CAÙC COÂNG THÖÙC GIAÛI NHANH

Vieäc naém caùc coâng thöùc naøy seõ giuùp giaûi nhanh caùc baøi toaùn. Ñaây laø caùc
baøi toaùn thöôøng gaëp trong caùc kyø thi Ñaïi hoïc, maø neáu giaûi theo caùch thoâng thöôøng
seõ laøm thí sinh maát nhieàu thôøi gian.

1) Tính löôïng keát tuûa xuaát hieän khi haáp thuï heát moät löôïng CO2 vaøo dung dòch
Ca(OH)2 hoaëc Ba(OH)2

Coâng thöùc: n   n OH  n CO

2

Ví duï 1: Haáp thuï heát 7,84 lít CO2 (ñkc) vaøo 300ml dung dòch Ba(OH)2 1M. Tính khoái
löôïng keát tuûa thu ñöôïc

Giaûi

n CO  035mol 
  n   0,6  0,35  0,25mol
2

n Ba(OH)  0,3mol 
2 

 m   197.0,35  49,25gam

** Löu yù: ÔÛ ñaây n   0,25mol  n CO2  0,35mol , neân keát quaû treân phuø hôïp. Ta caàn
phaûi kieåm tra laïi vì neáu Ba(OH) 2 duøng dö thì khi ñoù n   n CO2 maø khoâng phuï thuoäc
vaøo n OH . Toùm laïi, khi söû duïng coâng thöùc treân, caàn nhôù ñieàu kieän raøng buoäc giöõa
n  vaø n CO2 laø n   n CO2 .

2) Tính löôïng keát tuûa xuaát hieän khi haáp thuï heát moät löôïng CO2 vaøo dung dòch
chöùa hoãn hôïp goàm NaOH vaø Ca(OH)2 hoaëc Ba(OH)2

Coâng thöùc: Tính n CO  n OH  n CO

2
3

2
roài so saùnh vôùi n Ca2 hoaëc n Ba2 ñeå xem chaát naøo
phaûn öùng heát.

Ví duï 2: Haáp thuï heát 6,72 lít CO2 (ñkc) vaøo 300ml dung dòch hoãn hôïp goàm NaOH 0,1M
vaø Ba(OH)2 0,6M. Tính khoái löôïng keát tuûa thu ñöôïc

Giaûi

n CO  0,3mol 
2

n NaOH  0,03mol   n CO2  0,39  0,3  0,09mol
n Ba(OH)  0,18mol 
3

2 

Maø n Ba2  0,18mol neân n  = 0,09mol.

Vaäy m   0,09.197  17,73gam .

** Löu yù: Töông töï nhö coâng thöùc ôû treân, trong tröôøng hôïp naøy cuõng coù ñieàu kieän
raøng buoäc giöõa n CO2 vaø n CO laø n CO2  n CO .
3 2 3 2

3) Tính theå tích CO2 caàn haáp thuï heát vaøo moät dung dòch Ca(OH)2 hoaëc Ba(OH)2 ñeå
thu ñöôïc moät löôïng keát tuûa theo yeâu caàu

Daïng naøy phaûi coù hai keát quaû.

 n CO  n 
Coâng thöùc: 
2

 CO2  n OH  n 
n

Ví duï 3: Haáp thuï heát V lít CO (ñkc) vaøo 300ml dung dòch Ba(OH) 2 1M ñöôïc 19,7 gam keát
tuûa. Tìm V

Giaûi

 n CO  n   0,1mol  V  2,24lít
 2
 n CO2  n OH   n   0,6  0,1  0,5mol  V  11,2lít

4) Tính theå tích dung dòch NaOH caàn cho vaøo dung dòch Al3+ ñeå xuaát hieän moät
löôïng keát tuûa theo yeâu caàu

Daïng naøy phaûi coù hai keát quaû

 n OH   3.n 
Coâng thöùc: 
 n OH   4.n Al3  n 

Ví duï 4: Caàn cho bao nhieâu lít dung dòch NaOH 1M vaøo dung dòch chöùa 0,5 mol AlCl 3 ñeå
ñöôïc 31,2 gam keát tuûa.

Giaûi

 n OH  3.n   3.0,4mol  V  1,2lít


 n OH  4.n Al3  n   2  0,4  1,6mol  V  1,6lít

Ví duï 5: Caàn cho moät theå tích dung dòch NaOH 1M lôùn nhaát laø bao nhieâu vaøo dung
dòch chöùa ñoàng thôøi 0,6mol AlCl3 vaø 0,2mol HCl ñeå xuaát hieän 39gam keát tuûa.

Giaûi

Löu yù raèng tröôøng hôïp naøy caàn theâm moät löôïng NaOH ñeå trung hoaø HCl. Maët khaùc,
ñeå tính theå tích dung dòch NaOH lôùn nhaát neân chæ caàn xeùt giaù trò n OH (max)  4n Al3  n 

 n OH (caàn )  n HCl  (4.n Al3  n  )  0,2  (2,4  0,5)  2,1mol

 V = 2,1 lít.
5) Tính theå tích dung dòch HCl caàn cho vaøo dung dòch Na[Al(OH)4] (hoaëc NaAlO2) ñeå
xuaát hieän moät löôïng keát tuûa theo yeâu caàu

Daïng naøy phaûi coù hai keát quaû

 n H  n 
Coâng thöùc: 
 n H  4.n[Al(OH)4 ]  3.n 

Ví duï 6: Caàn cho bao nhieâu lít dung dòch HCl 1M vaøo dung dòch chöùa 0,7mol Na[Al(OH) 4]
ñeå thu ñöôïc 39 gam keát tuûa?

Giaûi

 n H  n   0,5mol  V  0,5lít

 n H  4.n[Al(OH)4 ]  3.n   1,3mol  V  1,3lít

Ví duï 7: Theå tích dung dòch HCl 1M cöïc ñaïi caàn cho vaøo dung dòch chöùa ñoàng thôøi
0,1mol NaOH vaø 0,3mol Na[Al(OH)4] laø bao nhieâu ñeå xuaát hieän 15,6gam keát tuûa?

Giaûi

Töông töï nhö ví duï 5, ta coù:

n H (caàn )  n NaOH  (4.n[Al(OH)   3.n  )  0,7mol  V = 0,7 lít.

4]

6) Tính khoái löôïng muoái nitrat thu ñöôïc khi cho hoãn hôïp caùc kim loaïi taùc duïng vôùi
HNO3 (khoâng coù söï taïo thaønh NH4NO3)

Coâng thöùc: m Muoái  m Kim loaïi  62.(3.n NO  n NO  8.n N O  10.n N )

2 2 2

(khoâng taïo khí naøo thì soá mol khí ñoù baèng khoâng)

Ví duï 8: Hoaø tan 10 gam raén X goàm Al, Mg, Zn baèng HNO 3 vöøa ñuû ñöôïc dung dòch
chöùa m gam muoái vaø 5,6 lít NO (ñkc) laø saûn phaåm khöû duy nhaát. Tìm m.

Giaûi

5,6
m Muoái  10  62.3.  56,5gam
22,4

7) Tính khoái löôïng muoái sunfat thu ñöôïc khi cho hoãn hôïp caùc kim loaïi taùc duïng vôùi
H2SO4 ñaëc, noùng giaûi phoùng khí SO2.

Coâng thöùc: m Muoái  m Kim loaïi  96.n SO 2

Ví duï 9: Hoaø tan heát 10gam raén X goàm Al, Mg, Cu baèng H 2SO4 ñaëc, noùng vöøa ñuû,
ñöôïc dung dòch chöùa m gam muoái vaø 10,08 lít SO2 (ñkc). Tìm m.

Giaûi
 10,08
m Muoái  10  96.  53,2gam
22,4

8) Tính löôïng muoái thu ñöôïc khi cho hoãn hôïp saét vaø caùc oxit saét taùc duïng vôùi
HNO3 dö giaûi phoùng khí NO.

242
Coâng thöùc: m Muoái  (m hoãn hôïp  24.n NO )
80

Ví duï 10: Hoaø tan heát 12 gam raé X goàm Fe, FeO, Fe2O3, Fe3O4 trong HNO3 loaõng dö ñöôïc
dung dòch chöùa m gam muoái vaø 2,24 lít NO (ñkc). Tìm m.

Giaûi

242 2,24
m Muoái  (12  24. )  43,56gam
80 22,4

** Löu yù: Vôùi daïng naøy, cho duø hoãn hôïp ñaàu laø bao nhieáu chaát trong soá caùc chaát
(Fe, FeO, Fe2O3, Fe3O4) cuõng ñeàu cho keát quaû nhö nhau. Thaät vaây.

Ví duï 11: Nung m gam boät saét trong oxi dö ñöôïc 3 gam hoãn hôïp raén X. Hoaø tan heát X
trong HNO3 loaõng dö ñöôïc 0,448 lít NO (ñkc). Coâ caïn dung dòch sau phaûn öùng ñöôïc bao
nhieâu gam raén khan?

Giaûi

Duø X laø bao nhieâu chaát, ta luoân coù:

242 0,448
m Muoái  (3  24. )  10,527gam
80 22,4

9) Tính khoái löôïng muoái thu ñöôïc khi hoaø tan heát hoãn hôïp goàm Fe, FeO, Fe2O3,
Fe3O4 baèng HNO3 ñaëc, noùng dö giaûi phoùng khí NO2.

Töông töï nhö vaán ñeà ñaõ xeùt ôû treân, hoãn hôïp ñaõ cho khoâng nhaát thieát phaûi
laø 4 chaát, maø chæ laø 2 hoaëc 3 trong 4 chaát treân thì khoái löôïng muoái vaãn ñöôïc tính
theo coâng thöùc:

242
m Muoái  (m hoãn hôïp  8.n NO )
80 2

Ví duï 12: Hoaø tan heát 6 gam raén X goàm Fe, FeO, Fe2O3, Fe3O4 trong HNO3 ñaëc, noùng dö
ñöôïc 3,36 lít NO2 (ñkc). Coâ caïn dung dòch sau phaûn öùng ñöôïc bao nhieâu gam muoái khan?

Giaûi

242 3,36
m Muoái  (6  8. )  21,78gam
80 22,4
Ví duï 13: Daãn moät luoàng CO qua oáng ñöïng Fe2O3 nung noùng thu ñöôïc 9 gam raén X.
Hoaø tan heát X trong HNO3 ñaëc, noùng dö ñöôïc 3,92 lít NO2 (ñkc). Coâ caïn dung dòch sau
phaûn öùng ñöôïc bao nhieâu gam muoái khan?

Giaûi

242 3,92
Duø X laø bao nhieâu chaát, ta luoân coù: m Muoái  (9  8. )  31,46gam .
80 22,4

** Löu yù:

- Vôùi daïng toaùn naøy, HNO3 phaûi dö ñeå muoái thu ñöôïc toaøn laø muoái Fe(III).
Khoâng ñöôïc noùi “HNO3 vöøa ñuû”, vì coù theå phaùt sinh khaû naêng saét coøn dö do
HNO3 ñaõ heát seõ tieáp tuïc tan heát do khöû Fe(III) veà Fe(II). Khi ñoù ñeà seõ khoâng
coøn chính xaùc nöõa.
- Neáu giaûi phoùng hoãn hôïp NO vaø NO2, coâng thöùc tính muoái laø

242
m Muoái  (m hoãn hôïp  24.n NO  8.n NO )
80 2

10) Tính khoái löôïng muoái thu ñöôïc khi hoaø tan heát hoãn hôïp goàm Fe, FeO, Fe2O3,
Fe3O4 baèng H2SO4 ñaëc, noùng dö giaûi phoùng khí SO2

Töông töï ôû treân, hoãn hôïp ñaõ xeùt ôû ñaây khoâng nhaát thieát phaûi ñuû 4 chaát.

400
Coâng thöùc: m Muoái  (m  16.n SO )
160 hoãn hôïp 2

Ví duï 14: Hoaø tan 30 gam raén X goàn FeO, Fe2O3, Fe3O4 baèng H2SO4 ñaëc, noùng dö ñöôïc
11,2 lít SO2 (ñkc). Coâ caïn dung dòch sau phaûn öùng ñöôïc bao nhieâu gam muoái khan?

Giaûi

400 11,2
m Muoái  (30  16. )  95gam
160 22,4

11) Tính khoái löôïng saét ñaõ duøng ban ñaàu, bieát oxi hoaù löôïng saét naøy baèng oxi
ñöôïc hoãn hôïp raén X. Hoaø tan heát raén X trong HNO3 loaõng dö ñöôïc NO.

Thöïc ra, daïng naøy döïa vaøo coâng thöùc ôû (8)

242 1
m Muoái  (m hoãn hôïp  24.n NO )  n Fe (NO )  (m hoãn hôïp  24.n NO )
80 3 3
80

1
 n Fe  n Fe (NO  (m  24.n NO )
3 )3
80 hoãn hôïp

56
 m Fe  (m  24.n NO )
80 hoãn hôïp
Ví duï 15: Ñoát m gam saét trong oxi ñöôïc 3 gam hoãn hôïp raén X. Hoaø tan heát X trong
HNO3 loaõng dö ñöôïc 0,56 lít NO (ñkc). Tìm m.

Giaûi

56 0,56
m Fe  (3  24. )  2,52gam
80 22,4

Ví duï 16: Chia 12 gam raén X goàm Fe, FeO, Fe2O3 vaø Fe3O4 laøm 2 phaàn baèng nhau.

- Daãn moät luoàng CO dö qua phaàn nung noùng ñöôïc m gam saét.
- Hoaø tan heát phaàn 2 trong HNO3 loaõng dö ñöôïc 1,12 lít NO (ñkc).

Tìm m.

Giaûi

56 1,12
m Fe  (6  24. )  5,04gam
80 22,4

** Trong khuoân khoå coù haïn, chuùng toâi chæ neâu moät soá coâng thöùc ñaëc tröng thöôøng
gaëp trong caùc baøi taäp tuyeån sinh ñaïi hoïc. Hoïc sinh coù theå vaän duïng theâm caùc ñònh
luaät (baûo toaøn khoái löôïng, baûo toaøn electron…) ñeå töï trang bò theâm caùc coâng thöùc
cho rieâng mình.