You are on page 1of 205

PHẦN 2: TỔNG HỢP CÁC HỢP CHẤT CAO

PHÂN TỬ
 Phân biệt các khái niệm sau:
 Polycondensation
 Polyaddition
 Chain Polymerisation ( Chain – growth Polymerisation)
 Step Polymerisation ( Step – growth Polymerisation)

 Và lấy các ví dụ minh họa ?

1
TRÙNG HỢP MẠCH (CHAIN
POLYMERISATION)
 Là một trong những phƣơng pháp phổ biến để
tổng hợp các hợp chất cao phân tử.
 Hầu hết các polime mạch cacbon dùng trong kỹ
thuật nhƣ : Cao su tổng hợp, chất dẻo, sợi tổng
hợp đƣợc sản xuất bằng cách trùng hợp mạch từ
các monomer thích hợp.
 Vậy, các loại monomer nào thì có khả năng
thực hiện các phản ứng trùng hợp ?

2
TRÙNG HỢP MẠCH (CHAIN POLYMERISATION)

 Các monomer có chứa liên kết bội


 Liên kết bội giữa các nguyên tử cacbon – cacbon
 Vd: etylen, acetylen
 Liên kết bội giữa nguyên tử cacbon – các nguyên tử khác (
nhƣ oxy, nitơ,…).
 Vd: focmadehyt, focmaloxim (CH=NOH)
 Các monomer no có cấu tạo vòng chứa dị nguyên tố
 Vd: etylen oxit, ε-caprolactam.

3
CÁC GIAI ĐOẠN CỦA PHẢN ỨNG TRÙNG HỢP MẠCH

+ Giai đoạn khơi mào

+ Giai đoạn phát triển mạch

+ Giai đoạn tắt mạch


4
 Ví dụ: nhóm cacbonyl chỉ có khả năng trùng hợp mạch bằng chất
khơi mào ion

Aldehydes and ketones are polymerized by both anionic and cationic


initiators

Ví dụ: Liên kết Cacbon - cacbon có khả năng trùng hợp mạch bằng
chất khơi mào ion lẫn gốc tự do

Phân ly theo kiểu dị ly Phân ly theo kiểu đồng 5ly


(Heterolytic) (Homolytic)
 Tùy thuộc vào bản chất của trung tâm hoạt động là gốc
tự do hay là ion mà ta có hai loại trùng hợp mạch:
 Trùng hợp mạch gốc tự do (trùng hợp mạch theo cơ chế gốc tự
do).
 Trùng hợp mạch ion (trùng hợp mạch theo có chế ion).

 Hiện nay, ngƣời ta xác định rằng:


 Trùng hợp nhiệt, trùng hợp quang, trùng hợp khơi mào bằng
các hợp chất peroxit, azo, diazo đều xảy ra theo cơ chế gốc tự
do.
 Trùng hợp ion xảy ra dƣới tác dụng của xúc tác ( AlCl3, BF3,
SnCl4, kim loại kiềm và kiềm thổ, các axit, các hợp chất cơ
kim, các xúc tác phức,…) và vì vậy nó còn đƣợc gọi là Trùng
hợp xúc tác.
6
VIỆC TẠO RA CÁC TRUNG TÂM HOẠT HOẠT
ĐỘNG CÓ TÙY THUỘC VÀO BẢN CHẤT CỦA
MONOMER HAY KHÔNG ?

7
 Ảnh hưởng của nhóm thế đối với việc tạo ra loại trung
tâm hoạt động và quá trình phát triển mạch

VÍ DỤ: TÙY THUỘC VÀO HIỆU ỨNG CẢM HAY HIỆU ỨNG CỘNG HƯỞNG DO NHÓM THẾ
GÂY NÊN TRÊN LIÊN KẾT ĐÔI MÀ MONOMER VINYL ĐƢỢC ƢU TIÊN TRÙNG HỢP BẰNG
THEO CƠ CHẾ (CHẤT KHƠI MÀO) GỐC TỰ DO HAY ANION HAY CATION .

CỤ THỂ:

CÁC NHÓM THẾ CHO ĐIỆN TỬ: ALKOXY, ALKYL, ALKENYL, VÀ PHENYL LÀM TĂNG
MẬT ĐỘ ĐIỆN TỬ TRÊN LIÊN KẾT ĐÔI CACBON – CACBON NÊN SẼ ƢU TIÊN TẠO
RA TÂM CATION.

Hiệu ứng cộng hƣởng hay Hiệu ứng cảm ?


8
 Các nhóm thế rút điện tử: Cyano và carbonyl (aldehyde, ketone,
acid, hay ester) làm giảm mật độ điện tử trên nối đôi nên sẽ tạo ra
tâm Anion

Hiệu ứng cộng hƣởng hay Hiệu ứng cảm ?

9
NHÓM THỂ CHỈ CÓ THỂ GÂY RA HIỆU ỨNG CỘNG
HƢỞNG HAY CHỈ CÓ THỂ GÂY RA HIỆU ỨNG CẢM
HAY LÀ CÓ CÓ THỂ GÂY RA CẢ HAI CẢ HAI ?
 Phản ứng polime hóa xảy ra theo cơ chế ion (Cation,
anion) có tính chọn lọc cao hơn so cơ chế Gốc tự do ?

10
Trùng hợp mạch theo cơ chế gốc tự do
( Radical chain Polymerisation)
ẢNH HƢỞNG CỦA CẤU TRÚC SẮP XẾP CỦA MONOMER TRONG
QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN MẠCH.
 Gốc tự do đƣợc phát triển theo hai cách:
 Cách I:

11
 Cách II

 Ứng với mỗi cách thì mạch polime đƣợc phất triển theo
chiều hƣớng khác nhau -> thu đƣợc các polime có cấu
trúc khác nhau.

12
VIỆC TẠO THÀNH POLIME CÓ CẤU TRÚC H-H
(HEAD TO HEAD) ƢU TIÊN HƠN HAY POLIME CÓ
CẤU TRÚC H-T
( HEAD TO TAIL) ƢU TIÊN HƠN ?

Thực nghiệm chứng minh ảnh hƣởng của cấu trúc sắp xếp
của monomer trong quá trình phát triển mạch ?.

13
14
TỔNG HỢP POLIME H-H
 H–H poly(vinyl chloride) ?

 H-H polystyrene ?

15
[Kawaguchi et al., 1985; Vogl; 2000; Vogl et al., 1999].
ĐỘNG HỌC QUÁ TRÌNH POLIME HÓA
 Quá trình polime hóa thực sự là một chuổi các phản
ứng hóa học xảy ra trong 3 giai đoạn:
 Khơi mào (Initiation)
 Phát triển mạch (Propagation)
 Tắt mạch (Termination)
 Quá trình chuyền mạch ( Chain transfer)

16
Ở ĐÂY KP LÀ HẰNG SỐ TỐC ĐỘ CỦA QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN MẠCH. QUÁ TRÌNH
PHÁT TRIỂN MẠCH XẢY RA VỚI TỐC ĐỘ RẤT NHANH. GIÁ TRỊ CỦA KP ĐỐI VỚI
HẦU HẾT CÁC MONOMER NẰM TRONG KHOẢNG 102 – 104 L MOL -1.S-1. GIÁ TRỊ
NÀY LỚN HƠN RẤT NHIỀU SO VỚI PHẢN ỨNG TRÙNG HỢP BẬC.

21
PHƢƠNG TRÌNH TỐC ĐỘ CỦA PHẢN ỨNG
VẬN TỐC PHẢN ỨNG POLIME HÓA
XÁC ĐỊNH TRỌNG LƢỢNG PHÂN TỬ (MW)
CỦA POLIME ?
CHUYỂN MẠCH ( CHAIN TRANSFER)
MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG
TRÙNG HỢP ION
 Điều kiện của monomer

You might also like