Bài toán

Một hệ thống cô dặc dung dịch đường hai nồi xuôi chiều,thiết bị loại ống
tuàn hoàn trung tâm,năng suất thiết bị 10 tấn/ha theo dung dịch đầu.Nồng độ
đầu của dung dịch là 13% khối lượng,nồng độ cuαối là 56% khối lượng.Aps
suất tuyệt đối của hơi đốt nồi đầu là 2.5at và ở tháp ngưng tụ là 0.2at.Cho
biết các số liệu sau:

Dung dịch NDR HSDN λ KLR ρ Độ nhớt µ

C(kj/kg.độ) (w/m.độ) (kg/m3) (N.s/m2)
Ban đầu 3.82 - - -
Nồi 1 3.84 0.482 1070 3.7.10-4
Nồi 2 3.58 0.363 1241 4.10-3
Hãy xác định diện tích truyền nhiệt của mỗi nồi.
Bài làm
I. Sơ đồ của quá trình công nghệ cô đặc:

Ghi chú:
1:bể chứa dung dịch đầu
2:bồn cao vị
3:thiết bị gia nhiệt
4:nồi cô đặc 1
5:nồi cô dặc 2
6:bể chứa dung dịch sau
7:thiết bị ngưng tụ nươc ngưng baromet
8:bể chưa nước ngưng
Nguyên tắc hoặc động của hệ thống: dung dịch từ bể chứa được
bơm lên bồn cao vị,từ bồn cao vị chảy qua thiết bị gia nhiệt đến nhiệt độ sôi
ứng với áp suất làm việc của nồi 1.Dung dịch dược đưa vào nồi 1.Do sự
chênh lệch ap suất giữa nồi 1vaf nôi 2 nên dung dịch tiếp tục chảy vào nôi 2
rồi được bơm hút ra rồi được chuyển vào bể chứa sản phẩm.Hơi thứ trong
nồi thứ nhất làm hơi đốt cho nồi thứ 2 để tận dụng nhiệt.Hơi thứ của nồi thư
2 được đưa vào thiết bị ngưng tụ baromet va được hút chân không ra ngoài.
Nguyên lý làm việc của nồi cô đặc:phần dưoi của thiết bị la bồn đốt
gồm các ống truyền nhiệt va ống tuần hoàn trung tâm.Dung dịch sẽ đi trong
ông còn hơi đốt sẽ đi trong khoảng không gian phía ngoài ống.Nguyên tắc
hoạt động của ống tuần hoàn trung tâm là:do ống tuàn hoàn có đường kính
lớn hơn rất nhiều so với ống truyền nhiệt nên hẹ số truyền nhiệt nhỏ,dung
dịch sẽ sôi ít hơn so với trong ống truyền nhiệt.Khi sôi dung dịch sẽ có
ρds = 0.5 ρdd do đó sẽ tạo áp lực đẩy dung dịch từ trong ống tuàn hoàn sang
ống truyền nhiệt.Kết quả la tạo một dòng chảy tuần hoàn trong thiết bị.Phần
phía trên la buồng tách hơi ra khỏi dung dịch,trong buồng còn có bộ phận
tách bọt để tách những giọt lỏng ra khỏi hơi thứ.
II. Tính cân bằng vật liệu
1 Cân bằng vật liệu:

Gc=
G d . xd = 10.1000 .13 % =2321,4 (kg/h)
56
xc
Với xd,xc :nồng độ đầu ,nồng độ cuối của dung dịch lần lượt là 13% và 56%
(% khối lượng).
2 Lượng hơi thứ bốc lên toàn bộ hệ thống:
x
AÙp duïng coâng thöùc : W = G D (1 − x )
D
kg/h
C

Trong ñoù:
W : Löôïng hôi thöù cuûa toaøn heä thoáng
kg/h
GD : Löôïng dung dòch ban ñaàu kg/h
xD,xC : Noàng ñoä ñaàu,cuoái cuûa dung dòch %
khoái löôïng
Thay soá vaøo ta coù:
xD 4 13
W = G D (1 − ) =10 .(1 − ) = 7678 .6 kg/h.
xC 60
3. Giaû thieát phaân phoái hôi thöù trong caùc noài :
Choïn tæ soá giöõa hôi thöù boác leân töø noài I vaø II
WI
laø : W =1
II

Khi ñoù ta coù heä phöông trình:

WI
=1
WII
WI + WII = W
Giaûi heä treân coù keát quaû :
WI = 3839.3 kg/h
WII =3839.3 kg/h
4. Xaùc ñònh noàng ñoä dung dòch töøng noài :
- Noàng ñoä cuoái cuûa dung dòch ra khoûi noài I :
G D .x D 13.10000
x’C= G − W = 10000 − 3839.3 = 21.1% %
D I

- Noàng ñoä cuoái cuûa dung dòch ra khoûi noài II :

G D .x D 10000 .13
x’’C= G − W − W = 10000 − 2.3839.3 = 56%
D I II

III. .CAÂN BAÈNG NHIEÄT LÖÔÏNG:

1. Xaùc ñònh aùp suaát vaø nhieät ñoä moãi noài:
Hieäu soá aùp suaát cuûa caû heä thoáng coâ ñaëc:
Theo ñaàu baøi aùp suaát ngöng tuï laø: Png = 0,2 at
Choïn aùp suaát cuûa hôi ñoát vaøo noài I laø : P1= 2,5 at
Khi ñoù hieäu soá aùp suaát cuûa caû heä thoáng coâ
ñaëc laø :
∆ Pt =P1 – Png = 2,5-0,2 = 2,3 at
Choïn tæ soá phaân phoái aùp suaát giöõa caùc noài laø :
∆P1
= 1.5
∆P2

Keát hôïp vôùi phöông trình : ∆ P1 + ∆ P2 = ∆ Pt = 2,3 at

Suy ra : ∆ P1 = 1,38 at
∆ P2 = 0.92 at
 Döïa vaøo caùc döõ kieän treân vaø tra soå tay quùa
trình thieát bò taäp I ta coù baûng sau ñaây :

Noài I Noài II Thaùp ngöng tuï

AÙp Nhieät AÙp Nhieät AÙp Nhieät
Loaïi
suaát ñoä suaát ñoä suaát ñoä
0 0
(at) ( C) (at) ( C) (at) (0C)
Hôi T1=126, T2=102,
P1= 2,5 P1=1,12
ñoát 25 16
t =59,
t’1 Png=0,2 ng
Hôi P’1=1.1 P’2=0,21 7
=103,1 t’2 =60,7
thöù 6 1
6

2. Xaùc ñònh nhieät ñoä toån thaát :

a. Toån thaát nhieät do noàng ñoä taêng cao (∆ ’):
AÙp duïng coâng thöùc cuûa Tiaxenko:
∆ ’ = ∆ ’o . f
ÔÛ ñaây :
∆ ’o : Toån thaát nhieät ñoä ôû aùp suaát thöôøng.
f : heä soá hieäu chænh vì thieát bò coâ ñaëc laøm
vieäc ôû aùp suaát khaùc vôùi aùp suaát thöôøng.

( 273 + t ' i ) 2
f = 16 .2
ri

t’i : nhieät ñoä hôi thöù cuûa noài thöù i

ri : aån nhieät hoaù hôi cuûa hôi ôû nhieät ñoä t’i .

Töø caùc döõ kieän treân ta laäp ñöôïc baûng sau:

Ñaïi
xC ∆ ’o t’ r.103 ∆ ’i
löôïng 0
(%k.l) (0C ) ( C) (j/kg ) (0 C )
Noài I
103,1 2252,
Noài I 21,1 0,4 0,407
6 29
2355,
Noài II 56 2,6 60,7 1,99
56
Töø ñaây ta coù toång toån thaát nhieät do noàng ñoä
taêng cao :
Σ∆ ’ = ∆ ’I +∆ ’II = 0,407+1,99= 2,397 0C
b. Toån thaát nhieät do aùp suaát thuyû tónh (∆ ’’ ):
Goïi cheânh leäch aùp suaát töø beà maët dung dòch ñeán
giöõa oáng laø ∆ P (N/m2), ta coù:
1
∆P= 2
ρ S.g.Hop N/m2
Trong ñoù:
ρ s : khoái löôïng rieâng cuûa dung dòch khi soâi ,
kg/m3
ρ s =0.5 ρ dd
ρ dd : Khoái löôïng rieâng cuûa dung dòch ,kg/m3
Hop: Chieàu cao thích hôïp tính theo kính quan saùt
möïc chaát loûng ,m
Hop = [0.26+0.0014(ρ dd-ρ dm)].Ho
Töø ∆ P ta seõ tính ñöôïc aùp suaát trung bình cuûa dung
dòch ôû töøng noài thoâng qua coâng thöùc:
Ptbi= P’i+∆ Pi
( i ): noài thöù i
Tra soå tay ta coù ñöôïc baûng sau:

ρ dd , ρ dm
x C ,% t’ ,0C
kg/m3 ,kg/m3
Noài I 21,1 103,17 1070 965
Noài II 56 60,7 1241 983

Coi ρ dd trong moãi noài thay ñoåi khoâng ñaùng keå trong
khoaûng nhieät ñoä töø beà maët ñeán ñoä saâu trung bìn
h cuûa chaát loûng.
Choïn chieàu cao oáng truyeàn nhieät laø Ho=1.5 m.
Noài I:
Hop1 = [0.26+0.0014(ρ dd-ρ dm)].Ho=[0.26+0.0014(1070-
965)]*1.5=0,61 ,m
AÙp suaát trung bình:
Ptb1= P’1+∆ P1=1,16+0,5.0,5.1070.10-4.0,61=1,176at
Tra soå tay taïi Ptb1=1,176 (at) ta coù t”1=103,59 0C.
Suy ra : ∆ ”1=t”1 – t’1= 103,59– 103,16=0,428 0C
 Noài II:
Hop2 = [0.26+0.0014(ρ dd-ρ dm)].Ho=[0.26+0.0014(1241-
983)]*1.5=0,93 ,m
AÙp suaát trung bình:
Ptb2= P’2+∆ P2=0,211+0,5.0,5.1241.10-4.0,93=0,24 at
Tra soå tay taïi Ptb2 = 0,24 (at) ta coù t”2= 63,3 0C.
Suy ra : ∆ ”2=t”2 – t’2= 63,3 – 60,7=2,6 0C
Vaät toån thaát nhieät cuûa hai noài laø:
Σ ∆ ” =∆ ”1+∆ ”2 =0,428+2,6 = 3,028 0C
c. Toån thaát nhieät do trôû löïc thuyû löïc treân ñöôøng
oáng (∆ ”’)
Chaáp nhaän toån thaát nhieät ñoä treân caùc ñoaïn oáng
daãn hôi thöù töø noài naøy sang noài noï vaø töø noài
cuoái ñeán thieát bò ngöng tuï laø 10C. Do ñoù:
∆ ”’1=1.50C
∆ ”’2 =1.0 0C
d. Toån thaát chung trong toaøn heä thoáng coâ ñaëc:
Σ ∆ =Σ ∆ ’+Σ ∆ ”+Σ ∆ ”’=2,397+3,028+2.5=
7,925 0C
3. Hieäu soá höõu ích vaø nhieät ñoä soâi cuûa töøng
noài:
Hieäu soá nhieät ñoä höõu ích ôû ôû moãi noài:
Noài I: ∆ ti1=TI – (T2+Σ ∆ 1) =126,25 –
(102,16+0,407+0,428+1.5)=22,183 0C
Noài II: ∆ ti2=T2 – (tng +Σ ∆ 2) =102,16–
(59,7+1,99+2,6+1)=36,87 0C
Nhieät ñoä soâi thöïc teá cuûa dung dòch ôû moãi noài:
Noài I : ∆ ti1=TI –tS1 suy ra tS1=T1 - ∆ ti1=126,25 –
22,183 =104,07 0C
Noài II : ∆ ti2=T2 –tS2 suy ra tS2=T2 - ∆ ti2=102,16 – 36,87
= 66,29 0C
4. Caân baèng nhieät löôïng:
đ
a Laäp phöông trình caân baèng nhieät löôïng (CBNL):
Noài I:
D.i+GD.CD.tD=W1.i1+(GD – W1)C1.t1+D.Cng1. θ 1+Qxq1
 Noài II:
W1.i1+(GD –W1)C1.t1=W2.i2+(GD –
W)C2.t2+W1.Cng2.θ 2+Qxq2
Trong ñoù:
D: löôïng hôi ñoát duøng co heä thoáng ,kg/h
i,i1,i2: haøm nhieät cuûa hôi ñoát , hôi thöù noài I
vaø noài II ,j/kg
tD, t1, t2: nhieät ñoä soâi ban ñaàu, rakhoûi noài I
vaø noài II cuûa dung dòch , 0C
CD, C1, C2:nhieät dung rieâng ban ñaàu, ra khoûi
noài I vaø noài II cuûa dung dòch , j/kg.ñoä
θ 1, θ 2:nhieät ñoä nöôùc ngöng tuï cuûa noài I vaø
0
noài II , C
Cng1, Cng2: nhieät dung rieâng cuûa nöôùc ngöng ôû
noài I vaø noài II ,j/kg.ñoä.
Qxq1,Qxq2 :nhieät maát maùt ra moâi tröôøng xung
quanh , J
GD : löôïng dung dòch luùc ban ñaàu ,kg/h
Choïn hôi ñoát , hôi thöù laø hôi baõo hoaø, nöôùc
ngöng laø loûng soâi ôû cuøng nhieät ñoä, khi ñoù ta coù:
i- Cng1. θ 1=r (θ 1) vaø i1- Cng2. θ 2=r(θ 2)

Ñaàu vaøo Ñaàu ra noài I Ñaàu ra noài II

Dung dòch NaOH : Dung dòch NaOH:
Dung dòch NaOH :
+ t1=104,07 0C + t2=66,29 0C
+ tD=103,6630C
+ C1=3480 + C2= 2580
+ CD = 3820
j/kg.ñoä j/kg.ñoä
j/kg.ñoä
Hôi thöù : + G2=2321,4 kg/h
+ GD=10000 kg/h
+θ 2 =103,16 0C Hôi thöù :
Hôi ñoát:
+ i1 =2684026 j/kg + t’2=60,7 0C
+ θ 1=126,25 0C + i2=2608444 j/kg
+Cng2 = 4232
+ i= 2720000 j/kg + W2=3839,3 kg/h
j/kg.ñoä
+ Cng1=4256,8
+ W1=3839,3
j/kg.ñoä
kg/h

Cho : Qxp1=0.05.D.(i – Cng1. θ 1) =0.05.D.r(θ 1).

Qxp1=0.05.W.(i1 – Cng2. θ 2) =0.05.W1.r(θ 2).
Với :r (θ1 ) =2189500 (j/kg )
r(θ 2)=2355560 (j/kg )
Vaäy löôïng hôi thöù boác leân ôû noài I laø :
W .i 2 + (G D − W ).C 2 .t 2 − G D .C1 .t1
W1 = =
0.95 .r (θ1 ) + i2 − C1 .t1
7678 ,6 * 2608444 + 2321 ,4 * 2580 * 66 ,29 −10000 * 3480 *104 ,07
= =
0.95 * 2189500 + 2608444 −3480 *104 ,07
3884,28kg/h

Löôïng hôi thöù boác leân ôû noài II laø:

W2=W-W1=7678,6 – 3884,28 =3794,32 kg/h
Löôïng hôi ñoát tieâu ñoát chung laø:
W1 .i1 + (G D −W1 ).C1 .t1 − G D .C D .t D
D’= =
0.95 (i1 − C ng 1 .θ1 )
=
3884 ,28 * 2684026 + (10000 − 3884 ,28 ) * 3840 *104 ,07 −10000 * 3820 *103 ,668
0.95 * ( 2684026 − 4256 ,8 *126 ,25 )
=4368,91 kg/h
c. Kieåm tra laïi giaû thieát phaân boá hôi thöù ôû caùc
noài:
3884 ,28 − 3839 ,3
C%(I) = 100 % = 1,17 % < 5% thỏa mãn yêu cầu
3839 ,3
3839 ,3 − 3794 ,32
C%(II) = 100 % = 1,17 % < 5%
3839 ,3
Vaäy :
Löôïng hôi thöù noài I laø : WI = 3884,28 kg/h
Löôïng hôi thöù noài II laø : WII = 3794,32kg/h
Löôïng hôi ñoát noài I laø : D = 4368,91kg/h
IV. TÍNH BEÀ MAËT TRUYEÀN NHIEÄT CUÛA BUOÀNG
ÑOÁT
1. Tính nhieät löôïng do hôt ñoát cung caáp:
Noài I :
Q1= D.r(θ 1) =4368,91*2189,5=9565728,5 kj/h
=2657,15 kW
- Noài II:
Q2=W1.r(θ 2) = 3884,28*2355,56=9149654,6 kj/h =
2541,57 kW
2. Tính heä soá truyeàn nhieät K cuûa moãi noài :
tm1
T q2 Coâng thöùc toång
quaùt:
 qtb
tT1 tT2 K= ∆t W/m2.ñoä
i

q1 t2
q tm2

Nhieät taûi rieâng trung bình:

q1 + q 2
- Noài I : qtb1=
2
Trong ñoù :
+ q1 : nhieät taûi rieâng phía hôi ñoát caáp cho thaønh
thieát bò. Ta coù coâng thöùc tính q1:
q1=α 1.∆ t1 (1)
Heä soá caáp nhieät cuûa hôi nöôùc baõo hoaø ngöng tuï
treân beà maët oáng thaúng ñöùng ñöôïc tính theo coâng
thöùc cuûa Nusselt:
r
α 1=2,04.A.( H .∆t ).025 w/m2.độ (*)
1

Chọn nhiệt độ khi qua ống thiết bị là tT1 =125,9

Ta có ∆t1=T1- tT1 =126,25-125,9=0,35 0 C
Nhiệt độ của lớp màng là:
tm1=0,5.( T1 +tT1)=126,075 0 C
tra các thông số trong bảng ta có các giá trị sau
A=189,82 hệ số phụ thuộc vào nhiệt độ
r( θ 1)=2189500 (j/kg), H=1,5m
α =2,04*189,82 *(2189500/(1,5*0,35))0,25=20587,31 w/m2 độ
Thay vào công thức (1) ta có
q1=20587,31*0,35=7205,56 w/m2
Hệ số cấp nhiệt khi chất lỏng sôi
α2 =ψ.αn
Với ψ :hệ số hiệu chỉnh với dung dịch va chất lỏng bất kì
λdd 0.565 ρ dd 2 C dd µdd 0,435
ψ =( ) .[( ) .( ).( )]
λn ρn Cn µn

α n
= 3,14. p 0,13.q 0,7 w/m2 độ
P :áp suất làm việc ,p=1,16 at
∆t :hiệu số nhiệt độ giữa thành và chất lỏng sôi, 0 C
Tra các thông số trên trong sổ tay ta được bảng giá trị sau: với tdd=104,070C

λ (w/m.độ) ρ (kg/m3) µ (N.S/m2) C (j/kg.độ)

-3
Nước 0,684 945,18 0,24.10 4243,7
Dung dịch 0,482 1070 3,7.10-4 3480
Suy ra ψ = 0,726

α n
= 1605,7 w/m2 độ
Chọn tổn thức nhiệt độ giữa bề mặt truyền nhiệt với dung dịch
bên trong là ∆t =6 0C
Vậy q2 =ψ . α n
.∆ t = 0,726*1605,7*6= 6994,5 w/m2
Kiểm tra lại giả thuyết:

q −q 7 20 6,5 6 − 6 99 4,5
η= 1
.1 0 0% =
2
*1 0 0% = 2,9 3% < 5% Thõa mãn điều kiện sai
1
q 1
7 20 6,5 6 số

Nhiệt tải riêng trung bình của nồi 1 là:

q + q2 7206,56 + 6994,5
qtb1= 1 2
= = 7100,53 w/m
2 2
Đối với nồi 2:
q1 + q2
qtb 2 =
2
Với q1 nhiệt tải riêng của hơi đốt cấp cho thiếc bị
q1=α 1.∆ t1
Heä soá caáp nhieät cuûa hôi nöôùc baõo hoaø ngöng tuï
treân beà maët oáng thaúng ñöùng ñöôïc tính theo coâng
thöùc cuûa Nusselt:
r
α 1=2,04.A.( H .∆t ).025 w/m2.độ
1

Chọn nhiệt độ khi qua ống thiết bị là tT1 =101,75

Ta có ∆t1=T1- tT1 =102,16-101,75=0,4 0 C
Nhiệt độ của lớp màng là:
tm1=0,5.( T1 +tT1)=101,96 0 C
tra các thông số trong bảng ta có các giá trị sau
A=179,79 hệ số phụ thuộc vào nhiệt độ
θ
r( 2)=2254100 (j/kg), H=1,5m

Suy ra α 2
=16147,35 w/m2độ
Vậy nhiệt tải riêng cấp của hơi thú cấp cho thiết bị là
q1=16147,35*0,4=6458,94 w/m2
Nhiệt tải riêng của thiết bị cấp cho dung dịch sôi cửa nồi 2 là:
q2 =ψ . α n
.∆ t
Với cách tính tương tự như ở nồi một và các giá trị được tra trong sổ tay
tdd=66,29 0C

λ (w/m.độ) ρ (kg/m3) µ (N.S/m2) C (j/kg.độ)

-3
Nước 0,665 979,87 4,74*10 4190,15
Dung dịch 0,363 1241 4*10-3 2580

p=0,211 at

λdd 0.565 ρ dd 2 C dd µdd 0,435

ψ =( ) .[( ) .( ).( )] =0,686
λn ρn Cn µn

α n
= 3,14. p 0 ,13 0 , 7
.q =1191,79 w/m2độ
0
Chọn ∆t = 7,5 C
q2 =ψ . α n
.∆ t =0,686*1191,79*7,5=6131,76 w/m2
kiểm tra lại giả thuyết ban đầu:

q − q .1 0 0% = 6 4 5 8,9 4− 6 1 3 ,17 6*1 0 0% = 3,4 6% < 5%

η = 1 2
2
q 1
6 4 5 8,9 7 Thõa mãn điều kiện
sai số
q +q =6358,25 w/m2
q tb 2
= 1

2
2

a. Heä soá truyeàn nhieät moãi noài:

- Noài I :
q 7100,53
K1= ∆t = 22,183 =320 W/m2.ñoä
tb1

iI

- Noài II :
q tb 2 6131,76
K2= ∆t = =166,3 W/m2.ñoä
iII 36,87
3. Hieäu soá nhieät ñoä höõu ích thöïc cuûa moãi noài:
- Coâng thöùc chung:
Qm ∑ ∆t i
∆t 'im = . 0
Km Q C
∑ Ki
i
trong ñoù :
Qi:nhiệt do hơi thứ cung cấp cho nồi thứ i
D1.ri
Với Qi= 3600
ri là ẩn nhiệt ngưng tụ của hơi thứ nồi thứ i
Tra vào sổ tay ta được các giá trị sau
r1=2189500 j/kg
r2 =2255173 j/kg
4368 ,91 * 2189500
Suy ra Q1 = = 265714679,79 w
3600
2255173 * 3884 ,28
Q2 = = 24335282,24 w
3600
Σ ∆ ti = ∆ tiI+∆ tiII = 22,183+36,87=59,053 0C.
Qi 178890
Σ K = 512 .18 + 334 .71 = 367 .86 + 534 .46 = 902 .32
i

- Tính cho noài I:

QI ∑ ∆t i 28.12
∆t ' iI = . = 367 .86 * = 11 .46 0
KI Qi 902 .32 C
∑K
i

- Tính cho noài II:

QII ∑ ∆t i 28.12
∆t ' iII = . = 534 .46 * = 16.66 0
K II Qi 902 .32 C
∑K
i

4. Kieåm tra laïi hieäu soá nhieät ñoä höõu ích :

- Noài I :
∆t iI − ∆ t 'iI 12.04 − 11.46
* 100% = 100% = 4.8% < 5%
∆ t iI 12.04
Thoaû maõn ñieàu
- Noài II : kieän
∆t ' iII − ∆t iII 16.66 − 16.08
100% = 100% = 3.5% < 5%
∆t 'iII 16.66

5. Dieän tích beà maët truyeàn nhieät:

- Noài I:
Q1 188410
F! = K .∆t ' = 512 .18 *11 .46 = 32 .1 m2
1 i1

- Noài II:
 Q2 178890
F2 = K .∆t ' = 334 .71 *16 .66 = 32 .08 m2
2 i2

Choïn : F1=F2 = 40 m2.