You are on page 1of 179

‫ا ر

 اا
 ا
ا  ا‬
‫وزارة ا ا وا ا ‬
‫ـ!ــ "ـ ر ‪#‬ــــ ‪%&$‬ـاط‬
‫آ ا ق وام ا( "‬
‫‪ /0‬ا‪ .‬ا
‪ $‬و‪-‬دا‪$‬‬

‫ا ‪2‬ع‬
‫> ر‪ 3 < =  ; #‬ت ا& وا وا;!‬
‫ا‪)$‬ج ا ; ‪B :‬ق ا ; @ ر; = "!‬
‫ا‪C‬ق وا&‪ # 3‬وا@‬

‫آة   دة ا
‬
‫ء ا  ه ا وا  ة‬ ‫('&‪ %‬ا‪ %‬ا‪$‬د‪!" !#‬‬
‫إاف اآ ر‪:‬‬ ‫إ)اد ا‪:+ ,‬‬
‫‪ #‬ت )
‪4‬‬ ‫‪ 23#‬را‪1#‬‬

‫ا
 ا‪ 2007  5‬ـ ‪2008‬‬

‫‪1‬‬
‫ا ر  اا
 ا
ا  ا‬
‫وزارة ا ا وا ا ‬
‫ـ!ــ "ـ ر ‪#‬ــــ ‪%&$‬ـاط‬
‫آ ا ق وام ا( "‬
‫‪ /0‬ا‪ .‬ا
‪ $‬و‪-‬دا‪$‬‬
‫ا ‪2‬ع ‪:‬‬

‫> ر‪ 3 < =  ; #‬ت ا& وا وا;!‬


‫ا‪)$‬ج ا ; ‪B :‬ق ا ; @ ر; = "! ا‪C‬ق‬
‫وا&‪ # 3‬وا@‬

‫آة   دة ا
‬
‫ء ا  ه ا وا  ة‬ ‫('&‪ %‬ا‪ %‬ا‪$‬د‪!" !#‬‬
‫إاف اآ ر‪:‬‬ ‫إ)اد ا‪:+ ,‬‬
‫‪ #‬ت )
‪4‬‬ ‫‪ 23#‬را‪1#‬‬
‫ا<ـ‪5‬ــ اـ ــ ‪D‬ـ‪C‬ـ‬
‫ـ ر=
ً ‬ ‫ـ  ا‪H$‬اط‬ ‫ـ اآ ر ‪ :‬وذ‪# !E E‬داود‬
‫‪ "C -‬و>را‬ ‫ـ  ا‪H$‬اط‬ ‫ـ اآ ر ‪ # 4
) :‬ت‬
‫ـ )‪ًL‬ا  ‪ ً CD‬‬ ‫ـ  ا‪H$‬اط‬ ‫ـ اآ ر ‪  K3D :‬‬
‫ـ )‪ًL‬ا  ‪ ً CD‬‬ ‫ـ  ;ي ‪ 3<#‬‬ ‫ـ اآ ر ‪!
E +3M :‬‬

‫ا
 ا‪ 2007  5‬ـ ‪2008‬‬

‫‪2‬‬
3
‫ا >ــ‬
‫?;>= درا<; !‪" :‬ت ا
وا  ‪"$‬ره إ‪$‬ا" أد‪0، $‬ا!‪ 5‬ا‪، .‬‬
‫و" ‪ :! " ! 5A
A@? ;A B‬ا‪E‬رات وا(?هت ‪ ;$ 5CD$‬د(‬
‫‪-
! J$ ،‬ة ‪ JL‬ه‪O‬ا ا ‪N‬ض ا‪
LC‬ي وا‪ J"C‬اا‪ :$ I‬ذا?‪ :‬؛ ذات أ‪F"$‬‬
‫و‪0 :! 5L ? ! =A‬رة "‪ PQL? R‬و‪ ";D‬ا( و‪ L< =A‬إ‪$‬ا" ‪،‬‬
‫ <;; و‪2‬ا‪ >$‬و‪ ?CS‬ا( " وا‪ ، A Q‬وا‪  .‬ا ?‪،  L‬‬
‫وذات ? ‪ R‬ا ‪ J‬ا‪ ;C‬وا‪$T‬ا" و‪ :! 5L ? ! =A‬آ‪C‬ءة وأ"
اف ‪
0‬ا‬
‫? رب ا ;‪ R‬و?‪ WLC‬ا( ‪.‬‬

‫‪ WO$ J[A‬ا‪ JC‬ا


ا !‪ :! "  $ !L‬ا@ا‪ Z$‬و ا  
‪J? ،‬‬
‫!‪ :‬ا
اءة إ
اءات ‪  LA. -‬آ‪ FI‬ا\
ا‪
$ 
# A‬وا‪ A‬ا 
‪ ، A‬آن‬
‫ا ‪E‬ل ا‪ "C‬ا(<;  وا‪ (  T‬أآ‪ ";?
Q‬و‪
#‬اء ‪ .‬و‪  $‬أن‬
‫ا  ا‪ IT‬وا  ا
ا ;_ ‪? ،‬وان ‪
A‬دا‪ :I‬إ( أ‪A  I‬‬
‫\    "   " &ن ا;_ !ل و!@ ر   ‪ a‬آ‪ :!
Q‬ا;‪E‬ص‬
‫‪،‬و&ن ا
اءة ا ; ?ُ إ‪$‬ا" ‪.I#‬و‪cA WO‬ن ا;‪"  :E‬ن "‪\ R‬‬
‫?
‪ C‬ل ‪ #‬ر ‪ ( 5I&،‬ود  ‪ J‬أد‪
A $‬دي ؛ ‪$cA‬اع ا‪
C‬د ه ‪I‬ع !‪:‬‬
‫ا ة دا‪ ، A # d/I JS‬أ ‪ :‬ا ا‪
C‬د ‪
@$‬ورة ‪ .‬وا‪
C‬د ه [ ‪A‬‬
‫ه‪O‬ا ا;‪ d/‬ا‪ . A Q‬و‪ :! WO‬ا‪E‬اب ا ل إن ا‪ J"C‬ا&<< ‪& /;$‬ي‬
‫" ‪ J‬أد‪ d; $‬أ‪;#‬ء ا
اءة ‪ 5;$ :$‬و! ‪
? \ R" 5‬إ‪K‬ر‪.‬‬

‫‪ _;A‬ا&د‪>0 5 L $‬ن ‪ J e>0 ،‬إ‪ R‬ا;_ ا ُ;‪$ d‬ا<> ا ‪Pf‬‬


‫‪ ،‬وه ا >‪ e‬ا‪  ;$ ، ;C‬ا >‪ e‬ا‪ IQ‬ه ا >‪ e‬ا  ?;‪ g‬و? ‪5‬‬
‫ا
اءة ‪.‬‬

‫و  آـن !‪ :‬ا;_ !‪ J‬ا‪


>D‬اع و?  ‪ :! " ! :$ a‬ا;‪E‬ص‪ ،‬أو‬

‫‪4‬‬
‫! ‪ R /‬ا;ص ‪ a $‬أ‪I‬ا"‪ ، 5‬ا \دهـ ار  ت و  آ
‪، R‬‬
‫وا أ‪ F#‬أ‪ i 5I‬ه;ك ‪،!" _I‬وإ‪  I‬ه;ك !ـ أ< ‪  g‬ت ا>
‪i‬‬
‫)‪ ،(Palimpsestes‬أي ‪ R; $‬أن ا‪ $L‬ا&‪
S‬ة ! ه إ( \  ? ‪:! //$‬‬
‫ا‪$L‬ت ا‪، $/‬و!‪ T$ WO JQ‬ب ا‪O‬ي ‪
#jA ،R #، 5" eL‬ا‪$L‬‬
‫ا&و‪! R‬د‪ R\،‬وإن ‪$‬ـا ا&‪!;!
#‬ـ ‪.‬‬

‫و‪I ،  !
.$‬رك أ‪ \ A 5I‬و‪0‬ع أو \‪E‬ل ه‪O‬ا ا(‪
>D‬اع وا  ‪a‬‬
‫دا‪cA ،ًS‬ن ;_ أو ا ‪0B" :‬ت ‪S‬ر ?
‪ 5> $ 5>$‬ا دي‪،‬أو ! ‪R /k‬‬
‫)‪ Rk; $ . (paratexte‬ا ;‪ EkD‬أو ا‪ _;k‬ا ‪k‬ازي ‪،‬وه‪ k" ! k‬ا‪k0B‬ت‬
‫ا‪ Z$
kk? kk‬ا ‪B.kk$ :kk‬ف ‪،‬وا;‪kk‬ان وا‪T‬هاء‪،‬وا‪ CEkk‬ا
ا‪ ،kk$‬و";‪kk‬و ‪:‬‬
‫ا‪EkkkkC‬ل‪ ،‬وا(<‪kkkk‬دات وا;‪kkkk‬ت‪ ،‬وا ‪ JSkkkk‬وا ‪ ، =kkkk\B‬وا ‪kkkk[\B‬ت‬
‫ا!‪ .k‬وآ‪ Jkk‬ه‪Ok‬ا ا‪ :k! kk‬ا;‪ ،
kkD‬ا‪ kkCIm‬ا‪Ok‬آ
?‪kk" :kk! k" JLkk‬ت‬
‫ا;_‪.‬‬

‫و‪ A‬ه‪O‬ا ا‪/‬ق ? ‪ JQ‬إ‪ Ln‬ه‪O‬ا ا ‪ ،‬وه ‪ ،‬ه‪ J‬ه‪ gO‬ات ?‪JL‬‬
‫!‪
0 s?C‬ا ‪N? ،‬م ا ‪ :‬و?‪
ّ/‬اج إ‪ ،5‬و?‪
Q‬أ‪ =A‬ا(‪[I‬ر ى ا رئ‪،‬‬
‫&ن ا;_ !ج ‪ A2T$‬إ‪ R‬ا‪ !B‬وا( ا‪  .‬إ‪ R‬إ‪#‬رة ا‪ .‬ا‪
E‬‬
‫‪ :!،‬أ‪Ln‬ل ‪>N‬ط‪ ،‬وأ ‪I‬ت ا‪B.‬ف‪ ،‬و!ـ ;‪ :! g‬أ‪D‬غ‪ ،‬وأان‪،‬‬
‫وأ‪Ln‬ل‪ ،‬و‪@A‬ءات ‪@$‬ء ‪ ،‬وأ\م أ‪  \ J ? FD‬د(‪A
A? ،‬‬
‫ا ‪ " A  E‬أ‪ FD‬ا‪E‬رة ‪ :!L!  N! ";D 5A‬ا;‪ iC‬ا
‬
‫‪Le‬‬ ‫!
اودة !
ة‪ ،‬و!ُ
‪%‬ـ ?رة‪ ،‬و!‪? 
.‬رة أ‪S‬ـ
ى‪! ،‬ـ
ة "‪ :‬ا‪ !B‬ل )‬
‫‪A (non-dit‬ـ ا ‪.:‬‬

‫أم أ‪Q#j? I‬ت ?  !


دة !‪ :‬آ‪ ;A  E ! J‬ود(‪/k k‬ي وده‪k‬‬
‫و"!‪. 5kk‬أم أ‪kkL! 5kkI‬مٌ "‪ Rkk‬ه‪ gOkk‬ا‪kk‬ت أن ?‪kk‬ث ا(‪/kkI‬م ‪ :kk$‬ا ‪ :kk‬و‪:kk$‬‬
‫!>‪ ، 5‬و?‪L‬ن ر<‪ (k‬إ‪ Rk‬ا ‪k‬رئ ‪ ،‬و?ُ‪ k‬ا‪kS‬ا(ت و? ‪k‬ت‪ ،‬وإ ‪k‬ءات ‪،‬‬

‫‪5‬‬
‫و‪
!.! 5? >
S‬ة ا
اءة؟‬

‫أم أ‪ ;! I‬ا‪


[? 5$ E‬ا ‪ :‬وا;‪C‬ر‪ ،‬و?‪"( a@N‬رات ?ر ‬
‫‪$‬؟ أم أ‪! A I I‬ـ
ة ا;_ ‪/‬ي ودهـ و"!‪5‬؟‬

‫و‪ @S A‬رآم ا&<‪ x‬ا 


‪ A‬ا‪;!B‬ه ‪ ،‬أردت ? ‪( ! JQ‬ت ا‪eI‬‬
‫ا;[
ي ت ا;‪! ،E‬او ‪ ;$‬و‪ :$‬ا ;‪ d‬ا‪LA ، /‬ن ا ‪J‬‬
‫ا‪ ;C‬وا‪$T‬ا" !‪2‬ع ا
< ‪ :! EI‬ا&دب اا
ي ‪y‬د ‪ e‬وا<;‬
‫ا&"
ج ا ;ن ‪ :‬ق ا< ‪ :‬ر<‪ A J‬اق وا‪ $E‬وا;‪.:‬‬

‫و!‪ :‬دوا" ه‪O‬ا ا(‪S‬ر‪ ،‬أن ا&دب اا


ي ا‪O‬ي !‪
C g‬ة ?ر ‪N‬‬
‫ا&دب ا‪Q‬ري‪ ،‬ا‪O‬ي ‪ S‬ا‪Q‬رة ور(?‪ ،‬و\ إ‪ R‬درا!ـ <; ‬
‫و?‪
? 0 ،I C‬ر !‪ :‬ا&<
ار ‪ N‬إ‪ R‬ا= ‪@A A‬ءات  ة‬
‫\   ?
< ا‪
E‬اع اا‪ S‬و[ت ا‪  /‬وا‪CE‬ء ‪NA‬ه‪ ،‬و< >ت‬
‫ا‪C‬هـ وا@ع ‪EA‬ره‪LA ،‬ن ه‪O‬ا ا&دب أآ‪ :! ً$
0
Q‬ا;‪ iC‬ا
‬
‫و!آ‪ ،‬و‪
[ ? 0‬ذ‪ A W‬روا  وا;! ا‪)$‬ج ا ـءت !  !‪:‬‬
‫ا‪ ،5‬ا‪ ،$
.‬ا‪E‬ـف‪ ،‬ا‪E‬ا‪ ، 0‬ا‪A‬ء‪ ،‬ا‪BST‬ص ا&‪S‬ة‪،‬ا‪Q‬رة‪ ،‬ا‪e‬‬
‫وا  ‪.‬‬

‫وا‪ :! ً0B>I‬ا
‪ A %‬ا‪<T‬م ‪ A‬إ‪
#‬اء ا&دب اا
ي وإ‪5"@S‬‬
‫ ;ه‪ d‬ا‪ 
E‬ا وإن ?دت ! (? ا;   و‪ ?
[I‬و!;‪CA،‬‬
‫اا‪ a0‬ا  ;ر أن ? " ـ‪ $ a ? B‬او ‪ :$‬ا;[
 وا‪
T‬اء‪A ،‬ـء‬
‫ه‪O‬ا ا <ـدًا   اُ ‪ 5A i‬ا; ‪E‬ن‪ ،‬ـ!ً ‪ :$‬ا&!
‪. :‬‬

‫و ـ ا" تُ ا ;‪ d‬ا‪ ! A ، /‬ر‪ $‬ات ا;‪


 E‬وا  ‪B‬ق‬
‫ا ; @ ر; = "! ا‪C‬ق وا&‪ # 3‬وا@ ‪
 ،‬وا وا;! ا‪)$‬ـج ‪.‬‬

‫&‪ 5I‬ا ;‪ d‬ا&آ‪


Q‬ا<ـ‪ $‬و!
و‪? A I‬وز <  ا‪ !B‬ا‪  .‬إ‪R‬‬

‫‪6‬‬
‫<  ?‪j‬و  ‪ JL$ ? ،‬ا&‪/I‬ق اا ‪ ،‬و‪"$‬ـر أن ا ;ول ‪>S‬ب‬
‫ا‪E‬رة و‪>S‬ب ا&ان وا
!ز وا‪nT‬ر ‪ ،‬إ‪ eI R‬آ‪ 5I‬إ‪$‬ا" ‪A A‬‬
‫ا   < ا<‪B‬آ‪.‬‬

‫و‪ A‬ه‪O‬ا ا‪/‬ق ار?‪ F j‬أن أ ‪ :$ a‬ا‪ ،  /‬وا ;‪ d‬ا;‪ ،/C‬آ  ‪0‬‬
‫ا<‪C‬ت !‪ :‬آ‪ّ0 d;! J‬رت أ‪N 5I‬م ا و‪A‬ا‪ z$ A g‬ا >ـت‪& .‬ن‬
‫?ا‪! JS‬د ‪ :‬ا 
‪ J A‬إ‪ ًI‬وا\ًا ?@‪ :! " !
A‬ام ‪ A‬إ‪،5I‬‬
‫و‪! A DS‬ل " ا‪E‬رة وا>" وا‪
ST‬اج‪ ،‬و" ا&‪2‬اء وا‪nT‬ر‬
‫‪& ،‬ن !ر ا  آ = ه ا‪/IT‬ن ‪.‬‬

‫و‪  $‬أن "  ا>‪ a‬وا‪ ،P.‬وا ‪ e‬وا;‪ ،I‬و?


?‪ e‬ا‪CE‬ت‬
‫وا   وا‪ ،
Sj‬وا‪S‬ر ا& ‪ I‬و?رج ا&ان و‪
%‬ه !‪ :‬ا&" ل ا‪،;C‬‬
‫?‪<( a@N‬رة ! " !دة !‪ :‬ا(‪DES‬ت ‪ ;! ،‬ا‪ ;C‬و!;‬
‫ا;‪A ./C‬ت !‪ :‬ا@
وري ?‪ J‬آ‪ J‬ا&دوات ‪ ،‬ا <ه ‪ F‬ا‪$‬ا ًء ‪ " A‬‬
‫ا‪IT‬ج‪ ;n :! N? ( I& ،‬د( وإ ‪ D ! A
A? ،‬ا ع‬
‫وا;‪
n‬وا ‪
N‬ج ‪ ،‬وا   ا اول  ‪ J‬ا‪$T‬ا"‪.‬‬

‫و‪ J0‬ا @ ‪ .; ، !0‬ا‪nT‬رة إ‪ R‬أه ا ت ا وا‪ F‬ه‪O‬ا ا‬
‫‪،‬آ;رة ا;‪E‬ص ا>  ا ‪ 
[; /<f‬ات ‪ ،‬وا;ـر ا ‪ J‬ا ‪0
A‬‬
‫( ? ‪JQ‬‬
‫‪ J  ! ً
[;? R;! I‬ا ‪Q! =$<
% R"
/‬ل ‪!،‬و ً‬
‫ا (ت ا;[
 و?>  إ
اً "‪ R‬ا;_ ا روس‪.‬‬

‫‪ J‬أن ‬
‫‪ A2T$‬إ‪ R‬أز! ا ‪ s>E‬ا 
‪ A‬ا ‪ J‬ا; ي‪ّ 0 \ ،‬‬
‫إ ع "‪ s>E! R‬دون أن  !‪!
S- s>E‬ا\ و!;‪J  ! ،5 iA‬‬
‫ا‪ \/‬ا;   ?‪
$ d‬آم !‪ .>E‬أ‪ Ij‬ا(‪S‬ر إ‪ R‬ا(" د "‪ R‬أآ‪
Q‬ه‬
‫? < ـ‪ # 5‬ن‬ ‫‪paratexte‬‬ ‫(  _ هة ا(‪BS‬ف‪ :! ،‬ذ‪ W‬أن !‪s>E‬‬
‫?او ً‬
‫?
‪C‬ت  ‪ :$ F‬ا
  وا دل ا(‪.\B>D‬‬

‫‪7‬‬
‫وا" ت ه‪ gO‬ارا< "‪ :! " ! R‬ا ‪E‬در وا
ا‪ a‬ا ? را‪k‬ة‬
‫;[
و ‪
C? ! a‬ق !‪ :‬درس ات ‪ A‬ا‪k‬رس ا; ‪k‬ي ا‪ k$
.‬وا
‪، k$‬‬
‫وا ‪OI‬آ
!;‪:‬‬

‫ ار  ت‪ :‬أ‪B‬اس‪.‬‬ ‫‪-‬‬

‫ ار  ت‪ ) :‬ـ‪ 3‬ت‪.‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪ :!R<M +‬ه ا‪ W‬ت‪.‬‬ ‫‪-‬‬

‫)‪ 3‬ا‪ !3‬ذاآ‪ 3 ) :‬ت ا‪.# X‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪ [E !" :@


M @
M  Y‬اان‪.‬‬ ‫‪-‬‬

‫  ‪ M‬اوي‪ >B ; :‬ا‪... E‬‬ ‫‪-‬‬

‫و‪
%‬ه !‪ :‬ارا<ت وا (ت ا أ‪2‬ءت ا‪ eI‬ا و ‪
/‬ت <
‪g‬‬
‫و‪.g I‬‬

‫و(‪ :! $‬ا‪nT‬رة ه; إ‪ R‬أن }ه


ة <  ات أ!‪ ;" F‬ا از‪A I‬‬
‫ا‪ F ّ/ ُ A J‬ا
< ُ إ‪ > R‬و‪ Y‬و\‪&" \W‬ل ‪.‬‬

‫‪ CA‬ا ‪;? Y‬و‪ F‬اا ت ا&و‪


 R‬وا  آ;‪ i‬د‪ R" JS‬ا ا
‪، $‬‬
‫وآ‪ P‬أ‪ I‬ا<>"‪ F‬أن ?\ح ا
"‪ :‬إ ا‪ ،5I‬و? ق د ا‪FDjA ،5I‬‬
‫ا;‪ i‬ا&آ‪
Q‬ا<‪B‬آ‪ ،‬وآ‪>? P‬ر ا(ه م ا; ي ‪M  #‬ل ‪ $‬أن ا";‪R‬‬
‫‪
$‬آ ت‪ _; sDjA ،‬ا!ادات !‪@A a‬ءا?‪ 5‬ا
 واة‪ ،‬و ?‬
‫!ه‪
E ! 5‬ة "‪ R‬دة ا
‪،‬و\‪ ، e/‬وإ‪ 
  I‬و‪n
C‬ة أ @ \‬
‫‪
#jA . 5C
? A‬ى ه‪O‬ا ا(?‪ g‬ارس ا; ي ‪$ Fُ < \ $‬ا  ا;‪E‬ص‬
‫‪ FQ ! #،‬أن ?>رت إ‪ R‬ا;‪ DE‬ا از ‬ ‫‪texte d'éscorte‬‬ ‫ا ‪\E‬‬
‫)ا;_ ا ازي(‪ #،‬إ‪ R‬درس ات ا;‪، E‬ا‪O‬ي أ‪5?" z$ FD‬‬
‫‪. la titrologie‬‬ ‫?‪O$ ً 0 ً " JL‬ا?‪ 5‬آ ا;‪I‬‬

‫‪8‬‬
‫و"! ا‪ &R‬ا‪$‬ول ا ن ‪ =  ; :‬أ>‪ E‬ا]‪W‬ف واان‪.‬‬

‫?;ول ا <  " أ ‪ I‬ا‪B.‬ف ‪ ،‬و<  " ا;ان ‪ A .‬‬
‫‪$>S‬ن ‪
E$‬ن ? ‪ :"  " a‬ا   ؛ وأن ( ا"  ‪ A‬ا‪S‬ره ‪J$ ،‬‬
‫?‪  A
A‬ا ‪  E‬وا  ا( وا‪ ، T‬و ‪@N‬ن (<
ا?‬
‫ا‪  I&  I‬راا ا;_ وا 
ان ‪ ،5$‬و!‪? a0‬ور و!;ورة ‪.‬‬

‫و?;ول ا ‪ R;$‬ا;ان ا   ‪ ،‬وا‪ ،?E‬وا


آ‪ ،‬وا( ‪،‬‬
‫‪ J‬أ ‪ I‬ا‪B.‬ف و ا!ات أا‪ ،I‬و?  ت‬
‫و? ? !‪ a‬ا ‪ ، :‬آ  \ ّ‬
‫‪   # B‬ا
  =! ‪A‬‬
‫أ‪ Ln‬و‪  >S‬و ا@ء وا[‪ً <! ،A J‬‬
‫?‪ J‬ا‪E‬رة‪>S I& ،‬ب ‪
E$‬ي !‪N ،PQL‬ل ا;_ ‪ ?" .$ .‬ا&ان‬
‫وإ ءا?‪
\ _I A ،‬و‪ 5A‬ا&ان  م ‪ _I‬ا
وا  و  ‪. 5‬‬

‫و"! ا‪ &R‬ا ‪ !E‬ا ن ‪#‬ـ ‪ =  ;:‬ا‪ `5‬ا‪$‬د‪ !#‬وا _^ ‪.‬‬

‫?>
‪ 5A F0‬إ‪  " R‬ا;‪ i‬ا&د‪ R" $‬ا‪B.‬ف ود(‪ .‬أ? م ‪JC$‬‬
‫ا;‪ 5? >E!
/?  " A   \ i‬و!; ا
وا  ؟‪ .‬وه‪ J‬ه‪gO‬‬
‫ا‪nT‬رة ? آ‪\ A‬ه دون إ‪? A2‬د ‪،"I‬و‪-A‬ا
وا ‪:‬ار ‪،N‬‬
‫وا‪ ،</‬وا;‪ ،/C‬وا‪،/‬وا‪-N‬؟ أم أن ه‪O‬ا ا
! ! ه إ( " ‬
‫?   ‪
/‬ة ذا? أ‪ ْF$‬أن ?ُ
ب "‪ON?A /CI :‬ت ا
وا  رداء وإزارا؟‪#.‬‬
‫! ه ا‪B!T‬ءات ا ?‪ R" 2
C‬ا   آ;‪ 5 i‬أ"
ا‪ 5A‬ا
ا‪،‬‬
‫وا‪ ،IT‬وااو؛ و! ه ا‪ T‬ءات ا ?‪
Q‬ه‪،‬وا‪T‬ر‪!%‬ت ا‬
‫? ر< "‪ R‬ا  ؟‪.‬‬

‫آ  ?;و‪ " F‬ا ‪،Pf‬آ‪O‬ات !" وا< ‪? :ِ 2‬ا‪ \< R" g‬ا‪$L‬‬
‫وا‪$T‬اع ‪ ،‬و! ه ا(<"ءات ا ?‪
Q‬ه ‪ A‬ا  ؟‪ .‬آ‪ 5?$j‬ا
"‬
‫ ‪  " A ،P„f‬ا<@ر 
اءات ا‪  $/‬ا ?‪L‬ن را‪ًA‬ا ‪ A‬ا‪
#j‬‬

‫‪9‬‬
‫ت ا ر‪$‬‬
‫ا‪O‬و‪ 0‬وا‪
LC‬ي "‪ R‬ا رئ‪ ،‬و!رًا ;‪ d‬ا‪ JC‬ا
ا ‪OA،‬آ
ُ‬
‫ا(‪E0‬د   ‪ # ،Pf‬ا ر‪ $‬ا( "‪ A ،‬ر‪ $‬ا&د‪ ،$‬وأه ات‬
‫ا‪
L‬ى ا;! ا‪)$‬ج‪ ،‬وا >ت ا‪$T‬ا" وا;   ‪ A2T$ .5‬إ‪z$ R‬‬
‫ا
<‪ J‬وارا<ت ا! ا ?;و‪ F‬ا‪ :! eI‬أ" ‪ 5‬ا‪$T‬ا"‪.‬‬

‫و"! ا‪ &R‬ا ‪ a‬ا ن ‪#‬ـ‪ =  ;:‬ا‪c‬هاء ‪،‬ا > وا‪W ;b‬ل‬

‫"‪B# 5A F‬ث "ت‪ ،‬أو ا‪T‬هاء آ  ‪ A #‬ا "‪ ،‬و! ه‬
‫و}‪ 5C‬وأ‪I‬ا"‪ ، 5‬ودوا"‪ 5‬و! ه ا‪CN‬ت ا \ ‪ F‬ا ‪ R" Pf‬ا‪T‬هاء‬
‫و‪)5‬ز‪ (+‬دون ذآـ
اـ‪ 0B‬اوـ و!‪f‬ا‪
#‬ة "‪ 0B‬ا‪E‬ا‪R" 0‬‬
‫‪
%‬ه‪ ،‬و! ه ا‪ T‬ءات وا((ت ا   !‪ JQ‬ه‪O‬ا ا‪T‬هاء ؟ ‪.‬‬

‫‪ A2T$‬إ‪ C) ) R‬ب ا‪O‬ي ذُآ


ا< ‪ ،‬و‪? : َ2‬ا‪ g‬آ‪ EN‬وا‪0‬‬
‫‪ A‬روا  ا!ج ‪ A‬ا‪$ JN‬ا‪ \ a0‬ا ه‪ .‬إذا " ; أن ا ‪
<  J‬ة‬
‫ذا? ?
< \ة ا> اا
‪/$ :‬ر  وه إ"دة ‪ $‬وإ‪I‬ج  ‪=$< J‬‬
‫‪ 5A J L?  B‬ا
وط‬
‫‪ً ?
! B‬‬
‫";ا‪ 5I‬و‪ 2D‬ا‪ M$‬ا'‪ ،C‬ا‪O‬ي آن " ً‬
‫ا‪ ;C‬وا‪$T‬ا" ا@
ور ‪;$ g
I "jA ،‬ان ا
وا  !‪2‬ع ا ‪ $‬أن‬
‫ا<‪
n FA‬وط ا  ا‪ ;C‬وا;   ا@
ور  ‪A‬آ ‪ WO$ F‬آ‪ J‬ا‪eI‬‬
‫ه‪ gO‬ا
وا  !‪2‬ع ارا< ‪.‬‬

‫و‪ A CI‬ا‪>N‬ب ا !? ‪ gO‬ا


وا  أن وه‪ d‬ا;_ ا
وء ا‪O‬ي‬
‫ا‪ 5;! P>0‬وا;! ا‪)$‬ج ‪ J ً$>S‬إ‪ R‬ا;ص !‪ ، 5‬وأن ه<‪J} 5‬‬
‫ رس ود‪BS g‬ل ‪
A‬ة آ‪ $‬ا;_ وه ‪B‬ق ا  ‪KM @#b‬م ا‪!
E$‬؛‬
‫ا‪O‬ي ?‪ :" 5A L‬ا ‪ :‬وأ\ا ‪ .ً$$ :#B# A‬وا?‪ a! 5 ? F C‬ا
وا  !‪:‬‬
‫\ !‪
!.‬ة ا ‪ :‬و‪/S‬را? وا‪I‬ا!?‪ .‬وا ‪ \B‬أن ?  ا‪C‬‬
‫وا ت وا‪
C‬اق آ‪ FI‬ا  ; "‪2! R‬ع ا
وا  ‪F AD / $‬‬
‫ا‪ e‬ا‪ J< AE‬ا‪ e‬ا
ي ‪D‬ل إ‪ R‬آ (?‪.5‬‬

‫‪10‬‬
‫‪
? #‬ض ا إ‪ R‬ا ت وا‪ T‬ءات ا ?
‪ :$ Z$‬ا;‪ :E‬وا&د ‪:‬‬
‫وا‪ ! A :
E‬ر‪ =>;/?  < $‬ا‪>N‬ب ا !?‪.‬‬

‫‪  ;$‬ء ا;_ ا‪ :! IQ‬ا ! ‪ /I


A .$ ،ً
n ًEI‬ر‪ ، 0‬آ‬
‫‪
$‬اءة و ‪ :" sEC  ،C‬ا(< ا‪ 5?L J!L‬ا‪O‬ي ه ‪ i‬إ( ر‪ g‬ا‪)$‬ج‬
‫ا‪ ;$‬ا ‪ Pf‬وا;! ا‪)$‬ج ‪
%BA ،‬ا‪ $‬إذن أن ء ا‪>N‬ب ا !?‬
‫ ‪(($ ًA‬ت وا‪ T‬ءات ‪\jA ،:CN! :EI :@A :$ 50 $‬ل ‪WO$‬‬
‫إ‪ :C2 R‬و;‪ :/‬و‪. :CN! :A #‬‬

‫‪ #‬ا‪ RI‬ا‪ JEC‬ا‪ $ Q‬ا‪>N‬ب ا(<‪ B‬ا‪O‬ي ء ‪$‬ا  ‪،  $‬‬
‫وا‪O‬ي "
ض !‪ BS :‬ا ‪ 5?IL! Pf‬ا‪
/‬د  !‪ :‬ز!ن و!‪L‬ن‬
‫و‪ENn‬ت‪ ،‬ـ‪
 j‬ا   وإ‪
%‬ا‪!I($ 5‬ج ‪ A‬ا‪ JC‬ا
ا‪?  A .‬‬
‫ا>
ق إ‪ R‬أ‪I‬اع اا ت وو}‪ C‬و!‪IL‬ت ا(<‪B‬ل ‪ A‬ا
وا  !‪:‬‬
‫‪ENn‬ت !
 وا‪ 0‬و‪،S‬ودوره ‪ JDj? A‬ا
 ا
وا‪ ،‬آ ‬
‫? ?;ول ا!ن ‪ 5?IL! ،‬ود((?‪ ،5‬وا ‪L‬ن وإ ءا?‪ 5‬و"  ?}‪ A 5C‬‬
‫ ‪N‬م ا‪ L‬ا‪
/‬د  ‪ ،‬وا‪ \T‬إ‪ R‬ا‪EC‬ل ا&ر‪ $‬ا ‪
 IL‬وا ‪.‬‬

‫‪ CA‬آ‪>S J‬ات ا  وا‪\ J‬و‪ F‬ا ‪  I R" z‬ا(‬


‫و‪
D‬ور? !ً ا ;‪ d‬ا‪ A  /‬ا‪ J‬وا‪j‬و ‪ J‬دون ا(!‪Q‬ل ا‪L‬‬
‫ (?‪ 5‬ا‪E‬ر! ‪ .‬ج ا ‪  ?N$‬أ‪ :" FEA‬ا;‪ d‬ا ‪ JD‬إ ‪،‬‬
‫و! "‪ R‬أ<‪ x‬ا‪(LnT‬ت ا >
و\ ‪.‬‬

‫و‪ J[? !S‬ه‪ gO‬ا


< ! ; ‪ /‬ا 
ف اآر "‪ 
$ R/‬ت ا‪O‬ي‬
‫ر"‪ R‬ا ‪
.D n‬ة \‪ R‬ا<ت "‪ ? 0< R‬و?
‪n‬ا و?‪.E‬‬
‫‪ ، a> ;!
%
Ln ;! 5A‬وو‪A‬ء ‪ ، †AL! 5 i‬آ  أ‪0‬م ‪
Ln‬ي ‪:! JL‬‬
‫أ<ى إ ‪ sE;$‬أو ا‪. 5‬‬

‫‪11‬‬
‫ﺍﻟــﻤــــﺪﺧــــــﻞ‬

‫‪12‬‬
‫ا ـ‪Y‬ـ‬
‫  آن ا‪
k‬د ‪k‬ان ا‪
k‬ب ا‪Ok‬ي <‪ Jk‬أ ‪ ،!k‬و!‪k.‬ز  وا‪EkI‬را?‪،‬‬
‫وا‪/LI‬را? ورا‪ =A‬ا‪ iC;k‬ا‪! kA 
k‬ر‪ k‬و<‪Rk" k; ! Jk[A ،?> k‬‬
‫ا‪ x‬ا
‪ ak  A $‬أ‪Lkn‬ل ا ‪k‬ل وا‪
k‬ا&‪
kS‬ى‪ :k! ،‬ا
و ‪k‬ت وا‪
ّ/k‬‬
‫‪
kk< B‬د ً‬
‫ا‪ kk‬وا‪kk L‬ت ا‪
N‬ا‪ kkA‬ا&<‪>kk‬ر ‪ ،‬وا !‪kk‬ت ا‪ kk‬آ‪ً Lkkn FkkI‬‬
‫! ‪ًkk‬ا  ‪ kk‬ا‪kk$T‬ر ا‪kk.‬ي وا(‪kk0‬ار ا‪ :kk\ kkA ،5kk C}kk‬آ‪ FkkI‬ا‪kk L‬‬
‫ا‪ kk ? kk‬ر! ‪ kk‬ا&‪kk>$‬ل ‪ :kk$ kk 0 kk;# kkA‬ا‪
kkN‬وا‪ ،
kk‬وا‪eEkkN‬‬
‫وا; ء‪ ،‬و‪ z$‬ا&<‪ x‬اد  ‡‪/I‬ن ‪ ،‬و ?
?= ه‪ gO‬ا&‪Ln‬ل ;<‪;! J‬‬
‫‪
? JLn‬ي   ‪  JDf‬روث و @‪.   i; s!B! a‬‬
‫إ( أن ‪ JA‬ا‪j‬زم ا
ي ‪ ،‬وا;ح إ‪ R‬ا(‪L$‬ر وا "‪ :‬أ‪Ln‬ل‬
‫?اءم !‪ a‬ا>ر ا( " وا‪   A Q‬ت » و?
دًا "‪
>< R‬ة ا ‪J‬‬
‫ا‪ A Q‬ا ;‪ ،‬ا‪ %B‬ا ‪f‬و د ;«‪، 1‬آ }
وف أ< ‪ ;" F‬ا
ب ‪A‬‬
‫!‪B‬د ا;‪ i‬ا
وا‪ ،‬ا‪O‬ي آن ;;ً ‪ J L!
%‬ا ‪ s!B‬وا&دوات‪A ،‬دت‬
‫‪ WO$‬أ‪Ln‬ل ا
وا  ‪ A‬ا
ن ا<‪
" a‬دون أن ?‪ J L‬و ‪   /‬ا&!

‫‪ \ FILA‬ا ‪N‬ض ا<‪ J"C  $‬واا ت » ا آ‪$ FI‬ا  ?‪WLC‬‬
‫ا&<‪ e‬وا&‪ ;$‬ا    روث ا‪
/‬دي ا
‪ $‬ا   و? إ‪ R‬ر‪D‬‬
‫‪2‬‬
‫‪O%‬ى ا
وا  ا;‪? ! JL$ xn‬ج إ‪.«5‬‬
‫‪ sDjA‬ا‪
/‬د ا
‪ A $‬ه‪ gO‬ا
\ ‪? > I‬ل و‪ ،>0 i‬ال‬
‫إ‪ R‬ا;‪ =/‬ا ي و‪$‬ا  ا‪ ،  =/; i<j‬و‪$ :$‬رة ا روث و!آة‬
‫ا‪
.‬ب "
‪ FA‬ا
وا  ‪$‬ا ? ا&و‪A3 R‬آ‪  ! R‬ا   ‪ a $‬ا!ن‬
‫ا ‪O‬ا‪ ،I‬و\آ‪ :/\ R‬ه‪ JL‬ن ك رو<‪.‬‬

‫‪ JEA 1‬دراج – ا
وا  وا
وا  ا
‪ – $‬ا ـ
آ ا‪ A Q‬ا
‪;-$‬ن ط‪ ،1،1999‬ص‪.148‬‬
‫‪www.abdullah-ibrahem.com.10/02/2008 2‬‬
‫‪ JEA 3‬دراج‪ -‬م‪.‬س ص‪.183‬‬

‫‪13‬‬
‫إن ‪I‬ء ا
وا  ‪
% x$ A‬روا ‪ ?> $‬و?ا‪ ?BS‬ا( "‬
‫وا‪ $0 :! ّ \ A Q‬ا‪I‬ره إ( أن "  ا
  وا(‪CI‬ح "‪ R‬ا‪ ،
Sm‬و‬
‫ا ‪ J<
/ C0Q‬اا‪
LA J  ! ،JD‬ة ا  وا(‪>I‬اء "‪ R‬ا‪O‬ات ‪
LA‬ة‬
‫! ‪ ،‬و‪ a! DS‬ا(آ‪A‬ت و ا;@ ا‪ ";E‬ا "
‪ A‬ا‪
.‬ب‬
‫وا‪Q‬ت ا  ا اآ‪! FC‬ا  ا‪
.‬ب ا@ر ‪.‬‬
‫و‪B<$‬آ;  ;?‪ 5‬ا@ر  ا ‪ ،‬ا<‪0 ;L‬ا‪:L?  
? e‬‬
‫وة ا‪ x‬ا
‪A $‬ءت ا
وا  وا ‪ \
/‬و‪
%‬ه !‪ :‬ا‪;C‬ن ا
‪.‬‬
‫‪ A‬اا ت ا ‪
Q‬ة ءت ا
وا  ?=
‪ ،‬وا ا
‪$‬‬
‫ ‪
; a@N‬ا(< ر ‪A‬و‪ F‬أن ?
< ‪$‬ا‪ z$  \ 0‬ا آ‪J‬‬
‫وا [ه
ا( "‪.A ،‬ت ?‪ i/‬ا ‪IL‬ت ا;‪ /C‬وا( "‬
‫‪/I‡ F‬ن ‪ :! E$‬ا&<‪x‬‬
‫وا&<>ر  وار ‪ N‬وا‪O‬ا?‪ ،‬وآ‪ُ ! J‬‬
‫ا
ة وا‪$T‬ت ا ‪ R\ ،N‬ا<ت "‪ 0< R‬وأ?‪ F‬أآ و‪F@I‬‬
‫‪ ;$‬و\‪ R\ L‬أ‪ FD‬ا ;ج ا&آ‪
Q‬ا<‪B‬آ ‪ " A‬آن إ‪ R‬و‪F0‬‬
‫‪ W/ e
0‬ا ‪.E‬‬
‫‪
[A‬ت أ< ء " ة ‪ A‬ا ا
‪ F \ $‬اء ا  و‪A F.I‬‬
‫ا
‪O$‬ا ا‪ JL‬ا  ا‪O‬ي ا<>ع أن ‪L‬ن ?
 ن ا  ‪5DE!$ a‬‬
‫‪ ;$y‬ا‪
/‬د  ا   و< ? ا‪ ;C‬وا( و‪ Z2‬إ "‪ R" 5‬ا
اك‬
‫ا‪ A Q‬وا‪
LC‬ي وا‪ ،a   </‬وا< ار  وا< ‪ J‬ا
! !‪a‬‬
‫!‪
/‬ة ا
آ اا‪ #‬وا>ر ا‪ i; ;C‬ا ‪.‬‬
‫‪ F.;A‬أ< ء !‪" :JQ‬ا
\ ‪C! eI ،P;! :‬ظ‪ ،‬إ ‪،\ J‬‬
‫ا‪،;! ;\ ،I>.‬أ\  ‪
Ln‬ي‪ ،‬ار‪ ،#%‬و!‪ :‬اا
‪،‬ا‪ :$‬هو‪،0‬‬
‫!‪ ، I./‬و ر‪ ،‬ووا<; ا&"
ج ه‪O‬ا ا&‪ ،
S‬آ‪$ FI‬ا ?‪ A 5‬ا‪;I Q‬ت‪،‬‬
‫\ ‪
I‬أول ‪ _I‬روا ?‪;" F‬ان –و‪ a0‬ر‪D
!% J‬ب ا
‪# -‬‬

‫‪14‬‬
‫<‪@\ J‬ر‪ g‬دا‪ JS‬ا ‪ J‬ا‪$T‬ا" وا; ي ‪ :!  $‬ا&" ل ا
وا‬
‫‪ B‬إ‪$‬ا"ً‬
‫?دت !;\ و?;"‪ ? ? F‬و!‪\ R" ?"2‬ا ‪ " 12‬ـ ً‬
‫وأ" ل ‪   I‬أ‪
S‬ى "‪ R‬راه‪ :‬ا
وا  اا
 و?>ره‪.‬‬
‫‪ F";?  A‬آ‪ $‬وا<; !‪ :‬ا 
وع ا( " ا‪O‬ي آن ‪5$ :!f‬‬
‫و‪;A 5N<
? J& J2I‬ول ا; ا
‪ C‬وا‪
E‬ا"ت ا>  ‪;$‬‬
‫إ   ‪ #‬ا‪ " :! J I‬ااوة و‪ 5 /$‬إ‪ " R‬ا  ; و?‪\ 5?L$‬‬
‫"ش ا  ‪ :! \ a‬ا ‪N‬ض ا‪ A Q‬و ا‪ </‬و ا( " ‪
\
/A‬آ‬
‫ال ور‪ :! " ! A ?B"C? D‬ا&" ل‪:‬‬
‫‪ M‬ر; ا[‪W‬ل‪; ،‬ة ا > م‪ ،‬ذاآة ا ء‪ ،‬ا ا‪ " ،L‬ت ‪#‬‬
‫ا‪ C‬ل‪.‬‬
‫إ‪ R‬أن ا ‪ J‬ا‪O‬ي ‪ a;D‬ا‪
C‬د ‪ 5 ? A‬و‪ 5;$‬و?‪ :! _N‬ا‪>N‬ب‬
‫ا ‪f‬د‪ 5A 5?
I FCS \ d‬ه ق ا< ‪ :‬ر<‪ A J‬اق وا‪$E‬‬
‫وا;‪A ،:‬ء <
ة ذا? !‪  ? A 0
.‬ا‪ e‬وا ت وا‪E‬ف‪% ،‬رت ‪A‬‬
‫!‪ :!L‬ا;‪ iC‬ا
 ‪   \ F <
A ،‬و‪ C2‬و< ه ‪A‬ءت ‪ C! .‬‬
‫‪!0 :! s ? " 
$‬س ا "
واا ‪ً ? J  F; 2 P‬ا ‪A‬‬
‫‪ 5;$‬و?
اآ‪ 5‬و? >?‪ 5‬ا‪
/‬د ‪.‬‬
‫و‪$‬د ا ارس ا;   و!;ه‪? ،‬دت ا ر‪$‬ت ا;‪ ،E‬ا‪0B>I‬‬
‫‪E; B‬ص‪A ،‬‬
‫!‪ :‬زه ا ‪C‬ه  إ‪>S R‬ا? ا‪
T‬ا ?
‪ ًC‬و? ً‬
‫ ‪ً ? _; sE‬ا وا\اً‪ 5!C! 5A ،‬و\‪ ;" g‬ا[ه
?‪ ،:‬وا; ‪:‬‬
‫وا‪ ،: /‬و ? ا‪  /‬وا\ة ‪ < J$‬ت‪  <-‬ا&هاء < ‬
‫ا‪ ،A Q‬ا‪
/‬د‪ ،‬ا&دب‪ ،‬ا(‪ -...‬وه‪O‬ا اد أ‪C! R;%‬م ا;_ وا‪0B‬ت‬
‫وا‪ dn‬ا ;‪ ،5>! a! /‬ا‪O‬ي ‪ i‬إ( ا;_ ا ازي ‪"$‬ر أ‪5I‬‬
‫‪EI‬ص ‪
.D‬ى ?;<‪ _I :! J‬آ
ا ‪ ،:‬و  ء ‪ P
? A‬ا;_ أ‪» 5I‬‬

‫‪15‬‬
‫و\ات ‪  .‬ذات و}‪? C‬ا‪!  L? D‬دئ أد‪ $‬و?; ذات ‪
A‬د  أو‬
‫ " ‪«4‬‬
‫‪A‬ت ا;_ ‪ i‬ذ‪ W‬ا ‪ :‬ا ‪L‬م "‪ J$ ،5/CI R‬ه ا‪!T‬ادات‬
‫وا‪ =B‬ا ?‪ R" 5$ Z‬ا"ر أ‪EI I‬ص !‪ N‬و!‪ ? CQL‬م ا ‪:‬‬
‫!@ ‪(($ N‬ت ( !;ه ?‪  /‬وده ورو\ !‪ :‬روح ا ‪ :‬ذا?‪5‬‬
‫و‪$‬ل ‪ z$‬ارا<ت ا;   !‪ :‬ا(?هت ا
آ  ا ‪- .‬ا; ‪-‬إ‪R‬‬
‫درا< ا ‪M‬ل ‪C  a<? A‬م ا;_ و? >>‪cA » 5‬ن إ‪E R‬ف وز!‪B‬ء‪( g‬‬
‫ ‪
E‬ون ا;_ ‪
A .$‬ون ا;_ ا‪L ( A Q‬ن ‪
@$‬ورة ر;  (‪a3‬‬
‫‪L?  A B‬ن ا
<‬
‫‪ ،]< #‬و‪ e :L‬أن ?‪L‬ن ر< ? ‪!L! R;! J‬ـ ً‬
‫‪ 5« ً" W‬و‪L? WO$‬ن ا& ‪ I‬ا ‪e ًEI _; \E‬‬
‫ر; ً أو ) ً‬
‫!ور?‪ 5‬و!ارا?‪<( 5‬رار ا( وا?‪N‬ذه ! ً ‪
0‬اً ‪ 5‬ا‪ JC‬ا
ا و‬
‫ ;‪ 5‬و‪ ،;!  E ! =A‬و‪ A‬ذ‪; W‬رج !‪C‬م ات ا;‪& E‬ن ا
وا ‬
‫?> ‪ s‬إ‪ a<? R‬أ‪ Ln‬و?; ‪ ?$>S a‬و<
وده‪ ،‬آ‪ J‬ذ‪aُ ;? 5E W‬‬
‫و?<‪ A a‬ات ا;‪ E‬ا ?
ا
‪-‬ة ا 
‪ A‬ا 
ز !‪BS :‬‬
‫‪  " B‬ا(<
اء وا(<;ط و!‪/‬ء‪ 5‬و‪=A‬‬
‫ا;_ ‪ 5? $‬و? ?‪ً /! 5‬‬
‫ا ;‪ d‬ا ‪N‬ر‪.‬‬
‫و ? ه‪ gO‬ات ‪ A‬ا
وا  و(دة !‪? FA
" J$ ، L‬رً را‪=A‬‬
‫ا" ‪ i;$‬ا&د‪ $‬ا
وا وا!‪B‬آ &دوا?‪ 5‬و‪A ،5?;A‬ا ت ا‪
/‬د ‬
‫ا&و‪ R‬رآت ‪;" A‬و ; "‪ R‬ا ‪
nf‬ا!; آ!‪
 J‬ا?ـ ا‪
L‬و‪I‬‬
‫‪\y‬اث و!‪ :‬أ‪
$‬ز ا;و ‪ W? A::‬ا
\ أ^ < و< آ  ا" ت ‪z$‬‬
‫ا;و ‪ R" :‬أ< ء ‪ :! ُ? ،>$‬ا   ا‪
C‬د  و? ‪f$‬رة  ‪ L‬ا‬
‫?‪N$ ?j‬ارق ?“ أ\‪ ًI‬در ا‪ EN‬ا&<>ر  ا ‪- CEI‬‬

‫‪"  ! 4‬ام – ا;_ ا‪;! ،e.‬رات إ?د ا‪L‬ب ا


ب‪،‬د!= ‪ ،2001‬ص‪.24‬‬
‫‪!# JEA 5‬ـ
‪-‬ا‪ .‬ا‪-IQ‬ا
آ ا‪ A Q‬ا

$،$‬وت‪-‬ط‪1،1994‬ص‪74‬‬

‫‪16‬‬
‫و‪ A
$ CEI‬ج ‪ WO$‬اا‪ JN $ 0‬ا‪ :$ P<:JQ! e‬ذي ن‬
‫و";
ة و‪.g
%‬‬
‫آ  أن ه‪O‬ا ا; ‪ Z‬ا   آن ‪ 5" :" e.‬ا ‪ Pf‬و‪@? WO‬ر‪F$‬‬
‫ا‪m‬راء ‪ Cf  /I A‬ا  ‪A ،:‬ذ‪ $‬ا?هت !زا‪ @0 :! F‬‬
‫?ر  ا&دب‪ ،‬و  ? ت "  ا;‪ A I‬ه‪ gO‬ا
\ ‪>$‬ل ا ‪
.‬ق ‪A‬‬
‫ا‪
%T‬اب‪ ،‬وا‪ a/‬ا‪O‬ي   ا‪$T‬ر وا‪"T‬ب آ‪j‬داة ‪ A‬اا‪.JD‬‬
‫و!‪$ a‬ا  ا" ‪ i;$‬ا
وا ‪ A‬أوا<‪ Z‬ا
ن ا<‪ J}
" a‬وه‪d‬‬
‫ا;‪ =/‬ا   \‪ً
2‬ا ‪ ";D A‬ا;‪ \ ،I‬أ‪ a>/?  I‬أن ?‪:! _N‬‬
‫‪ a! ًD;? WO$ B‬ا;_ ا;‪
Q‬ي‬
‫ر‪ 5 $‬و‪CI‬ذ‪! F[A g‬آ ‪ 5‬و!‪
#j‬ة ‪ً L! 5$‬‬
‫ا   !‪ JQ‬ا <! "! ‪ @# 4
)-‬ه‪ C‬م‪.-‬‬
‫‪
I R" F[A\ :‬ة ا‪ a/‬ا   !‪\  Q‬ث !‪a‬‬
‫آ  أن ه;ك ";و َ‬
‫ر‪ "A‬ا>>وي وأ‪ "  M‬رس ا‪ C‬ق ‪ A‬آ ‪ h#‬ا
ق )<‪ 4‬ا
ق " ه‬
‫ا‪ R‬ق و  }‪ J‬ه‪O‬ا ا;ع ‪ »5"
>/‬ا>‪ a$‬ا‪ :! %B‬ق و‪FI‬‬
‫‪6‬‬
‫و?;‪ iC;$ ًQ! ،i‬ا
ا‪ R\ #‬وه ‪«Q \  @0 d‬‬
‫و  <
ا;ان ا&\اث ا( " وا ‪N‬ض ا‪
LC‬ي وا‪ </‬ا‪O‬ي‬
‫! ا ا
‪ Ox;\ $‬و!; ‪
LA‬ة ا
ر ‪ JL$‬آ و?
ر ا
أة ‪CE$‬‬
‫‪A DS‬ءت ا‪$L‬ت ‪ / $‬رو!‪A /I‬ون ;<‪ g‬ا‪ F<» !E
3‬روا ت‬
‫‪7‬‬
‫‪;$‬و ‪ :‬ه أ< ء ‪ُ$ -/I‬ور‪-‬ز‪-$I‬أ< ء‪« .!<-R <-;?A-‬‬
‫وآن ذ‪ً< W‬ا ‪ a  A‬أرء ا ا
‪ ،$‬آ  ?  ا;ان ‪A‬‬
‫!
\ (\  ‪;$‬ح إ‪ R‬ا&< ء !‪ JQ‬ا ز ; ‪ A‬إ‪#‬اه‪ ،g‬وإ‪
$‬اه ا‪،IQ‬‬
‫وأد‪ :/\ 5> +‬و !ت ‪ A eI‬ا&ر ف  "‪ i‬ا‪ gX‬وه‪O‬ا ا;ح آن‬
‫‪
  0 DS‬وا  ا&ور‪$ A $‬ا  \ ‪/‬ت ا> ا >  !‪JQ‬‬

‫‪ – C\ en 6‬ها  ا‪!B‬ت ‪ A‬ات و‪;$‬ء ا‪j‬و ‪ – J‬دار ا‪-A Q‬اار ا@ء‪-‬ط‪،2005-1‬ص‪.16‬‬
‫‪ – C\ en 7‬م‪.‬س‪،‬ص‪.19‬‬

‫‪17‬‬
‫دو‪CXE‬ت وآوزوي‪.‬‬
‫إ( أن ا;ان ا
وا ا  ‪ ! 5‬ل ا‪: 2 ً! " $L‬‬
‫ا(ت ا;  ا ‪ 5‬ه آ‪! : 2 WO‬ل ا‪  "A ،$L‬ا;ان "‪R‬‬
‫‪;$‬ء  ‪ ،‬ا;ان ا
‪;$ ً$E! /‬ان ا‪C2T "
C‬ء ! ًا !‪:‬‬
‫ا‪#T‬رة وا = و! ر< ‪ :! ً"I‬إ‪%‬اء ا   ‪;A‬ان ‪ A‬ا
وا ‬
‫ا ‪L (»Q‬ن \
‪ ًA‬أو ‪ .‬إ">ء \  ‪ «8‬و‪\ WO$‬ث ا
د "‪R‬‬
‫ا; ذج ا‪ <BL‬ا‪O‬ي م ‪ A
$‬ا;_ و"م ا‪
N‬وج "‪ ،5‬و‪ WO$‬رس‬
‫ا;ان ا
وا ا   ا‪ .‬ض وا
! وا‪#T‬رة ‪;" » A‬ا‪ًI‬‬
‫<‪ $ ًIL‬ر !ه "‪
! !B‬آ ?
ض ا;_ آ ;‪- R‬ت‪WO$ sDjA .«9‬‬
‫( ‡\ ‪ :$‬ا;ان‬
‫( ! ًا !‪ :‬ا;ان إ‪ R‬ا;_ و!> ‪ J"C‬و?د ً‬
‫<‪f‬ا ً‬
‫آ;_ !‪ ،PQL‬و!‪ 5A Z/? :‬ا( و?;ع‪ WO$ sDjA ،‬ا;ان » ‪@A‬ء‬
‫?  ‪ 5A a‬ا  !‪ :‬ا&‪ I‬ط ا  إ‪D 5I‬ت ‪«10IC$‬‬
‫و  ?;"‪ F‬و?دت ا;‪ R‬ا
آ ;ان ‪ :$‬ا   وا‪
Sj‬‬
‫وا> ‪ J‬وا ‪ :$ ";!
E‬ا
آ‪ e‬ا(<  وا
آ‪ e‬ا‪ ،C‬آ  ا" ت‬
‫"‪ R‬ا‪O‬ف وا@ ‪ :‬وا
آ‪ e‬ا  ! ة "‪! R‬رة ا رئ ‪A‬‬
‫ا‪ WLC‬وإ"دة ا
آ‪D e‬ل إ‪ R‬ا ;‪  Q! R‬ال ) ‪ 2‬ا‪ j‬إ‪#‬اه‪g‬‬
‫"! روا ‪ h‬أ‪[A ،!<E X‬ه
أن ا;ان ‪ R" J‬أ!
‪ L‬إ‪ R‬أن ا‪WLC‬‬
‫ >; و\ات  ة و?‪ sE‬ا
اءة آ&?‪) :‬أـي آـ ن !( ‪.‬‬
‫‪
A‬آ‪ e‬ا;ا‪ I‬ا
وا "
ف ?; ت ا"  ا
آ‪ e‬اُ ‬
‫ا(<  وا‪:JQ! ،;! C‬ا! ا‪ ,‬ه د إ‪ h > 4‬ا‪K‬آ! >ه
و ر‬
‫‪،‬و  ا] =‪ +‬أو ا‪ C‬ه ا‪ 4<) Y$‬ا‪  H‬ل ن ا‪ 3‬ا;! ا‪)$‬ج‬

‫‪Charles Grivel,production de l´ interet -Romanesque, edit mouton Paris 1973P168 8‬‬


‫‪Charles GriveL.OPCIT.P171 l 9‬‬
‫‪Leo Hoeck.la marque du titre.edit moutons.paris1973p184 10‬‬

‫‪18‬‬
‫ا‪O‬ي إ"  ‪ A‬أآ‪;"
Q‬و ;‪ R" 5‬ا;و ‪ :‬ا  ‪.‬‬
‫آ  "
ف ا‪>N‬ب ا !? ?; ت ‪ A‬أ<‪ A 5‬ا ! –‬
‫ا آ‪/? R" e? FI‬ؤ(ت ا رئ "‪ :‬دوا" ا‪Pj‬‬ ‫‪catalogue‬‬

‫و! ‪\  Q! gD‬ث !‪ a‬ر ! زان ‪ A‬روا ?‪ 5‬ار ‪ \ N‬ل‪ »:‬إن‬
‫‪
I‬ار  "‪ R‬أ<ب ا
وا  أ‪ J@A‬و< ‪ 5>! A‬وا(<ادة !;‪... 5‬‬
‫‪ R A‬اادث "‪ \ R‬و?!‪
% E0 ! A d‬ا! ?ق ا رئ إ‪R‬‬
‫إ< م ‪
0‬اء?‪ «11.‬وه‪O‬ا و" !‪$
L‬ور ا ! ‪? % :" WO$ FCLA‬‬
‫وأها‪. A‬‬
‫و!‪>? a‬ر ! ر< ا‪ $L‬و?د ا ;ه‪ d‬ا;   ا?‪ON‬ت " ا !‬
‫( و?; ت !‪ A CN‬ا
وا ‪"$ ،‬ر أن ا ع ‪:
S- :" eL‬‬
‫أ‪ً Ln‬‬
‫ 
ون ‪ WO$ sDjA ،5.$‬ا‪>N‬ب ا !? ‪! Ln‬ا‪ :! S‬ا
!ز‬
‫وا((ت ?;ع ‪ :$‬ا ‪E‬ة ا
‪ ،‬وا&هو ا‪ ،‬وا‪  L‬وا ‪Q‬ل‬
‫وا  ا‪ ،</‬وا;_ ا‪ C/C‬ا‪O‬ي "‪ R‬وه‪? 5‬ث "  ?‪JC 5‬‬
‫ا
ا وا(<اذ "‪ R‬ا  ‪ ،‬و‪ WO$‬أ‪? :L ( " FD‬وزه دون‬
‫(‬
‫!ورة و?‪ ،WLC‬و!‪BS :‬ل ا @‪ s‬أن وا<; ا&"
ج ا"  أ‪ً Ln‬‬
‫!دة و!;" ‪ 5$>S A‬ا !? !; ا&هو‪ ،‬ا ‪ JQ‬ا و ا;_‬
‫ا
ا‪ ،#‬وآ أدوات ?ل "‪ d@I R‬وو" ‪ I‬ي  ‪
? \ Pf‬د "‪R‬‬
‫ا ا‪ e‬ا   ‪ 5/C; i<f‬آ‪ 5?
Cn 5 ًI‬و‪ g;$‬و?; ?‪;$ A 5‬ء "?‪5‬‬
‫ا;‪ E‬و‪>$‬ر ارس ا; ي ?>ر !‪C‬م ات‪ d/ ! sDjA ،‬ا;_‬
‫و ‪ 5$ Z‬و ‪ 5@C$ =E‬ا
‪ e‬أو ا‪ 3 ) 4) ،‬ت‪.‬‬
‫و‪;$‬ول درس ات‪
\ ،‬ي ‪ ;$‬أن ‪ :" I‬اا ت وا‪T‬ره‪D‬ت‬
‫ا أ<‪ F/‬رس ا; ي ا
‪ ،$‬وارس ا; ي ا‪.$
.‬‬

‫‪ – C\ en‬ها  ا‪!B‬ت –م‪.‬س‪.‬ص‪.55‬‬ ‫‪11‬‬

‫‪19‬‬
‫) ‪ 3‬ت ا‪ !" %‬ارس ا>ي ا‪:!#‬‬
‫إن ?  ا;_ ا
‪ $‬ا   ‪ A $‬وا
وا ‪ ،‬ا‪
$ RI‬ن آ‪C‬‬
‫ا‪ $L‬واو ‪ ،:‬وه ‪!  I‬ت ا@رة ا
‪ $‬ا‪ :! ،!B<T‬أ! أ! (‬
‫?
أ و( ?‪ eL‬إ‪ R‬أ! دو‪! FI‬آن !‪;L‬زا ‪D A‬ور ا
ل !‪
< :‬وأ م‬
‫( إ‪ R‬ا‪L‬ب ا‪O‬ي ا‪C>D‬ه اš‬
‫ا
ب‪ ،‬وأ‪n‬ره و!‪.‬ز  و?‪،?C‬و‪ً D‬‬
‫‪A 5$‬و‪ ،gI‬ودو‪I‬ا <
ة ا; ‪ RD‬اš "‪ 5‬و<‪.‬‬
‫‪ CA‬اا  آ‪ FI‬ا ‪ ،A‬و‪ I($‬ل إ‪ R‬ا‪ $L‬ا‪ n‬ا‪=0‬‬
‫وا _‪ CA ،‬ر< ا‪  Dy C‬ا ;  ? ‪ gO‬أ‪:$ J< ?\$‬‬
‫!  ‪ Q" :$‬ن ا‪
/‬ي» < ‪ F‬ا&‪"  D‬ا ‪
!
% e
0 :$ W‬ة‬
‫ ‪ J@C‬ا;‪ .$‬ا‪
n
< R" I$O‬اء اه‪ ،‬و<‪J0 5j< !
S- 5j‬‬
‫!?‪ :! :5‬أول ا‪C‬ل؟ ‪0‬ل‪ :‬ا;‪ .$‬ا‪0 # ،I$O‬ل ! أرى ‪ A‬ا‪JQ! \& I‬‬
‫‪0‬ل أ!
ئ ا ‪:i‬‬
‫و‪0‬ه ه ‪ ;$‬أ‪  $‬و‪! : n($‬آن ا ب ‪.‬‬
‫‪0‬ل أ‪  A ?\$‬ر‪ I-‬أآ ‪ +‬آ‪0 #
LA 5!B‬ل‪ J$:‬أو آ ‪ A‬ادة‬
‫‪12‬‬
‫ا!
ؤ ا ‪ 5 i‬ا[ة وا‪،=/‬وآ ا‪OS‬وا !‪ 50 :‬وا?ا !‪O‬ه‪.5‬‬
‫و‪ i
L? $‬ا‪ $L‬أدرك ا م ‪
n‬وط ا‪ $L‬وا‪ Pj‬و?? \‪0 R‬ا‪:‬‬
‫‪.13‬‬
‫»@ ^ "> ا; ف "‪k‬ن أ‪ >" @
M‬ا; ‪ ^,‬وان أ; ء "> ا; >ف«‬
‫و!‪
n :‬وط ا‪ $L‬ل ا\‪ »:‬و‪A ?
! 5 :! z$ + X 0‬‬
‫<>ن أو د ‪ I‬إ‪ :! z$ R‬آ‪ 5‬أو 
ي !
ا‪L$ R2
BA g‬ب \‪R‬‬
‫'‪ hK‬و' ‪ hE WO$ h‬و [ ‪14«5‬و‪$‬ت ‪$‬رزًا أن اان وا' ‪:! g‬‬
‫ات ا;‪.E‬‬

‫‪ " 12‬ا
زاق ‪B$‬ل‪ JS!-‬إ‪" R‬ت ا;_‪ >!-‬ا‪ 
A‬ا
ق‪
$،‬وت‪ ،2000‬ص‪.27‬‬
‫‪ 13‬ا
‪ a‬ا‪ =$/‬ص‪.27‬‬
‫‪ 14‬اــــــ\‪-‬اان‪ ،‬دار ا‪
$،
LC‬وت ج‪ 1‬ص‪.98‬‬

‫‪20‬‬
‫و‪» ً 0 J0 0‬أن اان != !‪ :‬ا; ‪& ،‬ن ا‪ ً 0 eL‬آ‪( FI‬‬
‫?>‪ F  A a‬و";‪ J FI‬ا ‪ J‬ل‪O$ R;" :! :‬ا ا‪L‬ب؟‪ R\ 15‬أن‬
‫‪ J‬ا‪;$ FA
" eL‬و ; ‪$‬ل أ< ء !‪ A2TA.Cf‬إ‪ R‬ا‪ N‬وا;ان‬
‫?@ف ا‪0‬ت ا ? " !‪ :‬ات و‪ A
" 0‬ا‪S :$‬ون ‪»:5 $‬‬
‫و!‪ Z>S :‬ا‪ # X‬ا ‪ 2D‬وه أن ‪ i‬ا‪ :$ e?L‬ي ا‪>/‬ن ‪i! A‬‬
‫\‪ 5 L‬و‪ 5EA‬و ‪ R" a0‬ا ‪ _E‬ا
‪ "A‬إ‪ 5‬أ\‪ !L‬وا‪ ! A JEC‬ة‬
‫و‪L 0‬ن ا‪ A a0‬ر ا‪ X‬ب آ  ‪0‬‬ ‫‪16‬‬
‫!‪ :‬ا‪>/‬ن ‪j$‬و ‪ C‬وأ‪«5.$‬‬
‫ ‪L‬ن ‪.h ( Y A‬‬
‫و‪  $‬أن !\ "م ا
‪-‬ن وا‪ $>N‬ا ; ‪? ،‬أ ‪  /$‬و?‪N‬‬
‫‪ ، $‬اه ‪" F‬م ا
‪-‬ن ‪ <j$‬ء ا‪/‬ر ا ?
)ا‪ ،  ً E‬و‪A‬ا?‪s‬‬
‫ا‪/‬ر ا ( ) ‪ 3‬ا; ‪W‬ل‪ <  A ،‬ه ارآ ‪ A‬ا
هن» ا;ع‬
‫ا‪ A
! A
" i!N‬أ< ‪ 5‬وا‪.17«?0 n‬‬
‫و< ه ا‪ A  /‬ا‪ ?T‬ن»اب ا‪ A
! A
" a$/‬أ< ‪5‬‬
‫وآ  ‪ I‬أن آ‪ J‬ا‪ eL‬ا‪ /‬و   أ; ء وا ?
‬ ‫‪18‬‬
‫وأ< ء <ر‪«g‬‬
‫)ا‪  ً E‬و) ‪-
A ،3‬ن‪ ،‬واراة‪ ،‬وا‪ ،JIT‬ه أ< ء آ‪ < e‬و ‬
‫و";و ‪ gOA ، :‬ا‪C;E‬ت ‪" FES‬م ا
‪-‬ن و?   ا< ا
‪-‬ن‬
‫و!‪CI A 5IL‬س ا ‪jA : /‬و‪   ;" g‬ه \‪
 R‬ا‪O‬ي  <‪J‬‬
‫ود ان ا
ب ا‪O‬ي ‪D‬ر أ ! و<  و\
‪ I! ،$‬و‪A‬ره‪A ،‬ء‬
‫‪ً
n‬ا ?‪ 5$ F;.‬ا&ل و\‪ 5[C‬ا
ا‪
E" R\ s‬او ‪.:‬إ( أن ا ‪E‬ة ‬
‫?‪) J ? :L‬ا‪ FILA E‬ا ‪  , # C? E‬و?‪RD»gOA $ R /‬ـ ‪«l3E‬‬
‫و?‪ ^ X( m n;» W‬ا ة«‪.‬‬

‫‪ JS! 15‬إ‪" R‬ت ا;_ !


\‪ =$< a‬ص‪.30‬‬
‫‪ 16‬ا‪S :$‬ون‪ -‬ا ! اار ا‪ ،a> /I‬د‪.‬ت‪.‬ط ص‪.273‬‬
‫‪ ! 17‬د ا ‪
$ – /‬ا" ا(<‪B‬ل ‪ ";D A‬ا;ان‪;! -‬رات ا?د ا‪L‬ب ا
ب‪،‬د!= ص‪.4‬‬
‫‪ iCI 18‬ا ‪E‬ر ا‪،=$/‬ص‪..4‬‬

‫‪21‬‬
‫وا! ه‪O‬ا ا  ‪ A DS‬ا
‪LA‬ن ‪
"n JL‬د ا‪ .5I‬وا ان ه‬
‫آ  ‪   !n‬أ‪ 5I‬ا"

A A‬ة ز!; !دة‪ ،‬و‪"
QL 0‬د ‪ gE0‬أو‬
‫ ‪OA ،J‬ا د ان ا ;‪ ،‬ود ان ارودي‪ ،‬وأ‪n‬ر ‪;" F? F  0n‬ان‬
‫( ‪ J‬إ( إ‪ e\D R‬ا ان‪ ،‬ا‪ DC‬ت‪ ،‬وا‪D‬ر ا د ! "?‪ 5‬ا&و‪R‬‬
‫‪$‬ون أ< ء ‪;$‬ان دان ا> د‪.‬‬
‫و  ذآ
ا
ي ‪ A‬آ‪– 5$‬ا ا)‪ -p‬ا
وط اا‪
A? e‬ه ‪A‬‬
‫ا‪L‬ب إذ ‪0‬ل‪» :‬ا" أن "دة ا !ء !‪ :‬ا  ‪
 0 :‬ت أن ‪?j‬ا ‪
$‬ؤوس‬
‫ا‪ J0 I Q‬ا‪A‬ح آ‪ J‬آب وه ا]ض واان وا ;‪ C‬وا
? و‪D‬‬
‫ا‪L‬ب و!‪ :‬أي ‪ ";D‬ه وآ ‪ :! 5A‬أاء وأي أ‪I‬ء ا ا ‪ /‬‬
‫‪ .«195A‬وآ‪ e‬ا;  ا   ‪ :! PI A‬آ‪
J‬ف و‪On‬ى !‪ :‬آ‪
" J‬ف إ( أن‬
‫ا(‪[I‬م ا‪ ;C‬ا ‪ J i<f‬ا‪ L‬ل زه وأن آ‪ً
Q‬ا ! ‪" :‬ا !‪JL‬‬
‫ا‪!\ $L‬ا \ل ا ‪ R‬و   ‪;L‬ا !‪ :‬ا‪ i<j‬ز ‪
[I‬ي وا‪s2‬‬
‫‪ B‬رآ آ‪ً
Q‬ا ‪ A‬آ‪ 5$‬أدب ا‪ R" +( X‬ا‪ E‬و"‪= L‬‬
‫ا  »‪ً Q! EA‬‬
‫ا‪ # X‬وأدوات ا
وآ‪ R‬ا & وا >‪ g‬وا ' ‪«20g‬‬
‫) ـ‪ 3‬ت ا‪ !" %‬ارس ا>ي ا]‪:!#‬‬
‫إذا آن ارس ا; ي ا
وا ا
‪C! R"
A? $‬ه !ز" ‪A‬‬
‫! " آ
ة !‪ :‬ا‪  [;  eL‬آب‪ ،‬و ?‪ a>/‬أن ?‪ JL‬زًا ‪ً
[I‬‬
‫ ‪ gO i<f‬ا ‪C‬ه ‪( $‬ت ‪D   I‬ر! ووا‪ 2‬ا ‪cA ،‬ن ا ‪/CI‬‬
‫"‪ n‬ارس ا; ي ا‪ :! " ! F0
C? \ ،$
.‬ا‪T‬ره‪D‬ت ا&و‬
‫‪ :! " ! A‬ا ‪Cf‬ت وا و(ت ا;   ا ‪R /   ً
[I /<f‬‬
‫ات ا;‪ ،E‬وا ?‪ F‬أ‪ً
S‬ا ‪L$‬ب 
ار ;ت‪ ،‬ا‪O‬ي و‪5A s2‬‬
‫‪Palimpsistes‬‬ ‫!‪ 5!C‬ت ا;‪،E‬وآن ‪ 0‬ذآ
!‪C‬م ات ‪ A‬آ‪5$‬‬

‫" ا
زاق ‪B$‬ل‪ JS!-‬إ‪" R‬ت ا;_‪ ،=$< a
!-‬ص‪.28‬‬ ‫‪19‬‬
‫‪20‬‬
‫‪www.arabian-creativity.com 22/06/2007‬‬

‫‪22‬‬
‫م‬C  / N‫ت ا‬IL ‫ ا‬:! ًIL! ‫ت \ " ا;_ ا ازي‬/
>‫ا‬
.&E 3‫ ا‬Transtextualité

ودون أن‬Sm‫ دون ا‬eI$ F ‫ا ت اه‬$ (‫ إ‬:L? 
[;‫ا  ا‬A
5$‫ آ‬A % ‫ر‬# 5$ ‫م‬0 ! JQ! ، ! ‫ ات‬J  ً‫رًا آ‬E? ‫?د‬
.‫ ا ا" ا ; را< ا !ت‬5A ‫ \ ?;ول‬21«‫»آ ب ا > ت‬
، /I
C‫
زت  " !ـ»أدب« وا
 ا‬$ W‫ ذ‬R‫ إ‬A2T$
F%D‫و‬ 22
‫ ت‬E 3‫ ا=
! ا‬5"2! ‫رت ! »أدب«"دًا‬DjA
Textes s>E! ‫ت‬A ،‫ع ات‬2 $ DS ‫>ت‬E!
 A‫ص ا
ا‬E;‫ا‬ Textes d escorte s>E!‫ص ا! و‬E;‫وا‬lisieres
‫ً \ل‬DS ‫"دًا‬ poétique 
‫رت ! ا‬D‫ أن أ‬R‫\ إ‬E ‫أو ا‬
.23‫ا;_ ا ازي‬
!‫ را< و‬EA ‫\ى‬T ًEEN? ‫ت‬Cf ‫ ا‬z$ FA
" 0‫و‬
! ! W‫ ذ‬:! ;C‫
ي وا‬LC‫ وا‬C}‫; ا‬$ ‫ !;و‬،‫ل اـــت‬Ln‫ أ‬z$
‫اـ‬ hors-livre I‫ا ;ـ‬ 24
la dissemination 5$‫ـ‬L Jacques Derrida

discours 5$L Henri Mitterand ! ! eI R‫ـ إ‬C/C‫ ا ـ! ا‬F‫?;ـو‬
‫ ا‬:I‫ه ا ا‬j$ ً$>S ‫"ره‬$ ! ‫ ا‬A ‫وا ?;ول‬25 du roman

‫\ 
اءة‬C!  #‫ و‬I‫"ر أ‬$ ‫ ا
وا‬i;‫ ! ! ا‬R" ‫ رآ‬0‫ و‬، L?
.‫ا
وا‬
g‫"ر‬$ ‫ اان‬B
ً ?‫
اء و‬#‫( وا‬
ً ‫
ات ?;و‬Q‫\ أن أآ‬B ‫إ( أن ا‬
. ‫ إ‬AQ‫
آ‬Q‫ي وا&آ‬.‫د ا‬E0(‫
\  ( وا‬Q‫ا ا&آ‬
la marque du ‫ ا <م‬5$‫ آ‬A Leo Hock‫ا;ان‬ " ‫ ?;ول‬0‫و‬

.24‫ص‬-_;‫ "ت ا‬R‫ إ‬JS! -‫ل‬B‫ـ‬$ ‫ "ا


زاق‬21
.24‫ ص‬-‫ر‬E ‫ ا‬iCI 22
24.‫ ص‬-‫ر‬E ‫ ا‬iCI 23
.24‫ ص‬-‫ر‬E ‫ ا‬iCI 24
..24‫ ص‬-‫ر‬E ‫ ا‬iCI 25

23
‫ و?;ول‬5C}‫ وو‬5?((‫ ود‬5"‫ا‬I‫;ء ا;ان وأ‬$ 5A ‫! ا;ان ?;ول‬B" titre

production de l’ ‫ ا ;ن‬5$‫ آ‬A Charles Grivel ‫ ا;ان‬Ln‫ إ‬WO‫آ‬


.‫>ب‬N‫ ! !ت ا‬:! <<‫ ! !ً أ‬g‫"ر‬$ interet romanesque

‫ ا;ان‬$ R /   /<f! ! ! FI‫ت آ‬D‫ره‬T‫ ا‬W? J‫آ‬


$‫ت ا&د‬Cf ‫ وا‬،!B"T‫ر  وا‬n(‫ ا;
ت ا‬A g‫ودور‬، titrologie

g‫"ر‬$   ‫ ا‬R" ‫ ا;ان‬5<‫ي ر‬O‫ ا‬$> <T‫


ا‬#&‫ وا‬،;C‫وا‬
.‫>ب ا
آ وا روس‬N‫ا ا‬O$ ‫ف ا&ول‬/ ‫ا‬
( ، ‫ ا‬s2‫[
ً وا‬I ‫ زًا‬5/C; i<f ‫م ات و‬C!  / ‫و‬
‫ آن‬A ‫ أه  ات‬: L?‫ و‬،ً‫
ا‬Sf! (‫ إ‬،_;‫ ا‬R‫ ج إ‬g‫ ?وز‬:L
‫ ت‬3 ) ‫ ة‬/ ‫ص ا از  ا‬E;‫ ا‬gO‫
اءة ه‬$ I‫ !
ه‬sE? : ‫
اءة ا‬0
5 J ‫@ء ا‬A A ! J‫ وآ‬،‫ت‬$ ‫ ا
ور‬J0 F‫;ء ا‬A dI ( ;I‫"ر أ‬$
5  ‫ ا
وا‬A ! JLA »(‫ د‬5 ،5  ! JL$ ‫ ا
وا‬J ‫ ا‬5;!‫ و‬،5(‫د‬
26
.‫ رث‬# ‫ن‬b‫« ل رو‬5(‫د‬
 0‫ت د‬C
? palimpsestes ‫ و‬seuils h# ‫ آ‬A ‫ ار  ت‬:$  ‫و‬
i!‫ا‬0 R‫دة إ‬$ paratexte s>E ‫; ا‬$‫ر‬0 ‫ذا‬cA ،‫ت وا;_ ا ازي‬
‫ "ة‬J ? JD&‫ ا‬II‫« ا‬para » prefixe  $/‫ أن ا‬I‫ و‬،;&‫ ا‬.‫ا‬
;? texte‫ و‬27 0‫ وا‬$ ‫ وا‬،\E ‫ وا‬$‫ وا
ا‬،‫ !; ا ورة‬،‫!ن‬
. E;‫?; ا‬ textualite ‫ا;_ و‬
J ‫ ا‬A  ‫« ?دات اد‬para » $/‫ ?د !; ا‬:" e?
? 0‫و‬
“ ‫ ?;ع و?د‬5;" dI  ! ،$
‫ ا‬R‫ إ‬s>E ‫ ?
  ا‬A $
‫ا; ي ا‬
.‫\ ا@رب‬
.‫ ا; د‬z ‫ ا
 ت‬z$ gO‫وه‬

www.arabian-creativity.com 22/06/2007 .26


LE PETIT ROBORT EDIT.S.N.l.Canada .1987 27

24
‫ " اـ‪K‬اه!‪:‬ا ‪ Z‬ا‪N‬ر أو !‪ Z‬ا;_ ا‪N‬ر‪.‬‬
‫ ; >‪ :@,‬ا ;ص‪ -‬ا ;‪.ED‬‬
‫ )‪3‬ا ! ‪#‬ا‪ :+,‬ا ;ص‪.‬‬
‫ )‪3‬ا‪ R‬ح ا‪ 5‬ي‪ :‬ا;_ ا ازي‪.‬‬
‫   ‪ :`#‬ا;_ ا ازي‪.‬‬
‫   ا دي ا ‪,‬ي‪ :‬ا از  ا;‪ E‬أو ا ازي ا;‪.E‬‬
‫ )‪3‬اه ب (و‪ :‬ا;‪ DE‬ا
اد‪.A‬‬
‫   ‪ Y‬ا‪ :!) >3‬ا  ت ا;‪.E‬‬
‫ ا ' ر ‪ :!
M‬ا;‪ E‬ا از ‪.‬‬
‫  ‪ M‬اوي‪ :‬ا;_ ا ازي‪.‬‬
‫!‪ :‬ه‪ gO‬ا  " !‪ :‬ا
 ت  ‪!
[ s>E‬ى ا‪ ZN‬وا
دد‬
‫"; ‪ J  s>E  \! Z2 A @$‬آ‪ً
Q‬ا !‪ :‬ا‪ .‬ض‪ ،‬و ‪i<f‬‬
‫‪ T‬ع ‪ I‬ي وا‪ s2‬ا ‪.‬‬
‫‪ A‬ه د((ت ه‪O‬ا ا ‪ ;" s>E‬وا‪ 52‬ا&وا‪ ،J‬و!ه !
?‪L‬ا?‪5‬‬
‫وو}‪5C‬؟‬
‫ا;_ ا ازي ‪ A‬آ‪5$‬‬ ‫‪paratexte‬‬ ‫ 
ف ار  ت‬
‫ا&
اس ‪ :! Z I 5Ij$‬ا ا;‪ A E‬إ ر آ‪:" 5!B‬‬ ‫‪palimpsestes‬‬

‫ا‪0B‬ت ا‪ :$ i N‬ا;‪E‬ص‪ ،‬وا "د !‪ ;$ :‬ا;_ ا ازي وه‪:‬‬
‫‪28‬‬
‫‪ .1‬ا ت ا;‪.E‬‬
‫‪ .2‬ا;‪ DE‬ا از ‪.‬‬
‫‪ .3‬ا;‪ DE‬ا ‪.‬‬
‫‪ .4‬ا;‪ DE‬ا!‪.‬‬

‫!ـ ل آر  ‪ \ J‬اوي‪ :‬ذا ا;_ ا ازي؟‪www.Arabian-creativity.com 21/06/2007‬‬ ‫‪28‬‬

‫‪25‬‬
‫‪! .5‬وراء ا;‪.DE‬‬
‫‪ DE;A‬ا از ‪ ،‬وا !‪ A ;"2‬ا;_ ا ازي‪5A
 ،‬‬
‫;ت ‪ A‬ا&
اس ‪ 0B" 5Ij$‬أ‪ J0‬و‪ ً\2‬وأآ‪
Q‬ا?‪ ً"/‬و   ا‪!" %‬‬
‫ا‪ X‬اي ‪ h<XC‬ا  ا‪$‬د‪ :L ! a! !#‬أن ‪ 5 /I‬ا;_ ا ازي أو‬
‫ا  ت ا;‪ E‬آ;ان وا;ان ا‪ "
C‬وا;و ‪ :‬اا‪ S‬وا !ت‪.‬و‬
‫ا  ت‪ ،‬وا;ت‪ ،‬وا  واا!› ‪ A‬أ<‪ JC‬ا‪ CE‬أو‪ A‬ا; ‬
‫وا ‪/‬ت‪ ،‬وا ;ت وا
<م و"رات ا‪T‬هاء وا; ‪ 5‬وا‪ ،
L‬وا
‪،Z‬‬
‫وا _ وأ‪I‬اع أ‪
S‬ى !‪ :‬ا‪!B‬ت ا‪  IQ‬وا‪nT‬رات ا‪ $L‬أو ‪
%‬ه ! ‬
‫?‪ _;
A‬و<>ً !;"ً ‪L 0‬ن ‪ z$ A‬ا&\ن ‪ ً\
n‬أو ? ً ر< ً أو‬
‫‪ 5n‬ر< ‪.‬‬
‫ ل ;ت» أن ا‪ %‬ا ازي ه ا‪O‬ي‬ ‫‪seuils‬‬ ‫و‪ A‬آ‪" 5$‬ت‬
‫‪ 5‬ا‪ %‬آ ‪  ً #‬م إ‪ R‬ا
اء ‪ DS CE$‬وا ر ‪ 29«!" CE$‬أي‬
‫أن ه‪ gO‬ات ه ! ت ‪f>I‬ه ‪ J0‬اج إ‪ R‬ا;_ \ ‪0‬ل ;ت»‬
‫ا‪M‬روا ا ‪ 3‬ت‪ _;A «30‬ا ازي !د ا&‪ I‬ط وا}‪ P‬ا ‪ CN‬وه آ‪J‬‬
‫‪L? EI‬ن ‪ A‬ا‪  ! 0B‬آ‪ CS FI‬أو }ه
ة ‪$‬ة أو ‪_I :$ 
0‬‬
‫أ‪ D‬ه ا ‪ :‬أو ا ‪ J‬ا‪$T‬ا" ذا?‪ً
QI 5‬ا آن أم ‪
n‬ا‪.‬‬
‫و‪
S- _I‬م ‪ 5‬أو ‪L‬ن ‪$‬ا‪ JQ! ،5S‬اان‪ ،‬وا >‪ ،‬وا‪c‬هاء‪،‬‬
‫وا ‪ 3‬ت وا‪ ،( R‬وا ‪ iMW‬وال‪ ،‬واا‪ u‬وا&ر‪ ،‬وا>ش‬
‫و‪H‬ه @ (ا‪ %E 2#‬ا @ أو  ‪ hRL‬ا _^ أو ا  أو ا‪b 2# ,‬ن‬
‫ا <  دة ا‪ #$‬د وا > ‪ ،‬وذ‪ l‬دا‪ Y‬ا‪ X‬ب أو ‪ Y‬ر ‪  h‬ا‪ C‬دات‪،‬‬
‫وا  ورات وا‪ EW)c‬ت ‪#c‬از دوا)! إ‪#‬اع ا @ و‪ h(  H‬و( ‪ h‬ا> ريء‪،‬‬
‫&ن ا;_ ا ازي 
! ‪ JC‬ا
ا‪ ،‬و!;  ;‪ ;" R‬ا   ‪ $‬‬

‫‪! 29‬ـ ل آر  ‪ \ J‬اوي‪ :‬ذا ا;_ ا ازي؟‪www.Arabian-creativity.com 21/06/2007‬‬


‫‪ 30‬م‪.‬س‪.‬‬

‫‪26‬‬
‫  ‪ ( PQL? :! 5‬و!‪ BS :! PI s?C‬إ‪ :!L! R‬ا;_ و!ور?‪5‬‬
‫وا<;>‪ 50‬و!ارا?‪ R\ 5‬ح  رئ ‪.5?I;L $‬‬
‫و‪ gO‬ات و}‪ P‬د( و  و?او‪ ،‬و ُ
ف ; >‪@,‬‬
‫ا‪ %‬ا ازي‪ W? 5Ij$ 31‬ا; ا;‪ E‬ا ?
ك و‪ EI ;$‬أ‪ ! A D‬م‬
‫و<ق !;‪ ،:‬و?وره !‪ ;$ R" [A‬آ! و!‪ ، /‬وه‪ gO‬ا; ‪0‬‬
‫?‪L‬ن ‪ً
n‬ا أو ‪
QI‬اً‪ ،‬و‪  ;? 0‬إ‪ # ,Y R‬ت )ة‪ ،‬آ  أ‪ ?j? 0 I‬ه! أو‬
‫? ً "‪
< a> ! R‬دي أو \ار أو ! ‪.5$n‬‬
‫‪A WO‬ت اور اا‪ D‬ام ا‪O‬ي ?‪ 5? A 5‬ا
اءة ور<‬
‫‪  >S‬ا‪
L‬ى ر ‪ ! :L‬ا"ر آ ‪D‬اءة <وا ‪#‬و‪#  # E‬‬
‫درا; ‪ ،&D‬ا‪S‬ا !‪ Ijn :‬إق ‪
2‬ر آ
‪ _;$‬و? ‪ 5‬أ‪$‬د‪g‬‬
‫‪32‬‬
‫و!
ا!‪.5‬‬
‫‪ _;A‬ا ازي و}‪C‬ن‪ ،‬و}‪ : ? A JQ ?  C‬ا‪L‬ب‬
‫و‪ 5
$‬وز‪L L 5A
S‬ن !
ًا و!‪ً
Q‬ا و!‪ ،ً> /‬و"! ‪ `RE‬ا‪mD‬‬
‫(او ‪  " A‬ا‪#T‬رة وا‪%T‬اء‪ ،‬و ‪ _N‬ا;_ ا ازي ‪ A‬آ‪ً$>S »5I‬‬
‫‪33‬‬
‫أ; ; ً و
)ًا‪ً
N/! ،‬ا ‪n !N‬ء ‪ FQ
S-‬ود‪ g‬ا   وه ا;_«‬
‫و‪? e/L ،WO$‬اوً ‪0‬ة إ‪S‬ر  وإ‪I‬ز  ‪"$‬ر‪ g‬إر< ! إ‪ R‬ا
اء‬
‫وا ر‪.‬‬
‫‪A‬ت ا;‪ IL! E‬آ
ى‪ ،‬وأه  ‪E0‬ى ‪ A A‬ا;_‪ ،‬و?‪j‬و ‪5‬‬
‫و?‪ a  :! g
/C‬اا‪ \ :! eI‬ا‪ a $  \T‬ا ‪BُEC‬ت ا
?‪Z‬‬
‫‪ 5>! a! $‬ودا‪.5S‬‬
‫إ‪-1:: /0 R‬ا;_ ا ازي‬ ‫ا ازي‪paratexte‬‬ ‫و ‪ /‬ا;_‬

‫‪! 31‬ـ ل آر  ‪ \ J‬اوي‪ :‬ذا ا;_ ا ازي؟‪www.Arabian-creativity.com 21/06/2007‬‬


‫‪..www.Arabian-creativity.com 21/06/2007 32‬‬
‫‪ 33‬ا ‪E‬ر ا‪=$/‬‬

‫‪27‬‬
‫!‪ :! 5IL‬ا‪  $/‬ا‪ II‬ا‬ ‫‪péritexte‬‬ ‫‪ LA‬‬ ‫‪péritexte‬‬ ‫اا‪S‬‬
‫!;ه »‪M‬ـل« و‪$‬د !‪\ :! I‬ل إ‪ R‬ا ‪ \E‬وا ورة وا > ‪،‬‬
‫ه ‪ ;? WO$‬ا  ت ا;‪ ،E‬و? ‪ J‬آ‪ ! J‬ورد !> ‪L$‬ب @‬
‫ا]‪W‬ف‪ ،‬ا _^‪ ،‬اان‪ ،‬وا‪c‬هاء‪ ،‬وا > ‪
3‬ت‪ ،‬وا > ت‪ ،‬واا‪u‬‬
‫‪ :! B‬آ‪" 5$‬ـت‪.34‬‬
‫وا ‪;  _ES‬ت ‪ً EA 11‬‬
‫‪35‬‬
‫ا;_ ا ازي ا‪N‬ر‪ ;? épitexte‬ا‪  $/‬ا‪4<) «épi» II‬‬
‫وه آ‪
% :! _I J‬ا;ع ا&ول‪L  ! ،‬ن ‪ 5;$‬و‪ :$‬ا‪L‬ب ‪@A $‬‬
‫و‪ A‬أ\ن آ‪
Q‬ة ز!‪ I‬وه !‪ JQ‬ا‪5 ;b‬ا‪ #‬ت و ا آات‪ ،‬وا‪ C‬دات‪،‬‬
‫وا‪ EW)c‬ت‪ ،‬و‪  5 _ES 0‬ت "&<@ !‪ :‬آ‪ 3 ) 5$‬ت‪.‬‬
‫و!‪ :‬ه‪O‬ا @‪ s‬أن ا;‪ :E‬اا‪ S‬وا‪N‬ر >ن ‪
! _;$‬آي‬
‫‪f$‬ري‪ ،‬ا‪O‬ي ه ا ‪ :‬ا‪$T‬ا" ا
‪ ،/‬وا‪O‬ي ( ‪ 5 A :L‬أو ?‪ g
/C‬إ(‬
‫‪
$‬ور "
ه‪ : O‬ا;‪/! :E‬ء و‪ ً A‬و?‪ ( ًLLC‬وا‪ T‬ءات ا ?‬
‫‪ ! :!
QL$‬ت ا;_‪.‬‬
‫‪ 0BA WO‬ا   ‪ :$‬ا ‪ :‬ا ع وا;_‪ ،‬ه "‪;!  0B‬‬
‫"‪ R‬ا ‪"/‬ة ‪ A‬ا!‪B‬ك !ا‪ JS‬ا;_ و!‪
0
/ 5?C‬اءة ‪ "A‬و!‬
‫و!‪
Q‬ة‪.‬وا ‪ R" C‬ه‪ gO‬ا;‪E‬ص و!و ?وزه ه ?>‪ ( J‬وإه ل‬
‫‪ m‬ا ورة وا ;ورة وا اراة وا(<‪C‬از ;_ ا
‪./‬‬
‫ا‪O‬ي‬ ‫–‪-vestibule‬‬ ‫ذ‪ W‬ا;_ ا ازي "‪ R‬رأي ‪#‬ر ` ه ا‬
‫‪S :! dI‬ـ‪ 5B‬إ‪ R‬ده ‪I‬ور ‪ a! A‬ا ‪ Pf‬ا   و ا ‪.36JN‬‬
‫ ل ;ت إن ا;_ ( ُ م "ـر ً دون !ُ‪ \E‬و?   !‪z$ :‬‬
‫ا‪IT‬ت‪،‬آ< ا ‪ ،Pf‬ا;ان‪ ،‬ا !‪ ،‬ا ;ت وا ( ‪ I‬ه‪ ;? J‬‬

‫‪Gerard Genette seuils edition seuils paris 1987,p23 34‬‬


‫‪dictionnaire Robert opcit 35‬‬
‫‪! 36‬ـ ل آر  ‪ \ J‬اوي‪ :‬ذا ا;_ ا ازي؟‪www.Arabian-creativity.com 21/06/2007‬‬

‫‪28‬‬
‫إ‪ ،5‬وا ‪j$‬آ‪ ،5$ Z? ،‬و?ُ ِدُ‪ R; $ i 5! ; g‬ا ‪j‬ف ‪ L‬ـ‪،‬‬
‫و‪ R; $ :L‬أآ‪0
Q‬ة‪ً
2\ 5? ،‬ا @ ‪ :‬ود‪ A g‬ا‪ ،‬ا< ‪،5‬‬
‫وا<‪B‬آ‪ 5‬آ‪L‬ب‪.37‬‬
‫‪A‬ت !‪  Q‬ل "<‪  +‬ن‪»:‬ه‪ gO‬ا ا >" ا ?‪5‬‬
‫ا
اءة«‬
‫‪  A WO‬ا
اءة ه "  ?‪ :$ "C‬ا ع وا   وإذا آن‬
‫ا رئ ‪ A a@ ً 0‬ه ا;_ ا
وء‪ a! .‬أن ا رئ ‪ A‬ا   ه ا‪O‬ي‬
‫‪38‬‬
‫ > ه‪O‬ا ا;_ ه‪ 5‬و‪.5 0‬‬
‫وو‪ =A‬ا ; ا;   ا   "‪ R‬ا<
ا? ا
اءة‪cA »،‬ن ا;_‬
‫‪39‬‬
‫ا
وء ( ى "‪ R‬ا‪ /‬أو اة إ( ‪ $‬ا رئ وو"‪ 5‬وإدراآ‪«5‬‬
‫و!‪$  # :‬ت أآًا أن ا  ?‪ "C‬و! و ا;_ إ( 
أ وإ( و !ً‪،‬‬
‫&ن ا‪ JC‬ا
ا ه ا‪O‬ي  ‪ 5A‬ا
وح و ‪ 5A 0‬ا((ت‪ ،‬و ‪f‬ول ‪5A‬‬
‫ا ‪ ،I‬وآ‪ J‬ذ‪Q! A W‬ق ‪
! $ ; 2‬ك  ى !دة ه ا ‪Pf‬‬
‫وا رئ و! " ا&"
اف ا‪  .‬وا&د‪ $‬وا‪ 
LC‬ا ‪ ;/‬إ آ‪:! J‬‬
‫‪40‬‬
‫ا ‪ Pf‬وا رىء "‪ R‬ا‪/‬اء‪.‬‬
‫وا;_ ا ازي ا‪O‬ي م ;_ ه ء !‪ :‬ا  ا‪$T‬ا"‪،‬‬
‫وا  ا
ا "‪ R‬ا‪/‬اء‪ WO ،‬ا\‪ J‬ا;_ ا ازي !‪A /A IL‬‬
‫ارس ا; ي ا ‪
D‬و?‪ 5;" F"
C‬درا<ت ?;و‪  F‬وأ!? ‪ًQ$‬‬
‫و?‪ J< R" ;! ،ً 0‬ا ‪Q‬ل "ت ا‪ ! $L‬ر‪Q  $‬ق ا ‪ !X‬ا‪!<M‬‬
‫ا‪ 3 !#‬ا‪ !3‬ذاآ‪.‬‬
‫و) ‪ 3‬ت ا‪ %‬ا‪ 3‬وا‪ 3 b‬ا‪ R‬ح ا‪ 5‬ي و‪
%‬ه !‪:‬‬

‫‪. Gerard Genette seuils opcit preface 37‬‬


‫‪ 38‬إ<ـ
ا? ا
اءة !‪ I d‬ي‪ " ،‬ا
اع‪!B" ! ،‬ت‪،‬ا;دي ا‪ A Q‬ة‪ ،‬ح‪ d! 37‬اد‪ 37‬ص‪.160‬‬
‫‪ iCI 39‬ا ‪E‬رص‪.160‬‬
‫‪ iCI 40‬ا ‪E‬ر ص‪.161‬‬

‫‪29‬‬
‫ا ‪Cf‬ت ا أ‪ F;%‬ارس ا; ي ا
‪œ$ $‬ت ‪    I‬ة ? ‪ :! :L‬اج‬
‫إ‪ R‬ا;_ وا<
اء !>‪& ،5‬ن ه‪ gO‬ات ? !‪
D;" :‬ا;_ ا
وا و‬
‫‪@A‬ـ‪.5‬‬

‫‪30‬‬
‫ﺍﻟﻔـــــﺼــــــﻞ ﺍﻷﻭﻝ‬

‫‪31‬‬
‫ﺳﻴﻤﻴﺎﺋﻴﺔ ﺃﻳﻘﻮﻧﺔ ﺍﻟﻐﻼﻑ ﻭﺍﻟﻌﻨﻮﺍﻥ‬

‫‪32‬‬
‫ﺳﻴﻤﻴﺎﺋﻴﺔ ﺃﻳﻘﻮﻧﺔ ﺍﻟﻐﻼﻑ‬

‫‪33‬‬
34
‫‪ M‬ا]‪W‬ف‪:‬‬
‫إن أول إر< ?ا‪ 5‬ا   ه \ ا‪B.‬ف ا
وا ‪ A2TA،‬إ‪R‬‬
‫ا‪ :;/‬ا‪.‬ي ا‪O‬ي   ا‪"$ .‬ره أر‪ R0‬و أآ ‪ J‬أ‪Ln‬ل اا‪JD‬‬
‫ا
ي‪? ،‬ور ه‪ gO‬ا ‪IL‬ت !‪>S a‬ب ‪  
S-‬ا‪$T‬ر‪،‬و ا‪!T‬ع و‬
‫ا‪
%T‬اء‪ F/ 5?"،‬ا
وف و? >?‪،‬وإ‪  I‬ا&ان و ا!ا?‬
‫و?ر ?‪،‬وا&‪Ln‬ل و ا&\م و ?  ?‪،‬و ا[‪ J‬وا@ء‬
‫وإ ءا?‪ R" a ،ً
E$ ً$>S WO$ JL،‬ا‪ C/
E‬ا‪
E‬ة و ‪
<j‬‬
‫ا;}
‪? 5A
QA‬ا"ت ا ‪ J‬و ا;‪، iC‬و&ن !ا‪ JS‬ا 
‪  ? A‬ا‪:!
E‬‬
‫‪41‬‬
‫(‬
‫أه ‪0 ،‬ل ?‪ :R‬إن ا‪ a /‬وا‪
E‬وا‪fC‬اد آ‪ J‬أو‪ Wx‬آن ";‪f/! 5‬و ً‬
‫‪،‬و‪  $‬أن ا‪ :‬ه !‪ JS‬ا ل و ا ‪O،5$ a‬ا ‪0‬ل د‪ X‬رت ‪5C
? A‬‬
‫ ل‪»:‬إن ا ل ه !
وق ا‪،:‬و‪ WCD‬ء ‪ J  5Ij$‬ه‪O‬ا و‪PD‬‬
‫ن ا‪O‬ة ا ‪
/I‬ه \‪
n :‬وق ا ‪O F/ i‬ة ‪ً
E$‬‬
‫<>‪...‬إ ّ‬
‫)‪(42‬‬
‫‪@\ F < WO‬ر?;‬ ‫‪،e/A‬إ‪ I ;IL$ ;I‬اع ا&ول !‪ :‬ا;ر«‬
‫آ‪J‬‬ ‫‪A‬‬ ‫"‬ ‫(" ده‬ ‫ا‪E‬رة‬ ‫\@رة‬ ‫ا ‪
D‬ة‬
‫ا‪T‬ر<ت؛ا ‪،‬ا ‪،‬ا‪! Z<$،!B"T‬دة و !;"‪،‬ءت "‬
‫ا‪B.‬ف ‪ ً
E$ ً$>S‬ا"  "‪"$ L? \ R‬ره ‪ً < ً /I‬‬
‫‪ < B‬ز ‪? ً/‬د ?‪j‬و ‪ 5?B‬و‬
‫?;<‪ 5;! J‬ا((ت و‪ =A‬ا‪ !B‬ا‪ً L! 
E‬‬
‫إ ءا?‪ 5‬إن !‪/‬ء ا‪E‬رة !‪BS :‬ل ا ر‪ $‬ا‪  /‬ا ‪F/ Q‬‬
‫
دًا وا ا

 ‪ " J$‬أن ? "‪ :‬ا (ت ا‪=/;  T‬‬
‫‪43‬‬
‫ا‪   T‬ا‪O‬ي ?‪ A L‬ه‪O‬ا ا;ع !‪ :‬ا !ت‪.‬‬
‫‪
A‬اءة وال ه‪ gO‬ه !
اودات ;_‪،‬وا<;>‪0‬ت ‪ 
/0 F/ 5‬و‬

‫)‪< (41‬رة ا‪
<T‬اء‪،‬ا‪.36  m‬‬
‫)‪ A،"  Pj?(42‬ا
 ا‪،
E‬دار ا‪ A Q‬وا‪B"T‬م‪،‬ار‪،0‬ط‪،97‬ص‪.40‬‬

‫)‪0(43‬ور " اš ‪  <،I#‬ا‪E‬رة‪،‬دار ا‪


.‬ب‪،‬وه
ان‪،2004،‬ص‪.20‬‬

‫‪35‬‬
‫إ‪
N/?  <?  I‬ج ا ‪;L‬ن ‪ ،‬و? ‪ R" z‬ا‪ T‬ءات و ا[;ن‪،‬ا ‪:L‬‬
‫ا<‪ %/‬آ;‪ JC  ! d‬ا
ا‪ i _;A،‬ذ‪ W‬ا‪/‬اد ا ‪/‬ن ‪:$‬‬
‫د‪ :A‬و إ‪  I‬ه ذ‪ W‬ا(!اد وا
ا‪ Z$‬ا‪O‬ي ;>= !‪ :‬ا;_ ا;اة ‪@C$‬ء‬
‫ا دي ا ‪ 5$ Z‬وا‪0/‬ت ا‪N‬ر ا&‪
S‬ى »إن ا;_ ;[ ا<
ا?‬
‫‪
<TA‬ا? ( ?;[ ا;_ دا‪ ،Z A ًS‬وإ‪S  I‬رً أ @ً ‪ $‬‬ ‫‪44‬‬
‫!;«‬
‫ ‪" 5 /‬إ‪K‬ر" اا ا&!! و اا ا‪&A CN‬و‪f/! R‬و "‪[;? :‬‬
‫ا;_ ‪ 5 Aj$‬ا
 أي !>‪ 5‬ا‪N‬ر ا&د‪ $‬وا( " ا‪O‬ي  ‪P0‬‬
‫!;‪ 5‬و
د "‪ 5‬ا‪ JC‬وا‪ [;? R" J ? IQ‬ا‪0B‬ت اا‪ 45._; S‬و!‪:‬‬
‫‪ : 2‬ا‪
<T‬ا? ا‪N‬ر ا  ت ا;‪ ،E‬أو ا;_ ا ازي وا‪O‬ي \‬
‫ا‪B.‬ف إ\ى !‪ 5?IL‬ا&<< ‪ _;A،‬ا ازي ه ‪،_I‬و إن  ‪ًEI :L‬‬
‫‪ A‬ء !‪ :‬ا;_‪   A،‬ا;‪ E‬ا از  ?‪"
Q/‬ة ? [
ات "أ ‪"I‬و‬
‫‪46‬‬
‫ا‪S‬رات ?‪
%‬ا‪ A‬أو ‪  >S‬د( آ
ة ‪ : L? A‬ا‪L‬ب‪.‬‬
‫و‪cA WO‬ن ‪ ";D‬ا‪ $L‬ام ?ا‪" A JS‬ة ا"رات ‪، ;A‬و?ر ‬
‫‪B<B B‬ك ‪،‬و !ً  ر "‪ e/\ R‬ار‬
‫‪ J‬ا‪L‬ب !;ً ‪ً $0‬‬
‫‪47‬‬
‫  ت ‪.‬‬
‫أول ? [
ات ا‪>N‬ب ا‪
E‬ي ه ا <ت‪ ،‬أو ا‪ JL‬ا < ‪L‬ب‬
‫&ن ا <ت ?د ا&\م ا ?‪
f‬ا‪@C‬ءات‪ ،‬و ? >‪ $ ;! a‬ر ا‪O‬ي‬
‫ ‪ . e/‬ت و ا; ت ا ‪E‬دة ؛  ‪ ;A‬أو ?ر  ‪،‬دو‪  I‬إ‪BS‬ل‬
‫‪/I($‬م و ا;<= ا‪O‬ي ث اا‪ :$ =A‬ا‪ JL‬وا @ ن ‪،‬و ا‪L‬‬
‫(?; ‪D‬ارة أي ‪ R" JLn‬ا @ ن‪ ،‬و ه ن أن ا‪ L‬ه ا
آ‬
‫"‪ R‬ا‪
S‬ف وا ; دون اآ
اث ‪ R; $‬و ا}‪ ،C‬و ه ?‪5$ J  ٌi‬‬

‫)‪ " (44‬ا‪C/A :!،0n 


L‬ت ا‪j‬و ‪ J‬إ‪
[I R‬ت ا
اءة ‪;!،‬رات ا(‪BS‬ف‪،2007،‬ص‪.200‬‬
‫)‪(45‬ن‪.‬م‪،‬ص‪.202‬‬
‫)‪
 (46‬ار ;ت ‪"،‬ت‪"،‬ت‪،1987،‬ص‪.13‬‬
‫)‪
(47‬ار ;ت ‪" ،‬ت‪"،‬ت ‪ ،1987‬ا !‬

‫‪36‬‬
‫أ\‪ $( JLA ...‬أن ل "‪n R‬ء‪ ،‬و 
إ‪n R‬ء‪ ،‬و ل ‪ R" ًxn‬أن‬
‫‪ JLA‬و}‪ 5C‬ه ? ا ‪J‬‬ ‫‪48‬‬
‫ ل و 
و ل ‪ JL$‬و ‪ A‬ا‪. JL‬‬
‫ا‪
E‬ي \‪
? ( R‬ف ا
ؤ  ?ً و ‪ = 0 ،ً%‬و‪D‬ل ا‪>N‬ب‬
‫ا‪
E‬ي ‪،‬و  أدرك ا&ون ‪ I($‬ل !‪ :‬ا ‪ A‬إ‪ R‬ا‪ $L‬ا ه ?‪FQ‬‬
‫و?  ! آن "
‪/; ً 2‬ن و ا(‪#I‬ر أه  ا‪" R /  $ JL‬ا‪ "N‬ا‪O‬ي‬
‫ م "‪ R‬ا<‪B.‬ل و ?> ‪ a‬أ‪
>n‬ا&‪$‬ت ‪$ R" W$‬ض ا‪:! CE‬‬
‫أ‪
E$ JLn : L? J‬ي !;<= ‪ 49.‬و ه‪O‬ا ! ل "‪ R‬أن ا‪ !B‬ا‪(  .‬‬
‫?‪O$ ;./‬ا?‪
% !B$ :/? J$ ،‬ا‪  .‬ث "; ا   ! ‪ E‬‬
‫ا
<‪S$ J‬ر أ\م و أان !;‪.‬‬
‫و   ءت روا  "‪B‬ق ا ; @" ‪ R /  $ 5?< ! \ A‬‬
‫‪ ،50édition‬وا أ‪ I
E" A ;? FD‬ا !‪C‬م‬ ‫‪de poche‬‬ ‫‪e‬‬
‫ا‪& //‬ن أول }ر  ‪ s>E‬آن ‪ ،1938 ;< L
!j$‬و‪
} 0‬أول‬
‫و?  ‪ ،
.D $‬و ‪
/$‬‬ ‫‪51‬‬
‫‪1953‬‬ ‫أ‪ I‬ذج " !; ‪;< /I
A A‬‬
‫زه‪،‬و ?‪L‬ن "دة ا!‪? I‬ر ً ‪">A،‬ت ا >‪E? $‬ر ‪
Sc$‬اج و‬
‫ " را‪.:0‬‬
‫و   ‪ 5$ a‬ا‪B.‬ف !‪0 :‬رة ?ا‪ ،D‬و ! ‪ :! 5#‬أ‪
#‬ى ا  ‬
‫"‪
 4<) :: /! R‬ى ا‪ XC‬و
ى ا ‪ L‬ن‬

‫)‪" (48‬دل !‪ ،RC>E‬د( ا‪،JL‬دار ا;@‪


$،‬وت ط‪،2001 ، 1‬ص‪.61‬‬
‫)‪  ! (49‬ا آ
ي‪،‬ا‪ JL‬وا‪>N‬ب‪،‬ا
آ ا‪ A Q‬ا

$ ، $‬وت ‪،‬ط‪ ، 1996 ،1‬ص‪.160‬‬
‫)‪Gerard genette , seuils, edit seuils opcit 1987p24 (50‬‬
‫)‪www.internaute.com 24/06/2007(51‬‬

‫‪37‬‬
‫&ن "  ا‪T‬دراك ? = ‪
>$‬ق !‪;A»CN‬ك ! رك ‪Ln&$‬ل‪ ،‬أو‬
‫و‬ ‫‪52‬‬
‫‪"&$‬اد‪ ،‬أو ‪&$‬ان‪ ،‬أو ‪\&$‬م‪ ،‬أو ‪ J#  $‬ا‪ !B‬أو ;‪«@0‬‬
‫ ث أن ?@‪
A‬آ‪ J‬ا‪!B‬ت ا‪  .‬و‪
%‬ا‪  .‬ا<‪& $‬هاف‬
‫إ‪n‬ر ‪ A ُ?،‬آ‪ J‬ا<‪.J‬‬

‫ رـ ا]ــ‪W‬ف‬


‫ء ‪0‬س ‪B%‬ف ا
وا  ‪ <14.5x21.5‬أي ! !‪ ، 2<311.75 5\/‬و‪A‬‬
‫أ"‪ R‬ا‪B.‬ف إ ر  ‪ i; J‬ا ‪ J‬ا&د‪ # ،$‬ا< ا ‪ Pf‬أ<‪ZN$ 5;! JC‬‬
‫أآ‪. ًL <
Q‬و ‪/! A‬ى ا‪ Q‬ا&ول ‪B.‬ف ء !‪ :‬ا;ان " ‪B‬ق‬
‫ا ; @" ‪ W < ZN$‬و !‪L‬ل ‪$‬ن ‪ ;$‬أ<‪;  ? 5;! JC‬ان ر; = "!‬
‫ا‪C‬ق و ا&‪ # 3‬و ا@‪ ،‬و ‪ A‬أ<‪ JC‬ا‪ CE‬دار ا;
ا ه ا آ‪K‬‬
‫ا> "! ا‪ . !#‬ه‪OL‬ا ?‪ JL‬ا‪>N‬ب ا‪.‬ي ‪B.‬ف ‪ A‬أ‪I‬اع !‪>N CN‬ط‬
‫ا ‪. /‬‬
‫?ـُرك \‪[I e/‬م ‪;$‬ـ ا ‬ ‫‪>S‬ـ‪-linéaire-‬‬ ‫ه‪O‬ا ‪"$‬ر أن دوال ا‪.‬ـ‬
‫و ! ‪#‬ـ‪! :! 5‬ـ د(ـ‪ ،‬أ! ا‪ CN‬ا  ر  ا‪A L‬ءت ‪f$ A‬رة‬
‫?‪ J‬و<‪ Z‬ا‪B.‬ف ‪ ? \/ $‬ر ‪$‬ـ ‪
! ? ،2<54‬آًا   \ ‪.‬‬
‫و"‪ R‬ا ‪ :‬ا!
أة ‪!
%‬دة ا ‪ ،s!B‬آ‪ Cn‬ا‪ 5‬و ا;
‪! ! R" ،‬‬

‫)‪ (52‬أ\  <‪  <،P‬اا‪ JD‬و‪A‬ت اار‪


N!،‬ا‪ /‬ت‪ ! ،‬وه
ان ‪،2004،‬ص‪.127‬‬

‫‪38‬‬
‫رأ< \ٌ و ‪
n‬ه !‪/‬ول إ‪R" S A
n jA
! R" †L?، PS R‬‬
‫ ه ا ;‪?
?، R‬ي ‪ ًI/A‬أ‪ ،ً  ?
@S‬و ‪ $‬ذاة و 
‪L 0‬ن‬
‫‪ً
D‬ا أو \ !ً ‪،‬وه‪ gO‬ا‪f‬رة أآ‪
Q‬إ‪2‬ء ًة و و‪ 0$ :! ً\2‬ا\ ‪.‬ه‪O‬ا‬
‫\ و"‪ #B# JLn R‬أ" ة‪،‬‬
‫‪
L? J‬اري أآ
\ ً و أ‪ J0‬و‪ً 2‬‬
‫ا  و ‪ٍ L$‬‬
‫ف ُ[
ا&‪Ln‬ل دون‬
‫آ‪
ُ? Ij‬ى !‪ :‬وراء \ب ‪ $2‬آ‪ PQ‬أو رداء ‪ٍ Cn‬‬
‫أن ُ
ز ا ‪ s!B‬و ا‪ :! =0‬ا
ؤ ‪.‬‬

‫ـ‪R‬ات ا]ــ‪W‬ف‪:‬‬
‫َ‬
‫ء ا‪B.‬ف آ  وُ‪
? PD‬آ‪ 5‬و أ‪ 5Ln‬أ ‪،I‬و ا& ‪ s>E! I‬ل‬
‫"‪n R‬ء  ‪ 5‬إ‪n R‬ء ‪ 0B"
S-‬ا ‪،#‬و ه "; "‪#‬س" "‪!B‬‬
‫?‪ J‬إ‪ R‬اء ا‪O‬ي ?
إ‪CD J@C$ 5‬ت ? ‪ $ DS L‬و\ه ‪ A،‬‬
‫ ‪L‬ن أي ‪n‬ء أ ‪& I‬ي ‪n‬ء ‪<
S-‬ا ًء آن ه‪O‬ا اء ‪ ،CD‬أو آ;ً ‪
A‬دًا‬
‫‪53‬‬
‫‪،‬أو ‪
 $ ًII0‬د أن ?‪ 5‬ا& ‪ I‬ه‪O‬ا اء‪،‬و ?‪ !B" sE‬ـ‪.5‬‬
‫‪IL A‬ت ا‪B. L‬ف !>‪  $‬و!‪ $‬ا‪? \ ،a0‬آ ! "‪5‬‬
‫ا!
أة وا‪ ;" ،" A
$ C0‬أ‪0‬ا! ر‪ ،‬إ\اه ?

A‬ف ‪ 0‬و ‪،‬و‪0‬‬
‫\دت ا\ ا(‪ I‬ء ا‪$j$ A Q‬د‪ g‬ا&  ‪  ;? A ،‬إ‪ R‬ا  ‪a‬‬
‫ا
‪ 0‬ا
و\‪، I‬ا   ‪ $‬ا‪CD‬ت ?‪
C! 5‬دًا "‪ :‬ا  ‪ a‬ا‪A،$
.‬‬
‫"‪ 0B‬ا
أة ‪ " A،J
$‬ر?‪ 5C/A A،5‬و ‪ 5?
[I‬د و‡‪/I‬ن‬
‫وان ‪" JL$‬م‪.‬‬
‫و ‪ JC$‬ا;<= وا(‪/I‬م ا ‪L‬ن ت ا\‪cA ،‬ن ا‪
C‬ة ا& ‪I‬‬
‫?;
‪ A‬آ!‪@A J‬ء ا‪B.‬ف ‪
D;" :!
E;" WLC? :L ( $،‬ه دون‬
‫ا(" د "‪ R‬ا  ا‪ <
 L‬ا‪،
E‬ذ‪ W‬أن ا
< ا‪„ ُ? 
E‬م آ‪L‬‬
‫?‪N‬ن ‪I$‬ت ( ?أ‪ ،‬و ه ! ‪ ً 0 /L‬إ‪@ُ? ( %B$‬ه‪a>/? \ R‬‬

‫‪0‬ور " اš ‪  <،I#‬ا‪E‬رة‪،=$< a


!،‬ص‪.84‬‬ ‫)‪(53‬‬

‫‪39‬‬
‫ا‪
C‬ات ا‪ 
E‬أن ?; ‪ 710 J‬و\ة !! )‪ A (bit‬ا‪،IQ‬و إن آن ا‪/IT‬ن‬
‫ذ‪ W‬أن ?;<‪J‬‬ ‫‪54‬‬
‫( ‪ a>/‬أن رك !; <ى ‪8‬إ‪21 R‬و\ة ‪ A‬ا‪IQ‬‬
‫ا((ت \ و ‪O$ ;%‬ا ا‪ JL‬ا‪O‬ي ‪ J‬ا‪j‬و ‪!
% ً\C! J‬ود‬
‫‪  B‬م ‪e/\ :C}$‬‬
‫ ‪@\ J‬ر ا;_ ا‪.‬ي ‪
2‬ور ً آ;ان !‪ً Q‬‬
‫‪R.Barth.‬‬ ‫رو‪b‬ن ‪ #‬رث‬
‫‪/1‬و~‪ R‬ا ;}‪&:‬ن ا‪E‬رة أو ا\ ?  "‪ R‬اد ا(‪،‬‬
‫‪ polysémie‬أي أ‪ ? I‬م "دًا آ
ًا !‪ :‬ا (ت ( ـُ; ‪ R‬إ( ‪ @$‬و  ‪J‬‬
‫ا‪ z‬ا‪ ،
Sm‬و!‪cA  # :‬ن ا;_ ا‪ 5 [C‬إدراك ا  ‪ ،‬و د ‪
0‬اء?‪5‬‬
‫‪55‬‬
‫‪E‬رة ‪ ( $‬وز \ودُا !; ‪j‬و ‪.J‬‬
‫وذ‪ :\ W‬م ا;_ ا‪.‬ي ‪ A2c$‬د((ت‬ ‫ا )‪Relais:g‬‬ ‫‪/2‬و~‪R‬‬
‫ ة ‪E‬رة ‪ \،‬أن !(? ?;‪ A
E‬و\ة أآ
‪.‬آ  أن ‪ J‬ا  ‬
‫‪ :! 5!
 ( .$‬ا<ب د( ا‪E‬رة و ا‪B.‬ف آ !‪ J‬ا ء ‪:$‬‬
‫!"‪، :‬وإن ا‪ FCS‬أدوا? ا
 ‪! =CA‬ر‪"$ $‬ر ا ‪ Pf‬ا ع‬
‫= أول ;_ ‪ J0‬أن م إ‪< R‬ق‬
‫;_‪ ،‬و ا‪;C‬ن ا‪ 
? L‬ن ‪ 5‬و ! ٍ‬
‫ا
اءة ‪ $،‬م ?
 ن ا;_ ‪
Cn :! 5 $‬ة إ‪
Cn R‬ة أ‪
S‬ى ‬
‫إ
اؤه و أدوا?‪.‬‬
‫و إذا آ‪ FI‬ا
  !‪ . :‬إ‪ R‬أ‪
S‬ى ?  ‪>S‬ب ا‪ !B‬ا‪،  .‬ـ و‪0‬‬
‫‪ J0‬آ‪ R;  IS  
? J‬ـ ‪ 0D : L? : jA‬ا
  و ه "  ? ‬
‫?@‪ A a‬آ‪ :!
Q‬ا‪BEC‬ت؟ و ?; ; !‪ J \ :‬د( ‪
n 5‬وط إ‪ 5I‬و ? ‪5‬‬
‫إ‪ 5
S- J \ R‬آ‪
n WO‬وط إ‪ 5I‬و? ‪،5‬وه; ا‪ :$ ;Q‬ا‪ .‬و ا‪E‬رة أو‬
‫ا\ ا‪ ? PLA. L‬ه‪ gO‬ا
  ا‪ :$ ;C‬ا ‪:‬؟ ‪ A  
A‬ا‪.‬‬

‫)‪  ! (54‬ا ري‪،‬ا‪E‬رة و ا‪www.fikrwanakd.aljabriabed.net/m13 13/05/2007،.‬‬


‫)‪(55‬م‪.‬ن‪.‬‬

‫‪40‬‬
‫‪56‬‬
‫?>= "‪;! R‬ـ‪::‬‬
‫ا&ول ‪ J I‬ا‪BL‬م !‪ . :‬إ‪ . R‬أ‪
S‬ى‪$ ،‬ون ‪$‬ن  ;‪ R‬ا&‪ JD‬ا 
‪،‬‬
‫وذ‪ W‬آ‪ a2‬رد ‪L! P‬ن رد ‪ . :! P‬وا\ة‪.‬‬
‫وا‪
/C? IQ‬ا‪BL‬م و‪$‬ن !;‪ .$ g‬أ‪
S‬ى‪،‬ء ‪? A‬ج ا
وس‪»:‬و‬
‫ا
 ن ا ‪/
/C‬ن ‪،‬و‪،5 
? 0‬و?
 ";‪ 5‬إذا ‪
ّ/A‬آ‪/$ 5!B‬ن‬
‫‪،
S-‬و‪0‬ل ا‪5‬هي‪ :‬و‪ . :! 5 I J0‬إ‪ R‬أ‪
S‬ى‪«.‬‬
‫و‪
>I WO‬ح ا‪f/‬ال ا‪ :‬ه‪ :L J‬ا"ر ا
< ا‪. 
E‬؟‪ ،‬و!‬
‫!ى ا(?‪C‬ق وا(‪BS‬ف ‪ :$‬ا‪E‬رة وا‪.‬؟ ‪ -‬ا
< ا‪ 
E‬وا‪.- .‬‬

ى آ
 ن  (‪ Christian Metz K‬أن ا
< ا‪ JQ! 
E‬ا‪ L‬ت‪ ،‬و‬
‫‪،‬وإذا آ‪ FI‬ا‪.‬‬ ‫‪57‬‬
‫آ‪ J‬ا&‪n‬ء ا&‪
S‬ى‪ :L ( ،‬أن ?;‪  :! FC‬ا ;‪R‬‬
‫?  "‪ R‬ا >‪ a‬ا دوج !‪ :‬ا‪ IC‬ت و ا ‪ I‬ت‪ A 5IcA ،‬ا‪!B‬‬
‫‪formème‬و ه ا\ة ا‪L‬‬ ‫ا& ‪! JEC ? I‬دوج؛ ? ‪ JEC‬أول‬
‫‪CA‬‬ ‫‪58‬‬
‫ن ‪colorème I‬وه ا\ة ا‪ I‬ا‪
.E‬ى‬
‫ا‪
.E‬ى ‪،‬و? ‪ٍ # JEC‬‬
‫ا
< ا‪  .‬أو ا‪ I/‬ا ;‪ R‬ا   ه ا ;‪ R‬ا&‪ ، L D‬أ!‬
‫ن ‪ %B$‬آ(<رة‪ ،‬و ا‪، ;L‬‬
‫ا ز ‪C! A‬م ‪I#‬ي ‪ٍ  $ 5;"
 ، L‬‬
‫و‪
%‬ه ‪.‬أ! ‪ A‬ا
< ا& ‪ I‬أي ا\ ا‪f/A L‬ال ه‪! :‬ذا ?َ
ى؟‪.‬‬
‫‪ CDA‬ه ا ;‪ R‬ا    ‪.‬وا‪f/‬ال ‪!
ّ/A‬ذا ?
ى ه !;ه‬
‫ا زي‪ R; A،‬ا زي !د ا((ت ‪
#  /‬اء‪ :! g‬ا‪ CN‬ا‪ ،A Q‬و‬
‫ا‪    
LC‬وا ع ا‪O‬ي م ‪  
$‬ا;_ !‪ :‬ا‪ !B‬ا‪ I/‬إ‪R‬‬
‫ا‪ !B‬ا‪.
E‬‬
‫وآ‪j‬ن "إ‪K‬ر" ‪C! A‬م ا رئ ا@ ;‪ -Le lecteur implicite-‬ه ذ‪ W‬ا رئ‬

‫)‪  ! (56‬ا‪O‬ه‪،‬ا‪
/C‬وا ‪
/C‬ون‪،‬ج‪ L!،1‬وه‪ ،
E!،‬ط‪ ،1988 ،4‬ص‪.24‬‬
‫)‪ " (57‬اš ‪0 I#‬ور < ا‪E‬رة ‪ ،=$< a
! ،‬ص‪.50‬‬
‫)‪(58‬م‪.‬ن‪.‬‬

‫‪41‬‬
‫ا
?‪ ;$ ً @" Z‬ا;_‪ ،‬و ‪;$‬ء !;‪ g‬ا‪O‬ي ‪O 5‬ور‪ g‬ا ‪
.‬و< ‪;$ A‬‬
‫‪ I WO‬أن آ‪ً
Q‬ا !‪ :‬دور ا;
?> ا;_ إ‪;A R‬ن ?‪L‬‬ ‫‪59‬‬
‫ا;_‪.‬‬
‫‪،‬و‪ً ;$‬ء "‪ R‬ا
اءة و ا‪ J"C‬ا;‪ E‬وا‪
N‬ا‪
LC‬ي ا‪# : O‬ن‪J ?  ،‬‬
‫ا @ ن ا‪.‬ي إ‪ R‬إ‪n‬رات وأان و‪>S‬ط وأ‪Ln‬ل ? ‪ :$ a‬ا‪j‬ن‬
‫ا
ي ا‪ ;C‬و ا‪j‬ن اري‪.،‬‬
‫ن ‪B%‬ف روا "‪B‬ق ا ; @" أ‪ L? I;A 5?I‬إ
ا‪R"? I‬‬
‫إ„‬
‫‪;? A‬ول ‪ "2! A‬ا ري ا‪/IT‬ن ‪،‬و‪DS‬‬ ‫‪60‬‬
‫"ا"
‪"4 !# E‬‬
‫"‪ 0B‬ا
أة ‪ ،J
$‬وا ? ! و‪ :! " ! =A‬ارا<ت ا‪ ،
E‬و‬
‫? @ ‪ s
? A‬ه‪ gO‬ا‪ 0B‬و ?‪ ?CS J‬و ا&<‪ i‬ار ‪ N‬ا ا‪F;I‬‬
‫"‪ A i،‬أ"  ‪ $ 
$‬ر ! ‪ :! A‬هوء‪،‬و ر!ز‪،‬و!ت ‪>/$‬‬
‫‪ JL‬وا‪; L‬ت ا
 ‪?،‬ور ا[
ف ا!; و ا( " و (?; ‪R" e‬‬
‫!‪.5? /‬‬
‫‪ gO$ A‬ا ا‪CD‬ت ‪ –thème-  ? :" 
% F/‬ا
وا  ا ?

‫"‪ J/! e\ :‬ج ‪ 5A‬ا‪  /‬ا
و\ ا‪ AE‬ا 
د ‪$‬ا‪ 0‬ا دي‬
‫ا‪O‬ي ‪"; a@N‬ت ا
 ا <
"ن ! ? ‪ / ، 5‬ذ‪0B" A W‬‬
‫;<‪ R‬ا ‪ C) # /‬ب ا ‪ /‬وآ‪ P‬أن ا‪ eE‬ا ; وأد ا
‪$‬‬
‫ا‪ I/IT‬و ‪
0‬أ‪،$D‬أو ?
‪ $‬ا
اوي !‪ e\،g a‬ا ‪ 5A F‬ا&‪$‬ان‪،‬‬
‫و?‪ 5A F‬ا&‪LA‬ر و ا‪m‬راء ‪  E A‬أ!م ا(<‪B‬ء و ا(<اد ا
ي‪ ،‬و‬
‫ا&‪ II‬ا‪.I/IT‬‬
‫";ان ا\ ا‪! g;L<( ;Q$"J/C?" L‬ل ا‪
A? ! A  L‬‬
‫‪B‬‬
‫‪O R‬ا ا
آ‪،e‬و‪ :L‬و‪ I‬آ ت ‪0‬ر‪ً Ln $‬‬
‫ ; !‪0 :‬ا!‪ً ;! I A i‬‬
‫!;‪:‬‬

‫)‪ " (59‬ا‪C/A :!،0n 


L‬ت ا‪j‬و ‪ J‬إ‪
[I R‬ت ا
اءة‪،=$< a
!،‬ص‪.185‬‬
‫)‪ (60‬أ" ل ‪  /I‬إ
ا‪www.al-wafagh.com/1384/840307/html/saghofe I‬‬

‫‪42‬‬
‫‪،ُJ/‬ا
„ذل ا‪O‬ي ( !
وءة ‪ 5‬و ( ‪.‬‬
‫‪:J‬ا َ‪ْ C‬‬
‫‪َ/‬‬‫ـ َ‪َ A‬‬
‫‪:J‬ا
‪ J‬ا&\ =‪.‬‬
‫‪ُ/‬‬‫ـ ا ِ‪ْ C‬‬
‫‪ 5" J‬دراه ‪ 5‬إذْ َز „‪.C‬‬
‫‪َ/‬‬‫ـ أ ْ‪َ A‬‬
‫ـ ا‪ /َC‬ا‪
.E‬ة !‪ :‬ا;‪.JN‬‬
‫‪ J‬ا‪ /C‬ا‪ :! "I‬أ! و‪.<
َ%‬‬
‫‪َ/‬‬‫ـ َأ ْ‪َ A‬‬
‫‪61‬‬
‫ـ ا‪ /ُC‬ه ا‪C‬ر ‪ A‬ا&!
‪.‬‬
‫وإذا أ‪ I$‬ا; و‪ A ;Q$‬ات ا‪،N‬و‪B$‬د ا‪
C‬س و!;‬
‫إ
ان‪،‬و! أ\‪ 5#‬ه‪ gO‬ات !‪ J/? :‬وإ‪$‬ال ‪ A‬ا‪،.‬وأن ‪JC$ @$‬‬
‫ااوج ‪ :$‬ا‪.‬ت أ‪ dI‬آ ت ? ‪،;! _ES J‬و‪L? 0‬ن آ ‬
‫"?‪"J/C‬آ  ه !‪ A  /‬ا‪"
/C?" R; $ dN‬أو ‪،"JEC?" R; $‬وه‬
‫"  ?‪
 J/‬ف ا
اء ‪B$‬م‪،‬وإ‪$‬ال ا‪E$ :/‬د ‪"$‬ر أ‪
\ :! I‬وف‬
‫ا‪
CE‬و ان !‪ ً
N‬و ‪ C‬ن ‪.ً CD‬‬
‫و‪ 0‬ء ‪/ A‬ن ا
ب"‪:‬‬
‫‪ gُ
ُ /‬ـ ‪ @$‬ـ‬
‫‪ gُ
ُ /‬ـ ‪
/L$‬ـ و َ ْ‪ُ C‬‬
‫‪
ُ /‬ان‪
/A،‬اء َ ْ‪ٍ C‬‬
‫ـ َ‪:
َ/A‬ا َ‪ْ C‬‬
‫‪
ُ /‬آ‪ P‬ا ‪، Rّ>.‬وا‪
/C‬آ‪ P‬ا
اد "‪ :‬ا‪C‬‬
‫‪ً
/‬ا‪،‬و‪ g
/A‬أ‪.5I$‬ا‪ْ C‬‬
‫َ‪ْ A‬‬
‫‪.JَL‬‬
‫ا ُ ْ‬
‫و ء ‪ A‬ا‪/‬ن أ @‪:‬ا‪ :JEC‬ا‪.:‬‬
‫ ٍ‪ R;! R" a‬ا‪،I$T‬ا‪،
/C‬ا‪@ T‬ح‪ ،‬وا‪PL‬‬
‫وآ‪ J‬ه?‪ 5‬ا((ت ُ? ْ‬
‫   "‪! :‬ى را‪ .g‬و ‪َ$‬ـر?‪ 5‬أ ‪ I‬ا‪B.‬ف‪.‬‬

‫رـ‪K‬ـ أ>‪E‬ـ ا]ـ‪W‬ف‪:‬‬


‫  "
ف "‪#‬س" ا
!‪ :‬أ‪ J? 0B" 5I‬إ‪ R‬اء ا‪O‬ي ?
إ‪5‬‬
‫‪I0 J@C$‬ن ‪ R" 5! ! ً%‬اا" ‪ :$‬أ‪LA‬ر "! ‪،‬و?د ?
  ا
!‬

‫)‪ (61‬ا‪[;! :$‬ر‪/،‬ن ا


ب‪ ،10 d!،‬دار إ\ء ا
اث ا
‪;،$‬ن ‪،‬ط‪،1988 ،1‬ص‪. 264 ،263‬‬

‫‪43‬‬
‫‪62‬‬
‫‪
$‬ع إ‪ R‬ه‪ gO‬ا&‪n‬ء‪.‬‬
‫و  ذآ
‪ I‬أن ‪f$‬رة ا‪B.‬ف ?‪L‬ن !‪I :‬اة ?‪
L‬ر "‪@A R‬ء ا‪B.‬ف‬
‫‪،‬و?‪L‬ن ـا;اة ـ آ  و‪
D;" :! ;CD‬أ<<‪:‬‬
‫‪/1‬رـ‪K‬ـ اـ أة‪:‬‬
‫إن \@ر ا
أة ‪ A‬ا ‪ J‬ا
وا آ‪ /‬أ‪QI‬ي !‪E‬ر   وا‪( ،;C‬‬
‫ ‪  \ :! N‬ر!  ?ا‪ g‬إ‪@A R‬ءات أ‪
S‬ى‪،‬و‪/ 0‬ت ‪! A‬ا‪P0‬‬
‫! ; ?‪  ً!/‬و ;‪ :!
C‬ا‪ J Q‬ا دي ‪ /‬ا ‪ \ R‬ا=‪،‬إ‪R‬‬
‫!‪ً L‬‬ ‫ا&‪RQI‬‬ ‫!‪Q‬‬ ‫ا‬ ‫ا  ‬ ‫ا
! ‬
‫آـ")‪ C‬روت"أو ‪ -‬آـ""`"‪.‬‬
‫‪ /2‬ـ ا‪E$‬ـ‪ 4‬آ;ـ<‪:‬‬
‫  ‪ C) ) „/‬ب ‪ 5\ A‬ا‪ AE‬ـ";<‪" R‬أداة <‪ JE $ J‬إ‪R‬‬
‫\‪ 5A ; e‬ا‪ L‬ل‪ ،‬و ( ?‪ g
L‬ا&\ال‪،‬وإذا آن \‪$  5‬ا ً \ً !د ً إ(‬
‫أ‪"
< 5I‬ن ! ?ل إ‪
( e\ R‬ه ‪ J # 5‬ا&‪$‬ان ‪
A
J$،‬ف ‪ AC$‬ا&رواح‬
‫‪ \،‬ا‪ FCS‬ا&د ن ‪،‬و?‪ F0B‬ا&‪$‬ان ‪،‬إ( أن ?;‪ F‬ا‪/IT‬ن \„‪ 5‬إ‪e\ R‬‬
‫‪
C ( AD e‬ق ‪ :$‬ا&د ن و ا&و ن‪،‬وآ‪E0 ; 5Ij‬ة <‪g‬‬
‫!‪  \،J/‬‬
‫ا‪O‬ي ‪ a‬أن 
!‪B 5‬ق ا ; @ ا‪ ! }C‬ا@ ‪ !#) @#‬د‪:A‬‬
‫‪
D‬ن ‪/$‬ر  \ ?
اآ أ\اث ا
وا ‪».‬رأ ‪< F‬ي ا&"[ ! ا@‬
‫‪ :! 5 S ً< ً ?
! !#) @#‬ا

ا&‪ z$‬وا‪ @C‬و‪:! E" g A‬‬
‫‪ eE0‬ا‪ " †L I‬آ  ‪ ;! e ، e$
n‬أن أ?‪B I 5‬ق‬
‫ا ; @‪ ،‬أو اب آ  ‪ 5 /‬ا‪ ،z‬آ;‪ F‬أ"
ف أ‪ 5I‬د‪ I I‬ا ت‪ ،‬و‬
‫‪63‬‬
‫‪  ;L‬أ?
دد [ ً وا\ة«‪.‬‬
‫أو ‪ i‬ا ت إ( ذ‪ W‬ا‪;C‬ء ا‪ ،AE‬وذ‪ W‬ا(?د ا‪O‬ي ?‪ 5;" L‬ا‪@#‬‬

‫)‪0(62‬ور " اš ‪  <،I#‬ا‪E‬رة‪،=$< a


!،‬ص‪.86‬‬
‫)‪(63‬ا
وا ‪،‬ص‪.11‬‬

‫‪44‬‬
‫)‪cA، !#‬ذا آن ا‪
$ J< !#) @#‬أة ‪[; $‬ر ا‪D !EBW"$‬ل إ‪R‬‬
‫ا‪ L‬ل‪ ،‬و ذ‪ =
:" W‬ا‪O‬آ
و ا
‪2‬ت و ارج ‪ A‬ا !ت‬
‫ا‪cA،AE‬ن ) )‪ C‬ب  ‪ :" 5$% :L‬اد ذآ
ًا ‪ J$‬آ‪ً
S FI‬ا ‪
.‬ق‬
‫‪ 5C2 A‬ا
ي ‪
! :$‬ض ;‪،g/
N‬و وا ه
‪،g‬وأ‪0D‬ء ?‪0
C‬ا !‪:‬‬
‫س‬
‫\‪،5‬و \ ? 
ح "‪ 5‬ا
وب إ‪ R‬ا‪N‬رج ‪ٍ j ً //!، a>/ BA‬‬
‫!‪< R\" ٍ /‬ي ا&"[ ?‪ ;" RN‬؟  =  أ\‪ (،‬ذ‪ W eI‬و ( ذ‪eI‬‬
‫ أ @ً ‪ A‬آ‪ JE\ ! J‬و ‪، ; JE‬آ‪ 2 IB‬آ‪I‬ت !‪ 64/C‬ور‪ %‬ذ‪W‬‬
‫}‪ًI! J‬ا ‪D‬ل إ‪$ R‬ب ار و ا‪O‬ي ه ‪$‬ب ا‪BN‬ص ‪،‬و";<‪
? " R‬‬
‫ ‪ 5‬و<ا‪
! A g‬ا‪ 5‬ا
و\ "‪$‬أ‪$ a> I I‬ب ار ‪ I‬ا‪L!B‬ن‪.65‬‬
‫" )‪ C‬ب !‪ ،/‬و;<‪CN ، /! R‬ن د ;ً و و ;ً‪ ،‬و \ان‬
‫رو\ً‪،‬و آ‪0 ; 5Ij‬ل ‪:5Nn‬‬
‫‪ B‬آ‪kkkD Jkkk‬رة‬
‫ ‪kkkD kkk‬ر ‪ً $kkk0 kkk0‬‬
‫‪kkkkkkkk A‬ـ
"‪kkkkkkkk. R‬ـ(ن ود ‪
kkkkkkkk‬ا‬
‫و‪$‬ـ‪kkkkkk‬ـً &و‪kkkkkk#‬ـن وآـ‪kkkkkk‬ـ ‪Pkkkkkk‬‬
‫و أ‪kkkkkk‬ـاح ?‪kkkkkk‬راة و!‪PEkkkkkk‬‬
‫أد ـ‪ :‬د ـ‪ :‬اـ‪ e‬أ‪ّI‬ـ‪? R‬ــ‪F‬‬
‫رآ‪ ekkkA 5kkk‬د ;‪ kkk‬و إ ‪Ikkk‬‬
‫( \‪R‬‬
‫" )‪ C‬ب ر‪ %‬ااء و ا&"اء ?[‪
! R<; J‬ا‪;! 5A  ً$‬ز ً‬
‫"‪ :‬د ;‪ ،5‬إن آن ذ‪ 2
W‬أه ‪ 5   A،‬ه ا[‪ $
C‬دون ‪
[I‬إ‪R‬‬
‫‪ 0$‬ا‪ ،JDC‬و ‪ ? :\ Jxُ< 0‬م ‪ :! >N‬أه »‪0‬ا ‪:‬د ;‪W‬؟ ‪F0‬‬
‫!‪ ً /‬و‪ ;L‬أ\‪ #، R<; e‬آ
روا د ;‪W‬؟‪ B$ F0‬د ‪ :‬إن آن ه‪O‬ا ‪J‬‬
‫إذا‬ ‫;<‪ R‬‬ ‫?‪ /‬‬ ‫ا&و(د؟‪F0‬‬ ‫ا ‪،JL‬و‬
‫‪n‬ءت‪ #،‬ر‪ ،‬ن‪،‬ه<@‪ ،‬ري‪ ،‬ن‪0... ً >! ;  (   ،‬ا ا ‪JL‬‬
‫‪ 64‬ا
وا ‪،‬ص‪.12‬‬
‫)‪ (65‬ا
وا ‪،‬ص‪.12‬‬

‫‪45‬‬
‫أ‪j< F0،/! WI‬ذه‪ e‬إ‪ R‬ا‪ /;L‬وأ";= ا ‪ /‬أو اد  ‪
0 IjA‬أت‬
‫ا ‪ :‬ا   وا  وأ<>‪ a‬أن أآن ! ?ؤون«‪.66‬‬
‫" )‪ C‬ب ‪-‬و ال ه‪ -gO‬و !ً ‪ 5\D F$‬و‪ 5Nn‬ا‪:$
" :$‬‬
‫و‪& ًk k$‬و‪kkk#‬ن وآ‪Pkkk kkk‬‬
‫وأـاح ?ـراة و!‪E‬ـ‪-
0 P‬ن‬
‫‪ 5; A‬ا‪O‬ي ‪ e\ 5$ :!f‬ا;س‪ ،‬و \‪ e‬ا‪ :L"، 
N‬ا ‪ :‬آ‪ J‬ا ‪:‬‬
‫‪،‬ه! ‪;
S :! 5 I‬س‪.67‬‬
‫إن ;<‪ /;$ R‬إ‪ C) ) R‬ب ‪ً0 F/‬ا ‪ ،J‬أو ‪ًS‬ا  ‪،ًB‬وإ‪ I‬‬
‫‪n‬ع >
!
راً !‪ 5 # :‬ا&ر‪ 2‬ا>; ‪،‬و ا[‪ !B‬إ‪ R‬ا‪@C‬ء ا;را‪I‬‬
‫ا‪O‬ي ; ‪ 5A‬ا ‪
$ e‬ب !‪ 5$‬دو‪  I‬أن ?‪ gCD
L‬أ  ! أو ‪n‬ة‬
‫أر‪.2‬‬
‫إن ا‪CE‬ت ا‪
CE‬اء ا  ‪ C) A eL‬ب ‪ ًxn‬إ( ";ان ‪B‬ق‬
‫ا ; @‪ ،‬و "ده <ن ‪،ًCD‬أ
! اد إ‪ R‬ا‪ @3; @#‬ا ‪E‬ف‬
‫ا‪O‬ي  !‪ :‬أ?ع ا‪ !#) @#‬و<ر "‪ 5C/A R‬و‪ A 5I‬ا>
‬
‫وا‪/‬ك‪.‬و  ‪ C) ) JA‬ب ‪$ sA A‬ب ‪B‬ق ا ; @ ‪،‬و آن دا ً ل‬
‫"‪/ R‬ن <‪ g‬و ! ‪ ":5‬إ‪ 5I‬أ‪ eD‬ا&‪$‬اب و أآ‪
Q‬ه ا‪/I‬اداً‪،‬اب ا‪O‬ي‬
‫ ‪ g$ ?j‬ا;ر ا‪O‬ي ‪ R.‬ا&‪E$‬ر و ‪ 0‬ذآ
ذ‪ A W‬ا
‪-‬ن ا‪ 
L‬واš‬
‫أ"‪، 68‬إن ا;ر ا‪O‬ي ‪ R.‬ا&‪E$‬ر ه ‪I‬ر ات ا
‪،AE I$‬و ه‬
‫ا;ر ا‪O‬ي ي ‪ 5$‬اš ‪ 5$‬أوء‪ g‬ا ‪&، :;/‬ن أ"[ ‪n‬ء ‪ $‬ا; ه‬
‫رؤ  اš <‪ 5I‬و?‪ R‬ل <‪ 5I‬و ?‪ : O :R‬أ\‪;/‬ا ا‪ R;/‬و ز دة‬
‫‪69‬‬
‫و(
ه= وه ‪ ٌ
0‬و (ذ وأو‪ Wx‬أ‪D‬ب ا; ه ‪S A‬ون‬

‫)‪(66‬ا
وا ‪،‬ص‪.108‬‬
‫)‪ (67‬ا
وا ‪،‬ص‪.108‬‬
‫)‪ (68‬ا
وا ‪،‬ص‪.280‬‬
‫)‪<(69‬رة ‪،iI‬ا‪.26  m‬‬

‫‪46‬‬
‫‪ A‬دة ‪ A‬ا‪  m‬ه رؤ  و‪ 5‬ا‪ 5I< 
L‬و?‪ R‬ا ? !‪A /‬‬
‫اة ا‪، I‬و?‪L‬ن ا ًء م ا !  ‪" :! :;/‬د‪، g‬و   !<‪R‬‬
‫!‪ J0 :‬و  ?‪ 5 R‬ر‪0، =D 5$‬ل ?‪ :R‬و   ء !<‪ ;?   R‬و آ ‪5‬‬
‫ر‪0 5¡$‬ل رب أر‪ I‬أ‪
[I‬إ‪0 W‬ل ‪
? :‬ا‪ I‬و ‪ :L‬ا‪
[I‬إ‪ R‬ا‪cA J‬ن ا<

‫!‪/A 5IL‬ف ?
ا‪ R?  A I‬ر‪ 5 J 5$‬دآً و ‪  A ً D R<!
„ S‬أ‪A‬ق‬
‫‪. 70‬‬ ‫‪0‬ل <‪ F? WI‬إ‪ W‬وأ‪ I‬أول ا ‪:;!f‬‬
‫ن ا‪ :L/‬و !;‪ d‬ا ‪،:‬و‬
‫رؤ  ا ب و ‪
S‬ق ا‪ e‬آن دا ً د َ ُ‬
‫) )‪ C‬ب ?ّل \‪O$ 5‬ا ا ‪C‬م إ‪! R‬رج <‪ $ J‬ـ";<‪D " R‬ل‬
‫إ‪ R‬ا‪ L‬ل إ( أ‪ ZN  $ 5I‬و
اوح !‪ a>/  5I& 5IL‬ار إ‪ R‬ه‪O‬ا‬
‫اب "&ن ا ر  ;‪ z$ 5‬ا‪ F0‬ر ‪ I‬ه‪O‬ا اب ‪ 71‬و 
‪  $‬د‪JS‬‬
‫&ن‬ ‫‪72‬‬
‫أ‪$‬ا‪ ً$‬أ‪
S‬ى إ( ه‪O‬ا اب " ‪ 5$D e/$ 5A a>/‬ا ‪E‬ى‬
‫‪73‬‬
‫‪ A : L? 5$D‬أ‪"5I‬اب ا‪O‬ي ‪ g$ ?j‬ا;ر ا‪O‬ي   ا&‪E$‬ر‬
‫‪ Z A F/ " R<;"  !
A‬و< ‪ e‬أآ ‪ J‬و أ ‪ J # :" ; J‬ا>‪ :‬و‬
‫ث ? < ‪ENn 5‬ن ؛واه ا ‪، /‬و\‬
‫إ‪  I‬ه آ‪ WO‬ر! ‪T‬ر ٍ‬
‫ا ‪j? F[A،/‬ر‪، :C0! :$ ?\ A s‬و ‪ ،:C0! :$  ?! $‬و‬
‫ ;‪ :‬و ر‪ %‬زوا }‪
? F‬دد "‪ C) )
0 R‬ب م ا  و ‪
0‬‬
‫‪ ً! :0
C! B‬و! ـ?ً‪.‬‬
‫واه م ا&\‪،‬و‪„ } WO$‬‬

‫ا‪: $‬‬ ‫ر‪ K‬ا‪ 4E$‬و"‬


‫" ا&م \;ن ( ض ‪ ،‬و  أ\‪ ًI‬أ‪A I :;A eI !;" ;I‬‬
‫‪.74‬‬
‫اد "‪ :‬ا&م"‬

‫)‪< (70‬رة ا&"


اف‪،‬ا‪.143 m‬‬
‫)‪ (71‬ا
وا ‪،‬ص‪.13‬‬
‫)‪ (72‬ا
وا ‪،‬ص‪.14‬‬
‫)‪ (73‬ا
وا ‪،‬ص‪.14‬‬
‫)‪ (74‬ا
وا ‪،‬ص‪.172‬‬

‫‪47‬‬
‫إن ‪ g‬ر‪
 \ %‬اوي‪ ،‬ا‪O‬ي ‪ i‬إ( ا‪ A e?L‬ا
وا ‪،‬و ?  ‪5$‬‬
‫‪$‬ا ً آ ‪ ،P Q‬و‪ A
;?،
LA !0‬ا ‪B‬ت ا‪ :" #،A Q‬آ‪ JC$ eQ‬ا;‪%‬‬
‫"‪:‬‬ ‫  ًة‬ ‫!‪C‬ه‬ ‫  ;‬ ‫آن‬ ‫ا‪\،:EN‬‬ ‫‪:$‬‬ ‫ا‪
LC‬ي‬
‫ا‪،‬وا&‪LA‬ر‪،‬وا;س‪،‬و ‪ JC$‬ا
ة ?„ل ه‪O‬ا ا‪ e‬ا‪
LC‬ي ا ‪ P Q‬إ‪R‬‬
‫\‪ e‬رف !‪
:‬ف ‪،g‬آ‪ 
? ( FI‬أن ?ـَ‪j? A gُ x‬وهت ان‪ ،‬و إ‪ I‬‬
‫?
‪ g‬أن ‪L‬ن ا!ادًا  ‪B‬د " ‪ C‬أ‪
S‬ى‪.‬‬
‫‪"
/A‬ن ! ?‪ C " A  /‬ا&!! ر‪ ً A‬آ‪ J‬ا ‪C‬ه ا ءت ‪$‬‬
‫!‪ 
0 :‬أو  ; إ ه ا
اوي‪ :" j;A،‬ذ‪ ? W‬ق " ‪ C‬آ‪ FI‬ا‪5A .‬‬
‫‪ ً DS !!y‬و ‪ :! F.$ 0‬ا
‪:ً ;< :#B#‬‬
‫ـ أ‪ I‬آ
ت  ‪#B#، D‬ن <; ‪ F/‬أ!
ًا ه;ً ‪
" A‬ا!
أة‪.‬‬
‫(‪.‬‬
‫ـ  ذا آ‪ J‬ه‪O‬ا ا‪
DT‬ار ‪
n‬ة اط آ  آ
ت ازدادت ‪ ً $BD‬و   ً‬
‫‪75‬‬
‫ـ و ‪ \D  ;L‬ا!
أة و ‪.eS >0 F/‬‬
‫و‪ $‬أن ر‪ zA‬ا= ‪ e‬دور ا&ب وإ<;ده دور ا&م \و‪ F‬أن ?‪a‬‬
‫ا‪
.‬ة ا‪ A 
>C‬؛" ‪ C‬ا&!! ‪
A‬رت اواج !‪ 1  :‬ر‪z$ %‬‬
‫ا‪[C‬ت ?ه‪ e /! 5I&،5‬دور اوج‪ ًI$ WO$ L A،‬و ‪L‬‬
‫رو\ً و‪? F $‬ا" "  ا‪O‬ي \ ‪،5;! F‬و‪/‬ت ‪ WO$‬ا ق اا‪I‬‬
‫ا‪O‬ي آن ‪ 5IL!c$‬أن  ‪ :$ a‬ا>
‪.:A‬‬
‫"وإذا آ‪  FI‬ا&!! و\ه !‪E‬رًا ;‪،z0‬وإذا آ‪ FI‬‬
‫ا‪  n‬و\ه !‪E‬رًا ;‪ z0‬أ @ً ‪cA‬ن ?;‪ z0‬ا‪E! :</\T‬ر ‪#‬‬
‫‪76‬‬
‫;‪". A z0‬‬
‫" ‪S g‬د"‪
$ /CI F‬آن إ‪ R‬زوج @ ‪O$  :‬رة ?‪L‬ن ا!ادًا ‬
‫و‪،5‬إ( أ‪"
< I‬ن !  ‪! z I :$ F‬دة؛
 ا‪،IN‬و
‬

‫)‪ (75‬ا
وا ‪،‬ص‪.173‬‬
‫)‪ (76‬أ\  < أ\ ‪،‬ا
أة ‪ A‬أدب ا د‪ >!،‬ا‪،;>;/0،‬اا
‪،‬د ت ط‪، ،‬ص‪.110‬‬

‫‪48‬‬
‫ا ‪
% J‬ا
" 
ً وراء ا ‪ :! " ! :$ a‬ا;‪@0‬ت ‪A‬‬
‫!‪N‬و" ‪O$‬ا ا;‪ J0 z0‬أن ?‪N‬ع <اه‪،‬وه ‪:! W ? ( /
A 5@0 A‬‬
‫‪77‬‬
‫أ!
ه ! ?
‪.‬‬
‫و ه ‪O$‬ا ا‪/‬ك ? ‪ R‬و‪; A‬از" اا‪ S‬ا @ر‪ $‬ل ‪"hC E‬إن‬
‫آ‪ A ! J‬ا
أة ‪ ،.‬و‪O i‬ا ا‪ J\ :! .‬إ( ا(دة‪،‬و‪ i‬ا
‪
 J‬أة‬
‫إ( و< أ! ا‪ A  .‬دا ً ا‪ g $<A 78.‬واج !‪ 1  :‬إ‪  I‬ه‬
‫ا<‪
>A $‬ت " ا&‪ J L/ RQI‬ا!اد و}‪ C‬ا;‪ i‬ا
ي‪JA !;A،‬‬
‫ا
‪B‬ن ‪ A‬ا‪C‬ظ "‪ \ R‬؛) )‪ C‬ب ـ";<‪ " R‬و‪ 5;! F 0‬ا
وب‬
‫إ‪ a;!A
S- $ R‬وا
اوي \‪ 
! 5;! F :‬ا
وب إ‪: @ $ $ R‬‬
‫  دوام \  ‪ FILA،R$jA‬ا‪/‬ى زواج ";<‪ R" /! :!" R‬د ;‪،‬و‬
‫زواج ‪ a! 1  :! g‬ا‪ $T‬ء "‪ C " R‬ا‪ e‬وا‪A‬ء ?‪  /CI A dj‬و‬
‫?‪  <f$ a;E‬ا;‪ /C‬و ا( "‪ ;QA،‬ا&م وا  }‪? F‬ذ‪  $‬آ ‬
‫‪ FS‬إ\اه  ا‪n‬ت ا&‪
S‬ى‪،‬وآ  \@
ت ا&و‪ F$% R‬ا‪.IQ‬‬

‫ر‪ K‬ا‪:= ,‬‬


‫إن ا>
‪ i‬دا ً ذ‪ W‬ا>
ارح أو ا&‪ P‬ا‪O‬ي ‪@A 5 < I‬ء‪ I‬ام‬
‫وا‪N‬ص‪ ،‬وا‪O‬ي ‪ ً
ً  5L/I‬أو ز ;ً‪ً  a;D
>A ،‬ء !‪ :‬ا&<>رة‬
‫ا‪ A،I/IT‬ل م "‪;
 g
0 R‬دي و ( ‪ :" PL‬ذ‪OSf R\ W‬‬
‫‪jQ$‬ر‪A g‬أ رو\‪،5‬و  ءت ‪ ;A #‬ا ; ‪$ A‬د ا>
؛‪ E A‬اه‬
‫!‪ <; E; a‬ن‪،‬وا
ؤ  ا ‪
/A‬ه ;‪ ،^; E‬و ا>
ا&‪ J$$‬ا‬
‫آ‪$ FI‬ر ًة ور\ ً وآ‪O" FI‬ا‪ ً$‬و ا‪.ً! I‬‬
‫إن \@ر ا>
"‪ CD R‬ا‪B.‬ف »آ ‪2‬ع  ‪،‬آ‪ A :‬ا"‬

‫)‪ (77‬ا ‪E‬ر ‪،5/CI‬ص‪.112‬‬


‫)‪ (78‬ا ‪E‬ر ‪،5/CI‬ص‪.144‬‬

‫‪49‬‬
‫ا " ‪"$‬ر‪ g‬د(«‪  /? 79‬وده !‪ :‬ا  ا
!  ا !; إ ‪g‬‬
‫ا‪/IT‬ن ‪  A،‬أ„‪ P‬ا‪ " }C‬ا@ ا‪ ,‬ر آ‪ i,"5$‬ا‪ ",‬ا‪O‬ي ‪F<0‬‬
‫‪ 5A‬ا>ر ا
 و ا "‪ :‬ال ‪،‬و\ول أن ‪ Z /‬ذ‪ ;$ R" W‬ا‪/IT‬ن‪.‬‬
‫و!‪ :$ :‬ا>ر ا "; ‪ $‬ا‪/IT‬ن وا"
ه و<>ً ‪ 5;$‬و‪:! :$‬‬
‫ ‪ e‬ا م اا‪،J‬ر<ل ا ‪ :‬و د ا‪O‬ي  ‪ J‬أ‪ In‬و "?‪A،‬‬
‫ر<‪?  J‬د ر‪ $ %‬ا&!‪E‬ر و [ ا

0A،e0‬ن ر! ا م‬
‫‪ <
$‬و‪$‬ق ا ‪ :‬و ار?  ‪ $‬ا ; ‪ A‬م اا‪g;" ? J‬‬
‫‪
%‬ة ا‪ 5;  e‬وادة إ‪ 5‬وه ‪@ ( ٌ DS‬ه‪ A 5‬إ( ا‪/IT‬ن ‪A‬‬
‫ار? ‪L $ 5‬ن» "
ون <; ا‪jC>I‬ت‪،‬أ‪n‬ء آ‪
Q‬ة ?‪
.‬ت‪،‬ا&رض ا أ\;‬
‫‪D‬رت !
@‪،‬ا;س ا‪ I <0 : O‬ا;ر و ا‪
C‬اش وان ?‪
„.‬وا‪ O;!،‬ذ‪W‬‬
‫‪.80‬‬
‫ا!‪ :‬ا‪O‬ي ‪D‬ر ام ‪ً$‬ا«‬
‫?‪ W‬آ‪ FI‬آ ت ا
اوي‪   ،‬ا‪ ً ;< :
" $ J I‬إ‪< R‬ر ‪ ،‬و ا ‪R‬‬
‫‪ C) ) 5 D  $‬ب ‪
><، R<;،‬ت "
 ا ‪L‬ن "‪? R‬ا" ا&‪LA‬ر‬
‫‪  " A‬ا<
ع ا ‪.5DC$ 2‬‬
‫إن ر!  ا م ه ا ‪ F;D‬ا;ان‪B،‬ق ا ; @ "ر; = "!‬
‫ا‪C‬ق وا&‪ # 3‬وا@"و ه   ?‪; 
/C‬ان ا&‪  A، D‬ه‬
‫ر<‪ g J‬و ا
اوي؛!‪O‬آ
ات ) )‪ C‬ب ا ءت ‪ JLn A‬ر<‪ J‬‬
‫ُ?ْْ‪
A،‬وا  ر<‪،J‬و ا م < ا‪/IT‬ن ‪ DS‬ود  ‪;# R" F;$‬‬
‫ا‪O‬آ
و ا&‪، RQI‬ا ‪ " F;$‬ا
وا  ‪ENn A‬ت !ر  ؛ا!
أ?‪ R<; :‬‬
‫و‪ ،g‬ور‪ ،:‬ا
اوي و ) )‪ C‬ب‪،‬وا   ه ‪ٍ CI :! L S...‬‬
‫‪ i‬وا\ة‬
‫‪ A‬أ او "; ا م أو ا‪ ;Q‬ه»أن ‪i C‬‬ ‫‪81‬‬
‫و ‪ ;! =S‬زو‬

‫)‪< (79‬ا ‪ !\


EI -<0‬أ‪$‬ز  !‪ JS‬إ‪ R‬ا‪ ،   /‬اء ا‪ IQ‬دارإس ا‪ 
E‬ا ه
ة‪.1987‬ص‪.129‬‬
‫)‪ (80‬ا
وا ‪،‬ص‪.15‬‬
‫)‪< (81‬رة ا;‪/‬ء‪،‬ا‪.01  m‬‬

‫‪50‬‬
‫‪ z$‬ا م ‪ A‬ا‪ A‬ا&و‪ R‬ذآ
ًا و أ‪ RQI‬و ‪ J0‬أو ‪I‬ر أن > ذآ
‪ :‬أو‬
‫ه‪O‬ا ‪ A‬ا‪  N‬وا;‪ i‬أ! ا;ع»‪ @A‬ا‪
L‬ة ?‪ i C‬ذآ
ًا و‬ ‫‪82‬‬
‫أ‪«:QI‬‬
‫ا@ ا‪
.E‬ة ?‪ i C‬أ‪ 83«RQI‬و‪ :L?  g‬إ( "ا!
أة !‪2 :‬ء !‪ a‬دو!ً‬
‫أو <ة ا&‪I‬ار"‪ 84‬ه‪OL‬ا ‪ F;D‬ا> ا&‪ RQI‬و‪ F;D‬ا‪O‬آ
ا‪ً
n"=n‬ا‬
‫!ـُ‪ٍ
CD I J
ً $L‬ة !
و‪? :;"، 0‬ن ز ا!‪
/‬دة ا
ي‪!0...‬‬
‫‪85‬‬
‫! ة آ‪
N‬و‪ $‬ا&اد و أ‪0‬ام !‪&$  E‬رض"‪.‬‬
‫و اوج ه ! دل "‪ R‬اآ‪ J‬و ا(‪/I‬م ‪ :xn :$‬و»ازدوج ا‪BL‬م و‬
‫?اوج أ‪ A ً@$ 5@$ 5n‬ا‪ a/‬أو ازن‪ 86«.‬و (  رب ر‪ J‬وا!
أة إ(‬
‫‪ $‬ر ! ‪ :!  ;$‬ا‪ 5$‬و اآ‪ J‬وا(‪/I‬م‪A ،‬ث ا= ‪ :$‬ا&رواح‬
‫‪$‬رت !‪ ;! CN‬ا‪ e‬وا= وا‪...5‬‬
‫إن د( ا م ? ‪ً!
? J‬ا !دًا و ?‪ 5;$ ً$‬و‪ :$‬ا‪/IT‬ن ‪A‬‬
‫\  ‪ 5‬و و‪،5A‬و?
!‪»g‬آ‪ FI‬أ!‪ W‬آ  رأت \ !ً >‪ < a‬ء \ ل ا ‪s‬‬
‫ن‬
‫و ا
أو <>‪ s‬ا
!ً ‪D‬ب ا  \ ‪ 5‬أ‪n‬ا‪ 0‬و ? ;?‪ ?،‬ل‪ :‬إ „‬
‫ا‪,‬ر ?‪ R\ a /‬د‪0‬ت ا ‪ e‬و ?‪ R\ C‬ا‪L‬ش ا‪O‬ي ‪ 5I/
/S‬وأ‪5? $‬‬
‫‪ e‬آ‪j‬ن‬
‫وآ  !‪ :‬ا‪/IT‬ن ان و ا" "‪
A R‬اق !‪ :‬أ\ „‬ ‫‪87‬‬
‫ا ‪«" /‬‬
‫ ل ا ‪O‬ات وا&  ‪ e‬و !‪ i‬ا آ ًا ‪،‬و ‪ ?j‬ان "‪5\D R‬‬
‫‪
A‬د ‪ 5‬و [‪ A R\ e : $ ً ! J‬ا;ع ا&‪E$ ً E! F}»
S‬ر?‪W‬‬
‫و \‬ ‫‪88‬‬
‫\‪ R‬ا[ ا&‪
S‬ة ‪ g‬ذه‪ F‬و(‪n‬ء ‪ A‬ذاآ
? إ( و‪«W‬‬
‫ا ‪  J#‬ا م ‪ $‬ا‪
C‬اق أو ا ت»و رأ ‪
! F‬ة أ‪ i; :! RQI‬ا>

‫!ت زو ‪ :! F;!A‬ا>م وا;م  آ‪
Q‬ة ‪D‬رت ‪ A‬آ; اآ‬

‫)‪www.arabnet.com2007/03/25 (82‬‬
‫)‪. www.arabnet.com2007/03/25(83‬‬
‫)‪ (84‬ا
وا ‪،‬ص‪.136‬‬
‫)‪ (85‬ا
وا ‪،‬ص‪.136‬‬
‫)‪ (86‬ا‪[;! :$‬ر‪/،‬ن ا
ب‪،=$< a
!6 d!،‬ص‪.109‬‬
‫)‪(87‬ا
وا ‪،‬ص‪.86‬‬
‫)‪(88‬ا
وا ‪،‬ص‪.268‬‬

‫‪51‬‬
‫‪ Z‬أ !ً !ودة ‪.89«ًxn‬‬
‫"‪ R‬زو ‪ iC;$‬ا‪E‬اء و ز‪
A‬ات ان و ( ? ُ ُ‬

‫ر‪ K‬ا‪:"C‬‬
‫ن ا ‪L‬ن ا‪O‬ي ?>‪ 5;! J‬ا
أة ‪ i‬إ( ‪
E0 A
n‬ه أو ‪،$‬وا
‪A A‬‬
‫إ„‬
‫! ا@ري ?;  إ‪ JLn R‬ه;< ‪
f‬ا ;‪ R‬ا‪ IB A Q‬ء‪،‬و ‬
‫وت ا
‪ A A‬ا روث ا‪ A Q‬ا‪$ !B<T‬ا  ‪;$ A‬ء ات و‬
‫ا ‪ :!
? \،/‬أه !‪IL‬ت ا;ء وا;< ا ‪" /‬وا
‪ A‬ه‬
‫ا ‪L‬ن ا
?‪ aC‬ا‪O‬ي ‪ JE‬إ‪ 5‬ارج \ ‪ P‬ا ‪f‬ذن 
‪ aA‬ا‪m‬ذان و "دة !‬
‫?‪L‬ن !> ‪$‬ن ا ‪ :¢L ُ  IOx‬ا ‪f‬ذن !‪ :‬ا‪ 5‬إ‪ a  R‬ات‪،‬و‪0‬‬
‫‪90‬‬
‫
ت ادة أن ?‪L‬ن !‪ :‬ا‪"eN‬‬
‫أ! !‪ \ :‬ا( ا   ‪ :L A  L‬اآف ا((ت ا‪:?m‬‬
‫
ْ َ‪:ُ A‬أ"‪ R‬اء و ا
ف !‪ :‬ا&رض‪ !:‬أ‪
n‬ف ‪!،W‬رف ا&رض‬
‫ـ ا ¡‬
‫أ"‪ W،‬ا
‪fA A A‬ادي "‪ R‬ا;س‪:‬أي ا ‪ IL‬ا‪.‬‬
‫‪Aُ
n‬ت‪،‬و‪Aَ
n‬ت و‬
‫ـ ا
ف ء ا>‪ a‬وا;[
إ‪،5‬و? ‪
n a‬ف‪ُ ،‬‬
‫‪91‬‬
‫‪A
n‬ت‪.‬‬
‫و ? ‪ a‬ه‪ gO‬ا((ت "‪ R;! R‬ا
ؤ  ا‪L! :! 0C‬ن !
?‪،aC‬و?ل "‪R‬‬
‫ا
‪ e0‬وا(‪[I‬ر وا‪ a0‬و?‪\ W‬ل ا ‪ ; :‬ن ‪ JD$‬و‪ ً0‬و  ن‬
‫‪
$‬ده
اً‪0 ،‬ن إ‪ R‬ه;ت ا ء ا ?‪L‬ره أو‪0‬ت ا‪C‬ء‪،‬و
‪a;E  $‬‬
‫‪» F‬ام   ‪n‬ءٌ ;;‪،‬ا‪ J  e‬أ\‪ A ًI‬ه
‪O$ g‬رة‬
‫ا‪ َ C‬ا„ ¡; ُ‬
‫‪92‬‬
‫ا ت وا; «‬
‫و!‪ :‬د( ا
‪ A‬ا(<
اف وه "  ا>‪ J /  a‬و ا<ق أ\ا‪5#‬‬
‫!‪BS :‬ل ! ه وا‪ ! R" a0‬ه (\=‪LA،‬ن أ ‪ I‬ا‪B.‬ف ?‪
/‬ف أ‪=A‬‬

‫)‪ (89‬أ‪\$‬ن ا\ي‪،‬ا‪!T‬ع وا ‪f‬ا‪،/I‬ا ‪ L‬ا‪


$،
E‬وت‪،‬د ت‪،‬ط‪،‬ص‪.189‬‬
‫)‪www.awkfaf.net/islamicbooks2007/04/10 (90‬‬
‫)‪(91‬ا‪[;! :$‬ر‪/،‬ن ا
ب‪،=$< a
!،7 d!،‬ص‪.92،91،90‬‬
‫)‪ (92‬ا
وا ‪،‬ص‪.276‬‬

‫‪52‬‬
‫ا(‪[I‬ر "; ا رئ وا   ‪Q<$‬رة !  ‪
! :! 5‬ت <<‪ A #‬ذ‪W‬‬
‫"أن ‪  0‬ا ‪ J‬ا‪ $  ! F/ ;C‬ى ا‪ST‬ر ا‪O‬ي !‪ 5‬وإ‪ $  I‬ى اول‬
‫وا
‪ P‬وا ‪
S R" J‬ق أ‪ =A‬ا‪ a0‬ا   رئ"‪. 93‬‬
‫‪ Z/$ :! :L ? A
A‬ا;[
"‪ R‬أ‪،$ =A‬وآ‪ D
? 0ْ
!َ I‬ا
آ‬
‫!‪
\ \ :‬ا< ً و ا‪[I‬رًا و\‪، ً[C‬و!‪ I! :‬أ @ً ا
‪ e0‬ا‪ 94A‬ا‪O‬ي‬
‫( ‪n 5;" e.‬ء وه \ل ا ‪? A :‬ا‪ z$ D‬وا‪f$  \T‬ون‬
‫وأ\ال ‪ z$‬و!; ا(‪[I‬ر و ا
‪0 e0‬ل ?‪ :R‬و ?
ُ‪ 95 0 ْe0‬أي ‬
‫(‬
‫?;[
‪ ،960‬و?‪ \ W‬أ @ً ;[
ون ا
<ل و ‪/‬ن ا>
‪،‬إر< ً‬
‫و ا< (ً‪،‬ح ‪$‬ا"‪ d‬و‪  $‬أن ا
ا‪ :! :¢L ُ? 0‬ا
ؤ  ‪ A‬آ‪ J‬ا(?هت‬
‫ض‬
‫‪cA‬ن ا‪/IT‬ن ‪L‬ن ‪! J /! :$‬ل ول ا<
ا‪،5A‬و\‪،5
2‬و! ٍ‬
‫ا‪ a;E R@ I‬ود‪ ;A.g‬ا
وا  <
ة ذا?  ‪،Pf‬وا ‪ L‬ا
اوي ‪ i‬إ(‬
‫ا ‪ Pf‬دون أن ‪ :" PL‬ه ‪A 5‬ـ"ا&‪ i"I‬إ( وا;! ا‪)$‬ج ‪"/‬‬
‫ا ‪BS :! 2‬ل ر<‪ C) ) J‬ب ا‪ EN‬ا   ‪ A‬ا
وا  ‪،‬و"‪50B‬‬
‫‪ g #‬و"  ا &\اث "
‪ 5?\ A‬آ>‪/$ e‬ر  وآ‪D FI‬رت ‪A‬‬
‫روا "و‪ 2D‬ا‪ M$‬ا'‪."C‬‬
‫‪  A‬ا!‪ A F‬ا
وا  ا‪
/‬ة ا‪O‬ا? ‪ $،e?L‬ا‪$T‬ا" ‪،‬إ‪\ R‬‬
‫ا ه‪،‬و‪  $‬أن ا  ا<@ر ر ‪ A ،‬د"ة إ‪ R‬ا‪O‬اآ
ة  ‪R" z‬‬
‫ي ‪ a /‬ا ا‪ P0‬و ا&\اث و آ‪5Ij‬‬
‫ع ‪ٍ
LA‬‬
‫ا‪ JDC‬و <
ده ‪?  " A‬ا ٍ‬
‫‪% :! ¡َ /‬ر ‪ ;%?...» ٍ $‬ا‪O‬اآ
ة ‪... ?S A‬آ;‪ A F‬ذ‪ W‬ا!‪ :‬ا‪O‬ي‬
‫َ ْ‬
‫‪D‬ر ام ‪$‬اً‪،‬ا‪ e?L‬ا‪،=n‬ا‪.‬رق ‪ A‬ا&‪ $‬ت ا‪ @!.‬و آ;‪ F‬ا>‪C‬‬

‫)‪ (93‬ا>ه
روا ;‪  <،،‬اا‪ JD‬ا‪ " !،;C‬ا‪،
LC‬ا‪،35 d! ،F L‬ع‪! /
; ،3‬رس‪.2007‬‬
‫)‪ (94‬ا‪[;! :$‬ر‪/،‬ن ا
ب‪،=$< a
!،5d!،‬ص‪.279‬‬
‫)‪<(95‬رة ـ‪ :!،5‬ا‪.94  m‬‬
‫)‪ (96‬ا‪[;! :$‬ر‪،‬ا‪/‬ن‪،‬ص‪.279‬‬

‫‪53‬‬
‫ا ‪.97 «0‬‬
‫و‪ WO‬ء اء ا&آ
!‪ :‬أ ‪ I‬ا‪B.‬ف )‪ ً$2 ( 2<257.75‬آ‪ ! ًCQ‬‬
‫ ل أن "  ا(<
ع "   ?@
ب ‪ A‬ار ‪ ،‬وأن ا‪O‬اآ
ة ?;>= !‪:‬‬
‫ا& ‪ I‬ا‪f‬رة <‪ a‬و ا@
ب ‪ A‬ز!‪ ،$ :‬و&ن "  ا(<‪O‬آر ‪A‬‬
‫ا
وا  ا‪
0‬ن ‪ $‬ا ا ‪Q<( IL‬رة "  ا<@ر ا&!‪ ;L‬وا‪N‬ص‬
‫ا ة‪ُ
? ،‬ز أ‪ Ln‬و ?‪ JC$ !B! JDC? e.‬ا وا;‪/‬ن و ‪
D‬وف‬
‫اه

A.‬اوي }‪  ;< :
" $ » g :"  J‬أ‪< ً ! xn JA‬ى‬
‫أ! ;<‪ ;< :
" O;!»F}  A R‬وأ‪ ?- I‬إ‪! R‬ن‬ ‫‪98‬‬
‫ا ";‪«W‬‬
‫ا&!ات« ‪ 99‬و ! ; ا&!ات ‪ F/‬إ( ا 
ة ا  ‪ g F‬و) )‪ C‬ب‬
‫‪ " A‬ا&!ات‪،‬و ‪ R<; F‬وا
اوي ‪[ A‬ت ا‪O‬آ
و ا(<‪O‬آر ‪A‬‬
‫" ا&\ء‪.‬‬
‫‪ ٌe‬ره‪ a; ? C‬و‪2‬ح ا
ؤ  وا‪f‬رة ا&<<‬
‫\ُ‬
‫‪ AQLA‬ا@‪ُ $‬‬
‫اا‪ 2‬ءت ? ‪ ;# JQ‬ا@ر وا‪.‬ب‪ ،‬ا ‪ e‬وا‪A ،e/‬ا"ت‬
‫ا‪f‬رة اا‪@\ JQ ? 2‬را ?‪ g/‬ا[ ا‪O‬آ
 ‪ g
Q  $‬ا ‪L‬ن !‪:‬‬
‫"ا وأ‪Nn‬ص ‪< :$ %‬ر  واا
‪ :!
QL$‬ا‪BEC‬ت اا‪S‬‬
‫ ‪.:‬‬
‫أ! ا‪ e/‬و ا ‪cA e‬ن ا‪E‬رة ا‪
%?C‬ا‪? A‬ـ‪ FّQ‬ا[ و ?‪N‬ه‬
‫‪،‬وا&‪ JD‬ا‪L - Le clichè négatif -e/‬ن ه ا;اة وا‪f‬رة ;<‪ J‬ا‪E‬رة‬
‫و ?‪
L‬اره (<
ع ا‪E‬رة ا&‪D > ( A JD‬رة !‪  L‬إ( ‪$‬‬
‫ا  و( 
ض إ( أ‪  L!
% ً\n‬ا ‪ s!B‬و ?‪
L‬ر ا‪f‬رة "‪R‬‬
‫‪ ¢L‬إ " ً ‪  Q! ً;A‬ه ال ‪ A‬ا < ‪ R‬و ا

‫‪ CD‬ا‪B.‬ف ! َ‬

‫)‪ (97‬ا
وا ‪،‬ص‪.23‬‬
‫)‪(98‬ا
وا ‪،‬ص‪.9‬‬
‫)‪ (99‬ا
وا ‪،‬ص‪.10‬‬

‫‪54‬‬
‫وا
‪ J$،_0‬إن ا‪ T‬ع  ‪  a;EA ;?\ R" :‬ر?‪  ً $‬د((? ‪OA،‬ا‬
‫ا
ن و ا‪ =A‬ا ا?
‪ :$‬ا[  وا;ر )ا ‪\/‬ت ا @ءة(و)ا ‪\/‬ت‬
‫ا‪ (CQL‬و‪ :$‬ا
ب وا‪
A،‬ؤ  ‪ A‬ا‪f‬رة أ‪
0‬ب !‪ :‬ا
ؤ  ‪ A‬ا ‪\/‬‬
‫ا‪ CQL‬و آ ?@‪ a‬د((ت ز!;‪،‬و?@‪
? a‬ا?   ?
ك أ‪
#‬ه ‪iCI A‬‬
‫ن ود((ت ?‪C! <
 ;$  A 2‬م‬
‫‪ٍ  $ B‬‬
‫ا   ‪،‬و‪ 0‬ء ا;_ !‪ً Q‬‬
‫ا‪،e‬وا‪ AQL‬وا‪.‬‬
‫ ـول (ـا(ـ ا‪R$‬ـ ظ‬

‫ه‪ gO‬ا&‪C‬ظ ?


ك ‪ A‬ا‪CI‬ء ا;[
ا‪@A،/‬ب \ب ‪
%‬دا‬
‫ ُ
‪ R‬زوا‪ 5‬و
! إ‪ R‬ا‪
C‬اق‪ ،‬ا‪O‬ي ث ‪  g$‬ء‪ ،‬وذ‪ W‬د ن‬
‫ا ‪.:‬وا ت ;‪ C‬ا
ؤ ‪ ،‬و ;‪ C‬ا ء‪ ،‬و? ‪ R‬ا‪O‬اآ
ة ـ ر‪ %‬ا‪CI‬ء ا
ؤ ‬
‫ا‪ 5A /‬ـ !‪E‬ر <ى‪ ،‬و!‪  ًIL‬ء‪ ،‬وا<@ر ا‪ ،e.‬إ( أن أ‪R/0‬‬
‫\(ت ا‪
C‬اق ا ‪<j‬وي ه \(ت ا ت ‪ WO‬ء ا;_ !‪<j‬و ً و درا!ً‪،‬‬
‫&ن ?  ا ت ‪ F;D‬أ‪.5? $‬‬
‫و‪$‬دة إ‪ R‬ا< ا& ‪ ،I I‬أن   " ا ‪ I‬ا
?> ‪ً$ 5$‬ا‬
‫‪ R; $ J‬ا
‪ J‬ا&\ = ?‪ A /‬ا>‪ J‬ا‪O‬ي \ ‪5‬‬
‫‪ُ/‬‬‫د(ً ‪  ;# A‬ا;_‪ْ Cِ A ،‬‬
‫ا<‪B‬ؤ‪ g‬وآ
ؤ‪ g‬إ‪ R‬ار?‪L‬ب "ة \ ‪0‬ت؛ "م اواج !‪d$ g :‬‬
‫واه‪ ،‬وا(?‪E‬ل ‪
< $‬اً‪،‬وا ‪،5;! J‬و"م \@ر‪ g‬م و(دة ا‪ 5;$‬ا‬

‫‪55‬‬
‫‪ BA ?\ " J‬ه "‪Fn‬‬
‫‪َ/‬‬‫!?‪ F‬وَأ!ُ م ا(دة‪O$ A ،‬ا ا‪َ 0 a;E‬أ ْ‪َ A‬‬
‫= ?ا"‪
< g‬اً‪،‬و‬
‫ و " ٍ‬
‫!‪ 1  a‬و( "‪ :$  / ! ،5! Fn‬زوج ‪ٍ "
n‬‬
‫‪َ/‬‬
‫‪ :L?  g‬إ( ‪
.D /A‬ة ‪jI‬ت ‪ >/$ x$ A‬و !‪َ Aْ jA ،[A‬‬
‫ا>‪J‬؛ا‪  " :! "I‬ا‪،Z/‬وأ‪" A 0
%‬ا أ‪
S‬ى ‪
„%‬ت وأ‪/A‬ت‬
‫" !
ى \?‪.‬‬
‫ه‪ gO‬ا ‪ :" †;? I‬ا‪ dn‬ا
‪ >$‬ا;_ !‪ 5>! a‬ـ ‪5EI‬‬
‫ا ازي‪،‬ا& ‪ I‬ا‪ L‬ـ ا ? م ‪nT$‬ر ‪ 5$‬و ا‪IT‬ء "‪ :‬ا;_‪.‬‬

‫‪LM‬ر ااس "! ا‪:E>$‬‬


‫ا ‪:h‬‬
‫ 
ا‪ a ! 5‬ا ل "; ا‪/IT‬ن‪\( ،‬ا‪ R" 5‬آ!‪ J‬ااس‪،‬و"‪R‬‬
‫أ<<‪ P;E 5‬ا‪ :/‬وا ‪،s‬آ  أ‪-
! 5I‬ة ;‪ " iL‬ا‪ eI‬ا;‪/I‡ /C‬ن‬
‫‪ R" /?
A‬ا ‪ s!B‬و ا&<ر
‪(\،‬ت ا‪ >.‬وا‪/‬دة ‪،‬و\(ت ا
ض‬
‫وا‪j‬س و ا ;ط‪.‬و\@ر ا‪ R" 5‬أ ‪ I‬ا‪B.‬ف ء وً !‪ JL ً B‬أ‪RQI‬‬
‫&‪!
% 5I‬د ا  و ا‪BEC‬ت ا ?‪ J‬ا‪
C‬د وا  وا‪DEN‬‬
‫‪
A JL‬د‪ ،‬و ا
   ا‪ A  ? 3,‬ا‪ :" PL‬ا&!
اض "‪R‬‬
‫ا‪!B‬ت ا
?‪ R"  /‬ا‪  5‬م ‪  $‬ا‪._N‬‬

‫ا@‪:‬‬
‫ا‪ :‬أه \< "; ا‪/IT‬ن‪ A،‬ار\ ا;}
ة ا ُرك ‪ $‬ا‪JL‬‬
‫ !دة و !‪;A CN‬‬
‫وا@ء وان وا‪،‬و  \ ‪َ I! F‬‬
‫أ‪A‬ل)رأى‪،‬أ‪(…
[I،
E$‬وآ ?‪ I  a/‬ا‪،
LC‬و‪ a; J0 0‬ا ء "‪:‬‬
‫‪ P0‬اة "‪ ،5‬و‪O J0 0‬ه‪ 5IL :" e‬أ<س ا‪ R;.‬و ا‪
Q‬اء‪،‬و< ‬

‫‪56‬‬
‫أآ‪
$‬ا م أ"‪ IL!  ًI‬و وه ‪ ? ! A‬و‪:" $ R„;Lُ 0‬‬
‫ا‪ A i/‬ل ‪BA‬ن "‪BC :‬ن‪،‬و ُ‪ :" $ Rّ;L‬ا‪ .‬ا ‪ A،iC; e‬ل"أ‪FI‬‬
‫";"‪ I WO .‬أن ‪ A‬ء ا‪ .‬ر‪D‬وا آ‪C‬ت ‪
[I‬ا‪/IT‬ن و!‪ PN‬أ\ا‪:5‬‬
‫ ‪cA‬ذا ‪
[I‬ا‪/IT‬ن إ‪ R‬اء ‪:J0 5;" a! $‬ر! ‪.5‬‬
‫ وإذا ‪
[I‬إ‪.5 :J0 $ 5‬‬
‫ وإذا ‪
[I‬إ‪$ 5‬ة و‪n‬ة ‪:J0‬ر‪.5 n‬‬
‫ وإذا ‪
[I‬إ‪ eI :! 5‬أذ‪.5[ J0 5I‬‬
‫ وإذا ‪
[I‬إ‪
[I 5‬ا‪L‬ر‪ 5 g‬وا ‪ z.‬إ ‪.5;Cn:J0 g‬‬
‫ ‪cA‬ن ‪
[I‬إ‪ :$ 5‬ا  ‪.5 ":J0‬‬
‫ ‪cA‬ن أ"ر‪  g‬ااوة ‪
[I:J0‬إ‪n 5‬رًا‪.‬‬
‫ ‪cA‬ن ‪
[I‬وا‪:J0 $ B[/! 5\ R" g ً2‬ا<
‪.5A‬‬
‫ ‪cA‬ذا آ‪ A 5;"
/‬ا;[
‪:J0‬د‪.i I‬‬
‫ ‪cA‬ن ‪ 5;" a  sA‬ة ا;[
‪„\:J0‬ق‪.‬‬
‫ ‪cA‬ذا ‪
[I‬إ‪ A ! a  R‬ا ‪L‬ن ‪.5@CI:J0‬‬
‫‪100‬‬
‫ ‪cA‬ن ‪ 5;" sA‬و‪
> ( J‬ف ‪._Nn:J0‬‬
‫أ! "‪ :‬أ‪Ln‬ل ا‪ ; A :‬ا"ء وه ‪ n‬ة ا‪/‬اد‪،‬واراء وه‬
‫ا?‪/‬ع ا‪/‬اد ‪ A‬ا‪،:‬وا‪ :‬ا‪B‬ء وه ا ‪< ZS‬اده \
ة أو زر‪.0‬‬
‫وا‪ :‬ه ا ;‪ :  OC‬ا&‪n‬ء وإ‪ R‬روح ا‪/IT‬ن و ?‪ ، JDC$ C‬ن‬
‫»(‪n‬ء <ى ا‪ C\ a>/ :! :‬ا‪j$ JDC‬ا‪ I‬و‪ @I‬و \?‬
‫ا&و‪ ، 101 «R‬و?[‪ J‬ا‪I;L! :"
? :‬ت ا;‪ iC‬و! ‪ A dN‬ا‪fC‬اد ‪
A‬أ‬
‫‪W‬‬
‫ا‪ \ A R\ :‬ا‪N‬ص»‪%‬ـ
ا ت ا ر "‪ R‬ا;‪ 102 «:‬و َ? ُ‪¡ C‬‬

‫)‪ (100‬ا‪ 5 A،Q‬ا‪،.‬دار ا‪L‬ب ا ‪


$،‬وت ‪ ،‬دت‪،‬دط‪،‬ص‪.99‬‬
‫)‪(101‬ا
وا ‪،‬ص‪.65‬‬
‫)‪(102‬ا
وا ‪،‬ص‪.68‬‬

‫‪57‬‬
‫! أ‪nT$ JLn‬رة إ‪ :" $I‬ار ُة»( ‪n‬ء أ‪ :! : #‬ا‪ WC :‬ا&<
ار«‪.103‬‬
‫و  ءت ا‪ A :‬أ ‪ I‬ا‪B.‬ف ";ً ?‪ s!B!  C‬ا ‬
‫وا‪ :" A،PD‬وآ‪ ،RC‬وآ‪ :" Ij‬آ !> < \‪Ln R" F[A‬‬
‫وأ‪ ،DC? F"2‬و?‪ :" W‬ا ‪ :‬ا ?‪ :" R2.‬ا ‪/‬وئ‪
? BA ،‬زه‬
‫و( ?[
ه‪ ،‬ل ا‪ A‬ـ ر\ ‪ 5‬اš ـ‪:‬‬
‫و"ـ‪ :‬ا
‪2‬ـ "‪ :‬آـ‪ e" J‬آ‬
‫‪104‬‬
‫و‪L‬ـ‪ :" :‬ا‪? ZN/‬ـي ا ‪/‬و ‬
‫‪ ! R<;
? A‬ا"
ى ) )‪ C‬ب !‪ :‬ا‪ A‬ر و"ز‪،‬و ?
‪ 5A‬ا‪5‬‬
‫ا‪O‬ي ‪n‬ه‪ 5‬ا‪O‬ري‪،‬و ?
‪ \ 5A‬ا‪T‬د!ن وا   ‪N‬رات و‬
‫ا ‪
L/‬ات‪،‬و ?
‪ \ 5A‬ا‪ JC‬ارا<‪ R<; :A،‬آ‪ FI‬آ "‪ :‬ه‪gO‬‬
‫ا ‪،I‬ورأت ‪ C) ) A‬ب !‪ ( I‬رآ إ( ا ‪ e‬ا ‪/‬م ‪ ،‬ا‪O‬ي (‬
‫ ‪ .E‬إ( إ‪D R‬ت ا ‪ e‬و ه  ?‪.5‬‬

‫اــ‪:‬‬
‫( ?ال ا ? ‪ :! " ! J‬ا((ت‪ R" ( P}A ،‬ا>›‬
‫وا ‪، /‬وا‪،
/‬وا;ة وا
أ‪ A‬و ا‪  C‬آ  ?ل "‪
A @ I R‬إ‪R‬‬
‫ا(<اء وا(<>ف وا‪.E‬ر واان‪.‬‬
‫آ  أن ا ?
‪S‬ان د((ت و ‪
0‬اءات ?;‪0 :R /  $ J /   f‬ـ
اءة‬
‫\ أن ?@ر ‪ i‬ا‪ PL‬و ?  ? و ‪ >S‬‬ ‫‪- La chiromancie‬‬ ‫ا‪PL‬‬
‫د‪ R" J‬ا‪ E‬و ال وا ل وا ‪،e‬و?‪ W‬ا
اءة ( ?‪
A‬ه إ( ا‪ PL‬دون‬
‫<
ا&"@ء‪.‬‬

‫)‪(103‬ا
وا ‪،‬ص‪.141‬‬
‫)‪(104‬ا‪،A‬ا ان‪،‬دار ا(!م !‪ W‬اا
‪،‬ص‪.139‬‬

‫‪58‬‬
‫د‪bb‬ت ا "! ‪ !  M‬ا>‪ 3‬وا‪:
3‬‬

‫‪5،< )،CB #‬‬


‫ هة‪،‬‬
‫ة‬
‫آ ـ‪ ،‬آة ]‬ ‫ـة‪ ،‬ـ  ‬

‫
‪
 ،5‬‬ ‫ُ
'ة‪،‬‬ ‫ا"‪،‬‬
‫
‪5‬ة‬

‫‪ CA‬ر\ ار إ‪B R‬ق ا ; @ آن ا ا‪) $ W/ !#) @#‬‬
‫‪ B‬و !ً و‪،ًNn‬وآن ) )‪ C‬ب ‪ً
ُ! 5‬ا ق إ‪R‬‬
‫)‪ C‬ب د ً‬
‫ار‪،‬و  " "‪ :‬ا ‪،
/‬وأ‪ 5 #‬ا‪ eI‬ا>;‪،‬أذ"‪ :‬إ‪ R‬ا(<‪B/‬م و"م‬
‫ ًا‬
‫ا و!‪;$ 5Nn 5;" R„N? ،‬ع ‪ #»g :! g‬أ‪ :! IOS‬ي‪„ " n ،‬‬
‫و‪$‬أ  "‪ R‬ا ء‪...‬أ‪<  PS I‬ي ا‪.‬وة أ" ;‪:! g e< #...‬‬
‫‪.105‬‬
‫آ‪ C‬و?
آ; أ‪
%‬ق«‬
‫‪ FILA‬د( ا‪ N‬وا‪B<T‬م إ‪ R‬ا‪O‬ات دون ا رة "‪ R‬ا= ‪ A‬أ‪=A‬‬
‫ر\ و ة »‪A‬و‪ F‬و‪0 :L‬اي اا‪ S‬و ‪ ?";0‬آ‪ً C2 FI‬ا‬
‫‪ A‬ا ‪ 2‬آ‪ً FI‬ا !
‪n‬ة‪،‬را"‪O ;!،‬ة‪  A،;L !،‬أ‪F$‬‬ ‫‪106‬‬
‫و!ة«‬
‫ا;‪ iC‬ذ‪ W‬ا‪ F>/I‬ا د‪ R" F‬ا‪ N‬وا‪B<T‬م إ‪";0 R‬ت دا‪ ! S‬زا‪F‬‬
‫? ‪ C) ) R" :‬ب‪.‬‬
‫و‪L? 0‬ن ا !ْ
اً و!
آً د إ‪ R‬ا ‪،e‬وا
‪،5" a$‬ء ‪ A‬ا&‪
#‬أن‬
‫ا; ‪ RD-‬اš "‪ 5‬و<‪0 -‬ل "‪ :‬ا‪) :I‬ا ا ‪ A‬أ  ; و ( ?‬
‫‪& (.;$0 A‬ن "ره إ‪ R‬ا ‪ ًC.n  e‬و? ً ‪ ،$‬و! دا!‪ A F‬ا ‪A‬‬

‫)‪ (105‬ا
وا ‪،‬ص‪.12‬‬
‫)‪(106‬ا
وا ‪،‬ص‪.278‬‬

‫‪59‬‬
‫!َ دة‪cA ،‬ن ? ‪ :! F;L‬ا ‪ e‬أ‪0 FD‬ة‪ ،‬و‪? \BI‬رج !ا‪ a0‬ر< ا
اوي‬
‫إ‪ F}»:g R‬ار‪ A ! 0‬ي‪ 0 A، A،‬وه ا‪m‬ن ?;م ‪A‬‬
‫‪D‬ري أ‪
0‬أه وأ"« ‪" >! A‬ر‪،‬وا‪C\B e‬ظ‪،‬وا ‪،W‬و‪ :L‬ا ‪e‬‬
‫‪ e‬وا‪ 5‬وا(<
ار‪  FILA.‬ا& ‪ ;x >!  /! I‬را‪
[;! 2‬ة‪.‬‬

‫ا
‪:2‬‬
‫ا&ذن ه \< ا‪،a /‬و" ‪ P0‬ا‪BL‬م‪ D&A،‬أ‪، L$‬و ا‪BL‬م ‪.‬‬
‫ا‪ I$T‬و ا‪@ T‬ح‪،‬وا&ذن أداة و!‪ JS‬ا‪" =A.C‬دة ‪L‬ن 
 إ( أ‪5I‬‬
‫‪.107‬‬
‫‪ 0‬ث أن ‪L‬ن  ‪ /‬ع ‪ A‬م ا‪ ! a /‬م ا‪ ،
E‬ل ا"
‪:‬‬
‫ ‪kkk0 kkk‬ـم أذ‪ zkkk kkkI‬ا‪kkk‬‬
‫وا&ذن ?‪ Jkkkkkkkk0 =kkkkkkkk‬ا‪:kkkkkkkk‬‬ ‫"‪ n‬‬
‫‪kkkkk0‬ا ‪
kkkkk? ( :kkkkk $‬ى ?‪Okkkkk‬ي‬

‫وا&ذن آ‪ Akkk? :kkk‬ا ‪kkk! ekkk‬‬ ‫‪ F A‬‬

‫آ‪I‬‬
‫و م ا‪ <\ FC2  LA @ ?  $ a /‬ا‪ ،
E‬أو ‪ ! $n‬‬
‫!‪0 :‬ر? !‪
! JQ‬ض أو \‪  J‬آ[ ‪ ? ،‬م ا&ذن ! م ا‪،:‬و  ء‬
‫!‪ I! :‬ا‪"a <"JC‬‬
‫?‪ R; $ F < ?j‬أ‪ ،F‬و!;‪ a < 0 5‬اš  ‪ ،g \ :‬أي أب \ ‪g‬‬
‫و? ‪،5‬وا< ‪ a‬د" أي أ‪.108e‬‬
‫و! آ‪ ? FI‬م ‪ i/? :! g 5$‬و?‪ R" i/‬زو  ‪ 1‬و ر‪5 A‬‬
‫‪ ?/ A‬ا‪ ،‬وا< ‪E‬ء ! ور ‪ ‡  L! :! BS‬ع ‪
$‬اوي‪،‬‬
‫ ‪ :L‬ذ‪ W‬إ( ا<‪،CS C! $‬و!ُ ‪D‬د‪
? ،0‬آ‪   F‬ا د ‪%
A‬‬

‫)‪$ (107‬ر ‪
$ :$‬د‪،‬دار ا ان‪ ،‬ا رف ‪
$ ،‬وت ‪،‬د ت ط ‪.،‬‬
‫)‪ (108‬ا‪[;! :$‬ر‪/،‬ن ا
ب‪،‬ج‪،=$< a
!،6‬ص‪.364‬‬

‫‪60‬‬
‫وده "‪
A R‬اش او ‪
@$‬ة زو  ‪ 1‬وا ء ا&‪$‬ان‪F0
C?  A ،‬‬
‫‪  $‬ات‪ :" A ،‬و أذن "‪ 5‬و "‪ R‬ر‪ . 5 A‬إ‪» " R‬ا\‪O‬ر‬
‫ ‪
L  / 1‬و‪?  ...g‬دت "‪ < R‬ع \ ه وأ‪ A I‬ا‪
C‬اش ‪ :$‬ا;م‬
‫وا [‪ :! WI$O  <...‬ا
‪ 0‬و
!‪ JL$ ;I‬ا‪CE‬ت«‪. 109‬‬
‫و‪%‬ب ا< "‪ :‬ا& ‪ ( ،I‬ل أن ا
أة ‪!
S‬ء∗‪،‬وإ‪R" (  I‬‬
‫? ! ‪E‬د و?‪! e.‬ود‪ ،‬و‪ ( $%‬ل إ( "‪@\ R‬ره‪e.A ،‬‬
‫ا د ه ‪D‬ت ا= وا‪O‬ي ‪ g$‬ا‪m‬ذان ‪،¤D‬وإذا " ; أن \< ا‪a /‬‬
‫? !‪ a‬ا‪/IT‬ن !‪BS R"  L‬ف ‪ z$‬ااس ا&‪
S‬ى آ‪،
E‬و" ; أن‬
‫‪ J>? ;!I A‬أو ?;م آ‪ J‬ااس إ( ا‪ a /‬و" ; أن اš "‪„O‬ب ‪ a /$‬وه‬
‫ا‪ ،=E‬و" ; أن "  ا‪ ( 
/0 a /‬ا‪S‬ر  آ‪ ; "،
E‬أن ا‪a /‬‬
‫
‪ e‬وا‪ ; "،
E‬أن ا
ء ( ‪ a /‬إ( ‪B!T‬ءات ‪ 50‬وأوا!
‪ ! g‬‬
‫?دت ا&‪D‬ات ا‪N‬ر‪،  (،‬أو "ذ‪ e.? FILA.‬ا< @ر‬
‫اا  ب ‪ A،5\ e0 A‬آ‪ WO‬أ‪ :" D‬آ‪ 5;ُ ! J‬و ‪ 5‬و ح‬
‫(‪.‬‬
‫( و( ‪ a /‬إ( آ  ً‬
‫‪
( A،5A‬ى إ(   ً‬

‫أان ا‪: E>$‬‬


‫‪ F;$‬ا> "‪ R‬ا‪BS‬ف و ?;ع و?د ا&ان‪„A ،‬ن د( وأ‪A
#‬‬
‫ ‪ a‬ا@رات‪ ،‬و‪  ;$  A PN? 0‬وا( ا ?ُ
‪„$ I‬ن‪،‬‬
‫‪<&A‬د ‪ i‬دا  رد ‪f ًC‬س‪،‬وا&‪ i z$‬دا  رد ‪
> C‬وا‪ C‬وا‪،/‬‬
‫‪ " ! J$‬ا&"
اف وا  ا( " و ا ; و ا‪ A Q‬ه ا ?د‬
‫ا((ت و<
ور?‪.‬‬
‫و  ه ‪@A R" :‬ء أ ‪ I‬ا‪B.‬ف ان ا
!دي أو ا
‪\/ $ DD‬‬

‫)‪ (109‬ا
وا ‪،‬ص‪.250‬‬
‫∗‬
‫! >" ا&ذن‪،‬ا‪/
[I‬ن ا
ب‪.‬‬

‫‪61‬‬
‫»و‪  $‬أن ه;ك آ‪ $‬و ه‪ A x‬أ  ‪D‬رة آ  أ‪? 5I‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪$‬ـ‪<275.75‬‬ ‫? ر‬
‫‪cA‬ن د( ان ا
‪DD‬‬ ‫‪110‬‬
‫‪D‬رة ‪ A‬أ  آ‪ $‬آ  ل ا;‪5‬رن«‬
‫اه‪ F‬و ا‪O‬ي ‪ ً$2 JL‬آ‪ CQ‬إ‪  I‬ه ال ا‪O‬ي  ا‪
S‬ا‪ " A 50‬‬
‫ا<
"  ‪ 2‬و ا<@ر ?‪ JDC‬ا!ن وا ‪L‬ن‪ ،‬و  ذآ
‪? I‬ا?

‫‪ [C‬ا‪O‬اآ
ة ‪ A‬ا ‪ :‬وا ‪" “$‬ده ‪ً
!38‬ة دون ا‪nT‬رة إ‪ R‬ا(‪0 n‬ت‪.‬‬
‫&ن ا‪O‬اآ
ة ‪„S‬تْ ا[‬ ‫‪111‬‬
‫»"
ون <; !
ت و(‪n‬ء ?‪«
.‬‬
‫وا\‪I0 WO$ ً ! $ F[C‬ن اادث ا‪O‬ي ‪ i‬آ‪ J‬ا دات‪  IcA ،‬ه‬
‫? م ‪ /!  !
?  $‬ة !‪ :‬وه‪ d‬ا ‪
$ " :  ، 2‬د ا‪
2‬‬
‫‪ R" ّ  ً$2 B‬ا‪E‬رة ‪.DC? a@A‬‬
‫‪/A‬ل " \ ً‬
‫و  ر< ان ا
!دي ا‪ eI‬ا;‪EN /C‬ت ا ر  
وا ‪A ،‬‬
‫ \ إ‪ R‬ا‪
/‬اب و ‪$ PE‬م ا‪ iC;$  Q‬وا‪j‬س وا ;ط‪،‬و ‪ JQ‬ه‪O‬ا ان‬
‫ا
ؤى ‪
%‬اا‪ 2‬وا
!د ن  ون ‪$‬م و‪2‬ح ا‪
LC‬ة و"م ا رة‬
‫"‪ R‬ا  وآ‪
Q‬ة ا
دد و"م ا?‪N‬ذ ا
ار‪. 112‬‬
‫‪2‬‬‫‪  ;$‬ه ‪ :‬ان ا&‪ R"
@S‬ا‪f‬رة ا
آ  وا !‪<54\/‬‬
‫وان ا&‪
@S‬ن اد وا>‪ ;A
Q ،‬ا وا‪، ;L/‬و ‪A JQ‬‬
‫ا ‪ :I‬ا‪ !B<T‬وا ‪ /‬ا‪BST‬ص وا‪N‬د وا‪ J!j‬ا
و\ و "ن‬
‫)‪(113‬‬
‫وه 
"‪ :‬ا‪ eEN‬وا; ء وه ن"!‪eE‬‬ ‫ا&ان "; ا ‪": /‬‬
‫)‪(114‬‬
‫وا ‪$‬ة ‪ A‬أ\‪ W‬ا[ت‪.‬‬ ‫ ; ‪0‬ة ا و! و‪
LA‬ة ا ‪"[A‬‬
‫»‪ FC‬ذاآ
?‪n (،‬ء >; !
رًا ة إ(ك و إ( ! وى ! ث‬
‫آ‪ W? FI‬آ ت !
 ‪RC $‬‬ ‫‪115‬‬
‫\ أرأ ‪  F‬ذا أ? ‪ JL$ W$‬ا< ?«‬

‫)‪(110‬أ\  ‪n
A‬خ‪  ،‬ا;_ ا
وا‪،‬دار ا&!ن‪-‬اار ا@ء‪،‬ط‪،1996 1‬ص‪.20‬‬
‫)‪(111‬ا
وا ‪،‬ص‪.269‬‬
‫)‪ "(112‬اš اه
‪ ،‬ا&‪
#‬ا;‪ّ /C‬ن‪ !،‬ا ‪ P0‬ا&د‪"،$‬د ‪.www.awu-dam.org25/02/2007 379‬‬
‫)‪(113‬أ\  !‪N‬ر "
‪،‬ا‪ .‬وان‪ "،‬ا‪،eL‬ا ه
ة ط‪،2،1997‬ص‪.164‬‬
‫)‪ " (114‬اš اه
‪ ،‬ا&‪
#‬ا;‪ّ /C‬ن‪ !،‬ا ‪ P0‬ا&د‪"،$‬د ‪.www.awu-dam.org25/02/2007 379‬‬

‫)‪ (115‬ا
وا ‪،‬ص‪.264،265‬‬

‫‪62‬‬
‫ا
ازي وه ?‪E‬رع ا ت‪،‬أو) )‪ C‬ب و ه ون ا‪/LI‬را?‪ 0 R<;» 5‬‬
‫‪116‬‬
‫? ل  إن ا‪ e‬ا‪
L‬ا‪«? <$ 5;" aA‬‬
‫و   ا ن ّن ا&‪  Ij$
@S‬ن أ"ء ا‪ e‬ا‪  Q‬ل‬
‫‪ :" h(H‬ان ا&‪"
@S‬ا&‪ >
@S‬اآ‪C‬ء ذا?ً \  ً "‪J =
:‬‬
‫ا‪ :‬وا‪O‬اآ
ة ?‪;L/‬ن "‪ R‬ه‪O‬ا ا‪ ZN‬آ  ?‪
/‬ان "‪ R‬أي ‪n‬ء‬
‫‪.117Z/$‬و‪  $ I &A WO‬ر‪ :! 5CD‬أان و أ‪Ln‬ل ? رس !  ا‪%T‬اء‬
‫وا‪
%T‬اء وا‪nT‬ر ‪ $‬ا" اا‪ eI‬ا;‪a ?  A?  " A    /C‬‬
‫‪ /? :$‬ا‪L‬ت ا( ;_ وا   ار  ا(<‪B‬آ ا‪.EN‬‬
‫وا   م ‪ $‬ا;‪"editeur"
n‬أي ‪ e\D‬دار ا;
ا‪O‬ي م ‪
@$‬‬
‫"‪"edere‬‬ ‫ا‪L‬ب ;
أو ا= "‪".5‬و  ءت ه‪ gO‬ا‪ :!  L‬ا‪ JC‬ا‪;?B‬‬
‫و !;‪ > g‬اة")‪LA .(118‬ب [‪ ?j R\ ً;<ً  >N! J‬ا;‪
n‬‬
‫@ ‪ 5 :‬ا‪ O‬ع وا(‪I‬ر و‪ :! /< =A‬ا ت ا  ة !‪JLn"JQ‬‬
‫ا
وف‪،‬و\ ا‪،CE‬و‪ P;D‬ار‪ ،0‬و‪I‬ع ا‪B.‬ف‪ ،‬و ا‪E‬ر ا ‪\E‬‬
‫;_"‪ 5
n;A .119‬دور آ
‪  " A‬إ‪
S‬اج ا‪L‬ب ؛!‪ ; :‬ا
اءة ‪ ،‬إ‪R‬‬
‫ا<
اء اا‪ a0‬ا‪ A Q‬و ا‪ </‬وا( " ‪ ،‬وا‪"  \
! A ، ;C‬آ 
ا ‪
/‬ح‬
‫‪ 5"IMPRESARIO‬أن 
و ‪ :! " ! :$ =A‬ا ت ا@
ور ‬
‫‪IT‬ج ا‪L‬ب" ‪. 120‬‬
‫‪ %
A‬ا(<‪$‬ت ا‪nT‬ر  وار  وا‪ R ? ،;C‬أ ‪ I‬ا‪B.‬ف \ ّ‬
‫((ت ا دة ا ?@ ا ‪ :‬و?‪ A gI/‬أداء ا((ت وا ‪ I‬ا ‪;L‬ة‪.‬‬
‫"‪  LA‬أن ا‪ !B‬ا& ‪
? I‬إ‪
? R‬آ‪ :! " ! e‬ا;‪
D‬ا ‪f‬د  إ‪R‬‬
‫إ‪I‬ج د( !‪cA ،‬ن ا‪ !B‬ا‪"$ J.?( L‬ره آ‪ WO‬إ( ‪\ A‬ود‬

‫‪ 116‬ا
وا  ص‪.33‬‬
‫)‪ " (117‬اš اه
‪ ،‬ا&‪
#‬ا;‪ّ /C‬ن‪ !،‬ا ‪ P0‬ا&د‪"،$‬د ‪.www.awu-dam.org25/02/2007 379‬‬
‫)‪ (118‬رء ‪0‬ت ‪ ";D،sD‬ا‪L‬ب ‪ :$‬ا&!‪ i‬وام‪ a$>!،‬ا&ه
ام‪،‬ا ه
ة‪،‬دت‪،‬دط‪،‬ص‪.75‬‬
‫)‪ (119‬ا
‪ a‬ا‪، =$/‬ص‪.83‬‬
‫)‪ (120‬رء ‪0‬ت ‪ ";D،sD‬ا‪L‬ب ‪ :$‬ا&!‪ i‬وام‪ a$>!،‬ا&ه
ام‪،‬ا ه
ة ‪ ،‬دت‪،‬دط ‪،‬ص‪.78‬‬

‫‪63‬‬
121
"‫ ((ت‬J!\ ‫ن‬L‫و  آ‬j?
.J ‫و‬j‫@ءات ا
اءة وا‬A ; sC?‫ و‬I/‫ ا‬.‫ ا‬nA :! I‫رة ?
ر‬EA

http/saidbengrad.free.fr/or/ort1.htm06/06/2007(121)

64
‫ﺳﻴـﻤـﻴـﺎﺋـﻴـﺔ ﺍﻟـﻌـﻨـﻮﺍﻥ‬

‫‪65‬‬
66
:
‫ ا<] وا‬/1
I WO . 5?ABS‫ وإ}ر ا‬،  ‫رة‬D ‫\اث‬T  /$ Jّ<? .‫إن ا‬
: k2 k‫ وا\ة وده‬J‫ \ ? رس آ‬،  ? 0B"  /$ .‫ ا‬0B" ‫أن‬
‫ن‬/kIT‫ ا‬kL ‫
ّد أداة‬k! F/k .A »R;! ‫ > د‬، ‫
ى‬S&‫ود ا‬
: @ ! ‫ء‬n J‫ آ‬J0‫ و‬، ‫ "م‬5$ .‫  ا‬I‫ وإ‬،‫ ا&دوات‬:! ‫
ه‬% eI R‫إ‬
e/kA ‫ك‬k;‫ وه‬، ًCkL;! ‫دًا‬k! ‫ن‬kL ‫ أن‬.; ، ‫ !د‬Z<‫ن اد و‬L!‫إ‬
. Heidgger ‫ل‬0 \ R" ، 122« "  ‫ـ و‬. ?
‫ا‬OkA ،   /‫ ا‬JC$ ‫ ? م‬:\ (
ّ ‫ إ‬:? :‫ و‬، /CI :" ‫ ( ?ُ
ب‬.‫وا‬
Rk‫ إ‬Ak ‫ ا‬:k! ‫ل‬k I($‫ و‬.123« /k‫ ا ل وا‬sC;! A (‫ا ( ث»إ‬
k$L‫ ا‬FkI‫ آ‬WO$‫ و‬،‫ب‬L ‫ ا‬R" ‫? و? ه‬E‫رة ا‬E‫ ا‬FQ? ّ ? $L‫ا‬
.
‫ ?ر  ا‬A <‫اث ا‬
‫ة‬k  ‫ا‬k" R‫ إ‬I‫د‬0 ‫ي‬O‫
 ا‬C‫» أ! ا(آف ا< ا‬Walter.J.Ong ‫ ل‬
،   /‫! ا‬B‫ت ا‬jI !;" ( ، I/IT‫ ا" ا‬JS‫  ? ّ دا‬A A
 ‫ ا‬:!
ekk?L‫ ا‬a>/kk kk‫
 ا‬Ekk‫ت ا‬kk!B‫ ا‬:kk! ‫
ي‬Ckkn ‫م‬kk[I ‫
ع‬kkS‫! ا‬kk;" Jkk$
‫ا‬Ok‫ وه‬، _;k‫ ا‬:k! ‫رئ‬k ‫ه ا‬k ‫  ا <ف‬0‫ ت ا‬L‫ا<> أن
ّر ا‬$
‫
ورة‬Ekk‫= ا‬kkA‫ وو‬.124«=0kk‫ ا‬kk‫ !;ه‬kkA kk$L$ ‫م‬kk‫دة ا‬kk" 5kk;I kk! kk‫ه‬
. Im‫\ ا>ر ا‬BI ، . N ‫ار‬
: E‫ ا
 وا‬/2
. I;‫ ← ا‬$L‫  ← ا‬/‫ ← ا‬.‫ا‬
Rk‫ج إ‬k? kI‫دة ! ّو‬k! Jk‫ أن» آ‬k\ ، k$L k \( k\
‫ءت آ‬k .A
‫ أن‬kk\BI‫ و‬. 125«‫ان‬kk;" 5kk ‫ دوّن‬k! Jkk‫ أن آ‬kk; ( ‫ا‬Ok‫ وه‬، kk! JLkk$ kI;"

www.awa-dam.org/mokifadaby , 428 .2007/02/25122-


. 5/CI ‫ر‬E ‫ ـ ا‬123
i ‫ ا‬182 ‫ "د‬، A
 ‫ " ا‬/< ، ‫ر‬CE"  ! ‫ !
ا‬، : ‫ ا; " ا‬:/\  
? ، $L‫ه وا‬C‫ ا‬، dI‫ ـ وا
إو‬124
. 167 ‫ ص‬، 1994 / F L‫ ا‬، A Q ; ‫ا‬
. 73 ‫ ص‬، 1988 / 1‫ ط‬، ‫ ا ه
ة‬، 
E! I&‫ ا‬L ‫ ا‬، $
‫ ا&دب ا‬A ‫ ا;ان‬، i "  ! ‫ ـ‬125

67
: ‫ اول ا‬A ‫رده‬I ، I;‫  وا‬/‫ "  ا‬:$ ‫ت‬0‫
و‬A ‫ه;ك‬

‫ا‬ E‫ا‬
I;L‫ ا‬R" ‫?ل‬  ‫ ا‬R" ‫?ل‬
‫< د( !ا?
ة‬
ّ
? J ‫و‬j‫" ا‬A <
?
C‫ ا‬A ‫
ة‬2\ $L‫ ا‬A ‫
ة‬2\
‫ !ل‬R‫ إ‬J ‫دال‬ ‫ !(ت‬R‫ إ‬J ‫دال‬
A ‫
ة‬2\ IL!‫ا‬ 
ّ f! IL!‫ا‬
C‫ا‬
 $<  "  \(  "
3
: ‫
ن‬3‫ و~ =^ ا<] )  آ‬/3
‫ت‬EkّEN?‫ و‬
َ k\! k ‫
د‬AjkA ، kI;$  ‫ ارس ا; ي ا‬RC\‫ ا‬WO
. I;‫ " ا‬، "La titrologie" R / ! " : L? R‫ إ‬F ?‫ار‬
J‫ـ‬k<
‫ ا‬:/k‫م ا‬BkL‫ز ا‬k Pk}‫ و‬kA 5k >S kA "‫ƒ
ن‬3‫ر " آ‬n‫و  أ‬
A P}‫ ا‬z$ =ّ ? ‫ ا‬. <
‫ ا‬، :;/‫ ا‬، E‫ ا‬، ‫ق‬/‫ ا‬،5‫ إ‬J<
‫ا‬
‫ع‬k;?‫ و‬، REb‫ أو ا‬3 ‫ ا‬R~‫ ? ا‬J<
‫ ا‬a A ًE
ّ I g‫"ر‬$ ‫ا;ان‬
‫ي‬Okk‫ع ا‬kk2 ‫ إزاء ا‬5kkC0‫ و!ا‬Jkk<
‫ ا‬Pkk ‫ "ا‬:kk"
kk‫ ا‬Rkk‫ إ‬kkC}‫ ا‬gOkk‫ه‬
. 5;"

kIT‫ ا‬ek<&‫ ا‬kA ّ/k?‫ و‬، ƒ "c‫ƒ ا‬R~‫ ا‬k? 5‫ إ‬J<
‫ ا‬a!‫و‬
. Jِ / ‫م ا‬A‫ إ‬E0 ‫ا  ه اث‬
، ‫ر‬kkS‡ /kk<
¢ f ‫ ا‬kkC}‫ ا‬kk‫ وه‬، ƒƒ  ‫ƒƒ ا‬R~‫= ا‬kk ? ‫ق‬/kk‫ ا‬akk!‫و‬
k!
‫ ا‬C}$ .‫ م ا‬A . ;" ‫ّث‬I ‫ء‬n‫ أ‬R" J?‫ و‬،
? .‫"ر ا‬$
. ‫إ‬

68
JD‫ ء اا‬$‫ إ‬C}‫ ا‬gO‫ ه‬: @? \ ، ‫ ه‬3 Eb‫ ا‬R~‫ ? ا‬E‫ ا‬a!‫و‬
‫ث‬k‫ ا‬FkC ‫ل‬BkS :! 5\I R" ‫ وا
ص‬، e N‫;ء ا‬#‫ از أ‬A
:$
.5 ! gI‫ا‬
‫اره‬k!‫ و‬. .‫ ! وراء ا‬C}‫ و‬R /?‫ و‬،  5 ‫ ا‬R~‫ ? ا‬:;/‫ ا‬a!‫و‬
ًk . ًk> I
kSm‫
ف ا‬k>‫ وا‬، J /k 5kI‫ أ‬ek N‫ ز ا‬A
\‫آ أ‬j ‫أن‬
. ‫وا\ا‬
k<
‫ ا‬kA ‫ن‬kL? k‫ ا‬C}‫ وه ا‬،= CEc‫ ا‬R~‫ ا
< ? ا‬a!‫و‬
: @k? k<‫ ر‬Jk‫ أن آ‬k\ ،/kCI :k" (‫
إ‬kّ? ( kI& ، k?‫ ّ ذا‬k\ kA  %
‫ن‬kk‫اء أآ‬kk<،
S- Rkk‫_ إ‬kkI :kk! PkkN? kkC}‫ ا‬gOkk‫ ه‬kk‫ ودر‬،ƒƒ#‫د‬$‫ ƒƒ ا‬R~‫و‬
.126
ً ‫!ً "د‬B‫ً أم آ‬$‫ا;_ أد‬
:   ‫>ي‬E ‫ آرس‬E‫ ا‬/4
Rkk‫ إ‬، 5kk‫ وا‬kk;  ‫ت ا‬kk ‫ ا
آ‬:kk! ‫
ج‬kkS ‫ي‬Okk‫ي ا‬kk ;‫رس ا‬kk‫ ا‬akk<
ّ 
5kk ‫ّم‬k ? ‫ ؛‬kk‫;_ ا
آ‬kk‫ ا‬kkA‫ ّ روا‬k ? ‫ادات‬kk!‫ ا‬:kk" kk Rkk2‫ل" أ‬M ƒƒ ‫"ا‬
R‫ إ‬: ‫ ا‬:! <‫ ارا‬F‫
ّآ‬A . ًA (‫ راا د‬JQ ?‫ و‬5;" †;?‫ و‬، 5N?،
‫ت‬k;L ‫م‬k ‫ء ا(ه‬Bk ‫ وإ‬،   ;‫ ا<
ا? ا
اءة ا‬A ‫ا اّل‬O$‫ و‬. Z ‫ا‬
g‫ أ<
ار‬:" PL‫ وا‬، 5 ‫و‬j?‫ ا;_ و‬A ‫ى‬/! R" ‫>رة‬N‫ ا‬A  % ّEI
‫رِس‬k (‫ و‬، Jk L ( _;‫ ا‬sD‫ وأ‬، 5ّE;$ 5C‫آ‬$ E;‫ ا
آ ا‬s@CA .
. 5$ Z? ‫ص ا‬E;‫ل \@ر ا‬BS :! (‫ إ‬g‫\@ر‬
kBS :k! PkI ، \C! ‫ \   " ت‬A ‫ وا ه‬، ‫م ات‬0‫ ّ ا‬A
‫ت‬kkّ>! ‫ت‬kk‫ن ا‬kkLA . 5/kkCI Rkk" ّ kk ‫ أن‬kk ‫ول دا‬kk ‫ي‬Okk‫;_ ا‬kk‫ ا‬Rkk‫إ‬
zk ‫ وا‬، k(‫ ?>ّر ا‬aّ? A ‫ ا رئ‬C} ، 5A
ّLC!B‫ وا‬5;" ‫ت‬L/ 
. "

. 160‫ـ‬157 ‫ ص‬، 3‫ ط‬، iI? ، ‫ب‬L $


‫ اار ا‬، ‫ وا&<ب‬$<&‫ ا‬، ‫ي‬/ ‫م ا‬B/‫ ـ " ا‬126

69
La 5kk?‫ا‬O$ kk 0 ًk ِ" FkkD‫ أ‬kk‫ ا‬، ‫ƒƒ اƒƒان‬3 ) ، ‫ت‬kk‫ ا‬gOkk‫ ه‬:kk!‫و‬
Gérard : ;k!
‫آ‬OkI ، :$
k.‫ ا‬:Q\k‫ ا‬:k! k" ! 5 iّ<‫ أ‬0 titrologie
Roger ، Charles Grivel ، Lucien Goldman، Henry Mitterand ، Genette
: ‫ ƒƒي‬5‫ ƒƒ ح ا‬R‫ƒƒ ا‬3) :
‫آ‬OkkI ، ‫
ب‬kk‫ ا‬:Q\kk‫ ا‬kk;"‫ و‬. Léo Hock ، Rofer

+ƒ . ‫ازي‬k ‫;_ ا‬k‫ ا‬k$‫ ! ر‬: ‫ اوي‬M  . (‫"ت ا;_ ا; وا‬
: +ƒƒ,‫ا‬# ‫ ƒƒ ل‬. ‫ان‬kk;‫
ا? ا‬kk<‫ ا‬kk ‫ ا
وا‬kkA ‫ازي‬kk ‫;_ ا‬kk‫ ا‬: !ƒƒR<M
. $
. ‫ ا
وا  ا‬A ‫ا;ان‬
I ‫ ا‬I ، "‫
دة "";ان‬C! ‫ر‬O :"  ، ‫ن ا
ب‬/ R‫وإذا ر; إ‬
: ?m‫وا((ت ا‬
. W!!‫ }
أ‬: I;"‫ ";;ً و‬:
¡ ُ َ ‫ و‬:
ُ ِ َ ، ‫ اء‬:
„"َ
. ‫ ا"
ض و"
ض‬: :
„ "‫ وا‬، ًI;"‫ ";ً و‬:ُ َ ‫ و‬:
¡ ِ ، :
„"
. 5‫ إ‬5A
D‫ و‬5ُ2
" ‫ أي‬: ‫ا‬OL 5ُ;ْ ;"‫ب وأ‬L‫ ا‬F
ُ ;ْ ;َ "
. R; ‫ ا‬:! =! 5I;‫ آ‬: ً ;َ ;َ ;ْ "‫ ";ً و‬5; ‫ب‬
َ L‫ ا‬:
„"
، ‫ ";ن‬5D‫ وأ‬. 5I;" ‫ إذا‬: ً ;? 5ُ„;"‫ب ?;;ً و‬L‫ ا‬F;" : !E <‫ل ا‬0‫و‬
Rk" g
k[? ‫ء‬k$ F
َ k<‫ ا‬k ‫ وآ‬، ‫اه  واوًا‬k\‫ إ‬Fkُ0 ، ‫ت‬kI;‫
ت ا‬kQ‫  آ‬A
. Rkk; ‫ ا‬:kk! =kk! ‫ان‬kk;‫ن ا‬jkk$ ‫ر‬kk[;! :kk$‫ف ا‬kk2‫ وأ‬. 5kk ‫ان‬kk;" kkA g
kk%
. gE0 ;!‫ و‬5?;!‫م و‬B‫ آ‬J‫ آ‬R; A
‫ل‬k0 .‫ن‬k;‫ ا‬:k!
k}‫ وأ‬P
ّ kS‫ أ‬5kI& ، ًk!( ‫ن‬k;‫ ا‬J ‫ب‬L‫ل "ان ا‬0 :!‫و‬
. EkC‫ ا‬.‫@ ّ ه ا‬$ ‫ واُ;ان‬، ‫
ة‬% ‫ ا;ان‬A . ‫ اان‬:a
ُ ّ<‫ا‬
kk ! Ik ‫ ا‬gOkk‫ ه‬Jkk‫ وآ‬. 127‫ن‬kk;ُ"‫ و‬، ٌ‫ان‬kk;ِ" ، ٌ‫ان‬kk;ُ" : ‫ل‬kk ُA
ُ /
َ kLُ kk0‫و‬
. R; ‫ وا‬E ‫ ا‬، ‫ د( ا
ض ا[ر ا("
اض‬R‫ إ‬J ?
‫ة‬k\‫ و‬JkّQ ? ‫ة‬kّ‫اة !
آ‬kI k‫ ه‬Jk$ ، k;" ‫;ء‬.k<(‫ ا‬:kL ‫ة‬k‫ زا‬ik ‫;ان‬A

. :;" ‫ !دة‬، ‫ن ا


ب‬/ ‫ ـ‬127

70
‫د( ?‪ّE‬ر ‪ /‬ا
وا  ‪;A .‬ان ه ا&‪
#‬ا‪O‬ي ُ
ف ‪ 5$‬آ‪n J‬ء‪. 128‬‬
‫‪kk} W‬ه
ُ‪Rkk" g‬‬
‫‪kk;A‬ان ا‪kkL‬ب <‪ 5 kk‬و د ‪ ، 5kk‬و";‪kk‬ان آ‪kkn Jkk‬ء !‪ kk‬دّ ‪َ k‬‬
‫‪. 1295; $‬‬
‫وه ذ‪ W‬ا‪ PL‬ا( ا ‪N‬ل ;_ ‪ \ ،‬ول أن ‪kL‬ن را‪ًk‬ا  ‪ّk‬م‬
‫و 
 ‪ k‬ا(‪ ،k‬وا‪j‬و ‪ _;k Jk‬ا‪Ok‬ي ‪0 Rّk‬د?‪ 5k‬وا‪"k‬ة إ‪kA ، 5k‬‬
‫ل‬
‫_ ‪ّ ،‬د‪ ، g‬و? ّ‬
‫! " ا‪!B‬ت ا‪ I/‬ا ‪ :L‬أن ?ُرج "‪ R‬رأس ‪  I‬‬
‫"‪! R‬ا‪ g‬ام ‪
.A ،‬ي ا رئ ‪$‬ا‪. 130JD‬‬
‫‪;kkA‬ان " ! ‪ ، ًk‬وا;‪kk‬ان ا
وا‪$ kkA ًDEkkS kk‬ا ‪ kk‬ا&ر‪kk;$‬ت ‪akk! ،‬‬
‫!‪B‬د و?ر ا;‪ i‬ا
وا آ; ذج <‪
k‬دي ‪0 5>@k? ،‬ا"‪ k‬ا‪ kL‬؛ ‪k‬ءت‬
‫?‪ Wkk‬ا;‪kkk‬و ‪kkk? ، >/kk$ :‬ول ?‪ ekkk‬ا‪ i;kk‬ا&د‪kk  kkk$‬رئ ‪! akkk! ،‬و‪kkk‬‬
‫ا< >‪ ، 5$‬واآ‪ 5$/‬آ ‪O W/‬ا ا;‪ i‬ا  ‪ .‬و‪ j 0‬ا
وان آ‪ WO‬إ‪Rk‬‬
‫!آ‪kk‬ة ";‪kk‬و ‪ kkA kk 0 :‬ا;‪
kkQ‬ا
‪. kk$‬آƒƒ  <! ‪ 4
ƒƒ)  kk\ kkA‬ا‪@ƒƒ#‬‬
‫ه‪ C‬م‪ . 131‬و";‪k‬و ‪ :‬أ‪
kS‬ى ? ّ‪k‬ت ‪>k$‬ل وا‪ ، a/k‬وأ‪
kS‬ى اآ‪k;$ FkC‬و ‪:‬‬
‫ا<  !‪" JQ‬إ‪#‬اه‪ "g‬و "إ‪#‬اه‪ g‬ا ‪ ƒ < "!E‬ز‪ ، !E‬و"أد ‪. @
ƒM hƒ, 132"ek‬‬
‫‪W‬‬
‫وأ‪
S‬ى ? ّت ‪$T$‬م وا‪ .‬ض !‪/‬ر ا ‪k‬رئ إ‪ Rk‬ا‪ k‬ا ‪ ، JkّN‬و‪ّ kA‬‬
‫ر!ز‪ . g‬و‪ّ? 0‬د إ‪n‬ر  ا;ان \‪ :‬م »‪ّk!   C}$‬دة !‪ ak‬ا‪_;k‬‬
‫‪ ،‬أو ‪! A‬ا ا;_ أ\‪ ، ًI‬وذ‪ JQ! W‬ا‪knT‬رة إ‪! EkNn Rk‬ر ‪) k‬دون‬
‫آ‪C‬ت( ‪ ،‬أو إ‪kL! R‬ن ‪ \/k! J k‬ه!‪! k‬ر ‪@kA kA k‬ء ا‪) _;k‬ز‪ ƒD‬ق‬
‫ا ق( ‪ ،‬أو إ‪\ R‬ث ‪ً
knf! JkQ‬ا ‪ّk‬د ا>‪ a$k‬ا‪
kLC‬ي وا‪_;k  k T‬‬
‫);ƒƒ‪ g‬ا‪ƒƒ5‬ة إƒƒ‪ 4‬اƒƒ‪ C‬ل( ‪ ،‬أو ‪ JkkQ‬ر!‪ًkk‬ا ا<‪kk‬ر ً !‪ kk( kkCL‬ا‪_;kk‬‬
‫)ذاآة ا‪ ، (
5‬أو 
إ‪ R‬أ<>رة !}ّ‪) kC‬ر‪ ƒ<M‬اƒ
‪ #‬د( إ‪
k% Rk‬ذ‪Wk‬‬

‫‪ 128‬ـ ا‪ ، E‬أدب ا‪ ، e?L‬دار ا‪ eL‬ا  ‪


$ ،‬وت ‪ ،‬ط‪ ، 1994 / 1‬ص ‪. 152‬‬
‫‪ 129‬ـ ا ; ‪ ،‬دار ا
ق ‪
$ ،‬وت ‪ ،‬ط‪! . 1987 / 27‬دة ‪;" :‬ن‬
‫‪ 130‬ـ !  ادي اي ‪;" 
n ،‬ان آب ا‪/‬ق "‪ R‬ا‪/‬ق ‪ " ،‬ا‪ ،
LC‬ا‪ ، 1999
 < ، F L‬ص ‪. 455‬‬
‫‪ 131‬ـ ‪ ، C\ en‬ه  ا‪!B‬ت ‪ ،‬دار ا‪، A Q‬اار ا@ء ط‪ 16 _D ، 2005 / 1‬ـ ‪. 17‬‬
‫‪ 132‬ـ م ن ‪ ،‬ص ‪. 18‬‬

‫‪71‬‬
_;k‫ ا‬kA ek%
k!‫ أ‬Rk‫ان إ‬k;‫ر ا‬kn‫ذا أ‬ckA ،  ‫ ا( و ا‬P}‫ ا‬:!
kk ‫و‬j$ ‫
ة‬kk‫ وا‬kk( ‫ة‬kk ‫ ا‬kk;‫ ا‬kk‫ ه‬sEkk ‫ أن‬:kkL kk ;$ Jkk$ ‫ن ا‬ckkA
. 133« J‫ا‬
kA
ّAk?  " J$ ،  "‫ "  ا‬F/ I;‫ أن "  ا‬s@ّ ;‫ ه‬:!
! 5
 ‫ و‬، 5C ‫ و رد‬5;
0 A . _;‫ ا‬I;L$ =E! ‫ &ن ا;ان‬،  E ‫ا‬
‫ و  ?>رت‬. CN ‫ وا ;ت ا‬، ‫ ا
ا‬JC ‫@ع‬N‫ ا‬:! _;‫ 
ي ا‬
zkA Rk‫ إ‬5k$ ‫
وج‬kN‫ \ ّ ا‬R‫
ة إ‬D ‫ا" ا‬$T‫ ا ر< ا‬A ‫ ا;ان‬$
?
k ‫ و‬k(‫ د‬k; L? Rk‫ إ‬5$ F-  $‫ ر‬، 
? DES R" 5  (‫د‬
‫ أن‬Wn‫  أو‬$ ‫
ة‬. ‫ ا‬5%B$ 5 a@?‫ و‬، 5ّEI ‫ <ق‬:" $‫
ا‬.‫
د وا‬C$ 5 C?
. 134« ‫ص‬E;‫ دون ا‬: ‫ ! ة ?@
ا;و‬DEI A # i<f »
Rk‫ إ‬kC Jk‫ وه‬، 5kI‫ ";ا‬:k" _;k‫;ء ا‬.k<‫ ا‬kIL!‫ إ‬:" ‫ؤل‬/‫ ا‬e‫ و‬WO
‫ان‬k;‫ ا‬Rk‫ء إ‬k‫ دون ا‬5k!NA :"‫ و‬، 5/CI :" $
! ، 5?‫ا‬O$ ‫دا
ة ا@ر‬
‫;ء‬.kk<(‫ ا‬kk kkAI kk$T‫? ا‬jkk? WOkk . ‫ ؟‬kk ‫ص ا از‬Ekk;‫ ا‬:kk! 5kk? !‫و‬
d@kk;‫ ا‬CkkD e/kkL kk I‫ وإ‬، 5kk? ! ‫ون‬kk$ ً‫ا‬kkS ‫ن‬kkL kkA ، 5kk?‫ا‬O$ _;kk
‫» إذ‬5k ‫آ‬T kُ‫ي و‬Ok‫ ا‬5k>! ‫ل‬k ‫آ‬$ k$‫غ ا&د‬k‫ وا‬، L‫ وا" ا‬J!L‫ا‬
‫ ا&وان‬kA PkL? k;L ، 5k! ?‫ وإ‬5k ‫ء إآ‬k‫ ا‬Rk‫ إ‬A@k ‫دة ا‬k ‫
ض ا‬C?
"‫ رأي " ك درƒا‬e/\ R" ، 135«!‫? ه 
د‬j? ‫ وهّة‬5A _ I :" 5?‫ذا‬
.
k  ‫ ا‬ak! J"C‫ ا‬:! \ A BS :! eّ  S‫
ز‬$ \ JّQ ‫;ان‬A
5k‫;_ ووا‬k‫> ا‬k< » ‫ـ‬kA 5ّE;$   ‫;ع ا‬0‫ إ‬J& ‫وض‬C ‫ و‬5?‫  إ ءا‬A
، _;k‫ ا‬:k! ‫ال‬k‫ء ا‬k‫ ا‬5kI‫ أ‬k ‫ آ‬، ًk$‫ ا   إآ
اه أد‬R" ‫! ? رس‬B"T‫ا‬

. 236 ‫ ص‬، 1992 ‫ أوت‬، F L‫ ا‬، ‫داب‬m‫;ن وا‬C ; ‫ ا‬i ‫ ا‬، A
 ‫ " ا‬، ‫>ب‬N‫ ا‬%B$ ، J@A ‫ح‬BD ‫ ـ‬133
. 51 ‫ ص‬، 1994 ، 1‫ ط‬، F L‫ ا‬، ‫ح‬E‫ دار <د ا‬، x<&‫ ا‬A # ، !‫ا‬O.‫ ـ " اš ا‬134
. 40 ‫ ـ‬39 _D ، 2007 ، 1‫ ط‬،=!‫ د‬، : L‫ دار ا‬، ‫[
 ا;ان‬I A ، S :/\ S ‫ ـ‬135

72
_;k‫ ا‬k :k" PkL k<‫ و‬5kI‫ آ‬:k" B
ً @kA ، k! Rk;! R"
ّnf ‫ي‬O‫ا‬
. 136«52 % W
ّ A A  ‫ه‬/ ‫وا‬
kk<‫ ا ر‬Rkk‫ء إ‬kk I(‫ ا‬e/kk\ Rkk" ‫ان‬kk; ‫ات‬kk ‫ت وا‬kkC
‫ّدت ا‬k ?‫و‬
ًk 0 5kk? kkA Jkk   kk< ‫م‬kk[I » Roland Barthes kk;" kkA kk  ;‫ا‬
Jk<
‫ وا‬Jk<
‫ ا‬k‫ د‬k<‫ ر‬k‫ وه‬، (137)«  ‫ وا " وإ‬0BS‫أ‬
، k;ّ ‫ و‬، ‫ة‬Ek ‫  ا‬/ ‫ي‬O‫ أن ا;ان ه ا‬Robert Choulz ‫; 
ى‬$ ، 5‫إ‬
kkA
! ‫ّم‬k »5kkI‫ ƒƒ ح أ‬R ƒƒ  ‫ى‬kk‫ و‬. 138kkD;‫ وا‬Ekk;‫ ا‬kk‫= أاءه‬kkN ‫و‬
،k‫ و ا‬R!k; ‫ي‬Ok‫ر ا‬k ‫ ا‬k‫ إذْ ه‬5k;! z % ! A‫_ و‬
ّ ;‫م ا‬/I‫ ا‬Z@
$kk ‫ ا‬FّkD ‫ إن‬kkA ، kk ‫ ا
وا‬kk ‫ّد ه‬k ‫ي‬Okk‫ ا‬kk‫ وه‬. 5/kkCI ‫ج‬kkI‫ إ‬kk ‫و‬
‫ن‬kkL ‫ أن‬kk!‫ إ‬5kkI‫
أ‬kk% . 5kk" Rkk;ُ? ‫ي‬Okk‫س ا‬kk<&‫ وا‬، /kk‫ ا‬:kk! ‫
أس‬kk‫ ا‬kk$Q $
، ‫
ًا‬Ekk0 ‫ن‬kkL ‫ أن‬kk!‫ وإ‬. gkk ‫ي‬Okk‫@ ن ا‬kk ‫ ا‬akk0ّ ? Rkk" "/kkA ، B
ً kk
.139«5  $ \?  . ‫ق‬A :‫
ا‬0 :! ّ $ ( 5IcA Ox;\‫و‬

Ek? » ‫ان‬k;‫
اءة ا‬k0 ‫ن‬ckA ، _;k  k<‫ً و‬kI;! ًk$>S ‫وإذا آن ا;ان‬

k ‫ان‬k;‫ أن ا‬k $ ، k ‫ ا‬5kA ‫رج‬k; ‫ي‬O‫ وا;ص ا‬A #</‫ ر ا‬T‫ا‬

" أو ا;_ ا ي‬C‫ ا;ان ا‬A‫
اءة و‬0 Jّ/ 5IcA ‫>ب‬N ‫
ى‬L‫ا; ا‬
. (140)«$‫ ا&د‬i; ‫ا د‬
Micro )‫
ا‬.kD EkI g‫ر‬k"$ ،5ّEkI :k$‫ و‬5;$  0B" †; WO‫وهآ‬
kk$‫ أد‬J‫ـ‬kk "‫_ و‬kkI JkkLA . (Macro texte) 5k;!
kk‫ّ أآ‬EkkI PEkk ‫ّم و‬k  ،(texte
Jkk ‫ ا‬JkkQ ‫ و‬، /kk‫ ا‬: :EkkI :kk! ‫ن‬kkL ، 141 Michel Butour ‫
ى‬kk kk Q!
k(‫ ا‬k0>‫ ا‬kّ k$
‫ر آ‬k? k ‫ ّ
"
ه‬k ‫ن‬k>0  A . 5I‫ و";ا‬$‫ا&د‬

. 365 ‫ ص‬، ‫ م س‬، ‫[


 ا;ان‬I A ، S :/\ S ‫ ـ‬136
www.awu.dam.org/ Mokif adaby / 370 / Mokf 370.005.HIM 2007/06/12‫ ـ‬137
. ‫ ـ م ن‬138
. www.AL-KALIMAH.com/2007/febroury/Html/studies/jamiel.html 2007/02/05‫ ـ‬139
14 ‫ ص‬، ‫ م س‬، $L‫ ـ "ت ا‬140
www.AL-KALIMAH.com/2007/febroury/Html/studies‫ ـ‬141

73
. CّQL ‫و‬
‫ري أو‬kn‫" أو إ‬k ‫ <ق ا‬A " ‫ \ة ا‬5 ،5ّEI JQ! 5Q! ‫وا;ان‬

k[ kA . ek ! ‫ص‬kS ‫>ع‬k<‫ و‬dk‫ وه‬5k ‫


ي‬k‫ ا‬5k‫ن ا‬jkn 5Ijn‫ و‬A #
?jkk ‫ث أن‬kk ‫ إذ‬، ikkL‫ ا‬JEkk kk0‫ و‬. gkkI(‫
ا‬kkQ ‫
دون أن‬kk ّ k# ‫ًا‬kk !
k! ّ k\ Rk‫
إ‬#jk ( k;‫ ه‬:k!‫ ؛ و‬5kI‫رئ أو أذ‬k ‫
ا‬E$ ّ  gIB ‫
ا‬Q! ، C;"
Rkk" ‫د‬kk‫ا ا‬Okk‫ن ه‬kk‫ذا آ‬ckkA .142ekkL‫ة روح ا‬-
kk! kk‫ ه‬kk‫ ا‬kk I&‫ ا‬5kk‫ ا&و‬Wkk$
. FCS‫ ?دت وا‬P}‫ ا‬WOLA ، ‫   ا;ان‬P
‫ وا‬Z@‫ى ا‬/!

: ‫و~ـــ =ـ^ اــان‬


Rk" ‫
ه‬E0 :! ; A ‫
؛‬S-‫ و‬0I :$ F";?‫ ا;ان و‬P}‫  ?دت و‬
Pkk}‫ و‬kk" ! kk;! FEkk\‫ أ‬.kkC}‫ و‬:kk!
kkQ‫ أآ‬kk kk" :kk! ;kk!‫ و‬kkC}‫و‬
:k" k L! ‫رة‬kD JّLk ‫راء‬m‫ ا‬gOk‫ ه‬:k$ ak ‫ أن ا‬k\ ‫ ا; د‬:! "  
: P}‫! ع ا‬
R~‫ا‬ D ‫ا‬
‫ا‬،";0T‫ا‬، 0‫ا‬،  /‫ا‬، ‫
ا‬n(‫ا‬، ‫ر‬ST‫ا‬ Léo ‫ هك‬
. ‫ر‬nT
143
Hock

. ;‫ا‬،CD‫ا‬، T‫ا‬،‫
ا‬%T‫ا‬ ‫ ار‬
144
‫  ت‬
.   T‫ا‬،@
‫ا‬،;‫ا‬ ‫هي‬
145
‫ ان‬

. 16 ‫ ص‬، ‫ م س‬، $L‫ ـ "ت ا‬142


. 15 ‫ ص‬، ‫ ـ م ن‬143
. 10 ‫ ص‬، 1998/ F L‫ ا‬، 25  ‫ ا‬، A
 ‫ ! " ا‬، I;‫    وا‬/‫ ا‬، ‫ \ اوي‬J  ‫ ـ‬144
. ‫ ص ن‬، ‫ ـ م ن‬145

74
.  ‫ر‬nT‫ا‬، ‫ر‬nT‫ا‬،  /‫ا‬ ‫ رل‬
146
‫ ل‬RD
. I T‫ا‬،
E‫ا‬ `E‫(ا‬
147
`‫هآ‬
akkkk! ‫دة‬k kk! kkkk  kkkkC}$ ‫م‬kkkk ،‫;ي‬$
Ekkkk;" 148
L" ‫ح‬W
.I\‫ أ‬5‫ !ا‬A ‫أو‬،_;‫ا‬
_kkI Rkk‫ إ‬Jkk ‫ان‬kk;‫ن ا‬kk‫ إذا آ‬kkD;? kkC}‫و‬ 
. ‫
ًا‬LA‫ و‬B
ً Ln s0B ‫ و‬5! J<; ‫ر‬S 149
‫ اوي‬M
‫ى‬kkA 5kkI‫"
أ‬kk‫ ا‬:kk[ kk  ، kk(‫ د‬kkDBS j‫ا‬ 3)

/kC? A ، 5\ ‫ي ?م‬O‫ ا‬i‫ ا‬5I‫أوا‬،5?E0 150


!‫ا]ا‬
‫ن‬cA 5"!  :! ‫ وإذا آن ;ان‬، 5ّE;
"‫ا‬
ًkIB"‫ إ‬5kI‫ آ‬kA _ّNk? ‫  ا رئ‬:! P}‫ و‬5

اء‬kkk%‫ إ‬Wkkk‫ ذ‬: @kkk ‫ و‬. 5kkk ‫رًا‬kkkn‫وإ‬، _;kkk‫ ا‬:kkk"
. 5‫ل إ‬S‫< ل ا;_ وا‬$ ‫ا رئ‬
5k‫ إ‬J<
‫ ا‬R ، 5<‫ ر‬J<
‫
ا‬C  ;A @
M  Y
‫ان‬kkk;‫ ا‬:kkk! ًk k >;! ‫ّ
ة‬Ckkk ‫ ا‬kkk<
‫ ا‬gOkkk‫ ه‬WkkkLC? 151
@
M
kk‫
ة ا‬Ckk‫ ا‬kk<B W
ّ k A kkA ‫ح ا&ول‬kkC ‫ ا‬5CkkD$
. <
‫ ا‬a! J<
‫
< ا‬

. 15 ‫ ص‬، ‫ م س‬، $L‫ ـ "ت ا‬146


. 10 ‫ ص‬، ‫ م س‬، I;‫    وا‬/‫ ا‬، ‫ \ اوي‬J  ‫ ـ‬147
. 254 ‫ ص‬، 1994 / ‫ ا ه
ة‬، _;‫>ب و" ا‬N‫ ا‬%B$ ، J@A ‫ح‬BD ‫ ـ‬148
. 102‫ ص‬، ‫ م س‬، I;‫    وا‬/‫ ا‬، ‫ \ اوي‬J  ‫ ـ‬149
. 50 ‫ ص‬1994،‫ ا ه
ة‬،‫ح‬E‫دار <د ا‬، ‫ م س‬، x<&‫ ا‬A # ، !‫ا‬O.‫ ـ " اš ا‬150
. 84 ‫ ص‬، 2007 / ، 1‫ ط‬،=!‫ د‬،
;‫ وا
  وا‬Pj : L‫ ا‬، ‫[
 ا;ان‬I A ، :/\ :/\ S ‫ ـ‬151

75
‫أ"‪ R‬ا‪E0‬د ‪.‬ي ! ‪. :L‬‬ ‫د‪X"  /‬ي‬
‫‪152‬‬
‫ا‪K5‬ار‬
‫ ‪ ُ /‬ا;_ ‪ ،‬و ‪ Jk$ . 5ّ /k‬و ‪
k‬ق "‪ 5k‬آ ‪k k‬‬ ‫‪153‬‬
‫ ك درا‬
‫أ‪. 
# 5I‬‬
‫ا;‪kk‬ان أداة " ‪ ، _;kk$ kk>! kk‬و!‪
>/kk‬ة‬ ‫‪154‬‬
‫ ن آه@‬
‫"‪BS :! 5‬ل  ‪ 5?n ¢‬و?;[ !‪. 5?0ّ
C‬‬
‫و‪ kk $‬أن ا ‪ kk‬اا‪kkA
 kk<  kkD‬ن !
<‪ Jkk‬و!‪kk ، =kk‬ث ‪kk ;$‬‬
‫ا‪ . J"C‬و‪  $‬أن ا;ان ‪ _I‬رس ‪ :! "I‬ا ‪ ?N‬وا ;‪ Rk" k‬ا  ‪k‬‬
‫؛ ‪cA‬ن و}‪  <  5C‬ا>
‪A‬ن و‪  Ek ! =A‬آ‪
k Jk‬ف و!
‪ :k A . 5k‬ه‪gOk‬‬
‫ا}‪ ! P‬ه ‪S‬ص ‪ ، J<
$‬و!; !‪ k‬ه‪kS k‬ص ‪ ،   k$‬و!;‪ k! k‬ه‪k‬‬
‫!
ك ‪.  ;$‬‬
‫وه† ا'‪3( B ,‬ز و~ =^ اان ‪ @#‬ا ; وا <>!‪:‬‬

‫‪ 152‬ـ ‪ . www.awu-dam.org/mokifadaby371 16/04/2007‬م س‬


‫‪ 153‬ـ أ\  ‪n
A‬خ ‪   ،‬ا;_ ا
وا ‪ ،‬دار ا&!ن ‪ ،‬ا
‪$‬ط ‪1996 ،‬ص ‪. 22‬‬
‫‪ 154‬ـ  ‪ \ J‬اوي ‪ ،‬ا‪    /‬وا;‪ ، I‬م س ‪ ،‬ص ‪. 98‬‬

‫‪76‬‬
، kI;‫ ;[
 ا‬i<j 5$‫ آ‬A " @
M @
M  Y" ‫
ز اآر‬$‫و  أ‬
: ‫ ا;ان و ا رئ‬، e?L‫ ا‬:$ P}‫ ا‬A ‫>  \د‬S
. &>‫ ا‬R~‫ ← ا;ان = ا‬e?L‫ ا‬/1
. \‡ ‫ ا‬R~‫ ا;ان ← ا رئ = ا‬/2
. XXR ‫ ا‬R~‫ ا رئ ← ا;ان = ا‬/3
.  Mc‫ ا‬+  ,E$‫ ا‬R~‫ ا;ان ← ا;_ = ا‬/4
. 155 C‫ ا‬R~‫ ا;ان ← ا;ان = ا‬/5
: ‫ اان‬#
"@ƒ‫ وا‬# 3&ƒ‫ق وا‬Cƒ‫ق ا ; @ ر; = "ƒ! ا‬B"  ‫ء ";ان ا
وا‬
‫د‬k "(‫ وا‬، k >‫ ا‬k‫ ا
آ‬k  ‫ي‬Ok‫ ا‬، k#‫ ا
ا‬Lk<BL‫ان ا‬k; ً‫!آ‬
a/k‫ه
ة ا‬k} Rk"‫ و‬. 5k
ّ/C ‫
" ا‬C‫ ا;ان ا‬# ، /
‫ ا;ان ا‬R"
k ‫ ا
وا‬FkI‫ وإن آ‬. k2 ‫ وا‬:‫
اه‬k‫ ا‬:k$ Ak # Pœk?‫م !<  و‬/I‫= ا‬N
A R\ ، ;ّ! ‫
ة‬A R‫ ا <دت إ‬، #‫ ا
ا‬: ‫ ا;و‬:! FEّN? 0 Q ‫ا‬
5 /kk0 :kk$ Z$
kk? ‫ي‬Okk‫ان ا‬kk;‫ر أن ا‬kk"‫ ا‬Rkk‫ " ƒƒ ت" إ‬ekk‫ ذه‬kk A . ‫
ب‬kk.‫ا‬
k>$‫ـ
?
ا‬k‫ــ‬Q‫أآ‬،"Ariel ou La vie de shelly" JkQ! ‫رة أو‬k" k"
C‫ وا‬i
k‫ا‬
.156"Madame Bovary-moeurs de Provence ":!
( Akk2TA ، Akk2T‫ ا‬Rkk" g‫د‬kk "( g
kkD;" :kk$ Z$
kk‫ب أداة ا‬kk% kkA‫و‬
‫ƒق‬B" 5k ‫ ! ر‬kA ‫ان‬k;‫ء ا‬k k ‫ و‬. 5kّ‫ آ‬kA (‫ ا;ان إ‬R‫ ا;[
إ‬:L
# 3&ƒƒƒƒ‫ق وا‬Cƒƒƒƒ‫ ورد"ر;ƒƒƒƒ = "ƒƒƒƒ! ا‬kkkk# ، ‫رز‬kkkk$ W kkkk< ZkkkkN$ "@ ƒƒƒƒ; ‫ا‬
. D&‫
 ;ان ا‬/C? "
A I‫ ";ا‬157"@‫وا‬
#‫<@ر ا;ان ا
ا‬$ a! 5I‫)ج"  أ‬$‫ &" ل "وا;! ا‬a ‫وا‬

. 98 ‫ ص‬، ‫ م س‬، ‫[
 ا;ان‬I A ، :/\ :/\ S /‫ ـ د‬155
- Gérard Genette , Seuils , P62 . 156
.  ‫ ـ ";ان ا
وا‬157

77
‫
اآ‬k‫ل ا‬B.k<‫ ّ ا‬k? k‫ و‬، ًk\‫د‬A jk>S FkI‫
اث آ‬k‫ ا‬a! > ‫
ى أن ا‬5I& ،
، kk$ kkn ‫ أو‬kk ‫ن ا
وا‬kkL kk0 kk$
" ‫
دي‬kk< JLkk ikk<
ّ & » kk$‫ ا&د‬kk#‫ا
ا‬
‫د‬kk‫ ا‬Wkk? Fkk ّ ‫ وه‬، ً kk \ ‫رًا‬kk< FkkI‫@ وأ‬kk;‫ءت ا‬kk Pkk<y :kkL‫و‬
5kA
? k " F/ ‫و
ى أن "  ا(<@ر 
اث‬. 158«. [‫
د  ا‬/‫ا‬
‫ ؛‬I!‫
ز‬% ‫ وز!ن‬، ‫
ه‬E"
%
E" A @?‫ ا
و ت ا   و‬OSj?
J!j‫ "  ا وا‬$
2‫ ا‬a!   ‫ ا‬J"C‫ ا‬: 2 JS ‫  ا
اث‬I‫وإ‬
‫ن‬kL? k! 5kn‫ أ‬k  ‫ص ا‬Ek;‫ »ا‬WkA .  k‫= ا
وا ا‬/;‫ ا‬A ‫درا‬T
Sk?‫ و‬k"ّ>? ‫ع أن‬k ‫ آ‬FkI‫ أ‬WkC}‫ وو‬،  ‫ أو ا‬F; <T‫
وا‬m‫ > ا‬$
. 159«  \ ‫ ! ر‬A
k%& g@?‫ي ار‬O‫= ا‬/;‫ ا‬:" ‫ذة‬n ‫ت‬j?  ، @ ; ‫ق ا‬B 5 ‫ روا‬I;A
kk‫ ه‬kk! ‫ر‬kk $ ILk< ًkI‫ ";ا‬ikk » kkA ، ‫
اث‬kk‫"ء ا‬kk<‫ ا‬kk " kkA 5kk? ‫روا‬
:kk$ ًk ?‫ً و‬k I? kkCI WOkk . 160«‫ت‬- Rkk; ‫_ آ‬
ّ ;kk‫
ض ا‬kk? kk‫ !
ّآ‬kk0B"
5k ?‫ و‬، k0‫ ا
ا‬5k. kA _;k #‫ا‬k‫ى ا‬k ‫ وا‬k<BL‫ ا‬k#‫ا;ان ا
ا‬
، ‫
ي‬kLC‫ اا" ا‬:! \ A ‫ن‬L $L‫ \ ا‬A ‫ &ن ا ع‬. 0$ ‫رة‬N ‫ا‬
‫ه
ة‬k} Jk  !،‫ع‬k ‫ ا‬ak0‫ وا‬Rk" k  ‫ص ا‬Ek;‫ ا‬5k<‫ي ? ر‬Ok‫واس ا‬
.: ‫ !ى ا‬:" W‫ه‬I،?‫ ذا‬I;‫ ا‬A  0 ‫ا;ص‬
WOkk‫ و‬، kk$ ‫
ّد‬k C ‫ة‬kk! ‫ن‬kkL? ‫د‬kkL? "!ƒƒ;‫ "وا‬kk;" gOkk‫ ه‬kkI;‫ه
ة ا‬kk}‫و‬
. "
A ‫;ان‬$ "! ً/‫ً ر‬I‫ ا ا\ت ";ا‬5 "& ‫
ض‬I
: )‫ـ‬R‫‡) ـ ل وا;! و ) وـ ا=
ـ وا‬# ‫وهـا ـول‬

!)R‫اان ا‬ !
=‫اان ا‬

www.kamel-riahi.maktoobblog.com23/09/2007 \
‫ آ ل ا‬/I‫ ا‬e ‫ ا&د‬a0! ‫ ـ‬158
. ‫ ـ م ن‬159
. 22 ‫ ص‬، ‫ م س‬، ‫!ت‬B‫ ه  ا‬، C\ en ‫ ـ‬160

78
‫(]‪  ) @# 1  3‬ا‪K‬و"ي‬ ‫‪E‬ار ا<ز‬
‫ ا‪5‬ن ا دي‬ ‫ذاآة ا ء‬
‫دون آ‪C‬ت "! ا‪K5‬ا=‬ ‫‪ M‬ر; ا[ِ‪W‬ل‬
‫\ ت ام ا‪@K‬‬ ‫;ة ا > م‬
‫ر ا ‬ ‫ا<< ا
‪# #‬‬
‫ا‪^$‬‬
‫ا‪ C‬ه ا‪ 4<) Y$‬ا‪  H‬ل ن ا‪3‬‬ ‫  ا] =‪+‬‬
‫ا‪3‬ا‪ #‬ا‪K‬ر‪ D‬ء‬ ‫و‪ @ 2= D‬أو ع‬
‫ر ‬

‫ور‪ %‬أن ا;و ‪ :‬ا


وا اا‪ ،
E $  ? #‬و?‪  ? :" :‬؛ إ( أن‬
‫‪B e\D‬ق ا ; @ ا"  ";و ‪ A   :‬أآ‪
Q‬أ" ‪ 5‬ا
وا ‪ .‬وا>ل‬
‫وا ‪  " F/
E‬ا"  ‪ ،‬وإ‪  E ! A
ّA?  I‬ا ع ‪ ،‬و?‪kA
A‬‬
‫ا  
ا‪ %B$T‬وا‪ ، %B‬وا‪. A Q‬‬
‫و ُّ‪" Jkkk‬وا;ƒƒƒ!" ا<‪
kkk‬ا?‪ kkkA 5‬ا(" ‪kkk‬د "‪ Rkkk‬ا;‪kkk‬و ‪ :‬ا> ‪ kkk‬دون‬
‫ا ‪E‬ـ
ة ‪» : 5 $‬أ‪ I‬دا ً ";ي إ\‪/‬س ‪j$‬ن ا;ان ‪ ،
D0‬ه " ‪
$ J‬ي ‪،‬‬
‫&‪ 5I‬ذو ‪ a$‬ا‪S‬ا ‪NA‬ل ‪ 300‬أو‪ A CD 400‬آ  أو آ ‪ . :k‬ه‪ Jk‬ه‪gOk‬‬
‫ا‪ L‬ت ‪k0‬درة "‪ Rk‬ا‪kS‬ال !‪k‬ا‪ J‬ا‪ _;k‬و"ا ‪ BkA 5k‬؟ أ‪
kn‬أ\‪!k;" kI‬‬
‫‪ W‬أوا‪
D‬ا;ان ‪j$‬ن ه;ك ‪ ، _ I‬وه;ك أ‪n‬ء  ?[
‪JL$‬‬
‫أ" ‪ّ A R" J‬‬
‫ا‪O‬ي آ;‪ F‬أ‪ 5 I‬وأ‪ !;" IjA . 5IS‬أذه‪ e‬إ‪ R‬ا;و ‪ :‬ا‪ "
C‬أ ‪ً;k< kA‬ا‬
‫و!ّ‪kk; jًk L‬ان ا&‪ ، kkD‬أي أ‪ kkA kkCS kk! 5kkI‬ا;‪kk‬ان ا
‪ ،/kk‬و"‪:kk" kk‬‬
‫ا
";‪ 5> 5‬ا;ان ا‪
kC‬ع !‪k‬ى أو<‪k! kA ak‬ل ا‪@k T‬ح و!‪k‬ل ا‪kC‬‬

‫‪79‬‬
.161«
JLk$ C}? C‫ وآ‬5?‫ أدوا‬:! :L  ‫ وا ع ا‬aّ> ‫ ا‬0;‫ ا‬i$ gI J$
kA kA ،kّ ! kC}‫ و‬5k ‫إن‬، (le paratexte) » :" ‫ ل‬A ، 5ّEI ‫م‬N ;A
:kk! ‫ا‬kk" Rkk‫ً إ‬k‫ر‬0 ‫رك‬kk"$ WSkk ‫ي‬Okk‫ ا‬kk‫ ه‬5kkI& ،kk‫_ ا
وا‬
ّ ;kk$ kk0B"
;Q‫ ا‬gO‫ا ? ";ي ه‬O . ‫م‬$T‫ ا‬:! ‫ و"ا‬، ‫اء‬2&‫ ا‬:! ‫ و"ا‬، x<&‫ا‬
.162«.: ‫ ا;و‬A
‫ـرئ‬k k ‫ ا‬Rkkk"
‫ـ‬k k#‫ أ‬:kkk! kkk >‫ ا‬: ‫و‬kkk;‫ ا‬gOkkk kkk! 5kkk‫ إدراآ‬:kkk! %
kkk$‫و‬
;I& ، ;! ّ ‫ وا‬، ‫ ا[ه
ة‬gO‫
ة ? _ ه‬S&‫ص ا‬E;‫ ا‬A F‫»\و‬:‫ ـل‬
Jkُ ‫ان‬k;‫ &ن ا‬، _;k k Q!‫ و‬kL$
! A ، ‫ة‬C! ‫ ر ! ه‬$ I‫ أ‬FC‫اآ‬
kA jk k ‫ و‬.163«‫اآ
ة‬Ok‫ ا‬A R  : ‫ن آ  أو آ‬L ! ‫ ر‬A ، Cُ (‫أو‬
، JQ! ، " ‫ ا أ"د‬5 "‫ أ‬z$ A ‫
ا;ان‬E ? R‫ إ‬5DEI z$
‫م‬WƒƒM‫ "أ‬Rkk" Rkk $‫ وأ‬، ‫
ع‬Ekk! kk ‫ف آ‬OkkA ، "ƒƒ‫م اد‬WƒƒM‫ "ƒƒ&ع أ‬5kk ‫روا‬
. "‫اد‬
: ‫ ر اان‬

Ek$ k<‫"ره إر‬$ ، ‫ف‬B.‫ ا‬CD :! ‫ً ! ًّا‬0! ‫ ا;ان‬J
‫ ? م‬،;A‫  >ت   ود( و‬e/?‫ و‬، ‫ف‬B.‫ ا‬:! ;;ّ! ‫@ء‬A J?
. I;‫ ا‬JC$  ; ‫ ا‬P}‫د  ا‬j$
I‫ا‬k;‫ ا‬JD‫( أن "  اا‬
ّ ‫ إ‬، (‫دّي د‬f?  . !B" ‫وإذا آن ا;ان‬

ات‬#f k$ Jkّ<?‫ و‬RّSk? Jk$ ،  /k ‫ط ا‬k>N ‫ا‬k" JLn ‫ي‬j$ ? (
Rk" k
#j? k ? ‫ت‬k0 ‫ن‬Bk  ،‫ن‬k? ‫ر‬kS‫ وا‬ZkS :/k\ :k! ،  ‫ا‬
Rk" k;C‫ل ا‬k "y k ‫ ا‬k ‫ ا‬k " kA kّ‫ر"
آ‬K‫ "إ‬I WO .   ‫ا‬

. www.kamel-riahi.maktoob.blog.com23/09/2007 ‫ وا<; ا&"


ج‬a! ‫ ـ \ار‬161
. ‫ ـ م ن‬162
. ‫ ـ م ن‬163

80
Jk"C‫ ا‬k; ‫
اءة‬k ‫ء ا‬k;#‫ »أ‬5kI‫
ى أ‬k k\ ، l'effet ésthétique k ‫ ا‬a0‫ا‬
gOk‫ان ه‬k;" ‫ ء‬WO. 164«5 !‫ و‬5;$ :$ $‫ أد‬J " J‫ آ‬R‫ إ‬/;$ <<&‫ا‬
kk>! ZkkS kk 
kkSُ‫ ا‬. : kk ! :Ikk‫ و‬:kk>N$ : ‫أ‬kk :kk! ًk‫ !
آ‬kk ‫ا
وا‬
Rk" ‫
ة‬Ak ‫ط ا‬k>N‫ذج ا‬k I e/k\ Rk" Wk‫" وذ‬af-taif normal" k‫وا\ وه‬
‫ب‬k kk< kkkkL‫م ا‬kkkk[;‫ ا‬:kkkk! ‫ ّه‬/kkkk ‫ي‬Okkkk‫ ا‬165"Word" ‫م‬kkkk[;$ ‫ب‬kkkk<‫ا‬
. "Windows"
‫ وي‬J " ‫اء‬$‫ ا‬5I‫ إ( أ‬، mécanisation ، ;;L ‫ ا‬JC$ ً- ‫ وإن آن‬، ZN‫وا‬

وف‬k‫ة ا‬jk‫;>ق ه‬k<‫ ا‬kA kA‫
ا‬.‫" ا‬La graphologie" ‫ت‬k‫ا" ا‬k$‫إ‬
Rkkk" kkk‫ا ا‬Okkk$ ‫ل‬/kkkA . kkk?I;L!‫ و‬iC;kkk‫ ا‬kkk S kkkA ‫ص‬kkk. ‫و
ه‬kkk?‫و‬
kk " kkA ‫
ب‬kk.‫ ا‬kkA ‫ت‬/k <
ّ f ‫
ى ا‬k ‫ آ‬5kk? "‫ ا‬kk0‫ و‬، ‫آ‬kk<‫ و‬EkkN‫ا‬
. I‫ى إ‬/! aA‫ أدا ور‬:/ ، P}‫ا‬
:k!
kQL$ Jkّ ! ،‫د‬Ek ! JkA k‫ ه‬Jk$ ، ‫ا‬k" k " i ‫
< ا
ف‬A
‫ه‬k\‫ل أ‬k0  k0‫ و‬، 5ENn‫ و‬ZN‫ ا‬e\D R‫
ات ا  إ‬nf ‫ا((ت وا‬
:
ٌ‫ادٌ و ـ‬fA‫ـٌ و‬A ‫ا‬O‫هـ‬ e
ٍ E0 :! ّ 0ُ ً"‫
ا‬g/? (
ٌِ ‫ آ‬CS :! ْFّ Aُ ‫ ّءة‬I ٌ Z
¡ N? ! (
ّ ‫ ا ّه ُ
إ‬C (
‫((ت‬k‫;ف ا‬kD‫ أ‬ak ‫ و‬:‫ل‬k0 ، A;kD‫((ت وأ‬k‫ ا‬:k" pM 5‫ ا‬L? :\‫و‬
k# ، kC‫ ا‬k‫ ؛ أو‬k ? (‫ء و‬kn‫ أ‬/k S ، [C
%‫[ و‬C :! I ‫ ا‬R"
. 166EI R /? ‫ ال ا‬# ، '‫ ا‬# ،  ‫ ا‬# ، ‫رة‬nT‫ا‬
‫
ى أن‬A . !B‫ ا‬:" ّL :\ ، e‫ه‬O ‫ ا‬iCI !‫ا‬K]‫  ا‬M#‫ أ‬e‫ه‬O ‫و‬
k# ‫ن‬k"&‫ ا‬A ‫ » إن ء ودا‬:‫ ل‬A ، e?‫ !
ا‬a$‫ اد  أر‬A ‫ء‬n&‫ا‬

. 250 ‫ ص‬، 2007/ ‫ !رس‬، 35 ‫ا‬، 03‫ "د‬،


LC‫ " ا‬، ;C‫ ا‬JD‫ <  اا‬، ; ‫ ـ ا>ه
روا‬164
.  ً>
ّ S g‫"ر‬$ "‫[م "وارد‬I R" ‫
ة‬A ‫>ط ا‬N‫ ـ ;[
! " ا‬165
. 37 ‫ ص‬، 1993 ‫ ان‬، 2‫ "د‬، ‫ ! وه
ان‬، #‫ ! ?ت اا‬، ‫ ا
اث‬A !B‫ ا‬،  \‫ أ‬I/\ ‫ ـ‬166

81
Rk; ‫ ا‬Rk" ‫ دال‬C‫ وا‬، C‫ ا‬R" ‫ دا‬5$ $LA ،# X‫ ا‬A # ،‫ ا&ذهن‬A
ّ kNA. 167« ‫ن‬k"&‫ ا‬A ‫ل ا د‬Q! ‫ي ه‬O‫ وا‬، iC;‫ ا‬A ‫ي‬O‫ا‬
‫ء‬k ‫ف‬Bk.‫ ا‬Z
>/k$ 5$‫ وآ‬.  ‫ت ار‬IB"T‫ ا‬A ‫
ودًا‬Q‫ ا&آ‬5I& ، ‫آر‬O ‫ ا;ع ا‬:!
‫ان‬kk;‫ ا‬:kk! ًL kk<
kkQ‫ أآ‬Z;kk$ ‫
وف‬kk‫ ا‬JLkk? kkA ‫ح‬kk2‫
ة وا‬kkn ‫ ا‬kk ?
‫رة‬Ek‫ ا‬OkS‫ أ‬A  ;/‫ ا"  ا&<ب ا‬5Ij‫ وآ‬، ‫ان‬y ‫ف‬BS‫ ا‬A "
C‫ا‬
kL‫ ا‬:k! ‫رة‬Ek‫ّل ا‬k? # ‫ آ‬JL$ ‫ أي‬، "scope"  ‫ \  ّ ?   ا‬.

‫آ‬Ok‫ن ا  ا   ?آ "  ا‬j‫ وآ‬، JDC‫ ا‬A =0$ ‫ ا‬R‫إ‬
k! ‫ا‬Ok‫ وه‬. ‫ت‬k‫ ا‬Rk‫= إ‬k>;? k;!‫ و‬، ‫ت‬kL‫ ا‬/? ،‫ ا(<
ع‬:\ ‫ا‬
‫  ا(<
ع‬$ ‫ \ ا
اوي م‬،B<(‫ ا‬$>S A  ‫ ا
وا‬5" F;ُ$
‫ن‬kkkkL ‫ّم ا‬k kk kkkk\ ، "gƒƒƒƒ"‫ و‬،"‫ّ ب‬Cƒ ƒƒ) ƒƒƒƒ)" ، " R<ƒƒƒƒ;" ‫ت‬EkkkkN
JkkDC$ kk ‫ 
وا‬168kk$‫ل ا&ر‬EkkC‫? ا‬jkk? ّ k # ، kk ‫ إ‬JLkk$ ‫ت‬EkkN‫وا‬
.  0‫ <
د  د‬L\
"  IQ‫ت ا‬EN‫ وا‬،‫ن‬L ‫ا!ن وا‬
‫ن‬kk‫ وا‬R kk< ‫ ا‬:kk! B
§ k ‫ &ن آ‬، 
„ k ;‫ن ا‬
َ kk‫ ا‬/kk
‫ان ا‬kk;
kkSُ‫ ا‬kk ‫و‬
‫ن‬kA .169‫ل‬kCI(‫ وا‬kC ‫ ا‬gOk‫ع ه‬I ‫ّ
" !  آن‬#f ‫ و‬،C ‫ ا‬e N
k(‫ د‬k \ ;L CN ‫ ا‬5?‫ وا!ا‬5?‫ر‬$ 5;L‫ و‬،ً‫ً ! ا‬I i ;‫ا‬
5k.? ‫
اد‬kُ ‫ر ا‬kS(‫ ا‬Rk" a0 ً<‫( وا‬
ً ! g‫ر‬S‫ ا‬A  E ‫ ا‬:! J?
"k2 ‫ ا‬k ‫ ا&ه‬Rk" » ‫ل‬k kA . k   k$O$O‫ ا‬k ‫ ا‬gOk‫ل ه‬BS :!
‫ص أو‬kkkkN‫ع ا‬kkkk;‫ ا‬:kkkk! ‫آ‬Cƒƒƒƒ‫@ وا‬Bƒƒƒƒ‫ ا&رض وا‬Rkkkk" ،‫ƒƒƒƒور‬5‫ ا‬Rkkkk"
170
«‫;ي‬$‫ا‬
k$
.‫ ا‬k A ، ‫ ا
وا‬a0‫ و‬A ‫د وا((ت‬$&‫ه وا‬C ‫ ا‬gO‫ّت ه‬/?  ‫و‬
ƒ)‫ و‬،‫
ة؛ &ن اƒاوي‬2\ ‫ آ‬،5! ‫ وا<دة أ‬، : $ ‫ وا(ر?ط‬، ‫ر‬/$

. 34 ‫ ص‬، ‫ ـ م ن‬167
. 15 ‫ ـ‬9 _D ،  ‫ ا
وا‬،
[; ‫ ـ‬168
. 178 ‫ ص‬1997 ، ‫ ا ه
ة‬، 2‫ ط‬، eL‫ " ا‬، ‫ وان‬.‫ ا‬،
" ‫ر‬N!  \‫ ـ أ‬169
. 195 ‫ ص‬، ‫ ـ م ن‬170

82
k‫ ا‬ek ‫ه‬jk‫ أ‬،‫ن‬k
‫ ا‬k ‫ ه‬، /
‫ت ا‬EN‫ ا‬،g‫ ب و‬C)
/kk<f ‫ ا‬kk‫;ƒƒة ه‬$‫آ وا‬Cƒƒ‫ وا‬، "kk$
.‫ وا‬kk‫ وا‬kk<‫
اب "ارا‬kk%(‫ ا‬Rkk‫إ‬
kk‫ ا‬kk%‫
ر‬kk‫ ا‬Fkk;ّ ? ‫ءه إ( أن‬kkI‫ إ‬kk;# Jkk‫ول آ‬kk\ kk‫ ا‬kk" (‫ا‬
. kCN ‫ت ا‬k"; ‫"ت وا‬E‫ أ!م ا‬FQ? ‫ أن‬a>/?  ‫ة وا@ت‬I ‫وا‬
JkL$ k‫ٌ آو‬Jk‫ وه
ه ر‬، ""
 ً A‫ ر‬g
?‫ و‬B‫ ر‬e? ‫ا!
أة‬
Jk‫ أه‬5k;! Jk ‫ أن‬Zk A k
S- J‫ ور‬. ‫ (آ‬: " ?‫ " "؛ و‬5\‫ار‬
eEk? k‫؟ أ‬Wk$
$ ‫ن؟‬Lƒ"" ،hƒ‫  ]ƒ د‬Rk\ ّ /k!‫ و‬.5  ‫ ?و‬5 D
ak  R/k! ‫ن‬k‫
 آ‬k<&‫
اآ ا‬k‫ 
وع ا‬A .‫وى‬B‫ وا‬Q‫;ن ا‬$ ‫اة‬
‫ر‬kkkkC;‫ود وا‬EkkkkA .g/kkkk? kkkkA ‫
ف‬kkkk ‫ي‬
¡ ‫ أ‬skkkkC ‫و‬،kkkk ‫ت ا
وا‬EkkkkNn
Rkk" ‫ال‬kk‫د ا‬kk<&‫ن ا‬kk‫ ا‬kkA ?(kk! ‫ءت‬kk zA
kk‫ وا‬kkC;‫
ار وا‬kk<‫ا‬B‫وا‬
،‫
ح‬kkC Akk; ‫ن ا‬kk‫ وا‬، ikkIy kkA; ‫ ا‬kk\‫ وا‬، ‫
ب‬kk  i‫آ‬kk ‫د ا‬kk$T‫ا‬
/k k$ ‫ وا
وح ا‬، ‫ب‬. ‫ وا@ر ا @د‬.171"gE" ‫" ا @دة ـ‬b"‫و‬
gOkk‫ ه‬Jkk‫ آ‬. kk ?‫
وح وار‬kk‫ ا‬kkّCN Jkk$ ‫ ا‬Jkk Q‫ وا‬، ‫ر‬kkL Jkk$ ‫ء ا‬CEkk‫ وا‬،
GRPHIQUE kkA‫
ا‬.‫ ا‬kk;C‫ز ا‬kkIT‫ ا‬kkA ‫ّ ًة‬/k ! kk ‫ ا
وا‬kk$ FkkC ‫ت‬kk;Q‫ا‬
Rk‫ إ‬k<‫رة ا&آ‬Ek‫ ا‬Jk $ ‫م‬k ً k< B
ً kA 5CkD$ ZN‫;ان &ن ا‬
gOkk‫ز ه‬kkIT‫ و‬.ً kk< B
ً kkQ ? kk!B‫ ا‬JkkQ ? kk.$ ، (kkّ >S) kkA‫
ا‬% ‫رة‬kkD
.‫ت ا&<< ;ان‬IL ‫ ا‬R‫ إ‬jI $‫ا ر‬
: ‫  <ان‬5 ‫ ا‬3‫ا‬
: ‫
ا‬D;‫ ا‬:! ‫ّن‬L ً <‫ ا; ا   ;ان !
آً ا‬F?‫أ‬
@‫ا‬ ‫و‬ # 3&‫ق و ا‬C‫ق ا ; @ ر; = "! ا‬B
↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓
g;‫ف ا‬M g;‫ف ا‬M g;‫ف ا‬M g;‫ ا‬g;‫ا‬ g;‫ا‬
‫م‬k[I$ =kّ ، ‫ي‬k. kS‫ق دا‬k< ‫ن ؛‬0k< k>$
‫ ء‬k<&‫ ا‬gO‫و! ع ه‬

. 195 ‫ ص‬، ‫ م س‬، ‫ وان‬.‫ ا‬،


" ‫ر‬N!  \‫ ـ أ‬171

83
‫ه‪ gO‬ا&< ء ‪ ،‬و‪ $0‬ا‪k‬ور وا‪ ، Jk‬وه‪ k‬ا‪/k‬ق ا‪k.‬ي ‪ ،‬وه‪=/k k! k‬‬
‫ا‪  L‬و!  !‪ :‬آ ت أ‪
S‬ى‪ . 172‬و<ق ‪S‬ر ‪ ،‬وه ! ‪k‬ع ا[‪
k‬وف‬
‫ا‪N‬ر "‪ :‬ا‪ .‬ا
د ‪ A‬ا‪BL‬م‬
‫و‪  $‬ا<
ا    ا&< ء ا ‪; IّL‬ان ‪:  ! R" JEI ،‬‬
‫‪B‬ق ‪ kA Jُ \ :‬ا;‪ ،=k‬وآ‪kn Jk‬ء ا<‪k‬ار ‪k kA‬ق ‪ .‬وا >ّ‪، k0‬‬
‫ا ! ا‪k k ;" kA k‬ق ‪ .‬و‪k‬ء ‪ kA‬ا‪  k‬وا;‪
Q$ k0>! JkN‬ه‪، k‬أي‬
‫‪D‬رت أ"‪O‬ا‪ 0‬آ& اق ‪ A‬ا&"‪Ok‬اق ‪ .‬و ّ‪ Wk0‬ا‪k‬ء أي آّ‪ ، 5ُ kَLُ C‬و ّ‪Fk0‬‬
‫‪ ، 5/CI 5‬أي ّ"‪ F‬و<ّ‪ . F‬وا>ق وا‪ 0 T‬ا رة "‪ R‬ا‪k‬ء ‪ ،‬وا>‪k‬ق‬
‫ا>‪ ، k0‬أي أ‪ 5kk % REk0‬وه‪ k‬ا<‪k  kk‬ار !‪ :kL kk‬أن ‪. 1735kk;! ّ k $ 5kkC‬‬
‫‪ I A‬ا‪  \T‬وا(<ارة وا‪ PL‬وا> ‪ a‬وا ‪ ، ّ k‬آ‪ k‬د((ت  ‪k‬‬
‫!;‪ R‬ا>ق ‪.‬‬
‫ا ; @ ‪I :‬ت ‪ E" 5‬ال ‪ :k! 
N! ،‬أ‪ JkD‬وا\‪
ّ kC? ّ k# k‬ع إ‪Rk‬‬
‫‪
kkA‬وع ‪ ،‬و‪kk< kk‬ق‪ kkA ،‬ورق ‪kk$ 5kkn‬رق ا‪kkN‬ران ‪ ،‬إ( أن ه‪Okk‬ا أ ْ‪ :kk‬وأ‪ّ k n‬‬
‫‪ً
@kkkS‬ة ‪ ،‬و‪ْkkَI 5kkk‬رٌ أ‪ zkkk$‬ذو أر‪A
kkkn akkk$‬ت ‪ ekkkّ ،‬ا
ا‪ ، kkk‬و ‪kkkL‬ن !;‪5kkk‬‬
‫ا&‪. 174
CD‬‬
‫وزه
ة ا< ‪ Aْ
َ $ :‬و‪kD J ;? I‬رة ا‪ ،k‬و?
!‪ k‬إ‪k2$ k‬‬
‫ا‪Ok‬ي ‪kk$ 5kk‬ض آاآ‪ ekk‬ا‪ /kk‬ء‪.‬و\ ‪
kk‬ة ا‪
#œkk! kkL? 5kkI‬ا‪kk
>$ ،ekk‬‬
‫}
‪ً$ C‬ا "‪ :‬ارات ا‪ ،CN/‬وذ‪$ W‬ول إ‪ R‬ا
!ز ا>‪.C‬‬
‫ر; = ‪ :! :‬ا‪O‬ر )ر<‪ R" JEI (J‬ا; ت ا ‪:‬‬
‫‪ : J‬ا >‪ :! a‬آ‪n J‬ء ‪َ ،‬ر<ِ‪ ، J‬آ‪ِ
C‬ح ‪ ،‬و‪k<
! 0I‬ل ‪ k< ،‬ا‪
/k‬‬
‫<ُ‬‫ا „
َ‬
‫<‪kk‬ل ا ا‪kkA Wkk =kkA‬‬
‫‪ .‬وا‪T‬ر<‪kk‬ل ا‪ Z/kk‬وا‪Bkk T‬ق وا‪T‬ه ‪kk‬ل وا‪ ، 5kk‬ا „
ُ‬

‫‪ 172‬ـ ردّة اš ‪ :$‬ردّة ا> ‪ ،‬د( ا‪/‬ق ‪ !،‬أم ا


ى ‪ ،‬ط‪ 1424 /1‬هـ‪ ،‬ص ‪. 51‬‬
‫‪ 173‬ـ ا‪[;! :$‬ر ‪/ ،‬ن ا
ب ‪
\ ،‬ف "ط" ‪ ،‬م س ‪.‬‬
‫‪ 174‬ـ !  آش ‪ ،‬ا‪ .‬وااس ‪ ،‬ا ‪ L‬ا‪
$، 
E‬وت ط‪ ، 2001 ، 1‬ص ‪. 185‬‬

‫‪84‬‬
‫<‪ kk‬ا‪
? kk‬ا<‪Jkk‬‬
‫ا;‪@kk‬ل و‪
? . gkkI‬ا<‪kk‬ا ‪ ،‬أر<‪ @kk$ Jkk‬إ‪ . zkk$ Rkk‬وا „
ْ‬
‫ا‪>N‬ب ‪ ،‬ا
<‪ A J‬ا
اءة ا
?‪ J‬ا&\د  ا
< ا‪
k‬و ‪ k‬ا ‪ّk‬ث‬
‫إ‪ R‬ا‪ . $‬ا
<‪B‬ت ا
ح ‪ ،‬ا ‪ ، LB‬ا‪. 175 JN‬‬
‫‪B‬‬
‫وآ‪ J‬ه‪ gOk‬ا ‪ k;# ً k ! Ik‬ا ‪kL ًkI# ًkA
ekّ>? ، =k‬ن !‪ً k‬‬
‫دل ‪< ،‬اء أآن ذ‪ ، 5k$ Wk‬وا;‪@k‬ل وا ا‪ ،k A‬أو روا ‪ k‬ا‪kA  k‬‬
‫‪.ْ>N‬‬
‫<‪ /‬ا‪ ;/‬أو ا ِ‬
‫ا ƒ‪ّC‬ق ‪ :‬ا ‪ّk‬ق وا(‪kkn‬ق ‪kkI :‬اع ا‪ iC;kk‬إ‪ Rkk‬ا‪kk‬ء ‪ .‬وا‪kk‬ق ‪
\ :‬آ‪kk‬‬
‫‪ ْ=k n‬إذا أ!
َ?‪ 5kk‬أن ‪kk‬ق إ‪
kkS¨ ًI/kkI‬ة ‪ .‬و ُ ‪kk‬ل ‪ ;0kkn‬ا‪kk‬ء‬
‫ا‪kk‬ى ‪kk :‬ل ُ‬
‫‪ F‬إذا ه‪k‬ج‬
‫ ‪ =n A ;0‬وأ‪َ! I‬ق و‪n ;0n‬ق و‪ ;0ّn‬ه‪َ 0ّkA ;k‬‬
‫‪ . Wُ0n‬و ل ‪ ، ُ;/ُ\ ;0n‬وذِآ
ُه ّ‪ ، ;0‬أي هّ‪. 1760n d‬‬
‫‪ 0BA‬ا@ر وا‪.‬ب !@ ; ‪O A‬ر ا‪  L‬و?‪( = kA ، k?
C‬‬
‫ ‪L‬ن  ‪Ok‬ول ! ‪k‬ل ؛ وإ‪ akّ>ُ ek. k I‬إ‪ Rk‬رؤ ‪ ، 5k‬وذآ‪
k‬ا‪ikCI kA
kQ? g‬‬
‫‪ ًّ? \D‬و\;;ً إ‪ g" P< R‬وروا‪ Z$‬ودّ‪. g‬‬
‫‪ F‬إ‪5k‬‬
‫ا&ّ‪ : # 3‬اّق ‪ ،‬و‪ J0‬ر‪ 5ّ0‬و\
ار?‪ ، 5‬و‪ J0‬ر‪ kّ0‬ا‪k‬ى ‪ ،‬و‪ُ ْ kِD‬‬
‫‪ e‬ا
ّ‪ ُ J‬إذا "‪ ، $kD eَEkَ ، =k‬ور‪Jk‬‬
‫‪! =n" IA ، ً $َD‬ق ‪ ،‬و‪„ D‬‬
‫‪. 177e‬‬
‫‪¡ D‬‬
‫َ‬
‫ا@ ‪ :‬ا  !‪ :‬ا‪L‬ء وا>
ب ‪ ،‬و‪ Jk0‬ه‪kD k‬ت ا>‪
k‬ب ‪ ،‬آ‪k‬ن ذ‪Wk‬‬
‫"‪\ :‬ن أو ‪
A‬ح ‪ .‬وا;‪ : :‬اق و?‪k0‬ن ا‪ ، iC;k‬و\;‪ Fk‬ا‪ ْFkَ"َ I Jk$T‬إ‪Rk‬‬
‫أو ‪ I‬أو أو(ده‪ ، k‬و‪I k;;\ Jk0‬ا"‪Ek$ k‬ت و‪kD
k.$‬ت ‪ ،‬وا&آ‪
kQ‬أن‬
‫ا;‪E$ :‬ت ‪ .‬و"‪ :‬ا‪ :k;\ ، Ik‬ا;‪?kD : k;;\ : :k;! Rk" k0‬‬
‫إذا ا‪ F0n‬إ‪ R‬وه ‪ ،‬و\;; ‪ِI :‬ا" إ‪ R‬و !‪D
% :‬ت‪.‬‬

‫‪ 175‬ـ ا‪
C‬وزا‪$‬دي ‪ ،‬ا !س ا ‪ ، Z‬دار ا
< ‪ ،‬ط ‪ ، 2003 / 7‬ص ‪. 1005‬‬
‫‪ 176‬ـ ا‪[;! :$‬ر ‪/ ،‬ن ا
ب ‪ ،‬م س ‪.‬‬
‫‪ 177‬ـ م ن ‪.‬‬

‫‪85‬‬
‫‪ :‬إ‪ 5k‬إي ‪kI‬ع‬
‫‪ 0 :‬إ‪OA 5‬ا ‪I‬اع وا‪n‬ق !‪kD
k% :k‬ت ‪ ،‬و\‪ّ k‬‬
‫و ل \ „‬
‫;„ ر‪ ّ0‬ا ‪.e‬‬
‫إ‪ . 5‬وا ِ‬
‫‪ ًk ! B‬وا\‪ًk‬ا‬
‫و! ع ه‪ gO‬ا&< ء و!‪ I‬ا  ‪ I ،‬أ‪ً \ JّL? I‬‬
‫‪.e‬‬
‫!
?>ً ‪ i<\&$‬وا "
ا‪ I/IT‬ا; ‪ ،‬وه ا ّ‬

‫ا> ا ‪: ! 5‬‬


‫‪+‬‬
‫ا ّ‬

‫وا@‬ ‫وا&‪# 3‬‬ ‫"! ا‪C‬ق‬ ‫ر; =‬ ‫ا ; @‬ ‫‪B‬ق‬
‫↓‬ ‫↓‬ ‫↓‬
‫ا‪ ƒƒƒƒB Mc‬رƒƒƒƒ‪ +ƒƒƒƒ< K‬و;ƒƒƒƒ< ا‪ƒƒƒƒ3‬ح ]ƒƒƒƒ@ اد" ƒƒƒƒ‪ƒƒƒƒ> @ƒƒƒƒ  h‬ن‬
‫‪  #‬ادف‪،‬و@ [‬
‫(ر (ƒƒƒ‪ƒƒƒ> b @ƒƒƒ  h‬ن‬ ‫وا ‪ hƒƒƒE<# ^ƒƒƒ<X‬ورƒƒƒ‪ h‬وا اƒƒƒ‬
‫‪  #‬ادف‬
‫وا‪ L Mc‬ن‬
‫‪ ، e‬إ( أ‪k;I‬‬
‫‪ LA‬ت ‪n‬ق ‪ :;\ ، $D ،‬وإن ‪k$‬ت !
اد‪kA‬ت  ;‪ Rk‬ا‪ّ k‬‬
‫‪
I‬ى !
ا‪ Bloomfield g‬و‪$ Harris‬م ود ا
ادف ا   ‪ ،‬وأ‪ A 5I‬إ ر‬
‫ا‪ .‬اا\ة (  ?
ادف ‪BS(A .‬ف ا‪ $ ( ?E‬أن ‪ 5E‬ا‪BS‬ف ‪A‬‬
‫ا ;‪.178R‬‬
‫‪  I WO‬أن ا‪ :$ 0B‬أ‪C‬ظ ا  ا‪ #BQ‬ه‪k? k0B" k‬رّج و! !‪k‬ت ‪kA‬‬
‫ا ‪ Ikk‬وا‪((kk‬ت ‪ ،‬أو‪kkL kk‬ن \ ّ ‪ ًk‬وا‪kkn‬ء ‪ kk kk! kk# ،‬أن ‪ً kk" sEkk‬‬
‫وه!ً ‪ .‬و  "
ّف "ا‪ @#‬ا>‪
! "g‬ا?‪ e‬ا ّ ?
‪ ًC‬آ‪: ًAn ًA‬‬
‫أوّ ‪ :‬ا‪ ، DW‬و< ‪ =ّ 0B" F‬ا ‪ $ e‬ب ‪.‬‬

‫‪ 178‬ـ أ\  !‪N‬ر "


‪ " ،‬ا( ‪ " ،‬ا‪، eL‬ا ه
ة ‪ ،‬ط‪ ، 1993 / 4‬ص ‪. 224‬‬

‫‪86‬‬
‫ا‪ : IQ‬ا‪c‬رادة ‪ ،‬وه !‪ J‬ا ‪ e‬إ‪ 5$! R‬و ‪. 5 5‬‬
‫ا‪ : kkkQQ‬اƒƒƒ&‪ ، # 3‬وه‪ kkk‬ا‪EkkkI‬ب ا ‪ ekkk‬إ‪، 5\kkkD 5kkkL ( kkk$ 5kkk‬‬
‫آ‪EI‬ب ا ء ‪ A‬اور ‪ .‬و ل ‪ ، D‬و‪D‬ة و‪ EA ، $D‬أ!‪ Jk‬ا ‪Jk‬‬
‫‪ ،‬وا‪E‬ة ‪ . 50A‬وا‪ $E‬ا ‪ J‬ا‪B‬زم وا‪EI‬ب ا ‪. 5ّL$ e‬‬
‫‪ e‬ا ‪Bkk‬زم  ‪ ekk‬ا‪Okk‬ي ( ‪C‬ر‪ ، 5kk0‬آ ‪B‬ز!‪kk‬‬
‫ا
ا‪ : kk$‬ا]ƒƒام ‪ ،‬وه‪ kk‬ا ‪ّ k‬‬
‫ا‪ 5
. 
.‬و!; <  "‪Ok‬اب ا;‪k‬ر ‪
%‬ا!‪ ، ًk‬و!‪& 5k‬ه‪ ، 5k‬و"‪k‬م !‪C‬ر‪5k0‬‬
‫ ‪.‬‬
‫ا‪ : /!N‬اداد ‪ ،‬وه ‪CD‬ة ا ّ ‪ ،‬و‪ ES‬وّ ‪.‬‬
‫ا‪/‬د< ‪ :‬اƒ‪ ، ^]C‬و‪kD‬ل ا‪ ek‬إ‪.kn Rk‬ف ا ‪. ek‬آ ‪k0 k‬ل ا;‪/k‬ة "‪:k‬‬
‫ا!
أة ا  » ‪. «ًّ \ C.n 0‬‬
‫‪ e‬ا ‪
C‬ط ا‪O‬ي ‪N‬ف "‪. 5;! 5\D R‬‬
‫ا‪ : $/‬ا‪ ، iC‬ه ا ّ‬
‫‪ ، e‬أي ذّ‪ 5‬و" َّ‪. 179g‬‬
‫ا‪ : ;!Q‬ا ّ‪ : g‬وه اّ وا‪ ، JO‬ل ?ّ ‪ 5‬ا ¡‬
‫أ! اق ‪ JA‬ه (زم !‪ :‬ازم ا ّ ‪ ،‬و‪
#‬ة  ‪ .‬أم ه <‪ =$‬ده‪k‬‬
‫‪ّ g;A‬د ‪ 5  \ 5‬؟‪kA» .‬ق ه‪
Ck< k‬ا ‪( k$ ، 5k$! ek kA ek‬‬
‫ ّ

0‬ار‪ 5k$
kC[ R\ g‬و ‪ . 5k JEk‬و‪ Jk0‬ه‪ :k$ jk; ek k‬أ‪k;#‬ء ا‪، k‬‬
‫<‪ 5‬ا‪cA ، 0
C‬ذا و‪ a0‬ا ء أ ‪ jkC‬ذ‪ Wk‬ا‪ . ek‬و‪ Jk0‬ا‪ّk‬ق ه‪k‬ب ا ‪ ek‬إ‪Rk‬‬
‫!ب ‪ ek%‬؛ و ‪k‬ل ا‪k‬ق ا‪k[I‬ر ا ‪k‬ء ‪ k$‬ا‪k‬د ‪ gOkA .‬ا‪k‬ود و‪I‬ه‪k‬‬
‫!
آ ‪ A‬أن ا‪k‬ق إ‪kL k I‬ن !‪ ak‬ا‪ :k! k.‬ا ‪k‬ب ‪ ،‬وأ!‪@k\ ak! k‬ر‪g‬‬
‫و ‪n BA 5‬ق ‪ .‬وه‪ J :! \ gO‬ا ّ أ"‪ :k! Rk‬ا‪k‬ق ‪ckA ،‬ن ا ّ‪( k‬‬
‫?ول ‪ $‬ء« ‪. 180‬‬
‫ا‪ 3‬ا آ‪: 3‬‬
‫ءت   ا;ان !
آً ا<‪ Rk" k;! ً k‬ا‪k0B‬ت ا‪;k<T‬د  ‪ ،‬وا ‪k‬‬

‫‪ 179‬ـ ا‪ :$‬ا  از  ‪! ،‬ارج ا‪ ، :L/‬دار ا  ‪ ،‬ا ه


ة ‪ ،‬ج‪ 25 _D ، 3‬ـ ‪. 26‬‬
‫‪ 180‬ـ ا‪ :$‬ا  از  ‪ =
،‬ا
?‪ :‬و‪$‬ب ا‪/‬د?‪ ، :‬ا
آ اا
 ا;‪ / I‬د‪ .‬ت ‪ 447 _D .‬ـ ‪. 448‬‬

‫‪87‬‬
‫ا(<  ه آ‪ّE?   J‬رت ‪ ، <$‬ووُ‪AT F2‬دة ‪#‬ت ا ‪ ;/k  ;/‬إ‪5k‬‬
‫‪ ،‬أو ا<
ار‪
$ g‬ا‪ :‬اا "‪ ، 5‬أو ا‪Q‬ت أو ا(<‪
k‬ار !‪. 181 ًk‬و‪N$‬ه‪k‬‬
‫!‪ :‬ا‪ JkC‬ا‪k‬ال "‪ Rk‬ا
آ‪ k‬وا‪ckA
k.‬ن ا
آ‪ ek‬ا(<‪k  k‬ل "‪) Rk‬ا‪kQ‬ت‬
‫ودوا!‪. 182 (5‬‬
‫‪;A‬ان ء !
آً !‪ ;/! :‬إ‪B 5‬ق ا ; @ !‪@k‬ف إ‪ ،5k‬ر;ƒ = !‪;/k‬‬
‫‪ kk $ Fkk!0‬ا‪kkST‬ر "‪ :kk‬ا‪ƒƒ,‬ق ‪kk kk kk#‬ر و!‪
kk‬ور "ƒƒ! اƒƒ‪C‬ق و ‪kk‬‬
‫!
آ‪ :! e‬ا >ف وا >ف "‪ ،5‬وا&‪ # 3‬وا@ ‪A‬او \
ف ">‪Pk‬‬
‫وا‪ $E‬ا< !>ف وااو \
ف ">‪ P‬وا;‪>! :‬ف واق !>ف‬
‫"‪ ،5‬وا‪E‬ـــ‪>! $‬ف "‪ ،5‬وا;‪>! :‬ف‪.‬‬
‫و‪
 ? JL$‬ي ?‪ sE‬ا‪0B‬ت ا‪;<T‬د  آ ‪:‬‬
‫‪B‬ق ‪
S ;/! :‬ي  ‪ ;/‬إ‪O! 5‬وف ? 
‪" g‬ه‪O‬ا" ‪.‬‬
‫ا ; @ ‪@! :‬ف إ‪ ، 5‬و‪ 0$‬ا  ? ‪
0 J‬اء?‪. :‬‬
‫← ‪$‬ل !‪ :‬ا إ ا ‪O‬وف )ه‪O‬ا( ‪.‬‬
‫ر<‪: J‬‬
‫← !‪ ;/‬إ‪! 5‬أ ‪.‬‬
‫ـ }‪ A‬اق ‪ :‬ر و!
ور ‪ ،‬وه !>ف "‪. 5‬‬
‫ـ }وا‪E‬ـ‪
\ :$‬ف ">‪ P‬و!>ف ‪ ،‬وه !>ف "‪. 5‬‬ ‫)‪(1‬‬
‫ـ }واـ;‪
\ : :‬ف ">‪ P‬و!>ف ‪.‬‬
‫ـ }و  ‪" :‬ر; = "ƒ! اƒ‪C‬ق واƒ&‪ # 3‬واƒ@"  ‪
/kC? k‬‬ ‫)‪(2‬‬
‫‪ :!  J‬ا‪
"T‬اب ‪.‬‬
‫  ا ‪) 0‬ها ‪B‬ق ا ; @( ( ! ّ‬
‫و‪ \BI WO‬أن ا‪ /k< :k$ k2‬ا >‪kA‬ت ا ‪" k  kIّL‬ا;‪k‬ان"‬
‫‪ e‬أو ?;‪
kkn! Fkk‬ة ! ‪ :k‬ا ‪ kk‬ا;‪kk‬ا‪، I‬‬
‫‪kkُ ًk I‬ث \ ‪ kk‬د(‪ّ Ekk? kk‬‬
‫‪@kkA‬ف ‪Okk WOkk$‬ر "">‪ "Pkk‬ا ‪ّ
k C‬ع !;‪kk>! ًk I 5kk‬ف و!>‪kk‬ف "‪، 5kk‬‬

‫‪ 181‬ـ \‪   A ،   :/‬ا‪ ،  L‬درا<   ‪;! ،   I %B$‬رات إ?د ا‪L‬ب ا
ب د!= ‪ 2002/ ،‬ص ‪70‬‬
‫‪ 182‬ن‪.‬م ‪/‬ص‪.74‬‬

‫‪88‬‬
¢ k‫" ا‬thème" k ? 5k" Fk; ‫ي ه‬Ok‫ ا‬k  ‫ ا‬Jk ‫
ي ا‬QA
5k \ Rk; $ ‫ ؛‬e
. P>‫ي ه ا‬O‫ ا
آ ا‬eI‫ا‬
: ‫اان وا  ص‬
k " Rk" k ? k"‫ا‬$T‫  !ار ا  ا‬I‫ وإ‬،
L$ _I ‫ ه;ك‬i ‫إذا آن‬
Rk" ‫ أو‬، ‫ة‬k‫ وا آ‬k ‫ ا‬Jk< Rk"  $/k‫ص ا‬Ek; ‫ب‬k<(‫ا
ّب وا‬
k‫م ه‬Bk‫ آ‬Jk‫ر آ‬E! ‫ أن‬R‫ ً إ‬0 "=n‫ ر‬:$‫ "ا‬5ّI  A . ‫س وا‬0(‫ ا‬J<
kk " F/kk Ekk;‫ت ا‬kk ‫ت وا‬BS‫ا‬kk‫ ا‬:kk" PkkL‫ وإن ا‬Rkkّ \ . 5kk0 ‫م‬Bkk‫آ‬
‫ّدت‬k?‫ت و‬k$‫ و‬، 50
‫ و‬5>$‫ روا‬FCS ‫ وإن‬، ‫م‬BL‫ ا‬:! ‫م‬BL‫ن ا‬cA ، ‫رة‬/!
. 5?<;!‫ و‬5A‫}
و‬
Wk‫ ذ‬A ‫ّ
ت‬A?‫ <اء أ‬، ‫ص‬E;‫ ا‬:$ JS‫ وا= واا‬J"C‫ل ا‬BS :!‫و‬
R"k? ‫ه
ة‬k[‫ن ا‬
ّ ckA ‫ري ؛‬knB‫
ي ا‬kLC‫ا" ا‬k‫ أو ا‬، k"‫; اا‬C‫  ا‬E ‫ا‬
s>Ekk! ‫ن‬
ّ ‫  أ‬/kk‫ ا‬Jkk‫>ت ا‬Ekk! ‫!س‬kk0 kkA ‫ء‬kk kk ‫ و‬. "‫"ا ƒƒ ص‬
ƒƒ " 5 kk<‫ ا‬kk0‫ و‬، "@ Y ƒƒ#" kk\‫ ا‬kk Rkk" ‫
ة‬kk! ‫
&ول‬kk} ‫ا ƒƒ ص‬
k! kA ‫رت‬kD‫ و‬1967 ‫ ـ‬1966 :k$ k! k‫ آ‬k ‫ث‬$‫ "ّة أ‬A " R
‫آ‬
%ƒƒƒE" ‫" و‬l( ƒƒƒ;" kkk$‫ آ‬kkkA ‫
ه‬kkkI kkk"‫ وأ‬."Critique"‫" و‬Tel quel"

ًk! ‫ )ا ƒ ص( اه‬s>Ek! ‫ر‬k#‫ أ‬، "!X


" ;‫ ! ّ! آب "د‬A‫ و‬. "‫اوا‬
z kk‫ت آ‬k$ ;ّ @k? k‫
اءات ا‬kT‫ أن ا‬Wkk‫ ذ‬، k$
.‫ط ا‬k<‫ ا&و‬kA ‫
ًا‬k‫آ‬
. 183‫ ا&دب ا رن‬A ‫ث‬$&‫ " أ<<ً ا‬F!0 ‫
ا‬#j‫!; ;[
 ا‬
:k! :k$ k‫ ا‬، "Palimpsestes" 5k$‫ آ‬kA 5? /k ? "‫
ز " ار ƒ ت‬$‫ أ‬#
kA ‫ّه‬k" k‫ وا‬، ‫ص‬Ek;‫ ا‬:k! _kI kA k ? :kL k‫ت ا‬k0B‫ ا‬BS
. ‫ت‬0B"(06)F<
. ً
Ek? ‫ أو‬، ً ? ، ‫رة‬n‫ إ‬، ‫
ى‬S‫ص أ‬EI a! _I a  ? ‫"   ص ه‬

. 92 ‫ ص‬، 2000 /
‫  اا‬L‫ دار ا‬،  /‫ ا‬J‫>ت ا‬E! ‫!س‬0 ، W! :$ n‫ ـ ر‬183

89
. ً $k< kI‫ أ‬k‫ص ا‬Ek;‫ ا‬k" ! ak! ‫ أي‬، 5/kCI ak! ‫ع‬k ‫ ;ص ا‬0‫و‬
‫ي‬Ok‫ ا‬، !<Y‫ ا ƒ ص اƒا‬Rّ /k k! ‫ا‬O‫ وه‬،  $/‫ ا&" ل ا‬A ‫و 
ز \@ره‬
‫ أو‬s?kkC ‫ت ا‬kk L‫ ا‬5kkA iAkk;?‫ و‬. 5kk<;?‫;_ و‬kk‫ ا‬kk‫ ?ا‬kkA Rkkّ ‫ار‬kk\ kk‫ه‬
"gƒ" k<‫ ا‬Wk‫ ذ‬:k!‫ و‬. 184‫
ة‬kn ‫ارات ا‬k‫ وا ;> ت وا‬J ‫ا ور وا‬
k‫ وا‬، "‫ت "وا;ƒ! ƒج‬k ‫ روا‬:! " ! A  ‫ !ر‬ENn JّQ! ‫ي‬O‫ا‬
EkN‫د آ‬k?‫ و‬. 185 "ƒ‫ اد‬gƒ ‫م‬WƒM‫ "أ‬5k? ‫ى روا‬k\T ًkI‫
د  ";ا‬A‫أ‬
JLk$ k;? kC " ‫!
ة‬k.! ‫
اوي‬k$ k ? ، "@ ƒ; ‫ق ا‬B" A /‫ر‬
k\‫ت !
او‬k ‫ ا
وا‬kA ‫
زت‬k$ k‫ ا‬EkN‫ ا‬gO ‫ا ا;ص‬O‫ ه‬:"‫ و‬. ‫<وي‬j!
‫ء‬kn‫ "ّة أ‬:! ;" ‫» ه‬:"!;‫ ل "وا‬، JّN ‫ وا‬a0‫ ا&<>رة واا‬:$
k‫ ذ‬I EkNn kA . ?k\ A A
" ‫ ا; ذج ا‬:! " ! F;" ،
‫ ذات‬k;L k;! EkNn ، Montage ek‫ ?
آ‬k‫ ه‬، ‫ء‬/kI k" ! :k! ّ‫رآ‬
‫ى‬k\‫ إ‬Fk\‫ أ‬k;I& k $‫ ر‬. ‫
ًا‬.kD Fk;‫ آ‬O;! 
! <‫ ا‬e
ّ \‫ أ‬IjA ،  !‫د ر‬$‫أ‬
F D A \‫; أ‬I‫
ًا أذآ
أ‬.D F;‫ ";! آ‬، 
!  <‫
? ا آن ا‬0
.186«JC
"! FI‫ آ‬، I
L? FI‫ آ‬،
( 5kIcA ، 5k? ‫ روا‬kA 
k! k !‫ ر‬P}? ‫ل‬BS :! / $ g
#j? :" !‫أ‬
، ‫
ى‬kkS‫
اءة أ‬kk0 Rkk‫ إ‬kkI
 ‫ا‬Okk‫ ه‬: ‫ل‬kk A ، kk<(‫ا ا‬Okk ‫ي‬kk!
‫ ا‬Pkk}‫ ا‬kkC;
، ًI/I‫ً إ‬C}? ُCّ}‫   و‬. ْF ِ}
ُ ‫ ا‬s/ ‫ّ "!
" أم ا‬E0 ، 
!  !‫ر‬
x>N !\ ‫!
 ";ي‬.  š‫ &ن ا‬، š‫ن و [  ا‬/IT‫و!
 }  ا‬
RkQI&‫ل ا‬k;? ‫(دة‬k‫ ا‬Ok;! ، k?‫ ذا‬kA ‫رة ا
أة‬D ‫ ه‬R‫ ا&و‬x>N‫ ا‬،‫ا‬
gOk‫@ ه‬k ?‫ و‬. 50‫ رز‬5ّC‫ آ‬g A‫آ
و‬O‫ ا‬RC‫ ! ;ل ا‬JQ! ، x>S ‫ ه‬A‫و‬
‫ا‬Okk‫ذا ه‬kk  ;j/kk? kk0 ... kkx
$ kkI‫ أ‬FkkQُ? ‫ول أن‬kk? kk‫ وه‬5kk‫ آ‬kk‫
أة "
ه‬kk ‫ا‬

. 32 ‫ ص‬، 2002 / =!‫ب ا


ب د‬L‫ !;رات ا?د ا‬، ‫ ?ت ا;ص‬e.‫ ا;_ ا‬، ‫ ـ !  "ّام‬184
. 2001 /
‫ اا‬،
‫@ء ا‬C‫ دار ا‬،  ‫م !
 اد‬B\‫ أ‬، ‫ ـ وا<; 
ج‬185
kamel-riahi.maktoob bloog.com 23/09/2007 ، \
‫ آ ل ا‬e ‫ ا&د‬a0! ‫ ـ‬186

90
‫ت و"ِ‪ F$ A F‬آ‪/kI 5k‬ء ‪ .‬آ‪k‬ن‬
‫ا ‪ P‬ا‪ a!
L‬ا
أة ؟ أ‪   ، W‬وُْ ُ‬
‫‪ kk‬أخ و\‪ kk;L ، kk‬آ‪
kk‬ت !‪ akk‬ا&م وا‪ّkk‬ة و‪ kk#B#‬أ‪kkS‬ات ‪ ،‬و‪kk;$‬ت ‪kkS‬‬
‫ا‪BQ‬ث‪...‬إذن ‪L 0‬ن ا‪ e/‬ذا?ً ‪ ،‬و‪L 0‬ن ر! ً آ‪ . WO‬وا‪ e/‬ا‪
kSm‬ه‪k‬‬
‫ا "‪ I :‬ذج !ّ
‪ ،‬وه ا‪O‬ي < ‪ 5‬ا‪ EN‬ا
آ ‪. 187‬‬
‫أ!‪ kk‬ا ƒƒ ص ا'ƒƒ ر ! ه‪ kk" ! kk‬ا  ‪kk‬ت ا‪ #kk kk‬ا‪Jkk"C$ _;kk‬‬
‫ا ‪E‬ي ا‪!
? JL$ J \ ، ;C‬ي إ‪ R‬روا‪L? A‬ن ‪ 0‬أ<‪Ok$ kA F k‬ر‬
‫ا ‪ J& J‬ا‪
 j‬ا‪
LC‬ي وا
‪ a‬ا‪ A Q‬ا ‪ e\E‬ا‪Ok‬ي "‪ Rk‬وه‪Fkّ ? 5k‬‬
‫ا  ا‪$T‬ا" ‪ ،‬أو ‪n (  ? JL$‬ري ‪kL‬ن ه‪k‬س ا‪ _;k‬ا‪
k =$/k‬ز‬
‫‪Lanson‬‬ ‫\@ر‪ 5BS :! g‬و!‪BS :‬ل ا(ر?ادات ا ?>‪ R" C‬ا‪k s>/‬ل‬
‫‪ 3/4:‬ا ع !‪ّL‬ن !‪
% :‬ذا?‪. 1885‬‬
‫و!‪ :‬ذ‪ W‬أن آً ?
آ‪ F‬أ‪ً
#‬ا "  ً "‪ R‬ا  ‪ ( \ ، :‬ون "; ‪LA‬آ‪ًk‬‬
‫  ? ‪ :! 5‬ر‪ ID‬أ<ب ‪ ،‬و‪%‬ارة !;‪ ;A R‬ا ع " ‪ 5‬وه ?‪ F‬ه‪O‬ا‬
‫اس ل هرو ‪$‬م ‪ : Harold Bloom‬إن ا‪
#jk? Fk? 5ّEkI ekL ek?L‬‬
‫اس ا‪O‬ي ر<‪ 5‬ا;_ ا‪ =$/k‬آ ‪k‬ة أود ‪ aAk? k‬ا ‪k‬ع إ‪ Rk‬ا‪Rk"
/k‬‬
‫_ أو ا
ّد "‪.189 5‬‬
‫!;ال ا; ّ‬
‫ا  ص ‪B 2‬ق ا  "! ا‪ R$‬وا‪bc‬ف ‪KM @#b ،‬م ا‪: !
E$‬‬
‫‪;A‬ص ‪B" :$‬ق ا ; @ "! ا‪C‬ق وا&‪ # 3‬وا@" ‪ ،‬وا;_ ا‪O‬ي‬
‫}‪ Jkk‬وه‪Okk.ُ 5kk‬ي ? ‪ kk‬ا ‪ ، :kk‬و!;‪ kk‬ا;‪kk‬ان ‪" 5\Ekk‬ا‪KƒƒM @ƒƒ#‬م ا‪"!
ƒƒE$‬‬
‫" ق ا ! ‪ A‬ا&‪ C‬وا‪(T‬ف" ‪k k\ ،‬ء ?‪
Ek‬ا ‪k k[C$ :k‬ق ‪.‬‬
‫وا>‪kk‬ق ه‪ kkA =kk kk! kk‬ا;‪ ، kk S =kk‬آ>‪kk‬ق ا !‪ ،kk‬أو ‪ ;kkD‬آ>‪kk‬ق‬
‫ا‪B.‬م‪. 190‬‬

‫‪ 187‬ـ !‪ a0‬آ ل ا


\ م س ‪.‬‬
‫‪ 188‬ـ !  "ام ‪ ،‬ا;_ ا‪ ، e.‬م س ‪ ،‬ص ‪. 29‬‬
‫‪ 189‬ـ !  "ّام ‪ ،‬ا;_ ا‪ ، e.‬م س ‪ ،‬ص ‪. 30‬‬
‫‪ 190‬ـ ا‪
C‬وزا‪$‬دي ‪
E$ ،‬دووا ا  ‪
$ ،‬وت ‪ ،‬د ت ‪$ ،‬ب ا>ء ‪.‬‬

‫‪91‬‬
iC;kk‫ن ا‬ckkA ، ًk ‫آ‬LA 5kk;" kk? ( ، ً k S kk ًk !‫ز‬B! kk! ‫ق ا‬kk ‫ن‬kk‫ذا آ‬ckkA
k\‫ ر‬kA
kSm‫ ا‬CEkI kA g‫ ?>رد‬J[? ‫
ي‬$ ‫ ودفء‬، d"‫ا
 أ<
ة ا‬
R k?‫ل ؛ و‬kD$ /k?‫; و‬k? kA . kC&‫ وا‬:k;‫ر وا‬.‫  <  اق وا‬
‫اء‬k$‫ ا‬، 5$‫ آ‬:! ً$$ (30) :#B# A ‫م‬KM @#‫ ا‬CDA . :‫
وا‬$ i?‫و‬
:kّ ‫ ا‬kA P
َ kَD‫اب و‬k$‫; أ‬$‫ و‬، PّC‫ ا‬J@A ‫ب‬$ ‫ء‬I‫ وا‬e
ّ ‫!ت ا‬B$
‫ وا ت‬، n‫ واا‬، ‫ر‬.‫ ا‬:" ّLA . ? I R\‫ و‬، ?> <‫ و‬، ‫و!ر‬
‫ƒƒƒق‬,"" . kkk$ ًk kA : kkk<‫ق ا‬kkk ‫ء‬kkk ‫ن‬kkk! kkk‫ وآ‬. ‫ذل‬kkk‫ وا‬/kkk‫ ا‬،
، ‫ن‬kk kk !‫ ر‬:kk! 5kk  kk  ، $kk\‫ن أ‬kkّ ‫ ا‬5kk$ ‫ق‬¢k> kk! ّ k"‫ا ;ƒƒ @" أ‬
(‫ و‬، ‫ن‬kk ّ ‫ إ( ا‬kk .! ‫رك‬kk ( ، ‫ق‬kk‫م وا‬kk kk. kkA ‫ء‬kkA‫ وو‬، ekk ‫و‬
k; ! ‫ت‬k ‫ء ا‬k k‫ ا‬، k ‫ت ا
وا‬ENn :$ :! ‫ْ ن‬L ‫( ا‬
ّ ‫ل رؤاه إ‬¢‫و‬f
‫م‬k &‫م وا‬f‫
ا‬OI‫ إ( و‬، ‫ ء‬$ ‫م‬j‫ي آّ  ا‬O‫ وا
ا‬، g$ ‫ \ (  ء‬، A
، ّ D‫ و ء و‬، ‫ء وآر‬CD :$‫ و‬، ‫ و?اول‬e0? :$‫ و‬. ‫
اق‬C ‫?@
ب !"ًا‬
. $‫ ا&د‬J ‫<و  ا‬j! F;D ، ‫ب‬%‫ و\@ر و‬، $‫
ب و‬0‫و‬
kk$
‫ آ‬5kkn" kk!
>/kk$ CkknL ‫ أدب ا‬kk "‫ ا‬kk0 "‫م‬KƒƒM @ƒƒ#‫ن "ا‬kk‫وإذا آ‬
5k‫ال ورد إ‬fk< :" ‫ادره ر ّدًا‬I‫ر ا;س و‬S& a ‫ و‬، ?‫ و<
ة ذا‬ENn
‫ف‬/kA‫ّث و‬k!‫ و‬5 A :! 5A L‫ ُ ّ آ
ة ا‬0 ‫ي‬O‫" ا‬e‫ع "ا‬2! A ،
k O\&‫ ا‬ak0‫ان و‬k;" Fk? B
ً " ‫اء‬$‫ ا‬FI‫ق ا ; @" آ‬B" ‫ن‬cA . ‫ \م‬:$‫آ‬
:
k‫ اا‬k>‫ة ا‬k\ : ‫و‬k?‫ و‬، ek?L k?‫ا‬O‫
ة ا‬/k‫ ا‬5kA F ‫ ا‬، ;N‫ا‬
k ‫
وط ا‬kn ‫ف‬/  B
ً /! B
ً " FI‫ وا آ‬.  ‫ر‬/$ ‫;ت‬I Q‫ ا‬A
kkk;C‫ت ا‬B kkk$ _
ّ ;kkk‫ج ا‬kkkI‫دة إ‬kkk"‫ إ‬Fkkkّ ? kkk\ ، kkk"‫ا‬$T‫@
ور  وا‬kkk‫ا‬
Jk ‫ ا‬WOk$ ‫!ج‬A ،   ‫ّ ب" ا‬C) )" J<‫ ر‬R‫ إ‬A2T$ ،  ‫ا@
ور‬
"‫ "" "ّب‬CّS ‫ ا‬0‫ اا‬J<
$‫ و‬، ?‫ا‬O‫
ة ا‬/‫ وا‬$
$ N‫ا‬
ّ kk<‫ ا‬Wkk‫ ذ‬:k!‫ و‬:kk ‫ ا‬Rk" :kk;  ‫ ا‬:k ‫د ا‬kkّ?‫ ا‬kA ‫ص‬kk;‫
ز ا‬k ‫ و‬.

92
.  ‫ع وا‬2 ‫ ا‬A < ? :! g‫ا;ان ود‬
: !E ّ3D ‫ار‬K @ ; ‫ق ا‬B 2 ‫ا  ص‬
:k" :A‫ا‬k ‫ ا‬:k! 5kI& ik ، ‫
أة‬k ‫"
ا‬k$ ekّ  "Ikّ0 ‫ار‬I" ‫وإذا آن‬
‫ّض‬C‫ ا‬I :! ‫ ?;ول ا
أة‬5I& J$ ‫ ؛‬0
? ‫  ت‬A B
ً 2;!‫ و‬0 \
‫ ٍر‬Ek!‫ و‬، ‫ل‬k ‫
وا‬kN ‫ر‬Ek ‫ وآ‬، Ik‫ ا‬5k$ FُkD ‫ي‬Ok‫ ا‬e
ّ k ‫ر‬E ‫آ‬،
، ‫ء‬k
L ٌ‫ر‬E! I‫ آ  أ‬. ً \‫ً ور‬I;\ zC ‫ع‬
ٍ ; ‫<
ة و‬m‫  ا‬$‫ ا‬#Iy

ت‬k k $
‫ و‬. ‫
ّد‬k ‫ر وا‬k.‫ ل ا‬k<‫ ا‬Rk‫ إ‬Jk ? C2 ‫ \(ت‬A  $
 ‫أو‬
. ‫ ا
ل‬5ْ   ! 5& Fّ ?‫ّ و‬$

kk‫ دون ذآ‬:kk! kk kk 0 (،ikk0‫";


ة و‬،ekk‫ ا‬kkA kk
‫ ء ا‬kk<&‫ ا‬kk! ‫و‬
kkkkA F> kkkk< (‫وإ‬،kkkk;# JLkkkk$ Rkkkk;? kkkk;‫ ا‬kkkkC A .‫ء‬/kkkk;‫ ا‬:kkkk! kkkk$ !
: ;! ‫ وا‬: <‫ة ق ا‬E A.sadisme ‫د‬/‫ا‬
: <‫
ًا >ق ا‬Ln»
:A
? WI‫ أ‬F;;} ‫و‬... FL2‫و‬
: <‫ <ار ا‬R;!
W‫ إ‬J‫ ر‬5$ ?j
191
« :‫ ?رآ‬WI‫ أ‬F;;}
: k<‫ق ا‬k ‫اه‬k‫ه‬jA ‫
أة‬k!‫ ا‬:k! ‫
ب‬k ‫د و ا‬k‫ ا‬ek Jk‫ة ر‬k<j! :k! ‫ه‬
،
kk>?‫ و‬: kk? Fkk‫ وذه‬، : kk<‫ز ا‬kk!‫ ر‬WkkC? kkI‫ أ‬kkI} ، :kk ‫ ا‬kk<‫ر‬
‫ام‬k0‫ وأ‬، ‫ ا&رض‬Rk" :k! 5 $ „ ‫ ه‬:\‫ و‬،5E0‫ ?
ا‬F\‫
را‬S- J
 ‫و?!م‬
Jkk‫!
ة ر‬kk.! FkkILA ‫ءك‬kk;I‫" ا‬/kk ‫ء‬kkn( 5kk Fkk0 ، 5kk<‫ ?و‬:Ekk0‫ا
ا‬
ً kk<0 :kk ‫ر ا‬/kkLI‫ وا‬kkS FkkILA ،‫ود‬Ekk‫
د وا‬kk‫ و ا‬zA
kk‫ة ا‬kk<j! ‫ـش‬kk‫"ـ‬
Rk" Jk[A 5k‫ل إ‬kD‫ " "ب ; ا‬J} ‫ي‬O‫ ا‬: <‫ ق ا‬:$ ً‫!
آ‬

2000 ، 2‫ط‬، ‫
وت‬$، ‫ دار ا رف‬، I0 ‫ار‬I ‫ د ان‬191

93
FkI‫ر وآ‬k[I(‫ ا‬g;k2‫ي أ‬Ok‫ ا‬: k<‫ق ا‬k e\kD kS‫ و‬، W‫ ه‬R\ gj }
‫ء‬kk
L‫ ا‬Rkk\‫(ل و‬kk‫ وا‬d;kk.‫ وا‬Ekk‫
وا‬kk‫ ا‬kk A ، ‫ر‬/kkLI‫ وا‬kkS 5kk ?S
. ‫
ًا‬QI IQ‫
ًا وا‬n R‫ ؛ ا&و‬:  ‫ ا‬F;D J? ‫ا‬

ة‬kّ ‫ وا‬k 0
‫ ا‬k L‫ ا‬Fk I? :k\ ًk<‫رًا وا‬I‫ ا‬FA
" ‫ة‬E ‫آ
أن ا‬OI
‫ت‬Ekk‫ وا‬، "
‫ه‬/kk‫} ا‬kk‫ "آ‬:kk! I
kk ‫
وا‬kkّ  ‫ ا‬:kk‫ وا‬، "Ikk0 ‫ار‬kkI" :kk!
‫رت‬k k;%&$ ‫ن‬kّ ‫ ا‬I
kA ، "k!‫ "!ة ا
و‬:! ‫ا ا  ّ ا;
ات‬
. ‫ق‬Am‫ ا‬A R\
: !B
< !E $‫ق ا  وول ا‬B 2 ‫ا  ص‬
5k;! P&‫وا‬،5kI‫ وأا‬5k<;‫ وأ‬5 k<‫ ا م وأ‬:" 5$‫ " آ‬/‫ "ا‬Pّ‫  أ‬
g‫"ر‬$ ، J<
‫ وإر<ل ا‬، JD‫ اا‬A ‫ ا< ل ا م‬:" L?  ‫وا
ي آ‬
. ً;!‫( أ‬
ً <‫ن ر‬L ‫ن‬j$ R2
A ،
‫ ا‬5‫ن إ‬L ‫
ه ؛‬$‫ و‬:ّ ‫ر<ل ا‬
. ‫ف‬B.‫ ا‬I ‫ أ‬A ‫ ر!  ا م‬R‫رة إ‬nT‫ <= ا‬0‫و‬
: b‫ ا‬3‫ا‬
ّLk! . ‫ت‬kQ‫وام وا‬k‫ ا‬Rk" ‫ل‬
ّ k? ‫ ء‬k<‫ءت أ‬k ‫ان‬k;‫ت ا‬k ‫ أن آ‬k; ‫  رأ‬
k‫ وا‬I/kI‫ إ‬kC " JkI‫ أ‬:k! 5?(!‫ و‬5D‫ أ‬s ‫ ! ً وا\ًا‬B
ً \ WO$
. ‫ت‬k‫ وا&زواج و‬، ‫ء‬k;$y ‫ء‬k$m‫ ا‬ek‫ آ‬،‫ء‬n J‫ آ‬5$ sD ‫ي‬O‫ ا‬e
ّ ‫ه ا‬
‫ن‬kk!‫ ا‬kk ‫ و‬Fkk ّ\‫ و‬، ‫ ا&رواح‬5kkA Fkk$‫ وذا‬، dkk ‫ ا‬5kk$ Fkk!‫ي ا‬Okk‫ ا‬kk‫وه‬
:k$ ‫ت‬k0B‫ ا‬k ‫ ا
وا‬F k<‫ ر‬0‫ و‬. ;"‫ ا
وا  و‬s! ‫ي آن‬O‫ وا‬، ‫ن‬L ‫وا‬
kk ‫ ا
وا‬gOkk‫ ه‬:kk! ‫ ا&ول‬JEkkC‫ ا‬kkCA . kk;;‫ ا‬kk\ kkA kk ‫ت ا
وا‬EkkNn
(
ّ ‫ إ‬ikk ‫ي‬Okk‫
اوي ا‬kk‫ل ا‬kk ، ‫ا ت‬kk Fkk ّ0‫" د‬kk L‫
ا‬kk<" ‫ـ‬kk$ ‫ن‬kk; ‫وا‬
ekk?L‫ ا‬، ‫ًا‬kk$ ‫م‬kk‫ر ا‬kkD ‫ي‬Okk‫ ا‬:!kk‫ ا‬Wkk‫ ذ‬kkA Fkk;‫»آ‬: "‫)ƒƒج‬$‫"وا;ƒƒ! ا‬
kCL k k‫ ا‬0k ‫ ا‬kC>‫ ا‬F;‫ وآ‬، @!.‫ ت ا‬$&‫ ا‬A ‫رق‬.‫= ا‬n‫ا‬

94
. 192«I‫ (\@ن ا‬e ‫ع ا‬/ّ?‫ا‬
k0‫ و‬، =k!‫ د‬k! A e?L$ F ‫ ا ا‬، "
!" (‫ إ‬i ;‫ ه‬eِ N ‫وا‬
!k;" "‫ّ ب‬Cƒ) ƒ)"‫ و‬. k$
.‫ر ا‬k ‫;  د‬$ F  :
‫ ا‬: ‫ إذّاك‬I‫آ‬
F
ُ k 0 ‫م‬k‫» ا‬: 5k?‫آ
ا‬O! kA
Sm‫ ل ه ا‬،" R<;" a! R‫ ا&و‬5?‫>ا‬S ‫ وّن‬
‫ء‬k  k?"‫ د‬...  k<‫ ا‬FkA
" ، Rk‫ة ا&و‬k>N‫ ا‬gO‫ ه‬Z@$ ، ;Q<‫ء ا‬$
. 193« A
n :! !‫ ر‬0‫ر‬$ F‫رج ا‬S
FkI‫ وآ‬. =k‫ ا‬Rّ /k ! ‫ أو‬، R‫ ا&و‬e‫ ا‬e?‫ !
ا‬A ‫>ات‬N‫ ا‬gO‫ ه‬FILA
. ek ‫ف ا‬.kn “k$‫ و‬W/k <‫ي ا‬Ok‫ق ا‬k>‫ءات ا‬k ‫ ت وا ت وا‬/‫ ا‬W?
‫ة‬kk$L ‫ء ا‬kk;" kkCّ‫ وآ‬، 5\Ekk 5/kkCI Wkk!‫ و‬، Jkk ّ ّ‫ ا‬Fkk;" 5\kkD Jkk \‫و‬
5k ‫آ‬$ ‫ي‬Ok‫
ا‬kSm‫= ا‬k‫ ا‬:k" k‫ ا‬k‫ \
آ‬A ‫ّة‬0 ‫ أو‬، g‫  إآ
ا‬I‫ ا" دو‬

ب‬kk ‫ر ا‬kk0 Rkk" kk ، kkC ‫ ا‬gOkk ‫رج‬kk‫ وإن ا‬.‫م‬/kkI(‫ وا‬%kk;‫ ا‬WkkI‫ ّ ذا‬kk
 ?
? BA ، CnL ‫ ه ا(ر? ء وا‬g‫ي را‬O‫ ا ُ
 ا‬JQ ‫ ا ب آ‬:! ‫وا‬
، ‫ن‬kk!
‫ ا‬akk! ‫ن‬kkL? ‫ة‬Okk‫ أن ا‬Wkk‫ ذ‬. ‫ة‬kk‫ء و!ه‬kk;" kk$ (‫ إ‬CEkk? (‫ و‬5/kkCI
5k kA ،  ‫ ا د‬5<‫
وا‬$ /‫ ا‬gO‫ ه‬J Q 0‫ اد و‬a! ّ ‫ اق ـ‬e‫و‬
‫ن‬kL ( ‫ا‬Ok‫ وه‬، Pk ‫ ا‬5k;" kC;?‫ و‬، 5n\ e O? ‫
ى‬S‫رج أ‬N! :" ‫ن‬/IT‫ا‬
، g
kD k$ (‫ً إ‬EkS sEk BkA ، e‫ه‬Ok‫ ا‬:" e‫ اا‬e‫ه‬O? ‫;ر ا‬$ (
ّ‫إ‬
PkkL ‫ و‬، ‫ل‬kkD‫ّر ا‬Ok :kk\‫ و‬. IkkQ‫ ا‬PEkk;‫ ا‬،
kkS¨ iCّ;k‫ق ا‬kk? WOkk‫آ‬
،
‫ ا‬5 <  ‫ي‬O‫ ا‬، ‫ ا ح‬e
ّ ‫ ا‬W‫ "   ذ‬R<;" 5ّ\ ‫ّ ب" أن‬C) )"
ak0‫ اا‬A ّ/ (‫ و‬، =  ( ‫ أن‬g‫َر‬0َ ‫ أ<>ري‬e
ّ \ ‫  ه‬I‫ وإ‬. 5$ ‫ون‬/A
Pk‫ اآ‬Zk A k;\ . ‫ود‬k‫ ا‬FEkI‫ارق و‬C‫ ا‬F;D ‫ إرادة ا
ا‬JC$ ،
‫ل‬kk L‫ ا‬5kkA i kk ًk
W/kk 5k L$ 5kkّ?‫ وا‬، _0kkI ‫ن‬Ekk I 5kk$ kk! e
ّ k \ ‫أن‬
Rk‫ إ‬5kّ?‫ ا‬، kّ!‫!س ا‬k0 :! g
$?‫ و‬5}C‫ وإن ا< ّ أ‬Rّ\ ، ‫وا ل اا‬

. 23 ‫ ص‬.  ‫ ـ ا
وا‬192
. 23 ‫ ص‬،  ‫ ـ ا
وا‬193

95
‫‪B‬ق ا ; @ ‪ ،‬إ‪ ّCS \ R‬ا
وح ‪? \ ،‬ق إ‪ 0! R‬ا&‪:k\ ، D‬‬
‫آ‪ّ
\ FI‬ة   ‪ " A‬ا&رواح » ‪ ّ;! e‬أن أ?‪k I 5‬ق ا<‪ : k‬أو‬
‫ا‪ 3‬ب آ  ‪ 5ّ /‬ا‪ ، z‬آ;‪ F‬أ"
ف أ‪ 5I‬د‪ I I‬ا ت و‪  ;;L‬أ?‪
k‬دّد‬
‫[ ً وا\ة«‪. 194‬‬
‫وا‪ ƒƒ3‬ب ";‪ zkk$ kk‬أ‪kkD‬ب ا‪I kk‬ت آ‪ ، kk‬ا‪ kk ? kk‬أن ‪kk$‬ء اš ه‪kk‬‬
‫ا‪ 3‬ب و ;دى ‪O$‬ا ا(< (" ده ‪ 5kIj$‬ا ‪ . _kّN‬وورد آ‪ WOk‬ه‪Ok‬ا ا‪k;" kC‬‬
‫ا‪kkkA AEkkk‬ا آ‪ ٌBkkD! ًkk$$
kkk$ Jkkk " Jkkk‬إ‪ Rkkk‬ر‪ Rkkk2‬ا ‪kkk‬ب ‪ ،‬آ‪kkk‬ب‬
‫ا(< ! و‪
%‬ه ‪ .‬و ُ>= اب أ ‪k\ :kَ! Rk" @k‬ز " ‪ ًk‬و?‪ّ
kC‬د ‪ 5kA‬آ‪k‬ـ"ا‪@ƒ#‬‬
‫)‪kk A . "!ƒƒ#‬ت ")ƒƒ )ƒ‪ ّC‬ب" ‪ ikk‬ا ‪kk‬ت ا‪kk‬دي ا‪Okk‬ي >‪kk‬ل آ‪kkN! Jkk‬ق ‪،‬‬
‫وإ‪  I‬ه ا‪;C‬ء ا‪ AE‬ا‪O‬ي  ّ ‪ 5A‬ا‪.‬ب "‪ :‬ا‪k‬د ‪) ،‬و!‪ kA k‬اّ‪
k% k‬‬
‫‪ s‬إ‪ ّCƒ) ƒƒ)" 5kk‬ب" \‪ :kk‬أ‪kk0‬م "‪Rkk‬‬
‫اš( ‪ kk\ ،‬ا(?ّ‪kk‬د ‪ .‬وه‪Okk‬ا !‪ kk‬آ‪kk‬ن > ‪ُ k‬‬
‫‪ A B‬ا‪BN‬ص !‪ :‬ا‪O‬ا‪$‬ت ا‪ k‬آ‪k‬ن ‪k$L‬ه ‪ّ
k‬اء‬
‫ا ت !‪" a‬ا‪ً !- "!#) @#‬‬
‫(‬
‫\ّ‪k 5k‬ـ";ƒ<‪ . " R‬و"‪ k
Rkk‬ا‪ AEk‬ا‪k  : Okk‬ون أن ا(ر? ‪k‬ء ( ‪ ّ kk‬إ ّ‬
‫‪
$ Jّ<$‬أة ‪  #‬ارّج)ا 
اج(‪ A‬ا !ت وا ‪CnL‬ت ‪ .‬وإذا آن "ّة‬
‫ن "‪ّk‬ة ار? ‪k‬ءات ")ƒ )ƒ‪ ّC‬ب" ا‪
k N‬ة‬
‫ت ؛ ‪ّ cA‬‬
‫‪;A‬ء "ا‪ "!#) @#‬أذآرًا و‪D‬ا ٍ‬
‫وا <‪kk‬ت » <‪kk‬ي ا‪
kkL‬ا‪kk ،kk$
" :kk$‬ل إن ا‪kkC!
Ekk‬ح ا&\‪kk‬ان ‪،‬‬
‫<‪
$ J "j‬أ ‪ 5‬وأ‪
n‬ب \ّ‪? R‬د <‪ckA . 195« C‬ذا آ‪k‬ن ")ƒ )ƒ‪ ّC‬ب" ‪
k‬ب‬
‫آ ;‪ ، R/k‬و‪ kA‬ذ‪@k\ Wk‬ر و‪k%‬ب ‪@k\ ،‬ر ّ"‪ k‬وا‪k‬ق \‪ k‬ا‪Ek‬‬
‫‪ kk$ kkّ.A‬ا‪ .
Lّ/k‬وآ‪ WOkk‬ا‪ّ
kC! kk\$
kk ، AEkk‬دًا ‪:kk" ekk.A ،‬‬
‫اد ‪(\ A‬ت ا>‪ s‬وا‪O‬آ
‪BLA .‬ه  ُ ّ‪ 50‬ا‪k.‬ب وا‪@k‬ر ‪ ،‬و‪kI‬ان‬
‫ا‪ L‬ل وا‪.‬ب "‪ :‬اد ‪.‬‬
‫إن ا" د ا
وا  "‪ R‬ا<"ء ا ‪ 2‬وا<@ر‪ ، g‬وإن ‪$‬ا ا;ان ‪ًS‬‬

‫‪ 194‬ـ ا
وا  ‪ ،‬ص ‪. 11‬‬
‫‪ 195‬ـ م‪.‬ن ‪ ،‬ص ‪.221‬‬

‫‪96‬‬
‫!‪ :‬ا‪ JC‬اال "‪ R‬ا‪) JC‬اث( وا!‪ ، :‬وآ‪ AQ‬اد ا(<  اال "‪Rk‬‬
‫ا‪kk‬وام وا‪kkQ‬ت ‪ 5kk!ّ ُ kk $ kkCL ( 5kkIcA .‬ا ‪!kk‬س ‪ ،‬و  ‪ًkk;L!)ًEkkS Rkk‬ا(‬
‫‪(($‬ت و‪
0‬ا‪j? :‬و  !‪. CN‬‬
‫‪
Ek;A‬ا‪(kk! kA
kk2\ :!kk‬ت ا&<‪ kk‬ء ‪ Jk<
A ،‬وإن ?‪ F;ّ @kk‬ا‪kk‬‬
‫ق و ‪ . 5kkk‬وه‪kkk‬‬
‫ن ‪ kkkQ"$‬ه‪ kkk‬ا‪ kkk‬ا!‪ Ikkk‬ا‪Okkk‬ي ُ‪ْOkk‬آ ا‪َ ّkk‬‬
‫ا ‪ّ ckkkA IkkkL‬‬
‫?>‪kk‬ي)?‪kk‬ب( ا&!‪Ekk‬ر و?>‪kk‬ي ا&ز!‪kk‬ن ُّ‪kk “kk‬ا"‪ d‬ا  ّ‪ :kk‬و?; ّ‪kk‬ا‪. I‬‬
‫ن ا ‪k‬ء‬
‫واق ( ُ
ف ‪ 5‬ودًا إ( ‪ $‬ا‪.‬ب ‪ ،‬أ! ‪ k\ A‬ا‪@k‬ر ‪ّ ckA‬‬
‫ ّد‪ . g‬و‪ :$‬ا ء وا‪
C‬اق ّد ا‪ :!k‬و ‪ّk‬د !‪ 5k‬ا‪k‬ق » ( ‪kn‬ء ُ; ‪IOk‬‬
‫( ذ‪ W‬اق ا ‪ e‬ا‪O‬ي ‪ = " :! ?j‬ا
وح ا ;‪
/kL‬ة‬
‫!‪ :‬أ‪ ;/CI‬ا
?‪ L‬إ ّ‬
‫ذ‪ W‬اء ا ¡ر أآ
!‪ّ
! :‬د آ  ?;ع !‪ :‬ا ‪. 196« e‬‬
‫‪  A‬آن اق ر‪ =A‬درب آ‪ :! J‬ا‪
k‬اوي ـ وƒ‪ ، g‬و)ƒ )ƒ‪ ّC‬ب ‪ّk? ،‬ه‬
‫ا‪O‬آ
ى )ا;‪ (:‬إ‪ R‬ا‪ : k‬وا&ه‪ Jk‬وا&\‪k‬ب ‪ k$ /k ،‬ا‪k‬ق ‪k >A ،‬ن‬
‫ا;ن ‪O‬اآ
ة ا! ?
‪? \ sّI‬ء ‪
@ُA ،‬أو ? ‪k? :k! E‬ء ‪،‬و!‪Rk‬‬
‫?‪k‬ء »ا‪Ok‬اآ
ة !‪ JkkQ‬ا‪ CkD‬أو ا;‪kk‬ن ‪ ( ،‬أ\‪ a>/k k‬إ ‪
k? ، kkA‬ف آ‪Jkk‬‬
‫‪n‬ء ‪ B$ 
A‬ر\  «‪. 197‬‬
‫‪ A‬ا ت  ?‪ ، % :L‬وأ ا‪ C‬ان آن و‪0‬د ا
اوي ا‪Ok‬ي ‪5k$ /k‬‬
‫أ ّ!‪ 5‬ا‪N‬ا ‪A g " .‬ر‪ F0‬ا‪k‬ة ‪ ،‬وا‪
k‬اوي آ‪k‬ن ‪k$‬ا
‪ ،‬وَ‪ Fk;ّ ? kَL‬أن‬
‫ت أ‪ "
!" OS‬و"<‪k‬رة" ‪kA‬‬
‫  ا(دة إ( أن هدم اّ‪O‬ات ‪ ،‬و!‪ّ
C‬ق ا " ِ‬
‫ م وا\ ! « ‪n‬قٌ ه ا‪
C‬اق ا&‪$‬ي ‪ ،‬و!‪ a‬ذ‪ k;" W‬أن ‪kI‬رّب "‪ Rk‬ا;‪/k‬ن‬
‫;‪ a>/‬ا› «‪. 198‬‬
‫‪ A‬ت !‪O‬اق "  ‪ ،‬وآ  ?‪O‬آ
?‪ 5‬ازداد !
ارة ‪
/k$ $Ek! ،‬ة وأ‪، k‬‬

‫‪ 196‬ـ ا
وا  ‪ ،‬ص ‪. 89‬‬
‫‪ 197‬ـ م‪.‬ن ‪ ،‬ص ‪. 108‬‬
‫‪ 198‬ـ ا
وا  ‪ ،‬ص ‪. 15‬‬

‫‪97‬‬
‫ور‪ kk $‬و‪ kkS‬ا‪ Rkk"
 @kk‬ا‪
kkA . Z
kkC‬اوي ‪ّ
k /kkCIٍ  kk\ kkA‬ع ا&<‪Rkk‬‬
‫‪ ، :? ? W‬و أ"
ف آ‪ P‬أ\‪
? ، W‬آ‪ ، :? ? W‬و‬
‫وا;م‪O"» .‬رًا ‪
? 0‬آ ُ ِ‬
‫أ"
ف آ‪ P‬أ\ّ‪
? ، W‬آ‪ :? ? W‬و أ"
ف‪. 199«...‬‬
‫و‪kk$‬ه ‪ ّCƒ ) ƒƒ)" kk‬ب" ‪jkk$‬ن \ ‪ kk‬ا‪ ، ًxkkA ًxkkn 5kk" L/kk? Ikk‬و‬
‫ا;ازل ?
دف "‪kL Rk\ kِLَ َL$ 5k‬د ?‪ ،gّk! 5kA ، 5k ;N‬وأ!‪
k‬اض ?‪j‬آ‪Jk‬‬
‫س ( ‪\
k‬‬
‫‪ g/‬ا ;ك وا ?‪ ، ! 5;" RّN‬إ‪S‬ان ?;‪
ّL‬وا ‪ ، ! 5‬ده
!

‪ٍ 0‬‬
‫!‪ .‬آ ‪I‬ا‪
A@? e‬ت ‪ ّCƒ) ƒ)" :k! a;Ek‬ب" !‪k<j‬ة ?‪kA
/k‬ق ا&رض ‪،‬‬
‫?‪ =/‬ا‪  C‬وا
أ‪ » A‬و أن ا\‪ k‬ا‪Ok‬ي <‪ k‬ت "‪ Rk‬ه‪ gOk‬ا&رض ‪k$‬ون‬
‫أن َ‪َj/‬ل ";‪ 5‬أ\ ه أ‪/ I‬ي آّ‪kD 5k‬ر !
‪ ، ً@k‬و‪k$‬أت أ?‪ّk‬ل إ‪
kN! Rk‬‬
‫‪
!y‬اض ‪ :! ،‬اري ا‪O‬ي أآ‪ J‬و ‪ A‬ا>‪ ،C‬إ‪ Rk‬ا
\‪ k‬ا‪=kُ? k k‬‬
‫ا‪،?! :!
QL‬إ‪ R‬اب ا&!ء وا
‪.200«...‬‬
‫و  ء ‪!0‬س ا ت وا‪ kC‬و!‪k? JkّQ ?  ? k‬ا?
ًا "‪ kA ًk‬ا
وا ‪k‬‬
‫آ ‪kk kk‬ء ?‪kk‬ا?
ا‪kk‬ق وا;‪ ًk" :kk‬أ ‪ Jkk kk ! . ً@kk‬ا
وا ‪kkN? kk‬ر !‪kk‬ا‪I‬‬
‫و\ "‪/k! R‬ى ا ‪ ek‬وا‪k‬ان ‪ ،‬وذ‪ :C k" :k$ a k$ Wk‬؛ إ\‪k‬اه ‬
‫‪;Q i‬ت أ‪
kS‬ى ‪ F;kD‬ه‪ gOk‬ا ‪B$k‬ت‬
‫< َ‬
‫;ء ‪ ،‬وا&‪S‬ـ
ى م ‪
};? A‬أ ّ‬
‫ا أ">‪
 F‬وا  !;‪ ً  " R‬و!;‬
‫ا = ت‪:‬‬
‫ر‪B‬ن ← ا;‪ →i‬ا!
أ?ن‬
‫اذب‬
‫اا
← ا ‪L‬ن → <ر ‬
‫ا
ة‬
‫‪ ← 1981‬ا!ن →‬
‫‪2001‬‬
‫\‪
2‬‬ ‫ا‪O‬اآ
ة‬ ‫!ض‬

‫‪ 199‬ـ ا
وا  ‪ ،‬ص ‪.15‬‬
‫‪ 200‬ـ ا
وا  ‪. 221 ،‬‬

‫‪98‬‬
‫ن‬$ → ‫روح ← ا ه‬
J # ‫
اع‬D CCS

Fّ0f! → ‫ب‬.‫ ← ا‬I



اق‬A‫!ت و‬
_0; → e‫ داد ← ا‬
‫ا
ب وا‬
kkA kkI; ‫> ا‬/kk‫ا ت ا‬kk‫ ا‬:kk! ‫أ‬kkA kk(‫
ورة ا‬k D ‫ ز أو‬/kk‫ ا‬kk!‫وأ‬
kkA kk!‫ درا‬kkA JLkk$ kk;? ‫ أن‬Rkk‫ إ‬، 201 "kk L‫
ا‬kk<"‫ ا&ول‬JEkkC‫ا‬
ًE
ّ k I g‫ر‬kk"$ ‫ان‬kk;‫م ا‬kkN =kk<;? kkA ، 202 "‫ر‬kk;‫ ا‬W/kk!" akk$‫ ا
ا‬JEkkC‫ا‬
‫ \ أن ا;ان‬. 5" ‫ و  ّم‬، ‫ ا
وا‬:! ‫ي ه‬O‫ً آ
ًا ا‬E
ّ I ‫ل‬N ‫
ًا‬.D
، k‫ وا
آ‬k  ‫ ا‬Rk;‫ ا‬g‫
از‬k$‫ إ‬Rk" ‫ت‬2? ": <‫ " ق ا‬/
‫ا‬
‫ن‬kk‫ و‬Z
ّ kkN$ CEkk‫ ا‬Zkk<‫ و‬:kk! ‫ًا‬kkّ ! ‫ًا‬kkّ\ Jkk\‫ إذ ا‬، kkA‫
ا‬%‫ ا‬Rkk\‫و‬
?jkkk? ‫ أن‬Jkkk0 ‫رئ‬kkk ‫ ا‬5kkk‫ ?ا‬kkkI‫ ";ا‬kkk<‫ أول إر‬5kkk;! ‫ن‬Bkkk ، : kkk !
=kA‫ و‬ek‫ى ا
آ‬/! R" ‫
ّس‬L? =/;‫ا ا‬O‫ وه‬. ‫ ّ ;ان‬L! IQ‫ر< ا‬T‫ا‬
kk  kk L‫ ا‬kk ‫ وا‬، 5kk‫; إ‬/kk! kkD&‫;ان ا‬kkA ،  ‫;د‬kk<T‫ت ا‬kk0B‫ا‬
. ;/! ‫ وه‬، ‫"
اب‬T‫ ا‬:!  J
ّ ! ( 
/C?
Jkk‫ آ‬kk I FkkI‫ آ‬kk\ : :I‫ا‬kk;‫ ا‬:kk> ‫ ا‬:kk$ ?Ekk‫ ا‬%kk;‫
ز ا‬kk$ kk ‫و‬

kk#‫ أ‬:kk! 5kk# kk $ kk  ‫ ا‬Rkk" g


kk#‫ أ‬5kk ‫ا‬Okk‫ وه‬، (:kk;\ ، : kk< ) ًkII kk ;!
Fk; ‫ ه‬k‫ ?  ا
وا  ا‬a! ً /;! W‫ ا رئ و  ء ذ‬R" /CI‫ و‬C "
‫;ن‬kA . knّ‫ ا‬kC ‫ وا‬ek‫ ا‬k ?‫ و‬، ‫ت‬k ‫ ا‬k ? ‫ن‬kA ‫ن‬k ? "
، k;?B‫ ا‬، k
‫ ا‬، /kI
C‫ ا‬، k$
‫ ا‬: k‫ت ا‬k.‫ ا‬kA ?
‫ ا‬iCI J
ّ \‫ا‬
k! k‫ً ه‬k$‫ ا‬5k kI k ‫ي‬Ok‫ال ا‬f/k‫ وا‬.(14)‫ْ
ة‬k" a$‫ ا
? ا
ا‬A ‫\ ء‬

. 17 ‫ ص‬،  ‫ ـ ا
وا‬201
. 195 ‫ ص‬، ‫ن‬.‫ ـ م‬202

99
‫ ؟‬5k?((‫ د‬k‫ ه‬k!‫ و‬، a$‫ت ا&ر‬.‫ ا‬5?‫ "; ه‬e?
‫ا ا‬O‫ ه‬A "‫ع "ا;ن‬0‫< ّ
و‬
.
. ‫ ؟‬k?((‫ د‬k‫ ه‬k!‫ و‬، ‫
ف‬k‫ا ا‬Ok‫ ه‬L ‫? ا‬E‫_ ا‬EN‫  ه ا‬A
:kk! kk; Ik ‫ت ه‬kkD kk‫ وه‬... ‫ّة‬k ‫ ا‬Zkk<! ، ‫ر‬kk! ‫
ف‬kk\» ‫;ن‬kkA

kQ‫ أآ‬kّ;% k$ ‫ات ا‬D&‫ ا‬FI‫ آ‬WO‫ و‬.203«= ‫ ا& ا‬:"
  E‫ا‬
.
ّ k ‫ ا‬Rkk<&‫ وا‬، =kk ‫ن ا‬kk‫ ا‬Ikk! :kk" ‫
ًا‬kk? “kk$‫ وأ‬a!/kk‫ ا‬Rkk" ‫
ًا‬#jkk?
 Ck‫ وا‬kA‫"
ا
أ‬k! k ‫ ا‬kA
kQ :I&kA ":IkI" :k! :kI&‫ا ء ا‬O‫و‬
‫ت‬kk.‫ف ا‬BkkS‫ ا‬kk%‫ ر‬akk ‫ ا‬kkA ‫
ك‬kk ، 
kk$ k DS :kkI&‫ وا‬kk;‫وا‬
. ‫ت‬A Q‫وا‬
k0;‫ ا‬:;\‫ و‬، :II :! :;‫ ا‬WO‫ آ‬R?‫ و  أ‬، :I&‫ ّ ا‬n‫ ّ ا& ا‬n‫وآ  ا‬
، ek ‫ ا‬kّ0‫ ه ر‬، ُ ;ّ 
ِ ‫ وا‬. 50‫
ا‬A :! g?  ‫ و‬، ‫ ه‬F0n‫? إذا ا‬D ‫ه‬
ًk!‫رف د‬OkkA \kD ّ k? ‫
ة‬kA‫ء ز‬kkLُ‫ وا‬. ‫ء‬kّL$ 5\kkD ‫ن‬k‫ آ‬ekk ‫ق ا‬
ّ ‫ ر‬k ‫وآ‬
ƒ3)" ‫
ئ‬k ‫ ا‬k‫ل ا‬k ، ًkI R"k k ! ‫ت‬Ek$ eEk !;"‫ و‬، ًIّ‫ه‬

ج‬kN ‫ أي ا‬Ik;‫ ا‬a$k>‫ن ذو ا‬kIّ
‫ت ا‬Ek‫ن ا‬k‫ آ‬WO : " &‫ ا‬3) ; 3‫ا‬
skkD‫ أ‬kk‫ ه‬، kkCI&‫ ا‬Pkk ‫ ا‬kkA ?Ekk‫ ا‬5kk?‫وب اهازا‬kk? ‫ي‬Okk‫ ا‬Ikk;‫ا‬
. ‫ع‬C'‫ وا‬g$‫ !"
ا‬:"
  0 ‫ات‬D&‫ا‬

ّA? ّ;A $<‫  آن ا‬I‫ وإ‬، ً "‫ ا‬:L  : <(‫ر ا‬S‫  أن ا‬I WO
k ‫ا?
آ‬k? ‫ أن‬k; " ‫ وإذا‬.  ‫ر‬kn‫; إ‬A ، $>S ‫ ت‬%‫  واع و‬E ‫ ا‬A
38 "‫ ب‬3Lƒƒ‫ "ا‬kkC‫ و‬. ‫ت‬kkA‫ت وا
اد‬0 kkn(‫ دون ا‬، ‫
ة‬kk! 78 ‫"ƒƒت" وردت‬
، ‫ !
ّة‬120 :!
Q‫ن" وردت آ‬KM" [C ‫ وأن‬، ?A‫? و!
اد‬0 n‫ دون ا‬، ‫!
ّة‬
ًk $ kk ‫ ا
وا‬Rkk" ‫ق‬kk%‫ أ‬kk ! . ‫
ة‬kk! 30 :kk!
kkQ‫ أآ‬FkkCّ}‫ƒƒة" ُو‬3>" kk ‫وأن آ‬
?$‫ا‬Ok"‫ و‬k"‫ أو‬kّD
 ‫ و‬، 
k‫ ا‬iC;‫ أ" ق ا‬A ‫ص‬. ً ‫<و‬j! ً; \

. 223 ‫ ص‬، 2002 / =!‫ د‬، ‫ب ا


ب‬L‫ !;رات إ?د ا‬، I!‫ و‬$
‫_ ا
وف ا‬ES ، ‫ "ّس‬:/\ ‫ ـ‬203

100
‫‪? [ A‬د ‪ a‬ا&\ّ ‪ ،‬أ\ ًء آ‪I‬ا أم أ!ا?ً ‪.‬‬
‫‪/kk;$ =kk‬ء‪kkI" ّ /kkA ،‬ن‬
‫و ّ ‪ kk‬آ‪kk‬ن ‪
kk‬ف "ا;‪kk‬ن" !‪ :kk‬ر ّ‪ kk0‬و>‪ ، Pkk‬أُ ِ‬
‫ا;‪/‬ة" ‪& ،‬ن ا
أة !‪E‬ر ا
‪ 0‬وا;ن ‪ ،‬و!‪E‬ر ا‪ e‬واة وا(‪kQI‬ق ‪،‬‬
‫و!;‪ a‬ا‪  /‬وا(ر? ء و!‪ a2‬ا<‪ J‬وا; ء ‪.‬‬
‫آ ‪ kk‬أُ‪ Pkk2‬ه‪Okk‬ا ا‪
kk‬ف ‪" kk[C‬أب" ‪kk#T‬ت ا;‪ّk‬ة وا;‪ e/kk‬وا‪kk‬د ‪& ،‬ن‬
‫ا;‪/‬ة ا أ ‪ :$ F‬ا;ن ه‪ :‬زوت ‪ ،‬وأ!ت ‪;$ ،‬ت ‪ ،‬وأ‪S‬ات ‪ ..‬إ‪/I‬ن‬
‫‪.‬ه‪Okk‬ا !‪ ،"gƒƒ" Jkk \ kk‬ر‪? kk%‬و‪ ، "1 ƒƒ" :kk! kk‬ه
و‪ :kk! ًk$‬وا‪:kk! ، kk0‬‬
‫ا
اوي ا‪O‬ي  ‪ a>/‬أن  أ!ّ‪ ، ًk‬آ‪ :k" k? FkI‬أ!!‪ ، k‬ا‪ k‬و‪?k‬‬
‫"; " ‪ ;L ، "1‬أ!! ! ّ‪" ak! 5kIN? Fّ} I& ، C‬ا‪
k‬اوي" ‪ ،‬و\ ‪Fk‬‬
‫‪ ! sE F‬ا<>"‪ \ :L ، 5‬ا آ‪ ،;?
/‬و( أر ‬
‫!;‪<" 5‬رة"» أ"> ُ‬
‫ن ; ر† !;‪ ، Wk‬ر‪k $‬‬
‫أن أ!ت وأ‪ \ A I‬آ‪O‬ب !‪ x>S ، /CI a‬ا\ ه أ ّ‬
‫آ‪ FI‬ه أ‪D‬ق وأ‪ ! sI‬ر‪ :! 5$‬اة«‪. 204‬‬
‫و?
ز !‪<j‬و  ا  ‪ C$‬ان اوج " ‪ "1‬و‪ A‬ان ا‪" =n‬ااوي" ‪،‬و‬
‫‪ A‬ان ا;‪ ;" F‬رة" ‪ C$‬ا ت ‪ .‬و  أ?‪ F‬ا;ن " ً !‪ :‬ا "
وا
ّ‪0‬‬
‫‪. 205‬‬
‫ن«‬
‫‪ ، :‬و
س
¡‬‫وا
أ‪(A A‬ه » ! اهى ا‪/IT‬ن إ‪ R‬و? ٍ
‪ّ x‬‬

‫‪ 204‬ـ ا
وا  ‪ ،‬ص ‪. 272‬‬
‫‪ 205‬ـ \‪" :/‬س ‪ _ES ،‬ا
وف ا
‪ $‬و!‪ ، I‬م س ‪ ،‬ص ‪. 232‬‬

‫‪101‬‬
‫ﺍﻟﻔـﺼـﻞ ﺍﻟﺜـﺎﻧـﻲ‬

‫‪102‬‬
‫ﺳﻴﻤﻴﺎﺋﻴﺔ ﻋﺘﺒﺔ ﺍﳉﻨﺴﺎﻻﺩﺑﻲ‬
‫ﻭ ﺍﳌﺆﻟﻒ‬

‫‪103‬‬
‫ﺳﻴﻤﻴﺎﺋﻴﺔ ﻋﺘﺒﺔ ﺍﳉﻨﺲ ﺍﻷﺩﺑﻲ‬

‫‪104‬‬
‫ا‪ W‬ا‪:
5‬‬
‫إن إ‪n‬رة "روا" ا دة ‪ A‬أ"‪ CD R‬أ ‪ I‬ا‪B.‬ف ه ?;‪/‬‬
‫? م ‪ J$‬و ا‪ J  P;E‬إ‪$‬ا" "‪ R‬ا
وا ‪  A .‬ه ا
وا  ؟‪ ،‬و ه‪J‬‬
‫ه;ك ‪I‬ع وا\ !‪ :‬ا
وا  أم أ‪I‬اع !دة ؟‪ .‬و! ه ا}‪ P‬ااو و‬
‫ا‪O  /‬ا ا ‪ ،a0‬و إذا آن ا&دب "‪ = '
? \ R‬ر‪ R‬ر(»(‬
‫ ‪L‬ن !‪I :‬ا  ‪EI :! J$‬ص ‪ R; $‬أن ا[ه
ة ا&د‪0B$ :? ( $‬‬
‫‪$ WO‬ت ود !‪Q‬ق‬ ‫‪206‬‬
‫ا ‪ :$ 0B$ J$، _;$ Pf‬ا;_ و ا رئ «‬
‫ا;< ‪ :$‬ا ع و ا   أ!
ا \<  ‪ 5BS :!  ،‬ا‪ 0‬ا ;ي ‪A‬‬
‫?اول ا;‪E‬ص و‪ =A‬ا‪ P;E‬ا(;< ا‪O‬ي د ا ات ا‪ ;C‬أو \‪R‬‬
‫ا ; ذج ا&د‪ $‬إ‪.! \ R‬ه‪O‬ا ! ذه‪ e‬إـ ‪ –Brunetière‬ا‪O‬ي ‪J I‬‬
‫"وا"
ا ‪ J‬ا&د‪ $‬آ;‬ ‫ارو ;"‪Darwinisme‬‬ ‫‪
LA‬ة ا;ء و ا(ر? ء‬
‫"@   و ;  ‪.R;C #‬‬
‫و !‪ :‬ه‪ gO‬ا&;س ا
وا  ا أ‪ ; " A B $ FD‬ا
‪ :" $‬ا

‫ا‪O‬ي ‪  0 5;" J0‬د ان ا
ب \ <‪ J‬ا‪EI‬را? و ا‪/LI‬را? ‪ < ،‬‬
‫و\
‪.! ،$‬ز  وأ ! [ت <  ا
وح و ار?  و [ت ا‪I‬ار‬
‫ا‪O‬ات و? ?‪ ،‬و أ‪ W/ ! sD‬روا  أآ‪
n W/  !
Q‬ا ‪JC$‬‬
‫ا‪
ST‬اج ا‪  ;/‬و ا‪ I C‬ا‪O‬ي ه ‪ eD‬ا  ا  ‪ "y‬ل‬
‫ارا!‪.‬‬
‫‪
A‬وا  ‪ A ?jI $‬ا‪
.‬ب آ‪ /I! /; ? FI‬و <‪ I& ،C‬ار?>‪F‬‬
‫‪ $‬وا ن و ا‪
.‬ا!ت و  ?
ق إ‪ R‬ا&;س ا&د‪ $‬ا; آ
و‬
‫ا   و ارا! إ‪  % R‬ا
ن ا‪ 18
" :!Q‬و!‪$ a‬ا  ا
ن ا<‪
" a‬‬
‫‪K<# a! 19‬اك و (
ي و د
"
‪ !X‬و زو‪ b‬و "<‪ #‬و ‪
%‬ه‪.‬‬

‫‪M.Riffaterre ,la production du texte ,edition seuil ,PARIS1979 p89 206‬‬

‫‪105‬‬
‫وأ‪ FD‬ا;‪ i‬ا\ ا در "‪ R‬ا<
اء اا‪ ،a0‬و ا  ‪E$ a‬ق‬
‫!‪.=#! "2‬‬
‫و   ا‪ FCS‬ا(?هت ا‪ ،C/C‬و ا‪ 
LC‬ا‪ABS‬ت ! ; ‪ A‬ا;[

‫
وا  ا آن !ه اور‪ gOA » $‬ا;[
ت ‪D‬رت "‪ ! :‬ر‪$‬ت ‪C/A‬‬
‫أو "‪
[I :‬ت !‪
LC$ IL/‬ة ا;‪ =/‬ا‪ C/C‬ا‪O‬ي ;ع إ‪j? R‬و ‪ J‬ا[اه

‫ا( " ا ‪.207 «CN‬‬
‫و   ? < ‪ F‬ا ‪ J‬ا;[
ي ! " ا?هت آ
ى ه ‪:‬‬
‫ رج آ (‪ : u‬ا   و ا
وا  ‪ C/A A‬ار ‬
‫; ن  ن ‪ :‬روا  ا
أ<  ا ‪
.‬ة‬
‫'ـ = ‪Y #‬ـ ‪ :@3‬ا‪ ،  L‬ا‪ ، .‬ا
وا ‬
‫;> ـ‪" E‬ـو‪ :‬ا
وا  ا&<
 و أ‪D‬ل ا
وا ‬
‫‪208‬‬
‫رــ‪ h‬ــار‪ :‬روا  ا
‪%‬ت ا ;‪/A‬‬
‫[
ا‪ :! 0B>I‬ا;_‪،‬‬
‫و ‪ 0‬ا‪ FCS‬آ‪ WO‬ا‪ 0B>I‬و و‪;A (D‬ك !‪ّ I :‬‬
‫وه;ك !‪ :‬ا‪0 :! =>I‬ل ‪
[I‬ي <‪ ، _; =$‬آ   آن ا;_ !‪: ?ُ 0‬‬
‫‪ 5A‬ا;[
‪.‬‬
‫أ! ‪ ; " A‬ا
‪ O; A" $‬أن ‪ z I‬ا   ا ! دون أن ري‬
‫إ‪ R‬ا;‪E‬ص ا ‪
D‬ة"‪ jI .209‬ا;_ ا
‪ ! a! J"C! Z! A $‬ث‬
‫"; ا‪
Sm‬ا‪O‬ي آ‪ FI‬ا
وا  ء !‪ 52N! :‬ا‪
LC‬ي‪ ،‬وا( " و ا‪، ;C‬‬
‫‪ WO‬آ‪ FI‬ا
وا  ا

/! $‬ة و !‪
 /‬اك ا&د‪ ،$‬و ا( " ‪A‬‬
‫إ د ‪@A‬ء أآ‪B!
Q‬ء! 
"‪I;L! :‬ت ا‪O‬ات‪ ،‬و ا‪Z $ 0B‬‬
‫ا( "‪ ،‬و ا ‪ A 5;! P0‬ا‪ABS‬ت ز!‪ I‬و !‪ ;" ! R" IL‬ا‪.:$
.‬‬

‫‪ JEA 207‬دراج‪ 
[I ،‬ا
وا  و ا
وا  ا
‪ ، ، $‬ا
آ ا‪ A Q‬ا

$ $‬وت ‪ ،‬ط‪ ، 1999 ،1‬ا !‬
‫‪ 208‬م‪.‬ن‪- ،‬ص‪119‬‬
‫‪ JEA 209‬دراج ‪ 
[I ،‬ا
وا  و ا
وا  ا
‪ ، $‬ا
آ ا‪ A Q‬ا

$، $‬وت ‪ ،‬ط أو‪ ، 1999R‬ص‪317‬‬

‫‪106‬‬
‫و   \ ‪ F‬ا
وا  ‪/C/A‬ء ?
 ?‪ JL a/‬أ‪Ln‬ل ا ل و ?;"?‪5‬‬
‫ا‪.;C‬‬
‫» ?و ا
!  و ا‪ L‬و اا‪ A 0‬ا
وا  آ‪! ! Ij‬ت \ة (‬
‫?أ«‪.210‬‬
‫و إذا آ‪ FI‬ا
وا  !‪ :‬أه ا&;س ا&د‪ $‬ا ‪D‬رت ا‪O‬ات و اا‪ ،a0‬و‬
‫ا<>"‪ F‬أن ?‪ a  e"/‬ا&;س ا&د‪ $‬و ا‪ ،;C‬و أ‪C;! /; FD‬‬
‫‪<( B$0‬ب ا&‪ ;$‬ا  و ا&‪Ln‬ل ا
‪.‬‬
‫إذا آن ذ‪/! R" W‬ى ا‪ P;E‬ا‪;A ،L‬ك ?‪ P;E‬دا‪ JS‬ا;‪i‬‬
‫ا‪O‬ي ا<‪\ RA‬ود‪ g‬و !ا‪ 5?CD‬ا‪ ، ;C‬آ‪j‬ن ‪ I‬ل ‪ ،‬روا  ?ر ‪ ، N‬روا ‬
‫ا " ‪ ،‬روا  ‪ ، S‬روا  <<‪ gO JA ،‬ا‪CD‬ت ‪@\ ،‬ره و‬
‫‪ R" $%‬ا‪B.‬ف 
?
دا "‪ R‬ا  ا@ ; ‪ :$‬ا ع و ا   ‪ ،‬و‬
‫‪%‬ب ا‪ JEC‬ا‪ A2T‬اا‪
 PD‬وا   ? ‪ R" B‬ا رئ و ?‪

.‬ا ‪5$‬‬
‫؟ وه‪ PD? J‬ا ‪
$" J‬وا "  آ‪ A‬؟ أم أن ه‪ gO‬ا‪CD‬ت و ‪ $%‬ه‬
‫!  رئ ا‪.211I ;C‬‬
‫و ? ‪ R‬ا‪nT‬رة أو ا‪" !B‬روا " ! ا<
ا? و !  ‪f‬آ‬
‫ا ا‪CD‬ت ا‪$ DN‬اول ا;‪E‬ص و ‪
0‬اء? »&ن "  إ‪I‬ء ا;_ ?‪;/‬‬
‫إ‪ " ! R‬أ"
اف أد‪ $‬و ‪ ،  $< 
LA‬و أن "  ‪
0‬اءة ا;_ ?‪;/‬‬
‫‪$‬وره إ‪ R‬ا  " ‪ :! /CI‬ا&"
اف ا&د‪ $‬و ا‪ 
LC‬ا ‪" ;$‬‬
‫ا;_«‪. 212‬‬
‫إ( أن روا  ق ا< ‪ :‬ا!ج ‪ A‬ا‪ eI‬ا‪$ N‬ا‪ a0‬ا?‬
‫و ا‪
/‬ة ا‪O‬ا? آ;‪ i‬أد‪ :! ;" $‬ا"
‪ g‬آ‪ ، WO‬و !; و ا‪f/‬ال !‬

‫‪! 210‬ل ‪$‬ر ‪$ ،‬ث ‪ A‬ا


وا  ا ة ‪;! ،‬رات " ات‪
$ ،‬وت ‪ ،‬ط‪ ، 1982، 1‬ص‪10‬‬
‫‪ " 211‬ا‪C/A :! ، A
n 
L‬ت ا‪j‬و ‪ J‬إ‪ 
[I R‬ا
اءة ‪ ،‬م‪.‬س ‪ ،‬ص‪190‬‬
‫‪!B" 212‬ت ‪ A‬ا;  ‪ ،‬اء ‪ ، 37‬ا  ‪ ، 10‬ا<
اا? ا
اءة ‪. d;! ،‬ي "‪ R‬ا
ع ‪ ،‬ا
ض‪ ،‬ص‪159‬‬

‫‪107‬‬
‫"‪ :‬ا ا‪ ! :$ JDC‬ه إ‪$‬ا" ?‪ z! N‬و ‪ ! :$‬ه <
دي ذا?‬
‫‪\y‬اث ا ‪ A IN‬ا‪O‬اآ
ة ‪ ،‬و ا ?  !‪ 
N‬و ‪ E$‬ت \‪A R‬‬
‫ا‪$T‬اع ا&د‪. $‬‬
‫ا‪
/‬ة ا‪O‬ا? ‪ L\ Ij$‬ا<دي‬ ‫»‪Phillipe le Jeune‬‬ ‫و   "
ف‬
‫‪
QI‬ي م ‪ _Nn 5$‬وا‪ :" 0‬ود‪ g‬ا‪N‬ص‪ ،‬و ذ‪
!;" W‬آ "‪5?\ R‬‬
‫ا‪
C‬د  و "‪? R‬ر  ‪. 213«!" CE$ 5ENn‬‬
‫و ه‪O‬ا ا;‪L i‬ن ‪ 5A‬ا‪
2‬ز!‪ :‬ا‪
/‬د‪ ،‬و ا ‪ ،2‬ز!‪ :‬ا
‪ $‬و‬
‫  ء ‪ A‬ا‪ CE‬ا&‪
S‬ة ‪:‬‬
‫د‪-iC‬ا‪K5‬ا=‪ #-‬ر`‬
‫‪2001‬‬
‫‪214‬‬
‫‪ -1981 ^Y‬ء‬
‫ر‪%‬ـ هـ‪O‬ا ا(!اج إ( أن ا
وا  }‪$ F‬ة "‪ :‬آ‪! J‬و ا\اء‬
‫‪
[I‬ي ذ‪:W‬‬
‫»أن ا\‪D  :Q‬ا إ‪ $#  < R‬و !‪
/‬ة 
وا  دون إ‪$‬اء‬
‫"‪ ! e/\ R‬ذه‪ e‬إ‪= ' 5‬‬ ‫‪215‬‬
‫?‪[C‬ت ? @ "‪ R‬ه‪ gO‬ا‪"T$  /‬ام«‬
‫‪.@ Y #‬‬
‫و ? ‪ R‬ا
وا  !‪ J‬ا; ء و ?  ‪ a‬و ?‪ :$ s0B‬ا‪O‬ا? و ا ‪ JN‬و‬
‫ا(د  ‪ ،‬و ‪ R" R ? WO$‬رأي ‪
< BLn» :@ Y #‬د  !‪g
@ ( C‬‬
‫أن ز ";‪
%$
D‬ا‪ A‬و ?ر ‪ N‬و إ   و?‪ N‬و \‪ R‬أ<>ر ‬
‫«‪.216‬‬
‫و ‪O‬ا ‪A‬رة "روا " ? ?
!ا ;‪ J  /‬أد‪! 5 $‬ا‪CD‬ت ‪;A‬‬
‫!;‪ e/L? ، 5‬ا ‪ J‬روا و ?او( ‪ ،‬و ه  !دة ‪.‬‬

‫‪  ! 213‬اردي ‪ L? !;" ،‬ا‪


/‬ة ا‪O‬ا? ‪ A‬ا&دب ا  ‪;!،‬رات ا?د ا‪L‬ب ‪،‬د!=‪ ، 2005‬ص‪2‬‬
‫‪ 214‬ا
وا  ص ‪286‬‬
‫‪ 215‬أ\ ‪n
A‬خ‪  ،‬ا;_ ا
وا‪،‬ص‪.30‬‬
‫‪   216‬ا;_ ا
وا ‪ ،‬م‪.‬س ‪ ،‬ص‪32‬‬

‫‪108‬‬
‫‪
A‬وا  ;‪ i‬اة آ  ‪  /‬وا<; ا&"
ج‪ R; $ ، 217‬أن ا
‬
‫  ‪ W? J‬ا ‪CI A IL‬س ا;س ‪ ،‬و !‪L‬م "‪ 5‬أن ‪L‬ن ‪ : 2‬أ‪0‬ت‬
‫ا&;س ا&د‪& ، $‬ن ‪ 5‬ا‪O$ 5 s /? (  .‬هب ‪$‬ا ‪ ،‬ا‪.   5I‬‬
‫ا<ر  ‪
%‬أ‪$ ، 
%   \
% ، D‬ة "‪ . :‬ااول ا!‬
‫‪ ،‬اء ا‪O‬ي ‪ . ;! J‬أ‪ ، 0‬أ! ا
وا  ‪ A‬ا;‪ i‬ا\ ا‪O‬ي‬
‫ ‪ e"/‬ا&;س ا&‪
S‬ى ‪ ،‬ا<"‪ e‬ا ‪
/‬ح ‪ ،‬ا<"‪ e‬ار  و ا
و‬
‫ا
< ‪ A ،‬ا;‪ i‬ا\ ا‪O‬ي ‪ W‬إ!‪ IL‬اد !‪BS :‬ل ?‪ W‬ا ‪$‬‬
‫"‪ R‬ا(<ب‪.‬‬

‫‪kamel Riahi maktoob.blog.com 23/09/2007 217‬‬

‫‪109‬‬
‫ﺳﻴﻤﻴﺎﺋﻴﺔ ﻋﺘﺒﺔ ﺍﳌـﺆﻟـﻒ‬

‫‪110‬‬
‫? " ا ‪? :L ( " Pf‬وزه ‪ I& ،‬ه ا ?‪_; J‬‬
‫ه  و ا‪ I‬ء و ‪ "
n‬أ‪$‬ة ‪ :$ $  ،‬ا;‪E‬ص ?‪ IL! 5/L‬أد‪ $‬و‬
‫‪ ;A‬و ا " ‪ ،‬و إ( ‪D‬ر !ل ا;‪;! e/‬ذا ( ‪ sE‬إ!! و !
‪» :‬‬
‫و ا
اء ا !ء آ‪I‬ا ‪2
C‬ن ا‪ L‬ل ‪
 A‬أون«‪ 218‬و ا‪ L‬ل ‪ A‬ا
وء‬
‫ه ا‪ L‬ل ‪ A‬ا ‪ Pf‬و ا;_ ( ‪ 5;$ :! 5"
n e/L‬اا‪:! J$ Z A S‬‬
‫ا< !;‪ 5‬و !‪ A g
Q  $ ، 5Cf‬ا   !‪ :‬ا<‪C‬از ‪O‬اآ
ة ا ?‪L‬ن ‪0‬‬
‫ا‪
0 ! FIS‬ا "‪ :‬ا(<‪.‬‬
‫و   رآت  ‪ a‬ا@رات و ا‪A Q‬ت ‪$‬د !;ز" "‪ R‬ا ‪ ،Pf‬و‬
‫"‪ » :‬أن ا ‪Pf‬‬ ‫"‪Roland Barth‬‬ ‫ا ع "; ا
ب‪ ،‬و"; ا‪ :$
.‬و
ى‬
‫‪ Q \ ENn‬ا;‪j‬ة ‪ ،‬و ه !‪ :‬دون ‪ Wn‬وة ا  ‪ a‬ا‪;" 5;?  A ، $
.‬‬
‫‪  I‬ا
ون ا<>‪} a! R‬ر ا;" ا
 ا(‪  I‬و ا ‪IB‬‬
‫ا‪، /I
C‬و ا‪ T‬ن ا‪
C‬دي ا‪O‬ي واآ‪
\ e‬آ ا‪BDT‬ح ا ; إ‪  0 R‬ا‪
C‬د‬
‫أو ا‪ _N‬ا
ي آ  ‪ J@C‬أن ل ‪ :! :‬ا ;>  إذا أن ?‪L‬ن ا;"‬
‫ا‪! A 2‬ان ا&دب ‪ W? ،‬ا;" ا آ‪ DBS FI‬ا‪   T‬و‬
‫ا
أ<  و ‪  I‬ه ا أو‪ F‬أه  ‪E0‬ى ‪ EN‬ا _^ «‪. 219‬‬
‫‪17‬‬ ‫ ‪f‬رخ ‪ C‬ل "آ [ه
ة ا@‪ Pf $ z‬إ‪ R‬ا
ن ا‪
" a$/‬‬
‫‪ A‬ل‪» :‬أ‪! sD‬أ ا ‪" :!  Pf‬ا ا‪>N‬ب ‪ JC$‬ه  ا?‪ON‬ت ‪JLn‬‬
‫ا‪
C‬د  و ا&‪. 220« I‬‬
‫أ! ‪ A‬ا
اث ا
‪  A $‬ءت ا  ا رة ‪ ":‬إن آ;‪B0I F‬‬
‫‪ I!&A‬و إن آ;‪! F‬ا ‪f! ،"JA‬آة و !
زة ‪O‬ا ا ;‪ R‬و !
ة‬
‫ ‪.Pf‬‬

‫‪!B" ! 218‬ت ‪ A‬ا;  ‪" ،‬د ‪ ، 37‬ا<


ا? ا
اءة ‪ I d;! ،‬ي‪ R" ،‬ا
ع ‪ ،‬ص‪159‬‬
‫‪ < 219‬ت ‪ ،‬ا ;\ ا ة ‪
LC‬ا‪ C/C‬ا ‪ ،
D‬دار ا> ‪
$ ،‬وت ‪; ،‬ن ‪ ،‬ط‪ ، 1999 1‬ص‪64‬‬
‫‪،‬‬
‫‪Michel faucoult , l’ordre du discours,Gallimard,Paris 1972 , p31 220‬‬

‫‪111‬‬
‫‪ I!jA‬ا; ‪ J‬ه ‪ /I‬ا ; ل إ‪ 5\D R‬و !‪ ، 5Cf‬وه ذر  (<د‬
‫ا;‪E‬ص ا  ا;‪ ،e/‬و ا‪ WL‬و ا
 ‪ A‬آ‪، 5\E   J " J‬‬
‫و ?;ـم ‪A‬ـ‪ 5‬ا
‪» :‬و ه‪OL‬ا رك ا‪>N‬ب ا‪ :! 0B>I‬ا(< ا‪O‬ي ‪، 50‬‬
‫‪ > A‬ا
 ?رك ا‪ Cf! :"  $< 5A
I  ! 0B>I‬وا;درة ‪PN‬‬
‫!‪ /I e/$ C‬إ‪ :! R‬أو ر‪.221«F!! J‬‬
‫و   آن أد‪$‬ء ا
‪! ( $‬ن إ( !‪EI a‬ص !‪ ، \ Pf‬ل‬
‫)‪ 3‬ا‪ R‬ح آ<‪ :$ :! » :,‬اا!‪ J‬ا دة ;_ ‪ %‬ض ا( ‪ ،‬و آ‪WO‬‬
‫‪ /I‬ا ل إ‪
! Pf! R‬ف ‪ 5  $‬أي !‪ Pf‬ز أن ?‪E‬ر ";‪DEI 5‬‬
‫‪cA‬ذا آن ا‪BL‬م ( ‪cA RE‬ن ا;‪E‬ص آ  ل ‪ C‬ل "آ ‪I‬درة ‪ ،‬و !‪:‬‬
‫  ا&<ب ا ?‪
/C‬ه‪ gO‬ا;رة وب ? = ‪
n‬وط د‪$ :L ( ،  0‬و‪I‬‬
‫‪222‬‬
‫أن ‪« .5!BL$  Cf! ! _Nn
E‬‬
‫و   ذه‪ e‬ا م ‪ /I A‬ا&‪
#‬و ا ‪ J‬إ‪Q$ \ 5\D R‬ا ‪A‬‬
‫اا ت ا&و‪ ;A ،  N R‬ا "‪ :‬أول !‪ :‬و‪ a2‬ا‪ $L‬ا
‪ » :$‬روي "‪:‬‬
‫ا‪" :$‬س أن أول !‪ :‬و‪ a2‬ا‪ $L‬ا
‪ $‬إ< "‪ 5[C R" J‬و !;> ‪5 A 5‬‬
‫‪223‬‬
‫!‪
A R\ (D‬ق ‪ 5;$‬و‪«.g‬‬
‫وه‪O‬ا ل أن " ا ‪ ;" % :L?  Pf‬ا&‪D
A :!0‬ا "‪ /I R‬ا‪#m‬ر‬
‫آ
‪ /I R" D‬ا&‪Nn‬ص ‪.‬‬
‫و  ‪ FI‬ا‪E‬اب ا;  ";! د"‪ F‬إ‪! R‬ت ا ‪ ،Pf‬ـل رو‪b‬ن‬
‫‪ #‬رث‪:‬‬
‫» ا‪@0 $L‬ء "‪ R‬آ‪D J‬ت و"‪ R‬آ‪ J‬أ‪ ، JD‬ا‪ $L‬ه ه‪O‬ا اد ه‪O‬ا‬
‫ا‪ Pj‬و ا‪ P‬ا‪O‬ي ?‪ 5A 5Q‬ذا?; ا‪ "C‬إ‪ I‬ا‪/‬اد اض ا‪O‬ي ?‪5A a2‬‬

‫‪" 221‬ا‪B/‬م ‪" :$‬ا ‪،‬ا ‪


? A Pf‬ا‪ ;#‬ا‪ ، A Q‬دار ?‪ $‬ل ;
‪ ،‬اار ا@ء ‪ ،‬ط‪ 1987 1‬ص‪83‬‬
‫‪ " 222‬ا‪C‬ح آ> ‪ ،‬ا&دب و ا‪
.‬ا‪ ، $‬دار ا> ‪
$ ،‬وت ‪; ،‬ن ‪ ،‬ط‪ ، 1983 2‬ص‪15‬‬
‫‪ 223‬ا‪ ، E‬أدب ا‪L‬ب ‪،‬دار ا‪
$،
LC‬وت ب ت ط ‪ ،‬ص‪5‬‬

‫‪112‬‬
‫و ‪f‬آ "‪
LA R‬ة ا;ص‬ ‫‪224‬‬
‫آ‪ J‬ه  ‪ ،‬ا‪$‬اء !‪ :‬ه  ا‪ /‬ا‪O‬ي ‪«eL‬‬
‫ا ?> ‪
LA‬ة ;_ !;‪ R‬وودا ا‪ :! " ! a! 5S‬ا‪$L‬ت ?ور‬
‫‪،;$  A‬و ه ‪ :! d/I WO$‬ا(‪<0‬ت و ا ورات وا[ه
أن ! ‬
‫!ت ا ‪ A  ! Pf‬آ‪ :!
Q‬ا>‪ Z‬و ا ‪ P‬و ا‪$‬ده "‪ :‬اا‪ ،a0‬و‬
‫ذو‪ A I$‬ا;‪ =/‬اا‪.Z A S‬‬
‫‪[A‬ه
ة ا&د‪!  " $‬ا‪ A =I? ،S‬اا!‪ J‬ا‪ ،</‬وار ‪N‬‬
‫وا‪ ،L/‬و ه "  إ‪$‬ا" ( ‪ :L‬أن ?‪ .‬ا ع أو ?‪ ، gOC;/‬و‪WO‬‬
‫ ‪ R" e‬ا  ا;   أن ? ‪>0j$‬ب ا  ا‪$T‬ا"‪ ،‬ا ‪ ، Pf‬ا;_ و‬
‫ا رئ‪.‬‬
‫و  ?دت ا ر‪$‬ت ‪ ENn C‬ا ‪ Pf‬و !;‪:‬‬
‫‪-1‬ا > ر‪ #‬ا‪:>3,‬‬
‫و?‪ R/‬إ‪ R‬ر‪ Z$‬ا ‪  >$ Pf‬ا( " ا  ‪ ،A JEC‬و ا‬
‫?‪ 0 ; ! IL! 5 J‬ا‪xC‬ت ا( " ا&‪
S‬ى‪ ،‬و ا ?  "‪;? 5‬‬
‫‪  @0‬ا>  ا ; ‪ R‬إ آ‪j‬ن ‪L‬ن ‪
$‬ور  ;  إ‪ R‬ا>  ا‪ ، .‬أو‬
‫ار<
ا  ‪ ،‬أو ‪$‬راز  ‪ ،‬وه اــ ?ـد ا(!ــ‪B‬ءات ا‪& Db‬ـ د‬
‫ ـ‪.Pf‬‬
‫‪-2‬ا > ر‪ #‬ا> ‪: EE‬‬
‫و ه ا ?‪ \ FQ‬ق ا ‪ ،Pf  L‬و ? ‪ 50 $ 5‬ا د ‪ ،‬وا ;  "‪R‬‬
‫" ‪ ، 5‬و‪ WO‬رث ا ‪ 50 \ Pf‬إ‪ R‬ور‪ R  /I
A CA » 5#‬ه‪O‬ا ا=  ة‬
‫و   ُد" ه‪O‬ا ا("
اف ا ‪ $ II‬ا‪=#‬‬ ‫‪225‬‬
‫‪/ S‬ن "! ‪«.5?! $‬‬ ‫‪50‬‬

‫"م ‪ 226«1886‬و‬ ‫‪Berne‬‬ ‫دو ?‪ 50 \ Pf  C‬و ?‪ » ;! IE‬ا?‪0C‬‬

‫‪ ،
!# J2A 224‬ا‪ .‬ا‪ ،IQ‬ا
آ ا‪ A Q‬ا

$، $‬وت‪ ،‬ا> ا&و‪ ، 1994 R‬ص‪130‬‬
‫‪ ";D 225‬ا‪L‬ب ‪ ،‬م‪.‬س ‪ ،‬ص‪77‬‬
‫‪ 226‬م‪.‬س ص‪.124‬‬

‫‪113‬‬
‫‪1971‬‬ ‫و ا  ‪$ A‬ر ‪;< i‬‬ ‫‪1952‬‬ ‫ا(?‪ 0C‬ا  » ا ‪;< P;$ 0‬‬
‫‪! A‬د? ا&و‪ R" R‬ا?‪N‬ذ آ‪ J‬اا‪
$‬ا‪B‬ز! @ ن \   آ‪ A‬و‪A‬‬
‫‪227‬‬
‫ ق ا ‪«. Pf‬‬
‫و ";‪ A I‬اا
? إ‪I‬ء ا ان ا ;  ق ا ‪ ،Pf‬و ا ق‬
‫‪-98‬‬ ‫‪ ،‬وا
<م ا;‪OC‬ي ر‪0‬‬ ‫‪1973‬‬ ‫‪  5 A‬‬ ‫‪46/73‬‬ ‫ا ورة» ا&!
ر‪0‬‬
‫‪ 366‬و ا ‪I‬ن ‪ 228«17-03‬وه ! " ا;‪E‬ص ا ?د ا‪IT‬ء و ا ق‬
‫و ا‪\BE‬ت‪.‬‬
‫‪ -3‬ا >ــ ر‪#‬ـ ا‪$‬د‪#‬ــ ‪:‬‬
‫?
ى أن ا;_ ه !
‪-‬ة ‪ "2! 5\E‬و ذا? ‪ A2T$ ،‬أن  ‪Pf‬‬
‫?‪
C‬دا و? ا أ<‪ A $‬ا‪ ،$L‬و ا  ‪ 5;! J‬آ‪5 : @ B /! I‬‬
‫‪» : Buffon‬ا&<ب ه ا
‪J‬‬ ‫اا ‪ ![;! A‬ا‪$T‬اع و ا‪ Pj‬ل‬
‫‪229‬‬
‫‪« .5/CI‬‬
‫‪A WO‬ن ورود ا< ا ‪ R" Pf‬ا ‪ J‬ا‪$T‬ا"  ‪ J‬د((ت ‪A‬‬
‫إ‪2‬ءة ا;_‪ ،‬و ?‪ 52‬ى ا   ‪ ،‬وه ا‪O‬ي >  ‪
! J‬و"‬
‫ا‪ ،=#‬و ا
و ‪ d‬و د أ‪ =A‬ا‪[I‬ر ?‪0‬ي ‪ :$‬ا ‪، Pf‬و ا   ?;[ !‪:‬‬
‫‪  " 5BS‬ا
اءة‪ ،‬و ا(< ‪E‬ن ا;_ !‪ :‬آ‪ J‬اد"ء أو ا‪I‬ل‪ ،‬و ‪ e‬أن‬
‫‪
CI‬ق ‪ Pf! :$‬أ‪ P‬آ‪
A $‬ا و !‪" 5 Pf‬ة !‪Cf‬ت ‪OA ،‬ا ا&‪g
[;
S‬‬
‫ا
اء ‪
<$‬ار و 
‪0‬ن ا‪ I& 5?I‬آ‪I‬ا \‪E? 5‬را أ<‪ $‬و أ;<‬
‫و د( ‪O‬ا ل ‪ » :Philipe Le jeune‬ر‪ sE (  $‬ا
ء !‪ Cf‬إ( ا‪$‬اء !‪:‬‬
‫آ‪ 5$‬ا‪. !;" IQ‬و ا(< ا‪ EN‬ا‪O‬ي  "‪ R‬ا‪B.‬ف ا!‪J‬‬
‫‪230‬‬
‫ا 
ك ا‪O‬ي  ‪ J" a‬ا&‪« ... :CN! :EI J0‬‬

‫‪www.arabiancreativity.com24/02/2007 227‬‬
‫‪www.ONDA.dz03/03/2007 228‬‬
‫‪www.arabiancreativity.com24/02/2007 229‬‬
‫‪www.arabiancreativity.com 24/02/2007230‬‬

‫‪114‬‬
‫أن ا< ا ‪ $ Pf‬م ";ان ا
وا  و ‪ $‬ا;_‪ ،‬آ   م ا&ب ا(‪، :$‬‬
‫‪! A‬د ‪ ،50‬و ‪O$‬ا ا ;‪  R‬ا<"ء !‪ 2‬آ‪ ، 5?$‬و!‪/‬ر‪ g‬ا&د‪ $‬و‬
‫ا? ا‪O‬ي ( ;‪ :" WC‬ا‪O‬ات ا‪.?L‬‬
‫‪1954‬‬ ‫!‪B Pf‬ق ا ; @ ه وا;! ا‪)$‬ج آ?‪ e‬ا
ي و <;‬
‫‪< 
$‬ي ‪;$‬ن !‪ :‬و(  ? ‪/‬ن‪I ،‬ل ?  ‪ .$‬ا‪ I R\ /I
C‬‬
‫ا‪;/‬ت ‪ ،‬و‪ 5? JC$‬ا&<?‪O‬ة ا
ب ا‪ : O‬آ‪I‬ا ‪$‬ا
!‪< :‬ر ‪، :‬‬
‫!‪ ، :
E‬و‪ . = " e\ 5  ? :;>/A‬ا
‪$ ،$‬أ ‪.$ eL‬‬
‫ا
‪ A $‬ا
\ ا! \ أن ‪ 5‬إ<!ت و‪ Ž ! A ًEE0‬ل‪،‬‬
‫!; ‪
.‬ا‪ A‬ا&‪/‬د ا 
و‪ ،1979 ;< 0‬و ‪n R" 5E\ $‬دة ا‪iI/‬‬
‫!‪ ! :‬وه
ان ‪ :
S‬ا‪O‬هب إ‪ R‬ا‪N‬رج أو ا(?‪ g‬إ‪ R‬دو "
‪ $‬أو‬
‫إ‪ I>
$ R‬أو ‪SA ،/I
A‬ر أن ‪ 5‬إ‪< R‬ر  \ آ‪$ FI‬ا ?‪ 5‬ا‪C‬‬
‫‪،‬و "‪ :‬ذآ
ا‪< A g‬ر  ل‪ A F" » :‬د!= \ا ا
<;ات و‬
‫أ<
ة ه;ك ‪،‬و أ ‪ J‬أ م "
ي ‪ :$‬ا
‪ :‬و ا‪ A " :#BQ‬د!=‬
‫‪،‬وه‪O‬ا ?
ك ي ا‪
#‬آ
‪،‬و " = ‪$‬أت ا;
‪< A‬ر  ‪ J0‬ا‪
C/‬إ‪R‬‬
‫‪231‬‬
‫اا
\ ‪
I‬ت ا  !‪ :‬ا&" ل«‬
‫*و‪ 2= D‬ر  ‪  H‬ب ا‪ – 1980 3‬اا
‪.‬‬
‫* (‪; @ 4>3‬ة '‪M L‬ـ وش ‪ – 1982‬د!=‪.‬‬
‫*‪E‬ار ا<ز ‪
$– 1983‬وت‪.‬‬
‫* و‪ 2D‬ا‪ M$‬ا'‪
$ – 1981 C‬وت‪.‬‬
‫و ر‪ F‬إ‪ R‬اا
و‪ i S  A‬روا ت‪." 232‬‬
‫‪-3‬ا ا‪ M‬ا‪#c‬ا) ا;! ا‪)$‬ج‪:‬‬
‫و   ‪ /0‬وا<; \?‪ 5‬ا‪$T‬ا" إ‪B# R‬ث !
ا\‪ J‬أ<<‪:233‬‬

‫‪Kamel_riahi.maktoob.blog.com,26/02/2007 231‬‬
‫‪www.thawra_alwehda.gov.sy15/05/2007 232‬‬

‫‪115‬‬
‫ا ‪ <M‬ا‪$‬و‪: 4‬‬
‫وه ا‪ a! 0B‬ا
ح و ه !
\ ?;‪ A
N‬ذاآ
?‪ 5C O;! 5‬ا‬
‫"‪
D‬ت ا‪Q‬رة ا

‪ ،‬و ا ا< ‪ A‬وا‪ \ g‬آن  ‪،/I
C$ J‬‬
‫‪ #‬د‪ JS‬اا
و ا= ‪ $‬ه ‪ FILA ،:‬ا‪O‬ات ا‪0B" :" ? ?L‬‬
‫  !‪ a‬ه‪O‬ا ا
ح اي اا‪ :$ JD‬ا‪O‬اآ
ة و ا‪O‬ات ا ‪.  j‬‬
‫ا ‪ <M‬ا ‪: E‬‬
‫‪ :$ a  ? \
! A‬ا‪O‬ات ا " و ?
‪ $‬ا‪O‬وات ا&‪
S‬ى ‪J‬‬
‫ا‪ 5 =$/‬و ا ? ‪ 5$
 /;$ JQ‬ا‪$T‬ا" و" ‪:CN! :$
? a  $‬‬
‫‪ $
? A e.? $،‬ا‪ J‬ا&ول ?
‪ $‬ا
وا  ا
‪ ،$‬و ?‪
#j‬ا? !‪a‬‬
‫‪ 5‬ا‪O‬ي آن ‪ JQ‬ا "‪ :‬ا‪O‬ات و ا  ا ة ‪ DEN‬آ‪5$‬‬
‫ا
وا ‪.‬‬
‫ا ‪ <M‬ا  ‪:‬‬
‫و ه !
\ ا;_ ا ‪ _;
.‬ا د‪ ،‬و ذ‪$ W‬دة إ‪ R‬ا
اث و‬
‫ا<م !د?‪! : L? A 5‬دة روا  ة ? رس ا
‪ e‬آ ‪O‬ه‪5A ،e‬‬
‫ ‪ J  i<f‬و ز!‪ :‬روا   وذ‪ 5?";0 /$ W‬ا‪ ، 
LC‬و‪JC$‬‬
‫ا(‪CI‬ح و ا‪ ، P0Q‬ث ا(?‪E‬ل ‪ :$‬ا&‪ I‬وا‪? A،
Sm‬دل ارب ا&د‪$‬‬
‫و ا‪ I/IT‬و ا‪ ،;C‬و !‪BS :‬ل ا > و ا‪
#j‬و ا‪  A
#j‬ا ‪ a‬ا ‪Pf‬‬
‫"‪ R‬أدب أ!
‪ L‬ا‪ ،;?B‬و أ"‪ 5$ e‬و ا"
‪ I g‬ذ ا‪
0‬ب ا; !‪\ :‬‬
‫ا ات ا‪
/‬د  )ا&<>رة وا‪
N‬ا‪
A ، (A‬أ ‪ ;b‬ر س ‪ ،‬و‪5‬رج ا دو‬
‫و> ‪ #‬ل ‪ D‬ر;  رآ‪ K‬و ?
آا ‪  " 5A‬آ
ا ‪.‬‬
‫آ  آن ا‪ z$
#‬ا;‪E‬ص ا  \‪
2‬ا ‪ A‬أ" ‪_;A ،5‬‬
‫"دو‪CXE‬ت" آن \‪
2‬ا ‪ A‬روا  \ر< ا[‪B‬ل ‪،‬و أ\‪B‬م !
 اد ‪،‬‬

‫د‪
?A‬ا
آ ا ;  ‪ A‬ا&‪
QI‬و‪ $‬ا( " وا‪ CRASC A Q‬ر‪" ، 2005-11 0‬د ‪S‬ص‪
 ،‬ج وا<; و‪P.n‬‬ ‫‪233‬‬

‫ا‪.$L‬‬

‫‪116‬‬
‫وآ‪O‬ا ‪" _I‬آ@"  ! آن \‪
2‬ا أ‪;#‬ء آ‪ M" $‬ر; ا[‪W‬ل " و;ة‬
‫ا > م" ‪ A2T$‬إ‪? R‬ر  ا‪3,‬ي و‪ :! g
%‬ا;‪E‬ص آ‪,‬ق ا  ‪@#b‬‬
‫‪KM‬م ‪ A‬روا ‪ 5‬ق ا< ‪ :‬ر<‪ A J‬اق و ا‪ $E‬وا;‪ ، :‬وآ‪J‬‬
‫ه‪ gO‬ا  ت و ا@ر ا د ا‪A Q‬ت ‪ J‬ا
‪ $‬ا
وا ? "‪R‬‬
‫<‪ 
0n 0‬إ‪ R‬ا  ‪ ،‬و اـ ه آ  ل إ‪#‬ت   ‪،‬‬
‫‪ 5DEI F 
A‬إ‪ :! " ! R‬ا‪.‬ت ا  !‪ ;$ :‬ا& ‪،I‬‬
‫وا( > وا‪ ،   /‬وا(‪ ، I‬وا(<‪ . I‬وا?‪ ،0! WO$ ON‬و ا< ‬
‫! ا‪ 5DES 5 ،‬ا&<‪ ،$‬و ا‪ A ;C‬ا ;[! ا&د‪ $‬ا ‪ ،‬و ‪L$‬‬
‫‪ 5" =2‬ا‪;N‬ق ‪،‬و ر‪ F@A‬دور ا;
ا
‪$‬‬
‫ا!‪B‬آ‪ . 5‬ا‪ ، /I
C‬و\‪ُ :‬‬
‫‪
I‬ا
وا ت ا آ‪! FI‬وره ا&<< ا&‪ ، D‬آ‪ FI‬ا‪ .‬ا‪/I
C‬‬
‫!‪ :" 5$
 j‬ا"‪ 5‬و !ا‪ :! 5C0‬ا&و‪2‬ع ‪ A‬و ;‪ 5‬ا‪O‬ي آن ‪5‬‬
‫!;‪ " ! a>A ، RC‬أ" ل ‪ .$‬ا‪$ RIA /I
C‬ا  !‪ :‬ا ;‪ RC‬ا
ي ‪،‬‬
‫\‪ R‬ا ‪ 5" a‬ا ;‪C‬ن ‪ ،‬ا‪ .‬و ا ‪L‬ن ‪ \ ،‬ه
إ‪. /I
A R‬‬
‫‪ 5" ! :A‬ا ‪ " EE‬ا‪ g‬ا‪ @) # X‬أ‪KM‬ان ا ‪ "4R‬ل ‪:‬‬
‫" ‪LI !;" sD‬ن ‪ $n‬آ‪
Q‬ا ! ‪$ iI‬ة ا‪ :
Sm‬ا‪L‬ر ا‪: O‬‬
‫"
‪;A‬ه وا‪
0 : O‬أ‪ ENn ، ;" I‬آ;‪
$ ! F‬اءة ‪ ، m XM g~ E‬و‬
‫ا"
ا‪;C‬ن اا
ي ا‪ M C3‬ج )<! و ‪I‬ول ? ه‪ .‬آن أ‪0D‬ء ‬
‫ ن  ذا ?ث "‪ :‬ا ;‪ RC‬و أ‪ A FI‬اا
و ‪ ;L‬آ;‪ F‬أ‪0‬ل  ( ه‪O‬ا‬
‫!;‪ RC‬ا  ‪ a‬ا < ‪ ...‬و‪ A :L‬دا‪ S‬آ;‪ JC$ F‬أ"› ‪}I RC;! A‬‬
‫‪234‬‬
‫\‪ F L‬و ا‪ FI‬ا ا ر  ‪$‬دي ‪"   \ RC;! A‬‬
‫  ام وا<; ا&"
ج ‪$‬ر  
اك ا ; ‪;A ، 5\;! Rn A‬ول‬
‫ا(< ‪B‬ل وا(‪
I‬ا‪A‬ت ا ?
?‪ ، 5;" F‬و }ر   ‪
I‬دت !‪ :‬ا دئ و‬

‫‪Kamel Riahi maktoob.blog.com 23/02/2007 234‬‬

‫‪117‬‬
‫?‪Q$ FQ‬رة ‪;? ،‬ول !
\ ا‪Q‬رة ارا" و ا‪
<T‬ا? اا‪E0 ،0‬ر‬
‫ا
‪ P‬و ‪
S‬ت ا>‪B‬ب و ا‪  I‬ا‪>N‬ب ا
<  ‪ 5? z$ A‬و إن آن‬
‫ ;‪ R‬آ?‪
! ، 5‬ورا إ‪ R‬اد  ا‪ $ $‬أ\اث أآ‪
$‬و !‪ ! 5C0‬‬
‫ ‪ 5 /‬ا(<‪!B‬و ‪ :‬أو \
اس ا;ا  "‪ g
? \ R‬و "‪ :‬ا‪ :" $L‬ا‪Q‬رة و‬
‫ا(ت ا‪ A D‬اا
ل ‪:‬‬
‫»\ ‪ J‬ا‪Q‬رة أ‪
? sD‬د  ً ?‪
L‬ار ً‪ .‬ذ‪ W‬ا‪ J‬آن ‪ \ A‬إ‪J R‬‬
‫‪ :I ،
S-‬آ
‪ A I‬و‪
% a2‬و‪ a2‬ا‪Q‬رة ‪ .‬ا‪ $L‬ا‪
L‬ى ه آ‪ $‬ام‪،‬‬
‫?‪ W‬ا‪ $L‬ا ?@‪ a‬آ? ‪! A‬ا ا ت ‪ A‬آ‪ ،[ J‬و !‬
‫ا‪ !;" EN‬أ ‪ $ R‬رئ ‪ :" ;#‬ذاآ
ة ا ء أو "\ر< ا[‪B‬ل " و‬
‫ ل أن ! ‪ A 5 I‬روا ‪ W‬أ"‪ 5‬و "‪.235«JC$ 5‬‬
‫‪cA‬ذا آ‪  " FI‬ا‪ $L‬ه !‪I‬ة و ‪n‬دة "‪ R‬ا‪
E‬ا‪O‬ي ‪5‬‬
‫ا ‪& Pf‬ن "  ?‪ J‬ا;_ !‪ :‬ا رئ" ‪ A L? IcA‬ا‪ F0‬ذا?‪ 5‬إ‪R‬‬
‫إذا‬ ‫‪236‬‬
‫<>ت ار  و اا‪ a0‬وا روث‪ ،‬و ا ‪ Pf‬و ا ‪ /<f‬ا‪" A Q‬‬
‫" ; أن ا‪O‬ات ا ‪، Cf‬و ا ? " ?
ك ء !; ‪ A‬ا  ا‪$T‬ا"‪،‬‬
‫‪CD <
A‬ت !‪ ?
< :‬ا‪O‬ا? دون أن ?‪  /‬و آ‪ :! FC? Ij‬ا‪B‬و"‪،‬‬
‫و"‪ :‬ا ‪ J‬ا
وا‪ ،‬و <
?‪ 5‬ا‪O‬ا? ‪ $‬ل‪:‬‬
‫»أ‪ I‬اآ‪
>0 ?\ e‬ة ‪
>0‬ة و ‪ ?\ :L‬ا " و \? ا ‪:L‬‬
‫أن أ" ‪ ،‬و اة ا ‪ !;" ، ?
/S‬اآ‪ ;! 
0 ENn e‬أو ?;‬
‫آ‪j‬ن ?‪L‬ن أ<ذًا !ً أو ‪ ًI;A‬ه‪ gO‬ا‪ F/ ;L ، ;! A EN‬أ‪A I‬‬
‫‪237‬‬
‫?‪L? 0 DC‬ن أ‪ A I‬رو\ ‪ 
! CA‬ه;ك ‪«@$‬‬
‫‪ WO‬ا ‪/‬رات ا?  ‪ Pf‬ه ا ?‪ a;E‬ا >ت ا‪
L‬ى ‪A‬‬

‫‪Kamel Riahi maktoob.blog.com2007/09/23 235‬‬


‫‪ ،
!# J2A 236‬ا‪ .‬ا‪ ،IQ‬م س‪ ،‬ص‪61‬‬
‫‪Kamel Riahi maktoob.blog.com2007/09/23 237‬‬

‫‪118‬‬
‫ا  ا‪$T‬ا" و?
ك ‪ \ ? E$‬ا ه ‪ :$‬ا ‪ JN‬و ا‪$T‬ا" و ا‪
/‬ة‬
‫ا‪O‬ا? ‪ ،‬و ‪ R‬ذ‪ A W‬ا
وا  !‪2‬ع درا<; ق ا< ‪ :‬ر<‪A J‬‬
‫اق و ا‪ $E‬و ا;ـ‪ ، :‬ـل ا ‪ » :Pf‬و ‪ a! 0B /;$‬د!= ي‬
‫"و‪ a0‬ا&\‪  O‬ا‪
n ";N‬ت ‪j$‬ن ه‪O‬ا ا;_ ‪ A
I‬و‪ \
L! F0‬آ;‪F‬‬
‫أ">‪ F‬ا ‪>N‬ط ‪ ،= E‬و ه ‪
0 0I‬أ ا;_ و أ"‪ 5$ e‬و ‪I‬ل ‪ 5$‬إ‪R‬‬
‫‪
$‬وت‪ ،‬و أ">‪ g‬ار اا‪jC!  L . #‬ة و ;
ا;_ ‪_I 5;L ،‬‬
‫!ر‪ 5I& ،‬آن ‪ e‬أن ا‪ OS‬و‪ A 0‬آ‪ A 5I( 5$‬آب أو‪\ ،‬‬
‫?ث ا
وا  "‪ :‬ا
‪ $‬ا>‪ A $B‬د!=‪ ،‬و ا;_ ‪0‬س‪ ،‬و ‪!B" 5A‬ت‬
‫?\ ‪Nnj$‬ص !د ‪ ،:‬آ  <‪  e‬ا‪ :!
QL‬ا آ‪ ،J‬و آت ا
د !‪:‬‬
‫‪ J0‬ا‪C/‬رة اا
 "‪ R‬أ<س أ‪ ;I‬أ!‪ i‬ا‪Q‬ا‪ F$‬ا ;‪"j< F A ،‬‬
‫‪238‬‬
‫‪ g
I‬ذات م آ  ا‪."n‬‬
‫وآن ه‪O‬ا ا;_ ‪ $‬ا ‪B‬ت ا أد‪ 5" FS‬ا;اة ا ‪_I " d/I‬‬
‫(\= وه !‪O‬آ
ات ) )‪ C‬ب ا ?
آ < _^‪ ،‬و ا أ‪;" FI‬ان‬
‫ا
وا  ‪ .‬ل‪:‬‬
‫»و   ‪ Fx‬إ‪< R‬ر ‪ ،‬و‪$‬أت ا<‪j‬ل "‪ :‬أ‪0D‬ء ‪0‬ا!‪! @$ R‬ت‪ ...‬و‬
‫ا\ ا&‪0D‬ء ا  ‪
? " :‬ك  !‪O‬آ
ات ‪  A‬أ"ت آ‪ $‬ا;_ أد‪FS‬‬
‫!‪O‬آ
ا?‪ ،5A 5‬و" ‪ R" F‬ا;_ ‪  JL$‬و‪D‬ر ا;_ ‪B" <$‬ق‬
‫ا ; @ ر; = "! ا‪C‬ق وا&‪ # 3‬وا@" روا  ?‪ =!  " L‬و‬
‫‪/‬ر ‪ :‬و ا&‪0D‬ء و أ‪
? FI‬ف ";! ‪  C‬ا‪/IT‬ن ‪ =  xn‬أآ‪A
Q‬‬
‫ذاآ
?‪ ;;! =!A ، 5‬ا‪ (A ،
QL‬د!=   آ;‪ F‬وا<; ا&"
ج ‪،‬‬
‫در<‪ A F‬د!= و‪ FI‬ا‪T‬زة و ا ‪
/‬و اآرا‪ ، g‬د!= !;;‬
‫‪ 5EI CA‬ا
وا !‪2‬ع ‪ _I ;Q$‬ا‪0(I‬ت ?‪J‬‬ ‫‪239‬‬
‫‪D
A‬ـ ا‪L‬ـ‪« .$‬‬

‫‪http\\thawra.alwehda.gov.sy25/02/2007 238‬‬
‫‪ http\\thawra.alwehda.gov.sy25/02/2007 239‬م‪.‬ن‬

‫‪119‬‬
‫!‪ :‬ا   ا ‪   \ "2‬ا\ ‪ ،‬أي \   ذ‪ $‬اا‪ a0‬و ا ‪JN‬‬
‫! وه ! ه "‪ :‬ار  و
‪ $‬أآ‪ :!
Q‬ا‪O‬ات ا   ‪ ،‬ا‪O‬ات ا‪?L‬‬
‫ا ه ‪f$‬رة ا‪ zC‬ا‪
/‬دي وا ;‪L d‬ن ا‪ L‬ا‪O‬ي ‪ 5‬و ‪
N/‬‬
‫ا;ت اا‪ S‬آ‪Lnc‬ت <  "(ن ا
وا ه ا
اوي ا‪ ، ;/‬ا‪O‬ات‬
‫ا ?‪ >< W/‬إ‪I‬ج و ?‪ 5‬ا ;‪ R‬ا("‪.240‬‬
‫‪ gOA‬ا‪O‬ات ا‪/ ?L‬ت ‪ A‬أ"  و أ<‪/I( F/‬ق آ‪;? $‬و‪ F‬آ‪J‬‬
‫ا [ه
ا( " ا;‪ /C‬وا‪ C/C‬و ار ‪ N‬ا ?‪f‬رق ا ‪
}A Pf‬‬
‫!ا‪ C0‬وا‪ ;! 2‬وا<>ع أن >ره ‪ A‬ا;و ‪ :‬ا‪:‬‬
‫ا‪ )$‬ـ ل ا‪#c‬ا)ـ‪:‬‬
‫‪-1‬اا‪ $‬ار‪0‬ء )و‪ :! a0‬أوع ر‪D
!% J‬ب ا
( د!=‪/‬‬
‫‪.1980‬‬ ‫اا

‫‪.1981‬‬ ‫‪-2‬و‪ a0‬ا&\‪  O‬ا‪
$ ،;N‬وت‬
‫‪.1982‬‬ ‫‪
< :! R ? !-3‬ة ‪
\
@N‬وش‪ ،‬د!=‬
‫‪.1983‬‬ ‫‪I-4‬ار از‪
$ ،‬وت‬
‫‪
E!-5‬ع أ\‪B‬م !
 اد ‪
$ ،‬وت ‪. 1984‬‬
‫‪
 2-6‬ا‪ ،e.‬د!= ‪. 1990‬‬
‫‪.1993‬‬ ‫‪-7‬ا ا‪ $ $/‬ا&‪ : P‬ر!‪ J‬ا  ‪ ،‬د!= اا

‫‪.1995‬‬ ‫‪<-8‬ة ا م دار ا ‪ ،J‬أ ‪ I‬اا

‫‪.1999‬‬ ‫‪\-9‬ر< ا[‪B‬ل‪$ ،‬ر ‪ 1996 i‬ا ‪I‬‬
‫‪.1997‬‬ ‫‪-10‬ذاآ
ة ا ء ‪،‬دار ا ‪ J‬أ ‪I‬‬
‫‪.1998‬‬ ‫‪
!-11‬ا  ا@

‪$،‬ر ‪i‬‬
‫‪A
n-12‬ت ‪
$‬ا ل‪ ،‬دار ا‪m‬داب ‪
$‬وت ‪. 2001‬‬

‫‪Vladimir krysinsky :carrefours des signes ,essais sur le roman moderne,mouton publushers 1981 ,p03 240‬‬

‫‪120‬‬
‫‪-13‬ا ا‪ $ $/‬ا&‪ P‬ا ‪  >N‬ا
‪ ،0‬د!= ‪. 2002‬‬
‫‪
$‬وت‪.2004‬‬ ‫‪ -14‬ق ا< ‪ :‬ر<‪ A J‬اق و ا‪ $E‬وا;‪،:‬‬
‫‪.2005‬‬ ‫‪ 15‬ا&!
‪،‬ا‪@C‬ء ا

‫ ‪ P0‬ا ‪ ;" Pf‬ا ‪ J‬ا‪$T‬ا" ‪ 5;$ a  J$‬و ‪ :$‬ا ‪ J‬ا; ي و‬
‫"‪ $L$ 50B" :‬ا‪$T‬ا" و ! ‪ 5$ 5A‬و ! ‪ $ 5A‬ل‪ !;" » :‬ا<‪j‬ل‬
‫‪ $ /CI‬ر‪
0 a$‬ن !‪ :‬ا ر< ا
وا !ذا ‪ $L$ FA‬و !ذا ‪ $ FA‬؟‬
‫ا ‪f‬آ أ‪ ;A I‬ا‪ ;@$
QL‬ا‪ z‬و  ‪I‬ون !>  ‪\ ،‬و‪ F‬أن أ
ه آ‬
‫? ل أ‪n‬ا‪ 0‬ا‪
QL‬ة وا @ر‪& ، $‬ن ? ل أ‪
%‬ا‪ 2‬ا‪
.E‬ة و أ\ا‪، I‬‬
‫&ن ? ل ‪ >>n‬و ر‪O ! JL @A‬ل ا‪/IT‬ن ‪،‬و ‪ g C‬أ‪n‬ا‪  50‬ل‬
‫!‪ E/‬رأ  ‪ A‬ا ‪/<f‬ت ا ه
ة ‡‪$‬اع و ا‪ ، =N‬ا ;‪ ،‬ا( " ‪،‬‬
‫و ا‪ ، 
L/‬و د‪& $ FA‬ن أ‪ J0‬آ‪
n J‬و  ا < ‪ ،‬ال و ‪0‬ل‬
‫ا\ة‪ ،‬ا‪ B 
/‬أ!م ? ت آ  !‪ R" E/‬ا‪ ، C‬ا
\‪ J‬اا‬
‫‪! I‬ه‪ J‬ا‪ ،I‬ا>‪ Z‬ا ا‪ :! ...
L‬ه; ?‪ sE‬ا‪:! " ! $L‬‬
‫ا
ا\ت ا ا?
ة «‪. 241‬‬
‫أ) ــ ـ‪ h‬اــ>ـــ‪:‬‬
‫أ! "‪ :‬أ" ‪ 5‬ا;   ا <
ت أ" ‪ 5‬ا‪$T‬ا"‪:‬‬
‫• ا?هت ا
وا  ا
‪ A $‬اا
‪ A $ ،‬ا&‪D‬ل ار ‪ N‬و‬
‫‪. 1986‬‬ ‫ا ‬
‫‪.1989‬‬ ‫• ا>ه
و ر ?
‪ $‬ا‪ $L‬اا‪ ،0‬ا
وا  ‪ I‬ذ <;‬

‫‪ CA‬ا ‪ J‬ا; ي ا&ول ا‪O‬ي ‪f‬رخ 


وا  اا
 وأ‪0 D‬م رؤ ‬
‫!
?> ‪$‬ا‪ a0‬ا( "‪ ،‬و ار ‪ a   N‬اا
ي ‪;A‬ول ‪#‬رة‬
‫‪
$ #‬وز ا
وا  اا
 ‪# ،‬‬ ‫‪1945‬‬ ‫و ا‪ 2CI‬اا
‪:‬‬ ‫‪،1871‬‬ ‫ا‪:\BC‬‬

‫‪ 241‬ا   ا(‪$‬ا" ‪B!j? ،‬ت ‪ A‬ا


‪ $‬ا
وا ‪ ! ،‬ل ـ وا<; ا&"
ج ‪www.arabicstory.net24/07/2007‬‬

‫‪121‬‬
‫?;ول ‪
A‬ة ا‪;/‬ت ا آ‪ 5$ ">! FI‬ا(‪
n‬اآ ‪،‬و د
ا ‬
‫ا و ا‪Q‬رة ارا" ‪;? #،‬ول ا(?هت ا‪
 ;C‬وا  ا ?‪A F‬‬
‫ا(?‪ g‬ا ي ‪ # ،‬ا
و!;‪ L‬و أ‪
S‬ا اا‪ 5";$ 0‬ا; ي و ا(‪
n‬اآ‪.‬‬
‫أ! "‪ :‬ا ‪ J‬ا; ي ا‪ IQ‬ا‪O‬ي ا?‪ ON‬ا>ه
و ر ‪ I‬ذ ‪JQ \ 5‬‬
‫‪ 5EI‬ا(?‪ g‬ا
<   (?‪ 5‬ا‪ </‬و ا‪،   T‬و ‪ $‬ا‪> I‬ع دام "

‫<;ات "د ا>ه
و ر ‪$c$‬ت "‪ :‬آ‪ J‬ا&<‪ x‬ا ;" ‪)A‬ا‪B‬ز(" ا=‬
‫و ا ت ‪ A‬ا!‪ :‬ا
ا‪" "n‬اال"‪.‬‬
‫و ه‪OL‬ا ‪ $‬از‪ a! I‬ا‪S‬ر ا
‪ $‬ا‪$T‬ا"  ‪a? A 5?0
[? Pf‬‬
‫ا
آ ا;   ا ; وإ‪
$‬از أآ
!>? ا  وا‪ ;C‬و ار ‪.N‬‬
‫ا‪5‬ـا=ـ‪ K‬ا ـ! (&ـ )<ـ ‪:‬‬
‫‪2001‬‬ ‫ة " ا  ‪ :$‬هو‪
 0‬وا  اا
‬ ‫‪-1‬‬

‫"‪ :‬روا ‪ 5‬ا‪ <; $ $‬ا‪ I‬د ا‪E‬ن او‬ ‫‪2006‬‬ ‫‪ -2‬ة ا ‪:L‬‬
‫‪L‬ب‪ ،‬وه ?  !  ‪ i‬ا‪I‬ر ا‪L‬ب و ?ز ‪ 5‬و إ<!‪ A 5‬ا‪A Q‬‬
‫ا ;‪.‬‬
‫‪ -3‬ة ا زا  ‪L‬ب و ه أآ
ة ! ? ;‪ :"  s‬ا
ب "‪R‬‬
‫إ‪ ?I‬ا‪$T‬ا" ‪ ،‬و?‪ " JE‬ا ‪ ? #! ،Pf‬ا و ?‪R" 0C‬‬
‫ا‪ \/‬ا
‪  ! ، $‬أ\ث ردود أ‪A‬ل !‪C‬و? ‪ :$‬ا ر‪ 0‬وا ‪.‬ر‪.$‬‬
‫‪242‬‬
‫درا;ـ ت ـ ‪M‬ـل رواـ ت ا ـ_^‪:‬‬
‫‪ ;$ -1‬ا‪>N‬ب ا
وا "; وا<; 
ج‪BS :! :‬ل روا  ‪
 2‬ا‪e.‬‬
‫<ة ا م وذاآ
ة ا ء‪ > ;>;/0 !
/! .‬ام "ل ‪A‬‬
‫‪EA #B#‬ل ف‪ ;$ 1‬ا‪
/‬د‪ ،‬ا‪
/‬د ‪ A‬روا  ‪
 2‬ا‪ ;$ ، e.‬ا‪
/‬د و‬
‫ا‪>N‬ب ا
وا‬

‫‪;! 242‬رات ‪ CRASC‬ر‪ 2005-11 0‬ص ‪12-11‬‬

‫‪122‬‬
‫ف‪ ;$ :2‬ا!‪ – :‬ا!‪< A :‬ة ا م‬
‫ف‪ ;$ :3‬ا‪@C‬ء – ا‪@C‬ء ‪ A‬ذاآ
ة ا ء‬
‫‪
< :! R ? !" -2‬ة \
وش" ‪ ;$‬ود(‬
‫‪n‬دة آ‪C‬ءة إ"اد ا ‪ E‬دي أ‪L? iI? i0CD ! i‬ن !‪ :‬أر‪$‬‬
‫أ‪$‬اب‪:‬‬
‫‪ -1‬ا‪
< :! R ?  A  L‬ة \
وش ‪ ;$- 2‬ا ‪L‬ن ‪ ;$- 3‬ا!ن ‪;$- 4‬‬
‫ا‪>N‬ب‪.‬‬
‫‪ " -3‬ا‪ :$  /‬ا;[
 وا>  " روا  ‪I‬ار از ‪ I‬ذ‪ ،‬ر<‬
‫دآرا‪/ ? ! W! :$ n
 g‬ن ‪  /0‬إ‪
[I /0 : : /0 R‬ي و‬
‫أ‪ . >?
S‬ا;[م ا‪ ?C  /‬ا
وا  –<  ا;ان‪-‬ا;‬
‫ا‪
/‬د  و ?? ا( – ا‪EN‬ت – ?‪ C;E‬و?‪
 j‬ه ?
اآ‬
‫ا‪ L‬وا(‪.‬‬
‫‪ -4‬أ"ان ا‪
/‬د ا!‪ :‬و ا( ‪ A‬روا  "ر!‪ J‬ا  "‬
‫‪ A‬ا ا‪ $ $/‬ا&‪O! ، P‬آ
ة ‪  %A   iI/‬ل !‬
‫";‪BEA A $‬ن‪،‬ف ‪-1‬أ"ان ا‪
/‬د ‪،‬ف ‪ -2‬و ا;[
و ا‪.
x‬‬
‫‪ -5‬درا< ا; ا‪
/‬د  ‪ A‬روا  <ة ا م‪O! :‬آ
ة ‪ iI/‬إ"اد ‬
‫ا
‪? ! P‬ي وزو ‪  /0‬إ‪ ،:EA R‬ف‪ -1‬ا; ا‪
/‬د  ‪،‬ف‪-2‬‬
‫ا‪0B‬ت ا 
و‪ A 2‬ا; ا‪
/‬د  ;_ ‪.‬أ‪ENn-‬ت ب‪ ;$-‬ز!‪I‬‬
‫ج‪IL! ;$-‬‬
‫‪? -6‬ت ا رآ‪ A /‬روا  " و‪ :! a0‬أوع ر‪D
!% J‬ب ا
"‬

‫!‪O‬آ
ة ‪ iI/‬ا‪I‬ز ‪ A‬آ‪? ! F‬ي وزو ‪  /0‬إ‪،:EA R‬‬
‫ف‪ -1‬اا‪ 0‬ا(‪
n‬اآ !‪O‬ه ‪ ،‬ف‪? -2‬ت ا رآ‪ A /‬ا
وا ‪.‬‬

‫‪123‬‬
‫‪ -7‬ا ‪L‬ن وا‪/IT‬ن ‪ A‬روا  "<ة ا م " !‪O‬آ
ة ‪ ! iI/‬اا

‫> و< ‪ ،:EA :! $ :$‬ف‪ -1‬درا< ا‪@C‬ء ا
وا‪ ،‬ف‪-2‬‬
‫درا< ا‪@C‬ء و "‪EN$ 50B‬ت و !  <= ?و " ا ‪"! Pf‬ة‬
‫ا"ت ‪
0‬ا ‪ :! 5 ?  $‬إ‪#‬رة‪  $ ،‬أن ا;_ ا&د‪ $‬ه ‪I‬ج ‪
A‬دي‬
‫‪ :L BA :! e?L‬إ< ط دور‪" g‬و‪O‬ا ‪ R" :‬ا;‪ 0‬أن 
م <>‬
‫‪243‬‬
‫ا ‪"Pf‬‬
‫?@ف إ‪ R‬ذ‪>< W‬ت ‪S‬ر ?‪ R /‬أ\‪>< I‬ت "ا \ل"و ه <>ت‬
‫! ‪ $‬إ‪I‬ج ا;_ ‪ ،‬و? ‪ A JQ‬اور ا‪O‬ي ? ر<‪ 5‬و<‪ J‬ا(?‪E‬ل ا ‪CN‬‬
‫‪244‬‬
‫"‪.‬‬
‫و!; إ‪
$‬از ا< ا ‪& Pf‬هاف إ‪n‬ر  ?
و  و أ‪
S‬ى ‪.;A‬‬

‫‪ ،
!# J2A 243‬ا‪ .‬ا‪، IQ‬م س‪ ،‬ص‪60‬‬
‫‪،
!# J2A 244‬ا‪ .‬ا‪، IQ‬م س ‪ ،‬ص‪60‬‬

‫‪124‬‬
‫ﺍﻟـﻔـﺼـﻞ ﺍﻟـﺜـﺎﻟﺚ‬

‫‪125‬‬
‫ﺳﻴﻤﻴﺎﺋﻴﺔ ﻋﺘﺒﺔ ﺍﻹﻫﺪﺍء ﻭ‬
‫ﻋﺘﺒﺔ ﺍﳋﻄﺎﺏ ﺍﳌﻘﺪﻣﺎﺗﻲ‬
‫ﻭ ﺍﻹﺳﺘﻬﻼﻝ‬

‫‪126‬‬
127
‫) ‪ 3‬ا‪c‬هاء‪:‬‬
‫  ا‪T‬هاء ? ا ‪ e\D ، 0‬ا‪ ،?jI O;! $L‬و ‪ 0‬ر< ‪WO$‬‬
‫! " أ"
اف ا " ‪ << ،‬و‪ ،A #‬وذا?‪ BS :! a0 ،‬ا‪e?L‬‬
‫"‪ 5?0B‬ا ‪ CN‬و‪ % =A‬ت ده ا ي و ا ٌى إ‪ ،5‬و رآن د((?‬
‫» إن ‪O‬ور ا‪T‬هاء ?د "‪ R‬ا&‪ J0‬إ‪ R‬ا‪
!T‬ا ر  ا
و!‪ I‬ا   ‪ A‬‬
‫‪245‬‬
‫"‪
Q‬ا\‪Q‬ن "‪EI R‬ص ?ي "‪ R‬إهاءات ‪ DS‬و"!‪« .‬‬
‫‪TA‬هاء آ ر< ا " 
ز !ى ا ا( " ا‪O‬ي ;‪5/‬‬
‫ا ي !‪ 5>! a‬ا( "‪LA ،‬ن ا‪T‬هاء !‪
 0‬ز !;‪ 5‬ا ـُى ا‪0B‬‬
‫ا ?
‪ $ 5>$‬ي إ‪A 5‬أ ا‪ :! 0B‬ا;اة ا&<<   ‪– a‬ا&<
ة‪A -‬‬
‫ا‪T‬هاء إ‪ R‬اا ‪"$ :‬ر ه  < ‪ A‬ود ا‪/IT‬ن ‪ A2T$ ،$‬إ‪R‬‬
‫ا;‪ x‬و ا
‪LA ،$‬ن ا‪T‬هاء "
‪  @C$ IA‬وإ"‪B‬ء  ‪ ، IL‬و ‪L 0‬ن‬
‫ا‪T‬هاء إ‪ R‬او و ا&‪;$‬ء &‪ I‬ا(!اد ا> ;‪ i‬وا< ا‪/IT‬ن‪ ،‬و ‪0‬‬
‫ ‪L‬ن إ‪ R‬ا&‪0D‬ء ‪ ،‬أو ‪ xA‬ا " ;  إ‪ ،‬أو إ‪ R‬ذي ر? أد‪ $‬أو‬
‫" ‪ ،‬أو إ‪ ENn R‬و ; أو ‪ A #‬أو << ى إ "
‪@Aj$ IA‬‬
‫و!‪ ،IL‬آ  ‪ e\D j 0‬ا ‪ J‬إ‪ R‬إها‪ 5‬إ‪ً
? 5/CI R‬ا "‪< :‬د  ‪
%‬‬
‫!; أو إ‪
. ً"n‬ة ا(<‪B‬ء‪ ،‬أو ?
!ا ‪ 2‬ا " أو ‪;! A #‬‬
‫!‪\  Q‬ث !‪ 4R,& a‬د‪ A M‬د ا‪ 5I‬ا‪W,‬ح اه‪ g‬ا‪O‬ي أهي ‪5 " 5A‬‬
‫‪246‬‬
‫ا
ي إ‪ A ،5/CI R‬ل ‪ :‬إ‪ 4R,& R‬د‪ M‬ر‪ h M‬ا‪...j‬‬
‫‪" :"une‬‬ ‫"‪brillante carrière‬‬ ‫و‪O$ 5n‬ا ا‪T‬هاء‪ ،‬إهاء ‪ A Joyce‬روا ‪5‬‬
‫إ‪ R‬رو‪ !M‬ا‪ EN‬اهي ا ‪ J‬ا&ول ‪." ?\ A‬‬
‫و ‪L 0‬ن ا‪T‬هاء !‪ 5BS :! RCE? 0‬ا‪$/‬ت‪ ،‬و?
ا‪5A a‬‬
‫ا‪0B‬ت ‪
A ،‬ز !‪ 5BS :‬ا‪!EN‬ت وا‪ABN‬ت ‪O$‬ف و ا‪A2T‬ت ‪،‬‬

‫‪G.Genette seuils.opcit. P110 245‬‬


‫‪ 246‬أ\  <‪  < ، P‬ات ا;‪ ! ، E‬ا‪ .‬و ا&دب ‪ ! ،‬اا
‪" ،‬د ‪ ، 15‬ص‪174‬‬

‫‪128‬‬
‫";! ‪0‬م ‪ 5\
/! a>$‬ا‪ J!L‬ا ;ر <;‬ ‫!‪Corneille247a‬‬ ‫وذ‪\ ! W‬ث‬
‫‪O\ \،‬ف ا ي إ ‪ 5;$ !EN‬و ‪ ،;$‬و‪L 0‬ن ا‪T‬هاء‬ ‫‪1660‬‬

‫ ‪! CI E‬د  ا‪E0‬د  آ‪j‬ن ‪C‬وض ا ‪ Pf‬ا ى إ &‪ J‬ها  أو‬
‫‪Racine ، la fantaine‬‬ ‫?‪@CN‬ت أو ‪
0‬وض !د   ‪\  Q! $ a‬ث !‪a‬‬
‫‪ ،Chateaubriand248‬و ‪? WO$‬دت و}‪ P‬ا‪T‬هاء !‪ :‬ا}‪C‬‬ ‫‪، Corneille‬‬

‫ا( "‪ ،‬وا(‪E0‬د ‪ ،‬و ا ‪ ،‬و ا(‪ ،‬و ا‪j‬و ‪.‬‬
‫و   أ‪
A‬د 
ار ;ت ‪ BEA‬آ
ا !‪ :‬آ‪" 5$‬ت ‡هاء ! ‪:$ 5A‬‬
‫إهاء ا&‪
#‬و إهاء ا;‪. N/‬‬
‫‪cA‬هاء ا;‪ 5$ 5 N/‬إ‪S R‬ص ‪
A JL$‬دي و<
ي‪ ،‬و !;‪ 5‬ا‪T‬هاء إ‪R‬‬
‫ا‪ :CE‬و ا‪@!T$ a‬ء ‪ A‬ا ‪L‬ت‪ ،‬وإهاء ا ‪ J‬أو ا&‪
#‬ه ا‪T‬هاء‬
‫ا ! ‪ :! _N‬أو ! " !;‪.‬‬

‫آ   ;ت ‪ :$‬ا ى إ‪ 5‬ام و ا ى إ‪ 5‬ا‪N‬ص‪.‬‬


‫‪ ،Dédicataire Privé‬ا ى إ‪ h‬ا' ص‪ ، = D ، e
0 :‬زوج ‪ ،‬زو ‪،‬‬
‫أ‪;$‬ء‪...‬‬
‫‪، Dédicataire Public‬ا ى إ‪ h‬ا م‪;A ، P Q! ، << :‬ن ‪...n ،‬‬
‫• ا&ـ] ا‪<XC‬ـ هــاء‪:‬‬
‫ء ا‪T‬هاء ‪ A‬روا  ق ا< ‪ :‬ر<‪ A J‬اق و ا‪ $E‬وا;‪:‬‬
‫إهاء !‪ ! R" O  Aj‬درج "‪ 5‬ا‪ $/‬ن ‪ A‬اهاءا?‪ J\A ،‬ا‪T‬هاء‬
‫!‪ :!   ? 0‬ا
وا  \ أن أول ! ا‪" $ W‬ت ا‪B.‬ف ا‪T‬هاء‬
‫ا‪O‬ي ء ‪ 5Ln‬و‪ =A‬ا‪ JL‬ا ‪j‬ف‪:‬‬

‫‪\ 247‬ار !‪
 a‬ار ;‪www.Lire.fr\imprimer.asp\idc 12/05/2007F‬‬
‫‪ 248‬م‪.‬ن‬

‫‪129‬‬
‫إ‪ W‬ا  ا‪  E‬ا‪ :.‬ز‪+‬‬
‫‪
Ln‬ا ‪ W\ ;;!  A W‬و‪
D‬ك ‪ D
A‬أ‪
S‬ى &ن‬
‫أآن آ  أ‪ A،n‬أ‪ eD‬ا[
وف وأ\‪ ،L‬وأ‪
[I‬‬
‫‪ :$‬أ‪
S‬ى ;ن وا&‪0‬ار ا‪ E‬ا آدت أن‬
‫‪1984‬و‪1994‬‬ ‫?‪ A ;$ PE‬ا‪ :CE‬ا ‪;< :$ :‬‬
‫\ ?ا ‪ I2 j‬ا ن وا  وا ‪j‬زو!ن‪.‬‬
‫وإ‪R‬‬
‫‪  D‬ا‪
2‬دو!‪ C) ) :‬ب‬
‫ا‪O‬ي ا‪ :! F E$ e/I‬ا‪  Q! I‬ءه ‪ $‬أن ‪sA‬‬
‫ ‪$‬ب ا< ‪ ،:‬وآ‪  P‬أ‪I‬ار‪ g‬وأ<
ار‪".g‬ش !‬
‫آ‪! ،e/‬ت ! ‪ F" ،RS‬و\ا ‪  D‬و!‪F‬‬
‫و\ا ‪ $‬أن ‪ "
/$ W/I‬ا‪A
" : O‬ك و‪!S‬‬
‫‪ W>$‬ا دة و?‪.WIC‬‬
‫و   ا\‪ J‬ا‪T‬هاء !‪ ! 0‬ا‪ \ ،‬ء ‪ A‬و<‪ Z‬ا‪WO$ BL! CE‬‬
‫‪ :?
A :! IL! 
E$ $>S‬زع "  "د ا&<>
‪/$‬وي‪< ،‬‬
‫ا<>
‪
A JL‬ة‪ ،‬وآ‪ 5Ij‬آ ‪ Z I‬ا >ت ا
 ا ?  "دا !دا‬
‫!‪ :‬ا&‪$‬ت و   ا‪T‬هاء ‪ R" 5A   :! JL$‬ا‪>N‬ط ا ;"‪J$ ،‬‬
‫ء ‪@A A‬ء ا<د !>‪ 5‬ا‪ ، z$‬و‪ JLn‬اازي ‪.I($‬ل ا‪:$ @C‬‬
‫ا(ها‪"$ 
? BLn  :‬ر أن ا‪ JL‬دال "‪ R‬ا @ ن‪ ،‬و ( !@ ن‬
‫‪$‬ون ‪» ،JLn‬و &ن ا‪@A ; e?L‬ء‪ g‬ا ‪ 5@A A J@C‬ا‪.249«>N‬‬
‫• اــ~ــ‪ R‬ا ــ‪3‬ـ‪:‬‬
‫إذا آن ا‪T‬هاء إر< ‪A
، .‬ه ‪$‬ث و !=‪A ،‬ن ه‪ gO‬ا‪T‬ر< (‬

‫‪  ! 249‬ا آ
ي ‪ ،‬ا‪ JL‬و ا‪>N‬ب ‪ ،‬م‪.‬س ‪ ،‬ص‪104‬‬

‫‪130‬‬
‫?; "‪ :‬ا}‪ P‬ا أ\‪E‬ه  آ‪
3‬ن‪ ،‬و!‪ ;$ :‬ا~‪ R‬ا ‪\ 3‬‬
‫?‪ JCL‬ا‪T‬هاء ‪  $‬ا‪ST‬ر و ا“ "‪ :‬ا‪ 0B‬ا ?
‪ Z$‬ا ي ‪ $‬ى‬
‫إ‪ ،‬و ه "‪ 0B‬ا‪E‬ا‪ 5;$ 0‬و ‪» ،;$‬إ‪ W‬أ  ا‪  E‬ا‪ ، .‬ز ;‪، e‬‬
‫و إ‪  D R‬ا‪
2‬دو! " "ب «‪ .250‬و ?
آ ا}‪ C‬ا
 "‪R‬‬
‫ا
<‪? » I& J‬ف (ن ?

n! CE$‬ة "‪ P0! :‬ا ‪! g? L‬‬
‫ ث ";‪ ، 5‬وه ?;ع إ‪   ? R‬ا‪>I‬ع !‪ :" :‬ا‪CI‬ل !‪D :‬دق أو‬
‫آذب «‪. 251‬‬
‫‪ CD JA‬ا‪E‬ا‪ R" =>;? 0‬ا‪ :EN‬ا ‪O‬آر ‪ ،  <$ :‬وه‪C? J‬‬
‫‪ CD‬ا‪E‬ا‪ 0‬ر‪ %‬ا‪
C‬وق‪ ،‬وه أ‪>! R%‬ب  ‪ R" :‬ا‪0B‬ت ا
 ‪،‬‬
‫و ذا و‪ D‬ز ;‪ .$ e‬وو‪" " D‬ب ‪
2$‬دو! ‪.‬‬
‫إن ا ‪ "& a‬ل وا<; ا&"
ج ‪ \B‬دون آ
";ء أن ا< ز ;‪e‬‬
‫آ ى إ‪
? 5‬دد ‪ :! " ! A‬أ" ‪OI 5‬آ
!;‪:‬‬
‫‪ E‬ـ ذج @ إهاءات وا;! إ‪ 4‬ز‪:+‬‬
‫‪I-1‬ار از‪.‬‬
‫إـ‪ 4‬ز‪+‬‬ ‫‪ -2‬ذاآ
ة ا ء‪.‬‬
‫)ـ‪( 2‬ـع "! ـ‘ ا‪c‬هاء(‬ ‫‪ -3‬و‪ a0‬ا&\‪  O‬ا‪.;N‬‬
‫‪ -4‬ق ا< ‪.:‬‬
‫‪ gOA‬ا&‪ RQI‬ا \[‪ gO$ F‬ا ‪ F/ IL‬إ( زو ا&د ‪ ، e‬ز ;‪ e‬ج‬
‫‪  
$‬روا ‬ ‫‪Marie Virolle‬‬ ‫ا&د  وا"
ة ا ‪ D F!0‬ا‪/I
C‬‬
‫"‪ ،‬و ‪$‬ـ‪ JL‬ا‪
CI‬ادي‬ ‫"‪la gardienne des ombres‬‬ ‫ا‪ e?L‬ا ;‪\ I‬ر< ا[‪B‬ل‬
‫ا ن"‪le miroir des aveugles‬‬ ‫و !
‪-‬ة‬ ‫ا م"‪،"la maitresse des lieux‬‬ ‫<ة‬
‫"‪.252‬‬
‫‪  A‬ه ا( ا ?  ‪ CD‬ا‪E‬ا‪0‬؟‬

‫‪ 250‬ا
وا  ص‪5‬‬
‫‪ 251‬ا>ه
‪ ،
!$‬اا‪ JD‬ا‪ I/‬و ا
 ‪;! ،‬رات ا(‪BS‬ف‪ ،‬اا
‪ ،‬ط‪ ، 2007، 1‬ص‪35‬‬
‫‪http\\dzlit.free.fr\zlaouedj.html02/02/2007 252‬‬

‫‪131‬‬
‫‪ 0‬ء ‪/ A‬ن ا
ب ‪ :‬ا‪E‬ا‪ 0‬و ا ‪E‬د‪ ، 0‬ا ‪ ، N‬و ‪ 50D‬ا;‪E‬‬
‫‪cA ،‬ذا آ‪FI‬‬ ‫‪253‬‬
‫وا(‪S‬ء ‪ ،‬ا!@‪ 5 5‬و ‪D‬د‪E! 50‬د‪ 0‬و ‪D‬ا‪5S 0‬‬
‫ا‪E‬ا‪ 0‬ه ا‪ N‬و ه !‪ :‬أ"‪ R‬درت ا‪ A ، e‬ا<ض ‪0B" :" $‬‬
‫او ا ?
‪ J0 ; $ 5>$‬ر\‪ 5‬ا  إ‪ R‬د!= ? ل ز ;‪ e‬ج ‪:‬‬
‫»ذه‪
@ =! F‬ا ‪
/‬و اآرا‪ g‬و آ;‪ #,' F‬إ‪ R‬وا<;‬
‫
ج ‪ ،‬و   أ‪
D‬واي "‪ R‬زوا; ‪ J0‬ا‪O‬هب إ‪< R‬ر  ‪... ،‬و   ا<

‫‪254‬‬
‫‪ $‬ا م ه;ك ‪;<
" 10‬ات آن  ‪ A‬ا‪CI‬ح "‪ R‬آ‪ J‬ا&‪n‬ء‪« .‬‬
‫أم ه ? _ !‪ /<f! :‬اواج ا ?‪ ;
0 sE‬اا‪ e‬ا‪O‬ي ‪J Q‬‬
‫‪f/ $ 5\D‬وت آ  ‪O‬ه‪ e‬إ‪ R‬ذ‪ W‬اد ن ا‪" : O‬ن إ‪ R‬ا
ر و‬
‫"م ا(ام ‪/<f $‬ت ا( " ا ? و ?‪>? sL‬ر ا‪/IT‬ن و \
‪، 5‬‬
‫و ?‪L‬ن ا&‪OI- RQI‬اك ‪ F/‬إ( !‪E‬را ‡‪#‬رة و اة و ا  » ? ل !
‬
‫!‪  N‬ا
اوي آ ا\ !‪ JQ‬ا ;ن أن أد" اš و آ‪ J‬أ<?‪ :! W?O‬را‪ 3‬إ‪R‬‬
‫; ر( وا
ح "‪f< L‬ا( وا\ا ‪ ،‬ه‪ J‬أ\ ‪ L?\ A‬ا!
أة ‪$‬ون أن ‪L‬ن‬
‫‪255‬‬
‫‪ A‬ذه;‪<
S- xn L‬ى \‪« .‬‬
‫أم أراد ا‪E‬ا‪ 0‬ا  ا ? ‪ :$ a‬ا ‪ A # J $ :.‬وا\ ا‪O‬ي ه‬
‫ا&دب \  < ! ه م و "‪O‬ا‪$‬ت ا
اءة ‪LA ،‬ن !ل ا(ه !ت‬
‫ا‪ I/IT‬و ا @  ا‪! 
LC‬ا‪ I‬أر\‪ :! e‬ا‪ 0B‬او ‪ ?» ،‬ل ‪ :‬أ‪ I‬أول‬
‫‪0‬ر ‪ 5‬و ه أول ‪0‬رئ  و ه ا
‪ $‬ا \ ; "‪z$  
? R‬‬
‫أ" ‪. 256«5‬‬
‫إن ?ا?
ا‪T‬هاء إ‪ R‬ز ;‪ e‬ج و ا‪ EN‬ا ر  ‪ A‬ا
وا  !
 و‬
‫ا ?ا?
ا<  ‪ " ! A‬أ" ‪
Q ، 5‬ا‪/‬ؤل \ل ! ار اا‪:$ JS‬‬

‫‪/ 253‬ن ا


ب م‪.‬س \
ف )ص(‬
‫‪http\\dzlit.free.fr\zlaouedj.html02/02/2007 254‬‬
‫‪ 255‬ا
وا  ص‪58‬‬
‫‪http\\dzlit.free.fr\zlaouedj.html02/02/2007 256‬‬

‫‪132‬‬
‫اا‪ 0‬و ا ‪ ،JN‬و ! ! ار ا ه ‪ ENn :$‬ز ;‪ e‬اا‪ ،0‬و ‪ENn‬‬
‫!
 ا ‪ N‬أم ه ‪ ENn‬وا\ة؟ و ‪ $‬ر ! \ ‪ F‬د( !
 !‪ :‬ر! ‬
‫ 
و "‪ C‬و "‪O‬ر  ‪ ،‬و} ا;س  ? ‪ J‬آ‪ WO‬ز ;‪ e‬د((ت ا  اآ;‪C‬‬
‫ا ه !‪E‬ر اة ‪ ،‬ا‪ ،
Q‬ا ; ‪،‬‬ ‫‪257‬‬
‫ه‪O‬ا ا(< !; ا‪5C‬ة ا‪RX‬‬
‫ا>‪ 0‬ا‪ eEN‬و ا; ء وا‪T‬م‪ ،‬ا> ‪ ،‬آ  ‪? \ R" J? 0‬ر ‪N‬‬
‫<< ه وا‪ 0‬آ
‪B$‬ء \ آ‪ FI‬ا‪/‬ة ز ;‪ e‬وا‪ C0‬و !هة ‪ $‬ة ‪eI$‬‬
‫أ‪ S‬ا‪ " :$ :/‬و " إ ‪Q! FILA ، 5;$j$ JCL$‬ل ‪
D‬و د‬
‫\ آ‪? FI‬ا< ا& ‪C‬ل و ?@  ا
\‪
 (Q! FILA R‬أة ا   ‪ A‬ا=‬
‫ا ;‪  ! 5;" A‬آ‪ C‬ذ‪. W‬‬
‫• ا‪c‬ـ ءات ا
ـ ; هـاء ‪:‬‬
‫  ?  وا<; ‪ $‬ا‪ 5C0‬ا(د  ا‪/‬ر  ‪ \ ،‬دا‪ :" aA‬ا>  ا!‪،‬‬
‫وا(?‪ g‬ا(‪
n‬اآ ‪ ،‬و ا‪Q‬رة ارا" !;‪ O‬أن آن  ‪ ، !$‬و ه‪O‬ا‬
‫ا ‪ a0‬ا‪
LC‬ي ا‪/‬ري ‪!ES A JS 5‬ت ‪ 5CS :! a! 
LA‬ا
أي‬
‫أو ! ‪ ، :!B<T$ R /‬و ا(?‪ g‬ا‪ JL$ !B<T‬أ ‪ ، ! " 5A‬و ";!‬
‫"
‪ FA‬اا
أز! <; ‪ 1992‬أُ"‪ 5;? :" :‬وز
ا‪ A Q 258‬إ( ا‪" 5I‬ف‬
‫"; &‪ iCI A ،5
\ :! ? I‬ا
\ ? ?‪ i<j‬ا ‪ i‬ا(<ري !‪:‬‬
‫"@ًا ‪ gO$‬ا‪x‬‬ ‫‪259‬‬
‫\ ? ?‪ :‬ز ;‪ e‬ج‬ ‫‪1994‬‬ ‫إ‪;< R‬‬ ‫‪1992‬‬ ‫<;‬
‫ه ?ر  << ‪J‬‬ ‫‪260‬‬
‫)‪(1994‬‬ ‫ا ة و ‪A $‬ر  ا ‪O‬آر ‪T$‬هاء‬
‫!‪
n‬ة إ‪ R‬ا&\اث ا "
‪ A‬اا
و !‪ P0‬ا ٌِي و ا ٌى إ‪:! 5‬‬
‫?‪ ?B"C‬و ? ? و ا‪
N‬وج !‪ :‬ا
اك ا‪
LC‬ي إ‪ R‬ا ر< اا‪0‬‬
‫‪ </‬و ! ر" ا‪EN‬م !‪BS :‬ل ا ‪/<f‬ت ا
<  أو ‪ 5n‬ا
< ‪.‬‬

‫‪/ 257‬ن ا


ب م‪.‬س‪
\.‬ف ز‪.‬‬
‫‪Kamel.riahi.maktoob blog.com03/09/2007 258‬‬
‫‪ http\\apn-dz.org23/07/2007 259‬ر‪44 0‬‬
‫‪ 260‬ا
وا  ص‪5‬‬

‫‪133‬‬
‫‪$ Z?
! A‬د ا‪ e?L‬و ز ;‪=!$ e‬‬ ‫‪261‬‬
‫ا‪(1984)IQ‬‬ ‫أ! ار ‬
‫و‪L? 0‬ن !
?> ‪Dc$‬ار روا ‪" 5‬و‪ a0‬ا&\‪ O‬‬ ‫آ‪ :>N‬أو زو‪:‬‬
‫ا ‪D‬ر ‪ A‬ا‪0B‬ت و اة ا>‪ $B‬ا
‪ ،:‬و ?
ض‬ ‫‪262‬‬
‫ا‪";N‬‬
‫‪  A‬آ‪" J‬ة "‪ R‬أن ه‪O‬ا ار  ه ?ر  ‪
I‬روا ‪" 5‬أ\‪B‬م !
‬
‫اد "‪
Q  ! 263‬ا‪f/‬ال \ل ‪ A 
! ENn‬ا ـ‪ a! :‬اـ أن ق‬
‫ا< ‪ :‬ه ?‪ >.‬ز!; ? ـ !ـ‪: :‬د!= ‪ ،‬اا
‪$ ،‬ر ‪-1981 P
S i‬‬
‫‪n‬ء ‪ J  ! 264 2001‬ا\  ا‪
/‬ة ا‪O‬ا? !
 ‪.‬‬
‫أ! ‪\  A !ES‬ده ‪ ?CE$‬و ‪  " J  !  <j$ i‬ا
ف‪،‬‬
‫وا  "  ‪ eE‬ا‪/!T‬ك ‪ $ ; :\ A ،$‬ن و ا ‬
‫‪ E ( A‬ا ‪ R‬ا‪ A :! /‬ان ;  ا‪ ،
E‬و إ‪ I‬‬ ‫‪265‬‬
‫وا ‪j‬زو!‪:‬‬
‫ا ‪ R‬ا‪O‬ي ( ‪ 5\D a>/‬أن  ‪
! :$‬ا‪ g‬ا‪D e?L‬ا‪ $‬و
ا‪g
% g‬‬
‫"‪ ،5/L" R‬أ! ا  ! ه إ( ‪ 5!ES‬ا  ن‪ 266‬و ‪ $ DS‬ا&ز! ا‬
‫"
‪ A‬اا
‪ ،‬أ! ا ‪j‬زو!ن ! ه <ى ا‪ :! ، :!B<T‬أ‪D‬ب ا  ‪،‬‬
‫و ا ;‪ A :/A‬ا ‪ J‬ا&د‪ ،$‬و ا‪Q : O‬ن ‪ D‬و ز!‪ A 5B‬ا
وا ‬
‫"‪ :L‬ا
أة ا ‪ JQ! A‬و‪ " 2‬أن ?‪ 0‬آ‪a>/ \ :!L! J‬‬
‫ا‪0‬ف "‪ !0 R‬و ا‪O‬هب ‪ R" \ I‬رؤوس أ‪0? ( R\ $D‬‬
‫\‪ </‬ا ‪j‬زو!‪ ":‬و !; @‪ s‬أن !
آ‪ 5!ES a! 5‬و !‪5ICN :‬‬
‫ا
أي  ?‪ :L‬ا‪
CI‬اد  و إ‪  I‬آ‪ a! 2N ;# FI‬ز ;‪. e‬‬
‫ز ;‪ ،e‬او‪ ،‬ا‪ ، E‬ا‪ ،‬ا&د ‪ ،‬و ا ;‪ 2‬ا‪ </‬ا آ‪FI‬‬
‫? < ‪ 5‬آ‪n J‬ء‪.‬‬

‫‪ 261‬ا
وا  ص‪5‬‬
‫‪ :! 262‬روا ت وا<; ا&"
ج ‪
$ ، 1981 ;< F‬وت‬
‫‪ :! 263‬روا ت وا<; ا&"
ج ‪
$ ، 1984 ;< F‬وت‬
‫‪ 264‬ا
وا  ص ‪286‬‬
‫‪ 265‬ا
وا  ص ‪5‬‬
‫‪ 266‬ا
وا  ص ‪288‬‬

‫‪134‬‬
‫• ا‪c‬هاء ا ‪:!E‬‬
‫أ! اء ا‪ :! IQ‬ا‪T‬هاء ‪ 5EES  A‬إ‪ C) ) R‬ب ا‪O‬ي ا"
‪g‬‬
‫‪&  D‬ن ا‪E‬ا‪ 0‬ه أ" ! > و ه‪ ، e‬و " "ب ‪ ENn‬وا‪0‬‬
‫ا"  ا‪ e?L‬ر< آء !‪ :! :‬ا
وا  ‪ ،‬و ‪L WO$‬ن ‪@\ 5‬ران ‪،‬‬
‫و آ‪j‬ن ا@ر‬ ‫‪267‬‬
‫\@ر ودي ر‪ 5?! %‬ل ";‪" 5‬ا‪
2‬دو!"‬
‫اا ( ‪L‬ن إ( ‪ $‬ت و آ‪ 5Ij‬ا‪CN‬ء ا‪O‬ي @ ‪ ? :‬دا  ‪ ،‬و ه‪O‬ا ;<=‬
‫و وب !‪  ? a‬ا
وا  ا ‪ ;# R" F;$‬ا ت و اة وا‪.‬ب و‬
‫ا@ر‪ ،‬و ه‪O‬ا ا@ر  ود‪ :! g‬ا   و ا
ة ا  ‪F‬‬
‫ا‪" $ e?L‬ب أ م ا‪ $
.‬وارا< ‪/$‬ر ‪.‬‬
‫وه‪O‬ا !; "‪@\ (  R‬ر !‪% a‬ب و ( ‪%‬ب !‪@\ a‬ر أي‬
‫ ‪O a@N‬آ
و ا;‪/‬ن ‪ ،‬أ! ا@ر ا‪O‬ي ( ‪%‬ب !‪ 5‬و ه‪O‬ا ا@ر اا‬
‫‪ A‬ا ‪ J‬ا&د‪ :\ $‬أ‪" " sD‬ب ‪ A L
n‬ا  ا‪$T‬ا" ‪/CI‬‬
‫‪ $$‬أو ر< ‪ FLn‬ء !‪ :‬ا
وا ‬ ‫‪15‬‬ ‫\@را }
!‪BS :‬ل ‪
" / S‬‬
‫‪@\ WO$ F; 2‬را و ? ا ‪ ،‬وا‪ $L‬ه ?‪ FQ‬و ?  ‪E‬ت ا‪O‬ي ه‬
‫"‪R‬‬ ‫‪268‬‬
‫"
‪#IB 2‬ر ‪" Ox;\ sEA 5;\ A‬رة " ا‪
2‬دو! "‬
‫ا   ( "‪ R‬ا ـز ‪ ،‬و ‪L WO$‬ن ا ‪ J‬ا‪$T‬ا" !‪? J‬ا   "‬
‫!‪ :‬ا&;س ا&د‪ ;! ، $‬أدب ا
<‪ J‬و أدب ا‪
/‬ة ا‪O‬ا?‪ ،‬و ا;‪ i‬ا
وا‬
‫‪ 5?;C$‬و ? ;?‪ 5‬و \‪ 5L‬و أدوا?‪. 5‬‬
‫‪!C! A‬‬ ‫‪269‬‬
‫و إذا آن " "ب " ) ش  آ
‪  +‬ت  ‪"4<Y‬‬
‫ا اال "‪ R‬از و ا و ‪ _ I‬ذات ا ا "‪" " n‬ب‬
‫"‪ R‬ا   &‪ 5I‬آن ‪ PCL‬ا;س‪0  A ،‬د?‪ :! " ! ;" 5‬أ‪50D‬‬

‫‪ 267‬ا
وا  ص‪5‬‬
‫‪ 268‬ا
وا  ص‪5‬‬
‫‪ 269‬ا
وا  ص‪5‬‬

‫‪135‬‬
‫‪
 i S‬ات ‪ A "  A‬ا
ا‪  >$‬أ إ( ‪ JL‬ا‪O‬ي أ">‪I‬‬ ‫‪5‬‬ ‫ ‪P/‬‬
‫"‬ ‫‪270‬‬
‫‪ $ F
nA n
0 :I #‬ر‪ :C%‬و " <
د ‪ :! :‬ا;ع ا
دئ "‬
‫"ب ا‪O‬ي ‪ 5" F02‬ا‪  $ I‬ر\‪ 5
L;? ، F‬ا&‪S‬ان‪ ،‬وأ‪eD‬‬
‫‪/LI$‬رات ! !‪ :‬ا&!
اض ا ?;‪ ،g
N‬إ‪ R‬اا ا‪O‬ي ?‪ ، 5;" RN‬إ‪R‬‬
‫"‪O‬ا‪$‬ت ا‪ e‬ا‪ C< a! JnC‬آ‪ J‬ه‪ gO‬ا‪O‬ا‪$‬ت ‪
C 5‬إ‪@A R‬ء ‪5
S-‬‬
‫  ‪ ;@\ 5A‬دا‪ xA‬أو ‪  D‬و‪
A ،A‬ر أن ‪\ J‬ا ?‪ $ 5‬أن آ‪e‬‬
‫و ا !‪
0 BS :‬ر أن ‪ P0‬آ‪$‬‬ ‫‪271‬‬
‫ر<‪ 5‬ا ;‪$ " I‬ب ا‪j‬س"‬
‫ا ‪O‬آ
ات ا   ‪! $ »،‬ة ‪
E0‬ة وُ " "ب ! و ‪ 5I$‬أر‪;;0 a$‬ت‬
‫"
ق ر ن ‪A‬ر‪ %‬و ‪ OI ;;0‬ا
ي ‪ ...‬و‪0‬رورة أ‪
0‬اص ‪@$‬ء ‪;! F"I‬‬
‫آ‪ J‬ا‪nT‬رات ا> ‪. «272‬‬
‫ا‪" "
I‬ب ه
‪ :! $‬د‪ J   I‬ره ‪.‬إن " "ب ا‪O‬ي " "ش‬
‫! اآ‪! e/‬ت ! ‪[; $ " RS‬ر ا دي " "ش و اآ‪ e‬أو !ت و ‪. "RS‬‬
‫• ا  ‪ @# i‬ا‪c‬هاء و ا @ ‪:‬‬
‫إذا آن ا‪T‬هاء " !
ة ‪ a! =? ،_;$‬ا;_ أو ا ‪ ، :‬إن  ‪:L‬‬
‫‪ A‬آ?‪ 5? z$ CA 5‬و ? ?‪ 5‬ذ‪& W‬ن ا‪T‬هاء ء ‪ DS‬إ‪R‬‬
‫"‪ " : D‬و ‪ 0‬ث ا ه ‪ :$‬ز ;‪ e‬و !
 ‪ >$ ،‬ا
وا ‪ ،‬و أ  ‬
‫او ا‪ .
Sm‬ز ;‪ e‬او ه ا ? _ ‪ 
! ENn‬و ?
ز !‪BS :‬‬
‫‪ A ?BEC? z$‬ا ‪ ، :‬أم أن ‪ 
! ENn‬ه ‪ J L/? ENn‬و ?‪! /‬‬
‫آن ‪ A‬اا‪ 
! FILA ،_ I :! a0‬اء ا‪ e.‬و ا ‪ENn A R‬‬
‫ز ;‪ ، e‬أم أن ا ه “ ذرو?‪ 5‬و ?‪L‬ن ز ;‪ e‬ه ا دل ا   ‪EN‬‬
‫ز ;‪ 5@ ? ! a! e‬ا‪ L‬ا‪ ،;C‬وا‪N‬ل ا‪;C‬‬

‫‪ 270‬ا
وا  ص‪200‬‬
‫‪ 271‬ا
وا  ص‪278‬‬
‫‪ 272‬ا
وا ‪.279 ،‬‬

‫‪136‬‬
‫و ‪L WO$‬ن ‪ 0‬اآ ‪ J‬ا ‪@$ :‬ر ‪ 5?ENn‬ا‪BQ‬ث ز ;‪ e‬آال‬
‫<  ‪ J‬إ‪ 
! R‬ا> ا ر  ‪ A‬ا
وا  ‪ ،‬و ا ي ا‪O‬ي ‪ i‬إ(‬
‫ا
اوي ا‪O‬ي ‪ RCN‬وراء‪ g‬وا<; ا&"
ج‪ A2T$ ،‬إ‪ R‬ا‪ EN‬ا‪ QQ‬ا‬
‫‪ F; 2‬وده !‪BS :‬ل !‪O‬آ
ا? ‪ A‬ا ‪ :‬وه " "ب ‪ ،‬و ‪L WO$‬ن‬
‫ا‪T‬هاء ‪0 0‬م ‪  $‬ا<‪    0‬ا‪EN‬ت ا ر  
وا ‪.‬‬

‫ﺳﻴﻤﻴﺎﺋﻴﺔ ﺍﳋﻄﺎﺏ ﺍﳌﻘﺪﻣﺎﺗﻲ‬

‫‪137‬‬
138
‫) ‪ 3‬ا'‪ ,‬ب ا > (! ‪:‬‬
‫  ا‪>N‬ب ا !? ‪! EI‬از ‪ ،‬م ‪  $‬ا   ‪ :‬ا‪ ،=\B‬إذ‬
‫ م ‪  $‬ا
‪ ،5$‬و ا ‪;$ s‬ا ‪ ،g‬م ‪ s/$‬ا رئ ‪œ$‬ت و أدوات‬
‫?‪L‬ن ‪ BEA‬و ! ‪ A‬ا  ا
ا ‪; J ? ! A ،‬ت ا ‪ J‬و ?

‫‪ 5$‬و "‪ 2 R‬و ?‪ F‬وه ;‪! d/‬ا?‪ 5‬اا وا
ا!ة‪ ،‬وه ! ‪5 /‬‬
‫و‪ :! 5 ? ! %
$‬آ‪ AQ‬د(‪،‬‬ ‫‪.‬‬ ‫‪273‬‬
‫هي ; ان‪ :‬ا‪ a‬ا‪b‬د !‬
‫‪ J[? IcA‬ا‪ J0‬روا !‪ :‬ا ‪. :‬‬
‫أ‪ sD‬ا‪>N‬ب ا !? )!;‪j R‬آ ا  ا‪Q‬و  ‪ A‬أف ا;_ ‪،‬‬
‫ه  ا‪ :L‬وا‪ 5; 2 e?L‬و ا;‪ i‬ا
وا أ @‪. (274‬‬
‫و   أدرك ا
وان ! ‪O‬ا ا‪>N‬ب !‪
A ،IL! :‬دوا "‪ R‬ا‪>N‬ب‬
‫ا‪! $ <BL‬ت !‪
/‬ة ‪
E0‬ة ‪L? ( ،‬ن و‪  #‬ا< ل  ‪ J‬ا‪$T‬ا"‪J$ ،‬‬
‫?‪
 $$ sC‬اآ ت وا(‪ S‬و ا(‪\ I‬ت وا‪(\T‬ت ا ‪L? 0‬ن ! >‬
‫!‪ :‬أ" ل أو أ‪0‬ال أو \‪ iL? L‬ا ;‪ J‬ا‪ A Q‬و ا‪
LC‬ي و ا‪، Pf  C/C‬‬
‫آ  ?د أ‪
#‬ا
اءات ا‪ R"  $/‬ا ‪ ،J‬و ا&‪
#‬ا‪O‬ي 
آ‪ 5‬وه‪ d‬ا;_‬
‫ا
وء ‪ A‬ا  ا‪$T‬ا" ‪ ?j WO‬ا‪>N‬ب ا !? !;‪/! a!  /‬رات‬
‫ا ‪ L‬و  ‪BEC ? z$‬ت ا ‪.:‬‬
‫و ?;ع ه‪ gO‬ا‪$>N‬ت و‪  E ! =A‬ا ‪ Pf‬إذ  ?
ك و‪ % =A‬ت‬
‫‪
< ، ;A‬د    ‪ ،‬ود(‪;A ،‬ع ا‪>N‬ب ا !? ‪. 5! ! e/$‬‬
‫ا'‪ ,‬ب ا > (! اا(!‪:‬‬
‫وه ا‪O‬ي ;‪ g‬ا ‪ ،5/C;$ Pf‬م ‪L  A ،5 " 5$‬ن إ‪n‬رة أو ?; أو‬
‫? ‪
0‬ا  ‪
 :‬ز !‪ = ;! 5BS :‬ا@ء وا[‪ J‬و د !‪/‬رات‬
‫ا‪EN‬ت ‪ ،‬أو ‪ R" J‬د‪? J‬ر ‪ << ، A # ، N‬و‪L g
%‬ن ‪> I‬‬

‫‪ C\ en 273‬ه  ا‪!B‬ت اار ا@ء دار ا‪


$ A Q‬وت‪ ،‬ط‪ ،2005 1‬ص‪52‬‬
‫‪ 274‬ا
‪ 5/CI a‬ص ‪56‬‬

‫‪139‬‬
‫ا(‪B>I‬ق ‪ A‬ا<‪L‬ف أول ا ‪ s?C‬ج إ‪ R‬ا;_‪.‬‬
‫ا'‪ ,‬ب ا > (! ا]ي‪:‬‬
‫وه ا‪O‬ي ? م ‪ J \ iCI :! ! " ENn 5$‬ا ‪ J‬ا ع ‪  $‬ا‪nT‬د‬
‫"‪ 0D R‬ا ‪ ،J‬وه "  ?‪ J L‬ا ‪E‬ر ا  ‪ A J‬ا;_‪ ،‬و‪ ? WO$‬م‬
‫ا ! ‪$‬ور د‪ I "A‬ي وآ‪O‬ا إ‪n‬ري @ ‪ :‬ااول وا(<‪B‬ك ‪ A‬ا‪/‬ق‪.‬‬
‫ا'‪ ,‬ب ا > (! ا ‪ C‬ك‪:‬‬
‫و ‪L‬ن "‪\ JLn R‬ار ‪ :$‬ا‪ e?L‬و ‪
[ ،  I ENn‬ا
وا !‪5BS :‬‬
‫و ‪ g
[I‬و   !‪ 5BS :‬و!@ت ?‪N‬م ا  ‪ ،R‬و ا ( ‪ a>/‬أن‬
‫ ‪ CL‬إ( !‪
:‬ف ا‪. e?L‬‬
‫(ع ا'‪ ,‬ب ا > (! ‪ :‬أ!ـ "‪;? :‬ع ا‪>N‬ب ا !ـ?‪  A ،‬أ\‪E‬ـ‪R‬‬
‫ ار  ت أر‪#‬ـ أ‪E‬اع ‪ ، 275‬وه‪:‬‬
‫‪> -1‬ــ ‪M‬ــار ‪:‬‬
‫?  اار و ا‪$T‬ت‪L? ،‬ن ‪B‬ء ا  وإزا ا‪ i‬و ا‪ .‬ض‪ ،‬ا‪O‬ي‬
‫ ‪ P;L‬ا رئ‪ ،‬و ‪ ? $‬م ا ! ‪>E ( R\ 5I@\$‬م ‪ $‬و ?>‪5‬‬
‫‪I 2‬ت ‪ 5‬و?‪ e‬ا  ا
ا إ‪ ، 5‬و ‪L‬ن اار ! ‪\ 0‬ل‬
‫رؤى ا
وا ‪ ،‬و ا‪O‬ات‪ ،‬و ار ‪.‬‬
‫‪:  > -2‬‬
‫?‪L‬ن ا ! ‪E0‬ة أو  ًء !‪E0 :‬ة‪L? 0 ،‬ن ذا? أو ‪ ، 
%‬آ‪JL‬‬
‫ا<‪C‬ازي  رئ ‪ A‬ا    ‪ ،5/; :! i J‬و ‪ A‬ا
وا  ‪، DS‬‬
‫‪LA‬ن ا ‪E‬ة !@;ً و‪
0 CS‬ا‪@A
Q? ،‬ل ا رئ و ?
‪ g‬إ‪ R‬ا ‪.:‬‬
‫‪> -3‬ـ (‪
R‬ـ‪:‬‬
‫? م ا ! ‪!
/C$‬ا‪ P0‬ا>‪ J‬و رؤ ‪ ، 5‬و ـُ‪ j‬إ‪& ،‬ن ا‪JN‬‬

‫‪ ،C\ en 275‬ه  ا‪E! !B‬ر <‪ =$‬ص‪67. 66‬‬

‫‪140‬‬
‫   ا  وا‪ T‬م‪  " J  ! ،‬ا ‪ $‬و ا = "‪ R" E‬ا رئ‬
‫‪O ? ،‬ف ‪ A‬رو"‪ :! xn 5‬ا(<‪;x‬س ‪ z$
/C$‬ا ا‪ P0‬و ?‪. >/‬‬
‫‪> -4‬ــ ;ــد ‪:‬‬
‫ه ! ! ?ي "‪ z$ R‬ا;‪
D‬ا‪
/‬د  ‪ ?IL! A‬ا ? ‬
‫"‪ R‬ا‪
/‬د آ(<‪B‬ل ‪ z$‬أ‪0‬ال ا ‪ ،:
LC‬و ا ء ورل ا&دب‪ ،‬و‬
‫ا‪ :! C<BC‬ا‪  <  : O‬و‪ ،FD‬وا‪.n‬ا ‪ J $‬ا‪
/‬دي و ا; ي‪ ،‬أو‬
‫‪ :! g
%‬ا (ت ‪ ،‬و?‪L‬ن ه‪ gO‬ا (ت ! ز!;‪ ،‬و!‪ ،IL‬و ‪،
LA‬‬

أ !‪ BS :‬ا ‪ :‬و ?‪ WO$ FQ‬و‪ 0#‬ا(ر?ط ‪ :$‬ا ! و ا ‪ ،:‬و ا‬
‫ ? إ‪ :! R‬ا‪ ،5‬و!‪ :‬أ‪، 5  ? J‬ذ‪ W‬أن ا ! »?‪ A R/‬و‪ F0‬وا\‬
‫‪276‬‬
‫إ‪ R‬آ‪ I P‬ذج ا;‪ i‬ا‪O‬ي ?ث ";‪ 5‬وآ‪ I P‬ذج ‪
0‬اء?«‬
‫و ? ا ! !;>  \<  و ‪ > I‬ا ء ?
ر !‪
E‬ا‪ JC‬ا
ا و‬
‫ا‪0T‬ل "‪ R‬ا ‪LA J‬ن !‪C IL‬وض و ا ;ورة و ا اراة ‪ :$‬ا ع و‬
‫ا  ‪ ، R‬ول ا ع أن @ ‪ :‬ود‪ g‬و  ??‪ :! 5‬ه‪ gO‬ا ;> ‬
‫ا<  ذ‪» W‬أن ا‪ e?L‬ا‪O‬ي (  ‪ :! J0‬آ‪. 277« g$  ( 5$‬‬
‫‪ X‬ا'‪ ,‬ب ا > (! ‪,‬ق  ; @ ‪:‬‬
‫ء ا‪>N‬ب ا !? 
وا  !‪@A ، :; ! :@A :! IL‬ء أ"‪R‬‬
‫ا‪L! CE‬ب ‪ ،EA $
" .$‬وه ‪ :! P> ! _I‬آب ا‪KM @#‬م‬
‫ا&‪ /I‬ا <م ب‪B - :‬ق ا  "! ا‪ R$‬وا‪bc‬ف‪ ،-‬و ‪ 0‬آ‪ e‬ق‬
‫ا ! ‪ ZN$‬اآ‪ :! ًL <
Q‬ا;_ ‪.‬‬
‫‪L.Rym‬‬ ‫أ! ا;_ ا‪ < A IQ‬أ‪$‬ت !‪E0 :‬ة ‪ :! /I
C$‬إ!@ء‬
‫و ا ه ‪   \ A‬أ!
ه ه ا‪ ;$‬ا
وا‪ ،‬و ا<  )ر‪ g‬ا‪)$‬ج(‪ ،‬أ! أ<‪JC‬‬
‫ا‪A CE‬ءت ?
  ه‪ gO‬ا&‪$‬ت ‪ A ،$
" .$‬آ‪ :!
Q‬ا
‪،‬‬

‫‪ " 276‬ا
زاق ‪B$‬ل ‪ JS! ،‬إ‪" R‬ت ا;_ ‪ ،‬اار ا@ء ‪ ،‬دار ا‪ 
A‬ا
ق ‪ 2000‬ص ‪41‬‬
‫‪G GINETTE, opcit. p 160. 277‬‬

‫‪141‬‬
‫وا&‪ 0I‬ا‪ ، .‬وا>‪C‬ـ ‪.‬‬
‫• وهــ اـ‪ %‬ا >ـوء )‪B‬ق ا  ( ‪:‬‬
‫ه;ك !‪ :‬ا ‪Cf‬ت ا&د‪ $‬ار ‪! J[ ! N‬ه و !‪E‬را ‡!ت‬
‫ا‪$T‬ا" وذ‪ JC$ W‬ا&‪
#‬ا‪O‬ي 
آ‪ R" 5‬ا  ‪LA 5;"  BA ،‬آ و [‪J‬‬
‫ ‪ :! i‬أا‪ 5‬و ‪#- C‬ر‪ ،g‬و ول أن ;‪ d/‬و‪ 5;D =A‬و !;ا‪، 5‬‬
‫‪ F A‬ه‪ gO‬ا;‪E‬ص ‪S‬ة ‪  $‬اآ;?‪0 :! 5‬ة إ‪$‬ر و ‪O‬ب و‪ $BD‬و ‪ D‬د‬
‫‪ ! A‬و! ا‪ ،=\B‬و !‪ :‬ه‪ gO‬ا;‪E‬ص ا }‪;! F‬رة‪ ،‬و ‪،
! ،EI‬‬
‫"! ا‪ R$‬وا“‪b‬ف ‪KM @#b‬م ا‪ !
E$‬ا‪ 5 C‬و ا و‬ ‫‪B‬ق ا ‬
‫ا&‪ D‬و ر‪ J‬او ا‪O‬ي أ‪ 5C‬ا<‪ \& $‬إ‪S‬ا‪ !;"  :! 5I‬آن‬
‫ ‪" :3B  :L/‬وآ‪ ;C‬أ"ك اš أن أ‪ W P;D‬ر< ‪ CD A‬ا‪ e‬و!‪5I‬‬
‫و أ<‪ 5$‬وأ"
ا‪ ، 52‬و ! ‪ 5A a‬و‪ J< R" 5‬ا   ‪ ...‬و( ‪ :! $‬ذآ
!‬
‫‪n‬ه?‪ ?
@\ 5‬و أدرآ‪.278" ;" 5‬‬
‫و }‪ J‬وه‪ d‬ه‪O‬ا ا;_ ا   ‪ A‬أدب ا ‪R" 5B[$ S
CnL‬‬
‫ا&ز!; ‪ A‬ا&دب ا  ‪ 5 
$‬و ا&دب ا
‪ $‬و ا
وا  !; ‪.DS‬‬
‫و   أ\‪ RE‬ا
وا ا&د ‪ e‬ا‪/‬ري ‪I‬ـ‪ < J‬ن ! " !‪ :‬ا&" ل‬
‫?‪C‬وت ‪ JLn A ;$  A‬ا;ص و ا  ‪ a! a‬ق ا !‪.‬‬
‫ ول ا  ص و ا > ‪ B‬ت ‪B 2‬ق ا ‪:‬‬
‫‪ X‬ن و ( ر} ا‪c‬ار‬ ‫ا _^‬ ‫اان‬
‫;ر ‪1996‬‬ ‫ا‪ ^;  M‬داود‬ ‫"دوس ا‪5‬ن‬
‫ـ&‬ ‫ال ا&< وي‬ ‫ا‪ 3‬ذ‪ 5E‬ا‪K‬ر‪ D‬ء‬
‫ا‪K5‬ا= ‪2002‬‬ ‫أ@ ا‪K‬اوي‬ ‫را= ا‪4E$‬‬
‫ا
د ‪1999‬‬ ‫‪ H‬زي ا&‪!3‬‬ ‫ا&‪R‬ر‬
‫;ر ‪2002‬‬ ‫‪1< <Y‬‬ ‫وراق ا‪+‬‬
‫‪279‬‬

‫‪ 278‬ا‪\ :$‬م ا&‪ /I‬ق ا ! ‪ A‬ا&‪ C‬و ا‪(m‬ف !;رات !‪ L‬اة ‪ 1982‬ص ‪52‬‬
‫‪ ! 279‬ا!ن ‪www.azzaman.com/azz/articles/2003/01/01-15/698.html‬‬

‫‪142‬‬
‫آ  أن وا<; ا&"
ج ( ‪ CN‬إ"‪ 5$‬وار? ‪ _;$ 5‬ا
ا‪ #‬ا  و‬
‫ا
‪;$ DS $‬ع أ;<‪ 5‬ا;‪ ،
Q‬أو ا
‪ ،‬أو أ‪I‬اع ا‪
/‬د ا‪،‬‬
‫و‪  $‬ا<
ا ‪ z‬أ" ‪ JEI 5‬إ‪: ! R‬‬
‫‪ E‬ـ ذج ا'‪ ,‬ب ا >ـ (! "! ‪ #‬أ) ـ ل وا;!‪:280‬‬
‫ا'‪,‬ــ ب ا >ـــ (!‬ ‫)ـــان ا ـــ‬
‫‪K> < %E‬ي‬ ‫‪E‬ار ا<ز‬
‫)‪ 3‬رة ون آ‪C‬ت ‪` E"; ,#‬‬ ‫أ‪WM‬م ‪ g‬اد‬
‫أه‪K‬و  ‪3‬‬ ‫  ا] =‪+‬‬
‫ ! ‪gD‬‬ ‫ا '‪ B,‬ا‪DC‬‬
‫)‪ 3‬رة ‪R‬ن آخ‬ ‫" ت ‪ #‬ا‪ C‬ل‬
‫; ن رج ‪#‬س‬ ‫"  ا<< ا
‪ # #‬ا‪^$‬‬
‫و‪ @ 2= D‬أو ع ر  ‪  H‬ب أ‪ #‬ت    د درو‪u‬‬
‫ا‪3‬‬
‫‪KM @#b %E‬م ا‪!
E$‬‬ ‫‪B‬ق ا ; @‬

‫• إ ءات ا'‪ ,‬ب ا > (! ‪KM @#b‬م ا‪: !


E$‬‬
‫إن ا<"ء ا;_ ا
ا‪  " i #‬ا" ‪ J$ ،‬ه "  !  ?‪J‬‬
‫إ‪ R‬ا!ن و ا ‪L‬ن‪ ،‬و? ‪ J‬د((ت ?‪ J‬ا رئ ‪
@/‬ا;_ ا م‬
‫ا‪$‬اء إن آ‪ ،0B" 5$ 5 FI‬أو ا< ا ‪ ،Pf‬و !
?‪ ? :! 5$ Z‬ت د( و‬
‫‪. A #‬‬
‫‪ \TA‬إ‪ R‬ا‪
C‬ة ا&‪ /I‬ا ? !‪ :‬ازه !
ا\‪ J‬ار  ا‪!B<T‬‬

‫‪
- 280‬ـ‪ a‬إ‪ R‬أ" ـل وا<; ا&"
ج ا ‪O‬آرة‪.‬‬

‫‪143‬‬
‫!
\ "
‪ FA‬آ‪
Q‬ا !‪ :‬ا  و ا‪
C‬د ‪ \;! A‬اة ‪.‬‬
‫• أدب ا
ة اا( و ا ‪: R X‬‬
‫  دون ا‪\ :$‬م !‪ 5Cf‬ا<‪ e> $‬ا\ ا‪ST‬ان‪ ،‬و ‪ 0‬آن !‪A 0/‬‬
‫ا‪2! A Pj‬ع ا‪ e‬و ا‪ 5‬وا;‪/‬ء ‪ ،‬إ( ا‪ 5I‬ا<>ع دون ا‪O$‬ال أن‬
‫ ‪.‬ص ‪ A‬أ" ق ا;‪ iC‬ا
 و 
ي ‪I‬از" ‪njA ،‬ر إ‪? R‬ر‪5$‬‬
‫ا‪ EN‬و ?رب ا‪A :
Sm‬ـء " ‪ :! "I 5‬ا‪
/‬ة ا‪O‬ا? ا;? "‪:‬‬
‫ا‪
E‬و ا
ة ‪ A‬ل‪ ":‬و ا‪O‬ي آ‪ :! 5A $ ( ;C‬ذآ
! ‪n‬ه?‪5‬‬
‫‪281‬‬
‫\@
? وأدرآ‪  ;" 5‬و\‪ :! 5$ ;#‬ا‪ Q‬ت !‪ :‬أه‪ J‬ز!‪."5I‬‬
‫و ال ‪ /CI‬ار?‪ A F /‬ق ا< ‪ ،:‬إذ ءت <
ة ذا? ا‪$‬اء‬
‫?‪E‬ر \ة ا> اا
‪ :‬ا  ‪/$ :‬ر  ‪ ،‬و ‪D‬رت ‪;$‬ان و‪2D‬‬
‫ا‪ M$‬ا'‪
! FILA C‬و" أد‪ ، 5 ! J L?  B/! $‬ذآ
ت ‪5A‬‬
‫‪ z$‬ا&< ء وات ا ‪ R" F‬ا‪ :! e"! e?L‬ات ا
< ‬
‫و "‪$‬ت ات ا‪ST‬ا‪ ، I‬و \‪ :‬أ‪ FC2‬إ ر<‪ J‬أو \
ا= " "ب‬
‫آ  ‪  /‬ا‪ e?L‬أ"ت ‪ %D‬و ?;و ‪ FAOA   JL$‬أ< ء و‬
‫ذآ
ت أ< ء وه ال ا ا‪ I‬ا‪\ :$‬م ‪? A‬و ‪ :‬آ‪ ،5$‬ل‪
C%A ":‬‬
‫ ا‪ :"  ;L‬ا&< ء ‪ A‬إ! "رة ( ‪/I‬ـ آ‪ C‬وإ! ‪ A AI‬ذ‪W‬‬
‫‪  D‬ودودا ور‪ BS B‬و ‪ /$‬أن أ<  !‪
2 ( :‬ر ‪ 5 /? A‬و(‬
‫  ; و ا ‪ A e" R /‬ذآ
‪ g‬إ! (‪n‬ر ( ‪ 5;" ;.‬ا> و ?
ك ا‪:;/‬‬
‫‪282‬‬
‫‪...‬‬
‫" ‪OA‬آ
ا‪\ :$‬م ‪ENn‬ت ‪ ، <j$‬آ  ذآ
وا<; ‪ENn‬ت ‪JQ! ;$‬‬
‫" "ب ‪ 5 D‬و <‪ ،C‬و ‪ z$‬ا‪EN‬ت ا‪  IQ‬آ‪ 5?O?<j‬و ‪z$‬‬
‫!ر‪ 5A‬و‪IL WO$‬ن ‪ 0‬ا‪ 
I‬ا‪ \$T‬و ا‪ C‬إ( ‪ $‬ر ا‪O‬ي ‪f‬دي‬

‫‪ 281‬ا‪\ :$‬م ا&‪ /I‬م‪.‬س ص‪53‬‬


‫‪ 282‬ا‪\ :$‬م ا&‪ /I‬ق ا ! ص ‪54-53‬‬

‫‪144‬‬
‫ا ;‪ R‬و( ‪ ; $ JN‬ا‪
/‬د‪ e?LA ،‬ل ‪" :‬أ‪ I‬اآ‪
>0 ?\ e‬ة ‪
>0‬ة‬
‫‪ !;" ...‬اآ‪ ;! 
0 ENn e‬أو ?; آ‪j‬ن ?‪L‬ن أ<ذًا !ً أو ‪ًI;A‬‬
‫ه‪ gO‬ا‪ F/ ;L ،;! A EN‬أ‪L? 0 ،DC? A I‬ن أ‪A I‬‬
‫‪283‬‬
‫رو\"‪.‬‬
‫و آ‪ A 5ENn FI‬ا
وا  ? ‪ A JQ‬ا ‪ P Q‬و ا ‪
2‬و ا&د ‪ e‬و ا>!‪s‬‬
‫ا‪O‬ي ‪ R/‬أن @ ‪@\ :‬را "‪ a  R‬ا ;‪
$‬ا‪/$ A Q‬ر  ‪.‬‬
‫و ‪L WO$‬ن وا<; و ا‪\ :$‬م !ن ‪$‬و ‪ :‬ء !‪ ، ?\ :‬و<
? ‬
‫ا‪O‬ا?‪.‬‬
‫• ا  >ــ ت ا& و ا   ا ‪ C‬آ‪:‬‬
‫ءت ?  ا‪ e‬وا"‪ 5‬و ! ‪ g$L‬ا ب !‪(- :‬م ا‪
C‬اق و ‪ e‬اق‬
‫وا‪ :‬و ا
‪ ،‬و ! ‪ 5C‬ا

L? :! e0‬و اا‪  ? ،

.? :! n‬ه ;‪F‬‬
‫و ا‪
A‬د  وا<;‬ ‫‪284‬‬
‫‪$$‬‬ ‫‪30‬‬ ‫"‪ R‬ا ‪
AjA :‬د  ا‪\ :$‬م ا&‪:#B# /I‬‬
‫‪ ،$$‬و ه !‪O‬آ
ات " "ب أو ر<‪ ،5‬و ا‪A dI‬‬ ‫‪15‬‬ ‫
ج ‪
" / S‬‬
‫!;‪ d‬ا&‪ A :!0‬ا‪ \ Pj‬آ‪I‬ا ‪$‬ن آ‪ ،‬و آ‪$ J‬ب ه !‪2‬ع !‪:‬‬
‫!ا‪ a2‬ا‪L‬ب ‪ ،‬و ه‪ gO‬إ\ ?ر ‪ A 
R" N‬ا‪ P;E‬و ا‪ ،Pj‬و‬
‫ ‪ /‬ه‪ gO‬ا ‪O‬آ
ات ر<‪ $$ J$ J‬و ذ  ‪$‬رة !‪ :‬أوراق " "ب‪.‬‬
‫• رــ‪ K‬ا ـ‪:4R‬‬
‫  أ‪ P‬ا‪\ :$‬م آ‪ ،  $ gC;! A 5$‬ا<‪ e> $‬ا\ ا‪ST‬ان ‪ ،‬و أ‪P‬‬
‫وا<; روا ‪ 5‬ا<
" & م ‪/$ 5$
%‬ر  ‪jA ،‬آ‪L !
Q‬ن ا‪/IT‬ن أآ‪
Q‬‬
‫‪،5C " d‬‬
‫‪ ACn‬و \;; ";! ? ";‪ 5‬اار و = "‪ 5‬ا ار ‪ُ A ،‬‬
‫‪Q;A‬ـل "‪ 5‬ا ا‪ a‬ا‪"< /A ، (QI‬ت ا‪/‬دة وا‪
C‬ح ‪ ،‬و ‪O‬آ
ا&\‬
‫ا ر و أ م ا‪ CE‬وا‪D‬ل ‪ 50 A ،‬اق و ? ذ‪ 5A‬و ?‪ g
E‬ا[ت ‪،‬‬

‫‪www.kamal_riahi.blog.com03/09/2007 283‬‬
‫‪ 284‬ا‪\ :$‬م ا&‪E! /I‬ر <‪ =$‬ص‪333- 332‬‬

‫‪145‬‬
‫و آ‪j‬ن ا ;‪ A RC‬وا‪ a0‬أ!
‪ g‬و‪0‬د و دا‪
Q aA‬ا&د ‪2! A Pj :‬ع‬
‫ا‪.e‬‬
‫• ‪#‬ـ@ )&ـ@ و‪X‬ـ ‪E‬ـ@ ‪:‬‬
‫? <ر  و ا&‪ :?
2\ iI‬إ<‪ \ ، :!B‬آ‪  D" I‬إ‪n‬ع ‪
LA‬ي‬
‫و ?;
و ‪ ،A #‬و ? ‪  A F‬آ‪ :!
Q‬ا ‪I‬ت‪ ،‬و ا(?هت ا‪ 
LC‬و‬
‫ا‪ ? A Q‬ت ‪ s!/$‬ا ; و‪0‬ل ا‪L! A   0 › ? A
Sm‬ن‬
‫‪.
S-‬‬
‫‪"<A‬ء ا;_ ا
ا‪ #‬ه ا<"ء ا‪ dn‬ا "‪ ،‬و "‪0B‬ت إ‪I/I‬‬
‫ ‪ W? F‬ا‪
C‬ة ‪ A‬أ‪$‬د \@ر  را‪ 0‬آ‪
% FI‬ة ‪ : A‬ار  ‪ A‬‬
‫?وج ا&!
اء ‪ A‬ا&‪
E;$ iI‬ا‪I‬ت دون أن ‪ J$ : /‬ذه‪ e‬ا‪ z‬إ‪R‬‬
‫ا‪ A :! :L/‬ا‪  A ،i;L‬روت آ‪ e‬ار  ه‪O‬ا ا › دون ا‪>D‬ام أو‬
‫"‪?  A ، E‬وج أ ا&‪ " iI‬ا  ‪&E
EI :$ R<! :$‬ا‪ E‬و‬
‫آ‪ FI‬زو ‪O‬ر = »و ‪ 0‬آ‪ R" FD FI‬أ!ا و ‪ /CI‬و‪ F0‬ا‪sC‬‬
‫وأ‪ R" F!0‬د ; ‪  I J} A‬إ‪ R‬أن ?و ا&!
‪ " :$‬ا  ‪F>A‬‬
‫";‪ ، g‬و ل ا‪ A $ :L< 5I‬آ;‪ .285« n$ /‬و ‪< A‬ر  "‪
% R‬ار‬
‫ا&‪ iI‬آن ‪ iCI‬ا‪ s!/‬و ‪0‬ل ا‪ R<'A
Sm‬ا< ا آ‪
A/ J‬إ‪R‬‬
‫د!= و
"‪ R‬ا‪ i;L‬و ا
ض ;‪ ، A g‬و ه ا;‪
E‬ا‪@E » I‬‬
‫ا‪ #‬راه‪ +‬إ\ى ا‪
n 5?IjA  A `= X‬ا أ
‪A 5$‬و وآ‪:! FI‬‬
‫ا" ‪.286« 5/I‬‬
‫‪ : jA‬ا ‪ 5"E;$ 2‬و  ‪ ،5‬و ا‪ 5E$
2‬و آر‪FEI \ g‬‬
‫ا‪/‬ود و اود ‪ :$‬ا ‪" " sDjA ، :‬ب ا‪O‬ي "= ا ‪C< /‬‬
‫ › \ أ<>ر  ( ‪ 5;L‬أن  = ‪ A‬د‪ I‬ا;س و ; ‪/$‬دة و افء‬

‫‪ " 285‬ا ‪ :‬ا ‪ ، D‬ا‪ :$ e‬ا ‪ : /‬وا;‪


E‬ى ‪ A‬ا ا
‪ ، $‬دار ا‪;L‬ز ا(د‪
$ $‬وت ص ‪ 48‬د ت ط‬
‫‪ 286‬ن م ‪،‬ص ‪46‬‬

‫‪146‬‬
‫! ر‪ %‬ا‪ 5I‬آن !‪/‬ا  ‪ J‬د ;‪ 5‬و ‪ /! sE‬إ( أن وا <‪0 C‬ل‪:‬‬
‫»ا‪ /0‬أن ( ? ‪/ i‬ك  !‪ 5$ “$ J$ .287«/‬ا‪
? R\ eE‬ا‪5;$‬‬
‫إ‪ R‬أ!
‪ L‬آ (  ا ء ‪ ;$‬و ‪" " :$‬ب» !
اح ا‪O‬ي ‪I‬د‪:! I‬‬
‫ا‪B‬ذ‪ 0‬و" ‪ F‬أن واك ;ي إر<‪ W‬را< ‪ A‬أ!
‪.288«L‬و ‪n‬ن ‪:$‬‬
‫"‪?
E‬وج ‪ 5A‬ا‪$‬اء ا;‪
E‬ا‪I‬ت و "‪ ><
E‬ا‪>? # 3‬رد ‪5A‬‬
‫ا;‪
E‬ا‪I‬ت ا وت !‪ :‬ا ‪OA : /‬ا رج أخ <‪ » : B0 E; C‬‬
‫\ ?
‪n W Q‬ي ‪ ! ,‬ه‪ W‬ا‪$ .‬ك ? ; و \‪
$  L‬ا ه ! ه‬
‫‪ ، >$2‬ا‪ ! $‬راح 
آ‪ : jA .289«: 
?  Q! :? W‬أ= ا ‪2‬‬
‫و‪ 5"EI‬و آر ا‪
2‬و \ازا?‪. 5‬‬
‫و‪O$‬ا ا  ‪ ،‬ـء ا‪>N‬ب ا !? ;‪ d‬ا
اءة و  و @‪ a‬ا  ‬
‫‪ A‬ا[ ا!; و ا ‪L‬ن ا ;<‪ :‬آ[
‪(  " i   A ،   :A‬‬
‫‪290‬‬
‫?‪ A
A‬ا ‪  E‬ذ‪ W‬ا‪>S »5I‬ب \ل ا;_ «‪.‬‬
‫• ‪#‬ـ@ أد‪3‬ـ@ و‪ 5‬ـ @‪:‬‬
‫  أ‪ P‬وا<; ا&"
ج روا ‪ 5‬ق ا< ‪ " ! $ :‬آ
ة !‪:‬‬
‫ا
وا ت ا "
‪? FA‬او( آ
ا ‪ A‬ا&دب ا
‪ ،$‬و ا&دب ا ‪JC$ ،‬‬
‫ا
  و ذ ع ا‪A ،FE‬ءت ‪ \
! A‬ا‪
C‬د و ا  و ا ‪ :L‬و ا;@‪d‬‬
‫ا‪$T‬ا" و ا; ي ‪ ! FILA‬ة "  < ‪ ،‬و ! = ‪ :! $‬أ" ‪، 5‬‬
‫‪ ?"2 $‬و ? ‪.‬‬
‫و ال ‪ n" /CI‬ا‪\ :$‬م ا&‪ \ ،/I‬آ‪B e‬ق ا  ‪\
! A‬‬
‫‪  " A d@I‬و ‪ ،;A‬و ‪ !$‬اآى ‪B $‬ت ا‪ ،</‬إذ ‪ CI‬إ‪A  n R‬‬
‫‪
n‬ق ا&‪ ،iI‬وه;ك أ‪ P‬آ‪ 5$‬ا&د‪B ::$‬ق ا ‪ ،‬وا‪ !" &R‬ا < و‬

‫‪ 287‬ا
وا  ص ‪248‬‬
‫‪ 288‬ا
وا  ص‪83‬‬
‫‪ 289‬ا
وا  ص ‪168‬‬
‫‪
 290‬ار ;ت‪" ،‬ت‪ ،‬ص‪50‬‬

‫‪147‬‬
‫ا‪$‬هاء و ا‪ ،291‬و إذا آن ا‪\ :$‬م أ‪ P‬ق ا ! ‪
A A‬ة !‪ :‬اهر‬
‫ا‪ \ </‬ا‪
I‬ت ا‪ :C‬ا&ه و ا‪
E‬ا"ت "‪ R‬ا‪!L\ :$ L‬ت‬
‫ا>ا‪ ،P‬و ا\م ‪ :$ P;" JL$‬ا<‪ I‬ا‪ !B<T‬و ا<‪ I‬ا;‪
E‬ا‪، I‬‬
‫‪jA‬راد أن ‪L‬ن ‪ ! ?D‬ا ‪ :!  B! 
$ A‬ا ‪ J‬و ا‪ WC/‬و ا;‪e‬‬
‫و‪ " $>S‬إ‪ R‬ا‪ $ e‬أن ‪I FS‬ر‪ g‬و د ‪>A ، 5 ! F/‬ق ا ! ه‬
‫ر‪ %‬ا‪\ :$‬م ‪ A‬ا‪ /‬ا( " و ا;‪ ،/C‬و د"?‪ 5‬ا@ ; إ‪ OI R‬ا;‪P‬‬
‫و اء إ‪ R‬أ< ‪ R‬اا ‪ P‬و أر‪ R0‬ا "
‪ ،‬و ه ا‪.e‬‬
‫‪L?  A‬ن ‪
} iCI‬وف ا‪ ;C‬ا "‪ n‬اا
‪$ A‬ا  ا‪;/‬ت و‬
‫ا(‪0‬ل اا‪  f! :$ S‬و !رض ;[م و ا‪ :!B<T‬و ا‪O‬ي آن وا<;‬
‫ا\ أ
ا‪ a! 5ABS$ 5A‬ا‪ g?B 50;"( :!B<T‬ا‪/‬ري ‪ \،‬ه
ت‬
‫زو‪ #، 5‬ا= ‪ 1994;< $‬و ‪$‬ا  ار ‪$
/$ i‬ن‪
A FILA ،‬ة ا 

‫و ‪
A‬ة ا ;‪ RC‬ا(‪S‬ري‪ ،‬و ‪ $‬ار?‪C‬ع إ ع ا‪ aC‬و ا ا‪ a‬و ا‪O‬ا‪$‬ت‬
‫ ءت ‪B‬ق ا ; @ ‪ $>S‬أد‪
" $ A $‬ا‪ e‬و ‪ 5I‬و د"ة إ‪R‬‬
‫اب ر‪ %‬ا; ت ا ‪  f‬و ا ‪ ، "C‬د"ة إ‪0 R‬ل ا‪
Sm‬و ا › !‪5‬‬
‫ر‪ %‬ا(‪ABS‬ت ‪ z$ A‬ا‪L‬ت و ا‪ .JDC‬ل وا<;‪  » :‬زو‬
‫ووان و أ\ب و أ‪0D‬ء و ه‪O‬ا ‪ ،CL‬أ‪ S > $ › /! I‬و \ت‬
‫ز ن دون أن ‪L‬ن  !‪. 292«JL‬‬
‫إن ا‪ T‬ءات ا   ا;_ ا @‪\ :$( e‬م ه ‪>S‬ب \ل‬
‫ا ‪ 5?
D;" :! JL » :‬إ‪ R‬ا   ‪ 5x‬و ?‪$ g
N 5‬ه

‫ا ‪ Pf‬و}
وف ?‪ 5‬و !
ا\‪.293«5IL? J‬‬
‫أ! ا= ا‪ :! IQ‬ا‪>N‬ب ا !? ‪A‬ء ‪E0‬ة ‪ .$‬ا‪IL! /I
C‬‬

‫‪ 291‬أ\  ه‪، JL‬ا&دب ا&‪ :! /I‬ا‪ sC‬إ‪ R‬ا‪ /‬ط دار ا رف ‪
$‬وت‪ ،‬ط‪ 13‬د ت ط‪ ،‬ص ‪353‬‬
‫‪kamel-riahi.maktoobblog.com03/09/2007 292‬‬
‫‪Gerard Genette,seuils:p195 293‬‬

‫‪148‬‬
‫‪ A‬ا
وض‬ ‫ ‪(un sizain )R /‬‬ ‫!‪ "> ! :‬وا\ة !‪ < :! L‬أ‪$‬ت أو !‬
‫ا‪ ،/I
C‬و ا‪O‬ي ء ‪ :5C
? A‬ه ! >" أو ‪E0‬ة !‪ < :! IL‬أ‪$‬ت‬
‫‪ <$‬ل ‪ :Ln‬أو ‪ :! #B#‬ا ‪ 294A‬و أآ‪L !
Q‬ن ا< ( ه‪O‬ا ازن ‪A‬‬
‫ا&هز ‪ 5CN d‬و أ‪ nI‬ا& ‪C‬ل‪ ،‬و   ءت ا&‪$‬ت !‪
\&$  O‬ف ا‬
‫‪ ،(L.Rym‬و ا ‪   \ A‬ه ا‪ ;$‬وا<; ا&"
ج ا دة ‪;< =!$‬‬ ‫)‬

‫و ا أ! ا&د  وا"


ة ز‪ +‬ج ‪jI ،‬ت ا>‪ F$ A C‬أر‪5‬‬ ‫‪1984‬‬

‫!@ ‪
$ N‬ا&دب و ا‪ F !A ،
LC‬ا  ‪
.D‬ة ح ‪$‬ا"‪C d‬‬
‫!‪
$ !L‬اآ ت ا&\اث و ا ‪I‬ة ‪BS‬ل أ\اث اا
‪ ،‬ر  \و‪ F‬ر‪%‬‬
‫‪? ;<
.D‬و ‪! :‬ت ‪ WA eE‬ر!زه و أ‪.‬زه‪
% " A F 0A ،‬‬
‫" ا>‪ C‬و ا(‪/$‬م و ا
اءة إ‪ " R‬ر< أ‪ 5? $‬و ‪
D‬ا"?‪ 5‬ا‪L‬ر‪.‬‬
‫ر  ?‪ eL‬ا
‪ 
n z;? . A /I
C$‬و ‪ ، C‬آ‪n FI‬ها‬
‫‪،‬‬ ‫‪295‬‬
‫"‪ R‬ا&\اث ا "
‪ A‬ا ‪ ،:‬ا‪ FC‬آ‪;" $‬ا‪ ,<; 5I‬ن ا د‬
‫!آ ‪ WO$‬واه ‪A‬‬ ‫‪296‬‬
‫و‪;$‬ـان ‪  ! D ""
A‬أ‪ 4  !#‬ا‪"#3‬‬
‫ا(ام ‪;$‬ان ا‪ \ ،5?Cf! A "
C‬ا‪D‬ر وا<; روا ‪" 5‬ذاآة‬
‫ا ء" و ‪;$‬ان ‪ " "
A‬ا‪5‬ن ا ري"‪ ،‬و ‪ :" L A‬ر‪ g‬ود" ه ‬
‫ا‪O‬ي ?ون ‪ 5A‬ا&\اث و ا ;ن ";<‪ ,‬ن ا د"‪ F/ 
A .297‬إ( ا‪;$‬‬
‫ا&د ‪ A e‬ا
وا  !‪  " 5@ ? ! a‬ا‪$T‬اع !‪ JN? :‬و ?  ‪ ، 5‬ل "‪:‬‬
‫ه‪ gO‬ا
وا  وا<; ا&"
ج‪:‬‬
‫"ذاآة ا ء ه ا&‪
0‬ب إ‪ R‬ا‪
/‬ة ا‪O‬ا? ‪ A‬ا‪، JE\  !
QL‬‬
‫و(‪ ;$‬و  \ـث و ا ر\‪ a! F‬ا‪ ;$‬و ‪ i :L‬ذ‪JE\ ! W‬‬

‫‪www.cnrtl.fr 01/12/2007294‬‬
‫‪www.anaween.net23/06/2007 295‬‬
‫‪ 296‬م ن‬
‫‪www.anaween.net 23/06/2007297‬‬

‫‪149‬‬
‫‪298‬‬
‫‪ JC$‬و‪ JL$‬د‪"... 0‬‬
‫‪SA‬ر ‪>S‬ب ! !? ‪L 5;$( EI‬ن وا<; أ">‪$ R‬ا ا "‬
‫‪ 0B‬ا ?
‪ \E$ 5>$‬ا;_ و إن ‪$‬ا !‪ CN‬وراء ر!  ا(<ـ ‪njA‬ـر‬
‫وه ا<‪Q‬رة  رئ ‪/ WC‬‬ ‫)‪(L. Rym‬‬ ‫إ‪ R‬ا<  و ـ
إ‪  R‬ـ‬
‫ا
! ‪ A $‬إ ءا?‪ 5‬و د(‪ ،5‬و ه‪O‬ا ‪ PL‬ا   "‪ :‬ا‪ 0B‬ا‬
‫? ‪ a‬ا"
ة ‪$‬اه \‪ R‬و إن ?‪ RCN‬و 
د ا[ر "‪ PL$ IB‬ا‪،0B‬‬
‫‪A‬ن هس ا&‪$‬ء ‪;$‬ح ا&‪;$‬ء ‪
>A‬ة !‪
.‬و< ‪ A‬ا> ا
 ‪ ،‬و \
ص‬
‫ا‪$m‬ء "‪ R‬أن ‪L‬ن ا!اده ا> أ\‪ ;! :/‬و أن ا?‪ ON‬أ‪! (Ln‬دة ‪.‬‬
‫‪
A‬وا وان ‪$‬ا }ه
ا ا‪ 
( 5I‬أن ?‪ =/‬ا‪ g! 5;$‬و ا< ‪D 5‬ل‪5IA ،‬‬
‫‪ A 0 $‬ا ! ?‪L‬ن ‪ 0‬اآ‪ F/‬ذ " وا‪I‬را ‪ ،‬و أن ه‪ gO‬ا‪O‬رة !‪W? :‬‬
‫ا
ة ا ه !‪ iCI :‬ا ‪ J‬ا&د‪A $‬ن ر"  اا (‪? 5;$‬و  \‬
‫أ‪! :! I‬ا <; ‪ 1984‬و ا<>"‪ F‬أن ?;
"  <; ‪ 2001‬و ه ?“ !‪:‬‬
‫ا
‪.;< 17‬‬

‫• ‪#‬ـ@ ] ـ@ و\>ـ " @ و 


ـ@‪:‬‬
‫ا"  ا
وا "‪ ،:CN! :.$ :! ! R‬ا&و‪ ،$
" R‬وا‪IQ‬‬
‫‪  " /I
A‬إ‪  
? R‬أ<‪ JC‬ا‪cA ، CE‬ذا آ‪ FI‬ا‪ .‬و"ء أو ‪
 BLn‬‬
‫‪ e"/ 5IA‬ا  ا‪ A Q‬وا‪ "  
LC‬ا 
‪ . JLA ،I/$‬ه ‪:A‬‬
‫  ‪ A‬ا
» و ?;>ي "‪" R‬د !‪ :! :‬اا!‪ J‬ا  وا‪?E‬‬
‫وا‪ " T‬وا
!  وا‪ A
E‬ا ( ?رآ ‪ . ! ? A‬أ‪
S‬ى«‪.299‬‬
‫‪ .A‬ه ‪/‬ن \ل ا م و?
 ن أ‪LA‬ره‪ ،‬و ا" د ‪ .‬ه ا‪ I‬ء‬
‫@ر? و ?
‪  ?C‬دات و ا ‪ /‬ت و ا‪.‬ت و ‪
! F/‬د ر!ز‬

‫‪Kamel-riahi.maktoobblog.com03/09/2007 298‬‬
‫‪ < 299‬ا‪ ،  I.‬ا‪ .‬وا‪>N‬ب ?‪ 
! "  Pj‬ا> ا&و‪ ، 93 R‬ا
آ ا‪ A Q‬ا

$ $‬وت ‪،‬ص ‪33‬‬

‫‪150‬‬
‫و ‪?D‬ت‪.‬‬
‫‪ JLA‬ا‪ A :E; @C‬ا‪>N‬ب ا !? 
إ‪ R‬ا‪ : I‬و‪:A #‬‬
‫و\@ر?‪ _;A ، :CN! :‬ا&ول آ‪
A A e‬ة ا(زدهر ا‪ !B<T‬و ا
‪0‬‬
‫ا@ري ‪ 5A J0 ،‬اد اا‪ S‬أو ا‪
Sm‬اا‪/! A S‬ى ا ة و ا‪
LC‬‬
‫" ‪KM @#‬م آن }ه
 ‪ L! x$ A‬و‪ 0‬ذآ
ار  !;}
ات ا‪\ :$‬م !‪a‬‬
‫ا‪ ! 3‬ا ‪(< A !X‬ت ‪ A #‬و‪ ،
LA‬دو‪ FI‬و ?
 ‪ F‬إ‪. R‬ت " ‬
‫‪  0‬وت ‪ A‬ا@رة ا‪I $
.‬ه‪ :" W‬ا‪ a! s!/‬ا‪
Sm‬و ا › ‪ A‬ود‬
‫و إ‪S‬ء !‪ a‬ا‪BS‬ف ‪ A‬ا ‪ :‬وا
ق و ا‪  0 FILA ، .‬ا‪ s!/‬و ا‪/‬‬
‫ا( "‪.‬‬
‫أ! ا;_ ا‪ !
? /I
A .$ IQ‬إ‪ R‬ا‪ A Q‬ا‪ ،$
.‬ء ‪C EI‬‬
‫ ‪ A‬ر‪O$I 0‬ا ‪ IN‬وا;‪ P‬ودا" إ‪ R‬ا>‪ P‬وا
و‪ I‬و ا‪a! ، 0‬‬
‫آ‪L 0 P2 :‬ن ‪ BC‬أو "‪CE‬را ‪ ،‬أو \  ‪ ،‬أو <دة ‪ ،‬أو [ ‪CD‬ء‬
‫‪ ،‬و آ‪j‬ن أو ن ا ‪\/! A " F02 : /‬ت ا
و ا
 ‪ ،‬و‬
‫‪ . " F02‬ود ره ‪DjA ،‬ا ( ; ن ‪ gO$‬ا
‪ 0‬و‪O$‬ا افء و‬
‫ا
 إ( ‪S‬رج د ره !‪  Q‬ا?‪ ON‬وا<; و ا‪ /I
A :! 5;$‬و ; و<‪;L‬‬
‫و!;>  إ‪ R‬ار إ‪ R‬ا  ‪ i‬ا‪ :! 0B>I‬ا ا  ‪
" J$‬‬
‫ا
 ت‪ ،‬و ا ;‪
$‬ا‪ A Q‬ا&;‪ ،‬و ه ‪=>;?  " .$
 D
A‬‬
‫!‪ :‬د ر ا‪@\ A
Sm‬رة ?‪ W/‬ا‪L‬ب آ<‪B‬آ اء ‪.‬‬

‫‪151‬‬
‫ﺳﻴﻤﻴﺎﺋﻴﺔ ﻋﺘﺒﺔ ﺍﳋﻄﺎﺏ ﺍﻹﺳﺘﻬﻼﱄ‬

‫‪152‬‬
‫ا'‪ ,‬ب ا‪:!W ;b‬‬
‫اه ا
اء ‪E0 a> $ ً 0‬ه   أ‪ I‬أآ‪
Q‬ر<‪ A ًS‬ذاآ
ة‬
‫ا  ‪ ،‬وأآ‪
Q‬أ‪
#‬اً ‪ A‬ا(‪ I‬ل !‪ " :‬ا ل وا‪0B‬ل‪ F /A ،‬ا ‪ E‬و‬
‫\‪ WO ،> $ F[C‬آن ا"

N‬ج "‪ :‬ا ‪j‬ف !‪ " :‬ا >‪
<j،a‬‬
‫ا   و ‪ <B g‬ع وا
وا   ‪E‬ة‪.‬‬
‫و ?‪ :" O‬ه‪O‬ا ا;‪ =/‬ا
وا  ‪ :!،‬ا(";ء ‪$‬ا  وا(<‪B‬ل ‪5 /  $‬‬
‫
ار ;ت‪ ،-l’incipit -‬وه !‪ s>E‬ا< ‪ J‬ا‪$‬ا ًء "‪ :‬ا  ا(‪\A‬‬
‫ ‪ J‬ا <  آ‪،IC /‬وا ‪،\
/‬و"
‪ :" 5$‬ا(‪
NI‬اط ا ‪A
n‬‬
‫ا ‪>N$ :‬ات ?;ع و‪ =A‬ا‪;C‬ت ا ‪  /‬وا‪ .‬ت ا
ة‪ ،‬ذ‪ W‬أن‬
‫"ا
وا  ?‪ ! $ J/‬أو ‪$‬ا  ‪S‬ل إ‪ " R‬ا&\اث 
‪ ،2‬أو‬
‫‪ \A$‬ا&و‪
$‬ا‪ JQ ? I& ،‬و\ة ‪ :! %
$  /! ;A‬ار?  ‪J $‬‬
‫‪300‬‬
‫آ‪ ،JL‬آ  أ‪ ? I‬م ‪ z$‬ا ت ا ?>ر ‪.$  A‬‬
‫(  ‪cA ،:‬ن اا  ? ‪ًCQL? J‬‬
‫‪cA‬ذا آن ا;ان ?‪ ًCQL‬د(ً و ا‪S‬ا ً‬
‫ا<
ا‪ .ً2‬و? ا ا‪  :$ DC‬ا @ وا @ ذا(‪ ،h‬إذْ ه را‪g‬‬
‫ا‪O‬ي  !‪ 5‬و 
‪ 5$‬و
< !‪ s!B‬ا
ف "‪ 5‬و ?او‪ gOA،5‬ا ه‬
‫ا‪ :$ DC‬ا‪ # X‬و ا‪W‬آ ‪ :$ ،#‬ا‪ %‬وا‪ %EW‬و ا‪
/‬اا‪:$ JD‬‬
‫‪301‬‬
‫اا‪ a0‬وا ‪ :$ JN‬ا>اءة وا‪DW‬اءة‪.‬‬
‫‪ WO‬اه ا&د‪$‬ء ‪ gO$‬ا وأوه ا<
ا? ‪"$ DS‬ره ?د‬
‫ا ;> ت ا
ا و ?‪
C‬ض إ!‪B‬ءا? و !;ورا? "‪ R‬ا   &‪ J‬ا<را‪5‬‬
‫وإ‪
%‬ا‪0T$ 5‬ل "‪ R‬إآ ل ا ‪ J‬و اآف د((?‪&" ،5‬ن ا  ا&و‪R‬‬
‫ ‪ ، ! L‬ه دا ً !‪@C JS‬ء ‪ J  JS!   I/‬ا
وا \‬

‫<ـا ‪;$،<0‬ء ا
وا ‪،‬م س‪،‬ص‪.39‬‬ ‫‪300‬‬

‫" ا ‪$‬ا>‪/! ،e‬ه  ‪ O I A‬ا(<‪(B‬ت ا


وا‪!B" ! ،‬ت‪"،12d!،‬د‪،46‬ا;دي ا&د‪ $‬ا‪A Q‬‬ ‫‪301‬‬

‫‪$‬ة‪n،‬ال‪،1423‬ص‪.247‬‬

‫‪153‬‬
=N a2 ‫? وا‬N ‫ ا ?أ ا‬gO‫ل ه‬BS :!‫ و‬.302 "‫
دي‬/‫م ا‬BL‫= ا‬Q;
‫رة‬nT‫ وا‬،‫ ض‬.$ A ‫ ا
وا‬J< ،  ‫ "; ا‬:! ‫ر‬n ‫ر و‬$‫إ‬
? Z‫
ا‬S A JS ،  ‫"ا‬J R\ ،[‫ وا‬،Z/‫ وا‬،‫"ب‬T‫وا‬
303
."‫ت ا ة‬0B‫ ا‬i<j?‫ و‬R; ‫ا‬
،R‫ ا  ا&و‬g" :! ; A ،‫ل‬B<(‫ ? 
ا‬A ‫راء‬m‫ ?دت ا‬0‫و‬
‫
ة ه‬C‫ أو ا‬: ‫ ا"
ا‬:! ;!‫ و‬،‫ل‬B<(‫
دي ه ا‬/‫م ا‬BL‫ ا‬sC!‫و‬
.(
ً B<‫ن ا‬L ‫ أن‬:L JEC‫ ا"
أن ا‬:! ;!‫ و‬،‫ل‬B<(‫ا‬
:‫ل‬W ;b‫ا أو ا‬3‫و~ =ــ^ ا‬
: ‫ ا‬P}‫ و‬a‫ـ‬$‫ أر‬3045Eb‫ر دو‬E‫ أ‬FE\‫  أ‬
:> ‫ ا‬R~‫ا‬/1
BS :! ‫ا  
ز‬$ J " JL ‫"ر أن‬$ ،_;‫اء ا‬$‫وه "  ا‬
.5$   " : ‫ و‬g‫\@ر‬

:=‫ا‬Hc‫ ا‬R~‫ا‬/2
‫; !دة‬A J<‫< ل و‬$ 5%
?‫ و‬5‫رة اه م ا رئ وا<را‬#‫ه إ‬
  ‫ ?; ا‬R‫ إ‬R/? ‫ وآ أدوات‬،e‫ ا‬،!
‫ ا‬،.‫ ا‬،‫رة‬#T‫!; ا‬
.‫ ا
وء‬J ‫ ا‬J L R\ 5?‫ ا
ا و!
اود‬JC‫ ا‬A
:‫ ر‬3Yc‫ ا‬R~‫ا‬/3
a0‫= ا‬$>! /0 ‫؛‬: /0 R‫ إ‬/ ;?‫ و‬،
‫ر وا‬ST‫وه "  ا‬
‫>ب‬N‫ و ه ا‬a0‫= ا‬$>!
% /0‫ و‬، ‫ر ا‬ST‫ ا‬A R ‫و‬
:L ?  ‫ا" آ‬$T‫  ا‬0 A ‫ل‬
ٍ ! ‫>ب‬N$ I ‫ا"«وه ا
< ا‬$T‫ا‬

Jean Raymond,commencement romanesque position &opposition sur le roman. actes et colloque n8 . 302
shosburg. Edit kluckserek1979,p120.
.141‫ص‬،< I،22‫و‬21‫ادان‬،J!
L‫! ا‬،EE ‫ ا;_ ا‬A C}‫اا ت و و‬،A\ ‫
ي‬D .303
Andrea del lango,pour une poetique de l’incipit,revue poetique n°94Avril1993,ed seuil,p138.304

154
‫اث !‪ :‬إر<ل و\ات ‪ $>S‬ذات !ل !وز ا‪ a0‬ا‪! _N‬ل "‪:‬‬
‫‪305‬‬
‫ا   آ  ه ‪ A‬وده ا>‪«.‬‬
‫و ‪ R‬ه‪O‬ا ا‪>N‬ب ‪ A‬ا ‪ J‬ا‪$T‬ا" ا
وا !‪2‬ع درا<; ‪.‬‬
‫‪/4‬ا~‪ R‬ارا‪:‬‬
‫و ? ‪ JQ‬ا  ا‪ A ;C‬ا‪B>I‬ق ا
وا  و ‪
E\ :L‬ا}‪ A P‬ا; ط‬
‫ا‪:‬‬
‫‪ = ?/1‬ا رئ و?‪ gC‬وإ‪#‬ر?‪.5‬‬
‫‪
"/2‬ض (<
ا? ا
وا  وأ
و\?‪.‬‬
‫‪ "   ?/3‬ا
وا  ا‪ N‬أو اا‪.0‬‬
‫‪/4‬ا  ‪\y‬اث ا‪ $Q‬أو ا ;!‪
 L‬وا ‪.‬‬
‫‪  "/5‬ا‪
x‬وا‪
 PQL‬وا ‪.‬‬
‫و!‪? a‬د ا}‪? P‬د و?;ع اا ت ‪A‬ا "!‪L‬ن ‪ $ ;$‬أن !‬
‫? ‪ A 5" J‬ا = ‪
EN! Z2‬ا
وا  أي ?   <'& ً ‪ ٍ D#‬و‬
‫‪ WO$ A‬ا ان ا‪O‬ي ?
ض ‪" 5A‬ا‪EN‬ت و ا&\اث ‪A‬‬ ‫‪306‬‬
‫ "‬
‫‪ ;A‬ا !? ا ? !‬ ‫‪307‬‬
‫<‪ : 2 EC? J‬ا‪ :! =\B‬ا‪EC‬ل"‬
‫!‪ :‬أ‪ S‬وأ\اث ?‪@C i<f‬ل وا‪I‬هش ج إ‪ A
/C? R‬اا  ‪#‬‬
‫?‪j‬و ‪.ٍ \( \
! A J‬‬
‫أ‪E‬اع ا‪3‬ا ت أو ا‪bW ;b‬ت‪:‬‬
‫إن ‪
#‬اء و?;ع ا(<‪(B‬ت > ه!ً ‪y‬د ‪ <
 e‬ا<
ا?‪5‬‬
‫و!;ورا?‪ ‡ 5‬ع ‪&"  $‬ن آ‪
C! J‬دة ‪ A‬اا  <>ره ا;_ ا
وا‬

‫‪.305‬ا>ه
‪،
$!$‬اا‪ JD‬ا‪ I/‬وا
‪;!،‬رات ا(‪BS‬ف اا
‪،‬ط‪،1،2007‬ص‪.35‬‬
‫‪D306‬وق ‪I‬را ‪،:‬اا  ‪ A‬ا;_ ا
وا‪،‬دار اار ;
واز ‪،a‬ا‪B‬ذ‪< 0‬ر  ‪،1994،‬ص‪.18‬‬

‫م ‪،5/CI‬ص‪.17‬‬ ‫‪307‬‬

‫‪155‬‬
‫‪ J‬أو ‪. 308
Sœ$‬‬
‫‪ٍ L$‬‬
‫وا‪ :! ً0B>I‬ا}‪ P‬ا ‪O‬آرة \د ‪ #B# !R<M +‬أ‪I‬اع !‪ :‬اا ت‬
‫‪1‬ـ ا‪3‬ا ا د‪.‬‬
‫‪ 2‬ـ ا‪3‬ا ا ة‪.‬‬
‫‪3‬ـ ا‪3‬ا ا] ‪.L‬‬
‫آ  ذآ
‪$‬ا ت و ا<‪(B‬ت أ‪
S‬ى !;‪:‬‬
‫اا  ا;‪،,‬اا  ا>‪،<3‬اا  ا‪ ،3‬و  ء ا‪>N‬ب‬
‫ا(<‪
 B‬وا " ق ا< ‪ ً $ ً$>S :‬ا"  اار ا(<‪!C‬‬
‫اا‪ ،S‬ا ;ج و آ‪j‬ن ا&د ‪f< R" e e‬ال "‪ENn :‬ت روا ‪:5‬‬
‫<‪C‬؟!
؟‪ 309‬و ه "  ا<راج  رئ آ‪ 5Ij‬ه !‪j/ :‬ل "‪ :‬ا‪EN‬‬
‫و "‪ :‬ه  و ‪ :" $T$‬ا‪f/‬ال ‪L‬ن ا   ‪ 0‬ا‪
NI‬ط ‪\  A‬ار ‬
‫ا‪
A‬ا‪ _  ، 2‬ا  
‪ A‬ا&ول وا&د ‪ A
e‬ا‪،IQ‬و?‪L‬ن اا ‬
‫!ز‪ A‬و‪ ً$$‬د ا   "
ا‪ .‬ا‪
/‬د  و ا&و‪D‬ف إ‪ " R‬ا;_‬
‫و‪ C< PD? $‬وا<@ر ا ‪ 2‬ا‪O‬ي ?
ز !‪5BS :‬‬ ‫‪310‬‬
‫ا
ه‪e‬‬
‫ا‪ EN‬ا‪ A QQ‬ا
وا  وه " "ب و‪L WO$‬ن ‪„0‬م ا‪EN‬ت‬
‫ا ر  
وا ؛ ا
اوي‪ ،‬ا‪O‬ي ‪ i‬إ( ا‪ ،C< ،
! ،e?L‬و" "ب‪.‬‬
‫و‪ 0‬ا"  وا<; "‪W" R / ! R‬ش ‪ #‬ك ‪  " A‬ا<
ع ا&!آ‪:‬‬
‫وا&‪Nn‬ص وا&\اث \‪ R‬وإن \ول ا‪ :! FC‬أ<
ا ‪
NI($ 2‬اط ‪A‬‬
‫!ورات !‪ENn :! \ ENn a‬ت ا
وا  \ أن " "ب و!
‬
‫‪ 
! :! B‬و"‬
‫‪ ،A? 0‬و‪ C< F $‬ا !‪BS :‬ل !ور? ‪ "/‬آ ً‬
‫"ب ‪  <  ;# A‬ا@ر وا‪.‬ب‪،‬ا ت واة‪ ،‬اا‪ a0‬وا‪O‬آ
ى ‪A‬‬

‫‪308‬‬
‫‪Jean Raymond,commencement romanesque position &opposition sur le roman .actes et colloque n8‬‬
‫‪shosburg edit kluckserek1979,p140.‬‬
‫‪ 309‬ا
وا ‪،‬ص‪.9‬‬
‫‪
D310‬ي \‪،A‬اا ت و و}‪ A C‬ا;_ ا ‪ !،EE‬ا‪ < I J!
L‬اد‪ 22،،1986/21‬ص‪.141‬‬

‫‪156‬‬
‫?
اآ ‪\y‬اث وا ا‪ a0‬ا<>ع !‪ BS :‬أن 
ض ا ‪IL‬ت ا&<<‬
‫ ‪ 5‬ا‪.;C‬‬
‫ا‪ &'C‬ت "! ا‪W ;b‬ل‪:‬‬
‫‪  $‬أن ا
وا  ا" ت "‪ :! eI R‬ا‪
/‬ة ا‪O‬ا? ا!ج ‪ A‬اا‪a! 0‬‬
‫ا ‪ J  ! JN‬ا‪EN‬ت ?‪j‬ر‪ :$ s‬ا ‪ :‬و
‪  $‬ا?‪ON‬ت و ?‪FCN‬‬
‫?‪ F‬س ر!ي‪،‬ه‪O‬ا ا(!اج ‪ J‬ا
وا " ?ر ‪ A F‬ا‪BAT‬ت !‪:‬‬
‫! ا> ا‪O‬ي ه ا‪N‬ل ا‪ _N‬وا&د‪ $‬ا @ إ‪ R‬ا‪! A $L‬ل‬
‫اا‪ a0‬ا‪O‬ي ‪j a@N‬ر "‪ 311‬و  ذآ
ت ا‪EN‬ت ا ر  
وا  وا‬
‫ دور ‪ JC? A‬أ\ا‪ #‬و?‪
< 5‬ده‪ ،‬وا‪EN‬ت ا! ا  دور‬
‫?;   ‪
 j? A‬ا&\اث وا‪. L‬‬
‫و ?; ‪ /‬ا‪EN‬ت إ‪ #B# R‬أ‪/0‬م‪:‬‬
‫‪-1‬ا‪ &'C‬ا  ‪:‬وه‪O‬ا ا;ع ا&آ‪
Q‬ا‪I‬رًا ‪ A‬ا _ ا‪O‬ا?"وه !
?‪Z‬‬
‫‪EN$‬ت ذات اد ا   ‪
/! A‬ة ار  \ ‪ A‬ا
اوي "‪R‬‬
‫ا ‪ s!B‬ا! ‪ gO‬ا‪ 312"EN‬وه‪ gO‬ا‪ EN‬ه ‪ ! ENn‬ا@ ‪@#‬‬
‫)‪ C) ) ! !#‬ب‪ ،‬و! ‪ g‬ا آ‪ 
? FI‬أن ?‪ J # R>N‬ان‬
‫( (‪ .I‬س‬
‫و?

A‬ف ‪! A‬رج ا
وح‪ ENn FILA ،‬ا‪ًO ;! $
" :$‬ا و!د ً‬
‫ا‪EN‬ت ا&‪
S‬ى ‪ A‬ا ‪O‬ات‪ ،‬و‪ WO‬و‪ a2‬ا   ‪ A‬أاء ‪? AD‬د‬
‫ا
 ا‪ A Q‬ا ?@‪ Z‬ا ‪/‬ر دون ا‪nT‬رة إ‪ R‬ا?‪ g‬د ; ‪A 5;$‬‬
‫ا !‪.‬‬
‫‪-2‬ا‪ &'C‬ت اا‪:D‬‬
‫أول ‪ ENn‬وا‪ 0‬ه ا
اوي ا‪O‬ي  
ب "‪ :‬ا< ‪ 5‬وا‪O‬ي ه‬
‫وا;! ا‪)$‬ج وا‪O‬ي }‪ J>$ J‬ا
وا  !‪ :‬أول ‪ EA‬إ‪
S- R‬ه‪ ،‬وا‪O‬ي‬

‫‪ "311‬ا ‪?
! W‬ض‪ 
[I A،‬ا
وا ‪ " /<،‬ا 
‪،A‬ا‪، F L‬ص‪.51‬‬
‫‪I 312‬ه@ <ر‪ ;$،،‬ا‪
/‬د ا ‪ EE‬ا‪ AE‬ا ‪IL‬ت ا}‪ P‬وا ;ت‪;!،‬رات ا?د ا‪L‬ب ا
ب‪،‬د!=‪،2003‬ص‪.185‬‬

‫‪157‬‬
‫‪ J@A‬أن [

 @$‬ا ‪"L‬أ‪ ." E‬و" "ب ا‪ EN‬اا‪ 0‬ا‬
‫‪ F; 2‬وده !‪BS :‬ل !‪O‬آ
ا? \ أورد ‪ A‬ا‪>N‬ب ا(‪\A‬‬
‫‪ A2T$‬إ‪ R‬ا‪EN‬ت ا ذآ
ت ‪ <j$‬‬ ‫‪313‬‬
‫ر<»‪$‬ب ا‪j‬س«‬
‫و!
و‪.A‬آ  أن ‪"$ 
! ENn‬ر ?
دده ‪ A‬آ‪ :!
Q‬ا&" ل ا
وا‬
‫ـ"وا;! ا‪)$‬ج"?‪L‬ن \  ((ت وا‪ ،0‬وإ( ! وى ?‪
L‬ار ه‪O‬ا‬
‫ا(<‪،‬و
‪ s‬أن ?‪L‬ن ه‪ gO‬ا‪ EN‬وا‪. 0‬‬
‫‪-3‬ا‪ &'C‬ت ا '<‪:‬‬
‫وه ا‪EN‬ت ا ‪
L‬ة ‪ ،‬وا ‪ 
! F/‬و( وا‪ :L"0‬ذ‪( W‬‬
‫ ;‪ a‬ا‪! R"  n‬ا‪CD‬ت وا‪ ،0‬و‪ j 0‬ا
اوي إ‪ =S R‬ه‪gO‬‬
‫ا‪EN‬ت ز !‪ P0‬ا‪ EN‬ا
آ  و‪ .‬ت !‪.314"";! IL‬‬
‫و رج ‪ A‬ه‪O‬ا اب  ‪ a‬ا‪EN‬ت ا‪ :! A 0‬ا
وا ‪ ،‬وا ‪F/‬‬
‫!
‪ ،‬و( وا‪.0‬‬
‫و‪L WO$‬ن ا(<‪B‬ل ا<@
 ‪ a‬ا‪EN‬ت ا ر  ‪ A‬ا
وا ‬
‫! ًا "‪ R / ! R‬ا[‪ \ ،‬أن ا ه ?; ‪ :! J‬اا  إ‪ R‬ا<‪# Z‬ـ‬
‫إ‪ R‬ا; ‪.‬‬

‫ ـــــــــ‪W‬ن‬ ‫ ــــــــ‪W‬ن‬

‫‪ .313‬ا
وا ‪،‬ص‪.11‬‬
‫‪I .314‬ه@ <ر‪ ;$،،‬ا‪
/‬د ا ‪ EE‬ا‪ AE‬ا ‪IL‬ت ا}‪ P‬وا ;ت‪،‬م س‪ ،‬ص‪.185‬‬

‫‪158‬‬
‫ا‪.‬ـــــــــــــب‬ ‫ا@ـــــــــــر‬

‫اـــــــــ‪2‬ــ
ا ــ‪2‬ــ ا‪O‬آــــــ
ى‬

‫ا‪O‬آــــــــ
ى‬ ‫اــــ;ــــــــ‪:‬‬

‫اـــــــــ‪e‬‬ ‫ا‪A‬ــــــــــــء‬

‫ا ــ‪ X‬ن "! ا‪W ;b‬ل‪:‬‬


‫إن اد ا‪BS :! =  I/IT‬ل ا ‪L‬ن ‪T‬دراآ‪ 5‬ا‪ /‬ا ‪5
n‬‬
‫ود‪& ،g‬ن ا‪O‬ات ( ?‪ J L‬دا‪\ JS‬ود ذا? ‪S
;? J$‬رج اود‬
‫‪@C‬ءات وأ!‪ A J"C? ;L‬و!‪cA WO .‬ن ا(<‪B‬ل ه ?
‪ P‬و?‪C‬‬
‫و?   إ    " !‪ :‬ا ‪IL‬ت ا
وا !‪ :‬ا‪EN‬ت و ا!‪،:‬‬
‫وا ‪L‬ن و?
ى ;‪K‬ا ‪ g; D‬أن ا ‪ J‬ا
وا م "‪ :
E;" R‬أ<<‪ :‬ه ‬
‫ا ! و ا ‪ X‬ن ‪ ،‬و?أ ا
وا  ‪ \T$‬إ‪ :IL! R‬آ‪.C _N  ;! J‬‬
‫"!;‪ ;< :
" O‬وأ‪ ?- I‬إ‪ R‬ن ا‪$‬ات ‪ ،‬وأ"?‪ e‬واي م ا‪A M$‬‬
‫‪< R" B‬رة‪#...‬‬
‫ا >‪3‬ة ا
 "‪ 50 \ R‬ا ? ‪ ،‬م ا‪  5‬أ‪ً 0 L$‬‬
‫‪315‬‬
‫أ‪ 
! R" P0‬ا ‪S‬د"; و ذه‪ # "
/$ F‬أ‪" " I =I‬ب "‬
‫و‪ WO$‬إ ءات ا ‪L‬ن ا‪O‬ي ه ا 
ة >‪ R" R.‬ا ‪L‬ن و ‪<j! a;E‬و ‬
‫‪  ? A‬ا
وا  ا  ; وه ا‪
C‬اق‬ ‫و‪ A‬ا  و ‪ J‬ا  ‬
‫وا!ع وا ت وا‪ e‬ا ‪، J/‬آ  أن ?د ا ‪$ 
$‬د ا ‪I‬ت و‬
‫ه‪O‬ا ‪
n! J‬ة إ‪ R‬ا  ت ا! ا ? ! ا ‪I‬ت ا‪ /‬و ‪ ،‬و ‪A‬‬
‫‪ iCI‬ا&اء ‪O‬آ
ا‪ EN‬ار ‪ N‬وا‪ AE‬ا‪ !#) @#‬و‪ A‬ا‪R" \T‬‬
‫ا‪ EN‬إ\ "‪ R‬ا ‪L‬ن ا‪O‬ي ه <ر  ‪ a> J$‬ا‪J :\ : $ W‬‬

‫‪ .315‬ا
وا ‪11/10_D،‬‬

‫‪159‬‬
‫"‪ R‬ا ‪L‬ن ‪ A 0$‬ر\‪O ،g< a! 5‬آ
" "ب"‪" F < #‬اء ‪:! ً?-‬‬
‫و ‪  $‬ا  ; ‪L‬ن ‪\ 0‬د ا&د ‪ e‬ا;‪
E‬‬ ‫‪316‬‬
‫ه@ت ا‪#K‬ا‪ *!E‬ا‪"N‬‬
‫ا ‪ IL‬ا‪O‬ي ?;‪ L\ 5" R‬ا
وا  وأ\ا‪ ،#‬وه <ر ‪@CA" ،‬ء ا ‪IL‬‬
‫‪ :" B‬د(‪ 5‬ا@ر "‪.317‬‬
‫‪ A‬ا
وا  ( ‪ً EC;! ?j‬‬
‫اـ‪" @K‬ـ! ا‪ ;b‬ـ‪W‬ل‪:‬‬
‫إن ا!‪ :‬ه }ه
ة أ‪
S‬ى ?
?‪L $ Z‬ن ‪ ،‬و( ‪ :L‬ا‪5I&  ;$ JEC‬‬
‫ه ا‪O‬ي د ا‪
C‬ة ا آ‪ A F‬ا&\اث و?ر ‪ N‬أي أ‪$ Z?
! 5I‬ر ‪،‬‬
‫‪ B‬و‪I‬رًا"‪ 318‬و م‬
‫أو ه ار  ذا?‪A"،5‬د ه ا!‪ :‬ا‪O‬ي ‪ً  I
!N‬‬
‫ا&د ‪ e‬ا
?‪ e‬ا ;>  !‪ :‬و‪ J$ ،5>S‬ا"  "‪ ،g
/L? R‬وا(‪ I‬ل ‪:$‬‬
‫‪
A‬ات ‪B#‬ث‪ ،‬ا‪ :! =>I‬ا;  ‪
[;$‬ة ا<@ر ا ‪ # ،2‬ا<
ع‬
‫ا&\اث ‪! g?$‬آ‪ $.i‬ذ‪ W‬ا‪ J I‬إ‪ R‬و<‪ Z‬ا
وا  و"د ‪ Q#‬إ‪ R‬اا ‬
‫ا ه ‪  I   \ A‬ا
وا  إ( أن ا  ‪ :‬ه ا!‪ :‬ا(<
"‪ ،‬و‪gO$‬‬
‫ا  ا
و @ !‪   :‬ا&د ‪ $ :!$ e‬ر اه !‪ 5?BL$ 5‬ا‪J$ ;C‬‬
‫أ‪0 RC2‬ا< "‪ R‬ا ‪ 2‬ا‪O‬ي  !‪/‬دع ا‪O‬آ
ت \‪ R‬وإن دل "‪R‬‬
‫?
ا? ا!‪ :‬و‪$ 5>S‬ر  ا‪\y >N‬اث وا&!آ‪.:‬‬
‫"د!= ‪،‬اا
‪$،‬ر ‪n،1981P
S،i‬ء‪ 319"2001‬وه‪O‬ا ! @ ! ا\ا‪g‬‬
‫ا(<‪B‬ل !‪>! :‬ت ز!‪D
I ،I‬ه ‪ A‬اول ا ‪;? JL$‬ز‪:‬‬
‫)د (‪X‬ارهـ ‬ ‫ا‪R$‬ـــــــــ ظ‬
‫‪ 7‬ات‬ ‫اـــــم‬
‫‪ 6‬ات‬ ‫)‪C‬ــون ;ــ‬

‫* \@
ة 
ا‪? =A‬ر ‪? a! N‬ر  د!= و‪ W$‬و د أ‪ IL< JD‬إ‪ R‬ا‪m‬را!‪ :‬ا‪ : O‬آ‪I‬ا أول !‪ :L< :‬ه‪ gO‬ا‪B‬د وه !‪< J/I :‬م ‪:$‬‬
‫‪I‬ح و ;‪/‬ن إ‪-..... R‬رام‪،‬وه !‪y a0‬د
ة وا ‪ $‬ا ‪./‬‬
‫‪ .316‬ا
وا ‪،‬ص‪.12‬‬
‫‪www.zabadoni nternational-skinatlas.net 22/12/2007 .317‬‬
‫‪;# .318‬ء أ‪ iI‬اد‪
0،‬اءات ‪ A   I‬ا ‪ E‬ا ‪
D‬ة‪،‬دار ‪0‬ء >" وا;
واز ‪،a‬ا ه
ة‪،2000،‬ص‪.47‬‬
‫‪ 319‬ا
وا ‪،‬ص‪.286‬‬

‫‪160‬‬
‫‪ 4‬ات‬ ‫‪3‬ــ ح ‪3‬ـــ‬
‫‪ 3‬ات‬ ‫ا
ــات‬
‫‪X‬‬ ‫( ن‬ ‫ا‪ 3‬ر‪،M‬ا ‪ g‬ا‪،Yb‬ا“ن‪،‬و‪mD‬‬
‫‪pR‬‬
‫ا‪3;$‬ع‪،‬ا‪، E‬ا‪،M$‬ا‪D، 5‬ن‪،‬ا ‪،‬ا<[‪،‬ا ة ‪pR X‬‬
‫ة‪،‬ا‪،#$‬‬
‫ا  ‪ ،‬ا‪@K‬‬
‫ا ‪ 5‬ــــع‪ً_ 41 :‬ا‬
‫ه‪O‬ا ا !‪ :‬ا ‪
nf‬ات ا!; ا‪O‬ي ا<‪
.‬ق ا(<‪B‬ل‪ ،‬ا‪O‬ي  وز‬
‫<‪CD a‬ت ه ‪ 5" :‬ز!‪ :‬ا‪
/‬د ا 
";‪$ 5‬م وز!‪ :‬ا‪  L‬ا 

‫";‪ .E$ ;< :
$ 5‬ا ‪ 2‬و‪j$‬ر‪ :$ s‬ه‪ : O‬ا!;‪L? :‬ن ا
وا ‬
‫‪ A‬ا<‪ ،B‬و}‪   FC‬ا!‪ :‬و د(‪ R" AQL$ 5‬ا ا!; وا ‪J‬‬
‫!‪ :‬ا ا ‪ IL‬ا‪O‬ي ‪L‬ن ا<;‪ OC‬أ‪$‬د‪ g‬إ‪ R‬ا ‪L‬ن ا‪
.‬ا‪
/  A‬ح ا&\اث‬
‫وا‪nT‬رة إ‪ z$ R‬ا&!آ‪ :‬ا‪. IQ‬‬
‫‪D‬ـ‪ 2‬ا‪ ;b‬ـ‪W‬ل أو ا‪3‬ـاـ‪:‬‬
‫ءت ا‪3‬ا ‪ ،#‬أو ! ‪ A R /‬ا ‪ J‬ا; ي ‪$‬ا  ا; ‪ ،‬ا ‪sC‬‬
‫‪ A‬ا‪
/‬د ‪ $‬ا‪@ I‬ء ا&\اث وإ‪I‬زه‪ ،‬و?  "‪ R‬ا‪O‬اآ
ة ‪ " A‬‬
‫ا(<
ع‪  A،‬ا‪ F >I‬ا
وا  !‪  [ :‬ء ءت ‪.; @C) #‬‬
‫»;<‪ R‬؟ه ه  ?‪
.‬آ‪ً
Q‬ا‪?  Q! ...‬دت أن ?‪ JC‬آ‪ J‬م   ‬
‫‪
0‬ا‪g ; @C) $‬؟‪   $‬ا&‪  $‬ا ‪ /‬ه‪? J‬ر ‪:‬؟‪; @C) #‬‬
‫ أ‪< ً ! ًxn JA‬ى ا ";‪. 320«W‬‬
‫"  )‪ ; @C‬ا‪ F@ I‬ا&\اث‪ ،‬و‪$ ; @C) #‬أ ا(<
ع‪،‬‬

‫‪ .320‬ا
وا ‪،‬ص‪.9‬‬

‫‪161‬‬
‫‪  LA‬أن  ع ا
 آ  ل ‪»:@ Y #‬أن أ ‪ :! 5EI‬اا  أو ا  أو‬
‫ا<‪ Z‬أو ;>= !‪ :‬أي [ ث ا ‪  A 321«5 JQ‬ا‪S‬ر وا<; ا&"
ج‬
‫ا;  اورا‪L I‬ن ا(<‪B‬ل‪» .‬اـ
د و)‪C‬ون ; !‪ :‬ا و(ت‬
‫ا‪ WI/; /‬و‪EA‬ل ا‪ ;/‬ا ( ?‪.322 «
.‬‬
‫»‪ F/‬أدري ! ا‪O‬ي ‪0‬د‪ A I‬ذ‪ W‬ام ‪!;" A .323«; @C) 3D‬‬
‫ ‪ A $ 5  A C< PE‬ا 
ة اول !
ة ل‪» :‬آ‪ FI‬ه;ك وا‪R" C0‬‬
‫ا ر ا ;‪ A xN! /‬ا ‪ >I‬ااآ‪ :‬ا‪C@C‬ض و"‪ R‬رأ< ‪0‬‬
‫ا‪/‬داء و‪n‬ش ‪ PCS‬آن ‪ >.‬و ‪ .324«J!L$‬و د إ‪JDC? R‬‬
‫ا  ‪  I A‬ا
وا  وآ‪j‬ن ا(<‪B‬ل ! !ر !‪ :‬ا;  » ر‪FA‬‬
‫‪ B‬واش ا&<د ورأ< و‪
[I‬ت إ‪...‬رأ ‪;" A F‬‬
‫<‪ C‬ا  ‪ً 0‬‬
‫ا‪
@N‬او ‪I :‬رًا  ‪ JQ! F‬ا‪O‬ي ?„د " "ب أن ‪ 5;"  L‬أ م‬
‫<د?‪. 325« ; @C) J0 5‬‬
‫و‪L WO$‬ن ا(<‪B‬ل ‪ Z A i‬ا ا ? ‪ :! ;;L‬ا‪S‬ل !‪S :‬رج‬
‫ا;_ إ‪ R‬دا‪ ،5S‬أي ا(‪ I‬ل !‪ " :‬اا‪ a0‬إ‪ R‬ا ا ‪ ،JN‬وإ‪  I‬آ‪WO‬‬
‫" ‪
<B‬ا?ت ا ;" 
آ‪ e‬ا‪
/‬دي ا ‪
.‬ا >ت‪ ،‬وا‪O‬ي‬
‫ 
ا!‪ :‬أ\ أدوا?‪ 5‬ا‪ C‬و!; ‪ :L‬ا ل»إن ا >ت ا;‪
 ? E‬ن‬
‫‪S$‬رات ا ‪ = ? A Pf‬ا
آ‪ e‬ا‪
/‬دي ‪
 ? :\ A‬ن ا >ت‬
‫ا ‪S$ IL‬رات ا رئ ‪ A‬إ"دة ? = ا
آ‪ e‬ا‪
/‬دي« ‪.326‬‬
‫و  ءت اا  ا<  ;<‪ R‬؟وا ‪
 ? ! ً%‬ن ‪iL" R" PD$‬‬
‫اا  ا‪ C‬ا ? 
ن ‪
/$‬د وه‪O‬ا ( ‪ /‬ا او ‪ :$‬اا ‪ ،:‬إ( أن‬

‫‪Michael bakhtine,esthétique& théorie du roman,édition,tel Gallimard,France,1987,p395. 321‬‬


‫‪ .322‬ا
وا ‪،‬ص‪.277‬‬
‫‪ .323‬ا
وا ‪،‬ص‪.280‬‬
‫‪ .324‬ا
وا ‪،‬ص‪.9‬‬
‫‪.325‬ا
وا ‪،‬ص‪.282‬‬
‫‪Jean Ricondou ,nouveau problème du roman .seuils,PARIS, 1978,p245.326‬‬

‫‪162‬‬
. <T‫ ه اا  ا‬:  ‫ا‬
ً /; ‫ ا ر ا‬R" C0‫ ه;ك وا‬FI‫
ا آ‬Q‫
آ‬.?  ‫ ه ه‬R<‫»;ـ‬
PCS ‫ش‬n‫داء و‬/‫ ا‬0 <‫ رأ‬R"‫ض و‬C@C‫ ا‬:‫> ااآ‬I ‫ ا‬A xN!
327
«J!L$ ‫> و‬. ‫آن‬
ً C}‫ل» ; و‬B<(‫ن ا‬cA ‫ ا
وا‬J  L ‫
ا‬D; PQL‫  ا‬$‫و‬
ً0Q!»  ‫ل أو اا‬B<(‫ن ا‬L ‫و‬،328« ‫ى ? = ا
وا‬/! R"  ‫!
آ‬
. 329 «‫[ر‬IB ً‫ ـ‬A‫
اءة وأ‬

.9‫ص‬، ‫ ا
وا‬327
S.P Goldenstein , Entreés en littératures , Hachette ,Paris . 1990, p86 .328
S.P Goldenstein , Entreés en littératures , Hachette ,Paris . 1990, , p 88 .329

163
‫ﺍﻟــﺨـــﺎﺗـــﻤــــﺔ‬

‫‪164‬‬
 ?‫ــــــــــ‬N‫ا‬
‫ود‬k ‫ة‬k  xk<‫ !; أ‬J<;? ، ‫ إ( !>  ة‬F/ ‫  ا‬I ‫إن‬
:kk$ kk‫@ !او‬kk  ‫ال‬f/kk‫ ا‬kk0‫
ارا إ( أر‬kk<‫ ا‬FkkA
" kk ‫ إذْ آ‬،kkI# kk\
‫ا‬
=k0 ‫ال‬fk< :k! k‫= ا‬k>I‫   ا‬. ‫= ا‬0‫ و‬،A
 ‫ أ?ن ا‬A $‫ال وإ‬f<
:kk" ekk ;‫ وا‬، 5kk> $ :kk ‫ ا‬Z$
kk? kk‫ ا‬kk0B‫ق ا‬kk "‫ أ‬kkA ‫ص‬kk.‫
وم ا‬kk
‫ة‬k;! =k\‫ ا‬k‫ ه‬Jk‫ وه‬، 5k  ?‫ و‬5k$
k $ ‫ وا ت ا م‬dn‫ا‬
kkk; ? kkk‫ زوا‬kkkI‫ أم أ‬،5kkk?!%‫ وإر‬5kkk?‫ءا‬B!‫ إ‬:kkk" kkk‫آ‬LA kkk?( :kkk ‫ ا‬kkk!N
‫م‬kk  ‫ أن‬:kk  :kkL ، ‫آ‬Bkk<‫ ا‬Z$‫ا‬kk2 kk L? kk
 ‫; وأدوات‬/kk?‫و‬
JkD‫ اا‬k " Wk$
‫ودون أن‬، Zk ‫ ا‬Wk‫ ذ‬5kON ‫ !
دا !; دون أن‬5  
. ‫وا‬
‫ت وأدوات‬kkœ$ kk‫
اه‬#‫ وأ‬kk  ;‫\ ا‬/kk‫ ا‬Ekk;‫ت ا‬kk‫ درس ا‬Rkk;%‫ أ‬kk 
Jk ‫و‬j‫ورة وا‬k;  ‫ آ
ة‬/A ? ، ‫@ءات‬A‫ ;_ ا!ادات و‬F>"‫ أ‬، ‫
ا‬0
i ‫@ر‬k? kA
k; ‫ وا‬:k ‫اد ا‬k< kA a$k ‫ ا‬Rk; ‫ وا‬k(‫ ا‬R" z ‫ و‬،
kIT‫ت أن ا‬k; ‫
ى‬k k\ ، 5kI! k0‫ وأ‬،5 ? ‫ت‬S;! a;E ، 5>!
kA ‫رج‬k; ‫ و‬، k ‫ وا‬a!k‫;_ ا‬k‫ ا‬k‫  ه‬I‫ وإ‬g‫
د‬C $ _;‫" ا‬2! i
. ?";?‫ و‬C}‫ و و‬5?$ ‫ق ا;_ ا ازي‬/‫ا ا‬O‫ه‬

ي‬kk Jkk$ ، kk ;‫ ا‬kk‫ ه‬5kk
/kk  ‫
ي‬kk   /kk! kk>S _;kk‫ ا‬kk kk‫و‬
:k!  ‫و‬jk‫ ا‬JC‫ ا‬A !!   ‫ ا‬sDjA J ‫و‬j‫!;ه ?ده ا
اءة وا‬B$
sEkk ‫ب ـ‬kkL‫اد ا‬kk"‫ إ‬kk " ‫ أن‬kk $‫ و‬. ‫ف‬Bkk.‫ ا‬kkI ‫ أ‬Rkk" g
Ekk$ akk :kk\
k;! ?‫
ا‬k<‫
إ‬N ‫ي‬O‫ ا ع ا‬،‫ن‬A
 <  ‫ك ـ‬B<B B$0 ;!
‫ر أ" ل‬S$ ‫ي م‬O‫
ا‬n;‫وا‬. 5;!‫ و‬5?! !‫ و‬5?‫وإهاءا‬، 5; ‫ ء ";و‬I‫ ا‬A
:k! kN? ( k‫ت ا‬k; ‫ وا‬kI &‫ ا <ت وا&ان وا‬BS :! ‫; د‬A

165
ekkL ، :A
kk>‫ ا‬:kk$ JkkD‫م ا‬/kkI(‫ أن ا‬Wkk‫ ؛ ذ‬kk(‫ ود‬kk   Ekk !
.‫ ;ج ا
واج وا ل "; ا
اء‬
:k ‫
اءة ا‬k0 ‫ أن‬Rk‫ إ‬k\‫(ت ا >
و‬Lkn‡ 5k! A ‫_ ا‬S  ‫و‬

ات‬Ckk‫م ا‬Bkk<‫ وا‬، ‫ت‬kk " kk  \ kkA kk‫ ه‬kk‫ت وا‬kk‫ ا‬k ;" Pkk0‫دون ا‬
5?C?‫ و‬R; ‫ ا= ا‬$ AC! 
E0  " ? ،;! ‫ ا
ا‬JC \C ‫ا‬
akk! ‫ ـ‬kkI &‫ ا‬Rkk ? ‫ ود((ت‬5kk‫ل أو‬kk ّ \ :kk ‫ أن ا‬kk $‫ و‬. kk(‫ت ا‬kkA‫
ا‬I‫وا‬
. ‫
اءة‬kk0 ‫ج‬kkI kkI& 5kk ‫
!ا‬kkQL? kk$$ ‫  ـ‬/kk ‫ة ا‬kk‫
ة وا‬Ckk‫ ا‬kkA ‫ف‬BkkS‫ا‬
‫ان‬kkk‫ أ‬Rkkk‫ إ‬:kkk ‫
وف ا‬kkk\ Fkkkّ\  $kkk< ‫
اءة‬kkk  ‫
اءة‬kkk0 kkk‫ ه‬kkkI &‫
اءة ا‬kkk0‫و‬
FkkkI‫ إذا آ‬، :kkk  kkk
Q! kkk!‫
اءة إ‬kkk ‫ ا‬gOkkk‫ن ه‬kkkLA ، ‫ر ت‬kkk?‫ت و‬kkk‫وا!ا‬
k2 FkI‫ إذا آ‬:k  k Q!‫ و‬L$
! !‫ وإ‬. ‫ وا رب‬A‫ !دة ا
وا‬A‫ا\
ا‬
.  ‫وه‬
:k ‫ ا‬:$ =  $ ‫ ا ت ا‬W? $‫ا ا أن \ول ! ر‬O‫ ه‬e
ُ /
ْ \‫و‬
، ‫ك‬k$‫ أو إر‬P/k" k I‫ دو‬:k ‫ ا‬kA ?BEkC ?‫ ات و‬P}‫آ
و‬O$ 5>!‫و‬
. ً $< ‫ ا ر إ‬LnT‫ ا‬x<‫ أ‬R" !
k$ ‫ان‬k! kA xk<‫ر أ‬k#‫ وأ‬، k; ‫ف‬k2‫ أ‬k0 ‫ن‬L ‫ أن‬J ‫ا ا‬O‫ ه‬CL ‫و‬
Fk;L! ‫@ءات‬A sA ، J‫ ا‬A  /‫ ا‬d; ‫آ  أن ا" د ا‬.‫درس ات‬

ى‬#jkA ، g‫ا‬kA‫ و‬k‫ ا‬Lknc$ k ‫ ا‬a! ‫ ه‬I‫ ا( و<
ور? و‬a? :!
. ‫ ء‬/‫ درس ات ودرس ا‬::<‫ در‬:$ a ‫ و‬J ‫و‬j‫ا
اءة وا‬
5kI‫ أ‬5/k$‫ و‬، xk<&‫ ا‬Jk‫ آ‬R" ‫ أب‬0 5I‫ا ا أ‬O‫ ( ّ" ه‬W‫ ذ‬a!‫و‬
k \( k\! kA k$ Jk! ‫ن‬L? ‫ ا‬x<&‫   ة ا ا‬A‫ أ‬sA‫ و‬،‫ا‬
‫; أن‬/k\‫ و‬، ‫ة‬k " k % ‫ل‬k L‫ء &ن ا‬k>S&‫ ا‬:k! ‫
ء‬k! 5I‫ ( " أ‬5I‫آ  أ‬،
. :  ‫;ل أ
ا‬I

166
‫ﻗﺎﺋﻤﺔ ﺍﳌﺼﺎﺩﺭ ﻭ ﺍﳌﺮﺍﺟﻊ‬

‫‪  = D‬ا & در وا ا ‪2‬‬


‫‪167‬‬
‫ا
‪-‬ن ا‪. 
L‬‬
‫ا
وا ‪kk : kk‬ق ا<‪ : kk‬ر<‪ kkA Jkk‬ا‪kk‬ق وا‪ $Ekk‬وا;‪ ، :kk‬وا<‪;kk‬‬
‫ا&"
ج ‪.‬‬
‫‪1‬ـ‪ k kk‬أ\ ‪ kkkk< ، Pkkkk< kkkk‬ت اا‪ JkkkkD‬و‪kkkkA‬ت ا‪kkkk‬ار ‪
kkkkN! ،‬‬
‫وه
ان ‪. 2004 /‬‬ ‫ا‪ /‬ت ‪! ،‬‬
‫‪2‬ـ ‪ k‬أ\ ‪ kk< kk‬أ\ ‪ ، kk‬ا ‪
kk‬أة ‪ kkA‬أدب ا ‪kk‬د‪ kk>! ،‬ا‪، ;>;/kk0 ،kk‬‬
‫اا
‪ ،‬د ت‪.‬‬
‫‪ 3‬ـ ا‪[;! :$‬ر ‪/ ،‬ن ا
ب ‪ ،‬دار إ\ء ا‪
k‬اث ا
‪k; ، k$‬ن ‪ ،‬ط ‪/ 1‬‬
‫‪.1988‬‬
‫‪ 4‬ـ‪\ $j‬ن ا\ي ‪ ،‬ا‪k!T‬ع وا ‪f‬ا‪ ، /kI‬ا ‪ kL‬ا‪
k$ ، 
Ek‬وت ‪،‬‬
‫د ت ط‪.‬‬
‫‪ 5‬ـ ا‪ 5 A ، Q‬ا‪ ، .‬دار ا‪L‬ب ا  ‪
$ ،‬وت ‪ ،‬د ت ط ‪.‬‬
‫‪ 6‬ـ ا‪ ، A‬د ان ا‪ ، A‬دار ا‪!T‬م !‪. 2005/ W‬‬
‫‪ 7‬ـ أ\  ‪kn
A‬خ ‪ k  ،‬ا‪ _;k‬ا
وا‪ ، k‬دار ا&!‪k‬ن ‪ ،‬ا‪k‬ار ا‪@k‬ء ‪/‬‬
‫‪. 1996‬‬
‫‪ 8‬ـ أ\  !‪N‬ر "
‪ ،‬ا‪ .‬وان ‪ " ،‬ا‪ ، eL‬ا ه
ة ‪. 1997 /‬‬
‫‪ 9‬ـ ا‪ ، E‬أدب ا‪L‬ب ‪ ،‬دار ا‪
$ ،
LC‬وت ‪ ،‬د ت ط ‪.‬‬
‫‪10‬ـ‪ k‬ا>‪kk‬ه
‪ ،
$!kk$‬اا‪ JkkD‬ا‪ I/k‬وا‪kk;! ، 
kk‬رات ا(‪BkkS‬ف‬
‫‪،‬ط‪.2007/‬‬
‫‪11‬ـ ا‪\ :$‬م ا&‪ ، /I‬ق ا ! ‪ A‬ا&‪ kC‬وا‪(T‬ف ‪ kL! ،‬ا‪k‬ة ‪/‬‬
‫‪. 1982‬‬
‫‪12‬ـ ‪ k‬أ\ ‪ kk‬ه‪،JkkL‬ا&دب ا&‪ :kk! /kkI‬ا‪ skkC‬إ‪ Rkk‬ا‪ /kk‬ط‪،‬دار ا ‪kk‬رف‪،‬‬

‫‪168‬‬
‫‪
$‬وت‪،‬ط‪.13‬‬
‫‪13‬ـ ا‪
C‬وزا‪$‬دي ‪ ،‬ا !س ا ‪ ، Z‬دار ا
< ‪
$ ،‬وت ‪. 2001 /‬‬
‫‪14‬ا‪
C‬وز ا‪$‬دي ‪
E$ ،‬ذوو ا ‪ ،‬دار ا
< ‪
$ ،‬وت ‪ ،‬د ت ط‪.‬‬
‫‪15‬ـ ا‪ :$‬ا  از  ‪! ،‬ارج ا‪ ، :L/‬دار ا  ‪ ،‬ا ه
ة ‪ ،‬د ت ط‪.‬‬
‫‪16‬ـ‪ k k‬ا‪ :kkk$‬ا ‪ kkk‬از ‪ =kkk
،kkk‬ا‪ :?
kkk‬و‪kkk$‬ب ا‪/kkk‬د?‪ ، :‬ا‪
kkk‬آ‬
‫د ت ط‪.‬‬ ‫اا
 ا;‪I‬‬
‫‪17‬ـ ا\ ‪ ،‬اان ‪ ،‬ج‪ ، 1‬دار ا‪
$ ،
LC‬وت ‪ ،‬د ت ط‪.‬‬
‫‪18‬ـ ‪$‬ر ‪
$ :$‬د ‪ ،‬ا ان ‪ ،‬دار ا رف ‪
$ ،‬وت ‪ ،‬د ت ط ‪.‬‬
‫‪19‬ـ 
ار ;ت ‪" ،‬ت ‪ ،‬دار "ت ‪$ ،‬ر ‪. 1987 / i‬‬
‫‪20‬ـ ‪ k‬وا‪
kk‬أو‪ ، dkkI‬ا‪Ckk‬ه وا‪ :/kk\ ، kk 
? ، kk$L‬ا;‪
kkD‬ا‪، : kk‬‬
‫"‪CE‬ر ‪ " ،‬ا 
‪ ، A‬ا‪. 1994 / F L‬‬ ‫!
ا ‪ ! ،‬‬
‫‪21‬ـ‪ kkk  kkkA ، kkk  :/kkk\ k k‬ا‪ kkk L‬درا<‪، kkk  I kkk%B$ kkk  kkk‬‬
‫ا‪L‬ب ‪ ،‬د!= ‪. 2002 /‬‬ ‫!;رات ا?د‬
‫‪22‬ـ \‪" :/‬س ‪ _ES ،‬ا
وف ا
‪ $‬و!‪k;! ، kI‬رات ا?‪k‬د‬
‫ا
ب ‪ ،‬د!= ‪. 2002 /‬‬ ‫ا‪L‬ب‬
‫‪23‬ـ !  ا آ
ي ‪ ،‬ا‪ JL‬وا‪>N‬ب ‪،‬ا
آا‪ A Q‬ا

$،$‬وت‪،‬ط‪/1‬‬
‫‪.1991‬‬
‫‪24‬ـ ‪ kk ! k‬ا‪Okk‬ه ‪ ،‬ا‪
/kkC‬وا ‪
/kkC‬ون ‪ ،‬ج‪ kkL! ،1‬وه‪ ، kk‬ا ‪kk‬ه
ة ‪،‬‬
‫ط‪.1988/4‬‬
‫‪25‬ـ‪kk! kk‬ل ‪kk$‬ر ‪kk$ ،‬ث ‪ kkA‬ا
وا ‪ kk‬ا ‪kk‬ة ‪kk;! ،‬رات " ‪kk‬ات ‪/‬‬
‫‪. 1982‬‬
‫‪26‬ـ‪ kkk ! kk‬ا‪kkk‬ردي ‪ Lkkk? !kkk;" ،‬ا‪
/kkk‬ة ا‪O‬ا?‪ kkkA kkk‬ا&دب ا‪،  kkk‬‬

‫‪169‬‬
‫ا‪L‬ب ‪ ،‬د!= ‪. 2005 /‬‬ ‫!;رات ا?د‬
‫‪27‬ـ !  "‪ ، i k‬ا;‪k‬ان ‪ kA‬ا&دب ا
‪ ، k$‬ا ‪ kL‬ا&‪، 
Ek!I‬‬
‫ط‪. 1988/1‬‬ ‫ا ه
ة ‪،‬‬
‫‪28‬ـ !  "ام ‪ ،‬ا;_ ا‪? ، e.‬ت ا;ص‪;! ،‬رات ا?د ا‪kL‬ب‬
‫د!= ‪. 2002 /‬‬ ‫ا
ب‪،‬‬
‫‪29‬ـ‪ kk ! k‬آ‪kk‬ش ‪ ،‬ا‪ kk.‬وا‪kk‬اس ‪ ،‬ا ‪ kkL‬ا‪
kk$ ، 
Ekk‬وت ‪ ،‬ط‪/ 1‬‬
‫‪. 2001‬‬
‫‪30‬ـ ! د ا ‪
$ ، /‬ا"‪ k‬ا(<‪Bk‬ل ‪ ";kD kA‬ا;‪k‬ان ‪k;! ،‬رات‬
‫د!= ‪.‬‬ ‫ا?د ا‪L‬ب ‪،‬‬
‫‪31‬ـ‪I k‬ه‪kk< @kk‬ر‪ kk;$ ،‬ا‪
/kk‬د ا ‪ EkkE‬ا ‪kkIL‬ت وا}‪ Pkk‬ا;‪، Ekk‬‬
‫ا‪L‬ب ا
ب ‪ ،‬د!= ‪.‬‬ ‫!;رات ا?د‬
‫‪32‬ـ <ا ‪ <0‬و‪ !\
EI‬أ‪ $‬ز ‪ JSk! ، k‬إ‪ Rk‬ا‪ ،    /k‬ج‪ ، 1‬دار‬
‫ا‪ ، 
E‬ا ه
ة ‪. 1987 /‬‬ ‫إس‬
‫‪34‬ـ < ‪0‬ت ‪ ،‬ا ;\ ا ة ‪
LC‬ا‪ C/C‬ا ‪
$ ،
D‬وت ‪ ،‬ط‪/1‬‬
‫‪.1999‬‬
‫‪35‬ـ‪ kk< k‬ا‪ ،  Ikk.‬ا‪ kk.‬وا‪kk>N‬ب ‪ ، 
kk! / "kk  Pjkk? ،‬ا
آ‪kk‬‬
‫ط‪
$ 1‬وت‪.‬‬ ‫ا‪ A Q‬ا
‪، $‬‬
‫‪35‬ـ‪ kkk" kk‬ا‪C/kkkA :kkk! ، 0kkkn 
kkkL‬ت ا‪j‬و ‪ Jkkk‬إ‪kkk
[I Rkkk‬ت ا ‪
kkk‬اءة ‪،‬‬
‫اا
ا(‪BS‬ف ‪. 2007 /‬‬ ‫!;رات‬
‫‪36‬ـ "دل !‪ ، RC>E‬د( ا‪ ، JL‬دار ا;@ ‪
$ ،‬وت ‪. 2001 /‬‬
‫‪37‬ـ " ا
\ ن ا‪S :$‬ون ‪ ،‬ا ! ‪ ،‬اار ا‪ ، a> /I‬د ت ط‪.‬‬
‫‪38‬ـ‪ kk" k‬ا‪B/kk‬م ا ‪/kk‬ي ‪ ،‬ا&<‪ $kk‬وا&<‪kk‬ب ‪ ،‬ا‪kk‬ار ا
‪kkL kk$‬ب ‪،‬‬

‫‪170‬‬
‫ط‪.iI? ،3‬‬
‫‪39‬ـ " اš ا‪O.‬ا! ‪ A # ،‬ا&<‪ ، x‬دار <د ا‪E‬ح ‪. 1994 /
E! ،‬‬
‫‪40‬ـ‪ kk" kk‬ا‪B/kk‬م "‪ kk‬ا‪ ، kk‬ا ‪
? kkA Pkkf‬ا‪ kk;#‬ا‪ ، Akk Q‬دار ?‪kk $‬ل‬
‫‪. 1987 /‬‬ ‫;
‪،‬اار ا@ء‬
‫‪41‬ـ ‪ kk" k‬ا‪kkC‬ح آ>‪ ،kk‬ا&دب وا‪
.‬ا‪ ، kk$‬دار ا>‪
kk$ ، kk‬وت ‪ ،‬ط‪/ 1‬‬
‫‪. 1994‬‬
‫‪42‬ـ " ا
زاق ‪B$‬ل ‪ JS! ،‬إ‪k" Rk‬ت ا‪ _;k‬درا<‪!k ! kA k‬ت ا; ‪k‬‬
‫دار إ‪ 
A‬ا
ق ‪ ،‬اار ا@ء ‪. 2000 /‬‬ ‫ا
‪ $‬ا  ‬
‫‪43‬ـ ‪ kk" k‬ا ‪ :kk‬ا ‪kk‬ص ‪ ،‬ا‪ :kk$ ekk‬ا ‪ : /kk‬وا;‪Ekk‬رى ‪ kkA‬ا‪kk‬‬
‫‪
$‬وت ‪.‬‬ ‫ا
‪ ، $‬دار ا‪;L‬ز ‪،‬‬
‫‪44‬ـ ‪ kk" k‬ا ‪kk?
! Wkk‬ض ‪ kk
[I kkA ،‬ا
وا ‪ kk" /kk< ، kk‬ا 
‪، kkA‬‬
‫ا‪. F L‬‬
‫‪45‬ـ ‪ JEA‬دراج‪ 
[I ،‬ا
وا  و ا
وا  ا
‪ ،$‬ا
آا‪ Ak Q‬ا
‪k$‬‬
‫‪
$ ،‬وت‪/‬‬
‫‪.1999‬‬
‫‪46‬ـ ‪ ،
!k# Jk2A‬ا‪ k.‬ا‪ ، kIQ‬ا
آ‪ k‬ا‪ Ak Q‬ا

k$ ، k$‬وت ‪ ،‬ط‪/ 1‬‬
‫‪. 1994‬‬
‫‪47‬ـ ‪D‬وف ‪I‬ر ا ‪ ، :‬اا ‪ kA k‬ا‪ _;k‬ا
وا‪ ، k‬دار ا‪k‬ار ;‪،
k‬‬
‫<ر  ‪. 1994 /‬‬ ‫ا‪B‬ذ‪، 0‬‬
‫‪48‬ـ‪BkkkD kkk‬ح ‪ %B$،J@kkkA‬ا‪kkk>N‬ب‪،‬ا ‪ i‬ا‪kkk;C ; kkk‬ن وا‪kkkL‬ب‪،‬‬
‫ا‪.1992/F L‬‬
‫‪49‬ـ ‪0‬ور " اš ‪  < ، I#‬ا‪E‬رة ‪ ،‬دار ا‪
.‬ب ‪ ،‬وه
ان ‪2004 /‬‬

‫‪171‬‬
‫‪.‬‬
‫‪50‬ـ ‪ k‬ر‪kk‬ء ‪0kk‬ت ‪ ";kkD ، skkD‬ا‪kkL‬ب ‪ :kk$‬ا&!‪ ikk‬وا‪kk‬م ‪a$kk>! ،‬‬
‫‪1986‬‬ ‫ا&ه
ام ‪/
E! ،‬‬
‫‪51‬ـ ‪ k‬ردة ‪ :kk$‬ردة ‪ Pkk2‬اš ا>‪ ، kk‬د(‪ kk‬ا‪/kk‬ق ‪ kk! ،‬أم ا ‪
kk‬ى ‪،‬‬
‫ط‪.2003 /1‬‬ ‫ا‪/‬د  ‪،‬‬
‫‪52‬ـ ‪ ، kC\ ekn‬ه ‪ k‬ا‪k!B‬ت ‪ ،‬دار ا‪ ، kA Q‬ا‪k‬ار ا‪@k‬ء ‪ ،‬ط‪/ 1‬‬
‫‪. 2005‬‬
‫‪53‬ـ‪kkk;# kk‬ء أ‪ ikkkI‬ا‪kkk‬د‪
kkk0 ،‬اءات ‪ kkkA kkk  I‬ا ‪ Ekkk‬ا ‪
kkkD‬ة‪،‬دار‪0‬ء‪،‬‬
‫ا ه
ة‪.2000/‬‬
‫‪54‬ـ ‪ 
[I A ، S :/\ S‬ا;ان ‪ ،‬دار ا‪ ، : kL‬د!‪2007 / =k‬‬
‫‪.‬‬
‫‪55‬ـ ?‪ A ، "  Pj‬ا
 ا‪ ، 
E‬دار ا‪ A Q‬وا‪B"T‬م‪ ،‬ا‪k‬ر‪/0‬‬
‫‪.2002‬‬
‫ا>ا` ‪ ]< #‬ا‪: #‬‬
‫‪1‬ـ ا‪k[;! :$‬ر ‪/k ،‬ن ا‪
k‬ب ‪ ،‬دار إ\‪k‬ء ا‪
k‬اث ا
‪k; ، k$‬ن ‪ ،‬ط‪/ 1‬‬
‫‪.1988‬‬
‫‪2‬ـ ا‪
C‬وزا‪$‬دي ‪ ،‬ا !س ا ‪ ، Z‬دار ا
< ‪
$ ،‬وت ‪. 2001 /‬‬
‫‪3‬ـ ا ; ‪ ،‬دار ا
ق ‪
$ ،‬وت ‪ ،‬ط‪. 1987 / 27‬‬
‫‪ -4‬ر‪!kk0 ،Wkk! :kk$ kkn‬س !‪>Ekk‬ت ا‪ Jkk‬ا‪ ،  /kk‬دار ا‪kk L‬‬
‫اا
‪.‬‬
‫‪5‬ـ !ن ا
و  ‪ < ،‬ازي ‪ ،‬د‪ J‬ا;‪ 0‬ا&د‪ ، $‬إ‪2‬ءة &آ‪70:k!
Q‬‬
‫و!‪ً
kD!  k I >Ek‬ا ‪ ،‬ا
آ‪ k‬ا‪ Ak Q‬ا
‪، k$‬‬ ‫?‪k‬رًا‬

‫‪172‬‬
. 2005 / 4‫ ط‬، ‫
وت‬$
DICTIONNAIRES EN FRANÇAIS :
1- Le petit Robert , dictionnaire Robert , Canada S.C.C
Montréal Canada /1984.
2- Le petit Larousse grand fomat 2003 , Larousse ,
VUEF/2002 .
: 3 $‫ <] ا‬# 2 ‫ا ا‬
1-Andréa Del Lang , pour une poétique de l'incipit revue
poétique de l'incipit , revue poétique , N°94? Avril / 1993.

2 - Charles Grivel , production de l'interet romantique ,


édition, Moutons , Paris / 1973 .
3 – Gérard Genette , Seuils , édition seuils , Paris / 1987.
4 – Jean Raymond , Commencement romantique position
et opposition , édition Khick serok /1979 .
5 – Léo Hoeck , la marque du titre , édition moutons ,
Paris/1973.
6 – Michael Riffaterre , la production du texte , édition
Seuls , Paris / 1979 .
7 – Michel Faucoult , l'ordre du discours , Gallimard ,
Paris/ 1972 .
8 – Michel Bakhtine , ésthétique et théorie du roman ,
édition Gallimard , Paris / 1987 .
9 – Vladimir krysenski, Carrefour des signes essais sur le
roman moderne /moutons.publisher 1981 .

173
LES SITES "Internet" :
1- www.internaute.com
2- www. Fikrwanakd , Aljabriabed.net
3- www.Al-wafagh.com.
4- www.Arabnet.com
5- www.Awkaf,net islamic books
6- www.awa-dam.org
7- www.saidbengrad.frée .fr
8- www.Al-kalimah.com
9- www.Kamel-Riahi-Maktoobblog.com
10- www.arabian reativity.com
11- www.onda.dz
12- www.thawra-alwehda.gov.sy
13- www.lire.fr
14- www.dzlit.frée.fr
15- www.APN.dz.org
16- www.Azzaman.com
17- www.cnrti.fr
18- www.Zabadani-internationel kinat.com
: ‫ت‬W5 ‫ا‬
‫و"د‬. 2007 / 35 d! ، ‫ !رس‬/
; ،3 ‫
" "د‬LC‫ـ ! "" ا‬1
‫!;رات‬.‫ ت‬/$ ‫ص‬S ‫"د‬.1998/25‫و"د‬.1999
 <
F L‫;ن ا‬C‫ وا‬A Q ; ‫ ا‬i ‫ا‬
، ‫
ب‬kk‫ب ا‬kkL‫د ا‬kk?‫رات ا‬kk;! ، 379 ‫د‬kk" ، kk$‫ ا&د‬Pkk0 ‫ ا‬kk! k‫ـ‬2

174
‫د!= ‪.‬‬
‫‪3‬ـ ! ""‪!B‬ت" ‪ A‬ا; ‪k" ، k‬د‪ ، 37 dk! ،12‬ا;‪k‬دي ا&د‪ k$‬ا‪، Ak Q‬‬
‫ا‪/‬د  ‪.‬‬ ‫ة ‪،‬‬
‫‪4‬ـ د‪ ، "CRASC"
?A‬ا
آ ا ;  ‪ A‬ا&‪
I‬و‪$‬‬
‫ا( " وا‪A Q‬‬
‫وه
ان ر‪" ، 2005 / 11 0‬د ‪S‬ص ‪$‬ا<; ا&"
ج ‪.‬‬
‫‪5‬ـ‪" kkk! kk‬ا‪kkk;! "Jkkk!
L‬رات ا?‪kkk‬د آ‪kkk‬ب ‪kkk" ، :>/kkkA‬د ‪ 21‬و‪، 22‬‬
‫‪. < I‬‬
‫‪6‬ـ ! ا‪ .‬وا&دب ‪ ! ،‬اا
‪" ،‬د ‪. 13‬‬

‫‪175‬‬
‫"س ا   ت‬
‫ـ ! ! ‪4...........................................................................‬‬
‫!‪13..................................................................................... JS‬‬

‫ا‪ &R‬ا‪$‬ول‬
‫;  = أ>‪ E‬ا]‪W‬ف واان‬

‫‪ 1‬ـ ‪ 1‬ـ " أ ‪ I‬ا‪B.‬ف‪. 35....................................................‬‬


‫‪ 1‬ـ ‪ 2‬ـ ! ر  ا‪B.‬ف ‪. 38.......................................................‬‬
‫‪ 1‬ـ ‪ 3‬ـ ‪
Cn‬ات ا‪B.‬ف ‪.39........................................................‬‬
‫‪ 1‬ـ ‪ 4‬ـ ر!  أ ‪ I‬ا‪B.‬ف ‪.43.................................................‬‬
‫‪ 1‬ـ ‪ 4‬ـ ‪ 1‬ـ ر!  ا
أة ‪. 44.....................................................‬‬
‫‪ 1‬ـ ‪ 4‬ـ ‪ 2‬ـ ا&‪ RQI‬آ< ‪.44 ...................................................‬‬
‫‪ 1‬ـ ‪ 4‬ـ ‪ 3‬ـ ر!  ا&‪ RQI‬و‪ zA‬ا&!! ‪.47 .................................‬‬
‫‪ 1‬ـ ‪ 5‬ـ ر!  ا>
‪.49 .........................................................‬‬
‫‪ 1‬ـ ‪ 6‬ـ ر!  ا
‪. 52 .............................. ......................... A‬‬
‫‪ 2‬ـ \@ر ااس ‪ A‬ا& ‪.56 ............................................ I‬‬
‫‪ 2‬ـ ‪ 1‬ـ ا‪. 56 ................................................................... 5‬‬
‫‪ 2‬ـ ‪ 2‬ـ ا‪. 56.................................................................... :‬‬
‫‪ 2‬ـ ‪ 3‬ـ ا ‪. 58.......................................................................‬‬
‫‪ 2‬ـ ‪ 4‬ـ ا‪. 60 ................................................................... a /‬‬
‫‪ 3‬ـ أان ا& ‪. 61 .............................................................. I‬‬
‫‪ 4‬ـ " ا;ان ‪.65.................................................................‬‬
‫‪ 4‬ـ ‪ 1‬ـ ا‪ .‬وا‪. 67 .........................................................  /‬‬
‫‪ 4‬ـ ‪ 2‬ـ ا‪  /‬وا;‪. 67...................................................... I‬‬
‫‪ 4‬ـ ‪ 3‬ـ و}‪ P‬ا‪ ;" .‬آ‪/$‬ن ‪.68 .......................................‬‬
‫‪ 4‬ـ ‪ 4‬ـ ا;‪ I‬آرس ‪ I‬ي !‪. 69.......................................
D‬‬
‫‪ 5‬ـ و}‪ P‬ا;ان ‪. 74...........................................................‬‬
‫‪ 6‬ـ ‪ 1‬ـ ‪ ;$‬ا;ان ‪.77............................................................‬‬
‫‪ 6‬ـ ‪ 2‬ـ ! ر  ا;ان ‪.80......................................................‬‬
‫‪ 6‬ـ ‪ 3‬ـ ا; ا   ;ان ‪.83 ..............................................‬‬
‫‪ 6‬ـ ‪ 4‬ـ ا; ا
آ ;ان ‪.87...............................................‬‬
‫‪ 7‬ـ ‪ 1‬ـ ا;ان وا;ص ‪.89 ......................................................‬‬

‫‪176‬‬
‫‪ 7‬ـ ‪ 2‬ـ ا;ص !‪ a‬ق ا ! (‪\ :$‬م ا&‪. 91................... /I‬‬
‫‪ 7‬ـ ‪ 3‬ـ ا;ص !‪ a‬ق ا< ‪; :‬ار ‪.93 ........................... I0‬‬
‫‪ 7‬ـ ‪ 4‬ـ ا;ص !‪ a‬ق ا ! ‪.94................................  /‬‬
‫‪ 8‬ـ ا; ا( ;ان ‪.94.....................................................‬‬

‫ا‪ &R‬ا ‪!E‬‬


‫;  = ا‪ `5‬ا‪$‬د‪ !#‬وا _^‬

‫‪ 1‬ـ ‪ 1‬ـ " ا;‪ i‬ا&د‪104................................................... $‬‬


‫‪ 1‬ـ ‪ 2‬ـ ا‪ !B‬ا;‪105 ...................................................... /‬‬
‫‪ 2‬ـ ‪ 1‬ـ " ا ‪.110.......................................................... Pf‬‬
‫‪ 2‬ـ ‪ 2‬ـ ا ر‪ $‬ا>  ‪.113 .....................................................‬‬
‫‪ 2‬ـ ‪ 3‬ـ ا ر‪ $‬ا ‪113..................................................... II‬‬
‫‪ 2‬ـ ‪ 4‬ـ ا ر‪ $‬ا&د‪.114...................................................... $‬‬
‫‪ 3‬ـ ا
ا\‪ J‬ا‪$T‬ا" ا<; ا&"
ج ‪.115..................................‬‬
‫‪ 3‬ـ ‪ 1‬ـ ا
\ ا&و‪.116 ...................................................... R‬‬
‫‪ 3‬ـ ‪ 2‬ـ ا
\ ا‪116 ....................................................... IQ‬‬
‫‪– 3 – 3‬ا
\ ا‪116......................................................QQ‬‬
‫‪ 4‬ـ ‪ 1‬ـ ا&" ل ا‪$T‬ا" ا<; ا&"
ج ‪.120 ..............................‬‬
‫‪ 4‬ـ ‪ 2‬ـ ا&" ل ا;   ا<; ا&"
ج ‪.121.................................‬‬
‫‪ – 5‬اا ا ‪122................................................" JE‬‬
‫‪ 6‬ـ درا<ت ! \ل أ" ل ا ‪.122 ................................ Pf‬‬

‫ا‪ &R‬ا ‪a‬‬


‫;  = ) ‪ 3‬ا‪c‬هاء و) ‪ 3‬ا'‪ ,‬ب ا > (! وا‪W ;b‬ل‬

‫‪ 1‬ـ " ا‪T‬هاء ‪.128 ..............................................................‬‬


‫‪ 1‬ـ ‪ 1‬ـ ا‪ .E‬ا‪‡ L‬هاء ‪.129 ...........................................‬‬
‫‪ 1‬ـ ‪ 2‬ـ ا}‪ C‬ا
 ‪.130....................................................‬‬
‫‪ 1‬ـ ‪ 3‬ـ ‪ I‬ذج !‪ :‬إهاءات ا ‪.131 ........................................ Pf‬‬
‫‪ 1‬ـ ‪ 4‬ـ ا‪ T‬ءات ا‪‡ </‬هاء ‪.133 .......................................‬‬
‫‪ 1‬ـ ‪ 5‬ـ ا= ‪ :$‬ا‪T‬هاء وا ‪.136.......................................... :‬‬
‫‪ 2‬ـ " ا‪>N‬ب ا !? ‪.139 .................................................‬‬

‫‪177‬‬
‫‪ 2‬ـ ‪ 1‬ـ ا‪>N‬ب ا !? ا‪O‬ا? ‪.139 ..........................................‬‬
‫‪ 2‬ـ ‪ 2‬ـ ا‪>N‬ب ا !? ا‪
.‬ي ‪.140 ........................................‬‬
‫‪ 2‬ـ ‪ 3‬ـ ا‪>N‬ب ا !? ا 
ك ‪.140.......................................‬‬
‫‪ 2‬ـ ‪ 4‬ـ ?;ع ا‪>N‬ب ا !? ‪.140............................................‬‬
‫‪ 2‬ـ ‪ 4‬ـ ‪ 1‬ـ ! ! \ار  ‪.140 .................................................‬‬
‫‪ 2‬ـ ‪ 4‬ـ ‪ 2‬ـ ! ! ‪.140 ................................................... 
n‬‬
‫‪ 2‬ـ ‪ 4‬ـ ‪ 3‬ـ ! ! ?‪.140 .................................................. 
/C‬‬
‫‪ 2‬ـ ‪ 4‬ـ ‪ 4‬ـ ! ! <
د  ‪.141....................................................‬‬
‫‪ 3‬ـ ‪ JLn‬ا‪>N‬ب ا !? >ق ا< ‪.141 .................................. :‬‬
‫‪ 3‬ـ ‪ 1‬ـ وه‪ d‬ا;_ ا
وء " ق ا !" ‪.142 ...........................‬‬
‫‪ 3‬ـ ‪ 2‬ـ ول ص وا  ت !‪ a‬ق ا ! ‪.142 ......................‬‬
‫‪ 3‬ـ ‪ 3‬ـ ‪ I‬ذج !‪ :‬ا‪>N‬ب ا !? "; ا ‪.143....................... Pf‬‬
‫‪ 3‬ـ ‪ 4‬ـ إ ءات ا‪>N‬ب ا !? (‪\ :$‬م ‪.143...........................‬‬
‫‪ 4‬ـ أدب ا‪
/‬ة ا‪O‬ا? وا ‪.144........................................... CnL‬‬
‫‪ 5‬ـ ا ت ا;‪ E‬وا  ا 
آ ‪145 ...................................‬‬
‫‪ 5‬ـ ‪ 1‬ـ ر!  ا ;‪.145 ........................................................ RC‬‬
‫‪ 5‬ـ ‪ 2‬ـ ‪ :
E" :$‬و!‪.146 .............................................. :IL‬‬
‫‪ 5‬ـ ‪ 3‬ـ ‪ :$‬أد ‪ :‬و! ‪.147 ............................................... :‬‬
‫‪ 5‬ـ ‪ 4‬ـ ‪ :. :$‬و‪ :A #‬و;‪.150 ....................................... :/‬‬
‫‪ 6‬ـ " ا(<‪B‬ل ‪.152 ...........................................................‬‬
‫‪ 6‬ـ ‪ 1‬ـ ا‪>N‬ب ا(<‪.153................................................. B‬‬
‫‪ 6‬ـ ‪ 2‬ـ و}‪ P‬اا  أو ا(<‪B‬ل‪.154 .......................................‬‬
‫‪ 6‬ـ ‪ 2‬ـ ‪ 1‬ـ ا}‪ C‬ا ; ‪.154 ..................................................‬‬
‫‪ 6‬ـ ‪ 2‬ـ ‪ 2‬ـ ا}‪ C‬ا‪
%T‬ا ‪.154 ..............................................‬‬
‫‪ 6‬ـ ‪ 2‬ـ ‪ 3‬ـ ا}‪ C‬ا‪ST‬ر  ‪.154..............................................‬‬
‫‪ 6‬ـ ‪ 2‬ـ ‪ 4‬ـ ا}‪ C‬ارا! ‪.155 ...............................................‬‬
‫‪ 7‬ـ أ‪I‬اع ا(<‪(B‬ت )اا ت( ‪.155 ................................................‬‬
‫‪ 8‬ـ ا‪EN‬ت ‪ A‬ا(<‪B‬ل ‪.157 ....................................................‬‬
‫‪ 8‬ـ ‪ 1‬ـ ا‪EN‬ت ا
 ‪.157...............................................‬‬
‫‪ 8‬ـ ‪ 2‬ـ ا‪EN‬ت اا‪157................................................. 0‬‬
‫‪ 8‬ـ ‪ 3‬ـ ا‪EN‬ت ا ‪.158................................................. N‬‬
‫‪ 8‬ـ ‪ 4‬ـ ‪  >S‬ا‪EN‬ت ‪ A‬ا(<‪B‬ل ‪.158 ...............................‬‬
‫‪ 9‬ـ ا ‪L‬ن ‪ A‬ا(<‪B‬ل ‪.159 ....................................................‬‬

‫‪178‬‬
‫‪ 10‬ـ ا!ن ‪ A‬ا(<‪B‬ل ‪.160 ..................................................‬‬
‫‪ 11‬ـ !‪ a0‬ا(<‪B‬ل أو اا  ‪.161 ............................................‬‬
‫ـ ا‪.165 ........................................................................  ?N‬‬
‫ـ ‪  0‬ا ‪E‬در وا
ا‪.168 .................................................. a‬‬
‫ـ ‪
A‬س ا  ت ‪.176 ...........................................................‬‬

‫‪179‬‬

You might also like