Com BaiTapHinhHoc12 Tap3 PhuongPhapToaDoTrongKhongGian TranSiTung

TRAÀN SÓ TUØNG
---- ›š & ›š ----
BAØI TAÄP HÌNH HOÏC 12
TAÄP 3
OÂN THI TOÁT NGHIEÄP THPT & ÑAÏI HOÏC
Naêm 2009
PP Toaï ñoä trong khoâng gian Traàn Só Tuøng
CHÖÔNG III
PHÖÔNG PHAÙP TOAÏ ÑOÄ TRONG KHOÂNG GIAN
I. VECTÔ TRONG KHOÂNG GIAN
1. Ñònh nghóa vaø caùc pheùp toaùn

· Ñònh nghóa, tính chaát, caùc pheùp toaùn veà vectô trong khoâng gian ñöôïc xaây döïng hoaøn toaøn
töông töï nhö trong maët phaúng.
· Löu yù: uuur uuur uuur
+ Qui taéc ba ñieåm: Cho ba ñieåm A, B, C baát kyø, ta coù: AB + BC = AC
uuur uuur uuur
+ Qui taéc hình bình haønh: Cho hình bình haønh ABCD, ta coù: AB + AD = AC
uuur uuur uuur uuuur
+ Qui taéc hình hoäp: Cho hình hoäp ABCD.A¢B¢C¢D¢, ta coù: AB + AD + AA ' = AC '
+ Heâï thöùc trung ñieåm ñoaï
uur nuuthaú
r nrg: Cho I laø trung ñieåuuu mr cuûuuu
arñoaïnuurthaúng AB, O tuyø yù.
Ta coù: IA + IB = 0 ; OA + OB = 2OI
+ Heä thöùc troïng taâm tam
uuurgiaùuuu
c:r Cho
uuurG laør troïng taâm cuû
uuuar tam
uuurgiaùuuu
c ABC,
r Or tuyø yù.
uuu
Ta coù: GA + GB + GC = 0; OA + OB + OC = 3OG
+ Heä thöùc troïng taâm töùuuu
dieä
r nuuu
: Cho Gr laø uuur
r uuu troïng taâm cuûuuu
a töù
r dieä
uuurn ABCD,
uuur uuuOr tuyø uuu
yù.r
r
Ta coù: GA + GB + GC + GD = 0; OA + OB + OC + OD = 4OG
r r r r r r
+ Ñieàu kieän hai vectô cuøng phöông: a vaø b cuøng phöông (a ¹ 0) Û $! k Î R : b = ka
+ Ñieåm M chia ñoaïn thaúng AB theo tæ soá k (k ¹ 1), O tuyø yù.
uuur uuur
uuur uuur uuur OA - kOB
Ta coù: MA = k MB; OM =
1- k
2. Söï ñoàng phaúng cuûa ba vectô
· Ba vectô ñöôïc goïi laø ñoàng phaúng neáu caùc giaù cuûa chuùng cuøng song song vôùi moät maët
phaúng.
r r r r r
· Ñieàu kieän ñeå ba vectô ñoàng phaúng: Cho ba vectô a, b , c , trong ñoù a vaø b khoâng cuøng
r r r r r r
phöông. Khi ñoù: a, b , c ñoàng phaúng Û $! m, n Î R: c = ma + nb
r r r r
· Cho ba vectô a, b , c khoâng ñoàng phaúng, x tuyø yù.
r r r r
Khi ñoù: $! m, n, p Î R: x = ma + nb + pc
3. Tích voâ höôùng cuûa hai vectô
· Goùc giöõa hai vectô trong khoâng gian:
uuur r uuur r r r
AB = u , AC = v Þ (u , v ) = ·
BAC (00 £ ·
BAC £ 1800 )
· Tích voâ höôùng cuûa hai vectô trong khoâng gian:
r r r rr r r r r
+ Cho u , v ¹ 0 . Khi ñoù: u.v = u . v .cos(u , v )
r r r r rr
+ Vôùi u = 0 hoaëc v = 0 . Qui öôùc: u.v = 0
r r rr
+ u ^ v Û u.v = 0
r r
+ u = u2
Trang 26
Traàn Só Tuøng PP Toaï ñoä trong khoâng gian
II. HEÄ TOAÏ ÑOÄ TRONG KHOÂNG GIAN
1. Heä toïa ñoä Ñeâcac vuoâng goùc trong khoâng gian:

Cho
r r bar truïc Ox, Oy, Oz vuoâng goùc vôùi nhau töøng ñoâi moät vaø chung moät ñieåm goác O. Goïi
i, j, k laø caùc vectô ñôn vò, töông öùng treân caùc truïc Ox, Oy, Oz. Heä ba truïc nhö vaäy goïi laø heä
toïa ñoä Ñeâcac vuoâng goùc Oxyz hoaëc ñôn giaûn laø heä toïa ñoä Oxyz.
r2 r 2 r 2 rr rr r r
Chuù yù: i = j = k = 1 vaø i. j = i.k = k . j = 0 .
2. Toïa ñoä cuûa vectô:r r r r r
a) Ñònh nghóa: u = ( x; y; z ) Û u = xi + y j + zk
r r
b) Tính chaát: Cho a = (a1; a2 ; a3 ), b = (b1; b2 ; b3 ), k Î R
r r
· a ± b = (a1 ± b1; a2 ± b2 ; a3 ± b3 )
r
· ka = (ka1; ka2 ; ka3 )
r r ìa1 = b1
ï
· a = b Û ía2 = b2
ïa = b
î 3 3
r r r r
· 0 = (0; 0; 0), i = (1; 0; 0), j = (0;1; 0), k = (0; 0;1)
r r r r r r
· a cuøng phöông b (b ¹ 0) Û a = kb (k Î R)
ìa1 = kb1
ï a a a
Û ía2 = kb2 Û 1 = 2 = 3 , (b1 , b2 , b3 ¹ 0)
ïa = kb b1 b2 b3
î 3 3
rr r r
· a.b = a1.b1 + a2 .b2 + a3 .b3 · a ^ b Û a1b1 + a2 b2 + a3b3 = 0
r r
· a 2 = a12 + a22 + a32 · a = a12 + a22 + a22
rr
r r a.b a1b1 + a2 b2 + a3b3 r r r
· cos(a , b ) = r r = (vôùi a, b ¹ 0 )
a.b a 2 + a 2 + a2 . b 2 + b2 + b 2
1 2 3 1 2 3
3. Toïa ñoä cuûa ñieåm: uuur
a) Ñònh nghóa: M ( x; y; z) Û OM = ( x; y; z) (x : hoaønh ñoä, y : tung ñoä, z : cao ñoä)
Chuù yù: · M Î (Oxy) Û z = 0; M Î (Oyz) Û x = 0; M Î (Oxz) Û y = 0
· M Î Ox Û y = z = 0; M Î Oy Û x = z = 0; M Î Oz Û x = y = 0
b) Tính chaát: Cho A( x A ; y A ; zA ), B( x B ; yB ; zB )
uuur
· AB = ( xB - x A ; yB - y A ; zB - zA ) · AB = ( x B - x A )2 + ( yB - y A )2 + ( zB - zA )2
æ x - kxB yA - kyB zA - kzB ö
· Toaï ñoä ñieåm M chia ñoaïn AB theo tæ soá k (k≠1): M ç A ; ; ÷
è 1- k 1- k 1- k ø
æ x + x B y A + y B zA + zB ö
· Toaï ñoä trung ñieåm M cuûa ñoaïn thaúng AB: M ç A ; ; ÷
è 2 2 2 ø
· Toaï ñoä troïng taâm G cuûa tam giaùc ABC:
æ x + xB + xC y A + yB + yC zA + zB + zC ö
Gç A ; ; ÷
è 3 3 3 ø
Trang 27
· Toaï ñoä troïng taâm G cuûa töù dieän ABCD:
æ x + xB + xC + x D y A + y B + yC + yD zA + zB + zC + zC ö
Gç A ; ; ÷
è 4 4 4 ø
4. Tích coù höôùng cuûa hair vectô: (Chöông r trình naâng cao)
a) Ñònh nghóa: Cho a = (a1, a2 , a3 ) , b = (b1 , b2 , b3 ) .
r r æ a2 a3 a3 a1 a1 a2 ö
[ ar , b ] = ar Ù b = ç ; ; ÷ = ( a2 b3 - a3b2 ; a3b1 - a1b3 ; a1b2 - a2 b1 )
çb b b3 b1 b1 b2 ÷ø
è 2 3
Chuù yù: Tích coù höôùng cuûa hai vectô laø moät vectô, tích voâ höôùng cuûa hai vectô laø moät soá.
b) Tính chaát: r r r r r r
r r r r r r r r r
· éë i , j ùû = k ; éë j , k ùû = i ; [k , i ] = j · [a, b] ^ a; [a, b] ^ b
r r r r r r r r r r r
· [a, b] = a . b .sin ( a, b ) · a, b cuøng phöông Û [a, b] = 0
c) ÖÙng duïng cuûa tích coù höôùng: r r r r r
r
· Ñieàu kieän ñoàng phaúng cuûa ba vectô: a, b vaø c ñoàng phaúng Û [a, b].c = 0
uuur uuur
· Dieän tích hình bình haønh ABCD: SY ABCD = éë AB, AD ùû
1 uuur uuur
· Dieän tích tam giaùc ABC: SD ABC = éë AB, AC ùû
2
uuur uuur uuur
· Theå tích khoái hoäp ABCD.A¢B¢C¢D¢: VABCD . A ' B ' C ' D ' = [ AB, AD ]. AA '
1 uuur uuur uuur
· Theå tích töù dieän ABCD: VABCD = [ AB, AC ]. AD
6
Chuù yù:
– Tích voâ höôùng cuûa hai vectô thöôøng söû duïng ñeå chöùng minh hai ñöôøng thaúng vuoâng goùc,
tính goùc giöõa hai ñöôøng thaúng.
– Tích coù höôùng cuûa hai vectô thöôøng söû duïng ñeå tính dieän tích tam giaùc; tính theå tích
khoái töù dieän, theå tích hình hoäp; chöùng minh caùc vectô ñoàng phaúng – khoâng ñoàng phaúng, chöùng
minh caùc vectô cuøng phöông.
r r rr
a ^ brÛ a.b = 0
r r r r
a vaø b cuø ng phöông Û [ a ,b] = 0
r r r r r r
a, b , c ñoàng phaúng Û [ a , b ] .c = 0
5. Phöông trình maët caàu:
· Phöông trình maët caàu (S) taâm I(a; b; c), baùn kính R:
( x - a )2 + ( y - b )2 + ( z - c )2 = R 2
· Phöông trình x 2 + y 2 + z 2 + 2ax + 2by + 2cz + d = 0 vôùi a2 + b 2 + c 2 - d > 0 laø phöông trình
maët caàu taâm I(–a; –b; –c) vaø baùn kính R = a2 + b2 + c2 - d .
Trang 28
VAÁN ÑEÀ 1: Caùc pheùp toaùn veà toaï ñoä cuûa vectô vaø cuûa ñieåm
– Söû duïng caùc coâng thöùc veà toaï ñoä cuûa vectô vaø cuûa ñieåm trong khoâng gian.
– Söû duïng caùc pheùp toaùn veà vectô trong khoâng gian.
Baøi 1. Vieát toïa ñoä cuûa caùc vectô sau ñaây:

r r r r r r r r r r r r
a = -2i + j ; b = 7i - 8k ; c = -9k ; d = 3i - 4 j + 5k
r r r
Baøi 2. Vieát döôùi daïng xi + yj + zk moãi vectô sau ñaây:
r æ 1 ö r r æ4 1 ö r æ 1 1 ö
a = ç 0; ; 2 ÷ ; b = (4; -5; 0) ; c = ç ; 0; ÷ ; d = çp; ; ÷
è 2 ø è3 3ø è 3 5ø
r r r r
Baøi 3. Cho: a = ( 2; -5; 3) , b = ( 0; 2; -1) , c = (1; 7; 2 ) . Tìm toaï ñoä cuûa caùc vectô u vôùi:
r r 1r r r r r r r r 2r
a) u = 4a - b + 3c b) u = a - 4b - 2c c) u = -4b + c
2 3
r r r r r 1r 4r r r r 3r 2r
d) u = 3a - b + 5c e) u = a - b - 2c f) u = a - b - c
2 3 4 3
r
Baøi 4. Tìm toïa ñoä cuûa vectô x , bieát raèng:
r r r r r r r r
a) a + x = 0 vôùi a = (1; -2;1) b) a + x = 4a vôùi a = ( 0; -2;1)
r r r r r
c) a + 2 x = b vôùi a = ( 5; 4; -1) , b = ( 2; -5; 3)
r
Baøi 5. Cho a = (1; -3; 4) .
r r
a) Tìm y vaø z ñeå b = (2; y; z) cuøng phöông vôùi a .
r r r r r
b) Tìm toaï ñoä cuûa vectô c , bieát raèng a vaø c ngöôïc höôùng vaø c = 2 a .
r r r
Baøi 6. Cho ba vectô a = (1; -1;1) , b = ( 4; 0; -1) , c = ( 3; 2; -1) . Tìm:
rr r r rr r r r r r r
a) ( a.b ) c b) a 2 ( b .c ) c) a 2 b + b 2 c + c 2 a
r rr r r r rr r r
d) 3a - 2 ( a.b ) b + c 2 b e) 4a.c + b 2 - 5c 2
r r
Baøi 7. Tính goùc giöõa hai vectô a vaø b :
r r r r
a) a = ( 4; 3;1) , b = ( -1; 2; 3) b) a = ( 2; 5; 4 ) , b = ( 6; 0; -3)
r r r r
c) a = (2;1; -2), b = (0; - 2 ; 2 ) d) a = (3; 2; 2 3 ), b = ( 3; 2 3; -1)
r r r r
e) a = (-4; 2; 4), b = (2 2; -2 2; 0) f) a = (3; -2;1), b = (2;1; -1)
r
Baøi 8. Tìm vectô u , bieát raèng:
r r r r r r
ìa = (2; -1; 3), b = (r1; -3; 2), c = (3; 2; -4) ìa = (2; 3; -1), b = (1; r-2; 3), c = (2; -1;1)
a) í r r r rr b) ír r r rr
îa.u = -5, u.b = -11, u.c = 20 îu ^ a , u ^ b, u .c = -6
r r r r r r
ìa = (2; 3;1), b = (r1; -2; -1), c = (-2; 4; 3) ìa = (5; -3; 2), b =r (1; 4; -3), c = (-3; 2; 4)
c) í r r r rr d) ír r r rr
îa.u = 3, b .u = 4, c .u = 2 îa.u = 16, b .u = 9, c .u = -4
r r r
ìa = (7; 2; 3), b = r(4; 3; -5), c = (1;1; -1)
e) í r r r r r
îa.u = -5, b .u = -7, c ^u
r r
Baøi 9. Cho hai vectô a , b . Tìm m ñeå:
r r r
ìar = (2;1; -2), b = (0; - 2 ; 2 ) ìa = (3; -2;1r), b = (2;1; -1) r
a) í r r r r r r b) í r r r r
îu = 2a + 3mb vaø v = ma - b vuoâng goùc îu = ma - 3b vaø v = 3a + 2mb vuoâng goùc
r r
ìa = (3; -2;1r), b = (2;1; -1) r
c) í r r r r
îu = ma - 3b vaø v = 3a + 2mb cuøng phöông
Trang 29
r r
Baøi 10. Cho hai vectô a , b . Tính X, Y khi bieát:
r r r
ì ar = 4, b = 6 ìar = (2; -1; -2), b = 6, ar - b = 4
a) í r r b) í r r
îX = a - b îY = a + b
r r r r
ìr (r ) 0 ìr (r ) 0
c) í a = 4r, br = 6, ar, b r= 120 d) ía = (2r; -1r; -2), br = 6r, a, b = 60
îX = a - b , Y = a + b îX = a - b ,Y = a + b
r r r r r r
Baøi 11. Cho ba vectô a, b , c . Tìm m, n ñeå c = [ a, b ] :
r r r
a) a = ( 3; -1; -2 ) , b = (1; 2; m ) , c = ( 5;1; 7 )
r r r
b) a = ( 6; -2; m ) , b = ( 5; n; -3) , c = ( 6; 33;10 )
r r r
c) a = ( 2; 3;1) , b = ( 5; 6; 4 ) , c = ( m; n;1)
r r r
Baøi 12. Xeùt söï ñoàng phaúng cuûa ba vectô a, b , c trong moãi tröôøng hôïp sau ñaây:
r r r r r r
a) a = (1; -1;1) , b = ( 0;1; 2 ) , c = ( 4; 2; 3) b) a = ( 4; 3; 4 ) , b = ( 2; -1; 2 ) , c = (1; 2;1)
r r r r r r
c) a = ( -3;1; -2 ) , b = (1;1;1) , c = ( -2; 2;1) d) a = ( 4; 2; 5 ) , b = ( 3;1; 3) , c = ( 2; 0;1)
r r r r r r
e) a = (2; 3;1), b = (1; -2; 0), c = (3; -2; 4) f) a = (5; 4; -8), b = (-2; 3; 0), c = (1; 7; -7)
r r r r r r
g) a = (2; -4; 3), b = (1; 2; -2), c = (3; -2;1) h) a = (2; -4; 3), b = (-1; 3; -2), c = (3; -2;1)
r r r
Baøi 13. Tìm m ñeå 3 vectô a, b , c ñoàng phaúng:
r r r
a) a = (1; m; 2 ) , b = ( m + 1; 2;1) , c = ( 0; m - 2; 2 )
r r r
b) a = (2m + 1;1; 2m - 1); b = (m + 1; 2; m + 2), c = (2m; m + 1; 2)
r r r
c) a = ( m + 1; m; m - 2 ) , b = ( m - 1; m + 2; m ) , c = (1; 2; 2 )
r r r
d) a = (1; -3; 2 ) , b = ( m + 1; m - 2;1 - m ) , c = ( 0; m - 2; 2 )
r r r r r r r
Baøi 14. Cho caùc vectô a, b , c , u . Chöùng minh ba vectô a, b , c khoâng ñoàng phaúng. Bieåu dieãn
r r r r
vectô u theo caùc vectô a, b , c :
r r
ìar = ( 2;1; 0 ) , b = (1; -1; 2 ) , cr = ( 2; 2; -1) ìar = (1; -7; 9 ) , b = ( 3; -6;1) , cr = ( 2;1; -7 )
a) í r b) í r
îu = (3; 7; -7) îu = (-4;13; -6)
r r
ìar = (1; 0;1) , b = ( 0; -1;1) , cr = (1;1; 0 ) ìar = (1; 0; 2 ) , b = ( 2; -3; 0 ) , cr = ( 0; -3; 4 )
c) í r d) í r
îu = (8; 9; -1) îu = (-1; -6; 22)
r r
ìar = ( 2; -3;1) , b = ( -1; 2; 5 ) , cr = ( 2; -2; 6 ) ìar = ( 2; -1;1) , b = (1; -3; 2 ) , cr = ( -3; 2; -2 )
e) í r f) í r
îu = (3;1; 2) îu = (4; 3; -5)
r
r r r
Baøi 15. Chöùng toû boán vectô a, b , c , d ñoàng phaúng:
r r r r
a) a = ( -2; -6;1) , b = ( 4; -3; -2 ) , c = ( -4; -2; 2 ) , d = (-2; -11;1)
r r r r
b) a = ( 2; 6; -1) , b = ( 2;1; -1) , c = ( -4; 3; 2 ) , d = (2;11; -1)
r r r r
Baøi 16. Cho ba vectô a, b , c khoâng ñoàng phaúng vaø vectô d . Chöùng minh boä ba vectô sau khoâng
ñoàng phaúng:
r r r r r r r r r r
a) b , c , d = ma + nb (vôùi m, n ≠ 0) b) a , c , d = ma + nb (vôùi m, n ≠ 0)
r r r r r r r r r r r r
c) a , b , d = ma + nb + pc , (vôùi m, n, p ≠ 0) d) b , c , d = ma + nb + pc , (vôùi m, n, p ≠ 0)
r r r r r r
e) a , c , d = ma + nb + pc , (vôùi m, n, p ≠ 0)
Trang 30
VAÁN ÑEÀ 2: Xaùc ñònh ñieåm trong khoâng gian. Chöùng minh tính chaát hình hoïc.
Dieän tích – Theå tích.
– Söû duïng caùc coâng thöùc veà toaï ñoä cuûa vectô vaø cuûa ñieåm trong khoâng gian.
– Söû duïng caùc pheùp toaùn veà vectô trong khoâng gian.
– Coâng thöùc xaùc ñònh toaï ñoä cuûa caùc ñieåm ñaëc bieät.
– Tính chaát hình hoïc cuûa caùc ñieåm ñaëc bieät:
uuur uuur uuur uuur uuur uuur r
· A, B, C thaúng haøng Û AB, AC cuøng phöông Û AB = k AC Û éë AB, AC ùû = 0
uuur uuur
· ABCD laø hình bình haønh Û AB = DC
· Cho DABC coù caùc chaân E, F cuûa caùc ñöôøng phaân giaùc trong vaø ngoaøi cuûa goùc A cuûa DABC
uuur AB uuur uuur AB uuur
treân BC. Ta coù: EB = - .EC , FB = .FC
AC AC
uuur uuur uuur uuur uuur uuur
· A, B, C, D khoâng ñoàng phaúng Û AB, AC , AD khoâng ñoàng phaúng Û éë AB, AC ùû . AD ¹ 0
Baøi 1. Cho ñieåm M. Tìm toïa ñoä hình chieáu vuoâng goùc cuûa ñieåm M:
· Treân caùc maët phaúng toïa ñoä: Oxy, Oxz, Oyz · Treân caùc truïc toïa ñoä: Ox, Oy, Oz
a) M(1; 2; 3) b) M(3; -1; 2) c) M(-1;1; -3) d) M(1; 2; -1)
e) M(2; -5; 7) f) M(22; -15; 7) g) M(11; -9;10) h) M(3; 6; 7)
Baøi 2. Cho ñieåm M. Tìm toïa ñoä cuûa ñieåm M¢ ñoái xöùng vôùi ñieåm M:
· Qua goác toaï ñoä · Qua mp(Oxy) · Qua truïc Oy
a) M(1; 2; 3) b) M(3; -1; 2) c) M(-1;1; -3) d) M(1; 2; -1)
e) M(2; -5; 7) f) M(22; -15; 7) g) M(11; -9;10) h) M(3; 6; 7)
Baøi 3. Xeùt tính thaúng haøng cuûa caùc boä ba ñieåm sau:
a) A(1; 3;1), B(0;1; 2), C (0; 0;1) b) A(1;1;1), B(-4; 3;1), C (-9; 5;1)
c) A(10; 9;12), B(-20; 3; 4), C (-50; -3; -4) d) A(-1; 5; -10), B(5; -7; 8), C(2; 2; -7)
Baøi 4. Cho ba ñieåm A, B, C.
· Chöùng toû ba ñieåm A, B, C taïo thaønh moät tam giaùc.
· Tìm toaï ñoä troïng taâm G cuûa DABC.
· Xaùc ñònh ñieåm D sao cho ABCD laø hình bình haønh.
· Xaùc ñònh toaï ñoä caùc chaân E, F cuûa caùc ñöôøng phaân giaùc trong vaø ngoaøi cuûa goùc A cuûa
DABC treân BC. Tính ñoä daøi caùc ñoaïn phaân giaùc ñoù.
· Tính soá ño caùc goùc trong DABC.
· Tính dieän tích DABC. Töø ñoù suy ra ñoä daøi ñöôøng cao AH cuûa DABC.
a) A(1; 2; -3), B(0; 3; 7), C (12; 5; 0) b) A(0;13; 21), B(11; -23;17), C (1; 0;19)
c) A(3; -4; 7), B(-5; 3; -2), C (1; 2; -3) d) A(4; 2; 3), B(-2;1; -1), C (3; 8; 7)
e) A(3; -1; 2), B(1; 2; -1), C (-1;1; -3) f) A(4;1; 4), B(0; 7; -4), C (3;1; -2)
g) A (1; 0; 0 ) , B ( 0; 0;1) , C ( 2;1;1) h) A(1; -2; 6), B(2; 5;1), C (-1; 8; 4)
Baøi 5. Treân truïc Oy (Ox), tìm ñieåm caùch ñeàu hai ñieåm:
a) A(3;1; 0) , B(-2; 4;1) b) A(1; -2;1), B(11; 0; 7) c) A(4;1; 4), B(0; 7; -4)
d) A(3; -1; 2), B(1; 2; -1) e) A(3; -4; 7), B(-5; 3; -2) f) A(4; 2; 3), B(-2;1; -1)
Baøi 6. Treân maët phaúng Oxy (Oxz, Oyz), tìm ñieåm caùch ñeàu ba ñieåm:
a) A(1;1;1), B(-1;1; 0), C (3;1; -1) b) A(-3; 2; 4), B(0; 0; 7), C (-5; 3; 3)
c) A(3; -1; 2), B(1; 2; -1), C (-1;1; -3) d) A(0;13; 21), B(11; -23;17), C (1; 0;19)
e) A(1; 0; 2), B(-2;1;1), C (1; -3; -2) f) A(1; -2; 6), B(2; 5;1), C (-1; 8; 4)
Trang 31
Baøi 7. Cho hai ñieåm A, B. Ñöôøng thaúng AB caét maët phaúng Oyz (Oxz, Oxy) taïi ñieåm M.
· Ñieåm M chia ñoaïn thaúng AB theo tæ soá naøo ? · Tìm toïa ñoä ñieåm M.
a) A ( 2; -1; 7 ) , B ( 4; 5; -2 ) b) A(4; 3; -2), B(2; -1;1) c) A(10; 9;12), B(-20; 3; 4)
d) A(3; -1; 2), B(1; 2; -1) e) A(3; -4; 7), B(-5; 3; -2) f) A(4; 2; 3), B(-2;1; -1)
Baøi 8. Cho boán ñieåm A, B, C, D.
· Chöùng minh A, B, C, D laø boán ñænh cuûa moät töù dieän.
· Tìm toïa ñoä troïng taâm G cuûa töù dieän ABCD.
· Tính goùc taïo bôûi caùc caïnh ñoái dieän cuûa töù dieän ABCD.
· Tính theå tích cuûa khoái töù dieän ABCD.
· Tính dieän tích tam giaùc BCD, töø ñoù suy ra ñoä daøi ñöôøng cao cuûa töù dieän veõ töø A.
a) A(2; 5; -3), B(1; 0; 0), C (3; 0; -2), D (-3; -1; 2) b) A (1; 0; 0 ) , B ( 0;1; 0 ) , C ( 0; 0;1) , D ( -2;1; -1)
c) A (1;1; 0 ) , B ( 0; 2;1) , C (1; 0; 2 ) , D (1;1;1) d) A ( 2; 0; 0 ) , B ( 0; 4; 0 ) , C ( 0; 0; 6 ) , D ( 2; 4; 6 )
e) A(2; 3;1), B(4;1; -2), C (6; 3; 7), D (-5; -4; 8) f) A(5; 7; -2), B(3;1; -1), C (9; 4; -4), D(1; 5; 0)
g) A(2; 4;1), B(-1; 0;1), C (-1; 4; 2), D(1; -2;1) h) A(-3; 2; 4), B(2; 5; -2), C (1; -2; 2), D(4; 2; 3)
i) A(3; 4; 8), B(-1; 2;1), C (5; 2; 6), D (-7; 4; 3) k) A(-3; -2; 6), B(-2; 4; 4), C (9; 9; -1), D (0; 0;1)
Baøi 9. Cho hình hoäp ABCD.A'B'C'D'.
· Tìm toaï ñoä caùc ñænh coøn laïi.
· Tính theå tích khoái hoäp.
a) A (1; 0;1) , B ( 2;1; 2 ) , D (1; -1;1) , C ' ( 4; 5; -5 ) b) A(2; 5; -3), B(1; 0; 0), C (3; 0; -2), A '(-3; -1; 2)
c) A(0; 2;1), B(1; -1;1), D (0; 0; 0;), A '(-1;1; 0) d) A(0; 2; 2), B(0;1; 2), C (-1;1;1), C '(1; -2; -1)
Baøi 10. Cho boán ñieåm S(3; 1; –2), A(5; 3; 1), B(2; 3; –4), C(1; 2; 0).
a) Chöùng minh SA ^ (SBC), SB ^ (SAC), SC ^ (SAB).
b) Chöùng minh S.ABC laø moät hình choùp ñeàu.
c) Xaùc ñònh toaï ñoä chaân ñöôøng cao H cuûa hình choùp. Suy ra ñoä daøi ñöôøng cao SH.
Baøi 11. Cho boán ñieåm S(1; 2; 3), A(2; 2; 3), B(1; 3; 3), C(1; 2; 4).
a) Chöùng minh SA ^ (SBC), SB ^ (SAC), SC ^ (SAB).
b) Goïi M, N, P laàn löôït laø trung ñieåm cuûa BC, CA, AB. Chöùng minh SMNP laø töù dieän ñeàu.
c) Veõ SH ^ (ABC). Goïi S¢ laø ñieåm ñoái xöùng cuûa H qua S. Chöùng minh S¢ABC laø töù dieän ñeàu.
Baøi 12. Cho hình hoäp chöõ nhaä
uur t uuu
OABC.DEFG.
r Goïi Iuuu
laø
r taâ
uuum cuûra hình hoäp.
r uuu
a) Phaân tích caùc vectô OI , AG theo caùc vectô OA, OC , OD .
uur uuur uuur uur
b) Phaân tích vectô BI theo caùc vectô FE , FG , FI .
Baøi 13. Cho hình laäp phöông
uuur ABCD.EFGH. uuur uuur uuur
a) Phaân tích vectô AE theo caùc vectô AC , AF , AH .
uuur uuur uuur uuur
b) Phaân tích vectô AG theo caùc vectô AC , AF , AH .
Baøi 14. Cho hình hoäp ABCD.A'B'C'D'. Goïi M, N laàn löôït laø trung ñieåm cuûa AD vaø BB¢. Chöùng
minh raèng MN ^ A¢C.
Baøi 15. Cho hình laäp phöông ABCD.A'B'C'D' vôùi caïnh baèng 1. Treân caùc caïnh BB¢, CD, A¢D¢ laàn
löôït laáy caùc ñieåm M, N, P sao cho B¢M = CN = D¢P = x (0 < x < 1). Chöùng minh AC¢ vuoâng
goùc vôùi maët phaúng (MNP).
Trang 32
VAÁN ÑEÀ 3: Phöông trình maët caàu
Ñeå vieát phöông trình maët caàu (S), ta caàn xaùc ñònh taâm I vaø baùn kính R cuûa maët caàu.
Daïng 1: (S) coù taâm I(a; b; c) vaø baùn kính R:
(S): ( x - a)2 + ( y - b)2 + ( z - c )2 = R 2
Daïng 2: (S) coù taâm I(a; b; c) vaø ñi qua ñieåm A:
Khi ñoù baùn kính R = IA.
Daïng 3: (S) nhaän ñoaïn thaúng AB cho tröôùc laøm ñöôøng kính:
x + xB y +y z +z
– Taâm I laø trung ñieåm cuûa ñoaïn thaúng AB: xI = A ; yI = A B ; zI = A B .
2 2 2
AB
– Baùn kính R = IA = .
2
Daïng 4: (S) ñi qua boán ñieåm A, B, C, D (maët caàu ngoaïi tieáp töù dieän ABCD):
– Giaû söû phöông trình maët caàu (S) coù daïng: x 2 + y 2 + z 2 + 2ax + 2by + 2cz + d = 0 (*).
– Thay laàn löôït toaï ñoä cuûa caùc ñieåm A, B, C, D vaøo (*), ta ñöôïc 4 phöông trình.
– Giaûi heä phöông trình ñoù, ta tìm ñöôïc a, b, c, d Þ Phöông trình maët caàu (S).
Daïng 5: (S) ñi qua ba ñieåm A, B, C vaø coù taâm I naèm treân maët phaúng (P) cho tröôùc:
Giaûi töông töï nhö daïng 4.
Daïng 6: (S) coù taâm I vaø tieáp xuùc vôùi maët caàu (T) cho tröôùc:
– Xaùc ñònh taâm J vaø baùn kính R¢ cuûa maët caàu (T).
– Söû duïng ñieàu kieän tieáp xuùc cuûa hai maët caàu ñeå tính baùn kính R cuûa maët caàu (S).
(Xeùt hai tröôøng hôïp tieáp xuùc trong vaø tieáp xuùc ngoaøi)
Chuù yù: Vôùi phöông trình maët caàu (S):

x 2 + y 2 + z 2 + 2ax + 2by + 2cz + d = 0 vôùi a2 + b 2 + c 2 - d > 0
thì (S) coù taâm I(–a; –b; –c) vaø baùn kính R = a2 + b2 + c2 - d .
Baøi 1. Tìm taâm vaø baùn kính cuûa caùc maët caàu sau:
a) x 2 + y 2 + z 2 - 8 x + 2 y + 1 = 0 b) x 2 + y 2 + z 2 + 4 x + 8y - 2 z - 4 = 0
c) x 2 + y 2 + z2 - 2 x - 4 y + 4 z = 0 d) x 2 + y 2 + z 2 - 6 x + 4 y - 2z - 86 = 0
e) x 2 + y 2 + z2 - 12 x + 4 y - 6 z + 24 = 0 f) x 2 + y 2 + z2 - 6 x - 12 y + 12 z + 72 = 0
g) x 2 + y 2 + z 2 - 8 x + 4 y + 2 z - 4 = 0 h) x 2 + y 2 + z2 - 3 x + 4 y = 0
i) 3 x 2 + 3y 2 + 3z2 + 6 x - 3y + 15z - 2 = 0 k) x 2 + y 2 + z2 - 6 x + 2 y - 2z + 10 = 0
Baøi 2. Xaùc ñònh m, t, a, … ñeå phöông trình sau xaùc ñònh moät maët caàu, tìm taâm vaø baùn kính cuûa
caùc maët caàu ñoù:
a) x 2 + y 2 + z2 - 2(m + 2) x + 4my - 2mz + 5m 2 + 9 = 0
b) x 2 + y 2 + z2 - 2(3 - m) x - 2(m + 1) y - 2mz + 2m 2 + 7 = 0
c) x 2 + y 2 + z2 + 2(cos a + 1) x - 4 y - 2 cos a .z + cos 2a + 7 = 0
d) x 2 + y 2 + z2 + 2(3 - 2 cos 2 a ) x + 4(sin 2 a - 1) y + 2 z + cos 4a + 8 = 0
e) x 2 + y 2 + z2 - 2 ln t.x + 2 y - 6 z + 3 ln t + 8 = 0
f) x 2 + y 2 + z2 + 2(2 - ln t ) x + 4 ln t.y + 2(ln t + 1)z + 5 ln 2 t + 8 = 0
Trang 33
Baøi 3. Vieát phöông trình maët caàu coù taâm I vaø baùn kính R:
a) I (1; -3; 5), R = 3 b) I (5; -3; 7), R = 2 c) I (1; -3; 2), R = 5 d) I (2; 4; -3), R = 3
Baøi 4. Vieát phöông trình maët caàu coù taâm I vaø ñi qua ñieåm A:
a) I (2; 4; -1), A(5; 2; 3) b) I (0; 3; -2), A(0; 0; 0) c) I (3; -2;1), A(2;1; -3)
d) I (4; -4; -2), A(0; 0; 0) e) I (4; -1; 2), A(1; -2; -4)
Baøi 5. Vieát phöông trình maët caàu coù ñöôøng kính AB, vôùi:
a) A(2; 4; -1), B(5; 2; 3) b) A(0; 3; -2), B(2; 4; -1) c) A(3; -2;1), B(2;1; -3)
d) A(4; -3; -3), B(2;1; 5) e) A(2; -3; 5), B(4;1; -3) f) A(6; 2; -5), B(-4; 0; 7)
Baøi 6. Vieát phöông trình maët caàu ngoaïi tieáp töù dieän ABCD, vôùi:
a) A (1;1; 0 ) , B ( 0; 2;1) , C (1; 0; 2 ) , D (1;1;1) b) A ( 2; 0; 0 ) , B ( 0; 4; 0 ) , C ( 0; 0; 6 ) , D ( 2; 4; 6 )
c) A(2; 3;1), B(4;1; -2), C (6; 3; 7), D (-5; -4; 8) d) A(5; 7; -2), B(3;1; -1), C (9; 4; -4), D(1; 5; 0)
e) A(6; -2; 3), B(0;1; 6), C (2; 0; -1), D(4;1; 0) f) A(0;1; 0), B(2; 3;1), C (-2; 2; 2), D(1; -1; 2)
Baøi 7. Vieát phöông trình maët caàu ñi qua ba ñieåm A, B, C vaø coù taâm naèm trong maët phaúng (P)
cho tröôùc, vôùi:
ì A(1; 2; 0), B(-1;1; 3), C (2; 0; -1) ì A(2; 0;1), B(1; 3; 2), C (3; 2; 0)
a) í b) í
î( P ) º (Oxz ) î( P ) º (Oxy )
Baøi 8. Vieát phöông trình maët caàu (S) coù taâm I vaø tieáp xuùc vôùi maët caàu (T), vôùi:
ìI (-5;1;1) ìI (-3; 2; 2)
a) í 2 2 2 b) í 2 2 2
î(T ) : x + y + z - 2 x + 4 y - 6 z + 5 = 0 î(T ) : x + y + z - 2 x + 4 y - 8z + 5 = 0
VAÁN ÑEÀ 4: Vò trí töông ñoái giöõa hai maët caàu maët caàu
Cho hai maët caàu S1(I1, R1) vaø S2(I2, R2).
· I1I 2 < R1 - R2 Û (S1), (S2) trong nhau · I1I 2 > R1 + R2 Û (S1), (S2) ngoaøi nhau
· I1I 2 = R1 - R2 Û (S1), (S2) tieáp xuùc trong · I1I 2 = R1 + R2 Û (S1), (S2) tieáp xuùc ngoaøi
· R1 - R2 < I1I 2 < R1 + R2 Û (S1), (S2) caét nhau theo moät ñöôøng troøn.
Baøi 1. Xeùt vò trí töông ñoái cuûa hai maët caàu:

ïì x 2 + y 2 + z2 - 8 x + 4 y - 2 z - 4 = 0 ìï( x + 1)2 + ( y - 2)2 + ( z - 3)2 = 9
a) í 2 2 2
b) í 2 2 2
ïî x + y + z + 4 x - 2 y - 4 z + 5 = 0 ïî x + y + z - 6 x - 10 y - 6z - 21 = 0
ìï x 2 + y 2 + z2 - 2 x + 4 y - 10 z + 5 = 0 ìï x 2 + y 2 + z2 - 8 x + 4 y - 2z - 15 = 0
c) í 2 2 2
d) í 2 2 2
ïî x + y + z - 4 x - 6 y + 2z - 2 = 0 ïî x + y + z + 4 x - 12 y - 2 z + 25 = 0
ïì x 2 + y 2 + z2 - 2 x - 6 y + 4z + 5 = 0 ïì x 2 + y 2 + z2 + 4 x - 2 y + 2 z - 3 = 0
e) í 2 2 2
f) í 2 2 2
ïî x + y + z - 6 x + 2 y - 4z - 2 = 0 ïî x + y + z - 6 x + 4 y - 2z - 2 = 0
Baøi 2. Bieän luaän theo m vò trí töông ñoái cuûa hai maët caàu:
ïì( x - 2)2 + ( y - 1)2 + ( z + 3)2 = 64 ìï( x - 3)2 + ( y + 2)2 + ( z + 1)2 = 81
a) í 2 2 2 2
b) í 2 2 2 2
ïî( x - 4) + ( y + 2) + ( z - 3) = (m + 2) ïî( x - 1) + ( y - 2) + ( z - 3) = (m - 3)
ìï( x + 2)2 + ( y - 2)2 + ( z - 1)2 = 25 ìï( x + 3)2 + ( y + 2)2 + (z + 1)2 = 16
c) í 2 2 2 2
d) í 2 2 2 2
ïî( x + 1) + ( y + 2) + ( z + 3) = (m - 1) ïî( x - 1) + ( y - 2) + ( z - 3) = (m + 3)
Trang 34
VAÁN ÑEÀ 5: Taäp hôïp ñieåm laø maët caàu – Taäp hôïp taâm maët caàu
1. Taäp hôïp ñieåm laø maët caàu
Giaû söû tìm taäp hôïp ñieåm M thoaû tính chaát (P) naøo ñoù.
– Tìm heä thöùc giöõa caùc toaï ñoä x, y, z cuûa ñieåm M. Chaúng haïn coù daïng:
( x - a )2 + ( y - b )2 + ( z - c )2 = R 2
hoaëc: x 2 + y 2 + z 2 + 2ax + 2by + 2cz + d = 0
– Tìm giôùi haïn quó tích (neáu coù).
2. Tìm taäp hôïp taâm maët caàu
ì x = f (t )
ï
– Tìm toaï ñoä cuûa taâm I, chaúng haïn: í y = g(t ) (*)
ïîz = h(t )
– Khöû t trong (*) ta coù phöông trình taäp hôïp ñieåm.
– Tìm giôùi haïn quó tích (neáu coù).
Baøi 1. Cho hai ñieåm A(1; 2; 1), B(3; 1; –2). Tìm taäp hôïp caùc ñieåm M(x; y; z) sao cho:
MA
a) MA 2 + MB 2 = 30 b) =2 c) MA 2 + MB 2 = k 2 (k > 0)
MB
Baøi 2. Cho hai ñieåm A(2; –3; –1), B(–4; 5; –3). Tìm taäp hôïp caùc ñieåm M(x; y; z) sao cho:
MA
c) ·
3
a) MA 2 + MB 2 = 124 b) = AMB = 900
MB 2
d) MA = MB e) MA 2 + MB 2 = 2(k 2 + 1) (k > 0)
Baøi 3. Tìm taäp hôïp caùc taâm I cuûa maët caàu sau khi m thay ñoåi:
a) x 2 + y 2 + z2 - 4 x - 6 y + 2(m - 3)z + 19 - 2m = 0
b) x 2 + y 2 + z 2 + 2(m - 2) x + 4 y - 2 z + 2m + 4 = 0
c) x 2 + y 2 + z2 + 2 x - 4 y + 2(m + 1)z + 2m 2 + 6 = 0
d) x 2 + y 2 + z2 - 4(2 + cos m) x - 2(5 + 2 sin m )y - 6 z + cos 2m + 1 = 0
e) x 2 + y 2 + z2 + 2(3 - 4 cos m) x - 2(4 sin m + 1)y - 4 z - 5 - 2 sin 2 m = 0
Trang 35
III. PHÖÔNG TRÌNH MAËT PHAÚNG
1. Vectô phaùp tuyeán – Caëp vectô chæ phöông cuûa maët phaúng
r r r
· Vectô n ¹ 0 laø VTPT cuûa (a) neáu giaù cuûa n vuoâng goùc vôùi (a).
r r
· Hai vectô a , b khoâng cuøng phöông laø caëp VTCP cuûa (a) neáu caùc giaù cuûa chuùng song song
hoaëc naèm treân (a).
r r
Chuù yù: · Neáu n laø moät VTPT cuûa (a) thì kn (k ≠ 0) cuõng laø VTPT cuûa (a).
r r r r r
· Neáu a , b laø moät caëp VTCP cuûa (a) thì n = [ a , b ] laø moät VTPT cuûa (a).
2. Phöông trình toång quaùt cuûa maët phaúng
Ax + By + Cz + D = 0 vôùi A2 + B 2 + C 2 > 0
r
· Neáu (a) coù phöông trình Ax + By + Cz + D = 0 thì n = ( A; B; C ) laø moät VTPT cuûa (a).
r
· Phöông trình maët phaúng ñi qua M0 ( x0 ; y0 ; z0 ) vaø coù moät VTPT n = ( A; B; C ) laø:
A( x - x0 ) + B( y - y0 ) + C ( z - z0 ) = 0
3. Caùc tröôøng hôïp rieâng
Caùc heä soá Phöông trình maët phaúng (a) Tính chaát maët phaúng (a)
D=0 Ax + By + Cz = 0 (a) ñi qua goác toaï ñoä O
A=0 By + Cz + D = 0 (a) // Ox hoaëc (a) É Ox
B=0 Ax + Cz + D = 0 (a) // Oy hoaëc (a) É Oy
C=0 Ax + By + D = 0 (a) // Oz hoaëc (a) É Oz
A=B=0 Cz + D = 0 (a) // (Oxy) hoaëc (a) º (Oxy)
A=C=0 By + D = 0 (a) // (Oxz) hoaëc (a) º (Oxz)
B=C=0 Ax + D = 0 (a) // (Oyz) hoaëc (a) º (Oyz)
Chuù yù: · Neáu trong phöông trình cuûa (a) khoâng chöùa aån naøo thì (a) song song hoaëc chöùa
truïc töông öùng.
x y z
· Phöông trình maët phaúng theo ñoaïn chaén: + + =1
a b c
(a) caét caùc truïc toaï ñoä taïi caùc ñieåm (a; 0; 0), (0; b; 0), (0; 0; c)
4. Vò trí töông ñoái cuûa hai maët phaúng

Cho hai maët phaúng (a), (b) coù phöông trình: (a): A1 x + B1y + C1z + D1 = 0
(b): A2 x + B2 y + C2 z + D2 = 0
· (a), (b) caét nhau Û A1 : B1 : C1 ¹ A2 : B2 : C2
A1 B1 C1 D1 A1 B1 C1 D1
· (a) // (b) Û = = ¹ · (a) º (b) Û = = =
A2 B2 C2 D2 A2 B2 C2 D2
· (a) ^ (b) Û A1 A2 + B1B2 + C1C2 = 0
5. Khoaûng caùch töø ñieåm M0(x0; y0; z0) ñeán maët phaúng (a): Ax + By + Cz + D = 0
Ax0 + By0 + Cz0 + D
d ( M0 ,(a ) ) =
A2 + B 2 + C 2
Trang 36
VAÁN ÑEÀ 1: Vieát phöông trình maët phaúng
Ñeå laäp phöông trình maët phaúng (a) ta caàn xaùc ñònh moät ñieåm thuoäc (a) vaø moät VTPT cuûa noù.
r
Daïng 1: (a) ñi qua ñieåm M ( x0 ; y0 ; z0 ) coù VTPT n = ( A; B;C ) :
(a): A ( x - x0 ) + B ( y - y0 ) + C ( z - z0 ) = 0
r r
Daïng 2: (a) ñi qua ñieåm M ( x0 ; y0 ; z0 ) coù caëp VTCP a , b :
r r r
Khi ñoù moät VTPT cuûa (a) laø n = [ a , b ] .
Daïng 3: (a) ñi qua ñieåm M ( x0 ; y0 ; z0 ) vaø song song vôùi maët phaúng (b): Ax + By + Cz + D = 0:
(a): A ( x - x0 ) + B ( y - y0 ) + C ( z - z0 ) = 0
Daïng 4: (a) ñi qua 3 ñieåm khoâng thaúng haøng A, B, C:
r uuur uuur
Khi ñoù ta coù theå xaùc ñònh moät VTPT cuûa (a) laø: n = éë AB, AC ùû
Daïng 5: (a) ñi qua moät ñieåm M vaø moät ñöôøng thaúng (d) khoâng chöùa M:
r
– Treân (d) laáy ñieåm A vaø VTCP u .
r uuur r
– Moät VTPT cuûa (a) laø: n = éë AM , u ùû
Daïng 6: (a) ñi qua moät ñieåm M vaø vuoâng goùc vôùi moät ñöôøng thaúng (d):
r
VTCP u cuûa ñöôøng thaúng (d) laø moät VTPT cuûa (a).
Daïng 7: (a) ñi qua 2 ñöôøng thaúng caét nhau d1, d2:
r r
– Xaùc ñònh caùc VTCP a , b cuûa caùc ñöôøng thaúng d1, d2.
r r r
– Moät VTPT cuûa (a) laø: n = [ a , b ] .
– Laáy moät ñieåm M thuoäc d1 hoaëc d2 Þ M Î (a).
Daïng 8: (a) chöùa ñöôøng thaúng d1 vaø song song vôùi ñöôøng thaúng d2 (d1, d2 cheùo nhau):
r r
r r r
– Laáy moät ñieåm M thuoäc d1 Þ M Î (a).
Daïng 9: (a) ñi qua ñieåm M vaø song song vôùi hai ñöôøng thaúng cheùo nhau d1, d2:
r r
r r r
Daïng 10: (a) ñi qua moät ñöôøng thaúng (d) vaø vuoâng goùc vôùi moät maët phaúng (b):
r r
– Xaùc ñònh VTCP u cuûa (d) vaø VTPT nb cuûa (b).
r r r
– Moät VTPT cuûa (a) laø: n = éë u , nb ùû .
– Laáy moät ñieåm M thuoäc d Þ M Î (a).
Daïng 11: (a) ñi qua ñieåm M vaø vuoâng goùc vôùi hai maët phaúng caét nhau (b), (g):
r r
– Xaùc ñònh caùc VTPT nb , ng cuûa (b) vaø (g).
r r r
– Moät VTPT cuûa (a) laø: n = éëub , ng ùû .
Daïng 12: (a) ñi qua ñöôøng thaúng (d) cho tröôùc vaø caùch ñieåm M cho tröôùc moät khoaûng k cho
tröôùc:
– Giaû söû (a) coù phöông trình: Ax + By + Cz+D = 0 ( A2 + B 2 + C 2 ¹ 0 ) .
– Laáy 2 ñieåm A, B Î (d) Þ A, B Î (a) (ta ñöôïc hai phöông trình (1), (2)).
– Töø ñieàu kieän khoaûng caùch d ( M ,(a )) = k , ta ñöôïc phöông trình (3).
– Giaûi heä phöông trình (1), (2), (3) (baèng caùch cho giaù trò moät aån, tìm caùc aån coøn laïi).
Daïng 13: (a) laø tieáp xuùc vôùi maët caàu (S) taïi ñieåm H:
– Giaû söû maët caåu (S) coù taâm I vaø baùn kính R.
Trang 37
r uur
– Moät VTPT cuûa (a) laø: n = IH
Chuù yù: Ñeå vieát phöông trình maët phaúng caàn naém vöõng caùc caùch xaùc ñònh maët phaúng ñaõ hoïc ôû
lôùp 11.
r
Baøi 1. Vieát phöông trình maët phaúng (P) ñi qua ñieåm M vaø coù VTPT n cho tröôùc:
r r r
a) M ( 3;1;1) , n = ( -1;1;2 ) b) M ( -2;7; 0 ) , n = ( 3; 0;1) c) M ( 4; -1; -2 ) , n = ( 0;1;3 )
r r r
d) M ( 2;1; -2 ) , n = (1; 0; 0 ) e) M ( 3;4;5 ) , n = (1; -3; -7 ) f) M (10;1;9 ) , n = ( -7;10;1)
Baøi 2. Vieát phöông trình maët phaúng trung tröïc cuûa ñoaïn thaúng AB cho tröôùc, vôùi:
a) A(2;1;1), B(2; -1; -1) b) A(1; -1; -4), B(2; 0; 5) c) A(2; 3; -4), B(4; -1; 0)
æ1 ö æ 1 ö æ 2 1ö æ 1 ö
d) A ç ; -1; 0 ÷ , B ç 1; - ;5 ÷ e) A ç 1; ; ÷ , B ç -3; ;1 ÷ f) A(2; -5; 6), B(-1; -3; 2)
è2 ø è 2 ø è 3 2ø è 3 ø
r r
Baøi 3. Vieát phöông trình maët phaúng ñi qua ñieåm M vaø coù caëp VTCP a , b cho tröôùc, vôùi:
r r r r
a) M (1; 2; -3), a = (2;1; 2), b = (3; 2; -1) b) M (1; -2; 3), a = 3; -1; -2), b = (0; 3; 4)
r r r r
c) M (-1; 3; 4), a = (2; 7; 2), b = (3; 2; 4) d) M (-4; 0; 5), a = (6; -1; 3); b = (3; 2;1)
Baøi 4. Vieát phöông trình maët phaúng (a) ñi qua ñieåm M vaø song song vôùi maët phaúng (b ) cho
tröôùc, vôùi:
a) M ( 2;1; 5 ) , ( b ) = (Oxy ) b) M (1; -2;1) , ( b ) : 2 x - y + 3 = 0
c) M ( -1;1; 0 ) , ( b ) : x - 2 y + z - 10 = 0 d) M ( 3; 6; -5) , ( b ) : - x + z - 1 = 0
e) M (2; -3; 5), ( b ) : x + 2 y - z + 5 = 0 f) M (1;1;1), ( b ) : 10 x - 10 y + 20z - 40 = 0
Baøi 5. Vieát phöông trình maët phaúng (a) ñi qua ñieåm M vaø laàn löôït song song vôùi caùc maët phaúng
toaï ñoä, vôùi:
a) M ( 2;1; 5 ) b) M (1; -2;1) c) M ( -1;1; 0 ) d) M ( 3; 6; -5 )
e) M(2; -3; 5) f) M(1;1;1) g) M(-1;1; 0) h) M(3; 6; -5)
Baøi 6. Vieát phöông trình maët phaúng (a) ñi qua ba ñieåm A, B, C khoâng thaúng haøng cho tröôùc,
vôùi:
a) A(1; -2; 4), B(3; 2; -1), C (-2;1; -3) b) A(0; 0; 0), B(-2; -1; 3), C (4; -2;1)
c) A(-1; 2; 3), B(2; -4; 3), C (4; 5; 6) d) A(3; -5; 2), B(1; -2; 0), C (0; -3; 7)
e) A(2; -4; 0), B(5;1; 7), C (-1; -1; -1) f) A(3; 0; 0), B(0; -5; 0), C (0; 0; -7)
Baøi 7. Vieát phöông trình maët phaúng (a) ñi qua ñieåm A vaø vuoâng goùc vôùi ñöôøng thaúng ñi qua hai
ñieåm B, C cho tröôùc, vôùi:
a) A(1; -2; 4), B(3; 2; -1), C (-2;1; -3) b) A(0; 0; 0), B(-2; -1; 3), C (4; -2;1)
c) A(-1; 2; 3), B(2; -4; 3), C (4; 5; 6) d) A(3; -5; 2), B(1; -2; 0), C (0; -3; 7)
e) A(2; -4; 0), B(5;1; 7), C (-1; -1; -1) f) A(3; 0; 0), B(0; -5; 0), C (0; 0; -7)
Baøi 8. Vieát phöông trình maët phaúng (a) ñi qua hai ñieåm A, B vaø vuoâng goùc vôùi maët phaúng (b)
ì A(3;1; -1), B(2; -1; 4) ì A(-2; -1; 3), B(4; -2;1) ì A(2; -1; 3), B(-4; 7; -9)
a) í b) í c) í
î( b ) : 2 x - y + 3z - 1 = 0 î( b ) : 2 x + 3y - 2 z + 5 = 0 î( b ) : 3x + 4 y - 8z - 5 = 0
ì A(3; -1; -2), B(-3;1; 2)
d) í
î( b ) : 2 x - 2 y - 2 z + 5 = 0
Baøi 9. Vieát phöông trình maët phaúng (a) ñi qua ñieåm M vaø vuoâng goùc vôùi hai maët phaúng (b), (g)
a) M (-1; -2; 5), ( b ) : x + 2 y - 3z + 1 = 0, (g ) : 2 x - 3y + z + 1 = 0
Trang 38
b) M (1; 0; -2), ( b ) : 2 x + y - z - 2 = 0, ( g ) : x - y - z - 3 = 0
c) M (2; -4; 0), ( b ) : 2 x + 3y - 2z + 5 = 0, (g ) : 3 x + 4 y - 8z - 5 = 0
d) M (5;1; 7), ( b ) : 3x - 4 y + 3z + 6 = 0, (g ) : 3x - 2 y + 5z - 3 = 0
Baøi 10. Vieát phöông trình maët phaúng (a) ñi qua ñieåm M vaø giao tuyeán cuûa hai maët phaúng (P),
(Q) cho tröôùc, vôùi:
a) M (1; 2; -3) , ( P ) : 2 x - 3y + z - 5 = 0, ( Q ) : 3 x - 2 y + 5z - 1 = 0
b) M ( 2;1; -1) , ( P ) : x - y + z - 4 = 0, (Q ) : 3x - y + z - 1 = 0
c) M ( 3; 4;1) , ( P ) : 19 x - 6 y - 4z + 27 = 0, ( Q ) :42 x - 8y + 3z + 11 = 0
d) M ( 0; 0;1) , ( P ) : 5 x - 3y + 2 z - 5 = 0, (Q ) : 2 x - y - z - 1 = 0
Baøi 11. Vieát phöông trình maët phaúng (a) qua giao tuyeán cuûa hai maët phaúng (P), (Q), ñoàng thôøi
song song vôùi maët phaúng (R) cho tröôùc, vôùi:
a) ( P ) : y + 2z - 4 = 0, (Q ) : x + y - z - 3 = 0, ( R) : x + y + z - 2 = 0
b) ( P ) : x - 4 y + 2z - 5 = 0, (Q) : y + 4 z - 5 = 0, ( R) : 2 x - y + 19 = 0
c) ( P ) : 3x - y + z - 2 = 0, (Q ) : x + 4 y - 5 = 0, ( R) : 2 x - z + 7 = 0
vuoâng goùc vôùi maët phaúng (R) cho tröôùc, vôùi:
a) ( P ) : 2 x + 3y - 4 = 0, (Q ) : 2 y - 3z - 5 = 0, ( R) : 2 x + y - 3z - 2 = 0
b) ( P ) : y + 2z - 4 = 0, (Q ) : x + y - z + 3 = 0, ( R) : x + y + z - 2 = 0
c) ( P ) : x + 2 y - z - 4 = 0, (Q ) : 2 x + y + z + 5 = 0, ( R) : x - 2 y - 3z + 6 = 0
d) ( P ) : 3x - y + z - 2 = 0, (Q ) : x + 4 y - 5 = 0, ( R) : 2 x - z + 7 = 0
caùch ñieåm M cho tröôùc moät khoaûng baèng k, vôùi:
a) ( P ): x - y - 2 = 0, (Q ) : 5 x - 13y + 2 z = 0, M (1; 2; 3), k = 2
VAÁN ÑEÀ 2: Vò trí töông ñoái cuûa hai maët phaúng
Baøi 1. Xeùt vò trí töông ñoái cuûa caùc caëp maët phaúng sau:
ì2 x + 3y - 2z + 5 = 0 ì3 x - 4 y + 3z + 6 = 0 ì5 x + 5 y - 5z - 1 = 0
a) í b) í c) í
î3 x + 4 y - 8z - 5 = 0 î3 x - 2 y + 5z - 3 = 0 î3 x + 3y - 3z + 7 = 0
ì2 x - 2 y - 4z + 5 = 0
ì 6 x - 4 y - 6z + 5 = 0 ï ì3 x - 2 y - 6 z - 23 = 0
d) í e) í 25 f) í
î12 x - 8y - 12z - 5 = 0 ïî5 x - 5y - 10z + 2 = 0 î3 x - 2 y - 6 z + 33 = 0
Baøi 2. Xaùc ñònh m, n ñeå caùc caëp maët phaúng sau: · song song · caét nhau · truøng nhau
ì3 x + my - 2 z - 7 = 0 ì5 x - 2 y + mz - 11 = 0 ì2 x + my + 3z - 5 = 0
a) í b) í c) í
î nx + 7 y - 6 z + 4 = 0 î 3x + ny + z - 5 = 0 înx - 6 y - 6 z + 2 = 0
ì3 x - y + mz - 9 = 0 ì 2 x + y + 3z - 5 = 0 ì3 x - 5y + mz - 3 = 0
d) í e) í f) í
î2 x + ny + 2 z - 3 = 0 îmx - 6 y - 6 z - 2 = 0 î 2 x + y - 3z + 1 = 0
ì x + my - z + 2 = 0 ì2 x - ny + 2z - 1 = 0 ì3 x - (m - 3) y + 2z - 5 = 0
g) í h) í i) í
î2 x + y + 4nz - 3 = 0 î3 x - y + mz - 2 = 0 î(m + 2) x - 2 y + mz - 10 = 0
Baøi 3. Xaùc ñònh m ñeå caùc caëp maët phaúng sau vuoâng goùc vôùi nhau
ì2 x - 7 y + mz + 2 = 0 ì(2m - 1) x - 3my + 2 z + 3 = 0
a) í b) í
î 3x + y - 2 z + 15 = 0 î mx + (m - 1)y + 4 z - 5 = 0
Trang 39
ìmx + 2 y + mz - 12 = 0 ì3 x - (m - 3) y + 2z - 5 = 0
c) í d) í
î x + my + z + 7 = 0 î(m + 2) x - 2 y + mz - 10 = 0
ì 4 x - 3y - 3z = 0 ì3 x - 5y + mz - 3 = 0
e) í f) í
î mx + 2 y - 7z - 1 = 0 î x + 3y + 2 z + 5 = 0
VAÁN ÑEÀ 3: Khoaûng caùch töø moät ñieåm ñeán moät maët phaúng.
Khoaûng caùch giöõa hai maët phaúng song song.
Hình chieáu cuûa moät ñieåm treân maët phaúng . Ñieåm ñoái xöùng cuûa moät ñieåm qua maët phaúng.
· Khoaûng caùch töø ñieåm M0(x0; y0; z0) ñeán maët phaúng (a): Ax + By + Cz + D = 0
Ax0 + By0 + Cz0 + D
d ( M0 ,(a ) ) =
A2 + B 2 + C 2
· Khoaûng caùch giöõa hai maët phaúng song song baèng khoaûng caùch töø moät ñieåm baát kì treân maët
phaúng naøy ñeán maët phaúng kia.
Chuù yù: Neáu hai maët phaúng khoâng song song thì khoaûng caùch giöõa chuùng baèng 0.
uuuur
ì MH , nr cuøng phöông
· Ñieåm H laø hình chieáu cuûa ñieåm M treân (P) Û í
H Î (P)
uuuuurî uuuur
· Ñieåm M¢ ñoái xöùng vôùi ñieåm M qua (P) Û MM ¢ = 2 MH
Baøi 1. Cho maët phaúng (P) vaø ñieåm M.

· Tính khoaûng caùch töø M ñeán (P). · Tìm toaï ñoä hình chieáu H cuûa M treân (P).
· Tìm toaï ñoä ñieåm M¢ ñoái xöùng vôùi M qua (P).
a) ( P ) : 2 x - y + 2z - 6 = 0, M (2; -3; 5) b) ( P ) : x + y + 5z - 14 = 0, M (1; -4; -2)
c) ( P ) : 6 x - 2 y + 3z + 12 = 0, M (3;1; -2) d) ( P ) : 2 x - 4 y + 4z + 3 = 0, M (2; -3; 4)
e) ( P ) : x - y + z - 4 = 0, M (2;1; -1) f) ( P ) : 3x - y + z - 2 = 0, M (1; 2; 4)
Baøi 2. Tìm khoaûng caùch giöõa hai maët phaúng:
ì x - 2 y + 3z + 1 = 0 ì6 x - 2 y + z + 1 = 0 ì 2 x - y + 4z + 5 = 0
a) í b) í c) í
î2 x - y + 3z + 5 = 0 î6 x - 2 y + z - 3 = 0 î3 x + 5y - z - 1 = 0
ì4 x - y + 8z + 1 = 0 ì 2 x - y + 4z + 5 = 0 ì3 x + 6 y - 3z + 7 = 0
d) í e) í f) í
î 4 x - y + 8 z + 5 = 0 î3 x + 5 y - z - 1 = 0 î x + 2y - z + 1 = 0
Baøi 3. Tìm taäp hôïp caùc ñieåm caùch maët phaúng moät khoaûng baèng k cho tröôùc:
a) 6 x - 3y + 2z - 7 = 0, k = 3 b) 3 x - 2 y - 6z + 5 = 0, k = 4
c) 6 x - 2 y + 3z + 12 = 0, k = 2 d) 2 x - 4 y + 4z - 14 = 0, k = 3
Baøi 4. Tìm taäp hôïp caùc ñieåm caùch ñeàu hai maët phaúng:
ì x - 2 y + 3z + 1 = 0 ì6 x - 2 y + z + 1 = 0 ì 2 x - y + 4z + 5 = 0
a) í b) í c) í
î2 x - y + 3z + 5 = 0 î6 x - 2 y + z - 3 = 0 î3 x + 5y - z - 1 = 0
ì4 x - y + 8z + 1 = 0 ì 2 x - y + 4z + 5 = 0 ì3 x + 6 y - 3z + 7 = 0
d) í4 x - y + 8z + 5 = 0 e) í f) í
î î 3 x + 5 y - z - 1 = 0 î x + 2y - z + 1 = 0
Baøi 5. Tìm taäp hôïp caùc ñieåm coù tyû soá caùc khoaûng caùch ñeán hai maët phaúng baèng k cho tröôùc:
ì x + 2 y - 2z - 10 = 0 ì6 x - 2 y + z + 1 = 0 ì6 x + 3 y - 2 z - 1 = 0
a) ïï2 x + 4 y - 4z + 3 = 0 ï
b) ï6 x - 2 y + z - 3 = 0 c) ïï2 x + 2 y - z + 6 = 0
í í í
ïk = 2 ïk = 1 ïk = 4
ïî 3 ïî 2 ïî 7
Baøi 6. Tìm ñieåm M treân truïc Ox (Oy, Oz) caùch ñeàu ñieåm N vaø maët phaúng (P):
Trang 40
a) ( P ) : 2 x + 2 y + z - 5 = 0, N (1; 2; -2) b) ( P ) : x + y + 5z - 14 = 0, N (1; -4; -2)
c) ( P ) : 6 x - 2 y + 3z + 12 = 0, N (3;1; -2) d) ( P ) : 2 x - 4 y + 4 z + 3 = 0, N (2; -3; 4)
e) ( P ) : x - y + z - 4 = 0, N (2;1; -1) f) ( P ) : 3 x - y + z - 2 = 0, N (1; 2; 4)
Baøi 7. Tìm ñieåm M treân truïc Ox (Oy, Oz) caùch ñeàu hai maët phaúng:
ìx + y - z +1 = 0 ì x + 2 y - 2z + 1 = 0 ì 2 x - y + 4z + 5 = 0
a) í b) í c) í4 x + 2 y - z - 1 = 0
îx - y + z - 5 = 0 î2 x + 2 y + z - 5 = 0 î
ì4 x - y + 8z + 1 = 0 ì 2 x - y + 4z + 5 = 0 ì3 x + 6 y - 3z + 7 = 0
d) í e) í f) í x + 2y - z + 1 = 0
î4 x - y + 8z + 5 = 0 î3 x + 5y - z - 1 = 0 î
Baøi 8. Tìm phöông trình toång quaùt cuûa maët phaúng (P) ñi qua ñieåm A vaø song song vôùi maët phaúng
(Q) cho tröôùc. Tính khoaûng caùch giöõa (P) vaø (Q):
a) A (1; 2; –3) , (Q) : 2 x - 4 y - z + 4 = 0 . b) A ( 3; 1; –2 ) , (Q ) : 6 x - 2 y + 3z + 12 = 0 .
Baøi 9. Tìm phöông trình toång quaùt cuûa maët phaúng (P) song song vôùi maët phaúng (Q) vaø caùch ñieåm
A moät khoaûng k cho tröôùc:
a) (Q) : x + 2 y - 2 z + 5 = 0, A(2; -1; 4), k = 4 b) (Q) : 2 x - 4 y + 4 z + 3 = 0, A(2; -3; 4), k = 3
Baøi 10. Tìm phöông trình toång quaùt cuûa maët phaúng (P) caùch maët phaúng (Q) moät khoaûng k:
a) (Q) : 3 x - y + 2 z - 3 = 0, k = 14 b) (Q) : 4 x + 3y - 2z + 5 = 0, k = 29
VAÁN ÑEÀ 4: Goùc giöõa hai maët phaúng

Cho hai maët phaúng (a), (b) coù phöông trình: (a): A1x + B1y + C1z + D1 = 0
(b): A2 x + B2 y + C2 z + D2 = 0
r r
Goùc giöõa (a), (b) baèng hoaëc buø vôùi goùc giöõa hai VTPT n1 , n2 .
r r
n1.n2 A1 A2 + B1B2 + C1C2
cos ( (a ),( b ) ) = r r =
n1 . n2 A12 + B12 + C12 . A22 + B22 + C22
Chuù yù: · 00 £ ·( )
(a ),( b ) £ 900 . · (a ) ^ ( b ) Û A1 A2 + B1B2 + C1C2 = 0
Baøi 1. Tính goùc giöõa hai maët phaúng:

ìx + y - z +1 = 0 ì x + 2 y - 2z + 1 = 0 ì 2 x - y + 4z + 5 = 0
a) í b) í c) í
î x - y + z - 5 = 0 î 2 x + 2 y + z - 5 = 0 î4 x + 2 y - z - 1 = 0
ì4 x + 4 y - 2z + 7 = 0 ì2 x - y - 2 z + 3 = 0 ì
d) í e) í f) í 3 x - 3y + 3z + 2 = 0
î2 x + 4 z - 5 = 0 î 2 y + 2z + 12 = 0 î4 x + 2 y + 4z - 9 = 0
Baøi 2. Tìm m ñeå goùc giöõa hai maët phaúng sau baèng a cho tröôùc:
ì(2m - 1) x - 3my + 2 z + 3 = 0 ìmx + 2 y + mz - 12 = 0 ì(m + 2) x + 2my - mz + 5 = 0
ï ï ï
a) ímx + (m - 1) y + 4z - 5 = 0 b) í x + my + z + 7 = 0 c) ímx + (m - 3) y + 2z - 3 = 0
ïîa = 900 ïîa = 450 ïîa = 900
ìmx - y + mz + 3 = 0
ï
d) í(2m + 1) x + (m - 1) y + (m - 1)z - 6 = 0
ïîa = 300
Baøi 3. Cho töù dieän OABC coù caùc caïnh OA, OB, OC vuoâng goùc vôùi nhau töøng ñoâi moät. Goïi
a , b , g laàn löôït laø caùc goùc hôïp bôûi caùc maët phaúng (OAB), (OBC), (OCA) vôùi maët phaúng
(ABC). Baèng phöông phaùp toaï ñoä, chöùng minh raèng:
a) Tam giaùc ABC coù ba goùc nhoïn b) cos 2 a + cos 2 b + cos 2 g = 1
Trang 41
VAÁN ÑEÀ 5: Vò trí töông ñoái giöõa maët phaúng vaø maët caàu.
Phöông trình maët phaúng tieáp xuùc vôùi maët caàu
Cho maët phaúng (a): Ax + By + Cz + D = 0 vaø maët caàu (S): ( x - a)2 + ( y - b)2 + ( z - c )2 = R 2
· (a) vaø (S) khoâng coù ñieåm chung Û d ( I ,(a )) > R
· (a) tieáp xuùc vôùi (S) Û d ( I ,(a )) = R (a) laø tieáp dieän
Ñeå tìm toaï ñoä tieáp ñieåm ta coù theå thöïc hieän nhö sau:
– Vieát phöông trình ñöôøng thaúng d ñi qua taâm I cuûa (S) vaø vuoâng goùc vôùi (a).
– Tìm toaï ñoä giao ñieåm H cuûa d vaø (a).
H laø tieáp ñieåm cuûa (S) vôùi (a).
· (a) caét (S) theo moät ñöôøng troøn Û d ( I ,(a )) < R
Ñeå xaùc ñònh taâm H vaø baùn kính r cuûa ñöôøng troøn giao tuyeán ta coù theå thöïc hieän nhö sau:
– Vieát phöông trình ñöôøng thaúng d ñi qua taâm I cuûa (S) vaø vuoâng goùc vôùi (a).
– Tìm toaï ñoä giao ñieåm H cuûa d vaø (a).
H laø taâm cuûa ñöôøng troøn giao tuyeán cuûa (S) vôùi (a).
Baùn kính r cuûa ñöôøng troøn giao tuyeán: r = R 2 - IH 2
Baøi 1. Xeùt vò trí töông ñoái giöõa maët phaúng (P) vaø maët caàu (S):
ì( P ) : 2 x + 2 y + z - 1 = 0 ì( P ) : 2 x - 3y + 6 z - 9 = 0
a) í 2 2 2 b) í 2 2 2
î(S ) : x + y + z - 6 x - 2 y + 4z + 5 = 0 î(S ) : ( x - 1) + ( y - 3) + ( z + 2) = 16
ì( P ) : x + y - 2 z - 11 = 0 ì( P ) : x - 2 y + 2z + 5 = 0
c) í 2 2 2 d) í 2 2 2
î(S ) : x + y + z + 2 x - 4 y - 2 z + 2 = 0 î(S ) : x + y + z - 6 x - 4 y - 8z + 13 = 0
ì( P ) : x + 2 y + 2 z = 0 ì( P ) : z - 3 = 0
e) í 2 2 2 f) í 2 2 2
î(S ) : x + y + z - 6 x + 2 y - 2 z + 10 = 0 î(S ) : x + y + z - 6 x + 2 y - 16 z + 22 = 0
Baøi 2. Bieän luaän theo m, vò trí töông ñoái giöõa maët phaúng (P) vaø maët caàu (S):
a) ( P ) : 2 x - 2 y - z - 4 = 0; (S ) : x 2 + y 2 + z2 - 2(m - 1) x + 4my + 4z + 8m = 0
b) ( P ) : 4 x - 2 y + 4 z - 5 = 0; (S ) : ( x - 1)2 + ( y + 2)2 + (z - 3)2 = (m - 1)2
c) ( P ) : 3x + 2 y - 6z + 7 = 0; (S ) : ( x - 2)2 + ( y - 1)2 + (z + 1)2 = (m + 2)2
d) ( P ) : 2 x - 3y + 6z - 10 = 0; (S ) : x 2 + y 2 + z2 + 4mx - 2(m + 1) y - 2z + +3m 2 + 5m - 4 = 0
Baøi 3. Vieát phöông trình maët caàu (S) coù taâm I vaø tieáp xuùc vôùi maët phaúng (P) cho tröôùc:
a) I (3; -5; -2), (P ) : 2 x - y - 3z + 1 = 0 b) I (1; 4; 7), ( P ) : 6 x + 6 y - 7 z + 42 = 0
c) I (1;1; 2), ( P ) : x + 2 y + 2z + 3 = 0 d) I (-2;1;1), ( P ) : x + 2 y - 2 z + 5 = 0
Baøi 4. Vieát phöông trình maët phaúng (P) tieáp xuùc vôùi maët caàu (S) cho tröôùc:
a) (S ) : ( x - 3)2 + ( y - 1)2 + ( z + 2)2 = 24 taïi M(-1; 3; 0)
b) (S ) : x 2 + y 2 + z2 - 6 x - 2 y + 4 z + 5 = 0 taïi M(4; 3; 0)
c) (S ) : ( x - 1)2 + ( y + 3)2 + (z - 2)2 = 49 taïi M(7; -1; 5)
d) (S ) : x 2 + y 2 + z 2 - 2 x - 2 y - 2z - 22 = 0 vaø song song vôùi maët phaúng 3 x - 2 y + 6z + 14 = 0 .
e) (S ) : x 2 + y 2 + z 2 - 6 x + 4 y + 2z - 11 = 0 vaø song song vôùi maët phaúng 4 x + 3z - 17 = 0 .
f) (S ) : x 2 + y 2 + z2 - 2 x - 4 y + 4 z = 0 vaø song song vôùi maët phaúng x + 2 y + 2z + 5 = 0 .
g) (S ) : x 2 + y 2 + z 2 - 2 x + 6 y + 2 z + 8 = 0 vaø chöùa ñöôøng thaúng d : x = 4t + 4, y = 3t + 1, z = t + 1
Trang 42
h) Tieáp xuùc vôùi maët caàu ngoaïi tieáp töù dieän ABCD taïi A vôùi A(6; –2; 3), B(0; 1; 6), C(2; 0; –
1), D(4; 1; 0).
i) Tieáp xuùc vôùi maët caàu: x 2 + y 2 + z 2 - 10 x + 2 y + 26 z - 113 = 0 vaø song song vôùi 2 ñöôøng
x + 5 y - 1 z + 13 x + 7 y +1 z - 8
thaúng: d1 : = = , d1 : = = .
2 -3 2 3 -2 0
Baøi taäp oân: Phöông trình maët phaúng
Baøi 1. Cho töù dieän ABCD.

· Vieát phöông trình caùc maët cuûa töù dieän.
· Vieát phöông trình maët phaúng chöùa moät caïnh vaø song song vôùi caïnh ñoái dieän.
· Vieát phöông trình maët phaúng ñi qua moät ñænh vaø song song vôùi maët ñoái dieän.
· Vieát phöông trình maët phaúng ñi qua caïnh AB vaø vuoâng goùc vôùi (BCD).
· Vieát phöông trình maët phaúng trung tröïc cuûa caùc caïnh töù dieän.
· Tìm toaï ñoä caùc ñieåm A¢, B¢, C¢, D¢ laàn löôït laø caùc ñieåm ñoái xöùng vôùi caùc ñieåm A, B, C,
D qua caùc maët ñoái dieän.
· Tính khoaûng caùch töø moät ñænh cuûa töù dieän ñeán maët ñoái dieän.
· Vieát phöông trình maët caàu (S) ngoaïi tieáp töù dieän ABCD. Xaùc ñònh taâm I vaø baùn kính R
cuûa (S).
· Vieát phöông trình caùc tieáp dieän cuûa (S) taïi caùc ñænh A, B, C, D cuûa töù dieän.
· Vieát phöông trình caùc tieáp dieän cuûa (S) song song vôùi caùc maët cuûa töù dieän.
a) A ( 5;1; 3) , B (1; 6; 2 ) , C ( 5; 0; 4 ) , D ( 4; 0; 6 ) b) A (1;1; 0 ) , B ( 0; 2;1) , C (1; 0; 2 ) , D (1;1;1)
c) A ( 2; 0; 0 ) , B ( 0; 4; 0 ) , C ( 0; 0; 6 ) , D ( 2; 4; 6 ) d) A(2; 3;1), B(4;1; -2), C (6; 3; 7), D (-5; -4; 8)
e) A(5; 7; -2), B(3;1; -1), C (9; 4; -4), D(1; 5; 0) f) A(0;1; 0), B(2; 3;1), C (-2; 2; 2), D(1; -1; 2)
Baøi 2. Cho hai maët phaúng (P), (Q) laàn löôït caét ba truïc toaï ñoä taïi caùc ñieåm: A(1; 0; 0), B(0; 2; 0),
C(0; 0; –3) vaø E(–2; 0; 0), F(0; 1; 0), G(0; 0; 1).
a) Tìm phöông trình toång quaùt cuûa (P) vaø (Q).
b) Tính ñoä daøi ñöôøng cao cuûa hình choùp O.ABC.
c) Tính goùc giöõa hai maët phaúng (P), (Q).
Baøi 3. Cho boán ñieåm: A(1; 1; 1), B(3; 3; 1), C(3; 1; 3) vaø D(1; 3; 3).
a) Chöùng minh ABCD laø moät töù dieän ñeàu.
b) Chöùng minh töù dieän ABCD coù caùc caëp caïnh ñoái ñoâi moät vuoâng goùc.
c) Tìm phöông trình toång quaùt cuûa caùc maët phaúng (ABC), (ABD), (ACD), (BCD).
d) Tính goùc giöõa caùc caëp maët phaúng: (ABC) vaø (ABD), (BCD) vaø (ACD).
Trang 43
IV. PHÖÔNG TRÌNH ÑÖÔØNG THAÚNG
1. Phöông trình tham soá cuûa ñöôøng thaúng

· Phöông trình tham soá cuûa ñöôøng thaúng d ñi qua ñieåm M0 ( x0 ; y0 ; z0 ) vaø coù VTCP
r
a = (a1; a2 ; a3 ) :
ì x = xo + a1t
ï
(d ) : í y = yo + a2 t ( t Î R)
ïz = z + a t
î o 3
x - x0 y - y0 z - z0
· Neáu a1a2 a3 ¹ 0 thì (d ) : = = ñgl phöông trình chính taéc cuûa d.
a1 a2 a3
2. Vò trí töông ñoái giöõa hai ñöôøng thaúng
Cho hai ñöôøng thaúng d, d¢ coù phöông trình tham soá laàn löôït laø:
ì x = x0 + ta1 ì x = x0¢ + t ¢a1¢
ï ï
d : í y = y0 + ta2 vaø d ¢ : í y = y0¢ + t ¢a2¢
ï z = z + ta ï z = z¢ + t ¢a¢
î 0 3 î 0 3
r r
ìa, a¢ cuøng phöông
ï
ï ì x + ta1 = x0¢ + t ¢a1¢
· d // d¢ Û í ï 0
heä y + ta2 = y0¢ + t ¢a2¢ (aån t , t ¢) voâ nghieäm
ï í 0
ïî ïî z0 + ta3 = z0¢ + t ¢a3¢
r
r r
ìa, a¢ cuøng phöông
r r
ìa, auuuuuur
¢ cuøng phöông ìï[ ar , ar¢] = 0
Û í Û ír Û í r uuuuuur r
î M0 ( x0 ; y0 ; z0 ) Ï d ¢ a , M M ¢ khoâ n g cuø ng phöông é a, M M ¢ ù ¹ 0
î 0 0 ï
îë 0 0û
ì x0 + ta1 = x0¢ + t ¢a1¢

ï
· d º d¢ Û heä í y0 + ta2 = y0¢ + t ¢a¢2 (aån t, t ¢) coù voâ soá nghieäm
ï z + ta = z¢ + t¢a¢
î 0 3 0 3
r r
ìa, a¢ cuøng phöông r r uuuuuur
Û í Û a, a¢, M0 M0¢ ñoâi moät cuøng phöông
î M0 ( x0 ; y0 ; z0 ) Î d ¢
r r r uuuuuur r
Û [ a , a¢] = ëé a , M0 M0¢ ûù = 0
ì x0 + ta1 = x0¢ + t ¢a1¢
ï
· d, d¢ caét nhau Û heä í y0 + ta2 = y0¢ + t ¢a2¢ (aån t, t¢) coù ñuùng moät nghieäm
ï
îz0 + ta3 = z0¢ + t ¢a3¢
r r r r r
ìa, a¢ khoâ n g cuø n g phöông ì
ï [ a , a ¢ ] ¹ 0
Û í r r uuuuuur Û í r r uuuuuur
î a , a¢, M M
0 0
¢ ñoà ng phaú ng ïî[ a , a¢] .M0 M0¢ = 0
r r
ìa, a¢ khoâng cuøng phöông
ïï ì x + ta1 = x0¢ + t ¢a1¢
· d, d¢ cheùo nhau Û í ï 0
heä y + ta2 = y0¢ + t ¢a2¢ (aån t , t ¢) voâ nghieäm
ï í 0
ïî ïî z0 + ta3 = z0¢ + t ¢a3¢
r r uuuuuur r r uuuuuur
Û a, a¢, M0 M0¢ khoâng ñoàng phaúng Û [ a , a¢] .M0 M0¢ ¹ 0
r r rr
· d ^ d¢ Û a ^ a¢ Û a.a¢ = 0
Trang 44
3. Vò trí töông ñoái giöõa moät ñöôøng thaúng vaø moät maët phaúng
ì x = x0 + ta1
ï
Cho maët phaúng (a): Ax + By + Cz + D = 0 vaø ñöôøng thaúng d: í y = y0 + ta2
ïz = z + ta
î 0 3
Xeùt phöông trình: A( x0 + ta1 ) + B( y0 + ta2 ) + C (z0 + ta3 ) + D = 0 (aån t) (*)
· d // (a) Û (*) voâ nghieäm
· d caét (a) Û (*) coù ñuùng moät nghieäm
· d Ì (a) Û (*) coù voâ soá nghieäm
4. Vò trí töông ñoái giöõa moät ñöôøng thaúng vaø moät maët caàu
ì x = x0 + ta1
ï
Cho ñöôøng thaúng d: í y = y0 + ta2 (1) vaø maët caàu (S): ( x - a)2 + ( y - b)2 + ( z - c )2 = R 2 (2)
ïz = z + ta
î 0 3
Ñeå xeùt VTTÑ cuûa d vaø (S) ta thay (1) vaøo (2), ñöôïc moät phöông trình (*).
· d vaø (S) khoâng coù ñieåm chung Û (*) voâ nghieäm Û d(I, d) > R
· d tieáp xuùc vôùi (S) Û (*) coù ñuùng moät nghieäm Û d(I, d) = R
· d caét (S) taïi hai ñieåm phaân bieät Û (*) coù hai nghieäm phaân bieät Û d(I, d) < R
5. Khoaûng caùch töø moät ñieåm ñeán moät ñöôøng thaúng (chöông trình naâng cao)
r
Cho ñöôøng thaúng d ñi qua M0 vaø coù VTCP a vaø ñieåm M.
uuuuur
é M M , ar ù
ë 0 û
d(M , d) = r
a
6. Khoaûng caùch giöõa hai ñöôøng thaúng cheùo nhau (chöông trình naâng cao)
Cho hai ñöôøng thaúng cheùo nhau d1 vaø d2.
r r
d1 ñi qua ñieåm M1 vaø coù VTCP a1 , d2 ñi qua ñieåm M2 vaø coù VTCP a2
r r uuuuuur
éë a1 , a2 ùû . M1M2
d (d1, d2 ) = r r
éë a1, a2 ùû
Chuù yù: Khoaûng caùch giöõa hai ñöôøng thaúng cheùo nhau d1, d2 baèng khoaûng caùch giöõa d1 vôùi
maët phaúng (a) chöùa d2 vaø song song vôùi d1.
7. Khoaûng caùch giöõa moät ñöôøng thaúng vaø moät maët phaúng song song
Khoaûng caùch giöõa ñöôøng thaúng d vôùi maët phaúng (a) song song vôùi noù baèng khoaûng caùch töø
moät ñieåm M baát kì treân d ñeán maët phaúng (a).
8. Goùc giöõa hai ñöôøng thaúng
r r
Cho hai ñöôøng thaúng d1, d2 laàn löôït coù caùc VTCP a1 , a2 .
r r
Goùc giöõa d1, d2 baèng hoaëc buø vôùi goùc giöõa a1 , a2 .
r r
r r a1.a2
cos ( a1, a2 ) = r r
a1 . a2
9. Goùc giöõa moät ñöôøng thaúng vaø moät maët phaúng
r r
Cho ñöôøng thaúng d coù VTCP a = (a1; a2 ; a3 ) vaø maët phaúng (a) coù VTPT n = ( A; B; C ) .
Goùc giöõa ñöôøng thaúng d vaø maët phaúng (a) baèng goùc giöõa ñöôøng thaúng d vôùi hình chieáu d¢ cuûa
noù treân (a).
Aa1 + Ba2 + Ca3
(
sin · )
d ,(a ) =
A2 + B 2 + C 2 . a12 + a22 + a32
Trang 45
VAÁN ÑEÀ 1: Laäp phöông trình ñöôøng thaúng
Ñeå laäp phöông trình ñöôøng thaúng d ta caàn xaùc ñònh moät ñieåm thuoäc d vaø moät VTCP cuûa noù.
r
Daïng 1: d ñi qua ñieåm M0 ( x0 ; y0 ; z0 ) vaø coù VTCP a = (a1; a2 ; a3 ) :
ì x = xo + a1t
ï
(d ) : í y = yo + a2 t ( t Î R)
ïz = z + a t
î o 3
Daïng 2: d ñi qua hai ñieåuuu
mrA, B:
Moät VTCP cuûa d laø AB .
Daïng 3: d ñi qua ñieåm M0 ( x0 ; y0 ; z0 ) vaø song song vôùi ñöôøng thaúng D cho tröôùc:
Vì d // D neân VTCP cuûa D cuõng laø VTCP cuûa d.
Daïng 4: d ñi qua ñieåm M0 ( x0 ; y0 ; z0 ) vaø vuoâng goùc vôùi maët phaúng (P) cho tröôùc:
Vì d ^ (P) neân VTPT cuûa (P) cuõng laø VTCP cuûa d.
Daïng 5: d laø giao tuyeán cuûa hai maët phaúng (P), (Q):
· Caùch 1: Tìm moät ñieåm vaø moät VTCP.
ì( P)
– Tìm toaï ñoä moät ñieåm A Î d: baèng caùch giaûi heä phöông trình í (vôùi vieäc choïn giaù trò
î(Q)
cho moät aån)
r r r
– Tìm moät VTCP cuûa d: a = éë nP , nQ ùû
· Caùch 2: Tìm hai ñieåm A, B thuoäc d, roài vieát phöông trình ñöôøng thaúng ñi qua hai ñieåm ñoù.
Daïng 6: d ñi qua ñieåm M0 ( x0 ; y0 ; z0 ) vaø vuoâng goùc vôùi hai ñöôøng thaúng d1, d2:
r r r
Vì d ^ d1, d ^ d2 neân moät VTCP cuûa d laø: a = é ad , ad ù
ë 1 2û
Daïng 7: d ñi qua ñieåm M0 ( x0 ; y0 ; z0 ) , vuoâng goùc vaø caét ñöôøng thaúng D.
· Caùch 1: Goïi H laø hình chieáu vuoâng goùc cuûa M0 treân ñöôøng thaúng D.
ìH ÎD
íuuuuur r
î M0 H ^ uV
Khi ñoù ñöôøng thaúng d laø ñöôøng thaúng ñi qua M0, H.
· Caùch 2: Goïi (P) laø maët phaúng ñi qua A vaø vuoâng goùc vôùi d; (Q) laø maët phaúng ñi qua A vaø
chöùa d. Khi ñoù d = (P) Ç (Q)
Daïng 8: d ñi qua ñieåm M0 ( x0 ; y0 ; z0 ) vaø caét hai ñöôøng thaúng d1, d2:
· Caùch 1: Goïi M1 Î d1, M2 Î d2. Töø ñieàu kieän M, M1, M2 thaúng haøng ta tìm ñöôïc M1, M2. Töø
ñoù suy ra phöông trình ñöôøng thaúng d.
· Caùch 2: Goïi (P) = ( M0 , d1 ) , (Q) = ( M0 , d2 ) . Khi ñoù d = (P) Ç (Q). Do ñoù, moät VTCP cuûa d
r r r
coù theå choïn laø a = éë nP , nQ ùû .
Daïng 9: d naèm trong maët phaúng (P) vaø caét caû hai ñöôøng thaúng d1, d2:
Tìm caùc giao ñieåm A = d1 Ç (P), B = d2 Ç (P). Khi ñoù d chính laø ñöôøng thaúng AB.
Daïng 10: d song song vôùi D vaø caét caû hai ñöôøng thaúng d1, d2:
Vieát phöông trình maët phaúng (P) chöùa D vaø d1, maët phaúng (Q) chöùa D vaø d2.
Khi ñoù d = (P) Ç (Q).
Daïng 11: d laø ñöôøng vuoâng goùc chung cuûa hai ñöôøng thaúng d1, d2 cheùo nhau:
ì MN ^ d1
· Caùch 1: Goïi M Î d1, N Î d2. Töø ñieàu kieän í , ta tìm ñöôïc M, N.
î MN ^ d2
Khi ñoù, d laø ñöôøng thaúng MN.
Trang 46
· Caùch 2:
r r r
– Vì d ^ d1 vaø d ^ d2 neân moät VTCP cuûa d coù theå laø: a = é ad , ad ù .
ë 1 2û
– Laäp phöông trình maët phaúng (P) chöùa d vaø d1, baèng caùch:
+ Laáy moät ñieåm A treân d1.
r r r
+ Moät VTPT cuûa (P) coù theå laø: nP = é a , ad ù .
ë 1û
– Töông töï laäp phöông trình maët phaúng (Q) chöùa d vaø d2.
Daïng 12: d laø hình chieáu cuûa ñöôøng thaúng D leân maët phaúng (P):
· Laäp phöông trình maët phaúng (Q) chöùa D vaø vuoâng goùc vôùi maët phaúng (P) baèng caùch:
– Laáy M Î D.
r r r
– Vì (Q) chöùa D vaø vuoâng goùc vôùi (P) neân nQ = éë aD , nP ùû .
Daïng 13: d ñi qua ñieåm M, vuoâng goùc vôùi d1 vaø caét d2:
· Caùch 1: Goïi N laø giao ñieåm cuûa d vaø d2. Töø ñieàu kieän MN ^ d1, ta tìm ñöôïc N.
Khi ñoù, d laø ñöôøng thaúng MN.
· Caùch 2:
– Vieát phöông trình maët phaúng (P) qua M vaø vuoâng goùc vôùi d1.
– Vieát phöông trình maët phaúng (Q) chöùa M vaø d2.
r
Baøi 1. Vieát phöông trình tham soá cuûa ñöôøng thaúng ñi qua ñieåm M vaø coù VTCP a cho tröôùc:
r r r
a) M (1; 2; -3), a = (-1;3; 5) b) M (0; -2; 5), a = (0;1; 4) c) M (1;3; -1), a = (1; 2; -1)
r r r
d) M (3; -1; -3), a = (1; -2; 0) e) M (3; -2; 5), a = (-2; 0; 4) f) M (4;3; -2), a = (-3; 0; 0)
Baøi 2. Vieát phöông trình tham soá cuûa ñöôøng thaúng ñi qua hai ñieåm A, B cho tröôùc:
a) A ( 2; 3; -1) , B (1; 2; 4 ) b) A (1; -1; 0 ) , B ( 0;1; 2 ) c) A ( 3;1; -5 ) , B ( 2;1; -1)
d) A ( 2;1; 0 ) , B ( 0;1; 2 ) e) A (1; 2; -7 ) , B (1; 2; 4 ) f) A ( -2;1; 3) , B ( 4; 2; -2 )
Baøi 3. Vieát phöông trình tham soá cuûa ñöôøng thaúng ñi qua ñieåm A vaø song song vôùi ñöôøng thaúng
D cho tröôùc:
a) A ( 3; 2; -4 ) , D º Ox b) A ( 2; -5; 3) , D ñi qua M (5; 3; 2), N (2;1; -2)
ì x = 2 - 3t
ï x + 2 y -5 z- 2
c) A(2; -5; 3), D : í y = 3 + 4t d) A(4; -2; 2), D : = =
ïîz = 5 - 2t 4 2 3
ì x = 3 + 4t
ï x + 3 y -1 z + 2
e) A(1; -3; 2), D : í y = 2 - 2t f) A(5; 2; -3), D : = =
ïî z = 3t - 1 2 3 4
Baøi 4. Vieát phöông trình tham soá cuûa ñöôøng thaúng ñi qua ñieåm A vaø vuoâng goùc vôùi maët phaúng
(P) cho tröôùc:
a) A ( -2; 4; 3) , (P) : 2 x - 3y + 6z + 19 = 0 b) A (1; -1; 0 ) , ( P ) : caùc mp toaï ñoä
c) A ( 3; 2;1) , ( P) : 2 x - 5y + 4 = 0 d) A(2; -3; 6), ( P ) : 2 x - 3y + 6z + 19 = 0
Baøi 5. Vieát phöông trình tham soá cuûa ñöôøng thaúng laø giao tuyeán cuûa hai maët phaúng (P), (Q)
cho tröôùc:
ì( P ) : 6 x + 2 y + 2z + 3 = 0 ì( P ) : 2 x - 3y + 3z - 4 = 0 ì( P ) : 3 x + 3y - 4 z + 7 = 0
a) í b) í c) í
î(Q ) : 3 x - 5 y - 2 z - 1 = 0 î(Q ) : x + 2 y - z + 3 = 0 î(Q) : x + 6 y + 2 z - 6 = 0
Trang 47
ì( P ) : 2 x + y - z + 3 = 0 ì( P ) : x + z - 1 = 0 ì( P ) : 2 x + y + z - 1 = 0
d) í e) í f) í
î(Q) : x + y + z - 1 = 0 î(Q) : y - 2 = 0 î(Q) : x + z - 1 = 0
Baøi 6. Vieát phöông trình tham soá cuûa ñöôøng thaúng ñi qua ñieåm A vaø vuoâng goùc vôùi hai ñöôøng
thaúng d1, d2 cho tröôùc:
ì x = 1 + 2t ìx = 1- t ìx = 1+ t ì x = 1 + 3t
ï ï ï ï
a) A(1; 0; 5), d1 : í y = 3 - 2t , d2 : í y = 2 + t b) A(2; -1;1), d1 : í y = -2 + t , d2 : í y = -2 + t
ïî z = 1 + t ïî z = 1 - 3t ïî z = 3 ïî z = 3 + t
ìx = 1- t ìx = 1 ì x = -7 + 3t ìx = 1+ t
ï ï ï ï
c) A(1; -2; 3), d1 : í y = -2 - 2t , d2 : í y = -2 + t d) A(4;1; 4), d1 : í y = 4 - 2t , d2 : í y = -9 + 2t
ïî z = 3 - 3t ïîz = 3 + t ïîz = 4 + 3t ïî z = -12 - t
ì x = 1 + 3t ì x = 2t ìx = t ìx = t
ï ï ï ï
e) A(2; -1; -3), d1 : í y = 1 + t , d 2 : í y = -3 + 4t f) A(3;1; -4), d1 : í y = 1 - t , d2 : í y = 1 - 2t
ïî z = -2 + 2t ïî z = 2 - t ïî z = -2t ïî z = 0
Baøi 7. Vieát phöông trình tham soá cuûa ñöôøng thaúng ñi qua ñieåm A, vuoâng goùc vaø caét ñöôøng
thaúng D cho tröôùc:
ìx = t ì x = -3 + 2t
ï ï
a) A(1; 2; -2), D : í y = 1 - t b) A(-4; -2; 4), d : í y = 1 - t
ïî z = 2t ïîz = -1 + 4t
ì x = 1 + 3t ìx = t
ï ï
c) A(2; -1; -3), D : í y = 1 + t d) A(3;1; -4), D : í y = 1 - t
ïî z = -2 + 2t ïî z = -2t
ìx = 1- t ìx = 1+ t
ï ï
e) A(1; -2; 3), D : í y = -2 - 2t f) A(2; -1;1), D : í y = -2 + t
ïî z = 3 - 3t ïî z = 3
Baøi 8. Vieát phöông trình tham soá cuûa ñöôøng thaúng ñi qua ñieåm A vaø caét caû hai ñöôøng thaúng d1,
d2 cho tröôùc:
ì x = 1 + 2t ìx = 1- t ìx = 1+ t ì x = 1 + 3t
ï ï ï ï
a) A(1; 0; 5), d1 : í y = 3 - 2t , d2 : í y = 2 + t b) A(2; -1;1), d1 : í y = -2 + t , d2 : í y = -2 + t
ïî z = 1 + t ïî z = 1 - 3t ïî z = 3 ïî z = 3 + t
ì x = -1 + 3t ì x = 2 + 2t ì x = 1 + 3t ì x = -t
ï ï ï ï
c) A(-4; -5; 3), d1 : í y = -3 - 2t , d2 : í y = -1 + 3t d) A(2;1; -1), d1 : í y = -2 + 4t , d2 : í y = t
ïî z = 2 - t ïî z = 1 - 5t ïî z = -3 + 5t ïî z = 2t
ìx = 2 + t ì x = -4 + 3t ì x = -3 + 3t ì x = 3 + 2t
ï ï ï ï
e) A(2; 3; -1), d1 : í y = 1 - 2t , d2 : í y = 1 + t f) A(3; -2; 5), d1 : í y = 1 + 4t , d2 : í y = 1 - t
ïî z = 1 + 3t ïîz = -2 + 3t ïî z = 2 + 2t ïî z = 2 - 3t
Baøi 9. Vieát phöông trình tham soá cuûa ñöôøng thaúng naèm trong maët phaúng (P) vaø caét caû hai
ñöôøng thaúng d1, d2 cho tröôùc:
ì( P ) : y + 2 z = 0 ì( P ) : 6 x + 2 y + 2 z + 3 = 0
ïï ìx = 2 - t ïï ì x = 1 + 2t ìx = 1- t
a) í x -1 y z ï b) í ï ï
ïd1 : -1 = 1 = 4 , d2 : í y = 4 + 2t ïd1 : í y = 3 - 2t , d2 : í y = 2 + t
ïî ïî z = 1 îï ïî z = 1 + t ïî z = 1 - 3t
ì( P ) : 2 x - 3y + 3z - 4 = 0 ì( P ) : 3x + 3y - 4 z + 7 = 0
ïï ì x = -7 + 3t ìx = 1+ t ïï ì x = 1 - t ìx = 1
c) í ï ï d) í ï ï
ï d1 : í y = 4 - 2t , d2 : í y = -9 + 2t ïd1 : í y = -2 - 2t , d2 : í y = -2 + t
îï ïî z = 4 + 3t ïî z = -12 - t îï ïî z = 3 - 3t ïî z = 3 + t
Trang 48
Baøi 10. Vieát phöông trình tham soá cuûa ñöôøng thaúng song song vôùi ñöôøng thaúng D vaø caét caû hai
ñöôøng thaúng d1, d2 cho tröôùc:
ì x y -1 z - 1 ì x y -1 z - 5
ïD : 2 = -1 = 2 ï D : 3 = -1 = 1
ïï ïï
x + 1 y z -1 x -1 y + 2 z - 2
a) íd1 : = = b) íd1 : = =
ï 1 2 -1 ï 1 4 3
ïd : x - 2 y + 1 z + 3 ïd : x + 4 y + 7 z
= = = =
ïî 2 3 2 1 ïî 2 5 9 1
ì x -1 y + 2 z - 2 ì x +1 y + 3 z - 2
ïD : 1 = 4 = 3 ï D : 3 = -2 = -1
ï ïï
ï x -1 y + 2 z - 2 x - 2 y + 2 z -1
c) íd1 : = = d) íd1 : = =
ï 1 4 3 ï 3 4 1
ï x+4 y+7 z ï x - 7 y - 3 z -9
d : = = d2 : = =
ï 2 ï
î 1 2 -1
î 5 9 1
Baøi 11. Vieát phöông trình tham soá cuûa ñöôøng thaúng vuoâng goùc chung cuûa hai ñöôøng thaúng cheùo
nhau d1, d2 cho tröôùc:
ì x = 3 - 2t ì x = 2 + 3t ì x = 1 + 2t ì x = -2 + 3t
ï ï ï ï
a) d1 : í y = 1 + 4t , d2 : í y = 4 - t b) d1 : í y = -3 + t , d2 : í y = 1 + 2t
ïî z = -2 + 4t ïî z = 1 - 2t ïî z = 2 + 3t ïî z = -4 + 4t
ì x = 2 + 2t ìx = 1+ t ì x = 2 + 3t ì x = -1 + 2t
ï ï ï ï
c) d1 : í y = 1 + t , d2 : í y = 3 + t d) d1 : í y = -3 - t , d2 : í y = 1 - 2t
ïî z = 3 - t ïî z = 1 + 2t ïî z = 1 + 2t ïî z = 2 + t
Baøi 12. Vieát phöông trình tham soá cuûa ñöôøng thaúng d laø hình chieáu cuûa ñöôøng thaúng D treân maët
phaúng (P) cho tröôùc:
ì x + 2 y - 3 z -1 ì x -3 y-2 z+2
ïD : ï
a) í 2
=
-1
=
3 b) íD : -1 = 2 = 3
ïî( P ) : 2 x - y + 2z + 3 = 0 ïî( P ) : 3 x + 4 y - 2z + 3 = 0
ì x +1 y -1 z - 3 ì x y z -1
ïD : = = ïD :
c) í 1 2 -2 d) í -2 = 1 = 1
ïî( P ) : 2 x - 2 y + z - 3 = 0 ïî( P ) : x + y - z + 1 = 0
ì x - 2 y + 2 z -1 ì x -1 y - 2 z
ïD : ï
e) í 3
=
4
=
1 f) íD : 1 = -2 = -1
îï( P ) : x + 2 y + 3z + 4 = 0 ïî( P ) : 2 x - y - 3z + 5 = 0
ì ì5 x - 4 y - 2 z - 5 = 0 ì ìx - y - z -1 = 0
ïD : í ïD :
g) í î x + 2z - 2 = 0 h) í íî x + 2z - 2 = 0
ïî( P ) : 2 x - y + z - 1 = 0 ïî( P ) : x + 2 y - z - 1 = 0
Baøi 13. Vieát phöông trình tham soá cuûa ñöôøng thaúng ñi qua ñieåm A, vuoâng goùc vôùi ñöôøng thaúng
d1 vaø caét ñöôøng thaúng d2 cho tröôùc:
ì x = -1
x -1 y - 2 z ï
a) A(0;1;1), d1 : = = , d2 : í y = t
3 1 1 ïî z = 1 + t
ìx = 2
x -1 y + 1 z ï
b) A(1;1;1), d1 : = = , d2 : í y = 1 + 2t
2 -1 1 ïîz = -1 - t
x +1 y - 4 z x -1 y +1 z - 3
c) A(-1; 2; -3), d1 : = = , d2 : = =
6 -2 -3 3 2 -5
Trang 49
Baøi 14. Cho töù dieän ABCD coù A(1; 0; 0), B(0; 1; 0), C(0; 0; 1); D(1; 1; 1). Vieát phöông trình tham
soá cuûa caùc ñöôøng thaúng sau:
a) Chöùa caùc caïnh cuûa töù dieän töù dieän ABCD.
b) Ñöôøng thaúng qua C vaø vuoâng goùc vôùi mp(ABD).
c) Ñöôøng thaúng qua A vaø qua troïng taâm cuûa tam giaùc BCD.
x -3 y -6 z -3
Baøi 15. Cho tam giaùc ABC coù A(1; 2; 5) vaø hai trung tuyeán: (d1 ) : = = ,
-2 2 1
x-4 y-2 z-2
(d 2 ) : = = . Vieát phöông trình tham soá cuûa caùc ñöôøng thaúng sau:
1 -4 1
a) Chöùa caùc caïnh cuûa tam giaùc ABC.
b) Ñöôøng phaân giaùc trong cuûa goùc A.
Baøi 16. Cho tam giaùc ABC coù A(3; -1; -1), B(1; 2; -7), C (-5;14; -3) . Vieát phöông trình tham soá cuûa
caùc ñöôøng thaúng sau:
a) Trung tuyeán AM. b) Ñöôøng cao BH.
c) Ñöôøng phaân giaùc trong BK. d) Ñöôøng trung tröïc cuûa BC trong DABC.
Baøi 17. Cho boán ñieåm S(1; 2; -1), A(3; 4; -1), B(1; 4;1), C(3; 2;1) .
a) Chöùng minh S.ABC laø moät hình choùp.
b) Vieát phöông trình tham soá cuûa caùc ñöôøng thaúng chöùa caùc caïnh cuûa hình choùp.
c) Vieát phöông trình ñöôøng vuoâng goùc chung cuûa SA vaø BC.
Baøi 18. Cho boán ñieåm S(1; -2; 3), A(2; -2; 3), B(1; -1; 3), C (1; -2; 5) .
a) Chöùng minh S.ABC laø moät töù dieän.
b) Vieát phöông trình caùc hình chieáu cuûa SA, SB treân maët phaúng (ABC).
Trang 50
VAÁN ÑEÀ 2: Vò trí töông ñoái giöõa hai ñöôøng thaúng
Ñeå xeùt VTTÑ giöõa hai ñöôøng thaúng, ta coù theå söû duïng moät trong caùc phöông phaùp sau:
· Phöông phaùp hình hoïc: Döïa vaøo moái quan heä giöõa caùc VTCP vaø caùc ñieåm thuoäc caùc ñöôøng
thaúng.
· Phöông phaùp ñaïi soá: Döïa vaøo soá nghieäm cuûa heä phöông trình caùc ñöôøng thaúng.
Baøi 1. Xeùt vò trí töông ñoái giöõa hai ñöôøng thaúng d1, d2 cho tröôùc:
x -1 y + 2 z - 4
a) d1 : = = ; d2 : { x = -1 + t; y = -t; z = -2 + 3t
-2 1 3
b) d1 : { x = 5 + 2t; y = 1 - t; z = 5 - t ; d2 : { x = 3 + 2t '; y = -3 - t '; z = 1 - t '
c) d1 : { x = 2 + 2t; y = -1 + t; z = 1; d2 : { x = 1; y = 1 + t; z = 3 - t
x -1 y - 2 z - 3 x -7 y-6 z-5
d) d1 : = = ; d2 : = =
9 6 3 6 4 2
x -1 y + 5 z - 3 x - 6 y +1 z + 3
e) d1 : = = ; d2 : = =
2 1 4 3 2 1
x - 2 y z +1 x -7 y-2 z
f) d1 : = = ; d2 : = =
4 -6 -8 -6 9 12
ì x - 2y + 2z - 2 = 0 ì2 x + y - z + 2 = 0
g) d1 : í ; d2 : í
î2 x + y - 2 z + 4 = 0 î x - y + 2z -1 = 0
ì2 x - 3y - 3z - 9 = 0
h) d1 : { x = 9t; y = 5t; z = t - 3; d2 : í
î x - 2y + z + 3 = 0
Baøi 2. Chöùng toû raèng caùc caëp ñöôøng thaúng sau ñaây cheùo nhau. Vieát phöông trình ñöôøng vuoâng
goùc chung cuûa chuùng:
a) d1 : { x = 1 - 2t; y = 3 + t; z = -2 - 3t ; d2 : { x = 2t '; y = 1 + t '; z = 3 - 2t '
b) d1 : { x = 1 + 2t; y = 2 - 2t; z = - t; d 2 : { x = 2t '; y = 5 - 3t '; z = 4
c) d1 : { x = 3 - 2t; y = 1 + 4t; z = 4t - 2; d2 : { x = 2 + 3t '; y = 4 - t '; z = 1 - 2t '
x - 2 y +1 z x y -1 z + 1
d) d1 : = = ; d2 : = =
3 -2 2 1 2 4
x -7 y -3 z-9 x - 3 y -1 z -1
e) d1 : = = ; d2 : = =
1 2 -1 -7 2 3
x - 2 y -1 z - 3 x - 3 y +1 z -1
f) d1 : = = ; d2 : = =
2 1 -2 2 -2 1
ì x - 2y + 2z - 2 = 0 ì2 x + y - z + 2 = 0
g) d1 : í ; d2 : í
î2 x + y - 2 z + 4 = 0 î x - y + 2z -1 = 0
Baøi 3. Tìm giao ñieåm cuûa hai ñöôøng thaúng d1 vaø d2:
a) d1 : { x = 3t; y = 1 - 2t; z = 3 + t ; d2 : { x = 1 + t '; y = 2t '; z = 4 + t '
ìx + y + z + 3 = 0
b) d1 : í ; d2 : { x = 1 + t; y = -2 + t; z = 3 - t
î2 x - y + 1 = 0
ìx - 2y - z - 4 = 0 ìx - z - 2 = 0
c) d1 : í ; d2 : í
î2 x + y + z + 6 = 0 î y + 2z + 7 = 0
ì2 x + y + 1 = 0 ì3 x + y - z + 3 = 0
d) d1 : í ; d2 : í
îx - y + z -1 = 0 î2 x - y + 1 = 0
Trang 51
Baøi 4. Tìm m ñeå hai ñöôøng thaúng d1 vaø d2 caét nhau. Khi ñoù tìm toaï ñoä giao ñieåm cuûa chuùng:
a) d1 : { x = 1 + mt; y = t; z = -1 + 2t ; d2 : { x = 1 - t '; y = 2 + 2t '; z = 3 - t '
b) d1 : { x = 1 - t; y = 3 + 2t; z = m + t ; d2 : { x = 2 + t '; y = 1 + t '; z = 2 - 3t '
ì2 x + y - z - 4 = 0 ì x + 2 y + mz - 3 = 0
c) d1 : í ; d2 : í
îx + y - 3 = 0 î2 x + y + z - 6 = 0
VAÁN ÑEÀ 3: Vò trí töông ñoái giöõa ñöôøng thaúng vaø maët phaúng
Ñeå xeùt VTTÑ giöõa ñöôøng thaúng vaø maët phaúng, ta coù theå söû duïng moät trong caùc phöông phaùp sau:
· Phöông phaùp hình hoïc: Döïa vaøo moái quan heä giöõa VTCP cuûa ñöôøng thaúng vaø VTPT cuûa
maët phaúng.
· Phöông phaùp ñaïi soá: Döïa vaøo soá nghieäm cuûa heä phöông trình ñöôøng thaúng vaø maët phaúng.
Baøi 1. Xeùt vò trí töông ñoái giöõa ñöôøng thaúng d vaø maët phaúng (P). Tìm giao ñieåm (neáu coù) cuûa
chuùng:
a) d : { x = 2t; y = 1 - t; z = 3 + t ; ( P ) : x + y + z - 10 = 0
b) d : { x = 3t - 2; y = 1 - 4t; z = 4t - 5 ; ( P ) : 4 x - 3y - 6 z - 5 = 0
x - 12 y - 9 z - 1
c) d : = = ; ( P ) : 3 x + 5y - z - 2 = 0
4 3 1
x + 11 y - 3 z
d) d : = = ; ( P ) : 3 x - 3y + 2 z - 5 = 0
2 4 3
x - 13 y - 1 z - 4
e) d : = = ; ( P ) : x + 2 y - 4z + 1 = 0
8 2 3
ì3 x + 5 y + 7 z + 16 = 0
f) d : í ; ( P) : 5 x - z - 4 = 0
î2 x - y + z - 6 = 0
ì2 x + 3y + 6z - 10 = 0
g) d : í ; ( P ) : y + 4z + 17 = 0
îx + y + z + 5 = 0
Baøi 2. Cho ñöôøng thaúng d vaø maët phaúng (P). Tìm m, n ñeå:
i) d caét (P). ii) d // (P). iii) d ^ (P). iv) d Ì (P).
x -1 y + 2 z + 3
a) d : = = ; ( P ) : x + 3y - 2z - 5 = 0
m 2m - 1 2
x +1 y - 3 z -1
b) d : = = ; ( P ) : x + 3y + 2 z - 5 = 0
2 m m-2
ì3 x - 2 y + z + 3 = 0
c) d : í ; ( P) : 2 x - y + (m + 3)z - 2 = 0
î 4 x - 3y + 4z + 2 = 0
d) d : { x = 3 + 4t; y = 1 - 4t; z = -3 + t ; ( P ) : (m - 1) x + 2 y - 4 z + n - 9 = 0
e) d : { x = 3 + 2t; y = 5 - 3t; z = 2 - 2t ; ( P) : (m + 2) x + (n + 3) y + 3z - 5 = 0
Baøi 3. Cho ñöôøng thaúng d vaø maët phaúng (P). Tìm m, n ñeå:
a) d : { x = m + t; y = 2 - t; z = 3t cắt ( P ) : 2 x - y + z - 5 = 0 taïi ñieåm coù tung ñoä baèng 3.
ìx - 2y - 3 = 0
b) d : í caét ( P ) : 2 x + y + 2 z - 2m = 0 taïi ñieåm coù cao ñoä baèng –1.
î y + 2z + 5 = 0
ì x + 2y - 3 = 0
c) d : í cắt ( P ) : x + y + z + m = 0
î3 x - 2z - 7 = 0
Trang 52
VAÁN ÑEÀ 4: Vò trí töông ñoái giöõa ñöôøng thaúng vaø maët caàu
Ñeå xeùt VTTÑ giöõa ñöôøng thaúng vaø maët caàu ta coù theå söû duïng caùc phöông phaùp sau:
· Phöông phaùp hình hoïc: Döïa vaøo khoaûng caùch töø taâm maët caàu ñeán ñöôøng thaúng vaø baùn kính.
· Phöông phaùp ñaïi soá: Döïa vaøo soá nghieäm cuûa heä phöông trình ñöôøng thaúng vaø maët caàu.
Baøi 1. Xeùt vò trí töông ñoái giöõa ñöôøng thaúng d vaø maët caàu (S). Tìm giao ñieåm (neáu coù) cuûa
chuùng:
x y -1 z - 2
a) d : = = ; (S ) : x 2 + y 2 + z 2 - 2 x + 4 z + 1 = 0
2 1 -1
ì2 x + y - z - 1 = 0
b) d : í ; (S ) : ( x - 1)2 + ( y - 2)2 + z 2 = 16
î x - 2 z - 3 = 0
ì x - 2y - z - 1 = 0
c) d : í ; (S ) : x 2 + y 2 + z2 - 2 x + 2 y - 14 = 0
îx + y + 2 = 0
ì x - 2y - z - 1 = 0
d) d : í ; (S ) : x 2 + y 2 + z 2 + 4 x - 2 y - 10 z - 8 = 0
îx + y + 2 = 0
e) d : { x = -2 - t; y = t; z = 3 - t ; ( S ) : x 2 + y 2 + z2 - 2 x - 4 y + 2 z - 2 = 0
f) d : { x = 1 - 2t; y = 2 + t; z = 3 + t ; ( S ) : x 2 + y 2 + z2 - 2 x - 4 y + 6 z - 2 = 0
g) d : { x = 1 - t; y = 2 - t; z = 4 ; ( S ) : x 2 + y 2 + z2 - 2 x - 4 y + 6 z - 2 = 0
Baøi 2. Bieän luaän theo m, vò trí töông ñoái giöõa ñöôøng thaúng d vaø maët caàu (S):
ì x - 2y - z + m = 0
a) d : í ; (S ) : ( x - 1)2 + ( y - 2)2 + ( z + 1)2 = 8
î x + y + 2 = 0
b) d : { x = 1 - t; y = m + t; z = 2 + t ; (S ) : x 2 + y 2 + z 2 - 2 x + 4 z + 1 = 0
ì x - 2y - 3 = 0
c) d : í ; (S ) : x 2 + y 2 + z 2 + 2 x - 2 y + 4 z + m = 0
î 2 x + z - 1 = 0
Baøi 3. Vieát phöông trình maët caàu (S) coù taâm I vaø tieáp xuùc vôùi ñöôøng thaúng d:
a) I (1; -2;1); d : { x = 1 + 4t; y = 3 - 2t; z = 4t - 2
b) I (1; 2; -1); d : { x = 1 - t; y = 2; z = 2t
x - 2 y + 1 z -1
c) I (4; 2; -1); d: = =
2 1 2
x -1 y z - 2
d) I (1; 2; -1); d: = =
2 -1 3
ì x - 2y -1 = 0
e) I (1; 2; -1); d:í
îz - 1 = 0
Baøi 4. Cho maët caàu (S) coù taâm I(2; 1; 3) vaø baùn kính R = 3. Vieát phöông trình tieáp tuyeán d cuûa
(S), bieát:
r
a) d ñi qua A(0; 0; 5) Î (S) vaø coù VTCP a = (1; 2; 2) .
b) d ñi qua A(0; 0; 5) Î (S) vaø vuoâng goùc vôùi maët phaúng: (a ) : 3x - 2 y + 2 z + 3 = 0.
Baøi 5. Cho töù dieän ABCD. Vieát phöông trình maët caàu tieáp xuùc vôùi caùc caïnh cuûa töù dieän, vôùi:
a) A(1; 1; 1), B(3; 3; 1), C(3; 1; 3), D(1; 3; 3).
b) A(1; 0; 2), B(2; –1; 1), C(0; 2; 1), D(–1; 3; 0).
c) A(3; 2; 1), B(1; –2; 1), C(–2; 2; –2), D(1; 1; –1).
d) A(1; 0; 11), B(0; 1; 10), C(1; 1; 8), D(–3; 1; 2).
Trang 53
VAÁN ÑEÀ 5: Khoaûng caùch
1. Khoaûng caùch töø ñieåm M ñeán ñöôøng thaúng d
r
· Caùch 1: Cho ñöôøng thaúng d ñi qua M0 vaø coù VTCP a .
uuuuur
é M M , ar ù
ë 0 û
d(M , d) = r
a
· Caùch 2: – Tìm hình chieáu vuoâng goùc H cuûa M treân ñöôøng thaúng d.
– d(M,d) = MH.
· Caùch 3: – Goïi N(x; y; z) Î d. Tính MN2 theo t (t tham soá trong phöông trình ñöôøng thaúng d).
– Tìm t ñeå MN2 nhoû nhaát.
– Khi ñoù N º H. Do ñoù d(M,d) = MH.
2. Khoaûng caùch giöõa hai ñöôøng thaúng cheùo nhau
Cho hai ñöôøng thaúng cheùo nhau d1 vaø d2.
r r
d1 ñi qua ñieåm M1 vaø coù VTCP a1 , d2 ñi qua ñieåm M2 vaø coù VTCP a2
r r uuuuuur
éë a1 , a2 ùû . M1M2
d (d1, d2 ) = r r
éë a1, a2 ùû
Chuù yù: Khoaûng caùch giöõa hai ñöôøng thaúng cheùo nhau d1, d2 baèng khoaûng caùch giöõa d1 vôùi
maët phaúng (a) chöùa d2 vaø song song vôùi d1.
3. Khoaûng caùch giöõa hai ñöôøng thaúng song song baèng khoaûng caùch töø moät ñieåm thuoäc ñöôøng
thaúng naøy ñeán ñöôøng thaúng kia.
4. Khoaûng caùch giöõa moät ñöôøng thaúng vaø moät maët phaúng song song
Khoaûng caùch giöõa ñöôøng thaúng d vôùi maët phaúng (a) song song vôùi noù baèng khoaûng caùch töø
moät ñieåm M baát kì treân d ñeán maët phaúng (a).
Baøi 1. Tính khoaûng caùch töø ñieåm A ñeán ñöôøng thaúng d:

ì x = 1 - 4t ì x = 2 + 2t
ï ï
a) A(2; 3;1), d : í y = 2 + 2t b) A(1; 2; -6), d : í y = 1 - t
ïî z = 4t - 1 ïî z = t - 3
x - 2 y -1 z x + 2 y -1 z +1
c) A(1; 0; 0), d : = = d) A(2; 3;1), d : = =
1 2 1 1 2 -2
x + 2 y -1 z + 1 ì x + y - 2z - 1 = 0
e) A(1; -1;1), d : = = f) A(2; 3; -1), d : í
1 2 -2 î x + 3y + 2z + 2 = 0
Baøi 2. Chöùng minh hai ñöôøng thaúng d1, d2 cheùo nhau. Tính khoaûng caùch giöõa chuùng:
b) d1 : { x = 1 + 2t; y = 2 - 2t; z = -t; d2 : { x = 2t '; y = 5 - 3t '; z = 4
x - 2 y +1 z x y -1 z + 1
d) d1 : = = ; d2 : = =
3 -2 2 1 2 4
x -7 y -3 z-9 x - 3 y -1 z - 1
e) d1 : = = ; d2 : = =
1 2 -1 -7 2 3
x - 2 y -1 z - 3 x - 3 y + 1 z -1
f) d1 : = = ; d2 : = =
2 1 -2 2 -2 1
ì x - 2y + 2z - 2 = 0 ì2 x + y - z + 2 = 0
g) d1 : í ; d2 : í
î2 x + y - 2 z + 4 = 0 î x - y + 2z -1 = 0
Trang 54
Baøi 3. Chöùng minh hai ñöôøng thaúng d1, d2 song song vôùi nhau. Tính khoaûng caùch giöõa chuùng:
a) d1 : { x = 3 + 2t, y = 4 + 3t , z = 2 + t ; d2 : { x = 4 + 4t, y = 5 + 6t , z = 3 + 2t
x -1 y + 2 z - 3 x + 2 y - 3 z +1
b) d1 : = = ; d2 : = =
2 -6 8 -3 9 -12
x - 3 y -1 z + 2 x + 1 y + 5 z -1
c) d1 : = = ; d1 : = =
2 1 3 4 2 6
ì2 x + 2 y - z - 10 = 0 x + 7 y -5 z-9
d) d1 : í ; d2 : = =
î x - y - z - 22 = 0 3 -1 4
Baøi 4. Chöùng minh ñöôøng thaúng d song song vôùi maët phaúng (P). Tính khoaûng caùch giöõa chuùng:
a) d : { x = 3t - 2; y = 1 - 4t; z = 4t - 5 ; ( P ) : 4 x - 3y - 6 z - 5 = 0
b) d : { x = 1 - 2t; y = t; z = 2 + 2t ; ( P) : x + z + 8 = 0
ì x - y + 2z + 1 = 0
c) d : í ; (P) : 2 x - 2 y + 4z + 5 = 0
î2 x + y - z - 3 = 0
ì3 x - 2 y + z + 3 = 0
d) d : í ; ( P ) : 2 x - y - 2z - 2 = 0
î 4 x - 3y + 4z + 2 = 0
VAÁN ÑEÀ 6: Goùc

1. Goùc giöõa hai ñöôøng thaúng
r r
Cho hai ñöôøng thaúng d1, d2 laàn löôït coù caùc VTCP a1 , a2 .
r r
Goùc giöõa d1, d2 baèng hoaëc buø vôùi goùc giöõa a1 , a2 .
r r
r r a1.a2
cos ( a1, a2 ) = r r
a1 . a2
2. Goùc giöõa moät ñöôøng thaúng vaø moät maët phaúng
r r
Cho ñöôøng thaúng d coù VTCP a = (a1; a2 ; a3 ) vaø maët phaúng (a) coù VTPT n = ( A; B; C ) .
Goùc giöõa ñöôøng thaúng d vaø maët phaúng (a) baèng goùc giöõa ñöôøng thaúng d vôùi hình chieáu d¢ cuûa
noù treân (a).
Aa1 + Ba2 + Ca3
sin · (
d ,(a ) = )
A2 + B 2 + C 2 . a12 + a22 + a32
Baøi 1. Tính goùc giöõa hai ñöôøng thaúng:

a) d1 : { x = 1 + 2t , y = –1 + t , z = 3 + 4t ; d2 : { x = 2 – t , y = –1 + 3t, z = 4 + 2t
x -1 y + 2 z - 4 x + 2 y -3 z + 4
b) d1 : = = ; d2 : = =
2 -1 2 3 6 -2
ì 2 x - 3 y - 3z - 9 = 0
c) d1 : í ; d2 : { x = 9t; y = 5t; z = –3 + t
îx - 2y + z + 3 = 0
ì2 x - z + 2 = 0
d) d1 : í ; d2 : { x = 2 + 3t; y = –1; z = 4 – t
î x - 7 y + 3z - 17 = 0
x -1 y + 2 z + 2 ì x + 2y - z - 1 = 0
e) d1 : = = ; d2 : í
3 1 4 î2 x + 3z - 2 = 0
x + 3 y -1 z - 2
f) d1 : = = vaø d2 laø caùc truïc toaï ñoä.
2 1 1
Trang 55
ìx - y + z - 4 = 0 ì2 x - y + 3z - 1 = 0
g) d1 : í ; d2 : í
î2 x - y + z + 1 = 0 îx + y + z = 0
ì2 x - y + 3z - 4 = 0 ì x + y - 2z + 3 = 0
h) d1 : í ; d2 : í
î3 x + 2 y - z + 7 = 0 î4 x - y + 3z + 7 = 0
Baøi 2. Chöùng minh hai ñöôøng thaúng sau vuoâng goùc vôùi nhau:
ì7 x - 2z - 15 = 0 ìx - y - z - 7 = 0
a) d1 : í ; d2 : í
î7 y + 5z + 34 = 0 î3 x - 4 y - 11 = 0
b)
Baøi 3. Tìm m ñeå goùc giöõa hai ñöôøng thaúng sau baèng a:
{
a) d1 : x = -1 + t; y = -t 2; z = 2 + t ; {
d2 : x = 2 + t; y = 1 + t 2; z = 2 + mt ; a = 600 .
b)
Baøi 4. Tính goùc giöõa ñöôøng thaúng d vaø maët phaúng (P)::
x -1 y -1 z + 3
a) d : = = ; ( P ) : 2 x – y – 2 z – 10 = 0 .
1 -2 3
{
b) d : x = 1; y = 2 + t 4 5; z = 3 + t ; (P) : x 4 5 + z + 4 = 0
ì x + 4y - 2z + 7 = 0
c) d : í ; (P) : 3x + y – z + 1 = 0
î3 x + 7 y - 2 z = 0
ì x + 2y - z + 3 = 0
d) d : í ; (P) : 3x – 4 y + 2z – 5 = 0
î2 x - y + 3z + 5 = 0
Baøi 5. Cho töù dieän ABCD coù A(3; 2; 6), B(3; –1; 0), C(0; –7; 3), D(–2; 1; –1).
a) Chöùng minh caùc caëp caïnh ñoái cuûa töù dieän ñoâi moät vuoâng goùc vôùi nhau.
b) Tính goùc giöõa AD vaø maët phaúng (ABC).
c) Tính goùc giöõa AB vaø trung tuyeán AM cuûa tam giaùc ACD.
d) Chöùng minh AB vuoâng goùc vôùi maët phaúng (BCD). Tính theå tích cuûa töù dieän ABCD.
Baøi 6. Cho töù dieän SABC coù S(1; 2; 1), A(3; 2; 1), B(1; 3; 1), C(1; –2; 5).
a) Vieát phöông trình cuûa caùc maët phaúng (ABC), (SAB), (SAC).
b) Tính goùc taïo bôûi SC vaø (ABC) vaø goùc taïo bôûi SC vaø AB.
c) Tính caùc khoaûng caùch töø C ñeán (SAB) vaø töø B ñeán (SAC).
d) Tính khoaûng caùch töø C ñeán AB vaø khoaûng caùch giöõa SA vaø BC.
Baøi 7. Cho töù dieän SABC coù S(1; –2; 3), A(2; –2; 3), B(1; –1; 3), C(1; –2; 5).
a) Tìm phöông trình caùc hình chieáu cuûa SA, SB treân maët phaúng (ABC).
b) Goïi M, N, P laàn löôït laø trung ñieåm cuûa BC, CA, AB. Tính goùc taïo bôûi SM vaø NP vaø goùc
taïo bôûi SM vaø (ABC).
c) Tính caùc khoaûng caùch giöõa SM vaø NP, SP vaø MN.
Trang 56
VAÁN ÑEÀ 7: Moät soá vaán ñeà khaùc
1. Vieát phöông trình maët phaúng
· Daïng 1: Maët phaúng (P) ñi qua ñieåm A vaø ñöôøng thaúng d:
– Treân ñöôøng thaúng d laáy hai ñieåm B, C.
r uuur uuur
– Moät VTPT cuûa (P) laø: n = éë AB, AC ùû .
· Daïng 2: Maët phaúng (P) chöùa hai ñöôøng thaúng song song d1, d2:
r
– Xaùc ñònh VTCP a cuûa d1 (hoaëc d2).
– Treân d1 laáy ñieåm A, treân d2 laáy ñieåm B. Suy ra A, B Î (P).
r r uuur
– Moät VTPT cuûa (P) laø: n = éë a , AB ùû .
· Daïng 3: Maët phaúng (P) chöùa hai ñöôøng thaúng caét nhau d1, d2:
– Laáy ñieåm A Î d1 (hoaëc A Î d2) Þ A Î (P).
r r
– Xaùc ñònh VTCP a cuûa d1, b cuûa d2.
r r r
– Moät VTPT cuûa (P) laø: n = [ a , b ] .
· Daïng 4: Maët phaúng (P) chöùa ñöôøng thaúng d1 vaø song song vôùi ñöôøng thaúng d2 (d1, d2 cheùo
nhau):
r r
r r r
– Laáy moät ñieåm M thuoäc d1 Þ M Î (P).
· Daïng 5: Maët phaúng (P) ñi qua ñieåm M vaø song song vôùi hai ñöôøng thaúng cheùo nhau d1, d2:
r r
r r r
2. Xaùc ñònh hình chieáu H cuûa moät ñieåm M leân ñöôøng thaúng d
· Caùch 1: – Vieát phöông trình maët phaúng (P) qua M vaø vuoâng goùc vôùi d.
– Khi ñoù: H = d Ç (P)
ìH Î d
· Caùch 2: Ñieåm H ñöôïc xaùc ñònh bôûi: íuuuur r
î MH ^ ad
3. Ñieåm ñoái xöùng M' cuûa moät ñieåm M qua ñöôøng thaúng d
· Caùch 1: – Tìm ñieåm H laø hình chieáu cuûa M treân d.
– Xaùc ñònh ñieåm M¢ sao cho H laø trung ñieåm cuûa ñoaïn MM¢.
· Caùch 2: – Goïi H laø trung ñieåm cuûa ñoaïn MM¢. Tính toaï ñoä ñieåm H theo toaï ñoä cuûa M, M¢.
uuuuur
ì MM ' ^ ar
– Khi ñoù toaï ñoä cuûa ñieåm M¢ ñöôïc xaùc ñònh bôûi: í d .
î H Î d
4. Xác định hình chieáu H cuûa moät ñieåm M leân maët phaúng (P)
· Caùch 1: – Vieát phöông trình ñöôøng thaúng d qua M vaø vuoâng goùc vôùi (P).
– Khi ñoù: H = d Ç (P)
ìH Î ( P)
· Caùch 2: Ñieåm H ñöôïc xaùc ñònh bôûi: íuuuur r
î MH , nP cuøng phöông
5. Ñieåm ñoái xöùng M' cuûa moät ñieåm M qua maët phaúng (P)
· Caùch 1: – Tìm ñieåm H laø hình chieáu cuûa M treân (P).
– Xaùc ñònh ñieåm M¢ sao cho H laø trung ñieåm cuûa ñoaïn MM¢.
· Caùch 2: – Goïi H laø trung ñieåm cuûa ñoaïn MM¢. Tính toaï ñoä ñieåm H theo toaï ñoä cuûa M, M¢.
ìH Î ( P)
– Khi ñoù toaï ñoä cuûa ñieåm M¢ ñöôïc xaùc ñònh bôûi: íuuuur r .
î MH , nP cuø ng phöông
Trang 57
Baøi 1. Vieát phöông trình cuûa maët phaúng (P) ñi qua ñieåm A vaø ñöôøng thaúng d:
ì x = 4 + 2t ìx = 2 - t
ï ï
a) A(2; -3;1), d : í y = 2 - 3t b) A(1; 4; -3), d : í y = -1 + 2t
ïî z = 3 + t ïî z = 1 - 3t
x -1 y + 2 z - 5 x + 3 y + 2 z -1
c) A(4; -2; 3), d: = = d) A(2; -1; 5), d: = =
3 4 2 2 1 3
ì x - y + 2z - 1 = 0 ì x + 3y - 2 z + 1 = 0
e) A(-2;1; 4), d:í f) A(3; -2; 4), d:í
î x + 2y + 2z + 5 = 0 î2 x - y + z - 3 = 0
Baøi 2. Vieát phöông trình cuûa maët phaúng (P) ñi qua hai ñöôøng thaúng song song d1, d2:
x + 2 y -1 z + 3
a) d1 : { x = 2 + 3t; y = 4 + 2t; z = t - 1; d2 : = =
3 2 1
x -1 y + 3 z - 2 x + 2 y -1 z - 4
b) d1 : = = , d2 : = =
2 3 4 2 3 4
x -1 y + 2 z - 3 x + 2 y - 3 z +1
c) d1 : = = ; d2 : = =
2 -6 8 -3 9 -12
x - 3 y -1 z + 2 x + 1 y + 5 z -1
d) d1 : = = ; d2 : = =
2 1 3 4 2 6
Baøi 3. Vieát phöông trình cuûa maët phaúng (P) ñi qua hai ñöôøng thaúng caét nhau d1, d2:
a) d1 : { x = 3t; y = 1 - 2t; z = 3 + t ; d2 : { x = 1 + t '; y = 2t '; z = 4 + t '
ìx + y + z + 3 = 0
b) d1 : í ; d2 : { x = 1 + t; y = -2 + t; z = 3 - t
î2 x - y + 1 = 0
ìx - 2y - z - 4 = 0 ìx - z - 2 = 0
c) d1 : í ; d2 : í
î2 x + y + z + 6 = 0 î y + 2z + 7 = 0
ì2 x + y + 1 = 0 ì3 x + y - z + 3 = 0
d) d1 : í ; d2 : í
îx - y + z -1 = 0 î2 x - y + 1 = 0
Baøi 4. Cho hai ñöôøng thaúng cheùo nhau d1, d2. Vieát phöông trình maët phaúng (P) chöùa d1 vaø song
song vôùi d2:
b) d1 : { x = 1 + 2t; y = 2 - 2t; z = - t; d 2 : { x = 2t '; y = 5 - 3t '; z = 4
x - 2 y +1 z x y -1 z + 1
d) d1 : = = ; d2 : = =
3 -2 2 1 2 4
x -7 y -3 z-9 x - 3 y -1 z -1
e) d1 : = = ; d2 : = =
1 2 -1 -7 2 3
x - 2 y -1 z - 3 x - 3 y +1 z -1
f) d1 : = = ; d2 : = =
2 1 -2 2 -2 1
ì x - 2y + 2z - 2 = 0 ì2 x + y - z + 2 = 0
g) d1 : í ; d2 : í
î 2 x + y - 2 z + 4 = 0 î x - y + 2z -1 = 0
Baøi 5. Tìm toaï ñoä hình chieáu H cuûa ñieåm M treân ñöôøng thaúng d vaø ñieåm M¢ ñoái xöùng vôùi M qua
ñöôøng thaúng d:
ì x = 2 + 2t ì x = 1 - 4t
ï ï
a) M (1; 2; -6), d : íy = 1- t b) M (2; 3;1), d : í y = 2 + 2t
ïî z = t - 3 ïî z = 4t - 1
Trang 58
ì x = 2t ìx = 2 - t
ï ï
c) M (2;1; -3), d : íy = 1 - t d) M (1; 2; -1), d : í y = 1 + 2t
ïîz = -1 + 2t ïîz = 3t
x -1 y + 2 z - 2 x +1 y + 2 z - 3
e) M (1; 2; -1), d: = = f) M (2; 5; 2), d: = =
2 1 2 2 -2 1
ì x - 2y - z = 0 ìy + z - 4 = 0
g) M (2;1; -3), d :í h) M (2;1; -3), d:í
î2 x + y - z - 5 = 0 î2 x - y - z + 2 = 0
Baøi 6. Tìm toaï ñoä hình chieáu H cuûa ñieåm M treân maët phaúng (P) vaø ñieåm M¢ ñoái xöùng vôùi M qua
maët phaúng (P):
a) ( P ) : 2 x - y + 2z - 6 = 0, M (2; -3; 5) b) ( P ) : x + y + 5z - 14 = 0, M (1; -4; -2)
c) ( P ) : 6 x - 2 y + 3z + 12 = 0, M (3;1; -2) d) ( P ) : 2 x - 4 y + 4z + 3 = 0, M (2; -3; 4)
e) ( P ) : x - y + z - 4 = 0, M (2;1; -1) f) ( P ) : 3x - y + z - 2 = 0, M (1; 2; 4)
BAØI TAÄP OÂN PHÖÔNG TRÌNH ÑÖÔØNG THAÚNG
x -1 y z + 2
Baøi 1. Tìm treân truïc Ox ñieåm M caùch ñeàu ñöôøng thaúng D : = = vaø maët phaúng
1 2 2
(a ) : 2 x - y - 2z = 0 .
Baøi 2. Cho 2 ñieåm A(1; 0; 0) vaø B(0; 2; 0). Vieát phöông trình cuûa mp (a ) qua AB vaø taïo vôùi
mp(Oxy) moät goùc 60 0 .
Baøi 3. Vieát phöông trình cuûa ñöôøng thaúng (d) qua A(3; –1; 1) naèm trong mp (a ) : x – y + z – 5 = 0
x y-2 z
vaø hôïp vôùi ñöôøng thaúng D : = = moät goùc 45 0 .
1 2 2
Baøi 4. Goïi (a ) laø maët phaúng qua A(2; 0; 1) vaø B(–2; 0; 5) vaø hôïp vôùi mp(Oxz) moät goùc 45 0 .
Tính khoaûng caùch töø O ñeán mp (a ) .
ì x = 7 + 3t
x -1 y + 2 z - 5 ï
Baøi 5. Chöùng minh raèng 2 ñöôøng thaúng D1 : = = vaø D 2 : í y = 2 + 2t cuøng naèm
2 -3 4 ï z = -1 - 3t
î
trong moät maët phaúng. Vieát phöông trình maët phaúng aáy.
x +1 y - 2 z - 2
Baøi 6. Cho hai ñieåm A(1; 2; –1), B(7; –2; 3) vaø ñöôøng thaúng d : = =
3 -2 2
a) Chöùng minh raèng ñöôøng thaúng d vaø ñöôøng thaúng AB cuøng thuoäc moät maët phaúng.
b) Tìm ñieåm I thuoäc d sao cho IA + IB nhoû nhaát.
Baøi 7. Trong khoâng gian Oxyz cho 4 ñieåm A(1; 2; 3), B(–2; 1; 0), C(–1; 0; 2), D(0; 2; 3).
1) Chöùng minh ABCD laøuuur moät töùuuur
dieän. Tính
uuur theåuuuu
tích
r töùr dieän ñoù.
2) Tìm ñieåm M sao cho : MA + 2 MB - 2 MC + 3MD = 0 .
3) Xaùc ñònh toaï ñoä troïng taâm töù dieän ABCD.
4) Vieát phöông trình maët phaúng trung tröïc cuûa caùc ñoaïn thaúng AB, AC, BC.
5) Vieát phöông trình maët phaúng ñi qua A vaø vuoâng goùc vôùi truïc Oz.
6) Vieát phöông trình maët phaúng ñi qua A vaø B vaø vuoâng goùc vôùi maët phaúng 2 x + 3y – z = 0 .
7) Vieát phöông trình maët phaúng ñi qua A vaø vuoâng goùc vôùi hai maët phaúng 2x + 3y – z = 0,
x + 2y – 3z = 0.
Trang 59
8) Vieát phöông trình maët phaúng ñi qua A vaø chaén caùc nöûa truïc döông Ox, Oy, Oz laàn löôït taïi
caùc ñieåm I , J, K sao cho theå tích töù dieän OIJK nhoû nhaát.
9) Vieát phöông trình maët phaúng ñi qua A vaø chaén caùc nöûa truïc döông Ox, Oy, Oz laàn löôït taïi
caùc ñieåm I , J, K sao cho OI + OJ + OK nhoû nhaát.
10) Vieát phöông trình maët phaúng ñi qua C, song song vôùi truïc Oy vaø vuoâng goùc vôùi maët
phaúng x + 2y – 3z = 0.
11) Vieát phöông trình maët phaúng ñi qua A vaø qua giao tuyeán cuûa hai maët phaúng :
(P): x + y + z – 4 =0, (Q):3x – y + z – 1 = 0.
x -1 y - 3 z + 1
12) Vieát phöông trình maët phaúng ñi qua A vaø chöùa ñöôøng thaúng : = = .
3 4 -2
x + 2 y + 1 z -1
13) Tìøm ñieåm A’ ñoái xöùng vôùi ñieåm A qua ñöôøng thaúng d: = = vaø tính khoaûng
3 2 1
ì x + y - 3z + 3 = 0
caùch töø A ñeán ñöôøng thaúng d: í
î2 x - y - 3z + 1 = 0
14) Tìm treân truïc Oz ñieåm M caùch ñeàu ñieåm A vaø maët phaúng (P): x + 3y + 2 = 0.
15) Vieát phöông trình ñöôøng thaúng qua A, song song vôùi maët phaúng (P): x – y – z – 4 = 0 vaø
x + 1 y - 3 z -1
vuoâng goùc vôùi ñöôøng thaúng D: = = .
2 1 3
x y
16) Vieát phöông trình ñöôøng thaúng qua A vuoâng goùc vaø caét ñöôøng thaúng: = = z + 3 .
2 4
17) Tìm ñieåm P thuoäc maët phaúng (P): 2x – 3y – z +2 = 0 sao cho PA+PB nhoû nhaát.
x y - 3 z -1
18) Chöùng minh raèng ñöôøng thaúng AB vaø ñöôøng thaúng d : = = cuøng thuoäc moät
3 1 3
maët phaúng. Tìm ñieåm N thuoäc d sao cho NA + NB nhoû nhaát.
x - 3 y -1 z
19) Vieát phöông trình ñöôøng thaúng qua A, vuoâng goùc vôùi ñöôøng thaúng: = = vaø
1 2 1
ìx + y - z + 2 = 0
caét ñöôøng thaúng: í .
î2 x - y + z - 1 = 0
20) Vieát phöông trình hình chieáu cuûa ñöôøng thaúng AB leân maët phaúng (P): x + 3y – z = 0.
21) Tính goùc taïo bôõi ñöôøng thaúng AB vôùi maët phaúng (BCD).
22) G laø troïng taâm DABC, G’ laø moät ñieåm baát kyø thuoäc maët phaúng (P): 2x – 3y + z +3 = 0.
Chöùng minh raèng: G ' A 2 + G ' B 2 + G ' C 2 nhoû nhaát khi vaø chæ khi G' laø hình chieáu cuûa G leân
(P). Tìm toaï ñoä ñieåm G’.
23) Laäp phöông trình maët caàu ñi qua A, B, C vaø coù taâm thuoäc mp(Oxy)
24) Laäp phöông trình tieáp dieän cuûa maët caàu (S): x 2 + y 2 + z 2 - 6 x - 2 y + 4z + 5 = 0 taïi B.
25) Laäp phöông trình maët phaúng qua A vaø tieáp xuùc vôùi maët caàu (S) coù phöông trình:
x 2 + y 2 + z 2 - 4 x + 2 y - 6z + 5 = 0 .
26) Laäp phöông trình maët caàu ngoaïi tieáp töù dieän ABCD.
Trang 60
V. GIAÛI TOAÙN HÌNH HOÏC KHOÂNG GIAN

BAÈNG PHÖÔNG PHAÙP TOAÏ ÑOÄ
Ñeå giaûi caùc baøi toaùn hình khoâng gian baèng phöông phaùp toïa ñoä ta thöïc hieän caùc böôùc sau:
Böôùc 1: Choïn heä truïc toïa ñoä Oxyz thích hôïp.
Böôùc 2: Döïa vaøo giaû thieát baøi toaùn xaùc ñònh toïa ñoä caùc ñieåm coù lieân quan.
Böôùc 3: Söû duïng caùc kieán thöùc veà toïa ñoä ñeå giaûi quyeát baøi toaùn.
Chuù yù: Thoâng thöôøng ta döïa vaøo caùc yeáu toá ñöôøng thaúng vuoâng goùc vôùi maët phaúng ñeå choïn
heä truïc Oxyz sao cho deã xaùc ñònh toaï ñoä caùc ñieåm lieân quan.
MOÄT SOÁ VÍ DUÏ
Ví duï 1:
Cho töù dieän OABC coù caùc caïnh OA, OB, OC ñoâi moät vuoâng goùc vôùi nhau. H laø hình chieáu
cuûa O treân (ABC).
1. Chöùng minh DABC coù ba goùc nhoïn.
2. Chöùng minh H laø tröïc taâm DABC.
1 1 1 1
3. Chöùng minh = + + .
2 2 2
OH OA OB OC 2
4. Goïi a = ·
( (OBC ),( BCA) , g = ·
(OAB),( ABC ) , b = ·
) ( (OAC ),( ACB) . ) ( )
Chöùng minh cos 2 a + cos2 b + cos 2 g = 1.
Giaûi:
Choïn heä truïc Oxyz sao cho: O(0; 0; 0), A(a; 0; 0), B(0; b; 0), C(0; 0; c) (a, b, c > 0)
1. Chöùng minh DABC coù ba goùc nhoïn: z
uuur uuur
Ta coù: AB . AC = (- a; b; 0)(- a; 0; c ) = a2 > 0 C
Þ· BAC nhoïn
Töông töï: ·
ABC , ·
ACB nhoïn.
Vaäy DABC coù ba goùc nhoïn.
2. Chöùng minh H laø tröïc taâm DABC: O H
B y
Ta coù phöông trình mp (ABC):
x y z
+ + = 1 Û bcx + acy + abz - abc = 0 A
a b c x
r r
OH ^ ( ABC ) Þ uOH = n( ABC ) = (bc; ac; ab)
ì x = bct
ï
Þ Phöông trình ñöôøng thaúng OH: í y = act (t Î R )
ïîz = abt
Thay x, y, z vaøo phöông trình mp(ABC): (b 2c 2 + a 2c 2 + a 2 b2 )t = abc

Trang 61
abc
Þt=
a 2 b 2 + b 2c 2 + c 2a 2
æ ab 2 c 2 a2 bc 2 a2 b 2 c ö
Þ Hç ; ; ÷
ç a2 b 2 + b2 c 2 + c 2 a 2 a 2 b2 + b 2 c 2 + c 2 a 2 a 2 b 2 + b 2 c 2 + c 2 a 2 ÷
è ø
ìuuur a2
ï AH = (-ab 2 - ac2 ; bc2 ; b2 c )
ï 2 2 2 2 2
a b +b c +c a 2
Þí
uuur b2
ïBH = (ac 2 ; - a 2 b - bc 2 ; a 2c)
ïî 2 2 2 2 2 2
a b +b c +c a
ìuuur uuur a2
ï AH . BC = (-ab 2 - ac 2 ; bc 2 ; b2 c )(0; - b; c ) = 0
ï 2 2
a b +b c +c a 2 2 2 2
Þí
uuur uuur b2
ïBH . AC = (ac 2 ; - a 2b - bc 2 ; a 2c)(- a; 0; c) = 0
ïî 2 2
a b +b c +c a 2 2 2 2
ì AH ^ BC
Þí Þ H laø tröïc taâm DABC.
î BH ^ AC
1 1 1 1
3. Chöùng minh = + +
OH 2 OA 2 OB 2 OC 2
-abc 1 a2 b2 + b2c 2 + c 2 a2
OH = d (O, ( ABC )) = Þ =
a2 b 2 + b2 c 2 + c 2 a 2 OH 2 a 2 b2 c 2
1 1 1 1 1 1 a2 b 2 + b2 c 2 + c 2 a 2
+ + = + + =
OA 2 OB 2 OC 2 a2 b2 c2 a2 b2c2
1 1 1 1
Þ = + + .
2 2 2
OH OA OB OC 2
4. Chöùng minh cos2a + cos2b + cos2g = 1
Nhaän xeùt: cos a = cos ·

r r
(
(OAB), ( ABC ) = cos n(OAB ) , n( ABC ) ) ( )
r r
Goïi n = n( ABC ) = (bc; ac; ab)
r r r r r r r r r
n1 = n(OAB ) = k = (0, 0, 1); n2 = n(OBC ) = i = (1, 0, 0); n3 = n(OAC ) = j = (0, 1, 0)
r r r r r r
Þ cos 2 a + cos2 b + cos2 g = cos 2 (n1, n ) + cos2 (n2 , n ) + cos 2 (n3 , n )
a2 b2 b2c2 a2c 2
= + +
a 2 b 2 + b 2 c 2 + c 2 a2 a2 b 2 + b2 c 2 + c 2 a 2 a2 b2 + b2c2 + c 2a2
Vaäy: cos 2 a + cos2 b + cos 2 g = 1.
Trang 62
Ví duï 2:
Cho tam giaùc ñeàu ABC coù ñöôøng cao AH = 2a. Goïi O laø trung ñieåm AH. Treân ñöôøng thaúng
vuoâng goùc vôùi maët phaúng (ABC) taïi O, laáy ñieåm S sao cho OS = 2a.
1. Tính cosin cuûa goùc j taïo bôûi hai maët phaúng (SAB) vaø (SAC).
2. Treân ñoaïn OH laáy ñieåm I. Ñaët OI = m (0 < m < a). Maët phaúng (a) qua I, vuoâng goùc vôùi
AH caét caùc caïnh AB, AC, SC, SB laàn löôït taïi M, N, P, Q.
a. Tính dieän tích thieát dieän MNPQ theo a vaø x.
b. Tìm m ñeå dieän tích MNPQ lôùn nhaát.
Giaûi:
Goïi D laø trung ñieåm AB z
Þ OD ^ OH S
BC 3 4a
AH = Þ BC =
2 3
1 a 2a P
Þ OD = BC =
4 3
E C
Choïn heä truïc toïa ñoä Oxyz sao cho: j
N
æ a ö Q
O(0; 0; 0), D ç ; 0; 0 ÷ , H (0; a 0), S(0; 0; 2a) A O
è 3 ø a m I H y
æ 2a ö æ 2a ö D
Þ A(0; - a; 0), B ç ; a; 0 ÷ , C ç - ; a; 0 ÷ x
è 3 ø è 3 ø M B
1. Tính cosj:
Veõ BE ^ SA taïi E Þ CE ^ SA (vì SA ^ ( BCE )) Þ j = ·
BEC
uur
SA = (0; a; 2a) = a(0; 1; 2)
ìx = 0
ï
Phöông trình ñöôøng thaúng SA: í y = - a + t (t Î R )
ïîz = 2t
Phöông trình mp(BCE): ( y – a ) + 2z = 0

2a
Thay x, y, z vaøo phöông trình (BCE), ta ñöôïc: -2a + t + 4t = 0 Þ t =
5
ì uuur æ 2a 8a -4a ö 2a
ï EB = ç ; ; ÷= (5; 4 3; - 2 3 )
æ 3a 4a ö ï è 3 5 5 ø 5 3
Þ E ç 0; - ; ÷ Þ í uuur æ
è 5 5 ø ï EC = ç - 2 a 8a 4 aö 2a
; ; - ÷=- (5; - 4 3; 2 3 )
ïî è 3 5 5 ø 5 3
2a 2a
uuur uuur - . (5; 4 3; - 2 3 )(5; - 4 3; 2 3 )
3 3 35 7
Þ cos j = cos( EB, EC ) = = =
2 85 17
æ 2a ö
ç ÷ 85 85
è 3 ø
7
Vaäy cos j = .
17
Trang 63
uuur
2. Ta coù: I(0; m; 0), OH = a(0; 1; 0)
Þ phöông trình mp(MNPQ): y – m = 0
a. Tính SMNPQ:
Ta coù:
uuur æ 2a ö 2a uuur æ 2a ö 2a
AB = ç ; 2a; 0 ÷ = (1; 3; 0) ; AC = ç - ; 2a; 0 ÷ = - (1; - 3; 0)
è 3 ø 3 è 3 ø 3
uur æ 2a ö a uur æ 2a ö a
SB = ç ; a; - 2a ÷ = (2; 3; - 2 3 ) ; SC = ç - ; a; - 2a ÷ = - (2; - 3; 2 3 )
è 3 ø 3 è 3 ø 3
ìx = t
ï
Phöông trình ñöôøng thaúng AB: í y = - a + 3t (t Î R )
ïz = 0
î
æa+m ö
M = AB Ç ( MNPQ) Þ M ç ; m; 0 ÷
è 3 ø
ìx = t
ï
Phöông trình ñöôøng thaúng AC: í y = - a - 3t (t Î R )
ïz = 0
î
æ -a - m ö
N = AC Ç ( MNPQ ) Þ N ç ; m; 0 ÷
è 3 ø
ì x = 2t
ï
Phöông trình ñöôøng thaúng SB: í y = 3t (t Î R )
ïz = 2a - 2 3t
î
æ 2m ö
Q = SB Ç ( MNPQ ) Þ Q ç ; m; 2a - 2m ÷
è 3 ø
ì x = 2t
ï
Phöông trình ñöôøng thaúng SC: í y = - 3t (t Î R )
ïz = 2a + 2 3t
î
æ 2m ö
P = SC Ç ( MNPQ ) Þ P ç - ; m; 2a - 2m ÷
è 3 ø
uuur æ m - a ö uuur æ - a - 3m ö uuuur æ -2a - 2m ö
Þ MQ = ç ; 0; 2a - 2m ÷ ; MP = ç ; 0; 2a - 2m ÷ ; MN = ç ; 0; 0 ÷
è 3 ø è 3 ø è 3 ø
uuur uuur uuur uuuur
1
(
SMNPQ = [MQ, MP ] + [ MP, MN ]
2
)
1 æ æ 8m(m - a) ö æ 4m 2 - 4a 2 ö ö
= ç ç 0; ; 0 ÷ + ç 0; ; 0÷ ÷
2ç è 3 ø ç 3 ÷÷
è è øø
1 æ 8m(a - m) 4a - 4m ö
2 2
6 2 4a 2a 2
= ç + ÷ =- m + m+
2 çè 3 3 ÷
ø 3 3 3
2
Þ SMNPQ = (-3m 2 + 2am + a2 )
3
Trang 64
b/ Tìm m ñeå (SMNPQ)max:
Baûng xeùt daáu:
a
m –¥ +¥
3
2 2 4a 2
-3m + 2am + a –¥ –¥
3
2 4a 2 8a 2
Þ SMNPQ £ . =
3 3 3 3
8a 2 a
Vaäy (SMNPQ )max = khi m = .
3 3 3
é ö ù
2
ê (a - m) + ç m + a ÷ ú
æ
æ aö ê è 3 ø ú 8a 2
Caùch khaùc: SMNPQ = 2 3 ( a - m) ç m + ÷ £ 2 3 ê úû =
è 3 ø ( coâsi) ë 2 3 3
8a 2 a a
Þ (SMNPQ )max = Û a-m = m+ Û m= .
3 3 3 3
Ví duï 3:
Cho töù dieän OABC coù OA, OB, OC ñoâi moät vuoâng goùc. OA= a, OB = b, OC = c.
1. Goïi I laø taâm maët caàu noäi tieáp (S) cuûa OABC. Tính baùn kính r cuûa (S).
2. Goïi M, N, P laø trung ñieåm BC, CA, AB. Chöùng minh raèng hai maët phaúng (OMN) vaø
1 1 1
(OMP) vuoâng goùc Û = + .
2 2
a b c2
Giaûi:
Choïn heä truïc Oxyz sao cho: O(0; 0; 0), A(a; 0; 0), B(0; b; 0), C(0; 0; c)
1. Tính r:
Ta coù: VI . AOB + VI .OBC + VI .OCA + VI . ABC = VOABC
z
r abc C
Þ (SDOAB + SDOBC + SDOCA + SD ABC ) = .
3 6
1 uuur uuur
SD ABC = [ AB, AC ]
2 c M
1
= [(- a; b; 0), (- a; 0; c)] N
2
1 2 2
= a b + b2c 2 + c2 a2 O
2 b B y
r abc a
(1) Þ (ab + bc + ca + a 2 b 2 + b 2 c 2 + c 2 a 2 ) = P
6 6
x A
abc
Vaäy r =
ab + bc + ca + a 2 b 2 + b 2c2 + c 2 a2
Trang 65
1 1 1
2. Chöùng minh (OMN) ^ (OMP) Û = +
a2 b 2 c 2
æ b cö æa cö æa b ö
Ta coù: M ç 0; ; ÷ , N ç ; 0; ÷ , P ç ; ; 0 ÷
è 2 2ø è2 2ø è2 2 ø
r uuur uuur æ bc ac ab ö
n(OMN ) = [OM , ON ] = ç ; ; - ÷
è 4 4 4 ø
r uuur uuu
r æ bc ac ab ö
n(OMP ) = [OM , OP ] = ç - ; ;- ÷
è 4 4 4 ø
r r
Þ (OMN ) ^ (OMP ) Û n(OMN ) .n(OMP ) = 0
b 2 c 2 a2 c 2 a 2 b 2 1 1 1
Û- + + = 0 Û a 2 (c 2 + b 2 ) = b 2 c 2 Û = + .
16 16 16 a2 b2 c2
Ví duï 4:
Cho hình chöõ nhaät ABCD coù AB= a, AD = 2a. Treân tia Az ^ ( ABCD ) laáy ñieåm S. Maët
phaúng (a) qua CD caét SA, SB laàn löôït taïi K vaø L.
1. Cho SA = 2a, AK = k (0 £ k £ 2a)
a. Tính dieän tích töù giaùc CDKL . Tính k theo a ñeå SCDKL lôùn nhaát, nhoû nhaát.
b. Chöùng toû khoaûng caùch giöõa hai ñöôøng thaúng KD vaø BC khoâng ñoåi.
c. Tính k theo a ñeå (a) chia hình choùp S.ABCD thaønh hai phaàn coù theå tích baèng nhau.
2. Goïi M, N laàn löôït laø trung ñieåm SC, SD. Tìm quyõ tích giao ñieåm I cuûa AN, BM khi S di
ñoäng treân tia Az.
Giaûi:
1. Choïn heä truïc toïa ñoä Axyz sao cho: A(0; 0; 0), B(a; 0; 0), C(a; 2a; 0), D(0; 2a; 0), S(0; 0; 2a)
AK = uuu
kÞ
r uuuKr(0; 0; k ), 0 £ k £ 2a z
r
na = [KC , KD ] = a(0; k; 2a)
S I
Phöông trình (a ) : k ( y - 2a) + 2az = 0 Û ky + 2az - 2ak = 0
uur
SB = a(1; 0; - 2)
N
ìx = a + t K
ï
Phöông trình ñöôøng thaúng SB: í y = 0 (t Î R ) k
M
ïîz = -2t L
A
æ k ö 2a D y
(a ) Ç SB = L Þ L ç a - ; 0; k ÷ a
è 2 ø
B
a/ SCDKL = SDCKL + SDCKD: C
1 uuur uuur uuur uuur
(
= [CK , CL ] + [CK , CD ]
2
) x
1æ k ö
= ç [(- a; - 2a; k , - ; - 2a; k ] + [(- a; - 2a; k ,(- a; 0; 0)] ÷
2è 2 ø
1 æ 2a - k ö 4 a - k
= ç 4a 2 + k 2 + a 4a 2 + k 2 ÷ = 4a2 + k 2
2è 2 ø 4
Trang 66
4a - k -2k 2 + 4ak - 4a 2
Xeùt f (k ) = 4a 2 + k 2 Þ f / ( k ) = <0
4 2
4 k + 4a 2
Baûng bieán thieân:

k –¥ 0 2a +¥
/
f (k) –
f(k) 2a2
a2 2
Vaäy: Smax = 2a 2 Û k = 0
Smin = a 2 2 Û k = 2a.
uuur uuur uuur
[KD , BC ] DC [0; 2a; - k ), (0; 2a; 0)](a; 0; 0)
b/ d(KD, BC) = uuur uuur = = a (khoâng ñoåi)
[KD, BC ] [0; 2a; - k ), (0; 2a; 0]
* Chuù yù: CD laø ñoaïn vuoâng goùc chung cuûa KD vaø BC.
1
c/ Tính k ñeå VS.CDKL = VS. ABCD
2
4a 2 - 2ak
Ta coù: d (S, (a )) =
k 2 + 4a 2
1 a(2a - k )4a - k
Þ VS.CDKL = d (S, (a )). SCDKL =
3 6
3
1 4a
VS. ABCD = SA.S ABCD =
3 3
3
a(2a - k )(4a - k ) 4a
Þ =
6 6
Û k = (3 - 5 ) a (do k £ 2a)
2. Quyõ tích I:
æa sö æ sö
S Î Az Þ S (0; 0; s), s > 0 Þ M ç ; a; ÷ , N ç 0; a; ÷
è2 2ø è 2ø
uuur 1 uuu
r 1
BM = - (a; - 2a; - s); AN = (0; 2a; s)
2 2
ì x = a + at1
ï
Þ Phöông trình ñöôøng thaúng BM: í y = -2at1 (t1 Î R)
ïz = - st
î 1
ìx = 0
ï
Phöông trình ñöôøng thaúng AN: í y = 2at2 (t2 Î R)
ïîz = st
2
I = ( AN ) Ç (BM ) Þ I (0; 2a; s)
uur uur uur
Ta coù: ID = (0; 0; - s) Þ ID / / AS.
Vaäy quyõ tích I laø nöûa ñöôøng thaúng Dt ^ ( ABCD ) (tröø ñieåm D, do s > 0).
Trang 67
Ví duï 5:
Cho hình choùp töù giaùc ñeàu S.ABCD coù caïnh ñaùy a 2 ; ·
ASB = a .
1. Xaùc ñònh taâm vaø baùn kính maët caàu ngoaïi tieáp hình choùp.
2. Xaùc ñònh taâm vaø baùn kính maët caàu noäi tieáp hình choùp.
3. Tìm a ñeå taâm maët caàu ngoaïi tieáp vaø noäi tieáp truøng nhau.
Giaûi:
Ta coù: AC = BD = 2a. Goïi SO laø ñöôøng cao vaø SO= h.
Choïn heä truïc toïa ñoä Oxyz sao cho: O(0; 0; 0), A(a; 0; 0),S(0; 0; h)
z
Þ C (- a; 0; 0), D (0; - a; 0) S
1. Taâm I vaø R cuûa (S) ngoaïi tieáp choùp S.ABCD
a
Do S.ABCD laø hình choùp töù giaùc ñeàu neân I Î OS Þ I (0; 0; z0 )
Phöông trình maët caàu (S): x 2 + y 2 + z2 - 2 z0 z + d = 0 h
ìïa2 + d = 0 D
A, S Î (S ) Þí 2 O C
ïîh - 2 z0 h + d = 0
ì d = -a 2 a
ï
Þí h2 - a2 x A B
z = 2 3 y
ï 0
î 2h
æ h2 - a2 ö æ h2 - a 2 ö h2 + a2
Þ I ç 0; 0; ÷, R = ç ÷+a =
è 2h ø è 2h ø 2h
uur uur
SA.SB (a; 0; - h)(0; a; - h) h2
Maët khaùc: cos a = = =
SA.SB a2 + h2 a2 + h2
a2 cos a
Þ h= (a nhoïn do DSAB caân taïi S).
1 - cos a
a
Vaäy: R=
2 cos a (1 - cos a )
a(2 cos a - 1)
OI =
2 cos a (1 - cos a )
2. Taâm J vaø r cuûa (S/) noäi tieáp choùp S.ABCD:
Ta coù: J Î OS Þ J (0; 0; r ), OJ = r
r 1 2a 2 h
VS. ABCD = .Stp ; VS. ABCD = .h(a 2 )2 =
3 3 3
1
Sxp = 4SDSAB = 4. SA.SB sin a = 2(a 2 + h 2 )sin a
2
Þ Stp = Sxp + SABCD = 2(a 2 + h 2 )sin a + 2a 2
a2 h a cos a (1 - cos a )
Þr= =
2 2
a + (a + h )sin a2 1 + sin a - cos a
a cos a (1 - cos a )
Vaäy: OJ = = r.
1 + sin a - cos a
Trang 68
3. Tìm a ñeå I º J
a(2 cos a - 1) a cos a (1 - cos a )
Iº J Û OI = OJ Û =
2 cos a (1 - cos a ) 1 + sin a - cos a
Û (2 cos a - 1)(1 + sin a - cos a ) = 2 cos a (1 - cos a )
Û (1 - 2 cos a sina ) + (sin a - cos a ) = 0 Û (sin a - cos a )(sin a - cos a + 1) = 0
Û sin a = cos a (do sin a + 1 - cos a > 0)
Û a = 45o (do a nhoïn)
Vaäy I º J Û a = 45o.
Ví duï 6:
Cho hình choùp S.ABCD coù ñaùy ABCD laø ñaùy hình chöõ nhaät vôùi AB = a, AD = b, SA = 2a
vuoâng goùc vôùi ñaùy. Treân caïnh SA laáy ñieåm M, AM = m ( 0 £ m £ 2a)
1. Maët phaúng (MBC) caét hình choùp theo thieát dieän laø hình gì. Tính dieän tích thieát dieän?
2. Tìm vò trí M ñeå dieän tích thieát dieän lôùn nhaát.
3. Tìm vò trí M ñeå maët phaúng (MBC) chia hình choùp thaønh hai phaàn coù theå tích baèng nhau.
Giaûi:
Choïn heä truïc toïa ñoä Axyz sao cho: A(0; 0; 0), B(a; 0; 0), D(0; b; 0), S(0; 0; 2a)
Þ C (a; b; 0), M (0; 0; m) (0 £ m £ 2a) .
uuur uuur z
r
Ta coù: n( MBC ) = [MB, MC ] = b(m; 0; a) S
uuur
SD = (0; b; - 2a)
Þ Phöông trình maët phaúng (MBC): mx + az - ma = 0 2a

M N
ìx = 0
ï A
Phöông trình ñöôøng thaúng SD: í y = b + bt (t Î R) m D
ïîz = -2at b y
a
æ 2ab - mb ö
Goïi N = SD Ç ( MBC ) Þ N ç 0; ; m÷ B C
è 2a ø
x
1. Hình tính vaø dieän tích BCMN
uuuur æ 2ab - mb ö uuur uuur
Ta coù: MN = ç 0; ; 0 ÷; BC = (0; b; 0); MB = (a; 0; - m)
è 2a ø
ì MN P BC
Þí Þ BCMN laø hình thang vuoâng.
îBC ^ MB
MB a 2 + m 2 æ 2ab - mb ö 4ab - mb 2
SBCMN = ( MN + BC ) = ç + b÷ = a + m2
2 2 è 2a ø 4a
2. Tìm vò trí M ñeå SBCNM lôùn nhaát:
b
Ta coù: S(m) = ( 4a - m ) m 2 + a 2
4a
Trang 69
b é ( 4 a - m )m ù b -2m 2 + 4am - a2
Þ S(/m ) = - m 2
+ a 2
+ = .
4a êê 2
m + a ûú2
ú 4 a m2 + a2
ë
a(2 ± 2 )
S(/m) = 0 Û m =
2
a(2 - 2 ) a(2 + 2 )
m –¥ 0 2a +¥
2 2
S(/m ) – 0 + 0 –
S(m ) ab 71 + 8 2
ab
8
ab 71 - 8 2 ab 5
8 2
ab 71 + 8 2 a(2 + 2 )
Þ Smax = Û m=
8 2
ab 71 - 8 2 a(2 - 2 )
Smin = Û m=
8 2
1
3. Tìm vò trí M ñeå VS.BCNM = VS. ABCD
2
2a 2 - ma
Ta coù: d (S, ( MBC )) =
m 2 + a2
1 2a 2 - ma 4ab - mb b(4a - m )(2a - m)
Þ VS.BCNM = . . m 2 + a2 =
3 m 2 + a2 4a 12
1 2a 2 b
VS . ABCD = . 2a . ab = .
3 3
(4a - m)(2a - m )
Yeâu caàu baøi toaùn Û = a2
4
Û m 2 - 6am + 4a 2 = 0 Û m = (3 - 5 )a (vì m £ 2a)
Vaäy AM = (3 - 5 )a.
Ví duï 7:
Cho hình laäp phöông ABCD.A¢B¢C¢D¢ caïnh a.
1. Chöùng minh A/ C ^ ( AB / D / ) . Tính goùc j giöõa (DA¢C) vaø (ABB¢A¢).
2. Treân caïnh AD/, DB laáy ñieåm M, N thoûa AM = DN = k (0 < k < a 2 ) .
a. Chöùng minh MN // (A/D/BC)
b. Tìm k ñeå MNmin. Chöùng toû khi ñoù MN laø ñoaïn vuoâng goùc chung cuûa AD¢, DB.
Trang 70
Giaûi:
Choïn heä truïc toïa ñoä Axyz sao cho: A(0; 0; 0), B(a; 0; 0), C(a; a; 0), D(0; a; 0)
A/(0; 0; a), B/(a; 0; a), C/(a; a; a), D/(0; a; a)
æ k k ö æ k k ö
AM = DN = k Þ M ç 0; ; ÷, Nç ; a- ; 0÷
è 2 2ø è 2 2 ø z
1. Chöùng minh A/ C ^ ( AB / D / ) : A/ D/
uuuur
ì A/ C = (a; a; - a)
ïïuuuur B/ C/
Ta coù: íuuuu AB /r = (a; 0; a)
ï / M
ïî AD = (0; a; a) k
uuuur uuuur A D
r
Þ n( AB/ D / ) = AB / , AD / = (- a 2 ; - a2 ; a 2 ) k
y
uuuur N
é A / C , nr ù = é(a; a; - a), (-a 2 ; - a 2 ; a 2 ) ù = 0r B
êë r
uuuu
/ /
û ë
( AB D ) ú û a C
r
Þ A/ C P n( AB / D / ) z
Vaäy A/ C ^ ( AB / D / )
uuuur uuuur
ìï A/ C . AB / = 0 ïì A / C ^ AB /
Caùch khaùc: íuuuur uuuur Þ í / /
Þ A / C ^ ( AB / D / )
ïî A/ C . AD / = 0 îï A C ^ AD
r uuuu r uuur
Tính j: n1 = [DA / , DC ] = (0; a2 ; a 2 )
r r r
n2 = n( ABB / A / ) = j = (0; 1; 0)
r r
n1.n 2 a2 2
Þ cos j = r r = = .
2 2
n1 n 2 a 2
Vaäy j = 45o.
2. a. Chöùng minh MN // (A/D/BC):
uuuur 1
MN = ( k ; a 2 - 2k ; - k )
2 uuuur uuur
r r
n = n( A / D / BC ) = [BA / , BC ] = - a 2 (1; 0; 1)
uuuur r - a 2
Ta coù: MN . n = (k - k ) = 0
2
Þ MN P ( A/ D / BC ) (do M Ï( A/ D / BC ) )
b/ Tìm k ñeå MNmin:
1
Ta coù: MN 2 = (6k 2 - 4 2ak + 2a 2 )
2
a 2
k –¥ 0 a 2 +¥
3
MN2 a2
3
Trang 71
a a 2
Þ MN min = Û k=
3 3
a 2 uuuur a
Khi k = thì MN = (1; 1; - 1)
3 3
uuuu
r uuuur
ì / a
ïï MN . AD = 3 (1; 1; - 1)(0; a; a) = 0 ì MN ^ AD /
Þ íuuuur uuur Þ í
ï MN . BD = a (1; 1; - 1)(- a; a; 0) = 0 î MN ^ BD
ïî 3
Vaäy MN laø ñoaïn vuoâng goùc chung cuûa AD/ vaø BD.
Ví duï 8:
Cho hình laäp phöông ABCD.A/B/C/D/ caïnh a. Goïi M laø trung ñieåm AB, N laø taâm cuûa hình
vuoâng ADD/A/.
1. Tính baùn kính R cuûa maët caàu (S) ñi qua 4 ñieåm C, D/, M, N.
2. Tính baùn kính r cuûa ñöôøng troøn (C) laø giao cuûa (S) vaø maët caàu (S/) ñi qua A/, B/, C, D.
3. Tính dieän tích S cuûa thieát dieän taïo bôûi maët phaúng (CMN) vaø hình laäp phöông.
Giaûi:
Choïn heä truïc toïa ñoä Axyz sao cho: A(0; 0; 0), B(a; 0; 0), C(a; a; 0), D(0; a; 0)
A/(0; 0; a), B/(a; 0; a), C/(a; a; a), D/(0; a; a)
æa ö æ a aö
Þ M ç ; 0; 0 ÷ , N ç 0; ; ÷
è2 ø è 2 2ø
1. Tính R:
Phöông trình maët caàu (S): x 2 + y 2 + z 2 - 2a x - 2 b y - 2g z + d = 0
C , D / , M , N Î (S ) , suy ra:
ì2a 2 - 2a a - 2 b a + d = 0 (1)
ï 2 z
ï2a - 2b a - 2g a + d = 0 ( 2) A / D/
ï a2
í -aa + d (3)
ï4 L
B/
ï a2 K
/
C
ï - ba -g a + d = 0 ( 4) N
î2
D
(1) – (2) suy ra: a = g y
A
(2) – (4) suy ra: d = a2 a
M
B
5a C
(3) Þ a = g =
4 x
a
(4) Þ b =
4
5a a 5a
Þ Phöông trình maët caàu (S): x 2 + y 2 + z2 - x - y - z + a2 = 0
2 2 2
Trang 72
2 2
2 æ 5a ö æ 5a 2 ö æ a ö 35a 2
R = ç ÷ +ç ÷ + ç ÷ - a2 =
è 4 ø è 4 ø è 4ø 16
a
Vaäy R = 35 .
4
2. Tính r:
Phöông trình maët caàu (S¢): x 2 + y 2 + z2 - 2a /2 x - 2b / y - 2g / z + d / = 0 (S)
A/ , B / , C / , D Î (S / ), suy ra:
I
ìa2 - 2g / a + d / = 0 R
ï 2
ïa - 2a / a + d / = 0 (C) J r C
í 2 / / / /
ï3a - 2a a - 2b a - 2g a + d = 0
ïîa2 - 2 b / a + d / = 0
R/
a
Þ a / = b / = g / = , d/ = 0 I/
2
a 3
Þ (S / ) : x 2 + y 2 + z2 - ax - ay - az = 0 vaø baùn kính R / =
2
Deã thaáy C(a; a; 0) Î (S / ) Þ C Î (C )
Goïi I , I / , J laø taâm cuûa (S), (S/) vaø (C)
æ 5a a 5a ö / æ a a a ö
Þ Iç ; ; ÷, I ç ; ; ÷
è 4 4 4 ø è2 2 2ø
Ta coù: JC ^ II /
uur uur
[II / , CI ]
Þ r = d (C, II / ) =
II /
uur uur uur
æ 3a a -3a ö uur æ a -3a 5a ö a2
II / = ç - ; ÷ ; CI = ç ; ; ÷ Þ [ II /
, CI ] = (-1; 3; 2)
è 4 4 4 ø è4 4 4 ø 4
14
Þr=a
19
3. Tính S:
r uuur uuur a2
n(CMN ) = [CM , CN ] = - (2; - 1; 3)
4
Þ Phöông trình maët phaúng (CMN): 2 x - y + 3z - a = 0
ìx = 0
ï
Phöông trình ñöôøng thaúng AA¢: í y = 0 (t Î R)
ïîz = t
ìx = 0
ï
Phöông trình ñöôøng thaúng DD¢: í y = a (t Î R)
ïîz = t
Goïi K = (CMN ) Ç AA/ , L = (CMN ) Ç DD /
Trang 73
æ aö æ 2a ö
Þ K ç 0; 0; ÷ , L ç 0; a; ÷
è 3ø è 3 ø
1 uuur uuur uuur uuur
(
Þ S = SCMKL = [CM , CK ] + [CK , CL ]
2
)
1 æ éæ a ö æ a öù éæ aö æ 2a ö ù ö
= çç êç - ; - a; 0 ÷ , ç - a; - a; ÷ ú + êç - a; - a; ÷ , ç - a; 0; ÷ú ÷
2 è ëè 2 ø è 3 øû ëè 3ø è 3 ø û ÷ø
a 2 14
ÞS= .
4
BAØI TAÄP
Baøi 1. Cho töù dieän OABC coù ñaùy OBC laø tam giaùc vuoâng taïi O, OB=a, OC= a 3 , (a>0) vaø ñöôøng
cao OA= a 3 . Goïi M laø trung ñieåm cuûa caïnh BC. Tính khoaûng caùch giöõa hai ñöôøng thaúng AB
vaø OM.
HD: Choïn heä truïc toïa ñoä sao cho: O(0; 0; 0), A(0; 0; a 3 ), B(a; 0; 0), C (0; a 3; 0) .
a 15
Þ d ( AB; OM ) =
5
Baøi 2. Cho hình choùp O.ABC coù caùc caïnh OA = a, OB = b, OC = c ñoâi moät vuoâng goùc. Ñieåm M
coá ñònh thuoäc tam giaùc ABC coù khoaûng caùch laàn löôït ñeán caùc mp(OBC), mp(OCA),
mp(OAB) laø 1, 2, 3. Tính a, b, c ñeå theå tích O.ABC nhoû nhaát.
HD: Choïn heä truïc toïa ñoä sao cho: O(0; 0; 0), A(a; 0; 0), B(0; b; 0), C (0; 0; c) .
1 2 3 1
Þ Vmin = 27 Û = = =
a b c 3
Baøi 3. Töù dieän S.ABC coù caïnh SA vuoâng goùc vôùi ñaùy vaø D ABC vuoâng taïi C. Ñoä daøi cuûa caùc
caïnh laø SA = 4, AC = 3, BC = 1. Goïi M laø trung ñieåm cuûa caïnh AB, H laø ñieåm ñoái xöùng cuûa C
qua M. Tính cosin goùc hôïp bôûi hai maët phaúng (SHB) vaø (SBC).
HD: Choïn heä truïc toaï ñoä sao cho: A(0;0;0), B(1;3;0), C(0;3;0), S(0;0;4) vaø H(1;0;0).
Baøi 4. Cho hình choùp S.ABC coù ñaùy laø tam giaùc ABC vuoâng caân taïi A, AB = AC = a (a > 0), hình
chieáu cuûa S treân ñaùy truøng vôùi troïng taâm G cuûa DABC. Ñaët SG = x (x > 0). Xaùc ñònh giaù trò
cuûa x ñeå goùc giöõa hai maët phaúng (SAB) vaø (SAC) baèng 60o.
æa a ö æa a ö
HD: Choïn heä truïc toaï ñoä sao cho: A(0;0;0), B(a;0;0), C(0; a; 0), G ç ; ; 0 ÷ , S ç ; ; x ÷ .
è3 3 ø è2 2 ø
a
Þx = .
3
Baøi 5. Cho hình choùp tam giaùc ñeàu S.ABC coù ñoä daøi caïnh ñaùy laø a. Goïi M, N laø trung ñieåm SB,
SC. Tính theo a dieän tích DAMN, bieát (AMN) vuoâng goùc vôùi (SBC).
æa 3 ö
HD: Choïn heä truïc toaï ñoä sao cho: O(0; 0; 0), S(0; 0; h), A ç ; 0; 0 ÷ (SO = h).
ç 3 ÷
è ø
r r 5a 2
1 é uuur uuur ù a 2 10
2
Þ ( AMN ) ^ (SBC ) Þ n( AMN ) .n(SBC ) = 0 Þ h = Þ SD AMN = AM , AN =
12 2ë û 16
Trang 74
Baøi 6. Cho laêng truï ABC.A'B'C' caùc caùc maët beân ñeàu laø hình vuoâng caïnh a. Goïi D, F laàn löôït laø
trung ñieåm cuûa caùc caïnh BC, C'B'. Tính khoaûng caùch giöõa hai ñöôøng thaúng A'B vaø B'C'.
HD: Choïn heä truïc toaï ñoä sao cho:
æa a 3 ö æ a a 3 ö æa a 3 ö æ a a 3 ö
A(0; 0; 0), B ç ; ; 0÷, C ç - ; ; 0 ÷ , A '(0; 0; a), B ' ç ; ; a ÷, C 'ç - ; ; a÷
è2 2 ø è 2 2 ø è2 2 ø è 2 2 ø
a 21
Þ d ( A ' B; B ' C ' ) = .
7
Baøi 7. Töù dieän ABCD coù AB, AC, AD ñoâi moät vuoâng goùc vôùi nhau, AB = 3, AC = AD = 4. Tính
khoaûng caùch töø A tôùi maët phaúng (BCD).
HD: Choïn heä truïc toaï ñoä sao cho: A(0;0;0); B(0;0;3); C(0;4;0); D(4;0;0).
Baøi 8. Cho hình choùp SABC coù ñoä daøi caùc caïnh ñeàu baèng 1, O laø troïng taâm cuûa tam giaùc DABC. I
laø trung ñieåm cuûa SO.
a) Maët phaúng (BIC) caét SA taïi M. Tìm tæ soá theå tích cuûa töù dieän SBCM vaø töù dieän SABC.
b) H laø chaân ñöôøng vuoâng goùc haï töø I xuoáng caïnh SB. Chöùng minh raèng IH qua troïng taâm G cuûa
DSAC.
æ 3 ö æ 3 1 ö æ 3 1 ö
HD: Choïn heä truïc toaï ñoä sao cho: O(0; 0; 0), A ç ; 0; 0 ÷ ; B ç - ;- ;0÷ ; C ç - ; ;0÷ ;
ç 3 ÷ ç 6 2 ÷ø ç 6 2 ÷
è ø è è ø
æ 6ö æ 6ö
S ç 0; 0 ÷ ; I ç 0; 0; ÷.
ç 3 ÷ ç 6 ÷
è ø è ø
V( SBCM ) 1
Þ =
V (SABC ) 4
Baøi 9. Cho hình laêng truï ABCD. A1B1C1 coù ñaùy laø tam giaùc ñeàu caïnh a. AA1 = 2a vaø vuoâng goùc
vôùi maët phaúng (ABC). Goïi D laø trung ñieåm cuûa BB1; M di ñoäng treân caïnh AA1. Tìm giaù trò
lôùn nhaát, giaù trò nhoû nhaát cuûa dieän tích tam giaùc MC1D.
æa 3 a ö
HD: Choïn heä truïc toaï ñoä sao cho: A(0;0;0), B(0;a;0), A1 (0;0;2a), C1 ç ; ; 2a ÷ , D(0;a;a)
ç 2 2 ÷
è ø
a 2 15
Þ Giaù trò lôùn nhaát SDC M = khi M º A
1 4
Baøi 10. Cho töù dieän SABC coù ñaùy laø DABC vuoâng caân taïi B, AB = a, SA ^ ( ABC ) vaø SA = a.
AH ^ SB taïi H, AK ^ SC taïi K.
a. Chöùng minh HK ^ SC.
b. Goïi I = HK Ç BC. Chöùng minh B laø trung ñieåm CI.
c. Tính sin goùc j giöõa SB vaø (AHK).
d. Xaùc ñònh taâm vaø baùn kính maët caàu ngoaïi tieáp SABC.
uuur uur 2 a 3
ÑS: a/ HK .SC = 0; c/ ; d/ SJ = JC , R =
6 2
Baøi 11. Cho töù dieän SABC coù ñaùy laø DABC vuoâng caân taïi B, AB = a, SA ^ ( ABC ) vaø SA = a 2 .
Goïi D laø trung ñieåm cuûa AC.
a. Chöùng minh khoaûng caùch töø A ñeán (SBC) gaáp ñoâi khoaûng caùch töø D ñeán (SBC).
b. Maët phaúng (a) qua A vaø vuoâng goùc SC, (a) caét SC vaø SB taïi M vaø N. Tính theå tích hình
Trang 75
choùp SAMN.
c. Tính cosin cuûa goùc taïo bôûi hai maët phaúng (SAC) vaø (SBC).
a 6 a 6 a3 2 3
ÑS: a/ d A = ; dB = b/ d/
3 6 18 3
Baøi 12. Cho DABC ñeàu caïnh a. Treân ñöôøng thaúng d ^ ( ABC ) taïi A laáy ñieåm S, SA = h.
a. Tính d(A, (SBC)) theo a vaø h.
b. Ñöôøng thaúng D ^ (SBC ) taïi tröïc taâm H cuûa DSBC, chöùng toû D luoân qua ñieåm coá ñònh khi
S di ñoäng treân d.
c. D caét d taïi S/. Tính h theo a ñeå SS/ nhoû nhaát.
ah 3 a 2
ÑS: a/ ; b/ Troïng taâm DABC d/ a 2 ; h = .
3a 2 + 4h 2 2
Baøi 13. Cho hình choùp S.ABCD ñaùy laø hình vuoâng caïnh a, SA ^ ( ABCD ) vaø SA = a 2 . Maët
phaúng (P) qua A vaø (a ) ^ SC ; (P) caét caùc caïnh SB, SC, SD laàn löôït taïi H, M, K.
a. Chöùng minh AH ^ SB, AK ^ SD.
b. Chöùng minh BD // (a) vaø BD // HK.
c. Chöùng minh HK ñi qua troïng taâm G cuûa DSAC.
d. Tính VS.AHMK.
uuur uur uuur uuur uuur r uuur 3 uuur
ÑS: a/ AH .SB = AK .SD = 0 b/ BD.na = 0; BD = HK ;
2
a3 2
c/ HG / / GK ; d/ .
18
Baøi 14. Cho hình choùp töù giaùc S.ABCD, SA ^ ( ABCD ) vaø ABCD laø hình chöõ nhaät coù AB = a,
AD = b, SA = 2a. N laø trung ñieåm SD.
a. Tính d(A, (BCN)), d(SB, CN).
b. Tính cosin goùc giöõa hai maët phaúng (SCD) vaø (SBC).
c. Goïi M laø trung ñieåm SA. Tìm ñieàu kieän a vaø b ñeå cos·
1
CMN = .
3
Trong tröôøng hôïp ñoù tính VS.BCNM.
a 2 2ab b a3
ÑS: a/ ; ; b/ ; c/ a = b; V = .
2 4a 2 + 5b 2 20a 2 + 5b 2 4
Baøi 15. Trong mp(P) cho hình vuoâng ABCD. Treân tia Az ^ (a ) laáy ñieåm S. Ñöôøng thaúng
(D1 ) ^ (SBC ) taïi S caét (P) taïi M, (D2 ) ^ (SCD ) taïi S caét (P) taïi N. Goïi I laø trung ñieåm MN.
a. Chöùng minh A, B, M thaúng haøng; A, D, N thaúng haøng.
b. Khi S di ñoäng treân Az, chöùng toû I thuoäc ñöôøng thaúng coá ñònh.
c. Veõ AH ^ SI taïi H. Chöùng minh AH laø ñöôøng cao töù dieän ASMN vaø H laø tröïc taâm
DSMN.
d. Cho OS = 2, AB = 1. Tính VASMN.
uuur uuur uuur uuur æ h2 h2 ö
ÑS: a/ MA = h 2 AB, NA = h 2 AD; b/ I ç - ; - ; 0 ÷ Î AC;
è 2 2 ø
Trang 76
16
c/ AH ^ (SMN ); MN ^ SH ; SM ^ AH ; . d/
3
Baøi 16. Cho hình choùp S.ABCD coù SA ^ ( ABCD ) , ñaùy ABCD laø hình vuoâng caïnh a. Treân caùc
caïnh BC, CD laáy laàn löôït caùc ñieåm M, N. Ñaët CM = x, CN= y (0 < x, y < a).
a. Tìm heä thöùc giöõa x vaø y ñeå goùc giöõa hai maët phaúng (SAM) vaø (SAN) baèng 45o.
b. Tìm heä thöùc giöõa x vaø y ñeå (SAM ) ^ (SMN )
ÑS: a/ 4a 4 - 4a3 ( x + y ) + 2axy ( x + y ) - x 2 y 2 = 0 b/ x 2 - ax + ay = 0
Baøi 17. Cho hình choùp töù giaùc ñeàu S.ABCD, caïnh ñaùy baèng a 2 , ñöôøng cao SO, caïnh beân baèng
a 5.
a. Tính theå tích hình choùp. Xaùc ñònh taâm Ivaø baùn kính R cuûa hình caàu (S) noäi tieáp hình choùp.
b. Goïi M, N, P laàn löôït laø trung ñieåm AB, AD, SC. Maët phaúng (MNP) caét SB, SD taïi Q vaø R.
Tính dieän tích thieát dieän.
c. Chöùng toû raèng maët phaúng (MNP) chia hình choùp ra hai phaàn coù theå tích baèng nhau.
4a3 a 2a3
ÑS: a/ V = ; OI = R = b/ a2 2 c/ .
3 2 3
Baøi 18. Cho hình choùp töù giaùc ñeàu S.ABCD, ñaùy laø hình vuoâng caïnh a, ñöôøng cao SO. Maët beân
taïo vôùi ñaùy goùc 600 . Maët phaúng (P) chöùa caïnh AB vaø taïo vôùi ñaùy goùc 300 caét caùc caïnh SC,
SD laàn löôït taïi M, N.
a. Tính goùc giöõa AN vôùi (ABCD) vaø BD.
b. Tính khoaûng caùch giöõa AN vaø BD.
c. Tính theå tích hình khoái ABCDMN.
3 3 5a3 3
ÑS: a/ sin j = b/ a c/ .
13 22 48
Baøi 19. Cho hình vuoâng ABCD caïnh a 2 taâm O. Treân tia Oz ^ ( ABCD ) laáy ñieåm S, maët phaúng
(SAD) taïo vôùi ñaùy goùc a.
a. Xaùc ñònh vaø tính ñoä daøi ñoaïn vuoâng goùc chung cuûa SA vaø CD.
b. Maët phaúng (b) qua AC vaø vuoâng goùc (SAD) chia hình choùp thaønh hai phaàn. Tính tæ soá theå
tích hai phaàn ñoù.
ÑS: a/ a 2 .sin a b/ cos 2 a .
Baøi 20. Cho hình hoäp chöõ nhaät ABCD.A¢B¢C¢D¢ coù AB=
uuur uuur uuur uuuur2, AD = 4, AA¢ = 6. Goïi I, J laø trung
ñieåm AB, CD¢. Goïi M, N thoûa AM = m AD , BN = mBB / (0 £ m £ 1)
a. Tính khoaûng caùch töø A ñeán (BDA¢).
b. Chöùng minh I, M, J, N ñoàng phaúng.
c. Xaùc ñònh taâm K vaø baùn kính R cuûa maët caàu (S) ngoaïi tieáp ABDA¢.
d. Tính baùn kính r cuûa ñöôøng troøn giao cuûa (S) vaø (BDA¢).
12 uur uur uuur 5 26
ÑS: a/ b/ [IN , IJ ].IM = 0 c/ K (1; 2; 3), R = 14; d/ .
7 7
Baøi 21. Cho hình laäp phöông ABCD.A¢B¢C¢D¢ coù caùc caïnh baèng 2. Goïi M, N laø trung ñieåm AB
vaø DD¢.
a. Chöùng minh MN // (BDC¢). Tính MN vaø d(MN, (BDC¢)).
b. Goïi P laø trung ñieåm C¢D¢ . Tính VC.MNP vaø goùc giöõa MN vaø BD.
Trang 77
/
c. Tính baùn kính R cuûa ñöôøng troøn (A BD).
uuuur r 3 2 6
ÑS: a/ MN .n = 0; MN = 6; d = ; b/ V = 1; j = 30o ; c/ .
3 3
Baøi 22. Cho laêng truï OAB.O¢A¢D ñaùy DOAB vuoâng taïi O, OA= a, OB = b, OO/ = h. Maët phaúng
(P) qua O vuoâng goùc AB¢.
a. Tìm ñieàu kieän a, b, h ñeå (a) caét caïnh AB, AA/ taïi I, J (I, J khoâng truøng A, B, A/).
b. Vôùi ñieàu kieän treân haõy tính: SDOIJ vaø tæ soá theå tích 2 phaàn do thieát dieän chia laêng truï.
a 3b a 2 + b 2 + h 2 V1 a4
ÑS: a/ a < h b/ S = ; =
2h(a2 + b 2 ) V2 3a 2 h 2 + 3b 2 h 2 - a 4
Baøi 23. Cho töù dieän SABC coù ABC laø tam giaùc vuoâng taïi A, SC ^ ( ABC ) vaø SC = AB = AC =
a 2 . Caùc ñieåm M thuoäc SA vaø N thuoäc BC sao cho AM = CN = t (0 < t < 2a)
a. Tính ñoä daøi ñoaïn MN, tìm t ñeå ñoaïn MN ngaén nhaát.
b. Khi MN ngaén nhaát, chöùng minh raèng MN laø ñöôøng vuoâng goùc chung cuûa BC vaø SA.
a 6 2a
ÑS: a/ MN = 3t 2 - 4at + 2a2 ; min = ,t= b/ MN ^ AM , MN ^ CN .
3 3
Baøi 24. Cho hình choùp SABC coù ñaùy ABC laø tam giaùc vuoâng taïi B, coù AB= 3, BC = 4. Caïnh beân
SA ^ ( ABC ) vaø SA = 4.
a. Tìm taâm vaø baùn kính maët caàu ngoaïi tieáp hình choùp SABC.
b. Treân AB laáy 1 ñieåm E vôùi AE = x. Maët phaúng (P) qua E song song vôùi SA vaø BC caét hình
choùp theo thieát dieän laø hình gì? Tính dieän tích thieát dieän. Tìm x ñeå dieän tích naøy lôùn nhaát.
41 3
ÑS: a/ SI = IC; R = b/ max S = 4, x = .
2 2
Baøi 25. Cho tam giaùc ñeàu SAD vaø hình vuoâng ABCD caïnh a naèm trong 2 maët phaúng vuoâng goùc
nhau. Goïi I laø trung ñieåm cuûa AD, M laø trung ñieåm cuûa AB, F laø trung ñieåm cuûa SB.
a. Chöùng minh raèng maët phaúng (CMF ) ^ (SIB) .
b. Tính khoaûng caùch giöõa 2 ñöôøng thaúng AB vaø SD giöõa CM vaø SA.
a 3 a 3
ÑS: b/ ; .
2 4
Baøi 26. Cho hình laêng truï ñöùng ABCD.A¢B¢C¢D¢ coù ñaùy ABCD laø hình thoi caïnh a, goùc
·
BAD = 60o . Goïi M laø trung ñieåm caïnh AA¢ vaø N laø trung ñieåm caïnh CC¢.
a. Chöùng minh raèng 4 ñieåm B¢, M, D, N cuøng thuoäc moät maët phaúng.
b. Tính caïnh AA¢ theo a ñeå töù giaùc B¢MDN laø hình vuoâng.
ÑS: b/ a 2 .
Trang 78
ÑEÀ THI CHUNG CUÛA BOÄ GD-ÑT
Baøi 1: (A–2002) Cho hình choùp tam giaùc ñeàu S.ABC ñænh S, coù ñoä daøi caïnh ñaùy baèng a. Goïi M
vaø N laàn löôït laø caùc trung ñieåm cuûa caùc caïnh SB vaø SC. Tính theo a dieän tích tam giaùc AMN, bieát
raèng maët phaúng (AMN) vuoâng goùc vôùi maët phaúng (SBC).
a2 10
ÑS: S=
16
Baøi 2: (A–2002) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Ñeâcac vuoâng goùc Oxyz, cho hai ñöôøng thaúng:
ìx = 1+ t
ì x - 2y + z - 4 = 0 ï
A1 : í vaø D2 : í y = 2 + t
î x + 2 y - 2z + 4 = 0 ïî z = 1 + 2t.
a. Vieát phöông trình maët phaúng (P) chöùa ñöôøng thaúng D1 vaø song song vôùi ñöôøng thaúng D2.
b. Cho ñieåm M(2; 1; 4). Tìm toïa ñoä ñieåm H thuoäc ñöôøng thaúngD2 sao cho ñoaïn thaúng MH coù
ñoä daøi nhoû nhaát.
ÑS: a/ ( P ) : 2 x - z = 0 b/ H(2; 3; 3).
Baøi 3: (B–2002) Cho hình laäp phöông ABCDA1B1C1D1 coù caïnh baèng a.
a. Tính theo a khoaûng caùch giöõa hai ñöôøng thaúng A1B vaø B1D.
b. Goïi M, N, P laàn löôït laø caùc trung ñieåm cuûa caùc caïnh BB1, CD, A1D1. Tính goùc giöõa hai
ñöôøng thaúng MP vaø C1N.
a 6
ÑS: a/ ; b/ MP ^ C1 N.
6
Baøi 4: (D–2002) Cho hình töù dieän ABCD coù caïnh AD vuoâng goùc vôùi maët phaúng (ABC);
AC = AD = 4cm; AB = 3cm; BC = 5cm. Tính khoaûng caùch töø ñieåm A tôùi maët phaúng (BCD).
6 34
ÑS: .
17
Baøi 5: (D–2002) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Ñeâcac vuoâng goùc Oxyz, cho maët phaúng
ì(2m + 1) x + (1 - m ) y + m - 1 = 0
(P): 2x – y + 2 = 0 vaø ñöôøng thaúng dm: í (m laø tham soá).
îmx + (2m + 1)z + 4m + 2 = 0
Xaùc ñònh m ñeå ñöôøng thaúng dm song song vôùi maët phaúng (P).
1
ÑS: m=- .
2
Baøi 6: (A–2003) Cho hình laäp phöông ABCD.A/B/C/D/. Tính soá ño cuûa goùc phaúng nhò dieän [B,
A/C, D].
ÑS: 120o
Baøi 7: (A–2003) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Ñeâcac vuoâng goùc Oxyz, cho hình hoäp chöõ nhaät
ABCD.A/B/C/D/ coù A truøng vôùi goác cuûa heä toïa ñoä, B(a; 0; 0), D(0; a; 0), A/(0; 0; b) (a >0, b >
0). Goïi M laø trung ñieåm caïnh CC/.
a. Tính theå tích khoái töù dieän BDA/M theo a vaø b.
a
b. Xaùc ñònh tyû soá ñeå hai maët phaúng (A/BD) vaø (MBD) vuoâng goùc vôùi nhau.
b
Trang 79
a2 b a
ÑS: a/ ; b/ = 1.
4 b
Baøi 8: (B–2003) Cho hình laêng truï ñöùng ABCD.A/B/C/D/ coù ñaùy ABCD laø moät hình thoi caïnh a,
goùc ·
BAD = 60o . Goïi M laø trung ñieåm caïnh AA/ vaø Nlaø trung ñieåm caïnh CC/. Chöùng minh
raèng boán ñieåm B/, M, D, N cuøng thuoäc moät maët phaúng. Haõy tính ñoä daøi caïnh AA/ theo a ñeå
töù giaùc B/MDN laø hình vuoâng.
ÑS: a 2.
Baøi 9: (B–2003) Trong khoâng gian vôùi heäuuurtoïa ñoä Ñeâcac vuoâng goùc Oxyz, cho hai ñieåm
A(2; 0; 0), B(0; 0; 8) vaø ñieåm C sao cho AC = (0; 6; 0) . Tính khoaûng caùch töø trung ñieåm I cuûa
BC ñeán ñöôøng thaúng OA.
ÑS: 5.
Baøi 10: (D–2003) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Ñeâcac vuoâng goùc Oxyz, cho ñöôøng thaúng:
ì x + 3ky - z + 2 = 0
( dk ) : í
îkx - y + z + 1 = 0
Tìm k ñeå ñöôøng thaúng (dk) vuoâng goùc vôùi maët phaúng (P): x – y – 2z + 5 = 0.
ÑS: k = 1.
Baøi 11: (D–2003) Cho hai maët phaúng (P) vaø (Q) vuoâng goùc vôùi nhau, coù giao tuyeán laø ñöôøng
thaúng D. Treân D laáy hai ñieåm A, B vôùi AB= a. Trong maët phaúng (P) laáy ñieåm C, trong maët
phaúng (Q) laáy ñieåm D sao cho AC, BD cuøng vuoâng goùc vôùi D vaø AC = BD = AB. Tính baùn
kính maët caàu ngoaïi tieáp töù dieän ABCD vaø tính khoaûng caùch töø A ñeán maët phaúng (BCD) theo
a.
a 3 a 2
ÑS: R= ; AH = .
2 2
Baøi 12: (A–2004) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Oxyz, cho hình choùp S.ABCD coù ñaùy ABCD
laø hình thoi, AC caét BD taïi goác toïa ñoä O. Bieát A(2; 0; 0), B(0; 1; 0), S(0; 0; 2 2 ) . Goïi M laø
trung ñieåm cuûa caïnh SC.
a. Tính goùc vaø khoaûng caùch giöõa hai ñöôøng thaúng SA, BM.
b. Giaû söû maët phaúng (ABM) caét ñöôøng thaúng SD taïi ñieåm N. Tính theå tích khoái choùp
S.ABMN.
2 6
ÑS: a/ 30o ; .
3
Baøi 13: (B–2004) Cho hình choùp töù giaùc ñeàu S.ABCD coù caïnh ñaùy baèng a, goùc giöõa caïnh beân vaø
maët ñaùy baèng j( (0o < j < 90o ) . Tính tang cuûa goùc giöõa hai maët phaúng (SAB) vaø (ABCD)
theo j. Tính theå tích khoái choùp S.ABCD theo a vaø j.
a2 2
ÑS: 2 .tan j ; .tan j
6
Baøi 14: (B–2004) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Oxyz, cho ñieåm A(-4; -2; 4) vaø ñöôøng thaúng
ì x = -3 + 2t
ï
d: í y = 1 - t
ïîz = -1 + 4t.
Vieát phöông trình ñöôøng thaúng D ñi qua ñieåm A, caét vaø vuoâng goùc vôùi ñöôøng thaúng d.
Trang 80
x +4 y+2 z-4
ÑS: (D) : = = .
3 2 -1
Baøi 15: (D–2004) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Oxyz, cho hình laêng truï ñöùng ABC.A1B1C1.
Bieát A(a; 0; 0), B(-a; 0; 0), C(0; 1; 0), B1(-a; 0; b), a > 0, b > 0.
a. Tính khoaûng caùch giöõa hai ñöôøng thaúng B1C vaø AC1 theo a, b.
b. Cho a, b thay ñoåi, nhöng luoân thoûa maõn a + b = 4. Tìm a, b ñeå khoaûng caùch giöõa hai
ñöôøng thaúng B1C vaø AC1 lôùn nhaát.
ab
ÑS: a/ ; b/ 2 ; a = b = 2.
a 2 + b2
Baøi 16: (D–2004) Trong khoâng gian vôùi heä toïa ñoä Oxyz, cho ba ñieåm A(2; 0; 1), B(1; 0; 0), C(1;
1; 1) vaø maët phaúng (P): x + y + z – 2 = 0. Vieát phöông trình maët caàu ñi qua ba ñieåm A, B, C
vaø coù taâm thuoäc maët phaúng (P).
ÑS: ( x - 1)2 + y 2 + (z - 1)2 = 1.
x -1 y + 3 z - 3
Baøi 17: (A–2005) Trong khoâng gian vôùi heä toaï ñoä Oxyz, cho ñöôøng thaúng d: = =
-1 2 1
vaø maët phaúng (P): 2 x + y - 2z + 9 = 0 .
a) Tìm toaï ñoä ñieåm I thuoäc d sao cho khoaûng caùch töø I ñeán maët phaúng (P) baèng 2.
b) Tìm toaï ñoä giao ñieåm A cuûa ñöôøng thaúng d vaø maët phaúng (P). Vieát phöông trình tham soá
cuûa ñöôøng thaúng D naèm trong maët phaúng (P), bieát D ñi qua A vaø vuoâng goùc vôùi d.
ìx = t
ï
ÑS: a) I1(-3; 5; 7), I 2 (3; -7;1) b) A(0; –1; 4); D: í y = -1
ïîz = 4 + t
Baøi 18: (B–2005) Trong khoâng gian vôùi heä toaï ñoä Oxyz, cho hình laêng truï ñöùng ABC.A¢B¢C¢ vôùi
A(0; –3; 0), B(3; 0; 0), C(0; 3; 0), B¢(4; 0; 4).
a) Tìm toaï ñoä caùc ñænh A¢, C¢. Vieát phöông trình maët caàu coù taâm laø A vaø tieáp xuùc vôùi maët
phaúng (BCC¢B¢).
b) Goïi M laø trung ñieåm cuûa A¢B¢. Vieát phöông trình maët phaúng (P) ñi qua hai ñieåm A, M vaø
song song vôùi BC¢. Maët phaúng (P) caét ñöôøng thaúng A¢C¢ taïi ñieåm N. Tính ñoä daøi ñoaïn MN.
576
ÑS: a) A¢ (0; –3; 4), C¢ (0; 3; 4); (S): x 2 + ( y + 3)2 + z2 =
25
17
b) (P): x + 4 y - 2z + 12 = 0 ; MN =
2
Baøi 19: (D–2005) Trong khoâng gian vôùi heä toaï ñoä Oxyz, cho hai ñöôøng thaúng
x -1 y + 2 z +1 ìx + y - z - 2 = 0
d1 : = = vaø d2 : í
3 -1 2 î x + 3y - 12 = 0
a) Chöùng minh raèng d1 vaø d2 song song vôùi nhau. Vieát phöông trình maët phaúng (P) chöùa caû
hai ñöôøng thaúng d1 vaø d2.
b) Maët phaúng toaï ñoä Oxz caét hai ñöôøng thaúng d1, d2 laàn löôït taïi caùc ñieåm A, B. Tính dieän tích
tam giaùc OAB (O laø goác toaï ñoä).
ÑS: a) (P): 15 x + 11y - 17 z - 10 = 0 b) SDOAB = 5
Baøi 20: (A–2006) Trong khoâng gian vôùi heä toaï ñoä Oxyz, cho hình laäp phöông ABCD.A¢B¢C¢D¢
vôùi A(0; 0; 0), B(1; 0; 0), D(0; 1; 0), A¢(0; 0; 1). Goïi M, N laàn löôït laø trung ñieåm cuûa AB, CD.
Trang 81
a) Tính khoaûng caùch giöõa hai ñöôøng thaúng A¢C vaø MN.
b) Vieát phöông trình maët phaúng chöùa A¢C vaø taïo vôùi maët phaúng Oxy moät goùc a, bieát
1
cos a = .
6
1
ÑS: a) d(A¢C, MN) = b) (Q1): 2 x - y + z - 1 = 0 , (Q2): x - 2 y - z + 1 = 0
2 2
Baøi 21: (A–2006) Cho hình truï coù caùc ñaùy laø hai hình troøn taâm O vaø O¢, baùn kính ñaùy baèng chieàu
cao vaø baèng a. Treân ñöôøng troøn ñaùy taâm O laáy ñieåm A, treân ñöôøng troøn ñaùy taâm O¢ laáy ñieåm
B sao cho AB = 2a. Tính theå tích cuûa khoái töù dieän OO¢AB.
3a3
ÑS: V= .
12
Baøi 22: (B–2006) Trong khoâng gian vôùi heä toaï ñoä Oxyz, cho ñieåm A(0; 1; 2) vaø hai ñöôøng thaúng:
ìx = 1+ t
x y -1 z + 1 ï
d1 : = = vaø d2 : í y = -1 - 2t
2 1 -1 ïî z = 2 + t
a) Vieát phöông trình maët phaúng (P) qua A, ñoàng thôøi song song vôùi d1 vaø d2.
b) Tìm toaï ñoä caùc ñieåm M thuoäc d1, N thuoäc d2 sao cho ba ñieåm A, M, N thaúng haøng.
ÑS: a) (P): x + 3y + 5z - 3 = 0 b) M(0; 1; –1), N(0; 1; 1).
Baøi 23: (B–2006) Cho hình choùp S.ABCD coù ñaùy ABCD laø hình chöõ nhaät vôùi AB = a, AD =
a 2 , SA = a vaø SA vuoâng goùc vôùi maët phaúng (ABCD). Goïi M, N laàn löôït laø trung ñieåm cuûa
AD vaø SC; I laø giao ñieåm cuûa BM vaø AC. Chöùng minh raèng maët phaúng (SAC) vuoâng goùc vôùi
maët phaúng (SMB). Tính theå tích cuûa khoái töù dieän ANIB.
a3 2
ÑS: VAINB = .
36
Baøi 24: (D–2006) Trong khoâng gian vôùi heä toaï ñoä Oxyz, cho ñieåm A(1; 2; 3) vaø hai ñöôøng thaúng:
x - 2 y + 2 z -1 x - 1 y -1 z + 1
d1 : = = vaø d2 : = =
2 -1 1 -1 2 1
a) Tìm toaï ñoä ñieåm A¢ ñoái xöùng vôùi ñieåm A qua ñöôøng thaúng d1.
b) Vieát phöông trình ñöôøng thaúng D ñi qua A, vuoâng goùc vôùi d1 vaø caét d2.
x -1 y - 2 z - 3
ÑS: a) A¢ (–1; –4; 1) b) D: = =
1 -3 -5
Baøi 25: (D–2006) Cho hình choùp tam giaùc S.ABC coù ñaùy ABC laø tam giaùc ñeàu caïnh a, SA = 2a
vaø SA vuoâng goùc vôùi maët phaúng (ABC). Goïi M vaø N laàn löôït laø hình chieáu vuoâng goùc cuûa A
treân caùc ñöôøng thaúng SB vaø SC. Tính theå tích cuûa khoái choùp A.BCNM.
3 3a3
ÑS: V= .
50
Baøi 26: (A–2007) Trong khoâng gian vôùi heä toaï ñoä Oxyz, cho hai ñöôøng thaúng:
ì x = -1 + 2t
x y -1 z + 2 ï
d1 : = = vaø d2 : í y = 1 + t
2 -1 1 ïî z = 3
a) Chöùng minh raèng d1 vaø d2 cheùo nhau.
b) Vieát phöông trình ñöôøng thaúng d vuoâng goùc vôùi maët phaúng (P): 7 x + y - 4z = 0 vaø caét hai
Trang 82
ñöôøng thaúng d1, d2.
x - 2 y z +1
ÑS: b) d: = = .
7 1 -4
Baøi 27: (A–2007) Cho hình choùp S.ABCD coù ñaùy laø hình vuoâng caïnh a, maët beân SAD laø tam
giaùc ñeàu vaø naèm trong maët phaúng vuoâng goùc vôùi ñaùy. Goïi M, N, P laàn löôït laø trung ñieåm cuûa
caùc caïnh SB, BC, CD. Chöùng minh AM vuoâng goùc vôùi BP vaø tính theå tích cuûa khoái töù dieän
CMNP.
3a3
ÑS: VCMNP = .
96
Baøi 28: (B–2007) Trong khoâng gian vôùi heä toaï ñoä Oxyz, cho maët caàu (S) vaø maët phaúng (P) coù
phöông trình: (S): x 2 + y 2 + z 2 - 2 x + 4 y + 2 z - 3 = 0 , (P): 2 x - y + 2z - 14 = 0 .
a) Vieát phöông trình maët phaúng (Q) chöùa truïc Ox vaø caét (S) theo moät ñöôøng troøn coù baùn kính
baèng 3.
b) Tìm toaï ñoä ñieåm M thuoäc maët caàu (S) sao cho khoaûng caùch töø M ñeán maët phaúng (P) lôùn
nhaát.
ÑS: a) (Q): y - 2 z = 0 b) M(-1; -1; -3) .
Baøi 29: (B–2007) Cho hình choùp töù giaùc ñeàu S.ABCD coù ñaùy laø hình vuoâng caïnh a. Goïi E laø
ñieåm ñoái xöùng cuûa D qua trung ñieåm cuûa SA, M laø trung ñieåm cuûa AE, N laø trung ñieåm cuûa
BC. Chöùng minh MN vuoâng goùc vôùi BD vaø tính (theo a) khoaûng caùch giöõa hai ñöôøng thaúng
MN vaø AC.
a 2
ÑS: d(MN, AC) = .
4
Baøi 30: (D–2007) Trong khoâng gian vôùi heä toaï ñoä Oxyz, cho hai ñieåm A(1; 4; 2), B(–1; 2; 4) vaø
x -1 y + 2 z
ñöôøng thaúng D: = = .
-1 1 2
a) Vieát phöông trình ñöôøng thaúng d ñi qua troïng taâm G cuûa tam giaùc OAB vaø vuoâng goùc vôùi
maët phaúng (OAB).
b) Tìm toaï ñoä ñieåm M thuoäc ñöôøng thaúng D sao cho MA 2 + MB 2 nhoû nhaát.
x y-2 z-2
ÑS: a) d: = = b) M(–1; 0; 4).
2 -1 1
Baøi 31: (D–2007) Cho hình choùp S.ABCD coù ñaùy laø hình thang, · ABC = · BAD = 900 , BA = BC =
a, AD = 2a. Caïnh beân SA vuoâng goùc vôùi ñaùy vaø SA = a 2 . Goïi H laø hình chieáu vuoâng goùc
cuûa A treân SB. Chöùng minh DSCD vuoâng vaø tính (theo a) khoaûng caùch töø H ñeán maët phaúng
(SCD).
a
ÑS: d(H, (SCD)) = .
3
Baøi 32: (A–2008) Trong khoâng gian vôùi heä toaï ñoä Oxyz, cho ñieåm A(2; 5; 3) vaø ñöôøng thaúng
x -1 y z - 2
d: = =
2 1 2
a) Tìm toaï ñoä hình chieáu vuoâng goùc cuûa ñieåm A treân ñöôøng thaúng d.
b) Vieát phöông trình maët phaúng (P) chöùa d sao cho khoaûng caùch töø A ñeán (P) lôùn nhaát.
ÑS: a) H(3; 1; 4) b) (P): x - 4 y + z - 3 = 0
Trang 83
Baøi 33: (A–2008) Cho laêng truï ABC.A¢B¢C¢ coù ñoä daøi caïnh beân baèng 2a, ñaùy ABC laø tam giaùc
vuoâng taïi A, AB = a, AC = a 3 vaø hình chieáu vuoâng goùc cuûa ñænh A¢ treân maët phaúng (ABC)
laø trung ñieåm cuûa caïnh BC. Tính theo a theå tích khoái choùp A¢.ABC vaø tính cosin cuûa goùc
giöõa hai ñöôøng thaúng AA¢, B¢C¢.
a3 1
ÑS: V= cos j =
2 4
Baøi 34: (B–2008) Trong khoâng gian vôùi heä toaï ñoä Oxyz, cho ba ñieåm A(0; 1; 2), B(2; –2; 1), C(–
2; 0; 1).
a) Vieát phöông trình maët phaúng ñi qua ba ñieåm A, B, C.
b) Tìm toaï ñoä cuûa ñieåm M thuoäc maët phaúng 2 x + 2 y + z - 3 = 0 sao cho MA = MB = MC.
ÑS: a) x + 2 y - 4z + 6 = 0 b) M(2; 3; –7).
Baøi 35: (B–2008) Cho hình choùp S.ABCD coù ñaùy ABCD laø hình vuoâng caïnh 2a, SA = a, SB =
a 3 vaø maët phaúng (SAB) vuoâng goùc vôùi maët phaúng ñaùy. Goïi M, N laàn löôït laø trung ñieåm
cuûa caùc caïnh AB, BC. Tính theo a theå tích cuûa khoái choùp S.BMDN vaø tính cosin cuûa goùc
giöõa hai ñöôøng thaúng SM, DN.
a3 3 5
ÑS: V= ; cos j = .
3 5
Baøi 36: (D–2008) Trong khoâng gian vôùi heä toaï ñoä Oxyz, cho boán ñieåm A(3; 3; 0), B(3; 0; 3),
C(0; 3; 3), D(3; 3; 3).
a) Vieát phöông trình maët caàu ñi qua boán ñieåm A, B, C, D.
b) Tìm toaï ñoä taâm ñöôøng troøn ngoaïi tieáp tam giaùc ABC.
ÑS: a) x 2 + y 2 + z2 - 3 x - 3y - 3z = 0 b) H(2; 2; 2).
Baøi 37: (D–2008) Cho laêng truï ñöùng ABC.A¢B¢C¢ coù ñaùy ABC laø tam giaùc vuoâng, AB = BC = a,
caïnh beân AA¢ = a 2 . Goïi M laø trung ñieåm cuûa caïnh BC. Tính theo a theå tích cuûa khoái laêng
truï ABC.A¢B¢C¢ vaø khoaûng caùch giöõa hai ñöôøng thaúng AM, B¢C.
2 3 a 7
ÑS: V= a ; d= .
2 7
Baøi 38: (A–2009) Cho hình choùp S.ABCD coù ñaùy ABCD laø hình thang vuoâng taïi A vaø D; AB =
AD = 2a, CD = a; goùc giöõa hai maët phaúng (SBC) vaø (ABCD) baèng 600 . Goïi I laø trung ñieåm
cuûa caïnh AD. Bieát hai maët phaúng (SBI) vaø (SCI) cuøng vuoâng goùc vôùi maët phaúng (ABCD),
tính theå tích khoái choùp S.ABCD theo a.
3 15a3
ÑS: V= .
5
Baøi 39: (A–2009) Trong khoâng gian vôùi heä toaï ñoä Oxyz, cho maët phaúng (P): 2 x - 2 y - z - 4 = 0
vaø maët caàu (S): x 2 + y 2 + z2 - 2 x - 4 y - 6 z - 11 = 0 . Chöùng minh raèng maët phaúng (P) caét maët
caàu (S) theo moät ñöôøng troøn. Xaùc ñònh toaï ñoä taâm vaø tính baùn kính cuûa ñöôøng troøn ñoù.
ÑS: H(3; 0; 2), r = 4.
Baøi 40: (A–2009) Trong khoâng gian vôùi heä toaï ñoä Oxyz, cho maët phaúng (P): x - 2 y + 2 z - 1 = 0 va
x +1 y z + 9 x -1 y - 3 z + 1
hai ñöôøng thaúng D1 : = = , D2 : = = . Xaùc ñònh toaï ñoä ñieåm M thuoäc
1 1 6 2 1 -2
Trang 84
ñöôøng thaúng D1 sao cho khoaûng caùch töø M ñeán ñöôøng thaúng D2 vaø khoaûng caùch töø M ñeán maët
phaúng (P) baèng nhau.
æ 18 53 3 ö
ÑS: Mç ; ; ÷.
è 35 35 35 ø
Baøi 41: (B–2009) Cho hình laêng truï tam giaùc ABC.A¢B¢C¢ coù BB¢ = a, goùc giöõa ñöôøng thaúng BB¢
vaø maët phaúng (ABC) baèng 600 ; tam giaùc ABC vuoâng taïi C vaø ·
BAC = 600 . Hình chieáu vuoâng
goùc cuûa ñieåm B¢ leân maët phaúng (ABC) truøng vôùi troïng taâm cuûa tam giaùc ABC. Tính theå tích
khoái töù dieän A¢.ABC theo a.
9a3
ÑS: V= .
208
Baøi 42: (B–2009) Trong khoâng gian vôùi heä toaï ñoä Oxyz, cho töù dieän ABCD coù caùc ñænh A(1; 2;
1), B(–2; 1; 3), C(2; –1; 1) vaø D(0; 3; 1). Vieát phöông trình maët phaúng (P) ñi qua A, B sao cho
khoaûng caùch töø C ñeán (P) baèng khoaûng caùch töø D ñeán (P).
ÑS: (P): 4 x + 2 y + 7 z - 15 = 0 hoaëc (P): 2 x + 3z - 5 = 0 .
Baøi 43: (B–2009) Trong khoâng gian vôùi heä toaï ñoä Oxyz, cho maët phaúng (P): x - 2 y + 2z - 5 = 0
vaø hai ñieåm A(–3; 0; 1), B(1; –1; 3). Trong caùc ñöôøng thaúng ñi qua A vaø song song vôùi (P),
haõy vieát phöông trình ñöôøng thaúng maø khoaûng caùch töø B ñeán ñöôøng thaúng ñoù laø nhoû nhaát.
x + 3 y z -1
ÑS: D: = = .
26 11 -2
Baøi 44: (D–2009) Cho hình laêng truï ñöùng ABC. A¢B¢C¢ coù ñaùy ABC laø tam giaùc vuoâng taïi B, AB
= a, AA¢ = 2a, A¢C = 3a. Goïi M laø trung ñieåm cuûa ñoaïn thaúng A¢C¢, I laø giao ñieåm cuûa AM
vaø A¢C. Tính theo a theå tích khoái töù dieän IABC vaø khoaûng caùch töø ñieåm A ñeán maët phaúng
(IBC).
4a3 2a 5
ÑS: V= , d= .
9 5
Baøi 45: (D–2009) Trong khoâng gian vôùi heä toaï ñoä Oxyz, cho caùc ñieåm A(2; 1; 0), B(1; 2; 2), C(1;
1; 0) vaø maët phaúng (P): x + y + z - 20 = 0 . Xaùc ñònh toaï ñoä ñieåm D thuoäc ñöôøng thaúng AB sao
cho ñöôøng thaúng CD song song vôùi maët phaúng (P).
æ5 1 ö
ÑS: D ç ; ; -1 ÷ .
è2 2 ø
x+2 y-2 z
Baøi 46: (D–2009) Trong khoâng gian vôùi heä toaï ñoä Oxyz, cho ñöôøng thaúng D : = =
1 1 -1
vaø maët phaúng (P): x + 2 y - 3z + 4 = 0 . Vieát phöông trình ñöôøng thaúng d naèm trong (P) sao cho
d caét vaø vuoâng goùc vôùi ñöôøng thaúng D.
ì x = -3 + t
ï
ÑS: d: í y = 1 - 2t .
ïîz = 1 - t
Chaân thaønh caûm ôn caùc baïn ñoàng nghieäp vaø caùc em hoïc sinh ñaõ ñoïc taäp taøi lieäu naøy.
transitung_tv@yahoo.com
Trang 85

Com BaiTapHinhHoc12 Tap3 PhuongPhapToaDoTrongKhongGian TranSiTung

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Com BaiTapHinhHoc12 Tap3 PhuongPhapToaDoTrongKhongGian TranSiTung

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TRAÀN SÓ TUØNG

---- ›š & ›š ----

BAØI TAÄP HÌNH HOÏC 12

OÂN THI TOÁT NGHIEÄP THPT & ÑAÏI HOÏC

I. VECTÔ TRONG KHOÂNG GIAN

1. Ñònh nghóa vaø caùc pheùp toaùn

II. HEÄ TOAÏ ÑOÄ TRONG KHOÂNG GIAN

1. Heä toïa ñoä Ñeâcac vuoâng goùc trong khoâng gian:

Baøi 1. Vieát toïa ñoä cuûa caùc vectô sau ñaây:

Chuù yù: Vôùi phöông trình maët caàu (S):

Baøi 1. Xeùt vò trí töông ñoái cuûa hai maët caàu:

III. PHÖÔNG TRÌNH MAËT PHAÚNG

4. Vò trí töông ñoái cuûa hai maët phaúng

VAÁN ÑEÀ 2: Vò trí töông ñoái cuûa hai maët phaúng

Baøi 1. Cho maët phaúng (P) vaø ñieåm M.

VAÁN ÑEÀ 4: Goùc giöõa hai maët phaúng

Baøi 1. Tính goùc giöõa hai maët phaúng:

Baøi taäp oân: Phöông trình maët phaúng

Baøi 1. Cho töù dieän ABCD.

IV. PHÖÔNG TRÌNH ÑÖÔØNG THAÚNG

1. Phöông trình tham soá cuûa ñöôøng thaúng

ì x0 + ta1 = x0¢ + t ¢a1¢

Baøi 1. Tính khoaûng caùch töø ñieåm A ñeán ñöôøng thaúng d:

VAÁN ÑEÀ 6: Goùc

Baøi 1. Tính goùc giöõa hai ñöôøng thaúng:

BAØI TAÄP OÂN PHÖÔNG TRÌNH ÑÖÔØNG THAÚNG

V. GIAÛI TOAÙN HÌNH HOÏC KHOÂNG GIAN

MOÄT SOÁ VÍ DUÏ

Thay x, y, z vaøo phöông trình mp(ABC): (b 2c 2 + a 2c 2 + a 2 b2 )t = abc

Nhaän xeùt: cos a = cos ·

Phöông trình mp(BCE): ( y – a ) + 2z = 0

Baûng bieán thieân:

Phöông trình maët caàu (S): x 2 + y 2 + z2 - 2 z0 z + d = 0 h

Þ Phöông trình maët phaúng (MBC): mx + az - ma = 0 2a

Goïi K = (CMN ) Ç AA/ , L = (CMN ) Ç DD /

ÑEÀ THI CHUNG CUÛA BOÄ GD-ÑT

You might also like