Ngu Van 10

Trường THPT Hà Tông Huân Giáo Viên : Nguyễn Thị Mai
Tieát 1+2
TOÅNG QUAN VAÊN HOÏC VIEÄT NAM
A. Muïc tieâu caàn ñaït:
- Naém ñöôïc nhöõng kieán thöùc chung nhaát, toång quaùt nhaát veà hai boä phaän cuûa vaên hoïc Vieät
Nam.
- Naém vöõng heä thoáng vaán ñeà veà
+ Theå loaïi cuûa vaên hoïc Vieät Nam
+ Con ngöôøi trong vaên hoïc Vieät Nam
- Boài döôõng nieàm töï haøoveà truyeàn thoáng vaên hoùa cuûa daân toäc, coù thaùi ñoä nghieâm tuùc,
loøng say meâ vôùi vaên hoïc Vieät Nam.
B. Phöông tieân thöïc hieän:
- SGK, SGV.
- Caùc taøi lieäu veà lòch söû vaên hoïc Vieät Nam.
C. Phöông phaùp:
- Keát hôïp caùc phöông phaùp gôïi tìm, keát hôïp vôùi caùc hình thöùc trao ñoåi thaûo luaän, traû lôøi caùc
caâu hoûi.
D. Tieán trình leân lôùp:
1. OÅn ñònh
2. Kieåm tra baøi cuõ: khoâng
3. Giôùi thieäu baøi môùi: lòch söû vaên hoïc cuûa baát cöù daân toäc naøo ñeàu laø lòch söû taâm hoàn
cuûa daân toäc aáy. Ñeå cung caáp cho caùc em nhaän thöùc nhöõng neùt lôùn veà vaên hoïc nöôùc nhaø,
chuùng ta tìm hieåu baøi “ Toång quan vaên hoïc Vieät Nam”
Hoaït ñoäng cuûa gv vaø hsinh Noäi dung caàn ñaït

- Hoaït ñoäng 1: GV chia hoïc sinh thaønh 4 nhoùm, I. Caùc boä phaän hôïp thaønh cuûa VHVN:
höôùng daãn hoïc sinh ñoïc vaø toùm taét noäi dung
phaàn 1 & 2 cuûa baøi hoïc  GV môøi ñaïi dieän caùc 1. Vaên hoïc daân gian:
nhoùm traû lôøi caâu hoûi. - Laø saùng taùc taäp theå vaø truyeàn mieäng cuûa
1) Baøi “Toång quan vaên hoïc Vieät Nam” coù nhöõng nhaân daân lao ñoäng.
noäi dung cô baûn naøo? Em haõy cho bieát caùc boä - VHDG cauøc theå loaïi: ( SGK )
phaän hôïp thaønh cuûa Vaên hoïc Vieät Nam? - Ñaëc tröng tieâu bieåu:
2) Vaên hoïc daân gian do ai saùng taùc vaø löu truyeàn + Tính truyeàn mieäng.
baèng hình thöùc naøo? Nhöõng theå loaïi vaø ñaëc + Tính taäp theå.
tröng cuûa vaên hoïc daân gian? + Tính thöïc haønh.
2. Vaên hoïc vieát:
3) Vaên hoïc vieát laø boä phaän vaên hoïc xuaát hieän - Laø saùng taùc cuûa trí thöùc ñöôïc ghi laïi baèng
vaøo thôøi ñieåm naøo? chöõ vieát, taùc phaåm vaên hoïc mang daáu aán taùc
-Nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn veà: taùc giaû, hình thöùc giaû.
löu truyeàn , chöõ vieát, theå loaïi cuûa vaên hoïc vieát? - Caùc hình thöùc chöõ vieát: chöõ Haùn, chöõ Noâm,
chöõ quoác ngöõ.
- Theå loaïi cuûa vaên hoïc vieát ña daïng vaø phong
4) Vaên hoïc VN phaùt trieån qua maáy thôøi kyø? phuù.
Caùc thôøi ñaïi lôùn cuûa vaên hoïc VN? II. Quaù trình phaùt trieån cuûa vaên hoïc Vieät
Nam: (caùc thôøi ñaïi lôùn cuûa VHVN)
5) Vaên hoïc trung ñaïi ñöôïc hình thaønh vaø phaùt 1. Vaên hoïc trung ñaïi (TKX XIX)
trieån trong boái caûnh vaên hoùa, vaên hoïc ntn? -Hình thaønh vaø phaùt trieån trong khoaûng 10 theá
kæ, gaén lieàn vôùi nhöõng thònh suy thaêng traàm
cuûa xaõ hoäi phong kieán VN vaø coù quan heä giao
löu vôùi nhieàu neàn vaên hoïc ôû khu vöïc Ñoâng
Nam, Ñoâng Nam AÙ, vaên hoïc Trung Quoác.
- Vì sao vaên hoïc töø theá kyû X heát TKXIX coù - Vaên hoïc ñöôïc vieát baèng chöõ Haùn vaø chöõ
söï aûnh höôûng cuûa VH Trung Quoác? Noâm (coøn goïi laø vaên hoïc Haùn-Noâm)
* Vaên hoïc chöõ Haùn: coù vai troø laø chieác caàu
noái veà tö töôûng vaø theå loaïi, thi phaùp vôùi vaên
hoïc coå - Trung ñaïi Trung Quoác vaø ñaït nhieàu
1
thaønh töïu.
- Haõy chæ ra moät vaøi taùc phaåm taùc giaû tieâu * Vaên hoïc chöõ Noâm: chòu aûnh höôûng saâu saéc
bieåu cuûa neàn vaên hoïc trung ñaïi? cuûa vaên hoïc daân gian,.
- Taùc phaåm – taùc giaû tieâu bieåu.
6) Vaên hoïc hieän ñaïi phaùt trieån trong hoaøn caûnh + Chöõ Haùn
naøo? Quaù trình phaùt trieån vaø nhöõng thaønh töïu + Chöõ Noâm.
cô baûn cuûa vaên hoïc hieän ñaïi? 2. Vaên hoïc hieän ñaïi (töø ñaàu TK XX nay)
(GV coù theå giuùp hsinh hieåu theâm söï thay ñoåi töø - Vaên hoïc hieän ñaïi phaùt trieån trong moät ñieàu
vaên hoïc trung ñaïi baèng vieäc giaûi thích theâm veà kieän lòch söû xaõ hoäi coù nhieàu bieán ñoäng aûnh
hoaøn caõnh lòch söû töø ñaàu TKXX1975, ñoàng höôûng ñeán vaên hoïc. Taùc phaåmchuû yeáu vieát
thôøi cho hsinh laáy ví duï minh hoïa veà thaønh töïu baèng chöõ quoác ngöõ.
cuûa caùc thôøi kyø VH). + Vaên hoïc töø ñaàu TKXX CMT8,1945 ñaây laø
Haûy neâu moät vaøi taùc giaû, taùc phaåm tieâu bieåu? giai ñoaïn giao thôøi giöõa vaên hoïc trung ñaïi vôùi
vaên hoïc hieän ñaïi (noù vöøa keá thöøa nhöõng tinh
hoa cuûa vaên hoïc truyeàn thoáng, laïi vöøa tieáp
nhaän aûnh huôûng cuûa vaên hoïc theá giôùi ñeå
hieän ñaïi hoùa.)
+ Vaên hoïc töø 1945 nay: vaên hoïc phaùt trieån
Hoaït ñoäng 3: GV cho hsinh ôû caùc nhoùm veõ sô döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng Coäng Saûn Vieät
ñoà veà caùc boä phaän cuûa VHVN ñeå cuûng coá Nam, ñaït ñöôïc nhieàu thaønh töïu goùp phaàn vaøo
kieán thöùc, sau khi ñaõ tìm hieåu noäi dung (I&II) söï nghieäp caùch maïng.
cuûa baøi hoïc. - Heä thoáng theå loaïi vaên hoïc khoâng ngöøng
Hoaït ñoäng 4: GV cho hsinh trao ñoåi vaø phaùt bieåu phaùt trieån vaø hoaøn thieän.
theo caùc caâu hoûi sau: - Taùc giaû - taùc phaåm tieâu bieåu.
1. Theo em ñoái töôïng cuûa VH laø gì?
2. Hình aûnh con ngöôøi VN ñöôïc theå hieän trong VH
qua nhöõng moái quan heä naøo?
3. Neâu nhöõng bieåu hieän cuï theå veà hình aûnh con III. Con ngöôøi Vieät Nam qua vaên hoïc:
ngöôøi VN qua töøng moái quan heä? Laáy ví duï minh - Ñoái töôïng cuûa vaên hoïc: con ngöôøi vaø xaõ hoäi
hoaï. loaøi ngöôøi  vaên hoïc laø nhaân hoïc.
Hoaït ñoäng 5: hsinh ñoïc hoặc phaùt bieåu phaàn ghi - Hình aûnh con ngöôøi VN trong vaên hoïc ñöôïc theå
nhôù trong sgk ñeå cuûng coá baøi hoïc. hieän qua caùc moái quan heä
Baøi taäp vaän duïng (veà nhaø) Phaân tích hình aûnh + Vôùi theá giôùi töï nhieân
con ngöôøi Vn trong moái quan heä vôùi theá giôùi töï + Vôùi quoác gia, daân toäc
nhieân qua baøi ca dao: + Vôùi xaõ hoäi
- “ Anh ñi anh nhôù queâ nhaø + Vôùi yù thöùc veà baûn thaân
Nhôù canh rau muoáng, nhôù caø daàm töông” IV. Ghi nhôù:sgk
* Höôùng daãn chuaån bò baøi: “Hoaït ñoäng giao .
tieáp baèng ngoân ngöõ”.
+ Ñoïc ngöõ lieäu vaø traû lôøi caùc caâu hoûi trong
sgk.
+ Tìm theâm caùc ngöõ lieäu khaùc trong hoaït ñoäng
giao tieáp haøng ngaøy ñeå boå sung cho kieán thöùc
cuûa baøi hoïc.
Tieát 3-Tieáng Vieät
HOAÏT ÑOÄNG GIAO TIEÁP BAÈNG NGOÂN NGÖÕ

2
A,Muïc ñích yeâu caàu:
- Giuùp hoïc sinh:
+ Naém ñöôïc kieán thöùc cô baûn veà hoaït ñoäng giao tieáp.
+Bieát xaùc ñònh caùc nhaân toá giao tieáp trong moät hoaït ñoäng giao tieáp,naâng cao naêng löïc khi
noùi(vieát) vaø naêng löïc phaân tích, lónh hoäi khi giao tieáp.
+Coù thaùi ñoä, haønh vi phuø hôïp trong hoaït giao tieáp baèng ngoân ngöõ.
B.Phöông tieän thöïc hieän:
- Saùch giaùo khoa vaø saùch giaùo vieân Ngöõ Vaên 10.
- Nhöõng thöïc tieãn veà hoaït ñoäng giao tieáp trong cuoäc soáng haèng ngaøy.
C.Phöông phaùp giaûng daïy:
- Caên cöù vaøo thöïc tieãn giao tieáp haèng ngaøy vaø caùc ngöõ lieäu trong sgk giuùp hoïc sinh hình thaønh
noäi dung cô baûn cuûa baøi hoïc.
- Phaùt huy tính tích cöïc chuû ñoäng cuûa hoïc sinh theo phöông phaùp qui naïp (hoïc sinh trao ñoåi, thaûo
luaän theo nhoùm, toå-giaùo vieân höôùng ñeán noäi dung cô baûn cuûa baøi hoïc).
1. OÅn ñònh lôùp:
2. Kieåm tra baøi cuõ: khoâng
3. Baøi môùi
- Lôøi giôùi thieäu vaøo baøi: trong cuoäc soáng haèng ngaøy, con ngöôøi vôùi con ngöôøi thöôøng coù nhu
caàu giao tieáp, trao ñoåi qua laïi vôùi nhau. Vaø hoaït ñoäng giao tieáp ñoù söø duïng moät phöông tieän voâ
cuøng quan troïng-ñoù laø ngoân ngöõ. Baøi hoïc hoâm nay chuùng ta seõ tìm hieåu veà “hoaït ñoäng giao
tieáp baèng ngoân ngöõ”.
- Tìm hieåu noäi dung baøi hoïc
Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung caàn ñaït
Hoaït ñoäng 1:Tìm hieåu ngöõ lieäu I/Tìm hieåu ngöõ lieäu:
1. Ñoïc ñoaïn vaên trích vaên baûn”hoäi nghò Dieân
hoàng”
1. Cuoäc ñoái thoaïi trong vaên baûn treân coù caùc -Ñoái töôïng giao tieáp:
nhaân vaät giao tieáp naøo? Hai beân coù cöông vò vaø +Vua & caùc boâ laõo
quan heä vôùi nhau ntn? +Vua: ngöôøi laõnh ñaïo toái cao cuûa ñaát nöôùc,
caùc boâ laõolaø ñaïi dieän cho caùc taàng lôùp nhaân
daân
+Caùc n/vaät gtieáp coù vò theá khaùc nhau neân
ngoân ngöõ gtieáp khaùc nhau(töø xöng hoâ, töø theå
hieän thaùi ñoä, caùc caâu noùi tænh löôïc…)
2. Trong ñoaïn vaên, caùc nhaân vaät giao tieáp laàn - Quaù trình cuûa hoaït ñoäng gtieáp:
löôït ñoåi vai cho nhau ntn? Vai troø cuûa ngöôøi noùi + Ngöôøi noùi vaø ngöôøi nghe coù theå ñoåi vai cho
vaø ngöôøi nghe trong quaù trình thöïc hieän giao tieáp nhau.
naøy? + Ngöôøi noùi taïo ra lôøi noùi, ngöôøi nghe lónh hoäi
3. HÑGT giöõa vua vaø caùc boâ laõo dieãn ra trong vaø giaûi maõ noäi dung ñöôïc lónh hoäi.
hoaøn caûnh naøo? - Hoaøn caûnh giao tieáp: Ñaát nöôùc ñang coù giaëc
ngoaïi xaâm
4. Hoaït ñoäng naøy höôùng vaøo noäi dung gì? Ñeà - Noäi dung giao tieáp: Thaûo luaän veà tình hình ñaát
caäp ñeán vaán ñeà gì? nöôùc coù giaëc ngoaïi xaâm vaø baøn saùch löôïc ñoái
phoù
5. Muïc ñích cuûa cuoäc giao tieáp laø gì? Keát quaû - Muïc ñích giao tieáp: Baøn baïc ñeå tìm vaø thoáng
cuûa cuoäc giao tieáp ntn? nhaát saùch löôïc ñoái phoù vôùi giaêc.
Cuoäc gtieáp ñaõ ñaït ñöôïc muïc ñích: thoáng
nhaát haønh ñoäng ñaùnh giaëc
-Gv tieáp tuïc cho Hs oân laïi kieán thöùc baøi “Toång 2. Veà baøi Toång quan vaên hoïc Vieät Nam
3
quan…” ñoàng thôøi ñaët caâu hoûi xoaùy vaøo troïng - Ñoái töôïng giao tieáp: Taùc giaû vieát sgk vaø hsinh
taâm baøi hoïc. lôùp 10, hai ñoái töôïng coù trình ñoä vaø voán soáng
+ Ñoái töôïng giao tieáp laø ai? khaùc nhau
+ Hoaøn caûnh giao tieáp? - Hoaøn caûnh cuûa HÑGT: Coù tính qui thöùc
+ Noäi dung giao tieáp? - Noäi dung giao tieáp: Thuoäc lónh vöïc vaên hoïc
söû VN, bao goàm nhöõng vaán ñeà cô baûn:
+Caùc boä phaän hôïp thanh cuûa VHVN
+Quaù trinh phaùt trieån cuûa VHVN
+Con ngöôøi VN qua vaên hoïc
+ Muïc ñích giao tieáp? -Muïc ñích giao tieáp: Giuùp hsinh naém ñöôïc
nhöõng kieán thöùc cô baûn vaø khaùi quaùt veà lòch
söû phaùt trieån cuûa VHVN
Hoaït ñoäng 2: Gv ñaët caâu hoûi, toång keát caùc II.Ghi nhôù: SGK
caâu traû lôøi vaø choát laïi baèng baøi hoïc ghi
nhôù
Hoaït ñoäng 3: Luyeän taäp vaø cuûng coá III/ Luyeän taäp- Cuûng coá:
- Gv cho baøi taäp, chia nhoùm Hs(3 nhoùm) vaø neâu ***Baøi taäp vaän duïng: Phaân tích caùc nhaân toá
yeâu caàu caàn ñaït ñeå Hs thöïc haønh trong khoaûng giao tieáp trong hoaït ñoäng giao tieáp mua baùn giöõa
3-5 phuùt ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn ôû chôï?
+ Nhoùm 1: Phaân tích ñoái töôïng vaø quaù trình - Ñoái töôïng giao tieáp: ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn
gtieáp trong HÑGT giöõa ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn - Hoaøn caûnh giao tieáp: ôû chôï, luùc chôï ñang
ôû chôï hoïp
+Nhoùm2:Phaân tích hoaøn caûnh, noäi dung gtieáp ôû - Noäi dung giao tieáp: trao ñoåi, thoaû thuaän veà
chôï cuûa ngöôøi mua& ngöôøi baùn maët haøng, chuûng loaïi, giaù caû, soá löôïng
+Nhoùm3: Phaân tích muïc ñích, keát quaû cuûa - Muïc ñích giao tieáp: ngöôøi mua mua ñöôïc haøng,
HÑGT cuûa ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn ôû chôï ngöôøi baùn baùn ñöôïc haøng
-Gv môøi ñaïi dieän töøng nhoùm trình baøy baøi laøm
cuûa nhoùm,caùc thaønh vieân khaùc boå sung#Gv ñi
ñeán thoáng nhaát noäi dung caàn ñaït cuûa baøi taäp.
Hoaït ñoäng 4: Gv höôùng daãn Hs veà nhaø laøm
tröôùc caùc baøi taäp trang 23,24,25 (coù theå cho
caùc em laøm theo nhoùm) ñeå chuaån bò cho tieát
thöïc haønh tieáp theo
Hoaït ñoäng 5:Daën do øtieát sau
Baøi KQ VHDG…
Tieát 4: Ñoïc vaên

KHAÙI QUAÙT VAÊN HOÏC DAÂN GIAN
A.Muïc tieâu baøi hoïc:
+Hieåu vaø nhôù ñöôïc nhöõng ñaëc tröng cô baûn cuûa VHDG(troïng taâm).
+Hieåu ñöôïc nhöõng giaù trò to lôùn cuûa VHDG, laø cô sôû ñeå Hs coù thaùi ñoä traân troïng vôùi
di saûn vaên hoaù tinh thaàn cuûa daân toäc #hoïc toát hôn veà VHDG.
+Naém ñöôïc khaùi nieäm veà caùc theå loaïi VHDG Vieät Nam, phaân bieät ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa
theå loaïi naøy vôùi caùc theå loaïi khaùc.
4
B.Phöông tieän daïy hoïc:
- Saùch giaùo khoa vaø saùch giaùo vieân Ngöõ Vaên 10
- Caùc taøi lieäu tham khaûo veà VHDG
- Tranh aûnh veà leã hoäi truyeàn thoáng vaø ca haùt daân ca, ñóa CD veà caùc laøn ñieäu daân ca (neáu coù
theå)
C.Phöông phaùp daïy hoïc:
- Keát hôïp phöông phaùp dieãn dòch vaø qui naïp ñeå khai trieån noäi dung baøi hoïc
- Hsinh chuû ñoäng chuaån bò baøi,Gv höôùng daãn hoïc sinh trao ñoåi thaûo luaän veà noäi dung baøi hoïc
vaø thöïc haønh phaân tích veà caùc ñaëc tröng cuûa VHDG ôû moät taùc phaåm cuï theå
D.Quaù trình leân lôùp:
1. OÅn ñònh lôùp
2. Kieåm tra baøi cuõ: baøi Toång quan VHVN( chuû yeáu laø caùc boä phaän hôïp thaønh cuûa VHVN
vaø nhöõng ñieåm cô baûn veà VHDG)
3. Baøi môùi:
- Lôøi giôùi thieäu vaøo baøi:
Ngay töø luùc coøn thô beù, beân chieác voõng ñong ñöa, chuùng ta ñaõ ñöôïc nhöõng ngöôøi baø,
ngöôøi meï, ngöôøi chò voã veà ru ta vaøo giaác nguû baèng nhöõng caâu chuyeän coå, nhöõng khuùc haùt ru,
nhöõng baøi haùt daân ca moäc maïc. Truyeän coå tích, ca dao-daân ca, cheøo , tuoàng… taát caû laø bieåu
hieän cuûa VHDG. Vaø ñeå hieåu roõ hôn kho taøng VHDG phong phuù cuûa Vieät Nam ,chuùng ta haõy
cuøng nhau tìm hieåu vaên baûn”. Khaùi quaùt VHDG Vieät Nam”.
- Noäi dung baøi hoïc:
Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu ñaëc tröng cô baûn cuûa I/ Ñaëc tröng cô baûn cuûa VHDG
VHDG 1.VHDG laø nhöõng taùc phaåm ngheä thuaät
1.VHDG coù nhöõng ñaëc tröng cô baûn naøo? ngoân töø truyeàn mieäng
2.Taïi sao noùi VHDG laø nhöõng taùc phaåm ngheä - Ngoân töø trong taùc phaûm VHDG mang tính
thuaät ngoân töø truyeàn mieäng? ngheä thuaät ,giaøu hình aûnh, caûm xuùc
+ Tryeàn mieäng laø phöông thöùc ntn? - VHDG toàn taïi vaø phaùt trieån baèng caùc hình
+ Quaù trinh truyeàn mieäng ñöôïc thöïc hieän ra sao? thöùc truyeàn mieäng ña daïng, phong phuù
- Gv cho Hsinh thaûo luaän theo nhoùm laáy daãn - Quaù trình truyeàn mieäng ñöôïc thoâng qua dieãn
chöùng minh hoaï veà ngheä thuaät ngoân töø vaø tính xöôùng daân gian haøo höùng vaø sinh ñoäng
truyeàn mieäng cuûa VHDG
3. Taïi sao noùi VHDG laø saûn phaåm cuûa quaù trình 2.VHDG laø saûn phaåm cuûa quaù trình saùng
saùng taùc taäp theå? taùc taäp theå
+ Taäp theå laø ai? - Moät taùc phaåm VHDG coù söï tham gia saùng
taùc cuûa nhieàu ngöôøi( quaàn chuùng nhaân daân
lao ñoäng laø chuû yeáu)
+ Quaù trình saùng taùc taäp theå ñöôïc dieãn ra ntn ? -Quaù trình saùng taùc taäp theå dieãn ra :caù nhaân
(Gv coù theå laáy theâm daãn chöùng ñeå Hsinh hieåu hình thaønh taùc phaåm#taäp theå tieáp nhaän #löu
baøi kyõ hôn) truyeàn ,boå sung#hoaøn thieän => taùc phaåm
VHDG daàn daàn trôû thaønh taøi saûn chung cuûa
taäp theå
3.VHDG gaén boù vaø phuïc vuï tröïc tieáp caùc
4. Ñôøi soáng coäng doàng goàm caùc sinh hoaït chuû sinh hoaït khaùc nhau trong ñôøi soáng coäng
yeáu naøo? -Ñôøi soáng lao ñoäng(haùt phöôøng vaûi, ñoàng
hoø cheøo thuyeàn, hoø ñoái ñaùp..) -VHDG ñoùng vai troø phoái hôïp hoaït ñoäng
-Ñôøi soáng gia ñình(haùt ru..) trong lao ñoäng, trôï höùng cho ngöôøi dang chôi,
-Ñôøi soáng nghi leã, thôø cuùng, tang ma, caàu noái, giao caûm vôùi thaàn linh, toû tình, ru
cöôùi hoûi(söø thi, truyeän thô..) em, ru con..luoân toàn taïi vaø gaén boù vôùi caùc
-Ñôøi soáng vui chôi, giaûi trí(doàng dao, quan shoaït khaùc nhau trong ñôøi soáng coäng ñoàng-
hoï, cheøo, chaàu vaên...) trong moâi tröôøng dieãn xöôùng ñaëcthuø cuûa
5. VHDG ñoùng vai troø ntn trong ñôøi soáng sinh hoïat mình.
coäng ñoàng?
II.Heä thoáng theå loaïi cuûa VHDG: 12 theå

5
-Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu heä thoáng theå loaïi loaïi
VHDG Theå Ñaëc tröng Ví duï
5.VHDG coù nhöõng theå loaïi naøo? Laäp baûng heä loaïi
thoáng caùc theå loaïi, ñaëc tröng vaø ví duï minh 1. thaàn -keå veà caùc vò thaàn, - Thaàn
hoaï? thoaïi nhaèm giaûi thích töï truï trôøi
nhieân, theå hieän
(Hs laøm vieäc caù nhaân, Gv yeâu caàu trình baøy khaùt voïng chinh
tröôùc lôùp) phuïc töï nhieân, vaø
phaûn aùnh quaù trình
saùng taïo vaên hoaù
cuûa con ngöôøi coå
ñaïi
2.Söû ....... ........
- Hoaït ñoäng 3: Ñaùnh giaù nhöõng giaù trò cô thi
baûn cuûa VHDG
7.VHDG coù nhöõng giaù trò cô baûn naøo? III.Nhöõng giaù trò cô baûn cuûa VHDG
8.Toùm taét ngaén goïn noäi dung töøng giaù trò? 1.VHDG laø kho tri thöùc voâ cuøng phong phuù
veà ñôøi soáng caùc daân toäc
2.VHDG coù giaù trò giaùo duïc saâu saéc veà ñaïo
lí laøm ngöôøi
3.VHDG coù giaù trò thaåm mó to lôùn, goùp
- Hoaït ñoäng 4: Gv choát laïi baøi hoïc, goïi Hs ñoïc phaàn quan troïng taïo neân baûn saéc rieâng cho
phaàn ghi nhôù sgk neàn vaên hoaù daân toäc
- Hoaït ñoäng 5:Cuûng coá-Luyeän taäp ***Ghi nhôù: SGK
-Gv cho Hs laøm vieäc theo 3 nhoùm, ñaïi dieän nhoùm ***Luyeän taäp:
trình baøy vaán ñeà -So saùnh söï khaùc nhau vaø gioáng nhau giöõa
-Hoaït ñoäng 6: Daën doø hs tieát sau HÑGTBNN caùc theå loaïi:
+Söû thi vaø truyeän thô
+Ca dao vaø tuïc ngöõ, caâu ñoá
+Truyeàn thuyeát vaø coå tích
Tieát 5: Tieáng Vieät

HOAÏT ÑOÄNG GIAO TIEÁP BAÈNG NGOÂN NGÖÕ (TT)
A. Muïc tieâu baøi hoïc (nhö tieát 3)
B. Phöông tieän thöïc hieän
- Saùch giaùo khoa vaø saùch giaùo vieân Ngöõ vaên 10
- Nhöng thöïc tieãn veà hoaït ñoäng giao tieáp trong cuoäc soáng haèng ngaøy.
C. Phöông phaùp daïy hoïc
- Treân cô sôû kieán thöùc cuûa tieát tröôùc, giaùo vieân laàn löôït cho hoïc sinh laøm baøi taäp ñoäc laäp
hoaëc theo nhoùm. Sau ñoù giaùo vieân goïi ñaïi dieän nhoùm hay caù nhaân trình baøy phaàn baøi giaûi, caùc
hoïc sinh khaùc boå sung, giaùo vieân ñònh höôùng toùm taét.
D. Quaù trình leân lôùp
2. Kieåm tra baøi cuõ: Giaùo vieân goïi 2 hoïc sinh nhaéc laïi phaàn ghi nhôù cuûa baøi hoïc tieát tröôùc
3. Baøi môùi:
6
* Höôùng daãn hoïc sinh thöïc haønh baøi taäp (gv chia baûng laøm 4 coät vaø goïi ñaïi dieän 4
nhoùm hoïc sinh leân thöïc hieän song song 4 baøi taäp (baøi 1,2,3,5), sau ñoù gv cho hoïc sinh trao ñoåi boå
sung thoáng nhaát ñaùp aùn).
Hoaït ñoäng 1: giaùo vieân höôùng daãn hoïc I. Daïng baøi taäp nhaän dieän:
sinh laøm daïng baøi taäp nhaän dieän 1. Baøi taäp 1(trang 23).
- Goïi 1 hoïc sinh ñoïc vaø xaùc ñònh caùc yeâu - Nhaân vaät giao tieáp : nhöõng thanh nieân nam nöõ
caàu cuûa baøi taäp 1, gv môøi ñaïi dieän nhoùm treû tuoåi ( qua caùch xöng hoâ “anh “ vaø “naøng” ).
trình baøy caùc yeâu caàu cuûa baøi taäp: - Hoaøn caûnh giao tieáp : vaøo moät ñeâm traêng
+ Nhaân vaät giao tieáp laø ngöôøi nhö theá naøo thanh.
veà löùa tuoåi, giôùi tính? - Noäi dung vaø muïc ñích giao tieáp cuûa nhaân vaät
+ Thôøi gian cuûa cuoäc giao tieáp? Anh : hoûi Naøng” Tre non ñuû laù ñan saøng neân
+ Noäi dung vaø muïc ñích giao tieáp cuûa nhaân chaêng “ # cuõng nhö tre anh vaø naøng ñaõ ñeán tuoåi
vaät Anh? tröôûng thaønh , coù neân tính ñeán chuyeän keát duyeân.
+ Caùch noùi cuûa nhaân vaät Anh coù gì ñaëc - Caùch noùi cuûa “ anh “:yù nhò , duyeân daùng, mang
bieät, coù phuø hôïp vôùi noäi dung vaø muïc ñích maøu saéc vaên chöông, phuø hôïp vôùi noäi dung vaø
cuûa cuoäc giao tieáp khoâng? muïc ñích giao tieáp.
2. Baøi taäp 2 ( trang 23 ):
- Hình thöùc vaø muïc ñích giao tieáp : Hình thöùc giao
- Gv tieáp tuïc goïi hsinh ôû nhoùm 2 ñoïc vaø tieáp ñôøi thöôøng vôùi muïc ñích thaêm hoûi baèng caùc
traû lôøi phaàn baøi giaûi cuûa baøi taäp 2 (gv ngoân ngöõ vaø haønh ñoäng cuï theå : chaøo, ñaùp, khen,
chuù yù höôùng daãn hsinh caùch ñoïc). Hoïc hoûi.
sinh caû lôùp trao ñoåi boå sung. - Caùc hình thöùc giao tieáp cuûa oâng giaø : duøng
+ Hình thöùc vaø muïc ñích giao tieáp? caâu hoûi (ñeå chaøo, ñeå khen, vaø ñeå hoûi ).
+ Hình thöùc giao tieáp cuûa oâng giaø coù gì - Tình caûm, thaùi ñoä, vaø quan heä giöõa 2 nhaân
ñaëc bieät? Haõy phaân tích? vaät: thaân maät, gaàn guõi cuûa 2 oâng chaùu (A Coå
+ Nhaän xeùt tình caûm thaùi ñoä vaø quan heä kính meán oâng; oâng yeâu quí, trìu meán vôùi chaùu).
cuûa 2 nhaân vaät trong cuoäc giao tieáp? 3. Baøi taäp soá 3 ( trang 24 ) :
-Noäi dung vaø muïc ñích giao tieáp cuûa Hoà Xuaân
Höông vôùi ngöôøi ñoïc qua baøi thô: boäc baïch , khaúng
- Treân cô sôû baøi laøm cuûa hoïc sinh ôû ñònh vôùi moïi ngöôøi veà veû ñeïp, thaân phaän , phaåm
nhoùm 3 gvieân cho hoïc sinh trao ñoåi vaø ñi chaát trong saùng cuûa Hoà Xuaân Höông noùi rieâng
ñeán thoáng nhaát noäi dung caàn ñaït cuûa baøi (vaø ngöôøi phuï nöõ noùi chung).
taäp: - Caùc phöông tieän laøm caên cöù giuùp ngöôøi ñoïc
+ Haõy cho bieát noäi dung vaø muïc ñích giao caûm nhaän taùc phaåm: hình töôïng “baùnh troâi nöôùc”,
tieáp cuûa Hoà Xuaân Höông vôùi ngöôøi ñoïc töø ngöõ “ traéng, troøn” , thaønh ngöõ” baûy noåi ba
qua baøi thô? chìm”, “ taám loøng son”.
+ Ñeå caûm nhaän ñöôïc noäi dung baøi thô, 4. Baøi taäp 5 ( trang 24):
chuùng ta caên cöù vaøo caùc phöông tieän ngoân -Nhaân vaät giao tieáp vaø tình huoáng giao tieáp:
ngöõ naøo? Haõy phaân tích? Baùc Hoà vaø hoïc sinh toaøn quoác trong hoaøn caûnh
ñaát nöôùc vöøa giaønh ñöôïc ñoäc laäp, hoïc sinh baét
- Giaùo vieân goïi ñaïi dieän hoïc sinh nhoùm 4 ñaàu nhaän ñöôïc moät neàn giaùo duïc hoaøn toaøn Vieät
ñoïc thö göûi hsinh cuûa Baùc Hoà (Chuù yù Nam.
gioïng ñoïc dieãn taû ñöôïc tình caûm cuûa Baùc - Noäi dung vaø muïc ñích giao tieáp: Baùc noùi veà
qua lôøi thö chaân tình gaàn guõi) nieàm vui söôùng, nhieäm vuï vaø traùch nhieäm cuûa
+ Baùc vieát thö cho ai? Trong hoaøn caûnh naøo? hoïc sinh vôùi töông lai ñaát nöôùc. Cuoái cuøng laø lôøi
+ Noäi dung vaø muïc ñích vieát thö cho hoïc sinh chuùc cuûa Baùc vôùi hoïc sinh.
cuûa Baùc - Hình thöùc giao tieáp: Baùc vieát thö cho hoïc sinh
+ Nhaän xeùt veà caùch thöùc bieåu ñaït ngoân baèng lôøi leõ vöøa chaân tình, gaàn guõi, vöøa nghieâm
ngöõ vaø tình caûm cuûa Baùc qua böùc thö. tuùc trong vieäc ñoäng vieân vaø xaùc ñònh traùch
nhieäm cuûa hoïc sinh.
II. Baøi taäp taïo laäp vaên baûn ( baøi 4 trang 24 ):
- Daïng vaên baûn : thoâng baùo ngaén.
- Ñoái töôïng höôùng tôùi: hoïc sinh toaøn tröôøng.
Hoaït ñoäng 2:Gv höôùng daãn cho hoïc sinh - Noäi dung giao tieáp: hoaït ñoäng laøm saïch moâi
ñoäc laäp, thieát laäp hoaït ñoäng giao tieáp ôû tröôøng.
daïng vaên baûng thoâng tin. Sau ñoù goïi hoïc - Hoaøn caûnh giao tieáp: trong nhaø tröôøng nhaân
7
sinh trình baøy (2 em) vaø cho caû lôùp trao ñoåi ngaøy Moâi tröôøng theá giôùi.
boå sung.
Hoaït ñoäng 3: Höôùng daãn hoïc sinh cuûng coá

baøi hoïc cuõ baèng vieäc phaân tích 1 soá hoaït
giao tieáp trong thöïc teá cuoäc soáng vaø qua
caùc taùc phaåm vaên chöông trong chöông trình
(ôû nhaø).
Hoaït ñoäng 4: Daën doø Hs tieát sau hoïc Vaên
baûn
8
Tieát 6 : Tieáng vieät
VAÊN BAÛN
A/ Muïc tieâu baøi hoïc : giuùp hoïc sinh :
-Naém ñöôïc caùc khaùi nieäm vaên baûn, caùc ñaëc ñieåm cô baûn vaø caùc loaïi vaên baûn.
- Naâng cao naêng löïc phaân tích vaø thöïc haønh vaên baûn.
B/Phöông phaùp daïy hoïc:
- Vaän duïng phöông phaùp qui naïp : töø vieäc giuùp h/s phaân tích ngöõ lieäu -> nhaän ñònh khaùi
quaùt .
- Höôùng daãn hoïc sinh thöïc haønh giaûi baøi taäp theo nhoùm.
C/Tieán trình leân lôùp :
* Hoïat ñoäng 1 : Kieåm tra baøi cuõ ( keát hôïp trong quaù trình tìm hieåu noäi dung baøi hoïc).
* Hoïat ñoäng 2 : Giôùi thieäu baøi môùi ( Trong giao tieáp, ñeå ngöôøi khaùc hieåu ñöôïc yù cuûa
mình thì phaûi noùi hay vieát ra.Nhö vaäy, lôøi noùi hoaëc baøi vieát trong giao tieáp ñöôïc goïi laø vaên
baûn.Chính vì vaäy,vaên baûn vöøa laø phöông tieän vöøa laø saûn phaåm cuûa hoïat ñoäng giao tieáp baèng
ngoân ngöõ.)
* Hoïat ñoäng 3: Tìm hieåu noäi dung baøi hoïc.
Hoïat ñoäng cuûa thaày vaø troø Noäi dung caàn ñaït
, 1/ Moãi vaên baûn ñöôïc ngöôøi noùi taïo ra trong I/Khaùi nieäm vaø ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn:
nhöõng hoïat ñoäng naøo? Ñeå ñaùp öùng nhu 1/ Tìm hieåu ngöõ lieäu :
caàu gì? Dung löôïng ( soá caâu) ôû moãi vaên baûn - VB(1): ñöôïc taïo ra trong hoaït ñoäng giao tieáp
nhö theá naøo? chung, nhaèm ñaùp öùng nhu caàu truyeàn cho nhau
kinh nghieäm soáng(chæ coù moät caâu.).VB(2): taïo ra
trong HÑGT giöõa coâ gaùi vaø moïi ngöôøi (goàm 4
caâu).VB(3): Ñöôïc taïo ra trong HÑGTgiöõa chuû tòch
nöôùc vôùi toøan theå ñoàng baøo (goàm 15 caâu)..
-------------------------------------------------------------------
---
------------------------------------------------------------- - VB(1) ñeà caäp ñeán moät kinh nghieäm soáng;
2/Theo em,moãi vaên baûn ñeà caäp ñeán vaán ñeà VB(2) noùi ñeán thaân phaän cuûa ngöôøi phuï nöõ
gì?Vaán ñeà ñoù coù ñöôïc trieån khai nhaát quaùn trong XHPK; VB(3) Baùc keâu goïi toøan daân VN
trong töøng vaên baûn khoâng? ñöùng leân khaùng chieán choáng Phaùp.Caùc caâu
trong VB(2) vaø(3) ñeàu coù quan heä nhaát quaùn,
3/ Caùc VB coù nhieàu caâu ( vb 2 vaø 3) noäi dung cuøng theå hieän moät chuû ñeà.
cuûa VB ñöôïc trieån khai ntn? Nhaän xeùt vaø - Caùc caâu trong 2 VB coù quan heä yù nghóa roõ
phaân tích veà keát caáu cuûa VB (3)? raøng vaø ñöïôïc lieân keát vôùi nhau moät caùch chaët
cheõ.Keát caáu cuûa VB(3 ) goàm 3 phaàn raát roõ
4/Moãi VB taïo ra nhaèm muïc ñích gì?Haõy phaân raøng ( môû, thaân, keát) .
tích? - Moãi VB taïo ra ñeàu nhaèm thöïc hieän moät muïc
ñích giao tieáp nhaát ñònh( VB1:truyeàn ñaït kinh
nghieäm soáng; VB2 : gôïi söï caûm thoâng veà thaân
phaän ngöôøi phuï nöõ trong xh cuõ; VB3:keâu
goïi,khích leä tinh thaàn quyeát taâm cuûa n/d trong
 **Qua phaân tích caùc ví duï treân, em haõy cho k/c choáng Phaùp)
bieát vaên baûn laø gì? Ñaëc ñieåm cuûa VB ? 2/Ghi nhôù :
( Sau khi h/s traû lôøi, gv cho 2 ñoïc phaàn ghi nhôù - VB laø saûn phaåm ñöôïc taïo ra trong
trong saùch giaùo khoa vaø yeâu caàu caùc em hoïc HÑGTbaèng ngoân ngöõ, goàm moät hay nhieàu
thuoäc).GVtieáp tuïc chuyeån yù sang phaàn IIcuûa caâu, nhieàu ñoïan.
baøi hoïc. - Nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn cuûa VB: (4ñaëc
------------------------------------------------------------------ ñieåm: noäi dung, caùch thöùc trieån khai,keát caáu,
- muïc ñích giao tieáp ).
1/Sosaùnh caùc vb1,2 vôùi vb3 (veàvaán ñeà vaø lónh -------------------------------------------------------------------
vöïc ñöôïc ñeà caäp;töø ngöõ söû duïng;caùch thöùc ----
theå hieän noäi dung? cho bieát ñaëc ñieåm veà p/c II/ Caùc loaïi vaên baûn:
ngoân ngöõ cuûa töøng VB? 1/Phaân tích ngöõ lieäu:
9
-VB1vaø 2 thuoäc p/c ngoân ngöõ ngheä thuaät.
2/ So saùnh caùc vb 2,3 vôùi baøi hoïc toùan,lyù, - VB3 thuoäc p/c ngoân ngöõ chính luaän.
giaáy khai sinh ñeå neâu nhaän xeùt veà : phaïm vi suû 2/ Ghi nhôù : Theo lónh vöïc vaø muïc ñích giao
duïng, muïc ñích giao tieáp, töø ngöõ, keát caáu vaø tieáp, ngöôøi ta phaân bieät caùc loaïi vaên baûn:
caùch trình baøy ôû moåi loaïi vaên baûn.  Theo -VBthuoäc p/c sinh hoïat.- VB thuoäc p/c ngheä
lónh vöïc vaø muïc ñích giao tieáp,coù maáy loaïi thuaät.
vaên baûn thöôøng gaëp? Cho ví duï? - VBthuoäc p/c khoa hoïc.-VB thuoäc p/c haønh
chính.
-VB thuoäc p/c chính luaän –VB thuoäc p/c baùo chí.
* Hoïat ñoäng 4:
- GV höôùng daãn hoïc sinh chuaån bò baøi taäp thöïc haønh ôû tieát 10 theo nhoùm :
+ Nhoùm 1 +2 : laøm baøi taäp 1vaø 2.
+ Nhoùm 3 +4 : laøm baøi taäp 3.
+ Nhoùm 5 +6 : laøm baøi taäp 4.
( vôùi lôùp khaù gv coù theå ra theâm baøi taäp vaän duïng ngoaøi sgk ñeå cuûng coá vaø naâng cao theâm kieán thöùc
baøi hoïc cho caùc em).
- Daën h/s oân laïi kieán thöùc vaø kyõ naêng ,phöông phaùp kieåu baøi phaùt bieåu caûm nghó ( veà hieän
töôïng ñôøi soáng hay veà moät taùc phaåm vaên hoïc) ñeå tieát sau oân taäp treân lôùp vaø chuaån bò laøm baøi ôû
nhaø.
10
Tieát 7 : Laøm vaên
BAØI LAØM VAÊN SOÁ
11
Tieát 8-9
CHIEÁN THAÉNG MTAO- MXAÂY
(Trích Söû thi ÑamSan- EÂ Ñeâ)
A. Muïc tieâu baøi hoïc:
- Giuùp HS: + Naém ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa söû thi anh huøng trong vieäc xaây döïng kieåu “ nhaân vaät anh
huøng söû thi”, veà ngheä thuaät mieâu taû vaø söû duïng ngoân töø
+ Bieát caùch phaân tích 1 vbaûn söû thi anh huøng#möôïn vieäc moâ taû chieán tranh ñeå khaúng
ñònh lí töôûng veà 1 cuoäc soáng hoaø hôïp, haïnh phuùc
+ Nhaän thöùc ñöôïc leõ soáng cao ñeïp cuûa moãi caù nhaân laø hi sinh, phaán ñaáu vì danh döï
vaø haïnh phuùc yeân vui cuûa caû coäng ñoàng
B. Phöông tieän thöïc hieän:
- SGK vaø SGV Ngöõ Vaên 10
- Taøi lieäu tham khaûo lieân quan
C. Phöông phaùp giaûng daïy:
- Keát hôïp phöông phaùp ñoïc saùng taïo, gôïi tìm vôùi trao ñoåi thaûo luaän, traû lôøi caâu hoûi gôïi môû
cuûa GV
D. Tieán trình daïy hoïc:
2. Kieåm tra baøi cuõ: - Kieåm tra kieán thöùc ôû baøi Khaùi quaùt vaên hoïc daân gian
3. Baøi môùi:
- Lôøi vaøo baøi;
- Baøi môùi:
- Hoaït ñoäng 1: Höôùng daãn HS ñoïc vaø I. Giôùi thieäu:
tìm hieåu phaàn Tieåu daãn 1. Sô löôïc veà söû thi daân gian:
- HS nhaéc laïi ñnghóa söû thi - Ñònh nghóa
- Coù maáy loaïi söû thi? - Hai loaïi— Söû thi thaàn thoaïi
- Döïa vaøo sgk, em haõy toùm taét thaät Söû thi anh huøng
ngaén goïn söû thi Ñamsan? 2. Toùm taét söû thi Ñam San:
- Phaân vai HS ñoïc ñoaïn trích 3. Ñoaïn trích “ chieán thaéng Mtao Mxaây”:
- Xaùc ñònh vò trí, noäi dung ñoaïn trích? - Vò trí: phaàn giöõa cuûa taùc phaåm
- Noäi dung: keå chuyeän ÑamSan ñaùnh thaéng tuø
tröôûng Mtao Mxaây, cöùu ñöôïc vôï
- Caùch chia boá cuïc? - Boá cuïc: 3 phaàn
+ Töø ñaàu... ñeâm beân ngoaøi ñöôøng: caûnh traän ñaùnh
giöõa 2 tuø tröôûng
+ Ô nghìn chim seû...roài vaøo laøng: caûnh Ñamsan cuøng
noâ leä ra veà sau chieán thaéng
+ Phaàn coøn laïi: caûnh Ñamsan aên möøng chieán thaéng
Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn HS ñoïc hieåu II. Ñoïc hieåu ñoaïn trích:
chi tieát 1. Hình töôïng Ñamsan trong traän chieán vôùi Mtao
Mxaây:
- Cuoäc giao chieán giöõa 2 tuø tröôûng ñöôïc
moâ taû qua nhöõng chaëng naøo? - Ñamsan khieâu chieán vaø Mtao Mxaây run sôï
- Vaøo cuoäc chieán, ta luoân thaáy söï ñoái

laäp giöõa Mtao Mxaây vaø Ñamsan. Vaäy söï -Vaøo cuoäc chieán:
ñoái laäp ñoù cuï theå ntn?
Hieäp Ñamsan Mtao Mxaây
+ÔÛ hieäp 1, vì sao Ñsan khoâng muùa tröôùc
maø cöù khích ñeå Mxaây muùa tröôùc?
12
Hieäp - khích, thaùch - Muùa khieân nhö troø
1 Mxaây muùa tröôùc chôi, khieân keâu laïch
xaïch nhö quaû möôùp
khoâ, töï xem mình laø
- bình tónh, thaûn töôùng quen ñaùnh traêm
nhieân traän, quen xeùo naùt
- Chi tieát mieáng traàu Hônhò neùm cho Mtao ñaát ñai thieân haï(chuû
nhöng Ñamsan giaønh ñöôïc coù yù nghóa gì? quan, ngaïo maïn)
- Hoaûng hoát troán

Hieäp - Ñamsan muùa chaïy böôùc cao böôùc
2 tröôùc: muùa khieân thaáp( yeáu söùc)
- Em coù suy nghó gì veà vai troø cuûa thaàn vöøa khoeû, vöøa
linh trong cuoäc chieán naøy?( chæ laø n/vaät ñeïp( vöôït ñoài - Cheùm tröôït, chæ
phuø trôï, coøn quyeát ñònh chieán thaéng tranh, ñoài loà oâ, truùng chaõo coät traâu
vaãn laø Ñamsan) chaïy vun vuùt qua
phía ñoâng, phía - Caàu cöu Hô nhò
taây...)
- Nhai ñöôïc mieáng
traàu cuûa vôï ->
maïnh hôn
- Chaïy, vöøa chaïy vöøa
Hieäp - Ñamsan muùa, choáng ñôõ
3 ñuoåi ñaùnh, ñaâm
Nhaän xeùt veà hình töôïng Ñamsan qua cuoäc truùng keû thuø
ñoï söùc? nhöng khoâng
thuûng -> caàu cöùu
thaàn linh
Hieäp - Ñöôïc oâng Trôøi - Vuøng chaïy cuøng

- Sau chieán thaéng, thaùi ñoä caùc toâi tôù 4 maùch keá ñöôøng, xin tha maïng
cuûa Mtao Mxaây ñoái vôùi Ñamsan ntn? - Ñuoåi theo - Bò gieát
Thaùi ñoä ñoù ñöôïc bieåu hieän qua nhöõng - Gieát cheát keû
chi tieát naøo?( Hs chæ ra ñöôõc nhöõng laàn thuø
ñoái ñaùp vaø nhaän xeùt möùc ñoä phuïc  Vôùi loái moâ taû song haønh-> Ñsan hôn haún Mtao
tuøng cuûa daân lang) Mxaây caû veà taøi naêng, söùc löïc, phong ñoä, phaåm
chaát# Ñsan chieán thaéng ñöôïc keû thuø
=> Söï thaát baïi cuûa Mxaây ñaõ laøm noåi baät taàm voùc
ngöôøi anh huøng söû thi Ñamsan
2. Caûnh Ñamsan cuøng noâ leä ra veà sau chieán thaéng:
- Vì sao ñoaïn cuoái, tgiaû daân gian khoâng - Sau chieán thaéng, Ñamsan thuyeát phuïc toâi tôù Mxaây ñi
mieâu taû caûnh cheát choùc maø taû caûnh theo chaøng
aên möøng chieán thaéng? - Qua 3 laàn ñoái ñaùp: loøng meán phuïc, thaùi ñoä höôûng
- Ñamsan ñaõ theå hieän nieàm vui sau chieán öùng tuyeät ñoái cuûa daân laøng giaønh cho Ñsan
thaéng baèng caùch naøo? - Ñamsan hoâ moïi ngöôøi cuøng veà- caûnh ra veà ñoâng,
vui nhö hoäi
- Qua caûnh aên möøng aáy, em coù nhaän => Sö thoáng nhaát cao ñoä giöõa quyeàn lôïi, khaùt voïng
xeùt gì veà hình aûnh ngöôøi tuø tröôûng caù nhaân anh huøng söû thi vôùi quyeàn lôïi cuûa coäng
Ñamsan? ñoàng#yù chí thoáng nhaát cuûa toaøn theå coäng ñoàng
EÂÑeâ
3. Hình töôïng Ñansan trong tieäc möøng chieán thaéng:
- Hoaït ñoäng 3: Höôùng daãn HS toång keát - Ra leänh: ñaùnh leân caùc chieân, rung caùc voøng nhaïc, &
- NHaän xeùt veà ngheä thuaät? môû tieäc to môøi taát caû moïi ngöôøi aên uoáng, vui chôi
- Nhöõng tình caûm naøo ñaõ thoâi thuùc - Hình aûnh Ñsan: “ uoáng khoâng bieát say, aên khoâng bieát
Ñamsan chieán ñaáu vaø chieán thaéng keû no...”, “ ngöïc quaán cheùo taám meàn...trong buïng meï”
thuø? => Söï lôùn lao veà hình theå, taàm voùc laãn chieán coâng
cuûa chaøng bao truøm leân toaøn boä buoåi leã, toaøn boä
- Hoaït ñoäng 4: Cuûng coá- Luyeän taäp thieân nhieân, vaø xaõ hoäi EÂñeâ
13
* HS thaûo luaän: Vai troø cuûa thaàn linh vaø III. Toång keát:
con ngöôøi trong cuoäc chieán ñaáu cuûa - Ngheä thuaät: Ngoân ngöõ trang troïng, giaøu hình aûnh,
Ñsan? söû duïng loái so saùnh, phoùng ñaïi, lieät keâ, truøng ñieäp
- Hoaït ñoäng 5: Daën doø HS veà nhaø xem - Troïng danh döï, gaén boù vôùi haïnh phuùc gia ñình, thieát
laïi baøi vaø chuaån bò toát cho tieát An tha vôùi cuoäc soáng bình yeân cuûa thò toäc- ñoù laø nhöõng
Döông Vöông- Mò Chaâu- Troïng Thuyû tình caûm thoâi thuùc Ñsan chieán ñaáu vaø chieán thaéng
keû thuø
IV. Cuûng coá: ghi nhôù sgk
VAÊN BAÛN
( Tieáp theo )
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN VAØ NOÄI DUNG CAÀN ÑAÏT
HOÏC SINH
II/ Luyeän taäp :
Cho hoïc sinh ñoïc ñoaïn vaên trong SGK 1) Baøi 1:
a. Tính thoáng nhaát veà chuû ñeà ñoaïn vaên:
- Ñoaïn vaên coù 1 chuû ñeà thoáng nhaát nhö - Caâu môû ñoaïn: Giöõa cô theå vaø moâi tröôøng coù
14
theá naøo? aûnh höôûng qua laïi vôùi nhau
- Caùc caâu khai trieån:
+Caâu 1: Vai troø cuûa cô theå ñoái vôùi moâi
tröôøng
+Caâu 2: Laäp luaän so saùnh
+Caâu 3,4: Daãn chöùng thöïc teá
b. Söï phaùt trieån cuûa chuû ñeà trong ñoaïn van
-Caâu chuû ñeà mang yù nghóa khaùi quaùt cuûa caû
ñoaïn
-Caùc caâu khai trieån: taäp trung höôùng veà caâu
chuû ñeà, cuï theå hoaù yù nghóa cho caâu chuû ñeà
=> Tieâu ñeà : Moâi tröôøng vaø cô theå. (VBKH)
2) Saép xeáp:
- 1 , 3 ,4 ,5 ,2
=> Tieâu ñeà: Baøi thô Vieät Baéc (Coù theå coù
- Caùc caâu trong ñoaïn vaên coù quan heä vôùi tieâu ñeà khaùc_ mieãn ngaén goïn, khaùi quaùt cao).
nhau nhö theá naøo ñeå phaùt trieån chuû ñeà chung. 3) Moâi tröôøng soáng cuûa loaøi ngöôøi hieän
nay ñang bò huûy hoaïi nghieâm troïng:(Caâu chuû
- Ñoïc xong ñoaïn vaên ta thaáy yù chung cuûa ñeà )
ñoaïn ñaõ ñöôïc trieån khai roõ chöa ? - Röøng ñaàu nguoàn ñang bò chaët phaù-> gaây luït,
- Ñaët tieâu ñeà cho ñoaïn vaên. haïn,… keùo daøi.
- Soâng suoái ngaøy caøng caïn kieät, oâ nhieãm bôûi
- Saép xeáp caùc caâu thaønh vaên baûn maïch chaát thaûi khu coâng nghieäp, nhaø maùy.
laïc vaø ñaët cho noù 1 tieâu ñeà phuø hôïp. - Chaát thaûi chöa quy hoaïch, xöû lyù.
- Phaân boùn, thuoác tröø saâu… söû duïng khoâng
theo quy hoaïch.
- Vieát moät soá caâu noái tieáp caâu vaên  Taát caû ñaõ ñeán möùc baùo ñoäng.
tröôùc , sao cho coù noäi dung thoáng nhaát =>Tieâu ñeà: Moâi tröôøng soáng keâu cöùu
troïn veïn roài ñaët tieâu ñeà chung cho noù. ( coù theå coù tieâu ñeà khaùc)
4) Vieát ñôn xin pheùp nghæ hoïc.
- Ñôn göûi cho ai? Ngöôøi vieát laø ñoái töôïng - Göûi thaày (coâ) giaùo chuû nhieäm.
naøo ? - Hoïc troø
- Muïc ñích vieát ñôn ? - Xin ñöôïc nghæ hoïc
- Noäi dung cô baûn cuûa ñôn ? - Neâu hoï, teân, lôùp, lyù do xin nghæ, thôøi gian
nghæ vaø höùa thöïc hieän cheùp baøi, laøm baøi nhö
theá naøo?
Hoaït ñoäng 3 III/ Cuûng coá: ghi nhôù (SGK)
Hoaït ñoäng 4 IV/ Daën doø:
- Luyeän taäp theâm
- Soaïn truyeän An Döông Vöông vaø Mò Chaâu,
Troïng Thuyû.
Tiết 11,12: Đọc Văn
TRUYỆN AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU - TRỌNG THỦY
A/ Muïc tieâu baøi hoïc : Thoáng nhaát theo SGV vaø SGK
B/ Phöông tieän thöïc hieän : SGK vaø SGV Ngöõ Vaên 10 cô baûn .
C/ Phöông phaùp giaûng daïy :
- Yeâu caàu HS chuaån bò baøi ôû nhaø : Xem laïi kieán thöùc veà theå loaïi truyeàn thuyeát ñaõ
hoïc ôû lôùp
6 . Thoáng keâ nhöõng chi tieát ngheä thuaät lieân quan ñeán töøng nhaân vaät trong truyeän .
15
- Döïa vaøo keát quaû thoáng keâ GV neâu vaán ñeà ñeå HS thaûo luaän . Trong thaûo luaän coù
theå xuaát hieän nhieàu yù kieán khaùc bieät GV caàn höôùng daãn thaûo luaän giuùp HS nhaän thöùc ñuùng .
D/ Tieán trình leân lôùp :
1. OÅn ñònh :
2. Kieåm tra baøi cuõ : Kieán thöùc tieát Ñoïc vaên Chieán thaéng Mtao Mxaây .
3. Baøi môùi :
- Lôøi vaøo baøi : Töø khaùi nieäm truyeàn thuyeát daãn vaøo baøi môùi
- Noäi dung baøi môùi :
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh Noäi dung caàn ñaït
Hoaït ñoäng 1 : I/ Giôùi thieäu :
GV cho h/s ñoïc phaàn tieåu daãn - Giôùi thieäu 1. Khaùi nieäm truyeàn thuyeát :
theâm - Nhöõng caâu chuyeän daân gian – coù coát loõi lòch
cho h/s veà cuïm töø di tích Coå Loa . söû keát hôïp vôùi söï töôûng töôïng kyø aûo .
- Ñaëc ñieåm cuûa theå loaïi truyeàn thuyeát ? 2. Toùm taét truyeän ADV : 2 phaàn ( 4 ñoaïn )
a/ Phaàn 1 : Töø ñaàu … beøn xin hoøa , Vua ADV
- Vaên baûn coù theå chia laøm maáy phaàn ? xaây thaønh , laøm noû vaø chieán thaéng giaëc laàn 1 .
Noäi dung cuûa moãi phaàn ? Toùm taét caâu b/ Coøn laïi :
chuyeän ? ADV vaø Mò Chaâu maát caûnh giaùc daãn ñeán bi
kòch maát nöôùc - Troïng Thuûy töï vaãn .
II/ Ñoïc hieåu :
1. An Döông Vöông :
a. Vai troø ADV trong söï nghieäp döïng nöôùc vaø
Hoaït ñoäng 2 : GV höôùng daãn h/s tìm hieåu VB. giöõ nöôùc:
Thao taùc 1 - Xaây thaønh , cheá noû : coù coâng , coù taám
-Nhöõng chi tieát naøo theå hieän vai troø cuûa loøng ñoái vôùi
ADV trong söï nghieäp giöõ nöôùc ? ñaát nöôùc
-Chi tieát kì aûo: Cuï giaø xuaát hieän bí aån
Ruøa Vaøng töø bieån Ñoâng leân
-Chi tieát kì aûo naøy coù yù nghóa gì? giuùp An Döông Vöông
#khaúng ñònh vieäc laøm cuûa ADV laø chính nghóa,
ñöôïc loøng trôøi, hôïp loøng daân
-Keát quaû: quaân Trieäu Ñaø thua to
=>Caùc vieäc laøm cuûa ADV neâu cao baøi hoïc caûnh
giaùc, khaúng ñònh vai troø cuûa ADV vaø söï ca ngôïi
cuûa nhaân daân vôùi nhöõng vieäc laøm coù yù nghóa
lòch söû.
b. Bi kòch nöôùc maát- nhaø tan:
- Voâ tình gaû con gaùi cho con trai Trieäu Ñaø , cho
pheùp Troïng thuyû ôû reå : taïo cô hoäi cho Mò Chaâu
-Söï maát caûnh giaùc cuûa nhaø vua bieåu hieän ñaùnh traùo noû thaàn , maéc sai laàm .
theá naøo ? - Caäy coù noû thaàn , ñieàm nhieân ñaùnh côø khi
giaëc ñeán : chuû quan , xem thöôøng ñòch
-Keát quaû: thaát baïi , boû chaïy , gieát con , söï
nghieäp tieâu vong
=> Vua – coù traùch nhieäm cao ñoái vôùi vaän meänh
ñaát nöôùc nhöng maát caûnh giaùc – rôi vaøo bi kòch :
nöôùc maát , nhaø tan.
- Saùng taïo nhöõng chi tieát Ruøa vaøng , nhaø
vua töï tay *Chi tieát: - ADV töï tay cheùm ñaàu con gaùi#haønh
cheùm ñaàu con gaùi roài theo goùt Ruøa vaøng ñoäng quyeát lieät döùt khoaùt ñöùng veà phía coâng lí vaø
xuoáng bieån , quyeàn lôïi daân toäc,cuõng laø söï thöùc tænh muoän
nhaân daân muoán bieåu loä thaùi ñoä , tình caûm gì maøng cuûa nhaø vua#mang tính bi kòch
ñoái vôùi -ADV caàm söøng teâ baûy taác roài theo
nhaân vaät lòch söû ADV vaø vieäc maát nöôùc goùt Ruøa vaøng xuoáng bieån -> huyeàn thoaïi hoùa -
AÂu Laïc ? ngôïi ca vaø thanh minh .
2. Mò Chaâu - Troïng Thuyû:
a. Mò Chaâu:
16
- Con vua ADV , leùn cho Troïng Thuûy xem noû
thaàn : caû tin, ngaây thô,quaù yeâu Troïng Thuûy , maát
(Sang tieát 2 ) caûnh giaùc,queân nhieäm vuï ñoái vôùi ñaát nöôùc .
Thao taùc 2 - Tin lôøi Troïng Thuûy giaáu cha vieäc traùo noû ,
Nhaân vaät Mò Chaâu ñöôïc keå nhö theá naøo ? raéc loâng ngoãng : tin meâ muoäi -> voâ tình phaïm toäi ,
thaønh giaëc .
- Chaáp nhaän toäi cheát khoâng daùm xin thaàn , xin
cha tha toäi : ñöùng treân lôïi ích daân toäc ñeå nhìn nhaän
toäi loãi , sai laàm 1 caùch chaân thaønh , nghieâm tuùc .
Taïi sao Mò Chaâu chaáp nhaän toäi cheát maø => Ngaây thô , yeâu trong saùng , chaân thaønh -> bi
khoâng xin vua cha tha maïng ? kòch : löøa doái cha , coù toäi vôùi ñaát nöôùc - chaáp
( GV coù theå cho h/s bieát theâm veà lôøi pheâ nhaän cheát .
phaùn Mò Chaâu cuûa nhaø thô Toá Höõu ) . *Chi tieát:
-Lôøi keát toäi cuûa Ruøa Vaøng Söï giaän
thöong minh baïch cuûa nhaân daân
- Maùu -> ngoïc trai , xaùc -> ngoïc thaïch : Söï
hoùa thaân khoâng troïn veïn – Hö caáu -> bao dung ,
thoâng caûm - nhaéc nhôû nghieâm khaéc : tình caûm gia
ñình - ñaát nöôùc ( rieâng – chung ) .
- Chi tieát maùu Mò Chaâu hoùa thaønh ngoïc trai - Hình aûnh ngoïc trai - gieáng nöôùc :
, xaùc hoùa thaønh ngoïc thaïch coù yù nghóa gì ? + moái quan heä nhaân quaû vôùi lôøi nguyeàn
cuûa Mò Chaâu -> söï tænh ngoä cuûa Mò Chaâu khi nhìn
roõ baûn chaát löøa doái , xaâm löôïc cuûa Troïng Thuûy .
b. Troïng Thuûy :
- Saùng taïo hình aûnh : “ngoïc trai - gieáng - Con trai Trieäu Ñaø , sang AÂu Laïc laøm reå vôùi
nöôùc” coù phaûi nhaân daân ta muoán ngôïi ca tham
moái tình chung thuûy Mò Chaâu - Troïng Thuûy ? voïng chính trò .
- Giaèng co giöõa tình yeâu cha vaø Mò Chaâu
->choïn cha : tình yeâu cha vaø traùch nhieäm vôùi ñaát
Thao taùc 3 nöôùc -> phaûn boäi tình yeâu # bi kòch : tình yeâu tan
-Nhaân vaät Troïng Thuûy ñöôïc keå vôùi nhöõng vôõ , cheát bi thaûm . => Keû xaâm löôïc ñaày aûo voïng ,
chi tieát naøo ? si tình .
*Chi tieát aån duï keùp :
+ Vôùi Troïng Thuûy : nöôùc gieáng theå hieän
noãi aân haän voâ haïn vaø chöùng nhaän cho loøng mong
muoán ñöôïc giaûi toäi cuûa Troïng Thuûy .
+ Vôùi Mò Chaâu : taám loøng cuûa naøng
-Chi tieát ngöôøi ñôøi sau ñem ngoïc bieån Ñoâng , theâm ñöôïc saùng toû , söï ngaây thô cuûa naøng caøng
laáy nuôùc gieáng maø Troïng Thuûy töï vaãn maø ñaùng thöông .
röûa thì ngoïc trong saùng theâm coù yù nghóa gì ? III/ Toång keát :
- Caâu chuyeän giaûi thích nguyeân nhaân söï kieän
maát nöôùc AÂu Laïc .
- Söï löïa choïn vaø saùng taïo caùc söï kieän vaø nhaân
vaät ñaày chaát thô vaø moäng – mang tính bi kòch .
Hoaït ñoäng 3 - Quan ñieåm ñaùnh giaù , thaùi ñoä vaø tình caûm cuûa
nhaân daân döùt khoaùt , coù lyù , coù tình .
Ñaâu laø coát loõi lòch söû trong caâu chuyeän - Phong phuù , haøm suùc veà noäi dung , chaët cheõ
thaàn kyø naøy ? trong keát caáu , ñoäc ñaùo trong caùch theå hieän .
( Theá kyû - III -> II )
Bi kòch veà söï maát caûnh giaùc

ñeå maát
nöôùc , bi kòch tình yeâu .
==> ADV-MC-TT
Caâu chuyeän tình yeâu cha con ,
tình
yeâu löùa ñoâi vaø tình yeâu ñaát
17
nöôùc
hay nhaát , tieâu bieåu nhaát veà
thôøi
kyø AÂu Laïc cuûa daân toäc ta.
Hoaït ñoäng 4 : IV/ Ghi nhôù : SGK
Hoaït ñoäng 5 : V/ Cuûng coá : Tình yeâu ñaát nöôùc chi phoái toaøn boä
Hoaït ñoäng 6 : haønh ñoäng quan troïng cuûa nhaân vaät .
VI/ Höôùng daãn chuaån bò baøi môùi : Laäp daøn yù
baøi vaên
töï söï .
Tieát 13: Laøm vaên

LAÄP DAØN YÙ BAØI VAÊN TÖÏ SÖÏ
A / Muïc tieâu baøi hoïc :

- Beát caùch laäp daøn yù baøi vaên töï söï
B / Phöông tieän thöïc hieän :
- SGK vaø SGV vaên 10 caên baûn
C / Phöông phaùp giaûng daïy :
- Trao ñoåi, thaûo luaän , traû lôøi caùc caâu hoûi
D / Tieán trình leân lôùp :
1. OÅn ñònh lôùp : Só soá
2. Kieåm tra baøi cuõ : Muoán taïo laäp vaên baûn phaûi chuù yù ñeán nhöõng vaán ñeà gì ?
3. Giôùi thieäu baøi môùi :
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN NOÄI DUNG CAÀN ÑAÏT
VAØ HOÏC SINH
Hoïat ñoäng 1 : I/ Nhöõng yeâu caàu caàn thieát :
- Hình thöùc yù töôûng döï kieán coát 1. Phaûi hình thaønh yù töôûng vaø phaùc thaûo coát
truyeän truyeän ( döï kieán tình huoáng, söï kieän vaø nhaân vaät )
Hoïc sinh ñoïc phaàn trích - traû lôøi caâu hoûi môùi vieât ñöôïc 1 baøi vaên keå chuyeän hoaëc 1 truyeän
18
- Nhaø vaên Nguyeân Ngoïc noùi veà vieäc ngaén .
gì ? 2. Choïn nhaân vaät
- Qua lôøi keå cuûa Nguyeân Ngoïc, caùc 3.Choïn tình huoáng vaø söï kieän ñeå keát noái caùc
em hoïc ñöôïc ñieàu gì trong quaù trình nhaân vaät
hình thaønh yù töôûng, döï kieán coát VD : Veà Röøng Xaø Nu cuûa Nguyeân Ngoïc :Taùc giaû
truyeän ñeå chuaån bò laäp daøn yù cho vieát Röøng Xaø Nu nhö theá naøo ?
baøi vaên töï söï ? + Choïn nhaân vaät (Tmuù, Dit, Mai,Cuï Meát, Beù
Heng)
+ Choïn tình huoáng vaø söï kieän ñeå keát noái caùc
nhaân vaät :
* Caùi cheát cuûa meï con Mai, 10 ngoùn tay Tnuù
boác löûa-> 10 teân aùc oân ñaõ cheát vaøo nhöõng naêm
thaùng chöa heà coù tieáng suùng caùch maïng.
* Röøng Xaø Nu gaén lieàn soá phaän moãi con
ngöôøi.
* Caùc coâ gaùi laáy nöôùc, cuï giaø lom khom,
tieáng nöôùc laùch taùch trong ñeâm khuya…
Hoïat ñoäng 2 : II/ Laäp daøn yù :
- Giaùo vieân khaùi quaùt coâng vieäc - Saép xeáp yù , tìm ñöôïc traät töï thích hôïp , xaùc ñònh möùc
laäp daøn yù ñoä trình baøy moãi yù
- Caâu chuyeän 1: aùnh saùng
- Cho hoïc sinh ñoïc caâu chuyeän 1, laäp - Môû baøi :
daøn + Chò Daäu hôùt haûi chaïy veà phía laøng mình trong ñeâm
yù cho baøi vaên keå veà 1 trong 2 caâu chuyeän toái.
treân. + Veà tôùi nhaø , thaáy 1 ngöôøi laï ñang noùi chuyeän vôùi
- Höôùng daãn hoïc sinh : choàng.
- Cho hoïc sinh laøm baøi theo 4 nhoùm + Vôï choàng gaëp nhau vöøa möøng, vöøa tuûi.
toå - Thaân Baøi :
+ Ngöôøi khaùch laï - caùn boä Vieät minh tìm ñeán hoûi
thaêm tình caûnh gia ñình anh Daäu.
+ Giaûng giaûi vì sao daân mình khoå, muoán heát khoå
phaûi laøm gì; nhaân daân xung quanh vuøng hoï ñaõ laøm
ñöôïc gì, nhö theá naøo?
+ Thænh thoaûng gheù thaêm gia ñình anh Daäu, mang tin
môùi, khuyeán khích chò Daäu.
+ Chò Daäu vaän ñoäng nhöõng ngöôøi xung quanh.
+ Chò daãn ñaàu ñoaøn ngöôøi phaù kho thoùc Nhaät.
- Keát baøi :
+ Chò Daäu vaø caû xoùm laøng chuaån bò möøng
ngaøy toång khôûi nghóa
+ Chò Daäu ñoùn caùi Tyù trôû veà.
Hoïat ñoäng 3 : luyeän taäp III/ Luyeän taäp :

- Laäp daøn yù veà moät hoïc sinh toát phaïm Teân truyeän
phaûi sai laàm trong phuùt yeáu meàm nhöng - Môû baøi : Maïnh - ngoài 1 mình ôû nhaø vì bò ñình
ñaõ kòp tænh ngoä, chieán thaéng baûn thaân chæ hoïc taäp
vöôn leân trong hoïc taäp. - Thaân Baøi :
- Höôùng daãn hoïc sinh luyeän taäp theo 2 + Maïnh nghó veà nhöõng khuyeát ñieåm : troán hoïc
nhoùm. ñi chôi, leâu loång vôùi baïn.
+ Gaàn 1 tuaàn boû hoïc : baøi vôû khoâng naém ñöôïc,
ñieåm xaáu, haïnh kieåm yeáu hoïc kì I.
+ Nhôø söï nghieâm khaéc cuûa boá meï, söï giuùp ñôõ
cuûa thaày, baïn -> Maïnh ñaõ thaáy loãi laàm, chaêm hoïc
haønh, tu döôõng-> ñaït hoïc sinh tieân tieán.
- Keát baøi :
+ Suy nghó cuûa Maïnh sau giôø phaùt thöôûng
+ Baïn ruû ñi chôi xa, Maïnh töø choái kheùo.
19
Hoaït ñoäng 4: cuûng coá VI/ Cuûng coá: Ghi nhôù (SGK)
Hoaït ñoäng 5: daën doø V/ Höôùng daãn soaïn baøi: Ñoïc vaên “ Uy-lít-xô trôû veà”
Tieát 14+15 Ñoïc vaên

UYLIXÔ TRÔÛ VEÀ
( Trích OÂ-ñi xeâ - Söû thi Hi Laïp )

- Giuùp hoïc sinh: + Caûm nhaän ñöôïc veû ñeïp taâm hoàn vaø trí tueä cuûa ngöôøi Hi Laïp qua caûnh
ñoaøn tuï cuûa vôï choàng uylixo8 sau 20 naêm xa caùch
+ Bieát phaân tích dieãn bieán taâm lí n/vaät qua caùc ñoái thoaïi trong caûnh gaëp maët
ñeå thaáy ñöôïc khaùt voïng haïnh phuùc vaø veû ñeïp trí tueä cuûa hoï
+ Nhaän thöùc ñöôïc söùc maïnh cuûa tình caûm vôï choàng, tình caûm gia ñình cao ñeïp
laø ñoäng löïc giuùp con ngöôøi vöôït qua moïi khoù khaên.
- Saùch giaùo khoa vaø saùch giaùo vieân Ngöõ Vaên 10
- Tö lieäu vaên hoïc nöôùc ngoaøi , aûnh minh hoaï sgk
C. Phöông phaùp daïy hoïc:
- Hoïc sinh chuû ñoäng chuaån bò baøi ôû nhaø # Gv höôùng daãn trao ñoåi , thaûo luaän.
- Ñöa heä thoáng caâu hoûi gôïi môû khi phaân tích , lí giaûi caùc ñoái thoaïi vaø dieãn bieán taâm lí cuùa
nhaân vaät.
2. Kieåm tra baøi cuõ:
3. Baøi môùi:
- Lôøi vaøo baøi: Neàn vaên hoaù Hi Laïp coå ñaïi ñöôïc xem laø moät trong boán caùi noâi lôùn cuûa neàn
vaên minh nhaân loaïi, vaø söû thi Iliat & OÂñixeâ cuûa Hoâmerô laø 2 baûn anh huøng ca hoaøn mó caû veà
noäi dung vaø ngheä thuaät . Baøi hoïc hoâm nay chung ta seõ coù caùi nhìn chung veà Hoâmerô, veà
OÂñixeâ, vaø cung nhau tìm hieåu 1 ñoaïn trích nhoû trong söû thi OÂñixeâ- Uylixô trôû veà.
- Noäi dung baøi hoïc:
20
-Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu chung veà taùc giaû,
taùc phaåm döïa vaøo tieåu daãn SKG. I. Tìm hieåu chung:
-Döïa treân cô sôû tìm hieåu baøi ôû nhaø cuûa 1. Hoâmerô:
hoïc sinh, Gv ñaët caâu hoûi yeâu caàu Hs traû lôøi: - Soáng vaøo khoaûng theá kyû IX-VIII tröôùc CN
1.Haõy trình baøy nhöõng neùt noåi baät veà taùc -Xuaát thaân trong 1 gia ñình ngheøo ôû ven bôø Tieåu
giaû Hoâmerô? AÙ
- Vôùi Iliat & OÂñixeâ: cha ñeû cuûa thi ca Hi Laïp
2. Em hieåu söû thi laø gì? Trình baøy sô löôïc veà 2. Taùc phaåm “OÂñixeâ”
söû thi OÂñixeâ? -Keát caáu: 12.110 caâu thô, chia laøm 24 khuùc ca.
3. Döïa vaøo muïc tieåu daãn, haõy keå toùm taét - Toùm taét taùc phaåm: sgk
taùc phaåm?
( Hs laøm vieäc caù nhaân ôû nhaø, Gv yeâu caàu
Hs khaù trình baøy tröôùc lôùp, löu yù caùch ñoïc
teân rieâng. )
-Hoaït ñoäng 2: GV höôùng daãn HS ñoïc hieåu

vaên baûn: caùch ñoïc vaên baûn, chuù yù nhöõng 3. Ñoïc vaên baûn:
töø khoù, chuù yù vò trí, boá cuïc ñoaïn trích a. Caùch ñoïc:
- Hoïc sinh phaân vai ñoïc ñoaïn trích, ñoïc ñuùng gioïng,
ñuùng taâm traïng nhaân vaät, coù dieãn caûm
b. Giaûi thích töø khoù:
- Acai, tuïc röûa chaân, lôøi coù caùnh, haï caû thaønh
GV cho HS thaûo luaän theo nhoùm, ( 3 nhoùm ) luyõ, laøm leã cöôùi, laectô, caây oâliu, thaàn linh,
ñeå thoáng nhaát caùch phaân chia boá cuïc. Poâñeâiñoâng
c. Vò trí, boá cuïc ñoaïn trích:
- Vò trí: khuùc ca XXIII, gaàn cuoái taùc phaåm
- Boá cuïc: 2 ñoaïn
+ Ñoaïn 1: Töø ñaàu....” keùm gan daï”- taâm traïng
cuûa Peâneâloáp khi nghe tin choàng trôû veà, vaø khi
gaëp choàng.
+ Ñoaïn 2: Phaàn coøn laïi- Thöû thaùch vaø sum hoïp.
-Hoaït ñoäng 3: Phaân tích dieãn bieán taâm lí cuûa
n/vaät qua caùc ñoái thoaïi. II. Phaân tích:
1. Taâm traïng cuûa Peâneâloáp :
a. Hoaøn caûnh Peâneâloáp:
+ Chôø ñôïi choàng 20 naêm ñaèng ñaüng.
+ Naøng bò 108 boïn caàu hoân thuùc baùch taùi giaù,
4.. Khi nghe nhuõ maãu baùo tin choàng naøng ñaõ buoäc phaûi ra ñieàu kieän thi baén cung ñeå ñoái phoù
trôû veà, ñaõ tröøng trò boïn caàu hoân , thaùi ñoä vôùi chuùng.
Peâneâloáp ra sao? b. Taâm traïng Peâneâloáp khi nhuõ maãu baùo tin:
+ Traùch maéng, khoâng tin
5. Söï lí giaûi cuûa Peâneâloáp theå hieän ñieàu gì? * thôøi gian ñaõ 20 naêm, chaøng ñaõ cheát
* “ñaây laø 1 vò thaàn ñaõ gieát boïn caàu hoân danh
tieáng, moät vò thaàn baát bình vì söï laùo xöôïc baát
6. Khi nhuõ maãu ñöa baèng chöùng thuyeát phuïc, kham vaø nhöõng haønh ñoäng nhuoác nhô cuûa chuùng
taâm traïng Peâneâloáp ntn? Daãn chöùng?  söï lí giaûi cuûa lí trí ñeå traán an nhuõ maãu, cuõng
laø ñeå töï traán an mình.
+ khi nhuõ maãu ñöa baèng chöùng thuyeát phuïc: veát
seïo ôû chaân “ raát ñoåi phaân vaân”, “ khoâng bieát
neân ñöùng xa hay laïi gaàn oâm laáy ñaàu, caàm laáy tay
7. Khi gaëp Uylixô trong boä daïng cuûa ngöôøi ngöôì maø hoân”
haønh khaát , Peâneâloáp coù thaùi ñoä, haønh => Taâm traïng maâu thuaãn: vöøa hi voïng, vöøa sôï
ñoäng gì? thaùi ñoä ñoù theå hieän taâm traïng gì thaát voïng.
cuûa naøng? c. Khi gaëp Uylixô:
8. Giöõa luùc aáy thaùi ñoä con trai naøng ntn? - Laàn 1: + Ngoài laëng thinh, khi ñaêm ñaêm aâu yeám
21
tröôùc lôøi leõ cuûa con, taâm traïng Peâneâloáp ra nhìn choàng, khi laïi khoâng nhaän ra choàng döôùi boä
sao? quaàn aùo raùch möôùp tình caûm >< lí trí.
+ Tröôùc lôøi traùch cöù cuûa con:
* Phaân vaân cao ñoä vaø xuùc ñoäng “ loøng
meï kinh ngaïc quaù chöøng”
* Saùng suoát ñöa ra yù ñònh thöû thaùch vôùi
9. Khi Uylixô truùt boû boä daïng haønh khaát, choàng qua ñoái thoaïi vôùi con trai “ Neáu quaû thaät
troâng ngöôøi ñeïp nhö 1 vò thaàn, Peâneâloáp coù ñaây laø Uylixô thì theá naøo cha meï cuõng nhaän ra
coøn yù ñònh thöû thaùch khoâng? Naøng ñaõ laøm nhau”.# lí trí.
gì ñeå xaùc ñònh xem ñoù coù phaûi laø choàng - Laàn 2: + Sai nhuõ maãu khieâng chieác giöôøng kieân
mình? coá ra khoûi phoøng thöû thaùch, buoäc Uylixô leân
10. Sau lôøi chaân tình cuûa Uylixô veà chieác tieáng#khoân ngoan..
giöôøng, Peâneâloáp ñaõ theå hieän ntn? Naøng noùi
nhöõng gì? + Khi Uylixô mieâu taû chi tieát, tæ mæ
11. Bieän phaùp ngheä thuaät gì ñöôïc söû duïng qua chieác giöôøng ñaày bí maät “ buûn ruûn caû chaân
hình aûnh naøy? Taùc duïng? tay”, “ chaïy laïi nöôùc maét chan hoaø , oâm laáy coå
choàng, hoân leân traùn choàng”, baøy toû lí do.
12. Caûm nhaän chung cuûa em veà hình töôïng - Hình aûnh: “ dòu hieàn...mong ñôïi”: so saùnh coù
nhaân vaät Peâneâloáp? ñuoâi daøi  noãi vui söôùng toät cuøng khi gaëp laïi
choàng.
=>Peâneâloáp laø hình töôïng phuï nöõ ñeïp ñaàu tieân
13. Tìm nhöõng ñaüc ñieåm, phaåm chaát cuûa trong VH theá giôùi: thuyû chung, son saét vôùi choàng,
nhaân vaät Uylixô qua caùch mieâu taû cuûa caùc thoâng minh, thaän troïng, khoân ngoan trong caùch öùng
nhaân vaät khaùc? xöû, baûn lónh cao.
2. Nhaân vaät Uylixô:
- Ñeïp nhö moät vò thaàn( mieâu taû cuûa ngöôøi keå
chuyeän)
14. Tröôùc söï laïnh nhaït cuûa vôï, Uylixô ntn? - Noåi tieáng laø ngöôøi khoân ngoan ( con trai)
- Coù trong ñaàu nhöõng yù nghó raát khoân( nhuõ maãu)
phaåm chaát cuûa ngöôøi anh huøng
- Tröôùc söï laïnh nhaït cuûa vôï: nhaãn naïi cöôøi, chaáp
nhaän thöû thaùch
- Khi nhaän ra nhau: 1 Uylixô khoâng chuøng böôùc

15. Nhaän xeùt cuûa em veà nhaân vaät Uylixô? tröôùc hieåm nguy ñaõ “ oâm laáy vôï, khoùc daàm deà”#
caûm ñoäng vì taám loøng cao ñeïp cuûa Peâneâloáp vaù
sung söôùng ñoùn nhaän haïnh phuùc sau 20 naêm
- Hoaït ñoäng 4: Tìm hieåu ngheä thuaät xaây döïng => Uylixô laø bieåu hieän ñeïp ñeõ cuûa trí thoâng minh,
söû thi qua ñoaïn trích nghò löïc, ñaëc bieït laø tình caûm saâu naëng vôùi gia
ñình, queâ höông.
3. Ngheä thuaät:
16. Ñoaïn trích coøn coù nhöõng thaønh coâng gì - Mieâu taû taâm lí nhaân vaät ñôn giaûn nhöng boäc loä
veà maët ngheä thuaät? chieàu saâu (chæ thoâng qua cöû chæ , thaùi ñoä, daùng
ñieäu maø loä ra taâm lí ngaây thô, chaát phaùc, nhuoäm
maøu saéc thaàn bí, laø taâm hoàn trong suoát, loái suy
nghó cöïc ñoan- yeâu maõnh lieät, gheùt khuûng khieáp,
nghi ngôø döõ doäi...)
- Hoaït ñoäng 5: Luyeän taäp- cuûng coá: - Mieâu taû chi tieát, cuï theå( chieác giöôøng)
-GV cho HS laøm vieäc caù nhaân, reøn luyeän - Loái so saùnh coù ñuoâi daøi sinh ñoäng, giaøu hình
caùch töï vieát 1 ñoaïn vaên ngaén theo caûm nhaän aûnh.
rieâng. - Caùch keå chuyeän chaäm raõi cuøng ngoân ngöõ trang
- Hoaït ñoäng 6:Daën doø HS tieát sau traû baøi troïng taïo”söï trì hoaõn söû thi”
soá 1
III. Cuûng coá:
22
- Ghi nhôù: sgk
- Luyeän taäp: baøi 2 sgk
23
TRAÛ BAØI VAÊN SOÁ 1
Tieát 17, 18 : Ñoïc vaên

RAMA BUOÄC TOÄI
(Trích söû thi Ramayana)
A/ Muïc tieâu baøi hoïc :
24
- Hieåu ñöôïc thaùi ñoä kieân quyeát baûo veä danh döï cuûa caùc nhaân vaät Xita vaø Rama.
- Ngheä thuaät traàn thuaät vaø caùch theå hieän taâm lyù nhaân vaät.
B/ Phöông tieän thöïc hieän : SGK vaø SGV
C/ Phöông phaùp giaûng daïy : Keát hôïp caùc phöông phaùp ñoïc saùng taïo, gôïi tìm, keát hôïp caùc
hình thöùc trao ñoåi, thaûo luaän traû lôøi caùc caâu hoûi.
1. OÅn ñònh lôùp : Kieåm tra söï chuaån bò baøi cuûa hoïc sinh.
2. kieåm tra baøi cuõ : Caùc chi tieát theå hieän vai troø cuûa An Döông Vöông trong söï
nghieäp giöõ nöôùc.
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN & NOÄI DUNG CAÀN ÑAÏT
HOÏC SINH
Hoaït ñoäng 1 : Ñoïc – Tìm hieåu : I/ Quaù trình hình thaønh söû thi Ramayana, toùm taét
taùc phaåm, vaøi neùt veà giaù trò.
( Hoïc sinh ñoïc phaàn tieåu daãn SGK )
1.Quaù trình hình thaønh : Khoaûng theá kæ IV-III
Phaàn tieåu daãn SGK neâu noäi dung gì ?
tröôùc CN : vaên vaàn, tieáng Phaïn.
2.Toùm taét taùc phaåm : 3 yù cô baûn
- Böôùc ngoaët cuoäc ñôøi.
- Xung ñoät tình yeâu vaø danh döï.
- Haïnh phuùc.
3.Vaøi neùt veà giaù trò :
- Moät trong hai boä söû thi noåi tieáng cuûa
AÁn Ñoä ( Mahabharata)
- Kinh thaùnh cuûa daân toäc mình.
Hoaït ñoäng 2 : Ñoïc - Hieåu II/ Ñoaïn trích :
- Vò trí ? 1.Vò trí : Khuùc ca 6 – chöông 79
2.Boá cuïc : 2 phaàn
- Boá cuïc ?
- Ñaàu … Ravana ñaâu coù chòu ñöôïc laâu :
côn giaän döõ vaø dieãn bieán taâm traïng Rama.
- Coøn laïi : dieãn bieán taâm traïng cuûa
Rama vaø Xita sau khi Rama cöùu ñöôïc Xita.
3.Ñaïi yù : Dieãn bieán taâm traïng cuûa Rama vaø
Xita sau khi Rama cöùu ñöôïc Xita.
a) Dieãn bieán taâm traïng Rama vaø Xita:
RAMA XITA
- Sau khi cöùu ñöôïc Xita, Rama ñaõ
-Khaúng ñònh taøi naêng -Vui vaø haïnh phuùc sau khi
noùi gì?
vaø söù maïng cuûa mình ñöôïc cöùu
- Ngoaøi vieäc khaúng ñònh söùc maïnh -Thaùi ñoä ghen tuoâng, -Kinh ngaïc, ñau khoå, tuûi
chieán ñaáu, Rama coøn boäc loä thaùi ñoä, taâm nghi ngôø Xita(ngoân töø nhuïc
traïng gì? laïnh luøng, xa caùch; -Duøng lôøi leõ dòu daøng,
- Vì sao rama ra söùc cöùu Xita roài laïi gioïng ñieäu ñay nghieán, ñoan trang thanh minh cho
keát toäi vaø ruoàng boû naøng? Taïi sao Rama ghen tuoâng, xua ñuoåi mình, ñem tình yeâu laøm
noùi nhöõng lôøi ñay nghieán Xita tröôùc maët Xita, buoâng nhöõng lôøi baèng chöùng thuyeát phuïc
nhöõng ngöôøi khaùc? khuyeân taàm thöôøng..)
 vì danh döï doøng hoï
- Tröôùc thaùi ñoä cuûa Rama, Xita ntn? vaø tình yeâu maõnh lieät -Haønh doäng: böôùc leân
Naøng ñaõ laøm gì ñeå thanh minh cho mình? -Khoâng noùi lôøi naøo, giaøn hoaû thieâu ñeå cminh
- Thaùi ñoä cuûa Rama khi Xita böôùc maét daùn xuoáng phaåm haïnh cuûa mình
leân daøn hoaû thieâu? daát#ñau khoå voâ bieân,
nhöng kieân quyeát hi sinh
tình yeâu ñeå baûo veä
danh döï cuûa moät anh
huøng, moät ñöùc vua
göông maãu =>ngöôøi phuï nöõ trong
=> Ñöùng treân tö caùch saùng, chaân thöïc, thuyû
25
-Nhaän xeùt cuûa em veà hai nhaân vaät? keùp(con ngöôøi xhoäi vaø chung, giaøu loøng töï
con ngöôøi caù nhaân), troïng, coù nhaân caùch cao
ñöùng giöõa tình yeâu vaø quí
danh döï, Rama ñaõ löïa
choïn danh döï ñeå laøm
troøn nghóa vuï, boån
phaän, traùch nhieäm cuûa
1 ñöùc vua anh huøng
c) Ngheä thuaät c) Ngheä thuaät

- Hình aûnh Xita con cuûa Thaàn Dôùt.
Tìm chi tieát mang tính chaát huyeàn thoaïi
- Xita noùi vôùi Thaàn Löûa baèng taát caû loøng tin
trong ñoaïn trích vaø phaân tích yù nghóa cuûa
töôûng.
chi tieát ñoù?
- Khi Gia-na-ki böôùc vaøo daøn hoûa, caùc vò Thaùnh
Thaàn ñeàu chöùng giaùm
-> Con ngöôøi tin vaøo söï toàn taïi cuûa theá giôùi thaàn
linh, quan heä giöõa thaàn linh vôùi con ngöôøi laø raát maät
thieát. Moïi haønh ñoäng, tính caùch, soá phaän con ngöôøi
ñeàu ñöôïc caét nghóa töø caùc nguyeân nhaân trong theá
giôùi thaàn linh.
- Nhaân vaät Rama: maâu thuaãn noäi taâm, gay gaét giöõa
tình yeâu vaø danh döï, söï cao caû vaø loøng ghen tuoâng.
-> Caùc maâu thuaãn naøy khieán Rama xoùt xa, ñau ñôùn
vaø cuoái cuøng ñeå danh döï chieán thaéng. Tuy nhieân nhôø
Thaàn Löûa giuùp ñôõ, Xita ñöôïc che chôû vaø minh oan,
tình yeâu ñaõ trôû laïi vôùi hoï.
Ngheä thuaät theå hieän taâm lyù, tính caùch - Xita: dieãn bieán taâm traïng nhieàu cung baäc cuûa söï
nhaân vaät trong ñoaïn trích? ñau ñôùn taêng daàn: ngaïc nhieân ñeán xaáu hoå ñau ñôùn;
töø traùch moùc quyeát lieät -> böôùc leân daøn löûa.
* Taâm lyù, tính caùch cuûa nhaân vaät ñeàu coù söï chi
phoái, can thieäp cuûa thaàn linh.
Hoaït ñoäng 3 III/ Cuûng coá
- Ghi nhôù (SGK) - Ngheä thuaät mieâu taû taâm lyù
- Cuûng coá
nhaân vaät. - Tính caùch nhaân vaät
- Daën doø IV/ Daën doø
- Hoïc baøi
- Höôùng daãn hoïc sinh chuaån bò baøi hoïc taäp laøm
vaên “Choïn söï vieäc,chi tieát tieâu bieåu trong baøi vaên töï
söï”.
Ngaøy soaïn: 5/10 Tuaàn 7

CHOÏN SÖÏ VIEÄC, CHI TIEÁT TIEÂU BIEÅU TRONG BAØI

VAÊN TÖÏ SÖÏ
Giuùp hoïc sinh bieát choïn söï vieäc, chi tieát tieâu bieåu ñeå vieát baøi vaên töï söï.
B/ Phöông tieän thöïc hieän :
SGK, SGV Ngöõ Vaên 10 cô baûn
C/ Phöông phaùp giaûng daïy :
Keát hôïp caùc trao ñoåi, thaûo luaän, traû lôøi caâu hoûi.
26
1. OÅn ñònh lôùp :
2. Kieåm tra baøi cuõ : Nhöõng yeâu caàu caàn thieát ñeå chuaån bò laäp daøn yù cho baøi vaên töï
söï.
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GIAÙO VIEÂN & HOÏC NOÄI DUNG CAÀN ÑAÏT
SINH
Hoaït ñoäng 1 : I/ Khaùi nieäm : Töï söï laø keå chuyeän, duøng
Cho hoïc sinh ñoïc GSK ngoân ngöõ keå chuyeän trình baøy moät chuoãi söï
- Theá naøo laø töï söï ? vieäc, cuoái cuøng keát thuùc theå hieän moät yù
- Theá naøo laø söï vieäc tieâu bieåu ? nghóa.
( Giaùo vieân laáy ví duï cuï theå : ( Vaên baûn taám II/ Caùc yeáu toá löïa choïn:
Caùm) ñeå chæ ra theá naøo laø töï söï, söï vieäc, chi - Caùc söï vieäc trong vaên baûn töï söï ñöôïc
tieát ) dieãn taû baèng lôøi noùi, cöû chæ, haønh ñoäng cuûa
- Theá naøo laø chi tieát tieâu bieåu ? nhaân vaät trong quan heä vôùi nhaân vaät khaùc.
- Söï vieäc tieâu bieåu laø söï vieäc quan troïng
goùp phaàn hình thaønh coát truyeän . Moãi söï vieäc
coù nhieàu chi tieát ( 1 lôøi noùi, 1 haønh ñoäng, 1 cöû
chæ cuûa nhaân vaät hoaëc 1 söï vaät, 1 hình aûnh
thieân nhieân, 1 neùt chaân dung … ), choïn söï vieäc
tieâu bieåu laø khaâu quan troïng ñeå caâu chuyeän
haáp daãn.
Hoaït ñoäng 2 : caùc thao taùc choïn vaên baûn III/ Caùc thao taùc choïn :
- Cho hoïc sinh ñoïc vaên baûn 1 1. Vaên baûn 1 :
+ Taùc giaû daân gian keå chuyeän gì ? - Coâng vieäc xaây döïng vaø baûo veä ñaát
+ Chi tieát : khi chia tay vôùi Mò Chaâu, nöôùc cuûa cha oâng ta ( xaây thaønh, cheá noû ) .
Troïng Thuûy than phieàn “ ta laïi tìm naøng, laáy gì - Tình vôï choàng ( Mò Chaâu - Troïng Thuûy )
laøm daáu ” vaø caâu traû lôøi cuûa Mò Chaâu : “ - Tình cha con ( An Döông Vöông - Mò
thieáp coù aùo … daáu ” : ñoù coù phaûi laø chi tieát Chaâu ).
tieâu bieåu khoâng? => Ñoù laø caùc söï vieäc tieâu bieåu.
* Hai chi tieát ñeàu laø chi tieát tieâu bieåu :
môû ra böôùc ngoaëc môùi, söï vieäc môùi, tình tieát
môùi. Thieáu nhöõng chi tieát naøy, caâu chuyeän seõ
döøng laïi vaø keùm phaàn yù nghóa.
- Cho hoïc sinh ñoïc vaên baûn 2 2. Vaên baûn 2 :
- Söï vieäc ( töôûng töôïng ) con trai Laõo Haïc
trôû veà laøng sau caùch maïng thaùng
- Cho hoïc sinh choïn moät söï vieäc roài keå laïi Taùm.
vôùi moät soá chi tieát tieâu bieåu. - Caùc chi tieát tieâu bieåu :
+ Anh tìm gaëp oâng giaùo vaø theo oâng ñi
vieáng moä cha.
+ Con ñöôøng _ nghóa ñòa _ ngoâi moä
thaáp beù.
+ Anh thaép höông, cuùi ñaàu, nöôùc maét
röng röng, rì raàm nhö noùi vôùi ngöôøi cha khoå sôû
caû moät ñôøi.
- Goïi hoïc sinh ruùt ra caùch löïa choïn söï vieäc + Beân caïnh, oâng giaùo cuõng ngaán leä.
vaø chi tieát tieâu bieåu . - Löïa choïn nhöõng söï vieäc, chi tieát tieâu
bieåu laø löïa choïn nhöõng söï vieäc , chi tieát laøm
- YÙ nghóa cuûa vieäc löïa choïn . neân yù nghóa coát truyeän.
- Laø coâng vieäc quan troïng vaø caàn thieát
vì :
+ Giuùp ngöôøi vieát dieãn taû moät caùch
chính xaùc, ña daïng nhöõng tình caûm vaø suy nghó
cuûa mình .
+ Giuùp ngöôøi vieát theå hieän ñöôïc moät
caùch coù hieäu quaû nhaát chuû ñeà vaø yù nghóa
cuûa vaên baûn.
Hoaït ñoäng 3 : Luyeän taäp theo 2 nhoùm IV/ Luyeän taäp :
27
- Cho hoïc sinh ñoïc SGK vaø gôïi yù 1. “ Hoøn ñaù xaáu xí ” :
- Khoâng ñöôïc boû - Khoâng ñöôïc boû chi tieát Hoøn ñaù xaáu xí
- Coù nhöõng söï vieäc, söï vaät töôûng ñöôïc phaùt hieän vaø chôû ñi nôi khaùc, vì ñoù laø chi
chöøng nhö boû ñi nhöng laïi quan troïng. tieát quan troïng – taêng theâm yù nghóa coát truyeän
- Söï sai laàm chòu ñöïng nhö ñaõ soáng aâm 2. - Taâm traïng cuûa OÂ-ñi-xeâ vaø Peâ-neâ-
thaàm khoâng sôï hieåu laàm laø toát => loâp
haõy soáng nhö theá . - Söï ñaáu trí giöõa Peâ-neâ-loâp vaø OÂ-ñi-
- Ñoaïn vaên keå chuyeän gì ? xeâ .
- Cuoái ñoaïn trích, taùc giaû ñaõ choïn söï vieäc - Lieân töôûng trong keå chuyeän .
gì, keå baèng chi tieát tieâu bieåu naøo ? - Söï vieäc maët ñaát dòu hieàn laø khaùt khao
- Coù theå coi ñaây laø thaønh coâng cuûa cuûa nhöõng ngöôøi ñi bieån - nhaát laø
Hoâme trong keå chuyeän söû thi khoâng ? nhöõng ngöôøi bò ñaém thuyeàn.
-> Töø ñoù so saùnh mong ñôïi cuûa söï gaëp
maët giöõa Peâ-neâ-loâp vaø OÂ-ñi-xeâ.
- Caùch so saùnh trong keå chuyeän laø moät
trong nhöõng thaønh coâng cuûa Hoâme.
Hoaït ñoäng 4 : Cuûng coá V/ Cuûng coá :

- Theá naøo laø söï vieäc, chi tieát tieâu bieåu.
- YÙ nghóa cuûa vieäc löïa choïn.
Hoaït ñoäng 5 : Höôùng daãn hoïc baøi, soaïn baøi . VI/ Höôùng daãn hoïc, soaïn baøi
- Töï luyeän taäp theâm.
- Tieát 20 – 21 : laøm baøi vaên soá 2 veà taâm
traïng nhaân vaät trong vaên baûn töï söï
Tieát 20, 21 : Laøm vaên

BAØI LAØM VAÊN SOÁ 2
28

Tieát 22-23 : Ñoïc vaên
TAÁM CAÙM
A / Muïc tieâu baøi hoïc
Giuùp hoïc sinh hieåu truyeän coå tích thaàn kyø ñeå naém :
Noäi dung coát truyeän
Bieän phaùp ngheä thuaät chính cuûa truyeän
Bieát caùch ñoïc hieåu moät truyeän coå tích thaàn kyø nhaän bieát qua ñaëc tröng theå loaïi
Qua caâu chuyeän boài döôõng tình yeâu ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng , cuûng coá nieàm tin chieán thaéng
cuûa caùi thieän , cuûa chính nghóa trong cuoäc soáng
B/ Phöông tieän thöïc hieän
SGV, SGK
Thieát keá baøi hoïc
C/ Phöông phaùp
Neáu vaán ñeà , gôïi môû trao ñoåi thao luaän giöõa caùc nhoùm veà noäi dung baøi hoïc
Phaùt huy tính chuû ñoäng saùng taïo cuûa hoïc sinh
D/ Tieán trình leân lôùp
1. OÅn ñònh lôùp : S/S , ÑP , VS
29
2. Kieåm tra baøi cuõ : Em coù caûm nhaän gì veà cong ngöôøi Rama qua ñoaïn trích “ Rama buoäc
toäi”
3. Baøi môùi
Lôøi vaøo baøi : Nhö chuùng ta ñaõ bieát cuoäc ñaáu tranh giöõa thieän vaø aùc , maâu thuaãn giöõa
ngöôøi xaáu xa taøn ñoäc vôùi ngöôøi hieàn laønh voán laø cuoäc ñaáu tranh thöôøng xuyeân xaûy ra taïo
neân coát truyeän chung cuûa theå loaïi truyeän coå tích , vaø ôû ñoù haïnh phuùc vaø chieán thaéng luoân ôû
nhöõng con ngöôøi baát haïnh vaø hieàn laønh . Ñeå thaáy ñöôïc ñieàu ñoù tieát hoïc hoâm nay chuùng ta ñi
vaøo tìm hieåu truyeäncoå tích Taám caùm , moät trong nhöõng caâu chuyeän khaù quen thuoäc
Tìm hieåu noäi dung baøi hoïc
Hoaït ñoäng 1 ; cho hoïc sinh ñoïc phaàn tieåu daãn I/ Giôùi thieäu:
trong SGK 1/ Theå loaïi : Truyeän coå tích thaàn kyø
1/ Haõy neâu caùc theå loaïi truyeän coå tích ? Taám
Caùm thuoäc theå loaïi naøo ? 2/ Ñaëc tröng
2/ Neâu ñaëc tröng cô baûn cuûa theå loaïi CTTK ? Ñaëc tröng cô baûn cuûa CTTK laø söï tham gia
GV coù theå yeâu caàu hoïc sinh laáy moät vaøi ví cuûa caùc yeáu toá thaàn kyø vaøo tieán trình phaùt
duï trieån cuûa caâu chuyeän ( Buït, Tieân, hay söï bieán
hoùa thaàn kyø )
II/ Ñoïc hieåu
Hoaït ñoäng 2 GV goïi HS ñoïc höôùng daãn HS ñoïc 1/ Caùch ñoïc
ñuùng theå loaïi töï söï Ñoïc theo ñaëc tröng , theå loaïi töï söï chuù yù
( Hoaëc keå laïi ) gioïng ñieäu caâu töøng nhaân vaät trong caùch noùi
Chuù yù caùc chi tieát tình tieát theå hieän söï
xung ñoät giöõa caùc nhaân vaät
Chuù thích : Buït
Cho HS tìm hieåu caùc chuù thích Traàu caùnh phöôïng
(GV choát laïi caùc chuù thích tieâu bieåu ) AÙo môù ba
GV yeâu caàu HS toùm taét laïi coát truyeän baèng 2/ Toùm taét coát truyeän
nhöõng söï kieän , GV choát laïi - Taám vaø Caùm hai chò em cuøng cha khaùc
meï.
- Chieác yeám ñoû - Caùm ñaõ cöôùp ñi coâng lao
cuûa Taám.
- Con caù boáng - gieát - boä xöông .
- Taám ñi xem hoäi - thöû giaày.
- Taám cheát – chim vaøng anh –caây xoan ñaøo
-chieác khung cöûi- quûa thò – ngöôøi.
Hoaït ñoäng 3 GV cho HS tìm hieåu noäi dung vaø
ngheä thuaät cuûa coát truyeän döïa treân cô sôû caùc 3. Phaân tích:
caâu hoûi cuoái baøi hoïc a/ Maâu thuaãn daãn ñeán xung ñoät giöõa
1/ Maâu thuaãn giöõa Taám vaø meï con Caùm thuoäc Taám vaø hai meï con Caùm
phaïm vi gia ñình hay xaõ hoäi ? Cuï theå laø maâu Maâu thuaãn gia ñình : cuï theå laø meï gheû - con
thuaãn gì ? choàng
Ñoaïn Meï con Caùm Taám
(Hoïc sinh töï tìm hieåu, lieät keâ caùc chi tieát, truyeän
haønh ñoäng cuûa meï con Caùm ñoái vôùi Taám Yeám -Dì gheû:coâng -Khoùc
vaø phaûn öùng cuûa Taám tröôùc nhöõng söï vieäc ñoû baèng khi ñöa hình
ñoù) thöùc thöôûng
Caùm löøa cöôùp
coâng Taám
Con -Löøa Taám ñi -Khoùc
boáng chaên traâu ñoàng
xa, gieát boáng
Ñi hoäi -Troän thoùc laãn -Khoùc
gaïo khoâng cho -Ñi hoäi
Taám ñi xem hoäi
Thöû -Toû yù coi -Ñi vöøa giaøy
30
giaøy thöôøng thaønh hoaøng
haäu
Caùi Sai Taám treøo cau -Veà nhaø gioå
cheát haùi cuùng boá  boá
cuûa gieát Taám -Cheát
Taám -Gieát +Hoaù chim
-Chaët Vaøng Anh :raên
-Ñoát Caùm
+Caây xoan ñaøo
+Hoaù khung
cöûi: vaïch toäi ñe
Tieát 2: doaï
2. Qua nhöõng haønh ñoäng cuûa meï con Caùm, em +Quaû thò  chi
coù nhaän xeùt gì veà tính caùch cuûa hoï? tieát thaãm mó
+Ngöôøi
*** Nhaän xeùt
3/ Em coù nhaän xeùt gì veà quùa trình phaûn öùng cuûa -Söï taøn nhaãn, ñoäc aùc cuûa meï con Caùm ngaøy
Taám ? caøng taêng vôùi ñoäng cô muoán chieám ñoaït taát
caû nhöõng gì thuoäc veà Taám (töø vaät chaát ñeán
nieàm vui tinh thaàn), muoán tieâu dieät Taám ñeán
taän cuøng.
-Töø söï bò ñoäng vaø phaûn öùng yeáu ôùt, Taám
ñaõ coù nhöõng phaûn öùng maïnh meõ hôn, kieân
quyeát ñaáu tranh giaønh laïi cuoäc soáng vaø haïnh
phuùc.
b. Yeáu toá thaàn kì:

4. Trong truyeän CTTK yeáu toá thaàn kyø laø ñaëc *** Söï xuaát hieän cuûa Buït:
ñieåm ngheä thuaät cô baûn . Vaäy trong truyeän Taám -Thôøi ñieåm xuaát hieän: khi Taám gaëp khoù
caùm ñöôïc theå hieän ôû nhöõng chi tieát naøo ? khaên.
5 Vaäy cho bieát thôøi ñieåm xuaát hieän cuûa buït vaø -Vai troø: giuùp Taám chieán thaéng.
vai troø cuûa buït trong quùa trình haønh ñoäng cuûa => Nieàm mô öôùc veà haïnh phuùc gia ñình, leõ
Taám ? coâng baèng xaõ hoäi, veà phaåm chaát thieän cuûa
6 Nhôø söï giuùp ñôõ cuûa buït Taám ñaõ chieán con ngöôøi.
thaéng. Vaäy ñaây laø söï chieán thaéng cuûa cuoäc ñôøi *** Quaù trình bieán hoaù cuûa Taám:
thöïc hay laø chieán thaéng cuûa öôùc mô ? - Taámchim vaøng anhcaây xoan ñaøokhung
7 Quùa trình bieán hoùa cuûa Taám dieãn ra nhö theá cöûiquaû thò ngöôøi (xinh ñeïp hôn xöa).
naøo ? { Cho HS veõ sô ñoà vaø nhaän xeùt } => Söùc soáng maõnh lieät, tích cöïc, chuû ñoäng
8Vaäy yù nghóa chung cuûa söï bieán hoùa ? giaønh laïi söï soáng, haïnh phuùc trong cuoäc ñôøi,
trong söï baát dieät vaø tröôøng toàn cuûa caùi thieän
( Goïi HS Laáy moät vaøi ví uï töông töï )
9 Neâu nhöõng ñaëc ñieåm ngheä thuaät noåi baät trong c. Ngheä thuaät;
truyeän ? -Keát caáu truyeän ñoäc ñaùo.
-Xaây döïng nhieàu chi tieát gôïi caûm.
- Nhöõng caâu noùi coù vaàn, coù ñieäu.
Khaéc hoïa hình töôïng Taám coù söï phaùt trieån
tính caùch.
Hoaït ñoäng 4 GV cho hoïc sinh ñoïc SGK phaàn ghi IV. Ghi nhôù SGK
nhôù V. Luyeän taäp
Baøi 1 : Haõy choïn vaø phaân tích nhöõng chi tieát

tieâu bieåu trong truyeän Taám caùm ñeå chöùng toû
raèng “truyeän coå tích laø moät giaác mô ñeïp “ cuûa
nhaân daân lao ñoäng.
4 Cuûng coá
5/ Daën doø / Hoïc baøi
31
Soaïn TLV Mieâu taû vaø bieåu caûm trong vaên töï söï

MIEÂU TAÛ VAØ BIEÅU CAÛM TRONG VAÊN TÖÏ
SÖÏ
A. Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp hoïc sinh:
-Hieåu ñöôïc vai troø vaø taùc duïng cuûa caùc yeáu toá mieâu taû, bieåu caûm trong lôøi
vaên töï söï.
- Bieát keát hôïp giöõa mieâu taû, bieåu caûm trong vaên töï söï.
- SGK,SGV Ngöõ vaên 10 cô baûn.
C. Phöông phaùp giaûng daïy: keát hôïp trao ñoåi thaûo luaän, traû lôøi caùc caâu hoûi.

2. Kieåm tra baøi cuõ: Haõy choïn moät söï vieäc roài keå laïi vôùi moät chi tieát tieâu bieåu?
3. Giôùi thieäu baøi môùi:
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân&hoïc sinh Noäi dung caàn ñaït
Hoaït ñoäng 1: I/ OÂn taäp veà mieâu taû vaø bieåu caûm trong
Theá naøo laø mieâu taû? vaên töï söï
1.Mieâu taû:
Baèng chi tieát, hình aûnh ñeå laøm noåi baät söï
Theá naøo laø bieåu caûm? vaät, söï vieäc, con ngöôøi, phong caûnh… laøm
32
cho söï vaät, söï vieäc… ñöôïc hieän ra tröôùc
maët.
2. Bieåu caûm:
ÔÛ caáp 2, caùc em ñaõ hoïc vaên baûn mieâu taû, Baøy toû moät tình caûm, caûm xuùc, thaùi ñoä vaø söï
vaên bieåu caûm. Haõy so saùnh coù gì gioáng vaø ñaùnh giaù vôùi ñoái töôïng ñöôïc noùi ñeán. (Tröïc
khaùc nhau vôùi mieâu taû vaø bieåu caûm trong vaên tieáp hoaëc giaùn tieáp)
töï söï? 3 .So saùnh vôùi vaên mieâu taû vaø vaên bieåu
caûm:
Caên cöù vaøo ñaâu ñeå ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa Gioáng nhau veà caùch thöùc nhöng ôû vaên töï söï chæ
mieâu taû vaø bieåu caûm trong vaên töï söï? laø nhöõng caûm xuùc xen vaøo tröôùc nhöõng söï
Hình aûnh aùnh traêng trong ñeâm röøng Tröôøng vieäc coù taùc ñoäng maïnh meõ veà tö töôûng, tình
Sôn trong truyeän ngaén: “Maûnh traêng cuoái röøng” caûm.
(Nguyeãn Minh Chaâu): “xe toâi chaïy treân lôùp 4.Hieäu quaû cuûa mieâu taû vaø bieåu caûm
söông boàng beành. Maûnh traêng khuyeát ñöùng trong vaên töï söï:
yeân ôû cuoái trôøi saùng trong nhö moät maûnh baïc. - Nhôø vaøo söï haáp daãn cuûa hình aûnh mieâu
Khung cöûa xe nôi coâ gaùi ngoài loàng ñaày boùng
traêng” taû ñeå lieân töôûng tôùi yeáu toá baát ngôø trong
=> Qua caùch mieâu taû naøy trong vaên töï söï
khieán ngöôøi ta thaáy aùnh traêng töôi taén, trong truyeän.
treûo nhö moái tình raát ñeïp cuûa Laõm vaø Nguyeät.
(Moät chuùt lieân töôûng, Nguyeät cuõng laø traêng - Söï truyeàn caûm maïnh meõ tö töôûng, tình yeâu
thì töø Nguyeät toûa ra aùnh traêng trong treûo aáy) cuûa taùc giaû.
- Caùch mieâu taû naøy vöøa quen thuoäc vöøa
raát rieâng.
* AÙnh traêng daãn ñöôøng ra traän;
* AÙnh traêng hoøa trong yù nghó laõng
maïn cuûa chaøng trai veà coâ gaùi;
* AÙnh traêng hoøa vôùi hình aûnh con
ngöôøi thieáu nöõ taïo neân veû ñeïp huyeàn aûo.
Hoaït ñoäng 2: II/ Quan saùt, lieân töôûng, töôûng töôïng ñoái vôùi
Cho hoïc sinh ñieàn töø vaøo caùc oâ troáng ñeå hình mieâu taû vaø bieåu caûm trong vaên töï söï:
thaønh caâu vaên theå hieän moät khaùi nieäm.
a. Ñieàn töø lieân töôûng
a. Lieân töôûng: töø söï vieäc, hieän töôïng naøo
b. Ñieàn töø quan saùt ñoù maø nghó ñeán söï vieäc hieän töôïng coù lieân
quan.
c. Ñieàn töø töôûng töôïng b. Quan saùt: xem xeùt ñeå nhìn roõ, bieát roõ söï
vaät hay hieän töôïng.
- Thieáu moät trong ba yeáu toá treân coù aûnh c. Töôûng töôïng: taïo ra trong taâm trí hình aûnh
höôûng gì khoâng ñeán vieäc mieâu taû trong vaên cuûa caùi khoâng heà coù tröôùc maét hoaëc chöa heà
töï söï? gaëp.
* Giaùo vieân laáy ví duï “Nhöõng vì sao” vaø
chæ ra:
- Phaûi quan saùt ñeå nhaän ra: tieáng suoái trong => Phaûi keát hôïp ñöôïc 3 yeáu toá treân thì môùi gaây
ñeâm, nhöõng ñoám löûa nhen leân töø ñaàm cao, ñöôïc caûm xuùc.
nhöõng tieáng soät soaït trong khoâng gian.
- Töôûng töôïng: coâ gaùi nhö moät chuù muïc
ñoàng cuûa nhaø trôøi nôi coù nhöõng ñaùm cöôùi
sao.
- Lieân töôûng: cuoäc haønh trình traàm laëng,
ngoan ngoaõn cuûa ngaøn sao gôïi nghó ñeán ñaøn
cöøu lôùn.
33
Hoaït ñoäng 3: III/ Tìm söï bieåu caûm cho vaøi vaên baûn töï söï:
Phaûi tìm söï bieåu caûm töø ñaâu?
Cho hoïc sinh thöïc hieän caùc chi tieát a,b,c,d trong
SGK
a. Ñuùng
b. Ñuùng
c. Ñuùng
d. Khoâng chính xaùc: vì tieáng noùi traùi
tim chöa ñuû (chuû quan) phaûi keát hôïp vôùi söï Töø nhöõng suy nghó chaân thaønh, saâu saéc, tình
quan saùt vaø lieân töôûng vôùi caùc söï vaät, söï caûm roõ raøng, trong saùng vaø chaân thöïc.
vieäc quanh mình.
Hoaït ñoäng 4 IV/ Cuûng coá: ghi nhôù (SGK)
Hoaït ñoäng 5 V/ Höôùng daãn hoïc baøi, soaïn baøi:
- Tam ñaïi con gaø
- Nhöng noù phaûi baèng hai maøy
Ngaøy soaïn: 15/10 Tuaàn

9
Tieát 25 Ñoïc vaên
TAM ÑAÏI CON GAØ
NHÖNG NOÙ PHAÛI BAÈNG HAI MAØY
A/ Muïc tieâu baøi hoïc ;
Giuùp HS hieåu
* Thöïc chaát cuûa maâu thuaãn traùi töï nhieân trong nhaân vaät thaày ñoà ôû hai khía caïnh
+ Maâu thuaãn phoå bieán laø doát nhöng laøm ra veû gioûi
+ nhaân vaät thaày ñoà ôû ñaây cuõng mang trong mình maâu thuaãn traùi töï nhieân naøy
+ khaèng ñònh maâu thuaãn ôû daïng cuï theå hôn ,xaùc ñònh ñöôïc thöïc chaát cuûa maâu thuaãn
traùi töï nhieân trong nhaân vaät thaày ñoà
* Baûn chaát tham nhuõng cuûa quan laïi ñòa phöông vaø haønh vi tieâu cöïc cuûa ngöôøi lao ñoäng
trong Xh VN
Naém ñöôïc ngheä thuaät töï boäc loä
B/ Phöông tieän thöïc hieän
SGK , SGV
Thieát keá baøi daïy
C/ Phöông phaùp
ñoïc saùng taïo , gôïi tìm keát hôïp hình thöùc trao ñoåi nhoùm
D/ Tieán trình leân lôùp
1/ OÅn ñònh lôùp
2/ Kieåm tra baøi cuõ KT kieán thöùc baøi mieâu taû vaø bieåu caøm trong vaên töï söï
3/ Baøi môùi
34
Lôøi vaøo baøi :Nhö ta ñaõ bieát trong cuoäc soáng neáu nhö con ngöôøi khoâng bieát vöôn leân chòu
doát laø ;ñaùng pheâ bình . Vaø caøng ñaùng pheâ bình hôn ñoù laø nhöõng con ngöôøi giaáu doát maø hay
khoe khoang lieàu lónh . ñeà thaáy döôïc ñieàu ñoù chuùng ta haõy cuøng nhau ñoïc hieåu vaên baûn “ tam
ñaïi con gaø “
Baøi môùi:Tam ñaïi con gaø
Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Noäi dung caàn ñaït
Hoaït ñoäng 1 :GV cho HS ñoïc tieåudaãn I. Tìm hieåu chung:
- Em hieåu ntn laø truyeän cöôøi? Ngöôøi ta phaân -Ñònh nghóa
tryueän cöôøi ra maáy loaïi? -Phaân loaïi truyeän cöôøi
+ Truyeän khoâi haøi :muïc ñích giaûi trí mua vui coù
tính giaùo duïc
+ Truyeän traøo phuùng : pheâ phaùn nhöõng keû
thuoäc giai caáp quan laïi boác loät , pheâ phaùn thoùi
hö taät xaáu
Hoaït ñoäng 2 GV cho Hs ñoïc Vaên baûn , giaûi II. Ñoïc
thích moät soá töø khoù -Yeâu caàu ñoïc ñuùng ñaëc tröng theå loaïi
- Giaûi thích caùc töø khoù
+ Tam thieân töï
+ Ñaøi aâm döông …
-Neâu noäi dung cuûa truyeän ? - Noäi dung : Mieâu taû lieân tieáp caùc tình huoáng
vaø caùch xöû lyù cuûa anh hoïc troø doát nhöng hay
khoe khoang laïi lieàu lónh ñeå laøm baät leân tieáng
cöôøi pheâ phaùn
Hoaït ñoäng 3 Tìm hieåu noäi dung ngheä thuaät III Phaân tích
cuûa vaên baûn 1/ Maâu thuaãn traùi töï nhieân ôû nhaân vaät
thaày ñoà
Maâu thuaån traùi töï nhieân : Doát >< Khoe gioûi ->
1/ Maâu thuaãn traùi töï nhieân ôû ñaây laø gì ? laøm baät leân tieáng cöôi
*Chi tieát:
+ Laàn 1 : Chöõ “Keâ”: thaày khoâng nhaän ra
2/ Tieáng cöôøi ñöôïc theå hieän qua caùc chi tieát maët chöõ , hoïc troø hoûi gaáp: thaày noùi lieàu “
naøo Duû dæ laø con duø dì” söï doát naùt thaûm haïi
vaø lieàu lónh , caùi doát ñaõ ñöôïc ñònh löôïng ,
vöøa doát kieán thöùc saùch vôû vöøa doát kieán
3/ YÙ nghóa cuûa caùc tình huoáng ñoù ? thöùc thöïc teá
+Laàn 2 : Thaày cuõng khoân , sôï sai baûo hoïc
troø ñoïc kheõ -> Söï daáu doát vaø só dieän thaän
troïng trong vieäc daáu doát
+Laàn 3; Tìm ñeán thoå coâng xin ba ñaøi aâm
döông döôïc caû ba  ñaéc yù beä veä ngoài leân
giöôøng baûo treû ñoïc to
 Doát nhöng töï cho laø gioûi , caùi doát ñaõ khueách
ñaïi vaø naâng leân
+Laàn 4: Khi boá cuûa hoïc troø hoûi -> thoùi
3/ Taùc giaû daân gian ñaõ söû duïng thuû phaùp daáu doát bò laät taåy -> tìm caùch choáng cheá
ngheä thuaät gì deå mieâu taû maâu thuaãn traùi töï
nhieân cuûa nhaân vaät ?  Vôùi ngheä thuaät gaây cöôøi vaø söï taêng
tieán veà möùc ñoä phi lyù trong haønh ñoäng
vaø lôøi noùi taùc giaû daân gian cho ta thaáy
4/ Trong truyeän taùc giaû daân gian coù mieâu taû maâu thuaãn traùi töï nhieân ôû ñaây laø doát
taâm lyù nhaân vaät khoâng ? Ñoù laø chi tleát >< giaàu doát vaø caøng che ñaäy thì baûn chaát
naøo ? vaø chi tieát ñoù coù yù nghóa gì ? caøng loä taåy
* Chi tieát : Thaày nghó “ mình ñaõ doát thoå coâng
nhaø noù coøn doát hôn ‘ -> yù nghóa thaày ñaõ nhaän
thöùc döôïc söï doát naùt cuûa mình
5/ Haõy neâu yù nghóa cuûatruyeän ?
2/ YÙ nghóa pheâ phaùn cuûa truyeän
35
- Truyeän pheâ phaùn thoùi giaáu doát moät taät xaáu
coù thaät trong noäi boä nhaân daân Söï ngu doát trôû
thaønh ñoái töôïng cuûa tieáng cöôøi pheâ phaùn khi
chuû nhaân cuûa noù coá tình bao che, giaáu doát
- Truyeän coøn ngaàm yù khuyeân raêng moïi ngöôøi
nhaát laø nhöõng ngöôøi ñi hoïc chôù neân giaáu doát
haõy maïnh daïng hoïc hoûi khoâng ngöøng
III/ Ghi nhôù SGK
Baøi môùi: Nhöng noù phaûi baèng hai maøy
Hoaït ñoäng cua GV vaø HS Noäi dung caàn ñaït
Hoaït ñoäng 1: GV cho hoïc sinh ñoïc vb I/ Ñoïc

1.Giaûi nghóa töø khoù ; sgk
1/ Neâu chuû ñeà cuûa vaên baûn ? 2.Chuû ñeà
-Truyeän mieâu taû thoùi tham nhuûng cuûa lí tröôûng
trong vieäc xöû kieän . Ñoàng thôøi thaáy ñöôïc tình
caûnh bi haøi cuûa ngöôøi lao ñoäng ngaøy xöa khi
laâm vaøo vieäc kieän tuïng
Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu vaên baûn II Phaân tích:
1/ Maâu thuaãn tieàm taøng:
2/ Caùi cöôøi ñöôïc baét ñaàu töø tình huoáng naøo? - Lí tröôûng noåi tieáng xöû kieän gioûi
-Caûi vaø Ngoâ ñaùnh nhau ñi kieän Ngoâ
+ Caûi sôï keùm theá loùt thaày lí 5ñoàng
+ Ngoâ bieän cheø laù nhöõng 10 ñoàng
2/ Ngheä thuaät daãn daét tieáng cöôøi:
3/ Ñænh ñieåm cuûa tieáng cöôøi? -Khi xöû kieän “thaèng Caûi ñaùnh... moät chuïc roi”
-Caùi cöôøi ñöôïc mieâu taû ñaày kòch tính qua cöû
chæ vaø haønh ñoäng :
+ “ Caûi voäi xoøe naêm ngoùn tay ngaång maët nhìn
4/ Em coù nhaän xeùt gì veà cöû chæ cuûa Caûi? thaày lí kheõ baåm “ muoán nhaéc thaày lí veà soá
tieàn anh ta ñaõ loùt tröôùc
+ Thaày lí” cuõng xoeø naêm ngoùn tay traùi uùp leân
naêm ngoùn tay maët “ai nhieàu leã hôn ngöôøi aáy
5/ Tröôùc cöû chó aáy thaày lí xöû nhö theá naøo ? thaéng
haønh ñoäng cuûa thaày lí muoán noùi leân ñieàu gì ? => Leû phaûi khoâng xuaát phaùt töø luaät phaùp, töø
coâng lí maø töø tieàn, töø hoái loä
** Ngheä thuaät chôi chöõ: “ Tao bieát maøy phaûi
6/ Tieáng cöôøi ñöôïc mieâu taû baèng thuû phaùp … nhöng noù laïi phaûi … baèng hai maøy”
ngheä thuaät gì ? -Töø “phaûi” mang nhieàu yù nghóa :
+ Nghóa thöù nhaát: leõ phaûi laø caùi ñuùng,
ñoái laäp vôùi caùi sai
+ Nghóa thöù hai : ñieàu baét buoäc phaûi coù. Leõ
phaûi ño baèng tieàn ,tieàn nhieàu thì leõ phaûi
nhieàu ,tieàn ít thì leõ phaõi ít (1 leõ phaûi: 5 ñoàng, 2
leõ phaûi: 10 ñoàng Ngoâ thaéng, Caûi baïi laø
chuyeän ñöông nhieân)
=> Caùch xöû kieän gioûi baät leân tieáng cöôøi chua
7/ Neâu yù nghóa cuûa truyeän ? chaùt ñaùng thöông
III/ YÙnghóa pheâ phaùn
- Pheâ phaùn lí tröôûng tham lam: leõ phaûi ñöôïc
Hoaït ñoäng 3: Cuûng coá-Tìm moät soá maãu ño baèng tieàn , tieàn quyeát ñònh leõ phaûi -> tham
chuyeän töông töï nhuõng
Hoaït ñoäng 4:Daën doø chuaån bò baøi vieát soá 2 _ Pheâ phaùn con ngöôøi töï ñaët mình vaøo tình
traïng “tieàn maát taät mang” -> thaûm haïi
36
IV/ Ghi nhôù SGK
37
Tieát 26,27 :
CA DAO THAN THAÂN , YEÂU THÖÔNG , TÌNH NGHÓA

A/ Muïc tieâu baøi :
- Giuùp hoïc sinh hieåu ñöôïc , caûm nhaän ñöôïc “Tieáng haùt than thaân vaø Tieáng haùt yeâu thöông
tình nghóa “ cuûa ngöôøi bình daân trong xaõ hoäi phong kieán xöa .
- Ñoàng caûm vôùi taâm hoàn ngöôøi lao ñoäng vaø yeâu quyù saùng taùc cuûa hoï .
- Bieát caùch tieáp caän vaø phaân tích ca dao qua ñaëc tröng theå loaïi vaø ngheä thuaät mang ñaäm
maøu saét daân gian cuûa ca dao .
B/ Phöông tieän daïy hoïc :
- Saùch giaùo khoa , saùch giaùo vieân , Ngöõ vaên 10 taäp 1
- Tranh aûnh minh hoaï veà caùch haùt ñoái ñaùp cuûa nhaân daân ta .
- Thieát keá baøi hoïc .
C/ Caùch thöùc tieán haønh :
- Giaùo vieân toå chöùc tieát daïy theo caùc phöông phaùp : ñoïc dieãn caûm , ñaøm thoaïi gôïi môû , qui
naïp , dieãn dòch .
- Troïng taâm baøi : + baøi 3 : Treøo leân caây kheá .
+ baøi 4 : Khaên thöông nhôù ai ? Ñaây laø baøi ñaëc bieät.
+ baøi 5 : Öôùc gì soâng roäng moät gang .
D/ Tieán trình daïyhoïc :
1/OÅn ñònh lôùp .
2/Kieåm tra baøi cuõ : Neâu yù nghóa tieáng cöôøi qua truyeän : “Tam ñaïi con gaø”
3/Tìm hieåu baøi môùi
- Giôùi thieäu baøi môùi :
Caùc em ñaõ ñöôïc caûm nhaän veà nhöõng baøi ca dao töø trung hoïc cô sôû nhöng coù leõ noù coøn
raát môø nhaït trong taâm hoàn caùc em ,vì ngaøy nay caùc loaïi aâm thanh raát soâi ñoäng cuûa caùc loaïi
nhaïc taân kyø ñang laán löôùt , laøm cho caùc em queân ñi chuùng ta ñaõ töøng ñöôïc nuoâi döôõng töø
nhöõng caâu haùt ru cuûa baø cuûa meï . Vì theá hoâm nay caùc em seõ ñöôïc hoïc baøi “Ca dao than thaân
tình nghóa “ ñeå caûm nhaän ñöôïc söï eâm ñeàm , dòu ngoït saâu laéng aáy trong taâm hoàn chuùng ta .
Hoaït ñoäng cuûa Giaùo Vieân Noäi dung baøi hoïc

* Hoaït ñoäng 1 I/ Giôùi thieäu
- Giaùo vieân cho hoïc sinh ñoïc phaàn tieåu
daãn trong SGK, traû ôøI caùc yeâu caàu sau :
1 / Neâu khaùi nieäm ca dao?
1 / Khaùi nieäm ca dao:
Ca dao laø nhöõng caâu thô , baøi thô daân gian ngaén
thöôøng chæ coù phaàn lôøi ñeå ñoïc vaø ñöôïc löu
2 / Ca dao thöôøng mang noäi dung gì ? truyeàn baèng mieäng .
2 / Noäi dung ca dao :
- Ca dao thöôøng dieãn taû ñôøi soáng taâm hoàn ,
tö töôûng ,tình caûm cuûa ngöôøI bình daân.
- Ca dao laø nhöõng tieáng haùt than thaân ,nhöõng
lôøi ca tröõ tình yeâu thöông tình nghóa caát leân
töø nhöõng cay ñaéng xoùt xa nhöng ñaèm thaém
aân tình cuûa ngöôøi bình daân
- Ca dao haøi höôùc theå hieän laïc quan cuûa
ngöôøi lao ñoäng .
3 3/ Neâu nhöõng neùt ngheä thuaät tieâu bieåu maø ca 3 / Ngheä thuaät ca dao :
dao thöôøng duøng - Thöôøng duøng theå loaïi luïc baùt hoaëc luïc baùt
bieán theå
- Thöôøng ngaén goïn ,duøng nhieàu hình aûnh so
saùnh , aån duï , hình thöùc laëp laïi .
II / Ñoïc - Hieåu :
38
Hoaït ñoäng 2 : A / Ñoïc:
- Giaùo Vieân ñoïc vaø höôùng daãn hoïc - Baøi 1,2 laø baøi than thaân neân ñoïc vôùi gioïng
sinhñoïc dieãn caûm caùc baøi ca dao trong xoùt xa, thoâng caûm .
SGK .Sau ñoù goïi laàn löôït töøng hoïc sinh - Baøi 3,4,5,6 laø nhöõng baøi ca yeâu thöông tình
ñoïc töøng baøi ca dao moät. nghóa neân ñoïc vôùI gioïng thieát tha , saâu laéng .
- Giaùo vieân nhaän xeùt caùch ñoïc cuûa töøng
em . B / Tìm hieåu baøi :
1/ Baøi 1,2 : Tieáng haùt than thaân
Hoaït ñoäng 3 : a/ Gioáng vaø khaùc nhau
- Gioáng nhau : ñeàu môû baøi baèng” thaân em
- Neâu nhöõng ñieåm gioáng vaø khaùc nhau nhö “…….
giöõa hai baøi ca dao 1,2 . - Khaùc nhau : ôû hình aûnh so saùnh , aån duï .
+ Baøi 1 : laø taám luïa ñaøo
+ Baøi 2 : laø cuû aáu gai
b / Chuû ñeà :
- 2 baøi ca dao laø lôøi than thaân cuûa ngöôøi phuï
nöõ, thaân phaän cuûa hoï laø thaân phaän bò phuï
- Hai lôøi than thaân ñeàu môû ñaàu baèng “ thuoäc , giaù trò cuûa hoï khoâng ai bieát ñeán.
Thaân em nhö “ ….vôùi aâm ñieäu xoùt xa c / Noäi dung:
ngaäm ngui .Ngöôøi than thaân kia laø ai , vaø - “Thaân em “ : gôïi daùng veû ,soá phaän , ñòa vò
thaân phaän hoï nhö theá naøo . nhoû beù , yeáu ôùt caàn ñöôïc thoâng caûm vaø chia
seû
- Hai töø “thaân em “ trong baøi ca dao gôïi cho - “Baøi Taám luïa ñaøo “ ñeïp ,meàm maïi, ngöôøi
em ñieàu gì ? con gaùi yù thöùc ñöôïc veû ñeïp , tuoåi xuaân cuûa
mình .
- Thaân phaän coù neùt chung nhöng noãi ñau Phaát phô giöõa chôï bieát vaøo tay ai ? taám luïa ñaøo
töøng ngöôøi laïi mang nhöõng neùt rieâng trôû thaønh vaät mua baùn giöõa choán “traêm ngöôøi
ñöôïc dieãn taû qua hình aûnh so saùnh ,aån baùn vaïn ngöôøi mua “ .Noãi lo thaân phaän cuûa
duï khaùc nhau.Em coù caûm nhaän ñöôïc gì ngöôøi con gaùi .
qua moãi hình aûnh : - Cuû aáu gai : Xaáu xí - veû beà ngoaøi
+Taám luïa ñaøo . - Ruoät trong thì traéng voû ngoaøi thì ñen - thöïc
+ Phaát phô giöõa chôï … chaát cuûa noù – giaù trò thaät cuûa coâ gaùi.
+ Cuû aáu gai - Vì vaäy coâ gaùi ñaõ töï khaúng ñònh qua lôøi môøi
+ Ruoät trong thì traéng voû ngoaøi thì ñen . moïc .
“Ai ôi neám thöû maø xem
Neám ra môùi bieát raèng em ngoït buøi “
Ñaây chính laø phaåm chaát ,giaù trò cuûa hoï maø
- Hai caâu keát ñaõ khaúng ñònh ñieàu gì veà coâ khoâng ai bieát ñeán .
gaùi ? *Qua hai baøi ca dao vang leân noãi ñau , söï ngaäm
nguøi chua xoùt cuûa ngöôøi con gaùi trong xaõ hoäi
cuõ. Ñoàng thôøi hieän leân neùt ñeïp rieâng mang “
Giaù trò nhaân vaên “ saâu saéc .
2 / Baøi 3:
- “ Treøo leân ……” duøng loái ñöa ñaåy, gôïi caûm
höùng .
- “ Töø ai “ + töø phieám chæ
+ Xaõ hoäi phong kieán
+ Noãi loøng chua xoùt ñaéng cay
“Ai laøm chua xoùt loøng naøy kheá ôi ! “ , caùch chôi
chöõ tinh teá , kheá chua loøng ngöôøi cuõng chua xoùt
boäc loä söï lôõ duyeân phaän cuûa mình.
- Maëc duø bò lôõ duyeân nhöng tình nghóa vaãn
Hoaït ñoäng 4: vöõng beàn chung thuûy . Ñieàu ñoù ñöôïc khaúng ñònh
- Em haõy nhaän xeùt veà caùch môû ñaàu baøi ca qua :
dao naøy coù gì khaùc vôùi baøi ca dao treân vaø yù + Ngheä thuaät so saùnh , aån duï : trôøi traêng sao -
nghóa bieåu caûm cuûa töø”ai “ trong baøi thô “ Ai möôïn hình aûnh thieân nhieân ,vuõ truï vónh haèng ñeå
laøm chua xoùt loøng naøy kheá ôi . khaúng ñònh loøng ngöôøi beàn vöõng thuûy chung
theo thôøi gian .
39
- Taùc giaû söû duïng nhieàu hình aûnh vuõ truï ,
thieân nhieân bôûiñôøi soáng ngöôøi lao ñoäng luoân
gaén boù , gaàn guõi vôùi thieân nhieân .Hoï saún saøng
chia seû ñôøI soáng taâm hoàn cuûa mình ..
Tieát - Caâu cuoái“ Ta nhö sao Vöôït chôø traêng giöõa
2: trôøi“ , söï chôø ñôïi moûi moøn trong coâ ñôn vaø voâ
-Maëc duø lôõ duyeân nhöng loøng ngöôøi nhö voïng nhöng tình nghóa ñoâi ta maõi maõi vaãn khoâng
theá naøo ? vì sao taùc giaû daân gian laïi duøng phai môø nhö ngoâi sao kia vaãn nhaáp nhaùy saùng
ñeán caû moät heä thoáng so saùnh aån duï baèng giöõa trôøi.
hình aûnh thieân nhieân vuõ truï ñeå noùi leân tình
ngöôøi.
3 / Baøi 4 : Coâ gaùi soáng trong taâm traïng nhôù
thöông khoân nguoâi.
- Ngheä thuaät : + nhaân hoaù : khaên ,ñeøn
+ hoaøn duï : maét
+ hình thöùc laëp : khaên thöông nhôù
ai ….
- Khaên, ñeøn, maét bieåu töôïng cho noåi nieàm
- Phaân tích veû ñeïp cuûa caâu thô cuoái thöông nhôù cuûa ngöôøi con gaùi ñang yeâu .
“ Ta nhö sao vöôït chôø traêng giöõa ngöôøi”  6 caâu ñaàu :
- Hoûi : + khaên :
Hoaït ñoäng 5: + ñeøn :Chính laø hoûi loøng mình
+ maét:
- Thöông nhôù voán laø tình caûm khoù hình Noãi nhôù thöông boàn choàn cuûa coâ gaùi.
dung nhaát laø thöông nhôù ngöôøi yeâu ,
Vaäy maø trong baøi ca dao naøy noù ñöôïc - Caùi khaên ñöôïc hoûi ñeán ñaàu tieân vaø nhieàu
dieån taû thaät cuï theå , tinh teá vaø gôïi caûm nhaát trong 6 doøng thô ñaàu vì :
. Ñoù laø nhôø thuû phaùp gì vaø thuû phaùp + Vaät trao duyeân , vaät kyû nieäm
ñoù ñaõ taïo ñöôïc hieäu quaû ngheä thuaät + Chia seû nieàm thöông noãi nhôù cuûa ngöôøi con
nhö theá naøo ? gaùi .
+ Moät ñieäp khuùc laøm cho noãi nhôù theâm trieàn
- Phaân tích thuû phaùp ngheä thuaät duøng mieân .
bieåu töôïng ñeå boäc loä taâm traïng nhaân + 6 caâu thô hoûi khaên : 24 chöõ vaø 16 thanh baèng
vaät tröõ tình ñeå laøm roõ veû ñeïp mang giaù hoaëc thanh khoâng - noãi nhôù thöông baâng khuaâng da
trò thaåm myõ cuûa caùc bieåu töôïng ,töø ñoù dieát nhöng coá gaéng ghìm neùn noãi loøng ñeå khoâng
hieåu saâu saéc hôn noäi dung , yù nghóa cuûa bò loä caûm xuùc moät caùch deã daõi .
lôøi ca .  Caâu 7,8 :
- Caùi khaên ñöôïc hoûi ñeán ñaàu tieân vaø - Ngoïn ñeøn : + thöôùc ño thôøi gian
ñöôïc hoûi nhieàu nhaát trong 6 doøng thô ñaàu + noãi nhôù
.Vì sao vaäy ? - Ñeøn khoâng taét : söï traèn troïc thaâu ñeâm trong
noãi nhôù thöông - Ngoïn löûa tình vaãn chaùy trong tim
ngöôøi con gaùi.
 Caâu 9,10 :
- Ñoâi maét : + coâ gaùi
+ cöûa soå taâm hoàn : ñoù laø coâ gaùi
tröïc tieáp hoûi chính mình
* Hai caâu cuoái :
- Coâ gaùi lo laéng cho soá phaän . Vì ngöôøi phuï
nöõ xöa khoâng coù quyeàn quyeát ñònh haïnh phuùc
rieâng cho mình .
- Tieáp ñeán laø ngoïn ñeøn ñöôïc coâ gaùi hoûi * Toùm laïi baøi ca laø tieáng haùt yeâu thuông cuûa
ñeán. moät ngöôøi con gaùi muoán ñöôïc yeâu thöông vaø
Vaäy taïi sao coâ gaùi laïi hoûi ñeán ? Em hieåu gì ñöôïc haïnh phuùc .
veà bieåu töôïng cuûa ngoïn ñeøn . 4/ Baøi 5: Caùi caàu - daûi yeám trong ca dao tình
yeâu.
- Lôøi öôùc muoán cuûa coâ gaùi vaø cuõng laø lôøi
- Coâ gaùi laïi quay sang hoûi maét chính laø noùi thaàm vôùi ngöôøi yeâu .
hoûi ai ?Em hieåu gì veà ñoâi maét . - Thoå loä öôùc muoán baèng moät yù töôûng ñoäc
40
- Hai caâu cuoái theå hieän ñöôïc noãi lo laéng cuûa ñaùo , taùo baïo:
coâ gaùi .Vì sao vaäy ? “ Baéc caàu - daûi yeám cho chaøng sang chôi.”
- Caâu 1:´” Soâng roäng moät gang” phi lí , khoâng
coù thöïc nhöng noù laïi laø caùi caàu tình yeâu trong ca
dao .
- Caâu 2 :
+ daûi yeám : vaät theå meàm maïi, gaàn guõi quaán
quanh ngöôøi coâ gaùi.
Hoaït ñoäng 6: + caùi caáu baèng daûi yeám : chính laø maùu thòt ,
- Ñaây laø lôøi cuûa ai noùi vôùi ai vaø noùi cuoäc ñôøi cuûa traùi tim raïo röïc yeâu thöông cuûa coâ
ñieàu gì gaùi .
.Toùm laïi ñaây laø baøi ca dao theå hieän tình yeâu
- Noäi dung ñoù ñöôïc bieåu ñaït baèng moät caùch ñeïp nhaát cuûa ngöôøi con gaùi laøng queâ .Trong heä
noùi ñoäc ñaùo nhö theá naøo ? thoáng hình aûnh ca dao , noù laø keát tinh ñeïp ñeõ
- Vì sao khi noùi ñeán tình nghóa cuûa con nhaát töø taâm hoàn ñeán caùch noùi trong tình yeâu.
ngöôøi , ca dao laïi duøng hình aûnh muoái 5/ Baøi 6 :
göøng.? - Caâu 1,2 :
+ Muoái göøng : gia vò, vò thuoác : höông vò trong
Hoaït ñoäng 7: cuoäc soáng.
- Qua nhöõng baøi ca dao ñöôïc hoïc em thaáy + Muoái maën - göøng cay : bieåu tröng cho söï gaén
nhöõng bieän phaùp ngheä thuaät thöôøng boù thuûy chung cuûa con ngöôøi - höông vò tình ngöôøi
duøng trong ca dao ? .
Nhöõng bieän phaùp ñoù coù nhöõng neùt rieâng gì - caâu 3,4 : khaúng ñònh laïi moät laàn nöõa söï chung
khaùc so vôùi ngheä thuaät thô cuûa vaên hoïc thuûy saét son cuûa ñoâi vôï choàng duø coù gaëp khoù
vieát khaên vaát vaû .
- Giaùo vieân cho hoïc sinh ñoïc laïi ghi nhôù. III / Cuûng coá :
-Ghi nhôù SGK
Ngaøy soaïn: Tuaàn 10

ÑAËC ÑIEÅM CUÛA NGOÂN NGÖÕ NOÙI VAØ NGOÂN

NGÖÕ VIEÁT
A/ Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp hoïc sinh
- Nhaän thöùc roõ ñaëc ñieåm caùc maët thuaän lôïi, haïn cheá cuûa ngoân ngöõ noùi vaø ngoân
ngöõ vieát ñeå dieãn ñaït toát khi giao tieáp.
- Naâng trình ñoä leân thaønh kyõ naêng trình baøy mieäng hoaëc vieát vaên baûn phuø hôïp vôùi
ñaëc ñieåm cuûa ngoân ngöõ noùi vaø ngoân ngöõ vieát.
41
B/ Phöông tieän thöïc hieän: SGK & SGV Ngöõ Vaên 10 cô baûn
C/ Caùch thöùc tieán haønh: keát hôïp caùc hình thöùc trao ñoåi thaûo luaän, traû lôùi caùc caâu hoûi.
D/ Tieán trình leân lôùp:
2. Kieåm tra baøi cuõ: Ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn?
3. Giôùi thieäu baøi môùi:
Hoaït ñoäng 1: Cho hoïc sinh ñoïc SGK I/ Ñaëc ñieåm cuûa ngoân ngöõ noùi:
Ngoân ngöõ noùi vaø vieát hình thaønh nhö theá * Con ngöôøi sinh ra: trao ñoåi baèng tình caûm, baèng
naøo? ngoân ngöõ haønh ñoäng -> tieàng noùi hình thaønh. Sau
naøy tìm ra chöõ vieát, con ngöôøi duøng chöõ, beân caïnh
laø tieáng noùi ñeå thoâng tin cho nhau.
Ñaëc ñieåm? 1. Ñoù laø nhöõng aâm thanh, laø lôøi noùi trong
giao tieáp. Ngöôøi noùi vaø ngöôøi nghe tröïc tieáp trao
ñoåi vôùi nhau.
- Coù theå ñoåi vai, söûa ñoåi lôøi noùi.
- Ít coù ñieàu kieän goït giuõa, suy ngaãm, phaân
tích.
2. Ña daïng veà ngöõ ñieäu: cao. thaáp, nhanh,
chaäm, maïnh, yeáu, lieân tuïc, ngaét quaõng…  goùp
phaàn boå sung thoâng tin.
3. Phoái hôïp giöõa aâm thanh, ñieäu boä.
4. Töø ngöõ ña daïng: töø ñòa phöông, khaåu
ngöõ, tieáng loùng, bieät ngöõ.
* Noùi vaø ñoïc gioáng nhau: cuøng phaùt ra aâm thanh.
Song ñoïc leä thuoäc vaøo vaên baûn ñeán töøng daáu ngaét
caâu. Coøn ngöôøi noùi taän duïng ngöõ ñieäu, cöû chæ.
II/ Ñaëc ñieåm ngoân ngöõ vieát:
1. Ñöôïc trình baøy baèng chöõ vieát trong vaên
Hoaït ñoäng 2 baûn vaø ñöôïc tieáp nhaän baèng thò giaùc.
Cho hoïc sinh ñoïc muïc 2 SGK - Coù caùc kyù hieäu chöõ vieát, quy taéc chính taû,
Neâu ñaëc ñieåm ngoân ngöõ vieát quy taéc toå chöùc vaên baûn.
- Phaûi suy ngaãm, goït giuõa, löïa choïn, ñoïc ñi ñoïc
laïi, phaân tích, nghieàn ngaãm ñeå lónh hoäi.
- Khoâng gian vaø thôøi gian laâu daøi.
- Töø ngöõ phong phuù, tuyø thuoäc vaøo phong caùch
ngoân ngöõ maø söû duïng töø ngöõ, khoâng duøng khaåu
ngöõ, töø ñòa phöông.
- Caâu daøi ngaén khaùc nhau.
2. Trong thöïc teá coù 2 tröôøng hôïp söû duïng
ngoân ngöõ:
- Ngoân ngöõ noùi ñöôïc löu baèng chöõ vieát.
- Ngoân ngöõ noùi ñöôïc trình baøy baèng lôøi noùi
mieäng.
* Caàn traùnh duøng nhöõng ñaëc thuø cuûa ngoân ngöõ
noùi trong ngoân ngöõ vieát vaø ngöôïc laïi.
Hoaït ñoäng 3: III/ Luyeän taäp

1. Baøi taäp 1:
Höôùng daãn hoïc sinh phaân tích ñaëc ñieåm theå - Heä thoáng thuaät ngöõ: voán chöõ cuûa tieáng Vieät,
hieän cuûa ngoân ngöõ vieát qua ñoaïn trích (Baøi pheùp taéc, baûn saéc, tinh hoa, phong caùch.
taäp 1). - Thay theá caùc töø:
+ Voán chöõ cuûa tieáng Vieät: töø vöïng
+ Pheùp taéc cuûa tieáng Vieät: ngöõ phaùp
- Söû duïng ñuùng caùc daáu caâu : ( ) “ ” …
- Taùch doøng vaø duøng soá töø chæ thöù töï.
Höôùng daãn hoïc sinh phaân tích nhöõng ñaëc 2. Baøi taäp 2:
42
ñieåm cuûa ngoân ngöõ noùi ñöôïc ghi laïi trong - Ñaëc ñieåm cuûa ngoân ngöõ noùi trong vaên baûn
ñoaïn trích. vieát:
+ Döïng ñoái thoaïi giöõa Traøng vaø coâ gaùi.
+ Töø ngöõ mieâu taû cöû chæ, daùng ñieäu.
+ Thay vai noùi, nghe giöõa coâ gaùi vaø Traøng.
Phaân tích loãi vaø söûa caùc caâu a, b, c cho 3. Baøi taäp 3:
phuø hôïp vôùi ngoân ngöõ vieát. - Duøng ngoân ngöõ noùi, sai caâu vì thieáu C .
* Söûa: Trong thô ca Vieät Nam ta thaáy coù nhieàu böùc
tranh mieâu taû muøa thu raát ñeïp.
- Thöøa töø: coøn nhö, thì
- Töø ñòa phöông: voáng
* Söûa: maùy moùc, thieát bò nöôùc ngoaøi ñöa vaøo goùp
voán khoâng ñöôïc kieåm soaùt, hoï saün saøng khai taêng
leân ñeán möùc voâ toäi vaï.
- Söû duïng ngoân ngöõ noùi: thì nhö, thì caû.
- Söû duïng töø khoâng coù heä thoáng ñeå chæ
chuûng loaïi loaøi vaät.
- Töø khoâng ñuùng: ai
- Töø ñòa phöông: saát
* Söûa: caù, ruøa, baba, toâm, cua, oác soáng ôû döôùi
nöôùc ñeán caùc loaøi chim, vaïc, coø, gia caàm nhö vòt,
ngoãng chuùng chaúng chöøa moät loaøi naøo.
Hoaït ñoäng 4 IV/ Cuûng coá: ghi nhôù (SGK)
Hoaït ñoäng 5 V/ Daën doø:

- Laøm baøi taäp theâm
- Soaïn, ñoïc vaên ca dao haøi höôùc.

Tieát 29 : Ñoïc vaên
CA DAO HAØI HÖÔÙC
A. Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp hoïc sinh
- Caûm nhaän ñöôïc tieáng cöôøi laïc quan trong ca dao qua ngheä thuaät traøo loäng thoâng minh,
hoùm hænh cuûa ngöôøi bình daân.
- Tieáp tuïc reøn luyeän kyõ naêng tieáp caän vaø phaân tích ca dao.
- Traân troïng taâm hoàn laïc quan yeâu ñôøi cuûa ngöôøi lao ñoäng vaø yeâu quyù tieáng cöôøi cuûa
hoï trong ca dao
- Sgk vaø Sgk Ngöõ vaên 10
C. Tieán trình leân lôùp
- Giaùo vieân toå chöùc giôø daïy hoïc theo caùch keát hôïp caùc hình thöùc trao ñoåi thaûo luaän, traû
lôøi caùc caâu hoûi.
D. Tieán trình leân lôùp
1. OÅn ñònh lôùp 2. Kieåm tra baøi cuõ :( Kieåm tra kieán thöùc ôû baøi ca dao than thaân, yeâu
thöông, tình nghóa.) 3. Baøi môùi
43
- Giôùi thieäu baøi môùi : ÔÛ baøi tröôùc chuùng ta ñaõ bieát ca dao laø tieáng noùi taâm tình cuûa
ngöôøi bình daân. Ñoù laø nhöõng caâu haùt nghóa tình, laø nhöõng lôøi than thaân phaûn khaùng. Nhöng ca
dao coøn laø tieáng cöôøi laïc quan yeâu ñôøi qua ngheä thuaät traøo loäng thoâng minh, hoùm hænh cuûa
ngöôøi bình daân cho duø cuoäc soáng cuûa hoï coøn nhieàu lo toan.
* Hoaït ñoäng 1 : GV höôùng daãn hs ñoïc chuøm I. Ñoïc – Tìm hieåu chuù thích: (Sgk)
ca dao vaø tìm hieåu chuù thích II. Ñoïc – Tìm hieåu vaên baûn
* Hoaït ñoäng 2 : Baøi 1 cho 2 hs ñoïc theo loái 1. Baøi 1
ñaùp nam nöõ gioïng vui töôi dí doûm, ñuøa côït .
- Chaøng trai döï ñònh daãn cöôùi nhöõng gì? a. Vieäc daãn cöôùi cuûa chaøng trai
Chaøng coù thöïc hieän khoâng ? Vì sao ? Toan Sôï
+ Daãn voi + Quoác caám
+ Daãn traâu + Hoï maùu haøn
+ Daãn boø +Hoï nhaø naøng co gaân
-Tieáng cöôøi baät leân nhôø yeáu toá ngheä thuaät -> Loái noùi khoa -> Loái noùi ñoái laäp, dí
naøo ? tröông, phoùng ñaïi doûm trong caùch quan
ñeå töôûng töôïng ra taâm cuûa chaøng trai
moät leã cöôùi thaät ñoái vôùi nhaø gaùi.
sang troïng, linh ñình.
- Quyeát ñònh cuoái cuøng cuûa chaøng trai laø gì ? * Quyeát ñònh
Mieãn laø coù thuù boán chaân,
Daãn con chuoät beùo môøi daâu môøi laøng.
Caùch noùi cuûa chaøng trai coù gì laï vaø buoàn - Môøi daân môøi laøng : 1 con chuoät beùo
cöôøi? (Soá nhieàu) (soá ít, nhoû, laï)
Ngheä thuaät gaây cöôøi ôû ñaây laø gì ? - Loái noùi giaûm daàn : voi -> traâu -> boø-> chuoät:
mieãn laø thuù boán chaân -> chaáp nhaän moïi hoaøn
caûnh ôû möùc thaáp nhaát
Qua tieáng cöôøi aáy ta hieåu theâm ñieàu gì veà => Vöôït leân caûnh ngheøo ñeå soáng laïc quan vaø yeâu
taâm hoàn cuûa ngöôøi bình daân ? ñôøi
b. Lôøi thaùch cöôùi cuûa coâ gaùi
- So vôùi nhöõng lôøi thaùch cöôùi thoâng thöôøng - Ngöôøi ta : thaùch lôïn, gaø -> leã vaät cao sang
thì lôøi thaùch cöôùi cuûa coâ gaùi coù gì laï ? - Nhaø em : Thaùch moät nhaø khoai lang : cuû to, cuû
nhoû, cuû meû, cuû rím, cuû haø -> leã vaät khaùc thöôøng
=> Vôùi loái noùi giaûm daàn tieáng cöôøi ñöôïc baät leân
qua lôøi thaùch cöôùi döôøng nhö phi lí cuûa coâ gaùi : voâ
tö thanh thaûn maø laïc quan yeâu ñôøi.
- Qua caùch noùi cuûa chaøng trai vaø coâ gaùi em * Baøi ca dao laø tieáng cöôøi töï traøo cuûa ngöôøi bình
haõy neâu caûm nhaän cuûa mình veà tieáng cöôøi daân. Ñoù laø lôøi ñuøa côït baèng loøng vôùi caûnh
cuûa ngöôøi lao ñoäng trong caûnh ngheøo (Cöôøi ngheøo, chia seû nhöõng gì coøn khoán khoù. Ñoàng thôøi
veà ñieàu gì ? cöôøi ai ? yù nghóa cuûa tieáng theå hieän moät trieát lyù nhaân sinh : ñaët tình nghóa cao
cöôøi ?) hôn cuûa caûi.
-Gv cho 3 hs ñoïc 3 baøi ca dao. Phaân 3 nhoùm 2. Baøi 2, 3, 4
(moãi nhoùm 1baøi) ñeå thaûo luaän cho caâu hoûi * Baøi 2
sau vaø cöû ñaïi dieän trình baøy tröôùc lôùp. - Laøm trai … söùc trai >< khom löng …
- Baøi ca dao cheá gieãu loaïi ngöôøi naøo trong xaõ (Baûn lónh söùc maïnh) (yeáu ñuoái)
hoäi ? gaùnh 2 haït vöøng
Em thöû phaân tích ngheä thuaät traøo loäng cuûa -> Qua ngheä thuaät phoùng ñaïi keát hôïp vôùi thuû
ngöôøi bình daân ôû baøi ca dao treân ? phaùp ñoái laäp baøi ca dao ñaõ döïng leân moät böùc
tranh haøi höôùc ñaëc saéc vaø thuù vò nhaèm pheâ phaùn
loaïi ñaøn oâng yeáu ñuoái khoâng ñaùng söùc trai
* Baøi 3 :
- Choàng ngöôøi ñi ngöôïc veà xuoâi ><
(ñaûm ñang)
choàng em ngoài beáp sôø ñuoâi con meøo
(Voâ tích söï)
-> Trong söï ñoái laäp cuûa 2 caâu thô hình aûnh ngöôøi
44
ñaøn oâng hieän leân qua lôøi than cuûa vôï vöøa haøi
höôùc vöøa thaûm haïi : eøo uoät, löôøi nhaùc, aên baùm
vôï, suoát ngaøy ru ruù ôû xoù beáp, khoâng coøn phong
ñoä cuûa baäc nam nhi.
* Baøi 4 :
- Loã muõi..gaùnh loâng >< raâu roàng trôøi cho
- Ngaùy o o >< cho vui nhaø
- Hay aên quaø >< veà nhaø ñôõ côm
- Ñaàu ..raùc… rôm >< hoa thôm raéc ñaàu
-> Qua böùc tranh hö caáu haøi höôùc keát hôïp vôùi caáu
truùc caâu “choàng yeâu choàng baûo” trong töøng caëp
caâu, thô baøi ca dao laø tieáng cöôøi saûng khoaùi nhöng
vaãn ngaàm chöùa moät yù nghóa chaâm bieám nheï
nhaøng veà loaïi phuï nöõ ñoûng ñaûnh voâ duyeân qua
caùi nhìn nhaân haäu vaø caûm thoâng cuûa daân gian.
- Tieáng cöôøi trong 3 baøi ca dao naøy coù gì * So saùnh
khaùc vôùi tieáng cöôøi ôû baøi 1 ? Baøi 1 : Tieáng cöôøi töï traøo.
Baøi 2, 3, 4 : Tieáng cöôøi chaâm bieám pheâ phaùn.
*Hoaït ñoäng 3: Hs xem vaø hoïc ghi nhôù sgk III. Ghi nhôù (Sgk / 92)
*Hoaït ñoäng 4 :Cho hs laøm baøi taäp IV. Luyeän taäp
-Nhöõngbieän phaùp ngheä thuaät naøo thöôøng 1. Nhöõng bieän phaùp ngheä thuaät
ñöôïc söû duïng trong ca dao haøi höôùc ? - Hö caáu döïng caûnh taøi tình
- Cöôøng ñieäu phoùng ñaïi, töông phaûn ñoái laäp
- Duøng ngoân ngöõ ñôøi thöôøng maø haøm chöùa yù
nghóa saâu saéc.
2. Söu taàm.
- Söu taàm nhöõng baøi ca dao haøi höôùc, chaâm
bieám.
- Cuûng coá: Goïi hs nhaéc laïi nhöõng phaàn vöøa hoïc.

- Daën doø : Hoïc baøi, laøm baøi taäp, chuaån bò baøi “Lôøi tieãn daën”.
45
LÔØI TIEÃN DAËN
(Trích “Tieãn daën ngöôøi yeâu” – Truyeän thô daân toäc Thaùi )
A. Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp hoïc sinh

- Hieåu ñöôïc tình yeâu tha thieát thuyû chung vaø khaùt voïng töï do yeâu ñöông cuûa caùc chaøng
trai, coâ gaùi Thaùi.
- Thaáy ñöôïc ñaëc ñieåm ngheä thuaät cuûa truyeän thô.
- Sgk vaø Sgk Ngöõ vaên 10
- Thieát keá baøi hoïc
C. Caùch thöùc tieán haønh:
- Giaùo vieân toå chöùc giôø daïy hoïc theo caùch keát hôïp caùc phöông phaùp ñoïc saùng taïo, gôïi
tìm, keát hôïp vôùi caùc hình thöùc trao ñoåi thaûo luaän, traû lôøi caùc hình thöùc trao ñoåi thaûo luaän, traû
lôøi caùc caâu hoûi.
D. Tieán trình leân lôùp
1. Kieåm tra baøi cuõ :( Ca dao haøi höôùc)
2. Giôùi thieäu baøi môùi
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø
Kieán thöùc caàn ñaït
hoïc sinh
Hoaït ñoäng 1 :( Hs ñoïc vaø tìm I. Ñoïc – Tìm hieåu tieåu daãn
hieåu tieåu daãn) 1. Truyeän thô : Laø nhöõng truyeän keå daøi baèng thô, coù söï keát hôïp
- Phaàn tieåu daãn sgk giôùi thieäu giöõa hai yeáu toá töï söï vaø tröõ tình, phaûn aùnh soá phaän cuûa nhöõng
noäi dung gì ? Em haõy trình baøy ngöôøi ngheøo khoå vaø khaùt voïng veà tình yeâu töï do, haïnh phuùc vaø
töøng noäi dung cuï theå coâng lyù.
(Hs thaûo luaän nhoùm vaø cöû 2. Taùc phaåm : Tieãn daën ngöôøi yeâu
ñaïi dieän traû lôøi) - Boá cuïc : goàm 1846 caâu thô
- Ngöôøi dòch : Maïc Phi
- Toùm taét : Theo 3 phaàn
+ Ñoâi treû yeâu nhau tha thieát
+ Tình yeâu tan vôõ, ñau khoå
+ Tìm caùch thoaùt khoûi caûnh ngoä vöôït qua khoù khaên ñeå trôû veà
soáng haïnh phuùc
3. Ñoaïn trích : Lôøi tieãn daën
a. Boá cuïc: 2 phaàn (sgk)
b Ñaïi yù : Taâm traïng xoùt thöông cuûa chaøng trai treân ñöôøng tieãn
coâ gaùi veà nhaø choàng vaø chöùng kieán caûnh coâ bò ngöôøi choàng
ñaùnh ñaäp. Ñoàng thôøi ñoaïn trích coøn khaúng ñònh khaùt voïng haïnh
phuùc, tình yeâu thuyû chung cuûa chaøng trai vôùi coâ gaùi.
Hoaït ñoâïng 2 :(Hs ñoïc vaên II. Ñoïc – hieåu vaên baûn
baûn, giaûi nghóa caùc töø khoù.): 1. Taâm traïng cuûa chaøng trai (vaø coâ gaùi – qua söï moâ taû cuûa
chaøng trai), treân ñöôøng tieãn daën.
- Caùch goïi cuûa chaøng trai :
+ Ngöôøi ñeïp anh yeâu >< caát böôùc theo choàng
-> yeâu thöông, trìu meán -> khaúng ñònh tình yeâu vaãn coøn thaém thieát
>< söï thöïc ñau loøng laø coâ gaùi ñaõ coù choàng.
- Caûm nhaän cuûa chaøng traiveà taâm traïng coâ gaùi
* Khi coâ qua ñöôøng roäng
- Phaân tích nhöõng caâu thô moâ + Vöøa ñi vöøa ngoaûnh laïi
taû haønh ñoäng, taâm traïng cuûa + Vöøa ñi vöøa ngoaùi troâng
coâ gaùi treân ñöôøng veà nhaø -> Haønh ñoäng theå hieän söï nuoái tieác, níu keùo nhöõng giaây phuùt
choàng ? cuoái cuøng coøn ñöôïc ôû beân chaøng trai vaø taâm traïng xoùt xa khi
“chaân böôùc xa loøng caøng ñau caøng nhôù” cuûa coâ gaùi
* Khi coâ gaùi qua caùc khu röøng :
+ Em tôùi röøng ôùt …. Ngoài chôø
- Ngheä thuaät ñöôïc söû duïng + Em tôùi röøng caø.. ngoài ñôïi
46
trong ñoaïn thô naøy laø gì ? Em+ Tôùi röøng laù ngoùn, ngoùng troâng
thöû phaân tích giaù trò bieåu caûm
=>Qua ngheä thuaät ñieäp töø, caùc hình töôïng coù tính chaát taêng tieán
cuûa nhöõng caâu thô ñoù ? keát hôïp vôùi caùc ñoäng töø “chôø, ñôïi, ngoùng troâng” ñaõ dieãn taû
noãi loøng ñaày khaéc khoaûi vaø taâm traïng boàn choàn, ñau khoå, ñaéng
cay cuûa coâgaùi nhömuoán baùm víu trong söï voâvoïng
- Dieãn bieán taâm traïng cuûa - Cöû chæ, haønh ñoäng cuûa chaøng trai
chaøng trai treân ñöôøng tieãn + Ñöôïc nhuû ñoâi caâu.. môùi ñaønh loøng
ngöôøi yeâu veà nhaø choàng nhö + Ñöôïc daën ñoâi lôøi… môùi chòu quay ñi
theá naøo ? Haõy phaân tích +….
nhöõng caâu thô theå hieän taâm + Nöïng con roàng, con phöôïng ..
traïng ñoù ? -> Cöû chæ aâu yeám, haønh ñoäng saên soùc heát söùc soâi noåi, thieát tha
trong taâm traïng vöøa luyeán tieác, day döùt vöøa yù thöùc ñöôïc
hoaøn caûnh khoâng theå thay ñoåi.
- Loøng quyeát taâm giöõ troïn tình yeâu cuûa chaøng trai.
+ Ñoâi ta…. Ñôïi tôùi thaùng naêm rau nôû
+
………………………………………………………………………………..
+ … ta seõ laáy nhau khi goaù buïa veà giaø
-> Böôùc ñi cuûa thôøi gian ñöôïc dieãn taû baèng nhöõng hình aûnh thieân
nhieân nuùi röøng ñaõ phaùc hoaï, phaàn naøo nghóa thuyû chung, tình
yeâu saâu saéc baát töû cuûa chaøng trai ñoái vôùi coâ gaùi. Ñoàng thôøi
cuõng theå hieän thaùi ñoä baát löïc chaáp nhaän taäp tuïc hoân nhaân do
cha meï ñònh ñoaït.
* Toùm laïi : Toaøn boä taâm traïng cuûa chaøng trai trong ñoaïn 1 laø
taâm traïng roái bôøi, ñaày maâu thuaãn khi phaûi töø bieät ngöôøi yeâu,
tieãn coâ veà nhaø choàng. Taâm traïng ñoù laø cuûa moät ngöôøi coù tình
yeâu tha thieát, thuyû chung.
- Phaân tích nhöõng caâu thô, 2. Cöû chæ, haønh ñoäng vaø taâm traïng cuûa chaøng trai luùc ôû
nhöõng chi tieát theå hieän thaùi nhaø choàng coâ gaùi.
ñoä, cöû chæ aân caàn cuûa chaøng - Cöû chæ haønh ñoäng :
trai ñoái vôùi coâ gaùi trong + “Daäy ñi em. Daäy ñi em ôi !
nhöõng ngaøy anh coøn löu laïi ôû +. . .
nhaø choàng cuûa coâ ? + Lam oáng thuoác naøy em uoáng khoûi ñau”
-> Chaøng trai caûm thoâng saên soùc, voã veà an uûi coâ gaùi baèng
nhöõng lôøi leõ heát möïc yeâu thöông trong noãi xoùt xa ñaày thöông
caûm.
-> Hình aûnh coâ gaùi bò ñaùnh ñaäp, haønh haï thaûm thöông ñaõ khaùi
Em caûm nhaän ñöôïc ñieàu gì qua quaùt leân moät söï thöïc ñau loøng veà soá phaän ngöôøi phuï nöõ ôû xaõ
hình aûnh cuûa coâ gaùi luùc coâ hoãi mieàn nuùi ngaøy xöa,.
ôû nhaø - Lôøi tieãn daën cuûa chaøng trai
choàng? +. . .
+ . . .veà vôùi ngöôøi ta thöông thuôû cuõ
+ cheát thaønh hoàn, chung moät maùi song song
-> Qua töø ngöõ, kieåu caâu truøng ñieäp + hình aûnh
aån duï ñaõ khaúng ñònh tình yeâu maõnh lieät soáng cheát coù nhau,
ñoàng thôøi cuõng laø thaùi ñoä phaûn khaùng laïi hoaøn caûnh vaø leân
aùn xaõ hoäi baát coâng voâ lyù, caàn phaûi thay ñoåi
Lôøi tieãn daën cuûa chaøng trai + Yeâu nhau. . troïng ñôøi goã cöùng
luùc ôû nhaø choàng coâ gaùi ñaõ + Ngöôøi xieåm xui . . khoâng nghe
theå hieän ñieàu gì ? Em haõy tìm -> Nhöõng caâu thô chaéc goïn + töø laùy ñaõ theå hieän khaùt voïng ñöïôc
vaø phaân tích nhöõng chi tieát soáng trong tình yeâu vaø loøng quyeát taâm khoâng gì thay ñoåi.
ngheä thuaät ñöôïc söû duïng trong * Toùm laïi : Ñoaïn 2 laø lôøi tieãn daën trong khaùt voïng ñoøi quyeàn
ñoïan thô ? soáng cho con ngöôøi.
Hoaït ñoäng 3 : Giaùo vieân cho III. Luyeän taäp
caâu hoûi, hoïc sinh laøm vaø trình 1. Ñoaïn trích söû duïng raát nhieàu caâu thô coù duøng pheùp ñieäp. Haõy
baøy ngaén goïn tìm vaø nhaän xeùt giaù trò bieåu caûm cuûa nhöõng caâu thô ñoù/
2. So saùnh giöõa hai lôøi tieãn daën
47
- Daën doø : Hoïc baøi, chuaån bò baøi “Luyeän taäp vieát ñoaïn vaên töï sö”.

LUYEÄN TAÄP VIEÁT ÑOAÏN VAÊN TÖÏ SÖÏ

Giuùp hoïc sinh hieåu ñöôïc khaùi nieäm, noäi dung vaø nhieäm vuï cuûa ñoaïn vaên trong vaên baûn
töï söï töø ñoù vieát ñöôïc caùc ñoaïn vaên töï söï.
SGK, SGV ngöõ vaên 10 cô baûn.
Keát hôïp caùc hình thöùc trao ñoåi, thaûo luaän, thöïc haønh.
D/ tieán trình leân lôùp :
1. OÅn ñònh só soá, ñoàng phuïc, veä sinh.
2. Kieåm tra baøi cuõ : Vai troø cuûa caùc yeáu toá mieâu taû vaø bieåu caûm trong vaên töï söï
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân&hoïc sinh Noäi dung caàn ñaït
Hoaït ñoäng 1 : I/ Ñaëc ñieåm cuûa ñoaïn vaên töï söï :
- Cho hoïc sinh ñoïc ñoaïn vaên 1, 2, 3 SGK. - Coù caâu neâu yù khaùi quaùt : caâu chuû ñeà. Caùc
- 3 phaàn 1, 2, 3 trong SGK trình baøy noäi caâu khaùc dieãn ñaït nhöõng yù cuï theå.
dung gì ? - Moãi vaên baûn töï söï thöôøng goàm nhieàu ñoaïn
- Ñoaïn vaên trong VBTS coù ñaëc ñieåm vaên vôùi nhöõng nhieäm vuï khaùc nhau :
gì ? + Ñoaïn phaàn môû baøi : Giôùi thieäu caâu
chuyeän.
+ Ñoaïn ôû phaàn thaân baøi : keå dieãn bieán söï
vieäc chi tieát.
+ Ñoaïn keát baøi : taïo aán töôïng maïnh tôùi suy
nghó, caûm xuùc ngöôøi ñoïc.
- Noäi dung moãi ñoaïn vaên tuy khaùc nhau nhöng
ñeàu theå hieän moät chuû ñeà vaø yù nghóa vaên
baûn.
Hoaït ñoäng 2 : II / Caùch vieát ñoaïn vaên trong baøi vaên töï söï :
Cho hoïc sinh ñoâc ñoaïn “Röøng Xaø Nu”
- Ñoaïn vaên treân coù theå hieân ñuùng döï kieán 1/ Ví duï ñoaïn vaên “Röøng Xaø Nu” :
cuûa taùc giaû khoâng ? - Môû baøi vaø keát thuùc ñuùng söï kieán, heát söùc
taïo hình.
+ Laøng ôû trong taàm ñaïi baùc cuûa giaëc.
+ Trong röøng khoâng coù loaïi caây naøo sinh
soâi naûy nôû khoûe nhö vaäy.
+ Tnuù laïi ra ñi. Cuï Meát vaø Dít tieãn anh ñeán
taän cöûa röøng Xaø Nu.
+ Ba ngöôøi ñöùng ôû ñaáy nhìn ra xa.
- Môû baøi vaø ñoaïn cuoái ñeàu gioáng nhau, nhöng
mieâu taû khaùc nhau. Ñaàu truyeän môû ra cuoäc soáng
hieän taïi, keát thuùc gôïi nhöõng thaùng ngaøy phía tröôùc.
=> Xaùc ñònh noäi dung caàn phaùc thaûo nhöõng chi tieát .
- Em ruùt ra ñöôïc kinh nghieäm gì ôû caùch Moãi chi tieát caàn mieâu taû neùt chính, gaây aán töôïng -
vieát ñoaïn vaên cuûa Nguyeân Ngoïc ? phaûi coù chi tieát theå hieän roõ chuû ñeà. Môû ñaàu vaø
keát thuùc coá gaéng coù chung 1 gioïng ñieäu, caùch keå.
2/ Ví duï 2 :
- Ñaây laø ñoaïn vaên trong vaên baûn töï söï vì coù
* Cho hoïc sinh ñoïc phaàn 2 SGK caâu chuû ñeà vaø caùc caâu chi tieát.
- Coù theå coi ñaây laø ñoaïn vaên trong * Chò ñöôïc cöû veà Ñoâng Xaù, laøng queâ cuûa chò -
VBTS ñöôïc khoâng ? Vì sao ? ñoaïn vaên thuoäc phaàn thaân baøi trong truyeän ngaén
48
- Theo em, ñoaïn vaên naøy thuoäc phaàn “Trôøi saùng”. Hoïc sinh döïa vaøo “Taét ñeøn” cuûa NTT
naøo cuûa maø ngöôøi vieát ñònh vieát ? ñeå vieát.
- Ñoaïn vaên naøy ñaõ thaønh coâng khi mieâu taû
söï vieäc chò Daäu ñöôïc Ñaûng giaùc ngoä - Cöû veà
Ñoâng Xaù vaän ñoäng baø con vuøng leân. Tuy nhieân
nhöõng döï caûm veà ngaøy mai töôi ñeïp caàn phaûi ñöôïc
boå sung theâm.
 Coù yù töôûng hình dung söï vieäc ñònh vieát. Noù seõ
xaûy ra nhö theá naøo ? Döï kieán keå laïi söï vieäc ñoù.
Moãi söï vieäc caàn phaûi mieâu taû nhö theá naøo ñeå gaây
aán töôïng - Phaûi taïo söï lieân keát caâu trong ñoïan cho
maïch laïc, chaët cheõ.
Hoïat ñoäng 3 : III/ Luyeän taäp :
Cho hoïc sinh ñoïc ñoïan vaên trong SGK - Ñoïan vaên keå söï vieäc phaù bom noå chaäm cuûa
- Ñoïan vaên keå söï vieäc gì ? ÔÛ phaàn caùc coâ gaùi TNXP ôû phaàn thaân baøi cuûa vaên
naøo ? Cuûa vaên baûn töï söï naøo ? baûn : …
- Ñoïan trích coá tình sai soùt ôû ngoâi keå. - Ngöôøi cheùp coá tình sai 5 choã : da thòt coâ gaùi,
Tìm vaø söûa laïi. …
- Töø phaùt hieän vaø söûa em coù theâm  Söûa baèng “toâi”
kinh nghieäm gì khi vieát ñoïan vaên trong (Chuù yù ngoâi keå vaø ñaûm baûo thoáng nhaát 1 ngoâi
baøi vaên töï söï ? keå)
- Vieát ñoïan vaên döïa vaøo 9 caâu ñaàu
tieân … ñeå theå hieän roõ taâm traïng coâ
gaùi. ( GV gôïi yù cho hoïc sinh veà nhaø
vieát, noäp vaøo tieát sau )
Hoïat ñoäng 4 : IV/ Cuûng coá : Ghi nhôù SGK
Hoïat ñoäng 5 : V/ Daën doø :
- hoïc & laøm baøi.
- Soaïn oân taäp Vaên hoïc daân gian .

Tieát32
OÂN TAÄP VAÊN HOÏC DAÂN GIAN
+Cuûng coá, heä thoáng hoaù caùc kieán thöùc veá vaên hoïc daân gian Vieät Nam ñaõ hoïc: kieán
thöùc chung, kieán thöùc veà theå loaïi vaø kieán thöùc veà taùc phaåm ( hoaëc ñoaïn trích).
+Bieát vaän duïng ñaëc tröng caùc theå loaïi cuûa vaên hoïc daân gian ñeå phaân tích caùc taùc phaåm
cuï theå.
B. Phöông tieän thöïc hieän: SGK, SGV
49
C. Phöông phaùp: Giaùo vieân neâu töøng caâu hoûi baøi taäp vôùi moät soá gôïi yù vaén taét hoïc sinh traû
lôøi, trao ñoåi vaø thaûo luaän.
D. Tieán trình leân lôùp.
1. OÅn ñònh
2. Kieåm tra baøi cuõ
3. Giôùi thieäu baøi môùi.
Hoaït ñoäng cuûa GV &HS Noäi dung caàn ñaït
- Hoaït ñoäng 1: Phaùt bieåu ñònh nghóa I. Heä thoáng hoaù kieán thöùc.
vaø neâu roõ caùc ñaëc tröng cô baûn cuûa 1/Ñònh nghóa vaø ñaëc tröng cô baûn cuûa VHDG
vaên hoïc daân gian? (Minh hoaï baèng caùc a. Ñònh nghóa:
taùc phaåm ñoaïn trích ñaõ hoïc) b. Ñaëc tröng cô baûn cuûa VHDG.
-Cho hoïc sinh trao ñoåi kyõ veà caùc ñaëc - Laø nhöõng taùc phaåm ngheä thuaät ngoân töø truyeàn mieäng
tröng cô baûn cuûa vaên hoïc daân gian – tính truyeàn mieäng.
(ñeå phaân tích söï khaùc bieät giöõa vaên -Laø saûn phaåm cuûa saùng taùc taäp theå - tính taäp theå.
hoïc daân gian vaø vaên hoïc vieát) – Giaùo - Caùc taùc phaåm phuïc vu tröïc tieáp cho caùc sinh hoaït khaùc
vieân choát laïi. nhau trong ñôøi soáng coäng ñoàng – tính coäng ñoàng.
2/ Theå loaïi vaø caùc ñaëc tröng chuû yeáu cuûa caùc theå
loaïi.
- Hoaït ñoäng 2: OÂn laïi theå loaïi, ñaëc a. Theå loaïi: 12 theå loaïi.
tröng caùc theå loaïi b. Ñaëc tröng chuû yeáu cuûa caùc theå loaïi
-Vaên hoïc daân gian coù nhöõng theå loaïi + Söû thi (anh huøng): Doùng töï söï daân gian coù quy moâ lôùn,
naøo? Chæ ra nhöõng ñaëc tröng chuû yeáu xaây döïng ñöôïc nhaân vaät mang coát caùch coäng ñoàng, cö
cuûa caùc theå loaïi: ( daãn chöùng baèng daân thôøi coå ñaïi. Ngoân ngöõ coù vaàn nhòp.
caùc taùc phaåm ñaõ hoïc) Söû thi chia laøm 2 loaïi: söû thi anh huøng vaø söû thi thaàn
thoaïi.
+ Truyeàn thuyeát:
-: Cho hoïc sinh laøm baøi taäp ngaén theo + Truyeän coå tích.
giaáy treân toå. Giaùo vieân höôùng daãn +Truyeän cuôøi
hoïc sinh ghi vaøo baûng toång hôïptheo +Ca dao
maãu sgk. +Truyeän thô
(Toùm taét trong phaàn “tieåu daãn” vieát veà caùc theå loaïi
ñoù.)
3/ Laäp baûng toång hôïp, so saùnh caùc theå loaïi:
Theå M/ñích Hình Noäi Kieåu Ñaëc
loaïi saùng thöùc dung nhaân ñieåm
taùc löu phaûn vaät ngheä
- Hoaït ñoäng 3: Töø caùc truyeän daân truyeà aùnh chính thuaät
gian (hoaëc ñoaïn trích) ñaõ hoïc, laäp n
baûng toång hôïp so saùnh caùc theå loaïi Söû Ghi laïi Haùt- Xaõ Ngöôø So
theo maãu. thi cuoäc keå hoäi i anh aùnh,
-Giaùo vieân vaø hoïc sinh xaây döïng (anh soáng thôøi huøng phoùn
baûng toång hôïp. Moãi toå trình baøy moät huøng vaø öôùc nguyeâ söû thi g ñaïi,
theå loaïi, ghi noäi dung vaøo vaøo caùc ) mô phaùt n thuyû cao truøng
coät.Cho lôùp trao ñoåi boå sung vaø giaùo trieån coå ñaïi ñeïp, ñieäp
vieân choát laïi. coäng ñang ôû kyø taïo
ñoàng thôøi vyõ neân
cuûa coâng (Ñam nhöõn
ngöôøi xaõ thò –saên) g hình
daân toäc töôïng
Vieät hoaøn
Nam xöa h
traùng
haøo
huøng
- Hoaït ñoäng 4: OÂn laïi Ca dao daân ca ......... ........... .......... ............ ..........
..........
- Ca dao laø gì? Phaân bieät giöõa ca dao 4. Ca dao- daân ca:
vaø daân ca?Phaân loaïi? -Ca dao laø lôøi, daân ca laø nhaïc vaø lôøi keát hôïp ñöôïc dieãn
50
xöôùng trong ñôøi soáng coäng ñoàng, trong leã hoäi daân gian
-Phaân loaïi:+Ca dao than thaân
-Ca dao than thaân thöôøng laø lôøi +Ca dao tình nghóa
cuûa ai?Ngheä thuaät? +Ca dao haøi höôùc
-Ca dao yeâuthöông tình nghóa ñeà -Baûng heä thoáng:
caäp ñeán nhöõng vaán ñeà gì? Ñeå noùi T/t Cd than thaân Cdtình nghóa Cdaohaøihöôùc
leân tình nghóa cuûa mình hoï söû duïng Noäi Lôøi ngöôøi Nhöõng tình Taâm hoàn laïc
nhöõng bieåu töôïng naøo? dung phuï nöõbaát caûm trong quan yeâu ñôøi
-Noäi dung maø ca dao haøi höôùc haïnh, thaân saùng, cao trong cuoäc
höôùng ñeán? Ngheä thuaät? phaän bò phuï ñeïpcuûandaân soáng nhieàu lo
thuoäc,giaù trò lao ñoäng, toan vaát vaû
khoâng ai bieát soáng aân tình, cuûa ngöôøi lao
ñeán chung thuyû, ñoäng trong xaõ
maõnhlieätthieá hoäi cuõ
t tha,öôùcmô
haïnh phuùc
Nghe So saùnh, aån AÅn duï: Cöôøngdieäupho
ä duï, motip” chieác ùng ñaïi, so
thuaä thaân em, em khaên,ngoïnñeø saùnh ñoái laäp,
t nhö” n, conmaét,caùi chi tieát, hình
caàu, doøng aûnh haøi höôùc,
soâng,conthuye töï traøo, pheâ
àn phaùn, chaâm
göøngcay,muoá bieám, cheá
i gieãu, ñaû kích
maën,caùinoùn,
caùi aùo,
-Hoaït ñoäng 4: Luyeän taäp tre,truùc,bôø
ao,bôøsoâng,ng
- Höôùng daãn HS tìm neùt noåi baät trong oõ sau
ngheä thuaät mieâu taû anh huøng söû II. Baøi taäp vaän duïng
thi.GV cho HS thaáy ñöôïc hieäu quaû Baøi 1.
ngheä thuaät. -Ñoaïn 1: “Ñaêm –San rung kieân muùa.... caùc chaûo coät traâu”
-Ñoaïn 2: “Theá laø Ñam -San ..... cuõng khoâng thuûng”
-Ñoaïn 3: “Vì vaäy danh vang ñeán thaàn.... töø trong buïng meï”
- Ngheä thuaät: caùc thuû phaùp so saùnh, phoùng ñaïi, truøng
ñieäp,...
-Hieäu quaû ngheä thuaät: Toân cao veû ñeïp cuûa ngöôøi anh
huøng söû thi, moät veû ñeïp kyø vyõ trong moät khung caûnh
hoaønh traùng.
- Baøi 2: Laäp baûng vaø ghi noäi dung taán bi kòch cuûa Mî
- Höôùng daãn HS ghi baûng,Hs traoñoåi Chaâu - Troïng Thuyû.
thaûo luaän boå sung – giaùo vieân choát
laïi.
Caùi Bi Nhöõng chi Keát Baøi hoïc

loõi söïkòch tieát hoang cuïc bi ruùt ra
thaät ñöôïc ñöôøng, kyø kòch
lòch söûhö aûo.
caáu
Cuoäc Bi Thaàn Kim Maát Caûnh giaùc
xung kòch Quy, Laãy taát caû: giöõ nöôùc,
ñoät An tình Noû Thaàn, -Tình khoâng chuû
Döông yeâu Ngoïc trai, yeâu. quan nhö An
Baøi 3,4: Töông töï neáu kòp thôøi gian cho Vöông - (loàng gieáng nöôùc, -Gia Döông
HS veà nhaø laøm. Trieäu vaøo ruøa vaøng ñình Vöông,
Ñaø bi reõ nöôùc -Ñaát khoâng nheï
51
thôøi kòch daãn An nöôùc. daï caû tin
AÂu gia Döông Vöông nhö Mî
Laïc ôû ñình, xuoáng bieån. Chaâu.
nöôùc ta quoác
gia)
52
Ra ñeà baøi vaên soá 3 ( laøm ôû nhaø )

- Nhaän roõ öu ñieåm, khuyeát ñieåm cuûa baøi vieát.
- Töï ñaùnh giaù vaø söûa chöõa baøi laøm cuûa chính mình.
- SGK, SGV.
- Giaùo aùn
- Caùc taøi lieäu leân quan ñeán baøi hoïc..
C. Phöông phaùp:
caâu hoûi.
1. OÅn ñònh
2. Kieåm tra baøi cuõ: Nhöõng ñaëc tröng cô baûn cuûa VHDG?
3. Baøi môùi:
Hoaït ñoäng 1: Höôùng daãn hs phaân tích ñeà. I/ Ñeà baøi: Töôûng töôûng mình laø Taám, haõy keå laïi
- Phöông phaùp laäp luaän: Laäp luaän, phaân truyeän coå tích Taám Caùm.
tích vaø so saùnh. * Gôïi yù:
Caùc chi tieát vaø söï vieäc quan troïng.
Maâu thuaãn gia ñình : cuï theå laø meï gheû - con
choàng
Ñoaïn Meï con Caùm Taám
truyeän
Yeám -Dì gheû:coâng -Khoùc
Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn hs phaùt hieän ñoû baèng khi ñöa hình
nhöõng vaán ñeà caàn trình baøy trong baøi vieát thöùc thöôûng
cuûa mình. Caùm löøa cöôùp
Hs trao ñoåi vaø trình baøy. coâng Taám
Giaùo vieân nhaän xeùt vaø choát laïi yù. Con -Löøa Taám ñi -Khoùc
boáng chaên traâu ñoàng
xa, gieát boáng
Ñi hoäi -Troän thoùc laãn -Khoùc
gaïo khoâng cho -Ñi hoäi
Taám ñi xem hoäi
Thöû -Toû yù coi -Ñi vöøa giaøy
giaøy thöôøng thaønh hoaøng
haäu
Caùi Sai Taám treøo cau -Veà nhaø gioå
cheát haùi cuùng boá  boá
cuûa gieát Taám -Cheát
Taám -Gieát +Hoaù chim
-Chaët Vaøng Anh :raên
-Ñoát Caùm
+Caây xoan ñaøo
+Hoaù khung
cöûi: vaïch toäi ñe
doaï
Hoaït ñoäng 3: Nhaän xeùt. +Quaû thò  chi
Giaùo vieân nhaän xeùt chung veà baøi laøm tieát thaãm mó
cuûa hs. +Ngöôøi
Giuùp hs xaùc ñònh ñuùng nhöõng öu va khuyeát
ñieåm cuûa mình. II/ Nhaän xeùt:
53
Öu ñieåm:
- Ña soá hs laøm ñöôïc baøi.
Hoaït ñoäng 4: Phaùt baøi vaøo ñieåm - Moät soá baøi vieát toát.
- Giaùo vieân phaùt baøi cho hs - Hs bieát vaän duïng toát caùc thao taùc laäp luaän
- Goïi hs ñoïc moät baøi toát vaø moät baøi chöa phaân tích vaø so saùnh.
ñaït yeâu caàu. Khuyeát ñieåm:
Hoaït ñoäng 5: Cuûng coá - Daën doø - Moât soá hs löôøi hoïc, khoâng bieát vieát baøi.
- Veà soaïn baøi tieáp theo. - Moät soá chöa hieåu ñeà.
- Nhieàu em sai loãi chính taû, dieãn ñaït keùm.
III/ Phaùt baøi vaøo ñieåm:
- Giaùo vieân phaùt baøi cho hs.
- Vaøo ñieåm

Tieát 34 – 35 :
KHAÙI QUAÙT VAÊN HOÏC VIEÄT NAM TÖØ THEÁ KYÛ X ÑEÁN HEÁT
THEÁ KYÛ XX
A. Muïc tieâu :
Trong SGK vaø SGV
B. Phöông tieän thöïc hieän :
- SGK vaø SGV Ngöõ vaên 10.
- Thieát keá baøi hoïc.
C. Caùch thöùc tieán haønh :
- Hoïc sinh ñoïc tröôùc Saùch giaùo khoa - gaïch döôùi nhöõng phaàn troïng taâm  traû lôøi caâu hoûi trong
Saùch giaùo khoa.
- Giaùo vieân toå chöùc tieát daïy theo caùc phöông phaùp : ñoïc saùng taïo, ñaøm thoaïi gôïi môû,
dieãn giaûng, tích hôïp.
D. Tieán trình daïy hoïc :
2. Baøi cuõ : Kieåm tra baøi soaïn, SGK.
3. Baøi môùi :
Naêm 938 Ngoâ Quyeàn ñaùnh tan quaân Nam Haùn treân soâng Baïch Ñaèng môû ra moät kæ nguyeân môùi
cho daân toäc. Töø ñaây ñaát nöôùc Ñaïi Vieät baét tay xaây döïng cheá ñoä phong kieán ñoäc laäp töï
chuû. Vaên hoïc chöõ vieát baét ñaàu hình thaønh vaø phaùt trieån qua caùc trieàu ñaïi Lyù, Traàn, Leâ.
Ñeå thaáy roõ dieän maïo cuûa neàn vaên hoïc aáy, chuùng ta ñoïc hieåu baøi “Khaùi quaùt vaên hoïc Vieät
Nam töø Theá kæ X ñeán heát theá kæ XIX”
Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu caùc thaønh phaàn cuûa Vaên hoïc Vieät Nam töø TK X ñeán heát TK XIX goïi
Vaên hoïc Vieät Nam töø Theá kæ X ñeán Theá kæ laø vaên hoïc trung ñaïi.
XIX I. Caùc thaønh phaàn vaên hoïc töø TK X ñeán heát
TK XIX.
- Hoïc sinh ñoïc thöù töï caùc phaàn I, II, III, IV.
1. Vaên hoïc chöõ Haùn :
- Vaên hoïc Vieät Nam bao goàm nhöõng boä
- Chöõ vieát : chöõ Haùn, xuaát hieän raát sôùm vaø toàn
phaän naøo ?
taïi moät quaù trình hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa
+ Vaên hoïc daân gian. vaên hoïc trung ñaïi bao goàm caû thô vaø vaên xuoâi.
+ Vaên hoïc vieát.
- Theå loaïi : tieáp thu töø vaên hoùa Trung Quoác bao
- Vaên hoïc vieát Vieät Nam phaùt trieån qua caùc
goàm : chieáu, bieåu, hòch, caùo truyeän truyeàn kyø, kyù
thôøi kì lòch söû naøo ?
söï, tieåu thuyeát chöông hoài, phuù, thô coå, thô ñöôøng
+ Töø TK X  heát TK XIX
luaät . . .
+ Töø TK XX  nay
54
- Töø TK X  heát TK XIX coù nhöõng thaønh
phaàn vaên hoïc chuû yeáu naøo ? Vaên hoïc chöõ
Haùn vaø vaên hoïc chöõ Noâm (2 thaønh phaàn)
- Thaønh phaàn vaên hoïc chöõ Haùn ñöôïc bieåu
hieän cuï theå nhö theá naøo ? (chöõ vieát, theå
loaïi . . . )
- Ñoái töôïng tham gia saùng taùc vaø phoå bieán 2. Vaên hoïc chöõ Noâm :
laø ai ? Chuû yeáu laø giôùi trí thöùc, nhaø quan, - Cuoái TK XIII vaên hoïc saùng taùc baèng chöõ Noâm
taêng löõ, nhaø nho. xuaát hieän, phaùt trieån maïnh vaøo TK XV, ñaït ñænh
- Thaønh phaàn vaên hoïc chöõ Noâm bieåu hieän cao vaøo TK XVIII, XIX
cuï theå nhö theá naøo ? - Theå loaïi vaên hoïc :
+ Ra ñôøi vaø phaùt trieån nhö theá naøo ? + Tieáp thu töø Trung Quoác : phuù, vaên teá . .
- Cho bieát caùc theå loaïi vaên hoïc ? + Vaên hoïc daân toäc, ngaâm khuùc, truyeän thô,
haùt noùi.
+ Daân toäc hoùa : thô Noâm ñöôøng luaät,
Ñöôøng luaät thaát ngoân xen luïc ngoân
- Thi phaùp : vöøa chòu aûnh höôûng cuûa vaên hoïc coå
ñieån Trung Quoác vöøa tieáp thu neàn vaên hoïc daân
- Ñaëc tröng thi phaùp ? gian Vieät Nam.
- GV khaùi quaùt : vaên hoïc trung ñaïi coù hieän
töôïng song ngöõ : chöõ Haùn vaø chöõ Noâm
nhöng khoâng maâu thuaån maø boå sung cho nhau II. Caùc giai ñoaïn vaên hoïc töø TK X ñeán heát TK
trong quaù trình phaùt trieån cuûa vaên hoaù daân XIX.
toäc. 1. Giai ñoaïn töø TK X ñeán heát TK XIV :
Hoaït ñoäng 2 : Tìm kieám caùc giai ñoaïn phaùt - Naêm 938, ta giaønh ñöôïc quyeàn ñoäc laäp, nhaø
trieån cuûa vaên hoïc trung ñaïi ? nöôùc Phong kieán Vieät Nam baét ñaàu oån ñònh vaø
- Vaên hoïc trung ñaïi chia laøm maáy giai ñoaïn ? phaùt trieån.
- Boái caûnh lòch söû coù nhöõng söï kieän gì quan - Traûi qua nhieàu cuoäc khaùng chieán choáng giaëc
troïng ? Noù taùc ñoäng ñeán söï phaùt trieån cuûa ngoaïi xaâm vaø laäp ñöôïc nhieàu kì tích : Thaéng giaëc
vaên hoïc nhö theà naøo ? Toáng, Nguyeân, Moâng, Minh . . .
HS trình baøy  HS khaùc boå sung . . . - Taùc ñoäng ñeán vaên hoïc : vaên hoïc vieát ra ñôøi,
xuaát hieän vaên hoïc chöõ Noâm beân caïnh vaên hoïc
chöõ Haùn daãn ñeán vaên hoïc phaùt trieån toaøn dieän.
- Noäi dung : ñeà cao tinh thaàn yeâu nöôùc vaø töï haøo
daân toäc.
- Ngheä thuaät : ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu veà vaên
- Cho bieát noäi dung, ngheä thuaät chuû yeáu. chính luaän vaên xuoâi vieát veà ñeà taøi lòch söû, vaên
- Taùc giaû, taùc phaåm tieâu bieåu ? hoùa. Thô phuù ñeàu phaùt trieån.
HS trình baøy  GV choát 2. Giai ñoaïn töø TK XV ñeán heát TK XVII :
- Sau chieán thaéng quaân Minh, cheá ñoä phong kieán
Tieát 2: Vieät Nam phaùt trieån ñeán ñænh cao, nhaø Leâ ñöôïc
2. thieát laäp.
- Boái caûnh lòch söû coù nhöõng ñieåm gì ñaùng TK XVI – XVII, xaõ hoäi phong kieán Vieät Nam ñi vaøo
löu yù ? HS keå  HS khaùc boå sung. con ñöôøng suy yeáu. Xung ñoät giöõa caùc taäp ñoaøn
phong kieán daãn ñeán noäi chieán Leâ - Maïc vaø Trònh
- Nguyeãn keùo daøi gaàn theá kyû.
- Noäi dung vaên hoïc :
+ Ca ngôïi cuoäc khaùng chieán choáng quaân Minh, cheá
ñoä phong kieán.
- Noäi dung vaên hoïc coù nhöõng chuyeån bieán + Pheâ phaùn hieän thöïc xaõ hoäi vaø nhöõng suy thoaùi
nhö theá naøo ? veà ñaïo ñöùc.
- Vaên hoïc chöõ Haùn phaùt trieån vôùi nhieàu theå loaïi.
- Vaên hoïc chöõ Noâm coù söï Vieät hoùa theå loaïi cuûa
Trung Quoác ñoàng thôøi saùng taïo nhöõng theå loaïi
- Ngheä thuaät coù nhöõng thaønh töïu gì ? vaên hoïc daân toäc.
- Taùc giaû, taùc phaåm tieâu bieåu ? HS keå - GV 3. Giai ñoaïn töø TK XVIII ñeán nöûa ñaàu TK XIX :
choát laïi. - Cheá ñoä phong kieán khuûng hoaûng traàm troïng,
nhieàu cuoäc khaùng chieán cuûa noâng daân, ñænh cao
55
laø khôûi nghóa Taây Sôn daãn ñeán thoáng nhaát ñaát
3. nöôùc nhöng veà sau thaát baïi.
- Boái caûnh lòch söû - Trieàu Nguyeãn khoâi phuïc cheá ñoä phong kieán
chuyeân cheá - ñaát nöôùc naèm tröôùc hieåm hoïa xaâm
laêng cuûa thöïc daân Phaùp.
- Vaên hoïc phaùt trieån vöôït baäc – laø giai ñoaïn phaùt
trieån röïc rôõ nhaát.
- Noäi dung : xuaát hieän traøo löu nhaân ñaïo CN.
(ñoøi quyeàn soáng, ñoøi haïnh phuùc vaø giaûi phoùng
- Taùc ñoäng ñeán vaên hoïc nhö theá naøo ? con ngöôøi, ñaëc bieät laø ngöôøi phuï nöõ – Chinh phuï
- Noäi dung coù nhöõng ñaëc ñieåm gì ñaëc bieät so ngaâm, Cung oaùn ngaâm khuùc, Truyeän Kieàu)
vôùi giai ñoaïn tröôùc. - Ngheä thuaät : phaùt trieån maïnh veà vaên xuoâi vaø
- Cho bieát noäi dung cuï theå cuûa nhaân ñaïo vaên vaàn, chöõ Haùn vaø chöõ Noâm. Ñòa vò vaên hoïc
CN ? Bieåu hieän ôû taùc phaåm naøo ? chöõ Noâm vaø nhöõng theå loaïi vaên hoïc daân toäc
ñöôïc khaúng ñònh vaø ñaït tôùi ñænh cao. Vaên xuoâi töï
- Ngheä thuaät phaùt trieån ra sao ? söï chöõ Haùn ñaït ñöôïc thaønh töïu ngheä thuaät lôùn
veà tieåu thuyeát chöông hoài.
4. 4. Giai ñoaïn nöûa cuoái TK XIX :

- Xaõ hoäi Vieät Nam coù ñieåm gì ñaùng chuù - Phaùp xaâm löôïc - caû daân toäc ñöùng leân choáng
yù ? giaëc ngoaïi xaâm. Xaõ hoäi Vieät Nam chuyeån töø
phong kieán sang thöïc daân nöûa phong kieán.
- Noäi dung : vaên hoïc yeâu nöôùc phaùt trieån phong
- Noäi dung vaên hoïc chuyeån bieán nhö theá naøo phuù vaø mang aâm höôûng bi traùng (ca ngôïi tinh thaàn
? Bieåu hieän cuï theå ? yeâu nöôùc, toá caùo toäi aùc thöïc daân Phaùp vaø söï
- Keå teân taùc giaû, taùc phaåm tieâu bieåu. heøn nhaùt cuûa trieàu Nguyeãn, phôi baøy hieän thöïc
xaõ hoäi giao thôøi - Nguyeãn Ñình Chieåu, Nguyeãn
Khuyeán, Tuù Xöông . . . )
- Ngheä thuaät : theå hieän thi phaùp xuaát hieän : vaên
- Ngheä thuaät nhö theá naøo ? xuoâi chöõ quoác ngöõ.
III. Nhöõng ñaëc ñieåm lôùn veà noäi dung cuûa vaên
Hoaït ñoäng 3 : Tìm hieåu nhöõng ñaëc ñieåm lôùn hoïc töø TK X ñeán heát TK XIX :
veà noäi dung vaên hoïc. 1- Noäi dung caûm höùng yeâu nöôùc :
- HS traû lôøi caâu hoûi 3 treân cô sôû xem SGK Sô ñoà :
trang 108 – 110.
- HS ñoïc - gaïch SGK veà hoïc. Chuû nghóa yeâu
- GV tích hôïp ôû trung hoïc cô sôû : nöôùc
+ Nam quoác sôn haø
+ Hòch töôùng sæ
- Laäp sô ñoà.
Cöông vò Xoùt xa Traùch Bieát ôn ca

Daân tröôùc nhieäm ngôïi nhöõng
toäc caûnh xaây döïng ngöôøi hi sinh
nöôùc maát ñaát nöôùc vì toå quoác
2. Chuû nghóanhaø
nhaân
tan ñaïo :
Chuû nghóa nhaân

ñaïo
Caûm thoâng Khaúng ñònh Leân aùn haønh

chia seû vôùi soá phaåm chaát toát vi voâ nhaân
phaän cuûa ñeïp ôû nhaân ñaïo
phaåm, taøi naêng,
ngöôøi baát
haïnh khaùt voïng con
ngöôøi
56
3. Caûm höùng theá söï :
III. Nhöõng ñaëc ñieåm lôùn veà ngheä thuaät cuûa
vaên hoïc TK X ñeán heát TK XIX.
1. Tính qui phaïm vaø söï phaù vôõ tính qui phaïm:
Hoaït ñoäng 4 : Tìm hieåu caùc ñaëc ñieåm veà - Vöøa tuaân thuû tính qui phaïm vöøa töøng böôùc phaù
ngheä thuaät. vôõ tính qui phaïm phaùt huy caù tính saùng taïo.
- Cho HS trình baøy caâu 4. Thu Vònh : + nhöõng hình töôïng cuûa thô coå
- GV dieãn giaûi theâm : tính qui phaïm ñöôïc theå
hieän ôû.
+ Mang neùt ñaëc tröng rieâng cuûa VN.
+ Noäi dung : quan ñieåm vaên hoïc (giaùo huaán)
+ Hình thöùc : tö duy ngheä thuaät, theå loaïi vaên 2. Khuynh höôùng trang nhaõ vaø xu höôùng bình dò.
hoïc söû duïng tö lieäu. 3. Tieáp thu vaø daân toäc hoùa vaên hoaù nöôùc
- Theá naøo laø khuynh höôùng trang nhaõ vaø ngoaøi
bình dò? - Tieáp thu tinh hoa vaên hoùa Trung Quoác.
- Quaù trình tieáp thu vaø aûnh höôûng vaên hoïc - Quaù trình daân toäc hoùa.
nöôùc ngoaøi nhö theá naøo ?
- HS trình baøy cuï theå, cho ví duï ?
- Tích hôïp : vaên hoïc trung ñaïi theå hieän veà
öôùc leä, töôïng tröng : taû taøi saéc chò em Thuùy
Kieàu  THCS.
4. Cuûng coá : HS laäp sô ñoà veà vaên hoïc trung ñaïi Vieät Nam.
5. Daën doø :
- Ñoïc kó SGK  hoïc caùc yù troïng taâm coù vaän duïng minh hoïa.
- Baøi môùi : Phong caùch ngoân ngöõ sinh hoaït.

Tieát 36 : Tieáng Vieät
PHONG CAÙCH NGOÂN NGÖÕ SINH HOAÏT

A) Muïc tieâu baøi hoïc
Giuùp HS:
- Naém vöõng caùc khaùi nieäm ngoân ngöõ sinh hoaït vaø phong caùch ngoân ngöõ vôùi caùc ñaëc
tröng cô baûn cuûa noù ñeå laøm cô sôû phaân bieät vôùi caùc phong caùch ngoân ngöõ khaùc.
- Reøn luyeän vaø naâng cao naêng löïc giao tieáp trong sinh hoaït haèng ngaøy, nhaát laø trong vieäc
duøng töø, vieäc xöng hoâ, bieåu hieän tình caûm thaùi ñoä vaø noùi chung laø theå hieän vaên hoùa giao
tieáp trong ñôøi soáng hieän nay.
B) Phöông tieän daïy hoïc
-Saùch giaùo khoa vaø saùch giaùo vieân Ngöõ Vaên 10 cô baûn.
-Baûng phuï ghi saún vaên baûn (phaàn I.2).
57
C) Phöông phaùp giaûng daïy
-Quan nieäm giao tieáp trong daïy hoïc Tieáng Vieät.
-Phaùt huy tính tích cöïc chuû ñoäng cuûa HS theo phöông phaùp quy naïp.
-Quan nieäm tích hôïp.
D) Tieán trình leân lôùp
1) oån ñònh : S/S , ÑP , VS
2) Kieåm tra baøi cuõ : Neâu ñaëc ñieåm cuûa ngoân ngöõ noùi vaø ngoân ngöõ vieát
3) Giôùi thieäu baøi môùi :
Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Kieán thöùc caàn ñaït

* Hoaït ñoäng 1: tìm hieåu khaùi nieän ngoân ngöõ sinh I) Ngoân ngöõ sinh hoaït
hoaït 1) Khaùi nieän ngoân ngöõ sinh hoaït
- Thao taùc 1: GV xaùc ñònh hai khaùi nieäm cô baûn phong Phong cacùh ngoân ngöõ sinh hoaït
cacùh ngoân ngöõ vaø phong caùch ngoân ngöõ chöùc naêng (coøn coù nhöõng teân goïi khaùc nhö: phong
- Thao taùc 2: GV goïi HS ñoïc ñoaïn hoäi thoaïi trong SGK caùch hoäi thoaïi, phong caùh khaåu ngöõ)
(höôùng daãn HS ñoïc ñuùng ngöõ ñieäu) laølôøi aên tieáng noùi haèng ngaøy, duøng ñeå
- Thao taùc 3: GV neâu caâu hoûi cho HS tìm hieåu: thoâng tin, trao ñoåi yù nghó, tình caûm…ñaùp
+ Cuoäc hoäi thoaïi dieãn ra ôû ñaâu? Khi naøo? Caùc nhaân öùng nhöõng nhu caàu trong cuoäc soáng.
vaät giao tieáp laø nhöõng ai?
+ Noäi dung vaø muïc ñích cuûa cuoäc hoäi thoaïi laø gì?
- Thao taùc 4: GV khaùi quaùt noäi dung traû lôøi, yeâu
caàu HS xaùc ñònh theá naøo laø phong caùh ngoân ngöõ
sinh hoaït
* Hoaït ñoäng 2: tìm hieåu caùc daïng bieåu hieän cuûa 2) Caùc daïng bieåu hieän cuûa phong caùch
phong caùch ngoân ngöõ sinh hoaït. ngoân ngöõ sinh hoaït
- Thao taùc 1: GV goïi HS ñoïc maãu hoäi thoaïi ôû baûng * Ñoaïn hoäi thoaïi:
phuï -Thaáy em beù cöù loay hoay vôùi buùt vaø
- Thao taùc 2: HS traû lôøi caùc caâu hoûi sau: giaáy, baø meï ngaïc nhieân hoûi:
+ Neáu hình dung laø moät ñoái thoaïi ñang dieãn ra trong -Beù laøm gì ñaáy!
cuoäc soáng thì em nghe ñöôïc nhöõng ñaëc ñieåm gì cuûa -Con vieát thö cho baïn con meï aï!-Beù gaùi
khaåu ngöõ? boán tuoåi traû lôøi
+ Töôûng töôïng neùt maët cuûa em beù khi noùi caâu “thì -Döng maø con coù bieát vieát ñaâu naøo beù
baïn con …..” cöng?
- Thao taùc 3: GV höôùng HS tôùi daïng bieåu hieän thöù -Thì baïn con cuõng ñaõ bieát ñoïc ñaâu haû meï.
nhaát * Hai daïng bieåu hieän:
-Thao taùc 4:GV goïi HS ñoïc maãu thöù 2 ôû baûng phuï -Daïng noùi(ñoäc thoaïi, ñoái thoaïi)
(Moät böùc thö ngaén vôùi noäi dung baùo tin mình ñaõ -Daïng vieát(nhaät kí, hoài öùc caù nhaân, thö
nhaän ñöôïc quaø cuûa moät ngöôøi baïn göûi taëng.Maãu töø)
naøy do GV hoaëc HS taïo laäp)
-Thao taùc 5: HS traû lôøi caùc caâu hoûi sau:
+ Daïng theå hieän cuûa vaên baûn?
+ Nhaän xeùt töø ngöõ trong vaên baûn?
-Thao taùc 6: GV höôùng HS ñeán daïng bieåu hieän thöù * Phaân bieät daïng lôøi noùi trong giao tieáp vaø
hai daïng lôøi noùi taùi hieän:
* Hoaït ñoäng 3: phaân bieät daïng lôøi noùi trong giao tieáp - ÔÛ thô:quy taéc vaàn ñieäu, nhòp ñieäu, haøi
vôùi daïng lôøi noùi bieåu hieän trong taùc phaåm ngheä thanh
thuaät - ÔÛ söû thi:söï truøng ñieäp
-Thao taùc 1: GV cho HS ñoïc trích ñoaïn Taám Caùm: - Ôû truyeän coå:coù vaàn coù nhòp, deã nhôù
“Moãi laàn cho aên … Chaùo hoa nhaø ngöôøi” - ÔÛ tieåu thuyeát:lôøi thoaïi cuûa nhaân vaät laø
-Thao taùc 2: Nhaän xeùt caùch noùi cuûa Taám? phöông tieän ñeå nhaân vaät boäc loä tính caùch
* Hoaït ñoäng 4:GV höôùng HS ñeán phaàn ghi nhôù * Ghi nhôù:SGK
* Hoaït ñoäng 5: phaàn luyeän taäp II) LUYEÄN TAÄP
-Thao taùc 1: GV chia nhoùm cho HS thaûo luaän
-Thao taùc 2: ñaïi dieän caùc nhoùm traû lôøi
-Thao taùc 3: GV ñònh höôùng ñaùp aùn
4) Cuûng coá: GV yeâu caàu HS toùm taét laïi baøi hoïc

58
5) Daën doø:-Hoaøn thaønh laïi baøi taäp
- Soaïn baøi “Toû loøng”

TOÛ LOØNG
(Thuaät hoaøi) Phaïm Nguõ Laõo
A . Muïc tieâu baøi hoïc

-Giuùp HS
-Caûm nhaän ñöôïc veû ñeïp cuûa con ngöôøi thôøi Traàn qua hình töôïng trang nam nhi vôùi lyù töôûng
vaø nhaân caùch cao caû; caûm nhaän ñöôïc veû ñeïp cuûa thôøi ñaïi qua hình töôïng “ba quaân” vôùi
söùc maïnh vaø khí theá haøo huøng. Veû ñeïp con ngöôøi vaø veû ñeïp thôøi ñaïi hoaø quyeän vaøo
nhau.
-Thaáy ñöôïc söùc bieåu ñaït maïnh meõ cuûa hình töôïng thô  ñaït ñeán ñoä suùc tích cao
-Boài döôõng nhaân caùch soáng coù lyù töôûng, coù yù chí quyeát taâm thöïc hieän lyù töôûng.
B .Phöông tieän thöïc hieän
- SGK, SGV
- Thieát keá baøi hoïc
C. Caùch thöùc tieán haønh
GV toå chöùc giôø daïy hoïc theo caùch keát hôïp caùc phöông phaùp ñoïc saùng taïo, so saùnh, gôïi
tìm ; trong khi giaûng keát hôïp phaùt vaán, ñaët caâu hoûi ñeå hoïc sinh trao ñoåi thaûo luaän,
phaùt hieän troïng taâm baøi thô.
D. Tieán trình daïy hoïc
1/ Oån ñònh lôùp : só soá , veä sinh, ñoàng phuïc
2/ KT baøi cuõ: Veà noäi dung caùc giai ñoaïn vaên hoïc X -> XX
3/ Giôùi thieäu baøi môùi :
-Kể laïi giai thoaïi veà PNL giaëc Nguyeân Moâng sang xaâm löôïc nöôùc ta. Theá cuûa chuùng raát
maïnh. Vua Traàn phaùi quan laïi trong trieàu ñi tìm ngöôøi taøi gioûi ñaùnh giaëc cöùu nöôùc, Treân
ñöôøng ñi tôùi laøng Phuø Uûng, huyeän Ñöôøng Haøo, tænh Höng Yeân, quan quaân nhaø vua gaëp
moät ngöôøi thanh nieân ngoài ñan soït giöõa ñöôøng. Quaân lính quaùt, ngöôøi aáy khoâng noùi gì,
khoâng chaïy choã. Quaân lính ñaâm 1 nhaùt giaùo vaøo ñuøi, ngöôøi aáy khoâng heà keâu, khoâng heà
nhuùc nhích. Bieát laø ngöôøi coù chí khí. Hoûi taïi sao khoâng traùnh vaø bò ñaâm sao khoâng coù
phaûn öùng gì. Ngöôøi aáy thöa vì ñang maûi nghó caùch ñaùnh giaëc Nguyeân. Ngöôøi aáy chính laø
Phaïm Nguõ Laõo, taùc giaû baøi thô Toû Loøng.
Hoaït ñoäng cuûa GV & HS Yeâu caàu caàn ñaït

Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu chung veà taùc giaû, I. Giôùi thieäu chung:
taùc phaåm 1. Taùc giaû: (1255-1320)
- HS ñoïc phaàn Tieåu daãn + Ngöôøi laøng Phuø UÛûng, huyeän Ñöôøng Haøo, tænh
Höng Yeân.
1. Neâu vaøi neùt veà taùc giaû PNL + Xuaát thaân thuoäc taàng lôùp bình daân, ñöôïc Höng Ñaïo
Vöông tin duøng vaø gaû con gaùi nuoâi.
+ OÂng coù nhieàu coâng lôùn trong cuoäc khaùng chieán
choáng Nguyeân-Moâng; coù ñòa vò cao ôû ñôøi Traàn.
Goïi HS ñoïc vaên baûn. Löu yù: ñoïc dieãn + Ñöôïc ngôïi ca laø ngöôøi “Vaên voõ toaøn taøi”
caûm, töï tin, taâm huyeát, maïnh meõ 2. Baøi thô:
HS caàn naém ñöôïc:
+ So saùnh nguyeân vaên chöõ Haùn vaø baûn dòch thô.
Hoaønh soùc  muùa giaùo.
2. Baøi thô thuoäc theå loaïi naøo? Khí thoân ngöu: hai caùch hieåu
3. Caên cöù vaøo noäi dung baøi thô, em haõy + Phaân tích theo keát caáu goàm hai phaàn: tieàn giaûi
cho bieát baøi thô ra ñôøi trong hoaøn caûnh vaø haäu giaûi.
naøo? a) Theå thô: thaát ngoân töù tuyeät – Chöõ Haùn
4. Tìm chuû ñeà baøi thô? b) Hoaøn caûnh saùng taùc: Öôùc ñoaùn baøi thô ra ñôøi
59
trong khoâng khí quyeát chieán quyeát thaéng choáng giaëc
Nguyeân-Moâng, song chöa ñi ñeán thaéng lôïi cuoái cuøng
c) Chuû ñeà: Baøi thô mieâu taû khí phaùch vaø hoaøi baõo
lôùn lao cuûa vò töôùng taøi ñôøi Traàn trong cuoäc khaùng
chieán choáng quaân Nguyeân.
II.Ñoïc – hieåu
Hoaït ñoäng 2: Ñoïc – hieåu 1Hai caâu ñaàu: hình töôïng con ngöôøi vaø quaân ñoäi
1. Hai caâu thô môû ñaàu mieâu taû noäi dung thôøi Traàn.
gì? + Con ngöôøi: Hoaønh soùc – caàm ngang ngoïn giaùo  tö
2. Tö theá cuûa ngöôøi trai thôøi Traàn ñöôïc theá huøng duõng hieân ngang, saün saøng chieán ñaáu.
khaéc hoaï baèng töø ngöõ naøo? Em coù nhaän Baûn dòch giaûm yù nghóa caâu thô, khoâng laøm toaùt
xeùt gì veà tö theá ñoù? leân ñöôïc hình aûnh ngöôøi traùng só caàm ngang ngoïn
3. So vôùi baûn dòch thô, töø “Hoaønh soùc” giaùo vôùi tö theá chuû ñoäng, xoâng xaùo, tung hoaønh,
chuyeån sang “Muùa giaùo” coù ñieåm gì khaùc ñaùnh ñoâng deïp baéc, saün saøng tieán coâng quaân thuø
nhau? ñeå baûo veä toå quoác.
- Khoâng gian: giang sôn  roäng lôùn
4. Tö theá ñoù ñöôïc ñaët trong khoâng gian vaø - Thôøi gian: caùp kæ thu  daøi, khoâng haïn ñònh.
thôøi gian nhö theá naøo?  Beàn chí, kieân cöôøng baát khuaát, chieán ñaáu trong
suoát beà daøi lòch söû.
5. Qua caâu thô ñaàu, em haõy cho bieát con * Tö theá aáy mang taàm voùc vuõ truï lôùn lao saùnh cuøng
ngöôøi ôû ñaây mang tö theá, voùc daùng nhö trôøi ñaát. Do vaäy, tö theá ñoù khoâng phaûi cuûa moät con
theá naøo? ngöôøi maø laø tö theá, daùng ñöùng cuûa caû moät daân
6. Tam quaân bao haøm maáy nghóa? toäc, moät thôøi ñaïi nhaø Traàn.
+ Tam quaân: - Nghóa heïp: toaøn boä quaân ñoäi nhaø
Traàn.
7. Taùc giaû ñaõ söû duïng thuû phaùp ngheä - Nghóa roäng: caû daân toäc cuøng ñöùng leân.
thuaät gì ñeå moâ taû söùc maïnh cuûa quaân  Hình aûnh con nguôøi vaø thôøi ñaïi nhaø Traàn ñaõ
ñoäi nhaø Traàn? Söùc maïnh aáy ñöôïc theå loàng vaøo nhau.
hieän nhö theá naøo?  Söùc maïnh: - tì hoå: so saùnh  söùc maïnh phi thöôøng,
voâ ñòch.
GV löu yù hai caùch hieåu nghóa cuûa töø “khí - Khí thoân ngöu: cöôøng ñieäu  khí theá tieán
thoân ngöu” coâng maõnh lieät.
Duø hieåu theo caùch naøo thì caâu thô treân cuõng coù yù
nghóa vöøa cuï theå hoaù söùc maïnh theå chaát (nuoát
8. Nhaän xeùt chung veà hai caâu thô treân? troâi traâu) vöøa höôùng tôùi söï khaùi quaùt hoaù söùc
maïnh tinh thaàn cuûa ñoäi quaân mang “haøo khí Ñoâng
A” (aùt sao ngöu)  gaây aán töôïng maïnh bôûi söï keát
9. Hai caâu thô sau theå hieän noäi dung gì? hôïp giöõa hình aûnh khaùch quan vaø caûm nhaän chuû
10. Em hieåu ntn veà nôï coâng danh trong quan quan, giöõa hieän thöïc vaø laõng maïn.
nieäm cuûa ngöôøi xöa? Toùm laïi, taùc giaû ñaõ xaây döïng hình aûnh ngöôøi traùng
PNL ñaõ laøm ñöôïc ñieàu ñoù chöa? só loàng trong hình aûnh toaøn daân toäc vôùi tö theá taàm
Vaäy theo em, moùn nôï cuûa PNL ôû ñaây laø voùc vuõ truï, khí theá haøo huøng  hình aûnh ñeïp,
moùn nôï gì? hoaønh traùng vaø giaøu tính söû thi.
Nhaän xeùt quan nieäm veà nôï coâng danh 2. Hai caâu sau: Lyù töôûng vaø hoaøi baõo lôùn lao cuûa
cuûa PNL so vôùi quan nieäm cuûa ngöôøi xöa? taùc giaû.
+ Coâng danh: - Phong kieán - laäp coâng (ñeå laïi söï
11. Vì sao taùc giaû caûm thaáy “theïn”? nghieäp)
Phaân tích yù nghóa cuûa noãi “theïn” aáy? - laäp danh (ñeå laïi tieáng thôm)
- PNL: hoaøi baõo giuùp nöôùc, giuùp daân 
12. Qua noãi “theïn” ñoù, taùc giaû ñaõ boäc loä laø nghóa vuï, traùch nhieäm thieâng lieâng ñoái vôùi ñaát
khaùt voïng gì? nöôùc  tieán boä, tích cöïc hôn.
Thoâng tin môû roäng:
Quan nieäm veà”chí laøm trai” cuûa PNL vöùa mang
tö töôûng tích cöïc thôøi trung ñaïi, vöøa mang tinh thaàn
daân toäc: söï nghieäp coâng danh cuûa caù nhaân thoáng
nhaát vôùi söï nghieäp chung lôùn lao – söï nghieäp cöùu
Hoaït ñoäng 3: nöôùc cöùu daân.
60
13. Neâu vaøi neùt chính veà ngheä thuaät baøi + Taâm: theïn - chöa coù taøi möu löôïc lôùn
thô. - chöa traû xong nôï nöôùc
14. Khaùi quaùt laïi noäi dung toaøn baøi thô?  Theå hieän yù thöùc traùch nhieäm cao ñoái vôùi ñaát
nöôùc. Ñoù chính laø caùi theïn cao caû coù yù nghóa tích
cöïc, laøm neân nhaân caùch con ngöôøi cuûa oâng  Caùi
taâm ngôøi saùng
+ Khaùt voïng: muoán coáng hieán, ñoùng goùp nhieàu hôn
nöõa cho ñaát nöôùc, cho daân toäc  caùi chí lôùn lao, cao
ñeïp.
Khaùt voïng naøy chính laø loøng yeâu nöôùc ôû möùc ñoä
chaân thaønh soâi noåi nhaát; laø nieàm khao khaùt chieán
ñaáu giöõ nöôùc cuûa con ngöôøi thôøi xöa. Ñaây laø yù
nguyeän cuûa PNL maø cuõng laø yù nguyeän cuûa moät
theá heä, moät thôøi ñaïi, moät daân toäc anh huøng.
II. Toång Keát

+ Ngheä thuaät: baøi thô Ñöôøng luaät ngaén goïn, thuû
phaùp gôïi thieân veà aán töôïng khaùi quaùt, ñaït tôùi ñoä
suùc tích cao.
+ Noäi dung: Khaéc hoïa ñöôïc veû ñeïp cuûa ngöôøi anh
huøng hieân ngang laãm lieät vôùi lyù töôûng vaø nhaân
caùch cao caû cuøng khí theá haøo huøng cuûa thôøi ñaïi 
theå hieän “haøo khí Ñoâng A” cuûa thôøi ñaïi nhaø Traàn.
4- Cuûng coá:
Baøi taäp: qua nhöõng lôøi thô toû loøng naøy, hieän leân boùng daùng ngöôøi con trai ñôøi Traàn. Haõy hình
dung boùng daùng aáy nhö theá naøo? Coù yù nghóa gì ñoái vôùi tuoåi treû hoâm nay vaø mai sau?
Hình töôïng ngöôøi chieán só, ngöôøi anh huøng veä quoác hieän leân vöøa giaûn dò chaân thöïc, vöøa kì
vó hoaønh traùng mang taàm voùc ngang haøng vôùi ñaát trôøi soâng nuùi. Hình töôïng aáy vöøa coù tính
khaùi quaùt, tieâu bieåu cho caû theá heä thanh nieân ñöông thôøi, vöøa coù tính caù bieät trong taàm
voùc, yù chí PNL – moät hình töôïng ngheä thuaät soáng ñoäng haáp daãn. Ñoù chính laø taám göông cho
theá heä treû hoâm nay vaø mai sau noi theo.
5- Daën doø:
- Hoïc thuoäc baøi thô caû phieân aâm chöõ Haùn vaø baûn dòch thô.
- Soaïn baøi: “Caûnh ngaøy heø” – Nguyeãn Traõi.

CAÛNH NGAØY HEØ
(Baûo kính caûnh giôùi – baøi 43) - Nguyeãn Traõi
A. Muïc tieâu baøi hoïc: -Giùp HS

+Caûm nhaän ñöôïc veû ñeïp ñoäc ñaùo cuûa böùc tranh ngaøy heø vaø taâm hoàn yeâu thieân nhieân,
yeâu ñôøi, yeâu nhaân daân, ñaát nöôùc cuûa Nguyeãn Traõi.
+Thaáy ñöôïc neùt ñaëc saéc ngheä thuaät cuûa thô Noâm Nguyeãn Traõi: bình dò, töï nhieân, ñan xen
caâu luïc ngoân vaøo baøi thô thaát ngoân.
SGK, SGV,Thieát keá baøi hoïc
tìm ; trong khi giaûng keát hôïp phaùt vaán, ñaøm thoaïi.
1/Oån ñònh lôùp : só soá , veä sinh, ñoàng phuïc
2/ KT baøi cuõ : Tö theá ngöôøi trai thôøi Traàn qua baøi thô : “Toû loøng” (PNL)
3/ Baøi môùi
-Giôùi thieäu baøi môùi: NT khoâng nhöõng laø moät nhaø chính trò, moät nhaø quaân söï, moät nhaø
ngoaïi giao coù taàm chieán löôïc, moät nhaø vaên hoaù loãi laïc maø coøn laø moät nhaø thô, moät
61
nhaø ngheä só yeâu thieân nhieân, yeâu cuoäc soáng vaø con ngöôøi. Coù theå noùi oâng laø nhaø thô
cuûa thieân nhieân “Non nöôùc cuøng ta ñaõ coù duyeân” (Töï thaùn, baøi 4). OÂng ñeán vôùi thieân
nhieân trong moïi hoaøn caûnh: thôøi chieán, thôøi bình, luùc vui khi buoàn, luùc baän roän khi thö
giaõn… Vaø trong hoaøn caûnh naøo, taâm hoàn nhaø thô cuõng roäng môû ñoùn nhaän thieân nhieân
“Tuùi thô chöùa heát moïi giang san” (Töï thaùn, baøi 2). Baøi “Baûo kính caûnh giôùi, 43” laø moät
baøi thô nhö theá.
Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu chung III. Giôùi thieäu chung:
- HS ñoïc phaàn tieåu daãn 1. Taäp thô “Quoác aâm thi taäp”
1. Phaàn tieåu daãn giôùi thieäu veàá noäi + Vò trí: taäp thô goàm 254 baøi, laø taäp thô Noâm sôùm nhaát
dung gì? hieän coøn  ñaët neàn moùng vaø môû ñöôøng cho söï phaùt
trieån cuûa thô tieáng Vieät.
2. Em haõy trình baøy cuï theå nhöõng vaán + Noäi dung: phaûn aùnh veû ñeïp con ngöôøi NT
ñeà cuûa noäi dung ñoù? - Tö töôûng nhaân nghóa, yeâu nöôùc thöông daân
- Tình yeâu thieân nhieân queâ höông, con ngöôøi vaø cuoäc
soáng.
+ Ngheä thuaät: saùng taïo trong theå thô Noâm Ñöôøng luaät, coù
HS tham khaûo theâm trong SGK xen caâu luïc ngoân vôùi caâu thaát ngoân.
Goïi HS ñoïc baøi thô, GV nhaän xeùt + Boá cuïc: goàm boán phaàn (SGK).
3. Cho bieát xuaát xöù cuûa baøi thô? 2. Baøi thô:
+ Xuaát xöù: baøi thô soá 43/61 baøi trong chuøm thô “Baûo kính
4. Caên cöù vaøo noäi dung baøi thô, em caûnh giôùi” trích “Quoác aâm thi taäp”.
haõy neâu hoaøn caûnh saùng taùc? + Hoaøn caûnh saùng taùc: öôùc ñoaùn baøi thô ñöôïc saùng taùc
5. Em haõy xaùc ñònh caûm höùng chuû ñaïo trong thôøi kyø NT lui veà soáng aån daät ôû Coân Sôn.
cuûa baøi thô? + Chuû ñeà: baøi thô theå hieän veû ñeïp taâm hoàn yeâu thieân
nhieân, yeâu ñôøi, yeâu cuoäc soáng cuûa NT. Ñoàng thôøi boäc
loä khaùt voïng veà moät cuoäc soáng thaùi bình haïnh phuùc cho
Hoaït ñoäng 2: Ñoïc – hieåu nhaân daân.
6. Em haõy phaân taùch boá cuïc baøi thô?
Neâu noäi dung töøng phaàn? IV. Ñoïc – hieåu :
7. Caâu 1 coù noäi dung gì? 1. Saùu caâu ñaàu: böùc tranh caûnh vaät vaø cuoäc
soáng ôû queâ nhaø cuûa taùc giaû.
a) Hoaøn caûnh soáng:
Em haõy suy ñoaùn veà hoaøn caûnh soáng GV löu yù caùch ngaét nhòp 1/2/3 vaø söï phaân boá caùc thanh
cuûa nhaø thô luùc baáy giôø? (Ñònh höôùng baèng – traéc. Ñoàng thôøi nhaéc laïi hoaøn caûnh saùng taùc
ñeå hieåu ñuùng taâm traïng, noãi loøng baøi thô.
cuûa nhaø thô). + Roài: roãi raõi, raõnh roãi  hoùng maùt, daïo chôi.
8. Taùc giaû ñaõ löïa choïn nhöõng hình aûnh + Ngaøy tröôøng: ngaøy daøi  moät söï an nhaøn baát ñaéc dó
cuï theå naøo ñeå mieâu taû böùc tranh thieân – taùc giaû coá gaéng ñeø neùn, khaéc phuïc.
nhieân? ÔÛ ñoù coù nhöõng maøu saéc gì? b) Caûnh vaät – cuoäc soáng:
+ Hình aûnh:
Töø ngöõ thuoäc loaïi töø gì? - Hoeø luïc:  ñuøn ñuøn
Nhaän xeùt veà böùc tranh caûnh vaät aáy?  rôïp tröông  Söùc soáng öùa caêng, traøn
ñaày
- Thaïch löïu – phun thöùc ñoû.
9. Taùc giaû coøn caûm nhaän caûnh vaät - Hoàng lieân – tònh muøi höông.
qua nhöõng aâm thanh naøo? Bieän phaùp  Ñoäng töø, tính töø gôïi taû, gôïi caûm.
ngheä thuaät ñöôïc söû duïng ôû hai caâu thô Böùc tranh thieân nhieân ngaøy heø hieän leân vôùi nhöõng hình
naøy? aûnh raát ñaëc tröng, röïc rôõ, ñaày söùc soáng qua söï caûm nhaän
Töø aâm thanh ñoù gôïi leân moät cuoäc tinh teá cuûa nhaø thô.
soáng nhö theá naøo? + Aâm thanh: - lao xao
10. Taùc giaû ñaõ caûm nhaän vaø mieâu taû - daéng doûi  töø laùy töôïng thanh, ñoái, ñaûo
böùc tranh caûnh vaät baèng nhöõng giaùc ngöõ
quan naøo? Ñieàu ñoù theå hieän tình caûm
gì cuûa nhaø thô?  Cuoäc soáng vui töôi , yeân aû, thanh bình.
* Tình yeâu thieân nhieân vaø tình caûm gaén boù saâu ñaäm vôùi
11. 2 caâu keát dieãn taû noäi dung gì?
62
Nhaän xeùt veà nhòp thô ôû caâu cuoái? cuoäc soáng ôû queâ nhaø.
Caâu thô giuùp ta hieåu taám loøng cuûa NT

ñoái vôùi ngöôøi daân ntn? Chuyeån yù: beân caïnh ñoù coøn laø taám loøng yeâu nöôùc,
Caâu thô laøm thöùc daäy noãi nieàm saâu thöông daân; laø lyù töôûng hoaøi baõo cao ñeïp cuûa nhaø thô.
kín gì cuûa taùc giaû? 2. Hai caâu cuoái: taám loøng cuûa taùc giaû.
Tö töôûng gì ñöôïc theå hieän ôû ñaây? + Nhòp thô caâu 8: 2/2/3  Ngaén goïn, doàn neùn caûm xuùc
GV môû roäng: thôøi chieán, thôøi bình cuûa caû baøi thô.
 Öôùc mong, khaùt voïng cao ñeïp veà moät cuoäc soáng thaùi
Hoaït ñoäng 3: Cuûng coá bình, haïnh phuùc cho muoân daân.
12. Neâu vaøi neùt chính veà ngheä thuaät  Thöùc daäy noãi nieàm traên trôû saâu kín cuûa taùc giaû –
baøi thô. suoát ñôøi vì nöôùc, vì daân.
13. Khaùi quaùt laïi noäi dung toaøn baøi * Tö töôûng nhaân nghóa–ñieåm keát tuï cuûa hoàn thô ÖÙc
thô? trailaø lyù töôûng hoaøi baõo moät ñôøi oâm aáp, canh caùnh
beân loøng cuûa NT.
V. Toång Keát
+ Ngheä thuaät: Töø ngöõ giaûn dò, giaøu söùc bieåu caûm, hình
aûnh gaàn guõi, caâu chöõ ngaén goïn, doàn neùn caûm suùc.
+ Noäi dung: theå hieän tình yeâu thieân nhieân vaø taám loøng
yeâu nöôùc thöông daân tha thieát cuûa taùc giaû.
4- Daën doø: Hoïc thuoäc baøi thô.Laøm baøi taäp 1 – SGK tr119. Xem baøi “Toùm taét vaên baûn töï söï”.

TOÙM TAÉT VAÊN BAÛN TÖÏ SÖÏ

- Giuùp hoïc sinh trình baøy ñöôïc toùm taét vaên baûn töï söï theo nhaân vaät chính
- Bieát caùch toùm taét vaên baûn töï söï theo nhaân vaät chính
SGK, SGV Ngöõ vaên 10 cô baûn
Keát hôïp caùc hình thöùc trao ñoåi, thaûo luaän, thöïc haønh
D/ Tieán trình leân lôùp:
2. Kieåm tra baøi cuõ : caùch vieát ñoïan vaên trong vaên töï söï ?
Hoïat ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh Noäi dung caàn ñaït
Hoïat ñoäng 1 : I/ Muïc ñích, yeâu caàu toùm taét vaên baûn töï söï
* Cho hoïc sinh ñoïc ( hoaëc keå ) moät vaên baûn töï :
söï tuøy yù vaø toùm taét – Sau ñoù hoûi hoïc sinh : 1. Muïc ñích :
- Toùm taét vaên baûn nhaèm muïc ñích - Nhaèm hieåu yù nghóa vaø ñaùnh giaù
gì ? vaên baûn.
- Khi toùm taét vaên vaûn caàn phaûi coù - Ñeå ghi cheùp taøi lieäu nhaèm keå laïi
nhöõng yeâu caàu naøo ? hoaëc minh hoïa yù kieán naøo ñoù
2. Yeâu caàu :
- Toùm taét ñöôïc noäi dung cô baûn cuûa
vaên baûn hoaëc nhaân vaät chính.
- Ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu cô baûn cuûa
vaên baûn töï söï.
Hoïat ñoäng 2 : Cho hoïc sinh ñoïc SGK II/ Caùch toùm taét taùc phaåm töï söï theo nhaân
- Neâu laïi caùch toùm taét … maø em ñaõ vaät chính :
63
hoïc ôû THCS. 1. Toùm taét taùc phaåm töï söï döïa vaøo coát
truyeän.: duøng lôøi vaên cuûa mình giôùi
thieäu 1 caùch ngaén goïn noäi dung chính. (
söï vieäc tieâu bieåu vaø nhaân vaät quan
- Toùm taét … döïa theo nhaân vaät chính troïng )
laø gì ? 2. Toùm taét taùc phaåm töï söï theo nhaân
vaät chính laø vieát hoaëc keå laïi moät
caùch ngaén goïn nhöõng söï kieän cô baûn
xaûy ra vôùi nhaân vaät ñoù.
a) + Nhaân vaät : - Hình töôïng con ngöôøi.
- Loaøi vaät hay caây coû.
+ Nhaân vaät coù teân tuoåi lai lòch roõ
raøng, coù ngoïai hình, haønh ñoäng, tình caûm vaø
coù moái quan heä vôùi nhaân vaät khaùc vaø taát caû
boäc loä qua dieãn bieán cuûa coát truyeän.
- Muoán toùm taét chuyeän theo nhaân vaät chính ta + Nhaân vaät : - Chính
phaûi thöïc hieän nhöõng vieäc laøm cuï theå naøo ? - Phuï
b) Thao taùc toùm taét :
- Xaùc ñònh muïc ñích toùm taét
- Ñoïc kó vaên baûn, xaùc ñònh ñöôïc
nhaân vaät chính, moái quan heä cuûa nhaân vaät
chính vôùi caùc nhaân vaät khaùc vaø dieãn bieán
cuûa caùc söï vieäc trong coát truyeän.
- Vieát vaên baûn baèng lôøi vaên cuûa
mình. ( Ñeå khaéc hoïa nhaân vaät ñi ñaùnh giaëc coù
theå trích daãn nguyeân vaên moät soá töø ngöõ, caâu
vaên )
Hoïat ñoäng 3 : III/ Luyeän taäp :
- Cho hoïc sinh ñoïc 2 vaên baûn 1, 2 SGK 1. xaùc ñònh phaàn toùm taét :
-> Höôùng daãn hoïc sinh toùm taét. - Toùm taét phaàn 1 cuûa coát truyeän töø
- Xaùc ñònh phaàn toùm taét vaên baûn luùc … ñi ñaùnh giaëc trôû veà ( vôùi moät vaøi
chuyeän “Ngöôøi con gaùi Nam Xöông”. lôøi khaùi quaùt )
- Muïc ñích toùm taét ôû vaên baûn 1 vaø 2 - Vaên baûn 1 :
coù gì khaùc nhau ? + Muïc ñích laøm roõ coát truyeän
- Caùch toùm taét ôû vaên baûn 1 vaø 2 + Döïa theo caùc söï kieän cô baûn xaûy
lhaùc nhu nhö theá naøo ? ra vôùi nhaân vaät chính vaø dieãn bieán söï
- Giaùo vieân höôøng daãn hoïc sinh toùm vieäc ñoù.
taét. - Vaên baûn 2 :
+ Ghi cheùp taøi lieäu nhaèm minh hoïa
moät yù kieán.
+ Döïa theo dieãn bieán cuûa coát
truyeän coù daãn nguyeân vaên caâu noùi
cuûa ñöùa beù.
2. Toùm taét truyeän An Döông Vöông vaø Mî
Chaâu - Troïng Thuûy :
- Döïa theo nhaân vaät An Döông Vöông
- Döïa theo nhaân vaät Mî Chaâu
Hoïat ñoäng 4 : IV/ Cuûng coá : Caùc thao taùc toùm taét.
Hoïat ñoäng 5 : V/ Daën doø :
- Hoïc, laøm baøi taäp
- Soïan “Nhaøn” ( NBK)

NHAØN
64
Nguyeãn Bænh Khieâm
A- muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp HS
1. Caûm nhaän ñöôïc veû ñeïp cuoäc soáng vaø nhaân caùch cuûa Nguyeãn Bænh Khieâm qua baøi thô
2. Hieåu ñuùng quan nieäm soáng nhaøn cuûa NBK.
3. Bieát caùch ñoïc baøi thô giaøu trieát lyù.
B- phöông tieän thöïc hieän: sgk, sgv, thieát keá baøi hoïc.
C- caùch thöùc tieán haønh.
- Toå chöùc giôø daïy theo caùch keát hôïp caùc phöông phaùp ñoïc saùng taïo, gôïi tìm, keát hôïp vôùi
caùc hình thöùc trao ñoåi, thaûo luaän traû lôøi caùc caâu hoûi.
D- tieán trình daïy hoïc.
1 Ổnđđđịnh:
2, Kieåm tra baøi cuõ.
3.Giôùi thieäu baøi môùi:Soáng gaàn troïn theá kyû thöù XVI, NBK ñaõ chöùng kieán bao dieàu baát
coâng ngang traùi cuûa XH PK thoái naùt, xoùt xa khi thaáy söï baêng hoaïi ñaïo ñöùc con ngöôøi.Khi
laøm quan oâng vaïch toäi boïn gian thaàn, daâng sôù xin Vua cheùm 14 teân loaïn thaàn. Vua khoâng nghe
oâng caùo quan veà soáng ôû queâ nhaø vôùi trieát lyù: “nhaøn moät ngaøy laø tieân moät ngaøy”.
Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Kieán thöùc caàn ñaït

Hoaït ñoäng 1: Höôùng daãn hs tìm hieåu phaàn I- Ñoïc – tìm hieåu.
tieåu daãn 1.Taùc giaû, taùc phaåm
Tìm hieåu taùc giaû, taùc phaåm qua phaàn Tieåu a) Taùc giaû:
daãn. + NBK 1491 –1585. Queâ ôû laøng Trung Am- nay
Giuùp HS tìm hieåu veà taùc giaû. thuoäc xaõ Lyù Hoïc- Vónh Baûo- Haûi Phoøng.
+Quaù trình tröôûng thaønh: Ñoã traïng nguyeân naêm
535, laøm quan döôùi trieàu Maïc (1535), soáng thaúng
thaén, cöông tröïc, töøng daâng sôù cheùm 18 loäng thaàn
nhöng khoâng ñöôïc nhaø vua chaáp nhaän, oâng caùo
quan veà queâ, laäp am Baïch Vaân daïy hoïc. OÂng
ñöôïc ñôøi suy toân laø Tuyeát Giaøng phu töû. OÂng
ñöôïc nhaø Maïc phong töôùc “Trình quoác coâng” .Trong
daân gian vaãn goïi oâng laø Traïng Trình vì oâng coù
noùi nhieàu vieäc ñôøi thaønh söï thaät.
+Söï nghieäp vaên chöông: Ñeå laïi 700 baøi thô chöõ
Haùn trong “Baïch Vaân am thi taäp” vaø 170 baøi thô
chöõ Noâm trong “Baïch Vaân quoác ngöõ thi taäp ”.
+ Noäi dung thô NBK mang ñaäm chaát trieát lyù, giaùo
huaán, ngôïi ca chí cuûa keû só, thuù thanh nhaøn, ñoàng
thôøi pheâ phaùn thoùi ñôøi ñen baïc trong XH.
b) Vaên baûn ( taùc phaåm).
- Vò trí trong “Baïch Vaân quoác ngöõ thi taäp ”
- Boá cuïc: 2-4-2.
- Chuû ñeà: Baøi thô theå hieän quan nieäm soáng nhaøn
taûn: Khoâng vaát vaû, khoâng quan taâm tôùi XH, chæ lo
an nhaøn cuûa baûn thaân, hoaø hôïp vôùi töï nhieân,
laùnh xa quyeàn quyù ñeå giöõ coát caùch thanh cao.
Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn hs tìm hieåu phaàn II- Ñoïc – Hieåu.
2. 1. Hai caâu ñaàu:
- Quan nieäm veà cuoäc soáng nhaøn taûn. Ñoù laø soáng
khoâng vaát vaû, cöïc nhoïc. Nhòp ñieäu 2-2-1-2 ôû caâu
ñaàu dieãn taû traïng thaùi ung dung trong nhöõng vieäc
GV: Noäi dung cuûa hai caâu thô ñaàu theå hieän haøng ngaøy, lao ñoäng, vui chôi.Ba chöõ “moät” trong
hoaøn caûnh, taâm traïng cuûa taùc giaû nhö theá caâu thô ñeå thaáy nhu caàu cuoäc soáng cuûa taùc giaû
naøo, caùch duøng soá töø vaø nhòp ñieäu coù gì chaúng coù gì cao sang, thaät khieâm toán, bình dò. (taát
ñaùng chuù yù? caû ñaõ saün saøng)
Hs trao ñoåi, thaûo luaän - Hai tieáng “thô thaån” gôïi ra traïng thaùi thaûnh thôi
Hs traû lôøi. cuûa con ngöôøi. Ñoù laø moät con ngöôøi voâ söï trong
Giaùo vieân nhaän xeùt, choát yù. loøng khoâng baän chuùt cô möu, töï duïc. “Daàu ai vui
Hai tieáng “thô thaån” cuøng vôùi”daàu ai vui thuù thuù naøo” theå hieän khoâng baän taâm tôùi loái soáng
65
naøo” gôïi ra yù gì? bon chen. Chaïy ñua vôùi danh lôïi. Khaúng ñònh loái
Hs trao ñoåi, thaûo luaän soáng cuûa mình ñaõ choïn. Ñoù laø loái soáng khoâng
Hs traû lôøi. vaát vaû, khoâng cöïc nhoïc.
Giaùo vieân nhaän xeùt, choát yù.
2. Boán caâu tieáp.
? Boán caâu thô theå hieän noäi dung gì? - Theå hieän söï khoâng quan taâm tôùi XH chæ lo an
Hs trao ñoåi, thaûo luaän nhaøn cuûa baûn thaân, soáng hoaø hôïp vôùi töï nhieân.
Hs traû lôøi. - Hai tieáng “ta daïi, ngöôøi khoân” khaúng ñònh phöông
Giaùo vieân nhaän xeùt, choát yù. chaâm soáng cuûa taùc giaû pha chuùt mæa mai vôùi
ngöôøi khaùc. Ta daïi nghóa laø ta ngu daïi. Ñaây laø ngu
daïi cuûa baäc ñaïi trí, ngöôøi xöa coù caâu “ Ñaïi trí nhö
ngu” . Nghóa laø ngöôøi coù trí lôùn thöôøng khoâng khoe
? Em haõy phaân tích 4 caâu thô naøy ñeå laøm roõ khoang, beà ngoaøi xem raát vuïng veà, daïi doät. Cho
noäi dung ñaõ xaùc ñònh. neân khi noùi “daïi” cuõng laø theå hieän nhaø thô raát
kieâu ngaïo vôùi cuoäc ñôøi.
Hs trao ñoåi, thaûo luaän + “Tìm nôi vaéng veû”û khoâng phaûi laø xa laùnh cuoäc
Hs traû lôøi. ñôøi maø laø tìm nôi mình thích thuù ñöôïc soáng thoaûi
Giaùo vieân nhaän xeùt, choát yù. maùi an nhaøn .
+ “Choán lao xao”: laø choán vuï lôïi giaønh giaät laãn
nhau. Roõ raøng NBK choù caùch soáng nhaøn nhaõ laø
xa laùnh khoâng quan taâm ñeán XH, chæ quan taâm ñeán
baûn thaân. Ñaëc bieät hoaø nhaäp vôùi thieân nhieân .
“ Thu aên …taém ao”

Nhòp thô cuûa hai caâu laø 1-3-1-2, nhòp 1 nhaán maïnh
caùc muøa trong naêm, aên taém ñeàu thích thuù, muøa
naøo thöùc aáy, caùch soáng hoaø hôïp vôùi töï nhieân.
- Maêng, truùc, giaù, hoà sen, ao taát caû ñeàu raát gaàn
guõi vôùi C/s lao ñoäng ñôøi thöôøng. Ñoù laø c/s queâ
muøa, chaát phaùc, sinh hoaït raát queâ muøa, ñaïm baïc.
Cho duø sinh hoaït aáy coøn khoå cöïc, thieáu thoán
nhöng ñoù laø thuù nhaøn, laø c/s hoaø hôïp vôùi töï
? Caùc sinh vaät trong sinh hoaït coù gì ñaùng chuù nhieân cuûa con ngöôøi. Töø c/s nhaøn taûn aáy ñaõ toaû
yù. Hai caâu thô cho thaáy cuoäc soáng cuûa NBK saùng nhaân caùch.
nhö theá naøo?
Hs trao ñoåi, thaûo luaän 3.Hai caâu thô cuoái.
Hs traû lôøi. Hai caâu cuoái möôïn ñieån tích xöa song tính chaát bi
Giaùo vieân nhaän xeùt, choát yù. quan cuûa ñieån tích môø ñi maø noåi leân yù nghóa coi
Hoaït ñoäng 3: Cuûng coá – Daën doø. thöôøng phuù quyù. Laïi moät laàn nöõa NBK ñaõ tìm loái
soáng cho rieâng mình.
III- Cuûng coá:
HS nhaéc laïi phaàn ghi nhôù trong SGK.
IV-Daën doø.
Veà nhaø hoïc vaø soaïn baøi Ñoäc Ti eåu Thanh kyù.

ÑOÏC TIEÅU THANH KYÙ
Nguyeãn Du
A-Muïc tieâu:
Qua giôø hoïc giuùp hoïc sinh:
- Caûm hieåu veà cuoäc ñôøi, soá phaän baát haïnh cuûa naøng Tieåu Thanh.
- Thaáy ñöôïc nieàm caûm thöông tha thieát cuûa Nguyeãn Du ñoái vôùi Tieåu Thanh noùi
rieâng vaø nhöõng kieáp taøi hoa baïc meänh noùi chung.
- Nhaän ra tính haøm suùc ña nghóa cuûa baøi thô.
- Bieát phaân tích thô chöõ Haùn Ñöôøng luaät.
66
B-Phöông tieän daïy hoïc:
- Ñeå HS tieän theo doõi, coù theå vieát baøi thô chöõ Haùn vaø baûn dòch vaøo baûng phuï khoå to.
C-Caùch thöùc tieán haønh:
Chuû yeáu duøng phöông phaùp gôïi môû, ñöa ra caùc caâu hoûi daãn daét hoïc sinh tìm hieåu baøi
thô. Beân caïnh ñoù coù theå söû duïng hình thöùc trao ñoåi thaûo luaän ñeå khaùm phaù chieàu saâu yù
nghóa cuûa baøi thô.
D-Thieát keá baøi daïy:
Môû ñaàu:
Beân caïnh tuyeät taùc Truyeän Kieàu, Nguyeãn Du coøn ñöôïc nhaéc ñeán nhieàu ôû maûng thô
chöõ Haùn ( 249 baøi). Thô chöõ Haùn cuûa oâng thöôøng chaát chöùa nhieàu taâm söï, nhöõng traên trôû
veà cuoäc ñôøi, veà soá phaän con ngöôøi. Trong ñoù, coù nieàm caûm thöông da dieát cho soá phaän
cuûa nhöõng ngöôøi phuï nöõ nhan saéc, taøi hoa maø baïc meänh ( nhöõng coâ ñaøo Long thaønh, La
thaønh…)
Baøi thô Ñoäc Tieåu Thanh kyù naèm trong maïch ñeà taøi, maïch caûm höùng chung aáy.
*Noäi dung baøi giaûng:
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø HS Noäi dung caàn ñaït
Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu chung. I- Giôùi thieäu chung:
1. Taùc giaû ND: ( Theo tieåu daãn).
-GV:Yeâu caàu HS ñoïc chuù thích (1) vaø Tieåu
2. Caâu chuyeän Tieåu thanh( theo chuù thích)
daãn trong SGK.
3. Xuaát xöù : Giôùi thieäu 2 giaû thuyeát vaø löïa
-HS:Töï ñoïc Tieåu daãn vaø chuù thích.
choïn cuûa GV.
-GV:Höôùng daãn HS tìm nhöõng noäi dung sau:
- Baøi thô vieát khi ND ñi söù ôû TQ.
+Taùc giaû ND
- Baøi thô vieát khi ND ôû queâ nhaø.
+ Caâu chuyeän veà naøng Tieåu Thanh.
+ Hoaøn caûnh ra ñôøi baøi thô.
-HS-Toùm taét caùc noäi dung theo yeâu caàu cuûa
GV.
II- Ñoïc hieåu.
HÑ2: Tìm hieåu keát caáu cuûa baøi thô.
1. Keát caáu: 2 ñoaïn.
- GV:Yeâu caàu HS ñoïc baøi thô vaø ñoái chieáu - 4 caâu ñaàu : nieàm thöông caûm cho soá phaän TT
baûn dòch nghóa, baûn dòch thô. - 4 caâu sau: Nieàm caûm thöông cho nhöõng kieáp taøi
- HS: Ñoïc baøi thô so saùnh baûn dòch nghóa vaø hoa.
baûn dòch thô. 2. Phaân tích:
- GV:Höôùng daãn HS tìm hieåu keát caáu baøi thô
a) 4 doøng thô ñaàu: Nieàm caûm thöông cho soá
( Coù nhieàu caùch chia taùch yù. Höôùng daãn HS
phaän TT.
choïn caùch chia yù phuø hôïp)
a.1: Hai caâu ñeà:
-HS: Nhaän dieän theå thô vaø keát caáu thoâng
-Töø söï töông phaûn, vöôøn hoa thaønh baõi hoang pheá,
thöôøng cuûa baøi thô Ñöôøng luaät.
khung caûnh thieân nhieân Taây hoà gôïi nhieàu lieân
Tìm höôùng keát caáu phuø hôïp cho baøi thô
töôûng:
HÑ3:Phaân tích 4 caâu thô ñaàu.
+ Söï bieán ñoåi khoân löôøng cuûa cuoäc ñôøi daâu beå.
Hoaït ñoäng 1: Höôùng daãn HS tìm hieåu hai caâu + Soá phaän mong manh cuûa nhöõng kieáp hoàng nhan.
ñeà. - Döôøng nhö coù moät moái töông ñoàng taïo thaønh
- GV:Höôùng daãn HS tìm hieåu yù nghóa cuûa moái lieân taøi, lieân tình, moät mình khoùc thöông
hình aûnh thieân nhieân trong caâu thô ñaàu vaø ngöôøi qua beân song cöûa daãu chæ coøn tröôùc maét
taâm traïng cuûa taùc giaû trong caâu thô thöù hai. vaøi trang giaáy moûng.
-HS: Suy nghó vaø traû lôøi caâu hoûi: a.2: Hai caâu thöïc: Nhaán maïnh hai chieàu caûm
+ Caûm nhaän veà yù nghóa cuûa hình aûnh thieân xuùc.
nhieân trong caâu thô môû ñaàu? - Caûm thöông vôùi thaân phaän cuûa naøng bò ñaøy
+ Caûm nhaän veà taâm traïng cuûa caùi toâi tröõ ñoaï, bò vuøi daäp taøn nhaãn.
tình taùc giaû trong caâu 2. - Raát möïc traân troïng tröôùc nhan saéc vaø taøi hoa
Hoaït ñoäng 2: : Höôùng daãn HS tìm hieåu hai cuûa TT.
caâu thöïc. b) 4 doøng thô cuoái: Nieàm caûm thöông cho nhöõng
-HS: Suy nghó vaø traû lôøi caâu hoûi: ND ñaõ kieáp taøi hoa.
göûi vaøo hai doøng thô naøy nhöõng suy nghó vaø
caûm xuùc naøo veà cuoäc ñôøi vaø soá phaän TT? b.1: Hai caâu luaän.
HÑ4: Phaân tích 4 caâu thô sau.
Hoaït ñoäng 3: Höôùng daãn HS tìm hieåu hai caâu - Nieàm day döùt, noãi ñôùn ñau tröôùc soá phaän bi kòch
67
luaän. cuûa nhöõng kieáp taøi hoa.Ñoù chính laø moät nghòch
-HS:Ñoïc hai caâu luaän,suy nghó vaø traû lôøi lyù ñau ñôùn, laø moái haän muoân ñôøi cuõng laø söï
caâu hoûi: beá taéc khoâng lyù giaûi noåi.
+ Moái haän naøo maø ñaèng ñaüng töø nghìn xöa - Cuøng mang noãi oan phong vaän noãi ñau ñôøi chæ
ñeán nay maø saâu thaúm tôùi möùc hoûi trôøi coù ôû nhöõng taâm hoàn nhaïy caûm saâu saéc. Chöõ
khoâng thaáu? “ngaõ” vöøa laø nieàm ñoàng caûm cuûa nhöõng ngöôøi
cuøng hoäi, cuøng thuyeàn, ñoàng thôøi khaúng ñònh
chính phaåm chaát cao quyù ñoù cuûa oâng.
+ Daáu noái giöõa taùc giaû vaø TT( caâu 6) laø gì? b.2: Hai caâu keát:
Taïi sao noãi oan kyø laï aáy laïi chæ coù ôû - Duø coù hieän töôïng thaát nieâm nhöng doøng caûm
nhöõng keû phong nhaõ? xuùc vaãn raát nhaát quaùn.
- 300 naêm con soá ngheä thuaät chæ khoaûng caùch TT-
Hoaït ñoäng 4: : Höôùng daãn HS tìm hieåu hai ND; ND- haäu theá, khaéc khoaûi moâït söï kieám tìm,
caâu keát. moät noãi coâ ñôn
- HS:Ñoïc hai caâu keát. - Ñoàng thôøi chöùa ñöïng caû nieàm hi voïng vöôït qua
+Trao ñoåi thaûo luaän veà yù kieán cho raèng hai thôøi gian ñaèng ñaüng, khoâng gian vôøi vôïi, baêng qua
caâu thô cuoái döôøng nhö ñöôïc chaép vaøo töø caû caùi cheát ñeå kieám tìm daãu chæ laø moät taâm
moät baøi thô khaùc? YÙ kieán cuûa em? hoàn ñoàng ñieäu.
+Suy nghó vaø traû lôøi caâu hoûi: YÙ nghóa cuûa - Nieàm mong öôùc vaø hi voïng aáy ñaâu chæ cho rieâng
khoaûng caùch thôøi gian 300 naêm leû? Nhöõng mình Toá Nhö maø cho haäu theá vaø cho cuoäc ñôøi
taâm traïng, noãi nieàm naøo chaát chöùa trong naøy khoâng bao giôø heát nhöõng gioït leä thöông vay
caâu hoûi kheùp laïi baøi thô? noàng aám tình ngöôøi.
3. Toång keát:
Hoaït ñoäng 5: Höôùng daãn HS nhaän xeùt baøi
- Tính coâ ñoïng haøm suùc veà ngoân töø, hình
thô veà ngheä thuaät, noäi dung vaø nhöõng ñieàu
aûnh
HS taâm ñaéc.
- Chieàu saâu, söï sang troïng trong chuû nghóa
nhaân ñaïo cuûa ND.
- Nhaän xeùt veà nhöõng neùt noåi baät cuûa baøi III- Cuûng coá: GV neâu caâu hoûi: Coù yù kieán cho
thô? raèng baøi thô ÑTTK laø tieáng khoùc cho ñôøi, cho
- Ñieàu taâm ñaéc nhaát cuûa em qua baøi thô mình vaø cho nhöõng kieáp taøi hoa. Phaân tích baøi
naøy? thô?
V-Daën doø: Hoïc baøi vaø chuaån bò baøi : “Phong
caùch ngoân ngöõ sinh hoaït” .

Tieát 42 : Tieáng Vieät
PHONG CAÙCH NGOÂN NGÖÕ SINH HOAÏT (TT)
A) Muïc tieâu baøi hoïc : Ñaõ thoáng nhaát ôû tieát 36
B) Phöông tieän daïy hoïc :SGK vaø SGV Ngöõ Vaên 10 (cô baûn)
C) Phöông phaùp giaûng daïy : GV höôùng daãn HS tìm hieåu baøi theo trình töï höôùng daãn ôû SGK
D) Tieán trình leân lôùp
1) Oån ñònh
2) Kieåm tra baøi cuõ vaø baøi taäp tieát 36
3) Giôùi thieäu baøi môùi
 Lôøi vaøo baøi: ôû tieát 36, chuùng ta ñaõ tìm hieåu khaùi nieäm phong caùch ngoân ngöõ sinh hoaït.
ÔÛ tieát naøy chuùng ta tìm hieåu veà caùc ñaëc tröng cuûa phong caùch ngoân ngöõ sinh hoaït
 Tìm hieåu noäi dung baøi môùi
Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø Kieán thöùc caàn ñaït
Hoaït ñoäng 1: tìm hieåu tính cuï theå I.Caùc ñaëc tröng cuûa phong caùh ngoân ngöõ sinh hoaït
cuûa phong caùch ngoân ngöõ sinh hoaït 1.Tính cuï theå
Thao taùc 1: trong giao tieáp ngoân - Coù ñòa ñieåm, thôøi gian, ngöôøi noùi, ngöôøi nghe, muïc
68
ngöõ phaûi mang tính cuï theå, ôû ñoaïn ñích noùi, caùch dieãn ñaït cuï theå
hoäi thoaïi trang 113, SGK, tính cuï theå
ñöôïc bieåu hieän nhö theá naøo?
Thao taùc 2 : HS ruùt ra keát luaän veà => Nhö vaäy, daáu hieäu ñaëc tröng thöù nhaát cuûa phong
tính cuï theå cuûa phong caùch NNSH caùch ngoân ngöõ sinh hoaït laø tính cuï theå: cuï theå veà
hoaøn caûnh, veà con ngöôøi vaø veà caùch noùi naêng, töø
ngöõ dieãn ñaït.
Hoaït ñoäng 2: tìm hieåu tính caûm 2.Tính caûm xuùc
xuùc cuûa phong caùch ngoân ngöõ sinh
hoaït
Thao taùc 1: ôû ñoaïn hoäi thoaïi ñaõ => Khoâng coù lôøi noùi naøo noùi ra khoâng mang tính caûm
daãn, gioïng ñieäu cuûa moãi lôøi noùi xuùc. Tính caûm xuùc gaén vôùi ngöõ ñieäu, nhöõng haønh vi
ñöôïc bieåu hieän nhö theá naøo? keøm lôøi nhö veû maët, cöû chæ, ñieäu boä. Ngöôøi tieáp
Nhöõng töø ngöõ naøo coù tính khaåu nhaän nhôø nhöõng yeáu toá caûm xuùc maø hieåu nhanh hôn,
ngöõ? Nhöõng kieåu caâu naøo giaøu cuï theå hôn nhöõng gì ñöôïc noùi ra.
saéc thaùi caûm xuùc?
Hoaït ñoäng 3: tìm hieåu tính caù theå 3. Tính caù theå
cuûa phong caùch ngoân ngöõ sinh hoaït. => Lôøi noùi laø veû maët thöù hai,dieän maïo thöù hai ñeå
Thao taùc 1: GV yeâu caâu HS nhaän phaân bieät ngöôøi naøy vôùi ngöôøi khaùc.Trong lôøi aên
xeùt veà ngoân ngöõ cuûa caùc baïn tieáng noùi, ngoaøi gioïng noùi, thì caùch duøng töø ngöõ, luïa
trong lôùp. choïn kieåu caâu cuûa moãi nguôøi cuõng theå hieän tính caù
Thao taùc 2: taïi sao khi noùi chuyeän theå.
qua ñieän thoaïi, ta coù theå ñoaùn ñöôïc
ngöôøi ôû ñaàu daây kia laø ai?
Hoaït ñoäng 4: GV höôùng HS ñeán II. Ghi nhôù: SGK
muïc ghi nhôù
Hoaït ñoäng 5: luyeän taäp III. Luyeän taäp
Thao taùc 1: GV chia lôùp thaønh 3
nhoùm. Moãi nhoùm thaûo luaän moät
baøi taäp.
Thao taùc 2: moãi nhoùm cöû ñaïi dieän
traû lôøi. GV nhaän xeùt
4) Cuûng coá : Gv goïi HS toùm neâu laïi nhöõng ñeà muïc ôû tieát 36 vaø 42. Nhaéc laïi 2 muïc ghi
nhôù.
5) Daën doø: soaïn baøi : “Vaän nöôùc (ÑPT), “ Coù beänh , baûo moïi ngöôøi” (MG), “Höùng trôû
veà” ( NTN)
Tieát 43: Ñoïc vaên - Ñoïc theâm
VAÄN NÖÔÙC (Ñoã Phaùp Thuaän)
COÙ BEÄNH , BAÛO MOÏI NGÖÔØI (Maõn Giaùc )
HÖÙNG TRÔÛ VEÀ (Nguyeãn Trung Ngaïn)
A. Muïc tieâu baøi hoïc
Giuùp HS
Caûm nhaän ñöôïc veû ñeïp cuûa moõi baøi thô vaø quan nieäm soáng cuûa töøng taùc giaû.
Bieát caùch ñoïc baøi thô giaøu trieát lyù.
SGK, SGV
Thieát keá baøi hoïc
tìm ; trong khi giaûng keát hôïp phaùt vaán, ñaët caâu hoûi ñeå hoïc sinh trao ñoåi thaûo luaän,
phaùt hieän troïng taâm baøi thô.
1/ Oån ñònh lôùp : só soá , veä sinh, ñoàng phuïc
69
2/ KT baøi cuõ : Nguyeãn Du ñaõ gôûi vaøo baøi thô : “ÑTTK” nhöõng suy nghó vaø caûm xuùc naøo
veà cuoäc ñôøi vaø soá phaän cuûa naøng Tieåu Thanh .
3/ Baøi môùi
Baøi 1: Vaän Nöôùc (Quoác toä) – Phaùp Thuaän
Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu chung I. Giôùi thieäu chung:
HS ñoïc phaàn tieåu daãn + Taùc giaû: Laø nhaø sö coù kieán thöùc uyeân baùc, coù taøi
1. Neâu vaøi neùt veà taùc giaû PT? vaên thô, tích cöïc tham gia vaøo vieäc xaây döïng nhaø Tieàn Leâ
Thoâng tin môû roäng: GV noùi roõ veà vaø ñöôïc vua raát tin duøng, kính troïng.
hoaøn caûnh ñaát nöôùc thôøi Tieàn Leâ. + Ñaây laø baøi thô coù teân taùc giaû sôùm nhaát cuûa VHVN,
ñöôïc saùng taùc naêm 981-982.
2. Tìm chuû ñeà baøi thô? + Chuû ñeà: baøi thô boäc loä tö töôûng trò nöôùc, caùch nhìn xa
Ñaây laø lôøi nhaø sö traû lôøi vua Leâ Ñaïi troâng roäng cuûa moät nhaø sö.
Haønh veà keá saùch döïng nöôùc laâu
daøi. II. Ñoïc – hieåu
Hoaït ñoäng 2: Ñoïc – hieåu 1. Hai caâu ñaàu: hoaøn caûnh ñaát nöôùc.
3. Hai caâu thô môû ñaàu noùi veà noäi dung + Quoác toä nhö ñaèng laïc.
gì? So saùnh vaän may cuûa ñaát nöôùc nhö daây maây leo quaán
4. Taùc giaû möôïn hình aûnh gì ñeå noùi quyùt  phuï thuoäc vaøo nhieàu quan heä raøng buoäc, goàm
veà vaän nöôùc? Bieän phaùp ngheä thuaät nhieàu yeáu toá ñeå duy trì söï phaùt trieån thònh vöôïng daøi laâu,
ñöôïc söû duïng trong caâu thô naøy laø vöõng beàn.
bieän phaùp gì? So saùnh nhö vaäy nhaèm Thoâng tin môû roäng: nhöõng yeáu toá ñoù laø söï ñoaøn keát
dieãn taû ñieàu gì? nhaát trí cao giöõa trieàu ñình phong kieán vaø nhaân daân;
ñöôøng loái trò quoác hôïp loøng daân; quan heä bang giao toát,
coù tieàm naêng veà quaân söï, tieàm löïc veà kinh teá.
5. Tìm hieåu taâm traïng cuûa taùc giaû * Caâu thô theå hieän söï am hieåu saâu saéc veâ tö töôûng trò
ñöôïc boäc loä qua hai caâu thô naøy? nöôùc vaø taâm traïng ñaày töï haøo, laïc quan, tin töôûng vaøo
töông lai ñaát nöôùc cuûa taùc giaû.
6. Noäi dung hai caâu thô cuoái? 2. Hai caâu sau: ñöôøng loái trò nöôùc.
7. Ñöôøng loái trò nöôùc aáy ñöôïc theå + Vi voâ: thuaän theo leõ töï nhieân  nhaø vua, trieàu ñình phong
hieän coâ ñoïng qua töø ngöõ naøo? kieán phaûi laøm nhöõng gì thuaän vôùi töï nhieân, leõ phaûi, hôïp
Ñoïc laïi phaàn tieåu daãn vaø cho bieát “Vi vôùi loøng ngöôøi  Phöông saùch laáy ñöùc trò daân.
voâ” trong caâu thô naøy ñöôïc hieåu ntn?
8. Tö töôûng, phöông saùch aáy höôùng ñeán
muïc ñích gì? Vì ai? + Thaùi bình – muoân daân, toaøn daân toäc  Khaùt voïng hoøa
Lieân heä Nguyeãn Traõi: bình, truyeàn thoáng toát ñeïp cuûa daân toäc.
“Vieäc nhaân nghóa … yeân daân”
“Daân giaøu … ñoøi phöông”
9. Ñieàu ñoù phaûn aùnh truyeàn thoáng
toát ñeïp gì cuûa daân toäc?
10. Nhaän xeùt veà ñöôøng loái trò nöôùc
cuûa taùc giaû? * Caâu thô theå hieän taàm nhìn saùng suoát trong ñöôøng loái trò
nöôùc cuûa moät con ngöôøi coù yù thöùc traùch nhieäm cao ñoái
Hoaït ñoäng 3: Cuûng coá vôùi ñaát nöôùc, daân toäc.
11. Neâu nhöõng neùt khaùi quaùt veà ngheä III. Toång Keát
thuaät vaø noäi dung cuûa baøi thô? + Ngheä thuaät: baøi thô giaøu yù nghóa, coâ ñoïng, haøm suùc
+ Noäi dung: baøi thô coù yù nghóa nhö moät lôøi tuyeân ngoân
hoøa bình.
Baøi 2: Caùo beänh baûo moïi ngöôøi (Caùo taät thò chuùng) – Maõn Giaùc thieàn sö

HS ñoïc phaàn tieåu daãn. Xem SGK
Hoaït ñoäng 2: Ñoïc – hieåu II. Ñoïc – hieåu
HS ñoïc baøi thô. 1. Boán caâu ñaàu: quy luaät bieán ñoåi cuûa töï nhieân vaø
70
1. Boán caâu ñaàu noùi leân quy luaät gì cuûa ñôøi ngöôøi.
töï nhieân, cuûa ñôøi ngöôøi? + Thieân nhieân: - xuaân ñi – hoa ruïng
2. Hai caâu ñaàu noùi leân quy luaät naøo - xuaân ñeán – hoa nôû
cuûa töï nhieân: vaän ñoäng bieán ñoåi?  Quy luaät tuaàn hoaøn, sinh tröôûng (söï luaân hoài cuûa töï
Tuaàn hoaøn? Sinh tröôûng? nhieân).
Löu yù vò trí cuûa caâu 1 vaø 2  Quy luaät tuaàn hoaøn bieán
ñoåi khoâng chæ dieãn ra trong moät kieáp, moät voøng ñôøi.
3. Caâu 3-4 noùi leân quy luaät gì trong cuoäc + Con ngöôøi: - vieäc ñôøi – qua
soáng cuûa con ngöôøi? - tuoåi giaø – ñeán
 Quy luaät vaän ñoäng bieán ñoåi (sinh – laõo – beänh – töû).
4. 2 caâu cuoái coù maâu thuaãn vôùi caâu 2. Hai caâu cuoái: quan nieäm veà leõ soáng.
ñaàu khoâng? Vì sao? + Hình aûnh töôïng tröng: xuaân taøn - caønh mai.
2 caâu cuoái coù phaûi laø thô taû caûnh - Phuû nhaän quy luaät vaän ñoäng bieán ñoåi.
thieân nhieân khoâng? - Theå hieän söùc soáng maõnh lieät cuûa con ngöôøi tröôùc quy
luaät khaéc nghieät cuûa töï nhieân.
Em caûm nhaän ntn veà hình töôïng caønh  Theå hieän neùt ñeïp cuûa tinh thaàn (tö töôûng, tình caûm, yù
mai? Neâu yù nghóa cuûa hình töôïng ñoù? chí, nghò löïc …) laïc quan maïnh meõ, kieân ñònh tröôùc nhöõng
bieán ñoåi cuûa trôøi ñaát vaø thôøi cuoäc.
Hoaït ñoäng 3: Cuûng coá
5. Taùc giaû ñaõ boäc loä taâm traïng gì qua III. Toång Keát
baøi thô naøy? + Ngheä thuaät: mang tính trieát lyù saâu saéc.
Neâu giaù trò, yù nghóa giaùo duïc cuûa baøi + Noäi dung: baøi thô boäc loä taâm traïng laïc quan, bình thaûn
thô? cuûa taùc giaû tröôùc cuoäc ñôøi. Qua ñoù giaùo duïc con ngöôøi
phaûi coù baûn lónh soáng vaø bieát choïn löïa moät cuoäc soáng
coù yù nghóa.
Duø xuaát giaù tu haønh nhöng hoï khoâng quay löng laïi cuoäc
ñôøi, thoaùt ly khoûi hieän thöïc cuoäc soáng  vaãn ñaày baûn
lónh vaø yù chí tham gia tích cöïc vaøo coâng cuoäc xaây döïng
vaø baûo veä ñaát nöôùc  giuùp hieåu theâm veà con ngöôøi
ñôøi Lí, thôøi kyø phaät giaùo thònh ñaït.
Baøi 3: Höùng trôû veà (Quy höùng) – Nguyeãn Trung Ngaïn

HS ñoïc phaàn tieåu daãn. Xem SGK
Hoaït ñoäng 2: Ñoïc – hieåu II. Ñoïc – hieåu
HS ñoïc baøi thô. 1. Hai caâu ñaàu: noãi nhôù queâ höông.
1. Tìm hieåu noäi dung 2 caâu thô ñaàu? + Hình aûnh: - daâu – laù ruïng, taèm - chín
2. Noãi nhôù queâ höông ôû 2 caâu thô ñaàu - luùa – boâng thôm, cua - beùo
coù gì ñaëc saéc?  Hình aûnh gôïi nhôù daân daõ, quen thuoäc.
3. Vì sao nhöõnh hình aûnh ñoù laïi laøm * Cuoäc soáng sinh hoaït ñôøi thöôøng ñaïm baïc nôi laøng queâ.
xuùc ñoäng loøng ngöôøi? Noù gaén boù maùu thòt vôùi moãi con ngöôøi vaø ñöôïc boäc
Lieân heä ca dao: “Anh ñi … “, “ra ñi loä heát söùc töï nhieân, moäc maïc, chaân thöïc  loøng yeâu
…” loøng yeâu queâ höông xöù sôû laø cô queâ höông tha thieát.
sôû baét nguoàn cho loøng yeâu nöôùc, yeâu
daân toäc. 2. Hai caâu cuoái: loøng yeâu nöôùc vaø nieàm töï haøo daân
toäc.
4. Lieân heä hoaøn caûnh saùng taùc baøi + Taâm traïng:
thô, em haõy tìm hieåu taâm traïng taùc - Queâ nhaø ngheøo  toát.
giaû? - Ñaát khaùch vui  chaúng baèng veà nhaø.
 Noãi khaéc khoaûi mong ngaøy trôû veà queâ höông, ñaát
nöôùc.
Hoaït ñoäng 3: Cuûng coá III. Toång Keát
5. Khaùi quaùt nhöõng neùt chính veà ngheä + Ngheä thuaät: caûm xuùc bình dò, töï nhieân maø saâu saéc;
thuaät cuûa baøi thô? hình aûnh moäc maïc, quen thuoäc.
6. Neâu chuû ñeà baøi thô? + Noäi dung: baøi thô boäc loä loøng yeâu nöôùc vaø nieàm töï
haøo veà daân toäc cuûa moät con ngöôøi giaøu tình, naëng
71
nghóa vôùi queâ höông.

TAÏI LAÀU HOAØNG HAÏC TIEÃN MAÏNH HAÏO NHIEÂN ÑI QUAÛNG

LAÊNG
A.Muïc ñích yeâu caàu:
- Giuùp HS: + Hieåu ñöôïc tình caûm chaân thaønh, trong saùng cuûa Lí Baïch ñoái vôùi baïn
+ Hieåu ñöôïc moät ñaëc ñieåm cuûa thô Ñöôøng theå hieän ôû baøi naøy: yù ôû ngoaøi lôøi
- SGK vaø SGV Ngöõ vaên 10
- Tranh aûnh Hoaøng Haïc Laâu, chaân dung Lí Baïch, moät soá baûn dòch khaùc
C. Phöông phaùp:
- Reøn kó naêng ñoïc, phaân tích thô töù tuyeät Ñöôøng luaät
- Neâu vaán ñeà, gôïi môû cho HS trao ñoåi, thaûo luaän noäi dung baøi hoïc
2. Kieåm tra baøi cuõ: * Ñoïc thuoäc loøng vaø neâu caûm nhaän chung cuûa em veà 3 baøi thô chöõ Haùn
vöøa töï hoïc?
3. Baøi môùi:
- Lôøi vaøo baøi:
- Baøi môùi:
Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø: Noäi dung caàn ñaït
Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu khaùi quaùt veà taùc I.Giôùi tieäu chung:
giaû 1. Taùc giaû:
- Hoïc roäng, bieát nhieàu
- HS ñoïc sgk phaàn Tieåu daãn vaø trình baøy - Tính haøo phoùng, thích ngao du
nhöõng neùt chính veà taùc giaû - Saùng taùc hôn 1000 baøi thô, ñeà taøi phong phuù ( chieán
tranh, tình yeâu, thieân nhieân, tieãn bieät ), hình töôïng ñeïp,
ñoäc ñaùo, caûnh saéc lung linhThi Tieân
2.Baøi thô:
- HS ñoïc vaên baûn( phieân aâm, dòch nghóa, - HS caàn naém ñöôïc: + Ñòa danh Hoaøng Haïc Laâu, Quaûng
dòch thô), chaäm raõi, gioïng buoàn, baâng Laêng
khuaâng, trong saùng + Manh Haïo Nhieân
a.Theå loaïi: thaát ngoân töù tuyeät
- Xaùc ñònh theå loaïi, ñeà taøi cuûa baøi thô? b. Ñeà taøi: tieãn baïn( laø ñeà taøi khaù thöôøng tröïc trong
thô Lí Baïch, gaàn 150 baøi)
II. Ñoïc hieåu:

- Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn HS ñoïc hieåu
vaên baûn 1. Hai caâu ñaàu: Khung caûnh tieãn ñöa
- - Hai caâu thô ñaàu giôùi thieäu cho chuùng ta - Coá nhaân( baïn cuõ, tri aâm): xaùc ñònh söï thaân tình,
thaáy ñieàu gì? thaém thieát giöõa nhaø thô vôùi baïn, goùi gheùm thaùi ñoä
- Töø “coá nhaân”môû ñaàu baøi thô gôïi cho quí meán, traân troïng baïn gôïi noãi nieàm löu luyeán, nhôù
em ñieàu gì? thöông khi xa
- Taây- HHaïc laâu: thaéng caûnh noåi tieáng cuûa Hoà
- Cuoäc tieãn ñöa dieãn ra taïi ñaâu? Trong Baéc(TQ), nôi gaëp gôõ, nguoàn ñeà taøi khoâng bao giôø caïn
thôøi gian naøo? cuûa caùc thi nhaân
- Yeân hoa tam nguyeät: öôùc leä töôïng tröng
- Hình aûnh “hoa khoùi thaùng ba” coù yù (Hoa khoùi thaùng ba)
nghóa gì?  caûnh ñeïp cuûa thieân nhieân cuoái xuaân#neùt ñeïp coå
ñieån cuûa thô Ñöôøng
- haù Döông Chaâu: choán phoàn hoa
72
(ñeán)
*** Hai caâu thô keå ngaén goïn khung caûnh tieãn ñöa, gôïi
söï chia tay trong im laëng, thaám ñaãm taám loøng ngöôøi ñöa
tieãn
- Gv cho thaûo luaän nhoùm veà caûm nhaän 2. Hai caâu sau: Noãi nieàm sau cuoäc chia tay
vaø yù nghóa nhöõng hình aûnh noåi baät ôû
hai caâu naøy: caùnh buoàm khuaùt daàn trong
baàu tôøi xanh, doøng soâng chaûy ngang qua - Hình aûnh ñoái:
baàu trôøi Coâ phaøm > < bích khoâng taän
- Soâng Tröôøng Giang laø huyeát maïch giao (caùnh buoàm coâ ñoäc, (baàu trôøi xanh bieác)
thoâng chính cuûa mieàn Nam TQ, muøa xuaân leû loi)
treân soâng haún coù nhieà thuyeàn beø qua
laïi,vì sao Lí Baïch chæ thaáy caùnh buoàm leû  söï leû loi trong taâm caûnh ngöôûi ñi, keû ôû
loi(coâ phaøm) cuûa “Coá nhaân)?
- Em haõy ñaët mình vaøo vò trí cuûa ngöôøi - Duy kieán: chæ nhìn thaáy(“troâng theo”)
ñöa tieãn nhìn theo caùnh buoàm xa daàn vaø -Tröôøng giang- thieân teá löu( doøng soâng chaûy beân trôøi):
doøng soâng chaûy vaøo coõi trôøi ñeå caûm doøng soâng trong taâm töôûng taâm traïng baøng hoaøng,
nhaän taâm tình cuûa thi nhaân? söõng sôø, coâ ñôn, troáng vaéng cuûa taùc giaû khi baïn
khuaát xa
*** Hai caâu thô khoâng noùi tình maø ta thaáy tình, khoâng
Hoaït ñoäng 3: Toång keát baèng baøi hoïc ghi noùi buoàn maø ta thaáy noãi buoàn meânh moâng tróu naëng>
nhôùsgk tình vaø caûnh ôû ñaây ñaõ hoaø vaøo laøm moät  ñaây laø
-Hoaït ñoäng 4: hs laøm vieäc caù nhaân trình choã thaàn cuûa thô Ñöôøng(yù taïi ngoân ngoaïi)
baøy caûm nhaän rieâng III. Ghi nhôù: sgk
-Hoaït ñoäng 5: daën doø HS tieát sau baøi IV. Cuûng coá:
Caûm xuùc muøa thu ***Baøi 2: sgk144

THÖÏC HAØNH PHEÙP TU TÖØ AÅN DUÏ VAØ HOAÙN DUÏ

Giuùp hoïc sinh:
- Cuûng coá vaø naâng cao kieán thöùc veà hai pheùp tu töø aån duï vaø hoaùn duï.
- Coù kyõ naêng phaân tích vaø söû duïng hai pheùp tu töø noùi treân.
- Boài döôõng caûm xuùc thaåm myõ qua baøi thöïc haønh.
- Sgk, sgv.
Giaùo vieân toå chöùc giôø daïy theo caùch: gôïi môû, höôùng daãn hoïc sinh töï ñoïc sgk, trao ñoåi thaûo
luaän, thöïc haønh.
1. OÅn ñònh lôùp.
2. Kieåm tra baøi cuõ.
3. Tìm hieåu baøi môùi:
Giôùi thieäu baøi môùi:
ÔÛ THCS caùc em ñaõ hoïc moät soá BPTT trong ñoù coù pheùp tu töø aån duï vaø hoaùn duï. Hoâm
nay caùc em seõ ñöôïc thöïc hieän hai pheùp tu töø aáy ñeå cuûng coá vaø naâng cao kieán thöùc hôn.
73
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Yeâu caàu caàn ñaït
Hoaït ñoäng 1: I. AÅn duï:
Ñoïc nhöõng caâu ca dao vaø traû lôøi 1. Baøi 1:
caâu hoûi: Caâu a:
a. Nhöõng töø thuyeàn, beán, caây ña, - Thuyeàn, con ñoø: con trai
con ñoø khoâng chæ laø thuyeàn beán maø  
coøn mang noäi dung yù nghóa khaùc. di chuyeån  khoâng coá ñònh
Noäi dung yù nghóa aáy laø gì? - Beán, beán cuõ: con gaùi
 
coá ñònh son saét
- Caây ña, beán cuõ: chæ ngöôøi coù quan chung
heä thuyû
gaén boù nhöng phaûi
xa nhau.
b. Thuyeàn vaø beán caâu (1) vôùi Caâu b:
caây ña beán cuõ, con ñoø ôû caâu (2) coù - Khaùc nhau:
gì khaùc nhau? + Thuyeàn - beán: con trai - con gaùi.
+ Beán – ñoø: hai ngöôøi coù quan heä gaén boù nhöng vì ñieàu
kieän phaûi xa nhau.
- Tìm vaø phaân tích aån duï ôû caâu 2. Baøi 2:
(1), (2), (3), (4), (5) trong sgk Ngöõ vaên Caâu (1): Löûa löïu: hoa löïu ñoû choùi nhö löûa.
10 taäp I trang 135. Caâu (2): Laøm thaønh ngöôøi: con ngöôøi môùi soáng trong
ñoäc laäp töï do, bieát laøm chuû cuoäc ñôøi mình.
Caâu (3):
- Hoùt: ca ngôïi muøa xuaân ñaát nöôùc, ca ngôïi cuoäc ñôøi môùi
vôùi söùc soáng ñang troãi daäy.
- Töøng gioït long lanh rôi: ca ngôïi caùi ñeïp cuûa saùng xuaân
cuõng laø caùi ñeïp cuûa cuoäc ñôøi, caùi ñeïp cuûa cuoäc soáng.
Caâu (4):
- Thaùc: chæ nhöõng gian khoå trong cuoäc soáng maø con ngöôøi
phaûi ñoái maët.
- Thuyeàn: cuoäc ñôøi con ngöôøi ñang vöôït qua gian khoå,
khoù khaên.
Caâu (5):
- Phuø du: chæ kieáp soáng troâi noåi, phuø phieám, sôùm nôû toái
taøn.
- Phuø sa: cuoäc soáng môùi, cuoäc soáng maøu môõ ñaày trieån
voïng toát ñeïp cuûa con ngöôøi.
Hoïc sinh tìm nhöõng aån duï coù trong 3. Tìm theâm aån duï trong ca dao, tuïc ngöõ:
tuïc ngöõ, ca dao maø caùc em ñaõ hoïc - Ñi moät ngaøy ñaøng hoïc moät saøng khoân.
hoaëc ñoïc theâm. - Chaùy nhaø môùi ra maët chuoät.
- Coâ kia ñöùng ôû beân soâng
Muoán sang anh ngaõ caønh hoàng cho sang.
Hoaït ñoäng 2: II. Hoaùn duï:
Ñoïc nhöõng caâu ca dao vaø traû lôøi 1. Baøi 1:
caâu hoûi: a. Caâu (1):
a. Cuïm töø ñaàu xanh, maù hoàng - Ñaàu xanh, maù hoàng: Thuùy Kieàu. ngöôøi con gaùi ñeïp
Nguyeãn Du aùm chæ ai? - Ñaàu xanh: chæ tuoåi treû. –Maù hoàng
b. AÙo naâu, aùo xanh chæ ai? b. Caâu (2): thaân phaän gaùi laàu
- AÙo naâu: ngöôøi noâng daân. xanh
- AÙo xanh: ngöôøi coâng nhaân Vieät Nam.
Ñoïc caâu ca dao vaø traû lôøi: 2. Baøi 2:
a. Phaân bieät hai pheùp tu töø aån duï vaø Caâu a:
hoaùn duï. - Hoaùn duï: thoân Ñoaøi, thoân Ñoâng  ngöôøi thoân Ñoaøi,
ngöôøi thoân Ñoâng.
- AÅn duï: cau thoân Ñoaøi
b. Cuøng baøy toû noãi nhôù ngöôøi yeâu, traàu khoâng thoân naøo Nhöõng ngöôøi ñang yeâu
nhöng caâu “Thoân Ñoaøi ngoài nhôù Caâu b: Khaùc nhau
thoân Ñoâng” khaùc vôùi caâu ca dao - Thoân Ñoaøi, thoân Ñoâng: Hoaùn duï  ngöôøi thoân Ñoaøi,
74
“Thuyeàn ôi coù nhôù beán chaêng…” ngöôøi thoân Ñoâng.
ôû ñieåm naøo? - “Thuyeàn ôi coù nhôù beán chaêng…”: AÅn duï  thuyeàn - beán
chæ ngöôøi ñang yeâu.
- Giaùo vieân höôùng daãn hoïc sinh quan 3. Vieát caâu - ñoaïn vaên coù duøng aån duï vaø hoaùn duï:
saùt moät söï vaät, nhaân vaät quen a. Vieát caâu:
thuoäc vaø thöû goïi teân cuûa chuùng - Con chim hoïa mi cuûa lôùp ta.
theo pheùp aån duï hoaëc hoaùn duï ñeå - Treû em nhö buùp treân caønh.
vieát caâu - ñoaïn vaên. - Caû tröôøng ñeàu vui veû trong ngaøy 26/3.
- Giaùo vieân töï höôùng daãn cho HS. - Coù nhieàu khuoân maët môùi trong lôùp.
b. Vieát ñoaïn vaên:
Hoaït ñoäng 3 : III. So saùnh aån duï vaø aån duï :
Haõy tìm nhöõng tieâu chí ñeå phaân bieät AÅn duï Hoaùn duï
aån duï vaø hoaùn duï. (1) Döïa treân söï lieân töôûng (1) Döïa treân söï lieân töôûng
gioáng nhau (lieân töôûng töông gaàn guõi (lieân töôûng keà
ñoàng) cuûa hai ñoái töôïng caän) cuûa hai ñoái töôïng maø
baèng so saùnh ngaàm. khoâng so saùnh.
(2) Thöôøng coù söï chuyeån
(2) Khoâng chuyeån tröôøng
nghóa.
maø cuøng trong moät nghóa.
Hoaït ñoäng 4 : IV. Cuûng coá : Ghi nhôù ( SGK )
Hoaït ñoäng 5 : V. Daën doø : * Hoïc baøi , luyeän taäp
* Traû baøi laøm vaên soá 3

- Nhaän roõ öu ñieåm, khuyeát ñieåm cuûa baøi vieát.
- Töï ñaùnh giaù vaø söûa chöõa baøi laøm cuûa chính mình.
- SGK, SGV.
- Giaùo aùn
- Caùc taøi lieäu leân quan ñeán baøi hoïc..
C. Phöông phaùp:
caâu hoûi.
1. OÅn ñònh
2. Kieåm tra baøi cuõ:
3. Baøi môùi:
Hoaït ñoäng 1: Höôùng daãn hs phaân tích ñeà. I/ Ñeà baøi :Veû ñeïp con ngöôøi Nguyeãn Bænh Khieâm
qua baøi thô Nhaøn.
II/ Gôïi yù:
a. Veû ñeïp cuoäc soáng cuûa Nguyeãn Bænh Khieâm.
- Quan nieäm veà cuoäc soáng nhaøn taûn. Ñoù laø
soáng khoâng vaát vaû, cöïc nhoïc. Nhòp ñieäu 2-2-1-2 ôû
caâu ñaàu dieãn taû traïng thaùi ung dung trong nhöõng
vieäc haøng ngaøy, lao ñoäng, vui chôi. Ba chöõ “moät”
trong caâu thô ñeå thaáy nhu caàu cuoäc soáng cuûa taùc
giaû chaúng coù gì cao sang, thaät khieâm toán, bình dò.
(taát caû ñaõ saün saøng)
-“ Thu aên …taém ao”
- Nhòp thô cuûa hai caâu laø 1-3-1-2, nhòp 1 nhaán
maïnh caùc muøa trong naêm, aên taém ñeàu thích thuù,
Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn hs phaùt hieän muøa naøo thöùc aáy, caùch soáng hoaø hôïp vôùi töï
nhöõng vaán ñeà caàn trình baøy trong baøi vieát nhieân.
75
cuûa mình. - Maêng, truùc, giaù, hoà sen, ao taát caû ñeàu raát
Hs trao ñoåi vaø trình baøy. gaàn guõi vôùi cuoäc soáng lao ñoäng ñôøi thöôøng. Ñoù
laø cuoäc soáng queâ muøa, chaát phaùc, sinh hoaït raát
queâ muøa, ñaïm baïc. Cho duø sinh hoaït aáy coøn khoå
cöïc, thieáu thoán nhöng ñoù laø thuù nhaøn, laø cuoäc
soáng hoaø hôïp vôùi töï nhieân cuûa con ngöôøi. Töø
cuoäc soáng nhaøn taûn aáy ñaõ toaû saùng nhaân caùch.
b. Veû ñeïp nhaân caùch cuûa Nguyeãn Bænh
Khieâm.
- Theå hieän söï khoâng quan taâm tôùi XH chæ lo
an nhaøn cuûa baûn thaân, soáng hoaø hôïp vôùi töï
nhieân.
- Hai tieáng “ta daïi, ngöôøi khoân” khaúng ñònh
phöông chaâm soáng cuûa taùc giaû pha chuùt mæa mai
vôùi ngöôøi khaùc. Ta daïi nghóa laø ta ngu daïi. Ñaây laø
ngu daïi cuûa baäc ñaïi trí, ngöôøi xöa coù caâu “ Ñaïi trí
nhö ngu” . Nghóa laø ngöôøi coù trí lôùn thöôøng khoâng
khoe khoang, beà ngoaøi xem raát vuïng veà, daïi doät.
Cho neân khi noùi “daïi” cuõng laø theå hieän nhaø thô
raát kieâu ngaïo vôùi cuoäc ñôøi.
+ “Tìm nôi vaéng veû”û khoâng phaûi laø xa laùnh
cuoäc ñôøi maø laø tìm nôi mình thích thuù ñöôïc soáng
thoaûi maùi an nhaøn .
+ “Choán lao xao”: laø choán vuï lôïi giaønh giaät
laãn nhau. Roõ raøng NBK choù caùch soáng nhaøn nhaõ
laø xa laùnh khoâng quan taâm ñeán XH, chæ quan taâm
ñeán baûn thaân. Ñaëc bieät hoaø nhaäp vôùi thieân
nhieân.
c. Veû ñeïp trí tueä cuûa Nguyeãn Bænh Khieâm.
- Töø quan nieäm khoân, daïi thaáy ñöôïc trí tueä
cuûa moät baäc trieát gia bôøi oâng naém ñöôïc quy luaät
bieán dòch cuûa cuoäc ñôøi. Vôùi Nguyeãn Bænh Khieâm
Hoaït ñoäng 3: Nhaän xeùt. caùi khoân cuûa ngöôøi thanh cao laø quay löng laïi vôùi
Giaùo vieân nhaän xeùt chung veà baøi laøm danh lôïi tìm ñeán söï thö thaùi trong taâm hoàn, soáng
cuûa hs. ung dung, hoøa hôïp vôùi thieân nhieân.
Giuùp hs xaùc ñònh ñuùng nhöõng öu va khuyeát - Cuoäc soáng nhaøn daät naøy laø keát quaû cuûa
ñieåm cuûa mình. moät nhaân caùch, moät trí tueä. Trí tueä nhaän ra coâng
danh, cuûa caûi, quyeàn quyù chæ laø moät giaác chieâm
bao. Trí tueä naâng cao nhaân caùch ñeå nhaø thô töø bôû
choán “lao xao” maø tìm veà nôi “vaéng veû” ñaïm baïc
maø thanh cao.
II/ Nhaän xeùt:
Hoaït ñoäng 3: Phaùt baøi vaøo ñieåm Öu ñieåm:
- Giaùo vieân phaùt baøi cho hs - Ña soá hs laøm ñöôïc baøi.
- Goïi hs ñoïc moät baøi toát vaø moät baøi chöa - Moät soá baøi vieát toát.
ñaït yeâu caàu. - Hs bieát vaän duïng toát caùc thao taùc laäp luaän
Hoaït ñoäng 3: Cuûng coá - Daën doø phaân tích vaø so saùnh.
- Veà soaïn baøi tieáp theo. Khuyeát ñieåm:
- Moât soá hs löôøi hoïc, khoâng bieát vieát baøi.
- Moät soá chöa hieåu ñeà.
- Nhieàu em sai loãi chính taû, dieãn ñaït keùm.
III/ Phaùt baøi vaøo ñieåm:
- Giaùo vieân phaùt baøi cho hs.
- Vaøo ñieåm
76
Tieát : 47 – 48 :
Ñoïc vaên : CAÛM XUÙC MUØA THU (Ñoã Phuû)
Ñoïc theâm : LAÀU HOAØNG HAÏC (Thoâi Hieäu)
NOÃI OAÙN CUÛA NGÖÔØI PHOØNG KHUEÂ
(Vöông Duy)
KHE CHIM KEÂU (Vöông Xöông Linh)
A. Muïc tieâu baøi hoïc :
Trong SGK vaø SGV
- SGK vaø SGV Ngöõ Vaên 10
C. Caùch thöùc tieán haønh :
- HS ñoïc tröôùc SGK  traû lôøi caùc caâu hoûi trong SGK.
- GV toå chöùc baøi hoïc theo caùch keát hôïp caùc phöông phaùp : ñoïc saùng taïo, gôïi tìm, keát hôïp
vôùi caùc hình thöùc trao ñoåi thaûo luaän, traû lôøi caùc caâu hoûi.
2. Baøi cuõ : Kieåm tra baøi soaïn
- Haõy ñoïc vaø phaân tích 2 caâu sau baøi “Taïi laàu Hoaøng Haïc tieãn Maïnh Haïo Nhieân ñi Quaûng
Laêng” cuûa Lyù Baïch.
3. Baøi môùi :
Neáu nhaø thô Lí Baïch (ñôøi Ñöôøng) thieân veà nhöõng vaán ñeà laõng maïn bay boång
vôùi nhöõng caûnh saéc lung linh môø aûo thì Ñoã Phuû laïi mang duyeân nôï vôùi nhöõng doøng
thô hieän thöïc gaén lieàn vôùi cuoäc soáng ñôøi thöôøng cuûa nhöõng con ngöôøi thuoäc taàng lôùp
döôùi cuûa xaû hoäi. Baøi thô “Caûm xuùc muøa thu” ñaõ theå hieän moät caùch saâu laéng noãi
nhôù queâ höông cuøng cuoäc soáng coâ ñôn cuûa con ngöôøi xa xöù.
HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS NOÄI DUNG CAÀN ÑAÏT
Hoaït ñoäng 1 : Ñoïc – tìm hieåu phaàn A. Ñoïc vaên :
tieåu daãn
I. Ñoïc vaø tìm hieåu tieåu daãn :
- HS : Ñoïc tieåu daãn – Trình baøy vaøi neùt
1. Taùc giaû : Ñoã Phuû (712 – 770)
cô baûn veà Ñoã Phuû.
- Nhaø thô hieän thöïc lôùn nhaát trong ñôøi Ñöôøng vaø thôøi
coå Trung Quoác.
- Cuoäc ñôøi Ñoã Phuû laø caû moät chuoãi daøi nhöõng bieán
coá thaêng traàm cuûa thôøi buoåi loaïn li ñôøi Ñöôøng.
- Thô Ñoã Phuû phaûn aùnh hieän thöïc sinh ñoäng vaø chöùa
chan tình yeâu nöôùc, tinh thaàn nhaân ñaïo. OÂng ñöôïc nhaân
daân Trung Quoác meänh danh laø “Thi thaùnh” (Thaùnh thô)
2. Vò trí vaø hoaøn caûnh saùng taùc baøi thô :
- GV : Giôùi thieäu vò trí vaø hoaøn caûnh
- Laø baøi thô môû ñaàu cho chuøm thô thu goàm 8 baøi cuûa
saùng taùc baøi thô.
Ñoã Phuû.
- Thôøi gian naøy, Ñoã Phuû töø quan nhöng khoâng veà laïi
queâ nhaø (Haø Nam) luùc ôû Thaønh Ñoâ, luùc ôû Quyù Chaâu
 noãi nhôù queâ höông.
3. Boá cuïc :
- HS : Ñoïc baøi thô – tìm hieåu boá cuïc. - Chia laøm 2 phaàn :
+ Cho bieát boá cuïc thoâng thöôøng cuûa + 4 caâu ñaàu : mieâu taû caûnh thu
77
theå thô Thaát ngoân baùt cuù Ñöôøng luaät. + 4 caâu sau : noãi loøng nhaø thô.
+ Baøi thô naøy boá cuïc coù ñieåm gì khaùc
bieät ? YÙ moãi phaàn ?
II. Ñoïc - hieåu vaên baûn :
Hoaït ñoäng 2 : Ñoïc - hieåu vaên baûn
1. Boán caâu ñaàu :
- GV : Nhaän xeùt veà caûnh thu trong 2
- Hai caâu 1 vaø 2 : taû chung khung caûnh thu ôû Quyø Chaâu.
caâu ñaàu.
+ Hình aûnh : Söông moùc traéng xoùa  tieâu ñieàu, tang
+ Chuù yù caùc töø : ñieäu thöông, tieâu
thöông caû röøng phong Nuùi Vuõ, Keõm Vu : hôi thu hiu haét,
saâm, caùc chieàu khoâng gian ñöôïc mieâu
aûm ñaïm.
taû.
+ Khoâng gian : 3 chieàu.
- HS : phaân tích, thaûo luaän.
 Chieàu daøi, roäng : röøng phong.
 Chieàu cao : nuùi Vu.
 Chieàu saâu : Heõm Vu.
 Söï tieâu ñieàu, hiu haét, bi thöông lan toûa khaép khoâng
gian khaùc vôùi khoâng khí eâm dòu mô maøng cuûa muøa thu
GV : Caûnh thu trong caâu 3 vaø 4 coù gì trong thô ca truyeàn thoáng.
thay ñoåi so vôùi 2 caâu 1 vaø 2 ? Bieåu
hieän qua nhöõng chi tieát naøo ? Haõy - Hai caâu 3 vaø 4 :
phaân tích ? + Caûnh thu chuyeån ñoäng döõ doäi taïo neân moät caûnh
töôïng vöøa huøng vó vöøa bi traùng.
+ Hình aûnh ñoái laäp :
 Giang (loøng soâng) >< taùi thöôïng (cöûa aûi)
 Ba (soùng) >< Vaân (maây)
 Thieân (trôøi) >< ñòa (ñaát)
 Söï chuyeån ñoäng chao ñaûo cuûa caûnh vaät cuõng laø söï
chao ñaûo cuûa xaõ hoäi tao loaïn luùc baáy giôø. Lôøi thô theå
hieän noãi loøng tröôùc thôøi theá vì tình caûm nhôù thöông
ñeán tuyeät voïng cuûa nhaø thô.
Toùm laïi : Boán caâu thô taû caûnh thu tieâu ñieàu aûm ñaïm
- GV : 4 caâu cuoái dieãn taû noãi loøng vaø huøng vó, bi traùng. Caûnh thu mang boùng daùng cuoäc
nhaø thô baèng caùch naøo ? Keå, taû vaø ñôøi vaø noåi loøng con ngöôøi.
lieân töôûng. 2. Boán caâu sau : Noãi loøng nhaø thô.
-GV : 2 caâu 5 vaø 6 taû söï vaät gì ? Taùc - Caâu 5 vaø 6 : Taû hoa cuùc vaø daây buoäc thuyeàn
giaû ñoàng nhaát hoùa nhöõng gì ?
+ Gioït leä naêm nay - gioït leä naêm tröôùc - gioït leä cuõ 
Taùc giaû ñoàng nhaát hoùa hieän taïi vaø quaù khöù.
+ Söï vaät vaø con ngöôøi (daây buoäc thuyeàn vôùi vöôøn cuõ
vaø daây buoäc loøng ngöôøi vôùi coá höông).
+ Tình vaø caûnh (hoa cuùc nôû maø töôûng laø nöôùc maét,
daây buoäc thuyeàn maø lieân töôûng ñeán daây buoäc loøng
- Ñieàu ñoù coù yù nghóa nhö theá naøo ? ngöôøi, maûnh vöôøn cuõ vaø noãi loøng thöông queâ höông)
 Nhaø thô ñaõ theå hieän moät caùch sinh ñoäng saâu laéng
- Nhaän xeùt veà neùt ñoäc ñaùo cuûa 2 caâu vaø haøm xuùc tình caûm thöông nhôù queâ höông da dieát.
thô keát ? - Caâu 7 vaø 8 : Taû caûnh sinh hoaït ôû thaønh Baïch ñeá.
+ Thoâng thöôøng : boäc loä caûm xuùc, tình Laïnh luøng giuïc keû tay dao thöôùc
caûm chuû quan nhöng ôû ñaây laø taû
khaùch quan caûnh sinh hoaït. Thaønh Baïch chaøy vang boùng aùc taø.
78
+ Mieâu taû caûnh gì ? aâm thanh naøo ? + Caûnh : nhoän nhòp may aùo reùt.
+ Taïi sao chuùng coù giaù trò bieåu caûm + AÂm thanh : tieáng chaøy ñaäp (giaët) aùo cuõ.
lôùn?
 Coù söùc gôïi caûm, ñaëc bieät ñoái vôùi khaùch tha höông.
vieäc söûa soaïn may, giaët aùo reùt gôïi caûnh ñoaøn tuï, ñaàm
aám. Caâu keát laø tieáng chaøy ñaäp aùo doàn daäp laøm lung
laây caû boùng chieàu thu, tieáng chaøy nhö thuùc giuïc nhaø
thô – caøng khôi daäy trong loøng ngöôøi noãi nhôù thöông
khoân nguoâi  Caâu keát taïo neân moät dö aâm vang voïng,
lan xa, thaám saâu.
Hoaït ñoäng 3 : Neâu chuû ñeà.
III. Chuû ñeà : Baøi thô mieâu taû böùc tranh thieân nhieân
huøng vó maø hiu haét, soâi ñoäng maø nhaït nhoøa trong söông
khoùi muøa thu; ñoàng thôøi hieän dieän moät taâm traïng buoàn
xoùt xa vôùi noãi nhôù queâ höông cuûa nhaø thô.
Hoaït ñoäng 4 : Toång keát.
IV. Toång keát :
- Höôùng daãn HS ñaùnh giaù chung veà
giaù trò noäi dung vaø ngheä thuaät. 1. Ngheä thuaät : - Tính chaát ñaëc bieät haøm suùc cuûa thô
Ñoã Phuû.
 HS töï ruùt ra toång keát.
- Töø ngöõ, hình aûnh gôïi taû, gôïi caûm vôùi nhieàu lôùp yù
nghóa.
2. Noäi dung : - Baøi thô laø noãi loøng cuûa Ñoã Phuû vaø
cuõng chính laø noãi loøng cuûa bao ngöôøi trong caûnh laàm
than, li bieät.
Hoaït ñoäng 5 : luyeän taäp
- Baøi thô khoâng phaûn aûnh tröïc tieáp xaõ hoäi maø vaãn coù
giaù trò hieän thöïc vaø yù nghóa nhaân vaên saâu saéc.
V. Luyeän taäp :
Hoaït ñoäng 1 : Ñoïc vaø tìm hieåu tieåu B. Ñoïc theâm :
daãn.
I. Laàu Hoaøng Haïc (Thoâi Hieäu).
- HS ñoïc SGK  ruùt ra noäi dung chính
cuûa phaàn tieåu daãn. 1. Taùc giaû : Thoâi Hieäu (704 – 754)
Hoaït ñoäng 2 : Ñoïc vaø hieåu vaên baûn. - Ngöôøi Bieän Chaâu, tænh haø Nam, Trung Quoác.
+ Trong baøi thô coù nhöõng moái quan heä - Ñoã tieán só naêm 21 tuoåi, ñeå laïi 40 baøi thô.
naøo ? yù nghóa ? 2. Baøi thô : laø baøi thô noåi tieáng vieát veà laàu Hoaøng
+ Caûnh ñöôïc mieâu taû nhö theá naøo ? Haïc.
+ Taïi sao khieán ngöôøi buoàn ? 3. Vaên baûn :

- Quan heä giöõa xöa vaø nay, giöõa xa vaø gaàn, giöõa thôøi
gian vaø khoâng gian, giöõa thöïc vaø hö, giöõa caûnh vaø tình
 Bieåu hieän suy tö saâu laéng ñaày trieát lí nhöng vaãn
höôùng veà hieän taïi. Ñoù laø “höôùng quan”.
- Caûnh xöa, nay, caûnh xa, gaàn, caûnh thöïc, caûnh hö 
caûnh naøo cuõng ñeïp nhöng taát caû “caûnh” ñeàu “mó nhaân
saàu” (khieán ngöôøi buoàn).
- HS traû lôøi caâu hoûi 2 trong SGV
 Noãi loøng cuûa keû tha höông xa xöù : loøng thöông nhôù
queâ höông vôøi vôïi.
- Caùi hoàn cuûa baøi thô laø nhöõng suy nghó chaân thaønh
saâu saéc gôïi caûm giaùc buoàn veà thaân phaän con ngöôøi,
ñôøi ngöôøi höõu haïn, ngaén nguõi tröôùc vuõ truï bao la vaø
Hoaït ñoäng 1 : Ñoïc – tìm hieåu tieåu daãn. toàn taïi ñeán voâ cuøng, voâ taän. Coøn coù noãi saàu naøo hôn
khi phaûi xa queâ höông, con ngöôøi buoàn thöông nhôù queâ
- HS ñoïc SGK  tìm noäi dung chính.
höông luùc chieàu taø buoâng xuoáng. Ta hieåu vì sao chieàu
Tieát hoâm nhôù nhaø laø tình huoáng xuaát hieän raát phoå bieán
79
2 trong thô ca coå ñieån phöông Ñoâng.
Hoaït ñoäng 2 : Ñoïc vaên baûn II. Noãi oaùn cuûa ngöôøi phoøng khueâ : (Vöông Xöông
Linh)
- Nhaän xeùt theå thô, nhan ñeà baøi thô.
1. Taùc giaû : SGK
- GV ñoïc maãu  höôùng daãn HS ñoïc
hieåu. 2. Söï nghieäp saùng taùc : SGK
- Chi tieát naøo theå hieän taâm traïng 3. Vaên baûn :
ngöôøi phuï nöõ ? a) Hai caâu ñaàu :
- Taïi sao choàng ra traän maø naøng laïi - Baát tri saàu : Ngaây thô, voâ tö, khoâng bieát buoàn (Thôøi
“baát tri saàu” ? Phong kieán ñöôïc ra traän ñeå laäp coâng ñeå ñöôïc “phong
- GV : giaûng giaûi theâm veà hình aûnh haàu” laø giaác moäng cuûa nam giôùi  ngöôøi vôï xem ñaây
“aán phong haàu” laø chuyeän bình thöôøng, ñöông nhieân vaø thöôøng laø ñoäng
vieân . . . )
 Taâm traïng raát bình thöôøng cuûa ngöôøi phuï nöõ döôùi
thôøi phong kieán.
- HS ñoïc laïi 2 caâu cuoái. Taâm traïng
naøng nhö theá naøo khi nhìn thaáy saéc - Ngöng trang - thöôùng thuùy laâu : vaãn tieáp tuïc laøm
caây döông lieãu ñaày ñöôøng ? taïi sao ? nhöõng coâng vieäc bình thöôøng cuûa ngöôøi phuï nöõ khueâ
caùc  Taâm traïng bình yeân, khoâng buoàn, khoâng heà lo
- GV : giaûng hình aûnh mang tính öôùc leä. aâu.
+ Maøu döông lieãu (tích hôïp Truyeän b) Hai caâu cuoái :
Kieàu)
- Hoát : giaät mình, thaûng thoát.
+ Nhaéc laïi “aán phong haàu”
- Hoái : hoái tieác, hoái haän.
 Khoâng coøn laø muïc ñích chính nghóa
maø laø nguyeân nhaân daãn ñeán tai hoïa - Saéc döông lieãu : söï coù maët toàn taïi cuûa caây döông lieãu
vaø söï li bieät.  saéc xuaân trong thô ca coå Trung Quoác (Theo phong tuïc
Trung Quoác, khi tieãn ñöa ngöôøi ta thöôøng beû caønh döông
lieãu ñeå taëng ngöôøi leân ñöôøng  söï li bieät)  Muøa
xuaân vaø tuoåi treû, maøu cuûa bieät li.
- Söùc soáng muøa xuaân taùc ñoäng ñeán taâm traïng suy nghó
cuûa ngöôøi chinh phuïc, khieán naøng nhaän thöùc roõ söï leû
loi, coâ ñoäc, tuoåi treû ñang troâi qua moät caùch voâ voïng.
- Hoái : + Hoái tieác cho tuoåi xuaân troâi qua moät caùch hoaøi
phí.
+ Hoái haän vì ñaõ ñoäng vieân choàng ra traän.
Quaù trình chuyeån bieán taâm traïng coù  Oaùn “aán phong haàu”, oaùn cuoäc chieán tranh phi nghóa,
theå ruùt goïn nhö theá naøo ? chieán tranh laø tai hoïa.
- Hoaït ñoäng 3 : Toång keát - Baát tri saàu  hoát - hoái.

Luyeän taäp maø taùc nhaân (chaát xuùc taùc) laø maøu döông lieãu vaø
nguyeân nhaân saâu xa laø “aán phong haàu”
Hoaït ñoäng 1 : ñoïc, tìm hieåu tieåu daãn.
4. Toång keát :
- HS ñoïc SGK  neâu noäi dung chính
- HS traû lôøi caâu hoûi
Hoaït ñoäng 2 : Ñoïc hieåu vaên baûn
III. Khe chim keâu (Vöông Duy)
- HS ñoïc SGK - ñuùng aâm ñieäu
1. taùc giaû : Vöông Duy (701-706) SGK
- tra phaàn giaûi thích ñeå
cuûng coá hieåu bieát. 2. Saùng taùc : SGK
- Nhaø thô caûm nhaän ñöôïc “hoa queá rôi” 3. Vaên baûn :
 caûnh vaät ñeâm xuaân vaø taâm hoàn thi
80
só nhö theá naøo ? Ngöôøi nhaøn hoa queá nheï rôi
Ñeâm xuaân laëng ngaét traùi ñoài vaéng tanh
Traêng leân, chim nuùi giaät mình.
Tieáng keâu thuûng thaúng ñöa quanh khe ñoài
- Hoa queá raát nhoû  taùc giaû nghe tieáng hoa”hoa queá
- Moái quan heä giöõa ñoäng vaø tónh ñöôïc ruïng”  Ñeâm xuaân raát tónh laëng vaø taâm hoàn con ngöôøi
theå hieän nhö theá naøo trong baøi thô ? cuõng raát bình yeân
(laáy caùi ñoäng ñeå theå hieän caùi tónh) - Traêng leân khoâng tieáng, sao laøm chim nuùi giaät mình 
cuõng vì ñeâm raát laëng.
 Taâm hoàn nhaø thô giao caûm chan hoøa vôùi thieân nhieân.
- Moái quan heä giöõa :
- Thöû duøng moät caâu ñeå toùm taét baøi + ngöôøi vaø caûnh - Ngöôøi nhaøn
thô - Hoa queá ruïng
+ Ñeâm traêng thanh tænh vaø tieáng chim keâu.
Hoaït ñoäng 3 : Toång keát  Bieåu hieän caûm xuùc vöøa tinh teá vöøa soâi ñoäng trong
moái quan heä hoøa caûm giöõa thieân nhieân vaø con ngöôøi.
- Ñeâm xuaân traêng saùng, hoa queá ruïng, tieáng chim keâu,
ngöôøi nhaøn nhaõ.
4. Toång keát :
- Ngheä thuaät : tieâu bieåu cho ñaëc tröng thi phaùp thô
Ñöôøng : theå hieän baèng quan heä, göûi tình trong caûnh. Baøi
thô khoâng coù maøu saéc, ñöôøng neùt maø Vöông Duy veõ
caûnh ñeâm baèng aâm thanh  ñoäc ñaùo, dieäu kì
4. Cuûng coá :
5. Daën doø : Hoïc thuoäc loøng caùc baøi thô phaàn phieân aâm, dòch thô.
Soaïn baøi : Thô Hai - kö cuûa Ba - soâ
Tieát 49,50: Laøm vaên

Tieát 52 : Ñoïc vaên , Ñoïc theâm

THÔ HAI - KÖ CUÛA BASOÂ
A. Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp hoïc sinh :
- Hieåu ñöôïc thô Hai Kö vaø ñaëc ñieåm cuûa noù.
- Hieåu ñöôïc yù nghóa vaø veû ñeïp cuûa thô ca Hai Kö
B.Phöông tieän thöïc hieän :
- SGK + SGV.
C. Caùch thöùc tieán haønh.
Phaùt huy tính tích cöïc chuû ñoäng cuûa hoïc sinh baèng caùch keát hôïp phöông phaùp ñoïc saùng
taïo, gôïi tìm vôùi trao ñoåi thaûo luaän, traû lôøi caâu hoûi gôïi môû cuûa giaùo vieân.
81
D. Tieán trình daïy hoïc .
1. OÅn ñònh lôùp : VS, ÑP, SS.
2. Kieåm tra baøi cuõ : Taâm traïng ngöôøi phuï nöõ coù choàng ra traän trong “Noãi oaùn cuûa
ngöôøi phoøng khueâ” (VXL)
Hoaït ñoäng cuûa gv vaø hs Yeâu caàu caàn ñaït

I. Giôùi thieäu thô Hai Kö
Hoaït ñoäng 1 : 1. Hình thöùc :
Tìm hieåu veà thô Hai Kö - Hai Kö laø loaïi thô cöïc ngaén, goàm 17 aâm tieát, ngaét
- Thao taùc 1 : nhòp thaønh 03 ñoaïn theo thöù töï thöôøng laø 5 aâm - 7 aâm
- HS ñoïc tröôùc tieåu daãn ôû nhaø. - 5 aâm.
- GV : Cho HS thaûo luaän veà hình thöùc vaø 2. Noäi dung :
noäi dung cuûa thô Hai Kö. - Thô Hai Kö thöôøng phaûn aùnh traïng thaùi taâm hoàn
- Khaùi quaùt vaø cung caáp theâm moät soá tri ngöôøi Nhaät : Öa thích vaø hoøa nhaäp vôùi thieân nhieân
thöùc veà thô Hai Kö ñeå tìm veû ñeïp thuaàn khieát cuûa noù vaø giaûi thoaùt taâm
linh mình.
- Thô Hai Kö ñaäm chaát thieàn, theå hieän ôû söï vaéng
laëng, ñôn sô, u huyeàn, meàm maïi, nheï nhaøng …
Hoaït ñoäng 2 : II. Thô Hai Kö cuûa Ma-Su-Oâ-Ba-Soâ :
Tìm hieåu veà nhaø thô Basoâ vaø ñoïc - hieåu 1. Ma - su - OÂ - Ba - Soâ (1644 - 1694) :
3 baøi thô cuûa oâng (SGK)
- Thao taùc 1 : 2. Ñoïc hieåu nhöõng baøi thô Hai Kö cuûa Ba soâ.
- GV : Giôùi thieäu khaùi quaùt, boå sung theâm
thoâng tin veà Basoâ.
- GV : Höôùng daãn hoïc sinh ñoïc hieåu nhöõng
baøi thô Hai Kö
Ñoïc chaäm, roõ, bieát döøng laïi ôû khoaûng

laëng cuûa caùc caâu thô.
- HS : Töï ñoïc laïi, suy ngaãm veà söùc gôïi
caûm cuûa töøng hình aûnh.
- Thao taùc 2 : * Baøi 1 :
GV : Em coù caûm xuùc gì khi ñoïc baøi thô ? EÂ-ñoâ laø ñaát khaùch. Vaäy maø, trong giaây phuùt chia xa,
Caùc töø « ngoaûnh », « coá höông » gôïi leân EÂ-ñoâ trôû neân thaân thieát, gaàn guõi, saâu naëng nhö
tình caûm gì trong loøng nhaø thô ? chính queâ höông mình.
Ñòa danh “kinh ñoâ” ñöôïc nhaø thô laëp laïi coù * Baøi 2 :
yù nghóa gì khoâng ? Baøi thô laø söï hoaøi caûm qua tieáng keâu cuûa chim ñoã
Nhöõng noãi nhôù hieän leân cuï theå roõ raøng quyeân. Tieáng keâu nghe khaéc khoaûi gôïi laïi kæ nieäm
hay mô hoà ? moät thôøi treû tuoåi. Ñoù laø tieáng loøng da dieát xen laãn
buoàn, vui mô hoà veà moät thôøi xa xaêm
Tình caûm cuûa taùc giaû ñoái vôùi meï ñöôïc * Baøi 3 :
theå hieän ôû baøi 3 nhö theá naøo? Hình aûnh “laøn söông thuø” mô hoà : laø gioït leä nhö söông,
hay maùi toùc baïc cuûa meï nhö söông, hay cuoäc ñôøi nhö
gioït söông : ngaén nguûi, voâ thöôøng.
Tình maãu töû thaät xuùc ñoäng, thieâng lieâng.
Hình aûnh trong baøi thô 4 mô hoà, môû aûo ra * Baøi 4 :
sao? Nghe tieáng Vöôïn huù, Basoâ lieân töôûng ñeán tieáng khoùc
cuûa treû bò boû rôi trong röøng.
Tieáng Vöôïn laø thaät hay tieáng treû em khoùc laø thaät.
Trong gioù muøa thu, hay tieáng gioù muøa thu ñang than
khoùc cho noãi ñau buoàn cuûa con ngöôøi? Hình aûnh trong
thô thaät mô hoà, môø aûo.
82
Qua baøi 5, em caûm nhaän ñöôïc veû ñeïp gì * Baøi 5:
trong taâm hoàn nhaø thô? Hình aûnh chuù Khæ con ñôn ñoäc laïnh run giöõa möa ñoâng
giaù reùt gôïi leân hình aûnh nhöõng ngöôøi noâng daân Nhaät
Baûn, nhöõng em beù ngheøo ñang co ro giöõa côn möa laïnh.
- Baøi thô theå hieän loøng töø bi vôùi nhöõng sinh vaät beù
nhoû toäi nghieäp cuõng laø loøng yeâu thöông ñoái vôùi
nhöõng ngöôøi ngheøo khoå.
GV : Moái töông giao cuûa caùc söï vaät, hieän * Baøi 6 :
töôïng trong vuõ truï ñöôïc theå hieän nhö theá Caûnh töôïng : Caùnh hoa ñaøo laøm maët hoà gôïn soùng ->
naøo trong caùc baøi thô 6, 7 ñeïp giaûn dò maø neân thô.
Trieát lí saâu saéc : Söï töông giao cuûa caùc söï vaät, hieän
töôïng trong vuõ truï.
* Baøi 7 :
- AÂm thanh : Tieáng ve ngaâm trong chieàu taø vaéng laëng
nhö thaám vaøo trong ñaù.
- Lieân töôûng ñoäc ñaùo, kì laï. Caâu thô ñaèm trong trong
caûm nhaän saâu saéc, thaém trong caùi tình cuûa con ngöôøi
vôùi thieân nhieân, taïo vaät.
* Baøi 8 :
Khaùt voïng soáng ngay luùc ñang beänh, soáng ñeå tieáp tuïc
cuoäc du haønh lang thang, phieâu boàng, laõng du => tinh
thaàn laïc quan.
GV : Tìm “quyù ngöõ” vaø caûm thöùc thaåm * “Quyù ngöõ” vaø caûm thöùc thaåm myõ.
mó veà caùi “vaéng laëng” ñôn sô, u huyeàn - Hoa ñaøo laû taû (cuoái xuaân)
trong caùc baøi 6, 7, 8 - Tieáng ve ngaân (muøa heø)
- Laû taû, gôïn soùng, vaéng laëng, u traàm, laõng du, phieâu
baït, hoang vu.
4. Cuûng coá :
- Nhôù ñaëc ñieåm thô Hai Kö.
- Caùch caûm nhaän ôû moãi baøi thô.
5. Daën doø :
- Ñoïc laïi vaên baûn caûm nhaän caùi hay ôû nhöõng baøi thô Hai Kö.
- Soaïn : Trình baøy moät vaán ñeà .

TRÌNH BAØY MOÄT VAÁN ÑEÀ
A. Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp h/s:
- Naém ñöôïc yeâu caàu vaø caùch thöùc trình baøy moät vaán ñeà.
- Aùp duïng hieåu bieát, kó naêng ñeå trình baøy moät vaán ñeà tröôùc taäp theå.
- SGV,SGK.
- GV toå chöùc giôø daïy hoïc theo caùch keát hôïp caùc hình thöùc trao ñoåi thaûo luaän,thöïc haønh.
- Kieåm tra baøi cuõ
- Giôùi thieäu baøi môùi
Hoïat ñoäng cuûa GV vaø HS Noäi dung caàn ñaït
Hoïat ñoäng 1: I. Taàm quan troïng cuûa vieäc trình baøy moät vaán ñeà.
GV duøng dieãn giaûng chöùng minh taàm quan - Trình baøy moät vaán ñeà laø nhu caàu cuûa cuoäc soáng.
83
troïng cuûa vieäc trình baøy moät vaán ñeà( Coù theå- Ñeå thuyeát phuïc ngöôøi khaùc caûm thoâng vaø ñoàng tình
thoâng qua keå chuyeän veà caùc nhaø huøng bieän) vôùi mình.
II. Coâng vieäc chuaån bò
Hoïat ñoäng 2: 1.Choïn vaán ñeà trình baøy:
HS ñoïc sgk phaàn II vaø xaùc ñònh yeâu caàu cuûa - Phaûi tuøy thuoäc vaøo ñeà taøi. Töùc laø trình baøy vaán ñeà gì?
vieäc choïn vaán ñeà trình baøy. - Baûn thaân phaûi hieåu bieát veà vaán ñeà ñoù.
- Xaùc ñònh ngöôøi nghe laø ai.
2. Laäp daøn yù cho baøi trình baøy.
Taïi sao phaûi laäp daøn yù cho baøi trình baøy? - Ñeå vieäc trình baøy roõ raøng, raønh maïch, ñaày ñuû.
- Ñeå baûn thaân chuû ñoäng hôn.
Gv cho ñeà taøi “ An toøan giao thoâng laø haïnh * VD: Daøn yù veà vaán ñeà “ An toøan giao thoâng laø haïnh
phuùc cuûa moãi ngöôøi”, phaân hs thaønh 3 nhoùm phuùc cuûa moãi ngöôøi.”
ñeå caùc em tìm yù vaø laäp thaønh daøn yù.( chuaåna. Quan nieäm theá naøo laø an toøan giao thoâng?
bò cho vieäc trình baøy ôû phaàn sau.) Sau ñoù gv - Khoâng laøm aûnh höôûng tôùi ngöôøi khaùc hoaëc giaùn tieáp
coù theå ñöa ra moät daøn yù tieâu bieåu. gaây ra tai naïn trong quaù trình tham gia giao thoâng.
- Ñi ñeán nôi,veà ñeán choán.
b. Moät soá böùc xuùc trong quaù trình tham gia giao thoâng
hieän nay.
- Soá löôïng ngöôøi tham gia giao thoâng quaù ñoâng vôùi
maät ñoä daøy ñaëc.
- Khoâng phaûi ai cuõng coù hieåu bieát veà yeâu caàu tham gia
giao thoâng nhö nhau ( coøn phoùng nhanh, vöôït aåu, khoâng
chaáp haønh quy ñònh cuûa an toøan giao thoâng…)
- Phöông tieän giao thoâng khoâng ñaûm baûo thoâng soá kó
thuaät
- Ñöôøng giao thoâng khoâng phaûi luùc naøo, ôû ñaâu cuõng ñaït
veà yeâu caàu.
c. Tröôùc tình hình aáy caàn phaûi coù bieän phaùp khaéc phuïc
nhö theá naøo?
- Coù yù thöùc chaáp haønh luaät leä giao thoâng.
- Phöông tieän tham gia giao thoâng phaûi thaät söï ñaûm
baûo, ñuùng quy ñònh.
- Moïi ngöôøi phaûi töï giaùc laøm toát vaø nhaéc nhôû chung
ñeå thöïc hieän.
Hoïat ñoäng 3: III. Trình baøy: Coù 3 böôùc
HS ñoïc sgk vaø xaùc ñònh coù maáy böôùc trong 1. Ñaët vaán ñeà.
khi trình baøy? - Chaøo hoûi, töï giôùi thieäu ngaén goïn.
- Neâu lí do trình baøy.
2. Trình baøy noäi dung chính.
- Laàn löôït trình baøy caùc noäi dung ñaõ ñònh.
- Caàn coù chuyeån yù, chuyeån ñoïan. Lieân heä daãn chöùng.
- Chuù yù phaûn öùng cuûa ngöôøi nghe ñeå ñieàu chænh noäi
dung vaø caùch trình baøy ( tö theá, cöû chæ, lôøi noùi…..)
3. Keát thuùc vaán ñeà.
- Toùm taét, nhaán maïnh moät soá yù chính.
- Caûm ôn ngöôøi nghe.
Hoïat ñoäng 4: HS ñoïc phaàn ghi nhôù sgk. IV Ghi nhôù: SGK/ 150
V. Luyeän taäp.
Hoïat ñoäng 5: 3 nhoùm cöû ñaïi dieän trình baøy Ñeà taøi “ An toøan giao thoâng laø haïnh phuùc cuûa moãi ngöôøi
veà vaán ñeà “ An toøan giao thoâng laø haïnh phuùc
cuûa moãi ngöôøi.” ( Ñaõ laäp daøn yù tröôùc ñoù )
Daën doø: - Hoïc baøi. Laøm baøi taäp 2/ 151 ( Choïn 1 trong 4 ñeà taøi coøn laïi, laäp daøn yù, taäp trình baøy.)
- Soaïn : Laäp keá hoaïch caù nhaân .
84

LAÄP KEÁ HOAÏCH CAÙ NHAÂN

Giuùp hoïc sinh : - Naém ñöôïc caùch laäp keá hoaïch caù nhaân
- Coù thoùi quen vaø coù kyõ naêng laäp keá hoaïch caù nhaân
B/ Phöông tieän thöïc hieän :SGK, SGV Ngöõ vaên 10 cô baûn
C/ Caùch thöùc tieán haønh :Toå chöùc giôø daïy hoïc theo caùch keát hôïp caùc hình thöùc trao ñoåi,
thaûo luaän, thöïc haønh
2. Kieåm tra baøi cuõ : Vai troø cuûa caùc yeáu toá mieâu taû vaø bieåu caûm trong vaên töï söï
Hoaït ñoäng cuûa GV vaø hoïc sinh Noäi dung caàn ñaït
Hoaït ñoäng 1 : Cho hoïc sinh ñoïc SGK
- Keá hoaïch caù nhaân laø gì ? I/ Söï caàn thieát laäp keá hoaïch caù nhaân :
- Laø baûn döï kieán noäi dung, caùch thöùc haønnh
ñoäng vaø phaân phoái thôøi gian ñeå hoaøn thaønh moät
- Laäp keá hoaïch caù nhaân coù lôïi nhö coâng vieäc nhaát ñònh cuûa moät ngöôøi naøo ñoù.
theá naøo? - Hình dung phía tröôùc coâng vieäc caàn laøm, phaân
phoái thôøi gian hôïp lyù, traùnh bò ñoäng, boû soùt, boû
queân coâng vieäc.
=> Laäp keá hoaïch caù nhaân laø theå hieän phong caùch
laøm vieäc khoa hoïc, chuû ñoäng, coâng vieäc seõ tieán
haønh thuaän lôïi vaø ñaït keát quaû.
Hoaït ñoäng 2 : Cho hoïc sinh ñoïc SGK (ví duï ) II/ Caùch laäp keá hoaïch caù nhaân :
- Baûn keá hoaïch caù nhaân goàm maáy - Baûn keá hoaïch caù nhaân goàm 2 phaàn :
phaàn ? + Phaàn 1 : Hoï teân, nôi laøm vieäc, hoïc taäp
( cuûa ngöôøi laäp keá hoaïch )
+ Phaàn 2 : Noäi dung coâng vieäc caàn laøm, thôøi
gian, ñòa ñieåm tieán haønh, döï tieán, keát quaû ñaït ñöôïc.
( Lôøi vaên ngaén goïn, coù theå keû baûng )
Hoaït ñoäng 3 : III/ Luyeän taäp :

Baøi 1 :
Goïi hoïc sinh ñoïc vaø cho bieát nhöõng ñieåm - Ñaây laø thôøi gian bieåu trong 1 ngaøy – khoâng
khaùc bieät cuûa baûn keá hoaïch caù nhaân ? phaûi baûn keá hoaïch caù nhaân – coâng vieäc chæ neâu
chung, khoâng cuï theå, khoâng coù döï kieán hoaøn thaønh
coâng vieäc, keát quaû caàn ñaït.
- Noäi dung caàn phaûi boå sung
Baøi 2 :
Ñoïc ví duï SGK - Vieát döï thaûo baùo caùo, döï kieán noäi dung.
- Kieåm ñieåm vieäc laøm ñöôïc, keát quaû cuï theå.
- Nguyeân nhaân, yeáu keùm.
- Phöông höôùng coâng taùc nhieäm kyø tôùi.
- Caùch thöùc tieánhaønh ñaïi hoäi :
+ Thôøi gian, ñòa ñieåm.
85
+ Ai ñaûm nhieäm coâng taùc toå chöùc, trang hoaøng.
+ Bí thö baùo caùo.
+ Ñeà cöû, öùng cöû vaøo Ban Chaáp Haønh.
+ Baàu ban kieåm phieáu
 Taát caû phaûi coù yù kieán cuûa ban giaùo vieân chuû
nhieäm lôùp vaø duyeät cuûa Ban giaùm hieäu Tröôøng.
Hoaït ñoäng 5 : IV/ Cuûng coá : Ghi nhôù SGK
Hoaït ñoäng 6 : V/ Daën doø :

- Luyeän taäp theâm.
- Soaïn : + Traû baøi Hoïc kì 1
+ Baøi phuù Soâng Baïch Ñaèng (THS).

Tieát 57 : Ñoïc vaên:
PHUÙ SOÂNG BAÏCH ÑAÈNG

Tröông Haùn Sieâu.
A. Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp HS
- Caûm nhaän ñöôïc noäi dung yeâu nöôùc vaø tö töôûng nhaân vaên cuûa baøi phuù soâng Baïch Ñaèng.
- Thaáy ñöôïc nhöõng ñaëc tröng cô baûn cuûa theå phuù veà caùc maët keát caáu, hình töôïng ngheä
thuaät,lôøi vaên.
- Boài döôõng loøng yeâu nöôùc, nieàm töï haøo daân toäc, yù thöùc traân troïng nhöõng ñòa danh lòch söû,
danh nhaân lòch söû.
B. Phöông tieän thöïc hieän: SGK vaø SGV.
C. Phöông phaùp: Phaân tích, dieãn giaûng, trao ñoåi.
D. Tieán haønh:
- OÅn ñònh.
- Baøi cuõ:
- Baøi môùi:
Hoaït ñoäng cuûa GV Và HS Noäi dung caàn ñaït

Hoaït ñoäng 1: Ñoïc vaø tìm hieåu tieåu I/ Giôùi thieäu:
daãn. 1. Taùc giaû: Tröông Haùn Sieâu ( ? – 1354)
1. Haõy giôùi thieäu vaøi neùt veà taùc giaû - Töï laø Thaêng Phuû, queâ ôû xaõ Phuùc Thaønh huyeän
qua söï hieåu bieát cuûa em ? Yeân Ninh ( nay thuoäc tænh Ninh Bình).
- Laø nhaø vaên, nhaø chính trò noåi tieáng ñöôïc moïi ngöôøi
kính troïng.
2. Neâu ñaëc ñieåm cuûa theå phuù ? Söï 2. Taùc phaåm:
khaùc nhau giöõa phuù coå theå vaø phuù a. Theå loaïi: Phuù coå theå.
Ñöôøng luaät ? b. Hoaøn caûnh ra ñôøi:
3. Hoøan caûnh ra ñôøi cuûa baøi phuù ? - Ra ñôøi khoaûng 50 naêm sau chieán thaéng quaân Moâng
Nguyeân laàn 3 (1288)
4. Neâu boá cuïc vaø ñaïi yù cuûa moãi c. Boá cuïc: 4 phaàn
phaàn ? - P1: Töø ñaàu…… coøn löu: caûm xuùc lòch söû cuûa nhaân
vaät khaùch tröôùc caûnh saéc soâng BÑ.
- P2: Beân soâng……. Ca ngôïi: lôøi keå cuûa caùc boâ laõo
veà nhöõng chieán coâng treân soâng BÑ.
- P3: Tuy nhieân …… leä chan: suy ngaãm vaø bình luaän
cuûa caùc boâ laõo veà nhöõng chieán coâng.
-P4: Coøn laïi: lôøi ca khaúng ñònh vai troø vaø ñöùc ñoä
cuûa con ngöôøi.
II. Ñoïc hieåu.
1. Caûm xuùc lòch söû cuûa nhaân vaät khaùch.
Hoaït ñoäng 2: Ñoïc hieåu - Khaùch – Taùc giaû: Giöông buoàm…..chôi vôi …maûi mieát
? Caûm höùng vaø tö theá cuûa nhaân vaät -> tö theá ung dung phoùng khoùang.
86
khaùch khi daïo chôi phong caûnh ntn ? - Ñòa danh TQ: Nguyeân Töông, Vuõ Huyeät, Cöûu Giang
? Loaïi ñòa danh thöù nhaát maø khaùch ñi Nguõ Hoà, Tam Ngoâ, Baùch Vieät, ñaàm Vaân Moäng.
qua laø loïai ñòa danh naøo ? -> Khaùch laø ngöôøi ñi nhieàu, bieát roäng mang traùng chí
Qua ñoù em hieåu theâm ñieàu gì veà laøm baïn vôùi gioù traêng, qua nhieàu mieàn soâng beå
khaùch? baèng trí töôûng töôïng, baèng söï hieåu bieát.
- Ñòa danh ñaát Vieät: Cöûa Ñaïi Than, beán Ñoâng Trieàu,
? Loaïi ñòa danh thöù hai maø taùc giaû tröïc soâng Baïch Ñaèng. -> Caûnh thöïc, cuï theå vôùi:
tieáp moâ taû laø loaïi ñòa danh naøo ? + Baùt ngaùt soùng kình muoân daëm
+ Thöôùt tha ñuoâi tró moät maøu
+ Nöôùc trôøi: moät saéc, phong caûnh: ba thu
+ Bôø lau san saùt, beán laùch ñìu hiu.
-> Caûnh hieän leân vöøa huøng vó vöøa thô moäng song cuõng
? Em coù nhaän xeùt gì veà caûnh saéc nôi aûm ñaïm vaø haét hiu.
ñaây ? - Taâm traïng khaùch:
? Tröôùc caûnh saéc aáy taâm traïng cuûa + Luùc vui thuù tröôùc caûnh nöôùc trôøi kì vó.
khaùch ra sao ? + Luùc buoàn tieác vì caûnh xöa thaät ñaùng töï haøo giôø ñìu
hiu hoang quaïnh.
+ Luùc tieác thöông nhöõng ngöôøi anh huøng ñaõ khuaát.
-> Taâm hoàn nhaïy caûm, giaøu caûm xuùc.
* Ñoïan vaên laø caûm xuùc nhieàu chieàu cuûa taùc giaû nhöng
aån saâu beân trong laø nieàm töï haøo tröôùc lòch söû oai
huøng cuûa daân toäc.
2. Lôøi keå cuûa caùc boâ laõo veà nhöõng chieán coâng xöa.
? Caùc boâ laõo ñeán vôùi khaùch vôùi thaùi - Thaùi ñoä caùc boâ laõo ñoái vôùi khaùch: nhieät tình, hieáu
ñoä ntn ? khaùch, traân troïng khaùch.
- Keå caûnh chieán traän:
? Chieán tích treân soâng BÑ ñaõ ñöôïc gôïi • Löïc löôïng: + Thuyeàn taøu muoân ñoäi
leân ntn qua lôøi keå cuûa caùc boâ laõo ? + Giaùo göôm saùng choùi
( löïc löôïng ta vaø ñòch, thaùi ñoä cuûa -> Quy moâ löïc löôïng huøng haäu, khí theá duõng maõnh
giaëc, keát quaû) quyeát lieät.
• Thaùi ñoä cuûa giaëc: + Nhöõng töôûng…..moät laàn
+ Queùt saïch ……. Boán coõi
-> Kieâu ngaïo, khoùac laùc.
• Keát quaû: + Khaùc naøo khi xöa:
+ Traän Xích Bích……tro bay
+ Traän Hôïp Phì …….cheát truïi.
-> Möôïn tích xöa ñeå noùi leân söï thaát baïi nhuïc nhaõ eâ
cheà cuûa keû thuø vaø nhöõng chieán coâng oanh lieät cuûa
ta.
* Ñoaïn vaên vôùi nhòp ñieäu, aâm höôûng vaø gioïng vaên
thay ñoåi linh hoïat ñaõ goùp phaàn dieãn ñaït taâm traïng,
? Thaùi ñoä vaø gioïng ñieäu cuûa caùc boâ thaùi ñoä cuûa ngöôøi keå: khi trang nghieâm traàm laéng,
laõo trong khi keå ntn ? luùc saûng khoùai töï haøo, luùc buoàn thöông nuoái tieác.
3. Lôøi baøn cuûa caùc boâ laõo.
- Nguyeân nhaân ta thaéng, ñòch thua: Cuõng nhôø
? Ta thaéng ñòch bôûi nhöõng nguyeân + Trôøi ñaát cho nôi hieåm trôû
nhaân naøo ? Nhaân toá naøo giöõ vai troø + Nhaân taøi giöõ cuoäc ñieän an
quyeát ñònh ? -> 2 nhaân toá daãn ñeán chieán thaéng nhöng vai troø vaø vò trí
con ngöôøi laø nhaân toá quyeát ñònh.
* Ñoïan vaên khaúng ñònh söùc maïnh vaø trí tueä con ngöôøi.
Ñoù laø caûm höùng mang giaù trò nhaân vaên vaø coù taàm
trieát lí saâu saéc.
4. Lôøi ca khaúng ñònh vai troø vaø ñöùc ñoä con ngöôøi.
- Lôøi ca cuûa caùc boâ laõo: + baát nghóa: tieâu vong.
? Lôøi tuyeân ngoân khaúng ñònh chaân lí + anh huøng: löu danh.
cuûa caùc boâ laõo laø gì ? -> Tuyeân ngoân, chaân lí vónh haèng baát bieán, laø quy luaät
töø ngaøn xöa ñeán nay.
- Lôøi hoøa ca cuûa khaùch: + Anh minh hai vò thaùnh quaân
87
? Lôøi ca noái tieáp cuûa khaùch nhaèm + Bôûi ñaâu… , coát mình ñöùc cao.
khaúng ñònh ñieàu gì ? -> Khaúng ñònh nguyeân nhaân chieán thaéng laø leõ soáng,
ñaïo ñöùc, laø khaùt voïng hoøa bình vaø ñöôøng loái giöõ
nöôùc taøi tình cuûa nhaø Traàn.
* Lôøi ca keát thuùc baøi phuù vöøa mang nieàm töï haøo daân
toäc vöøa theå hieän tö töôûng nhaân vaên cao ñeïp.
III. Toång keát.
1. Ngheä thuaät: Boá cuïc chaët cheõ, lôøi vaên linh hoaït,
Hoïat ñoäng 3: Toång keát ngoân töø vöøa trang troïng vöøa gôïi caûm.
( GV toång keát) 2. Noäi dung: Baøi phuù theå hieän nieàm töï haøo daân toäc,
töï haøo veà truyeàn thoáng anh huøng baát khuaát vaø
truyeàn thoáng ñaïo lí nhaân nghóa saùng ngôøi cuûa daân
toäc VN.
Hoaït ñoäng 4: cuûng coá, daën doø. IV Cuûng coá – daën doø:
- Naém aâm höôûng cuûa baøi phuù.
- Hoïc baøi vaø soïan baøi “Nguyeãn Traõi”
Ngaøy soaïn:
Tieát : 58
NGUYEÃN TRAÕI
A. Muïc tieâu caàn ñaït : Giuùp hoïc sinh naém ñöôïc nhöõng neùt chính veà cuoäc ñôøi vaø söï nghieäp
vaên hoïc cuûa Nguyeãn Traõi - moät nhaân vaät lòch söû, moät danh nhaân vaên hoùa theá giôùi & vò trí
88
cuûa oâng trong lòch söû vaên hoïc daân toäc : nhaø vaên chính luaän kieät xuaát, ngöôøi khai saùng thô ca
tieáng Vieät.
B. Phöông tieän daïy hoïc :
- SGK, SGV Ngöõ vaên 10.
C. Phöông phaùp :
- Phaùt huy tính chuû ñoäng cuûa hoïc sinh.
- Trao ñoåi, thaûo luaän, phaùt vaán, HS traû lôøi caâu hoûi…
1/ OÅn ñònh.
2/ Baøi cuõ: Hình töôïng nhaân vaät khaùch?
3/ Baøi môùi
Hoaït ñoäng cuûa GV & HS Noäi dung caàn ñaït

Hoaït ñoäng 1: Höôùng daãn hs tìm hieåu I/ Cuoäc ñôøi (1380 – 1442):
phaàn I.  Hieäu ÖÙc Trai, queâ laøng Chi Ngaïi sau
GV goïi hoïc sinh ñoïc phaàn “ Cuoäc ñôøi” dôøi veà Nhò Kheâ. Cha Nguyeãn ÖÙng Long (sau
hoaëc GV neâu vaán ñeà ñeå hoïc sinh trình ñoåi Nguyeãn Phi Khanh) moät nho sinh ngheøo, hoïc
baøy kieán thöùc ñaõ chuaån bò ôû nhaø, GV gioûi, ñoã Thaùi hoïc sinh thôøi Traàn. Meï Traàn Thò
coù theå giaûi thích vieäc ñoåi teân cuûa cha Thaùi con Traàn Nguyeân Ñaùn.
Nguyeãn Traõi.  Cuoäc ñôøi cuûa Nguyeãn Traõi coù theå chia
laøm 3 chaëng ñöôøng :
Qua phaàn “Cuoäc ñôøi” neâu trong SGK 1. Thôøi kyø tröôùc khi tham gia khôûi nghóa Lam
vaø kieán thöùc ñaõ hoïc ôû caáp II. GV coù Sôn (1380-1420).
theå hoûi hoïc sinh : Cuoäc ñôøi cuûa - 5 tuoåi meï maát, oâng ngoaïi qua ñôøi khi oâng troøn
Nguyeãn Traõi coù theå chia laøm maáy 10 tuoåi.
chaëng ñöôøng ? Chia töøng moác thôøi - 1400, oâng ñoã Tieán Só vaø ra laøm quan cuøng
gian ? thôøi vôùi cha döôùi thôøi nhaø Hoà (Hoà Quí Ly).
- 1407, giaëc Minh xaâm löôïc nöôùc ta, Nguyeãn
Traõi soáng trong caûnh nöôùc maát nhaø tan, nghe
lôøi cha, Nguyeãn Traõi khaéc saâu lôøi daën “ Ñeàn
nôï nöôùc, traû thuø nhaø”  oâng sôùm tham gia
khôûi nghóa Lam Sôn.
2. Thôøi kyø giuùp Leâ Lôïi & trieàu ñình nhaø Leâ
(1421 - 1437)
- Trong khaùng chieán, oâng doác heát taøi naêng cuûa
mình giuùp Leâ Lôïi laõnh ñaïo cuoäc khaùng chieán
choáng quaân Minh thaéng lôïi  oâng trôû thaønh quaân
sö taøi ba, loãi laïc cuûa Leâ Lôïi & cuûa cuoäc khaùng
chieán.
- Sau khaùng chieán, oâng tieáp tuïc giuùp Leâ Lôïi
khoâi phuïc chính quyeàn, xaây döïng nhaø Leâ vaø
xaây döïng ñaát nöôùc vöõng maïnh  oâng ñem
heát taâm vaø löïc giuùp nöôùc.
3. Thôøi kyø ôû aån taïi Coân Sôn (1438-1442)
- Vì tính tình cöông tröïc, thaúng thaéng neân oâng bò
boïn gian thaàn ghen gheùt deøm pha  1438 oâng
bò baét giam, bò caùch chöùc & caùo quan veà queâ.
- 1440, Leâ Thaùi Toâng môøi ra giuùp nöôùc  oâng
vaãn haêng haùi tham gia duø ñaõ 61 tuoåi.
- 1442, oâng bò gheùp vaøo toäi möu haïi vua  bò
aùn “ tru di tam toäc “.
- 1464, Leâ Thaùnh Toâng minh oan cho oâng
 Cuoäc ñôøi Nguyeãn Traõi laø cuoäc ñôøi cuûa moät con
ngöôøi chòu nhieàu oan khieân thaûm khoác ñeán möùc hieám
coù trong lòch söû daân toäc  cuõng laø cuoäc ñôøi cuûa moät
con ngöôøi suoát ñôøi heát loøng vì nöôùc vì daân vaø vaãn
giöõ ñöôïc neùt thanh cao cuûa moät taám loøng saéc son cöông
tröïc.
89
Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn hs tìm hieåu II/ Söï nghieäp thô vaên :
phaàn II. 1. Nhöõng taùc phaåm chính :
Nhaän xeùt chung ? - Saùng taùc nhieàu loaïi theå : chöõ Haùn, chöõ
Nhöõng loaïi theå ñöôïc taùc giaû saùng Noâm; chính trò; tröõ tình; ñòa lyù.
taùc ? - Nhöõng taùc phaåm tieâu bieåu : SGK /10
Nhöõng taùc phaåm tieâu bieåu ? 2. Nguyeãn Traõi – nhaø vaên chính luaän kieät
Vì sao laïi vieát “Nguyeãn Traõi laø nhaø xuaát:
vaên chính luaän loãi laïc ?” - Khoái löôïng taùc phaåm khaù lôùn.
GV yeâu caàu hoïc sinh neâu nhöõng daãn - Tö töôûng chuû ñaïo xuyeân suoát trong vaên chính
chöùng laøm saùng toû nhaän ñònh treân. luaän laø tö töôûng nhaân nghóa, yeâu nöôùc thöông
GV goïi hoïc sinh trình baøy nhöõng yù daân.
chính veà luaän ñieåm : “Nguyeãn Traõi laø 3. Nguyeãn Traõi – nhaø thô tröõ tình saâu saéc :
nhaø thô tröõ tình saâu saéc” - Chöùa chan tình caûm thieát tha vôùi lí töôûng nhaân
GV bình 1 vaøi caâu thô giuùp hoïc sinh nghóa, yeâu nöôùc thöông daân & ca ngôïi veõ ñeïp
caûm nhaän ngöôøi anh huøng vì daân, vì nöôùc.
GV phaân tích, bình 1 soá caâu tieâu bieåu - Daønh nhieàu tình yeâu ñaèm thaém cho thieân
trong SGK nhhieân vaø cuoäc soáng.
- Chöùa chan tình caûm vôùi con ngöôøi, vôùi queâ
Hoaït ñoäng 3: Höôùng daãn hs keát luaän. höông : tình nghóa vua toâi, tình cha con, tình baïn
Hoïc sinh ñoïc phaàn “Keát luaän” & “Ghi beø, tình queâ höông.
nhôù”  GV keát luaän, cuûng coá. III/ Keát luaän : SGK/12
IV/ Ghi nhôù:SGK/13
90
Ngaøy soaïn:
Tieát : 59 - 60 Ñoïc vaên :
ÑAÏI CAÙO BÌNH NGOÂ
Nguyeãn Traõi
A. Muïc tieâu caàn ñaït :

-Naém ñöôïc nhöõng giaù trò to lôùn veà noäi dung & ngheä thuaät cuûa taùc phaåm.
- Bieát phaân tích taùc phaåm chính luaän theo theå caùo, baèng vaên bieàn ngaãu
- Hình aûnh tröïc quan : taùc phaåm nguyeân vaên chöõ Haùn, tranh töôïng Nguyeãn Traõi vieát “ Bình
Ngoâ Ñaïi Caùo”
- Trao ñoåi, thaûo luaän, GVphaùt vaán,HS traû lôøi caâu hoûi…
1/ OÅn ñònh.
2/ Baøi cuõ: Neâu nhöõng neùt cô baûn veà cuoäc ñôøi Nguyeãn Traõi.
3/ Baøi môùi
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc Noäi dung caàn ñaït
sinh
Hoaït ñoäng 1: Höôùng daãn hs tìm hieåu I/ Ñoïc vaø tìm hieåu “Tieåu daãn” :
phaàn I 1. Hoaøn caûnh saùng taùc. SGK
GV cho hoïc sinh phaàn “Tieåu daãn” 2. YÙ nghóa nha ñeà. SGK
- Hoïc sinh cho bieát phaàn “Tieåu daãn” 3. Theå loaïi. SGK
neâu nhöõng vaán ñeà gì ? ( cho bieát 4. Boá cuïc. SGK
noäi dung cuï theå cuûa töøng vaán II/ Ñoïc vaø hieåu vaên baûn :
ñeà). 1/ Neâu cao tö töôûng (laäp tröôøng) chính nghóa cuûa
Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn hs tìm hieåu cuoäc khaùng chieán.
baøi. a/ Caûm höùng, lyù töôûng nhaân nghóa.
- Neâu hoaøn caûnh saùng taùc ? YÙ - Nhaân nghóa :
nghóa nhan ñeà ? Theå loaïi ? Boá * “Yeâu daân”: lo cho daân coù cuoäc soáng aám
cuïc ? no, haïnh phuùc.
GV coù theå cho hoïc sinh ñoïc toaøn vaên * “Tröø baïo” : tieâu dieät keû taøn baïo (cöôùp
baûn hoaëc cho ñoïc töø ñoaïn & höôùng nöôùc & baùn nöôùc)
daãn caùch ñoïc ( ñoaïn 1 : gioïng trang  laäp luaän raát chaët cheõ & söùc thuyeát phuïc
troïng, haøo huøng; ñoaïn 2 : vöøa xoùt xa, cao  caâu thô khaúng ñònh laäp tröôøng chính
vöøa caêm thuø; ñoaïn 3: …..; ñoaïn 4 : ). nghóa cuûa khaùng chieán choáng quaân minh – laø
Ñoïan naøy hoïc sinh ñaõ hoïc ôû caáp II, cuoäc chieán ñaáu vì nghóa, vì daân  tö töôûng
GV coù theå hoûi : Caûm höùng trong ñoaïn tieán boä.
naøy laø gì ? (Veà lyù töôûng nhaân nghóa
vaø töï haøo daân toäc).
GV hoûi hs: Nhö theá naøo laø nhaân
nghóa ? Theo Nguyeãn Traõi : nhaân nghóa b/ Caûm höùng töï haøo veà nöôùc, veà daân toäc.
laø nhö theá naøo ? ( coù theå cho hoïc sinh Daân toäc :
bình 2 caâu thô treân). Nhaän xeùt veà caùch - gaén vôùi teân goïi : Ñaïi Vieät
laäp luaän cuûa Nguyeãn Traõi?  Neâu - coù neàn vaên hieán laâu ñôøi.
nhaän xeùt veà caâu thô ? Qua ñoù, hoïc sinh - coù cöông vöïc laõnh thoå, coù chuû quyeàn.
nhaän xeùt veà tö töôûng cuûa Nguyeãn - coù phong tuïc taäp quaùn khaùc nhau.coù lòch söû
Traõi. caùc trieàu ñaïi laàn löôït xuaát hieän & thay theá nhau xaây
döïng vaø baûo veä ñaát nöôùc.
Nguyeãn Traõi ñaõ neâu - coù gioáng noøi : töï haøo anh huøng thôøi naøo
cuõng coù.
Nhaän xeùt gì veà caùch duøng töø cuûa taùc  Töø ngöõ chính xaùc, keát hôïp giöõa lyù leõ vaø daãn
giaû ? chöùng töø thöïc theá. Ñònh nghóa treân raát ñaày ñuû vaø
Coù theå noùi nhöõng chi tieát treân laø ñònh hoaøn chænh veà moät daân toäc - moät quoác gia ñoäc laäp
91
nghóa veà daân toäc cuûa Nguyeãn Traõi. coù tö theá ngang haøng vôùi caùc nöôùc khaùc.
Em coù nhaän xeùt gì veà ñònh nghóa naøy  Khaúng ñònh chuû quyeàn ñoäc laäp cuûa daân toäc &
cuûa taùc giaû. qua ñoù theå hieän yù thöùc & nieàm töï haøo daân toäc.
2/ Toá caùo toäi aùc cuûa giaëc ( Baûn caùo traïng veà
toäi aùc cuûa giaëc Minh.
a. Nguyeân nhaân :
- Nhaø Hoà chính söï phieàn haø vaø nhaân daân oan
Nhaän xeùt chung haän, gaây maát loøng tin ôû nhaân daân.
- Quaân Minh thöøa cô gaây tai hoïa vaø sang xaâm
löôïc nöôùc ta.
Tieát - boïn gian taø baùn nöôùc ñeå caàu vinh.
2 b. Toäc aùc cuûa giaëc Minh
- Khuûng boá taøn saùt daõ man “ Nöôùng daân
Nguyeân nhaân naøo (daãn ñeán) giaëc Minh ñen…”
xaâm löôïc (gaây toäi aùc treân ñaát nöôùc - Doái trôøi löøa daân.
Ñaïi Vieät) ta? - Boùc loät thueá khoùa naëng neà “ Naëng thueá
khoùa…”
- Vô veùt taøi nguyeân saûn vaät “ Ngöôøi bò
eùp…caïm ñaët ”
- Phaù hoaïi moâi tröôøng soáng “ Taøn haïi
Neâu nhöõng toäi aùc maø giaëc Minh thöïc caû… “
hieän treân ñaát nöôùc Ñaïi Vieät ta ? nhöõng - Ñaøy ñoïa phu dòch“ Nay xaây nhaø mai … phu
caâu thô, chi tieát, hình aûnh tieâu bieåu ? phen “
- Phaù hoaïi ngheà truyeàn thoáng ( ñôøi soáng)
nhaân daân “ Tan taùc caû ngheà canh cuûi ”
Baèng nhöõng hình aûnh coù thaät tieâu bieåu vöøa
khaùi quaùt vöøa cuï theå, ñoäc laäp töông phaûn. Vôùi
gioïng vaên thoáng thieát, vöøa ñau ñôùn, xoùt xa, vöøa
danh theùp => Taùc giaû ñaõ phôi baøy ñöôïc toäi aùc
cuûa keû thuø moät caùch taäp trung sinh ñoäng vaø man
rôï nhaát cuûa giaëc Minh ñeán noåi “ Trôøi khoâng dung
Nhaän xeùt veà ngheä thuaät ? Qua ñoù theå ñaát hoâng tha, thaàn vaø ngöôøi ñeàu caêm giaän”.
hieän ñieàu gì? => Ñoaïn vaên ñaõ laøm soáng laïi moät thôøi kyø ñau
thöông ñen toái cuûa daân toäc => qua ñoù theå hieän noãi
caêm giaän nguùt trôøi vaø noåi ñau xeù loøng cuûa taùc
giaû.
3/ Quaù trình cuûa cuûa cuoäc khaùng chieán.
Nhaän xeùt chung veà ñoaïn vaên a. Buoåi ñaàu cuûa cuoäc khaùng chieán
* Hình töôïng vò laõnh tuï nghóa quaân Lam Sôn
- Ngaãm thuø lôùn …caêm giaëc nöôùc…
- Ñau loøng, nhöùc oùc.
GV gôïi yù, höôùng daãn hoïc sinh : - Neám maät, naèm gai
 Tìm hieåu moái quan heä giöõa ñoaïn 1 - Queân aên
vaø 2vôùi ñoaïn 3. - Ñaén ño, traèn troïc, baên khoaên
 Söï khaùc nhau trong buùt phaùp ngheä => Loøng caêm thuø giaëc saâu saéc, loøng yeâu nöôùc
thuaät khi noùi veà 2 giai ñoaïn cuûa thöông daân noàng naøn vôùi quyeát taâm chieán ñaáu
cuoäc khôûi nghóa. choáng giaëc. Ñaây taâm traïng cuûa Leâ Lôïi cuõng laø taâm
GV höôùng daãn hoïc sinh tìm hieåu ñoaïn traïng chung cuûa toaøn daân.
noùi veà giai ñoaïn ñaàu cuûa cuoäc khôûi * Nhöõng khoù khaên :
nghóa vôùi nhöõng ñieåm cô baûn : - Binh löïc yeáu hôn keû thuø “ Vöøa khi … thuø ñöông
 Hình töôïng ngöôøi anh huøng Leâ Lôïi maïnh”.
 Söùc maïnh giuùp daân ta chieán - Ngöôøi taøi quyù, hieám “ Tuaán kieät .. laù muøa Thu”.
thaéng. - Quaân thieáu, löông thöïc caïn “ Khi linh sôn … moät ñoäi”.
Tìm nhöõng caâu thô, töø ngöõ, chi tieát  quyeát taâm vöôït qua hoaøn caûnh ñeå tieán haønh cuoäc
veà hình töôïng ngöôøi anh huøng, vò laõnh khaùng chieán “ Trôøi thöû loøng … ta gaén chí khaéc phuïc
tuï nghóa quaân Lam Sôn? gian nan”
Theå hieän yù nghóa gì ? * Nhöõng thuaän lôïi : ( söùc maïnh giuùp daân ta
chieán thaéng)
92
Neâu nhöõng khoù khaên cuûa ta gaëp - Loøng yeâu nöôùc noàng naøn, nieàm tin vaøo söï
phaûi trong cuoäc khaùng chieán choáng nghieäp chính nghóa, tinh thaàn ñoaøn keát cuûa quaân vaø
giaëc xaâm löôïc ? daân ta. “ Nhaân daân boán coûi … töôûng nhöõng moät
Thuaän lôïi cuûa daân toäc ta ? Nhaän xeùt loøng phuï töû”
chung veà thuaän lôïi treân ? - Ñöôøng loái chieán löôc, chieán thuaät “Theá traän
xuaát kì laáy yeáu choáng maïnh. Duøng quaân mai
phuïc laáy ít ñòch nhieàu”  chuù troïng möu cô hôn
binh löïc.
 ñöôøng loái laõnh ñaïo taøi tình, saùng suoát, cöùng coûi.
b. Löôïc thuaät cuoäc chieán ñaáu
 Quaân ta :
- Tö töôûng chæ ñaïo cuûa cuoäc khaùng chieán
GV nhaán maïnh moät laàn nöõa veà tö “ñem ñaïi nghóa laáy chí nhaân  thaéng hung
töôûng chuû ñaïo cuûa cuoäc khaùng chieán. taøn, cöôøng baïo”.
- Böùc tranh toaøn caûnh, hoaønh traùng veà
Tìm nhöõng caâu thô, hình aûnh, chi tieát cuoäc khôûi nghóa Lam Sôn : … “Saám vang
veà böùc tranh toaøn caûnh, hoaønh traùng chôùp giaät, … truùc cheû tro bay, só khí ñaõ
veà cuoäc khôûi nghóa Lam Sôn? - Theå haêng, haêng laïi caøng haêng, … ñaù nuùi
hieän gì ? cuõng moøn, … nöôùc soâng phaûi caïn, saïch
GV löïa choïn 1 soá traän ñaùnh vôùi hình khoâng bình ngaïc, tan taùc chim muoân”
aûnh tieâu bieåu : Traän Boà Ñaèng, mieàn Khí theá tieán coâng maõnh lieät, doàn daäp,
Traø Laân, Laïng Giang, Laïng Sôn …) aøo aït, toû roõ theá taát thaéng.
 Quaân ñòch :
“… nghe hôi maø maát via, nín thôû caàu thoaùt thaân,
… ñaønh boû maïng, … trí cuøng löïc kieät…, thaát theá
… cuït ñaàu, … töû vong, … töï vaãn, … leâ goái daâng
Beân caïnh khí theá cuûa quaân ta, taùc giaû tôø taï toäi … töï xin haøng, … xin cöu maïng …”
ñaõ duøng nhöõng töø ngöõ, hình aûnh  söï thaát baïi nhuïc nhaõ, thaûm haïi cuûa keû thuø
naøo noùi veà keû thuø?  Theå hieän  Vôùi ngheä thuaät töôøng thuaät, gôïi taû, lieät keâ sinh
ñieàu gì ? ñoäng, hình aûnh thöïc, tieâu bieåu, loái so saùnh, cöôøng
ñieäu, nhòp ñieäp nhanh, doàn daäp  Khaéc saâu chieán
Neâu ngheä thuaät?  yù nghóa gì ? thaéng oanh lieät cuûa daân toäc & phôi baøy söï thaát baïi
nhuïc nhaõ cuûa keû thuø  Qua ñoù theå hieän loøng töï
haøo daân toäc .
4. Lôøi tuyeân boá hoøa bình ñoäc laäp
“ Xaõ taéc töø ñaây vöõng beàn (…)
Ngaøn thu veát nhuïc nhaõ saïch laøu “
GV yeâu caàu hoïc sinh ñoïc ñoïan keát vaø  Gôïi khung caûnh tuyeân boá chieán thaéng ñaát nöôùc
neâu caâu hoûi . Gioïng vaên ôû ñoaïn keát ñöôïc ñoäc laäp, thanh bình, kheùp laïi 1 giai ñoaïn lòch söû
coù gì ñaùng chuù yù ? (ung dung, trang haøo huøng ñaõ qua & môû ra moät kyû nguyeân môùi vôùi
troïng, gôïi nieàm vui trong khoâng khí töông lai töôi saùng
thanh bình vaø nhöõng suy tö saâu saéc )  Töø ñoù neâu cao loøng quyeát taâm xaây döïng ñaát
GV hoûi : nhöõng hình töôïng thieân nhieân nöôùc töôi ñeïp vöõng beàn .
& qui luaät vuõ truï “Kieàn khoân … löïc III/ Chuû ñeà : Baøi caùo neâu cao tinh thaàn ñoäc laäp töï
minh“ coù taùc duïng bieåu ñaït noäi dung cöôøng, nieàm töï haøo daân toäc tröôùc thaéng lôïi veû vang
nhö theá naøo ? cuûa nhaân daân ta & taøi laõnh ñaïo vöõng maïnh cuûa
Neâu chuû ñeà cuûa taùc phaåm ? nghóa quaân trong cuoäc chieán ñaáu giaûi phoùng daân toäc
Hoaït ñoäng 3: Höôùng daãn hs toång keát .
baøi hoïc IV/ Toång keát (ghi nhôù) SGK/23
Toång keát : ( Ghi nhôù /SGK )
Ngaøy soaïn:
Tieát 61 Laøm vaên
TÍNH CHUAÅN XAÙC, HAÁP DAÃN CUÛA VAÊN BAÛN

THUYEÁT MINH
93
A. Muïc tieâu caàn ñaït : Nhöõng yeâu caàu ñeå vaên baûn chuaån xaùc vaø haáp daãn
-SGK Ngöõ vaên 10
-SGV Ngöõ vaên 10
C. Phöông phaùp
- Trao ñoåi, thaûo luaän, phaùt vaán, HS traû lôøi caâu hoûi…
D. Tieán trình leân lôùp :
1. Oån ñònh lôùp :
2. Kieåm tra baøi cuõ : Söùc maïnh toá caùo toäi aùc cuûa giaëc?
3. Baøi môùi :
Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu tính chuaån xaùc trong vaên A/ Tìm hieåu baøi hoïc :
baûn thuyeát minh I/ Tính chuaån xaùc trong vaên baûn thuyeát
Thao taùc 1 : Giaùo vieân yeâu caàu hoïc sinh nhaéc minh
laïi nhöõng kieán thöùc cô baûn maø caùc em ñaõ hoïc
ôû THCS.
- Vì sao vaên baûn thuyeát minh caàn coi troïng tính - Laø yeâu caàu quan troïng nhaát giuùp cho söï hieåu
chuaån xaùc bieát cuûa ngöôøi ñoïc, ngöôøi nghe theâm chính xaùc
- Giaùo vieân nhaán maïnh nhu caàu vaø muïc ñích vaø phong phuù
cuûa vaên baûn thuyeát minh : Cung caáp nhöõng tri
thöùc veà söï vaät khaùch quan nhaèm giuùp cho hieåu
bieát cuûa ngöôøi ñoïc ( ngöôøi nghe ) theâm chính
xaùc vaø phong phuù. Vì theá, neáu noâi dung cuûa
vaên baûn khoâng chuaån xaùc thì coâng vieäc thuyeát
minh khoâng coøn yù nghiaõ, muïc ñích cuûa thuyeát
minh cuõng seõ khoâng ñaït ñöôïc.
Thao taùc 2 : Giaùo vieân goïi hoïc sinh ñoïc baøi 1/ Baøi taäp veà caùch vieát khoâng chuaån
taäp vaø höôùng daãn hoïc sinh kieåm tra tính chuaån xaùc
xaùc cuûa vaên baûn thuyeát minh.
- Caâu a : Giaùo vieân höôøng daãn hoïc sinh ñoái
chieáu vôùi muïc luïc saùch Ngöõ vaên 10 ñeå thaáy * Nguyeân nhaân :
ñöôïc nhöõng ñieåm chöa chuaån xaùc vaø ñi ñeán keát
- Khoâng tìm hieåu thaáu ñaùo vaán ñeà tröôùc khi
luaän
vieát
+ Chöông trình ngöõ vaên 10 khoâng chæ coù vaên
- Hieåu chöa chính xaùc veà yù nghiaõ cuûa töø
hoïc daân gian
- Noäi dung vaên baûn phoâng phuø hôïp vôùi vaán
+ Chöông trình ngöõ vaên 10 veà vaên hoïc daân gian
ñeà caàn thuyeát minh.
khoâng phaûi chæ coù tuïc ngöõ
+ Chöông trình ngöõ vaên 10 khoâng coù caâu ñoá
 Nhö vaäy ôû caâu a, nguyeân nhaân naøo daãn ñeán
söï thieáu chuaån xaùc
- Caâu b : Giaùo vieân yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh

ñieåm khoâng chuaån xaùc vaø nguyeân nhaân ?
=> Giaùo vieân choát : ñeå baûo ñaûm tính chuaån
Nghiaõ cuûa “ Thieân coå huøng vaên ” laø aùng
xaùc thì nhöõng tri thöùc trong baên baûn phaûi coù
huøng vaên cuûa nghìn ñôøi chöù khoâng phaûi laø
tính khaùch quan, khoa hoïc, ñaùng tin caäy.
aùng huøng vaên vieát tröôùc ñaây moät nghìn
2/ moät soá bieän phaùp ñaûm baûo tính
naêm.
chuaån xaùc cuûa vaên thuyeát minh : SGK
- Caâu c : Giaùo vieân yeâu caàu hs nhaän xeùt vaên II/ Tính haáp daãn cuûa vaên baûn thuyeát minh :
baûn thuyeát minh veà nhaø thô Nguyeãn Bænh
Khieâm.
+ Vaên baûn daãn trong baøi taäp khoâng theå duøng
ñeå thuyeát minh veà nhaø thô Nguyeãn Bænh Khieâm - Tính haáp daãn cuûa vaên baûn thuyeát minh laø söï
vì noäi dung cuûa noù khoâng noùi ñeán Nguyeãn loâi cuoán thu huùt söï chuù yù theo doõi cuûa ngöôøi
Bænh Khieâm vôùi tö caùch nhaø thô ñoïc, ngöôøi nghe nhôø ñoù maø vaên baûn ñeán vôùi
94
Thao taùc 3 : Treân cô sôû giaûi ñaùp nhöõng caâu ngöôøi ñoïc.
hoûi ñaõ neâu giaùo vieân höôùng daãn hoïc sinh ñi
ñeán keát luaän: haõy cho bieát moät vaên baûn thuyeát 1/ Baøi taäp veà taïo tính haáp daãn cuûa vaên
minh chuaån xaùc caàn chuù yù nhöõng yeâu caàu naøo baûn thuyeát minh :
?
Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu tính haáp daãn cuûa vaên

baûn thuyeát minh
Thao taùc 1 : Giaùo vieân ñaët vaán ñeà vaø yeâu - Ñöa ra nhöõng chi tieát cuï theå, sinh ñoäng, con soá
caàu hoïc sinh traû lôøi chính xaùc.
- Tính haáp daãn cuûa vaên baûn thuyeát minh laø gì ?
Vì sao vaên baûn thuyeát minh phaûi coi troïng tính
haáp daãn ?
Thao taùc 2 : Giaùo vieân höôùng daãn hoïc sinh
laøm baøi taäp
- Goïi hoïc sinh ñoïc 2 vaên baûn vaø laàn löôït traû
lôøi caâu hoûi
+ Haõy cho bieát caùch trình baøy taùc giaû ñeå luaän - Daãn truyeàn thuyeát, söï tích thích hôïp.
ñieåm “ Neáu bò töôùc ñi moâi tröôøng kích thích boä
naõo cuûa ñöùa treû seõ phaûi chòu ñöïng söï kìm haõm
” trôû neân cuï theå, deã hieåu, haáp daãn ?
+ Ñeå laøm saùng toû luaän ñieåm khaùi quaùt, taùc
giaû ñaõ ñöa ra haøng loaït nhöõng chi tieát cuï theå veà
boä naõo cuûa ñöùa treû ít ñöôïc chôi ñuaø, ít ñöôïc
tieáp xuùc vaø boä naõo cuûa con chuoät bò nhoát trong
hoäp roãng. Do ñoù maø luaän ñieåm trôû neân cuï theå 2/ Moät soá bieän phaùp taïo tính haáp daãn
deã hieåu, söï thuyeát minh vì theá haáp daãn, sinh cuûa vaên baûn thuyeát minh : SGK / trang 30
ñoäng hôn.
- Vieäc taùc giaû keå laïi truyeàn thuyeát veà hoøn ñaûo
An Maï coù taùc duïng nhö theá naøo veà truyeàn
thuyeát hoà Ba Beå
+ Giuùp ngöôøi ñoïc khoâng chæ caûm nhaän ñöôïc
phing caûnh maø nhö trôû veà moät thuûa xa xöa thaàn
tieân, kyø aûo, söï hieåu bieát veà ñôøi soáng vaên
hoaù, veà ñôùi soáng taâm linh cuûa daân toäc trôû
neân saâu saéc
* Giaùo vieân keát luaän : chaát löôïng cuûa vaên baûn
thuyeát minh phuï thuoäc vaøo tính chuaån xaùc nhöng
vaên baûn thuyeát minh phaûi haáp daãn môùi ñöa
ñöôïc vaên baûn ñeán ngöôøi ñoïc III/ Ghi nhôù : SGK trang 32
Thao taùc 3 : Giaùo vieân höôùng daãn hoïc sinh choát
laïi vaán ñeà : Treân cô sôû nhöõng caâu hoûi ñaõ neâu
haõy cho bieát laøm theá naøo ñeå moät vaên baûn B/ Luyeän taäp : Baøi taäp SGK
thuyeát minh coù tính haáp daãn ?
( Giaùo vieân choát laïi nhöõng bieän phaùp ñaõ trình
baøy trong SGK )
Hoaït ñoäng 3 : Ghi nhôù
Giaùo vieân giuùp hoïc sinh trình baøy ghi nhôù thöù 1
vaø thöù 2.
Hoaït ñoäng 4 : Kieåm tra ñaùnh giaù gôïi yù giaûi
baøi taäp
- Giaùo vieân cho hoïc sinh laøm baøi taäp theo nhoùm
hoaëc caù nhaân sau ñoù nhaän xeùt, ñaùnh giaù, söûa
baøi taäp cho hoïc sinh.
+ Do daâu maø ñoaïn vaên thuyeát minh cuûa Vuõ
Baèng coù ñöôïc söï sinh ñoäng, haáp daãn ?
* Giaùo vieân löu yù hoïc sinh xem xeùt vieäc söû
duïng linh hoaït caùc kieàu caâu, vieäc duøng töø ngöõ
95
giaøu trí töôûng töôïng, keát hôïp giaùc quan vaø lieân
töôûng khi quan saùt, caùch boäc loä tröïc tieáp caûm
xuùc veà ñoái töôïng.
4. Cuûng coá : Goïi hs nhaéc laïi caùc phaàn vöøa hoïc.

5. Daën doø : Hoïc baøi + soaïn baøi : Töïa “ Trích dieãm thi taäp ”
Ngaøy soaïn:
Tieát 62 Ñoïc vaên
TÖÏA “TRÍCH DIEÃM THI TAÄP”
Hoaøng Ñöùc Löông

-Giuùp HS:
+ Hieåu ñöôïc nieàm töï haøo saâu saéc vaø yù thöùc traùch nhieäm cuûa taùc giaû trong vieäc baûo
toàn di saûn vaên hoïc cuûa tieàn nhaân
+ Coù thaùi ñoä traân troïng vaø yeâu quí di saûn
B/ Troïng taâm :
+Nguyeân nhaân khieán thô ca thaát truyeàn
+Nieàm töï haøo, yù thöùc traùch nhieäm cuûa Hoaøng Ñöùc Löông
C/ Phöông phaùp: Keát hôïp ñoïc hieåu, neâu vaán ñeà, vaø thaûo luaän nhoùm
D/ Quaù trình leân lôùp :
1.OÅn ñònh lôùp :
2. Kieåm tra baøi cuõ : Vì sao vaên baûn thuyeát minh caàn coù tính chuaån xaùc vaø tính haáp daãn?
3. Baøi môùi :
-Lôøi vaøo baøi : Theá kyû XV, chuùng ta vöøa chieán thaéng giaëc Minh, Keû thuø xaâm löôïc baïo taøn
muoán huyû dieät neàn vaên hoaù ñoäc ñaùo cuûa daân toäc ta vaø ñoàng hoaù nhaân daân ta. Sau chieán
tranh, giöõa voâ vaøn coâng vieäc xaây döïng ñaát nöôùc, coâng vieäc söu taàm thô vaên laq2 coâng vieäc raát
coù yù nghóa.Ñeå hieåu roõ hôn veà coâng vieäc naøy, chuùng ta cuøng tìm hieåu lôøi ñeà töïa “Trích dieãm
thi taäp” cuûa Hoaøng Ñöùc Löông
-Noäi dung baøi môùi :
Hoaït ñoäng 1: Höôùng daãn HS tìm hieåu veà I/ Giôùi thieäu chung;
taùc giaû-taùc phaåm 1. Taùc giaû:
-Neâu nhöõng neùt chính veà taùc giaû? -Nhaø thô, nhaø bieân khaûo theá kæ XV
-Queâ ôû Höng Yeân
-Ñaäu tieán só 1478, laøm quan döôùi trieàu Leâ
-Nhöõng hieåu bieát veà taùc phaåm? 2.Taùc phaåm:
-Neâu caùch hieåu cuûa em veà theå töïa?So saùnh -Tuyeån choïn nhöõng baøi thô hay töø thôøi Traàn ñeán
vôùi moät soá lôøi noùi daàu trong moät soá cuoán thôøi Leâ
saùch hieän nay? -Töïa:baøi vieát ñaët ôû ñaàu saùch, do taùc giaû hoaëc
ngöôøi khaùc vieát, thöôøng neâu quan ñieåm cuûa ngöôøi
Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn HS ñoïc-hieåu vaên vieát veà cuoán saùch
baûn  baøi töïa vieát 1497
-Höôùng daãn Hs ñoïc vaên baûn theo ñaëc II/ Ñoïc-hieåu taùc phaåm:
tröng theå loaïi 1.Ñoïc vaên baûn-ñoïc chuù thích:
-HS tìm hieåu boá cuïc baøi töïa:-Baøi töïa coù 2.Boá cuïc:
theå chia maáy phaàn?Noäi dung chính töøng -Phaàn 1:ñoäng cô söu taàm, bieân soaïn saùch
phaàn?(thaûo luaän nhoùm,traû lôøi) -Phaàn 2:quaù trình söu taàm bieân soaïn saùch
-Höôùng daãn HS tìm hieåu noäi dung baøi töïa -Phaàn 3:laïc khoaûn(nieân hieäu, thoâng tin taùc giaû)
-Theo taùc giaû, nguyeân nhaân naøo khieán 3.Noäi dung vaên baûn:
nhöõng saùng taùc thô vaên cuûa ngöôøi xöa a.Ñoäng cô söu taàm, bieân soaïn saùch:
khoâng ñöôïc löu truyeàn ñaày ñuû cho ñôøi sau? -Nguyeân nhaân:
( GV ñöa daãn chöùng minh hoaï) +Ngöôøi quan taâm ñeán thô ca thì khoâng ñuû naêng
96
löïc, kieân trì
+Chính saùch in aán cuûa nhaø nöôùc coøn haïn cheá
+Thôøi gian huyû hoaïi saùch
-Nhöõng nguyeân nhaân ñoù daãn ñeán thöïc traïng +Binh hoaû
thô ca thôøi taùc giaû ntn? -Thöïc traïng: Thô vaên Lí-Traàn thaát laïc nhieàu, moät
nöôùc vaên hieán maø khoâng coù maø khoâng coù moät
-Tröôùc thöïc traïng aáy, taâm traïng taùc giaû ra cuoán saùch naøo laøm caên baûn ñeå ñôøi sau khaûo
sao? cöùu, ngöôøi laøm thô chuû yeáu phaûi hoïc thô vaên ñôøi
Ñöôøng
-Em nhaän xeùt gì veà ngthuaät laäp luaän cuûa -Taâm traïng HÑL: ñau xoùt, loøng töï haøo daân toäc bò
taùc giaû trong phaàn naøy? toån thöôngñoäng cô söu taàm saùch
=>Caùch laäp luaän chaët cheõ, logíc keát hôïp nghò luaän
vôùi bieåu caûm, töï söï, laøm baøi töïa coù tính thuyeát
-HÑL ñaõ söu taàm, bieân soaïn thô vaên cuûa phuïc cao, taùc ñoäng saâu saéc ñeán tình caûm ngöôøi
ngöôøi xöa ntn? ñoïc
-Caûm nhaän cuûa em veà coâng vieäc bieân soaïn, b. Quaù trình söu taàm, bieân soaïn saùch:
söu taàm thô vaên cuûa taùc giaû? -Quaù trình söu taàm: nhaët nhaïnh. tìm toøi, boå
-Tìm nhöõng töø ngöõ theå hieän thaùi ñoä cuûa sung#khoù khaên, vaát vaû
taùc giaû khi söu taàm, bieân soaïn saùch? -Bieân soaïn saùch:+choïn baøi hay, saép xeáp theo theå loaïi
;
-Theo em, ñieàu gì thoâi thuùc HÑL vöôït qua + keát caáu saùch goàm 6 quyeån, 2 phaàn
khoù khaên ñeå bieân soaïn taäp saùch naøy? Ta -Thaùi ñoä taùc giaû khi söu taàm saùch:
hieåu theâm ñieàu gì veà con ngöôøi oâng?( laøm +traân troïng, ñeà cao nhöõng di saûn thô vaên cuûa cha
vieäc theo nhoùm, moãi nhoùm ñöa ra 1 nhaän xeùt oâng
rieâng cuûa mình) +khieâm nhöôøng khi ñaùnh giaù veà coâng vieäc cuûa
Hoaït ñoäng 3: Cuûng coá-luyeän taäp baûn thaân
=>Hoaøng Ñöùc Löông laø ngöôøi coù taám loøng yeâu
nöôùc, töï haøo daân toäc, coù traùch nhieäm vôùi vieäc giöõ
Hoaït ñoäng 4: Daën doø gìn nhöõng giaù trò vaên hoaù ñôøi sau
-Hoïc baøi III/ Ghi nhôù: sgk
-Tieát sau: Ñoïc theâm-Hieàn taøi laø nguyeân IV/ Luyeän taäp:
khí quoác gia -Lieân heä phaàn ñaàu Bình Ngoâ ñaïi caùo, ñöa ra nhaän
xeùt veà tö töôûng chung cuûa Nguyeãn Traõi vaø HÑL : yù
thöùc ñoäc laäp daân toäc, yù thöùc khaúng ñònh taàm voùc
ñaùng töï haøo cuûa neàn vaên hieán VN…
Ngaøy soaïn:
Tieát 63 Ñoïc theâm :
HIEÀN TAØI LAØ NGUYEÂN KHÍ QUOÁC GIA
Thaân Nhaân Trung

Giuùp HS hieåu ñöôïc: +Taàm quan troïng cuûa hieàn taøi ñvôùi quoác gia
+Khaéc bia tieán só laø vieäc laøm khích leä nhaân taøi
+Thaáy ñöôïc chính saùch troïng nhaân taøi cuûa trieàu ñaïi Leâ Thaùnh Toâng-> töø ñoù
ruùt ra nhöõng baøi hoïc lòch söû quí baùu
97
B. Troïng taâm : Taàm quan troïng cuûa hieàn taøi ñoái vôùi quoác gia
C. Phöông phaùp : Keát hôïp ñoïc saùng taïo, gôïi tìm, trao ñoåi thaûo luaän vaø traû lôøi caâu hoûi gôïi môû
cuûa GV
D. Quaù trình leân lôùp :
1.OÅn ñònh lôùp :
2.Kieåm tra baøi cuõ :Theo HÑL, nguyeân nhaân naøo khieán cho thô vaên cuûa ngöôøi xöa khoâng ñöôïc
löu truyeàn ñaày ñuû cho ñôøi sau?
3. Baøi môùi :
- Lôøi vaøo baøi :
- Baøi môùi :
Hoaït ñoäng 1: HS ñoïc tieåu daãn sgk I/ Giôùi thieäu chung:
-Giôùi thieäu nhöõng neùt chính veà taùc giaû? 1.Taùc giaû:( 1418-1499)
-Ngöôøi laøng Yeân Ninh, huyeän Yeân Duõng( Baéc
Giang)
-Ñoã tieán só 1469, ñöôïc Leâ Thaùnh Toâng tin duøng
-Em bieát gì veà xuaát xöù cuûa baøi kí? -Laø ngöôøi gioûi vaên chöông
2. Baøi kí:
-HS ñoïc vaên baûn: Caûm nhaän chung cuûa em -Xuaát xöù:1 trong 82 baøi vaên bia ôû Vaên Mieáu(Haø
veà noïi dung baøi kí( HS thaûo luaän nhoùm ñöa Noäi), do Thaân Nhaân Trung soaïn 1484
yù kieán) -Noäi dung: Baøi kí khaúng ñònh taàm quan troïng cuûa
hieàn taøi ñoái vôùi quoác gia, yù nghóa cuûa vieäc khaéc
bia ghi teân tieán sóvaø baøi hoïc lòch söû ñöôïc ruùt ra
Hoaït ñoäng 2:Tìm hieåu vaên baûn II/Ñoïc- hieåu vaên baûn:
-Hieàn taøi coù vai troø quan troïng ñoái vôùi ñaát
1. 1.Taàm quan troïng cuûa hieàn taøi ñoái vôùi quoác gia:
nöôùc ntn? -“Hieàn taøi laø nguyeân khí cuûa quoác gia”: ngöôøi
taøi cao hoïc roäng laø khí chaát ban ñaàu laøm neân söï
soáng coøn vaø phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc#hieàn taøi coù
quan heä lôùn ñoái vôùi söï thònh suy cuûa ñaát nöôùc
-Nhaø nöôùc ñaõ töøng troïng ñaõi hieàn taøi: ñeà cao
danh tieáng, phong chöùc töôùc, caáp baäc, ghi teân baûng
vaøng, ban yeán tieäc…#chöa xöùng vôùi vai troø, vò trí
cuûa hieàn taøi#caàn phaûi khaéc bia tieán só ñeå löu danh
-YÙ nghó, taùc duïng cuûa vieäc khaéc bia ghi söû saùch
teân tieán só ñoái vôùi ñöông thôøi vaø theá heä 2. YÙ nghóa, taùc duïng cuûa vieäc khaéc bia ghi teân
sau?(daãn chöùng sgk) tieán só:
-Khuyeán khích nhaân taøi
-Noi göông hieàn taøi, ngaên ngöøa ñieàu aùc
-Laøm cho ñaát nöôùc höng thònh, beàn vöõng daøi laâu
-Theo em, baøi hoïc lòch suû ruùt ra töø vieäc 3. Baøi hoïc lòch söû ñöôïc ruùt ra töø vieäc khaèc bia
khaéc bia ghi teân tieán só laø gì? ghi teân tieán só:
-Thôøi naøo “hieàn taøi cuõng laø nguyeân khí quoác
gia”#phaûi bieát quí troïng nhaân taøi
-Hieàn taøi coù moái quan heä soáng coøn, thònh suy cuûa
ñaát nöôùc(trieàu ñaïi Leâ Thaùnh Toâng raát quí troïng
hieàn taøi, bieát duøng nhaân taøi neân ñaây cuõng laø
trieàu ñaïi hoaøng kim nhaát trong lòch söû cheá ñoä phong
kieán VN)
-Thaám nhuaàn quan ñieåm cuûa nhaø nöôùc ta: giaùo
Hoaït ñoäng 3: Cuûng coá-luyeän taäp( HS laøm duïc laø quoác saùch, troïng duïng nhaân taøi
vieäc caù nhaân) -Thaám nhuaàn quan ñieåm Hoà Chuû Tòch: moät daân
toäc doát laø moät daân toäc yeáu
III/Cuûng coá-Luyeân taäp
Naém noäi dung baøi kí
Laäp sô ñoà keát caáu baøi vaên bia
Vai troø quan troïng cuûa hieàn taøi
#
98
Hoaït ñoäng 4: Daën doø-Hoïc baøi Khuyeán khích hieàn taøi
-Chuaån bò tieát Khaùi Vieäc ñaõ laøm Vieäc tieáp tuïc
quaùt lòch söû TV laøm:khaéc bia tieán só
#
YÙ nghóa, taùc duïng cuûa vieäc khaéc bia tieán só
Ngaøy soaïn:
Tieát 64-65: Laøm vaên
VIEÁT BAØI VAÊN SOÁ 5
- Cuûng coá kieán thöùc veà baøi nghò luaän vaên hoïc.
- Cuûng coá noäi dung baøi Ñaïi caùo bình Ngoâ.
- Bieát caùch vieát baøi nggò luaän vaên hoïc.
- Giaùo aùn
C. Tieán trình leân lôùp:
1. OÅn ñònh
2. Ñeà ra: Söùc maïnh toá caùo toäi aùc cuûa giaëc Minh qua baøi Bình caùo ñaïi Ngoâ cuûa
Nguyeãn Traõi.
Ngaøy soaïn: 25/1

KHAÙI QUAÙT LÒCH SÖÛ TIEÁNG VIEÄT

A. Muïc tieâu caàn ñaït : Giuùp hoïc sinh :
- Naém ñöôïc nhöõng kieán thöùc cô baûn veà nguoàn goác, quan heä hoï haøng vaø lòch söû phaùt trieån
cuûa tieáng Vieät, chöõ Vieät.
- Bieát vaän duïng nhöõng hieåu bieát veà lòch söû tieáng Vieät & chöõ Vieät ñeå phuïc vuï cho vieäc
hoïc lòch söû vaên hoïc Vieät Nam.
- Naâng cao tình caûm quyù meán vaø thaùi ñoä traân troïng ñoái vôùi tieáng Vieät, moät taøi saûn laâu
ñôøi vaø voâ cuøng quyù giaù cuûa daân toäc.
- Baûn ñoà
- Trao ñoåi, thaûo luaän, phaùt vaán, traû lôøi caâu hoûi.
99
1. OÅn ñònh.
2. Baøi cuõ: Kieåm tra vieâc soaïn baøi cuûa hoïc sinh.
3. Baøi môùi
I/ Lòch söû phaùt trieån Tieáng Vieät.
Tieáng vieät laø gì ? Tieáng Vieät laø tieáng noùi cuûa daân toäc Vieät,
ñoàng thôøi cuõng laø ngoân ngöõ quoác gia Vieät Nam.
Hoïc sinh ñoïc muïc “ Nguoàn goác tieáng Vieät” 1.Tieáng Vieät trong thôøi kyø döïng nöôùc:
trong SGK  Neâu nguoàn goác cuûa TV ? c. Nguoàn goác Tieáng Vieät:
- Tieáng Vieät coù nguoàn goác baûn ñòa.
- Nguoàn goác vaø tieán trình phaùt trieån cuûa
tieáng Vieät gaén boù vôùi nguoàn goác vaø
tieán trình phaùt trieån cuûa daân toäc Vieät
Hoïc sinh ñoïc muïc “ Quan heä hoï haøng cuûa Nam
tieáng Vieät” trong SGK  Neâu quan heä hoï d. Quan heä hoï haøng cuûa Tieáng Vieät
haøng cuûa Tieáng Vieät? Thuoäc hoï Nam AÙ, doøng ngoân ngöõ Moân –
Khmer nhaùnh ngoân ngöõ Vieät - Möôøng.
VD: Vieät Möôøng
Ngaøy, möa, trong Ngaøi, möô, tlong
TV trong thôøi kyø Baéc thuoäc vaø choáng  Töông öùng veà ngöõ aâm, ngöõ nghóa.
Baéc thuoäc nhö theá naøo ? 2. Tieáng Vieät thôøi kyø Baéc thuoäc vaø choáng
Baéc thuoäc :
Do hoaøn caûnh lòch söû, söï tieáp xuùc giao löu
vaên hoùa, TV ñaõ vay möôïn raát nhieàu töø ngöõ
Haùn  Vieät hoùa aâm ñoïc, yù nghóa & phaïm vi
söû duïng  caùch ñoïc rieâng cuûa ngöôøi Vieät
 Haùn - Vieät.
- Vay möôïn troïn veïn töø Haùn  Vieät hoùa
aâm ñoïc
VD : taâm, taøi, ñöùc …
- Ruùt goïn : VD : laïc hoa sinh  cuû laïc
- Ñaûo, ñoåi vò trí yeáu toá : vd : thích phoùng 
GV thuyeát giaûng nhöõng noäi dung chính. phoùng thích
- Ñoåi nghóa, môû roäng, thu heïp
VD : phöông phi  hoa coû thôm tho  beùo
toát
GV thuyeát giaûng - Sao phoûng, dòch nghóa :
3. TV döôùi thôøi kyø ñoäc laäp töï chuû :
- Vieäc môû roäng hoïc taäp, thi cöû, saùng taùc
baèng ngoân ngöõ vaên töï Haùn theo saéc thaùi
GV hoûi: Nhöõng caùch taïo thuaät ngöõ khoa ñaõ laøm phong phuù tieáng Vieät & laøm cho
hoïc trong tieáng Vieät ? ( phieân aâm, möôïn neàn vaên hoïc chöõ Haùn phaùt trieån.
qua tieáng Haùn, ñaët thuaät ngöõ TV baèng - Döïa vaøo vaøo vieäc vay möôïn moät soá yeáu
caùch dòch yù hoaëc sao phoûng …) toá vaên töï Haùn, moät heä thoáng chöõ vieát
ñaõ ñöôïc xaây döïng nhaèm ghi laïi tieáng Vieät
theo nguyeân taéc ghi aâm tieát. Ñoù laø chöõ
Noâm.
- Vôùi chöõ Noâm, TV ngaøy caøng khaúng ñònh
nhöõng öu theá cuûa mình trong saùng taùc thô
vaên …
4. Thôøi kyø Phaùp thuoäc :
- Chöõ Haùn maát ñòa vò chính thoáng, TV bò
cheøn eùp, tieáng Phaùp duøng trong caùc lónh
vöïc haønh chính, ngoaïi giao, giaùo duïc.
- Vieäc söû duïng roäng raõi chöõ quoác ngöõ &
aûnh höôûng cuûa ngoân ngöõ vaên hoïc phöông
Taây ñaõ taïo söï phaùt trieån maïnh meõ cho
100
tieáng Vieät & vaên hoïc Vieät.
- Thuaät ngöõ khoa hoïc baèng tieáng Vieät hình
thaønh vaø phaùt trieån maïnh meõ.
5. TV töø sau Caùch Maïng Thaùng Taùm ñeán
nay :
GV yeâu caàu hoïc sinh ñoïc phaàn “Ghi nhôù” - Coâng cuoäc xaây döïng heä thoáng thuaät ngöõ
khoa hoïc noùi rieâng & chuaån hoùa tieáng
Chöõ vieát laø gì? Vieät noùi chung ñaõ ñöôïc tieán haønh moät
caùch maïnh meõ hôn.
- TV ñaõ thay theá hoaøn toaøn tieáng Phaùp,
daønh ñòa vò chính thoáng, ñoäc toân.
- TV ñöôïc duøng ôû moïi caáp hoïc vaø moïi lónh
Chöõ vieát xuaát hieän theo con ñöôøng naøo? vöïc nghieân cöùu khoa hoïc  ngoân ngöõ
quoác gia.
II/ Chöõ vieát tieáng Vieät :

1. Khaùi nieäm : Chöõ vieát (vaên töï) laø moät
Chöõ vieát tieáng Vieät hình thaønh baèng con heä thoáng kyù hieäu baèng ñöôøng neùt ñöôïc
ñöôøng naøo ? duøng ñeå ghi laïi ngoân ngöõ.
2. Söï hình thaønh cuûa chöõ vieát tieáng Vieät
- Laø coâng cuï ñaéc löïc cho hoaït ñoäng ngoân
ngöõ - vaên hoùa.
Chöõ Noâm ra ñôøi vaøo theá kyû naøo ? - Chöõ vieát xuaát hieän theo hai con ñöôøng :
* Töï saùng taïo moät loái chöõ rieâng, ñoäc laäp
ñeå ghi laïi moät ngoân ngöõ.
Chöõ Noâm laø gì ? * Vay möôïn, moâ phoûng moät chöõ vieát naøo
ñoù roài ñieàu chænh cho phuø hôïp ñeå ghi laïi
moät ngoân ngöõ.--> chöõ vieát tieáng Vieät hình
thaønh baèng con ñöôøng thöù hai.
Öu? 3. Lòch söû phaùt trieån cuûa chöõ quoác ngöõ :
Nhöôïc ? - Chöõ Noâm :
 Ra ñôøi vaøo khoaûng theá kyû thöù VIII
– XIX & ñöôïc söû duïng roäng raõi vaøo theá
kyû X – XII
 Chöõ Noâm laø 1 heä thoáng chöõ vieát
ghi aâm, duøng chöõ Haùn hoaëc boä phaän
Chöõ quoác ngöõ : Ra ñôøi vaøo theá kyû naøo? chöõ Haùn ñöôïc caáu taïo laïi ñeå ghi tieáng
vieät theo nguyeân taéc ghi aâm tieát, treân cô
sôû caùch ñoïc chöõ Haùn cuûa ngöôøi Vieät.
- Nhöôïc : khoâng theå ñaùnh vaàn ñöôïc, hoïc
chöõ naøo bieát chöõ aáy, muoán hoïc ñöôïc
phaûi coù moät voán chöõ Haùn nhaát ñònh.
- Chöõ quoác ngöõ :
 Ra ñôøi vaøo theá kyû XVIII, döïa vaøo
boä chöõ caùi Latinh ñeå xaây döïng moät thöù
chöõ môùi ghi aâm tieáng Vieät  chöõ quoác
Öu ? ngöõ.
 Chöõ quoác ngöõ laø thöù chöõ ñôn
Hoïc sinh ñoïc “ Ghi nhôù” giaûn veà hình theå keát caáu, söû duïng caùc
chöõ caùi Latinh voán raát thoâng duïng treân
toaøn theá giôùi.
- Quaù trình vaän ñoäng thaønh chöõ vieát chính
thöùc :
 Luùc ñaàu noù chæ laø coâng cuï truyeàn
giaùo.
 Thôøi kyø thuoäc Phaùp : duøng ghi laïi
chöõ Noâm truyeàn ñôøi xöa, …
101
 Ñaàu theá kyû XX : chöõ Haùn, chöõ
Noâm bò gaïch boû  chöõ quoác ngöõ ñöôïc
ñaåy maïnh & cuoái cuøng trôû thaønh heä
thoáng chöõ vieát chính thöùc cuûa nöôùc ta.
- Öu : ñôn giaûn, coù tính khoa hoïc hôn so vôùi
chöõ Noâm, deã hoïc, deã nhôù  ñöôïc thoâng
duïng
III/ Ghi nhôù
Ngaøy soaïn:
Tieát 67 -68: Ñoïc vaên HÖNG ÑAÏO VÖÔNG TRAÀN QUOÁC TUAÁN
Ñoïc theâm THAÙI SÖ TRAÀN THUÛ ÑOÄ
( Trích ñaïi vieät söû kyù toaøn thö)
- Ngoâ Só lieân –

Giuùp HS
Hieåu caûm phuïc vaø töï haøo veà taøi naêng , ñöùc ñoä lôùn cuûa anh huøng daân toäc TQT , ñoàng
thôøi hieåu ñöôïc baøi hoïc ñaïo lyù quùy baùu cuõng laø baøi hoïc laøm ngöôøi oâng ñeå laïi cho ñôøi sau
Thaáy ñöôïc caùi hay ,söùc haáp daãn cuûa moät taùc phaåm lòch söû nhöng ñaäm chaát nhaân vaên qua
ngheä thuaät keå cghuyeän vaø khaéc hoïn nhaän vaät lòch söû cuûa taùc giaû vaø cuõng hieåu ñöôïc theá
naøo laø vaên söû baát phaân
B. Phöông tieän daïy hoïc
- Giaùo aùn , SGK,SGV.
C. Phöông phaùp
Thaûoa luaän nhoùm , phaùt vaán , gôïi tìm
D. Caùc böôùc leân lôùp
2. Baøi cuõ : Kieán thöùc baøi khaùi quaùt lòch söû tieáng vieät
3. Baøi môùi
Hoaït ñoäng 1 : Cho hoïc sinh ñoïc tieåu daãn I/ Tieåu daãn
Neâu nhöõng neùt chính veà cuoäc ñôøi taùc 1/ Taùc giaû
giaû vaø nhöõng hieåu bieát veà taùc phaåm Chöa roõ naêm sinh naêm maát
-Ngöôøi laøng Chuùc lyù , huyeän chöông Ñöùc – haø taây
naêm 1442 ñoã tieán só ñöôïc cöû vaøo vieän haøn laâm
döôùi trieàu Leâ Thaùi Toâng
Ñeán ñôøi Leâ Thaùnh Toâng giöõ chöùc Höõu thò Lang
boä leã
OÂng vaâng leänh vua soaïn boä ñaïi vieät söû kyù toaøn thö
2/ Taùc phaåm
Laø boä chính söû lôùn cuûa VN thôøi Trung coå goàm 15
quyeån , ghi cheùp söû nöôùc ta töø thôøi Hoàng baøng ñeán
khi Lyù thaùi Toå leân ngoâi
Taùc phaåm theå hieän tinh thaàn daân toäc maïnh meõ vöøa
coù giaù trò söû hoïc vöùa coù giaù trò vaênhoïc
Ñoïc chia boá cuïc 3/ Vaên baûn
a. Ñoïc : ñoïc to , gioïng maïch laïc , khuùc chieát
Theå hieän thaùi ñoä cuûa nhaân vaät
b. Boá cuïc 3 ñoaïn
Ñoaïn 1 : Töø ñaàu …. giöõ ñöôïc vaäy ; Keá saùch
giöõ nöôùc cuûa TQT taâu leân vua khi laâm beänh
Ñoaïn 2 Tieáp theo ,,,,, Quoác taûng vaøo vieáng :
Taùm loøng trung nghóa cuûa TQT
ÔÛ ñoaïn trích naøy ta phaân tích caùc chi tieát ñoaïn 3..: coøn laïi Nhöõng chi tioeát laøm toân theâm
naøo? ñöùc ñoä cuûa TQT
TQT coù nhöõng phaåm chaát gì ? II/ Ñoïc - Hieåu:
102
Taøi möu löôïc cuûa TQT ñöôïc mieâu taû qua 1/ Nhöõng phaåm chaát cuûa Traàn Quoác Tuaán
chi tieát naøo ? a/ Taøi möu löôïc cuûa moät vò töông kieàt suaát
Ñöa ra keá saùch giöõ nöôùc laâu daøi
+ Phaûi tuyø cô coù saùch luôïc phuø hôïp ,linh hoaït
+ ñiaàu quan troïng ñeå thaéng giaëc laø toaøn daân
ñoaøn keát moät loøng
Vì vaäy “ Thöôïng saùch giöõ nöôùc laø “ Khoan thö
söùc daân : giaûm thueá khoùa , bôùt hình phaït , khoâng
Qua caùc chi tieát treân ruùt ra taøi naêng tö phieàn nhieãu daân , chaâm lo ñôøi soáng cuøa nhaân daân
töôûng cuûa TQT ? ñöôõc aám no haïnhn phuùc
* * TQT khoâng chæ coù taàm nhìn xa troâng roäng taøi
möu löôïc thaâm saâu döïa treân söï hieåu bieát veà ngheät
Saùch löôïc giöõ nöôùc cuûa TQT ñöôïc ñuùc thuaät chieán tranh töø coå kim maø ôû oâng coøn coù taùm
keát töø ñaâu ( Töø kinh nghieäm tro g lòch söû loøng thöông daân lo cho daân troïng daân ccuûa moät vò
giöõ nöôùc cuûa daân toäc ) töông nhaân ñöùc cao caû
,
Beân caïnh oâng laø vò töôùng kieät suaát ôû
oâng ta coøn thaáy coù phaåm chaát naøo nöõa?
Trong thôøi PK trung quaân ñoàng nghóa vôùi b/ Taám loøng trung quaân saâu saéc , caûm ñoäng
ñieàu gì ? Trung quaân laø yeâu nöôùc
-
Taám loøng trung quaân cuûa TQT ñöôïc boäc loä
trong hoaøn caûnh naøo ?
TQT ñaõ vöôït leân hoaøn caûnh ñeå giöõ vöõng - Hoaøn caûnh ñaày thöû thaùch ñaày khaéc nghieät : Maâu
loøng trung quaân aùi quoác nbö theá` naøo ? thuaãn gia dình , maâu thuaãn giöõa trung vaø hieáu
- TQT ñaõ ñaët trung leân hieáu , nôï nöôùc leân treân tình
nhaø ñöôïc bieåu hieän moät caùch saâu saéc vaø nhaãt
quaùn :
+ veà lôøi cha daën luùc laâm chnug “oâng ñeå ñieàu ñoù
trong loøng , nhöng khoâng cho laø phaûi , hoûi yù kieán hai
gia noâ ñeå laøm pheùp thöû
+ Khi nghe caâu traû lôøi cuûa hai gia noâ ( Yeát Kieâu &
Daõ töôïng ) OÂng “ caûm phuïc ñeán khoùc vaø khen ngôïi
hai ngöôøi “
+ Tröôùc lôøi noùi khoâng ñoàng tình cuûa con trai Höng
Vuõ Vöông OÂng “ngaàm cho laø phaûi “
Qua caùc chi tieát ñoù em coù caøm nhaän gì veà + Tröôùc lôøi noùi taùn ñoàng cuûa Höng Nhöông Vöông
con ngöôøi cuûa oâng ? Quoác Taûng : OÂng noãi giaän ruùt göôm ñònh trò toäi , vaø
khoâng cho Quoác Taûng nhìn maüt oâng laàn cuoái
 * TQT ñaõ ñaët chöõ trung leân chöõ hieáu moät
loøng trung nghóa ,deïp thuø rieâng ñeå phuïng söï
ñaát nöôùc moät con ngöôøi thaúng thaén , chaân
thaønh , vaø laø ngöôøi cha nghieâm khaéc trong
Beân caïnh laø ngöôøi trung quaân saâu saéc TQT vieäc gia1o duïc con caùi vaø loøng trung quaân aùi
coøn laø ngöôøi nhö theá naøo? quoác ñoù ñaùng ñöôïc neâu göông muoân ñôøi
Chi tieát naøo bieåu hieän oâng laø ngöôøi coù c/ Ñöùc ñoä lôùn lao cuûa moät nhaân caùch lôùn
nhaân caùch lôùn ?
laø ngöôøi coù coâng lao lôùn , ñöôïc quyeàn phong

töôùc cho nhöõng ngöôøi khaùc nhöng oâng khoâng moät laàn
duøng quyeàn , laïm quyeàn vì tö lôïi caù nhaân -.> kính caån
giöõ tieát laøm toâi –voâ tö khieâm toán
- Taän tình daïy baûo , khích leä töôùng só döôùi quyeàn
- Kheùo tieán cöû ngöôøi taøi gioûi cho ñaát nöôùc
- Caån thaän phoøng xa trong vieäc haäu söï
- Chuû tröông “ khoan thö söùc daân “
- Trong tín ngöôõng cuûa nhaân daân , khi maát oâng vaãn
103
hieå linh phoø trôï nhaân daân choáng tai naïn dòch beänh
* * Laø ngöôøi coù ñöùc ñoä trong saùng muoân ñôøi trôû
thaønh maãu möïc trong lòch söû vaø trong taâm thöùc cuûa
Neâu nhöõng ñaëc ñieåm ngheä thuaät ? nhaân daân laø taám göông saùng veà ñaïo laøm ngöôøi
2/ Ñaëc saéc ngheä thuaät cuûa Söû kyù
a/ Ngheä thuaät keå chuyeän

Caùch keå chuyeän maïch laïc khuùc chieát vöøa giaûi
quyeát ñöôïc nhöõng vaán ñeà then choát
Keå chuyeän lòch söû nhöng khoâng ñôn ñieäu theo trình
Nhaân vaät ñöôïc mieâu taû nhö theá naøo ? töï thôøi gian
Ñan xen giöõa nhöõng chi tieát , söï kieän laø lôøi nhaän
xeùt kheùo leùo -> Ngheä thuaät keå chuyeän ñieâu luyeän
haáp daãn caùch keå ñaày höùng thuù
b/ Ngheä thuaät khaéc hoïa nhaân vaät
Ñaët nhaân vaät vaøo tình huoâng ñaày thöû thaùch , tình
huoáng maâu thuaãn giöõa hieáu vaø trung -> laøm noåi baät
tính caùch phaåm chaát duõng khí cuûa nhaân vaät
Neâu chuû ñeà ñoaïn trích ? Ñaët nhaân vaät trong moái quan heä nhieàu chieàu , vôùi
nöôùc , vôùi vua , vôùi daân , vôùi töôùng só , vôùi con caùi ,
vôùi baûn thaân -> Laøm noåi baät phaåm chaát nhaát quaùn ,
taän tuïy , heát loøng vôùi daân , vôùi nöôùc , nghieâm khaéc
vôùi con caùi
III/ Chuû ñeà
Ca ngôïi taøi naêng ñöùc ñoä maãu möïc saùng ngôøi cuûa
moät vò töôùng toaøn taøi toaøn ñöùc , oâng laø moät trong
soá ít caùc vò anh huøng daân toäc ñöôïc nhaân daân toân
xöng laø Thaùnh
Cuûng coá : Cho HS ñoïc ghi nhôù

Tieát 2 Daën doø : Hoïc baøi
Ñoïc theâm Thaùi sö Traàn Thuû Ñoä
Ñoïc theâm : Thaùi Sö Traàn Thuû Ñoä

Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn hs tìm hiueå baøi
ñoïc theâm. I/ Tieåu daãn
1/ Taùc giaû : Kieán thöùc baøi tröôùc
2/ Nhaân vaät : Traàn Thuû Ñoä moät thaùi sö löøng danh
ñôøi Traàn
II/ Ñoïc - hieåu
1/ Vai troø cuûa Traàn Thuû Ñoä vôùi nhaø Traàn
Nhaân caùch Traàn thuû Ñoä Ñöôïc mieâu taû Laø ngöôøi goùp phaàn thuùc ñaåy söï chuyeån ñoåi
nhö theá naøo ? vai troø lòch söû töø nhaø Lyù sang nhaø Traàn
Khi nghe ngöôøi haëc toäi chuyeân quyeàn cuûa Laø vò quan ñaàu trieàu coù taøi , ñaày möö trí laïi
Traà Thuû Ñoä , oâng coù thaùi ñoä ra sao? trung thaønh , taän tuî giuùp vua traàn döïng nghieäp lôùn ,
choáng giaëc ngoaïi xaâm , baûo veä ñaát nöôùc
2/ Nhaân caùch Traàn Thuû Ñoä
a/ Ñoái vôùi ngöôøi haëc mình
- OÂng khoâng öùng xöû theo thoùi taàm thöôøng

- Thöøa nhaän lôøi noùi phaûi cuûa ngöôøi haëc “
Khi nghe Linh töø Quoác Maãu khoùc vaø maùch Ñuùng nhö lôøi ngöôøi aày noùi “ vaø laáy tieàn luïa thöôûng
teân quaân hieäu ngaên khoâng cho ñi qua theàm cho anh ta
caàu , thaùi ñoä cuûa TTÑ nhö theá -> OÂng laø ngöôøi nghieâm khaéc vôùi baûn thaân vaø laø
Naøo?
104
söï khích leä ñoái vôùi ngöôøi caáp döôùi trung thöïc , duõng
caûm daùm vaïch toäi cuûa ngöôøi khaùc , duø keû ñoù laø
Coù ngöôøi hoï haøng nhôø caäy chöùc töôùc beà treân cuûa mình
oâng öùng xöû nhö theá naøo ?
b/ Ñoái vôùi ngöôøi lính giöõ theàm caám
- khoâng beânh vôï baét toäi teân lính , tìm hieåu roõ söï
vieäc
Coù thaùi ñoä khích leä bieát giöõ nghieâm pheùp nöôùc
 OÂng laø ngöôøi chí coâng voâ tö , toân troïng phaùp
luaät , khoâng thieän vò ngöôøi thaân
c/ Ñoái vôùi ngöôøi hoï haøng caäy xin chöùc töôùc
OÂng daïy cho hoï moät baøi hoïc “ Muoán laøm chöùc
quan aáy phaûi bò chòu chaút moät ngoùn chaân ñeå phaân
bieät vôùi caùc ngöôøi khaùc
 OÂng laø ngöôøi bieát giöõ gìn söï coâng baèng cuûa
pheùp nöôùc baøi tröø teä naïn chaïy choït , döõa daãm
ngöôøi thaân tích
d/ Thaùi ñoä choáng laïi thoùi gia ñình trò
Qua caùc chi tieát treân em coù caûm nhaän nhö Khi vua phong chöùc cho An Quoác > anh cuûa Traàn
theá thuû Ñoä m OÂng ñaõ thaúng thaén trình baøy quan ñieåm
Naøo veà con ngöôøi Traàn Thuû Ñoä ? “Neân caên cöù vaøo vaøo phaåm chaát , naêng löïc cuûa
moãi ngöôøi maø phong chöùc töôùc . khoâng neân haäu
ñaõi caû hai anh em , maø laøm roái vieäc trieàu ñình
Qua ñoaïn trích em coù nhaän xeùt gì veà ngheä -> OÂng laø ngöôøi khoâng tö lôïi , luoân ñaët vieäc coâng
thuaät? leân lôïi ích gia toäc
-
 * Caùc chi tieát treân ñaõ laøm noåi baät baûn lónh
vaø nhaân caùch vò thaùi sö ñaàu trieàu , Thaúng
thaén , ñoä löôïng , nghieâm minh vaø ñaët bieät laø
chí coâng voâ tö , ñoù laø moät phaåm chaát ñaùng
quùy , oâng xöùng ñaùng laø choå döïa cuûa ñaát
nöôùc laø ngöôøi nhaân daân ñaït nieàm tin
Cuûng coá : Ruùt ra baøi hoïc qua nhaân caùch
Traàn Thuû Ñoä 3/ Ngheä thuaät keå chuyeän vaø khaéc hoïa chaân dung
Daën doø : Chuaån bò baøi nhaân vaät
Phöông phaùp thuyeát minh _ xaây döïng tình huoáng giaøu kòch tính , löïa choïn chi
tieát ñaét giaù
_ Moãi caâu chuyeän ñeàu coù nhöõng xung ñoät ñi ñeán
cao traøo vaø ñöôïc giaûi quyeát moät caùch baát ngôø
( GV cho HS xem laïi caùc tình huoáng ; Traàn Thuû Ñoä
ñoái xöû vôùi ngöôøi haëc , vôùi ngöôøi giöõ theàm caám ,
vôùi hoï haøng , vôùi vieäc anh ñöôïc phong töôùc )
III/ Toång Keát : cho HS ñoïc ghi nhôù SGK
Ngaøy soaïn:
PHÖÔNG PHAÙP THUYEÁT MINH
- Thoáng nhaát theo SGK vaø SGV
- Troïng taâm :
+ Moät soá phöông phaùp thuyeát minh
+ Yeâu caàu ñoái vôùi vieäc vaän duïng phöông phaùp thuyeát minh
105
B. Phöông tieän thöïc hieän : SGK, SGV Ngöõ vaên 10 cô baûn
Giaùo vieân cho hoïc sinh xem xeùt 1 ñoaïn vaên baûn maãu, ñaët caâu hoûi ñeå hoïc sinh trao ñoåi,
thaûo luaän, naém vöõng phöông phaùp thuyeát minh vaø laøm baøi taäp ( quy naïp ).
2. Kieåm tra baøi cuõ : Tính chuaån xaùc vaø haáp daãn cuûa vaên baûn thuyeát minh
3. Baøi môùi :
Hoaït ñoäng 1 : Xaây döïng nhaän thöùc veà phöông A/ Tìm hieåu baøi hoïc :
phaùp thuyeát minh. I/ Taàm quan troïng cuûa phöông phaùp thuyeát
Thao taùc 1 : Cho hoïc sinh xem xeùt 1 ñoaïn vaên minh :
baûn maãu, VD : “ Ba-Soâ laø buùt danh ”
- Ngöôøi vieát muoán thuyeát minh ñieàu gì ?
- Ngöôøi vieát coù theå ñaït ñöôïc muïc ñích cuûa
mình hay khoâng neáu chöa bieát caùch thuyeát minh
nhö theá naøo ñeå laøm roõ buùt danh aáy.
 Hoïc sinh traû lôøi.
Thao taùc 2 : Treân cô sôû giaûi ñaùp nhöõngc aâu - Phöông phaùp thuyeát minh laø moät heä thoáng
hoûi ñaõ neâu giaùo vieân höôùng daãn giiuùp hoïc caùch thöùc maø ngöôøi thuyeát minh söû duïng ñeå
sinh ruùt ra keát luaän veà vai troø cuûa phöông mong ñaït tôùi muïc ñích maø mình ñaõ ñaët ra.
phaùp vaø nhaán maïnh cho hoïc sinh moái quan heä
giöõa phöông phaùp vaø muïc ñích thuyeát minh.
- Phaùi hieåu bieát roõ raøng, chính xaùc ñaày ñuû
veà söï vaät vaø hieän töôïng caàn ñöôïc thuyeát
minh vaø phaûi naém ñöôïc phöông phaùp thuyeát
minh thì môùi ñaït ñöôïc muïc ñích thuyeát minh.
Hoat ñoäng 2 : Tìm hieåu moät soá phöông phaùp
II/ Moät soá phöong phaùp thuyeát minh :
thuyeát minh.
Thao taùc 1 : Giaùo vieân yeâu caàu hoïc sinh nhaéc
1/ OÂn taäp caùc phöông phaùp thuyeát minh
laïi phöông phaùp thuyeát minh maø caùc em ñaõ
ñaõ hoïc :
hoïc ôû THCS : neâu ñònh nghiaõ, lieät keâ, neâu ví
duï, duøng soá lieäu, so saùnh, phaân loaïi, phaân
tích.
Thao taùc 2 : Goïi hoïc sinh ñoïc nhöõng ñoaïn trích
vaø laàn löôït traû lôøi caâu hoûi : Trong moãi ñoaïn
trích taùc giaû ñaõ thuyeát minh ñieàu gì vaø söû
duïng phöông phaùp naøo ?
- Thuyeát minh baèng caùch lieät keâ.
- Ñoaïn noùi veà “ Traàn Quoác Tuaán ”
- Thuyeát minh baèng caùch duøng soá lieäu – so
- Ñoaïn “ Nguyeân töû ”
saùnh.
- Ñoaïn “ Nhaïc cuï ”
- Thuyeát minh baèng caùch phaân loaïi – phaân tích.
Thao taùc 3 : Giaùo vieân giuùp hoïc sinh phaân tích
taùc duïng cuûa töøng phöông phaùp.
- Giaùo vieân choát : ÔÛ THCS hoïc sinh ñaõ ñöôïc
* Phong phuù ña daïng
hoïc moät loaït caùc phöông phaùp thuyeát minh …
Song phöông phöông phaùp thuyeát minh coøn phong
phuù ña daïng hôn nhö SGK ñaõ boå sung theâm –
Vaø chaéc chaén ñoù chöa phaûi laø taát caû nhöõng
caùch thöùc trong heä thoáng phöông phaùp thuyeát
minh  Giuùp hoïc sinh maïnh daïn, saùng taïo hôn
trong vieäc laøm baøi.
2/ Tìm hieåu theâm moät soá phöông phaùp
Thao taùc 4 : Giaùo vieân ñöa ra moät vaên baûn
thuyeát minh :
thích hôïp cho hoïc sinh xem xeùt phöông phaùp
a/ Thuyeát minh baèng caùch chuù thích:
thuyeát minh chuù thích maø taùc giaû ñaõ duøng vaø
- Caáu truùc: A laø B
so saùnh vôùi caùch thöùc thuyeát minh baèng ñònh
- Nhöôïc ñieåm: möùc ñoä chuaån xaùc khoâng cao
nghóa maø caùc em ñaõ hoïc.
(nhö phöông phaùp ñònh nghóa )
Thao taùc 5 : giaùo vieân ñöa ra moät vaên baûn
- Öu ñieåm : meàm deûo, deã söû duïng
thích hôïp cho hoïc sinh xem xeùt : 2 muïc ñích cuûa
b/ thuyeát minh baèng caùch giaûng giaûi nguyeân
ñoaïn vaên , muïc ñích naøo laø chuû yeáu? Vì sao?
106
Caùc yù cuûa ñoaïn vaên coù quan heä nhaân quaû nhaân - keát quaû :
vôùi nhau khoâng ? - Caùc yù cuûa ñoaïn vaên coù quan heä nhaân quaû
- Neáu coù thì ñaâu laø nguyeân nhaân, ñaâu laø keát vôùi nhau.
quaû ? Vì sao coù theå noùi raèng moái quan heä aáy
ñaõ ñöôïc trình baøy moät caùch hôïp lyù vaø sinh
ñoäng ñeå nhôø ñoù maø noäi dung vaên baûn coù III/ Yeâu caàu ñoái vôùi vieäc vaän duïng phöông
theå hieän leân cuï theå , haáp daãn hôn ? phaùp thuyeát minh:
Hoaït ñoäng 3 : Giaùo vieân höôùng daãn hoïc sinh
- Vieäc söû duïng phöông phaùp thuyeát minh (bao
thaûo luaän 2 caâu hoûi cuûa SGK vaø traû lôøi .
nhieâu phöông phaùp vaø phöông phaùp naøo) phaûi
do muïc ñích thuyeát minh quyeát ñònh .
- Ngoaøi muïc ñích laøm roõ söï vaät, hieän töôïng
caàn ñöôïc thuyeát minh, vieäc söû duïng phöông
phaùp thuyeát minh coøn phaûi laøm cho vaên baûn
thuyeát minh coù khaû naêng gaây höùng.
IV/ Ghi nhôù : (SGK trang 51)
Hoaït ñoäng 4 : Ghi nhôù
Giaùo vieân giuùp hoïc sinh hình thaønh vaø trình
B. Luyeän taäp : (Baøi taäp SGK)
baøy ghi nhôù 1, 2, 3.
Hoaït ñoäng 5 : Ñaùnh giaù, gôïi yù, giaûi baøi taäp
- Giaùo vieân cho hoïc sinh laøm baøi taäp theo
nhoùm hoaëc caù nhaân, sau ñoù nhaän xeùt ñaùnh
- Baøi taäp 1 :
giaù, söûa baøi taäp cho hoïc sinh.
Baøi taäp 1:
- Cung caáp nhöõng tri thöùc veà moät loaøi hoa
ñöôïc caû Phöông Ñoâng vaø Phöông Taây toân
quyù.
- Phaûi coù hieåu bieát thaät söï khoa hoïc, chuaån
xaùc, khaùch quan veà hoa lan ôû Vieät Nam.
- Baøi taäp 2 :
- Choïn löïa, phoái hôïp caùc phöông phaùp thuyeát
minh: chuù thích, phaân loaïi, lieät keâ, neâu ví duï
Baøi taäp 2 :
- Hoïc hoûi, tìm toøi ñeå coù nhöõng hieåu bieát
chuaån xaùc, ñaày ñuû veà moät trong nhöõng ngheà
truyeàn thoáng cuûa queâ höông tôùi möùc coù theå
giôùi thieäu, trình baøy tröôùc baïn beø quoác teá.
- Naém vöõng noäi dung vaø ñoái töôïng thuyeát
minh ñeå coù theå choïn löïa vaø phoái hôïp nhöõng
phöông phaùp thuyeát minh thích hôïp.
- Ñoïc kó baøi ñoïc theâm “Ngheà nuoâi taèm” trong
SGK ñeå hoïc taäp caùch thöùc trình baøy, giôùi
thieäu vaø vaän duïng phöông phaùp thuyeát minh.
- Cho caùc em veà nhaø laøm baøi theo nhoùm – thu
baøi vaøo giôø sau.
4/ Cuûng coá :
- Nhaän thöùc veà phöông phaùp.
- Caùc phöông phaùp.
- Hieäu quaû.
5. Daën doø :
- Hoïc baøi + hoaøn thaønh baøi taäp 2.
- Soaïn baøi : “Chuyeän chöùc phaùn söï ñeàn Taûn Vieân”.
107
Ngaøy soaïn:
Tieát 70,71 :
CHUYEÄN CHÖÙC PHAÙN SÖÏ ÑEÀN TAÛN VIEÂN
(Trích Truyeàn kì maïn luïc-Nguyeãn Döõ)

Giuùp HS: +Thaáy ñöôïc phaåm chaát cuûa nhaân vaät chính-ñaïi dieän cho chính nghóa choáng laïi theá löïc
gian taø;qua ñoù thaáy ñöôïc loøng yeâu nöôùc vaø nieàm töï haøo veà ngöôøi trí thöùc nöôùc Vieät
+Thaáy ñöôïc caùi hay cuûa ngheä thuaät keå chuyeän
B. Troïng taâm: +Tính caùch Ngoâ Töû Vaên vaø teân töôùng giaëc hoï Thoâi
+Ngheä thuaät theå hieän cuûa theå loaïi truyeàn kì
C. Phöông phaùp: Keát hôïp ñoïc, hieåu, neâu vaán ñeà, thaûo luaän nhoùm
D. Quaù trình leân lôùp:
1/ OÅn ñònh lôùp:
2/ Kieåm tra baøi cuõ: Taàm quan troïng cuûa phöông phaùp thuyeát minh?
3/ Baøi môùi:
- Lôøi vaøo baøi:
- Baøi môùi:
Hoaït ñoäng 1:-HS ñoïc tieåu daãn sgk I/Tìm hieåu tieåu daãn:
1.Taùc giaû:
-Soáng vaøo khoûang theá kæ XVI
-Nhöõng neùt chính veà taùc giaû? -Xuaát thaân trong gia ñình khoa baûng(Thanh Mieän-
Haûi Döông)
-Laø hoïc troø gioûi cuûa Nguyeãn Bænh Khieâm,
töøng ñoã Höông tieán vaø ra laøm quan nhöng chöa
ñaày 1 naêm ñaõ lui veà ôû aån
2.Theå loaïi:-Truyeàn kì laø theå vaên xuoâi töï söï
-Ñaëc ñieåm tieâu bieåu cuûa theå truyeàn kì? trung ñaïi phaûn aùnh hieän thöïc qua nhöõng yeáu toá
Ngoaøi TKMLuïc, em coøn bieát theâm nhöõng taùc hoang ñöôøng, kì aûo( coõi aâm, thaùnh thaàn, ma
phaåm naøo thuoäc theå naøy?(Truyeàn kì taân phaû- quyû…)
Ñoaøn thò ñieãm; Taân truyeàn kì luïc-Phaïm quyù 3. Taùc phaåm:
thích; Lan trì kieán vaên luïc-Vuõ Trinh) -20 truyeän, vieát baèng chöõ Haùn, ra ñôøi ñaàu theá
kæ XVI
-Boái caûnh truyeän: thôøi Lí, Traàn, Hoà, Leâ sô# aån
-Giôùi thieäu nhöõng neùt chính veà taùc phaåm cuûa sau caùc chi tieát kì aûo laø hieän thöïc xhpk maø taùc
Nguyeãn Döõ? giaû muoán vaïch traànñeà cao tinh thaàn daân toäc,
giaù trò ñaïo ñöùc con ngöôøi, quan ñieåm “laùnh ñuïc
veà trong”cuûa taàng lôùp trí thöùc ôû aån
II/ Ñoïc-hieåu vaên baûn:
Hoaït ñoäng 2: HS ñoïc vaên baûn 1.Ñoïc:
-Chuù yù caùch giôùi thieäu kieåu coâng thöùc cuûa -4 phaàn: - NTV….. khoâng caàn gì caû
vaên coå, nhaán vaøo lôøi keå veà coõi aâm ñeå thaáy - Ñoát ñeàn xong…khoù thoaùt naïn
söï ruøng rôïn, cheát choùc cuûa khoâng gian quanh - Töû Vaên vaâng lôøi…khoâng beänh maø
Töû Vaên,theâ hieän ñuùng gioïng töøng nhaân vaät maát
- Naêm Giaùp Ngoï…phaùn söï
Hoaït ñoäng 3:Tìm hieåu vaên baûn -Giaûi thích töø khoù
( Gv ñaët caâu hoûi, cho HS thaûo luaän nhoùm 2.Phaân tích vaên baûn:
ñeå tìm ra caâu traû lôi) a.Nhaân vaät Töû Vaên:
-Töû Vaên ñöôïc giôùi thieäu laø ngöôøi coù tính -Laø ngöôøi “Khaúng khaùi, noùng naûy, thaáy söï gian
caùch ntn? taø thì khoâng theå chòu ñöôïc,vuøng Baéc ngöôøi ta
108
vaãn khen laø ngöôøi cöông tröïc”
-Haønh ñoäng chöùng toû tính caùch aáy? -Haønh ñoäng:
Tieát +chaâm löûa ñoát ñeàn teân töôùng giaëc hoï Thoâi
2 + “ngaát ngöôõng”, ñieàm nhieân khoâng khieáp sôï
tröôùc lôøi ñe doaï cuûa teân hung thaàn
+Söï gan daï tröôùc boïn quyû Daï Xoa nanh aùc vaø
khung caûnh ñaùng sôï nôi coõi aâm
+Cöùng coûi, baát khuaát tröôùc Dieâm Vöông ñaày
quyeàn löïc
-Thaéng lôïi cuûa Ngoâ Töû Vaên trong cuoäc ñaáu
-Baèng chính nghóa vaø söï duõng caûm, cöông tröïc tranh:
ñaáu tranh cho chính nghóa, cuoái cuøng NTV chieán + giaûi tröø ñöôïc tai hoaï, ñem laïi an laønh cho
thaéng. Theo em, vieäc laøm cuûa NTV coù yù nghóa nhaân daân
gì? + dieät tröø taän goác theá löïc xaâm löôïc taøn aùc,
laøm saùng toû noãi oan khuaát vaø phuïc hoài danh vò
cho thoå thaàn nöôùc Vieät
-Chi tieát Ngoâ Töû Vaên nhaän chöùc phaùn söï + trôû thaønh ngöôøi ñaûm nhieäm chöùc phaùn söï
ñeàn Taûn Vieân coù yù nghóa gì? ñeàn Taûn Vieân#söï thöôûng coâng xöùng ñaùng,
khích leä moïi ngöôøi duõng caûm choáng laïi caùi
xaáu,baát töû hoaù khaùt voïng chính nghóa cuûa con
ngöôøi
=>Söï chieán thaéng cuûa Ngoâ Töû Vaên sau nhieàu
-Ñaëc ñieåm cuûa truyeàn kì laø duøng caùc chi tieát gian nguy, thöû thaùch khaúng ñònh nieàm tin chính
kì aûo laøm phöông thöùc phaûn aùnh hieän thöïc. nhaát ñònh thaéng taø; theå hieän tinh thaàn daân toäc
Haõy chæ ra caùc bieåu hieän veà caùi kæ aûo trong maïnh meõsöï ñaáu tranh quyeát lieät vôùi caùi xaáu
truyeän vaø neâu yù nghóa cuûa caùc chi tieát ñoù? ñeå baûo veä daân, baûo veä chính nghóa
c/Ngheä thuaät keå chuyeän:
-Yeáu toá kì aûo: nhaân vaät thaàn linh(hoàn ma,Thoå
coâng,Dieâm vöông, quyû Daï Xoa), söï gaëp gôõ giöõa
ngöôøi vaø thaàn Nguï yù pheâ phaùn:
 Hoàn ma töôùng giaëc xaûo quyeät,soáng laø
-Truyeän coøn ñaït nhöõng thaønh coâng gì veà ngheä giaëc xaâm löôïc, cheát khoâng töø boû daõ taâm
thuaät?  Nhöõng baát coâng cuûa xaõ hoäi ñöông thôøi,
tham quan oâ laïi tieáp tay cho keû xaáu, gaây noãi
khoå cho ngöôøi löông thieän
- Chuyeän keå coù kòch tính, haáp daãn:
-Lôøi bình cuoái truyeän cho thaáy roõ quan ñieåm  Chi tieát môû ñaàu gaây chuù yù, hoài hoäp( Töû
cuûa taùc giaû ntn veà keû só? Quan ñieåm naøy coù Vaên ñoát ñeàn)
phaûi chæ boäc loä ôû lôøi bình?Moät baûn lænh nhö  Coù thaét nuùt, xung ñoät daãn ñeán caêng thaúng,
NTV coù quan troïng vôùi cuoäc soáng hoâm nay môû nuùt
cuûa chuùng ta khoâng? - Lôøi bình cuoái truyeän theå hieän quan ñieåm cuûa
taùc giaû: Keû só caàn cöùng coûi, cöông tröïc, coù
Hoaït doäng 4: Cuûng coá-Luyeän taäp duõng khí
-GV ñònh höôùng cho HS khaùi quaùt chuû ñeà vaø III/ Ghi nhôù: sgk
ñoïc phaàn ghi nhôù IV/ Luyeän taäp:
-HS laøm vieäc caù nhaân phaàn luyeän taäp ***Caâu 1: Gôïi yù moät soá keát thuùc:
-Boû caâu “neáu truøng trình ñoä nöõa thaùng sôï seõ
Hoaït ñoäng 5: Daën doø-Tieát sau xem baøi, chuaån veà tay nghöôøi khaùc”
bò phaàn luyeän taäp vieát ñoaïn vaên thuyeát minh -Töû Vaên soáng laâu 100 tuoåi, khi maát ñöôïc thaùnh
Taûn Vieân môøi veà nhaän chöùc
-….
Ngaøy soaïn: 10/2

Tieát 72 : Làm văn
LUYEÄN TAÄP VIEÁT ÑOAÏN VAÊN THUYEÁT MINH
109
- Cuûng coá kyõ naêng vieát ñoaïn vaên, thaáy ñöôïc moái lieân quan kyõ naêng ñoù vôùi kyõ naêng
laäp daøn yù.
- Thöïc haønh vieát ñoaïn vaên thuyeát minh coù ñeà taøi gaàn guõi cuoäc soáng, hoïc taäp
B. Phöông tieän daïy hoïc : SGK, SGV vaên 10 cô baûn
C. Phöông phaùp : Phaân tích , dieãn giaûng
2. Kieåm tra baøi cuõ: Phaân tích tính caùch cuûa nhaân vaät Ngoâ Töû Vaên?
3. Baøi môùi

Hoaït ñoäng 1: Höôùng daãn hs tìm hieåu nhöõng I/ Yeâu caàu caàn ñaït ñeå vieât moät ñoïan vaên
yeâu caàu veà vieäc vieát ñoaïn vaên thuyeát minh. thuyeát minh:
- Cho HS nhaéc laïi khaùi nieäm ñoïan vaên - Laøm roõ 1 yù chung, chuû ñeà roõ raøng vaø nhaát
- Giuùp HS thaûo luaän naém ñöôïc nhöõng yeâu quaùn vôùi toaøn boä baøi vaên.
caàu ñeå vieát toát moät ñoaïn vaên thuyeát minh. - Lieân keát chaët cheõ, roõ raøng vôùi ñoaïn vaên
tröôùc vaø sau noù.
- Caùc caâu trong ñoïan phaûi dieãn ñaït trong saùng,
chính xaùc vaø lieân keát vôùi nhau.
- Vaän duïng ñuùng, saùng taïo nhöõng phöông
phaùp thuyeát minh ñeå ñoïan vaên chuaån xaùc
Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn hs vieát ñoaïn thuyeát
vaø haáp daãn.
minh theo caùc baøi taäp trong SGK.
II/ Vieát ñoïan vaên thuyeát minh:
- Cho HS taäp vieát ñoaïn vaên veà :

1) Chim cuù vôùi hoài öùc tuoåi thô, vôùi nhaän
III/ Luyeän taäp:
thöùc meâ tín thuôû beù. Tri thöùc khoa hoïc ñaõ
Baøi taäp 1, 2 SGK trang 63
ñaåy luøi söï ngoä nhaän.
IV/ Cuûng coá – Daën doø:
2) Neùt ñeïp cuûa loái soáng giaûn dò maø thanh cao
- Laøm baøi taäp & traû baøi vieát
cuûa Nguyeãn Traõi.
3) Laù chuoái töôi trong ñôøi soáng haøng ngaøy ….
(Tuøy theo lôùp maø choïn chuû ñeà 1;2;3; ...)
- Cho HS veà nhaø laøm
Ngaøy soaïn: 15/2

Tieát 73 :Laøm vaên
TRAÛ BAØI LAØM VAÊN SOÁ 5
RA ÑEÀ BAØI LAØM VAÊN SOÁ 6 (Hoïc sinh laøm ôû nhaø )
A.Muïc tieâu caàn ñaït

Giuùp hs
- Traû baøi cho hs
110
-Hieåu roõ nhöõng öu, khuyeát ñieåm cuûa baøi laøm ñeå cuûng coá kieán thöùc vaø kó naêng veà
vaên nghò luaän.
-Ruùt kinh nghieäm veà caùch phaân tích ñeà, laäp daøn yù baøi vaên nghò luaän.
- Söûa nhöõng loãi sai thöôøng gaëp
B. Tieán trình leân lôùp.
2. Traû baøi
3. Höôùng daãn ñaùp aùn
Toäi aùc cuûa giaëc Minh:
e. Nguyeân nhaân :
- Nhaø Hoà chính söï phieàn haø vaø nhaân daân oan haän, gaây maát loøng tin ôû nhaân
daân.
- Quaân Minh thöøa cô gaây tai hoïa vaø sang xaâm löôïc nöôùc ta.
- boïn gian taø baùn nöôùc ñeå caàu vinh.
f. Toäc aùc cuûa giaëc Minh
- Khuûng boá taøn saùt daõ man “ Nöôùng daân ñen…”
- Doái trôøi löøa daân.
- Boùc loät thueá khoùa naëng neà “ Naëng thueá khoùa…”
- Vô veùt taøi nguyeân saûn vaät “ Ngöôøi bò eùp…caïm ñaët ”
- Phaù hoaïi moâi tröôøng soáng “ Taøn haïi caû… “
- Ñaøy ñoïa phu dòch“ Nay xaây nhaø mai … phu phen “
- Phaù hoaïi ngheà truyeàn thoáng ( ñôøi soáng) nhaân daân “ Tan taùc caû ngheà canh cuûi ”
Baèng nhöõng hình aûnh coù thaät tieâu bieåu vöøa khaùi quaùt vöøa cuï theå, ñoäc laäp töông
phaûn. Vôùi gioïng vaên thoáng thieát, vöøa ñau ñôùn, xoùt xa, vöøa danh theùp => Taùc giaû ñaõ
phôi baøy ñöôïc toäi aùc cuûa keû thuø moät caùch taäp trung sinh ñoäng vaø man rôï nhaát cuûa
giaëc Minh ñeán noåi “ Trôøi khoâng dung ñaát hoâng tha, thaàn vaø ngöôøi ñeàu caêm giaän”.
=> Ñoaïn vaên ñaõ laøm soáng laïi moät thôøi kyø ñau thöông ñen toái cuûa daân toäc => qua ñoù
theå hieän noãi caêm giaän nguùt trôøi vaø noåi ñau xeù loøng cuûa taùc giaû.
4.Nhaän xeùt
* Öu ñieåm:
- Ña soá naêm ñöôïc kieán thöùc veà vaên hoïc ,tieáng vieät,naém ñöôïc kó naêng haønh vaên
-Caùc em xaùc ñònh ñuùng yeâu caàu ñeà ra, it coù tröôøng hôïp laïc ñeà
* Nhöôïc ñieåm
- Vaãn coøn moät soá hoïc sinh khoâng naêm ñöôïc nhöõng kieán thöùc cô baûn do löôøi hoïc baøi cuõ
- Xaùc ñònh ñuùng yeâu caàu ñeà ra nhöng baøi vieát sô saøi thieáu nhieàu yù,thieáu daãn chöùng.
- Nhieàu hoïc sinh rôi vaøo tình traïng lieät keâ daãn chöùng chöa phaân tích
- Daãn chöùng thieáu chính xaùc
- Moät soá em luôøi hoïc baøi neân keát quaû raát keùm
* Keát quaû
Töø ñieåm 5 trôû leân:33/44
Töø ñieåm naêm trôû xuoáng 11/44
BAØI SOÁ 6 (Hoïc sinh laøm ôû nhaø)Ñeà ra: Phaân tích veû ñeïp cuûa ngöôøi anh huøng daân toäc
Traàn Quoác Tuaán qua baøi “Höng Ñaïo Ñaïi Vöông Traàn Quoác Tuaán” cuûa Ngoâ só Lieân.
Ngaøy soaïn: 15/2
Tieát 74-75: Tieáng vieät:
NHÖÕNG YEÂU CAÀU VEÀ SÖÛ DUÏNG TIEÁNG VIEÄT

A. Muïc ñích – yeâu caàu : giuùp hoïc sinh
- Naém ñöôïc nhöõng yeâu caàu veà söû duïng Tieáng Vieät ôû caùc phöông dieän : phaùt aâm, chöõ vieát,
duøng töø, ñaët caâu, caáu taïo, vaên baûn vaø caùc phong caùch chöùc naêng ngoân ngöõ.
- Vaän duïng ñöôïc nhöõng yeâu caàu ñoù vaøo vieäc söû duïng Tieáng Vieät phaân tích ñöôïc söï ñuùng sai,
söõa chöõa ñöôïc nhöõng loãi khi duøng Tieáng Vieät.
111
- Coù thaùi ñoä caàu tieán, coù yù thöùc vöôn tôùi caùi ñuùng trong khi noùi vaø vieát, coù yù thöùc giöõ gìn
söï trong saùng cuûa Tieáng Vieät.
B. Phương tiện thực hiện : SGV, SGK, thieát keá baøi hoïc
C. Caùch thöùc tieán haønh : GV toå chöùc giôø daïy hoïc theo hình thöùc trao ñoåi thaûo luaän, thöïc
haønh.
D. Tieán trình daïy hoïc.
1. Oån ñònh lôùp:
2.Kieåm tra baøi cuõ. Kieåm tra vieäc soaïn baøi cuûa hoïc sinh.
3.Giôùi thieäu baøi môùi.
Hoaït ñoäng cuûa GV và HS Noäi dung caàn ñaït
I. Hoaït ñoäng 1: Giuùp hoïc sinh tìm hieåu muïc I. I/ Söû duïng ñuùng theo caùc chuaån möïc Tieáng
1. Thao taùc 1: Söû duïng ñuùng chuaån ngöõ Vieät.
aâm vaø chöõ vieát 1/ Yeâu caàu söû duïng ñuùng ngöõ aâm vaø chöõ
GV: Haõy phaùt hieän loãi veà phaùt aâm vaø chöõ vieát.
vieát ; chöõa laïi cho ñuùng. a/ - giaëc -> giaët : Noùi vaø vieát sai phuï aâm cuoái
- Daùo -> raùo : Noùi vaø vieát sai phuï aâm ñaàu.
- Leõ -> leû : Noùi sai thanh, vieát sai daáu thanh
b/ Gioïng ñòa phöông: Döng môø, giôøi, baåu, môø
- Ngoân ngöõ toaøn daân:
GV: Phaân tích söï khaùc bieät cuûa nhöõng töø Nhöng maø, trôøi, baûo, maø.
phaùt aâm ñòa phöông vôùi caùc ngoân ngöõ toaøn C/ Ghi nhôù : Caàn phaùt aâm theo aâm thanh chuaån
daân. cuûa Tieáng Vieät, caàn vieát ñuùng theo quy taéc hieän
haønh veà chính taû vaø chöõ vieát noùi chung.
2/ Yeâu caàu söû duïng ñuùng töø ngöõ
a/ Phaân tích vaø söõa chöõa laâu sai veà töø
b/ Choùt loït : choùt-> sai veà caáu taïo
- Truyeàn tuïng: truyeàn ñaït, truyeàn thuï -> Duøng
2/ Thao taùc 2 : Söû duïng ñuùng töø ngöõ. nhaàm laãn töø
GV : Haõy phaùt hieän vaø chöõa loãi veà töø Gaàn aâm, gaàn nghóa:
- Vaø cheát caùc beänh...-> Soá ngöôøi maéc beänh
truyeàn nhieãm vaø cheát (vì caùc beänh truyeàn nhieãm)
ñaõ giaõm daàn : Sai veà keát hôïp töø.
- Beänh nhaân ...ñöôïc tích cöïc pha cheá:
-> .. ñöôïc ñieàu trò tích cöïc baèng... ñaëc bieät maø
khoa hoïc döôïc ñaõ pha cheá : Sai veà keát hôïp töø.
II/ Löïa choïn caâu ñuùng:
Caâu ñuùng: 2, 3, 4.
Söûa caâu sai : yeáu ñieåm -> ñieåm yeáu
Linh ñoäng -> Sinh ñoäng.
III/ Ghi nhôù : Caàn duøng töø ngöõ ñuùng - - vôùi hình
thöùc vaø caáu taïo
- Vôùi yù nghó
Löïa choïn nhöõng caâu duøng töø ñuùng. - Vôùi ñaëc ñieãm ngöõ phaùp cuûa chuùng trong Tieáng
Vieät.
HS ñoïc ghi nhôù, GV choát laïi 3/ Yeâu caàu söû duïng ñuùng ngöõ phaùp.
a/ Phaùt hieän vaø chöõa loãi.
- Caâu khoâng phaân ñònh roõ caùc thaønh phaàn traïng
ngöõ vaø chuû ngöõ.
-> Caùch chöõa : + Boû töø “quaû ñaàu caâu
+ “ Boû” cuûa” thay daáu phaåy
+ Boû” ñaõ cho” thay vaøo baèng daáu phaåy.
3/ Thao taùc 3 : Söû duïng ñuùng ngöõ phaùp - Caùc caâu môùi chæ laø moät cuïm danh töø ñöôïc
Phaùt hieän vaø chöõa loãi NP phaùt trieån daøi, chöa ñuû caùc thaønh phaàn chính
-> Caùch chöõa : Taïo cho caâu coù ñuû hai thaønh phaàn
+ Theâm töø ngöõ laøm chuû ngöõ
Ñoù laø loøng tin ... vaø xung kích, nhöõng lôùp ngöôøi
seõ tieáp böôùc hoï.
+ Theâm töø ngöõ laøm vò ngöõ.
112
....., nhöõng lôùp ngöôøi seõ tieáp böôùc hoï, ñaõ ñöôïc
bieåu hieän trong taùc phaåm
HS löïa choïn caâu ñuùng, giaûi thích : b/ Löïa choïn caâu vaên ñuùng
Caâu 1 sai: khoâng phaân ñònh roõ thaønh phaàn phuï
ñaàu caâu vôùi chuû ngöõ
Taïi sao ñoaïn vaên khoâng coù tính thoáng nhaát, c/ Phaân tích loãi vaø chöõa loãi
chaët cheõ Sai ôû moái lieân heä, söï lieân keát giuõa caùc caâu
-> chöõa loãi : Saép xeáp laïi caùc caâu, caùc veá caâu
thay ñoåi moät soá töø ñeå ñoaïn maïch laïc, theo trình töï
hôïp lí.
d/ Ghi nhôù : Caàn caáu taïo caâu theo ñuùng quy taéc
HS ñoïc ghi nhôù ngöõ phaùp, dieãn ñaït ñuùng caùc quan heä yù nghó vaø
Tieát söû duïng caáu truùc thích hôïp. Hôn nöõa, caùc caâu
2 trong ñoaïn vaên vaø vaên baûn caàn ñöôïc lieân keát
chaët cheõ, taïo neân moät vaên baûn maïch laïc, thoáng
nhaát.
I. Veà phong caùch ngoân ngöõ :
1. Phaân tích, söõa chöõa töø khoâng phuø hôïp vôùi
PCNN :
4. Thao taùc 4 : Hoaøng hoân laø buoåi chieàu taø (muoän) chæ duøng
GV cho HS phaân tích roài ñi ñeán keát luaän. trong thô vaên (PCNN ngheä thuïaât )
GV giaûi nghóa töø : “Hoaøng hoân”, “heát söùc --> Buoåi chieàu (PCNN haønh chính )
taû” - Heát söùc laø baèng töø chæ möc ñoä cao (PCNN sinh
hoaït)
--> Raát, voâ cuøng (VB nghò luaän)
2. Nhaän xeùt töø trong PCNN sinh hoaït :
- Töø xöng hoâ : Baåm, cuï, con
Hoïc sinh nhaän dieän ngoân ngöõ noùi cuûa ñoaïn - Thaønh ngöõ : Trôøi tru ñaát dieät, moät thöôùc caém
ngöõ lieäu duøi khoâng coù.
- Caùc töø mang saéc thaùi khaåu ngöõ : sinh ra, coù
daùm noùi gian , quaû, veà laøng veà nöôùc, chaû laøm gì
Taïi sao heä thoáng töø ngöõ naøy khoâng duøng neân aên, ...
ñöôïc trong ñôn. --> Khoâng duøng töø ngöõ treân trong ñôn vì ñôn thuoäc
PCNN haønh chính.
3. Ghi nhôù : Caàn noùi vaø vieát phuø hôïp vôùi caùc
ñaëc tröng vaø chuaån möïc trong töøng phong caùch
Hoïc sinh ñoïc ghi nhôù chöùc naêng ngoân ngöõ
II. Söû duïng hay, ñaït hieäu quaû giao tieáp cao :
1. Tính hình töôïng, bieåu caûm :
II. Hoaït ñoäng 2 : - Ñöùng, quyø ñöôïc duøng theo nghóa chuyeån, theo
GV höôùng daãn HS phaân tích 3 ngöõ lieäu pheùp aån duï, chuùng bieåu hieän nhaân caùch, phaåm
Nghóa cuûa töø “quyø”, “ñöùng” trong ngöõ lieäu ? giaù.
. Cheát ñöùng : caùi cheát hieân ngang, coù khí phaùch
cao ñeïp
. Soáng quyø : soáng quî luî, heøn nhaùt
--> Tính hình töôïng, bieåu caûm.
HS phaân tích gía trò ngheä thuaät cuûa ngöõ lieäu 2. Hieäu quaû dieãn ñaït
- Chieác noâi xanh, maùy ñieàu hoaø khí haäu
--> Cuï theå, taïo ñöôïc caûm xuùc thaåm myõ
3. Phaân tích gía trò ngheä thuaät :
GV choát laïi - Pheùp ñoåi, pheùp ñieäp : Ai coù ....
- Nhòp ñieäu döùt khoaùt, khoeû khoaén
--> Lôøi keâu goïi coù aâm höôûng huøng hoàn vang
doïi, taùc ñoäng maïnh meõ ñeán ngöôøi nghe, ngöôøi
ñoïc.
=> Caàn söû duïng ngoân ngöõ sao cho ñaït ñöôïc tính
ngheä thuaät ñeå coù hieäu quaû giao tieáp cao. Muoán
theá, caàn vaän duïng linh hoaït, saùng taïo ngoân ngöõ
113
theo caùc phöông thöùc chuyeån hoaù caùc pheùp tu töø.
3. Cuûng coá : Laøm baøi taäp SGK

4. Daën doø : - Hoïc, laøm baøi
- Chuaån bò : toùm taét VB thuyyeát minh
Ngaøy soaïn: 20/2

Tieát 76 : Làm văn
TOÙM TAÉT VAÊN BAÛN THUYEÁT MINH
A. Muïc ñích – yeâu caàu : Giuùp hoïc sinh
- Toùm taét ñöôïc moät vaên baûn thuyeát minh coù noäi dung ñôn giaûn veà moät saûn vaät, moät
danh lam thaéng caûnh, moät hieän töôïng vaên hoïc ....
- Thích thuù ñoïc vaø vieát vaên thuyeát minh trong nhaø tröôøng cuõng nhö theo yeâu caàu cuûa
cuoäc soáng.
B. Phöông tieän thöïc hieän : SGV, SGK, thieát keá baøi hoïc
C. Caùch thöùc tieán haønh : Thöïc haønh + Trao ñoåi thaûo luaän
1. OÅn ñònh lôùp : VS, ÑP, SS
2. Kieåm tra baøi cuõ : Neâu caùc yeâu caàu söû duïng ngoân ngöõ Tieáng Vieät
3. Baøi môùi :
HS lieân heä vôùi baøi ñaõ hoïc ñeå tìm hieåu noäi I. Muïc ñích, yeâu caàu toùm taét vaên baûn
dung baøi môùi thuyeát minh.
I. Hoaït ñoäng 1 : 1. Muïc ñích :
Nhaéc laïi muïc ñích vaø yeâu caàu toùm taét VBTS Nhaèm hieåu vaø ghi nhôù nhöõng noäi dung cô
baûn cuûa baøi vaên hoaëc giôùi thieäu vôùi ngöôøi
khaùc veà ñoái töôïng thuyeát minh hoaëc veà vaên
baûn ñoù.
2. Yeâu caàu : VB toùm taét caâu ngaén goïn, raønh
maïch, saùt vôùi noäi dung cô baûn cuûa vaên baûn
II. Hoaït ñoäng 2 : goác.
HS : ñoïc vaên baûn II. Caùch toùm taét moät vaên baûn TM
Nhaø saøn vaø thöïc hieän caùc böôùc TTVB 1. Toùm taét ngöõ lieäu : Nhaø saøn
- Ñoái töôïng naøo ? a. Ñoïc vaø xaùc ñònh
- Chia thaønh maáy ñoaïn, yù chính ? Moãi ñoaïn ? - Ñoái töôïng thuyeát minh : Nhaø saøn
Moät coâng trình xaây döïng gaàn guõi, quen thuoäc
cuûa boä phaän khaù lôùn ngöôøi daân mieàn nuùi
nöôùc ta vaø moät soá daân toäc khaùc ôû Ñoâng
Nam AÙ.
- Ñaïi yù : Baøi vaên thuyeát minh kieán truùc,
nguoàn goác vaø nhöõng tieän ích cuûa ngoâi nhaø
saøn
b. Boá cuïc :
Hoïc sinh töï toùm taét : 10 caâu . Môû baøi (.... vaên hoaù coäng ñoàng) Ñònh nghóa
vaø neâu muïc ñích sö duïng cuûa nhaø saøn.
. Thaân baøi (.....nhaø saøn) : Thuyeát minh caáu
Hoïc sinh trao ñoåi veà caùch thöùc toùm taét taïo, nguoàn goác, coâng duïng cuûa nhaø saøn
VBTM. . Keát baøi : (phaàn coøn laïi) : ñaùnh giaù, ngôïi ca
4. Cuûng coá : Gôïi yù cho hoïc sinh laøm baøi taäp veû ñeïp, söï haáp daãn cuûa nhaø saøn xöa vaø nay
5. Daën doø : Ñoïc tröôùc VB : Hoài Troáng c. Toùm taét baèng ñoaïn vaên :
Coå Thaønh . 2. Khaùi quaùt caùch thöùc toùm taét VBTM : 4
böôùc
a. Xaùc ñònh muïc ñích – Yeâu caàu
b. Ñoïc vaên baûn goác ñeå tìm döõ lieäu coù theå
114
gaïch döôùi nhöõng yù quan troïng löôùt qua nhöõng
tö lieäu, soá lieäu khoâng quan troïng.
c. Dieãn ñaït caùc noäi dung toùm taét thaønh caâu,
ñoaïn vaø baøi ñaùp öùng yeâu caàu cuûa VB.
d. Kieåm tra laïi
Ngaøy soaïn: 20/2
Tiết 77 : Đọc văn
HOÀI TROÁNG COÅ THAØNH
(Trích hoài 28- Tam quoác dieãn nghóa)
Tính caùch ñeïp ñeõ cuûa Tröông Phi, loøng trung nghóa cuûa Quan Vuõ - Tieåu thuyeát chöông hoài
B. Phöông tieän thöïc hieän : SGK, SGV Vaên 10 cô baûn
C. Phöông phaùp : Dieãn giaûng, thaûo luaän
D. Tieán haønh :
1/ OÅn ñònh lôùp :
2/ Kieåm tra baøi cuõ. Muïc ñích, yeâu caàu toùm taét vaên baûn thuyeát minh?
3/ Baøi môùi:
Hoaït ñoäng cuûa gv vaø hs Noäi dung caàn ñaït
Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu chung veà taùc giaû, taùc I- Tìm hieåu chung :
phaåm. 1. Taùc giaû: (Tieåu daãn sgk)
- GV: Goïi HS ñoïc phaàn Tieåu daãn SGK. 2. Taùc phaåm :(Tieåu daãn sgk)
- GV hoûi: Neâu nhöõng neùt chính veà taùc giaû, taùc II- Ñoïc – Hieåu :
phaåm? 1. Ñoïc- keå toùm taét vaø phaân tích boá
- GV: Goïi HS ñoïc phaàn vaên baûn SGK. cuïc ñoaïn trích.
- GV hoûi:Em haõy keå toùm taét ñoaïn trích? Chia boá
- Coù theå chia 2 ñoaïn: (1) Nghi ngôø
cuïc?
caøng taêng, giaûi nghi nan giaûi. (2) Cheùm
- GV: Ñònh höôùng.
Saùi Döông- hoài troáng giaûi nghi.
- Hoaëc chia 6 ñoaïn: (1) Giôùi thieäu
nhaân vaät, söï vieäc, hoaøn caûnh. (2) Môû
ñaàu maâu thuaãn giöõa Tröông Phi vaø Quan
Coâng. (3) Maâu thuaãn phaùt trieån- caùc söï
vieäc tieáp dieãn. (4) Ñænh ñieåm: Saùi Döông
xuaát hieän. (5) Môû nuùt: Quan Coâng cheùm
Saùi Döông sau moät hoài troáng. ( 6) Keát
thuùc: Tröông Phi bieát loãi, khoùc laïy Vaân
Tröôøng.
2. Ñoïc -Hieåu.
a) Hình töôïng nhaân vaät Tröông Phi.
Hoaït ñoäng 2 : Höôùng daãn HS tìm hieåu hình töôïng - Laø moät duõng töôùng, moät anh
nhaân vaät. huøng löøng laãy cuûa Tam quoác.
Thao taùc 1: Tìm hieåu hình töôïng nhaân vaät Tröông - Laø ngöôøi noùng naûy, thaúng thaén,
Phi. boäc tröïc.
- GV hoûi: Qua hieåu bieát veà taùc phaåm vaø ñoïc ñoaïn
trích, em böôùc ñaàu hieåu tính caùch cuûa nhaân vaät
Tröông Phi nhö theá naøo?
- HS: ñoïc ñoaïn vaên: “ Phi nghe xong, chaúng noùi chaúng
raèng, laäp töùc maëc giaùp, vaùc maâu, leân ngöïa, daãn
1000 quaân, ñi taét ra cöûa baéc…ñaâm Quan Coâng”
- GV hoûi: Nhaän xeùt caùc ñoäng töø trong ñoaïn vaên
treân. Ñoaïn vaên ñaõ theå hieän neùt tính caùch naøo cuûa
Tröông Phi? Vì sao Tröông Phi laïi coù nhöõng cöû chæ vaø
haønh ñoäng nhö vaäy?
- HS: Thaûo luaän, phaân tích vaø traû lôøi.
- GV: Ñònh höôùng vaø neâu vaán ñeà: Taïi sao Phi khoâng
theøm ñeå yù ñeán nhöõng lôøi thanh minh, traàn tình cuûa Laø ngöôøi raát phuïc thieän.
Quan Coâng, cuûa Toân Caøn, keå caû lôøi cuûa hai chò  Toùm laïi, Tröông Phi laø moät hình aûnh
115
em Cam, Mi, cöù moät möïc ñoøi gieát thaèng phuï nghóa tuyeät ñeïp, duõng caûm, cöông tröïc, trung
Quan Vaân Tröôøng? Phaân tích nhöõng caâu chaát vaán nghóa, noùng naûy, thoâ loã maø tinh teá
vaø traû lôøi cuûa Tröông Phi vôùi Quan Coâng, Toân phuïc thieän- moät hoå töôùng cuûa ñaát
Caøn vaø hai chò daâu. Thuïc sau naøy.
- HS: phaân tích, giaûi thích, phaùt bieåu. b) Hình töôïng nhaân vaät Quan Coâng.
- GV: Ñònh höôùng vaø neâu vaán ñeà: Vieäc Saùi Döông - Trung duõng, giaøu nghóa khí, nhö
xuaát hieän ñoùng vai troø gì? Ñaây laø chi tieát tính côø, moät ngöôøi thaàn.
ngaãu nhieân hay coù söï xeáp ñaët cuûa taùc giaû? - Coù taám loøng son saét vì lí töôûng.
- HS thaûo luaän vaø cöû ñaïi dieän trình baøy.
- GV ñònh höôùng vaø neâu caâu hoûi: Taïi sao khi ñaàu
Saùi Döông ñaõ rôi maø Tröông Phi vaãn coøn nghi ngôø,
vaãn chöa chòu nhaän anh? Phi coøn laøm nhöõng vieäc gì
nöõa sau ñoù? Chi tieát cuoái cuøng cuûa ñoaïn vaên:  QC ñoùng vai troø phuï, coát ñeå soi
Tröông Phi nghe heát chuyeän, roû nöôùc maét khoùc, thuïp chieáu, laøm noåi baät nhaân vaät Tröông
laïy Vaân Tröôøng cho ta bieát theâm ñieàu gì trong tính Phi.
caùch cuûa Duïc Ñöùc?
- HS phaân tích, khaùi quaùt, traû lôøi.
- GV ñònh höôùng vaø choát laïi yù. c) Aâm vang Hoài troáng Coå Thaønh.
- Hoài troáng giaûi nghi vôùi Tröông Phi.
Thao taùc 2: Tìm hieåu hình töôïng nhaân vaät Quan - Hoài troáng minh oan cho Quan Coâng.
Coâng. - Pheâ phaùn caùi laäp lô,ø khoâng döùt
- GV hoûi: Quan Coâng rôi vaøo hoaøn caûnh baát ngôø vaø khoaùt, mang maøu saéc cô hoäi haøng Haùn
khoù khaên nhö theá naøo? Vì sao noùi ñaây laø cöûa quan chöù khoâng haøng Taøo cuûa quan Coâng.
thöù saùu vôùi vieân töôùng thöù baûy ñaëc bieät nhaát? Vì - Bieåu döông, ca ngôïi caùi cöông tröïc,
sao QC chæ moät möïc neù traùnh muõi maâu vaø thanh döùt khoaùt, raønh maïch, roõ raøng cuûa
minh luùng tuùng, toäi nghieäp? Tröông Phi.
- HS lí giaûi vaø traû lôøi. - Laø ñieàu kieän, laø quan toaø vôùi
- GV ñònh höôùng vaø neâu caâu hoûi: Vì sao QC ch8aûng quyeàn phaùn xeùt
noùi chaúng raèng, xoâng vaøo ñaùnh chöa heát moät hoài toái haäu ñoái vôùi bò caùo Quan Coâng.
troáng ñaõ cheùm rôi ñaàu Saùi Döông? - Trôû thaønh bieåu töôïng cuûa loøng
- HS traû lôøi. trung nghóa, cho tinh thaàn duõng caûm, coâng
- GV ñònh höôùng vaø neâu vaán ñeà:Nhaän xeùt cuûa em minh chính nghóa.
veà QC vaø vai troø cuûa nhaân vaät QC trong ñoaïn trích? - Theå hieän roõ neùt tính caùch cuûa hai
- GV ñònh höôùng anh em, nhaát laø tính caùch cuûa Tröông Phi:
Thao taùc 3: Tìm yù nghóa cuûa hoài troáng.. noùng naûy, döùt khoaùt, quyeát lieät, khoâng
GV hoûi: taùc giaû taû HTCT baèng maáy caâu? Nhaän xeùt khoan nhöôïng, khoâng chaáp nhaän, dung tha
yù nghóa cuûa hoài troáng? Coù theå boû chi tieát hoài keû ñaàu haøng, phaûn boäi, duø keû ñoù laø
troáng ñöôïc khoâng? Vì sao? anh mình.
- HS thaûo luaän nhoùm, ñaïi dieän trao ñoåi vôùi caùc - Hoài troáng thöû thaùch, thaùch thöùc.
nhoùm khaùc vaø tröôùc lôùp. - Hoài troáng ñoaøn tuï anh em.
- GV ñònh höôùng. - Hoài troáng cuûa tình anh em keát
nghóa cuøng chung lí töôûng, qua thöû thaùch,
gian nguy laïi caøng trong saùng voâ ngaàn.
- Taïo neân khoâng khí chieán traän haøo
huøng, yù vò haáp daãn ñaëc bieät cuûa Tam
quoác.
- Kheùp laïi cöûa quan thöù saùu vaø
cuoäc ñoái maët vôùi vieân töôùng thöù baûy
treân ñöôøng ñi tìm anh cuûa Quan Coâng.
Hoaït ñoäng 3 : Höôùng daãn toång keát.

- GV yeâu caàu HS traû lôøi laàn löôït 4 caâu hoûi ôû
phaàn Höôùng daãn hoïc baøi SGK trang 79.
- HS ñoïc noäi dung phaàn Ghi nhôù. Laàn löôït laøm
ba baøi taäp luyeän taäp.
4/ Cuûng coá - Daën doø: Tính cách Trương Phi , Quan Vũ; Soạn Taøo Thaùo uống rượu luận anh
huøng
116
Ngaøy soaïn: 20/2
Tieát 78 : Ñoïc theâm
TAØO THAÙO UOÁNG RÖÔÏU LUAÄN ANH HUØNG
( Trích hoài 21- Tam quoác dieãn nghóa) LA QUAÙN TRUNG
A. Muïc tieâu baøi hoïc : Taâm traïng vaø tính caùch cuûa Löu Bò vaø Taøo Thaùo
B. Phöông tieän thöïc hieän : SGK, SGV vaên 10 cô baûn
1/ Ổn ñònh lôùp.
2/ Kieåm tra baøi cuõ. Phaân tích tính caùch nhaân vaät Tröông Phi.
3/ Baøi môùi:
Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Nội dung caàn ñaït
Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu chung veà taùc giaû, taùc I-Tìm hieåu chung
phaåm 1. Taùc giaû: (nhö ôû tieát77)
Hoaït ñoäng 2 : Höôùng daãn HS ñoïc hieåu 2. Ñoaïn trích ( tieåu daãn)
- HS : ñoïc toaøn vaên ñoïan trích. II- Ñoïc – Hieåu
- GV neâu moät soá caâu hoûi, ñaët moät vaøi vaán ñeà 1. Taâm traïng vaø tính caùch cuûa Löu Bò khi
ñeå HS thaûo luaän vaø traû lôøi, caù nhaân vaø nhoùm phaûi nöông nhôø Taøo Thaùo.
nhoû trình baøy tröôùc lôùp, döïa theo caùc caâu hoûi
- Sôï TT nghi ngôø seõ tìm caùch caûn trôû hoaëc
trong SGK, GV boå sung, keát luaän, gôïi môû baèng
haõm haïi.
caùch ñoïc moät soá lôøi bình tham khaûo.
- Coá giaáu tö töôûng, tình caûm thaät cuûa mình.
Thao taùc 1 : Phaân tích taâm traïng vaø tính caùch
- Coù caâu noùi vaø haønh ñoäng thaät khôùp, thaät
cuûa Löu Bò khi phaûi nöông nhôø Taøo Thaùo.
phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh khoâng ñeå TT nghi
- GV ñònh höôùng.
ngôø.
Toùm laïi, LB laø ngöôøi traàm tónh, khoân
ngoan, kheùo che ñaäy taâm traïng, tình caûm thaät
cuûa mình tröôùc keû thuø, kieân trì, nhaãn naïi
thöïc hieän chí lôùn phoø vua giuùp nöôùc. Ñoù laø
tính caùch cuûa moät anh huøng lí töôûng cuûa
Thao taùc 2 : Qua ñoaïn trích treân, ñaõ coù theå
nhaân daân Trung Hoa coå ñaïi, moät vò vua töông
phaàn naøo thaáy roõ tính caùch cuûa nhaân vaät Taøo
lai.
Thaùo
2. Tính caùch cuûa nhaân vaät Taøo Thaùo.
GV höôùng daãn HS döïa vaøo vaên baûn- nhöõng - Ñoù laø moät ngöôøi gian huøng
vieäc laøm, haønh ñoäng , lôøi noùi cuûa TT ñeå khaùi - Moät nhaø chính trò, nhaø quaân söï taøi ba
quaùt leân tính caùch cuûa TT. loãi laïc, thoâng minh cô trí, duõng caûm hôn
ngöôøi.
- Nhaø thô, nhaø vaên hoaù xuaát saéc.
Thao taùc 3 : Nhöõng ñieåm khaùc nhau giöõa TT vaø - Teân truøm quaân phieät ña nghi, nham hieåm,
LB trong ñoaïn trích. taøn baïo vôùi trieát lí soáng voâ cuøng ích
kæ, caù nhaân: “Thaø ta phuï ngöôøi…”
3. Nhöõng ñieåm khaùc nhau giöõa TT vaø

LB
Taøo thaùo(gian Löu Bò ( anh huøng)

Thao taùc 4 :Tìm hieåu ngheä thuaät keå chuyeän. huøng)
- Ñang coù quyeàn theá, - Ñang thua, maát ñaát,
coù ñaát, coù quaân, maát quaân, phaûi soáng
ñang thaéng, lôïi nhôø keû thuø nôi hang
duïngvua Haùn ñeå huøm, noïc raén voâ
khoáng cheá chö haàu cuøng nguy hieåm.
- Töï tin, ñaày baûn - Lo laéng, sôï haõi, coá
117
lónh, thoâng minh saéc che giaáu yù nghó, tình
Hoaït ñoäng 4 : Höôùng daãn hoïc baøi ôû nhaø. saûo, hieåu mình, hieåu caûm thaät cuûa mình
1. Ñoïc tham khaûo toaøn truyeän Tam quoác. ngöôøi. tröôùc TT.
2. Söu taàm nhöõng lôøi bình hay veà ñoaïn trích - Chuû quan, ñaéc chí, - Khoân ngoan, linh
cuõng nhö taùc phaåm. coi thöôøng ngöôøi hoaït che giaáu ñöôïc
3. Soaïn baøi: khaùc. haønh ñoäng sô suoát
- Bò LB löøa, qua maët cuûa mình.
moät caùch khoân
ngoan, nheï nhaøng.
4. Ngheä thuaät keå chuyeän haáp daãn.
- Taïo hoaøn caûnh, tình huoáng raát kheùo, raát töï
nhieân: mô chín, uoáng röôïu, baøn luaän veà caùc anh
huøng trong thieân haï.
- Ngheä thuaät daãn daét caâu chuyeän giöõa hai
ngöôøi.
- Chi tieát tuyeät vôøi ñöa cuoäc ñoái thoaïi leân ñænh
ñieåm.
- Caâu keát thaät giaûn dò, ngaén goïn coù yù nghóa .
4/ Cuûng coá : Ngheä thuaät, tính caùch nhaân vaät

5/ Daën doø : Soaïn Tình caûnh leû loi ngöôøi chinh phuï
Ngaøy soaïn: 25/2

Tieát 79-80: Ñoïc vaên:
TÌNH CAÛNH LEÛ LOI CUÛA NGÖÔØI CHINH PHUÏ

(Trích Chinh Phuï Ngaâm- Baûn dòch cuûa Ñoaøn Thò Ñieåm)
A. Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp hoïc sinh

- Hieåu ñöôïc noåi ñau khoå cuûa ngöôøi chinh phuï, baét nguoàn töø caûnh coâ ñôn khi ngöôøi chinh phuï
phaûi ra traän vaéng nhaø. Qua ñoù naém ñöôïc yù nghóa ñeà cao haïnh phuùc löùa ñoâi cuûa taùc
phaåm.
- Naém ñöôïc ngheä thuaät mieâu taû noäi taâm cuûa ñoaïn thô.
B. Phöông tieän thöïc hieän : SGV, SGK vaên 10 cô baûn
C. Phöông phaùp daïy hoïc : Dieãn giaûng, phaân tích, thaûo luaän
1.OÅn ñònh
2.Baøi cuõ: Tính caùch nhaân vaät Löu Bò?
3.Baøi môùi
118
Hoaït ñoäng 1. Ñoïc tìm hieåu I. Ñoïc tìm hieåu tieåu daãn.
tieåu daãn. 1.taùc giaû vaø dòch giaû:
Cho hoïc sinh ñoïc vaø toùm taét a. Taùc giaû: Ñaëng Traàn Coân ngöôøi laøng Nhaân Muïc, huyeän
phaàn tieåu daãn trong saùch Thanh Trì – Haø Noäi. Soáng vaøo khoaûng nöûa ñaàu theá kyû
giao khoa. XVIII. Caûm xuùc tröôùc hieän thöïc veà nhöõng cuoäc chieán tranh
phong kieán, noåi ñau cuûa con ngöôøi nhaát laø ngöôøi vôï lính –
oâng ñaõ vieát taùc phaåm : Chinh phuï ngaâm
Hoïc sinh döïa vaøo saùch giaùo b. Dòch giaû: Ñoaøn Thò Ñieåm queâ kinh baéc, sinh 1705 maát 1748
khoa toùm taét nhöõng neùt laø moät phuï nöõ nhan saéc vaø hoïc vaán cao. Ngoaøi baûn dòch
chính veà taùc giaû, dòch giaû. “Chinh phuï ngaâm”, coøn saùng taùc taäp truyeän chöõ Haùn:
Truyeàn kyø taân phaû vaø nhieàu thô phuù khaùc.
2. Taùc phaåm :
a. Noäi dung : Mieâu taû dieãn bieán taâm traïng ñau khoå, buoàn baõ,
- Neâu nhöõng neùt chính veà nhôù nhung, coâ ñôn, lo laéng… cuûa ngöôøi chinh phuï.
noäi dung, ngheä thuaät cuûa b. Ngheä thuaät : Nguyeân taùc theo theå ñoaûn tröôøng caùc dieãn taû
taùc phaåm? chaân thöïc, thaønh coâng taâm traïng.
Baûn dòch chuyeån theå thaønh thô song thaát luïc baùt, ngoân ngöõ taû
caûnh, taû hình sinh ñoäng, dieãn taû taâm traïng saâu saéc
II. Ñoïc - hieåu vaên baûn.
Tieát 1.Boá cuïc ñoaïn trích:2 ñoaïn nhoû
2 - 16 doøng ñaàu : Noåi coâ ñôn leû loi cuûa ngöôøi chinh phuï
- 8 doøng sau : noåi nhôù thöông choàng
Hoaït ñoäng 2: Ñoïc - hieåu
vaên baûn 2. Noäi dung:
Baøi taäp 1: Tìm hieåu boá cuïc a. Noåi coâ ñôn leû loi cuûa ngöôøi chinh phuï
ñoaïn trích. (hoïc sinh thaûo * Haønh ñoäng ngoaøi phoøng
luaän theo nhoùm) - daïo hieân vaéng Laëp di laëp laïi  taâm traïng
Baøi taäp 2 : Tìm hieåu noäi - buoâng, veùn reøm mong ngoùng, chôø ñôïi tin laønh nhöng hoâng coù
dung => luùng tuùng beá taéc.
Hoïc sinh traû lôøi caùc caâu * Haønh ñoäng trong phoøng.
hoûi sau ñaây : - göôïng ñoát höông => hoàn meâ maõi
Caâu hoûi 1 : Haønh ñoäng naøo - göôïng göong soi => leä chan.
trong ñoïan thô theå hieän taâm - göôïng gaõy ñaøn => sôï daây uyeân ñöùt, sôï daây loan chuøng.
taïng ngöôøi chinh phuï. Ñoù laø => ngöôøi thieáu phuï gaéng göôïng tìm caùch thoaùt khoûi suï coâ ñôn
taâm traïng gì ? nhöng baát löïc, caûm giaùc caøng coâ ñôn naëng neà hôn.
* Ngoaïi caûnh:
- Ngoïn ñeøn, hoa ñeøn  chæ coù hoa ñeøn vôùi boùng ngöôøi 
khoâng gian troáng traûi meânh moâng, con ngöôøi coâ ñôn leû loi.
- Tieáng gaø eo oùc gaùy  gôïi söï vaéng veû tónh mòch
- Boùng caây hoøe  gôïi caûm giaùc hoang vaéng.
=> khoâng gian meânh moâng, hoang vaéng, thôøi gian daøi ñaúng ñaúng,
Caâu hoûi 2 : Caùc chi tieát naøo ngöôøi trinh phuï ñoái dieän vôùi hoaøn caûnh aáy caøng leû loi coâ ñôn.
theå hieän taâm traïng cuûa Toùm laïi : Taùc giaû dieãn taû noäi dung qua haønh ñoäng, ngoaïi caûnh.
ngöôøi chinh phuï ? ngöôøi chinh phuï tìm moïi caùch ñeå thoaùt söï coâ ñôn leû loi - nhöng
Caâu hoûi 3 : Caûm giaùc cuûa baát löïc - noãi coâ ñôn caøng naëng neà hôn  nieàm khao khaùt haïnh
ngöôøi chinh phuï tröôùc nhöõng phuùc.
yeáu toá ngoaïi caûnh ? b.Noãi nhôù thöông.
- Töø ngöõ : loøng naøy, nghìn vaøng  taám loøng cao quí daønh cho
ngöôøi laáy choàng.
- Öôùc leä : gioù ñoâng, non yeân  nôi chieán traän xa xaêm.
nhôù thaúm thaúm :  saâu, xa
- Töø laùy :
trôøi thaêm thaúm  nhaán maïnh söï xa
Caâu hoûi 4 : xaêm .
Nhöõng bieän phaùp ngheä - So saùnh : ñöôøng leân baèng trôøi  con ñöôøng xa xaêm caùch trôû
thuaät naøo dieãn taû taám loøng, - Thieân nhieân : Caûnh buoàn, caønh caây söông ñöôïm, tieáng truøng
119
tình caûm cuûa ngöôøi chinh möa phun. Thieân nhieân buoàn baû, khaéc nghieät caøng laøm cho
phuï ñoái vôùi ngöôøi choàng ôû loøng ngöôøi buoàn nhôù hôn.
phöông xa ? - => Trong noåi coâ ñôn leû loi - ngöôøi chinh phuï göûi troïn taám
loøng son saéc thuûy chung - nhôù nhung cuûa mình tôùi ngöôøi
choàng nôi chieán traän xa xaêm.
III. Cuûng coá :
Hoïat ñoäng 3. Cuûng coá. - Ñoaïn thô theå hieän noãi ñau khoå cuûa ngöôøi chinh phuï phaûi soáng
GV : Höôùng daãn hoïc sinh ruùt trong caûnh coâ ñôn leû loi nhôù nhng  ñeà cao haïnh phuùc löùa ñoâi -
ra nhöõng keát luaän veà giaø trò ngheä thuaät dieãn taû taâm taïng ñaëc saéc.
noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa
ñoaïn thô.
Ngaøy soaïn: 25/2

Tieát 81 : Laøm vaên :
LAÄP DAØN YÙ BAØI VAÊN NGHÒ LUAÄN
A- Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp HS :

+ Naém ñöôïc taùc duïng cuûa vieäc laäp daøn yù,caùch thöùc laäp daøn yù.
+ Laäp ñöôïc daøn yù cho baøi vaên nghò luaän.
+ Coù yù thöùc vaø thoùi quen laäp daøn yù tröôùc khi vieát baøi vaên nghò luaän.
B- Phöông tieän thöïc hieän :
SGK vaø SGV vaên 10 cô baûn.
C- Phöông phaùp daïy hoïc :
- Giaûi thích minh hoïa (dieãn giaûng)
- Trao ñoåi, thaûo luaän
D- Tieán trình leân lôùp :
1. OÅn ñònh lôùp.
2. Kieåm tra baøi cuõ. Taâm traïng cuûa ngöôøi chinh phuï?
3. Baøi môùi.

Hoaït ñoäng 1 : I- Taùc duïng cuûa vieäc laäp daøn yù:
- HS trình baøy khaùi nieäm veà daøn yù. 1. Khaùi nieäm :
- GV : Giaûi thích roõ noäi dung cô baûn goàm caùc Laäp daøn yù laø coâng vieäc löïa choïn vaø
luaän ñieåm, luaän cöù. saép xeáp nhöõng noäi dung cô baûn döï ñònh trieån
khai vaøo boá cuïc ba phaàn cuûa vaên baûn.
2. Taùc duïng :
- Vieäc laäp daøn yù coù taùc duïng gì khi vieát vaên
- Bao quaùt ñöôïc nhöõng noäi dung chuû
nghò luaän ?
yeáu, nhöõng luaän ñieåm, luaän cöù caàn trieån
120
khai, phaïm vi vaø möùc ñoä nghò luaän.
- Baøi vieát ñuùng troïng taâm, maïch laïc …
- Ngöôøi vieát chuû ñoäng ñöôïc thôøi gian,
traùnh ñöôïc vieäc trieån khai laïc yù, thieáu yù, maát
caân ñoái …
II- Caùch laäp daøn yù baøi vaên nghò luaän :
Hoaït ñoäng 2 : 1. Tìm yù cho baøi vaên :
- GV : Giaûi thích noäi dung tìm yù ? Tìm yù laø tìm heä thoáng luaän ñieåm,
- HS : ñoïc ñeà baøi, xaùc ñònh yeâu caàu cuûa ñeà veà luaän cöù cho baøi vaên.
noäi dung, hình thöùc. a) Xaùc ñònh luaän ñeà :
+ Xaùc ñònh luaän ñeà Baøi vaên caàn laøm saùng toû vaán ñeà gì?
+ Xaùc ñònh luaän ñieåm Quan ñieåm cuûa chuùng ta veà vaán ñeà ñoù nhö
+ Xaùc ñònh luaän cöù theá naøo ?
- GV : Caên cöù vaøo ñeà baøi  yeâu caàu HS traû b) Xaùc ñònh caùc luaän ñieåm : 3
lôøi caùc caâu hoûi trong SGK. - Saùch laø saûn phaåm tinh thaàn kì dieäu cuûa con
ngöôøi.
- Saùchmôû roäng nhöõng chaân trôøi môùi.
- Caàn coù thaùi ñoä ñuùng vôùi saùch vaø vieäc
ñoïc saùch.
c) Tìm luaän cöù cho caùc luaän ñieåm.
- Luaän ñieåm 1: 3 luaän cöù.
+ Saùch laø saûn saåm tinh thaàn cuûa con ngöôøi.
+ saùch laø kho taøng tri thöùc.
+ Saùch giuùp ta vöôït qua thôøi gian, khoâng gian.
- Luaän ñieåm 2 : 2 luaän cöù.
+ Giuùp ta hieåu bieát veà töï nhieân vaø xaõ hoäi.
+ Laø ngöôøi baïn taâm tình, giuùp ta töï hoaøn
thieän mình veà nhaân caùch.
- Luaän ñieåm 3 : 3 luaän cöù.
+ Ñoïc vaø laøm theo saùch toát, pheâ phaùn saùch
coù haïi.
+ Taïo thoùi quen choïn saùch, höùng thuù ñoïc vaø
hoïc theo saùch coù noäi dung toát.
+ Hoïc nhöõng ñieàu hay trong saùch vaø hoïc trong
thöïc teá cuoäc soáng.
2- Laäp daøn yù : 3 phaàn.
- Môû baøi.
- Thaân baøi.
GV : Cho HS saép xeáp caùc luaän ñieåm, luaän cöù - Keát baøi.
theo boá cuïc. III- Luyeän taäp :
1. Baøi 1 :
a) Boå sung yù :
Hoaït ñoäng 3 : - Ñöùc vaø taøi coù quan heä khaéng khít vôùi nhau
trong moãi con ngöôøi.
- Phaûi thöôøng xuyeân reøn luyeän, phaán ñaáu ñeå
coù caû taøi vaø ñöùc.
b) Laäp daøn yù :
* Môû baøi :
+ Giôùi thieäu lôøi daïy cuûa chuû tòch Hoà
Chí Minh
+ Ñònh höôùng tö töôûng cuûa baøi.
* Thaân baøi :
+ Giaûi thích caâu noùi cuûa HCM
Höôùùng daãn hs laøm daøn yù moät soá baøi taäp + YÙ nghóa saâu saéc cuûa lôøi daïy ñoái
Gv yeâu caâu hoïc sinh phaùt bieåu nhöõng vaán ñeà vôùi vieäc reøn luyeän, tu döôõng cuûa caù nhaân.
seõ ñöôïc trình baøy. * Keát baøi : Caàn phaûi thöôøng xuyeân reøn
luyeän, phaán ñaáu ñeå coù caû taøi vaø ñöùc.
2- Baøi 2 : Daøn yù :
121
* Môû baøi :
- Lôøi môû ñaàu  daãn caâu tuïc ngöõ
- Giaù trò cuûa caâu tuïc ngöõ? Ta hieåu vaø
vaän duïng vaøo duoäc soáng nhö theá naøo cho
ñuùng.
* Thaân baøi :
- YÙ nghóa caâu tuïc ngöõ.
- Baøi hoïc cuûa caâu tuïc ngöõ.
- Ñaùnh giaù
+ Maët ñuùng
+ Maët chöa ñuùng
- Ruùt ra baøi hoïc baûn thaân.
* Keát baøi : Khaúng ñònh noäi dung, yù nghóa cuûa
caâu tuïc ngöõ.
IV- Cuûng coá : Ghi nhôù.
4- Daën doø :
- Naém vöõng caùch laäp daøn yù.
- Soaïn Truyeän Kieàu.
Ngaøy soaïn: 5/3

TRUYEÄN KIEÀU
(Taùc gia: Nguyeãn Du)
A.Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp HS:

-Moät soá phöông dieän tieåu söû taùc giaû (hoaøn caûnh XH, nhöõng nhaân toá ñôøi rieâng) goùp
phaàn lí giaûi söï nghieäp saùng taùc cuûa Nguyeãn Du.
-Naém vöõng nhuõng ñieåm chính yeáu trong söï nghieäp saùng taùc cuûa Nguyeãn DU.
-Naém ñöôïc moät soá ñaëc ñieåm cô baûn cuûa noäi dung vaø ngheä thuaät Truyeän Kieàu Nguyeãn
Du.
B.Phöông tieän thöïc hieän
- SGK,SGV,Thieát keá baøi hoïc
C.Caùch thöùc tieán haønh
GV toå chöùc giôø daïy theo caùch keát hôïp caùc hình thöùc trao ñoåi thaûo luaän, thöïc haønh
D.Tieán trình daïy hoïc
2.Kieåm tra baøi cuõ: Khaùi nieäm laäp daøn yù?
Caâu hoûi: Phaùt phieáu hoïc taäp hoaëc traû lôøi theo hình thöùc phaùt vaán.
Nhôù laïi nhöõng ñieà ñaõ ñöïôc hoïc ôû chöông trình THCS (lôùp 9) ñeå traû lôøi caâu hoûi:
a)Nhöõng caùi teân sau ñaây, teân naøo laø chæ Nguyeãn Du?
-Toá Nhö -Thanh Hieân -Nam Haûi Ñieáu Ñoà
b)Nguyeãn Du sinh ra vaø lôùn leân ôû ñaâu?
-Tieân Ñieàn, Nghi Xuaân, Haø Tónh.
-Canh Hoaïch, Thanh Oai, Sôn Nam, Haø Taây.
-Baùc Ninh
-Thaùi Bình
c)Gia ñình Nguyeãn Du thuoäc loaïi gia ñình gì?
-Phong kieán quyù toäc.
-Nhaø nho ngheøo.
-Noâng daân giaøu coù.
-Phong kieán quan laïi (tröôùc giaøu sang danh voïng, sau sa suùt suy taøn).
Ñaùp aùn
a) Nguyeãn Du coøn coù teân: Toá Nhö.
b) Canh Hoaïch, Thanh Oai, Sôn Nam, Haø Taây (nay goïi laø: Tieân Ñieàn, Nghi Xuaân, Haø Tónh).
c) Xuaát thaân trong gia ñình: Phong kieán quyù toäc.
122
3.Baøi môùi:
Hoïat ñoäng cuûa GV & HS Yeâu caàu caàn ñaït
Hoaït ñoäng 1: G/thieäu veà tgia I-Giôùi thieäu veà taùc gia Nguyeãn Du:
N.Du? 1-Cuoäc ñôøi:
-HS ñoïc vaø cho bieát vaøi neùt tieâu -Teân chöõ laø Toá Nhö, hieäu laø Thanh Hieân
bieåu veà cuoäc ñôøi cuûa Nguyeãn Du -Sinh ngaøy (23/11/1765-16/9/1820)
ñaïi thi haøo daân toäc ? -Queâ :Laøng Tieân Ñieàn-Nghi Xuaân-Haø Tónh
-Xuaát thaân : trong moät gia ñình ñaïi quyù toäc, nhieàu ñôøi
laøm quan vaø nhieàu ngöôøi saùng taùc vaên chöông.
-oâng xuaát thaân trong moät gia ñình + Cha vaø anh : ñeàu giöõ chöùc töôùc cao trong trieàu vaø coù
nhö theá naøo? söùc hoïc uyeân baùc.
+ Meï : Traàn Thò Taàn –ngöôøi Kinh Baéc ( ñaây cuõng chính laø
ngoïn nguoàn cuûa voán VHDG aên saâu vaøo hoàn thô vaên vaø
taøi thô vaên cuûa oâng )
-Bieán ñoäng cuûa xh ñöa N.Du töø choã con em ñaïi gñ qtoäc pk
ñeán choã chaáp nhaän c/s cuûa anh ñoà ngheøo.
- OÂng chính laø chöùng nhaân cuûa lòch söû xaõ hoäi cuï theå:
+Thôøi thô aáu vaø thanh nieân: soáng sung tuùc vaø haøo hoa ôû
-1802: Nguyeãn aùnh laät ñoå Taây Sôn Thaêng Long trong nhaø anh trai Nguyeãn Khaûn. Töøng ñoã Tam
ñeå laäp trieàu Nguyeãn tröôøng.
+Möôøi naêm gioù buïi lang thang ôû queâ vôï, roài queâ höông
''Nguyeãn Du laø ngöôøi coù con maét trong ngheøo tuùng.
troâng thaáy 6 coõi, coù taám loøng +Töøng möu ñoà choáng Taây Sôn thaát baïi, bò baét roài ñöôïc
nghó suoát ngaøn ñôøi'' tha, veà aån daät ôû queâ noäi.
+Laøm quan baát ñaéc dó vôùi trieàu Nguyeãn Gia Long ( Tham
tri boä Leã, Cai baï Quaûng Bình, Chaùnh söù tueá coáng nhaø
Thanh), oám, maát ôû Hueá ngaøy 10/8/1820 (naêm Canh Thìn).
2-Con ngöôøi:
(aûnh höôûng cuûa queâ höông, gia ñình - nhöõng vuøng vaên
hoaù)
-Con ngöôøi N.Du coù nhöõng ñieåm gì -Queâ cha Haø Tónh, nuùi Hoàng, soâng Lam anh kieät, khoå
caàn löu yù? ngheøo.
-Queâ meï Kinh baéc haøo hoa, caùi noâi cuûa daân ca Quan haï.
+Queâ cha, queâ meï coù aûnh höôûng -Nôi sinh ra vaø lôùn leân: kinh thaønh Thaêng Long nghìn naêm
gì ñeán con ngöôøi oâng? vaên hieán loäng laãy haøo hoa.
-Queâ vôï ñoàng luùa Thaùi Bình.
+Nôi sinh ra vaø lôùn leân cuûa N.Du -Gia ñình quan laïi coù danh voïng lôùn, hoïc vaán cao noåi tieáng:
coù gì ñaùng chuù yù? “ Bao giôø Ngaøn Hoàng heát caây
+aûnh höôûng cuûa queâ vôï vaø xuaát Soâng Rum (Lam) heát nöôùc, hoï naøy heát quan”.
thaân trong gia ñænh quan laïi quyù -C/ñôøi N.Du coù nhieàu moái u uaån khoâng noùi ra ñöôïc.
toäc? -OÂng luoân caûm thaáy böùc boái, maát töï do vì soáng trong xh
quaù goø boù.
-Nguyeãn Du coù caùi nhìn hieän thöïc saâu saéc
-Moät taám loøng lo ñôøi, thöông ngöôøi cuûa Nguyeãn Du, luoân
-+Tö töôûng, tình caûm cuûa oâng ñoái ñi baûo veä coâng lí ,baûo veä caùi ñeïp
voáicn ngöôøi nhö theá naøo? 3. Thôøi ñaïi vaø xaõ hoäi
-Cuoái TK XVIII ñaàu TK XIX
-XHVN khuûng hoaûng traàm troïng, loaïn laïc boán phöông:
khôûi nghóa noâng daân, kieâu binh laøm loaïn, Taây Sôn thay
-Thôøi ñaïi N.Du coù nhöõng neùt gì ñoåi sôn haø, dieät Nguyeãn, Trònh, dieät Xieâm, ñuoåi Thanh huy
noåi baät? hoaøng moät thuôû.
-Nhaø Nguyeãn laäp laïi chính quyeàn chuyeân cheá vaø thoáng
nhaát ñaát nöôùc.
II-Söï nghieäp saùng taùc:
-aûnh höôûng cuûa xh ñoù ñoái vôùi 1. Caùc saùng taùc chính
ngoøi buùt sngs taùc vaên chöông? Phong phuù vaø ñoà soä goàm : vaên thô chöõ Haùn vaø chöõ
Noâm
123
Hoaït ñoäng2: Höôùng daãn tìm a) Saùng taùc baèng chöõ Haùn: 249 baøi, ba taäp
hieåu söï nghieäp saùng taùc cuûa -Thanh Hieân thi taäp (78 baøi)-> trc thôøi laøm quan
N.Du -Nam trung taïp ngaâm(40baøi)->laøm quan ôû Hueá, Quaûng
-Söï nghieäp saùng taùc thô vaên cuûa Bình.
N.Du coù ñieåm gì caàn löu yù ? -Baéc haønh tap luïc (131 baøi)->tgian ñi söù TQ.
-Soá löôïng saùng taùc cuûa oâng nhö *ND:
theá naøo ?Caû veà theå loaïi cuõng nhö -Pheâ phaùn cheá ñoä PK Trung Hoa chaø ñaïp leân quyeàn soáng
noäi dung , ngheä thuaät saùng taùc ñoù cuûa con ngöôøi.
? -Ca ngôïi, ñoàng caûm vôùi nhöõng a/h` ngheä só taøi hoa, cao
+Soá löôïng vaên thô Haùn? thöôïng Trung Hoa (Ñoã Phuû, Nhaïc Phi).
+Noäi dung cuûa caùc tp’ aáy? -Caûm ñoäng vôùi nhg thaân phaän ngheøo khoå, ngöôøi p/nöõ
taøi hoa bmeänh (Ñoäc Tieåu Thanh kí, Sôû kieán haønh).
-Nhieàu ñieåm töông ñoàng vôùi caûm höùng staùc Tr.Kieàu.
b)Saùng taùc baèng chöõ Noâm:
*Truyeän Kieàu
- Nguoàn goác:
-Döïa vaøo Kim Vaân Kieàu Truyeän cuûa Thanh Taâm Taøi
Nhaân –TQ (Ñoaïn tröôøng taân thanh, 3254 caâu thô luïc baùt)
-töø tieåu thuyeát chöông hoài baèng vaên xuoâi c.Haùn
-Nguyeãn Du staùc bsung nhg ñieàu maø day döùt traên trôû maø
+Nhöõng saùng taùc baèng vaên thô oâng ñaõ ñöôïc chöùng kieán cuûa lsxh vaø con ngöôøi .
noâm? -Noäi dung
+Em haõy cho bieát nguoàn goác cuûa +Vaän meänh con ngöôøi trong xhpk baát coâng, taøn baïo
Truyeän Kieàu? +Khaùt voïng tình yeâu ñoâi löùa.
+Baûn caùo traïng ñanh theùp cuûa xh ñaõ chaø ñaïp leân quyeàn
soáng, töï do hphuùc cuûa con ngöôøi ñbieät laø ngöôøi phuï nöõ
trong c.ñoä xhpk .
+ Nguyeãn Du ñaõ taùi hieän hthöïc saâu saéc cuûa c/s vaøo tp’
taïo neân yù/n raát saéc cho lôøi thô vaø gtrò nhaân ñaïo vì con
+Noäi dung chuû yeáu ñöôïc ñeà caäp ngöôøi, vì c/s cuûa nhaân daân .(ngoøi buùt taøi hoa ).
qua Truyeän Kieàu? + Quan nieäm nhaân sinh : “chöõ taøi “gaén lieàn vôùi chöõ
“meänh “, chöõ “taâm “gaén vôùi chöõ “taøi “.
+Giaù trò nhaân ñaïo cuûa taùc phaåm ->Taùc phaåm töï söï tröõ tình ñoäc nhaát voâ nhò trong vaên hoïc
xuaát phaùt töø ñaâu ? trung ñaïi VN.
*Vaên chieâu hoàn (Vaên teá thaäp loaïi chuùng sinh)
+Taïi sao noùi taùc phaåm mang tính -Vieát baèng theå thô luïc baùt
chaát toá caùo saâu saéc veà xaõ hoäi -Theå hieän taám loøng nhaân aùi meânh moâng cuûa nhaø ngheä
luù baáy giôø ? só höôùng tôùi nhöõng linh hoàn bô vô, khoâng nôi töïa nöông,
nhaát laø phuï nöõ vaø treû em trong ngaøy leã vu lan raèm thaùng
baûy haèng naêm ôû VN
2.Moät vaøi ñaëc ñieåm veà noäi dung vaø ngheä thuaät thô
+Tp’ “Vaên chieâu hoàn” vieát baèng vaên Nguyeãn Du.
theå thô gì? a)Noäi dung:
+Noäi dung? -Chöõ tình.
-Khoâng phaûi chuû yeáu noùi chí höôùng quaân töû maø:
+Theå hieän t/caûm chaân thaønh.
+Caûm thoâng saâu saéc cuûa tgiaû ñoái vôùi c/s’ vaø con ngöôøi
(nhöõng c/n` nhoû beù, nhöõng soá phaän baát haïnh, nhöõng phuï
nöõ taøi hoa baïc meänh).
-Trieát lí veà soá phaän ñaøn baø hai laàn vang leân saâu thaúm
-Ñaëc ñieåm chính veà noäi dung trong vaø bi thieát trong Tr.Kieàu vaø Vaên chieâu hoàn.
thô vaên N.Du? -Khaùi quaùt baûn chaát taøn baïo cuûa cñoä pk, boïn vua chuùa
taøn baïo, baát coâng chaø ñaïp quyeàn soáng con ngöôøi, duø laø
ôû VN hay TQ.
-Laø ngöôøi ñaàu tieân ñaët vñeà veà nhöõng ngöôøi p/nöõ hoàng
VD: Soá phaän cuûa ñaøn baø nhan ña truaân, taøi hoa baïc meänh vôùi taám loøng vaø caùi nhìn
“Ñau ñôùn thay phaän ñaøn baø nhaân ñaïo saâu saéc.
Lôøi raèng baïc meänh cuõng laø lôøi -Ñeà cao quyeàn soáng con ngöôøi, ñoàng caûm vaø ngôïi ca t/y
124
chung” löùa ñoâi töï do, k/voïng töï do vaø hphuùc cuûa con ngöôøi (moái
(Laø Ñaïm Tieân, Thuyù Kieàu, laø tình Kieàu – Kim, veà nvaät Töø Haûi).
Tieåu Thanh, laø nhg ngöôøi muø haùt b)Ngheä thuaät:
rong, nhg ca nhi, kó nöõ…) -Hoïc vaán uyeân baùc, thaønh coâng trong nhieàu theå loaïi thô
ca: ngöõ ngoân, thaát ngoân, ca, haønh.
( Phaûn chieâu hoàn, Sôû kieán haønh, -Thô luïc baùt, song thaát luïc baùt chöõ Noâm leân ñeán tuyeät
Truyeän Kieàu…). ñænh thi ca coå trung ñaïi.
-Tinh hoa ngoân ngöõ bình daân vaø baùc hoïc Vieät ñaõ keát tuï
nôi thieân taøi NDu – nhaø ptích taâm lí baäc nhaát, baäc ñaïi
thaønh cuûa thô luïc baùt vaø song thaát luïc baùt.
-Ñaëc ñieåm chính veà ngheä thuaät
trong thô vaên N.Du?
3.Cuûng coá vaø daën doø

-Veà nhaø traû lôøi cho caâu hoûi: “Vì sao N.Du ñöôïc goïi laø ñaïi thi haøo daân toäc, thieân taøi daân toäc,
ñöôïc vinh phong danh nhaân vaên hoaù theá giôùi?
-HS ñoïc phaàn ghi nhôù (sgk) vaø yeâu caàu veà hoïc thuoäc.
-Em coù theå tìm ñoïc theâm moät soá baøi thô chöõ Haùn, Noâm ñeå boå sung veà taøi naêng saùng taïo vaên
chöông cuûa N.Du.
-Giôø sau hoïc: Tieáng Vieät “Phong caùch ngoân ngöõ ngheä thuaät” (2 tieát)
Ngaøy soaïn: 5/3

Tieát 83 – 84 : Tieáng Vieät :
PHONG CAÙCH NGOÂN NGÖÕ NGHEÄ THUAÄT
- Naém ñöôïc khaùi nieäm ngoân ngöõ ngheä thuaät vaø phong caùch ngoân ngöõ ngheä thuaät vôùi
nhöõng ñaëc tröng cô baûn cuûa noù.
- Coù kyõ naêng phaân tích vaø söû duïng ngoân ngöõ theo phong caùch ngoân ngöõ ngheä thuaät.
- SGK vaø SGV vaên 10 cô baûn.
C. Phöông phaùp daïy hoïc :
- Ñoïc caùc ngöõ lieäu, phaân tích vaø nhaän xeùt veà ñaëc ñieåm cuûa ngoân ngöõ ngheä thuaät vaø
phong caùch ngoân ngöõ ngheä thuaät.
- Giaùo vieân gôïi yù cho HS nhaéc laïi kieán thöùc ñaõ hoïc (Phong caùch ngoân ngöõ sin hoaït) ñeå
ñoái chieáu vaø ruùt ra keát luaän.
2. Kieåm tra baøi cuõ: Neâu nhöõng neùt chính veà cuoäc ñôøi vaø söï nghieäp Nguyeãn Du.
3. Baøi môùi:
Hoaït ñoäng cuûa gv vaø hs Noäi dung caàn ñaït

Hoaït ñoäng 1 : I. Ngoân ngöõ ngheä thuaät :
1. Ngoân ngöõ ngheä thuaät ñöôïc söû duïng trong Ngoân ngöõ ngheä thuaät laø ngoân ngöõ chuû
pham vi giao tieáp naøo? thuoäc nhöõng theå loaïi yeáu duøng trong caùc taùc phaåm vaên chöông, khoâng
naøo ? chæ coù chöùc naêng thoâng tin maø coøn thoõa maõn
2. Nhöõng neùt khaùc nhau giöõa ngoân ngöõ thô nhu caàu thaãm myõ cuûa con ngöôøi. Noù laø ngoân
vaø vaên xuoâi töï söï; giöõa vaên xuoâi vaø ngoân ngöõ ñöôïc toå chöùc, xeáp ñaët, löïa choïn, tinh luyeän
ngöõ kòch? töø ngoân ngöõ thoâng thöôøng vaø ñaït ñöôïc giaù trò
3. Nhöõng neùt gioáng nhau cuûa ngoân ngöõ ngheä thuaät thaåm mó.
trong caùc theå loaïi noùi treân? # GV gôïi yù # HS
125
traû lôøi # HS phaùt bieåu ñònh nghóa veà ngoân
ngöõ ngheä thuaät.
II- Phong caùch ngoân ngöõ ngheä thuaät :
Hoaït ñoäng 2 : 1. Tính hình töôïng :
- GV duøng thuû phaùp so saùnh, ñoái chieáu: Tính hình töôïng cuûa phong caùch ngoân ngöõ
+ Ta ñaõ lôùn leân roài trong khoùi löõa ngheä thuaät laø khaùi nieäm chæ ra caùch dieãn ñaït cuï
Chuùng noù chaüng coøn mang ñöôïc nöõa theå, haøm suùc, gôïi caûm trong moätngöõ caûnh (vaên
Chaën baøn chaân moät daân toäc anh huøng caûnh nhaát ñònh)
Nhöõng baøn chaân töø than buïi, laày buøn
Ñaõ böôùc döôùi maët trôøi caùch maïng
+ “daân toäc ta ñaõ tröôûng thaønh trong chieán
tranh - keû thuø khoâng coøn hi voïng ñeå ngaên
caûn söï phaùt trieån maïnh meõ, to lôùn cuûa moät
daân toäc töøng bò aùp böùc ôû haàm moû vaø
noâng thoân” # GV gôïi yù cho HS :
? Caùch dieãn ñaït naøo cuï theå, sinh ñoäng ?
? Caùch dieãn ñaït naøo haøm suùc hôn ?
? Caùch dieãn ñaït naøo gôïi caûm hôn ?
? Nhaän xeùt. 2. Tính truyeàn caûm :
Tính truyeàn caûm trong ngoân ngöõ ngheä
- So saùnh, ñoái chieáu : thuaät theå hieän ôû choå laøm cho ngöôøi nghe (ñoïc)
+ Qua ñình ngaõ noùn troâng ñình cuøng vui, buoàn, yeâu thích … nhö chính ngöôøi noùi
Ñình bao nhieâu ngoùi, em thöông mình baáy (vieát)
nhieâu.
+ “Em raát thöông mình”
? Caùch noùi naøo hay hôn vaø coù hieäu quaû lan
truyeàn caûm xuùc?
?Nhaän xeùt cuûa HS veà tính truyeàn caûm trong
ngoân ngöõ ngheä thuaät. 3. Tính caù theå hoùa :
Tính caù theå hoùa nhö laø moät tính chaát töï
nhieân cuûa ngöôøi noùi (ñaëc ñieåm caáu aâm, gioïng
noùi, töø ngöõ, caùch noùi) ñeå ta coù theå nhaän
bieátngöôøi naøy vôùi ngöôøi khaùc.
III- Luyeän taäp :

Hoaït ñoäng 3 : 1. Baøi 1 :
- Caùc pheùp tu töø : so saùnh, aån duï, hoaùn duï, töôïng
tröng … ñaëc ñieåm laø caùch noùi haøm aån trong
Gv höôùng daãn hs laøm baøi taäp trong SGK nhöõng ngöõ caûnh tu töø.
Goïi moät soá hoïc sinh leân baûng laøm, caùc hs
khaùc laøm vaøo vôû. 2. Baøi 2 : Tính hình töôïng : cô baûn vì :
Gv söûa baøi laøm cuõa hs, nhaän xeùt, choát yù - Laø phöông tieän vaø laø muïc ñích saùng taïo ngheä
thuaät.
- Trong hình töôïng ngoân ngöõ ñaõ coù nhöõng yeáu toá
gaây caûm xuùc vaø truyeàn caûm.
- Caùch löïa choïn töø ngöõ, söû duïng caâu ñeå xaây
döïng hình töôïng ngheä thuaät theå hieän caù tính saùng
taïo ngheä thuaät.
3. Baøi 3 :
- Töø ngöõ coù neùt nghóa caûm xuùc.
- Phaûi saùt nghóa vaø ñaûm baûo luaät thô.
4. Baøi 4 : So saùnh :
- Caùch choïn töø ngöõ ñeå taïo hình töôïng muøa thu.
- Nhòp ñieäu khaùc nhau
- Hình töôïng 3 muøa thu ôû 3 taùc giaû khoâng cuøng
moät thôøi ñaïi, khoâng gioáng nhau ôû phong caùch
126
ngoân ngöõ caù nhaân (tính caù theå hoùa)
IV- Cuûng coá : Ghi nhôù (SGK)
4. Daën doø :
- Hoïc baøi.
- Soaïn baøi : Trao duyeân.
Ngaøy soaïn: 10/3

TRAO DUYEÂN
(Trích Truyeän Kieàu - Nguyeãn Du )
A.Muïc tieâu baøi hoïc

Giuùp HS:
-Hieåu dieãn bieán taâm traïng maâu thuaãn, phöùc taïp, beá taéc cuûa Thuyù Kieàu trong ñeâm trao
duyeân.Qua ñoù, thaáy ñöôïc söï ñoàng caûm maïnh meõ, saâu saéc cuûa Nguyeãn Du ñoái vôùi
hoaøn caûnh ñau khoå vaø phaåm chaát cao quyù cuûa Kieàu: ñöùc hi sinh, loøng vò tha.
-Bi kòch tình yeâu tan vôõ ñöôïc theå hieän qua ngoân ngöõ thô ñieâu luyeän, tuyeät vôøi.
-Coù kó naêng: +Ñoïc thô tröõ tình, thô luïc baùt.
+Chuyeån theå vaên baûn thô sang vaên baûn vaên xuoâi ngheä thuaät
+Phaân tích taâm traïng nhaân vaät trong thô tröõ tình
B.Phöông phaùp thöïc hieän
-GV toå chöùc giôø daïy theo caùch keát hôïp caùc hình thöùc trao ñoåi thaûo luaän, thöïc haønh
-Toå chöùc, höôùng daãn phaân tích, giaûng bình chi tieát dieãn bieán taâm traïng cuûa Thuyù Kieàu trog
ñeâm trao duyeân vaø noãi nieàm Thuyù Kieàu khi ôû laàu xanh tieáp khaùch laøng chôi.
C.Phöông tieän daïy hoïc
SGK,SGV,Thieát keá baøi hoïc
D.Tieán trình daïy hoïc
1.OÅn ñònh toå chöùc lôùp
2. Kieåm tra baøi cuõ: Nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn cuûa phong caùch ngoân ngöõ ngheä thuaät?
2.Baøi môùi
Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Yeâu caàu caàn ñaït
Hoaït ñoäng 1: -Caûm höùng nhaân vaên- nhaân ñaïo: bao truøm T.Kieàu laø tieáng
Kieåm tra baøi cuõ keâu ñau ñôùn, ñöùt ruoät veà soá faän c/ng trong xhpk.
(Hình thöùc vaán ñaùp) -Caûm höùng aáy ñöôïc theå hieän qua 4 khía caïnh sau:
- Caûm höùng chuû ñaïo cuûa T.Kieàu +Moät baûn aùn. +Moät tieáng keâu thöông.
laø gì? +Moät giaác mô. +Moät caùin nhìn beá taéc.
- Caûm höùng aáy ñöôïc bieåu hieän ôû -Moãi khía caïnh chæ caàn daãn 2-4 caâu tbieåu ñeå m hoaï.
nhöõng khía caïnh naøo? VD: “Noãi rieâng, rieâng nhöõng baøn hoaøn
- Neâu daãn chöùng minh hoaï? Daàu chong traéng ñóa, leä traøn thaám khaên”
(Tieáng keâu thöông).
Hoaït ñoäng 2: Giôùi thieäu ñoaïn thô “Toaøn boä truyeän Kieàu laø moät bi kòch. Ñaây laø moät bi kòch
-y/c HS ñoïc thaàm ñoaïn tieåu daãn nhoû trong bi kòch lôùn aáy” ( Leâ Trí Vieãn). Quyeát ñònh baùn
-GV gthieäu (trang beân)  mình chuoäc cha, trong ñeâm cuoái cuøng tröôùc khi ñi theo Maõ
-GV coù theå ñöa ra moät soá tö lieäu Giaùm Sinh, Kieàu vaãn canh caùnh moùn nôï tình vôùi Kim
aûnh (Neáu coù) Troïng: “Noãi rieâng, rieâng nhöng baøn hoaøn-Daàu chong traéng
ñóa, leä traøn thaám khaên”.
Thuyù Vaân chôït böøng tænh giaác, gheù ñeán aân caàn hoûi
han. Kieàu naûy ra yù ñònh trao duyeân, trao laïi moái tình ñaàu dôû
dang cho em mình ñeå traû nghóa chaøng Kim. Ñoaïn thô naøy taùi
hieän laïi caâu chuyeän ñaëc bieät aáy.
Hoaït ñoäng3: Höôùng daãn ñoïc – A.Ñoaïn trích “Trao duyeân”
hieåu khaùi quaùt
-Ñoaïn trích ''Trao Duyeân'' coù vò trí I.Ñoïc- Hieåu
127
ntnaøo trong Tr.Kieàu? 1.Ñoïc dieãn caûm: SGK
- Theo doõi caâu chuyeän, coù theå - Ñoaïn thô chính laø môû ñaàu cuoäc ñôøi ñau khoå cuûa Kieàu
taïm ngaét doøng t/söï cuûa T Kieàu .Khi gia ñình gaëp gia bieán
thaønh maáy chaëng nhoû ñeå deã - Trích töø caâu thô 723 ñeán 756 trong t.phaåm
ptích?Töøng chaëng, laïi coù theå keå 2.Boá cuïc vaên baûn
baèng lôøi v.xuoâi ntnaøo? -12 caâu thô ñaàu (723-734): Kieàu tìm caùch thuyeát phuïc, trao
-HS p/bieåu, tr/baøy ñoaïn vaên, ñoaïn duyeân cho Thuyù Vaân.
keå cuûa mình. -15 caâu thô tieáp (735-749): Kieàu trao kæ vaät vaø daën doø
-GV nx, ñ/höôùng: Theo maïch theâm em.
truyeän, ta deã daøng nhaän ra -8 caâu thô cuoái (750-757): Kieàu ñau ñôùn ñeán ngaát ñi.
Hoaït ñoäng 4: Höôùng daãn tìm hieåu ñoaïn trích theo boá cuïc
GV (Gôïi môû): II-Phaân tích:
Tình duyeân laø moät chuyeän teá nhò, 1-Ñoaïn 1: Kieàu tìm caùch thuyeát phuïc, trao duyeân cho Thuyù
chuyeän traêm naêm, heä troïng caû Vaân.
moät ñôøi ngöôøi vaø ko deã gì trao laïi Môû ñaàu baèng 2 caâu thô:
cho ngöôøi khaùc .Nhöng Kieàu laïi “Caäy em, em coù chòu lôøi,
phaûi nhôø caäy em, trao duyeân cho Ngoài leân cho chò laïy roài seõ thöa”
em traû nghóa vôùi chaøng Kim. -''Caäy'': Kieàu khaån khoaûn, thieát tha töï haønh haï mình
(?)Em nhaän xeùt gì veà ngoân ngöõ -''Chòu lôøi'': Caàu khaån em haõy laéng nghe mình
cuûa Thuyù Kieàu ñoái vôùi Thuyù -''Laïy'': trang nghieâm, heä troïng
Vaân? - “Thöa “: kính caån, trang troïng
(?)-Em nhaän xeùt gì veà lôøi caàu
khaån cuûa TKieàu ñoái vôùi TVaân? Lôøi caàu xin haï mình, coi Thuyù Vaân nhö aân nhaân soá 1 cuûa
mình, ñöa Thuyù Vaân vaøo tình theá khoâng theå töø choái, raøng
buoäc Thuyù Vaân baèng caùch ñöa ra nhöõng moái quan heä tình
caûm “ vì caây daây leo”
-6 caâu tieáp theo: Kieàu ñaõ giaõi baøy thaät nhanh, ngoïn ngaønh
(?)Ngoân ngöõ cuûa Nguyeãn Du trong ñeå thuyeát phuïc Vaân heát lôøi, taâm tình chò em vì mình khoâng
ñoaïn thô coù gì gaàn guõi vôùi caùch theå thoaùi thaùc .
noùi cuûa daân gian? +Ngoân ngöõ Nguyeãn Du coù söï keát hôïp haøi hoaø giöõa caùch
noùi trang troïng, vaên hoa vaø giaûn dò, noâm na cuûa caùch noùi
daân gian.
(+) söû duïng caùc ñieån tích ''keo loan'',''tô duyeân'' ñi vôùi caùc
(?)Taâm traïng cuûa Kieàu khi noùi thaønh ngöõ ''tình maùu muû'',''lôøi non nöôùc'', ''thòt naùt xöông
ñöôïc ra ñieàu mình muoùn noùi? moøn'',”ngaäm cöôøi chín suoái…”
+ Taâm traïng Kieàu :
(+)Bieát ôn chaân thaønh , yeân taâm ,thanh thaûn,sung söôùng vì
maâu thuaãn ñaõ ñöôïc giaûi quyeát ->nhöng ñoù môùi chæ taïm
thôøi (Khuûng hoaûng taâm tö trong Kieàu môùi taïm giaûi toaû)
(+) Maâu thuaãn bi kòch thöïc söï trong loøng kieàu ñeán ñaây laïi
(?)Kieàu trao kyû vaät cho em trong buøng leân maõnh lieät.
taâm traïng nhö theá naøo?
2-Ñoaïn 2: 15 caâu thô tieáp (735-749): Kieàu trao kæ vaät vaø daën
doø theâm em.
Trao laïi cho T.Vaân nhöõng kæ vaät th/lieâng cuûa moái tình vôùi
K.Troïng: “ Chieác thoa vôùi böùc tôø maây,..Phím ñaøn vôùi
(?)Hai töø “cuûa chung” vaø “ngaøy maûnh höông nguyeàn ngaøy xöa”->lôøi Kieàu ôû ñaây chöùa chaát
xöa” theå hieän ñieàu gì trong taâm bao ñau ñôùn, giaèng xeù, chua chaùt:
traïng cuûa Thuyù Kieàu ? …Duyeân naøy thì giöõ vaät naøy cuûa chung
…Phím ñaøn vôùi maûnh höông nguyeàn ngaøy xöa
(?)Kieàu ñaõ döï ñoaùn tröôùc soá Trong 2 töø “cuûa chung” vaø “ngaøy xöa” chöùa chaát bao noãi
phaän cuûa mình nhö theá naøo? nieàm, bao chua xoùt veà hieän thöïc ñeïp ñeõ môùi ñaáy thoâi nay
ñaõ trôû thaønh “ngaøy xöa”->t/gian taâm lí, t/gian ñöôïc caûm
nhaän baèng noãi ñau.
-''Cuûa tin'' laø vaät laøm tin giöõa Kim Troïng vaø TKieàu, ôû trong
cuûa laøm tin aáy coù taâm hoàn cuûa TKieàu
-''ngöôøi baïc meänh'' ngöôøi coù soá phaän baïc beõo k0 may maén,
128
0
k thoaùt ra ñöôïc nhö moät ñònh meänh
(?)Sau khi trao kyû vaät cho em , “mai sau ….hiu hiu gioù thì hay chi veà”vaø khi aáy em haõy
Thuyù Kieàu daën em ñieàu gì ?Taâm “Raûy xin cheùn nöôùc cho ngöôøi thaùc oan” ( Kieàu ko theå
traïng cuûa Kieàu luùc baáy giôø ? queân ñöôïc moái stình cuûa mình , naøng muoán trôû veà vôùi tình
Kieàu töï ñoäc thoaïi noäi taâm cuûa yeâu baèng linh hoàn baát töû sau khi cheát )
mình ntn ôû ñoaïn keát ? ->Trao kyû vaät cho em maø loøng Kieàu thoån thöùc, naõo neà,
(?)Töø ''baây giôø'' mang yù/n gì? nuoái tieác, ñau xoùt laïi buøng leân, taâm traïng ñau ñôùn, voø xeù
(?)Töø ''laïy'' coù gì khaùc töø ''laïy'' ôû
doàn daäp, cuoàn cuoän.
caâu treân? -Kieàu queân söï coù maët cuûa Vaân daën em maø thì thaàm vôùi
mình veà töông lai muø mòt, theâ thaûm
(?)Ñoaïn thô naøy mang nhan ñeà Trao -Kieàu ñaõ nghó mình cheát oan, vaãn mang naëng lôøi theà, Kieàu
duyeân nhöng cuoái cuøng duyeân coù quay trôû veà daèn vaët, laâm li
ñöôïc trao khoâng? Vì sao? c-8 caâu cuoái:
-Quay veà thöïc taïi Kieàu quanh quaån maát maùt khoâng theå haøn
(?)Toùm löôïc laïi noäi dung vaø ngheä gaén ñöôïc, taát caû dôû dang, ñoå vôõ
thuaät ? Qua ñoù khaúng ñònh -Kieàu nhaän loõi laàm veà mình, töï cho raèng mình laø ngöôøi phuï
Nguyeãn Du laø moät thieân taøi khi ñi baïc.
saâu vaøo phaân tích taâm lí cuûa con ->Tình caûnh TKieàu ñau khoå ñeán cöïc ñoä, Kieàu queân haún
ngöôøi ? ngöôøi ñang ñoái thoaïi moät mình, noùi vôùi ngöôøi yeâu vaéng
maët nhieàu lôøi thoáng thieát ngheïn ngaøo.
III-Toång keát:
1.Noäi dung:
-Tp’ vieát leân baèng khaû naêng thoâng caûm saâu saéc cuûa
ngöôøi ngheä só khi hoaù thaân thaønh ngöôøi trong cuoäc ñeå noùi
leân nhöõng taâm tö t/c’saâu kín, uaån khuaát nhaát trong coõi
loøng .
- Ñoaïn thô bi thöông nhöng k0 heà ñen toái bôûi caùi bi thöông toaùt
ra phaåm chaát cao ñeïp cuûa con ngöôøi, vang leân lôøi toá caùo
toäi aùc cuûa XH baát nhaân ñaõ choàng chaát khoå ñau leân moät
kieáp ngöôøi .
2. Ngheä thuaät:
- Mieâu taû, ptích taâm traïng p/taïp, maâu thuaãn->chaân thöïc, tinh
teá, ngoân ngöõ bieán hoaù linh hoaït .
- Söû duïng nhieàu thaønh ngöõ quen thuoäc taïo neân taâm traïng
ñaày kòch tính .
3.Cuûng coá daën doø: HS coù theå traû lôøi ñöôïc
- Dieãn bieán taâm traïng cuûa Thuyù Kieàu trong ñeâm trao duyeân .
- Ngheä thuaät taùc giaû söû duïng gaây aán töôïng nhö theá naøo ?
- Bieát caùch khai thaùc taâm traïng cuûa Thuyù Kieàu trong ñoaïn trích ?
-Giôø sau hoïc: Vaên hoïc ''Noãi thöông mình''
Ngaøy soaïn: 10/3

Tiết 86 : Ñoïc vaên
NOÃI THÖÔNG MÌNH
( Trích Truyeän Kieàu- Nguyeãn Du )
A. Muïc tieâu caàn ñaït : Giuùp HS:

- Hieåu ñöôïc tình caûnh trôù treâu maø Thuyù Kieàu phaûi ñöông ñaàu vaø buoäc phaûi chaáp nhaän thaân
phaân kó nöõ tieáp khaùch laøng chôi.
- YÙù thöùc saâu saéc cuûa Kieàu veà phaåm giaù baûn thaân
129
- Hieåu ñöôïc ngheä thuaät taû caûnh vaø noäi taâm nhaân vaät
B. Phöông tieän thöïc hieän : SGk, SGV vaên 10 cô baûn
1/ Ổn ñònh lôùp.
2/ Kieåm tra baøi cuõ. Phaân tích taâm traïng Thuùy Kieàu khi trao duyeân.
3/ Baøi môùi:

Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu chung veà taùc giaû, I/ Tìm hieåu chung : (SGK)
taùc phaåm 1. Taùc giaû
2. Taùc phaåm.
Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn HS ñoïc hieåu ñoaïn II- Ñoïc - Hieåu :
trích. 1. Caûnh laàu xanh.
Thao taùc 1: Tìm hieåu caûnh sinh hoaït ôû laàu - Böôùm laû ong lôi, laù gioù caønh chim,
xanh cuoäc say ñaày thaùng, traän cöôøi suoát
- HS ñoïc laïi 4 caâu ñaàu. ñeâm,
- GV hoûi: Caûnh sinh hoaït ôû laàu xanh hieän - Toáng Ngoïc, Traøng Khanh
leân qua lôøi keå- taû cuûa tg nhö theá naøo? Ngheä thuaät öôùc leä quen thuoäc trong thô vaên
- HS traû lôøi, neâu nhaän xeùt chung cuûa mình. trung ñaïi. Duøng nhöõng hình aûnh aån duï- töôïng
- GV ñònh höôùng vaø neâu caâu hoûi: Nhöõng tröông ñeïp vaø coå ñaõ saùo moøn ñeå thi vò hoaù
hình aûnh Böôùm laû ong lôi, laù gioù caønh chim, hieän thöïc. Nhôø theá, vaãn coù theå vöøa taû
cuoäc say ñaày thaùng, traän cöôøi suoát ñeâm, caûnh soáng thöïc cuûa Kieàu- laøm kó nöõ ôû laàu
Toáng Ngoïc, Traøng Khanh laø bieän phaùp ngheä xanh vöøa giöõ ñöôïc chaân dung cao ñeïp cuûa
thuaät gì ñaõ ñöôïc söû duïng? Taùc duïng cuûa Kieàu.
noù? Phaân tích saùng taïo cuûa ND trong cuïm töø ÔÛ ñoaïn naøy chuû yeáu laø lôøi keå- taû töông
Böôùm laû ong lôi vaø loái ñoái xöùng trong töøng ñoái khaùch quan cuûa taùc giaû. Ñoù laø hoaøn
caâu thô? caûnh soáng cuûa kieàu.
- HS laàn löôït traû lôøi.
-GV ñònh höôùng 2. Noãi loøng cuûa kieàu
Thao taùc 2: Noãi loøng cuûa Kieàu - Lôøi keå, ngoâi keå coù söï chuyeån ñoåi töï
- HS ñoïc 8 caâu tieáp. nhieân töø khaùch quan sang chuû quan- nhö laø
- GV neâu caâu hoûi: chính Kieàu ñang baøy toû noãi loøng mình. Caùch
+Nhaän xeùt gioïng ñieäu lôøi keå, ngoâi keå? keå gaây aán töôïng maïnh hôn.
+ Nhaän xeùt veà söï bieán ñoåi nhòp thô vaø - Nhòp thô bieán ñoåi, ñang töø 2/2/2 hoaëc 4/4
taùc duïng ngheä thuaät cuûa noù. (nhòp chaün, ñeàu ñaën chuyeån sang 3/3- nhòp
+Nhaän xeùt veà hieäu quaû cuûa caùc ñieäp leû): Khi tænh röôïu/ luùc taøn canh; hoaëc 2/4/2
töø, caùc caâu hoûi vaø caâu caûm. (chaün khoâng ñeàu): Giaät mình, mình laïi thöông
+ Töø Xuaân trong ñoaïn coù yù nghóa gì? mình/ xoùt xa.
+ Toùm laïi taâm traïng Kieàu nhö theá naøo? - Caùc ñieäp töø: mình ( 3 laàn), sao (4 laàn), khi…
- HS thaûo luaän vaø traû lôøi laàn löôït caùc caâu - Caâu hoûi tu töø keát hôïp vôùi caâu caûm.
hoûi. - Cuïm töø Böôùm chaùn ong chöôøng ( saùng taïo)
- GV ñònh höôùng. - caùc ñoái xöùng trong töøng cuïm töø, trong töøng
caâu laø pheùp ñoái trong caùc caâu thô noái tieáp
nhau: khi sao…giôø sao…
 Lôøi thô nhö lôøi ñoäc thoaïi noäi taâm cuûa
nhaân vaät, tröïc tieáp phôi môû taâm traïng cuûa
naøng Kieàu moät caùch cuï theå vaø chaân thöïc.
Ñoù laø taâm traïng xoùt thöông cho baûn thaân
mình, soá phaän mình. Caøng nghó ñeán quaù khöù
gaàn, ñeán cuoäc soáng eâm ñeàm, phong löu, neà
neáp tröôùc ñaây, caøng ngô ngaùc, ñau xoùt,
khoâng hieåu vì sao coù theå thay ñoåi thaân phaän
nhanh nhö vaäy. Ñau xoùt, thöông thaân vaø baát
löïc. Nhòp thô nhanh hôn, gaáp gaùp, doàn daäp
hôn theå hieän taâm traïng soùng coàn lieân mieân
- GV hoûi: Hai caâu “Ñoøi phen…traêng thaâu” khoâng döùt, nhöùc nhoái trong traùi tim ngöôøi
130
coù phaûi ñô thuaàn laø taû caûnh khoâng? Vì sao? thieáu nöõ baát haïnh.
Hai caâu cuoái ñaõ khaùi quaùt chaân lí gì? Taâm Neáu Böôùm laû ong lôi ôû treân môùi chæ laø caùi
traïng Kieàu keát ñoïng laïi laø taâm traïng gì? khaùch quan beân ngoaøi- chæ laø taâm traïng
- HS traû lôøi. chaùn chöôøng, meät moûi, gheâ sôï chính baûn
- GV ñònh höôùng. thaân mình cuûa nhaân vaät khi bò ñaåy vaøo cuoäc
Hoaït ñoäng 3: Höôùng daãn HS toång keát. soáng nhô nhôùp. Töø Xuaân trong caâu thô khoâng
Thao taùc 1: GV ñöa ra nhöõng caâu hoûi khaùi chæ muøa xuaân, khoâng chæ tuoåi treû, khoâng
quaùt veà noäi dung, ngheä thuaät cuûa ñoaïn trích. chæ veû ñeïp, khoâng chæ söùc treû…maø chæ
Caâu 1:YÙ thöùc cao veà thaân phaän chöùng toû haïnh phuùc, nieàm vui höôûng haïnh phuùc löùa
phaåm chaát gì ôû nhaân vaät Thuyù Kieàu? ñoâi. Trong cuoäc soáng laøm vôï khaép ngöôøi ta,
Kieàu chæ thaáy nhuïc nhaõ, trô lì vaø voâ caûm.
Caâu 2: Ñeå taû taâm trang nhaân vaät, ND ñaõ söû
III- TOÅNG KEÁT
duïng thaønh coâng nhöõng bieän phaùp ngheä
1.Noäi dung: ñoaïn trích theå hieän ñöôïc neùt
thuaät gì?
ñeïp trong phaåm chaát cuûa naøng Kieàu- giaøu
Thao taùc 2: Cho HS ñoïc phaàn Ghi nhôù SGK loøng töï troïng.
2. Ngheä thuaät: mieâu taû taâm lí nhaân vaät
baäc thaày.
4. Cuûng coá : Taâm traïng Kieàu.

5. Daën doø : Soaïn Laäp luaän trong vaên nghò luaän
Ngaøy soaïn: 10/3

LAÄP LUAÄN TRONG VAÊN NGHÒ LUAÄN
Cuûng coá vaø naâng cao hieåu bieát veà yeâu caàu vaø caùch thöùc xaây döïng laäp luaän ñaõ hoïc
ôû THCS nhö: khaùi nieäm veà laäp luaän; caùch xaùc ñònh luaän ñieåm; tìm luaän cöù vaø söû duïng phöông
phaùp laäp luaän.
- S GK, SGV
- Thieát keá baøi hoïc .
2.Kieåm tra baøi cuõ : Phaân tích taâm traïng Thuùy Kieàu khi ôû laàu xanh qua ñoaïn trích “Noãi
thöông mình”
131
Hoạt động của GV và HS Noäi dung cần đạt
Hoaït ñoäng 1: Höôùng daãn hs tìm I. Khaùi nieäm veà laäp luaän trong baøi vaên nghò luaän
hieåu phaàn I. HSÑ&TL:
GV: Goïi H/S ñoïc phaàn I SGK Tr Caâu a: Ñích cuûa laäp luaän laø thuyeát phuïc ñoái phöông töø
109. boû yù ñònh xaâm löôïc, hieåu tình hình maø coù söï löïa choïn
GVH: Phaàn I trình baøy noäi dung gì ñuùng ñaén.
Anh (chò) haõy traû lôøi caâu hoûi ôûCaâu b: Ñeå ñaït ñöôïc muïc ñích taùc giaû ñaõ söû duïng:
muïc a,b,c ? + lí leõ 1: Ngöôøi duøng binh…..
+ lí leõ 2: Ñöôïc thôøi coù theá…..
+ lí leõ 3: Maát thôøi khoâng theá thì maïnh quay thaønh yeáu…
Cuoái cuøng laø keát luaän: “ Nay caùc oâng…”
Caâu c: Laäp luaän laø döïa vaøo söï thaät ñaùng tin caäy, vaøo lí
Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn hs tìm leõ xaùc ñaùng ñeå neâu leân yù kieán cuûa mình veà moät vaán
hieåu phaàn II. ñeà nhaát ñònh.
II. Caùch xaây döïng laäp luaän.
1. Xaùc ñònh luaän ñieåm
? Anh (chò) haõy cho bieát luaän - Luaän ñieåm laø yù kieán theå hieän tö töôûng, quan ñieåm cuûa
ñieåm laø gì ? laøm theá naøo ñeå ngöôøi vieát xaùc ñònh vaán ñeà (luaän ñeà) ñöôïc ñaët ra.
xaùc ñònh luaän ñieåm ? => Moät baøi vaên coù theå coù nhieàu luaän ñieåm lôùn hoaëc
nhoû. Caùc luaän ñieåm nhoû lieân keát vôùi nhau, soi saùng cho
nhau ñeå thuyeát minh cho luaän ñieåm lôùn trong baøi.
HSTL&PB
+ Caâu a: Vaên baûn baøn veà thaùi ñoä töï troïng trong vieäc söû
? Anh (chò) haõy traû lôøi caâu hoûi duïng tieáng meï ñeû (chöõ ta). Theo taùc giaû thì chæ khi naøo
a,b trong SGK Tr 110 ? thöïc caàn thieát môùi duøng tieáng nöôùc ngoaøi. Vieäc ñoù seõ
ñaûm baûo quyeàn lôïi ñöôïc thoâng tin cuûa ngöôøi ñoïc.
+ Caâu b: Vaên baûn coù hai luaän ñieåm laø:
* Tieáng nöôùc ngoaøi (tieáng anh) ñang laán löôùt tieáng Vieät
trong caùc baûng hieäu quaûng caùo ôû nöôùc ta.
* Moät soá tröôøng hôïp tieáng nöôùc ngoaøi ñöôïc ñöa vaøo baùo
chí moät caùch khoâng caàn thieát, gaây thieät thoøi cho ngöôøi
ñoïc.
2. Tìm luaän cöù.
? Theá naøo laø luaän cöù ? moái HSTL&PB
quan heä giöõa luaän ñieåm vaø luaän * Luaän cöù: laø caùc taøi lieäu duøng laøm cô sôû thuyeát minh
cöù nhö theá naøo ? cho luaän ñieåm. Noù bao goàm caùc lí leõ ( caùc nguyeân lí, chaân
lí, yù kieán ñaõ ñöôïc coâng nhaän) vaø daãn chöùng thöïc teá
(cuûa ñôøi soáng vaø vaên hoïc).
? Anh (chò) haõy traû lôøi caâu hoûi * Caâu a: Ví duï “Chöõ ta” coù 02 luaän ñieåm, 06 luaän cöù.
a, b trong muïc 2 SGK Tr 110 ?Taäp + Luaän ñieåm 1: “Khaép nôi ñeàu coù quaûng caùo, nhöng…danh
trung vaøo ví duï ôû muïc 2 phaàn lam thaéng caûnh”
II ? Caùc luaän cöù: + “Chöõ nöôùc ngoaøi…ôû phía treân”
+ “ Ñi ñaâu, nhìn ñaâu…chöõ Trieàu Tieân”
+ “ Trong khi ñoù …laïc sang moät nöôùc khaùc.”
+ Luaän ñieåm 2: “ Phaûi chaêng…maø ta neân suy ngaãm”
Caùc luaän cöù: + “Toâi khoâng bieát chöõ…in raát ñeïp”
+ “ Nhöng caùc tôø baùo…baøi caàn ñoïc”
+ “ Trong khi ñoù…trang thoâng tin”
* Luaän chöùng.
? Anh (chò) hieåu nhö theá naøo laø => Luaän chöùng laø söï phoái hôïp, toå chöùc caùc lí leõ vaø daãn
luaän chöùng ? chöùng ñeå thuyeát minh cho luaän ñieåm.
3. Löïa choïn phöông phaùp laäp luaän.
GVH: Anh (chò) cho bieát theá naøo * Phöông phaùp laäp luaän: laø caùch thöùc löïa choïn, saép xeáp
laø phöông phaùp laäp luaän ?traû luaän ñieåm, luaän cöù sao cho laäp luaän ñöôïc thuyeát phuïc.
lôøi hai caâu hoûi a, b trong SGK Tr Caâu a: + laäp luaän ôû vaên baûn maãu (muïc I) laø laäp luaän
111 ? theo phöông phaùp dieãn dòch vaø quan heä nhaân quaû. Baét ñaàu
baèng caâu mang yù nghóa khaùi quaùt: “Ngöôøi duøng binh
132
gioûi…” ñeå ñi ñeán keát luaän: “Nay caùc oâng khoâng roõ..”.
+ Laäp luaän ôû vaên baûn maãu ôû muïc II laø laäp luaän
theo phöông phaùp quy naïp vaø so saùnh ñoái laäp.
Caâu b: Coù theå keå ra ba phöông phaùp laäp luaän thöôøng gaëp
? Anh (chò) cho bieát coøn nhöõng trong vaên baûn nghò luaän.
phöông phaùp laäp luaän naøo ? + Pheùp loaïi suy: Döïa vaøo söï so saùnh hai ñoái töôïng,
chuùng ta coù theå tìm ra nhöõng thuoäc tính gioáng nhau naøo
Hs trao ñoåi thaûo luaän. ñoù, töø ñoù coù theå suy ra chuùng coù cuøng moät thuoäc tính
Gv nhaän xeùt, choát yù. gioáng nhau khaùc.
VD: + Gaø laø gia caàm, coù loâng vuõ, ñeû tröùng…
+ Ngan laø gia caàm, coù loâng vuõ, ñeû tröùng, coù theå bay
ngaén treân maët ñaát…
=> Gaø cuõng coù theå bay ngaên treân maët ñaát.
+ Pheùp phaûn ñeà: Laø phöông phaùp xuaát phaùt töø
moät keát luaän coù saün (sai hoaëc ñuùng) ñeå suy ra moät keát
luaän khaùc (sai hoaëc ñuùng). Keát luaän chung coù theå ñuùng,
cuõng coù theå sai.
VD: Tieàn ñeà 1: Caây naøo cuõng ra hoa ñeå keát traùi. Keát
luaän: keå caû hoa ñaøo trong ngaøy teát (sai).
Tieàn ñeà 2: Khoâng phaûi caây naøo cuõng ra hoa ñeå keát traùi.
Keát luaän: Taát caû caùc caây ñaøo ñeàu nhö vaäy (sai).
+ Nguî bieän: Laø phöông phaùp xuaát phaùt töø moät
thöïc teá hieån nhieân naøo ñoù ñeå suy ra nhöõng keát luaän chuû
quan nhaèm baùc boû yù kieán cuûa ñoái phöông. Keát luaän chung
Hoaït ñoäng 3: Höôùng daãn hs laøm coù theå ñuùng khi chæ döøng laïi ôû beà maët hieän töôïng, sai khi
baøi taäp. xem xeùt moät caùch toaøn dieän vaø baûn chaát.
VD 1: Tieàn ñeà: Moät haït caùt chöa phaûi laø sa maïc, nhieàu haït
GV: Höôùng daãn HS thöïc haønh caùt chöa phaûi laø sa maïc, voâ cuøng nhieàu haït caùt cuõng chöa
laøm baøi taäp trong SGK Tr 111. phaûi laø sa maïc. Keát luaän: Treân haønh tinh naøy khoâng heà
coù sa maïc.
III. Luyeän taäp
HS: Ñoïc phaàn ghi nhôù SGK Tr 111
HSÑB&LBT:
Ngaøy soaïn: 15/3

Tieát 88. Ñoïc vaên.
CHÍ KHÍ ANH HUØNG
(Trích truyeän Kieàu -Nguyeãn Du)
A.Muïc tieâu baøi hoïc .

- Qua nhaân vaät Töø Haûi,hieåu ñöôïc lí töôûng anh huøng cuûa Nguyeãn Du
- Naém vöõng ñaëc tröng ngheä thuaät trong vieäc mieâu taû anh huøng cuûa Nguyeãn Du
B. Phöông tieän thöïc hieän.
- Saùch giaùo khoa cô baûn.
C.Tieán trình leân lôùp :
2.Kieåm tra baøi cuõ :
3. Baøi môùi : - Lôøi daãn, - Noäi dung baøi hoïc.
Hoaït ñoäng cuûa GS vaø HS Noäi dung caàn ñaït
Hoaït ñoäng 1: Höôùng daãn hs tìm hieåu I/ Tìm hieåu chung :
phaàn tieåu daãn 1. Vò trí ñoaïn trích : Kieàu bò löøa vaø rôi vaøo laàu xanh
- Cho hoïc sinh ñoïc tieåu daãn vaø giaûi thích laàn thöù hai,cuoäc ñôøi naøng haàu nhö beá taéc hoaøn toaøn
- Em haõy cho bieát vò trí cuûa ñoaïn trích vaø thì ñoät nhieân Töø Haûi xuaát hieän ñöa Kieàu thoaùt khoûi
vai troø cuûa Töø Haûi ñoái vôùi cuoäc ñôøi caûnh oâ nhuïc.Hai ngöôøi raát taâm ñaàu yù hôïp,soáng
Kieàu? haïnh phuùc.Nhöng Töø Haûi khoâng baèng loøng vôùi cuoäc
133
soáng eâm ñeàm beân caïnh naøng kieàu taøi saéc,chaøng
muoán coù söï nghieäp lôùn neân sau nöûa naêm “ Höông
löûa ñang noàng” ñaõ töø bieät Kieàu ra ñi. Ñoaïn trích naøy
cho thaáy chí khí cuûa Töø Haûi
- Boá cuïc cuûa ñoaïn trích? 2.Boá cuïc : Hai phaàn
- 4 caâu ñaàu khaùt voïng laø tö theá cuûa Töø Haûi
- Phaàn coøn laïi : Caûnh tieãn bieät giöõa Kieàu vaø töø
Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn hs ñoïc vaø tìm Haûi
hieåu vaên baûn II - Ñoïc – Hiểu:
1.Khaùt voïng vaø tö theá cuûa ngöôøi anh huøng cuûa
Töø Haûi ( 4 caâu ñaàu )
* Chí khí khaùt voïng :
- Ñoaïn trích chia laøm maáy phaàn
- CS haïnh phuùc cuûa vôï choàng ñöông luùc ngoït
*Giaùo vieân ñaët caâu hoûi vaø gôïi môû ngaøo,noàng naøn “ Höông löûa ñang noàng” nhöng tröôùc
- Cuoäc soáng hieän taïi cuûa Kieàu vaø Töø heát Töø Haûi laø moät traùng só,moät ngöôøi coù chí khí
Haûi trong hieän taïi nhö theá naøo ? maïnh meõ neân söï nghieäp ñoái vôùi chaøng laø treân heát.
Töø Haûi laø ngöôøi nhö theá naøo ? “ Thoaét ñaõ ” quyeát ñònh nhanh choùng,döùt khoaùt =>
* “Tröôïng phu” ? tính caùch ngöôøi anh huøng
-Em coù nhaän xeùt gì veà töø “ Thoaét ñaõ ” ? -“Ñoäng loøng boán phöông”=> naùo nöùc chí tung hoaønh
Hình aûnh “Ñoäng loøng boán phöông”, “trôøi ôû 4 phöông trôøi
beå meânh moâng” ? -“Trôøi meânh moâng”=> khaùt voïng lôùn lao
=> hình aûnh khoâng gian roäng lôùn ,hình töôïng thô coù
tính chaát vuõ truï lôùn lao,kì vó,mang tính öôùc leä (Ñaëc
- Thaùi ñoä cuûa taùc giaû ñoái vôùi Töø Haûi ñieåm VH TÑ)
theå hieän qua töø ngöõ naøo? Thaùi ñoä gì ? - Thaùi ñoä taùc giaû . “Tröông phu”=> töø ngöõ coù saéc
thaùi toân xöng=> söï toân troïng,kính phuïc ñoái vôùi ngöôøi
anh huøng.
- Chí khí cuûa Töø Haûi? => Töø haûi khoâng phaûi laø con ngöôøi cuûa nhöõng ñam
meâ thoâng thöôøng maø laø con ngöôøi coù söï nghieäp anh
-Tö theá cuûaTöøHaûi theå hieän qua chi tieát huøng,khaùt khao ñöôïc vuøng vaãy giöõa trôøi cao ñaát
naøo? roäng=> taàm voùc vuõ truï cuûa ngöôøi anh huøng(So saùnh
Em hieåu nhö theá naøo veà caâu noùi cuûa ngöôøi traùng syõ trong Thuaät Hoaøi-PNL)
Kieàu? *Tö theá:
-“Thanh göôm yeân ngöïa” Hình aûnh ñeïp vöøa HT,vöøa
CM
Moät mình moät ngöïa moät thanh göôm
-“Leân ñöôønh thaúng song”=>saün saøng leân ñöôøng=>
chaân dung ñeïp cuûa ngöôøi anh huøng-“töôûng nhö che caû
-Lôøi töø “sao chöa ……..thöôøng tình” coù yù ñaát trôøi”(H.Thanh)
nghóa gì? GV gôïi ra caùc ñaùp aùn cho hoïc 2.Caûnh tieãn bieät giöõa Kieàu vaø Töø Haûi.
sinh trao ñoåi - Lôøi noùi cuûa Kieàu.Kieàu bieát roõ Töø Haûi ra ñi trong
tình caûnh:
-Phaåm chaát cuûa Töø Haûi theå hieän nhö -“Boán beå khoâng nhaø”=>tha thieát ñi cuøng chia
theá naøo qua lôøi noùi? seû,gaùnh vaùc vôùi choàng nhöõng khoù khaên=> ngöôøi tri
kæ
-Lôøi noùi cuûa Töø Haûi.
- Nhaän xeùt veà ngoân ngöõ cuûa Töø Haûi + “ Sao chöa … thöôøng tình ” -lôøi traùch ngöôøi tri kæ-
-Lieân heä tröôùc ñaây trong caûnh traàn khuyeân Kieàu haõy vöôït qua nhöõng tình caûm thoâng
ai,Töø ñaõ ngang nhieân xem mình laø ngöôøi thöôøng ñeå laøm vôï ngöôøi anh huøng=>döùt khoaùt
anh huøng khoâng quyeán luyeán,bòn ròn vì tình yeâu maø queân ñi lyù
töôûng cao caû cuûa ngöôøi anh huøng.
+ “ bao giôø ….. voäi gì”
Hình aûnh vaø aâm thanh “ möôøi vaïn tinh binh” “Tieáng
chieâng daäy ñaát,côø rôïp”=> khaùt voïng lôùn lao taàm
voùc vuõ truï cuûa ngöôøi anh huøng
.“Roõ maët phi thöôøng”=> phaåm chaát xuaát chuùng cuûa
-Haønh ñoäng cuûa Töø Haûi theå hieän qua tö
134
theá naøo?nhaän xeùt gì veà haïnh ñoäng ñoù? ngöôøi anh huøng.
* ”Röôùc naøng ghi gia”
“chôø ñoù ít laâu….moät naêm sau”
=>lôøi heïn öôùc ngaén goïn,döùt khoaùt chaéc nòch=>Töø
Haûi raát möïc töï tin khaúng ñònh khoâng quaù moât naêm
chaøng seû trôû veà ñoùn naøng vôùi caû moät cô ñoà to
-yù nghóa cuûa hình aûnh “gioù maây…… lôùn=>chí khí cuûa ngöôøi anh huøng
daëm khôi” - Haønh ñoäng cuûa Töø Haûi
+” “quyeát lôøi döùt aùo ra ñi”=> ngöôøi ôû laïi -Kieàu
naém aùo(hình aûnh öôùc leä-“Chia baøo”
-Thuùc Sinh töø bieät Thuùy Kieàu) nhöng ngöôøi ñi cöù
döùt aùo ra ñi=> döùt khoaù-tính caùch ngöôøi anh huøng
- Qua caùch chia tay ta thaáy Töø haûi laø +Hình aønh” “gioù maây…daëm khôi”(möôïn töø yù cuûa
ngöôøi nhö theá naøo? Trang Töû-öôùc leä”=> ñaü ñeán luùc chim baèng bay leân
-Em coù nhaän xeùt gì veà caùch mieâu taû cuøng gioù maây=>baûn lónh phi thöôøng cuûa ngöôøi anh
ngöôøi anh huøng?(hieän thöïc hay lyù töôûng huøng,khaùt khao laøm neân söï nghieäp lôùn
hoùa) ñaây coù phaûi laø caùch mieâu taû phoå Toùm laïi : Töø haûi laø ngöôøi giaøu tình caûm,coù khaùt
bieán cuûa VHÑÑ khoâng? voïng lôùn lao taàm voùc vuõ truï,chí khí ngöôøi anh huøng
* Nhaän xeùt ngheä thuaät mieâu taû Töø Haûi coù 2 ñaëc
Hoaït ñoäng 3: Cuûng coá – Daën doø ñieåm:
4.Cuûng coá: cho hs ñoïc phaàn ghi nhôù -Hình töôïng coù tính öôùc leä(khoâng mieâu taû cuï
5.Daën doø: hoïc thuoäc thô chuaån bò baøi theå,nhöõng chi tieát taàm thöôøng bò löôïc boû)
Theà nguyeàn. -hình töôïng con ngöôøi vuõ truï taàm voùc lôùn lao=>phi
thöôøng cuûa ngöôøi anh huøng.
Ngaøy soaïn: 15/3
Tieát 89-Ñoïc theâm
THEÀ NGUYEÀN
(Trích truyeän Kieàu -Nguyeãn Du)

-Thaáy ñöôïc tình yeâu maõnh lieät,thieâng lieâng cao ñeïp cuûa Kieàu-Kim Troïng
-Ngoân ngöõ mieâu taû,keå cuûa taùc giaû
B. Phöông tieän: SGK-SGV lôùp 10 CB
C. Phöông phaùp : Phaân tích, dieãn giaûng, thaûo luaän
1.OÅn ñònh
2.Baøi cuõ : Khaùt voïng vaø tö theá cuûa ngöôøi anh huøng Töø Haûi?
3.Baøi môùi

Hoaït ñoäng 1: Höôùng daãn hs tìm hieåu I.Giôùi thieäu :
phaàn I 1. Vò trí ñoaïn trích : Moât hoâm,caû nhaø Kieàu sang
-Hoïc sinh ñoïc tieåu daãn cho bieát vò trí cuûa chôi beân ngoaïi,Kieàu ñaü tìm gaëp Kim Troïng.Chieàu taø
ñoaïn trích naøng trôû veà nhaø,thaáy caû nhaø chöa veà,Kieàu quay laïi
gaëp Kim Troïng laàn thöù hai. Ñoaïn trích keå veà vieäc 2
ngöôøi laøm leã theà nguyeàn,gaén boù thuûy chung suoát
-Keå ngaén goïn caùc söï vieäc xaåy ra trong ñôøi
ñoaïn trích naøy 2.Ñaïi yù : Cuoäc gaëp gôõ, theà nguyeàn giöaõ Kieàu
vaø Kim Troïng
Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn hs tìm hieåu II. Ñoïc hieåu :
phaàn II 1. Haøm nghóa cuûa caùc töø :
- 2 laàn duøng töø ‘Voäi”,1 laàn duøng chöõ “xaêm
xaêm,baêng”=> nhòp ñieäu khaån tröông cuûa cuoäc theà
-Neâu nhaän xeùt veà haøm nghóa cuûa caùc nguyeàn:
töø “Voäi,xaêm xaêm,baêng” + Cuoäc theà nguyeàn chöa ñöôïc pheùp cuûa cha meï
+ Tình yeâu maõnh lieät ,raát töï nhieân cuûa ñoâi
löùa,cuûa trai taøi gaùi saéc”Kieàu ñeán vôùi Kim Troïng
135
cuõng nhö caùnh buoàm gaëp gioù,caùnh buoàm phaûi
caêng gioù,con ngöôøi phaûi coù tình yeâu”(Löu Troïng Lö)
+ Kieàu chuû ñoäng ñeán vôùi tình yeâu ñeå choáng laïi
Vì sao Kieàu chuû ñoäng ñeán vôùi tình yeâu? ñònh meänh =>sö phaûn khaùng laïi soá phaän
- Kieàu luoân bò aùm aûnh bôûi ñònh meänh daønh cho
nhöõng ngöôøi taøi saéc
(Sau khi gaëp naám moà Ñaïm Tieân,Kieàu luoân bò aùm
bôûi söï baát haïnh cuûa mình,söï mong manh cuûa tình
yeâu”cöù trong moäng mò maø suy,phaän con thoâi coù ra
gì mai sau”)
Ta hieåu vì sao Kieàu noùi vôùi Kim Troïng nhö ñeå thanh
Hs trao ñoåi thaûo luaän minh veà söï chuû ñoäng cuûa mình”baây giôø roõ maët ñoâi
Gv ñöa ra nhaän xeùt, choát yù ta-bieát ñaâu roài nöõa chaúng laø chieâm bao” =>khaùt
voïng tình yeâu töï do=>neùt môùi meû,tieán boä trong
caùch nhìn veà tình yeâu cuûa Nguyeãn Du-nhaø thô coù
caùi nhìn vöôït tröôùc thôøi ñaïi=>tö töôûng nhaân ñaïo.
2.Cuoäc gaëp gôõ,theà nguyeàn giöûa Kieàu-Kim Troïng
*Cuoäc gaëp gôõ:
- Khoâng gian: Thô moäng,thaàn tieân,huyeàn aûo
+ Caùc hình aûnh: AÙnh traêng ,nhaët thöa,ngoïn ñeøn hiu
haét,tieáng böôùc chaân nheï nhaøng cuûa ngöôøi ñeïp taïo
aán töôïng cho Kim Troïng nhö ñang soáng trong mô=>taâm
traïng ñaém say mô maøng=>khoâng gian ñeïp,nhöng coù
caûm giaùc nhö hö aûo ,khoâng coù thaät,con ngöôøi raát
coâ ñôn giöõa ñaát trôøi bao la
Khoâng gian cuûa cuoäc gaëp gôõ?
- Lôøi noùi cuûa Kieàu:”khoaûng vaéng ñeâm tröôøng”=>
ñoù laø khoâng gian thôøi gian taâm lyù rôïn ngôïp,naøng
phaûi vöôït qua ñeå vöôn tôùi laøm chuû soá phaän-choáng
laïi ñònh meänh
-thaùi ñoä cuûa Kim Troïng ñoái vôùi ngöôøi yeâu:”laøm leã
Lôøi noùi cuûa Kieàu”khoaûng vaéng ñeâm
röôùc vaøo”=>traân troïng
tröôøng coù yù nghóa gì?
*Cuoäc theà nguyeàn:Thô moäng,trang troïng,thieâng
Khoâng gian cuûa lôøi theà mieâu taû nhö theá
lieâng:
naøo?
+ Muøi thôm höông traàm
+ AÙnh saùng neán saùp: AÁm aùp
+ Vaàng traêng vaèng vaëc=>thieân nhieân to lôùn vónh
Hình aûnh”Vaàng traêng” coù yù nghóa gì? haèng=>tình yeâu thieâng lieâng ñöôïc ñaát trôøi chöùng
giaùm
+ Tôø giaáy ghi lôøi theà
+ Trao kæ vaät: Toùc maây
=> Tình yeâu thieâng lieâng saâu naëng
Qua tình yeâu cuûa Kieàu-Kim Troïng Lieân heä : Trong ñoaïn trao duyeân:Kieàu nhôù laïi hình
,Nguyeãn Du theå hieän tö töôûng gì aûnh” ñoát loø höông aáy ,so tô phím naøy”-kæ nieäm
Hoaït ñoäng 3: *Cuûng coá,daën doø: ñeïp=>Noãi ñau khoâng nguoâi,dau cuûa lôøi theà saâu
- Goïi hs nhaéc laïi caùc phaàn vöøa ñöôïc hoïc naëng bò chia caét:” OÂi kim lang,hôõi kim lang….”
- Veà hoïc baøi, soaïn baøi tieáp theo. Toùm laïi : Thoâng qua tình yeâu cao ñeïp cuûa KieàU-Kim
Troïng,Nguyeãn Du theå hieän tö töôûng nhaân ñaïo:yeâu
thöông traân troïng khaùt voïng haïnh phuùc cuûa con
ngöôøi-ngöôøi phuï nöõ taøi saéc phaûi soáng trong xaõ hoäi
phong kieán thoái naùt baát coâng.
136
Ngaøy soaïn: 15/3

TRAÛ BAØI LAØM VAÊN SOÁ 6

- Cuûng coá kieán thöùc veà baøi nghò luaän vaên hoïc.
- Cuûng coá noäi dung baøi Höng Ñaïo Ñaïi Vöông Traàn Quoác Tuaán.
- Bieát caùch vieát baøi nggò luaän vaên hoïc.
- Giaùo aùn
C. Tieán trình leân lôùp:
1. OÅn ñònh
2. Höôùng daãn ñaùp aùn:
A.Yeâu caàu chung: Naém chaéc baøi Höng Ñaïo Ñaïi Vöông Traàn Quoác Tuaán cuûa Ngoâ Só
Lieân. Bieát caùch laøm kieåu baøi nghò luaän vaên hoïc laøm noåi baät hình töôïng ngöôøi anh
huøng cuûa daân toäc vôùi nhöõng veû ñeïp phaåm chaát raát ñaùng traân troïng.
B. Yeâu caàu cuï theå:
Hoïc sinh coù theå trình baøy theo nhieàu caùch khaùc nhau, mieãn laø phaûi laøm saùng toû caùc
yù sau:
1/Taøi möu löôïc cuûa moät vò töôùng kieät xuaát
Ñöa ra keá saùch giöõ nöôùc laâu daøi
+ Phaûi tuyø cô coù saùch luôïc phuø hôïp ,linh hoaït.
+ Ñieàu quan troïng ñeå thaéng giaëc laø toaøn daân ñoaøn keát moät loøng
 Vì vaäy thöôïng saùch giöõ nöôùc laø “Khoan thö söùc daân”: giaûm thueá khoùa, bôùt
hình phaït, khoâng phieàn nhieãu daân , chaâm lo ñôøi soáng cuøa nhaân daân ñöôõc aám no haïnh
phuùc
* * Traàn Quoác Tuaán khoâng chæ coù taàm nhìn xa troâng roäng, taøi möu löôïc thaâm saâu döïa
treân söï hieåu bieát veà ngheä thuaät chieán tranh töø coå kim maø ôû oâng coøn coù taám loøng
thöông daân, lo cho daân, troïng daân cuûa moät vò töông nhaân ñöùc cao caû.
2/ Taám loøng trung quaân saâu saéc , caûm ñoäng
Trung quaân laø yeâu nöôùc.
- Hoaøn caûnh ñaày thöû thaùch ñaày khaéc nghieät : Maâu thuaãn gia ñình, maâu thuaãn giöõa
trung vaø hieáu .
- Traàn Quoác Tuaán ñaõ ñaët trung leân hieáu, nôï nöôùc leân treân tình nhaø ñöôïc bieåu hieän
moät caùch saâu saéc vaø nhaát quaùn :
+ Veà lôøi cha daën luùc laâm chung “oâng ñeå ñieàu ñoù trong loøng” , nhöng khoâng cho laø
phaûi , hoûi yù kieán hai gia noâ ñeå laøm pheùp thö.û
137
+ Khi nghe caâu traû lôøi cuûa hai gia noâ ( Yeát Kieâu & Daõ Töôïng ) OÂng “ caûm phuïc
ñeán khoùc vaø khen ngôïi hai ngöôøi”.
+ Tröôùc lôøi noùi khoâng ñoàng tình cuûa con trai Höng Vuõ Vöông OÂng “ngaàm cho laø
phaûi “
+ Tröôùc lôøi noùi taùn ñoàng cuûa Höng Nhöông Vöông Quoác Taûng : OÂng noãi giaän ruùt
göôm ñònh trò toäi, vaø khoâng cho Quoác Taûng nhìn maüt oâng laàn cuoái .
** Traàn Quoác Tuaán ñaõ ñaët chöõ trung leân chöõ hieáu moät loøng trung nghóa, boû thuø rieâng
ñeå phuïng söï ñaát nöôùc moät con ngöôøi thaúng thaén, chaân thaønh, vaø laø ngöôøi cha nghieâm
khaéc trong vieäc giaùo duïc con caùi. Loøng trung quaân aùi quoác ñoù ñaùng ñöôïc neâu göông
muoân ñôøi.
3/ Ñöùc ñoä lôùn lao cuûa moät nhaân caùch lôùn
Traàn Quoác Tuaán laø ngöôøi coù coâng lao lôùn , ñöôïc quyeàn phong töôùc cho nhöõng
ngöôøi khaùc nhöng oâng khoâng moät laàn duøng quyeàn , laïm quyeàn vì tö lôïi caù nhaân -.> kính
caån giöõ tieát laøm toâi –voâ tö khieâm toán
- Taän tình daïy baûo, khích leä töôùng só döôùi quyeàn.
- Kheùo tieán cöû ngöôøi taøi gioûi cho ñaát nöôùc.
- Caån thaän phoøng xa trong vieäc haäu söï .
- Chuû tröông “khoan thö söùc daân”.
- Trong tín ngöôõng cuûa nhaân daân , khi maát oâng vaãn hieån linh phoø trôï nhaân daân choáng
tai naïn dòch beänh .
* * Laø ngöôøi coù ñöùc ñoä trong saùng muoân ñôøi trôû thaønh maãu möïc trong lòch söû vaø
trong taâm thöùc cuûa nhaân daân laø taám göông saùng veà ñaïo laøm ngöôøi
4.Nhaän xeùt
* Öu ñieåm:
- Ña soá naêm ñöôïc kieán thöùc veà vaên hoïc ,tieáng vieät,naém ñöôïc kó naêng haønh vaên
-Caùc em xaùc ñònh ñuùng yeâu caàu ñeà ra, it coù tröôøng hôïp laïc ñeà
* Nhöôïc ñieåm
- Vaãn coøn moät soá hoïc sinh khoâng naêm ñöôïc nhöõng kieán thöùc cô baûn do löôøi hoïc baøi cuõ
- Xaùc ñònh ñuùng yeâu caàu ñeà ra nhöng baøi vieát sô saøi thieáu nhieàu yù,thieáu daãn chöùng.
- Nhieàu hoïc sinh rôi vaøo tình traïng lieät keâ daãn chöùng chöa phaân tích
- Daãn chöùng thieáu chính xaùc
- Moät soá em luôøi hoïc baøi neân keát quaû raát keùm
* Keát quaû
Töø ñieåm 5 trôû leân:36/44
Töø ñieåm naêm trôû xuoáng 8/44
Ngaøy soaïn: 20/3

VAÊN BAÛN VAÊN HOÏC
A/ Muïc tieâu baøi hoïc
Giuùp hoïc sinh nhaän bieát caùc tieâu chí cuûa moät vaên baûn vaên hoïc theo quan nieäm hieän nay ,
Hieåu roõ quùa trình bieân chuyeån töø vaên baøn vaên hoïc ñeán taùc phaån vaên hôc trong taâm trí ngöôøi
ñoïc
Bieát roõ caùc taàng nghóa cuûa caáu truùc vaên baûn vaên hoïc vaø moái quan heä giöõa caùc taàng ñoù
Hieåu vaên baûn laø moät cghænh theå khoâng ñôn giaûn ,phaûi ñi saâu vaøo taàng nghóa cuûa noù
B/ Phöông tieän daïy hoïc
SGK , SGV , thieát keá baøi soaïn
C/ Phöông phaùp
Chia nhoùm thaûo luaän
D/ caùc böôùc leân lôùp
1/ OÅn ñònh
2/ Kieåm tra baøi cuõ : Kieåm tra vieäc soaïn baøi cuûa hoïc sinh.
138
3/ Baøi môùi : Lôøi vaøo baøi

Hoaït ñoäng 1 : Cho VD hoïc sinh nhaän
dieän
Trong nhöõng vaên baûn sau vaên baøn naøo Caùc vaên baûn 1,2,3,4 laø vaên baûn vaên hoïc vì phaûn aûnh
laø vaên baûn vaên hoïc ? Vìsao ? hieän thöïc khaùch quan vaø noùi leân tö töôûng cuûa cuûa con
Chieáu dôøi ñoâ (1) Beán queâ (2) Soùng ngöôøi
(3) Sang thu (4) Thoâng tin veà ngaøy traùi
ñaát (4) Tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa nhaân I/ Tieâu chí chuû yeáu cuûa vaên baûn vaên hoïc
daân ta (5) 1/ Vaên baûn vaên hoïc coûn goïi laø vaên baûn ngheä thuaät
vaên baûn vaên chöông . Vaên baûn vaên hoïc ñi saâu vaøo
Töø caùc ví duï treân neâu caùc tjeâu chí phaûn aûnh hieän thöïc khaùch quan , khaùm phaù theá giôùi
cuûa vaên baûn vaên hoïc ? tình caûm , tö töôûng , thoaõ maõn nhu caàu höôùng thieän vaø
thaåm mó cuûa con ngöôøi
VD : Ñoïc baøi thô Soùng cuûa Xuaân Quyønh chuùng ta
Hoaït ñoäng 2 : Cho HS tìm hieåu VD phaûi suy nghó ñeå tìm kieám lôøi giaûi ñaùp cho caùc caâu
Nhaän xeùt lôøi vaên cuûa baøi thô “Soùng” hoûi :Tình yeâu laø gì , haïnh phuùc laø gì , laøm theá naøo ñeå
vôùi lôøi vaên cuûa moät baùi toaùn daân soá giöõ nieàm tin
töø ñoù ruùt ra keát luaän veà tieâu chi 1thöù 2/ Ngoân töø cuûa vaên baûn vaên hoïc laø ngoân töø ngheä
hai? thuaät coù hình töïong mang tính thaåm mó cao , trau chuoát
bieåu caûm , gôïi caûm , haøm suùc , ña nghóa
Hoaït ñoäng 3 3/ Moåi vaên baûn ñeàu coù moät theå loaïi nhaát ñònh vaø
Cho hoïc sinh goïi teân caùc theå loaïi theo quy öôùc caùch thöùc theå loaïi ñoù ( Kòch coù hoài ,
caùcbaûn caûnh, coù lôøi ñoái thoaïi ñoäc thoaïi . Thô coù vaàn , ñieäu ,
Hòch töôùng só , caùo bình ngoâ , chieáu luaät , khoå thô )
dôøi ñoâ ,sang thu , beán queâ , taám caùm , * * treân ñaây laø ba tieâu chí chuû yeáu cuûa moät vaên baûn
laëng leõ Sa pa vaên hoïc theo quan nieäm hieän nay cuûa VN vaø nhueàu
Töø ñoù cho hoïc sinh ruùt ra tieâu chí thöù 3 nöôùc treân theá giôùi , nhöõng vaên baûn naøo khoâng hoäi
ñuû 3 tieâu chí treân thì khoâng phaûi laø VBVH
II/ Caáu truùc cuûa vaên baûn vaên hoïc

1.Taàng ngoân töø -töø ngöõ aâm ñeán ngöõ nghóa
Ñoïc moät baøi vaên ñaàu tieân chuùng ta - Ñaàu tieân ta tieáp xuùc vôùi ngoân töø
tieáp xuùc vôùi caùi gì - Hieåu ngoân töø laø hieåu caùc nghóa ( töôøng
Nhöõng aâm thanh trong caùc töø ‘ Loaét minh ,haøm aån ) cuûa töø ngöõ , laø hieåu caùc aâm thanh gôïi
choaét , xaéc , thoaên thoaét , ngheânh ra khi ñoïc , khi phaùt aâm
ngheânh gôïi cho ngöôøi ñoïc ñieàu gì ? - caùc töø ngöõ : Loaét choaét , thoaên thoaét ,ngheânh
ngheânh gôïi ra caùi nhanh nheïn treû trung
* * taàng ngoân töø laø böôùc thöù nhaát ñeå ñi vaøo chieàu
saâu cuûa taùc phaåm
2. Taàng hình töôïng

Hoaït ñoäng 4 : cho HS ñoïc caùc ví duï - Taùc giaû duøng ngoân töø ngheä thuaät ñeå xaây döïng hình
SGK töïong vaên hoïc
baèng ngoân töø ngheä thuaät taùc giaû ñaõ - Hình töïong vaên hoïc coù theå laø hình aûnh thieân nhieân :
xaây döïng nhöõng hình aûnh gì ? hoa sen , caønh mai , caây tuøng …vv
Caùc hình töôïng ñoù coù gioáng ngoaøi ñôø - Hình töôïng vaên hoïc taùc giaû saùng taïo ra khoâng hoaøn
khoâng ? toaøn gioáng heä ngoaøi ñôøi , cuoäc ñôøi thöïc maø nhaèm
vaäy taàng thöù hai cuûa VBVH laø gì ? gôûi gaém tình yù saâu kín cuûa mình vôùi ngöøoi ñoïc ,vôùi
cuoäc ñôøi
3. Taàng haøm nghóa

- Ca ngôïi veû ñeïp cuûa sen trong saïch tinh khieát laø muoán
Baøi thô “ Trong ñaàm gì ñeïp baèng sen “ ca ngôïi chí khí giöõ vöõng söï trong saïch cuûa con ngöôøi
vaø baøi :” Tuøng “ nhaø thô ca ngôïi veû ñoù chính laø nghóa haøm aån cuûa hình töôïng laø taàng haøm
ñeïp cuûa sen trong ñaäm , cuûa tuøng trong aån saâu kín cuûa VBVH
139
gioù tuyeát muøa ñoâng coøn nhaèm muïc - ÔÛ baøi tuøng : Phaåm chaát cao quùy cuûa caây tuøng
ñích gì khaùc khoâng ? chính laø phaåm chaát cao cuøa nhaø nho quaân töû
* * Khi ngöôøi ñoïc khaùm phaù ñuùng taàng haøm nghóa
cuûa VBVH thì taâm hoàn hoï seõ giaøu coù ,phong phuù hôn ,
yù nghóa hôn
III. Töø vaên baûn ñeán taùc phaåm vaên hoïc

- VBVH cöù ñeå treân giaù saùch , trong kho m trong thö
vieän khoâng ai ñoïc thì chæ laø vaên baûn cheát
Khi naøo thì moät VBVH troû thaønh taùc - Nhöng neáu nhöVBVH ñöôïc con ngöôøi tìm ñoïc , hieåu
phaåm Vaên hoïc ? ( HS coù theå traû lôøi ñöôïc caùc taàng nghóa saâu xa cuûa noù thì trôû thaønh VBVH
theo kinh nghieäm baûn thaânn) soáng ñoäng , coù linh hoàn , coù yù nghóa vôùi ngöôøi ñoïc ,
hoaøn thaønh taâm nguyeän cuøa taùc giaû
- Ngöôøi ñoïc muoán ieáp nhaän ñaáy ñuû vaø saâu saéc ,
muoán caûm thoâng ñöôïc taâm tình cuûa nhaø vaên thì phaûi
hoïc taäp , suy nghó töï naâng cao trình ñoä , bieát caùch ñoïc ,
chuyeån VBVH trôû thaønh voán lieáng cuûa baûn thaân
IV. Luyeän taäp
Baøi taäp 1 ( laøm taïi lôùp )
a. caáu truùc hai ñoaïn töôïng töï nhau
- Caâu ñaàu laø caâu hoûi cuûa nhaø thô veà moät hieän
töôïng nhìn thaáy treân ñöôøng
- 3 caâu tieáp taû kyõ hai nhaân vaät : neùt maët , cöû chæ
…vvv
-Caâu cuoái vöøa laø caâu hoûi vöùa laø noãi baên
khoaên , suy nghó veà nôi döïa
b/ hình aûnh töông phaûn : ngöôøi d0aøn baø – em beù
Ngöôøi chieán só – baø cuï töø ñoù
suy ra nghóa haøm aån :,phaùt hieän nôi döïa saâu saéc trong
cuoäc soáng
Ngöôøi meï döïa vaøo ñöùa beù chaäp chöõng , anh boä ñoäi
döïa vaøobaø cuï ñang run raåy caát böôùc treân ñöôøng. Ñaây
laø nôi döïa veà tinh thaàn tình caûm .Ñöùa beù chính laø
nieàm vui , nieàm tin choå döïa tinh thaàn ñeå ngöôøi meï
soáng vaø laøm vieäc
Baø cuï giaø yeáu chính laø nôi gôûi loøng kính yeâu cuûa con
chaùu , laø söùc maïnh cho ngöôøi lính chieán ñaáu vaø chieán
thaéng
Cuûng coá Höôùng daãn baøi taäp 2 veà nhaø laøm

Daën doø Hoïc baøi
Soaïn : Thöïc haønh pheùp tu töø vaø pheùp ñoái
140
Ngaøy soaïn: 20/3

Tieát 92 Tieáng vieät
THÖÏC HAØNH CAÙC PHEÙP TU TÖØ :PHEÙP ÑIEÄP VAØ
PHEÙP ÑOÁI
A . Muïc tieâu baøi hoïc :

- Veà kieán thöùc : giuùp HS cuûng coá vaø naâng cao kieán thöùc veà pheùp ñieäp vaø pheùp ñoái trong
vieäc söû duïng tieáng Vieät
- Veà kyõ naêng : coù kyõ naêng nhaän dieän, phaân tích caáu taïo vaø taùc duïng cuûa hai pheùp tu töø treân
- Veà tình caûm: coù yù thöùc trong vieäc giöõ gìn söï trong saùng cuûa TV
B. Phöông tieän thöïc hieän : SGK, SGV
C. Phöông phaùp tieán haønh : Gôïi môû, neâu vñeà, höôùng daãn hs laøm baøi taäp
D.Tieán trình daïy hoïc :
1. Ổn định
2. Baøi cuõ: Tieâu chí chuû yeáu cuûa vaên baûn vaên hoïc?
3. Baøi môùi
Hoïat ñoäng cuûa gv vaø hs Noäi dung caàn ñaït

Hoïat ñoäng 1 : HS ñoïc ngöõ lieäu I.Luyeän taäp veà pheùp ñieäp
Hoïat ñoäng 2 : Phaân tích ngöõ lieäu 1. Phaân tích ví duï :
1. ÔÛ VD1 cuïm töø naøo ñöôïc laëp laïi ? a. ví duï 1
neáu thay baèng cuïm töø khaùc thì caâu thô -Cuïm töø ñöôïc laëp laïi : nuï taàm xuaân , chim vaøo loàng,
seõ nhö theá naøo ? taùc duïng cuûa vieäc laëp caù maéc caâu  coù gtrò tu töø : caâu thô uyeån chuyeån hôn,
nhö vaäy ? laøm roõ yù ñöôïc so saùnh ( nhaán maïnh hình töôïng nuï taàm
caâu thô hay hôn xuaân, dieãn taû traïng thaùi khoâng loái thoaùt cuûa caûnh
söï so saùnh ñöôïc roõ hôn chim vaøo loàng, caù caén caâu )
2. Ô’vd 2 yeáu toá naøo ñöôïc laëp laïi (töø,
vaàn ), ôû ñaây coù gioáng vôùi laëp töø ôû b. ví duï 2
vd1 khoâng ? -Töø ñöôïc laëp laïi : gaàn, coù, vì
3. Theá naøo laø pheùp ñieäp ? - Vaàn ñöôïc laëp laïi : ieân
- Ñòeâp tu töø khaùc vôùi ñieäp do laëp yù,  nhaán maïnh yù, khoâng coù gtrò tu töø
khoâng coù grò tu töø ( khoâng mang saéc 2.Ñònh nghóa
thaùibieåu caûm ) -Pheùp ñieäp laø bieän phaùp tu töø laëp laïi moät yeáu toá
dieãn daït ( vaàn, nhòp, töø, cuïm töø caâu ) nhaèm nhaán
maïnh, bieåu ñaït caûm xuùc vaø yù nghóa, coù khaû naêng gôïi
Hoïat ñoäng 3 : thöïc haønh hình töôïng ngheä thuaät
1. GV cho vd, hs phaân tích
3.Thöïc haønh
Xaùc ñònh pheùp ñieäp vaø phaân tích taùc duïng cuûa chuùng
 ñieäp töø : chöõ cuoái caâu tröôùc trong nhöõng caâu sau :
ñöôïc laùy laïi thaønh chöõ ñaàu caâu sau a. Cuøng troâng laïi maø cuøng chaúng thaáy
nhö ñôït soùng gôïi caûm giaùc buoàn Thaáy xanh xanh nhöõng maáy ngaøn daâu
trieàn mieân Ngaøn daâu xanh ngaét moät maøu
 ñieäp ngöõ : caâu vaên nhòp nhaøng, Loøng chaøng yù thieáp ai saàu hôn ai
haøi hoøa, coù söùc thuyeát phuïc cao b. Moät daân toäc ñaõ gan goùc choáng aùch noâ
leä cuûa Phaùp hôn 80 naêm nay, Moät daân toäc ñaõ gan
goùc ñöùng veà phía ñoàng minh choáng phaùt xít maáy naêm
nay, daân toäc ñoù phaûi ñöôïc töï do ! Daân toäc ñoù phaûi
ñöôïc ñoäc laäp
Hoïat ñoäng 4 : ñoïc ngöõ lieäu, phaân tích II. Luyeän taäp veà pheùp ñoái
1. ôû vd 1 , caùch saép xeáp töø ngöõ 1. Phaân tích ví duï
coù gì ñaëc bieät ? vò trí cuûa caùc töø a.vduï 1, : hai veá ñeàu caân ñoái veà soá tieáng, vò trí cuûa
loïai nhö theá naøo ? caùc töø loïai cuõng caân xöùng vôùi nhau, laëp laïi veà keát
141
2. ôû vd 2, 4 caùch ñoái coù khaùc vd 1 caáu ngöõ phaùp
khoâng, khaùc nhö theá naøo ? b.vduï 2, 4 : pheùp ñoái dieãn ra giöõa 2 doøng, cuõng theo qui
3. pheùp ñoái ôû vduï 3 dieãn ra nhö theá taéc nhö vd 1
naøo ? c.vduï 3 : pheùp ñoái giöõa 2 veá cuûa caâu baùt trong caëp caâu
luïc baùt
 taùc duïng : taïo ra söï thoáng nhaát , haøi hoøa veà aâm
thanh, yù nghóa
2. Ñònh nghóa
4. Theá naøo laø pheùp ñoái ? - Pheùp ñoái laø caùch xeáp ñaët töø ngöõ , caâu ôû vò trí caân
xöùng nhau ñeå taïo hieäu quaû gioáng nhau hoaëc traùi ngöôïc
nhau nhaèm gôïi ra veû ñeïp hoøan chænh vaø haøi hoøa trong
dieãn ñaït
Hoïat ñoäng 3 : thöïc haønh 3. Thöïc haønh
-Hs tìm theâm vd trong taùc phaåm Bình Ngoâ -Pheùp ñoái trong tuïc ngöõ thöôøng nhaèm so saùnh, ñoái
ñaïi caùo chieáu ñeå khaúng ñònh nhöõng kinh nghieäm, nhöõng baøi
-Gv cho vd, hs cuøng laøm hoïc veà cuoäc soáng xh…
Thòt môõ,döa haønh, caâu ñoái ñoû - Pheùp ñoái trong tuïc ngöõ thöôøng coù vaàn, nhòp vaø ñieäp
Caây neâu, traøng phaùo, baùnh chöng xanh töø ngöõ, keát caâu ngöõ phaùp  deã nhôù, deã thuoäc
Nguyeãn Khuyeán
4.Cuûng coá : Học sinh làm bài tập
5.Daën doø : Söu taàm caâu ñoái treân baùo teát. Hoïc Noäi dung vaø hình thöùc cuûa vaên baûn vaên
hoïc
Ngaøy soaïn: 20/3

Tieát 93 :
NOÄI DUNG VAØ HÌNH THÖÙC CUÛA VAÊN BAÛN VAÊN HOÏC
- Giuùp HS hieåu vaø böôùc ñaàu bieát vaän duïng caùc khaùi nieäm noäi dung vaø hình thöùc khi
phaân tích vaên baûn vaên hoïc
- Thaáy toõ moái quan heä cuûa noäi dung vaø hình thöùc trong vaên baûn vaên hoïc
SGK , SGV , thieát keá baøi daïy
C. Phöông phaùp
Chia nhoùm , thaûo luaän , neâu vaán ñeà
D. Caùc böôùc leân lôùp
1. OÅn ñònh
2. Baøi cuõ : Kieåm tra vieäc laøm baøi taäp cuûa hoïc sinh.
3. Baøi môùi : Lôøi vaøo baøi

Hoaït ñoäng 1 I. Caùc khaùi nieâm cuûa noäi dung vaø hình thöùc
Cho HS ñoïc noäi dung vaán ñeà 1- SGK trong vaên baûn vaên hoïc :
Haõy xaùc ñònh ñeà taøi cuûa taùc phaåm “ taét 1. Caùc khaùi nieäm veà noäi dung
ñeøn “ töø ñoù ruùt ra keát luaän ñeà taøi laø gì? a. Ñeà taøi :
+ Moãi taùc phaåm mang moät ñeà taøi – lónh vöïc
cuoäc soáng maø nhaø vaên löïa choïn , theå hieän trong
taùc phaåm vaên hoïc
+ Vieäc löïa choïn ñeà taøi laø böôùc ñaàu bieåu hieän
khuynh höôùng vaø yù ñoà saùng taùc cuûa nhaø vaên
VD : Nguyeãn Khuyeán trong chuøm thô thu , nhaø vaên
choïn ñeà taøi muøa thu ñeå mieâu taû caûnh thu ôû baéc
boä ,qua ñoù ngöôøi ñoïc thaáy ñöôïc söï gaén boù cuûa
taùc giaû vôùi laøng caûnh noâng thoân
* Caùc nhaø vaên thöôøng choïn ñeà taøi mình hieåu bieát
142
saâu saéc vaø coù caûm höùng
b/ Chuû ñeà :
Cho HS tìm chuû ñeà cuûa taùc phaåm Laõo Haïc , - Chuû ñeà laø vaán ñeà chuû yeáu , böùc xuùc nhaát
caûm xuùc muøa thu , Laëng leõ Sapa ..vv noåi leân töø ñeà taøi buoäc taùc giaû phaûi theå hieän ,
Vaäy chuû ñeà laø gì ? phaûi baøy toû thaùi ñoä , coù yù kieán ñaùnh giaù
- Coù taùc phaåm nhoû , ngaén nhöng chuû ñeà lôùn
( Nam Quoác sôn haø )
- Coù taùc phaåm ñoà soä thì chuû ñeà laïi nhoû ( Tam
quoác dieãn nghóa )
Trong caùc taùc phaåm coù giaù trò lôùn coù khi coù
nhieàu chuû ñeà coù chuû ñeà chính, coù chuû ñeà ñan xen
( Söû thi Ñaêm saên )
c/ Tö töôûng cuûa vaên baûn :
HS döïa vaøop SGK phaùt bieåu tö töôûng cuûa - Khaùi nieäm : Laø yù kieán taùc giaû tröôùc chuû ñeà ,
taùc phaåm : Taéc ñeøn , vaø moät soá VD nghóa laø söï lyù giaûi, nhaän thöùc, taâm söï trao ñoåi ,
giaùovieân ñöa ra, töø ñoù ruùt ra khaùi nieäm tö nhaén göûi cuûa taùc giaû vôùi ngöôøi ñoïc veà chuû ñeà
töôûng cuûa taùc phaåm vaên hoïc. trong taùc phaåm , noù laø linh hoàn cuûa taùc phaåm
VD : Tö töôûng cuûa “ Töùc caûnh Paùc Boù “” laø vui,
sang, vôùi cuoäc soáng ñaïm baïc ôû Vieät baéc cuûa Baùc
Hoà thôøi khaùng chieán choáng Phaùp
d/ Caûm höùng ngheä thuaät
Cho HS neâu caûm höùng chuû ñaïo cuûa taùc - Khaùi nieäm : Laø noäi dung tình caûm cuûa taùc phaåm
phaåm Laõo haïc, Taéc ñeøn vaên hoïc. Laø traïng thaùi taâm hoàn caûm xuùc ñöôïc
Theo em caûm höùng ngheä thuaät laø gì ?, theå hieän saâu saéc, chaân thaät maõnh lieät truyeàn caûm
vaø haáp daãn vôùi ngöôøi ñoïc
- Keát luaän : Vaäy caùc yeáu toá treân cuûa noäi dung
theå hieän moät caùch toång hôïp thoáng nhaát trong vaên
baûn . Ngöôøi ñoïc muoán hieåu phaûi ñoïc kó döïa vaøo
caùc yeáu toá hình thöùc ñeå nhaän ra vaø suy nghó.
Toång hôïp caùc yeáu toá ñoù ñeå coù cô sôû khoa hoïc
ñaùnh giaù noäi dung tö töôûng cuûa moät taùc phaåm
vaên hoïc.
Veà maët hình thöùc thì chuùng ta coù caùc khaùi 2/ Caùc khaùi nieäm thuoäc veà hình thöùc
nieäm naøo ? a/ Ngoân töø
Ngoân töø laø gì ? cho hoïc sinh laáy daãn chöùng - Laø vaät lieäu , coâng cuï , lôùp voû ñaàu tieân cuûa
phaân tích taùc phaåm vaên hoïc.
- Laø töø ngöõ, caâu ñoaïn , hình aûnh gioïng ñieäu cuûa
nhaø vaên.
- Ñöôïc choïn loïc haøm suùc , ña nghóa
VD : cho hoïc sinh phaân tích ngoân töø trong ñoaïn
trích “ Kieàu ôû laàu Ngöng Bích ” ( Ngoân töø ngheä
thuaät keå, taû caûnh nguï tình, phaân tích taâm traïng
baèng caùch vaän duïng ca dao )
Trong taùc phaåm vaên hoïc keát caáu laø gì ? b/ keát caáu
- Laø söï saép xeáp toå chöùc caùc thaønh toá cuûa vaên
baûn thaønh moät ñôn vò thoáng nhaát chaët cheõ , hoaøn
chænh , coù yù nghóa.
- Coù nhieàu caùch keát caáu : theo thôøi gian; khoâng
gian; ñaàu, cuoái töông öùng; môû theo doøng suy nghó;
taâm lyù; theo söï vieäc.
c/ Theå loaïi
- Nhöõng nguyeân taét toå chöùc hình thöùc vaên baûn
phuø hôïp vôùi noäi dung
- Caùc loaïi cô baûn : Töï söï , tröõ tình , kòch
- Caùc theå loaïi: thô, truyeän, kí
- Moåi theå loaïi ñöôïc theå hieän ñoåi môùi theo thôøi
ñaïi vaø mang saéc thaùi caù nhaân cuûa nhaø thô.
Neâu yù nghóa vaø taàm quan troïng cuûa noäi
143
dung vaø hình thöùc cuûa vaên baûn vaên hoïc ? II/ YÙ nghóa quan troïng cuûa noäi dung vaø hình
thöùc cuûa VBVH
- Noäi dung : coù noäi dung mang tö töôûng nhaân vaên
saâu saéc höôùng con ngöôøi tôùi chaân thieän mó vaø töï
do daân chuû
- Hình thöùc coù giaù trò hình thöùc phuø hôïp vôùi
IV/ Cuûng coá : Ñoïc ghi nhôù noäi dung, hình thöùc caàn môùi meõ coù giaù trò cao.
Daën doø : Laøm vaên Caùc thao taùc nghò - Noäi dung vaø hình thöùc khoâng theå taùch rôøi maø
luaän thoáng nhaát chaët cheõ trong taùc phaåm vaêm hoïc,
noäi dung tö töôûng cao ñeïp bieåu hieän trong hình thöùc
hoaøn mó , nhieàu taùc phaåm öu tuù ñaõ ñaït söï thoáng
nhaát aáy.
III/ Luyeän taäp
Baøi taäp 1 ( laøm ôû lôùp ), GV gôïi yù
Ngaøy soaïn: 25/3

Tieát 94 Laøøm vaên
CAÙC THAO TAÙC NGHÒ LUAÄN
A . Muïc tieâu baøi hoïc
- Veà kieán thöùc : giuùp HS cuûng coá vaø naâng cao kieán thöùc veà caùc thao taùc nghò luaän
thöôøng gaëp
- Veà kyõ naêng : coù kyõ naêng nhaän dieän caùc thao taùc treân trong caùc vb nghò luaän, töø ñoù
bieát vaän duïng chuùng ñeå taïo laäp ñöôïc nhöõng vb nghò luaän coù söùc thuyeát phuïc
B. Phöông tieän thöïc hieän : SGK, SGV
C. Phöông phaùp tieán haønh : Nêu vấn đề, höôùng daãn HS sinh thaûo luaän
D.Tieán trình daïy hoïc :
1.OÅ ñònh lôùp:
2.Baøi cuõ: Caùc khaùi nieâm cuûa noäi dung vaø hình thöùc trong vaên baûn vaên hoïc?
3.Baøi môùi
Hoïat ñoäng cuûa gv vaø hs Noäi dung caàn ñaït

Hoïat ñoäng 1: HS ñoïc SGKh I.Khaùi nieäm
Hoïat ñoäng 2 : thaûo luaän theo caâu hoûi -Thao taùc ñöôïc duøng ñeå chæ vieäc thöïc hieän nhöõng
sgk. ñoäng taùc theo trình töï vaø yeâu caàu kyõ thuaät nhaát
1/ Thao taùc laø gì ? Theá naøo laø thao taùc ñònh
nghò luaän? -Thao taùc nghò luaän laø moät hoïat ñoäng cuûa tö duy,
HS thaûo luaän caùc yeâu caàu a, b, c, d laø nhöõng ñoäng taùc ñöôïc thöïc hieän theo trình töï
Thöïc hieän nhö y/c sgk vaø yeâu caàu kyõ thuaät ñöôïc qui ñònh trong hoïat
ñoâïng nghò luaän
2/ Thao taùc so saùnh goàm maáy loại chính ? II.Moät soá thao taùc nghò luaän cuï theå
1.Oân laïi caùc thao taùc ñaõ hoïc
a. HS phaûi ñieàn ñuùng töø theo trình töï laø : toång
hôïp, phaân tích, qui naïp, dieãn dòch
b. Daãn chöùng töø Trích dieãm thi taäp, taùc giaû ñaõ
duøng thao taùc phaân tích, nhaèm chia moät nhaän ñònh
chung thaønh caùc maët rieâng bieät, ñeå laøm roõ hôn
caùc nguyeân nhaân khieán cho thô vaên xöa khoâng
truyeàn laïi ñaày ñuû ñöïôc.
h Daãn chöùng töø Hieàn taøi laø nguyeân khí cuûa
quoác gia, taùc giaû sử duïng thao taùc : phaân tích 
dieãn dòch vôùi luaän ñieåm Hieàn taøi laø nguyeân khí
cuûa quoác gia.
c. Taùc giaû sử dụng thao taùc toång hôïp : Thaâu toùm
nhöõng yù boä phaän thaønh moät keát luaän chung
144
- Vôùi baøi Hòch töôùng só, taùc giaû sử dụng thao taùc
Hs trao ñoåi thaûo luaän, Gv nhaän xeùt, choát qui naïp, nhöõng yù ñaàu laø daãn chöùng, ñeå phuïc vuï
yù. cho keát luaän : töø xöa caùc baäc trung…
-Nhaän ñònh thöù nhaát ñuùng
-Nhaän ñònh thöù hai chöa chính xaùc
-Nhaän ñònh thöù ba ñuùng
2.Thao taùc so saùnh
- Thao taùc so saùnh goàm hai loïai chính : so saùnh
nhaèm nhaän ra söï gioáng nhau, vaø so saùnh nhaèm
3/ Ñeå so saùnh ñuùng caùch caàn chuù yù nhaän ra söï khaùc nhau
nhöõng ñieàu gì ? - Ñeå so saùnh ñuùng caùch caàn chuù yù nhöõng ñieàu
sau :
+ Nhöõng ñoái töôïng ñöôïc so saùnh phaûi coù moái
lieân quan vôùi nhau veà moä maët naøo ñoù
+ So saùnh phaûi döïa treân nhöõng tieâu chí roõ raøng
+ Nhöõng keát luaän ruùt ra töø so saùnh phaûi chaân
thöïc, môùi meû, giuùp cho vieäc nhaän thöùc söï vaät
4/ Taùc giaû muoán chöùng minh ñieàu gì? ñöôïc saùng toû vaø saâu saéc
3.Luyeän taäp ( BT 1/ SGK 134)
5/ Söû duïng nhöõng thao taùc nghò luaän -Vaán ñeà caàn CM : Thô Noâm Nguyeãn Traõi ñaõ tieáp
naøo, taùc duïng? thu … Vaên hoïc daân gian
-Thao taùc nghò luaän chuû yeáu : phaân tích, qui naïp
4.Cuûng coá :
- Phaân tích vaø toång hôïp, qui naïp vaø dieãn dòch laø caùc caëp thao taùc nghò luaän vöøa coù quan
heä chaët cheõ vöøa ñoái laäp nhau.
- Trong vaên baûn nghò luaän caàn coá gaéng keát hôïp söû duïng nhieàu thao taùc ñeå baøi vaên
khoâng ñôn ñieäu.
5.Daën doø: Toång keát phaàn vaên hoïc
Ngaøy soaïn: 25/3

Tieát 95-96-97
TOÅNG KEÁT PHAÀN VAÊN HOÏC

- Heä thoáng toaøn boä kieán thöùc cô baûn cuûa chöông trình vaên 10
- Coù naêng löïc phaân tích vaên hoïc theo töøng caáp ñoä töø söï kieän vaên hoïc ñeán taùc giaû, taùc
phaåm vaên hoïc, töø ngoân ngöõ ñeán hình töôïng ngheä thuaät
- Bieát vaän duïng, tieáp thu nhöõng kieán thöùc seõ hoïc trong chöông trình vaên 11
B. Phöông tieän hoïc taäp :
145
- SGK, SGV vaên 10 cô baûn
- Sô ñoà keû saün
C. Phöông phaùp : Phaân tích, thaûo luaän
1/ OÅn ñònh
2/ Baøi cuõ : Kieåm tra vieäc soaïn baøi ñaõ chuaån bò tröôùc
3/ Baøi môùi :
Hoaït ñoäng cuaû giaùo vieân vaø hoïc sinh Noäi dung caàn ñaït
- Cho hoïc sinh nhaéc laïi 2 boä phaän vaên I/ Khaùi quaùt vaên hoïc Vieät Nam : 2 boä phaän
hoïc Vieät Nam. Daân hoïc daân gian – vaên hoïc Vieät
- Ñaëc ñieåm chung :
+ AÛnh höôûng truyeàn thoáng daân toäc, tieáp thu tinh hoa,
vaên hoaù vaên hoïc nöôùc ngoaøi
+ Yeâu nöôùc vaø nhaân ñaïo
- Ñaëc ñieåm rieâng :
- Cho hoïc sinh laäp baûng so saùnh. ( Keû baûng trang 140/SGV )
- Cho hoïc sinh nhaéc 2 ñaëc tröng cô baûn. A/ Vaên hoïc daân gian :
1/ Ñaëc tröng cô baûn :
- Taùc phaûm ngheä thuaät, ngoân töø truyeàn mieäng
- Saûn phaåm cuûa quaù trình saùng taùc taäp theå
- Cho hoïc sinh nhaéc 12 theå loaïi – Giaùo 2/ Heä thoáng theå loaïi : 12
vieân neâu teân 1 theå loaïi vaø yeâu caàu hoïc
sinh neâu teân taùc phaåm phuø hôïp vôùi theå
loaïi. 3/ Giaù trò :
- Cho hoïc sinh phaân tích ngaén goïn moät - Giaùo duïc
taùc phaåm vaên hoïc daân gian maø hoïc sinh - Nhaän thöùc
thích  laøm saùng toû nhöõng giaù trò. - Thaåm myõ
B/ Vaên hoïc vieát : Coù hai loaïi hình : vaên hoïc trung ñaïi,
vaên hoïc hieän ñaïi
* Ñaëc ñieåm chung :
- Phaûn aùnh 2 noäi dung lôùn : yeâu nöôùc vaø nhaân ñaïo
- Goïi hoïc sinh nhaéc töøng noäi dung . - Theå hieän tö töôûng tình caûm cuûa con ngöôøi trong
nhöõng moái quan heä ña daïng nhö quan heä vôùi theá giôùi
töï nhieân, quoác gia , daân toäc, xaõ hoäi, baûn thaân
* Ñaëc ñieåm rieâng :
( Keû baûng trang 141/SGV )
1/ Vaên hoïc trung ñaïi : (Tk X Tk XIX)
- 2 thaønh phaàn : vaên hoïc chöõ Haùn, vaên hoïc chöõ Noâm
- Cho hoïc sinh keû baûng so saùnh. - 4 giai ñoaïn : Tk X Tk XIX ; Tk XV  heát Tk XVIII ; Tk
XVIII  nöûa ñaàu Tk XIX ; nöûa cuoái Tk XIX
- Ñaëc ñieåm noäi dung vaø ngheä thuaät
- Cho hoïc sinh nhaéc laïi ñaëc ñieåm lòch söû + Yeâu nöôùc
vaø vaên hoïc cuûa töøng giai ñoaïn.
- Noäi dung yeâu nöôùc : Giaùo vieân caàn + Nhaân ñaïo

taäp trung vaøo Toû loøng, Phuù song Baïch
Ñaèng, Ñaïi caùo bình Ngoâ. ( chuù yù truyeàn
thoáng yeâu nöôøc baát khuaát cuaû daân toäc 2/ vaên hoïc hieän ñaïi : ñaàu Tk XX  nay
vaø söï taùc ñoäng cuûa tö töôûng Trung II/ Vaên hoïc nöôøc ngoaøi :
Quaân AÙi Quoác ) 1/ söû thi :
- Tö töôûng nhaân ñaïo : Chinh phuï ngaâm, - OÂ – ñi – xeâ (Hilaïp) : söùc maïnh trí tueä vaø tinh thaàn
Ñoïc … thanh kyù … chuù yù nhaân ñaïo cuaû trong chinh phuïc thieân nhieân ñeå khai saùng, giao löu vaê
daân toâc Vieät Nam vaø aûnh höôûng Nho, hoaù, khaéc hoïa nhaân vaät qua haønh ñoäng. Nhaân vaät
Phaät, Ñaïo. tieâu bieåu cho söùc maïnh coäng ñoàng, ñaïo ñöùc, thong
minh, quaû caûm.
146
- Ramayana : chieán ñaáu choáng caùi aùc, xaáu vì caùi thieän,
- Cho hoïc sinh nhaéc laïi söû thi Ñaêng San ñeïp, danh döï, boån phaän con ngöôøi ñöôïc mieâu taû veà
( Vieät Nam ); OÂ- ñi – xeâ ( Hilaïp ) vaø taâm linh, tích caùch, ngoân ngöõ trang troïng, hình töôïng kì
Ramayana ( AÁn ñoä ) vó, huyeàn aûo.
2/ Thô Ñöôøng vaø thô Hai-cö :
- Thô Ñöoøng : phaûn aùnh cuoäc soáng xaõ hoäi vaø tình
caûm con ngöôøi. Ñeà taøi quen thuoäc : thieân nhieân, chieán
tranh, tình yeâu, con ngöôøi …, Ngheä thuaät : coå phong
ñöôøng luaät, ngoân ngöõ tinh luyeän, thanh luaät haøi hoaø,
caáu töù haøm suùc.
- Thô Hai-cö : ghi laïi phong caûnh, vaøi söï vaät cuï theå roài
gôïi caûm xuùc, suy tö. Ngheä thuaät gôïi laø chuû yeáu, mô
* Phaàn lyù luaän vaên hoïc : hoà, khoaûng laëng, ngoân ngöõ coâ ñoïng.
- Kinh nghieäm cô baûn veà vaên hoïc : nhaân 3/ Tam Quoác dieãn nghiaõ :
hoïc - Loái keå chuyeän : theo trình töï thôøi gian
- tieâu chí vaên baûn vaên hoïc : ngoân töø, - caùch khaéc hoïa tính caùch nhaân vaät thoâng qua haønh
hình töôïng, haøm yù, ñeà taøi, chuû ñeà, caûm ñoäng vaø ñoái thoaïi.
höùng theå loaïi, keát caáu, theå loaïi.
4/ Cuûng coá :
- Heä thoáng laïi
- Giôùi thieäu kieán thöùc
Ngaøy soaïn: 30/3

Tieát 98-99 : Laøm vaên
( Thi hoïc kì II )
Ngaøy soaïn: 5/4
Tieát: 100.101
OÂN TAÄP PHAÀN TIEÁNG VIEÄT

(Chuaån bò kieåm tra cuoái naêm)
A.Muïc tieâu baøi hoïc

Giuùp HS oân taäp vaø cuûng coá nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc veà TV ôû lôùp 10. Tích hôïp vôùi
kieán thöùc veà laøm vaên, vaên vaø vôùi voán soáng thöïc teá. Qua ñoù reøn luyeän kó naêng söû duïng
tieáng Vieät ñuùng chuaån möïc vaø phong caùch.
B. phöông tieän thöïc hieän
- S GK, SGV
-Thieát keá baøi hoïc .
C. tieán trình daïy hoïc
1. Kieåm tra baøi cuõ
147
Phöông phaùp Noäi dung chính
GV: Cho H/S ñoïc vaø traû lôøi Caâu1.
caâu hoûi 1 SGK Tr 138. HSÑ&TL:
Coù theå caên cöù vaøo baûng sau ñeå traû lôøi:
? Ñoïc caâu hoûi 1 SGK ? Khaùi nieäm Caùc nhaân toá Caùc quaù trình
HÑGT laø hoaït + Nhaân vaät giao + Quaù trình taïo
ñoäng tieáp xuùc tieáp (ngöôøi noùi, laäp vaên baûn do
vaø trao ñoåi thoâng ngöôøi nghe, ngöôøi ngöôøi noùi (vieát)
tin giöõa moïi ngöôøi ñoïc, ngöôøi vieát) thöïc hieän.
trong XH ñöôïc tieán + Hoaøn caûnh giao + Quaù trình lónh
haønh chuû yeáu tieáp. hoäi vaên baûn do
baèng ngoân ngöõ + Noäi dung giao ngöôøi nghe (ñoïc)
(noùi hoaëc vieát) tieáp. thöïc hieän.
nhaèm thöïc hieän +Muïc ñích giao + Hai qua trình naøy
nhöõng muïc ñích tieáp. dieãn ra trong quan
vaø nhaän thöùc, veà +Phöông tieän vaø heä töông taùc.
tình caûm, veà caùch thöùc giao
haønh ñoäng. tieáp.
? Höôùng daãn HS laäp baûng
theo caâu 2 SGK Tr 138 ? Caâu 2. Ñaëc ñieåm ngoân ngöõ noùi vaø ngoân ngöõ vieát.
Hoaøn caûnh vaø ñieàu Caùc yeáu Ñaëc ñieåm chuû
? Döïa vaøo SGK cho HS kieän söû duïng. toá phuï yeáu veà töø vaø
phaân nhoùm thaûo luaän vaø trôï. caâu.
traû lôøi caâu hoûi ? Thöôøng duøng trong Ngoân * Töø ngöõ ñöôïc
giao tieáp töï nhieân ngöõ noùi söû duïng khaù
haèng ngaøy, trong ñoù raát ña ña daïng, coù
ngöôøi noùi vaø ngöôøi daïng veà nhöõng lôùp töø
nghe tieáp xuùc tröïc ngöõ mang tính khaåu
Ngoân tieáp vôùi nhau, coù ñieäu. ngöõ, ñòa
ngöõ theå thay phieân nhau Ngöõ phöông, tieáng
noùi trong vai troø noùi vaø ñieäu laø loùng, bieät ngöõ
nghe. Do ñoù ngöôøi yeáu toá hoaëc caùc trôï
nghe coù theå phaûn quan töø, thaùn töø,
hoài ñeå ngöôøi noùi troïng caùc töø ngöõ
coù theå ñieàu chænh, goùp ñöa ñaåy cheâm
söûa ñoåi. Do söï giao phaàn xen…
tieáp dieãn ra töùc thì boäc loä
neân ngöôøi noùi ít coù vaø boå * Veà caâu,
ñk löïa choïn, goït giuõa sung ngoân ngöõ noùi
caùc p.tieän ngoân thoâng tin. thöôøng duøng
ngöõ, coøn ngöôøi nghe Ngoaøi ra caùc caâu tænh
phaûi tieáp nhaän, lónh ngoân löôïc nhöng
hoäi kòp thôøi, ít coù ñk ngöõ noùi cuõng coù luùc
suy ngaãm. cuõng coù laïi raát röôøm
theå duøng raø, dö thöøa,
neùt maët, truøng laëp vì
cöû chæ lôøi noùi ñöïoc
ñieäu boä saûn sinh töùc
laøm thì khoâng coù
phöông söï goït giuõa,
tieän boå hoaëc do ngöôøi
trôï. noùi coá yù laëp
laïi ñeå ngöôøi
nghe hieåu.
Ngoân ngöõ vieát ñöôïc Ngoân * Töø ngöõ do
148
theå hieän baèng chöõ ngöõ vieát ñöôïc löïa choïn,
vieát trong vaên baûn vaø khoâng coù thay theá neân
ñöôïc tieáp nhaän baèng ngöõ ñieäu thöôøng chính
thò giaùc. Cho neân vaø söï xaùc, hôïp phong
muoán vieát vaø ñoïc phoái hôïp caùch ngoân ngöõ
vaên baûn, caû ngöôøi cuûa caùc .
vieát vaø ngöôøi ñoïc yeáu toá
ñeàu phaûi bieát caùc kí boå trôï * Veà caâu:
Ngoân hieäu chöõ vieát, caùc nhöng noù thöôøng laø
ngöõ quy taéc chính taû, caùc ñöôïc hoã nhöõng caâu daøi,
Vieát quy caùch toå chöùc vaên trôï bôûi nhieàu thaønh
baûn . Maët khaùc, khi heä thoáng phaàn nhöng
? Anh (chò) haõy ñieàn vaøo sô vieát ngöôøi vieát coù ñk caùc daáu ñöôïc toå chöùc
ñoà trong SGK Tr 138 caâu 3 ? suy ngaãm, löïa choïn, caâu, caùc maïch laïc, chaët
goït giuõa, ngöôøi ñoïc kí hieäu cheõ nhôø caùc
coù ñk ñoïc. laïi vaø vaên töï, quan heä töø vaø
Tieát phaân tích, nghieàn hình aûnh söï saép xeáp caùc
2 ngaãm ñeå lónh hoäi minh hoaï, thaønh phaàn
thaáu ñaùo. Cuõng nhôø bieåu phuø hôïp.
? Anh (chò) haõy so saùnh vaøo söï ghi cheùp baèng baûng, sô
nhöõng ñieåm khaùc nhau chöõ trong vaên baûn ñoà…
giöõa phong caùch ngoân ngöõ maø ngoân ngöõ vieát
ngheä thuaät vaø sinh hoaït ? ñeán ñöïoc vôùi ñoâng
ñaûo ngöôøi ñoïc trong
phaïm vi moät khoâng
? Anh (chò) haõy trình baøy gian roäng lôùn, thôøi
khaùi quaùt veà tieáng Vieät gian laâu daøi.
theo yeâu caàu trong SGK Tr
139 ? Caâu 3: Vaên baûn.
GV: Coù theå chia HS laøm 03 Vaên baûn

nhoùm cho thaûo luaän 03 yù,
cöû ngöôøi phaùt bieåu.
GV: Goïi HS laáy VD.

PCNN PCNN PCNN PCNN PCNN PCNN
SH NT KH C.L H.C B.C
Caâu 4: Laäp baûng ghi caùc ñaëc ñieåm cô baûn cho thaáy caùc ñaëc
tröng cuûa phong caùc ngoân ngöõ sinh hoaït vaø phong caùch ngoân
? Anh (chò) haõy laäp sô ñoà ngöõ ngheä thuaät.
theo yeâu caàu cuûa caâu 6 HS: Coù theå laøm baøi ôû nhaø ra vôû soaïn. GV thu vaø kieåm tra,
SGK Tr 139 ? ñaùnh giaù.
Caâu 5:
a, Trình baøy khaùi quaùt veà:
HSPB:
+ Nguoàn goác cuûa tieáng Vieät.
+ Quan heä hoï haøng cuûa tieáng Vieät
+ Lòch söû phaùt trieån cuûa tieáng Vieät
* Caùc em coù theå caên cöù vaøo noäi dung ñaõ hoïc ôû baøi khaùi quaùt
lòch söû tieáng Vieät ñeå toùm taét caùc yù chính nhaèm muïc ñích xaùc
ñònh 03 yù neâu treân.
b, Anh (chò) haõy keå teân moät soá taùc phaåm VHVN
HSPB:
+ Chöõ Haùn: Nam quoác sôn haø…v.v
? Anh (chò) haõy xem xeùt + Chöõ Noâm: Truyeän Kieàu….v.v
nhöõng caâu döôùi ñaây caâu + Chöõ Quoác ngöõ: Tuyeân ngoân ñoäc laäp…v.v
naøo ñuùng ? (SGK Tr 139, Caâu 6: Toång hôïp nhöõng yeâu caàu veà söû duïng tieáng Vieät.
149
caâu 7) Veà ngöõ aâm Veà töø ngöõ Veà ngöõ phaùp Veà phong
vaø chöõ vieát caùch
ngoân ngöõ
* Caàn phaùt * Duøng * Caâu caàn * Caàn söû
aâm theo ñuùng aâm ñuùng ngöõ duïng caùc
chuaån thanh vaø caáu phaùp. yeáu toá
* Caàn vieát taïo cuûa töø * Caâu caàn ngoân ngöõ
ñuùng chính * Duøng ñuùng veà quan thích hôïp
taû vaø caùc ñuùng nghóa heä ngöõ nghóa. vôùi phong
quy ñònh töø. * Caâu caàn coù caùch
chaët cheõ veà * Duøng daáu caâu thích ngoân
chöõ. ñuùng ñaëc hôïp. ngöõ.
ñieåm ngöõ *Caùc caâu coù
phaùp cuûa lieân keát.
töø. * Ñoaïn vaø vaên
* Duøng baûn coù keát
ñuùng phuø caáu maïch laïc,
hôïp vôùi cahöït cheõ.
phong caùch
ngoân ngöõ.
Caâu 7: Xeùt caâu ñuùng

HSTL&PB :
=> Caùc caâu ñuùng laø: b,d,g,h. Coøn laïi laø sai.

Tieát 102 Laøm vaên
TAÄP VIEÁT ÑOÏAN VAÊN NGHÒ LUAÄN
A. Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp hoïc sinh:
- OÂân taäp, cuûng coá caùch vieát ñoïan vaên nghò luaän.
- Vieát ñöôïc caùc ñoïan vaên nghò luaän phuø hôïp vôùi vò trí vaø chöùc naêng cuûa chuùng trong baøi
vaên nghò luaän.
- SGK vaø SGV ngöõ vaên 10.
C. Phöông phaùp:
- Giaùo vieân gôïi môû vaø höôùng daãn hoïc sinh thöïc haønh.
- OÅn ñònh.
- Baøi cuõ: Trình baøy caùch vieát ñoïan vaên nghò luaän.
- Baøi môùi:
* Hoaït ñoäng 1: 1. Ñeà baøi: Baøn veà vai troø vaø taùc duïng to lôùn cuûa
GV ghi ñeà leân baûng vaø höôùng daãn hs saùch trong ñôøi soáng tinh thaàn cuûa con ngöôøi, nhaø
ñoïc laïi daøn yù ñaõ ñöôïc xaây döïng ôû tieát vaên M.Go-rô-ki coù vieát: “Saùch môû roäng tröôùc maét
150
“Laäp daøn yù..” toâi nhöõng chaân trôøi môùi”.
Haõy giaûi thích vaø bình luaän nhöõng yù kieán treân.
2. Choïn yù ñeå vieát baøi vaên nghò luaän.
* Hoïat ñoäng 2: GV thoáng nhaát vôùi caû a. Saùch cung caáp nhöõng hieåu bieát veà theá giôùi...
lôùp choïn moät yù trong daøn yù ñeå vieát. b. Saùch giuùp hieåu bieát veà cuoäc soáng con ngöôøi…
c. Saùch giuùp con ngöôøi töï khaùm phaù….
3. Hoïc sinh laøm baøi.
* Hoïat ñoäng 3: HS laøm baøi trong khoaûng 4. Giaùo vieân nhaän xeùt.
25’ , GV nhaéc nhôû vaø gôïi yù moät soá vaán 5. Giaùo vieân coù theå ñoïc baøi vieát tham khaûo
ñeà neáu caàn thieát.
* Hoïat ñoäng 4: Töøng caëp hs chaám baøi SGV/ 133.
cho nhau. GV chaám moät soá baøi, sau ñoù
nhaän xeùt, ñaùnh giaù vaø söûa chöõa moät
soá sai soùt.
6. Cuûng coá – Daën doø: - Nhaéc hs veà nhaø
+ Töï söûa laïi baøi vieát cuûa mình.
+ Vieát moät ñoaïn hoaëc moät soá ñoaïn khaùc trong
daøn yù.
- Chuaån bò tieát “Vieát quaûng caùo”

VIEÁT QUAÛNG CAÙO
A. Muïc tieâu baøi hoïc: Giuùp hs
- Naém ñöôïc muïc ñích cuûa quaûng caùo laø thoâng tin, thuyeát phuïc khaùch haøng tin vaøo chaát
löôïng, lôïi ích, söï tieän lôïi… cuûa saûn phaåm, dòch vuï, laøm taêng loøng ham thích mua haøng vaø söû
duïng dòch vuï cuûa khaùch haøng.
- Bieát caùch vieát vaø trình baøy quaûng caùo ngaén goïn, haáp daãn.
- Thaáy ñöôïc taàm quan troïng cuûa quaûng caùo trong cuoäc soáng hieän ñaïi.
- SGK vaø SGV ngöõ vaên 10.
C. Phöông phaùp:
- Neâu vaán ñeà, trao ñoåi thaûo luaän.
1.OÅn ñònh.
2.Baøi cuõ:
3.Baøi môùi:
Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc Noäi dung caàn ñaït
sinh
Hoaït ñoäng 1: hs ñoïc 2 vaên baûn quaûng I Vai troø vaø yeâu caàu chung cuûa vaên baûn quaûng
caùo trong SGK vaø tìm hieåu: caùo.
1. Vaên baûn quaûng caùo trong ñôøi soáng.
1. Caùc vaên baûn treân quaûng caùo veà * Tìm hieåu 2 vaên baûn trong sgk:
ñieàu gì ? - Caùc vaên baûn treân quaûng caùo veà chaát löôïng maùy
151
2. Caùc em thöôøng gaëp caùc vaên baûn ñoù tính INTEL vaø phoøng khaùm ña khoa H.D.
ôû ñaâu ? - Caùc vaên baûn treân thöôøng ñöôïc quaûng caùo ôû tôø rôi,
3. Em haõy keå theâm moät vaøi vaên baûn aùp phích, ñaøi truyeàn hình…..
cuøng loaïi ? Vaên baûn ñoù quaûng caùo * Hs cho ví duï.
veà caùi gì ? Quaûng caùo ôû ñaâu? Quaûng
caùo ñeå laøm gì ?
4. Vaên baûn quaûng caùo laø gì ? * Vaên baûn quaûng caùo: laø loaïi vaên baûn thoâng tin
thuyeát phuïc khaùch haøng veà chaát löôïng, lôïi ích, söï tieän
lôïi… cuûa saûn phaåm, dòch vuï töø ñoù thích mua haøng
HS trao ñoåi theo nhoùm caùc noäi dung sau: vaø söû duïng dòch vuï ñoù.
1. Ñeå taïo söï haáp daãn, caùc vaên baûn 2. Yeâu caàu chung cuûa vaên baûn quaûng caùo.
treân ñöôcï trình baøy ntn ? * Tìm hieåu:
- Hai vaên baûn quaûng caùo treân ñaõ ñeà cao nhöõng maët
2. Haõy nhaän xeùt caùch söû duïng töø öu vieät cuûa saûn phaåm: hình thöùc, taùc duïng, giaù
ngöõ, vieát caâu trong caùc vaên baûn treân ? thaønh, söï tieän lôïi….
- Töø ngöõ, caâu vaên ngaén goïn,suùc tích, haáp daãn…
3. Caùc quaûng caùo (1) vaø (2) coù maët

naøo chöa ñaït yeâu caàu ?
• Quaûng caùo chöa ñaït:
- Quaûng caùo nöôùc uoáng: Daøi doøng maø vaãn khoâng
neâu ñöôïc tính öu vieät cuûa saûn phaåm.
- Quaûng caùo kem laøm traéng da: taâng boác quaù ñaùng,
4. Yeâu caàu chung cuûa vaên baûn quaûng phi thöïc teá, söû duïng töø ngöõ thieáu thaän troïng khieán
caùo laø gì ? ngöôøi nghe böïc boäi vaø nghi ngôø saûn phaåm.
* Yeâu caàu: Vaên baûn quaûng caùo caàn ngaén goïn, suùc
Hoaït ñoäng 2: GV cho hs taäp vieát quaûng tích, haáp daãn, taïo aán töôïng, trung thöïc, toân troïng phaùp
caùo theo nhoùm luaät vaø thuaàn phong mó tuïc.
II. Caùch vieát vaên baûn quaûng caùo.
1. Rau saïch coù nhöõng öu ñieåm gì so vôùi * Ñeà baøi: Em haõy vieát quaûng caùo cho saûn phaåm rau
rau bình thöôøng veà caùc maët: chaêm boùn, saïch.
söû duïng thuoác baûo veä thöïc vaät, chaát 1. Xaùc ñònh noäi dung cô baûn cho lôøi quaûng caùo.
löôïng, giaù caû…. - Öu vieät cuûa rau saïch:
+ Rau saïch ñaûm baûo an toøan thöïc phaåm, laø rau khoâng
ñoäc haïi ñeán söùc khoûe ngöôøi söû duïng (khoâng söû
duïng chaát kích thích taêng tröôûng, töôùi baèng nöôùc saïch,
khoâng coù caùc chaát ñoäc haïi khaùc…..)
+ Rau saïch goàm nhieàu loaïi, thoûa maõn nhu caàu löïa
choïn cuûa ngöôøi mua.
2. GV höôùng daãn hs choïn hình thöùc + Giaù caû hôïp lí, khoâng cao hôn so vôùi caùc loaïi rau
quaûng caùo, vaø hs trình baøy theo nhoùm khaùc laø maáy.
2. Choïn hình thöùc quaûng caùo:
3. GV cho hs ruùt ra caùch vieát vaên baûn SGK/144
quaûng caùo * Caùch vieát: Ñeå vieát vaên baûn quaûng caùo caàn choïn
ñöôïc noäi dung ñoäc ñaùo, gaây aán töôïng, theå hieän tính
öu vieät cuûa saûn phaåm, dòch vuï roài trình baøy theo kieåu
Hoaït ñoäng 3: Luyeän taäp. quy naïp hoaëc so saùnh vaø söû duïng nhöõng töø ngöõ
- HS ñoïc laïi caùc vaên baûn quaûng caùo khaúng ñònh tuyeät ñoái.
BT1 sgk/ 145 vaø phaân tích tính suùc tích, III. Luyeän taäp.
haáp daãn, taùc duïng kích thích taâm lí * Baøi taäp 1:
ngöôøi mua haøng cuûa caùc quaûng caùo - Caû 3 vaên baûn quaûng caùo ñeàu vieát raát ngaén goïn
treân. nhöng ñaày ñuû noäi dung caàn quaûng caùo.
- Töøng quaûng caùo ñeàu neâu leân ñöôïc phaåm chaát vöôït
troäi cuûa saûn phaåm:
+ Xe: sang troïng, tinh teá, maïnh meõ, quyeán ruõ…
+ Söõa taém: thôm ngaùt höông hoa…, laøm ñeïp….
+ Maùy aûnh: thoâng minh, töï ñoäng, deã söû duïng…..
* Baøi taäp 2: HS choïn ñeà taøi vaø vieát theo nhoùm
152
IV. Daën doø: hoïc baøi vaø laøm baøi.

Tieát 104 ,105
OÂN TAÄP PHAÀN LAØM VAÊN

- OÂn laïi tri thöùc, kó naêng caùc kieåu baøi
- Chuaån bò toát cho baøi vieát cuoái naêm
B. Phöông tieän thöïc hieän : GSV, GSK Vaên 10 cô baûn
C. Phöông phaùp : Phaân tích, thaûo luaän
1/ OÅn ñònh
2/ Baøi cuõ : Kieåm tra vieäc soaïn baøi
3/ Baøi môùi :
- Höôùng daãn hoïc sinh traû lôùi caùc caâu I/ Kieåu vaên baûn ñöôïc hoïc lôùp 10 :
hoûi SGK . - Töï söï
- Thuyeát minh
- Nghò Luaän
II/ Luyeän taäp :
- Cho hoïc sinh thöïc haønh vôùi daøn yù ñaõ - Laäp daøn yù, vieát caùc kieåu ñoaïn vaên töï söï, thuyeát
ñöôïc chuaån bò . minh.
+ Khaùi quaùt vaên hoïc daân gian Vieät
Nam
+ Truyeän Kieàu ( Phaàn moät ) III/ Cuûng coá :
- Caùc loãi trong daøn yù hoïc sinh vöøa laøm
- toång keát thaønh kieán thöùc ghi nhôù
IV/ Daën doø :
- Kieåu baøi hoïc ôû 11 : Nghò luaän haønh chính
* TRAÛ BAØI THI HOÏC KÌ II ( BAØI SOÁ 7 )

* HÖÔÙNG DAÃN HOÏC TRONG HEØ
153

Ngu Van 10

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ngu Van 10

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Trường THPT Hà Tông Huân Giáo Viên : Nguyễn Thị Mai

Hoaït ñoäng cuûa gv vaø hsinh Noäi dung caàn ñaït

Tieát 3-Tieáng Vieät

HOAÏT ÑOÄNG GIAO TIEÁP BAÈNG NGOÂN NGÖÕ

Tieát 4: Ñoïc vaên

II.Heä thoáng theå loaïi cuûa VHDG: 12 theå

Tieát 5: Tieáng Vieät

Hoaït ñoäng 3: Höôùng daãn hoïc sinh cuûng coá

- Vaøo cuoäc chieán, ta luoân thaáy söï ñoái

- Hoaûng hoát troán

Hieäp - Ñöôïc oâng Trôøi - Vuøng chaïy cuøng

Tieát 10: Tieáng Vieät

Tiết 11,12: Đọc Văn

TRUYỆN AN DƯƠNG VƯƠNG VÀ MỊ CHÂU - TRỌNG THỦY

Bi kòch veà söï maát caûnh giaùc

Hoaït ñoäng 4 : IV/ Ghi nhôù : SGK

Tieát 13: Laøm vaên

A / Muïc tieâu baøi hoïc :

Hoïat ñoäng 3 : luyeän taäp III/ Luyeän taäp :

Tieát 14+15 Ñoïc vaên

A. Muïc tieâu baøi hoïc:

-Hoaït ñoäng 2: GV höôùng daãn HS ñoïc hieåu

- Khi nhaän ra nhau: 1 Uylixô khoâng chuøng böôùc

Tieát 17, 18 : Ñoïc vaên

c) Ngheä thuaät c) Ngheä thuaät

Ngaøy soaïn: 5/10 Tuaàn 7

CHOÏN SÖÏ VIEÄC, CHI TIEÁT TIEÂU BIEÅU TRONG BAØI

Hoaït ñoäng 4 : Cuûng coá V/ Cuûng coá :

Tieát 20, 21 : Laøm vaên

Ngaøy soaïn: 10/10 Tuaàn 8

b. Yeáu toá thaàn kì:

Baøi 1 : Haõy choïn vaø phaân tích nhöõng chi tieát

Ngaøy soaïn: 10/10 Tuaàn 8

1. OÅn ñònh lôùp

Ngaøy soaïn: 15/10 Tuaàn

Baøi môùi: Nhöng noù phaûi baèng hai maøy

Hoaït ñoäng cua GV vaø HS Noäi dung caàn ñaït

Hoaït ñoäng 1: GV cho hoïc sinh ñoïc vb I/ Ñoïc

CA DAO THAN THAÂN , YEÂU THÖÔNG , TÌNH NGHÓA

Hoaït ñoäng cuûa Giaùo Vieân Noäi dung baøi hoïc

Ngaøy soaïn: Tuaàn 10

ÑAËC ÑIEÅM CUÛA NGOÂN NGÖÕ NOÙI VAØ NGOÂN

Hoaït ñoäng 3: III/ Luyeän taäp

Hoaït ñoäng 4 IV/ Cuûng coá: ghi nhôù (SGK)

Hoaït ñoäng 5 V/ Daën doø:

Ngaøy soaïn: Tuaàn 10

- Cuûng coá: Goïi hs nhaéc laïi nhöõng phaàn vöøa hoïc.

A. Muïc tieâu baøi hoïc : Giuùp hoïc sinh

Ngaøy soaïn: Tuaàn 11

LUYEÄN TAÄP VIEÁT ÑOAÏN VAÊN TÖÏ SÖÏ

Ngaøy soaïn: Tuaàn 11

Caùi Bi Nhöõng chi Keát Baøi hoïc

A. Muïc tieâu caàn ñaït:

Ngaøy soaïn: Tuaàn 12

4. 4. Giai ñoaïn nöûa cuoái TK XIX :

Cöông vò Xoùt xa Traùch Bieát ôn ca

Chuû nghóa nhaân

Caûm thoâng Khaúng ñònh Leân aùn haønh

Ngaøy soaïn: Tuaàn 12

PHONG CAÙCH NGOÂN NGÖÕ SINH HOAÏT

Hoaït ñoäng cuûa GV vaø HS Kieán thöùc caàn ñaït

4) Cuûng coá: GV yeâu caàu HS toùm taét laïi baøi hoïc

Ngaøy soaïn: Tuaàn 13

A . Muïc tieâu baøi hoïc