http://ebook.here.

vn Tải miễn phí ðề thi trắc nghiệm, Tài liệu học tập

RÈN LUYỆN KỸ NĂNG VẼ BIỂU ðỒ

PHÂN TÍCH SỐ LIỆU
A.Vẽ biểu ñồ:
-Biểu ñồ là một hình vẽ cho phép một cách dễ dàng ñộng thái phát triển của một hiện tượng,
mối tương quan về ñộ lớn giữa các ñối tượng, hoặc cơ cấu thành phần của một tổng thể
-Khi vẽ bất cứ loại biểu ñồ nào, cũng phải ñảm bảo ñược 3 yêu cầu:
+Khoa học (chính xác)
+Trực quan (rõ ràng, dễ ñọc)
+Thẩm mỹ (ñẹp)
-ðể ñảm bảo tính trực quan và thẩm mỹ, khi vẽ biểu ñồ người ta thường dùng ký hiệu ñể phân
biệt các ñối tượng trên biểu ñồ. Các ký hiệu thường ñược biểu thị bằng các cách: gạch nền,
dùng các ước hiệu tốn học...Khi chọn ký hiệu cần chú ý làm sao biểu ñồ vừa dễ ñọc, vừa ñẹp.
*Các loại biểu ñồ thường gặp: hình cột, tròn, ñường biểu diễn, miền..
B.Các loại biểu ñồ:
1.Nhận dạng các loại biểu ñồ:
1.1.Dạng biểu ñồ thể hiện sự phát triển:
Thể hiện các hiện tượng, ñiều kiện KT-XH về phương diện ñộng lực, quá trình phát
triển, tình hình phát triển
cột và ñường
1.2.Dạng biểu ñồ thể hiện cơ cấu:
Phản ánh cơ cấu các hiện tượng ñịa lý KT-XH
hình tròn
1.3.Dạng biến ñổi:
-Biểu ñồ thể hiện sự chuyển dịch cơ cấu
biểu ñồ miền
Dấu hiệu câu hỏi: +Vẽ biểu ñồ thể hiện sự chuyển dịch và thay ñổi cơ cấu.
+Bảng số liệu cho tương ñối nhiều năm.
-Biểu ñồ kết hợp: cột và ñường.
2.Quy trình vẽ biểu ñồ:
Lựa chọn vẽ biểu ñồ dựa vào câu hỏi và số liệu ñã cho.
-Căn cứ câu hỏi: ñọc kỹ ñể xác ñịnh
-Căn cứ bảng số liệu: không quan trọng nhưng ñối với biểu ñồ miền thể hiện rất cụ thể.
-Xử lý số liệu:
+Số liệu tuyệt ñối thường yêu cầu thể hiện sự phát triển
cột, ñường, cột kết hợp
ñường.
+Số liệu tương ñối thể hiện dạng cơ cấu và sự chuyển dịch
tròn, miền.
-Vẽ biểu ñồ: ñúng, rõ ràng, thẩm mỹ.
3.Một số biểu ñồ thường gặp:
3.1.Biểu ñồ cột:
- Cột ñơn: thể hiện sự khác biệt về quy mô số lượng của một ñại lượng nào ñó, thể hiện các ñại
lượng khác nhau có thể ñặt cạnh nhau-biểu ñồ ñơn gộp nhóm.
- Cột chồng: chồng nối tiếp thể hiện tổng ñại lượng nào ñó.
-Thanh ngang cũng là dạng biểu ñồ cột.
Ví dụ:
Diện tích cây công nghiệp nước ta (ñơn vị: nghìn ha)
Năm 1990 1995 2000 2004
Cây công nghiệp hàng năm 542 717 778 851
Cây công nghiệp lâu năm 657 902 1451 1536

GV: Trần Thị Huyền .ST. 1

http://ebook.here.vn Tải miễn phí ðề thi trắc nghiệm, Tài liệu học tập

Diện tích cây công nghiệp nước ta

nghìn ha
1800
1536
1600 1451
1400
1200
1000 902 851
717 778
800 657
542
600
400
200
0
năm
1990 1995 2000 2004
Cây công nghiệp hàng năm Cây công nghiệp lâu năm

3.2.Biểu ñồ ñường biểu diễn (ñồ thị):

-Biểu diễn sự thay ñổi một ñại lượng theo thời gian.
-Nếu có 2 ñại lượng khác nhau có thể vẽ 2 trục tung (số liệu tuyệt ñối). Còn chuyển sang số
liệu tương ñối (%) có thể vẽ 1 trục tung.
-Chọn năm ñầu tiên trong bảng số liệu trùng với gốc tọa ñộ.
Ví dụ:
Sản lượng lương thực nước ta (ñơn vị: nghìn tấn)
Năm 1980 1985 1990 1995 2000
Sản lượng lương thực 14406 18200 21489 27571 35463

Sản lượng lương thực nước ta

nghìn tấn
40000
35000 35463
30000
27571
25000
21489
20000
18200
15000 14406
10000
5000
0 năm
1980 1985 1990 1995 2000

3.3.Biểu ñồ tròn:
Dùng thể hiện quy mô và cơ cấu hiện tượng cần trình bày.
*Chú ý: xử lý số liệu tuyệt ñối sang tương ñối và xác ñịnh bán kính vòng tròn khác nhau giữa
các năm. Nếu cho số liệu tương ñối có thể vẽ 2 vòng tròn bằng nhau.
*Biểu ñồ nửa hình tròn: với nửa hình tròn là 100%
thường thể hiện cơ cấu xuất nhập khẩu.
Ví dụ: Cơ cấu dân số nước ta năm 1999 (ñơn vị: %)
Dưới tuổi lao ñộng 33.1
Trong tuổi lao ñộng 59.3
Ngoài tuổi lao ñộng 7.6

GV: Trần Thị Huyền .ST. 2

http://ebook.here.vn Tải miễn phí ðề thi trắc nghiệm, Tài liệu học tập

Cơ cấu dân số nước ta năm 1999

7.6

33.1

59.3

Dưới tuổi lao ñộng Trong tuổi lao ñộng Ngoài tuổi lao ñộng
3.4.Biểu ñồ kết hợp cột và ñường:
- Thường dùng thể hiện 2 ñối tượng khác nhau (2 trục ñứng)
lưu ý chia thời gian ñúng
theo khoảng cách từ bảng số liệu.
- Nó phản ánh 2 phương diện: thành phần và sự phát triển (bảng số liệu thường cho: chia
ra, phân ra, trong ñó…thể hiện thành phần).

Ví dụ: Số dự án và số vốn ñăng ký ñầu tư nước ngoài vào Việt Nam

Năm 1992 1994 1996 1998 2000
Số dự án 197 343 325 275 371
Tổng vốn ñăng ký (triệu USD) 2165 3765 8497 3897 2012

Số dự án và số vốn ñăng ký ñầu tư nước

ngoài vào VN
số dự án triệu USD
400 371 10000
343 325
8497 275 8000
300
197 6000
200
3765 3897 4000
100 2165 2012 2000
0 0
1992 1994 1996 1998 2000 năm

Số dự án Tổng vốn ñăng ký (triệu USD)

3.5.Biểu ñồ miền:
- Thường thể hiện cơ cấu và ñộng thái phát triển các ñối tượng.
- Là trường hợp ñặc biệt của biểu ñồ cột và ñường, có thể hiện chuỗi thời gian và cơ cấu.
- Cần xử lý số liệu ñã cho và ñưa ra bảng số liệu ñã xử lý.

GV: Trần Thị Huyền .ST. 3

http://ebook.here.vn Tải miễn phí ðề thi trắc nghiệm, Tài liệu học tập

Ví dụ:
Tỷ trọng giá trị sản xuất công nghiệp theo 2 nhóm ngành A và B nước ta (ñơn vị: %)
Năm 1980 1985 1990 1995
Nhóm A 37.8 32.7 34.9 44.7
Nhóm B 62.2 67.3 65.1 55.3

Tỷ trọng giá trị s ản xuất công gnhiệp

nhóm A và nhóm B

100%
90%
80%
70%62.2 55.3
67.3 65.1
60%
50%
40%
30%
20%37.8 44.7
32.7 34.9
10%
0%
1980 1985 1990 1995

Nhóm A Nhóm B

B. CÁC BÀI TẬP THỰC HÀNH RÈN LUYỆN KĨ NĂNG VẼ BIỀU ðỒ

Bài Tập 1:
Tỷ lệ tăng dân số nước ta thời kỳ 1960-2001 ðơn vị: %
1960 1965 1970 1979 1989 1999 2001
Tỷ lệ tăng dân số 3,4 3,1 2,8 2,5 2,3 1,6 1,4
Vẽ biểu ñồ thể hiện tỷ lệ tăng dân số nước ta thời kỳ trên và rút ra nhận xét, giải thích.
Bài Tập 2:
Tình hình sản xuất thuỷ sản nước ta. ðơn vị: nghìn tấn
Sản lượng thuỷ sản 1990 1992 1994 1996 1998 2000
-ðánh bắt 728.5 843.1 1120.9 1278.0 1357.0 1660.0
-Nuôi trồng 162.5 172.9 344.1 423.0 425.0 589.0
Vẽ biểu ñồ thể hiện cơ cấu sản lượng thuỷ sản nước ta. Nhận xét và phân tích nguyên
nhân sự phát triển.
Bài Tập 3:
ðồng bằng ðồng bằng
Cả nước
sông Hồng sông Cửu Long
Tổng diện tích ñất tự nhiên (nghìn 32924.1 1478.8 3936.1
ha) 9345.4 857.6 2970.2
-ðất nông nghiệp (nghìn ha) 77685.5 17017.7 16365.9
-Số dân (nghìn người)

a.Vẽ biểu ñồ thể hiện tổng diện tích ñất tự nhiên, ñất nông nghiệp, số dân của ðồng
bằng sông Hồng, ðồng bằng sông Cửu Long, cả nước.

GV: Trần Thị Huyền .ST. 4

http://ebook.here.vn Tải miễn phí ðề thi trắc nghiệm, Tài liệu học tập

b.Tính bình quân ñất nông nghiệp, mật ñộ dân số ðồng bằng sông Hồng, ðồng bằng
sông Cửu Long, cả nước.
c.Nhận xét ñặc ñiểm và ảnh hưởng của dân số ñối với vấn ñề phát triển kinh tế-xã hội
ðồng bằng sông Hồng, ðồng bằng sông Cửu Long, cả nước.
Bài Tập 4:
Tình trạng việc làm phân theo vùng nước ta năm 1996. ðơn vị: nghìn người
Số người chưa có
Vùng Lực lượng lao ñộng
việc làm thường xuyên
Cả nước 35886 965.5
-Trung du-miền núi phía Bắc 6433 87.9
-ðồng bằng sông Hồng 7383 182.7
-Bắc Trung Bộ 4664 123.0
-Nam Trung Bộ 3805 122.1
-Tây Nguyên 1442 15.6
-ðông Nam Bộ 4391 204.3
-ðồng bằng sông Cửu Long 7748 229.9
Hãy vẽ biểu ñồ thể hiện số người chưa có việc làm thường xuyên và rút ra nhận xét.
Bài Tập 5:
Tình hình xuất nhập khẩu nước ta. ðơn vị: triệu USD
Năm 1988 1989 1990 1992 1995 1999
Tổng giá trị xuất nhập khẩu 3795.1 4511.8 5156.4 5121.4 13604.3 23162.0
Cán cân xuất nhập khẩu -1718.3 -619.8 -384.4 +40.0 -2706.5 -82.0
a.Tính giá trị xuất khẩu và nhập khẩu.
b.Vẽ biểu ñồ thể hiện sự chuyển dịch cơ cấu xuất nhập khẩu. Rút ra nhận xét.
Bài Tập 6:
Sản lượng một số sản phẩm công nghiệp nước ta.
Năm 1995 1999 2000 2001 2002
Than (nghìn tấn) 8350 9629 11609 13397 15900
Dầu (nghìn tấn) 7620 15217 46219 16833 16600
ðiện (triệu kwh) 14665 23599 26682 30673 35562
Vẽ biểu ñồ thể hiện sản lượng một số sản phẩm công nghiệp nước ta. Rút ra nhận xét.
Bài Tập 7:
Giá trị sản xuất công nghiệp phân theo thành phần kinh tế. ðơn vị: tỷ ñồng
Thành phần kinh tế 1995 2002
-Quốc doanh 51990.5 104348.2
-Ngoài quốc doanh 25451.0 63948.0
-Khu vực có vốn ñầu tư nước ngoài 25933.2 91906.1
Vẽ biểu ñồ thể hiện giá trị sản xuất công nghiệp phân theo thành phần kinh tế và nhận
xét.
Bài tập 8: Bình quân lương thực trên ñầu người cả nước và các vùng. ðơn vị:
kg/người
Năm Cả nước ðồng bằng sông Hồng ðồng bằng sông Cửu Long
1989 331,0 315,7 631,2
1996 387,7 361,0 854,3
1999 448,0 414,0 1.012,3

GV: Trần Thị Huyền .ST. 5

http://ebook.here.vn Tải miễn phí ðề thi trắc nghiệm, Tài liệu học tập

Hãy vẽ biểu ñồ thể hiện bình quân lương thực trên ñầu người cả nước, ðồng bằng sông
Hồng, ðồng bằng sông Cửu Long và rút ra nhận xét.
Bài tập 9: Tình hình sản xuất lúa ở ðồng bằng sông Hồng.
1985 1995 1999
Diện tích cây lương thực (nghìn ha) 1.185,0 1.209,6 1.189,9
-Trong ñó lúa 1.052,0 1.042,1 1.048,2
Sản lượng lương thực (nghìn tấn) 3.387,0 5.236,2 6.119,8
-Trong ñó lúa 3.092,0 4.623,1 5.692,9
Hãy vẽ biểu ñồ thể hiện diện tích lúa so với diện tích cây lương thực ở ðồng bằng sông Hồng
qua các năm. Nhận xét vị trí ngành trồng lúa và giải thích.
Bài Tập 10: Lưu lượng nước sông Hồng các tháng ở Sơn Tây. ðơn vị: m3/s
Tháng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Lưu
1318 1100 914 1071 1893 4692 7986 9246 6690 4122 2813 1746
lượng
Vẽ biểu ñồ và rút ra nhận xét về chế ñộ nước sông Hồng.
Bài Tập 11:
Bảng thống kê chế ñộ nhiệt và mưa của trạm khí tượng thành phố Hồ Chí Minh.
Tháng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Nhiệt ñộ TB
25.8 26.7 27.9 28.9 28.3 27.5 27.1 27.1 26.8 26.7 26.4 25.7
( 0C)
Lượng mưa
14 4 10 50 218 312 294 270 327 267 116 48
TB (mm)
a.Hãy vẽ biểu ñồ thể hiện chế ñộ nhiệt và mưa ở khu vực thành phố Hồ Chí Minh.
b.Nhận xét và giải thích.

Bài Tập 12: Tình hình dân số và sản lượng lương thực nước ta.
Năm 1980 1985 1988 1990 1995 1997 2000
Dân số (nghìn người) 53.772 59.872 63.727 66.107 71.996 74.307 77.686
Sản lượng lương thực
14.406 18.200 19.583 21.489 27.571 31.584 35.463
(nghìn tấn)
a.Tính bình quân lương thực theo ñầu người qua các năm.
b.Vẽ biểu ñồ thích hợp ñể so sánh tốc ñộ phát triển dân số, sản lượng lương thực và bình
quân lương thực theo ñầu người thời kỳ trên.
c.Rút ra kết luận.
Bài Tập 13: Số dự án và số vốn ñầu tư nước ngoài vào nước ta.
Tổng vốn ñăng ký Trong ñó vốn pháp ñịnh
Năm Số dự án
( triệu USD) ( triệu USD)
1988 37 371,8 288,4
1990 108 839,0 407,5
1996 325 8.497,3 2.940,8
2001 502 2.503,0 1.044,1
a.Tính quy mô số vốn ñăng ký trung bình cho mỗi dự án.

GV: Trần Thị Huyền .ST. 6

http://ebook.here.vn Tải miễn phí ðề thi trắc nghiệm, Tài liệu học tập

b.Vẽ biểu ñồ thích hợp thể hiện số dự án, tổng vốn ñăng ký và vốn pháp ñịnh.
c.Nhận xét và giải thích.

C.Phân tích số liệu:

-ðọc kỹ câu hỏi ñể tìm ra yêu cầu và phạm vi phân tích.
-Tìm mối liên hệ giữa các số liệu, không bỏ sót dữ liệu.
-Tìm giá trị lớn nhất, nhỏ nhất, trung bình, chú ý ñột biến tăng giảm.
-Chuyển số liệu tuyệt ñối sang tương ñối ñể so sánh, phân tích.
-Chú ý mối liên hệ giữa hàng ngang và hàng dọc.
*Nếu câu hỏi yêu cầu giải thích nguyên nhân, cần liên hệ kiến thức bài học ñể giải
thích.

Bài Tập 1: Mật ñộ dân số các vùng ở nước ta. ðơn vị: người/km2
1989 1999
Cả nước 195 231
-Trung du-miền núi Bắc Bộ 103 110
-ðồng bằng sông Hồng 1030 1180
-Bắc Trung Bộ 170 196
-Nam Trung Bộ 167 195
-Tây Nguyên 41 67
-ðông Nam Bộ 219 285
-ðồng bằng sông Cửu Long 364 408
a.Nhận xét tình hình phân bố dân cư nước ta.
b.Giải thích tại sao có sự phân bố ñó ?
c.Phân tích ảnh hưởng của sự phân bố ñó ñến sự phát triển kinh tế-xã hội.
Bài Tập 2:
Nhiệt ñộ trung bình
ðịa phương
Năm Tháng nóng nhất Tháng lạnh nhất
-Hà Nội 2309 2902 1702
-Huế 2502 2903 2005
0 0
-Thành phố Hồ Chí Minh 27 6 29 7 260
Hãy trình bày và giải thích ñặc ñiểm nhiệt ñộ nước ta.
Bài tập 3:
Dựa vào bảng số liệu sau, rút ra nhận xét tình hình sản xuất nông nghiệp nước ta
1991-1996
1991 1992 1993 1994 1995 1996
-Tổng sản lượng lương thực 21.9 24.2 25.5 26.1 27.1 29.0
(triệu tấn)
+ trong ñó lúa (triệu tấn) 19.6 21.5 22.8 23.5 24.9 26.3

GV: Trần Thị Huyền .ST. 7

http://ebook.here.vn Tải miễn phí ðề thi trắc nghiệm, Tài liệu học tập

-Lương thực bình quân 324.9 348.9 359.0 360.9 372.5 386.6
(kg/người)
-Gạo xuất khẩu (triệu tấn) 1.0 1.9 1.7 1.9 2.1 3.0
-Giá gạo xuất khẩu 187 200 250 280 320 330
(USD/tấn) 12.1 13.8 14.8 15.5 16.3 16.8
-Tổng ñàn lợn (triệu con)

Bài Tập 4:
Giá trị sản xuất công nghiệp phân theo khu vực kinh tế cả nước và ðông Nam Bộ. ñơn vị:
tỷ ñồng
1995 2002
Cả nước
TỔNG SỐ 103.374 261.092
-CN quốc doanh 51.990 105.119
-CN ngoài quốc doanh 25.451 63.474
-K/v có vốn ñầu tư nước ngoài 25.933 92.499
ðông Nam Bộ
TỔNG SỐ 50.508 125.684
- CN quốc doanh 19.607 35.616
- CN ngoài quốc doanh 9.942 27.816
-K/v có vốn ñầu tư nước ngoài 20.959 62.252

a. Tính cơ cấu giá trị sản xuất công nghiệp phân theo khu vực kinh tế của cả nước và
ðNB năm 1995, 2002.
b.Tính tỷ trọng của vùng ðNB trong công nghiệp cả nước và trong từng khu vực kinh tế
năm 1995, 2002.
c.Nhận xét vị trí của ðNB trong CN cả nước và ñặc ñiểm cơ cấu CN trong vùng.
Bài tập 5: Tỷ trọng GDP phân theo các ngành kinh tế ở nước ta . ðơn vị: %

Ngành 1986 1991 1996 2000 2002

-Nông nghiệp 38,06 40,49 27,76 24,53 22,99
-Công nghiệp 28,88 23,79 29,73 36,73 38,55
-Dịch vụ 33,06 35,72 42,51 38,64 38,46
Hãy nhận xét tỷ trọng GDP phân theo các ngành kinh tế ở nước ta từ năm 1986 ñến
2002.

Phần IV: MỘT SỐ BÀI THỰC HÀNH TRONG CHƯƠNG TRÌNH ðỊA LÍ 12.
Baøi taäp 1:

GV: Trần Thị Huyền .ST. 8

http://ebook.here.vn Tải miễn phí ðề thi trắc nghiệm, Tài liệu học tập

a. Tính toác ñoä taêng tröôûng giaù trò saûn xuaát ngaønh troàng troït theo töøng nhoùm caây töø
1990-2005
Laáy 1990=100%
Naêm Toång Löông Rau Caây Caây Caây
Soá thöïc ñaäu CN aên khaùc
quaû
1990 100 100 100 100 100 100
1995 133,4 126,5 143,3 181,5 110,9 122,0
2000 183,2 165,7 182,1 325,5 121,4 132,1
2005 217,5 191,8 256,8 382,3 158,0 142,3

b. Veõ bieåu ñoà: Theå hieän toác ñoä taêng tröôûng giaù trò saûn xuaát ngaønh troàng troït theo töøng nhoùm
caây troàng töø 1990-2005 (Gioáng bieåu ñoà SGV)

c. Nhaän xeùt:
- Quan heä giöõa toác ñoä taêng tröôûng vaø söï thay ñoåI cô caáu giaù trò saûn xuaát ngaønh troàng troït:
+ Giaù trò saûn xuaát nhoùm caây coâng nghieäp taêng nhanh nhaát, caây rau ñaäu taêng nhì vaø cao hôn
toác ñoä taêng tröôûng chung (nhoùm caây CN taêng 3,82 laàn; rau ñaäu 2,57 laàn; möùc taêng chung
2,17 laàn)
Tæ troïng giaù trò saûn xuaát cuõng taêng.
+ Ngöôïc laïi toác ñoä taêng cuûa caùc nhoùm caây coøn laïi chaäm hôn toác ñoä taêng chung vì vaäy tæ
troïng cuûa caùc nhoùm caây naøy giaûm trong cô caáu troàng troït.
Söï thay ñoåI treân phaûn aùnh:
+ Trong saûn xuaát caây LTTP ñaõ coù söï phaân hoaù vaø ña daïng, caây rau ñaäu ñöôïc ñaåy maïnh SX.
+ Caây coâng nghieäp taêng nhanh gaén vôùi söï môû roäng dieän tích vuøng chuyeân canh caây coâng
nghieäp ñaëc bieät laø nhoùm caây coâng nghieäp nhieät ñôùi

Baøi Taäp 2:
Cô caáu dieän tích gieo troàng caây coâng nghieäp giai ñoaïn 1975-2005
a/ Tính tæ leä % ( Tæ troïng)
Ñôn vò :%
Naêm 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
caây
haøng 54,9 54,2 56,1 45,2 44,3 34,9 34,5
naêm
Caây
laâu 45,1 40,8 43,9 54,8 55,7 65,1 65,6
naêm

b/. Phaân tích xu höôùng:

- Töø 1975 – 2005 dieän tích caû 2 nhoùm caây coâng nghieäp ñeàu taêng nhöng caây coâng nghieäp laâu
naêm taêng nhanh hôn.
- Caây coâng nghieäp haøng naêm: toác ñoä taêng 4,1 laàn vaø taêng khoâng ñeàu; tyû troïng cao, giaûm khaù
nhanh

GV: Trần Thị Huyền .ST. 9

http://ebook.here.vn Tải miễn phí ðề thi trắc nghiệm, Tài liệu học tập

- Caây coâng nghieäp laâu naêm: toác ñoä taêng 9,4 laàn vaø taêng lieân tuïc; tyû troïng taêng nhanh.
b. Söï lieân quan:
- Toác ñoä taêng vaø cô caáu dieän tích caây coâng nghieäp laâu naêm taêng nhanh daãn ñeán söï thay ñoåi
phaân boá: hình thaønh vaø phaùt trieån caùc vuøng chuyeân canh, ñaëc bieät laø caùc caây coâng nghieäp
chuû löïc (cao su, ca phê, cheø, hoà tieâu, ñieàu…)
+ Vôùi caùc vuøng chuyeân canh lôùn: Taây Nguyeân, Ñoâng Nam Boä…

Bài tập 2:* Dựa vào bảng số liệu dưới ñây:

(ðơn vị: tỉ ñồng)
Các vùng Giá trị sản lượng
công nghiệp
Trung du miền núi phía Bắc 1824,9
ðồng bằng sông Hồng 4077,8
Bắc Trung Bộ 1021,5
Duyên hải Nam Trung Bộ 1478,8
Tây Nguyên 354,3
ðông Nam Bộ 12862,7
ðồng bằng sông Cửu Long 3.207,7
1. Hãy vẽ biểu ñồ cơ cấu giá trị sản lượng toàn ngành công nghiệp phân theo các vùng
ở nước ta năm 2004.
2. Từ biểu ñồ ñã vẽ, rút ra nhận xét về sự phân hoá giá trị sản lượng công nghiệp theo
lãnh thổ và giải thích vì sao lại có sự phân hoá ñó .
Hướng dẫn:
1. Vẽ biểu ñồ:
a. Xử lí số liệu:
(ðơn vị: %)
Các vùng Cơ cấu giá trị
sản lượng công
nghiệp
Cả nước 100
Trung du miền núi phía Bắc 7,4
ðồng bằng sông Hồng 16,4
Bắc Trung Bộ 4,1
Duyên hải Nam Trung Bộ 6,0
Tây Nguyên 1,4
ðông Nam Bộ 51,8
ðồng bằng sông Cửu Long 12,9
b. Vẽ biểu ñồ:
- Vẽ biểu ñồ hình tròn.
- Hoàn thành các bước vẽ biểu ñồ hình tròn.

2. Nhận xét và giải thích:

GV: Trần Thị Huyền .ST. 10

http://ebook.here.vn Tải miễn phí ðề thi trắc nghiệm, Tài liệu học tập

- Giá trị sản lượng công nghiệp giữa các vùng không ñều. Có thể chia thành 4 mức ñộ
khác nhau:
+ Vùng có giá trị sản lượng công nghiệp rất cao: ðông Nam Bộ.
+ Vùng có giá trị sản lượng công nghiệp cao: ñồng bằng sông Hồng và ñồng bằng sông
Cửu Long.
+ Vùng có giá trị sản lượng công nghiệp trung bình: trung du và miền núi phía Bắc, Bắc
Trung Bộ, duyên hải miền Trung.
+ Vùng có giá trị sản lượng công nghiệp thấp: Tây Nguyên.
- Có sự phân hóa giữa các vùng là do khác nhau về:
+ Vị trí ñịa lí, tài nguyên thiên nhiên.
+ Lực lượng lao ñộng, nhất là lao ñộng có tay nghề.
+ Cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất - kĩ thuật.
+ các lí do khác.
Bài tập 3: Veõ bieåu ñoà theå hieän qui moâ vaø cô caáu dieän tích caây coâng nghieäp laâu naêm cuûa
caû nöôùc, trung du mieân nuùi Baêc Boä vaø Taây Nguyeân naêm 2005 .
• Xöû lí soá lieäu: Laáy toång giaù trò cuûa caû nöôùc, trung du mieàn nuùi BB vaø Taây Nguyeân laø
100%, caùc loaïi caây tính cô caáu % theo toång dieän tích.
CÔ CAÁU DIEÄN TÍCH CAÂY COÂNG NGHIEÄP NAÊM 2005(Ñôn vò %)
Caû nöôùc Trung du vaø mieàn Taây Nguyeân
nuùi BB
Caây coâng nghieäp 100 100 100
laâu naêm
Caø pheâ 30.4 3.6 70.2
Cheø 7.5 87.9 4.3
Cao su 29.5 - 17.2
Caùc caây khaùc 32.6 8.5 8.3

• Tính qui moâ:

Laáy qui moâ baùn kính dieän tích caây coâng nghieäp cuûa Trung du mieàn nuùi phía Baéc laø 1
ñvbk thì qui moâ baùn kính dieän tích caây coâng nghieäp cuûa Taây Nguyeân vaø caû nöôùc laàn löôït
laø:
- Taây Nguyeân = 2,64 (ñvbk)
- Caû nöôùc = 14,05 (ñvbk)
• Veõ bieåu ñoà:
Bieåu ñoà theå hieän qui moâ vaø cô caáu dieän
tích caây coâng nghieäp laâu
naêm cuûa caû 32.6
30.4
Caø pheâ
nöôùc, trung 32.6 30.4 Caø pheâ
Cheø
du vaø mieàn Cheø
Cao su
nuùi BB, Taây Cao su
7.5 Caùc caây khaùc
Nguyeân Caùc caây khaùc
7.5
29.5
29.5

GV: Trần Thị Huyền .ST. 11

http://ebook.here.vn Tải miễn phí ðề thi trắc nghiệm, Tài liệu học tập

8.5
3.6
0 Caø pheâ

Cheø
Trung du mieàn Taây Nguyeân
Cao su
Caû nöôùc
Caùc caây khaùc nuùi phía Baéc
87.9

- Nhaâïn xeùt vaø giaûi thích veà nhöõng söï gioáng nhau vaø khaùc nhau trong
saûn xuaát caây coâng nghieäp laâu naêm giữa trung du mieàn nuùi BB vôùi Taây Nguyeân:

• Gioáng nhau:
a. Qui moâ:
- Laø hai vuøng chuyeân canh caây coâng nghieäp lôùn cuûa caû nöôùc (veà dieän tích vaø saûn
löôïng)
- Möùc ñoä taäp trung hoùa ñaát ñai töông ñoái cao, caùc khu vöïc chuyeân canh caø pheâ, cheø…
taäp trung treân qui moâ lôùn, thuaän lôïi cho vieäc taïo ra vuøng saûn xuaát haøng hoùa lôùn phuïc
vuï nhu caàu trong nöôùc vaø xuaát khaåu
b. Veà höôùng chuyeân moân hoùa
- Ñeàu taäp trung vaøo caây coâng nghieäp laâu naêm
- Ñaït hieäu quaû kinh teá cao
c. Veà ñieàu kieän phaùt trieån
- Ñieàu kieän töï nhieân: ñaát, nöôùc, khí haäu laø nhöõng theá maïnh chung
- Daân cö coù kinh nghieäm trong vieäc troàng vaø cheá bieán saûn phaåm caây coâng nghieäp
- Ñöôïïc söï quan taâm cuûa Nhaø nöôùc veà chính saùch, ñaàu tö.

• Khaùc nhau:
Trung du vaø mieàn nuùi Baéc Boä
Laø vuøng chuyeân canh caây
Veà vò trí vaø vai troø
coâng nghieäp lôùn thöù 3 caû
cuûa töøng vuøng
nöôùc
+ Quan Troïng nhaát laø Cheø,
Veà höôùng chuyeân Sau ñoù laø Queá, Sôn, Hoài.
moân hoùa + Caùc caây coâng nghieäp ngaén
ngaøy coù thuoác laù, ñaäu töông
Taây Nguyeân
Laø vuøng chuyeân canh caây coâng
nhieäp lôùn thöù 2 caû nöôùc
+ Quan trong nhaát laø caø pheâ, sau
ñoù laø cao su , cheø
+ moät soá caây coâng nghieäp ngaén
ngaøy: daâu taèm, boâng vaûi

GV: Trần Thị Huyền .ST. 12

http://ebook.here.vn Tải miễn phí ðề thi trắc nghiệm, Tài liệu học tập

Veà ñieàu kieän phaùt + Mieàn nuùi bò chia caét + Cao nguyeân xeáp taàng vôùi
trieån + Coù muøa ñoâng laïnh coäng vôùi nhöõng maët baèng töông ñoái baèng
• Ñòa hình ñoä cao ñòa hình neân coù ñieàu phaúng
• Khí haäu kieän phaùt trieån caây caän nhieät + Caän xích ñaïo vôùi muøa khoâ saâu
• Ñaát ñai (cheø) saéc
• KT-XH + Ñaát feralit treân ñaù phieán, ña + Ñaát bazan maøu môõ, taâng
gôø nai vaø caùc laoij ñaù meï phoâng hoùa saâu, phaân boá taäp
khaùc trung
- Laø nôi cö truù - Vuøng nhaäp cö lôùn
cuûa nhieàu daân toäc ít nhaát nöôùc ta
ngöôøi - Cô sôû haï taàng coøn
- Cô sôû cheá bieán thieáu nhieàu
coøn haïn cheá
• Giaûi thích: Nguyeân nhaân cuûa söï khaùc bieät veà höôùng chuyeân moân hoùa caây coâng
nghieäp ôû 2 vuøng
- Do söï khaùc nhau veà ñieàu kieän töï nhieân:
+ Trung du mieàn nuùi BB coù muøa ñoâng laïnh, ñaát feralit coù ñoä phì khoâng cao, ñòa hình nuùi
bò caét xeû, ít maët baèng lôùn daãn ñeán qui moâ saûn xuaát nhoû.
+ Taây Nguyeân coù neàn nhieät cao, ñòa hình töông ñoái baèng phaúng, ñaát badan coù ñoï phì
cao, thích hôïp vôùi qui hoaïch caùc vuøng chuyeân canh coù qui moâ lôùn vaø taäp trung
- Coù söï khaùc nhau veà ñaëc ñieåm daân cö, ñaëc ñieåm khai thaùc laõnh thoå, taäp quaùn saûn xuaát
+ Trung du mieàn nuùi BB: daân cö coù kinh nghieäm trong troàng vaø cheá bieán cheø töø laâu ñôøi
+ Taây Nguyeân: daân cö coù kinh nghieäm trong troàng vaø cheá bieán caø pheâ

Bài tập 4:* Dựa vào bảng số liệu dưới ñây:

DIỆN TÍCH VÀ SẢN LƯỢNG CÀ PHÊ (NHÂN)
Năm Diện tích gieo trồng Sản lượng cà phê
(nghìn ha) (nghìn tấn)
1980 22,5 8,4
1985 44,7 12,3
1990 119,3 92,0
1995 186,4 218
1997 270,0 400,2

1. Hãy vẽ biểu ñồ kết hợp (biểu ñồ ñường và biểu ñồ cột) ñể thể hiện diễn biến về diện
tích và sản lượng cà phê trong thời kì 1980 - 1997.
2. Hãy phân tích các nhân tố tạo ra sự phát triển mạnh sản xuất cà phê trong thời gian kể
trên.
3. Phân tích mối quan hệ giữa diễn biến về diện tích và sản lượng cà phê qua các năm.
II. Vẽ biểu ñồ và nhận xét

GV: Trần Thị Huyền .ST. 13

http://ebook.here.vn Tải miễn phí ðề thi trắc nghiệm, Tài liệu học tập

1. Vẽ biểu ñồ:

300 270
250
Diện tích
200 186.4
gieo trồng
150 119.3
100 Sản lượng
cà phê
50 22.5 27.4

0
1980 1985 1990 1995 1997

2. Các nhân tố tạo ra sự phát triển của sản xuất cà phê

- Nước ta có tài nguyên dồi dào ñể phát triển cây cà phê (ñất ñỏ ba dan, khí hậu nhiệt ñới
gió mùa cận xích ñạo)
- Chính sách ñẩy mạnh sự phát triển cây công nghiệp chủ ñạo cho xuất khẩu, trong ñó có
cây cà phê ở Tây Nguyên, ðông Nam bộ.
- Tác ñộng của công nghiệp chế biến.
- Yếu tố thị trường, tác ñộng của hoạt ñộng ngoại thương.
3. Mối quan hệ giữa diện tích và sản lượng cà phê qua các năm
- Diện tích và sản lượng cà phê ñều tăng.
- Giai ñoạn ñầu (1980-1985) diện tích gieo trồng tăng nhanh, sản lượng cà phê tăng
chậm. ðó là vì tăng diện tích nhưng nhiều diện tích chưa cho thu hoạch. cà phê là cây
công nghiệp lâu năm, phải mất một số năm từ khi gieo trồng mới cho sản phẩm.
- trong thời kì tiếp theo, sản lượng cà phê tăng nhanh hơn nhiều so với diện tích gieo
trồng. ðó là vì diện tích cà phê gieo trồng ở giai ñoạn trước ñã cho năng suất cao và ổn
ñịnh.

GV: Trần Thị Huyền .ST. 14