 + y12 ⋅ x22 + y22
2
Προβολή του α στο β
α ⋅ β = προβ β α ⋅β , προβ β α = λ ⋅ β
20 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΑΡΑΛΛΗΛΙΑΣ ∆ΙΑΝΥΣΜΑΤΩΝ
• α = µ ⋅ β , µ > 0 τότε α ↑↑ β
µ < 0 τότε α ↑↓ β
• λα = λβ
( )
x y1
• det α , β = 1 =0
x2 y2
• α ⋅ β = α ⋅ β ⇔ α ↑↑ β
• α ⋅ β = − α ⋅ β ⇔ α ↑↓ β
( )
• συν α , β = 1 ⇔ α ↑↑ β
( )
• συν α , β = −1 ⇔ α ↑↓ β
( )
• x1 ⋅ x2 + y1 ⋅ y2 = 0 • συν α , β = 0
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 21
ΕΥΘΕΙΑ
y = λ ⋅ x + β , λ, β ∈ ℜ
λ >0 y λ <0 y
x′ x x′ x
y′ y′
y y
β y=β
x0
x′ x x
x′
x = x0
y′ y′
22 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
Η εξίσωση Α ⋅ x + Β ⋅ y + Γ = 0 , Α, Β, Γ ∈ ℜ παριστάνει
Α
ευθεία όταν: Α ≠ 0 ή Β ≠ 0 . Τότε λ = −
Β
Απόσταση του σηµείου Μ ( x0 , y0 ) από την ευθεία
Α⋅ x + Β⋅ y + Γ = 0
Α ⋅ x0 + Β ⋅ y0 + Γ
d ( Μ, ε ) =
Α2 + Β2
1
( )
Εµβαδόν τριγώνου ΑΒΓ : ( ΑΒΓ ) = det ΑΒ, ΑΓ
2
ΚΥΚΛΟΣ
x + y = ρ µε κέντρο Κ ( 0,0 ) και ακτίνα ρ
2 2 2
( x − x0 ) + ( y − y0 ) = ρ 2
2 2
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 23
ΠΑΡΑΒΟΛΗ
ρ ρ
• y2 = 2 ⋅ ρ ⋅ x , Ε , 0 , δ : x = −
2 2
y
ρ >0
x′ i x
ρ
Ε ,0
2
δ y′
y
ρ <0
x′ i x
ρ
Ε ,0
2
y′ δ
24 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ρ ρ
• x 2 = 2 ⋅ ρ ⋅ y , Ε 0, , δ : y = −
2 2
y
ρ >0
ρ
Ε 0,
i 2
x′ x
δ
y′
y
ρ <0
x′ x
i ρ
Ε 0,
2
y′
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 25
ΥΠΕΡΒΟΛΗ µε άξονα x´x
2 2
x y
• − =1 γ 2 =α2 + β2
α2 β2
γ β2
εκκεντρότητα : ε = = 1+ 2
α α
β
ασύµπτωτες: y = ± ⋅ x
α
β
β y y= x
y=− x α
α
Ε′ ( −γ , 0 ) Ε (γ , 0 )
x′ i i i i x
Α′ ( −α , 0 ) Α (α , 0 )
y′
26 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΥΠΕΡΒΟΛΗ µε άξονα y´y
2 2
y x
• − =1
α2 β2
γ 2 =α2 + β2
γ β2
εκκεντρότητα : ε = = 1+ 2
α α
α
ασύµπτωτες: y = ± ⋅ x
β
y
i Ε ( 0, γ )
i Α ( 0, α )
x′ x
i Α′ ( 0, −α )
i Ε′ ( 0, −γ )
α y′ α
y= x y=− x
β β
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 27
ΕΛΛΕΙΨΗ
2 2
x y
• + =1 , α > β ,
α2 β2
γ 2 =α2 − β2
γ β2
εκκεντρότητα : ε = = 1− 2
α α
y
Β ( 0, β )
i
Α′ ( −α , 0 ) Α (α , 0 )
x′ i i i i x
Ε′ ( −γ , 0 ) Ε (γ , 0 )
i
Β′ ( 0, − β )
y ′
28 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
x2 y2
• + =1 , α > β
β α22
γ 2 =α2 − β2
γ β2
εκκεντρότητα : ε = = 1− 2
α α
y Α ( 0,α )
i
i Ε ( 0, γ )
Β′ ( − β , 0 ) Β ( β , 0)
x′ i i x
i Ε′ ( 0, −γ )
y ′ i Α′ ( 0, −α )
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 29
ΘΕΩΡΙΑ ΑΡΙΘΜΩΝ
Ταυτότητα ευκλείδειας διαίρεσης
β = κ ⋅ α + υ , 0 ≤ υ < α , α , β , κ ,υ ∈ Ζ
α / β ⇔ β = λ ⋅α , α , β , λ ∈ Ζ
Εάν α = 2 ⋅ κ + 1 , κ ∈ Ζ τότε α 2 = 8 ⋅ λ + 1 , λ ∈ Ζ
Το γινόµενο διαδοχικών ακεραίων είναι άρτιος:
α ⋅ (α + 1) = 2 ⋅ κ , κ ∈ Ζ
• Εάν α / β και β / γ τότε α / γ
• Εάν α / β και α / γ τότε α / κ ⋅ β + λ ⋅ γ όπου
κ,λ ∈ Ζ
• Εάν α / β και β / α τότε α = β
• Εάν α /1 τότε α = 1 ή α = −1
30 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ
• ∆ύναµη Coulomb
• ∆ύναµη Coulomb: Fc = k q1 q 2
r2
• Ένταση ηλεκτρικού πεδίου: E = F
q
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 31
s
• Χωρητικότητα επίπεδου πυκνωτή: C = ε 0 (µε κενό)
l
s
: C = εε 0 (µε υλικό)
l
1 1 1 Q2
• Ενέργεια φορτισµένου πυκνωτή: Uε = QV = CV2 =
2 2 2 C
q
• Ένταση συνεχούς ηλεκτρ.ρεύµατος: I =
t
• Αντίσταση αγωγού: R = V
I
l
• Νόµος αντίστασης για µεταλλικό αγωγό: R = ρ
s
• Ειδική αντίσταση και θερµοκρασία: ρ Θ = ρο (1 + αθ )
V
• Νόµος OHM για µεταλλικό αγωγό: I =
R
32 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
• Ενέργεια ηλεκτρικού ρεύµατος: W = VI ⋅ t
• Νόµος Joule: Q = I Rt
2
W
• Ισχύς (ορισµός): P =
t
• Ισχύς σε ηλεκτρική συσκευή: P = VI
V2
• Ισχύς σε µεταλλικό αγωγό: P = I 2 R =
R
W P
• Ηλεκτρεγερτική δύναµη πηγής (ΗΕ∆): E= ήE =
q I
E
• Νόµος OHM για κλειστό κύκλωµα: I =
RΟΛ
N
γ}σωληνοειδούς (στο κέντρο): B 0 = K µ 4π I (χωρίς πυρήνα)
l
N
B = µ ⋅K µ 4π I (µε πυρήνα)
l
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 33
• ∆ύναµη Laplace: F = BIlηµφ
• Μαγνητική Ροή: Φ = BSσυνα
∆Φ
• Νόµος επαγωγής (Faraday): Eεπ = − N
∆t
E
• Επαγωγικό ρεύµα: I επ = επ
RΟΛ
∆Φ
• Νόµος Neumann: Q = ⋅N
RΟΛ
• Σταθερά επαναφοράς: D = mω 2
• Περίοδος της Γ.Α.Τ.: T = 2π m
D
1
• Κινητική ενέργεια ταλάντωσης: K = mυ 2
2
1
• Ολική ενέργεια ταλάντωσης: E = K + U T = Dy 02
2
l
Περίοδος απλού εκκρεµούς: T = 2π
g
34 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΕΙ∆ΟΣ ΝΟΜΟΙ
Q W ∆U
ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΑΕΡΙΩΝ
Vτ Vτ
ΙΣΟΘΕΡΜΗ nRT ln nRT ln 0
Vα Vα PaVα = Pτ ⋅V τ
Ρα Ρr
ΙΣΟΧΩΡΗ nC v ∆Τ 0 nCv ∆Τ =
Τα Τr
Ρ ⋅∆V V a Vr
ΙΣΟΒΑΡΗΣ nC P ∆Τ nC v ∆Τ =
ή nR ∆Τ Ta Tr
Pτ V τ − PaVa
Α∆ΙΑΒΑΤΙΚΗ 0 nC v ∆Τ PaVaγ = Pr Vaγ
1− γ
Q Ο Λ = W Ο Λ = εµβ αδ ό
ΚΥΚΛΙΚΗ WΟΛ = QΟΛ 0 ____
στο P − V
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 35
Q
• Συντελεστής απόδοσης θερµικής µηχανής: e = WΟΛ ή e = 1 − c
Qh Qh
Qc Tc
• Μηχανή Carnot: =
Qh Th
συντελεστής απόδοσης µ. Carnot: Tc
ec = 1 −
Th
36 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
• ΚΙΝΗΣΗ ΦΟΡΤΙΟΥ ΣΕ ΟΜΟΓΕΝΕΣ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟ ΠΕ∆ΙΟ (Ο.Μ.Π
Α) Αν υ 0 // B : F L = 0 ⇒ Ε.Ο.Κ
⇒
Β) Αν υ 0 ⊥ B : (ΚΕΝΤΡΟΜΟΛΟΣ)
F L⊥ υ
ΟΜΑΛΗ ΚΥΚΛΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ
mυ
Ακτίνα οµαλής κυκλικής κίνησης R =
Bq
Περίοδος οµαλής κυκλικής κίνησης T = 2πm
Bq
• Εναλλασσόµενη τάση :
α) στιγµιαία τιµή : i = Iηµωt
V
β) πλάτος έντασης : I =
R
I
γ) ενεργός ένταση : I εν =
2
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 37
• Νόµος Joule στο εναλλασσόµενο ρεύµα : Q = I εν 2 ⋅R ⋅ t
• Στιγµιαία ισχύς : ρ = υ ⋅ i
W
• Μέση ισχύς : P =
T
• Μέση ισχύς σε αντίσταση : P =Vεν⋅I εν ή P = I εν 2⋅ R
∆I (Π )
• ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΕΠΑΓΩΓΗ : E ΕΠ (∆ )= − M
∆t
Π Ρ Ο Ο Π Τ Ι Κ Η
Ε Π Ι Τ Υ Χ Ι Α Σ
Π ρ ο β ά δ ι σ µ α
στο Σχολείο
Π ρ ό σ β α σ η
στο Πανεπιστήµιο
38 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΕΙ∆Η ∆ΙΑΜΟΡΙΑΚΩΝ ∆ΥΝΑΜΕΩΝ
• ∆υνάµεις διπόλου – διπόλου(η ισχύς τους εξαρτάται από τη
διπολική ροπή των µορίων)
• ∆υνάµεις διασποράς(η ισχύς τους εξαρτάται από το Μr και
από το σχήµα των µορίων)
• ∆εσµός υδρογόνου
• ∆υνάµεις ιόντος - διπόλου(η ισχύς τους εξαρτάται από τη
διπολική ροπή και το µέγεθος των διπολικών µορίων και από
το φορτίο και το µέγεθος του ιόντος)
Ι∆ΙΟΤΗΤΕΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
ΥΓΡΩΝ
Ιξώδες Φύση υγρού – Θερµοκρασία
Επιφανειακή τάση Φύση υγρού
Τάση ατµών Φύση υγρού – Θερµοκρασία
ΑΕΡΙΑ – ΝΟΜΟΣ ΜΕΡΙΚΩΝ ΠΙΕΣΕΩΝ DALTON
PA + PB + … + Pi = Pολ, όπου PA, PB, ...Pi η µερική πίεση που
ασκεί κάθε αέριο Α, Β, ..., i.
Ισχύει, PiV = nRT ή Pi = Xi.Pολ,
ni
όπου Χi = : γραµµοµοριακό κλάσµα
n ολ
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 39
ΠΡΟΤΥΠΗ ΕΝΘΑΛΠΙΑ ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΗΣ
Ονοµάζεται: η ενθαλπία ∆Η σε πρότυπη κατάσταση. ∆ηλαδή,
θ = 25οC, P = 1atm και για διαλύµατα C = 1M.
Ισχύει, ∆Η = Ηπροϊόντων - Ηαντιδρώντων
Εξαρτάται από:
• τη φύση των αντιδρώντων
•τη φυσική κατάσταση των αντιδρώντων και προϊόντων
•τις συνθήκες πίεσης και θερµοκρασίας
Είδη πρότυπων ενθαλπιών
• Σχηµατισµού (∆Ηfο > 0 ή ∆Ηfο < 0)
• Καύσης (∆Ηcο < 0)
• Εξουδετέρωσης (∆Ηno < 0)
ΝΟΜΟΣ ΘΕΡΜΙ∆ΟΜΕΤΡΙΑΣ
Η προσφερόµενη θερµότητα είναι ανάλογη της ανύψωσης της
θερµοκρασίας. Ισχύει, : Q = mc∆Θ ή Q = (mc + C)∆Θ,
όπου m: µάζα ουσίας σε g,
c: η ειδική θερµοχωρητικότητα της ουσίας σε J.g-1.grad-1,
C: η θερµοχωρητικότητα του οργάνου σε J.grad-1
∆Θ: η µεταβολή της θερµοκρασίας σε οC ή Κ
ΝΟΜΟΙ ΘΕΡΜΟΧΗΜΕΙΑΣ
• LAVOISER – LAPLACE:
αΑ + βΒ γΓ + δ∆ , ∆Η1και γΓ + δ∆ αΑ + βΒ ,∆Η2
Ισχύει, ∆Η1 = -∆Η2
∆Η ∆Η ∆Η
•Hess: Α →
1 Β
2 → Γ →
3 ∆
∆Η
και Α → ∆
Ισχύει: ∆Η = ∆Η1 + ∆Η2 + ∆Η3
40 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΗΣ
Για την αντίδραση: αΑ + βΒ γΓ + ∆δ
1 ∆[ Α] 1 ∆[Β] 1 ∆[Γ] 1 ∆[∆]
u=- =− = = : µέση ταχύτητα
α ∆t β ∆t γ ∆t δ ∆t
1 d [ A] 1 d [ B] 1 d [Γ] 1 d [∆]
u= - =− = = : στιγµιαία ταχύτα
α dt β dt γ dt δ dt
Παράγοντες που επηρεάζουν ταχύτητα:
• Συγκέντρωση
• Πίεση για αέρια
• Επιφάνεια επαφής στερεών
• Θερµοκρασία
• Ακτινοβολία
• Καταλύτες
• Φύση αντιδρώντων
ΝΟΜΟΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ
Για την αντίδραση: αΑ + βΒ γΓ + ∆δ
U = k.[A]χ . [B]ψ , όπου k: σταθερά ταχύτητας και εξαρτάται από
όλους τους παραγοντες που επηρεάζουν την ταχύτητα πλην της
πίεσης και της συγκέντρωσης,
[Α], [Β]: οι συγκεντρώσεις των αντιδρώντων Α, Β σε mol.L-1
χ + ψ: η τάξη της αντίδρασης.
• Αν χ = α και ψ = β τότε η αντίδραση είναι απλή και
πραγµατοποιείται σε ένα στάδιο.
• Αν χ≠ α ή ψ ≠ β τότε η αντίδραση είναι πολύπλοκη και
πραγµατοποείται σε περισσότερα στάδια. Στην περίπτωση αυτή
ο νόµος της ταχύτητας καθορίζεται από το πιο αργό στάδιο.
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 41
ΝΟΜΟΣ ΧΗΜΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ
Για την αντίδραση: αΑ + βΒ γΓ + δ∆ στην κατάσταση Χ.Ι.
ισχύουν:
γ δ
Kc = [ Γ ] [ ∆ ]
γ δ
και Kp = P Γ P ∆
[ Α ] α [Β ]β P Aα P Bβ
Σχέση Κc - Κp: Kp = Kc(RT)∆n , όπου: ∆n=(γ+δ)–(α+β)
ΑΠΟ∆ΟΣΗ ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΗΣ
ποσ ότητα ουσίας που σχηµατίζεται πρακτικά
α=
ποσ ότητα ουσ ίας που θα σχηµατιζ όταν θεωρητικ ά
Τιµές: 0 εως 1
42 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΗΣ
• ΑΡΧΗ Le Chatelier: Αν µεταβάλλουµε έναν από τους
παράγοντες που επηρεάζουν τη θέση Χ.Ι. η αντίδραση θα
κατευθυνθεί προς τα εκεί που τείνει να αναιρέσει την
επιφερόµενη µεταβολή.
[Γ]γ [ ∆]δ
• Πηλίκο αντίδρασης: Qc =
[ Α]α [Β]β
Bρίσκουµε τη σχέση µεταξύ Kc και Qc.
• Αν Kc > Qc: η αντίδραση οδεύει προς τα δεξιά
• Αν Kc < Qc: η αντίδραση οδεύει προς τ’αριστερά
• Αν Κc = Qc: τότε βρισκόµαστε σε ισορροπία.
ΟΞΕΙ∆ΩΣΗ – ΑΝΑΓΩΓΗ
Οξείδωση: αύξηση του Α.Ο.ατόµου ή ιόντος
Αναγωγή: µείωση του Α.Ο. ατόµου ή ιόντος
Οξειδωτικό σώµα: προκαλεί οξείδωση και ανάγεται
Αναγωγικό σώµα: προκαλεί αναγωγή και οξειδώνεται
ΟΞΕΙ∆ΟΑΝΑΓΩΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙ∆ΡΑΣΕΙΣ
Συνολική µεταβολή Α.Ο. οξειδωτικού = Συνολική
µεταβολή Α.Ο. αναγωγικού
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ 43
ΟΞΕΙ∆ΩΣΗ ΜΕΤΑΛΛΩΝ ΜΕ ΟΞΕΙ∆ΩΤΙΚΑ
ΟΞΕΑ
Μ + H2SO4
→θειικό άλας του Μ+SO2+H2O
πυκνό- θερµό
πυκνό
M + HNO3 → νιτρικό άλας του Μ+ ΝΟ2+ Η2Ο
αραιό
Μ + ΗΝΟ3 → νιτρικό άλας του Μ + ΝΟ+ Η2Ο
ΟΞΕΙ∆ΩΣΗ ΑΜΕΤΑΛΛΩΝ ΜΕ ΟΞΕΙ∆ΩΤΙΚΑ
ΟΞΕΑ
C P S I
(π – θ)H2SO4 CO2 H3PO4 SO2 -
π. HNO3 CO2 H3PO4 H2SO4 HIO3
αρ. HNO3 - H3PO4 H2SO4 -
Βοηθήµατα – Σηµειώσεις
Συχνά διαγωνίσµατα
Φύλλα εργασίας
44 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ