BÙI GIA PHONG − Giáo viên tr ng THPT TR NG V NH KÝ.

HÌNH H C KHÔNG GIAN L P 11.

Ch ng II: NG TH NG & M T PH NG TRONG KHÔNG GIAN.
QUAN H SONG SONG.
I/ CÁC D NG BÀI T P C B N.
1) Xác nh giao tuy n c a hai m t ph ng.
Ki n th c: N u hai m t ph ng phân bi t có m t i m
chung thì chúng có chung m t ng th ng i qua i m P
chung y. ng th ng chung c a hai m t ph ng g i là
giao tuy n c a hai m t ph ng.
Q
A ∈ (P) ∩ (Q) A ∈ d = (P) ∩ (Q) u M
Ph ng pháp 1: tìm giao tuy n c a hai m t ph ng, ta N

tìm hai i m chung (phân bi t) c a hai m t ph ng y.

Bài t p 1. Cho hình t di n ABCD có G là tr ng tâm ∆ABC. Xác nh giao tuy n c a các c p m t
ph ng sau ây: (ABC) & (ACD); (ABC) & (BCD); (ADG) & (BCD).
Gi i: D
D th y (ABC)∩(ACD) = AC. (ABC)∩(BCD) = BC.
* D ∈ (ADG) ∩ (BCD) (1)
G là tr ng tâm ∆ABC
AG i qua trung i m I c a BC. A C
I ∈ AG và I ∈ BC I ∈ (ADG) và I ∈ (BCD)
G
I ∈ (ADG) ∩ (BCD) (2) I
(1) và (2) (ADG) ∩ (BCD) = DI . B
Bài t p 2. Cho hình chóp S.ABCD có ABCD là hình thang, AB//CD và AB>CD. Xác nh giao
tuy n c a các c p m t ph ng sau ây: (SAB) & (ABCD); (SAB) & (SBC); (SAC) & (SBD); (SAD)
& (SBC).
Gi i: S
D th y (SAB)∩(ABCD) = AB. (SAB)∩(SBC) = SB.
* S ∈ (SAC) ∩ (SBD) (1)
G i { I } = AC ∩ BD I ∈ AC và I ∈ BD .
A B
I ∈ (SAC) và I ∈ (SBD) I ∈ (SAC) ∩ (SBD) (2)
(1) và (2) (SAC) ∩ (SBD) = SI .
* S ∈ (SAD) ∩ (SBC) (3) I
D C
G i { J } = AD ∩ BC . T ng t : J ∈ (SAD) ∩ (SBC) (4)
(3) và (4) (SAD) ∩ (SBC) = SJ . J
2) Ch ng minh ba i m th ng hàng.
Ki n th c: Ba i m A, B, C th ng hàng A, B, C cùng P
thu c ng th ng d A ∈ BC .
Ph ng pháp: ch ng minh ba i m th ng hàng ta ch ng
A Q
minh ba i m y cùng thu c giao tuy n c a hai m t ph ng. d
C

(t ng t ph ng pháp xác nh giao tuy n c a hai m t ph ng) B

Bài t p 1. Cho ba i m A, B, C không thu c m t ph ng (P) sao cho các ng th ng AB, BC, CA
c t (P) l n l t t i D, E, F. Ch ng minh r ng ba i m D, E, F th ng hàng. A
Gi i: B
C
* { D } = AB ∩ (P)
D ∈ AB và D ∈ (P) E
D ∈ (ABC) ∩ (P) (1) F
P D
T ng t : E ∈ (ABC) ∩ (P) (2). F ∈ (ABC) ∩ (P) (3)
(1), (2) và (3) D, E, F cùng thu c giao tuy n c a hai m t ph ng (ABC) và (P).
V y D, E, F th ng hàng.
Trang 1 http://giaphong.schools.officelive.com
 BÙI GIA PHONG − Giáo viên tr ng THPT TR NG V NH KÝ.
Bài t p 2. Cho t di n ABCD có A’, B’, C’ l n l t thu c các c nh DA, DB, DC sao cho A’B’ c t
AB t i K, B’C’ c t BC t i G, C’A’ c t CA t i H. Ch ng minh r ng ba i m K, G, H th ng hàng.
Gi i: D
* { K } = A ' B '∩ AB A'
K ∈ A ' B' và K ∈ AB D ∈ (A ' B'C ') và D ∈ (ABC) G
D ∈ (A ' B'C ') ∩ (ABC) (1) C'
T ng t : G ∈ (A ' B'C ') ∩ (ABC) (2). B'
A H
H ∈ (A ' B'C ') ∩ (ABC) (3). C
(1), (2) và (3) K, G, H cùng thu c giao tuy n
c a hai m t ph ng (A’B’C’) và (ABC). B
V y K, G, H th ng hàng. K
Bài t p 3. Cho hình chóp S.ABCD có ABCD là hình bình hành tâm O.
a) Xác nh giao tuy n c a (SAC) và (SBD).
b) M t ph ng (P) c t SA, SB, SC, SD l n l t t i A’, B’, C’, D’. G i I là giao i m c a A’C’ và
B’D’. Ch ng minh r ng ba i m S, O, I th ng hàng.
Gi i: S
a) S ∈ (SAC) ∩ (SBD) (1)
{ O } = AC ∩ BD O ∈ AC và O ∈ BD . D'
C'
O ∈ (SAC) và O ∈ (SBD) O ∈ (SAC) ∩ (SBD) (2) A' I
(1) và (2) (SAC) ∩ (SBD) = SO .
b) { I } = A 'C '∩ B ' D ' B'

I ∈ A 'C ' ⊂ (SAC) và I ∈ B' D ' ⊂ (SBD) . D C

I ∈ (SAC) và I ∈ (SBD) I ∈ (SAC) ∩ (SBD) O
I ∈ SO . V y I, S, O th ng hàng. A B
3) Ch ng minh hai ng th ng chéo nhau.
Ki n th c: Hai ng th ng chéo nhau là hai ng P
th ng không cùng n m trong m t m t ph ng (không a
ng ph ng). Q
b
Ph ng pháp: Ch ng minh ph n ch ng.
Bài t p 1. Cho t di n ABCD. Ch ng minh r ng hai ng th ng AB và CD chéo nhau.
Gi i:
Gi s AB và CD không chéo nhau AB và CD cùng n m trong m t m t ph ng (P).
B n i m A, B, C, D cùng thu c (P); vô lí.
(vì ABCD là hình t di n nên b n i m A, B, C, D không ng ph ng).
V y hai ng th ng AB và CD chéo nhau.
Bài t p 2. Cho hai ng th ng a và b chéo nhau. L y hai i m A, A’ trên ng th ng a và hai
i m B, B’ trên ng th ng b. Ch ng minh r ng hai ng th ng AB và A’B’ chéo nhau.
Gi i:
Gi s AB và A’B’ không chéo nhau.
AB và A’B’ cùng n m trong m t m t ph ng (P). P

B n i m A, A’, B, B’ cùng thu c (P). a

a ⊂ (P) (vì a có hai i m A, A’ ∈(P)) A'
b B' Q
và b ⊂ (P) (vì b có hai i m B, B’ ∈(P)). B
A
a và b cùng thu c m t m t ph ng (P); vô lí.
V y hai ng th ng AB và A’B’ chéo nhau.
4) Xác nh giao i m c a ng th ng và m t ph ng.
Ki n th c: ng th ng c t m t ph ng ng d
th ng và m t ph ng có duy nh t m t i m chung.
Ph ng pháp: tìm giao i m c a ng th ng d
v i m t ph ng (P), ta tìm giao i m c a d v i m t M
a
ng th ng a n m trong (P). P

Trang 2 http://giaphong.schools.officelive.com
 BÙI GIA PHONG − Giáo viên tr ng THPT TR NG V NH KÝ.
Bài t p 1. Cho hình chóp S.ABCD có M là trung i m c a SA. S
a) Xác nh giao i m c a AC và (SBD).
b) Xác nh giao i m c a MC và (SBD).
Gi i: M
a) AC và BD là hai ng chéo c a t giác ABCD nên c t nhau. I
G i O là giao i m c a AC và BD.
A
Vì BD ⊂ (SBD) nên O c!ng là giao i m c a AC và (SBD). D
b) (SAC) ∩ (SBD) = SO SO ⊂ (SBD) O
G i I là giao i m c a AC và SO. B
Vì SO ⊂ (SBD) nên I c!ng là giao i m c a AC và (SBD). C

Bài t p 2. Cho t di n ABCD có G là tr ng tâm ∆ABC và M là trung i m c a AD.

A
a) Xác nh giao i m c a AG và (BCD).
b) Xác nh giao i m c a GM và (BCD).
Gi i: M
a) Vì G là là tr ng tâm ∆ABC nên AG i qua trung i m I c a BC.
Vì BC ⊂ (BCD) nên I c!ng là giao i m c a AG và (BCD). G
AM 1 AG 2
b) Vì = ≠ = nên MG c t DI. D C
AD 2 AI 3
G i N là giao i m c a MG và DI. I

Vì DI ⊂ (BCD) nên N c!ng là giao i m c a MG và (BCD). B N

5) Ch ng minh hai ng th ng song song.
Ki n th c: Hai ng th ng song song là hai ng th ng
cùng n m trong m t m t ph ng và không có i m chung. c
Ph ng pháp 1: Xét trong m t m t ph ng và s d"ng các
ph ng pháp trong hình h c ph ng (tính ch t trung i m; a
ng trung bình, tr ng tâm c a tam giác; hình bình hành; …).
Ph ng pháp 2: Ch ng minh hai ng th ng phân bi t cùng b
song song v i ng th ng th ba (t ng t hình h c ph ng).
Bài t p 1. Cho t di n ABCD có M, N, G, H l n l t là trung i m c a AB, BC, CD, DA. Ch ng
minh r ng t giác MNGH là hình bình hành. A
Gi i:
1
MN là ng trung bình c a ∆ABC MN // AC và MN = AC (1) M H
2
GH là ng trung bình c a ∆ABC
1
GH // AC và GH = AC (2) B D
2
N G
(1) và (2) MN//GH và MN = GH .
V y t giác MNGH là hình bình hành. C
Bài t p 2. Cho hình chóp S.ABCD có áy là hình bình hành. G i A’, B’, C’, D’ l n l t là trung
i m c a SA, SB, SC, SD.
a) Ch ng minh r ng t giác A’B’C’D’ là hình bình hành.
b) G i O là giao i m c a AC và BD. Ch ng minh r ng t giác ODD’B’ là hình bình hành.
Gi i:
S
1
a) A’B’ là ng trung bình c a ∆SAB A’B’ // AB và A ' B' = AB
2
1
C’D’ là ng trung bình c a ∆SCD C’D’ // CD và C 'D ' = CD D' C'
2 A' B'
ABCD là hình bình hành AB // CD và AB = CD .
A’B // C’D’ và A’B = C’D’. V y A’B’C’D’ là hình bình hành.
C
1 D
b) OB’ là ng trung bình c a ∆SBD OB’//SD và OB' = SD O
2 A B
1
OB’//DD’ và OB' = SD = DD ' . V y ODD’B’ là hình bình hành.
2
Trang 3 http://giaphong.schools.officelive.com
 BÙI GIA PHONG − Giáo viên tr ng THPT TR NG V NH KÝ.
Bài t p 3. Cho hai hình bình hành ABCD và ABEF không cùng n m trong m t m t ph ng.
a) Ch ng minh r ng CE // DF.
b) G i G, G’ l n l t là tr ng tâm ∆ABF, ∆ABD. Ch ng minh r ng GG’ // CE.
Gi i:
a) ABCD là hình bình hành AB // CD và AB = CD E
ABEF là hình bình hành AB // EF và AB = EF
CD // EF và CD = EF CDFE là hình bình hành
CE // DF. F O
b) G i { O } = AE ∩ BF , { O ' } = AC ∩ BD . B
C
2 G O'
G là tr ng tâm ∆ABF G ∈ AO và AG = AO
3 G'
2 2 1 1 A D
AG = AO = ⋅ AE = AE
3 3 2 3
1 AG AG ' 1
T ng t : AG ' = AC = = GG’ // CE.
3 AE AC 3
Ph ng pháp 3: Hai m t ph ng c t
nhau l n l t ch a hai ng th ng u u u
song song thì giao tuy n c a chúng a
a a
song song v i hai ng th ng y b b b
ho c trùng v i m t trong hai ng
th ng y. P Q P Q P Q

Bài t p 4. Cho hình chóp S.ABCD áy là hình bình hành. G i M là i m tùy ý trên c nh SD ( M ≠ S
và M ≠ D ). D ng thi t di n c a hình chóp S.ABCD b#i m t ph ng (ABM). Thi t di n là hình gì?
T i sao? S
Gi i:
(ABM) và (SCD) có chung i m M
nên chúng c t nhau theo giao tuy n Mx. M N x
AB // CD; AB ⊂ (ABM) ; CD ⊂ (SCD)
(ABM) ∩ (SCD) = Mx / /AB / /CD D C
Gi s Mx c t SC t i N.
Thi t di n là hình thang ABNM (vì MN//AB) A B

6) Xác nh giao tuy n c a hai m t ph ng − Ph ng pháp 2.

Ki n th c: N u hai m t ph ng phân bi t có m t i m
chung thì chúng có chung m t ng th ng i qua i m P
chung y. ng th ng chung c a hai m t ph ng g i là
giao tuy n c a hai m t ph ng.
Q
A ∈ (P) ∩ (Q) A ∈ d = (P) ∩ (Q) u M
Ph ng pháp 1: tìm giao tuy n c a hai m t ph ng, ta N

tìm hai i m chung (phân bi t) c a hai m t ph ng y.

Ph ng pháp 2: xác nh giao tuy n c a hai m t ph ng,
P
ta ch ng minh giao tuy n c n tìm i qua m t i m chung d
và song song v i m t ng th ng ã bi t (Ph ng pháp
ch ng minh hai ng th ng song song). M
Q

M ∈ (P) ∩ (Q) ; (P) ∩ (Q) = Mx / /d x

Bài t p 5. Cho hình chóp S.ABCD có áy là hình bình hành. Xác nh giao tuy n c a các c p m t
ph ng sau ây:
a) (SAC) và (SBD).
b) (SAB) và (SCD).
c) (SAD) và (SBC).
Gi i:
a) S ∈ (SAC) ∩ (SBD) (1).
{ O } = AC ∩ BD O ∈ AC và O ∈ BD .
Trang 4 http://giaphong.schools.officelive.com
 BÙI GIA PHONG − Giáo viên tr ng THPT TR NG V NH KÝ.
O ∈ (SAC) và O ∈ (SBD) S x
O ∈ (SAC) ∩ (SBD) (2)
(1) và (2) (SAC) ∩ (SBD) = SO . y
b) S ∈ (SAB) ∩ (SCD)
AB // CD; AB ⊂ (SAB) ; CD ⊂ (SCD)
(SAB) ∩ (SCD) = Sx / /AB / /CD A B
O
c) T ng t : (SAD) ∩ (SBC) = Sy / /AD / /BC D C
Bài t p 6. Cho t di n ABCD có M, N l n l t là trung i m c a AB, AD.
a) Tìm giao tuy n c a hai m t ph ng (BCD) và (CMN).
b) M t ph ng (P) ch a MN và c t CB, CD l n l t t i H, G. T giác MNGH là hình gì? T i sao?
c) Tr ng h p NG c t MH t i I. Ch ng minh r ng ba i m A, C, I th ng hàng.
Gi i: D
a) C ∈ (BCD) ∩ (CMN) x
MN // BD (vì MN là ng trung bình c a ∆ABD)
MN ⊂ (CMN) ; BD ⊂ (BCD) . N
G
(CMN) ∩ (BCD) = Cx / /MN / /BD
b) MN // BD; MN ⊂ (P) ; BD ⊂ (BCD) .
C I
(P) ∩ (BCD) = GH / /MN / /BD A
H
V y t giác MNGH là hình thang. M
c) AC = (ABC) ∩ (ACD) .
B
{ I } = NG ∩ MH I ∈ NG ⊂ (ACD) và I ∈ MH ⊂ (ABC)
I ∈ (ACD) ∩ (ABC) = AC . V y I thu c AC hay ba i m I, A, C th ng hàng.
7) Ch ng minh ng th ng song song v i m t ph ng. (H$n l n sau!)

Trang 5 http://giaphong.schools.officelive.com