Vũ Ngọc Thành

Trường THPT Mường So

Bản Vàng Pheo xã Mường So Phong thổ Lai Châu
Tài liệu dành cho học sinh lớp 12A1 nhân kỉ niệm hơn 1 năm lên đất Lai Châu dạy học
05/09/2009 – 01/12/2010

TÌM HIỂU LỚP TÍCH PHÂN ĐẶC BIỆT

Khi ta làm toán về tích phân . Ắt các bạn đã từng tính những con tích phân
cơ bản sau đây :
x 1

1 (
ln x + x 2 + 1 ) Ví duï 2 : Tính I 2 = ∫ 3
2x 3 − 3x 2 − x + 1dx
0
Ví duï 1:TínhI 1 = ∫ dx
−1
x + 1 + x2 + 1
π
1 x2
Ví duï 3 : Tính I 3 = ∫ 2
0
( 3
s inx − 3 cosx dx ) Ví duï 4 : Tính I 4 = ∫
−1 2 x + 1
dx
π
sin6 x π
Ví duï 5 : Tính I 5 = ∫ 2
dx 4
0 sin6 x + cos6 x Ví duï 6 : Tính I 6 = ∫ ln ( 1 + tanx )dx
0
π π
s inx s inx
Ví duï 7 : Tính I7 = ∫ 2 3
dx Ví duï 8 : Tính I 8 = ∫ 2 dx
0
( sinx+cosx ) 0 sin x + cos 3 x
3

π
1 + sin 3 x
Ví duï 9 : Tính I 9 = ∫ 2 ln dx
0 1 + cos 3 x
Vấn đề dặt ra : Tích phân tổng quát của các con tích phân trên là gì ?
Ta nhận thấy các tích phân trên đều có 1 dạng chung đó là :
b
∫a f ( x ) dx trong đó f(x) + f(a+b-x ) = g(x) và g(x) tính được tích phân
Vậy phương pháp tính các tích phân có dạng trên là gì ?
Ở đây ta hoàn toàn làm được theo 1 phương pháp chung .Đó là đổi biến số
bằng phép đặt x= a+b- t
Thật vậy :

Theo tích phaân daïng toång quaùt ôû ñoù : f ( x ) + f ( a + b − x ) = g ( x )

⇒ f ( x) = − f (a + b − x) + g( x)
b b b
⇒ ∫ f ( x ) dx = − ∫ f ( a + b − x ) dx + ∫ g ( x ) dx
a a a
b b b
Do ∫ f ( a + b − x ) dx = ∫ f ( t ) dt = ∫ f ( x ) dx
a a a

b 1 b
∫a
f ( x ) dx =
2 ∫a
g ( x ) dx
Bởi vậy :
Vũ Ngọc Thành
Trường THPT Mường So
Bản Vàng Pheo xã Mường So Phong thổ Lai Châu
Tài liệu dành cho học sinh lớp 12A1 nhân kỉ niệm hơn 1 năm lên đất Lai Châu dạy học
05/09/2009 – 01/12/2010

Ví duï 1:I 1 = ∫
1 (
ln x + x 2 + 1 ) dx
−1 2
x + 1+ x + 1
Tacoù : f ( x ) + f ( −1 + 1 − x ) = x ln x + x 2 + 1 ( )
x

1 (
ln x + x 2 + 1 ) 1 1
Neân theo coâng thöùc toång quaùt I 1 = ∫
x + 1+ x + 1 −1 2
dx =
2 ∫−1
( )
x ln x + x 2 + 1 dx = ?

Tích phaân naøy hoaøn toaøn tính ñöôïc baèng phöông phaùp tích phaân töøng phaàn
1
Ví duï 2 : I 2 = ∫ 3
2x 3 − 3x 2 − x + 1dx
0

Ta coù : f ( x ) + f ( 1 − x ) = 0
1
Neân theo coâng thöùc toång quaùt I 2 = ∫ 3
2x 3 − 3x 2 − 1dx = 0
0
π
Ví duï 3 : Tính I 3 = ∫ 2
0
( 3
s inx − 3 cosx dx )
Ta coù : f ( x ) + f ( 0 + π − x ) = 0
π
Neân theo coâng thöùc toång quaùt : I 3 = ∫ 2
0
( 3
sinx − 3 cosx dx = 0)
Vũ Ngọc Thành
Trường THPT Mường So
Bản Vàng Pheo xã Mường So Phong thổ Lai Châu
Tài liệu dành cho học sinh lớp 12A1 nhân kỉ niệm hơn 1 năm lên đất Lai Châu dạy học
05/09/2009 – 01/12/2010
1x2
Ví duï 4 : Tính I 4 = ∫ x dx
−1 2 + 1

Ta coù f ( x ) + f ( −1 + 1 − x ) = x 2
x2 1 1 1
Neân theo coâng thöùc toång quaùt I 4 = ∫ x dx = ∫ x 2 dx
−1 2 + 1 2 −1
π
sin 6 x
Ví duï 5 : Tính I 5 = ∫ 2
dx
0 sin 6 x + cos 6 x

 π 
Ta coù : f ( x ) + f  0 + − x  = 1
 2 
6
π π
sin x 1 π
Neân theo coâng thöùc toång quaùtI 5 = ∫ 2
2 ∫0
dx = 2
1dx =
0 sin 6 x + cos 6 x 4
Vũ Ngọc Thành
Trường THPT Mường So
Bản Vàng Pheo xã Mường So Phong thổ Lai Châu
Tài liệu dành cho học sinh lớp 12A1 nhân kỉ niệm hơn 1 năm lên đất Lai Châu dạy học
05/09/2009 – 01/12/2010
π
4
Ví duï 6 : Tính I 6 = ∫ ln ( 1 + tanx )dx
0

 π   1 − t anx 
Ta coù : f ( x ) + f  0 + − x  = ln ( 1 + t anx ) + ln  1 +  = ln 2
 4   1+tanx 
π π
4
14
Neân theo coâng thöùc toång quaùt I 6 = ∫ ln ( 1 + t anx )dx = ∫ ln 2dx
0
20
π
sinx
Ví duï 7 : Tính I7 = ∫ 2 3
dx
0
( sinx+cosx )
π  1 1 1
Ta coù : f ( x ) + f  − x  = 2
=
2  ( s inx+cosx ) 2 2 π
sin  x + 
 4
π
sinx 1 π2 1
Neân theo coâng thöùc toång quaùt I7 = ∫ 2
3
dx = ∫ dx
0
( sinx+cosx ) 4 0  π
sin 2  x + 
 4
Vũ Ngọc Thành
Trường THPT Mường So
Bản Vàng Pheo xã Mường So Phong thổ Lai Châu
Tài liệu dành cho học sinh lớp 12A1 nhân kỉ niệm hơn 1 năm lên đất Lai Châu dạy học
05/09/2009 – 01/12/2010
π
sinx
Ví duï 8 : Tính I 8 = ∫ 2 dx
0 sin 3 x + cos 3 x

π  1
Ta coù : f ( x ) + f  − x  =
2  1 + sinxcosx
π
sinx 1 π2 1
Neân theo coâng thöùc toång quaùt I 8 = ∫
2 ∫0 1 + sinxcosx
2
dx = dx
0 sin 3 x + cos3 x
π
1 + sin 3 x
Ví duï 9 : Tính I 9 = ∫ ln2
3
dx
0 1 + cos x
π  1 + sin 3 x 1 + cos 3 x
Ta coù : f ( x ) + f  − x  = ln + ln =0
2  1 + cos3 x 1 + sin 3 x
Neân theo coâng thöùc toång quaùt I 9 = 0