Boi Duong Van 9

V¨n B¶n
TiÕt1: Chñ ®Ò vµ Bè côc cña v¨n b¶n

I. Môc tiªu cÇn ®¹t
1. KiÕn thøc:
- Häc sinh n¾m ®îc thÕ nµo lµ chñ ®Ò cña v¨n b¶n, ph©n biÖt ®îc chñ ®Ò víi
®Ò tµi vµ ®¹i ý.
- Hs hiÓu ®îc bè côc cña v¨n b¶n lµ sù s¾p xÕp, bè trÝ çc phÇn trong mét chØnh
thÓ. HiÓu râ ®îc cÊu tróc cña bè côc, çch s¾p xÕp mét çch hé lý çc phÇn trong
v¨n b¶n, t¹o lËp v¨n b¶n cã bè côc m¹ch l¹c râ rµng.
2. Kü n¨ng: Hs cã kü n¨ng nhËn biÕt chñ ®Ò, ®Ò tµi vµ ®¹i ý cña v¨n b¶n, t¹o
lËp ®îc v¨n b¶n cã tÝnh thèng nhÊt vÒ mÆt chñ ®Ò.
3. Th¸i ®é: Hs cã ý thøc dîc trong giao tiÕp b»ng v¨n b¶n, viÖc x©y dùng chñ
®Ò vµ bè côc lµ v« cïng quan träng.
II. ChuÈn bÞ: Gv: ChuÈn bÞ néi dung chuyªn ®Ò, so¹n gi¸o ¸n.
Hs: ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn cña gi¸o viªn.
III. TiÕn tr×nh lªn líp:
1. æn ®Þnh tæ chøc
2. KiÓm tra bµi cò: KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh.
3. Bµi míi:
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung
Ho¹t ®éng I: T×m hiÓu chñ ®Ò cña v¨n b¶n I. Chñ ®Ò cña v¨n b¶n
Ho¹t ®éng1: Chñ ®Ò 1. Kh¸i niÖm chñ ®Ò:
?Tõ kiÕn thøc ®· häc ë líp 8, em h·y nh¾c l¹i chñ ®Ò Chñ ®Ò cña v¨n b¶n lµ
cña v¨n b¶n lµ g× ®èi tîng vµ vÊn ®Ò
- Hs: Lµ ®èi tîng vµ vÊn ®Ò chÝnh mµ v¨n b¶n biÓu chÝnh mµ v¨n b¶n biÓu
®¹t. ®¹t.
? Em hiÓu ntn vÒ ®èi tîng chÝnh vµ vµ vÊn ®Ò
chÝnh trong v¨n b¶n.
Hs: - §èi tîng thêng lµ ngêi, vËt hay mét vÊn ®Ò nµo
®ã.
- VÊn ®Ò chÝnh: cã thÓ lµ mét t tëng, mét quan
niÖm mµ t¸c gi¶ nªu lªn trong v¨n b¶n.
? Em h·y cho biÕt chñ ®Ò cña v¨n b¶n T¾t ®Ìn cña
NTT vµ T«i ®i häc cña Thanh TÞnh.
Hs: - Sè phËn cña ngêi n«ng d©n tríc CM T8-1945
- T©m tr¹ng håi hép ngì ngµng cña nh©n vËt t«i.
Ho¹t ®éng2: Chñ ®Ò vµ Ò tµi 2. Chñ ®Ò vµ ®Ò tµi

? Em h·y chØ ra sù kh¸c biÖt gi÷a chñ ®Ò vµ ®Ò tµi
Hs: - §Ò tµi : lµ çc hiÖn tîng ®êi sèng, ph¹m vi ®èi t- - §Ò tµi : lµ çc hiÖn tîng
îng ®îc miªu t¶, ph¶n ¸nh nhËn thøc trong t¸c phÈm. ®êi sèng, ph¹m vi ®èi t-
(Lµ mét ph¬ng diiÖn néi dung) îng ®îc miªu t¶, ph¶n ¸nh
- Chñ ®Ò: Lµ vÊn ®Ò c¬ b¶n ®îc nªu lªn xuyªn nhËn thøc trong t¸c
suèt néi dung cña t¸c phÈm. phÈm.(Lµ mét ph¬ng
Gv: Chñ ®Ò cña t¸c phÈm bao giê còng ®îc h×nh diiÖn néi dung)
1
thµnh vµ thÓ hiÖn trªn c¬ së ®Ò tµi.
? Gi÷a chñ ®Ò vµ ®Ò tµi çi nµo cã néi dung bao qu¸t - Chñ ®Ò: Lµ vÊn ®Ò c¬
h¬n b¶n ®îc nªu lªn xuyªn suèt
Hs: Chñ ®Ò cã néi dung bao qu¸t h¬n. néi dung cña t¸c phÈm.
? LÊy vÝ dô CM sù kh¸c biÖt gi÷a chñ ®Ò vµ ®Ò tµi
trong mét t¸c phÈm cô thÓ.
Gv gîi ý: T¸c phÈm T¾t ®Ìn- NTT.
Gv: Mét khæ th¬, ®o¹n th¬, ®o¹n v¨n, ®o¹n trÝch...
cña TPVH cha h×nh thµnh ®îc chñ ®Ò mµ míi chØ
biÓu ®¹t ®îc mét khÝa c¹nh nµo ®ã cña chñ ®Ò th×
thêng ®îc gäi lµ ®¹i ý.( Thêng gÆp khi chia bè côc
cña v¨n b¶n). 3. TÝnh nhiÒu chñ ®Ò
cña v¨n b¶n.
Ho¹t ®éng3: TÝnh nhiÒu chñ ®Ò cña v¨n b¶n
Gv: ë nh÷ng t¸c phÈm nhiÒu chñ ®Ò, ngêi ta th¬ng - Chñ ®Ò chÝnh: Lµ vÊn
ph©n ra thµnh chñ ®Ò chÝnh vµ chñ ®Ò phô. ®Ò bao qu¸t, chñ yÕu
? Em hiÓu ntn lµ chñ ®Ò chÝnh vµ chñ ®Ò phô. nhÊt cña v¨n b¶n.
Hs: - Chñ ®Ò chÝnh: Lµ vÊn ®Ò bao qu¸t, chñ yÕu - Chñ ®Ò phô: Lµ nh÷ng
nhÊt cña v¨n b¶n. vÊn ®Ò nhá cã liªn quan
- Chñ ®Ò phô: Lµ nh÷ng vÊn ®Ò nhá cã liªn quan chÆt chÏ víi chñ ®Ò
chÆt chÏ víi chñ ®Ò chÝnh. chÝnh.
? Em h·y lÊy mét vµi vÝ dô minh ho¹
Hs: Bµi th¬ Ng¾m tr¨ng- HCM. ¤ng ®å- V§L.
- C§C: TYTN cña HCM
- C§P: T©m hån nh¹y c¶m tríc vÎ ®Ñp TN cña t¸c gi¶.
4. TÝnh thèng nhÊt vÒ
Ho¹t ®éng4: TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò. chñ ®Ò cña v¨n b¶n.
? TÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n ®îc thÓ
hiÖn qua çc khÝa c¹nh nµo.
Hs: Th¶o luËn tr¶ lêi.
- BiÓu ®¹t mét chñ ®Ò bao qu¸t ®· ®îc x¸c ®Þnh
- ChÆt chÏ, trän vÑn vÒ néi dung.
- Néi dung vµ cÊu tróc- h×nh thøc thèng nhÊt.
Nhan ®Ò cña v¨n b¶n ph¶i thèng nhÊt víi néi dung cña
v¨n b¶n, MQH gi÷a çc phÇn cña v¨n b¶n.
? Lêy mét v¨n b¶n cô thÓ vµ CM tÝnh thèng nhÊt vÒ
chñ ®Ò cña v¨n ban5r Êy.
Gv gîi ý: V¨n b¶n T«i ®i häc- Thanh TÞnh.
- Nhan ®Ò:
- Tõ ng÷ biÓu thÞ... 5. Thùc hµnh- LuyÖn tËp
Ho¹t ®éng5: LuyÖn tËp
* Bµi tËp vËn dông: TËp th¬ NKTT cña HCM lµ mét * Bµi tËp: TËp th¬
tËp th¬ ®a chñ ®Ò. B»ng çc kiÕn thøc ®· häc ë líp 8, NKTT cña HCM lµ mét
em h·y CM tÝnh ®a chñ ®Ò cña v¨n b¶n ®ã. tËp th¬ ®a chñ ®Ò. B»ng
- Gv tæ chøc cho häc sinh chia nhãm th¶o luËn. çc kiÕn thøc ®· häc ë líp
2
- Gîi ý tr¶ lêi: Çc chñ ®Ò lµ: 8, em h·y CM tÝnh ®a
+ ChÕ ®é nhµ tï t¨m tèi v« nh©n ®¹o. chñ ®Ò cña v¨n b¶n ®ã.
+ Nh÷ng khæ cùc ®µy ®o¹ cña tï nh©n.
+ ý chÝ kiªn cêng bÊt khuÊt cña ngêi chiÕn sÜ CM
+ Tinh thÇn lac quan, PT ung dung tù t¹i cña ngêi
chiÕn sÜ CM.
+ Lßng yªu níc, kh¸t väng tù do.
+ T×nh yªu thiªn nhiªn.
+ Lßng th¬ng ngêi.
Ë mçi néi dung, gi¸o viªn cho häc sinh lÊy vÝ dô
minh ho¹.
* Bµi tËp vÒ nhµ:§äc l¹i v¨n b¶n T¾t ®Ìn- NTT hoÆc
L·o H¹c- Nam Cao ®Ó gi¶i quyÕt çc c©u hái sau:
a. X¸c ®Þnh chñ ®Ò cña v¨n b¶n
b. Ph©n ®o¹n v¨n b¶n vµ nªu ý chÝnh cña tõng phÇn.
c. T×m çc c©u v¨n thÓ hiÖn chñ ®Ò cña v¨n b¶n.
d. ChØ ra tÝnh thèng nhÊt vÒ chñ ®Ò cña v¨n b¶n.
II. Bè côc cña v¨n b¶n.
* Ho¹t ®éngII: Bè côc cña v¨n b¶n 1. ThÕ nµo lµ bè côc cña
Ho¹t ®éng1: ThÕ nµo lµ bè côc cña v¨n b¶n v¨n b¶n:
? Tõ kiÕn thøc ®· t×m hiÓu ë líp 8, em hiÓu ntn vÒ
bè côc cña v¨n b¶n.
-Hs: Lµ sù s¾p xÕp bè trÝ çc phÇn trong mét chØnh - Bè côc cña v¨n b¶n lµ sù
thÓ. s¾p xÕp bè trÝ çc phÇn
? Môc ®Ých cña viÖc s¾p xÕp bè trÝ çc phÇn… trong mét chØnh thÓ.
trong v¨n b¶n lµ g×.
- Hs: T¹o ra mét v¨n b¶n hoµn chØnh
? Bè côc chÆt chÏ hîp lý cã ý nghÜa ntn
- Hs: T¹o nªn sù hoµ hîp, g¾n kÕt g÷a çc chØnh thÓ
víi çc bé phËn võa thÓ hiÖn chñ ®Ò, võa cã t¸c ®éng
trùc tiÕp ®Õn ngêi ®éc. 2. CÊu tróc cña bè côc.
Ho¹t ®éng2: CÊu tróc cña bè côc.

Gv: Mét TPVH hay mét bµi viÕt TLV ®Òu cã mét bè
côc theo mét çch thøc nhÊt ®Þnh, thËm chÝ mang - Mét TPVH hay mét bµi
tÝnh quy ph¹m. viÕt TLV ®Òu cã mét bè
Vid dô: Mét bµi th¬ tø tuyÖt luËt §êng gåm 4 phÇn: côc theo mét çch thøc
- C©u Khai: Nªu vÊn ®Ò. nhÊt ®Þnh, thËm chÝ
- C©u Thõa: Ph¸t triÓn vÊn ®Ò. mang tÝnh quy ph¹m.
- C©u chuyÓn: ChuyÓn ®Ò tµi, chuyÓn ý.
- C©u hîp: Tæng kÕt, kÕt luËn.
? Em h·y lÊy mét v¨n b¶n cô thÓ CM sù m¹ch l¹c, râ
rµng cña v¨n b¶n ®ã.
- Hs: LÊy v¨n b¶n cô thÓ thuéc thÓ th¬ TNBC, hoÆc
tø tuyÖt luËt §êng ®Ó CM.
3
VÝ dô bµi th¬: Qua ®Ìo ngang- Huyªn Thanh Quan,
B¹n ®Õn ch¬i nhµ- NguyÔn KhuyÕn, Ng¾m tr¨ng-
HCM.
Gv: Tæ chøc cho Hs nhËn xÐt vµ bæ sung.
? Th«ng th¬ng mét bµi tËp lµm v¨n cña em ®îc bè côc
ntn. - Më bµi: Nªu chñ ®Ò
- Hs: Ba phÇn: Më bµi, Th©n bµi, KÕt bµi. cña v¨n b¶n.
? NhiÖm vô cña tõng phÇn trong bè côc ®ã lµ gÝ - Th©n bµi: Tr×nh bµy
- Hs: - Më bµi: Nªu chñ ®Ò cña v¨n b¶n. triÓn khai çc khÝa c¹nh
- Th©n bµi: Tr×nh bµy triÓn khai çc khÝa c¹nh cña chñ ®Ò.
cña chñ ®Ò. - KÕt bµi: Tæng kÕt chñ
- KÕt bµi: Tæng kÕt chñ ®Ò cña v¨n b¶n. ®Ò cña v¨n b¶n.
Gv: Giíi thiÖu v¨n b¶n "Ngêi thÇy ®øc cao väng
träng" vµ yªu cÇu Hs X¸c ®Þnh bè côc.
Gîi ý:
- Më bµi: Tªn nh©n vËt, thêi ®¹i, lÞch sö, c¬ng vÞ Xh,
phÈm chÊt cña nh©n vËt.
- Th©n bµi:
+ PhÇn1: - §¹o cao: Víi häc trß.
- §øc träng: §èi víi vua.
+ PhÇn2: - §¹o cao: Hs coi träng ®¹o thÇy
- §øc träng: Th¼ng th¾n. 3. Çch bè trÝ s¾p xÕp
- KÕt bµi: §îc nÓ phôc khi cßn sèng vµ khi qua ®êi néi dung phÇn th©n bµi
cña v¨n b¶n.
Ho¹t ®«ng3: Çch bè trÝ s¾p xÕp néi dung phÇn
th©n bµi. - Tr×nh tù thêi gian: Çc
Gv: Th©n bµi lµ phÇn phøc t¹p vµ quan träng nhÊt sù kiÖn lÞch sö, tiÓu
trong bè côc 3 phÇn cña v¨n b¶n. V× thÕ ®ßi hái viÖc sö…
s¾p xÕp néi dung phÇn th©n bµi ntn míi cã t¸c dông - Tr×nh tù kh«ng gian: Xa
tiÕp thu tíi ngêi ®äc. ®Õn gÇn, trªn ®Õn díi…
? Em h·y cho biÕt tr×nh tù s¾p xÕp cña phÇn th©n - Tr×nh tù logÝc: Kh¸ch
bµi. quan, chñ quan.
- Hs: Thêi gian, kh«ng gian, sù logÝc vµ ph¸t triÓn - Tr×nh tù theo quy luËt
cña sù viÖc theo m¹ch suy luËn. t©m lÝ, c¶m xóc.
Gv: Cung cÊp tr×nh tù s¾p xÕp çc phÇn th©n bµi.
- Tr×nh tù thêi gian: Çc sù kiÖn lÞch sö, tiÓu sö…
- Tr×nh tù kh«ng gian: Xa ®Õn gÇn, trªn ®Õn díi…
- Tr×nh tù logÝc: Kh¸ch quan, chñ quan. 4. Thùc hµnh- LuyÖn
- Tr×nh tù theo quy luËt t©m lÝ, c¶m xóc. tËp.
Ho¹t ®éng4: Thùc hµnh. * Bµi tËp1: Ph©n tÝch

* Bµi tËp1: Lµm dµn ý phÇn th©n bµi cho ®Ò bµi nh©n vËt chÞ DËu qua
sau: Ph©n tÝch nh©n vËt chÞ DËu qua t¸c ®oan t¸c ®äan trÝch Tøc níc vì
trÝch Tøc níc vì bê- Ng« TÊt Tè, Nh©n vËt L·o H¹c bê- Ng« TÊt Tè, Nh©n
qua t¸c phÈm L·o H¹c- Nam Cao. vËt L·o H¹c qua t¸c phÈm
4
Gv: Chia líp thµnh 2 nhãm. L·o H¹c- Nam Cao.
- Nhãm1: Nh©n vËt chÞ DËu.
- Nhãm2: Nh©n vËt l·o H¹c. * Bµi tËp2: LËp dµn ý
Hs ChuÈn bÞ bµi trong thêi gian 45 phót sau ®ã tr×nh phÇn th©n bµi cho ®Ò
bµy. Gv tæ chøc cho Hs nhËn xÐt bæ sung vµ kÕt bµi sau: Suy nghÜ cña
luËn. em vÒ c©u tôc ng÷
"Uèng níc nhí nguån".
* Bµi tËp2: LËp dµn ý phÇn th©n bµi cho ®Ò bµi
sau: Suy nghÜ cña em vÒ c©u tôc ng÷ "Uèng níc nhí
nguån".
4. Cñng cè: Kh¸i qu¸t l¹i néi dung chuyªn ®Ò vÒ Chñ ®Ò vµ bè côc cña v¨n b¶n.
5. Híng dÉn vÒ nhµ: Hs hoµn thiÖn 2 bµi tËp thùc hµnh ®· cho. ChuÈn bÞ néi
dung vÒ §o¹n v¨n vµ liªn kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n.
TiÕt2: dùng ®o¹n vµ liªn kÕt ®o¹n v¨n

trong v¨n b¶n
I. Môc tiªu cÇn ®¹t
1. KiÕn thøc: Hs hiÓu ®îc thÕ nµo lµ ®o¹n v¨n, tõ ng÷ chñ ®Ò vµ c©u chñ ®Ò
trong ®o¹n v¨n, çc çch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n. HiÓu ®îc t¸c dông cña liªn
kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n.
2. Kü n¨ng: Cñng cè l¹i cho häc sinh kü n¨ng viÕt ®o¹n v¨n cã c©u chñ ®Ò, kü
n¨ng viÕt ®o¹n v¨n theo çch qui n¹p, diÔn dÞch…
3. Th¸i ®é: Hs cã ý thøc «n tËp l¹i kiÕn thøc cò, nhËn thøc ®îc tÇm quan träng
cña viÖc x©y dng ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n.
II. ChuÈn bÞ: Gv: ChuÈn bÞ néi dung chuyªn ®Ò, so¹n gi¸o ¸n.
Hs: ChuÈn bÞ bµi theo híng dÉn cña gi¸o viªn.
1. æn ®Þnh tæ chøc
2. KiÓm tra bµi cò: ? Tr×nh bµy miªng dµn ý cña ®Ò bµi Suy nghÜ vÒ c©u tôc
ng÷ ''Uèng níc nhí nguån".
- Hai Hs tr×nh bµy miªnÕngau ®ã Gv tæ chøc so s¸nh, nhËn xÐt rót kinh nghiÖm.
3. Bµi míi:
* Ho¹t ®éngI: X©y dùng ®o¹n v¨n I. X©y dùng ®o¹n v¨n
Ho¹t®éng1: Kh¸i niÖm ®o¹n v¨n 1. ThÕ nµo lµ ®o¹n v¨n.
? Em h·y nh¾c l¹i kh¸i niÖm thÕ nµo lµ ®o¹n v¨n
- Hs: §o¹n v¨n lµ mét bé phËn cña v¨n b¶n, lµ ®¬n vÞ
trùc tiÕp t¹o nª v¨n b¶n, thêng do nhiÒu c©u t¹o thµnh - §o¹n v¨n lµ mét bé phËn
vµ biÓu ®¹t mét ý tëng t¬ng ®èi hoµn chØnh. cña v¨n b¶n, lµ ®¬n vÞ
?DÊu hiÖu nhËn biÕt ®o¹n v¨n lµ g× ( ®¨c ®iÓm cña trùc tiÕp t¹o nª v¨n b¶n,
®o¹n v¨n) thêng do nhiÒu c©u t¹o
- Hs: §o¹n v¨n b¾t ®Çu tõ ch÷ viÕt hoa lïi ®Çu dßng thµnh vµ biÓu ®¹t mét ý
(dÊu më ®o¹n) vµ kÕt thóc b»ng dÊu chÊm xuèng tëng t¬ng ®èi hoµn
dßng (dÊu ng¾t ®o¹n). chØnh.
5
Gv: §o¹n v¨n thêng gåm nhiÒu c©u t¹o thµnh, nhng
còng cã thÓ ®o¹n v¨n chØ cã mét c©u t¹o thµnh, thËm
chÝ c©u ®ã cã thÓ lµ c©u 1 tõ.
? LÊy mét v¨n b¶n cô thÓ c¨n cø vµo nh÷ng dÊu hiÖu
trªn ®Ó chØ ra çc ®o¹n v¨n.
- Hs: Dùa vµo çc v¨n b¶n nh: Phong çch HCM- Lª - VÝ dô: V¨n b¶n Phong
Anh Trµ, §Êu tranh cho mét TG hoµ b×nh- M¸c- kÐt çch HCM- Lª Anh Trµ,
®Ó chØ ra çc ®o¹n v¨n. §Êu tranh cho mét TG
Gv: Tæ chøc cho Hs nhËn xÐt bæ sung. hoµ b×nh M¸c- kÐt.
Ho¹t ®éng2: Tõ ng÷ chñ ®Ò, c©u chñ ®Ò. 2. Tõ ng÷ chñ ®Ò vµ c©u
? ThÕ nµo lµ tõ ng÷ chñ ®Ò cña ®o¹n v¨n chñ ®Ò cña ®o¹n v¨n.
-Hs: Lµ tõ ng÷ ®îc dïng lµm ®Ò môc hoÆc çc tõ
ng÷ ®îc lÆp l¹i nhiÒu lÇn. - Tõ ng÷ chñ ®Ò lµ tõ
Gv: Thêng lµ çc chØ tõ, ®¹i tõ, çc tõ ®ång nghÜa. ng÷ ®îc dïng lµm ®Ò
? C©u chñ ®Ò lµ c©u nh thÕ nµo. môc hoÆc çc tõ ng÷ ®îc
- Hs: Lµ c©u mang néi dung kh¸i qu¸t, lêi lÏ ng¾n gän, lÆp l¹i nhiÒu lÇn.
thêng ®ñ hai thµnh phÇn chÝnh(CN- VN) ®øng ®Çu
hoÆc døng cuèi ®o¹n v¨n. - C©u chñ ®Ò lµ c©u
? Chøc n¨ng cña c©u chñ ®Ò trong ®o¹n v¨n lµ g×. mang néi dung kh¸i qu¸t,
-Hs: Nªu râ ®Ò tµi- chñ ®Ò mµ ®o¹n v¨n biÓu ®¹t. lêi lÏ ng¾n gän, thêng ®ñ
Gv: Nã chÝnh lµ "h¹t nh©n" cña néi dung ®o¹n v¨n, hai thµnh phÇn
chi phèi toµn bé néi dung ®o¹n v¨n. chÝnh(CN- VN) ®øng
®Çu hoÆc døng cuèi
Ho¹t ®éng3: Çch tr×nh bµy néi dung ®o¹n v¨n. ®o¹n v¨n.
? Em h·y nh¾c l¹i çc çch tr×nh bµy néi dung ®o¹n
v¨n ®· häc ë líp 8. 3. Çch tr×nh bµy néi
- Hs: + Tr×nh bµy theo çch diÔn dÞch. dung ®o¹n v¨n.
+ Tr×nh bµy theo çch qui n¹p.
+ Tr×nh bµy theo çch mãc xÝch. + Tr×nh bµy theo çch
+ Tr×nh bµy theo çc song hµnh. diÔn dÞch.
? Em h·y tr×nh bµy yªu cÇu cô thÓ cña çc çch tr×nh + Tr×nh bµy theo çch qui
bµy ®o¹n v¨n trªn. n¹p.
- Hs: LÇn lît tr¶ lêi yªu cÇu cña çc çch tr×nh bµy + Tr×nh bµy theo çch
®o¹n v¨n. mãc xÝch.
Gv: Tæ chøc nh©n xÐt vµ rót kinh nghiÖm, chèt kiÕn + Tr×nh bµy theo çc
thøc. song hµnh
? C¨n cø vµo v¨n b¶n §Êu tranh cho mét Tg hoµ b×nh
cña M¸c- kÐt vµ v¨n b¶n Phong çch HCM cña Lª Anh
Trµ lÊy mét vµi ®o¹n v¨n vµ chØ ra çch tr×nh bµy
®o¹n v¨n Êy.
- Hs: Tr¶ lêi, Gv nhËn xÐt.
* Ho¹t ®éngII: Liªn kÕt ®o¹n v¨n.
Ho¹t ®éng1: T¸c dông cña viÖc liªn kÕt ®o¹n v¨n.
Gv: V¨n b¶n lµ mét thÓ thèng nhÊt hoµn chØnh ®îc II. Liªn kÕt ®o¹n v¨n.
6
t¹o nªn bëi çc phÇn, çc ®o¹n, çc c©u cã sù liªn kÕt
víi nhau mét çch hîp lý, chÆt chÏ nh¨m biÓu ®¹t mét 1. T¸c dông cña viÖc liªn
chr ®Ò ®· x¸c ®Þnh. kÕt ®o¹n v¨n.
? ViÖc liªn kÕt ®o¹n v¨n trong v¨n b¶n cã t¸c dông ntn
- Hs: Lµm cho ý cña çc ®o¹n v¨n võa ph©n biÖt - Lµm cho ý cña çc ®o¹n
nhau, võa liÒn m¹ch víi nhau mét çch hîp lý, t¹o tÝnh v¨n võa ph©n biÖt nhau,
chØnh thÓ. võa liÒn m¹ch víi nhau
? Em h·y cho biÕt çc ph¬ng tiÖn liªn kÕt chñ yÕu mét çch hîp lý, t¹o tÝnh
gi÷a ®o¹n v¨n víi ®o¹n v¨n. chØnh thÓ.
- Hs: Tr¶ lêi çc ý:
+ Dïng çc tõ ng÷ cã t¸c dông liªn kÕt: Qht, §t, chØ - PTLK: Dïng tõ liªn kÕt,
tõ… dïng c©u liªn kÕt.
+ Dïng c©u ®Ó liªn kÕt çc ®o¹n v¨n.
Ho¹t ®éng2: Liªn kÕt b»ng tõ.
? Çc tõ ng÷ cã t¸c dông liªn kÕt lµ çc tõ nµo
- Hs: Qht, §t, ChØ tõ, çc côm tõ thÓ hiÖn ý liÖt kª, 2. Dïng tõ ng÷ ®Ó liªn
so s¸nh ®èi lËp, tæng qu¸t, kh¸i qu¸t… kÕt.
? LÊy vÝ dô vÒ viÖc sö dông mçi lo¹i tõ liªn kÕt ®ã
trong t¹o lËp v¨n b¶n.
- Hs: Çc tõ ng÷ chuyÓn ®o¹n, liªn kÕt ®o¹n, chuyÓn
®o¹n cã quan hÖ liÖt kª: Tríc hÕt, ®Çu tiªn, cuèi cïng, - Çc tõ ng÷ chuyÓn
sau n÷a, mét mÆt, mÆt kh¸c, mét lµ, hai lµ, thø nhÊt, ®o¹n, liªn kÕt ®o¹n,
thø hai, thªm vµo ®ã, ngoµi ra… chuyÓn ®o¹n cã quan hÖ
Gv gîi ý: §o¹n v¨n miªu t¶ c¶nh chÞ DËu ®¸nh nhau víi liÖt kª: Tríc hÕt, ®Çu
Cai lÖ. tiªn, cuèi cïng, sau n÷a,
§1: Tríc hÕt ®©y lµ mét ®o¹n v¨n giµu kÞch tÝnh. mét mÆt, mÆt kh¸c, mét
§2: Bªn c¹nh ®ã t¸c gi¶ ®· kh¾c ho¹ thµnh c«ng tÝnh lµ, hai lµ, thø nhÊt, thø
çch nh©n vËt. hai, thªm vµo ®ã, ngoµi
§3: Thªm vµo ®ã ngßi bót miªu t¶ cña t¸c gi¶ linh ho¹t. ra…
§4: Cuèi cïng lµ ng«n ng÷ kÓ chuyÖn linh ho¹t.
Ho¹t ®éng3: Thùc hµnh.
* Bµi tËp1: Ph©n tÝch quan hÖ ý nghÜa vµ x¸c * Bµi tËp1: Ph©n tÝch
®Þnh çc ph¬ng tiÖn liªn kÕt ®o¹n v¨n trong çc ®o¹n quan hÖ ý nghÜa vµ x¸c
trÝch sau. ®Þnh çc ph¬ng tiÖn liªn
a. Tá sù ngËm ngïi th¬ng xã thÇy t«i, c« t«i chËp kÕt ®o¹n v¨n trong çc
chõng nèi tiÕp: ®o¹n trÝch sau
- MÊy l¹i r¨m th¸ng t¸m nµy lµ giç ®Çu cËu mµymî a)- §o¹n2 lµ phÇn tiÕp nèi
mµy vÒ dï sao còng ®ì tñi cho cËu mµy, vµ mµy cña ®o¹n1, gi¶i ®¸p râ
còng ph¶i cã hä, cã hµng, ngêi ta hái n÷a chø. h¬n th¾c m¾c cña ngêi
Nhng ®Õn ngµy giç ®Çu thÇy t«i, t«i kh«ng viÕt c« vµ niÒm mong muèn
th gäi, mÑ t«i còng vÒ. MÑ t«i vÒ mét m×nh ®em cña nh©n vËt t«i.
rÊt nhiÒu quµ b¸nh cho t«i vµ em QuÕ t«i. - PTLK: LK b»ng tõ "Nh-
b. B¶n "Tuyªn ng«n nh©n quyÒn vµ D©n quyÒn" cña ng" ®Çu ®o¹n 2.
CM Ph¸p n¨m 1791 còng nãi: b)- PTLK: LK b»ng tõ
7
"Ngêi ta sinh ra tù do vµ b×nh ®¼ng vÒ quyÒn lîi ng÷ "ThÕ mµ"
vµ ph¶i lu«n lu«n ®îc tù do b×nh ®¼n vÒ quyÒn lîi". c) Hs tù lµm ë nhµ
§ã lµ lÏ ph¶i kh«ng ai chèi c·i ®îc.
ThÕ mµ h¬n 80 n¨m nay, bän TD Ph¸p lîi dông l¸ cê * Bµi tËp2:
tù do, b×nh ®¼ng, b¸c ¸i, ®Õn cíp níc ta, ¸p bøc ®ång C¶m nh©n cña em sau
bµo ta. Hµnh ®éng cña chóng tr¸i h¼n víi nh©n ®¹o khi t×m hiÓu xong v¨n
vµ chÝnh nghÜa. b¶n §Êu tranh cho mét
(HCM- Tuyªn ng«n ®éc lËp) thÕ giíi hoµ b×nh- M¸c-
c. Ch¬i kh«ng th× bao giê còng chãng ch¸n- tÊt nhiªn. kÐt.
T«i kh«ng a bän nµy. - Nguy c¬ cña CTHN
Huèng chi t«i lµ kÎ hay bay nh¶y, l¹i cµng lÊy viÖc ®ang ®Ì n¨ng lªn toµn
ph¶i dõng ch©n lµ khã chÞu. DÇn dµ t«i thÊy th× giê nh©n lo¹i.
t«i ë víi hä thËt v« tÝch sù. Bím vµ mét lò ve sÇu thËt - C§VT, CTHN lµ phi lÝ
lµ mét lò ¨n h¹i. vµ lµm mÊt ®i kh¶ n¨ng
* Bµi tËp2: ViÕt phÇn th©n bµi cña ®Ò bµi sau. con ngêi cã ®îc CS tèt
C¶m nh©n cña em sau khi t×m hiÓu xong v¨n b¶n ®Ñp h¬n.
§Êu tranh cho mét thÕ giíi hoµ b×nh. - CTHN ®i ngîc l¹i lÝ trÝ
Gv: Híng dÉn, gîi ý cho Hs, Hs thùc hµnh trªn líp. cuae con ngêi vµ tù nhiªn.
- NhiÖm vô cña toµn
nh©n lo¹i lµ: §Êu tranh
v× mét TG hoµ b×nh.
4. Cñng cè: Çch dùng ®o¹n v¨n, tr×nh bµy ®o¹n v¨n vµ liªn kÕt ®o¹n v¨n trong
v¨n b¶n.
5 Híng dÉn: VÒ nhµ çc em hoµn thiÖn çc bµi tËp ®· cho, chuÈn bÞ chuyªn
®Ò 2: KiÓu v¨n b¶n vµ ph¬ng thøc biÓu ®¹t.
§ñ gi¸o ¸n chuyªn ®Ò th¸ng 9/2010

Ký DuyÖt:
8
KiÓu v¨n b¶n vµ ph¬ng thøc biÓu ®¹t
TiÕt3: V¨n b¶n thuyÕt minh.
I. Môc tiªu cÇn ®¹t:
1. KiÕn thøc:
- Cñng cè cho Hs çc kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh, n¾m ®îc mét sè ®èi t-
îng, t×nh huèng sö dông v¨n b¶n thuyÕt minh thêng gÆp.
- Hs ph©n biÖt ®îc çc d¹ng bµi v¨n thuyÕt minh: §å vËt, danh lam th¾ng c¶nh,
loµi vËt, loµi c©y…
2. Kü n¨ng: Hs cã kü n¨ng nhËn d¹ng çc kiÓu v¨n b¶n thuyÕt minh, vËn dung
hiÓu biÕt vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh lËp dµn ý vµ viÕt bµi hoµn chØnh.
3. Th¸i ®é: Hs ý thøc ®îc vai trß, t¸c dông cña v¨n b¶n thuyÕt minh trong ®êi
sèng.
II. ChuÈn bÞ: Gv: Nghiªn cøu néi dung chuyªn ®Ò, so¹n gi¸o ¸n.
Hs: ChuÈn bÞ chuyªn ®Ò theo híng dÉn cña gi¸o viªn.
1. æn ®Þnh tæ chøc:
2. KiÓm tra bµi cò: ? Em h·y cho biÕt çc çch tr×nh bµy ®o¹n v¨n, çc ph¬ng
tiÖn liªn kÕt ®o¹n v¨n.
3. Bµi míi:
* Ho¹t ®éngI: T×m hiÓu v¨n b¶n thuyÕ minh. I. T×m hiÓu chung vÒ
Ho¹t ®éng1: Kh¸i niÖm. v¨n b¶n thuyÕt minh.
? Tõ kiÕn thøc ®· häc, em hiÓu ntn vÒ v¨n b¶n 1. Kh¸i niªm v¨n b¶n
thuyÕt minh. thuyÕt minh.
- Hs: Lµ kiÓu v¨n b¶n th«ng dông trong mäi lÜnh vùc - Lµ kiÓu v¨n b¶n th«ng
®êi sèng nh»m cung cÊp tri thøc vÒ ®Æc ®iÓm, dông trong mäi lÜnh vùc
tÝnh chÊt, nguyªn nh©n… vÒ çc sù vËt vµ hiÖn tîng ®êi sèng nh»m cung cÊp
trong tù nhiªn, x· héi b»ng ph¬ng ph¸p tr×nh bµy, giíi tri thøc vÒ ®Æc ®iÓm,
thiÖu, gi¶i thÝch. tÝnh chÊt, nguyªn
? Em h·y lÊy mét vÝ dô vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh mµ nh©n… vÒ çc sù vËt vµ
em biÕt. hiÖn tîng trong tù nhiªn,
- Hs: Hä hµng nhµ kim, c©y chuèi trong ®êi sèng x· héi b»ng ph¬ng ph¸p
ViÖt Nam, H¹ long §¸ vµ níc… tr×nh bµy, giíi thiÖu, gi¶i
9
? ChØ ra ®èi tîng thuyÕt minh trong çc v¨n b¶n Êy. thÝch.
- Hs: Çi kim, C©y chuèi, §¸ níc H¹ Long.
Ho¹t ®éng2: §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n thuyÕt minh.
? Em h·y nªu nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña v¨n b¶n 2. §Æc ®iÓm cña v¨n b¶n
thuyÕt minh. thuyÕt minh.
- Hs: Th¶o luËn tr¶ lêi.
+ V¨n b¶n thuyÕt minh cã nhiÖm vô cung cÊp tri thøc
vÒ sù vËt, góp con ngêi hiÓu biÕt ®óng ®¾n, ®Çy
®ñ vÒ sù viÖc.
+ Tri thøc trong v¨n b¶n thuyÕt minh ®ßi hái ph¶i
kh¸ch quan, x¸c thùc, thùc dông, h÷u Ých cho con ng-
êi.
+ V¨n b¶n thuyÕt minh cÇn ®îc tr×nh bµy chÝnh x¸c
râ rµng, chÆy chÏ vµ hÊp dÉn.
* Ho¹t ®éngII: Ph¬ng ph¸p thuyÕt minh. II. Ph¬ng ph¸p thuyÕt
? Em h·y nh¾c l¹i çc ph¬ng ph¸p thuyÕt minh em ®· minh
häc ë líp 8.
- Ph¬ng ph¸p nªu ®Þnh nghÜa, gi¶i thÝch - Ph¬ng ph¸p nªu ®Þnh
- Ph¬ng ph¸p liÖt kª. nghÜa, gi¶i thÝch, nªu vÝ
- Ph¬ng ph¸p nªu vÝ dô. dô, so s¸nh, ph©n lo¹i
- Ph¬ng ph¸p dïng sè liÖu ph©n tÝch.
- Ph¬ng ph¸p so s¸nh.
- Ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i ph©n tÝch. III. §Ò v¨n thuyÕt minh
vµ çch lµm bµi v¨n
* Ho¹t ®éngIII: §Ò v¨n TM vµ çch lµm bµi v¨n TM. thuyÕt minh.
Ho¹t ®éng1: §Ò v¨n TM. 1. §Ò v¨n thuyÕt minh.
? §Ò v¨n thuyÕt minh thêng ®a ra çc yªu cÇu g×
- Hs: + Nªu çc ®èi tîng thuyÕt minh
+ Yªu cÇu ngêi lµm tr×nh bµy tri thøc vÒ chóng.
? Khi lµm bµi v¨n thuyÕt minh cÇn lu ý g×. 2. Çch lµm bµi v¨n
- Hs: + X¸c ®Þnh râ tri thøc kh¸ch quan, khoa häc vÒ thuyÕt minh.
®èi tîng.
+ Sö dông ph¬ng ph¸p thuyÕt minh thÝch hîp. + Më bµi: Giíi thiÖu ®èi
+ Ng«n tõ chÝnh x¸c dÔ hiÓu. tîng thuyÕt minh.
? Bµi v¨n thuyÕt minh cã bè côc ntn, yªu cÇu tõng + Th©n bµi: Tr×nh bµy
phÇn trong bè côc ®ã. cÊu t¹o ®Æc ®iÓm lîi
- Hs: Bè côc gåm ba phÇn: Ých… cña ®èi tîng.
+ Më bµi: Giíi thiÖu ®èi tîng thuyÕt minh. + KÕt bµi: Bµy tá th¸i ®é
+ Th©n bµi: Tr×nh bµy cÊu t¹o ®Æc ®iÓm lîi Ých… víi ®èi tîng.
cña ®èi tîng.
+ KÕt bµi: Bµy tá th¸i ®é víi ®èi tîng. IV. Çc d¹ng bµi v¨n
thuyÕt minh.
* Ho¹t ®éng IV: Çc d¹ng bµi v¨n thuyÕt minh. + ThuyÕt minh vÒ mét
? Em h·y nªu ra çc d¹ng bµi v¨n thuyÕt minh ®· häc thø ®å dïng
- Hs: Th¶o luËn tr¶ lêi. + ThuyÕt minh vÒ mét
10
thÓ lo¹i v¨n häc
+ ThuyÕt minh vÒ mét thø ®å dïng + ThuyÕt minh vÒ mét
+ ThuyÕt minh vÒ mét thÓ lo¹i v¨n häc ph¬ng ph¸p, çch lµm.
+ ThuyÕt minh vÒ mét ph¬ng ph¸p, çch lµm. + ThuyÕt minh vÒ mét
+ ThuyÕt minh vÒ mét thø ®å vËt. thø ®å vËt.
+ ThuyÕt minh vÒ mét loµi c©y. + ThuyÕt minh vÒ mét
+ ThuyÕt minh vÒ mét loµ vËt nu«i. loµi c©y.
+ ThuyÕt minh vÒ mét
loµ vËt nu«i.
* Ho¹t ®éng V: Sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong
v¨n b¶n thuyÕt minh. V. V¨n b¶n thuyÕt minh
? Mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®îc sö dung trong v¨n cã sö dông mét sè biÖn
b¶n thuyÕt minh. ph¸p nghÖ thuËt
- Hs: KÓ chuyÖn, tù thuËt, ®èi tho¹i theo lèi Èn dô,
nh©n ho¸ hoÆc çc h×nh thøc vÌ, diÔn ca… - Muèn cho v¨n b¶n
? ViÖc sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong thuyÕt minh thªm sinh
v¨n b¶n thuyªt minh cã t¸c dông g× ®éng, hÊp dÉn, ngêi ta sö
- Hs: Lµm cho v¨n b¶n thuyÕt minh thªm sinh ®éng dông thªm mét sè biÖn
hÊp dÉn. ph¸p nghÖ thuËt nh kÓ
Gv: Çc biÖn ph¸p nghÖ thuËt trong v¨n b¶n thuyÕt chuyÖn, tù thuËt theo lèi
minh cÇn ®îc sö dông thÝch hîp. ¶n dô, nh©n ho¸ hoÆc çc
? ViÖc sö dông çc biÖn ph¸p nghÖ thuËt phï hîp cã ý h×nh thøc vÌ, diÔn ca…
nghÜa ntn.
- Hs: Cã t¸c dông lµm næi bËt ®Æc ®iÓm cña ®èi t-
îng thuyÕt minh vµ g©y høng thó cho ngêi ®äc.
Gv: Yªu cÇu Hs ®äc l¹i v¨n b¶n: "Ngäc hoµng xø téi
Ruåi xanh" - V¨n b¶n: "Ngäc hoµng
? Bµi v¨n thuyªt minh cã nÕt g× næi bËt. xö téi Ruåi xanh".
- Hs: + H×nh thøc: Gièng v¨n b¶n têng thuËt vÒ mét
phiªn toµ.
+ CÊu tróc: Gièng nh mét biªn b¶n tranh luËn
vÒ ph¸p lý.
+ Néi dung: Nh mét c©u chuyÖn kÓ.
? T¸c gØ ®· sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nµo.
- Hs: T¸c gi¶ ®· sö dông biªn ph¸p nghÖ thuËt: KÓ
chuyÖn, miªu t¶, Èn dô…
? Çc biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®îc sö dông trong v¨n
b¶n trªn cã t¸c dông g×.
- Hs: Lµm cho v¨n b¶n thuyÕt minh thªm hÊp dÉn, thó
vÞ
Gv: Khi t¹o lËp v¨n b¶n thuyÕt minh cÇn sö dông
linh ho¹t çc biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®Ó bµi viÕt thªm
sinh ®éng, hÊp dÉn ngêi ®äc, ngêi nghe. VI. Sö dông yÕu tè miªu
t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt
* Ho¹t ®éng VI: YÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh.
11
minh.
? T¹i sao khi t¹o lËp v¨n b¶n thuyÕt minh, ngêi ta l¹i sö
dông thªm yÕu tè miªu t¶.
- Hs: §Ó bµi v¨n thuyÕt minh thªm cô thÓ, hÊp dÉn - §Ó thuyÕt minh cho cô
ngêi ®äc, ngêi nghe. thÓ, sinh ®éng, hÊp dÉn,
? YÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n TM cã t¸c dông g×. bµi thuyÕt minh cã thÓ
- Hs: YÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt minh cã t¸c kÕt hîp yÕu tè miªu t¶.
dông lµm cho ®èi îng thuyÕt minh ®îc næi bËt, g©y
Ên tîng.
* Bµi tËp1: Bæ sung yÕu tè miªu t¶ vµo çc chi tiÕt
thuyÕt minh vÒ c©y chuèi.
- Th©n c©y chuèi cã h×nh d¸ng…
- L¸ chuèi t¬i… * Bµi tËp2 (VÒ nhµ):
- L¸ chuèi kh«… Giíi thiÖu vÒ c©y chuèi
- Nân chuèi… trong ®êi sèng ViÖt Nam.
- B¾p chuèi…
- Qu¶ chuèi…
Häc sinh th¶o luËn ra giÊy nh¸p 10 phót sau ®ã
tr×nh bµy. Gv nhËn xÐt bæ sung.
* Bµi tËp2(VÒ nhµ): Giíi thiÖu vÒ c©y chuèi trong
®êi sèng ViÖt Nam.
4. Cñng cè: Gv kh¸i qu¸t l¹i ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n thuiyÕt minh, t¸c dông cña
viÖc sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµ yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt
minh.
5. Híng dÉn: VÒ nhµ «n l¹i kiÓu bµi v¨n TM cã sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ
thuËt vµ yÕu tè miªu t¶. Lµm bµi tËp thuyÕt minh vÒ C©y chuèi.
TiÕt4: Thùc hµnh

V¨n b¶n thuyÕt minh (TiÕp theo)
1. KiÕn thøc:
- TiÕp tôc cñng cè cho Hs çc kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n thuyÕt minh, vËn dung kiÕn
thøc ®· häc vµo gi¶i quyÕt çc bµi tËp cô thÓ.
2. Kü n¨ng: RÌn cho Hs kü n¨ng lËp dµn ý vµ t¹o lËp v¨n b¶n thuyÕt minh hoµn
chØnh. Trong v¨n b¶n thuyÕt minh cÇn vËn dông linh ho¹t çc biÖn ph¸p nghÖ
huËt vµ yÕi tè miªu t¶.
3. Th¸i ®é: Hs ý thøc ®îc vai trß, t¸c dông cña v¨n b¶n thuyÕt minh trong ®êi
sèng.
Hs: Häc bµi cò, vë thùc hµnh.
12
2. KiÓm tra bµi cò:
? Em h·y cho biÕt viÖc sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµ yÕu tè miªu t¶
trong v¨n b¶n thuyÕt minh cã ý nghÜa nh¬ thÕ nµo.
? Gv gäi 1- 2 Hs ®äc bµi viÕt vÒ: C©y chuèi trong ®êi sèng ViÖt Nam, sau ®ã
tæ chøc nhËn xÐt rót kinh nghiÖm.
3. Bµi míi:
* Ho¹t ®éng I: Thùc hµnh. I. Thùc hµnh.
Ho¹t ®éng1: Gv ra ®Ò bµi. §Ò1: Giíi thiÖu vÒ Con
§Ò1: Giíi thiÖu vÒ Con Tr©u ë lµng quª ViÖt Nam. Tr©u ë lµng quª ViÖt
Gv: Lu ý bµi v¨n thuyÕt minh cã sö dông mét sè biÖn Nam.
ph¸p nghÖ thuËt vµ yÕu tè miªu t¶.
Ho¹t ®éng2: T×m hiÓu ®Ò. 1. T×m hiÓu ®Ò:
? §Ò bµi trªn thuéc kiÓu lo¹i v¨n b¶n nµo. - KiÓu v¨n b¶n: ThuyÕt
- Hs: V¨n b¶n thuyÕt minh. minh.
? Em h·y x¸c ®Þnh ®èi tîng thuyÕt minh trong v¨n b¶n - VËn dông linh ho¹t ç
trªn. PPTM, mét sè biÖn ph¸p
- Hs: ThuyÕt minh vÒ con Tr©u. nghÖ thuËt vµ yÕu tè
? Theo yªu cÇu cña v¨n b¶n thuyÕt minh ®· häc ë líp 9, miªu t¶.
khi t¹o lËp v¨n b¶n nµy cÇn lu ý ®iÒu g×.
- Hs: CÇn sö dông mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµ
yÕu tè miªu t¶.
? Em h·y nh¾c l¹i bè côc cña bµi v¨n thuyÕt minh.
- Hs: Bè côc ba phÇn
+ Më bµi: Giíi thiÖu ®èi tîng thuyÕt minh.
+ Th©n bµi: Giíi thiÖu cô thÓ vÒ nguån gèc, ®Æc
diÓm, lîi Ých, gi¸ trÞ cña loµi vËt nµy. 2. LËp dµn ý:
+ KÕt bµi: Nªu suy nghÜ cña b¶n th©n vÒ loµi vËt - Më bµi:
®ã. Trªn ®ång c¹n, díi
Ho¹t ®éng3: Dµn ý ®ång s©u- Chång cµy vî
? Tõ yªu cÇu cña phÇn më bµi, em h·y ®øng t¹i chç më cÊy con tr©u ®i bõa.
bµi cho ®Ò bµi nµy. §©y lµ nhng c©u ca rÊt
- Hs: Më bµi, Gv tæ chøc cho çc Hs kh¸c nhËn xÐt bæ hay viÕt vÒ loµi tr©u,
sung. mét loµi vËt nu«i rÊt
Gîi ý: Trªn ®ång c¹n, díi ®ång s©u, quen thuéc cña ngêi d©n
Chång cµy vî cÊy con tr©u ®i bõa. ViÖt Nam. Con tr©u ®èi
§©y lµ nhng c©u ca rÊt hay viÕt vÒ loµi tr©u, mét víi ngêi n«ng d©n VN
loµi vËt nu«i rÊt quen thuéc cña ngêi d©n ViÖt Nam. rÊt quan träng. Nã g¾n
Con tr©u ®èi víi ngêi n«ng d©n VN rÊt quan träng. Nã víi rÊt nhiÒu ho¹t ®éng
g¾n víi rÊt nhiÒu ho¹t ®éng cña con ngêi nh kÐo cµy, cña con ngêi nh kÐo
bõa, g¾n víi tuæi th¬, víi lÔ héi. VËy con tr©u cã ®Æc cµy, bõa, g¾n víi tuæi
®iÓm ntn, nguån gèc cña nã ra sao, chóng ta sÏ cïng th¬, víi lÔ héi. VËy con
nhau t×m hiÓu. tr©u cã ®Æc ®iÓm ntn,
nguån gèc cña nã ra sao,
? Trong phÇn th©n bµi em sÏ giíi thiÖu çc tri thøc nµo chóng ta sÏ cïng nhau
13
vÒ loµi tr©u. t×m hiÓu.
- Hs: + Nguån gèc, ®Æc diÓm cña loµi tr©u
+ Con tr©u víi c«ng viÖc nhµ n«ng. - Th©n bµi:
+ Con tr©u víi tuæi th¬ ë n«ng th«n.
+ Con tr©u víi lÔ héi ë ViÖt Nam. + Nguån gèc, ®Æc diÓm
Gv: LÇn lît híng dÉn häc sinh t×m hiÓu çc tri thøc cña loµi tr©u.
vÒ loµi tr©u.
? Tõ çc kiÕn thøc ®· häc ë m«n Sinh häc, em h·y cho
biÕt nguån gèc, ®Æc ®iÓm cña loµi tr©u.
- Hs: + Tr©u VN cã nguån gèc tõ tr©u rõng ®îc thuÇn
ho¸, thuéc nhãm tr©u ®Çm lÇy.
+ L«ng tr©u cã mµu x¸m hoÆc x¸m ®en, cÆp
sõng h×nh lìi liÒm.
+ Tr©u cã c©n nÆng trung b×nh tõ: 350- 450 + Con tr©u víi c«ng
kg. viÖc nhµ n«ng.
? Víi nhµ n«ng, con tr©u cã ý nghÜa nh thÕ nµo.
- Hs: + Nhµ n«ng nu«i tr©u ®Ó lÊy søc kÐo. Mçi con
tr©u cã søc kÐo trung b×nh tõ 0.36- 0.40 m· lùc (70-
075 kg díi ruéng)
+ Tr©u kÐo cµy, bõa, kÐo than ®¸, gç góp ngêi
n«ng d©n.
+ Thøc ¨n cña tr©u chñ yÕu lµ r¬m vµ cá.
+ Trong kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p, tr©u góp bé + Con tr©u víi tuæi th¬ ë
®éi ta kÐo ph¸o vµo trËn ®Þa… n«ng th«n.
? Tuæi th¬ ë n«ng th«n VN g¾n bã víi tr©u nh thÕ
nµo.
- Hs: + §îc ch¨n tr©u trªn nh÷ng çnh ®ång quª, nh÷ng
con ®êng lµng.
+ §îc ®ua diÒu thæi s¸o, ®äc s¸ch, ®¸nh trËn gi¶
khi ch¨n tr©u.
+ NghÜ ra nh÷ng trß ch¬i liªn quan ®Õn tr©u…
Gv: Bæ sung hai c©u th¬ cña nhµ th¬ Giang Nam
viÕt vÒ toái th¬ ch¨n tr©u:
Tuæi cßn th¬ ngµy hai buæi dÕn trêng.
Yªu quª h¬ng qua tõng trang s¸ch nhá, + Con tr©u víi lÔ héi ë
Ai b¶o ch¨n tr©u lµ khæ. ViÖt Nam.
T«i m¬ mµng nghe chim hãt trªn cao.
? Con tr©u ë níc ta g¾n víi nh÷ng lÔ héi nµo.
- Hs: + Héi chäi tr©u ë §å S¬n- H¶i Phßng
Dï ai bu«n ®©u b¸n ®©u,
Mång chÝn th¸ng t¸m träi tr©u th× vÒ.
+ LÔ héi ®©m tr©u ë T©y Nguyªn. - KÕt bµi: Suy nghÜ cña
+ LÔd héi thÓ thao §«ng nam ¸ ®îc tæ chøc t¹i em vÒ con tr©u.
ViÖt Nam ®· lÊy con tr©u lµm biÓu tîng cho søc
m¹nh vµ tinh thÇn ®oµn kÕt. II. Luyªn tËp viÕt bµi.
14
? §äc phÇn kÕt bµi.
Gv: Cho Hs chuÈn bÞ 5 phót sau ®ã yªu cÇu Hs ®äc
råi tæ chøc nhËn xÐt bæ sung.
* Ho¹t ®éng II: ViÕt bµi.
- Hs: Thùc hµnh viÕt bµi hoµn chØnh trªn c¬ së dµn ý
®· lËp. (Thêi gian 60 phót).
Gv: Tæ chøc theo dâi, nh¾c nhë Hs lµm bµi.
4. Cñng cè: - Çch t×m ý vµ lËp dµn ý cho bµi v¨n thuyÕt minh.
- Kü n¨ng lµm bµi v¨n thuyÕt minh.
5. Híng dÉn: VÒ nhµ hoµn thiÖn bµi viÕt, chuÈn bÞ çc ®Ò bµi v¨n thuyÕt
minh trong SGK Ng÷ v¨n tËp I, trang 15.
v¨n häc trung ®¹i

TiÕt5: V¨n xu«i Trung ®¹i
I. Môc tiªu cÇn ®¹t.
1. KiÕn thøc: Häc sinh n¾m ®îc mét çch hÖ thèng çc t¸c phÈm VHT§. Tãm
t¾t ®îc çc v¨n b¶n VHT§, hÖ thèng l¹i ®îc çc kiÕn thøc ®· häc vÒ néi dung,
nghÖ thuËt cña çc TPVHT§.
2. Kü n¨ng: RÌn cho Hs cã kÜ n¨ng c¶m thô v¨n häc trung ®¹i, kÜ n¨ng
ph©n tÝch nh©n vËt.
3. Th¸i ®é: Gi¸o dôc Hs cã th¸i ®é tr©n träng, th¬ng yªu con ngêi, phª ph¸n
nh÷ng bÊt c«ng ngang tr¸i chµ ®¹p lªn h¹nh phóc løa ®«i.
II. ChuÈn bÞ.
ThÇy : Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n
Trß : §äc kü t¸c phÈm, t×m hiÓu t¸c gi¶, so¹n bµi
III. TiÕn tr×nh lªn líp.
2. KiÓm tra.bµi cò:
? Em h·y kÓ tªn çc t¸c phÈm v¨n häc trung ®¹i ®· häc trong ch¬ng tr×nh ng÷
v¨n 9. ( T¸c gi¶, t¸c phÈm, thêi gian vµ hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña t¸c phÈm).
3. Bµi míi:
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t
* Ho¹t ®éng I: T×m hiÓu v¨n b¶n: ChuyÖn ngêi con
g¸i Nam X¬ng. I. V¨n b¶n: ChuyÖn ngêi
Ho¹t ®éng 1: Tãm t¾t v¨n b¶n: con g¸i Nam X¬ng.
? Em h·y tãm t¾t l¹i çc ý chÝnh cña c©u chuyÖn (TrÝch- NguyÔn D÷)
15
- Vò ThÞ ThiÕt quª ë Nam X¬ng, thuú mÞ, nÕt na lÊy 1. Tãm t¾t v¨n b¶n:
chång lµ Tr¬ng Sinh, mét ngêi cã tÝnh ®a nghi, c¶
ghen.
- BiÕt tÝnh chång, nµng ¨n ë khu«n phÐp nªn gia
®×nh ªm Êm thuËn hoµ. Khi triÒu ®×nh b¾t Tr¬ng
Sinh ®i lÝnh, Vò ThÞ ThiÕt ®· cã mang sau ®Çy
tuÇn sinh con trai ®Æt tªn lµ §¶n.
- Ch¼ng bao l©u mÑ mÊt, nµng lo toan cho mÑ må
yªn m¶ ®Ñp. Chång ®i xa, nµng th¬ng con bÌn bÞa ra
chuyÖn “çi bãng” trªn têng.
- Chång nµng nghi ngê, gia ®×nh x¶y ra th¶m kÞch:
nµng gieo m×nh tù vÉn.
- Cïng lµng cã Phan Lang, nhê mét lÇn th¶ rïa xanh 2. Nh©n vËt Vò ThÞ
nªn khi gÆp n¹n th× ®îc cøu. Vò N¬ng nhê chµng ThiÕt
minh oan. Nµng ngåi kiÖu hoa c¶m t¹ chång råi biÕn a) VÎ ®Ñp cña Vò N¬ng
mÊt. + Lµ ngêi con g¸i thuú
mÞ, nÕt na.
Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu phÈm chÊt cña nh©n vËt Vò + Mét ngêi vù thuû chung.
ThÞ ThiÕt. + Lµ ngêi con d©u hiÕu
? Qua c©u chuyÖn em thÊy nh©n vËt Vò N¬ng hiÖn th¶o.
lªn víi nh÷ng vÎ ®Ñp nµo. b) Sè phËn oan nghiÖt,
- Hs: Th¶o luËn tr¶ lêi. ngang tr¸i cña nµng.
+ Lµ ngêi con g¸i thuú mÞ, nÕt na. + T×nh duyªn ngang tr¸i.
+ Mét ngêi vù thuû chung. + Mßn mái chê ®îi, vÊt
+ Lµ ngêi con d©u hiÕu th¶o. v¶ gian lao.
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ sè phËn cña nh©n vËt nµy. + Çi chÕt th¬ng t©m.
- Hs: Vò n¬ng cã mét sè phËn oan nghiÖt, ngang tr¸i.
+ T×nh duyªn ngang tr¸i. 3. Gi¸ trÞ cña T¸c phÈm:
+ Mßn mái chê ®îi, vÊt v¶ gian lao. a) Gi¸ trÞ hiÖn thùc:
+ Çi chÕt th¬ng t©m. - NguyÔn D÷ ®· ph¶n
¸nh mét çch ch©n thùc sè
Ho¹t ®éng 3: Gi¸ trÞ cña v¨n b¶n ChuyÖn ngêi con phËn ngêi phô n÷ trong
g¸i Nam X¬ng. XHPK thÕ kû XVI.
? Em h·y cho biÕt gi¸ trÞ hiÖn thùc ®îc NguyÔn D÷ - Tè ço XHPK, chiÕn
thÓ hiÖn qua v¨n b¶n ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X- tranh PK:
¬ng. + G©y ra çc cuéc chiÕn
- Hs: Th¶o luËn tr¶ lêi tranh phi nghÜa.
Gîi ý: + Nh©n d©n kh«ng ®ång
- NguyÔn D÷ ®· ph¶n ¸nh mét çch ch©n thùc sè t×nh: B¾t lÝnh…
phËn ngêi phô n÷ trong XHPK thÕ kû XVI. + MÑ xa con, vî xa
- Tè ço XHPK, chiÕn tranh PK: chång, con kh«ng biÕt
+ G©y ra çc cuéc chiÕn tranh phi nghÜa. mÆt cha, g©y ra nhiÕu
+ Nh©n d©n kh«ng ®ång t×nh: B¾t lÝnh… çi chÕt th¬ng t©m, oan
+ MÑ xa con, vî xa chång, con kh«ng biÕt mÆt cha, nghiÖt…
g©y ra nhiÕu çi chÕt th¬ng t©m, oan nghiÖt… - Tè ço chÕ ®é nam
16
- Tè ço chÕ ®é nam quyÒn ®éc ®o¸n. quyÒn ®éc ®o¸n.
- Phª ph¸n s©u s¾c quan niÖm hÑp hßi cña XHPK xa - Phª ph¸n s©u s¾c quan
vÒ ngêi phô n÷. niÖm hÑp hßi cña XHPK
? Gi¸ trÞ nh©n ®¹o ®îc ND thÓ hiÖn ntn qua v¨n b¶n xa.
nµy.
- Hs: ThÓ hiÖn niÒm th¬ng c¶m s©u s¾c ®èi víi sè b) Gi¸ trÞ nh©n ®¹o: ThÓ
phËn cña ngêi phô n÷ trong XHPK hiÖn niÒm th¬ng c¶m
Gv: T¸c gi¶ ®· hÕt lêi ngîi ca ngêi phô n÷, M¬ íc s©u s¾c ®èi víi sè phËn
ngêi phô n÷ ®îc gi¶i tho¸t (Chi tiÕt tëng tîng k× ¶o vÒ cña ngêi phô n÷ trong
cuéc sèng cña VN díi thuû cung). XHPK
? Gi¸ trÞ nghÖ thuËt ®îc NguyÔn D÷ thÓ hiÖn qua
v¨n b¶n nµy. c) Gi¸ trÞ nghÖ thuËt:
- Hs: + DÉn chuyÖn khÐo lÐo g©y høng thó cho ngêi + DÉn chuyÖn khÐo lÐo
®äc. g©y høng thó cho ngêi
+ Cã sù kÕt hîp g÷a yÕu tè hiÖn thùc vµ k× ¶o. ®äc.
+ X©y dùng ®îc nh©n vËt ®iÓn h×nh víi tÝnh + Cã sù kÕt hîp g÷a yÕu
çch ®iÓn h×nh. tè hiÖn thùc vµ k× ¶o.
Ho¹t ®éng 4: LuyÖn tËp
* Bµi tËp: C¶m nhËn cña em vÒ cuéc ®êi vµ sè phËn
cña nh©n vËt Vò n¬ng qua v¨n b¶n ChuyÖn ngêi con II. V¨n b¶n ChuyÖn cò
g¸i Nam X¬ng. trong phñ chóa TrÞnh.
(TrÝch: P§H)
* Ho¹t ®éng II: T×m hiÓu v¨n b¶n ChuyÖn cò trong 1. Tãm t¾t v¨n b¶n:
phñ chóa TrÞnh
* Ho¹t ®éng 1: Tãm t¾t ®o¹n trÝch.
? Em h·y tãm t¾t l¹i néi dung ®o¹n trÝch Chuyªn cò
trong phñ chóa TrÞnh.
- Hs: Tãm t¾t v¨n b¶n.
+ Kho¶ng n¨m Gi¸p ngä, Êt mïi(1774- 1775) trong níc
v« sù, TrÞnh S©m thÝch ch¬i ®Ìn ®uèc. ¤ng cho
x©y dùng rÊt nhiÒu ®×nh ®µi, li cung, tæ chøc ®i
d¹o ch¬i ë T©y hå… ®Ó tho¶ m·n nh÷ng thó ¨n ch¬i
®ã.
+ Chóa ra søc v¬ vÕt cña quÝ trong thiªn h¹: Ch©n
cÇm dÞ thó, cæ méc qu¸i th¹ch, chËu hoa c©y c¶nh. 2. Sù ¨n ch¬i xa hoa cña
+ Bon ho¹n quan nhê bãng chóa ra søc hoµnh hµnh chóa TrÞnh S©m vµ sù
trong d©n gian. Chóng v¬ vÕt chËu hoa c©y c¶nh, nhòng nhiÔu cña bän
chim tèt khiÕu hay. Chóng cßn do¹ dÉm tèng tiÒn ho¹n quan.
nh©n d©n.
Ho¹t ®«ng2: Sù ¨n ch¬i cña TrÞnh S©m vµ bän

hoan quan. - Chóa TrÞnh ¨n ch¬i xa
? Sù ¨n ch¬i cña chóa TrÞnh S©m ®îc t¸c gi¶ kÓ vµ t¶ hoa tèn kÕm, x« bå vµ
nh thÕ nµo. thiÕu v¨n ho¸.
- Hs: + Ch¬i ®Ìn ®uèc: X©y dùng nhiÒu li cung,
17
®×nh dµi.
+ Ch¬i c©y c¶nh: V¬ vÐt ch©n cÇm dÞ thó, cæ
méc qu¸i th¹ch… trong d©n gian.
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ çh ¨n ch¬i cña chóa TrÞnh
S©m.
- Hs: Dïng uy quyÒn ®Ó ¨n cíp cña quÝ trong thiªn h¹.
Gv: §ã lµ çch ¨n ch¬i kh«ng chÝnh ®¸ng. - Bän quan l¹i nhòng
? Thõa quyÒn chóa, bän ho¹n quan ®· nhòng nhiÔu nhiÔu, võa ¨n cíp, võa la
nh thÕ nµo. lµng
- Hs: + Dß nhµ nµo cã chim tèt khiÕu hay, th× biªn
hai ch÷ phông thñ
+ TrÌo têng thµnh lÎn ra, sai lÝnh lÊy ®i råi buéc
téi dÊu cña cung phông. 3. Gi¸ trÞ cña v¨n b¶n.
+ Do¹ l¹t, tèng tiÒn… a) Gi¸ trÞ nghÖ thuËt.
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt kÓ vµ t¶ cña - Çc sù viÖc ®îc miªu t¶
P§H. cô thÓ, ch©n thùc kh¸ch
- Hs: KÓ kÕt hîp lêi b×nh luËn, dù ®o¸n. quan.
? T¸c dông cña çch kÓ chuyÖn ®ã lµ g×. - KÓ chuyÖn ngêi thùc,
- Hs: Lµm c©u chuyÖn thªm hÊp dÉn, sinh ®éng h¬n. viÖc thùc cã ®an xen lêi
? Qua ®ã em c¶m nhËn nh thÕ nµo vÒ cuéc sèng cña b×nh luËn, dù ®o¸n.
bän vua, chóa cuèi thÕ kû XVII. b) Gi¸ trÞ néi dung: Ph¶n
- Hs: Bän vua chóa nhµ TrÞnh sèng xa hoa nhòng ¸nh ®êi sènh xa hoa cña
nhiÔu. vua chóa vµ sù nhòng
nhiÔu cña bän quan l¹i
Ho¹t ®éng3: T×m hiÓu gi¸ trÞ cña v¨n b¶n. thêi Lª TrÞnh.
? Em h·y kh¸i qu¸t l¹i nh÷ng gi¸ trÞ nghÖ thuËt ®îc
P§H thÎ hiÖn qua ®o¹n trÝch.
- Hs: Th¶o luËn tr¶ lêi:
+ Çc sù viÖc ®îc miªu t¶ cô thÓ, ch©n thùc kh¸ch III. Hoµng Lª nhÊt thèng
quan. chÝ. (Ng« Gia V¨n Ph¸i)
+ KÓ chuyÖn ngêi thùc, viÖc thùc cã ®an xen lêi 1. Tãm t¾t v¨n b¶n:
b×nh luËn, dù ®o¸n.
? Qua ®ã t¸c gi¶ muèn nãi víi ngêi ®äc ®iÒu g×.
-Hs: Qua ®o¹n trÝch, P§H ®· ph¶n ¸nh ®êi sènh xa
hoa cña vua chóa vµ sù nhòng nhiÔu cña bän quan l¹i
thêi Lª TrÞnh.
* Bµi tËp: C¶m nhËn vÒ CS xa hoa cña bän vua chóa
thêi Lª TrÞnh qua §T.
* Ho¹t ®éng III: V¨n b¶n Hoµng Lª nhÊt thèng

chÝ.
Ho¹t ®éng 1: Tãm t¾t v¨n b¶n.
? Em h·y tãm t¾t l¹i çc sù viÖc chÝnh ®îc kÓ l¹i qua
v¨n b¶n Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ.
- Hs: Tãm t¾t heo çc ý sau:
18
+ NhËn ®îc tin cÊp b¸o qu©n Thanh sang x©m lîc níc
ta, vua Quang Trung quyÕt ®Þnh th©n chinh cÇm
qu©n ra b¾c. 2. Nh©n vËt Quang
+ Tríc khi xuÊt qu©n, «ng lËp ®µn tÕ trêi ®Êt, t¹o ra Trung
¸o cæn mò miÖn vµ lªn ng«i Hoµng ®Õ.
+ Ngµy 29 «ng ®Õn NghÖ An vµ tæ chøc kÐn lÝnh.
+ Tèi 30 «ng tæ chøc cho binh lÝnh ¨n tÕt tríc vµ h¹
lÖnh xuÊt binh. - Lµ ngêi cã hµnh ®éng
+ TrËn s«ng Gi¸n vµ s«ng Thanh quyÕt. m¹nh mÏ, quyÕ ®o¸n, cã
+ TrËn ®¸nh ®ån Hµ Håi ( Mång 3)… trÝ tuÖ s¸ng suèt, nh¹y
+ TrËn ®¸nh ®ån Ngäc Håi ( R¹ng s¸ng mång 5)… bÐn.
+ TrËn ®¸nh thµnh Th¨ng Long ( Tra mång 5)…
+ Sù thÊt b¹i cña T«n SÜ NghÞ vµ Lª Chiªu Thèng…
- Cã ý chÝ quyÕt th¾ng,
Hoat ®éng 2: Nh©n vËt vua Quang Trung cã tÇm nh×n xa tr«ng
? Qua ®o¹n trÝch, em thÊy vua Quang Trung hiÖn lªn réng vµ tµi dung binh nh
lµ ngêi nh thÕ nµo. thÇn.
- Hs: Tr¶ lêi, Gv kh¸i qu¸t l¹i.
+ Lµ ngêi cã hµnh ®éng m¹nh mÏ, quyÕ ®o¸n.
+ Lµ ngêi cã trÝ tuÖ s¸ng suèt, nh¹y bÐn ( Ph©n tÝch
t×nh h×nh, dïng ngêi).
+ Cã ý chÝ quyÕt th¾ng vµ tÇm nh×n xa tr«ng réng. 3. Gi¸ trÞ cña t¸c phÈm:
+ Tµi dung binh nh thÇn. a) Gi¸ trÞ nghÖ thuËt.
? T¹i sao çc t¸c gi¶ dßng hä NGVP ®Òu lµ quan
qu©n cña triÒu ®×nh nhµ Lª mµ l¹i viÕt vÒ vua QT
hay nh vËy.
+ QT lµ mét vÞ vua cã tµi n¨ng. b) Gi¸ trÞ néi dung.
+ Hµnh ®éng cña QT lµ chÝnh nghÜa,
+ Vua Lª lµ kÎ b¸n níc cÇu vinh. * Bµi tËp: C¶m nhËn cña
Ho¹t ®éng 3: Gi¸ trÞ cña t¸c phÈm. em vÒ h×nh t¬ng nh©n
? Em h·y kh¸i qu¸t l¹i nh÷ng gi¸ trÞ nghÖ huËt ®îc çc vËt ngêi anh hïng
t¸c gi¶ dßng hä Ng« Th× thÓ hiÖn qua v¨n b¶n. NguyÔn HuÖ qua §T håi
- T¸i hiÖn l¹i LÞch sö võa ch©n hùc võa sinh ®éng: 14- HLNTC.
Sù kiÖn, nh©n chøng…
- Giäng v¨n võa mØa mai, võa s¶ng kho¸i hµo hïng.
- Miªu t¶ võa mang tÝnh kh¸ch quan, võa chñ quan.
- X©y dùng thµnh c«ng hai tuyÕn nh©n vËt: Quang
Trung, Lª Chiªu Thèng vµ T«n SÜ NghÞ.
? Qua v¨n b¶n Çc t¸c gi¶ ®· góp em c¶m nhËn ®îc
g×.
- Hs: §o¹n trÝch ®· t¸i hiÖn ch©n thùc h×nh ¶nh ngêi
anh hïng d©n téc NguyÔn HuÖ qua chiÕn c«ng thÇn
tèc ®¹i ph¸ qu©n Thanh vµ sè phËn bi ®¸t cña vua t«i
LCT.
19
Gv: Híng dÉn häc sinh lµm bµi tËp.
4 .Cñng cè: Gi¸o viªn hÖ thèng l¹i Çc t¸c phÈm v¨n xu«i trung ®¹i. NhÊn m¹nh
nh÷ng thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt cña çc TPVH trung ®¹i
5. Híng dÉn: VÒ nhµ «n l¹i bµi, lµm çc bµi tËp ®· cho.
TiÕt 6: TruyÖn th¬ n«m Trung ®¹i

I. Môc tiªu cÇn ®¹t.
1. KiÕn thøc:
- Hs hiÓu ®îc tiÓu sö, cuéc ®êi vµ th©n thÕ sù nghiÖp cña t¸c gi¶ NguyÔn Du,
n¾m ®îc gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña TPTK qua çc ®o¹n trÝch trong sgk.
- Hs c¶m nhËn ®îc nh÷ng phÈm chÊt cña ngêi phô n÷ ViÖt Nam vµ sè ph©n cña
hä qua nh©n vËt Thuý KiÒu.
2. Kü n¨ng: Hs cã kü n¨ng c¶m nhËn truyÖn th¬ n«m trung ®¹i, cã kü n¨ng ph©n
tÝch nh©n vËt.
3. Th¸i ®é: Hs cã th¸i ®é tr©n träng ngîi ca ngêi phô n÷, th«ng c¶m víi nh÷ng nçi
®au mµ hä ph¶i g¸nh chÞu, ®ång thêi cã th¸i ®é phª ph¸n, tè ço nh÷ng bÊt c«ng
trong x· héi pk xa.
II. ChuÈn bÞ.
ThÇy : Nghiªn cøu tµi liÖu, so¹n gi¸o ¸n
Trß : §äc kü t¸c phÈm, t×m hiÓu t¸c gi¶ vµ nh÷ng gi¸ trÞ néi dung nghÖ
thuËt cña TPVH trung ®¹i.
III. TiÕn tr×nh lªn líp.
2. KiÓm tra.bµi cò: KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi ë nhµ cña häc sinh.
? C¶m nhËn cña em vÒ h×nh tîng nh©n vËt Quang Trung qua ®o¹n trÝch håi
14- HLNTC.
3. Bµi míi:
* Ho¹t ®éng I: T¸c phÈm TruyÖn KiÒu. I. TruyÖn KiÒu- NguyÔn
Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu vÒ t¸c gi¶. Du
? Em h·y giíi thiÖu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ tiÓu sö,
cuéc ®êi cña t¸c gi¶ NguyÔn Du. 1. T¸c gi¶ NguyÔn Du.
- Hs: - ND sinh trëng trong mét gia ®×nh ®¹i quý
téc, - ND sinh trëng trong mét
nhiÒu ®êi lµm quan díi triÒu Lª. gia ®×nh ®¹i quý téc,
- NguyÔn Du cã n¨ng khiÕu v¨n häc bÈm sinh, nhiÒu ®êi lµm quan díi
th«ng minh, ham häc l¹i ®îc hun ®óc tõ mét gia triÒu Lª.
®×nh
cã truyÒn thèng hiÕu häc. - NguyÔn Du cã n¨ng khiÕu
- Tuy xuÊt th©n trong mét gia ®×nh ®¹i quý v¨n häc bÈm sinh, th«ng
téc phong kiÕn nhng vÒ sau gia ®×nh sa sót (do sù minh, ham häc l¹i ®îc hun
sôp ®æ cña triÒu Lª). B¶n th©n ND må c«i sím: ®óc tõ mét gia ®×nh cã
n¨m 11 tuæi cha mÊt, 13 tuæi mÑ còng qua ®êi, anh truyÒn thèng hiÕu häc.
chÞ em li t¸n mçi ngêi mét n¬i.
- Suèt 10 n¨m trêi sèng phiªu b¹t tr«i næi - Tuy xuÊt th©n trong mét
20
kh«ng n¬i ®©u lµ bÐn rÔ. gia ®×nh ®¹i quý téc phong
- ¤ng lu«n buån rÇu tríc sù diÖt vong cña v- kiÕn nhng vÒ sau gia ®×nh
¬ng triÒu Lª. Cuèi cïng vÒ quª ë díi ch©n nói Hång sa sót (do sù sôp ®æ cña
LÜnh «ng thÝch ®i s¨n, ®i c©u uèng rîu, lµm th¬, triÒu Lª). B¶n th©n ND må
®i nghe h¸t phêng v¶i. c«i sím: n¨m 11 tuæi cha
- 1802 NguyÔn ¸nh lËp ra nhµ NguyÔn: mÊt, 13 tuæi mÑ còng qua
NguyÔn Du ®îc mêi ra lµm quan. ®êi, anh chÞ em li t¸n mçi
Gv: N¨m 1813 ®îc lµm trëng ph¸i ®oµn ®i tuÕ ngêi mét n¬i.
cèng nhµ Thanh lóc vÒ ®îc th¨ng chøc Tham chi bé
lÔ vµ gi÷ chøc ®ã cho ®Õn 1820 ®îc lÖnh ®i xø - Suèt 10 n¨m trêi sèng phiªu
lÇn n÷a nhng cha kÞp ®i th× bÞ bÖnh qua ®êi. 10- b¹t tr«i næi kh«ng n¬i ®©u
8 «ng m¾c bÖnh vµ qua ®êi. ND lµ mét ®¹i thi hµo lµ bÐn rÔ.
vÜ ®¹i cña d©n téc. Danh nh©n v¨n ho¸ thÕ giíi,
«ng cã nhiÒu t¸c phÈm ®Æc s¾c.
? Cuéc ®êi vµ thêi ®¹i NguyÔn Du cã ¶nh hëng ntn 2. Sù nghiÖp s¸ng t¸c cña
®Õn sù nghiÖp s¸ng t¸c cña «ng. NguyÔn Du
Ho¹t ®éng 2: Sù nghiÖp s¸ng t¸c cña NguyÔn Du
? Sù nghiÖp s¸ng t¸c cña NguyÔn Du
- Hs: + T¸c phÈm ch÷ H¸n: Thanh Hiªn thi tËp, Nam
trung t¹p ng©m, B¾c hµnh t¹p lôc (243 bµi).
+ T¸c phÈm ch÷ N«m: V¨n tÕ thËp lo¹i chóng
sinh, TruyÖn KiÒu. 3. T¸c phÈm TruyÖn KiÒu.
Ho¹t ®éng 3: Tãm t¾t TruyÖn KiÒu.
? Em h·y giíi thiÖu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ TPTK
- Hs: + ThÓ lo¹i: TruyÖn th¬ n«m gåm 3254 c©u + GÆp gì vµ ®Ýnh íc.
th¬ lôc b¸t.
+ LÊy cèt truyÖn tõ TP:"Kim V©n KiÒu + Gia biÕn vµ lu l¹c
TruyÖn" cña TTTN- TQ ®Ó s¸ng t¸c ra TK(§TTT).
? Em h·y tãm t¾t néi dung t¸c phÈm Truyªn KiÒu. + §oµn tô.
- Hs: Tãm t¾t theo bè côc cña t¸c phÈm:
+ GÆp gì vµ ®Ýnh íc.
+ Gia biÕn vµ lu l¹c
+ §oµn tô. II. Gi¸ trÞ cña t¸c phÈm
* Ho¹t ®éng II: Gi¸ trÞ cña TruyÖn KiÒu. TruyÖn KiÒu.
Ho¹t ®éng 1: NghÖ thuËt. 1. Gi¸ trÞ ngÖ thuËt
? Em h·y kh¸i qu¸t l¹i nh÷ng gi¸ trÞ vÒ nghÖ thuËt
cña t¸c phÈm TruyÖn KiÒu.
- Hs: + T¸c phÈm lµ sù kÕt tinh thµnh tùu nghÖ T¸c phÈm lµ sù kÕt tinh
thuËt v¨n häc d©n téc trªn çc ph¬ng diÖn: Ng«n thµnh tùu nghÖ thuËt v¨n
ng÷, thÓ lo¹i. häc d©n téc trªn çc ph¬ng
+ NghÖ thuËt ng«n tõ cã bíc ph¸t triÓn vît diÖn: Ng«n ng÷, thÓ lo¹i.
bËc: DÉn chuyÖn, miªu t¶ hiªn nhiªn, kh¾c ho¹ tÝnh
çch vµ miªu t¶ t©m lÝ.
Gv:T¸c phÈm ®îc dÞch ra nhiÒu thø tiÕng vµ ®îc
giíi thiÖu ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi
21
Ho¹t ®éng 2: Néi dung. 2. Gi¸ trÞ néi dung
? Gi¸ trÞ hiÖn thùc cña t¸c phÈm TruyÖn KiÒu ®îc
thÓ hiÖn nh thÕ nµo. - Gi¸ trÞ hiÖn thùc.
- Hs: Tp lµ bøc tranh hiÖn thùc vÒ mét XH bÊt
c«ng tµn b¹o. Tp lµ bøc tranh hiÖn thùc
? Sù bÊt c«ng thèi n¸t cña XHPK ®îc ND t¸i hiÖn vÒ mét XH bÊt c«ng tµn
víi nh÷ng bé mÆt nµo. b¹o: Quan l¹i bÊt tµi, XH
- Hs: Tr¶ lêi, Gv kh¸i qu¸t l¹i. ®ång tiÒn…
+ Tè ço XHPK thèi n¸t víi nh÷ng kÎ bÊt tµi:
H.T.HiÕn.
+ Nh÷ng kÓ ®Çu tr©u mÆt ngùa, bu«n thÞt b¸n ng-
êi, lµm giµu trªn th©n x¸c ngêi phô n÷: Tó Bµ,
MGS…
+ Nh÷ng kÎ mu m« s¶o quyÖt, nham hiÓm: Ho¹n - Gi¸ trÞ nh©n ®¹o: §Ò cao
Th. tµi n¨ng nh©n phÈm vµ
? Gi¸ trÞ nh©n ®¹o cña t¸c phÈm lµ g× nh÷ng kh¸ väng ch©n
- Hs: TP lµ tiÕng nãi kh¼ng ®Þnh, ®Ò cao tµi n¨ng chÝnh cña con ngêi: QuyÒn
nh©n phÈm vµ nh÷ng kh¸ väng ch©n chÝnh cña sèng, tù do, t×nh yªu, h¹nh
con ngêi: QuyÒn sèng, tù do, t×nh yªu, h¹nh phóc… phóc…
* Ho¹t ®éng III: V¨n b¶n: ChÞ em Thuý KiÒu III. V¨n b¶n: ChÞ em Thuý
? Nªu vÞ trÝ xuÊt xø cña ®o¹n trÝch trong Tp KiÒu.
TruyÖn KiÒu.
- Hs: Nªu, Gv nhËn xÐt bæ sung chèt kiÕn thøc.
? H·y cho biÕt ®¹i ý cña ®o¹n trÝch ChÞ em Thuý
KiÒu.
- Hs: VÎ ®Ñp cña Thuý V©n, tµi s¾c cña Thuý
KiÒu.
Gv: Sau 4 c©u th¬ miªu t¶ vÓ ®Ñp chung cña
ChÞ em Thuý KiÒu, NguyÔn Du ®· miªu t¶ cô thÓ 1. Ch©n dung Thuý V©n.
tõng vÎ ®Ñp cña mçi ngêi. Tríc hÕt lµ vÓ ®Ñp cña
Thuý V©n.
Ho¹t ®éng 1: VÎ ®Ñp cña Thuý V©n.
? VÎ dÑp cña Thuý v©n ®îc miªu t¶ qua çc tõ ng÷,
h×nh ¶nh nµo.
- Tõ ng÷: Trang träng, thua, nhêng.
- H×nh ¶nh: Khu«n tr¨ng. nÐt ngµi, hoa cêi, ngäc - Thuý V©n mang mét vÎ
thèt… ®Ñp trßn ®Çy ªm ¸i.- mét
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ bót ph¸p miªu t¶ cña ND vÎ ®Ñp trung thùc phóc hËu
qua ®o¹n th¬ trªn. võa quÝ ph¸i.
- Tõ ng÷ gîi t¶, bót ph¸p íc lÖ cè ®iÓn.
? Em cã c¶m nhËn ntn vÒ vÎ ®Ñp cña Thuý V©n
qua ngßi bót miªu t¶ cña NguyÔn Du.
- Thuý V©n mang mét vÎ ®Ñp trßn ®Çy ªm ¸i.- mét
vÎ ®Ñp trung thùc phóc hËu võa quÝ ph¸i.
22
Gv: VÎ ®Ñp cña Thuý V©n t¹o ra sù phï hîp ªm
®Òm víi thiªn nhiªn, ®îc thiªn nhiªn nhêng nhÞn. 2. Ch©n dung cña KiÒu.
Nhµ th¬ ND nh muèn dù ®o¸n vÒ mét cuéc ®êi
b×nh lÆng, su«n sÎ cña Thuý v©n.
Ho¹t ®éng 2: VÎ ®Ñp cña KiÒu.
? Theo thø tù khi giíi thiªu çc hµnh viªn rong mé gia
®×nh th× thêng giíi thiÖu chÞ tríc em sau. T¹i sao
ND l¹i giíi thiÖu em tríc chÞ sau.
- Hs: Th¶o luËn tr¶ lêi, Gv nhËn xet bæ sung ch«t - Thuý KiÒu lµ mét ngêi
kiÕn thøc. phô n÷ tuyÖt s¾c giai
Gv: vÉn b»ng bót ph¸p íc lÖ, h×nh ¶nh Èn dô, tõ nh©n- mét vÎ ®Ñp nghiªng
ng÷ gîi t¶, NguyÔn Du ®· lµm næi bËt ®îc ch©n níc nghiªng thµnh.
dung Thuý KiÒu c¶ vÒ tµi lÉn s¾c.
? Em c¶m nhËn nh thÕ nµo vÒ nhan s¾c Thuý
KiÒu.
- Hs: Mét ngêi phô n÷ tuyÖt s¾c giai nh©n- mét vÎ
®Ñp nghiªng níc nghiªng thµnh.
? Em hiÓu ntn vÒ dông ý cña ND khi miªu t¶ TK
qua c©u th¬: Hoa ghen thua th¾m, liÔu hên kÐm
xanh.
- Hs: ND muèn dù ®o¸n vÒ mét cuéc ®êi Ðo le ®au
khæ cña nµng KiÒu. - Tµi n¨ng cña KiÒu ®¹t
? Tµi n¨ng cña Thuý KiÒu gåm nh÷ng tµi n¨ng nµo. møc ®é lÝ tëng thªo quan
- Hs: CÇm, kú, thi, ho¹. niÖm thÈm mü phong kiÕn.
? Tµi n¨ng ®ã ®îc ND miªu t¶ qua çc tõ ng÷ nµo.
- Hs: Vèn s½n, pha nghÒ, nghÒ riªng, ¨n ®øt…
Gv: Çc tõ ng÷ chØ møc ®é kh¼ng ®Þnh tµi n¨ng
vît tréi, h¬n h¼n cña KiÒu so víi ngêi kh¸c. ChØ víi
mét b¶n nh¹c cã tªn lµ "b¹c mÖnh", KiÒu còng lµm
ngêi nghe ph¶i sÇu n·o, buån phiÒn.
? Nh÷ng ®¨c s¾c vÒ nghÖ thuËt ®îc ND thÓ hiÖn
qua ®o¹n trÝch nµy.
- Hs: H×nh ¶nh íc lÖ cæ ®iÓn, ch©n dung nh©n
vËt mang tÝnh çch, sè phËn.
? T×nh c¶m nh©n ®¹o ®îc t¸c gØ thÓ hiÖn ntn qua IV. V¨n b¶n: C¶nh ngµy
®o¹n trÝch. xu©n.
- Hs: Ngîi ca vÓ ®Ñp vµ phÈm chÊt cña ngêi phô
n÷ trong XHPK.
* Ho¹t ®éng IV: V¨n b¶n: C¶nh ngµy xu©n.

? Nªu vÞ trÝ xuÊt xø cña ®o¹n trÝch C¶nh ngµy
xu©n.
- Hs: Tr¶ lêi, Gv tæ chøc nhËn xÐt bæ sung. * Bµi tËp1: C¶m nh©n cña
? §Ó lµm næi bËt lªn khung c¶nh ngµy xu©n, nhµ em vÒ khung c¶nh thiªn
th¬ NguyÔn Du ®· miªu t¶ nh thÕ nµo. nhiªn mïa xu©n vµ c¶nh lÔ
23
- Hs: + C¶nh thiªn nhiªn mïa xu©n. héi qua ®o¹n trÝch C¶nh
+ C¶nh CETK ®i lÔ héi trong tiÕt thanh
minh. a) Khung c¶nh mïa xu©n.
+ C¶nh chÞ em Thuý KiÒu ra vÒ.
* Bµi tËp1: C¶m nhËn cña em vÒ khung c¶nh thiªn
nhiªn mïa xu©n vµ c¶nh lÔ héi qua ®o¹n trÝch
C¶nh ngµy xu©n.
Gv: Tæ chøc cho Hs c¶m nhËn th«ng qua hÖ - Bøc tranh xu©n thËt míi
thèng c©u hái gîi më. mÎ tinh kh«i, trong trÎo, võa
Ho¹t ®éng 1: BTTN mïa xu©n(4 c©u ®Çu) nhÑ nhµng thanh khiÕt víi
? Bøc tranh thiªn nhiªn mïa xu©n ®îc t¸c gi¶ ®Çy h¬ng vÞ, ®êng nÐt vµ
NguyÔn Du miªu t¶ qua çc h×nh ¶nh nµo. mµu s¾c.
- Hs: + Chim Ðn ®a thoi.
+ Cá non xanh tËn ch©n trêi.
+ Cµn hoa lª tr¾ng.
? Em nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt t¶ c¶nh cña ND
qua ®o¹n th¬ trªn.
- Hs: + H×nh ¶nh chim Ðn võa thùc, võa cã ý nghÜa
tîng trng. b) C¶nh lÔ héi.
+ Mµu s¾c hµi hoµ tíi møc tuyÖt diÖu: Mµu
xanh cña da trêi, mµu tr¾ng cña b«ng hoa lª.
? HiÖu qu¶ cña viÖc sö dông çc h×nh ¶nh ®ã lµ
g×.
- Hs: Gîi t¶ mét bøc tranh xu©n thËt míi mÎ tinh
kh«i, trong trÎo, võa nhÑ nhµng thanh khiÕt víi
®Çy h¬ng vÞ, ®êng nÐt vµ mµu s¾c.
Ho¹t ®«ng 2: C¶nh lÔ héi.
? C¶nh lÔ héi ®îc t¸c gi¶ ND miªu t¶ qua mÊy ho¹t
®éng, ®è lµ nh÷ng ho¹t ®éng nµo.
- Hs: Hai ho¹t ®éng. - C¶nh lÔ héi thËt tÊp lËp
+ LÔ t¶o mé. rén rµng.
+ Héi ®¹p thanh.
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ ngßi bót miªu t¶ cña t¸c gi¶
trong ®o¹n th¬ nµy. - Ngêi tham gia lÔ héi lµ
- Hs: + Dïng çc tõ l¸y cã gi¸ trÞ gîi t¶ cao. nh÷ng trai tµi g¸i s¾c víi
+ H×nh ¶nh so s¸nh: Ngùa xe nh… nh nªm. d¸ng ®iÖu ung dung thanh
+ Sö dông nhiÒu tõ ng÷ H¸n ViÖt: Tµi tö, giai th¶n.
nh©n, t¶o mé, ®¹p thanh.
+ H×nh ¶nh Èn dô: Yõn anh.
? T¸c dông cña çch diÔn ®¹t ®ã lµ g×
- Hs: Miªu t¶ c¶nh lÔ héi thËt tÊp lËp rén rµng, * Bµi tËp 2: C¶m nhËn cña
nh÷ng ngêi tham gia lÔ héi víi d¸ng ®iÖu ung dung em vÒ t©m tr¹ng cña chÞ
thanh th¶n. em Thuý KiÒu trong c¶nh
Gv: Nh÷ng trai tµi, g¸i s¾c ngoµi môc ®Ých ®i ra vÒ.
ch¬i xu©n cßn s¾m söa lÔ vËt ®Ó ®i t¶o mé. Hä
24
r¾c nh÷ng thoi vµng vã, ®èt giÊy tiÒn vµng m· ®Ó
tëng nhí nh÷ng ngêi ®· khuÊt.
Ho¹t ®éng 3: Thùc hµnh.
* Bµi tËp 2: C¶m nhËn cña em vÒ t©m tr¹ng cña
chÞ em Thuý KiÒu trong c¶nh ra vÒ.(Lµm t¹i líp)
Gv: Gîi ý cho Hs:
- NghÖ thuËt: + Tõ l¸y: Tµ tµ, thanh thanh, nao nao,
nho nhá, th¬ thÈn.
+ Bót ph¸p t¶ c¶nh ngô t×nh.
- Néi dung: + T©m tr¹ng buå, lu luyÕn cña CETK
khi ngµy héi ®· tan, ngµy vui chãng tµn. V. V¨n b¶n M· Gi¸m Sinh
+ Lam næi bËt niÒm tha thiÕt víi Mua KiÒu.
cuéc sèng cña TK.
Gv: Quan s¸t nh¾c nhë Hs lµm bµi tËp, kÕt hîp rÌn 1. Nh©n vËt MGS:
kü n¨ng viÕt v¨n c¶m nhËn cho Hs. §¨c biÖt lµ
nh÷ng Hs yÕu kÐm.
* Ho¹t ®éng V: V¨n b¶n M· Gi¸m Sinh Mua KiÒu.

Ho¹t ®éng 1: Nh©n vËt MGS:
? C¶m nhËn cña em vÒ ch©n dung cña nh©n vËt
MGS qua ngßi bót miªu t¶ cña ND. - MGS lµ kÓ thiÕu v¨n ho¸,
- Hs: Th¶o luËn tr¶ lêi, Gv kh¸i qu¸t tµnh çc ý mÊt lÞch sù, hîm hÜnh. Y
chÝnh. nh cè t×nh che dÊu ®i hµnh
- H×nh ¶nh MGS khi ®Õn nhµ KiÒu: tung mê ¸m cña m×nh.
+ XuÊt hiÖn víi sù ®a ®êng chØ lèi cña mô mèi:
GÇn miÒn cã … vµo vÊn danh.
+ Nãi n¨ng thiÕu v¨n ho¸, kh«ng gièng víi çch nãi
n¨ng cña mét Hs tr¬ng QTG.
Hái tªn r»ng… còng gÇn.
+ Ngo¹i h×nh gi¶ dèi, ¨n mÆc trng diÖn, cè tá vÎ
cßn trai l¬, trÎ trung cho gièng víi ngêi ®i hái vî.
Qu¸ niªn…. ¸o quÇn b¶nh bao.
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh©n vËt nµy qua cö chØ - MGS ®Õn nhµ KiÒu
hµnh ®éng lêi nãi cña y. kh«ng ph¶i cíi KiÒu vÒ
- ThiÕu v¨n ho¸, mÊt lÞch sù, hîm hÜnh. Y nh cè lµm vî, mµ h¾n lµ mét kÎ
t×nh che dÊu ®i hµnh tung mê ¸m cña m×nh. bu«n ngêi chuyªn nghiÖp.
- H×nh ¶nh MGS trong cuéc mua b¸n: Mét kÎ läc lâi lu«n cã ý
+ Xem hµnh. ®Þnh lµm giµu trªn th©n
+ Thö hµng: §¾n ®o… qu¹t th¬. x¸c cña ngêi phô n÷.
+ GËt gï ®ång ý víi mãn hµng ®· chän: M¨n nång…
tuú c¬ dÆt d×u.
+ Hái gi¸: R»ng mua ngäc… cho têng.
+ Tr¶ gi¶: V©ng ngoµi bèn tr¨m. * Bµi tËp: C¶m nhËn vÒ
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ MGS trong c¶nh mua b¸n t©m tr¹ng Thuý KiÒu:
- MGS ®Õn nhµ KiÒu kh«ng ph¶i cíi KiÒu vÒ
25
lµm vî, mµ h¾n lµ mét kÎ bu«n ngêi chuyªn nghiÖp. - Nçi m×nh: Nçi xãt xa cho
Mét kÎ läc lâi lu«n cã ý ®Þnh lµm giµu trªn th©n x¸c t×nh c¶nh cña m×nh- ph¶i
cña ngêi phô n÷. chia tay víi chµng Kim, chia
Ho¹t ®éng 2: T©m tr¹ng cña Thuý KiÒu. tay víi mèi t×nh ®Çu ®Ñp
* Bµi tËp: C¶m nhËn cña em vÒ t©m tr¹ng cña ®Ï, ph¶i lÊy MGS- mét kÎ
Nh©n vËt Thuý KiÒu qua ®o¹n th¬ sau: kh«ng hÒ quen biÕt yªu th-
Nçi m×nh thªm tøc nçi nhµ, ¬ng.
ThÒm hoa mét bíc lÖ hoa mÊy hµng!
Ng¹i ngïng d¬n giã e s¬ng, - Nçi nhµ: C¶nh gia ®×nh
Ngõng hoa bãng hÑn tr«ng g¬ng mÆt giµy. tan t¸c chia li: Cha mÑ bÞ
Mèi cµng vÐn tãc b¾t tay, ®¸nh ®Ëp hµnh h¹…
Nçi buån nh cóa ®iÖu gÇy nh mai.
Gv: Híng dÉn Hs cachs c¶m nhËn néi dung cña - Mçi bøc ®i lµ mét giät lÖ-
®o¹n h¬ theo çc ý sau. nh÷ng giät níc m¾t cña nçi
* NghÖ thuËt: Bót ph¸p íc lÖ. xÊu hæ nhôc nh·, xãt xa.
* Néi dung:
- Nçi m×nh: Nçi xãt xa cho t×nh c¶nh cña m×nh- - H×nh ¶nh íc lÖ"thÒm hoa,
ph¶i chia tay víi chµng Kim, chia tay víi mèi t×nh lÖ hoa"- miªu t¶ vÎ ®Ñp cña
®Çu ®Ñp ®Ï, ph¶i lÊy MGS- mét kÎ kh«ng hÒ KiÒu. Nµng vÉn ®Ñp, mét
quen biÕt yªu th¬ng. vÎ n·o nïng lµm thæn thøc
- Nçi nhµ: C¶nh gia ®×nh tan t¸c chia li: Cha mÑ bÞ lßng ngêi.
®¸nh ®Ëp hµnh h¹…
- Mçi bøc ®i lµ mét giät lÖ- nh÷ng giät níc m¾t cña
nçi xÊu hæ nhôc nh·, xãt xa.
- H×nh ¶nh íc lÖ"thÒm hoa, lÖ hoa"- miªu t¶ vÎ
®Ñp cña KiÒu. Nµng vÉn ®Ñp, mét vÎ n·o nïng
lµm thæn thøc lßng ngêi.
* C©u hái th¶o luËn:
C©u 1. So s¸nh bót ph¸p t¶ ngêi cña t¸c gi¶ NguyÔn
Du qua 2 ®o¹n trÝch: ChÞ em Thuý KiÒu vµ M·
Gi¸m Sinh mua KiÒu.
Gîi ý:
- T¶ Thuý KiÒu: Bót ph¸p íc lÖ cæ ®iÓn (Nh©n VI. V¨n b¶n KiÒu ë lÇu Ng-
vËt chÝnh diiÖn) ng BÝch
- T¶ MGS bót ph¸p t¶ thùc (nh©n vËt ph¶n diÖn)
C©u2. T¹i sao nãi ch©n dung nh©n vËt Thuý KiÒu
vµ Thuý V©n mang tÝnh çch sè phËn:
Gîi ý: Lêi dù ®o¸n sè phËn cña ¸c gi¶ NguyÔn Du.
* Ho¹t ®éng VI: V¨n b¶n KiÒu ë lÇu Ngng BÝch.

? Tãm t¾t néi dung phÇn tríc ®o¹n KiÒu ra ë lÇu
Ngng BÝch.
- Hs: Tãm t¾ tõ chç: Sau khi KT vÒ quª hé tang
chó… KiÒu r¬i vµo tay Tó bµ vµ MGS. 1. T©m tr¹ng ®au buån ©u
? ë lÇu Ngng bÝch KiÒu cã nh÷ng t©m tr¹ng nµo. lo cña KiÒu qua çi nh×n
26
- Hs: Th¶o luËn tr¶ lêi, Gv kh¸i qu¸t thµnh ý chÝnh. c¶nh vËt.
+ T©m tr¹ng ®au buån ©u lo cña KiÒu qua çi nh×n + Buån lo tríc c¶nh bÞ giam
c¶nh vËt. (6 c©u ®Çu). láng "Kho¸ xu©n".
+ T©m tr¹ng th¬ng nhí Kim Träng, th¬ng nhí cha + Tr¬ träi g÷a kh«ng gian
mÑ qua ng«n ng÷ ®éc tho¹i néi t©m. (8 c©u cuèi). mªnh m«ng hoang v¾ng:
Ho¹t ®éng 1: Nçi ®au buån ©u lo cña KiÒu. Bèn bÒ b¸t ng¸t, non xa
? Nçi ®au buån cña KiÒu ®îc ND miÓu t¶ cô thÓ tr¨ng gÇn…( H×nh ¶nh võa
ntn trong 6 c©u th¬ ®Çu. thùc, võa mang tÝnh íc lÖ).
Gîi ý tr¶ lêi: + C¶m gi¸c vÒ kh«ng gian
+ Buån lo tríc c¶nh bÞ giam láng "Kho¸ xu©n". tuÇn hoµn khÐp kÝn: M©y
+ Tr¬ träi g÷a kh«ng gian mªnh m«ng hoang v¾ng: sím ®Ìn khuya.
Bèn bÒ b¸t ng¸t, non xa tr¨ng gÇn…( H×nh ¶nh võa
thùc, võa mang tÝnh íc lÖ). 2. T©m tr¹ng th¬ng nhí
+ C¶m gi¸c vÒ kh«ng gian tuÇn hoµn khÐp kÝn: Kim Träng, th¬ng nhí cha
M©y sím ®Ìn khuya. mÑ qua ng«n ng÷ ®éc tho¹i
néi t©m.
Ho¹t ®éng 2: Nçi th¬ng nhí cña KiÒu. - Th¬ng nhí Kim Träng.
? Nhí ®Õn KT, KiÒu nhí nh÷ng g×.
- Nhí nh÷ng ®ªm tr¨ng hanh hai ngêi hß hÑn, chÐn
t¹c chÐn thÒ.
- Th¬ng KT ngµy ®ªm mßn mái ngãng tr«ng chê ®îi
tin nµng.
- KiÒu nghÜ ®Ðn hoµn c¶nh b¬ v¬, l¹c lâng cña - Th¬ng nhí, xãt xa cho cha
m×nh n¬i ®Êt kh¸ch. mÑ.
- ý thøc vÒ nh©n phÈm bÞ trµ ®¹p.
? T×nh c¶m cña KiÒu ®èi víi cha mÑ ®îc t¸c gi¶
miªu t¶ ntn.
- Hs: LÇn lît tr¶ lêi, Gv kh¸i qu¸t thµnh ý.
? Qua ®ã em thÊy kiÒu lµ ngêi phô n÷ ntn. - PhÈm chÊt cña KiÒu:
- Hs: + Cã sè phËn Ðo le, téi nghiÖp. + Cã sè phËn Ðo le, téi
+ Lµ ngêi con g¸i cã tÊm lßng thuû chung son nghiÖp.
s¾t, lu«n ý thøc ®îc phÈm h¹nh cña m×nh. + Lµ ngêi con g¸i cã tÊm
+ Lµ mét ngêi con hiÕu th¶o. lßng thuû chung son s¾t,
lu«n ý thøc ®îc phÈm h¹nh
* C©u hái th¶o luËn: T¹i sao khi miªu t¶ nçi nhí cña cña m×nh.
KiÒu, ND l¹i miªu t¶ nçi nhí ngêi yªu tríc, nçi nhí + Lµ mét ngêi con hiÕu
cha mÑ sau. Çch miªu t¶ nh vËy cã hîp lý kh«ng. th¶o.
- Hs: Trao ®æi tr¶ lêi. VII. V¨n b¶n: TruyÖn Lôc
Gîi ý: V©n Tiªn cña NguyÔn
+ Mèi t×nh ®Çu võa chím në nh míi h«m qua. §×nh ChiÓu.
+ Phï hîp víi t©m lý con ngêi. 1. T¸c gi¶, t¸c phÈm.
27
- TiÓu sö, cuéc ®êi vµ sù
nghiÖp s¸ng t¸c cña N§C.
* Ho¹t ®éng VII: TruyÖn Lôc V©n Tiªn- N§C - Thêi gian, hoµn c¶nh s¸ng
t¸c cña t¸c phÈm.
Ho¹t ®éng 1: T¸c gi¶, t¸c phÈm.

? Em h·y giíi thiÖu nh÷ng nÕt chÝnh vÒ t¸c gi¶
N§C vµ t¸c phÈm truyÖn Lôc V©n Tiªn.
Gîi ý:
- T¸c gi¶:
+ TiÓu sö. 2. Tãm t¾t v¨n b¶n.
+ Cuéc ®êi.
+ Sù nghiÖp s¸ng t¸c cña N§C.
- T¸c phÈm:
+ Thêi gian, hoµn c¶nh s¸ng t¸c.
+ ThÓ lo¹i: TruyÖn th¬ N«m(2082 c©u th¬ lôc b¸t).
+ Bè côc cña v¨n b¶n: Bèn phÇn:
Ho¹t ®éng 2: Tãm t¾t v¨n b¶n.
? Tõ viÖc ®äc vµ t×m hiÓu, em h·y tãm t¾t l¹i v¨n
b¶n truyÖn Lôc V©n Tiªn.
- Hs: Tãm t¾t theo bè côc bèn phÇn. 3. V¨n b¶n: LVT cøu KNN.
+ LVT cøu KNN khái tay bän cíp ®êng.
+ Lôc V©n Tiªn gÆp n¹n. * Gi¸ trÞ néi dung:
+ KNN gÆp n¹n ®îc phËt bµ cøu góp. - LVT: + Hµnh ®éng nhanh
+ Lôc V©n Tiªn, KiÒu NguyÖt Nga GÆp l¹i nhau. nhÑn, kÞp thêi, lêi nãi m¹nh
Gv: Tæ chøc cho Hs nhËn xÐt, bæ sung vµ rót mÏ, ®Çy khÈu khÝ vµ
kinh nghiÖm. chÝnh nghÜa. Lµ ngêi v¨n
Ho¹t ®éng 3: Lôc V©n Tiªn cøu KNN. vâ song toµn, d¸m lµm viÖc
? Em h·y tãm t¾t néi dung ®o¹n trÝch trªn. nghÜa, s½n sµng x¶ th©n
- Hs: Tãm t¾t. v× nghÜa.
Gv: §o¹n trÝch, N§C ®· lµm næi bËt lªn nh÷ng + Chµng cßn lµ mét
phÈm chÊt tèt ®Ñp cña nh÷ng con ngêi träng chµng trai dÔ xóc ®éng,
nghÜa, khinh tµi: Lôc V©n Tiªn, KiÒu NguyÖt c¶m th«ng vµ lu«n quan
Nga. t©m ®Õn ngêi kh¸c, c xö cã
? Em h·y cho biÕt h×nh ¶nh LVT hiÖn lªn qua ®o¹n v¨n ho¸ theo lÔ gi¸o PK.
trÝch víi nh÷ng phÈm chÊt nµo.
- Hs: + Hµnh ®éng nhanh nhÑn, kÞp thêi.
+ Lêi nãi m¹nh mÏ, ®Çy khÈu khÝ vµ chÝnh
nghÜa.
+ Lµ ngêi v¨n vâ song toµn, d¸m lµm viÖc
nghÜa, s½n sµng x¶ th©n v× nghÜa. + Lµ ngêi con g¸i ch©n
+ Chµng cßn lµ mét chµng trai dÔ xóc ®éng, thËt, trong tr¾ng, nÕt na,
c¶m th«ng vµ lu«n quan t©m ®Õn ngêi kh¸c, c xö hiÕu th¶o víi cha mÑ.
cã v¨n ho¸ theo lÔ gi¸o PK. + Träng ©n nghÜa.
Gv: LVT lµ mÉu ngêi lÝ tëng mµ N§C mong 4. V¨n B¶n: Lôc V©n Tiªn
28
muèn, nh©n d©n tr«ng chê. gÆp n¹n.
? KNN hiÖn lªn víi nh÷ng phÈm chÊt g×. - Téi ¸c cña TrÞnh H©m-
- Hs: + Lµ ngêi con g¸i ch©n thËt, trong tr¾ng, nÕt Mét kÎ nhá nhen cã tÝnh ®è
na. kþ. Mét tªn lu manh bÊt
+ HiÕu th¶o víi cha mÑ. nh©n, bÊt nghÜa, bÊt tÝn.
+ Träng ©n nghÜa. Ng ¤ng vµ gia ®×nh cã tÊm
lßng nh©n nghÜa, träng
Ho¹t ®éng 4: LVT gÆp n¹n. nghÜa, khinh tµi.
? Qua ®o¹n trÝch, N§C muèn nãi víi ngêi ®äc ®iÒu
g×.
- Hs: + Téi ¸c cña TrÞnh H©m- Mét kÎ nhá nhen cã
tÝnh ®è kþ. Mét tªn lu manh bÊt nh©n, bÊt nghÜa,
bÊt tÝn. VIII: Thùc hµnh.
+ Ng ¤ng vµ gia ®×nh cã tÊm lßng nh©n
nghÜa, träng nghÜa, khinh tµi. §Ò 1: ThuyÕt minh vÒ t¸c
? Nh÷ng thµnh c«ng vÒ nghÖ thuËt ®îc N§C thÓ gi¶ ND vµ t¸c phÈm
hiÖn qua hai ®o¹n trÝch nµy. TruyÖn KiÒu.
- Hs: Th¶o luËn tr¶ lêi, Gv kh¸i qu¸t chèt kiÕn thøc.
§Ò 2: ThuyÕt minh vÒ t¸c
* Ho¹t ®éng VIII: Thùc hµnh tæng hîp. gi¶ N§C vµ t¸c phÈm
? Em h·y x¸c ®Þnh kiÓu v¨n b¶n cÇn t¹o lËp. TruyÖn Lôc V©n Tiªn.
- Hs: V¨n b¶n thuyÕt minh.
? §èi tîng thuyÕt minh trong v¨n b¶n nµy.
- Hs: T¸c gi¶, t¸c phÈm v¨n häc.
? Em sÏ giíi thiÖu nh÷ng tri thøc nµo vÒ ®èi tîng.
- Hs: + T¸c gi¶, t¸c phÈm, thêi gian hoµn c¶nh s¸ng
t¸c cña t¸c phÈm.
+ ThÓ lo¹i cña t¸c phÈm,
+ Tãm t¾t t¸c phÈm.
+ Gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt cña t¸c
phÈm.
Gv: Tæ chøc cho Hs thùc hµnh trªn c¬ së ®· híng
dÉn.
4. Cñng cè:
- Bøc tranh XHPK ViÖt Nam cuèi thÕ kû XVIII ®Çu thÕ Kû XIX.
- NghÖ thuËt t¶ ngêi cña t¸c gi¶ NguyÔn Du qua t¸c phÈm TruyÖn KiÒu.
- Çch lµm bµi v¨n thuyÕt minh vÒ mét TPVH.
5. Híng dÉn: VÒ nhµ tiÕp tôc tãm t¾t TP, häc thuéc lßng çc ®o¹n trÝch, lµm
çc bµi tËp ®· cho vµo vë thùc hµnh.
29
KiÓu v¨n b¶n vµ ph¬ng thøc biÓu ®¹t (TiÕp theo)
TiÕt 7, 8: V¨n b¶n tù sù.

1. KiÕn thøc: Củng cố cho học sinh kiến thức về văn bản tự sự, hiểu rõ vai trò của
yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận, các hình thức đối thoại, độc thoại và độc thoại
nội tâm, người kể trong văn bản tự sự.
2. Kü n¨ng: Rèn cho học sinh có kỹ năng tạo lập văn bản tự sự có kết hợp các yếu
tố miêu tả, biểu cảm và nghị luận.
3. Th¸i ®é: Giáo dục học sinh ý thức luyện tập.
Hs: ChuÈn bÞ chuyªn ®Ò theo híng dÉn cña gi¸o viªn.
2. KiÓm tra bµi cò:
? Thế nào là văn bản tự sự, đặc điểm của văn bản tự sự.
? Vai trò của các yếu tố miêu tả, nghị luận trong văn bản tự sự.
3. Bµi míi:
Hoạt động của thầy và trò Nội dung
* Hoạt động I: V¨n b¶n tù sù. I. V¨n b¶n tù sù.
? ThÕ nµo lµ v¨n b¶n tù sù.
- Hs nªu kh¸i niÖm. Gv kh¸i qu¸t chèt kiÕn thøc.
? ë lps 8 em ®· t×m hiÓu nh÷ng kiÕn thøc nµo vÒ
v¨n b¶n tù sù.
- Hs: V¨n b¶n tù sù kÕt hîp yÕu tè miªu t¶ vµ biÓu
c¶m.
? Trong ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n 9. Em t×m hiÓu thªm
nh÷ng kiÕn thøc nµo vÒ v¨n b¶n tù sù.
- Hs: + Tù sù kÕt hîp víi Miªu t¶.
+ Tù sù kÕt hîp yÕu tè NghÞ luËn.
+ Çc h×nh thøc ®èi tho¹i, ®éc tho¹i vµ ®éc
tho¹i néi t©m trong v¨n b¶n tù sù.
+ Ngêi kÓ chuyÖn trong v¨n b¶n tù sù
? Miªu t¶ trong v¨n b¶n tù sù gåm çc yÕu tè miªu t¶
nµo.
- Hs: Miªu t¶ kh«ng gian, thêi gian, t¶ c¶nh, t¶ néi
t©m, t¶ hµnh ®éng...
? YÕu tè miªu t¶ cã vai trß nh thÒ nµo trong v¨n b¶n
tù sù.
- Hs: Lµm cho v¨n b¶n tù sù thªm sinh ®éng, hÊp
dÉn ngêi ®äc, ngêi nghe.
? YÕu tè nghÞ luËn cã vai trß nh thÕ nµo.
- Lµm cho c©u chuyÖn mang ®Ëm tÝnh triÕt lý.
30
? Em h·y cho biÕt vai trß cña ng«i kÓ trong v¨n b¶n
tù sù.
- Ng«i thø nhÊt:
- Ng«i thø ba:
? Nh÷ng u ®iÓm, h¹n chÕ cña çc ng«i kÓ nµy.
- Hs: Tr¶ lêi, Gv kh¸i qu¸t chèt kiÕn thøc. II. Thùc hµnh v¨n b¶n tù
* Ho¹t ®éng II: Thùc hµnh v¨n b¶n tù sù. sù.
Gv yªu cÇu häc sinh theo dâi SGK trang 105.
? §äc ®Ò bµi sè 1: §Ò I: Tëng tîng 20 n¨m
sau, vµo mét ngµy hÌ, em
§Ò I: Tëng tîng 20 n¨m sau, vµo mét ngµy hÌ, em vÒ th¨m l¹i trêng cò. H·y
vÒ th¨m l¹i trêng cò. H·y viÕt th cho mét b¹n häc viÕt th cho mét b¹n häc håi
håi Êy kÓ l¹i buæi th¨m trêng ®Çy xóc ®éng ®ã. Êy kÓ l¹i buæi th¨m trêng
Ho¹t ®éng 1. T×m hÓu ®Ò bµi. ®Çy xóc ®éng ®ã.
? KiÓu v¨n b¶n cÇ t¹o lËp.
- Hs: V¨n b¶n tù s. 1. T×m hÓu ®Ò bµi.
Gv: V¨n b¶n tù sù cã kÕt hîp yÕu tè miªu t¶ vµ nghÞ
luËn.
? T×nh huèng cña ®Ò bµi nµy.
- Hs: Cuéc gÆp gì víi m¸i trêng sau hai m¬i n¨m. 2. LËp dµn ý:
? Em sÏ chän ng«i kÓ nµo. + Më bµi: Giíi thiÖu nh©n
- Hs: Ng«i kÓ thø nhÊt. vËt, sù viÖc ®îc kÓ.
Ho¹t ®éng 2. LËp dµn ý: + Th©n bµi:
? Bµi v¨n tù sù gåm mÊy phÇn. Nªu yªu cÇu tõng
phÇn cña bè côc ®ã. - T×nh huèng gÆp ngêi
- Hs: Ba phÇn. chiÕn sÜ l¸i xe.
+ Më bµi: Giíi thiÖu nh©n vËt, sù viÖc ®îc kÓ.
+ Th©n bµi: KÓ l¹i diÔn biÕn sù viÖc ®îc kÓ - H×nh ¶nh ngêi chiÕn sÜ
Gv: Lu ý VËn dông linh ho¹t çc h×nh thøc ®èi l¸i xe qua çi nh×n cña em.
tho¹i, ®éc tho¹i vµ ®éc tho¹i néi t©m trong v¨n b¶n
tù sù. - DiÔn biÕn cuéc trß
? Dù kiÕn vÒ yÕu tè nghÞ luËn cña em trong v¨n chuyÖn.
b¶n nµy.
- So s¸nh ®Ó lµm næi bËt h×nh ¶nh cña m¸i trêng - Cuéc trß chuyÖn cÇn c¨n
sau 20 n¨m. cø vµo néi dung cña bµi
- NghÞ luËn vÒ t×nh c¶m cña em víi m¸i trêng. th¬: Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe
Nh÷ng g× m¸i trêng ®· t¹o dùng cho em. kh«ng kÝnh. Th«ng qua ®ã
+ KÕt bµi: Suy nghÜ, Ên tîng vÒ sù viÖc ®îc kÓ. lµm næi bËt ®îc nh÷ng
Ho¹t ®éng 3. Gîi ý phÇn th©n bµi. phÈm chÊt tèt ®Ñp cña ng-
? Em gÆp ngêi chiÕn sÜ l¸i xe trong hoµn c¶nh êi lÝnh trong kh¸ng chiÕn
nµo. chèng Mü cøu níc.
- §i th¨m quan viÖn b¶o tµng qu©n ®éi.
- Lµ nhµ b¸o ®i thùc tÕ ë mÆt trËn.
- Nh©n ngµy 22/12 trêng em tæ chøc gÆp mÆt thÕ
hÖ nh÷ng ngêi lÝnh trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng
31
Ph¸p, Mü.
? H×nh ¶nh ngêi lÝnh ®ã nh thÕ nµo.
- Tuæi t¸c, trang phôc, hu©n huy ch¬ng, mµu da,
m¸i tãc, khu«n mÆt...(miªu t¶)
? DiÔn biÕn cña cuéc trß chuyÖn.
- Em hái ngêi chiÕn sÜ l¸i xe nh÷ng g×, ngêi chiÕn
sÜ l¸i xe kÓ cho em nghe nh÷ng g× vÒ chiÕn tranh,
vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh, vÒ tinh thÇn ý chÝ vµ
lÝ tëng chiÕn ®Êu cña hä.
Gv: Lu ý: CÇn miªu t¶ th¸i ®é cña ngêi kÓ chuyÖn
qua ¸nh m¾t, cö chØ, lêi nãi... Víi nh©n vËt T«i-
ngêi kÓ chuyÖn cÇn bµy tá th¸i ®é, t©m tr¹ng khi
®îc nghe nh÷ng c©u chuyÖn cã thùc vÒ ®êi sèng,
chiÕn ®Êu cña ngêi lÝnh.
? Em sÏ ®a yÕu tè nghÞ luËn vµo nh thÕ nµo.
- NghÞ luËn vÒ lÝ tëng chiÕn ®Êu, quy luËt cña
chiÕn tranh: ChiÕn tranh, bom ®¹n cña kÎ thï kh«ng
thÓ ®Ì bÑp ®îc tinh thÇn chiÕn ®Êu, ý chÝ,
quyÕt t©m gi¶i phãng miÒn nam cña nh÷ng ngêi
chiÕn sÜ l¸i xe. 4. ViÕt bµi hoµn chØnh.
Gv: Lu ý: Khi kÓ cÇn sö dông linh ho¹t çc h×nh
thøc ®èi tho¹i, ®éc tho¹i vµ ®éc tho¹i néi t©m vµo 1. Më bµi
trong v¨n b¶n tù sù. - Giíi thiÖu nh©n vËt: em
Ho¹t ®éng 4: ViÕt bµi. vµngêi lÝnh l¸i xe
Gv: Tæ chøc cho häc sinh viÕt bµi sau ®ã tæ chøc - T×nh huèng truyÖn: GÆp
nhËn xÐt ®¸nh gi¸ theo bè côc: Më bµi, th©n bµi, gì vµ trß chuyÖn trong hoµn
kÕt bµi. c¶nh nµo?
1. Më bµi
- Giíi thiÖu nh©n vËt: em vµngêi lÝnh l¸i xe 2. Th©n bµi
- T×nh huèng truyÖn: GÆp gì vµ trß chuyÖn trong * DiÔn biÕn sù viÖc theo
hoµn c¶nh nµo? tr×nh tù: C©u chuyÖn x¶y
2. Th©n bµi ra ë ®©u? diÔn ra nh thÕ
* DiÔn biÕn sù viÖc theo tr×nh tù: C©u chuyÖn nµo?
x¶y ra ë ®©u? diÔn ra nh thÕ nµo?
- Nh©n vËt ngêi chiÕn sÜ l¸i xe: ngo¹i h×nh, phÈm 3. KÕt luËn
chÊt, suy nghÜ, hµnh ®éng. - Nªu kÕt thóc c©u chuyÖn
- Néi dung cuéc trß chuyÖn: + Em hái vÒ ®éng lùc - C¶m nghÜ vÒ ngêi lÝnh,
th«i thóc ngêi chiÕn sÜ ra trËn? TuyÕn ®êng Trêng vÒ chiÕn tranh, vÒ t¬ng lai.
S¬n nh thÕ nµo? Bom ®¹n MÜ ¸c liÖt ra sao? T¹i
sao nh÷ng chiÕc xe kh«ng kÝnh?
+ Ngêi chiÕn sÜ kÓ vÒ khã kh¨n, gian khæ
cña ngêi lÝnh l¸i chiÕc xekh«ng kÝnh  giäng kÓ
hãm hØnh, l¹c quan thÓ hiÖn chÊt ngang tµng,
nghÞch ngîm … kÓ vÒ íc m¬ cña ngêi lÝnh
+ Nghe kÓ, em xóc ®éng nh thÕ nµo? (Suy nghÜ
32
®éc tho¹i néi t©m)
+ B×nhluËn vÒ tinhthÇn qu¶ c¶m cña ngêi lÝnh.
3. KÕt luËn
- Nªu kÕt thóc c©u chuyÖn §Ò II: KÓ l¹i giÊc m¬ trong
- C¶m nghÜ vÒ ngêi lÝnh, vÒ chiÕn tranh, vÒ t¬ng ®ã em gÆp ngêi th©n xa
lai. çch ®· l©u ngµy.
§Ò II: KÓ l¹i giÊc m¬ trong ®ã em gÆp ngêi * Gîi ý dµn ý:

th©n xa çch ®· l©u ngµy.
Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu ®Ò. - T×nh huèng dÉn ®Õn
Gv: Tæ chøc cho häc sinh t×m hiÓu ®Ó nh ë ®Ò I. giÊc m¬.
Lu ý: §©y lµ mét giÊc m¬.
Ho¹t ®éng 2: Gîi ý phÇn th©n bµi. - H×nh ¶nh ngêi th©n sau
? T×nh huèng dÉn ®Õn giÊc m¬ cña em. bao n¨m xa çch.
- Sau khi lµm xong rÊt nhiÒu bµi tËp chuÈn bÞ cho
kú kiÓm tra 8 tuÇn häc kú I. - Cuéc trß chuyÖn cña em
- Sau khi góp mÑ lµm viÖc nhµ. vêi ngêi th©n.
- GÇn ®Õn ngµy ngêi th©n vÒ.
? Kh«ng gian cña giÊc m¬ nh thÕ nµo - T×nh huèng kÕt thóc giÊc
? Ngêi th©n em gÆp trong m¬ lµ ai. m¬.
- Bè, mÑ, anh, chÞ, «ng bµ ngo¹i.
Lu ý: Ngêi th©n lµ nh÷ng ngêi ruét thÞt, t¹i sao em * ViÕt bµi hoµn chØnh.
l¹i nhí ngêi Êy.
? H×nh ¶nh ngêi th©n trong giÊc m¬ cña em hiÖn
lªn nh thÕ nµo ( Chó ý sù thay ®æi cña ngêi th©n
sau bao n¨m xa çch)
- Trang phôc, ®å dïng mang theo...
? T©m tr¹ng cña em nh thÕ nµo khi gÆp ngêi th©n
(miªu t¶ néi t©m).
? T×nh c¶m cña ngêi th©n ®èi víi em nh thÕ nµo
? Em vµ ngêi th©n ®· trß chuyªn víi nhau nh thÕ
nµo.
- ChuyÖn c«ng viÖc, chuyÖn gia ®×nh, chuyÖn
häc tËp...
? Ngêi th©n cho em mãn quµ g×, v× sao.
? T©m tr¹ng cña em nh thÕ nµo khi nhËn ®îc quµ.
? T×nh huèng nµo lµm giÊc m¬ cña em chît tØnh.
- MÑ gäi, chu«ng ®ång hå b¸o thøc, tiÕng chu«ng §Ò III: KÓ l¹i mét trËn
nhµ thê... chiÕn ®Êu ¸c liÖt mµ em
- NghÞ luËn vÒ t×nh c¶m gia ®×nh: Cha con, anh ®· ®äc, ®· nghe kÓ, hoÆc
em... ®· xem trªn mµn ¶nh.
- Thêi ®iÓm qu©n Thanh
§Ò III: KÓ l¹i mét trËn chiÕn ®Êu ¸c liÖt mµ em sang x©m lîc níc ta.
®· ®äc, ®· nghe kÓ, hoÆc ®· xem trªn mµn ¶nh. - Th¸i ®é cña via Qung
trung khi nghe tin nµy.
33
* Gv: Tæ chøc cho häc sinh kÓ l¹i ®o¹n trÝch håi - ViÖc vua Quang Trung lªn
14 - Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ. (Ng« Gia V¨n Ph¸i). ng«i hoµng ®Õ.
§¸nh Ngäc håi qu©n Thanh bÞ Thua trËn - ViÖc vua Qung Trung tæ
Bá Th¨ng Long Chiªu Thèng trèn ra ngoµi. chøc kÕn lÝnh ë NghÖ An.
* Gîi ý viÕt bµi. Sau ®ã Vua Quang Trung
? Sù viÖc ®îc kÓ: ®äc lêi phñ dô vµ h¹ lÖnh
- Cuéc tiÕn c«ng cña vua Quang Trung cïng çc tíng xuÊt qu©n vµo ngµy 30
sÜ ra thµnh Th¨ng Long ®Ó ®¸nh ®uæi qu©n x©m th¸ng ch¹p.
lîc nhµ Thanh vµ lËt nhµo ngai vµng thèng trÞ cña * DiÔn biÕn çc trËn ®¸nh
tªn vua hÌn nh¸t, bÊt tµi Lª Chiªu Thèng. cña vua Quang Trung.
? Em sÏ kÓ l¹i çc sù viÖc nµo. - TrËn s«ng Gi¸n vµ s«ng
- Thêi ®iÓm qu©n Thanh sang x©m lîc níc ta. Thanh QuyÕt.
- Th¸i ®é cña via Qung trung khi nghe tin nµy. - TrËn Hµ Håi(3/1 ¢L)
- ViÖc vua Quang Trung lªn ng«i hoµng ®Õ. - TrËn Ngäc Håi(S¸ng mång
- ViÖc vua Qung Trung tæ chøc kÕn lÝnh ë NghÖ 5/1 ¢L)
An. Sau ®ã Vua Quang Trung ®äc lêi phñ dô vµ h¹ - TrËn ®¸nh thµnh Th¨ng
lÖnh xuÊt qu©n vµo ngµy 30 th¸ng ch¹p. Long( Tra mång 5/1 ¢L)
* DiÔn biÕn çc trËn ®¸nh cña vua Quang Trung. - Sù thÊt b¹i cña qu©n
- TrËn s«ng Gi¸n vµ s«ng Thanh QuyÕt. Thanh vµ Lª Chiªu Thèng.
- TrËn Hµ Håi(3/1 ¢L)
- TrËn Ngäc Håi(S¸ng mång 5/1 ¢L)
- TrËn ®¸nh thµnh Th¨ng Long( Tra mång 5/1 ¢L)
- Sù thÊt b¹i cña qu©n Thanh vµ Lª Chiªu Thèng.
* ý nghÜa lÞch sö ( Sö dông yÕu tè nghÞ luËn)
* Lu ý: Cã thÓ ®Ò bµi yªu cÇu ®ãng vai nh©n vËt §Ò IV: KÓ l¹i mét kû niÖm
Quang Trung hoÆc ngêi lÝnh trong qu©n ®éi cña s©u s¾c cña em víi ngêi b¹n
Quang Trung kÓ l¹i néi dung cña ®o¹n trÝch nµy. th©n.
Trong trêng hîp nµy ngêi kÓ chuyÖn vÉn xng T«i. I. Më bµi:
- Giíi thiÖu c©u chuyÖn ®-
§Ò IV: KÓ l¹i mét kû niÖm s©u s¾c cña em víi ng- îc kÓ.
êi b¹n th©n. II. Th©n bµi:
* Gîi ý lËp dµn ý. KÓ l¹i néi dung diÔn biÕn
I. Më bµi: c©u chuyÖn theo tr×nh tù
- Giíi thiÖu c©u chuyÖn ®îc kÓ. nhÊt ®Þnh (Kh«ng gian, thêi
II. Th©n bµi: gian ...)
KÓ l¹i néi dung diÔn biÕn c©u chuyÖn theo tr×nh
tù nhÊt ®Þnh(Kh«ng gian, thêi gian, ...)
- Quan hÖ cña em víi ngêi b¹n th©n. III. KÕt bµi: Rót ra bµi hä
- Kû niÖm nµo lµ s©u s¾c nhÊt. (KÓ kÕt hîp víi t¶) vÒ t×nh b¹n.
- Rót ®îc bµi häc nhÑ nhµng nhng s©u s¾c qua c©u
chuyÖn(Ph¬ng thøc nghi luËn)
III. KÕt bµi:
Rót ra bµi hä vÒ t×nh b¹n.
* Yªu cÇu: V¨n b¶n tù sù cã kÕt hîp yÕu tè miªu t¶, * Thùc hµnh tæng hîp
biÓu c¶m vµ nghÞ luËn. Sö dông linh ho¹t çc h×nh
34
thøc ®èi tho¹i ®éc tho¹i vµ ®éc tho¹i néi t©m.
* Ho¹t ®éng IV: Thùc hµnh tæng hîp.
Gv: Tæ chøc cho häc sinh ®äc bµi viÕt, yªu cÇu c¶
líp nghe vµ nhËn xÐt u nhîc ®iÓm cña mçi bµi viÕt
trªn çc ph¬ng diÖn sau:
- Bè côc cña bµi viÕt: Më bµi, th©n bµi, kÕt bµi.
- Çch t¹o t×nh huèng, çch diiÔn ®¹t, ng«n ng÷,
çch t¹o lËp çc ®o¹n v¨n.
- Bµi viÕt ®· sö dông linh ho¹t çc ph¬ng thøc biÓu
®¹t cha.
- Çc h×nh thøc ®èi tho¹i, ®éc tho¹i vµ ®éc tho¹i néi
t©m cã ®îc sö dông mét çch cã hiÖu qu¶ kh«ng.
- Bµi viÕt cã sinh ®éng hÊp dÉn kh«ng.
Sau khi ®· tæ chøc cho häc sinh thùc hµnh, gi¸o
viªn nhËn xÐt, bæ sung, rót kinh nghiÖm vµ chèt
kiÕn thøc.
TiÕt 8: KiÓm tra kh¶o s¸t cuèi häc kú I

(Bµi sè 1)
PhÇn I: Tr¾c nghiÖm (3,0®)

C©u1. PhÇn in nghiªng trong c©u v¨n díi ®©y ®îc gäi lµ lêi dÉn trùc tiÕp hay
gi¸n tiÕp?
- Chuèi ph¸t triÓn rÊt nhanh, chuèi mÑ ®Î chuèi con, chuèi con ®Î chuèi ch¸u,
cø gäi lµ “con ®µn ch¸u lò”( TrÝch c©y chuèi ViÖt Nam)
A. Lêi dÉn trùc tiÕp. B. Lêi dÉn gi¸n tiÕp.
C©u 2. Trong nhãm tõ sau cã mÊy tõ mîn cña tiÕng H¸n: ch©n, tay, ®Çu. m×nh,
phª b×nh, « xi, xµ phßng.
A. Mét tõ B. Hai tõ C. Ba tõ
C©u 3. Cã thÓ dïng yÕu tè miªu t¶ trong v¨n b¶n tù sù kh«ng?
A. Cã thÓ dïng ®îc. B. Kh«ng thÓ dïng ®îc.
C©u 4. H·y cho biÕt tªn t¸c gi¶ cña truyÖn ng¾n “ ChiÕc lîc ngµ”?
A. Nguyªn Ngäc. B. NguyÔn Thi C. NguyÔn Quang S¸ng
C©u 5. C©u th¬: “Lµm con ®©u d¸m c·i cha- VÝ dÇu ngµn dÆm ®µng xa còng
®µnh”®îc trÝch trong t¸c phÈm nµo?
A. TrÝch ë “TruyÖn KiÒu”. B. TrÝch ë “ truyÖn Lôc V©n
Tiªn”
C©u 6. Trong çc cÆp tõ: giµ- trÎ; giµu – nghÌo; chã- mÌo; trªn – díi. cã mÊy cÆp
tõ tr¸i nghÜa?
35
A. Mét cÆp B. Hai cÆp C. Ba cÆp D. Bèn cÆp
C©u 7. Theo em, nÕu gi¶i nghÜa cña tõ “ ch¹y” lµ: ho¹t ®éng di chuyÓn b»ng
ch©n cña ngêi hay ®éng vËt, cã lóc hai ch©n kh«ng ®ång thêi dêi khái mÆt ®Êt
th× ®· ®Çy ®ñ cha?
A. §ñ B. Cha ®ñ
C©u 8. ë bµi th¬ “BÕp löa”, t¸c gi¶ B»ng ViÖt cã sö dông kÕt hîp çc yÕu tè
miªu t¶, tù sù, nghÞ luËn kh«ng?
A. cã B. Kh«ng
C©u 9. Trong hai ý kiÕn : a) “¸nh tr¨ng” cña N. D lµ bµi th¬ tù sù; b) “ ¸nh tr¨ng”
cña ND lµ bµi th¬ cã kÕt hîp tù sù víi tr÷ t×nh; ýkiÕn nµo ®óng nhÊt?
A. ý kiÕn a B. ý kiÕn b
C©u 10. Trong truyÖn ng¾n “Lµng”, nhµ v¨n Kim L©n ®Ó cho nh©n vËt «ng
Hai nh¾c l¹i c©u “ Toµn lµ sai sù môc ®Ých” nh»m môc ®Ých g×?
A. ChÕ giÔu, ch©m biÕm nh©n vËt.
B. Kh¾c häa sinh ®éng tÝnh çch nh©n vËt.
C. Miªu t¶ t©m tr¹ng vui síng cña nh©n vËt.
D. ThÓ hiÖn sù nhiÖt t×nh cña «ng Hai ®èi víi cuéc kh¸ng chiÕn.
PhÇn II. Tù luËn(7.0 ®iÓm)
C©u1: Tr×nh bµy c¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n th¬ sau: “C©u h¸t....... dÆm ph¬i”
C©u 2: ViÕt mét ®o¹n v¨n kÓ chuyÖn theo ®Ò tµi tù chän, trong ®ã cã sö dông
c¶ h×nh thøc ®èi tho¹i; ®éc tho¹i vµ ®éc tho¹i néi t©m
KiÓm tra kh¶o s¸t cuèi häc kú I

(Bµi sè 2)
I. PhÇn tr¾c nghiÖm -3,5 ®

VÒ t¸c phÈm “TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du vµ ®o¹n trÝch “ KiÒu ë lÇu ngng
BÝch” ( trÝch TruyÖn KiÒu), em hµy gi¶i çc bµi sau b»ng çch dïng bót khoanh
trßn vµo ch÷ çi c©u tr¶ lêi ®óng nhÊt sau mçi bµi tËp.
Bµi 1: NhËn ®Þnh nµo sau ®©y nãi ®óng vµ ®Çy ®ñ vÒ gi¸ trÞ néi cña TruyÖn
KiÒu?
A. TruyÖn KiÒu cã gi¸ trÞ hiÖn thùc.
B. TruyÖn KiÒu thÓ hiÖn lßng yªu níc vµ gi¸ trÞ hiÖn thùc.
C.TruyÖn KiÒu thÓ hiÖn lßng yªu níc vµ gi¸ trÞ nh©n ®¹o.
D.TruyÖn KiÒu cã gi¸ trÞ hiÖn thùc vµ gi¸ trÞ nh©n ®¹o.
Bµi tËp 2: Dßng nµo nãi kh«ng ®óng vÒ nghÖ thuËt cña truyÖn KiÒu?
A. Sö dông ng«n ng÷ d©n téc vµ thÓ th¬ lôc b¸t mét çch ®iªu luyÖn.
B. Tr×nh bµy diÔn biÕn sù viÖc theo ch¬ng håi.
C. Cã nghÖ thuËt kÓ chuyÖn hÊp dÉn.
36
D. Miªu t¶ thiªn nhiªn, kh¾c häa tÝnh çch nh©n vËt tµi hoa.
Bµi tËp 3: Côm tõ “ m©y sím ®Ìn khuya” trong c©u th¬ “ BÏ bµng m©y sím ®Ìn
khuya” chñ yÕu gîi t¶ ®iÒu g×?
A. C¶nh thiªn quanh lÇu Ngng BÝch.
B. C¶nh thiªn nhiªn quanh thóy KiÒu.
C. Thêi gian tuÇn hoµn khÐp kÝn.
D. Sù tµn t¹ cña c¶nh vËt.
Bµi tËp 4: Tõ “ chÐn ®ång” trong c©u th¬ “ Tëng ngêi duíi nguyÖt chÐn
®ång”®îc hiÓu theo nghÜa nµo?
A. NghÜa gèc B. NghÜa chuyÓn
Bµi tËp 5: Côm tõ “tÊm son” trong c©u th¬ “ TÊm son gét röa bao giê cho
phai”sö dông çch nãi nµo?
A. Èn dô B. Ho¸n dô
C. Nh©n hãa. D. So s¸nh
Bµi tËp 6: Côm tõ “qu¹t nång Êp l¹nh” trong c©u th¬ “ Qu¹t nång Êp l¹nh nh÷ng ai
®ã giê?” ®îc gäi lµ g×?
A. Thµnh ng÷. B. ThuËt ng÷.
C. H« ng÷. D. Tr¹ng ng÷
Bµi tËp 7: Nh÷ng tõ g¹ch ch©n trong ®o¹n th¬ sau cã ®îc coi lµ thuËt ng÷ kh«ng?
“ Buån tr«ng ngän níc míi sa”
Hoa tr«i man m¸c biÕt lµ vÒ ®©u?
“Buån tr«ng néi cá rÇu rÇu
Ch©n m©y mÆt níc mét mµu xanh xanh,”
A. Cã B. Kh«ng
PhÇn II tù luËn( 6,5®)
Trong v¨n b¶n tù sù, yÕu tè miªu t¶ cã mét vÞ trÝ hÕt søc quan träng. Em h·y
t×m nh÷ng yÕu tè t¶ c¶nh trong ®o¹n trÝch “KiÒu ë lÇu Ngng BÝch” (S¸ch Ng÷
v¨n 9 tËp I) vµ ph©n tÝch gi¸ trÞ cña nh÷ng yÕu tè miªu t¶ Êy trong viÖc thÓ
hiÖn
néi dung cña ®o¹n trÝch.
4. Cñng cè: Gi¸o viªn hÖ thèng l¹i çc kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n tù sù: Ph¬ng thøc
biÓu ®¹t, ng«i kÓ, çc h×nh thøc ®èi tho¹i, ®éc tho¹i vµ ®éc tho¹i néi t©m trong
v¨n b¶n tù sù.
5. Híng dÉn vÒ nhµ: Thùc hµnh viÕt çc v¨n b¶n tù sù ®· lËp dµn ý, lµm thªn
çc ®Ò bµi SGK trang 191- Ng÷ v¨n 9 tËp I.
37
TiÕt 9, 10: luyÖn tËp v¨n b¶n thuyÕt minh v¨n b¶n tù sù.
A. Môc tiªu cÇn ®¹t

1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh n¾m ®îc néi dung chÝnh cña phÇn tËp lµm v¨n ®·
häc trong ng÷ v¨n 9 thÊy ®îc chÊt tÝch hîp cña chóng víi v¨n b¶n chung. ThÊy ®îc
tÝnh kÕ thõa vµ ph¸t triÓn cña çc néi dung tËp lµm v¨n häc ë líp 9 b»ng çch so
s¸nh víi néi dung çc kiÓu v¨n b¶n ®· häc ë líp díi.
2. Kü n¨ng: RÌn cho häc sinh cã kü n¨ng t¹o lËp v¨n b¶n thuyÕt minh cã sö dung
yÕu tè miªu t¶, mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt. Kü n¨ng vËn dông linh ho¹t çc ph-
¬ng thøc miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn trong v¨n b¶n tù sù, çc h×nh thøc ®èi
tho¹i... vµ ®éc tho¹i néi t©m trong v¨n b¶n tù sù...
3. Th¸i ®é: Gi¸o dôc häc sinh cã ý thøc chuÈn bÞ bµi ë nhµ.
B. C huÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu so¹n néi dung «n tËp
Trß: So¹n bµi häc bµi
C. TiÕn tr×nh lªn líp.
1- æn ®Þnh tæ chøc
2- KiÓm tra bµi cò:
3- Bµi míi:
Ho¹t ®«ng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t
* Ho¹t ®éng I: Gi¸o viªn híng dÉn häc 1. TËp lµm v¨n ë ng÷ v¨n 9 tËp 1 cã
sinh tr¶ lêi çc c©u hái sgk. nh÷ng néi dung lín nµo?
? TËp lµm v¨n ë ng÷ v¨n 9 tËp 1 cã a - V¨n b¶n thuyÕt minh víi träng t©m lµ
nh÷ng néi dung lín nµo? luyÖn viÖc kÕt hîp gi÷a thuyÕt minh víi
? Nh÷ng néi dung nµo lµ träng t©m cÇn biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµ yÕu tè miªu t¶.
chó ý? b - V¨n b¶n tù sù víi hai träng t©m:
a - V¨n b¶n thuyÕt minh víi träng t©m + Sù kÕt hîp gi÷a tù sù vµ biÓu
lµ luyÖn viÖc kÕt hîp gi÷a thuyÕt minh c¶m vµ miªu t¶ néi t©m, gi÷a tù sù víi
víi biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµ yÕu tè lËp luËn.
miªu t¶. + Mét sè néi dung míi trong v¨n
b - V¨n b¶n tù sù víi hai träng t©m: b¶n tù sù nh: ®èi tho¹i vµ ®éc tho¹i néi
+ Sù kÕt hîp gi÷a tù sù vµ biÓu t©m trong tù sù, ngêi kÓ chuyÖn vµ vai
c¶m vµ miªu t¶ néi t©m, gi÷a tù sù víi trß cña ngêi kÓ chuyÖn trong tù sù.
lËp luËn.
+ Mét sè néi dung míi trong v¨n
b¶n tù sù nh: ®èi tho¹i vµ ®éc tho¹i néi
t©m trong tù sù, ngêi kÓ chuyÖn vµ vai
trß cña ngêi kÓ chuyÖn trong tù sù. 2. Nªu vai trß vµ t¸c dông cña biÖn ph¸p
* Ho¹t ®éng II: Vai trß vµ t¸c dông cña nghÖ thuËt miªu t¶ trong v¨n b¶n thuyÕt
biÖn ph¸p nghÖ thuËt miªu t¶ trong v¨n minh.
b¶n thuyÕt minh. Trong thuyÕt minh, nhiÒu khi ng-
- Trong thuyÕt minh, nhiÒu khi ngêi ta êi ta ph¶i kÕt hîp víi çc biÖn ph¸p nghÖ
ph¶i kÕt hîp víi çc biÖn ph¸p nghÖ thuËt vµ çc yÕu tè miªu t¶ ®Ó bµi viÕt
38
thuËt vµ çc yÕu tè miªu t¶ ®Ó bµi viÕt ®îc sinh ®éng vµ hÊp dÉn. VÝ dô:
®îc sinh ®éng vµ hÊp dÉn. VÝ dô: Ch¼ng h¹n khi thuyÕt minh vÒ ng«i chïa
Ch¼ng h¹n khi thuyÕt minh vÒ ng«i cæ, ngêi thuyÕt minh cã khi ph¶i sö dông
chïa cæ, ngêi thuyÕt minh cã khi ph¶i sö nh÷ng liªn tëng, tëng tîng, lèi so s¸nh,
dông nh÷ng liªn tëng, tëng tîng, lèi so nh©n ho¸ (nh ng«i chïa tù kÓ chuyÖn
s¸nh, nh©n ho¸ (nh ng«i chïa tù kÓ m×nh...)
chuyÖn m×nh...) ®Ó kh¬i gîi sù c¶m thô vÒ ®èi tîng
®Ó kh¬i gîi sù c¶m thô vÒ ®èi tîng thuyÕt minh. Vµ ®¬ng nhiªn còng ph¶i
thuyÕt minh. Vµ ®¬ng nhiªn còng ph¶i vËn dông miªu t¶ ë ®©y ®Ó ngêi nghe
vËn dông miªu t¶ ë ®©y ®Ó ngêi nghe h×nh dung ra ng«i chïa Êy cã d¸ng vÎ nh
h×nh dung ra ng«i chïa Êy cã d¸ng vÎ thÕ nµo ; mµu s¾c, kh«ng gian, h×nh
nh thÕ nµo ; mµu s¾c, kh«ng gian, khèi, c¶nh vËt xung quanh…Nh vËy, khi
h×nh khèi, c¶nh vËt xung quanh … thuyÕt minh mµ thiÕu yÕu tè miªu t¶,
* Gi¸o viªn : Nh vËy, khi thuyÕt minh vµ çc biÖn ph¸p nghÖ thuËt bµi thuyÕt
mµ thiÕu yÕu tè miªu t¶, vµ çc biÖn minh sÏ kh« khan vµ thiÕu sinh
ph¸p nghÖ thuËt bµi thuyÕt minh sÏ kh« ®éng.ph©n
khan vµ thiÕu sinh ®éng.
* Ho¹t ®«ng III: Ph©n biÖt v¨n miªu t¶ vµ thuyÕt minh.

3. Ph©n biÖt v¨n miªu t¶ vµ thuyÕt minh.
* Gi¸o viªn : Cho häc sinh th¶o luËn, nªu ý kiÕn
Gi¸o viªn tæng hîp ý kiÕn, treo b¶ng phô ®Ó häc sinh quan s¸t.
Miªu t¶ ThuyÕt minh

- (§èi tîng cña miªu t¶ thêng lµ çc sù vËt, con (§èi tîng cña thuyÕt minh thêng lµ
ngêi, hoµn c¶nh cô thÓ) çc sù vËt, ®å vËt …)
- Cã h cÊu tëng tîng, kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i trung - Trung thµnh víi çc ®Æc ®iÓm
thµnh víi sù vËt cña ®èi tîng , sù vËt.
- Dïng nhiÒu so s¸nh , liªn tëng. - B¶o ®¶m tÝnh kh¸ch quan, khoa
- Mang nhiÒu c¶m xóc chñ quan cña ngêi viÕt. häc.
- Ýt dïng sè liÖu cô thÓ, chi tiÕt - Ýt dïng tëng tîng , so s¸nh
- Dïng nhiÒu trong s¸ng t¸c v¨n ch¬ng, nghÖ - Dïng sè liÖu cô thÓ, chi tiÕt.
thuËt - øng dông trong nhiÒu t×nh
- Ýt tÝnh khu«n mÉu huèng cuéc sèng, v¨n ho¸, khoa häc
- §a nghÜa. …
39
- Thêng theo 1 sè yªu cÇu gièng
nhau (mÉu) - §¬n nghÜa.
* Ho¹t ®éng IV: Néi dung cña v¨n b¶n tù sù 4. Néi dung cña v¨n b¶n tù sù
(tiÕp theo) - V¨n b¶n tù sù: tr×nh bµy l¹i 1
? Vai trß cña yÕu tè miªu t¶? chuçi sù viÖc, cã më ®Çu, diÔn
? Vai trß cña yÕu tè miªu t¶ néi t©m vµ nghÞ biÕn, kÕt thóc, råi dÉn ®Õn 1 ý
luËn trong v¨n b¶n tù sù? nghÜa.
- V¨n b¶n tù sù: tr×nh bµy l¹i 1 chuçi sù viÖc, cã
më ®Çu, diÔn biÕn, kÕt thóc, råi dÉn ®Õn 1 ý YÕu tè miªu t¶ cã t¸c dông lµm
nghÜa. cho c©u chuyÖn trë nªn hÊp dÉn,
- YÕu tè miªu t¶ cã t¸c dông lµm cho c©u gîi c¶m sinh ®éng.
chuyÖn trë nªn hÊp dÉn, gîi c¶m sinh ®éng. - Miªu t¶ néi t©m, ®èi tho¹i, ®éc
- Miªu t¶ néi t©m, ®èi tho¹i, ®éc tho¹i lµ nh÷ng tho¹i lµ nh÷ng h×nh thøc quan
h×nh thøc quan träng ®Ó thÓ hiÖn nh©n vËt träng ®Ó thÓ hiÖn nh©n vËt
trong v¨n b¶n tù sù. trong v¨n b¶n tù sù.
- YÕu tè nghÞ luËn: thêng ®îc diÔn ®¹t b»ng - YÕu tè nghÞ luËn: thêng ®îc
h×nh thøc lËp luËn lµm cho c©u chuyÖn thªm diÔn ®¹t b»ng h×nh thøc lËp luËn
phÇn triÕt lÝ. lµm cho c©u chuyÖn thªm phÇn
* Cho vÝ dô vÒ v¨n b¶n tù sù ®· häc cã sö triÕt lÝ.
dông yÕu tè miªu t¶ néi t©m
- Gi¸o viªn treo b¶ng phô cho häc sinh quan s¸t, a - Thùc sù mÑ kh«ng lo l¾ng
nhËn xÐt. ®Õn nçi kh«ng ngñ ®îc. MÑ tin
a - Thùc sù mÑ kh«ng lo l¾ng ®Õn nçi kh«ng ®øa con cña mÑ lín råi. MÑ tin
ngñ ®îc. MÑ tin ®øa con cña mÑ lín råi. MÑ tin vµo sù chuÈn bÞ rÊt chu ®¸o cho
vµo sù chuÈn bÞ rÊt chu ®¸o cho con tríc ngµy con tríc ngµy khai trêng. Cßn
khai trêng. Cßn ®iÒu g× ®Ó lo l¾ng n÷a ®©u ! ®iÒu g× ®Ó lo l¾ng n÷a ®©u !
MÑ kh«ng lo nhng vÉn kh«ng ngñ ®îc. Cø MÑ kh«ng lo nhng vÉn kh«ng ngñ
nh¾m m¾t l¹i lµ dêng nh vang bªn tai tiÕng ®äc ®îc. Cø nh¾m m¾t l¹i lµ dêng nh
trÇm bæng: "H»ng n¨m cø vµo cuèi thu .. MÑ t«i vang bªn tai tiÕng ®äc trÇm
©u yÕm n¾m tay t«i dÉn ®i trªn con ®êng lµng bæng: "H»ng n¨m cø vµo cuèi
dµi vµ hÑp". thu .. MÑ t«i ©u yÕm n¾m tay t«i
(Cæng trêng më ra) dÉn ®i trªn con ®êng lµng dµi vµ
* Gi¸o viªn : Nh÷ng kÜ n¨ng vÒ kiÓu v¨n b¶n tù hÑp".
sù cña phÇn TËp lµm v¨n ®· soi s¸ng thªm rÊt
nhiÒu cho viÖc ®äc - hiÓu v¨n b¶n t¸c phÈm t-
¬ng øng trong SGK.
VÝ dô: Khi ®äc TruyÖn KiÒu, nhê yÕu
tè ®èi tho¹i vµ ®éc tho¹i néi t©m (qua kiÕn thøc
tËp lµm v¨n) ®· gióp cho ngêi ®äc hiÓu s©u
s¾c h¬n vÒ nh©n vËt trong truyÖnKiÒu: (KiÒu
ë lÇu Ngng BÝch - víi nh÷ng suy nghÜ néi t©m
thÊm nhuÇn ®¹o hiÕu vµ ®øc hi sinh) VÝ dô: Khi ®äc TruyÖn
b - … Xãt ngêi tùa cöa h«m mai KiÒu, nhê yÕu tè ®èi tho¹i vµ
40
Qu¹t nång Êp l¹nh nh÷ng ai ®ã giê? ®éc tho¹i néi t©m (qua kiÕn thøc
S©n lai çch mÊy n¾ng ma tËp lµm v¨n) ®· gióp cho ngêi
Cã khi gèc tö ®· võa ngêi «m …" ®äc hiÓu s©u s¾c h¬n vÒ nh©n
c - TruyÖn ng¾n "Lµng" cña Kim L©n cã rÊt vËt trong truyÖnKiÒu: (KiÒu ë
nhiÒu ®o¹n ®èi tho¹i, ®èi tho¹i gi÷a «ng Hai vµ lÇu Ngng BÝch - víi nh÷ng suy
th»ng con ót, ®o¹n ®éc tho¹i néi t©m cña «ng nghÜ néi t©m thÊm nhuÇn ®¹o
Hai sau khi biÕt tin lµng DÇu theo giÆc. hiÕu vµ ®øc hi sinh) …"
VÝ dô 2
"¤ng kiÓm ®iÓm tõng ngêi trong ãc.
Kh«ng mµ, hä toµn lµ nh÷ng ngêi cã tinh thÇn "¤ng kiÓm ®iÓm tõng ngêi trong
c¶ mµ. Hä ®· ë l¹i lµng, quyÕt t©m mét sèng ãc. Kh«ng mµ, hä toµn lµ nh÷ng
mét chÕt víi giÆc, cã ®êi nµo l¹i can t©m lµm ngêi cã tinh thÇn c¶ mµ. Hä ®· ë
®iÒu nhôc nh· Êy ! …" l¹i lµng, quyÕt t©m mét sèng mét
- §o¹n v¨n cã sö dông yÕu tè miªu t¶ néi t©m vµ chÕt víi giÆc, cã ®êi nµo l¹i can
nghi luËn:“l·o kh«ng hiÓu t«i t«i nghÜ vËy vµ t©m lµm ®iÒu nhôc nh· Êy ! …"
t«i cµng buån l¾m nh÷ng ngêi nghÌo nhiÒu tù
¸i ... mçi ngµy mét thªm ®¸ng buån” * Nh÷ng ®iÒu viÕt lªn çt sÏ mau
®o¹n van cã sö dung yÕu tè nghi luËn… vua chãng xo¸ nhoµ theo thêi gian, nh
quang trung cìi voi ra doanh an ñi qu©n lÝnh … kh«ng ai cã thÓ xo¸ ®îc nh÷ng
nÕu ai thay long ®æi d¹….chí b¶o lµ ta kh«ng ®iÒu tèt ®Ñp ®· ®îc ghi t¹c trªn
nãi tríc ®¸, trong lßng ngêi.
( TrÝch Hoµng lª nhÊt thèng chÝ)
5. §èi tho¹i, ®éc tho¹i vµ ®éc tho¹i
néi t©m trong v¨n b¶n tù sù.
* Ho¹t ®éng V: §èi tho¹i. ®éc tho¹i vµ ®éc tho¹i
néi t©m trong v¨n b¶n tù sù. - §èi tho¹i: lµ h×nh thøc ®èi ®¸p,
? ThÕ nµo lµ ®èi tho¹i, ®éc tho¹i vµ ®éc tho¹i trß chuyÖn gia hai Ë¬c nhiÒu ng-
né t©m trong v¨n b¶n tù sù. êi. Trong v¨n b¶n tù sù, ®èi tho¹i
- Hs: Tr¶ lêi, Gv kh¸i qu¸t, chèt kiÕn thøc. ®îc thÓ hiÖn b»ng çc g¹ch ®Çu
Gv: §èi tho¹i, ®éc tho¹i vµ ®éc tho¹i néi t©m lµ dßng ë ®Çu lêi trao vµ ®¸p.
nh÷ng h×nh thøc quan träng ®Ó thÓ hiÖn nh©n
vËt trong v¨n b¶n tù sù. - §éc tho¹i: Lµ lêi cña mét ngêi
+ §èi tho¹i lµ h×nh thøc ®èi ®¸p, trß chuyÖn gia nµo ®ã nãi víi chÝnh m×nh hoÆc
hai Ë¬c nhiÒu ngêi. Trong v¨n b¶n tù sù, ®èi nãi víi mét ai ®ã trong tëng tîng.
tho¹i ®îc thÓ hiÖn b»ng çc g¹ch ®Çu dßng ë
®Çu lêi trao vµ ®¸p.
+ §éc tho¹i: Lµ lêi cña mét ngêi nµo ®ã nãi víi - §éc tho¹i néi t©m:
chÝnh m×nh hoÆc nãi víi mét ai ®ã trong tëng
tîng. - Vai trß, t¸c dông cña ®èi tho¹i,
+ §éc tho¹i néi t©m: Khi ngêi nãi kh«ng thµnh ®éc tho¹i vµ ®éc tho¹i néi t©m
lêi... trong v¨n b¶n tù sù:
? Vai trß, t¸c dông cña çc h×nh thøc ®èi tho¹i,
®éc tho¹i, ®éc tho¹i néi t©m trong v¨n b¶n tù sù ThÓ hiÖn th¸i ®é yªu ghÐt
lµ g×. ph©n minh cña nh©n vËt, góp ng-
- Hs: ThÓ hiÖn th¸i ®é yªu ghÐt ph©n minh cña êi ®äc c¶m nhËn ®îc chiÒu s©u
41
nh©n vËt, góp ngêi ®äc c¶m nhËn ®îc chiÒu t©m lý tinh tÕ, nh¹y c¶m cña
s©u t©m lý tinh tÕ, nh¹y c¶m cña nh©n vËt, t¹o nh©n vËt, t¹o cho c©u chuyÖn cã
cho c©u chuyÖn cã kh«ng khÝ gÇn gòi, thËt nh kh«ng khÝ gÇn gòi, thËt nh cuuéc
cuuéc sèng ®ang diÔn ra trong thùc tÕ. sèng ®ang diÔn ra trong thùc tÕ.
? Em h·y lÊy mét vµi vÝ dô vÒ çc h×nhthøc lêi
tho¹i trªn.
- §o¹n «ng Hai víi th»ng Hóc(®èi tho¹i)
- §o¹n «ng Hai chöi ®æng nh÷ng ngêi lµng DÇu
( ®éc tho¹i)...
- Hs: LÇn lît lÊy vÝ dô, Gv nhËn xÐt cho
®iÓm. 6. Ng«i kÓ trong v¨n b¶n tù sù.
* Ho¹t ®éng VI: Ng«i kÓ trong v¨n b¶n tù sù. - Ng«i kÓ thø nhÊt: V¨n b¶n
? Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ ng«i chiÕc lîc ngµ cña NguyÔn Quang
kÓ thø nhÊt vµ ng«i kÓ thø ba. S¸ng, Cè H¬ng - Lç TÊn.
- Hs: Tr×nh bµy, Gv chèt kiÕn thøc. - Ng«i kÓ thø ba: Lµng - Kim
? Nh÷ng u ®iÓm vµ h¹n chÕ cña nh÷ng ng«i kÓ L©n, LÆng LÏ Sa Pa - NguyÔn
nµy. Thµnh Long.
- NhãmI: ¦u ®iÓm.
- NhãmII: H¹n chÕ. 7. Ph©n biÖt v¨n b¶n tù sù víi çc
v¨n b¶n kh¸c.
* Ho¹t ®éng VII: Ph©n biÖt v¨n b¶n tù sù víi çc - Tù sù: Tr×nh bµy chuçi çc sù
v¨n b¶n kh¸c. viÖc.
? Ph©n biÖt v¨n b¶n tù sù víi çc v¨ b¶n kh¸c. - Miªu t¶: §èi tîng lµ con ngêi, sù vËt,
- Tù sù: Tr×nh bµy chuçi çc sù viÖc. hiÖn tîng vµ t¸i hiÖn ®Æc ®iÓm cña
- Miªu t¶: §èi tîng lµ con ngêi, sù vËt, hiÖn tîng vµ chóng.
t¸i hiÖn ®Æc ®iÓm cña chóng. - ThuyÕt minh: Tr×nh bµy nh÷ng
- ThuyÕt minh: Tr×nh bµy tri thøc khoa häc vÒ ®èi ®èi tîng thuyÕt minh, cÇn lµm râ
tîng. vÒ b¶n chÊt bªn trong vµ nhiÒu
- NghÞ luËn: Bµy tá quan ®iÓm. ph¬ng diÖn cã tÝnh chÊt kh¸ch
- §iÒu hµnh: Hµnh chÝnh. quan.
- BiÓu c¶m: C¶m xóc. - NghÞ luËn: Bµy tá quan ®iÓm.
- §iÒu hµnh: Hµnh chÝnh.
- BiÓu c¶m: C¶m xóc.
* So s¸nh v¨n b¶n tù sù vµ thÓ lo¹i
v¨n b¶n tù sù
- Gièng: KÓ sù viÖc.
? So s¸nh V¨n b¶n tù sù vµ thÓ lo¹i v¨n b¶n tù sù - Kh¸c:
- Gièng: KÓ sù viÖc. + V¨n b¶n tù sù: XÐt ë ph¬ng
- Kh¸c: diÖn h×nh thøc vµ ph¬ng thøc.
+ V¨n b¶n tù sù: XÐt h×nh thøc ph¬ng thøc. + ThÓ lo¹i tù sù ®a d¹ng: TruyÖn
+ ThÓ lo¹i tù sù ®a d¹ng: TruyÖn ng¾n, tiÓu ng¾n, tiÓu thuyÕt (nÐt ®éc ®¸o
thuyÕt (nÐt ®éc ®¸o vÒ h×nh thøc thÓ lo¹i tù vÒ h×nh thøc thÓ lo¹i tù sù; kÞch
sù; kÞch lµ phong phó ®a d¹ng) lµ phong phó ®a d¹ng)
42
+ Cèt truyÖn – nh©n vËt – sù viÖc – kÕt cÊu. + Cèt truyÖn – nh©n vËt – sù viÖc –
kÕt cÊu... lµ ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n
tù sù.
* KiÓu v¨n b¶n biÓu c¶m vµ thÓ
lo¹i tr÷ t×nh.
? Ph©n biÖt KiÓu v¨n b¶n biÓu c¶m vµ thÓ lo¹i - Gièng: Chøa ®ùng c¶m xóc,
tr÷ t×nh. t×nh c¶m chñ ®¹o.
- Gièng: Chøa ®ùng c¶m xóc, T/c chñ ®¹o. - Kh¸c nhau:
- Kh¸c nhau: + V¨n biÓu c¶m bµy tá c¶m xóc
+ V¨n biÓu c¶m bµy tá c¶m xóc vÒ mét ®èi tîng vÒ mét ®èi tîng (v¨n xuèi)
(v¨n xuèi) + T¸c phÈm tr÷ t×nh: §êi sèng
+ T¸c phÈm tr÷ t×nh: §êi sèng phong phó phong phó cña chñ thÓ tríc vÊn
cña chñ thÓ tríc vÊn ®Ò ®êi sèng. (Th¬) ®Ò ®êi sèng. (Th¬)
* Tim hiÓu kiÓu v¨n b¶n ®· häc
? Gi¶i thÝch t¹i sao trong mét v¨n b¶n cã ®ñ çc - V¨n b¶n thuyÕt minh: Kh¶ n¨ng
yÕu tè miªu t¶, nghÞ luËn, biÓu c¶m mµ vÉn gäi kÕt hîp ®Æc ®iÓm çch lµm ph¬ng
lµ v¨n b¶n tù sù. Theo em, liÖu cã mét v¨n b¶n ph¸p thuyÕt minh  gi¶i thÝch.
nµo chØ vËn dông 1 ph¬ng thøc biÓu ®¹t duy - V¨n b¶n tù sù:Tr×nh bµy sù
nhÊt hay kh«ng. viÖc.
- Häc sinh: Th¶o luËn tr¶ lêi. Gv tæng hîp kh¸i - Çc yÕu tè t¹o thµnh: Sù viÖc,
qu¸t kiÕn thøc. nh©n vËt.
Gv: Treo b¶ng phô. - Kh¶ n¨ng kÕt hîp ®Æc ®iÓm
- Hs: Lªn b¶ng ®iÒn. çch lµm:
Giíi thiÖu tr×nh bµy diÔn biÕn sù
viÖc theo tr×nh tù nhËn ®Þnh.
- 8. V× çc yÕu tè ®ã chØ lµ yÕu
? V× sao mét sè v¨n b¶n tù sù kh«ng ph¶i bao giê tè bæ trî nh»m næi bËt ph¬ng thøc
còng cã bè côc 3 phÇn. chÝnh lµ ph¬ng thøc tù sù . Khi
-Hs: V× çc yÕu tè ®ã chØ lµ yÕu tè bæ trî gäi tªn v¨n b¶n ngêi ta c¨n cø vµo
nh»m næi bËt ph¬ng thøc chÝnh lµ ph¬ng thøc ph¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh cña
tù sù . Khi gäi tªn v¨n b¶n ngêi ta c¨n cø vµo ph- v¨n b¶n ®ã
¬ng thøc biÓu ®¹t chÝnh cña v¨n b¶n ®ã.
9. KÎ l¹i b¶ng sau vµo vë vµ ®¸nh
? KÎ l¹i b¶ng sau vµo vë vµ ®¸nh dÊu x vµo çc dÊu x vµo çc « trèng mµ kiÓu
« trèng mµ kiÓu v¨n b¶n chÝnh cã kÕt hîp víi v¨n b¶n chÝnh cã kÕt hîp víi çc
çc yÕu tè t¬ng øng trong ®ã ch¼ng h¹n tù sù cãyÕu tè t¬ng øng trong ®ã ch¼ng
thÓ kÕt víi yÕu tè miªu t¶ thÝ ®¸nh dÊu vµo «. h¹n tù sù cã thÓ kÕt víi yÕu tè
Gv: Híng dÉn häc sinh tù lµm c©u hái 9. miªu t¶ thÝ ®¸nh dÊu vµo «.
10. Mét sè t¸c phÈm tù sù ®îc häc
trong s¸ch ng÷ v¨n kh«ng ph¶i bao
? Mét sè t¸c phÈm tù sù ®îc häc trong s¸ch ng÷ giê còng ph©n biÖt bè côc 3
v¨n kh«ng ph¶i bao giê còng ph©n biÖt bè côc 3 phÇn: Më bµi, Th©n bµi, KÕt.
phÇn: Më bµi, Th©n bµi, KÕt. - Bëi v× khi cßn ngåi trªn ghÕ nhµ
trêng häc sinh ®ang trong giai
43
- Bëi v× khi cßn ngåi trªn ghÕ nhµ trêng häc sinh ®o¹n luyÖn tËp ph¶i rÌn luyÖn
®ang trong giai ®o¹n luyÖn tËp ph¶i rÌn luyÖn theo nh÷ng yªu cÇu "ChuÈn mùc"
theo nh÷ng yªu cÇu "ChuÈn mùc" cña nhµ trêng, cña nhµ trêng, ph¶i biÕt t¹o lËp 1
ph¶i biÕt t¹o lËp 1 v¨n b¶n hoµn chØnh. v¨n b¶n hoµn chØnh.
11. Nh÷ng kiÕn thøc kü n¨ng vÒ

Gv: Tæ chøc, híng dÉn häc sinh t×m hiÓu çc v¨n b¶n tù sù cña tËp lµm v¨n cã
c©u hái 11 vµ 12 trong s¸ch gi¸o khoa. gióp ®îc g× trong viÖc ®äc hiÓu
v¨n b¶n t¸c phÈm vn häc t¬ng øng
? Nh÷ng kiÕn thøc kü n¨ng vÒ v¨n b¶n tù sù cña trong sgk ng÷ v¨n kh«ng
tËp lµm v¨n cã gióp ®îc g× trong viÖc ®äc hiÓu
v¨n b¶n t¸c phÈm v¨n häc t¬ng øng trong sgk ng÷ - Çc yÕu tè ®èi tho¹i ®éc tho¹i
v¨n kh«ng ph©n tÝch vµi vÝ dô néi t©m trong v¨n b¶n tù sù, çc
kiÕn thøc vÒ tËp lµm v¨n ®· gióp
cho ngêi ®äc hiÓu s©u h¬n çc
®o¹n trÝch TruyÖn KiÒu còng
- Khi häc vÒ çc yÕu tè ®èi tho¹i ®éc tho¹i néi nh truyÖn ng¾n Lµng cña Kim
t©m trong v¨n b¶n tù sù çc kiÕn thøc vÒ tËp L©n
lµm v¨n ®· gióp cho ngêi ®äc hiÓu s©u h¬n çc
®o¹n trÝch TruyÖn KiÒu còng nh truyÖn ng¾n - VÝ dô trong truyÖn ng¾n Lµng
Lµng cña Kim L©n cña Kim L©n cã hai ®o¹n ®èi
tho¹i gi÷a bµ chñ nhµ víi vî chång
«ng hai vµ «ng hai rÊt thó vÞ
+ §o¹n 1: §o¹n ®èi tho¹i thø nhÊt bµ chñ nhµ trôc
suÊt gia ®×nh «ng hai 12. Cung cÊp cho häc sinh nh÷ng
tri thøc cÇn thiÕt ®Ó lµm bµi v¨n
tù sù ®ã lµ çc gîi ý híng dÉn bæ
+ §o¹n ®èi tho¹i thø hai: Bµ chñ nhµ mêi gia Ých vÒ nh©n vËt cèt chuyÖn ngêi
®×nh «ng hai ë l¹i nhµ m×nh . kÓ ng«i kÓ.
? Cho häc sinh nhËn xÐt qua hai ®o¹n ®èi tho¹i - Qua hai ®o¹n ®èi tho¹i trªn ta
thÊy mô chñ nhµ cã hai çch øng
? Nh÷ng kiÕn thøc vµ kü n¨ng vÒ t¸c phÈm tù xö rÊt kh¸c nhau dêng nh ®èi lËp
sù cña phÇn ®äc vµ hiÓu v¨n b¶n vµ tiÕng viÖt nhau nhng l¹i rÊt thèng nhÊt vÒ
t¬ng øng ®· gióp em nh÷ng g× trong viÖc viÕt th¸i ®é ,tÈy chay tuyÖt ®èi kÎ thï
bµi v¨n tù sù. vµ nh÷ng ai lµm tay sai cho chóng
,®ång thêi l¹i s½n sµng cu mang
®ïm bäc nh÷ng ngêi cïng c¶nh
- Hs: Lµm bµi tËp ra vë, Gi¸o viªn gäi 1- 2 häc ngé nh vËy th«ng qua ®èi tho¹i
sinh ®äc bµi vµ rót kinh nghiÖm. tÝnh çch cña nh©n vËt còng ®îc
kh¾c ho¹ s©u s¾c vµ sinh ®éng
- Cung cÊp cho häc sinh nh÷ng tri
thøc cÇn thiÕt ®Ó lµm bµi v¨n tù
sù ®ã lµ çc gîi ý híng dÉn bæ
Ých vÒ nh©n vÆt cèt chuyÖn ng-
êi kÓ ng«i kÓ
44
V× dô:
- Tõ çc v¨n b¶n: T«i ®i häc,
Trong Lßng MÑ, L·o H¹c… Häc
* Bµi tËp thùc hµnh: tËp ®îc çch kÓ chuyÖn ë ng«i
ViÕt ®o¹n v¨n tù sù víi chñ ®Ò tù chän trong thø nhÊt vÒ çch kÕt hîp tù sù
®ã cã sö dông linh ho¹t çc yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m nghÞ luËn víi miªu t¶.
nghÞ luËn, ®èi tho¹i, ®éc tho¹i vµ ®éc tho¹i néi
t©m.
4. Cñng cè: Gv hÖ thèng l¹i çc kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n tù sù vµ v¨n b¶n thuyÕt
minh ®· «n tËp qua chuyªn ®Ò.
5. Híng dÉn vÒ nhµ: ¤n tËp chuÈn bÞ kiÓm tra häc kú I. Xem l¹i néi dung «n
tËp SGK.
TiÕt 11, 12: luyÖn tËp v¨n b¶n nghÞ luËn vÒ mét sù viÖc hiÖn tîng ®êi sèng
vµ nghÞ luËn t tëng ®¹o lÝ.

1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh n¾m ®îc kiÕn thøc vÒ v¨n b¶n nghÞ luËn sù viÖc
hiÖn tîng vµ nghÞ luËn t tëng ®¹o lÝ. HiÓu râ ®îc yªu cÇu tõng phÇn cña dµn ý
mçi kiÓu bµi.
2. Kü n¨ng: RÌn cho häc sinh cã kü n¨ng t¹o lËp v¨n b¶n nghÞ luËn.
3. Th¸i ®é: Gi¸o dôc häc sinh cã ý thøc chuÈn bÞ bµi ë nhµ, ý thøc thùc hµnh
viÕt bµi.
B. C huÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu so¹n néi dung chuyªn ®Ò.
3- Bµi míi:
* Ho¹t ®éng I: NghÞ luËn vÒ mét sù I. NghÞ luËn vÒ mét sù viÖc-
viÖc- hiÖn tîng trong ®êi sèng. hiÖn tîng trong ®êi sèng.
? ThÕ nµo lµ nghÞ luËn vÒ mét sù viÖc
hiÖn tîng ®êi sèng x· héi. 1. Kh¸i niÖm: Lµ bµn vÒ mét sù
- Hs: Lµ bµn vÒ mét sù viÖc hiÖn tîng viÖc hiÖn tîng cã ý nghÜa ®èi víi x·
cã ý nghÜa ®èi víi x· héi, ®¸ng khen, héi, ®¸ng khen, ®¸ng chª hay cã vÊn
®¸ng chª hay cã vÊn ®Ò ®¸ng suy nghÜ. ®Ò ®¸ng suy nghÜ.
? Yªu cÇu chung cña kiÓu bµi nµy lµ g×
- Hs: Ph¶i nªu râ ®îc sù viÖc, hiÖn tîng
cã vÊn ®Ò, ph©n tÝch mÆt sai, mÆt
45
®óng, mÆt lîi, mÆt h¹i cña nã; chØ ra
nguyªn nh©n vµ bµy tá th¸i ®é, ý kiÕn
nhËn ®Þnh cña ngêi vÕt.
? Yªu cÇu vÒ h×nh thøc cña kiÓu bµi
nµy.
- Hs: Bè côc m¹ch l¹c,; luËn ®iÓm râ
rµng; luËn cø x¸c thùc, phÐp lËp luËn 2. §Ò bµi v¨n nghÞ luËn vÒ mét sù
phï hîp; lêi v¨n chÝnh x¸c sèng ®éng. viÖc hiÖn tîng ®êi sèng.
? Cho biÕt çc d¹ng ®Ò bµi v¨n nghÞ
luËn vÒ mét sù viÖc hiÖn tîng ®êi sèng.
- Hs: + D¹ng ®Ò bµi ®i tõ çc sù viÖc
hiÖn tîng trong ®êi sèng XH
+ D¹ng ®Ò bµi ®i tõ mét c©u
chuyÖn kÓ råi yªu cÇu dùa vµo néi dung * VÝ dô d¹ng ®Ò bµi:
cña c©u chuyÖn kÓ ®ã ®Ó nghÞ luËn. - HiÖn nay hiÖn t¬ng vøt r¸c bõa b·i
? Lêy mét ssã vÝ dô vÒ çc ®Ò bµi v¨n ë c¶ n«ng th«n vµ thµnh thÞ trë
nghÞ luËn v mét sù viÖc hiÖn tîng. thµnh hiÖn tîng ®¸ng b¸o ®éng. Em
- Hs: HiÖn tîng tham nhòng, mª tÝn dÞ cã suy nghÜ g× vÒ vÊn ®Ò nµy.
®oan, bÖnh thµnh tÝch, tai n¹n giao - HiÖn tîng tham nhòng, mª tÝn dÞ
th«ng, chÊt ®éc mµu da cam, H5N1, ®oan, bÖnh thµnh tÝch, tai n¹n giao
nh÷ng tÊm g¬ng trong häc tËp , xem th«ng, chÊt ®éc mµu da cam, H5N1,
thªm ®Ò trong SGK… nh÷ng tÊm g¬ng trong häc tËp , xem
thªm ®Ò trong SGK…
3. Çch lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét
sù viÖc hiÖn tîng.
a. T×m hiÓu ®Ò, t×m ý.
+ X¸c ®iÞnh kiÓu lo¹i ®Ò
? Yªu cÇu khi t×m hiÓu ®Ò, t×m ý cho + HiÖn tîng, sù viÖc g× ®îc nªu
bµi v¨n nghÞ luËn vÒ mét sù viÖc hiÖn trong ®Ò bµi.
tîng lµ g×. + §Ò yªu cÇu g×.
- Hs: + X¸c ®iÞnh kiÓu lo¹i ®Ò
+ HiÖn tîng, sù viÖc g× ®îc nªu trong
®Ò bµi. b. LËp dµn bµi:
+ §Ò yªu cÇu g×. + Më bµi: Giíi thiÖu sù viÖc hiÖn t-
? Nªu nh÷ng yªu cÇu chung vÒ dµn ý cña îng cã vÊn ®Ò.
bµi v¨n nghÞ luËn vÒ mé sù viÖc hiÖn t- + Th©n bµi: Liªn hÖ thùc tÕ, ph©n
îng. tÝch çc mÆt, ®¸nh gi¸ nhËn ®Þnh.
- Hs: + Më bµi: Giíi thiÖu sù viÖc hiÖn + KÕt luËn kh¼ng ®Þnh, phñ ®Þnh,
tîng cã vÊn ®Ò. lêi khuyªn.
+ Th©n bµi: Liªn hÖ thùc tÕ,
ph©n tÝch çc mÆt, ®¸nh gi¸ nhËn
®Þnh.
+ KÕt luËn kh¼ng ®Þnh, phñ
46
®Þnh, lêi khuyªn.
* Thùc hµnh
§Ò bµi1:
HiÖn nay ngµnh gi¸o dôc ®ang ph¸t ®éng phong trµo “ Nãi kh«ng víi tiªu
cùc trong thi cö vµ bÖnh thµnh tÝch trong gi¸o dôc” .
Em cã suy nghÜ g× vÒ vÊn ®Ò nµy.
* Gîi ý dµn ý:
D¹ng ®Ò bµi Lý thuyÕt Thùc hµnh

- HiÖn nay ngµnh gi¸o 1. Më bµi: NQT¦2 kh¼ng ®Þnh: “…GD §T lµ
dôc ®ang ph¸t ®éng Giíi thiÖu quèc s¸ch hµng ®Çu”. N¨m 2006
phong trµo “ Nãi sù viÖc, hiÖn ngµnh GD ph¸t ®éng phong trµo “ Nãi
kh«ng víi tiªu cùc trong tîng cã vÊn kh«ng víi tiªu cùc trong thi cö vµ bÖnh
thi cö vµ bÖnh thµnh ®Ò. thµnh tÝch trong gi¸o dôc”
tÝch trong gi¸o dôc” .
Em cã suy nghÜ g× vÒ
vÊn ®Ò
D¹ng ®Ò bµi t¬ng tù: 2. Th©n bµi:
- HiÖn nay ngµnh gi¸o a. Nªu râ b¶n *NX: Tiªu cùc trong thi cö vµ bÖnh
dôc ®ang ph¸t ®éng chÊt sù viÖc thµnh tÝch trong gi¸o dôc , trë thµnh
phong trµo “ Nãi hiÖn tîng cã c¨n bÖnh kh¸ trÇm träng vµ phæ biÕn
kh«ng víi tiªu cùc trong vÊn ®Ò hiÖn nay. Nã thÓ hiÖn qua mét sè
thi cö vµ bÖnh thµnh biÓu hiÖn chÝnh sau:
tÝch trong gi¸o dôc” . - Tiªu cùc:
Em cã suy nghÜ g× + Xin ®iÓm, ch¹y ®iÓm
vÒ vÊn ®Ò nµy? + Mua b»ng cÊp
+ Xin, ch¹y cho con vµo trêng chuyªn,
líp chän
- HiÖn nay hiÖn t¬ng
+ §êng d©y ch¹y ®iÓm vµo THPT,
vøt r¸c bõa b·i ë c¶ §¹i häc….
n«ng th«n vµ thµnh + Thi hé, thi thuª….
thÞ trë thµnh hiÖn t- + Ch¹y chøc ch¹y quyÒn…
îng ®¸ng b¸o ®éng. - BÖnh thµnh tÝch trong gi¸o dôc :
Em cã suy nghÜ g× +B¸o ço kh«ng ®óng thùc tÕ
vÒ vÊn ®Ò nµy. + Bao che khuyÕt ®iÓm ®Ó lÊy
thµnh tÝch
+ Coi träng sè lîng chø kh«ng coi
träng chÊt lîng
+HS: Häc ®Ó lÊy b»ng cÊp, ph¸t
biÓu chØ ®Ó céng ®iÓm…
+ Sè GSTS, çc nhµ khoa häc nhiÒu
nhng Ýt cã nh÷ng c¶i tiÕn s¸ng t¹o
47
- BÖnh thµnh tÝch b. Ph©n tÝch : - Lîi: tríc m¾t cho ç nh©n kh«ng
§óng, sai, lîi, cÇn bá c«ng søc nhiÒu nhng vÉn ®¹t
h¹i kÕt qu¶ cao
- H¹i lµ rÊt nghiªm träng ®Ó l¹i
hËu qu¶ l©u dµi:
+Çc thÕ hÖ HS ®îc ®µo t¹o ra kh«ng
cã ®ñ tr×nh ®é ®Ó tiÕp cËn víi c«ng
viÖc hiÖn ®¹i, ®Êt níc Ýt nh©n tµi
+ T¹o thãi quen cho HS ng¹i häc, ng¹i
thi, ng¹i s¸ng t¹o
+ T¹o ra sù bÊt b×nh ®¼ng trong x·
héi
- Tai n¹n giao th«ng c. ChØ ra - Do gia ®×nh : Kh«ng muèn con
nguyªn nh©n vÊt v¶ mµ vÉn ®¹t kÕt qu¶ cao
- Do nhµ trêng: Muèn HS cã thµnh
tÝch cao ®Ó b¸o ço
- Do XH: HÖ thèng luËt cha
nghiªm, cô thÓ; cha thùc sù coi träng
nh©n tµi; nhËn thøc cña nhiÒu ngêi cßn
h¹n chÕ …
- ChÊt ®éc mµu da d. §¸nh gi¸ - Ph¶i gi¸o dôc nhËn thøc cho HS ,
cam nhËn ®Þnh, vµ toµn XH ®Ó hä hiÓu r»ng chØ cã
®Ò xuÊt, biÖn kiÕn thøc thùc sù hä míi cã chç ®øng
ph¸p xö lý trong XH hiÖn ®¹i
- XH ph¶i thùc sù coi träng nh÷ng
ngêi cã kiÕn thøc, cã thùc tµi vµ lÊy ®ã
lµ tiªu chuÈn chÝnh ®Ó sö dông hä
- Ph¶i cã mét hÖ thèng ph¸p luËt,
luËt gi¸o dôc chÆt chÏ, nghiªm ngÆt, xö
lý nghiªm nh÷nh sai ph¹m. Çch ra ®Ò
thi coi chÊm thi ph¶i ®æi míi ®Ó sao
cho HS kh«ng thÓ hoÆc kh«ng d¸m tiªu
cùc
- HiÖn tîng tham 3. KÕt bµi : - Ngµnh GD ph¸t ®éng phong trµo lµ
nhòng, mª tÝn dÞ Kh¼ng ®Þnh, phï hîp víi thùc tÕ ®Êt níc. Cã t¸c dông
®oan phñ ®Þnh, thóc ®Èy nÒn GD ph¸t triÓn
hoÆc ®a ra lêi - Mäi ngêi h·y tÝch cùc hëng øng
khuyªn
§Ò bµi 2:
HiÖn nay hiÖn t¬ng vøt r¸c bõa b·i ë c¶ n«ng th«n vµ thµnh thÞ trë thµnh
hiÖn tîng ®¸ng b¸o ®éng. Em cã suy nghÜ g× vÒ vÊn ®Ò nµy.
R¸c th¶i - Mèi ®e do¹ cña toµn nh©n lo¹i
48
* Gîi ý dµn ý:
I. Më bµi: Giíi thiÖu sù viÖc hiÖn tîng cã vÊn ®Ò.
II. Th©n bµi:
1. Nh÷ng biÓu hiÖn:
- Vøt r¸c bõa b·i lµ hiÖn tîng kh¸ phæ bÕn ë níc ta. ë bÊt kú ®©u nh¬: BÕn xe,
c«ng viªn vØa hÌ bê hå, di tÝch lÞch sö, bµi biÓn... ta còng cã thÓ ®îc chøng kiÕn
nh÷ng c¶nh tîng rÊt kh«ng ®Ñp m¾t nµy.
- C«ng viªn, bê hå... lµ n¬i c«ng céng mµ con ngêi cã thÓ th d·n, hÝt thë kh«ng
khÝ trong lµnh, d¹o ch¬i, ng¾m c¶nh... vøt r¸c bõa bµi kh«ng nh÷ng lµm cho c¶nh
quan xung quanh kh«ng ®Ñp mµ cßn lµm cho con ngêi kh«ng cßn c¶m gi¸c tho¶i
m¸i khi ®Õn ®©y.
- ë nh÷ng khu d©n c ®«ng ®óc, r¸c kh«ng nh÷ng vøt lung tung mµ cßn chÊt thµnh
®èng, bèc mïi h«i thèi, cã khi ®èng r¸c to lÊn chiÕm c¶ lßng lÒ ®êng, c¶n trë giao
th«ng.
- Çc khu chî tõ n«ng th«n ®Õn thµnh thÞ, sau buæi häp chî lµ mét bµi chiÕn tr-
êng víi ®Çy ®ñ çc chñng lo¹i r¸c vµ mïi h«i thèi.
2. Nguyªn nh©n:
- Do ý thøc con ngêi, ®ã lµ th¸i ®é v« tr¸ch nhiÖm, lèi sèng Ých kû. Hä chØ biÕt
lµm s¹ch cho m×nh mµ kh«ng nghÜ ®Õn m«i trêng xung quanh.
- Hä cha ý thøc ®îc t¸c h¹i cña r¸c th¶i ®èi víi søc khëe cña con ngêi.
- Çc cÊp chÝnh quyÒn cha cã ®îc gi¶i ph¸p hîp lÝ ®èi víi vÊn ®Ò r¸c th¶i nh:
Cha x©y ®ùng ®îc nh÷ng n¬i chøa r¸c tËp trung, cha trang bÞ ®Çy ®ñ çc thïng
r¸c n¬i c«ng céng, cha x©y dùng çc nhµ m¸y xö lÝ r¸c th¶i...
3. HËu qu¶:
- R¸c th¶i bõa b·i sÏ g©y ¤ nhiÔm m«i trêng, kh«ng khÝ mÊt trong lµnh, thay vµo
®ã lµ sù h«i thèi ngét ng¹t ®Õn khã chÞu. §©y la nguyªn nh©n g©y ra çc bÖnh
vÒ ®êng h« hÊp.
- R¸c díi s«ng ngßi ao hå sÏ lµm « nhiÔm nguån níc cña chÝnh con ngêi. Nguån n-
íc « nhiÔm sinh ra çc bÖnh vÒ ®êng tiªu ho¸, da liÔu, lµm chÕt çc lo¹i sinh vËt
cã lîi nh: T«m, cua , ç...
- R¸c th¶i n¬i c«ng céng sÏ lµm mÊt ®i vÎ ®Ñp tù nhiªn mµ con ngêi ®· cè g¾ng
t¹o ra. Gi¸ trÞ cña cña ngêi ViÖt Nam sÏ bÞ h¹ thÊp trong con m¾t cña ngêi níc
ngoµi.
- Trong khu d©n c çc lo¹i r¸c khã ph©n huû nh tói ni l«ng vøt bõa b·i sÏ g©y ra
hiÖn tîng t¾c ngÏn nguån níc th¶i...
4. BiÖn ph¸p xö lÝ:
- Gi¸o dôc, tyuªn truyÒn cho mäi ngêi biÕt ®îc t¸c h¹i do r¸c th¶i g©y ra.
- Mçi ngêi ph¶i cã ý thøc tr¸ch nhiÖm víi m«i trêng.
- Çc c¬ quan chøc n¨ng ph¶i cã kÕ ho¹ch ph©n lo¹i r¸c th¶i vµ xö lÝ r¸c th¶i mét
çch hîp lÝ. X©y dùng çc hè r¸c xa n¬i d©n c...
III. KÕt bµi: KÕt luËn, kh¼ng ®Þnh ®a ra lêi khuyªn.
49
* §Ò bµi2
Níc ta cã nhiÒu tÊm g¬ng vît lªn sè phËn häc tËp thµnh c«ng (nh anh
NguyÔn Ngäc Ký bÞ háng tay, dïng ch©n viÕt ch÷, anh Hoa Xu©n Tø bÞ côt tay,
dïng vai viÕt ch÷, anh §ç Träng Kh¬i bÞ b¹i liÖt ®· tù häc thµnh nhµ th¬; anh
TrÇn V¨n Thíc bÞ tai n¹n lao ®éng, ®· tù häc (häc giái…) lÊy nhan ®Ò "Nh÷ng
ngêi kh«ng chÞu thua sè phËn" em h·y viÕt bµi v¨n nªu suy nghÜ cña m×nh vÒ
nh÷ng con ngêi Êy.
* Gîi ý dµn ý:
1. Më bµi: Giíi thiÖu nh©n vËt chÝnh cña bµi viÕt: Ngêi Êy lµ ai? Cã ®Æc biÖt
g× vÒ nghÞ lùc vît khã? anh NguyÔn Ngäc Ký quª ë H¶i Hëu...
2. Th©n bµi:
- Nªu nh÷ng suy nghÜ cña em vÒ nh÷ng con ngêi kh«ng chÞu thua sè phËn ®· ®îc
kh¸i qu¸t ë më bµi.
+ Anh NguyÔn Ngäc Ký quª ë H¶i HËu sinh ra bÞ liÖt c¶ hai tay anh r¸t thÝch häc
mét h«m mÑ dÉn ®Õn tr¬ng nhng thÇy co gi¸o kh«ng nhËn vÒ nhµ anh nh×n
thÊy ®µn gµ bíi thãc b»ng ch©n anh n¶y sinh ra ý nghÜ m×nh cã thÓ viÕt b»ng
ch©n ®îc thÕ lµ anh tËp viÕt b»ng ch©n ch÷ r¸t ®Ñp lªn ®îc c« gi¸o nhËn vµo tr-
êng tõ ®ã anh g¾n liÒn víi manh chiÕu ngåi díi líp hÕt cÊp mét anh ®îc b¸c hå
tÆng huy hiÖu anh häc hÕt cÊp hai hÕt cÊp ba vµ ®îc chuyÓn th¼ng vµo ®¹i
häc tæng hîp khoa v¨n anh häc xong vÒ d¹y häc ë quª nhµ trë thµnh mét gi¸o viªn
d¹y giái
+ Nªu nh÷ng sù viÖc thÓ hiÖn phÈm chÊt vµ nghÞ lùc phi thêng vît lªn trªn hoµn
c¶nh khã kh¨n cña con ngêi ®ã.
- Nªu suy nghÜ cña em vÒ nh÷ng phÈm chÊt vµ nghÞ lùc cña con ngêi ®îc giíi
thiÖu.
+ Hä chÝnh lµ nh÷ng tÊm g¬ng s¸ng ®Ó chóng ta nh÷ng ngêi häc sinh rÊt cÇn häc
hái.
+ Hä chÝnh lµ nh÷ng tÊm g¬ng s¸ng ®Ó chóng ta nh÷ng ngêi häc sinh rÊt cÇn häc
hái.
+ ¤i chao! nh÷ng ngêi ®ã míi dòng c¶m vµ kiªn cêng v× môc ®Ých cña m×nh mµ
gi¸m vît qua nh÷ng sè phËn mµ «ng trêi ®· ®Æt ea cho hä thËt ®¸ng kÝnh
+ Hä thËt lµ dòng c¶m, v× môc ®Ých t¬ng lai cuéc sèng ®· vît lªn chÝnh sè phËn
kh¾c nghiÖt cña m×nh ®Ó v¬n dËy.
- Rót ra bµi häc tõ tÊm g¬ng con ngêi vît lªn sè ph©n.
3. KÕt bµi:
- Nªu kh¸i qu¸t ý nghÜa vµ t¸c ®éng cña tÊm g¬ng quyÕt t©m vît lªn sè phËn.
- Chóng ta kh«ng bÞ nh hä, nªn kh«ng.
* Ho¹t ®éng II: NghÞ luËn vÒ mét t tëng II. NghÞ luËn vÒ mét t tëng ®¹o
®¹o lÝ. lÝ.
? ThÕ nµo lµ kiÓu bµi nghÞ luËn vÒ 1. Kh¸i niÖm:
mét vÊn ®Ò t tëng ®¹o lÝ. NghÞ luËn vÒ mét vÊn ®Ò t tëng
- Hs: Lµ bµn vÒ vÊn ®Ò thuéc t tëng ®¹o lÝ lµ bµn vÒ vÊn ®Ò thuéc t t-
®¹o ®øc, lèi sèng cña con ngêi. ëng ®¹o ®øc, lèi sèng cña con ngêi.
50
? Cho biÕt yªu cÇu vÒ néi dung cña
kiÓu bµi nµy.
- Hs: Lµm s¸ng tá ®îc çc vÊn ®Ò t tëng * VÝ dô vÊn ®Ò t tëng ®¹o lÝ:
®¹o lÝ b»ng çch gi¶i thÝch, chøng Tranh giµnh vµ nhêng nhÞn, Thêi
minh, so s¸nh, ®èi chiÕu, ph©n tÝch,... gian lµ vµng, cã chÝ th× nªn...
®Ó chØ ra chç ®óng hay chç sai cña mét
t tëng nµo ®ã nh»m kh¼ng ®iÞnh t tëng
cña ngêi viÕt.
? Yªu cÇu vÒ h×nh thøc cña kiÓu bµi
nµy lµ g×
- Hs: Ph¶i cã bè côc ba phÇn; cã luËn
®iÓm ®óng ®¾n, s¸ng tá; lêi v¨n chÝnh
x¸c, sinh ®éng.
? LÊy vÝ dô vÒ çc vÊn ®Ò t tëng ®¹o
lÝ trong cuéc sèng mµ em biÕt.
- Hs: Tranh giµnh vµ nhêng nhÞn, Thêi
gian lµ vµng, cã chÝ th× nªn
? Em h·y nªu çc bíc khi lµm bµi v¨n 2. Çch lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét
nghÞ luËn vÒ mét vÊn ®Ò t tëng ®¹o lÝ. vÊn ®Ò t tëng ®¹o lÝ.
- Hs: Nªu, Gv kh¸i qu¸t, chèt kiÕn thøc.
? PhÇn t×m hiÓu ®Ò, t×m ý yªu cÇu a. T×m hiÓu ®Ò, t×m ý.
chóng ta x¸c ®Þnh nh÷ng néi dung g×.
- Hs: + TÝnh chÊt cña ®Ò + TÝnh chÊt cña ®Ò
+ Yªu cÇu vÒ néi dung. + Yªu cÇu vÒ néi dung.
+ Tri thøc cÇn cã + Tri thøc cÇn cã
+ T×m nghÜa c©u tôc ng÷ b»ng + T×m nghÜa c©u tôc ng÷ b»ng
çch gi¶i thÝch nghÜa ®en, nghÜa bãng çch gi¶i thÝch nghÜa ®en, nghÜa
cña nã... bãng cña nã...
? Em h·y nªu yªu cÇu tõng phÇn cña dµn
bµi v¨n nghÞ luËn vÒ mét vÊn ®Ò t tëng 2. LËp dµn bµi
®¹o lÝ.
- Hs: + Më bµi: Giíi thiÖu vÊn ®Ò t tëng + Më bµi: Giíi thiÖu vÊn ®Ò t tëng
®¹o lÝ cÇn bµn luËn ®¹o lÝ cÇn bµn luËn
+ Th©n bµi:
- Gi¶i thÝch néi dung ý nghÜ cña vÊn + Th©n bµi:
®Ò t tëng ®¹o lÝ. - Gi¶i thÝch néi dung ý nghÜ cña
- NhËn ®Þnh, ®¸nh gi¸ néi dung ý nghÜa vÊn ®Ò t tëng ®¹o lÝ.
cña t¬ tëng ®¹o lÝ. - NhËn ®Þnh, ®¸nh gi¸ néi dung ý
- Liªn hÑ thùc tÕ cuéc sèng lÊy lÝa lÏ, nghÜa cña t tëng ®¹o lÝ.
dÉn chøng ®Ó chøng minh t tëng ®¹o lÝ - Liªn hÑ thùc tÕ cuéc sèng lÊy lÝa
- Bµn b¹c më réng vÊn ®Ò t tëng ®¹o lÝ lÏ, dÉn chøng ®Ó chøng minh t tëng
51
trong hoµn c¶nh x· héi chung, riªng. ®¹o lÝ
+ KÕt bµi: KÕt luËn, tæng kÕt, - Bµn b¹c më réng vÊn ®Ò t tëng
nªu nhËn thøc míi, tá ý khuyªn b¶o hoÆc ®¹o lÝ trong hoµn c¶nh x· héi
tá ý hµnh ®éng. chung, riªng.
? Muèn lµm tèt bµi v¨n nghÞ luËn vÒ
mét vÊn ®Ò t tëng ®¹o lÝ, em cÇn lu ý + KÕt bµi: KÕt luËn, tæng kÕt, nªu
®iÒu g×. nhËn thøc míi, tá ý khuyªn b¶o hoÆc
Gv: Lu ý: Muèn lµm tèt bµi v¨n nghÞ tá ý hµnh ®éng.
luËn vÒ mét vÊn ®Ò t tëng ®¹o lÝ cÇn
vËn dông linh ho¹t çc phÐp lËp luËn:
Gi¶ thÝc, chøng minh, ph©n tÝc tæng
hîp.
* Thùc hµnh
§Ò bµi 1. Suy nghÜ cña em vÒ c©u tôc ng÷ “ Tr¨m hay kh«ng b»ng tay
quen”
* Gîi ý dµn ý:
D¹ng ®Ò Lý thuyÕt Thùc hµnh

Suy nghÜ cña em vÒ c©u tôc 1. Më bµi 1. Më bµi :
ng÷ “ Tr¨m hay kh«ng b»ng - DÉn d¾t vÊn - Dùa vµo néi dung:
tay quen” ®Ò: Bµn vÒ MQH gi÷a lÝ
thuyÕt vµ thùc hµnh
- Nªu vÊn ®Ò: - “ Tr¨m hay kh«ng
b»ng tay quen”
D¹ng ®Ò bµi t¬ng tù: 2. Th©n bµi :
a. Gi¶i thÝch:
1. "Cã c«ng mµi s¾t cã ngµy - Tr¨m hay: Häc lÝ
nªn kim" - NghÜa ®en: thuyÕt nhiÒu qua s¸ch,
2. “Tèt gç h¬n tèt níc s¬n” b¸o , ë nhµ trêng …
3. “Çi nÕt ®¸nh chÕt ®Ñp” - Tay quen : Lµm
4.“NhiÔu ®iÒu… th¬ng nhau nhiÒu, thùc hµnh nhiÒu
cïng” thµnh quen tay.
5. “BÇu ¬i … mét giµn” - NghÜa bãng:
6. “Lµ lµnh ®ïm l¸ r¸ch - Häc lÝ thuyÕt nhiÒu
7. “C«ng cha … ®¹o con” - NghÜa c¶ c©u: kh«ng b»ng thùc hµnh
nhiÒu.
8. “Uèng níc nhí nguån" b. Kh¼ng ®Þnh - C©u tôc ng÷ trªn
52
9. “§i mét ngµy ®µng häc mét vÊn ®Ò: ®óng, ®óng. V× sao?
sµng kh«n” sai + Chª häc lý thuyÕt
- Kh¼ng ®Þnh: nhiÒu mµ thùc hµnh Ýt
- Liªn hÖ thùc tÕ (dÉn chøng)
chøng minh vÊn + Khen thùc hµnh
®Ò. nhiÒu ( dÉn chøng)
10. “GÇn mùc th× ®en - NhiÒu ngêi chØ chó

GÇn ®Ìn th× r¹ng” - Quan niÖm sai träng häc lÝ thuyÕt
tr¸i: nhiÒu mµ kh«ng thùc
hµnh (Vµ ngîc l¹i).
11. “Häc thÇy kh«ng tµy häc - Cã ý cha ®óng: §èi víi
b¹n” - Bµn b¹c më réng: nh÷ng c«ng viÖc phøc
“Kh«ng thÇy ®è mµy lµm t¹p ®ßi hái kü thuËt cao.
nªn” - Häc ph¶i ®i ®«i víi
12. “Cã tµi mµ kh«ng cã ®øc hµnh v× :
lµ ngêi v« dông. Cã ®øc mµ + LÝ thuyÕt gióp thùc
kh«ng cã tµi th× lµm viÖc g× hµnh nhanh h¬n, chÝnh
còng khã” x¸c h¬n hiÖu qu¶ cao
h¬n.
+ Thùc hµnh gióp lÝ
thuyÕt hoµn thiÖn, thùc
tÕ h¬n
13. “Thêi gian lµ vµng” 3. KÕt bµi: NhËn thøc cho mçi ngêi
- Gi¸ trÞ ®¹o lÝ trong ®êi sèng ph¶i chó
14. “Tri thøc lµ søc m¹nh” ®èi víi ®êi sèng träng nhiÒu ®Õn thùc
mçi con ngêi. hµnh.
15. “ Xíi c¬m th× xíi lßng ta" - Bµi häc hµnh - Gîi nh¾c chóng ta
So ®òa th× ph¶i so ra lßng ng- ®éng cho mäi ng- hoµn thiÖn h¬n
êi” êi, b¶n th©n - Trong cuéc sèng hiÖn
®¹i
Häc ph¶i ®i ®«i víi
thùc hµnh
1. §Ò bµi: Suy nghÜ vÒ ®¹o lÝ Uèng níc nhí nguån.
*Bíc 1:
- Tri thøc cÇn cã:
+ HiÓu biÕt vÒ tôc ng÷ ViÖt Nam.
+ VËn dông çi tri thøc vÒ ®êi sèng.
T×m ý:
* Bíc 2: LËp dµn bµi:
a, Më bµi: Giíi thiÖu c©u tôc ng÷ vµ nªu t tëng chung cña nã.
53
b, Th©n bµi:
- Gi¶i thÝch néi dung c©u tôc ng÷.
- §¸nh gi¸ néi dung c©u tôc ng÷.
c, KÕt bµi: - Kh¼ng ®Þnh mét truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc.
- Nªu ý nghÜa cña tôc ng÷ víi ngµy h«m nay.
* Bíc 3: ViÕt bµi:
a, ViÕt ®o¹n më bµi: Cã nhiÒu çch më bµi tuú theo gãc ®é nh×n nhËn vÊn ®Ò.
- §i th¼ng vµo vÊn ®Ò: Uèng níc nhí nguån ®ang lµ truyÒn thèng ®¹o lÝ tèt ®Ñp
cña ngêi ViÖt. §Ó hiÓu mét çch ®Çy ®ñ ý nghÜa s©u s¾c cña ®¹o lÝ ®ã chóng
ta cïng bµn luËn.
b, ViÕt ®o¹n thÇn bµi
- Gi¶i thÝch c©u tôc ng÷: (Gi¶i thÝch nghÜa ®en, nghÜa bãng).
+ Níc lµ mäi thµnh qu¶ mµ con ngêi ®îc hëng thô tõ çc gi¸ trÞ ®êi sèng vËt chÊt
(nh c¬m ¨n, ¸o mÆc, ®iÖn th¾p s¸ng, níc dïng, c¶ non sèng gÊm vãc, thèng nhÊt
hoµ b×nh) cho ®Õn çc gi¸ trÞ tinh thÇn (v¨n ho¸ phong tôc tÝn ngìng, nghÖ
thuËt…)
+ " Nguån" lµ nh÷ng ngêi lµm ra thµnh lÞch sö truyÒn thèng s¸ng t¹o, b¶o vÖ
thµnh qu¶. "Nguån" lµ tæ tiÒn, x· héi, d©n téc, gia ®×nh… Nhí nguån lµ thÓ hiÖn
lßng biÕt ¬n ®èi víi nh÷ng ngêi lµm ra thµnh qu¶. §¹o lÝ "Uèng níc nhí nguån" lµ
®¹o lÝ cña ngêi hëng thô thµnh qu¶.
+ Nhí nguån thÓ hiÖn t©m, tr¸ch nhiÖm cña ngêi ®îc hëng thµnh qu¶ ®èi víi ngêi
t¹o ra thµnh qu¶.
- B×nh:
+ C©u tôc ng÷ nªu ®¹o lÝ lµm ngêi.
+ C©u tôc ng÷ nªu truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc.
+ C©u tôc ng÷ nªu mét nÒn t¶ng tù duy tr× vµ ph¸t triÓn cña x· héi.
+ C©u tôc ng÷ lµ lêi nh¾c nhë ®èi víi ai v« ¬n.
+ C©u tôc ng÷ khÝch lÖ mäi ngêi cèng hiÕn cho x· héi, d©n téc.
- LuËn:
+ Gi¸ trÞ cña c©u tôc ng÷ trong hoµn c¶nh XH hiÖn nay.
+ Phª ph¸n nh÷ng biÓu hiÖn sai tr¸i.
c, ViÕt ®o¹n kÕt bµi:
- §i tõ nhËn thøc tíi hµnh ®éng.
* Bíc 4: §äc l¹i vµ söa lçi.
- LËp luËn gi¶i thÝch, chøng minh vµ ph©n tÝch tæng hîp.
4. Cñng cè: Gv hÖ thèng l¹i çc kiÕn thøc vÒ kiÓu bµi nghÞ luËn vÒ mét sù
viÖc hiÖn tîng vµ kiÓu bµi nghÞ luËn vÒ mét vÊn ®Ò t tëng ®¹o lÝ ®· «n tËp
qua chuyªn ®Ò.
5. Híng dÉn vÒ nhµ: ¤n tËp chuÈn bÞ kiÓm tra 8 tuÇn häc kú II. Xem l¹i néi
dung «n tËp SGK.
54
TiÕt 13, 14: luyÖn tËp v¨n b¶n nghÞ luËn t tëng ®¹o lÝ; nghÞ luËn vÒ t¸c
phÈm truyÖn (hoÆc ®äan trÝch), nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬, bµi th¬
1. KiÕn thøc: TiÕp tôc cñng cè cho çc em kiÕn thøc vÒ kiÓu bµi NghÞ luËn
vÒ mét vÊn ®Ò t tëng ®¹o lÝ vµ kiÓu bµi NghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm truyÖn
(hoÆc ®o¹n trÝch), nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬, bµi th¬.
2. Kü n¨ng: RÌn cho häc sinh cã kü n¨ng t¹o lËp v¨n b¶n nghÞ luËn.
3. Th¸i ®é: Gi¸o dôc häc sinh cã ý thøc chuÈn bÞ bµi ë nhµ, ý thøc thùc hµnh
viÕt bµi.
B. C huÈn bÞ: ThÇy: Nghiªn cøu so¹n néi dung chuyªn ®Ò.
3- Bµi míi:
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung cÇn ®¹t
* Ho¹t ®éng I I.T×m hiÓu bµi nghÞ luËn vÒ t¸c
VÝ dô: Häc sinh ®äc b¶ng phô phÈm truyÖn (hoÆc ®o¹n trÝch)
* Gi¸o viªn diÔn gi¶ng cho häc 1. VÝ dô:
sinh: VÊn ®Ò nghÞ luËn chÝnh lµ t t-
VÊn ®Ò nghÞ luËn chÝnh lµ t ëng cèt lâi, lµ chñ ®Ò cña mét bµi v¨n
tëng cèt lâi, lµ chñ ®Ò cña mét bµi v¨n nghÞ luËn.
nghÞ luËn. : Nh÷ng phÈm chÊt ®øc tÝnh ®Ñp ®Ï
? V¨n b¶n võa ®äc trªn nªu ra vµ ®¸ng yªu cña nh©n vËt anh thanh
vÊn ®Ò nghÞ luËn g×? niªn lµm c«ng t¸c khÝ tîng kiªm vËt lÝ
? VÊn ®Ò nghÞ luËn : Nh÷ng ®Þa cÇu trong truyÖn ng¾n "LÆng lÏ
phÈm chÊt ®øc tÝnh ®Ñp ®Ï vµ ®¸ng Sa Pa" cña NguyÔn Thµnh Long.
yªu cña nh©n vËt anh thanh niªn lµm
c«ng t¸c khÝ tîng kiªm vËt lÝ ®Þa cÇu H×nh ¶nh anh thanh niªn lµm c«ng t¸c
trong truyÖn ng¾n "LÆng lÏ Sa Pa" khÝ tîng trong truyÖn ng¾n "LÆng lÏ
cña NguyÔn Thµnh Long. Sa Pa" cña NguyÔn Thµnh Long.
55
? H·y ®Æt tªn cho bµi v¨n trªn?
- Häc sinh th¶o luËn
- Hs1: Mét vÎ ®Ñp n¬i Sa Pa lÆng - 3 luËn ®iÓm:
lÏ. + L§1: Nh©n vËt anh thanh niªn
HS 2 H×nh ¶nh anh thanh niªn lµm nµy ®Ñp ë tÊm lßng yªu ®êi, yªu nghÒ
c«ng t¸c khÝ tîng trong truyÖn ng¾n ë tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao víi c«ng
"LÆng lÏ Sa Pa" cña NguyÔn Thµnh viÖc l¾m gian khæ cña m×nh.
Long. + L§2: Anh thanh niªn nµy ®¸ng
? Bµn vÒ vÎ ®Ñp cña anh thanh niªn yªu ë chç "thÌm ngêi"long fhieeus
t¸c gi¶ nªu ra mÊy luËn ®iÓm? Nh÷ng khachsnoongf nhiÖt, ë sù quan t©m tíi
c©u v¨n nµo mang luËn ®iÓm, h·y ngêi kh¸c mét çch chu ®¸o.
t×m vµ ®äc? + L§3: Ngêi thanh niªn hiÕu
- 3 luËn ®iÓm: kh¸ch vµ s«i næi Êy l¹i rÊt khiªm tèn.
+ L§1: Nh©n vËt anh thanh niªn - Dïng lÝ lÏ, dÉn chøng trong t¸c
nµy ®Ñp ë tÊm lßng yªu ®êi, yªu phÈm ®Ó ph©n tÝch vµ chøng minh.
nghÒ ë tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao víi - Tr×nh bµy luËn ®iÓm râ rµng, ng¾n
c«ng viÖc l¾m gian khæ cña m×nh. gän, g©y sù chó ý cho ngêi ®äc
+ L§2: Anh thanh niªn nµy ®¸ng
yªu ë chç "thÌm ngêi"lßng nhiÖt, sù VÊn ®Ò nghÞ luËn chÝnh lµ t t-
quan t©m tíi ngêi kh¸c mét çch chu ëng cèt lâi, lµ chñ ®Ò cña mét bµi v¨n
®¸o. nghÞ luËn.
+ L§3: Ngêi thanh niªn hiÕu
kh¸ch vµ s«i næi Êy l¹i rÊt khiªm tèn.
? §Ó lµm s¸ng tá çc luËn ®iÓm H×nh ¶nh anh thanh niªn lµm
trªn t¸c gi¶ ®· dïng lÝ lÏ vµ dÉn chøng c«ng t¸c khÝ tîng trong truyÖn ng¾n
g×? "LÆng lÏ Sa Pa" cña NguyÔn Thµnh
? NhËn xÐt çch tr×nh bµy luËn Long.
®iÓm, çch ®a dÉn chøng vµ lÝ lÏ cña
t¸c gi¶? + Më bµi: Nªu vÊn ®Ò nghÞ luËn (Giíi
- Dïng lÝ lÏ, dÉn chøng trong t¸c thiÖu nh©n vËt vµ vÎ ®Ñp ®¸ng yªu
phÈm ®Ó ph©n tÝch vµ chøng minh. cña nh©n vËt ®· ®Ó l¹i Ên tîng khã
- Tr×nh bµy luËn ®iÓm râ rµng, phai mê trong ngêi ®äc)
ng¾n gän, g©y sù chó ý cho ngêi ®äc. + Th©n bµi: tr×nh bµy tõng vÎ
- VÊn ®Ò nghÞ luËn chÝnh lµ ®Ñp cña ngêi thanh niªn b»ng 3 luËn
t tëng cèt lâi, lµ chñ ®Ò cña mét bµi ®iÓm ®îc ph©n tÝch, chøng minh
v¨n nghÞ luËn. b»ng lÝ lÏ vµ dÉn chøng trong t¸c
phÈm.
+ KÕt bµi: N©ng cao vÊn ®Ò
nghÞ luËn: (Kh¼ng ®Þnh vÊn ®Ò
nghÞ luËn)
(Víi truyÖn ng¾n nµy, ph¶i
ch¨ng nhµ v¨n muèn kh¼ng ®Þnh:
Cuéc sèng cña chóng ta ®îc lµm nªn tõ
bao phÊn ®Êu, hi sinh lín lao thÇm
* Ho¹t ®éng II lÆng)
56
II. T×m çc ®Ò bµi nghÞ luËn vÒ
LËp dµn ý cho ®Ò v¨n nghÞ luËn t¸c phÈm truyÖn (hoÆc ®o¹n trÝch)
t¸c phÈm truyÖn h×nh ¶nh anh thanh  §Ò 1: NghÞ luËn vÒ th©n phËn ng-
niªn trong v¨n b¶n: LÆng LÏ Sa Pa- êi phô n÷ trong x· héi phong kiÕn.
NguyÔn Thµnh Long
+ Më bµi: Nªu vÊn ®Ò nghÞ  §Ò 2: NghÞ luËn vÒ diÔn biÕn cèt
luËn (Giíi thiÖu nh©n vËt vµ vÎ ®Ñp truyÖn trong truyÖn ng¾n Lµng cña
®¸ng yªu cña nh©n vËt ®· ®Ó l¹i Ên t- Kim L©n.
îng khã phai mê trong ngêi ®äc) Yªu cÇu: Ph©n tÝch nh÷ng ®Æc
+ Th©n bµi: tr×nh bµy tõng vÎ ®iÓm næi bËt trong cèt truyÖn cña t¸c
®Ñp cña ngêi thanh niªn b»ng 3 luËn phÈm .
®iÓm ®îc ph©n tÝch, chøng minh
b»ng lÝ lÏ vµ dÉn chøng trong t¸c  §Ò 3: NghÞ luËn th©n phËn Thuý
phÈm. KiÒu trong ®o¹n trÝch.
+ KÕt bµi: N©ng cao vÊn ®Ò Yªu cÇu: Nªu suy nghÜ cña b¶n th©n
nghÞ luËn: (Kh¼ng ®Þnh vÊn ®Ò ßª th©n phËn Thuý KiÒu trong ®o¹n
nghÞ luËn) trÝch (Më réng ra lµ th©n phËn ngêi
(Víi truyÖn ng¾n nµy, ph¶i phô n÷ trong x· héi cò. )
ch¨ng nhµ v¨n muèn kh¼ng ®Þnh:
Cuéc sèng cña chóng ta ®îc lµm nªn tõ  §Ò 4: NghÞ luËn vÒ ®êi sèng t×nh
bao phÊn ®Êu, hi sinh lín lao thÇm c¶m gia ®×nh qua t¸c phÈm "ChiÕc lîc
lÆng) ngµ"
? T×m çc ®Ò bµi nghÞ luËn vÒ t¸c

phÈm truyÖn (hoÆc ®o¹n trÝch) vµ
nªu yªu cÇu
 §Ò 1: NghÞ luËn vÒ th©n phËn ng-

êi phô n÷ trong x· héi phong kiÕn.
Yªu cÇu: Qua nh©n vËt Vò N¬ng ®Ò
xuÊt nh÷ng nhËn xÐt g× vÒ th©n
phËn ngêi phô n÷ trong x· héi cò.
 §Ò 2: NghÞ luËn vÒ diÔn biÕn cèt
truyÖn trong truyÖn ng¾n Lµng cña
Kim L©n.
Yªu cÇu: Ph©n tÝch nh÷ng ®Æc
®iÓm næi bËt trong cèt truyÖn cña t¸c
phÈm .
 §Ò 3: NghÞ luËn th©n phËn Thuý
KiÒu trong ®o¹n trÝch.
Yªu cÇu: Nªu suy nghÜ cña b¶n th©n
th©n
phËn Thuý KiÒu trong ®o¹n trÝch
* §Ò bµi : Suy nghÜ vÒ nh©n vËt «ng
57
(Më réng ra lµ th©n phËn ngêi phô n÷ Hai trong truyÖn ng¾n "Lµng" cña
trong x· héi cò. ) Kim L©n.
 §Ò 4: NghÞ luËn vÒ ®êi sèng t×nh .
c¶m gia ®×nh qua t¸c phÈm "ChiÕc l-
îc 2. LËp dµn ý:
a) më bµi: Giíi thiÖu t¸c phÈm vµ
* §Ò bµi : Suy nghÜ vÒ nh©n vËt «ng nh©n vËt «ng Hai.
Hai trong truyÖn ng¾n "Lµng" cña b) Th©n bµi: TriÓn khai çc nhËn
Kim L©n. ®Þnh vÒ t×nh yªu lµng, yªu níc cña
1. T×n hiÓu ®Ò vµ t×m ý: «ng Hai vµ nghÖ thuËt ®Æc s¾c cña
nhµ v¨n (Lµm næi bËt ®Æc ®iÓm cña
- ThÓ lo¹i: NghÞ luËn vÒ t¸c
nh©n vËt «ng Hai vµ nghÖ thuËt cña
phÈm : D¹ng ®Ò 1: ®i s©u vµo nh©n
t¸c phÈm)
vËt trong t¸c phÈm .
c) KÕt bµi: Kh¼ng ®Þnh vÎ ®Ñp t©m
Yªu cÇu: Nªu suy nghÜ vÒ
hån cña nh©n vËt «ng Hai.
nh©n vËt «ng Hai trong truyÖn ng¾n
"Lµng" cña Kim L©n.
2. LËp dµn ý:
a) më bµi: Giíi thiÖu t¸c phÈm vµ
nh©n vËt «ng Hai.
b) Th©n bµi: TriÓn khai çc nhËn
®Þnh vÒ t×nh yªu lµng, yªu níc cña
«ng Hai vµ nghÖ thuËt ®Æc s¾c cña
nhµ v¨n (Lµm næi bËt ®Æc ®iÓm cña
nh©n vËt «ng Hai vµ nghÖ thuËt cña
t¸c phÈm)
c) KÕt bµi: Kh¼ng ®Þnh vÎ ®Ñp t©m
hån cña nh©n vËt «ng Hai.
* Ho¹t ®éng III: Çch lµm bµi v¨n Çch lµm bµi v¨n nghÞ luËn vÒ mét
nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬, bµi th¬ ®o¹n th¬, bµi th¬.
* Ho¹t ®éng 1. §Ò bµi nghÞ luËn vÒ I. §Ò bµi nghÞ luËn vÒ mét bµi th¬,
mét ®o¹n th¬, bµi th¬. ®o¹n th¬.
Gi¸o viªn treo b¶ng phô ghi 8 ®Ò ë sgk
lªn cho häc sinh quan s¸t. 1. §äc l¹i çc ®Ò bµi:
- Häc sinh ®äc 8 ®Ò bµi.
? Çc ®Ò bµi trªn cã g× gièng vµ kh¸c
nhau?
* Gièng nhau: Cïng nghÞ luËn vÒ mét * Gièng nhau: Cïng nghÞ luËn vÒ mét
®o¹n th¬ hoÆc bµi th¬ . ®o¹n th¬ hoÆc bµi th¬ .
* Kh¸c nhau: VÒ yªu cÇu vµ néi dung
nghÞ luËn
? Theo em nh÷ng tõ ng÷ nµo trong ®Ò
thÓ hiÖn râ yªu cÇu nghÞ luËn ? * Kh¸c nhau: VÒ yªu cÇu vµ néi dung
- Ph©n tÝch, c¶m nhËn, suy nghÜ … nghÞ luËn
? Dùa vµo nh÷ng tõ ng÷ ®ã em h·y s¾p
58
xÕp çc ®Ò cïng d¹ng víi nhau?
- §Ò 1, 6 cïng cã yªu cÇu lµ ph©n tÝch.
- §Ò 2,3, 5, 8 cïng cã yªu cÇu lµ suy - Ph©n tÝch, c¶m nhËn, suy nghÜ …
nghÜ vµ c¶m nhËn.
- §Ò 4, 7 lµ ®Ò kh«ng cã lÖnh, ®ßi hái
ngêi viÕt tù x¸c ®Þnh híng lµm bµi.
§Ò 4 ngêi viÕt híng vµo h×nh tîng ngêi
chiÕn sÜ l¸i xe
§Ò 7 híng vµo ®Æc s¾c vÒ nghÖ
thuËt vµ néi dung cña bµi th¬ ViÕng
l¨ng B¸c.
? Çc tõ ng÷: Ph©n tÝch, c¶m nhËn,
suy nghÜ … biÓu thÞ yªu cÇu g× víi
viÖc lµm bµi?
- Ph©n tÝch chØ ®Þnh vÒ ph¬ng ph¸p,
c¶m nhËn lu ý ®Õn Ên tîng vµ c¶m thô
cña ngêi viÕt, tõ suy nghÜ nhÊn m¹nh
tíi nhËn ®Þnh, ph©n tÝch cña ngêi lµm
bµi.
? Dùa vµo çc ®Ò bµi trªn em h·y ra
mét sè ®Ò t¬ng tù?
- Häc sinh ra ®Ò vµ gi¸o viªn nhËn xÐt
+ mçi tæ nhãm ra 1 ®Ò vµ ®äc.
II. Çch lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét
* Ho¹t ®éng 2: Çc bíc lµm bµi nghÞ ®o¹n th¬, bµi th¬.
luËn vÒ bµi th¬, ®o¹n th¬ 1. Çc bíc lµm bµi nghÞ luËn vÒ bµi
* §Ò bµi: Ph©n tÝch t×nh yªu quª h¬ng th¬, ®o¹n th¬
trong bµi th¬ "Quª h¬ng" cña TÕ Hanh. * §Ò bµi: Ph©n tÝch t×nh yªu quª h¬ng
a) T×m hiÓu ®Ò vµ t×m ý: trong bµi th¬ "Quª h¬ng" cña TÕ Hanh.
* T×m hiÓu ®Ò a) T×m hiÓu ®Ò vµ t×m ý:
- §Ò thuéc thÓ lo¹i nghÞ luËn mét ®o¹n * T×m hiÓu ®Ò
th¬, bµi th¬. - §Ò thuéc thÓ lo¹i nghÞ luËn mét ®o¹n
- Yªu cÇu: Ph©n tÝch nh÷ng biÓu th¬, bµi th¬.
hiÖn cña t×nh yªu quª h¬ng. - Yªu cÇu: Ph©n tÝch nh÷ng biÓu
* T×m ý: hiÖn cña t×nh yªu quª h¬ng.
? §äc kÜ bµi th¬ ®Ó x¸c ®Þnh nh÷ng - Trong xa çch nhµ th¬ lu«n nhí vÒ quª
biÓu hiÖn cña t×nh yªu quª h¬ng h¬ng b»ng tÊt c¶ t×nh c¶m tha thiÕt.
? Bµi th¬ ®îc s¸ng t¸c vµo thêi gian - H×nh ¶nh lµng quª hiÖn lªn trong nçi
nµo? §Þa ®iÓm nµo? Trong t©m tr¹ng nhí cña nhµ th¬.
nh thÕ nµo? - Trong xa çch nhµ th¬ - Nçi nhí tha thiÕt khi xa quª.
lu«n nhí vÒ quª h¬ng b»ng tÊt c¶ t×nh
c¶m tha thiÕt. b) LËp dµn ý:
- H×nh ¶nh lµng quª hiÖn lªn trong nçi + Më bµi:
nhí cña nhµ th¬. + Th©n bµi: TriÓn khai luËn ®iÓm.
+ C¶nh ®oµn thuyÒn ®¸nh ç ra kh¬i - T×nh yªu quª tha thiÕt trong s¸ng, m¬
59
+ C¶nh trë vÒ méng.
+ C¶nh nghØ ng¬i - Nh÷ng h×nh ¶nh ®Ñp khi ra kh¬i
- Nçi nhí tha thiÕt khi xa quª. - C¶nh trë vÒ tÊp nËp no ®ñ.
b) LËp dµn ý: - H×nh ¶nh ngêi d©n chµi gi÷a ®Êt trêi
- Häc sinh ®äc vµ quan s¸t dµn bµi ë léng giã víi vÞ nång mÆn cña biÓn
sgk. kh¬i.
? PhÇn më bµi ph¶i giíi thiÖu nh÷ng - H×nh ¶nh ng«n tõ cña bµi th¬ giµu
g×? søc gîi c¶m, thÓ hiÖn t©m hån phong
+ Më bµi: Quª h¬ng lµ nguån c¶m høng phó rung ®éng tinh tÕ.
suèt cuéc ®êi nhµ th¬ TÕ Hanh, ®©y + KÕt bµi: Kh¼ng ®Þnh søc hÊp dÉn
lµ ®Ò tµi næi bËt trong s¸ng t¸c cña cña bµi th¬ vµ ý nghÜa båi dìng t©m
nhµ th¬. hån ngêi ®äc .
Bµi "Quª h¬ng" lµm sèng l¹i mét lµng
chµi ven biÓn víi tÊt c¶ nçi nhí vµ t×nh c) ViÕt bµi
yªu quª h¬ng tha thiÕt. - Bè côc m¹ch l¹c, râ rµng.
+ Th©n bµi: TriÓn khai luËn ®iÓm.
? PhÇn th©n bµi cÇn tr×nh bµy nh÷ng
nhËn xÐt g× vÒ t×nh yªu quª h¬ng
trong bµi th¬ "Quª h¬ng"
? Nh÷ng suy nghÜ Êy ®îc dÉn d¾t
kh¼ng ®Þnh b»ng çch nµo? ®îc liªn
kÕt víi më bµi vµ kÕt bµi ra sao?
- Nh÷ng nhËn xÐt chÝnh vÒ t×nh yªu
quª h¬ng cña t¸c gi¶:t×nh yªu quª tha
thiÕt trong s¸ng, m¬ méng.
- Nh÷ng h×nh ¶nh ®Ñp khi ra kh¬i
- C¶nh trë vÒ tÊp nËp no ®ñ.
- H×nh ¶nh ngêi d©n chµi gi÷a ®Êt trêi
léng giã víi vÞ nång mÆn cña biÓn
kh¬i.
- H×nh ¶nh ng«n tõ cña bµi th¬ giµu
søc gîi c¶m, thÓ hiÖn t©m hån phong
phó rung ®éng tinh tÕ.
+ KÕt bµi: Kh¼ng ®Þnh søc hÊp dÉn
cña bµi th¬ vµ ý nghÜa båi dìng t©m
hån ngêi ®äc .
c) ViÕt bµi
- Nh÷ng suy nghÜ ý kiÕn cña ngêi viÕt
lu«n ®îc g¾n víi sù ph©n tÝch, b×nh
gi¶ng cô thÓ, h×nh ¶nh ng«n tõ, giéng
®iÖu.
- PhÇn th©n bµi ®îc nèi kÕt víi më bµi
mét çch chÆt chÏ, tù nhiªn ®ã lµ sù
ph©n tÝch chøng minh lµm s¸ng tá
nhËn xÐt bao qu¸t ®· nªu ë më bµi.
60
- Tõ çc luËn ®iÓm nµy ®· dÉn ®Õn
phÇn kÕt bµi ®¸nh gi¸ søc hÊp dÉn
kh¼ng ®Þnh ý nghÜa bµi th¬.
? Tõ viÖc t×m hiÓu v¨n b¶n trªn em cã
thÓ rót ra çch lµm bµi nghÞ luËn nh
thÕ nµo? III. LuyÖn tËp:
? Häc sinh ®äc ghi nhí SGK. Ph©n tÝch khæ th¬ ®Çu bµi "Sang
* Ho¹t ®éng 3: LuyÖn tËp thu" cña H÷u ThØnh.
Gv: Yªu cÇu Hs lµm bµi tËp. 1. T×m hiÓu ®Ò, t×m ý.
2. LËp dµn ý:. Mçi nhãm lµm 1 phÇn
* Më bµi: - ThÓ lo¹i: NghÞ luËn t¸c phÈm v¨n
* Th©n bµi: häc.
- C¶nh sang thu cña ®Êt trêi b¾t ®Çu
tõ h¬ng æi chÝn th¬m. - Yªu cÇu: NghÞ luËn ®o¹n th¬ ®Çu
+ Tõ "ph¶" gîi h¬ng th¬m nh s¸nh l¹i v× bµi "Sang thu "
®Ëm vµ v× c¬n giã se ®ang truyÒn h-
¬ng th¬m ®i n¸o nøc. - H¬ng vÞ: h¬ng æi.
+ S¬ng nh chïng ch×nh qua ngâ võa m¬
hå võa ®éng gîi t¶ c¶ giã c¶ h¬ng vµ c¶
t×nh.
+ Thiªn nhiªn ®îc c¶m nhËn tõ nh÷ng
g× v« h×nh (h¬ng, giã, s¬ng mê ¶o) - Kh«ng gian: Giã heo may se l¹nh
+ C¶m xóc cña thi sÜ: B»ng çc c¶m
gi¸c cô thÓ vµ tinh tÕ qua çc gi¸c
quan. C¶m nhËn cña nhµ th¬ cã phÇn
kh¸ ®ét ngét vµ bÊt ngê s÷ng sê tríc
c¶nh sang thu.
+ §· nhËn ra nh÷ng dÊu hiÖu ®Æc trng - H×nh ¶nh: S¬ng chïng ch×nh qua ng-
cña mïa thu (h¬ng thu, giã thu, s¬ng ìng cöa cña mïa thu.
thu) mµ vÉn m¬ hå cha thÓ tin. §©y lµ
Ên tîng vÌ nh÷ng c¶m gi¸c riªng nhng
vÉn lµ suy ®o¸n b»ng c¶m gi¸c m¬ hå
hîp víi c¶nh giao mïa cha râ rÖt.
+ T©m hån thi sÜ biÕn chuyÓn nhÞp
nhµng víi phót giao mïa cña c¶nh vËt.
Tõng c¶nh sang thu cña t¹o vËt ®· thÊp
tho¸ng hån ngêi sang thu: chïng ch×nh,
lu luyÕn, bÞn rÞn, b©ng khu©ng, chÝn
ch¾n, ®iÒm ®¹m.
* KÕt bµi:
* Thùc hµnh:
§Ò bµi: C¶m nhËn cña em vÒ ®o¹n trÝch "ChiÕc lîc ngµ"
* Bíc 1: T×m hiÓu ®Ò vµ t×m ý.
- §äc kÜ ®Ò (chó ý tõ quan träng)
- X¸c ®Þnh yªu cÇu cña ®Ò
61
- ThÓ lo¹i: nghÞ luËn (C¶m nhËn vÒ ®o¹n trÝch)
- Néi dung : §o¹n trÝch "ChiÕc lîc ngµ"cña NguyÔn Quang S¸ng
* Bíc 2: LËp dµn ý:
1, Më bµi: ? Nªu yªu cÇu cña më bµi?
- Giíi thiÖu vµi nÐt vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm vµ ®o¹n trÝch.
2, Th©n bµi: TriÓn khai çc luËn ®iÓm
Gi¸o viªn híng dÉn häc sinh khai th¸c luËn ®iÓm, luËn cø, lùa chän dÉn chøng tiªu
biÓu.
+ LuËn ®iÓm 1: T×nh c¶m cha con s©u nÆng.
- LuËn cø 1: Cuéc gÆp gì gi÷a hai cha con sau 8 n¨m xa çch. DÉn chøng: Th¸i ®é
vµ t×nh c¶m cña bÐ Thu tríc vµ sau khi nhËn «ng S¸u lµ cha.
- LuËn cø 2: ë khu c¨n cø, «ng S¸u cßn lµm lîc tÆng con.
DÉn chøng: T©m tr¹ng cña «ng S¸u sau khi chhia tay con, qu¸ tr×nh «ng S¸u lµm
chiÕc lîc ngµ, lêi tr¨n trèi cña «ng tríc lóc hi sinh …
+ LuËn ®iÓm 2: NghÖ thuËt kÓ chuyÖn
- Cèt truyÖn chÆt chÏ víi nhiÒu yÕu tè bÊt ngê, hîp lÝ.
+ BÐ Thu nhËn ra cha khi «ng S¸u vÒ th¨m nhµ qua 8 n¨m xa çch.
+ BiÓu lé t×nh c¶m nång nhiÖt vµ xóc ®éng tríc lóc chia tay
+ Sù bÊt ngê g©y høng thó cho ngêi ®äc.
+ Cuéc gÆp gì t×nh cê nh©n vËt - ngêi kÓ chuyÖn víi bÐ Thu + Lùa chän ng«i kÓ
phï hîp: TruyÖn kÓ ë ng«i thø nhÊt + Miªu t¶ diÔn biÕn t©m lÝ nh©n vËt (nhÊt
lµ trÎ th¬) chÝnh x¸c vµ hîp lÝ.
+ Ng«n ng÷ tù nhiªn, lêi kÓ hÊp dÉn.
+ KÓ xen miªu t¶. Giäng kÓ giµu c¶m xóc, ch©n thùc, sinh ®éng, giµu søc thuyÕt
phôc.
3, KÕt bµi: Kh¸i qu¸t tæng hîp l¹i néi dung vµ nghÖ thuËt cña ®o¹n trÝch.
- §o¹n trÝch diÔn t¶ ch©n thùc vµ c¶m ®éng vÒ t×nh cha con th¾m thiÕt s©u
nÆng trong hoµn c¶nh Ðo le cña cuéc chiÕn tranh.
- NghÖ thuËt kÓ chuyÖn hÊp dÉn, miªu t¶ tÝnh çch nh©n vËt ®Æc s¾c, thÓ
hiÖn t×nh c¶m s©u s¾c cña t¸c gi¶: c¶m th«ng, chia sÎ, tr©n träng.
* Bíc 3: ViÕt bµi
N 2: LuËn ®iÓm 1
N 3: LuË ®iÓm 2
* Bíc 4: - Cho häc sinh ®äc l¹i toµn bé.
4. Cñng cè: §Ò bµi v¨n nghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm truyÖn vµ ®o¹n trÝch, çch
t×m ý vµ lËp dnf ý cho bµi v¨n nghÞ luËn vÒ mét t¸c phÈm truyÖn hoÆc ®o¹n
trÝch.
5. D¨n dß: Häc sinh vÒ nhµ häc bµi, thùc hµnh viÕt çc ®Ò bµi ®· híng d·n.
TiÕt 15, 16: tæng kÕt tËp lµm v¨n

1. KiÕn thøc:
62
- Gióp häc sinh «n vµ n¾m v÷ng çc kiÓu v¨n b¶n ®· häc tõ líp 6 ®Õn líp 9: V¨n
b¶n tù sù, miªu t¶, biÓu c¶m, nghÞ luËn, thuyÕt minh, hµnh chÝnh c«ng vô.
- Ph©n biÖt çc kiÓu v¨n b¶n vµ nhËn biÕt sù phèi hîp cña chóng trong thùc tiÔn
lµm v¨n.
- Ph©n biÖt kiÓu v¨n b¶n vµ thÓ lo¹i v¨n häc. ViÕt ®îc v¨n b¶n cho phï hîp.
2. Kü n¨ng: NhËn biÕt ®îc çc kiÓu v¨n b¶n, t¹o lËp v¨n b¶n theo yªu cÇu.
B. ChuÈn bÞ:
- ThÇy: ChuÈn bÞ néi dung chuyªn ®Ò.
- Trß: So¹n bµi ë nhµ.
C TiÕn tr×nh tæ chøc çc ho¹t ®éng d¹y vµ häc
1- æn ®Þnh tæ chøc.
2- KiÓm tra bµi cò: ?Nªu c¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt Th¬m trong
vë kÞch “B¾c s¬n”
3- Bµi míi
* Ho¹t ®éng I:
I. HÖ thèng ho¸ çc kiÓu v¨n b¶n:
- Gi¸o viªn dïng b¶ng phô.
- Häc sinh nh¾c l¹i çc kiÕn thøc ®· häc vÒ çc kiÓu lo¹i v¨n b¶n? Mçi lo¹i
cho vÝ dô minh ho¹?
- Gi¸o viªn nhËn xÐt, bæ sung thëng ®iÓm cho häc sinh tr¶ lêi tèt.

* Ho¹t ®éng II: Giao viªn cung cÊp b¶ng hÖ thèng vÒ çc kiÓu v¨n b¶n vµ
ph¬ng thøc biÓu ®¹t.
KiÓu v¨n b¶n Ph¬ng thøc biÓu ®¹t vÝ dô
V¨n b¶n tù sù Tr×nh bµy çc sù viÖc cã quan hÖ - B¶n tin b¸o chÝ.
nh©n qu¶ dÉn ®Õn kÕt côc. - B¶n têng thuËt, têng tr×nh.
Môc ®Ých biÓu hiÖn con ngêi quy LÞch sö …
luËt ®êi sèng bµy tá th¸i ®é - T¸c phÈm VHNT (truyÖn,
tiÓu thuyÕt.)
V¨n b¶n miªu t¶ T¸i hiÖn çc tÝnh chÊt thuéc tÝnh sù - V¨n t¶ c¶nh, t¶ ngêi t¶ sù vËt.
vËt, liªn tëng gióp con ngêi c¶m nhËn - §o¹n v¨n miªu t¶ trong t¸c
vµ hiÓu ®îc chóng. phÈm tù sù.
V¨n b¶n biÓu Bµy tá trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp t×nh §iÖn mõng, th¨m hái, chia
c¶m c¶m c¶m xóc cña con ngêi, tù nhiªn buån.
x· héi sù vËt.
V¨n b¶n Tr×nh bµy thuéc tÝnh cÊu t¹o, - ThuyÕt minh s¶n phÈm.
thuyÕt minh nguyªn nh©n kÕt qu¶ cã Ých hoÆc - Giíi thiÖu di tÝch, th¾ng
cã h¹i cña sù vËt hiÖn tîng ®Ó gióp c¶nh, nh©n vËt.
ngêi ®äc cã tri thøc kh¶ quan v× cã - Tr×nh bµy tri thøc vµ ph¬ng
th¸i ®é ®óng ®¾n víi chóng ph¸p trong khoa häc
63
V¨n b¶n nghÞ Tr×nh bµy, t tëng chñ tr¬ng quan - Ço, kÞch, chiÕu, biÓu.
luËn ®iÓm cña con ngêi ®èi víi TN, XH, - X· luËn, b×nh luËn, lêi kªu
con ngêi qua çc luËn ®iÓm, luËn cø gäi.
vµ lËp luËn t phôc. - S¸ch lÝ luËn.
- Tranh luËn vÒ vÊn ®Ò
chÝnh trÞ, x· héi, v¨n ho¸
V¨n b¶n ®iÒu Tr×nh bµy theo mÉu chung vµ chÞu - §¬n tõ, b¸o ço, ®Ò nghÞ.
hµnh (hµnh tr¸ch nhiÖm vÒ ph¸p lÝ çc ý kiÕn, - Biªn b¶n, têng tr×nh, th«ng
chÝnh c«ng nguyÖn väng cña çc nh©n tËp thÓ b¸o, hîp ®ång
vô) ®èi víi c¬ quan qu¶n lÝ hay ngîc l¹i
bµy tá yªu cÇu quyÕt ®Þnh cña ngêi
cã thÈm quyÒn ®èi víi ngêi cã tr¸ch
nhiÖm thùc thi hoÆc tho¶ thuËn
gi÷a c«ng d©n víi nhau vÒ lîi Ých vµ
chøc vô.
* Ho¹t ®éng III: So s¸nh çc kiÓu v¨n III. So s¸nh çc kiÓu v¨n b¶n trªn:
b¶n trªn: .
* Gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh th¶o - Tù sù: Tr×nh bµy chuçi çc sù viÖc.
luËn nhãm. - Miªu t¶: §èi tîng lµ con ngêi, sù vËt, hiÖn
Nhãm 1: Tù sù kh¸c miªu t¶ nh tîng vµ t¸i hiÖn ®Æc ®iÓm cña chóng.
thÕ nµo?
- Tù sù: Tr×nh bµy chuçi çc sù
viÖc.
- Miªu t¶: §èi tîng lµ con ngêi, sù - tr×nh bµy nh÷ng ®èi tîng thuyÕt minh, cÇn
vËt, hiÖn tîng vµ t¸i hiÖn ®Æc ®iÓm cña lµm râ vÒ b¶n chÊt bªn trong vµ nhiÒu ph¬ng
chóng. diÖn cã tÝnh chÊt kh¸ch quan.
Nhãm 2: ThuyÕt minh kh¸c tù sù vµ - NghÞ luËn: Bµy tá quan ®iÓm.
miªu t¶ nh thÕ nµo? - §iÒu hµnh: Hµnh chÝnh.
- Tr×nh bµy nh÷ng ®èi tîng
thuyÕt minh, cÇn lµm râ vÒ b¶n chÊt - BiÓu c¶m: Bäc lé c¶m xóc.
bªn trong vµ nhiÒu ph¬ng diÖn cã
tÝnh chÊt kh¸ch quan.
Nhãm 3: NghÞ luËn kh¸c víi ®iÒu
hµnh ë chç nµo?
- NghÞ luËn: Bµy tá quan
®iÓm.
- §iÒu hµnh: Hµnh chÝnh.
Nhãm 4: BiÓu c¶m kh¸c thuyÕt minh
nh thÕ nµo?
- BiÓu c¶m: C¶m xóc.
? Çc v¨n b¶n trªn cã thÓ thay
thÕ cho nhau kh«ng? Cã thÓ phèi hîp
víi nhau trong mét v¨n b¶n cô thÓ
kh«ng?
64
- Häc sinh th¶o luËn, nªu ý kiªn.
- Cã thÓ kÕt hîp víi nhau trong
mét v¨n b¶n cô thÓ. IV. Ph©n biÖt çc thÓ lo¹i v¨n b¶n tù sù:
ph©n biÖt çc thÓ lo¹i v¨n b¶n tù sù: 1. V¨n b¶n tù sù vµ thÓ lo¹i v¨n b¶n tù sù
* Ho¹t ®éng IV: - Gièng: KÓ sù viÖc.
V¨n b¶n tù sù vµ thÓ lo¹i v¨n b¶n tù - Kh¸c: + V¨n b¶n tù sù: XÐt h×nh
sù thøc ph¬ng thøc.
- Gièng: KÓ sù viÖc. + ThÓ lo¹i tù sù ®a
- Kh¸c: + V¨n b¶n tù sù: XÐt d¹ng: TruyÖn ng¾n, tiÓu thuyÕt (nÐt
h×nh thøc ph¬ng thøc. ®éc ®¸o vÒ h×nh thøc thÓ lo¹i tù sù; kÞch lµ
+ ThÓ lo¹i tù sù ®a phong phó ®a d¹ng)
d¹ng: TruyÖn ng¾n, tiÓu thuyÕt
(nÐt ®éc ®¸o vÒ h×nh thøc thÓ lo¹i tù Cèt truyÖn – nh©n vËt – sù viÖc – kÕt
sù; kÞch lµ phong phó ®a d¹ng) cÊu.
? TÝnh nghÖ thuËt trong t¸c phÈm 2. KiÓu v¨n b¶n biÓu c¶m vµ thÓ lo¹i tr÷
tù sù? Cèt truyÖn – nh©n vËt – sù viÖc – t×nh.
kÕt cÊu. - Gièng: Chøa ®ùng c¶m xóc, t×nh c¶m chñ
. KiÓu v¨n b¶n biÓu c¶m vµ thÓ lo¹i ®¹o.
tr÷ t×nh. - Kh¸c nhau:+ V¨n biÓu c¶m bµy tá c¶m xóc
- Gièng: Chøa ®ùng c¶m xóc, t×nh vÒ mét ®èi tîng (v¨n xuèi)
c¶m chñ ®¹o. + T¸c phÈm tr÷ t×nh: §êi
- Kh¸c nhau:+ V¨n biÓu c¶m bµy tá sèng phong phó cña chñ thÓ tríc vÊn ®Ò ®êi
c¶m xóc vÒ mét ®èi tîng (v¨n xuèi) sèng. (Th¬)
+ T¸c phÈm tr÷
t×nh: §êi sèng phong phó cña chñ thÓ
tríc vÊn ®Ò ®êi sèng. (Th¬)
tËp lµm v¨n trong ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n
thcs
- Gi¸o viªn cho häc sinh liÖt kª
çc thÓ lo¹i trong tËp lµm v¨n.
T×m hiÓu 3 kiÓu v¨n b¶n ®· häc ë V. T×m hiÓu 3 kiÓu v¨n b¶n ®· häc ë ng÷
ng÷ v¨n 9 v¨n 9
1. V¨n b¶n thuyÕt minh
* Ho¹t ®éng V.
V¨n b¶n thuyÕt minh - Kh¶ n¨ng kÕt hîp ®Æc ®iÓm çch lµm ph¬ng
- M§: Kh¬i bµy néi dung sau ph¸p thuyÕt minh  gi¶i thÝch.
kÝn bªn trong ®Æc trng ®èi tîng.
- Çc yÕu tè t¹o thµnh. §Æc
®iÓm kh¶ quan cña ®èi tîng.
- Kh¶ n¨ng kÕt hîp ®Æc ®iÓm
çch lµm ph¬ng ph¸p thuyÕt minh  gi¶i 2. V¨n b¶n tù sù:
thÝch.
- Tr×nh bµy sù viÖc.
2. V¨n b¶n tù sù:
- Çc yÕu tè t¹o thµnh: Sù viÖc, nh©n
- M§: Tr×nh bµy sù viÖc. vËt.
65
- Çc yÕu tè t¹o thµnh: Sù viÖc, - Kh¶ n¨ng kÕt hîp ®Æc ®iÓm çch lµm:
nh©n vËt. Giíi thiÖu tr×nh bµy diÔn biÕn sù viÖc
- Kh¶ n¨ng kÕt hîp ®Æc ®iÓm theo tr×nh tù nhËn ®Þnh.
çch lµm:
Giíi thiÖu tr×nh bµy diÔn biÕn 3. V¨n b¶n nghÞ luËn:
sù viÖc theo tr×nh tù nhËn ®Þnh.
Bµy tá quan ®iÓm nhËn xÐt, ®¸nh gi¸
vÒ vai trß.
3. V¨n b¶n nghÞ luËn: - Çc yÕu tè t¹o thµnh:
- M§: Bµy tá quan ®iÓm nhËn LuËn ®iÓm, luËn cø, dÉn chøng.
xÐt, ®¸nh gi¸ vÒ vai trß. - Kh¶ n¨ng kÕt hîp, ®Æc ®iÓm çch
- Çc yÕu tè t¹o thµnh: LuËn lµm: + HÖ thèng lËp luËn.
®iÓm, luËn cø, dÉn chøng. + KÕt hîp miªu t¶, tù sù.
- Kh¶ n¨ng kÕt hîp, ®Æc ®iÓm -
çch lµm: + HÖ thèng lËp luËn.
+ KÕt hîp miªu t¶, tù sù.
ba kiÓu v¨n b¶n ®· häc
* Ho¹t ®éng VI: LuyÖn tËp tæng hîp

I .§Ò bµi:
Bµi th¬ ViÕng l¨ng b¸c cña ViÔn Ph¬ng lµ nÐn h¬ng th¬m mµ ViÔn Ph¬ng
thµnh kÝnh d©ng lªn B¸c Hå kÝnh yªu. Em h·y ph©n tÝch bµi th¬ ®Ó lµm râ
nhËn ®Þnh trªn
Gv: Tæ chøc híng dÉn HS lËp dµn ý cho bµi v¨n
A. Më bµi
? Em h·y nh¾c l¹i yªu cÇu phÇn më bµi cña bµi v¨n nghÞ luËn vÒ mét ®o¹n th¬,
bµi th¬.
- Giíi thiÖu ®îc t¸c gi¶ t¸c phÈm dÉn d¾t ®Õn v¨n b¶n ý kh¸i qu¸t cña v¨n
b¶nViÔn Ph¬ng nhµ th¬ lín «ng s¸ng t¸c nhiÒu tÊc phÈm tiªu biÓu lµ bµi …..
- NhËn ®Þnh kh¸i qu¸t vÒ t¸c phÈm: Bµi th¬ thÓ hiÖn t×nh c¶m cña ViÔn Ph¬ng
®èi víi B¸c ...
B. Th©n bµi
? §äc l¹i bµi th¬ vµ nªu ra çc luËn ®iÓm cÇn ph©n tÝch.
L§1: C¶m xóc cña nhµ th¬ khi ®øng tríc l¨ng B¸c
- Më ®Çu bµi th¬ t¸c gi¶ xng m×nh lµ con sau bao n¨m xa çch nay vÒ th¨m ngêi
cha ®ã lµ t×nh c¶m ruét thÞt
- T¸c gi¶ ®Õn l¨ng B¸c rÊt sím quan s¸t thÊy hµng tre trong s¬ng sím hµng tre tîng
trng cho d©n téc ViÖt Nam kiªn cêng bÊt khÊt
L§2: C¶m xóc cña nhµ th¬ tríc dßng ngêi vµo l¨ng viÕng B¸c
- B¸c nh mÆt trêi ®em l¹i h¹nh phóc cho d©n téc
- §Ó nhí tíi B¸c hµng ngµy dßng ngêi v« tËn vµo l¨ng viÕng B¸c d©ng nªn ngêi
nh÷ng thµnh qu¶ tèt ®Ñp nhÊt
L§3: C¶m xóc cña nhµ th¬ khi vµo trong l¨ng B¸c
- Khi vµo l¨ng ®îc chøng kiÕn B¸c trong giÊc ngñ vÜnh h»ng lßng t¸c gi¶ quÆn
®au
66
L§4: C¶m xóc cña nhµ th¬ khi rêi l¨ng B¸c
- Mai t¸c gi¶ ph¶i chia tay víi B¸c t¸c gi¶ muèn biÒn thµnh chim hãt quanh l¨ng
biÒn thµnh b«ng hoa to¶ h¬ng
C. KÕt bµi
- Gi¸ trÞ cña bµi th¬, nªu ®îc c¶m nghÜ cña b¶n th©n
* Ho¹t ®éng 7: KiÓm tra tæng hîp cuèi n¨m.
§Ò bµi:
C©u 1(6 ®): VÒ t¸c phÈm ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng ( s¸ch ng÷ v¨n 9, tËp
I) em h·y:
1. Nªu râ t¸c gi¶, xuÊt xø, hoµn c¶nh s¸ng t¸c, nh÷ng gi¸ trÞ néi dung vµ
nghÖ thuËt c¬ b¶n cña t¸c phÈm (kh«ng cÇn ph©n tÝch)
2. Ph©n tÝch gi¸ trÞ, ý nghÜa (c¶ vÒ nghÖ thuËt vµ néi dung) cña chi tiÕt
çi bãng trong ChuyÖn ngêi con g¸i Nam X¬ng.(4,0 ®)
C©u2 (6 ®):
Tr¨ng cø trßn vµnh v¹nh
KÓ chi ngêi v« t×nh
¸nh tr¨ng im ph¨ng ph¾c
§ñ cho ta giËt m×nh.
( ¸nh tr¨ng- NguyÔn Duy)
Tõ çi “giËt m×nh” tríc ¸nh tr¨ng cña nh©n vËt tr÷ t×nh trong bµi th¬, em cã
suy nghÜ g× vÒ ®¹o lý, lÏ sèng cña d©n téc ViÖt Nam ta.
C©u 3 ( 8 ®): VÒ truyÖn ng¾n ChiÕc lîc ngµ, cã ý kiÕn nhËn xÐt: “ §äc
ChiÕc lîc ngµ, chóng ta ®îc chøng kiÕn mét NguyÔn Quang S¸ng rÊt s©u s¾c
vµ tinh tÕ trong nghÖ thuËt kh¾c häa t©m lý nh©n vËt”.
Em h·y ph©n tÝch nghÖ thuËt kh¾c häa t©m lý nh©n vËt bÐ Thu trong
truyÖn ng¾n ChiÕc lîc ngµ cña NguyÔn Quang S¸ng. (Ng÷ v¨n 9, tËp I)
4. Cñng cè: Çc ph¬ng thøc biÓu ®¹t, sù phèi hîp cña çc ph¬ng thøc biÓu ®¹t
trong mét v¨n b¶n.
5. D¨n dß: ¤n tËp çc kiÓu v¨n b¶n vµ ph¬ng thøc biÓu ®¹t, chuÈn bÞ thi hÐt
häc kú II.
67

Boi Duong Van 9

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Boi Duong Van 9

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

V¨n B¶n

TiÕt1: Chñ ®Ò vµ Bè côc cña v¨n b¶n

Ho¹t ®éng2: Chñ ®Ò vµ Ò tµi 2. Chñ ®Ò vµ ®Ò tµi

Ho¹t ®éng2: CÊu tróc cña bè côc.

Ho¹t ®éng4: Thùc hµnh. * Bµi tËp1: Ph©n tÝch

TiÕt2: dùng ®o¹n vµ liªn kÕt ®o¹n v¨n

§ñ gi¸o ¸n chuyªn ®Ò th¸ng 9/2010

TiÕt4: Thùc hµnh

v¨n häc trung ®¹i

Ho¹t ®«ng2: Sù ¨n ch¬i cña TrÞnh S©m vµ bän

* Ho¹t ®éng III: V¨n b¶n Hoµng Lª nhÊt thèng

TiÕt 6: TruyÖn th¬ n«m Trung ®¹i

* Ho¹t ®éng IV: V¨n b¶n: C¶nh ngµy xu©n.

* Ho¹t ®éng V: V¨n b¶n M· Gi¸m Sinh Mua KiÒu.

* Ho¹t ®éng VI: V¨n b¶n KiÒu ë lÇu Ngng BÝch.

Ho¹t ®éng 1: T¸c gi¶, t¸c phÈm.

I. Môc tiªu cÇn ®¹t:

§Ò II: KÓ l¹i giÊc m¬ trong ®ã em gÆp ngêi * Gîi ý dµn ý:

TiÕt 8: KiÓm tra kh¶o s¸t cuèi häc kú I

PhÇn I: Tr¾c nghiÖm (3,0®)

KiÓm tra kh¶o s¸t cuèi häc kú I

I. PhÇn tr¾c nghiÖm -3,5 ®

A. Môc tiªu cÇn ®¹t

* Ho¹t ®«ng III: Ph©n biÖt v¨n miªu t¶ vµ thuyÕt minh.

Miªu t¶ ThuyÕt minh

11. Nh÷ng kiÕn thøc kü n¨ng vÒ

A. Môc tiªu cÇn ®¹t

D¹ng ®Ò bµi Lý thuyÕt Thùc hµnh

D¹ng ®Ò Lý thuyÕt Thùc hµnh

10. “GÇn mùc th× ®en - NhiÒu ngêi chØ chó

? T×m c¸c ®Ò bµi nghÞ luËn vÒ t¸c

 §Ò 1: NghÞ luËn vÒ th©n phËn ng-

TiÕt 15, 16: tæng kÕt tËp lµm v¨n

Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung

KiÓu v¨n b¶n Ph¬ng thøc biÓu ®¹t vÝ dô

* Ho¹t ®éng VI: LuyÖn tËp tæng hîp

You might also like