N

Ye
w
,ffi
I

*
$ulta dla deleei forge Cardose
Suita Diecigca/ "Suite de Los Mit6-i",
zawiera48 urzekaj4cychswym piqknemkom-
pozycjidla dzieci,kt6re J. Cardosostworzyl
dla swoich najwiqkszychprzyjaci6t- dzieci
poznanychpodczaslicznych koncert6w w
Swiecie.
R6wnie2bqd4cw Polsce,poSwiqcal swoje
utwory nowo poznanym,matym przyja-
ciolom. Cumbia "Maciek" dedykowanajest
Maikowi BalauszkoaVidala'Ana Lucia" Ani
Muszyfskiej.
Choi swoimi korzentamiSuita tkwi w
muzycelatynoskiej,to w tych kr6tkich, dzie-
ciqcych utworach artysta zawarl wszystkie
doSwiadczenia swojegobogategokompozy-
torskiegoLycia.
Suitatworzyniezwykl4mozaikqtemat6wi
melodii - kalejdoskopmuzyki Swiataa
umiejqtnoS( polqczeniatej r62norodno6ciz
elementamifolkloru poludniowo amerykari-
skiego przez jej tw6rcq jest godna sztuki
najwiqkszychmistrz6w.
Dzieci- jedenz najpiqkniejszych
temat6w,
jakie inspirowalyartyst6w.Dzieckoemanuje
naturaln4radoSci4zycia.Jegoemocjei mySli
sq szczerei spontaniczne. Jest wnikliwym
obserwatoremi kryty.kiemotaczaj4cego go
Swiata.Wszystko.co prezentuj4 dzieci,sym-
bolizujeto. czegon gtqbi duszynajbardziej
pragniemy:nadziejq.prau'dqi naturalno6ii
rado(i. To *'szvstko zau'ieraj4kompozycje
JoreeCardoso.

Fedrqeaft$ki lelasye#tfr
fteg,;terq wydawnictwa Press
Music
Professional
Fernando Sor - Etiudy Op. 3'l Najpiqkniejsze kolqdv' polskie
Najpopularniejsze etiudynajstynniejszego kompozy- 14 najpopularniejszychkolqdpolskichw opracowa-
tora muzykigitarowej. niu na gitarq otaz glos z rowarzyszeniemgitary.
Opracowanie:RyszardBalauszko. Chwyty, nuty i tabulatura(dla nieznaj4cychnut).
(Nr kat.:zeszyt I - 362-01-4,zeszytll - 362-02-2) Opracowanie: DariuszDomariski.
(Nr kat.:405-5-7)
Chwyty gitarowe
Wendfand - Leg,,tto
576 diagram6wnajbardziejuzytecznychakord6w,
192 zdjqcia podstawowychchwyt6w. Praktycznet Dla gitarzystowklasycznychi elektrycznych6wi-
szybkiemetodystrojenia. czenia i etiudy (D.Aguado,F.Tarrega,
M.Carcassi,
(Nr kat.:405-l -4) M . C i ul i a n i ) .
(Nr kat.:362-00-6)

f e d y n ep i s m og i t a r z y s t 6 wk l a s y c z n y c h
TRANSKRYPCfE UTWOR6WI SOL6WEKDLAG|TARYSOLOWEfI BASU
standardy
Swiatowe rocka
gitarowe,przeboiepolskiego
TNSTRUMENT6W
TESTY I SPRZETU
- wywiady,sekretygryi sprzgtu
GIGANCIGITARY
MUZYCZNE
WARSZTATY
luz ZAPRENUMERU ! ! f:
WARSZTATY
TECHNICZNE
( w p r e n u m e r a c2 i2e%t a n i e j )
PIYT
RECENZfE
N A C R O D YD L A P R E N U M E R A T O R O W
G I T A R YW, Z M A C N I A C Z ES , T R UN Y ,
P T Y T YC D , K A S E T Y
Otrzymaciew klubach EMPIK,ksiqgarniachi sklepachmuzycznychlub pisz4cna adres:
ProfessionalMusic Press 81-900 Gdynia 2, skr.poczt. 50

lsBN 83-86362-04-9
 Jorge Cardoso

I\IA{JKA I METODA
TtrCHI\IIKIGITARoWEJ

Czeslawowi z wyrqzqmi
serdecznej przyjatni
Jorge Cardos6, Madrlt
I gB4

PRoFEssroNAL pness
MUSIC
1995
127
 MusicPress
CopyrightO 1995Professional

Tlumac zenie:

Redakcjai korekta: Maria Malanek

Sklad: Piotr StEPief

Zd1gcia.Pawel Jaroszewski

Ilustracje pochoilzq.z wydania francuskiego

LesEditionsetProductionsAustr6ales

Druk: DrukarniaWydawnictwa,,Bernardinum"
83-130PelPlin,PlacMariacki7

Wydawca:
MUSICPRESS
PROFESSIONAL
81-900GdYnia2, Skr'P' 60,
tel./fax(0-58) 20-0l-39

rsBN 83-86362-04-9
 Jorge Cardoso i CzeslawDroidziewicz

Tlumaczniniejszejpracy, CzeslawDroLdziewrcz,urodzil siE 13 sierpnial94l

roku w Skawiniek. Krakowa i tam mieszkal,jednakheg\.ownymmiejscemjego
dzialalnoScibyl Krak6w, gdziez aonqJoann4i c6rk4 Olenk4 mieszkal niedaleko
Wawelu. Sredni4 Szkolg Mury cznqw klasiegitary Wandy Dubiriskiej-Kope6 ukori-
czyl w I97 5 roku jako jeden z pierwszychabsolwent6w.Zajil siEprac4pedago-
grczn%w kt6rej odni6sl znaczqcesukcesy.
Stworzyl MiEdzynarodowyFestiwal Gitarowy w Krakowie, na kt6rym przez
dziesiE6lat wyst4pila caLaplejada Swiatowychslaw gitary. JorgeCardosowielo-
krotnie koncertowal i prowadzrl warsztatygitarowe na festiwalachw Krakowie i
Krynicy. Byt przyjacielemi czEstymgoSciem CzeslawaDrofidziewicza dedyko-
wal mu i j ego c6reczceOlerice,swoje kompory cje. Czeslawbyl inicj atoremwyda-
nia niniejszejpracyw jqzyku polskim.
 Spt's trefci

""""' )
. Od Wydawcy
Nota biograficzna
Przedmowa "" 1
Wstqp """ 8

Migsnie koriczynY g6rnej ..

Miqsnie barku. tvtiesnieramienia.MigSnie przedramienia.Migsnie dloni.
Funkcje miESnidloni. Uwagi dotyczqceanatomii'
CzynnoSci ruchowe ""' 24
Droga impuls6w nerwowych. R6znetypy czynnoSciruchowej.Slad dzialanta
bodLca czuci owego aktywnoSci motorycznej. Podsumowanie'
Fizjologiapracy "' 30
ZmqczeniemiqSniowe.Uwagi og61ne.
Psychologia " ' 34
SwiadomoSi.PodSwiadomoSd. NieswiadomoSi.Percepcjai uwaga.
Pr zy zwyczaj en\e.Pamiqi .
Uczenie sie .. " ' 43
Systemutzenia sig. Rozlozenieczasupracy w czasienauki gry na
instrumencie.Uczeniesig czqsciamii caloSciowe.Metodapracy.
Transferw uczeniusiE.SwiadomoSirezultatowpracy.
Postaw a gitarzysty """ 46
48

Arpeggio... ""' 68
Arp*gio na rrzechdZwigkach.Arpeggio na czterechdZwiqkach'Arpeggio
tru tr.Sriu dZwiqkach.Arpeggioni oSmiudZwigkach.Inne formy arpeggio.
Arpeggio , prr"tkokiem na strunach.Przykladyzastosowanraarpeggio.
Akcenty.
Legato ""' 94
iegato na dw6ch dZwigkach.Legato na trzechdZwigkach.Legato na 4 i 5
dZwiqkach.Inne rodzajelegata.Tryl. Legatona dZwiqkachakordu.
Tremolo r02
fwiczenia rozci4gaj4cepalce .... 104
.
Rozci4ganie podluzne.Rozci4ganiepoprzeczne
Akordy ' 106
iwiczenia barce (caPotasto).
Przesuwanielewej rgki 108
Przesuwanie dw6chs4siednich palc6w.Przesuwanie dw6chpalc6w
nych. Przesuwanie tr zechpalc6w koIejnych. Przesuwanie
r ozdzielo
czterechpalc6w.

4
Od Wydawcy

Jest to ksi4zka dla grtarzyst6wzafascynowanychbrzmieniem gitary, pragnQ-

cych z jej pomocerealizowadswoj4osobowoS6. GeniuszetworzqmurykE,kieru-
j4c siq intuicj4 poNqczon4_ztytaniczn4prac4. Ale poza obszaremzagadnieftech-
nicznychistnieje tajemniczakraina,w kt6rej kahdywybitny muzyk ukrywa ,,sekre-
ty" swegopowo dzenia.JorgeCardosopragnienam rozSwietli6tg tajemniezqptze-
strzeh. Ukazuj e drogg, umozliw iaj qcqosi4gniEci e mi strzostwa.
Kaadastronicatej absolutniewyjatkowej pracy emanujem4droSciqjejAutora,
znajdujemytutaj oryginalne refleksje i spostrzehenia,niezwykle'ciekawiewyja-
Snianezagadnienia,pozwalajqcekahdemuznas, gitaruyst6w,pracowac zgodnieze
swoimi moZliwoSciamii predysporycjami.
Autor doskonalewprost wnika w tajniki funkcjonowanialudzkiego ciala,kt6re
p oprzez i nstrum entpr zekazuje tw 5r czqwyobra funiEi emocj e wykonawcy . Jest em
przekonany,aetazdumiewajqcaksi4Zka skierowanazarSwno do nauczycieh,jaki
do wszystkichmiloSnik6w gitary,mohewywola6 nowe, inspiruj4cepodejSciedo
instrumentui otworzyc bezpoSredni4 drogqdo mistrzostwa.
,,Naukai metodatechniki gitarowej" jest Swiadectwemrozleglej wiedzy teore-
tycznejAutora,kt6rego znamyprzedewszystkimjako znakomitegoi wszechstron-
negokompozytora.Dowodemwielkiego talentujest wydanaprzeznasczteroczQ-
Sciowa,,Suitede Los Mita-i", zawierajqcaurzekajqce swym piEknemmelodiedla
dzieci.
DzigkujgAutorowi zapowierzenienam wydania,,Suity" orazniniejszejksi4Z-
ki. Wielka szkoda,2e radoSciz wydaniapowy Zsz1chprac nie moze juZ dzielic z
nami CzeslawDroldziewicz, inicjator i tlumaczpolskiegowydania.
Szczeg6lnepodziEkowaniaskladamypani redaktor Marii Malanek za facho-
woS6 i skrupulatnoSdw redagowaniuwszystkich zawiloScitechniki gitarowej i
ponowne tluma czenieniekt6rych zagadnieri,szczegSlniez dziedziny anatomii i
kinetyki w techniceinstrumentalnej.

JanuszPoplawski
Notabiograficzna
JorgeCardosourodzil siE26.01.1949r. w Posades(Argentyna).Studiowalu
LucasaB.Areco,LuisaJ. Cassinellii Marii Herminii de GomezCrespo.NastEpnie
ukoriczy\vrrydzialharmonii u Mario Periniegoi kompozycji na Uniwersyteciew
Cordobie (Argentyna).R6wnoczesniestudiowal i ukoriczyLmedycynE.
Jestzdobywc4wielu glownychnagr6dna konkursach,m. in.: ,,PrimerFestival
de la MrisicaLitoralefla"(1 963),,,VII FestivalNacionalde Folklore" (1967),,,Cer-
tamen National de Composici6n"(1971) i ,,ConcuesoInternacionalde Guitarre
Clasica"(1973).
Poprzezlicznskoncerty(m. in. wArgentynie,Hiszpanii,Francji, Japonii,Szwaj-
carii, RFN, Holandii i na Kubie) dal siE poznatjako jeden znajwiEkszychwirtuo-
z6w gitary.
Jorge Cardosojest zaLoaycielemi dyrektorem Orkiestry Kameralnej Gitar w
Madrycie.
J. Cardosojest autoremksi4zki zatytulowanejIr{aukai metodatechnikigitaro'
wej oruzprry gotowuje nastEpnqp ory ciQo muzyce poludniowo-amerykariskiej . Do
dnia dzisiejszegozrealizowalokoto 100 aranlacji,transkrypcji orazadaptacjipar-
tytur muzyki klasycznej,ludowej i popularnej.
WSr6d j ego Iic znych kompozy cji na\e?ywymieni 6:
1. na gitarqsolo (cykle): 3. na trzy gitary:
- Suite Misionera - Trespiezas
- SuiteLitoraleiia - Choro
- Suite Sudamericana - Serspiezas
- 24 Piezas Sudamericanas 4. na czterygitary:
- Mitosis - Quarteten E-dur ,,Yevi-a"
- Preludios y danzas - Poker de Ases (tongo)
- Suite de los Mita-i
- Cuaderno de Posadas - Suite del Litoral na gitarq i flet
- 34 utwory rozne - SuitePampaenana gitarEi klawesyn
2. na dwie gitary: - ConcertoGuarani na gitarp i mal4 orkie-
- SuitePortena strq
- Hommagea Fernando Sor - Fantssia Clasicana gitarpi orkiestrE
- Fugue gitar
- Milonga - Suita Indiana na dwie gitary i instrumen-
- Bossavelha ty smyczkowe
- Zamba

Jegodorobeknagraniowy,to 16 ptyt wydanychw rolnychkrajach. Szczeg6ln4

ptyt4jest skladankapod nazwq,,Wielcy gitarryScinaszychczasSw"wydanaprzez
RCA, gdzieCardosofiguruje w towarrystwie Segovii,Williamsa, Breama,Yepe-
sa i Behrenda.
Przedmowa

Chocialjestem przekonana,ze koncerty Jorge Cardosos4 dla nas wszystkich

najlepsz4ilustracj4 wskaz6wekdydaktycznych dotyczqcychjego metody nauki i
gry na gitarze,niemniejjednak pragnQzprawdziwqsatysfakcj4podkreSli6wielkie
zaslugininiejszegopodrEcznika.Autor proponujenowe i wszechstronnespojrze-
nie na technikg samej gry, odwoluje siE do wszystkich jej rodzaj6w, zwraca siE
glownie do tych wykonawc6w, ktorzy pragnepowaznie zglgbil najistotniejszej ej
problemy, abym6c lepiej je przezvrrycighal.
Cardosoudowodnil nam niezaprzeczaln4 skuteczno(;6swoich (wiczeh. W cza-
sie koncert6w z latwoSci4dostrzelemy zwtaszczawtrudnych pasazach- tp jego
-
niewiarygodnqi zadziwiajqcqztEcmoS6 palc6w, przy jednoczesnejlatwoScii pew-
noSciruchu r4k, kt6ra ani na chwilg nie zaciemniacrystoScidZwiqku.
Cardosoprzedstawianam zatem dzieLopowazne,metodyczne,kt6re jest nie
tylko pracewielkiegomistrza gitary,alestanowir6wnoczesnierzadkiepol4czenie:
inteligencjii precyzji.

Maria-LuisaAnido
(luty 1981)
Wstqp

JorgeCardosowyjaSnil nam naukowo i praktycznie,2e aby dobrze gracnaJa'

kims instrumenciena\erypr6bowadpokonat najwahniejszeproblemyj akie on stwa-
rza.
Zbh1enieczlowieka do centrumszczeg6lnegoSwiatamuzyki, w celu zdomino-
wania go, jest swego rodzalupodporz4dkowaniemsiE.Azeby wtaSciwieodtwa-
rua(,zapisanedZwiEki,nie mozemy narzuca(,naszegoiEzyka,aLeprzeciwnie,mu-
simy nauczy| siEtego, kt6rym one przemawiajedonas. Aleby to osi4gnq6,naj-
pewniejszymsposobem jest zlikwidowaniebarieryproblem6wtechnicznych.Ilez
,ri.po* odzenvvyplywawlaSnie znieznajomoScitejzasady,kt6r4wszelako znajqt
stosuje wszyscynajwigksi wirtuozi.
Wiemy, Zewe wnEtrzuharfy uSpiones4dZwiqki,kt6re czekajq-aL ,,,zaczarowa-
na" rgkabEdzieumiala je obudzic. Ale pomigdzy naszymirgkami, czasamitak
niezrEcznymi,a idealn4rQkqwirtuoza,znajdujesip wszechmocnystrahnikzwany
technik4.JeSlichcemyodegra6odpowiednienuty danegoutworu, musimy z tym
,,,stra1ntkiem"Zy(,w zgodziq pokonywa6 przeszkodyjakie nam stwatza-Trzeba
zdawa1sobie sprawQ,ze technikanie powinnabyc dla nas czyml zewnEtrznym,
odleglym. Sami mozemyby6 owymi ,,straznikami".Ten pierwszy krok, najwaa'
niejszy, pozwalanamszybkoodkryd fakt, 2e drogadoidealu powoli siQwyr6wnu-
je, upraszczai nie dostrzegamy juz straszliwejodlegloScidziel4cejnasod krainy
zwaiej,,muzyk{', sami naleaymyiuZ do jej obszaru.Podsumowuj4c,nie ma w
muryce niczego,co byloby obce,dalekiei nieuchrvytne.Jedynymproblemem,kt6re-
go musimy zawszeprzestrzegac,to dostosowaniesig do ,,rytmu", w jakim zyie
muzyka.
Aby to osi4gnql,Cardosowykorzystujedwie dziedzinynauki: teoriq medycyny
i muzyki. Nauka,podporz4dkowanamuzyce, zaczynazy(,jejrytmem, przenikajqc
w koricu do jej wnqtrza, zmuszajqcswoje struny, czyh Sciggna,do wsp oldzialama
j
z murykU z jeiwymaganiami.To wlaSniej estzilustrowaniemtery, 2e muryka est
znany
,,zmyslow4matematyk4'.W tym wlaSniezawierasiE6w,,sekret" Cardoso,
powszechniedziEkijego metodzieuwazanejzarewolucyjn4 gdyzmoZna jqzla-
twoSci4zastosowa6nie tylko do gitary, ale dlakahdegoinnego instrumentu.
MigSnie,krew, koSci,oddychanie,umysl,,s4elementemi niezbqdnymidla trvo-
rzeniacaloScizmuzyk4.Wystarazyjedynieabyje dobrzeuporz4dkowadi w,r'ko-
rzysta1.W dawnychopracowaniachna ten tematusilowanodojS6do tego samego
wniosku, niestetybezpowodzenia.Staranosiq bowiem osi4gn46technikqgry je-
dynie w oparciu o pewne rygory, przepisy,nie zastanawiaj4csiQnad naukowT'mi
aspektamitego zagadnienia.Jednakponadtymi wszystkimi wskazanramiistnieje
ti*rt"pewien tajemnie4,nieznany obszar,w ktorym to kazdymuzyk mozeuk)'6
,,sekret'iwlasnegopowo dzenialubklEski.Cardosopragnienam wlaSnierozSrvie-
tlid tE tajemni czqprzestrzeh,ukazuj4cdroggkt6ra pozwoli na osi4gnigciewlaSci-
wej techniki. Jego metodaj est w rzeczywistoSci sum4 hcznych badah anatomtcz-
nych, fizjologicznych, psychologicznych,matematycznychitp. DziEki nim, gita-
rrySci bedqmogli unikn46dlugich,Zmudnychi czgstobezowocnychwysilk6w w
pokonywaniu trudnoScitechnicznych.Metoda Jorge Cardosojest skutecznymi
pelnym opracowaniemtechniki gitarowej,pozw alana maksymalnyr ozw6j zrecz-
noScii sprawnoScir4k,jest opartana teoriachnaukowychdostosowanych do prak-
ty cznych cel6w wykonawcy.
Cardoso,zdajqcsobie sprawQ,ze niepowodzeniew osi4ganiupelnej techniki
gry na gitarzejestzawszewynikiem blEdoww nauce,przestudiowalt zanahzowal
elementy ntezbEdnedo jej rozwoju. ZnajomoS6anatomii, fizjologii, dzialaniai
funkcjonowaniamigsni, funkcji motorycznychkontrolowanychprzez oSrodkiw
m6zgu, psychologii zasaduczeniasig itp., pozwolrla Cardosozrozumte1dobrze
problemy w osi4ganiutechniki wynikaj4ce z uwarunkowariwewnEtrznychczl.o-
wieka. Postanowilzbudowa6skutecznysystemnauki, by wszystkiete przeszkody
i uwarunkowaniaprzezwycig?yd.Cardosoumial unikad btgd6w, poniewazposlu-
giwal siE w swej metodzie rohnymi sposobami,bazujqc caLyczasna naukowych
osi4gniEciach i obliczeniach.Pozwolilo mu to osi4gnql znakomit4technikQ gry.
Metoda Cardosy pozwala kahdemuz nas pracowad wg swoich mozliwoSci,
warunk6w wewngtrznych,bez oczekiwania na jakikolwiek dar, czy powolanie.
Dawni mistrzowie gry mawiali: ,,Proszqpokaza6rEce",z ffiy pokazywaliSmyje,
roztrzgsieni, mySl4cbardziej o ich niezrqcznoSciniz o ukrytych zaletach..Czqsto
mistrzwykrzykiwal: ,,TerEcenie s4stworzonedla wiolonczeli,jestmiprzykro, ale
te kr6tkie i grube palce przydatnebgd4 bardziej dla innego instrumentu".Mozna
bylo r6wniez uslysze6:,,,Iakaszkoda,te paznokcienie s4 absolutniedo przyjgcia
dla gitarzysty", abrzmialoto czgstojak kondolencje.
U podstawmetodyjak4 stworzyl Cardoso,lery zal.ohenie (dotyczqcer62nych
zmianantropometrycznych), kt6re dopuszczastosowanier62norakichpozycji ulo-
Zentaciala i r4k, dostosowanychdo indywidualnych warunk6w kaZdegograj4ce-
go. Nie jest istotne,czy bgdziemygrali paznokciem,czy te?nre,c,zyseonedtugie
czy l<rotkie,zaokr4glone,czy teZkwadratowe, czy prryjmuje sig tak4 czy innqpo-
zycje.Najwazniejsz4jest jak najwigkszasprawnoS6 i wydajnoSdpracyvvyptywajq-
ca z wngtrzagraj4cego.
Studiowal, aZ w koricu bqdziesiq stanowilojednoS6z instrumentem.Studio-
wa6, aby m6c powiedziecw koricu: ,,kiedyzorientowalemsiE,2eto co mnie od-
dzielaodmuzykijest rodzajemstraznika^Nanego ,,technik{', r2etymstraznikiem
jestemja sam, zaczSemgracjak gdybymja sambyl gitar4.Wtedy wydalo mi sig,
2e to gitara slucha mnie. UczyliSmy sig razem, a teraz gramy razem, ci4gle nie
wiedz4ckto kogo vczy" .

Daniel Moyano
Madryt,1981