®Ò thi häc sinh giái líp 5

m«n tiÕng viÖt

thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 1
C©u 1 (2 ®iÓm) H·y xÕp c¸c tõ díi ®©y thµnh tõng nhãm ®ång nghÜa:
ChÕt, hi sinh, tµu ho¶, xe ho¶, m¸y bay, ¨n, x¬i, nhá, bÐ, réng, réng r·i, bao la, toi
m¹ng, quy tiªn, xe löa, phi c¬, tµu bay, ngèn, ®íp, lo¾t cho¾t, bÐ báng, b¸t ng¸t,
mªnh m«ng.
C©u 2 ( 3 ®iÓm) Víi mçi nghÜa díi ®©y cña tõ mòi , h·y ®Æt mét c©u.
a) Bé phËn trªn mÆt ngêi vµ ®éng vËt, dïng ®Ó thë vµ ngöi.
b) Bé phËn cã ®Çu nhän, nh« ra phÝa tríc cña mét sè vËt .
c) §¬n vÞ lùc lîng vò trang cã nhiÖm vô tÊn c«ng theo mét híng nhÊt ®Þnh.
C©u 3 ( 2 ®iÓm) X¸c ®Þnh chøc n¨ng ng÷ ph¸p cña ®¹i tõ t«i trong tõng c©u
díi ®©y :
a) T«i ®ang häc bµi th× Nam ®Õn.
b) Ngêi ®îc nhµ trêng biÓu d¬ng lµ t«i.
c) C¶ nhµ rÊt yªu quý t«i.
d) Anh chÞ t«i ®Òu häc giái.
e) Trong t«i mét c¶m xóc khã t¶ bçng trµo d©ng.
C©u 4 (3 ®iÓm) H·y viÕt mét ®o¹n v¨n t¶ ma xu©n.
C©u 5 ( 4 ®iÓm) Ca ngîi cuéc sèng cao ®Ñp cña B¸c Hå , trong bµi th¬ “B¸c
¬i !” ,nhµ th¬ Tè H÷u cã viÕt :
B¸c sèng nh trêi ®Êt cña ta
Yªu tõng ngän lóa, mçi cµnh hoa
Tù do cho mçi ®êi n« lÖ
S÷a ®Ó em th¬, lôa tÆng giµ.
§o¹n th¬ trªn ®· gióp em hiÓu ®îc nh÷ng nÐt ®Ñp g× trong cuéc sèng cña B¸c
Hå kÝnh yªu ?
C©u 6 (6 ®iÓm)
“NghÐ h«m nay ®i thi
Còng d¹y tõ gµ g¸y
Ngêi d¾t tr©u mÑ di
NghÐ võa ®i võa nh¶y…”
Thi nghÐ- Huy CËn
Mîn lêi chó NghÐ con ®¸ng yªu trong bµi th¬ trªn, em h·y t¶ l¹i quang c¶nh buæi
s¸ng h«m NghÐ d¹y sím lªn ®êng ®i thi cïng t©m tr¹ng vui mõng, hín hë cña NghÐ.

®Ò thi häc sinh giái líp 5

1
 m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 2
C©u 1 ( 2 ®iÓm) Nh÷ng tõ ®eo , câng , v¸c , «m cã thÓ thay thÕ cho tõ ®Þu
trong dßng th¬ thø hai ®îc kh«ng? V× sao?
Nhí ngêi mÑ n¾mg ch¸y lng
§Þu con lªn rÉy bÎ tõng b¾p ng«.
( Tè H÷u)

C©u 2 ( 3 ®iÓm) §Æt c©u víi mçi quan hÖ tõ sau: cña , ®Ó , do , b»ng , víi ,
hoÆc .

C©u 3 ( 2®iÓm) T×m nh÷ng ®¹i tõ ®îc dïng trong c©u th¬ sau:
Ta víi m×nh , m×nh víi ta
Lßng ta sau tríc mÆn mµ ®inh ninh
M×nh ®i , m×nh l¹i nhí m×nh
Nguån bao nhiªu níc , nghÜa t×nh bÊy nhiªu.
( Tè H÷u)

C©u 4 ( 3 ®iÓm) ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n bµn vÒ néi dung c©u tôc ng÷ “ ChÞ ng· ,
em n©ng”

C©u 5 ( 4 ®iÓm) §äc 2 c©u ca dao :

- Ai ¬i, ®õng bá ruéng hoang,
Bao nhiªu tÊc ®Êt , tÊc vµng bÊy nhiªu.
- Rñ nhau ®i cÊy ®i cµy
B©y giê khã nhäc , cã ngµy phong lu.
Em hiÓu ®îc ®iÒu g× cã ý nghÜa ®Ñp ®Ï trong cuéc sèng cña con ngêi ?

C©u 6 ( 6 ®iÓm) Mét h«m nµo ®ã em ®Õn trêng sím h¬n lÖ thêng . Em cã dÞp
®øng ng¾m ng«i nhµ thø 2 th©n yªu cña m×nh . H·y t¶ l¹i trêng em lóc Êy .

2
 ®Ò thi häc sinh giái líp 5
m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 3
C©u 1 ( 2 ®iÓm ) T×m tõ ®ång nghÜa trong c¸c c©u th¬ sau:
a) ¤i Tæ quèc giang s¬n hïng vÜ
§Êt anh hïng cña thÕ kØ hai m¬i. ( Tè H÷u)
b) ViÖt Nam ®Êt níc ta ¬i !
Mªnh m«ng biÓn lóa ®©u trêi ®Ñp h¬n . ( NguyÔn §×nh Thi)
c) §©y suèi Lª - nin , kia nói M¸c
Hai tay x©y dùng mét s¬n hµ. ( Hå ChÝ Minh)
d) Cê ®á sao vµng tung bay tríc giã
TiÕng kÌn kh¸ng chiÕn vang dËy non s«ng. ( Hå ChÝ Minh)
C©u 2 ( 3 ®iÓm) Víi mçi nghÜa díi ®©y cña tõ xu©n, em h·y ®Æt mét c©u :
a) Mïa ®Çu cña mét n¨m , tõ th¸ng riªng ®Õn th¸ng ba ( xu©n lµ danh tõ ).
b) ChØ tuæi trÎ , søc trÎ (xu©n lµ tÝnh tõ ).
c) ChØ mét n¨m ( xu©n lµ danh tõ ) .
C©u 3 ( 2 ®iÓm) T×m nghÜa cña tõ bông trong tõng trêng hîp sö dông díi ®©y ,
råi ph©n c¸c nghÜa kh¸c nhau cña tõ nµy thµnh hai lo¹i , nghÜa gèc , nghÜa
chuyÓn.
Bông no ; bông ®ãi ; ®au bông ; mõng thÇm trong bông ; bông b¶o d¹ ; ¨n no
ch¾c bông ; sèng ®Ó bông , chÕt mang ®i ; cã g× nãi ngay kh«ng ®Ó bông ; suy
bông ta ra bông ngêi ; tèt bông ; xÊu bông ; miÖng nam m« , bông bå dao g¨m;
th¾t lng buéc bông ; bông ®ãi ®Çu gèi ph¶i bß ; bông mang d¹ ch÷a ; më cê trong
bông ; mét bå ch÷ trong bông .
C©u 4 ( 3 ®iÓm ) ViÕt ®o¹n v¨n t¶ c¶nh vËt mµ em yªu thÝch , trong ®ã cã dïng
2 – 3 tõ chØ mµu xanh kh¸c nhau.
C©u 5 ( 4 ®iÓm) Trong bµi ChiÕc xe lu , nhµ th¬ TrÇn Nguyªn §µo cã viÕt:
Tí lµ chiÕc xe lu Tí lµ ph¼ng nh lôa
Ngêi tí to lï lï Trêi nãng nh löa thiªu
Con ®êng nµo míi ®¾p Tí vÉn l¨n ®Òu ®Òu
Tí san b»ng t¨m t¾p Trêi l¹nh nh íp ®¸
Con ®êng nµo r¶i nhùa Tí cµng l¨n véi v·
Theo em , qua h×nh ¶nh chiÕc xe lu ( xe l¨n ®êng ) , t¸c gi¶ muèn ca ngîi ai ? Ca
ngîi nh÷ng phÈm chÊt g× ®¸ng quý ?
C©u 6 ( 6 ®iÓm) LÇn ®Çu tiªn em c¾p s¸ch tíi trêng , ®Çy bì ngì vµ xóc ®éng .
Ng«i trêng thËt l¹ , kh«ng gièng trêng mÉu gi¸o cña em . N¬i ®©y ch¾c ch¾n cã
bao nhiªu ®iÒu thó vÞ ®ang chê em kh¸m ph¸ . H·y t¶ l¹i ng«i trêng víi t©m tr¹ng
ng¹c nhiªn vµ xóc ®éng cña ngµy ®Çu tiªn Êy.

3
 ®Ò thi häc sinh giái líp 5
m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 4
C©u 1 ( 2 ®iÓm) Trong nh÷ng c©u nµo díi ®©y, c¸c tõ ®i mang nghÜa gèc vµ
trong nh÷ng c©u nµo, chóng mang nghÜa chuyÓn?
- Nã ch¹y cßn t«i ®i
- Anh ®i « t«,cßn t«i ®i xe ®¹p
- Cô èm nÆng , ®· ®i h«m qua råi.
- Th»ng bÐ ®· ®Õn tuæi ®i häc.
- Anh ®i con m·, cßn t«i ®i con tèt
- Ca n« ®i nhanh h¬n thuyÒn.
- GhÕ thÊp qu¸ kh«ng ®i ®îc víi bµn.
C©u 2 ( 3 ®iÓm ) H·y thay quan hÖ tõ trong tõng c©u b»ng quan hÖ tõ kh¸c ®Ó
cã c©u ®óng :
a) C©y bÞ ®æ nªn giã thæi m¹nh .
b) Trêi ma vµ ®êng tr¬n.
c) Bè em sÏ thëng cho em mét hép mµu vÏ v× em häc giái.
d) Tuy nhµ xa nhng b¹n Nam thêng ®i häc muén .
C©u 3 ( 2 ®iÓm ) §äc ®o¹n trÝch sau, råi thùc hiÖn c¸c yªu cÇu nªu ë díi ®©y :
C« Mïa Xu©n xinh t¬i ®ang lít nhÑ trªn c¸nh ®éng . §ã lµ mét c« g¸i dÞu dµng,
t¬i t¾n, ¨n mÆc gièng y nh c« TÊm trong ®ªm héi thö hµi thuë nµo, C« mÆc
yÕm th¾m, mét bé ¸o mí ba mµu hoµng yÕn, chiÕc quÇn mµu nhiÔu ®iÒu, th¾t
lng mµu hoa hiªn. Tay c« ngo¾c mét chiÕc l½ng ®Çy mµu s¾c rùc rì. C« lít ®i
trªn c¸nh ®ång, ngêi nhÑ bçng, nghiªng nghiªng vÒ phÝa tríc
Theo TrÇn Hoµi D¬ng
a) T×m ®éng tõ, tÝnh tõ trong ®o¹n trÝch trªn
b) T×m tõ ®ång nghÜa víi mçi tõ sau : Xinh t¬i, dÞu dµng, rùc rì
c) T×m chñ ng÷, vÞ ng÷ cña hai c©u sau :
- C« Mïa Xu©n xinh t¬i ®ang lít nhÑ trªn c¸nh ®ång
- Tay c« ngo¾c mét chiÕc l½ng ®Çy mµu s¾c rùc rì
d)T×m c¸c tõ cïng kiÓu cÊu t¹o víi tõ ¨n mÆc. Träng t©m nghÜa cña c¸c tõ nµy
n»m ë tiÕng nµo ?
e) H×nh ¶nh “ C« Mïa Xu©n xinh t¬i” lµ h×nh ¶nh so s¸nh, Èn dô hay nh©n
ho¸ ?
C©u 4 ( 3 ®iÓm ) ViÕt mét ®o¹n v¨n t¶ hoÆc kÓ vÒ mét ngêi, mét vËt, mét
viÖc mµ em muèn nãi.Trong ®o¹n v¨n, cã sö dông dÊu phÈy. ViÕt xong, h·y
khoanh trßn c¸c dÊu phÈy trong ®o¹n v¨n.

4
C©u 5 ( 4 ®iÓm ) Trong th göi c¸c häc sinh nh©n ngµy khai trêng ®Çu tiªn cña
níc ViÖt nam ®éc lËp ( 1945), B¸c Hå ®· viÕt :
“ Non s«ng ViÖt Nam cã trë nªn t¬i ®Ñp hay kh«ng, d©n téc ViÖt Nam cã bíc tíi
®µi vinh quang ®Ó s¸nh vai víi c¸c cêng quèc n¨m ch©u ®îc hay kh«ng, chÝnh lµ
nhê mét phÇn lín ë c«ng häc tËp cña c¸c em.”
Lêi d¹y cña B¸c Hå kÝnh yªu ®· gióp em hiÓu ®îc tr¸ch nhiÖm cña ngêi häc sinh
®èi víi viÖc häc tËp nh thÕ nµo ?
C©u 6 ( 6 ®iÓm ) Míi ngµy nµo em cßn lµ häc sinh líp mét bì ngì, rôt rÌ, khãc
thót thÝt theo mÑ ®Õn trêng. ThÕ mµ h«m nay, giê phót chia tay m¸I trêng TiÓu
häc th©n th¬ng ®· ®Õn. N¨m n¨m qua, mçi gãc s©n, hµng c©y, mçi chç ngåi, mçi
chiÕc b¶ng ®en, « cöa sæ n¬i ®©y ®Òu g¾n bã víi em cïng biÕt bao kØ niÖm
vui buån. Em ng¾m nh×n tÊt c¶, lßng trµn ngËp b©ng khu©ng , xao xuyÕn. H·y
t¶ l¹i trêng em trong giê phót chia tay lu luyÕn Êy.

5
 ®Ò thi häc sinh giái líp 5
m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 5
C©u 1: ( 2 ®iÓm ) T×m tõ ng÷ ®ång nghÜa trong mçi ®o¹n th¬ sau . ViÕt ®o¹n
v¨n nªu râ t¸c dông cña c¸ch sö dông c¸c tõ ng÷ ®ång nghÜa nµy.
a) M×nh vÒ víi B¸c ®êng xu«i
Tha dïm ViÖt B¾c kh«ng ngu«i nhí Ngêi.
Nhí «ng cô m¾t s¸ng ngêi
¸o n©u tói v¶i , ®Ñp t¬i l¹ thêng!
( Tè H÷u)
b) Hoan h« anh gi¶i phãng qu©n!
KÝnh chµo Anh , con ngêi ®Ñp nhÊt
LÞch sö h«n Anh , chµng trai ch©n ®Êt
Sèng hiªn ngang , bÊt khuÊt trªn ®êi
Nh Th¹ch Sanh cña thÕ kØ hai m¬i.
( Tè H÷u)
C©u 2 ( 3 ®iÓm) T×m c¸c cÆp quan hÖ tõ trong c¸c c©u sau:
a) Nõu viÖc häc tËp bÞ ngõng l¹i th× nh©n lo¹i sÏ ch×m ®¾m trong c¶nh ngu
dèt , trong sù d· man.
b) Cëu kh«ng chØ cho m×nh nh÷ng h¹t kª ngon lµnh nµy mµ cËu cßn cho
m×nh mét bµi häc quý vÒ t×nh b¹n.
c) MÆc dï khu«n mÆt bµ t«i ®· cã nhiÒu nÕp nh¨n nhng khu«n mÆt Êy
h×nh nh vÉn cßn t¬i trÎ .
d) Tuy lµng m¹c bÞ ph¸ tµn nhng m¶nh ®Êt quª h¬ng vÉn ®ñ søc nu«i sèng t«i
nh ngµy xa.
C©u 3 ( 2 ®iÓm ) Ph©n lo¹i c¸c c©u díi ®©y thµnh hai lo¹i : c©u ®¬n vµ c©u
ghÐp . Em dùa vµo ®©y ®Ó ph©n chia nh vËy ?
a) Mïa thu n¨m 1929 , Lý Tù Träng vÒ níc , ®îc giao nhiÖm vô lµm liªn l¹c ,
chuyÓn vµ nhËn th tõ tµI liÖu trao ®æi víi c¸c ®¶ng b¹n qua ®êng tµu
biÓn .
b) L¬ng Ngäc QuyÕn hi sinh nhng tÊm lßng trung víi níc cña «ng cßn s¸ng m·i
.
c) Mêy con chim chµo mµo tõ hèc c©y nµo ®ã bay ra hãt r©m ran.
d) Ma rµo rµo trªn s©n g¹ch , ma ®åm ®ép trªn phªn nøa .

6
C©u 4 ( 3 ®iÓm ) ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n vÒ ®Ò tµi em tù chän . Trong ®o¹n
v¨n , cã sö dôngh phÐp thay thÕ tõ ng÷ ®Ó liªn kÕt c©u . ( ViÕt xong , g¹ch díi
c¸c tõ ng÷ dïng ®Ó thay thÕ trong ®o¹n v¨n )
C©u 5 ( 4 ®iÓm) §äc bµi th¬ sau:

C¶ nhµ ®i häc

§a con ®Õn líp mçi ngµy

Nh con , mÑ còng “ tha thÇy” , “ chµo c«”
ChiÒu qua bè ®ãn , t×nh cê
Con nghe bè còng “ chµo c«” , “ tha thÇy” …

C¶ nhµ ®i häc , vui thay !

HÌn chi ®iÓm xÊu buån l©y c¶ nhµ
HÌn chi mêi ®iÓm h«m qua
Nhµ m×nh nh thÓ …ba ®iÓm mêi.
( Cao Xu©n S¬n)
C©u 6 ( 6 ®iÓm) Mïa xu©n ®Õn . C©y cèi ®©m chåi n¶y léc , chim hãt vÐo
von . V¹n vËt bõng søc sèng sau mét mïa ®«ng l¹nh gi¸ .Em h·y t¶ l¹i c¶nh s¾c
mµu xu©n t¬i ®Ñp ®ã .

7
 ®Ò thi häc sinh giái líp 5
m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 6
C©u 1 ( 2 ®iÓm) Trong c¸c tõ in ®Ëm díi ®©y, tõ nµo lµ tõ ®ång ©m , tõ nµo lµ
tõ nhiÒu nghÜa? a) Vµng: - Gi¸ vµng ë trong níc t¨ng ®ét biÕn.
- TÊm lßng vµng.
- ¤ng t«i mua bé vµng líi míi ®Ó chuÈn bÞ ®¸nh b¾t h¶i
s¶n.
b) Bay: - B¸c thî nÒ cÇm bay x©y ch¸t têng nhanh tho¨n tho¾t.
- SÕu mang giang l¹nh ®ang bay ngang trêi.
- §¹n bay rµo rµo.
- ChiÕc ¸o nµy ®· bay mµu.
C©u 2 ( 3 ®iÓm) ChuyÓn nh÷ng cÆp c©u sau ®©y thµnh mét c©u ghÐp cã
dïng cÆp quan hÖ tõ :
a)Rïa biÕt m×nh chËm ch¹p . Nã cè g¾ng ch¹y thËt nhanh .
b)Thá c¾m cæ ch¹y miÕt . Nã vÉn kh«ng ®uæi kÞp Rïa .
c)Thá chñ quan , coi thêng ngêi kh¸c . Thá ®· thua Rïa .
d)C©u chuyÖn nµy hÊp dÉn , thó vÞ . Nã cã ý nghÜa gi¸o dôc rÊt
s©u s¾c
C©u 3 ( 2 ®iÓm)
a)V¹ch danh giíi gi÷a c¸c vÕ c©u trong tõng c©u ghÐp t×m ®îc ë bµi tËp 1 .
X¸c ®Þnh chñ ng÷ , vÞ ng÷ trong tõng vÕ c©u .
b) Cã thÓ t¸ch mçi vÕ c©u ghÐp t×m ®îc ë bµi tËp 1 thµnh mét c©u ®¬n ®-
îc kh«ng? V× sao?
C©u 4 ( 3 ®iÓm) ViÕt mét ®o¹n v¨n t¶ l¹i c¸nh ®ång lóa vµo mét buæi s¸ng ®Ñp
trêi.
C©u 5 ( 4 ®iÓm) H×nh ¶nh ngêi mÑ chiÕn sÜ trong kh¸ng chiÕn chèng Mü ®îc
nhµ th¬ B»ng ViÖt gîi t¶ qua nh÷ng c©u th¬ trong bµi MÑ nh sau:
Con bÞ th¬ng , n»m l¹i mét mïa ma
Nhí d¸ng mÑ ©n cÇn mµ lÆng lÏ
Nhµ yªn ¾ng .TiÕng ch©n ®i rÊt nhÑ
Giã tõng håi trªn m¸i l¸ ïa qua .

8
 …
Con xãt lßng , mÑ h¸i tr¸i bëi ®µo
Con nh¹t miÖng cã canh t«m nÊu khÕ
Khoai níng , ng« bung ngät lßng ®Õn thÕ
Mçi ban mai to¶ khãi Êm trong nhµ .
H·y nªu c¶m nhËn cña em vÒ h×nh ¶nh ngêi mÑ chiÕn sÜ qua hai khæ th¬ trªn
C©u 6 ( 6 ®iÓm) Mét buæi ®Õn trêng , mét bçng nghe thÊy tiÕng ve r©m ran
vµ thÊy nh÷ng chïm hoa phîng në ®á . H·y t¶ l¹i c¶nh ®ã vµ c¶m xóc cña em
khi mïa hÌ ®Õn . ®Ò thi häc sinh giái líp 5
m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 7
C©u 1 ( 2 ®iÓm ) X¸c ®Þnh nghÜa cña tõ in nghiªng trong c¸c kÕt hîp tõ díi
®©y råi ph©n chia c¸c nghÜa Êy thµnh nghÜa gècvµ nghÜa chuyÓn :
a) X¬ng sên, sên nói, hÝch vµo sên, sên nhµ, sên xe ®¹p , sên cña b¶n b¸o c¸o,
hë sên, ®¸nh vµo sên ®Þch.
b) MiÖng t¬i cêi, miÖng réng th× sang, h¸ miÖng chê sung, tr¶ nî miÖng,
miÖng b¸t, miÖng giÕng, miÖng tói, vÕt th¬ng ®· kÝn miÖng , nhµ cã 5
miÖng ¨n.
C©u2 ( 3 ®iÓm ) T×m danh tõ, ®éng tõ, tÝnh tõ trong c¸c c©u sau:
N¾ng r¹ng trªn n«ng trêng. Mµu xanh m¬n mën cña lóa ãng lªn c¹nh mµu xanh
®Ëm nh mùc cña nh÷ng ®¸m cãi cao. §ã ®©y, nh÷ng m¸i ngãi cña nhµ héi trêng,
nhµ ¨n, nhµ m¸i nghiÒn cãi,…në nô cêi t¬i ®á.
C©u 3 ( 2 ®iÓm ) Tõng c©u díi ®©y thuéc kiÓuc©u g× ? ( C©u ®¬n hay c©u
ghÐp ):
a) ¸nh n¾ng ban mai tr¶i xuèng c¸nh ®ång vµng ãng, xua tan dÇn h¬i l¹nh mïa
®«ng.
b) Trêi r¶i m©y tr¾ng nh¹t, biÓn m¬ mµng dÞu h¬i s¬ng.
C©u 4 ( 3 ®iÓm) ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n t¶ c¶nh lµng quªvµo mét buæi tra hÌ
lÆng giã.
C©u 5 ( 4 ®iÓm ) Trong bµi “ Bé ®éi vÒ lµng”, nhµ th¬ Hoµng Trung Th«ng cã
viÕt:

C¸c anh vÒ
M¸i Êm nhµvui
TiÕng h¸t c©u cêi C¸c anh vÒ
Rén rµng xãm nhá Tng bõng tríc ngâ,
Líp líp ®µn em hín hë ch¹y theo sau,
MÑ giµ bÞn rÞn ¸o n©u
Vui ®µn con ë rõng s©u míi vÒ.

9
Em h·y cho biÕt : Nh÷ng h×nh ¶nh nµo thÓ hiÖn niÒm vui cña xãm nhá khi bé
®éi vÒ? V× sao c¸c anh bé ®éi ®îc mäi ngêi mõng rì ®ãn chµo nh vËy ?

C©u 6 ( 6 ®iÓm ) Mîn lêi cña mét nh©n vËt trong c©u chuyÖn Cãc kiÖn trêi,
em h·y t¶ l¹i quang c¶nh c¬n ma ®Õn sau nh÷ng ngµy dµi h¹n h¸n vµ niÒm
vui cña v¹n vËt khi ®ã.

§Ò thi häc sinh giái líp 5

m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 8
C©u 1 ( 2 ®iÓm ) T×m tõ tr¸i nghÜa víi mçi tõ sau: thËt thµ, giái giang, cøng
cái, hiÒn lµnh, nhá bÐ, n«ng c¹n, s¸ng sña, thuËn lîi, vui vÎ, cao thîng , cÈn thËn,
siªng n¨ng, nhanh nh¶u, ®oµn kÕt.
C©u 2 ( 3 ®iÓm ) §Æt c©u :
a) Mét c©u cã tõ cña lµ danh tõ .
Mét c©u cã tõ cña lµ quan hÖ tõ .
b) Mét c©u cã tõ hay lµ tÝnh tõ.
Mét c©u cã tõ hay lµ quan hÖ tõ .
C©u 3 ( 2 ®iÓm ) Tõng c©u díi ®©y thuéc kiÓu c©u g× ? ( c©u ghÐp kh«ng
dïng tõ nèi hay c©u ghÐp cã dïng tõ nèi ?) ;
a) TrÇn Thñ §é cã c«ng lín , vua còng ph¶i nÓ.
b) Lóa g¹o quý v× ta ph¶i ®æ må h«i míi lµm ra ®îc .
C©u 4 ( 3 ®iÓm) ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n kÓ l¹i cuéc trß chuyÖn gi÷a em vãi
bè( hoÆc mÑ) vÒ t×nh h×nh häc tËp cña em . §o¹n v¨n cã dïng dÊu ngoÆc kÐp .
C©u 5 ( 4 ®iÓm) Trong bµi th¬ Chó ®i tuÇn cña TrÇn Ngäc , h×nh ¶nh ngêi
chiÕn sÜ ®i tuÇn trong ®ªm khuya thµnh phè ®îc t¶ nh sau:
Trong ®ªm khuya v¾ng vÎ,
Chó ®i tuÇn ®ªm nay
NÐp m×nh díi bãng hµng c©y
Giã ®«ng l¹nh buèt ®«i tay chó råi!
RÐt th× mÆc rÐt ch¸u ¬i !
Chó ®i gi÷ m·i Êm n¬i ch¸u n»m .
§o¹n th¬ nãi vÒ ngêi chiÕn sÜ ®i tuÇn trong hoµn c¶nh thÕ nµo? Hai dßng th¬
cuèi cho ta thÊy ý nghÜa g× s©u s¾c vµ ®Ñp ®Ï ?
C©u 6 ( 6 ®iÓm ) H·y t¶ mét ®ªm tr¨ng ®Ñp trªn quª h¬ng em .

10
 ®Ò thi häc sinh giái líp 5
m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 9
C©u 1 ( 2 ®iÓm) T×m nh÷ng ®¹i tõ ®îc dïng trong c¸c c©u ca dao sau :
a) M×nh vÒ cã nhí ta ch¨ng
Ta vÒ , ta nhí hµm r¨ng m×nh cêi .
b) Ta vÒ ta t¾m ao ta
Dï trong dï ®ôc ao nhµ vÉn h¬n.
C©u 2 ( 3 ®iÓm) XÕp c¸c tõ trong ®o¹n trÝch vµo b¶ng ph©n lo¹i ë díi :
Xu©n ®i häc qua c¸nh ®ång lµng . Trêi m©y x¸m xÞt , ma ng©u r¶ rÝch . §ã
®©y cã bãng ngêi ®i th¨m ruéng hoÆc be bê . Xu©n rãn rÐn bíc trªn con ®êng lÇy léi .
Danh tõ §éng tõ TÝnh tõ Quan hÖ tõ

C©u 3 ( 2 ®iÓm) T×m cÆp quan hÖ tõ hoÆc cÆp tõ h« øng thÝch hîp ®iÒn
vµo chç trèng trong tõng c©u díi ®©y :
a)Nam …kh«ng tiÕnbé…cËu Êy… m¾c thªm nhiÒu khuyÕt ®iÓm n÷a .
b)Bän thùc d©n Ph¸p … kh«ng ®¸p øng … th¼ng tay khñng bè ViÖt Minh h¬n tr-
íc
a) …nã h¸t hay …nã vÏ còng giái.
b) Hoa cóc … ®Ñp … nã … lµ mét vÞ thuèc ®«ng y.
C©u 4 (3 ®iÓm) ViÕt mét ®o¹n v¨n t¶ vÎ ®Ñp cña biÓn vµo mét thêi ®iÓm nµo
®ã trong ngµy .
C©u 5 ( 4 ®iÓm) Trong bµi Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn lng mÑ , nhµ
th¬ NguyÔn Khoa §iÒm viÕt vÒ lêi h¸t ru cÊt lªn tõ tr¸i tim yªu th¬ng cña ngêi
mÑ nh sau:
-Ngñ ngoan a - kay ¬i , ngñ ngoan a – kay hìi
MÑ th¬ng a – kay , mÑ th¬ng bé ®éi
Con m¬ cho mÑ h¹t g¹o tr¾ng ngÇn
Mai sau kh«n lín vung chµy lón s©n …

11
 Theo em , lêi h¸t ru cña ngêi mÑ ®· béc lé nh÷ng ®iÒu g× ®Ñp ®Ï va s©u
s¾c ?
C©u 6 ( 6 ®iÓm ) Líp em chuÈn bÞ bÇu líp trëng . C¸c b¹n ®ang tranh luËn rÊt
s«i næi vÒ ®Ò tµi “ ThÕ nµo lµ mét líp trëng tèt?” B¹n Nhung cho r»ng líp trëng
th× ph¶i häc giái . B¹n H»ng nãi r»ng líp trëng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i häc giái ,
chØ cÇn trung b×nh kh¸ còng ®îc nhng ph¶i nhanh nhÑn , th¸o v¸t . B¹n Hµ cho
r»ng ®iÒu cÇn nhÊt cña mét líp trëng lµ hÕt lßng v× c«ng viÖc cña líp , häc
yÕu , chËm
ch¹p mét tÝ còng ®îc ch¹p mét tÝ còng ®îc … Em h·y tr×nh bµy ý kiÕn cña
m×nh ®Ó tham gia vµo cuéc tranh luËn Êy vµ ghi l¹i.
®Ò thi häc sinh giái líp 5
m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 10
C©u 1 ( 2 ®iÓm) T×m nghÜa cña tõ bông trong tõng trêng hîp sö dông díi ®©y ,
råi ph©n c¸c nghÜa kh¸c nhau cña tõ nµy thµnh hai lo¹i , nghÜa gèc , nghÜa
chuyÓn.
Bông no ; bông ®ãi ; ®au bông ; mõng thÇm trong bông ; bông b¶o d¹ ; ¨n no
ch¾c bông ; sèng ®Ó bông , chÕt mang ®i ; cã g× nãi ngay kh«ng ®Ó bông ; suy
bông ta ra bông ngêi ; tèt bông ; xÊu bông ; miÖng nam m« , bông bå dao g¨m;
th¾t lng buéc bông ; bông ®ãi ®Çu gèi ph¶i bß ; bông mang d¹ ch÷a ; më cê trong
bông ; mét bå ch÷ trong bông .
C©u 2 ( 3 ®iÓm) Gi¶i nghÜa c¸c thµnh ng÷ , tôc ng÷ sau §Æt c©u víi mét trong
nh÷ng thµnh ng÷ , tôc ng÷ nµy:
- M¸u ch¶y ruét mÒm.
- M«i hë r¨ng l¹nh.
- Mét con ngùa ®au c¶ tµu kh«ng ¨n cá .
- ¡n vãc häc hay.
C©u 3 ( 2 ®iÓm) X¸c ®Þnh c¸c vÕ c©u , cÆp tõ h« øng nèi c¸c vÕ c©u trong
tõng c©u ghÐp díi ®©y :
a) MÑ b¶o sao th× con lµm vËy.
b) Häc sinh nµo ch¨m chØ th× häc sinh ®ã ®¹t kÕt qu¶ cao trong häc tËp .
c) Anh cÇn bao nhiªu th× anh lÊy bÊy nhiªu .
d) D©n cµng giµu th× níc cµng m¹nh .
C©u 4 ( 3 ®iÓm) ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n vÒ vÊn ®Ò em tù chän , trong ®o¹n v¨n
cã sö dông c¸c tõ ng÷ lÆp l¹i ®Ó liªn kÕt c©u . ViÕt xong , g¹ch díi c¸c tõ ng÷
®ã .
C©u 5 ( 4 ®iÓm ) NghÜ vÒ n¬i dßng s«ng ch¶y ra biÓn , trong bµi “ Cöa s«ng”
, nhµ th¬ Quang Huy viÕt :
Dï gi¸p mÆt cïng biÓn réng

12
 Cöa s«ng ch¼ng døt céi nguån
L¸ xanh mçi lÇn tr«i xuèng
Bçng… nhí mét vïng nói non.
Em h·y chØ râ nh÷ng h×nh ¶nh nh©n ho¸ ®îc t¸c gi¶ sö dông trong khæ th¬ trªn
vµ nªu ý nghÜa cña nh÷ng h×nh ¶nh ®ã .
C©u 6 ( 6 ®iÓm ) Mét n¨m cã bèn mïa , mïa nµo còng cã nh÷ng vÎ ®Ñp riªng .
H·y miªu t¶ mét c¶nh ®Ñp cña n¬i em ë vµo mét mïa trong n¨m .

®Ò thi häc sinh giái líp 5

m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 11
C©u 1 ( 2 ®iÓm ) ChÐp l¹i do¹n v¨n díi ®©y , sau khi ®· ®Æt dÊu chÊm vµo
nh÷ng vÞ trÝ thÝch hîp ( nhí viÕt hoa ch÷ c¸i ®Çu c©u ):
Rõng nói cßn ch×m ®¾m trong mµn ®ªm trong bÇu kh«ng khÝ ®Çy h¬i Èm
vµ lµnh l¹nh , mäi ngêi ®ang ngon giÊc trong nh÷ng chiÕc ch¨n ®¬n bçng mét
con gµ trèng vç c¸nh phµnh ph¹ch vµ cÊt tiÕng g¸y lanh l¶nh ë ®Çu b¶n tiÕp ®ã ,
r¶i r¸c kh¾p thung lòng , tiÕng gµ g¸y r©m ran mÊy con gµ rõng trªn nói còng
thøc dËy g¸y te te trªn mÊy cµnh c©y cao c¹nh nhµ , ve ®ua nhau kªu ra r¶ ngoµi
suèi , tiÕng chim quèc väng vµo ®Òu ®Òu b¶n lµng ®· thøc dËy .
C©u 2 ( 3 ®iÓm ) Em ®äc bµi T×nh quª h¬ng ( TiÕng ViÖt 5 tËp 2 trang 101 ) .
Dùa vµo néi dung bµi v¨n , em h·y viÕt tiÕp mét vÕ c©u vµo chç trèng ®Ó t¹o
nªn c©u ghÐp
a) V× n¬i ®©y lµ quª cha ®Êt tæ cña t«i nªn …
b) Tuy thêi gian ®· lïi xa nhng …
c) Ch¼ng nh÷ng t«i nhí nh÷ng mãn ¨n ngon cña quª nhµ mµ …
d) NÕu ta kh«ng cã mét t×nh yªu m·nh liÖt ®èi víi quª h¬ng th× …
C©u 3 (2 ®iÓm ) T×m cÆp tõ h« øng thÝch hîp ®iÒn vµo chç trèng :
a) Nã … vÒ ®Õn nhµ , b¹n nã … gäi ®i ngay.
b) Giã … to , con thuyÒn … lít nhanh trªn mÆt biÓn.
c) T«i ®i … nã còng ®I theo …
d) T«i nãi …, nã còng nãi…
C©u 4 ( 3 ®iÓm ) ViÕt ®o¹n v¨n nãi vÒ ngêi b¹n th©n cña em ; trong ®o¹n v¨n cã
dïng ®¹i tõ hoÆc tõ ng÷ ®ång nghÜa ®Ó thay thÕ tõ ng÷ dïng ë c©u ®øng tríc . (
ViÕt xong , g¹ch díi c¸c tõ ng÷ dïng ®Ó thay thÕ ®ã ) .
C©u 5 ( 4 ®iÓm ) Trong bµi Nhí ViÖt B¾c ( TiÕng ViÖt 3 , tËp 1 ) , nçi nhí
cña ngêi c¸n bé vÒ xu«i ®îc nhµ th¬ Tè H÷u gîi t¶ nh sau :

13
 Ta vÒ m×nh cã nhí ta
Ta vÒ , ta nhí nh÷ng hoa cïng ngêi .
Rõng xanh hoa chuèi ®á t¬i
§Ìo cao n¾ng ¸nh dao gµi th¾t lng .
Ngµy xu©n m¬ në tr¾ng rõng
Nhí ngêi ®an nãn chuèt tõng sîi giang…
Em h·y cho biÕt : Ngêi c¸n bé vÒ xu«i nhí nh÷ng g× ë chiÕn khu ViÖt B¾c ?
Nçi nhí Êy béc lé t×nh c¶m g× ë ngêi c¸n bé ?
C©u 6 ( 6 ®iÓm) Em bÞ èm , ngêi lu«n bªn em ®éng viªn , ch¨m sãc , lo cho em
uèng tõng viªn thuèc , ¨n tõng th×a ch¸o , mÊt ¨n mÊt ngñ v× em lµ mÑ .H·y h×nh
dung vµ t¶ l¹i mÑ kÝnh yªu cña em lóc ch¨m sãc em bÞ èm .
®Ò thi häc sinh giái líp 5
m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 12
C©u 1: ( 2 ®iÓm ) Kh«i phôc dÊu chÊm ë vÞ trÝ thÝch hîp trong ®o¹n v¨n sau
råi chÐp l¹i ®o¹n v¨n( Nhí viÕt hoa ch÷ c¸i ®Çu c©u) :
BiÓn rÊt ®Ñp buæi s¸ng, n¾ng sím trµn trªn mÆt biÓn s¸ng trong nh tÊm th¶m
khæng lå b»ng nhäc th¹ch nh÷ng c¸nh buåm tr¾ng trªn biÓn ®îc n¾ng sím chiÕu
vµo s¸ng rùc lªn, nh ®µn bím tr¾ng lîn gi÷a trêi xanh.
C©u 2 ( 3 ®iÓm ) H·y ®Æt mét c©u kÓ, mét c©u hái, mét c©u c¶m vµ dïng
nh÷ng dÊu c©u thÝch hîp.
C©u 3 ( 2 ®iÓm ) T×m tõ ng÷ thÝch hîp (trong ngoÆc ®¬n ë cuèi bµi ) ®Ó
®iÒn vµo chç trèng trong ®o¹n trÝch sau:
S«ng H¬ng lµ mét bøc tranh phong c¶nh khæ dµi mµ mçi ®o¹n , mçi khóc ®Òu
cã vÎ ®Ñp riªng cña nã. Cø mçi mïa hÌ tíi , …..bçng thay chiÕc ¸o xanh h»ng ngµy
b»ng d¶i lôa ®µo öng hång c¶ phè phêng.
( dßng s«ng , S«ng H¬ng, H¬ng Giang)
C©u4 ( 3 ®iÓm) §Æt c©u:
a) C©u cã dÊu phÈy ë bé phËn chñ ng÷.
b) C©u cã dÊu phÈy ë bé phËn vÞ ng÷.
c) C©u cã dÊu phÈy ë gi÷a tr¹ng ng÷ vµ côm chñ vÞ.
d) C©u cã dÊu phÈy ë gi÷a hai vÕ cña c©u ghÐp.
C©u 5 (4 ®iÓm ) Trong bµi §Êt níc, nhµ th¬ NguyÔn §×nh Thi cã viÕt:
Níc chóng ta ,
Níc nh÷ng ngêi cha bao giê khuÊt
§ªm ®ªm r× rÇm trong tiÕng ®Êt
Nh÷ng buæi ngµy xa väng nãi vÒ.
Em hiÓu nh÷ng c©u th¬ trªn nh thÕ nµo ? Hai dßng th¬ cuèi muèn nh¾c nhë
ta ®iÒu g× ?

14
C©u6 ( 6 ®iÓm ) Bªn ¸nh ®Ìn khuya , c« gi¸o vÉn miÖt mµi chÊm bµi cho c¸c
em .H·y t¶ l¹i c« gi¸o em lóc ®ã.

®Ò thi häc sinh giái líp 5

m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 13
C©u 1 ( 2 ®iÓm ) §iÒn dÊu phÈy hoÆc dÊu chÊm phÈy vµo « trèng trong c©u
sau.Nãi râ v× sao em chän dÊu c©u Êy.
M¬i mêi l¨m n¨m n÷a th«i , c¸c em sÏ thÊy còng díi ¸nh tr¨ng nµy, dßng th¸c níc
®æ xuèng lµm ch¹y m¸y ph¸t ®iÖn ë gi÷a biÓn réng, cê ®á sao vµng phÊp phíi
bay trªn nh÷ng con tµu lín.
C©u2 ( 3 ®iÓm ) §Æt c©u :
a) C©u cã mét dÊu phÈy.
b) C©u cã hai dÊu phÈy.
c) C©u cã ba dÊu phÈy.
C©u 3 (2 ®iÓm ) C¸c c©u díi ®©y cã chç dïng sai tõ ®Ó nèi. Em h·y ch÷a l¹i cho
®óng:
Cha vµo ®Õn nhµ , th»ng TuÊn ®· l¸u t¸u kh«ng ra lêi :
- §i t¾m, ®i t¾m ®i.
- T¾m µ ? T«i thèt lªn sung síng .
- Mau lªn, bän th»ng T©n ®i hÕt råi .
V× t«i chît nhí ra :
- MÑ tí kh«ng cho tí ®i ch¬i.

C©u 4 ( 3 ®iÓm ) §o¹n trÝch díi ®©y dïng sai mét sè dÊu c©u . ChÐp l¹i ®o¹n
trÝch nµy , sau khi ®· söa c¸c dÊu c©u dïng sai.
Mét h«m t«i vµo c«ng viªn , ®em theo mét quyÓn s¸ch hay råi m·i mª ®äc . §Õn
lóc ngoµi phè l¸c ®¸c lªn ®Ìn , t«i míi ®øng dËy bíc ra cæng . Bçng t«i dõng l¹i .
Sau bôi c©y, t«i nghe tiÕng mét em bÐ ®ang khãc.Bíc l¹i gÇn, t«i hái :
-Nµy, em lµm sao thÕ !
Em ngÈng ®Çu nh×n t«i, ®¸p :
- Em kh«ng sao c¶?

15
 - ThÕ, t¹i sao khãc ! Em ®i vÒ th«i? Trêi tèi råi, c«ng viªn s¾p ®ãng cöa
®Êy.
- Em kh«ng vÒ ®îc ?
- T¹i sao.Em èm ph¶i kh«ng.
- Kh«ng ph¶i, em lµ lÝnh g¸c ?
- Sao l¹i lµ lÝnh g¸c ! G¸c g× !
- å, thÕ anh kh«ng hiÓu hay sao.
C©u 5 ( 4 ®iÓm ) §äc hai khæ th¬ trong bµi H¬ng nh·n cña t¸c gi¶ TrÇn Kim
Dòng:
Ngµy «ng trång nh·n
Ch¸u cßn bÐ th¬
V©ng lêi «ng dÆn
Ch¸u tíi ch¸u che.
…
Nay mïa qu¶ chÝn
Th¬m h¬ng nh·n lång
Ch¸u ¨n nh·n ngät
Nhí «ng vun trång.
Em cã nhËn xÐt g× vÒ h×nh ¶nh ngêi ch¸u qua hai khæ th¬ trªn.
C©u 6 (6 ®iÓm ) Sèng trong c¶nh c« ®¬n tñi cùc , c« TÊm ®· coi c¸ bèng nh
mét ngêi b¹n th©n . H»ng ngµy, c« bít phÇn c¬m Ýt ái cña m×nh ®Ó dµnh cho c¸
bèng.
Em h·y t¶ niÒm vui cña c« TÊm cïng c¸ bèng khi gÆp nhau vµ nçi ®au xãt cña
c« TÊm khi mÊt ngêi b¹n th©n Êy.

16
 ®Ò thi häc sinh giái líp 5
m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 14
C©u 1 ( 2 ®iÓm ) §iÒn dÊu phÈy hoÆc dÊu hai chÊm vµo « trèng trong c©u
sau. Nãi râ v× sao em chän ®iÒn dÊu c©u Êy.
Råi nh÷ng c¶nh tuyÖt ®Ñp cña ®Êt níc hiÖn ra c¸nh ®ång víi nh÷ng ®µn
tr©u thung th¨ng gÆm cá , dßng s«ng víi nh÷ng ®oµn thuyÒn ngîc xu«i.
C©u 2 ( 3 ®iÓm ) §Æt c©u :
a) C©u cã dÊu hai chÊm dïng ®Ó b¸o hiÖu lêi tiÕp theo lµ lêi nãi trùc tiÕp cña
ngêi kh¸c ®îc dÉn l¹i .
b) C©u cã hai dÊu chÊm dïng ®Ó b¸o hiÖu lêi tiÕp theo lµ lêi gi¶i thÝch ,
thuyÕt minh .
C©u 3 ( 2 ®iÓm )§Æt dÊu ngoÆc kÐp vµo vÞ trÝ thÝch hîp trong tõng ®o¹n trÝch sau
:
a) Cuèi cïng , Chim Gâ KiÕn ®Õn nhµ Gµ . B¶o Gµ Choai ®i t×m MÆt Trêi ,
Gµ Choai nãi : §Õn mai b¸c ¹ . B¶o Gµ M¸i , Gµ M¸i míi ®Î trøng xong kªu
lªn : MÖt ! MÖt l¾m , mÖt l¾m !
b) §Çu n¨m häc , B¾c ®îc bè ®a ®Õn trêng . Bè cËu nãi víi thÇy gi¸o : Xin
thÇy kiªn nhÉn , thËt kiªn nhÉn , v× con t«i tèi d¹ l¾m . Tõ ®ã , cã ngêi gäi
B¾c lµ Tèi d¹ . B¾c kh«ng giËn vµ quyÕt tr¶ lêi b»ng viÖc lµm .
C©u 4 ( 3 ®iÓm ) §iÒn dÊu phÈy vµo vÞ trÝ thÝch hîp trong c¸c c©u cña ®o¹n trÝch
sau :
Trêng míi x©y trªn nÒn ng«i trêng lîp l¸ cò . Nh×n tõ xa nh÷ng m¶ng têng vµng
ngãi ®á nh nh÷ng ¸nh hoa lÊp lã trong c©y . Em bíc vµo líp võa bì ngì võa thÊy
quen th©n . Têng v«i tr¾ng c¸nh cöa xanh bµn ghÕ gç xoan ®µo næi v©n nh lôa …
C¶ dÕn chiÕc thíc kÎ chiÕc bót ch× sao còng ®¸ng yªu ®Õn thÕ!
C©u 5 ( 4 ®iÓm Trong bµi NghÖ nh©n B¸t Trµng, nhµ th¬ Hå Minh Hµ t¶ nÐt bót vÏ
cña c« g¸i lµm ®å gèm nh sau :
Bót nghiªng lÊt phÊt h¹t ma
Bót chao gîn nícT©y Hå l¨n t¨n

17
Hµi hoµ ®êng nÐt hoa v¨n
D¸ng em, d¸ng cña nghÖ nh©n B¸t Trµng.
§o¹n th¬ gióp em c¶m nhËn ®îc nÐt bót tµi hoa cña ngêi nghÖ nh©n B¸t Trµng nh thÕ
nµo ?
C©u 6 ( 6 ®iÓm ) Em m¬ íc lín lªn sÏ chÕ t¹o ra mét ®å vËt víi nh÷ng tÝnh n¨ng ®Æc
biÖt , ®em l¹i nhiÒu lîi Ých cho con ngêi . H·y tëng tîng vµ viÕt bµi v¨n miªu t¶ l¹i ®å
vËt Êy.

®Ò thi häc sinh giái líp 5

m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 15
C©u 1 ( 3 ®iÓm ) a Cho c¸c tõ sau: Nói ®åi, rùc rì, chen chóc, vên, dÞu dµng, thµnh
phè, ,¨n, ®¸nh ®Ëp. H·y s¾p xÕp c¸c tõ trªn thµnh hai nhãm: Dùa vµo cÊu t¹o,d ùa vµo
tõ lo¹i.
b) Cho ®o¹n v¨n: Chó chuån chuån níc tung c¸nh bay vät lªn.C¸i bãng chó nhá xÝu lít
nhanh trªn mÆt hå.MÆt hå tr¶i réng mªnh m«ng vµ lÆng sãng.
- T×m tõ ®¬n , tõ ghÐp , tõ l¸y trong c¸c c©u trªn.
- T×m danh tõ, ®éng tõ, tÝnh tõ trong c¸c c©u trªn.
C©u 2( 2 ®iÓm) X¸c ®Þnh c¸c bé phËn chñ ng÷, vÞ ng÷, tr¹ng ng÷ trong mçi c©u sau:
a) S¸ng sím, bµ con c¸c th«n ®· nêm nîp ®æ ra ®ång.
b) §ªm Êy, bªn bÕp löa hång, ba ngêi ngåi ¨n c¬m víi thÞt gµ rõng.
c) Sau nh÷ng c¬n ma xu©n, mét mµu xanh non ngät ngµo, th¬m m¸t tr¶i ra mªnh
m«ng trªn kh¾p c¸c sên ®åi.
d) §øng trªn mui v÷ng ch¾c cña chiÕc xuång m¸y, ngêi nhanh tay cã thÓ víi lªn h¸i
®îc nh÷ng tr¸i c©y trÜu xuèng tõ hai phÝa cï lao.
C©u 3 ( 3 ®iÓm ) ChØ ra chç sai ë mçi c©u díi ®©y vµ viÕt l¹i cho ®óng ng÷ ph¸p:
a) Tuy vên nhµ em nhá bÐ vµ kh«ng cã c©y ¨n qu¶.
b)H×nh ¶nh ngêi dòng sÜ mÆc ¸o gi¸p, ®éi mò s¾t, vung roi s¾t x«ng th¼ng vµo
qu©n giÆc.
b) V× mÑ bÞ èm nªn mÑ lµm viÖc qu¸ søc,
C©u4 (2 ®iÓm ) Trong ®o¹n v¨n díi ®©y ,cã 4 dÊu phÈy bÞ ®Æt sai vÞ trÝ.ChÐp l¹i
®o¹n v¨n , sau khi ®· söa c¸c dÊu phÈy dïng sai.
Nhµ t«i ë c¸ch Hå G¬m kh«ng xa.Tõ trªn g¸c cao, nh×n xuèng, hå nh mét chiÕc g¬ng
bÇu dôc lín, s¸ng long lanh.CÇu Thª Hóc mµu son, cong cong nh con t«m, dÉn vµo ®Òn
Ngäc S¬n.M¸i ®Òn lÊp lã, bªn gèc ®a giµ, rÔ , l¸ xum xuª.Xa mét chót, lµ Th¸p Rïa, t-
êng rªu cæ kÝnh, x©y trªn gß ®Êt cá mäc xanh um.

18
C©u 5 ( 4 ®iÓm ) Trong bµi NghÖ nh©n B¸t Trµng, nhµ th¬ Hå Minh Hµ t¶ nÐt bót
vÏ cña c« g¸i lµm ®å gèm nh sau :
Bót nghiªng lÊt phÊt h¹t ma
Bót chao gîn nícT©y Hå l¨n t¨n
Hµi hoµ ®êng nÐt hoa v¨n
D¸ng em, d¸ng cña nghÖ nh©n B¸t Trµng.
§o¹n th¬ gióp em c¶m nhËn ®îc nÐt bót tµi hoa cña ngêi nghÖ nh©n B¸t Trµng nh thÕ
nµo ?
C©u 6(6 ®iÓm ) Thêi th¬ Êu cña em g¾n víi nh÷ng kØ niÖm vÒ mét ng«I nhµ, mét
gãc phè, mét m¶nh vên, mét con s«ng, con suèi, mét con ®êng, mét khu vên .Em h·y
viÕt bµi v¨n miªu t¶ mét trong nh÷ng c¶nh vËt ®ã.
®Ò thi häc sinh giái líp 5
m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 16

C©u 1 (2 ®iÓm )XÕp c¸c tõ: Ch©m chäc, chËm ch¹p, mª mÈn, mong ngãng, nhá nhÑ, mong mái, t¬i
tèt, ph¬ng híng, v¬ng vÊn, t¬i t¾n, vµo hai cét sau:
Tõ l¸y Tõ ghÐp

C©u 2( 3 ®iÓm) Dùa vµo cÊu t¹o, cho biÕt c¸c c©u sauthuåc kiÓu c©u g× ? X¸c ®Þng
chøc n¨ng ng÷ ph¸p( TN-CN-VN) cña tõng c©u:
a) §Õn giê ra ch¬i,häc trß ng¹c nhiªn nh×n tr«ng: Hoa në lóc nµo mµ bÊt ngê d÷ vËy!
b) §ã ®©y, ¸nh löa hång bËp bïng trªn c¸c bÕp.
c) Ngoµi ®ång, lóa xanh m¬n mën.
d) Sau tiÕng chu«ng cña ng«i chïa cæ mét lóc sau, tr¨ng ®· nh« lªn khái rÆng
e) 뮩y, giã biÓn thæi vÒ thÊy dÔ chÞu.
f) Trªn cét cê, l¸ cê Tæ quèc phÊp phíi tung bay.
C©u 3 (3 ®iÓm ) X¸c ®Þnh c¸c bé phËn tr¹ng ng÷, chñ ng÷, vÞ ng÷ trong mçi c©u sau:
a)Nhê cã b¹n bÌ gióp dì, b¹n Hoµ ®· cã nhiÒu tiÕn bætong häc tËp vµ tu dìng b¶n th©n.
b)§ªm ©ý, bªn bÕp löa hång, c¶ nhµ ngåi luéc b¸nh chng, trß chuyÖn ®Õn s¸ng.
c)Vµo mét ®ªm cuèi xu©n 1947, kho¶ng hai giê s¸ng, trªn ®êng ®i c«ng t¸c, B¸c Hå
®Õn nghØ ch©n ë mét nhµ bªn ®êng.
d) C¸i h×nh ¶nh trong t«i vÒ c«, ®Õn b©y giê ,vÉn cßn râ nÐt.
C©u4 (2 ®iÓm) Trong c¸c c©u díi ®©y, c©u nµo cã dÊu g¹ch ngang dïng sai? ChÐp l¹i
c¸c c©u nµy, sau khi ®· söa c¸c dÊu g¹ch ngang dïng sai.
D¾t xe ra cöa, t«i lÔ phÐp tha:

19
 - Tha ba- con xin phÐp ®i häc nhãm.
Ba t«i mØm cêi:
-ê,nhí vÒ sím- nghe con!
Kh«ng biÕt ®©y lµ lÇn thø bao nhiªu- t«i ®· nãi dèi ba.Mçi lÇn nãi dèi- t«i
®Òu ©n hËn- nhng råi l¹i tÆc lìi cho qua.
C©u5 (4 ®iÓm) Trong bµi Thî rÌn , nhµ th¬ Kh¸nh Nguyªn viÕt:
Lµm thî rÌn mïa hÌ cã nùc
Quai mét trËn, níc tu õng ùc
Hai vai trÇn bãng nhÉy må h«i
Còng cã khi thÊy thë qua tai.

Lµm thî rÌn vui nh diÔn kÞch

R©u b»ng than mäc lªn b»ng thÝch
NghÞch ë ®©y giµ trÎ nh nhau
Nªn nô cêi nµo cã t¾t ®©u.
§o¹n th¬ gióp em hiÓu vÒ ngêi thî rÌn vµ c«ng viÖc cña hä ra sao ?
C©u6 (6 ®iÓm ) Em h·y tëng tîng vµ t¶ l¹i biÓn vµo mét buæi s¸ng ®Ñp trêi víi t©m
tr¹ng vui síng cña ngêi con lÇn ®Çu tiªn ®îc cha cho ®i nghØ ë biÓn.

20
 ®Ò thi häc sinh giái líp 5
m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 17

C©u1 ( 3®iÓm) a)H·y chØ ra danh tõ, ®éng tõ, tÝnh tõ trong c©u sau:
Ngay thÒm l¨ng, mêi t¸m c©y v¹n tuÕ tîng trng cho mét ®oµn qu©n danh dù
®øng trang nghiªm.
b)§Æt mét c©u trong ®ã cã chñ ng÷ lµ tÝnh tõ.
C©u 2 (2 ®iÓm ) X¸c ®Þnh râ hai kiÓu tõ ghÐp( tõ ghÐp cã nghÜa ph©n lo¹i vµ
tõ ghÐp cã nghÜa tæng hîp) trong sè c¸c tõ sau: Nãng báng, nãng ran, nãng nùc,
nãng gi·y, l¹nh to¸t, l¹nh ng¾t, l¹nh gi¸.
C©u3( 3 ®iÓm) X¸c ®Þnh c¸c bé phËn chñ ng÷, vÞ ng÷, tr¹ng ng÷ trong mçi c©u
sau:
a) Trong ®ªm tèi mÞt mung, trªn dßng s«ng mªnh m«ng, chiÕc suång cña m¸
B¶y chë th¬ng binh lÆng lÏ tr«i.
b) Ngoµi ®êng, tiÕng ma r¬i lép ®ép, tiÕng ch©n ngêi ch¹y lÐp nhÐp.
c) R¶i r¸c kh¾p thung lòng, tiÕng gµ g¸y r©m ran.
C©u4( 2 ®iÓm) Chän tõ thÝch hîp trong c¸c tõ sau ®Ó ®iÒn vµo chç trèng:trÎ
con, trÎ em, trÎ m¨ng, trÎ trung.
a) Ch¨m sãc bµ mÑ vµ…
b) Mét kÜ s…, võa rêi ghÕ nhµ trêng.
c) TÝnh t×nh cßn…qu¸.
d) N¨m m¬i tuæi, chø cßn…g×.
C©u5(4 ®iÓm) Nãi vÒ nh©n vËt chÞ Sø ( ngêi phô n÷ anh hïng trong kh¸ng
chiÕn chèng MÜ), trong t¸c phÈm Hßn §Êt cña nhµ v¨n Anh §øc cã ®o¹n viÕt:
ChÞ Sø yªu biÕt bao nhiªu c¸i chèn nµy,n¬i chÞ oa oa cÊt tiÕng khãc ®Çu tiªn,
n¬i qu¶ ngät tr¸i sai ®· th¾m hång da dÎ chÞ. ChÝnh t¹i n¬i nµy, mÑ chÞ ®· h¸t ru
chÞ ngñ. Vµ ®Õn lóc lµm mÑ, chÞ l¹i h¸t ru con nh÷ng c©u h¸t ngµy xa…
§äc ®o¹n v¨n trªn, em hiÓu ®îc v× sao chÞ Sø rÊt yªu quÝ vµ g¾n bã víi quª h-
¬ng?

21
C©u6 (6 ®iÓm ) Mét h«m em ra vên sím vµ t×nh cê nghe dîc cuéc chuyÖn trß
cña c©y non bÞ bÎ g·y ngän kh«ng ®îc ch¨m sãc víi mét chó sÎ nhá. H·y tëng tîng
vµ ghi l¹i cuéc ®èi tho¹i ®ã.

®Ò thi häc sinh giái líp 5

m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 18

C©u1 (3 ®iÓm) a) XÕp c¸c tõ sau thµnh cÆp tõ tr¸i nghÜa: cêi, gän gµng, míi,
hoang phÝ, ån µo, khÐo, ®oµn kÕt, nhanh nhÑn, bõa b·i, khãc, lÆng lÏ, chia rÏ,
chËm ch¹p, vông, tiÕt kiÖm, cò.
b)T¹o 2 tõ ghÐp cã nghÜa ph©n lo¹i, 2 tõ ghÐp cã nghÜa tæng hîp, mét tõ l¸y
tõ mçi tiÕng sau: nhá, s¸ng, l¹nh.
C©u 2 (2 ®iÓm) §Æt c©u cã c¸ cÆp quan hÖ tõ sau :
NÕu…th×… … cµng…cµng…
V×…nªn… Së dÜ…lµ v×….
C©u 3(2 ®iÓm) X¸c ®Þnh bé phËn chñ ng÷ vµ bé phËn vÞ ng÷ trong mçi c©u sau:
a) TiÕng c¸ quÉy tòng to½ng x«n xao quanh m¹n thuyÒn.
b) Nh÷ng chó gµ nhá nh nh÷ng hßn t¬ l¨n trßn trªn b·i cá .
c) Häc qu¶ lµ khã kh¨n , vÊt v¶ .
C©u 4 ( 3 ®iÓm ) Ng¾t ®o¹n sau thµnh nh÷ng c©u ®óng ng÷ ph¸p vµ ®Æt dÊu
chÊm cuèi mçi c©u . ViÕt hoa ch÷ c¸i dÇu c©u :
S«ng n»m uèn khóc gi÷a lµng råi l¹i ch¹y bÊt tËn nh÷ng hµng tre xanh ch¹y däc
theo bê s«ng chiÒu chiÒu , khi ¸nh hoµng h«n bu«ng xuèng , em l¹i ra s«ng hãng
m¸t trong sù yªn lÆng cña dßng s«ng , em nghe râ c¶ tiÕng th× thµo cña hµng tre
xanh vµ lßng em trë nªn th¶nh th¬i , trong s¸ng v« cïng .
C©u 5 ( 4 ®iÓm ) Trong bµi sang n¨m con lªn b¶y, nhµ th¬ Vò §×nh Minh cã
viÕt :
§i qua thêi Êu th¬
Bao ®iÒu bay ®I mÊt
ChØ cßn trong ®êi thËt
TiÕng ngêi nãi víi con
H¹nh phóc khã kh¨n h¬n
Mäi ®iÒu con ®· thÊy

22
 Nhng lµ con giµnh lÊy
Tõ hai bµn tay con.
Qua ®o¹n th¬, t¸c gi¶ muèn nãi víi con ®iÒu g× khi con lín lªn vµ tõ gi· thêi Êu
th¬ .
C©u 6 ( 6 ®iÓm ) Tuæi th¬ , em kh«ng chØ ®îc sèng trong t×nh th¬ng cña cha
mÑ vµ cßn lín lªn trong lêi ru ªm ¸i vµ nh÷ng c©u chuyÖn cæ tÝch ngät ngµo cña
bµ . H·y t¶ l¹i h×nh d¸ng th©n th¬ng cña bµ khi ®ang kÓ chuyÖn cho em nghe.

®Ò thi häc sinh giái líp 5

m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 19

C©u 1( 3 ®iÓm) a) T¹o mét tõ ghÐp, mét tõ l¸y chØ mµu s¾c tõ mçi tiÕng
sau:Xanh, ®á, tr¾ng , vµng, ®en.
b) GhÐp c¸c tiÕng ë mçi dßng sau ®Ó t¹o nªn nh÷ng tõ ghÐp cã
nghÜa tæng hîp: - QuÇn , ¸o, kh¨n , mò.
- Gian, ¸c, hiÓm, ®éc.
C©u2( 2 ®iÓm) Mét b¹n viÕt nh÷ng c©u díi ®©y.Theo em, c¸ch diÔn ®¹t trong
c¸c c©u nµy®· hîp lÝ cha? V× sao?
a) B¹nDòng lóc th× hiÒn lµnh, lóc th× ch¨m chØ.
b) Anh bé ®éi bÞ hai vÕt th¬ng: mét vÕt th¬ng ë c¸nh tay, métvÕt th¬ng ë
§iÖn Biªn Phñ.
C©u3(2 ®iÓm) X¸c ®Þnh c¸c bé phËn chñ ng÷, vÞ ng÷, tr¹ng ng÷ trong ®o¹n v¨n
sau:
“ Håi cßn ®i häc, H¶i rÊt say mª ©m nh¹c.Tõ c¸i c¨n g¸c nhá cña m×nh, H¶i cã
thÓ nghe thÊy tÊt c¶ c¸c ©m thanh n¸o nhiÖt, ån ¶ cña thµnh phè thñ ®«.”
C©u4 (3®iÓm) ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n(5 ®Õn 7 c©u) nãi vÒ mïa xu©n, trong ®ã
cã sö dông mét c©u hái, mét c©u kÓ, mét c©u c¶m, mét c©u cÇu khiÕn.
C©u 5(4 ®iÓm) Trong bµi Con cß, nhµ th¬ ChÕ Lan Viªn viÕt vÒ lêi ru cña ngêi
mÑ nh sau:
Mai kh«n lín con theo cß ®i häc,
C¸nh tr¾ng cß bay theo gãt ®«I ch©n.
Lín lªn,lín lªn, lín lªn…
Con lµm g× ?
Con lµm thi sÜ.
C¸nh cß tr¾ng l¹i bay hoµi kh«ng nghØ,
Tríc hiªn nhµ

23
 Vµ trong h¬i m¸t c©u v¨n.
H·y nªu nh÷ng suy nghÜ cña em vÒ h×nh ¶nh con cß trong ®o¹n th¬ trªn.
C©u6 (6 ®iÓm ) KÓ mét c©u chuyÖn cã t×nh tiÕt bÊt ngê, g©y cho em xóc
®éng vÒ nh÷ng con ngêi sèng ®Ñp, biÕt v× ngêi kh¸c.

®Ò thi häc sinh giái líp 5

m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 20

C©u 1(3 ®iÓm) Cho c¸c tõ : m¶i miÕt, xa x«i, xa l¹, ph¼ng lÆng, ph¼ng phiu,
mong ngãng, mong mái, m¬ mµng, m¬ méng.
a) XÕp nh÷ng tõ trªn lµm hai nhãm : Tõ ghÐp, tõ l¸y.
b) Cho biÕt tªn gäi cña kiÓu tõ ghÐp vµ kiÓu tõ l¸y ë mçi nhãm trªn.
C©u2 ( 2 ®iÓm ) Ch÷a l¹i c©u sai díi ®©y b»ng hai c¸ch( chØ ®îc thay ®æi
nhiÒu nhÊt hai tõ ë mçi c©u)
a) V× sãng to nªn thuyÒn kh«ng bÞ ®¾m.
b) Tuy Minh ®au ch©n nhng b¹n ph¶I nghØ häc.
C©u 3( 3 ®iÓm) Cho c¸c tõ : b¸nh dÎo, b¸nh níng, b¸nh cèm, b¸nh nÕp, b¸nh r¸n,
b¸nh ngät, b¸nh mÆn, b¸nh cuèn, b¸nh gai lµ tõ ghÐp lo¹i g×. T×m c¨n cø ®Ó chia
c¸c tõ ghÐp ®ã thµnh ba nhãm.
C©u 4(2 ®iÓm) ViÕt l¹i ®o¹n v¨n sau vµ dïng dÊu chÊm, dÊu phÈy cho ®óng
chç:
“ MÆt tr¨ng trßn to vµ ®átõ tõ lªn ë ch©n tríiau rÆng tre ®en cña lµng xa mÊy
sîi d©y cßn v¾t ngang quamçi lóc mét m¶nh dÈnåi ®øt h¼n trªn qu·ng ®ång réng
c¬n giã nhÑ hiu hiu ®a l¹i thoang tho¶ngmïi h¬ng th¬m m¸t.”
C©u 5 (4 ®iÓm) §äc nh÷ng khæ th¬ sau trong bµi Ngìng cöa cña nhµ th¬ Vò
QuÇn Ph¬ng :

N¬i nµy ai còng quen N¬i bè mÑ ngµy ®ªm N¬i nµy ®· ®a t«i
Ngay tõ thêi tÊm bÐ Lóc nµo qua còng véi, Buæi ®Çu tiªn ®Õn líp
Khi tay bµ, tay mÑ N¬i b¹n bÌ ch¹y tíi Nay con ®êng xa t¾p,
Cßn d¾t vßng ®i men. Thêng lóc nµo còng vui. VÉn ®ang chê t«i ®i.

24
 H×nh ¶nh Ngìng cöa cña ng«i nhµ trong mçi khæ th¬ trªn gîi cho em nghÜ
®Õnnh÷ng ®iÒu g× ®Ñp ®Ï vµ s©u s¾c?
C©u 6 (6 ®iÓm) NhiÒu n¨m th¸ng ®· tr«i qua nhng m·i m·I Giu-li-Ðt-ta kh«ng
bao giê quªn Ma- ri -«, kh«ng bao giê quªn c©u chuyÖn vÒ ngêi b¹n ®· nhêng sù
sèng cho m×nh trong mét vô ®¾m tµu khñng khiÕp. Thay lêi Giu- li-Ðt-ta. Em
h·y kÓ l¹i c©u chuyÖn Mét vô ®¾m tµu nh mét håi tëng.

®Ò thi häc sinh giái líp 5

m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 21

C©u1 (3 ®iÓm) Cho c¸c tõ :Xanh x¸m, thÝch thó, lêi lÏ, niÒm në, niÒm vui, nãng
n¶y, yªu th¬ng, ªm Êm, lîi Ých, hê, giËn, nghÜ ngîi.
a) Dùa vµo cÊu t¹o, h·y s¾p xÕp c¸c tõ trªn thµnh ba nhãm. ®Æt tªn cho mçi
nhãm.
b) Dùa vµo tõ lo¹i, h·y s¾p xÕp c¸c tõ trªn thµnh ba nhãm.§Æt tªn cho mçi
nhãm.
C©u 2 (3 ®iÓm) Cho c©u sau :
Råi lÆng lÏ, tõ tõ, khã nhäc mµ thanh th¶n, hÖt nh m¶nh tr¨ng nhá xanh non mäc
trong ®ªm, c¸i ®Çu chó ve lã ra, chui dÇn khái x¸c bä ve.
a) ) C©u trªn thuéc kiÓu c©u g×?
b) X¸c ®Þnh thµnh phÇn ng÷ ph¸p cña c©u.
C©u3 (3 ®iÓm) Em h·y nªu sù hiÓu biÕt cña m×nh vÒ ý nghÜa tõng c©u tôc
ng÷, ca dao sau :
a) Häc thÇy kh«ng tµy häc b¹n.
b) Mét con ngùa ®au c¶ tµu kh«ng ¨n cá.
c) §ãi cho s¹ch, r¸ch cho th¬m.
d) Häc mét, biÕt mêi.
C©u4 ( 4 ®iÓm) NghÜ vÒ n¬i dßng s«ng ch¶y ra biÓn, trong bµi Cöa s«ng, nhµ
th¬ Quang Huy viÕt :
Dï gi¸p mÆt cïng biÓn réng.
Cöa s«ng ch¼ng døt céi nguån
L¸ xanh mçi lÇn tr«i xuèng
Bçng…. Nhí mét vïng nói non.

25
 Em h·y chØ râ nh÷ng h×nh ¶nh nh©n ho¸ ®îc t¸c gi¶ sö dông trong khæ th¬ trªn
vµ nªu ý nghÜa cña nh÷ng h×nh ¶nh ®ã.
C©u5(6 ®iÓm) Em cã c¶m nghÜ g× vÒ cuéc giao lu v¨n , to¸n tuæi th¬ lÇn nµy
nÕu em ®¹t gi¶i cao? H·y viÕt bµi v¨n kho¶ng 20 ®Õn 25 dßng ®Ó nãi vÒ
®iÒu ®ã.

®Ò thi häc sinh giái líp 5

m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 22

C©u 1( 3 ®) .C¨n cø cvµo nghÜa, h·y xÕp c¸c tõ sau thµnh 4 nhãm vµ nªu chñ
®Ò cña tõng nhãm: con c¸i, sinh th¸i, con ®ß, nhµ m¸y, anh c¶, chÕ t¹o, bè mÑ,
trång rõng, « nhiÔm, anh em, nguyªn liÖu, b¶o tån, ®ång ruéng, xãm lµng, d©y
chuyÒn, dßng s«ng, c«ng nh©n , khai th¸c, «ng bµ.

C©u 2( 3 ®). Em h·y nªu nghÜa cña tõ “l¸” trong c¸c c©u sau:
a. L¸ bµng ®ang ®á ngän c©y.
b. ë gi÷a s©n trêng, l¸ cê ®á tung bay phÇn phËt.
c. B¹n Minh ®ang nhÆt tõng l¸ bµi bÞ r¬i xuèng ®Êt.
d. Mai rÊt xóc ®éng khi cÇm l¸ th mÑ göi .

C©u 3( 3 ®). Em h·y x¸c ®Þnh thµnh phÇn chñ ng÷, vÞ ng÷ trong c¸c c©u sau:
a. Mçi buæi chiÒu, HuÕ thêng trë vÒ trong nçi yªn tÜnh l¹ k×.
b. C©y chuèi còng ngñ, tµu l¸ lÆng ®i nh thiÕp vµo trong n¾ng.
c. Phót yªn tÜnh cña rõng ban mai dÇn dÇn biÕn mÊt.
d. Cê bay trªn nh÷ng m¸i nhµ, trªn nh÷ng cµnh c©y, trªn nh÷ng gãc phè.

C©u 4( 4 ®). BµI th¬ “ H¬ng nh·n” cña nhµ th¬ TrÇn Kim Dòng cã ®o¹n
viÕt:
“ Ngµy «ng trång nh·n
Ch¸ cßn bÐ th¬.
…Nay mïa qu¶ chÝn

26
 Th¬m h¬ng nh·n lång
Ch¸u ¨n nh·n ngät
Nhí «ng vun trång.”
§o¹n th¬ trªn nãi vÒ t×nh c¶m g×? T×nh c¶m ®ã ®îc thÓ hiÖn qua nh÷ng tõ
ng÷ nµo? Gîi cho em nh÷ng suy nghÜ g×?

C©u 5( 6 ®). Em h·y viÕt bµi v¨n ng¾n t¶ l¹i ng«i nhµ em ®ang ë cïng víi
nh÷ng ngêi th©n vµo mét ngµy mïa xu©n.

(1 ®iÓm dµnh cho tr×nh bµy vµ viÕt ch÷ ®Ñp).

®Ò thi häc sinh giái líp 5

m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 23

C©u 1( 2 ®). T×m chñ ng÷ vµ vÞ ng÷ trong c©u ghÐp sau:
MÆc dï giÆc T©y hung tµn nhng chóng kh«ng thÓ ng¨n c¶n c¸c ch¸u häc tËp, vui
cêi, ®oµn kÕt, tiÕn bé.

C©u 2( 2 ®). T×m tõ cã thÓ thay thÕ tõ “ ¨n” trong c¸c c©u sau :
a. C¶ nhµ ¨n tèi cha?
b. Lo¹i « t« nµy ¨n x¨ng l¾m.
c. Tµu ¨n hµng ë c¶ng.
d. ¤ng Êy ¨n l¬ng rÊt cao.

C©u 3( 3 ®). X¸c ®Þnh nghÜa cña tõ g¹ch ch©n trong c¸c c©u sau, råi ph©n
nghÜa Êy thµnh 2 lo¹i: NghÜa gèc, nghÜa chuyÓn.
a. Lóa ®· cøng c©y.
b. LÝ lÏ rÊt cøng.
c. Häc lùc lo¹i cøng.
d. Cøng nh thÐp.Thanh tre cøng qu¸, kh«ng uèn cong ®îc.
e. Quai hµm cøng l¹i. Ch©n tay tª cøng.
C©u 4( 3 ®). T×m cÆp quan hÖ tõ hoÆc cÆp tõ h« øng thÝch hîp ®iÒn vµo chç
trèng trong tõng c©u díi ®©y.
a. Hai … kh«ng tiÕn bé…cËu Êy… m¾c thªm nhiÒu khuyÕt ®iÓm n÷a.
b. …nã h¸t hay…nã vÏ còng giái.

27
 c. Hoa cóc…®Ñp…nã…lµ mét ®¬n vÞ thuèc ®«ng y.
C©u 5( 4 ®). Nªu c¶m nhËn cña em vÒ vÎ ®Ñp cña ®ång bµo Cao B»ng qua khæ
th¬ sau :
Råi ®Õn chÞ rÊt th¬ng
Råi ®Õn em rÊt th¶o
¤ng hiÒn nh h¹t g¹o
Bµ hiÒn nh suèi trong
( Cao B»ng- Tróc Th«ng)
C©u 6( 6 ®). T¶ c¶nh vui ch¬i cña em cïng c¸c b¹n trong mét ®ªm tr¨ng ®Ñp.

®Ò thi häc sinh giái líp 5

m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 24

C©u 1( 2 ®). H·y t×m 4 tõ ghÐp nãi vÒ phÈm chÊt cña anh bé ®éi cô Hå.

C©u 2( 3 ®). T×m tr¹ng ng÷, chñ ng÷, vÞ ng÷ trong c©u sau :
Mçi lÇn TÕt ®Õn, ®øng tríc nh÷ng c¸i chiÕu bµy tranh lµng Hå gi¶i trªn c¸c lÒ
phè Hµ Néi, lßng t«i thÊm thÝa mét nçi biÕt ¬n ®èi víi nh÷ng ngêi nghÖ sÜ t¹o
h×ng cña nh©n d©n.

C©u 3( 4 ®). Trong c¸c c©u sau ®©y, c©u nµo lµ c©u ghÐp chÝnh phô, c©u
nµo lµ c©u ghÐp ®¼ng lËp? Trong c©u ®ã, c©u nµo cã thÓ t¸ch thµnh c©u ®¬n
®îc? V× sao ?
a. NÕu em lµ diÔn viªn th× em sÏ ®ãng vai c« gi¸o.
b. Kh«ng nh÷ng Lan häc giái mµ Lan cßn h¸t rÊt hay.
c. ViÖt ®äc b¸o, Nam xem ti vi.
d. Bè em lµ kÜ s cßn mÑ em lµ b¸c sÜ.
C©u 4( 4 ®).

VÒ th¨m nhµ B¸c lµng Sen

Cã hµng r©m bôt th¾p lªn löa hång
Cã con bím tr¾ng lîn vßng
Cã chïm æi chÝn vµng ong s¾c trêi.

28
 §o¹n th¬ trªn cho em biÕt ®îc nh÷ng g×? Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ côm tõ “th¾p
lªn löa hång” .

C©u 5( 6 ®) . Em ®· ®îc ®i th¨m nhiÒu c¶nh ®Ñp trªn ®Êt níc ta. Em h·y t¶ l¹i
mét n¬i mµ em yªu thÝch nhÊt.

( 1 ®iÓm dµnh cho tr×nh bµy vµ viÕt ch÷ ®Ñp).

®Ò thi häc sinh giái líp 5

m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 25

C©u 1( 3 ®). Cho c¸c tõ sau: Khóc khÝch, µo µo, lom khom, lÌ tÌ, l¹ch b¹ch,
ngo»n ngoÌo, rµo rµo, mÊp m«, róc rÝch, chãi chang, phÒu phµo, lÆc lÌ, thñ thØ,
khÊp khÓnh, rÝu rÝt, s»ng sÆc, chãt vãt.
H·y ph©n thµnh 2 nhãm tõ: Tõ tîng thanh, tõ tîng h×nh.

C©u 2( 4 ®). ViÕt 4 c©u tôc ng÷ hoÆc thµnh ng÷ cã tõ häc ®øng ®Çu
Em hiÓu “ Häc mét biÕt mêi” lµ g× ?

C©u 3( 2 ®). X¸c ®Þnh tr¹ng ng÷, chñ ng÷, vÞ ng÷ trong c©u sau :
Trong nh÷ng n¨m ®I ®¸nh giÆc, nçi nhí ®Êt ®ai, nhµ cöa, ruéng vên l¹i
ch¸y lªn trong lßng anh.

C©u 4( 4 ®).
Quª h¬ng lµ c¸nh diÒu biÕc
Tuæi th¬ con th¶ trªn ®ång
Quª h¬ng lµ con ®ß nhá
£m ®Òm khua níc ven s«ng
( Quª h¬ng- §ç Trung Qu©n)
§äc ®o¹n th¬ trªn, em thÊy ®îc nh÷ng ý nghÜa vµ t×nh c¶m cña nhµ th¬ ®èi víi
quª h¬ng nh thÕ nµo ?

29
C©u 5( 6 ®). Mïa xu©n, c©y cèi nh bõng lªn søc sèng m¶nh liÖt. H·y t¶ c©y mµ
em thÝch mçi khi mïa xu©n vÒ.
( 1 ®iÓm dµnh cho tr×nh bµy vµ viÕt ch÷ ®Ñp )

®Ò thi häc sinh giái líp 5

m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 26

C©u 1( 2 ®). X¸c ®Þnh tõ lo¹i cña nh÷ng tõ ®îc g¹ch ch©n .
a. MÊy h«m nay, b¹n Êy suy nghÜ d÷ l¾m.
b. T«i rÊt tr©n träng nh÷ng suy nghÜ cña b¹n.
c. Trong trËn bãng ®¸ chiÒu nay, ®éi líp 5A ®· chiÕn th¾ng gißn gi·.
d. Sù chiÕn th¾ng cña ®éi líp 5A, cã c«ng ®ãng gãp cña c¶ líp.
C©u 2( 4 ®). Em h·y gi¶i thÝch ý nghÜa cña c¸c thµnh ng÷ sau :
a. Mét n¾ng hai s¬ng.
b. ë hiÒn gÆp lµnh.
C©u 3( 4 ®). X¸c ®Þnh tr¹ng ng÷, chñ ng÷, vÞ ng÷ trong c¸c c©u sau vµ cho biÕt
mçi c©u thuéc lo¹i c©u g× ?( C©u ®¬n hay c©u ghÐp)
a. Tra, níc biÓn xanh l¬ vµ khi chiÒu tµ, biÓn ®æi sang mµu xanh lôc.
b. Trªn nÒn c¸t tr¾ng tinh, n¬i ngùc c« Mai t× xuèng ®ãn ®êng bay cña giÆc,
mäc lªn nh÷ng b«ng hoa tÝm.
C©u 4( 4 ®).
Nßi tre ®©u chÞu mäc cong
Cha lªn ®· nhän nh ch«ng l¹ thêng
Lng trÇn ph¬i n¾ng ph¬i s¬ng
Cã manh ¸o céc tre nhêng cho con
( Tre ViÖt Nam- NguyÔn Duy)
Em thÊy ®o¹n th¬ trªn cã nh÷ng h×nh ¶nh nµo ®Ñp? H·y nªu ý nghÜa ®Ñp ®Ï
vµ s©u s¾c cña nh÷ng h×nh ¶nh ®ã.

30
C©u 5( 6 ®). Mïa xu©n, quª h¬ng em cã rÊt nhiÒu c¶nh ®Ñp. H·y t¶ l¹i mét c¶nh
®Ñp mµ em yuª thÝch nhÊt.

®Ò thi häc sinh giái líp 5

m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 27

C©u 1( 4®).
a. Cho c¸c tõ sau: Khóc khÝch, µo µo, lom khom, lÌ tÌ, l¹ch b¹ch, ngo»n ngoÌo,
rµo rµo, mÊp m«, róc rÝch, chãi chang, phÒu phµo, lÆc lÌ, thñ thØ, khÊp khÓnh,
rÝu rÝt, s»ng sÆc, chãt vãt.
H·y ph©n thµnh 2 nhãm tõ: Tõ tîng thanh, tõ tîng h×nh.

b.ViÕt 4 c©u thµnh ng÷ hoÆc tôc ng÷ cã tõ “häc”®øng ®Çu.

Em hiÓu ý nghÜa “ Häc mét biÕt mêi” lµ g× ?
C©u 2 ( 3 ®). X¸c ®Þnh tõ lo¹i cña c¸c tõ ®îc g¹ch ch©n trong c¸c c©u sau :
a. Th¾ng lîi cña chóng ta rÊt to lín.
b. Chóng ta ®ang th¾ng lîi lín.
c. Chóng ta hoµn thµnh rÊt th¾ng lîi kÕ ho¹ch n¨m häc.
C©u 3 ( 2 ®). X¸c ®Þnh tr¹ng ng÷, chñ ng÷, vÞ ng÷ trong c¸c c©u sau vµ cho
biÕt mçi c©u thuéc lo¹i c©u g× ?( C©u ®¬n hay c©u ghÐp)
a. ë nhµ, t«i cã nhiÒu chuyÖn hay.
b. ë nhµ t«i cã rÊt nhiÒu chuyÖn hay.
C©u 4 ( 4 ®).
Trªn trêi m©y tr¾ng nh b«ng
ëdíi c¸nh ®ång b«ng tr¾ng nh m©y
MÊy c« m¸ ®á h©y h©y
§éi b«ng nh thÓ ®éi m©y vÒ lµng
( Ng« V¨n Phóc)

31
 Nh÷ng tõ ng÷, h×nh ¶nh nµo gãp phÇn t¹o nªn c¸i hay cña bµi th¬? Em cã suy
nghÜ, c¶m xóc g× sau khi ®äc bµi th¬ ?

C©u 5 ( 6 ®). §Ó kØ niÖm chiÕn th¾ng §iÖn Biªn Phñ, trêng em tæ chøc nhiÒu
ho¹t ®éng bæ Ých . Em h·y viÕt th cho b¹n vµ kÓ l¹i mét ho¹t ®éng mµ em thÝch
nhÊt.

(1 ®iÓm dµnh cho tr×nh bµy vµ viÕt ch÷ ®Ñp)

®Ò thi häc sinh giái líp 5

m«n tiÕng viÖt
thêi gian lµm bµI thi : 90 phót
(Kh«ng kÓ thêi gian giao ®Ò)
®Ò 28
C©u1( 3 ®)
1.X¸c ®Þnh tõ lo¹i ( DT- §T- TT) cña tõng ch÷ in nghiªng trong c¸c c©u díi ®©y:
a.¸nh n¾ng chiÕu qua cöa sæ, in lªn mÆt chiÕu.
b. Chóng ta ngåi vµo bµn ®Ó bµn c«ng viÖc.
c. T«i ®Ò nghÞ xem xÐt l¹i nh÷ng ®Ò nghÞ cña anh.
d.T«i tin cËy anh v× anh lµ ngêi ®¸ng tin cËy.
2. Tham kh¶o c¸c c©u a, b ë bµi tËp 1, em h·y ®Æt mét c©u cã sö dông tõ ®ång
©m nh trªn.
C©u 2( 3 ®). X¸c ®Þnh CN-VN trong tong c©u v¨n sau vµ cho biÕt nã lµ c©u
®¬n hay c©u ghÐp ?
a.V× nh÷ng ®iÒu ®· høa víi mäi ngêi, nã cè g¾ng rÌn luyÖn thËt tèt.
b. V× nh÷ng ®iÒu ®· høa víi mäi ngêi nªn nã cè g¾ng rÌn luyÖn thËt tèt.
c. Mµu xanh mît mµ cña ®¸m cãi cao ãng lªn c¹nh mµu xanh m¬n mën cña ®¸m
lóa ®ang th× con g¸i.
C©u 3( 3 ®). §iÒn dÊu thÝch hîp vµo ®o¹n v¨n vµ chÐp l¹i cho ®óng:
“ H»ng ngµy b»ng tinh thÇn vµ ý chÝ v¬n lªn díi trêi n¾ng gay g¾t hay tuyÕt
r¬i hµng triÖu trÎ em trªn thÕ giíi cïng ®i häc nÕu phong trµo häc tËp Êy bÞ
ngõng th× nh©n lo¹i sÏ ch×m trong sù ngu dèt trong sù d· man”.
C©u 4( 4®). Trong bµi th¬ “ VÒ quª ngo¹i”, nhµ th¬ Hµ S¬n viÕt:
Em ¨n h¹t g¹o l©u råi
H«m nay míi gÆp nh÷ng ngêi lµm ra
Nh÷ng ngêi ch©n chÊt thËt thµ
Em th¬ng nh thÓ th¬ng bµ ngo¹i em”.

32
 a. Nªu biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®îc sö dông trong ®o¹n th¬ trªn ?
b. Em c¶m nhËn ®îc diÒu g× qua ®o¹n th¬ trªn?
C©u 5( 6 ®). Qua trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp em ®· ®îc biÕt n¬i B¸c Hå sèng vµ
lµm viÖc. H·y kÓ l¹i vµ nªu c¶m xóc cña em vÒ B¸c Hå kÝnh yªu.

33