You are on page 1of 44

TRƯỜNG ðẠI

TRƯỜNG ðẠI HỌC


HỌC BÁCH
BÁCH KHOA
KHOA HÀ
HÀ NỘI
NỘI

qu¶
qu¶n lý nh©
nh©n Lù
Lùc trong doanh nghiÖ
nghiÖp
Ch−¬ng 1: ®¹i c−¬ng vÒ
qu¶n lý nh©n Lùc
Tµi liÖ
liÖu tham kh¶
kh¶o
trong doanh nghiÖp
1. NguyÔn TÊn ThÞnh (2005,2008): Qu¶n lý nh©n lùc trong doanh nghiÖp.
Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc vµ kü thuËt. Ch−¬ng nµy có c¸c néi dung sau:
2. NguyÔn H÷u Th©n (2005): Qu¶n trÞ nh©n sù. • Tæng quan vÒ QLNL
Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª. • M«i tr−êng QLNL vµ c¸c th¸ch thøc ®èi víi QLNL
3. NguyÔn V©n §iÒm, NguyÔn Ngäc Qu©n (2004): • YÕu tè con ng−êi trong QLNL vµ c¸ch thøc t¹o ®éng lùc
Gi¸o tr×nh Qu¶n trÞ nh©n lùc. Nhµ xuÊt b¶n Lao ®éng - X· héi
4. TrÇn Kim Dung (2006): Qu¶n trÞ nguån nh©n lùc.
Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 1 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 2

Qu¶n lý nh©n lùc lµ g×?


1/ Theo gãc ®é tæ chøc lao ®éng:
I. Chøc n¨ng qu¶n lý nh©n lùc • Qu¶n lý nh©n lùc lµ lÜnh vùc theo dâi, ®iÒu chØnh vµ kiÓm tra sù trao
®æi chÊt gi÷a con ng−êi vµ giíi tù nhiªn nh»m t¹o ra cña c¶i vËt chÊt
vµ tinh thÇn cho con ng−êi vµ x· héi.
Nh©n lùc lµ g×? 2/ Theo gãc ®é khoa häc qu¶n lý:
• Qu¶n lý nh©n lùc lµ c¸c ho¹t ®éng nh− ho¹ch ®Þnh, tæ chøc, l·nh ®¹o
• Nh©n lùc lµ tæng hîp / toµn bé c¸c kh¶ n¨ng vÒ thÓ lùc vµ trÝ lùc mµ
vµ kiÓm tra nh©n lùc trong c¸c tæ chøc
con ng−êi ®· vËn dông ra trong qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt
3/ Theo gãc ®é néi dung cô thÓ:
• Nguån nh©n lùc hay nguån lùc vÒ con ng−êi : ®−îc nghiªn cøu theo
2 ph¹m vi cña tõng con ng−êi cô thÓ vµ cña toµn x· héi • Qu¶n lý nh©n lùc lµ tuyÓn dông, sö dông, duy tr× vµ ph¸t triÓn còng
nh− cung cÊp c¸c tiÖn nghi cho ng−êi lao ®éng th«ng qua tæ chøc.
• Trong mçi con ng−êi cã thÓ nãi r»ng c¸c kh¶ n¨ng vÒ thÓ lùc ®· ®−îc
4/ Tæng qu¸t nhÊt vÒ qu¶n lý nguån nh©n lùc:
sö dông t−¬ng ®èi hîp lý, cßn kh¶ n¨ng vÒ trÝ lùc th× ch¾c ch¾n lµ cßn
nhiÒu kh¶ n¨ng tiÒm Èn. • Qu¶n lý nguån nh©n lùc lµ c¸c ho¹t ®éng nh»m kh«ng ngõng n©ng
cao hiÖu qu¶ cña tæ chøc, nh»m t¨ng c−êng nh÷ng ®ãng gãp cã hiÖu
• Trªn ph¹m vi toµn x· héi cµng kh¼ng ®Þnh r»ng c¸c kh¶ n¨ng vÒ trÝ qu¶ cña mçi c¸ nh©n vµo c¸c môc tiªu cña tæ chøc trong khi ®ång
lùc th× cßn rÊt nhiÒu kh¶ n¨ng tiÒm tµng ! thêi ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu cña x· héi vµ cña chÝnh con ng−êi.
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 3 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 4
VÒ C¸c vÊn ®Ò trong ý nghi· cña QLNL
qu¶n lý Nguån Nh©n Lùc • Nguån nh©n lùc lµ mét nguån lùc quÝ gi¸ nhÊt… Do ®ã, Qu¶n lý nh©n
ë c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam lùc lµ mét trong c¸c chøc n¨ng quan träng nhÊt cña ho¹t ®éng qu¶n
lý ®Êt n−íc còng nh− qu¶n lý doanhnghiÖp.
• Khã tuyÓn “®óng” ng−êi (ng−êi giái); • Gi¸o s− Fredrik Harbison, trong t¸c phÈm “Kinh tÕ häc cho thÕ giíi
thø ba”, ®· lËp luËn: “ Nguån nh©n lùc lµ nÒn t¶ng chñ yÕu ®Ó t¹o ra
• Khã gi÷ nh÷ng nh©n viªn giái;
cña c¶i cho c¸c n−íc. TiÒn vèn vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn lµ c¸c nh©n
• M«i tr−êng khuyÕn khÝch lµm viÖc kÐm;
tè thô ®éng trong s¶n xuÊt, con ng−êi lµ t¸c nh©n tÝch cùc chñ
• Sù phèi hîp gi÷a c¸c nh©n viªn, c¸c bé phËn ch−a tèt ®éng tÝch luü vèn, khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn, x©y dùng c¸c tæ
• T¸c phong lµm viÖc bÞ ®éng; chøc x· héi, kinh tÕ vµ chÝnh trÞ, vµ ®−a sù nghiÖp ph¸t triÓn ®Êt n−íc
• Tû lÖ lu©n chuyÓn lao ®éng vµ tû lÖ v¾ng mÆt cao; tiÕn lªn. Râ rµng lµ ®Êt n−íc nµo bÊt lùc trong viÖc ph¸t triÓn tay
• Quan ®iÓm qu¶n lý nguån nh©n lùc ng¾n h¹n vµ thùc dông; nghÒ vµ kiÕn thøc cho nh©n d©n m×nh vµ kh«ng sö dông nh÷ng
• Kh«ng c«ng b»ng, thiªn vÞ trong qu¶n lý; c¸i ®ã mét c¸ch h÷u hiÖu trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, n−íc ®ã
• Kü n¨ng l·nh ®¹o, qu¶n lý cña c¸n bé qu¶n lý ch−a cao; sÏ kh«ng thÓ ph¸t triÓn ®−îc bÊt cø c¸i g×”...
• ...
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 5 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 6

Néi dung qu¶n lý Nguån Nh©n Lùc


ý nghi· cña QLNL (tiÕp)
• Gi¸o s− Letter C. Thurow - ViÖn MIT : “ §iÒu quyÕt ®Þnh cho sù tån
trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt
t¹i vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty lµ nh÷ng con ng−êi mµ c«ng ty ®ang • Giai ®o¹n 1: TiÕp nhËn NNL vµo Doanh NghiÖp
cã. §ã ph¶i lµ nh÷ng ng−êi cã häc vÊn cao, ®−îc ®µo t¹o tèt, cã - Ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ c«ng viÖc
®¹o ®øc, cã v¨n ho¸ vµ biÕt lµm viÖc cã hiÖu qu¶…” - LËp kÕ ho¹ch NNL
• Gi¸o s− Gary Backer – ng−êi ®−îc gi¶i th−ëng Nobel vÒ kinh tÕ n¨m - TuyÓn dông nh©n viªn
1992 víi c¸c c«ng tr×nh khoa häc “Vèn con ng−êi” (The Human • Giai ®o¹n 2: Tæ chøc sö dông cã hiÖu qu¶ NNL
Capital) ®· viÕt: “ C¸c c«ng ty nªn tÝnh to¸n, ph©n chia hîp lý cho viÖc - Ph©n c«ng, hiÖp t¸c lao ®éng
ch¨m lo søc khoÎ, huÊn luyÖn, n©ng cao tr×nh ®é ng−êi lao ®éng ®Ó - Tæ chøc vµ phôc vô tèt CLV
®¹t n¨ng suÊt cao nhÊt. Chi phÝ cho ng−êi lao ®éng ph¶i ®−îc xem - §Þnh møc lao ®éng
lµ mét h×nh thøc ®Çu t−…” - Tr¶ c«ng lao ®éng vµ KhuyÕn khÝch vËt chÊt - tinh thÇn
- C¶i thiÖn kh«ng ngõng §iÒu kiÖn lao ®éng
• Gi¸o s− Felix Migro kÕt luËn: “ Qu¶n trÞ nh©n lùc lµ nghÖ thuËt chän
- X©y dùng chÕ ®é lµm viÖc vµ nghØ ng¬I hîp lý
lùa nh©n viªn míi vµ sö dông c¸c nh©n viªn cò sao cho n¨ng - T¨ng c−êng kû luËt lao ®éng vµ ®Èy m¹nh thi ®ua s¶n xuÊt
suÊt vµ chÊt l−îng cña mçi ng−êi ®¹t ë møc tèi ®a cã thÓ ®−îc”. - §¸nh gi¸ thùc hiÖn c«ng viÖc cña nh©n viªn.
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 7 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 8
Néi dung qu¶n lý Nguån Nh©n Lùc Phßng qu¶n lý Nh©n Lùc
trong doanh nghiÖp (tiÕp)
• Giai ®o¹n 3: Ph¸t triÓn NNL
- §µo t¹o l¹i, ®µo t¹o liªn tôc • Tuú theo quy m« cña DN mµ ng−êi ta h×nh thµnh Phßng QLNL hay nhiÒu
- §Ò b¹t, th¨ng tiÕn bé phËn cïng QLNL, hay cã ghÐp vµo mét Phßng nµo ®ã.
- Thay ®æi, thuyªn chuyÓn mét c¸ch hîp lý
- Sa th¶i... • Víi DN cã quy m« lín: cã phßng Tæ chøc nh©n sù, Phßng §µo t¹o...

• Mét sè néi dung cã liªn quan ®Õn QLNL • Víi DN cã quy m« võa: phßng QLNL hay Tæ chøc lao ®éng tiÒn l−¬ng;
- Duy tr× tèt mäi quan hÖ nh©n sù trong DN
- B¶o ®¶m ®Çy ®ñ th«ng tin cho ng−êi lao ®éng • Víi DN cã quy m« nhá: cã khi chØ cã nh©n viªn QLNL hay lµ mét tæ ®−îc
- B¶o ®¶m mäi chÕ ®é vµ quyÒn lîi cho ng−êi lao ®éng ghÐp vµo mét phßng nµo ®ã (P.Hµnh chÝnh - nh©n sù – tµi vô...).
- Quan hÖ ®èi ngo¹i vµ quan hÖ hµnh chÝnh...
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 9 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 10

Phßng qu¶n lý Nh©n Lùc trong kiÓu c¬ NhiÖm vô cña Phßng qu¶n lý Nh©n Lùc
cÊu trùc tuyÕn – chøc n¨ng
• Phßng QLNL lµ mét Phßng chøc n¨ng trong Doanh nghiÖp. NhiÖm vô
Gi¸m ®èc chÝnh cña phßng lµ gióp Doanh nghiÖp ®¹t ®−îc môc tiªu cña DN vµ gióp
c¸c nh©n viªn ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu cña hä.
Phã G®1 Phã G®2
• Phßng QLNL, mét mÆt lu«n lu«n t×m tßi c¸c h×nh thøc, c¸c ph−¬ng ph¸p
tèt nhÊt ®Ó kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ cña Doanh nghiÖp, vµ mÆt kia
lu«n ®ãng gãp vµo viÖc c¶i thiÖn chÊt l−îng cuéc sèng cña mäi nh©n viªn
Phßng Phßng Phßng Phßng Phßng trong doanh nghiÖp.
marketing Kü thuËt Nh©n lùc Tµi vô ...
Cô thÓ, Phßng QLNL cã c¸c vai trß chñ yÕu lµ:
- T− vÊn, cè vÊn, chuÈn bÞ quyÕt ®Þnh vÒ QLNL cho c¸c L·nh ®¹o cña DN;
- H−íng dÉn nghiÖp vô vÒ QLNL cho tÊt c¶ c¸c bé phËn cßn l¹i cña DN;
Qu¶n ®èc Qu¶n ®èc Qu¶n ®èc - Thùc hiÖn tèt vai trß dÞch vô vµ b¶o ®¶m c¸c quyÒn lîi cho mäi ng−êi lao
P.X 1 P.X 2 P.X m ®éng trong DN.
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 11 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 12
II. m«I tr−êng Qu¶n lý nguån nh©n lùc
Nh©n viªn Phßng qu¶n lý Nh©n Lùc
1/ M«i tr−êng kinh doanh lµ g×?.
• Nh©n viªn QLNL thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô cña Phßng. • M«i tr−êng kinh doanh lµ tæng hîp c¸c yÕu tè (®iÒu kiÖn) tù nhiªn, x·
héi, c¸c ®Þnh chÕ vµ c¸c lùc l−îng ë bªn ngoµi tæ chøc mµ cã ¶nh
• Nh©n viªn QLNL cÇn cã c¸c m¶ng kiÕn thøc sau ®©y: h−ëng ®Õn c¸c thµnh qu¶ cña tæ chøc.
- KiÕn thøc vÒ kü thuËt cña Doanh nghiÖp (c¬ khÝ, x©y dùng...); • M«i tr−êng kinh doanh ®−îc chia thµnh 3 cÊp ®é :
+ m«i tr−êng chung (vÜ m«)
- KiÕn thøc vÒ nghiÖp vô QLNL; + m«i tr−êng ngµnh
- KiÕn thøc vÒ x· héi, luËt ph¸p (vÝ dô nh− luËt lao ®éng...); + hoµn c¶nh néi t¹i cña tæ chøc.
- KiÕn thøc vÒ t©m sinh lý lao ®éng; 2/ M«i tr−êng qu¶n lý nh©n lùc ®−îc suy ra tõ m«i tr−êng kinh doanh.
• M«i tr−êng QLNL lµ tæng hîp c¸c yÕu tè (®iÒu kiÖn) tù nhiªn, x· héi...
- KiÕn thøc vÒ ngo¹i ng÷ vµ m¸y tÝnh... mµ cã ¶nh h−ëng ®Õn c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý nh©n lùc cña tæ chøc.
• Nh©n viªn QLNL cÇn cã ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp. • M«i tr−êng qu¶n lý nh©n lùc ®−îc chia ra m«i tr−êng qu¶n lý nh©n lùc
bªn ngoµi vµ m«i tr−êng qu¶n lý nh©n lùc bªn trong doanh nghiÖp.
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 13 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 14

M« t¶ M«I tr−êng kinh doanh


M « i tr −ê ng vÜ m «
M«I tr−êng qu¶n lý nh©n lùc
1. C ¸c yÕu tè vÒ tµi nguyªn 5. C¸c yÕu tè chÝnh trÞ vµ luËt ph¸p
2. C ¸c yÕu tè nh©n khÈu vµ lao ®éng 6. C¸c yÕu tè kü thuËt vµ c«ng nghÖ
M«i tr−êng bªn ngoµi DN
3. C ¸c yÕu tè vÒ kinh tÕ 7. C ¸c yÕu tè vÒ sinh th¸i
4. C ¸c yÕu tè vÒ v¨n ho¸ vµ x/ héi 8. YÕu tè vÒ quèc tÕ
Tµi nguyªn Kinh tÕ X· héi V¨n ho¸ Quèc tÕ

Nh©n khÈu M«i tr−êng bªn trong DN C¸c ®èi thñ


M « i tr −ê ng ng µn h tiÒm Èn
* C¸c quy chÕ ho¹t ®éng cña ngµnh
* C¸c lùc l−îng can thiÖp chñ yÕu: Sinh th¸i NhiÖm vô Marketing Tµi chÝnh C¸c ®èi thñ
1. C ¸c ®èi thñ c¹nh tranh hiÖn t¹i 3. Hµng thay thÕ c¹nh tranh hiÖn
2. C ¸c ®èi thñ tiÒm Èn m íi xuÊt hiÖn 4. C ¸c nhµ cung cÊp t¹i
5. Kh¸ch hµng
Khoa häc vµ kü ChiÕn l−îc/ Nguån nh©n R&D Hµng ho¸ thay
Ho µn c ¶n h né i t¹i do a nh ng h iÖp thuËt chÝnh s¸ch lùc thÕ

1. Nguån nh©n lùc 4. Kü thuËt vµ c«ng nghÖ


2. M arketing 5. S¶n xuÊt ChÝnh trÞ V¨n ho¸ C«ng S¶n xuÊt NÒn nÕp C¸c nhµ cung
3. Tµi chÝnh 6. NÒn nÕp qu¶n lý ty qu¶n lý cÊp

LuËt ph¸p Cæ ®«ng C«ng ®oµn ... Kh¸ch hµng

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 15 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 16


qu¶n lý Nguån Nh©n Lùc trong m«i C¸c th¸ch thøc ®èi víi
tr−êng c¹nh tranh Qu¶n lý nguån nh©n lùc
X· héi M«i tr−êng VÜ m« Ph¸p lý • C¸c th¸ch thøc bªn ngoµi (Tµi nguyªn c¹n kiÖt, Nh©n
khÈu gia t¨ng, Kinh tÕ c¹nh tranh khèc liÖt vµ cã tÝnh
Doanh nghiÖp chÊt toµn cÇu, Khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn chãng
mÆt, ChÝnh trÞ vµ luËt ph¸p, V¨n ho¸ vµ X· héi...)
Môc tiªu, LËp kÕ Tæ chøc sö §¸nh gi¸ Quan hÖ
C.l−îc ho¹ch vµ dông cã T.H.C.V nh©n sù • C¸c th¸ch thøc bªn trong (Lîi Ých cña Cæ ®«ng, nhu cÇu
DN ( CL tuyÓn dông hiÖu qu¶ vµ §µo t¹o vµ V¨n
conng−êi) nh©n viªn vµ tr¶ c«ng ph¸t triÓn ho¸ DN cña ng−êi lao ®éng, C¸c ®iÒu kiÖn vÒ tµi chÝnh, vÒ tr×nh
®é khoa häc kü thuËt vµ s¶n xuÊt...)
• C¸c th¸ch thøc vÒ nghÒ nghiÖp.
Quy chÕ ngµnh M«i tr−êng Ngµnh §èi thñ c¹nh tranh

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 17 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 18

IV. YÕu tè con ng−êi C¸c c¸ch nh×n nhËn vÒ ng−êi lao ®éng
trong qu¶n lý nh©n lùc
• Xem ng−êi lao ®éng lµ mét c«ng cô lao ®éng ®Æc biÖt, biÕt nãi.
(ChÕ ®é n« lÖ).

1. C¸c c¸ch nh×n nhËn vÒ ng−êi lao ®éng • Xem ng−êi lao ®éng lµ mét yÕu tè cña s¶n xuÊt, ph¶i khai th¸c
triÖt ®Ó (ChÕ ®é Tay lo víi “hiÖu suÊt tèi ®a”).
2. C¸c häc thuyÕt vÒ b¶n chÊt cña con ng−êi.
• Ng−êi lao ®éng lµ mét con ng−êi thùc sù vµ cã t×nh c¶m
3. C¸c nhu cÇu cña ng−êi lao ®éng vµ c¸ch thøc t¹o (Tr−êng ph¸i Elton Mayo).
®éng lùc • Ng−êi lao ®éng lµ nguån lùc quý gi¸ nhÊt, lµ tµi s¶n gi¸ trÞ vµ
lµ nguån lîi thÕ c¹nh tranh cña tæ chøc.

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 19 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 20


Mét sè häc thuyÕt vÒ b¶n chÊt cña con ng−êi
• ThuyÕt X, Y cña Mc. Gregor Mét sè häc thuyÕt vÒ b¶n chÊt ...
Gi¶ thuyÕt X: + L−êi biÕng lµ b¶n tÝnh cña con ng−êi b×nh th−êng. Hä chØ muèn lµm viÖc Ýt vµ trèn viÖc
khi cã ®iÒu kiÖn; • ThuyÕt Z cña W. Ouchi
+ Hä thiÕu chÝ tiÕn thñ, kh«ng d¸m g¸nh v¸c c«ng viÖc, cam chÞu ®Ó ng−êi kh¸c l·nh ®¹o;
+ Tõ khi sinh ra, con ng−êi ®· tù coi m×nh lµ trung t©m, kh«ng quan t©m ®Õn nhu cÇu cña
tæ chøc vµ thường chèng l¹i c¶i c¸ch... N¨m 1981, t¸c gi¶ viÕt cuèn s¸ch “ ThuyÕt Z – c¸c xÝ nghiÖp Mü lµm thÕ nµo ®Ó ®èi phã víi
§èi víi hä, cÇn ph¶i cã ph−¬ng ph¸p qu¶n lý truyÒn thèng (kiÓu X) lµ “nghiªm kh¾c”: ph¶i c−ìng bøc sù th¸ch thøc cña NhËt B¶n”.
hä lµm viÖc; ph¶i sö dông h×nh ph¹t ®Ó ®e do¹ hä; ph¶i h−íng dÉn cho hä tû mû vµ ph¶i kiÓm so¸t hä Theo t¸c gi¶, c¸i gäi lµ “b¶n chÊt” cña ng−êi lao ®éng chØ lµ “th¸i ®é” cña hä. Th¸i ®é ®ã phô
chÆt chÏ.
thuéc vµo sù ®èi xö cña Ng−êi chñ DN. ë c¸c DN cña NhËt, ng−êi lao ®éng sÏ h¨ng h¸i
Gi¶ thuyÕt Y: + L−êi nh¸c kh«ng kh«ng ph¶i b¶n tÝnh bÈm sinh cña con ng−êi. Hä quan niÖm lµm viÖc nhiÖt t×nh nÕu hä ®−îc tham gia vµo c¸c quyÕt ®Þnh cña DN vµ ®−îc DN quan t©m ®Õn c¸c
còng nh− gi¶i trÝ ®Òu tiªu hao n¨ng l−îng, cho nªn hä kh«ng ng¹i lµm viÖc; nhu cÇu cña hä.
+ Hä tù gi¸c lµm viÖc, hä muèn cã quyÒn tù chñ, quyÒn ®−îc t«n träng. Sù tho¶ m·n c¸c
quyÒn ®ã sÏ thóc ®Èy hä cè g¾ng hoµn thµnh môc tiªu cña tæ chøc; Néi dung chñ yÕu cña thuyÕt Z : hãy ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cña ng−êi lao ®éng, lµm cho
+ Trong m«i tr−êng thÝch hîp, hä kh«ng chØ nhËn tr¸ch nhiÖm mµ cßn g¸nh v¸c thªm tr¸ch ng−êi lao ®éng quan t©m ®Õn xÝ nghiÖp lµ ch×a kho¸ ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng.
nhiÖm nÕu thï lao t−¬ng xøng víi tr¸ch nhiÖm ®· cam kÕt; Muèn vËy cÇn ph¶i cã sù tin cËy ®èi víi ng−êi lao ®éng, cÇn kh«n khÐo trong quan hÖ
+ Sù khÐo lÐo vµ ãc s¸ng t¹o lu«n tiÒm Èn trong mçi con ng−êi và ch−a ®−îc khai th¸c...
gi÷a ng−êi víi ng−êi vµ biÕt khÝch lÖ néi t©m cña ng−êi lao ®éng ®Ó họ kh«ng ngõng
§èi víi hä, cÇn cã ph−¬ng ph¸p qu¶n lý míi (kiÓu Y): ph¶i t¹o cho hä m«i tr−êng lµm viÖc tốt, cần
n©ng cao NSL§ ...
t«n träng họ vµ ®éng viªn khen th−ëng kÞp thêi...
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 21 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 22

C«ng nh©n muèn g× tõ


c«ng viÖc cña hä? Nghiªn cøu ®éng lùc lµm viÖc
Gi¸m s¸t C«ng nh©n
§iÒu kiÖn lµm viÖc tèt
Quy luËt t©m lý? Hµnh vi Tho¶ m·n Gi¶m sù Thay ®æi tr¹ng
C¶m gi¸c lµm chñ c«ng viÖc tÝch cùc nhu cÇu c¨ng th¼ng th¸i, ph¸t triÓn
RÌn luyÖn kû luËt tèt Nhu cÇu Sù
Hµnh
ch−a c¨ng
Sù ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ c¸c c«ng viÖc ®· lµm ®éng
tho¶ m·n th¼ng
Sù trung thµnh vÒ qu¶n lý ®èi víi c«ng nh©n Hµnh vi Kh«ng tho¶ Ch−a gi¶m Kh«ng
tiªu cùc m·n nhu cÇu c¨ng th¼ng ph¸t triÓn
L−¬ng cao
Ng−êi qu¶n lý ph¶i nhËn biÕt
TriÓn väng vµ sù ph¸t triÓn cña c«ng ty
®−îc nhu cÇu cña nh©n viªn vµ
Sù ®ång c¶m víi nh÷ng vÊn ®Ò c¸ nh©n c¸c phanh h·m, ®Ó tõ ®ã cã t¸c
®éng ®óng, ®Ó t¹o ®éng thóc
§¶m b¶o c«ng viÖc
®Èy (®éng viªn) nh©n viªn
C«ng viÖc thó vÞ Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 23 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 24
B¶n chÊt cña viÖ
viÖc t¹
t¹o ®éng lùc C¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau vÒ
cho ng−
ng−êi lao ®éng
®éng ®éng viªn khuyÕn khÝch
Con ng−êi lu«n cã c¸c nhu cÇu vµ lîi Ých… C¸c häc thuyÕt Nhu cÇu

ThuyÕt Hai lo¹i nh©n tè:


BÊt m·n vµ hµi lßng M«i tr−êng

ThuyÕt Mong ®îi


khuyÕn khÝch ???
lµm viÖc

ThuyÕt C«ng b»ng

§Æc ®iÓm cña c«ng viÖc


Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 25 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 26

C¸c biÖn ph¸p tho¶ mXn nhu cÇu


Nhu cÇu c¸ nh©n Lo¹i nhu cÇu C¸c biÖn ph¸p
Tù hoµn thiÖn

Nhu cÇu tù
hoµn thiÖn
Nhu cÇu §−îc t«n träng
t«n träng

Nhu cÇu x· héi

Nhu cÇu an toµn Hoµ nhËp

Nhu cÇu thiÕt yÕu / sinh häc


An toµn

S¬ ®å cña A.Maslow: c¸c nhu cÇu tù nhiªn cña con ng−êi


ThiÕt yÕu
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 27 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 28
ThuyÕt Nhu cÇu “E-R-G” ThuyÕt Nhu cÇu bËc cao
cña C.Adertfer cña Mc. Clelland

Con ng−êi theo ®uæi ®ång thêi c¶ 3 nhu cÇu: ë nh÷ng ng−êi qu¶n lý vµ thµnh ®¹t ph¶i cã c¶ 3 nhu cÇu bËc cao
vµ víi c−êng ®é ®ñ lín:
• Nhu cÇu tån t¹i – Existance needs
• Nhu cÇu thµnh tÝch
• Nhu cÇu quan hÖ – Relatedness needs
• Nhu cÇu liªn minh
• Nhu cÇu ph¸t triÓn – Growth needs
• Nhu cÇu quyÒn lùc
Con ng−êi rÊt n¨ng ®éng: trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c nhu trªn,
nÕu gÆp trë ng¹i ë nhu cÇu nµo ®ã, th× hä biÕt dån nç lùc sang c¸c B¹n cã muèn trë thµnh mét ng−êi qu¶n lý vµ thµnh ®¹t hay kh«ng?
nhu cÇu cßn l¹i.
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 29 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 30

ThuyÕt Hai nhãm nh©n tè


cña F.Herzberg Hai mhãm nh©n tè
T¸c gi¶ cã mét phßng nghiªn cøu t©m lý vµ ®· ®Æt c¸c c©u hái víi 200
kü s− vµ kÕ to¸n thuéc c¸c nghÒ kh¸c nhau: khi nµo lµm viÖc c¶m thÊy • Nh©n tè cã tÝnh phßng ngõa • Nh©n tè cã tÝnh ®éng viªn:
hµi lßng vµ tho¶ m·n vµ khi nµo th× thÊy kh«ng hµi lßng vµ bÊt m·n? (duy tr×): – Sù th¸ch thøc
• Nh©n tè nµo t¸c ®éng lªn nhu cÇu nµo khiÕn chóng ta – ChÝnh s¸ch – Sù thµnh c«ng
lµm viÖc h¨ng say h¬n, tÝch cùc h¬n, hµi lßng vµ tho¶ m·n h¬n? – §iÒu kiÖn lµm viÖc – Sù ®¸nh gi¸ cao/c«ng nhËn
– L−¬ng – Sù hÊp dÉn cña c«ng viÖc
• Nh©n tè nµo t¸c ®éng lªn nhu cÇu nµo khiÕn chóng ta
lµm viÖc kÐm phÊn khëi, kh«ng yªn t©m, lu«n lo l¾ng, vµ kÐo dµi – §é æn ®Þnh cña c«ng viÖc – Cã tr¸ch nhiÖm cao
t×nh tr¹ng nµy th× sÏ bÊt m·n? – Mèi quan hÖ c¸ nh©n – Sù næi tréi
– Sù tr−ëng thµnh

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 31 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 32


Mèi quan hÖ gi÷a c¸c thuyÕt
Nhu cÇu cña c¸ nh©n tHuyÕt mong ®îi
Nhu cÇu tù §éng viªn
G hoµn thiÖn
Nhu cÇu
Nhãm nh©n tè
t«n träng §éng viªn
R Khen th−ëng Nç lùc c¸ nh©n
Nhu cÇu x· héi

Nhu cÇu an toµn Nhãm nh©n tè


E HiÖu qu¶ c«ng
Duy tr× viÖc cao
Nhu cÇu thiÕt yÕu / sinh häc
ThuyÕt mong ®îi cho r»ng ®éng viªn chÝnh lµ nh÷ng kÕt qu¶ cña sù mong
®îi cña mçi c¸ nh©n.
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 33 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 34

thuyÕt C«ng b»ng cña S.Adams


tHuyÕt mong ®îi vµ ®éng c¬ thóc ®Èy
Mäi ng−êi lao ®éng trong tæ chøc ®Òu mong muèn ®−îc ®èi xö
c«ng b»ng, vµ hä cã xu h−íng so s¸nh :
+ nh÷ng ®ãng gãp, cèng hiÕn (A) víi
§éng c¬ thóc ®Èy C−êng ®é say mª Ph−¬ng tiÖn,
F= + sù ®−îc ®·i ngé, ®−îc h−ëng thô (B)
(søc m¹nh hµnh ®éng) dµnh cho kÕt qu¶ x niÒm tin vµ
®ang kú väng quyÕt t©m cña b¶n th©n vµ so víi b¹n bÌ, ®ång nghiÖp.
Khi so s¸nh cã thÓ x¶y ra 3 tr−êng hîp:
Søc m¹nh hµnh ®éng cña mét ng−êi lao ®éng ®−îc x¸c ®Þnh bëi gi¸ trÞ cña
kÕt qu¶ mµ anh ta say mª vµ ®−îc nh©n lªn bëi c¸c ph−¬ng tiÖn ®Ó thùc • A > B : §èi xö bÊt c«ng cã hµnh vi bùc tøc, khã chÞu, bÊt m·n...
hiÖn, cïng víi niÒm tin vµ sù quyÕt t©m cña ng−êi ®ã. • A < B : §èi xö bÊt c«ng cã hµnh vi ...
• A = B : §èi xö c«ng b»ng cã hµnh vi phÊn khëi, duy tr× t×nh tr¹ng
tÝch cùc nh− tr−íc ®ã...

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 35 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 36


thuyÕt C«ng b»ng
• Ng−êi lao ®éng trong tæ chøc ®Òu mong muèn ®−îc ®èi xö c«ng 4 tiÕp cËn míi §Ó trë thµnh
b»ng, hä cã xu h−íng so s¸nh nh÷ng ®ãng gãp vµ phÇn th−ëng ng−êi qu¶n lý nh©n lùc giái
cña hä víi nh÷ng ng−êi kh¸c.
• Khi so s¸nh cã thÓ x¶y ra 3 tr−êng hîp:
• TiÕp cËn vÒ con ng−êi: hiÓu biÕt s©u s¾c vÒ con ng−êi, vÒ nh©n viªn
PhÇn th−ëng n.v A PhÇn th−ëng n.v B vµ ®èi xö tèt víi hä, ®Ó tõ ®ã biÕt ph¸t huy tèi ®a sù cèng hiÕn cña hä.
§ãng gãp n.v A §ãng gãp n.v B §èi xö kh«ng
c«ng b»ng • TiÕp cËn vÒ qu¶n lý: biÕt vËn dông tèt c¸c kinh nghiÖm vµ thµnh
PhÇn th−ëng n.v A PhÇn th−ëng n.v B
tùu cña qu¶n lý trong qu¶n lý nh©n viªn.
§ãng gãp n.v A §ãng gãp n.v B
PhÇn th−ëng n.v A PhÇn th−ëng n.v B §èi xö • TiÕp cËn vÒ hÖ thèng: n¾m v÷ng lý thuyÕt hÖ thèng ®Ó vËn dông tèt
§ãng gãp n.v A §ãng gãp n.v B c«ng b»ng trong viÖc qu¶n lý mét tæ chøc, còng nh− c¸c bé phËn vµ phÇn tö
trong mét m«i tr−êng kinh doanh ®Çy biÕn ®éng.
• TiÕp cËn vÒ mÆt chñ ®éng vµ tÝch cùc: biÕt nh×n xa tr«ng réng, biÕt
chuÈn bÞ vµ ®µo t¹o tr−íc cho nh©n viªn ®Ó v−ît qua mäi th¸ch
thøc mçi khi nã xuÊt hiÖn.
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 37 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 38

I. Ph©n tÝch c«ng viÖc


Ch−¬ng 2 : ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ
C«ng viÖc lµ g× ?
c«ng viÖc
• Theo tõ ®iÓn:
- C«ng viÖc theo nghÜa réng lµ viÖc lµm th−êng xuyªn cña mét
* M«
M« h×nh hiÖ
hiÖu qu¶
qu¶ c¸ nh©
nh©n ng−êi vµ nhê ®ã anh ta cã thu nhËp æn ®Þnh.
C«ng viÖc Nh©n viªn víi §iÒu kiÖn - C«ng viÖc theo nghÜa hÑp lµ c¸c viÖc lµm cô thÓ hµng ngµy cña
Hq = F vµ sù nhËn X kh¶ n¨ng vµ X lµm viÖc mét ng−êi lao ®éng.
thøc vÒ nã ®éng c¬ l.viÖc (T.bÞ & §KL§) - Nãi ®Õn mçi c«ng viÖc lµ ng−êi ta h×nh dung ngay ®Õn tÝnh phøc
Nh− vËy, muèn mét c¸ nh©n nµo ®ã lµm viÖc cã hiÖu qu¶ cao th×: t¹p cña nã, ®iÒu ®ã ®ßi hái ng−êi ®¶m nhËn c«ng viÖc nµo ®ã ph¶i
+ ph¶i lµm cho ng−êi ®ã hiÓu biÕt vÒ c«ng viÖc cña m×nh; cã tr×nh ®é tay nghÒ t−¬ng øng.
+ ph¶i gióp ng−êi ®ã cã ®−îc nh÷ng hiÓu biÕt, kü n¨ng cÇn thiÕt vµ cã ®éng c¬ tèt; • Tãm l¹i:
+ ph¶i t¹o lËp cho ng−êi ®ã mét ®iÒu kiÖn lµm viÖc tèt. C«ng viÖc lµ tËp hîp c¸c nhiÖm vô cô thÓ, c¸c tr¸ch nhiÖm cô thÓ
(hay chøc tr¸ch) mµ mçi nh©n viªn ph¶i ®¶m nhËn trong tæ chøc.
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 39 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 40
Ph©n tÝch c«ng viÖc S¬ ®å ph©n tÝch c«ng viÖc

C¸c nhiÖm vô C¸c tr¸ch C¸c §KLV


• Ph©n tÝch c«ng viÖc lµ mét qu¸ tr×nh thu thËp vµ tæ chøc mét cô thÓ nhiÖm cô thÓ cô thÓ
- LËp KH
c¸ch hÖ thèng c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn c«ng viÖc. nh©n lùc
- TuyÓn dông
PhiÕu m« t¶ c«ng viÖc / job description
• Ph©n tÝch c«ng viÖc lµ mét qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ b¶n chÊt vµ nh©n viªn
Ph©n - §µo t¹o
néi dung cña c«ng viÖc b»ng c¸ch x¸c ®Þnh vµ tæ chøc c¸c tÝch c«ng PhiÕu tiªu chuÈn c«ng viÖc / job standard nh©n viªn
th«ng tin vÒ c«ng viÖc. viÖc - Tr¶ c«ng
PhiÕu yªu cÇu chuyªn m«n / job specification lao ®éng
• Ph©n tÝch c«ng viÖc lµ mét tiÕn tr×nh x¸c ®Þnh mét c¸ch hÖ - §¸nh gi¸
T.H.C.V...
thèng c¸c nhiÖm vô vµ c¸c kü n¨ng cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn KiÕn thøc Kü n¨ng Kh¶ n¨ng cÇn
c«ng viÖc. lý thuyÕt thùc hµnh thiÕt kh¸c

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 41 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 42

C¸c ph−¬ng ph¸p thu thËp th«ng B¶n m« t¶ c«ng viÖc


tin khi ph©n tÝch c«ng viÖc
B¶n m« t¶ c«ng viÖc chØ ra c¸c nhiÖm vô, c¸c tr¸ch nhiÖm, c¸c mèi quan
Th−êng cã mét sè ph−¬ng ph¸p chñ yÕu sau: hÖ c«ng t¸c vµ c¸c ®iÒu kiÖn lµm viÖc cô thÓ cña mét c«ng viÖc.

• Ph−¬ng ph¸p quan s¸t B¶n m« t¶ c«ng viÖc gåm cã c¸c néi dung sau:
• Ph−¬ng ph¸p pháng vÊn - C¸c nhiÖm vô cô thÓ cÇn ph¶i thùc hiÖn (nhiÖm vô chÝnh vµ ph¸t sinh)
• Ph−¬ng ph¸p phiÕu ®iÒu tra c©u hái - C¸c tr¸ch nhiÖm cña ng−êi thùc hiÖn c«ng viÖc
• Ph−¬ng ph¸p tù ghi chÐp, m« t¶… - Mèi quan hÖ cña c«ng viÖc víi c¸c c«ng viÖc kh¸c, mèi quan hÖ b¸o
c¸o vµ gi¸m s¸t...
- C¸c ph−¬ng tiÖn vËt chÊt - kü thuËt - tµi chÝnh ®−îc sö dông ®Ó thùc
hiÖn c«ng viÖc.

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 43 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 44


B¶n Tiªu chuÈn c«ng viÖc B¶n yªu cÇu chuyªn m«n cña
c«ng viÖc
• B¶n tiªu chuÈn c«ng viÖc lµ c¸c kÕt qu¶ kú väng cña c«ng B¶n yªu cÇu chuyªn m«n cña c«ng viÖc liÖt kª kiÕn thøc,
viÖc. Nã ®−îc sö dông ®Ó lµm c¬ së ®¸nh gi¸ møc ®é hoµn c¸c kü n¨ng vµ n¨ng lùc mµ mét c¸ nh©n cÇn ph¶i cã ®Ó
thµnh c«ng viÖc cña ng−êi ®¶m nhËn c«ng viÖc. hoµn thµnh tèt c«ng viÖc.
• C¸c yªu cÇu vÒ kiÕn thøc vµ kü n¨ng:
• B¶n tiªu chuÈn c«ng viÖc bao gåm ba néi dung: - Tr×nh ®é ®µo t¹o c¬ b¶n, b»ng cÊp;
- Sè l−îng s¶n phÈm hoÆc n¨ng suÊt lao ®éng; - Kü n¨ng vµ kinh nghiÖm
- ChÊt l−îng;
• C¸c yªu cÇu vÒ thÓ lùc vµ phÈm chÊt c¸ nh©n:
- Thêi gian thùc hiÖn.
- Søc khoÎ (sù cè g¾ng vÒ thÓ lùc vµ thÇn kinh-t©m lý);
- Th¸i ®é lµm viÖc vµ c¸c phÈm chÊt ®Æc biÖt ( vÝ dô, trong c¸c
®iÒu kiÖn lµm viÖc cã sù nguy hiÓm )
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 45
-… Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 46

II. thiÕt kÕ vµ thiÕt kÕ l¹i c«ng viÖc


C¸c lý do ph¶i thiÕt kÕ l¹i
• ThiÕt kÕ c«ng viÖc lµ x¸c ®Þnh c¸c nhiÖm vô vµ c¸c tr¸ch nhiÖm
cô thÓ (hay chøc tr¸ch) cho mçi nh©n viªn trong c¸c ®iÒu kiÖn cô c«ng viÖc
thÓ, khoa häc (hay hîp lý nhÊt) cña tæ chøc, ®Ó trªn c¬ së ®ã x¸c
®Þnh c¸c tiªu chuÈn vÒ kiÕn thøc lý thuyÕt, kü n¨ng thùc hµnh vµ
c¸c kh¶ n¨ng cÇn thiÕt kh¸c cña ng−êi ®¶m nhËn c«ng viÖc
• ThiÕt kÕ l¹i c«ng viÖc lµ x¸c ®Þnh l¹i c¸c nhiÖm vô, c¸c tr¸ch
nhiÖm cô thÓ cho mçi nh©n viªn trong c¸c ®iÒu kiÖn cô thÓ míi
vµ khoa häc cña tæ chøc, ®Ó trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh l¹i c¸c tiªu
chuÈn vÒ kiÕn thøc lý thuyÕt, kü n¨ng thùc hµnh vµ c¸c kh¶ n¨ng
cÇn thiÕt kh¸c cña ng−êi ®¶m nhËn c«ng viÖc.

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 47 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 48


C¸c yªu cÇu khi thiÕt kÕ vµ thiÕt kÕ l¹i
S¬ ®å thiÕt kÕ vµ mét c«ng viÖc
thiÕt kÕ l¹i c«ng viÖc ThiÕt kÕ c«ng viÖc ph¶i tho¶ m·n 4 mÆt sau:
• Kü thuËt-C«ng nghÖ: b¶o ®¶m c«ng viÖc ®−îc thiÕt kÕ ra sÏ sö dông cã hiÖu
qu¶ hÖ thèng thiÕt bÞ vµ tr×nh ®é c«ng nghÖ hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp;
Nhãm c¸c nh©n tè vÒ - N©ng cao NSL§
- N©ng cao CLSP • Kinh tÕ: c«ng viÖc ®−îc thiÕt kÕ sÏ ®Æt trong ®iÒu kiÖn lµ sö dông hîp lý nhÊt
Kinh tÕ- Kü thuËt –Tæ chøc c¸c nguån lùc cña doanh nghiÖp ®Ó chi phÝ s¶n xuÊt lµ tèi thiÓu vµ t¹o lîi thÕ
- N©ng cao HQ kinh tÕ
ThiÕt kÕ vµ - T¨ng ®éng c¬ lµm viÖc c¹nh tranh vÒ gi¸;
Nhãm c¸c nh©n tè vÒ
ThiÕt kÕ l¹i - N©ng cao CL cuéc sèng • T©m sinh lý lao ®éng: c«ng viÖc ®−îc thiÕt kÕ ph¶i b¶o ®¶m lµ t«n träng c¸c
M«i tr−êng lao ®éng (§KL§)
c«ng viÖc giíi h¹n vÒ mÆt t©m sinh lý cña nh÷ng ng−êi lao ®éng thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã
Thùc tr¹ng:
Nhãm c¸c nh©n tè vÒ - NSL§ thÊp, CLSP kÐm ®Ó b¶o ®¶m søc khoÎ vµ kh¶ n¨ng lµm viÖc l©u dµi;
- HQ kinh tÕ thÊp
Hµnh vi con ng−êi - Gi¶m sót ®éng c¬ l.v • X· héi: c«ng viÖc ®−îc thiÕt kÕ ph¶i b¶o ®¶m cho ng−êi lao ®éng phÊn khëi,
høng thó lµm viÖc vµ gãp phÇn ph¸t triÓn con ng−êi mét c¸ch toµn diÖn( c¶ vÒ
Th«ng tin ph¶n håi thÓ lùc, trÝ tuÖ vµ nh©n c¸ch).

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 49 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 50

C¸c nh©n tè liªn quan ®Õn


M« h×nh ®Æc ®iÓm nghÒ nghiÖp
thiÕt kÕ vµ thiÕt kÕ l¹i c«ng viÖc
cña Hacman vµ Oldham
Nhãm c¸c nh©n tè vÒ Nhãm c¸c nh©n tè thuéc vÒ Nhãm c¸c nh©n tè vÒ §Æc ®iÓm cña c«ng Tr¹ng th¸i t©m lý tíi h¹n KÕt qu¶ c«ng t¸c cña
Kinh tÕ- Kü thuËt –Tæ chøc M«i tr−êng lao ®éng (§KL§) Hµnh vi con ng−êi viÖc vµ nghÒ nghiÖp cña ng−êi lao ®éng ng−êi lao ®éng
-C¸c yªu cÇu cña kü thuËt - C¸c nh©n tè thuéc vÒ -TÝnh dÔ nhËn d¹ng -TÝnh dÔ nhËn d¹ng -T¨ng ®éng c¬ lµm viÖc,
vµ c«ng nghÖ míi M«i tr−êng lao ®éng (hay -TÝnh cã ý nghÜa -TÝnh cã ý nghÜa -HiÓu biÕt CV vµ ý nghÜa cña nã tho¶ m·n vµ tÝch cùc
-C¸c kinh nghiÖm tiªn tiÕn §KL§) mµ chóng cã t¸c -TÝnh ®a d¹ng vÒ kü -TÝnh ®a d¹ng vÒ kü h¬n trong CV
-Yªu cÇu cña Eg«n«mic ®éng tÝch cùc ®Õn con ng−êi n¨ng n¨ng - HiÖu qu¶ lao ®éng liªn
-Tæ chøc lao ®éng khoa trong lao ®éng -TÝnh tù chñ -TÝnh tù chñ -HiÓu biÕt tr¸ch nhiÖm ®èi víi CV tôc t¨ng lªn...
häc… -… -TÝnh ph¶n håi kÞp thêi -TÝnh ph¶n håi kÞp thêi -HiÓu biÕt kÞp thêi kÕt qu¶ cña CV

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 51 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 52


C«ng viÖc v¹n n¨ng ( kh«ng CMH sx)
C¸c xu h−íng thiÕt kÕ c«ng viÖc th−êng gÆp
Víi DN cã ®Æc ®iÓm: s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt ®¬n chiÕc, s¶n xuÊt lu«n lu«n
thay ®æi...

1. S¶n xuÊt v¹n n¨ng / kh«ng thùc hiÖn CMH sx Nhµ QL chän: M¸y mãc v¹n n¨ng
C«ng nh©n ®ßi hái biÕt nhiÒu nghÒ / v¹n n¨ng, hay
2. CMH s¶n xuÊt hîp lý Ph¶i ®µo t¹o nhiÒu nghÒ cho ng−êi lao ®éng
KÕt qu¶ lµ:
3. CMH s¶n xuÊt cao ®é

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 53 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 54

C«ng viÖc cã CMH s¶n xuÊt C«ng viÖc chuyªn m«n ho¸ cao ®é
S¶n xuÊt cã tÝnh chÊt hµng lo¹t lín, hµng khèi vµ s¶n xuÊt rÊt æn ®Þnh.
S¶n xuÊt cã tÝnh chÊt hµng lo¹t vµ s¶n xuÊt kh¸ æn ®Þnh.
Nhµ QL chän: M¸y mãc chuyªn dïng vµ s¾p xÕp theo d©y chuyÒn;
Nhµ QL chän: M¸y mãc chuyªn dïng;
C¸c c«ng nh©n chØ thùc hiÖn mét thao t¸c gi¶n ®¬n vµ
C«ng nh©n kh«ng ®ßi hái ph¶i biÕt nhiÒu nghÒ / ®¹t n¨ng suÊt rÊt cao
CN chuyªn m«n ho¸. KÕt qu¶ lµ: • ¦u ®iÓm :
KÕt qu¶ lµ:

• Nh−îc ®iÓm:

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 55 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 56


C¸c h−íng thiÕt kÕ l¹i c«ng viÖc Lu©n chuyÓn / quay vßng
c«ng viÖc
1. DN ch−a cã ®iÒu kiÖn CMH sx T¨ng c−êng CMH
Lu©n ®æi c«ng viÖc mét c¸ch ®Òu ®Æn mçi khi nhËn thÊy ë
2. DN ®· CMH sx cao ®é Gi¶m bít CMH ng−êi lao ®éng cã dÊu hiÖu ®¬n ®iÖu, nhµm ch¸n, øc chÕ
t©m lý trong c«ng viÖc...
• Quay vßng Chç lµm viÖc
• Më réng c«ng viÖc
• Lµm giµu cã c«ng viÖc

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 57 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 58

Më réng c«ng viÖc Lµm giµu c«ng viÖc


theo 5 khÝa c¹nh:

• T¨ng sù ®a d¹ng vÒ kü n¨ng


Më réng c«ng viÖc (theo “chiÒu ngang”) tøc lµ giao thªm c¸c nhiÖm • Lµm râ rµng h¬n vÒ nhiÖm vô
vô cô thÓ (cã cïng ®é phøc t¹p) cho ng−êi lao ®éng. • N©ng cao ý nghÜa cña c«ng viÖc
• Lµm t¨ng møc ®é tù chñ trong c«ng viÖc
• KÞp thêi ph¶n ¸nh c¸c th«ng tin vÒ kÕt qu¶
c«ng viÖc cho ng−êi lao ®éng.

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 59 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 60


1. LËp kÕ ho¹ch nguån nh©n lùc lµ g×?
• LËp kÕ ho¹ch nguån nh©n lùc lµ viÖc x©y dùng ph−¬ng ¸n nh©n lùc
trong t−¬ng lai ( th−êng cã thêi h¹n trung b×nh vµ dµi h¹n) ®Ó tiÕp cËn
Ch−¬ng 3 : LËp kÕ ho¹ch qu¶n lý lao ®éng mét c¸ch hîp lý nhÊt cña doanh nghiÖp.
• LËp kÕ ho¹ch nguån nh©n lùc lµ mét qu¸ tr×nh triÓn khai vµ thùc hiÖn
nh©n lùc kÕ ho¹ch vÒ nh©n lùc nh»m ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp cã ®óng sè
l−îng, ®óng chÊt l−îng lao ®éng, ®−îc bè trÝ ®óng lóc lµ ®óng chç.
• LËp kÕ ho¹ch nguån nh©n lùc lµ mét qu¸ tr×nh duyÖt l¹i mét c¸ch hÖ
thèng nh÷ng yªu cÇu vÒ nh©n lùc ®Ó ®¶m b¶o r»ng doanh nghiÖp cã
Sau khi nghiªn cøu ch−¬ng nµy häc viªn n¾m ®−îc: ®óng sè ng−êi vµ cã ®Çy ®ñ c¸c kü n¨ng theo ®óng nhu cÇu.
• Kh¸i niÖm, ý nghi· cña LËp kÕ ho¹ch nh©n lùc VËy: Thùc chÊt cña lËp kÕ ho¹ch nguån nh©n lùc lµ mét qu¸ tr×nh dù
• Néi dung c¸c b−íc LËp kÕ ho¹ch nh©n lùc b¸o cã tÝnh chÊt hÖ thèng vÒ nhu cÇu nh©n lùc vµ vÒ kh¶ n¨ng cung
nh©n lùc, ®Ó ®¶m b¶o r»ng doanh nghiÖp cã ®ñ nh©n viªn cÇn thiÕt,
vµo ®óng thêi ®iÓm cÇn thiÕt, ®Ó hoµn thµnh tèt c¸c môc tiªu cña
doanh nghiÖp
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 61 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 62

s¬ ®å ph©n tÝch vµ lËp kÕ ho¹ch


nguån nh©n lùc
Nhu cÇu vÒ nh©n lùc Nguån cung nh©n lùc 2. né
néi dung lËp kÕ ho¹
ho¹ch nguå
nguån nh©
nh©n lùc
ChiÕn l−îc-kÕ ho¹ch cña T×nh tr¹ng nguån nh©n lùc
DN vµo thêi kú T+1 cña DN thêi kú T
LËp kÕ ho¹ch nguån nh©n lùc gåm 4 b−íc:
§iÒu chØnh thêi gian lµm DÞch chuyÓn vµ thay ®æi
viÖc vµ n©ng cao NSL§ lao ®éng cña DN
B−íc 1: Dù b¸o vµ x©y dùng p.¸n cÇu nh©n lùc ë thêi kú T+1
Sè l−îng lao ®éng vµ ThÞ
tr×nh ®é tay nghÒ dù kiÕn tr−êng
Sè l−îng lao ®éng vµ
tr×nh ®é tay nghÒ thùc tÕ B−íc 2: Dù b¸o vµ x©y dùng p.¸n kh¶ n¨ng cung nh©n lùc ë
vµo thêi kú T+1 cña nh©n lao vµo thêi kú T+1 cña nh©n
viªn ë c¸c Phßng vµ
c¸c Ph©n x−ëng.
®éng viªn ë c¸c Phßng vµ
c¸c Ph©n x−ëng.
thêi kú T+1

B−íc 3: C©n ®èi nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng cung nh©n lùc ë thêi kú T+1
So s¸nh vÒ cung vµ cÇu lao
®éng cña DN ë thêi kú T+1
B−íc 4: Thùc hiÖn c¸c ®iÒu chØnh nh©n lùc ë thêi kú T+1
ThiÕu lao ®éng hoÆc C©n ®èi vÒ lao ®éng Thõa lao ®éng hoÆc
kh«ng c©n ®èi vÒ c¬ cÊu vµ vÒ c¬ cÊu kh«ng c©n ®èi vÒ c¬ cÊu

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 63 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 64


C¸c biÖn ph¸p ®iÒu chØnh bªn trong vµ bªn ngoµi doanh nghiÖp. Thùc hiÖn kÕ ho¹ch.
I. tæng quan vÒ tuyÓn dông
nh©n viªn
Ch−¬ng 4 : tuyÓn dông
nh©n viªn
TuyÓn dông nh©n viªn thêi kú bao cÊp

- TuyÓn dông nh©n viªn theo c¬ chÕ ph©n phèi chØ tiªu kÕ ho¹ch lao ®éng;

- Dùa theo lý lÞch, ®«i khi kh«ng cã tiªu chuÈn râ rµng,


1. tæng quan vÒ tuyÓn dông nh©n viªn
- Dùa trªn sù quen biÕt (th− tay giíi thiÖu) vµ cã nhiÒu tiªu cùc...

2. Quy tr×nh tuyÓn dông → Lùc l−îng lao ®éng ®«ng,


Bé m¸y tæ chøc cång kÒnh
HiÖu suÊt c«ng t¸c rÊt thÊp...
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 65 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 66

Kinh tÕ thÞ tr−êng vµ ng−êi lao ®éng c¬ chÕ tuyÓn dông nh©n viªn
trong kinh tÕ thÞ tr−êng
Trong kinh tÕ thÞ tr−êng, cã c¸c quy luËt cung cÇu, gi¸ trÞ vµ c¹nh tranh t¸c ®éng.
Doanh nghiÖp cã nhu cÇu ThÞ tr−êng lao ®éng
§Ó tån t¹i va ph¸t triÓn, mäi Doanh nghiÖp ®Òu ph¶i biÕt ®Çu t−:
- ®Çu t− vÒ c«ng nghÖ Ph©n tÝch vµ x©y Lu«n cã c¸c
dùng tiªu chuÈn dù tuyÓn viªn
- ®Çu t− vÒ tµi chÝnh
- ®Çu t− vÒ con ng−êi. Tr×nh ®é, kinh Tr×nh ®é, kinh
nghiÖm, yªu cÇu nghiÖm, yªu cÇu
Vµ ng−êi lao ®éng còng ph¶i biÕt ®Çu t−:
b»ng sù häc tËp nhiÒu chuyªn m«n, n©ng cao tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm, còng nh− Nh÷ng
Qu¶ng c¸o Nép ®¬n dù tuyÓn
ng−êi thua
rÌn luyÖn c¸c phÈm chÊt c¸ nh©n...
§¸nh gi¸, pháng vÊn, tr¾c nghiÖm

TuyÓn dông ng−êi giái nhÊt


Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 67 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 68
TuyÓn dông nh©n viªn lµ mét qu¸ tr×nh
ph©n tÝch, thu hót, chän lùa, ®¸nh gi¸ vµ II. Quy tr×nh tuyÓn dông
quyÕt ®Þnh tiÕp nhËn mét c¸ nh©n vµo
mét vÞ trÝ cña tæ chøc.
ý nghi· cña tuyÓn dông nh©n viªn:
1. X¸c ®Þnh nhu cÇu
- lµ mét sù ®Çu t− phi vËt chÊt, ®Çu t− vÒ con ng−êi, bëi v× nã ¶nh h−ëng quyÕt
2. Ph©n tÝch vÞ trÝ cÇn tuyÓn
®Þnh ®Õn chÊt l−îng nguån nh©n lùc cña doanh nghiªp. Khi tuyÓn dông c¸c kü s−
trÎ tµi n¨ng, c¸c doanh nghiÖp, mét mÆt ®−îc trÎ ho¸ lùc l−îng lao ®éng cña m×nh 3. X©y dùng c¸c tiªu chuÈn vµ yªu cÇu
vµ mÆt kh¸c nã ®−îc bæ sung c¸c lao ®éng cã tr×nh ®é khoa häc míi vµ hiÖn ®¹i; 4. Th¨m dß nguån tuyÓn
- nÕu doanh nghiÖp cã quy tr×nh tuyÓn dông khoa häc, cã th¸i ®é nghiªm tóc vµ cã 5. Th«ng b¸o, qu¶ng c¸o
c¸c tiªu chuÈn x¸c ®¸ng th× sÏ chän ®−îc ng−êi tµi giái vµ mang l¹i thµnh c«ng 6. Thu hå s¬ vµ s¬ tuyÓn
cho doanh nghiÖp,
7. Pháng vÊn, tr¾c nghiÖm
ng−îc l¹i, nÕu kh«ng cã quy tr×nh tuyÓn dông, tuú tiÖn, kh«ng cã c¸c tiªu chuÈn th×
nguy c¬ chän sai ng−êi rÊt cao vµ doanh nghiÖp sÏ kh«ng thµnh c«ng, thËm chÝ 8. QuyÕt ®Þnh tuyÓn dông
cßn thÊt b¹i, ®«i khi cßn mÊt ®oµn kÕt néi bé, råi l¹i ph¶i thay thÕ vµ ph¶i tuyÓn l¹i, 9. Hoµ nhËp ng−êi míi vµo vÞ trÝ
sÏ g©y tèn kÐm h¬n rÊt nhiÒu lÇn...
10. TÝnh chi phÝ tuyÓn dông
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 69 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 70

1. X¸c ®Þnh nhu cÇu 2. Ph©n tÝch vÞ trÝ cÇn tuyÓn


Chia 2 lo¹i vÞ trÝ : ®· tån t¹i vµ ch−a tån t¹i trong thùc tÕ.
Chia 2 lo¹i nhu cÇu Néi dung ph©n tÝch:
- Nhu cÇu cã thÓ dù kiÕn tr−íc: + theo chiÕn l−îc kinh doanh t−¬ng lai 1/ Tªn cña vÞ trÝ:
+ sè c¸n bé chñ chèt vÒ h−u (dùa vµo th¸p tuæi) 2/ NhiÖm vô tæng qu¸t cña vÞ trÝ
+ tû lÖ lu©n chuyÓn trung b×nh ... 3/ NhiÖm vô cô thÓ cña vÞ trÝ
- Nhu cÇu kh«ng thÓ dù kiÕn tr−íc: 4/ Tr¸ch nhiÖm cô thÓ cña vÞ trÝ
+ do thay ®æi cña nhu cÇu s¶n phÈm hay thÞ tr−êng; 5/ VÞ trÝ ë ®©u trong s¬ ®å tæ chøc vµ c¸c mèi liªn hÖ trong qu¸ tr×nh lµm viÖc
+ do nh÷ng lý do ngÉu nhiªn vÒ gia ®×nh, søc khoÎ, tai n¹n lao ®éng ... 6/ C¸c ph−¬ng tiÖn vËt chÊt, kü thuËt, tµi chÝnh cã sö dông trong lµm viÖc
Ai x¸c ®Þnh nhu cÇu? 7/C¸c §KL§ ®Æc biÖt (nÕu cã)
Gi¸m ®èc vµ Tr−ëng phßng QLNL 8/ Tr−êng hîp thay thÕ
Ng−êi qu¶n lý trùc tiÕp cña vÞ trÝ cÇn tuyÓn. 9/ C¸c hËu qu¶ ®èi víi c¸ nh©n vµ tæ chøc khi lµm viÖc cã sai sãt
10/ C¸c dù kiÕn vÒ Tr×nh ®é, Kinh nghiÖm vµ c¸c Yªu cÇu vÒ phÈm chÊt con ng−êi...
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 71 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 72
3. X©y dùng tiªu chuÈn vµ yªu cÇu 4. Th¨m dß nguån tuyÓn
Cã 2 nguån tuyÓn dông : bªn trong vµ bªn ngoµi doanh nghiÖp
VÞ trÝ : Phô tr¸ch cöa hµng m¸y tÝnh
* Nguån tuyÓn dông bªn trong
C¸c tiªu chuÈn - yªu cÇu Mong muèn Cã thÓ chÊp nhËn ¦u ®iÓm cña tuyÓn dông bªn trong:
Tr×nh ®é: + häc vÊn §¹i häc §¹i häc Tho¶ m·n nhu cÇu nh©n viªn bªn trong; Nguy c¬ chän sai nhá vµ Chi
+ chuyªn m«n Th−¬ng m¹i QTKD, Tin häc phÝ tuyÓn dông nhá.
+ qu¶n lý Cã b»ng qu¶n lý Cã chøng chØ qu¶n lý Nh−îc ®iÓm cña tuyÓn dông bªn trong:
+ ngo¹i ng÷ Anh v¨n D Anh v¨n C Th−êng lµ kh«ng phï hîp víi c¸c vÞ trÝ phøc t¹p, tr×nh ®é cao; Kh«ng bæ
Kinh nghiÖm: §· ®¶m nhËn vÞ trÝ cöa hµng cã th©m niªn trªn 5 n¨m sung ®−îc c¸c nh©n viªn cã tr×nh ®é kü thuËt míi vµ hiÖn ®¹i...
tr−ëng b¸n m¸y tÝnh Ýt nhÊt trong lÜnh vùc b¸n m¸y
lµ 2 n¨m tÝnh * Nguån tuyÓn dông bªn ngoµi
PhÈm chÊt c¸ nh©n:
¦u ®iÓm cña tuyÓn dông bªn ngoµi:
+ ®Çu ãc tæ chøc cã ®Çu ãc tæ chøc cã ®Çu ãc tæ chøc
Th−êng phï hîp víi c¸c vÞ trÝ ®ßi hái chÊt l−îng cao; Bæ sung ®−îc c¸c
+ ®Çu ãc th−¬ng m¹i cã ®Çu ãc kinh doanh cã ®Çu ãc kinh doanh
nh©n viªn cã tr×nh ®é kü thuËt míi vµ hiÖn ®¹i
+ tuæi 25 tuæi 30 tuæi
+ giíi tÝnh nam nam Nh−îc ®iÓm cña tuyÓn dông bªn ngoµi:
+ ngo¹i h×nh... dÔ nh×n... dÔ nh×n... Kh«ng tho¶ m·n nhu cÇu nh©n viªn bªn trong; Cã nguy c¬ chän sai
ng−êi cao vµ Chi phÝ tuyÓn dông lín...
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 73 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 74

Mét vÝ dô vÒ
5. Th«ng b¸o , qu¶ng c¸o
Qu¶ng c¸o tuyÓn dông
C«ng ty cì võa khu vùc Nam Paris
• Th«ng b¸o : khi tuyÓn dông bªn trong Doanh nghiÖp
cÇn tuyÓn
Th«ng b¸o t¹i phßng Nh©n sù, t¹i cæng cña Doanh nghiÖp . Th−
Th− ký Gi¸
Gi¸m ®èc
• Qu¶ng c¸o : khi tuyÓn dông bªn ngoµi Doanh nghiÖp
Qu¶ng c¸o trªn b¸o, ¸p phÝch, v« tuyÕn, internet… C«ng ty chóng t«i ®ang kinh doanh vµ ph¸t triÓn m¹nh trong lÜnh vùc thiÕt bÞ gia ®×nh cì nhá.
CÇn cã Kü n¨ng chuÈn bÞ Néi dung qu¶ng c¸o : Chóng t«i cÇn tuyÓn mét ng−êi n¨ng ®éng ®Ó qu¶n lý hµnh chÝnh , tµi chÝnh vµ nh©n sù.
+ B¶o ®¶m néi dung ng¾n gän, xóc tÝch, l−îng th«ng tin cao nhÊt. Ng−êi dù tuyÓn ph¶i tho¶ m·n ®iÒu kiÖn trªn 35 tuæi, cã b»ng ®¹i häc th−¬ng m¹i, ®· kinh
Th−êng gåm 4 ®iÓm chÝnh ( Giíi thiÖu râ DN víi khuynh h−íng ph¸t triÓn, qua c¸c tr¸ch nhiÖm t−¬ng tù ë mét doanh nghiÖp cì võa, cã tr×nh ®é tiÕng Anh giái.
Giíi thiÖu vÞ trÝ víi c¸c lîi Ých hÊp dÉn, C¸c tiªu chuÈn vµ yªu cÇu, Hå s¬, CÇn göi th− viÕt tay, lý lÞch, ¶nh vµ nªu c¸c yªu cÇu theo mÉu sè 5581 cho b¸o ®Ó chuyÓn ®Õn
thêi gian, thñ tôc liªn hÖ vµ tiÕp xóc);
C«ng ty. Mäi bÝ mËt ®−îc b¶o ®¶m.
+ B¶o ®¶m lêi lÏ hÊp dÉn ®Ó thu hót tèi ®a sù chó ý cña c¸c dù tuyÓn viªn,
L`E spoir , 10 - 5 - 1992
+ B¶o ®¶m tÝnh trung thùc, tÝnh ph¸p lý cña qu¶ng c¸o...
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 75 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 76
VÝ dô vÒ lý lÞch tuyÓn dông
VÝ dô vÒ Th− xin viÖc
Caen, 13 - 5 - 1992 Lý lÞch
Th−a quý «ng, Claude ROY
§Þa chØ hiÖn nay: 107 phè Lebeau, 14 300 Caen ¶nh
T«i ®· ®äc trong tê “ L`Espoir” ngµy 10 - 5 võa qua th«ng b¸o vÒ chç lµm viÖc Th− ký Gi¸m
®èc trong C«ng ty cña quý «ng. B»ng th− nµy, t«i muèn ®−îc lµm mét ng−êi dù tuyÓn. Sinh ngµy 12 - 2 - 1966, t¹i Dozule’14300.
T×nh tr¹ng gia ®×nh: ®· cã vî, 3 con.
§· 4 n¨m nay, t«i lµ th− ký gi¸m ®èc ë mét doanh nghiÖp gia ®×nh cì võa ( 250 nh©n viªn). §µo t¹t¹o: 1994: B»ng chuyªn gia KÕ to¸n
T«i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c vÊn ®Ò tµi chÝnh, qu¶n lý hµnh chÝnh cña doanh nghiÖp. T«i 1990: B»ng ®¹i häc Th−¬ng m¹i Rouren
còng phô tr¸ch viÖc x©y dùng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp nµy cïng víi «ng 1984: B»ng tó tµi, tr−êng trung häc Caen
gi¸m ®èc. HiÖn nay, doanh nghiÖp ®· kh«ng cßn t¹o cho t«i kh¶ n¨ng th¨ng tiÕn Thù
Thùc tËp: N¨m 1995: Thùc tËp t¹i phßng tin häc vµ phßng nh©n sù thuéc C«ng ty Luxor.
n÷a. H−íng ®i cña doanh nghiÖp, theo ý t«i, kh«ng thÓ hiÖn ®−îc tÝnh n¨ng ®éng 9/1992 - 6/1994: Thùc tËp nghÒ kÕ to¸n t¹i Cabinet Morillon
®ñ cho phÐp doanh nghiÖp chiÕm ®−îc phÇn thÞ tr−êng tèt nhÊt mµ nã ®ang quan kinh nghiÖ
nghiÖm: 1998 ®Õn nay: Th− ký gi¸m ®èc C«ng ty Lelarque
1997 - 1998: Gi¸m ®èc hµnh chÝnh c¬ quan Michon
t©m. 1996 - 1997: Tr−ëng phßng KÕ to¸n, C«ng ty cæ phÇn Multirex
T«i nghÜ r»ng phÈm chÊt cña t«i (®µo t¹o vµ kinh nghiÖm ) cã thÓ lµm cho quý «ng Ngo¹
Ngo¹i ng÷
ng÷: TiÕng Anh cã b»ng cña Phßng Th−¬ng m¹i Ph¸p - Anh
quan t©m. TiÕng T©y Ban Nha th«ng th¹o
T«i xin s½n sµng thùc hiÖn mäi cuéc pháng vÊn sau nµy theo yªu cÇu cña quý «ng. së thÝch:
thÝch: ThÝch thÓ thao vµ du lÞch.
Xin quý «ng h·y vui lßng nhËn ë t«i t×nh c¶m tèt ®Ñp nhÊt cña t«i. Ng−
Ng−êi chø
chøng thù
thùc: ¤ng J.B :Tæng Gi¸m ®èc Multirex
Claude ROY ¤ng C : C¬ quan Michon.
T¸i bót: Cã kÌm theo lý lÞch c¸ nh©n. Ký tªn
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 77 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 78

KÕt qu¶ s¬ tuyÓn


6. Thu hå s¬ vµ s¬ tuyÓn
KÕt qu¶ s¬ tuyÓn, nªn ph©n lo¹i c¸c ng−êi dù tuyÓn thµnh 3 lo¹i sau:

S¬ tuyÓn thùc hiÖn: + Nh÷ng ng−êi tõ chèi døt kho¸t;

+ §äc kü tõng hå s¬, cã c©n nh¾c vµ ®èi chiÕu víi tõng tiªu chuÈn + Nh÷ng ng−êi l−u gi÷ l¹i ®Ó cã thÓ dïng sau;

vµ c¸c yªu cÇu cña vÞ trÝ cÇn tuyÓn; + Nh÷ng ng−êi ®−îc mêi ®Õn ®Ó tiÕp tôc tham dù pháng vÊn
vµ tr¾c nghiÖm
+ Thùc hiÖn ph©n tÝch ch÷ viÕt, (cã thÓ xem t−íng m¹o, xem tö vi);
Chó ý :
+ KiÓm tra vµ x¸c minh l¹i c¸c th«ng tin vÒ ng−êi dù tuyÓn.

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 79 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 80


Pháng vÊn
7. Pháng vÊn vµ tr¾c nghiÖm
Môc ®Ých cña pháng vÊn:
§èi víi doanh nghiÖp:
- TiÕp xóc vµ khai th¸c tèi ®a th«ng tin ®Ó ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c c¸c
ng−êi dù tuyÓn vµ lùa chän ®−îc ng−êi −u tó nhÊt.
§©y lµ giai ®o¹n quan träng nhÊt cña qu¸ tr×nh tuyÓn dông nh©n - Cung cÊp th«ng tin cho c¸c dù tuyÓn ®Ó hä béc lé râ h¬n c¸c kiÕn thøc vµ
viªn, bëi v× doanh nghiÖp qua ®©y sÏ ph¸t hiÖn vµ lùa chän ®−îc kh¶ n¨ng.
ng−êi thÝch hîp nhÊt, phï hîp nhÊt víi c«ng viÖc vµ vÞ trÝ cÇn - C¸c doanh nghiÖp còng cÇn ®¸nh gi¸ s¾c diÖn bªn ngoµi, khoa ¨n nãi, th¸i
®é øng xö.v.v.;
tuyÓn.
Trong giai ®o¹n nµy doanh nghiÖp tiÕn hµnh pháng vÊn, kiÓm tra, §èi víi ng−êi dù tuyÓn:
- Víi nh÷ng ng−êi hiÖn ®ang cã viÖc lµm: ®©y lµ lóc kiÓm tra l¹i vÞ trÝ cã ®óng
s¸t h¹ch vµ lµm c¸c tr¾c nghiÖm ®èi víi c¸c ng−êi dù tuyÓn.
víi h×nh ¶nh mµ nã mong muèn hay kh«ng, ®Ó tõ ®ã ra mét quyÕt ®Þnh c¸ nh©n
Ngµy nay, nh÷ng viÖc lµm nµy ph¶i do c¸c nhµ chuyªn m«n tiÕn ®óng ®¾n .
hµnh. - Cßn ®èi víi c¸c dù tuyÓn ch−a cã viÖc lµm: ®©y lµ c¬ héi ®Ó hä thÓ hiÖn b¶n
th©n nh»m môc ®Ých ®−îc doanh nghiÖp tuyÓn dông.
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 81 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 82

Lùa chän ng−êi pháng vÊn


vµ sù chuÈn bÞ cña hä Pháng vÊn theo Héi ®ång
• Nªn chän c¸c nhµ pháng vÊn nh−:
1.Nhµ qu¶n lý trùc tiÕp cña vÞ trÝ cÇn tuyÓn; • Pháng vÊn theo héi ®ång cã −u ®iÓm lµ cho phÐp nhiÒu nhµ pháng
2.C¸c chuyªn gia giái thuéc lÜnh vùc chuyªn m«n cña vÞ trÝ; vÊn cïng ®¸nh gi¸ ng−êi dù tuyÓn mét lóc. T¸c ®éng qua l¹i cña c¸c
3.C¸n bé QLNL
c©u hái xen kÏ nhau cã thÓ nªu bËt ®−îc nhiÒu ®iÒu h¬n lµ mét chuçi
4.Gi¸m ®èc DN (tr−êng hîp quan träng hay pháng vÊn lÇn hai).
c¸c c©u hái cïng lo¹i. QuyÕt ®Þnh cuèi cïng ®−îc ®−a ra dùa trªn ý
kiÕn cña nhiÒu ng−êi sau khi ®· héi ý vµ thèng nhÊt.

• PhiÕu pháng vÊn, gåm 4 néi dung chñ yÕu sau :

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 83 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 84


Ng−êi dù tuyÓn cÇn chuÈn bÞ tèt
Tr¾c nghiÖm

Tr¾c nghiÖm lµ mét t×nh huèng thùc nghiÖm cã tÝnh chÊt tiªu
chuÈn nh»m kÝch thÝch c¸c lo¹i hµnh vi cña con ng−ê× vµ ®Ó ®o l−êng
sù ph¶n øng cña mäi ng−êi ®−îc ®Æt vµo trong t×nh huèng ®ã.
* T¸c dông cña Tr¾c nghiÖm:
• Kh¸m ph¸ ®−îc nh÷ng kh¶ n¨ng ®Æc biÖt cña øng viªn
(mµ chÝnh ng−êi nµy còng kh«ng hÒ hay biÕt lµ m×nh cã)
• Tiªn ®o¸n ®−îc ng−êi dù tuyÓn nµo cã kh¶ n¨ng thµnh c«ng trong
c«ng viÖc vµ møc ®é cña nã, tõ ®ã sÏ tuyÓn chän hä;
• Ra quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c h¬n ph−¬ng ph¸p pháng vÊn, v× pháng vÊn
dÔ mang tÝnh chñ quan...
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 85 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 86

§¸nh gi¸ ng−êi dù tuyÓn


Chän c¸c h×nh thøc tr¾c nghiÖm KiÕn thøc c¬ b¶n ®−îc ®µo t¹o 5 4 3 2 1 0
Kinh nghiÖm c«ng t¸c
C¸c kü n¨ng kü thuËt vµ sù thµnh th¹o nghÒ nghiÖp
* Tr¾c nghiÖm vÒ kiÕn thøc chung (kiÕn thøc toµn diÖn, kh¶ n¨ng Cã thÓ chÞu ®−îc sù c¨ng th¼ng
diÔn ®¹t, nãi n¨ng, tÝnh to¸n...) ; Kh¶ n¨ng sö dông ngo¹i ng÷

* Tr¾c nghiÖm vÒ møc ®é th«ng minh (IQ) vµ nh¹y c¶m (EQ); Kh¶ n¨ng giao tiÕp b»ng lêi
C¸c ®Æc tÝnh c¸ nh©n
* Tr¾c nghiÖm vÒ c¸c kh¶ n¨ng vÒ chuyªn m«n vµ nghiÖp vô Th¸i ®é ®èi víi c«ng viÖc
(theo yªu cÇu cña c«ng viÖc); ...

* Tr¾c nghiÖm vÒ c¸ tÝnh vµ c¸c phÈm chÊt c¸ nh©n... C¸c møc ®iÓm:
5: Kh¸c th−êng 2: ThÊp h¬n møc tiªu chuÈn quy ®Þnh
4: Tèt h¬n møc tiªu chuÈn quy ®Þnh 1: Kh«ng thÓ chÊp nhËn ®−îc
3: §¹t møc tiªu chuÈn quy ®Þnh 0: Kh«ng thÓ hiÖn
Ên t−îng chung:
.RÊt cã kh¶ n¨ng .Cã kh¶ n¨ng .Cßn yÕu .RÊt yÕu
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 87 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 88
9. Hoµ nhËp ng−êi míi tuyÓn vµo vÞ trÝ
8. QuyÕt ®Þnh tuyÓn dông
Theo kinh nghiÖm cña c¸c n−íc tiªn tiÕn, cÇn cã mét ng−êi "®ì ®Çu" vµ
x©y dùng mét ch−¬ng tr×nh hoµ nhËp ng−êi míi nµy vµo vÞ trÝ.
Cô thÓ lµ:
- lËp kÕ ho¹ch tiÕp ®ãn, giíi thiÖu doanh nghiÖp vµ quy tr×nh s¶n xuÊt;
- ®−a ®i tham quan doanh nghiÖp vµ hÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ;
QuyÕt ®Þnh tuyÓn dông nh©n viªn ®−îc thùc hiÖn trªn c¬ së ®¸nh
- giíi thiÖu víi mäi ng−êi cã quan hÖ c«ng t¸c víi vÞ trÝ;
gi¸ tæng hîp cuèi cïng cña Héi ®ång tuyÓn dông vµ Gi¸m ®èc sÏ ký
quyÕt ®Þnh. - ng−êi "®ì ®Çu" sÏ trùc tiÕp theo dâi, kÌm cÆp, ®µo t¹o thªm hoÆc gióp ®ì
mäi mÆt nÕu cÇn thiÕt... ®Ó ng−êi míi ®ã ®¶m nhËn nhanh nhÊt vµ cã hiÖu
Sau ®ã lµ kÝ kÕt b¶n hîp ®ång lao ®éng gi÷a doanh nghiÖp vµ ng−êi qu¶ vÞ trÝ cña m×nh.
míi ®−îc tuyÓn dông. Hîp ®ång nµy ®−îc lµm thµnh 2 b¶n, trong KÕt qu¶ hay hiÖu qu¶
®ã cã ghi râ quyÒn lîi vµ nghi· vô cïng víi c¸c cam kÕt tr¸ch nhiÖm
100%
cña c¶ 2 bªn.
Kh«ng nªn quªn thêi gian thö th¸ch.
Thêi gian hoµ nhËp

0 t1 t2 Thêi gian
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 89 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 90

10. TÝnh chi phÝ tuyÓn dông

Cã 2 lo¹i chi phÝ cÇn tÝnh to¸n


Ch−¬ng 6 : §Þnh møc lao ®éng
- Chi phÝ theo thêi gian:
+ Thêi gian ph©n tÝch vÞ trÝ; C¸c néi dung nghiªn cøu ë ch−¬ng nµy:
+ Thêi gian x©y dùng tiªu chuÈn vÞ trÝ;
+ Thêi gian th¨m dß vµ so¹n th«ng ®iÖp qu¶ng c¸o; 1.Tæng quan vÒ Møc lao ®éng vµ c«ng t¸c §ML§
+ Thêi gian thu hå s¬ vµ s¬ tuyÓn...
- Chi phÝ b»ng tiÒn: 2. Nghiªn cøu QTSX vµ Ph−¬ng ph¸p lao ®éng
+ TiÒn thuª qu¶ng c¸o;
+ TiÒn thuª chuyªn gia pháng vÊn;
3. Nghiªn cøu tiªu hao thêi gian lµm viÖc cña ng−êi lao ®éng
+ TiÒn chi cho tiÕp ®ãn vµ chi cho c¸c buæi pháng vÊn...
Tæng cña c¶ 2 lo¹i chi phÝ nµy sÏ cho ta biÕt ®−îc chi phÝ trùc tiÕp cho 4. C¸c ph−¬ng ph¸p §ML§
mét cuéc tuyÓn dông. Tõ ®ã doanh nghiÖp cã thÓ ®¸nh gi¸ ®−îc hiÖu
qu¶ cña cuéc tuyÓn dông cña ng−êi nh©n viªn ®ã vµ rót kinh nghiÖm cho
c¸c lÇn tuyÓn dông sau. Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 91 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 92
1. Tæng quan vÒ Møc lao ®éng
vµ §Þnh Møc Lao §éng Møc Lao §éng cña taylor
* Kh¸i niÖm Møc lao ®éng vµ §ML§
• Møc lao ®éng: lµ l−îng lao ®éng hao phÝ hîp lý nhÊt ®−îc quy ®Þnh • §ã lµ Møc lao ®éng ®−îc x©y dùng trong c¸c ®iÒu kiÖn vÒ tæ chøc –
®Ó chÕ t¹o mét s¶n phÈm hay hoµn thµnh mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh kü thuËt rÊt hîp lý.
trong c¸c ®iÒu kiÖn vÒ tæ chøc – kü thuËt – t©m sinh lý – kinh tÕ - x· héi • Nh−ng Møc lao ®éng nµy cã tÝnh chÊt kû lôc, c¸ biÖt.
x¸c ®Þnh.
• §Þnh møc lao ®éng / quy ®Þnh ra møc lao ®éng: lµ mét qu¸ tr×nh ®i x¸c
®Þnh l−îng lao ®éng hao phÝ hîp lý ®ã. Qu¸ tr×nh nµy bao gåm:
+ nghiªn cøu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt/chÕ t¹o s¶n phÈm x¸c ®Þnh nµo ®ã;
+ nghiªn cøu viÖc sö dông thêi gian cña ng−êi lao ®éng khi lµm ra
s¶n phÈm ®ã;
+ dïng ph−¬ng ph¸p thÝch hîp ®Ó x¸c ®Þnh møc lao ®éng cho s¶n
phÈm ®ã.
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 93 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 94

Møc Lao §éng cã c¨n cø khoa häc Ph©n lo¹i vÒ Møc lao ®éng

§ã lµ c¸c Møc lao ®éng khi x©y dùng ph¶i tho¶ m·n 4 mÆt sau: Tiªu thøc ph©n lo¹i C¸c lo¹i møc lao ®éng
Theo néi dung vµ ®¬n vÞ Møc thêi gian(T); Møc sè l−îng (N), Møc phôc vô (Mpv);
• MÆt kü thuËt – c«ng nghÖ: b¶o ®¶m sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c ph−¬ng tÝnh to¸n Møc biªn chÕ (Mbc); Møc qu¶n lý (Mql).
tiÖn m¸y mãc hiÖn t¹i, ®· tÝnh ®Õn ¸p dông c¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn;
Møc lao ®éng c«ng nghÖ (Tsp-cn); Møc lao ®éng phôc vô
Theo lo¹i lao ®éng tÝnh
• MÆt kinh tÕ: b¶o ®¶m sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc... ®Ó chi phÝ cho 1®vsp
(Tsp-pv); Møc lao ®éng gi¸n tiÕp qu¶n lý (Tsp-ql) vµ
s¶n xuÊt lµ hîp lý vµ nhá nhÊt; Møc lao ®éng tæng hîp (Tsp-tæng hîp)
• MÆt t©m sinh lý lao ®éng: b¶o ®¶m t«n träng c¸c giíi h¹n vÒ t©m sinh Theo ph−¬ng ph¸p x©y Møc l® theo p.p kh¸i qu¸t , Møc l® theo p.p ph©n tÝch vµ
lý cña ng−êi lao thùc hiÖn c«ng viÖc, ®Ó b¶o ®¶m søc khoÎ vµ kh¶ dùng Møc l® theo p.p vi yÕu tè (MTM)
n¨ng lµm viÖc l©u dµi. Theo cÊp x©y dùng vµ Møc l® cña xÝ nghiÖp , Møc l® cña ngµnh vµ
qu¶n lý Møc l® cña quèc gia
• MÆt x· héi: b¶o ®¶m ng−êi lao ®éng lµm viÖc phÊn khëi vµ ph¸t triÓn
con ng−êi mét c¸ch toµn diÖn.
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 95 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 96
NhiÖm vô cña c«ng t¸c ®Þnh møc lao ®éng
Vai trß cña møc lao ®éng trong doanh nghiÖp
trong c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp
• NhiÖm vô tæng qu¸t: lµ nghiªn cøu vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nhÊt
nguån nh©n lùc cña doanh nghiÖp ®Ó kh«ng ngõng n©ng cao
• Lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh nghÜa vô vµ quyÒn lîi cña mäi ng−êi lao n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh doanh
®éng
• C¸c nhiÖm vô cô thÓ :
• Lµ c¨n cø vµ c¬ së ®Ó x©y dùng c¸c lo¹i kÕ ho¹ch cña doanh + Nghiªn cøu vµ sö dông cã hiÖu qu¶ Quü thêi gian cña mäi ng−êi
nghiÖp (KH s¶n xuÊt, KH lao ®éng, tiÒn l−¬ng, KH gi¸ thµnh sp…) lao ®éng trong doanh nghiÖp;
• Lµ c¨n cø ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt, ®Ó ph©n c«ng lao ®éng vµ ®Ó ®¸nh + X©y dùng c¸c møc lao ®éng cã c¨n cø khoa häc vµ ¸p dông vµo
gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc … s¶n xuÊt ®Ó ph¸t huy ®−îc c¸c t¸c dông tèt cña møc trong qu¶n lý;
+ Th−êng xuyªn theo dâi, ph©n tÝch vµ hoµn thiÖn møc lao ®éng…
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 97 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 98

2. qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - Qtsx B¶n chÊt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt

• Qu¸ tr×nh lµ tËp hîp c¸c nguån lùc vµ c¸c ho¹t ®éng cã liªn
quan víi nhau ®Ó biÕn ®æi ®Çu vµo thµnh ®Çu ra. B¶n chÊt cña bÊt kú QTSX còng lu«n bao gåm 2 mÆt:
• QTSX lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp c¸c yÕu tè cña s¶n xuÊt (lao ®éng, + MÆt Kü thuËt – C«ng nghÖ:
m¸y mãc-thiÕt bÞ vµ nguyªn vËt liÖu) ®Ó t¹o ra c¸c s¶n phÈm
hay dÞch vô.
• QTSX lµ tæng hîp cña c¸c qu¸ tr×nh lao ®éng (QTL§) cã liªn + MÆt Lao ®éng:
quan víi nhau vµ qu¸ tr×nh tù nhiªn (QTTN) cÇn thiÕt nÕu cã ®Ó
t¹o ra c¸c s¶n phÈm hay dÞch vô.
C¸c qu¸ tr×nh tù nhiªn (trong n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, d©n dông...):
c¸c ®èi t−îng lao ®éng biÕn ®æi do c¸c yÕu tè cña tù nhiªn t¸c ®éng.
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 99 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 100
VÝ dô mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c¬ khÝ
Ph©n lo¹i qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
q.T.s.x. 1 c¸I kÐo s¾t
• Theo tÝnh lÆp l¹i cña s¶n xuÊt:
MÆt c«ng nghÖ MÆt lao ®éng
§¬n chiÕc, Lo¹t nhá, Lo¹t võa, Lo¹t lín, Hµng khèi;
q.T.C.N q.T.t.t • Theo møc ®é tham gia cña ng−êi lao ®éng:
Thñ c«ng, B¸n c¬ khÝ, C¬ khÝ ho¸, Tù ®éng ho¸,
C¸c giai ®o¹n c«ng §iÖn khÝ ho¸; Ho¸ häc ho¸, ThiÕt bÞ ®Æc biÖt;
C¸c Thao t¸c
nghÖ chñ yÕu: • Theo tÝnh liªn tôc cña s¶n xuÊt:
RÌn, DËp, L¾p r¸p Liªn tôc (24/24), Gi¸n ®o¹n, Chu kú;
C¸c §éng t¸c • Theo sè l−îng ng−êi tham gia:
Mét ng−êi, Mét nhãm ng−êi…
C¸c nguyªn c«ng
c«ng nghÖ C¸c ChuyÓn ®éng
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 101 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 102

C¸c yÕu tè cña qu¸ tr×nh lao ®éng


C¸c yÕu tè cña qu¸ tr×nh lao ®éng (tiÕp)
• ChuyÓn ®éng lao ®éng (vi yÕu tè): sù di chuyÓn mét lÇn cña c¸c
bé phËn chÊp hµnh cña c¬ thÓ ng−êi (tay, ch©n…) • §éng t¸c lao ®éng: lµ tæ hîp cña c¸c chuyÓn ®éng ®−îc thùc
. Theo tæ chøc MTM, cã 20 chuyÓn ®éng lao ®éng c¬ b¶nlµ : 9 C§ cña hiÖn liªn tôc ®Ó nh»m mét môc ®Ých nµo ®ã (vÝ dô lÊy viªn phÊn:
tay, 2 C§ cña m¾t vµ 9 C§ cña ch©n vµ th©n. m¾t nh×n viªn phÊn, gi¬ tay ®Õn viªn phÊn, cÇm lÊy viªn phÊn, di
chuyÓn viªn phÊn vÒ …)
• §éng t¸c lao ®éng cã 2 ®Æc ®iÓm rÊt quan träng:
+ tÝnh phæ biÕn vµ æn ®Þnh vÒ thêi gian hay c«ng søc khi thùc hiÖn
1 ®éng t¸c nµo ®ã;
+ tÝnh kh«ng thay ®æi cña c¸c ®èi t−îng vËt chÊt tham gia thùc hiÖn
®«ng t¸c ®ã. Do ®ã, khi thÊy xuÊt hiÖn 1 §TVC míi hay biÕn mÊt 1
§TVC cò, tøc lµ ®· chuyÓn sang ®éng t¸c kh¸c råi.

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 103 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 104
C¸c yÕu tè cña qu¸ tr×nh lao ®éng (tiÕp) Ph−¬ng ph¸p lao ®éng - PPL§
• Thao t¸c lao ®éng: lµ tæ hîp cña c¸c ®éng t¸c ®−îc thùc hiÖn • Ph−¬ng ph¸p lao ®éng: lµ c¸ch thøc ho¹t ®éng cña ng−êi lao
liªn tôc ®Ó nh»m thùc hiÖn mét phÇn c«ng viÖc hay mét phÇn ®éng ®Ó ®−îc thùc c«ng viÖc hay nhiÖm vô cña m×nh. NÕu QTTT
cña nguyªn c«ng. §©y lµ thao t¸c gi¶n ®¬n. míi chØ ®Ò cËp ®Õn mÆt sè l−îng c¸c ho¹t ®éng th× PPL§ cã xÐt
tíi mÆt chÊt l−îng cña ho¹t ®éng.
• Thao t¸c phøc hîp hay Tæ hîp thao t¸c: lµ kÕt hîp nhiÒu thao t¸c • Ph−¬ng ph¸p lao ®éng phô thuéc vµo c¸c nh©n tè sau:
gi¶n ®¬n. Cã thÓ kÕt hîp theo c«ng nghÖ vµ còng cã thÓ kÕt hîp
+ tÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm cña c«ng viÖc ;
theo ý muèn chñ quan cña con ng−êi.
+ tr×nh ®é tæ chøc vµ phôc vô CLV;
• Quy tr×nh thao t¸c (QTTT): lµ c¸c Thao t¸c lao ®éng hay c¸c Tæ + tr×nh ®é vµ th¸i ®é lµm viÖc còng nh− søc khoÎ cña ng−êi lao ®éng…
hîp thao t¸c lao ®éng ®−îc s¾p xÕp theo mét trËt tù x¸c ®Þnh cña • Ph−¬ng ph¸p lao ®éng tiªn tiÕn cho phÐp thùc hiÖn c«ng viÖc
mét quy tr×nh c«ng nghÖ nµo ®ã. nhanh, ®¹t chÊt l−îng cao nhÊt, hao phÝ lao ®éng lµ Ýt nhÊt vµ gãp
phÇn tiÕt kiÖm c¸c nguån lùc cña doanh nghiÖp còng nh− b¶o ®¶m
hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 105 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 106

C¸ch thøc nghiªn cøu PPL§ tiªn tiÕn


Tr×nh tù nghiªn cøu vµ hîp lý ho¸ PPL§ • Cã 2 c¸ch chñ yÕu:
• Cã 4 b−íc tiÕn hµnh: 1. Lùa chän ng−êi lao ®éng xuÊt s¾c ®Ó nghiªn cøu
2. Tæ chøc thi thî giái, thao diÔn kü thuËt...
1. Lùa chän ®èi t−îng nghiªn cøu (c«ng viÖc vµ ng−êi thùc hiÖn)

2. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng PPL§ hiÖn t¹i (m« t¶ vµ x¸c ®Þnh
thêi gian hoµn thµnh, ph©n tÝch t×m ra c¸c nguyªn nh©n yÕu kÐm…)
3. Hîp lý ho¸ c¸c yÕu tè cña QTSX ®Ó trªn c¬ së ®ã thiÕt kÕ c¸c thao
t¸c vµ ph−¬ng ph¸p lao ®éng tiªn tiÕn (¸p dông c¸c biÖn ph¸p tæ
chøc, kü thuËt vµ lao ®éng míi, ¸p dông c¸c nguyªn t¾c vµ c¸c
h−íng dÉn khoa häc trong thiÕt kÕ lao ®éng…)
4. Phæ biÕn vµ ¸p dông c¸c PPL§ tiªn tiÕn

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 107 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 108
3. Nghiªn cøu tiªu hao Thêi gian trong møc lao ®éng
thêi gian lµm viÖc cña ng−êi lao ®éng Thêi gian trong møc lao ®éng lµ c¸c thêi gian cÇn thiÕt vµ hîp lý ®Ó thùc hiÖn
c«ng vÞªc hay nhiÖm vô
Ph©n lo¹i tiªu hao thêi gian lµm viÖc 1 ca hay 1 QTSX tcv/sp = tck + ttn + tpv + tnc Tck
t ck =
n
Thêi gian lµm viÖc Thêi gian ngõng viÖc

Thêi gian lµm ®óng Thêi gian lµm sai Thêi gian ngõng Thêi gian ngõng
nhiÖm vô nhiÖm vô ®−îc phÐp kh«ng ®−îc phÐp

Thêi gian Thêi gian Thêi gian Thêi gian Thêi gian Thêi gian Thêi gian
chuÈn kÕt t¸c nghiÖp phôc vô gi¶i lao & do QTCN do CN vi do tr×nh
(Tck) (Ttn) CLV (Tpv) v.s (Tnc) ®ßi hái ph¹m ®é tæ
KLL§ chøc kÐm
(Tlfcn) (Tlftk)

Thêi gian trong møc lao ®éng (cã Ých) Thêi gian ngoµi møc lao ®éng (l·ng phÝ)
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 109 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 110

Thêi gian ngoµi møc lao ®éng C¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
tiªu hao thêi gian lao ®éng
• Thêi gian ngoµi møc lao ®éng lµ c¸c thêi gian kh«ng cÇn thiÕt vµ kh«ng hîp lý
khi thùc hiÖn c«ng vÞªc hay nhiÖm vô
• Thêi gian kh«ng cÇn thiÕt gåm cã:
Cã 2 nhãm ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu:
Tfi sx : Thêi gian mµ ng−êi l® kh«ng hîp lµm ®óng nhiÖm ®−îc giao, hay lµm sai
nhiÖm vô • C¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu mµ sö dông c¸c ph−¬ng tiÖn kü
Tlfcn : lµ nh÷ng thêi gian mµ ng−êi l® ®· vi ph¹m lû luËt lao ®éng ( ®i muén, vÒ thuËt hiÖn ®¹i ( camera, tÕ bµo quang ®iÖn…)
sím, bá chç lµm viÖc , lµm viÖc riªng …)
• C¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu mµ sö dông c¸c ph−¬ng tiÖn gi¶n
Tlftk : lµ nh÷ng thêi gian tæn thÊt mµ nguyªn nh©n chÝnh lµ do tr×nh ®é tæ chøc,
c«ng t¸c phôc vô kü thuËt s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp kÐm khiÕn cho ®¬n ( quan s¸t b»ng m¾t, ®ång hå ®o thêi gian…).
ng−êi lao ®éng ph¶i ngõng viÖc ( m¸y háng, thiÕu vËt t−, mÊt ®iÖn l−íi…). Thuéc nhãm ph−¬ng ph¸p nµy cã 2 ph−¬ng ph¸p cô thÓ sau:
+ Chôp ¶nh thêi gian lµm viÖc,
+ BÊm giê nguyªn c«ng.
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 111 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 112
Chôp ¶nh thêi gian lµm viÖc VÝ dô vÒ Xö lý sè liÖu chôp ¶nh thêi gian lµm viÖc
• Kh¸i niÖm : Chôp ¶nh thêi gian lµm viÖc lµ mét ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu tiªu hao
TT T.H.T.G §é dµi % Tca Dù kiÕn t¨ng (+), §é dµi % Tca Dù kiÕn c¸c
thêi gian b»ng quan s¸t, nh»m ®o vµ ghi l¹i mäi tiªu hao thêi gian cña ng−êi lao t.tÕ (ph) t.tÕ gi¶m (-) t.to¸n (ph) t.to¸n biÖn ph¸p
®éng trong mét kho¶ng thêi gian lµm viÖc x¸c ®Þnh, theo tr×nh tù diÔn biÕn, kh«ng
1 Tck
bá sãt bÊt kú mét tiªu hao thêi gian nµo.
2 Ttn
• NhiÖm vô : Chôp ¶nh thêi gian lµm viÖc cã c¸c nhiÖm vô chñ yÕu sau ®©y:
+ Nghiªn cøu t×nh h×nh sö dông thêi gian lµm viÖc, ph¸t hiÖn ra c¸c nguyªn nh©n 3 Tpv
g©y l·ng phÝ vÒ thêi gian vµ ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc;
4 Tnc
+ Thu thËp c¸c sè liÖu vÒ tiªu hao thêi gian cña ng−êi lao ®éng ®èi víi mét c«ng
5 Tfisx
viÖc x¸c ®Þnh, ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c §ML§…
6 Tlfcn
• Tr×nh tù : Chôp ¶nh thêi gian lµm viÖc tiÕn hµnh theo 3 b−íc:
+ B−íc 1: ChuÈn bÞ chôp ¶nh (chän ®èi t−îng nghiªn cøu, ph©n tÝch t×nh h×nh tæ 7 Tlftk
chøc vµ phôc vô CLV, phiÕu chôp ¶nh vµ ®ång hå.)
+ B−íc 2: Thùc hiÖn quan s¸t vµ ®o ghi mäi tiªu hao thêi gian cña ng−êi lao ®éng
®èi víi mét c«ng viÖc x¸c ®Þnh trong mét kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh;
+ B−íc 3: Xö lý sè liÖu vµ kÕt luËn.
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 113 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 114

Mét sè c«ng thøc vÒ møc thêi gian cña s¶n phÈm


C«ng thøc quan hÖ gi÷a møc thêi gian vµ s¶n l−îng
tsp = tck + ttn + tpv + tnc (1)
tsp = ttn [ 1 + tck + tpv + tnc ] = ttn [ 1 + ack + apv + anc ] (1’),(1’’)
ttn
t’sp = ttn + tpv + tnc = ttn [ 1 + apv + anc ] (2),(2’) * Gi÷a møc thêi gian vµ møc s¶n l−îng cã mèi quan hÖ tû lÖ nghÞch
Tlo¹t sp = Tck + n . t’sp vµ tck = Tck / n (3),(3’) T = 1/ N , do ®ã cã thÓ rót ra ®−îc c¸c c«ng thøc sau:
Víi: tsp – møc thêi gian ®Çy ®ñ cho mét s¶n phÈm;
A = (100 . B ) / (100 + B ) (5)
t’sp - møc thêi gian ®Çy ®ñ cho mét s¶n phÈm;
tck - møc thêi gian chuÈn kÕt cho mét s¶n phÈm; B = ( 100 . A ) / ( 100 – A ) (6)
ttn - møc thêi gian t¸c nghiÖp cho mét s¶n phÈm; Trong ®ã, A lµ tû lÖ % gi¶m møc thêi gian vµ B lµ tû lÖ % t¨ng møc
tpv - møc thêi gian phôc vô cho mét s¶n phÈm;
tnc - møc thêi gian nhu cÇu cho mét s¶n phÈm; s¶n l−îng .
ack , apv , anc – tû lÖ % cña thêi gian chuÈn kÕt, phôc vô vµ nhu cÇu so
víi thêi gian t¸c nghiÖp cña mét s¶n phÈm.

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 115 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 116
BÊm giê nguyªn c«ng BÊm giê nguyªn c«ng (tiÕp)
• Kh¸i niÖm : BÊm giê nguyªn c«ng lµ mét ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu • Tr×nh tù : BÊm giê ®−îc tiÕn hµnh theo 3 b−íc sau:
tiªu hao thêi gian b»ng quan s¸t, dïng ®ång hå ®Ó ®o vµ ghi l¹i sù tiªu + B−íc 1: ChuÈn bÞ bÊm giê
hao thêi gian cña ng−êi lao ®éng khi thùc hiÖn mét nguyªn c«ng hay - Chän ®èi t−îng nghiªn cøu vµ lµm c«ng t¸c t− t−ëng;
- Ph©n tÝch t×nh h×nh tæ chøc vµ phôc vô CLV, ph¸t hiÖn c¸c tån t¹i vµ ®Ò xuÊt c¸c
c¸c yÕu tè thµnh phÇn cña nã, ®−îc lÆp l¹i nhiÒu lÇn trªn CLV
biÖn ph¸p hoµn thiÖn;
• NhiÖm vô : BÊm giê cã c¸c nhiÖm vô chñ yÕu sau ®©y: - PhiÕu bấm giờ, c¸c b¶ng tra cøu vµ ®ång hå bÊm gi©y.
+ X¸c ®Þnh chÝnh x¸c c¸c hao phÝ thêi gian cña nguyªn c«ng hay c¸c + B−íc 2: Thùc hiÖn bÊm thêi gian
- X¸c ®Þnh sè lÇn quan s¸t (nqs) b»ng c¸ch tra b¶ng
yÕu tè cña nã; - X¸c ®Þnh râ thêi ®iÓm b¾t ®Çu bÊm vµ kÕt thóc bÊm
+ X¸c ®Þnh sù hoµn thµnh møc, sù kh«ng hoµn thµnh møc vµ - Quan s¸t vµ bÊm (®o) thêi gian tiªu hao cña ng−êi lao ®éng cho mét nguyªn c«ng
nguyªn nh©n g©y ra; hay c¸c yÕu tè cña nã. Thu ®−îc d·y sè bÊm giê sau:
+ Thu thËp c¸c sè liÖu vÒ tiªu hao thêi gian c¸c lo¹i ®Ó phôc vô cho nqs 1 2 3 ... n
c«ng t¸c §ML§; ti t1 t2 t3 ... tn
+ Nghiªn cøu, ph¸t hiÖn vµ phæ biÕn c¸c PPL§ tiªn tiÕn… + B−íc 3: Xö lý sè liÖu vµ kÕt luËn.
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 117 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 118

B¶ng quy ®Þnh sè lÇn bÊm giê (nqs) B¶ng quy ®Þnh sè lÇn bÊm giê (nqs)
(trong ngµnh c¬ khÝ) (tham kh¶o tµi liÖu §ML§ -Tr−êng Cao ®¼ng L§-XH)
Ph−¬ng ph¸p hoµn §é dµi thêi gian Sè lÇn bÊm giê
Lo¹i h×nh Sè lÇn quan s¸t tÝnh theo ®é dµi thêi gian (phót)
thµnh thao t¸c cña thao t¸c
S¶n xuÊt ®Õn ®Õn ®Õn ®Õn ®Õn ®Õn ®Õn ®Õn trªn
0,1 0,25 0,5 1 2 5 10 20 20 Thñ c«ng vµ nöa c¬ khÝ D−íi 10 gi©y 40 – 50
Tõ 10 gi©y ®Õn 30 gi©y 30 – 40
Hµng khèi 125 80 50 35 25 20 15 12 -
Tõ 31 gi©y ®Õn 60 gi©y 20 – 30
Lo¹t lín - - 35 25 20 15 12 10 - Tõ 61 gi©y ®Õn 5 phót 10 – 20
Lín h¬n 5 phót 5 – 10
Lo¹t võa - - - - 15 12 10 8 6 Hoµn toµn c¬ khÝ D−íi 10 gi©y 20 – 30
Tõ 10 gi©y ®Õn 30 gi©y 10 – 20
Lo¹t nhá - - - - - 10 8 6 5
Tõ 31 gi©y ®Õn 60 gi©y 5 – 10
Lín h¬n 1 phót 5

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 119 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 120
B¶ng quy ®Þnh hÖ sè æn ®Þnh bÊm giê [Ko®] Xö lý kÕt qu¶ bÊm giê nguyªn c«ng
(trong ngµnh c¬ khÝ)
t
• X¸c ®Þnh Ko® t max
Lo¹i h×nh §é dµi thêi gian HÖ sè æn ®Þnh cho phÐp [Ko®]
s¶n xuÊt tmax
C«ng viÖc m¸y C«ng viÖc tay-m¸y C«ng viÖc tay Ko® = t1
tmin
d−íi 6 gi©y 1,2 1,5 2,0 t
• X¸c ®Þnh [Ko®] tõ b¶ng tra cøu t2 1 2 3 … n
Hµng khèi
tõ 6 ®Õn 18 1,1 1,3 1,7
• So s¸nh Ko® víi [Ko®] t min
trªn 18 gi©y 1,1 1,2 1,5

d−íi 6 gi©y 1,2 1,8 2,3 + Khi Ko® < [Ko®] : chÊp nhËn DSBG
Lo¹t lín
tõ 6 ®Õn 18 1,1 1,5 2,0 tÝnh t
0
trªn 18 gi©y 1,1 1,2 1,7 + Khi Ko® > [Ko®] : Kh«ng chÊp nhËn DSBG vµ ph¶I xö lý b»ng lo¹i bá 2 gi¸
Lo¹t võa d−íi 6 gi©y 1,2 2,0 2,5 trÞ t max vµ tmin, råi tÝnh l¹i K’o®
t’max
trªn 6 gi©y 1,1 1,7 2,3 K’o® = vµ l¹i so s¸nh K’o® víi [Ko®]
t’min
Lo¹t nhá trªn 60 gi©y 1,3 2,0 3,0
Chó ý : khi ®· bá ®Õn nb = (0,25-0,3)nqs mµ Ktto® >[Ko®] th×
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 121 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 122

4. c¸c ph−¬ng ph¸p §Þnh møc lao ®éng §ML§ theo ph−¬ng ph¸p thèng kª

Møc L§ ®−îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c sè liÖu thèng kª vÒ thêi gian hao
Cã 2 nhãm ph−¬ng ph¸p chñ yÕu : phÝ ®èi víi c¸c c«ng viÖc t−¬ng tù ®· thùc hiÖn ë c¸c thêi kú tr−íc ®ã
• C¸c ph−¬ng ph¸p kh¸i qu¸t, gåm: (thu thËp tõ c¸c giÊy b¸o ca, phiÕu ghi chÐp vµ hoµn thµnh nhiÖm vô,
+ §ML§ theo ph−¬ng ph¸p thèng kª phiÕu chôp ¶nh...)
+ §ML§ theo ph−¬ng ph¸p kinh nghiÖm • ¦u ®iÓm: §¬n gi¶n, nhanh, ®ì tèn kÐm
• C¸c ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch, gåm: • Nh−îc ®iÓm: §é chÝnh x¸c thÊp, thiÕu ph©n tÝch nªn ch−a ®Çy ®ñ
+ §ML§ theo ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra ph©n tÝch c¸c c¬ së khoa häc, cßn duy tr× nh©n tè l¹c hËu
+ §ML§ theo ph−¬ng ph¸p tÝnh to¸n ph©n tÝch • Kh¾c phôc: CÇn ph©n tÝch toµn diÖn QTSX vµ bæ sung mét hÖ sè
®iÒu chØnh thÝch hîp. Mtk.míi = Mtk.cò x K®c

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 123 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 124
VÝ dô vÒ §ML§ theo ph−¬ng ph¸p thèng kª
§ML§ theo ph−¬ng ph¸p kinh nghiÖm (chuyªn gia)
Thu thËp tõ c¸c giÊy b¸o ca cña mét sè c«ng nh©n vµ cã ®−îc mét sè sè
liÖu thèng kª vÒ thêi gian hoµn thµnh 1 ¸o s¬ mi nh− sau: Møc L§ ®−îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c kinh nghiÖm cña c¸c c¸n bé ®Þnh
2 ; 2,2 ; 2,4 ; 2,5 ; 1,9 ; 2,1 ; 2,2 ; 2,3 ; 2,2 ; 2,4 (giê / ¸o). H·y x¸c ®Þnh møc lao ®éng, hay cña c¸c c«ng nh©n lµnh nghÒ ®èi víi c¸c c«ng viÖc
møc thêi gian may 1 c¸i ¸o s¬ mi ®ã? mµ hä rÊt am hiÓu.
• ¦u ®iÓm: Nhanh, ®ì tèn kÐm, phÇn nµo ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña
s¶n xuÊt lu«n biÕn ®éng;
• Nh−îc ®iÓm: §é chÝnh x¸c thÊp, thiÕu ph©n tÝch toµn diÖn qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt, cho nªn ch−a thËt ®Çy ®ñ c¸c c¬ së khoa häc, cßn nhiÒu
nh©n tè chñ quan...
• Kh¾c phôc : CÇn mêi c¸c chuyªn gia l¹i ®Ó ph©n tÝch toµn diÖn QTSX,
tranh luËn vµ ®−a ra mét gi¸ trÞ thèng nhÊt.
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 125 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 126

VÝ dô vÒ §ML§ theo ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch


§ML§ theo ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch
§Ó x¸c ®Þnh thêi gian chÝnh khi tiÖn ngoµi mét chi tiÕt víi c¸c kÝch th−íc vµ c¸c
§Þnh møc lao ®éng theo c¸c ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch cã mét c¸ch thøc yªu cÇu kü thuËt nh− h×nh vÏ sau, cã thÓ ¸p ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra ph©n tÝch
chung nh− sau: vµ tÝnh to¸n ph©n tÝch. ë ®©y chØ giíi thiÖu ph−¬ng ph¸p tÝnh to¸n ph©n tÝch.
• B−íc 1: Ph©n tÝch toµn diÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ph−¬ng ph¸p lao
®éng... ®Ó ph¸t hiÖn ra tÊt c¶ c¸c tån t¹i, bÊt hîp lý vµ l¹c hËu... L
- §Çu tiªn, tra sæ tay c«ng nghÖ
chÕ t¹o m¸y, øng víi c¸c yªu
• B−íc 2: Hoµn thiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ph−¬ng ph¸p lao ®éng, b»ng h
cÇu kü thuËt ®· cho, ta cã mét
c¸c biÖn ph¸p kü thuËt c«ng nghÖ, tæ chøc vµ lao ®éng... l1 n
chÕ ®é gia c«ng hîp lý : n , S, t,
• B−íc 3: X¸c ®Þnh c¸c Møc lao ®éng l2
V3 , CX1 v.
- hoÆc b»ng ph−¬ng ph¸p kh¶o s¸t ®iÒu tra, tøc lµ sö dông c¸c c«ng cô t - TÝnh thêi gian chÝnh Tc theo
chôp ¶nh, bÊm giê (gäi lµ p.p ®iÒu tra ph©n tÝch); S c«ng thøc:
- hoÆc b»ng ph−¬ng ph¸p tÝnh to¸n, tøc lµ sö dông c¸c sæ tay c«ng
nghÖ,c¸c tiªu chuÈn thêi gian ®· ®−îc thiÕt lËp, c¸c c«ng thøc
(gäi lµ p.p tÝnh to¸n ph©n tÝch). S¬ ®å nguyªn c«ng tiÖn ngoµi
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 127 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 128
Ph−¬ng ph¸p §ML§ tæng hîp cho 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm
−u ®iÓm vµ nh−îc ®iÓm
cña c¸c ph−¬ng ph¸p §ML§ ph©n tÝch Tsptonghop = Tspcong nghe + Tspphuc vu + Tspquan ly = Tspsan xuat + Tspquan ly

§¬n vÞ tÝnh cña Møc lao ®éng tæng hîp cho mét s¶n phÈm lµ giê-ng−êi
• ¦u ®iÓm: Møc lao ®éng cã ®é chÝnh x¸c cao, ®· cã ®Çy ®ñ c¬ së trªn ®¬n vÞ s¶n phÈm
khoa häc; - TÝnh Tspcong nghe b»ng tæng c¸c møc lao ®éng cña c«ng nh©n chÝnh
theo quy tr×nh c«ng nghÖ.
• Nh−îc ®iÓm: Tèn kÐm, mÊt nhiÒu thêi gian, ®ßi hái ph¶i cã c¸c sæ
- TÝnh Tspphuc vu b»ng tæng c¸c møc lao ®éng cña c«ng nh©n phô trî
tay c«ng nghÖ, sæ tay §ML§, ph¶i cã c¸c tiªu chuÈn thêi
trong c¸c PX s¶n xuÊt chÝnh vµ cña sè lao ®éng ë c¸c PX phô trî mµ
gian ®· ®−îc x©y dùng...
phôc vô c¸c PX s¶n xuÊt chÝnh.
Tãm l¹i, víi ®é chÝnh x¸c cao vµ cã ®ñ c¬ së khoa häc, c¸c p.p §ML§ - TÝnh Tspquan ly b»ng tæng thêi gian lao ®éng qu¶n lý DN bao gåm c¸c
ph©n tÝch sÏ ®−îc ¸p dông nhiÒu trong t−¬ng lai. ®èi t−îng nh−: Héi ®ång qu¶n trÞ, ban kiÓm so¸t, viªn chøc trong bé m¸y
®iÒu hµnh, c¸c nh©n viªn phßng ban vµ c¸c c¸n bé chuyªn tr¸ch.
Thêi gian nµy th−êng tÝnh theo tû lÖ % so víi Tspsan xuat.
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 129 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 130

VÝ dô vÒ x¸c ®Þnh møc lao ®éng tæng hîp

C«ng ty A cã 300 c«ng nh©n phô trî vµ phôc vô, thùc hiÖn phôc vô cho s¶n xuÊt 3 lo¹i s¶n
phÈm X, Y, Z nh− sau:
Lo¹i Møc s¶n l−îng trong 1 ca ( 8 giê/ca) Tæng Tspc«ng nghÖ cho toµn bé s¶n l−îng
s¶n phÈm ( c¸i) trong 1 ca (giê)
Ch−¬ng 7 : Tr¶ c«ng lao ®éng
X 400 1200
Y 500 1300 1. Tæng quan vÒ tr¶ c«ng lao ®éng
Z 1250 1500
H·y x¸c ®Þnh Møc lao ®éng tæng hîp cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm , víi gi¶ thiÕt lµ : sè lao ®éng 2. TiÒn l−¬ng trong khu vùc Nhµ n−íc
phô trî ®−îc tÝnh theo tû träng cña Tspc«ng nghÖ ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm so víi toµn bé c¸c 3. TiÒn l−¬ng trong khu vùc ngoµi Nhµ n−íc
lo¹i s¶n phÈm; vµ sè lao ®éng qu¶n lý ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm ®−îc tÝnh b»ng 10% so víi
sè lao ®éng s¶n xuÊt.
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 131 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 132
I. Tæng quan vÒ tr¶ c«ng
lao ®éng
Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña tiÒn c«ng, tiÒn l−¬ng
TiÒn c«ng, theo nghÜa réng bao gåm tÊt c¶ c¸c kho¶n tiÒn mµ ng−êi lao ®éng nhËn ®−îc
I. Tæng quan vÒ tr¶ c«ng lao ®éng tõ phÝa ng−êi sö dông lao ®éng . Cßn theo nghÜa hÑp, tiÒn c«ng lµ kho¶n tiÒn tr¶ cho
mét viÖc lµm cô thÓ trong mét thêi gian ng¾n. TiÒn c«ng lµ tiÒn l−¬ng khi c«ng viÖc æn
®Þnh vµ cã thêi gian dµi h¬n (th¸ng, n¨m)
1. Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña tiÒn l−¬ng
- Tõ n¨m 1945 ®Õn 1993: “TiÒn l−¬ng d−íi CNXH, lµ mét bé phËn cña Thu nhËp quèc
2. Vai trß vµ c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn tiÒn l−¬ng d©n, biÓu hiÖn b»ng tiÒn, ®−îc Nhµ n−íc ph©n phèi mét c¸ch cã kÕ ho¹ch cho ng−êi
lao ®éng c¨n cø vµo sè l−îng vµ chÊt l−îng lao ®éng mµ ng−êi ®ã ®· cèng hiÕn cho
3. ý nghi· cña tiÒn l−¬ng x· héi”.
- Tõ n¨m 1993, khi c«ng nhËn Søc lao ®éng lµ mét hµng ho¸, th× “TiÒn l−¬ng lµ gi¸ c¶
cña søc lao ®éng, ®−îc h×nh thµnh trªn c¬ së tho¶ thuËn gi÷a ng−êi lao ®éng vµ ng−êi
sö dông lao ®éng tuú theo quan hÖ cung cÇu vÒ søc lao ®éng ®ã trong nÒn kinh tÕ thÞ
tr−êng”. Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 134

S¬ ®å trao ®æi tiÒn c«ng, tiÒn l−¬ng B¶n chÊt cña tiÒn c«ng, tiÒn l−¬ng
. Sè thêi gian lµm viÖc
. Tr×nh ®é, tay nghÒ
Theo dâi s¬ ®å sau:
. Th¸i ®é lµm viÖc Søc lao ®éng
Ng−êi lao ®éng Ng−êi sö dông l.®
Søc lao ®éng Tr¶ c«ng lao ®éng
Ng−êi lao ®éng Ng−êi sö dông l.® (tiÒn c«ng, tiÒn l−¬ng)
Tr¶ c«ng lao ®éng
- B¶n chÊt cña tiÒn l−¬ng thÓ hiÖn qua 2 mÆt:
. T×Òn l−¬ng c¬ b¶n + MÆt kinh
. Phô cÊp l−¬ng
. TiÒn th−ëng + MÆt x· héi:
. B¶o hiÓm x· héi vµ y tÕ
. Phóc lîi
. C¬ héi ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nghÒ nghiÖp...

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 135 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 136
Møc l−¬ng tèi thiÓu do Nhµ n−íc ViÖt nam
ban hµnh n¨m 1993 Gi¸ trÞ cña søc lao ®éng
- Møc l−¬ng tèi thiÓu lµ kho¶n tiÒn l−¬ng tr¶ cho ng−êi lao ®éng ë møc
- Theo K.M¸c gi¸ trÞ cña Søc lao ®éng b»ng tæng cña 3 bé phËn gi¸ trÞ
gi¶n ®¬n nhÊt, kh«ng ph¶i ®µo t¹o, lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn lao ®éng
sau ®©y:
b×nh th−êng.
+ gi¸ trÞ cña bé phËn VPTD 1:
- Møc l−¬ng tèi thiÓu b¶o ®¶m cho ng−êi lao ®éng nµy cã thÓ mua ®−îc
nh÷ng t− liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt ®Ó t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng cña b¶n
th©n vµ cã dµnh mét phÇn ®Ó nu«i con còng nh− b¶o hiÓm lóc hÕt tuæi + gi¸ trÞ cña bé phËn VPTD 2:
lao ®éng.
- Møc l−¬ng tèi thiÓu bao gåm:
+ gi¸ trÞ cña bé phËn VPTD 3:

- Møc l−¬ng tèi thiÓu quy ra g¹o,


Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 137 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 138

C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn tiÒn l−¬ng


Chøc n¨ng cña ng−êi lao ®éng
cña tiÒn l−¬ng
VÞ trÝ / c«ng viÖc
®¶m nhËn
TiÒn l−¬ng cã c¸c chøc n¨ng chñ yÕu sau ®©y: NÒn kinh tÕ &ThÞ tr−êng
lao ®éng Ng−êi lao ®éng
- Chøc n¨ng th−íc ®o gi¸ trÞ søc lao ®éng
- Sù ph¸t triÓn cña NÒn - Kh¶ n¨ng hiÖn t¹i
- Chøc n¨ng t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng TiÒn l−¬ng cña
Kinh tÕ – X· héi - TiÒm n¨ng trong
- Chøc n¨ng b¶o hiÓm søc lao ®éng ng−êi lao ®éng
- ThÞ tr−êng l® ngµnh t−¬ng lai
- Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt sö dông søc lao ®éng - Vïng ®Þa lý - Thµnh tÝch
- Chøc n¨ng ®ßn bÈy kinh tÕ / kÝch thÝch ®èi víi ng−êi lao ®éng - T×nh h×nh gi¸ c¶... - Trung thµnh...
Doanh nghiÖp
- Kh¶ n¨ng tµi chÝnh
- KÕt qu¶ KD
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 139 - ChÝnh
Nguyen s¸ch
Tan Thinh TL...
- DHBK HN 140
ý nghÜa cña tiÒn l−¬ng
* §èi víi doanh nghiÖp:
+TiÒn l−¬ng lµ mét kho¶n chi phÝ b¾t buéc, do ®ã muèn t¨ng lîi nhuËn vµ h¹ gi¸ II. ChÕ ®é tiÒn l−¬ng
thµnh s¶n phÈm, doanh nghiÖp ph¶i biÕt qu¶n lý vµ tiÕt kiÖm chi phÝ tiÒn l−¬ng.
+ TiÒn l−¬ng cao lµ mét ph−¬ng tiÖn rÊt h÷u hiÖu ®Ó thu hót nh÷ng ng−êi lao ®éng nhµ n−íc
cã tay nghÒ cao vµ cã thÓ t¹o ra lßng trung thµnh cña nh©n viªn ®èi víi doanh
nghiÖp. 1. C¸c chÕ ®é tiÒn l−¬ng cô thÓ (N§ 25 & 26/CP -1993)
+ TiÒn l−¬ng cßn lµ mét ph−¬ng tiÖn kÝch thÝch vµ ®éng viªn rÊt cã hiÖu qu¶, cã thÓ
t¹o ra sù thµnh c«ng vµ h×nh ¶nh ®Ñp cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr−êng... A. TiÒn l−¬ng theo cÊp bËc (tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt)
* §èi víi ng−êi lao ®éng: B. TiÒn l−¬ng theo chøc vô - chøc danh (tr¶ cho c¸c c¸n bé
+ TiÒn l−¬ng lµ phÇn thu nhËp chñ yÕu cña ng−êi lao ®éng, lµ ph−¬ng tiÖn chñ yÕu qu¶n lý, c¸n bé nghiÖp vô v¨n phßng, lùc l−îng vò trang...)
®Ó duy tr× sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña ng−êi lao ®éng vµ gia ®×nh hä.
2. ChÕ ®é tiÒn l−¬ng ®èi víi c¸n bé, c«ng chøc, viªn chøc vµ lùc l−îng
+ TiÒn l−¬ng thÓ hiÖn gi¸ trÞ cña ng−êi lao ®éng trong x· héi vµ trong gia ®×nh, do ®ã
hä cã quyÒn tù hµo khi cã tiÒn l−¬ng cao. vò trang (NghÞ ®Þnh 204/2004/N§-CP ngµy 14 th¸ng 12 n¨m 2004
+ TiÒn l−¬ng cßn thÓ hiÖn møc ®é ®èi xö cña ng−êi sö dông lao ®éng ®èi víi ng−êi cña ChÝnh phñ)
lao ®éng khi hä ®· bá c«ng søc ra ®Ó lµm viÖc cho ng−êi chñ... 3. C¸c h×nh thøc tiÒn l−¬ng
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 141 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 142

ChÕ ®é tiÒn l−¬ng theo


1. ChÕ ®é tiÒn l−¬ng theo cÊp bËc chøc vô - chøc danh

Gåm 4 néi dung:


Gåm 3 néi dung:
1- Tiªu chuÈn nghiÖp vô chuyªn m«n
1- Tiªu chuÈn cÊp bËc kü thuËt
2- C¸c thang vµ b¶ng l−¬ng c«ng nh©n 2- Tiªu chuÈn ph©n h¹ng doanh nghiÖp

3- Møc l−¬ng th¸ng cña c«ng nh©n 3- C¸c thang vµ b¶ng l−¬ng c¸n bé vµ viªn chøc

4- Møc l−¬ng th¸ng cña c¸n bé vµ nh©n viªn

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 143 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 144
b¶ng hÖ sè l−¬ng
−¬ng chø
chøc danh cho c¸c viª viªn chø
chøc chuyª
chuyªn b¶ng l−¬ng
−¬ng chuyª
chuyªn m«
m«n, nghiÖ
nghiÖp vô ®èi víi c¸n bé, viªviªn chø
chøc
m«n, nghiÖ
nghiÖp vô,
vô, thõa hµnh phôc vô ë c¸c doanh nghiÖ nghiÖp trong c¸c ®¬n
®¬n vÞ sù nghiÖ
nghiÖp cña nhµ
nhµ n−íc
(N§
(N§ 25 + 26 / CP - 1993) (Ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh sè 204/2004/ N§-CP th¸ng 12 n¨m 2004)
Chøc danh HÖ sè l−¬ng
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 T Nhãm ng¹ch BËc 1 BËc 2 BËc 3 BËc 4 BËc 5 BËc 6 BËc 7 BËc 8 BËc 9 BËc 10 BËc 11 BËc 12
1. Chuyªn viªn cao cÊp 4,57 4,86 5,15 5,44 1 Viªn chøc A3
2. Chuyªn viªn chÝnh 3,26 3,54 3,82 4,10 4,38 4,66 Nhãm 1 (A3.1) 6,2 6,56 6,92 7,28 7,64 8,0
3. Chuyªn viªn, Kü s− 1,78 2,02 2,26 2,50 2,74 2,98 3,23 3,48 Nhãm 2 (A3.2) 5,75 6,11 6,47 6,83 7,19 7,55
4. C¸n sù, kü thuËt viªn 1,46 1,58 1,70 1,82 1,94 2,06 2,18 2,30 2,42 2,55 2,68 2,81 2 Viªn chøc A2
5. Nh©n viªn v¨n th− 1,22 1,31 1,40 1,49 1,58 1,67 1,76 1,85 1,94 2,03 2,12 2,21 Nhãm 1 (A2.1) 4,4 4,74 5,08 5,42 5,76 6,10 6,44 6,78
6. Nh©n viªn phôc vô 1,0 1,09 1,18 1,27 1,36 1,45 1,54 1,63 1,72 1,81 1,90 1,99
Nhãm 2 (A2.2) 4,0 4,34 4,68 5,02 5,36 5,70 6,04 6,38

b¶ng hÖ sè l−¬ng
−¬ng chø
chøc vô qu¶
qu¶n lý vµ phô cÊp chø
chøc vô lXnh ®¹o
®¹o 3 Viªn chøc A1 2,34 2,67 3,00 3,33 3,66 3,99 4,32 4,65 4,98
4 Viªn chøc A0 2,10 2,41 2,72 3,03 3.34 3,65 3,96 4,27 4,58 4,89
Chøc danh HÖ sè l−¬ng theo h¹ng Doanh nghiÖp
§Æc biÖt I II III IV 5 Viªn chøc B 1,86 2,06 2,26 2,46 2,66 2,86 3,06 3,26 3,46 3,66 3,86 4,06
Gi¸m ®èc 6,72 - 7,06 5,72 - 6,03 4,98 - 5,26 4,32 - 4,60 3,66 - 3,94 6 Viªn chøc C
Phã G§ & KÕ to¸n tr−ëng 6,03 - 6,34 4,98 - 5,26 4,32 - 4,60 3,66 - 3,94 3,04 - 3,28 Nhãm 1 (C1) 1,65 1,83 2,01 2,19 2,37 2,55 2,73 2,91 3,09 3,27 3,45 3,63
HÖ sè phô cÊp theo h¹ng Doanh nghiÖp
Nhãm 2 (C2) 2,00 2,18 2,36 2,54 2,72 2,90 3,08 3,26 3,44 3,62 3,80 3,98
Tr−ëng phßng 0,60 0,40 0,30 0,20 0,15
Phã Tr−ëng phßng 0,50 0,30 0,20 0,15 0,10 Nhãm 3 (C3) 1,50 1,68 1,86 2,04 2,22 2,40 2,58 2,76 2,94 3,12 3,30 3,48
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 145 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 146

b¶ng hÖ sè l−¬ng
−¬ng chø
chøc danh cho c¸c viª viªn chø
chøc chuyª
chuyªn
b¶ng l−¬ng
−¬ng cña thµ
thµnh viª
viªn chuyª
chuyªn tr¸
tr¸ch
m«n, nghiÖ
nghiÖp vô,
vô, thõa hµnh phôc vô ë c¸c doanh nghiÖ nghiÖp
(N§
(N§ 205 / 2004 / N§
N§ - CP - 2004) héi ®ång
®ång qu¶
qu¶n trÞ
(Ban hµ
hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh sè 205/2004/
205/2004/ N§
N§-CP th¸
th¸ng 12 n¨
n¨m 2004)
Chøc danh HÖ sè l−¬ng
H¹ng c«
c«ng ty HÖ sè
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
1. Chuyªn viªn cao cÊp,
kü s− cao cÊp... 5,58 5,92 6,26 6,60 Tæng
Tæng C«ng ty
2. Chuyªn viªn chÝnh, c«ng ty
kü s− chÝnh... 4,00 4,33 4,66 4,99 5,32 5,65 c«ng ty
®Æc biÖt
3. Chuyªn viªn, kü s− 2,34 2,65 2,96 3,27 3,58 3,89 4,20 4,51 vµ t−¬ng
vµ t−¬ng I II III
4. C¸n sù, kü thuËt viªn 1,80 1,99 2,18 2,37 2,56 2,75 2,94 3,13 3,32 3,51 3,70 3,89 Chø
Chøc danh ®−¬ng
®−¬ng
1. Chñ tÞch Héi ®ång
Chøc danh HÖ sè l−¬ng 8,20 – 8,50 7,78 – 8,12 6,97 – 7,30 6,31 – 6,64 5,65 – 5,98
qu¶n trÞ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
2. Thµnh viªn chuyªn
1. Nh©n viªn v¨n th− 1,35 1,53 1,71 1,89 2,07 2,25 2,43 2,61 2,79 2,97 3,15 3,33
2. Nh©n viªn phôc vô 1,00 1,18 1,35 1,54 1,72 1,90 2,08 2,26 2,44 2,62 2,80 2,98 tr¸ch H§QT 7,33 – 7,66 6,97 – 7,30 5,98 – 6,31 5,32 – 5,65 4,66 – 4,99
(trõ TG§, G§)
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 147 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 148
b¶ng l−¬ng
−¬ng cña tæ
tæng gi¸
gi¸m ®èc,
®èc, gi¸
gi¸m ®èc,
®èc, b¶ng phô cÊp gi÷
gi÷ chø
chøc vô tr−ë
tr−ëng
−ëng phß
phßng,
phã gi¸
gi¸m ®èc,
®èc, kÕ to¸
to¸n tr−ë
tr−ëng
−ëng phã tr−ë
tr−ëng
−ëng phß
phßng c«
c«ng ty
(Ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh sè 205/2004/
205/2004/ N§
N§-CP th¸
th¸ng 12 n¨
n¨m 2004) (Ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh sè 205/2004/
205/2004/ N§
N§-CP th¸
th¸ng 12 n¨
n¨m 2004)

H¹ng c«
c«ng ty HÖ sè H¹ng c«
c«ng ty HÖ sè
Tæng C«ng ty Tæng
Tæng Tæng C«ng ty
c«ng ty c«ng ty
c«ng ty c«ng ty
®Æc biÖt ®Æc biÖt
vµ t−¬ng vµ t−¬ng
vµ t−¬ng I II III vµ t−¬ng
®−¬ng ®−¬ng I II III
Chø
Chøc danh ®−¬ng Chø
Chøc danh ®−¬ng

1. Tæng G§, G§ 7,85 - 8,20 7,45 - 7,78 6,64 – 6,97 5,98 - 6,31 5,32 - 5,65 1. Tr−ëng phßng vµ
0,7 0,6 0,5 0,4 0,3
t−¬ng ®−¬ng
2. Phã Tæng G§,
7,33 – 7,66 6,97 – 7,30 5,98 – 6,31 5,32 – 5,65 4,66 – 4,99 2. Phã Tr−ëng phßng
Phã G§ 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2
vµ t−¬ng ®−¬ng
3. KÕ to¸n tr−ëng 7,00 – 7,33 6,64 – 6,97 5,65 – 5,98 4,99 – 5,32 4,33 – 4,66
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 149 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 150

C¸c phô cÊp l−¬ng


(N§
(N§ 204 /2004/ CP ngµ
ngµy 14 -12 -2004) Lµm thªm ngoµi giê
1. Phô cÊp th©m niªn v−ît khung: viªn chøc ®· xÕp bËc l−¬ng cuèi cïng, + 5% ...
tiªu chuÈn quy ®Þnh
2. Phô cÊp kiªm nhiÖm chøc danh l·nh ®¹o: + 10% cña møc l−¬ng hiÖn h−ëng céng
phô cÊp chøc vô l·nh ®¹o vµ phô cÊp v−ît khung (nÕu cã)
1- NÕu tr¶ l−¬ng theo thêi gian:
(*)3. Phô cÊp khu vùc: + 0,1; 0,2; 0,3; 0,4; 0,5; 0,7 vµ 1,0 cña møc l−¬ng Lmin chung
4. Phô cÊp ®Æc biÖt: lµm viÖc ë vïng kinh tÕ míi, biªn giíi, + 0,3; 0,5 vµ 1,0 cña møc TiÒn l−¬ng = TiÒn l−¬ng x Sè giê x 150%, 200%
l−¬ng hiÖn h−ëng céng phô cÊp chøc vô l·nh ®¹o vµ phô cÊp v−ît khung (nÕu cã)
lµm thªm giê mét giê lµm thªm hoÆc 300%
(*)5. Phô cÊp thu hót: ... vïng kinh tÕ míi, ®¶o xa ®Êt liÒn, + 0,2; 0,3; 0,5 vµ 0,7 cña møc
l−¬ng hiÖn h−ëng céng phô cÊp chøc vô l·nh ®¹o vµ phô cÊp v−ît khung (nÕu cã) 2- NÕu tr¶ l−¬ng theo s¶n phÈm:
(*)6. Phô cÊp l−u ®éng: ... c«ng viÖc vµ nghÒ hay thay ®æi chç ë vµ ®Þa ®iÓm lµm viÖc
+ 0,2; 0,4 vµ 0,6 cña Lmin chung TiÒn l−¬ng tr¶ thªm ®−îc tÝnh b»ng c¸ch t¨ng 50%, 100%
(*)7. Phô cÊp ®éc h¹i, nguy hiÓm: ... ®èi víi c¸c nghÒ vµ c«ng viÖc ®éc h¹i, hoÆc 200% ®¬n gi¸ l−¬ng s¶n phÈm.
+ 0,1; 0,2; 0,3 vµ 0,4 cña Lmin chung
8. C¸c phô cÊp ®Æc thï theo nghÒ hoÆc c«ng viÖc: (th©m niªn trong lùc l−îng vò trang;
−u ®·i theo nghÒ; tr¸ch nhiÖmNguyen
theo Tan
nghÒ; tr¸ch nhiÖm c«ng viÖc; phôc vô quèc phßng...)
Thinh - DHBK HN 151 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 152
2. C¸c h×nh thøc tiÒn l−¬ng TiÒn l−¬ng theo thêi gian
trong khu vùc nhµ n−íc
Thùc chÊt: c¨n cø vµo thêi gian lµm viÖc vµ tiÒn l−¬ng trong mét
®¬n vÞ thêi gian
C«ng thøc: Ltg = T (ngµy, giê) x L (ngµy, giê)
C¨n cø vµo c¸ch tÝnh vµ tr¶ l−¬ng cho ng−êi lao ®éng, trong khu
vùc Nhµ n−íc cã 2 h×nh thøc tiÒn l−¬ng chñ yÕu : ¸p dông: + bé phËn qu¶n lý
+ bé phËn s¶n xuÊt
1- TiÒn l−¬ng theo thêi gian
§iÒu kiÖn ®Ó ¸p dông tèt:
2- TiÒn l−¬ng theo s¶n phÈm

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 153 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 154

TiÒn l−¬ng theo s¶n phÈm C¸c h×


h×nh thø
thøc tiÒn l−¬ng
−¬ng cô thÓ
thÓ
Thùc chÊt: c¨n cø vµo sè l−îng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh vµ ®¬n C¸c h×nh thøc tiÒn l−¬ng
gi¸ l−¬ng cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm
TiÒn l−¬ng theo thêi gian TiÒn l−¬ng theo s¶n phÈm
C«ng thøc: Lsp = N (sp) x §g
víi §g = T (giê/sp) x Lgiêsp= T (ngµy/sp) x Lngµysp •L−¬ng thêi gian gi¶n ®¬n •L−¬ng s¶n phÈm c¸ nh©n trùc tiÕp
•L−¬ng thêi gian cã th−ëng
¸p dông: ë tÊt c¶ c¸c bé phËn s¶n xuÊt mµ cã thÓ ®o l−êng ®−îc •L−¬ng s¶n phÈm c¸ nh©n gi¸n tiÕp
kÕt qu¶ lao ®éng ( tøc lµ cã Møc lao ®éng) •L−¬ng s¶n phÈm tËp thÓ

§iÒu kiÖn ®Ó ¸p dông tèt: •L−¬ng s¶n phÈm cuèi cïng


•L−¬ng s¶n phÈm luü tiÕn
•L−¬ng s¶n phÈm cã th−ëng
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 155 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 156
tiÒn l−¬ng
−¬ng thêi gian gi¶
gi¶n ®¬n
®¬n tiÒn l−¬ng
−¬ng thêi gian cã th−
th−ëng

ChØ c¨n cø vµo thêi gian lµm viÖc vµ tiÒn l−¬ng trong mét ®¬n vÞ Ltgth−ëng = T (ngµy, giê) x L (ngµy, giê) + Th−ëng
thêi gian ®Ó tr¶ l−¬ng
Ltgg®= T (ngµy, giê) x L (ngµy, giê) Th−ëng: NSL§ cao h¬n møc quy ®Þnh;
ChÊt l−îng SP tèt, tû lÖ sai háng nhá h¬n møc quy ®Þnh;
Sö dông cho c¸c c«ng viÖc gi¶n ®¬n. Kh«ng ®éng viªn ng−êi tÝch ChÊp hµnh nghiªm chØnh QTCN, ATL§;
cùc, v× sÏ x¶y ra t×nh tr¹ng tiÒn l−¬ng b×nh qu©n: l−¬ng cña ng−êi Cã tr¸ch nhiÖm cao, cã tÝnh hîp t¸c tèt;
tÝch cùc còng gièng l−¬ng cña ng−êi kÐm vµ l−êi.
Cã ý thøc tiÕt kiÖm vËt t−...

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 157 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 158

tiÒn l−¬ng
−¬ng s¶n phÈ
phÈm c¸ nh©
nh©n trù
trùc tiÕp tiÒn l−¬ng
−¬ng s¶n phÈ
phÈm c¸ nh©
nh©n gi¸
gi¸n tiÕp

L sp c¸nh©n t.tiÕp = Nc¸ nh©n (sp) x §g L sp c¸nh©n g.tiÕp = M pvô t.tÕ x §gpvô
víi §g = T (giê/sp) x Lgiê = Lgiê / Sè sp trong mét giê víi §gpvô = t (sè giê pvô 1 sp) x Lgiê = Lgiê / Sè sp pvô
trong mét giê
Sö dông cho c¸c c«ng viÖc c¸ nh©n cã tÝnh ®éc lËp t−¬ng ®èi vµ
cã møc lao ®éng; = Lngµy / Sè sp pvô trong mét ngµy ...
¦u ®iÓm: §éng viªn ng−êi lao ®éng kh«ng ngõng n©ng cao NSL§ hoÆc :
®Ó cã l−¬ng cao; L sp c¸nh©n g.tiÕp = L th¸ng c.nh©n pvô x Knsl® cnh©n chÝnh
Nh−îc ®iÓm: dÔ x¶y ra t×nh tr¹ng “ ch¹y theo sè l−îng, bá quªn
chÊt l−îng” vµ nhiÒu nh−îc ®iÓm kh¸c... Sö dông cho c¸c c«ng viÖc c«ng nh©n phôc vô;
¦u ®iÓm: §éng viªn ng−êi lao ®éng phôc vô.

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 159 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 160
tiÒn l−¬ng
−¬ng s¶n phÈ
phÈm tËp thÓ
thÓ tiÒn l−¬ng
−¬ng s¶n phÈ
phÈm tËp thÓ
thÓ (tiÕp)
H×nh thøc tiÒn l−¬ng nµy ¸p dông cho c¸c c«ng viÖc mµ mét c¸ nh©n B−íc 2: TÝnh l−¬ng s¶n phÈm cho tõng ng−êi
kh«ng thÓ lµm ®−îc mµ ®ßi hái c¶ tËp thÓ cïng lµm; a/ Ph−¬ng ph¸p “HÖ sè ®iÒu chØnh”
TÝnh l−¬ng s¶n phÈm tËp thÓ gåm 2 b−íc: Qlg sp t.thÓ
B−íc 1: X¸c ®Þnh Qlg sp t.thÓ Lsp cnj = -------------------
S x Tj * Lj (4)
Qlg sp t.thÓ = Nt.thÓ (sp) x §g t.thÓ (1) ∑j=1 Tj * Lj
S

víi: §g t.thÓ = T(giê S


t.thÓ /sp) x ∑ j =1
Lgiêj (2) trong ®ã: Tj - lµ tæng thêi gian lµm viÖc t.tÕ cña c«ng nh©n j trong kú
=∑ j=1
Lgiêj / Sè sp t.thÓS
lµm trong 1 giê (2’) Lj - lµ tiÒn l−¬ng trong mét ®¬n vÞ thêi gian t−¬ng øng cña
hoÆc: §g t.thÓ = L giê sp bq x ∑ t j (3) c«ng nh©n j
j=1
víi : Lgiêj lµ L−¬ng mét giê KH cña ng−êi c«ng nh©n thø j Qlg sp t.thÓ
t j lµ thêi gian theo giê cña ng−êi c«ng nh©n thø j tham gia vµo Lsp cnj = ----------------------- x Tj * Lj * Kt®j (5)
S
lµm 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm tËp thÓ; ∑ Tj * Lj * Kt®j
S lµ sè l−îng ng−êi Nguyenlao
Tan ®éng cña tËp HN thÓ.
j=1
Thinh - DHBK 161
Kt®j - lµ hÖNguyen
sè thiTan®ua cña c«ng nh©n j trong kú
Thinh - DHBK HN 162

tiÒn l−¬ng
−¬ng s¶n phÈ
phÈm tËp thÓ
thÓ (tiÕp)
tiÒn l−¬ng
−¬ng s¶n phÈ
phÈm luü
luü tiÕn

b/ Ph−¬ng ph¸p “Giê - HÖ sè”


H×nh thøc tiÒn l−¬ng cã 2 lo¹i ®¬n gi¸ l−¬ng: cè ®Þnh vµ luü tiÕn.
Qlg sp t.thÓ + §¬n gi¸ cè ®Þnh cho c¸c s¶n phÈm trong ph¹m vi møc quy ®Þnh
Lsp cnj = ----------------------
S
x Tj * (Hlj+Hpcj) (6) + §¬n gi¸ luü tiÕn cho c¸c s¶n phÈm v−ît møc quy ®Þnh
∑ Tj * (Hlj+Hpcj)
j=1
VD: hoµn thµnh ®Õn 100% Mq® th× ®−îc h−ëng Dg
trong ®ã: Tj - lµ tæng thêi gian lµm viÖc cña c«ng nh©n j trong kú v−ît tõ 1% ®Õn 10% Mq® th× ®−îc h−ëng Dg *(1+K1)
(Hlj+Hpcj) - lµ tæng hÖ sè l−¬ng vµ hÖ sè phô cÊp cña v−ît tõ 11% ®Õn 20% Mq® th× ®−îc h−ëng Dg *(1+K2)
ng−êi c«ng nh©n j v−ît trªn 20% Mq® th× ®−îc h−ëng Dg *(1+K3)
Qlg sp t.thÓ
Lsp cnj = ----------------------------- x Tj *(Hlj +Hpcj)*Kt®j (7) §iÒu kiÖn ¸p dông: “PhÇn tiÒn l−¬ng t¨ng thªm ph¶i nhá h¬n Chi phÝ cè
S ®Þnh tiÕt kiÖm mang l¹i”

j=1
Tj *(Hlj +Hpcj)* Kt®j
Kt®j - lµ hÖNguyen
sè thiTan®ua
Thinhcña c«ng
- DHBK HN nh©n j trong kú 163 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 164
Tæng Quü
Quü tiÒn l−¬ng
−¬ng
tiÒn l−¬ng
−¬ng s¶n phÈ
phÈm cã th−
th−ëng • Tæng quü l−¬ng hay cßn gäi lµ quü l−¬ng cña doanh nghiÖp lµ
toµn bé c¸c kho¶n tiÒn l−¬ng mµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho
ng−êi lao ®éng lµm viÖc, phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
Lsp th−ëng = N (sp) x §g + Th−ëng doanh trong tõng thêi kú cña doanh nghiÖp
• Tæng quü l−¬ng lµ toµn bé tiÒn l−¬ng cña doanh nghiÖp dïng ®Ó
Th−ëng: NSL§ cao h¬n møc quy ®Þnh; tr¶ cho tÊt c¶ c¸c lo¹i lao ®éng thuéc doanh nghiÖp qu¶n lý vµ
sö dông.
V−ît møc vÒ thêi gian;
• Cã 2 lo¹i Quü l−¬ng: KÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn
ChÊt l−îng SP tèt, tû lÖ sai háng nhá h¬n møc quy ®Þnh;
+ Quü l−¬ng theo kÕ ho¹ch lµ tæng sè tiÒn l−¬ng ®−îc tÝnh vµo
ChÊp hµnh nghiªm chØnh QTCN, ATL§; th¬× ®iÓm ®Çu kú kÕ ho¹ch. Nã ®−îc tÝnh theo cÊp bËc, theo
Cã ý thøc tiÕt kiÖm vËt t−... c¸c kho¶n phô cÊp ®−îc quy ®Þnh vµ theo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt
sÏ giao cho doanh nghiÖp.
+ Quü l−¬ng thùc hiÖn lµ tæng sè tiÒn l−¬ng thùc tÕ ®· thùc hiÖn
trong kú, ®−îc tÝnh theo s¶n l−îng thùc tÕ ®· thùc hiÖn, trong
®ã cã c¶ c¸c kho¶n kh«ng ®−îc dù kiÕn trong khi lËp kÕ ho¹ch.
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 165 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 166

x¸c ®Þnh §¬n gi¸


gi¸ tiÒn l−¬ng
−¬ng
x¸c ®Þnh Tæng Quü
Quü tiÒn l−¬ng
−¬ng
§¬n gi¸ tiÒn l−¬ng lµ sè tiÒn tr¶ cho doanh nghiÖp (hay ng−êi lao
C¸c doanh nghiÖp nhµ n−íc x¸c ®Þnh tæng quü l−¬ng chung theo kÕ ®éng) khi thùc hiÖn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm (hay mét c«ng viÖc) nhÊt
ho¹ch gåm : Vc = Vkh + Vpc + Vbs + Vtg , víi ®Þnh víi chÊt l−îng x¸c ®Þnh.
Vc : tæng quü l−¬ng chung theo kÕ ho¹ch; §¬n gi¸ tiÒn l−¬ng ®−îc x©y dùng trªn c¬ së møc lao ®éng trung b×nh
Vkh : tæng quü l−¬ng theo kÕ ho¹ch ®Ó x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l−¬ng; tiªn tiÕn vµ c¸c th«ng sè tiÒn l−¬ng do Nhµ n−íc quy ®Þnh.
Vpc : quü kÕ ho¹ch c¸c kho¶n phô cÊp l−¬ng vµ c¸c chÕ ®é kh¸c (nÕu cã)
kh«ng ®−îc tÝnh trong ®¬n gi¸ tiÒn l−¬ng theo quy ®Þnh; §¬n gi¸ tiÒn l−¬ng theo ®¬n vÞ s¶n phÈm: §g = Lg xTsp , trong ®ã:
Vbs : quü l−¬ng bæ sung theo kÕ ho¹ch (phÐp n¨m, nghØ viÖc riªng, nghØ lÔ - Lg: tiÒn l−¬ng giê tÝnh trªn c¬ së cÊp bËc c«ng viÖc b×nh qu©n,
tÕt, nghØ theo chÕ ®é phô n÷...); phô cÊp b×nh qu©n vµ møc l−¬ng tèi thiÓu cña doanh nghiÖp;
Vtg : quü l−¬ng lµm thªm giê theo kÕ ho¹ch (theo quy ®Þnh Bé lao ®éng). - Tsp: Møc lao ®éng t.hîp cña mét ®¬n vÞ s.p (tÝnh b»ng giê-ng−êi).
§¬n gi¸ tiÒn l−¬ng tÝnh trªn doanh thu: §g = Vkh / Dkh , trong ®ã:
Vkh = [ L ®b x Lmin dn x (Hcb + Hpc ) + Vgt ] x 12
- Vkh : Tæng quü l−¬ng theo kÕ ho¹ch ®−îc tÝnh nh− ë trªn;
Lmin dn = Lmin Nhµ n−íc. ( 1 + Kdc ).
- Dkh : Tæng doanh thu kÕ ho¹ch.

Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 167 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 168
III. TiÒn l−¬ng
−¬ng ë c¸c doanh nghiÖ
nghiÖp
x¸c ®Þnh §¬n gi¸
gi¸ tiÒn l−¬ng
−¬ng (tiÕp)
ngoµ
ngoµi què
quèc doanh
C¸c yªu cÇu cña hÖ thèng tiÒn l−¬ng:
§¬n gi¸ tiÒn l−¬ng tÝnh trªn tæng doanh thu trõ tæng chi phÝ:
* §èi víi Doanh nghiÖp:
§g = Vkh / Dkh – Ckh , trong ®ã:
+ Tu©n thñ c¸c yªu cÇu vÒ mÆt Ph¸p luËt
- Vkh : Tæng quü l−¬ng theo kÕ ho¹ch ®−îc tÝnh nh− ë trªn;
- Dkh : Tæng doanh thu kÕ ho¹ch + T¹o ®éng lùc ®èi víi ng−êi lao ®éng ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt vµ chÊt l−îng
- Ckh: Tæng chi phÝ theo kÕ ho¹ch (ch−a cã tiÒn l−¬ng). + B¶o ®¶m c©n b»ng tµi chÝnh doanh nghiÖp
+ B¶o ®¶m c©n b»ng tiÒn l−¬ng trªn thÞ tr−êng ngµnh
§¬n gi¸ tiÒn l−¬ng tÝnh trªn lîi nhuËn: §g = Vkh / Lkh ,
trong ®ã: + B¶o ®¶m c«ng b»ng trong néi bé doanh nghiÖp ...
- Vkh : Tæng quü l−¬ng theo kÕ ho¹ch ®−îc tÝnh nh− ë trªn; * §èi víi ng−êi lao ®éng:
- Lkh : Tæng lîi nhuËn theo kÕ ho¹ch + §¸p øng ®−îc c¸c nhu cÇu c¬ b¶n cña ng−êi lao ®éng vµ gia ®×nh hä
+ B¶o ®¶m c«ng b»ng, minh b¹ch vµ cã thÓ dÔ dµng kiÓm so¸t ®−îc tiÒn
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 169 l−¬ng cña m×nh ... Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 170

Tr×
Tr×nh tù x©y dùng ®¸nh gÝa gi¸ trÞ c«ng viÖc
hÖ thè
thèng TiÒn l−¬ng
−¬ng
ë d.n ngoµ
ngoµi què
quèc doanh
- §¸nh gi¸ gi¸ trÞ c«ng viÖc lµ qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh gi¸ trÞ vµ tÇm quan
träng cña mçi c«ng viÖc so víi c¸c c«ng viÖc kh¸c trong mét tæ chøc.
- §¸nh gi¸ gi¸ trÞ c«ng viÖc lµ ®¸nh gi¸ mét c¸ch hÖ thèng c¸c c«ng
B−íc 1: §¸nh gi¸ gi¸ trÞ c«ng viÖc
viÖc ®Ó lµm c¨n cø quyÕt ®Þnh cho tiÒn l−¬ng. Nã bao gåm viÖc ®¸nh
B−íc 2: Nhãm c¸c c«ng viÖc t−¬ng tù vµo mét ng¹ch l−¬ng gi¸ nhiÖm vô vµ tr¸ch nhiÖm cña c«ng viÖc, nh÷ng kü n¨ng cÇn thiÕt
B−íc 3: §iÒu tra c¸c møc l−¬ng thÞnh hµnh trªn thÞ tr−êng ngµnh ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc, vµ nh÷ng ®ãng gãp t−¬ng ®èi cña tõng c«ng
viÖc cho c¸c môc tiªu cña tæ chøc.
B−íc 4: X¸c ®Þnh c¸c møc l−¬ng cña mçi ng¹ch
- §¸nh gÝa gi¸ trÞ c«ng viÖc chØ liªn quan ®Õn c«ng viÖc, chø kh«ng
B−íc 5: X©y dùng c¸c bËc l−¬ng cô thÓ trong mçi ng¹ch l−¬ng liªn quan ®Õn con ng−êi lµm c«ng viÖc ®ã.
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 171 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 172
Ph−¬ng ph¸p Mét vÝ dô ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ c«ng viÖc
C«ng viÖc: Nh©n viªn qu¶n lý hµnh chÝnh
cho ®iÓm XÕp lo¹i: Hµnh chÝnh: x Kü thuËt:

gi¸ trÞ c«ng viÖc Nh÷ng yÕu tè c«ng viÖc CÊp ®é x Träng sè = Tæng sè
§iÒu kiÖn lµm viÖc: 1 2 3 4 5
- M«i tr−êng x 10% 10
- Sù nguy hiÓm x
• Ph−¬ng ph¸p cho ®iÓm lµ ph−¬ng phæ biÕn nhÊt trong viÖc ®¸nh 10

gi¸ gi¸ trÞ c«ng viÖc Kü n¨ng:


- Häc vÊn x 120
• Ph−¬ng ph¸p cho ®iÓm cã 3 ®Æc tr−ng sau: - Kinh nghiÖm x 120
- TrÝ ãc x 40% 160
1. C¸c yÕu tè cña c«ng viÖc (®ã lµ c¸c thuéc tÝnh cña c«ng viÖc, - Ch©n tay x 80

mµ cã liªn quan ®Õn lao ®éng vµ cã gi¸ trÞ ®èi víi tæ chøc). Nç lùc:
- ThÓ lùc x 60
2. C¸c cÊp ®é cña yÕu tè ®−îc ®o b»ng sè - Tinh thÇn x 30% 90

3. C¸c träng sè ph¶n ¸nh tÇm quan träng cña tõng yÕu tè. Tr¸ch nhiÖm:
- HËu qu¶ sai sãt x 60
-TÝnh s¸ng t¹o x 20% 40
Tæng céng: 750
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 173 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 174

Mét vÝ dô ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ c«ng viÖc


C«ng viÖc: Nh©n viªn thiÕt kÕ s¶n phÈm C¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh
XÕp lo¹i: Hµnh chÝnh: Kü thuËt: x
møc l−¬ng
Nh÷ng yÕu tè c«ng viÖc CÊp ®é x Träng sè = Tæng sè
§iÒu kiÖn lµm viÖc: 1 2 3 4 5
- M«i tr−êng x 10% 10
- Sù nguy hiÓm x 10
• L−¬ng cña ®èi thñ c¹nh tranh
Kü n¨ng: • Yªu cÇu cña ph¸p luËt ®èi víi tiÒn l−¬ng
- Häc vÊn x 120
- Kinh nghiÖm x 160 • Møc sèng, chi phÝ cuéc sèng cña mét ng−êi d©n
- TrÝ ãc x 40% 160
- Ch©n tay x 160
• N¨ng suÊt lao ®éng hiÖn t¹i cña c«ng ty
Nç lùc:
- ThÓ lùc x 90
• Kh¶ n¨ng chi tr¶ cña c«ng ty
- Tinh thÇn x 30% 120
• C¸c yÕu tè phi kinh tÕ kh¸c cã liªn quan
Tr¸ch nhiÖm:
- HËu qu¶ sai sãt x 80 • ...
-TÝnh s¸ng t¹o x 20% 80
Tæng céng: 990
Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 175 Nguyen Tan Thinh - DHBK HN 176

You might also like