Vũ Ngọc Thành

Trường THPT Mường So

Bản Vàng Pheo xã Mường So Phong thổ Lai Châu
Kỉ niệm 1 năm lên dậy học trên đất Lai Châu 05/09/2009 – 05/09/2011

TÌM HIỂU LỚP TÍCH PHÂN ĐẶC BIỆT

Khi ta làm toán về tích phân . Ắt các bạn đã từng tính những con tích phân
cơ bản sau đây :
( )
x 1

1
ln x + x2 + 1 Ví duï2: Tính I 2 = ∫ 3
2x3 − 3x2 − x + 1dx
0
Ví duï1:TínhI 1 = ∫ dx
−1
x + 1+ x2 + 1
π

( ) x2
1
Ví duï3: Tính I 3 = ∫ 2 3
sinx − 3 cosx dx Ví duï4: Tính I 4 = ∫ dx
0 −1 2x + 1
π π
sin6 x
Ví duï5: Tính I 5 = ∫ 2 dx 4
0 sin6 x + cos6 x Ví duï6 : Tính I 6 = ∫ ln( 1+ tanx) dx
0
π π
sinx sinx
Ví duï7 : Tính I 7 = ∫ 2
dx Ví duï8: Tính I 8 = ∫ 2
dx
( sinx+cosx) sin x + cos3 x
0 3 0 3

π
1+ sin3x
Ví duï9: Tính I 9 = ∫ 2 ln dx
0 1+ cos3 x
Vấn đề dặt ra : Tích phân tổng quát của các con tích phân trên là gì ?
Ta nhận thấy các tích phân trên đều có 1 dạng chung đó là :
b
∫ f ( x) dx trong đó f(x) + f(a+b-x ) = g(x) và g(x) tính được tích phân
a

Vậy phương pháp tính các tích phân có dạng trên là gì ?

Ở đây ta hoàn toàn làm được theo 1 phương pháp chung .Đó là đổi biến số
bằng phép đặt x= a+b- t
Thật vậy :

Theo tích phaâ

n daïngtoå t ôûñoù: f ( x) + f ( a + b − x) = g( x)
ng quaù
⇒ f ( x) = − f ( a + b − x) + g( x)
b b b
⇒ ∫ f ( x) dx = − ∫ f ( a + b − x) dx + ∫ g( x) dx
a a a
b b b
Do ∫ f ( a + b − x) dx = ∫ f ( t) dt = ∫ f ( x) dx
a a a

b 1 b
∫ f ( x) dx = g( x) dx
a 2 ∫a
Bởi vậy :
Vũ Ngọc Thành
Trường THPT Mường So
Bản Vàng Pheo xã Mường So Phong thổ Lai Châu
Kỉ niệm 1 năm lên dậy học trên đất Lai Châu 05/09/2009 – 05/09/2011
( )
x

1
ln x + x2 + 1
Ví duï1:I 1 = ∫ dx
−1
x + 1+ x2 + 1
: f ( x) + f ( −1+ 1− x) = xln x + x2 + 1
Tacoù ( )
( )
x
ln x + x2 + 1
Neâ
n theo coâ
ngthöù
c toå t I1 = ∫
ngquaù
x + 1+ x2 + 1
1

−1
dx =
1 1
2 ∫−1
( )
xln x + x 2 + 1 dx = ?

Tích phaâ
n naø
y hoaø
n toaø
n tính ñöôïc baè
ng phöông phaùp tích phaâ
n töø
ng phaà
n
1
Ví duï2: I 2 = ∫ 3
2x3 − 3x2 − x + 1dx
0

Ta coù: f ( x) + f ( 1− x) = 0
1
Neâ
n theo coâ
ngthöù
c toå t I2 = ∫
ngquaù 3
2x3 − 3x2 − 1dx = 0
0
π
Ví duï3: Tính I 3 = ∫
0
(
2 3
sinx − 3 cosx dx )
Ta coù: f ( x) + f ( 0 + π − x) = 0
π
Neâ
n theo coâ
ngthöù
c toå t: I3 = ∫
ng quaù
0
2 3
( )
sinx − 3 cosx dx = 0

x2 1
Ví duï4: Tính I 4 = ∫ x dx
−1 2 + 1

Tacoùf ( x) + f ( −1+ 1− x) = x2
x2 1 1 1
Neân theo coângthöù c toångquaù t I 4 = ∫ x dx = ∫ x2dx
−1 2 + 1 2 −1
π 6
sin x
Ví duï5: Tính I 5 = ∫ 2 6 dx
0 sin x + cos6 x

 π 
Tacoù: f ( x) + f  0 + − x = 1
 2 
π
sin6 x 1 π2 π
tI 5 = ∫
2 ∫0
Neâ
n theo coâ
ngthöù
c toå
ngquaù 2
dx = 1dx =
0 sin6 x + cos6 x 4
Vũ Ngọc Thành
Trường THPT Mường So
Bản Vàng Pheo xã Mường So Phong thổ Lai Châu
Kỉ niệm 1 năm lên dậy học trên đất Lai Châu 05/09/2009 – 05/09/2011
π
4
Ví duï6 : Tính I 6 = ∫ ln( 1+ tanx) dx
0

 π   1− tanx 
Ta coù: f ( x) + f  0 + − x = ln( 1+ tanx) + ln 1+ = ln2
 4   1+tanx 
π π
4 4
1
t I 6 = ∫ ln( 1+ t anx) dx =
2 ∫0
Neâ
n theo coâ
ngthöù
c toå
ngquaù ln2dx
0
π
sinx
Ví duï7 : Tính I 7 = ∫ 2
dx
( sinx+cosx)
0 3

π  1 1 1
Ta coù: f ( x) + f  − x = =
 ( sinx+cosx) 2 2 π
2
2 sin  x + 
 4
π
sinx 1 π2 1
Neâ
n theo coâ
ngthöù
c toå t I7 = ∫
ngquaù 2
dx = ∫ dx
( sinx+cosx)  π 
3
0 4 0
sin2  x + 
 4
Vũ Ngọc Thành
Trường THPT Mường So
Bản Vàng Pheo xã Mường So Phong thổ Lai Châu
Kỉ niệm 1 năm lên dậy học trên đất Lai Châu 05/09/2009 – 05/09/2011
π
sinx
Ví duï8: Tính I 8 = ∫ 2
dx
sin x + cos3x
0 3

π  1
Ta coù: f ( x) + f  − x =
2  1+ sinxcosx
π
sinx 1 π2 1
t I8 = ∫
2 ∫0 1+ sinxcosx
Neâ
n theo coâ
ngthöù
c toå
ngquaù 2
dx = dx
0 sin3x + cos3x
π
1+ sin3x
Ví duï9: Tính I 9 = ∫ ln 2
dx
1+ cos3x
0

π  1+ sin3x 1+ cos3x
Ta coù: f ( x) + f  − x = ln + ln =0
2  1+ cos x
3
1+ sin x
3

Neâ
n theo coâ
ngthöù
c toå t I9 = 0
ngquaù