2/14/2019 Archief - Wikipedia

Archief
Een archief is de bewaarplaats van belangrijke gegevens die zijn
vastgelegd in documentvorm alsook de verzameling van documenten
die voor een bepaald doel vervaardigd zijn. Naast documenten, in de
vorm van agenda's, notulen, dossiers, brieven en akten, kunnen ook
kaarten, foto's, films, video's en digitale bestanden gearchiveerd
worden. Onderstaand wordt verder van documenten uitgegaan, voor
digitale archieven zie digitaal archiefsysteem.

De meeste overheids-, maatschappelijke en commerciële organisaties

beschikken over een archief. Ook particulieren houden er soms een
persoonlijk archief op na. Specialistische (categoriale),
wetenschappelijke of bedrijfsarchieven zijn, evenals vergelijkbare
bibliotheken, niet altijd vrij toegankelijk. Net als een openbare
bibliotheek is een openbare (overheids)archiefdienst wel vrij toegankelijk. In tegenstelling tot een openbare
bibliotheek is het 'lidmaatschap' van een openbare (overheids)archiefdienst gratis.

Inhoud
Definitie
Waardering en selectie
Toegang
Toekomst
Zie ook
Trivia
Literatuur

Definitie
Naast aanduiding van de bewaarplaats kan het begrip archief worden gebruikt ter aanduiding van de totale
hoeveelheid documenten die zijn gemaakt of ontvangen door een instelling, persoon of groep personen.
Archiefstukken onderscheiden zich van andere vormen van documentaire informatie doordat zij zijn ontstaan als
direct gevolg van het taakgericht functioneren van een instelling, persoon of groep personen. Dit in tegenstelling tot
een bibliotheek.

De gemeente- en rijksarchivaris van Utrecht Samuel Muller Fzn. gaf in zijn Handleiding van 1898 de definitie:

Een archief is het geheel der geschrevene, geteekende en gedrukte bescheiden, ex officio
ontvangen bij of opgemaakt door eenig bestuur of een zijner ambtenaren, voorzoover deze
bescheiden bestemd waren om onder dat bestuur of dien ambtenaar te blijven berusten.

Deze definitie vond internationaal ingang en vormt het begin van de archiefwetenschap. Tegenwoordig vallen ook
andere bescheiden zoals computerbestanden onder de definitie.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Archief 1/3
2/14/2019 Archief - Wikipedia

De Nederlandse Archiefwet 1995 definieert vier soorten archiefbescheiden (archiefstukken):

1. bescheiden, ongeacht hun vorm, door de overheidsorganen ontvangen of opgemaakt en naar hun aard bestemd
daaronder te berusten
2. bescheiden, ongeacht hun vorm, met overeenkomstige bestemming, ontvangen of opgemaakt door instellingen of
personen, wier rechten of functies op enig overheidsorgaan zijn overgegaan
3. bescheiden, ongeacht hun vorm, welke ingevolge overeenkomsten met of beschikkingen van instellingen of
personen dan wel uit anderen hoofde in een archiefbewaarplaats zijn opgenomen om daar te berusten
4. reprodukties, ongeacht hun vorm, welke bij of krachtens de wet in de plaats zijn gesteld van de onder 1°, 2° of 3°
bedoelde archiefbescheiden of welke op grond van het bepaalde in artikel 7 zijn vervaardigd
(Archiefwet 1995, art.1)

In de moderne archiefwetenschap wordt ook wel de volgende definitie gebruikt:

Archief is Procesgebonden Informatie.(Hier slaat "procesgebonden" op het werkproces.)

Waardering en selectie
Archiefstukken worden in de eerste plaats bewaard omdat zij vanwege hun verband met de (werk)processen waaruit
zij voortkomen, als bewijs kunnen dienen voor deze processen en helpen om verantwoording af te leggen. Verder
hebben archiefstukken informatieve waarde voor de bedrijfsvoering. Daarnaast kunnen archiefstukken en archieven
een (afgeleide) cultuurhistorische waarde bezitten.

De Archiefwet 1995 en het Archiefbesluit 1995 schrijven voor dat de overheid voor haar archieven zogenaamde
selectielijsten opstelt, waarin in ieder geval omschreven is welke stukken op enig moment dienen te worden vernietigd.
Vaak zal in een selectielijst ook zijn omschreven welke stukken voor eeuwig bewaard moeten blijven. Een selectielijst
is pas van kracht wanneer deze in de Staatscourant is gepubliceerd. Toezicht op de zorg voor en beheer van
overheidsarchieven wordt uitgeoefend door de Archiefinspecties.

Toegang
Met toegang tot het archief bedoelt men de toegang tot de ruimte waar de archieven zich bevinden. Met toegang
op het archief bedoelt men de ontsluiting van de archiefstukken door beschrijvingen. Een archief in de betekenis
van een verzameling documenten wordt vaak ontsloten door middel van een inventaris waarin de archiefstukken
systematisch worden beschreven op grond van hun functie voor de vormende organisatie. Soms wordt er een nadere
toegang gemaakt, bijvoorbeeld een lijst persoonsnamen die naar aktes verwijzen. Van oude stukken in een archief
worden vaak regesten gemaakt, een soort samenvattingen van de inhoud van een akte. Welke archieven een
archiefdienst beheert, wordt aangegeven in een archievenoverzicht. Sinds de jaren 90 van de twintigste eeuw wordt de
toegang op archieven in toenemende mate via databases geregeld (archiefbeheersystemen en record management
applicaties). Langzamerhand zijn tevens de oude papieren toegangen omgezet in database vorm. Sinds het begin van
de 21ste eeuw worden de toegangsystemen eveneens online beschikbaar gesteld.

Toekomst
De online-trend heeft een dalend bezoekersaantal op de studiezalen van de archiefdiensten tot gevolg en tegelijkertijd
een sterke toename van het aantal online-klanten. Om deze online-bezoekers van dienst te zijn, worden oude, papieren
bronnen op grote schaal gedigitaliseerd. Daarnaast beginnen de eerste born digital-bronnen binnen te druppelen, die
van meet af aan digitaal zijn opgesteld. Veel archiefdiensten bevinden zich in de overgangsfase van een 'fysieke'
organisatie naar een 'virtuele' organisatie, waarbij de nadruk steeds meer komt te liggen op online-dienstverlening en
centralisering van het beheer, bijvoorbeeld door de vorming van E-depots.

Zie ook
https://nl.wikipedia.org/wiki/Archief 2/3
2/14/2019 Archief - Wikipedia

Archiefdepot
Archiefwezen (België)
Digitaal archiefsysteem
Gemeentearchief
Rijksarchief
Rijksarchief (België)
Vlaams Instituut voor Archivering (VIAA)

Trivia
Met het ronde archief of grijze archief wordt een prullenbak bedoeld. Met iets in het ronde archief opbergen wordt
bedoeld dat het weggegooid wordt, net als verticaal klasseren.

Literatuur
Formsma, W.J. en Ketelaar, F.C.J., Gids voor de Nederlandse archieven, Bussum, Unieboek, 1975
Horsman, P.J., Ketelaar, F.C.J. en Thomassen, T.H.P.M., Tekst en context van de Handleiding voor het ordenen
en beschrijven van archieven van 1898, Verloren, Hilversum, 1998
Muller Fzn., S., Feith, J.A. en Fruin Th. Azn., R., Handleiding voor het ordenen en beschrijven van archieven,
Groningen, Erven B. van der Kamp, 1898, 1920, tweede druk

Zie de categorie Archives (https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Archives?us

elang=nl#mw-subcategories) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit
onderwerp.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Archief&oldid=53161285"

Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 7 feb 2019 om 17:32.

De tekst is beschikbaar onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen, er kunnen aanvullende
voorwaarden van toepassing zijn. Zie de gebruiksvoorwaarden voor meer informatie.
Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de Wikimedia Foundation, Inc., een organisatie zonder
winstoogmerk.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Archief 3/3