Professional Documents
Culture Documents
اا
ا
ا ا
وزارة ا ا وا ا
ـ!ــ "ـر #ــــ %&$ـاط
آ اق وام ا("
/0ا .ا
$و-دا$
ا2ع
>ر3 < =
; #ت ا& وا وا;!
ا)$ج ا
; B :ق ا;
@ ر;= "!
اCق وا& #3وا@
آة دة ا
ء ا
ه ا وا
ة ('& %ا %ا$د!" !#
إاف اآ ر: إ)اد ا:+,
#ت )
4 23#را1#
ا
ا 2007 5ـ 2008
1
ار
اا
ا
ا ا
وزارة ا ا وا ا
ـ!ــ "ـر #ــــ %&$ـاط
آ اق وام ا("
/0ا .ا
$و-دا$
ا2ع :
آة دة ا
ء ا
ه ا وا
ة ('& %ا %ا$د!" !#
إاف اآ ر: إ)اد ا:+,
#ت )
4 23#را1#
ا<ـ5ــ اـ
ــDـCـ
ـ ر=
ً ـ اH$اط ـ اآ ر :وذ# !EEداود
"C -و>را ـ اH$اط ـ اآ ر
# 4
) :ت
ـ )ًLا ً CD ـ اH$اط ـ اآ ر
K3D :
ـ )ًLا ً CD ـ ;ي 3<# ـ اآ ر !
E +3M :
ا
ا 2007 5ـ 2008
2
3
ا
>ــ
?;>= درا<; !" :ت ا
وا
"$ره إ$ا" أد0، $ا! 5ا، .
و" :! "! 5A
A@? ;A BاEرات وا(?هت ;$ 5CD$د(
-
! J$ ،ة JLهOا اNض ا
LCي وا J"Cاا :$ Iذا? :؛ ذات أF"$
و0 :! 5L? ! =Aرة " PQL? Rو ";Dا( و L< =Aإ$ا" ،
<;; و2ا >$و ?CSا(" وا ، AQوا
.ا ?، L
وذات ? Rا Jا ;Cوا$Tا" و :! 5L? ! =AآCءة وأ"
اف
0ا
?رب ا; Rو? WLCا( .
4
!
R/ا;ص a$أIا" ، 5ا \دهـ ار ت و آ
،R
وا أ F#أ i 5Iه;ك ،!" _Iوإ Iه;ك !ـ أ< gت ا>
i
) ،(Palimpsestesأي R;$أن ا $Lا&
Sة ! ه إ( \ ? :! //$
ا$Lت ا،$/و!
T$ WO JQب اOي
#jA ،R
#، 5" eLا$L
ا&و! Rد R\،وإن $ـا ا&!;!
#ـ .
وI ، !
.$رك أ \ A 5Iو0ع أو \Eل هOا ا(
>Dاع وا a
داcA ،ًSن ;_ أو ا0B" :ت Sر ?
5>$ 5>$ادي،أو !
R/k
) Rk;$ . (paratexteا; EkDأو ا _;kاkازي ،وه k"! kاk0Bت
ا Z$
kk? kkاB.kk$ :kkف ،وا;kkان واTهاء،وا CEkkا
ا ،kk$و";kkو
:
اEkkkkCل ،وا(<kkkkدات وا;kkkkت ،وا JSkkkkوا ، =kkkk\Bواkkkk[\Bت
ا! .kوآ JkkهOkا ا :k! kkا; ،
kkDا kkCImاOkآ
?kk" :kk! k" JLkkت
ا;_.
و AهOا ا/ق ? JQإ LnهOا ا ،وه ،ه Jه gOات ?JL
!
0 s?Cا N? ،م ا :و?
ّ/اج إ ،5و?
Qأ =Aا([Iر ى ارئ،
&ن ا;_ !ج A2T$إ Rا !Bوا( ا
.إ Rإ#رة ا .ا
E
:!،أLnل >Nط ،وأ
Iت اB.ف ،و!ـ
; :! gأDغ ،وأان،
وأLnل ،و@Aءات @$ء ،وأ\م أ \ J? FDد(A
A? ،
ا " A
Eأ FDاEرة :!L! N! ";D 5Aا; iCا
Le !
اودة !
ة ،و!ُ
%ـ ?رة ،و!?
.رة أSـ
ى! ،ـ
ة " :ا!Bل )
A (non-ditـ ا.:
5
و
!.! 5? >
Sة ا
اءة؟
وا :! ً0B>Iا
A %ا<Tم Aإ
#اء ا&دب اا
ي وإ5"@S
;ه dا
Eا وإن ?دت !(? ا;
و ?
[Iو!;CA،
اا a0ا
;ر أن ? "ـ$ a? Bاو :$ا;[
وا
TاءA ،ـء
هOا ا <ـدًا اُ 5A iا;Eن ،ـ!ً :$ا&!
. :
6
< ?jو
JL$ ? ،ا&/Iق اا ،و"$ـر أن ا
;ول >Sب
اEرة و>Sب ا&ان وا
!ز واnTر ،إ eI Rآ 5Iإ$ا" A A
ا < ا<Bآ.
و AهOا ا/ق ار? F
jأن أ :$ aا ، /وا; dا; ،/Cآ 0
ا<Cت ! :آّ0 d;! Jرت أN
5Iم ا وAا z$ A gا>ـت& .ن
?ا! JSد
:ا
J Aإ ًIوا\ًا ?@ :! "!
Aام Aإ،5I
و! A DSل " اEرة وا>" وا
STاج ،و" ا&2اء واnTر
& ،ن !ر ا آ= ه ا/ITن .
و J0ا@ .;
، !0اnTرة إ Rأه ات ا وا FهOا ا
،آ;رة ا;Eص ا> ا
[; /<fات ،وا;ـر ا Jا0
A
( ?JQ
J ! ً
[;? R;! Iا
Q! =$<
% R"
/ل !،و ً
ا(ت ا;[
و?> إ
اً " Rا;_ اروس.
Jأن
A2T$إ Rأز! ا s>Eا
Aا Jا;يّ 0 \ ،
إع " s>E! Rدون أن
!!
S- s>Eا\ و!;J ! ،5 iA
ا \/ا;
?
$ dآم ! .>Eأ Ijا(Sر إ Rا("د " Rأآ
Qه
?<ـ# 5ن paratexte ( _ هة ا(BSف :! ،ذ Wأن !s>E
?او ً
?
Cت :$ Fا
وادل ا(.\B>D
7
وا"ت ه gOارا< " :! "! RاEدر وا
ا aا ? راkة
;[
و
C? ! aق ! :درس ات Aاkرس ا;kي ا k$
.وا
، k$
وا OIآ
!;:
و
%ه ! :ارا<ت وا(ت ا أ2ءت ا eIا و
/ت <
g
و.gI
8
و"! ا &Rا$ول ا
ن =
; :أ> Eا]Wف واان.
?;ول ا < " أ
IاB.ف ،و< " ا;ان A .
$>Sن
E$ن ? :" " aا ؛ وأن ( ا" AاSرهJ$ ،
? A
Aا
Eوا ا( وا ،
Tو
@Nن (<
ا?
ا I& Iراا ا;_ وا
ان ،5$و!? a0ور و!;ورة .
و"! ا &Rا !Eا ن #ـ = ;:ا `5ا$د !#وا _^ .
?>
5A F0إ " Rا; iا&د R" $اB.ف ود( .أ?م JC$
ا; 5? >E!
/? " A \ iو!; ا
وا
؟ .وه JهgO
اnTرة ? آ\ Aه دون إ? A2د ،"Iو-Aا
وا
:ار
،N
وا ،</وا; ،/Cوا،/وا-N؟ أم أن هOا ا
! ! ه إ( "
?
/ة ذا? أ ْF$أن ?ُ
ب "ON?A /CI :ت ا
وا
رداء وإزارا؟#.
! ه اB!Tءات ا ? R" 2
Cا آ; 5 iأ"
ا 5Aا
ا،
وا ،ITوااو؛ و! ه ا
Tءات ا ?
Qه،واTر!%ت ا
?ر< " Rا؟.
آ ?;و " Fا،PfآOات !" وا< ? :ِ2ا \< R" gا$L
وا$Tاع ،و! ه ا(<"ءات ا ?
Qه Aا؟ .آ 5?$jا
"
" A ،Pfا<@ر
اءات ا $/ا ?Lن راًAا Aا
#j
9
ت ار$
اOو 0وا
LCي " Rارئ ،و!رًا
; dا JCا
ا OA،آ
ُ
ا(E0د
# ،Pfار $ا("A ،ر $ا&د ،$وأه ات
ا
Lى ا;! ا)$ج ،وا>ت ا$Tا" وا;
A2T$ .5إz$ R
ا
< Jوارا<ت ا! ا ?;و Fا :! eIأ" 5ا$Tا".
و"! ا &Rا aا ن #ـ = ;:اcهاء ،ا > واW ;bل
"B# 5A Fث "ت ،أو اTهاء آ A#ا" ،و! ه
و} 5CوأIا" ، 5ودوا" 5و! ه اCNت ا \ Fا R" PfاTهاء
و)5ز (+دون ذآـ
اـ 0Bاوـ و!fا
#ة " 0BاEاR" 0
%ه ،و! ه ا
Tءات وا((ت ا
! JQهOا اTهاء ؟ .
10
? #ض ا إ Rات وا
Tءات ا ?
:$ Z$ا; :Eوا&د
:
وا! A :
Eر =>;/? < $ا>Nب ا!?.
#ا RIا JECا $ Qا>Nب ا(< BاOي ء $ا
،
$
واOي "
ض ! BS :ا 5?IL! Pfا
/د
! :ز!ن و!Lن
وENnت ،ـ
jا وإ
%ا!I($ 5ج Aا JCا
ا? A .
ا>
ق إ RأIاع اا
ت وو} Cو!ILت ا(<Bل Aا
وا
!:
ENnت !
وا 0و،Sودوره JDj? Aا
ا
وا ،آ
? ?;ول ا!ن 5?IL! ،ود((? ،5واLن وإ
ءا? 5و" ?}A 5C
Nم ا Lا
/د
،وا \Tإ RاECل ا&ر $ا
ILوا
.
11
ﺍﻟــﻤــــﺪﺧــــــﻞ
12
ا
ـYـ
آن ا
kد
kان ا
kب اOkي < Jkأ
،!kو!k.ز
واEkIرا?،
وا/LIرا? ورا =Aا iC;kا! kA
kر kو<Rk" k;! Jk[A ،?>k
ا xا
ak A $أLknل اkل وا
kا&
kSى :k! ،ا
و
kت وا
ّ/k
kk< Bد
ً
ا kkواkk
Lت ا
Nا kkAا&<>kkر
،وا!kkت ا kkآً Lkkn FkkI
!ًkkا
kkاkk$Tر اkk.ي وا(kk0ار ا :kk\ kkA ،5kk C}kkآ FkkIاkk
L
ا kk? kkر!
kkا&kk>$ل :kk$ kk0 kk;# kkAا
kkNوا ،
kkواeEkkN
وا;ء ،و z$ا&< xاد
/Iن ،و ?
?= ه gOا&Lnل ;<;! J
? JLnي
JDfروث و
@.
i; s!B! a
إ( أن JAاjزم ا
ي ،وا;ح إ Rا(L$ر وا " :أLnل
?اءم ! aا>ر ا(" وا AQت » و?
دًا "
>< Rة اJ
ا AQا; ،ا %Bاfو د
;«، 1آ }
وف أ< ;" Fا
ب A
!Bد ا; iا
وا ،اOي آن ;;ً JL!
%ا s!Bوا&دواتA ،دت
WO$أLnل ا
وا
Aا
ن ا<
" aدون أن ? JLو
/ا&!
\ FILAاNض ا< J"C $واا
ت » ا آ$ FIا
?WLC
ا&< eوا& ;$ا
روث ا
/دي ا
$ا
و? إ RرD
2
O%ى ا
وا
ا;? ! JL$ xnج إ.«5
sDjAا
/د ا
A $ه gOا
\ ? >Iل و ،>0 iال
إ Rا; =/اي و$ا
ا ،
=/; i<jو$ :$رة اروث و!آة
ا
.ب "
FAا
وا
$ا
? ا&وA3 Rآ ! Rا
a
$ا!ن
اOا ،Iو\آ :/\ Rه JLن ك رو<.
JEA 1دراج – ا
وا
وا
وا
ا
– $اـ
آ ا AQا
;-$ن ط ،1،1999ص.148
www.abdullah-ibrahem.com.10/02/2008 2
JEA 3دراج -م.س ص.183
13
إن Iء ا
وا
% x$ Aروا ?>$و?ا ?BSا("
وا $0 :! ّ \ AQاIره إ( أن " ا
وا(CIح " Rا ،
Smو
ا J<
/
C0Qاا
LA J ! ،JDة ا وا(>Iاء " RاOات
LAة
! ،و a! DSا(آAت و ا;@ ا ";Eا "
Aا
.ب
واQت ا ا اآ! FCا
ا
.ب ا@ر
.
وB<$آ; ;? 5ا@ر
ا ،ا<0 ;Lا:L?
? e
وة ا xا
A $ءت ا
وا
وا \
/و
%ه ! :ا;Cن ا
.
Aاا
ت ا
Qة ءت ا
وا
?=
،وا ا
$
; a@Nا(<ر Aو Fأن ?
< $ا z$ \ 0اآJ
وا[ه
ا(".A ،ت ? i/اILت ا; /Cوا("
/I Fن :! E$ا&<x
وا&<>ر
وار
NواOا? ،وآُ
! J
ا
ة وا$Tت ا R\ ،Nا<ت " 0< Rوأ? Fأآ وF@I
;$و\ R\ Lأ FDا;ج ا&آ
Qا<Bآ " Aآن إ RوF0
W/
e
0ا.E
[Aت أ<ء "
ة Aا ا
F\ $اء ا
وA F.I
ا
O$ا ا JLا
اOي ا<>ع أن
Lن ?
ن ا5DE!$ a
;$yا
/د
ا
و<? ا ;Cوا( و Z2إ
" R" 5ا
اك
ا AQوا
LCي وا ،a </وا< ار
وا< Jا
! !a
!
/ة ا
آ اا #وا>ر ا i; ;Cا
.
F.;Aأ<ء !" :JQا
\C! eI ،P;! :ظ ،إ
،\ J
ا،;! ;\ ،I>.أ\
Lnي ،ار ،#%و! :اا
،ا :$هو،0
! ،I./و ر ،ووا<; ا&"
ج هOا ا& ،
Sآ$ FIا
? A 5ا;IQت،
\
Iأول _Iروا ?;" Fان –و a0رD
!% Jب ا
# -
14
<@\ Jر gدا JSا Jا$Tا" وا;ي :! $ا&"ل ا
وا
Bإ$ا"ً
?دت !;\ و?;" ?? Fو!\ R" ?"2ا " 12ـ ً
وأ"ل
Iأ
Sى " Rراه :ا
وا
اا
و?>ره.
F";? Aآ $وا<; ! :ا
وع ا(" اOي آن
5$ :!f
و;A 5N<
? J& J2Iول ا; ا
Cوا
Eا"ت ا> ;$
إ
#ا " :! JIااوة و 5 /$إ " Rا
; و?\ 5?L$
"ش ا :! \ aاNض ا AQو ا </و ا("
\
/Aآ
ال ور :! "! A ?B"C? Dا&"ل:
Mر; ا[Wل; ،ة ا
>م ،ذاآة ا
ء ،ا ا" ،Lت #
ا
Cل.
إ Rأن ا JاOي a;Dا
Cد 5? Aو 5;$و? :! _Nا>Nب
اfد 5A 5?
I FCS \ dه ق ا< :ر< A Jاق وا$E
وا;A ،:ء <
ة ذا? ! ? A 0
.ا eوات واEف% ،رت A
! :!Lا; iCا
\ F<
A ،و C2و<ه Aءت C! .
!0 :! s? "
$س ا"
واا ً? J F;2 Pا A
5;$و?
اآ 5و?>? 5ا
/د
.
و$د اارس ا;
و!;ه? ،دت ار$ت ا; ،Eا0B>I
E; BصA ،
! :زه اCه إ>S Rا? ا
Tا ?
ًCو? ً
ً
? _; sEا وا\اً 5!C! 5A ،و\ ;" gا[ه
? ،:وا;
:
وا ،:/و ? ا /وا\ة < J$ت <-ا&هاء <
ا ،AQا
/د ،ا&دب ،ا( -...وهOا اد أC! R;%م ا;_ وا0Bت
وا dnا
; ،5>! a! /اOي iإ( ا;_ اازي "$ر أ5I
EIص
.Dى ?;< _I :! Jآ
ا ،:و ء P
? Aا;_ أ» 5I
15
و\ات
.ذات و}? Cا! L? Dدئ أد $و?; ذات
Aد
أو
" «4
Aت ا;_ iذ Wا :اLم " J$ ،5/CI Rه ا!Tادات
وا =Bا ? R" 5$ Zا"ر أEI Iص ! Nو!? CQLم ا:
!@(($ Nت ( !;ه ? /وده ورو\ ! :روح ا :ذا?5
و$ل z$ارا<ت ا;
! :ا(?هت ا
آ
ا-.ا;
-إR
درا< ا
Mل C a<? Aم ا;_ و?>>cA » 5ن إE Rف وز!Bء( g
Eون ا;_
A .$ون ا;_ اL
( AQن
@$ورة ر; (a3
L? A Bن ا
<
،]<#و e
:Lأن ?Lن ر< ?!L! R;! Jـ ً
5«ً" WوL? WO$ن ا&
Iاe
ًEI _; \E
ر;
ً أو )
ً
!ور? 5و!ارا?<( 5رار ا( وا?Nذه !ً
0اً
5ا JCا
ا و
; 5و ،;!
E! =Aو Aذ;
Wرج !Cم ات ا;& Eن ا
وا
?> sإ a<? Rأ Lnو?;
?$>S aو<
وده ،آ Jذaُ
;? 5E
W
و?< A aات ا; Eا ?
ا
-ة ا
Aا
ز !BS :
" Bا(<
اء وا(<;ط و!/ء 5و=A
ا;_ 5?
$و??ً /! 5
ا; dاNر.
و ? ه gOات Aا
وا
و(دة !? FA
" J$ ،Lرً را=A
ا" i;$ا&د $ا
وا وا!Bآ &دوا? 5وA ،5?;Aا
ت ا
/د
ا&و Rرآت ;" Aو
; " Rا
nfا!; آ!
Jا?ـ ا
LوI
\yاث و! :أ
$ز ا;و
W? A::ا
\ أ^ < و< آ ا"ت z$
ا;و
R" :أ<ء :! ُ? ،>$ا ا
Cد
و? f$رة Lا
?N$ ?jارق ? أ\ ًIدر ا ENا&<>ر
ا - CEI
16
وA
$ CEIج WO$اا JN$ 0ا :$ P<:JQ! eذي
ن
و";
ة و.g
%
آ أن هOا ا; Zا
آن
5" :" e.ا Pfو@? WOرF$
اmراء Cf /I AاA ،:ذ $ا?هت !زا
@0 :! F
?ر
ا&دب ،و ?ت " ا; A Iه gOا
\ >$ل ا
.ق A
ا
%Tاب ،وا a/اOي
ا$Tر وا"Tب آjداة Aاا.JD
و!$ aا
ا" i;$ا
وا Aأوا< Zا
ن ا< J}
" aوهd
ا; =/ا
\ً
2ا ";D Aا; \ ،Iأ a>/? Iأن ?:! _N
a! ًD;? WO$ Bا;_ ا;
Qي
ر 5$وCIذ! F[A gآ 5و!
#jة ً L! 5$
ا
! JQا
<! "! @# 4
)-هCم.-
I R" F[A\ :ة ا a/ا
!\ Qث !a
آ أن ه;ك ";و
َ
ر "Aا>>وي وأ"
Mرس اCق Aآ h#ا
ق )< 4ا
ق "
ه
اRق و } JهOا ا;ع
»5"
>/ا> a$ا :! %Bق وFI
6
و?; iC;$ ًQ! ،iا
ا R\ #وه
«Q
\
@0 d
و <
ا;ان ا&\اث ا(" واNض ا
LCي وا </اOي
! ا ا
Ox;\ $و!;
LAة ا
ر JL$آ و?
ر ا
أة CE$
A DSءت ا$Lت /$رو!A /Iون ;< gا F<» !E
3روا
ت
7
;$و
:ه أ<ء ُ$ -/Iور-ز-$Iأ<ء« .!<-R<-;?A-
وآن ذً< Wا a Aأرء ا ا
،$آ ? ا;ان A
!
\ (\ ;$ح إ Rا&<ء ! JQاز
; Aإ#اه ،gوإ
$اه ا،IQ
وأد :/\ 5> +و
!ت A eIا&ر
ف " iا gXوهOا ا;ح آن
0 DSوا
ا&ور$ A $ا
\ /ت ا> ا> !JQ
– C\ en 6ها
ا!Bت Aات و;$ء اjو
– Jدار ا-AQاار ا@ء-ط،2005-1ص.16
– C\ en 7م.س،ص.19
17
دوCXEت وآوزوي.
إ( أن ا;ان ا
وا ا
! 5ل ا:2 ً!" $L
ا(ت ا;
ا 5ه آ! :2 WOل ا "A ،$Lا;ان "R
;$ء
،ا;ان ا
;$ ً$E! /ان اC2T "
Cء !
ًا !:
ا#Tرة وا
= و!ر< :! ً"Iإ%اء ا ;Aان Aا
وا
ا
L
(»Qن \
ًAأو
.إ">ء \ «8و\ WO$ث ا
د "R
ا;ذج ا <BLاOي
م A
$ا;_ و"م ا
Nوج " ،5و
WO$رس
ا;ان ا
وا ا
ا.ض وا
! وا#Tرة ;" »
AاًI
<$ ًILر !ه "
! !Bآ ?
ض ا;_ آ;- RتWO$ sDjA .«9
( \ :$ا;ان
( !ًا ! :ا;ان إ Rا;_ و!> J"Cو?د ً
<fا ً
آ;_ ! ،PQLو! 5A Z/? :ا( و?;ع WO$ sDjA ،ا;ان » @Aء
? 5A aا
! :ا&Iط ا إD 5Iت «10IC$
و ?;" Fو?دت ا; Rا
آ ;ان :$ا
وا
Sj
وا>
Jوا :$ ";!
Eا
آ eا(< وا
آ eا ،Cآ ا"ت
" RاOف وا@ :وا
آ eا !ة "! Rرة ارئ A
ا WLCوإ"دة ا
آD eل إ Rا; Q! Rال ) 2ا jإ#اهg
"! روا hأ[A ،!<EXه
أن ا;ان
R" Jأ!
Lإ Rأن اWLC
>; و\ات
ة و? sEا
اءة آ&?) :أـي آـن !( .
Aآ eا;ا Iا
وا "
ف ?;
ت ا" ا
آ eاُ
ا(< وا:JQ! ،;! Cا! ا,ه د إ h> 4اKآ! >ه
و ر
،و
ا]= +أو اCه ا 4<) Y$ا Hل ن ا 3ا;! ا)$ج
18
اOي إ" Aأآ;"
Qو
; R" 5ا;و
:ا .
آ "
ف ا>Nب ا!? ?;
ت Aأ< A 5ا! –
ا آ/? R" e? FIؤ(ت ارئ " :دوا" اPj catalogue
و!\ Q! gDث ! aر! زان Aروا
? 5ار
\ Nل »:إن
Iار
" Rأ<ب ا
وا
أ J@Aو< 5>! Aوا(<ادة !;... 5
RAاادث " \ Rو?!
% E0 ! A dا! ?ق ارئ إR
إ<م
0اء? «11.وهOا و" !$
Lور ا! ?
% :" WO$ FCLA
وأها. A
و!>? aر !ر< ا $Lو?د ا;ه dا;
ا?ONت " ا!
( و?;
ت ! A CNا
وا
"$ ،ر أن اع
:
S- :" eL
أً Ln
ون WO$ sDjA ،5.$ا>Nب ا!? ! Lnا :! Sا
!ز
وا((ت ?;ع :$اEة ا
،وا&هو ا ،وا LواQل
وا ا ،</وا;_ ا C/CاOي " Rوه? 5ث " ?JC 5
ا
ا وا(<اذ " Rا ،و WO$أ? :L
( " FDوزه دون
(
!ورة و? ،WLCو!BS :ل ا
@ sأن وا<; ا&"
ج ا" أً Ln
!دة و!;" 5$>S Aا!? !; ا&هو ،ا JQا و ا;_
ا
ا ،#وآ أدوات ?ل " d@I Rوو" Iي
? \ Pfد "R
اا eا
5/C; i<fآ 5?
Cn 5 ًIو g;$و?;
?;$ A 5ء "?5
ا; Eو>$ر ارس ا;ي ?>ر !Cم ات d/
! sDjA ،ا;_
و
5$ Zو
5@C$ =Eا
eأو ا3 ) 4) ،ت.
و;$ول درس ات
\ ،ي ;$أن :" Iاا
ت واTرهDت
ا أ< F/رس ا;ي ا
،$وارس ا;ي ا.$
.
19
) 3ت ا !" %ارس ا>ي ا:!#
إن ? ا;_ ا
$ا
A$وا
وا
،ا
$ RIن آC
ا $Lواو
،:وه ! Iت ا@رة ا
$ا :! ،!B<Tأ! أ! (
?
أ و( ? eLإ Rأ! دو! FIآن !;Lزا D Aور ا
ل !
< :وأ
م
( إ RاLب اOي اC>Dه ا
ا
ب ،وأnره و!.ز
و?،?Cوً D
A 5$و ،gIودوIا <
ة ا; RDا " 5و<.
CAاا
آ FIا ،AوI($ل إ Rا $Lا nا=0
وا_ CA ،ر< ا Dy Cا
; ? gOأ:$ J< ?\$
! Q" :$ن ا
/ي» < Fا&" Dا
!
% e
0 :$ Wة
J@Cا; .$ا
n
< R" I$Oاء اه ،و<J0 5j< !
S- 5j
!? :! :5أول اCل؟ 0ل :ا; .$ا0 # ،I$Oل ! أرى AاJQ! \& I
0ل أ!
ئ ا:i
و0ه ه ;$أ $و! :n($آن اب .
0ل أ A ?\$ر I-أآ +آ0 #
LA 5!Bل J$:أو آ Aادة
12
ا!
ؤ ا 5 iا[ة وا،=/وآ اOSوا ! 50 :وا?ا !Oه.5
و i
L? $ا $Lأدرك ام
nوط ا $Lوا Pjو?? \0 Rا:
.13
»@ ^ "> ا; ف "kن أ >" @
Mا; ^,وان أ;ء "> ا; >ف«
و!
n :وط ا
$Lل ا\ »:وA ?
! 5 :! z$ + X 0
<>ن أو د
Iإ
:! z$ Rآ 5أو
ي !
اL$ R2
BA gب \R
' hKو'
hE WO$ hو
[14«5و$ت $رزًا أن اان وا' :! g
ات ا;.E
" 12ا
زاق B$ل JS!-إ" Rت ا;_ >!-ا
Aا
ق
$،وت ،2000ص.27
13ا
aا =$/ص.27
14اــــــ\-اان ،دار ا
$،
LCوت ج 1ص.98
20
و» ً
0 J0 0أن اان != ! :ا;
& ،ن ا ً
0 eLآ( FI
?> F A aو"; J FIا
JلO$ R;" :! :ا اLب؟ R\ 15أن
Jا;$ FA
" eLو
; $ل أ<ء ! A2TA.Cfإ Rا Nوا;ان
?@ف ا0ت ا ? " ! :ات و A
" 0اS :$ون »:5$
و! Z>S :ا # Xا 2Dوه أن
iا
:$ e?Lي ا>/ن i! A
\ 5Lو 5EAو
R" a0ا _Eا
"Aإ 5أ\ !Lوا! A JECة
وL
0ن ا A a0ر ا Xب آ 0 16
! :ا>/ن j$و Cوأ«5.$
Lن .h
(Y A
و $أن !\ "م ا
-ن وا $>Nا
; ? ،أ /$و?N
،$اه" Fم ا
-ن <j$ء ا/ر ا ?
)ا ، ً EوAا?s
ا/ر ا ( ) 3ا; Wل< A ،ه ارآ Aا
هن» ا;ع
ا A
! A
" i!Nأ< 5وا.17«?0n
و<ه ا A /ا?Tن»اب ا A
! A
" a$/أ<5
وآ Iأن آ Jا eLا/و
أ;
ء وا ?
18
وأ<ء <ر«g
)ا ً Eو) -
A ،3ن ،واراة ،وا ،JITه أ<ء آ< eو
و";و
gOA ، :اC;Eت " FESم ا
-ن و?
ا< ا
-ن
و!CI A 5ILس اjA :/و
;" gه \
RاOي
<J
ود
ان ا
ب اOي Dر أ
! و< و\
I! ،$وAرهA ،ء
ً
nا ? 5$ F;.ا&ل و\ 5[Cا
ا
E" R\ sاو
.:إ( أن اEة
?) J? :Lا FILA Eا ,
# C? Eو?RD»gOA $ R/ـ «l3E
و? ^X( m
n;» Wاة«.
21
وا! هOا ا A DSا
LAن
"n JLد
ا .5Iوا
ان ه
آ !nأ 5Iا"
A Aة ز!; !دة ،و"
QL
0د gE0أو
OA ،Jا د
ان ا; ،ود
ان ارودي ،وأnر ;" F? F 0nان
(
Jإ( إ e\D Rا
ان ،اDCت ،واDر اد !"? 5ا&وR
$ون أ<ء ;$ان دان ا>د.
و ذآ
ا
ي Aآ– 5$ا
ا) -pا
وط اا
A? eه A
اLب إذ 0ل» :ا" أن "دة ا!ء ! :ا
0 :ت أن
?jا
$ؤوس
ا J0 IQاAح آ Jآب وه ا]ض واان وا; Cوا
? وD
اLب و! :أي ";Dه وآ :! 5Aأاء وأي أIء ا ا/
.«195Aوآ eا; ا
:! PI Aآ
Jف وOnى ! :آ
" Jف إ( أن
ا([Iم ا ;Cا J i<fاLل
زه وأن آً
Qا !" :ا !JL
ا!\ $Lا \ل ا Rو
;Lا ! :ا i<jز
[Iي واs2
Bرآ آً
Qا Aآ 5$أدب ا R" +(Xا Eو"=L
ا »ً Q! EA
ا # Xوأدوات ا
وآ Rا & وا > gوا ' «20g
) ـ3ت ا !" %ارس ا>ي ا]:!#
إذا آن ارس ا;ي ا
وا ا
C! R"
A? $ه !ز" A
!" آ
ة ! :ا [;
eLآب ،و ? a>/أن ? JLزًا ً
[I
gO i<fاCه ($ت D
Iر! ووا 2اcA ،ن ا /CI
" nارس ا;ي ا :! "! F0
C? \ ،$
.اTرهDت ا&و
:! "! AاCfت واو(ت ا;
اR/
ً
[I /<f
ات ا; ،Eوا ? Fأً
Sا L$ب
ار ;ت ،اOي و5A s2
Palimpsistes ! 5!Cت ا;،Eوآن 0ذآ
!Cم ات Aآ5$
" ا
زاق B$ل JS!-إ" Rت ا;_ ،=$< a
!-ص.28 19
20
www.arabian-creativity.com 22/06/2007
22
مC /Nت اIL ا:! ًIL! ت \ " ا;_ اازي/
>ا
.&E 3 اTranstextualité
ودون أنSm دون اeI$ Fا
ت اه$ ( إ:L?
[;ا
اA
5$ آA %ر# 5$ م0 ! JQ! ،! اتJ
ًرًا آE? ?د
. اا" ا; را< ا!ت5A \ ?;ول21«»آ ب ا
>ت
، /I
C
زت " !ـ»أدب« وا
ا$ W ذR إA2T$
F%Dو 22
تE3 ا=
! ا5"2! رت ! »أدب«"دًاDjA
Textes s>E! تA ،ع ات2$ DS >تE!
Aص ا
اE;ا Textes d escorte s>E!ص ا! وE;واlisieres
ً \لDS "دًا poétique
رت ! اD أن أR\ إEأو ا
.23ا;_ اازي
! را< وEA \ىT ًEEN? تCf اz$ FA
" 0و
!! W ذ:! ;C
ي واLC واC}; ا$ !;و،ل اـــتLn أz$
اـ hors-livre Iا;ـ 24
la dissemination 5$ـL Jacques Derrida
discours 5$L Henri Mitterand !! eI Rـ إC/C اـ! اF?;ـو
ا:Iه ااj$ ً$>S "ره$ ! اA وا ?;ول25 du roman
\
اءةC! # وI"ر أ$ ا
واi; !! اR" رآ0 و،L?
.ا
وا
g"ر$ اانB
ً ?
اء و#( وا
ً
ات ?;وQ\ أن أآBإ( أن ا
.
إAQ
آQي وا&آ.د اE0(
\ ( واQا ا&آ
la marque du ا<م5$ آA Leo Hockا;ان " ?;ول0و
23
و?;ول5C} وو5?(( ود5"اI;ء ا;ان وأ$ 5A ! ا;ان ?;ولB" titre
24
" اـKاه!:ا ZاNر أو ! Zا;_ اNر.
; > :@,ا;ص -ا;.ED
)3ا! #ا :+,ا;ص.
)3ا Rح ا
5ي :ا;_ اازي.
:`#ا;_ اازي.
ادي ا
,ي :ااز
ا; Eأو اازي ا;.E
)3اهب (و :ا; DEا
اد.A
Yا :!)>3ات ا;.E
ا
' ر :!
Mا; Eااز
.
Mاوي :ا;_ اازي.
! :ه gOا" ! :ا
ت !
[
s>Eى ا ZNوا
دد
"; J
s>E \! Z2 A @$آً
Qا ! :ا.ض ،و
i<f
Tع Iي وا s2ا.
Aه د((ت هOا ا ;" s>Eوا 52ا&وا ،Jو!ه !
?Lا?5
وو}5C؟
ا;_ اازي Aآ5$ paratexte
ف ار ت
ا&
اس :! ZI 5Ij$ا ا; A Eإ ر آ:" 5!B palimpsestes
ا0Bت ا :$ iNا;Eص ،وا "د ! ;$ :ا;_ اازي وه:
28
.1ات ا;.E
.2ا; DEااز
.
.3ا; DEا.
.4ا; DEا!.
25
! .5وراء ا;.DE
DE;Aااز
،وا ! A ;"2ا;_ اازي5A
،
;ت Aا&
اس 0B" 5Ij$أ J0و ً\2وأآ
Qا? ً"/و
ا!" %
ا Xاي h<XCا
ا$د :L
! a! !#أن 5/Iا;_ اازي أو
ات ا; Eآ;ان وا;ان ا "
Cوا;و
:اا Sوا!ت.و
ات ،وا;ت ،وا واا! Aأ< JCا CEأو Aا;
وا/ت ،وا
;ت وا
<م و"رات اTهاء وا;
5وا ،
Lوا
،Z
وا_ وأIاع أ
Sى ! :ا!Bت ا
IQواnTرات ا $Lأو
%ه !
? _;
Aو<>ً !;"ً L
0ن z$ Aا&\ن ً\
nأو ?ً ر<ً أو
5nر<.
ل ;ت» أن ا %ا
ازي ه اOي seuils و Aآ" 5$ت
5ا %آ ً #م إ Rا
اء DS CE$وار 29«!" CE$أي
أن ه gOات ه !ت f>Iه J0اج إ Rا;_ \ 0ل ;ت»
اMروا ا 3ت _;A «30اازي !د ا&Iط وا} Pا CNوه آJ
L? EIن Aا ! 0Bآ CS FIأو }ه
ة $ة أو _I :$
0
أ Dه ا :أو ا Jا$Tا" ذا?ً
QI 5ا آن أم
nا.
و
S- _Iم 5أو
Lن $ا JQ! ،5Sاان ،وا
> ،واcهاء،
وا 3ت وا ،(Rوا
iMWوال ،واا uوا&ر ،وا>ش
وHه @ (ا %E 2#ا
@ أو hRLا
_^ أو ا أو اb 2#,ن
ا
< دة ا#$د وا
> ،وذ lدا Yا Xب أو Yر hاCدات،
وا
ورات واEW)cت #cاز دوا)! إ#اع ا
@ و h(Hو( hا>ريء،
&ن ا;_ اازي
! JCا
ا ،و!; ; ;" Rا $
26
( PQL? :! 5و! BS :! PI s?Cإ :!L! Rا;_ و!ور?5
وا<;> 50و!ارا?
R\ 5ح رئ .5?I;L$
و gOات و} Pد( و و?او ،و
ُ
ف ; >@,
ا %ا
ازي W? 5Ij$ 31ا; ا; Eا ?
ك و EI ;$أ! A Dم
و<ق !; ،:و?وره ! ;$ R" [Aآ! و! ،/وه gOا; 0
?Lن ً
nا أو
QIاً ،و ;? 0إ#,Y Rت )ة ،آ أ ?j? 0 Iه! أو
?ً "
< a>! Rدي أو \ار أو ! .5$n
A WOت اور اا Dام اOي ? 5? A 5ا
اءة ور<
>Sا
Lى ر
! :Lا"ر آ Dاءة <وا #و#
# E
درا; ،&DاSا ! Ijn :إق
2ر آ
_;$و?
5أ$دg
32
و!
ا!.5
_;Aاازي و}Cن ،و} :
? A JQ?
CاLب
و 5
$وزL
L 5A
Sن !
ًا و!ً
Qا و! ،ً>/و"! `REاmD
(او " Aا#Tرة وا%Tاء ،و
_Nا;_ اازي Aآً$>S »5I
33
أ;; ً و
)ًاً
N/! ،ا n !Nء FQ
S-ود gا وه ا;_«
و? e/L
،WO$اوً 0ة إSر
وإIز
"$ر gإر< ! إ Rا
اء
وار.
Aت ا; IL! Eآ
ى ،وأه E0ى A Aا;_ ،و?jو
5
و? a :! g
/Cاا \ :! eIا a$ \TاBُECت ا
?Z
5>! a! $ودا.5S
إ-1::/0 Rا;_ اازي اازيparatexte و
/ا;_
27
! :! 5ILا $/ا IIا péritexte LA péritexte ااS
!;ه »Mـل« و$د !\ :! Iل إ Rا \Eواورة وا> ،
ه ;? WO$ات ا; ،Eو? Jآ ! Jورد !> L$ب @
ا]Wف ،ا
_^ ،اان ،واcهاء ،وا
>
3ت ،وا
>ت ،وااu
:! Bآ" 5$ـت.34
وا ; _ESت ً EA 11
35
ا;_ اازي اNر ;? épitexteا $/ا4<) «épi» II
وه آ
% :! _I Jا;ع ا&ولL
! ،ن 5;$و :$اLب @A $
و Aأ\ن آ
Qة ز! Iوه ! JQا5 ;bا#ت و ا
آات ،واCدات،
واEW)cت ،و 5 _ES 0ت "&<@ ! :آ3 ) 5$ت.
و! :هOا
@ sأن ا; :Eاا SواNر
>ن
! _;$آي
f$ري ،اOي ه ا :ا$Tا" ا
،/واOي (
5A :Lأو ? g
/Cإ(
$ور "
ه :
Oا;/! :Eء و ًAو? ( ًLLCوا
Tءات ا ?
! :!
QL$ت ا;_.
0BA WOا :$ا :اع وا;_ ،ه ";! 0B
" Rا"/ة Aا!Bك !ا JSا;_ و!
0
/ 5?Cاءة "Aو!
و!
Qة.وا R" Cه gOا;Eص و!و ?وزه ه ?> ( Jوإهل
mاورة وا;ورة وااراة وا(<Cاز ;_ ا
./
اOي –-vestibule ذ Wا;_ اازي " Rرأي #ر` ه ا
S :! dIـ 5Bإ Rده Iور a! Aا Pfا و ا.36JN
ل ;ت إن ا;_ (
ُم "ـر
ً دون !ُ \Eو?
!z$ :
اITت،آ< ا ،Pfا;ان ،ا! ،ا
;ت وا ( Iه;? J
28
إ ،5وا j$آ ،5$ Z? ،و?ُ ِدُ R;$ i 5!; gاjف Lـ،
و R;$ :Lأآ0
Qةً
2\ 5? ،ا @ :ود A gا ،ا<،5
وا<Bآ 5آLب.37
Aت !
Qل "< +ن»:ه gOا ا>" ا ?5
ا
اءة«
A WOا
اءة ه " ? :$ "Cاع وا وإذا آن
ارئ A a@
ً
0ه ا;_ ا
وء a! .أن ارئ Aا ه اOي
38
> هOا ا;_ ه 5و.50
وو =Aا; ا;
ا " Rا<
ا? ا
اءةcA »،ن ا;_
39
ا
وء (
ى " Rا /أو اة إ( $ارئ وو" 5وإدراآ«5
و!$ # :ت أآًا أن ا ? "Cو! و ا;_ إ(
أ وإ( و !ً،
&ن ا JCا
ا ه اOي
5Aا
وح و
5A 0ا((ت ،و
fول 5A
ا ،Iوآ JذQ! A Wق
! $ ;2ك ى !دة ه اPf
وارئ و!" ا&"
اف ا
.وا&د $وا
LCا
;/إ آ:! J
40
ا Pfوارىء " Rا/اء.
وا;_ اازي اOي
م ;_ ه ء ! :ا ا$Tا"،
وا ا
ا " Rا/اء WO ،ا\ Jا;_ اازي !A /A IL
ارس ا;ي ا
Dو? 5;" F"
Cدرا<ت ?;و Fوأ!? ًQ$
و? J< R" ;! ،ً0اQل "ت ا! $LرQ $ق ا
!Xا!<M
ا 3 !#ا !3ذاآ.
و) 3ت ا %ا 3وا 3 bا Rح ا
5ي و
%ه !:
29
اCfت ا أ F;%ارس ا;ي ا
$ $ت
Iة ? :! :Lاج
إ Rا;_ وا<
اء !>& ،5ن ه gOات ? !
D;" :ا;_ ا
وا و
@Aـ.5
30
ﺍﻟﻔـــــﺼــــــﻞ ﺍﻷﻭﻝ
31
ﺳﻴﻤﻴﺎﺋﻴﺔ ﺃﻳﻘﻮﻧﺔ ﺍﻟﻐﻼﻑ ﻭﺍﻟﻌﻨﻮﺍﻥ
32
ﺳﻴﻤﻴﺎﺋﻴﺔ ﺃﻳﻘﻮﻧﺔ ﺍﻟﻐﻼﻑ
33
34
Mا]Wف:
إن أول إر< ?ا 5ا ه \ اB.ف ا
وا A2TA،إR
ا :;/ا.ي اOي
ا"$ .ره أر R0و أآ JأLnل ااJD
ا
ي? ،ور ه gOاILت !>S aب
S-ا$Tر،و ا!Tع و
ا
%Tاء F/ 5?"،ا
وف و?>?،وإ Iا&ان و ا!ا?
و?ر
?،وا&Lnل و ا&\م و ? ?،و ا[ Jوا@ء
وإ
ءا? R" a
،ً
E$ ً$>S WO$ JL،ا C/
Eا
Eة و
<j
ا;}
? 5A
QAا"ت ا Jو ا;، iCو&ن !ا JSا
? Aا:!
E
41
(
أه0 ،ل ? :Rإن ا a/وا
EواfCاد آ Jأو Wxآن ";f/! 5و ً
،و $أن ا :ه ! JSال و اO،5$ aا 0ل دXرت 5C
? A
ل»:إن ال ه !
وق ا،:و WCDء J 5Ij$هOا وPD
ن اOة ا
/Iه \
n :وق اO F/ iة ً
E$
<>...إ ّ
)(42
@\ F< WOر?; ،e/Aإ I ;IL$ ;Iاع ا&ول ! :ا;ر«
آJ A " ("ده اEرة \@رة ا
Dة
اTر<ت؛ا،ا،ا! Z<$،!B"Tدة و !;"،ءت "
اB.ف ً
E$ ً$>Sا" ""$ L? \ Rره ً< ً/I
< Bز
? ً/د ?jو
5?Bو
?;< 5;! Jا((ت و =Aا !Bاً L!
E
إ
ءا? 5إن !/ء اEرة !BS :ل ار $ا /ا
F/ Q
دًا وا ا
" J$أن ? " :ا(ت ا=/;
T
43
ا
TاOي ? A LهOا ا;ع ! :ا!ت.
Aاءة وال ه gOه !
اودات ;_،وا<;>0ت
/0 F/ 5و
)< (41رة ا
<Tاء،ا.36
m
) A،" Pj?(42ا
ا،
Eدار ا AQواB"Tم،ار،0ط،97ص.40
35
إ
N/? <? Iج ا;Lن ،و? R" zا
Tءات و ا[;ن،ا:L
ا< %/آ; JC ! dا
ا i _;A،ذ Wا/اد ا/ن :$
د :Aو إ Iه ذ Wا(!اد وا
ا Z$اOي
;>= ! :ا;_ ا;اة @C$ء
ادي ا 5$ Zوا0/ت اNر ا&
Sى »إن ا;_
;[ ا<
ا?
<TAا? ( ?;[ ا;_ دا ،ZA ًSوإS Iرً أ
@ً $ 44
!;«
" 5/إKر" اا ا&!! و اا ا&A CNوf/! Rو "[;? :
ا;_ 5Aj$ا
أي !> 5اNر ا&د $وا(" اOي
P0
!; 5و
د " 5ا JCوا [;? R" J? IQا0Bت اا 45._; Sو!:
:2ا
<Tا? اNر ات ا; ،Eأو ا;_ اازي واOي \
اB.ف إ\ى ! 5?ILا&<< _;A،اازي ه ،_Iو إن
ًEI :L
Aء ! :ا;_ A،ا; Eااز
?"
Q/ة ?[
ات "أ
"Iو
46
اSرات ?
%ا Aأو >Sد( آ
ة :
L? AاLب.
وcA WOن ";Dا $Lام ?ا" A JSة ا"رات ، ;Aو?ر
B<B Bك ،و !ً ر " e/\ Rار
JاLب !;ً ً $0
47
ت .
أول ?[
ات ا>Nب ا
Eي ه ا<ت ،أو ا JLا< Lب
&ن ا<ت ?د ا&\م ا ?
fا@Cءات ،و ?>$ ;! aر اOي
. e/ت و ا;
ت اEدة ؛ ;Aأو ?ر
،دو IإBSل
/I($م و ا;<= اOي
ث اا :$ =Aا JLوا@ن ،و اL
(?; Dارة أي R" JLnا@ن ،و
هن أن ا Lه ا
آ
" Rا
Sف وا
; دون اآ
اث R;$و ا} ،Cو ه ?5$ J
ٌi
36
أ\ $( JLA ...أن
ل "n Rء ،و
إn Rء ،و
ل R" ًxnأن
JLAو} 5Cه ? اJ 48
ل و
و
ل JL$و Aا. JL
ا
Eي \
? ( Rف ا
ؤ
?ً و =
0 ،ً%وDل ا>Nب
ا
Eي ،و أدرك ا&ون I($ل ! :ا Aإ Rا $Lا ه ?FQ
و? ! آن "
/; ً 2ن و ا(#Iر أه ا" R/
$ JLا "NاOي
م " Rا<B.ل و ?>
aأ
>nا&$ت $ R" W$ض ا:! CE
أ
E$ JLn :
L? Jي !;<= 49.و هOا !
ل " Rأن ا !Bا(
.
?O$ ;./ا?
% !B$ :/? J$ ،ا
.ث "; ا !
E
ا
<S$ Jر أ\م و أان !;.
و ءت روا
"Bق ا;
@" R/
$ 5?<! \ A
،50éditionوا أ I
E" A ;? FDا !Cم de poche e
ا& //ن أول }ر s>Eآن ،1938 ;< L
!j$و
} 0أول
و? ،
.D $و
/$ 51
1953 أIذج " !; ;< /I
A A
زه،و ?Lن "دة ا!? Iر
ً ">A،ت ا>E? $ر
Sc$اج و
" را.:0
و
5$ aاB.ف !0 :رة ?ا ،Dو !
:! 5#أ
#ى ا
"
4<) ::
/! Rى ا XCو
ى ا
Lن
37
&ن " اTدراك ?=
>$ق !;A»CNك !
رك Ln&$ل ،أو
و 52
"&$اد ،أو &$ان ،أو \&$م ،أو J#
$ا !Bأو
;«@0
ث أن ?@
Aآ Jا!Bت ا
.و
%ا
.ا<& $هاف
إnر
A ُ?،آ Jا<.J
38
رأ< \ٌ و
nه !/ول إR" S A
n jA
! R" L?، PS R
ه ا;?
?، Rي ًI/Aأ ،ً
?
@Sو $ذاة و
L
0ن
ً
Dا أو \!ً ،وه gOاfرة أآ
Qإ2ء ًة و و 0$ :! ً\2ا\ .هOا
\ و" #B# JLn Rأ"ة،
L? Jاري أآ
\ً و أ J0وً 2
ا و ٍ L$
ف
ُ[
ا&Lnل دون
آ
ُ? Ijى ! :وراء \ب $2آ PQأو رداء ٍ Cn
أن
ُ
ز ا s!Bو ا :! =0ا
ؤ
.
ـRات ا]ــWف:
َ
ء اB.ف آ وُ
? PDآ 5و أ 5Lnأ
،Iو ا&
s>E! Iل
"n Rء
5إn Rء 0B"
S-ا،#و ه "; "#س" "!B
? Jإ Rاء اOي ?
إCD J@C$ 5ت ? $ DS Lو\ه A،
Lن أي nء أ
& Iي nء <
S-ا ًء آن هOا اء ،CDأو آ;ً
Aدًا
53
،أو
$ ًII0د أن ? 5ا&
IهOا اء،و ? !B" sEـ.5
ILAت اB. Lف !> $و! $ا? \ ،a0آ ! "5
ا!
أة وا ;" ،" A
$ C0أ0ا! ر ،إ\اه ?
Aف 0و ،و0
\دت ا\ ا(Iء ا$j$ AQد gا&
;? A ،إ Rاa
ا
0ا
و\، Iا $اCDت ?
C! 5دًا " :ا aاA،$
.
" 0Bا
أة " A،J
$ر? 5C/A A،5و 5?
[Iد و/Iن
وان " JL$م.
و JC$ا;<= وا(/Iم اLن ت ا\cA ،ن ا
Cة ا&
I
?;
Aآ!@A Jء اB.ف
D;" :!
E;" WLC? :L
( $،ه دون
ا("د " Rا ا <
Lا،
Eذ Wأن ا
< اُ?
Eم آL
?Nن I$ت ( ?أ ،و ه !
ً 0 /Lإ@ُ? ( %B$هa>/? \ R
39
ا
Cات ا
Eأن ?; 710 Jو\ة !! ) A (bitا،IQو إن آن ا/ITن
ذ Wأن ?;<J 54
(
a>/أن
رك !; <ى 8إ21 Rو\ة AاIQ
ا((ت \ و O$ ;%ا ا JLاOي
Jاjو
!
% ً\C! Jود
Bم e/\ :C}$
@\ Jر ا;_ ا.ي
2ور
ً آ;ان !ً Q
R.Barth. روbن #رث
/1و~ Rا ;}&:ن اEرة أو ا\ ? " Rاد ا(،
polysémieأي أ? Iم "دًا آ
ًا ! :ا(ت (
ـُ; Rإ( @$و
J
ا zا ،
Smو!cA # :ن ا;_ ا 5
[Cإدراك ا ،و
د
0اء?5
55
Eرة
( $وز \ودُا !; jو
.J
وذ
:\ Wم ا;_ ا.ي A2c$د((ت ا )Relais:g /2و~R
ة Eرة \،أن !(? ?; A
Eو\ة أآ
.آ أن Jا
:! 5!
( .$ا<ب د( اEرة و اB.ف آ ! Jاء :$
!"، :وإن ا FCSأدوا? ا
! =CAر"$ $ر ا Pfاع
= أول ;_ J0أن
م إ< Rق
;_ ،و ا;Cن ا
? Lن 5و ! ٍ
ا
اءة
$،م ?
ن ا;_
Cn :! 5
$ة إ
Cn Rة أ
Sى
إ
اؤه و أدوا?.
و إذا آ FIا
! . :إ Rأ
Sى ? >Sب ا !Bا،
.ـ و0
J0آ R; IS
? Jـ 0D :L? :
jAا
و ه " ?
?@ A aآ :!
QاBECت؟ و ?;; ! J\ :د(
n 5وط إ 5Iو ?5
إ 5
S- J\ Rآ
n WOوط إ 5Iو?،5وه; ا :$ ;Qا .و اEرة أو
ا\ ا ? PLA. Lه gOا
ا :$ ;Cا:؟ A
Aا.
40
56
?>= ";! Rـ::
ا&ول JIاBLم ! . :إ . Rأ
Sى$ ،ون $ن ; Rا& JDا
،
وذ Wآ a2رد
L! Pن رد
. :! Pوا\ة.
وا
/C? IQاBLم و$ن !; .$ gأ
Sى،ء ? Aج ا
وس»:و
ا
ن ا/
/Cن ،و،5
? 0و?
"; 5إذا
ّ/Aآ/$ 5!Bن
،
S-و0ل ا5هي :و . :! 5I J0إ Rأ
Sى«.
و
>I WOح اf/ال ا :ه :L
Jا"ر ا
< ا.
E؟ ،و!
!ى ا(?Cق وا(BSف :$اEرة وا.؟ -ا
< ا
Eوا.- .
ى آ
ن ( Christian Metz Kأن ا
< ا JQ!
EاLت ،و
،وإذا آ FIا. 57
آ Jا&nء ا&
Sى :L
( ،أن ?; :! FCا;R
? " Rا> aادوج ! :اICت و اIت A 5IcA ،ا!B
formèmeو ه ا\ة اL ا&
! JEC? Iدوج؛ ? JECأول
CA 58
ن colorème Iوه ا\ة ا Iا
.Eى
ا
.Eى ،و?ٍ # JEC
ا
< ا
.أو ا I/ا; Rا ه ا; Rا& ،L Dأ!
ن %B$آ(<رة ،و ا،
;L
از C! Aم I#ي ٍ $ 5;"
،L
و
%ه.أ! Aا
< ا&
Iأي ا\ اf/A Lال ه! :ذا ?َ
ى؟.
CDAه ا; Rا .واf/ال !
ّ/Aذا ?
ى ه !;ه
ازي R;A،ازي !د ا((ت
# /اء :! gا CNا ،AQو
ا
LCواع اOي
م
$ا;_ ! :ا !Bا I/إR
ا !Bا.
E
وآjن "إKر" C! Aم ارئ ا@; -Le lecteur implicite-ه ذ Wارئ
) ! (56اOه،ا
/Cوا
/Cون،ج L!،1وه ،
E!،ط ،1988 ،4ص.24
) " (57ا 0 I#ور <اEرة ،=$< a
! ،ص.50
)(58م.ن.
41
ا
? ;$ ً
@" Zا;_ ،و ;$ء !; gاOي O 5ور gا
.و< ;$ A
I WOأن آً
Qا ! :دور ا;
?> ا;_ إ;A Rن ?L 59
ا;_.
،وً ;$ء " Rا
اءة و ا J"Cا; Eوا
Nا
LCي ا#
:
OنJ
?
،
ا@ن ا.ي إ Rإnرات وأان و>Sط وأLnل ? :$ aاjن
ا
ي ا ;Cو اjن اري.،
ن B%ف روا
"Bق ا;
@" أ L? I;A 5?Iإ
اR"? I
إ
;? Aول "2! Aاري ا/ITن ،وDS 60
"ا"
"4
!# E
" 0Bا
أة ،J
$وا ?! و :! "! =Aارا<ت ا ،
Eو
?@ s
? Aه gOا 0Bو ? ?CS Jو ا&< iار
Nا اF;I
" A i،أ" $
$ر ! :! Aهوء،و ر!ز،و!ت >/$
JLوا;
Lت ا
?،ور ا[
ف ا!; و ا(" و (?;R" e
!.5?/
gO$ AااCDت –thème- ? :"
% F/ا
وا
ا ?
"
J/! e\ :ج 5Aا /ا
و\ ا AEا
د $ا 0ادي
اOي
"; a@Nت ا
ا <
"ن ! ? /
، 5ذ0B" A W
;< RاC) # /ب ا /وآ Pأن ا eEا
; وأد ا
$
ا I/ITو
0أ،$Dأو ?
$ا
اوي ! e\،g aا 5A Fا&$ان،
و? 5A Fا&LAر و اmراء E
Aأ!م ا(<Bء و ا(<اد ا
ي ،و
ا& IIا.I/IT
";ان ا\ ا! g;L<( ;Q$"J/C?" Lل ا
A? ! A L
B
O Rا ا
آ،eو :Lو Iآت 0رً Ln $
; !0 :ا!ً ;! I A i
!;:
42
،ُJ/ا
ذل اOي ( !
وءة 5و ( .
:Jا َْ C
َ/ـ ََ A
:Jا
Jا&\=.
ُ/ـ ا ِْ C
5" Jدراه 5إذْ َز
.C
َ/ـ أ َْ A
ـ ا /َCا
.Eة ! :ا;.JN
Jا /Cا :! "Iأ! و.<
َ%
َ/ـ َأ َْ A
61
ـ ا /ُCه اCر Aا&!
.
وإذا أ I$ا; و A ;Q$ات ا،NوB$د ا
Cس و!;
إ
ان،و! أ\ 5#ه gOات ! J/? :وإ$ال Aا،.وأن JC$ @$
ااوج :$ا.ت أ dIآت ?،;! _ES JوL? 0ن آ
"?"J/Cآ ه ! A /ا"
/C?" R;$ dNأو ،"JEC?" R;$وه
" ?
J/ف ا
اء B$م،وإ$ال اE$ :/د "$ر أ
\ :! Iوف
ا
CEو
ان ! ً
Nو
Cن .ً CD
و 0ء / Aن ا
ب":
gُ
ُ /ـ @$ـ
gُ
ُ /ـ
/L$ـ و َ
ُْ C
ُ /ان
/A،اء َ
ٍْ C
ـ َ:
َ/Aا َْ C
ُ /آ Pا، Rّ>.وا
/Cآ Pا
اد " :اC
ً
/ا،و g
/Aأ.5I$اْ C
َْ A
.JَL
ا ُ ْ
و ء Aا/ن أ
@:ا :JECا.:
ٍ R;! R" aا،I$Tا،
/Cا@
Tح ،واPL
وآ Jه? 5ا((ت ُ? ْ
"! :ى را .gو َ$ـر? 5أ
IاB.ف.
43
62
$ع إ Rه gOا&nء.
و ذآ
Iأن f$رة اB.ف ?Lن !I :اة ?
Lر "@A Rء اB.ف
،و?Lن ـا;اة ـ آ و
D;" :! ;CDأ<<:
/1رـKـ اـ
أة:
إن \@ر ا
أة Aا Jا
وا آ /أQIي !Eر وا( ،;C
\ :! Nر!
?ا gإ@A Rءات أ
Sى،و/ 0ت ! AاP0
!
; ?
ً!/و
; :!
Cا JQادي /ا \ Rا=،إR
!ً L ا&RQI !Q ا ا
ا
!
آـ") Cروت"أو -آـ""`".
/2ـ اE$ـ 4آ;ـ<:
C) ) /ب 5\ Aا AEـ";<"Rأداة
< JE $ JإR
\ 5A ;
eاLل ،و ( ? g
Lا&\ال،وإذا آن \$ 5ا
ً \ً !د
ً إ(
أ"
< 5Iن ! ?ل إ
( e\ Rه J# 5ا&$ان
A
J$،ف AC$ا&رواح
\،ا FCSا&د
ن ،و? F0Bا&$ان ،إ( أن ?; Fا/ITن \ 5إe\ R
C
( AD eق :$ا&د
ن و ا&و ن،وآE0 ;
5Ijة <g
! \،J/
اOي aأن
!B 5ق ا;
@ ا ! }Cا@ !#) @#د:A
Dن /$ر
\ ?
اآ أ\اث ا
وا
».رأ
< Fي ا&"[ ! ا@
:! 5 S ً< ً
?
! !#) @#ا
ا& z$وا @Cو:! E" g
A
eE0ا " L
Iآ ;! e ، e$
nأن أ?B I 5ق
ا;
@ ،أو اب آ
5/ا ،zآ; Fأ"
ف أ
5Iد I Iا
ت ،و
63
;Lأ?
دد [ ً وا\ة«.
أو iات إ( ذ Wا;Cء ا ،AEوذ Wا(?د اOي ? 5;" Lا@#
44
)cA، !#ذا آن ا
$ J<
!#) @#أة [;$ر اD !EBW"$ل إR
اLل ،و ذ =
:" WاOآ
و ا
2ت و ارج Aا!ت
اcA،AEن ) )Cب
:" 5$% :Lاد ذآ
ًا J$آً
S FIا
.ق
5C2 Aا
ي
! :$ض
;،g/
Nو وا ه
،gوأ0Dء ?0
Cا !:
س
\،5و \ ?
ح " 5ا
وب إ RاNرج ٍ j ً//!، a>/
BA
!< R\" ٍ
/ي ا&"[ ? ;" RN؟
= أ\ (،ذ W eIو ( ذeI
أ
@ً Aآ JE\ ! Jو
، ; JEآ 2 IBآIت ! 64/Cور %ذW
}ًI! Jا Dل إ$ Rب ار و اOي ه $ب اBNص ،و";<
? "R
5و<ا
! A gا 5ا
و\ "$أ$ a>I Iب ار IاL!Bن.65
" )Cب ! ،/و;<CN
، /! Rن د
;ً و و ;ً ،و
\ان
رو\ً،و آ0 ;
5Ijل :5Nn
BآkkkD Jkkkرة
kkkD kkkر ً $kkk0 kkk0
kkkkkkkkAـ
"kkkkkkkk. Rـ(ن ود
kkkkkkkkا
و$ـkkkkkkـً &وkkkkkk#ـن وآـkkkkkkـ Pkkkkkk
و أkkkkkkـاح ?kkkkkkراة و!PEkkkkkk
أد
ـ :د
ـ :اـ eأّIـ? RــF
رآ ekkkA 5kkkد
; kkkو إ
Ikkk
( \R
" )Cب ر %ااء و ا&"اء ?[
! R<; Jا;! 5A
ً$ز ً
" :د
; ،5إن آن ذ 2
Wأه 5
A،ه ا[ $
Cدون
[IإR
0$ا ،JDCو ? :\ Jxُ< 0م :! >Nأه »0ا :د
;W؟ F0
! ً/و ;Lأ\ #، R<; eآ
روا د
;W؟ B$ F0د
:إن آن هOا
J
إذا ;<R ?/ ا&و(د؟F0 ا،JLو
nءت#،ر،ن،ه<@،ري
،ن0... ً>! ;
(
،ا اJL
64ا
وا
،ص.12
) (65ا
وا
،ص.12
45
أj< F0،/! WIذه eإ Rا /;Lوأ";= ا /أو اد
0 IjAأت
ا
:ا
وا
وأ<> aأن أآن ! ?ؤون«.66
" )Cب -و ال ه
-gOو !ً 5\D F$و 5Nnا:$
" :$
و& ًk k$وkkk#ن وآPkkk kkk
وأـاح ?ـراة و!Eـ-
0 Pن
5;
AاOي
e\ 5$ :!fا;س ،و \ eا :L"،
Nا
:آ Jا
:
،ه! ;
S :! 5Iس.67
إن ;< /;$ RإC) ) Rب ً0 F/ا
،Jأو ًSا ،ًBوإI
nع
>
!
راً ! 5# :ا&ر 2ا>; ،و ا[ !Bإ Rا@Cء ا;راI
اOي
; 5Aا
$ eب ! 5$دو Iأن ? gCD
Lأ
! أو nة
أر.2
إن اCEت ا
CEاء ا
C) A eLب ًxnإ( ";ان Bق
ا;
@ ،و "ده <ن ،ًCDأ
! اد إ Rا @3; @#اEف
اOي
! :أ?ع ا !#) @#و<ر " 5C/A Rو A 5Iا>
وا/ك.و C) ) JAب $ sA Aب Bق ا;
@ ،و آن داً
ل
"/ Rن < gو ! ":5إ 5Iأ eDا&$اب و أآ
Qه ا/Iاداً،اب اOي
g$ ?jا;ر اOي
R.ا&E$ر و 0ذآ
ذ A Wا
-ن ا
Lوا
أ"، 68إن ا;ر اOي
R.ا&E$ر ه Iر ات ا
،AE I$و ه
ا;ر اOي
ي 5$ا 5$أوء gا&، :;/ن أ"[ nء $ا; ه
رؤ
ا < 5Iو?
Rل < 5Iو ? :
O :Rأ\;/ا ا R;/و ز
دة
69
و(
ه= وه ٌ
0و (ذ وأو WxأDب ا; ه S Aون
)(66ا
وا
،ص.108
) (67ا
وا
،ص.108
) (68ا
وا
،ص.280
)<(69رة
،iIا.26
m
46
Aدة Aا
mه رؤ
و 5ا 5I<
Lو? Rا ? !A /
اة ا، Iو?Lن ا ًء
م ا! " :! :;/د، gو !<R
! J0 :و ? 5 Rر0، =D 5$ل ? :Rو ء !< ;? Rو آ5
ر0 5¡$ل رب أر Iأ
[Iإ0 Wل
? :ا Iو :Lا
[Iإ RاcA Jن ا<
!/A 5ILف ?
ا R? A Iر 5 J 5$دآً و A ًD R<!
SأAق
. 70 0ل < F? WIإ Wوأ Iأول ا:;!f
ن ا :L/و !; dا،:و
رؤ
اب و
Sق ا eآن داً د
َ ُ
) )Cب ?ّل \O$ 5ا اCم إ! Rرج
< $ Jـ";<D "Rل
إ RاLل إ( أ ZN
$ 5Iو
اوح ! a>/
5I& 5ILار إ RهOا
اب "&ن ار
; z$ 5ا F0ر IهOا اب 71و
$دJS
&ن 72
أ$ا ً$أ
Sى إ( هOا اب "
5$D e/$ 5A a>/اEى
73
A :L? 5$Dأ"5Iاب اOي
g$ ?jا;ر اOي
ا&E$ر
ZA F/ " R<;"
!
Aو< eأآ Jو أ J# :" ;
Jا> :و
ث ?<ENn 5ن ؛واه ا، /و\
إ Iه آ WOر! Tر ٍ
اj? F[A،/ر، :C0! :$ ?\ A sو ،:C0! :$ ?! $و
; :و ر %زوا }
? Fدد "C) )
0 Rب
م ا و
0
ً! :0
C! Bو!ـ?ً.
واه
م ا&\،و } WO$
47
إن gر
\ %اوي ،اOي iإ( ا A e?Lا
وا
،و ? 5$
$ا
ً آ ،PQو A
;?،
LA !0اBت ا :" #،AQآ JC$ eQا;%
":
ًة !Cه
; آن ا\،:EN :$ ا
LCي
ا،وا&LAر،وا;س،و JC$ا
ة ?ل هOا ا eا
LCي ا PQإR
\ eرف !
:ف ،gآ
? ( FIأن ?ـَj? A gُ xوهت ان ،و إI
?
gأن
Lن ا!ادًا Bد " Cأ
Sى.
"
/Aن ! ? C " A /ا&!! ر ً Aآ JاCه ا ءت $
!
0 :أو ; إ
ه ا
اوي :" j;A،ذ? Wق " Cآ FIا5A .
ً DS !!yو :! F.$ 0ا
:ً ;< :#B#
ـ أ Iآ
ت
#B#،
Dن <; F/أ!
ًا ه;ً
" Aا!
أة.
(.
ـ ذا آ JهOا ا
DTار
nة اط آ آ
ت ازدادت ً $BDو ً
75
ـ و \D
;Lا!
أة و .eS >0 F/
و $أن ر zAا= eدور ا&ب وإ<;ده دور ا&م \و Fأن ?a
ا
.ة ا A
>C؛" Cا&!!
Aرت اواج ! 1 :رz$ %
ا[Cت ?ه e /! 5I&،5دور اوج ًI$ WO$ LA،و
L
رو\ً و? F$ا" " اOي \،5;! Fو/ت WO$اق ااI
اOي آن 5IL!c$أن
:$ aا>
.:A
"وإذا آ FIا&!! و\ه !Eرًا ;،z0وإذا آ FI
ا nو\ه !Eرًا ; z0أ
@ً cAن ?; z0اE! :</\Tر #
76
;". A z0
"
S gد"
$ /CI Fآن إ Rزوج
@O$ :رة ?Lن ا!ادًا
و،5إ( أ"
< Iن ! ! zI :$ Fدة؛
ا،INو
) (75ا
وا
،ص.173
) (76أ\ < أ\،ا
أة Aأدب اد >!،ا،;>;/0،اا
،د ت ط، ،ص.110
48
ا
% Jا
"
ً وراء ا :! "! :$ aا;@0ت A
!Nو" O$ا ا; J0 z0أن ?Nع <اه،وه :! W? ( /
A 5@0 A
77
أ!
ه ! ?
.
و ه O$ا ا/ك ? Rو; Aاز" اا Sا@ر
$ل "hC Eإن
آ A ! Jا
أة ،.وO iا ا J\ :! .إ( ا(دة،و iا
Jأة
إ( و< أ! ا A
.داً ا g $<A 78.واج ! 1 :إ Iه
ا<
>A $ت " ا& JL/ RQIا!اد و} Cا; iا
يJA !;A،
ا
Bن AاCظ "\ R؛) )Cب ـ";< "Rو 5;! F 0ا
وب
إ a;!A
S- $ Rوا
اوي \
! 5;! F :ا
وب إ:@
$ $ R
دوام \ FILA،R$jAا/ى زواج ";< R" /! :!"Rد
;،و
زواج a! 1 :! gا$Tء " C " Rا eواAء ? /CI A djو
? <f$ a;Eا; /Cو ا(" ;QA،ا&م وا }? Fذ $آ
FSإ\اه اnت ا&
Sى،وآ \@
ت ا&و F$% Rا.IQ
49
ا" "$ر gد(« /? 79وده ! :ا ا
!
ا !; إ
g
ا/ITن A،أ Pا " }Cا@ ا,ر آ i,"5$ا ",اOي F<0
5Aا>ر ا
و ا " :ال ،و\ول أن
Z/ذ ;$ R" Wا/ITن.
و! :$ :ا>ر ا "; $ا/ITن وا"
ه و<>ً 5;$و:! :$
eام اا،Jر<ل ا :و د اOي
Jأ Inو "?A،
ر<?
Jد ر $ %ا&!Eر و
[ ا
0A،e0ن ر! ام
<
$و$ق ا :و ار? $ا ; Aم ااg;" ? J
%ة ا 5; eوادة إ 5وه @
( ٌ DSه A 5إ( ا/ITن A
ار? L$ 5ن» "
ون <; اjC>Iت،أnء آ
Qة ?
.ت،ا&رض ا أ\;
Dرت !
@،ا;س ا I<0 :
Oا;ر و ا
Cاش وان ?
.وا O;!،ذW
.80
ا! :اOي Dر ام ً$ا«
? Wآ FIآت ا
اوي ،ا ً ;< :
" $ JIإ< Rر
،و اR
C) ) 5
D $ب
><،R<;،ت "
اLن "? Rا" ا&LAر
" Aا<
ع ا.5DC$ 2
إن ر!
ام ه ا F;Dا;انB،ق ا;
@ "ر;= "!
اCق وا& #3وا@"و ه ?;
/Cان ا& A، Dه
ر< g Jو ا
اوي؛!Oآ
ات ) )Cب ا ءت JLn Aر< J
ُ?ْْ
A،وا
ر<،Jو ام
< ا/ITن DSود
;# R" F;$
اOآ
و ا&، RQIا " F;$ا
وا
ENn Aت !ر
؛ا!
أ?R<; :
و ،gور ،:ا
اوي و ) )Cب،وا ه ٍ CI :! LS...
iوا\ة
Aأ او "; ام أو ا ;Qه»أن
iC 81
و ;! =Sزو
50
z$ام Aا Aا&و Rذآ
ًا و أ RQIو J0أو Iر أن
> ذآ
:أو
هOا Aا Nوا; iأ! ا;ع» @Aا
Lة ? iCذآ
ًا و 82
أ«:QI
ا@ ا
.Eة ? iCأ 83«RQIو :L? gإ( "ا!
أة !2 :ء ! aدو!ً
أو <ة ا&Iار" 84هOLا F;Dا> ا& RQIو F;DاOآ
اً
n"=nا
!ـٍُ
CD I J
ً $Lة !
و? :;"، 0ن ز ا!
/دة ا
ي!0...
85
!ة آ
Nو $ا&اد و أ0ام !&$ Eرض".
و اوج ه ! دل " Rاآ Jو ا(/Iم :xn :$و»ازدوج اBLم و
?اوج أ A ً@$ 5@$ 5nا a/أو ازن 86«.و (
رب ر Jوا!
أة إ(
$ر ! :! ;$ا 5$و اآ Jوا(/IمA ،ث ا= :$ا&رواح
$رت ! ;! CNا eوا= وا...5
إن د( ام ?ً!
? Jا !دًا و ? 5;$ ً$و :$ا/ITن A
\ 5و و،5Aو?
!»gآ FIأ! Wآ رأت \!ً
>< aء \ل اs
ن
و ا
أو <> sا
!ً Dب ا \ 5أnا 0و ?;??،ل :إ
ا,ر ? R\ a/د0ت ا eو ? R\ CاLش اOي 5I/
/Sوأ5?
$
eآjن
وآ
! :ا/ITن ان و ا" "
A Rاق ! :أ\ 87
ا«"/
ل اOات وا&
eو ! iا آًا ،و
?jان "5\D R
Aد
5و
[ A R\ e
:$ ً! Jا;ع ا&E$ ً E! F}»
Sر?W
و \ 88
\ Rا[ ا&
Sة gذه Fو(nء Aذاآ
? إ( و«W
ا
J#ام $ا
Cاق أو ات»و رأ
! Fة أ i; :! RQIا>
!ت زو :! F;!Aا>م وا;م آ
Qة Dرت Aآ; اآ
)www.arabnet.com2007/03/25 (82
). www.arabnet.com2007/03/25(83
) (84ا
وا
،ص.136
) (85ا
وا
،ص.136
) (86ا[;! :$ر/،ن ا
ب،=$< a
!6 d!،ص.109
)(87ا
وا
،ص.86
)(88ا
وا
،ص.268
51
Zأ
!ً !ودة .89«ًxn
" Rزو iC;$اEاء و ز
Aات ان و ( ? ُ ُ
ر Kا:"C
ن اLن اOي ?> 5;! Jا
أة iإ(
E0 A
nه أو ،$وا
A A
إ
! ا@ري ?; إ JLn Rه;<
fا; RاIB AQء،و
وت ا
A Aاروث ا AQا$ !B<Tا
;$ Aء ات و
ا :!
? \،/أه !ILت ا;ء وا;< ا"
/وا
Aه
اLن ا
? aCاOي
JEإ 5ارج \
Pاfذن
aAاmذان و "دة !
?Lن !> $ن ا :¢Lُ IOxاfذن ! :ا 5إ a Rات،و0
90
ت ادة أن ?Lن ! :ا"eN
أ! ! \ :ا( ا :LA Lاآف ا((ت ا:?m
ْ َ:ُ Aأ" Rاء و ا
ف ! :ا&رض !:أ
nف !،Wرف ا&رض
ـ ا ¡
أ" W،ا
fA A Aادي " Rا;س:أي ا ILا.
Aُ
nت،وAَ
nت و
ـ ا
ف ء ا> aوا;[
إ،5و?
n aفُ ،
91
A
nت.
و ? aه gOا((ت " R;! Rا
ؤ
اL! :! 0Cن !
?،aCو?ل "R
ا
e0وا([Iر وا a0و?\ Wل ا;
:ن JD$و ً0و
ن
$ده
اً0
،ن إ Rه;ت اء ا ?Lره أو0ت اCء،و
a;E
$
» Fام
nءٌ
;;،ا J
eأ\ A ًIه
O$ gرة
ا َ Cا ¡; ُ
92
ات وا;
«
و! :د( ا
Aا(<
اف وه " ا> J/ aو ا<ق أ\ا5#
!BS :ل ! ه وا ! R" a0ه (\=LA،ن أ
IاB.ف ?
/ف أ=A
52
ا([Iر "; ارئ وا Q<$رة !
! :! 5ت << A#ذW
"أن 0ا Jا$ ! F/ ;Cى اSTر اOي
! 5وإ$ Iى اول
وا
Pوا
S R" Jق أ =Aا a0ا رئ". 93
Z/$ :! :L? A
Aا;[
" Rأ،$ =Aوآ D
? 0ْ
!َ Iا
آ
!
\ \ :ا< ً و ا[Iرًا و\، ً[Cو! I! :أ
@ً ا
e0ا 94AاOي
(
n 5;" e.ء وه \ل ا? A :ا z$ Dواf$ \Tون
وأ\ال z$و!; ا([Iر و ا
0 e0ل ? :Rو ?
ُ 95 0 ْe0أي
(
?;[
،960و? \ Wأ
@ً
;[
ون ا
<ل و
/ن ا>
،إر< ً
و ا<(ً،ح $ا" dو $أن ا
ا :! :¢Lُ? 0ا
ؤ
Aآ Jا(?هت
ض
cAن ا/ITن
Lن ! J/! :$ل
ول ا<
ا،5Aو\،5
2و! ٍ
ا a;E
R@Iود ;A.gا
وا
<
ة ذا? ،Pfوا Lا
اوي iإ(
ا Pfدون أن
:" PLه
A 5ـ"ا& i"Iإ( وا;! ا)$ج
"/
اBS :! 2ل ر<C) ) Jب ا ENا Aا
وا
،و"50B
g
#و" ا &\اث "
5?\ Aآ>/$ eر
وآD FIرت A
روا
"و 2Dا M$ا'."C
Aا! A Fا
وا
ا
/ة اOا? $،e?Lا$Tا" ،إ\ R
اه،و $أن ا ا<@ر ر
A ،د"ة إ RاOاآ
ة R" z
ي
a/اا P0و ا&\اث و آ5Ij
ع ٍ
LA
ا JDCو <
ده ? " Aا ٍ
% :! ¡َ /ر ;%?...» ٍ $اOاآ
ة ... ?S Aآ; A Fذ Wا! :اOي
َ
ْ
Dر ام $اً،ا e?Lا،=nا.رق Aا&
$ت ا @!.و آ; Fا>C
) (93ا>ه
روا
; <،،اا JDا " !،;Cا،
LCا،35 d! ،F
Lع! /
;
،3رس.2007
) (94ا[;! :$ر/،ن ا
ب،=$< a
!،5d!،ص.279
)<(95رة ـ :!،5ا.94
m
) (96ا[;! :$ر،ا/ن،ص.279
53
ا.97 «0
و WOء اء ا&آ
! :أ
IاB.ف ) ً$2 ( 2<257.75آ! ًCQ
ل أن " ا(<
ع " ?@
ب Aار
،وأن اOاآ
ة ?;>= !:
ا&
Iاfرة < aو ا@
ب Aز! ،$ :و&ن " ا(<Oآر A
ا
وا
ا
0ن $ا اQ<( ILرة " ا<@ر ا&! ;LواNص
ا
ةُ
? ،ز أ Lnو ? JC$ !B! JDC? e.ا وا;/ن و
Dوف
اه
A.اوي } ;< :
" $ » g :"
Jأ< ً! xn JAى
أ! ;< ;< :
" O;!»F} A Rوأ ?- Iإ! Rن 98
ا ";«W
ا&!ات« 99و !
; ا&!ات F/إ( ا
ة ا g Fو) )Cب
" Aا&!ات،و R<; Fوا
اوي [ Aت اOآ
و ا(<Oآر A
" ا&\ء.
ٌeره a;? Cو2ح ا
ؤ
واfرة ا&<<
\ُ
AQLAا@ُ $
اا 2ءت ? ;# JQا@ر وا.ب ،ا eواA ،e/ا"ت
اfرة اا@\ JQ? 2را ? g/ا[ اOآ
g
Q
$اLن !:
"ا وأNnص < :$ %ر
واا
:!
QL$اBECت ااS
.:
أ! ا e/و اcA eن اEرة ا
%?Cا? Aـ FّQا[ و ?Nه
،وا& JDاL
- Le clichè négatif -e/ن ه ا;اة واfرة ;< JاEرة
و ?
Lاره (<
ع اEرة ا&D >
( A JDرة ! Lإ( $
ا و(
ض إ( أ L!
% ً\nا s!Bو ?
Lر اfرة "R
¢Lإ
" ً Q! ً;Aه ال Aا< Rو ا
CDاB.ف ! َ
) (97ا
وا
،ص.23
)(98ا
وا
،ص.9
) (99ا
وا
،ص.10
54
وا
J$،_0إن ا
Tع
a;EA ;?\ R" :ر? ً $د((? OA،ا
ا
ن و ا =Aاا?
:$ا[ وا;ر )ا\/ت ا@ءة(و)ا\/ت
ا (CQLو :$ا
ب وا
A،ؤ
Aاfرة أ
0ب ! :ا
ؤ
Aا\/
ا CQLو آ ?@ aد((ت ز!;،و?@
? aا? ?
ك أ
#ه iCI A
ن ود((ت ?C! <
;$ A 2م
ٍ $ B
ا ،و 0ء ا;_ !ً Q
ا،eوا AQLوا.
ـول (ـا(ـ اR$ـظ
55
BA ?\ " Jه "Fn
َ/!? Fوَأ!ُ
م ا(دةO$ A ،ا اَ 0 a;Eأ َْ A
= ?ا"
< gاً،و
و " ٍ
! 1 aو( " :$ /! ،5! Fnزوج ٍ "
n
َ/
:L? gإ(
.D /Aة jIت >/$ x$ Aو !َ Aْ jA ،[A
ا>J؛ا " :! "Iا،Z/وأ" A 0
%ا أ
Sى
%ت وأ/Aت
" !
ى \?.
ه gOا :" ;? Iا dnا
>$ا;_ ! 5>! aـ 5EI
اازي،ا&
Iا Lـ ا ?م nT$ر 5$و اITء " :ا;_.
ا@:
ا :أه \< "; ا/ITن A،ار\ ا;}
ة ا
ُرك $اJL
!دة و !;A CN
وا@ء وان وا،و \َ I! F
أAل)رأى،أ(…
[I،
E$وآ ? I a/ا،
LCو a; J0 0اء ":
P0اة " ،5وO J0 0ه 5IL :" eأ<س ا R;.و ا
Qاء،و<
56
أآ
$ام أ" IL! ًIو وه ?! Aو:" $ R;Lُ
0
اA i/ل BAن "BC :ن،و
ُ :" $ Rّ;Lا .اA،iC; eل"أFI
";" I WO .أن Aء ا .رDوا آCت
[Iا/ITن و! PNأ\ا:5
cAذا
[Iا/ITن إ Rاء :J0 5;" a!$ر!.5
وإذا
[Iإ.5:J0 $ 5
وإذا
[Iإ$ 5ة وnة :J0ر.5n
وإذا
[Iإ eI :! 5أذ.5[ J0 5I
وإذا
[Iإ
[I 5اLر 5 gوا z.إ
.5;Cn:J0 g
cAن
[Iإ :$ 5ا .5":J0
cAن أ"ر gااوة
[I:J0إn 5رًا.
cAن
[Iوا:J0 $ B[/! 5\ R" g
ً2ا<
.5A
cAذا آ A 5;"
/ا;[
:J0د.iI
cAن 5;" a sAة ا;[
\:J0ق.
cAذا
[Iإ A ! a RاLن .5@CI:J0
100
cAن 5;" sAو
>
( Jف ._Nn:J0
أ! " :أLnل ا ;A :ا"ء وه
nة ا/اد،واراء وه
ا?/ع ا/اد Aا،:وا :اBء وه ا < ZSاده \
ة أو زر.0
وا :ه ا; : OCا&nء وإ Rروح ا/ITن و ?
، JDC$ Cن
»(nء <ى ا C\ a>/
:! :اj$ JDCا Iو @Iو \?
ا&و ، 101 «Rو?[ JاI;L! :"
? :ت ا; iCو!
A dNاfCاد
Aأ
W
ا \ A R\ :اNص»%ـ
ات ا
ر " Rا; 102 «:و َ? ُ¡ C
57
! أnT$ JLnرة إ :" $Iار ُة»( nء أ :! :#ا WC :ا&<
ار«.103
و ءت ا A :أ
IاB.ف ";ً ? s!B! Cا
وا :" A،PDوآ ،RCوآ :" Ijآ !>< \Ln R" F[A
وأ ،DC? F"2و? :" Wا :ا ? :" R2.ا/وئ
? BA ،زه
و( ?[
ه
،ل ا Aـ ر\ 5ا ـ:
و"ـ :ا
2ـ " :آـ e" Jآ
104
وLـ :" :ا? ZN/ـي ا/و
! R<;
? Aا"
ى ) )Cب ! :اAر و"ز،و ?
5Aا5
اOي nه 5اOري،و ?
\ 5AاTد!ن وا Nرات و
ا
L/ات،و ?
\ 5Aا JCارا< R<; :A،آ FIآ " :هgO
ا،Iورأت C) ) Aب !
( Iرآ إ( ا eا/م ،اOي (
.Eإ( إD Rت ا eو ه?.5
اــ:
( ?ال ا ? :! "! Jا((ت R" ( P}A ،ا>
وا،/وا،
/وا;ة وا
أ Aو ا Cآ ?ل "
A @I RإR
ا(<اء وا(<>ف وا.Eر واان.
آ أن ا ?
Sان د((ت و
0اءات ?;0 :R/
$ J/
fـ
اءة
\ أن ?@ر
iا PLو ? ? و >S - La chiromancie اPL
د R" Jا Eو ال وال وا،eو? Wا
اءة ( ?
Aه إ( ا PLدون
<
ا&"@ء.
)(103ا
وا
،ص.141
)(104ا،Aا
ان،دار ا(!م ! Wاا
،ص.139
58
دbbت ا "! ! Mا> 3وا:
3
،5 ُ
'ة، ا"،
5ة
CAر\ ار إB Rق ا;
@ آن ا ا) $ W/
!#) @#
Bو !ً و،ًNnوآن ) )Cب
ً
ُ! 5ا
ق إR
)Cب د ً
ار،و " " :ا،
/وأ 5#ا eIا>;،أذ" :إ Rا(<B/م و"م
ًا
او!;$ 5Nn 5;" RN? ،ع
#»g
:! gأ
:! IOSي " n ،
و$أ
" Rاء...أ<
PS Iي ا.وة أ";:! g
e< #...
.105
آ Cو?
آ; أ
%ق«
FILAد( ا NواB<Tم إ RاOات دون ارة " Rا= Aأ=A
ر\ و
ة »Aو Fو0 :Lاي اا Sو ?";0آً C2 FIا
Aا 2آً
FIا !
nة،را"O;!،ة A،;L!،أF$ 106
و!ة«
ا; iCذ Wا F>/Iا د R" Fا NواB<Tم إ";0 Rت دا ! SزاF
?C) ) R" :ب.
وL? 0ن ا !ْ
اً و!
آً
د إ Rا،eوا
،5" a$ء Aا&
#أن
ا; RD-ا " 5و<0 -ل " :ا) :Iا ا Aأ
; و ( ?
& (.;$0 Aن "ره إ Rا ًC.n
eو?ً ،$و! دا! A Fا A
) (105ا
وا
،ص.12
)(106ا
وا
،ص.278
59
!َدةcA ،ن ? :! F;Lا eأ0 FDة ،و? \BIرج !ا a0ر< ا
اوي
إ F}»:g Rار
A ! 0ي 0 A، A،وه اmن ?;م A
Dري أ
0أه وأ"« " >! Aر،واC\B eظ،وا،Wو :Lاe
eوا 5وا(<
ار
FILA.ا&
;x>! /! Iرا
[;! 2ة.
ا
:2
ا&ذن ه \< ا،a/و"
P0اBLم D&A،أ، L$و اBLم .
ا I$Tو ا@
Tح،وا&ذن أداة و! JSا" =A.Cدة
Lن
إ( أ5I
.107
0ث أن
Lن /ع Aم ا! a/م ا
،
Eل ا"
:
kkk0 kkkـم أذ zkkk kkkIاkkk
وا&ذن ? Jkkkkkkkk0 =kkkkkkkkا:kkkkkkkk "n
kkkkk0ا
kkkkk? ( :kkkkk$ى ?Okkkkkي
آI
و
م ا <\ FC2 LA @
? $ a/ا ،
Eأو
! $n
!0 :ر? !
! JQض أو \ Jآ[? ،م ا&ذن !م ا،:و ء
! I! :ا"a<"JC
? R;$ F< ?jأ ،Fو!; a< 0 5ا ،g\ :أي أب \g
و?،5وا< aد" أي أ.108e
و! آ? FIم i/? :! g 5$و? R" i/زو 1و ر5A
?/ Aا ،وا<Eء !
ور
L! :! BSع
$اوي،
:Lذ Wإ( ا<،CS C! $و!ُ Dد
? ،0آ Fاد %
A
)$ (107ر
$ :$د،دار ا
ان ،ارف
$ ،وت ،د ت ط .،
) (108ا[;! :$ر/،ن ا
ب،ج،=$< a
!،6ص.364
60
وده "
A Rاش او
@$ة زو 1واء ا&$انF0
C? A ،
$ات :" A ،و أذن " 5و " Rر . 5Aإ»" Rا\Oر
L /
1و? ...gدت "< Rع \ه وأ A Iا
Cاش :$ا;م
وا[ :! WI$O
<...ا
0و
! JL$ ;IاCEت«. 109
و%ب ا< " :ا&
( ،Iل أن ا
أة !
Sء∗،وإR" ( I
? !Eد و?! e.ود ،و
( $%ل إ( "@\ Rرهe.A ،
اد ه Dت ا= واOي g$اmذان ،¤Dوإذا "; أن \< اa/
? ! aا/ITن !BS R" Lف z$ااس ا&
Sى آ،
Eو"; أن
J>? ;!I Aأو ?;م آ Jااس إ( ا a/و"; أن ا "Oب a/$وه
ا ،=Eو"; أن " ا (
/0 a/اSر
آ ;"،
Eأن اa/
eوا ;"،
Eأن ا
ء (
a/إ( B!Tءات 50وأوا!
! g
?دت ا&Dات اNر، (،أو "ذ e.? FILA.ا< @ر
اا ب A،5\ e0 Aآ WOأ :" Dآ 5;ُ
! Jو
5و
ح
(.
( و(
a/إ( آ ً
( A،5Aى إ( ً
) (109ا
وا
،ص.250
∗
!>" ا&ذن،ا/
[Iن ا
ب.
61
»و $أن ه;ك آ $و ه A xأ
Dرة آ أ? 5I 2
$ـ<275.75 ?ر
cAن د( ان ا
DD 110
Dرة Aأ
آ $آ
ل ا;5رن«
اه Fو اOي
ً$2 JLآ CQإ Iه ال اOي
ا
Sا" A 50
ا<
" 2و ا<@ر ? JDCا!ن واLن ،و ذآ
? Iا?
[CاOاآ
ة Aا :وا " $ده ً
!38ة دون اnTرة إ Rا(0nت.
&ن اOاآ
ة Sتْ ا[ 111
»"
ون <; !
ت و(nء ?«
.
وا\I0 WO$ ً
! $ F[Cن اادث اOي
iآ Jادات IcA ،ه
?م /! !
? $ة ! :وه dا
$ " :
، 2د ا
2
R" ّ
ً$2 BاEرة .DC? a@A
/Aل " \ ً
و ر< ان ا
!دي ا eIا;EN /Cت ار
وا
A ،
\ إ Rا
/اب و
$ PEم ا iC;$ Qواjس وا;ط،و
JQهOا ان
ا
ؤى
%اا 2وا
!د
ن
ون $م و2ح ا
LCة و"م ارة
" Rا وآ
Qة ا
دد و"م ا?Nذ ا
ار. 112
2 ;$ه :ان ا& R"
@Sاfرة ا
آ
وا !<54\/
وان ا&
@Sن اد وا> ;A
Q
،ا وا، ;L/و
A JQ
ا
:Iا !B<Tوا /اBSTص واNد وا J!jا
و\ و
"ن
)(113
وه
" :ا eENوا;ء وه ن"!eE ا&ان "; ا":/
)(114
وا $ة Aأ\ Wا[ت.
; 0ة او! و
LAة ا"[A
» FCذاآ
?n (،ء
>; !
رًا ة إ(ك و إ( ! وى !
ث
آ W? FIآت !
RC$ 115
\ أرأ
Fذا أ? JL$ W$ا<?«
)(110أ\ n
Aخ ،ا;_ ا
وا،دار ا&!ن-اار ا@ء،ط،1996 1ص.20
)(111ا
وا
،ص.269
) "(112ا اه
،ا&
#ا;ّ /Cن !،ا P0ا&د"،$د .www.awu-dam.org25/02/2007 379
)(113أ\ !Nر "
،ا .وان "،ا،eLاه
ة ط،2،1997ص.164
) " (114ا اه
،ا&
#ا;ّ /Cن !،ا P0ا&د"،$د .www.awu-dam.org25/02/2007 379
) (115ا
وا
،ص.264،265
62
ا
ازي وه ?Eرع ات،أو) )Cب و ه
ون ا/LIرا?
0 R<;» 5
116
?ل إن ا eا
Lا«?<$ 5;" aA
و
ان ّن ا&
Ij$
@Sن أ"ء ا eا
Qل
:" h(Hان ا&"
@Sا& >
@SاآCء ذا?ً \ً "J =
:
ا :واOاآ
ة ?;L/ن " RهOا ا ZNآ ?
/ان " Rأي nء
.117Z/$و $ I
&A WOر :! 5CDأان و أLnل ?رس ! ا%Tاء
وا
%Tاء واnTر $ا" اا eIا;a? A? " A /C
/? :$اLت ا( ;_ وا ار
ا(<Bآ ا.EN
وا
م $ا;"editeur"
nأي e\Dدار ا;
اOي
م
@$
""edere اLب ;
أو ا= "".5و ءت ه gOا :! Lا JCا;?B
و !; >
gاة")LA .(118ب
[ ?j
R\ ً;<ً >N! Jا;
n
@ 5 :ا
Oع وا(Iر و :! /< =Aات اة !JLn"JQ
ا
وف،و\ ا،CEو P;Dار ،0وIع اB.ف ،و اEر ا\E
;_" 5
n;A .119دور آ
" Aإ
Sاج اLب ؛! ; :ا
اءة ،إR
ا<
اء اا a0ا AQو ا </وا(" ،وا"\
! A ، ;Cآ
ا
/ح
5"IMPRESARIOأن
و
:! "! :$ =Aات ا@
ور
ITج اLب" . 120
%
Aا(<$ت اnTر
وار
وا R? ،;Cأ
IاB.ف \ّ
((ت ادة ا ?@ ا :و? A gI/أداء ا((ت وا Iا;Lة.
" LAأن ا !Bا&
? Iإ
? Rآ :! "! eا;
Dاfد
إR
إIج د( !cA ،ن ا !Bا"$ J.?( Lره آ WOإ( \ Aود
116ا
وا
ص.33
) " (117ا اه
،ا&
#ا;ّ /Cن !،ا P0ا&د"،$د .www.awu-dam.org25/02/2007 379
) (118رء
0ت ";D،sDاLب :$ا&! iوام a$>!،ا&ه
ام،اه
ة،دت،دط،ص.75
) (119ا
aا، =$/ص.83
) (120رء
0ت ";D،sDاLب :$ا&! iوام a$>!،ا&ه
ام،اه
ة ،دت،دط ،ص.78
63
121
" ((تJ!\ نLو
آj?
.J
وj@ءات ا
اءة واA ; sC? وI/ ا. اnA :! Iرة ?
رEA
http/saidbengrad.free.fr/or/ort1.htm06/06/2007(121)
64
ﺳﻴـﻤـﻴـﺎﺋـﻴـﺔ ﺍﻟـﻌـﻨـﻮﺍﻥ
65
66
:
ا<] وا/1
I WO . 5?ABS وإ}ر ا، رةD \اثT /$ Jّ<? .إن ا
:k2 k وا\ة ودهJ \ ?رس آ،
? 0B" /$ . ا0B" أن
ن/kIT اkL
ّد أداةk! F/k .A »R;! > د،
ىS&ود ا
:@
! ءn J آJ0 و، "م5$ . اI وإ، ا&دوات:!
ه% eI Rإ
e/kA كk; وه، ًCkL;! دًاk! نkL
أن.;
، !دZ<ن اد وL!إ
. Heidgger ل0 \ R" ، 122« "
ـ و. ?
اOkA ، / اJC$ ?م:\ (
ّ إ:? : و، /CI :" ( ?ُ
ب.وا
Rk إAk ا:k! لkI($ و.123«/k ال واsC;! A (ا (
ث»إ
k$L اFkI آWO$ و،بL اR" ? و?هEرة اE اFQ? ّ ? $Lا
.
?ر
اA <اث ا
ةk
اk" R إIد0 يO
اC» أ! ا(آف ا< اWalter.J.Ong
ل
، /! اBت اjI !;" ( ، I/IT ا" اJS ? ّ داA A
ا:!
ekk?L اa>/kk
kk
اEkkت اkk!B ا:kk!
يCkkn مkk[I
عkkS! اkk;" Jkk$
اOk وه، _;k ا:k! رئkه اk
ا <ف0ت اLا<> أن
ّر ا$
ورةEkk= اkkA وو.124«=0kk اkk !;هkkA kk$L$ مkkدة اkk" 5kk;I kk! kkه
. Im\ ا>ر اBI ، . N
ار
: E ا
وا/2
. I; ← ا$L ← ا/ ← ا.ا
Rkج إk? kIدة ! ّوk! Jk أن» آk\ ، k$L k\( k\
ءت آk .A
أنkk\BI و. 125«انkk;" 5kk دوّنk! Jkk أن آkk;
( اOk وه، kk! JLkk$ kI;"
67
: اول اA ردهI ، I; وا/ " ا:$ ت0
وA ه;ك
ا Eا
I;L اR" ?ل
اR" ?ل
< د( !ا?
ة
ّ
? J
وj" اA <
?
C اA
ة2\ $L اA
ة2\
!لR إJ
دال !(تR إJ
دال
A
ة2\ IL!ا
ّ f! IL!ا
Cا
$< " \( "
3
:
ن3 و~=^ ا<] ) آ/3
تEkّEN? و
َ k\! k
دAjkA ، kI;$
ارس ا;ي اRC\ اWO
. I; " ا، "La titrologie" R/
! " :
L? R إF?ار
Jـk<
ا:/kم اBkLز اk Pk} وkA 5k >S kA "
ن3ر "آnو أ
A P} اz$ =ّ? ا. <
ا، :;/ ا، E ا، ق/ ا،5 إJ<
ا
عk;? و،REb أو ا3 اR~ ? اJ<
اaA ًE
ّ I g"ر$ ا;ان
يOkkع اkk2 إزاء ا5kkC0 و!اJkk<
اPkk "ا:kk"
kk اRkk إkkC} اgOkkه
. 5;"
kIT اek<& اkA ّ/k? و، "c اR~ اk? 5 إJ<
اa!و
. Jِ/م اA إE0 ا
ه اث
، رkkS /kk<
¢ f اkkC} اkk وه،
اR~= اkk? ق/kk اakk!و
k!
اC}$ .م اA . ;" ّثI ءn أR" J? و،
? ."ر ا$
. إ
68
JDء اا$ إC} اgO ه:@? \ ، ه3 Eb اR~ ? اE اa!و
ثk اFkC لBkS :! 5\I R" وا
ص، e N;ء ا# از أA
:$
.5! gIا
ارهk! و. . ! وراء اC} وR/? و،
5
اR~ ? ا:;/ اa!و
ًk
. ًk>I
kSm
ف اk> وا، J/k
5kI أek N ز اA
\آ أj
أن
. وا\ا
k<
اkA نkL? k اC} وه ا،=CEc اR~ ا
< ? اa!و
:@k? k< رJk أن آk\ ،/kCI :k" (
إkّ? ( kI& ، k? ّ ذاk\ kA
%
نkkاء أآkk<،
S- Rkk_ إkkI :kk! PkkN? kkC} اgOkk هkk ودر،#د$ اR~و
.126
ً
!ً "دBً أم آ$ا;_ أد
: >يE آرسE ا/4
Rkk إ، 5kk واkk;ت اkk
ا
آ:kk!
جkkS يOkkي اkk;رس اkk اakk<
ّ
5kk ّمk ? ؛kk;_ ا
آkk اkkA ّ رواk ? اداتkk! ا:kk" kk
Rkk2ل" أM
"ا
R إ: ا:! < اراF
ّآA . ًA ( راا دJQ? و5;" ;? و، 5N?،
تk;L مkء ا(هBk
وإ،
; ا<
ا? ا
اءة اA ا اّلO$ و. Zا
g أ<
ار:" PL وا، 5
وj? ا;_ وA ى/! R" >رةN اA
% ّEI
رِسk
( و، JkL
( _; اsD وأ، 5ّE;$ 5Cآ$ E; ا
آ اs@CA .
. 5$ Z? ص اE;ل \@ر اBS :! ( إg\@ر
kBS :k! PkI ، \C! \ "تA وا ه، م ات0 ّ اA
تkkّ>! تkkن اkkLA . 5/kkCI Rkk" ّ kk
أنkkول داkk
يOkk;_ اkk اRkkإ
zk وا، k( ?>ّر اaّ? A ارئC}
، 5A
ّLC!B وا5;" تL/
. "
69
La 5kk?اO$ kk0 ًk ِ" FkkD أkk ا، اان3 ) ، تkk اgOkk ه:kk!و
Gérard : ;k!
آOkI ، :$
k. ا:Q\k ا:k! k"! 5 iّ< أ0 titrologie
Roger ، Charles Grivel ، Lucien Goldman، Henry Mitterand ، Genette
:
ي5 ح اR ا3) :
آOkkI ،
بkk ا:Q\kk اkk;" و. Léo Hock ، Rofer
+ . ازيk;_ اk اk$ !ر:
اويM
. ("ت ا;_ ا; وا
: +,ا#
ل. انkk;
ا? اkk< اkk
ا
واkkA ازيkk;_ اkk ا: !R<M
. $
. ا
وا
اA ا;ان
I اI ، "
دة "";انC! رO :" ، ن ا
ب/ Rوإذا ر; إ
: ?mوا((ت ا
. W!! }
أ: I;" ";;ً و:
¡ ُ
َ و:
ُ ِ
َ ، اء:
"َ
. ا"
ض و"
ض: :
" وا، ًI;" ";ً و:ُ
َ و:
¡ ِ
، :
"
. 5 إ5A
D و5ُ2
" أي: اOL 5ُ;ْ ;"ب وأL اF
ُ ;ْ ;َ "
. R; ا:! =! 5I; آ: ً ;َ ;َ ;ْ " ";ً و5;
ب
َ L ا:
"
، ";ن5D وأ. 5I;" إذا: ً ;? 5ُ;"ب ?;;ً وL اF;" : !E<ل ا0و
Rk" g
k[? ءk$ F
َ k< اk وآ، اه واوًاk\ إFkُ0 ، تkI;
ت اkQ آA
. Rkk; ا:kk! =kk! انkk;ن اjkk$ رkk[;! :kk$ف اkk2 وأ. 5kk انkk;" kkA g
kk%
. gE0 ;! و5?;!م وB آJ آR;A
لk0 .نk; ا:k!
k} وأP
ّ kS أ5kI& ، ًk!( نk; اJ بLل "ان ا0 :!و
. EkC ا.@ ّ ه ا$ واُ;ان،
ة% ا;انA . اان:a
ُ ّ<ا
kk! Ik اgOkk هJkk وآ. 127نkk;ُ" و، ٌانkk;ِ" ، ٌانkk;ُ" : لkkُA
ُ /
َ kLُ
kk0و
. R; واE ا، د( ا
ض ا[ر ا("
اضR إJ?
ةk\ وJkّQ? ةkّاة !
آkI k هJk$ ، k;" ;ء.k<( ا:kL
ةk زاik ;انA
70
د( ?ّEر /ا
وا
;A .ان ه ا&
#اOي
ُ
ف 5$آn Jء. 128
kk} Wه
ُRkk" g
kk;Aان اkkLب < 5kkو د
، 5kkو";kkان آkkn Jkkء ! kkدّ َ k
. 1295; $
وه ذ Wا PLا( اNل ;_
\ ،ول أن
kLن راًkا
ّkم
و
kا( ،kواjو
_;k JkاOkي
0 Rّkد? 5kوا"kة إkA ، 5k
ل
_ ّ ،د ، gو? ّ
!" ا!Bت ا I/ا
:Lأن ?ُرج " Rرأس I
"! Rا gام
.A ،ي ارئ $ا. 130JD
;kkAان "! ، ًkوا;kkان ا
وا$ kkA ًDEkkS kkا
kkا&رkk;$ت akk! ،
!Bد و?ر ا; iا
وا آ;ذج <
kدي 0 5>@k? ،ا" kا kL؛ kءت
? Wkkا;kkkو
kkk? ، >/kk$ :ول ? ekkkا i;kkا&دkk kkk$رئ ! akkk! ،وkkk
ا<> ، 5$واآ 5$/آO W/ا ا; iا
.و j 0ا
وان آ WOإRk
!آkkة ";kkو
kkA kk
0 :ا;
kkQا
. kk$آ
<! 4
)
kk\ kkAا@#
هCم . 131و";kو
:أ
kSى ?ّkت >k$ل وا ، a/kوأ
kSى اآk;$ FkCو
:
ا< !" JQإ#اه "gو "إ#اه gا
< "!Eز ، !Eو"أد
. @
M h, 132"ek
W
وأ
Sى ?ّت $T$م وا.ض !/ر اkرئ إ Rkا kا ، JkّNوّ kA
ر!ز . gوّ? 0د إnر
ا;ان \
:م »ّk! C}$دة ! akا_;k
،أو ! Aا ا;_ أ\ ، ًIوذ JQ! WاknTرة إ! EkNn Rkر
) kدون
آCت( ،أو إkL! Rن
\/k! Jkه!! kر
@kA kA kء ا) _;kزDق
ا
ق( ،أو إ\ Rث
ً
knf! JkQا
ّkد ا> a$kا
kLCي وا_;k
k
T
); gا5ة إ 4ا
Cل( ،أو
JkkQر!ًkkا ا<kkر
ً ! kk( kkCLا_;kk
)ذاآة ا ، (
5أو
إ Rأ<>رة !}ّ) kCر <Mا
#د( إ
k% RkذWk
71
_;k اkA ek%
k! أRkان إk;ر اknذا أckA ، ا( و اP} ا:!
kk
وj$
ةkk واkk( ةkk اkk; اkk هsEkk
أن:kkL
kk;$ Jkk$ن اckkA
. 133« Jا
kA
ّAk? " J$ ، " " اF/ I; أن " اs@ّ
; ه:!
! 5
و، 5C
و رد5;
0 A . _; اI;L$ =E! &ن ا;ان،
Eا
و ?>رت. CN وا;ت ا، ا
اJC @عN ا:! _;
ي ا
zkA Rk إ5k$
وجkN \ ّ اR
ة إDا" ا$T ار< اA ا;ان$
?
k وk( دk;
L? Rk إ5$ F- $ ر،
? DES R" 5
(د
أنWn أو$
ة. ا5%B$ 5 a@? و، 5ّEI <ق:" $
ا.
د واC$ 5C?
. 134« صE; دون ا:
!ة ?@
ا;وDEI A# i<f
»
Rk إkC
Jk وه، 5kI ";ا:k" _;k;ء ا.k< اkIL! إ:" ؤل/ اe وWO
انk; اRkء إk دون ا5k!NA :" و، 5/CI :" $
! ، 5?اO$ دا
ة ا@ر
;ء.kk<( اkk kkAI kk$T? اjkk? WOkk . ؟kk
ص اازEkk; ا:kk! 5kk?!و
d@kk; اCkkD e/kkL
kkI وإ، 5kk?! ونkk$ ًاkkS نkkL
kkA ، 5kk?اO$ _;kk
» إذ5kآT kُي وOk ا5k>! لkآ$ k$غ ا&دk وا، L وا" اJ!Lا
ا&وانkA PkL? k;L ، 5k!? وإ5kء إآk اRk إA@kدة اk
ض اC?
" رأي "ك دراe/\ R" ، 135«!? ه
دj? وهّة5A _I :" 5?ذا
.
k اak! J"C ا:! \ A BS :! eّ
S
ز$ \ JّQ
;انA
5k;_ وواk> اk< » ـkA 5ّE;$ ;ع ا0 إJ& وضC
و5? إ
ءاA
، _;k ا:k! الkء اk ا5kI أk آ، ًk$ ا إآ
اه أدR" ! ?رسB"Tا
. 236 ص، 1992 أوت، F
L ا، دابm;ن واC ; اi ا، A
" ا، >بN ا%B$ ، J@A حBD ـ133
. 51 ص، 1994 ، 1 ط، F
L ا، حE دار <د ا، x<& اA# ، !اO. ـ " ا ا134
. 40 ـ39 _D ، 2007 ، 1 ط،=! د، :
L دار ا، [
ا;انI A ، S :/\ S ـ135
72
_;k اk :k" PkL k< و5kI آ:k" B
ً @kA ، k! Rk;! R"
ّnf
يOا
. 136«52% W
ّ A A ه/وا
kk< ارRkkء إkkI( اe/kk\ Rkk" انkk; اتkk
ت واkkC
ّدت اk ?و
ًk 0 5kk? kkA Jkk
kk< مkk[I » Roland Barthes kk;" kkA kk
;ا
Jk<
واJk<
اk
دk< رk وه، (137)«
وا" وإ0BSأ
، k;ّ
و، ةEk ا/
يO أن ا;ان ه اRobert Choulz ;
ى$ ، 5إ
kkA
! ّمk
»5kkI ح أR
ىkk و. 138kkD; واEkk; اkk= أاءهkkN
و
،k و
اR!k;
يOkر اk اk إذْ ه5k;! z% ! A_ و
ّ ;م ا/I اZ@
$kk اFّkD إنkkA ، kk
ا
واkk
ّد هk
يOkk اkk وه. 5/kkCI جkkI إkk
و
نkkL
أنkk! إ5kkI
أkk% . 5kk" Rkk;ُ? يOkkس اkk<& وا، /kk ا:kk!
أسkk اkk$Q$
،
ًاEkk0 نkkL
أنkk! وإ. gkk
يOkk@ن اkk اakk0ّ ? Rkk" "/kkA ، B
ً
kk
.139«5
$ \?
. قA :
ا0 :! ّ $ ( 5IcA Ox;\و
Ek? » انk;
اءة اk0 نckA ، _;k k<ً وkI;! ًk$>S وإذا آن ا;ان
k
انk; أن اk$ ، k ا5kA رجk;
يO وا;ص اA#</ ر اTا
" أو ا;_ ايC ا;ان اA
اءة و0 Jّ/
5IcA >بN
ىLا; ا
. (140)«$ ا&دi; اد
Micro )
ا.kD EkI gرk"$ ،5ّEkI :k$ و5;$ 0B" ;
WOوهآ
kk$ أدJـkk"_ وkkI JkkLA . (Macro texte) 5k;!
kkّ أآEkkI PEkk
ّم وk
،(texte
Jkk اJkkQ
و، /kk ا: :EkkI :kk! نkkL
، 141 Michel Butour
ىkk
kkQ!
k( اk0> اkّ
k$
ر آk? k ّ
"
هk
نk>0 A . 5I و";ا$ا&د
73
. CّQL
و
ري أوkn" أو إk <ق اA " \ة ا5 ،5ّEI JQ! 5Q! وا;ان
. ;ا،CDا،
Tا،
ا%Tا ار
144
ت
.
Tا،@
ا،;ا هي
145
ان
74
.
رnTا،
رnTا،
/ا رل
146
لRD
. I
Tا،
Eا `E(ا
147
`هآ
akkkk! دةk kk! kkkk kkkkC}$ مkkkk
،;ي$
Ekkkk;" 148
L" حW
.I\ أ5 !اA أو،_;ا
_kkI Rkk إJkk
انkk;ن اkk إذا آkkD;? kkC}و
.
ًاLA وB
ً Ln s0B
و5! J<;
رS 149
اويM
ىkkA 5kkI"
أkk ا:kk[
kk ، kk( دkkDBS jا 3)
75
أ" RاE0د .ي !. :L دX"
/ي
152
اK5ار
ُ /ا;_ ،و
Jk$ . 5ّ/kو
kق " 5kآk k 153
ك درا
أ.
# 5I
ا;kkان أداة " ، _;kk$ kk>! kkو!
>/kkة 154
ن آه@
"BS :! 5ل 5?n ¢و?;[ !. 5?0ّ
C
و kk$أن ا kkااkkA
kk<
kkDن !
< Jkkو!kk
، =kkث kk;$
ا . J"Cو $أن ا;ان
_Iرس :! "Iا ?Nوا; Rk" kاk
؛ cAن و} <
5Cا>
Aن و
Ek! =Aآ
k Jkف و!
:kA . 5kهgOk
ا} ! Pه Sص ، J<
$و!; ! kهkS kص ، k$و!; k! kهk
!
ك . ;$
وه ا'3( B,ز و~=^ اان @#ا
; وا
<>!:
76
، kI; ;[
اi<j 5$ آA " @
M @
M Y"
ز اآر$و أ
: ا;ان و ارئ، e?L ا:$ P} اA > \دS
. &> اR~ ← ا;ان = اe?L ا/1
. \ اR~ ا;ان ← ارئ = ا/2
. XXR اR~ ارئ ← ا;ان = ا/3
. Mc ا+ ,E$ اR~ ا;ان ← ا;_ = ا/4
. 155 C اR~ ا;ان ← ا;ان = ا/5
: اان#
"@ وا#3&ق واCق ا;
@ ر;= "! اB"
ء ";ان ا
وا
دk"( وا، k
> اk ا
آk
يOk ا، k# ا
اLk<BLان اk; ً!آ
a/kه
ة اk} Rk" و. 5k
ّ/C
" اC ا;ان ا# ، /
ا;ان اR"
k
ا
واFkI وإن آ. k2 وا:
اهk ا:k$ Ak# Pk?م !< و/I= اN
A R\ ، ;ّ!
ةA R ا <دت إ، # ا
ا:
ا;و:! FEّN? 0 Q
ا
5/kk0 :kk$ Z$
kk? يOkkان اkk;ر أن اkk" اRkk "ت" إekk ذهkkA .
بkk.ا
k>$ـ
?
اkــQأآ،"Ariel ou La vie de shelly" JkQ! رة أوk" k"
C واi
kا
.156"Madame Bovary-moeurs de Provence ":!
( Akk2TA ، Akk2T اRkk" gدkk"( g
kkD;" :kk$ Z$
kkب أداة اkk% kkAو
قB" 5k
!رkA انk;ء اk k و. 5kّ آkA ( ا;ان إR ا;[
إ:L
#3&ق واC ورد"ر;= "! اkkkk# ، رزkkkk$ Wkkkk< ZkkkkN$ "@
;ا
. D&
;ان ا/C? "
A I ";ا157"@وا
#<@ر ا;ان ا
ا$ a! 5I)ج"
أ$ &"ل "وا;! اaوا
. 98 ص، م س، [
ا;انI A ، :/\ :/\ S / ـ د155
- Gérard Genette , Seuils , P62 . 156
.
ـ ";ان ا
وا157
77
اآkل اB.k< ّ اk? k و، ًk\دA jk>S FkI
اث آk اa! >
ى أن ا5I& ،
، kk$ kkn أوkk
ن ا
واkkL
kk0 kk$
"
ديkk< JLkk ikk<
ّ & » kk$ ا&دkk#ا
ا
دkk اWkk? Fkkّ وه، ً
kk
\ رًاkk< FkkI@ وأkk;ءت اkk Pkk<y :kkLو
5kA
? k" F/ و
ى أن " ا(<@ر
اث. 158«.[
د
ا/ا
؛I!
ز% وز!ن،
هE"
%
E" A @? ا
و
ت ا
وOSj?
J!j " ا وا$
2 اa! اJ"C ا:2 JS
ا
اثIوإ
نkL? k! 5kn أk
ص اEk; »اWkA .
k= ا
وا ا/; اA دراT
Sk? وk"ّ>? ع أنk آFkI أWkC} وو،
أو اF;<T
واm> ا$
. 159«
\ !رA
k%& g@?ي ارO= ا/; ا:" ذةn تj? ، @
;ق اB 5
رواI;A
kk هkk! رkk$ ILk< ًkI ";اikk » kkA ،
اثkk"ء اkk< اkk" kkA 5kk?
روا
:kk$ ًk?ً وkI? kkCI WOkk . 160«ت- Rkk;_ آ
ّ ;kk
ض اkk? kk !
ّآkk0B"
5k? و، k0 ا
ا5k. kA _;k #اkى اk واk<BL اk#ا;ان ا
ا
،
يkLC اا" ا:! \ A نL
$L \ اA &ن اع. 0$ رةNا
ه
ةk} Jk
!،عk اak0 واRk" k
ص اEk; ا5k<ي ?رOkواس ا
.: !ى ا:" WهI،? ذاI; اA 0 ا;ص
WOkk و، kk$
ّدk C
ةkk! نkkL? دkkL? "!; "واkk;" gOkk هkkI;ه
ة اkk}و
. "
A ;ان$ "! ً/ً رI ا ا\ت ";ا5"&
ضI
: )ـR)
ـل وا;! و )وـ ا=
ـ وا# وهـا ـول
!)Rاان ا !
=اان ا
www.kamel-riahi.maktoobblog.com23/09/2007 \
آل ا/I اe
ا&دa0! ـ158
. ـ م ن159
. 22 ص، م س، !تB ه
ا، C\ en ـ160
78
(] ) @# 1 3اKو"ي Eار ا<ز
ا5ن ادي ذاآة ا
ء
دون آCت "! اK5ا= Mر; ا[ِWل
\ت ام ا@K ;ة ا
>م
ر ا
ا<< ا
# #
ا^$
اCه ا 4<) Y$ا Hل ن ا3
ا]=+
ا3ا #اKرDء و @ 2=Dأوع
ر
79
.161«
JLk$ C}? C وآ5? أدوا:! :L واع اaّ> ا0; اi$ gI J$
kA kA ،kّ! kC} و5k إن، (le paratexte) » :"
لA ، 5ّEI مN
;A
:kk! اkk" Rkkً إkر0 ركkk"$ WSkk
يOkk اkk ه5kkI& ،kk_ ا
وا
ّ ;kk$ kk0B"
;Q اgOا ? ";ي هO . م$T ا:! و"ا، اء2& ا:! و"ا، x<&ا
.162«.:
ا;وA
ـرئk k اRkkk"
ـk k# أ:kkk! kkk
> ا:
وkkk; اgOkkk kkk! 5kkk إدراآ:kkk! %
kkk$و
;I& ، ;! ّ وا، ا[ه
ةgO
ة ?_ هS&ص اE; اA F»\و:
ـل
Jkُ انk; &ن ا، _;k kQ! وkL$
! A ، ةC! ر ! ه$ I أFCاآ
kA jk k و.163«اآ
ةOk اA R
:ن آ أو آL
! رA ، Cُ (أو
، JQ! ، " ا أ"د5" أz$ A
ا;انE? R إ5DEI z$
مWM "أRkk" Rkk$ وأ،
عEkk! kkف آOkkA ، "م ادWM "&ع أ5kk
روا
. "اد
:
ر اان
Ek$ k<"ره إر$ ، فB. اCD :! ً !ًّا0! ا;انJ
?م،;A >ت ود( وe/? و، فB. ا:! ;;ّ! @ءA J?
. I; اJC$ ; اP}د
اj$
Iاk; اJD( أن " اا
ّ إ، (دّي دf?
. !B" وإذا آن ا;ان
ات#fk$ Jkّ<? وRّSk? Jk$ ، /kط اk>N اk" JLn يj$ ? (
Rk" k
#j? k
? تk0 نBk
،نk? رkS واZkS :/k\ :k! ، ا
Rk" k;Cل اk"y k اk اk" kA kّر"
آK "إI WO . ا
80
Jk"C اk;
اءةkء اk;# »أ5kI
ى أk
k\ ، l'effet ésthétique k اa0ا
gOkان هk;" ءWO. 164«5! و5;$ :$ $ أدJ" J آR إ/;$ <<&ا
kk>! ZkkS kk
kkSُ ا. :
kk! :Ikk و:kk>N$ :
أkk :kk! ًk !
آkk
ا
وا
Rk"
ةAkط اk>Nذج اkI e/k\ Rk" Wk" وذaf-taif normal" kوا\ وه
بk kk< kkkkLم اkkkk[; ا:kkkk! ّه/kkkk
يOkkkk ا165"Word" مkkkk[;$ بkkkk<ا
. "Windows"
ويJ" اء$ ا5I إ( أ، mécanisation ، ;;L اJC$ ً- وإن آن، ZNوا
وفkة اjk;>ق هk< اkA kA
ا." اLa graphologie" تkا" اk$إ
Rkkk" kkkا اOkkk$ ل/kkkA . kkk?I;L! وiC;kkk اkkk
S kkkA صkkk. و
هkkk?و
kk" kkA
بkk. اkkA ت/k <
ّ f
ى اk آ5kk?" اkk0 و، آkk< وEkkNا
. Iى إ/! aA أدا ور:/ ، P}ا
:k!
kQL$ Jkّ! ،دEk! JkA k هJk$ ، اk" k" i
< ا
فA
هk\ل أk0
k0 و، 5ENn وZN اe\D R
ات ا إnfا((ت وا
:
ٌادٌ و
ـfAـٌ وA اOهـ e
ٍ E0 :! ّ 0ُ ً"
اg/? (
ٌِ آCS :! ْFّ Aُ ّءةI ٌ
Z
¡ N? ! (
ّ ا ّه ُ
إC
(
((تk;ف اkD أak و:لk0 ، A;kD((ت وأk ا:k" pM5 اL? :\و
k# ، kC اk ؛ أوk
? (ء وkn أ/kS ، [C
%[ وC :! I اR"
. 166EI R/? ال ا# ، ' ا# ، ا# ، رةnTا
ى أنA . !B ا:" ّL
:\ ، eهO اiCI !اK] اM# أeهO
و
k# نk"& اA » إن ء ودا:لA ، e? !
اa$ اد أرA ءn&ا
81
Rk; اRk" دالC وا، C اR" دا5$ $LA ،# X اA # ، ا&ذهنA
ّ kNA. 167« نk"& اA ل ادQ! ي هO وا، iC; اA يOا
ءk فBk. اZ
>/k$ 5$ وآ.
ت ارIB"T اA
ودًاQ ا&آ5I& ، آرO ا;ع ا:!
انkk; ا:kk! ًLkk<
kkQ أآZ;kk$
وفkk اJLkk? kkA حkk2
ة واkkn اkk?
رةEk اOkS أA ;/ ا" ا&<ب ا5Ij وآ، انy فBS اA "
Cا
kL ا:k! رةEkّل اk? # آJL$ أي، "scope" \
ّ ?
ا.
آOkن ا ا
?آ " اj وآ، JDC اA =0$ اRإ
k! اOk وه. تk اRk= إk>;? k;! و، تkL ا/? ، ا(<
ع:\ ا
ا(<
ع$ \ ا
اوي
م،B<( ا$>S A
ا
وا5" F;ُ$
نkkkkLّم اk kk
kkkk\ ، "g" و،"ّبC ) )" ، "R<;" تEkkkkN
JkkDC$ kk
وا168kk$ل ا&رEkkC? اjkk? ّ k # ، kk إJLkk$ تEkkNوا
. 0 <
د
دL\
"
IQت اEN وا،نLا!ن وا
نkk واRkk< ا:kk! B
§ k &ن آ،
k ;ن ا
َ kk ا/kk
ان اkk;
kkSُ اkkو
نkA .169لkCI( واkC اgOkع هI ّ
" ! آن#f
و،C اe N
k( دk\ ;L
CN ا5? وا!ا5?ر$ 5;L و،ًً !
اI i ;ا
5k.?
ادkُر اkS( اRk" a0 ً<( وا
ً ! gرS اA
E ا:! J?
"k2 اk ا&هRk" » لk
kA . k k$O$O اk اgOkل هBS :!
ص أوkkkkNع اkkkk; ا:kkkk! آC@ واB ا&رض واRkkkk" ،ور5 اRkkkk"
170
«;ي$ا
k$
. اkA ،
ا
واa0 وA د وا((ت$&ه واC اgOّت ه/? و
) و،
ة؛ &ن ااوي2\ آ،5!
وا<دة أ، : $ وا(ر?ط،
ر/$
. 34 ص، ـ م ن167
. 15 ـ9 _D ،
ا
وا،
[;
ـ168
. 178 ص1997 ، اه
ة، 2 ط، eL " ا، وان. ا،
" رN! \ ـ أ169
. 195 ص، ـ م ن170
82
k اek هjk أ،نk
اk ه، /
ت اEN ا،gب وC)
/kk<f اkk;ة ه$آ واC وا، "kk$
. واkk واkk<
اب "اراkk%( اRkkإ
kk اkk%
رkk اFkk;ّ ? ءه إ( أنkkI إkk;# Jkkول آkk\ kk اkk"(ا
. kCNت اk";"ت واE أ!م اFQ? أنa>/? ة وا@تIوا
JkL$ kٌ آوJk وه
ه ر، ""
ًA رg
? وB رe? ا!
أة
Jk أه5k;! Jk
أنZkA k
S- J ور. (آ:" ? " "؛ و5\ار
eEk? k؟ أWk$
$ ن؟L"" ،h ] دRk\ ّ /k! و.5
?و5
D
ak R/k! نk
آk<&
اآ اk
وع اA .وىB واQ;ن ا$ اة
رkkkkC;ود واEkkkkA .g/kkkk? kkkkA
فkkkk ي
¡ أskkkkC
و،kkkk
ت ا
واEkkkkNn
Rkk" الkkد اkk<&ن اkk اkkA ?(kk! ءتkk zA
kk واkkC;
ار واkk<اBوا
،
حkkC Akk;ن اkk وا، ikkIy kkA; اkk\ وا،
بkk iآkkد اkk$Tا
/k k$ وا
وح ا، ب. وا@ر ا@د.171"gE" " ا@دة ـb"و
gOkk هJkk آ. kk?
وح وارkk اkkّCN Jkk$ اJkkQ وا، رkkL Jkk$ء اCEkk وا،
GRPHIQUE kkA
ا. اkk;Cز اkkIT اkkA ّ ًة/k ! kk
ا
واkk$ FkkC تkk;Qا
Rk إk<رة ا&آEk اJk
$ مk
ًk< B
ً kA 5CkD$ ZN;ان &ن ا
gOkkز هkkIT و.ًkk< B
ً kkQ? kk!B اJkkQ? kk.$ ، (kkّ >S) kkA
ا% رةkkD
.ت ا&<< ;انIL اR إjI $ار
:
<ان5
ا3ا
:
اD; ا:! ّنL
ً< ا; ا ;ان !
آً اF?أ
@ا و #3&ق و اCق ا;
@ ر;= "! اB
↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓
g;ف اM g;ف اM g;ف اM g; اg;ا g;ا
مk[I$ =kّ
، يk. kSق داk< ن ؛0k< k>$
ءk<& اgOو!ع ه
83
ه gOا&<ء ،و $0اkور وا ، Jkوه kا/kق اk.ي ،وه=/k
k! k
ا Lو!
! :آت أ
Sى . 172و<ق Sر ،وه !kع ا[
kوف
اNر " :ا .ا
د AاBLم
و $ا<
ا ا&<ء ا; IّLان :
! R" JEI ،
Bق kA Jُ
\ :ا; ،=kوآkn Jkء ا<kار k kAق .وا>ّ، k0
ا! اk k;" kA kق .وkء kAا
kوا;
Q$ k0>! JkNه، kأي
Dرت أ"Oا 0آ& اق Aا&"Okاق .و ّ Wk0اkء أي آّ ، 5ُ kَLُ Cو ّFk0
، 5/CI 5أي ّ" Fو<ّ . Fوا>ق وا 0 Tارة " Rاkء ،وا>kق
ا> ، k0أي أ 5kk
% REk0وه kا<k kkار ! :kL
kkأن
. 1735kk;! ّk$ 5kkC
IAا \Tوا(<ارة وا PLوا>
aوا ، ّkآ kد((ت
k
!; Rا>ق .
ا;
@ I :ت E" 5ال :k!
N! ،أ JkDوا\
ّ kC? ّ k# kع إRk
kkAوع ،وkk< kkق kkA ،ورق kk$ 5kknرق اkkNران ،إ( أن هOkkا أ ْ :kkوأّ k n
ً
@kkkSة ،وْkkَI 5kkkرٌ أ zkkk$ذو أرA
kkkn akkk$ت ekkkّ ،ا
ا ، kkkو
kkkLن !;5kkk
ا&. 174
CD
وزه
ة ا< Aْ
َ $ :وkD J;? Iرة ا ،kو?
! kإk2$ k
اOkي
kk$ 5kkض آاآ ekkا/kkء.و\
kkة ا
#kk! kkL? 5kkIاkk
>$ ،ekk
}
ً$ Cا " :ارات ا ،CN/وذ$ Wول إ Rا
!ز ا>.C
ر;= :! :اOر )ر< R" JEI (Jا;
ت ا :
: Jا> :! aآn Jء َ ،ر<ِ ، Jآِ
Cح ،وk<
! 0Iل k< ،ا
/k
<ُا
َ
<kkل ااkkA Wkk =kkA
.واTر<kkل ا Z/kkواBkk Tق واTهkkل وا ، 5kkا
ُ
84
< kkا
? kkا<Jkk
ا;@kkل و
? . gkkIا<kkا ،أر< @kk$ Jkkإ . zkk$ Rkkوا
ْ
ا>Nب ،ا
< A Jا
اءة ا
? Jا&\د
ا
< ا
kو
kاّkث
إ Rا . $ا
<Bت ا
ح ،ا ، LBا. 175 JN
B
وآ Jه gOkا k;# ً k! IkاkL
ًkI# ًkA
ekّ>? ، =kن !ً k
دل < ،اء أآن ذ ، 5k$ Wkوا;@kل واا ،kAأو روا
kاkA
k
.ْ>N
< /ا ;/أو ا ِ
ا ّCق :ا ّkق وا(kknق kkI :اع ا iC;kkإ Rkkاkkء .واkkق
\ :آkk
ْ=k nإذا أ!
َ? 5kkأن
kkق إ
kkS¨ ًI/kkIة .و
ُkkل ;0kknاkkء
اkkى kk
:ل ُ
Fإذا هkج
=n A ;0وأَ! Iق وn ;0nق و ;0ّnهَ 0ّkA ;k
. Wُ0nو
ل ، ُ;/ُ\ ;0nوذِآ
ُه
ّ ، ;0أي هّ. 1760n d
0BAا@ر وا.ب !@; O Aر ا Lو?( =
kA ، k?
C
Lن Okول !kل ؛ وإ akّ>ُ
ek. kIإ Rkرؤ
، 5kوذآ
kاikCI kA
kQ? g
ًّ? \Dو\;;ً إ g" P< Rوروا Z$ودّ. g
Fإ5k
ا&ّ : #3اّق ،و J0ر 5ّ0و\
ار? ، 5و J0ر kّ0اkى ،وُ ْ kِD
eا
ّ ُ Jإذا " ، $kD eَEkَ
، =kورJk
! =n" IA ، ً $َDق ،و D
. 177e
¡ D
َ
ا@ :ا
! :اLء وا>
ب ،و Jk0هkD kت ا>
kب ،آkن ذWk
"\ :ن أو
Aح .وا; : :اق و?k0ن ا ، iC;kو\; Fkا ْFkَ"َ I Jk$TإRk
أو Iأو أو(ده ، kوI k;;\ Jk0ا"Ek$ kت وkD
k.$ت ،وا&آ
kQأن
ا;E$ :ت .و" :ا :k;\ ، Ikا;?kD : k;;\ : :k;! Rk" k0
إذا ا F0nإ Rوه ،و\;; ِI :ا" إ Rو !D
% :ت.
175ـ ا
Cوزا$دي ،ا!س ا ، Zدار ا
< ،ط ، 2003 / 7ص . 1005
176ـ ا[;! :$ر / ،ن ا
ب ،م س .
177ـ م ن .
85
:إ 5kإي kIع
0 :إOA 5ا Iاع واnق !kD
k% :kت ،و\ّ k
و
ل \
; ر ّ0ا.e
إ . 5وا ِ
ًk! Bوا\ًkا
و!ع ه gOا&<ء و! Iا I ،أً \ JّL? I
.e
!
?>ً i<\&$وا"
ا I/ITا; ،وه ا ّ
وا@ وا "! اCق ر;= ا;
@ Bق
↓ ↓ ↓
ا BMcر +< Kو;< ا3ح ]@ اد" > @
hن
#ادف،و@ [
(ر(> b @
hن وا hE<# ^<Xور hوا ا
#ادف
واL Mcن
، eإ( أk;I
LAت nق :;\ ، $D ،وإن k$ت !
ادkAت ; Rkاّ k
Iى !
ا Bloomfield gو$ Harrisم ود ا
ادف ا ،وأ A 5Iإ ر
ا .اا\ة (
?
ادف BS(A .ف ا $ ( ?Eأن
5EاBSف A
ا;.178R
I WOأن ا :$ 0BأCظ ا ا #BQهk? k0B" kرّج و!!kت kA
ا Ikkوا((kkت ،أوkkL
kkن \ ّ ًkواkknء kk
kk! kk# ،أن
ًkk" sEkk
وه!ً .و "
ّف "ا @#ا>
! "gا? eاّ ?
ًCآ: ًAn ًA
أوّ :ا ، DWو< =ّ 0B" Fا$ eب .
86
ا : IQاcرادة ،وه ! Jا eإ 5$! Rو . 5 5
ا : kkkQQا& ، #3وه kkkاEkkkIب ا ekkkإ، 5\kkkD 5kkkL
( kkk$ 5kkk
آEIب اء Aاور .و
ل ، DوDة و EA ، $Dأ! JkاJk
،واEة . 50Aوا $Eا JاBزم واEIب ا. 5ّL$ e
eاBkkزم ekkاOkkي (
Cر ، 5kk0آBز!kk
ا
ا : kk$ا]ام ،وه kkا ّ k
ا 5
.
.و!; < "Okاب ا;kر
%ا! ، ًkو!& 5kه ، 5kو"kم !Cر5k0
.
ا : /!Nاداد ،وه CDة اّ ،و ESوّ .
ا/د< :ا ، ^]CوkDل ا ekإ.kn Rkف ا. ekآk0 kل ا;/kة ":k
ا!
أة ا
» . «ًّ \ C.n 0
eا
Cط اOي
Nف ". 5;! 5\D R
ا : $/ا ، iCه ا ّ
، eأي ذّ 5و" َّ. 179g
ا : ;!Qا ّ : gوه اّ وا
، JOل ?ّ 5ا ¡
أ! اق JAه (زم ! :ازم اّ ،و
#ة .أم ه < =$دهk
ّ
g;Aد 5\ 5؟kA» .ق ه
Ck< kا( k$ ، 5k$! ek kA ek
ّ
0ار 5k$
kC[
R\ gو
. 5k JEkو Jk0ه :k$ jk;
ek kأk;#ء ا، k
< 5اcA ، 0
Cذا و a0اء أ jkCذ Wkا . ekو Jk0اّkق هkب ا ekإRk
!ب ek%؛ و
kل اkق اk[Iر اkء k$اkد gOkA .اkود وIهk
!
آ Aأن اkق إkL
kIن ! akا :k! k.اkب ،وأ!@k\ ak! kرg
وn BA 5ق .وه J :! \ gOاّ أ" :k! Rkاkق ckA ،ن اّ( k
?ول $ء« . 180
ا 3ا آ: 3
ءت ا;ان !
آً ا< Rk" k;! ًkاk0Bت ا;k<Tد
،واk
87
ا(< ه آّE? Jرت ، <$ووُAT F2دة #ت ا ;/k ;/إ5k
،أو ا<
ار
$ gا :اا " ، 5أو اQت أو ا(<
kار !. 181 ًkوN$هk
! :ا JkCاkال " Rkا
آ kواckA
k.ن ا
آ ekا(<k
kل ") RkاkQت
ودوا!. 182 (5
;Aان ء !
آً ! ;/! :إB 5ق ا;
@ !@kف إ ،5kر;= !;/k
kk$ Fkk!0اkkSTر " :kkا,ق kk kk
kk#ر و!
kkور "! اCق و
kk
!
آ :! eا>ف وا>ف " ،5وا& #3وا@ Aاو \
ف ">Pk
وا $Eا< !>ف وااو \
ف "> Pوا;>! :ف واق !>ف
" ،5واEـــ>! $ف " ،5وا;>! :ف.
و
? JL$ي ? sEا0Bت ا;<Tد
آ :
Bق
S ;/! :ي ;/إO! 5وف ?
" gهOا" .
ا;
@ @! :ف إ ، 5و 0$ا ?
0 Jاء?. :
← $ل ! :اإ اOوف )هOا( .
ر<: J
← ! ;/إ! 5أ .
ـ } Aاق :ر و!
ور ،وه !>ف ". 5
ـ }واEـ
\ :$ف "> Pو!>ف ،وه !>ف ". 5 )(1
ـ }واـ;
\ : :ف "> Pو!>ف .
ـ }و " :ر;= "! اCق وا& #3وا@"
/kC? k )(2
:! Jا
"Tاب .
ا ) 0ها Bق ا;
@( ( ! ّ
و \BI WOأن ا /k< :k$ k2ا>kAت ا" k kIّLا;kان"
eأو ?;
kkn! Fkkة ! :kا kkا;kkا، I
kkُ
ًk
Iث \ kkد(ّ Ekk? kk
@kkAف Okk WOkk$ر ""> "Pkkاّ
k Cع !;kk>! ًk
I 5kkف و!>kkف "، 5kk
181ـ \ A ، :/ا ، Lدرا< ;! ،
I %B$رات إ?د اLب ا
ب د!= 2002/ ،ص 70
182ن.م /ص.74
88
¢ k" اthème" k? 5k" Fk;ي هOk اk اJk
ي اQA
5k\ Rk;$ ؛e
. P>ي ه اO ا
آ اeIا
: اان وا ص
k" Rk" k? k"ا$T !ار ا اI وإ،
L$ _I ه;كi إذا آن
Rk" أو، ةk واآk اJk< Rk" $/kص اEk; بk<(ا
ّب وا
kم هBk آJkر آE! أنR
ً إ0 "=n ر:$ "ا5ّI A . س وا0( اJ<
kk" F/kk Ekk;ت اkkت واBSاkk ا:kk" PkkL وإن اRkkّ \ . 5kk0 مBkkآ
ّدتk?ت وk$ و، 50
و5>$ رواFCS وإن، مBL ا:! مBLن اcA ، رة/!
. 5?<;! و5A}
و
Wk ذA ّ
تA? <اء أ، صE; ا:$ JS وا= وااJ"Cل اBS :!و
R"k? ه
ةk[ن ا
ّ ckA ري ؛knB
ي اkLCا" اk أو ا، k"; ااC
اEا
s>Ekk! ن
ّ أ/kk اJkk>ت اEkk! !سkk0 kkA ءkk kk و. ""ا ص
" 5kk< اkk0 و، "@ Y#" kk\ اkk
Rkk"
ةkk!
&ولkk} ا ص
k! kA رتkD و1967 ـ1966 :k$ k! k آk ث$ "ّة أA "R
آ
%E" " وl(
;" kkk$ آkkkA
هkkkI kkk" وأ."Critique"" وTel quel"
. 92 ص، 2000 /
ااL دار ا، / اJ>ت اE! !س0 ، W! :$ n ـ ر183
89
. ً$k< kI أkص اEk; اk"! ak! أي، 5/kCI ak! عk
;ص ا0و
يOk ا، !<Y ا ص ااRّ/k
k! اO وه، $/ ا&"ل اA و
ز \@ره
أوs?kkCت اkkL ا5kkA iAkk;? و. 5kk<;?;_ وkk اkk ?اkkA Rkkّ
ارkk\ kkه
"g" k< اWk ذ:k! و. 184
ةknارات اk وا;>ت واJاور وا
k وا، "ت "وا;! جk
روا:! "! A
!رENn JّQ! يOا
EkNد آk? و. 185 " ادg مWM "أ5k?
ى رواk\T ًkI
د ";اAأ
JLk$ k;? kC " !
ةk.!
اويk$ k? ، "@
;ق اB" A /ر
k\ت !
اوk
ا
واkA
زتk$ k اEkN اgO ا ا;صO ه:" و. <ويj!
ءkn "ّة أ:! ;" » ه:"!;
ل "وا، JّN واa0 ا&<>رة واا:$
kذI EkNn kA . ?k\ A A
" ا;ذج ا:! "! F;" ،
ذاتk;L k;! EkNn ، Montage ek ?
آk ه، ء/kI k"! :k! ّرآ
ىk\ إFk\ أk;I& k$ ر.
ًا.kD Fk; آO;!
! < اe
ّ \ أIjA ،
!د ر$أ
FD A \; أI
ًا أذآ
أ.D F; ";! آ،
! <
? ا آن ا0
.186«JC
"! FI آ، I
L? FI آ،
( 5kIcA ، 5k?
رواkA
k! k
! رP}? لBS :! /$ g
#j? :" !أ
،
ىkkS
اءة أkk0 Rkk إkkI
اOkk ه: لkkA ، kk<(ا اOkk يkk!
اPkk} اkkC;
، ًI/Iً إC}? ُCّ} و. ْFِ}
ُ اs/ّ "!
" أم اE0 ،
!
!ر
x>N !\ !
";ي.
&ن ا، ن و
[ ا/ITو!
} ا
RkQI&ل اk;? (دةk اOk;! ، k? ذاkA رة ا
أةD هR ا&وx>N ا،ا
gOk@ هk? و. 50 رز5ّC آg
Aآ
وO اRC !
;ل اJQ! ، x>S
هAو
اOkkذا هkk ;j/kk? kk0 ... kkx
$ kkI أFkkQُ? ول أنkk? kk وه5kk آkk
أة "
هkkا
90
ت و"ِ F$ A Fآ/kI 5kء .آkن
ا Pا a!
Lا
أة ؟ أ ، Wوُْ ُ
kkأخ و\ kk;L ، kkآ
kkت ! akkا&م واّkkة و kk#B#أkkSات ،وkk;$ت kkS
اBQث...إذن L
0ن ا e/ذا?ً ،وL
0ن ر!
ً آ . WOوا e/ا
kSmهk
ا "I :ذج !ّ
،وه اOي < 5ا ENا
آ . 187
أ! kkا ص ا'ر! ه kk"! kkا kkت ا #kk
kkاJkk"C$ _;kk
اEي ا!
? JL$ J
\ ، ;Cي إ RرواL? Aن 0أ<Ok$ kA Fkر
ا J& Jا
jا
LCي وا
aا AQا e\EاOkي " RkوهFkّ? 5k
ا ا$Tا" ،أو n ( ? JL$ري
kLن هkس ا _;kا
k
=$/kز
Lanson \@ر 5BS :! gو!BS :ل ا(ر?ادات ا ?> R" Cاk
s>/ل
3/4:اع !ّLن !
% :ذا?. 1885
و! :ذ Wأن آً ?
آ Fأً
#ا "ً " Rا
( \ ، :ون "; LAآًk
? :! 5ر IDأ<ب ،و%ارة !; ;A Rاع " 5وه ? FهOا
اس
ل هرو $م : Harold Bloomإن ا
#jk? Fk? 5ّEkI ekL
ek?L
اس اOي
ر< 5ا;_ ا =$/kآkة أود
aAk? kاkع إ RkاRk"
/k
_ أو ا
ّد ".189 5
!;ال ا; ّ
ا ص B 2ق ا
"! ا R$واbcف KM @#b ،م ا: !
E$
;Aص B" :$ق ا;
@ "! اCق وا& #3وا@" ،وا;_ اOي
} JkkوهOkk.ُ
5kkي ? kkا ، :kkو!; kkا;kkان " 5\EkkاKM @#م ا"!
E$
" ق ا! Aا& Cوا(Tف" k k\ ،ء ?
Ekاk k[C$ :kق .
وا>kkق ه kkA =kk
kk! kkا; ، kkS =kkآ>kkق ا! ،kkأو ;kkDآ>kkق
اB.م. 190
91
iC;kkن اckkA ، ًk آLA 5kk;" kk? ( ، ً k S kk ًk !زB! kk!ق اkk نkkذا آckkA
k\ رkA
kSm اCEkI kA g ?>ردJ[?
ي$ ودفء، d"ا
أ<
ة ا
Rk?ل ؛ وkD$ /k?; وk? kA . kC& وا:k;ر وا.
< اق وا
اءk$ ا، 5$ آ:! ً$$ (30) :#B# A مKM @# اCDA . :
وا$ i?و
:kّ اkA P
َ kَDاب وk$; أ$ و، PّC اJ@A ب$ ءI واe
ّ !ت اB$
وات، n واا، ر. ا:" ّLA . ?
I R\ و، ?>< و، و!ر
ق,"" . kkk$ ًk kA :kkk<ق اkkk ءkkk نkkk! kkk وآ. ذلkkk وا/kkk ا،
، نkk kk
! ر:kk! 5kk
kk ، $kk\ن أkkّ ا5kk$ ق¢k>
kk! ّ k"ا;
@" أ
( و، نkkّ إ( اkk.! ركkk
( ، قkkم واkk kk. kkA ءkkA وو، ekk و
k;! تkء اk k ا، k
ت ا
واENn :$ :! ْنL( ا
ّ ل رؤاه إ¢وf
مk
&م واf
اOI إ( و، ء$ مjي آّ اO وا
ا، g$ \ ( ء، A
، ّ D وء و، ء وآرCD :$ و، و?اولe0? :$ و.
اقC ?@
ب !"ًا
. $ ا&دJ<و
اj! F;D ، ب% و\@ر و، $
ب و0و
kk$
آ5kkn" kk!
>/kk$ CkknL أدب اkk" اkk0 "مKM @#ن "اkkوإذا آ
5kال ورد إfk< :" ادره ر ّدًاIر ا;س وS& a و، ? و<
ة ذاENn
ف/kAّث وk! و5A :! 5A L
ُ ّ آ
ة ا0 يO" اeع "ا2! A ،
k
O\& اak0ان وk;" Fk? B
ً " اء$ اFIق ا;
@" آB" نcA . \م:$آ
:
k ااk>ة اk\ :
وk? و، ek?L k?اO
ة ا/k ا5kA F ا، ;Nا
k
وط اkn ف/
B
ً /! B
ً " FI وا آ.
ر/$ ;تIQ اA
kkk;Cت اB
kkk$ _
ّ ;kkkج اkkkIدة إkkk" إFkkkّ? kkk\ ، kkk"ا$T@
ور
واkkkا
Jk اWOk$ !جA ، ّب" اC) )" J< رR إA2T$ ،
ا@
ور
" "" "ّبCّS ا0 ااJ<
$ و، ?اO
ة ا/ وا$
$ Nا
ّ kk< اWkk ذ:k! و:kk اRk" :kk; ا:kد اkkّ? اkA صkk;
ز اk
و.
92
. ع وا2 اA <? :! gا;ان ود
: !Eّ3D ارK @
;ق اB 2 ا ص
:k" :Aاk ا:k! 5kI& ik ،
أةk"
اk$ ekّ
"Ikّ0 ارI" وإذا آن
ّضC اI :! ?;ول ا
أة5I& J$ ؛0
? تA B
ً 2;! و0\
ٍرEk! و، لk
واkN رEk وآ، Ik ا5k$ FُkD يOk اe
ّ k رEآ،
، ءk
L ٌرE! I آ أ. ً \ً ورI;\ zC
ع
ٍ ;
<
ة وm ا$ ا#Iy
تk k$
و.
ّدkر واk.ل اk< اRk إJk? C2 \(تA $
أو
. ا
ل5ْ
! 5& Fّ?ّ و$
2000 ، 2ط،
وت$، دار ارف، I0 ارI د
ان191
93
FkIر وآk[I( اg;k2ي أOk ا:k<ق اk e\kD kS و، W هR\ gj}
ءkk
L اRkk\(ل وkk واd;kk. واEkk
واkk اkkA ، ر/kkLI واkkS 5kk?S
.
ًاQI IQ
ًا واn R ؛ ا&و: اF;D J?ا
ةkّ واk0
اkL اFkI? :k\ ًk<رًا واI اFA
" ةEآ
أن اOI
تEkk وا، "
ه/kk} اkk "آ:kk! I
kk
واkkّ ا:kk وا، "Ikk0 ارkkI" :kk!
رتk k;%&$ نkّ اI
kA ، "k! "!ة ا
و:! ا اّ ا;
ات
. قAm اA R\
: !B
< !E$ق ا
وول اB 2 ا ص
5k;! P&وا،5kI وأا5k<; وأ5k< ام وأ:" 5$ " آ/ "اPّ أ
g"ر$ ، J<
وإر<ل ا، JD ااA ا<ل ام:" L? وا
ي آ
. ً;!( أ
ً <ن رL
نj$ R2
A ،
ا5ن إL
ه ؛$ و:ّر<ل ا
. فB. اI
أA ر!
امRرة إnT <= ا0و
: b ا3ا
ّLk! . تkQوام واk اRk" ل
ّ k? ءk<ءت أk انk;ت اk أن آk;
رأ
k واI/kI إkC " JkI أ:k! 5?(! و5D أs
!ً وا\ًاB
ً \ WO$
. تk وا&زواج و، ءk;$y ءk$m اek آ،ءn J آ5$ sD يO اe
ّ ه ا
نkk! اkk
وFkkّ\ و، ا&رواح5kkA Fkk$ وذا، dkk ا5kk$ Fkk!ي اOkk اkkوه
:k$ تk0B اk
ا
واFk< ر0 و. ;" ا
وا
وs! ي آنO وا، نLوا
kk
ا
واgOkk ه:kk! ا&ولJEkkC اkkCA . kk;; اkk\ kkA kk
ت ا
واEkkNn
(
ّ إikk يOkk
اوي اkkل اkk
، ا
تkk Fkkّ0" دkk
L
اkk<" ـkk$ نkk;وا
ekk?L ا، ًاkk$ مkkر اkkD يOkk ا:!kk اWkk ذkkA Fkk;»آ: ")ج$"وا;! ا
kCL
k k ا0k اkC> اF; وآ، @!.
ت ا$& اA رق.= اnا
94
. 192«I (\@ن اeع ا/ّ?ا
k0 و، =k! دk! A e?L$ F ا ا، "
!" ( إi ; هeِ Nوا
!k;" "ّبC) )" و. k$
.ر اk
; د$ F :
ا: إذّاكIآ
F
ُ k0 مk» ا: 5k?آ
اO! kA
Sm
ل ه ا،"R<;" a! R ا&و5?>اS
وّن
ءk k?" د... k< اFkA
" ، Rkة ا&وk>N اgO هZ@$ ، ;Q<ء ا$
. 193« A
n :! ! ر0ر$ Fرج اS
FkI وآ. =k اRّ/k
! أو، R ا&وe اe? !
اA >اتN اgO هFILA
. ekف ا.kn k$ وW/k<ي اOkق اk>ءات اkت وا
ت وا/ اW?
ةkk$Lء اkk;" kkCّ وآ، 5\Ekk 5/kkCI Wkk! و، Jkkّ ّ اFkk;" 5\kkD Jkk\و
5kآ$ يOk
اkSm= اk ا:k" k اk \
آA ّة0 أو، g إآ
اI ا" دو
بkkر اkk0 Rkk" kk
، kkC اgOkk رجkk وإن ا.م/kkI( وا%kk; اWkkI ّ ذاkk
?
? BA ، CnL ه ا(ر?ء واgي راO اُ
اJQ اب آ:! وا
، نkk!
اakk! نkkL? ةOkk أن اWkk ذ. ةkkء و!هkk;" kk$ ( إCEkk? ( و5/kkCI
5k kA ،
اد5<
وا$ / اgO هJQ
0 اد وa! ّ اق
ـeو
نkL
( اOk وه، Pk
ا5k;" kC;? و، 5n\ e
O?
ىSرج أN! :" ن/ITا
، g
kD k$ (ً إEkS sEk
BkA ، eهOk ا:" e ااeهO? ;ر ا$ (
ّإ
PkkL
و، لkkDّر اOk
:kk\ و. IkkQ اPEkk; ا،
kkS¨ iCّ;kق اkk? WOkkآ
،
ا5<
يO ا، احe
ّ اW"
ذR<;" 5ّ\ ّب" أنC) )"
ak0 ااA ّ/
( و، =
( أنgَر0َ أ<>ريe
ّ \ هI وإ. 5$ ون/A
Pk اآZkA k;\ . ودk اFEkIارق وC اF;D إرادة ا
اJC$ ،
لkkL ا5kkA ikk
ًk
W/kk
5k L$ 5kkّ? وا، _0kkI نEkkI 5kk$ kk! e
ّ k \ أن
Rk إ5kّ? ا، kّ!!س اk0 :! g
$? و5}C وإن ا< ّ أRّ\ ، وال اا
. 23 ص.
ـ ا
وا192
. 23 ص،
ـ ا
وا193
95
Bق ا;
@ ،إ ّCS \ Rا
وح ? \ ،ق إ 0! Rا&:k\ ، D
آّ
\ FIة " Aا&رواح » ّ;! eأن أ?k I 5ق ا< :kأو
ا3ب آ
5ّ/ا ، zآ; Fأ"
ف أ
5Iد I Iات و ;;Lأ?
kدّد
[ ً وا\ة«. 194
وا3ب "; zkk$ kkأkkDب اI
kkت آ ، kkا kk? kkأن kk$ء ا هkk
ا3ب و
;دى O$ا ا(< ("ده 5kIj$ا . _kّNوورد آ WOkهOkا اk;" kC
اkkkA AEkkkا آ ٌBkkD! ًkk$$
kkk$ Jkkk" Jkkkإ Rkkkر Rkkk2اkkkب ،آkkkب
ا(<! و
%ه .و
ُ>= اب أ
k\ :kَ! Rk" @kز " ًkو?ّ
kCد 5kAآkـ"ا@#
)kkA . "!#ت ") )ّCب" ikkاkkت اkkدي اOkkي
>kkل آkkN! Jkkق ،
وإ Iه ا;Cء ا AEاOي
ّ 5Aا.ب " :اkد ) ،و! kA kاّ
k% k
sإّC) )" 5kkب" \ :kkأkk0م "Rkk
ا( kk\ ،ا(?ّkkد .وهOkkا ! kkآkkن
>ُ k
A BاBNص ! :اOا$ت ا kآkن
k$Lه ّ
kاء
ات !" aاً !- "!#) @#
(
\ّk 5kـ";< . "Rو" k
Rkkا AEkاk
:
Okkون أن ا(ر?kء (
ّ kkإ ّ
$ Jّ<$أة
#ارّج)ا
اج( Aا!ت واCnLت .وإذا آن "ّة
ن "ّkة ار?kءات ") )ّCب" ا
kNة
ت ؛ ّ cA
;Aء "ا "!#) @#أذآرًا وDا ٍ
وا<kkت » <kkي ا
kkLاkk
،kk$
" :kk$ل إن اkkC!
Ekkح ا&\kkان ،
<
$ J"jأ
5وأ
nب \ّ? Rد <ckA . 195« Cذا آkن ") )ّCب"
kب
آ
; ، R/kو kAذ@k\ Wkر وk%ب @k\ ،ر ّ" kواkق \ kاEk
kk$ kkّ.Aا .
Lّ/kوآ WOkkاّ
kC! kk\$
kk
، AEkkدًا :kk" ekk.A ،
اد (\ Aت ا> sواOآ
BLA .ه
ُّ 50اk.ب وا@kر ،وkIان
اLل وا.ب " :اد .
إن ا"د ا
وا
" Rا<"ء ا 2وا<@ر ، gوإن $ا ا;ان ًS
194ـ ا
وا
،ص . 11
195ـ م.ن ،ص .221
96
! :ا JCاال " Rا) JCاث( وا! ، :وآ AQاد ا(< اال "Rk
اkkوام واkkQت 5kk!ُّ
kk$ kkCL
( 5kkIcA .ا!kkس ،و
ًkk;L!)ًEkkS Rkkا(
(($ت و
0اj? :و
!. CN
Ek;Aا(kk! kA
kk2\ :!kkت ا&<kkء Jk<
A ،وإن ? F;ّ@kkاkk
ق و
. 5kkkوهkkk
ن kkkQ"$ه kkkا kkkا! IkkkاOkkkي
ُْOkkآ اَ ّkk
اّ ckkkA IkkkL
?>kkي)?kkب( ا&!Ekkر و?>kkي ا&ز!kkن ُّkk kkا" dا ّ :kkو?; ّkkا. I
ن اkء
واق (
ُ
ف 5ودًا إ( $ا.ب ،أ! k\ Aا@kر ّ ckA
ّد . gو :$اء وا
Cاق
ّد ا :!kو
ّkد ! 5kاkق » ( knء
ُ;IOk
( ذ Wاق ا eاOي
=" :! ?jا
وح ا;
/kLة
! :أ ;/CIا
? Lإ ّ
ذ Wاء ا ¡ر أآ
!ّ
! :د آ ?;ع ! :ا. 196« e
Aآن اق ر =Aدرب آ :! Jا
kاوي ـ و ، gو) )ّCب ّk? ،ه
اOآ
ى )ا; (:إ Rا : kوا&ه Jkوا&\kب k$ /k
،اkق k>A ،ن
ا;ن Oاآ
ة ا! ?
? \ sّIء
@ُA ،أو ?k? :k! Eء ،و!Rk
?kء »اOkاآ
ة ! JkkQا CkDأو ا;kkن ( ،أ\ a>/k
kإ
k? ، kkAف آJkk
nء B$
Aر\ «. 197
Aات ? ، % :Lوأ اCان آن و0د ا
اوي اOkي
5k$ /k
أ
ّ! 5اNا A g
" .ر F0اkة ،وا
kاوي آkن k$ا
،وَ Fk;ّ? kَLأن
ت أ "
!" OSو"<kرة" kA
ا(دة إ( أن هدم اّOات ،و!ّ
Cق ا" ِ
م وا\ ! « nقٌ ه ا
Cاق ا&$ي ،و! aذ k;" Wأن kIرّب " Rkا;/kن
; a>/ا «. 198
Aت !Oاق " ،وآ ?Oآ
? 5ازداد !
ارة
/k$ $Ek! ،ة وأ، k
196ـ ا
وا
،ص . 89
197ـ م.ن ،ص . 108
198ـ ا
وا
،ص . 15
97
ور kk$و kkSا Rkk"
@kkا
kkA . Z
kkCاوي ّ
k
/kkCIٍ
kk\ kkAع ا&<Rkk
، :?? Wو أ"
ف آ Pأ\
? ، Wآ ، :?? Wو
وا;مO"» .رًا
? 0آ ُ ِ
أ"
ف آ Pأ\ّ
? ، Wآ :?? Wو أ"
ف. 199«...
وkk$ه
ّC ) )" kkب" jkk$ن \ kkا ، ًxkkA ًxkkn 5kk" L/kk? Ikkو
ا;ازل ?
دف "kL Rk\ kِLَ َL$ 5kد ? ،gّk! 5kA ، 5k;Nوأ!
kاض ?jآJk
س (
\
k
g/ا;ك وا ? ، ! 5;" RّNإSان ?;
ّLوا ، ! 5ده
!
ٍ 0
! .آ Iا
A@? eت ّC) )" :k! a;Ekب" !k<jة ?kA
/kق ا&رض ،
? =/ا Cوا
أ
» Aو أن ا\ kاOkي <kت " Rkه gOkا&رض k$ون
أن
ََj/ل "; 5أ\ ه أ/ Iي آّkD 5kر !
، ً@kوk$أت أ?ّkل إ
kN! Rk
!yاض :! ،اري اOي أآ Jو Aا> ،Cإ Rkا
\ kا=kُ? k k
ا،?! :!
QLإ Rاب ا&!ء وا
.200«...
و ء !0س ات وا kCو!k? JkّQ? ?kا?
ًا " kA ًkا
وا
k
آkk kkء ?kkا?
اkkق وا; ًk" :kkأ
Jkk kk! . ً@kkا
وا
kkN? kkر !kkاI
و\ "/k! Rى ا ekواkان ،وذ :C k" :k$ ak$ Wk؛ إ\kاه
;Q iت أ
kSى F;kDه gOkاB$kت
< َ
;ء ،وا&Sـ
ى م
};? Aأ ّ
ا أ">
Fوا
!; ً" Rو!;
ا=ت:
رBن ← ا; →iا!
أ?ن
اذب
اا
← اLن → <ر
ا
ة
← 1981ا!ن →
2001
\
2 اOاآ
ة !ض
199ـ ا
وا
،ص .15
200ـ ا
وا
. 221 ،
98
ن$ → روح ← اه
J#
اعD CCS
. 17 ص،
ـ ا
وا201
. 195 ص، ن. ـ م202
99
؟5k?(( دk هk! و، a$ت ا&ر. ا5? "; هe?
ا اO هA "ع "ا;ن0< ّ
و
.
. ؟k?(( دk هk! و،
فkا اOk هL
? اE_ اEN ه اA
:kk! kk;
Ik ت هkkD kk وه... ّةk اZkk<! ، رkk!
فkk\» ;نkkA
kQ أآkّ;% k$ ات اD& اFI آWO و.203«= ا& ا:"
Eا
.
ّ k اRkk<& وا، =kkن اkk اIkk! :kk"
ًاkk? kk$ وأa!/kk اRkk"
ًا#jkk?
Ck واkA"
ا
أk! k اkA
kQ
:I&kA ":IkI" :k! :kI&ا ء اOو
تkk.ف اBkkS اkk% رakk اkkA
كkk
،
kk$ k DS :kkI& واkk;وا
. تAQوا
k0; ا:;\ و، :II :! :; اWO آR? و أ، :I& ّ اn ّ ا& اnوآ ا
، ek اkّ0 ه ر، ُ ;ّ
ِ وا. 50
اA :! g? و، هF0n? إذا اD ه
ًk!رف دOkkA \kD ّ k?
ةkAء زkkLُ وا. ءkّL$ 5\kkD نk آekkق ا
ّ رkوآ
3)"
ئk اkل اk
، ًkI R"k
k
! تEk$ eEk
!;" و، ًIّه
جkN أي اIk; اa$k>ن ذو اkIّ
ت اEkن اk آWO : "
& ا3) ;3ا
skkD أkk ه، kkCI& اPkk
اkkA ?Ekk ا5kk?وب اهازاkk? يOkk اIkk;ا
. عC' واg$ !"
ا:"
0 اتD&ا
ّA? ّ;A $< آن اI وإ، ً " ا:L
:<(ر اS أن اI WO
kا?
آk? أنk;" وإذا.
رkn; إA ، $>S
ت%
واع وE اA
38 "ب3L "اkkC و. تkkAت وا
اد0kkn( دون ا،
ةkk! 78 "ت" وردت
، !
ّة120 :!
Qن" وردت آKM" [C وأن، ?A? و!
اد0n دون ا، !
ّة
ًk $ kk
ا
واRkk" قkk% أkk! .
ةkk! 30 :kk!
kkQ أآFkkCّ}ة" ُو3>" kkوأن آ
?$اOk" وk" أوkّD
و،
k اiC; أ"ق اA ص.
ً
<وj! ً;
\
100
? [ Aد
aا&\ّ ،أ\ ًء آIا أم أ!ا?ً .
/kk;$ =kkءkkI" ّ/kkA ،ن
و ّ kkآkkن
kkف "ا;kkن" ! :kkر ّ kk0و> ، Pkkأُ ِ
ا;/ة" & ،ن ا
أة !Eر ا
0وا;ن ،و!Eر ا eواة وا(kQIق ،
و!; aا /وا(ر?ء و! a2ا< Jوا;ء .
آ kkأُ Pkk2هOkkا ا
kkف " kk[Cأب" kk#Tت ا;ّkة وا; e/kkواkkد & ،ن
ا;/ة ا أ :$ Fا;ن ه :زوت ،وأ!ت ;$ ،ت ،وأSات ..إ/Iن
.هOkkا ! ،"g" Jkk\ kkر? kk%و ، "1" :kk! kkه
و :kk! ًk$وا:kk! ، kk0
ا
اوي اOي
a>/أن
أ!ّ ، ًkآ :k" k? FkIأ!! ، kا kو?k
"; " ;L ، "1أ!! !
ّ" ak! 5kIN? Fّ} I& ، Cا
kاوي" ،و\Fk
! sE Fا<>" \ :L ، 5ا آ ،;?
/و( أر
!;<" 5رة"» أ"> ُ
ن ;ر !; ، Wkرk$
أن أ!ت وأ \ A IآOب ! x>S ، /CI aا\ ه أ ّ
آ FIه أDق وأ ! sIر :! 5$اة«. 204
و?
ز !<jو
ا C$ان اوج " "1وAان ا" =nااوي" ،و
Aان ا;;" Fرة" C$ات .و أ? Fا;ن "ً ! :ا"
وا
ّ0
. 205
ن«
، :و
س
¡وا
أ(A Aه » ! اهى ا/ITن إ Rو? ٍ
ّ x
204ـ ا
وا
،ص . 272
205ـ \" :/س _ES ،ا
وف ا
$و! ، Iم س ،ص . 232
101
ﺍﻟﻔـﺼـﻞ ﺍﻟﺜـﺎﻧـﻲ
102
ﺳﻴﻤﻴﺎﺋﻴﺔ ﻋﺘﺒﺔ ﺍﳉﻨﺴﺎﻻﺩﺑﻲ
ﻭ ﺍﳌﺆﻟﻒ
103
ﺳﻴﻤﻴﺎﺋﻴﺔ ﻋﺘﺒﺔ ﺍﳉﻨﺲ ﺍﻷﺩﺑﻲ
104
ا Wا:
5
إن إnرة "روا" ادة Aأ" CD Rأ
IاB.ف ه ?;/
?م J$و ا J P;Eإ$ا"
" Rا
وا
A .ه ا
وا
؟ ،و هJ
ه;ك Iع وا\ ! :ا
وا
أم أIاع !دة ؟ .و! ه ا} Pااو و
اO /ا ا ،a0و إذا آن ا&دب " ='
? \ RرRر(»(
Lن !I :ا
EI :! J$ص R;$أن ا[ه
ة ا&د0B$ :? ( $
$ WOت ود !Qق 206
ا :$ 0B$ J$، _;$ Pfا;_ و ارئ «
ا;< :$اع و ا أ!
ا \< 5BS :!
،ا 0ا;ي A
?اول ا;Eص و =Aا P;Eا(;< اOي
د اات ا ;Cأو \R
ا ;ذج ا&د $إ.! \ RهOا ! ذه eإـ –BrunetièreاOي JI
"وا"
ا Jا&د $آ; ارو
;"Darwinisme
LAة ا;ء و ا(ر?ء
"@
و
; .R;C
#
و ! :ه gOا&;س ا
وا
ا أ ;" A B
$ FDا
:" $ا
اOي
0 5;" J0د
ان ا
ب \ < JاEIرا? و ا/LIرا? < ،
و\
.! ،$ز
وأ
! [ت < ا
وح و ار? و [ت اIار
اOات و?
? ،و أ W/
! sDروا
أآ
n W/
!
Qا JC$
ا
STاج ا ;/و ا I
CاOي ه eDا ا
"yل
ارا!.
Aوا
A ?jI $ا
.ب آ /I! /; ? FIو < I& ،Cار?>F
$وان و ا
.ا!ت و ?
ق إ Rا&;س ا&د $ا; آ
و
ا و ارا! إ
% Rا
ن ا 18
" :!Qو!$ aا
ا
ن ا<
" a
K<# a! 19اك و (
ي و د
"
!Xو زو bو "< #و
%ه.
105
وأ FDا; iا\ ادر " Rا<
اء اا ،a0و اE$ aق
!.=#! "2
و ا FCSا(?هت ا ،C/Cو ا
LCاABSت !
; Aا;[
وا
ا آن !ه اور gOA » $ا;[
ت Dرت "! :ر$ت C/A
أو "
[I :ت !
LC$ IL/ة ا; =/ا C/CاOي
;ع إj? Rو
Jا[اه
ا(" ا.207 «CN
و ?< Fا Jا;[
ي !" ا?هت آ
ى ه :
رج آ( : uا و ا
وا
C/A Aار
;ن ن :روا
ا
أ< ا
.ة
'ـ= Y#ـ :@3ا ، Lا ، .ا
وا
;>
ـ" Eـو :ا
وا
ا&<
و أDل ا
وا
208
رــ hــار :روا
ا
%ت ا;/A
[
ا :! 0B>Iا;_،
و 0ا FCSآ WOا 0B>Iو و;A (Dك !ّ I :
وه;ك ! :ا0 :! =>Iل
[Iي < ، _; =$آ آن ا;_ !:?ُ 0
5Aا;[
.
أ! ;" Aا
O;A" $أن zIا
ا! دون أن
ري
إ Rا;Eص ا
Dة" jI .209ا;_ ا
! a! J"C! Z! A $ث
"; ا
SmاOي آ FIا
وا
ء ! 52N! :ا
LCي ،وا(" و ا، ;C
WOآ FIا
وا
ا
/! $ة و !
/اك ا&د ،$و ا(" A
إ
د @Aء أآB!
Qء!
"I;L! :ت اOات ،و اZ$ 0B
ا(" ،و ا A 5;! P0اABSت ز! Iو ! ;" ! R" ILا.:$
.
JEA 207دراج
[I ،ا
وا
و ا
وا
ا
، ، $ا
آ ا AQا
$ $وت ،ط ، 1999 ،1ا!
208م.ن- ،ص119
JEA 209دراج
[I ،ا
وا
و ا
وا
ا
، $ا
آ ا AQا
$، $وت ،ط أو ، 1999Rص317
106
و \ Fا
وا
/C/Aء ?
? JL a/أLnل ال و ?;"?5
ا.;C
» ?و ا
!
و ا Lو اا A 0ا
وا
آ!! Ijت \ة (
?أ«.210
و إذا آ FIا
وا
! :أه ا&;س ا&د $ا Dرت اOات و اا ،a0و
ا<>" Fأن ? a e"/ا&;س ا&د $و ا ،;Cو أC;! /; FD
<( B$0ب ا& ;$ا و ا&Lnل ا
.
إذا آن ذ/! R" Wى ا P;Eا;A ،Lك ? P;Eدا JSا;i
اOي ا<\ RAود gو !ا 5?CDا ، ;Cآjن Iل ،روا
?ر
، Nروا
ا" ،روا
، Sروا
<< gO JA ،اCDت @\ ،ره و
R" $%اB.ف
?
دا " Rا ا@; :$اع و ا ،و
%ب ا JECا A2Tاا
PDوا
?
R" Bارئ و ?
.ا 5$
؟ وه PD? Jا
$" Jوا
"
آ A؟ أم أن ه gOاCDت و $%ه
! رئ ا.211I;C
و ? RاnTرة أو ا" !Bروا
" ! ا<
ا? و !
fآ
ااCDت ا$ DNاول ا;Eص و
0اء? »&ن " إIء ا;_ ?;/
إ "! Rأ"
اف أد $و ، $<
LAو أن "
0اءة ا;_ ?;/
$وره إ Rا" :! /CIا&"
اف ا&د $و ا
LCا " ;$
ا;_«. 212
إ( أن روا
ق ا< :ا!ج Aا eIا$ Nا a0ا?
و ا
/ة اOا? آ; iأد :! ;" $ا"
gآ ، WOو !;
و اf/ال !
107
" :ا ا ! :$ JDCه إ$ا" ? z! Nو ! :$ه <
دي ذا?
\yاث ا A INاOاآ
ة ،و ا ? !
Nو E$ت \A R
ا$Tاع ا&د. $
ا
/ة اOا? L\ Ij$ا<دي »Phillipe le Jeune و "
ف
QIي
م _Nn 5$وا :" 0ود gاNص ،و ذ
!;" Wآ "5?\ R
ا
Cد
و "? Rر
. 213«!" CE$ 5ENn
و هOا ا;L
iن 5Aا
2ز! :ا
/د ،و ا ،2ز! :ا
$و
ء Aا CEا&
Sة :
د-iCاK5ا=#-ر`
2001
214
-1981 ^Yء
ر%ـ هـOا ا(!اج إ( أن ا
وا
}$ Fة " :آ! Jو ا\اء
[Iي ذ:W
»أن ا\D
:Qا إ $# < Rو !
/ة
وا
دون إ$اء
" ! e/\ Rذه eإ=' 5 215
?[Cت ?@ " Rه gOا"T$ /ام«
.@ Y#
و ? Rا
وا
! Jا;ء و ? aو ? :$ s0BاOا? و ا JNو
ا(د
،و R" R? WO$رأي
< BLn» :@ Y#د
!g
@
( C
أن
ز ";
%$
Dا Aو ?ر
Nو إ
و? Nو \ Rأ<>ر
«.216
و Oا Aرة "روا
" ? ?
!ا ; J /أد! 5 $اCDت ;A
!; e/L? ، 5ا Jروا و ?او( ،و ه
!دة .
108
Aوا
; iاة آ
/وا<; ا&"
ج R;$ ، 217أن ا
W? JاCI A ILس ا;س ،و !Lم " 5أن
Lن :2أ0ت
ا&;س ا&د& ، $ن 5اO$ 5 s/? (
.هب $ا ،ا.
5I
ا<ر
%أ$ ،
% \
% ، Dة " . :ااول ا!
،اء اOي
. ;! Jأ ، 0أ! ا
وا
Aا; iا\ اOي
e"/ا&;س ا&
Sى ،ا<" eا
/ح ،ا<" eار
و ا
و
ا
< A ،ا; iا\ اOي
Wإ! ILاد !BS :ل ? Wا$
" Rا(<ب.
109
ﺳﻴﻤﻴﺎﺋﻴﺔ ﻋﺘﺒﺔ ﺍﳌـﺆﻟـﻒ
110
? " ا? :L
( " Pfوزه I& ،ه ا ?_; J
ه
و اIء و "
nأ$ة :$ $
،ا;Eص ? IL! 5/Lأد $و
;Aو ا" ،و إ( Dر !ل ا;;! e/ذا (
sEإ!! و !
» :
و ا
اء ا!ء آIا
2
Cن اLل
Aأون« 218و اLل Aا
وء
ه اLل Aا Pfو ا;_ (
5;$ :! 5"
n e/Lاا:! J$ ZA S
ا< !; 5و ! A g
Q
$ ، 5Cfا ! :ا<Cاز Oاآ
ة ا ?Lن 0
ا
0 ! FISا " :ا(<.
و رآت aا@رات و اAQت $د !;ز" " Rا ،Pfو
" » :أن اPf "Roland Barth اع "; ا
ب ،و"; ا :$
.و
ى
Q
\ ENnا;jة ،و ه ! :دون Wnوة ا aا;" 5;? A ، $
.
Iا
ون ا<>} a! Rر ا;" ا
ا(
Iو اIB
ا، /I
Cو ا
Tن ا
Cدي اOي واآ
\ eآ اBDTح ا
; إ 0 Rا
Cد
أو ا _Nا
ي آ
J@Cأن
ل :! :ا;> إذا أن ?Lن ا;"
ا! A 2ان ا&دب W? ،ا;" ا آ DBS FIا
Tو
ا
أ< و
Iه ا أو Fأه E0ى ENا
_^ «. 219
17
fرخ Cل "آ [ه
ة ا@ Pf$ zإ Rا
ن ا
" a$/
Aل» :أ! sDأ ا" :!
Pfا ا>Nب JC$ه
ا?ONت JLn
ا
Cد
و ا&. 220« I
أ! Aا
اث ا
A $ءت ا ارة ":إن آ;B0I F
I!&Aو إن آ;! Fا f! ،"JAآة و !
زة Oا ا; Rو !
ة
.Pf
111
I!jAا; Jه /Iا;ل إ 5\D Rو ! ، 5Cfوه ذر
(<د
ا;Eص ا ا; ،e/و ا WLو ا
Aآ، 5\E
J" J
و ?;ـم Aـ 5ا
» :و هOLا
رك ا>Nب ا :! 0B>Iا(< اOي
، 50
>Aا
?رك ا Cf! :" $< 5A
I ! 0B>Iوا;درة
PN
! /I e/$ Cإ :! Rأو ر.221«F!! J
و آن أد$ء ا
!
( $ن إ( !EI aص !
، \ Pfل
) 3ا Rح آ< :$ :! » :,اا! Jادة ;_ %ض ا( ،و آWO
/Iال إ
! Pf! Rف 5$أي !
Pfز أن ?Eر ";DEI 5
cAذا آن اBLم (
cA REن ا;Eص آ
ل Cل "آ Iدرة ،و !:
ا&<ب ا ?
/Cه gOا;رة وب ?=
nوط د$ :L
( ، 0وI
222
أن
« .5!BL$
Cf! ! _Nn
E
و ذه eام /I Aا&
#و ا JإQ$ \ 5\D Rا A
اا
ت ا&و;A ، N Rا " :أول ! :و a2ا $Lا
» :$روي ":
ا" :$س أن أول ! :و a2ا $Lا
$إ<" 5[C R" Jو !;>5A 5
223
!
A R\ (Dق 5;$و«.g
وهOا
ل أن " ا ;" % :L? Pfا&D
A :!0ا " /I Rا#mر
آ
/I R" Dا&Nnص .
و FIاEاب ا;
";! د" Fإ! Rت ا
،Pfـل روbن
#رث:
» ا@0 $Lء " RآD Jت و" Rآ Jأ ، JDا $Lه هOا اد هOا
ا Pjو ا PاOي ? 5A 5Qذا?; ا "Cإ Iا/اد اض اOي ?5A a2
112
و
fآ "
LA Rة ا;ص 224
آ Jه
،ا$اء ! :ه
ا /اOي
«eL
ا ?>
LAة ;_ !; Rوودا ا :! "! a! 5Sا$Lت ?ور
،;$ Aو ه :! d/I WO$ا(<0ت و اورات وا[ه
أن !
!ت ا A ! Pfآ :!
Qا> Zو ا
Pو ا$ده " :اا ،a0و
ذو A I$ا; =/اا.ZA S
[Aه
ة ا&د! " $ا A =I? ،Sاا! Jا ،</وار
N
وا ،L/و ه " إ$ا" (
:Lأن ? .اع أو ? ، gOC;/وWO
R" eا ا;
أن ? >0j$ب ا ا$Tا" ،ا ، Pfا;_ و
ارئ.
و ?دت ار$ت ENn Cا Pfو !;:
-1ا
>ر #ا:>3,
و? R/إ Rر Z$ا >$ Pfا(" ا
،A JECو ا
? 0 ;
! IL! 5 JاxCت ا(" ا&
Sى ،و ا ? ";? 5
@0ا> ا; Rإ آjن
Lن
$ور
; إ Rا> ا ، .أو
ار<
ا ،أو $راز
،وه اــ ?ـد ا(!ــBءات ا& Dbـد
ـ.Pf
-2ا
>ر #ا>: EE
و ه ا ?\ FQق ا ،Pf Lو ? 50$ 5اد
،وا;
"R
" ، 5و
WOرث ا 50\ Pfإ Rور R
/I
A CA » 5#هOا ا= ة
و ُد" هOا ا("
اف ا$ IIا=# 225
/Sن "! «.5?! $ 50
"م 226«1886و Berne دو ? 50\ Pf Cو ? » ;! IEا?0C
،
!# J2A 224ا .ا ،IQا
آ ا AQا
$، $وت ،ا> ا&و ، 1994 Rص130
";D 225اLب ،م.س ،ص77
226م.س ص.124
113
1971 و ا $ Aر
;< i 1952 ا(? 0Cا » ا;< P;$ 0
! Aد? ا&و R" Rا?Nذ آ Jاا
$اBز! @ن \
آ AوA
227
ق ا«. Pf
و "; A Iاا
? إIء ا
ان ا ; ق ا ،Pfو اق
-98 ،وا
<م ا;OCي ر0 1973
5 A 46/73 اورة» ا&!
ر0
366و اIن 228«17-03وه !" ا;Eص ا ?د اITء و اق
و ا\BEت.
-3ا
>ــر#ـ ا$د#ــ :
?
ى أن ا;_ ه !
-ة "2! 5\Eو ذا? A2T$ ،أن Pf
?
Cدا و?ا أ< A $ا ،$Lو ا
5;! Jآ5 :@
B/! I
» : Buffonا&<ب ه ا
J اا ![;! Aا$Tاع و ا
Pjل
229
« .5/CI
A WOن ورود ا< ا R" Pfا Jا$Tا"
Jد((ت A
إ2ءة ا;_ ،و ? 52ى ا ،وه اOي
>
! Jو"
ا ،=#و ا
و
dو
د أ =Aا[Iر ?0ي :$ا، Pfو ا ?;[ !:
" 5BSا
اءة ،و ا(<
Eن ا;_ ! :آ Jاد"ء أو اIل ،و
eأن
CIق Pf! :$أ Pآ
A $ا و !" 5 Pfة !Cfت OA ،ا ا&g
[;
S
ا
اء
<$ار و
0ن ا I& 5?IآIا \E? 5را أ< $و أ;<
و د( Oا
ل » :Philipe Le jeuneر sE
( $ا
ء ! Cfإ( ا$اء !:
آ 5$ا.
!;" IQو ا(< ا ENاOي
" RاB.ف ا!J
230
ا
ك اOي
J" aا&« ... :CN! :EI J0
www.arabiancreativity.com24/02/2007 227
www.ONDA.dz03/03/2007 228
www.arabiancreativity.com24/02/2007 229
www.arabiancreativity.com 24/02/2007230
114
أن ا< ا$ Pfم ";ان ا
وا
و $ا;_ ،آ
م ا&ب ا(، :$
! Aد ،50و O$ا ا;
Rا<"ء ! 2آ ، 5?$و!/ر gا&د $و
ا? اOي (
; :" WCاOات ا.?L
1954 !B Pfق ا;
@ ه وا;! ا)$ج آ? eا
ي و <;
<
$ي ;$ن ! :و(
?/نI ،ل ? .$ا
I R\ /I
C
ا;/ت ،و 5? JC$ا&<?Oة ا
ب ا :
OآIا $ا
!< :ر
، :
! ، :
Eو . =" e\ 5
? :;>/Aا
$ ،$أ
.$ eL
ا
A $ا
\ ا! \ أن 5إ<!ت و ! A ًEE0ل،
!;
.ا Aا&/د ا
و ،1979 ;< 0و n R" 5E\ $دة اiI/
! ! :وه
ان :
SاOهب إ RاNرج أو ا(? gإ Rدو "
$أو
إ I>
$ Rأو SA ،/I
Aر أن
5إ< Rر
\ آ$ FIا
? 5اC
،و " :ذآ
ا< A gر
ل A F" » :د!= \ا ا
<;ات و
أ<
ة ه;ك ،و أ Jأ
م "
ي :$ا
:و ا A " :#BQد!=
،وهOا ?
ك ي ا
#آ
،و "= $أت ا;
< Aر
J0ا
C/إR
231
اا
\
Iت ا
! :ا&"ل«
*و 2=Dر Hب ا – 1980 3اا
.
* (; @ 4>3ة 'M Lـ
وش – 1982د!=.
*Eار ا<ز
$– 1983وت.
* و 2Dا M$ا'
$ – 1981 Cوت.
و ر Fإ Rاا
و iS Aروا
ت." 232
-3ا
ا Mا#cا) ا;! ا)$ج:
و /0وا<; \? 5ا$Tا" إB# Rث !
ا\ Jأ<<:233
Kamel_riahi.maktoob.blog.com,26/02/2007 231
www.thawra_alwehda.gov.sy15/05/2007 232
115
ا
<Mا$و: 4
وه ا a! 0Bا
ح و ه !
\ ?; A
Nذاآ
? 5C O;! 5ا
"
Dت اQرة ا
،و ا ا< Aوا \ gآن
،/I
C$ J
#د JSاا
و ا= $ه
FILA ،:اOات ا0B" :" ? ?L
! aهOا ا
ح اي اا :$ JDاOاآ
ة و اOات ا. j
ا
<Mا: E
:$ a ? \
! AاOات ا" و ?
$اOوات ا&
Sى J
ا 5 =$/و ا ? 5$
/;$ JQا$Tا" و" :CN! :$
? a $
$
? A e.? $،ا Jا&ول ?
$ا
وا
ا
،$و ?
#jا? !a
5اOي آن
JQا " :اOات و ا
اة DENآ5$
ا
وا .
ا
<Mا :
و ه !
\ ا;_ ا _;
.اد ،و ذ$ Wدة إ Rا
اث و
ا<م !د?! :
L? A 5دة روا
ة ?رس ا
eآOه5A ،e
J i<fو ز! :روا
وذ 5?";0 /$ Wا ،
LCوJC$
ا(CIح و ا
، P0Qث ا(?Eل :$ا& Iوا? A،
Smدل ارب ا&د$
و ا I/ITو ا ،;Cو !BS :ل ا> و ا
#jو ا A
#jا aاPf
" Rأدب أ!
Lا ،;?Bو أ" 5$ eو ا"
I gذ ا
0ب ا; !\ :
اات ا
/د
)ا&<>رة وا
Nا
A ، (Aأ ;bرس ،و5رج ادو
و>#ل Dر; رآ Kو ?
آا " 5Aآ
ا .
آ آن ا z$
#ا;Eص ا \
2ا Aأ"_;A ،5
"دوCXEت" آن \
2ا Aروا
\ر< ا[Bل ،و أ\Bم !
اد
،
د
?Aا
آ ا ; Aا&
QIو $ا(" وا CRASC AQر" ، 2005-11 0د Sص
،ج وا<; وP.n 233
ا.$L
116
وآOا " _Iآ@"
! آن \
2ا أ;#ء آM" $ر; ا[Wل " و;ة
ا
>م" A2T$إ? Rر
ا3,ي و :! g
%ا;Eص آ,ق ا
@#b
KMم Aروا
5ق ا< :ر< A Jاق و ا $Eوا; ، :وآJ
ه gOا ت و ا@ر اد اAQت Jا
$ا
وا ? "R
<
0n 0إ Rا ،و اـ ه آ
ل إ#ت ،
5DEI F
Aإ :! "! Rا.ت ا ! ;$ :ا&،I
وا(
> وا ،
/وا( ،
Iوا(< . Iوا? ،0! WO$ ONو ا<
!ا 5DES 5 ،ا&< ،$و ا A ;Cا;[! ا&د $ا ،و L$
5" =2ا;Nق ،و ر F@Aدور ا;
ا
$
ا!Bآ . 5ا ، /I
Cو\ُ :
Iا
وا
ت ا آ! FIوره ا&<< ا& ، Dآ FIا .ا/I
C
! :" 5$
jا" 5و !ا :! 5C0ا&و2ع Aو ; 5اOي آن
5
!; "! a>A ، RCأ"ل .$ا$ RIA /I
Cا
! :ا; RCا
ي ،
\ Rا 5" aا;Cن ،ا .و اLن \ ،ه
إ. /I
A R
5"! :Aا " EEا gا @) # XأKMان ا
"4Rل :
" LI !;" sDن $nآ
Qا ! $ iIة ا :
SmاLر ا:
O
"
;Aه وا
0 :
Oأ ENn ، ;" Iآ;
$ ! Fاءة ، m
XM g~Eو
ا"
ا;Cن اا
ي اM C3ج )<! و Iول ?ه .آن أ0Dء
ن ذا ?ث " :ا; RCو أ A FIاا
و ;Lآ; Fأ0ل ( هOا
!; RCا aا< ...و A :Lدا Sآ; JC$ Fأ" }I RC;! A
234
\ FLو ا FIا ار
$دي " \ RC;! A
ام وا<; ا&"
ج $ر
اك ا ; ;A ، 5\;! Rn Aول
ا(<Bل وا(
IاAت ا ?
? ، 5;" Fو }ر
Iدت ! :ادئ و
117
?Q$ FQرة ;? ،ول !
\ اQرة ارا" و ا
<Tا? ااE0 ،0ر
ا
Pو
Sت ا>Bب و ا Iا>Nب ا
< 5? z$ Aو إن آن
; Rآ?
! ، 5ورا إ Rاد
ا $ $أ\اث أآ
$و !! 5C0
5/ا(<!Bو
:أو \
اس ا;ا
" g
? \ Rو " :ا :" $LاQرة و
ا(ت ا A Dاا
ل :
»\ JاQرة أ
? sDد
ً ?
Lار
ً .ذ Wا Jآن \ AإJ R
:I ،
S-آ
A Iو
% a2و a2اQرة .ا $Lا
Lى ه آ $ام،
? Wا $Lا ?@ aآ? ! Aا ات Aآ ،[ Jو !
ا !;" ENأ$ Rرئ
:" ;#ذاآ
ة اء أو "\ر< ا[Bل " و
ل أن ! A 5Iروا
Wأ" 5و ".235«JC$ 5
cAذا آ " FIا $Lه !Iة و nدة " Rا
EاOي
5
ا& Pfن " ? Jا;_ ! :ارئ" A L? IcAا F0ذا? 5إR
إذا 236
<>ت ار
و اا a0واروث ،و ا Pfو ا /<fا" AQ
"; أن اOات ا، Cfو ا ? " ?
ك ء !; Aا ا$Tا"،
CD <
Aت ! ?
< :اOا? دون أن ? /و آ :! FC? IjاBو"،
و" :ا Jا
وا ،و <
? 5اOا? $ل:
»أ Iاآ
>0 ?\ eة
>0ة و ?\ :Lا " و \? ا
:L
أن أ" ،و اة ا !;" ، ?
/Sاآ ;!
0 ENn eأو ?;
آjن ?Lن أ<ذًا !ً أو ًI;Aه gOا F/ ;L ، ;! A ENأA I
237
?L? 0 DCن أ A Iرو\
! CAه;ك «@$
WOا/رات ا? Pfه ا ? a;Eا>ت ا
Lى A
118
ا ا$Tا" و?
ك \ ?E$اه :$ا JNو ا$Tا" و ا
/ة
اOا? ،و
Rذ A Wا
وا
!2ع درا<; ق ا< :ر<A J
اق و ا $Eو ا;ـ
، :ـل ا » :Pfو a! 0B /;$د!= ي
"و a0ا&\
Oا
n ";Nت j$ن هOا ا;_ A
Iو \
L! F0آ;F
أ"> Fا>Nط ،=
Eو ه
0 0Iأ ا;_ و أ" 5$ eو Iل 5$إR
$وت ،و أ"> gار ااjC!
L . #ة و
;
ا;_ _I 5;L ،
!ر 5I& ،آن
eأن ا OSو A 0آ A 5I( 5$آب أو\ ،
?ث ا
وا
" :ا
$ا> A $Bد!= ،و ا;_ 0س ،و !B" 5Aت
?\ Nnj$ص !د
،:آ < eا :!
QLاآ ،Jو آت ا
د !:
J0اC/رة اا
" Rأ<س أ ;Iأ! iاQا F$ا ;"j< FA ،
238
g
Iذات
م آ ا."n
وآن هOا ا;_ $ا
Bت ا أد 5" FSا;اة ا _I " d/I
(\= وه !Oآ
ات ) )Cب ا ?
آ <
_^ ،و ا أ;" FIان
ا
وا
.ل:
»و Fxإ< Rر
،و$أت ا<jل " :أ0Dء 0ا!! @$ Rت ...و
ا\ ا&0Dء ا
? " :ك !Oآ
ات Aأ"ت آ $ا;_ أدFS
!Oآ
ا? ،5A 5و" R" Fا;_ JL$وDر ا;_ B" <$ق
ا;
@ ر;= "! اCق وا& #3وا@" روا
? =! " Lو
/ر
:و ا&0Dء و أ
? FIف ";!
Cا/ITن =
xnأآA
Q
ذاآ
? ;;! =!A ، 5ا (A ،
QLد!= آ; Fوا<; ا&"
ج ،
در< A Fد!= و FIاTزة و ا
/و اآرا ، gد!= !;;
5EI CAا
وا !2ع _I ;Q$ا0(Iت ?J 239
D
Aـ اLـ« .$
http\\thawra.alwehda.gov.sy25/02/2007 238
http\\thawra.alwehda.gov.sy25/02/2007 239م.ن
119
! :ا ا \ "2ا\ ،أي \
ذ $اا a0و اJN
! وه !
ه " :ار
و
$أآ :!
QاOات ا ،اOات ا?L
ا ه f$رة ا zCا
/دي وا;L dن ا LاOي
5و
N/
ا;ت اا SآLncت < "(ن ا
وا ه ا
اوي ا ،;/اOات
ا ? >< W/إIج و ? 5ا; Rا(".240
gOAاOات ا/ ?Lت Aأ" و أ</I( F/ق آ;? $و FآJ
ا[ه
ا(" ا; /Cوا C/Cو ار
Nا ?fرق ا
}A Pf
!ا C0وا ;! 2وا<>ع أن
>ره Aا;و
:ا:
ا
)$ـل ا#cا)ـ:
-1اا $ار0ء )و :! a0أوع رD
!% Jب ا
( د!=/
.1980 اا
.1981 -2و a0ا&\
Oا
$ ،;Nوت
.1982
< :! R? !-3ة
\
@Nوش ،د!=
.1983 I-4ار از
$ ،وت
E!-5ع أ\Bم !
اد
$ ،وت . 1984
2-6ا ،e.د!= . 1990
.1993 -7ا ا $ $/ا& : Pر! Jا
،د!= اا
.1995 <-8ة ام دار ا ،Jأ Iاا
.1999 \-9ر< ا[Bل$ ،ر
1996 iاI
.1997 -10ذاآ
ة اء ،دار ا JأI
.1998
!-11ا
ا@
$،ر
i
A
n-12ت
$ال ،دار اmداب
$وت . 2001
Vladimir krysinsky :carrefours des signes ,essais sur le roman moderne,mouton publushers 1981 ,p03 240
120
-13ا ا $ $/ا& Pا >Nا
،0د!= . 2002
$وت.2004 -14ق ا< :ر< A Jاق و ا $Eوا;،:
.2005 15ا&!
،ا@Cء ا
P0ا ;" Pfا Jا$Tا" 5;$ a J$و :$ا Jا;ي و
" $L$ 50B" :ا$Tا" و ! 5$ 5Aو !
$ 5Aل !;" » :ا<jل
$ /CIر
0 a$ن ! :ار< ا
وا !ذا $L$ FAو !ذا $ FA؟
اfآ أ ;A Iا ;@$
QLا zو Iون !> \ ،و Fأن أ
ه آ
?ل أnا 0ا
QLة وا@ر& ، $ن ?ل أ
%ا 2ا
.Eة و أ\ا، I
&ن ?ل >>nو رO
! JL @Aل ا/ITن ،و
gCأnا 50ل
! E/رأ
Aا/<fت اه
ة $اع و ا ، =Nا
; ،ا(" ،
و ا ،
L/و د& $ FAن أ J0آ
n Jو ا< ،ال و 0ل
ا\ة ،ا B
/أ!م ?ت آ ! R" E/ا ، Cا
\ Jاا
! Iه Jا ،Iا> Zا ا :! ...
Lه; ? sEا:! "! $L
ا
ا\ت اا?
ة «. 241
أ)
ـــ hاــ>ـــ:
أ! " :أ" 5ا;
ا <
ت أ" 5ا$Tا":
• ا?هت ا
وا
ا
A $اا
A $ ،ا&Dل ار
Nو
. 1986 ا
.1989 • ا>ه
و ر ?
$ا $Lاا ،0ا
وا
Iذ <;
121
?;ول
Aة ا;/ت ا آ 5$ ">! FIا(
nاآ ،و د
ا
ا و اQرة ارا" ;? #،ول ا(?هت ا
;Cوا
ا ?A F
ا(? gاي # ،ا
و!; Lو أ
Sا اا 5";$ 0ا;ي و ا(
nاآ.
أ! " :ا Jا;ي ا IQاOي ا? ONا>ه
و ر Iذ JQ
\ 5
5EIا(? gا
< (? 5ا </و ا،
Tو $ا>Iع دام "
<;ات "د ا>ه
و ر $c$ت " :آ Jا&< xا;" )AاBز(" ا=
و ات Aا! :ا
ا" "nاال".
و هOLا $از a! IاSر ا
$ا$Tا" a? A 5?0
[? Pf
ا
آ ا;
ا ; وإ
$از أآ
!>? ا وا ;Cو ار
.N
ا5ـا=ـ Kا ـ! (&ـ )<ـ:
2001 ة " ا :$هو
0وا
اا
-1
" :روا
5ا <;$ $اIد اEن او 2006 -2ة ا:L
Lب ،وه ? !
iاIر اLب و ?ز
5و إ<! A 5اAQ
ا ;.
-3ة ا زا
Lب و ه أآ
ة ! ?; :" sا
ب "R
إ ?Iا$Tا" ،و? " JEا? #! ،Pfا و ?R" 0C
ا \/ا
! ، $أ\ث ردود أAل !Cو? :$ار 0وا.ر.$
242
درا;ـت ـ Mـل رواـت ا
ـ_^:
;$ -1ا>Nب ا
وا "; وا<;
جBS :! :ل روا
2اe.
<ة ام وذاآ
ة اء > ;>;/0 !
/! .ام "ل A
EA #B#ل ف ;$ 1ا
/د ،ا
/د Aروا
2ا ;$ ، e.ا
/د و
ا>Nب ا
وا
122
ف ;$ :2ا! – :ا!< A :ة ام
ف ;$ :3ا@Cء – ا@Cء Aذاآ
ة اء
< :! R? !" -2ة \
وش" ;$ود(
nدة آCءة إ"اد اEدي أL? iI? i0CD ! iن ! :أر$
أ$اب:
-1ا
< :! R? A
Lة \
وش ;$- 2اLن ;$- 3ا!ن ;$- 4
ا>Nب.
" -3ا :$ /ا;[
وا> " روا
Iار از Iذ ،ر<
دآرا/? ! W! :$ n
gن /0إ
[I /0 : :/0 Rي و
أ .>?
Sا;[م ا ?C /ا
وا
–< ا;ان-ا;
ا
/د
و ?? ا( – اENت – ? C;Eو?
jه ?
اآ
ا Lوا(.
-4أ"ان ا
/د ا! :و ا( Aروا
"ر! Jا
"
Aا ا $ $/ا&O! ، Pآ
ة %A iI/ل !
";BEA A $ن،ف -1أ"ان ا
/د ،ف -2و ا;[
و ا.
x
-5درا< ا; ا
/د
Aروا
<ة امO! :آ
ة iI/إ"اد
ا
? ! Pي وزو /0إ ،:EA Rف -1ا; ا
/د
،ف-2
ا0Bت ا
و A 2ا; ا
/د
;_ .أENn-ت ب ;$-ز!I
جIL! ;$-
? -6ت ارآ A /روا
" و :! a0أوع رD
!% Jب ا
"
!Oآ
ة iI/اIز Aآ? ! Fي وزو /0إ،:EA R
ف -1اا 0ا(
nاآ !Oه ،ف? -2ت ارآ A /ا
وا
.
123
-7اLن وا/ITن Aروا
"<ة ام " !Oآ
ة ! iI/اا
> و< ،:EA :! $ :$ف -1درا< ا@Cء ا
وا ،ف-2
درا< ا@Cء و "EN$ 50Bت و ! <= ?و " ا"! Pfة
ا"ت
0ا :! 5? $إ#رة $ ،أن ا;_ ا&د $ه Iج
Aدي
:L
BA :! e?Lإ<ط دور" gوOا
R" :ا; 0أن
م <>
243
ا"Pf
?@ف إ Rذ>< Wت Sر ? R/أ\>< Iت "ا\ل"و ه <>ت
! $إIج ا;_ ،و? A JQاور اOي ?ر< 5و< Jا(?Eل اCN
244
".
و!; إ
$از ا< ا& Pfهاف إnر
?
و
و أ
Sى .;A
،
!# J2A 243ا .ا، IQم س ،ص60
،
!# J2A 244ا .ا، IQم س ،ص60
124
ﺍﻟـﻔـﺼـﻞ ﺍﻟـﺜـﺎﻟﺚ
125
ﺳﻴﻤﻴﺎﺋﻴﺔ ﻋﺘﺒﺔ ﺍﻹﻫﺪﺍء ﻭ
ﻋﺘﺒﺔ ﺍﳋﻄﺎﺏ ﺍﳌﻘﺪﻣﺎﺗﻲ
ﻭ ﺍﻹﺳﺘﻬﻼﻝ
126
127
) 3اcهاء:
اTهاء ?ا e\D ،
0ا ،?jI O;! $Lو 0ر< WO$
!" أ"
اف ا" << ،و ،A#وذا? BS :! a0
،اe?L
" 5?0Bا CNو
% =Aت
ده اي و اٌى إ ،5و
رآن د((?
» إن Oور اTهاء ?د " Rا& J0إ Rا
!Tا ر
ا
و! Iا
A
245
"
Qا\Qن "EI Rص ?ي " Rإهاءات DSو"!« .
TAهاء آر< ا"
ز !ى ا ا(" اOي
;5/
اي ! 5>! aا("LA ،ن اTهاء !
0ز !; 5اـُى ا0B
ا ?
$ 5>$ي إA 5أ ا :! 0Bا;اة ا&<< – aا&<
ةA -
اTهاء إ Rاا
"$ :ر ه < Aود ا/ITن A2T$ ،$إR
ا; xو ا
LA ،$ن اTهاء "
@C$ IAوإ"Bء ،ILو L
0ن
اTهاء إ Rاو و ا&;$ء & Iا(!اد ا> ; iوا< ا/ITن ،و 0
Lن إ Rا&0Dء ،أو xAا"
; إ ،أو إ Rذي ر? أد $أو
" ،أو إ ENn Rو ; أو A#أو <<
ى إ "
@Aj$ IA
و! ،ILآ e\D j
0ا Jإ Rإها 5إً
? 5/CI Rا "< :د
%
!; أو إ
. ً"nة ا(<Bء ،أو ?
!ا 2ا" أو ;! A#
!\ Qث ! 4R,& aد A Mد
ا 5IاW,ح اه gاOي أهي 5" 5A
246
ا
ي إA ،5/CI Rل :إ 4R,& Rد Mر h
Mا...j
" :"une "brillante carrière وO$ 5nا اTهاء ،إهاء A Joyceروا
5
إ Rرو !Mا ENاهي ا Jا&ول ." ?\ A
و L
0ن اTهاء ! 5BS :! RCE? 0ا$/ت ،و?
ا5A a
ا0Bت
A ،ز ! 5BS :ا!ENت واABNت O$ف و اA2Tت ،
128
";! 0م 5\
/! a>$ا J!Lا;ر <; !Corneille247a وذ\ ! Wث
O\ \،ف اي إ 5;$ !ENو ،;$وL
0ن اTهاء 1660
! CI Eد
اE0د
آjن
Cوض ا Pfاى إ & Jها
أو
Racine ، la fantaine ?@CNت أو
0وض !د
\ Q! $ aث !a
،Chateaubriand248و ? WO$دت و} PاTهاء ! :ا}C ، Corneille
ا(" ،وا(E0د
،و ا ،و ا( ،و اjو
.
و أ
Aد
ار ;ت BEAآ
ا ! :آ" 5$ت هاء ! :$ 5A
إهاء ا&
#و إهاء ا;. N/
cAهاء ا; 5$ 5
N/إS Rص
A JL$دي و<
ي ،و !; 5اTهاء إR
ا :CEو ا@!T$ aء AاLت ،وإهاء ا Jأو ا&
#ه اTهاء
ا! :! _Nأو !" !;.
\ 247ار !
aار ;www.Lire.fr\imprimer.asp\idc 12/05/2007F
248م.ن
129
إ Wا
ا
Eا :.ز+
Lnا W\ ;;! A Wو
Dك D
Aأ
Sى &ن
أآن آ أ A،nأ eDا[
وف وأ\ ،Lوأ
[I
:$أ
Sى ;ن وا&0ار ا Eا آدت أن
1984و1994 ? A ;$ PEا :CEا;< :$ :
\ ?ا I2 jان وا واjزو!ن.
وإR
Dا
2دو!C) ) :ب
اOي ا :! FE$ e/Iا Q! Iءه $أن sA
$ب ا< ،:وآ PأIار gوأ<
ار".gش !
آ! ،e/ت ! F" ،RSو\ا
Dو!F
و\ا $أن "
/$ W/IاA
" :
Oك و!S
W>$ادة و?.WIC
و ا\ JاTهاء !! 0ا \ ،ء Aو< ZاWO$ BL! CE
:?
A :! IL!
E$ $>Sزع " "د ا&<>
/$وي< ،
ا<>
A JLة ،وآ
5Ijآ ZIا>ت ا
ا ? "دا !دا
! :ا&$ت و
اTهاء R" 5A
:! JL$ا>Nط ا;"J$ ،
ء @A Aء ا<د !> 5ا ، z$و JLnاازي .I($ل ا:$ @C
ا(ها"$
? BLn
:ر أن ا JLدال " Rا@ن ،و ( !@ن
$ون » ،JLnو &ن ا@A ;
e?Lء gا 5@A A J@Cا.249«>N
• اــ~ــ Rا ــ3ـ:
إذا آن اTهاء إر< A
،
.ه $ث و !=A ،ن ه gOاTر< (
! 249اآ
ي ،ا JLو ا>Nب ،م.س ،ص104
130
?; " :ا} Pا أ\Eه آ
3ن ،و! ;$ :ا~ Rا \ 3
? JCLاTهاء $اSTر و ا " :ا 0Bا ?
Z$اي $ى
إ ،و ه " 0BاEا 5;$ 0و » ،;$إ Wأ
ا
Eا ، .ز
;، e
و إ
D Rا
2دو! " "ب « .250و ?
آ ا} Cا
"R
ا
<? » I& Jف (ن ?
n! CE$ة " P0! :ا! g? L
ث "; ، 5وه ?;ع إ
? Rا>Iع ! :" :اCIل !D :دق أو
آذب «. 251
CD JAاEا R" =>;? 0ا :ENاOآر
،<$ :وهC? J
CDاEا 0ر %ا
Cوق ،وه أ>! R%ب
R" :ا0Bت ا
،
وذا و Dز
; .$ eوو" " Dب
2$دو! .
إن ا"& aل وا<; ا&"
ج
\Bدون آ
";ء أن ا< ز
;e
آى إ
? 5دد :! "! Aأ"OI 5آ
!;:
Eـذج @ إهاءات وا;! إ 4ز:+
I-1ار از.
إـ 4ز+ -2ذاآ
ة اء.
)ـ( 2ـع "! ـ اcهاء( -3و a0ا&\
Oا.;N
-4ق ا<.:
gOAا& RQIا \[ gO$ Fا F/ ILإ( زو ا&د
، eز
; eج
$روا
Marie Virolle ا&د
وا"
ة ا D F!0ا/I
C
" ،و $ـ JLا
CIادي "la gardienne des ombres ا e?Lا;\ Iر< ا[Bل
ان"le miroir des aveugles و !
-ة ام"،"la maitresse des lieux <ة
".252
Aه ا( ا ? CDاEا0؟
250ا
وا
ص5
251ا>ه
،
!$اا JDا I/و ا
;! ،رات ا(BSف ،اا
،ط ، 2007، 1ص35
http\\dzlit.free.fr\zlaouedj.html02/02/2007 252
131
0ء / Aن ا
ب :اEا 0و اEد ، 0ا ، Nو 50Dا;E
cA ،ذا آFI 253
وا(Sء ،ا!@ 5 5و DدE! 50د 0و Dا5S 0
اEا 0ه ا Nو ه ! :أ" Rدرت ا A ، eا<ض 0B" :" $
او ا ?
J0 ;$ 5>$ر\ 5ا إ Rد!= ?ل ز
; eج :
»ذه
@ =! Fا
/و اآرا gو آ; #,' Fإ Rوا<;
ج ،و أ
Dواي " Rزوا; J0اOهب إ< Rر
... ،و ا<
254
$ام ه;ك ;<
" 10ات آن AاCIح " Rآ Jا&nء« .
أم ه ?_ ! /<f! :اواج ا ? ;
0 sEاا eاOي
JQ
f/$ 5\Dوت آ
Oه eإ Rذ Wاد
ن ا"
:
Oن إ Rا
ر و
"م ا(ام /<f$ت ا(" ا ? و ?>? sLر ا/ITن و \
، 5
و ?Lن ا&OI- RQIاك F/إ( !Eرا #رة و اة و ا » ?ل !
! Nا
اوي آ ا\ ! JQا;ن أن أد" ا و آ Jأ<? :! W?Oرا 3إR
;ر( وا
ح "f< Lا( وا\ا ،ه Jأ\ L?\ Aا!
أة $ون أن
Lن
255
Aذه;<
S- xn Lى \« .
أم أراد اEا 0ا ا ? :$ aا A# J$ :.وا\ اOي ه
ا&دب \
< ! هم و "Oا$ت ا
اءة LA ،ن !ل ا(ه!ت
ا I/ITو ا@
ا!
LCا Iأر\ :! eا 0Bاو ?» ،ل :أ Iأول
0ر 5و ه أول 0رئ و ه ا
$ا \; "z$
? R
أ". 256«5
إن ?ا?
اTهاء إ Rز
; eج و ا ENار
Aا
وا
!
و
ا ?ا?
ا< "! Aأ"
Q
، 5ا/ؤل \ل !ار اا:$ JS
132
اا 0و ا ،JNو ! !ار اه ENn :$ز
; eاا ،0و ENn
!
ا Nأم ه ENnوا\ة؟ و $ر ! \ Fد( !
! :ر!
و " Cو "Oر
،و} ا;س ? Jآ WOز
; eد((ت ا
اآ;C
ا ه !Eر اة ،ا ،
Qا
; ، 257
هOا ا(< !; ا5Cة اRX
ا> 0ا eENو ا;ء واTم ،ا> ،آ ? \ R" J? 0ر
N
<< ه وا 0آ
B$ء \ آ FIا/ة ز
; eوا C0و !هة $ة eI$
أ Sا " :$ :/و " إ Q! FILA ، 5;$j$ JCL$ل
Dو د
\ آ? FIا< ا& Cل و ?@ ا
\
(Q! FILA Rأة ا
Aا=
ا; ! 5;" Aآ Cذ. W
• اcـءات ا
ـ; هـاء :
? وا<; $ا 5C0ا(د
ا/ر
\ ،دا :" aAا> ا!،
وا(? gا(
nاآ ،و اQرة ارا" !; Oأن آن ، !$و هOا
ا a0ا
LCي ا/ري !ES A JS
5ت 5CS :! a!
LAا
أي
أو !
، :!B<T$ R/و ا(? gا JL$ !B<Tأ ، !" 5Aو ";!
"
FAاا
أز! <; 1992أُ" 5;? :" :وز
ا AQ 258إ( ا" 5Iف
"; & iCI A ،5
\ :! ? Iا
\ ? ? i<jا iا(<ري !:
"@ًا gO$اx 259
\ ? ? :ز
; eج 1994 إ;< R 1992 <;
ه ?ر
<<
J 260
)(1994 ا
ة و A $ر
اOآر T$هاء
!
nة إ Rا&\اث ا "
Aاا
و ! P0اٌِي و اٌى إ:! 5
? ?B"Cو ?? و ا
Nوج ! :ا
اك ا
LCي إ Rار< اا0
</و !ر" اENم !BS :ل ا/<fت ا
< أو 5nا
<.
133
$ Z?
! Aد ا e?Lو ز
;=!$ e 261
ا(1984)IQ أ! ار
وL? 0ن !
?> Dc$ار روا
" 5و a0ا&\
O آ :>Nأو زو:
ا Dر Aا0Bت و اة ا> $Bا
،:و ?
ض 262
ا";N
Aآ" Jة " Rأن هOا ار
ه ?ر
Iروا
" 5أ\Bم !
اد
"
Q
! 263اf/ال \ل A
! ENnاـ a! :اـ أن ق
ا< :ه ? >.ز!; ?ـ !ـ: :د!= ،اا
$ ،ر
-1981 P
S i
nء J
! 264 2001ا\ ا
/ة اOا? !
.
أ! \ A !ESده ?CE$و " J
! <j$ iا
ف،
وا
"
eEا/!Tك $ ;
:\ A ،$ن و ا
E
( Aا RاA :! /ان ; ا ،
Eو إI 265
واjزو!:
ا RاOي (
5\D a>/أن
! :$ا gاD e?Lا $و
اg
% g
" ،5/L" Rأ! ا ! ه إ( 5!ESا
ن 266و $ DSا&ز! ا
"
Aاا
،أ! اjزو!ن ! ه <ى ا :! ، :!B<TأDب ا ،
و ا; A :/Aا Jا&د ،$و اQ
:
Oن Dو ز! A 5Bا
وا
" :Lا
أة ا JQ! Aو " 2أن ? 0آa>/ \ :!L! J
ا0ف " !0 Rو اOهب R" \ Iرؤوس أ0? ( R\ $D
\ </اjزو! ":و !;
@ sأن !
آ 5!ES a! 5و !5ICN
:
ا
أي ? :Lا
CIاد
و إ Iآ a! 2N
;# FIز
;. e
ز
; ،eاو ،ا ،
Eا ،ا&د
،و ا; 2ا </ا آFI
?< 5آn Jء.
261ا
وا
ص5
:! 262روا
ت وا<; ا&"
ج
$ ، 1981 ;< Fوت
:! 263روا
ت وا<; ا&"
ج
$ ، 1984 ;< Fوت
264ا
وا
ص 286
265ا
وا
ص 5
266ا
وا
ص 288
134
• اcهاء ا:!E
أ! اء ا :! IQاTهاء 5EES AإC) ) Rب اOي ا"
g
&
Dن اEا 0ه أ" !
> و
ه ، eو " "ب ENnوا0
ا" ا e?Lر< آء ! :! :ا
وا
،و L
WO$ن @\ 5ران ،
و آjن ا@ر 267
\@ر ودي ر
5?! %ل ";" 5ا
2دو!"
اا (
Lن إ( $ت و آ 5IjاCNء اOي
@ ? :دا ،و هOا
;<=
و
وب ! ? aا
وا
ا ;# R" F;$ات و اة وا.ب و
ا@ر ،و هOا ا@ر
ود :! gا
و ا
ة ا F
ا" $ e?Lب أ
م ا $
.وارا< /$ر
.
وهOا !; "@\ ( Rر !% aب و ( %ب !@\ aر أي
O a@Nآ
و ا;/ن ،أ! ا@ر اOي ( %ب ! 5و هOا ا@ر اا
Aا Jا&د :\ $أ" " sDب A L
nا ا$Tا" /CI
$$أو ر< FLnء ! :ا
وا
15 \@را }
!BS :ل
" /S
@\ WO$ F;2را و ?ا ،وا $Lه ? FQو ? Eت اOي ه
"R 268
"
#IB 2ر " Ox;\ sEA 5;\ Aرة " ا
2دو! "
ا ( " Rاـز ،و L
WO$ن ا Jا$Tا" !? Jا "
! :ا&;س ا&د ;! ، $أدب ا
< Jو أدب ا
/ة اOا? ،و ا; iا
وا
5?;C$و ?;? 5و \ 5Lو أدوا?. 5
!C! A 269
و إذا آن " "ب " )ش آ
+ت "4<Y
ا اال " Rاز و ا و _Iذات ا ا "" " nب
" Rا & 5Iآن
PCLا;س0 A ،د? :! "! ;" 5أ50D
267ا
وا
ص5
268ا
وا
ص5
269ا
وا
ص5
135
iSات A "
Aا
ا >$أ إ( JLاOي أ">I 5
P/
" 270
$ F
nA n
0 :I#ر :C%و " <
د
:! :ا;ع ا
دئ "
"ب اOي 5" F02ا $ Iر\ 5
L;? ، Fا&Sان ،وأeD
/LI$رات ! ! :ا&!
اض ا ?; ،g
Nإ Rاا اOي ? ، 5;" RNإR
"Oا$ت ا eا C< a! JnCآ Jه gOاOا$ت
C
5إ@A Rء 5
S-
;@\ 5Aدا xAأو
Dو
A ،Aر أن
\ Jا ? $ 5أن آe
و ا !
0 BS :ر أن
P0آ$ 271
ر< 5ا;$ " Iب اjس"
اOآ
ات ا ! $ »،ة
E0ة وُ " "ب ! و 5I$أر;;0 a$ت
"
ق ر
ن Aر %و OI ;;0ا
ي ...و0رورة أ
0اص @$ء ;! F"I
آ JاnTرات ا> . «272
ا" "
Iب ه
:! $د J
Iره .إن " "ب اOي " "ش
! اآ! e/ت ! [;$ " RSر ادي " "ش و اآ eأو !ت و . "RS
• ا @# iاcهاء و ا
@ :
إذا آن اTهاء " !
ة a! =? ،_;$ا;_ أو ا ، :إن
:L
Aآ? 5? z$ CA 5و ?? 5ذ& Wن اTهاء ء DSإR
" " :
Dو
0ث اه :$ز
; eو !
>$ ،ا
وا
،و أ
او ا .
Smز
; eاو ه ا ?_
! ENnو ?
ز !BS :
A ?BEC? z$ا ، :أم أن
! ENnه JL/? ENnو ?! /
آن Aاا
! FILA ،_I :! a0اء ا e.و اENn A R
ز
; ، eأم أن اه
ذرو? 5و ?Lن ز
; eه ادل ا EN
ز
; 5@? ! a! eا Lا ،;CواNل ا;C
270ا
وا
ص200
271ا
وا
ص278
272ا
وا
.279 ،
136
و L
WO$ن 0اآ Jا@$ :ر 5?ENnاBQث ز
; eآال
<
Jإ
! Rا> ار
Aا
وا
،و اي اOي iإ(
ا
اوي اOي
RCNوراء gوا<; ا&"
ج A2T$ ،إ Rا ENا QQا
F;2وده !BS :ل !Oآ
ا? Aا :وه " "ب ،و L
WO$ن
اTهاء 0 0م $ا<
0اENت ار
وا
.
137
138
) 3ا',ب ا
>(! :
ا>Nب ا!? ! EIاز
،م $ا :ا ،=\Bإذ
م $ا
،5$و ا;$ sا
،gم s/$ارئ $ت و أدوات
?Lن BEAو ! Aا ا
ا ; J? !A ،ت ا Jو ?
5$و " 2 Rو ? Fوه
;! d/ا? 5اا وا
ا!ة ،وه !
5/
و :! 5? ! %
$آ AQد(، . 273
هي ; ان :ا aاbد!
J[? IcAا J0روا ! :ا. :
أ sDا>Nب ا!? )!;j Rآ ا
اQو
Aأف ا;_ ،
ه
ا :Lوا 5;2 e?Lو ا; iا
وا أ
@. (274
و أدرك ا
وان ! Oا ا>Nب !
A ،IL! :دوا " Rا>Nب
ا!$ <BLت !
/ة
E0ة L? ( ،ن و #ا<ل Jا$Tا"J$ ،
?
$$ sCاآت وا( Sو ا(\
Iت وا(\Tت ا L? 0ن !>
! :أ"ل أو أ0ال أو \ iL? Lا; Jا AQو ا
LCي و ا، Pf C/C
آ ?د أ
#ا
اءات ا R" $/ا ،Jو ا&
#اOي
آ 5وه dا;_
ا
وء Aا ا$Tا" ?j
WOا>Nب ا!? !;/! a! /رات
ا Lو
BEC? z$ت ا.:
و ?;ع ه gOا$>Nت و
E! =Aا Pfإذ
?
ك و
% =Aت
< ، ;Aد
،ود(;A ،ع ا>Nب ا!? . 5!! e/$
ا',ب ا
>(! اا(!:
وه اOي
; gا
،5/C;$ Pfم L
A ،5" 5$ن إnرة أو ?; أو
?
0ا
:ز ! = ;! 5BS :ا@ء وا[ Jو
د !/رات
اENت ،أو
R" Jد? Jر
<< ، A# ، NوL
g
%ن >I
139
ا(B>Iق Aا<Lف أول ا s?Cج إ Rا;_.
ا',ب ا
>(! ا]ي:
وه اOي ?م J\ iCI :! !" ENn 5$ا Jاع $اnTد
" 0D Rا ،Jوه " ? JLاEر ا A Jا;_ ،و? WO$م
ا! $ور دI "Aي وآOا إnري
@ :ااول وا(<Bك Aا/ق.
ا',ب ا
>(! ا
Cك:
و
Lن "\ JLn Rار :$ا e?Lو
[
،
I ENnا
وا !5BS :
و g
[Iو
! 5BS :و!@ت ?Nم ا ،Rو ا (
a>/أن
CLإ( !
:ف ا. e?L
(ع ا',ب ا
>(! :أ!ـ ";? :ع ا>Nب ا!ـ? A ،أ\EـR
ار ت أر#ـ أEاع ، 275وه:
> -1ــ Mــار :
? اار و ا$TتL? ،ن Bء ا وإزا ا iو ا.ض ،اOي
P;Lارئ ،و ? $م ا! >E
( R\ 5I@\$م $و ?>5
I2ت 5و? eا ا
ا إ ، 5و
Lن اار !\ 0ل
رؤى ا
وا
،و اOات ،و ار
.
: > -2
?Lن ا! E0ة أو ًء !E0 :ةL? 0 ،ن ذا? أو ،
%آJL
ا<Cازي رئ Aا
،5/; :! i Jو Aا
وا
، DS
LAن اEة !@;ً و
0 CSا@A
Q? ،ل ارئ و ?
gإ Rا.:
> -3ـ (
Rـ:
?م ا! !
/C$ا P0ا> Jو رؤ
، 5و
ـُ jإ& ،ن اJN
140
ا وا
Tم " J
! ،ا $و ا
= " R" Eارئ
O? ،ف Aرو" :! xn 5ا(<;xس z$
/C$اا P0و ?. >/
> -4ــ ;ــد :
ه !! ?ي " z$ Rا;
Dا
/د
?IL! Aا ?
" Rا
/د آ(<Bل z$أ0ال ا ،:
LCو اء ورل ا&دب ،و
ا :! C<BCا < :
Oو ،FDوا.nا J$ا
/دي و ا;ي ،أو
:! g
%ا(ت ،و?Lن ه gOا(ت ! ز!; ،و! ،ILو ،
LA
أ ! BS :ا :و ? WO$ FQو 0#ا(ر?ط :$ا! و ا ،:و ا
? إ :! Rا ،5و! :أ، 5
? Jذ Wأن ا! »? A R/و F0وا\
276
إ RآI Pذج ا; iاOي ?ث "; 5وآI Pذج
0اء?«
و ? ا! !;> \< و >Iاء ?
ر !
Eا JCا
ا و
ا0Tل " RاLA Jن !C ILوض و ا;ورة و ااراة :$اع و
ا
، Rول اع أن
@ :ود gو
?? :! 5ه gOا;>
ا< ذ» Wأن ا e?LاOي (
:! J0آ. 277« g$
( 5$
Xا',ب ا
>(! ,ق ;
@ :
ء ا>Nب ا!?
وا
!@A ، :;
! :@A :! ILء أ"R
اL! CEب ،EA $
" .$وه :! P>! _Iآب اKM @#م
ا& /Iا<م بB - :ق ا
"! ا R$واbcف ،-و 0آ eق
ا! ZN$اآ :! ًL<
Qا;_ .
L.Rym أ! ا;_ ا < A IQأ$ت !E0 :ة :! /I
C$إ!@ء
و ا ه \ Aأ!
ه ه ا ;$ا
وا ،و ا< )ر gا)$ج( ،أ! أ<JC
اA CEءت ?
ه gOا&$ت A ،$
" .$آ :!
Qا
،
" 276ا
زاق B$ل JS! ،إ" Rت ا;_ ،اار ا@ء ،دار ا
Aا
ق 2000ص 41
G GINETTE, opcit. p 160. 277
141
وا& 0Iا ،
.وا>Cـ .
• وهــ اـ %ا
>ـوء )Bق ا
( :
ه;ك ! :اCfت ا&د $ار
! J[
! Nه و !Eرا !ت
ا$Tا" وذ JC$ Wا&
#اOي
آ R" 5اLA 5;"
BA ،آ و
[J
:! iأا 5و
#- Cر ،gو
ول أن
; d/و 5;D =Aو !;ا، 5
FAه gOا;Eص Sة $اآ;?0 :! 5ة إ$ر و Oب و $BDو Dد
! Aو! ا ،=\Bو ! :ه gOا;Eص ا };! Fرة ،و ،
! ،EI
"! ا R$واbف KM @#bم ا !
E$ا 5Cو ا و Bق ا
ا& Dو ر Jاو اOي أ 5Cا< \& $إSا !;" :! 5Iآن
" :3B :L/وآ ;Cأ"ك ا أن أ W P;Dر< CD Aا eو!5I
و أ< 5$وأ"
ا ، 52و !
5A aو J< R" 5ا ...و( :! $ذآ
!
nه? ?
@\ 5و أدرآ.278"
;" 5
و } Jوه dهOا ا;_ ا Aأدب اR" 5B[$ S
CnL
ا&ز!; Aا&دب ا 5
$و ا&دب ا
$و ا
وا
!; .DS
و أ\ REا
وا ا&د
eا/ري Iـ< Jن !" ! :ا&"ل
?Cوت JLn A ;$ Aا;ص و ا a! aق ا!.
ول ا ص و ا >Bت B 2ق ا
:
Xن و (ر} اcار ا
_^ اان
;ر 1996 ا ^;
Mداود "دوس ا5ن
ـ& ال ا&<وي ا3ذ 5EاKرDء
اK5ا= 2002 أ@ اKاوي را= ا4E$
ا
د 1999 Hزي ا&!3 ا&Rر
;ر 2002 1< <Y وراق ا+
279
278ا\ :$م ا& /Iق ا! Aا& Cو ا(mف !;رات ! Lاة 1982ص 52
!
279ا!ن www.azzaman.com/azz/articles/2003/01/01-15/698.html
142
آ أن وا<; ا&"
ج (
CNإ" 5$وار? _;$ 5ا
ا #ا و
ا
;$ DS $ع أ;< 5ا; ،
Qأو ا
،أو أIاع ا
/د ا،
و $ا<
ا zأ" JEI 5إ:
! R
Eـذج ا',ب ا
>ـ(! "! #أ)
ـل وا;!:280
ا',ــب ا
>ـــ(! )ـــان ا
ـــ
K>
< %Eي Eار ا<ز
)3رة ون آCت ` E"; ,# أWMم gاد
أهKو 3
ا]=+
! gD ا
' B,اDC
)3رة Rن آخ "ت #ا
Cل
;ن رج #س " ا<< ا
# #ا^$
و @ 2=Dأوع ر Hب أ#ت
د دروu
ا3
KM @#b %Eم ا!
E$ Bق ا;
@
- 280ـ aإ Rأ"ـل وا<; ا&"
ج اOآرة.
143
!
\ "
FAآ
Qا ! :ا و ا
Cد \;! Aاة .
• أدب ا
ة اا( و ا
: RX
دون ا\ :$م ! 5Cfا< e> $ا\ اSTان ،و 0آن !A 0/
ا2! A Pjع ا eو ا 5وا;/ء ،إ( ا 5Iا<>ع دون اO$ال أن
.ص Aأ"ق ا; iCا
و
ي Iاز" njA ،ر إ? Rر5$
ا ENو ?رب اA :
Smـء " :! "I 5ا
/ة اOا? ا;? ":
ا
Eو ا
ة
Aل ":و اOي آ :! 5A $ ( ;Cذآ
! nه?5
281
\@
? وأدرآ
;" 5و\ :! 5$ ;#اQت ! :أه Jز!."5I
و ال /CIار? A F/ق ا< ،:إذ ءت <
ة ذا? ا$اء
?Eر \ة ا> اا
:ا/$ :ر
،و Dرت ;$ان و2D
ا M$ا'
! FILA Cو" أد ، 5! JL? B/! $ذآ
ت 5A
z$ا&<ء وات ا R" Fا :! e"! e?Lات ا
<
و "$ت ات اSTا ، Iو \ :أ FC2إ ر< Jأو \
ا= " "ب
آ
/ا e?Lأ"ت %Dو ?;و FAOA
JL$أ<ء و
ذآ
ت أ<ء وه ال ا ا Iا\ :$م ? Aو
:آ
،5$ل
C%A ":
ا :"
;Lا&<ء Aإ! "رة ( /Iـ آ Cوإ! A AIذW
Dودودا ور BS Bو /$أن أ< !
2 ( :ر 5/? Aو(
; و ا A e" R/ذآ
gإ! (nر (
5;" ;.ا> و ?
ك ا:;/
282
...
" OAآ
ا\ :$م ENnت ،<j$آ ذآ
وا<; ENnت JQ! ;$
" "ب 5
Dو < ،Cو z$اENت ا
IQآ 5?O?<jو z$
!ر 5AوIL
WO$ن 0ا
Iا \$Tو ا Cإ( $ر اOي
fدي
144
ا; Rو(
;$ JNا
/د
e?LA ،ل " :أ Iاآ
>0 ?\ eة
>0ة
!;" ...اآ ;!
0 ENn eأو ?; آjن ?Lن أ<ذًا !ً أو ًI;A
ه gOا F/ ;L ،;! A ENأL? 0 ،DC? A Iن أA I
283
رو\".
و آ A 5ENn FIا
وا
? A JQا PQو ا
2و ا&د
eو ا>!s
اOي
R/أن
@@\ :را " a Rا;
$ا/$ AQر
.
و L
WO$ن وا<; و ا\ :$م
!ن $و
:ء ! ،?\ :و<
?
اOا?.
• ا >ــت ا& و ا
ا
Cآ:
ءت ? ا eوا" 5و !
g$Lاب !(- :م ا
Cاق و eاق
وا :و ا
،و !
5Cا
L? :! e0و اا ? ،
.? :! nه;F
و ا
Aد وا<; 284
$$ 30 " Rا
AjA :د ا\ :$م ا&:#B# /I
،$$و ه !Oآ
ات " "ب أو ر< ،5و اA dI 15
ج
" /S
!; dا& A :!0ا \ PjآIا
$ن آ ،و آ$ Jب ه !2ع !:
!ا a2اLب ،و ه gOإ\ ?ر
A
R" Nا P;Eو ا ،Pjو
/ه gOاOآ
ات ر< $$ J$ Jو ذ
$رة ! :أوراق " "ب.
• رــ Kا
ـ:4R
أ Pا\ :$م آ ، $ gC;! A 5$ا< e> $ا\ اSTان ،و أP
وا<; روا
5ا<
" &
م /$ 5$
%ر
jA ،آL
!
Qن ا/ITن أآ
Q
،5C " d
ACnو \;; ";! ? "; 5اار و
= " 5اار ُ A ،
Q;Aـل " 5اا aا"< /A ، (QIت ا/دة وا
Cح ،و
Oآ
ا&\
ا
ر و أ
م ا CEواDل 50A ،اق و ?ذ 5Aو ? g
Eا[ت ،
www.kamal_riahi.blog.com03/09/2007 283
284ا\ :$م ا&E! /Iر < =$ص333- 332
145
و آjن ا; A RCوا a0أ!
gو0د و دا
Q
aAا&د
2! A Pj :ع
ا.e
• #ـ@ )&ـ@ وXـEـ@ :
? <ر
و ا& :?
2\ iIإ< \ ، :!Bآ D" Iإnع
LAي
و ?;
و ،A#و ?
A Fآ :!
Qا
Iت ،و ا(?هت ا
LCو
ا? AQت s!/$ا
; و0ل اL! A
0
? A
Smن
.
S-
"<Aء ا;_ ا
ا #ه ا<"ء ا dnا" ،و "0Bت إI/I
W? Fا
Cة Aأ$د \@ر
را 0آ
% FIة : Aار
A
?وج ا&!
اء Aا&
E;$ iIاIت دون أن
J$ :/ذه eا zإR
ا A :! :L/ا A ،i;Lروت آ eار
هOا ا
دون ا>Dام أو
"? A ، Eوج أ ا& " iIا
&E
EI :$ R<! :$ا Eو
آ FIزو Oر
= »و 0آ R" FD FIأ!ا و /CIو F0اsC
وأ R" F!0د
; I J} Aإ Rأن ?و ا&!
" :$ا
F>A
"; ، gو
ل ا A $ :L< 5Iآ; .285« n$ /و < Aر
"
% Rار
ا& iIآن iCIا s!/و 0ل ا R<'A
Smا< اآ
A/
JإR
د!= و
" Rا i;Lو ا
ض
; ، A gو
ه ا;
Eا@E» I
ا #راه +إ\ى ا
n 5?IjA A `=Xا أ
A 5$و وآ:! FI
ا" .286« 5/I
:
jAا 5"E;$ 2و ،5و ا 5E$
2و آرFEI \ g
ا/ود و اود :$ا" " sDjA ، :ب اOي "= اC< /
\ أ<>ر
(
5;Lأن
= Aد Iا;س و
; /$دة و افء
146
! ر %ا 5Iآن !/ا
Jد
; 5و
/! sEإ( أن وا <0 Cل:
»ا /0أن ( ?/ iك
! 5$ $ J$ .287«/ا
? R\ eEا5;$
إ Rأ!
Lآ (
اء ;$و " " :$ب» !
اح اOي Iد:! I
اBذ 0و" Fأن واك
;ي إر< Wرا< Aأ!
.288«Lو nن :$
"?
Eوج 5Aا$اء ا;
EاIت و " ><
Eا>? #3رد 5A
ا;
EاIت اوت ! :اOA :/ا رج أخ <
» : B0 E;
C
\ ?
n W Qي ! ,ه Wا$ .ك ?; و \
$
Lا ه ! ه
، >$2ا ! $راح
آ :
jA .289«:
? Q! :? Wأ= ا2
و 5"EIو آر ا
2و \ازا?. 5
وO$ا ا
،ـء ا>Nب ا!?
; dا
اءة و
و
@ aا
Aا[ ا!; و اLن ا;< :آ[
( " i
A ، :A
290
? A
Aا
Eذ Wا>S »5Iب \ل ا;_ «.
• #ـ@ أد3ـ@ و 5ـ
@:
أ Pوا<; ا&"
ج روا
5ق ا< "! $ :آ
ة !:
ا
وا
ت ا "
? FAاو( آ
ا Aا&دب ا
،$و ا&دب اJC$ ،
ا
و ذ
ع اA ،FEءت \
! Aا
Cد و ا و ا :Lو ا;@d
ا$Tا" و ا;ي ! FILAة " < ،و ! = :! $أ"، 5
?"2$و ?.
و ال n" /CIا\ :$م ا& \ ،/IآB eق ا
\
! A
" A d@Iو ،;Aو !$اآى B
$ت ا ،</إذ CIإA n R
nق ا& ،iIوه;ك أ Pآ 5$ا&دB ::$ق ا
،وا !" &Rا
< و
287ا
وا
ص 248
288ا
وا
ص83
289ا
وا
ص 168
290ار ;ت" ،ت ،ص50
147
ا$هاء و ا ،291و إذا آن ا\ :$م أ Pق ا!
A Aة ! :اهر
ا \ </ا
Iت ا :Cا&ه و ا
Eا"ت " Rا!L\ :$ Lت
ا>ا ،Pو ا\م :$ P;" JL$ا< Iا !B<Tو ا< Iا;
Eا، I
jAراد أن
Lن ! ?Dا :! B!
$ Aا Jو ا WC/و ا;e
و "
$>Sإ Rا $ eأن I FSر gو د
>A ، 5! F/ق ا! ه
ر %ا\ :$م Aا /ا(" و ا; ،/Cو د"? 5ا@; إ OI Rا;P
و اء إ Rأ< Rاا Pو أر R0ا"
،و ه ا.e
L? Aن
} iCIوف ا ;Cا " nاا
$ Aا
ا;/ت و
ا(0ل اا
f! :$ Sو !رض ;[م و ا :!B<Tو اOي آن وا<;
ا\ أ
ا a! 5ABS$ 5Aا g?B 50;"( :!B<Tا/ري \،ه
ت
زو #، 5ا= 1994;< $و $ا
ار
$
/$ iن
A FILA ،ة ا
و
Aة ا; RCا(Sري ،و $ار?Cع إ
ع ا aCو اا aو اOا$ت
ءت Bق ا;
@ $>Sأد
"$ A $ا eو 5Iو د"ة إR
اب ر %ا;
ت ا fو ا ، "Cد"ة إ0 Rل ا
Smو ا
!5
ر %ا(ABSت z$ AاLت و ا
.JDCل وا<; » :زو
ووان و أ\ب و أ0Dء و هOا
،CLأ S >$ /! Iو \ت
ز
ن دون أن
Lن !. 292«JL
إن ا
Tءات ا
ا;_ ا@\ :$( eم ه >Sب \ل
ا 5?
D;" :! JL
» :إ Rا 5xو ?$ g
N 5ه
ا Pfو}
وف ? 5و !
ا\.293«5IL? J
أ! ا= ا :! IQا>Nب ا!? Aء E0ة .$اIL! /I
C
291أ\ ه، JLا&دب ا& :! /Iا sCإ Rا/ط دار ارف
$وت ،ط 13د ت ط ،ص 353
kamel-riahi.maktoobblog.com03/09/2007 292
Gerard Genette,seuils:p195 293
148
Aا
وض
(un sizain )R/ ! ">! :وا\ة ! < :! Lأ$ت أو !
ا ،/I
Cو اOي ء :5C
? Aه !>" أو E0ة ! < :! ILأ$ت
<$ل :Lnأو :! #B#ا 294Aو أآL
!
Qن ا<( هOا ازن A
ا&هز
5CN dو أ nIا& Cل ،و ءت ا&$ت !
\&$
Oف ا
،(L.Rymو ا \ Aه ا ;$وا<; ا&"
ج ادة ;< =!$ )
!@
$ Nا&دب و ا F!A ،
LCا
.Dة ح $ا"C d
!
$ !Lاآت ا&\اث و اIة BSل أ\اث اا
،ر
\و Fر%
? ;<
.Dو
!
:ت
WA eEر!زه و أ.زه
% " A F0A ،
" ا> Cو ا(/$م و ا
اءة إ " Rر< أ 5?
$و
Dا"? 5اLر.
ر
? eLا
n z;? . A /I
C$و ، Cآn FIها
، 295
" Rا&\اث ا "
Aا ،:ا FCآ;" $ا,<; 5Iن اد
!آ WO$واه A 296
و;$ـان ! D ""
Aأ 4 !#ا"#3
ا(ام ;$ان ا \ ،5?Cf! A "
CاDر وا<; روا
" 5ذاآة
ا
ء" و ;$ان " "
Aا5ن اري" ،و :" L
Aر gود" ه
اOي ?ون 5Aا&\اث و ا;ن ";<,ن اد" F/
A .297إ( ا;$
ا&د
A eا
وا
! " 5@? ! aا$Tاع ! JN? :و ?
، 5ل ":
ه gOا
وا
وا<; ا&"
ج:
"ذاآة ا
ء ه ا&
0ب إ Rا
/ة اOا? Aا، JE\ !
QL
و( ;$و \ـث و ا ر\ a! Fا ;$و i :LذJE\ ! W
www.cnrtl.fr 01/12/2007294
www.anaween.net23/06/2007 295
296م ن
www.anaween.net 23/06/2007297
149
298
JC$و JL$د"... 0
SAر >Sب !!? L
5;$( EIن وا<; أ">$ Rا ا"
0Bا ?
\E$ 5>$ا;_ و إن $ا ! CNوراء ر!
ا(<ـ njAـر
وه ا<Qرة رئ / WC )(L. Rym إ Rا< و
ـ
إ Rـ
ا
! A $إ
ءا? 5و د( ،5و هOا
PLا
" :ا 0Bا
? aا"
ة $اه \ Rو إن ? RCNو
د ا[ر " PL$ IBا،0B
Aن هس ا&$ء ;$ح ا&;$ء
>Aة !
.و< Aا> ا
،و \
ص
ا$mء " Rأن
Lن ا!اده ا> أ\ ;! :/و أن ا? ONأ! (Lnدة .
Aوا وان $ا }ه
ا ا
( 5Iأن ? =/ا g! 5;$و ا<D 5ل5IA ،
A 0$ا! ?Lن 0اآ F/ذ
" واIرا ،و أن ه gOاOرة !W? :
ا
ة ا ه ! iCI :ا Jا&دA $ن ر"
اا (? 5;$و \
أ! :! Iا <; 1984و ا<>" Fأن ?;
" <; 2001و ه ? !:
ا
.;< 17
Kamel-riahi.maktoobblog.com03/09/2007 298
< 299ا ، I.ا .وا>Nب ?
! " Pjا> ا&و ، 93 Rا
آ ا AQا
$ $وت ،ص 33
150
و ?Dت.
JLAا A :E; @Cا>Nب ا!?
إ Rا :Iو:A#
و\@ر? _;A ، :CN! :ا&ول آ
A A eة ا(زدهر ا !B<Tو ا
0
ا@ري 5A J0 ،اد اا Sأو ا
Smاا/! A Sى اة و ا
LC
"KM @#م آن }ه
L! x$ Aو 0ذآ
ار
!;}
ات ا\ :$م !a
ا !3ا
(< A !Xت A#و ،
LAدو FIو ?
Fإ. Rت "
0وت Aا@رة اI $
.ه :" Wا a! s!/ا
Smو ا
Aود
و إSء ! aاBSف Aا
:وا
ق و ا 0 FILA ، .ا s!/و ا/
ا(".
أ! ا;_ ا !
? /I
A .$ IQإ Rا AQا ،$
.ء C EI
AرO$I 0ا INوا; Pودا" إ Rا> Pوا
و Iو اa! ، 0
آL
0 P2 :ن BCأو "CEرا ،أو \ ،أو <دة ،أو [ CDء
،و آjن أو ن ا\/! A " F02 :/ت ا
و ا
،و
. " F02ود
ره DjA ،ا (
;ن gO$ا
0وO$ا افء و
ا
إ( Sرج د
ره ! Qا? ONوا<; و ا /I
A :! 5;$و ; و<;L
و!;> إ Rار إ Rا iا :! 0B>Iا ا
" J$
ا
ت ،و ا;
$ا AQا&; ،و ه =>;? " .$
D
A
! :د
ر ا@\ A
Smرة ? W/اLب آ<Bآ اء .
151
ﺳﻴﻤﻴﺎﺋﻴﺔ ﻋﺘﺒﺔ ﺍﳋﻄﺎﺏ ﺍﻹﺳﺘﻬﻼﱄ
152
ا',ب ا:!W ;b
اه ا
اء E0 a>$ ً
0ه أ Iأآ
Qر< A ًSذاآ
ة
ا ،وأآ
Qأ
#اً Aا(Iل ! " :ال وا0Bل F/A ،ا Eو
\ WO ،>$ F[Cآن ا"
Nج " :اjف ! " :ا>
<j،a
ا و
<B gع وا
وا
Eة.
و ? :" OهOا ا; =/ا
وا
:!،ا(";ء $ا
وا(<Bل 5/
$
ار ;ت ،-l’incipit -وه ! s>Eا< Jا$ا ًء " :ا ا(\A
Jا< آ،IC/وا،\
/و"
:" 5$ا(
NIاط اA
n
ا>N$ :ات ?;ع و =Aا;Cت ا /وا
.ت ا
ة ،ذ Wأن
"ا
وا
? !$ J/أو $ا
Sل إ " Rا&\اث
،2أو
\A$ا&و
$ا JQ? I& ،و\ة :! %
$ /! ;Aار? J$
300
آ ،JLآ أ? Iم z$ات ا ?>ر .$ A
( cA ،:ن اا
?ًCQL? J
cAذا آن ا;ان ? ًCQLد(ً و اSا ً
ا<
ا .ً2و? ا ا :$ DCا
@ وا
@ ذا( ،hإذْ ه راg
اOي
! 5و
5$و
< ! s!Bا
ف " 5و ?او gOA،5ا ه
ا :$ DCا # Xو اWآ :$ ،#ا %وا %EWو ا
/اا:$ JD
301
اا a0وا :$ JNا>اءة واDWاءة.
WOاه ا&د$ء gO$ا وأوه ا<
ا? "$ DSره ?د
ا;>ت ا
ا و ?
Cض إ!Bءا? و !;ورا? " Rا & Jا<را5
وإ
%ا0T$ 5ل " Rإآل ا Jو اآف د((?&" ،5ن ا ا&وR
، ! Lه داً !@C JSء J JS!
I/ا
وا \
<ـا ;$،<0ء ا
وا
،م س،ص.39 300
$ةn،ال،1423ص.247
153
=N a2? واN ا ?أ اgOل هBS :! و.302 "
دي/م اBL= اQ;
رةnT وا،ض.$ A ا
واJ<
، "; ا:! رn ر و$إ
? Z
اS A JS
،"اJ
R\ ،[ وا،Z/ وا،"بTوا
303
."ت ا
ة0B اi<j? وR;ا
،R ا ا&وg" :! ;A ،لB<( ?
اA راءm ?دت ا0و
ة هC أو ا: ا"
ا:! ;! و،لB<(
دي ه ا/م اBL اsC!و
.(
ً B<ن اL
أن:L
JEC ا"
أن ا:! ;! و،لB<(ا
:لW ;bا أو ا3و~=ــ^ ا
:
اP} وaـ$ أر3045Ebر دوE أFE\ أ
:> اR~ا/1
BS :! ا
ز$ J" JL "ر أن$ ،_;اء ا$وه " ا
.5$
" :
وg\@ر
:=اHc اR~ا/2
; !دةA J<<ل و$ 5%
? و5رة اهم ارئ وا<را#ه إ
?; اR إR/? وآ أدوات،e ا،!
ا،. ا،رة#T!; ا
. ا
وءJ اJL
R\ 5? ا
ا و!
اودJC اA
:ر3Yc اR~ا/3
a0= ا$>! /0 ؛:/0 R إ/;? و،
ر واSTوه " ا
>بN و ه اa0= ا$>!
% /0 و،ر اST اA R
و
:L? ا" آ$T ا0 A ل
ٍ ! >بN$ Iا"«وه ا
< ا$Tا
Jean Raymond,commencement romanesque position &opposition sur le roman. actes et colloque n8 . 302
shosburg. Edit kluckserek1979,p120.
.141ص،<I،22و21ادان،J!
L! ا،EE ا;_ اA C}اا
ت و و،A\
يD .303
Andrea del lango,pour une poetique de l’incipit,revue poetique n°94Avril1993,ed seuil,p138.304
154
اث ! :إر<ل و\ات $>Sذات !ل !وز ا a0ا! _Nل ":
305
ا آ ه Aوده ا>«.
و
RهOا ا>Nب Aا Jا$Tا" ا
وا !2ع درا<; .
/4ا~ Rارا:
و ? JQا ا A ;CاB>Iق ا
وا
و
E\ :Lا} A Pا;ط
ا:
=
?/1ارئ و? gCوإ#ر?.5
"/2ض (<
ا? ا
وا
وأ
و\?.
"
?/3ا
وا
ا Nأو اا.0
/4ا \yاث ا $Qأو ا
;!
Lوا
.
"/5ا
xوا
PQLوا
.
و!? aد ا}? Pد و?;ع اا
ت Aا
"!Lن $ ;$أن !
? A 5" Jا=
EN! Z2ا
وا
أي ?
<'& ً ٍ D#و
WO$ Aاان اOي ?
ض " 5AاENت و ا&\اث A 306
"
;Aا!? ا ?! 307
< :2 EC? Jا :! =\BاECل"
! :أ Sوأ\اث ?@C i<fل واIهش
ج إ A
/C? Rاا
#
?jو
.ٍ \( \
! A J
أEاع ا3ات أو اbW ;bت:
إن
#اء و?;ع ا(<(Bت
> ه!ً yد
<
eا<
ا?5
و!;ورا?
5ع &"$ن آ
C! Jدة Aاا
<>ره ا;_ ا
وا
.305ا>ه
،
$!$اا JDا I/وا
;!،رات ا(BSف اا
،ط،1،2007ص.35
D306وق Iرا
،:اا
Aا;_ ا
وا،دار اار ;
واز
،aاBذ< 0ر
،1994،ص.18
م ،5/CIص.17 307
155
Jأو . 308
S$
ٍ L$
وا :! ً0B>Iا} PاOآرة \د #B# !R<M +أIاع ! :اا
ت
1ـ ا3ا اد.
2ـ ا3ا ا
ة.
3ـ ا3ا ا].L
آ ذآ
$ا
ت و ا<(Bت أ
Sى !;:
اا
ا;،,اا
ا>،<3اا
ا ،3و ء ا>Nب
ا(<
Bوا
" ق ا< ً
$ ً$>S :ا" اار ا(<!C
اا ،Sا;ج و آjن ا&د
f< R" e
eال "ENn :ت روا
:5
<C؟!
؟ 309و ه " ا<راج رئ آ 5Ijه !j/
:ل " :اEN
و " :ه
و :" $T$اf/ال
Lن ا 0ا
NIط \ Aار
ا
Aا _
، 2ا
Aا&ول وا&د
A
eا،IQو?Lن اا
!ز Aو
ً$$د ا "
ا .ا
/د
و ا&وDف إ " Rا;_
و C< PD? $وا<@ر ا 2اOي ?
ز !5BS : 310
ا
هe
ا ENا A QQا
وا
وه " "ب وL
WO$ن 0م اENت
ار
وا
؛ ا
اوي ،اOي iإ( ا ،C< ،
! ،e?Lو" "ب.
و 0ا" وا<; "W" R/
! Rش #ك " Aا<
ع ا&!آ:
وا&Nnص وا&\اث \ Rوإن \ول ا :! FCأ<
ا
NI($ 2اط A
!ورات !ENn :! \ ENn aت ا
وا
\ أن " "ب و!
! :! Bو"
،A? 0و C< F$ا !BS :ل !ور?
"/آ ً
"ب <
;# Aا@ر وا.ب،ات واة ،اا a0واOآ
ى A
308
Jean Raymond,commencement romanesque position &opposition sur le roman .actes et colloque n8
shosburg edit kluckserek1979,p140.
309ا
وا
،ص.9
D310ي \،Aاا
ت و و} A Cا;_ ا !،EEا <I J!
Lاد 22،،1986/21ص.141
156
?
اآ \yاث واا a0ا<>ع ! BS :أن
ض اILت ا&<<
5ا.;C
ا&'Cت "! اW ;bل:
$أن ا
وا
ا"ت " :! eI Rا
/ة اOا? ا!ج Aااa! 0
ا J
! JNاENت ?jر :$ sا :و
$ا?ONت و ?FCN
? Fس ر!ي،هOا ا(!اج
Jا
وا
" ?ر A FاBATت !:
! ا> اOي ه اNل ا _Nوا&د $ا@ إ Rا! A $Lل
اا a0اOي
j a@Nر
" 311و ذآ
ت اENت ار
وا
وا
دور JC? Aأ\ا #و?
< 5ده ،واENت ا! ا دور
?;
j? Aا&\اث وا.
L
و ?; /اENت إ #B# Rأ/0م:
-1ا &'Cا
:وهOا ا;ع ا&آ
QاIرًا Aا_ اOا?"وه !
?Z
EN$ت ذات اد ا
/! Aة ار
\
Aا
اوي "R
ا s!Bا! gOا 312"ENوه gOا ENه ! ENnا@ @#
)C) ) ! !#ب ،و! gا آ
? FIأن ? J# R>Nان
( (.Iس
و?
Aف ! Aرج ا
وح ENn FILA ،اًO;! $
" :$ا و!د ً
اENت ا&
Sى AاOات ،و WOو a2ا Aأاء ? ADد
ا
ا AQا ?@ Zا/ر دون اnTرة إ Rا? gد
; A 5;$
ا!.
-2ا&'Cت اا:D
أول ENnوا 0ه ا
اوي اOي
ب " :ا< 5واOي ه
وا;! ا)$ج واOي } J>$ Jا
وا
! :أول EAإ
S- Rه ،واOي
"311ا?
! Wض
[I A،ا
وا
" /<،ا
،Aا، F
Lص.51
I 312ه@ <ر ;$،،ا
/د ا EEا AEاILت ا} Pوا;ت;!،رات ا?د اLب ا
ب،د!=،2003ص.185
157
J@Aأن
[
@$ا"Lأ ."Eو" "ب ا ENاا 0ا
F;2وده !BS :ل !Oآ
ا? \ أورد Aا>Nب ا(\A
A2T$إ RاENت ا ذآ
ت <j$ 313
ر<»$ب اjس«
و!
و.Aآ أن "$
! ENnر ?
دده Aآ :!
Qا&"ل ا
وا
ـ"وا;! ا)$ج"?Lن \ ((ت وا ،0وإ( ! وى ?
Lار هOا
ا(<،و
sأن ?Lن ه gOا ENوا. 0
-3ا&'Cت ا
'<:
وه اENت ا
Lة ،وا
! F/و( وا :L"0ذ( W
; aا! R" nاCDت وا ،0و j
0ا
اوي إ =S RهgO
اENت ز ! P0ا ENا
آ
و
.ت !.314"";! IL
و
رج AهOا اب aاENت ا :! A 0ا
وا
،وا F/
!
،و( وا.0
وL
WO$ن ا(<Bل ا<@
aاENت ار
Aا
وا
!ًا " R/
! Rا[ \ ،أن اه ?; :! Jاا
إ Rا<# Zـ
إ Rا;
.
ـــــــــWن ــــــــWن
.313ا
وا
،ص.11
I .314ه@ <ر ;$،،ا
/د ا EEا AEاILت ا} Pوا;ت،م س ،ص.185
158
ا.ـــــــــــــب ا@ـــــــــــر
اـــــــــ2ــ
اــ2ــ اOآــــــ
ى
اOآــــــــ
ى اــــ;ــــــــ:
اـــــــــe اAــــــــــــء
.315ا
وا
11/10_D،
159
" RاLن A 0$ر\O
،g< a! 5آ
" "ب"" F< #اء :! ً?-
و
$ا
;
Lن \ 0د ا&د
eا;
E 316
ه@ت ا#Kا *!Eا"N
ا ILاOي ?; L\ 5" Rا
وا
وأ\ا ،#وه <ر
@CA" ،ء اIL
:" Bد( 5ا@ر
".317
Aا
وا
(
ً EC;! ?j
اـ" @Kـ! ا ;bـWل:
إن ا! :ه }ه
ة أ
Sى ?
?L$ Zن ،و(
:Lا5I& ;$ JEC
ه اOي
د ا
Cة ا آ A Fا&\اث و?ر
Nأي أ$ Z?
! 5Iر
،
BوIرًا" 318و
م
أو ه ار
ذا?A"،5د ه ا! :اOي
ً I
!N
ا&د
eا
? eا;> ! :و J$ ،5>Sا" " ،g
/L? Rوا(Iل :$
Aات B#ث ،ا :! =>Iا;
[;$ة ا<@ر ا # ،2ا<
ع
ا&\اث ! g?$آ $.iذ Wا JIإ Rو< Zا
وا
و"د Q#إ Rاا
ا ه
I \ Aا
وا
إ( أن ا :ه ا! :ا(<
" ،وgO$
ا ا
و
@ !
:ا&د
$ :!$ eر اه! 5?BL$ 5اJ$ ;C
أ0 RC2ا< " Rا 2اOي
!/دع اOآ
ت \ Rوإن دل "R
?
ا? ا! :و$ 5>Sر
ا\y >Nاث وا&!آ.:
"د!= ،اا
$،ر
n،1981P
S،iء 319"2001وهOا !
@ ! ا\اg
ا(<Bل !>! :ت ز!D
I ،Iه Aاول ا ;? JL$ز:
)د (Xارهـ اR$ـــــــــظ
7ات اـــــم
6ات )Cــون ;ــ
* \@
ة
ا? =Aر
? a! Nر
د!= و W$و
د أ IL< JDإ Rاmرا! :ا :
OآIا أول ! :L< :ه gOاBد وه !< J/I :م :$
Iح و
;/ن إ-..... Rرام،وه !y a0د
ة وا $ا./
.316ا
وا
،ص.12
www.zabadoni nternational-skinatlas.net 22/12/2007 .317
;# .318ء أ iIاد
0،اءات A
Iا Eا
Dة،دار 0ء >" وا;
واز
،aاه
ة،2000،ص.47
319ا
وا
،ص.286
160
4ات 3ــح 3ـــ
3ات ا
ــات
X (ن ا3ر،Mا gا،Ybان،وmD
pR
ا3;$ع،ا،Eا،M$اD،
5ن،ا
،ا<[،ا ة pR X
ة،ا،#$
ا ،ا@K
ا
5ــــعً_ 41 :ا
هOا ا ! :ا
nfات ا!; اOي ا<
.ق ا(<Bل ،اOي
وز
<CD aت ه 5" :ز! :ا
/د ا
";$ 5م وز! :ا
Lا
"; .E$ ;< :
$ 5ا 2وj$ر :$ sه :
Oا!;L? :ن ا
وا
Aا< ،Bو} FCا! :و د( R" AQL$ 5ا ا!; واJ
! :ا ا ILاOي
Lن ا<; OCأ$د gإ RاLن ا
.ا
/ Aح ا&\اث
واnTرة إ z$ Rا&!آ :ا.
IQ
Dـ 2ا ;bـWل أو ا3ـاـ:
ءت ا3ا ،#أو !
A R/ا Jا;ي $ا
ا;
،ا
sC
Aا
/د $ا@Iء ا&\اث وإIزه ،و? " RاOاآ
ة " A
ا(<
ع A،ا F>Iا
وا
! [ :ء ءت .; @C) #
»;<R؟ه ه ?
.آً
Qا? Q! ...دت أن ? JCآ
Jم
0اg ; @C) $؟
$ا&
$ا /ه? Jر
:؟; @C) #
أ< ً! ًxn JAى ا ";. 320«W
"
) ; @Cا F@Iا&\اث ،و$ ; @C) #أ ا(<
ع،
.320ا
وا
،ص.9
161
LAأن ع ا
آ
ل »:@ Y#أن
أ :! 5EIاا
أو ا أو
ا< Zأو
;>= ! :أي [ ث ا A 321«5 JQاSر وا<; ا&"
ج
ا;
اوراL Iن ا(<Bل» .اـ
د و)Cون ; ! :او(ت
ا WI/; /وEAل ا ;/ا ( ?.322 «
.
» F/أدري ! اOي 0د A Iذ Wام !;" A .323«; @C) 3D
A $ 5 A C< PEا
ة اول !
ة
ل» :آ FIه;ك واR" C0
ار ا; A xN! /ا >Iااآ :اC@Cض و" Rرأ< 0
ا/داء وnش PCSآن
>.و .324«J!L$و
د إJDC? R
ا
I Aا
وا
وآjن ا(<Bل ! !ر ! :ا;
» رFA
Bواش ا&<د ورأ< و
[Iت إ...رأ
;" A F
< Cا ً 0
ا
@Nاو
I :رًا
JQ! FاOي ?د " "ب أن
5;" Lأ
م
<د?. 325« ; @C) J0 5
وL
WO$ن ا(<Bل ZA iا ا ? :! ;;LاSل !S :رج
ا;_ إ Rدا ،5Sأي ا(Iل ! " :اا a0إ Rا ا ،JNوإ IآWO
"
<Bا?ت ا;"
آ eا
/دي ا
.ا>ت ،واOي
ا! :أ\ أدوا? 5ا Cو!;
:Lال»إن ا>ت ا;
? Eن
S$رات ا =? A Pfا
آ eا
/دي
? :\ Aن ا>ت
اS$ ILرات ارئ Aإ"دة ?= ا
آ eا
/دي« .326
و ءت اا
ا< ;< R؟وا
? ! ً%ن iL" R" PD$
اا
ا Cا ?
ن
/$د وهOا (
/ااو :$اا
،:إ( أن
162
.<T ه اا
ا:ا
ً /; ار اR" C0 ه;ك واFI
ا آQ
آ.? ه هR<»;ـ
PCS شnداء و/ ا0 < رأR"ض وC@C ا:> ااآI اA xN!
327
«J!L$ > و.
آن
ً C}ل»
; وB<(ن اcA ا
واJ L
اD; PQL ا$و
ً0Q!»
ل أو ااB<(ن اL
و،328«
ى ?= ا
وا/! R"
!
آ
. 329 «[رIB ًـA
اءة وأ
.9ص،
ا
وا327
S.P Goldenstein , Entreés en littératures , Hachette ,Paris . 1990, p86 .328
S.P Goldenstein , Entreés en littératures , Hachette ,Paris . 1990, , p 88 .329
163
ﺍﻟــﺨـــﺎﺗـــﻤــــﺔ
164
?ــــــــــNا
ودk ةk
xk< !; أJ<;? ، إ( !>
ةF/
اI إن
:kk$ kk@ !اوkk الf/kk اkk0
ارا إ( أرkk< اFkkA
" kk إذْ آ،kkI# kk\
ا
=k0 الfk< :k! k= اk>I ا. = ا0 و،A
أ?ن اA $ال وإf<
:kk" ekk; وا، 5kk>$ :kk اZ$
kk? kk اkk0Bق اkk" أkkA صkk.
وم اkk
ةk;! =k\ اk هJk وه، 5k
? و5k$
k $ وات ا
مdnا
kkk;
? kkk زواkkkI أم أ،5kkk?!% وإر5kkk?ءاB! إ:kkk" kkkآLA kkk?( :kkk اkkk!N
مkk
أن:kk :kkL
، آBkk< اZ$اkk2 kkL? kk
; وأدوات/kk?و
JkD ااk" Wk$
ودون أن، Zk اWk ذ5kON
!
دا !; دون أن5
.وا
ت وأدواتkk$ kk
اه# وأkk
;\ ا/kk اEkk;ت اkk درس اRkk;% أkk
Jk
وjورة واk; آ
ة/A ? ، @ءاتA ;_ ا!ادات وF>" أ،
ا0
i
@رk? kA
k; وا:kاد اk< kA a$k اRk; واk( اR" z و،
kITت أن اk;
ىk
k\ ، 5kI! k0 وأ،5? تS;! a;E
، 5>!
kA رجk;
و، k واa!k;_ اk اk هI وإg
دC$ _;" ا2! i
. ?";? وC} و و5?$ ق ا;_ اازي/ا اOه
يkk
Jkk$ ، kk
; اkk ه5kk
/kk
يkk
/kk! kk>S _;kk اkk
kkو
:k!
وjk اJC اA !! اsDjA J
وj!;ه ?ده ا
اءة واB$
sEkk ب ـkkLاد اkk" إkk" أنkk$ و. فBkk. اkkI
أRkk" g
Ekk$ akk
:kk\
k;! ?
اk<
إN
يO اع ا،نA
<
ك ـB<B B$0 ;!
ر أ"لS$ ي
مO
اn;وا. 5;! و5?!! و5?وإهاءا، 5;
ء ";وI اA
:k! kN? ( kت اk;
واkI
& ا<ت وا&ان واBS :! ;
دA
165
ekkL
، :A
kk> ا:kk$ JkkDم ا/kkI( أن اWkk ؛ ذkk( ودkk
Ekk!
.;ج ا
واج وال "; ا
اء
:k
اءة اk0 أنRk إk\(ت ا>
وLkn 5k! A _ اS و
اتCkkم اBkk< وا، تkk" kk\ kkA kk هkkت واkk اk ;" Pkk0دون ا
5?C? وR;ا= ا$ AC!
E0 " ? ،;! ا
اJC \Cا
akk! ـkkI
& اRkk? ود((ت5kkل أوkkّ \ :kk أن اkk$ و. kk(ت اkkA
اIوا
.
اءةkk0 جkkI kkI& 5kk
!اkkQL? kk$$ ـ/kkة اkk
ة واCkk اkkA فBkkSا
انkkk أRkkk إ:kkk
وف اkkk\ Fkkkّ\ $kkk<
اءةkkk
اءةkkk0 kkk هkkkI
&
اءة اkkk0و
FkkkI إذا آ، :kkk kkk
Q! kkk!
اءة إkkk اgOkkkن هkkkLA ، ر
تkkk?ت وkkkوا!ا
k2 FkI إذا آ:k kQ! وL$
! ! وإ. واربA !دة ا
واAا\
ا
.
وه
:k ا:$ = $ ات اW? $ا ا أن \ول !رO هe
ُ /
ْ \و
، كk$ أو إرP/k" kI دو:k اkA ?BEkC? ات وP}آ
وO$ 5>!و
. ً$< ار إLnT اx< أR" !
k$ انk! kA xk<ر أk# وأ، k; فk2 أk0 نL
أنJا اO هCL
و
Fk;L! @ءاتA sA ، J اA / اd;آ أن ا"د ا.درس ات
ى#jkA ، gاkA وk اLknc$ k اa! هI ا( و<
ور? وa? :!
. ء/ درس ات ودرس ا::< در:$ a وJ
وjا
اءة وا
5kI أ5/k$ و، xk<& اJk آR" أب0 5Iا ا أO (
ّ" هW ذa!و
k\( k\! kA k$ Jk! نL? اx<&
ة ا اA أsA و،ا
; أن/k\ و، ةk
" k
% لkLء &ن اk>S& ا:k!
ءk! 5I (
" أ5Iآ أ،
. :
;ل أ
اI
166
ﻗﺎﺋﻤﺔ ﺍﳌﺼﺎﺩﺭ ﻭ ﺍﳌﺮﺍﺟﻊ
168
$وت،ط.13
13ـ ا
Cوزا$دي ،ا!س ا ، Zدار ا
<
$ ،وت . 2001 /
14ا
Cوز ا$دي
E$ ،ذوو ا ،دار ا
<
$ ،وت ،د ت ط.
15ـ ا :$ا از
! ،ارج ا ، :L/دار ا
،اه
ة ،د ت ط.
16ـ k kا :kkk$ا kkkاز
=kkk
،kkkا :?
kkkوkkk$ب ا/kkkد? ، :ا
kkkآ
د ت ط. اا
ا;I
17ـ ا\ ،اان ،ج ، 1دار ا
$ ،
LCوت ،د ت ط.
18ـ $ر
$ :$د ،ا
ان ،دار ارف
$ ،وت ،د ت ط .
19ـ
ار ;ت " ،ت ،دار "ت $ ،ر
. 1987 / i
20ـ kوا
kkأو ، dkkIاCkkه وا :/kk\ ، kk
? ، kk$Lا;
kkDا، :
kk
"CEر " ،ا
، Aا. 1994 / F
L !
ا ! ،
21ـ kkk kkkA ، kkk :/kkk\ k kا kkkLدرا<، kkk
I kkk%B$ kkk kkk
اLب ،د!= . 2002 / !;رات ا?د
22ـ \" :/س _ES ،ا
وف ا
$و!k;! ، kIرات ا?kد
ا
ب ،د!= . 2002 / اLب
23ـ ! اآ
ي ،ا JLوا>Nب ،ا
آا AQا
$،$وت،ط/1
.1991
24ـ kk! kاOkkه ،ا
/kkCوا
/kkCون ،ج kkL! ،1وه ، kkاkkه
ة ،
ط.1988/4
25ـkk! kkل kk$ر kk$ ،ث kkAا
وا
kkا
kkة kk;! ،رات "
kkات /
. 1982
26ـ kkk! kkاkkkردي Lkkk? !kkk;" ،ا
/kkkة اOا? kkkA kkkا&دب ا،
kkk
169
اLب ،د!= . 2005 / !;رات ا?د
27ـ ! " ، i
kا;kان kAا&دب ا
، k$ا kLا&،
Ek!I
ط. 1988/1 اه
ة ،
28ـ ! "ام ،ا;_ ا? ، e.ت ا;ص;! ،رات ا?د اkLب
د!= . 2002 / ا
ب،
29ـ kk! kآkkش ،ا kk.واkkاس ،ا kkLا
kk$ ،
Ekkوت ،ط/ 1
. 2001
30ـ !د ا
$ ، /ا" kا(<Bkل ";kD kAا;kان k;! ،رات
د!= . ا?د اLب ،
31ـI kهkk< @kkر kk;$ ،ا
/kkد ا EkkEاkkILت وا} Pkkا;، Ekk
اLب ا
ب ،د!= . !;رات ا?د
32ـ <ا <0و !\
EIأ $ز
JSk! ، kإ Rkا ، /kج ، 1دار
ا ،
Eاه
ة . 1987 / إس
34ـ <
0ت ،ا;\ ا
ة
LCا C/Cا
$ ،
Dوت ،ط/1
.1999
35ـ kk< kا ، Ikk.ا kk.واkk>Nب ،
kk! / "kk Pjkk? ،ا
آkk
ط
$ 1وت. ا AQا
، $
35ـ kkk" kkاC/kkkA :kkk! ، 0kkkn
kkkLت اjو
Jkkkإkkk
[I Rkkkت ا
kkkاءة ،
اا
ا(BSف . 2007 / !;رات
36ـ "دل ! ، RC>Eد( ا ، JLدار ا;@
$ ،وت . 2001 /
37ـ " ا
\ن اS :$ون ،ا! ،اار ا ، a> /Iد ت ط.
38ـ kk" kاB/kkم ا/kkي ،ا&< $kkوا&<kkب ،اkkار ا
kkL kk$ب ،
170
ط.iI? ،3
39ـ " ا اO.ا! A# ،ا&< ، xدار <د اEح . 1994 /
E! ،
40ـ kk" kkاB/kkم " kkا ، kkا
? kkA Pkkfا kk;#ا ، AkkQدار ?kk$ل
. 1987 / ;
،اار ا@ء
41ـ kk" kاkkCح آ> ،kkا&دب وا
.ا ، kk$دار ا>
kk$ ، kkوت ،ط/ 1
. 1994
42ـ " ا
زاق B$ل JS! ،إk" Rkت ا _;kدرا<!k! kA kت ا;k
دار إ
Aا
ق ،اار ا@ء . 2000 / ا
$ا
43ـ kk" kا :kkاkkص ،ا :kk$ ekkا :/kkوا;Ekkرى kkAاkk
$وت . ا
، $دار ا;Lز ،
44ـ kk" kاkk?
! Wkkض kk
[I kkA ،ا
وا
kk" /kk< ، kkا
، kkA
ا. F
L
45ـ JEAدراج
[I ،ا
وا
و ا
وا
ا
،$ا
آا AkQا
k$
$ ،وت/
.1999
46ـ ،
!k# Jk2Aا k.ا ، kIQا
آ kا AkQا
k$ ، k$وت ،ط/ 1
. 1994
47ـ Dوف Iر ا
، :اا
kA kا _;kا
وا ، kدار اkار ;،
k
<ر
. 1994 / اBذ، 0
48ـBkkkD kkkح %B$،J@kkkAاkkk>Nب،ا iاkkk;C ; kkkن واkkkLب،
ا.1992/F
L
49ـ 0ور " ا < ، I#اEرة ،دار ا
.ب ،وه
ان 2004 /
171
.
50ـ kرkkء
0kkت ";kkD ، skkDاkkLب :kk$ا&! ikkواkkم a$kk>! ،
1986 ا&ه
ام /
E! ،
51ـ kردة :kk$ردة Pkk2ا ا> ، kkد( kkا/kkق kk! ،أم ا
kkى ،
ط.2003 /1 ا/د
،
52ـ ، kC\ eknه
kاk!Bت ،دار ا ، kAQاkار ا@kء ،ط/ 1
. 2005
53ـkkk;# kkء أ ikkkIاkkkد
kkk0 ،اءات kkkA kkk
Iا Ekkkا
kkkDة،دار0ء،
اه
ة.2000/
54ـ
[I A ، S :/\ Sا;ان ،دار ا ، :
kLد!2007 / =k
.
55ـ ? A ، " Pjا
ا ،
Eدار ا AQواB"Tم ،اkر/0
.2002
ا>ا` ]<#ا: #
1ـ اk[;! :$ر /k ،ن ا
kب ،دار إ\kء ا
kاث ا
k; ، k$ن ،ط/ 1
.1988
2ـ ا
Cوزا$دي ،ا!س ا ، Zدار ا
<
$ ،وت . 2001 /
3ـ ا; ،دار ا
ق
$ ،وت ،ط. 1987 / 27
-4ر!kk0 ،Wkk! :kk$ kknس !>Ekkت ا Jkkا ، /kkدار اkkL
اا
.
5ـ !ن ا
و
< ،ازي ،د Jا; 0ا&د ، $إ2ءة &آ70:k!
Q
و!ً
kD!
kI >Ekا ،ا
آ kا AkQا
، k$ ?kرًا
172
. 2005 / 4 ط،
وت$
DICTIONNAIRES EN FRANÇAIS :
1- Le petit Robert , dictionnaire Robert , Canada S.C.C
Montréal Canada /1984.
2- Le petit Larousse grand fomat 2003 , Larousse ,
VUEF/2002 .
: 3$<] ا# 2ا
ا
1-Andréa Del Lang , pour une poétique de l'incipit revue
poétique de l'incipit , revue poétique , N°94? Avril / 1993.
173
LES SITES "Internet" :
1- www.internaute.com
2- www. Fikrwanakd , Aljabriabed.net
3- www.Al-wafagh.com.
4- www.Arabnet.com
5- www.Awkaf,net islamic books
6- www.awa-dam.org
7- www.saidbengrad.frée .fr
8- www.Al-kalimah.com
9- www.Kamel-Riahi-Maktoobblog.com
10- www.arabian reativity.com
11- www.onda.dz
12- www.thawra-alwehda.gov.sy
13- www.lire.fr
14- www.dzlit.frée.fr
15- www.APN.dz.org
16- www.Azzaman.com
17- www.cnrti.fr
18- www.Zabadani-internationel kinat.com
: تW5
ا
و"د. 2007 / 35 d! ، !رس/
;
،3
" "دLCـ ! "" ا1
!;رات.ت/$ صS "د.1998/25و"د.1999
<
F
L;ن اC واAQ ; اiا
،
بkkب اkkLد اkk?رات اkk;! ، 379 دkk" ، kk$ ا&دPkk0 اkk! kـ2
174
د!= .
3ـ ! ""!Bت" Aا;k" ، kد ، 37 dk! ،12ا;kدي ا&د k$ا، AkQ
ا/د
. ة ،
4ـ د ، "CRASC"
?Aا
آ ا ; Aا&
Iو$
ا(" واAQ
وه
ان ر" ، 2005 / 11 0د Sص $ا<; ا&"
ج .
5ـ" kkk! kkاkkk;! "Jkkk!
Lرات ا?kkkد آkkkب kkk" ، :>/kkkAد 21و، 22
. <I
6ـ ! ا .وا&دب ! ،اا
" ،د . 13
175
"س ا
ت
ـ !! 4...........................................................................
!13..................................................................................... JS
ا &Rا$ول
;
= أ> Eا]Wف واان
176
7ـ 2ـ ا;ص ! aق ا! (\ :$م ا&. 91................... /I
7ـ 3ـ ا;ص ! aق ا<; :ار .93 ........................... I0
7ـ 4ـ ا;ص ! aق ا! .94................................ /
8ـ ا; ا( ;ان .94.....................................................
177
2ـ 1ـ ا>Nب ا!? اOا? .139 ..........................................
2ـ 2ـ ا>Nب ا!? ا
.ي .140 ........................................
2ـ 3ـ ا>Nب ا!? ا
ك .140.......................................
2ـ 4ـ ?;ع ا>Nب ا!? .140............................................
2ـ 4ـ 1ـ !! \ار
.140 .................................................
2ـ 4ـ 2ـ !! .140 ...................................................
n
2ـ 4ـ 3ـ !! ?.140 ..................................................
/C
2ـ 4ـ 4ـ !! <
د
.141....................................................
3ـ JLnا>Nب ا!? >ق ا<.141 .................................. :
3ـ 1ـ وه dا;_ ا
وء " ق ا!" .142 ...........................
3ـ 2ـ ول ص وا ت ! aق ا! .142 ......................
3ـ 3ـ Iذج ! :ا>Nب ا!? "; ا.143....................... Pf
3ـ 4ـ إ
ءات ا>Nب ا!? (\ :$م .143...........................
4ـ أدب ا
/ة اOا? وا.144........................................... CnL
5ـ ات ا; Eوا ا
آ 145 ...................................
5ـ 1ـ ر!
ا;.145 ........................................................ RC
5ـ 2ـ :
E" :$و!.146 .............................................. :IL
5ـ 3ـ :$أد
:و!.147 ............................................... :
5ـ 4ـ :. :$و :A#و;.150 ....................................... :/
6ـ " ا(<Bل .152 ...........................................................
6ـ 1ـ ا>Nب ا(<.153................................................. B
6ـ 2ـ و} Pاا
أو ا(<Bل.154 .......................................
6ـ 2ـ 1ـ ا} Cا; .154 ..................................................
6ـ 2ـ 2ـ ا} Cا
%Tا .154 ..............................................
6ـ 2ـ 3ـ ا} CاSTر
.154..............................................
6ـ 2ـ 4ـ ا} Cارا! .155 ...............................................
7ـ أIاع ا(<(Bت )اا
ت( .155 ................................................
8ـ اENت Aا(<Bل .157 ....................................................
8ـ 1ـ اENت ا
.157...............................................
8ـ 2ـ اENت اا157................................................. 0
8ـ 3ـ اENت ا.158................................................. N
8ـ 4ـ >SاENت Aا(<Bل .158 ...............................
9ـ اLن Aا(<Bل .159 ....................................................
178
10ـ ا!ن Aا(<Bل .160 ..................................................
11ـ ! a0ا(<Bل أو اا
.161 ............................................
ـ ا.165 ........................................................................ ?N
ـ 0اEدر وا
ا.168 .................................................. a
ـ
Aس ا
ت .176 ...........................................................
179