You are on page 1of 70

CAÙC BAØI TOAÙN VEÀ HEÄ LÖÏC PHAÚNG 1

PHAÀN A: TÓNH HOÏC

1. CAÙC BAØI TOAÙN VEÀ HEÄ LÖÏC PHAÚNG


1.1. BAØI TOAÙN 1 VAÄT:
BAØI 1.1: Duøng löïc keùo Q naèm ngang ñeå keùo baùnh xe
ñoàng chaát troïng löôïng P, baùn kính R töø maët ñöôøng A vöôït leân Q
treân maët ñöôøng B. Chieàu cao cheânh leäch giöõa 2 maët ñöôøng B
h
R
h (Hình 1.1). Xaùc ñònh phaûn löïc taïi A, B. Vôùi trò soá Q naøo A
2
thì baùnh xe seõ vöôït qua baäc. Hình 1.1

3 2 3
Traû lôøi: NA  P  Q ; NB  Q . Xe vöôït qua baäc khi Q  3P
3 3
(Höôùng daãn: xe vöôït baäc khi noù rôøi khoûi A: N A  0 )

BAØI 1.2: Moät chieác ñeøn ñöôøng naëng 300N ñöôïc treo A C
vaøo coät nhôø caùc thanh ngang AC  1,2m vaø thanh choáng
BC  1,5m . Boû qua troïng löôïng caùc thanh. Tìm öùng löïc S1 vaø
S2 trong caùc thanh AC vaø BC. Giaû thieát caùc ñieåm A, B, C gaén B
baûn leà (Hình 1.2)
Traû lôøi: S1  400 N ; S 2  500 N

Hình 1.2

BAØI 1.3: Daàm ñoàng chaát CB  4m , troïng löôïng C B


Q  5kN ñöôïc giöõ naèm ngang nhôø töïa leân caùc caïnh töôøng taïi A A
vaø B. Bieát AB  0,05m (Hình 1.3). Xaùc ñònh phaûn löïc taïi A vaø B P
neáu taïi ñaàu C cuûa daàm treo vaät naëng P  40kN . Hình 1.3
Traû lôøi: N A  3400kN ; N B  3355kN

BAØI 1.4: Thanh AB ñöôïc gaén vaøo töôøng nhôø baûn leà D
A vaø giöõ naèm ngang nhôø thanh CD; thanh CD coù 2 ñaàu noái P
baûn leà vôùi thanh AB vaø traàn. Goùc nghieâng giöõa 2 thanh laø 600,
A C B
troïng löôïng caùc thanh khoâng ñaùng keå. Cho AC  2m; CB  1m
(Hình 1.4). Tìm phaûn löïc taïi A vaø C khi ñaàu B chòu löïc thaúng Hình 1.4
ñöùng P  10kN .
Traû lôøi: X A  5 3kN ; YA  5kN ; SCD  10 3kN
(Höôùng daãn: CD laø lieân keát thanh, taïi C chòu öùng löïc SCD).
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 2
BAØI 1.5: Caàu (xem laø ñoàng chaát) AB  2a , troïng löôïng P naèm treân goái coá
ñònh A vaø goái di ñoäng B. ÔÛ taàm cao h coù löïc gioù naèm ngang Q. Xaùc ñònh phaûn löïc taïi
A vaø B trong 2 tröôøng hôïp:
a.- Goái di ñoäng B di chuyeån treân maët phaúng naèm ngang (Hình 1.5a).
b.- Goái di ñoäng B di chuyeån treân maët phaúng nghieân goùc 300 vôùi phöông ngang
(Hình 1.5b).

Q Q
h h B
A B A
30°
2a 2a
a.- b.-
Hình 1.5
P h P h
Traû lôøi: a.- X A  Q ; YA   Q ; NB   Q
2 2a 2 2a
P  h  P h P h
b.- X A   Q  1 ; YA   Q ; NB  Q
2 3  2a 3  2 2a 3 a 3

BAØI 1.6: Voøm ñoái xöùng chòu taùc duïng cuûa a


b
heä löïc ñöôïc thu goïn thaønh löïc Q  400kN ñaët taïi M
D vaø ngaãu löïc M D  1200kNm . Troïng löôïng voøm 
P  800kN , caùc kích thöôùc a  10m ; b  2m ; h Q P
h  5m vaø   600 (Hình 1.6). Xaùc ñònh phaûn löïc A B
taïi caùc goái töïa A vaø B.
Hình 1.6
Traû lôøi: N A  697 kN ; X B  200kN ; YB  449kN

BAØI 1.7: Daàm ñoàng chaát AB troïng löôïng B


P coù ñaàu A töïa vaøo goùc töôøng vaø neàn nhaün, ñaàu B C
töïa vaøo neàn nhaün nghieâng vôùi phöông ngang goùc
 P 
. Bieát daàm nghieâng vôùi phöông ngang goùc  A
(Hình 1.7). Tìm phaûn löïc taùc ñoäng leân daàm taïi A Hình 1.7
vaø B.
Traû lôøi:
sin  cos   cos  cos   cos 
XA  P ; YA  1   P ; NB  P
2cos      2cos       2cos     
CAÙC BAØI TOAÙN VEÀ HEÄ LÖÏC PHAÚNG 3

BAØI 1.8: Nhaãn A loàng vaøo taâm O naèm trong maët B


phaúng thaúng ñöùng. Treo vaøo nhaãn vaät naëng P. Maët khaùc, buoäc
vaøo nhaãn sôïi daây meàm nheï ABC, ñaàu C (sau khi vaét qua roøng
 C
Q
roïc B ñaët ôû vò trí cao nhaát cuûa ñöôøng troøn) treo vaät naëng Q O
(Hình 1.8). Xaùc ñònh goùc  öùng vôùi vò trí caân baèng cuûa nhaãn. A
Q
Traû lôøi:   arccos P
2P
Hình 1.8

BAØI 1.9: Thanh ñoàng chaát AB troïng löôïng B


P  20 N coù truïc quay naèm ngang A, ñaàu B treo vaät naëng
P1
P1  200 N . Cuõng taïi ñaàu B buoäc sôïi daây, ñaàu daây kia sau
D A 
khi vaét qua roøng roïc nhoû D treo vaät naëng Q  200 N . Bieát
A naèm ngang vaø AD  AB (Hình 1.9). Tìm goùc nghieâng  Q
cuûa thanh khi caân baèng ñoàng thôøi tìm phaûn löïc taïi baûn leà A.
Hình 1.9

Traû lôøi: sin  0,508 ; X A  172,3N ; YA  321,6 N
2

BAØI 1.10: Xaùc ñònh phaûn löïc taïi 1,5kN 2kNm


m
ngaøm A cuûa daàm naèm ngang AB troïng
löôïng khoâng ñaùng keå chòu löïc nhö Hình A B
D
1.10. 

3m 2m 4kN
Traû lôøi: X A  2,83kN ;
YA  1,67kN ; mA  5,39kNm Hình 1.10

BAØI 1.11: Xaùc ñònh phaûn löïc taïi ngaøm 4kNm 4kN
m
O cuûa daàm naèm ngang OA troïng löôïng khoâng 2kN
m
ñaùng keå chòu löïc nhö Hình 1.11. A O
B
Traû lôøi: X O  2,5kN ;
5kN  4,5m 3m
YO  13,67 kN ; mO  27,02kNm
Hình 1.11
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 4

BAØI 1.12: Löïc Q naèm ngang ñaët vaøo Q E


ñaàu E cuûa moùc ABCDE bò ngaøm ñaàu A vaø coù
daïng nhö Hình 1.12 ( AB  DE vaø baèng baùn
B
kính R cuûa ½ ñöôøng troøn BCD). Xaùc ñònh phaûn A D
löïc ngaøm A, noäi löïc ôû caùc tieát dieän B, C, D. R
Traû lôøi:
C
Hình 1.12
X A  Q ; YA  0 ; mA  Q.R X B  Q ; YB  0 ; mB  Q.R
X C  Q ; YC  0 ; mC  2QR X D  Q ; YD  0 ; mD  QR

BAØI 1.13: Xe (A) chaïy treân (A)


2 baùnh xe D vaø E caùch nhau 2m. Xe
mang theo caàn naèm ngang BC  5m ,
ñaàu caàn laø gaàu C chôû quaëng naëng D E
Q  15kN (Hình 1.13). Xaùc ñònh B C
troïng löôïng P cuûa xe (taùc duïng treân
ñöôøng trung tröïc cuûa DE ñi qua B) Hình 1.13
ñeå xe khoâng laät.
Traû lôøi: P  60kN

BAØI 1.14: Tìm beà daøy caàn


thieát cuûa chaân ñaäp ñeå ñaäp khoâng bò laät
khi nöôùc ôû möùc cao nhaát h  6m saùt
h h
maët ñaäp. Xeùt 2 tröôøng hôïp sau:
a.- Tieát dieän ñaäp laø tam giaùc
(Hình 1.14a).
a.- b.-
b.- Tieát dieän ñaäp laø hình thang
Hình 1.14
coù ñaùy nhoû baèng ½ ñaùy lôùn. Bieát troïng
löôïng rieâng cuûa ñaäp laø 24 kN 3 vaø
m
cuûa nöôùc laø 10 kN 3 (Hình 1.14b)
m
15 15
Traû lôøi: a.- a   m b.- a   m
2 11
CAÙC BAØI TOAÙN VEÀ HEÄ LÖÏC PHAÚNG 5

1.2. BAØI TOAÙN HEÄ VAÄT:


BAØI 1.15: Hai thanh AB vaø CD ñöôïc giöõ B E
A D
naèm ngang nhôø gaén caùc baûn leà A vaø D, töïa leân muõi C
E vaø töïa leân nhau taïi B (C). Kích thöôùc cho treân
Hình 1.15, boû qua troïng löôïng caùc thanh. 2 quaû caàu 3a a a a a
naèm treân thanh coù cuøng troïng löôïng P. Tìm phaûn
löïc taïi A, D, E vaø löïc neùn taïi B. Hình 1.15

P P 13 3
Traû lôøi: X A  0 ; YA  ; X D  0 ; YD  ; N E  P ; N B  P
4 8 8 4

BAØI 1.16: 2 thanh AD P q


vaø DC ñöôïc noái baûn leà vôùi 45°
nhau taïi D vaø coù caùc lieân keát A B D
C
baûn leà A, goái töïa con laên B vaø
8m 2m 5m 5m
C chòu caùc löïc P  4kN vaø löïc
phaân boá ñeàu treân ñoaïn BC vôùi
Hình 1.16

cöôøng ñoä phaân boá q  2 kN . Boû qua troïng löôïng caùc thanh. Kích thöôùc cho treân
m
Hình 1.16. Xaùc ñònh phaûn löïc taïi A, B, C vaø D.
Traû lôøi: X A  2,82kN ; YA  4, 43kN ; N B  22, 26kN ;
N C  5kN ; X D  0 ; YD  5kN

BAØI 1.17: Thanh AB ñöôïc giöõ thaúng ñöùng nhôø 3l=1,5m l


P
lieân keát ngaøm vôùi neàn taïi A, chòu taùc duïng cuûa löïc B
phaân boá ñeàu naèm ngang doïc theo chieàu daøi thanh vôùi
q C 45° F D
cöôøng ñoä q  2 kN . Thanh CD ñöôïc gaén baûn leà vaøo
m
4l
thanh AB taïi C vaø ñöôïc giöõ naèm ngang nhôø thanh
choáng EF (taïi E vaø F cuõng ñöôïc gaén baûn leà vaøo AB vaø
CD). Taùc duïng löïc P  10kN thaúng ñöùng taïi D. Boû E
qua troïng löôïng caùc thanh. Caùc kích thöôùc cho treân A
Hình 1.17 ( l  0,5m ). Hình 1.17
Xaùc ñònh phaûn löïc taïi A, C vaø caùc öùng löïc trong thanh EF.
Traû lôøi: X A  4kN ; YA  10kN ; mA  24kNm
X C  13,33kN ; YC  3,33kN ; S EF  18,86kN (chòu neùn)
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 6

BAØI 1.18: Cho heä thanh chòu löïc vaø lieân


4m
keát nhö Hình 1.18. Cho P  5kN , M  30kNm , C
q  0,9 kN . Xaùc ñònh phaûn löïc taïi A, B vaø C. 4m P
m
4m
Traû lôøi: B
X A  7,00kN ; YA  2,89kN ; mA  23,75kNm ; M
X B  2,5kN ; YB  2,89kN ; N C  7, 21kN 5m q

A
Hình 1.18

BAØI 1.19: Cho heä thanh chòu löïc vaø P1 M P2


q
lieân keát nhö Hình 1.19. Cho P1  14kN ;
45° C
P2  12kN ; q  0,9 kN ; M  20kNm . Xaùc D B
m 45°
2m 2m 2m 1,5m 1,5m
ñònh phaûn löïc taïi A, B vaø C.
A
Hình 1.19
Traû lôøi: X A  22,57 kN ; YA  8,77 kN ; mA  48, 28kNm
X B  12,67 kN ; YB  0,67 kN ; N C  17,91kN

BAØI 1.20: Ñoaïn ñöôøng doác nghieâng


goùc 300 goàm 2 ñoaïn AB  60m vaø BC  20m
80m
noái vôùi nhau baèng baûn leà B vaø ñöôïc giöõ bôûi
goái coá ñònh A vaø 2 coät choáng CC vaø DD. Boû 70m
qua troïng löôïng daàm vaø caùc coät. Treân ñöôøng 60m
C
coù ñoaïn taøu AE, troïng löôïng phaân boá ñeàu, moãi q E
40m B
meùt daøi laø 20kN. Tìm phaûn löïc taïi A, öùng löïc D
caùc coät vaø löïc taùc duïng töông hoã taïi B. Cho
30° D C
AD  40m ; AE  70m . (Chieàu cao ñoaøn taøu A
khoâng ñaùng keå) (Hình 1.20).
Hình 1.20
Traû lôøi: X A  0 ; YA  225kN ; SC  50kN ; S D  1125kN ;
X B  0 ; YB  150kN
CAÙC BAØI TOAÙN VEÀ HEÄ LÖÏC PHAÚNG 7

BAØI 1.21: Thanh ñoàng chaát AB troïng löôïng P gaén B


vôùi neàn baèng baûn leà A vaø töïa treân quaû caàu O, quaû caàu naøy
ñoàng chaát troïng löôïng Q, töïa leân neàn vaø ñöôïc giöõ nhôø daây
AO (noái taâm O vôùi choát baûn leà A). Bieát thanh nghieâng 600 O
vôùi neàn (Hình 1.21). Tìm caùc phaûn löïc taïi A, D vaø söùc caêng
daây AO. A D
60°
3 3 P P
Traû lôøi: XA  P ; YA  P ; N D  Q  ; T 
4 4 2 2 Hình 1.21

BAØI 1.22: Treân ñöôøng naèm ngang, xe AB C


troïng löôïng Q mang caàn BC troïng löôïng P1 quay
D
ñöôïc quanh truïc B vaø ñöôïc giöõ bôûi daây ED. Ñaàu C P
cuûa caàn gaén moät roøng roïc nhoû kích thöôùc khoâng ñaùng A E
60°
keå, moät daây meàm nheï vaét qua roøng roïc, moät ñaàu daây B
buoäc vaät naëng P, ñaàu kia buoäc vaøo A. Cho
AE  EB  BD  DC vaø caàn nghieâng vôùi phöông A' B'
naèm ngang goùc 600. Hình 1.22
Tìm phaûn löïc taïi 2 baùnh xe ôû A vaø B, söùc caêng daây ED vaø löïc taùc duïng töông
hoã taïi baûn leà B, ñieàu kieän ñeå xe khoâng bò laät quanh baùnh xe B.
Q P1 P Q 5 3
Traû lôøi: N A    ; N B   P1  P ; TDE  P1 ;
2 4 2 2 4 2
3 3
XB   P1  P  ; YB   P  P1 
2 2
P1
Ñieàu kieän xe khoâng laät: Q  P
2

BAØI 1.23: Hai thanh AB  4a, AC  2a troïng löôïng


B
khoâng ñaùng keå ñöôïc gheùp cöùng vôùi nhau (ngaøm) ôû A vaø caém 2a

saâu vaøo töôøng (ngaøm) ôû C. Cho BAC   600 vaø AC naèm ngang. Q
Taïi ñieåm giöõa vaø thaúng goùc vôùi AB taùc duïng löïc Q (Hình 2a
1.23). Tìm phaûn löïc taïi C vaø löïc taùc duïng töông hoã taïi A.
60°
3 Q A
Traû lôøi: XC   Q ; YC  ; mC  Qa ; C
2 2 2a
3 Q
XA   Q ; YA  ; mA  2Qa Hình 1.23
2 2
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 8

BAØI 1.24: Giaøn goàm 7 thanh chòu löïc nhö 2kN


Hình 1.24 vaø ñöôïc ñôõ baèng goái coá ñònh B vaø goái di C 2kN
ñoäng A. Tìm phaûn löïc taïi A, B vaø öùng löïc trong caùc 60° 4
E
thanh. 2kN 5
6 3
1kN
60° 7
Traû lôøi: XB  0 ; YB  2,75kN ; A 60° B
1 D 2
N A  4, 25kN ; S1  1,30kN ; S 2  3,03kN ; 2m 2m
S3  3,50kN ; S 4  2,50kN ; S5  2,60kN ;
S6  1,73kN ; S7  1,73kN Hình 1.24

BAØI 1.25: Xaùc ñònh öùng löïc trong caùc thanh C D


vaø phaûn löïc taïi goái töïa coá ñònh D vaø goái töïa di ñoäng E 4
cuûa giaøn chòu löïc nhö Hình 1.25. a 1 3 5 7
Traû lôøi: S1  2 P ; S 2   P ; S3   P ; 2 6
A B E
S 4  P ; S5  2 2 P ; S6  3P ; S7  0 ; N E  3P ; P a P a
X D  3P ; YD  2 P
Hình 1.25

BAØI 1.26: Xaùc ñònh phaûn löïc P P


taïi A vaø B cuõng nhö öùng löïc taïi caùc D 1 C 1,5P
P=1kN
thanh cuûa giaøn phaúng chòu löïc nhö 4
Hình 1.26. E 3 2
a
8 5
Traû lôøi: A 9
7
6
F B
X A  1,5kN ; YA  0,75kN ;
N B  3,75kN ; a=4m a a
Hình 1.26
S1  2,50kN ; S 2  1, 41kN ; S3  2, 25kN ; S 4  2,80kN ; S5  1,12kN ;
S6  0 ; S7  0 ; S8  1,68kN ; S9  0

BAØI 1.27: Cho giaøn nhö Hình P1 =20kN


1.27. Xaùc ñònh phaûn löïc taïi A, B vaø öùng D C
P4 =20kN
löïc trong caùc thanh 1, 2, 3 vaø 4. 4
1
Traû lôøi: X A  20kN ; a 3
YA  30kN ; N B  40kN ; A 2 B
E F
S1  56,57 kN ; S 2  40kN ; S3  40kN ;
S 4  20kN P2 =20kN P3 =30kN
a a a
Hình 1.27
CAÙC BAØI TOAÙN VEÀ HEÄ LÖÏC PHAÚNG 9

BAØI 1.28: Hai baùnh xe 1 vaø 2 1


ñoàng chaát troïng löôïng P1  981N vaø 60°Q
P
P2  1 töïa treân 2 ñöôøng ñoái nghieâng O1 2
2
nhaün vôùi caùc goùc nghieâng 600 vaø 450. 15° O2
Truïc cuûa 2 baùnh xe ñöôïc gaén baûn leà vôùi
thanh O1O2 boû qua troïng löôïng. Hoûi löïc
taùc duïng leân truïc 2 baùnh xe baèng bao 60° 45°
nhieâu ñeå heä caân baèng ôû vò trí truïc O1O2
Hình 1.28
leäch vôùi phöông ngang goùc 150. Bieát Q
nghieâng vôùi phöông thaúng ñöùng goùc 600
(Hình 1.28).
Traû lôøi: Q  262,86 N

BAØI 1.29: Hai khoái truï ñoàng chaát taâm A


2
C1, C2 troïng löôïng P1  10 N , P2  30 N naèm 1
töïa leân nhau trong moät goùc vuoâng taïo bôûi 2 O1 O2
B
maët OA vaø OB nghieâng 600 vaø 300 so vôùi 
phöông ngang (Hình 1.29). Tìm goùc nghieâng 
cuûa ñoaïn noái 2 taâm C1 vaø C2 khi heä caân baèng 60° O 30°
cuõng nhö tìm löïc eùp cuûa 2 khoái truï leân nhau.
Traû lôøi:   00 ; N  17,3 N Hình 1.29

BAØI 1.30: Thanh ñoàng chaát OA troïng löôïng P ñöôïc quay O


ñöôïc quanh truïc O vaø töïa taïi ñieåm giöõa B cuûa noù leân quaû caàu 
30°
ñoàng chaát C. Quaû caàu naøy coù troïng löôïng Q, baùn kính R ñöôïc treo D
vaøo truïc O nhôø daây OD  R . Bieát OD hôïp vôùi OA goùc 300 (Hình B
1.30). Tìm goùc leäch  giöõa OD vaø ñöôøng thaúng ñöùng khi heä caân C
baèng.
3P
Traû lôøi: tan   A
4Q  3P
Hình 1.30
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 10

BAØI 1.31: Quaû caàu ñoàng chaát troïng löôïng Q ñöôïc treo vaøo O
traàn O nhôø sôïi daây OD baèng baùn kính. Taïi O treo sôïi daây meàm nheï

OA, ñaàu A buoäc vaät naëng troïng löôïng P (Hình 1.31). Tìm goùc leäch
D
cuûa sôïi daây OD so vôùi phöông thaúng ñöùng khi heä caân baèng.
C
P
Traû lôøi: sin  
2 Q  P 

A
Hình 1.31

BAØI 1.32: Thanh ñoàng chaát AB chieàu daøi 8a, troïng löôïng P A
ñöôïc gaén baûn leà taïi A. Doïc theo thanh laép trôn con chaïy O coù troïng
D
O
löôïng 2P, con chaïy O ñöôïc treo vaøo daây OD. Bieát OD  AD  a
(Hình 1.32). Xaùc ñònh khoaûng caùch AO khi heä caân baèng, ñoàng thôøi C
xaùc ñònh löïc caêng daây OD, phaûn löïc baûn leà A vaø löïc taùc duïng töông
hoã giöõa con chaïy vaø thanh AB.
B
Traû lôøi: AO  a ; T  2 3P ; X A   3P ; YA  0 ; N  2 P
Hình 1.32
CAÙC BAØI TOAÙN VEÀ HEÄ LÖÏC PHAÚNG 11

1.3. BAØI TOAÙN MA SAÙT:


BAØI 1.33: Thang ñoàng chaát troïng löôïng P töïa vaøo töôøng
trôn thaúng ñöùng vaø saøn khoâng trôn naèm ngang. Bieát heä soá ma saùt A
tröôït giöõa thang vaø saøn laø f (Hình 1.33). Phaûi ñaët thang nghieâng
Q
moät goùc  vôùi saøn baèng bao nhieâu ñeå moät ngöôøi troïng löôïng Q C
coù theå treøo leân ñænh thang.
P 
2Q  P B
Traû lôøi: tan 
2 f Q  P  Hình 1.33

BAØI 1.34:  Voøng troøn O baùn kính R ñaët coá ñònh


trong maët phaúng thaúng ñöùng. Thanh ñoàng chaát AB coù 2 ñaàu A, R
B coù theå tröôït treân voøng troøn O. Heä soá ma saùt tröôït giöõa 2
b O
thanh vaø voøng troøn laø f. Bieát khoaûng caùch OC töø taâm voøng A 
troøn ñeán thanh AB baèng b (Hình 1.34). Xaùc ñònh goùc  hôïp
C
bôûi OC vaø ñöôøng kính thaúng ñöùng cuûa voøng troøn khi thanh caân
baèng. B
Hình 1.34
b 2 1  f 
2

Traû lôøi: cot   2 f


R f

BAØI 1.35: Truïc (A) troïng


löôïng Q ñaët treân maùy tröôït naèm Q 
ngang (B) taïo bôûi 2 maët phaúng (A) (A)
nghieâng hôïp vôùi nhau goùc . Bieát
P
heä soá ma saùt tröôït giöõa truïc vaø
maùng laø f (Hình 1.35). Tìm löïc (B) (B)
ngang P coù theå keùo tröôït truïc (A).
f Hình 1.35
Traû lôøi: P Q

sin
2

BAØI 1.36: Truï ñoàng chaát troïng löôïng Q, baùn kính R naèm A P P B
keïp giöõa 2 thanh ngang OA vaø OB cuøng gaén baûn leà vaøo O. Ñoä daøi
OA  OB  l . Truïc cuûa truï vaø truïc cuûa baûn leà O song song vaø naèm
O1
ngang. Taùc duïng 2 löïc ngöôïc chieàu nhau vaø cuøng baèng P taïi A vaø B
eùp truï laïi. Bieát heä soá ma saùt giöõa thanh vaø truï laø . Goùc
 
  BOO
AOO    (Hình 1.36). Xaùc ñònh trò soá cuûa P ñeå truï caân
1 1 O
baèng.
Hình 1.36
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 12
Traû lôøi:
QR QR
 tan   f : P
2l sin   f cos   sin   2l sin   sin   f cos  
QR
 tan   f : P 
2l sin   sin   f cos  

BAØI 1.37: Thanh ñoàng chaát AB coù troïng löôïng C


P, töïa leân neàn khoâng nhaün naèm ngang taïi A vaø ñöôïc
giöõ caân baèng ôû vi trí nghieâng 450 nhôø daây BC buoäc vaøo 
B
B. Bieát heä soá ma saùt tröôït giöõa thanh vaø neàn laø f (Hình
1.37). Tìm goùc nghieâng  cuûa daây BC vôùi phöông naèm
ngang khi thanh ôû traïng thaùi saép tröôït.
1 
Traû lôøi: tan   2 A
f
Hình 1.37

BAØI 1.38: Giaù ñôõ AB troïng löôïng khoâng a


ñaùng keå, ñaàu B treo vaät naëng P, ñaàu A laø oáng truï
chieàu daøi b  2m coù theå tröôït doïc coät thaúng ñöùng A
B
khoâng nhaün . Bieát heä soá ma saùt tröôït f  0,1 (Hình b
1.38). Xaùc ñònh khoaûng caùch a giöõa truïc cuûa coät tôùi
ñieåm treo B ñeå giaù ñôõ caân baèng.
P
b Hình 1.38
Traû lôøi: a  10m
2f

BAØI 1.39: Khoái truï ñoàng chaát troïng löôïng Q naèm P


treân 2 giaù ñôõ (A) vaø (B), boá trí ñoái xöùng qua ñöôøng thaúng
O
ñöùng ñi qua taâm O cuûa khoái truï. Heä soá ma saùt tröôït giöõa
khoái truï vaø giaù ñôõ laø f (Hình 1.39). Tìm löïc tieáp tuyeán  
thaúng ñöùng P laøm khoái truï baét ñaàu quay. Vôùi goùc  naøo (A) (B)
seõ xaåy ra töï haõm.

Hình 1.39
f
Traû lôøi:  P Q
1  f  cos  f
2

f
 Ñieàu kieän töï haõm: cos  
1 f 2
CAÙC BAØI TOAÙN VEÀ HEÄ LÖÏC PHAÚNG 13

BAØI 1.40: 2 vaät (A) vaø (B) troïng löôïng 100N vaø P
200N ñaët choàng leân nhau vaø ñaët leân neàn naèm ngang . Heä soá 30°
(A)
ma saùt giöõa (A) vaø (B) laø f1  0,5 vaø giöõa (B) vaø neàn laø
f 2  0,2 . Taùc duïng vaøo (A) moät löïc P  60 N nghieâng 300 (B)
vôùi phöông naèm ngang (Hình 1.40). Hoûi caùc vaät (A) vaø (B)
coù bò tröôït khoâng?
Hình 1.40
Traû lôøi: Caû 2 vaät (A) vaø (B) khoâng tröôït.
BAØI 1.41: Treân maët phaúng nghieâng moät goùc 300 so
vôùi phöông ngang, coù 2 vaät (A) vaø (B) troïng löôïng 200N vaø (B
)
400N noái vôùi nhau baèng sôïi daây khoâng daõn . Bieát heä soá ma
saùt giöõa (A) vaø (B) vôùi maët nghieâng laø f A  0,5 vaø f B  2 )
3 (A
(Hình 1.41). Heä coù caân baèng khoâng? Tìm löïc caêng T cuûa daây 30°
noái vaø trò soá cuûa caùc löïc ma saùt.
Hình 1.41
Traû lôøi: Heä caân baèng. FmsA  86,6 N ; FmsB  213, 4 N ; T  13, 4 N

BAØI 1.42: Baùnh xe O coù xu höôùng quay A B C


döôùi taùc duïng cuûa ngaãu löïc m. Ñeå giöõ caân baèng, m
duøng löïc Q thaúng ñöùng ñaët taïi ñaàu C cuûa ñoøn O Q
naèm ngang AC quay ñöôïc quanh truïc A ñeå eùp
maù haõm B vaøo vaønh baùnh xe. Bieát heä soá ma saùt Hình 1.42
AB
f  0,1 , tæ soá  0,2 . Baùn kính baùnh xe
AC
R  0,4m ; moâmen m  10kNm (Hình 1.42).
Xaùc ñònh löïc Q caàn thieát ñeå haõm baùnh xe.
Traû lôøi: Q  50kN
BAØI 1.43: 2 baùnh xe R2
O1 vaø O2 truyeàn ñoäng cho R1
r2
nhau baèng daây ñai. Baùnh xe
O1 coù baùn kính R1 vaø chòu taùc O2 O1  m
duïng cuûa ngaãu löïc m. Baùnh
xe O2 coù 2 taàng: taàng ngoaøi
maéc daây ñai coù baùn kính R2,
taàng trong coù baùn kính r2 vaø P
cuoán vaøo moät daây, ñaàu daây
treo vaät naëng P (Hình 1.43). Hình 1.43
Tìm lieân heä giöõa m vaø P khi heä caân baèng. Tìm söùc caêng ban ñaàu S0 cuûa daây ñai
caàn thieát ñeå truyeàn ñoäng. Bieát heä soá ma saùt tröôït giöõa daây ñai vaø caùc baùnh xe laø f; goùc
oâm ôû baùnh xe O1 laø ; toång söùc caêng ôû 2 nhaùnh daây laø 2So.
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 14

m r2 m 1  e  f  
Traû lôøi:  Ñieàu kieän caân baèng:  P  S0 
R1 R2 2 R1 1  e  f  

BAØI 1.44: Baùnh xe O baùn kính R boû qua troïng löôïng,


chòu löïc Q taùc ñoäng vaøo taâm O nghieâng xuoáng döôùi so vôùi
phöông naèm ngang so vôùi phöông ngang goùc . Bieát heä soá ma O 
Q
saùt tröôït giöõa baùnh xe vaø maët ñöôøng laø f, coøn heä soá ma saùt laên
laø k (Hình 1.44). Tìm goùc nghieâng  ñeå baùnh xe caân baèng.
Hình 1.44
 k
Traû lôøi: cot   min  f , 
 R
BAØI 1.45: Treân ñöôøng naèm ngang coù baùnh xe ñoàng m
chaát taâm O, baùn kính R, troïng löôïng P chòu ngaãu löïc m vaø vaø Q
löïc Q nhö Hình 1.45. Bieát heä soá ma saùt tröôït f vaø heä soá ma saùt O
laên k. Xaùc ñònh trò soá momen m vaø trò soá löïc Q ñeå baùnh xe caân
baèng.
  k m Hình 1.45
Q  min  f .P, P  
Traû lôøi:   R R
Q.R  k .P  m  Q.R  k .P

BAØI 1.46:  Treân ñöôøng naèm ngang coù chieác xe 2 B Q


A
baùnh. Caùc baùnh xe A vaø B ñoàng chaát cuøng troïng löôïng P, baùn
kính R noái vôùi nhau baèng thaân xe AB (xem nhö thanh ñoàng
chaát) troïng löôïng P1. Giöõa caùc baùnh xe vaø maët ñöôøng coù ma
Hình 1.46
saùt tröôït heä soá f vaø ma saùt laên heä soá k (Hình 1.46).
Tìm löïc naèm ngang Q caàn ñaët vaøo thaân xe ñeå xe ôû traïng thaùi saép laên khoâng tröôït.
k
Traû lôøi: Q  2 P  P1   f  2 P  P1 
R
BAØI 1.47:  Taám goã troïng löôïng P1 ñaët treân 2 a b
con laên cuøng troïng löôïng P vaø baùn kính R, caùc con laên G Q
naèm treân maët ñöôøng naèm ngang. Bieát heä soá ma saùt tröôït A B
giöõa taám goã vaø con laên cuõng nhö giöõa con laên vaø maët P1
ñöôøng laø f; coøn heä soá ma saùt laên laø k. Trong taâm G cuûa
taám goã caùch caùc truïc cuûa con laên laø a vaø b (Hình 1.47). P P
Xaùc ñònh löïc naèm ngang Q ñaët vaøo taám goã ñeå caùc con Hình 1.47
laên ôû traïng thaùi saép laên khoâng tröôït.
k
Traû lôøi: Q  2 P  P1   f .P1
2R
CAÙC BAØI TOAÙN VEÀ HEÄ LÖÏC PHAÚNG 15
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 16

2. CAÙC BAØI TOAÙN VEÀ HEÄ LÖÏC KHOÂNG GIAN


BAØI 2.1: Vaät naëng P ñöôïc treo vaøo ñaàu C
O cuûa moät giaù treo taïo bôûi 3 thanh troïng löôïng 45°
khoâng ñaùng keå, gaén vôùi nhau vaø gaén vaøo töôøng B
45°
x
baèng caùc baûn leà (Hình 2.1). Tìm öùng löïc caùc O
thanh. y

2 45°
Traû lôøi: SOA   2 P ; SOB  SOC  P A P
2
Hình 2.1

BAØI 2.2: Ñeå keùo vaät naëng P, ngöôøi ta A


duøng tôøi E vaø giaù 3 chaân ABCD ñeå keùo roøng
roïc A nhö Hình 2.2. Bieát BCD laø tam giaùc ñeàu
coù ñöôøng cao DE. Ba chaân AB, AC, AD vaø daây
AE nghieâng cuøng 600 vôùi maët ñaát naèm ngang. E 60° P
C
Tính öùng löïc thanh.
2 2 
Traû lôøi: S AB  SAC     P
3 3 3 60°
B
D
1 2 
S AD   P Hình 2.2
3 3 3

BAØI 2.3: Cho caàn caåu nhö Hình 2.3. Bieát 0,5m K
4m
AD  BD  1m; CD  1,5m ; CM  1m ; KL  4m . Troïng L
löôïng caàn caåu keå caû ñoái troïng P  100kN . Troïng taâm G N
cuûa caàn caàu naèm trong maët phaúng LMFN vaø caùch MN
Q
moät ñoaïn 0,5m. Troïng löôïng vaät naëng Q  30kN . Tìm G B
F A D
phaûn löïc taïi 3 baùnh xe khi maët phaúng thaúng ñöùng
LMFN song song vôùi AB. M
Traû lôøi: N A  8,33kN ; N B  78,33kN ; C
N C  43,33kN
Hình 2.3
CAÙC BAØI TOAÙN VEÀ HEÄ LÖÏC KHOÂNG GIAN 17

BAØI 2.4:  Taám troïng löôïng khoâng ñaùng keå, naèm C


ngang treân muõi nhoïn ôû taâm O cuûa taám. Treân chu vi cuûa taám P3 
A
ñaët 3 ñieåm naëng troïng löôïng P1  1,5N ; P2  1N vaø P3  2 N B 
sao cho taám troøn vaãn caân baèng (Hình 2.4). Xaùc ñònh goùc P1
P2
 ,   AOC
  AOB 

Traû lôøi:   75030 ;   1510

Hình 2.4

BAØI 2.5: Taám goã ñoàng chaát hình vuoâng ABCD A P B


troïng löôïng P ñöôïc ñôõ ôû vò trí naèm ngang nhôø 6 thanh boû
qua troïng löôïng nhö Hình 2.5. Toaøn hình coù daïng khoái D 6
C
laäp phöông. Tìm öùng löïc caùc thanh choáng. 5
P 1
Traû lôøi: S1  S3  S4  S5  0 ; S2  S6   2
2 3 4

Hình 2.5

BAØI 2.6: Taám goã ñoàng chaát hình vuoâng A P


B
ABCD troïng löôïng P ñöôïc ñôõ ôû vò trí naèm ngang
nhôø 6 thanh boû qua troïng löôïng nhö Hình 2.6.
Toaøn hình coù daïng khoái laäp phöông. Taùc duïng P D 3
C
theâm löïc P doïc theo caïnh CD. Tìm öùng löïc caùc 5 4
2
thanh choáng.
6
3 1
Traû lôøi: S1  P ; S2   2 P ; S3   P ;
2
3
S 4  2 P ; S5  2 P ; S 6   P
2
Hình 2.6

BAØI 2.7: Xeùt taám goã nhö baøi BAØI 2.5:, theâm A P B
ngaãu löïc m naèm trong maët phaúng ABCD theo chieàu
ngöôïc kim ñoàng hoà (Hình 2.7). Tìm öùng löïc caùc thanh.
D m 6
Cho bieát caïnh taám goã laø a. C
5
m P m 1
Traû lôøi: S1  2 ; S2    ; S3  0 ;
a 2 a 2 3 4
m m P
S 4  ; S5   2 ; S 6  
a a 2

Hình 2.7
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 18
z
BAØI 2.8: Taám goã ñoàng chaát hình chöõ
nhaät ABCD, troïng löôïng 200N maéc vaøo töôøng E
nhôø goác caàu A, baûn leà B vaø ñöôïc giöõ caân 
baèng ôû vò trí naèm ngang nhôø daây CE nghieâng
B
600 vôùi ñöôøng thaúng ñöùng EA. Bieát ñöôøng A
 y
cheùo AC laäp vôùi caïnh AB goùc 300 (Hình 2.8).
Tìm phaûn löïc taïi A, B vaø löïc caêng daây CE.
D
Traû lôøi: X A  50 3 N ; YA  150 N ; C
x
Z A  100 N ; X B  Z B  0 ; T  200 N Hình 2.8

BAØI 2.9: Caùnh cöûa ñoàng chaát hình chöõ z


B
nhaät ABCD, troïng löôïng P coù chieàu daøi AB  2a ;
chieàu roäng AD  a , coù truïc quay thaúng ñöùng AB C
vôùi 2 goái ñôõ caàu A vaø baûn leà B. Cöûa ñöôïc môû moät
goùc baèng 1200 vôùi khuoân cöûa. Ñaàu D chòu Q song
song vôùi caïnh döôùi EA cuûa khuoân cöûa. Ñaàu C ñöôïc
y
giöõ bôûi daây CE (Hình 2.9). Tìm söùc caêng daây CE E A
vaø phaûn löïc caùc oå ñôõ. x 120° Q
D
3
Traû lôøi: T  Q 7 ; X A   P  4Q  ; Hình 2.9
8
P Q 3 P
YA   ; Z A  P  2Q ; X B   P ; YB    Q
8 2 8 8
BAØI 2.10: 2 goái ñôõ A, B (baûn leà) z
ñôõ truïc naèm ngang AB mang theo baùnh a=0,5m 2a=1,0m 0,5m
xe (C) vaø troáng (F) gaén cöùng vaøo truïc; (F)
baùn kính baùnh xe (C) gaáp 6 laàn baùn kính (C) A B y
troáng (F). Quanh troáng cuoán daây treo vaät
naëng Q; quanh vaønh baùnh xe cuõng cuoán 
daây vaø ñaàu töï do sau khi vaét qua roøng
(D)
roïc coá ñònh (D) treo vaät naëng P  60 N . x
Boû qua kích thöôùc roøng roïc vaø caùc kích Q
thöôùc khaùc cho treân Hình 2.10. Nhaùnh
daây giöõa 2 baùnh xe vaø roøng roïc (D) naèm P
trong maët phaúng song song vôùi maët
Hình 2.10
phaúng Axz vaø nghieâng vôùi phöông naèm
ngang goùc   300 .
Tìm Q vaø phaûn löïc caùc oå ñôõ A, B khi heä caân baèng.
Traû lôøi: Q  360 N ; X A  69, 28 N ; X B  17,32 N ; Z A  160 N ; Z B  230 N
CAÙC BAØI TOAÙN VEÀ HEÄ LÖÏC KHOÂNG GIAN 19

BAØI 2.11: Daàm ñoàng chaát OC troïng z


löôïng P  1000 N , daøi 2m ñöôïc giöõ naèm ngang D
nhôø gaén vaøo baûn leà caàu O vaø 2 daây treo CD vaø Q' 30°
AB. Daàm chòu taùc duïng cuûa ngaãu löïc  Q, Q  O B E C y
30° F
naèm trong maët phaúng Oxy vôùi Q  100 N ; Q
x A
EF  20cm . Cho OB  0,5m (Hình 2.11). Tìm
phaûn löïc taïi O vaø löïc caêng caùc daây. Hình 2.11

2 2 3 3 P
Traû lôøi: X   Q  40 N ; Y  Q P  935,31N ; Z   500 N ;
5 5 2 2
4
TB  Q  80 N ; TC  P  1000 N
5
BAØI 2.12: Giaøn khoâng gian P 
A 3 B
goàm 6 thanh, troïng löôïng khoâng ñaùng 2 5
keå. Thanh AB naèm ngang, ABCD laø  
hình chöõ nhaät trong maët phaúng thaúng 1 4
D  6
ñöùng. Löïc P  1kN trong maët phaúng  C 
ABCD, goùc   450 (Hình 2.12). Xaùc
ñònh öùng löïc trong caùc thanh.
Hình 2.12
Traû lôøi: S1  S2  0,5kN ; S3  0,7kN ; S 4  S5  0,5kN ; S6  1kN

BAØI 2.13: Giaøn khoâng gian goàm 6 thanh, troïng löôïng E


 1
P

khoâng ñaùng keå. ABCD naèm trong maët phaúng thaúng ñöùng vuoâng C
 A
goùc vôùi töôøng. Taïi nuùt A taùc duïng löïc thaúng ñöùng P , goùc   450 K 2
30°
(Hình 2.13). Tìm öùng löïc trong caùc thanh. 3
Traû lôøi: F
4
D  B
P 2P 3 1 5
M  6
S1  S2  ; S3   ; S 4  S5  P ; S6   2 P N
6 3 6
Hình 2.13

BAØI 2.14: Coät AB cuûa moät caàu truïc giöõ ôû vò trí thaúng B
z
G
ñöùng nhôø lieân keát coái truï A vaø 2 thanh boû qua troïng löôïng BC
45°
vaø BD. Vaät ñöôïc caåu coù troïng löôïng P treo ôû moùc G lieân keát C P
60°
vôùi coät nhôø daây BG vaø thanh boû qua troïng löôïng GE. Bieát E
BE  AE . Caùc goùc caàn thieát cho treân Hình 2.14. Tìm phaûn A
30°
löïc taïi A, söùc caêng daây BG vaø öùng löïc taïi thanh GE. 60°
D 60°
Traû lôøi: x y

Hình 2.14
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 20
3 P P 3 7 3
T  P ; SGE   2 P ; SC  P ; S D  ; X A   ; YA  P ; ZA  P
2 2 4 4 4
BAØI 2.15:  Hai caùnh cöûa C'C
hình chöõ nhaät ñoàng chaát ABCD vaø
z
ABCD cuøng troïng löôïng P, cuøng
E B' B
chieàu daøi AB  AB  a ; chieàu roäng
AD  AD  b ñöôïc maéc baûn leà A, B, D'D
A, B vôùi neàn naèm ngang vaø noái vôùi
nhau baèng baûn leà E. AAD taïo thaønh y
a A'
tam giaùc ñeàu. Bieát DE  (Hình O A
x
4
2.15). Tìm phaûn löïc caùc baûn leà.
Hình 2.15
3 P 3 P 3
Traû lôøi: YA   P ; Z A  ; YB   P ; Z B  ; YE  P ; ZE  0 ;
8 2 24 2 6
3 P 3 P
YA  P ; Z A  ; YB  P ; Z B 
8 2 24 2

z
BAØI 2.16:  Giaù 3
chaân EABD coù daïng choùp ñeàu, E
lieân keát vôùi 2 daàm conxoân naèm
ngang song song vôùi nhau D
y
baèng caùc goái caàu. Taïi E coù O A B
roøng roïc nhoû, vaét qua noù sôïi l
4
l
2
daây, moät ñaàu buoät vaät naëng P, x
ñaàu kia quaán vaøo truïc cuûa moät P
tôøi coá ñònh sao cho nhaùnh daây
Hình 2.16
naøy naèm ngang vaø song song
vôùi
AB. Boû qua troïng löôïng caùc thanh laøm chaân giaù cuõng nhö troïng löôïng vaø beà daøy cuûa 2
daàm conxoân. Caùc kích thöôùc khaùc ghi treân Hình 2.16. Tìm phaûn löïc ngaøm O cuûa daàm
conxoân ñôõ 2 chaân A vaø B.
2 2
Traû lôøi: XO   P ; YO  P ; Z O  P ;
6 3
6 2 3 2
mx   Pl ; m y  0 ; mz   Pl
6 12
CAÙC BAØI TOAÙN VEÀ HEÄ LÖÏC KHOÂNG GIAN 21
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 22

3. CAÙC BAØI TOAÙN TÌM TROÏNG TAÂM


BAØI 3.1: Xaùc ñònh troïng taâm caùc taám ñoàng chaát coù hình daïng vaø kích thöôùc
nhö Hình 3.1. Cho a  12cm ; b  8cm ; d  2cm
a.- b.- y c.-
a b
y
y d
d
x
a O
b b d
d x x
O O
a 2d

b y d
y
a
d d
b
2d x
b d d
O
d x
O
a
d.- e.-
Hình 3.1
Traû lôøi: a.-  4,33cm ;2,33cm  b.-  0;6,14cm  c.-  3cm ;0 

d.-  0;5, 29cm  e.-  9,17cm ;2,17cm 

BAØI 3.2: Xaùc ñònh troïng taâm caùc taám ñoàng chaát coù hình daïng vaø kích thöôùc
nhö Hình 3.2. Cho a  8cm
a
y y y
a 1,5a a
a 2 a 30° x
O x x O
a a O a
x
a O
a.- b.- c.- d.-
Hình 3.2
52 3   9  58 
Traû lôøi: a.-  a,0    5,91cm ;0  b.-  a,0    7,6cm ;0 
82 3   72  6 
 2 3  16 
c.-  a, a    0,73cm ;4,75cm  d.-  0,46cm ; 0,12cm 
 3  12 6  24 
CAÙC BAØI TOAÙN TÌM TROÏNG TAÂM 23

BAØI 3.3: Xaùc ñònh troïng taâm caùc taám a


y
ñoàng chaát coù hình daïng vaø kích thöôùc nhö
Hình 3.3. Cho a  12cm ; R  6cm a O
x
O R x
R
 3  4 
a,0    2, 23cm ;0 
2
Traû lôøi: a.-   a
 48  6  2
a.- b.-
 R 14 
b.-  , R   1cm ;2,97cm  Hình 3.3
 6 9 

BAØI 3.4: Xaùc ñònh troïng taâm caùc taám ñoàng chaát coù hình daïng vaø kích thöôùc
nhö Hình 3.4.
z
a z
a
a
a
2a
a
a
a
y
O y
2a O
2a

x 2a
2a
a.- x b.-
Hình 3.4
9 7 13
Traû lôøi: a.- xG  yG  a ; zG  a b.- xG  yG  zG  a
10 10 14

BAØI 3.5: Xaùc ñònh troïng taâm caùc taám ñoàng chaát giôùi haïn bôûi caùc ñoà thò cho
treân Hình 3.5.
y y=x 2 y y y
y=x 2
y= x y=sinx y= x
x x x x
O a O a O  O
a.- b.- c.- d.-
Hình 3.5
3 3 3 3
Traû lôøi: a.- xG  a ; yG  a 2 b.- xG  a ; yG  a
4 10 5 8
  9
c.- xG  ; yG  d.- xG  yG 
2 8 20
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 24
BAØI 3.6: Duøng coâng thöùc Guyñanh xaùc ñònh troïng taâm cuûa cung troøn, quaït
troøn thuoäc voøng troøn baùn kính R vaø coù goùc taïi taâm 2 0
sin  0 2 sin  0
Traû lôøi: d R; d R
0 3 0

BAØI 3.7: Tìm theå tích cuûa khoái hình xuyeán taïo neân bôûi tieát dieän:
a.- Tam giaùc vuoâng caân, caïnh goùc vuoâng baèng a.
b.- Nöûa maët troøn baùn kính r.
Khi quay quanh truïc z vuoâng goùc vaø caùch ñaùy moät ñoaïn baèng R (Hình 3.6).
z z
r
R a R

a
a.- b.-
Hình 3.6
 a  a2
Traû lôøi: a.- V  2  R   ; b.- V   2 r 2  R  r 
 3 2
CAÙC BAØI TOAÙN TÌM TROÏNG TAÂM 25
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 26

PHAÀN B: ÑOÄNG HOÏC VAØ ÑOÄNG LÖÏC HOÏC

4. CHUYEÅN ÑOÄNG CHAÁT ÑIEÅM


4.1. ÑOÄNG HOÏC ÑIEÅM:
BAØI 4.1: Moät ñieåm chuyeån ñoäng theo phöông trình cho tröôùc, tìm phöông
trình quyõ ñaïo vaø chæ ra höôùng chuyeån ñoäng.
a.- x  3t  5 ; y  4  2t
b.- x  2t ; y  8t 2
c.- x  5sin10t ; y  3cos10t
d.- x  2  3cos5t ; y  4sin 5t  1

BAØI 4.2: Cho phöông trình chuyeån ñoäng cuûa ñieåm, tìm quyõ ñaïo
a.- x  20t 2  5 ; y  15t 2  3
b.- x  4t  2 t 2 ; y  3t  1,5t 2
c.- x  3cos t  5 ; y  4sin t
d.- x  at 2 ; y  bt
e.- x  3  4cos t ; y  2  5sin t
f.- x  5cos t ; y  3  5sin t

BAØI 4.3: Moät ñaàu buùa ñaäp vaøo coïc, sau ñoù chuyeån ñoäng cuøng vôùi coïc trong
thôøi gian 0,02s thì döøng laïi. Bieát coïc nhaán saâu xuoáng ñaát 6cm. Haõy xaùc ñònh vaän toác
ban ñaàu cuûa coïc, coi raèng noù chuyeån ñoäng chaäm daàn ñeàu.
Traû lôøi: v0  6 m
s

BAØI 4.4: Hai 2 ñieåm cuøng baét ñaàu chuyeån ñoäng töø 1 ñieåm treân voøng troøn baùn
kính R  16m theo hai chieàu ngöôïc nhau. Ñieåm thöù nhaát chuyeån ñoäng theo luaät

s1  bt  2sin t vôùi b laø haèng soá; coøn ñieåm thöù hai coù gia toác phaùp an  4t 2 . Khi 2
2
ñieåm gaëp nhau thì gia toác cuûa ñieåm thöù hai baèng 4 5 m 2 . Tìm b vaø thôøi ñieåm gaëp
s
nhau.
Traû lôøi: b   32  6  ; t  1s
CHUYEÅN ÑOÄNG CHAÁT ÑIEÅM 27
BAØI 4.5: Taøu hoûa chuyeån ñoäng vôùi vaän toác ñaàu 54 km , trong 30s ñaàu noù ñi
h
ñöôïc 600m. Coi chuyeån ñoäng cuûa taøu laø bieán ñoåi ñeàu. Xaùc ñònh vaän toác vaø gia toác taïi
giaây thöù 30 neáu taøu chuyeån ñoäng treân ñöôøng voøng baùn kính R  1000m .
Traû lôøi: v  25 m ; a  0,708 m
s s2
BAØI 4.6: Taøu hoûa chuyeån ñoäng chaäm daàn ñeàu treân cung troøn baùn kính
R  800m vaø ñi ñöôïc quaõng ñöôøng s  800m vôùi vaän toác ñaàu v0  54 km , vaän toác
h
cuoái v  18 km . Xaùc ñònh gia toác cuûa taøu taïi ñieåm ñaàu vaø ñieåm cuoái quaõng ñöôøng
h
cuõng nhö thôøi gian ñi ñöôïc quaõng ñöôøng ñoù.
Traû lôøi: a0  0,308 m ; a1  0,129 m ; t1  80s
s2 s2

BAØI 4.7: Taøu hoûa rôøi ga vôùi chuyeån ñoäng nhanh daàn ñeàu, sau 3 phuùt taøu ñaït
vaän toác v  72 km . Ñöôøng taøu laø moät ñöôøng cong coù baùn kính R  800m . Tìm gia toác
h
tieáp tuyeán, gia toác phaùp tuyeán vaø gia toác toaøn phaàn khi taøu rôøi ga 2 phuùt.
1 2
Traû lôøi: a  m 2 ; a n  m 2 ; a  0, 248 m 2
9 s 9 s s
BAØI 4.8: Moät vieân ñaïn chuyeån ñoäng trong maët phaúng thaúng ñöùng theo
phöông trình: x  300t ; y  400t  5t 2 (t: giaây; x, y: meùt)
Xaùc ñònh:
a.- Vaän toác, gia toác vieân ñaïn taïi thôøi ñieåm ñaàu.
b.- Ñoä cao vaø taàm xa vieân ñaïn.
c.- Baùn kính cong quyõ ñaïo taïi thôøi ñieåm ñaàu vaø ñieåm cao nhaát cuûa quyõ ñaïo.
v  500 m   t 0  41667m
 s  xmax  24000m
Traû lôøi: a.- t  0 :  ; b.-  ; c.- 
 a  10 m
s2
 y max  8000 m   t t1  9000m

BAØI 4.9: Moät ñieåm chuyeån ñoäng nhanh daàn A


ñeàu leân maët phaúng nghieâng AB, sau ñoù chaäm daàn ñeàu
treân maët ngang vaø cuoái cuøng döøng laïi ôû C. Bieát s1 B C
AB  s1 ; BC  s2 vaø thôøi gian ñieåm chuyeån ñoäng töø A
ñeán C laø T (Hình 4.1). Tìm trò soá caùc gia toác a1 vaø a2 s2
khi ñieåm chuyeån ñoäng treân AB vaø BC. Luùc ñaàu ôû A, Hình 4.1
vaän toác cuûa ñieåm baèng 0.
2  s1  s2  2  s1  s2 
2 2

Traû lôøi: a1  2
; a2 
s1T s2T 2
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 28
BAØI 4.10: Ñieåm M chuyeån ñoäng treân ñöôøng troøn baùn kính R  8m vôùi taâm C
coù toïa ñoä 8,0  . Vò trí cuûa ñieåm treân voøng troøn ñöôïc xaùc ñònh baèng goùc hôïp giöõa baùn

kính vectô CM cuûa ñieåm vaø truïc x.
 
 sin t
2 2
a.- Laäp phöông trình chuyeån ñoäng cuûa ñieåm daïng toïa ñoä töï nhieân. Xaùc
ñònh vaän toác, gia toác toaøn phaàn cuûa ñieåm luùc ñaàu vaø luùc höôùng cuûa chuyeån ñoäng thay
ñoåi.
b.- Laäp phöông trình chuyeån ñoäng cuûa ñieåm daïng toïa ñoä Ñeà caùc.

 
 
 v  2 2 m
s
Traû lôøi: a.- s  4 sin t  m  ; t  0 : 
 m
 
4
2 a 
 2 s2
     
b.- x  8  8cos  sin t   m  ; y  8sin  sin t   m 
2 2  2 2 

BAØI 4.11: Tìm phöông trình chuyeån ñoäng doïc quyõ ñaïo cuûa ñieåm neáu bieát
phöông trình chuyeån ñoäng daïng toïa ñoä Ñeà caùc:
a.- x  3t 2  5 ; y  4t 2  3
b.- x  a cos t ; y  a sin t ; z  ct
c.- x  et cos t ; y  et sin t ; z  et
d.- x  4a cos2 t ; y  3a sin 2 t

Traû lôøi: a.- s  5t 2 b.- s  a 2  c 2 t

c.- s  3  et  1 d.- s  5a sin 2 t

BAØI 4.12: Moät ñieåm chuyeån ñoäng theo ñöôøng ñinh oác coù phöông trình:
x  2cos 4t ; y  2sin 4t ; z  2t  x, y , z : m  . Tìm baùn kính cong cuûa quyõ ñaïo.

Traû lôøi:   2,125m  const

BAØI 4.13: Cô caáu tay quay thanh truyeàn vôùi y l


AB  OA  l  60cm (Hình 4.2). Bieát   4 t . Tìm quyõ l l
 
A M 3
ñaïo ñieåm M cuûa thanh truyeàn MB  l . Tìm vaän O  x
3
toác, gia toác vaø baùn kính cong quyõ ñaïo cuûa ñieåm M taïi B
vò trí   0 . Hình 4.2
CHUYEÅN ÑOÄNG CHAÁT ÑIEÅM 29
x2 y2
Traû lôøi:  Quyõ ñaïo ñieåm M laø ñöôøng Elip coù phöông trình  1
1002 202
vM  80 cm
 s

 Khi   0 :  aM  1600 2 cm

 s2
  M  4cm

BAØI 4.14:  Baùnh xe laên khoâng tröôït theo y


ñöôøng naèm ngang (Hình 4.3), moät ñieåm treân vaønh
M
baùnh xe coù chuyeån ñoäng xicloâit vôùi phöông trình: C
O x
 x  20t  sin 20t A
  m
 y  1  cos 20t Hình 4.3
Tìm gia toác vaø baùn kính cong cuûa ñieåm M. Xaùc ñònh giaù trò baùn kính cong cuûa
ñieåm M luùc t  0 .

Traû lôøi: a  400 m s   const coù höôùng doïc MC;   2.AM  4sin10t ; 
2 t 0
0

BAØI 4.15: Daây caùp ñöôïc keùo sao cho taïi ñieåm 4m 4m
C
A coù vaän toác ñi xuoáng khoâng ñoåi baèng vA  6 m D
s y
(Hình 4.4). Xaùc ñònh vaän toác vaät (B) ñöôïc keùo leân laø
haøm cuûa toïa ñoä thaúng ñöùng y cuûa noù. E
(B) vA A
16  y 2
Traû lôøi: v B  3
y
Hình 4.4

BAØI 4.16: Neáu ñieåm A cuûa daây caùp haï xuoáng vôùi gia toác aA  2 m khi vaän
s2
toác cuûa noù vA  6 m (trong BAØI 4.15:). Xaùc ñònh vaän toác vaø gia toác vaät ñöôïc keùo leân
s
(B) taïi thôøi ñieåm khi y  3m

Traû lôøi: vB  5 m ; aB  7 m 2 (choïn truïc y thaúng ñöùng xuoáng döôùi)


s s
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 30

BAØI 4.17: Ñeå ñöa vaät C


naëng A leân cao, ngöôøi ta buoäc
daây vaøo noù, vaét qua roøng roïc coá
ñònh (C) vôùi giaû thieát boû qua
kích thöôùc vaø ñaàu kia cuûa daây A
30m
buoäc vaøo thaønh B cuûa oâtoâ. Bieát
sA
oâtoâ chuyeån ñoäng ngang vôùi vaän vB
toác khoâng ñoåi vB  7,2 km B
h
(Hình 4.5). Xaùc ñònh vaän toác vaät sB
A khi noù leân cao ñöôïc khoaûng
Hình 4.5
caùch sA  20m . Bieát khi sB  0
thì sA  0 (khi ñoù B truøng vôùi A) hay ñoä daøi daây baèng 60m.

Traû lôøi: vA  1,6 m


s

BAØI 4.18: Xaùc ñònh gia toác vaät A khi noù leân cao ñöôïc khoaûng caùch sA  20m
(trong BAØI 4.17:), neáu khi ñoù bieát xe coù gia toác 0,6 m 2 vaø vaän toác 2 m
s s

Traû lôøi: aA  0,51 m (choïn truïc y thaúng ñöùng höôùng leân)


s2
CHUYEÅN ÑOÄNG CHAÁT ÑIEÅM 31

4.2. ÑOÄNG LÖÏC HOÏC ÑIEÅM:

4.2.1. Caùc baøi toaùn thuaän:


BAØI 4.19: Moät xe goøng coù khoái löôïng 700kg ñang chaïy xuoáng doác doïc theo
ñöôøng ray thaúng vaø nghieâng moät goùc 150 vôùi phöông naèm ngang. Ñeå giöõ cho xe chaïy
ñeàu, ngöôøi ta duøng daây caùp song song vôùi maët doác. Vaän toác chaïy ñeàu cuûa xe laø
1,6 m . Xaùc ñònh löïc caêng daây caùp luùc xe chaïy ñeàu vaø khi noù bò haõm döøng laïi sau
s
4giaây. Heä soá caûn chuyeån ñoäng toång coäng laø f  0,015 vaø luùc haõm coi raèng xe chaïy
chaäm daàn ñeàu.
Traû lôøi: T1  1677,8 N ; T2  1959,2 N

BAØI 4.20: Moät ñoaøn taøu hoûa khoâng keå ñaàu maùy coù khoái löôïng laø 200 taán chaïy
nhanh daàn treân ñoaïn ray thaèng naèm ngang. Sau 60 giaây keå töø luùc khôûi haønh noù ñaït
ñöôïc vaän toác 54 km . Tính löïc keùo cuûa ñaàu maùy leân ñoaïn toa ôû choã moùc noái, bieát löïc
h
caûn chuyeån ñoäng baèng 0,005 troïng löôïng ñoaøn taøu.
Traû lôøi: Fk  59810 N

BAØI 4.21: Moät maùy bay coù khoái löôïng 2000kg bay thaúng ngang vôùi gia toác
5 m 2 . Löïc caûn cuûa khoâng khí höôùng ngöôïc chieàu vaän toác vaø tæ leä vôùi bình phöông vaän
s
toác, coù cöôøng ñoä 0,49N khi vaän toác ñaït giaù trò 1 m . Xaùc ñònh löïc keùo cuûa caùnh quaït
s
maùy bay khi maùy bay ñaït vaän toác 200 m . Bieát löïc naøy hôïp vôùi höôùng bay goùc 100.
s
Traû lôøi: Fk  30057 N

BAØI 4.22: OÂtoâ chôû haøng coù khoái löôïng 6 taán chaïy xuoáng moät chieác phaø vôùi
vaän toác 21,6 km . Töø luùc baét ñaàu xuoáng phaø ñeán luùc döøng laïi, xe chaïy theâm ñoaïn
h
ñöôøng 10m, cho raèng luùc ñoù oâtoâ chaïy chaäm daàn ñeàu. Tính löïc caêng moãi daây caùp (coù 2
daây caùp) buoäc giöõ phaø, coi raèng daây caùp luoân caêng.
Traû lôøi: T  5400 N

BAØI 4.23: Moât caùi saøng quaëng thöïc hieän dao ñoäng ñieàu hoøa thaúng ñöùng vôùi
bieân ñoä A  5cm . Tìm taàn soá  nhoû nhaát cuûa saøng ñeå caùc haït quaëng baät leân khoûi maët
saøng.

Traû lôøi:   g A  14 rad s


BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 32
BAØI 4.24: Moät ñaàu maùy taøu hoûa coù khoái löôïng m  180 taán chaïy qua moät caùi
caàu vôùi vaän toác 72 km . Khi ñaàu maùy chaïy qua ñieåm chính giöõa caàu thì ñoä voõng cuûa
h
caàu laø h  0,1m . Haõy xaùc ñònh aùp löïc phuï leân caàu taïi thôøi ñieåm ñoù. Giaû thieát coi caàu
nhö moät daàm coù tieát dieän khoâng ñoåi, coù ñoä daøi L  100m vaø ñaàu khôùp coá ñònh. Boû qua
kích thöôùc vaø troïng löôïng ñaàu taøu.
L2
(Gôïi yù: Baùn kính cong cuûa daàm taïi ñieåm giöõa   )
12h
12mhv 2
Traû lôøi: N  8640 N
L2

BAØI 4.25: Moät chieác xe ñaïp ñi treân moät ñoaïn ñöôøng cong baùn kính 10m vôùi
vaän toác 5 m . Haõy tìm goùc nghieâng  cuûa maët phaúng ñoái xöùng doïc cuûa xe ñaïp vaø
s
phöông thaúng ñöùng, ñoàng thôøi heä soá ma saùt f nhoû nhaát giöõa loáp xe vaø maët ñöôøng ñeå xe
khoâng bò ñoå.
Traû lôøi:   140 20 ; f  0,255
BAØI 4.26: Maùy bay boå nhaøo thaúng ñöùng ñaït ñöôïc vaän toác 1000 km , sau ñoù
h
ngöôøi laùi ñöa maùy bay ra khoûi höôùng boå nhaøo vaø vaïch thaønh cung troøn baùn kính
R  600m trong maët phaúng thaúng ñöùng. Troïng löôïng ngöôøi laùi laø 800N. Hoûi ngöôøi laùi
ñaõ eùp leân gheá ngoài moät löïc cöïc ñaïi baèng bao nhieâu?
Traû lôøi: N max  11300 N

BAØI 4.27: Cho cô caáu ñieàu tieát ly taâm nhö Hình 4.6, vaät M
coù khoái löôïng m gaén vôùi truïc quay baèng baèng baûn leà bôûi 2 thanh
A l
AM vaø BM. Xaùc ñònh öùng löïc trong caùc thanh neáu boû qua troïng
löôïng thanh. Cho   const ; AM  BM  l ; AB  2a 2a M

Traû lôøi: SA 
ml
2a
 a 2  g  ; SB 
ml
2a
 a 2  g  B

l

Hình 4.6
CHUYEÅN ÑOÄNG CHAÁT ÑIEÅM 33

4.2.2. Caùc baøi toaùn ngöôïc:


BAØI 4.28: Moät hoøn ñaù rôi xuoáng gieáng caïn khoâng vaän toác ñaàu. Sau thôøi gian
6,5s ngöôøi ta nghe thaáy tieáng va ñaäp cuûa hoøn ñaù vaøo ñaùy gieáng. Bieát vaän toác aâm thanh
laø 330 m . Tìm chieàu saâu gieáng.
s
Traû lôøi: h  175m

BAØI 4.29: Moät ngöôøi laùi taøu ñieän baèng caùch môû daàn ñieän trôû laøm taêng coâng
suaát ñoäng cô sao cho löïc keùo taêng tæ leä theo thôøi gian töø giaù trò baèng 0 vaø moãi giaây
taêng ñöôïc 1177N. Tìm quaõng ñöôøng s taøu ñi ñöôïc trong caùc ñieàu kieän sau: khoái löôïng
taøu baèng 10 taán; löïc ma saùt khoâng ñoåi baèng 1,96.103 N . Vaän toác ñaàu baèng 0.
3
 5
Traû lôøi: s  0,01962  t   m
 3

BAØI 4.30: Moät vaät naëng naèm trong maët phaúng nghieâng vôùi goùc nghieâng
  300 . Ngöôøi ta taïo cho vaät vaän toác ñaàu v0  15 m s höôùng theo phía ñi leân cuûa doác.
Bieát heä soá ma saùt giöõa vaät vaø maët nghieâng f  0,1 . Tìm ñoaïn ñöôøng vaät naëng ñi ñöôïc
ñeán khi döøng laïi vaø thôøi gian vaät ñi ñöôïc ñoaïn ñöôøng ñoù.
Traû lôøi: s  19,55m ; t  2,61s

BAØI 4.31: Tìm vaän toác rôi lôùn nhaát cuûa moät quaû caàu coù khoái löôïng 10kg , baùn
kính R  8cm , chuyeån ñoäng rôi trong khoâng khí chòu löïc caûn Fc  kSv 2 (trong ñoù v laø
vaän toác rôi, S laø dieän tích hình chieáu cuûa vaät rôi treân maët phaúng thaúng goùc vôùi phöông
2
rôi z; k – heä soá tæ leä laø haèng soá baèng 0,2352 Ns 4
m
Traû lôøi: v  144, 4 m
s

BAØI 4.32: Moät chieác taøu thuûy troïng löôïng P chuyeån ñoäng thaúng ngang töø traïng
thaùi nghæ. Löïc ñaåy cuûa chaân vòt khoâng ñoåi baèng Q vaø höôùng theo höôùng taøu chuyeån
P
ñoäng. Löïc caûn cuûa nöôùc coù trò soá R  k 2 v 2 vôùi k laø heä soá tæ leä; v laø vaän toác taøu. Tìm
g
giaù trò cuûa vaän toác tôùi haïn vaø bieåu thöùc vaän toác con taøu laø haøm cuûa thôøi gian chuyeån
ñoäng.
1 Qg e t  1
Traû lôøi: vth  ; v  t   vth  t ;   2k 2 vth
k P e 1
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 34
BAØI 4.33: Moät chieác taøu laën ñang naèm yeân, nhaän ñöôïc moät taûi troïng P thì laën
xuoáng saâu theo phöông thaúng ñöùng, khi ñoù coù theå coi nhö löïc caûn cuûa nöôùc coù giaù trò tæ
leä vôùi vaän toác laën cuûa con taøu R  kSv , trong ñoù: k laø heä soá tæ leä; S laø dieän tích hình
chieáu baèng cuûa con taøu; v laø vaän toác laën. Bieát khoái löôïng taøu laø m. Tìm bieåu thöùc vaän
toác cuûa con taøu laø haøm theo thôøi gian. Tìm khoaûng thôøi gian T caàn thieát ñeå vaän toác laën
baèng 95% giaù trò vaän toác tôùi haïn.
P  t 
kS
m
Traû lôøi: v 1  e  ; T 
m
ln 20
kS   kS

BAØI 4.34: Ñoaøn taøu hoûa sau khi ñaït toác ñoä v0 thì chuyeån ñoäng döôùi taùc duïng
cuûa löïc toång hôïp maø cöôøng ñoä tính theo moät ñôn vò khoái löôïng cuûa ñoaøn taøu coù bieåu
thöùc: f  v   a  bv  cv 2 , trong ñoù: a, b, c laø caùc haèng soá; v laø vaän toác ñoaøn taøu. Tìm
bieåu thöùc cuûa v vaø tìm giaù trò tôùi haïn cuûa noù.
   Aec   t v0  
Traû lôøi: v c   t
, trong ñoù: A  ;  ,  laø caùc nghieäm lôùn,
1  Ae v0  
beù cuûa phöông trình f  v   0

BAØI 4.35:  Ñeå giaûm löïc truyeàn vaøo neàn khi vaät coù khoái F
löôïng m chòu taùc duïng cuûa löïc F  F0 sin  t    , ngöôøi ta laép heä
thoáng giaûm chaán goàm loø xo coù ñoä cöùng c vaø boä caûn thuûy löïc coù
heä soá caûn  (löïc caûn R   v ) (Hình 4.7). Xaùc ñònh giaù trò lôùn c 
nhaát cuûa aùp löïc ñoäng löïc maø heä thoáng dao ñoäng truyeàn vaøo neàn
trong cheá ñoä bình oån. Hình 4.7

k 4  4b 2  2 c 
Traû lôøi: N max  F0 ; trong ñoù: k 2  ; b
k 2
 
2 2
 4b 2  2 m 2m

BAØI 4.36: Treân saân baêng coù 2 ngöôøi naém 2 ñaàu cuûa sôïi daây naèm ngang. Ngöôøi
A naëng 500N vaø ngöôøi B naëng 700N. Neáu ngöôøi A keùo vaøo daây moät löïc naèm ngang
baèng 100N thì sôïi daây taùc ñoäng vaøo ngöôøi B löïc baèng bao nhieâu? Tìm gia toác moãi
ngöôøi. Boû qua ma saùt.
Traû lôøi: FA  FB  100 N ; aA  1,96 m ; aB  1,4 m
s2 s2
CHUYEÅN ÑOÄNG CHAÁT ÑIEÅM 35

BAØI 4.37: Thang maùy (E) coù khoái löôïng 500kg vaø ñoái troïng
(A) coù khoái löôïng 150kg. Neáu moâtô daàm ñoäng taïo ra löïc keùo khoâng
ñoåi 5kN ñaët vaøo caùp taïi B (Hình 4.8), xaùc ñònh vaän toác cuûa thang maùy (E)
taïi thôøi ñieåm t  3s töø khi khôûi haønh ôû traïng thaùi nghæ. Boû qua khoái B
löôïng caùc roøng roïc vaø caùp. (A)

Traû lôøi: vE  7,23 m Hình 4.8


s

BAØI 4.38: Cuõng BAØI 4.37:, bieát sau khi leân cao 40m, thang maùy coù vaän toác
10 m . Xaùc ñònh löïc keùo cuûa caùp taïi B do moâ tô taïo ra.
s
Traû lôøi: N B  4246 N

BAØI 4.39: Taûi troïng P ñöôïc neùm leân vôùi vaän toác ban ñaàu v0 vaø nghieâng moät
goùc  vôùi phöông naèm ngang seõ chuyeån ñoäng döôùi taùc duïng cuûa troïng löôïng vaø löïc
caûn khoâng khí R tæ leä vôùi baäc nhaát vôùi vaän toác theo luaät R  kPv , trong ñoù: k-heä soá tæ
leä laø haèng soá. Tìm ñoä cao cöïc ñaïi h cuûa taûi troïng so vôùi vò trí ban ñaàu.
v0 sin  1
Traû lôøi: h  2 ln  kv0 sin   1
kg k g
BAØI 4.40: Vaät (B) ñöôïc keùo leân nhôø gaén vaøo d
roøng roïc ñoäng, roøng roïc naøy boû qua kích thöôùc vaø maéc
A y
vaøo daây, moät ñaàu buoäc coá ñònh vaøo A, ñaàu kia vaét qua F C
roøng roïc c vaø keùo baèng löïc F naèm ngang. Boû qua khoái
aB (B)
löôïng caùc roøng roïc vaø ma saùt (Hình 4.9).
Hình 4.9
Xaùc ñònh tæ soá löïc F laø haøm cuûa khoaûng caùch y ñeå cho gia toác aB laø khoâng ñoåi.
Cho (B) coù khoái löôïng m vaø CA  d
m  aB  g  d 2  4 y 2
Traû lôøi: F
4y

BAØI 4.41: Moät vieân bi troïng löôïng P naèm ôû vò trí thaáp nhaát
cuûa moät raõnh coù daïng ñöôøng troøn baùn kính R ñaët trong maët phaúng R
thaúng ñöùng (Hình 4.10). Hoûi phaûi truyeàn cho vieân vi vaän toác ban ñaàu O
baèng bao nhieâu ñeå vieân bi coù theå ñi heát raõnh troøn. Boû qua ma saùt. v0
Traû lôøi: v0  5 gR
Hình 4.10
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 36

BAØI 4.42: Vaät M treo treân sôïi daây daøi l. Haõy xaùc ñònh vaän toác
ban ñaàu v0 nhoû nhaát baèng bao nhieâu caàn phaûi truyeàn cho M theo l
O
phöông vuoâng goùc vôùi daây ñeå M quay ñuû voøng troøn (Hình 4.11). M
v0
M0
Traû lôøi: v0  5 gl
Hình 4.11

BAØI 4.43: Moät chaát ñieåm coù khoái löôïng m chuyeån ñoäng trong  maë t phaúng naèm
2 
ngang döôùi taùc duïng cuûa löïc ñaåy töø moät taâm O coá ñònh theo luaät: F  k mr ; trong ñoù:

k laø haèng soá; m laø khoái löôïng chaát ñieåm; coøn r laø vectô ñònh vò chaát ñöôïc ñieåm tính töø

taâm O. ÔÛ thôøi ñieåm ñaàu, chaát ñieåm ôû M0  a ,0  coù vaän toác v0 song song vôùi truïc Oy.
Xaùc ñònh quyõ ñaïo chaát ñieåm.
x2 k 2 y2
Traû lôøi:  2  1 laø ñöôøng Hyperbol
a2 v0
CHUYEÅN ÑOÄNG CHAÁT ÑIEÅM 37
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 38

5. CAÙC DAÏNG CHUYEÅN ÑOÄNG CUÛA VAÄT RAÉN


5.1. CHUYEÅN ÑOÄNG QUAY QUANH TRUÏC COÁ ÑÒNH:
BAØI 5.1: Vaät A chuyeån ñoäng tröôït R R1

treân maët phaúng naèm nghieâng nhôø sôïi daây R2


O1 (A)
khoâng daõn truyeàn chuyeån ñoäng quay cho
baùnh xe keùp I, baùnh xe keùp I truyeàn quay cho M
O2 I
baùnh xe II nhôø aên khôùp ngoaøi (Hình 5.1). Taïi
thôøi ñieåm khaûo saùt, vaät (A) coù vaän toác vA , II
gia toác aA . Hình 5.1
Xaùc ñònh vaän toác goùc baùnh xe II cuõng nhö vaän toác, gia toác cuûa ñieåm M.
R1 R R R2
Traû lôøi: 2  vA ; vM  1 vA ; aM  1 aA2  2 1 2 vA4
R2 R R R R R2

BAØI 5.2: Khi taét ñoäng cô coù caùnh quaït cuûa maùy bay coù vaän toác goùc
n  1200 voøng vaø noù quay ñöôïc 80 voøng thì döøng laïi. Tìm thôøi gian luùc taét ñoäng
phuùt
cô ñeán khi caùnh quaït döøng. Coi chuyeån ñoäng caùnh quaït laø quay chaäm daàn ñeàu.
Traû lôøi: T  8s

BAØI 5.3: Moät baùnh ñaø coù baùn kính R  2m ñang ñöùng yeân baét ñaàu quay vôùi
gia toác goùc khoâng ñoåi. Sau 10s caùc ñieåm naèm treân vaønh coù vaän toác v  100 m . Tìm
s
vaän toác, gia toác tieáp tuyeán, gia toác phaùp tuyeán cuûa caùc ñieåm treân vaønh taïi thôøi ñieåm
t  15s .
Traû lôøi: v  150 m ; a  10 m 2 ; an  11250 m 2
s s s

BAØI 5.4: Truïc A coù baùn kính R  10cm quay


ñöôïc nhôø quaû caân P treo vaøo moät sôïi daây khoâng daõn O O1
quaán vaøo truïc. Bieát quaû caân chuyeån ñoäng theo phöông
trình: x  100t 2 , trong ñoù: x laø khoaûng caùch töø quaû caân
x
ñeán ñöôøng naèm ngang coá ñònh OO1 (x tính baèng cm; t
tính baèng s) (Hình 5.2). Xaùc ñònh vaän toác goùc  vaø gia R P
toác goùc  cuûa truïc cuõng nhö gia toác toaøn phaàn a cuûa
ñieåm treân beà maët truïc taïi thôøi ñieåm t baát kyø. Hình 5.2

Traû lôøi:  
  20t rad s ;   20 rad 2 ; a  200 1  400t 4 cm 2
s s  
CAÙC DAÏNG CHUYEÅN ÑOÄNG CUÛA VAÄT RAÉN 39

BAØI 5.5: Cô caáu cuûa xe tôøi laøm cho z1 a


taûi troïng B chuyeån ñoäng thaúng ñöùng khi quay
tay quay a. Do boä phaän haõm bò hoûng, taûi troïng d A
z3
baát thình lình rôi xuoáng. Phöông trình chuyeån
ñoäng cuûa taûi B laø x  5t 2  cm  (t tính baèng s). O z2
Truïc Ox höôùng thaúng ñöùng xuoáng döôùi. Bieát
d  200mm , soá raêng cuûa baùnh xe töông öùng x z4
laø: z1  13 ; z2  39 ; z3  11 ; z4  77 (Hình
x
5.3). Xaùc ñònh vaän toác vaø gia toác cuûa ñieåm B
ñaàu A cuûa tay quay a coù ñoä daøi 400mm sau
Hình 5.3
khi heä chuyeån ñoäng ñöôïc 2s.
Traû lôøi: vA  1680 cm ; aA  705,65 cm 2
s s

BAØI 5.6: Moät vaät quay quanh truïc coá ñònh. ÔÛ thôøi ñieåm khaûo saùt, ñieåm A
caùch truïc quay khoaûng R  0,5m coù vaän toác v  2 m vaø gia toác toaøn phaàn laø
s
8 3 m 2 . Tìm vaän toác goùc, gia toác goùc cuûa vaät. Tìm vaän toác vaø gia toác ñieåm B caùch
s
truïc quay khoaûng caùch r  0,2m .

Traû lôøi:   4 rad s ;   16 2 rad ; vB  0,8 m ; aB  5,54 m 2


s2 s s

BAØI 5.7: Vectô gia toác cuûa 1 ñieåm treân vaønh voâ laêng hôïp vôùi
baùn kính goùc 600, gia toác tieáp cuûa ñieåm cuûa ñieåm ñoù ôû thôøi ñieåm khaûo O
60°
saùt a  10 3 cm 2 . Tìm gia toác phaùp cuûa ñieåm caùch truïc quay moät
s a
khoaûng r  0,5m . Baùn kính voâ laêng R  1m (Hình 5.4)
Hình 5.4

Traû lôøi: an  5 cm
s2

BAØI 5.8: Ñeå nhaän ñöôïc söï thay ñoåi vaän


toác goùc moät caùch chu kyø, ngöôøi ta duøng 2 baùnh O2
raêng Elip baèng nhau ñeå truyeàn chuyeån ñoäng. Caùc
truïc quay ñi qua tieâu cöï cuûa Elip. Truïc O1 quay ñeàu
vôùi vaän toác goùc 270 voøng . Khoaûng caùch 2 truïc O1
phuùt
quay O1O2  50cm , caùc baùn truïc Elip laø 25cm vaø
15cm (Hình 5.5). Tìm vaän toác goùc cöïc ñaïi vaø cöïc
tieåu cuûa truïc O2. Hình 5.5

Traû lôøi: 2,max  81 rad s ; 2,min   rad s


BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 40

BAØI 5.9: Cho cô caáu nhö Hình 5.6. 4


Thanh 1 chuyeån ñoäng theo luaät x  a sin kt , 1 3
baùn kính caùc baùnh raêng laø r2 , r3 vaø r4 . Baùnh
2
2 gaén cöùng vôùi baùnh 3. Kim gaén cöùng vôùi
baùnh 4. Tìm vaän toác goùc cuûa kim.
r3
Traû lôøi: kim  ak cos kt
r2 r4 x(t)
Hình 5.6

BAØI 5.10: Cho cô R2 r3


caáu nhö Hình 5.7. Vaät 1 r2
M
chuyeån ñoäng theo luaät 1 R3
x  2  70t 2 (x-cm; t-s), O
caùc baùnh coù baùn kính:
r2  30cm ; R2  50cm ; x 2
3
R3  60cm . Hình 5.7
Tìm vaän toác goùc, gia toác goùc cuûa baùnh 3 vaø vaän toác, gia toác ñieåm M (caùch truïc
quay khoaûng caùch r3  40cm ) luùc vaät 1 di chuyeån ñöôïc moät ñoaïn baèng 40cm.

Traû lôøi: 3  2,94 rad s ;  3  3,89 rad ; vM  118 cm ; aM  379 cm 2


s2 s s
CAÙC DAÏNG CHUYEÅN ÑOÄNG CUÛA VAÄT RAÉN 41

5.2. CHUYEÅN ÑOÄNG SONG PHAÚNG:


BAØI 5.11: Tay quay OA quay ñeàu vôùi vaän toác y
goùc 0 . Vieát phöông trình chuyeån ñoäng cuûa thanh r A
l l
2
truyeàn AB vaø cuûa ñieåm giöõa M cuûa AB. Bieát AB  l ;
OA  r vaø khi t  0 thì   0 (Hình 5.8). O  M x
B
Hình 5.8

 x  r cos  t  l
 A 0
 xM  r cos 0t  2 cos 
Traû lôøi:  yA  r sin 0 t ; 
  yM  r sin 0t  l sin 
   arcsin  sin 0t 
r  2
 l 

BAØI 5.12: Tay quay OA quay nhanh daàn y


A 2
ñeàu quanh O vôùi gia toác goùc  0 , laøm baùnh 2 laên
khoâng tröôït theo vaønh baùnh 1 coá ñònh. Baùn kính 1 
caùc baùnh laø r vaø R. Khi t  0 thì 0  0 vaø   0 . O  M x
M0 r
Vieát phöông trình chuyeån ñoäng cuûa baùnh 2 vaø
R
ñieåm M treân vaønh baùnh 2. Bieát khi t  0 thì
M  M0 (Hình 5.9).
Hình 5.9
  0t 2
 xA   R  r  cos 2   0t 2  R  r  0t 2 
  M 
x  R  r  cos  r cos  
  0t 2  2  r 2 
Traû lôøi:  A
y   R  r  sin ; 
2  y  R  r sin  0t  r sin  R  r  0t 
2 2

 R  r  0t 2
 M    
  r  2  r 2 
 2

BAØI 5.13:  Tay quay OA quay ñeàu y A


vôùi vaän toác goùc 0 . Vieát phöông trình  OO1=AB=b
a
chuyeån ñoäng cuûa thanh AB vaø trung ñieåm M O1
cuûa noù. Bieát OA  O1B  a ; OO1  AB  b O  x
(a<b). Khi t  0 thì   0 (Hình 5.10). M
a

B
Hình 5.10
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 42

 x  a cos  t  b
 A 0
 xM  a cos 0 t  2 cos 
Traû lôøi:  yA  a sin 0t ; 
 a sin 0t  yM  a sin 0t  b sin 
  2arctan  2
 b  a cos 0t

BAØI 5.14: Baùnh xe hình troøn coù baùn kính D


R  0,5m laên khoâng tröôït treân maët phaúng nghieâng. Taïi
C
thôøi ñieåm khaûo saùt taâm A cuûa baùnh xe coù vaän toác A
vA  1 m vaø gia toác aA  3 m 2 (Hình 5.11). Tìm: E
s s
– Vaän toác goùc baùnh xe, vaän toác caùc ñieåm C, D, E B

– Gia toác goùc baùnh xe, gia toác caùc ñieåm B, C, D Hình 5.11
Bieát BD  CE ; CE song song maët nghieâng.
Traû lôøi:   2 rad s ; vC  vE  2 m s ; vD  2 m s

  6 rad ; aB  2 m ; aC  34 m ; aD  85 m
s2 s2 s2 s2
BAØI 5.15: Cô caáu haønh tinh coù tay quay OA
quay ñeàu vôùi vaän toác goùc 0 laøm cho baùnh I baùn kính r
R
laên khoâng tröôït theo vaønh trong cuûa baùnh coá ñònh baùn
O
kính R  3r (Hình 5.12). Tìm:
0
– Vaän toác caùc ñieåm C, D, E cuûa baùnh I. D r
I
– Gia toác caùc ñieåm B, C, D.
E A C
Cho BD  CE
B
Hình 5.12
Traû lôøi: vC  vE  2 2 r0 ; vD  4 r0

aB  6r02 ; aC  2 5r02 ; aD  2r02

BAØI 5.16: Ñóa phaúng baùn kính R ñöôïc cuoán baèng sôïi daây coù B
ñaàu B coá ñònh. Ñóa rôi xuoáng khoâng vaän toác ñaàu vaø môû daàn daây ra.
h
2
Taâm O cuûa ñóa coù vaän toác: v  3gh , vôùi h laø khoaûng caùch taâm
3 D O
E
ñóa töø vò trí ñaàu ñeán vò trí khaûo saùt. Tìm vaän toác, gia toác caùc ñieåm D
vaø E ( DE  BD ) Hình 5.13
4 4 gh 4g
Traû lôøi: vD  0 ; v E  3gh ; aD  ; aE  R2  h2
3 3 R 3R
CAÙC DAÏNG CHUYEÅN ÑOÄNG CUÛA VAÄT RAÉN 43

BAØI 5.17: Con laên hai taàng coù baùn D O


kính R  20cm vaø r  10cm laên khoâng tröôït B
theo maët phaúng ngang. Taàng trong ñöôïc cuoán
C
daây vaø buoäc vaøo vaät M sau khi vaét qua roøng
roïc coá ñònh. Tìm gia toác ñieåm cao nhaát D luùc
M
t  1s khi M rôi xuoáng vôùi vaän toác
 
v  3t m
s
(Hình 5.14). Hình 5.14
 5
Traû lôøi: aD  4 26 m 2; aD taïo vôùi phöông thaúng ñöùng goùc : cos  
s 26
BAØI 5.18: Vaät M rôi xuoáng theo luaät x  2t 2 (x – O 2
tính baèng m) laøm chuyeån ñoäng roøng roïc coá ñònh 2 vaø roøng
roïc ñoäng 1. Roøng roïc 1 coù baùn kính R  0, 2m (Hình 5.15).
Tìm gia toác caùc ñieåm: Taâm O, A, B, C, D cuûa roøng roïc 1 A
luùc t  0,5s  AOB  COD 
M
1

Traû lôøi: aO  2 m ; aA  13 m ; C O D
s2 s2
aB  53 m ; a  5 m 2 ; aC  6 m 2 B
s2 C s s
Hình 5.15

BAØI 5.19: Cho cô caáu tay quay thanh truyeàn


vôùi tay quay OA daøi a  20cm quay ñeàu vôùi vaän toác B
goùc 0  10 rad ; thanh truyeàn AB daøi 5a, con chaïy B
s
chuyeån ñoäng theo phöông thaúng ñöùng (Hình 5.16).
Tìm vaän toác goùc, gia toác goùc cuûa thanh truyeàn AB; gia 0 A 45°
toác con chaïy B taïi thôøi ñieåm tay quay vaø thanh truyeàn O
vuoâng goùc vôùi nhau vaø goùc giöõa tay quay vôùi phöông
naèm ngang baèng 450. Hình 5.16

Traû lôøi: AB  2 rad s ;  AB  16 rad ; aB  565,6 cm


s2 s2

BAØI 5.20: Cho cô caáu 4 khaâu baûn leà. Tay quay OA quay 
A
ñeàu vôùi vaän toác goùc 0  4 rad ; OA  r  0,5m ; AB  2r ; O
s
   450 , haõy tìm vaän
BC  2r . Taïi thôøi ñieåm OAB  900 ; ABC C
toác goùc thanh AB, BC cuõng nhö gia toác goùc cuûa chuùng (Hình 45°
5.17). B
Hình 5.17

Traû lôøi: AB  2 rad ; BC  4 rad ;  AB  20 rad 2 ;  BC  8 rad 2


s s s s
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 44

BAØI 5.21:  Cho cô caáu 4 khaâu baûn leà ABCD. Caùc C


thanh AB  CD  2a ; BC  a ; ñoaïn AD baèng a . Tay quay AB
quay ñeàu vôùi vaän toác goùc 0 . Tìm vaän toác goùc, gia toác goùc thanh
B
BC vaø CD khi goùc ADC  900 (Hình 5.18).
8 5 20 2 20 
Traû lôøi: BC  0 ; CD   0 ;  BC  0 ;  CD  02
3 3 9 9
A D
Hình 5.18

BAØI 5.22: Cho cô caáu nhö Hình 5.19, E  F


AB  EF  KD  10cm ; BC  25cm ; DC  CE . C
B  =90°
Thanh AB coù vaän toác goùc khoâng ñoåi 
AB  10 rad s . Khi   900 ,   300 ,   900 :  =90° D  K
A
haõy tìm vaän toác goùc vaø gia toác goùc thanh EF.
Hình 5.19
Traû lôøi: EF  20 rad s ;  EF  932,8 rad
s2

BAØI 5.23: Thanh OA dao ñoäng theo luaät (K)


  O1
 sin t  rad  laøm cho ñóa (K) quay quanh truïc O1. Bieát B
6 2
OA  2O1B  2a  24cm vaø luùc t  4 s thanh OA vaø O1B naèm
M
ngang (Hình 5.20);   600 . Tìm:
 O
– Vaän toác goùc vaø gia toác goùc cuûa ñóa. A

– Vaän toác vaø gia toác trung ñieåm M. Hình 5.20
  4 cm
 
  Mx
a
 2 rad  4 3 rad 12 s2
Traû lôøi:  K   ;  K  ;   2 cm
;
s M
v 2 a
s s2 M
 a   3 cm
4
6 72
 My 12 s2

BAØI 5.24: Tay quay OA quay ñeàu vôùi vaän toác goùc
0  3 rad s laøm cho ñóa laên khoâng tröôït treân ñöôøng ngang. B
M
Cho OA  3m ; R  1m . Luùc   600 , OAB   900 , tìm vaän
toác caùc ñieåm B, M vaø gia toác cuûa chuùng.
Traû lôøi: vB  6 m ; v M  6 2 m ;
s s A

0
aB  18 m 2 ; a M  18 10
m
s s2 O
Hình 5.21
CAÙC DAÏNG CHUYEÅN ÑOÄNG CUÛA VAÄT RAÉN 45

BAØI 5.25: Tay quay OA quay ñeàu vôùi vaän toác goùc 0 II 0
D A O
laøm cho baùnh II coù baùn kính r laên khoâng tröôït treân vaønh I coá ñònh B I
baùn kính R  2r . Thanh BD daøi r gaén cöùng vaøo baùnh II, thanh r
2r
BC noái vôùi con chaïy C (Hình 5.22). Tìm gia toác ñieåm B, ñieåm C 
vaø gia toác goùc thanh BC luùc   300 , bieát luùc ñoù OA vaø BD naèm C
ngang.
Hình 5.22
7 3 2
Traû lôøi: aB  21r02 ; a C  7 3r02 ;  BC  0
5

BAØI 5.26: Baùnh raêng baùn kính R keïp v1 a1 x


giöõa 2 thanh khía song song chuyeån ñoäng A
y
nhanh daàn veà cuøng 1 phía. Luùc khaûo saùt, caùc
   
thanh coù vaän toác v1 , v2 vaø gia toác a1 , a2 O
(Hình 5.23). Tìm vaän toác, gia toác taâm O vaø
B
gia toác ñieåm A cuûa baùnh raêng tieáp xuùc vôùi v2 a2
thanh khía 1.
Hình 5.23

v  v 
2
v v a  a2
Traû lôøi: vO  1 2 ; a O  1 ; aAx  a1 ; aAy  1 2
2 2 4R
BAØI 5.27: Cho cô caáu vi sai, tay quay OA coù vaän A
toác goùc 0 , gia toác goùc  0 ; baùnh 1 quay cuøng chieàu vôùi 0
0
2
tay quay coù vaän toác 1  30 ; gia toác goùc 1  3 0 . Bieát O M
1
R1  2 R2  2r (Hình 5.24). Tìm vaän toác goùc, gia toác goùc
1
baùnh 2 vaø gia toác ñieåm M treân vaønh baùnh 2  AM  OA 
1

Hình 5.24
Traû lôøi: 2  30 ;  2  3 0 ñeàu coù chieàu cuøng chieàu kim ñoàng hoà;
aM  3 2r 504   02  402 0

BAØI 5.28: Cho cô caáu vi sai, baùnh 3R


R
daãn 1 quay ngöôïc chieàu kim ñoàng hoà vôùi R
0  0
vaän toác goùc 0 , gia toác goùc  0 . Tay quay O B A
1
OA  3R quay thuaän chieàu kim ñoàng hoà 1
3
vôùi cuøng vaän toác goùc vaø gia toác goùc vôùi 1
2

baùnh 1 (Hình 5.25). M

Hình 5.25
Tìm vaän toác vaø gia toác ñieåm M treân vaønh baùnh bò daãn 3.
 AM  OA; R1  R3  R 

 3R  R02    R 0  3R02 


2 2
Traû lôøi: vM  10 R0 ; aM  0
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 46

6. CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT ÑOÄNG LÖÏC HOÏC


6.1. ÑÒNH LYÙ CHUYEÅN ÑOÄNG KHOÁI TAÂM:
BAØI 6.1: Laêng truï tam giaùc vuoâng (A) troïng b
löôïng Q ñaët treân neàn nhaün naèm ngang, treân maët nghieâng
(B)
cuûa laêng truï (A) ñaët laêng truï (B), giaû thieát maët tieáp xuùc
giöõa 2 laêng truï cuõng nhaün. Caùc kích thöôùc cho treân Hình
(A)
6.1. Hoûi (A) ñi ñöôïc ñoaïn ñöôøng bao nhieâu neáu (B) ñi
heát maët nghieâng laêng truï A. Cho troïng löôïng (B) laø P. a
Traû lôøi: Hình 6.1
P
s  a  b  di chuyeån ngöôïc chieàu (B) di chuyeån.
PQ
BAØI 6.2: Xaùc ñònh dòch chuyeån cuûa caàn caåu noåi A
naâng taûi troïng P1  2kN khi thanh vöôn OA  8m quay B 30°

moät goùc   300 ñeán vò trí thaúng ñöùng. Troïng löôïng caàn
O
caåu P2  20kN (Hình 6.2). Boû qua söùc caûn cuûa nöôùc. Luùc
ñaàu heä ñöùng yeân. Xeùt 2 tröôøng hôïp:
a.- Boû qua troïng löôïng thanh vöôn OA.
b.- Coi thanh vöôn ñoàng chaát, troïng löôïng Hình 6.2
P3  1kN

Traû lôøi: a.- a  0,36m ; b.- s  0,43m

BAØI 6.3: Thanh ñoàng chaát AB daøi 2l coù ñaàu B töïa y


treân neàn nhaün naèm ngang vaø nghieâng moät goùc  (Hình 6.3).
A
Xaùc ñònh phöông trình quyõ ñaïo ñieåm A khi thanh rôi xuoáng C
maët phaúng ngang. B  x
 xA  l cos 
2
yA2
Traû lôøi: moät phaàn ñöôøng Elip:  2 1 Hình 6.3
l2 4l

BAØI 6.4: Hai vaät naëng (A) vaø (B) coù khoái (B)
löôïng laø m1 vaø m2 ñöôïc noái vôùi nhau baèng sôïi daây E
meàm nheï khoâng daõn vaø ñöôïc ñaët treân caùc maët KL vaø
K (A)
KE cuûa laêng truï DEKL. Laêng truï coù khoái löôïng m3
D 60° L
ñöôïc ñaët treân neàn nhaün naèm ngang (Hình 6.4). Tìm di
chuyeån cuûa laêng truï khi vaät naëng (A) tröôït xuoáng moät Hình 6.4
ñoaïn daøi s treân maët nghieâng KL. Ban ñaàu heä ñöùng yeân.
CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT ÑOÄNG LÖÏC HOÏC 47
m1  2m2
Traû lôøi: Laêng truï ñi ngöôïc laïi moät ñoaïn s
2  m1  m2  m3 

BAØI 6.5: Moät taám ñoàng chaát coù ABC coù hình daùng laø moät tam B
giaùc vuoâng caân, caïnh huyeàn AB daøi 12cm ñöôïc ñaët thaúng ñöùng töïa ñænh
M
A treân maët phaúng nhaün naèm ngang. Ngöôøi ta thaû cho taám phaúng ñoå C
xuoáng döôùi taùc duïng cuûa troïng löôïng (Hình 6.5). Xaùc ñònh quyõ ñaïo ñieåm
M naèm giöõa caïnh beân BC. A
Chuù yù: trong suoát thôøi gian chuyeån ñoäng, ñænh A luoân naèm treân Hình 6.5
maët ngang
Traû lôøi: Cung Elip: 9  xM  2   yM2  90
2

BAØI 6.6: Xaùc ñònh aùp löïc leân neàn ñaát cuûa moät maùy O 
bôm nöôùc luùc chaïy khoâng taûi. Troïng löôïng cuûa phaàn coá ñònh (B) A
goàm voû (D) vaø moùng (E) laø P1 ; tay quay OA daøi a, ñoàng chaát
coù troïng löôïng P2. Troïng löôïng maùng tröôït (B) cuøng píttoâng
(D) (C)
(C) laø P3. Tay quay OA quay ñeàu vôùi vaän toác goùc . Xem
(E)
nhö caùc vaät taïo neân maùy laø ñoàng chaát vaø ñoái xöùng.
Hình 6.6
P2  2 P3 2
Traû lôøi: N y  P1  P2  P3  a cos t
2g

BAØI 6.7: Moät ñoäng cô hôi nöôùc ñaët naèm


ngang treân maët moùng nhaün trôn. Tay quay OA coù chieàu A 
daøi r vaø quay ñeàu vôùi vaän toác goùc . Thanh truyeàn O
AB  AO . Coi khoái löôïng cuûa caùc boä phaän chuyeån (B)
ñoäng ñöôïc thu goïn veà 2 khoái löôïng m1 vaø m2 taäp trung
ôû ñaàu A cuûa tay quay vaø trong taâm píttoâng (B). Khoái
löôïng voû ñoäng cô laø m3 . Xaùc ñònh chuyeån ñoäng ngang Hình 6.7
cuûa voû ñoäng cô. Cho bieát ban ñaàu píttoâng (B) ôû vò trí xa
nhaát veà beân traùi.
Neáu ñoäng cô ñöôïc baét vít xuoáng neàn, tìm aùp löïc cuûa ñoäng cô leân neàn vaø löïc caét
ngang cuûa buloâng. Boû qua löïc caêng ban ñaàu cuûa buloâng.
m1  2m2
Traû lôøi: x  cos t  1 r ;
m1  m2  m3
 N x   m1  2m2  r 2 cos t

 N y   m1  m2  m3  g  m1r sin t
2
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 48

6.2. ÑÒNH LYÙ BIEÁN THIEÂN ÑOÄNG LÖÔÏNG:


BAØI 6.8: Moät quaû löïu phaùo ñang bay vôùi vaän toác v  15 m thì noå vaø vôõ
s
thaønh hai maûnh. Maûnh thöù nhaát coù troïng löôïng P1  80 N bay veà höôùng chuyeån ñoäng
vôùi vaän toác v1  25 m . Xaùc ñònh vaän toác maûnh coøn laïi. Bieát troïng löôïng quaû phaùo laø
s
P  120 N .
Traû lôøi: v2  5 m (theo chieàu ngöôïc laïi)
s

BAØI 6.9: Moät noøng suùng ñaïi baùc naèm ngang troïng löôïng P1  110kN . Troïng
löôïng vieân ñaïn laø P2  540 N . Vaän toác vieân ñaïn luùc ra khoûi noøng suùng v0  900 m .
s
Xaùc ñònh vaän toác giaät luøi cuaû noøng suùng ôû thôøi ñieåm vieân ñaïn bay ra.
Traû lôøi: 4, 42 m (höôùng ngöôïc chieàu vieân ñaïn)
s

BAØI 6.10: Moät doøng nöôùc ñöôïc


phoùng ra töø moät voøi coù tieát dieän
S  16cm 2 vôùi vaän toác v  8 m vaø
s
nghieâng vôùi phöông ngang moät goùc 300 .
Xaùc ñònh aùp löïc toång coäng cuûa nöôùc leân
maët töôøng thaúng ñöùng. Boû qua aûnh
höôûng cuûa troïng löïc vaø xem raèng caùc haït B
chaát loûng sau khi ñaäp vaøo töôøng chuyeån A 30°
ñoäng doïc theo töôøng (Hình 6.8).
Traû lôøi: N  88, 7 N
Hình 6.8

BAØI 6.11: Xaùc ñònh aùp löïc ñoäng löïc toång hôïp
leân goái ñôõ (A) cuûa doøng nöôùc chaûy trong ñoaïn oáng ñaët
trong maët phaúng ngang nhö Hình 6.9. Ñöôøng oáng coù 120°
tieát dieän troøn, ñöôøng kính d  20cm . Hai nhaùnh cuûa
oáng hôïp vôùi nhau 1 goùc 1200. Vaän toác doøng nöôùc chaûy
trong oáng v  4 m . Boû qua taùc duïng cuûa troïng löïc. (A)
s
Traû lôøi: R  503 N
Hình 6.9
CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT ÑOÄNG LÖÏC HOÏC 49

BAØI 6.12: Xaùc ñònh thaønh phaàn aùp löïc cuûa nöôùc song song vôùi
v2

truïc ñoái xöùng cuûa caùnh coá ñònh cuûa roâto tuabin. Cho bieát löu löôïng theå
tích cuûa nöôùc laø Q vaø khoái löôïng rieâng cuûa noù laø . Vaän toác cuûa nöôùc
luùc va vaøo caùnh tuabin laø v1 höôùng song song vôùi truïc ñoái xöùng, vaän
v1
toác cuûa nöôùc luùc ra khoûi caùnh laø v2 hôïp vôùi maët phaúng ñoái xöùng goùc 
(Hình 6.10).
Traû lôøi: R   v2 cos   v1  Q. 
v2

Hình 6.10

BAØI 6.13: Ñoaøn taøu naëng P  400kN ñeán chaân doác coù ñoä doác
i  tan   0,006 ( laø goùc doác) coù vaän toác v1  54 km . Heä soá ma saùt (heä soá caûn toång
h
hôïp) khi ñoaøn taøu chuyeån ñoäng baèng 0,005. Sau khi taøu leân doác ñöôïc 50s, vaän toác cuûa
noù giaûm xuoáng coøn v2  45 km . Tìm löïc keùo cuûa ñaàu taøu.
h
Traû lôøi: F  2,36kN
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 50

6.3. ÑÒNH LYÙ BIEÁN THIEÂN MOMEN ÑOÄNG LÖÔÏNG:


BAØI 6.14: Moät sôïi daây vaét qua roøng roïc coá ñònh O, boû qua
khoái löôïng cuûa chuùng. Moät ngöôøi naém vaøo daây taïi A, coøn taïi B treo O
taûi troïng coù cuøng troïng löôïng vôùi ngöôøi. Neáu ngöôøi leo leân vôùi vaän
toác v töông ñoái so vôùi daây thì taûi troïng seõ chuyeån ñoäng nhö theá naøo?
(Hình 6.11). B
A
Traû lôøi: vB   v (ñi leân)
2 Hình 6.11
z
BAØI 6.15: Moät baøn troøn naèm ngang quay khoâng ma saùt
R
quanh truïc thaúng ñöùng Oz ñi qua taâm O cuûa baøn. Moät ngöôøi troïng
r u
löôïng Q ñi treân baøn theo quyõ ñaïo troøn taâm O, baùn kính r vôùi vaän
O
toác u khoâng ñoåi. Hoûi baøn quay vôùi vaän toác goùc  baèng bao nhieâu?
Bieát baøn laø ñoàng chaát troïng löôïng P, baùn kính R. Taïi thôøi ñieåm
ban ñaàu, baøn vaø ngöôøi coù vaän toác baèng 0 (Hình 6.12).
2Qru Hình 6.12
Traû lôøi:  (ngöôïc chieàu ngöôøi ñi)
2Qr 2  PR 2

BAØI 6.16: Ñóa troøn ñoàng chaát naèm ngang ñöôïc gaén chaët vaøo B
truïc quay AB thaúng ñöùng ñang quay vôùi vaän toác goùc 0 . Treân baùn R
u
kính cuûa ñóa, moät chaát ñieåm M, khoái löôïng m2 chuyeån ñoäng töø taâm O M
O cuûa ñóa vôùi vaän toác khoâng ñoåi u. Xaùc ñònh vaän toác goùc cuûa ñóa
~
theo thôøi gian t cuõng nhu giaù trò cuûa noù khi M ñi tôùi vaønh ñóa. Bieát
ñóa coù khoái löôïng m1 (Hình 6.13).
A
m1R 2
Traû lôøi:  0 Hình 6.13
m1R 2  2m2u 2t 2
m1
Khi OM  R :   0
m1  2m2

BAØI 6.17: Moät oáng naèm ngang CD coù theå quay töï B
do quanh truïc thaúng ñöùng AB. Beân trong oáng coù quaû caàu
(xem laø chaát ñieåm) coù khoái löôïng m vaø naèm caùch truïc
quay moät khoaûng MC  d . Taïi moät thôøi ñieåm naøo ñoù, oáng C D
M
ñöôïc truyeàn vaän toác goùc 0 . Xaùc ñònh vaän toác goùc 1 cuûa 
oáng khi quaû caàu vöøa rôøi khoûi oáng. Cho bieát momen quaùn
tính cuûa oáng ñoái vôùi truïc quay laø J, chieàu daøi oáng CD  L .
A
Boû qua ma saùt (Hình 6.14).
Hình 6.14
J  md 2
Traû lôøi: 1  0
J  mL2
CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT ÑOÄNG LÖÏC HOÏC 51

BAØI 6.18: Söùc caêng cuûa nhaùnh daãn vaø nhaùnh bò daãn
cuûa ñai truyeàn laøm quay baùnh ñai coù baùn kính r  20cm vaø
troïng löôïng P  3, 27 N coù giaù trò töông öùng laø T1  10,1N ; T2
T2  5,05 N . Momen cuûa löïc caûn phaûi baèng bao nhieâu ñeå r
baùnh ñai quay vôùi gia toác goùc   1,5 rad 2 (coi baùnh ñai laø T1
s
ñóa troøn ñoàng chaát) (Hình 6.15). Hình 6.15
Traû lôøi: M c  1Nm

BAØI 6.19: Quaû caàu A khoái löôïng m gaén vaøo O2


ñaàu thanh AB  l vaø gaén vôùi truïc quay O1O2 . Caû heä
thoáng ñaët trong bình chöùa chaát loûng. Löïc caûn cuûa chaát
A
loûng taùc duïng leân quaû caàu ngöôïc vôùi vaän toác goùc vaø coù B l
giaù trò Rc   .m. ( laø heä soá tæ leä). Bieát vaän toác goùc 
ban ñaàu cuûa truïc quay laø 0 (Hình 6.16). Haõy xaùc ñònh
khoaûng thôøi gian T ñeå vaän toác goùc giaûm ñi moät nöûa vaø
O1
tìm soá voøng quay n trong khoaûng thôøi gian ñoù.
Hình 6.16
l l0
Traû lôøi: T ln 2 ; n 
 4

BAØI 6.20: Ngöôøi ta duøng haõm tay ñeå haõm a


moät baùnh xe ñang quay vôùi vaän toác goùc 0 . Tìm P
b
löïc P caàn thieát phaûi taùc duïng ôû ñaàu tay haõm A ñeå
O A
baùnh xe döøng haún sau thôøi gian T cho tröôùc. Tìm
xem trong thôøi gian ñoù, baùnh xe coøn quay theâm O1
ñöôïc bao nhieâu voøng. Bieát momen quaùn tính cuûa R
baùnh xe ñoái vôùi truïc quay O1 cuûa noù laø J, heä soá
ma saùt tröôït giöõa maù haõm vaø baùnh xe laø f. Boû qua Hình 6.17
kích thöôùc cuûa maù haõm (Hình 6.17).
Jb0 T 0
Traû lôøi: P ; n
faTR 4

BAØI 6.21: Moät vaät raén quay quanh moät truïc coá ñònh khôûi ñoäng töø traïng thaùi
ñöùng yeân, chòu taùc duïng cuûa momen quay khoâng ñoåi baèng M vaø cuûa momen caûn
M 1   2 , trong ñoù:  laø haèng soá;  laø vaän toác goùc cuûa vaät. Momen quaùn tính cuûa vaät
ñoái vôùi truïc quay laø J. Tìm luaät bieán thieân cuûa vaän toác goùc theo thôøi gian vaø tìm giaù trò
cuûa vaän toác goùc giôùi haïn cuûa vaät.
M e t  1 2 M M
Traû lôøi:  t   t
vôùi   ; gh 
 e 1 J 
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 52

BAØI 6.22: Ñeå xaùc ñònh momen quaùn tính cuûa moät vaät D E
ñoái vôùi truïc AB qua khoái taâm C cuûa vaät, ngöôøi ta treo vaät
baèng 2 thanh AD vaø BE gaén cöùng vaøo vaät sao cho AB song
song vôùi DE vaø cuøng naèm ngang. Hai thanh AD vaø BE quay C
B
ñöôïc töï do quanh truïc DE coá ñònh (Hình 6.18). Sau ñoù cho A
vaät dao ñoäng vaø ño ½ chu kyø T cuûa dao ñoäng naøy. Bieát troïng Hình 6.18
löôïng vaät laø P vaø khoaûng caùch giöõa AB vaø DE laø h. Boû qua
troïng löôïng 2 thanh treo vaø ma saùt oå truïc. Tính momen quaùn
tính cuûa vaät ñoái vôùi truïc AB.
T2 h 
Traû lôøi: J C  Ph  2  
 g

BAØI 6.23: a.- Boä phaän chính cuûa dao ñoäng keá ñeå ghi chaán ñoäng
ngang cuûa moùng maùy laø moät con laéc nhö Hình 6.19. ÔÛ vò trí thaúng ñöùng O
A
cuûa OA, loø xo xoaén khoâng laøm vieäc. Momen tónh cuûa con laéc ñoái vôùi O

khi OA naèm ngang laø 43,6Ncm , momen quaùn tính cuûa con laéc ñoái vôùi
truïc quay laø J  0,003kgm 2 ; heä soá cöùng cuûa loø xo xoaén laø c  0,98 Ncm .
Boû qua moïi löïc caûn. Xaùc ñònh chu kyø cuûa dao ñoäng beù töï do cuûa con laéc Hình 6.19
quay vò trí caân baèng thaúng ñöùng.
b.- Gaén dao ñoäng keá naøy vaøo moät moùng maùy, giaû thieát raèng moùng
maùy dao ñoäng ñieàu hoøa theo phöông ngang theo luaät: x  a sin 60t  cm  . Bieát bieân ñoä
dao ñoäng cöôõng böùc cuûa con laéc cuûa dao ñoäng keá laø 60. Xaùc ñònh bieân ñoä a cuûa dao
ñoäng moùng maùy.
Traû lôøi: a.- T  0,52s b.- a  6,8mm
CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT ÑOÄNG LÖÏC HOÏC 53

6.4. ÑÒNH LYÙ BIEÁN THIEÂN ÑOÄNG NAÊNG:


BAØI 6.24: Cho cô caáu haønh 3
r
tinh nhö Hình 6.20. Caùc baùnh raêng 1,
2, 3 laø caùc ñóa troøn ñoàng chaát cuøng
A
baùn kính r vaø khoái löôïng m.Tay quay 4r 2
OA xem laø thanh ñoàng chaát vaø coù
khoái löôïng m1. Cô caáu naèm trong maët
phaúng naèm ngang vaø tay quay OA 1 B
chòu taùc ñoäng cuûa ngaãu löïc coù momen r
khoâng ñoåi M. Baùnh xe 1 coá ñònh 
(Hình 6.20). O
r
a.- Tìm vaän toác goùc cuûa tay
quay OA laø haøm cuûa goùc quay  cuûa
noù, bieát luùc ñaàu heä ñöùng yeân. Hình 6.20
b.- Tìm gia toác goùc cuûa tay
quay.
1 3M  3M
Traû lôøi:  ;
r 8m1  33m 2  8m1  33m  r 2

BAØI 6.25: Moät ngaãu löïc coù momen quay


khoâng ñoåi M taùc duïng leân tang cuûa moät truïc tôøi coù O M
baùn kính baèng R vaø coù troïng löôïng P1 . Quaán vaøo (A)
tang tôøi moät sôïi daây meàm nheï vaø khoâng daõn roài
buoäc ñaàu muùt töï do cuûa daây vaøo vaät naëng (A) coù

troïng löôïng P2 ñeå keùo noù leân treân maët phaúng
nghieâng coù goùc nghieâng  so vôùi maët phaúng naèm Hình 6.21

ngang. Heä soá ma saùt tröôït ñoäng giöõa vaät (A) vaø maët nghieâng laø f. Tang tôøi ñöôïc xem
laø truïc troøn ñoàng chaát. Tìm bieåu thöùc vaän toác goùc truïc tôøi laø haøm theo goùc quay cuûa
noù. Luùc ñaàu heä ñöùng yeân (Hình 6.21).
2 M   f cos   sin   P2 R
Traû lôøi:  g
R 2 P2  P1

BAØI 6.26: Giaûi laïi BAØI 6.25: neáu keå ñeán troïng löôïng cuûa daây keùo. Cho chieàu
daøi daây laø l, troïng löôïng moät ñôn vò chieàu daøi laø p. Taïi thôøi ñieåm ñaàu, ñoaïn daây buoâng
khoûi tôøi laø a. Boû qua söï thay ñoåi veà theá naêng cuûa ñoaïn daây quaán vaøo tang.
1 2 M  2 P2 R  f cos   sin    pR  2a  R  sin 
Traû lôøi:  2 g
R P1  2 P2  2 pl
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 54
BAØI 6.27: Moät tôøi keùo goàm 2 troáng (K1) vaø (K2) coù baùn kính R1 vaø R2 gheùp
cöùng vôùi nhau vaø gaén vaøo truïc quay naèm ngang O1O2, momen quaùn tính cuûa caùc troáng
vôùi truïc quay laø J1 vaø J2. Taùc duïng vaøo tay quay AB moät ngaãu löïc coù momen khoâng
ñoåi M ñeå keùo vaät naëng (D), troïng löôïng P leân treân. Khi troáng (K2) quaán daây thì troáng
(K1) nhaû daây. Boû qua ma saùt vaø troïng löôïng daây. Ban ñaàu heä ñöùng yeân. Tìm vaän toác
goùc cuûa tay quay AB khi vaät (D) ñöôïc keùo leân moät ñoaïn h (Hình 6.22).

B (K1) (K2)
M O1 O2
A

(D)

Hình 6.22

8 gh  2M  P  R2  R1  
Traû lôøi: 
 R2  R1   4 gJ1  4 gJ 2  P  R2  R1  
2

BAØI 6.28: Vaät naëng P ñöôïc treo vaøo ñaàu moät sôïi daây meàm khoâng daõn, chieàu
daøi l vaø moãi ñôn vò daøi cuûa noù coù troïng löôïng baèng q. Daây naøy ñöôïc quaán vaøo tang
cuûa moät truïc tôøi coù baùn kính R vaø coù momen quaùn tính ñoái vôùi truïc quay laø J. Vaät
naëng rôi xuoáng laøm quay truïc tôøi. Luùc daàu ñoaïn daây treo buoâng daøi moät ñoaïn x0 vaø cô
heä ñöùng yeân. Boû qua ma saùt cuûa caùc oå truïc quay vaø chieàu daøy cuûa daây cuõng nhö söï
thay ñoåi theá naêng cuûa phaàn daây quaán. Xaùc ñònh vaän toác rôi cuûa vaät naëng laø haøm theo
ñoä daøi rôi ñöôïc x cuûa ñoaïn daây treo.
 2P  q  x  x0    x  x0 
Traû lôøi: vR g
gJ   P  lq  R 2

BAØI 6.29: Moät sôïi daây ñoàng chaát daøi L coù moät L l
phaàn naèm treân maët baøn nhaün naèm ngang, moät phaàn
buoâng töï do. Xaùc ñònh khoaûng thôøi gian T ñeå daây rôøi
khoûi maët baøn, bieát raèng taïi thôøi ñieåm ñaàu, chieàu daøi l
phaàn daây buoâng thaû laø l vaø vaän toác ñaàu cuûa daây baèng 0
(Hình 6.23).

L  L  L2  l 2 
Traû lôøi: T ln  
g  l 
 Hình 6.23
CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT ÑOÄNG LÖÏC HOÏC 55

BAØI 6.30: Moät ñoäng cô ñieän keùo


moät heä thoáng truyeàn ñoäng duøng xích nhö O3
Hình 6.24. Heä thoáng laøm vieäc nhö sau:
luùc môû maùy, xích baét ñaàu chuyeån ñoäng
O1
vôùi gia toác a vaø khi ñaït ñöôïc vmax thì giöõ
nguyeân toác ñoä ñoù. Ñöôøng kính cuûa truïc
chính gaén vôùi ñoäng cô baèng 2r1, ñöôøng
kính 2 roøng roïc coá ñònh khaùc laø 2r2 vaø Q2 O2
2r3 . Ñoái vôùi truïc quay cuûa chuùng, momen
quaùn tính cuûa truïc quay chính laø J1,
momen quaùn tính cuûa caùc roøng roïc laø J2
vaø J3. Troïng löôïng vaät naëng keùo leân laø Q1
Q1, vaät naëng haï xuoáng laø Q2. Troïng löôïng
moãi ñôn vò daøi cuûa daây xích laø q vaø daây
xích coù ñoä daøi l. Tính coâng suaát cuûa ñoäng
cô trong quaù trình môû maùy vaø trong quaù
trình chaïy bình oån v  vmax . Hình 6.24

 J J J Q Q ql  
Traû lôøi: N maùy   21  22  23  1  2   a   Q1  Q2   v
 r1 r2 r3 g g g 
N maùy,bình oån   Q1  Q2  vmax

BAØI 6.31: Moät con laên ñoàng chaát hình truï troøn xoay coù ñöôøng kính baèng 60cm
vaø coù khoái löôïng baèng 392kg, chuyeån ñoäng laên khoâng tröôït treân maët phaúng ngang do
moät ngöôøi ñaåy. Löïc ñaåy P coù phöông chieàu khoâng ñoåi vaø höôùng theo thanh ñaåy AO.
Thanh AO daøi 1,5m, ñoä cao cuûa A so vôùi neàn ngang laø 1,2m. Boû qua ma saùt oå truïc vaø
ma saùt laên cuûa maët neàn. Xaùc ñònh:
a.- Cöôøng ñoä P sao cho khi ngöôøi ñaåy ñi ñöôïc 2m thì con laên ñaït toác ñoä 0,8 m .
s
Luùc ñaàu heä ñöùng yeân. Neáu keå ñeán ma saùt caûn laên cuûa neàn vôùi heä soá caûn k  0,5cm thì
P coù cöôøng ñoä bao nhieâu? Laáy g  9,8 m 2 .
s
b.- Sau khi ñaït vaän toác treân, muoán giöõ cho truïc baùnh xe chuyeån ñoäng ñeàu thì
caàn giaûm cöôøng ñoä P ñi bao nhieâu?
Traû lôøi: a.- P  117,6 N ; b.- P  200, 2 N , giaûm P moät löôïng 119,1N
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 56

BAØI 6.32: Cho cô caáu haønh tinh 3


nhö Hình 6.25, chuyeån ñoäng trong maët
phaúng ngang. Baùnh raêng 3 coá ñònh, caùc 2
baùnh raêng 1 vaø 2 ñöôïc xem laø caùc ñóa
troøn ñoàng chaát cuøng beà daøy vaø cuøng vaät O2
1
lieäu. Bieát baùnh raêng 1 quay nhanh gaáp 
10 laàn tay quay. Boû qua khoái löôïng tay O1
quay. Momen quaùn tính cuûa baùnh raêng M1
1 ñoái vôùi truïc O1 laø J. Baùnh raêng 1 chòu
taùc duïng cuûa ngaãu löïc caûn M1 khoâng
ñoåi vaø tay quay O1O2 chòu taùc duïng cuûa
momen phaùt ñoäng M khoâng ñoåi. Tìm
gia toác goùc tay quay.
M  10 M 1
Traû lôøi:  Hình 6.25
1300 J

BAØI 6.33: Cho cô caáu haønh tinh nhö Hình


6.26, chuyeån ñoäng trong maët phaúng ngang. Tay l
quay OA ñöôïc xem laø thanh ñoàng chaát daøi l, naëng
P. Hai roøng roïc ñoäng vaø coá ñònh cuøng baùn kính, M A
roøng roïc ñoäng coù troïng löôïng Q vaø ñöôïc xem laø O
ñóa troøn ñoàng chaát. Taùc duïng leân tay quay moät
ngaãu löïc coù momen khoâng ñoåi M. Tìm gia toác goùc
cuûa tay quay. Xem nhö khoâng coù söï tröôït giöõa Hình 6.26
roøng roïc vaø ñai truyeàn.
3gM
Traû lôøi: 
l  P  3Q 
2

BAØI 6.34: Cho hoäp toác ñoä nhö Hình 6.27. truïc
2 A 3
daãn vaø truïc bò daãn lieân heä vôùi nhau baèng caùc caëp
baùnh raêng haønh tinh keùp. Truïc daãn I mang tay quay
1
AB, truïc daãn IV mang baùnh raêng 4. Caùc oå truïc ñaët I IV
4
treân 2 ñaàu tay quay mang caëp truïc baùnh raêng haønh
tinh 2, 3. Cho bieát caùc baùn kính r1 , r2 , r3 , r4 cuûa caùc
baùnh raêng. Momen quaùn tính cuûa truïc daãn vôùi caùc chi 2 3
B
tieát gaén treân noù ñoái vôùi truïc quay hình hoïc cuûa noù
baèng J1 . Caëp baùnh raêng haønh tinh 2-3 coù khoái löôïng
m2 vaø coù troïng taâm naèm treân truïc ñoái xöùng hình hoïc Hình 6.27
cuûa noù vaø coù momen quaùn tính ñoái vôùi truïc ñoù laø J 2 . Momen quaùn tính cuûa truïc bò
daãn vaø caùc chi tieát laép vôùi noù ñoái vôùi truïc quay hình hoïc cuûa noù laø J 4 . Truïc daãn chòu
CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT ÑOÄNG LÖÏC HOÏC 57
taùc duïng cuûa ngaãu löïc caûn M4, giaû thieát M 1 vaø M 4 khoâng ñoåi, boû qua ma saùt. Tìm gia
toác goùc truïc daãn I.
 rr 
M 1  M 4 1  1 3 
Traû lôøi: 1   r2 r4 
2 2
 r1   r1r3 
J1  2m2  r1  r2   2 J 2 1    J 4 1 
2

 r2   r2 r4 

BAØI 6.35: Giaûi laïi baøi toaùn treân vôùi giaû thieát M 1  const ; M 4  a42 vaø giöõ
nguyeân caùc giaû thieát khaùc.
2 2
 r   rr 
Ñaët: J  J1  2m2  r1  r2   2 J 2 1  1   J 4 1  1 3 
2

 r2   r2 r4 
Tìm giaù trò vaän toác goùc 10 trong cheá ñoä bình oån vaø tìm bieåu thöùc 1  1  t  .
Ban ñaàu heä ñöùng yeân.
2 ak 3 M 1
t
M1 e J
1 r1r3
Traû lôøi: 10  ; 1  t   10 vôùi k  1 
ak 3 2 ak 3 M1
t r2 r4
e J
1

BAØI 6.36:  Moät hình noùn troøn xoay ñoàng chaát chuyeån ñoäng laên khoâng tröôït
treân moät maët phaúng khoâng nhaün vaø nghieâng vôùi maët phaúng ngang moät goùc . Chieàu
daøi ñoaïn ñöôøng sinh baèng a vaø goùc môû cuûa noùn laø 2. Laäp phöông trình vi phaân
chuyeån ñoäng cuûa noùn.
Chæ daãn: laáy thoâng soá ñònh vò cuûa hình noùn treân maët phaúng nghieâng goùc  giöõa
ñöôøng sinh tieáp xuùc vôùi ñöôøng doác chính cuûa maët phaúng nghieâng.
g sin 
Traû lôøi:   sin   0
 1
a  cos 2   
 5
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 58

BAØI 6.37: Cho cô heä nhö Hình 6.28. Vaät naëng (A) coù a
khoái löôïng m1 rôi thaúng ñöùng, keùo theo vaät naëng (B) coù khoái C

löôïng m2 tröôït leân theo coät thaúng ñöùng CD. Boû qua ma saùt. O
Laäp phöông trình vi phaân chuyeån ñoäng cuûa cô heä.
(A)
Traû lôøi:

a 2
 h 2   m1h 2  m2  a 2  h 2   h  (B)

 m1a 2 hh 2  m1 gh  a 2  h 2  2  m2 g  a 2  h 2   0
3 2

Hình 6.28
(h laø ñoaïn dòch chuyeån cuûa (B) so vôùi O)

BAØI 6.38: Vaät naëng (A) troïng löôïng P ñöôïc keùo leân töø traïng
thaùi ñöùng yeân nhôø tôøi (B) coù baùn kính R, troïng löôïng Q vaø chòu taùc O M
duïng cuûa ngaãu löïc coù momen M  M 0   2 , trong ñoù: M 0 ,  laø
caùc haèng soá,  laø vaän toác goùc cuûa tôøi. Bieát baùn kính quaùn tính cuûa (B)
tôøi ñoái vôùi truïc quay O laø  (Hình 6.29). Tìm vaän toác goùc giôùi haïn
(A)
cuûa tôøi quay vaø vaän toác goùc cuûa quaù trình chuyeån tieáp cuûa noù töø
traïng thaùi ñaàu ñöùng yeân. Hình 6.29

M 0  PR et  1 2g   M 0  PR 
Traû lôøi:  gh  ;   t    gh vôùi  
 t
e 1 PR 2  Q  2
CAÙC ÑÒNH LYÙ TOÅNG QUAÙT ÑOÄNG LÖÏC HOÏC 59
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 60

7. NGUYEÂN LYÙ DI CHUYEÅN KHAÛ DÓ


BAØI 7.1: Cho cô caáu maùy eùp nhö C B
hình veõ (Hình 7.1). Ngaãu löïc taùc duïng voâ A
laêng coù momen baèng M. nhôø truïc vít ñöôïc
caét ren ngöôïc chieàu maø caùc con chaïy B vaø  (K) 
C ñoàng thôøi tieán gaàn hoaëc luøi xa nhau. ÔÛ
E D
vò trí cô caáu maø BD vaø OD taïo vôùi ñöôøng
thaúng ñöùng laàn löôït goùc  vaø , xaùc ñònh
löïc eùp S taùc duïng vaøo vaät chòu eùp (K).  
Bieát böôùc truïc vít laø h, boû qua ma saùt vaø
troïng löôïng caùc chi tieát. O
 sin     M Hình 7.1
Traû lôøi: Q .
sin cos  h

BAØI 7.2: Cho cô caáu haõm taøu ñieän nhö hình veõ Q E
(Hình 7.2). Tìm heä thöùc giöõa a, b, c ñeå döôùi taùc duïng cuûa
löïc Q höôùng theo phöông naèm ngang taïi E, hai maù haõm a
A vaø B taùc duïng vaøo hai baùnh xe C vaø D caùc löïc baèng
nhau. Tìm giaù trò cuûa löïc maù haõm P taùc duïng leân baùnh C A b B D
xe. Boû qua troïng löôïng caùc thanh vaø xem baùnh xe ñöùng
yeân. c
b a ab
Traû lôøi:  ; P Q Hình 7.2
c abc 2b

BAØI 7.3: Cô caáu ñeå naâng baùnh xe maùy


O
caøy laø moät cô caáu boán khaâu baûn OCBO1. Khaâu BC
gaén chaët vôùi ñóa maø taâm laø ñieåm B. Taïi ñieåm A 2 O1
cuûa ñóa coù ñaët löïc ngang S höôùng theo tieá  p tuyeán R
vaø taïi baûn leà B taùc duïng löïc thaúng ñöùng R . Chieàu
daøi caùc thanh BC  l1 ; BO1  l2 ; caùc kích thöôùc B 
1 H
khaùc cho treân hình veõ (Hình 7.3)  H , L,1 , 2  . C S
Xaùc ñònh quan heä giöõa S vaø R khi cô caáu caân baèng A
ôû vò trí nhö hình veõ. Boû qua troïng löôïng caùc thanh L
vaø ñóa cuõng nhö ma saùt baûn leà.
Hình 7.3
sin 1 l1 L
Traû lôøi: S R
sin  2 l2 H
NGUYEÂN LYÙ DI CHUYEÅN KHAÛ DÓ 61

BAØI 7.4: Cho R


cô caáu maùy kích nhö P
hình veõ (Hình 7.4). 1 O
A
Chuyeån ñoäng cuûa tay Q
quay OA  R qua caùc C
baùnh raêng 1, 2, 3, 4, 5
ñöôïc truyeàn sang thanh
5
khía cuûa kích. Tìm löïc 4 3 2
P caàn ñaët vuoâng goùc
vôùi tay quay taïi muùt A
ñeå kích caân baèng khi
löïc naâng Q  4710 N .
Cho baùn kính caùc baùnh
raêng: r1  3cm ; Hình 7.4

r2  12cm ; r3  4cm ; r4  16cm ; r5  3cm ; R  18cm


r1r3r5
Traû lôøi: P  49,1N
r2 r4 R

(A)
(B)
O1 r2 O2
C r1
P R
I

(D)

Hình 7.5
BAØI 7.5: Truïc keùo vi sai coù 2 taàng gaén chaët vôùi nhau chuyeån ñoäng nhôø tay
quay CI  R . Vaät naëng D troïng löôïng Q ñöôïc treo vaøo roøng roïc E. Khi quay tay quay
CI ñeå keùo D thì nhaùnh daây traùi nhaû ra khoûi taàng (A) vaø nhaùnh daây phaûi quaán vaøo taàng
(B). Baùn kính caùc taàng laàn löôït laø r1 vaø r2  r1  r2  (Hình 7.5).

Tìm cöôøng ñoä löïc P caàn ñaët vuoâng goùc vôùi tay quay taïi I ñeå heä caân baèng. Cho
Q  7050 N ; r2  12cm ; r1  10cm ; R  60cm
r2  r1
Traû lôøi: P Q  117,5 N
2R
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 62

BAØI 7.6: Cho cô caáu tay quay A


thanh truyeàn naèm trong maët phaúng thaúng
ñöùng (Hình 7.6). Xaùc ñònh momen M taùc O  M B
F
duïng leân tay quay OA khi noù nghieâng vôùi
phöông naèm ngang goùc  ñeå caân baèng vôùi
toång aùp löïc F cuûa hôi leân xy lanh. Tay Hình 7.6
quay vaø thanh truyeàn coi laø caùc thanh ñoàng chaát cuøng chieàu daøi l vaø troïng löôïng P. Boû
qua ma saùt.
Traû lôøi: M   P cos   2 F sin   l

BAØI 7.7: Cho cô heä ñöôïc bieåu dieãn nhö (A)


(C) (E)
hình veõ (Hình 7.7). Daây meàm nheï khoâng daõn
ñöôïc buoäc vaøo vaät (A), voøng qua roøng roïc coá ñònh (D)
(B)
(C), roøng roïc ñoäng (D), roøng roïc coá ñònh (E), cuoái
cuøng buoäc vaøo vaät naëng (B). Taïi truïc roøng roïc (K)
(D) treo vaät naëng (K) coù troïng löôïng Q. Bieát 2 vaät Hình 7.7
(A), (B) coù troïng löôïng P1 , P2 .
Tìm quan heä giöõa caùc löïc vaø xaùc ñònh heä soá ma saùt tröôït f giöõa vaät (A) vaø maët
naèm ngang ñeå heä caân baèng.
Q P
Traû lôøi: Q  2 P2 ; f   2
2 P1 P1

BAØI 7.8: Cuõng nhö baøi toaùn treân (BAØI 7.7:) nhöng vaät A tröôït treân maët phaúng
nghieâng nghieâng vôùi phöông naèm ngang goùc   600 ; P1  P2  P

Traû lôøi: Q  2P ; f  2  3

BAØI 7.9: Cho cô heä bieåu dieãn nhö hình (O)


veõ (Hình 7.8). Daây meàm nheï khoâng daõn buoäc (B)
vaøo vaät (A), voøng qua roøng roïc (O), roøng roïc (A)
ñoäng (O1), voøng laïi roøng roïc coá ñònh (O) vaø cuoái (O1 )
cuøng buoäc vaøo vaät (B). Taïi taâm roøng roïc (O1)  
buoäc vaät naëng (C) coù troïng löôïng Q, coøn (A) vaø
(B) coù troïng löôïng P1 , P2 vaø tröôït treân caùc maët (C)
phaúng nghieâng nghieâng vôùi phöông ngang caùc Hình 7.8
goùc  vaø  . Boû qua khoái löôïng caùc roøng roïc vaø ma saùt. Tìm quan heä giöõa P1 & P2 vôùi
Q ñeå heä caân baèng.
Q Q
Traû lôøi: P1  ; P2 
2sin  2sin 
NGUYEÂN LYÙ DI CHUYEÅN KHAÛ DÓ 63

BAØI 7.10: Cho heä daàm nhö hình veõ (Hình q


7.9). Tìm phaûn löïc taïi ngaøm A vaø goái töïa con laên
B. Cho a  3m , b  2m ; c  4m ; q  4,9.103 N A C
m B D
Traû lôøi: XA  0 ; YA  14,7.10 N ;3
a b c
M A  44.10 Nm ; N B  44.10 N
3 3

Hình 7.9

BAØI 7.11: Tìm phaûn löïc taïi baûn F


leà A, goái töïa con laên B vaø D (Hình 7.10). A B C D
Cho a  2m , b  3m ; c  1m ; d  2m ; 
M  30kNm ; F  10kN ;   300 M
a b c d
Traû lôøi: N D  3,85kN ;
Hình 7.10
N B  31,67 kN ; X A  1,92kN ; YA  25kN

BAØI 7.12: Heä 3 thanh AB, BC, vaø CD noái vôùi B P1


nhau baèng hai baûn leà B vaø C, gaén xuoáng ñaát baèng baûn leà K C
A vaø ngaøm D. Cho BC  CD  2a ; BK  KC ; CL  LD .
Goùc nghieâng cuûa thanh AB so vôùi neàn ngang laø   600 . P2 L
Taïi K taùc duïng löïc P1 thaúng ñöùng vaø taïi L taùc duïng löïc A  =60° D
P2 naèm ngang (Hình 7.11). Boû qua ma saùt taïi caùc baûn leà.
Hình 7.11
Tìm phaûn löïc taïi ngaøm D.
3 5  3 
Traû lôøi: XD  P1  P2 ; YD  P1 ; M D   P1  P2  a
8 8  4 

BAØI 7.13: Cho cô caáu tay quay caàn


laéc nhö hình veõ (Hình 7.12). Tìm quan heä
R C
giöõa caùc löïc P vaø Q ñeå heä caân baèng taïi vò trí A
   . Cho OC  R ; OK  l ; Ñoàng
goùc COK
thôøi tìm phaûn löïc taïi raõnh tröôït K. Q

Pl O
Traû lôøi: Q ; K
R cos 2  l
B
X K  P tan  ; M K  Pl tan 2  P
Hình 7.12
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 64

BAØI 7.14: Hai daøn (I) vaø (II) ñöôïc noái a P


D
vôùi nhau baèng baûn leà D vaø ñöôïc noái vaøo baûn leà A B
C nhôø 2 thanh III vaø IV. Taïi A vaø B daøn töïa vaøo
(I) (II)
caùc goái di ñoäng. Taùc duïng leân daøn löïc P thaúng
III IV
ñöùng caùch goái A moät ñoaïn baèng a theo ñöôøng
C
ngang. Tìm phaûn löïc taïi goái B. Boû qua ma saùt
(Hình 7.13). Hình 7.13
Gôïi yù: Khi giaûi söû duïng taâm vaän toác töùc thôøi C1, C2 cuûa 2 phaàn daøn.
a DC2 
Traû lôøi: RB  P ; d laø caùnh tay ñoøn cuûa RB ñoái vôùi C2.
d DC1
NGUYEÂN LYÙ DI CHUYEÅN KHAÛ DÓ 65
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 66

8. NGUYEÂN LYÙ ÑALAMBE


BAØI 8.1: Moät quaû caàu nhoû coù troïng löôïng P ñöôïc treo O a
vaøo toa xe chuyeån ñoäng thaúng vôùi gia toác khoâng ñoåi a. Daây

treo leäch vôùi ñöôøng thaúng ñöùng goùc  vaø ôû vò trí caân baèng
töông ñoái vôùi toa xe. Xaùc ñònh gia toác a cuûa toa xe (Hình 8.1).
Traû lôøi: a  g tan 

Hình 8.1

BAØI 8.2: Treân ñoaïn A E D R


ñöôøng ray ABC naèm trong maët 2
phaúng thaúng ñöùng ngöôøi ra thaû
moät xe goøong nhoû (xem laø chaát O
ñieåm) taïi A vôùi vaän toác ñaàu h
baèng 0. troïng löôïng xe laø P, (C)
baùn kính ñoaïn ray voøng troøn laø
R (Hình 8.2). B
Tìm aùp löïc phaùp tuyeán Hình 8.2
N cuûa xe leân ray trong ñoaïn voøng troøn ñoù. Tìm ñoä cao h toái thieåu ñeå xe chaïy heát ñoaïn
ray quaán troøn.
 2h 
Traû lôøi: N    2  3cos   P , trong ñoù  laø goùc cuûa baùn kính OB vôùi
 R 
baùn kính ñònh vò cuûa xe treân voøng troøn; h  2,5 R

BAØI 8.3: Cuõng baøi toaùn treân (BAØI 8.2:) vôùi voøng troøn coù ñoaïn hôû ED ñoái
xöùng vôùi ñöôøng thaúng ñöùng qua taâm voøng troøn vôùi goùc môû 2. Tìm ñoä cao h1 caàn thieát
ñeå xe vöôït qua quaõng hôû DE vaø tieáp tuïc chuyeån ñoäng theo voøng troøn taïi E (töø D ñeán E
xe chuyeån ñoäng theo quyõ ñaïo Parabol).
 1 
Traû lôøi: h1  1  cos   R
 2cos  
NGUYEÂN LYÙ ÑALAMBE 67

BAØI 8.4: Tôøi maùy ñöôïc ñaët treân daàm 8m


naèm ngang nhö hình veõ (Hình 8.3). Cho khoaûng 3m
caùch giöõa 2 goái ñôõ CD laø 8m, AC  3m . Tôøi O
C
keùo vaät naëng (B) coù khoái löôïng laø 2 taán chaïy A D
leân thaúng ñöùng nhanh daàn ñeàu vôùi gia toác a
B
a  0,5 m 2 . Tìm aùp löïc phuï do löïc quaùn tính
s Hình 8.3
cuûa vaät naëng (B) gaây ra treân hai goái ñôõ.
Traû lôøi: 625N vaø 375N

BAØI 8.5: Xe oâ toâ coù khoái löôïng m chaïy treân ñöôøng ngang vôùi gia toác w.
Troïng taâm cuûa xe caùch maët ñöôøng h vaø theo phöông ngang caùch truïc baùnh tröôùc vaø
baùnh sau nhöõng ñoaïn a vaø b  a  b  . Boû qua momen quaùn tính cuûa caùc baùnh xe ñoái
vôùi truïc quay cuûa chuùng. Tìm aùp löïc phaùp tuyeán cuûa caëp baùnh tröôùc vaø caëp baùnh sau
leân maët ñöôøng. Vôùi traïng thaùi chuyeån ñoäng naøo cuûa xe thì 2 aùp löïc aáy baèng nhau veà
giaù trò.
m  gb  wh  m  ga  wh 
Traû lôøi: N1  (baùnh tröôùc); N 2  (baùnh sau)
ab ab
a b
N1  N 2 khi xe chaïy chaäm daàn ñeàu vôùi gia toác w  g
2h

BAØI 8.6: Ñaàu maùy xe löûa chaïy ñeàu A B


treân moät ñoaïn ñöôøng ray thaúng ngang vôùi vaän O1 O2
toác 72 km . Xaùc ñònh aùp löïc phuï leân ray do taùc
h
duïng quaùn tính cuûa thanh AB gaây ra. Khoái Hình 8.4
löôïng AB laø 200kg ñöôïc phaân boá ñeàu doïc
thanh.
Tay quay coù ñoä daøi r  0,3m , baùn kính vaønh laên cuûa baùnh xe R  1m . Giaû thieát caùc
baùnh xe laên khoâng tröôït treân ray (Hình 8.4).
Traû lôøi: AÙp löïc laø haøm ñieàu hoøa theo thôøi gian vaø coù N max  24.103 N
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 68

BAØI 8.7: Vaät (A) troïng löôïng P1 haï xuoáng O


theo maët nghieâng (D) truyeàn chuyeån ñoäng cho vaät
(A)
naëng (B) troïng löôïng P2 nhôø moät sôïi daây khoâng (B)
troïng löôïng, khoâng daõn, voøng qua roøng roïc coá ñònh
O. Goùc cuûa maët nghieâng vôùi phöông ngang laø . (D) 
Boû qua ma saùt vaø khoái löôïng roøng roïc O. Xaùc ñònh (E)
aùp löïc cuûa maët beân (D) leân moá E (Hình 8.5).
Hình 8.5
P sin   P2
Traû lôøi: N  cos  1 P1
P1  P2

BAØI 8.8: Treân moät truïc naèm ngang AB, 2a 2a 2a


ta laép hai thanh cuøng chieàu daøi l vuoâng goùc vôùi D y
 const
truïc vaø naèm trong 2 maët phaúng vuoâng goùc vôùi l
O
nhau. ÔÛ ñaàu cuoái moãi thanh gaén caùc quaû caàu D
A l B
vaø E, moãi quaû caàu coù khoái löôïng m. Xaùc ñònh aùp x
löïc ñoäng löïc cuûa truïc AB leân caùc goái A vaø B khi E
truïc quay ñeàu vôùi vaän toác  . Caùc thanh coù vò trí Hình 8.6
nhö treân Hình 8.6. Caùc quaû caàu coi nhö chaát ñieåm, khoái löôïng caùc thanh vaø truïc boû
qua.
5
Traû lôøi: NA  NB  ml 2
3

z
BAØI 8.9: Thanh AB daøi 2l ñöôïc gaén chaët vaøo truïc
quay thaúng ñöùng DC quay ñeàu vôùi vaän toác goùc  C
 OA  OB  l  . Thanh leäch vôùi truïc quay moät goùc . Hai B
ñaàu thanh gaén caùc vaät naëng cuøng troïng löôïng P. Cho a
OC  a ; OD  b . Boû qua troïng löôïng thanh vaø vaø kích l
thöôùc caùc vaät naëng. Haõy xaùc ñònh phaûn löïc taïi caùc oå ñôõ C O y
vaø D khi thanh AB naèm trong maët phaúng Oyz (Hình 8.7). x
 l
b
Traû lôøi: XC  XD  0; A
 l sin 2
2 2
YC  YD  P ; ZD  2P D
g  a  b
Hình 8.7
NGUYEÂN LYÙ ÑALAMBE 69

BAØI 8.10: Thanh maûnh ñoàng chaát ñöôïc gaén baûn leà O vaøo
truïc quay thaúng ñöùng. OA  a ; OB  b . Truïc quay ñeàu vôùi vaän
toác goùc , choát baûn leà naèm ngang (Hình 8.8). Boû qua ma saùt. Tìm
heä thöùc giöõa  vaø goùc leäch  giöõa thanh AB vaø truïc quay khi A a
chuyeån ñoäng ñaõ oån ñònh.
O
b

3g ab B
Traû lôøi: cos  
2 a  ab  b 2
2 2

Hình 8.8

BAØI 8.11: Cuõng hoûi nhö baøi toaùn treân (BAØI 8.10:) vôùi
thanh maûnh ñoàng chaát AB coù AO  OB (Hình 8.9)
O
b 2 sin   a 2 cos  a
Traû lôøi:   3g
2
 b
 b3  a3  sin 2 A  B

Hình 8.9

BAØI 8.12: Moät thanh ñoàng chaát troïng löôïng P daøi l quay vôùi vaän toác goùc
khoâng ñoåi  quanh truïc thaúng ñöùng, vuoâng goùc vôùi thanh vaø ñi qua ñaàu muùt cuûa
thanh. Haõy xaùc ñònh söùc caêng cuûa thanh ôû tieát dieän ngang naèm caùch truïc quay moät
ñoaïn a.

Traû lôøi: T
l 2
 a2  2
P
2 gl
BAØI 8.13: Moät taám hình chöõ nhaät ñoàng chaát troïng löôïng
P quay ñeàu quanh truïc thaúng ñöùng vôùi vaän toác goùc . Haõy xaùc
a a
ñònh löïc xeù taám theo höôùng vuoâng goùc vôùi truïc quay treân tieát
dieän ñi qua truïc quay (Hình 8.10). a
 2a 
Traû lôøi: S P
4g

Hình 8.10
BAØI TAÄP CÔ HOÏC LYÙ THUYEÁT 70

BAØI 8.14: Moät ñóa troøn ñoàng chaát, baùn kính R, troïng
R
löôïng P quay quanh truïc thaúng ñöùng naèm treân ñöôøng kính vôùi
vaän toác goùc khoâng ñoåi . Haõy xaùc ñònh löïc xeù ñóa theo ñöôøng
kính ñi qua truïc quay (Hình 8.11). O
2 R 2 
Traû lôøi: S P
3 g

Hình 8.11

BAØI 8.15: Taøu ñieän ñang chaïy bò haõm ñoät ngoät. Taïi thôøi ñieåm naøy, moät ngöôøi
ñang ñöùng yeân treân taøu ñaõ böôùc leân phía tröôùc (theo phöông taøu chaïy) moät böôùc daøi
0,3m ñeå khoûi ngaõ. Bieát ñoä cao troïng taâm ngöôøi laø 0,9m. Taøu chaïy theâm 9,6m nöõa thì
döøng laïi. Hoûi vaän toác taøu luùc haõm.
Traû lôøi: v  8m
s

You might also like