Η δίκη των στρατηγών Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και Δημητρίου Πλαπούτα

Ç Äßêç
ôùí Óôñáôçãþí
Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç
&
Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá
ôïõ Ôáî÷ïõ Ãåùñãßïõ Êáñáìðáôóüëç
ÃÅÍÉÊÏ ÅÐÉÔÅËÅÉÏ ÓÔÑÁÔÏÕ

7ï Å.Ã./5
Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá
1
2 Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá
ÐÉÍÁÊÁÓ ÐÅÑÉÅ×ÏÌÅÍÙÍ
Óåë.
• Áíôß ðñïëüãïõ 4
• Ç ÉóôïñéêÞ Äßêç ôïõ È. Êïëïêïôñþíç êáé ôïõ Ä. Ðëáðïýôá 12
• Áðïëïãßá ôïõ Êïëïêïôñþíç 15
• Áðïëïãßá ôïõ Ðëáðïýôá 18 18
• ÓõìðåñÜóìáôá áðü ôçí áãüñåõóç ôïõ åðéôñüðïõ 23
• ÓÕÍÅÄÑÉÁÓÇ ÔÇÓ 23çò ÌÁÚÏÕ 1834 24
• Ðñüëïãïò ôçò áãüñåõóçò ôïõ óõíçãüñïõ ôçò õðåñÜóðéóçò Ðáí. ÂáëóáìÜêç 24
• Ç áãüñåõóç ôïõ ÊëùíÜñç (ÐÝìðôç 24-5-1834) 26
• ÓõìðåñÜóìáôá áðü ôçí áãüñåõóç ôùí óõíçãüñùí õðåñÜóðéóçò 26
• Ç ìÜ÷ç Ðïëõæùßäç – ÌÜóóïí êáé ïé äéáâïõëåýóåéò óôá êõâåñíçôéêÜ
ðáñáóêÞíéá ãéá ôçí áðüöáóç 28
• Ç äßêç Ðïëõæùßäç êáé ÔåñôóÝôç 35
• ÐÁÑÁÑÔÇÌÁÔÁ 37
• Ç áãüñåõóç ôïõ ÊëùíÜñç (ÐÝìðôç 24-5-1834) 38
• Ç áðüöáóç 47
• Âéâëéïãñáößá 54

3
ÁÍÔÉ ÐÑÏËÏÃÏÕ
Ì
åôÜ ôçí Üëùóç ôçò Êùíóôáíôéíïýðïëçò áðü ôïõò Ôïýñêïõò, ìå ôï óïõëôÜíï
ÌùÜìåè Â´ óôéò 29 ÌáÀïõ 1453 êáé ôçí ïñéóôéêÞ êáôÜëõóç ôçò âõæáíôéíÞò áõ-
ôïêñáôïñßáò, ôçí ßäéá ôý÷ç åß÷áí óå ëßãï êáé Üëëåò åëëçíéêÝò ðåñéï÷Ýò.
Ç ðåñßïäïò áõôÞ ôçò ôïõñêïêñáôßáò, ìðïñåß íá ÷ùñéóèåß óå äõï ðåñéüäïõò. Óôçí
ðñþôç (15ïò – 17ïò áéþíáò) ôï Ýèíïò, áöïý êáôüñèùóå áñ÷éêÜ íá åðéâéþóåé, ðñïóðÜèçóå
êáé ðÝôõ÷å íá áíáóõíôá÷èåß, åíþ óôç äåýôåñç (17ïò – 19ïò áéþíáò) ðñï÷þñçóå óå üëïõò
ôïõò ôïìåßò óå ìéá áíáãÝííçóç, ðïõ èá ïäçãïýóå óôçí áíåîáñôçóßá. Óôç äåýôåñç áõôÞ
ðåñßïäï êáëëéåñãÞèçêå ç ðáéäåßá êáé óçìåéþèçêå ìåãÜëç áíÜðôõîç ôïõ åìðïñßïõ, ðïõ
åß÷å óáí óõíÝðåéá ôçí ïéêïíïìéêÞ áêìÞ ôùí õðüäïõëùí ÅëëÞíùí.
1⁄4ëá áõôÜ ôá ÷ñüíéá ôï ãÝíïò ôùí ÅëëÞíùí äåí Ýðáøå íá áãùíßæåôáé ãéá ôçí áíåîáñ-
ôçóßá ôïõ. Ìéá óåéñÜ áðü êéíÞìáôá îÝóðáóáí óôçí ðåñßïäï ôçò ôïõñêïêñáôßáò, áëëÜ ôá
ðåñéóóüôåñá óôçñßæïíôáí óå îÝíç âïÞèåéá. Áðü ôá ðéï óçìáíôéêÜ Þôáí ôïõ Äéïíõóßïõ
åðéóêüðïõ Ôñßêêçò (1612), ôïõ 1769 (ÏñëùöéêÜ)1, ç äñÜóç ôïõ ËÜìðñïõ Êáôóþíç (1788
– 1792), ïé áãþíåò ôùí Óïõëéùôþí åíáíôßïí ôïõ ÁëÞ ðáóÜ (1769 – 1803) ê.á.
Óôï ôÝëïò ôïõ 18ïõ áéþíá êáé óôéò áñ÷Ýò ôïõ 19ïõ, éäéáßôåñç áðÞ÷çóç åß÷áí óôïõò õðüäïõëïõò
¸ëëçíåò ïé éäÝåò ôïõ äéáöùôéóìïý. Êõñéüôåñïò åêðñüóùðïò ôïõ «åëëçíéêïý äéáöùôéóìïý»
åßíáé ï åèíïìÜñôõñáò ÑÞãáò ÂåëåóôéíëÞò (1757 – 1798). ÔÝëïò ôï 1814, óõíÝâç Ýíá óçìáíôéêü
ãåãïíüò. Éäñýèçêå ç öéëéêÞ åôáéñåßá2, ðïõ åß÷å óêïðü íá ïñãáíþóåé ôïí áãþíá êáé ãñÞãïñá
ç äñÜóç ôçò áðëþèçêå óå üëï ôï âáëêáíéêü ÷þñï. Ïé ¸ëëçíåò åß÷áí ðéá êáôáëÜâåé üôé ãéá
íá êåñäßóïõí ôçí åëåõèåñßá ôïõò Ýðñåðå íá óôçñé÷ôïýí êõñßùò óôéò äéêÝò ôïõò äõíÜìåéò.
Ôï êßíçìá ôçò áíåîáñôçóßáò Üñ÷éóå ðñþôá óôéò ÐáñáäïõíÜâéåò çãåìïíßåò ôï ÖåâñïõÜñéï
ôïõ 1821, ìå ôçí çãåóßá ôïõ áñ÷çãïý ôçò ÖéëéêÞò ÁëÝîáíäñï ÕøçëÜíôç êáé ôáõôü÷ñïíá åêäç-
ëþèçêå êáé óôïí êõñßùò åëëçíéêü ÷þñï. Ôï 1822 åß÷å ðåñéïñéóèåß åäáöéêÜ, áëëÜ åäñáéþèçêå
óôçí Ðåëïðüííçóï, ôç ÓôåñåÜ êáé óå ðïëëÜ íçóéÜ ôïõ Áéãáßïõ. Óôá ÷ñüíéá ðïõ áêïëïýèçóáí
ç åðáíÜóôáóç ðáñïõóßáóå äéÜöïñåò öÜóåéò êáé áðü ôï 1825, ìå ôçí åðÝìâáóç ôùí Áéãõðôß-
ùí, ðÝñáóå óïâáñü êßíäõíï. ÔÝëïò, ìå ôç ìåóïëÜâçóç ôùí ìåãÜëùí äõíÜìåùí, Ýíá ôìÞìá
ôïõ åëëçíéêïý ÷þñïõ åëåõèåñþèçêå êáé äçìéïõñãÞèçêå ôï ðñþôï åëëçíéêü êñÜôïò.
Óôç äéÜñêåéá ôïõ áãþíá îå÷þñéóáí ðïëëÝò çãåôéêÝò ìïñöÝò áãùíéóôþí, üðùò ï Èå-
1
ÏñëùöéêÜ: ÐïëåìéêÝò åðé÷åéñÞóåéò ðïõ ðÞñáí ôï üíïìÜ ôïõò áðü ôïõò áäåëöïýò ÁëÝîéï êáé Èåüäùñï
Ïñëþö êáé Ýãéíáí óôéò åëëçíéêÝò ÷þñåò, óôá ðëáßóéá ôïõ ñùóïôïõñêéêïý ðïëÝìïõ ôïõ 1768 – 1774. Ïé áäåëöïß
Ïñëüö Þôáí åéóçãçôÝò êáé åêôåëåóôÝò ôïõ ó÷åäßïõ ãéá ôç íáõôéêÞ åêóôñáôåßá ôçò Ìåóïãåßïõ, åíþ ï ëï÷áãüò
ôïõ ñùóéêïý óôñáôïý ÐáðÜæùëçò Ãåþñãéïò áðü ôç ÓéÜôéóôá Þôáí ï Üíèñùðïò ðïõ ôïõò åíÝðíåõóå ôçí éäÝá,
ìå óêïðü ôçí áðåëåõèÝñùóç ôùí åëëçíéêþí ÷ùñþí. ÅîåãÝñóåéò óçìåéþèçêáí êáé åêôüò ÐåëïðïííÞóïõ, üðùò
óôç ÓôåñåÜ ÅëëÜäá, Èåóóáëßá, Ìáêåäïíßá, ¹ðåéñï (Üíïéîç ôïõ 1770). Ïé Ôïýñêïé ðáñÜ ôéò ðñþôåò áôõ÷ßåò
ôïõò, åêìåôáëëåýôçêáí ôéò áäõíáìßåò ôùí åðáíáóôáôþí (êáêÞ ïñãÜíùóç, Ýëëåéøç ðïëåìïöïäßùí) êáé êßíç-
óáí åíáíôßïí ôïõò óôßöç åìðåéñïðüëåìùí Ôïõñêáëâáíþí. Áõôïß Ýóâçóáí ôçí åîÝãåñóç ôüóï óôçí õðüëïéðç
ÅëëÜäá üóï êáé óôçí Ðåëïðüííçóï. Óôçí ôåëåõôáßá ç áðáñ÷Þ ôçò êáôÜññåõóçò Þôáí ç Þôôá ôùí ÅëëÞíùí
êáé Ñþóùí óôçí ÔñéðïëéôóÜ áðü ôïõò Ôïýñêïõò ðïëéïñêçìÝíïõò êáé ôá óôßöç ôùí Áëâáíþí ðïõ Þëèáí
óå âïÞèåéá. Ç áðï÷þñçóç ôùí Ñþóùí óÞìáíå ôçí ïëïêëçñùôéêÞ êáôáóôïëÞ ôïõ åðáíáóôáôéêïý êéíÞìáôïò
êáé ôç óöáãÞ ôïõ áíõðåñÜóðéóôïõ åëëçíéêïý ðëçèõóìïý. Ìüíï ç ÌÜíç áðÝöõãå ôçí åêäéêçôéêÞ ìáíßá ôùí
Ôïõñêáëâáíþí ÷Üñç óôçí çñùéêÞ Üìõíá ôùí êáôïßêùí ôçò. Åðßóçò óþèçêáí ëßãïé áñ÷éåñåßò, ðñüêñéôïé êáé
ïðëáñ÷çãïß ðïõ ôïõò ðÞñáí ìáæß ôïõò ïé Ñþóïé.
2
ÖéëéêÞ Åôáéñåßá: ÅëëçíéêÞ ìõóôéêÞ-óõíùìïôéêÞ ïñãÜíùóç, ðïõ éäñýèçêå óôçí Ïäçóóü ôï 1814 áðü ôïõò Íéêüëáï
ÓêïõöÜ áðü ôçí ¢ñôá, ÁèáíÜóéï ÔóáêÜëùö áðü ôá ÃéÜííåíá êáé ÅììáíïõÞë ÎÜíèï áðü ôçí ÐÜôìï, ìå ìïíáäéêü
óêïðü ôçí áðåëåõèÝñùóç ôïõ õðüäïõëïõ åëëçíéóìïý áðü ôïõò Ïèùìáíïýò. Ôá ìÝëç ôçò åôáéñåßáò Ýäéíáí ôï ÌÝãá
1⁄4ñêï ôçò åôáéñåßáò, ï ïðïßïò Þôáí óáöÝóôáôïò: «…. Ïñêßæïìáé, üôé åéò ôï åîÞò äåí èÝëù Ýìâç åéò êáìßáí Üëëçí
åôáéñåßáí, üðïéá êáé áí åßíáé, ìÞôå åéò êáíÝíá äåóìüí õðï÷ñåùôéêüí. Êáé ìÜëéóôá, ïðïéïíäÞðïôå äåóìüí áí åß÷á,
êáé ôïí ðëÝïí áäéÜöïñïí ùò ðñïò ôçí åôáéñåßáí, èÝëù ôïí íïìßæåé ïõäÝí…»

üäùñïò Êïëïêïôñþíçò, ï ÁèáíÜóéïò ÄéÜêïò, ï Ãñçãüñéïò Äéêáßïò (ÐáðáöëÝóóáò), ï
ÏäõóóÝáò Áíäñïýôóïò, ï ÄçìÞôñéïò ÕøçëÜíôçò, ï Ãåþñãéïò ÊáñáúóêÜêçò, ï ÁëÝîáíäñïò
ÌáõñïêïñäÜôïò, ï ÍéêçôáñÜò, ï ÌÜñêïò Ìðüôóáñçò, ï Êßôóïò ÔæáâÝëáò, ç Ëáóêáñßíá
Ìðïõìðïõëßíá, ï ÁíäñÝáò Ìéáïýëçò, ï Êùíóôáíôßíïò ÊáíÜñçò, ï ÁããåëÞò Ãïâéüò, ï
Íéêüëáïò Êñéåæþôçò, ï Ðáëáéþí Ðáôñþí Ãåñìáíüò, ï ÑÞãáò Öåñáßïò3, ï ÉùÜííçò Äõï-
âïõíéþôçò, ï ×ñÞóôïò ÊáøÜëçò êáé ðïëëïß Üëëïé.
ÁðïôÝëåóìá ôùí áãþíùí ôïõ åëëçíéêïý Ýèíïõò åíáíôßïí ôùí Ôïýñêùí Þôáí íá Ýëèåé
ç ðïëõðüèçôç ëåõôåñéÜ (1827). Ðñþôïò êõâåñíÞôçò ôïõ íÝïõ åëëçíéêïý êñÜôïõò Þôáí ï
ÉùÜííçò Êáðïäßóôñéáò4 (1828 – 1831), ðïõ ðñïóðÜèçóå íá äçìéïõñãÞóåé êñáôéêü ìç÷á-
íéóìü, ìÝóá áðü ôï ÷Üïò ðïõ åß÷å áöÞóåé ï åöôÜ÷ñïíïò ðüëåìïò êáé ðÝôõ÷å ðïëëÜ ðñÜã-
ìáôá óôïí ôïìÝá áõôü. ÌåôÜ ôç äïëïöïíßá ôïõ (Óåð 1831) Ýãéíå âáóéëéÜò ôçò ÅëëÜäáò
ï 1⁄4èùíáò5 (1833 -1862), ðïõ êõâÝñíçóå óôçí áñ÷Þ áðïëõôáñ÷éêÜ, áëëÜ áíáãêÜóèçêå
3
ÑÞãáò ÂåëåóôéíëÞò: Ðñùôïðüñïò áãùíéóôÞò ôçò åëëçíéêÞò åëåõèåñßáò, åèíïìÜñôõñáò êáé êïñõöáßïò åêðñüóùðïò
ôïõ åëëçíéêïý äéáöùôéóìïý. Ç ðñïóùíõìßá «Öåñáßïò» ôïõ äüèçêå áñãüôåñá áðü ëüãéïõò ðïõ ôáýôéóáí ôï Âåëåóôßíï ìå
ôéò áñ÷áßåò ÖåñÝò. Ï ßäéïò õðÝãñáöå ùò «ÑÞãáò ÂåëåóôéíëÞò». ÃåííÞèçêå óôç èåóóáëéêÞ êùìüðïëç Âåëåóôßíï, üðïõ êáé
äéäÜ÷èçêå ôá ðñþôá ôïõ ãñÜììáôá. Áðü ôï 1777 Ýöõãå áðü ôçí ÅëëÜäá êáé ðÞãå áñ÷éêÜ óôçí Êùíóôáíôéíïýðïëç êáé
óôç óõíÝ÷åéá óôçí ðáñáäïõíÜâéá çãåìïíßá ôçò Âëá÷ßáò êáé óôç ÂéÝííç. Ôçí åðï÷Þ åêåßíç ç Âëá÷ßá, êáé åéäéêüôåñá ôï
ÂïõêïõñÝóôé, Þôáí êÝíôñï åëëçíéêÞò ðíåõìáôéêÞò êßíçóçò êáé óõãêÝíôñùíå ðïëëïýò ãíùóôïýò ëüãéïõò. ÁíÝðôõîå ìåãÜ-
ëç åêäïôéêÞ êáé åðáíáóôáôéêÞ äñáóôçñéüôçôá. Ôï ÄåêÝìâñéï ôïõ 1797 ï ÑÞãáò Ýóôåéëå óôçí ÔåñãÝóôç ôñßá êéâþôéá ìå
åðáíáóôáôéêÜ Ýíôõðá, ãéá íá ôá ðáñáëÜâåé üôáí èá ðÞãáéíå åêåß ï ßäéïò êáé íá ôá ìåôáöÝñåé óôçí ÅëëÜäá. ÐåñéÞëèáí
üìùò óôá ÷Ýñéá åíüò ¸ëëçíá ï ïðïßïò öïâïýìåíïò ìçí ìðëå÷ôåß ôá ðáñÜäùóå óôçí áõóôñéáêÞ áóôõíïìßá (ç ÔåñãÝóôç
áíÞêå ôüôå óôçí Áõóôñßá). ÓõíåëÞöèç êáé öõëáêßóôçêå óôéò öõëáêÝò ôçò ÔåñãÝóôçò. Ôï ÖåâñïõÜñéï ôïõ 1798 ïäçãÞèç-
êå óôç ÂéÝííç êáé áêïëïýèçóáí åðßìïíåò áíáêñßóåéò. ÅðåéäÞ èåùñÞèçêå åðéêßíäõíïò ìå Üëëïõò åðôÜ óõíôñüöïõò ôïõ
ðáñáäüèçêáí óôïõò Ôïýñêïõò êáé öõëáêßóôçêáí óôï öñïýñéï ôïõ Âåëéãñáäßïõ. Åêåß, ýóôåñá áðü åíôïëÞ ôïõ óïõëôÜíïõ
åêôåëÝóôçêáí óôéò 24 Éïõíßïõ ôïõ 1798 ìå óôñáããáëéóìü êáé ôá ðôþìáôÜ ôïõò ñß÷ôçêáí óôï Äïýíáâç.
4
ÉùÜííçò Êáðïäßóôñéáò: ÃåííÞèçêå óôçí ÊÝñêõñá ôï 1776. Ç ïéêïãÝíåéÜ ôïõ êáôáãüôáí áðü ôçí ºóôñéá êáé åß÷å
ðÜñåé ôïí ôßôëï ôïõ êüìç. Åß÷å áðïêôÞóåé äåóìïýò ìå ôç ñùóéêÞ áõëÞ êáé ìåôÜ ôçí ðñüóêôçóç ôùí ÅðôáíÞóùí áðü ôçí
Áããëßá Ýöõãå ãéá ôçí Ðåôñïýðïëç. Åêåß ìðÞêå óôçí õðçñåóßá ôïõ Õðïõñãåßïõ Åîùôåñéêþí ôçò Ñùóßáò êáé áðü ôüôå
ìÝ÷ñé ôï 1822óõììåôåß÷å åíåñãÜ óôç äéáìüñöùóç ôçò åîùôåñéêÞò ðïëéôéêÞò ôçò Ñùóßáò. Ëüãù ôùí éêáíïôÞôùí ôïõ Ýãéíå
Õðïõñãüò Åîùôåñéêþí ôïõ ôóÜñïõ. Ôï 1817 ôïõ ðñïôÜèçêå áðü ôç ÖéëéêÞ Åôáéñåßá íá áíáëÜâåé ôçí áñ÷çãåßá ôçò ïñ-
ãÜíùóçò êáé ôçò åðáíÜóôáóçò óôçí ÅëëÜäá, áëëÜ äå äÝ÷ôçêå. 1⁄4ôáí îÝóðáóå ç åðáíÜóôáóç ðñïóðÜèçóå íá äéáèÝóåé
åõíïúêÜ ôïí ôóÜñï ÁëÝîáíäñï Á´ õðÝñ áõôÞò, áíåðéôõ÷þò üìùò. Ç ÅëëçíéêÞ ÅðáíÜóôáóç êáôáäéêÜóôçêå áðü ôï óõíÝ-
äñéï ôïõ ËÜéìðá÷, ôï ÌÜéï ôïõ 1821, áðü ôçí ÉåñÜ Óõììá÷ßá. Ï Êáðïäßóôñéáò áíáãêÜóôçêå íá áðï÷ùñÞóåé áðü ôçí
åíåñãü õðçñåóßá êáé Ýöõãå ãéá ôçí Åëâåôßá, üðïõ éäéþôåõóå åðß ðåíôáåôßá. ÌåôÜ ôçí áëëáãÞ ôçò ðïëéôéêÞò ôçò ÉåñÜò
Óõììá÷ßáò, ç ÅèíéêÞ ÓõíÝëåõóç ôçò ÔñïéæÞíáò áðïöÜóéóå íá ïíïìÜóåé ôïí Êáðïäßóôñéá ÊõâåñíÞôç ôçò ÅëëÜäáò ôï
1827. Ëßãï ìåôÜ ôç íáõìá÷ßá ôïõ Íáâáñßíïõ Þëèå óôçí ÅëëÜäá, óôçí Áßãéíá, êáé åðß äõï ÷ñüíéá, ìÝ÷ñé ôçí õðïãñáöÞ
ôïõ ðñùôïêüëëïõ ôïõ Ëïíäßíïõ ôï 1830, Þôáí êõâåñíÞôçò ÷ùñßò äéåèíÞ áíáãíþñéóç. Ç äéáêõâÝñíçóÞ ôïõ Þôáí óýíôïìç,
êáé ïé ðñïóðÜèåéÝò ôïõ ãéá ôïí åêóõã÷ñïíéóìü ôçò ÷þñáò Ýñ÷ïíôáí óå óýãêñïõóç ìå ôïõò ðñïåóôïýò êáé ôïõò ãáéïêôÞ-
ìïíåò. Óôéò 9 Ïêôùâñßïõ 1831 äïëïöïíÞèçêå áðü ôïõò Ãåþñãéï êáé Êùíóôáíôßíï Ìáõñïìé÷Üëç óôï Íáýðëéï.
5
1⁄4èùíáò: Äåõôåñüôïêïò ãéïò ôïõ âáóéëéÜ ôçò Âáõáñßáò Ëïõäïâßêïõ Á´ êáé ôçò Èçñåóßáò, êüñçò ôïõ äïýêá
ôïõ ÓÜîåí ¢ëíôåíìðïõñãê. ÌåôÜ ôç äïëïöïíßá ôïõ ðñþôïõ êõâåñíÞôç ÉùÜííç Êáðïäßóôñéá, «ïé ÐñïóôÜôéäåò
ÄõíÜìåéò» Áããëßá, Ãáëëßá êáé Ñùóßá ôïí åêëÝîáíå âáóéëéÜ ôçò ÅëëÜäáò, óå çëéêßá 17 ìüíï ÷ñïíþí (Ðñùôüêïëëï
Ëïíäßíïõ, ÌÜéïò 1832). Óôéò 25 Éáíïõáñßïõ 1833 áðïâéâÜóôçêå óôçí ðñþôç ìåôÜ ôçí áðåëåõèÝñùóç ðñùôåýïõóá
ôïõ êñÜôïõò, ôï Íáýðëéï, êáé áíÝëáâå ôá êáèÞêïíôÜ ôïõ. Áñãüôåñá (12 Äåêåìâñßïõ 1834) ç ðñùôåýïõóá ìåôá-
öÝñèçêå óôçí ÁèÞíá. Ï ÁíáóôÜóéïò ÂõæÜíôéïò (1839-1892), äçìïóéïãñÜöïò êáé óöïäñüò ðïëÝìéïò ôçò ïèùíéêÞò
âáóéëåßáò, óêéáãñáöåß ìå ôá áêüëïõèá ôï íåáñü çãåìüíá: «ÅÜí çèÝëïìåí äéá ìéáò ëÝîåùò íá ïñßóùìåí ôçí öý-
óéí ôïõ ðñþôïõ âáóéëÝùò ôçò ÅëëÜäïò, èá åëÝãïìåí üôé äåí Þôï âáóéëéêüò…. Äåí åß÷å âáóéëéêÞí ôçí áíôßëçøçí,
âáóéëéêÞí ôçí åíÝñãåéáí, âáóéëéêÜò ôáò ãíþóåéò, âáóéëéêÜò ôáò ïñÝîåéò, âáóéëéêÞí ôçí ðáññçóßáí, âáóéëéêüí ôïí
èõìüí. Ôï Þìéóõ ôïõ âßïõ áõôïý äéÞñ÷åôï ó÷åäéÜæùí êáé ôï Ýôåñïí Þìéóõ áðïñþí. Ôïõò ðÜíôáò åöïâåßôï, ïõäÝíá
çãÜðçóå êáé ìüëéò åôßìçóå äýï Þ ôñåéò. Áé ìåãÜëáé ãñáììáß ôùí æçôçìÜôùí áåßðïôå äéåëÜíèáíïí áõôüí åãêýðôï-
íôá åéò ôá åðåéóüäéá êáé ôáò ðáñáöõÜäáò… Åíþ äåí Þîåõñå íá ðñïëÜâåé ôï êáêüí, åðåäßùêå áåßðïôå êáé åéò
ìÜôçí ôï ôÝëåéïí êáëüí. Áãáèüôáôïò ôçí ðñüèåóéí, åéëéêñéíÝóôáôïò ôçí áãÜðçí, ¸ëëçí ùò ßóùò ïõ÷ß ðÜíôåò ïé
¸ëëçíåò, çäßêçóå ðïëëÜêéò êáé Ýâëáøå ôçí ÅëëÜäá åê ôïõ ðïëëïý ößëôñïõ… ÓõëëÞâäçí åéðåßí ï âáóéëåýò 1⁄4èùí
åóôåñåßôï ôïõ üíôùò âáóéëéêïý ðñïôåñÞìáôïò ôïõ âëÝðåéí ôá÷Ýùò, åõêñéíþò êáé ðüññù. (¹ôáí åí ôïýôïéò) ößëïò
ôçò äéêáéïóýíçò, áìíçóßêáêïò, ðñÜïò, Üäïëïò, åëåÞìùí, åãêñáôÞò, åß÷å ðáí ü,ôé áðçôåßôï, üðùò ðïéÞóåé åõäáßìïíá
ïßêïí êáé ïéêïãÝíåéáí. Åß÷å ðñï ðÜíôïò… ôï ðëåïíÝêôçìá üôé ðïëý áãÜðçóå… ôçí ÅëëÜäá…!».

5
íá ðáñá÷ùñÞóåé ôï 1843 óýíôáãìá. Ôï 1862 åêèñïíßóôçêå êáé ìéá íÝá åèíïóõíÝëåõóç
åîÝëåîå âáóéëéÜ ôïí Ãåþñãéï Á´.
Ùò ôçí åíçëéêßùóç ôïõ 1⁄4èùíá (20 ÌáÀïõ 1835) ôá âáóéëéêÜ êáèÞêïíôá ôá áóêïýóå ìéá
ðåíôáìåëÞò åðéôñïðÞ, ç áíôéâáóéëåßá, ðïõ ôçí áðïôåëïýóáí ï êüìçò ¢ñìáíóðåñãê, ï êáèç-
ãçôÞò ÌÜïõåñ êáé ï õðïóôñÜôçãïò ×Ýéíôåê, ìå ðÜñåäñá ìÝëç ôïõò ¢ìðåë êáé ÃêñÝíåñ.
Ìå ôç óýìâáóç ôçò 25çò Áðñé-
ëßïõ/7çò ÌáÀïõ 1832 äüèçêå ôï
äéêáßùìá óôçí Áíôéâáóéëåßá íá
áóêåß ðëÞñùò ôçí åîïõóßá.
Ïé «ÐñïóôÜôéäåò ÄõíÜ-
ìåéò» ðñïóðáèïýóáí íá
åäñáéþóïõí ôçí åðéññïÞ
ôïõò óôçí ÅëëÜäá, ìå ðñùôï-
ðüñï ôçí Áããëßá, ç ïðïßá åß÷å
ùò óôü÷ï íá åêìçäåíßóåé ôüóï
ôç ÑùóéêÞ, üóï êáé ôç Ãáëëé-
êÞ åðéññïÞ. Ãéá ôçí åðéôõ÷ßá
áõôïý ôïõ äéðëïý óêïðïý ïé
¢ããëïé äéÝèåôáí Ýíá áðïöá-
óéóôéêü üñãáíï, ôïí ðñüåäñï
ôçò áíôéâáóéëåßáò êüìç ¢ñìáí-
óðåñãê. Ïé Üëëïé üìùò áíôéâá-
óéëåßò áêïëïõèïýóáí äéáöïñå-
ôéêïýò äñüìïõò. Ï ÌÜïõåñ 6
êáé ï ¢ìðåë Ýêëéíáí, öáíå-
ñÜ, õðÝñ ôçò Ãáëëßáò, åíþ ï
×Ýéíôåê 7 õðÝñ ôçò Ñùóßáò. Ç
âñåôáíéêÞ
äéðëùìá-
ôßá, óõíå- ×Ýúíôåê (ÁèÞíá, ÃåííÜäéïò ÂéâëéïèÞêç)
ðþò, Ýðñå-
ðå íá áðïäõèåß óå Ýíá äéìÝôùðï áãþíá. ÅÜí üìùò ôïí åðé÷åéñïýóå öáíåñÜ, ßóùò
íá áðïôýã÷áíå. Äéüôé õðÞñ÷å êßíäõíïò íá åíùèïýí ïé äýï áíôßðáëïß ôçò, Ñùóßá êáé
Ãáëëßá êáé íá ôçí ðïëåìÞóïõí áðü êïéíïý. ÊáôÝöõãå, ëïéðüí, óå ìéá ìáêéáâåëéêÞ
åíÝñãåéá, ç ïðïßá åß÷å ðåñéóóüôåñåò åëðßäåò åðéôõ÷ßáò. ÓõììÜ÷çóå, ðñüóêáéñá, ìå
ôïí Ýíá áðü ôïõò äõï áíôéðÜëïõò ôçò, ãéá íá åîïíôþóåé ôïí Üëëï. ÓõãêåêñéìÝíá
óõíåñãÜóôçêå ìå ôç ãáëëéêÞ ìåñßäá, ãéá íá åêìçäåíßóåé ôç ñùóéêÞ–äéüôé, Üëëùóôå,
6
ÌÜïõåñ: Ç áîéïëïãüôåñç ìïñöÞ ôçò Áíôéâáóéëåßáò (1790-1872), äéáêåêñéìÝíïò íïìïìáèÞò êáé êáèçãçôÞò óôï
ÐáíåðéóôÞìéï ôçò ×áúäåëâÝñãçò, Þôáí õðåýèõíïò ãéá ôá èÝìáôá ôçò äéêáéïóýíçò, ôçò åêêëçóßáò êáé ôçò ðáéäåßáò.
¹ñèå óå óýãêñïõóç ìå ôïí ¢ñìáíóðåñãê, óôçí áããëüöéëç ðïëéôéêÞ ôïõ ïðïßïõ áíôéäñïýóå, ãéáôß ï ßäéïò öåñüôáí
ùò ñùóüöéëïò êáé ãáëëüöéëïò. ÅðåéäÞ üìùò áãíïïýóå Þ ðáñáãíþñéæå ôïí ôïðéêü ðáñÜãïíôá êáé ôçí åëëçíéêÞ
ðñáãìáôéêüôçôá, Ýöôáóå óå áêñüôçôåò Þ åöÜñìïóå ìÝôñá ðïõ äéêáéïëïãçìÝíá äçìéïýñãçóáí áíôéäñÜóåéò.
7
×Ýéíôåê, ÊÜñïëïò - ÃïõëéÝëìïò (1788 – 1861). Âáõáñüò óôñáôéùôéêüò. Ôï 1826 ôïí Ýóôåéëå ï âáóéëéÜò ôçò
Âáõáñßáò Ëïõäïâßêïò Á’ óôçí áãùíéæüìåíç ÅëëÜäá, üðïõ ðÞñå ìÝñïò óå äéÜöïñåò åðé÷åéñÞóåéò. Åðß Êáðïäß-
óôñéá äéáäÝ÷ôçêå ôï ÖáâéÝñï óôç äéïßêçóç ôïõ ôáêôéêïý óôñáôïý. Ôï 1829 åðÝóôñåøå óôç Âáõáñßá êáé îáíáÞëèå
óôçí ÅëëÜäá ôï 1832 ùò ìÝëïò ôçò Áíôéâáóéëåßáò, ìå áñìïäéüôçôåò óôá óôñáôéùôéêÜ êáé íáõôéêÜ æçôÞìáôá. ¹ñèå
óå óýãêñïõóç ìå ôïí ¢ñìáíóðåñãê ãéá ôçí Üìåóç èáíáôéêÞ åêôÝëåóç ôïõ Êïëïêïôñþíç.

ç ôåëåõôáßá áõôÞ Þôáí êáé ç ðåñéóóüôåñï åðßöïâç. Ï áíôéâáóéëéÜò ×Ýéíôåê, ðïõ
ôçí õðïóôÞñéæå, äåí Þôáí Ýíáò éó÷õñüò áíôßðáëïò. Ç ñùóüöéëç üìùò ðáñÜôáîç,
ôï êüììá äçëáäÞ ôùí ñùóïöñüíùí, áðïôåëïýóå áíôßðáëï ðïëý õðïëïãßóéìï. Äéüôé
óôçí ðáñÜôáîç áõôÞ áíÞêáí ôï ìåãáëýôåñï ìÝñïò ôïõ ëáïý êáé ïé äõíáìéêüôåñïé
óôñáôéùôéêïß çãÝôåò, ìå åðéêåöáëÞò ôï Èåüäùñï Êïëïêïôñþíç 8. Åíáíôßïí ôùí ñù-
óïöñüíùí, óõíåðþò, Ýðñåðå íá äïèåß ç ìÜ÷ç. Êáé ôüôå ðëÝ÷ôçêå ìéá áôåëåßùôç
ìç÷áíïññáößá, ôçò ïðïßáò ôá íÞìáôá êéíïýóáí Üëëïôå ìåí ïé áíôéâáóéëåßò, Üëëïôå
äå ïé ðñÝóâåéò ôùí ìåãÜëùí äõíÜìåùí – êáé üóïé âñßóêïíôáí ðßóù áðü áõôïýò, ùò
üñãáíá Þ êáé ùò áðëïß ðñÜêôïñåò.
ÖèÜíïíôáò ëïéðüí, óôçí ÅëëÜäá ç áíôéâáóéëåßá äéáôÞñçóå ôï õðÜñ÷ïí êõâåñíçôéêü
ó÷Þìá ùò ôéò 15 Áðñéëßïõ 1833, ïðüôå üñéóå ìÝëç ôïõ åðïíïìáæüìåíïõ õðïõñãéêïý óõì-
âïõëßïõ ôï Óðõñßäùíá Ôñéêïýðç9, ôïí ÁëÝîáíäñï ÌáõñïêïñäÜôï, ôï Ãåþñãéï Øýëëá, ôï
Ãåþñãéï Ðñáúäç êáé ôïí ÉùÜííç ÊùëÝôç. Óýíèåóç ìå êáôáöáíÞ ôçí õðåñï÷Þ ôïõ «áããëéêïý
êüììáôïò» êáé ìåéùìÝíç óôï åëÜ÷éóôï ôïõ «ãáëëéêïý». Ìüíïò åêðñüóùðüò ôïõ, ï ÉùÜí-
íçò ÊùëÝôçò, åß÷å êëçèåß íá áíáëÜâåé ôï ÷ùñßò éäéáßôåñç ðïëéôéêÞ âáñýôçôá Õðïõñãåßï
ôùí Íáõôéêþí. Ôï «ñùóéêüí» êüììá äåí áíôéðñïóùðåýôçêå äéüëïõ óôçí êõâÝñíçóç. Åß÷å
Üëëùóôå Þäç äå÷èåß Ýíá óïâáñü ðëÞãìá, üôáí äåí áíáãíùñßóôçêå óôï Èåüäùñï Êïëïêï-
ôñþíç ç áñ÷éóôñáôçãßá êáé üôáí ïé ðåñéóóüôåñïé, åêôüò áðü åëÜ÷éóôïõò, éó÷õñïß Üíäñåò
ôïõ êáðïäéóôñéáêïý êüììáôïò áðïêëåßóôçêáí áðü åðßóçìá áîéþìáôá.
8
Èåüäùñïò Êïëïêïôñþíçò: ÕðÞñîå ìéá áðü ôéò ëáìðñüôåñåò öõóéïãíùìßåò ôçò åëëçíéêÞò åðáíÜóôáóçò, ðïõ ç
ðáñïõóßá êáé ç äñÜóç ôïõ õðÞñîáí êáèïñéóôéêÝò óå êñßóéìåò óôéãìÝò ôïõ Áãþíá, åéäéêüôåñá óôçí Ðåëïðüííçóï,
êõñßùò óôï óôñáôéùôéêü, áëëÜ ü÷é ëéãüôåñï êáé óôïí ðïëéôéêü ôïìÝá. Ãéïò ôïõ ÊùóôáíôÞ Êïëïêïôñþíç, ãåííÞèç-
êå, üðùò áíáöÝñåé ï ßäéïò óôá áðïìíçìïíåýìáôÜ ôïõ, «åéò ôá 1770, Áðñéëßïõ 3, ôç ÄåõôÝñá ôçò ËáìðñÞò… åéò
Ýíá âïõíü, åéò Ýíá äÝíôñï áðïêÜôù, åéò ôçí ðáëáéÜí Ìåóóçíßáí, ïíïìáæüìåíïí Ñáìïâïýíé». Ôá ðáéäéêÜ ÷ñüíéá
ôïõ Êïëïêïôñþíç óçìáäåýôçêáí áðü ôïí áðüç÷ï ôùí ðïëåìéêþí ãåãïíüôùí ôùí Ïñëùöéêþí êáé áðü ôï èÜíáôï
ôïõ ðáôÝñá ôïõ ôï 1780 óå óýãêñïõóç ìå ôéò óôñáôéùôéêÝò äõíÜìåéò ôïõ ×áóÜí ðáóÜ ÔæåôæáåñëÞ. ÌåôÜ áðü
ôñßá ÷ñüíéá íõìöåýôçêå ôçí Êáôåñßíá Êáñïýóïõ, êüñç ðñïåóôïý ôïõ Ëåïíôáñßïõ. Áíôéìåôùðßæïíôáò óõíå÷þò
ìå ôçí ïéêïãÝíåéÜ ôïõ åðéâïõëÝò ôùí Ôïýñêùí, âñéóêüôáí «ðÜíôïôå ìå ôï ôïõöÝêé» êáé, áöïý ìåôÝöåñå ôçí
ïéêïãÝíåéÜ ôïõ óå áóöáëÝóôåñï ìÝñïò ôçò ÌÜíçò, Ýãéíå êëÝöôçò ãéá äõï ÷ñüíéá åðéêåöáëÞò åîÞíôá áíäñþí.
Óôç óõíÝ÷åéá Ýãéíå «ãéá ôÝóóåñéò ðÝíôå ÷ñüíïõò áñìáôïëüò» óôï ËåïíôÜñé êáé ôçí Êáñýôáéíá. Óôç óõíÝ÷åéá
ðÞãå óôç ÆÜêõíèï ãéá íá ðåßóåé ôïõò Ñþóïõò, ïé ïðïßïé êáôåß÷áí ôá ÅðôÜíçóá, íá áíáëÜâïõí åðé÷åßñçóç ãéá
ôçí áðåëåõèÝñùóç ôçò ÅëëÜäáò, ÷ùñßò üìùò áðïôÝëåóìá. ¸êôïôå ðáñÝìåéíå «äÝêá ÷ñüíïõò ÷ùñßò äïýëåõóç».
Óôç ÖéëéêÞ Åôáéñåßá ìõÞèçêå ôçí 1ç Äåêåìâñßïõ 1818 óôï íáü ôïõ Áãßïõ Ãåùñãßïõ Æáêýíèïõ, üðïõ ìõÞèçêáí
êáé Üëëïé Öéëéêïß. Óôá ôÝëç ôïõ 1820 Ýëáâå åðéóôïëÞ ôïõ Áë. ÕøçëÜíôç ðïõ ôïí åéäïðïéïýóå íá åßíáé Ýôïéìïò,
åðåéäÞ óôéò «25 Ìáñôßïõ Þôáí ç çìÝñá ôçò ãåíéêÞò åðáíáóôÜóåùò». Óôéò 6 Éáíïõáñßïõ 1821 Üñ÷éæå áðü ôç ÌÜ-
íç åíôïíüôåñç äñáóôçñéüôçôá. Óôéò 22 Ìáñôßïõ ï Ðåôñüìðåçò Ìáõñïìé÷Üëçò ìå ôï È. Êïëïêïôñþíç êáé Üëëåò
çãåôéêÝò ðñïóùðéêüôçôåò (ôïí Ìðñïýôæéíï, ôïõò ÊáðåôáíÜêçäåò, ôïõò ÊïõìïõíäïõñÜêçäåò, ôï ÍéêçôáñÜ, ôïí
ÁíáãíùóôáñÜ, ôïí ÐáðáöëÝóóá), åðéêåöáëÞò 2.000 áíäñþí êáôåõèýíèçêáí ðñïò ôçí ÊáëáìÜôá êáé ôçí åðïìÝíç
ôçí áðåëåõèÝñùóáí. Ç íßêç óôï ÂáëôÝôóé êáôÜ ôïõ ÌïõóôáöÜ ðáóÜ, ç èñéáìâåõôéêÞ ôïõ åßóïäïò óôçí Ôñéðïëé-
ôóÜ óôéò 23 Óåðôåìâñßïõ, ýóôåñá áðü åîÜìçíç ðïëéïñêßá, ç êáôáóôñïöÞ ôïõ ôïõñêéêïý óôñáôïý ôïõ óôñáôÜñ÷ç
ÄñÜìáëç óôá ÄåñâåíÜêéá óôéò 26 Éïõëßïõ 1822 ê.á., äåß÷íïõí ôéò çãåôéêÝò ôïõ éêáíüôçôåò. Åß÷å ðéóôÝøåé óôç
íßêç ôïõ áãþíá êáé ìå áõôÞ ôçí ðßóôç ôïõ êáôüñèùóå óå êñßóéìåò óôéãìÝò íá åìøõ÷þóåé ôïõò ðëçèõóìïýò êáé
íá áðïôñÝøåé ôï «ðñïóêýíçìá». 1⁄4ðùò áíáöÝñåé óôá áðïìíçìïíåýìáôÜ ôïõ: «ÐÝôñá áðÜíù óôçí ðÝôñá íá ìç
ìåßíåé, åìåßò äåí ðñïóêõíïýìå. Ìüíïí Ýíáò ¸ëëçíáò íá ìåßíåé åìåßò èá ðïëåìïýìå êáé ìçí åëðßæåéò ðùò ôç ãç
ìáò èá ôçí êÜìåéò äéêÞ óïõ», Þôáí ç áðÜíôçóç ðïõ Ýäùóå óôïí ÉìðñáÞì, ìåôÜ ôçí ðñüóêëçóÞ ôïõ ðñïò ôïõò
êáôïßêïõò ôçò Ìåóóçíßáò íá åãêáôáëåßøïõí ôïí áãþíá. Ï Êïëïêïôñþíçò ðÝèáíå óôéò 4 Öåâñïõáñßïõ 1843 óôï
éäéüêôçôï óðßôé ôïõ (óôç ãùíßá ôùí óçìåñéíþí ïäþí Êïëïêïôñþíç êáé ËÝêêá) óôçí ÁèÞíá.
9
Ôñéêïýðçò Óðõñßäùí (1788 – 1873). Ðïëéôéêüò êáé éóôïñéïãñÜöïò. ÃåííÞèçêå óôï Ìåóïëüããé. Óðïýäáóå óôçí
ÅëëÜäá êáé ôï åîùôåñéêü áð’ üðïõ ãýñéóå ìåôÜ ôçí Ýêñçîç ôçò åðáíÜóôáóçò ôïõ 1821. ÄéåôÝëåóå ðëçñåîïýóéïò
ôïõ Ìåóïëïããßïõ (1824), ìÝëïò ôçò ðñïóùñéíÞò åðáíáóôáôéêÞò êõâÝñíçóçò (1826), ãñáììáôÝáò åðéêñáôåßáò ãéá
ôéò åîùôåñéêÝò õðïèÝóåéò (ðåñßïäïò Êáðïäßóôñéá), ðñùèõðïõñãüò êáé õðïõñãüò åîùôåñéêþí (ðåñßïäïò áíôéâáóé-
ëåßáò), ðñåóâåõôÞò óôï Ëïíäßíï (ùò ôï 1838), õðïõñãüò åîùôåñéêþí êáé ðáéäåßáò (êõâÝñíçóç ÌáõñïêïñäÜôïõ)
êáé õðïóôçñéêôÞò ôçò ðïëéôéêÞò ôïõ Êïõíôïõñéþôç êáé ôïõ 1⁄4èùíá. ÐÝèáíå óôçí ÁèÞíá.

7
ÁðÝêëåéóå åðßóçò áðü ôçí áðïíïìÞ ôéìçôéêþí äéáêñßóåùí, åêôüò áðü ôï Èåüäùñï Êï-
ëïêïôñþíç êáé óå óôñáôéùôéêïýò çãÝôåò, üðùò ôïí ÔæáâÝëá êáé ôï Èåüäùñï Ãñßâá10.
Áðü áõôÝò ôéò ðñþôåò åíÝñãåéåò ôçò Áíôéâáóéëåßáò ãßíåôáé öáíåñü üôé ç óôÜóç
ôçò áðÝíáíôé óôá êüììáôá, áíôáíáêëïýóå êáé ôéò äéáèÝóåéò ôçò áðÝíáíôé óôéò ÄõíÜ-
ìåéò ðïõ ôá ðñïóôÜôåõáí. ÊáôÜ
ôç ãíþìç ôçò Áíôéâáóéëåßáò, ïé
ÄõíÜìåéò óõíéóôïýóáí áðåéëÞ
ãéá ôçí åîïõóßá. ¸ôóé åõèýò
åîáñ÷Þò áðÝâëåøå óôç óõíÝíù-
óç üëùí ôùí êïììÜôùí êÜôù
áðü ôçí áéãßäá ôïõ óôÝììáôïò,
êáèþò êáé óôç äéáóöÜëéóç ôçò
áíåîáñôçóßáò ôçò ÷þñáò áðü ôçí
îÝíç åðÝìâáóç.
Ìéá áðü ôéò áéôßåò ãéá ôéò
ïðïßåò äõóðéóôïýóå áðÝíáíôé óôá
êüììáôá, åíåñãþíôáò ïõóéáóôéêÜ
ãéá ôç äéÜëõóÞ ôïõò, ïöåéëüôáí
óôï ãåãïíüò üôé ôá ôåëåõôáßá äå
äßóôáæáí íá êáôáöåýãïõí óôéò
ÄõíÜìåéò ðñïêåéìÝíïõ íá åðéôõã-
÷Üíïõí óôéò åðéäéþîåéò ôïõò, ðáñÝ-
÷ïíôÜò ôïõò ôéò äõíáôüôçôåò êáé ôá
ðñïó÷Þìáôá ãéá íá åðåìâáßíïõí
óôéò åëëçíéêÝò õðïèÝóåéò.
Óôçí ðñïóðÜèåéÜ ôçò íá
áíôéìåôù-
ðßóåé ôá
ÌÜïõåñ (ÁèÞíá, ÃåííÜäéïò ÂéâëéïèÞêç) êüììáôá
ç Áíôéâá-
óéëåßá, ÷ñçóéìïðïßçóå äéðëÞ ôáêôéêÞ. Ìáêñïðñüèåóìá ðñïóðÜèçóå íá ìç äçìéïõñ-
ãçèïýí èåóìéêÜ ðëáßóéá, åõåñãåôéêÜ êáé áðïôåëåóìáôéêÜ ãéá ôçí åðéâßùóç êáé ôçí
áíÜðôõîÞ ôïõò. Âñá÷õðñüèåóìá ðñïóðÜèçóå íá óõìðéÝóåé êáé íá áíáóôåßëåé ôéò
äñáóôçñéüôçôåò ôùí êïììÜôùí. Ï ðñþôïò ôñüðïò Ýèéãå ôïõò âáóéêïýò ðáñÜãïíôåò
ðïõ åõíïïýóáí ôçí ýðáñîç ôùí êïììÜôùí. Ï äåýôåñïò áðÝâëåðå óôï íá åëÝã÷åé
êÜèå åêäÞëùóç ôçò ðïëéôéêÞò æùÞò.
Óôéò 3 Öåâñïõáñßïõ 1833, ï È. Êïëïêïôñþíçò, öéëïîåíïýìåíïò óôç íáõáñ÷ßäá ôïõ
10
Èåüäùñïò Ãñßâáò: ÁãùíéóôÞò áðü ôçí ÐñÝâåæá. ÃåííÞèçêå ôï 1797. Óå ìéêñÞ çëéêßá Ýäñáóå õðü ôéò äéáôá-
ãÝò ôïõ ÐáíïõñãéÜ êáé êáôüðéí ðÞãå óôá ÃéÜííåíá óôïí ÁëÞ ÐáóÜ. Ìå ôçí Ýíáñîç ôçò ÅðáíÜóôáóçò ïñãÜíùóå
äéêü ôïõ óþìá ôïõò ÁêáñíÜíåò. ÐÞñå ìÝñïò óôçí ðïëéïñêßá ôïõ Áãñéíßïõ (Âñá÷þñé) êáé áöïý ôï êáôÝëáâáí
ï Èåüäùñïò Ãñßâáò êáôÝâçêå óôçí Ðåëïðüííçóï. ÐÞñå ìÝñïò óôçí Üìõíá ôïõ Ìåóïëïããßïõ êáôÜ ôçí ðñþôç
ðïëéïñêßá. Óôç óõíÝ÷åéá, ðÞãå óôï ÌïñéÜ, üðïõ õðçñÝôçóå ìéóèùôüò óôï È. Êïëïêïôñþíç êáé Ðåôñüìðåç Ìáõ-
ñïìé÷Üëç. ÌåôÜ ôçí Üëùóç ôïõ Ìåóïëïããßïõ êñÜôçóå ôï ÐáëáìÞäé äçìéïõñãþíôáò óôï Íáýðëéï áíáôáñá÷Þ
êáé ôï ðáñÝäùóå ìå ôçí Üöéîç ôïõ Êáðïäßóôñéá. Ç äñÜóç ôïõ Þôáí ðëïýóéá êáé ìåôÜ ôçí áðåëåõèÝñùóç, óôçí
¹ðåéñï ôï 1854, üôáí åéóÝâáëå ìå óþìá ÁêáñíÜíùí, êáèþò êáé óôçí åîÝãåñóç ôçò Âüíéôóáò, ôïí Ïêôþâñéï
ôïõ 1862, ðïõ Þôáí ç áñ÷Þ ôïõ ôÝëïõò ôçò äéáêõâÝñíçóçò ôïõ 1⁄4èùíá. Ç ðñïóùñéíÞ êõâÝñíçóç ôï 1862 ôïõ
áðÝíåéìå ôï âáèìü ôïõ óôñáôÜñ÷ç, áëëÜ ëßãï áñãüôåñá ðÝèáíå óôï Ìåóïëüããé.

Ñþóïõ íáõÜñ÷ïõ Ñßêïñä, Ýãñáøå êáé Ýóôåéëå åðéóôïëÞ óôïí õðïõñãü åîùôåñéêþí ôçò
Ñùóßáò ÍÝóåëñïä, åêöñÜæïíôáò ôçí áíçóõ÷ßá ôïõ ãéá ôçí åêêëçóéáóôéêÞ ðïëéôéêÞ ôçò Áíôé-
âáóéëåßáò. Óôçí áðÜíôçóÞ ôïõ óôéò 11 Éïõëßïõ 1833 ï Ñþóïò õðïõñãüò óõìâïýëåõå ãéá ôç
óõóðåßñùóç ôùí ÅëëÞíùí ãýñù áðü ôï èñüíï êáé ôçí åðéìïíÞ óôçí ðßóôç êáé ôç èñçóêåßá
ôïõò. Ôïí ßäéï êáéñü ïé Íáðáßïé
êõêëïöïñïýóáí ðñïò õðïãñáöÞ
Ýíá êåßìåíï áðåõèõíüìåíï ðñïò
ôïí ôóÜñï, ìå ôï ïðïßï æçôïýóáí
ôçí áíÜêëçóç ôçò Áíôéâáóéëåßáò,
þóôå íá áíáëÜìâáíå áìÝóùò ï
1⁄4èùíáò ôá õøçëÜ êáèÞêïíôá.
ÁõôÝò Þôáí ïé åíÝñãåéåò ðïõ
áðïôÝëåóáí ôçí áðïêáëïýìåíç
«êýñéá óõíïìùóßá».
ÐáñÜëëçëá, ìéá ìéêñüôåñçò
åõñýôçôáò «óõíïìùóßá» ìå êýñéï
ìï÷ëü ôçò ôïí êáèçãçôÞ Öñáíôò,
äéåñìçíÝá óôá ãñáöåßá ôçò Áíôé-
âáóéëåßáò, áðÝâëåðå íá ïñéóèåß
ùò ìïíáäéêü ìÝëïò ôçò Áíôéâáóé-
ëåßáò ï êüìçò ¢ñìáíóðåñãê.
Ç ðñþôç «óõíïìùóßá» áðÝ-
âëåðå óôçí áíÜêëçóç üëùí ôùí
ìåëþí ôçò Áíôéâáóéëåßáò, åíþ
ç äåýôåñç æçôïýóå íá áíáêëç-
èïýí ôá äõï ìÝëç ôçò. Áñãüôå-
ñá ï ¢ñ-
ìáíóðåñãê
¢ñìáíóðåñãê (ÁèÞíá, ÃåííÜäéïò ÂéâëéïèÞêç)
Üöçóå íá
åííïçèåß
üôé õðåýèõíïò ãéá ôçí ðïëéôéêÞ áõôÞ Þôáí ï ÌÜïõåñ êáé ï ×Ýéíôåê.
1⁄4ôáí ï êüìçò Äéïíýóéïò Ñþìáò11, åðÝóôñåøå áðü Ýíá ôáîßäé, óôç äéÜñêåéá ôïõ ïðïß-
ïõ åß÷å åðéóêåöôåß êáé ôç âáõáñéêÞ ðñùôåýïõóá, äéáâåâáßùóå ôïí Êïëïêïôñþíç óôçí
Ôñßðïëç êáé ôïí Ðëáðïýôá12 óôï ¢ñãïò ãéá ôéò öéëéêÝò äéáèÝóåéò ôïõ ¢ñìáíóðåñãê
11
Äéïíýóéïò Ñþìáò. ÃåííÞèçêå óôç ÆÜêõíèï ãýñù óôá 1771 êáé ìïñöþèçêå óôçí Éôáëßá êáé óôï Ðáñßóé.
ÄéáäÝ÷èçêå ôïí ðáôÝñá ôïõ ùò ãåíéêüò ðñüîåíïò ôçò Âåíåôßáò ãéá ôçí Ðåëïðüííçóï êáé ôç Ñïýìåëç. ÊáôÜ ôç
ãáëëéêÞ êáôï÷Þ ôùí ÅðôáíÞóùí äéïñßóèçêå ðñüåäñïò ôïõ óõìâïõëßïõ ôçò äéêáéïóýíçò êáé åðßóçò ùò ãåñïõ-
óéáóôÞò. Ôï 1819 ìõÞèçêå óôç ÖéëéêÞ Åôáéñåßá êáé âïÞèçóå ðïëý ôïí Áãþíá, óôÝëíïíôáò êõñßùò åðéêïõñßåò
óôï Ìåóïëüããé. Åðß ôçò áíôéâáóéëåßáò Þñèå óôï Íáýðëéï êáé êáôçãïñÞèçêå, êáôÜ ôç äßêç ôïõ Êïëïêïôñþíç,
ôåëéêÜ üìùò áèùþèçêå êáé áõôüò. Áñãüôåñá ï 1⁄4èùíáò ôïõ Ýäåéîå åýíïéá. ÐÝèáíå ôï 1857.
12
ÄçìÞôñéïò Ðëáðïýôáò. ÃåííÞèçêå ôï 1786, õðçñÝôçóå óôç ÆÜêõíèï ùò õðáîéùìáôéêüò ôïõ áããëéêïý óôñá-
ôïý, ðñïÞ÷èç óå åêáôüíôáñ÷ï êáé Ýìåéíå óôá ÅðôÜíçóá ìÝ÷ñé ôï 1818. 3⁄4øùóå ôç óçìáßá ôçò ÅðáíÜóôáóçò
óôçí ðåñéï÷Þ ôçò Êáñýôáéíáò êáé ðÞñå ìÝñïò óå äéÜöïñåò åðé÷åéñÞóåéò ôïõ Áãþíá. Éäéáßôåñá äéáêñßèçêå óôçí
ðïëéïñêßá ôùí Ðáôñþí. ÐïëëÝò öïñÝò áíôéêáôÝóôçóå óôç ãåíéêÞ áñ÷çãßá ôï È. Êïëïêïôñþíç, ðïõ óõíÞèùò ôïí
áêïëïõèïýóå Ý÷ïíôáò îå÷ùñéóôü, äéêü ôïõ óôñáôéùôéêü óþìá. ÊáôáäéêÜóèçêå áðü ôçí áíôéâáóéëåßá óå èÜíáôï
ìáæß ìå ôï ãÝñï ôïõ ÌïñéÜ, êáôçãïñïýìåíïò ãéá óôÜóç êáôÜ ôïõ êáèåóôþôïò. 3⁄4óôåñá ôïõ äüèçêå ÷Üñç êáé ôïõ
áíáãíùñßóèçêáí ïé óôñáôéùôéêïß âáèìïß êáé ôá áîéþìáôá ðïõ åß÷å. Áñãüôåñá äéïñßóèçêå ãåñïõóéáóôÞò. Åß÷å
ìéêñÞ ìüñöùóç êáé Þôáí ãéïò ôïõ Êüëéá Ðëáðïýôá, ðïõ åß÷å äñÜóåé ùò êëÝöôçò êáôÜ ôá ôÝëç ôïõ 18ïõ áéþíá.

9
ðñïò ôïõò êáðïäéóôñéáêïýò. Ïé ðëçñïöïñßåò áõôÝò åíèÜññõíáí ôïõò Íáðáßïõò, ðïõ
èåþñçóáí ðñïôéìüôåñï ó´ áõôÞ ôçí ðåñßïäï Ýíáò ÁíôéâáóéëÝáò, ï ¢ñìáíóðåñãê öõóé-
êÜ, ðáñÜ íá áíáëÜâåé ï 1⁄4èùíáò ôïõ ïðïßïõ äå ãíþñéæáí ôéò óêÝøåéò.
Ç Áíôéâáóéëåßá, ðñïêåéìÝíïõ íá åìðïäßóåé åíäå÷üìåíç åîÝãåñóç ôùí Íáðáßùí
êáé íá óôåñåßóåé áðü ôïí ¢ñ-
ìáíóðåñãê áðü ðéèáíïýò
óõììÜ÷ïõò, Ýäñáóå áðïöáóé-
óôéêÜ. Ðñþôç ôçò åíÝñãåéá
Þôáí ç óýëëçøç êáé áðÝëáóç
ôïõ êáèçãçôÞ Öñáíôò. Ôñåéò
åâäïìÜäåò áñãüôåñá, óôéò 18
Óåðôåìâñßïõ 1833, áêïëïýèç-
óáí ðåñß ôéò åßêïóé óõëëÞøåéò
ñùóüöñïíùí ïðëáñ÷çãþí:
Èåüäùñïò Êïëïêïôñþíçò,
Ðëáðïýôáò, ï ðñùôïóýããåëïò
Áìâñüóéïò ÖñáíôæÞò, Íéêüëá-
ïò Êñéåæþôçò, É. Ìáìïýñçò,
ÔóÜìçò ÊáñáôÜóïò, Óðõñï-
ìÞëéïò, ïé áäåëöïß ÁäÜì êáé
Áíáãíþóôçò Ðáñáôóùñáßïò,
É. Ñïýêçò, Ã. ÂÜãéáò, Êßôóïò
ÔæáâÝëëáò13, ÁðïóôïëÜñáò, Ê.
Äçìçôñáêüðïõëïò, Ê. Ðåëïðß-
äáò, Ä. ×ïúäÜò, Ãåííáßïò Êïëï-
êïôñþíçò 14, Èåüäùñïò Ãñßâáò
êáé Üëëïé
Ãåííáßïò Êïëïêïôñþíçò óôñáôéùôé-
(ÁèÞíá, Åèíéêü Éóôïñéêü Ìïõóåßï) êïß ãíù-
óôïß ãéá
ôçí áöïóßùóÞ ôïõò óôï êáðïäéóôñéáêü êüììá êáé ãéá ôïõò äåóìïýò ôïõò ìå ôï È.
Êïëïêïôñþíç. Ôïõò ðåñéóóüôåñïõò áðü áõôïýò, äåìÝíïõò ìå áëõóßäåò, ôïõò Ýöå-
13
Êßôóïò ÔæáâÝëëáò. (1801 – 1805) Ãéïò ôïõ Öþôïõ. ÌåãÜëùóå óôçí ÊÝñêõñá êáé üôáí ôï 1820 ïé Óïõëéþôåò ãý-
ñéóáí óôï Óïýëé, áíáêçñý÷ôçêå êáðåôÜíéïò óå çëéêßá 19 ÷ñïíþí. ÊáôÜ ôç ìåãÜëç åðáíÜóôáóç ôïõ 1821äéáêñßèçêå
óå ðïëëÝò ìÜ÷åò. Ôïí Éïýíéï ôïõ 1825 Ýóðáóå ôéò ãñáììÝò ôïõ Êéïõôá÷Þ êáé ìðÞêå óôï çñùéêü Ìåóïëüããé ãéá íá
åíéó÷ýóåé ôç öñïõñÜ ôïõ. Ôï ÌÜñôéï ôïõ 1826 ìå 11 ìüíï Óïõëéþôåò áðÝêñïõóå ôéò åðéèÝóåéò ôïõ Êéïõôá÷Þ ãéá
êáôÜëçøç ôçò íçóßäáò Êëåßóïâá, óôç ëéìíïèÜëáóóá ôïõ Ìåóïëïããßïõ. Ôï 1844 Ýãéíå õðïõñãüò ôùí óôñáôéùôéêþí
óôçí êõâÝñíçóç ÊùëÝôôç, ôï 1847 – 48 ðñùèõðïõñãüò êáé ôï 1849 ðÜëé õðïõñãüò ôùí óôñáôéùôéêþí.
14
ÉùÜííçò (Ãåííáßïò) Êïëïêïôñþíçò. ¹ôáí ãéïò ôïõ Èåüäùñïõ êáé, ðáñüëï ðïõ åß÷å ó÷çìáôßóåé äéêü ôïõ
óþìá, ðïëÝìçóå ôïí ðåñéóóüôåñï êáéñü ìáæß ìå ôïí ðáôÝñá ôïõ. Ôï 1827 áíïéêïäüìçóå ôï öñïýñéï ôçò Êáñý-
ôáéíáò. ¹ôáí ïðáäüò ôïõ Êáðïäßóôñéá êáé, ýóôåñá áðü ôï èÜíáôï áõôïý, ï óðïõäáéüôåñïò áíôßðáëïò ôùí ëåãï-
ìÝíùí áíôéêõâåñíçôéêþí. ¸ãéíå õðáóðéóôÞò ôïõ 1⁄4èùíá êáé äéïñßóèçêå ýóôåñá óôáâëÜñ÷çò êáé ãåñïõóéáóôÞò.
¸öèáóå óôï âáèìü ôïõ õðïóôñáôÞãïõ. Óôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá ôçò ïèùíéêÞò âáóéëåßáò Þôáí ðñùèõðïõñãüò, äåí
ìðüñåóå üìùò íá åðçñåÜóåé ôï ìïíÜñ÷ç ìå ôéò óõíåôÝò óõìâïõëÝò ôïõ. ÐÝèáíå óôçí ÁèÞíá ôï 1868. ×áñáêôç-
ñéóôéêÜ Ýëåãå: «Áé äõíáóôåßáé åí ÅëëÜäé äåí ðñÝðåé íá åíéó÷ýïíôáé äéá ôùí üðëùí, áëëÜ äéá ôçò áãÜðçò ôïõ
ëáïý, êáé ôáýôçí ðñï ðïëëïý áðþëåóå ç äõíáóôåßá ôïõ 1⁄4èùíïò, ðåéèüìåíç åéò ôïõò êüëáêáò êáé åíäßäïõóá åéò
ôáò îÝíáò åéóçãÞóåéò». Ôï 1856 äçìïóßåõóå ôá óçìáíôéêÜ áðïìíçìïíåýìáôÜ ôïõ êáé Ýããñáöá ðïõ áíáöÝñïíôáé
óôçí ÅðáíÜóôáóç (1821-1827).

Ê. Ó÷éíÜò (ÁèÞíá, ÃåííÜäéïò ÂéâëéïèÞêç)
ñáí óôï Íáýðëéï, ôïõò ðÝñáóáí áðü ôïõò äñüìïõò ãéá íá ôïõò äéáðïìðåýóïõí êáé
Üëëïõò ìåí Ýêëåéóáí óôï Éôò ÊáëÝ êáé Üëëïõò äå öõëÜêéóáí óôï Ìðïýñôæé.
Ïé óõëëÞøåéò Ýãéíáí ìå ìõóôéêüôçôá, ÷ùñßò íá ãíùóôïðïéçèïýí óôï õðïõñãéêü
óõìâïýëéï. Ç äéáôáãÞ ôçò óýëëçøçò åß÷å õðïãñáöôåß ìüíï áðü ôïõò Áíôéâáóéëåßò
ÌÜïõåñ êáé ¢ìðåë. 1⁄4ôáí ï Ãåþñãéïò Øýëëáò, õðïõñãüò ôùí Åóùôåñéêþí, äéáìáñôõ-
ñÞèçêå óôï ÌÜïõåñ ãéá ôçí ðáñáôõðßá, åêåßíïò ôïí áðåßëçóå üôé èá äéÜôáæå êáé ôç
äéêÞ ôïõ óýëëçøç, äéüôé ùò áñìüäéïò õðïõñãüò Ýðñåðå íá Ý÷åé áíáêáëýøåé Ýãêáéñá
ôç «óõíïìùóßá». Áêïëïýèçóå ç áðï÷þñçóç ôïõ Ôñéêïýðç, ôïõ Ðñáúäç êáé ôïõ Øýë-
ëá áðü ôï õðïõñãéêü óõìâïýëéï. Äéáóþèçêå ï Áë. ÌáõñïêïñäÜôïò, ìïíáäéêü ðëÝïí
ìÝëïò ôïõ «áããëéêïý» êüììáôïò óôçí êõâÝñíçóç, óôïí ïðïßï áíáôÝèçêå ôï õðïõñãåßï
ôùí Åîùôåñéêþí êáé ðñïóùñéíÜ ôï õðïõñãåßï Íáõôéêþí.
Ç óýíèåóç ôïõ íÝïõ õðïõñãéêïý óõìâïõëßïõ – Ïêôþâñéïò 1833 – ôïõ ïðïßïõ
ðñüåäñïò ïñßóôçêå ï ÌáõñïêïñäÜôïò Þôáí ç áêüëïõèç: Í. Èåï÷Üñçò õðïõñãüò
ôùí Íáõôéêþí, ï É. ÊùëÝôôçò ôùí Åóùôåñéêþí, ï Ê. Ó÷éíÜò15 ôçò äéêáéïóýíçò êáé
ðñïóùñéíÜ ôùí åêêëçóéáóôéêþí.
Óôï åðüìåíï ïêôÜìçíï, äéÜóôçìá ðïõ ìåóïëÜâçóå áíÜìåóá óôç óýëëçøç (ÓåðôÝìâñéïò
1833) êáé óôç äßêç (ÌÜéïò 1834) ôïõ Êïëïêïôñþíç êáé ôùí óõíôñüöùí ôïõ, åêäçëþèçêå
óïâáñÞ êñßóç áíÜìåóá óôá ìÝëç ôçò Áíôéâáóéëåßáò. Ç êñßóç åß÷å ùò áðïôÝëåóìá ôçí
áíÜêëçóç ôùí ÌÜïõåñ êáé ¢ìðåë, ìåôÜ ôç äßêç ôùí óôñáôçãþí (Éïýëéïò 1834).
15
Ï Ê. Ó÷éíÜò Þôáí ï ðñþôïò êáèçãçôÞò ôçò éóôïñßáò, ôïõ íåïúäñõèÝíôïò Ðáíåðéóôçìßïõ Áèçíþí
êáé ðñýôáíçò.

11
Ç ÉÓÔÏÑÉÊÇ ÄÉÊÇ ÔÏÕ ÊÏËÏÊÏÔÑÙÍÇ
ÊÁÉ ÔÏÕ ÐËÁÐÏÕÔÁ
Ç äßêç Üñ÷éóå óôéò 30 Áðñéëßïõ 1834 êáé äéÞñêåóå ìÝ÷ñé ôéò 26 ÌáÀïõ ôïõ éäßïõ
Ýôïõò. ÄéåîÞ÷èç óôï ôïõñêéêü ôæáìß ôïõ Íáõðëßïõ. Ôçí åéóáããåëéêÞ Ýäñá åß÷å ï
ÅäïõÜñäïò ÌÜóóïí, «ï åìðáèÞò åêåßíïò ðïëÝìéïò», üðùò ãñÜöåé ï éóôïñéêüò ÌÝ-
íôåëóïí, «ôçò ñùóéêÞò ìåñßäïò êáé ôïõ Êïëïêïôñþíç, õðåñáóðéóèåßò ôïí öïíéÜ ôïõ
Êáðïäßóôñéá Ãåþñãéï Ìáõñïìé÷Üëç».
ÓêùôóÝæïò, íïìéêüò, èåïëüãïò êáé öéëüóïöïò, åß÷å Ýëèåé ôï 1824 óôçí ÅëëÜäá
ìå ôçí éäéüôçôá ôïõ öéëÝëëçíá. Äåí åß÷å óðïõäáßá äñÜóç êáôÜ ôïí Áãþíá, ìåôÜ ôçí
áðåëåõèÝñùóç äå Üñ÷éóå íá äéêçãïñåß, Ýùò üôïõ ï 1⁄4èùíáò ôïí äéüñéóå êáèçãçôÞ ôçò
éóôïñßáò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ Áèçíþí. Áíáìß÷èçêå óôéò åóùôåñéêÝò ìáò äéåíÝîåéò êáé
õðçñÝôçóå, ïõóéáóôéêÜ, ôçí áããëéêÞ ðïëéôéêÞ. Ôï ðÜèïò, ìå ôï ïðïßï õðåñáóðßóèçêå
ôï Ìáõñïìé÷Üëç êáé ôï ìÝíïò ìå ôï ïðïßï êáôçãüñçóå ôïí Êïëïêïôñþíç, öáíåñþ-
íïõí ü÷é ìüíïí ôçí ðïëéôéêÞ ôïõ ôïðïèÝôçóç, áëëÜ êáé ôï äéóõðüóôáôï ÷áñáêôÞñá
ôïõ. ¸íáò îÝíïò, êáé áõôüò, ðïõ êÜôù áðü ôçí çèéêÞ äéêáßùóç ôïõ öéëåëëçíéóìïý,
áíáìß÷èçêå, êáôÜ ôñüðï åîïñãéóôéêü, óôéò åóùôåñéêÝò õðïèÝóåéò ôùí ÅëëÞíùí. Ôïí
êáôåß÷å, üðùò êáé Üëëïõò ðáñåìöåñåßò öéëÝëëçíåò, ç åãùéóôéêÞ ðåðïßèçóç üôé ïé
ìéêñÝò Þ ìåãÜëåò õðçñåóßåò ðïõ åß÷áí ðñïóöÝñåé óôçí áãùíéæüìåíç ÷þñá ôïýò Ýäé-
íáí éäéáßôåñá äéêáéþìáôá, áêüìá êáé ôï ýðáôï äéêáßùìá íá êñßíïõí åðß ôçò æùÞò
ôùí åðéöáíÝóôåñùí áíäñþí áõôïý ôïõ ôüðïõ.
Ç ôáêôéêÞ ôïõ ÌÜóóïí êáôÜ ôï óôÜäéï ôçò ðñïáíÜêñéóçò Ýäåéîå üôé Ýëåéðå áðü
ôç íïìéêÞ êáé öéëïóïöéêÞ ôïõ óêÝøç ç âáèýôåñç Ýííïéá ôçò äéêáéïóýíçò. ÐñïóðÜ-
èçóå ìå äéÜöïñá ôå÷íÜóìáôá, íá êáôáóêåõÜóåé øåõäïìÜñôõñåò Þ íá äéáóôñÝøåé ôéò
ìáñôõñéêÝò êáôáèÝóåéò. ÁðÝöõãå óõóôçìáôéêÜ íá áíáæçôÞóåé ôçí áëÞèåéá, üóç êñõ-
âüôáí êÜôù áðü ôçí êáéñïóêïðéêÞ äßùîç ôïõ Êïëïêïôñþíç êáé äéáêÞñõôôå üôé Þôáí
áêëüíçôá ðåðåéóìÝíïò ðåñß ôçò åíï÷Þò ôïõ ãÝñïõ. 1⁄4ôáí ðÞãå óôï Éôò ÊáëÝ ãéá íá
áíáêñßíåé ôïí åãêÜèåéñêôï óôñáôçãü êáé ôïí ðßåæå åðß þñåò íá ïìïëïãÞóåé üôé «åß÷å
ðñïðáñáóêåõÜóåé áðïóôáóßáí åíáíôßïí ôçò êõâåñíÞóåùò», ï Êïëïêïôñþíçò, ìå ðïëý
ðéêñÞ èõìïóïößá, ôïí áðïóôüìùóå, áíáöÝñïíôáò ôçí “éóôïñßá ôïõ ëýêïõ êáé ôçò ðñï-
âáôßíáò”, ôïõ ëýêïõ ï ïðïßïò ãéá íá âñåé äéêáéïëïãßá íá öÜåé ôçí ðñïâáôßíá, Üñ÷éóå
íá ôçò öùíÜæåé: «ìïõ èüëùóåò ôï íåñü ôçò ðçãÞò êáé äåí ìðïñþ íá ðéù».
ÁíÜëïãïõò äéêïëáâéóìïýò åðéêáëÝóèçêå ï ÌÜóóïí êáé êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò äßêçò
êáé êáôÜ ôç óýíôáîç ôïõ êáôçãïñçôçñßïõ, üðùò èá äïýìå óôç óõíÝ÷åéá.
Áðü üëåò ôéò äåéíÝò êáôçãïñßåò, êáìßá äåí áðïäåß÷ôçêå êáôÜ ôñüðï áäéáìöéóâÞôçôï. Êáé
áí áêüìç õðÞñ÷áí êÜðïéåò åíäåßîåéò, áïñéóôßåò, êáôÜ ôï ðëåßóôïí, Ýëëåéðáí üìùò ôá áäéáöé-
ëïíßêçôá åêåßíá óôïé÷åßá ðïõ èá èåìåëßùíáí ôçí ðáñáðïìðÞ ôïõ Êïëïêïôñþíç êáé ôïõ Ðëá-
ðïýôá, êáé ìÜëéóôá «åðß åó÷Üôç ðñïäïóßá». Ïé 44 ìÜñôõñåò êáôçãïñßáò, ðïõ ðáñïõóéÜóôçêáí,
äåí êáôÝèåóáí óôïé÷åßá ðïõ íá ìç ìðïñïýí íá áìöéóâçôçèïýí. Áíôéóôñüöùò ïé 115 ìÜñôõñåò
õðåñÜóðéóçò ðïõ åîåôÜóèçêáí äéÝøåõóáí ôá ðåñéóóüôåñá óçìåßá ôçò êáôçãïñßáò.
Ïé êáôçãïñïýìåíïé óôñáôçãïß, ìå áðëÞ óôïëÞ êáðåôÜíéïõ ÷ùñßò ðáñÜóçìá ïäçãïýíôáé
óôçí áßèïõóá êáé êÜèïíôáé óôïí ðÜãêï ôïõò óõíïäåõüìåíïé áðü üñãáíá ôÜîçò êáé ôïõò
óõíçãüñïõò ôïõò. ÓõíÞãïñïé êáé ÷ùñïöýëáêåò ðáßñíïõí êé áõôïß ôéò èÝóåéò ôïõò.
Ç åìöÜíéóç ôïõ Êïëïêïôñþíç óôï åäþëéï óõãêëüíéóå ôï áêñïáôÞñéï. 1⁄4ôáí ìÜëéóôá ï
ÃÝñïò, ñùôÞèçêå «ôé åðÜããåëìá Ý÷åéò» êáé Ýäùóå ôçí éóôïñéêÞ áðÜíôçóç «Óôñáôéùôéêüò!
ÊñáôÜù óáñÜíôá åííéÜ ÷ñüíïõò óôï ÷Ýñé ôï íôïõöÝêé êáé ðïëåìþ ãéá ôçí ðáôñßäá», ñßãïò

êáé äÝïò êáôÝëáâå áêüìç êáé ôïõò å÷èñïýò ôïõ óôñáôçëÜôç.
Åðß åßêïóé çìÝñåò ðáñÝëáõíáí ðñï ôïõ äéêáóôçñßïõ ïé ìÜñôõñåò êáé Þôáí óáí íá ðáñÝ-
ëáõíáí üëá ôá êïììáôéêÜ ðÜèç ðïõ åß÷áí Ýùò ôüôå óõãêëïíßóåé ôç ìá÷üìåíç ÅëëÜäá. Åê
ðñþôçò üøåùò äéêáæüôáí ï Êïëïêïôñþíçò êáé ï Ðëáðïýôáò. Óôçí ïõóßá üìùò åðñüêåéôï
ðåñß ôçò äßêçò ïëüêëçñïõ ôïõ öáôñéáóôéêïý ðíåýìáôïò, ðïõ óáí äáßìïíáò áëÜóôùñ16 åß÷å
êáôáêõñéåýóåé, äéáäï÷éêÜ, êáôÜ êáéñïýò, ü÷é ìüíï ôïõò êïììáôéæüìåíïõò çãÝôåò, áëëÜ
áêüìç êáé ôéò åõãåíÝóôåñåò, ôéò ðáôñéùôéêÝò êáñäéÝò. Ðßóù áðü ôçí áôåëåßùôç áõôÞ óåéñÜ
ôùí êáôçãïñïõìÝíùí äéáãñÜöïíôáí ïé Üëëïé, ïé ìåãáëýôåñïé ßóùò Ýíï÷ïé, ïé áñ÷çãïß ôùí
îÝíùí áíáêôïâïõëßùí êáé ïé ìáêéáâåëëßóêïé ôçò åõñùðáúêÞò äéðëùìáôßáò.
ÐñïóÝñ÷ïíôáé êáé ïé äéêáóôÝò êáé êáôáëáìâÜíïõí ôéò Ýäñåò ôïõò. Ôåëåõôáßïò
ìðáßíåé ï Ðñüåäñïò, ï Ðïëõæùßäçò 17. 1⁄4ëïé óçêþíïíôáé üñèéïé. Áðüëõôç çóõ÷ßá.
Ï 1⁄4èùíáò óå íåáñÞ çëéêßá

(Ìïõóåßï ÌðåíÜêç)
ÊÜèïíôáé üëïé óôéò èÝóåéò ôïõò…

Ï Ðñüåäñïò ôá÷ôïðïéåß ãéá ëßãï ôá ÷áñôéÜ êáé ôïõò öáêÝëïõò ôïõ êáé ýóôåñá ëÝåé
óïâáñÜ êáé ìå óýíåóç:
16
ÁëÜóôùñ: Áõôüò ðïõ äå ëçóìïíåß, ôéìùñüò, åêäéêçôÞò // ç ôéìùñüò èåüôçôá // áìáñôùëüò, êáêïðïéüò, êáôá-
ñáìÝíïò. Åôõìïëïãßá < á (óôåñçôéêü) + ëáíèÜíù.
17
Ï ¢. Ðïëõæùßäçò (1802 – 1873), Äéêáóôéêüò, ëüãéïò êáé ðïëéôéêüò. ÃåííÞèçêå óôï ÌåëÝíéêï êáé Þôáí
áðü ôïõò êõñéüôåñïõò óõíôÜêôåò ôïõ ÓõíôÜãìáôïò ôçò Á´ ÅèíïóõíÝëåõóçò ðïõ óõãêëÞèçêå óôçí Åðßäáõñï. Ùò
ðñüåäñïò ôïõ ÅêôÜêôïõ Äéêáóôçñßïõ ðïõ êáôáäßêáóå ôïõò È. Êïëïêïôñþíç êáé Ä. Ðëáðïýôá óå èÜíáôï, áñ-
íÞèçêå íá õðïãñÜøåé ôçí áðüöáóç ìáæß ìå ôï äéêáóôÞ ÔåñôóÝôç, ðáñüëï ðïõ ôïí ÷þñéæå ìå ôïí Êïëïêïôñþíç
ðñïóùðéêÞ Ý÷èñá. ×ñçìÜôéóå õðïõñãüò ðáéäåßáò êáé åßíáé ï éäñõôÞò ôïõ ðáíåðéóôçìßïõ ôçò ÁèÞíáò. Åðßóçò
äéáôÝëåóå õðïõñãüò åóùôåñéêþí êáé áíôéðñüåäñïò ôïõ Áñåßïõ ÐÜãïõ.

13
ÐÑÏÅÄ.: ¢ñ÷åôáé ç óõíåäñßáóç… Ðáñáêáëþ ôï áêñïáôÞñéï íá êñáôÞóåé óéãÞ êáé íá
äéáôçñÞóåé áêÝñáéç ìÝ÷ñé ôï ðÝñáò ôçò äßêçò ôçí øõ÷ñáéìßá ôïõ, äéåõêïëýíïíôáò ôï âáñý
êáé äýóêïëï Ýñãï ìáò. Ðáñáêáëþ åðßóçò ôçí õðåñÜóðéóç üðùò áíôéôÜîåé üëá ôçò ôá åðé-
÷åéñÞìáôá ìå ìåôñéïöñïóýíç, óýíåóç êáé êïóìéüôçôá äéáöùôßæïõóá, êáôÜ ôï äõíáôüí, ôï
ÄéêáóôÞñéï. Ï êýñéïò ÃñáììáôÝáò í´ áíáãíþóåé ðáñáêáëþ ôï êáôçãïñçôÞñéï.
Ï ÃñáììáôÝáò ôïõ äéêáóôçñßïõ Æþôïò, ðçãáßíåé êáé ðáßñíåé áðü ôïí Ðñüåäñï ôï êá-
ôçãïñçôÞñéï, îáíáðÜåé óôçí Ýäñá ôïõ êáé äéáâÜæåé…
ÆÙÔÏÓ:
Áñéèìüò 1841
Åí Íáõðëßù ôç 7ç Ìáñôßïõ 1834
Ï ðáñÜ ôù åí Íáõðëßù Äéêáóôçñßù Åðßôñïðïò ôçò Åðéêñáôåßáò.
Ðñïò
Ôï Áõôü ÄéêáóôÞñéïí
ÊáôÜ ôïõò ìÞíáò ÌÜúïí, Éïýíéïí, Éïýëéïí, Áýãïõóôïí êáé ôáò áñ÷Üò Óåðôåìâñßïõ ôïõ
÷éëéïóôïý ïêôáêïóéïóôïý ôñéáêïóôïý ôñßôïõ Ýôïõò oñãáíþèç åéò ôï Âáóßëåéïí ôïýôï óýóôáóéò
êáé óõíùìïóßá åðß óêïðþ íá ôáñÜîåé ôçí êïéíÞí çóõ÷ßáí êáé íá ðñïóâÜëåé ôçí åóùôåñéêÞí
áóöÜëåéáí ôïõ êñÜôïõò êáé ôçí åèíéêÞí áíåîáñôçóßáí. Ïé êõñéüôåñïé áñ÷çãïß ôçò óôÜóåùò
êáé óõíùìïóßáò áõôÞò Þóáí ï ÄçìÞôñéïò Ðëáðïýôáò, åðïíïìáæüìåíïò Êïëéüðïõëïò, åôþí
ôåóóáñÜêïíôá ðÝíôå, êáé ï Èåüäùñïò Êïëïêïôñþíçò, åôþí åîÞíôá ôåóóÜñùí, áìöüôåñïé
Ý÷ïíôåò äéáìïíÞí åéò ôçí åðáñ÷ßáí Ãïñôýíçò.
Ïé åéñçìÝíïé áñ÷çãïß ôçò óõíùìïóßáò äåí Üöçóáí ïõäåìßáí ñáäéïõñãßáí, ïõäåìßáí ìõ-
óôéêÞí ìç÷áíïññáößáí åéò ôçí ðåéèþ åéò õðïó÷Ýóåéò, åéò ôï øåýäïò, äéá íá êáôïñèþóïõí
ôïõò ðñïäïôéêïýò óêïðïýò ôùí, íá åðéöÝñïõí ôïí åìöýëéïí ðüëåìïí êáé êáôáñãÞóïõí ôï
êáèåóôþò ðïëßôåõìá ôïõ Ýèíïõò.
ÊáôÜ ôïí Éïýëéïí, Áýãïõóôïí êáé áñ÷Üò Óåðôåìâñßïõ ôïõ áõôïý Ýôïõò, ïé åéñçìÝíïé Ä.
Ðëáðïýôáò êáé È. Êïëïêïôñþíçò, ðñïò ðáñÜëõóéí ôçò ÂáóéëéêÞò åîïõóßáò êáé åéò ðñïðá-
ñáóêåõÞí åìöõëßïõ ðïëÝìïõ ðáñåêßíçóáí åéò ëçóôåßáí äéáöüñïõò áñ÷éëçóôÜò, ðñþçí õðáë-
ëÞëïõò ôùí êáé ïíïìáóôß ôïí Ãåþñãéïí ÊïíôïâïõíÞóéïí, ôïí ÊáðïãéÜííçí êáé ôïí ðïôÝ Ê.
ÌðáëêáíÜí, ðñïóôáôåýïíôåò, óõìâïõëåýïíôåò êáé õðïóôçñßæïíôåò áõôïýò åéò ôçí åíÝñãåéáí
ôçò ëçóôåßáò êáé ÷ïñçãïýíôåò åéò áõôïýò ðïëåìïöüäéá êáé Üëëá áíáãêáßá ïé äå åéñçìÝíïé
áñ÷éëçóôáß ðñáãìáôéêþò, åíÞñãçóáí ôçí ëçóôåßáí êáôÜ ðñïôñïðÞí ôùí åéñçìÝíùí óõìâïýëùí
êáé ðñïóôáôþí ôùí, ðåñéöåñüìåíïé ëçóôåýïíôåò êáôÜ äéáöüñïõò åðáñ÷ßáò ôïõ Âáóéëåßïõ.
ÊáôÜ ôï áõôü äéÜóôçìá ÷ñüíïõ, ïé åéñçìÝíïé Ä. Ðëáðïýôáò êáé È. Êïëïêïôñþíçò êáé
áõôïðñïóþðùò êáé äéá ôùí ãíùóôþí êáôÜ ôçí Ðåëïðüííçóïí ïðáäþí êáé ößëùí ôùí êáé
äéá ôùí ðñïò ôçí ÓôåñåÜí ÅëëÜäá áðïóôïëþí ôùí êáé åîáéñÝôùò äéá ôïõ åéò ËåâÜäåéáí
áðåóôáëìÝíïõ ðéóôïý ïðáäïý êáé ðñþçí õðáëëÞëïõ ôùí Êùí/íïõ Äçìçôñáêïðïýëïõ Áëùíé-
óôéþôïõ åðñïóðÜèçóáí íá êáôáöÝñïõí ôïõò õðçêüïõò ôçò Á.Ì. åéò åìöýëéïí ðüëåìïí êáé
äéá ôùí ñáäéïõñãéþí ôùí ï åìöýëéïò ðüëåìïò ôùí üíôé Þôï ïýôùò ðñïðáñáóêåõáóìÝíïò,
þóôå íá åßíáé Ýôïéìïò íá åêñáãåß.
Ðñéí ôá ôÝëç ôïõ Éïõëßïõ ôïõ áõôïý Ýôïõò åéò ÔñéðïëéôóÜí êáé Üëëïõ ïé åéñçìÝíïé Ä.
Ðëáðïýôáò êáé È. Êïëïêïôñþíçò ðñïäßäïíôåò ôçí åèíéêÞí áíåîáñôçóßáí, õðÝãñáøáí
êáé ðáñåêßíçóáí êáé Üëëïõò õðçêüïõò ôçò Á.Ì. íá õðïãñÜøïõí ðáñÜêëçóéí ðñïò îÝíçí
äýíáìéí åðß óêïðþ ôçò êáôáñãÞóåùò ôçò ÕøçëÞò Áíôéâáóéëåßáò, Þãïõí åðß óêïðþ ôçò êá-
ôáñãÞóåùò ôïõ êáèåóôþôïò ðïëéôåýìáôïò.
ÊáôÜ ôïí Áýãïõóôïí ôïõ áõôïý Ýôïõò ï êüìçò Äéïíýóéïò Ñþìáò åê Æáêýíèïõ áíá÷ùñþí áðü
Íáõðëßïõ ìåôÝâç åéò ¢ñãïò, ÔñéðïëéôóÜí ê.ô.ë., Ýêáìåí åéò Ýêáóôïí ôùí ôüðùí áõôþí ìõóôéêÜò

óõíåäñéÜóåéò ôùí ïðïßùí óêïðüò Þôï ç êáôÜñãçóéò ôùí äýï ìåëþí ôçò ÕøçëÞò Áíôéâáóéëåßáò,
äéÜ ìÝóïõ ðáñáêëÞóåùò ðñïò Üëëçí îÝíçí Äýíáìéí. Ï åéñçìÝíïò êüìçò Ñþìáò åêïéíïðïßçóå
ôï åéñçìÝíïí åãêëçìáôéêüí ó÷Ýäéïí åéò ôïí åéñçìÝíïí Ä. Ðëáðïýôáí åéò ¢ñãïò êáé åéò ôïí åéñç-
ìÝíïí È. Êïëïêïôñþíç åéò ÔñéðïëéôóÜí, ïé äå åéñçìÝíïé Ä. Ðëáðïýôáò êáé È. Êïëïêïôñþíçò
ü÷é ìüíïí äåí ôï åöáíÝñùóáí, ùò å÷ñåþóôïõí åéò ôçí åîïõóßáí, áëëÜ ôïí óõíÝäñáìïí, ðñïèõ-
ìïýìåíïé íá áõîÞóïõí ôïí áñéèìüí ôùí ïðáäþí ôùí ðñïò ðñáãìáôïðïßçóéí ôïõ.
1⁄4èåí ç Åðéôñïðåßá åãêáëåß ôïõò åéñçìÝíïõò Ä. Ðëáðïýôáí êáé È. Êïëïêïôñþíçí ùò
ïñãáíþóáíôáò åê óõìðíïÞò êáôÜ ôïí ÌÜúïí, Éïýíéïí, Éïýëéïí, Áýãïõóôïí êáé áñ÷Üò Óå-
ðôåìâñßïõ ôïõ ðáñåëèüíôïò Ýôïõò óõíùìïóßáò åðß óêïðþ íá ôáñÜîïõí ôçí êïéíÞí çóõ÷ßáí,
êáôáöÝñïõí ôïõò çðçêüïõò ôçò Á.Ì. åéò ôçí ëçóôåßáí êáé åéò ôïí åìöýëéïí ðüëåìïí êáé
êáôáñãÞóïõí ôï êáèåóôþò ðïëßôåõìá, Þãïõí ùò ðñÜîáíôáò ôá åãêëÞìáôá ôá åíäéáëáìâá-
íüìåíá åéò ôï Üñèñïí 2 ôïõ Åäáößïõ Á´ êáé Ã´ ôïõ Åãêëçìáôéêïý Áðáíèßóìáôïò, íïìïèå-
ôçèÝíôá ðáñÜ ôçò åí ¢óôñåé óõíåëåýóåùò êáé åéóÝôé éó÷ýïíôá, êáèþò êáé åéò ôï Üñèñïí 2
ôïõ áðü 9)21) Öåâñïõáñßïõ ôïõ 1833 Â. ÄéáôÜãìáôïò êáé åðïìÝíùò ç Åðéôñïðåßá áðáéôåß
íá êáôáäéêáóèïýí ïé åéñçìÝíïé ÄçìÞôñéïò Ðëáðïýôáò êáé Èåüäùñïò Êïëïêïôñþíçò êáôÜ
ôá áíáöåñèÝíôá Üñèñá ôùí Íüìùí, ùò Ýíï÷ïé åó÷Üôçò ðñïäïóßáò.
Ï Åðßôñïðïò ôçò Åðéêñáôåßáò

ÅÄÏÕÁÑÄÏÓ ÌÁÓÓÏÍ
Ôåëåéþíïíôáò ôçí áíÜãíùóç ôïõ Êáôçãïñçôçñßïõ ï ÃñáììáôÝáò Æþôïò, ôï ëüãï Ýëáâå

êáé ðÜëé ï Ðñüåäñïò ôïõ Äéêáóôçñßïõ ï ïðïßïò áíáëýïíôáò ôá êåöÜëáéá ôçò êáôçãïñßáò
åîÞãçóå óôïõò êáôçãïñïõìÝíïõò óôñáôçãïýò üôé, åãêáëïýíôáé (êáôçãïñïýíôáé) ãéá ôá
åîÞò ôÝóóåñá åãêëÞìáôá:
 1⁄4ôé ðáñáêßíçóáí ôï ëáü óå åìöýëéï ðüëåìï “ðñïò êáôÜñãçóéí ôïõ êáèåóôþôïò
ðïëéôåýìáôïò”.
 1⁄4ôé ðáñáêßíçóáí óå ëçóôåßá «äéÜöïñïõò áñ÷éëçóôÜò ìå óêïðüí ôçí óõíùìïóßáí
êáé ôïí åìöýëéïí ðüëåìïí».
 1⁄4ôé óõíÝôáîáí áíáöïñÜ æçôþíôáò ôçí åðÝìâáóç îÝíçò äõíÜìåùò (ôçò Ñùóßáò) ðñïò
êáôÜñãçóç ôçò ÕøçëÞò Áíôéâáóéëåßáò êáé
 1⁄4ôé óõíÝäñáìáí ôïí êüíôå Äéïíýóéï Ñþìá óôï åãêëçìáôéêü ôïõ ó÷Ýäéï ðåñß êáôáñ-
ãÞóåùò ôùí äýï ìåëþí ôçò ÕøçëÞò Áíôéâáóéëåßáò.
ÁõôÞ ðåñßðïõ ôçí êáôáôïðéóôéêÞ áíÜëõóç Ýêáíå ï Ðñüåäñïò Ðïëõæùßäçò åðåîçãþíôáò
êáé óõíïøßæïíôáò ôá áßôéá ôçò êáôçãïñßáò ðåñß ôùí äéáðñá÷èÝíôùí, êáôÜ ôçí êáôçãïñïý-
óá Áñ÷Þ, åãêëçìÜôùí.
Óýìöùíá äå ìå ôçí ôüôå éó÷ýïõóá íïìïèåóßá êáé äéáäéêáóßá Ýðñåðå íá åîåôáóèïýí
ïé êáôçãïñïýìåíïé êáé óôç óõíÝ÷åéá ïé ìÜñôõñåò êáôçãïñßáò êáé õðåñÜóðéóçò.
ÁÐÏËÏÃÉÁ ÔÏÕ ÊÏËÏÊÏÔÑÙÍÇ

ÐÑÏÅÄ.: (ÌåôÜ áðü ìéêñÞ ðáýóç). Íá áðï÷ùñÞóåé ôçò áéèïýóçò ï Ä. Ðëáðïýôáò
ãéá íá áðïëïãçèåß ï Ýôåñïò Èåüäùñïò Êïëïêïôñþíçò.
Äýï ÷ùñïöýëáêåò ïäçãïýí Ýîù ôïí Ðëáðïýôá, åíþ ï Êïëïêïôñþíçò óçêþíåôáé áðü ôïí
ðÜãêï ôïõ êáé ðñï÷ùñåß áãÝñù÷á ðñïò ôïõò äéêáóôÝò ôïõ. Ôá âëÝììáôá üëùí êáñöþíïíôáé
ðÜíù ôïõ. ÌðñïóôÜ ôïõò, óôÝêåôáé ïñèü ïëüêëçñï ôï ÅéêïóéÝíá. ÖÝñíïõí ôï ÅõáããÝëéï.
Ï Ðñüåäñïò óçêþíåôáé, ôïí ìéìïýíôáé üëïé. Ï Êïëïêïôñþíçò áðëþíåé ôï ÷Ýñé ôïõ.

15
ÐÑÏÅÄ.: Ïñêßæïìáé íá åßðù ôçí áëÞèåéá êáé ìüíç ôçí áëÞèåéá åéò ü,ôé åñùôçèþ.
ÊÏËÏÊ.: Ïñêßæïìáé. (ÊÜèïíôáé üëïé óôéò èÝóåéò ôïõò).
ÐÑÏÅÄ.: Ðþò ïíïìÜæåóáé;
ÊÏËÏÊ.: Èåüäùñïò Êïëïêïôñþíçò.
ÐÑÏÅÄ.: Áðü ðïý êáôÜãåóáé;
ÊÏËÏÊ.: Áðü ôï Ëéìðïâßóé ôçò Êáñýôáéíáò.
ÐÑÏÅÄ.: Ðüóùí åôþí åßóáé;
ÊÏËÏÊ.: ÅîÞíôá ôÝóóåñùí.
ÐÑÏÅÄ.: Ôé åðÜããåëìá êÜíåéò;
ÊÏËÏÊ.: Óôñáôéùôéêüò. Óôñáôéþôçò Þìïõíá. ÊñÜôáãá åðß 49 ÷ñüíéá óôï ÷Ýñé ôï íôïõ-
öÝêé êáé ðïëåìïýóá íý÷ôá ìÝñá ãéá ôçí ðáôñßäá. Ðåßíáóá, äßøáóá, äåí êïéìÞèçêá ìéá
æùÞ. Åßäá ôïõò óõããåíåßò ìïõ íá ðåèáßíïõí, ô´ áäÝñöéá ìïõ íá ôõñáííéïýíôáé êáé ôá ðáé-
äéÜ ìïõ … íá îåøõ÷Üíå ìðñïóôÜ ìïõ. Ìá äå äåßëéáóá. Ðßóôåõá ðùò ï Èåüò åß÷å âÜëåé ôçí
õðïãñáöÞ ôïõ ãéá ôç ëåõôåñéÜ ìáò êáé ðùò äåí èá ôçí Ýðáéñíå ðßóù.
ÐÑÏÅÄ.: Ôé áðïëïãåßóáé ãéá ôçí êáôçãïñßá ðïõ óïõ áðïäßäåôáé;
ÊÏËÏÊ.: Ôïí áðåñáóìÝíï Éïýëç äéÜçêá óôçí ÔñéðïëéôóÜ ãéá íá óôåöáíþóù åí’
áíôñüãåíï. Áðïêåß ôñÜâçîá, ìáæß ìå ôç íýöç ìïõ, ãéá ôï ìïíáóôÞñé ôçò ¢ãéá-ÌïíÞò. Ôçí
ðáñáìïíÞ ôçò ÐáíáãéÜò Þñèå êé ï Ñþìáò óôçí Êáñýôáéíá üðïõ êáèßóáìå êÜíá äõï ìÝñåò.
¸ðåéôá ï Ñþìáò Ýöõãå êé åãþ ãýñéóá óôçí ÔñéðïëéôóÜ óôéò 18 ô’ Áõãïýóôïõ.
ÐÑÏÅÄ.: Åß÷åò ðñïçãïõìÝíùò Üëëåò óõíáíôÞóåéò ìå ôï Ñþìá;
ÊÏËÏÊ.: Äåí åß÷á ðñéí êáìßá óõíÜíôçóç ìáæß ôïõ. Ôïí áíôÜìùóá ãéá ðñþôç öïñÜ
óôçí ÔñéðïëéôóÜ. ÌáêñéÝò ïìéëßåò äåí åß÷áìå. Ôñþãáìå üìùò ìáæß.
ÐÑÏÅÄ.: Êáé ôé ëÝãáôå;
ÊÏËÏÊ.: Ôá óõíçèéóìÝíá üðïõ ëÝíå ïé Üíèñùðïé üôáí ôñþíå áíôÜìá øùìß.
ÐÑÏÅÄ.: Äåí åß÷åò ôçí ðåñéÝñãåéá íá ñùôÞóåéò ôïí Ñþìá ãéá ôá üóá äéÝäéäå ðåñß
Áíôéâáóéëåßáò;
ÊÏËÏÊ.: Êáìßá ðåñéÝñãåéá äåí Ýâáëá óôï íïõ ìïõ.
ÐÑÏÅÄ.: Ôïí Üëëïí êáéñü ôé Ýêáíåò óôçí ÔñéðïëéôóÜ;
ÊÏËÏÊ.: ÐÜãáéíá óôï ðáæÜñé. Óýíáæá ôïõò ÷ùñéÜôåò êáé ôïõò ìßëáãá åðåéäÞò Þôáíå
åñåèéóìÝíïé áðü êåßíïõò ôïõò äéáâüëïõò ôá íüìéóôñá. Ôïõò Ýëåãá: «Âñå ôóïìðÜíçäåò, ôé
ðëåñþíáôå ôïí êáéñü ôçò ôïõñêéÜò êáé ôé ðëåñþíåôå ôþñá; Äåí ðëåñþíåôå ôþñá ëéãüôåñá
áð’ ôïí êáéñü ôçò ôïõñêéÜò;». Êáé ôïõò ôá’ áðüäåé÷íá ìå ðáñáäåßãìáôá.
ÐÑÏÅÄ.: Ôïí ðñßãêéðá ÌðñÝíô ôïí ãíùñßæåéò;
ÊÏËÏÊ.: Íáé, ôïí ãíùñßæù. ¹ñèå ìÜëéóôá óôçí ÔñéðïëéôóÜ ãéá íá äç ôï Ñþìá. Óá
ìðáôæáíÜêçò ôïõ ðïõ åßíáé.
ÐÑÏÅÄ.: Ôé ðáñÜããåéëåò ì’ áõôüí óôï ãéï óïõ ôï Ãåííáßï óô´ ÁíÜðëé;
ÊÏËÏÊ.: Ôßðïôá. Ïýôå åß÷á êáé ôßðïôá íá ôïõ ðáñáããåßëù.
ÐÑÏÅÄ.: Ðïéïé Üëëïé Þôáí ôüôå óôçí ÔñéðïëéôóÜ;
ÊÏËÏÊ.: Ï ÍéêçôáñÜò êáé Ðëáðïýôáò ðïõ åß÷áíå Ýñèåé áð’ ôá ÷ùñéÜ ôïõò.
ÐÑÏÅÄ.: Ôé Üêïõóåò ðåñß ìéáò áíáöïñÜò åíáíôßïí ôçò Áíôéâáóéëåßáò êáé ôùí Âáõá-
ñþí;
ÊÏËÏÊ.: Äåí Üêïõóá ôßðïôá ïýôå êáé ìïõ ìßëçóå ðïôÝ êáíåßò ãéá êáìßá ôÝôïéá áíá-
öïñÜ.
ÐÑÏÅÄ.: Äåí Üêïõóåò ôßðïôá;
ÊÏËÏÊ.: 1⁄4÷é.
ÐÑÏÅÄ.: Ãíùñßæåéò ôïõò ëçóôÝò ÊïíôïâïõíÞóéï, ÌðáëêáíÜ êáé ÊáðïãéÜííç;
ÊÏËÏÊ.: Ôïí ÊïíôïâïõíÞóéï ôïí ãíùñßæù áð’ ôïí åìöýëéï ðüëåìï.

Ï ÌðáëêáíÜò Þôáíå ãïõñíïâïóêüò. Ôïí êáôÜôñå÷á. Äõï öïñÝò ìïõ öõãå áð’ ôá óßäå-
ñá. Ôïí ÊáðïãéÜííç äåí ôïí ãíùñßæù.
ÐÑÏÅÄ.: Ôïí ãñáììáôéêü ôïõ Êïíôïâïõíßóéïõ, ×ñÞóôï ÍéêïëÜïõ, ôïí îÝñåéò;
ÊÏËÏÊ.: Íáé… Åßí’ Ýíá îüáíï ðáéäáñÝëé.
ÐÑÏÅÄ.: Ôïí Áëùíéóôéþôç ôïí ãíùñßæåéò;
ÊÏËÏÊ.: Ôïí ãíùñßæù, åßíáé ìÜëéóôá êáé óõããåíÞò ìïõ.
ÐÑÏÅÄ.: ¹îåñåò ðùò èá ðÞãáéíå óôç ËéâáäåéÜ;
ÊÏËÏÊ.: 1⁄4÷é, äåí ôï Þîåñá. Áð’ ôïí êüóìï ôï Üêïõóá ðùò ðÞãå.
ÐÑÏÅÄ.: Äåí ôïí åß÷åò äåé ðñïçãïõìÝíùò;
ÊÏËÏÊ.: 1⁄4÷é.
ÐÑÏÅÄ.: (Äåß÷íïíôÜò ôï). Åßíáé áëçèéíü áõôü ôï ãñÜììá ôïõ Õðïõñãïý ôùí Åîùôåñé-
êþí ôçò Ñùóßáò ðñïò åóÝíá;
ÊÏËÏÊ.: Íáé, åßíáé.
ÐÑÏÅÄ.: Ðþò ðÞñå áöïñìÞ íá óïõ ãñÜøåé ï Ñþóïò õðïõñãüò;
ÊÏËÏÊ.: ¹ôáí áðÜíôçóç ó’ Ýíá äéêü ìïõ ãñÜììá. ÐÞñ’ áöïñìÞ ãéá íá ôïõ ãñÜøù áðü
ôïýôï äù ôï ðåñéóôáôéêü: ¢ìá Þñèå ï ÂáóéëéÜò ìáò, ï ðñåóâåõôÞò ôçò Ñùóßáò Ñïýêìáí Üöçóå
Ýíá ãñÜììá ôïõ óôï ðåñéâüëé ìïõ óõóôÞíïíôÜò ìå óôïõò Ñþóïõò êáðåôÜíéïõò ôïõ Áéãáßïõ. Ãé’
áõôü Ýêáìá êé åãþ Ýíá ßäéï ãñÜììá óõóôÞíïíôáò áõôüí êáé ôï íáýáñ÷ü ôïõò Ñßêïñíô óå äéêïýò
ìáò. Äå ìïõ ðÝñáóå ç éäÝá ðùò áõôü âëÜöôåé åßôå åßí’ åìðïäéóìÝíï. Ôüêáìá áðü ëåðôüôçôá.
ÐÑÏÅÄ.: Ôé Üëëï Ýãñáöåò ó’ áõôü ôï ãñÜììá;
ÊÏËÏÊ.: Ôßðïôéò Üëëï áð’ ôç óýóôáóç. 1⁄4óï ãéá ôï ãñÜììá ðïõ Ýëáâá Ýëåãå í’ áãá-
ðïýìå ôï âáóéëéÜ ìáò êáé ôç èñçóêåßá ìáò. ¢ëëï äå èõìïýìáé… Ó’ áõôü öáßíåôáé ôé ìïõ
ãñÜöåé ï Ñþóïò õðïõñãüò, öáíåñþíïíôáò Ýôóé ìå ðïéï ðíåýìá ôïýãñáøá êé åãþ.
ÐÑÏÅÄ.: Ðüôå Ýöõãåò ãéá ôåëåõôáßá öïñÜ áðü äù;
ÊÏËÏÊ.: Äå èõìÜìáé êáëÜ. Èáññþ óôéò áñ÷Ýò ôïõ Éïýëç. ¹ôáíå ç ðñþôç öïñÜ ðïý-
öõãá áðü üôáí Þñèå ï âáóéëéÜò.
ÐÑÏÅÄ.: Êáé ãéáôß Ýöõãåò;
ÊÏËÏÊ.: Ç áéôßá üðïõ ì’ Ýêáíå í’ áöÞóù ôçí åäþ Þóõ÷ç æùÞ ìïõ åßíáé, ðñþôï ãéáôß
åãþ åßìáé âïõíßóéïò êáé ìå ðåéñÜæåé ç æÝóôç, äåýôåñï ãéá íá óôåöáíþóù Ýíá áíôñüãåíï
êáé ôñßôï ãéáôß ìïýãñáøå ï ãéïò ìïõ ï Ãåííáßïò ìçí áññùóôÞóù êáé ãé’ áõôü êáèüìïõíá
óôçí ÔñéðïëéôóÜ ãéá ôïí êáèáñü áÝñá.
ÐÑÏÅÄ.: Êáé ó’ üóïõò åñ÷üíôïõóáí íá óå éäïýí ôé ôïõò Ýëåãåò;
ÊÏËÏÊ.: Ôïõò óõìâïýëåõá, êáèþò Ýêáíá êáé óôçí ¢ãéá-ÌïíÞ, üðïõ Ýâáëá
ëüãï ãé’ áõôü.
ÐÑÏÅÄ.: ¸÷åéò Üëëï ôßðïôá íá ðåéò ãéá üóá óå êáôçãïñïýí;
ÊÏËÏÊ.: Ôïýôù äù ìïíÜ÷á. ÌåôÜ ôï öüíï ôïõ ÊõâåñíÞôç ç Ðáôñßäá Þôáíå ÷ùñéóìÝ-
íç óôá äýï. Åãþ Üìá Ýìáèá ôï äéïñéóìü ôïõ ÂáóéëéÜ, Ýêáìá ôç óçìáßá ôïõ êáé óýíáîá êé
üëïõò ôïõò ößëïõò ìïõ êáé êÜìáìå ìéáí áíáöïñÜ óôç Âáõáñßá öáíåñþíïíôáò ôçí áöïóß-
ùóÞ ìáò. 1⁄4ôáí Þñè’ ï ÂáóéëéÜò óêüñðéóá ôïõò áíèñþðïõò ìïõ êé’ çóý÷áóá.
ÅÐÉÔÑ.: Ôüôå, ãéáôß áíôåíÝñãçóåò óôï âáóéëéÜ óïõ êáé óôçí Áíôéâáóéëåßá.
ÊÏËÏÊ.: Åãþ í’ áíôåíåñãÞóù; Ìá äå îÝñåôå ëïéðüí êé åóåßò ïé ßäéïé êé üëïé ïé ¸ëëçíåò
ðüóï ðÜóêéóá óôïí êáéñü ôïõ óçêùìïý í’ áðï÷ôÞóåé ôï Ýèíïò êåöáëÞ êáé íá ìïõ ëåßøïõí
ïé öñïíôßäåò; ¢ìá ï Èåüò ìïýäùóå ÂáóéëÝá, åãþ åßðá ó’ üëïõò ôïõò ößëïõò ìïõ: «Ôþñá
åßì’ åõôõ÷éóìÝíïò. Èá êñåìÜóù ôçí êÜðá ìïõ óôïí êñåìáíôáëÜ êáé èá ðëáãéÜóù óôçí
êáëýâá ìïõ í’ áðïèÜíù Þóõ÷ïò êé åõ÷áñéóôçìÝíïò».
ÁõôÜ åßðå ï ÃÝñïò êáé êÜèéóå óôïí ðÜãêï ôïõ, åíþ óôçí áßèïõóá áðëþèçêå âáèéÜ
óéùðÞ êáé áãùíßá.

17
ÁÐÏËÏÃÉÁ ÔÏÕ ÐËÁÐÏÕÔÁ
ÐÑÏÅÄ.: ÄçìÞôñéïò Ðëáðïýôáò.
ÆÙÔÏÓ: ÄçìÞôñéïò Ðëáðïýôáò.
Äýï Üëëïé ÷ùñïöýëáêåò öÝñíïõí ôïí Ðëáðïýôá ðïõ ðñï÷ùñåß ìå âÞìá óôáèåñü. Ñß-
÷íåé ìéá ìáôéÜ óôï ÃÝñï êáé ýóôåñá ì’ Ýíá ãñÞãïñï âëÝììá åñåõíÜ üëï ôï ÄéêáóôÞñéï.
Ç áðëüôçôá ôçò óôïëÞò ôïõ, ôá ðëïýóéá êáé ìáýñá ìáëëéÜ ôïõ ðïõ ðÝöôïõí ðÜíù óôïõò
þìïõò ôïõ êáé ôï Ýíôïíï ìáýñï ìïõóôÜêé ôïõ ôïí åðéâÜëëïõí óáí ðïëÝìáñ÷ï êáé îáíáèõ-
ìßæïõí ôçí ôñáíÞ ãåííáéüôçôá êáé ëåâåíôéÜ ôïõ. ÖôÜíåé êïíôÜ óôïõò äéêáóôÝò êáé óôÝêåôáé
áãÝñù÷á ìðñïóôÜ ôïõò…
Ï Ðñüåäñïò ôïí êïéôÜæåé ãéá ëßãï óôá ìÜôéá êáé ýóôåñá ôïõ ëÝåé:
ÐÑÏÅÄ.: Ôï ÷Ýñé óïõ óôï ÅõáããÝëéï.
Óçêþíïíôáé üëïé åíþ ï Ðëáðïýôáò âÜæåé ôï ÷Ýñé ôïõ óôï ÅõáããÝëéï.
ÐÑÏÅÄ.: Ïñêßæïìáé íá åßðù ôçí áëÞèåéá êáé ìüíç ôçí áëÞèåéá ó’ ü,ôé åñùôçèþ.
ÐËÁÐ.: Ïñêßæïìáé íá ðù ôçí ðÜóá áëÞèåéá.
ÊÜèïíôáé üëïé óôéò èÝóåéò ôïõò.
ÐÑÏÅÄ.: Ðþò ïíïìÜæåóáé;
ÐËÁÐ.: ÄçìÞôñéïò Ðëáðïýôáò Þ Êïëéüðïõëïò.
ÐÑÏÅÄ.: Áðü ðïý åßóáé;
ÐËÁÐ.: Áðü ôçí Ðáëïýìðá ôçò Ãïñôõíßáò.
ÐÑÏÅÄ.: Ðüóùí ÷ñïíþí åßóáé;
ÐËÁÐ.: ÓáñÜíôá-ðÝíôå.
ÐÑÏÅÄ.: Ôé åðÜããåëìá Ý÷åéò;
ÐËÁÐ.: Óôñáôéùôéêüò.
ÐÑÏÅÄ.: Ðüôå áíá÷þñçóåò áðü ôï Íáýðëéï.
ÐËÁÐ.: Ôçí ðñþôç öïñÜ Ýöõãá óôéò 17 ìå 18 ô’ Áðñßëç üðïõ ðÞãá íá ðáíôñÝøù Ýíáí
áíéøéü ìïõ. Óôéò 26 ôïõ ßäéïõ ìÞíá Ýöôáóá óôçí Ðáëïýìðá, ôïí ßäéï êáéñü ðïõ ï áäåñöüò
ôïõ ÂáóéëéÜ ìáò Ìáîéìéëéáíüò Ýöôáíå óôïí Áú-ÃéÜííç êáé ðÞãáéíå ãéá ôçí Áíäñßôóáéíá.
Óôéò 4 ìå 5 ôïõ ÌÜç Ýöõãá áöïý êÜèéóá ëßãåò ìÝñåò ìïíÜ÷á.
ÐÑÏÅÄ.: Ðïéïõò áíôÜìùóåò åêåß;
ÐËÁÐ.: Ì’ áíôáìþóáíå äéÜöïñïé.
ÐÑÏÅÄ.: Ãíþñéæåò áðü ðñþôá ôïí ÊïíôïâïõíÞóéï;
ÐËÁÐ.: 1⁄4÷é… Ìéá öïñÜ ôïí åß÷á äåé üôáí ôïí ðéÜóáìå ôïí êáéñü ôïõ ÊõâåñíÞôç. Êé
Üëëç ìéá öïñÜ üôáí Þñèå óôçí Ðáëïýìðá.
ÐÑÏÅÄ.: Ãéá ðïéï ëüãï Þñèå;
ÐËÁÐ.: Å, Üêïõóå ðùò âñéóêüìïõíá åêåß êé Þñèå ðÜíù óôï ãÜìï.
ÐÑÏÅÄ.: Ðüóïõò åß÷å ìáæß ôïõ;
ÐËÁÐ.: Äåí îÝñù.
ÐÑÏÅÄ.: Ìßëçóåò ìáæß ôïõ;
ÐËÁÐ.: Ìßëçóá ãéá ëßãï êáé ôïí óõìâïýëåøá íá çóõ÷Üóåé ðéá, í’ áêïýåé ôéò äéáôáãÝò
ôçò Åîïõóßáò, íá óõìâéâáóèåß ì’ üóïõò Ý÷åé í’ éôåñÝóéá êé Üëëá ðáñüìïéá.
ÐÑÏÅÄ.: Êáé ãéáôß äåí áêïëïýèçóå ôéò óõìâïõëÝò óïõ;
ÐËÁÐ.: Äåí îÝñù.
ÐÑÏÅÄ.: Óïõ ðñüóöåñå äþñï ìéá öïñÜäá;
ÐËÁÐ.: Íáé ìïõ ðñüóöåñå.
ÐÑÏÅÄ.: Êáé ãéáôß óïõ ôçí ðñüóöåñå;
ÐËÁÐ.: Ôï ãéáôß äåí ôï ‘îÞôáóá.

ÐÑÏÅÄ.: ¹ôáí êáëÞ ç öïñÜäá;
ÐËÁÐ.: ÌÜëéóôá Þôáíå;
ÐÑÏÅÄ.: Êáé ôé ôçí Ýêáíåò;
ÐËÁÐ.: Ôçí Ýêáíá äþñï óôï Ìðáõáñü öñïýñáñ÷ï ôá’ Áíáðëéïý.
ÐÑÏÅÄ.: ¹ôáí ìáæß ôïõ êé ï ãñáììáôéêüò ôïõ ×ñÞóôïò ÍéêïëÜïõ;
ÐËÁÐ.: Äå èõìÜìáé.
ÐÑÏÅÄ.: Ðþò ãßíåôáé íá ìç èõìÜóáé;
ÐËÁÐ.: Åß÷á ôéò öñïíôßäåò ôïõ ãÜìïõ.
ÐÑÏÅÄ.: Ðüóï Ýìåéíå ï ÊïíôïâïõíÞóéïò óôçí Ðáëïýìðá;
ÐËÁÐ.: Ïýôå êé áõôü ôï èõìÜìáé.
ÐÑÏÅÄ.: Ðüôå áíá÷þñçóåò ãéá äåýôåñç öïñÜ áðü ôï Íáýðëéï êáé ðïý ðÞãåò;
ÐËÁÐ.: Ôïí Éïýëç êáé ðÞãá óôçí Ðáëïýìðá.
ÐÑÏÅÄ.: Êáé ãéáôß áíá÷þñçóåò áöïý Þóïõíá ìÝëïò ôçò ÓôñáôéùôéêÞò ÅîåôáóôéêÞò
ÅðéôñïðÞò;
ÐËÁÐ.: Ìá êé ï Ìðüôóáñçò Þôáíå ìÝëïò ôçò ÅðéôñïðÞò êé Ýöõãå ãéáôß äåí åß÷áìå
äïõëåéÝò.
ÐÑÏÅÄ.: Êáé ðïý ðÞãåò;
ÐËÁÐ.: Óôç öáìåëéÜ ìïõ.
ÐÑÏÅÄ.: Ðüóï Ýìåéíåò óôçí ÔñéðïëéôóÜ;
ÐËÁÐ.: ÓôÜèçêá ìïíÜ÷á ãéá êïëáôóü.
ÐÑÏÅÄ.: ¹ñèå êáíåßò íá óå äåé;
ÐËÁÐ.: Äå èõìÜìáé.
ÐÑÏÅÄ.: Ðüóïí êáéñü Ýìåéíåò ôç äåýôåñç
öïñÜ óôçí ÔñéðïëéôóÜ;
ÐËÁÐ.: ºóáìå 35 ìÝñåò. Ãõñßæïíôáò êïíÜ-
êéáóá óôçí ÔñéðïëéôóÜ óôïõ Ýöïñá Ìðïýêïõ-
ñá, üðïõ Þñèáíå êáé ì’ áíôáìþóáíå êÜìðï-
óïé. ÐÞãá êé åãþ êáôÜ ôï óõíÞèåéï, óôï ÃÝñï
- Êïëïêïôñþíç, óôïí ÊáíÝëëï ÄåëçãéÜííç, óôï
ÄéåõèõíôÞ ôçò Íïìáñ÷ßáò ê. ÌÜíï êáé óôéò 2
ôá’ Áõãïýóôïõ Þñèá åäþ.
ÐÑÏÅÄ.: Ôïí ëüãï Ý÷åé ï ê. Åðßôñïðïò.
ÅÐÉÔÑ.: Ôï Ñþìá äåí ôïí áíôÜìùóåò;
ÐËÁÐ.: Ôïí áíôÜìùóá óôï ¢ñãïò ïðïý-
ìåéíá ìïíÜ÷á Ýíá âñÜäõ. Ôüôå ï Ñþìáò ôñá-
âïýóå ãéá ôçí ÔñéðïëéôóÜ êé ï ÓôÜéêïò ìïõ
ìÞíõóå ðùò âñßóêåôáé óôï ¢ñãïò êáé üôé ðñÝ-
ðåé íá ðÜù íá ôïí ÷áéñåôßóù. ÐÞãá êáé ôïí
åßäá. Ðñþ-
ôç öïñÜ
ÄçìÞôñéïò Ðëáðïýôáò (ÁèÞíá, Åèíéêü Éóôïñéêü Ìïõóåßï)
üðïõ ôïí
ãíþñéæá.
ÅÐÉÔÑ.: Ôé óïõ åßðå ãéá ôá äéáôñÝîáíôá óôï Íáýðëéï;
ÐËÁÐ.: Óôçí ïìéëßá ôïõ ìïõ åßðå ðùò êÜôé ôñÝ÷åé óô’ ÁíÜðëé.
ÅÐÉÔÑ.: Äåí åðÝìåíåò íá óïõ åîçãÞóåé ôé ôñÝ÷åé;
ÐËÁÐ.: 1⁄4÷é äåí ôïí âßáóá íá ìïõ ðåé ôé ôñÝ÷åé ãéáôß äåí ôïí ãíþñéæá êáëÜ êáé äåí Þîå-
ñá ôïí óêïðü ôïõ. Ôçí Üëëç ìÝñá ðïýñèá äù ôá áíÜöåñá üëá óôïí ÁíôéâáóéëéÜ ´Åéíôåê.

19
ÅÐÉÔÑ.: Ìüíïò óïõ ðÞãåò óôïí ÁíôéâáóéëéÜ Þ êáé ìå Üëëïí;
ÐËÁÐ.: ÐÞãá ìáæß ìå ôïí Íéêïëáúäç. Áñãüôåñá Ýìáèá ðùò Þôáíå Üíèñùðïò ôïõ Ñþìá.
¸ðåéôá áðü äýï-ôñåéò ìÝñåò ðéÜóôçêå ï Ìðáõáñüò äéðëùìÜôçò ÖñÜíò êé áõôü íüìéóá ðùò
Þôáíå êåßíï ðïýôñå÷å óô’ ÁíÜðëé.
ÅÐÉÔÑ.: Ôç äåýôåñç öïñÜ ðïõ ðÞãåò óôçí Ðáëïýìðá áíôÜìùóåò ôïí ÊïíôïâïõíÞóéï;
ÐËÁÐ.: 1⁄4÷é.
ÅÐÉÔÑ.: Ôé óïõ åßðå ï ÁíôéâáóéëéÜò ¸éíôåê;
ÐËÁÐ.: Äåí îÝñù ñùôÞóôå ôïí ßäéï êé åêåßíïò áò óáò ðåé.
ÅÐÉÔÑ.: Äåí åßíáé äõíáôüí íá ìç èõìÜóáé;
ÐËÁÐ.: ÈõìÜìáé ìïíÜ÷á êåßíï ðïõ ôïýðá ‘ãù. Ðùò êÜôé ôñÝ÷åé óô’ ÁíÜðëé.
ÅÐÉÔÑ.: Ðïý âñéóêüóïõí üôáí óõíåëÞöèçò;
ÐËÁÐ.: Åäþ óô’ ÁíÜðëé.
ÅÐÉÔÑ.: Ìå ðïéï óêïðü õðüãñáøåò ôçí áíáöïñÜ ðïõ óïýäùóå ï Ñþìáò;
ÐËÁÐ.: Äåí õðüãñáøá êáìéÜí áíáöïñÜ. Óáò åßðá ðùò äåí ôïý÷á åìðéóôïóýíç.
ÅÐÉÔÑ.: Êé üìùò õðÜñ÷ïõí ìÜñôõñåò ðïõ ëÝíå ðùò åßäáí ôçí õðïãñáöÞ óïõ óôçí
áíáöïñÜ.
ÐËÁÐ.: Áò ðáñïõóéáóôïýí ìðñïóôÜ ìïõ íá ìïõ ôï ðïõí êáé ìÝíá.
ÅÐÉÔÑ.: Ìðïñåßò íá ìáò ðåéò ðüôå áêñéâþò åßðåò óôïí ÁíôéâáóéëéÜ ¸éíôåê ðùò êÜôé
ôñÝ÷åé;
ÐËÁÐ.: Äå èõìÜìáé áêñéâþò ôçí çìÝñá.
ÅÐÉÔÑ.: Ãíùñßæåéò ôïí Áëùíéóôéþôç;
ÐËÁÐ.: ÌÜëéóôá ôïí ãíùñßæù.
ÅÐÉÔÑ.: Ãéá ðïéï ëüãï ðÞãå óôç ËéâáäåéÜ;
ÐËÁÐ.: Äåí îÝñù êáí áí ðÞãå.
ÅÐÉÔÑ.: Ôé áëëçëïãñáößá åß÷åò ìå ôïí ÊïíôïâïõíÞóéï;
ÐËÁÐ.: Äåí åß÷á êáììéÜí áëëçëïãñáößá ìáæß ôïõ.
ÅÐÉÔÑ.: Ãíùñßæåéò ôïí ãñáììáôéêü ôïõ;
ÐËÁÐ.: 1⁄4÷é äåí ôïí ãíùñßæù.
ÅÐÉÔÑ.: Êé üìùò, Ý÷åé ãñÜììáôÜ óïõ.
ÐËÁÐ.: Áò ôá öÝñåé åäþ ãéá íá ôá äåßîåé êáé óå ìÝíá.
ÅÐÉÔÑ.: Ôïõò ëçóôÝò ÌðáëêáíÜ êáé ÊáðïãéÜííç ôïõò ãíùñßæåéò;
ÐËÁÐ.: Ïýôå ôïí Ýíá îÝñù ïýôå ôïí Üëëï. Ôï ÌðáëêáíÜ ìÜëéóôá ôïí êõíçãïýóá ãéáôß
ìïõ åß÷å êëÝøåé ôá’ ÜñìáôÜ ìïõ.
ÐÑÏÅÄ.: ¸÷åéò Üëëï ôé íá ðñïóèÝóåéò;
ÐËÁÐ.: Ôïýôá äù ìïíÜ÷á… Êáôçãïñïýí åìÝíá êáé ôï ÃÝñï, ðùò ôÜ÷á óçêþóáìå
êåöÜëé åíÜíôéá óôçí Áíôéâáóéëåßá êáé ôï ÂáóéëéÜ. Ìá ìÞðùò åãþ äå óõíüäåøá ôç Ìå-
ãáëåéüôç ôïõ êáé ìðÞêá åããõçôÞò ãéá íÜñèåé íá êáèßóåé ôï èñïíß; Ìáò áíáêáôåýïõí
ðÜëé ìå ëçóôÝò êáé êÜôé áóÞìáíôïõò áíèñþðïõò. Åìåßò ôü÷ïõìå øçëÜ êáé êáèáñü ôï
êïýôåëï êáé äå ìç÷áíåõüìáóôå âñùìïäïõëåéÝò üðùò ç áöåíôéÜ åêåßíùí ðïõ ìáò êáôç-
ãïñïýí ãé’ áíáñ÷éêïýò. 1⁄4,ôé Ý÷ïõìå íá ðïýìå ôï ëÝìå íôñÝôá êáé óôáñÜôá. ÅéñùíéêÜ
êáé õðïíïþíôáò ôïí Åðßôñïðï. Êýñéïé äéêáóôÝò, åßìáóôå áèþïé. ¢ëëïé åßíáé ïé å÷èñïß
êáé ðñïäüôåò ôçò Ðáôñßäáò.
ÐÑÏÅÄ.: Ëýåôáé ç óõíåäñßáóç êáé èá åðáíáëçöèåß ìå ôéò êáôáèÝóåéò ôùí ìáñôýñùí
êáé ôéò áãïñåýóåéò Åðéôñüðïõ êáé óõíçãüñùí.
ÅÐÉÔÑÏÐÏÓ: ×ùñßò íá ðñïóâÜëùìåí åìðáèþò, ôï ÷ñÝïò ìáò åßíáé ç áíÜðôõîéò
ôçò Êáôçãïñßáò áöüâùò. Åéò ôçí ðñïêåéìÝíçí õðüèåóéí åßíáé ðïëëÝò ðáñáîçãÞóåéò, êáé
êÜìíù ôéíÜò ðáñáôçñÞóåéò. Áí çóèÜíèçí ðüèïí íá Ýëèù åéò ôçí åôçìßáí Üëëïí ôüóïí

çóèÜíèçí åéò áõôÞí ôçí õðüèåóéí äéüôé ñáäéïõñãßáé, åìðáèåßò åìöáíßóåéò êáé ôá ðáñü-
ìïéá ìáò ðñïóçëÞöèçóáí.
Ïé åãêáëïýìåíïé êáé Üëëïé ôéíÝò åóõëëÞöèçóáí êáôÜ äéáôáãÞí ôçò ÕðåñôÜôçò Áñ÷Þò.
Ôï ìÝôñïí ôï åíåêñßíáìåí, ôï êçñýôôïìåí áíáãêáßïí, äéêáéüôáôïí êáé óùôçñéþäåò ì’
üëïí üôé ðáñÜ ôçí ãíþìçí ìáò. Åß÷ïí öéëßáí ìåô’ áõôþí åóõóôÞóáìåí ðïëëïýò áðü ôïõò
ößëïõò ôùí åéò áíùôÝñïõò ìáò. ¢ñá ðÜèïò ðïëéôéêüí äåí Ý÷ïìåí.
ÅìåèÝîáìåí åéò ôïõò êéíäýíïõò óáò, åéò ôïõò áãþíáò óáò, åóôÜèçí ößëïò ôçò åëåõèå-
ñßáò êáé ôçò äéêáéïóýíçò. Ôï äå ìÝëëïí èÝëåé ôï äåßîåé êáëýôåñá. Áé ðëçñïöïñßáé ôïõ
×ñçóôßäïõ ôïõ Êáñìðïýíç Ýäùóáí ôáò áöïñìÜò ðñþôïí.
¸íá ðåñéóôáôéêüí åß÷å óýñåé ôçí ðñïóï÷Þí ôçò ÊõâåñíÞóåùò, ç öïñÜäá ôïõ Êïíôï-
âïõíÞóéïõ. ÅêñáôÞèåé ï ÖñÜíôò Ýíá ìÞíá ðñéí ôçò óõëëÞøåùò ôùí. Ç áðïóôïëÞ åéò ôçí
Ñïýìåëçí, äéá íá áðáôÞóïõí ôïõò óôñáôéþôáò. Åéò ìéáí ôùí óçìáíôéêùôÝñùí ÍÞóùí Ýãéíå
ìéá ôñïìåñÜ óôÜóéò (åííïåß ôáò áðü ôïõò ÷ùñéêïýò åéò ÔÞíïí ï÷ëáãùãéêÜò öùíÜò äéá ôïí
áðïäåêáôéóìüí), Ý÷ïõóá ó÷Ýóéí ìå ôçí ôçò ÐåëïðïííÞóïõ. Åê ôïýôïõ åîåäüèç ç ¸êôáêôïò
ÓôñáôéùôéêÞ Äßêç. Êáô’ áõôÞí ôçí åðï÷Þí Þëèå ãñÜììá ôçò ÓôåñåÜò ÅëëÜäïò (åííïåßò ôï ãñÜì-
ìá ôïõ ÂÜãéá äéá ôï ïðïßïí Ý÷ïìåí êÜìåé Þäç ëüãï) êáé Ýíáò óôñáôéùôéêüò ðåñéåñ÷üìåíïò
åæÞôåé íá êáôç÷Þóåé åðéìüíùò ôïõò Áñ÷çãïýò. ËÝãåé ôï ãñÜììá åßíáé üëïé åéò ôï öôåñüí. Åê
ôïýôùí çíáãêÜóèç ç ÊõâÝñíçóéò íá êÜìåé ôçí óýëëçøéí. Äõóêïëßáò ðïëõåéäåßò áðáíôïýóåí
ç Õðçñåóßá åéò ôçí áíáêÜëõøéí ôçò áëçèåßáò, ðáñçìÝëïõí ïé ÕðÜëëçëïé.
¸íáò ¸ðáñ÷ïò (ãéáôß áíþíõìïò;) Ýãñáøåí åéò Áñ÷Þí, üôé áðü ôçí Íïìáñ÷ßáí ôïõ åß÷åí åìðï-
äéóôåß Þ êáôÜ óõíÝðåéáí ôùí åãêáëïõìÝíùí Ýñåõíáí. Áðü áðåéñßáí ôïõ ÍïìÜñ÷ïõ. Ðüóïé Þîåñáí,
ðüóïé çìðïñïýóáí íá ìáñôõñÞóïõí ïõóéþäç êáé åìðïäßóèçóáí áðü öéëßáí, öüâïí êôë. Äåí åäüèç
ï ÷ñåþäçò õëéêüò êáéñüò åéò ôáò åðéôïðßïõò åîåôÜóåéò äéá í’ áðïäåé÷èïýí ôá åãêëÞìáôá.
Ïé óõíùìüôáé ìåôá÷åéñßæïíôï ôáò áðåéëÜò, üôé áí ìáñôõñýóåôå, åßóèå óêïôùìÝíïé. Ç
êáêßá, ç ñáäéïõñãßá, ç áðåñãßá êôë åìðüäéóáí ôçí áíáêÜëõøéí ôçò áëçèåßáò. ¸ëáâïí
ðåñéðïßçóéí êáé ü÷é öõëáêÞí Ýãêëåéóôïí. ÅêÞñõôôïí ïé ïðáäïß ôùí áêáôáðáýóôùò êáèþò
åéò ôçí Ìåóóçíßáí åëÝãåôï «ðåñéìåßíáôå äõï ôñåéò åâäïìÜäáò». ÅêÞñõôôïí åéò ôá êáöå-
íåßá «Ýñ÷åôáé ï Êéïõôá÷Þò», ôï Ýëåãïí åéò ôá ôçò Åñìéüíçò. ¸ãéíåí ï ðåñéïñéóìüò ðñïò
åìðüäéóéí ôçò ñáäéïõñãßáò, áëëÜ êáé ôïýôï äåí åöõëÜ÷èç, ùò è’ áðïäåé÷èåß.
ÕðÞñ÷åí ï Íüìïò ôçò Äßêçò ôçò ÓôñáôéùôéêÞò ðñéí öõëáêéóèïýí. ¸ãéíå ØÞöéóìá êá-
ôÜ ðñüôáóéí ôùí åãêáëïõìÝíùí, äéá íá êñßíïõí åíôáýèá ðïëëïýò áíèñþðïõò áðÝññéøå
ôï ÄéêáóôÞñéïí ôçí åîáßñåóéí ÷ùñßò íá åðéâÜëåé ðåéèáñ÷éêÞí ðïéíÞí.
Åðñüóâáëïí ìÜñôõñáò áíüìùò. Ôï ÄéêáóôÞñéïí áðü áéóèÞìáôá ðáñÝâëåøå ôï ôïéïý-
ôïí êáé Üëëá ðïëëÜ.
(Ôï êåßìåíï ôïõ Åðéôñüðïõ åäþ áíáöÝñåôáé óôéò ìáñôõñßåò ôçò êáôçãïñßáò, áðëþò
êáé åðåéäÞ ïé óõíÞãïñïé óôéò åêèÝóåéò ôïõò ôï åðáíáëáìâÜíïõí, èÝëïõìå ìüíï ìåñéêÝò
ðåñéêïðÝò, ãéá íá áðïöýãïõìå ôéò åðáíáëÞøåéò. Ï Åðßôñïðïò óõíå÷ßæåé Ýôóé):
Ïé åãêáëïýìåíïé äåí Ýëåéøáí íá öáíåñþóïõí ôçí äõóáñÝóêåéÜ ôùí. Ôï Õðïõñãåßïí
äéùñßóèç ôïí Áðñßëéïí, êáé Ýíáò ößëïò ôïõ Êïëïêïôñþíç ëÝãåé üôé ðñÝðåé íá êÜìíïõí
áíáöïñÜ åéò ôïí ÂáóéëÝá ôçò Âáõáñßáò. Áíáãéãíþóêåôáé ìÝñïò ôçò åîåôÜóåùò ôïõ Âñåä.
Êáè’ üóïí ä’ áðïâëÝðåé ôïýôïí, äåí ëÝãïìåí ïýôå õðÝñ ïýôå êáôÜ. Ïé æþíôåò åéò ôçí ÅëëÜ-
äá ãíùñßæïõí ôá óçìåßá, Ýâëåðïí ôçí áðÜôçí ôùí Óôñáôéùôéêþí êáé ðïëëÜ Üëëá óçìåßá,
ôá ïðïßá ðñïçãïýíôáé åéò ôáò åìöõëßïõò óôÜóåéò, ðñïçãïýíôï åéò åêåßíçí ôçí åðï÷Þí.
Åôïéìáóßáé åãÝíïíôï, öïâåñéóìïß. Ïé ßäéïé ïé ìÜñôõñåò ôùí åãêáëïõìÝíùí âåâáéïýí üôé
õðÞñ÷ïí ó÷Ýäéá áíáöïñþí. Ï Íéêïëáúäçò âåâáéþíåé üôé õðÞñ÷ïí äýï (ôá ôïõ ÖñÜíôò). Ï
ÓôÜéêïò áðïäåéêíýåé… (åéò ôçí åðéóôïëÞí ôïõ üìùò ðñïò ôïí ÓõíôÜêôçí ôçò Åöçì. «ÅÐÏ-
×Ç» ôçí ïðïßáí êáôá÷ùñÞóáìåí åéò ôçí õð’ áñéèì. 37 Ìáñô. ôïõ Êùí. Öåñìáêïðïýëïõ

21
ßäïìåí üôé ü÷é ìüíïí üôé äåí áðïäåéêíýåé, áëëÜ äéáøåýäåé ôá åéò áõôüí áðïäéäüìåíá ìå
ôïí ðéïí áøåõäÞí ôñüðïí äéüôé êáô’ åêåßíçí ôçí åðï÷Þí Ýðáó÷åí áðü… ôñÝëëáí).
… ï Èåï÷áñüðïõëïò, ï Ñïýöïò êôë… ¸êáìáí ðñïôÜóåéò åíþóåùò åéò üëïõò ôïõò áíôéæÞëïõò
ôùí (áëëÜ êáé áõôü ôï ëÝãåé ìüíïí). ÁõôÜ åßíáé ôá äéáôñÝîáíôá. ¢ñ÷éóáí íá õðïèÜëðôïõí ôçí
ëçóôåßáí… Ï áäåëöüò ôïõ ×ñÞóôïõ ÍéêïëÜïõ ãíùñéóìÝíïò ôßìéïò (ùò êáé ï Ð. Ïéêïíïìüðïõ-
ëïò) óõóôçìÝíïò ðñïò åìÝ áðü ôïí ê. ËåïíÜñäïí, ùò áäåëöüò åê ìçôñüò ôïõ ×ñÞóôïõ êôë.
ÐñÝðåé íá áíáâëçèåß ç Äßêç, äéá íá öÝñåé ôï Äçìüóéïí ðëçñïöïñßáò. Áëë’ åßìáé ðåðåéóìÝ-
íïò üôé ôï ÄéêáóôÞñéïí äåí èÝëåé âÜëåé êáììßáí âÜóéí åéò áõôÜò äéüôé äåí Ýãéíáí ïñéóôéêÜ ôá
åñùôÞìáôá. Ôï ÄéêáóôÞñéïí ðáñáíïìåß, áí âÜëåé âÜóéí åéò ôá ôçò Õðåñáóðßóåùò êôë.
Ïìïëüãçóåí åéò ôçí Åðéôñïðåßáí ï Ãåííáßïò üôé êáô’ åêåßíáò ôáò çìÝñáò ßäå íá Þñ÷ïíôï
åäþ ðïëëïß Üíèñùðïé ôïõ ÊïíôïâïõíÞóéïõ êáé ï Ãåííáßïò ïìéëåß ðïëëÜêéò ìå åéëéêñßíåéáí.
Ï ÌðáëêáíÜò åßíáé ¹ñùò ôïëìçñüôáôïò, íÝïò êáé áíäñåßïò, êáé çäýíáôï íá óöÜîåé
åßêïóé. Ïé êáôáäéêáóèÝíôåò Óêëçñáßïõ ëÝãïõí üôé ï ÌðáëêáíÜò ôïõò Ýëåãå äéá ôïí Êïëï-
êïôñþíçí êáé Êïëéüðïõëïí. ¹ëèïí õðÝñ ìÜñôõñåò óõíÝíï÷ïé… ÐÜñåôå ôáò åöçìåñßäáò
(êõêëïöïñïýóå ìüíïí ï Âáóéëéêüò «ÓùôÞñ») äéá íá éäÞôå ðïéïò Ýâãáëå ôïí ÊïíôïâïõíÞóéïí
êáé ôïõò ×ïíäñïãéáííáßïõò.
Åêùëïâþèç ç êáôáäßùîéò,
ùò ìç ãåíïìÝíç êáôÜ ôïõ Äé-
êáóôçñßïõ ôçí èÝëçóéí, áëëÜ
êáôÜ ôçí ôùí Óõíçãüñùí.
Ôá óçìåßá áðÝäåé÷íáí üôé Üí-
èñùðïé äéåóôñáììÝíïé ìå ôïõò
áðáôçìÝíïõò ïðáäïýò ôùí,
åêßíïõí äõóÜñåóôá ðñÜìáôá.
Ôá äåéêíýåé ç ðëçñïöïñßá ôïõ
ÍïìÜñ÷ïõ Ìåóóçíßáò ê. ×ñç-
óôßäïõ (åííïåß ôçí ðåñéâüçôç
åîÝôáóç ôïõ ê. ÍïìÜñ÷ïõ
ðïõ êáôá÷ùñÞóáìå ëßãï ðéï
ðñéí).
Åêçñý÷èç ðñéí öõëáêé-
óèïýí ïé åãêáëïýìåíïé, üôé ï
ÊùíóôáíôÜêïò (Áëùíéóôéþôçò)
õðÜãåé äéá íá óõíåííïçèåß êáé
ï ¸ðáñ÷ïò ôçò Ëåâáäåßáò,
ßóùò äé’ Üëëçí áéôßáí Ýãñáøå,
ôçí ïðïßáí ðáñáôñÝ÷ïìåí ôþ-
ñá, Þ äéá
Äéïíýóéïò Ñþìáò (ÁèÞíá, Åèíéêü Éóôïñéêü Ìïõóåßï) ôçí ãõíáß-
êá ôïõ.
Ï Êùí-
óôáíôÜêïò íÝïò êáé ìå åõãåíÞ áéóèÞìáôá äåí çäýíáôï íá åßíáé áãïñáóôÞò ìïõëáñéþí. Ï
ÈåáãÝíçò ôï åßðå. ÁõôÜ åßíáé èåôéêÜ, íüìéìá, áé äå ìáñôõñßáé ôùí õðÝñ åßíáé ïõäÝí... (üëá
áõôÜ ÷ùñßò ïõóßá êáé ðïëý áéíéãìáôéêÜ).
Áí ï ìÜñôõò ëÝãåé Üóðñïí Þ ìåëáøüí ôï ÷áñôß ôçò áíáöïñÜò, üðùò Ýöèáóåí, åßíáé áóÞ-
ìáíôïí. Êáé üóá ëÝãïõí åíáíôßïí ôçò áîéïðéóôßáò ôïéïýôùí ìáñôýñùí ôá èåùñþ Üíïìá,
ùò êçñõãìÝíïé áðü ôïõò éäßïõò ìÜñôõñáò ùò óõíÝíï÷ïé êáé êáôáñãçèÝíôåò åéò ôïýôï. Ïé

ìÜñôõôåò ôçò Õðåñáóðßóåùò åßðïí êáèþò üëïé ïé ìáèçôáß ôïõ Ó÷ïëåßïõ, åí ìÜèçìá.
Ï Êïëïêïôñþíçò çèÝëçóå íá ôïõò áíáèåìáôßóåé ôïõò ôÝóóáñåò ìÜñôõñáò (Ð. Ïéêïíïìüðïõ-
ëïí, È. Áëåîáíäñüðïõëïí, Ê. Ãáñäåëßíïí êáé Êáí. Óðçëéüðïõëïí), áöïý Ýöõãå ï Ãñßâáò.
Ï Ìáýñïò åìáñôýñçóåí åíüñêùò üôé Ýìáèå ôïóÜêéò áðü ôï óôüìá ôïõ ÖñáóéêëÝïõò üôé åêåßíïò
üðïõ ôïí ðáñåêßíçóåí Þôïí ï Íéêïëáúäçò êáé ðëÝïí ôïëìçñÜ ðñïäïóßá äåí åöÜíç åéò ôïí êüóìïí
íá áðáôÞóåé Ýíá ëïãéþôáôïí öéëüëïãïí (ï ê. Åðßôñïðïò äåí ðáñáëåßðåé ïýôå óôéãìÞ íá åðéäåßîåé
ôï åíäéáöÝñïí ôïõ äéá ôïõò ößëïõò ôïõ êáé ôçí áíôéðÜèåéÜí ôïõ ðñïò ôïõò åãêáëïõìÝíïõò).
Ìå åöïäéáóôéêÜ ìüíïí åîçãïýìåí ïé ¸ëëçíåò åéò ôïõò Üëëïõò ôá ìõóôéêÜ êáé ôïýôï ôï
çîåýñïìåí üëïé.
Ï Ñþìáò åæÞôåé íá ðñáãìáôïðïéÞóåé ôï ó÷Ýäéïí, üðïõ ìåôÜ ôïí ÖñÜíôò äéá ôïõ Íéêï-
ëáúäç Ýêáìïí.
¸÷ïìåí ôáò ìáñôõñßáò ôïõ Æáöåßñç, ôùí Öáñìáêüðïõëùí, ïßôéíåò Ýìáèïí áðü ôïí ÓôÜéêïí
(ï Åðßôñïðïò åðáíáëáìâÜíåé ôçí äéáóôñïöÞí áíôéðáñåñ÷üìåíïò ôçí åðéóôïëÞí äéáìáñôõñßáò
ôïõ ÓôÜéêïõ ðïõ ðñïáíáöÝñáìå)üôé ï Ñþìáò äåí åìðüäéæåí áëë’ åíåñãïýóå. Ï Êïëéüðïõëïò
ãíùñßæùí ôï ðñÜãìá ôï áñíåßôáé. Ï Êïëïêïôñþíçò üôé äåí ïìßëçóå ìå ôïí Ñþìáí ðåñß ðïëéôé-
êþí üôé äéá íá ìçí áêïýåé áíáêáôþìáôá, åðÞãåí åéò ôçí Áã. ÌïíÞí ï äå Ãåííáßïò óõã÷õóèåßò
ìåôÜ ôïõ Ñþìá, äåí õðÞãåí üôé áöïý åöáíåñþèç ôï ó÷Ýäéïí ôüôå Ýäåéîå ôï ãñÜììá ï Íéêïëá-
úäçò åéò ôïí ¸éäåê. Åß÷ïí åßäçóéí Üñá, êáé åíåñãïýóáí ðñïäïôéêþò ôï ó÷Ýäéïí ôïõ ê. Ñþìá…
ÅðéìÝíù åéò ôçí êáôçãïñßáí êáé ìå ôá äüíôéá êáé ìå ôá íý÷éá èá ôçí õðïóôçñßîù. Äéáêçñýôôù
(èåùñþ), ëïéðüí ôïõò åãêáëïõìÝíïõò ùò åíü÷ïõò, êáé áðáéôþ ôïí èÜíáôüí ôïõò!
ÓÕÌÐÅÑÁÓÌÁÔÁ ÁÐÏ ÔÇÍ

ÁÃÏÑÅÕÓÇ ÔÏÕ ÅÐÉÔÑÏÐÏÕ
Äå èá áðïôïëìÞóïõìå íá êñßíïõìå Þ ìÜëëïí íá áíáëýóïõìå ôç óêïôåéíÞ êáé åðßâïõëç
áõôÞ áãüñåõóç ôïõ Âáóéëéêïý Åðéôñüðïõ. Ðïéïò Þôáí ï óêïðüò êáé ðïéï ôï äéêïíïìéêü ôïõ
ðéóôåýù, ôï áðïêáëýðôåé ï ßäéïò ìå ôçí åðßöáóç ôïõ åíäüìõ÷ïõ ðüèïõ ôïõ ðïõ áöÞíåôáé
íá îåóðÜóåé óôïí åðßëïãï ôçò áãüñåõóÞò ôïõ. Èá ðïýìå äýï ëüãéá ìüíï.
Ç åíôïëÞ ðïõ åß÷å Þôáí ç «ðÜóç ñáäéïõñãßá» èáíáôéêÞ êáôáäßêç ôùí óôñáôçãþí ãéá
ëüãïõò ðïõ ç éóôïñßá äå èá ìðïñÝóåé, ßóùò ðïôÝ íá äþóåé óáöÞ áðÜíôçóç. ÐÜíôùò ï áðþ-
ôåñïò óêïðüò ôùí âáõáñþí ÁíôéâáóéëÝùí êáé ôùí ðáôñüíùí ôïõò, ìå ôéò ðñùôÜêïõóôåò óå
áñéèìü óõëëÞøåéò êáé ôçí åðéäéùêüìåíç êáñáôüìçóç ôùí óôñáôçãþí, Þôáí ç óõãêÜëõøç
ôùí áëëçëïûðïâëÝøåùí ôçò Áíôéâáóéëåßáò êáé ç öïâïôñüìçóç êáé ï ðáíéêüò ôïõ åëëçíé-
êïý ëáïý, ðïõ ïíåéñåõüôáíå ÂõæÜíôéá êáé ÌåãáëïáëåîáíäñéíÜ üíåéñá, ãéá íá ìðïñÝóïõí,
êáèÝíáò îå÷ùñéóôÜ ïé ôñåéò ôñáíïß ôçò Ãçò, íá åîáóöáëßóïõí ôç ìåãáëýôåñç ìåñßäá, áðü
ôï ôñáðÝæé ôïõ ìåãÜëïõ êáé îåðåóìÝíïõ Üñ÷ïíôá, ôçò Ôïõñêßáò, ãéá ôïí åáõôü ôïõ.
Ï ÅäïõÜñäïò ÌÜóóïí, êáôÜ ôçí áãüñåõóÞ ôïõ, ðïõ êñÜôçóå ðåíôÝìéóé þñåò, äåí åßðå
ôßðïôá ôï ïõóéþäåò. ÅðáíÝëáâå ìüíï üóá åß÷áí êáôáèÝóåé ïé ìÜñôõñåò êáôçãïñßáò êáé
ìÜëéóôá åðéóôñáôåõìÝíïé. ÐñïóðÜèçóå íá ðåßóåé üôé ìéëïýóå ÷ùñßò «ðïëéôéêüí ðÜèïò»,
áëëÜ óôï ôÝëïò ôçò ìáêñÜò áãüñåõóÞò ôïõ ðñïäüèçêå, îÝóðáóå: «ÅðéìÝíù åéò ôçí êáôç-
ãïñßáí êáé ìå ôá äüíôéá êáé ìå ôá íý÷éá èá ôçí õðïóôçñßîù. Äéáêçñýôôù (èåùñþ), ëïéðüí
ôïõò åãêáëïõìÝíïõò ùò åíü÷ïõò, êáé áðáéôþ ôïí èÜíáôüí ôïõò!».
Ãéáôß Ýöôáóå ó’ áõôü ôï óçìåßï ï Åðßôñïðïò; Ãéáôß áðëïýóôáôá Ýíïéùóå üëï ôï ÷Üñôéíï ïé-
êïäüìçìá ôçò êáôçãïñßáò íá êáôáññÝåé ìðñïóôÜ óôá ìÜôéá ôïõ êüóìïõ ìå ôïí ðéï áîéïèñÞíçôï
ôñüðï. Ôï âåâáéþíåé ï äéêáóôÞò ÔåñôóÝôçò óôçí áðïëïãßá ôïõ, êáôÜ ôç äéêÞ ôïõ äßêç êáé ôïõ

23
ÐñïÝäñïõ Ðïëõæùßäç, ï ïðïßïò ëÝåé åðß ëÝîåé ôá åîÞò, ãéá ôïõò øåõäïìÜñôõñåò ôïõ êõñßïõ
Åðéôñüðïõ «Þ áóÞìáíôï ôéíÜ åßðáí Þ áóÞìáíôïé áõôïß Þôïí êáé å÷èñïß ôùí ÅãêáëïõìÝíùí».
ÌåôÜ áð’ áõôü óå ìáò äåí áðïìÝíåé ðáñÜ íá ðïýìå ðùò ç ÷áñáêôçñéóôéêÞ áõôÞ ëáêù-
íéêÞ öñÜóç ôïõ äéêáóôÞ ÔåñôóÝôç ðåñéêëåßåé üëç ôçí áëÞèåéá ãéá ôï ðïéüí, ôï öñüíçìá
êáé ôç óêïðéìüôçôá ôùí ìáñôýñùí êáôçãïñßáò.
Ãéáôß ïýôå ï Áëåîáíäñüðïõëïò, ïýôå ï Êáñìðïýíçò, ïýôå ï ÍéêïëÜïõ, ïýôå ï Ð. Ïéêï-
íïìüðïõëïò, áëëÜ ïýôå êáé êáíåßò Üëëïò ìå ôç ìáñôõñßá ôïõ, ðñïóêüìéóå ôßðïôá ôï íÝï
Þ óçìáíôéêÜ åðéâáñõíôéêü óôïé÷åßï óôï äéêáóôÞñéï êáé ìÜëéóôá áðü ðñþôï ÷Ýñé. ÄçëáäÞ
üôé ôï åßäå, ôï Üêïõóå Þ ôï áíôåëÞöèç ï ßäéïò. Êáé üðïéïò éó÷õñßóôçêå êÜôé, åßðå ðùò ôï
Üêïõóå áðü ôïí ôÜäå ðïõ ôïõ ôï åßðå ï äåßíá ê.ï.ê.
1⁄4óï äå ãéá ôç äÞèåí áíáöïñÜ ðïõ êõêëïöïñïýóå, Üëëïò åßðå ðùò ôï ÷áñôß Þôáí
ëåõêü êáé Üëëïò ìåëáøü, êßôñéíï Þ óêïýñï.
Áöïý ëïéðüí üëá áõôÜ Þôáí âÝâáéá êáé üëïé áêüìá êáé ïé áíôßðáëïé ôùí êáôçãïñïõ-
ìÝíùí, äåí Ýêñõâáí ôçí áãáíÜêôçóÞ ôïõò ãéá ôï êáôÜíôçìá ôçò ÅéóáããåëéêÞò Áñ÷Þò êáé
ôçò Áíôéâáóéëåßáò, «Ï ÓÙÔÇÑÁÓ» (åöçìåñßäá ößëá ðñïóêåßìåíç ðñïò ôï êáèåóôþò) ðïõ
äéåñìçíåýïíôáò ôá áéóèÞìáôÜ ôçò... êïéíÞò ãíþìçò!… (åß÷å üëïõò êé üëïõò 16 óõíäñïìç-
ôÝò) Ýãñáöå: «Ç êïéíÞ ãíþìç åßíáé óýìöùíïò üôé ï ê. Åðßôñïðïò åêðëÞñùóå ôá ÷ñÝç ôïõ
ìå óðÜíéá áîéüôçôá, ìå óõíåßäçóç êáé ìå æÞëï. Ôá åðé÷åéñÞìáôÜ ôïõ öÜíçêáí áôñÜíôá÷ôá
êáé áêáôáìÜ÷çôá êáé ç äéáëåêôéêÞ ôïõ Ýíôïíïò, öõóéêÞ êáé êáôáðéåóôéêÞ. Åíß ëüãù ôï
áêñïáôÞñéïí äåí åöÜíç äéüëïõ íá áìöéññÝðåé… Êáè’ üëïí ôï äéÜóôçìá ôùí 5.30’ ùñþí ïé
åãêáëïýìåíïé åß÷ïí ðñïóçëùìÝíïõò ôïõò ïöèáëìïýò ôùí åéò ôïí ñÞôïñá».
Ïýôå ëßãï ïýôå ðïëý äçëáäÞ, ðáñïõóéÜæåé ôïõò óôñáôçãïýò íá áðïèáõìÜæïõí êáé íá
óõìöùíïýí ìå ôïí Åðßôñïðï ðïõ âñïíôïöùíåß üôé èá ðïëåìÞóåé ìå ôá äüíôéá êáé ìå ôá
íý÷éá ãéá íá ðåôý÷åé ôçí êáñáôüìçóÞ ôïõò!!!…
Êëåßíïõìå áõôÞ ôç óýíôïìç ðáñÝíèåóç êáé áöÞíïõìå ôïõò áíáãíþóôåò íá êñßíïõí
ìüíïé ôïõò, óôï ðïõ ìðïñåß íá öôÜóåé Ýíáò ñáäéïýñãïò íïõò ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß ôç ãñáößäá
ãéá íá äéáóôñÝøåé ôçí ðñáãìáôéêüôçôá êáé íá êáêïðïéÞóåé ôçí áëÞèåéá.
Óõíåäñßáóç ôçò 23 çò ÌáÀïõ 1834

ÐÑÏËÏÃÏÓ ÔÇÓ ÁÃÏÑÅÕÓÇÓ ÔÏÕ ÓÕÍÇÃÏ-
ÑÏÕ ÔÇÓ ÕÐÅÑÁÓÐÉÓÇÓ ÐÁÍ. ÂÁËÓÁÌÁÊÇ.
Êáé Üëëïé åéò Üëëáò ðåñéóôÜóåéò êýñéïé Äéêáóôáß, áðü ôïõò óõíáäÝëöïõò ìïõ Óõíçãü-
ñïõò åãêùìßáóáí ôïõò ðåëÜôáò ôùí ìå óðïõäáóìÝíïõò Ðñïëüãïõò. Êáé åãþ Þèåëïí óÞ-
ìåñïí ôïõò ìéìçèÞ, áí äåí åðßóôåõá üôé üóïí åéò ôïõò äéêçãüñïõò êáé ÑÞôïñáò áíáãêáßá
åßíáé ôá åãêþìéá, ôüóïí åéò ôïí óõíÞãïñïí êáôáóôÝíïíôáé ðåñéôôÜ, äéüôé ïé ìåí Ý÷ïõí
áíÜãêçí íá ðñïêáôáëÜâïõí ôáò øÞöïõò ôïõ ðëÞèïõò ôùí áêñïáôþí ôùí, ï äå ïöåßëåé
ðñïóåêôéêþò í’ áðïäåßîåé ìüíïí ðñáãìáôéêÜò êáé áíáíôéññÞôïõò áëçèåßáò, äéá íá ðåôý÷åé
ôçí èåôéêÞí êáé ïñéóôéêÞí øÞöïí ôùí äéêáóôþí ôïõ.
Êáé êáôÜ áëÞèåéá êýñéïé äéêáóôáß! Ôé Þèåëå ðáñïìïéÜóåé ï óõíÞãïñïò ôçò õðåñáóðß-
óåùò åéò ôçí ðáñïýóáí äßêçí; Ôçí äéêáéïóýíçí êáé ôçí áìåñüëçðôïí áðüäïóßí ôçò; Ôïí
Íüìïí êáé ôçí áêñéâÞí ôïõ åíÝñãåéáí; Êáé ðïéïò áðü õìÜò êýñéïé äéêáóôáß! Ðïéïò áðü ôï

ðáìðëçèÝò ôïýôï áêñïáôÞñéïí äåí ãíùñßæåé, üôé äéá ìåí ôùí Íüìùí óôáèìßæåôáé ôï êáëüí
êáé ôï åõèý, äéá äå ôçò äéêáéïóýíçò áðïíÝìåôáé åðßóçò ôï èåßïí äþñïí, ôï äßêáéïí;
Äé’ áõôü ôï äßêáéïí ï Üíèñùðïò äåí åèõóßáóå ðïëëÜ áðü ôá ôéìáëöÞ ôïõ ðëåïíåêôÞìáôá;
Êáé ï áðëïýóôåñïò ôçò êïéíùíßáò áõôüò ðïéìÞí, áõôüò ï ãåùñãüò áðü ôá óðÜñãáíá, äéá
íá åßðù ïýôù, äåí áéóèÜíïíôáé ôï óùôçñéþäåò ôùí ìÝôñùí ôïýôùí; Ôïõ Íüìïõ ëÝãù êáé
ôçò äéêáéïóýíçò; Äåí Ý÷åé áõôÜ ùò ïäçãüí ôùí ðñÜîåþí ôïõ; ÁõôÜ óõíå÷þò äåí åðéêáëåß-
ôáé ùò ôçí ìüíçí óôÜèìçí ôùí óõìöåñüíôùí ôïõ; ÁëëÜ ôï èåßïí äþñïí ôçò äéêáéïóýíçò,
êýñéïé äéêáóôáß! Ç áìåñüëçðôïò áðüäïóßò ôïõ, ç áêñéâÞò åíÝñãåéá ôùí Íüìùí, áõôÜ
áðáñôßæïõí ôá éåñÜ, ôá áðáñáßôçôá êáèÞêïíôÜ óáò.
Ôá ãíùñßæåôå âÝâáéá, ôá Ý÷åôå õð’ üøéí óáò, êáé ìüíç ç áðëÞ ôùí áíÜìíçóéò, ìüíç ç
áðëÞ ôùí óýóôáóéò, ðÝðåéóìáé, Þèåëå ðñïóâÜëëåé ôá öþôá óáò, ôçí áíáôñïöÞí óáò, ôïí
äéêáóôéêüí ÷áñáêôÞñá óáò.
Íá ðáñïìïéÜóù ëïéðüí ôï ðïëõóÞìáíôïí, ôï ðïëõóðïýäáóôïí, ôé ðñþôïí, ôé äåýôåñïí
ôçò ðñïêåéìÝíçò äßêçò; Ç éäßá öýóéò ôçò, êýñéïé äéêáóôáß! Ôï õðÝñ üôå ðëÞèïò ôùí áêñï-
áôþí, áõôÞ ç ôÜîéò ôùí åãêáëïõìÝíùí, ôá ïíüìáôÜ ôùí, ç äéêáßá öÞìç ôùí, áñêïýí íá
äéáôñáíþóïõí ôï åí êáé ôï Üëëïí.
Íá åãêùìéÜóù ôçí ëáìðñüôçôá ôùí õðïäßêùí áëë’ áõôü ôïýôï êýñéïé äéêáóôáß Þèå-
ëåí áäéêÞóåé êáé åìÝ, êáé ôï äéêáóôÞñéïí, êáé áõôïýò ôïýôïõò ôïõò õðïäßêïõò. ÅìÝ, äéüôé
÷ñåùóôþ íá ïìïëïãÞóù ÷ùñßò õðåñïøßáí, ÷ùñßò êáý÷çóéí, áëëÜ ìå ôçí ïöåéëüìåíçí åéëé-
êñßíåéáí, üôé äåí Ý÷ù ôçí áðáéôïýìåíçí éêáíüôçôá íá ôïõò ôÜîù åéò ôïí êáôÜëëçëïí ÷ïñüí
ôùí åêëÜìðñùí áíäñþí, áíáëüãùò ôùí õðÝñ Ðáôñßäïò áãþíùí ôùí, ôùí…
ÁëëÜ ôé êñßìá!… ç áãüñåõóç ôïõ ÂáëóáìÜêç ôåëåéþíåé Ýôóé áðüôïìá óôï óçìåßï áõôü.
Ôï ðïéá åíôýðùóç üìùò Ýêáíå êáé ðïéá áðÞ÷çóç åß÷å èá ôï äéáðéóôþóïõìå áðü ôá
ðáñáêÜôù óõìöñáæüìåíá.
Êé Ýôóé, ôá ÐñáêôéêÜ áðü ôç óåëßäá 288 ìåôáðçäïýí óôçí 345. Ëåßðïõí äçëáäÞ 57
ïëüêëçñåò óåëßäåò. Ç äå áãüñåõóç ôïõ ÊëùíÜñç ðïõ åðáêïëïõèåß åõèýò áìÝóùò, óôá
ÐñáêôéêÜ, êáôáëáìâÜíåé Ýêôáóç 24 óåëßäùí (áðü 345-369).
Ç áãüñåõóç ôïõ ÂáëóáìÜêç Þôáí õðåñäéðëÜóéá áõôÞò ôïõ ÊëùíÜñç êáé áðü ôçí åðéèõìßá
ôïõ Ðñùèõðïõñãïý Êïõìïõíäïýñïõ, ï ïðïßïò åðéóêåðôüìåíïò ôçí ÊåöáëïíéÜ óôá 1872, ìåôÜ
äçëáäÞ áðü ôçí åíóùìÜôùóç ôçò ÅðôáíÞóïõ ìå ôçí ÅëëÜäá, íá óõã÷áñåß ôï ÂáëóáìÜêç ìü-
ëéò ðÜôçóå ôï ðüäé óôï íçóß, êáôáëáâáßíïõìå üôé ç áãüñåõóÞ ôïõ ü÷é ìüíï áíÜôñåøå üëá ôá
åðé÷åéñÞìáôá ôïõ Åðéôñüðïõ, áëëÜ êáé áõôÜ ôá êåöÜëáéá ôçò êáôçãïñßáò Ýíá ðñïò Ýíá êáé
Üðáíôåò äéáâåâáéþèçêáí ðåñß ôçò áèùüôçôáò ôùí óôñáôçãþí. Ùò êáé áõôüò áêüìá ï Ìáõ-
ñïêïñäÜôïò Üëëáîå ôåëéêÜ ãíþìç êáé åéóçãÞèçêå óôçí Áíôéâáóéëåßá íá äþóåé ÷Üñç êáé íá
åëåõèåñþóåé êáé ôïõò Üëëïõò öõëáêéóìÝíïõò «ôçò êáôçãïñßáò ùò ìç õöéóôáìÝíçò». Ï ÊùëÝô-
ôçò üìùò ðïõ åßäå ðùò Þôáí ìéá ìïíáäéêÞ åõêáéñßá íá öÜåé ôï ÌáõñïêïñäÜôï, áñíÞèçêå êáé
æÞôçóå åíôüò 24 ùñþí íá ðÝóïõí ôá êåöÜëéá ôùí óôñáôçãþí êáé åõèýò áìÝóùò íá äéêáóôïýí
ïé äýï äéêáóôÝò, Ðïëõæùúäçò êáé ÔåñôóÝôçò êáé ïé õðüëïéðïé åãêáëïýìåíïé…
Ôåëåéþíïíôáò äå ôçí áãüñåõóÞ ôïõ ï ÂáëóáìÜêçò Ýèåóå õðü áìöéóâÞôçóç ðÜìðïëëá
óçìåßá ôçò áãüñåõóçò ôïõ Åðéôñüðïõ êáé ôïí ðñïêÜëåóå íá áðáíôÞóåé óå ìéá óåéñÜ Ýíôï-
íùí åñùôçìÜôùí êáé äÞëùóå üôé èá ðåñéìÝíåé ôéò áðáíôÞóåéò ôïõ ê. Åðéôñüðïõ, ìåôÜ ôçí
áãüñåõóç êáé ôïõ ê. ÊëùíÜñç, êáé ôüôå èá ëÜâåé åê íÝïõ ôï ëüãï ãéá íá áíáóêåõÜóåé
êáé ðÜëé ôéò äéåõêñéíßóåéò Þ ôá ýðïõëá áíáìáóÞìáôá ôïõ Åðéôñüðïõ.
Áõôü üìùò, üðùò èá éäïýìå, äå èá ãßíåé ðïôÝ, ãéáôß «Üëëáé áé âïõëáß ôùí óõíçãüñùí,
Üëëá ïé Áíôéâáóéëåßò êåëåýáí».
Ç äå åðïìÝíç óõíåäñßáóç áöéåñþèçêå óôçí áãüñåõóç ôïõ óõíçãüñïõ ôïõ Ðëáðïýôá,
×ñéóôüäïõëïõ ÊëùíÜñç, (24-5-1834).

25
Ç ÁÃÏÑÅÕÓÇ ÔÏÕ ÊËÙÍÁÑÇ
(ÐÅÌÐÔÇ 24-5-1834)
Ïëüêëçñç ç ìÝñá áõôÞ ðáñá÷ùñÞèçêå ãéá ôçí áãüñåõóç ôïõ ÊëùíÜñç, óõíçãüñïõ
ôïõ Ðëáðïýôá, ðñþçí Õðïõñãïý êáé öáíáôéêïý áíôéêáðïäéóôñéáêïý. Ôá öñïíÞìáôÜ ôïõ
üìùò äåí áíôéâáßíáíå óôç äéáêïíßá ôçò äéêáéïóýíçò êáé óôçí õðåñÜóðéóç ôçò áëÞèåéáò.
ÁëëÜ êáé ôïõ ÊëùíÜñç ç áãüñåõóç äå äéáóþèçêå ïëüêëçñç. Óôá ÐñáêôéêÜ ôçò äßêçò
ìíçìïíåýåôáé ìüíï ôï ðñïïßìéï ôï ïðïßï ðáñïõóéÜæåé ìåãÜëç ðëçñüôçôá êáé áíáëýåé ôï
ðéêñü ôÝëïò üëùí ôùí ìåãÜëùí ôçò ÅëëÜäáò.
Áñ÷ßæïíôáò ëïéðüí ôçí áãüñåõóÞ ôïõ, ç ïðïßá êñÜôçóå, üðùò åßðáìå, ìéá ïëüêëçñç
óõíåäñßá, ï ÊëùíÜñçò åßðå ìå óèÝíïò, áðïöáóéóôéêüôçôá êáé ôüëìç, ðñÜãìá ðïëý ôïë-
ìçñü ãéá ôçí åðï÷Þ:
Êýñéïé Äéêáóôáß:
¸íáò áãþí ôüóïí ìÜëëïí äßêáéïò êáé ëáìðñüò, üóïí áðçëðéóìÝíïò Þ ìÜëëïí áêáôüñèù-
ôïò êáôÜ ôçí êñßóéí ôçò áíèñùðßíïõ ãíþóåùò, åäüîáóå ôïí áéþíá ôïí ïðïßïí äéáôñÝ÷ïõìåí,
åôßìçóåí ôï áíèñþðéíï ãÝíïò êáé åðáíÝöåñåí åõôõ÷þò åéò ôïí ìéêñüí ìåí áëëÜ ðñï ðïëëïý
ðåñßöçìïí ôüðïí, ôïí ïðïßïí êáôïéêïýìåí, ìÝñïò ôçò åõêëåßáò Þôéò óõíïäåýåé áðü áéþíá
åéò áéþíá ôïõò áèáíÜôïõò ðñïãüíïõò ìáò... Éäïý ìå ðüóïí äïëßïõò êáé åðáãùãïýò ôñüðïõò
ç óõêïöáíôßá ðáñáóýñåé ðïëëÜêéò êáé áõôÜò ôáò ÊõâåñíÞóåéò. Åßíáé áíÜãêç íá ðñïóèÝóù,
ðüóïí åðéêéíäõíùôÝñáò ôÝ÷íáò ìç÷áíÜôáé äéá íá åìðëÝîåé ìåôÜ ôçí áäéáöïñßáí êáé ôçí
äõóáñÝóêåéáí ôïõò å÷èñïýò ôçò êáèåóôþóçò ôÜîåùò ôïõò ïðïßïõò ï Íüìïò äåí åíï÷ïðïéåß
ðáíôÜðáóéí, ùò ðñïúäïìåí; Êáèåßò óáò âÝâáéá ôáò ìáíôåýåé, åäþ ç óõêïöáíôßá åõñßóêåé
ðïëý åõñõ÷ùñüôåñïí óôÜäéïí, äéá íá ÷ïñôÜóåé ôçí ëýóóáí ôçò…
(Ïëüêëçñï ôï êåßìåíï óôï ôÝëïò, óôá ÐáñáñôÞìáôá).
ÓÕÌÐÅÑÁÓÌÁÔÁ ÁÐÏ ÔÇÍ ÁÃÏÑÅÕÓÇ ÔÙÍ

ÓÕÍÇÃÏÑÙÍ ÕÐÅÑÁÓÐÉÓÇÓ
Ïé óõíÞãïñïé õðåñÜóðéóçò ðïõ áãüñåõóáí, üðùò åßäáìå ðéï ðÜíù, Þôáí ï Ð. Âáë-
óáìÜêçò êáé ï ×ñéóôüäïõëïò ÊëùíÜñçò. Ï ðñþôïò äåäçëùìÝíïò ñùóüöéëïò, ðïõ åß÷å
äéïñéóôåß áðü ôïí Êáðïäßóôñéá åðéèåùñçôÞò ôùí åéóáããåëéþí, áëëÜ åß÷å ðáõôåß áðü ôçí
Áíôéâáóéëåßá. Ï Üëëïò, ãíùóôüò áããëüöéëïò, êáé ößëïò ôïõ ÌáõñïêïñäÜôïõ, õðïõñãüò
ôçò äéêáéïóýíçò óôçí ðñïçãïýìåíç «êõâÝñíçóç Ôñéêïýðç», áëëÜ ðïõ åß÷å ðáõôåß êáé
áõôüò áðü ôçí Áíôéâáóéëåßá. 1⁄4ìùò ç ðïëéôéêÞ ôïðïèÝôçóç ôùí äõï ôïýôùí óõíçãüñùí
öáíÝñùíå áêñéâþò üôé ôþñá åíäéáöÝñïíôáí ãéá ôçí ôý÷ç ôïõ Êïëïêïôñþíç êáé ôïõ Ðëá-
ðïýôá ü÷é ìüíï ç ñùóüöéëç ðáñÜôáîç, áëëÜ êáé ç áããëüöéëç. Ïé ¢ñìáíóðåñãê18 – Ìáõ-
ñïêïñäÜôïò åß÷áí áñ÷ßóåé íá äßíïõí ôç ìÜ÷ç ôïõò êáôÜ ôùí ÌÜïõåñ – ÊùëÝôôç.
18
¢ñìáíóðåñãê: Ï ÉùóÞö Ëïõäïâßêïò êüìçò ¢ñìáíóðåñãê (1787-1853) õðÞñîå ç éó÷õñüôåñç ìïñöÞ ôçò
áíôéâáóéëåßáò (ðñüåäñïò ôçò áíôéâáóéëåßáò), ìÝ÷ñé ôçí åíçëéêßùóç ôïõ 1⁄4èùíá. Õðïõñãüò ôùí Åîùôåñéêþí,
ôùí Ïéêïíïìéêþí êáé ôùí Åóùôåñéêþí ôçò Âáõáñßáò, áíÝëáâå ôç ãåíéêÞ åðïðôåßá êáé ôçí áñìïäéüôçôá åðß ôçò
ÁõëÞò. 1⁄4ñãáíï ôçò áããëéêÞò ðïëéôéêÞò, áõôáñ÷éêüò êáé öéëüäïîïò, åîåôüðéóå áñãüôåñá ôï ÌÜïõñåñ êáé ôïí
¢ìðåë, äéáäñáìÜôéóå äå ðñùôåýïíôá ñüëï êáé ìåôÜ ôçí åíçëéêßùóç ôïõ âáóéëéÜ, ùò áñ÷éêáãêåëëÜñéïò. ÔåëéêÜ
áðåëýèç ôï 1837, ìå åéóÞãçóç ôïõ Ëïõäïâßêïõ ôçò Âáõáñßáò.

Ïé áãïñåýóåéò ôùí äõï õðåñáóðéóôþí äéÝëõóáí êáé ôá ôåëåõôáßá óôçñßãìáôá ôïõ åôïé-
ìüññïðïõ Üëëùóôå êáôçãïñçôçñßïõ.
ÌåôÜ ôçí ðñïåéóáãùãéêÞ êáé õìíçôéêÞ ãéá ôïõò äýï Þñùåò áãüñåõóÞ ôïõ, ï ÊëùíÜ-
ñçò áíÜëõóå êáé áðïêÜëõøå ôá ðñáãìáôéêÜ áßôéá ôçò äßêçò, êáé óõãêñßíïíôáò ôéò ìáñ-
ôõñéêÝò êáôáèÝóåéò êáôçãïñßáò
êáé õðåñáóðßóåùò áðÝäåéîå, ìå
áôñÜíôá÷ôá åðé÷åéñÞìáôá, üôé
ïé ðåñéóóüôåñïé ôùí óôñáôïëï-
ãçìÝíùí ìáñôýñùí êáôçãïñßáò,
èá ìðïñïýóáí íá ëïãéóèïýí ùò
ìÜñôõñåò õðåñáóðßóåùò, ìÜë-
ëïí, ðáñÜ êáôçãïñßáò.
ÅîåôÜæïíôáò äå óõíÝ÷åéá
êáé ìå êÜèå ðñïóï÷Þ êáé ëåðôï-
ìÝñåéá êáé ôá ôÝóóåñá êåöÜëáéá
ôçò êáôçãïñßáò õðïãñÜììéóå ìå
ðáññçóßá «ôï ðëáóôüí êáé øåõ-
äÝò ôçò õðïèÝóåùò», ãéáôß êáèþò
åôüíéóå, áðü ôçí ðñïêåéìÝíç êá-
ôçãïñßá ëåßðåé ôï êýñéï óþìá, ç
áðüäåéîç ôçò êáôçãïñßáò, äçëáäÞ
ç áíáêÜëõøç ôïõ åãêëÞìáôïò,
êáé êÜèå ôé, ðïõ èá ìðïñïýóå
íá èåùñçèåß Ýóôù êáé ùò áðëÞ
äõóöïñßá ôùí óôñáôçãþí êáôÜ
ôùí êáèåóôþôùí.
Åôüíé-
óå äå åðß
×áñßëáïò Ôñéêïýðçò (ÁèÞíá, ÃåííÜäéïò ÂéâëéïèÞêç)
ðëÝïí, êáé
ìå ðëÞñç
âåâáéüôçôá üôé ôá ðÜíôá åîáóèÝíéóáí Þ åîáíåìßóèçêáí, óôçí áßèïõóá ôïõ äéêáóôçñßïõ,
êáé ôï ìüíï ôï ïðïßï áðïìÝíåé óôç ìíÞìç üëùí êáé äçìéïõñãåß åñùôÞìáôá êáé åýëïãåò
áðïñßåò åßíáé ôï ðþò êáé ìå ðïéïí ôñüðïí ï ê. Åðßôñïðïò, áíáêÜëõðôå üóïõò ãíþñéæáí, äÞ-
èåí, ãéá ôçí õðüèåóç êáé ôïõò êáëïýóå íá êáôáèÝóïõí åéò âÜñïò ôùí åãêáëïõìÝíùí…
Ï ÊëùíÜñçò ïëïêëÞñùóå ôï áðïäåéêôéêü Ýñãï, ãéá íá êáôáëÞîåé ìå Ýíá ðáíç-
ãõñéêü åãêþìéï ôùí ìåãÜëùí åèíéêþí õðçñåóéþí ðïõ åß÷áí ðñïóöÝñåé ï Êïëïêï-
ôñþíçò êáé ï Ðëáðïýôáò. Êáé üôáí ìÝóá óôï ôïýñêéêï ôæáìß áíôÞ÷çóáí ôá ïíüìáôá
ôùí éóôïñéêþí ôïðïèåóéþí üðïõ Üðåéñåò öïñÝò åß÷áí ðñïìá÷Þóåé ïé óçìåñéíïß
êáôçãïñïýìåíïé åðß “åó÷Üôç ðñïäïóßá”, ïé ðáñåõñéóêüìåíïé óõìðïëåìéóôÝò ôïõò
Üöçóáí åëåýèåñá ôá äÜêñõÜ ôïõò, ðíßãïíôáò áäéÜêïðá ôïõò ëõãìïýò ðïõ ôÜñáæáí
ôá ëÜóéá19 óôÞèç ôïõò.
Ï ÂáëóáìÜêçò «Ýðåéóå ôïõò ðÜíôáò ðåñß ôçò áèùüôçôïò ôùí êáôçãïñïõìÝíùí»,
üðùò ôïõ Ýãñáøå áñãüôåñá ï ÁëÝîáíäñïò Êïõìïõíäïýñïò, ìå ôçí éäéüôçôá ôïõ ðñù-
èõðïõñãïý ôçò ÅëëÜäáò.
19
ËÜóéïò, -á, -ï: Ðõêíüìáëëïò, ìáëëéáñüò.

27
Ç ÌÁ×Ç ÐÏËÕÆÙÉÄÇ – ÌÁÓÓÏÍ ÊÁÉ ÏÉ ÄÉÁ-
ÂÏÕËÅÕÓÅÉÓ ÓÔÁ ÊÕÂÅÑÍÇÔÉÊÁ ÐÁÑÁÓÊÇ-
ÍÉÁ ÃÉÁ ÔÇÍ ÁÐÏÖÁÓÇ
Ç ðéï äñáìáôéêÞ öÜóç ôçò äßêçò áñ÷ßæåé ôþñá. Ï ÌÜóóïí, áéöíéäéáóôéêÜ, áñíåßôáé íá
áðáíôÞóåé óôïõò óõíçãüñïõò ôçò õðåñÜóðéóçò, êáôÜ ôá åéùèüôá, ìå ôçí åîÞãçóç üôé «êñß-
íåé ðåñéôôüí íá ÷Üíåé ôïí êáéñüí ôïõ». ÁëëÜ åíþ ðáñáéôåßôáé ï ßäéïò ôçò äåõôåñïëïãßáò,
áðáéôåß íá ìç äåõôåñïëïãÞóïõí ïýôå ïé óõíÞãïñïé. Åêåßíïé äéáìáñôýñïíôáé åíôïíüôáôá. Ï
ðñüåäñïò Ðïëõæùßäçò åðåìâáßíåé. Ôïíßæåé «åßìáé ôçò ãíþìçò üôé ï ê. åðßôñïðïò ÷ñåùóôÜ
íá áðáíôÞóåé. Ç áíÜðôõîçò ôçò êáôçãïñßáò õðÞñîåí åëëéðÞò. ¸÷åé ÷ñÝïò ëïéðüí íá ôçí
óõìðëçñþóåé, Üëëùò ïé óõíÞãïñïé Ý÷ïõí ÷ñÝïò íá ôçí óõìðëçñþóïõí».
Ìå ôç äÞëùóç áõôÞ ï Ðïëõæùßäçò áñ÷ßæåé ôçí éóôïñéêÞ ôïõ ìÜ÷ç ìå ôï ÌÜóóïí, ìå
ôï ÌÜïõåñ, ìå ôï êáèåóôþò ôçò áõèáéñåóßáò êáé áäéêßáò. Åßíáé ç ìÜ÷ç ðïõ èá ôïí êáôá-
óôÞóåé óýìâïëï ôçò åëëçíéêÞò äéêáéïóýíçò. Óôçí ðñáãìáôéêüôçôá ôçí åß÷å áñ÷ßóåé çìÝñåò
ðñùôýôåñá, óôá ðáñáóêÞíéá.
Ðñéí áðü ôçí Ýíáñîç ôçò äßêçò ï ÌÜóóïí åß÷å êáëÝóåé óôï óðßôé ôïõ êáé ôá ðÝíôå
ìÝëç ôïõ äéêáóôçñßïõ êáé áöïý ôïõò ðáñïõóßáóå üóá óôïé÷åßá åß÷å óõãêåíôñþóåé, ôïõò
ñþôçóå áí ôá åýñéóêáí áñêåôÜ ãéá íá êáôáäéêÜóïõí ôïõò äõï óôñáôçãïýò. Ï Ðïëõæùßäçò
åîåãÝñèçêå êáé äÞëùóå áìÝóùò: «ÈÜðôù åéò ôïõò êñõøþíáò ôçò óéùðÞò ôçí áíôÜìùóßí
ìáò åäþ, ôï äéáôß êáé ôï ðþò. Áí åßíáé áíÜãêç íá ðñïåßðïìåí ôé, ðñïëÝãù üôé, áí ïé óôñá-
ôéùôéêïß ¸ëëçíåò åßíáé áèþïé, Ý÷ïìåí ôéìéüôçôá íá ôïõò áèùþóùìåí, áí Ýíï÷ïé, áãÜðçí
Ðáôñßäïò íá ôïõò êáôáäéêÜóïìåí åéò äåóìÜ, åéò èÜíáôïí».
ÐñïóðÜèçóáí åðßóçò íá åîáãïñÜóïõí êáé ôïí ÔåñôóÝôç åíþ ç äßêç äéáñêïýóå áêüìç.
Áöïý äåí êáôüñèùóáí íá ôïõò åîáãïñÜóïõí åðé÷åßñçóáí íá ôïõò ðñïêáôáëÜâïõí. Ôï
äçìïóéïãñáöéêü üñãáíï ôïõ ÌÜïõåñ, ï «ÓùôÞñ» äçìïóßåõóå Üñèñï – åíþ óõíå÷éæüôáí ç
äßêç – ìå ôï ïðïßï ðñïáíáããåëëüôáí ùò âÝâáéá, ç êáôáäßêç ôùí óôñáôçãþí. Ïé óõíÞãïñïé
êáôÞããåéëáí äçìüóéá ôçí ðñïóðÜèåéá êáé æÞôçóáí áðü ôï ÌÜóóïí íá äéþîåé ôçí åöçìåñß-
äá. Ï ÌÜóóïí äåí êáôáäÝ÷ôçêå êáí íá áðáíôÞóåé. Ôüôå ï Ðïëõæùßäçò, üñèéïò, Ýêáíå ìéá
êáôçãïñçìáôéêÞ äÞëùóç: «Ôï äéêáóôÞñéïí, åßðå, äåí Ý÷åé Üëëï óõìöÝñïí áðü ôïí íüìïí.
Äåí Ý÷åé Üëëïí óêïðüí ðáñÜ ôçí áðüäïóéí ôçò äéêáéïóýíçò. ÔéíÝò äåéêíýïõí ìéáí åðßóçìïí
åìðÜèåéáí êáé Üãíïéáí ôùí íüìùí. Êáíåßò äåí Ý÷åé ôï äéêáßùìá íá ðñïëáìâÜíåé ôçí êñßóéí
ôçò äéêáéïóýíçò. ÁðïäïêéìÜæù üèåí ôï áíüçôïí Üñèñïí êáé ðñïóêáëþ ôïí Åðßôñïðïí íá
åíáãÜãåé ôïí óõíôÜêôçí ôçò åöçìåñßäïò». Ï ÌÜóóïí óå áðÜíôçóç êÜã÷áóå.
ÁõôÞ ç äéðëÞ Üñíçóç ôïõ ÌÜóóïí äçìéïýñãçóå ìåãÜëï èÝìá, äéüôé êáé ïé äõï ðëåõ-
ñÝò Ýäåéîáí áêëüíçôç åðéìïíÞ, ç ïðïßá óå ëßãï åîåëß÷ôçêå óå áðñïêÜëõðôç äéáìÜ÷ç. Ï
Ðïëõæùßäçò ãíþñéæå üôé, ïé Üëëïé ôñåéò äéêáóôÝò Þôáí áðïöáóéóìÝíïé íá êáôáäéêÜóïõí
óå èÜíáôï ôïõò óôñáôçãïýò, ãé’ áõôü ðñïóðáèïýóå íá ðåßóåé ôïí Åðßôñïðï íá äåõôåñï-
ëïãÞóåé, ðñïêåéìÝíïõ íá êåñäßóåé ÷ñüíï, ìå ôçí åëðßäá üôé èá ìðïñÝóåé íá ìåôáðåßóåé
Ýíáí áðü ôïõò «êáôáäéêáóôéêïýò» óõíáäÝëöïõò ôïõ. Ï ÌÜóóïí åðÝìåíå íá åðéóðåõôåß ç
Ýêäïóç ôçò áðüöáóçò. Ï Ðïëõæùßäçò ðáñáêÜëåóå èåñìüôáôá ôïí Åðßôñïðï íá äåõôåñï-
ëïãÞóåé. Åêåßíïò, áíÝíäïôïò, åðÝìåíå óôçí ÜñíçóÞ ôïõ. Åðß ìéóÞ þñá ôï äéêáóôÞñéï åß÷å
ðÜøåé ïõóéáóôéêÜ íá óõíåäñéÜæåé. Ïé äéêáóôÝò óôéò Ýäñåò ôïõò óþðáéíáí ìå áìç÷áíßá. Ï
ÌÜóóïí óôç äéêÞ ôïõ Ýäñá óþðáéíå êáé áõôüò, ìå áëýãéóôï ðåßóìá.
Óôçí áßèïõóá ôï äéêáóôÞñéï åß÷å ìåßíåé åìâñüíôçôï. Áðü êáíÝíá äå äéÝöåõãå üôé, åêåßíç
ôçí þñá, êáôáññáêùíüôáí ç äéêáéïóýíç. ÊÜðïéá óôéãìÞ ï Åðßôñïðïò êáôÝâçêå áðü ôçí

Ýäñá ôïõ, êáé óõíïìßëçóå ìõóôéêÜ, ìå ôï íïìÜñ÷ç Ìáýñï, ðïõ âñéóêüôáí óôçí áßèïõóá ùò
ðáñáôçñçôÞò ôïõ ÌÜïõåñ. Ðñïöáíþò Ýëáâå áðü áõôüí åíôïëÝò, äéüôé üôáí åðáíÞëèå óôçí
Ýäñá ôïõ, äÞëùóå áêüìç êáôçãïñçìáôéêüôåñá üôé äåí åííïïýóå íá äåõôåñïëïãÞóåé.
Ï Ðïëõæùßäçò óõíÝ÷éóå ôéò åêêëÞóåéò ôïõ: «Óáò ðáñáêáëþ äéá ìéáí áêüìç öïñÜí,
÷Üñéí ôçò äéêáéïóýíçò êáé ôçò êïéíùíßáò íá áðáíôÞóåôå!», «Äåí äýíáìáé íá áðáíôÞóù»,
åðÝìåíå ï ÌÜóóïí. «ÐñÝðåé íá ôï êÜìåôå», ðáñáêáëåß åê íÝïõ ï Ðïëõæùßäçò. Ï ÌÜóóïí
îáíáãõñßæåé óôç óéùðÞ ôïõ. ÕðÜñ÷åé ìåãÜëç áíáôáñá÷Þ óôçí áßèïõóá. Ï íïìÜñ÷çò Ìáýñïò
öåýãåé ãéá íá æçôÞóåé ïäçãßåò áðü ôïí õðïõñãü äéêáéïóýíçò Ó÷éíÜ. Ï Ðïëõæùßäçò, ìåôÜ
áðü ôçí êáôÜóôáóç ðïõ äçìéïõñãÞèçêå, äéÝêïøå ôç óõíåäñßáóç ãéá ôçí åðïìÝíç, õðü ôïí
üñï, üðùò äÞëùóå ñçôÜ, «åÜí äåí ïìéëÞóåé ï Åðßôñïðïò, íá ïìéëÞóïõí ïé óõíÞãïñïé».
Ôç íý÷ôá åêåßíç, óôá ðáñáóêÞíéá, ðïëëÜ äéáäñáìáôßóôçêáí, ðïõ ðáñÝìåéíáí üìùò
Üãíùóôá. ÊéíçôïðïéÞèçêáí üëïé ïé êõâåñíçôéêïß êáé äéðëùìáôéêïß ðáñÜãïíôåò. ¸ãé-
íáí äéáâïýëéá ìå óôü÷ï ôç æùÞ Þ ôï èÜíáôï ôïõ Êïëïêïôñþíç êáé ôïõ Ðëáðïýôá. Ïé
õðïõñãïß äé÷áóìÝíïé óõãêñïýóôçêáí, áëëÜ åðéêñÜôçóå ï ÊùëÝôôçò. Óýãêñïõóç åðÞë-
èå êáé óôïõò êüëðïõò ôçò Áíôéâáóéëåßáò, üðïõ üìùò åðéêñÜôçóå åðßóçò ï ÌÜïõåñ.
Ïé «êáôáäéêáóôéêïß» åðéâëÞèçêáí êáôÜ êñÜôïò. Ïé «áèùùôéêïß», ¢ñìáíóðåñãê êáé
ÌáõñïêïñäÜôïò, õðï÷þñçóáí Þ ðñïóðïéÞèçêáí üôé õðï÷ùñïýí, åðéöõëáóóüìåíïé íá
áíôåðéôåèïýí áñãüôåñá, óôçí êáôÜëëçëç þñá.
Ôï áðïôÝëåóìá ôùí íõ÷ôåñéíþí äéáâïõëåýóåùí, öáíåñþèçêå ôçí åðïìÝíç óôï äéêáóôÞñéï.
1⁄4ôáí ï ðñüåäñïò Ðïëõæùßäçò Ýäùóå ôï ëüãï óôçí õðåñÜóðéóç, äéüôé ï åðßôñïðïò áñíÞèçêå
êáé ðÜëé íá äåõôåñïëïãÞóåé, ï ÌÜóóïí, èñéáìâåõôéêÜ, ôïõ åã÷åßñéóå ìéá Ýããñáöç áðüöá-
óç ôçò Áíôéâáóéëåßáò, ç ïðïßá åíÝêñéíå ôç óôÜóç ôïõ Åðéôñüðïõ êáé äéÜôáæå ôçí Ýêäïóç
Ðïëõæùßäçò
(ÁèÞíá, Åèíéêü
Éóôïñéêü Ìïõóåßï)

29
áðüöáóçò ìå ôçí áðåéëÞ ìÜëéóôá üôé èá êáôáäéþêïíôáí ôá ìÝëç ôïõ äéêáóôçñßïõ ðïõ äå èá
Þèåëáí íá óõììïñöùèïýí. Ç äéáôáãÞ åß÷å ôéò õðïãñáöÝò êáé ôùí ôñéþí ÁíôéâáóéëÝùí.
Ï Ðïëõæùßäçò äåí ìðïñïýóå ðéá ðáñÜ íá õðïêýøåé. Ôï äéêáóôÞñéï áðïóýñèçêå ãéá
äéÜóêåøç, åíþ óå üëïõò Ýãéíå áíôéëçðôü üôé ç æùÞ ôïõ Êïëïêïôñþíç êáé ôïõ Ðëáðïýôá
åß÷å êñéèåß ôåëåóßäéêá. ¢ëëùóôå ï ÌÜïõåñ åß÷å öñïíôßóåé íá ðñïúäåÜóåé ôï ëáü ãéá ôçí
ðñïáðïöáóéóìÝíç èáíáôéêÞ êáôáäßêç.
Óôçí áßèïõóá ôçò äéÜóêåøçò ôïõ äéêáóôçñßïõ äéáäñáìáôßóôçêáí, óêçíÝò óõãêëïíéóôé-
êÝò. Ï Ðïëõæùßäçò êáé ï ÔåñôóÝôçò20 ìå åðé÷åéñÞìáôá ðñïóðáèïýí íá ðñïêáôáëÜâïõí
ôïõò ôñåéò «êáôáäéêáóôéêïýò» äéêáóôÝò. Ï ÔåñôóÝôçò äéÜâáóå Ýíá êåßìåíï, ôï ïðïßï åß÷å
åôïéìÜóåé, êáé óôï ïðïßï áíÝðôõóóå üëá ôá èÝìáôá ôçò êáôçãïñßáò, ãéá íá ôá áðïêñïý-
óåé êáé åîÝôáæå ôéò êõñéüôåñåò êáôáèÝóåéò ôùí ìáñôýñùí êáôçãïñßáò, ãéá íá áðïäåßîåé
ðüóï áâÜóéìåò Þôáí. ÊáôÝëçãå äå ìå ôï ðüñéóìá: «Åéò ôçí ðñïêåéìÝíçí êáôçãïñßáí ðåñß
áõôþí ôùí ôåóóÜñùí åãêëçìÜôùí (ðáñáêßíçóéò åéò ëçóôåßáí, åìöýëéïò ðüëåìïò, áíáöïñÜ
óôïí ôóÜñï, áíáöïñÜ óôïí âáóéëÝá ôçò Âáõáñßáò) ëåßðïõí ïé áðïäåßîåéò åéò âÜñïò ôùí
åãêáëïõìÝíùí êáé äåí õðÜñ÷ïõí åéìß ìüíïí ôá ðåñéóôáôéêÜ, Üôéíá åßíáé ÷áñáêôÞñïò êáé
âáèìïý ìç éêáíïý, þóôå íá áðïäåßîïõí ôï áñ÷éêüí (principal) Ýãêëçìá. ÐñïóÝôé, äå, åîç-
óèåíÞóèçóáí êáé åêìçäåíßóèçóáí áðü ôáò áðïäåßîåéò ôçò õðåñáóðßóåùò».
ÌåôÜ ôïí ÔåñôóÝôç êëÞèçêáí êáé ïé Üëëïé äéêáóôÝò íá åêöÝñïõí ôç ãíþìç ôïõò. Êáé
ïé ôñåéò äÞëùóáí, ï Ýíáò ìåôÜ ôïí Üëëï, üôé åß÷áí ðåéóôåß ãéá ôçí åíï÷Þ ôùí êáôçãïñïõ-
ìÝíùí. Ç ðñïâëåðüìåíç áðü ôï íüìï ðëåéïøçößá åß÷å ó÷çìáôéóôåß. Áñ÷ßæåé ôüôå ìéá íÝá
áãùíéþäçò ðñïóðÜèåéá ôùí Ðïëõæùßäç êáé ÔåñôóÝôç íá ìåôáðåßóïõí ôïõò êáôáäéêáóôéêïýò
óõíáäÝëöïõò ôïõò. Ï åðéöáíÞò ëüãéïò ÔåñôóÝôçò, ðñïóðÜèçóå ìå ìéá äñáìáôéêÞ Ýîáñ-
óç, íá óõãêéíÞóåé ôïõò ôñåéò êáôáäéêáóôéêïýò. «Íáé» ðáñáäÝ÷ôçêå áñãüôåñá, «Ýêëáõóá
åíþðéïí ôùí ôñéþí, èÝëïíôáò íá âïçèÞóù ôá äéêáéþìáôá äõï õðçêüùí ôçò Âáóéëåßáò…
Ìïõ Ýêáéå ôçí êáñäéÜ ç ìïßñá ðïëëþí Üëëùí ÅëëÞíùí, ôïõò ïðïßïõò áíáêñïÜóôïõò
ó÷åäüí óõíáðïöáóßæáìåí ìå ôçí êáôáäßêçí ôùí äõï Ðåëïðïííçóßùí (óôñáôçãþí)… Íáé!
Ó÷åäüí åãïíÜôéóá, öéëþíôáò ôá ÷Ýñéá ôùí ôñéþí!». Ôá áíôñéêÜ äÜêñõá ôïõ ÔåñôóÝôç äåí
åðçñÝáóáí ôïõò «ìéëçìÝíïõò» äéêáóôÝò. Áêüìá êáé üôáí ï ÔåñôóÝôçò ôïõò öþíáîå, «ìå
ôÝôïéá áðïäåéêôéêÜ, ïýôå äõï ãÜôïé äåí êáôáäéêÜæïíôáé åéò èÜíáôïí!», áõôïß ðáñÝìåéíáí
áìåôáêßíçôïé óôéò åíôïëÝò ðïõ åß÷áí ëÜâåé. Ï Ðïëõæùßäçò ôïõò ðñüôåéíå ôüôå ìéá ëýóç
óõìâéâáóôéêÞ. ÁíáâïëÞ ôçò áðüöáóçò ãéá íá åñåõíçèåß ðëçñÝóôåñá ç üëç õðüèåóç êáé
íá äéåîá÷èåß íÝá äßêç óôçí ïðïßá ìÜëéóôá íá ðáñáðåìöèïýí êáé ïé ëïéðïß êáôçãïñïýìå-
íïé ðïõ Þôáí Þäç öõëáêéóìÝíïé ìå ôéò ßäéåò êáôçãïñßåò. ÁëëÜ êáé ïé ôñåéò áðÝêñïõóáí
êáé ôçí ðñüôáóç áõôÞ. Åðáêïëïýèçóå äõóÜñåóôç ëïãïìá÷ßá ìåôáîý ôùí ìåëþí ôïõ äé-
êáóôçñßïõ, óôï ôÝëïò ôçò ïðïßáò ïé ôñåéò Üñ÷éóáí íá óõíôÜóóïõí Ýíá äéêü ôïõò ó÷Ýäéï
áðüöáóçò, êáôáäéêáóôéêÞò öõóéêÜ. Ôç ìüíç ðáñá÷þñçóç ðïõ Ýêáíáí Þôáí íá èåùñÞóïõí
«ôïõò êáôáäéêáóèÝíôáò áîßïõò ôçò âáóéëéêÞò ÷Üñéôïò» êáé íá æçôÞóïõí «ôçí áíáâïëÞí ôçò
åêôåëÝóåùò ôçò ðïéíÞò ìÝ÷ñé ôçò åêâÜóåùò ôçò ðåñß ÷Üñéôïò áéôÞóåùò».
20
ÔåñôóÝôçò Ãåþñãéïò (1800 – 1874). Ëüãéïò, ðïéçôÞò, íïìéêüò êáé áãùíéóôÞò ôçò åðáíÜóôáóçò ôïõ 1821.
ÃåííÞèçêå óôç ÆÜêõíèï êáé 16 ÷ñïíþí Ýöõãå óôçí Éôáëßá üðïõ óðïýäáóå íïìéêÜ êáé ðáñÜëëçëá áó÷ïëÞèçêå
ìå ôç ëáôéíéêÞ ðïßçóç êáé ôçí ðåæïãñáößá. Ëåðôüò, áóèåíéêüò ï ÔåñôóÝôçò åß÷å üìùò ìéá ãåííáßá êáñäéÜ. ÐáñÜ
ôéò áññþóôéåò êáé ôç öôþ÷åéá, ðÜëåøå ìå êÜèå ôñüðï ãéá íá ìç ãïíáôßóåé. 1⁄4ôáí îÝóðáóå ç åðáíÜóôáóç óôçí
Ðåëïðüííçóï, Ýôñåîå áðü ôïõò ðñþôïõò íá ðñïóöÝñåé ôç âïÞèåéÜ ôïõ, ìç ëïãáñéÜæïíôáò ôç öõóéêÞ áäõíáìßá
ôïõ. Ôï 1832 äéïñßóôçêå êáèçãçôÞò ôçò éóôïñßáò êáé ôùí Ãáëëéêþí óôç óôñáôéùôéêÞ Ó÷ïëÞ ôïõ Íáõðëßïõ êáé
ëßãï áñãüôåñá äéêáóôÞò. Ìáæß ìå ôïí ðñüåäñï ôïõ åêôÜêôïõ äéêáóôçñßïõ ðïõ êáôáäßêáóå óå èÜíáôï ôïõò È.
Êïëïêïôñþíç êáé Ä. Ðëáðïýôá, áñíÞèçêå ìå óèÝíïò íá õðïãñÜøåé ôç ó÷åôéêÞ áðüöáóç. Áðü ôüôå Ýìåéíå óýì-
âïëï ôçò åëåýèåñçò äéêáóôéêÞò óõíåßäçóçò.

Ôþñá ï Ðïëõæùßäçò, áðïöáóßæåé íá äþóåé ôçí ýóôáôç ìÜ÷ç ôïõ. Ìå éåñÞ áãáíÜêôçóç
äçëþíåé óôïõò ôñåéò êáôáäéêáóôéêïýò: «Èåùñþ ôçí áðüöáóßí óáò åíôåëþò Üäéêïí. Äåí
óôçñßæåôáé åéò ôáò äçìïóßùò äéáîá÷èåßóáò áðïäåßîåéò, áëëÜ åðß øåõäåóôÜôçò âÜóåùò. Åß-
íáé áíôßèåôïò ôçò êïéíÞò ãíþìçò, êñßóåùò êáé ðåðïéèÞóåùò. Êáé áðïôåëåß ðñïóâïëÞí êáé
áõôïý ôïõ éåñïý ïíüìáôïò ôçò áëçèåßáò». Ïé ôñåéò, áôÜñá÷ïé, ôïí êáëïýí íá õðïãñÜøåé
ðñþôïò ôçí áðüöáóç. Ï Ðïëõæùßäçò ìå ìéá íÝá Ýêñçîç ïñãÞò êáé ðÜèïõò, ôïõò áðïêñßíå-
ôáé: «Ôçí áðüöáóßí óáò ôçí èåùñþ ü÷é ìüíïí Üäéêïí ùò áôéìÜæïõóá Üíäñáò áèþïõò êáé
åíäüîïõò, áëëÜ êáé åðéêßíäõíïí ùò êçëéäïýóáí áðü ôïýäå ôá äéêáóôÞñéá ôçò íÝáò âáóé-
ëåßáò, ìå ôçí áóÝâåéÜí ôçò ðñïò ôçí áëÞèåéáí êáé ôçí äéêáéïóýíçí». ÔáñáãìÝíïé ïé ôñåéò
õðïôáêôéêïß ôïõ ÌÜïõåñ êáëïýí ôïí Ðïëõæùßäç «äéá ôåëåõôáßáí öïñÜí íá õðïãñÜøåé ôçí
áðüöáóéí, ùò Ý÷åé õðï÷ñÝùóéí». Ìå äñáìáôéêÞ Ýìöáóç, åêåßíïò áðïêñßíåôáé: «Áñíïýìáé
ñçôþò êáé íá õðïãñÜøù êáé íá áðáããåßëù ôïéáýôçí åðïíåßäéóôïí áðüöáóéí». Óýìöùíá
ìå ôïõò ôýðïõò äéáðñÜôôåé ðñáîéêüðçìá ôçí þñá åêåßíç. ¸êôïôå ïé Ýëëçíåò äéêáóôÝò èá
åðéêáëïýíôáé ôï çñùéêü ðñïçãïýìåíï ôïõ Ðïëõæùßäç, üôáí èá äÝ÷ïíôáé ðéÝóåéò Þ áðåéëÝò
Þ ðáñáóêçíéáêÝò õðïäåßîåéò áðü ìÝñïõò ôçò ÅêôåëåóôéêÞò Åîïõóßáò.
Ùóôüóï ïé ôñåéò êáôáäéêáóôéêïß, áóõãêßíçôïé ìðñïóôÜ óôï ìåãáëåßï ôïõ Ðïëõæùßäç,
ðñïóðáèïýí íá ðåßóïõí ôïí ÔåñôóÝôç íá õðïãñÜøåé, êáé ôïí áðåéëïýí üôé «ôõ÷üí Üñíçóßò
ôïõ áðïôåëåß ôïõëÜ÷éóôïí ðñÜîéí ôéìùñïõìÝíçí õðü ôïõ íüìïõ». Ï ÔåñôóÝôçò áðáíôÜ:
«ÐïôÝ! 1⁄4ðïéáé êáé áí åßíáé áé óõíÝðåéáé, äåí èá ãßíù óõíåñãüò äéêáóôéêïý åãêëÞìáôïò».
Ôüôå æçôåßôáé ç óõíäñïìÞ ôïõ ÌÜóóïí ï ïðïßïò Þôáí ðßóù áðü ôçí ðüñôá ôùí äéáóêÝøåùí
êáé êñõöÜêïõãå «ùò ï Ýó÷áôïò ôùí ùôáêïõóôþí». Ï ÌÜóóïí ìðáßíåé óôï äùìÜôéï ôùí
óõìâïõëßùí êáé ðñïóðáèåß íá ìåôáðåßóåé ôïí ðñüåäñï êáé ôïí ÔåñôóÝôç. Ï Ðïëõæùßäçò
ôïõ åðéóÞìáíå ôï áíåðßôñåðôï ôçò ðáñïõóßáò ôïõ êáé ôïõ åßðå ìåôáîý Üëëùí: «.... Ç áíÜ-
ìéîßò óáò åéò ôáò óõæçôÞóåéò ìáò áðïôåëåß âáñý ðáñÜðôùìá êáé óêÜíäáëïí».
Ï ÌÜóóïí öáßíåôáé íá ðôïåßôáé êÜðùò êáé áðïóýñåôáé, áëëÜ óå ëßãï åðáíÝñ÷åôáé
èñáóýôåñïò êáé ðñïóðáèåß íá ìåôáðåßóåé êáé ôïí ÔåñôóÝôç. Ôüôå ï Ðïëõæùßäçò îåóðÜ
áêñÜôçôïò: «Êáôáéó÷ýíç! Êáôáéó÷ýíç óå óÝíá, Åðßôñïðå! Ôé Ýñ÷åóáé êÜèå óôéãìÞ óôï óõì-
âïýëéï êáé ðüôå êñõöïìéëåßò ìå ôïí Óïýôóï êáé ðüôå ìå ôïí ÔåñôóÝôçí; Åßìáé ðñüåäñïò
êáé ðåñß ðïëëïý ðïéïýìáé ôçí áîéïðñÝðåéáí êáé ôçí áíåîáñôçóßáí ôïõ äéêáóôçñßïõ».
Ï ÌÜóóïí öåýãåé ðÜëé êáé ç äéáìÜ÷ç óõíå÷ßæåôáé. ÌåôÜ áðü ôÝóóåñéò þñåò öéëïíé-
êßá, ç ðëåéïøçößá óôÝëíåé óôïí õðïõñãü Äéêáéïóýíçò ôçí áðüöáóç ðïõ åß÷å óõíôÜîåé.
ÓôÝëíïõí üìùò êáé ïé Ðïëõæùßäçò êáé ÔåñôóÝôçò åéäéêü õðüìíçìá ìå ôï ïðïßï æçôïýí íá
áíáâëçèåß ç áðüöáóç ãéá íá äéåîá÷èåß íÝá äßêç, óôçí ïðïßá íá äéêáóôïýí ìáæß ìå ôïí
Êïëïêïôñþíç êáé ôïí Ðëáðïýôá êáé ïé Üëëïé êáôçãïñïýìåíïé ãéá ôçí áõôÞ õðüèåóç.
Ï Ðïëõæùßäçò äéÝêïøå ôç óõíåäñßáóç êáé ðÞãå ìå ôïí ÔåñôóÝôç óôï óðßôé ôïõ ôåëåõ-
ôáßïõ êáé áíÜìåíáí ôéò åîåëßîåéò. Ïé Üëëïé ôñåéò äéêáóôÝò ðÞãáí óôïí õðïõñãü Ó÷éíÜ ãéá
íá ôïõ áíáöÝñïõí ü,ôé åß÷å ãßíåé. Ï õðïõñãüò äéáôÜæåé ôïõò ôñåéò íá åðéóôñÝøïõí óôï
äéêáóôÞñéï, öïñÜåé ôçí åðßóçìç, ÷ñõóïðïßêéëôç óôïëÞ ôïõ, ðáßñíåé ìáæß ôïõ ôï Ãåñìáíü
óýìâïõëï ôïõ õðïõñãåßïõ äéêáéïóýíçò, ÃêñÜéíåñ, ôïõò ãñáììáôåßò ôïõ, íôõìÝíïõò êáé
áõôïýò ìå ôéò ÷ñõóÝò óôïëÝò ôïõò êáé ðåñéöñïõñïýìåíïò áðü ìéá êïõóôùäßá ÷ùñïöõëÜ-
êùí ðçãáßíåé óôï äéêáóôÞñéï. ÐáñÜëëçëá óôÝëíåé êëçôÞñåò íá öÝñïõí ðßóù, Ýóôù êáé
äéá ôçò âßáò áí ÷ñåéáóôåß, ôïí Ðïëõæùßäç êáé ôïí ÔåñôóÝôç. Áõôïß õðÜêïõóáí êáé ôïõò
áêïëïýèçóáí ìÝ÷ñé ôï äéêáóôÞñéï, ôï ïðïßï Þôáí ãåìÜôï áðü ÷ùñïöýëáêåò. Åêåß ï õðïõñ-
ãüò Äéêáéïóýíçò ôïõò æÞôçóå íá õðïãñÜøïõí ôçí áðüöáóç. Ôüôå ôïõ áðÜíôçóáí: «Áí
õðïãñÜøïìå ôçí áðüöáóéí, èá ãßíïìå üñãáíá íá ðñïóâëçèåß ç éåñÜ äéêáéïóýíç êáé ï
íüìïò». Ï Ó÷éíÜò ôïõò åßðå: «Ùò Ãñáììáôåýò ôçò Åðéêñáôåßáò êáé Üìåóïò ðñïúóôÜìåíüò
óáò, óáò áíáêáëþ åéò ôá ÷ñÝç óáò» ãéá íá ðÜñåé ôçí áðÜíôçóç: «Ðïßïí åßíáé ôï ÷ñÝïò

31
ÔåñôóÝôçò (ÁèÞíá, Åèíéêü Éóôïñéêü Ìïõóåßï)
ìáò ùò äéêáóôáß, åíáðüêåéôáé åéò çìÜò íá ôï êñßíïìå. Êáé óáò õðåíèõìßæïìåí üôé ðïôÝ
áíùôÝñá áñ÷Þ, ïõäÝ áõôÞ ç áíùôÜôç, äåí äéêáéïýôáé íá ðåñéðëÝêåôáé åéò ôçí äéá÷åßñéóéí
êáé åéò ôáò ðñÜîåéò ôïõ äéêáóôçñßïõ». «Åí ïíüìáôé ôïõ âáóéëÝùò óáò ðñïóêáëþ íá õðï-
ãñÜøåôå ôçí áðüöáóéí» öùíÜæåé ï Ó÷éíÜò. «Åí ïíüìáôé ôçò äéêáéïóýíçò äåí ôçí õðïãñÜ-
öù», áíôéöùíÜæåé ï Ðïëõæùßäçò.
Ï Ó÷éíÜò ìÝíåé Üöùíïò ãéá áñêåôÞ þñá. ¸ðåéôá äéáôÜæïíôáò ôïõò ÷ùñïöýëáêåò íá ìçí
åðéôñÝøïõí óå êáíÝíá äéêáóôÞ íá áðïìáêñõíèåß, ðçãáßíåé óôïí áíôéâáóéëÝá ÌÜïõåñ ãéá
íÝåò ïäçãßåò. 3⁄4óôåñá áðü ìéóÞ þñá åðéóôñÝöåé êáé óå Ýíôïíï ýöïò êáëåß êáé ðÜëé ôïí Ðï-
ëõæùßäç íá õðïãñÜøåé ôçí áðüöáóç. Åêåßíïò áñíåßôáé êáé áêïëïýèçóå ï åîÞò äéÜëïãïò:
- Óáò äéáôÜóóù íá ôçí õðïãñÜøåôå.
- Ðñïôéìþ íá ìïõ êüøïõí ôï ÷Ýñé, áëëÜ äåí ôçí õðïãñÜöù!
- Åóåßò ôïõëÜ÷éóôïí, ÔåñôóÝôç, èá õðïãñÜøåôå, íáé Þ ü÷é;
- 1⁄4÷é! Äåí èá ìå Ý÷åôå óõíåñãüí óôïí öüíïí äõï áíèñþðùí.
Ï Ó÷éíÜò ôüôå, ðíßãïíôáò ôçí ïñãÞ ôïõ, ëÝåé óôïõò ôñåéò ôçò ðëåéïøçößáò íá õðïãñÜ-
øïõí. Åêåßíïé ìå ôñåìÜìåíá ÷Ýñéá õðïãñÜöïõí. Ï õðïõñãüò áðåõèýíåôáé óôïí Ðïëõæùßäç
êáé ôïí ÔåñôóÝôç ëÝãïíôáò: «Äåí ôï èåùñþ óðïõäáßïí üôé äåí õðïãñÜöåôå. Ôïýôï ßóùò
åßíáé äéêáßùìÜ óáò. Óáò äéáôÜóóù üìùò, åí ïíüìáôé ôïõ íüìïõ, íá áíáëÜâåôå ôáò Ýäñáò
óáò åéò ôçí áßèïõóáí óõíåäñéÜóåùí äéá íá áðáããåëèåß áìÝóùò ç áðüöáóéò».
Ïé Üëëïé äéêáóôÝò ôñÝ÷ïõí íá óõììïñöùèïýí. Åðßóçò ï ÌÜóóïí óðåýäåé íá êáèÞóåé
óôïí åéóáããåëéêü ôïõ èþêï. ÁëëÜ ï Ðïëõæùßäçò ìÝíåé «âéäùìÝíïò» óôçí êáñÝêëá ôïõ,
åíþ ï ÔåñôóÝôçò êïéôÜæåé áðü ôï ðáñÜèõñï ôï ðëÞèïò ðïõ óõíùóôßæåôáé óôçí ðëáôåßá.
Ï Ó÷éíÜò ðáßñíåé ìåéëß÷éï ýöïò êáé ëÝåé: «ÅëÜôå ê. Ðñüåäñå íá ôåëåéþíïõìå. Äåí èá ìáò
âñïõí åäþ ôá ìåóÜíõ÷ôá». Ï Ðïëõæùßäçò êñáôéÝôáé ðéï ãåñÜ óôï êÜèéóìÜ ôïõ. Êáé ôüôå

ï õðïõñãüò, óýìöùíá ìå ôéò ïäçãßåò ðïõ åß÷å ðÜñåé áðü ôï ÌÜïõåñ, ìå ðáèéáóìÝíç áõ-
ôáñ÷éêüôçôá öùíÜæåé: «Å, êáé ç õðïìïíÞ Ý÷åé ôá üñéÜ ôçò. ÊëçôÞñåò ðéÜóôå ôïõò êáé öÝñ-
ôå ôïõò óôéò Ýäñåò!». Ïé ÷ùñïöýëáêåò ïñìïýí, áñðÜæïõí ôïí Ðñüåäñï ôïõ äéêáóôçñßïõ.
Åêåßíïò áìýíåôáé, êñáôéÝôáé áðü ôï ôñáðÝæé, áðü ôéò êáñÝêëåò, áðü ôéò ðüñôåò öùíÜæïíôáò
«óåâáóôåßôå ôçí áôïìéêÞ ìïõ åëåõèåñßá». Ïé ÷ùñïöýëáêåò, ðáñïõóßá ôïõ õðïõñãïý, ôïí
âëáóöçìïýí, ôïí ÷ôõðïýí, ôïí óðñþ÷íïõí, ôïõ óêßæïõí ôá ñïý÷á êáé äéá ôçò âßáò ôïí
öÝñíïõí óôï êÜèéóìá ôçò ðñïåäñßáò. Ôïí ÔåñôóÝôç ôïí Üñðáîáí ôÝóóåñéò ÷ùñïöýëáêåò
êáé ôïí Ýöåñáí óôçí Ýäñá. Ï ÔåñôóÝôçò öþíáæå: «Ôï óþìá ìïõ ìðïñåßôå íá ôï êÜíåôå ü,ôé
èÝëåôå. Ôïí óôï÷áóìü ìïõ üìùò êáé ôçí óõíåßäçóÞ ìïõ äåí ìðïñåßôå íá ôçí ðáñáâéÜóåôå!».
Ç óêçíÞ åßíáé áóýëëçðôç, åöéáëôéêÞ.
ÅðåéäÞ ï Ðïëõæùßäçò äåí åííïïýóå íá äéáâÜóåé ôçí áðüöáóç ðïõ äåí åß÷å õðïãñÜøåé,
ï äéêáóôÞò Óïýôóïò, ãáìðñüò ôïõ õðïõñãïý Ó÷éíÜ, áíÝëáâå íá ôïí õðïêáôáóôÞóåé óôá
ðñïåäñéêÜ ôïõ êáèÞêïíôá. ÄéÝôáîå ôï ãñáììáôÝá íá áðáããåßëåé ôçí áðüöáóç. Ï ðñüå-
äñïò äéáìáñôõñÞèçêå, áëëÜ ï Óïýôóïò ôïõ öþíáîå: «Åí ïíüìáôé ôïõ íüìïõ óáò åðéâÜëëù
óéùðÞí». Ôüôå ï Ðïëõæùßäçò ôéíÜæåôáé üñèéïò, áëëÜ ïé ÷ùñïöýëáêåò ôïí áñðÜæïõí áðü
ôïõò þìïõò êáé ôïí êáèßæïõí äéá ôçò âßáò óôçí Ýäñá ôïõ. Åßíáé ç ôåëåõôáßá áíôßóôáóç
ôïõ Ðïëõæùßäç. Ï ÔåñôóÝôçò ôïí ñùôÜ êÜðïéá óôéãìÞ: «Ôé ìáò áðïìÝíåé íá êÜìùìå, ê.
Ðñüåäñå;» Êáé åêåßíïò ðïõ íéþèåé ðéá ôï ìÜôáéï ôçò ðåñáéôÝñù áíôßóôáóçò, áðïêñßíåôáé,
ìå âïõâÞ áðüãíùóç: «ÁñêåôÜ üóá êÜìáìå. ÖèÜíåé...»
Ôüôå ï õðïõñãüò Ó÷éíÜò äéáôÜæåé íá ïäçãÞóïõí óôçí áßèïõóá ôïõò êáôçãïñïýìåíïõò.
¸÷åé âñáäéÜóåé ðéá üôáí ïé ÷ùñïöýëáêåò öÝñíïõí áðü ôç öõëáêÞ, ôïí Êïëïêïôñþíç
êáé ôïí Ðëáðïýôá. Ôï èÝáìá ðïõ áíôéêñßæïõí ïé äõï óôñáôçãïß ôïõò ðñïúäåÜæåé ãéá ôç
öïâåñÞ áðüöáóç ðïõ Ý÷åé ðáñèåß. Óôçí áßèïõóá ôïõ äéêáóôçñßïõ õðÞñ÷å ðëÞèïò ëïã÷ï-
öüñùí ÷ùñïöõëÜêùí. ÔÝóóåñéò äå áðü áõôïýò óôÝêïíôáí ðßóù áðü ôá êáèßóìáôá ôùí
äõï äéêáóôþí ðïõ äåí õðÝãñáøáí ôçí áðüöáóç, ìå ôéò ëüã÷åò ðÜíù áðü ôá êåöÜëéá ôïõò
ìå êáôåýèõíóç ðñïò ôïõò êñïôÜöïõò ôïõò.
Ï õðïõñãüò äéáôÜæåé ôï ãñáììáôÝá íá äéáâÜóåé ôçí áðüöáóç (ðáñáôßèåôáé óôï ôÝëïò,
óôá ÐÁÑÁÑÔÇÌÁÔÁ). Ï Ðïëõæùßäçò ãÝñíåé ôï êåöÜëé êáé êëåßíåé ôá ìÜôéá, ìå ôá ÷Ý-
ñéá ôïõ. Ó’ áõôÞ ôç óôÜóç, ïäýíçò êáé íôñïðÞò ãéá üóá ãßíïíôáí, èá ìåßíåé ùò ôï ôÝëïò.
1⁄4óï äéáñêïýóå ç áíÜãíùóç ôçò áðüöáóçò, ï Êïëïêïôñþíçò äéáôçñåß ôçí øõ÷ñáéìßá ôïõ
ðáßæïíôáò áðáëÜ ôéò ÷Üíôñåò ôïõ êïìðïëïãéïý ôïõ. Äå äåß÷íåé éäéáßôåñç óõãêßíçóç ïýôå
üôáí áêïýåé ôçí ôñïìåñÞ öñÜóç, «Ï ÄçìÞôñéïò Ðëáðïýôáò êáé ï Èåüäùñïò Êïëïêïôñþíçò
êáôáäéêÜæïíôáé åéò èÜíáôïí ùò Ýíï÷ïé åó÷Üôçò ðñïäïóßáò». ¸êáíå ìüíï ôï óôáõñü ôïõ êáé
åßðå: «Êýñéå åëÝçóïí! ÌíÞóèçôß ìïõ, Êýñéå üôáí Ýëèåéò åí ôç âáóéëåßá óïõ…». 3⁄4óôåñá
ðÞñå áðü ôçí ôáìðáêÝñá ôïõ ìéá ðñÝæá ôáìðÜêï, ôïí ñïýöçîå êáé ðñüóöåñå óå üóïõò
ôïí åß÷áí ðåñéôñéãõñßóåé. Óôïõò äéêçãüñïõò ôïõ åßðå ìå óôáèåñÞ öùíÞ: «Áíôßêñõóá ôüóåò
öïñÝò ôï èÜíáôï êáé äåí ôïí öïâÞèçêá. Ïýôå ôþñá ôïí öïâïýìå». Óå Ýíáí ïðáäü ôïõ ðïõ
ôïõ öþíáîå óõãêéíçìÝíïò: «¢äéêá óå óêïôþíïõí, óôñáôçãÝ», áðïêñßèçêå ìå ðéêñÞ èõìïóï-
ößá: «Ãé’ áõôü ëõðÜóáé; Êáëýôåñá ðïõ ìå óêïôþíïõí Üäéêá, ðáñÜ äßêáéá…». Ï Ðëáðïýôáò
åß÷å áíôßèåôá ôáñá÷ôåß êáé äÜêñõá Ýðåöôáí áðü ôá ìÜôéá ôïõ. Óõëëïãéæüôáí ôçí ïñöÜíéá
ôùí ðáéäéþí ôïõ, åðôÜ êïñéôóéþí êáé åíüò ãéïõ áíÞëéêïõ. Ï Êïëïêïôñþíçò ìå óõìðüíéá,
ôïí êïßôáîå êáé ôïõ åßðå: «Åãþ äå ëõðÜìáé ãéá ôïí åáõôü ìïõ, ìá ãé’ áõôüí ðïõ Ý÷åé åöôÜ
êüñåò». Êáèþò ï Ðëáðïýôáò âïýñêùóå óôá ëüãéá áõôÜ, ï ÃÝñïò ôïí áðïðÞñå: «Âñå óõ,
äå íôñÝðåóáé; Åóý äå öïâÞèçêåò ôïõò Ôïýñêïõò êáé ôþñá êëáéò; ÊïõñÜãéï îÜäåñöå! Ô’
üíåéñü ìáò Þôáí íá ëåõôåñþóïõìå ôçí ðáôñßäá. Ìç ëõðÜóáé ôï ëïéðüí. Åìåßò êÜíáìå ôï
÷ñÝïò ìáò êáé áõôïß áò ìáò êáôáäéêÜóïõí».
Äåí åêäçëþèçêå êáìßá åíôõðùóéáêÞ áíôßäñáóç áðü ôï ðëÞèïò êáé ç èáíáôéêÞ êáôáäßêç

33
Ýãéíå äåêôÞ ìå ðïéêßëá áéóèÞìáôá, áëëÜ ÷ùñßò ôçí Ýêñçîç ôçò ëáúêÞò ïñãÞò ðïõ èá ðåñßìåíå
êáíåßò. Ìüíï ìÝóá óôçí áßèïõóá ôïõ äéêáóôçñßïõ Ýãéíáí ïñéóìÝíåò óõãêéíçôéêÝò óêçíÝò,
éäßùò áðü ïðáäïýò ôïõ ÃÝñïõ üôáí áêïýóôçêå ç êáôáäéêáóôéêÞ áðüöáóç. ÌÝóá óôçí áíá-
ôáñá÷Þ ðïõ óçìåéþèçêå üôáí áðáããÝëèçêå ç öñÜóç «êáôáäéêÜæïíôáé åéò èÜíáôïí», äåí
áêïýóôçêå ïýôå áðü ôïõò êáôçãïñïýìåíïõò, ïýôå áðü ôï áêñïáôÞñéï ôï ôåëåõôáßï ìÝñïò
ôçò áðüöáóçò ìå ôï ïðïßï «ïé êáôáäéêáóèÝíôåò åêñßíïíôï Üîéïé ôçò âáóéëéêÞò ÷Üñéôïò» êáé
üôé ôçí ÷Üñç «èÝëåé æçôÞóåé åðéóÞìùò ôï ÄéêáóôÞñéïí áðü ôçí Áõôïý Ìåãáëåéüôçôá».
Ôï öáéíüìåíï ôçò ìç Ýíôïíçò áíôßäñáóçò ôïõ ëáïý åßíáé áîéïðñüóåêôï êáé åðéäÝ÷åôáé
ðïëëÝò åñìçíåßåò. Ç ðéèáíüôåñç åßíáé üôé ï ëáüò, ìå ôá Ýêôáêôá óôñáôéùôéêÜ ìÝôñá ðïõ
åß÷áí ëçöèåß, Þôáí ôñïìïêñáôçìÝíïò.
Ïé ÷ùñïöýëáêåò äåí ôïõò Üöçóáí êáéñü ãéá ðåñéóóüôåñåò óõíïìéëßåò. Ôïõò Ýäåóáí
ôá ÷Ýñéá êáé ôïõò Ýâãáëáí áðü ôçí áßèïõóá ôïõ äéêáóôçñßïõ. Ï Êïëïêïôñþíçò, íïìßæï-
íôáò üôé èá ôïõò ïäçãïýóáí êáôåõèåßáí óôç ãêéëïôßíá, óÞêùóå ôá äåìÝíá ÷Ýñéá ôïõ êáé
óÝñíïíôÜò ôá óôï ëáéìü ôïõ, ôïõò ñþôçóå: «ðïý;». ÄçëáäÞ, ðïõ èá ôïõò êáñáôüìéæáí. Äåí
ôïõò Ýäùóáí áðÜíôçóç. ¸îù áðü ôï äéêáóôÞñéï ðåñßìåíå ìéá ßëç âáõáñéêïý éððéêïý ðïõ
ôïõò óõíüäåøå ìÝ÷ñé ôï Éôò ÊáëÝ. Ï ÃÝñïò ðÜëé ñþôçóå: «Ãéáôß ìáò ðÜôå óôï êÜôåñãï;
Äå èá ìáò ðÜñïõí ôá êåöÜëéá ìáò»; Ïýôå ôþñá ôïõ Ýäùóáí áðÜíôçóç. Óôï Éôò ÊáëÝ ôïõò
Ýêëåéóáí óôï ßäéï êåëß. Óôï äåóìïöýëáêÜ ôïõò Ýäùóáí ïé èáíáôïðïéíßôåò óôñáôçãïß ôéò
ôåëåõôáßåò ðáñáããåëßåò ðñïò ôéò ïéêïãÝíåéÝò ôïõò. Ï Êïëïêïôñþíçò ôïõ ðáñÝäùóå ôï
äá÷ôõëßäé ôïõ. «Äþóôï óôï ìéêñü ìïõ ãéï ôïí Êïëßíï êáé ðåò ôïõ íá ìå èõìÜôáé. Ôïõ ðá-
ñáããÝëíù, êáèþò êáé ó’ üëïõò ôïõò äéêïýò êáé ößëïõò, íá ìçí êÜíïõí ôï ðáñáìéêñü êßíçìá
êáé ôáñÜîïõí ôçí çóõ÷ßá». ËÝãåôáé üôé åîïìïëïãÞèçêáí. ¸ðåéôá äåßðíçóáí ðñü÷åéñá êáé
êáôáêëßèçêáí. Ï Ðëáðïýôáò áðüìåéíå Üãñõðíïò. Ï Êïëïêïôñþíçò üìùò öáßíåôáé üôé äåí
Üñãçóå íá áðïêïéìçèåß.
ÊÜôù óôçí ðïëéôåßá áêïýãïíôáí ïé áðáñçãüñçôïé ïäõñìïß áðü ôéò ïéêïãÝíåéåò, áðü ôïõò
óõããåíåßò, áðü ôïõò ößëïõò êáé ó÷åäüí áðü üëïõò ôïõò ¸ëëçíåò. Êáé åíþ óôá óðßôéá ôùí
ìåëëïèÜíáôùí, Ýêïâáí ôá óÜâáíá, áëëïý ãßíïíôáí óõíäéáóêÝøåéò. Ïé êñéóéìüôåñåò óõíäéá-
óêÝøåéò Ýãéíáí óôï óðßôé ôïõ ÌÜïõåñ, ìåôáîý áõôïý, ôïõ ¢ìðåë, ôïõ Ó÷éíÜ, ßóùò êáé ôïõ
ÊùëÝôôç. Ó’ áõôÝò áðïöáóßóôçêå íá áðïññéöèåß ç áßôçóç ÷Üñéôïò, íá åêôåëåóôïýí ïé äõï
óôñáôçãïß, åðßóçò íá ðáõôïýí áìÝóùò ïé Ðïëõæùßäçò êáé ÔåñôóÝôçò ïé ïðïßïé êáôüðéí èá
äéþêïíôáí ðïéíéêÜ. Öáßíåôáé üôé áðïöáóßóôçêå ç äçìéïõñãßá êõâåñíçôéêÞò êñßóçò, ìå óêïðü
íá áðïìáêñõíèåß ï «ðñùèõðïõñãüò» ÌáõñïêïñäÜôïò. ÁëëÜ êáé ï ôåëåõôáßïò áõôüò åôïßìáæå
ôçí áíôåðßèåóÞ ôïõ, ôçí ïðïßá åß÷å ðñïöáíþò êáôáóôñþóåé ìå ôïí ¢ñìáíóðåñãê.
Ôçí Üëëç ìÝñá ôï ðñùß óõíÞëèå åêôÜêôùò ôï õðïõñãéêü óõìâïýëéï. Ï ÌáõñïêïñäÜôïò
Ýëáâå ðñþôïò ôï ëüãï êáé êáôÝêñéíå ôç óôÜóç ôïõ õðïõñãïý Ó÷éíÜ óôï äéêáóôÞñéï. Ï Ó÷éíÜò
áíôßêñïõóå ôï ÌáõñïêïñäÜôï ëÝãïíôáò üôé Ýðñáîå ôï êáèÞêïí ôïõ. ÌåôÜ áðü óõæçôÞóåéò ï
ÌáõñïêïñäÜôïò ðñüôåéíå ãéá ôï êáëü ôïõ Ýèíïõò êáé ôçò âáóéëåßáò, íá äïèåß ðëÞñçò ÷Üñç
óôïõò êáôáäéêáóèÝíôåò êáé íá áðïëõèïýí áðü ôéò öõëáêÝò êáé üëïé ïé Üëëïé êñáôïýìåíïé.
1⁄4ôáí ðÞñå ôï ëüãï ï ÊùëÝôôçò åßðå üôé äå óõìöùíåß êáé èá ðñÝðåé íá äéáôá÷èåß
áöåíüò ç åíôüò 24 ùñþí êáñáôüìçóç ôùí ðñïäïôþí êáé áöåôÝñïõ ç ôá÷åßá åéóáãùãÞ óå
äßêç ôùí õðïëïßðùí êáôçãïñïõìÝíùí.
Ôçí ßäéá þñá óôçí Áíôéâáóéëåßá ãéíüôáí Üëëç óýóêåøç, êáôÜ ôçí ïðïßá ï ¢ñìáí-
óðåñãê ðñïóðáèïýóå íá ìåôáðåßóåé ôá ëïéðÜ ìÝëç (ÌÜïõåñ, ¢ìðåë êáé ¸éíôåê),
áëëÜ ÷ùñßò áðïôÝëåóìá.
Ôçí åðïìÝíç, óå íÝá óýóêåøç ôçò Áíôéâáóéëåßáò ï ¢ñìáíóðåñãê Ýäùóå ðëÞñç ìÜ÷ç.
Ôüíéóå áðåñßöñáóôá üôé ðñïÝâëåðå ôñïìåñÝò åîåëßîåéò, üôé èá êéíäýíåõå íá åêäéù÷èåß
ïëüêëçñç ç Áíôéâáóéëåßá, ÷ùñßò íá áðïêëåßåôáé äéüëïõ êáé ç Üìåóç åêèñüíéóç ôïõ 1⁄4èù-

íá. Ôïõò êáôÝóôçóå ðñïóùðéêÜ õðåýèõíïõò, ãéá üóá áóöáëþò èá åðáêïëïõèïýóáí êáé
äå äßóôáóå íá ôïõò ôïíßóåé üôé ï ßäéïò Þôáí áèþïò êáé ôïõ áßìáôïò ðïõ èá ÷õíüôáí êáé ôçò
êáôáóôñïöÞò ðïõ åðáêïëïõèïýóå. Ïé ôñåéò áíôéâáóéëåßò êáôáëÞöèçêáí áðü öüâï, áëëÜ óõ-
íÝ÷éæáí íá åðéìÝíïõí. Ôüôå ï ¢ñìáíóðåñãê åßðå óôïõò ÌÜïõåñ êáé ¸éíôåê üôé ï 1⁄4èùíáò
åðéèõìïýóå íá ôïõò äåé éäéáéôÝñùò. Ï 1⁄4èùíáò ðáñáêÜëåóå ôïõò äõï áíôéâáóéëåßò íá ìçí
åêôåëåóôïýí ïé äõï óôñáôçãïß. ËÝãåôáé üôé ôïõò åßðå: «Óáò ôï æçôþ ùò ðñïóùðéêÞ ÷Üñç».
ËÝãåôáé áêüìç üôé ï áíÞëéêïò åóôåììÝíïò ãéá íá ôïõò óõãêéíÞóåé äå äßóôáóå íá êëÜøåé
ìðñïóôÜ ôïõò. Êáé ôüôå ïé äõï áíôéâáóéëåßò êÜìöèçêáí, áëëÜ æÞôçóáí áíôáëëÜãìáôá: íá
ðáõôåß ï ÌáõñïêïñäÜôïò êáé íá ðáñáðåìöèïýí óå äßêç ïé Ðïëõæùßäçò êáé ÔåñôóÝôçò. Ï
¢ñìáíóðåñãê äÝ÷ôçêå êáé ôïõò äõï áõôïýò åêâéáóôéêïýò üñïõò. ÔåëéêÜ ëÞöèçêå ïìüöùíç
áðüöáóç íá ìåôñéáóôåß ç èáíáôéêÞ ðïéíÞ ôùí óôñáôçãþí óå åéóáåôÞ äåóìÜ… Ç áðüöáóç
õðïãñÜöôçêå áìÝóùò êáé ï õðáóðéóôÞò ôïõ 1⁄4èùíá óôÜëèçêå óôï Éôò ÊáëÝ íá áíáããåß-
ëåé ôç ÷áñìüóõíç åßäçóç óôïí Êïëïêïôñþíç êáé ôïí Ðëáðïýôá. Êáèþò Þôáí ìåóÜíõ÷ôá,
ïé äõï óôñáôçãïß êïéìüíôáí. 1⁄4ôáí Üêïõóáí ôï âáñý êëåéäß óôçí ðüñôá ôïõ êåëéïý ôïõò
ðåôÜ÷ôçêáí åðÜíù íïìßæïíôáò üôé èá ôïõò ðÜñïõí ãéá ôç ãêéëïôßíá. Ï õðáóðéóôÞò ôïõò
áíÜããåéëå üôé ï 1⁄4èùíáò åß÷å ìåôñéÜóåé ôçí ðïéíÞ ôïõò óå åßêïóé åôþí äåóìÜ. Ï Êïëïêï-
ôñþíçò ôüôå åßðå: «Èá ãåëÜóù ôïí âáóéëéÜ. Äå èá æÞóù ôüóïõò ÷ñüíïõò».
Ïé óõíèÞêåò äéáâßùóçò ôùí äõï óôñáôçãþí óôïõò Ýíôåêá ìÞíåò ðïõ Ýìåéíáí öõëáêé-
óìÝíïé óôï Éôò ÊáëÝ, áëëÜ êáé ôïõò Üëëïõò Ýíôåêá ìÞíåò ðïõ Ýìåéíáí öõëáêéóìÝíïé óôï
Ðáëáìßäé, èá ôáßñéáæáí ìüíï óå êáêïýñãïõò. Åêåß ìÜëéóôá ï Êïëïêïôñþíçò áññþóôçóå
âáñéÜ êáé ÷ùñßò êáìßá ðåñßèáëøç êéíäýíåøå íá ðåèÜíåé.
1⁄4ôáí ï 1⁄4èùíáò åíçëéêéþèçêå, Ýíá áðü ôá ðñþôá äéáôÜãìáôá ðïõ õðÝãñáøå, Þôáí ç
ðëÞñçò áðïíïìÞ ÷Üñéôïò, ç ïðïßá Ýãéíå äåêôÞ ìå áéóèÞìáôá ÷áñÜò áðü ôï ðëÞèïò.
Ç ÄÉÊÇ ÐÏËÕÆÙÉÄÇ ÊÁÉ ÔÅÑÔÓÅÔÇ

ÁëëÜ ï Ó÷éíÜò êáé ï ÌÜóóïí äåí åß÷áí êáìßá äéÜèåóç íá äéäá÷ôïýí áðü ôï éóôïñéêü
áõôü ðñïçãïýìåíï êáé ðáñÝðåìøáí óå äßêç ôïí Ðïëõæùßäç êáé ôïí ÔåñôóÝôç, åðåéäÞ åß-
÷áí áñíçèåß íá õðïãñÜøïõí ôç èáíáôéêÞ êáôáäßêç ôùí äõï óôñáôçãþí. ¸öôáóáí ìÜëéóôá
óôï óçìåßï íá óõêïöáíôÞóïõí ôïõò äõï äéêáóôÝò üôé åß÷áí åîáãïñáóôåß: «áðü ôïí ÷ñõóüí
ôçò êïëïêïôñùíéêÞò öÜñáò».
Ç íÝá äßêç Ýãéíå óôï ßäéï ôæáìß ôïõ Íáõðëßïõ, «åíþðéïí ôïõ Åãêëçìáôéêïý Äéêáóôç-
ñßïõ», óôéò 27 Óåðôåìâñßïõ 1834. Åðßôñïðïò ðÜëé ï ÌÜóóïí. ÁõôÞ ôç öïñÜ üìùò åß÷å íá
áíôéìåôùðßóåé äõï êáôçãïñïýìåíïõò ïé ïðïßïé Þôáí êÜôï÷ïé êáé ôçò äéêáóôéêÞò åðéóôÞìçò
êáé ôçò ôÝ÷íçò ôïõ ëüãïõ.
Ïé áðïëïãßåò ôïõò áðïôÝëåóáí äåéíü êáôçãïñçôÞñéï êáôÜ ôïõ ÌÜóóïí êáé êÜðïéá
óôéãìÞ ï ÔåñôóÝôçò ôïõ öþíáîå áðü ôï åäþëéü ôïõ: «Ðïéïò åßóáé åóý, Åðßôñïðå ðïéïò
åßóáé åóý ðïõ ìå ôï ðñüó÷çìá ôçò ðáéäåßáò Ýëáâåò áðü ôçí âáóéëåßá åðÜããåëìá ôüóïí
åðéêßíäõíïí äéá ôçí ôéìÞí êáé ôçí æùÞí ôùí õðçêüùí; Ðïéïò åßóáé åóý ðïõ ðáßæåéò ìå
çìÜò åéò ôçí ãçí ôçò ãåííÞóåùò ìáò»;
Êáé óôïí ßäéï ìá÷çôéêü ôüíï ï äéêáæüìåíïò äéêáóôÞò äéáêÞñõîå üôé äåí åß÷áí õðï-
ãñÜøåé ôç èáíáôéêÞ êáôáäßêç Êïëïêïôñþíç êáé Ðëáðïýôá, äéüôé åêôüò áðü ôï íüìï ôïõò
åìðüäéæå êáé Ýíá Üëëï áßôéï êáôÜ ðïëý áíþôåñï: «ï Åèíéóìüò ìáò!... Ï Åèíéóìüò ìáò, ù
Åðßôñïðå, åßíáé èåìåëéùìÝíïò åéò ôá áßìáôá ïêôáêïóßùí ÷éëéÜäùí ÅëëÞíùí öïíåõèÝíôùí
åéò ôïí áãþíá. Êáé äåí Þôáí èÝëçìá Èåïý çìåßò, åéò ôçí 26 ÌáÀïõ, íá öèÜóïìåí åéò ôü-
óçí áíáéóèçóßáí, þóôå íá åîáëåßøåé ôçí ëáôñåßáí ôïõ åèíéóìïý áðü ôá óðëÜ÷íá ìáò ç

35
åðùìßäá ôïõ Õðïõñãïý… Ôï Ýñãïí åêåßíçò ôçò çìÝñáò Þôáí ôï íïìéìüôáôïí ó÷üëéïí ôçò
åðáíáóôÜóåùò êáé ç ùñáéüôáôç çìÝñá ôçò âáóéëåßáò. Ôé Þôáí ç åðáíÜóôáóßò ìáò; ¹ôáí
Üëëï ðáñÜ ìéá ïñìÞ ðñïò ôïí ðïëéôéóìü, ðüèïò íá ÷áñïýìåí ôïõò êáñðïýò ôïõ; Êáé ôé
Üëëï Þôáí ç õðïãñáöÞ ìáò»;...
Áðü ôï åäþëéü ôïõ ï ÔåñôóÝôçò ìå ôçí áðïëïãßá ôïõ Ýäùóå õøçëü äßäáãìá ðñïò
åêåßíïõò ðïõ êáõ÷éüíôáí üôé åß÷áí Ýëèåé íá ìáò öÝñïõí ôïí áíþôåñï ðïëéôéóìü
ôïõò êáé áíô’ áõôïý ìáò Ýäéíáí áíáßó÷õíôá ìáèÞìáôá âéáóìïý ôçò äéêáéïóýíçò. Ç
ìá÷çôéêÞ áõôÞ áðüëïãßá Þ ìÜëëïí ôï áíôéêáôçãïñþ ôïõ ÔåñôóÝôç, êáèþò êáé ôïõ
Ðïëõæùßäç, åðçñÝáóå áðïöáóéóôéêÜ ôï äéêáóôÞñéï ðïõ óôÜèçêå êé áõôü óôï ýøïò
ôçò áðïóôïëÞò ôïõ êáé áèþùóå ðáíçãõñéêÜ ôïõò äõï êáôçãïñïýìåíïõò. Ðñüåäñïò
Þôáí ï ÓùìÜêçò êáé ìÝëç ïé ÂÜëâçò, Êáíïýóçò, Ëåïíôáñßäçò êáé ÊñéåæÞò. Áîßæåé
íá ìíçìïíåýïíôáé ôá ïíüìáôÜ ôïõò.
Ôï áêñïáôÞñéï æçôïêñáýãáóå ôçí áðüöáóÞ ôïõò. ¸ðåéôá áêïëïýèçóáí óêçíÝò ëáúêïý
åíèïõóéáóìïý ìå äÜêñõá ÷áñÜò êáé ðáíçãõñéêÜ åðéöùíÞìáôá. ÓÞêùóáí óôïõò þìïõò
ôïí Ðïëõæùßäç êáé ôïí ÔåñôóÝôç êáé ðåñéÝöåñáí óôç ìåãÜëç ðëáôåßá ôïõ Íáõðëßïõ.
Ôïõò áðïêáëïýóáí: «íÝïõò Áñéóôåßäåò». Êáé ç ëáúêÞ êñßóç ôïõò ýøùóå, «êïéíÞ âïÞ»,
óôç èÝóç ôùí åèíéêþí åéäþëùí.

ÐÁÑÁÑÔÇÌÁÔÁ

37
Ç ÁÃÏÑÅÕÓÇ ÔÏÕ ÊËÙÍÁÑÇ
(ÐÅÌÐÔÇ 24-5-1834)
Êýñéïé Äéêáóôáß:
¸íáò áãþí ôüóïí ìÜëëïí äßêáéïò êáé ëáìðñüò, üóïí áðçëðéóìÝíïò Þ ìÜëëïí áêáôüñ-
èùôïò êáôÜ ôçí êñßóéí ôçò áíèñùðßíïõ ãíþóåùò, åäüîáóå ôïí áéþíá ôïí ïðïßïí äéáôñÝ-
÷ïõìåí, åôßìçóåí ôï áíèñþðéíï ãÝíïò êáé åðáíÝöåñåí åõôõ÷þò åéò ôïí ìéêñüí ìåí áëëÜ
ðñï ðïëëïý ðåñßöçìïí ôüðïí, ôïí ïðïßïí êáôïéêïýìåí, ìÝñïò ôçò åõêëåßáò Þôéò óõíïäåýåé
áðü áéþíá åéò áéþíá ôïõò áèáíÜôïõò ðñïãüíïõò ìáò. Ï êáôÜ ðïëëïýò ëüãïõò ðáñÜäïîïò
áõôüò áãþí åßíáé, êáèåßò ôï ìáíôåýåé, ï Åëëçíéêüò Áãþí.
¸íá áðëü÷åéñïí äåäïõëùìÝíùí áíèñþðùí áñðÜæïõí ôïëìçñþò ôá óßäçñá, ôá
ïðïßá ç ôõñáííßá ôüóïõò áéþíáò ôïõò åß÷å öïñôþóåé êáé ôá ìåôáâÜëëïõí åéò üðëá
áêáôáìÜ÷çìá ìå ìÝóá ìçäáìéíÜ, ìå ðüñïõò áíõðïóôÜôïõò ðïëåìïýí äéá îçñÜò êáé
èáëÜóóçò ïêôþ ðïëõþäõíá Ýôç ôçí õðÝñïöñõí êáé ãéãáíôéáßáí Áõôïêñáôïñßáí, Þôéò
÷èÝò áêüìç åöïâÝñéæåí áãåñþ÷ùò ôá ÷ñéóôéáíéêÜ êñÜôç, óêåðÜæåé äå êáé óÞìåñïí Åõ-
ñþðçí, Áóßáí êáé ÁöñéêÞí. Áíôéðáëáßïõí êáñôåñéêþò ìå ðåßíáí, ìå äßøáí, ìå áõôÜ
ó÷åäüí ôá óôïé÷åßá. Íéêïýí ôçí ðáëáéÜí êáé ñéæùìÝíçí åéò ôá êáñäßáò ôùí äõíáôþí
ðñïò ôçí ÅëëÜäá áíôéðÜèåéáí êáé ôçí ìåôáâÜëëïõí ðáñáäüîùò åéò åýíïéáí êáé ðñï-
óôáóßáí. ÔÝëïò áíáóôáßíïõí áíåëðßóôùò ôçí ðïëõðáèÞ ðáôñßäá ôùí áðü ôåôñáêïóßùí
åôþí ðïëõóôÝíáêôïí äïõëåßáí Þ ìÜëëïí øõ÷ñüí èÜíáôïí.
Ðïßïò åî çìþí äýíáôáé íá óôñÝøåé ïðßóù ôïõò ïöèáëìïýò ôïõ êáé íá åíáôåíßóåé ôçí
åîïëïèñåõôéêÞí êáé êáôÜ ðÜíôá áíéóïôÜôçí åêåßíçí ðÜëçí, ÷ùñßò íá öñßîç; Ðïéïò Ý÷åé
ôüóïí óéäçñÜí êáñäßáí, þóôå íá ôïëìÞóåé íá áíáëÜâåé áêüìç ìéá öïñÜí ôï âÜñïò ôïõ
áãþíïò åêåßíïõ, ôïí ïðïßïí ìå ôüóçí ãåííáéüôçôá Üíïéîåí åéò ôá ðñïïßìéÜ ôïõ, êáé ìå
ôüóçí õðåñÜíèñùðïí êáñôåñßáí õðåóôÞñéîå êáè’ üëç ôïõ ôçí äéÜñêåéáí.
ÁëëÜ ìüëéò ç ðïëõäÜêñõôïò áõôÞ óêçíÞ Ýëáâå ôÝëïò, ìüëéò Üñ÷éóå íá öÝñåé ôïõò ãëõ-
êåßò êáñðïýò, ôïõò ïðïßïõò õðÝó÷åôï, êáé üëïé ó÷åäüí ïé åðßóçìïé Óôñáôéùôéêïß Áñ÷çãïß,
üëïé üóïé åìâÞêáí åðß êåöáëÞò ôïõ åíäüîïõ áãþíïò, üóïé ôïí äéåýèõíáí åéò ôáò äéáöüñïõò
öÜóåéò ôïõ, üóïé ôïí Ýöåñáí åõôõ÷þò åéò áßóéïí ðÝñáò, üëïé ó÷åäüí ïé äéáðñÝøáíôåò ðñù-
ôáãùíéóôáß ôïõ åëëçíéêïý äñÜìáôïò, êáôáäéþêïíôáé áðü ôçí óõêïöáíôßáí åãêëçìáôéêþò.
Äýï óýñïíôáé óÞìåñïí åéò ôá êáèßóìáôá ùí åãêáëïõìÝíùí, Üëëïé èÝëïõí ôïõò äéáäå÷èåß
åéò áõôÜ ìåô’ ïëßãáò çìÝñáò. ºóùò áí åæïýóáí ïé äýï åõêëåÝóôåñïé Óôñáôçãïß ìáò Âü-
ôóáñçò êáé ÊáñáúóêÜêçò, Þèåëáí ðñïïäåýåé ôïí ðñïêåßìåíïí äéêáóôéêüí áãþíá, ßóùò ïé
óõããåíåßò êáé ößëïé ôùí ðñÝðåé íá ôïõò ìáêáñßæïõí, üôé åðñüëáâáí ìå ôïí èÜíáôïí áõôþí
êáé äéÝóùóáí áíåðçñÝáóôïí ôçí ôéìÞí ôùí áíäñáãáèéþí ôùí.
ÌÞðùò åßíáé ôçò ôý÷çò ôçò ÅëëÜäïò íá áíôáìåßâåé ôïõò õðÝñ ðÜíôá Üëëïí áñéóôåýï-
íôáò Üíäñáò ôçò ìå ôüóïí ðéêñÜ, ôüóïí áðïôñüðáéá äþñá; ÌÞðùò ç ÅëëÜò åßíáé äõóôõ-
÷þò ðñïïñéóìÝíç íá êáôáäéþêåé ôïõò åðéóÞìïõò Üíäñáò ôçò, áöïý ôïõò äïîÜóåé åéò ôïõò
ðáôñéùôéêïýò áãþíáò ôçò, êáèþò ï Êñüíïò – Ýôñùãå ôá ßäéá ôÝêíá ôïõ, áöïý ôïõò Ýäéäå
ðñþôïí æùÞí êáé ôá Üöçíå íá ãåõèïýí ôï ãëõêý öùò ôçò çìÝñáò;
Ðïßïò ôïõò ðáëáéïýò ÷ñüíïõò áìáýñùíå ôïõò õðÝñ ðáôñßäïò èñéÜìâïõò ôïõò ïðïßïõò
õìíåß êáé óÞìåñïí áêüìç ç éóôïñßá, ìå ôáò öñéêôÜò åêåßíáò êáôáäéþîåéò ôùí ðåñéöçìüôå-
ñùí ðñïìÜ÷ùí ôçò Åðéêñáôåßáò; ¸íáò Áèçíáßïò ùìïëüãçóåí áöåëþò, üôé åðéèõìïýóå ôïí
åîïóôñáêéóìüí, ôïõ Áñéóôåßäïõ, äéüôé áé áñåôáß ôïõ ôïí åß÷ïí åðïíïìÜóåé Äßêáéïí. 1⁄4ëïé
üóïé óõíåøÞöéóáí ôïí Üäéêïí åîïóôñáêéóìüí ôïõ Äéêáßïõ åêåßíïõ, áí ìå ôïõò ëüãïõò
ôùí äåí åöÜíçóáí åðßóçò åéëéêñéíåßò, áëëÜ ôá Ýñãá ôùí áðÝäåéîáí ôá áõôÜ áéóèÞìáôá.

Ôá åãêëÞìáôá ôïõ ðñÜïõ êáé áíåîßêáêïõ Áñéóôåßäïõ Þôïí ðñþôïí ç æÞëåéá Þ ìÜëëïí ï
öèüíïò ôùí óõìðïëéôþí ôïõ, êáé äåýôåñïí ôï áíôéðïëéôåõüìåíïí ìÝñïò ôïõ áíôéæÞëïõ ôïõ
ÈåìéóôïêëÝïõò.
Ðïéïò åß÷å êáôáäéêÜóåé ðñùôýôåñá ôïí íéêçôÞí ôïõ Ìáñáèþíïò åéò ôçí óêïôåéíÞí
öõëáêÞí, üðïõ áðÝèáíå; Ç âáñåßá äéá ôï ôñüðáéïí ôïõ Ìáñáèþíïò æÞëåéá êáé ïé ðïëé-
ôéêïß áíôßðáëïß ôïõ.
Äéá ðïéüí Ýãêëçìá åîïñßóèåé Ýðåéôá êáé êáôåôñÝ÷èç ìÝ÷ñé èáíÜôïõ ï áèÜíáôïò Èåìé-
óôïêëÞò; Äéüôé Ýóùóåí üëçí ôçí ÅëëÜäá áðü ôïí ìÝãáí êßíäõíïí ôçò ÐåñóéêÞò äïõëåßáò.
Ðïéïò êáôüñèùóå ôçí èåïóôõ÷Þ åêåßíçí åîïñßáí; Ï êáôÜ ôçò äüîçò ôïõ áíäñüò öèüíïò
êáé ôï Ëáêùíéêüí ïíïìáæüìåíïí êüììá, ôïõ ïðïßïõ áñ÷çãüò Þôïí ï Êßìùí, õéüò ôïõ ðñï
ïëßãùí åôþí êáôáäéêáóèÝíôïò ÌéëôéÜäïõ.
Ðïéïò ðÜëéí ìåô’ ïëßãïí åîùóôñÜêéóå ôïí Êßìùíá; Ôá ðïëëÜ êáé ëáìðñÜ äéá îçñÜò êáé
èáëÜóóçò êáôÜ ôùí âáñâÜñùí ôñüðáéÜ ôïõ êáé ôï ìÝñïò ôïõ áíôéæÞëïõ ôïõ ÐåñéêëÝïõò.
Ôéò Ýóõñåí Ýùò ôï óôüìá ôïõ ôÜöïõ ôïí Åðáìåéíþíäáí, ôïí ôåëåéüôåñïí ôçò ÅëëÜäïò
Þñùá, üôáí åðÝóôñåøåí áðü ôáò êáôÜ ôçò áãåñþ÷ïõ ÓðÜñôçò íßêáò, áíáóôÞóáò ôçí Ðá-
ôñßäá ôïõ áðü ôçí äïõëåßáí, êáé áíïñèþóáò üëçí ôçí ÅëëÜäá Þäç ôáðåéíùìÝíçí ðáñÜ
ôùí õðåñÞöáíùí Ëáêåäáéìïíßùí. «Ôá åîáßóéá áíäñáãáèÞìáôÜ ôïõ êáé ôï êüììá ôïõ
áíôéæÞëïõ ôïõ Ìåíåêëåßäá. «Åðß ôïýôïéò, ëÝãåé ï Ðëïýôáñ÷ïò, ïé ìåí Üëëïé ¸ëëçíåò õðå-
ñçãÜðùí ôçí áñåôÞí êáé ôçí ôý÷çí åèáýìáæïí ï äå óõããåíÞò êáé ðïëéôéêüò öèüíïò, Üìá ôç
äüîç ôïõ áíäñüò óõíáõîüìåíïò ïé êáëÜò ïõäÝ ðñåðïýóáò õðïäï÷Üò ðáñáóêåýáæåí áõôþ
èáíÜôïõ ãáñ äßêáò Ýöõãåí åðáíåëèþí».
¹èåëÝ ìå êáôáëåßøåé ï ÷ñüíïò äéçãïýìåíïí áí åðé÷åéñïýóá íá áíáðïëÞóù üëáò ôáò
áãíþìïíáò êáôáäñïìÜò ôùí åíäüîùí Óôñáôçãþí, áé ïðïßáé êáôáéó÷ýíïõí ôáò óåëßäáò ôçò
ðáëáéÜò ìáò éóôïñßáò. Åí ôïóïýôù ç áõôÞ éóôïñßá ìáò ìáíèÜíåé, üôé üëïé åèõóéÜóèçóáí
åëååéíÜ óöÜãéá ôïõ öèüíïõ êáé ôùí á÷áñßóôùí áíôéæÞëùí.
Áëë’ ç íÝá éóôïñßá öÝñåé Üñáãå óõìðôþìáôá äéáöïñåôéêüôåñá; Áíôß åìïý ôá ðñÜã-
ìáôá ìáò ôï äéäÜóêïõí áêñéâÝóôåñá. Ðïßá åßíáé ôá åãêëÞìáôá ôùí åðéóÞìùí áíäñþí
ôïõò ïðïßïõò êñßíåôå óÞìåñïí; Ôáýôá äåí Ý÷ïìåí âÝâáéá ÷ñåéÜí íá ôá äáíåéóèþìåí
áðü ôçí éóôïñßáí, êáèåßò ôá åßäå ìå ôá üììáôÜ ôïõ, êáé ôá Þêïõóå ìå ôá þôá ôïõ. Äéá
ôïýôï ðåñéïñßæïìáé íá ôá áíáðïëÞóù ìüíïí.
Áé áñ÷áß ôùí åðáíáóôÜóåùí åßíáé áíáíôéññÞôùò ôï äõóêïëüôåñïí Ýñãïí, áëë’ ç áñ÷Þ
ôçò åéäéêÞò ìáò Þôï ç äõóêïëïôÝñá ðÜóçò Üëëçò. Ôé åäýíáôï íá åðé÷åéñÞóïõí åõóôü÷ùò.
Ôé åìðïñïýóáí íá åëðßóïõí åõëüãùò Üíèñùðïé Üãåõóôïé ðïëÝìïõ êáé Üðåéñïé áõôÞò
ôçò áðëÞò ïðëïöïñßáò ôçí ïðïßáí ïé Íüìïé ôçò êáôáêôÞóåùò áðçãüñåõáí áðïôüìùò,
Üíèñùðïé Üðïñïé êáé åíäååßò ðáíôüò åßäïõò üðëïõ, ðÜóçò óôñáôéùôéêÞò áðïóêåõÞò.
Ôáýôá åêñáôïýóáí ôï ðñþôïí ôçò åðáíáóôÜóåþò ìáò Ýôïò üëá ôá ðíåýìáôá ìåôÝùñá
êáé ðåñßöïâá, ôáýôá åêáôáíôïýóáí ôïí ðüëåìïí ðáíôÜðáóéí áêñïóöáëÞ, êáé åóêÝðáæáí
ôï ìÝëëïí ìå ìáýñïí êáé óêïôåéíüí óýãíåöïí.
Ç íßêç ôïõ Âáëôåóóßïõ êáé ç Üëùóéò ôçò ÔñéðïëéôóÜò Þëèïí ôüôå, ùò Èåüò åê ìç÷á-
íÞò, êáé Ýêáìïí ôçí ðñþôçí êñßóéí ôïõ ðïëÝìïõ. Åî åíüò ìÝñïõò áñ÷Þ ôïõ íéêÜí åßíáé
ôï èÜññïò ôùí ðïëåìïýíôùí, åî Üëëïõ äå ç ìåí ðñþôç íßêç áíüñèùóå ôï öñüíçìá ôùí
Ðåëïðïííçóßùí, ç äå Üëùóéò ôçò ÔñéðïëéôóÜò áóöÜëéóåí üëçí ôçí ÅëëÜäá, Þôéò åýñå êÝ-
íôñïí éó÷õñüí êáé äõóÜëùôïí ôçí ðñùôåýïõóá ôçò ÷åñóïíÞóïõ.
Ôßíïò Ýñãá Þôïí áé íßêáé åêåßíáé: Åéò ôçí ðñþôçí åóôñáôÞãåé ï È. Êïëïêïôñþíçò,
öÝñùí ìåè’ åáõôïý ôïí ðåëÜôçí ìïõ ùò ðñþôïí áîéùìáôéêüí ôïõ, ôçí äåõôÝñáí ôçí
áðåöÜóéóåí ç ìÜ÷ç ôçò ÃñÜíáò. Ôñåéò ÷éëéÜäåò å÷èñïß, åîåëèüíôåò íýêôùñ êáé ëáöõñá-
ãùãÞóáíôåò ôáò ðÝñéî ÷þñáò åðáíÞñ÷ïíôï åéò ÔñéðïëéôóÜí, öÝñïíôåò ðëÞèç ôñïößìùí,

39
éêáíþí íá èñÝøïõí ðïëýí êáéñüí ôïõò ðïëéïñêïõìÝíïõò. Ï óôñáôçãüò Êïëïêïôñþíçò
åññßöèç ìå ôï óþìá ôïõ åéò ôçí öÜñáããá ôçò ÃñÜíáò êáé áðÝêëåéóå ôï ðÝñáóìá ôùí
å÷èñþí 4.000 Ôïýñêïé óõíÝñåõóáí áìÝóùò áðü ôï áðïêëåéóìÝíïí öñïýñéïí åéò âïÞèåéáí
ôùí åéäéêþí ôùí, áëëÜ ìåôÜ ðïëëÞí êáé ðåéóìáôéêÞí ìÜ÷çí, óêïñðéóèÝíôåò êáé åêåßíïé
êáé ïýôïé Üöçóáí åéò ôïõò åéäéêïýò ìáò ôïí ôüðïí öïñôùìÝíïí ôñïöÜò êáé íåêñïýò.
Ôçí åðáýñéïí ïé ðïëéïñêïýìåíïé åìâÞêáí åéò óõíèçêïëïãßáò, ìåôÜ äýï çìÝñáò ðáñå-
äüèçóáí åéò ôïí óôñáôçãüí Êïëïêïôñþíçí ïé Áëâáíïß, ôï Üíèïò ôïõ å÷èñéêïý óôñáôïý,
ôïõò ïðïßïõò óõíüäåõóåí Ýîù ôçò ×åñóïíÞóïõ ï Äçì. Ðëáðïýôáò. Ôçí áíá÷þñçóéí ôùí
Áëâáíþí äéáäÝ÷èç ç Üëùóéò ôçò ðñùôåõïýóçò ôïõ ÌïñÝùò.
Áé äýï íßêáé åêåßíáé êõñßùò Ýñãá ôùí áíäñþí, ôïõò ïðïßïõò êñßíåôå, áí äåí Ýöåñáí
êñßóéí ðëÞñç ðåñß ôùí üëùí, åðáãßùóáí üìùò ôçí åðáíÜóôáóéí êáé êáèþò Ýëåãå ï Ðßíäá-
ñïò äéá ôçí ìÜ÷çí ôïõ Áñôåìéóßïõ «åâÜëïíôï öáåíÜí êñçðßäá åëåõèåñßáò».
ÁëëÜ ìüëéò ðáñÞëèåí ï êßíäõíïò, ìüëéò ôá ðñÜãìáôá Üñ÷éóáí íá ëáìâÜíïõí ïëßãçí
ðÞîéí, êáé ç æÞëåéá Ýóôñåøå ôá üðëá ôçò êáôÜ ôùí íéêçôþí, áé ðïëéôéêáß áñ÷áß åíüìéóáí
ôçí áðïêôçèåßóáí ðáñÜ ôùí íéêçôþí åðéññïÞí åðéêßíäõíïí êáé ðáñå÷þñïõí åéò ôïõò áíôé-
æÞëïõò ôùí ðÜóáí áíôåíÝñãåéáí êáôÜ ôçò óôñáôéùôéêÞò éó÷ýïò.
Åéò ôïéáýôçí êáôÜóôáóéí Þôïí ôá ðñÜãìáôá, üôáí ìåô’ ïëßãïõò ìÞíáò ï å÷èñüò óõíÜîáò
üëçí ôçí äýíáìßí ôïõ, åîåêßíçóåí áðü ôáò ü÷èáò ôïõ Ðçíåéïý, ìå 30.000 óõíôåôáãìÝíïí
óôñáôüí Ýó÷éóå ôçí ÓôåñåÜí áðü ôçí ìßáí Üêñáí Ýùò ôçí Üëëçí áíåìðïäßóôùò, äéÝâåé áíáé-
ìùôß ôá ðñïêåßìåíá ôïõ Éóèìïý óôåíÜ, ôá ïðïßá åõëüãùò ïíüìáóáí äåõôÝñáò Èåñìïðýëáò,
åêåßèåí åîáðëùèåßò åóêÝðáóå ôïí Áñãïëéêüí êÜìðïí, Üíïéîå ôï óõíèçêïëïãïýí Íáýðëéïí,
êáé Ýóðåéñåí åéò üëçí ôçí Ðåëïðüííçóïí ôïí ðáíéêüí öüâïí êáé ôçí áðåëðéóßáí.
Åéò ôïí ìÝãáí åêåßíïí êáé âáñýí ðåñß ôùí üëùí êßíäõíïí, ðïéïò áíÝëáâå ðñïèõ-
ìüôåñá ôïí áãþíá ôçò øõ÷ïññáãïýóçò Ðáôñßäïò; Ðïéïò áíüñèùóå ðïéïò Ýóùóå ôá
áðçëðéóìÝíá ðñÜãìáôÜ ìáò; Ïé Üíäñåò, ôïõò ïðïßïõò êñßíåôå óÞìåñïí. Áíôß íá óáò
åêèÝóù ðåñß ôïýôïõ åäéêÞí ìïõ äéÞãçóéí, ðñïôéìþ íá óáò åêöñÜóù, üóá äéçãåßôáé Ýíáò
éóôïñéêüò óôñáôéùôéêüò, ìÜñôõò áõôüðôçò ôïõ ðïëÝìïõ ìáò êáé ãíùóôüò äéá ôçí ôñá÷åß-
áí öéëáëÞèåéÜ ôïõ. Äáíåßæïìáé ôçí äéÞãçóéí ôáýôçí áðü ôá éóôïñéêÜ õðïìíÞìáôá ôïõ
óõíôáãìáôÜñ÷ïõ Ìáîßìïõ Ñáéâþ, êáé äßäù åéò áõôüí ôçí ðñïôßìçóéí, äéüôé Þôïí å÷èñüò
ôïõ óôñáôçãïý Êïëïêïôñþíç åêÜóôç ó÷åäüí óåëßò ôùí õðïìíçìÜôùí ôïõ öÝñåé óçìåßá
öáíåñÜ ôçò ðñïò áõôüí áíôéðÜèåéÜò ôïõ.
«Ç ÐåëïðïíçóóéáêÞ Ãåñïõóßá, ëÝãåé ï Ñáéâþ, áðïññßøáóá ôçí ðñüôáóéí ôçò ÊåíôñéêÞò
ÊõâåñíÞóåùò åöáßíåôï ôñüðïí ôéíÜ, üôé áíåäÝ÷åôï ìüíç ôçí óùôçñßáí ôçò ðáôñßäïò. ÁëëÜ
ïé Üíèñùðïé âïõëüìåíïé, êáé óêïñðßæïíôåò ìáôáßáò ðñïêçñýîåéò, äåí çäýíáíôï ðëÝïí íá
óþóïõí ôá äçìüóéá ðñÜãìáôá. ¹ôïí áðáñáßôçôïí íá åðéôñÝøïõí ôçí öñïíôßäá åéò Üíäñá
Ý÷ïíôá óôñáôçãéêÞí õðüëçøéí áñêåôÜ óôåñåùìÝíçí äéá íá åìðíåýóåé èÜññïò, êáé áðï÷ñü-
íôùò Ýìðåéñïí ôùí ðïëåìéêþí óôñáôçãçìÜôùí êáììßáí áðü ôáò äõíáôÜò ùöåëåßáò. Ì’
Ýíá ëüãïí ç ×åñóüíçóïò åß÷å ðñïóùñéíþò ÷ñåßáí äéêôÜôïñïò, áãáðùìÝíïõ áðü ôïõò óôñá-
ôéþôáò êáé ôéìùìÝíïõ áðü ôïõò ïðëáñ÷çãïýò, äéá íá ìçí áðáíôÜ åéò ôá åðé÷åéñÞìáôÜ ôïõ
áíôåíåñãåßáò Þ áðü ôçí áíõðïôáîßáí åêåßíùí Þ áðü ôçí áíôéæçëåßáí ôïýôùí».
Ï Êïëïêïôñþíçò Ýöåñåí áíáíôéññÞôùò ôá áíáãêáßá ôáýôá ðëåïíåêôÞìáôá. Ç Ãåñïõ-
óßá ôï çóèÜíåôï, ç öùíÞ ôïõ ëáïý ôïí ïíüìáæå öáíåñÜ áëë’ ïé áßôéïé ôçò ðñï ïëßãïõ
ðåñéöñïíÞóåþò ôïõ åäßóôáæáí íá ðáñáäþóïõí åéò ÷åßñáò ôïõ ôçí åîïõóßáí, ôçí ïðïßáí
åöïâïýíôï íá ìç ìåôá÷åéñéóèåß êáô´ áõôþí ðñïò åêäßêçóéí. Ç öéëïôéìßá ôùí ìÜëéóôá äåí
õðÝöåñå íá ôïõ äþóïõí ôçí éêáíïðïßçóéí ôáýôçí.
Áëë’ åíþ äé’ åõëüãïõò õðïøßáò áìöÝâáëëïí áêüìç ðåñß ôïõ óõìöÝñïíôïò ôçò ðáôñßäïò,
ï Áñ÷çãüò ïýôïò ßäåí üôé üëïé, üóïé Þèåëáí íá åêóôñáôåýóïõí êáôÜ ôïõ å÷èñïý Ýóôñåøáí

ôá üììáôÜ ôùí ðñïò áõôüí ìüíïí. Åéò ìéáí óôéãìÞí 7.000 óôñáôéùôþí åðåñéêýêëùóáí ôç
óçìáßáí ôïõ, ôïõò ðåñéóóïôÝñïõò åî áõôþí Ýöåñåí ï áíçøéüò ôïõ ÍéêÞôáò.
ÌåôÜ ôï ðáñÜäåéãìá ôïýôï üëïé ïé ïðëáñ÷çãïß ôçò ×åñóïíÞóïõ, áðü ôïõò ïðïßïõò ïé
ðåñéóóüôåñïé åß÷áí êëáýóåé ôçí êáôáäñïìÞí ôïõ ôïí Ýãñáøáí áìÝóùò üôé ðåñéìÝíïõí ôáò
äéáôáãÜò ôïõ. Ç Ãåñïõóßá, Þôéò ðñï ïëßãùí åâäïìÜäùí åß÷å êéíÞóåé ðÜíôá ëßèïí äéá íá
ôïõ áöáéñÝóåé ôïõò óôñáôéþôáò, ðáñá÷ùñïýóá åéò ôçí ãåíéêÞí ðñïèõìßáí, Ýêáìåí üëá ôá
äõíáôÜ äéá íá áõîÞóåé ôïí áñéèìüí áõôþí.
Ï Áñ÷éóôñÜôçãïò Êïëïêïôñþíçò Ýóôåéëå ôïí ÍéêÞôáí ìå 3.000 ðñïò ôïí ¢ãéïí Ãå-
þñãéïí… Ôï ãåíéêüí óôñáôüðåäïí åóôÞèç åéò ôçí ËÝñíçí åêåß ßäáìåí íá óõññåýóïõí
ðëÞèç ïñåéíþí áíäñþí, êáôáâáéíüíôùí áðü ôá ìáêñéíüôåñá ôçò ÐåëïðïííÞóïõ ìÝñç.
Ìå áðïñßáí åðáñáôçñïýóåí ï Üíèñùðïò ìÝãáí áñéèìüí íÝùí ìüëéò åîåñ÷ïìÝíùí áðü
ôçí ðáéäéêÞí çëéêßáí üëïé åðáñáéôïýóáí ôá ðïßìíéÜ ôùí, êáé Ýôñå÷áí íá êÜìïõí ôá
ðñþôá ðïëåìéêÜ ìáèÞìáôÜ ôùí êáôÜ ôùí áðßóôùí!
Ôá ìáñôõñåß, êýñéïé, îÝíïò éóôïñéêüò êáé ìÜëéóôá å÷èñüò ôïõ íéêçôïý ôïõ ÄñÜìáëç, ôïí
ïðïßïí á÷Üñéóôïé Üíäñåò ôüôå ìåí åðñïóðáèïýóáí íá áðïêëåßóïõí áðü ôï óôÜäéïí ôïõ
ðïëÝìïõ, óÞìåñïí äå óõêïöáíôïýíôåò, ôïí Ýóõñáí åéò ôá êáèßóìáôá ôùí åãêáëïõìÝíùí.
Äåí èÝëù, êýñéïé, íá ðñïóèÝóù éäßïõò ìïõ óôï÷áóìïýò, ìïëïíüôé êáèåßò áéóèÜ-
íåôáé ðüóïõò êáé ïðïßïõò ç ýëç öÝñåé ìåè’ åáõôÞò. Åõ÷áñéóôïýìáé åéò ôá ïëßãá, ôá
ïðïßá ï áíôßðáëïò ôùí åãêáëïõìÝíùí óõíôüìùò êáé åí ðáñüäù ðáñåíÝóðåéñåí åéò
ôá õðïìíÞìáôÜ ôïõ.
Êáèåßò ãíùñßæåé, ïðïßïí ôÝëïò ï ôüôå ìåí óùôÞñ, óÞìåñïí äå êáèÞìåíïò åðß ôçò
åãêëçìáôéêÞò Ýäñáò Ýäùóåí åéò ôïí áêñÜôçôïí åêåßíïí ÷åßìáññïí ôçò åêóôñáôåßáò ôïõ
ÄñÜìáëç, üóôéò ìç áðáíôÞóáò ìçäÝ ß÷íïò áíôéóôÜóåùò åéò ôçí ÓôåñåÜí, åöïâÝñéæå íá
áðïðëáíÞóåé åéò ôçí ×åñóüíçóïí ôï Ýñãïí ôçò âáñâáñüôçôïò, íá ìåôáóêåðÜóåé äçëáäÞ
ôçí ÅëëÜäá ìå ôï ìáýñïí ôçò åðïíåéäßóôïõ äïõëåßáò êÜëõììá. Êáé ßóùò êýñéïé, åÜí ï
Üíäñáò ôïí ïðïßïí êñßíåôå, äåí áíåäÝ÷åôï ôüôå ôï âÜñïò ôïõ ðåñß ôùí üëùí áãþíïò,
ç ãç åðß ôçò ïðïßáò Üñ÷éóáí íá áíáâëáóôÜíïõí ðÜëéí ç åëåõèåñßá êáé ç åõíïìßá, ùò
öõôÜ ãíÞóéá êáé åðéôüðéá, Þèåëå ìåôáðÝóåé åëååéíüí Ýñìáéïí ôçò ÁóéáôéêÞò ôõñáí-
íßáò. ºóùò åéò ôïí ôüðïí ôïõ ×ñéóôéáíéêïý Èñüíïõ, ôïí ïðïßïí ìå ôüóçí ëáôñåßáí
ðåñéêõêëþíïìåí üëïé, ùò åããõçôÞí ôçò ôéìÞò êáé ôùí áóöáëåéþí åêÜóôïõ ¸ëëçíïò,
Þèåëáí áíôç÷åß óÞìåñïí áé áðïôñüðáéïé áëýóåéò ôçò áãñßáò êáé áíáéóèÞôïõ åîïõóß-
áò, ôçò ïðïßáò ôïõò ðéêñïýò Þ ìÜëëïí öáñìáêåõìÝíïõò êáñðïýò åãåýèçìåí çìåßò êáé
ðáôÝñåò çìþí. Ðüóùí åî çìþí ãõíáßêåò, ðüóùí ìçôÝñåò êáé éäåëöáß äåí Þèåëïí ôüôå
óõñèåß áé÷ìÜëùôïé, äéá íá ðùëþíôáé ùò êôÞíç åéò ôá ðáæÜñéá ôçò Áóßáò êáé ÁöñéêÞò!
Ðüóáé äïõëåýïõóáé áéó÷ñþò åéò ôá õðåñÞöáíá êáôïéêçôÞñéá ôçò âáñâáñüôçôïò, äåí
Þèåëáí ìáêáñßæåé üóáò åðñüëáâå íá èåñßóåé ôï äñÝðáíïí ôïõ ðïëÝìïõ! Ðáñáäßäù åéò
ôçí óéùðÞí áíäñþí óöáãÜò, áëéþóåéò ðüëåùí, åìðñçóìïýò ÷ùñþí, ëåçëáóßáí ãåíéêÞí.
Ì’ Ýíá ëüãïí ç êëáóóéêÞ ãç åêéíäýíåõå íá êáôáíôÞóåé åõñý÷ùñïò åñçìßá. Êáèåßò
ãíùñßæåé, êáé êñßíù ðåñéôôüí íá óáò åîçãÞóù, üôé åéò üëáò ôáò åðé÷åéñÞóåéò ôïõ Áñ÷é-
óôñáôÞãïõ ôçò ×åñóïíÞóïõ ï ðåëÜôçò ìïõ Þôïí ç äåîéÜ ôïõ ÷åéñ.
ÔÝëïò ðÜíôùí áé ðïëëáß áðïôõ÷ßáé åóêëÞñõíáí ðåñéóóüôåñïí ôïõò áðßóôïõò äéá
ôïýôï áðåöÜóéóáí íá ñßøïõí ôï ôåëåõôáßïí êýâïí. ÍÝïò å÷èñüò, ðïëý ìåãáëïðñáã-
ìïíÝóôåñïò êáé ôïëìçñüôåñïò ôùí ðñïôÝñùí, åìöáíßóèç ôüôå åéò ôá ìåóçìâñéíÜ ôçò
ÐåëïðïííÞóïõ, êáô’ åêåßíçí ôçí åðï÷Þí ç ôý÷ç åêñáôïýóå ôïí ãÝñïíôá Óôñáôçãüí
ìáêñÜí ôïõ èåÜôñïõ ôïõ ðïëÝìïõ. ÁíÜãêáé ðïëéôéêáß, áíÜãêáé ðïëåìéêáß, ôïí ìåôÝ-
öåñáí ðÜëéí åí ôù ìÝóù ôïõ óôñáôéùôéêïý óôáäßïõ.
Áëë’ ï å÷èñüò åß÷åí áñ÷ßóåé Þäç íá ðéÜíåé ñßæáò åéò ôïí ôüðïí, üëç ç Ìåóóçíßá åóêå-

41
ðÜæåôï áðü ôá óôñáôåýìáôÜ ôïõ, ôá ïðïßá áíÝðáõåí áðü åõôõ÷åßò íßêáò, áßôéíåò åß÷ïí
èñáýóåé ôï èÜñóïò ôïõ Üíèïõò ôùí óôñáôåõìÜôùí ìáò. 1⁄4ëá ôá öñïýñéá, üëïé ïé ëéìÝíåò
ôïõ ôüðïõ åêåßíïõ Þôáí åéò ôçí åîïõóßáí ôïõ ðïëý ôïëìçñïý êáé ðïëý ôõ÷çñïôÝñïõ å÷èñïý
ôïí ïðïßïí ç ÁöñéêÞ åîÝñáóåí åéò ôá ðáñÜëéá ôçò ÅëëÜäïò, ôá áíäñåéüôåñá óôñáôåýìáôÜ
ìáò åîÞñ÷ïíôï ôïõ Éóèìïý íéêçìÝíá, êáé åãêáôÝëåéðïí ôçí ×åñóüíçóïí åéò ôçí ôý÷çí ôçò.
Ç áèõìßá Þôï ãåíéêÞ êáé ï öüâïò, ôïí ïðïßïí åî áíÜãêçò Ýöåñåí ç õðåñï÷Þ ôçò ôáêôéêÞò
äõíÜìåùò, Þôï æùãñáöéóìÝíïò åéò üëùí ôá ðñüóùðá.
Åéò ôïéáýôçí êáôÜóôáóéí åõñÞêåí ôá ðñÜãìáôá üôáí áíÝëáâå ðÜëéí ôçí óôñáôçãßáí.
Äýï ðáñáôåôáãìÝíáé ìÜ÷áé, åéò ôáò ïðïßáò ï Ãåííáßïò Êïëïêïôñþíçò áðÝäåéîå ðïëëÜ
êáé áíäñåßáò êáé ôüëìçò Ýñãá, áðÝôõ÷ïí êáôÜ êñÜôïò. Ç áðåëðéóßá åî åêåßíçò ôçò
óôéãìÞò äéåäÝ÷èç ôï èÜññïò, êáé áé ãëõêåßáé åëðßäåò, áßôéíåò õðÝóáéíïí, ùò ëåðôüò
æÝöõñïò, ôçí áíÜóôáóéí ôçò ðáôñßäïò Ýóâçóáí ó÷åäüí, ùò áíèüò åõèáëÝò, ôï ïðïßïí
ìáñáßíåé äéá ìéáò ï êáõóôéêüò ôçò ÁöñéêÞò Üíåìïò.
Áëë’ åíþ ïé Üëëïé áðÞëðéæïí ôïí áãþíá, ï ìåôáêáëåóèåßò óôñáôçãüò åìåëåôïýóå
íÝïí ó÷Ýäéïí ðñïò áíüñèùóßí ôïõ. Áíôß ôùí óõóôÜäçí ìá÷þí åßóáîå ôïí áêñïâïëéóôé-
êüí ðüëåìïí, ðåñéôñÝ÷ùí ôáò õøçëÜò èÝóåéò, üóáé åäýíáíôï íá áóöáëßóïõí åëáöñüí
óôñÜôåõìá, åöáßíåôï, üôáí ï å÷èñüò áíÝðáõå ôçí äýíáìßí ôïõ, ôïí ðáñÝêëéíåí, ïóÜêéò
åêåßíïò åðñïêáëïýóå ðáñáôåôáãìÝíçí óõìðëïêÞí, êáé äéá ôïõ êáôáíáëùôéêïý ôïýôïõ
ðïëÝìïõ êáôÝôñéâå ôçí áêìÞí ôùí óôñáôåõìÜôùí ôïõ.
Áíáìöéâüëùò ôï êïéíüí ôùí áíèñþðùí äåí èáõìÜæåé, äåí ôéìÜ, åéìÞ ôáò åðé÷åé-
ñÞóåéò, üóáé öÝñïõí ãïñãÜ êáé Üìåóá áðïôåëÝóìáôá. ÁëëÜ ôá Ýñãá ôáýôá äåí åßíáé
ðÜíôïôå ïýôå ôá åõôõ÷Ýóôåñá, ïýôå ôá ùöåëéìüôåñá. ¸íá ðáñÜäåéãìá äýíáôáé íá
óáöçíßóåé êáèáñüôåñá ôïí ëüãïí.
¸íáò Üëëïò óôñáôçãüò ôçò ÁöñéêÞò, ï ðåñßöçìïò Áííßâáò, åß÷åí õðïôÜîåé ôçí Éôá-
ëßáí êáé åöïâÝñéæå ôçí õðåñÞöáíïí Ñþìçí. 1⁄4ëïé ó÷åäüí ïé Ýíäïîïé ðïëåìéóôáß ôçò
áêáôáìá÷Þôïõ åêåßíçò ðüëåùò ðáñþîõíïí ôïõò Ñùìáßïõò åéò ðáñáôåôáãìÝíáò ìÜ÷áò,
ìüíïò ï ÖÜâéïò, ï åðïíïìáæüìåíïò ÌÝãéóôïò, åóõìâïýëåõå ôïí áêñïâïëéóôéêüí ðüëåìïí.
ÁëëÜ ôé êáôüñèùóáí åêåßíïé ìå ôçí ðáñÜêáéñïí ôüëìçí ôùí: Ï ðåñéâüçôïò Öëáìßíéïò,
óõíÜøáò ìÜ÷çí åéò ôçí èñáóùìÝíçí, Üöçóå ôçí ëßìíçí åêåßíçí óêåðáóìÝíçí áðü íåêñüí
óôñáôüðåäïí, ëÝãåé ç éóôïñßá. 1⁄4ôáí ìåô’ áõôüí ïé ýðáôïé ÔåñÜôéïò ÂÜññùí êáé Ðáýëïò
Áéìßëéïò áíôéðáñåôÜ÷èçóáí óõóôÜäçí ðåñß ôáò ÊÜííáò 50.000 Ñùìáßïé óõíåôÜöçóáí ìå
ôïí Ýíá ôùí õðÜôùí åéò ôïí Áéößäéïí ðïôáìüí.
Áé ìåãÜëáé êáé áäéüñèùôïé óõìöïñáß Ýöåñïí ôçí Ñþìçí åéò ôçí áíÜãêçí íá ìåôáêáëÝ-
óåé Óôñáôçãüí ÁõôïêñÜôïñá ôïí ÖÜâéïí, ôïõ ïðïßïõ áé óõìâïõëáß åíïìßæïíôï ðñüôåñïí
äåéëáß. Ï ãÝñùí åêåßíïò ëÝãåé ï Ðëïýôáñ÷ïò, «åí ôüðïéò ïñåéíïßò åðçùñåßôï, êáèçìÝíùí
ìåí ôùí ðïëåìßùí çóõ÷Üæùí, êéíïýìåíùí äå, êýêëù ðåñéöåñüìåíïò êáôÜ ôùí Üêñùí».
Äåí öáßíïíôáé ïé ëüãïé ïýôïé ãñáììÝíïé äéá ôïí åäéêüí ìáò ðüëåìïí ìÜëëïí, ðáñÜ
äéá ôïí Ñùìáúêüí; ÈÝëåôå êáé Üëëçí ïìïéüôçôá ôùí äýï ôïýôùí ðïëÝìùí; Ôá óôñá-
ôåýìáôá ôçò Ñþìçò Þóáí ìåí ðïëõðëçèÝóôåñá êáé åéò ôïí ßäéüí ôùí ôüðïí, áëëÜ ôçò
ÁöñéêÞò åß÷ïí ðïëý ìåãáëõôÝñáí åìðåéñßáí ðïëåìéêÞí.
Äéá ôï áêñïâïëéóôéêüí ôïõ óýóôçìá ï ÖÜâéïò êáôåöñïíåßôï êáé åðåñéåðáßæåôï öáíå-
ñÜ åí ôù ìÝóù ôïõ éäßïõ ôïõ óôñáôïðÝäïõ, åéò äå ôçí Ñþìçí ï äÞìáñ÷ïò ÌåëÝôéïò ôïí
êáôçãüñçóå êáé ùò ðñïäüôçí ôçò ðáôñßäïò ôïõ äçìïóßùò áðü ôïõ âÞìáôïò. Áëë’ ï ãÝñùí
äéêôÜôùñ äåí åß÷åí áêüìç ôáñá÷èåß, ëÝãåé ç éóôïñßá, áðü ôüóáò Þôôáò, ôüóáò öõãÜò êáé
óöáãÜò ôùí óõóôñáôÞãùí ôïõ. Åß÷åí éäåß áöüâùò ëßìíáò, êÜìðïõò êáé äÜóç óêåðáóìÝíá
áðü íåêñÜ óôñáôüðåäá, ðïôáìïýò ÷ýíïíôáò ìÝ÷ñé èáëÜóóçò ôá ñåýìáôÜ ôùí êüêêéíá áðü
ôï Ñùìáúêüí áßìá, ðþò Þôï äõíáôüí íá öïâçèåß óêþììáôá êáé ëïéäïñßáò;

ÔÝëïò ðÜíôùí, ï Ìéíïýêéïò, ï âáñýôåñïò ÷ëåõáóôÞò ôïõ Öáâßïõ, áíáãïñåõèåßò óõ-
íÜñ÷ùí áõôïý, åêáõ÷Üôï üôé áõôüò äåí èÝëåé áíïßîåé, ùò ï óõíÜäåëöüò ôïõ, ðñïò ôïõò
Ñùìáßïõò ôá üñç èÝáôñá üèåí íá èåùñïýí ôçí Éôáëßáí ðïñèïõìÝíçí êáé êáéïìÝíçí
ðáñÜ ôùí Êáñ÷çäïíßùí. ÁëëÜ ìüëéò Þëèåí åéò ÷åßñáò ìå ôïõò å÷èñïýò êáé ï Áííßâáò
ôïí åíßêçóå êáôÜ êñÜôïò. Áëë’ åðéäñáìþí ï ÖÜâéïò áðü ôï ðáñáêåßìåíïí üñïò, Ýôñåøå
ôïõò å÷èñïýò åéò öõãÞí êáé Ýóùóå ôï Ìéíïýêéïí, Ýôïéìïí íá áíáíåþóåé ôáò âáñåßáò
óõìöïñÜò ôïõ Öëáìéíßïõ êáé ôïõ ÂÜññùíïò. Ôüôå ï äåéíüò ôçò ÁöñéêÞò óôñáôçãüò åßðåí
åéò ôïõò ðåñß áõôüí ôï áóôåßïí åêåßíïí êáé öñüíéìïí áðüöèåãìá: «Äåí óáò ôï åðñüëåãá
ðÜíôïôå, üôé ïé ôïëìçñïß ôçò Ñþìçò óôñáôçãïß äåí åßíáé åðéêßíäõíïé; Öïâåñüí ìüíïí åßíáé
ôï ìáýñïí åêåßíï óýííåöïí, ôï åðéêáèÞìåíïí åéò ôáò êïñõöÜò ôùí âïõíþí. Éäïý ôÝëïò
åîåññÜãç ìå ÷åéìþíá âáñýí êáé ÷Üëáæáí».
Ôï áõôü óýóôçìá Ýöåñå êáé åéò ôáò çìÝñáò ìáò ôá áõôÜ áðïôåëÝóìáôá. Ôé õðåóôÞñéîå
ôçí Ðåëïðüííçóïí ôÝóóáñáò ïëüêëçñïõò ÷ñüíïõò, êáè’ ïõò ï Áöñéêáíüò å÷èñüò ôçí
åëåçëáôïýóå êáé ôçí áëþíéæåí áðü Üêñïí åéò Üêñïí áõôÞò; Ôé åóõíôçñïýóå ôáò åëðßäáò
ôçò êáé õðåèÝñìáéíå ôï ôçò áíåîáñôçóßáò ðíåýìá ôçò, åíþ ç öéëïðüëåìïò ÓôåñåÜ, ç
åõëüãùò åðïíïìáóèåßóá ìÞôçñ êáé ôñïöüò ôùí áäñåßùí, åêôåßíåôï Þäç ðñïóêõíçìÝíç;
Ôï ðñïâëåðôéêüí óýóôçìá ôïõ Áñ÷çãïý, ôï ïðïßïí áõôïêëÞôùò åß÷åí åêëÝîåé, êáíåßò
äåí áíÝðôõîåí, üóïí ï ÖÜâéïò ôçò ÐåëïðïííÞóïõ ôïõ áêñïâïëéóôéêïý ðïëÝìïõ ôçí Ýì-
öñïíá ðñüâëåøéí, ôçí ãïñãüôçôá ôùí ìåôáèÝóåùí, ôçí ôïðïèåôéêÞí áñìïäéüôçôá, ôçí
áðï÷ñþóáí ïéêïíïìßáí ôïõ åëáöñïý óôñáôïý.
Ôï Ýñãïí ôïýôï, ìÝãá áõôü êáè’ åáõôü, Ýãéíåí áêüìç ëáìðñüôåñïí äéá ôá áðïôåëÝóìá-
ôÜ ôïõ, åðñïìÞèåõóåí åéò ôçí ×åñóüíçóïí ôï åðßèåôïí ôçò áðñïóêõíÞôïõ, Ýäùóåí åéò ôçí
ÓôåñåÜí êáéñüí íá áíáëÜâåé ôá üðëá, êáé åðñüóöåñåí åéò ôïõò óõììÜ÷ïõò áöïñìÞí éó÷õ-
ñÜí íá áíáãåßñïõí ôçò áíåîáñôçóßáò ïéêïäüìçìá, åðß ôïõ ïðïßïõ åðáãéþèç ôï Åëëçíéêüí
Âáóßëåéïí. Åäþ áéóèÜíïìáé ôçí áíÜãêçí íá ðñïóèÝóù äýï ëüãéá äéá ìéáí ðáôñéùôéêÞí
éäéüôçôá ôïõ áíäñüò ôïýôïõ. Êáíåßò äåí êáôÝôñåîå ôüóïí âáñÝùò ôïõò ðñïóêõíïýíôáò
åéò ôïõò Ôïýñêïõò, åíþ Üëëïé ïðëáñ÷çãïß åðñïóêõíïýóáí ïé ßäéïé, áõôüò åìÜóôéæå ôïí
ìéêñüôåñïí ¸ëëçíá üóôéò Ýäåé÷íå ôïéáýôçí äéÜèåóéí.
Ôáýôá åßíáé ôá åãêëÞìáôá, ôá ïðïßá Ýóõñáí åéò ôçí êåöáëÞí ôïõ áíäñüò, ðåñß ïõ ï
ëüãïò, êáé ôùí ðåñß áõôüí, ôçí äõóìÝíåéáí êáé ôçí êáôáäñïìÞí. Äéá ôáýôá ðïëëïß ôïí
êáôÝôñåîáí åéò ôáò ðáñåëèïýóáò ðåñéóôÜóåéò ìå ôüóçí á÷áñéóôßáí, ìå üóçí ðñïèõìßáí
åäÝ÷ïíôï ôáò ùöåëåßáò ôùí ïðïßùí Þôï áßôéïò. Ôáýôá åãÝííçóáí êáé ôçí åãêëçìáôéêÞí
êáôçãïñßáí ôçí ïðïßáí äéêÜæåôå. Äéá íá åîçãçèåß ôïýôï Ý÷åé áíÜãêçí áíáðôýîåùò, ôçí
ïðïßáí Ýñ÷ïìáé íá äþóù. Ç Äéêáéïóýíç ìÜëéóôá ìüëéò áñ÷ßæåé ôá ôáêôéêÜ âÞìáôÜ ôçò
åéò ôïí ôüðïí ìáò, äéá ôïýôï Ý÷åé ÷ñåßáí ôùí äéáóáöÞóåùí, ôáò ïðïßáò åéò Üëëïõò ôüðïõò
Ýöåñáí ðïëëþí áéþíùí ðåßñá êáé öþôá óõóóùñåõèÝíôá, ÷ùñßò ôçí áíÜãêçí ôáýôçí Þèåëá
áðïöýãåé ðñïèýìùò ôï âÜñïò ôùí ðåñéôôþí áíáðôýîåùí.
Ðïëëïß Üíèñùðïé åõñßóêïõí ðïëëÜêéò ìå ôïí íïõí ôùí ôçí äéïßêçóéí ôùí äçìïóßùí
ðñáãìÜôùí áâåâáßáí, óêïôåéíÞí Þ åíáíôßáí ôùí óõìöåñüíôùí åßôå ôùí éäéêþí ôùí åßôå
ôùí êïéíþí. Äéêáßùò Þ áäßêùò øõ÷ñáßíïíôáé äéá ôïýôï, áðïóôñÝöïõí ôçí ðñïóï÷Þí ôùí
áðü ôá Ýñãá ôçò ÊõâåñíÞóåùò, ðåñéïñßæïíôáé åéò ìüíá ôá ßäéá ôùí ðñÜãìáôá êáé áöÞ-
íïõí ôïõò äçìïóßïõò õðïõñãïýò íá áãùíßæïíôáé äéá ßäéüí ôùí ëïãáñéáóìüí. Ôïýôï åßíáé
Üñáãå Ýãêëçìá Þ ðôáßóìá; 1⁄4÷é, åßíáé áðëÞ áäéáöïñßá, óõã÷ùñïõìÝíç ðëçñÝóôáôá áð’
üëïõò ôïõò Íüìïõò åéò üëïí ôïí êüóìïí. Äåí èÝëù íá åßðù ìå ôïýôï, üôé ç áäéáöïñßá áõ-
ôÞ åßíáé êáëÞ Þ ÷ñÞóéìïò, Üñáãå, åßíáé åõ÷Þò Ýñãïí ç êïéíùíßá êáé ç åîïõóßá íá óõæïýí
ìáæß, ç ìßá íá âïçèåß ôçí Üëëçí, ùò ç äåîéÜ ôçí áñéóôåñÜí, ôï áõôü áßìá íá ôñÝ÷åé åéò
üëïí ôï óþìá ôçò Åðéêñáôåßáò. ÁëëÜ ôá óõìðôþìáôá ôçò áäéáöïñßáò áí äåí ùöåëïýí,

43
üìùò äåí êáôáäéêÜæïíôáé áðü ôïí Íüìïí. ¢ëëá óõìðôþìáôá ðïëý âáñýôåñá ôçò áäéá-
öïñßáò, èåùñïýíôáé áðü ôïí Íüìïí áíåýèõíá êáé áíþôåñá ðÜóçò éäÝáò ðôáéóìáôéêÞò.
Ôáýôá Ýñ÷ïìáé íá åîåôÜóù.
Ðïëëïß Üíèñùðïé, ðáñáäåßãìáôïò ÷Üñéí, öñïíïýí ìå ôïí íïõí ôùí, üôé Ý÷ïõí äéêáéþìá-
ôá íüìéìá, äéêáéþìáôá áíáöáßñåôá üôáí åîáéôïýìåíïé ôçí åêðëÞñùóßí ôùí, áðáíôÞóïõí
åìðüäéá áñãïðïñßáò Þ áðüññéøéí áõôþí, íïìßæïõí üôé áäéêïýíôáé âáñÝùò, áãáíáêôïýí
äéá ôïýôï, ðáñáðïíïýíôáé, äõóáñåóôïýíôáé ðéêñþò êáé, ïóÜêéò åõñßóêïõí åõêáéñßáí, åê-
öñÜæïõí äçìïóßùò ôçí äõóáñÝóêåéÜí ôùí. 1⁄4ôáí ç ÊõâÝñíçóéò áðáíôÞóåé äõóêïëßáò Þ
åíáíôéüôçôáò åéò ôá Ýñãá ôçò, ïé äõóáñåóôçìÝíïé äåí êñýðôïõí ôçí ÷áñÜ ôùí.
Åê ôïõ åíáíôßïõ, áé áôõ÷ßáé ôùí êõâåñíþíôùí ôïõò ðéêñáßíïõí. Ðáñáìïíåýïõí
áíçóý÷ùò üëáò ôáò ðñÜîåéò ôùí Õðïõñãþí, êáé ç ðéêñßá, ìå ôçí ïðïßáí êñßíïõí Þ
ôáò ðáñåîçãïýí äåéêíýåé ðñïöáíþò ðüóïí åý÷ïíôáé ôçí áðïôõ÷ßáí ôùí åðé÷åéñçìÜôùí
ôçò ÊõâåñíÞóåùò. ÓõíÜæïõí üëáò ôáò öÞìáò, üôáí óõìöùíïýí ìå ôáò åðéèõìßáò ôùí,
ôáò óêïñðßæïõí ðáíôïý äéá íá äéêáéïëïãÞóïõí ôïõëÜ÷éóôïí ôçí äõóáñÝóêåéÜí ôùí,
óõíÝñ÷ïíôáé åéò ôïõò áõôïýò ôüðïõò, Ý÷ïõí êïéíÜ óõìâïýëéá, ïìéëïýí ìéáí êáé ôçí
áõôÞí ãëþóóáí, öáßíïíôáé ôÝëïò üôé ó÷çìáôßæïõí åéò ôçí ÅðéêñÜôåéáí ìéáí óõììïñßáí
Þ ôÜîéí ÷ùñéóôÞí êáé äéáêåêñéìÝíçí.
Áëë’ ç äõóáñÝóêåéá, áëëÜ ôá áðïôåëÝóìáôÜ ôçò ôáýôá åßíáé Üñáãå ðôáßóìá; Åßíáé
Ýãêëçìá; Ðïéïò Íüìïò êáé åéò ðïßáí ÅðéêñÜôåéáí ôá áðçãüñåõóå ðïôÝ Þ ôïõò åðÝäùóå
ôïéïýôïí ÷áñáêôÞñá;
ÐÜóá óõììïñßá Ý÷åé ÷ñåßáí áñ÷çãþí ðáí óõìöÝñïí ãåíéêüôåñïí Ý÷åé áíÜãêç õðåñá-
óðéóôþí. Ìåôáîý ôùí äõóçñåóôçìÝíùí åõñßóêïíôáé Üíèñùðïé ôïõò ïðïßïõò ï âáèìüò ôçò
ãåííÞóåþò ôùí, ç éêáíüôçò Þ ï Ýíôéìïò ÷áñáêôÞñ, Ýèåóå õðåñÜíù ôùí Üëëùí ðñïò ôïýôïõò
áðïôåßíïíôáé ïé ëïéðïß ðñïò ôïýôïõò óõññÝïõí üëá ôá ðáñÜðïíá ôçò äõóáñåóêåßáò, áðü
ôïýôïõò æçôïýí ðáñçãïñßáí, èåñáðåßáí, Þ óõìâïõëÞí. Ì’ Ýíáí ëüãïí ïé Üíäñåò ïýôïé
áêïëïõèïýíôåò åêïõóßùò Þ åî áíÜãêçò ôïí öõóéêüí ñïõí ôùí ðñáãìÜôùí êáôáíôïýí íá
ðñùóïðïéÞóïõí åí åáõôïßò üëïõò, üóïé íïìßæïõí ôá äéêáéþìáôÜ ôùí êáôáðáôçìÝíá, üëáò
ôáò áíçóõ÷éôéêÜò ôÜóåéò ôùí ðïëéôþí, üëïõò ôïõò äõóáñåóôçìÝíïõò. Ãßíïíôáé ôÝëïò êÝíôñïí
ôùí äéåóêïñðéóìÝíùí äéáèÝóåùí, ôáò ïðïßáò áèñïßæïõí, êáé åêöñÜæïíôáé ùò åñìçíåßò ôçò
óõììïñßáò ôùí, ùò óõíÞãïñïé ôùí ðáñáðïíåìÝíùí.
Ì’ üëá ôáýôá ç áäéáöïñßá, ç äõóáñÝóêåéá, ïé áñ÷çãïß ôùí äõóáñåóôçìÝíùí åßíáé
ðñÜãìáôá êïéíÜ, óõíÞèç êáé áèþá åéò üëáò ôáò åëåõèÝñáò Åðéêñáôåßáò. Êáé ìÜëéóôá
åéò ìåñéêÜò åî áõôþí áðáíôþíôáé êáé Üëëá óõìðôþìáôá, áêüìç äåéíüôåñá êáé ì’ üëïí
ôïýôï áíåýèõíá.
ÐÜóá ÊõâÝñíçóéò áíáãåéñïìÝíç åðß ôùí åñåéðßùí Üëëçò ðáëáâïýóçò, áðáíôÜ áìÝóùò
åéò ôá ðñþôá âÞìáôÜ ôçò áíôéðÜëïõò Þ ìÜëëïí å÷èñïýò ôçò üëïõò, üóïõò ç ðñïêÜôï÷ïò
åîïõóßá åß÷å ðåñéðïéçèåß êáé ç ðáñïýóá áíáãêÜæåôáé íá ðáñáìåëÞóåé. Ðüóïí âáñýôå-
ñáé äåí ãßíïíôáé áé ðïëÝìéïé áõôáß äéáèÝóåéò, áí ï ôüðïò åêåßíïò åäïêßìáóå ðïëëïýò
óåéóìïýò ðïëéôéêþí ìåôáâïëþí, êáé ìÜëéóôá áí äéÜöïñïé ÊõâåñíÞóåéò äéåäÝ÷èçóáí ç
ìéá ôçí Üëëçí. Åíôåýèåí ðçãÜæïõí ôüóáé åëðßäåò, áé ïðïßáé ìáôáéïýíôáé, ôüóáé öéëïôéìßáé
áé ïðïßáé ôáðåéíþíïíôáé, ôüóáé åðéèõìßáé êáé ùöÝëåéáé, áé ïðïßáé óùâýíïíôáé áðü ôçí
íÝáí ôùí ðñáãìÜôùí ôÜîéí, Ýñãïí ôçò êáèåóôþóçò ÊõâåñíÞóåùò. 1⁄4ëïé, üóïé ðÜó÷ïõí
åî áéôßáò áõôÞò, åßíáé å÷èñïß ôçò áêÞñõêôïé, üëïé ôçò åý÷ïíôáé ðáí åßäïò áôõ÷ßáò, ïé
ëüãïé ôùí óôáëÜæïõí ðéêñßáí êáé ÷ïëÞí. Ôé Þóáí ðñï ïëßãùí åôþí åéò ôçí Ãáëëßáí ïé
Íáðïëåùíéóôáß; Ôé ðñùôýôåñá åéò ôçí Áããëßáí ïé ößëïé ôùí ðåðôùêüôùí Óôïõáñäþí;
Å÷èñïß áõôïìïëüãçôïé ôùí ôüôå ÊõâåñíÞóåùí.
ÁëëÜ ôá óõìðôþìáôá ôáýôá êáôáäéêÜæïíôáé áðü êáíÝíá Íüìïí; 1⁄4÷é âÝâáéá.

Åßíáé Üñáãå áíôáñóßá; Åßíáé óõíùìïóßá; ¢ðáãå. ¢íïéîå ôïõò äåóðïôéêùôÝñïõò êþ-
äéêáò, áíÜãíùóå ôïõò óïöéóôéêùôÝñïõò Íüìïõò åßíáé áäýíáôïí íá åýñåéò øéëÜ ß÷íç
éäéüôçôïò åãêëçìáôéêÞò. 1⁄4ôáí ï ÍáðïëÝùí åðñüôåéíåí ôïí ðåñß óõíùìïóßáò Íüìïí
ôïõ Ðïéíéêïý ôçò Ãáëëßáò Êþäéêïò, ï ïñéóìüò ôïõ åãêÞìáôïò Ýöåñåí Ýêóôáóéí êáé
ó÷åäüí öñßêçí åéò ôï Óõìâïýëéïí ôçò Åðéêñáôåßáò. Êáé ì’ üëïí ôïýôï êáô’ áõôüí
åêåßíïí ôïí ïñéóìüí êáìßá åê ôùí äéáèÝóåùí ðåñß ùí ï ëüãïò, äåí áðáãïñåýåôáé
üëáé, êáôÜ ôïí Íüìïí ôïõ óôñáôéùôéêïý åêåßíïõ íïìïèÝôïõ, åßíáé èåìéôáß êáé ëï-
ãßæïíôáé áíôéóôÜóåéò íüìéìïé. «ÕðÜñ÷åé óõíùìïóßá, ëÝåé ï Íüìïò åêåßíïò, áö´ çò
óôéãìÞò ç ðñïáßñåóéò ôïõ íá åíåñãÞóïõí óõìöùíçèåß êáé áðïöáóéóèåß áðü äýï Þ
ðåñéóóïôÝñïõò óõíùìüôáò». ÖèÜíåé í’ áíáãíþóåé ôéò ôïí Íüìïí ôïýôïí êáé áìÝóùò
áéóèÜíåôáé, üôé åßíáé Ýñãïí ôçò óôñáôéùôéêÞò øõ÷Þò. Ðïßáí âáñõôÝñáí áõóôçñüôçôá
çìðïñåß ôéò íá öïâçèåß, ðáñÜ ôï íá ôéìùñçèåß ôï Ýãêëçìá, ðñéí áêüìç áðïäåé÷èåß
áðü êáììßáí ôÜîéí åîùôåñéêÞí Þ õëéêÞí, áðü êáììßáí áñ÷Þí åêôåëÝóåùò. Ï ðïëåìé-
êüò íïìïèÝôçò óõëëáìâÜíåé ôï Ýãêëçìá åéò ôïí íïõí ôïõ áíèñþðïõ áíôß ðñÜîåùò
áñðÜæåé ôïí áðëïýí óôï÷áóìüí, ôïí åíï÷ïðïéåß ðñéí áêüìç ôïí áöÞóåé íá ëÜâåé
óþìá, åíþ äåí åßíáé åéóÝôé åéìÞ ðñÜãìá íïåñüí. Äéá ôçí óêëçñüôçôá ôïõ ôáýôçí ï
Íüìïò åêåßíïò ìåôåññõèìßóèç åéò ôçí ãåíïìÝíçí ðñï äýï åôþí áíáèåþñçóéí ôïõ
Ðïéíéêïý ôçò Ãáëëßáò Êþäéêïò.
Áëë’ üóïí âáñýò êáé áí Þôïí áðáéôïýóå äéá ôçí ýðáñîéí ôçò óõíùìïóßáò ðïëý ðåñéó-
óüôåñïí ðáñÜ ôçí áäéáöïñßáí, ôçí äõóáñÝóêåéáí Þ ôçí Ý÷èñáí êáôÜ ôçò êáèåóôþóçò
ÊõâåñíÞóåùò. Åéò ôá óõìðôþìáôá ôïýôùí ôùí äéáèÝóåùí åðñüóèåóå ôñßá Üëëá óôïé÷åßá,
ôï Ýíá óçìáíôéêþôåñïí ôïõ Üëëïõ.
Ï Íüìïò áðáéôïýóå ìéáí áðüöáóéí ôùí óõíùìïôþí íá åðéâïõëåõèïýí ôá êáèåóôþôá
äé’ Ýñãùí êáé ðñÜîåùí. Äåí Ýöèáíå íá ôñÝöïõí åéò ôïí íïõí ôùí ôïí óêïðüí ôçò åðéâïõ-
ëÞò. ¸ðñåðå íá êÜìïõí êáé ôçí áðüöáóéí íá ôçí åíåñãÞóïõí.
Êáé áõôÞ ç áðüöáóéò äåí áñêïýóå ìüíç. Ï Íüìïò áðáéôïýóå íá óõìöùíçèåß ìåôá-
îý ôùí óõíùìïôþí (resolution d’ agir concertee). Ì’ Üëëïõò ëüãïõò, Ýðñåðå åî áíÜãêçò
íá ðñïçãçèåß ìéá óõìöùíßá, Ýíá óõíÜëëáãìá åãêëçìáôéêüí. Ðñï ôïõ óõíáëëÜãìáôïò
ôïýôïõ Ýãêëçìá äåí õðÞñ÷å.
Êáé ç óõìöùíßá áõôÞ äåí áðÞñôéæå óõíùìïóßáí, åéò ôáýôçí Þôïí áíÜãêç íá ðñï-
óèÝóïõí ôçí áðüöáóéí ôïõ íá ôçí åêôåëÝóïõí (resolution d’ agir concertee et arretee).
Ì’ Üëëïõò ëüãïõò áðáéôåßôï èÝëçóéò óôåñåÜ, ðëÞñçò, ïñéóôéêÞ êáé ôüôå ìüíïí åêðëç-
ñïýôï ôï Ýãêëçìá, ðåñß ïõ ï ëüãïò.
Ôé Ýðåôáé åê ôïýôùí; Çìðïñïýí ðïëëïß íá ôñÝöïõí ðñïò ôçí êáèåóôþóáí ôÜîéí ôùí
ðñáãìÜôùí Ý÷èñáí, üóïí âáñåßáí êáé áí ôçí õðïèÝóùìåí. Çìðïñïýí íá ôçò åý÷ùíôáé ôá
÷åßñéóôá, öèÜíåé ìüíïí íá ìç ìåëåôÞóïõí êáô’ áõôÞò Ýñãá åðéâïõëÞò, öèÜíåé ôá Ýñãá íá
ìç óõíïäåõèïýí áðü ôáò ôñåéò ðåñéóôÜóåéò, ôáò ïðïßáò åîçãÞóáìåí. Êáé ôüôå ï óôñáôéù-
ôéêüò Þ ìÜëëïí äñáêüíôåéïò åêåßíïò Íüìïò ôïõò óêåðÜæåé ìå üëçí ôçí ðáíïðëßáí ôïõ.
Áëë’ ç óõêïöáíôßá, ï áíÞóõ÷ïò, ï áêïßìçôïò åêåßíïò óêþëçî ôçò ðïëéôéêÞò åõ÷áñé-
óôåßôáé ðïôÝ åéò üóá èÝëåé ï Íüìïò; ¸ôïéìïò íá ôñÝîåé áðñïóêÜëåóôïò, äéá íá óõíÜîåé
åí ôù ìÝóù ôùí äõóáñåóôçìÝíùí Þ ôùí å÷èñþí ôçò êáèåóôþóçò ÊõâåñíÞóåùò üóáò
ðëçñïöïñßáò á÷ùíåýôïõò êáé áóõíáñôÞôïõò äõíçèåß áð´ áõôÜò åîÜãåé üóá óõìðåñÜóìá-
ôá ôåßíïõí åéò ôïí óêïðüí ôçò. Ìå ôáýôá ãåííÜ ìå ôïí íïõí ôçò Ýíá Üèëéïí Ýìâñõïí
åãêëÞìáôïò, ôï ïðïßï ðåñéèÜëðåé, èåñìáßíåé êáé ôñÝ÷åé. Ìüëéò ôï öÝñåé åéò êáôÜóôáóéí
íá éäåß ôï öùò, ôï ðáñáäßäåé ùò áëÞèåéáí.
Ðïßáò ñáäéïõñãßáò åðéíïåß ç äïëåñÜ êáé áêïßìçôïò óõêïöáíôßá, êáèåßò åýêïëá
ôï ìáíôåýåé «ÂëÝðåôå, ëÝãåé ôïõò êáêïâïýëïõò ôïýôïõò; ÈÝëïõí íá êñýøïõí ôïõò

45
åãêëçìáôéêïýò óêïðïýò ôùí õðü ôï ðñüó÷çìá ôçò áäéáöïñßáò. Ìüíïí ôï âÜñïò ôçò
ÊõâåñíÞóåùò ôïõò áíáãêÜæåé íá õðïêñßíïíôáé áäéáöïñßáí. Êáé áí åßíáé áäéÜöïñïé
äé’ üóá åðéèõìåß ç ÊõâÝñíçóéò, äéáôß äåí öõëÜôôïõí ôçí áõôÞí áäéáöïñßáí êáé äé´ üóá
åý÷ïíôáé ïé äõóáñåóôçìÝíïé êáé ïé å÷èñïß ôçò; ÐáñáôçñÞóåôå ìå ðüóçí éäéáéôÝñáí
åõ÷áñßóôçóéí, ìå ðüóçí ïéêåéüôçôá áêïýïõí ôïýôïõò, áõôü ôï üíïìá ôçò áäéáöïñßáò
ôïõò ðñïäßäåé. Ðþò åßíáé äõíáôüí íá áäéáöïñåß ðïëßôçò äéá ôá êïéíÜ óõìöÝñïíôá,
üôáí áõôÜ ôá éäéêÜ ôïõ êñÝìïíôáé áðü ôçí ôý÷çí åêåßíùí; 1⁄4ëá ôá Ýñãá ôùí, üëïé ïé
ëüãïé ôùí åßíáé óåéñÜ áðÜôçò êáé äïëéüôçôïò».
Ôáýôá êáé Üëëá ÷åéñüôåñá ðëÜôôåé Þ óõêïöáíôßá, áíåðáéóèÞôùò ôá êÜìíåé ðéèáíÜ êáé
åéò áõôïýò ôïõò Êõâåñíþíôáò. Åõ÷áñéóôïýìáé íá óáò áíáðïëÞóù åí ìüíï ðáñÜäåéãìá. Åí-
èõìåßóèå, êýñéïé, ôá áëëüêïôá ïíüìáôá ôïõ áäéáöïñéóìïý ôïõ ìåôáñéáóìïý (indilerentisme
moderantisme), ôá ïðïßá åðß ôçò öñéêþäïõò ôùí ÃÜëëùí ÅðáíáóôÜóåùò åäçìéïýñãçóáí
ïé óöüäñá ðáôñéþôáé. Äåí åëçóìïíÞóáôå âÝâáéá, üôé ìåô’ ïëßãïí ôçí áäéáöïñßáí êáé ôçí
ìåôñéüôçôá ôáò ìåôÝâáëáí åéò åãêëÞìáôá êáôÜ ôùí êáèåóôþôùí ôüôå ßäåí ç Ãáëëßá üëïõò
ôïõò ìåôñßïõò Üíäñáò ôçò óõñïìÝíïõò åéò ôïí ôüðïí ôçò êáôáäßêçò, ôüôå ôá ðïëýôéìá áß-
ìáôá ôùí ÊïíäïñêÝôùí êáé ôüóùí Üëëùí ðåñßöçìùí äéá ôçí áñåôÞí êáé öéëåëåõèåñßáí
ôùí, åðüôéóáí ôïí á÷üñôáãïí Üäçí, ôïí ïðïßïí åôüëìçóáí íá ìåôïíïìÜóïõí âùìüí ôçò
åëåõèåñßáò. Áí ï èÜíáôïò äåí åß÷å ðñïëÜâåé äéá ôçí ôéìÞí ôçò Ãáëëßáò íá ìåôáèÝóåé åéò
ôïí Üëëïí êüóìïí ôïí Ìéñáâþ, ôïí ðåâüçôïí åêåßíïí ðñïóôÜôçí ôùí áëçèéíþí åëåõèå-
ñéþí êáé ôïýôïõ ç êåöáëÞ Ýìåëëå íá ðÝóåé õðü ôçí áðïôñüðáéïí ìÜ÷áéñáí ôïõ äçìßïõ äé’
Ýãêëçìá áäéáöïñßáò Þ ìåôñéüôçôïò öñïíçìÜôùí. Áëë’ áò áðïóôñÝøïìåí ôïõò ïöèáëìïýò
ìáò áðü ôçí ðïëõèñÞíçôïí åêåßíçí åðï÷Þí, êáè´ çí ôá Üãñéá ðïëéôéêÜ ðÜèç ìåôÝâáëáí
ôïõò áíèñþðïõò åéò èçñßá äéá ôï ãëõêý üíïìá ôçò åëåõèåñßáò.
Áí ç óõêïöáíôßá ìç÷áíÜôáé ôüóá åíáíôßïí ôçò áäéáöïñßáò, ðüóá äåí çìðïñåß íá
óêåõùñÞóåé êáôÜ ôçò äõóáñÝóêåéáò! ÉäÝôå ôïõò áíèñþðïõò ôïýôïõò, öùíÜæåé, äéáôß ðåñ-
ðáôïýí ôüóïí óýííïåò êáé óêõèñùðïß; Äéáôß äåí ôïõò áñÝóåé êáíÝí áð’ üóá êÜìíåé ç
ÊõâÝñíçóéò; Åßíáé öáíåñïß, ó÷åäüí áõôïìïëüãçôïé, å÷èñïß ôçò Åðéêñáôåßáò. Ôé äçëïýí
áé óõ÷íáß óõíåíôåýîåéò ôùí, ôá áäéÜêïðá óõìâïýëéÜ ôùí; Äåí åßíáé öáíåñüí üôé ó÷çìáôß-
æïõí ÷ùñéóôÞí êïéíùíßáí åí ôù ìÝóù ôçò Åðéêñáôåßáò; Äéá ðïßáí áéôßáí íá ïìéëïýí ìßáí
êáé ôçí áõôÞí ãëþóóáí, íá Ý÷ïõí Ýíá êáé ôï áõôü ðíåýìá, íá ôåßíïõí åéò Ýíá êáé ôïí
áõôü óêïðüí; Äåí âëÝðåôå, üôé Ý÷ïõí Þäç áñ÷çãïýò óõóôçìÝíïõò; 1⁄4ôé Ýêáóôïò åî áõôþí
Ý÷åé ôá éäéáßôåñá Ýñãá ôïõ; Ôé ðëçñåóôÝñá áðüäåéîéò ÷ñåéÜæåôáé, üôé Þäç Ý÷ïõí éäéêÞí
ôùí ÊõâÝñíçóéí, ùñãáíéóìÝíçí ìõóôéêþò êáé Ýôïéìïí íá äéáäå÷èåß ôçí íüìéìïí Áñ÷Þí
åéò ðñþôçí åõêáéñßáí; Ðïéïò öñüíéìïò çìðïñåß ðëÝïí íá áìöéâÜëëåé üôé ðåñðáôïýìåí
åðÜíù åéò Ýíá õðüíïìïí; ÓÞìåñïí, áýñéïí, ßóùò ôçí þñáí êáè´ Þí ïìéëïýìåí, ïé å÷èñïß
ôçò ðáôñßäïò äþóïõí ôï ðõñ åéò ôïí õðüíïìïí ôïýôïí. Ôüôå üëïé ïé êáëïß ðáôñéþôáé è’
áíáðïäïãõñéóèþìåí äéá ìéáò, ìáæß ìå ôçí ðáôñéêÞí ÊõâÝñíçóßí ìáò. Ï êßíäõíïò åßíáé
ìÝãáò, ï êßíäõíïò êñåìÜôáé åðß ôçò êåöáëÞò ìáò. Åßíáé áðïñßáò Üîéïí, ðþò ïé õðïõñãïß
ïßôéíåò ìÝëëïõí íá åßíáé ç ðñþôç, ç áíáãêáßá èõóßá, ðáñáìåëïýí êáé êïéìüíôáé, äåí
öèÜíåé üôé äåí åðñüâëåøáí ôïí åðéêåßìåíïí êßíäõíïí, áëëÜ êáé üôáí ôïõò ôïí áðåêÜëõ-
øáí, áäéáöïñïýí! Ù, ôïýôï åßíáé åðéâïõëÞ êáôÜ ôçò íïìßìïõ Áñ÷Þò».
Éäïý ìå ðüóïí äïëßïõò êáé åðáãùãïýò ôñüðïõò ç óõêïöáíôßá ðáñáóýñåé ðïëëÜêéò
êáé áõôÜò ôáò ÊõâåñíÞóåéò. Åßíáé áíÜãêç íá ðñïóèÝóù, ðüóïí åðéêéíäõíùôÝñáò ôÝ÷íáò
ìç÷áíÜôáé äéá íá åìðëÝîåé ìåôÜ ôçí áäéáöïñßáí êáé ôçí äõóáñÝóêåéáí ôïõò å÷èñïýò
ôçò êáèåóôþóçò ôÜîåùò ôïõò ïðïßïõò ï Íüìïò äåí åíï÷ïðïéåß ðáíôÜðáóéí, ùò ðñïúäï-
ìåí; Êáèåßò óáò âÝâáéá ôáò ìáíôåýåé, åäþ ç óõêïöáíôßá åõñßóêåé ðïëý åõñõ÷ùñüôåñïí
óôÜäéïí, äéá íá ÷ïñôÜóåé ôçí ëýóóáí ôçò…

Ç ÁÐÏÖÁÓÇ
Áñéèì. 449
ÂÁÓÉËÅÉÏÍ ÔÇÓ ÅËËÁÄÏÓ
Ôï åí Íáõðëßù ÄéêáóôÞñéïí
ÓõãêåêñéìÝíïí ðáñÜ ôïõ ÐñïÝäñïõ Á. Ðïëõæùúäïõ êáé ôùí äéêáóôþí Ã. ÔåñôóÝôïõ,
Ä. Ê. Óïýôóïõ, Á. Âïýëãáñç êáé Ö. Öñáãêïýëç.
Óõíåëèüí ßíá äéêÜóåé ôçí êáôÜ ôïõ Ä. Ðëáðïýôá êáé È. Êïëïêïôñþíç êáôçãïñßáí
ôïõ Åðéôñüðïõ ôçò Åðéêñáôåßáò, ùò ïñãáíéóÜíôùí êáé äéåõèõíÜíôùí åê óõìðíïÞò êá-
ôÜ ôïí ÌÜúïí, Éïýíéïí, Éïýëéïí, Áýãïõóôïí êáé áñ÷Üò Óåðôåìâñßïõ ôïõ ðáñåëèüíôïò
Ýôïõò óõíùìïóßáò åðß óêïðþ ôïõ íá ôáñÜîïõí ôçí êïéíÞí çóõ÷ßáí, êáé êáôáöÝñïõí
ôïõò õðçêüïõò ôçò Á.Ì. åéò ôçí ëçóôåßáí êáé ôïí åìöýëéïí ðüëåìïí, êáé êáôáñãÞóïõí
ôï êáèåóôþò ðïëßôåõìá, êáé õðïãñáøÜíôùí åéò ÔñéðïëéôóÜí ðåñß ôá ôÝëç Éïõëßïõ ôïõ
áõôïý Ýôïõò áíáöïñÜí ðñïò îÝíçí äýíáìéí êáé ðáñáêéíçóÜíôùí êáé Üëëïõò õðçêüïõò
ôçò Á.Ì. íá õðïãñÜøïõí åðß óêïðþ êáôáñãÞóåùò ôçò ÕøçëÞò Áíôéâáóéëåßáò, Þãïõí ôïõ
êáèåóôþôïò ðïëéôåýìáôïò, äçëáäÞ ùò ðñáîÜíôùí ôá åãêëÞìáôá ôá åíäéáëáìâáíüìåíá
åéò ôï Üñèñïí 2 ôçò ðáñ. Á êáé Ã ôïõ Åãêëçìáôéêïý Áðáíèßóìáôïò, íïìïèåôçèÝíôïò
ðáñÜ ôçò åí ¢óôñåé Óõíåëåýóåùò êáé åéóÝôé éó÷ýïíôïò, êáèþò êáé åéò ôï Üñèñïí 2 ôïõ
áðü 9/21 Öåâñïõáñßïõ 1833 Âáóéëéêïý ÄéáôÜãìáôïò.
Ëáâüí õð’ üøéí Üðáíôá ôçò äéêïãñáößáò ôá Ýããñáöá åîåôÜóáí ôïõò åãêáëïõìÝíïõò
êáé ôïõò ìÜñôõñáò ôçò êáôçãïñßáò êáé ôçò õðåñáóðßóåùò. Áêïýóáí ôáò ðáñáôçñÞóåéò ôïõ
Åðéôñüðïõ ôçò Åðéêñáôåßáò êáé ôùí óõíçãüñùí ôùí åãêáëïõìÝíùí.
Ðáñáôçñåß
1⁄4ôé åê ôçò ìáñôõñßáò ôïõ ×ñÞóôïõ ÍéêïëÜïõ åîÜãåôáé üôé Ä. Ðëáðïýôáò êáé ï È.
Êïëïêïôñþíçò åß÷áí ó÷Ýóåéò ìå ôïí áñ÷éëçóôÞí Ã. ÊïíôïâïõíÞóéïí êáé ôïí ðáñåêßíïõí
íá åîáêïëïõèåß ôçí åíÝñãåéáí ôçò ëçóôåßáò.
1⁄4ôé ï ßäéïò ìÜñôõò ïìïëïãåß üôé áíÝãíùóå ìéáí åðéóôïëÞí ôïõ È. Êïëïêïôñþíç,
äéá ôçò ïðïßáò ôïí åóõìâïýëåõå íá åîáêïëïõèåß ôçí åíÝñãåéáí ôçò ëçóôåßáò êáé üôáí
áêïýóåé åí êßíçìá ôïõ Êïëïêïôñþíç ôüôå íá óõíáêïõóèåß êáé ìå ôïõò Üëëïõò êáé íá
ôïí áêïëïõèÞóïõí.
1⁄4ôé ôï ýöïò áõôïý ôïõ ãñÜììáôïò åßíáé êáôÜ ðÜíôá óýìöùíïí ìå ôá ëïéðÜ ðñïò ôïí
ÊïíôïâïõíÞóéïí äéåõèõíèÝôá Üëëïôå êáé ôá ïðïßá åðáñïõóéÜóèçóáí åéò ôï ÄéêáóôÞñéïí
ðáñÜ ôïõ Åðéôñüðïõ ôçò Åðéêñáôåßáò.
1⁄4ôé ï Êïëïêïôñþíçò ëÝãåé, üôé êáôÝôñå÷å ôïí ÊïíôïâïõíÞóéïí ùò ëçóôÞí, åíþ áðï-
äåéêíýåôáé åî åíáíôßáò, åî áõôþí ôùí éäßùí ãñáììÜôùí, üôé åß÷å ìåô’ áõôïý ó÷Ýóéí óôåíÞò
öéëßáò, åðåéäÞ ôïí ïíïìÜæåé äé´ áõôþí «ðáéäß ìïõ Ãéþñãç».
1⁄4ôé êáé ï Ðëáðïýôáò ïìïëïãåß, üôé åäÝ÷èç áðü ôïí ÊïíôïâïõíÞóéïí äùñåÜí ìßáí êáëÞí
öïñÜäáí êáé üôé øåõäþò åßðå åéò ôçí ÊõâÝñíçóéí, üôé ôçí áãüñáóåí åê ôïýôùí åîÜãåôáé,
üôé çèÝëçóå íá êñýøç ôçí ìåôÜ ôïõ ÊïíôïâïõíÞóéïõ ó÷Ýóéí ôïõ.
1⁄4ôé ï Ðëáðïýôáò åéò ìåí ôçí åíþðéïí ôïõ Åðéôñüðïõ ôçò Åðéêñáôåßáò äïèåßóáí ïìï-
ëïãßáí ôïõ åîÝèåóåí, üôé ï ÊïíôïâïõíÞóéïò ôïí ðáñåêÜëåóå íá ìåóéôåýóåé äé’ áõôüí
åéò ôçí ÊõâÝñíçóéí, åéò äå ôçí åíþðéïí ôïõ ÂÞìáôïò, üôé áõôüò ï ßäéïò ôïí ðáñåêßíåé íá
ðáñïõóéáóèåß åéò ôçí ÊõâÝñíçóéí óáöåóôÜôç áíôßöáóéò.
1⁄4ôé ïé ìÜñôõñåò Á. Äéáìáíôüðïõëïò, ÐáðÜ ÁäÜìçò, Éù. Äñßâáëçò, Äéïíýóéïò Ôóá-
ñïý÷áò, ÁíäñÝáò ÐáðáäÞìïõ, ìÜñôõñåò ôçò õðåñáóðßóåùò äéá íá áðïäåßîïõí, üôé ï ×.
ÍéêïëÜïõ êáôÜ ôáò åðï÷Üò êáè’ áò ëÝãåé üôé åßäå ôïí Ðëáðïýôá êáé ôïí Êïëïêïôñþíçí,

47
êáé ïìßëçóå ìåô’ áõôþí, åõñßóêåôï åéò ¢ëâáéíáí, åßðáí Üðáíôåò ìå áóõìöùíßáí ðåñß ôçò
åðï÷Þò ôçò åëåýóåùò ôïõ ×. ÍéêïëÜïõ åéò ôï ÷ùñßïí ¢ëâáéíá.
1⁄4ôé ïé ñçèÝíôåò ïìïëüãçóáí üôé åßíáé ãåùñãïß, êáé åðïìÝíùò êáôåãßíïíôï åéò êáë-
ëéÝñãåéáí ôùí áãñþí ôùí, ôï ïðïßïí öáíåñþíåé ôï öõóéêþò áäýíáôïí ôçò áðïäåßîåùò ôçò
áðïõóßáò ôïõ ìÜñôõñïò ôïõ ×. ÍéêïëÜïõ.
1⁄4ôé ôï Üëëïèé äåí çìðïñåß íá áðïäåé÷èåß ðáñÜ äé’ áíôéðáñáèÝóåùò ü÷é áïñßóôùò áëë’
åéäéêþò êáé ùñéóìÝíïò.
1⁄4ôé áðü ôçí Ýíïñêïí ìáñôõñßáí ôïõ ÍïìÜñ÷ïõ Ìåóóçíßáò Ä. ×ñçóôßäïõ åîÜãåôáé üôé
ï ìÜñôõò ôçò õðåñáóðßóåùò, ï ðñïôáèåßò äéá ôçí áðüäåéîéí ôïõ Üëëïèé, ï Áíáãíþóôçò
Äéáìáíôüðïõëïò Ôóáìáëïýêáò, ÄçìïãÝñùí ôçò ¢ëâáéíáò, ðáñåõñßóêåôï äéá ìåñéêÜò
çìÝñáò åéò ôçí Íïìáñ-
÷ßáí êáôÜ ôá ìÝóá ôïõ
Éïõëßïõ áðïäåéêíýåé äå
ôïýôï ôçí åê ôïõ ÷ùñßïõ
¢ëâáéíá áðïõóßáí ôïõ,
åíþ åéò ôçí åîïìïëüãçóßí
ôïõ öáßíåôáé üôé êáô’ åêåß-
íçí ôçí åðï÷Þí åõñßóêåôï
åéò ¢ëâáéíáí.
1⁄4ôé ïé áõôïß ìÜñôõñåò
ôïõ Üëëïèé ïìïëïãïýí üôé
ï ÊïíôïâïõíÞóéïò äåí
Þôï åéò ¢ëâáéíáí åé ìç
ôçí 15çí Ìáúïõ åíþ åê ôçò
ïìïëïãßáò ôïõ éåñïìïíÜ-
÷ïõ Æþôïõ äéäáóêÜëïõ,
åíþðéïí ôïõ ÍïìÜñ÷ïõ
Ìåóóçíßáò äïèåßóçò, ï
ÊïíôïâïõíÞóéïò åõñßóêå-
ôï åéò ¢ëâáéíáí êáôÜ
ôçí åíäåêÜôçí Éïõëßïõ
(ðåñéóôáôéêüí ôï ïðïßïí
Èåüäùñïò Êïëïêïôñþíçò áðïäåéêíýåôáé åê ôçò ìáñ-
(Óýíèåóç ôïõ P. Hess) ôõñßáò ôïõ ÓáìðñÞ).
1⁄4ôé ï Äéïíýóéïò Ôóá-
ñïý÷áò ìÜñôõò ùóáýôùò ôïõ Üëëïèé, ùìïëüãçóåí üôé ï ×ñÞóôïò ÍéêïëÜïõ, áíá÷ùñþí
áðü ¢ëâáéíáí, õðÞãåí ðñïò áíôÜìùóéí ôïõ ÊïíôïâïõíÞóéïõ.
1⁄4ôé üëá áõôÜ ôá ðåñéóôáôéêÜ áðïäåéêíýïõí ôáò áíôéöÜóåéò êáé ôï áðßèáíïí ôïõ
Üëëïèé.
1⁄4ôé åê ôçò ïìïëïãßáò ôïõ Áèáíáóßïõ Áíáãíùóôïðïýëïõ åîÜãåôáé üôé ï ÊïíôïâïõíÞóéïò
ôïí åß÷å ãíùóôïðïéÞóåé üôé ï Ä. Ðëáðïýôáò ôïí åß÷å óõìâïõëåýóåé íá ìç ðáñïõóéáóèåß êáé
íá êñõöèåß, äéüôé ôá ðñÜãìáôá Ýìåëëáí íá ëÜâïõí ìåôáâïëÞí åíôüò åßêïóéí çìåñþí.
1⁄4ôé ï ÊïíôïâïõíÞóéïò åß÷å öáíåñþóåé åéò ôïí ìÜñôõñá ôïýôïí, üôé ç ÊõâÝñíçóéò ôïí
åæÞôåé äéá íá öáíåñþóåé, üôé åß÷åí Ýëèåé åéò Íáýðëéïí ðñïò áíôÜìùóéí ôïõ Êïëïêïôñþíç
(ôï ðåñéóôáôéêüí äå ôïýôï âåâáéïýôáé áðü ôïí Üëëï ìÜñôõñá ×. ÍéêïëÜïõ).
1⁄4ôé ç ðñïóðáèåßóá åîáßñåóéò ðáñÜ ôùí åãêáëïõìÝíùí äéá íá áðïäåßîïõí äéá ôùí
ìáñôýñùí ÉùÜííïõ Öùôüðïõëïõ, Áðïóôüëïõ ×áôæÞ êáé Ðáíáãéþôïõ Ìïèùíéïý, üôé ï

ìÜñôõò ÁèáíÜóéïò Áíáãíùóôüðïõëïò åß÷å öáíåñþóåé üôé áðåðïéåßôï ôçí åíþðéïí ôïõ
Åðéôñüðïõ ôçò Åðéêñáôåßáò äïèåßóáí ïìïëïãßáí ùò ìç éäéêÞí ôïõ, ïýôå áðåäåß÷èç ïõä’
åßíáé ðáñáäåêôÞ, äéüôé ï ßäéïò ìÜñôõò Áíáãíùóôüðïõëïò öáíåñþíåé üôé áðåéëÞèç ðáñÜ
ôïõ éäßïõ Ìïèùíéïý êáé äéüôé áõôüò, ðáñïõóéáóèåßò åíþðéïí ôïõ Äéêáóôçñßïõ, ïìïëüãçóåí
åíüñêùò üóá êáé åíþðéïí ôïõ Åðéôñüðïõ ôçò Åðéêñáôåßáò êáé åðåâåâáßùóåí åðïìÝíùò
ôçí ðñþôçí ôïõ åîÝôáóéí.
1⁄4ôé äéá ôùí ìáñôýñùí Áíáãíþóôïõ ÌáõñïåéäÞ, Êùíóô. ÊáôóáìðÜíç, ÃåùñãÜêç Ëõ-
ìðåñüðïõëïõ, ÐáðáêùíóôáôÞ, ÔÜóç Ãéáííáêüðïõëïõ åîÜãåôáé üôé ÊáðïãéÜííçò åíÞñãåé
ôçí ëçóôåßáí, êáé üôé õðåóôçñßæåôï áðü Üëëïõò áñ÷çãïýò, êáé éäßùò áðü ôïí Ðëáðïýôáí
êáé Êïëïêïôñþíç, êáé üôé áõôüò åß÷åí ïìïëïãÞóåé åéò ôïí ÃåùñãÜêç Ëõìðåñüðïõëïí, üôé
Ýëáâå óõíÝíôåõîéí ìåôÜ ôïõ ÃñçãïñéÜäïõ êáé üôé ôïí ðáñåêßíçóå íá åîáêïëïõèÞóåé ôçí
åíÝñãåéáí ôçò ëçóôåßáò.
1⁄4ôé ï Üëëïò áñ÷éëçóôÞò ÌðáëêáíÜò äéåêïßíùóåí, üôé Ý÷åé ðñïóôÜôçí ôïí Êïëïêïôñþ-
íçí, ùò ïìïëüãçóáí ïé óýíôñïöïé ôïõ ÌðáëêáíÜ.
1⁄4ôé ïé óýíôñïöïé ôïõ ÌðáëêáíÜ åßíáé åê ôïõ ÷ùñßïõ Óêëçñïý êáé ïé ðñüêñéôïé ôïõ
÷ùñßïõ, Áíôþíéïò êáé ÃåùñãÜêçò ÌðïóíÜêçò, êçñõãìÝíïé ïðáäïß ôïõ Êïëïêïôñþíç,
ðñïôáèÝíôåò õðü ôùí åãêáëïõìÝíùí ùò ìÜñôõñåò, åßíáé ýðïðôïé óõíåííïÞóåùò ìåôÜ ôïõ
ÌðáëêáíÜ, ùò åîÜãåôáé áðü ôçí åíþðéïí ôïõ ÂÞìáôïò ïìïëïãßáí ôùí êáé áðü ôçí ìáñôõ-
ñßáí ôïõ ìïéñÜñ÷ïõ Ì. Äåëçãåùñãüðïõëïõ.
1⁄4ôé ï ÌðáëêáíÜò, êáè’ çí åðï÷Þí åíÞñãåé ôçí ëçóôåßáí åóý÷íáæåí åéò ôï ÷ùñßïí
Óêëçñïý.
1⁄4ôé åê ôïõ ãñÜììáôïò ôïõ ÃñçãïñéÜäïõ, åõñåèÝíôïò ìåôÜ ôùí åããñÜöùí ôïõ È.
Êïëïêïôñþíç, óõíÜãåôáé üôé ôá óôáóéáóôéêÜ êéíÞìáôá åãßíïíôï åê óõìöþíïõ ìåôÜ ôïõ
Êïëïêïôñþíç.
1⁄4ôé ïé ôñåßò åéñçìÝíïé áñ÷éëçóôáß, äéåóêïñðéóìÝíïé åéò äéÜöïñá ìÝñç ôïõ Âáóéëåßïõ,
åêÞñõôôïí ôá áõôÜ ðñÜãìáôá ðåñß ôïõ Êïëïêïôñþíç êáé Ðëáðïýôá.
1⁄4ôé ïé ìÜñôõñåò, Ä. Ðáíïýôóïò êáé Áíáãíþóôçò ÊáñáêáôóÜíçò ïìïëïãïýí üôé ï Óôá-
ìÜôçò Ìßôóáò, åî Åñìéüíçò, åêÞñõôôåí üôé ìéá åðáíÜóôáóéò Ýìåëëå íá åêñáãåß êáé üôé åß÷å
ëÜâåé ãñÜììá ðáñÜ ôïõ Êïëïêïôñþíç üôé ôï ðåñéóôáôéêü ôïýôï åðéâåâáéïýôáé áö’ üóá ï
ßäéïò ÓôáìÜôçò Ìßôóáò åßðåí åíþðéïí ôïõ ÅðÜñ÷ïõ Åñìéïíßäïò, åê ùí ïðïßùí åîÜãåôáé
üôé áðåßëåé ôçí ÊõâÝñíçóéí.
1⁄4ôé ç ðñïò áðüäåéîéí ôçò õðáñ÷ïýóçò ìåôáîý ôïõ ÓôáìÜôç Ìßôóá êáé ôùí åéñçìÝíùí
äýï ìáñôýñùí, Ðáíïýôóïõ êáé ÊáñáêáôóÜíç Ý÷èñáò åîáßñåóéò, ðñïôáèåßóá õðü ôùí åãêá-
ëïõìÝíùí, äåí åßíáé ôïéáýôç, ïðïßáí ï íüìïò áðáéôåß, äéüôé äåí åîÜãåôáé èáíÜóéìïò Ý÷èñá
êáé äåí öáßíåôáé, üôé ìåôáîý ôïýôùí õðÞñ÷å äéáöïñÜ äïîáóéþí êáé êïììÜôùí, äéáöùíßáé
áé ïðïßáé åîáëåßöèçóáí ìåôÜ ôçí Üöéîéí ôçò Á.Ì. åéò ôçí ÅëëÜäá, ôá ïðïßá Þóáí ôï áðïôÝ-
ëåóìá ôùí ðåñéóôÜóåùí êáé ôùí ôáñá÷þí ôïõ ÷ñüíïõ åêåßíïõ, êáèüôé üëïé ïé ¸ëëçíåò, åéò
äéÜöïñïõò åðï÷Üò, êáé äéá äéÜöïñïõò áéôßáò åõñÝèçóáí äéçñçìÝíïé. 1⁄4ôé ï áõôüò ìÜñôõò ôçò
õðåñáóðßóåùò Á. ×. Óôáýñïõ, ðñïôáèåßò äéá í´ áðïäåßîåé ôçí õðÜñ÷ïõóáí ìåôáîý Ìßôóá
êáé ÊáñáêáôóÜíç Ý÷èñáí, ïìïëïãåß áðåíáíôßáò üôé ìåôáîý ôïýôùí õðÞñ÷å öéëéêÞ ó÷Ýóéò.
1⁄4ôé ï Ãåþñãéïò ÊáñáìðåëÞò, Íéêüëáïò Ãåùñãáêüðïõëïò, Ê. Ôóïýíçò, Íéêüëáïò
Äçìçôñáêüðïõëïò, ÔÜóçò Äçìçôñáêüðïõëïò, ïìïëïãïýí üôé ï Ðáíáãéþôçò Ìðïýñáò åðé-
óôñÝøáò áðü ôçí ðáíÞãõñéí ôçò Áãßáò ÌïíÞò, êáè’ ïí ÷ñüíïí ï Êïëïêïôñþíçò åõñßóêåôï
åêåß, ôïõò ðáñåêßíåé íá ìç ðëçñþóïõí ôï äÝêáôïí äéüôé ìåô’ ïëßãïí Ýìåëëå íá åêñáãåß
åìöýëéïò ðüëåìïò, ùò ôïí åß÷å âåâáéþóåé ï Êïëïêïôñþíçò.
1⁄4ôé ï Ðáíáãéþôçò Áñìõñéþôçò ïìïëïãåß üôé ôïí ÌÜúïí ìÞíá ï Êïëïêïôñþíçò ôïí
åß÷åí åéðåß, üôé áí ïé ¸ëëçíåò Þóáí óýìöùíïé äåí Þèåëïí Ý÷åé ôïõò Ðáâáñïýò êáé üôé

49
Ýðñåðå íá äéáêïéíþóåé åéò ôïõò óõã÷ùñßïõò ôïõ, üóá äéÝôñå÷åí åéò Íáýðëéïí êáé Ýðñåðå
íá ëçöèïýí ìÝôñá.
1⁄4ôé ï ìÜñôõò ÉùÜííçò ÍéêÞôáò ÖëÝóáò ïìïëïãåß üôé Þêïõóåí áðü ôïí Äéïíýóéïí Äé-
äÜóêáëïí «üôé ôá ðÜíôá Þóáí Ýôïéìá êáé áðïñïýóå ðùò äåí åêéíÞèçóáí».
1⁄4ôé ï ÄáíéÞë Éåñïìüíá÷ïò ïìïëïãåß, üôé Þêïõóåí áðü ôïí Êïõëï÷Ýñçí, üôé ï Óêëáâï-
÷ùñßôçò Þôáí áðåóôáëìÝíïò «äéá íá óçêþóïõí åðáíÜóôáóéí».
1⁄4ôé ï ìÜñôõò ÉùÜííçò ÍéêÞôá ÖëÝóáò ïìïëïãåß, üôé åßäå ôïí Óêëáâï÷ùñßôçí ïðëéóìÝ-
íïí ìå äýï Üëëïõò ðñïðïñåõüìåíïõò ðñïò æÞôçóéí ôïõ Êïõëï÷Ýñç.
1⁄4ôé ï ìÜñôõò õðåñáóðßóåùò ÃáëÜôéïò Éåñïìüíá÷ïò ôçò Áãßáò ÌïíÞò ïìïëïãåß, üôé ï
Êïõëï÷Ýñçò õðÞãåí åêåß, êáè’ üóïí êáéñüí ï Êïëïêïôñþíçò ðáñåõñßóêåôï.
1⁄4ôé ï ìÜñôõò ÍéêÞôáò ÖëÝóáò ïìïëïãåß, üôé ï åéñçìÝíïò Êïõëï÷Ýñçò ôïõ åß÷åí åéðåß
üôé üëïé ïé óôñáôéùôéêïß Þóáí óýìöùíïé êáé ôïí ðáñåêßíåé íá ìåôáâÞ åéò ÔñéðïëéôóÜí,
üðïõ ï Êïëïêïôñþíçò Ýêáìíå óõíåëåýóåéò.
1⁄4ôé ï ìÜñôõò Áíáãíþóôçò ÌáõñïåéäÞò, åê ÓïõëéìÜ, ïìïëïãåß, üôé ï Ðáðáôæþñçò åêïéíïðïß-
åé åéò ôï ÷ùñßïí, üôé åß÷å ãñÜììáôá ôïõ Êïëïêïôñþíç êáé åíÞñãåé êáôÜ ôáò äéáôáãÜò ôïõ.
1⁄4ôé ï áñ÷éëçóôÞò ÁèáíÜóéïò ÊáðïãéÜííçò åöáíÝñùóåí åéò ôïí ÃåùñãÜêçí Ëõìðå-
ñüðïõëïí, ìÜñôõñá ôçò êáôçãïñßáò, üôé åß÷å ëÜâåé ìéáí åðéóôïëÞ êáé üôé ï ÃñçãïñéÜäçò
ôïí ðáñåêßíåé íá óôáèåß åéò ôá üðëá Ýùò åéò ôïí ÌÜúïí, õðïó÷üìåíïò åéò áõôüí âáèìüí.
1⁄4ôé ï ÃñçãïñéÜäçò åß÷åí áíôáðüêñéóéí ìåôÜ ôïõ ÉùÜííïõ È. Êïëïêïôñþíç, ùò áðï-
äåéêíýåôáé äéá ôçò åðéóôïëÞò, Þôéò ìåôáîý ôùí åããñÜöùí ôïõ È. Êïëïêïôñþíç.
1⁄4ôé åê ôçò åðéóôïëÞò ôáýôçò óõíÜãåôáé, üôé ï ÃñçãïñéÜäçò äåí åìðéóôåýåôï ôï ôá÷õ-
äñïìéêüí ìÝóïí, êáé üôé áíáããÝëåé åéò áõôüí ôçí äõóáñÝóêåéáí ôïõ ëáïý êáé üôé åßíáé áíá-
ðüöåõêôïí ôé äõóÜñåóôïí áðåõêôáßïí, üôé ï ëáüò ôçò Åðáñ÷ßáò áðåëðßæåôáé êáé åðéìÝíåé,
üôé ôï ßäéïí êÜìíïõí êáé ïé Ðáðáôæùñáßïé êáé üôé êñßíåé áíáãêáßïí íá ôïõò ãñÜøåé êáé
íá ôïõò åìøõ÷þóåé êáé üôé íá ãñÜøåé êáé ðñïò áõôüí äéá íá ôïí äþóåé ïäçãßáò.
1⁄4ôé åê ôçò åðéóôïëÞò ôïõ Ã. ÂÜãéá åîÜãåôáé üôé ïé óôñáôéùôéêïß áñ÷çãïß Þóáí óõíåííï-
çìÝíïé üôé ïé óôñáôéùôéêïß Þóáí äõóáñåóôçìÝíïé êáé óöéêôÜ óõíäåäåìÝíïé, üôé ôï ðñÜãìá
Þôï ãåíéêüí êáé äåí Ýìåéíåí «åé ìç íá öõóÞóåé ç óÜëðéî», üôé ï Êùíóôáíôßíïò Äçìçôñá-
êüðïõëïò Áëùíéóôéþôçò, ïéêåßïò ôïõ Êïëïêïôñþíç, åß÷åí åéðåß ðñïò ôïí ÂÜãéáí, üôé üëïé
ïé ÐåëïðïííÞóéïé Þóáí óýìöùíïé.
1⁄4ôé ï åéñçìÝíïò Êùíóôáíôßíïò Äçìçôñáêüðïõëïò, êáôÜ ôçí ïìïëïãßáí ôïõ Êùíóôáíôß-
íïõ Óõíáíéþôïõ, ôïí åß÷åí åêìõóôçñåõèåß üôé Þôïí áðåóôáëìÝíïò áðü ôïí Êïëïêïôñþíç
êáé Ðëáðïýôáí íá óõíåííïçèåß ìå ôïõò Áñ÷çãïýò ôçò Ñïýìåëçò.
1⁄4ôé åê ôùí åðéóôïëþí ôïõ È. Áëåîáíäñüðïõëïõ ðñïò ôïí ÉùÜííçí Êáñìðïýíçí óõíÜ-
ãåôáé üôé åéò ôçí Ôñßðïëéí ôçí óôéãìÞí ôçò áíá÷ùñÞóåùò ôïõ Áëùíéóôéþôç åß÷åí åííïÞóåé
üôé ï óêïðüò ôïõ íá áãïñÜóç æþá Þôï ðñüöáóéò ôïõ ôáîåéäßïõ ôïõ Áëùíéóôéþôç Äçìç-
ôñáêüðïõëïõ. 1⁄4ôé åîÜãåôáé åê ôçò ïìïëïãßáò ôïõ Ã. ÂÜãéá üôé, ìïëïíüôé ï åéñçìÝíïò Äç-
ìçôñáêüðïõëïò Ýëåãåí üôé óêïðüò ôçò ìåôáâÜóåùò ôïõ åéò ôçí ðáíÞãõñéí ôçò Ëåâáäåßáò
Þôï äé’ áãïñÜí æþùí, äåí åß÷å ì’ üëá ôáýôá áãïñÜóåé êáé äåí áðåöÜóéæå íá êÜìåé ôçí
áãïñÜí åéìÞ äéá íá êáëýøåé ôçí áëçèÞ áéôßáí ôçò ìåôáâÜóåþò ôïõ åêåß, äéüôé åíôñÝðåôï
íá åðéóôñÝøåé ÷ùñßò íá áãïñÜóåé ôé.
1⁄4ôé ôï óõìöùíçôéêüí Ýããñáöïí, ðáñïõóéáóèÝí åéò ôï ÄéêáóôÞñéïí ü÷é ìüíïí äå
áðïäåéêíýåé üôé ï åéñçìÝíïò Äçìçôñáêüðïõëïò åß÷å ìÝñïò åéò ôçí ãåíïìÝíçí ðáñÜ
ôùí ëåãïìÝíùí óõíôñüöùí ôïõ áãïñÜí æþùí åéò Æçôïýíé ìåôÜ ôçí ðáíÞãõñéí ôçò Ëå-
âáäåßáò, áëë’ ùò õðïãåãñáììÝíïí ðáñ’ Üëëïé êáé åéò áðïõóßáí ôïõ äé’ Üëëáò áôáîßáò
äåí åß÷å êáììßáí íïìéìüôçôá.
1⁄4ôé ï ìÜñôõò Áíôþíéïò ÌïõæÜíçò ïìïëïãåß üôé ï Ãåþñãéïò Ðåññùôüðïõëïò ôïí åß÷å

åéðåß íá ìç ìåôáâåß åéò Íáýðëéïí, äéüôé åéò äåêáðÝíôå çìÝñáò è’ áíïßîùìåí ôïõöÝêé áð’
üëá ôá ìÝñç äéá íá äéþîùìåí ôçí Áíôéâáóéëåßáí êáé ôïõò Âáõáñïýò üôé åß÷å ãñÜììáôá
áðü ôïí Êïëïêïôñþíçí.
1⁄4ôé åê ôçò åíüñêïõ ìáñôõñßáò ôïõ ÍïìÜñ÷ïõ ×ñçóôßäïõ åîÜãåôáé, üôé åéò ôïí Íüìïí
ôïõ, üðïõ ïé ïðáäïß ôïõ Êïëïêïôñþíç åß÷áí åðéññïÞí, õðÞñ÷å óôáóéáóôéêüí êáé öáôñéá-
óôéêüí ðíåýìá, ôï ïðïßïí óêïðüí åß÷å íá äéáôáñÜîåé ôçí çóõ÷ßáí.
1⁄4ôé åê ôçò ïìïëïãßáò ôïõ ê. ÂñÝä åîÜãåôáé, üôé áõôüò ï ßäéïò åß÷å óõìâïõëåýóåé üóïõò
Ýâëåðå ðïëý äõóçñåóôçìÝíïõò êáé åôïßìïõò íá ðáñáóõñèïýí åéò Üöñïíá êéíÞìáôá üôé
Ýðñåðå íá ìçí êÜìïõí êáíÝíá êßíçìá, êáé üôé ïìéëþí ðåñß äõóçñåóôçìÝíùí åííïïýóå ôï
êüììá ôïõ Êïëïêïôñþíç.
1⁄4ôé ï ìÜñôõò ÉùÜííçò Êáñìðïýíçò ïìïëïãåß, üôé Þêïõóåí åéò ôçí ìåôÜâáóßí ôïõ åéò
Áíäñßôóáéíáí, üôé åéò Ôñßðïëéí åãÝíïíôï óõíåëåýóåéò êáé åìðüäéæáí ôïõò óôñáôéþôáò íá
êáôáãñÜöïõí åéò ôçí ×ùñïöõëáêÞí.
1⁄4ôé ï ìÜñôõò È. Áëåîáíäñüðïõëïò ïìïëïãåß, üôé êñõöèåßò åí åóðÝñáò åéò åí åñåß-
ðéïí ðçãÞò, ðáñáêåßìåíïí åéò åí ëïõôñüí Üíôéêñõ ôçò ïéêßáò ôïõ Í. Ìðïýêïõñá, üðïõ ï
Ñþìáò, È. Êïëïêïôñþíçò êáé Ä. Ðëáðïýôáò êáé ðïëëïß Üëëïé Ýêáìáí óõíåëåýóåéò åß÷åí
éäåß åîåñ÷ïìÝíïõò äéáöüñïõò ôïõò ïðïßïõò áêïëïõèÞóáò êáôÜ ðüäáò ßäå íá äéåõèýíèïýí
ðñïò ôïõò äñüìïõò ôïõò öÝñïíôáò åéò ÌõóôñÜí, Áñêáäßáí êáé ÊáëÜâñõôá.
1⁄4ôé ï ìÜñôõò ÊáíÝëëïò Óðçëéüðïõëïò ïìïëïãåß, üôé åéò ôçí ïéêßáí ôïõ Ìðïýêïõñá,
üðïõ ðáñåõñßóêåôï ï Ðëáðïýôáò êáé Êïëïêïôñþíçò, ïýôïé ôïí ðáñåêßíçóáí íá õðïãñÜøç
ìéáí áíáöïñÜí ðñïò îÝíçí äýíáìéí åíáíôßïí ôçò Áíôéâáóéëåßáò êáé êáôÜ ôùí Âáõáñþí
äéá íá åîùóèïýí áðü ôçí ÅëëÜäá.
1⁄4ôé ï ìÜñôõò Ðáíáãéþôçò Ïéêïíïìüðïõëïò ïìïëïãåß ôá áõôÜ. 1⁄4ôé ï ìÜñôõò Êþóôáò
Ãáñäåëßíïò ïìïëïãåß üôé ï ×ïúäÜò ôïí ðáñåêßíåé íá õðïãñÜøåé ôçí áõôÞí áíáöïñÜí ôçí
ïðïßáí ï ßäéïò åðáñïõóßáóåí.
1⁄4ôé ï ×ïúäÜò áíáöÝñåôáé åéò ôï ãñÜììá ôïõ È. Áëåîáíäñüðïõëïõ ùò ç áóôõíïìßá
ôùí íõêôåñéíþí óõíåäñéÜóåùí ôïõ Êïëïêïôñþíç.
1⁄4ôé ï ìÜñôõò Íéêüëáïò Óðçëéùôüðïõëïò, ÄçìÞôñéïò Ìé÷áëüðïõëïò êáé ×ñÞóôïò Óôá-
óéíüðïõëïò ïìïëïãïýí üôé ï ÉùÜííçò Èåïöéëüðïõëïò, ðáëáéüò áîéùìáôéêüò ôïõ Êïëïêï-
ôñþíç, ôïõò ðáñåêßíåé íá õðïãñÜøïõí ìéáí ôïéáýôçí áíáöïñÜí êáé ßäáí ôáò õðéãñáöÜò
ôùí åãêáëïõìÝíùí.
1⁄4ôé ï ìÜñôõò Ìé÷åëÞò Ïéêïíïìüðïõëïò ïìïëïãåß, üôé ï ÁíÜóôïò ÃéáííÜêçò Óôáóéíü-
ðïõëïò ôïí ðáñåêßíçóå íá õðïãñÜøåé ôçí áíáöïñÜí.
1⁄4ôé ï ìÜñôõò Íéêüëáïò Êüãêïò, åõñåèåßò ìéáí íýêôá õðïêÜôù ôçò ïéêßáò ôïõ ÊáðåôÜí
ÓáñÜíôïõ åéò ÂáëôÝôóé, Þêïõóåí áõôüí ëÝãïíôá ðñïò Üëëïí ðáñåõñéóêüìåíïí åéò ôçí ïé-
êßáí ôïõ, üôé ï Êïëïêïôñþíçò ôïí åß÷å óôåßëåé ìéáí áíáöïñÜí äéá íá ôçí õðïãñÜøåé êáé
üôé áõôÞ Ýìåëëå íá áðïóôáëåß ðñïò ôçí áõôÞí Üíù åéñçìÝíçí Äýíáìéí.
1⁄4ôé ï ìÜñôõò ÓùôÞñéïò Èåï÷áñüðïõëïò ïìïëïãåß, üôé ï Ðëáðïýôáò åéò ôçí ïéêßáí ôïõ
åß÷åí åéðåß åéò ðáñïõóßáí ôïõ, üôé áí ïé ¸ëëçíåò Þèåëáí çìðïñïýóáí íá áíáãïñåýóïõí
áìÝóùò ôçí Á.Ì. êáé íá ôï êÜìïõí ìüíïé ôïõò üôáí Þóáí óýìöùíïé.
1⁄4ôé ï ìÜñôõò ÂåíéæÝëïò Ñïýöïò, ïìïëïãåß, üôé ï Ðëáðïýôáò åß÷åí åéðåß åéò ðáñïõóß-
áí ôïõ, üôé Ýðñåðå íá ëçóìïíÞóïõí ôá ðáëáéÜ ðÜèç, íá åíùèïýí üëïé, ïé ðïëéôéêïß êáé
óôñáôéùôéêïß êáé íá æçôÞóïõí ôçí áíáãüñåõóéí ôïõ ÂáóéëÝùò.
1⁄4ôé ï ìÜñôõò ÍéêÞôáò ÖëÝóáò ïìïëïãåß, üôé ï ÁñéóôïìÝíçò ÊïõâáñÜò ùò ðïëëïß
ôïí áíÞããåéëáí, ðåñéÞñ÷åôï åéò Ìåóóçíßáí äéá íá õðïãñÜøç ìéáí áíáöïñÜí åíáíôßïí
ôçò Áíôéâáóéëåßáò.
1⁄4ôé ï ìÜñôõò ôçò õðåñáóðßóåùò Ì. Äåëçãåùñãüðïõëïò, Ìïßñáñ÷ïò ôçò ×ùñïöõëáêÞò,

51
ïìïëïãåß üôé åéò ôçí Ôñßðïëéí äéáôñéâÞí ôïõ Þêïõóå íá ïìéëïýí äéÜöïñïé ðåñß ôïéáýôçò
áíáöïñÜò, üôé ï ìÜñôõò ôçò õðåñáóðßóåùò Áíáãíþóôçò Ìïíáñ÷ßäçò, Óýìâïõëïò ôçò Åðé-
êñáôåßáò, ïìïëïãåß üôé åéò Ôñßðïëéí Þêïõóåí «üôé Ýãéíå ìéá ôïéáýôç áíáöïñÜ êáé üôé åéò
ôçí Íïìáñ÷ßáí ôïõ ôá ðíåýìáôá Þóáí ôáñáãìÝíá».
1⁄4ôé ï Êïëïêïôñþíçò ïìïëïãåß åéò ìåí ôçí ðñþôçí åîïìïëüãçóéí üôé ï Ä. Ñþìáò äåí
ïìßëçóå äéüëïõ ðåñß ðïëéôéêþí ðñáãìÜôùí, åéò äå ôçí åíþðéïí ôïõ âÞìáôïò ëÝãåé ï Ñþìáò
ôïõ åßðå ìüíïí üôé ôá ðñÜãìáôá åéò ôï Íáýðëéïí Þóáí áíáêáôùìÝíá, üôé äåí çèÝëçóå íá
ëÜâåé êáììßáí ðåñß ôïýôïõ äéáóÜöçóéí, êáé áíå÷þñçóåí åðß ôïýôïõ åéò ôï ìïíáóôÞñéïí
ôçò Áãßáò ÌïíÞò äéá íá ìçí ôïí õðïðôåõèïýí.
1⁄4ôé åê ôçò óõìðáñáâïëÞò ôùí äýï ôïýôùí åîåôÜóåùí öáßíåôáé ìéá êáèáñÜ áíôßöáóéò.
1⁄4ôé ï Ð. Íéêïëáúäçò, ìÜñôõò ôçò õðåñáóðßóåùò ïìïëïãåß, üôé ï Ä. Ñþìáò áíá÷ùñþí áðü
Íáýðëéïí ôïí åß÷å åéðåß, üôé Þèåëå äéáêïéíþóåé ôïõò óêïðïýò ôïõ ùò ðñïò ôï ó÷Ýäéïí ôïõ
ÖñÜíò åéò ôïí Êïëïêïôñþíçí êáé Ðëáðïýôáí.
1⁄4ôé åîÜãåôáé åê ôùí ïìïëïãéþí ôïõ Áíáóôáóßïõ êáé ôïõ Ðëáðïýôá üôé ï Ä. Ñþìáò
ôïõò äéåêïßíùóå åíôåëþò ôïõò óêïðïýò ôïõ ðåñß ôïõ ó÷åäßïõ áõôïý åéò ¢ñãïò.
1⁄4ôé åîÜãåôáé åê ôùí ìáñôõñéþí ôïõ ê. ÍïìÜñ÷ïõ Ö. Ìáýñïõ, ôùí áäåëöþí Ðá-
íáãéþôïõ êáé Êùí/íïõ Öáñìáêïðïýëùí, åê ôçò ïìïëïãßáò ôïõ Éùáí. È. Êïëïêïôñþíç,
åê ôçò åêèÝóåùò ôïõ Äéåõèõíôïý ôçò íïìáñ÷ßáò Áñêáäßáò ÌÜíïõ üôé ï Ñþìáò ðñï-
óðáèåß íá óõóôÞóåé ôï åéñçìÝíïí ó÷Ýäéïí.
1⁄4ôé ïé ìÜñôõñåò ôçò õðåñáóðßóåùò, ðñïôáèÝíôåò íá áðïäåßîïõí ôçí êáôÜ ôùí
åãêáëïõìÝíùí Ý÷èñáí ôùí ìáñôýñùí ôçò êáôçãïñßáò ÊáíÝëëïõ Óðçëéüðïõëïõ, Ðáíá-
ãéþôïõ Ïéêïíïìüðïõëïõ, Êþóôá Ãáñäåëßíïõ êáé Èåïäþñïõ Áëåîáíäñüðïõëïõ êáé
ôçí êáêÞí äéáãùãÞí ôïýôùí, äåí áíÝöåñáí åé ìç ðåñéóôáôéêÜ Ý÷ïíôá ó÷Ýóåéò ìå ôï
ðáëáéüí ðíåýìá ôùí êïììÜôùí áðïôÝëåóìá ðÜíôïôå ôçò äéáöïñÜò ôùí êïììÜôùí, åéò
ôá ïðïßá ïé ôÝóóáñåò ðñïóçìåéùèÝíôåò ìÜñôõñåò åõñÝèçóáí ðñïóêïëëçìÝíïé åéò ôáò
äéáöüñïõò åðï÷Üò ôçò ÅèíéêÞò ÅðáíáóôÜóåùò, êüììáôá êáé äéáöùíßáé ôá ïðïßá åîÝ-
ëéðïí áöïý ç Á.Ì åðÜôçóå ôï Ýäáöïò ôçò íÝáò Ðáôñßäïò ôïõ.
1⁄4ôé ç å÷èñïðÜèåéá áõôÞ, áí êáé Þèåëåí åêëçöèåß ðáñÜ ôïõ Äéêáóôçñßïõ ùò åéóÝôé
õðÜñ÷ïõóá, äåí áðïôåëåß ôçí èáíÜóéìïí Ý÷èñáí, åéò ôçí ïðïßáí áðáéôåßôáé ç óõíäñïìÞ
ôùí áðáéôïõìÝíùí ðáñÜ ôïõ íüìïõ óõóôáôéêþí.
1⁄4ôé ôá ðñïôáèÝíôá ðåñéóôáôéêÜ äåí áðïäåéêíýïõí ìçäüëùò ôçí êïéíÞí äéáãùãÞí
ôùí åéñçìÝíùí ôåóóÜñùí ìáñôýñùí, äéüôé åéò ôçí áõôÞí êáôçãïñßáí åßíáé ðïëëïß
óôñáôéùôéêïß, ïßôéíåò ðñïóìÝíïõí ôáò âáóéëéêÜò áðïöÜóåéò êáé ôçí áìïéâÞí ôùí åê-
äïõëåýóåþí ôùí.
1⁄4ôé ìåôáîý ôùí ôåóóÜñùí ôïýôùí ìáñôýñùí ï Ê. Ãáñäåëßíïò Ýëáâåí áðü ôïí Êïëïêïôñþ-
íçí ôï ðáñåëèüí Ýôïò áðïäåéêôéêüí ôùí åêäïõëåýóåþí ôïõ êáé ôçò êáëÞò ôïõ äéáãùãÞò.
1⁄4ôé ìåôáîý ôùí ìáñôýñùí ôçò õðåñáóðßóåùò åßíáé ðïëëïß êáôÜ ôùí ïðïßùí åìáñ-
ôýñçóáí ïé ìÜñôõñåò ôçò êáôçãïñßáò, Üëëïé êáôåäéþ÷èçóáí ùò ýðïðôïé óõíåííïÞóåùò
äéá ëçóôåßáí õðïèáëðïìÝíç õðü ôùí åãêáëïõìÝíùí, êáé åðïìÝíùò ïýôïé ìáñôõñïýíôåò
ïìïëïãïýí äé’ éäßáí õðüèåóéí.
1⁄4ôé ðïëëïß ìÜñôõñåò, áíôß íá áíáöÝñïõí ðåñéóôáôéêÜ, Ýóðåõóáí íá êáèõâñßóïõí ôïõò
ìÜñôõñáò êáôçãïñßáò.
1⁄4ôé ôï ÄéêáóôÞñéïí, áðïöÜóéóáí íá áêñïáóèåß ôïõò ìÜñôõñáò ôçò õðåñáóðßóåùò,
åóõã÷þñçóå ìåí ôçí áêñüáóßí ôùí, äéåöõëÜ÷èç üìùò ðÜíôïôå ôï äéêáßùìá íá åêôéìÞ-
óåé ôï âÜñïò ôçò ìáñôõñßáò ôùí, óõìöþíùò ìå ôáò åêôåèåßóáò áñ÷Üò åéò ôçí áðü 6
Áðñéëßïõ 1834 ðñÜîéí ôïõ.
1⁄4ôé ðÜóá åîáßñåóéò, äéá íá åßíáé éó÷õñÜ, ðñÝðåé íá áðïäåé÷èåß áíôéññçôéêþò.

ÓêÝðôåôáé
1⁄4ôé ïóÜêéò ðñüêåéôáé ðåñß êáêïõñãçìÜôùí, ïðïßá öÝñåé ç ðñÜîéò ôçò êáôçãïñßáò ôïõ
Åðéôñüðïõ ôçò Åðéêñáôåßáò, ôï äéêáóôÞñéïí äåí ðñÝðåé íá åðéóôçñßæåôáé åéò ìüíïí ôáò
áð’ åõèåßáò áðïäåßîåéò, áëëÜ êáé ðåñéóôáôéêÜ ðñÝðåé ùóáýôùò íá ëáìâÜíïíôáé åðéóôá-
ìÝíïò õð’ üøéí.
1⁄4ôé üôáí ðñüêåéôáé ðåñß ðåñéóôáôéêþí áðïäåßîåùí ç éó÷ýò ôùí ðçãÜæåé áðü ôï óýíï-
ëïí áõôþí ïõ÷ß äå áðü ìéáí åêÜóôçí éäßùò ëáìâáíïìÝíçí.
1⁄4ôé ùò ðñïò ôáò áð’ åõèåßáò áðïäåßîåéò ìíÞìçò, áíáêñßâåéá ùò ðñïò ôéíÜ ðåñéóôáôé-
êÜ, äåí óìéêñýíïõí ìçäüëùò ôçí ãåíéêÞí áîéïðéóôßáí ôçò ìáñôõñßáò, áëë’ áðïäåéêíýïõí
ìÜëéóôá ôçí åéëéêñßíåéáí êáé ôçí Ýëëåéøéí ðñïìåëåôçìÝíïõ øåýäïõò.
1⁄4ôé êáììßá åîáßñåóéò êáôÜ ôùí ìáñôýñùí ôçò êáôçãïñßáò, äåí áðåäåß÷èåé íïìéêþò
êáé üôé ôá ìïíïìåñþò êáô’ áõôþí ëåãüìåíá ðñÝðåé íá èåùñçèïýí ùò åëëßðïíôá ðÜóçò
íïìéêÞò âáñýôçôáò.
Áðïöáóßæåé
1ïí Ï Ä. Ðëáðïýôáò êáé È. Êïëïêïôñþíçò êáôáäéêÜæïíôáé åéò èÜíáôïí, ùò Ýíï÷ïé
åó÷Üôçò ðñïäïóßáò, Þôïé ôùí êáêïõñãçìÜôùí ôùí åíäéáëáìâáíïìÝíùí åéò ôï Üñèñïí 2
ôïõ Åäáößïõ Á´ êáé Ã´ ôïõ Åãêëçìáôéêïý Áðáíèßóìáôïò êáé åéò ôï Üñèñïí 2 ôïõ áðü
9/21 Öåâñïõáñßïõ Â. ÄéáôÜãìáôïò êáé êáôÜ ôá áõôÜ Üñèñá, åéò ôá äéêáóôéêÜ Ýîïäá êáé
ôá ôïéáýôá ôùí ìáñôýñùí åê äñ÷.1.047,93 Þôïé ÷éëßáò ôåóóáñÜêïíôá åðôÜ êáé ëåðôÜ åíå-
íÞêïíôá ôñßá.
2ïí Ç ðáñïýóá áðüöáóéò èÝëåé åêôåëåóèåß åéò ôçí åêôüò ôïõ Öñïõñßïõ Íáõðëßïõ
ðëáôåßáí.
3ïí Ïé êáôáäéêáóèÝíôåò êñßíïíôáé Üîéïé ôçò ÂáóéëéêÞò ÷Üñéôïò, ôçí ïðïßáí èÝëåé æçôÞ-
óåé åðéóÞìùò ôï ÄéêáóôÞñéïí áðü ôçí Á.Ì.
4ïí ÁíáâÜëëåôáé ç åêôÝëåóéò ôçò ðáñïýóçò áðïöÜóåùò ìÝ÷ñé ôçò åêâÜóåùò ôçò ðåñß
÷Üñéôïò áéôÞóåùò.
5ïí Ï Åðßôñïðïò ôçò Åðéêñáôåßáò íá åêôåëÝóåé ôçí ðáñïýóáí áðüöáóéí.
6ïí Áíôßãñáöïí áõôÞò íá êïéíïðïéçèåß åéò ôïí Åðßôñïðïí ôçò Åðéêñáôåßáò.
Åîåäüèç êáé åäçìïóéåýèç åí Íáõðëßù ôçí 28çí ÌáÀïõ ôïõ ÷éëéïóôïý ïêôáêïóéïóôïý
ôñéáêïóôïý ôåôÜñôïõ Ýôïõò.
Ï Ðñüåäñïò
............................
Á. ÂÏÕËÃÁÑÇÓ
Ä. Ê. ÓÏÕÔÓÏÓ
Ö. ÖÑÁÃÊÏÕËÇÓ
............................
Ï Ãñáììáôåýò
×Ñ. ÆÙÔÏÓ

53
ÂÉÂËÉÏÃÑÁÖÉÁ
 Åãêõêëïðáßäåéá «ÌðñéôÜíéêá», ôüìïò 43ïò, åêäüóåéò ÐÁÐÕÑÏÓ ËÁÑÏÕÓ 1990.
 Åãêõêëïðáßäåéá «Ðáéäåßá», ôüìïò 8ïò , åêäüóåéò Ðáãêüóìéá Óýã÷ñïíç Ðáéäåßá.
 «Ôï Ëåýêùìá ôïõ ’21», Ìßñêáò Ðáëéïýñá, åêäüóåéò Åëåýèåñïò Ôýðïò, 1996.
 «Ç äßêç ôïõ áïéäßìïõ È. Êïëïêïôñþíç êáé Ä. Ðëáðïýôá», Á. Ðùëõæùßäç, åêäüóåéò
ÏÌÇÑÏÓ, 1843.
 «Éóôïñßá ôïõ Åëëçíéêïý ¸èíïõò», åêäüóåéò ÅêäïôéêÞ Áèçíþí, ÉÃ´ ôüìïò, 1977.
 «Ïé ìåãÜëåò äßêåò ôùí áéþíùí», ôüìïò ðÝìðôïò, åêäüóåéò ÓÊÁÑÐÁ.
 «Íåüôåñç Éóôïñßá ôïõ Åëëçíéêïý ¸èíïõò 1828 – 1974», Ãåùñãßïõ Ñïýóïõ.
 Äéáäßêôõï (internet).

55

Η δίκη των στρατηγών Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και Δημητρίου Πλαπούτα

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Η δίκη των στρατηγών Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και Δημητρίου Πλαπούτα

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Ç Äßêç

ôïõ Ôáî÷ïõ Ãåùñãßïõ Êáñáìðáôóüëç

ÃÅÍÉÊÏ ÅÐÉÔÅËÅÉÏ ÓÔÑÁÔÏÕ

• Ç ÉóôïñéêÞ Äßêç ôïõ È. Êïëïêïôñþíç êáé ôïõ Ä. Ðëáðïýôá 12

• Áðïëïãßá ôïõ Êïëïêïôñþíç 15

• Áðïëïãßá ôïõ Ðëáðïýôá 18 18

• ÓõìðåñÜóìáôá áðü ôçí áãüñåõóç ôïõ åðéôñüðïõ 23

• ÓÕÍÅÄÑÉÁÓÇ ÔÇÓ 23çò ÌÁÚÏÕ 1834 24

• Ðñüëïãïò ôçò áãüñåõóçò ôïõ óõíçãüñïõ ôçò õðåñÜóðéóçò Ðáí. ÂáëóáìÜêç 24

• Ç áãüñåõóç ôïõ ÊëùíÜñç (ÐÝìðôç 24-5-1834) 26

• ÓõìðåñÜóìáôá áðü ôçí áãüñåõóç ôùí óõíçãüñùí õðåñÜóðéóçò 26

• Ç ìÜ÷ç Ðïëõæùßäç – ÌÜóóïí êáé ïé äéáâïõëåýóåéò óôá êõâåñíçôéêÜ

ðáñáóêÞíéá ãéá ôçí áðüöáóç 28

• Ç äßêç Ðïëõæùßäç êáé ÔåñôóÝôç 35

• Ç áãüñåõóç ôïõ ÊëùíÜñç (ÐÝìðôç 24-5-1834) 38

Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

4 Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

6 Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

8 Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

10 Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

12 Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

Ï 1⁄4èùíáò óå íåáñÞ çëéêßá

ÊÜèïíôáé üëïé óôéò èÝóåéò ôïõò…

Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

14 Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

Ï Åðßôñïðïò ôçò Åðéêñáôåßáò

Ôåëåéþíïíôáò ôçí áíÜãíùóç ôïõ Êáôçãïñçôçñßïõ ï ÃñáììáôÝáò Æþôïò, ôï ëüãï Ýëáâå

ÁÐÏËÏÃÉÁ ÔÏÕ ÊÏËÏÊÏÔÑÙÍÇ

Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

16 Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

18 Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

20 Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

22 Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

ÓÕÌÐÅÑÁÓÌÁÔÁ ÁÐÏ ÔÇÍ

Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

Óõíåäñßáóç ôçò 23 çò ÌáÀïõ 1834

24 Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

ÓÕÌÐÅÑÁÓÌÁÔÁ ÁÐÏ ÔÇÍ ÁÃÏÑÅÕÓÇ ÔÙÍ

26 Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

28 Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

30 Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

32 Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

34 Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

Ç ÄÉÊÇ ÐÏËÕÆÙÉÄÇ ÊÁÉ ÔÅÑÔÓÅÔÇ

Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

36 Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

38 Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

40 Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá

42 Ç Äßêç ôùí Óôñáôçãþí Èåüäùñïõ Êïëïêïôñþíç & Äçìçôñßïõ Ðëáðïýôá