Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc

Ch−¬ng 2
Chøc n¨ng ho¹ch ®Þnh
Môc ®Ých vµ yªu cÇu cña ch−¬ng
Sau khi nghiªn cøu vµ häc tËp xong ch−¬ng nµy, c¸c em
Sinh viªn cã thÓ:

NhËn thøc ®−îc sù cÇn thiÕt ph¶i ho¹ch ®Þnh trong c¸c
tæ chøc

HiÓu vµ biÕt c¸ch ho¹ch ®Þnh trong c¸c tæ chøc

NhËn thøc ®−îc nh÷ng nh©n tè chñ yÕu t¸c ®éng tíi
c«ng t¸c x©y dùng vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch tõ ®ã cã c¸c c¸ch xö
lý thÝch hîp ®Ó n©ng cao chÊt l−îng cña ho¹t ®éng trong tæ
chøc.
LËp kÕ ho¹ch lµ xuÊt ph¸t ®iÓm cña mäi qu¸ tr×nh qu¶n
trÞ, bëi lÏ nã g¾n liÒn víi viÖc lùa chän môc tiªu vµ ch−¬ng
tr×nh hµnh ®éng trong t−¬ng lai. LËp kÕ ho¹ch còng lµ chøc
n¨ng c¬ b¶n cña tÊt c¶ c¸c nhµ qu¶n trÞ ë mäi cÊp trong
doanh nghiÖp, v× dùa vµo nã mµ c¸c nhµ qu¶n trÞ míi x¸c
®Þnh ®−îc c¸c chøc n¨ng cßn l¹i kh¸c nh»m b¶o ®¶m ®¹t
®−îc c¸c môc tiªu ®· ®Æt ra.
2.1. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña ho¹ch ®Þnh
2.1.1. Kh¸i niÖm
Ho¹ch ®Þnh lµ qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh nh÷ng môc tiªu cña tæ
chøc vµ ph−¬ng thøc tèt nhÊt ®Ó ®¹t ®−îc nh÷ng môc tiªu
®ã. Nãi c¸ch kh¸c, ho¹ch ®Þnh lµ “quyÕt ®Þnh xem ph¶i lµm
c¸i g×, lµm nh− thÕ nµo, khi nµo lµm vµ ai lµm c¸i ®ã”
Nh− vËy, ho¹ch ®Þnh chÝnh lµ ph−¬ng thøc xö lý vµ gi¶i
quyÕt c¸c vÊn ®Ò mét c¸ch cã kÕ ho¹ch cô thÓ tõ tr−íc.
Ho¹ch ®Þnh cã liªn quan tíi môc tiªu cÇn ph¶i ®¹t ®−îc,
còng nh− ph−¬ng tiÖn ®Ó ®¹t ®−îc c¸i ®ã nh− thÕ nµo. Nã
bao gåm viÖc x¸c ®Þnh râ c¸c môc tiªu, x©y dùng mét chiÕn
l−îc tæng thÓ, nhÊt qu¸n víi nh÷ng môc tiªu ®ã, vµ triÓn
khai mét hÖ thèng c¸c kÕ ho¹ch ®Ó thèng nhÊt vµ phèi hîp
c¸c ho¹t ®éng.

35
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
Trªn c¶ ph−¬ng diÖn nhËn thøc còng nh− trong thùc
tiÔn, ho¹ch ®Þnh cã vai trß hÕt søc quan träng, bëi nã hç trî
c¸c nhµ qu¶n trÞ mét c¸ch h÷u hiÖu trong viÖc ®Ò ra nh÷ng
kÕ ho¹ch sö dông hiÖu qu¶ c¸c nguån tµi nguyªn h¹n chÕ
trong ®iÒu kiÖn kh«ng ch¾c ch¾n cña m«i tr−êng. Ho¹ch
®Þnh gi÷ vai trß më ®−êng cho tÊt c¶ c¸c chøc n¨ng qu¶n trÞ
kh¸c nªn nã ®−îc coi lµ chøc n¨ng qu¶n trÞ chÝnh yÕu
Muèn cho c«ng t¸c ho¹ch ®Þnh ®¹t ®−îc kÕt qu¶ mong
muèn th× nã ph¶i ®¸p øng ®−îc c¸c yªu cÇu: Khoa häc,
kh¸ch quan, hÖ thèng, nhÊt qu¸n, kh¶ thi, cô thÓ, linh ho¹t,
phï hîp víi hoµn c¶nh thùc tiÔn
2.1.2. Ph©n lo¹i ho¹ch ®Þnh
Trªn thùc tÕ cã nhiÒu lo¹i ho¹ch ®Þnh kh¸c nhau ®−îc
ph©n chia dùa theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau, cô thÓ lµ:
 Theo cÊp ®é ho¹ch ®Þnh: Víi c¸ch ph©n lo¹i
nµy, ng−êi ta chia ra: Ho¹ch ®Þnh vÜ m« vµ ho¹ch ®Þnh vi m«
 Theo ph¹m vi: Víi c¸ch ph©n lo¹i nµy, ng−êi ta
chia ra: Ho¹ch ®Þnh toµn diÖn vµ ho¹ch ®Þnh tõng phÇn
 Theo lÜnh vùc kinh doanh: Dùa vµo tiªu thøc
nµy, ng−êi ta chia thµnh nhiÒu lo¹i ho¹ch ®Þnh kh¸c nhau
nh−: Ho¹ch ®Þnh tµi chÝnh, ho¹ch ®Þnh nh©n sù, ho¹ch ®Þnh
vËt t−, ho¹ch ®Þnh s¶n xuÊt, ho¹ch ®Þnh tiªu thô…
 Theo møc ®é ho¹t ®éng: Víi c¸ch ph©n lo¹i nµy,
ng−êi ta chia ra:
- Ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc: Lµ ho¹ch ®Þnh ë cÊp ®é toµn
bé doanh nghiÖp, nã thiÕt lËp nªn nh÷ng môc tiªu chung
cña doanh nghiÖp vµ vÞ trÝ cña doanh nghiÖp ®èi víi m«i
tr−êng.
Ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc kh«ng v¹ch ra mét c¸ch chÝnh
x¸c lµm nh− thÕ nµo ®Ó ®¹t ®−îc môc tiªu, mµ nã cho ta
mét ®−êng lèi hµnh ®éng chung nhÊt ®Ó ®¹t ®−îc môc tiªu.
Ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña doanh nghiÖp
trong m«i tr−êng. Ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc thÓ hiÖn viÔn c¶nh
cña doanh nghiÖp nh−ng ®ång thêi còng thÓ hiÖn sù nhËn

36
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
thøc vµ ®¸nh gi¸ thÕ giíi bªn ngoµi (m«i tr−êng) cña doanh
nghiÖp. Ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc ®−îc v¹ch ra bëi nh÷ng nhµ
qu¶n lý cÊp cao cña tæ chøc. Khi ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc cÇn
c¨n cø vµo sø mÖnh cña tæ chøc, hoÆc nhiÖm vô, chøc
n¨ng, lÜnh vùc ho¹t ®éng chung cña tæ chøc, c¨n cø vµo
c−¬ng lÜnh ho¹t ®éng ®· ®Ò ra khi thµnh lËp tæ chøc hoÆc
luËt ph¸p cho phÐp. Ho¹ch ®Þnh dµi h¹n 15 n¨m, 10 n¨m, 5
n¨m,... thuéc vÒ ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc.
- Ho¹ch ®Þnh t¸c nghiÖp: Lµ qu¸ tr×nh ra nh÷ng quyÕt
®Þnh ng¾n h¹n, chi tiÕt, x¸c ®Þnh néi dung c«ng viÖc cÇn tiÕn
hµnh, ng−êi thùc hiÖn vµ c¸ch thøc tiÕn hµnh. Trong ho¹ch
®Þnh t¸c nghiÖp, ng−êi ta tr×nh bµy râ vµ chi tiÕt cÇn ph¶i lµm
nh− thÕ nµo ®Ó ®¹t ®−îc nh÷ng môc tiªu ®· ®−îc ®Æt ra
trong ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc. Ho¹ch ®Þnh t¸c nghiÖp ®−a ra
nh÷ng chiÕn thuËt hay nh÷ng b−íc cô thÓ mµ doanh nghiÖp
sÏ tiÕn hµnh ®Ó thùc hiÖn ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc.
B¶n ho¹ch ®Þnh t¸c nghiÖp ®«i khi cßn ®−îc gäi lµ
nh÷ng kÕ ho¹ch hµnh ®éng (action plans) v× chóng ®Ò ra
nh÷ng hµnh ®éng cô thÓ cho nh÷ng con ng−êi cô thÓ thùc
hiÖn, t−¬ng øng víi nh÷ng ng©n s¸ch vµ kho¶ng thêi gian
x¸c ®Þnh, cô thÓ
B¶ng 2.1 tãm t¾t c¸c ®Æc ®iÓm cña ho¹ch ®Þnh chiÕn
l−îc vµ ho¹ch ®Þnh t¸c nghiÖp. Qua ®ã cho thÊy, mÆc dï
c¸c ®Æc ®iÓm cña chóng kh¸c nhau, song qu¸ tr×nh ho¹ch
®Þnh chiÕn l−îc vµ t¸c nghiÖp cã mèi liªn hÖ víi nhau rÊt
chÆt chÏ trong mét hÖ thèng ho¹ch ®Þnh thèng nhÊt.
B¶ng 2.1. C¸c tÝnh chÊt cña ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc vµ
ho¹ch ®Þnh t¸c nghiÖp
Ho¹ch ®Þnh Ho¹ch ®Þnh
TÝnh chÊt
chiÕn l−îc t¸c nghiÖp
¶nh h−ëng cña ho¹ch
Toµn bé Côc bé
®Þnh
Thêi gian thùc hiÖn Dµi h¹n Ng¾n h¹n
M«i tr−êng thùc hiÖn BiÕn ®æi X¸c ®Þnh
Môc tiªu ®Ò ra Lín, tæng qu¸t Cô thÓ, râ rµng
37
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
Th«ng tin ®Ó ho¹ch Tæng hîp, kh«ng §Çy ®ñ, chÝnh
®Þnh ®Çy ®ñ x¸c
Cã thÓ ®iÒu
KÕt qu¶ thùc hiÖn L©u dµi
chØnh
NÆng nÒ, cã thÓ Cã thÓ kh¾c
ThÊt b¹i nÕu x¶y ra
lµm ph¸ s¶n phôc
Rñi ro nÕu x¶y ra Lín H¹n chÕ
Kh¶ n¨ng cña ng−êi Ph©n tÝch cô
Kh¸i qu¸t vÊn ®Ò
ra quyÕt ®Þnh thÓ, tû mØ
 Ph©n lo¹i ho¹ch ®Þnh theo thêi gian: Theo c¸ch
ph©n lo¹i nµy, ng−êi ta chia ra:
- Ho¹ch ®Þnh dµi h¹n: Lµ ho¹ch ®Þnh cho thêi gian thùc
hiÖn kÐo dµi tõ 5 n¨m trë lªn.
- Ho¹ch ®Þnh trung h¹n: Lµ ho¹ch ®Þnh cho kho¶ng thêi
gian tõ trªn 1 n¨m ®Õn d−íi 5 n¨m.
- Ho¹ch ®Þnh ng¾n h¹n: Lµ ho¹ch ®Þnh cho kho¶ng thêi
gian d−íi mét n¨m. Trong lo¹i ho¹ch ®Þnh nµy, ng−êi ta cßn
cã thÓ ph©n chia thµnh:
+ Ho¹ch ®Þnh cô thÓ: Lµ ho¹ch ®Þnh víi nh÷ng môc tiªu ®·
®−îc x¸c ®Þnh rÊt râ rµng. Kh«ng cã sù mËp mê vµ hiÓu lÇm
trong ®ã. VÝ dô, c«ng ty quyÕt ®Þnh t¨ng 20% doanh thu
trong n¨m nay. VËy ng©n s¸ch, tiÕn ®é, ph©n c«ng cô thÓ ...
ra sao ®Ó ®¹t môc tiªu ®ã.
+ Ho¹ch ®Þnh ®Þnh h−íng: Lµ ho¹ch ®Þnh cã tÝnh linh ho¹t
®−a ra nh÷ng h−íng chØ ®¹o chung. VÝ dô: Ho¹ch ®Þnh trong
viÖc c¶i thiÖn lîi nhuËn cña doanh nghiÖp kho¶ng 5 ®Õn
10% trong thêi gian tíi.
Ho¹ch ®Þnh ®Þnh h−íng hay ®−îc sö dông h¬n ho¹ch
®Þnh cô thÓ khi m«i tr−êng cã ®é bÊt æn ®Þnh cao, khi doanh
nghiÖp ®ang ë giai ®o¹n h×nh thµnh vµ suy tho¸i trong chu
kú kinh doanh cña nã.
L−u ý: ViÖc ph©n chia c¸c lo¹i ho¹ch ®Þnh theo c¸c tiªu
thøc trªn ®©y chØ mang tÝnh chÊt t−¬ng ®èi. C¸c lo¹i ho¹ch
®Þnh cã quan hÖ qua l¹i víi nhau. Ch¼ng h¹n, ho¹ch ®Þnh

38
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
chiÕn l−îc cã thÓ bao gåm c¶ ho¹ch ®Þnh dµi h¹n vµ ng¾n
h¹n. Tuy vËy, ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc nhÊn m¹nh bøc tranh
tæng thÓ vµ dµi h¹n h¬n, trong khi ho¹ch ®Þnh t¸c nghiÖp
phÇn lín lµ nh÷ng ho¹ch ®Þnh ng¾n h¹n.
2.1.3. Vai trß cña viÖc ho¹ch ®Þnh
- Ho¹ch ®Þnh lµ c«ng cô ®¾c lùc trong viÖc phèi hîp nç
lùc cña c¸c thµnh viªn trong mét doanh nghiÖp. Ho¹ch ®Þnh
cho biÕt h−íng ®i cña doanh nghiÖp.
- Ho¹ch ®Þnh cã t¸c dông lµ gi¶m tÝnh bÊt æn ®Þnh cña
doanh nghiÖp
- Ho¹ch ®Þnh gi¶m ®−îc sù chång chÐo vµ nh÷ng ho¹t
®éng l·ng phÝ
- Ho¹ch ®Þnh lµm t¨ng hiÖu qu¶ cña c¸ nh©n vµ tæ
chøc. Nhê ho¹ch ®Þnh mµ mét tæ chøc cã thÓ nhËn ra vµ tËn
dông c¬ héi cña m«i tr−êng ®Ó gióp c¸c nhµ qu¶n trÞ øng
phã víi sù bÊt ®Þnh vµ thay ®æi cña c¸c yÕu tè m«i tr−êng
- Nhê cã ho¹ch ®Þnh mµ mét tæ chøc cã thÓ ph¸t triÓn
tinh thÇn lµm viÖc tËp thÓ. Khi mçi ng−êi trong tËp thÓ cïng
nhau hµnh ®éng vµ ®Òu biÕt r»ng m×nh muèn ®¹t c¸i g×, th×
kÕt qu¶ ®¹t ®−îc sÏ cao h¬n
- Ho¹ch ®Þnh gióp tæ chøc cã thÓ thÝch nghi ®−îc víi sù
thay ®æi cña m«i tr−êng bªn ngoµi, do ®ã cã thÓ ®Þnh h−íng
®−îc sè phËn cña tæ chøc
- Ho¹ch ®Þnh thiÕt lËp nªn nh÷ng tiªu chuÈn t¹o ®iÒu
kiÖn cho c«ng t¸c kiÓm tra.
2.2. Môc tiªu, c¬ së khoa häc vµ tiÕn tr×nh ho¹ch
®Þnh
2.2.1. Môc tiªu cña ho¹ch ®Þnh
 Kh¸i niÖm cña môc tiªu:
Môc tiªu lµ kÕt qu¶ mong muèn cuèi cïng cña c¸c c¸
nh©n, nhãm, hay toµn bé tæ chøc. Môc tiªu chØ ra ph−¬ng
h−íng cho tÊt c¶ c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ vµ h×nh thµnh nªn
nh÷ng tiªu chuÈn ®o l−êng cho viÖc thùc hiÖn trong thùc tÕ.

39
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
Víi lý do ®ã, môc tiªu lµ xuÊt ph¸t ®iÓm, ®ång thêi lµ nÒn
t¶ng cña viÖc lËp kÕ ho¹ch.
 Ph©n lo¹i môc tiªu:
Môc tiªu cña c«ng t¸c ho¹ch ®Þnh vµ môc tiªu cña c¸c
kÕ ho¹ch lµ hÕt søc phong phó, chóng cã thÓ ®−îc ph©n
thµnh nh÷ng lo¹i nh− sau:
- Theo thêi gian ng−êi ta chia ra: Môc tiªu ng¾n h¹n vµ
môc tiªu dµi h¹n
- Theo tÇm quan träng ng−êi ta chia ra: Môc tiªu chñ
yÕu vµ môc tiªu thø yÕu
- Theo møc ®é cô thÓ chóng ta cã: Môc tiªu chung vµ
môc tiªu bé phËn
- Theo biÓu hiÖn ng−êi ta ph©n thµnh: Môc tiªu tuyªn
bè vµ môc tiªu kh«ng tuyªn bè
- Theo h×nh thøc thÓ hiÖn ng−êi ta cã: Môc tiªu ®Þnh
tÝnh vµ môc tiªu ®Þnh l−îng
- Theo b¶n chÊt cña môc tiªu ng−êi ta chia ra: Môc tiªu
kinh tÕ, môc tiªu x· héi, môc tiªu chÝnh trÞ
- Dùa theo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ta cã: Môc tiªu cuèi
cïng vµ môc tiªu trong tõng giai ®o¹n
- Theo cÊp ®é cña môc tiªu ta cã: Môc tiªu cÊp c«ng
ty, môc tiªu cÊp ®¬n vÞ kinh doanh, môc tiªu cÊp chøc n¨ng
- Theo h×nh thøc cña môc tiªu ng−êi ta chia ra: Môc
tiªu ®Þnh tÝnh, môc tiªu ®Þnh l−îng
- Theo tè ®é t¨ng tr−ëng ta cã: Môc tiªu t¨ng tr−ëng
nhanh, môc tiªu t¨ng tr−ëng æn ®Þnh, môc tiªu duy tr× vµ æn
®Þnh, môc tiªu suy gi¶m
Bªn c¹nh nh÷ng lo¹i môc tiªu trªn, chóng ta cßn
th−êng gÆp:
+ Môc tiªu ph¸t biÓu (Stated objective): Lµ nh÷ng môc
tiªu ®−îc doanh nghiÖp chÝnh thøc tuyªn bè, ®ã lµ nh÷ng
®iÒu mµ doanh nghiÖp muèn c«ng chóng tin lµ môc tiªu cña
doanh nghiÖp.

40
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
Môc tiªu ph¸t biÓu do ban l·nh ®¹o ®Ò ra vµ th−êng
®−îc t×m thÊy trong b¶n hiÕn ch−¬ng cña doanh nghiÖp, b¸o
c¸o hµng n¨m, nh÷ng bµi ph¸t biÓu tr−íc c«ng chóng, hay
trong nh÷ng bµi b¸o ®¨ng trªn c¸c t¹p chÝ c«ng céng v.v...
Nh÷ng môc tiªu ph¸t biÓu th−êng m©u thuÉn vµ bÞ ¶nh
h−ëng nÆng bëi nh÷ng niÒm tin cña x· héi ®èi víi doanh
nghiÖp. M©u thuÉn bëi v× doanh nghiÖp, ph¶i ®¸p l¹i lßng
mong ®îi cña nhiÒu nhãm ng−êi kh¸c nhau trong x· héi víi
nh÷ng tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ kh¸c nhau. Trong néi bé doanh
nghiÖp, tÝnh m©u thuÉn cña c¸c môc tiªu ph¸t biÓu ®−îc thÓ
hiÖn ë chç, ban l·nh ®¹o doanh nghiÖp nãi víi nh÷ng cæ
®«ng mét ®»ng, nãi víi kh¸ch hµng mét nÎo, nãi víi c«ng
nh©n hay c«ng ®oµn l¹i mét c¸ch kh¸c v.v...
+ Môc tiªu thùc (Real objective): Lµ nh÷ng môc tiªu mµ
doanh nghiÖp thùc sù theo ®uæi vµ ®−îc x¸c ®Þnh bëi nh÷ng
viÖc lµm thùc cña c¸c thµnh viªn trong doanh nghiÖp.
ViÖc ph©n biÖt môc tiªu ph¸t biÓu víi môc tiªu thùc cho
phÐp ta hiÓu ®−îc tÝnh thiÕu nhÊt qu¸n gi÷a c¸c môc tiªu
cña doanh nghiÖp.
Môc tiªu ph¸t biÓu th−êng t−¬ng ®èi æn ®Þnh víi thêi
gian, trong khi môc tiªu thùc l¹i hay thay ®æi, ph¶n ¸nh c¸i
g× lµ quan träng ®èi víi doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm ®ã.
Cho dï lµ môc tiªu nµo, ®−îc ph©n chia theo tiªu thøc
nµo th× môc tiªu còng ph¶i ®¶m b¶o ®−îc c¸c yªu cÇu: Râ
rµng, kh¶ thi, mang tÝnh thõa kÕ, cã thÓ kiÓm so¸t ®−îc,
ph¶i phï hîp víi môc tiªu cña c¸c quyÕt ®Þnh ®· ®−îc x¸c
®Þnh, phµi phï hîp víi ®ßi hái cña c¸c quy luËt kh¸ch quan,
ph¶i nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò then chèt, quan träng vµ
ph¶i phï hîp víi hoµn c¶nh còng nh− kh¶ n¨ng ë mçi tæ
chøc, mçi ®¬n vÞ
 Qu¶n trÞ theo môc tiªu (MBO):
Môc tiªu lµ c¬ së ®Ó ra ®êi ph−¬ng ph¸p qu¶n trÞ míi -
Qu¶n trÞ theo môc tiªu (MBO - Management By Objectives):
§©y lµ mét triÕt lý vµ ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn qu¶n trÞ nh»m
chØ ®¹o qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh b»ng c¸ch gióp c¸c nhµ qu¶n
41
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
trÞ kÕt hîp gi÷a c¸c kÕ ho¹ch chiÕn l−îc vµ kÕ ho¹ch chiÕn
thuËt. §Æc biÖt, MBO cßn cung cÊp nh÷ng ph−¬ng tiÖn ®Ó
biÕn c¸c môc tiªu vµ chiÕn l−îc cña tæ chøc thµnh nh÷ng kÕ
ho¹ch vµ ho¹t ®éng chiÕn thuËt. MBO lµ mét trong nhiÒu
ph¸t triÓn ®¸ng l−u ý nhÊt cña qu¶n trÞ häc hiÖn ®¹i. §Æc
tÝnh cña MBO lµ mçi thµnh phÇn trong tæ chøc ®Òu ®−îc
quyÒn tham gia x©y dùng môc tiªu ph¸t triÓn tæ chøc, ®ång
thêi tù gi¸c, tù nguyÖn thùc hiÖn nh÷ng ch−¬ng tr×nh MBO
trong suèt qu¸ tr×nh qu¶n trÞ tõ ho¹ch ®Þnh ®Õn kiÓm so¸t.
T¸c dông tÝch cùc cña MBO lµ hîp nhÊt c¸c yªu cÇu kh¸c
nhau trong tæ chøc, ®ång thêi hµi hoµ gi÷a môc tiªu vµ tæ
chøc. MBO thÓ hiÖn mét triÕt lý tÝch cùc vÒ con ng−êi vµ
phong c¸ch qu¶n trÞ víi nh÷ng thuéc tÝnh sau:
- Gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò chung gi÷a c¸c c¸ nh©n vµ
nhãm t¹i mäi cÊp cña tæ chøc
- TruyÒn th«ng më vµ sù tin cËy
- Chó träng ®Õn c¸c mèi quan hÖ dùa vµo lßng tin, trªn
tÊt c¶ c¸c ph−¬ng diÖn th«ng qua sù hîp t¸c
- Khen th−ëng vµ th¨ng chøc trùc tiÕp trªn c¬ së nh÷ng
thµnh tùu vµ thµnh tÝch cña nhãm vµ cña c¸ nh©n trong
c«ng viÖc
- Sö dông tèi thiÓu nh÷ng ¸p lùc, tiÓu s¶o trong qu¶n trÞ
- ThiÕt lËp mét c¬ cÊu qu¶n trÞ n¨ng ®éng, hiÖu qu¶ vµ
thóc ®Èy nÒn v¨n ho¸ cña doanh nghiÖp
Cã n¨m môc ®Ých chñ yÕu ®Ó ¸p dông ph−¬ng ph¸p
tiÕp cËn theo MBO lµ:
- MBO nhÊn m¹nh r»ng kh«ng cã môc tiªu nµo lµ riªng
rÏ ®èi víi tæ chøc, bé phËn, nhãm hay c¸ nh©n thuéc tæ
chøc
- ThiÕt lËp c¸c môc tiªu vµ ®Ò ra nh÷ng tho¶ hiÖp gi÷a
chóng liªn quan ®Õn rñi ro vµ sù kh«ng ch¾c ch¾n
- X¸c ®Þnh râ c¸c môc tiªu vµ thø tù −u tiªn cña chóng
- §Ò cao mèi quan hÖ gi÷a c¸c môc tiªu cña tæ chøc,
môc tiªu cña bé phËn vµ môc tiªu c«ng viÖc cña c¸ nh©n

42
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
- Nh»m tËp trung c¸c nguån lùc cña tæ chøc, mäi n¨ng
lùc cña nh©n viªn vµ chuÈn bÞ vª mÆt thêi gian
TiÕn tr×nh MBO tr¶i qua c¸c giai ®o¹n chñ yÕu nh− sau:
- X¸c ®Þnh xø mÖnh cña tæ chøc: Th«ng th−êng xø
mÖnh vµ môc tiªu chung cña tæ chøc do c¸c qu¶n trÞ gia cÊp
cao vµ héi ®ång qu¶n trÞ x¸c ®Þnh
- X¸c ®Þnh c¸c môc tiªu chiÕn l−îc: Cô thÓ ho¸ mét
b−íc c¸c môc tiªu chung vµ ®Þnh râ thêi gian ®Ó hoµn thµnh
chóng
- X¸c ®Þnh c¸c môc tiªu cña nhãm, bé phËn: TiÕp tôc
cô thÓ ho¸ c¸c môc tiªu chung vµ môc tiªu chiÕn l−îc.
NhiÖm vô nµy do cÊp qu¶n trÞ trung gian thùc hiÖn
- Sù tham gia cña c¸c nhãm vµ c¸ nh©n cã liªn quan.
Khi c¸c môc tiªu ®−îc thiÕt lËp mét c¸ch cã hÖ thèng tõ trªn
xuèng d−íi th× MBO chØ cßn lµ danh nghÜa v× trong tr−êng
hîp ®ã, c¸c c¸ nh©n vµ nhãm cÊp d−íi sÏ tiÕp nhËn quan
®iÓm cña qu¸ tr×nh MBO nh− lµ mét hÖ thèng ®o l−êng vµ
kiÓm so¸t, thay v× lµ mét c«ng cô ho¹ch ®Þnh vµ thóc ®Èy.
Khi cÊp d−íi vµ cÊp trªn cïng thiÕt lËp c¸c môc tiªu th× hä
sÏ nhÊt trÝ vÒ ý t−ëng dùa trªn nh÷ng môc tiªu mµ cÊp d−íi
sÏ theo ®uæi ®Ó ®¹t ®−îc trong mét kho¶ng thêi gian cô thÓ
nµo ®ã. CÊp d−íi sÏ tiÕn hµnh nh÷ng ho¹t ®éng chung ®Ó
hoµn thµnh nh÷ng mùc tiªu ®ã vµ nh÷ng tiÕn bé h−íng tíi
c¸c môc tiªu sÏ ®o l−êng thµnh tÝch cña hä trong qu¸ tr×nh
lµm viÖc. ThËm chÝ nÕu hä kh«ng hoµn toµn ®ång ý trªn tÊt
c¶ c¸c ph−¬ng diÖn, th× qu¸ tr×nh thiÕt lËp c¸c môc tiªu còng
®em l¹i kÕt qu¶ tèt h¬n so víi tr−êng hîp kh«ng ®Æt ra c¸c
môc tiªu
- LËp kÕ ho¹ch hµnh ®éng. ViÖc triÓn khai kÕ ho¹ch
hµnh ®éng cña mét phßng, ban cã thÓ lµ kÕt qu¶ cña sù
th¶o luËn tËp thÓ gi÷a ng−êi ®øng ®Çu bé phËn vµ c¸c nh©n
viªn trong bé phËn ®ã. Tr¸i l¹i, mét kÕ ho¹ch hµnh ®éng ®Ó
®¹t ®−îc nh÷ng môc tiªu c«ng viÖc cña mét c¸ nh©n cã thÓ
®−îc triÓn khai dùa trªn quan ®iÓm cña ng−êi ®ã kÕt hîp víi
quan ®iÓm vµ sù gãp ý cña ng−êi cÊp trªn trùc tiÕp
43
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
- Thùc hiÖn vµ kiÓm so¸t. §©y lµ nh÷ng ho¹t ®éng
nh»m biÕn c¸c môc tiªu ®Æt ra thµnh hiÖn thùc, lµ nh÷ng
c«ng viÖc hµng ngµy mµ doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh.
Qu¶n trÞ theo môc tiªu gióp cho c¸c c¸ nh©n vµ tËp thÓ cã
thÓ chñ ®éng trong viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô cña hä. C¸c nhµ
qu¶n trÞ nªn s½n sµng huÊn luyÖn vµ chØ dÉn ®Ó nh©n viªn
hoµn thµnh ®−îc c¸c nhiÖm vô ®−îc giao h¬n lµ kiÓm so¸t
chÆt chÏ cøng nh¾c toµn bé c¸c ho¹t ®éng cña nh©n viªn.
C¸c nhãm vµ c¸ nh©n ®−îc uû quyÒn ®Ó lµm viÖc mét c¸ch
cã hiÖu qu¶ h−íng tíi nh÷ng môc tiªu ®· tho¶ thuËn. §ång
thêi hä ph¶i ®−îc tù do th¶o luËn mäi vÊn ®Ò vãi cÊp trªn vµ
nh÷ng ng−êi cã thÓ gióp hä hoµn thµnh nhiÖm vô
- §¸nh gi¸ thµnh tÝch. C«ng viÖc cuèi cïng cña MBO lµ
®¸nh gi¸ mét c¸ch cã hÖ thèng ®Ó ®o l−êng sù tiÕn bé, nhËn
diÖn, gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®ª ph¸t sinh vµ ®iÒu chØnh c¸c
môc tiªu. NÕu ®¸nh gi¸ thµnh tÝch ®−îc tiÕn hµnh mét c¸ch
chÝnh x¸c th× c¸c nhµ qu¶n trÞ ë c¸c nhãm cã thÓ rót ra
nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm rÊt quan träng ®Ó thùc hiÖn tèt
h¬n c¸c c«ng viÖc trong t−¬ng lai cña hä
2.2.2. C¬ së khoa häc cña ho¹ch ®Þnh
Muèn x¸c ®Þnh môc tiªu ho¹ch ®Þnh mét c¸ch ®óng ®¾n
vµ cã hiÖu qu¶ th× cÇn ph¶i c¨n cø vµo nh÷ng c¬ së khoa
häc chñ yÕu sau:
 Sø mÖnh cña tæ chøc (Mission): §©y lµ lý do ®Ó
tæ chøc tån t¹i. B¶n c«ng bè sø mÖnh cña tæ chøc th−êng
tr¶ lêi nh÷ng c©u hái quan träng nh−: T¹i sao tæ chøc tån
t¹i? Tæ chøc kinh doanh trong lÜnh vùc nµo? Tæ chøc sÏ ®i
vÒ ®©u? Do ®ã, b¶n c«ng bè sø mÖnh cña tæ chøc m« t¶
nh÷ng hµng ho¸ hay dÞch vô mµ nã cung øng. Nh÷ng thÞ
tr−êng mµ hiÖn nay c«ng ty ®ang ho¹t ®éng hay nh÷ng kÕ
ho¹ch sÏ theo ®uæi trong t−¬ng lai vµ nh÷ng nhu cÇu cña
kh¸ch hµng môc tiªu mµ c«ng ty cÇn tho¶ m·n. B¶n c«ng
bè sø mÖnh, c¸c môc tiªu vµ chiÕn l−îc cña mét tæ chøc chØ
cã ý nghÜa khi chóng khuyÕn khÝch, thóc ®Èy toµn bé c¸c
thµnh viªn cña tæ chøc suy nghÜ vµ hµnh ®éng theo chóng

44
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
mçi ngµy. Bëi vËy, b¶n c«ng bè sø mÖnh cña tæ chøc lµ c¬
së nÒn t¶ng cña hÖ thèng ho¹ch ®Þnh vµ cho phÐp tæ chøc
®Ò ra nh÷ng nguyªn t¾c ho¹t ®éng h÷u hiÖu
 Môc tiªu cña tæ chøc: Môc tiªu lµ sù cam kÕt cô
thÓ ®èi víi viÖc thùc hiÖn mét kÕt qu¶ cã thÓ ®o l−êng ®−îc,
trong kho¶ng thêi gian ®· ®Þnh. Mét tæ chøc hay c¸ nh©n
ch−a thÓ b¾t tay vµo ho¹ch ®Þnh nÕu ch−a x¸c ®Þnh ®−îc
c¸c môc tiªu cña hä mét c¸ch râ rµng. §iÒu quan träng ®èi
víi c¸c nhµ qu¶n trÞ lµ ph¶i x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu, nhËn
thøc vÒ tÇm quan träng cña chóng vµ biÕt c¸ch thiÕt lËp
môc tiªu cô thÓ cho tõng bé phËn trªn c¬ së môc tiªu chung
cña tæ chøc
 C¸c cÊp ho¹ch ®Þnh: Qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh
th−êng ®−îc b¾t ®Çu tõ trªn xuèng d−íi hoÆc tõ d−íi lªn.
Trong qu¸ tr×nh nµy, c«ng viÖc cña c¸c nhµ qu¶n trÞ cÊp cao
lµ ®−a ra nh÷ng nhËn ®Þnh vÒ t×nh h×nh chung, x¸c ®Þnh môc
®Ých vµ triÕt lý kinh doanh cña tæ chøc, thiÕt lËp thø tù −u
tiªn vµ ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch. Trªn c¬ së nh÷ng ®Þnh h−íng
nµy, hä v¹ch ra c¸c môc tiªu vµ ch−¬ng tr×nh hµnh ®éng.
Nh− vËy, trong mét tæ chøc th−êng cã hai cÊp ho¹ch ®Þnh:
c¸c qu¶n trÞ gia cÊp cao ®¶m nhiÖm vai trß ho¹ch ®Þnh chiÕn
l−îc, cßn c¸c qu¶n trÞ gia cÊp d−íi tiÕn hµnh ho¹ch ®Þnh t¸c
nghiÖp.
 Lîi Ých cña ho¹ch ®Þnh: Mçi tæ chøc chØ cã thÓ
tån t¹i vµ ph¸t triÓn khi ®ång thêi thÝch nghi víi sù thay ®æi,
duy tr× ®−îc møc ®é æn ®Þnh cÇn thiÕt, tèi thiÓu ho¸ sù hçn
lo¹n vµ x©y dùng ®−îc mét ý thøc vÒ kû c−¬ng néi bé. Do
®ã, trong ®iÒu kiÖn m«i tr−êng kinh doanh ngµy nay thay ®æi
rÊt nhanh chãng, qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh cã thÓ ®em l¹i cho tæ
chøc nhiÒu l¬ih Ých kh¸c nhau. Khi nh÷ng lîi Ých c¬ b¶n
®−îc tËn dông, tæ chøc sÏ cã c¬ héi tèt h¬n ®Ó ®¹t ®−îc c¸c
môc tiªu chung cña nã.
 §ßi hái cña c¸c quy luËt kh¸ch quan chi phèi
ho¹t ®éng qu¶n trÞ trong lÜnh vùc ho¹ch ®Þnh: Trªn thùc
tÕ, mét trong nh÷ng yªu cÇu ®èi víi ho¹ch ®Þnh lµ ph¶i kh¶

45
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
thi vµ hiÖu qu¶. §Ó ®¹t ®−îc yªu cÇu nµy th× ph¶i dùa vµo
c¸c quy luËt kh¸ch quan chi phèi ho¹ch ®Þnh
 Hoµn c¶nh kh¸ch quan thuéc vÒ bªn trong vµ
bªn ngoµi cña tæ chøc: §©y lµ nh÷ng yÕu tè chi phèi qu¸
tr×nh thùc hiÖn ho¹ch ®Þnh, do ®ã ph¶i ph©n tÝch kü ®Ó thÊy
®−îc ®iÓm m¹nh (S - strengths), ®iÓm yÕu (W -
weaknesses) vµ nh÷ng c¬ héi (O - opportunities), ®e do¹ (T
- threats) trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch
 Ho¹ch ®Þnh mét c¸ch cã hiÖu qu¶: Qu¸ tr×nh
ho¹ch ®Þnh chØ ho¹t ®éng h÷u hiÖu khi c¸c nhµ qu¶n trÞ vµ
nh©n viªn lu«n cã nhËn thøc r»ng, c¸c kÕ ho¹ch chØ lµ
nh÷ng ph−¬ng tiÖn chø kh«ng ph¶i lµ môc ®Ých cña nã. §«i
khi c¸c nhµ qu¶n trÞ r¬i vµo mét tr¹ng th¸i cùc ®oan lµ tËp
trung toµn bé mäi nç lùc vµo gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò tr−íc
m¾t vµ ®−a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh véi v· mµ thê ¬ ®èi víi c¸c
ho¹t ®éng ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc vµ ho¹ch ®Þnh t¸c nghiÖp.
Bªn c¹nh nh÷ng c¬ së khoa häc chñ yÕu trªn, trong
qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh ng−êi ta cßn dùa vµo nh÷ng c¬ së nh−:
M«i tr−êng cña qu¶n trÞ (bao gåm c¶ vi m« vµ vÜ m«), chiÕn
l−îc vµ s¸ch l−îc kinh doanh ®· lùa chän, kh¶ n¨ng cña
mçi tæ chøc, hoµn c¶nh kh¸ch quan bªn ngoµi tæ chøc, hÖ
thèng ®Þnh møc khoa häc…
2.2.3 TiÕn tr×nh cña ho¹ch ®Þnh
- B−íc 1: NhËn thøc c¬ héi
T×m hiÓu c¬ héi lµ ®iÓm b¾t ®Çu thùc sù cña ho¹ch
®Þnh. C¬ héi cã thÓ cã trong hiÖn t¹i vµ t−¬ng lai. Khi xem
xÐt chóng, ®ßi hái ph¶i cã c¸ch nh×n toµn diÖn vµ chÝnh x¸c
vÒ thÞ tr−êng c¹nh tranh, vÒ nhu cÇu kh¸ch hµng, vµ ®Æc
biÖt vÒ c¸c ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña m×nh vµ vÒ môc ®Ých
ph¶i ®¹t ®−îc trong t−¬ng lai. ViÖc ho¹ch ®Þnh ®ßi hái ph¶i
thùc hiÖn dù ®o¸n vÒ kh¶ n¨ng xuÊt hiÖn c¬ héi. C¬ héi cã
thÓ lín hoÆc nhá, cã thÓ ®¸ng gi¸ víi doanh nghiÖp nµy mµ
kh«ng ®¸ng gi¸ víi doanh nghiÖp kia. VÊn ®Ò quan träng lµ
ph¶i dù ®o¸n vµ ph¸t hiÖn sím c¬ héi lín vµ quan träng víi
tæ chøc hay víi doanh nghiÖp m×nh.
46
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
- B−íc 2: X¸c ®Þnh môc tiªu .
C¸c môc tiªu ho¹ch ®Þnh chØ ra ®iÓm kÕt thóc qu¸ t×nh
thùc hiÖn kÕ ho¹ch th× doanh nghiÖp sÏ ®i ®Õn ®©u? ®¹t ®Õn
tr×nh ®é ph¸t triÓn nµo víi nh÷ng chØ tiªu ®Æc tr−ng cho tr×nh
®é ph¸t triÓn Êy. CÇn l−u ý r»ng khi x¸c ®Þnh môc tiªu ho¹ch
®Þnh cÇn ph¶i ®¹t ®−îc sù phï hîp gi÷a môc tiªu tæng thÓ
vµ môc tiªu cô thÓ, gi÷a môc tiªu dµi h¹n vµ môc tiªu ng¾n
h¹n
- B−íc 3: Xem xÐt c¸c tiÒn ®Ò c¬ b¶n.
C¸c tiÒn ®Ò ho¹ch ®Þnh chÝnh lµ c¸c dù b¸o vÒ nhu cÇu
thÞ tr−êng vÒ m«i tr−êng doanh nghiÖp cïng víi nh÷ng ®¸nh
gi¸ vÒ tr×nh ®é hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp, n¨ng lùc s¶n
xuÊt, tiÒn vèn, c¸c kho¶n dù tr÷ vÒ vËt t−...
- B−íc 4: X©y dùng c¸c ph−¬ng ¸n.
Dùa trªn môc tiªu vµ ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò ®Ó x©y dùng c¸c
ph−¬ng ¸n vµ l−u ý r»ng ®Ó ®¹t ®−îc môc tiªu th× doanh
nghiÖp cã thÓ ®i theo nhiÒu con ®−êng kh¸c nhau, mçi con
®−êng ®ßi hái nh÷ng kho¶n chi phÝ kh¸c nhau còng nh−
®em l¹i nh÷ng kho¶n thu nhËp kh¸c nhau cho doanh nghiÖp
v× vËy doanh nghiÖp cã nhiÒu ph−¬ng ¸n thÓ cã thÓ hoµn
thµnh mét môc tiªu.
- B−íc 5: §¸nh gi¸ ph−ong ¸n.
Sau khi ®−a ra ®−îc c¸c ph−¬ng ¸n ta ph¶i t×m c¸ch
®−a ra c¸c tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ dùa vµo c¸c môc tiªu vµ
®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò, bao gåm c¶ ®¸nh gi¸ ®Þnh l−îng vµ ®¸nh
gi¸ ®Þnh tÝnh.
- B−íc 6: Lùa chän ph−¬ng ¸n tèi −u.
§iÒu nµy ®ßi hái ban qu¶n trÞ doanh nghiÖp ph¶i ®¸nh
gi¸ thËn träng nh÷ng lùc l−îng c¹nh tranh. Nh÷ng lùc l−îng
nµy sÏ quyÕt ®Þnh nh÷ng quy t¾c c¹nh tranh trong ngµnh
mµ doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng . Ban qu¶n trÞ giái sÏ
chän ®−îc cho m×nh nh÷ng chiÕn l−îc cã t¸c dông tiÕp søc
cho doanh nghiÖp nh÷ng lîi thÕ c¹nh tranh tèt nhÊt vµ biÕt

47
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
duy tr× nh÷ng lîi thÕ c¹nh tranh tèt nhÊt vµ biÕt duy tr× nh÷ng
lîi thÕ c¹nh tranh ®ã cïng víi thêi gian.
- B−íc 7: X©y dùng c¸c kÕ ho¹ch hç trî
Trªn thùc tÕ phÇn lín c¸c kÕ ho¹ch chÝnh ®Òu cÇn cã
c¸c kÕ ho¹ch phô ®Ó bæ sung nh»m ®¶m b¶o cho kÕ ho¹ch
®−îc thùc hiÖn tèt
- B−íc 8: LËp ng©n quü vµ c¸c chi phÝ thùc hiÖn
Sau khi kÕ ho¹ch ®· ®−îc x©y dùng xong, ®ßi hái c¸c
môc tiªu, c¸c th«ng sè cÇn ph¶i ®−îc l−îng ho¸ nh−: tæng
thu nhËp, chi phÝ, lîi nhuËn… C¸c ng©n quü nµy sÏ lµ c¸c
tiªu chuÈn quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ chÊt
l−îng cña c¸c kÕ ho¹ch ®· x©y dùng.
2.3. Ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc vµ ho¹ch ®Þnh t¸c nghiÖp
2.3.1. Ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc
Ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc lµ qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh lµm sao ®¹t
®−îc nh÷ng môc tiªu dµi h¹n cña tæ chøc víi c¸c nguån lùc
cã thÓ huy ®éng ®−îc.
VÒ mÆt néi dung ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc lµ qu¸ tr×nh x©y
dùng chiÕn l−îc cho tæ chøc trªn c¬ së ph©n tÝch vÞ trÝ cña tæ
chøc trong m«i tr−êng ho¹t ®éng cña nã.
2.3.1.1 ChiÕn l−îc cÊp tæ chøc
a. C¸c m« h×nh ph©n tÝch

M« h×nh "N¨m lùc l−îng" cña M.Porter
N¨m lùc l−îng ®−îc Porter ®−a ra thÓ hiÖn trong s¬ ®å
sau lµ nh÷ng mèi quan hÖ gi÷a c¸c nhµ qu¶n trÞ cña mét tæ
chøc víi nh÷ng ng−êi ®ang ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc kh¸c
Mèi ®e do¹ tõ c¸c
®èi thñ míi

TÝnh khèc
Kh¶ n¨ng th−¬ng Kh¶ n¨ng th−¬ng
liÖt c¹nh
l−îng cña nhµ l−îng cña kh¸ch
tranh gi÷a
cung cÊp hµng
c¸c ®èi
48
thñ
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc

H×nh 2-1: M« h×nh c¹nh tranh " n¨m lùc

l−îng" cña M.Porter
MÆc dï ¸p lùc c¹nh tranh trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp
lµ kh¸c nhau, tuy nhiªn sù c¹nh tranh cña c¸c tæ chøc trong
m«i tr−êng c¹nh tranh diÔn ra( t−¬ng ®èi) t−¬ng tù nh−
nhau.
Mèi ®e do¹ tõ c¸c ®èi thñ míi lu«n lµ mét ®éng lùc
®¸ng quan t©m, nhiÒu khi c¸n c©n c¹nh tranh cã thÓ bÞ thay
®æi toµn bé khi xuÊt hiÖn c¸c ®èi thñ “ nÆng ký” míi.
Kh¶ n¨ng th−¬ng l−îng cña nhµ cung cÊp hay cña
kh¸ch hµng phô thuéc vµo c¸c nh©n tè nh− vai trß cña
ngµnh c«ng nghiÖp ®ã trong x· héi, viÖc ¸p dông chiÕn l−îc
nµo, sù kh¸c biÖt cu¶ s¶n phÈm, c¸c c¬ héi liªn kÕt...
Mèi ®e do¹ tõ nh÷ng s¶n phÈm, dÞch vô thay thÕ lµ mét
¸p lùc ®¸ng kÓ trong c¹nh tranh
Sù c¹nh tranh khèc liÖt gi÷a c¸c ®èi thñ trong cïng mét
ngµnh c«ng nghiÖp trªn nhiÒu ph−¬ng diÖn sÏ lµ mét lùc
l−îng quan träng hµng ®Çu quy ®Þnh møc ®é c¹nh tranhh
trong ngµnh ®ã.
- Lùa chän lîi thÕ c¹nh tranh
+ ChiÕn l−îc dÉn ®Çu vÒ gi¸: ChiÕn l−îc nµy chñ
tr−¬ng c¹nh tranh b»ng c¸ch ®−a ra møc gi¸ thÊp h¬n so
víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh

49
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
+ ChiÕn l−îc ®éc ®¸o: ChiÕn l−îc nµy chØ tËp trung vµo
viÖc cung cÊp mét sù phôc vô ®Æc biÖt cho mét m¶ng hÑp
nµo ®ã cña thÞ tr−êng mµ doanh nghiÖp cã lîi thÕ
+ ChiÕn l−îc dÉn ®Çu vÒ chÊt l−îng: ChiÕn l−îc nµy
nh»m chinh phôc kh¸ch hµng b»ng chÊt l−îng s¶n phÈm
cao h¬n so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh
+ ChiÕn l−îc ®i ®Çu vÒ sù kh¸c biÖt: ChiÕn l−îc nµy
chñ tr−¬ng c¹nh tranh th«ng qua viÖc ®−a l¹i cho kh¸ch
hµng nh÷ng tÝnh n¨ng míi l¹ cña s¶n phÈm ®· th«ng dông

ChiÕn l−îc Portfolio (Portfolio Matrix).
§©y lµ mét trong nh÷ng c¸ch tiÕp cËn phæ biÕn nhÊt
trong viÖc x¸c ®Þnh chiÕn l−îc cÊp doanh nghiÖp, vµ còng lµ
mét trong nh÷ng c«ng cô chiÕn l−îc quan träng chØ ®¹o viÖc
ph©n phèi nguån do nhãm t− vÊn Boston BCG: Boston
Consulting Group ®−a ra vµo ®Çu nh÷ng n¨m 1970 (nªn
cßn ®−îc gäi lµ ma trËn BCG: BCG Matrix).
C¸ch tiÕp cËn nµy cho r»ng, trong sè nh÷ng s¶n phÈm
kinh doanh cña doanh nghiÖp, cã nh÷ng s¶n phÈm ®Çy høa
hÑn, cã nh÷ng s¶n phÈm lo¹i tÇm tÇm, l¹i cã nh÷ng s¶n
phÈm mµ nÕu duy tr× viÖc s¶n xuÊt chóng th× sÏ nguy h¹i
®Õn sù tån t¹i cña doanh nghiÖp, vµ cuèi cïng lµ nh÷ng s¶n
phÈm rÊt "khã nghÜ" khiÕn doanh nghiÖp kh«ng biÕt nªn sö
sù nh− thÕ nµo cho ph¶i. Tõ ®ã, c¨n cø vµo thÞ phÇn (cao,
thÊp) cña tõng lo¹i s¶n phÈm do doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ
tèc ®é t¨ng tr−ëng dù ®o¸n (cao, thÊp) cña thÞ tr−êng ®èi víi
tõng lo¹i s¶n phÈm ®ã, BCG ®· ®−a ra c¸ch ph©n ®o¹n c¸c
vÞ thÕ cña s¶n phÈm (hay nhãm s¶n phÈm), ®−îc gäi lµ ma
trËn c¬ cÊu s¶n phÈm cña doanh nghiÖp, víi c¸c chiÕn l−îc
thÝch hîp, t−¬ng øng víi tõng vÞ thÕ ®ã.
+ S¶n phÈm "Ng«i sao" (Stars): Lµ nh÷ng s¶n phÈm
võa cã tèc ®é t¨ng thÞ tr−êng lín (nhu cÇu vÒ s¶n phÈm
®ang t¨ng nhanh), võa cã thÞ phÇn cao (nhiÒu ng−êi tiªu
dïng −a chuéng nh·n hµng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp).
Th«ng th−êng s¶n phÈm "Ng«i sao" lµ ngµnh kinh
doanh cã tiÒm n¨ng t¨ng tr−ëng lín vµ lîi nhuËn cao. Tuy
50
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
vËy, bëi v× ®ang t¨ng m¹nh, nªn s¶n phÈm t¨ng Ng«i sao
®ßi hái ph¶i ®Çu t− nhiÒu vµ liªn tôc, nªn tiÒn mÆt ®−îc t¹o
ra ë nhãm s¶n phÈm nµy cã thÓ cã mµ còng cã thÓ kh«ng
(vèn thu håi ®−îc bao nhiªu cã thÓ l¹i ®−îc ®æ vµo t¸i ®Çu
t−).
ChiÕn l−îc ®èi víi lo¹i s¶n phÈm nµy lµ doanh nghiÖp
tiÕp tôc ®Çu t− ®Ó chiÕm lÜnh thÞ tr−êng.
+ S¶n phÈm "con bß s÷a" (Cash Cows): Lµ nh÷ng s¶n
phÈm cã thÞ phÇn t−¬ng ®èi lín, nh−ng l¹i n»m trong ngµnh
c«ng nghiÖp ®· chÝn muåi hay t¨ng tr−ëng chËm.
V× ®· chÝn muåi nªn nh÷ng ®Çu t− lín vµo thiÕt bÞ vµ
qu¶ng c¸o sÏ kh«ng cÇn n÷a. KÕt qu¶ lµ s¶n phÈm thuéc
nhãm nµy t¹o ra kh¸ nhiÒu tiÒn mÆt (nªn ®−îc gäi lµ "Con
bß s÷a").
ChiÕn l−îc cña c«ng ty ®a kinh doanh ®èi víi lo¹i s¶n
phÈm nµy lµ v¾t tiÒn mÆt ë s¶n phÈm con bß s÷a cµng
nhiÒu cµng tèt, h¹n chÕ ®Çu t− vµo con bß s÷a, gi÷ nã ë
møc duy tr× cã thÓ, vµ sö dông s÷a (tiÒn mÆt) cña con bß ®ã
®Ó ®Çu t− vµo nh÷ng s¶n phÈm ng«i sao cã nhiÒu høa hÑn.
VÝ dô, m¸y giÆt hai cöa cña h·ng Sanyo lµ s¶n phÈm
con bß s÷a cña c«ng ty nµy.
+ S¶n phÈm "Nghi vÊn" (Question marks): Lµ nh÷ng
s¶n phÈm cã thÞ tr−êng (nhu cÇu) ®ang t¨ng tr−ëng rÊt
m¹nh, nh−ng doanh nghiÖp l¹i cã thÞ phÇn kh¸ nhá.
§©y lµ nh÷ng s¶n phÈm cã tÝnh chÊt ®Çu c¬ vµ cã ®é
m¹o hiÓm lín. V× thÞ tr−êng tiªu thô cña lo¹i s¶n phÈm nµy
®ang t¨ng tr−ëng m¹nh mÏ, mµ thÞ phÇn cña doanh nghiÖp
l¹i rÊt khiªm nh−êng, viÖc më réng s¶n xuÊt ®ßi hái vèn lín,
nªn ®øng tr−íc nh÷ng s¶n phÈm "khã nghÜ" nµy, mét sè
doanh nghiÖp m¹nh d¹n, ®¸nh liÒu ®Çu t− ®Ó t¨ng thÞ phÇn
cña m×nh, trong khi nh÷ng doanh nghiÖp kh¸c l¹i cã thÓ
"ng¹i" ®Çu t− theo kiÓu "¨n ch¾c", hä "chÆc l−ìi" råi cho qua,
vµ sù may rñi lµ phã mÆc t¹i "sè trêi".

51
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
+ S¶n phÈm "bá ®i" (Dogs): Lµ nh÷ng s¶n phÈm cã thÞ
phÇn thÊp trong mét thÞ tr−êng tr× trÖ (nhu cÇu rÊt thÊp), hay
kh¸ h¬n, th× trong mét thÞ tr−êng t¨ng tr−ëng chËm.
Th«ng th−êng, ®èi víi nhãm s¶n phÈm lo¹i nµy, vÝ dô
nh− v« tuyÕn ®en tr¾ng, doanh nghiÖp chØ bÞ thua thiÖt thªm,
v× doanh thu cña nã th−êng kh«ng ®ñ bï cho viÖc nu«i nã.
ChiÕn l−îc ®èi víi s¶n phÈm lo¹i nµy lµ dÇn dÇn ph¶i tõ bá
viÖc s¶n xuÊt chóng.
Ph−¬ng ph¸p ma trËn BCG nµy nãi lªn nÕu doanh
nghiÖp chÞu hy sinh nh÷ng lîi nhuËn ng¾n h¹n ®Ó cã thÞ
phÇn, th× sÏ cã ®−îc lîi nhuËn dµi h¹n h¬n. Ng«i sao nµy
còng sÏ trë thµnh con bß s÷a khi thÞ tr−êng tiªu thô cña nã
b−íc sang giai ®o¹n chÝn muåi. Khã quyÕt ®Þnh nhÊt vÉn lµ
nh÷ng s¶n phÈm ë ph¹m trï nghi vÊn. Mét sè cÇn ph¶i gi¶i
thÓ, trong khi sè kh¸c cÇn ph¶i biÕn thµnh ng«i sao. Khu
nghi vÊn chÝnh lµ khu m¹o hiÓm cña doanh nghiÖp vµ chñ
doanh nghiÖp th−êng thËn träng, chØ muèn ®Çu t− h¹n chÕ,
nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn m«i tr−êng ph¸p lý ë n−íc ta cßn
ch−a æn ®Þnh. Cßn s¶n phÈm "Chã" th× kh«ng nghi ngê g× lµ
ph¶i thanh lý lÊy sè tiÒn ®ã cho vµo s¶n phÈm ng«i sao hay
s¶n phÈm nghi vÊn, hoÆc cã nh÷ng thay ®æi cÇn thiÕt ®Ó
kÐo dµi tuæi thä cña chóng.
b. Mét sè lo¹i chiÕn l−îc c¬ b¶n.

ChiÕn l−îc ph©n ®o¹n
C¸c chiÕn l−îc ph©n ®o¹n ë ®©y kh¸c biÖt víi sù ph©n
®o¹n trong Maketing( tøc ph©n ®o¹n thÞ tr−¬ng) ph©n ®o¹n
ë ®©y liªn quan ®Õn tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña tæ chøc. Môc
®Ých ®Æt ra lµ ph© chia c¸c ho¹t ®éng theo nhãm ®ång nhÊt
vµ tæ chøc l¹i c¸c nhãm.
Giai ®o¹n 1: Ph©n chia tæ chøc thµnh c¸c ®o¹n chiÕn
l−îc víi tiªu thøc lµ: Lo¹i kh¸ch hµng, kªnh ph©n phèi, møc
®é c¹nh tranh, lo¹i c«ng nghÖ.
Giai ®o¹n2: Tæ chøc l¹i c¸c nhãm víi tiªu thøc lµ tÝnh
thay thÕ cho nhau, chia sÎ nguån lùc víi nhau.

52
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
ViÖc ph©n chia thµnh c¸c ®o¹n chiÕn l−îc vµ h×nh
thµnh nªn c¸c nhãm gi÷a nh÷ng ®o¹n chiÕn l−îc sÏ gióp
h×nh thµnh nªn c¸c chiÕn l−îc kh¸c nhaucho tæ chøc.

C¸c chiÕn l−îc tiÕp qu¶n vµ s¸t nhËp.
C¸c chiÕn l−îc tiÕp qu¶n
C¸c nguån vµ s¸t nhËp mang tÝnh phæ
gi¸ trÞ
biÕn trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay

S¸t nhËp chiÕn l−îc TiÕp qu¶n chiÕn l−îc

- Kinh tÕ qui m« - C¶i

thiÖn qu¶n trÞ h−íng ®Ých
- T¨ng søc m¹nh thÞ tr−êng - Søc
m¹nh tµi chÝnh ®−îc nh×n râ h¬n
- Gi¶m rñi ro
- Gi¶m søc Ðp nî
H×nh 2-2: C¸c chiÕn l−îc tiÕp qu¶n vµ s¸t nhËp

C¸c chiÕn l−îc liªn minh (hçn hîp)
C¸c chiÕn l−îc liªn minh ®Ò cËp ®Õn nhiÒu lo¹i liªn
minh, hiÖp héi gi÷a c¸c tæ chøc nh− hîp t¸c vµ bæ sung cho
nhau, liªn kÕt víi nhau ®Ó tiÕn hµnh kinh tÕ qui m« trong
mét sè bé phËn cña nhau hoÆc cho toµn bé c¸c tæ chøc.
2.3.1.2 ChiÕn l−îc cÊp ngµnh
a. C¸c m« h×nh ph©n tÝch

M« h×nh SWOT
§¸nh gi¸ vÒ ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu hay cßn gäi lµ ph©n
tÝch bªn trong trªn c¸c gi¸c ®é nh− nh©n sù, c«ng nghÖ, uy
tÝn, mèi quan hÖ,, v¨n ho¸...ViÖc ®¸nh gi¸ nµy chØ mang tÝnh
t−¬ng ®èi, chñ yÕu cã sù so s¸nh víi mÆt b»ng chung trong
ngµnh c«ng nghiÖp.

53
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
Ph©n tÝch vÒ c¸c c¬ héi, ®e do¹ hay cßn gäi lµ ph©n
tÝch bªn ngoµi v× c¸c nh©n tè ®ã ®Õn tõ m«i tr−êng bªn
ngoµi. Nh÷ng khÝa c¹nh liªn quan ®Õn c¸c c¬ héi vµ ®e do¹
cã thÓ do sù biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ, sù thay ®æi trong
chÝnh s¸ch cña nhµ n−íc, c¸n c©n c¹nh tranh thay ®æi...
NÕu nh− viÖc ph©n tÝch nµy thùc hiÖn mét c¸ch kü l−ìng vµ
s¸ng suèt c¸c chiÕn l−îc cÊp ngµnh ®Ò ra sÏ cã thÓ n¾m
b¾t ®−îc c¸c c¬ héi vµ s½n sµng ®èi phã víi c¸c ®e do¹ cã
thÓ xÈy ra. Trong thùc tÕ m« h×nh SWOT ®−îc sö dông kh¸
réng r·i vµ ®−îc coi nh− lµ c«ng cô ph©n tÝch chiÕn l−îc
hiÖu qu¶
C¸c thµnh phÇn cña SWOT cã thÓ gîi ý vÒ c¸c gi¶i
ph¸p chiÕn l−îc nh»m ph¸t huy c¸c ®iÓm m¹nh ®Ó tËn dông
c¬ héi vµ ng¨n chÆn c¸c mèi ®e do¹ hay biÕt ®−îc c¸c ®iÓm
yÕu ®Ó h¹n chÕ trong viÖc n¾m b¾t c¸c c¬ héi.

Chuçi gi¸ trÞ.
Chuçi gi¸ trÞ ®−îc Porter ®−a ra n¨m 1985 lµ c«ng cô
chiÕn l−îc bªn trong cho phÐp t¸ch biÖt c¸c ho¹t ®éng kh¸c
nhau trong mét lÜnh vùc ho¹t ®éngcô thÓ cña tæ chøc

C¸c ho¹t ®éng hç trî:

X©y dùng c¬ së h¹ tÇng
Qu¶n trÞ nguån nh©n lùc
Ph¸t triÓn c«ng nghÖCung øng s¶n phÈm dÞch vô

HËu S¶n HËu Marketing

cÇn xuÊt cÇn vµ b¸n DÞch vô
h−íng h−íng hµng sau b¸n
vµo ra hµng

C¸c ho¹t ®éng chÝnh

H×nh 2-3: Chuçi gi¸ trÞ cña mét h·ng s¶n xuÊt
Trong chuçi gi¸ trÞ c¸c ho¹t ®éng trong mét ngµnh cña
tæ chøc ®−îc ph©n tÝch theo gi¸c ®é c¸c ho¹t ®éng hç trî vµ
c¸c ho¹t ®éng chÝnh. C¸c ho¹t ®éng hç trî bao gåm viÖc

54
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
x©y dùng c¬ së h¹ tÇng cho s¶n xuÊt, qu¶n trÞ nh©n lùc,
ph¸t triÓn c«ng nghÖ vµ cung øng b¸n hµng. C¸c ho¹t ®éng
chÝnh bao gåm hËu cÇn h−íng vµo s¶n xuÊt hËu cÇn h−íng
ra, marketing vµ b¸n hµng dÞch vô sau b¸n hµng.
b. C¸c lo¹i chiÕn l−îc.
Môc ®Ých cña chiÕn l−îc cÊp ngµnh cña tæ chøc lµ x©y
dùng vµ cñng cè vÞ trÝ c¹nh tranh cña ngµnh trong m«i
tr−êng häat ®éng cña nã.

ChiÕn l−îc thÝch øng (Adaptive Strategies)
Lý thuyÕt vÒ chiÕn l−îc thÝch øng do hai «ng Raymond
Miles vµ Charles Snow ®Ò x−íng. Tr−íc tiªn, «ng Miles vµ
Snow ®· ph©n lo¹i ra 4 kiÓu chiÕn l−îc: Ng−êi hËu vÖ
(Defenders), Ng−êi t×m kiÕm (Prospectors), Ng−êi ph©n tÝch
(Analyzers) vµ ng−êi ph¶n øng (Reactor). Sau ®ã, c¸c «ng
chøng minh r»ng thµnh c«ng chØ ®¹t ®−îc b»ng mét trong
ba chiÕn l−îc ®Çu nÕu cã sù ¨n khíp gi÷a chiÕn l−îc víi
m«i tr−êng cña doanh nghiÖp, gi÷a c¬ cÊu néi bé vµ c¸c
qu¸ tr×nh qu¶n trÞ. Hai «ng còng cho thÊy r»ng nh÷ng c«ng
ty ®i theo chiÕn l−îc thø t− sÏ thÊt b¹i.
+ ChiÕn l−îc "Ng−êi hËu vÖ" (Defenders) lµ chiÕn l−îc
cÊp kinh doanh, theo ®uæi sù æn ®Þnh b»ng c¸ch chØ s¶n
xuÊt mét bé giíi h¹n nh÷ng s¶n phÈm h−íng vµo mét m¶nh
hÑp cña toµn bé thÞ tr−êng tiÒm n¨ng.
Ban ®Çu, ng−êi hËu vÖ th©m nhËp thÞ tr−êng b»ng c¸ch
®−a ra mét lo¹t s¶n phÈm giíi h¹n nµo ®ã. Cïng víi thêi
gian, ng−êi hËu vÖ dÇn dÇn c¾t ra cho riªng m×nh mét m¶nh
thÞ tr−êng nh− mét vïng tù trÞ nho nhá cña hä, vµ ra søc b¶o
vÖ nã theo c¸ch mµ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh khã lßng lät vµo
®−îc, th−êng lµ th«ng qua nh÷ng hµnh vi kinh tÕ chuÈn nh−
cñng cè vµ ph¸t triÓn uy tÝn nh·n hµng, chÊt l−îng cao cña
s¶n phÈm vµ dÞch vô, tÝnh kinh tÕ do quy m«.
Nh− vËy, mét khi ®· t×m ®−îc cho m×nh mét m¶ng thÞ
tr−êng thÝch hîp, ng−êi hËu vÖ cã xu h−íng l¶ng tr¸nh sù
ph¸t triÓn ®i ra ngoµi "vïng cÊm ®Þa"cña hä. ChiÕn l−îc nµy
th−êng thÊy trong nh÷ng ngµnh kinh doanh t−¬ng ®èi khoÎ,
55
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
æn ®Þnh vµ cã thÓ dù ®o¸n ®−îc. Ng−êi hËu vÖ t×m c¸ch t¨ng
tr−ëng b»ng c¸ch ph¸t triÓn nh÷ng s¶n phÈm giíi h¹n cña
hä vµ th©m nhËp thªm nh÷ng thÞ tr−êng míi.
+ ChiÕn l−îc "Ng−êi t×m kiÕm" (Prospectors) lµ chiÕn
l−îc cÊp kinh doanh, theo ®uæi sù ®æi míi b»ng c¸ch t×m
kiÕm vµ khai th¸c nh÷ng s¶n phÈm míi vµ nh÷ng c¬ héi
míi trªn thÞ tr−êng.
Hoµn toµn tr¸i víi ng−êi hËu vÖ (lµ ng−êi ®i t×m sù æn
®Þnh), ng−êi t×m kiÕm theo ®uæi sù ®æi míi. V× së tr−êng cña
ng−êi t×m kiÕm lµ t×m ra vµ khai th¸c nh÷ng s¶n phÈm vµ c¬
héi míi trªn thÞ tr−êng, nªn danh môc mÆt hµng kinh doanh
cña nã th−êng réng vµ thay ®æi. Ng−êi t×m kiÕm th−êng lµ
ng−êi ®Çu tiªn b−íc vµo thÞ tr−êng míi.
Tuy nhiªn:
 Ng−êi t×m kiÕm kh«ng ph¶i cø hÔ t×m ra c¸i míi lµ s¶n
xuÊt ngay ®Ó tung vµo thÞ tr−êng, mµ ph¶i biÕt lùa chän thêi
®iÓm thÝch hîp. S¶n phÈm tung vµo thÞ tr−êng qu¸ sím hay
qu¸ muén ®Òu kh«ng tèt, thêi c¬ lý t−ëng lµ khi s¶n phÈm
cò ®· trë nªn qu¸ quen.
 Míi ®Çu chØ tung mét l−îng Ýt vµo thÞ tr−êng, chê tíi
khi nhu cÇu s¶n phÈm cò ®· ®¹t tíi ®é b·o hoµ vµ chím
vµo giai ®o¹n suy tho¸i, th× míi tung mét sè l−îng lín s¶n
phÈm míi vµo thÞ tr−êng. V× vËy, míi tiÕp cò mét c¸ch liªn
hoµn, võa ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp chiÕm ®−îc thÞ
tr−êng, võa ®¸p øng ®−îc nhu cÇu cña x· héi.
 ChiÕn l−îc ng−êi t×m kiÕm phô thuéc vµo viÖc ph¸t
triÓn vµ duy tr× kh¶ n¨ng ®iÒu tra mét c¸ch réng r·i nh÷ng
®iÒu kiÖn, xu h−íng vµ sù kiÖn trong m«i tr−êng. KÕt qu¶ lµ
sù linh ho¹t lµ ®iÒu tiªn quyÕt cho sù thµnh c«ng cña nh÷ng
ng−êi t×m kiÕm. Gièng nh− nh÷ng nhµ ®Þa chÊt, muèn lµ
ng−êi ®Çu tiªn kh¸m ph¸ ra má quý, hä ph¶i rÊt linh ho¹t vµ
d· chiÕn.
+ ChiÕn l−îc “ng−êi ph©n tÝch” (Analyzers) Lµ chiÕn
l−îc cÊp kinh doanh t×m c¸ch gi¶m ®é m¹o hiÓm tíi tèi thiÓu
b»ng c¸ch theo sau nh÷ng ®æi míi cña nh÷ng ®èi thñ c¹nh
56
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
tranh, nh−ng chØ lµm sau khi nh÷ng ®æi míi ®ã ®· ®−îc
chøng tá r»ng thµnh c«ng.
Ng−êi ph©n tÝch sèng b»ng m« pháng, b¾t ch−íc. Hä
copy nh÷ng t− t−ëng thµnh c«ng cña ng−êi t×m kiÕm. T−
t−ëng cña nh÷ng ng−êi ph©n tÝch lµ: “ra ®êi sau nh−ng ¸p
®¶o ®−îc ng−êi”.
Nh÷ng s¶n phÈm ®i ®Çu cã ®Æc ®iÓm lµ khã hoµn mü
ngay ®−îc trªn c¸c mÆt thiÕt kÕ, s¶n xuÊt, tiªu thô... V× vËy,
khi ®èi thñ c¹nh tranh tung vµo thÞ tr−êng s¶n phÈm míi, hä
nghe ngãng t×nh h×nh, pháng vÊn nh÷ng ng−êi tiªu dïng
xem nh÷ng s¶n phÈm ®ã cã nh÷ng −u khuyÕt ®iÓm nµo, cÇn
ph¶i bæ khuyÕt thªm c«ng n¨ng nµo. Sau ®ã míi s¶n xuÊt
ra nh÷ng s¶n phÈm tèt h¬n, kh¾c phôc ®−îc nh÷ng nh−îc
®iÓm cña ®èi ph−¬ng.
Nh− vËy, ng−êi ph©n tÝch võa ph¶i cã kh¶ n¨ng nh¹i l¹i
nh÷ng s¶n phÈm míi cña nh÷ng ng−êi t×m kiÓm nßng cèt,
nh−ng ®ång thêi l¹i ph¶i duy tr× ®−îc hiÖu suÊt ho¹t ®éng
®èi víi nh÷ng s¶n phÈm vµ thÞ tr−êng æn ®Þnh cña hä. KÕt
qu¶ lµ, ng−êi ph©n tÝch th−êng cã lîi nhuËn cËn biªn (profit
margins) nhá h¬n so víi ng−êi t×m kiÕm, nh−ng hä l¹i hiÖu
suÊt h¬n. Ng−êi t×m kiÕm ph¶i cã lîi nhuËn cËn biªn lín h¬n
®Ó bï l¹i møc ®é m¹o hiÓm mµ hä g¸nh chÞu vµ bï cho chi
phÝ phi hiÖu suÊt trong s¶n xuÊt cña hä.
So s¸nh: NÕu ng−êi t×m kiÕm thµnh c«ng b»ng c¸ch di
chuyÓn mét c¸ch hiÖu suÊt (moving efficiently), th× ng−êi
ph©n tÝch thµnh c«ng b»ng c¸ch lµm c¶ hai theo lèi rÊt thËn
träng (v× thÕ, nã míi cã tªn lµ “ng−êi ph©n tÝch”). Ng−êi
ph©n tÝch thµnh c«ng b»ng c¸ch lµ “b¾t ch−íc nhanh” (fast
follower) hay lµ “ng−êi di chuyÓn thø hai” (second mover).
+ ChiÕn l−îc “ng−êi ph¶n øng” (reactors) lµ chiÕn l−îc
cÊp kinh doanh mµ ®Æc tr−ng cña nã lµ nh÷ng kiÓu quyÕt
®Þnh kh«ng æn ®Þnh vµ nhÊt qu¸n.
Ng−êi ph¶n øng lµ ®¹i diÖn cho c¸c chiÕn l−îc cßn l¹i.
C¸i tªn “ph¶n øng” dïng ®Ó m« t¶ nh÷ng hµnh ®éng thiÕu

57
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
æn ®Þnh vµ kh«ng nhÊt qu¸n (theo kiÓu “®øng nói nä tr«ng
nói kia” hay chØ ®¬n thuÇn lµ “thua keo nµy ta bµy keo
kh¸c”. Nã th−êng xuÊt hiÖn khi mét trong ba chiÕn l−îc trªn
kh«ng ®−îc theo ®uæi ®óng ®¾n. Nh×n chung, ng−êi ph¶n
øng ®¸p l¹i hoµn c¶nh kh«ng ®óng, ho¹t ®éng kÐm cái vµ
kh«ng s½n lßng theo ®uæi h¼n mét chiÕn l−îc nµo ®ã mét
c¸ch triÖt ®Ó.
Trªn thùc tÕ, chiÕn l−îc thÝch øng kh«ng chØ ®¬n thuÇn
lµ mét kü thuËt lËp kÕ ho¹ch chiÕn l−îc trong doanh nghiÖp
cña c¸c nhµ qu¶n trÞ, mµ cßn lµ c¸ch tiÕp cËn khoa häc
phôc vô cho viÖc ho¹ch ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc
(vµ c¸ nh©n) ë tÇm vi m« vµ vÜ m«.
2.3.2 Ho¹ch ®Þnh t¸c nghiÖp
Ho¹ch ®Þnh t¸c nghiÖp liªn quan ®Õn ho¹t ®éng hµng
ngµy cña mäi tæ chøc, ®ã lµ qu¸ tr×nh ra nh÷ng quyÕt ®Þnh
ng¾n h¹n, chi tiÕt x¸c ®Þnh néi dung c«ng viÖc cÇn tiÕn
hµnh, ng−êi thùc hiÖn vµ c¸ch thøc tiÕn hµnh. Cã thÓ nãi
r»ng, trªn lÜnh vùc c«ng viÖc cña m×nh, mçi nh©n viªn trong
tæ chøc ®Òu lµ mét nhµ qu¶n trÞ t¸c nghiÖp.
Ho¹ch ®Þnh t¸c nghiÖp lµ ®Þnh ra mét chuçi c¸c ho¹t
®éng qu¶n trÞ liªn quan tíi viÖc lËp kÕ ho¹ch, tæ chøc, l·nh
®¹o, kiÓm tra c¸c ho¹t ®éng cña tæ chøc nh− lËp kÕ ho¹ch
s¶n xuÊt, tæ chøc khai th¸c c¸c nguån lùc, chØ dÉn cho c¸c
ho¹t ®éng vµ nh©n sù ®Ó ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng cña tæ
chøc ®−îc diÔn ra mét c¸ch b×nh th−êng
Nhê cã ho¹ch ®Þnh t¸c nghiÖp mµ doanh nghiÖp cã thÓ
n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, tiÕt kiÖm chi phÝ, ®¶m b¶o
cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt ®−îc diÔn ra mét c¸ch liªn tôc, nhÞp
nhµng tõ ®ã ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu cña kh¸ch hµng
VÒ mÆt néi dung, ho¹ch ®Þnh t¸c nghiÖp lµ viÖc chØ ra
nh÷ng ho¹t ®éng cô thÓ trong ng¾n h¹n ®èi víi c«ng t¸c
qu¶n trÞ nguån lùc, qu¶n trÞ chÊt l−îng, lËp kÕ ho¹ch vµ
kiÓm tra c«ng viÖc, thiÕt kÕ vµ ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng

58
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
§Ó ho¹ch ®Þnh t¸c nghiÖp, ng−êi ta cã thÓ sö dông
nhiÒu c«ng cô kh¸c nhau nh− ng©n s¸ch, tiÕn ®é, ph©n tÝch
®iÓm hoµ vèn, quy ho¹ch tuyÕn tÝnh, lý thuyÕt xÕp hµng, lý
thuyÕt chän mÉu, lý thuyÕt x¸c suÊt, ph©n tÝch cËn biªn, m«
pháng v.v…
- LËp ng©n quü: §©y lµ nh÷ng kÕ ho¹ch b»ng sè ®−îc
biÓu thÞ b»ng sù ph©n bæ c¸c nguån theo dù ®Þnh. MÆc dï
c¸c kÕ ho¹ch cã thÓ ®−îc lËp ng©n quü b»ng viÖc sö dông
sè giê c«ng, sè gêi lµm viÖc cña m¸y mãc, kh«ng gian nhµ
x−ëng hay nh÷ng nguån kh¸c ®−îc quy vÒ l−îng nh−ng hÇu
hÕt c¸c ng©n quü ®Òu ®−îc quy ra tiÒn. Ng©n quü thiÕt lËp
nªn ph−¬ng h−íng, lµ ph−¬ng tiÖn ®Ó lËp kÕ ho¹ch vµ råi nã
l¹i trë thµnh tiªu chuÈn ®Ó ®o l−êng viÖc thùc hiÖn trong
thùc tÕ
Trªn thùc tÕ cã c¸c lo¹i ng©n quü lµ:
+ Ng©n quü tµi chÝnh: Ng©n quü nµy nãi râ sè tiÒn mµ
tæ chøc dù ®Þnh chi tiªu cho mét giai ®o¹n cô thÓ vµ ®−îc
lÊy tõ nh÷ng nguån nµo, nã bao gåm b¶n kª khai thu nhËp,
b¶n kª khai l−îng tiÒn mÆt vµ b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n
+ Ng©n quü ho¹t ®éng: ChØ ra gi¸ trÞ b»ng tiÒn cho
nh÷ng hµng ho¸ vµ dÞch vô mµ tæ chøc dù kiÕn chi tiªu
trong n¨m ng©n s¸ch. Nh÷ng ng©n quü ho¹t ®éng cã thÓ
bao gåm: ng©n quü doanh thu (lµ ng©n quü dù ®o¸n sè thu
trong t−¬ng lai), ng©n quü chi phÝ (lµ ng©n quü liÖt kª c¸c
ho¹t ®éng chÝnh cña ®¬n vÞ vµ l−îng tiÒn ph©n bæ cho tõng
ho¹t ®éng ®ã), ng©n quü lîi nhuËn (lµ ng©n quü tæng hîp
cña ng©n quü doanh thu vµ ng©n quü chi phÝ), ng©n quü tiÒn
mÆt (lµ ng©n quü dù tÝnh tæ chøc cÇn ph¶i cã bao nhiªu tiÒn
mÆt vµ ph¶i cÇn bao nhiªu tiÒn nãi chung ®Ó trang tr¶i c¸c
chi phÝ), ng©n quü ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n
Trªn thùc tÕ cã c¸c ph−¬ng ph¸p lËp ng©n quü sau:
+ LËp ng©n quü theo ph−¬ng ph¸p gia t¨ng: Víi
ph−¬ng ph¸p nµy ng−êi ta lËp ng©n quü cho t−¬ng lai dùa
vµo ng©n quü ®· ®−îc x¸c lËp ë nh÷ng thêi kú ®· qua vµ cã
thÓ cã mét sè ®iÒu chØnh cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm t×nh h×nh

59
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
cña thêi kú míi. C¸ch x¸c ®Þnh ng©n quü nµy cã −u ®iÓm lµ
®¬n gi¶n, dÔ thùc hiÖn nh−ng l¹i Ýt chó träng ®Õn träng t©m,
träng ®iÓm cña tõng thêi kú vµ nhiÒu l·ng phÝ, bÊt hîp lý tån
t¹i suèt mét thêi gian dµi nh−ng kh«ng ®−îc ph¸t hiÖn
+ LËp ng©n quü theo ch−¬ng tr×nh: §©y lµ ph−¬ng ph¸p
lËp ng©n quü cho c¸c ho¹t ®éng cÇn thiÕt trong mét ch−¬ng
tr×nh cô thÓ nh»m ®¹t ®−îc mét môc tiªu cô thÓ nµo ®ã. Nh−
vËy, lËp ng©n quü theo kiÓu nµy lµ ph©n bæ nguån cho c¸c
ho¹t ®éng cô thÓ chø kh«ng ph¶i cho c¸c bé phËn nh− lËp
ng©n quü gia t¨ng
+ LËp ng©n quü tõ zero: Ph−¬ng ph¸p nµy do Texas
Instruments khëi x−íng, nh»m môc ®Ých kh¾c phôc nh÷ng
nh−îc ®iÓm cña kiÓu lËp ng©n quü gia t¨ng. Theo c¸ch nµy,
ng©n quü ®−îc lËp tõ kh«ng cã g×, kh«ng tÝnh tíi qu¸ khø.
Ph−¬ng ph¸p lËp ng©n quü nµy cã nh−îc ®iÓm lµ mÊt thêi
gian lÊy sè liÖu, ph©n tÝch, chi phÝ lín, giÊy tê nhiÒu vµ tÇm
quan träng cña c¸c quyÕt ®Þnh trän gãi bÞ ¶nh h−ëng bëi
nh÷ng ®¸nh gi¸ chñ quan. Tuy nhiªn, nã l¹i cã −u ®iÓm lµ
buéc ng−êi qu¶n lý cña tõng ®¬n vÞ ph¶i chia nhá ho¹t ®éng
cña ®¬n vÞ m×nh thµnh c¸c quyÕt ®Þnh trän gãi, c¸c quyÕt
®Þnh nµy ®−îc s¾p xÕp tõ trªn xuèng d−íi theo thø tù −u tiªn
nªn nã tËp trung vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao khi vËn dông
- LËp tiÕn ®é: Lµ lËp danh môc nh÷ng c«ng viÖc cÇn
lµm theo thø tù thùc hiÖn cña chóng, cã ghi râ ai lµm vµ
thêi gian thùc hiÖn. §Ó thiÕt lËp kÕ ho¹ch cã thÓ sö dông s¬
®å Gantt, s¬ ®å tr¸ch nhiÖm hay s¬ ®å m¹ng
+ S¬ ®å Gantt gåm hai cét: Cét ngang biÓu thÞ thêi gian
vµ cét däc biÓu thÞ c¸c c«ng viÖc cÇn lµm. Nh÷ng thanh
ngang chØ thêi h¹n thùc hiÖn c«ng viÖc, th−êng ®−îc biÓu thÞ
b»ng hai mµu kh¸c nhau ®Ó chØ tiÕn ®é theo kÕ ho¹ch vµ
tiÕn ®é theo thùc tÕ. S¬ ®å Gantt tuy ®¬n gi¶n nh−ng l¹i lµ
c«ng cô quan träng cho phÐp c¸c nhµ qu¶n trÞ dÔ dµng x¸c
®Þnh ®−îc nh÷ng g× cÇn ph¶i lµm, nh÷ng g× ®· ®−îc thùc
hiÖn tr−íc, sau hay ®óng tiÕn ®é. S¬ ®å Gantt phï hîp víi

60
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
nh÷ng c«ng viÖc ®¬n gi¶n, Ýt chång chÐo nhau, rÊt dÔ nh×n
vµ kiÓm tra tiÕn ®é thùc hiÖn c«ng viÖc
+ S¬ ®å tr¸ch nhiÖm: Lµ biÕn tÊu cña s¬ ®å Gantt. Trªn
cét däc, thay vµo viÖc liÖt kª c¸c c«ng viÖc lµ liÖt kª c¸c
nh©n viªn thùc hiÖn c«ng viÖc. S¬ ®å tr¸ch nhiÖm cho phÐp
dÔ dµng nhËn ra thêi gian kh«ng t¶i, hay biÕt ®−îc c«ng
suÊt sö dông cña lo¹i nguån ®ã. Lo¹i s¬ ®å nµy, th−êng
®−îc sö dông trong c¸c bé phËn, khoa, ban …ë c¸c c«ng
së, tr−êng ®¹i häc, bÖnh viÖn… ®Ó ph©n c«ng nhiÖm vô cho
c¸c thµnh viªn
+ S¬ ®å m¹ng: Lµ kü thuËt lËp tiÕn ®é cho nh÷ng dù ¸n
phøc t¹p gåm nhiÒu c«ng viÖc kh¸c nhau nh−ng l¹i liªn
quan chÆt chÏ víi nhau sao cho cã thÓ thùc hiÖn trong thêi
gian ng¾n nhÊt. S¬ ®å m¹ng, gièng nh− mét biÓu ®å dßng
ch¶y chØ râ thø tù c¸c c«ng viÖc cÇn thiÕt ®Ó hoµn thµnh dù
¸n, thêi gian vµ chi phÝ liªn quan tíi mçi c«ng viÖc ®ã
§Ó x©y dùng s¬ ®å m¹ng, ng−êi ta tiÕn hµnh qua c¸c
b−íc:
 LiÖt kª nh÷ng c«ng viÖc chñ yÕu cÇn ph¶i thùc hiÖn
®Ó hoµn thµnh dù ¸n. Mçi c«ng viÖc nµy l¹i cã thÓ lµ mét s¬
®å m¹ng nhá kh¸c, bao gåm nh÷ng c«ng viÖc nhá h¬n
 ThiÕt lËp thø tù thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc
 VÏ biÓu ®å thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc tõ khi b¾t ®Çu ®Õn
khi kÕt thóc theo mèi quan hÖ cña chóng víi nhau
 TÝnh thêi h¹n thùc hiÖn mçi c«ng viÖc
 X¸c ®Þnh ®−êng g¨ng - lµ ®−êng nèi liÒn c¸c c«ng
viÖc g¨ng (c«ng viÖc xung yÕu quyÕt ®Þnh thêi h¹n thùc hiÖn
dù ¸n) ®Ó biÕt cÇn ph¶i tËp trung c¸c nguån lùc vµo nh÷ng
c«ng viÖc nµo nh»m b¶o ®¶m thùc hiÖn chóng theo ®óng
tiÕn ®é vµ ®−¬ng nhiªn lµ ®Ó hoµn thµnh dù ¸n ®óng thêi
h¹n dù ®Þnh
Tãm t¾t lý thuyÕt

61
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
Trong ch−¬ng nµy, chóng ta ®· nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò
rÊt kh¸i qu¸t vÒ ho¹ch ®Þnh vµ c¸c ph−¬ng ph¸p ho¹ch ®Þnh
trong doanh nghiÖp. Nh÷ng néi dung chñ yÕu cÇn chó ý ®ã lµ:
 Ho¹ch ®Þnh lµ qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh môc tiªu, x©y dùng
chiÕn l−îc tæng thÓ ®Ó thùc hiÖn môc tiªu vµ ph¸t triÓn mét hÖ
thèng kÕ ho¹ch toµn diÖn ®Ó phèi hîp vµ thèng nhÊt c¸c ho¹t
®éng víi nhau.
 C«ng t¸c ho¹ch ®Þnh cÇn ph¶i ®−îc x©y dùng tr−íc khi
tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng, lµm c¬ së, ph−¬ng h−íng cho hµnh
®éng
 Cã nhiÒu lo¹i ho¹ch ®Þnh trong thùc tÕ nh−: Ho¹ch ®Þnh
chiÕn l−îc, ho¹ch ®Þnh t¸c nghiÖp; Ho¹ch ®Þnh dµi h¹n, ho¹ch
®Þnh trung h¹n vµ ho¹ch ®Þnh ng¾n h¹n
 C¸c lo¹i ho¹ch ®Þnh ph¶i phï hîp víi nhau vÒ néi dung,
ph−¬ng ch©m hµnh ®éng ®Ó cïng ®¹t ®−îc môc tiªu chung.
 ViÖc ho¹ch ®Þnh cÇn ph¶i ®−îc thùc hiÖn theo mét quy
tr×nh nhÊt ®Þnh, bao gåm: X¸c ®Þnh môc tiªu, ®¸nh gi¸ m«i
tr−êng bªn trong vµ bªn ngoµi, kiÓm tra l¹i môc tiªu, x©y dùng
kÕ ho¹ch hµnh ®éng, kiÓm tra hiÖu chØnh.
c©u hái «n tËp vµ bµi tËp th¶o luËn
1. Ho¹ch ®Þnh lµ g×? Nh÷ng Ých lîi cña viÖc ho¹ch ®Þnh?
2. Sù kh¸c nhau gi÷a ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc vµ ho¹ch ®Þnh
t¸c nghiÖp?
3. Nh÷ng yÕu tè biÕn ®æi trong viÖc ho¹ch ®Þnh? C¸c nhµ
qu¶n trÞ nªn ho¹ch ®Þnh cho kho¶ng thêi gian bao xa vÒ
phÝa tr−íc?
4. T¹i sao nh÷ng môc tiªu ph¸t biÓu cã thÓ kh«ng ph¶i lµ
nh÷ng môc tiªu thùc?
5. TÇm quan träng cña ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc? Ph©n biÖt sù
kh¸c nhau cña ba cÊp chiÕn l−îc?
6. Ph©n biÖt ho¹ch ®Þnh chiÕn l−îc víi qu¶n trÞ chiÕn l−îc?
7. Ph¸t biÓu bèn chiÕn l−îc tæng thÓ?
8. C¸c nhµ qu¶n trÞ nªn ph©n phèi nguån lùc ra sao cho 4
nhãm kinh doanh trong ma trËn BCG?

62
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
9. Nªu sù kh¸c nhau cña nh÷ng chiÕn l−îc: Ng−êi hËu vÖ,
ng−êi t×m kiÕm, ng−êi ph©n tÝch, ng−êi ph¶n øng?
10. Lµm thÕ nµo ®Ó ®¸nh gi¸ ®−îc lîi thÕ c¹nh tranh cña
doanh nghiÖp?
11. H·y thö ®Æt ra môc tiªu mµ b¹n cho lµ cÊp thiÕt, cÇn
ph¶i hoµn thµnh trong 6 th¸ng tíi cho tæ chøc cña b¹n. §èi
víi mçi môc tiªu, ®Ò ra ba gi¶ thiÕt ®Ó lùa chän.
12. T¹i sao ph¶i thiÕt lËp thø tù −u tiªn ®èi víi c¸c môc tiªu
khi tiÕn hµnh ho¹ch ®Þnh?
13. §Ó cã thÓ tiÕn hµnh ho¹ch ®Þnh mét c¸ch cã hiÖu qu¶
cÇn ph¶i chó träng ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p g×?
14. Tr×nh bµy nh÷ng c¬ së khoa häc cña ho¹ch ®Þnh. ý
nghÜa cña viÖc nghiªn cøu
15. Ph©n tÝch c¸c b−íc cña tiÕn tr×nh ho¹ch ®Þnh. Tõ ®ã ¸p
dông ®Ó ho¹ch ®Þnh mét ho¹t ®éng nµo ®ã cña anh (chÞ).
Nghiªn cøu t×nh huèng
T×nh huèng 1: CHØ KHI CßN MéT §ång xu dÝnh tói
Khi ®Ò cËp ®Õn tÝnh c¸ch ®Æc tr−ng cña mçi d©n téc
gÇn nh− lµ mét yÕu tè phæ biÕn, cè h÷u, mµ chóng ta nªn
biÕt khi giao tiÕp øng xö, «ng Watnabª Akira - Gi¸o s−
Tr−êng §¹i häc Wakayama (NhËt B¶n) ®· ®−a ra mét nhËn
xÐt nh− thÕ nµy: TÝnh c¸ch c¬ b¶n nhÊt cña mçi ng−êi sÏ
béc lé khi cã c¸ch nµo ®ã ®Èy ng−êi ta vµo hoµn c¶nh buéc
ph¶i cã lùa chän duy nhÊt vµ chØ cã thÓ cã mét lùa chän duy
nhÊt mµ th«i cho hµnh vi cña m×nh. C¸ch ®ã theo «ng gièng
nh− ng−êi ta lµm phÐp tÝnh vi ph©n vËy, vµ b»ng c¸ch ®Ó
cho ng−êi ®ã r¬i vµo hßan c¶nh chØ cßn 1 USD cuèi cïng.
Ng−êi Mü lµm g× víi 1 USD cuèi cïng ®ã? Anh ta sÏ
ch¹y ra ®Çu phè mua qu¶ t¸o vµ t×m c¸ch b¸n qu¶ t¸o ®ã ë
cuèi phè víi gi¸ 1,2 USD vµ cè g¾ng cho 1 USD ®ã quay
vßng thËt nhiÒu trong ngµy. Ng−êi Ph¸p: Anh ta sÏ thë dµi
vµ ®i mua mét b«ng hoa cÈm ch−íng thËt ®Ñp, t×m gÆp
ng−êi yªu, quú d−íi ch©n nµng, tÆng nµng b«ng hoa vµ nãi
nh÷ng lêi cã c¸nh thÊm ®Ém n−íc m¾t. Ng−êi Trung Quèc:

63
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
Anh ta sÏ t×m gÆp nh÷ng ng−êi Trung Quèc kh¸c còng cïng
c¶nh nghé nh− thÕ (mµ ë ®©u ch¼ng cã), bµn nhau cïng
chung nh÷ng ®ång USD cuèi cïng ®Ó më mét g¸nh ph¸ sa
hay m× v»n th»n.
Víi ng−êi NhËt th× sao? Anh ta sÏ liÖng 1 USD cuèi
cïng cña m×nh vµo mét xã xØnh, hay mét gÇm tñ khuÊt kÝn
(®−¬ng nhiªn kh«ng cã chuyÖn nÐm ra ngoµi cöa sæ), cè
g¾ng kh«ng nghÜ ®Õn nã n÷a, vµ tù ®Æt m×nh vµo mét t×nh
thÕ cùc ®oan: Nç lùc th× sèng, kh«ng nç lùc th× chÕt. §Ó vµi
chôc n¨m sau víi nç lùc phi th−êng cña m×nh, ng−êi NhËt
®· kiÕm ®−îc mãn tiÒn kh¸ lín. Lóc nµy anh ta míi nghÜ
®Õn x©y l¹i c¨n nhµ cò cña m×nh. Anh ta lôc l¹i ®èng ®å cò
t×m l¹i 1 USD tr−íc kia, vuèt l¹i cho nã ngay ng¾n vµ g¾n nã
trong mét c¸i khung s¬n son thiÕc vµn thËt ®Ñp, vµ treo nã
vµo mét n¬i trang träng trong nhµ ®Ó con ch¸u lÊy ®ã lµm
bµi häc cho m×nh…
C©u hái th¶o luËn:
Qua c©u chuyÖn trªn, gi¶ sö víi hoµn c¶nh b¹n th× b¹n
lµm theo c¸ch cña ng−êi nµo hoÆc b¹n cã c¸ch nµo lµm
kh¸c víi 1 USD ®ã? T¹i sao? B¹n thö b×nh luËn nguyªn
nh©n chñ yÕu nµo vÒ mÆt v¨n ho¸ dÉn ®Õn nh÷ng c¸ch lµm
kh¸c nhau ®ã?

T×nh huèng 2: Qu¸n phë “th«i b¸n”

Qu¸n phë Êy cã bèn ®Æc biÖt. Mét - trªn bµn lµm phë
cña «ng chñ kh«ng cã b¸t bét ngät to ®ïng. Nåi n−íc dïng
hÇm yÕn x−¬ng hoµn toµn cã thÓ thay thÕ nh÷ng cïi d×a bét
ngät mµ ë c¸c qu¸n phë kh¸c ng−êi ta th−êng bá mét c¸ch
hµo phãng vµo b¸t phë cña kh¸ch. Hai - kh¸ch ph¶i xÕp
hµng vµ cÇm s½n tiÒn ë tay ®Ó tr¶ tiÒn tr−íc khi ¨n. Ba - gi¸
mçi b¸t phë ë ®©y cao h¬n tÊt c¶ c¸c qu¸n phë kh¸c trong
vïng. Bèn - cã mét tÊm biÓn mµ kh«ng kh¸ch hµng nµo
muèn nh×n nh−ng «ng chñ vÉn mçi ngµy hai lÇn mang ra
tr−ng, Êy lµ tÊm biÓn th«i b¸n. Khi ®· nh×n thÊy tÊm biÓn

64
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
nµy, kh¸ch hµng ngËm ngïi ®i qu¸n kh¸c t¹m ¨n, ®õng nµi
nØ v« Ých.
¤ng chñ gi¶i thÝch cho t«i vÒ tÊm biÓn “Th«i b¸n” nh−
sau:
Th«i b¸n tøc lµ kh«ng b¸n n÷a chø kh«ng ph¶i hÕt
b¸nh, hÕt thÞt. Søc t«i mçi buæi chØ lµm ®−îc 300 b¸t phë
th«i (cßn nhê ng−êi kh¸c lµm th× t«i kh«ng tin). Nåi n−íc
dïng cña t«i còng chØ ®ñ chan cho 300 b¸t phë th«i. NÕu
b¸n ®Õn b¸t 301 th× n−íc phë bÞ ®ôc vµ sÏ lÉn c¶ cÆn
x−¬ng. Cßn nÕu déi n−¬c s«i ë phÝch vµo b¸n cho kh¸ch th×
b¸t phë sÏ nh¹t toÑt vµ kh«ng cã vÞ phë. VËy tèt nhÊt lµ th«i
b¸n. NåØ n−íc dïng cho tua phë s¸ng t«i chuÈn bÞ tõ ®ªm
h«m tr−íc. Cßn nåi n−íc dïng cho tua phë tèi, t«i b¾c lªn
bÕp tõ lóc chÝn giê s¸ng. Mçi nåi cña t«i chØ b¸n 300 b¸t
phë, kh«ng cã ngo¹i lÖ.
BÊt h¹nh nhÊt lµ ng−êi 301. CÇm tiÒn trong tay, ®øng
hµng mÊy chôc phót, võa nhÝch lªn tõng b−íc võa hÝt c¸i
mïi n−íc phë th¬m ®Õn giµn giôa c¶ n−íc bät ®Ó cuèi cïng
ph¶i cay ®¾ng ng¾m c¸i biÓn “Th«i b¸n”.
Mét sím nä, t«i ®· ph¶i ®au khæ lµm ng−êi kh¸ch thø
301. Kh«ng thÌm ®Ó m¾t ®Õn c¸c qu¸n phë kh¸c nhan nh·n
hai hÌ phè, t«i vÒ nhµ ¨n c¬m rang vµ tù dÆn m×nh: “Mai sÏ
®i ¨n s¸ng sím h¬n”.
Ph¶i ch¨ng ®©y còng lµ c¸ch lµm giµu cña «ng chñ
qu¸n nµy?
C©u hái th¶o luËn:
1. Nh÷ng yÕu tè lµm nªn sù næi tiÕng cña qu¸n phë
“Th«i b¸n”? ý nghÜa cña tªn qu¸n phë “Th«i b¸n”?
2. Mçi buæi b¸n 300 b¸t phë. H·y b×nh luËn vÒ con sè
301 ®−îc ®Ò cËp ®Õn trong t×nh huèng qu¸n lý trªn?
3. ViÖc h¹n chÕ mçi tua cã ®¶m b¶o thùc hiÖn nguyªn
t¾c tèi ®a ho¸ lîi nhuËn trong kinh doanh hay kh«ng? T¹i
sao?

65
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
T×nh huèng 3: ChuyÖn x¶y ra víi phßng thÝ nghiÖm
wang.
Phßng thÝ nghiÖm Wang do An Wang, mét d©n nhËp c−
ng−êi Trung Quèc s¸ng lËp vµo nh÷ng n¨m 1970, lµ mét
trong nh÷ng tËp ®oµn nhá ®· v−ît tréi IBM vµ t¹o ra mét
m¶ng thÝch hîp kiÕm lêi cho m×nh trong ngµnh m¸y tÝnh, ®ã
lµ so¹n th¶o v¨n b¶n. Nh÷ng n¨m 1970, Wang ®· ph¸t triÓn
phÇn mÒm so¹n th¶o v¨n b¶n ®éc quyÒn cña m×nh cµi ®Æt
vµo m¸y tÝnh mini cña h·ng vµ ch¹y trong hÖ ®iÒu hµnh ®éc
quyÒn cña Wang. Nh÷ng thiÕt bÞ ®Çu cuèi so¹n th¶o v¨n
b¶n ®−îc nèi vµo nh÷ng chiÕc m¸y tÝnh mini nµy ®· thay thÕ
nh÷ng chiÕc m¸y ch÷ vµ viÖc so¹n th¶o v¨n b¶n ®· chuyÓn
sang mét giai ®o¹n míi. Phßng thÝ nghiÖm Wang ®· trë
thµnh mét trong nh÷ng c«ng ty c«ng nghÖ cao thÇn diÖu
cña nh÷ng n¨m 1970. Vµo n¨m 1988, C«ng ty ®· tuyÓn
chän 31.500 nh©n viªn trªn toµn thÕ giíi; t¹o ra doanh thu
trªn 3 tû USD; thu ®−îc 92,7 triÖu USD lîi nhuËn sau thuÕ
vµ ®−îc xÕp vµo hµng thø 143 trong danh s¸ch 500 c«ng ty
trong ngµnh. Tuy nhiªn, tõ n¨m 1988, C«ng ty ®· lç tæng sè
1,9 tû USD vµ mÖnh gi¸ cæ phiÕu trªn thÞ tr−êng cña C«ng ty
®· tõng ®¹t 5,6 tû USD gi¶m xuèng cßn 70 triÖu USD.
Chøng kho¸n cña Wang ®· b¸n víi gi¸ 42,5 USD n¨m 1982
nay b¸n víi gi¸ 37,5 cent (xu ®« la) mçi cæ phiÕu. Doanh
thu gi¶m tíi 9 tû USD vµ sè nh©n viªn gi¶m xuèng d−íi
8.000 ng−êi.
Nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù gi¶m sót nµy lµ C«ng ty ®·
®¸nh vµo m¹ng s−ên IBM trong nh÷ng n¨m 1970 vµ bÞ ®¸nh
tr¶ bëi sè ®«ng c¸c c«ng ty cæ phÇn mÒm vµ m¸y tÝnh c¸
nh©n vµo gi÷a n¨m 1980. M¸y tÝnh c¸ nh©n ®· trë thµnh
phæ biÕn vµ phÇn mÒm so¹n th¶o v¨n b¶n kh«ng ®¾t tiÒn ®·
trë nªn s½n cã. Nhu cÇu cho hÖ so¹n th¶o v¨n b¶n trªn c¬
së m¸y tÝnh mini ®¾t tiÒn cña Wang ®· thùc sù suy gi¶m.
Mét ng−êi sö dông s¶n phÈm cña Wang mét thêi gian dµi
®· ®Ëp chiÕc m¸y tÝnh mini Wang trÞ gi¸ 400.000 USD víi
chi phÝ 100.000 USD mét n¨m cho dÞch vô cña anh ta vµ

66
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
thay thÕ vµo ®ã lµ mét m¹ng gåm 25 m¸y tÝnh c¸ nh©n víi
tæng chi phÝ d−íi 100.000 USD. §èi víi nh÷ng ®èi thñ c¹nh
tranh gi¸ thÊp nµy thÞ tr−êng cña Wang ®· sôp ®æ vµo nöa
cuèi nh÷ng n¨m 1980.
Sau ®ã, C«ng ty ®· quay sang t×m kiÕm mét c¬ héi
kh¸c trong ngµnh m¸y tÝnh c¸ nh©n cßn non trÎ. Vµo th¸ng
3 / 1984, C«ng ty quan t©m ®Õn viÖc héi nhËp víi Apple
Computer, mét c«ng ty võa t¸ch ra khái Macinitosh. Môc
®Ých chÝnh lµ ®Ó phèi hîp phÇn mÒm so¹n th¶o v¨n b¶n cña
Wang víi ng−êi sö dông giao diÖn vµ nh÷ng øng dôgn ®å
ho¹ cña Apple vµ tham gia thÞ tr−êng chøng kho¸n tõ nh÷ng
hÖ c¬ së MS - DOS nh− m¸y tÝnh c¸ nh©n nguyªn b¶n cña
IBM. Chñ tÞch cña Apple, «ng John nhËn ra gi¸ trÞ cña øng
dông phÇn mÒm so¹n th¶o v¨n b¶n cña Wang, ®· rÊt say
mª v¸n bµi nµy. ThËm chÝ Apple ®· ®Ò cËp vÒ viÖc cÊp giÊy
phÐp hÖ ®iÌu hµnh Macintosh cña nã cho Wang, ®iÒu ®ã
lµm cho Wang cã kh¶ n¨ng ®Ó cã thÓ s¶n xuÊt m¸y tÝnh c¸
nh©n. Tuy nhiªn, Wang còng chÕ diÔu ch−¬ng tr×nh so¹n
th¶o v¨n b¶n cña nh÷ng doanh nghiÖp yÕu nh− Word Star
vµ Word Perfect.
Lµ mét c«ng ty víi sè vèn 2 tû USD, Wang ®· sai lÇm
nh×n vµo sù khëi ®Çu nhá bÐ nh− Word perfect lµ mét trong
nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh cã thÓ ®øng v÷ng. Thªm vµo ®ã,
Wang ®· gi¸n tiÕp chèng l¹i viÖc b¸n phÇn mÒm cña nã
t¸ch riªng khái phÇn cøng cña hä. §iÒu nµy lµ mét thùc tÕ;
ngµy nay kh«ng ai mua c¶ phÇn mÒm lÉn phÇn cøng cña
hä. Trong khi ®ã, c¸c c«ng ty nh− Word perfect ®· v−ît xa
Wang vÒ doanh sè.
C©u hái th¶o luËn:
1. C©u chuyÖn cña Wang nãi g× víi c¸c c«ng ty vÒ tÇm
quan träng cña viÖc ph©n tÝch m«i tr−êng bªn ngoµi?
2. B»ng sù hiÓu biÕt, h·y cho biÕt nh÷ng b−íc ®i nµo
Wang cã thÓ cã ®−îc ®Ó ng¨n c¶n sù ph¸ s¶n hoµn toµn
x¶y ra víi C«ng ty vµo ®Çu nh÷ng n¨m 1990.

67
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
T×nh huèng 4: C«ng ty nhá vÉn trë thµnh c«ng ty ®a
quèc gia
Khi nghÜ vÒ c¸c xÝ nghiÖp ®a quèc gia, phÇn lín mäi
ng−êi ®Òu nghÜ ®Õn c¸c c«ng ty phøc t¹p General Electric,
General Motors vµ Procter & Gamble. Nh−ng trªn thùc tÕ,
con sè c¸c c«ng ty quy m« võa vµ nhá ®· trë thµnh xÝ
nghiÖp ®a quèc gia trong c¸c thËp kû gÇn ®©y ngµy cµng
t¨ng. LÊy vÝ dô C«ng ty Swan chÕ t¹o vµ ph©n phèi kÝnh m¾t
do Alan Glassman khëi x−íng vµo nh÷ng n¨m 1960. Cuèi
nh÷ng n¨m 1980, doanh thu hµng n¨m cña C«ng ty lµ h¬n
20 triÖu ®«la. Nh− vËy, ®©y kh«ng ph¶i lµ c«ng ty nhá,
nh−ng còng kh«ng ph¶i lín. Tuy nhiªn, Swan lµ mét c«ng ty
®a quèc gia, víi thiÕt bÞ s¶n xuÊt ë ba ch©u lôc vµ kh¸ch
hµng kh¾p thÕ giíi.
Swan Optical b¾t ®Çu chuyÓn theo h−íng trë thµnh
c«ng ty ®a quèc gia vµo ®Çu nh÷ng n¨m 70. Vµo thêi ®iÓm
®ã, ®ång ®«la m¹nh lµm cho viÖc s¶n xuÊt ë Mü trë nªn rÊt
®¾t. NhËp khÈu gi¸ thÊp cã thÞ phÇn lín ch−a tõng cã trong
thÞ tr−êng kÝnh m¾t. Swan nhËn ra nã kh«ng thÓ tån t¹i ®−îc
trõ khi còng b¾t ®Çu nhËp khÈu. Lóc ®Çu C«ng ty nµy ®·
mua kÝnh m¾t cña nh÷ng nhµ s¶n xuÊt ®éc lËp n−íc ngoµi,
chñ yÕu lµ Hång K«ng. Nh−ng Swan ®· kh«ngtho¶ m·n víi
chÊt l−îng vµ viÖc ph©n phèi c¸c s¶n phÈm nµy. Khi dung
l−îng nhËp khÈu t¨ng Glassman quyÕt ®Þnh c¸ch tèt nhÊt
®Ó ®¶m b¶o chÊt l−îng vµ ph©n phèi lµ thµnh lËp chi nh¸nh
cña Swan ho¹t ®éng ë n−íc ngoµi. Theo Glassman, viÖc së
h÷u c¸c nhµ m¸y ë n−íc ngoµi t¹o cho Swan sù kiÓm so¸t
cÇn thiÕt ®Ó t¸c ®éng ®Õn chÊt l−îng vµ thêi gian ph©n phèi.
Do ®ã, Swan ®· më mét chi nh¸nh s¶n xuÊt ë Hång K«ng
trong ®ã Swan chiÕm phÇn së h÷u chÝnh.
Sù lùa chän Hång K«ng lµm n¬i ®Þnh vÞ s¶n xuÊt chÞu
¶nh h−ëng cña chi phÝ lao ®éng thÊp, lùc l−îng lao ®éng cã
tay nghÒ, vµ viÖc bá thuÕ do chÝnh phñ Hång K«ng ®−a ra.
Nh−ng n¨m 1986, c«ng nghiÖp hãa á Hång K«ng t¨ng lªn
vµ sù thiÕu hôt lao ®éng ngµy cµng t¨ng ®· ®Èy ®¬n gi¸ tiÒn

68
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
l−¬ng lªn ®Õn møc Hång K«ng kh«ng cßn ®−îc coi lµ ®Þa
®iÓm s¶n xuÊt chi phÝ thÊp n÷a. §¸p l¹i Glassman vµ ®èi t¸c
Trung Quèc cña nã ®· më mét nhµ m¸y s¶n xuÊt á Trung
Hoa ®¹i lôc ®Ó cã lîi thÕ vÒ ®¬n gi¸ tiÒn l−¬ng thÊp. Nhµ
m¸y nµy s¶n xuÊt c¸c bé phËn cña gäng kÝnh. C¸c bé phËn
nµy ®−îc vËn chuyÓn ®Õn nhµ m¸y ë Hång K«ng ®Ó l¾p r¸p
vµ ph©n phèi cho c¸c thÞ tr−êng ë c¶ B¾c vµ Nam Mü. Nhµ
m¸y ë Hång K«ng sö dông 80 ng−êi vµ nhµ m¸y ë Trung
Quèc sö dông kho¶ng tõ 300 ®Õn 400 ng−êi.
Còng kho¶ng thêi gian ®ã, Swan b¾t ®Çu t×m c¬ héi
®Çu t− vµo c¸c c«ng ty kÝnh m¾t n−íc ngoµi cã danh tiÕng
vÒ thiÕt kÕ mèt vµ c¸c s¶n phÈm chÊt l−îng cao. Môc ®Ých
cña nã lóc nµy kh«ng ph¶i lµ chi phÝ thÊp h¬n mµ lµ lîi thÕ
vÒ s¶n phÈm kÝnh m¾t thiÕt kÕ ch¸t l−îng cao. ThiÕu kh¶
n¨ng thiÕt kÕ trong n−íc ®Ó hç trî cho dßng s¶n phÈm nh−
thÕ, Swan ®· quay sang c¸c nhµ s¶n xuÊt n−íc ngoµi cã
kh¶ n¨ng ®ã. Nã ®· ®Çu t− vµo c¸c nhµ m¸y ë Ph¸p vµ
Italy, n¬i Swan chiÕm së h÷u phÇn lín.
C©u hái th¶o luËn:
1. ViÖc më réng ra n−íc ngoµi ®· gióp Swan Optical
cñng cè vÞ thÕ c¹nh tranh cña m×nh nh− thÕ nµo?
2. Thùc tÕ cña Swan cã bµi häc g× cho c«ng ty ®ang cè
g¾ng t¹o lËp lîi thÕ c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng thÕ giíi?
3. B»ng sù hiÓu biÕt, h·y nªu vµ ph©n tÝch mét vµi vÝ dô
vÒ chiÕn l−îc toµn cÇu mµ c¸c c«ng ty kh¸c ¸p dông!

T×nh huèng 5: bÝ quyÕt thµnh c«ng cña mét c«ng ty

th−¬ng m¹i b¸n lÎ sears
Trong mét vµi n¨m, tõ mét chi nh¸nh nhá bÐ, Sears ®·
lín lªn nhanh chãng vµ trë thµnh mét tËp ®oµn víi tµi s¶n
hµng tû ®« la. Ngµy nay, bÊt kú mét thµnh phè nµo còng
®Òu lÊy lµm tù hµo khi cã Ýt nhÊt mét cöa hµng b¸ch ho¸
cña Sears ®Æt ë ®ã; vµ mét tû lÖ lín c¸c gia ®×nh ë Mü hµng
n¨m vÉn ®Æt hµng theo catalogue cña C«ng ty. §óng nh−

69
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
khÈu hiÖu hµnh ®éng cña C«ng ty ®−a ra: “Sears lµ n¬i
n−íc Mü mua hµng”
VËy v× sao mµ trong “lµng” c¸c nhµ kinh doanh b¸n lÎ
c¹nh tranh víi nhau, Sears vÉn tiÕp tôc ph¸t triÓn n¨m nµy
qua n¨m kh¸c, trong khi hµng ngµn ng−êi kh¸c muèn ®−îc
nh− Sears th× bÞ ®Èy sang vÖ ®−êng? Mét lý do dÉn ®Õn
thµnh c«ng cña C«ng ty cã thÓ thÊy kh¸ râ: Sears kh«ng khi
nµo quªn l·ng chÝnh s¸ch dµi h¹n, ®· trë thµnh truyÒn
thèng cña m×nh - cung cÊp nh÷ng dÞch vô tuyÖt h¶o cho
kh¸ch hµng. Ch−a bao giê thµnh c«ng lµm cho Sears lo¸
m¾t: cµng më réng thªm, dÞch vô cña C«ng ty cµng tèt h¬n.
PhÇn lín cöa hµng cña Sears lóc nµo còng s¹ch sÏ,
bãng lo¸ng kh«ng mét vÕt d¬, nh©n viªn ®−îc huÊn luyÖn
kü cµng, tá ra lÞch thiÖp vµ phôc vô r©t nhanh gän. TÊt c¶
hµng ho¸ ®Òu ®−îc ®¶m b¶o vÒ mÆt chÊt l−îng. PhÇn lín
®¬n ®Æt hµng theo catalogue ®−îc gi¶i quyÕt vµ giao hµng
®óng thêi h¹n. TÝn dông mua hµng ®−îc më réng ®Õn tÊt c¶
c¸c kh¸ch hµng, xÐt thÊy ®¸ng ®−îc h−ëng. Ban l·nh ®¹o
C«ng ty Sears kh«ng khi nµo l·ng quªn trªn thùc tÕ r»ng
thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña C«ng ty lµ kÕt qu¶ tæng hîp tõ
lßng trung thµnh cña hµng triÖu kh¸ch hµng.
C©u hái th¶o luËn:
1. Ph©n tÝch c¸c yÕu tè ®¶m b¶o thµnh c«ng trong kinh
doanh cña C«ng ty Sears.
2. KhÈu hiÖu hµnh ®éng cña C«ng ty “Sears lµ n¬i
n−íc Mü mua hµng” nãi lªn ®iÒu g×?
3. Ban l·nh ®¹o C«ng ty Sears cho r»ng thµnh c«ng
hay thÊt b¹i cña C«ng ty phô thuéc vµo kh¸ch hµng. Anh
chÞ cã ®ång ý víi quan ®iÓm ®ã kh«ng? T¹i sao?
T×nh huèng 6: Giµy hµn quèc vµo ®ång nai.
TËp ®oµn s¶n xuÊt giµy thÓ thao hµng ®Çu cña Hµn
Quèc Hwaseung ®· chän khu c«ng nghiÖp §ång Nai ®Ó x©y
dùng nhµ m¸y. Víi sè vèn ®Çu t− 39,5 triÖu USD, tËp ®oµn
nµy dù ®Þnh gia c«ng giµy ®Ó xuÊt khÈu sang Mü vµ Ch©u

70
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
¢u. Trong thêi gian ®Çu, C«ng ty sÏ tuyÓn dông khã¶ng
3.000 lao ®éng vµ nÕu kÕ ho¹ch kinh doanh thµnh c«ng th×
C«ng ty sÏ cÇn tíi 15.000 lao ®éng.
Hwaseung lµ tËp ®oµn chuyªn lµm hµng cho hai h·ng
Reebok vµ Nike, cã doanh thu hµng n¨m 1,4 tû USD. Nhµ
n−íc m¸y ë §ång Nai lµ dù ¸n thø 11 cña Hwaseung t¹i c¸c
n−íc ch©u ¸.
C©u hái th¶o luËn:
1. H·y ®¸nh gi¸ nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc cña
Hwaseung t¹i thÞ tr−êng ViÖt Nam hiÖn nay?
2. C¸c doanh nghiÖp cïng s¶n xuÊt giµy da cã lîi vµ
h¹i g× tr−íc t×nh huèng nµy? Hä cÇn ph¶i lµm g× ®Ó ®èi phã
víi tËp ®oµn Hwaseung?
3. ThÞ tr−êng ViÖt nam sÏ ®−îc lîi vµ cã h¹i g× khi
Hwaseung thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t− nãi trªn?
T×nh huèng 7: Kh«I phôc vµ ph¸t triÓn ngµnh s¶n xuÊt
xe ®¹p
Cã mét lo¹i s¶n phÈm rÊt quen thuéc trong ®êi sèng
hµng ngµy cña c¸c gia ®×nh ViÖt nam - ®ã lµ chiÕc xe ®¹p.
Ngµnh s¶n xuÊt xe ®¹p ®· tõng cã thêi to¶ ¸nh hµo quang,
nh−ng nay chØ cßn lµ thø ¸nh s¸ng mê nh¹t vµ chÞu sù
“quay l−ng l¹i” cña c¸c “th−îng ®Õ”.
Theo thèng kª ch−a ®Çy ®ñ, c¶ n−íc cã kho¶ng 15
triÖu chiÕc xe ®¹p, nhu cÇu bæ sung mçi n¨m kho¶ng
400.000 - 500.000 chiÕc, phô tïng cho thay thÕ vµ l¾p míi
gÊp hai ®Õn ba lÇn so víi nhu cÇu xe. Nh−ng c¸c ®¬n vÞ s¶n
xuÊt trong n−íc míi chØ ®¸p øng ®−îc kho¶ng 20% yªu cÇu
thÞ tr−êng trong n−íc.
Tr−íc t×nh h×nh nµy, Bé c«ng nghiÖp ®· ®−îc giao
nhiÖm vô x©y dùng ®Ò ¸n kh«i phôc vµ ph¸t triÓn ngµnh s¶n
xuÊt xe ®¹p víi môc tiªu vµ c¸c gi¶i ph¸p h÷u hiÖu, trong ®ã
cã viÖc phèi hîp víi c¸c ngµnh nghiªn cøu vµ tr×nh ChÝnh
phñ xem xÐt mét sè chÝnh s¸ch b¶o hé vµ ph¸t triÓn s¶n
xuÊt ®èi víi ngµnh xe ®¹p.

71
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
Môc tiªu tõ nay ®Õn n¨m 2000 lµ ®¹t s¶n l−îng xe ®¹p
kho¶ng 500.000 chiÕc / n¨m vµ ®Õn n¨m 2010 ®¹t 1,5 triÖu
chiÕc / n¨m, chiÕm lÜnh l¹i thÞ tr−êng trong n−íc vµ ®¹t tû lÖ
xuÊt khÈu 30 - 40% s¶n l−îng. Xe ®¹p ph¶i rÎ h¬n xe nhËp
khÈu vµ chÊt l−îng kh«ng thua kÐm míi c¹nh tranh ®−îc.
§ång thêi më réng c¸c s¶n phÈm míi, phÊn ®Êu t¨ng tû lÖ
xe ®Þa h×nh, thÓ thao, du lÞch lªn 50% s¶n l−îng, tõng b−íc
ph¸t triÓn lo¹i xe thÓ thao, du lÞch cã gi¶m xoãc vµ lo¹i xe
®¹p g¾n m¸y dïng ®éng c¬ x¨ng vµ ch¹y ¾c quy.
Bé c«ng nghiÖp dù kiÕn ®Çu t− kho¶ng 20 - 30 triÖu
USD tõ nay ®Õn n¨m 2000 cho ngµnh xe ®¹p. C«ng nghÖ
s¶n xuÊt xe ®¹p cña thÕ giíi ®· ph¸t triÓn rÊt cao, nÕu so
víi T©y ©u, ViÖt nam chËm sau 50 n¨m. Do ®iÒu kiÖn vèn,
ViÖt nam dù ®Þnh chän c«ng nghÖ s¶n xuÊt chñ yÕu cña §µi
loan - lµ c«ng nghÖ mÆc dï thua T©y ©u vµ NhËt b¶n nh−ng
h¬n Trung quèc vµ mét sè n−íc §«ng ©u. Gi¸ thµnh ®Çu t−
c«ng nghÖ §µi loan cã thÓ thÊp h¬n T©y ©u vµ NhËt b¶n 30
- 40%.
Ngoµi ra, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt xe ®¹p sÏ ®−îc
s¾p xÕp l¹i víi sù ph©n c«ng mçi doanh nghiÖp mçi viÖc
trªn c¬ së thÕ m¹nh cña chóng. Riªng ë MiÒn b¾c dù ®Þnh
sÏ ph©n c«ng l¹i nh− sau:
- C¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cña Lixeha chñ yÕu s¶n xuÊt vµ
cung cÊp xÝch, lÝp, bi, ®ïi ®Üa, phanh, may¬, yªn, ®Ìo hµng,
bµn ®¹p, ®Ìn.
- C«ng ty Xu©n hoµ cung cÊp nan hoa, vµnh hîp kim
s¾t m¹, ghi ®«ng, p« t¨ng.
- C«ng ty xe ®¹p Th¸i b×nh cung cÊp c¸c lo¹i c«n fuèc,
p« t¨ng, khung xe, yªn.
- C«ng ty dông cô c¬ khÝ xuÊt khÈu cung cÊp ®ïi ®Üa.
- C«ng ty xe ®¹p Nam ®Þnh cung cÊp vµnh nh«m, ch¾n
bïn nh«m, ch¾n xÝch nh«m, khung xe.
- ViÖc l¾p r¸p chÝnh do Lixeha vµ Th¸i b×nh ®¶m nhËn

72
 Bµi gi¶ng: Qu¶n trÞ häc
C©u hái: Gi¶ sö anh (chÞ) lµ chuyªn gia kinh tÕ trong ngµnh
s¶n xuÊt xe ®¹p:
1. Theo anh (chÞ), ChÝnh phñ nªn cã nh÷ng chÝnh s¸ch
g× ®Ó b¶o hé vµ ph¸t triÓn ngµnh s¶n xuÊt xe ®¹p trong
n−íc?
2. Anh (chÞ) cã ý kiÕn g× vÒ:
- ViÖc nhËp d©y chuyÒn thiÕt bÞ cña §µi loan?
- Sù s¾p xÕp l¹i, ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸, hîp t¸c
ho¸ nh− ®· tr×nh bµy ë trªn?
- NÕu thÊy ch−a nhÊt trÝ hoµn toµn víi nh÷ng quan
®iÓm trªn, anh (chÞ) cho biÕt ph−¬ng ¸n cña m×nh.
3. H·y x¸c ®Þnh môc tiªu chiÕn l−îc cña ngµnh xe ®¹p
ViÖt nam

Tµi liÖu tham kh¶o

1. ChiÕn l−îc kinh doanh vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp: PGS.
PTS NguyÔn Thµnh §é (chñ biªn). NXB Gi¸o dôc 1999.
2.TrÇn T©t Hîp: Nh÷ng sai lÇm trong qu¶n lý vµ kinh doanh.
NXB Thèng kª 1994
3. TrÇn Quang TuÖ: Sæ tay ng−êi qu¶n lý (kinh nghiÖm qu¶n
lý ë NhËt b¶n). NXB Lao ®éng Hµ néi 1998
4. Micher C. Thomsett: CÈm nang vÒ qu¶n lý dù ¸n - Trung
t©m th«ng tin KHKT Ho¸ chÊt Hµ néi 1997
5. NguyÔn §×nh Phan (chñ biªn): Thµnh lËp vµ qu¶n lý c¸c
tËp ®oµn kinh doanh ë ViÖt nam. NXB ChÝnh trÞ quèc gia Hµ
néi 1996
6. Qu¶n trÞ häc: NguyÔn H¶i S¶n do nhµ xuÊt b¶n Thèng kª
in n¨m 1998

73