Professional Documents
Culture Documents
Agnieszka Wdowska
Pod kierunkiem:
rok akademicki 2004/2005
dr inż. A Dworak
Grupa 5/TOB
ĆWICZENIE PROJEKTOWE NR 2
Z KONSTRUKCJI STALOWYCH
Zaprojektować główne elementy konstrukcyjne stropu stalowego dla obiektu o żelbetowych ścianach nośnych.
Dane projektowe:
1. Geometria stropu
Rozpiętości poszczególnych przęseł nie powinny się różnić o więcej niż 20%.
B=20,4m
b=6,8m
c=2m
l=14m
L=28m
1 1
bi⋅ =6800 ⋅ =340 mm
20 20
Żebro jest belką trójprzęsłową o przekroju z dwuteownika walcowanego I360, równomiernie obciążoną
ciężarem własnym stropu oraz obciążeniem użytkowym.
A B C D
bi=6,8m bi=6,8m bi=6,8m
bobl=1,025 ⋅bi
bobl =1,025⋅6,8 =6,97 m
MB
A B C D
QBp
A B QBl C D
Wartość momentu podporowego MB oraz sił poprzecznych QBl i QBp dla belek ciągłych o jednakowych
rozpiętościach przęseł, przy obciążeniu równomiernie rozłożonym możemy wyznaczyć ze wzorów (1) i (2).
Współczynniki α, β, α', β' przyjmujemy z tablic Winklera. Obciążenie stałe g występuje zawsze, dlatego
współczynniki dla tego obciążenia przyjmujemy na podstawie schematu pierwszego (trzy przęsła belki
równomiernie obciążone). Natomiast dla obciążenia użytkowego p szukamy wartości współczynników, dla
których dana siła wewnętrzna będzie ekstremalna (w tablicach te wartości mogą być pogrubione).
M =⋅g⋅pl 02 (1)
Q= '⋅g '⋅pl 0 (2)
2
6,97 6,80
M B=−0,100 ⋅10,68 −0,117 ⋅27,60 ⋅ =−203,70 kNm
2
Q Bl=−0,600 ⋅10,68 −0,617 ⋅27,60 ⋅6,97 =−163,36 kN
Q Bp =0,500⋅10,680,583 ⋅27,60 ⋅6,80=145,73 kN
Q A=0,400 ⋅10,68 0,450 ⋅27,60 ⋅6,97 =116,34 kN
Znając wartość maksymalnego momentu podporowego MB możemy, na podstawie wzoru (3), dobrać
potrzebny dwuteownik. Wystarczy, że wyznaczymy minimalny wskaźnik wytrzymałości, jaki powinien mieć
przekrój.
M
max = ≤fd (3)
W
M B 20876 kNcm
W≥ = =947,44 cm3
fd kN
21,5 2
cm
Na podstawie powyższych obliczeń przyjmuje dwuteownik Ι360 o wskaźniku wytrzymałości W = 1090 cm3.
Klasyfikacja przekroju
Na podstawie normy PN-90/B-03200 punkt 4.1.3. Klasyfikacja przekroju określamy klasę przekroju.
Klasa przekroju mówi nam o możliwości: wykorzystania rezerw plastycznych i utraty przez przekrój
stateczności lokalnej. Zależy ona od smukłości ścianki, schematu jej podparcia oraz rozkładu naprężeń.
I 360
tw=13,0 mm
h=360 mm
h1=290 mm
tf=19,5 mm
Wx=1090 cm3
bf=143 mm Jx=19610cm4
Klasę przekroju wyznaczmy wyłączne dla elementów ściskanych lub zginanych oraz ścinanych, gdyż
rozciąganie w zasadzie eliminuje utratę stateczności.
+
σ
Rozpatrzmy najpierw pas ściskany. Jak widać na rys. 5 cała górna półka w naszym dwuteowniku jest
ściskana. Korzystamy z tablicy 6 [PN-90/B-03200].
Ponieważ dwuteownik wykonany jest ze stali St3S oraz 16< t ≤40 mm, to fd =205 MPa. Obliczmy wartość
współczynnika ε:
=
215
fd
=
215
205
=1,024
Możemy zatem stwierdzić, że półka jest klasy pierwszej. Zajmijmy się teraz środnikiem jest zginanym.
Aby wyznaczyć smukłość graniczną ścianki znów korzystamy z tablicy 6. Wartość h1 możemy odczytać z
tablicy 7. Rozmieszczenie otworów na nity w dwuteownikach normalnych (Tablice do projektowania
konstrukcji metalowych).
tw=13 mm
h1
tf=19,5 mm
h1 290
= =22,31 66
t w 13
Środnik jest również klasy pierwszej, a więc cały przekrój jest klasy pierwszej. Musimy jeszcze sprawdzić
warunek smukłości środnika ścinanego (tablica 7).
h1 290
= =22,31 70
t w 13
I stan graniczny
Nośność obliczeniowa przekroju przy jednokierunkowym zginaniu MR jest określona wzorem (4) [wzór (42) w
PN-90/B-03200].
Ze względu na rozwiązanie konstrukcyjne połączenia żebra z podciągiem oraz ułożenie sztywnej tarczy
żelbetowej stropu na półkach żeber (co uniemożliwia rozwój odkształceń plastycznych) nie uwzględniamy
rezerwy plastycznej przekroju, czyli p =1,0 .
kN
M R=1,0⋅1090 cm 3 ⋅20,5 =22345 kNcm=223,45 kNm
cm 2
Warunek smukłości z tablicy 7 został spełniony, zatem do obliczenia nośności obliczeniowej przy zginaniu
korzystamy ze wzoru (5) [wzór (47) w PN-90/B-03200].
kN
V R=0,58⋅41,73 cm 2 ⋅20,5 =496,17 kN
cm 2
Nośność elementów jednokierunkowo zginanych sprawdza się wg wzoru (7) [wzór (52) w PN-90/B-03200].
W obliczanym przypadku M = MB, gdyż to jest ekstremalny moment, jakim obciążamy przekrój.
M
≤1 (7)
L⋅M R
φL – współczynnik zwichrzenia jest równy jedności, ze względu na połączenie belek ze sztywną tarczę stropu.
203,70 kNm
=0,91≤1
1,0 ⋅223,45 kNm
V V 0 =0,6 ⋅V R (8)
Q BlV 0 =0,6 ⋅V R
163,36 kN V 0 =0,6 ⋅496,17 kN =297,70 kN
Ponieważ z obliczeń wartość siły QBl: jest mniejsza od V0:, to nie musimy liczyć zredukowanej nośności
obliczeniowej MR,V [wzór (45) w PN-90/B-03200].
2
1
2
3 ≤ f d (9)
σ1 τśr
1 1
MB
1 = ⋅z
J 1
h−2 t f 36−2 ⋅1,95
z 1= = =16,05 cm
2 2
20370 kNcm kN
1 = ⋅16,05 cm=16,67
19610 cm 4 cm 2
Q Bl 163,36 kN kN
= = =3,91
A v 41,73 cm2 cm 2
kN kN
16,67 2 3 ⋅3,91 2=17,99 2
≤ 20,5 2
cm cm
Na podstawie powyższych obliczeń stwierdzamy, że warunek nośności w złożonym stanie naprężeń jest
spełniony.
II stan graniczny
Przyjęliśmy założenie, że rozpiętości poszczególnych przęseł nie różnią się o więcej niż o 20%, dlatego
ugięcie żebra (zgodnie z normą) możemy obliczyć jak dla belki swobodnie podpartej, ze współczynnikiem
redukcyjnym, który dla przęseł skrajnych wynosi:
• 0,50 dla obciążenia stałego,
• 0,75 dla obciążenia zmiennego.
4
5 q z⋅l (10)
y= ,
384 EJ
kN
q z =0,5 g k 0,75 p k =0,5 ⋅8,1 0,75 ⋅23,0=21,3
m
Po podstawieniu otrzymamy wartość ugięcia dla żebra, która powinna być mniejsza od wartości
dopuszczalnej. Ugięcie graniczne przyjmujemy z tablicy 4 [PN-90/B-03200].
Warunek drugiego stanu granicznego jest również spełniony, zatem przyjmujemy przekrój żebra Ι360.
a=150 mm
b=200 mm
c=28,5mm
c<3t
podlewka
betonowa t=15 mm
QA
≤0,8⋅f cd (11)
a⋅b
h
15≤a≤15 [cm]
3
Reakcja w przekroju A
Q A=116,34 kN
116,34 kN
=3878 kPa=3,88 MPa ≤ 0,8⋅13,3 MPa=10,64 MPa
0,15 m⋅0,20 m
R g =∑ g⋅b⋅ (12)
R p =∑ p⋅b⋅ (13)
b=6,8m
c=2m
l=14m l=14m
=0,6000,500=1,1
=0,617 0,583=1,2
l obl=l0,125
l obl=14,125 m
Obciążenia stałe
• ciężar własny podciągu
R g 79,89
g b= = =39,94 kN / m
c 2
g p =1,1 ⋅g wł g b=42,26 kN / m
R p 225,22
p p= = =112,61 kN / m
c 2
A B C
li=14,0m li=14,0m
M =⋅g p ⋅p p l 02
Q= '⋅g p '⋅p p l 0
M B 386237 kNcm
W potrz ≥ = =18840,83 cm 3
fd kN
20,5 2
cm
h=1,3
W potrz
tw
(14)
h=1,3
18840,83
1,4
=150,81 cm
Przyjmuję h = 160 cm, a następnie sprawdzam smukłość środnika. Przekrój ma spełniać warunki przekroju
klasy 4, zatem:
h
105 ≤ ≤120
tw
160
105 ≤ =114,3 ≤120
1,4
=
215
fd
=
215
205
=1,024
A śr =2 A p (15)
A śr
A p= =112 cm 2
2
Ponieważ korzystnie jest, aby t f ≈2⋅t w , to przyjmuję grubość pasa tf = 2,6 cm, i dalej wyznaczam szerokość
pasa bf:
A p 112
bf= = ≈43,1 cm (16)
t f 2,6
h 160 h 160
= =40 cm≤ b f =42 cm ≤ = =53 cm
4 4 3 3
420
26
Jx 1921546
W x= = =23263,27 cm3
1600
h 802,6
t
2 f
J x 1921546
W śrx = = =24019,33 cm 3
h 80
2
2
1 3 2 ≤ f d
τ1
1 1 σ1
MB 386237 kNcm kN
1 = = =16,08 2
W śrx 24019,33 cm 3 cm
Klasyfikacja przekroju
Możemy zatem stwierdzić, że półka jest klasy pierwszej. Zajmijmy się teraz środnikiem jest zginanym.
h 1600
= =114,3 105
tw 14
Środnik jest również klasy czwartej, a więc cały przekrój jest klasy czwartej. Musimy jeszcze sprawdzić
warunek smukłości środnika ścinanego.
h 1600
= =114,3 70
tw 14
Warunek smukłości nie jest spełniony, przekrój jest również przekrojem klasy 4 ze względu na ścinanie.
Belkę podciągu należy użebrować, ponieważ przekrój jest klasy 4. Żebra konstruuje się na podporach
oraz w miejscu przyłożenia sił skupionych. Rozstaw żeber usztywniających a powinien być mniejszy lub
równy od dwóch wysokości środnika belki a≤2 h .
h
Dane do obliczeń: fd=205 MPa; W=24019,33 cm3. Dla przekrojów klasy 4 nośność obliczeniową przekroju
przy zginaniu określamy ze wzoru (17) [wzór (43) w PN-90/B-03200].
M R=⋅W⋅f d (17)
b K
p= ⋅ ⋅
fd
t 56 215
(18)
We wzorze (18) b = h = 1600 mm, a t = tw = 14 mm. Natomiast współczynnik podparcia i obciążenia ścianki
K wyznaczamy z tablicy 8.
K =0,40,6 ⋅ (19)
p=
1600 0,4 205
⋅ ⋅
14 56 215 =0,797
p =0,956
Nośność obliczeniowa przekroju przy ścinaniu siłą poprzeczną jest określona wzorem (20) [wzór (16) w PN-
90/B-03200],
w którym współczynnik niestateczności przy ścinaniu φpv wyznaczamy na podstawie zależności (21) [wzór
(17) w PN-90/B-03200]:
1
pv = (21)
pv
b K
pv = ⋅ v⋅
fd
t 56 215 (22)
Ponieważ β > 1, to według tablicy 8 współczynnik podparcia i obciążenia ścianki określony jest wzorem (23)
K v =0,65
2−
1
≤ 0,8 (23)
Obliczamy współczynnik β
a
= (24)
b
212,5
= =1,328
160
200
= =1,25
160
i dalej współczynnik Kv
K v =0,65
2−
1
1,328
=0,726
K v=0,65
2−
1
1,25
=0,712
pv =
1600 0,726 205
14
⋅
56
⋅
215
=1,446
pv =
1600 0,712 205
14
⋅
56
⋅
215
=1,419
1
pv = =0,6915
1,446
1
pv = =0,7047
1,419
Najpierw sprawdzamy I stan graniczny dla podpory A. Za VR podstawiamy wartość wyznaczoną dla
β = 1,328.
Q A 918,95
= =0,50 ≤ 1 (25)
V R 1841,71
M AB
≤1 (26)
L⋅M R
Współczynnik zwichrzenia φL jest zależny od smukłości względnej, którą obliczmy ze wzoru (27) [wzór (51)
w PN-90/B-03200]:
L=0,045
l 0 ⋅H
b⋅t f
f
⋅⋅ d =0,045
215 2,0 ⋅1,652
0,42 ⋅0,026
⋅1,0 ⋅
205
215
=0,764 (27)
L =0,911
2747,08
=0,66 ≤ 1
0,911 ⋅4559,14
Q B l=1367,21 kN V R=1876,87 kN
M B=3862,37 kNm M R=4559,14 kNm
Jeżeli V > V0, to należy przyjmować nośność obliczeniową zredukowaną, dla przekrojów klasy 4 według
zależności (28)
[ ]
2 2
J Q
M Rv=M R 1− v⋅ B l (28)
Jx VR
1,4 ⋅160 3
J v= =477866,67 cm4
12
[ ]
2 2
M Rv=4559,14 ⋅ 1− ⋅
477866,67 1367,21
1921546 1876,87
=3435,25 kNm
M B 3862,37
= =1,12 ≤ 1 (29)
M Rv 3435,25
Ponieważ warunek nie został spełniony, przy podporze B należy wprowadzić dodatkowe żeberka
usztywniające. Obliczamy nową wartość współczynnika β
100
= =0,625
160
Nośność obliczeniowa przekroju przy zginaniu nie zmienia się i wynosi (K nie ulega zmianie):
M R=4559,14 kNm
Teraz określmy nośność obliczeniową przy ścinaniu. Jako pierwszy wyznaczamy współczynnik Kv. Znów
korzystamy ze wzoru dla β < 1.
pv =
1600 0,476 205
14
⋅
56
⋅
215=0,949
1
pv = =1,054 ≤1,0 ⇒ pv =1,0
0,949
Dla wyznaczonych nośności sprawdzamy znów warunki I stanu granicznego dla podpory B.
Q B l=1367,21 kN V R=2663,36 kN
M B=3862,37 kNm M R=4559,14 kNm
[ ]
2 2
J v QBl
M Rv=M R 1− ⋅
Jx VR
[ ]
2 2
M Rv=4559,14 ⋅ 1− ⋅
477866,67 1367,21
1921546 2663,36
=3981,16 kNm
M B 3862,37
= =0,97 ≤ 1
M Rv 3981,16
Wszystkie warunki zostały spełnione. Następnym etapem jest sprawdzenie warunków stateczności miejscowej
kolejno:
• na podporze A:
Q A 918,95
= =0,50 ≤ 1 (31)
V R 1841,71
c
≤1 (32)
p⋅f d
M AB 274708 kN
c= śr
= =11,44
W x
24019,33 cm 2
11,44
=0,58 ≤ 1
0,956 ⋅20,5
2 2
M w V
≤1 (33)
M Rw VR
MB
α
a
2
1,4 ⋅160 2
M Rw= p⋅W środ⋅f d =0,956 ⋅ ⋅20,5 =117065 kNcm=1170,65 kNm
6
a
M =M B−Q B l⋅ a=1,0 m
2
Jv 477866,67
M w =M ⋅ =3178,77 ⋅ =790,52 kNm
Jx 1921546
2 2
790,52 1367,21
=0,72 ≤ 1
1170,65 2663,36
II stan graniczny
Ugięcie, tak jak w przypadku żebra, w połowie rozpiętości belki swobodnie podpartej obciążonej
równomiernie wynosi
4
5 q z⋅l (10)
y= ,
384 EJ
Obliczamy reakcje od obciążenia stałego i zmiennego na podstawie zależności (12) i (13), podstawiając jednak
wartości charakterystyczne gk i pk:
Obciążenia stałe
• ciężar własny podciągu
R kg 60,59
g kb = = =30,30 kN / m
c 2
g kp =g wł g bk =32,41 kN / m
kR kp 187,68
p = =
p =93,84 kN / m
c 2
kN
q z =0,5 g kp 0,75 p kp =0,5 ⋅32,41 0,75 ⋅93,84=86,59
m
Po podstawieniu otrzymamy wartość ugięcia dla podciągu, która powinna być mniejsza od wartości
dopuszczalnej. Ugięcie graniczne przyjmujemy z tablicy 4 [PN-90/B-03200].
Żeberka usztywniające
hw 1600
bż= 40= 40=93,3 mm (34)
30 30
bż
≤ 14 (35)
gż
gż
bmax
bż
tw=1,4 cm
bmax=20,3 cm
tw
hż
Rys. 14. Żeberka usztywniające poprzeczne
15
1,5
=10 ≤ 14 =14 ⋅
215
fd
=14 ⋅
215
205
=14,34
Na podstawie tablicy 6 możemy stwierdzić, że przekrój żeberka jest klasy 4. Ponadto musimy spełnić warunek
normowy (36) [wzór (25) w PN-90/B-03200]:
J ż k⋅b⋅t 3 (36)
2 2
b 160
k =1,5 =1,5 =0,85 (37)
a 212,5
Warunek sztywności został spełniony. Następnie sprawdzamy warunek na nośność elementów ściskanych (38)
[wzór (39) w PN-90/B-03200] przy podporze A:
QA
≤ 1 (38)
⋅N Rc
Nośność obliczeniowa przekroju żeberka przy ściskaniu (39) jest równa (ψ=1,0 dla przekrojów klasy 1, 2 i 3):
= (40)
p
le
= (41)
i
Długość wyboczeniowa dla żeber podporowych oraz żeber pod siły skupione l e =0,8 ⋅hw=0,8 ⋅160 =128 cm.
Natomiast promień bezwładności przekroju i jest równy:
i=
Jż
A
=
3869,89
103,8
=6,11 (42)
128
= =20,95
6,11
p =84
215
fd
=84
215
205
=86,02 (43)
20,95
= =0,24
86,02
=0,973
918,95
=0,44 ≤ 1
0,973 ⋅2127,9
Warunek nośności został spełniony. Teraz sprawdzamy warunek na docisk przy podporze A (44):
QA
≤ 1,25⋅f d (44)
An
2,0
Warunek na docisk przy podporze A został spełniony. Następnym sprawdzeniem jest sprawdzenie na docisk
przy podporze B:
QB
≤ 1,25⋅f d (46)
An
2734,42
=70,11 ≤ 1,25⋅20,5=25,63
39
Warunek nie został spełniony. Należy zatem zwiększyć grubość i długość żeberek usztywniających.
Przyjmujemy gż = 3,4 cm oraz bż = 19,0 cm, obliczamy pole powierzchni netto
A n =2⋅19,0⋅3,4−2⋅2,0⋅3,4=115,6 cm 2
2734,42
=23,65 ≤ 1,25⋅20,5=25,63
115,6
Połączenie belek z podciągiem, przy zachowaniu ich ciągłości, wykonuje się z reguły na montażu. W
spawanych połączeniach belek ciągłych momenty podporowe przenosi się przez nakładkę łączącą górne pasy
belek. Do podciągu przyspawane są stołki, które przenoszą zarówno reakcję belki, jak i siłę podłużną jej pasa
dolnego.
lNc
l
a×l c
bNc
I 360
gNc
S
h=360 mm
26
QBl
tf=19,5 mm
S
gNd
bf=143 mm
bNd
a×l1
1600
14
1266
15
a×l3
150
26
420
Połączenie żebra stropowego z podciągiem należy zwymiarować na siły wewnętrzne występujące w podporze
B żebra:
M =M B=203,70 kNm
V =Q B l=163,36 kN
M B 20370
S= = =598,24 kN
h−t f 34,05
S 598,24
A Nc ≥ = =29,18 cm 2 (47)
fd 20,5
Przyjmujemy szerokość nakładki górnej. Powinna być ona mniejsza od szerokości pasów żebra, tak aby
można było ją zamocować spoinami pachwinowymi. Znając szerokość nakładki ciągłości, możemy wyznaczyć
jej grubość:
b Nc =11,0 cm
A 29,18
g Nc ≥ Nc = =2,65 cm g Nc =2,7 cm
b Nc 11
b Nd =19,0 cm
A 29,18
g Nd ≥ Nc = =1,54 cm g Nd =1,6 cm
b Nd 19
Należy jeszcze sprawdzić czy przyjęte szerokości nakładek pozwalają na wykonanie spoiny o przyjętej
grubości a=7 mm (48):
Przed przystąpieniem do określenia długości spoiny musimy określić jej grubość. Robimy to na podstawie
normy PN-90/B-03200 punkt 6.3.2.2. Spoiny pachwinowe:
gdzie: t1 i t2 – grubość cieńszej i grubszej części w połączeniu. Sprawdzamy warunek (48) i dobieramy
grubość spoiny.
S
l sp ≥ (49)
∑ a⋅ ⋅f
d
Współczynnik wytrzymałości spoin odczytujemy z tablicy 18. Trzeba jednak uwzględnić jego 10%
zmniejszenie, gdyż spoina wykonywana jest na montażu.
=0,9 ⋅0,8=0,72
598,24
l sp ≥ =57,9 cm
0,7 ⋅0,72 ⋅20,5
l sp =2⋅lb Nc =2⋅24 11=59 cm
Wymiarowanie spoiny łączącej blachę poziomą stolika z żebrem usztywniającym środnik podciągu oraz
wymiarowanie spoiny łączącej nakładkę dolną z żebrem
S
340,5
QBl a×l2
360
330
20 320 a×l1
Rys. 16. Połączenie blachy poziomej stolika z żebrem usztywniającym środnik podciągu
N =Q B l=163,36 kN
V =S=598,24 kN
0,2 ⋅16 ≤ a nom ≤ 0,7 ⋅15 0,2 ⋅19,5 ≤ a nom ≤ 0,7 ⋅16
3,2 mm ≤ a nom ≤ 10,5 mm 3,9 mm ≤ a nom ≤ 11,2 mm
a=7 mm
Obliczamy naprężenia normalne (50) i styczne (51) w przekroju spoiny odpowiednio dla spoiny o długości l1 i
dla spoiny o długości l2:
N
= (50)
A
V
= ≤ ⋅f
d (51)
A
163,36 kN
= =3,65
2 ⋅0,7 ⋅32 cm 2
598,24 kN kN
= =13,35 ≤ 0,8 ⋅20,5 =16,4
2 ⋅0,7 ⋅32 cm 2
cm 2
163,36 kN
= =3,54
2 ⋅0,7 ⋅33 cm2
598,24 kN kN
= =12,95 ≤ 0,9 ⋅0,8 ⋅20,5 =14,76
2 ⋅0,7 ⋅33 cm 2
cm 2
20
16
20
190
1250
1230
x
615
15
V =Q B l=163,36 kN
N =S =598,24 kN
M =Q Bl⋅ 0,5⋅33,0 1,0 −S⋅63,51,6 0,5⋅1,95 =163,36⋅17,5−598,24⋅66,075=−36669,91 kNcm
N M
= ⋅y (53)
A J x ' max
0,7 ⋅1233
J x =2 ⋅ =217101,15 cm 4
12
598,24 36669,91 kN
= ⋅61,5=13,86
2 ⋅0,7 ⋅123 217101,15 cm 2
V
= ≤ ⋅f
d (54)
A
163,36 kN kN
= =0,95 ≤ 0,8 ⋅20,5 =16,4
2 ⋅0,7 ⋅123 cm 2 cm 2
kN
┴ = ┴ = =9,80 (56)
2 cm 2
kN kN
0,7 9,80 2
3⋅0,95 2 9,80 2 =13,77 2
≤ 20,5 2
cm cm
420
bg Styk montażowy podciągu obliczamy na siły:
M =M R=4559,14 kNm
tg
V =0,3 V R=799,01 kN
10
26
tp
W x =23263,27 cm3
2
42 ⋅2,6 3 2,6
1600
42−1,4 1
y= ⋅tg30 ˚1,0 ⋅ ≈13 cm
26
2 cos 30 ˚
td
h max
p =160−2 ⋅13=134 cm
bd
J xpasów 1443679,33
M N =M⋅ =4559,14 ⋅ =3425,34 kNm (57)
Jx 1921546,0
MN 342534
H N= = =2073,45 kN (58)
h2 t f 1602 ⋅2,6
Wymiary nakładek są różne, gdyż muszą umożliwić wykonanie spoin na montażu. Dobieramy się je z
warunku (59)
HN
t≥ (59)
b⋅f d
Przyjmujemy zatem szerokości nakładek górnej oraz dolnej i wyznaczamy ich grubość
b g =38 cm
HN 2073,45
t g≥ = =2,66 cm t g =3,0 cm
b g⋅f d 38 ⋅20,5
b d =46 cm
HN 2073,45
td≥ = =2,20 cm t d =2,5 cm
bd⋅f d 46 ⋅20,5
∑ A N ≥ A pasów (60)
Według warunku (48) dobieramy grubości spoin dla nakładki, odpowiednio górnej oraz dolnej
a=10 mm
S
l sp ≥
∑ ⋅f
a⋅ d
=0,9 ⋅0,8=0,72
2073,45
l sp ≥ =70,24 cm
2 ⋅1,0 ⋅0,72 ⋅20,5
l sp =75 cm
M p =M −M N =4559,14−3425,34=1133,80 kNm
V p =799,01 kN
W przybliżeniu możemy przyjąć wymiary przykładek (wysokość przykładki umożliwia wykonanie spoiny):
Mp
≤f d (61)
W
t ⋅h3 2 t ⋅h 2
W =2 ⋅ p p⋅ = p p (62)
12 h p 3
3 ⋅M p 3 ⋅113380
t p≥ = =0,98 cm (63)
f d⋅h 2p 20,5 ⋅130 2
∑ A p≥ Aśr (63)
3 ≤ f
2 2
d (64)
1,1 ⋅130 2
W= =6196,67 cm 3
3
M p 113380 kN
= = =18,30 (65)
W 6196,67 cm2
Vp 799,01 kN
= = =2,79 (66)
∑ Ap 286 cm 2
kN kN
18,30 23⋅2,79 2=18,9 2
≤ f d =20,5
cm cm 2
1300 700
e
e0
y
y'
określamy naprężenia
M 0' 77464,26 kN
M x= ⋅y = ⋅65=9,11 (67)
J 0 1 552735,84 cm 2
M 0' 77464,26 kN
M y = ⋅x 1 = ⋅52=7,29 (68)
J0 552735,84 cm 2
V 0 ' 399,51 kN
v = = =2,47 (69)
a⋅l 0,6 ⋅270 cm 2
Obciążenie łożyska:
Q A=918,95 kN
Szerokość b płyty dolnej łożyska wynika z przyjętego rozwiązania konstrukcyjnego (rys. 20)
Potrzebną szerokość płyty dolnej łożyska a przyjmujemy mając na uwadze warunki (71)
h b
15,0 ≤ a ≤15 a ≥ (71)
3 2
160
15,0 cm≤ a ≤15 =68,33 cm
3
a=30,0 cm
QA 918,95 kN
d = = =0,528
a⋅b 30,0 ⋅58,0 cm 2
d =5,28 MPa ≤ 0,8 ⋅f cd =0,8 ⋅13,3 =10,64 MPa (72)
RA
16 16 30
60 60 60 60 60
180
a=300
60
120
2 1
3 3
420
580
2 1
g≥
6 ⋅M 1−1
fd
=
6 ⋅38,02
20,5
=3,34 cm (74)
Ponieważ potrzebna grubość płyty jest dość duża, to łożysko zostanie wykonane z dwóch blach połączonych
spoinami pachwinowymi. Należy zatem wyznaczyć grubość dolnej blachy. Obliczamy najpierw moment w
przekroju 2-2
g 2≥
6 ⋅M 2−2
fd
=
6 ⋅9,50
20,5
=1,67 cm (76)
g 2 =18 mm
g 1 =g−g 2 =33,4−18=14,6 mm
g 1 =18 mm
Q A 918,95 kN
d = = =3,65 2 (77)
A 42,0 ⋅6,0 cm
kN kN
d =3,65 ≤ 1,25 ⋅f d =1,25 ⋅20,5 =25,63
cm 2 cm 2
30 ⋅1,8⋅0,918⋅1,8⋅2,7 6⋅3⋅5,1
e= =2,18 cm
30⋅1,818 ⋅1,86 ⋅3
60
18 18 30
x x
e
180
300
i sprawdzamy naprężenia
Wymiarowanie spoin
N 918,95 kN
= = =13,13
A 2⋅0,7⋅50,0 cm 2
kN
=0
cm 2
kN
┴ = ┴ = =9,28
2 cm 2
a następnie sprawdzamy warunek wytrzymałości dla spoiny pachwinowej w złożonym stanie naprężeń
kN kN
0,7 9,28 2 2 2
3⋅0 9,28 =13,0 2
≤ 20,5 2
cm cm
N 918,95 kN
= = =12,16
A 2⋅0,7⋅54,0 cm 2
kN
=0
cm 2
kN
┴ = ┴ = =8,60
2 cm 2
a następnie sprawdzamy warunek wytrzymałości dla spoiny pachwinowej w złożonym stanie naprężeń
9. Obliczenie słupa
I 340
tw=12,2 mm
A=86,8 cm
h=340 mm
h1=274 mm
m=68,1 kg/m
Jx=15700 cm4
Jy=674 cm4
ix=13,5 cm
tf=18,3 mm iy=2,80 cm
bf=137 mm
P
A potrz =1,2 ⋅ (81)
fd
2744,61
A potrz =1,2 ⋅ =160,66 cm 2 2 ⋅86,8=173,6 cm2
20,5
Wymagana powierzchnia słupa jest mniejsza od przyjętej, zatem możemy do dalszych obliczeń przyjąć
wstępnie przyjęty przekrój.
Oś materiałowa
l wx 680
x= = =50,37
i x 13,5
smukłość porównawczą,
p =84
215
fd
=84
215
205
=86,024
x 50,37
x= = =0,59
p 86,024
Znając smukłość względną, na podstawie tablicy 11, z krzywej a odczytujemy współczynnik wyboczeniowy:
x =0,944
P
0,8≤ ≤1,0
x⋅N Rcx
2744,61
0,8 ≤ =0,82 ≤ 1,0
0,944 ⋅3558,8
Oś nie materiałowa
W prawidłowo zaprojektowanym przekroju słupa dwugałęziowego powinnyśmy spełnić warunki (82) i (83)
x x
y
a=40,3 cm
54 cm
Wzór na moment bezwładności względem osi y dla układu jak na rys. 23 wynosi:
2
a
J y =2 J y12 A1⋅ (84)
2
a=
2⋅ J y −2 J y1
A1
a≥
2⋅1,2 J x −2 J y1
A1
=
2⋅37680−2⋅674
86,8
=28,93 (85)
a=40,3 cm
Teraz możemy obliczyć wartość momentu oraz promienia bezwładności względem osi y
2
40,3
J y =2⋅674 2⋅86,8⋅ =71833,5 cm4
2
i y=
Jy
A
i y=
71833,5
2 ⋅86,8
=20,34
i y =20,34 ≥ i x =13,5
Rozstaw przewiązek
Smukłość postaciowa dla elementów z przewiązkami określona wzorem (86) powinna spełniać warunek (87).
l1
= (86)
i 1, min
0,8 ⋅ x (87)
Wiedząc, nie należy konstruować przewiązek w środku rozpiętości słupa wyznaczamy rozstaw przewiązek
(liczba par przewiązek pośrednich n=5).
l 680
l1 = = =75,56 cm (89)
2 ⋅n−1 2 ⋅5−1
Wartość wyznaczona ze wzoru (89) jest mniejsza od maksymalnej. Następnie obliczamy smukłość postaciowa
słupa z przewiązkami
l1 75,56
= = =26,98
i 1, min 2,8
34,69
= = =0,31 (90)
p 86,024
=0,985
=min
{ p =1
=1=0,985
(92)
l 680
y= = =33,43
i y 20,34
m
my = 2y ⋅2
2
(93)
2
my = 33,43 2 ⋅34,69 2 =48,18
2
my 48,18
my = ⋅ = 0,968=0,55 (94)
p 86,024
y =0,918
P
≤1,0 (95)
y⋅N Rcy
2744,61
=0,84 ≤ 1,0
0,918 ⋅3556,72
0,5 ⋅P
≤1,0 (96)
1 ⋅N Rc1
N Rc1= A⋅f d =86,8 ⋅20,5=1779,4 kN
0,5 ⋅2744,91
=0,78 ≤ 1,0
0,985 ⋅1779,4
Przewiązki należy wymiarować na siły wynikające z obciążenia siłą poprzeczną (według PN-90/B-03200
punkt 4.7.3. Przewiązki i skratowania)
W naszym przypadku słup obciążony jest siłą normalną (V=0), więc siłę Q obliczamy ze wzoru
M Q 846
W potrz = = =39,35 cm3 (101)
f d 21,5
g=1,2 cm
b potrz =
6⋅W potrz
g
=
6⋅39,35
1,2
=14,03 cm (102)
b=17,0 cm
Możemy przyjąć szerokość równą 170 mm, gdyż spełnia ona warunek normowy, że b≥ 100 mm.
Przewiązki są klasy pierwszej i jest dla nich również spełniony warunek smukłości (103)
h 17
= =14,17 ≤ 15 (103)
g 1,2
1,2⋅17 2
W x= =57,80 cm3
6
10
3,15 6,85
5+e
x x
17
y
y'
20,15
40,3
określamy naprężenia
M0 871,71 kN
M x= ⋅y = ⋅8,5=4,40
J 0 1 1684,94 cm 2
M0 871,71 kN
M y = ⋅x 1= ⋅7,46 =3,86
J0 1684,94 cm 2
V 0 41,99 kN
v = = =1,62 2
a⋅l 25,9 cm
α
20 100 10 540 130
12
200
36 100
α Przekrój α-α
3
12 93
h=340
2
93 12
1
a=800
Szerokość blachy czołowej stopy wynika z warunków konstrukcyjnych (w zależności od wymiarów przekroju
poprzecznego słupa i w zależności od elementów dodatkowych):
b≥3402⋅122⋅80=524 mm
b=550 mm
P
c= ≤ 0,8⋅f cd (105)
a⋅b
P 2744,61
a ≥ = =46,9 cm 54 cm
0,8⋅f cd⋅b 0,8⋅1,33 ⋅55,0
a=800 mm
Grubość blachy czołowej oblicza się metodami przybliżonymi, rozważając zginanie płyty podpartej na
przekroju trzonu słupa i na blachach trapezowych, obciążonej równomiernie na całej powierzchni odporem
fundamentu σc wyznaczonym z zależności (107). W tym celu przyjmuje się trzy schematy podparcia płyty i z
wyliczonych na ich podstawie momentów wybiera się największy i na ten moment wymiaruję się płytę (106):
g=
6⋅M max
fd
(106)
P 2744,61 kN
c= = =0,62 (107)
a⋅b 80,0 ⋅55,0 cm 2
Pierwszy schemat podparcia to blacha jako płyta podparta na czterech krawędziach, dwóch blachach
trapezowych i dwóch środnikach teowników. Momenty zginające wyznacza się ze wzorów Galerkina:
• dla paska szerokości1 cm, usytuowanego równolegle do krótszego boku a2
M 2 = 2 ⋅ c⋅a 22 (109)
b2 390,8
= =1,15
a 2 340
1 =0,059
2 =0,049 5
Drugim schematem podparcia jest blacha jako płyta o wymiarach a1×b1 podparta na trzech krawędziach. W
zależności od stosunku boków
a 1 192,4
= =0,56
b1 340
3 =0,068
Moment zginający dla paska szerokości 1 cm i o rozpiętości b1, położonego wzdłuż swobodnej krawędzi płyty
wynosi
Ostatnim schematem podparcia jest płyta wspornikowa o wysięgu y. Moment zginający dla paska o szerokości
1 cm wynosi
M max =43,0 kN
g=
6⋅48,74
20,5
=3,77 cm
g=38 mm
h=1,5⋅b=1,5⋅170=255 mm
h=300 mm
l =a−2⋅20=800−2⋅20=760 mm
g=12 mm
Sprawdzamy czy przyjęta długość spoiny łączącej blachę trapezową z gałęziami słupa jest wystarczająca
P
≤ ⋅f
∑ a⋅l d
2744,61 kN kN
=16,34 ≤ 0,8⋅20,5=16,40
8⋅0,7⋅30,0 cm 2 cm 2
12 α
300
x x
yc
36
α
Rys. 26. Przekrój α-α
55⋅3,6⋅1,82⋅30⋅1,2⋅18,6
y c= =6,28 cm
3,6⋅552⋅1,2⋅30
55⋅3,6 3 1,2⋅30 3
J x= 55⋅3,6⋅6,28−0,5⋅3,6 2 2⋅ 2⋅1,2⋅30⋅18,6 −6,28 2 =20516,11 cm4
12 12
J x 20516,11
W x= = =750,96 cm3
y max 27,32
i na ścinanie
A v =2⋅30⋅1,2 =72,0 cm 2
V R=0,58 ⋅A v⋅f d =0,58 ⋅72,0 ⋅20,5 =856,08 kN
T =443,3 kN
T 443,3
= =0,52 1
VR 856,08
[ ]
2
J T
M Rv=M R 1− v
J VR
1,2⋅30 3
J v =2⋅ 2⋅1,2⋅30 ⋅18,6 −6,28 2 =16328,33 cm 3
12
[ ]
2
16328,33 443,3
M Rv=153,95⋅ 1− =121,10 kNm
20516,11 856,08
M 28,81
= =0,24 1
M Rv 121,10
Sprawdzenie nośności spoiny obwodowej (spoina łącząca blachy trapezowe z blachą podstawy)
l =2⋅764⋅112⋅26,6 =249,2 cm
P 2734,42 kN
= = =13,72
A 0,8⋅249,2 cm 2
kN
┴ = ┴ = =9,70
2 cm 2
S x =55,0⋅3,6⋅6,28−0,5⋅3,6 =887,04 cm 3
T ⋅S x 443,3 ⋅887,04 kN
= = =5,99
J x⋅∑ a 20516,11⋅4⋅0,8 cm 2
bk=35 mm
ab=600 mm
bb=35 mm
lk=340 mm
z ak=35 mm
7·gb bb=400 mm
hp=300 mm
h=300 mm
g=30 mm
bp=340 mm
a=466 mm
Dobieramy wymiary płytki centrującej z warunku (114), lk, bk przyjmujemy zgodnie z rys. 28.
l k =340 mm
bk =35 mm
QB
≤ 1,25⋅f d (114)
a k⋅l k
QB 2734,42
ak ≥ = =3,14 cm
1,25⋅f d⋅l k 1,25⋅20,5⋅34,0
a k =35 mm
a b=600 mm
bb=400 mm
g b=35 mm
h=1,5⋅b=1,5⋅170=255 mm
h=300 mm
a=466 mm
g=12 mm
Jeżeli górny koniec słupa jest sfrezowany i styka się szczelnie z blachą poziomą, to można założyć, że 75%
siły przejmuje czoło trzonu słupa (docisk), a pozostałe 25% siły przejmują spoiny.
Q B=2734,42 kN
Q B1=0,75⋅2734,42 =2050,81 kN
Q B2 =0,25⋅2734,42 =683,61 kN
Przepona usztywniająca
h p =300 mm
b p =340 mm
g=30 mm
Klasa przekroju
320
=10,67 66
30
320
=10,67 15
30
14
35
340
35 35 26
35
35
z x x
7·gb=245
300
400
yc
340 30
Av =0,9⋅3,0⋅30,0 =81,0 cm 2
V R=0,58 ⋅A v⋅f d =0,58 ⋅81,0 ⋅20,5 =963,09 kN
Q B2=683,61 kN
Q B2 683,61
= =0,71 1
V R 963,09
z=14263535 =110 mm
Q B2 683,61 kN
q= = =62,15
z 11,0 cm
l =34,01,2=35,2 cm
Q B2 l z 683,61 35,2 11,0 11,0
M= ⋅ −q⋅z⋅ = ⋅ −62,15 ⋅ ⋅ =5076 kNcm=50,76 kNm
2 2 2 2 2 2 4
7⋅g b=245 mm
30,0⋅3,0⋅15,024,5⋅3,5⋅30,00,5⋅3,53,5⋅3,5⋅30,03,50,5⋅3,5
y c= =23,96 cm
30,0⋅3,024,5⋅3,53,5⋅3,5
3⋅30 3 24,5⋅3,5 3
J x= 3⋅30⋅23,96 −0,5⋅302 24,5⋅3,5⋅30−23,96 0,5⋅3,52
12 12
3,5⋅3,5 3
3,5⋅3,5⋅303,50,5⋅3,5−23,96 2 =20840,44 cm4
12
J x 20840,44
W x= = =869,80 cm3
yc 23,96
Q B2
≤ ⋅f
∑ a⋅l d
683,61 kN kN
=8,13 2
≤ 0,8⋅20,5=16,40
4⋅0,7⋅30,0 cm cm 2
Q B2 683,61 kN
= = =9,17
A 2⋅0,8⋅46,6 cm 2
kN
=0
cm 2
kN
┴ = ┴ = =6,48 2
2 cm
S x=3,5⋅3,5⋅33,5−23,96 =116,87 cm 3
Q B2⋅S x 683,61⋅116,87 kN
= = =2,40
J x⋅∑ a 20840,44⋅2⋅0,8 cm 2
kN kN
=2,40 2
≤ 0,8⋅f d =0,8⋅20,5 =16,4
cm cm 2