Bµi 12

Bµi tËp rÌn luyÖn kÜ n¨ng dùng ®o¹n

§o¹n v¨n diÔn dÞch
1. Em h·y viÕt mét ®o¹n v¨n theo kiÓu diÔn dÞch (toµn thÓ – bé phËn) nh ®· ®-
îc sö dông trong ®o¹n v¨n sau:
Ch¼ng cã n¬i nµo nh s«ng Thao quª t«i, rõng cä trËp trïng. Th©n cä cao vót. Bóp cä
dµinh thanh kiÕm s¾c. L¸ cä trßn xoÌ ra nhiÒu phiÕn nhän dµi.
(NguyÔn Th¸i VËn)
Gîi ý:
§o¹n v¨n ®îc viÕt theo kiÓu toµn thÓ – bé phËn. §ã lµ ®o¹n v¨n c©u ®Çu chØ ý toµn
thÓ, nh÷ng c©u sau chØ bé phËn cña toµn thÓ ®ã.
VÝ dô:
Chó chuån chuån níc míi ®Ñp lµm sao! Mµu vµng trªn lng chó lÊp l¸nh. Bèn c¸i c¸nh
máng nh giÊy bãng. C¸i ®Çu trßn vµ hai con m¾t long lanh nh thuû tinh. Th©n chó nhá
vµ thon vµng nh mµu vµng cña n¾ng mïa thu.
(NguyÔn ThÕ Héi)

Míi d¹o nµo, nh÷ng c©y ng« cßn lÊm tÊm nh m¹ non, thÕ mµ nay ®· thµnh c©y rung
rung tríc giã. Nh÷ng l¸ ng« réng, dµi, træ ra m¹nh mÏ, nân nµ. Nóp trong cuèng l¸, nh÷ng
b¾p ng« non nhó lªn vµ lín dÇn. M×nh nã cã nhiÒu khÝa vµng vµ nh÷ng sîi r©u ng« ®-
îc bäc trong lµn ¸o máng ãng ¸nh.
(NguyÔn Hång)

§o¹n v¨n quy n¹p

Cho c©u chñ ®Ò sau ®©y ®øng ë cuèi ®o¹n. Em h·y viÕt nh÷ng c©u kh¸c vµo tr íc
c©u chñ ®Ò nµy ®Ó t¹o thµnh mét ®o¹n v¨n theo kiÓu quy n¹p.
Trong th¬ B¸c, ¸nh tr¨ng lu«n lu«n trµn ®Çy.
Gîi ý:
Tr¨ng ®· ®i vµo rÊt nhiÒu bµi th¬ cña mäi thÕ hÖ thi sÜ. Tr¨ng còng ®· ®i vµo th¬
B¸c ë nhiÒu bµi th¬ thuéc nh÷ng giai ®o¹n kh¸c nhau. Tr¨ng ®· lµ ¸nh s¸ng, lµ thanh
b×nh, lµ h¹nh phóc, lµ íc m¬, lµ niÒm an ñi, lµ ngêi b¹n t©m t×nh cña B¸c. ¸nh tr¨ng lµm
cho c¸i ®Ñp cña c¶nh vËt trë nªn ªm ®Òm, s©u s¾c, lµm cho c¶m nghÜ cña con ngêi
thªm th©m trÇm, trong trÎo. Trong th¬ B¸c, ¸nh tr¨ng lu«n lu«n trµn ®Çy.
HoÆc
Quan l¹i v× tiÒn mµ bÊt chÊp c«ng lÝ; sai nha v× tiÒn mµ tra tÊn cha con V¬ng ¤ng;
Tó Bµ, M· Gi¸m Sinh, B¹c Bµ, B¹c H¹nh v× tiÒn mµ lµm nghÒ bu«n thÞt b¸n ngêi; Së
Khanh v× tiÒn mµ t¸ng tËn l¬ng t©m; KhuyÓn ¦ng v× tiÒn mµ lao vµo téi ¸c. C¶ mét x·
héi ch¹y theo tiÒn.
§o¹n v¨n tæng – ph©n – hîp
1. V× sao ®o¹n v¨n sau ®©y ®îc gäi lµ ®o¹n v¨n cã kiÓu kÕt cÊu tæng ph©n hîp
TiÕng ViÖt cña chóng ta rÊt ®Ñp: ®Ñp nh thÕ nµo, ®ã lµ ®iÒu rÊt khã nãi. Chóng ta
kh«ng thÓ nãi tiÕng ta ®Ñp nh thÕ nµo, còng nh chóng ta kh«ng thÓ nµo ph©n tÝch c¸i
®Ñp cña ¸nh s¸ng, cña thiªn nhiªn. Nhng ®èi víi chóng ta lµ ngêi ViÖt Nam, chuióng ta
c¶m thÊy vµ thëng thøc mét c¸ch tù nhiªn c¸i ®Ñp cña tiÕng níc ta, tiÕng nãi cña quÇn
chóng nh©n d©n trong ca dao vµ d©n ca, lêi cña c¸cnhµ v¨n lín. Cã lÏ tiÕng ViÖt cña
chóng ta ®Ñp, bëi v× t©m hån cña ngêi ViÖt Nam ta rÊt ®Ñp, bëi v× ®êi sèng, cuéc
®Êu tranh cña nh©n d©n ta tõ tríc tíi nay lµ cao quý, lµ vÜ ®¹i, nghÜa lµ rÊt ®Ñp.
(Ph¹m V¨n §ång)

2. Dùa vµo néi dung gîi ý sau ®©y, em h·y viÕt thµnh mét ®o¹n v¨n theo kiÓu kÕt
cÊu tæng ph©n hîp.
- “B×nh Ng« ®¹i c¸o” lµmét ¸ng v¨n ch¬ng bÊt hñ.
Gîi ý:
“B×nh Ng« ®¹i c¸o” lµ ¸ng v¨n ch¬ng yªu níc bÊt hñ cña NguyÔn Tr·i, lµ niÒm tù
hµo cña v¨n häc cæ ViÖt Nam. T tëng chñ ®¹o cña toµn bé ¸ng v¨n ch¬ng nµy lµ niÒm
tù hµo d©n téc cña mét ®Êt níc ®· giµng ®îc th¾ng lîi vÎ vang, ®em l¹i hoµ b×nh, ®éc
lËp cho toµn d©n sau cuéc kh¸ng chiÕn mêi n¨m chèng giÆc Minh ®Çy gay go, gian
khæ nhng còng ®Çy nh÷ng chiÕn c«ng hiÓn h¸ch. Lêi lÏ cña bµi c¸o võa r¾n rái m¹nh
mÏ, võa sèng ®éng, cô thÓ, võa hµo hïng kho¸ng ®¹t. “B×nh Ng« ®¹i c¸o” ®óng lµ mét
“thiªn cæ hïng v¨n” cã mét kh«ng hai trong nÒn v¨n häc yªu níc truyÒn thèng cña d©n
téc.
________________________________________________________

Bµi 13