* KÕt luËn: HS ghi:

1) C¸c quèc gia cËn ®¹i Ph¬ng §«ng ra ®êi tõ cuèi thiªn niªn kØ IV-®Çu thiªn niªn
kØ III TCN.
2) Ai CËp, Lìng Hµ, Ên §é, Trung Quèc lµ nh÷ng quèc gia xuÊt hiÖn sím nhÊt
trong lÞch sö loµi ngêi.

2. X· héi Ph¬ng §«ng bao gåm nh÷ng tÇng líp nµo?

? Kinh tÕ chÝnh cña c¸c quèc gia cæ ®¹i

Ph¬ng §«ng lµ g×? Ai lµ ngêi t¹o ra cña
c¶i vËt chÊt nu«i sèng x· héi?
? N«ng d©n canh t¸c nh thÕ nµo?
? Ngoµi quÝ téc, n«ng d©n, x· héi cæ
®¹i Ph¬ng §«ng cßn tÇng líp nµo hÇu h¹
phôc vô quan, quÝ téc? Cuéc sèng cña hä - N« lÖ, cuéc sèng cña hä rÊt cùc khæ.
ra sao?
? VËy x· héi cæ ®¹i Ph¬ng §«ng gåm cã
mÊy tÇng líp?
- Kinh tÕ n«ng nghiÖp lµ chÝnh.
- N«ng d©n lµ ngêi nu«i sèng x· héi.
- Hä nhËn ruéng ®Êt cña c«ng x· (gÇn
nh lµng x· ngµy nay) cµy cÊy vµ nép mét
phÇn thu ho¹ch cho quÝ téc (vua, quan,
chóa ®Êt) vµ thùc hiÖn chÕ ®é lao dÞch
nÆng nÒ (lao ®éng b¾t buéc phôc vô
kh«ng c«ng cho quÝ téc vµ chóa ®Êt).
- X· héi Ph¬ng §«ng cæ ®¹i gåm cã 2
tÇng líp:
+ Thèng trÞ: quÝ téc (vua, quan, chóa
®Êt)
+ BÞ trÞ: n«ng d©n, n« lÖ (n« lÖ cã
th©n phËn thÊp hÌn nhÊt trong x· héi)

GV: N« lÖ bÞ sèng th©n phËn bÞ rÎ róng, coi thêng nh con vËt, cã thÓ bÞ ®em ra
chî b¸n nh mua hµng (n« lÖ bÞ coi nh c«ng cô biÕt nãi) cuéc sèng tñi cùc, khæ ®au.
Ngêi d©n nghÌo còng qu¸ khæ ¶i: gãp c«ng søc x©y dùng ®Òn ®µi, l¨ng tÈm,
chÕ ®é lao dÞch, thuÕ kho¸ nÆng nÒ bãp nghÑt lÊy cæ hä…

? Theo em nh©n d©n nghÌo vµ n« lÖ cã

cam chÞu m·i cuéc sèng tèi t¨m nh vËy
kh«ng?
GVm« t¶ nh÷ng cuéc ®Êu tranh: (chØ
trªn b¶n ®å cËn ®¹i)
* Nª-dec- tuy dù ®o¸n: "Ngêi ta b¾t trãi
1
- Kh«ng, hä ®· vïng lªn ®Êu tranh, chiÕn
®Êu chèng l¹i sù ¸p bøc bãc lét.
- N¨m 2300 TCN vô b¹o ®éng ë La-gat
(Lìng Hµ).
-1750 TCN n« lÖ vµ d©n nghÌo næi dËy
cíp ph¸, ®èt ch¸y cung ®iÖn.
c¶ vua ®em ®i, cung ®iÖn bÞ ®èt ch¸y
thµnh tro, nh÷ng ngêi trong hoµng gia bÞ
®uæi ra khái cung ®×nh…"
? Theo em dù ®o¸n nµy cho em hiÓu
®iÒu g×? - §Êu tranh diÔn ra v« cïng quyÕt liÖt.
? Tríc thùc tÕ Êy, giai cÊp thèng trÞ ®·
lµm g× ®Ó æn ®Þnh x· héi?
(GV híng dÉn HS xem bøc tranh H9 SGK
vµ gi¶i thÝch tr¶ lêi c©u hái trªn)
- TÇng líp thèng trÞ ®µn ¸p quÇn chóng
GV: Lô©t 282 ®iÒu, ®äc ®iÒu 42 vµ vµ cho ra ®êi bé luËt kh¾c nghiÖt, mµ
cho biÕt môc ®Ých cña ®iÒu luËt ®ã? ®iÓn h×nh lµ luËt (Hammurabi-kh¾c
A. Nhµ níc quyÕt t©m, khuyÕn khÝch trªn ®¸)
ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp.
B. B¾t buéc ngêi n«ng d©n ph¶i tÝch HS nghiªn cøu phÇn ®iÒu 42 vµ chän
cùc cµy cÊy, kh«ng ®îc bá ruéng hoang ph¬ng ¸n ®ång thêi tù lÝ gi¶i.
(nÕu kh«ng vÉn ph¶i nép thuÕ)…
C. C¶ 2 ý trªn

§¸p ¸n :C

* KÕt luËn:
LuËt Hammurabi lµ bé luËt ®Çu tiªn xuÊt hiÖn ë c¸c quèc gia cæ ®¹i Ph¬ng
§«ng, b¶o vÖ quyÒn lîi cho giai cÊp thèng trÞ.
?X· héi cæ ®¹i Ph¬ng §«ng cã m©u thuÉn s©u s¾c gi÷a:
A. n«ng d©n vµ ®Þa chñ.
B. n« lÖ vµ chñ n«.
C. vua vµ quÝ téc.
(Häc sinh chän ph¬ng ¸n ®óng b»ng c¸ch khoanh trßn ch÷ c¸i ®Çu c©u tr¶ lêi ®óng).
§¸p ¸n ®óng:A.

3. Nhµ níc chuyªn chÕ cæ ®¹i Ph¬ng §«ng

GV treo s¬ ®å nhµ níc cæ ®¹i Ph¬ng

§«ng vµ gi¶i thÝch. * QuÝ téc lËp ra bé m¸y nhµ níc: chÕ ®é
qu©n chñ lËp hiÕn. Vua lµ ngêi cã
quyÒn cao nhÊt (®Þnh ra luËt Ph¸p),
chØ huy qu©n ®éi, xÐt xö ngêi cã téi.
* Gióp vua cai trÞ níc lµ quÝ téc(bé m¸y

hµnh chÝnh tõ trung ¬ng ®Õn ®Þa ph-

Vua ¬ng): lo thu thuÕ x©y dùng cung ®iÖn,
®Òn th¸p vµ c¸c nghÜa vô kh¸c…
2
 QuÝ téc (quan l¹i)

N«ng d©n
? GV: Nhµ níc chuyªn chÕ cæ ®¹i Ph¬ng
§«ng ai cã quúªn lùc cao nhÊt?
N« lÖ (Vua)
? §¸nh gi¸ cña em vÒ chÕ ®é nµy?

- Nhµ níc phong kiÕn thèng trÞ, quyÒn

lùc trong tay quÝ téc, ®«ng ®¶o nh©n
d©n lao ®éng vÊt v¶ ®Æc biÖt lµ n« lÖ.
GV gi¶i thÝch thªm: - ë Trung Quèc vua ®îc gäi lµ thiªn tö (con trêi)
- Ai CËp: vua ®îc gäi lµ Phara«n (ng«i nhµ lín)
- Lìng Hµ gäi vua lµ Ensi (ngêi ®øng ®Çu).
III. LuyÖn tËp, cñng cè
1.Gäi HS lªn b¶ng chØ trªn b¶n ®å cæ ®¹i Ph¬ng §«ng c¸c quèc gia?
2. Tr¶ lêi 3 c©u hái cuèi bµi.
3. LuyÖn bµi tËp trªn b¶ng phô c¸c bµi tËp ë vë bµi tËp/15 SGK
* §iÒn ®óng sai vµo « trèng:
S Nhµ vua kh«ng cã quyÒn cao nhÊt trong mäi c«ng viÖc.
§ Nh÷ng n« lÖ vµ d©n nghÌo nhiÒu lÇn næ dËy.
§ N« lÖ ®îc coi lµ nh÷ng c«ng cô biÕt nãi.
S Nhµ níc phong kiÕn Ph¬ng §«ng kh«ng ph¶i lµ sím nhÊt (®Çu tiªn) trªn
thÕ giíi.
* Gi¶i thÝch c¸c thuËt ng÷: 1) Qu©n chñ chuyªn chÕ.
2) C«ng x·
3) N« lÖ.
* §iÒn vµo « trèng bµi 4/15 VBT: Ai CËp gäi vua lµ…. Phara«n (?)
Lìng Hµ gäi vua lµ….Ensi (?)
Trung Quèc gäi vua lµ….Thiªn tö (?)

ChuÈn bÞ bµi5: C¸c quèc gia cæ ®¹i Ph¬ng T©y.

***************************************

TuÇn 5
TiÕt 5 Bµi 5: C¸c quèc gia cæ ®¹i Ph¬ng T©y

A. Môc tiªu cÇn ®¹t.

1. VÒ kiÕn thøc:

3
 - Gióp HS n¾m ®îc tªn vµ vÞ trÝ cña c¸c quèc gia cæ ®¹i Ph¬ng T©y. Víi ®iÒu
kiÖn tù nhiªn cña vïng §Þa Trung H¶i kh«ng thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt
n«ng nghiÖp.
- NÒn kinh tÕ, cã c¬ cÊu x· héi, thÎ chÕ nhµ níc Hi-L¹p vµ R«ma cæ ®¹i. Nh÷ng
thµnh tùu tiªu biÓu cña c¸c quèc gia nµy.
2. T tëng.
- Gióp HS ý thøc ®Çy ®ñ h¬n vÒ sù bÊt b×nh ®¼ng trong x· héi.
3. KÜ n¨ng:
Quan s¸t theo dâi b¶n ®å, so s¸nh, ®¸nh gi¸, mèi liªn hÖ ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ sù
ph¸t triÓn kinh tÕ mçi khu vùc.
* ChuÈn bÞ:
Lîc ®å c¸c quèc gia cæ ®¹i Ph¬ng T©y (in to, ®îc cÊp)
GV nghiªn cøu su tÇm tµi liÖu liªn quan.
HS ®äc tríc bµi míi vµ tr¶ lêi c©u hái t×m hiÓu bµi.
B. Néi dung tiÕn hµnh.
*kiÓm tra:
? Tr×nh bµy kÕt hîp chØ trªn b¶n ®å sù h×nh thµnh cña c¸c quèc gia cæ ®¹i Ph¬ng
§«ng?
? Ngµnh kinh tÕ chÝnh cña c¸c quèc gia cæ ®¹i Ph¬ng §«ng lµ: A. N«ng nghiÖp
B. Thñ c«ng nghiÖp.
C. Th¬ng nghiÖp.
? V× sao em chän ph¬ng ¸n ®ã?
§¸p ¸n :A.
V× c¸c quèc gia nµy ®Òu ®îc h×nh thµnh ë lu vùc c¸c con s«ng lín...
* Bµi míi
Vµo bµi: Vµo cuèi thÕ kØ IVTCN - ®Çu III TCN c¸c quèc gia cæ ®¹i Ph¬ng §«ng
xuÊt hiÖn trªn Tr¸i ®Êt ®ã lµ c¸c níc thuéc Ch©u ¸ vµ B¾c Phi ngµy nay. Sau ®ã
mét vµi thiªn niªn kØ xuÊt hiÖn c¸c quèc gia cæ ®¹i Ph¬ng T©y. C¸c quèc gia nµy cã
nh÷ng ®Æc ®iÓm nh thÕ nµo?

1. Sù h×nh thµnh cña c¸c quèc gia cæ ®¹i Ph¬ng T©y.

GV sö dông lîc ®å c¸c quèc gia cæ ®¹i

gi¶i thÝch vÞ trÝ ®Þa lÝ cña 2 quèc gia
Hi-L¹p vµ R«ma cæ ®¹i.
H×nh thµnh trªn 2 b¸n ®¶o ven biÓn
? C¸c quèc gia cæ ®¹i Ph¬ng T©y ra ®êi
ë ®©y vµ tõ bao giê?
4
- PhÝa Nam ¢u cã hai b¸n ®¶o nhá v¬n
dµi ra §Þa Trung H¶i (b¸n ®¶o Ban C¨ng
vµ Italia). N¬i ®©y ®Çu thiªn niªn kØ I
TCN h×nh thµnh 2 quèc gia cæ ®¹i Hi
L¹p vµ R«ma
- Mét HS x¸c ®Þnh trªn b¶n ®å, ®äc tªn
Hi L¹p vµ R« ma.
*§Çu thiªn niªn kØ I TCN.Nh vËy c¸c
quèc gia cæ ®¹i Ph¬ng T©y ra ®êi sau
c¸c quèc gia cæ ®¹i Ph¬ng §«ng.
? Theo em 2 quèc gia h×nh thµnh trªn b¸n
®¶o ®iÒu kiÖn tù nhiªn cã g× ®Æc - §iÒu kiÖn tù nhiªn: ®Þa h×nh chñ yÕu
biÖt? lµ ®åi nói, ®Êt ®ai kh« cøng
+ §îc bao bäc bëi bê biÓn khóc khuyñ t¹o
ra nhiÒu vÞnh, vông, h¶i c¶ng tù nhiªn.
+ Cã nhiÒu ®¶o lín nhá n»m r¶i r¸c t¹o
thµnh mét hµnh lang, cÇu lèi lôc ®Þa
c¸c ®¶o (vïng tiÓu ¸).

? Víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn nh vËy t¹o
®iÒu kiÖn cho nÒn kinh tÕ nµo ph¸t
triÓn?
GV chØ: Th¬ng nh©n mang s¶n phÈm
thñ c«ng nghiÖp: rîu nho, dÇu «lu sang
tËn Lìng Hµ, Ai CËp ®æi lÊy lóa m×,
gia sóc.
- NÒn t¶ng kinh tÕ: thñ c«ng nghiÖp, th-
¬ng nghiÖp.
? So s¸nh víi c¸c quèc gia cæ ®¹i Ph¬ng
§«ng? (nÒn kinh tÕ)
GV: Ra ®êi trªn hai ®iÒu kiÖn tù nhiªn
c¸c quèc gia cæ ®¹i Ph¬ng §«ng ra ®êi
rÊt sím, Ph¬ng T©y ra ®êi muén h¬n.
Do sù kh¸c nhau vÒ nÒn t¶ng kinh dÉn
®Õn sù ph©n ho¸ x· héi còng kh¸c
nhau.
1) ThuËn lîi cho trång trät: c©y lu niªn
nh nho, «lu…NghÒ thñ c«ng: luyÖn kim,
®å gèm, nÊu rîu nho, lµm dÇu «lu.
2) Th¬ng nghiÖp vµ ngo¹i th¬ng ph¸t
triÓn: bu«n b¸n trao ®æi hµng ho¸ kh¸
ph¸t triÓn. Hä giµu lªn nhanh chãng nhê
bu«n b¸n ®êng biÓn.
Ph¬ng §«ng: n«ng nghiÖp (trång lóa
níc)
Ph¬ng T©y: thñ c«ng nghiÖp vµ th-
¬ng nghiÖp (trång c©y lu niªn, ®ãng tµu,
nÊu rîu…)

2. X· héi cæ ®¹i Hi L¹p vµ R«ma gåm nh÷ng giai cÊp nµo?

GV: Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña kinh tÕ c«ng th¬ng nghiÖp ®· dÉn tíi sù h×nh
thµnh mét sè bé phËn nhá d©n c lµ chñ xëng, chñ trang tr¹i giµu cã, sèng trong c¸c
dinh thù léng lÉy nguy nga. Nu«i trong nhµ hµng ngµn n« lÖ.

? Hä lµ nh÷ng ngêi thuéc giai cÊp nµo

trong x· héi cæ ®¹i Ph¬ng T©y? - Giai cÊp chñ n«
? Em cã suy nghÜ g× vÒ ®êi sèng cña
giai cÊp nµy? - Chñ n« giµu cã, quyÒn lùc, b»ng thÕ
GV: Nh÷ng ngêi lµm thuª kh«ng cã tµi lùc Êy hä thèng trÞ vµ bãc lét ngêi lµm
s¶n, bÞ coi lµ tµi s¶n, c«ng cô lao ®éng thuª.
cña chñ n« chÝnh lµ giai cÊp thø 2 trong
x· héi cæ ®¹i Ph¬ng T©y.

5
? Chñ n« lµm g× trong x· héi?
? Cuéc sèng cña ngêi n« lÖ nh thÕ nµo?
GVkÓ chuyÖn: chñ n« ®èi xö víi n« lÖ,
nu«i n« lÖ kinh doanh trong sinh ®Î n«
lÖ ®Ó b¸n.
? Sè n« lÖ ë ®©u ra mµ nhiÒu thÕ?
GV: Sè lîng n« lÖ rÊt ®«ng ®¶o theo ¡ng
ghen trong cuèn "Nguån gèc cña gia
®×nh": ATen cã 365.000 ngêi n« lÖ
90.000 d©n tù do, 45.000 kiÒu d©n)
? Tõ sè lîng nµy em cã nhËn xÐt g× vÒ
x· héi cæ ®¹i Ph¬ng T©y?
GV: N« lÖ kh«ng ph¶i lµ ngêi dèt n¸t mµ
hä lµm trªn mäi lÜnh vùc x· héi: kinh tÕ,
v¨n ho¸ nhiÒu ca sÜ (chuyÖn n« t×
Isaora c« g¸i tµi giái), nh¹c c«ng…lµ n«
lÖ.
? Nhng hä bÞ chñ n« ®èi xö tµn tÖ,
kh«ng cßn ®êng sèng hä sÏ nh thÕ nµo?
GV thuËt khëi nghÜa Xpac-ta-cut (73-71
TCN)
? Dùa vµo bøc tranh khëi nghÜa em h·y
miªu t¶ l¹i khã kh¨n cña cuéc khëi nghÜa?
? Môc tiªu cña khëi nghÜa lµ g×?
?C¸c cuéc ®Êu tranh khëi nghÜa cña n«
lÖ nãi lªn ®iÒu g×?
GV: Mèi quan hÖ gi÷a chñ n« vµ n« lÖ
lµ mèi quan hÖ bãc lét.
? So s¸nh víi h×nh thøc bãc lét ë Ph¬ng
§«ng cã g× kh¸c nhau?
? H×nh thøc bãc lét nµo tinh vi h¬n?
3. ChÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ.
6
- Giai cÊp n« lÖ
+ Chñ n« chØ lµm vÞªc trong lÜnh vùc
khoa
häc, chÝnh trÞ, nghÖ thuËt, sö dông n«
lÖ hÇu h¹, lao ®éng cho hä.
+ N« lÖ: lùc lîng s¶n xuÊt chÝnh trong x·
héi ph¶i lµm viÖc cùc nhäc ë c¸c trang
tr¹i, c¸c xëng thñ c«ng. BÞ ®èi xö tµn
b¹o: ®¸nh ®Ëp ®em mua b¸n nh con vËt,
bÞ ®ãng dÊu vµo mÆt.
- Hä lµ ngêi da ®en bÞ b¾t lµm tï binh
®em b¸n…, n« lÖ n÷ sinh ra.
- Sè lîng n« lÖ chiÕm gÊp nhiÒu lÇn
d©n tù do, sè ngêi bÞ bãc lét lµ rÊt lín.
- N« lÖ vïng dËy ®Êu tranh m¹nh mÏ.
Lµm cho giíi chñ n« kinh hoµng.N« lÖ
bÞ ®èi xö tµn nhÉn, n¨m 71-73TCN ®·
næ ra cuéc khëi nghÜa lín cña n« lÖ thu
hót hµng v¹n ngêi tham gia, ®ã lµ co\uéc
khëi nghi· Sp¸c-ta-cót ë R«ma.
- LËt ®æ sù thèng trÞ cña chñ n«, gi¶i
phãng n« lÖ.
- Lßng c¨m thï s©u s¾c ®èi víi chñ n« vµ
hä khao kh¸t cuéc s«ng tù do.
1. Ph¬ng §«ng: Thu s¶n phÈm (hoa lîi)
2. Ph¬ng T©y: bãc lét søc lao ®éng
(2)
? X· héi cæ ®¹i Ph¬ng T©y gåm mÊy Hai giai cÊp: Chñ n« vµ n« lÖ
giai cÊp chÝnh?
Chñ n« (d©n tù do, quÝ téc)
N« lÖ: tï binh, nh÷ng ngêi ph¶i b¸n th©n
cho chñ…
? Lùc lîng s¶n xuÊt lµm ra mäi cña c¶i lµ - N« lÖ ( Kh¸c Ph¬ng §«ng: n«ng d©n)
ai?
GV: Chñ n« giµu cã ®îc d©n tù do bÇu - ThÓ chÕ nhµ níc: Nhµ níc d©n chñ chñ
ra l·nh ®¹o nhµ níc, hÕt nhiÖm k× l¹i n«.
thay ®æi.
? QuyÒn lùc chÝnh trÞ vµ kinh tÕ n»m
trong tay ai? - Chñ n«.
GV: VËy x· héi Ph¬ng T©y gåm 2 giai
cÊp c¬ b¶n lµ chñ n« vµ n« lÖ quan hÖ
thèng trÞ vµ bãc lét cña chñ n«.
? X· héi nµy cã ph¶i lµ cæ ®¹i x· héi - X· héi chiÕm h÷u n« lÖ
phong kiÕn nh Ph¬ng §«ng kh«ng? Mµ
lµ x· héi nµo?
GV gi¶i thÝch thªm:
- C¸c quèc gia nµy d©n tù do vµ quÝ téc cã quyÒn bÇu ra nh÷ng ngêi cai qu¶n ®Êt
níc theo h¹n ®Þnh.
-ë Hy- l¹p "Héi ®ång c«ng x·"hay cßn gäi lµ "Héi ®ång 500"lµ c¬ quan quyÒn lùc
tèi caocña quèc gia (nh Quèc héi ngµy nay) cã 50 phêng, mçi phêng cö ra 10 ngêi
®iÒu hµnh c«ng viÖc trong mét n¨m (chÕ ®é nµy cã tõ thÕ kØ I TCN ®Õn thÕ kØ
V TCN). §©y lµ chÕ ®é d©n chñ chñ n« kh«ng cã vua.
-Riªng La M· cã vua ®øng ®Çu.

*. Cñng cè, s¬ kÕt vµ luyÖn tËp.

1. ChÕ ®é x· héi Ph¬ng §«ng vµ Ph¬ng
T©y cæ ®¹i cã g× kh¸c nhau?
? ChÕ ®é x· héi nµo quyÒn d©n chñ thÓ
hiÖn râ?
? ChÕ ®é x· héi nµo h×nh thøc bãc lét
tµn b¹o h¬n, tinh vi h¬n?
2. ChØ trªn b¶n ®å vµ x¸c ®Þnh c¸c quèc
gia cæ ®¹i Ph¬ng T©y?
3. Bµi tËp trªn VBT. §iÒn ®óng sai vµo tÕ.
« trèng. Bµi 1/18 Vë bµi tËp.
Ph¬ng §«ng: chÕ ®é qu©n chñ
chuyªn chÕ - x· héi phong kiÕn.
Ph¬ng T©y: chÕ ®é d©n chñ chñ n«
vµ céng hoµ - x· héi chiÕm h÷u n« lÖ
Ph¬ng T©y cæ ®¹i quyÒn d©n chñ thÓ
hiÖn râ song sù bãc lét tinh vi vµ
nÆng nÒ h¬n.
- T×m sù kh¸c nhau vÒ thêi gian ra ®êi,
®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ sù ph¸t triÓn kinh
a) S b) S c) §
7
*Híng dÉn vÒ nhµ
Hoµn thµnh bµi tËp trong vë bµi tËp.
Chän ph¬ng ¸n ®óng:
?C¸c giai cÊp chÝnh cña c¸c quèc gia cæ ®¹i Ph¬ng T©y lµ giai cÊp nµo?
A.QuÝ téc vµ n«ng d©n
B. N«ng n« vµ n« lÖ
C.Chñ n« vµ n« lÖ
D.§Þa chñ vµ n«ng d©n.
§¸p ¸n: C.
ChuÈn bÞ bµi 6: V¨n ho¸ cæ ®¹i.
§äc vµ tr¶ lêi c©u hái t×m hiÓu bµi.

***************************************

tuÇn 6.
TiÕt 6.
Bµi 6: V¨n ho¸ cæ ®¹i

A. Môc tiªu cÇn ®¹t

1. VÒ kiÕn thøc:
Qua tiÕt häc gi¸o viªn gióp HS n¾m ch¾c kiÕn thøc
- Qua mÊy ngµn n¨m tån t¹i, thêi cæ ®¹i ®· ®Ó l¹i cho loµi ngêi mét di s¶n v¨n ho¸
®å sé, quÝ b¸u.
- Ngêi Ph¬ng §«ng vµ Ph¬ng T©y cæ ®¹i ®· s¸ng t¹o nh÷ng thµnh tùu v¨n ho¸ ®a
d¹ng, phong phó, rùc rì: ch÷ viÕt, ch÷ sè, lÞch, v¨n häc, khoa häc, kiÕn tróc…
2. T tëng
- Gi¸o dôc lßng tù hµo vÒ nh÷ng thµnh tùu v¨n minh cña loµi ngêi thêi cæ ®¹i. Gi¸o
dôc ý thøc t×m hiÓu c¸c thµnh tùu v¨n minh ®ã.
3. VÒ kÜ n¨ng
- HS tËp m« t¶ mét c«ng tr×nh kiÕn tróc, nghÖ thuËt lín thêi cæ ®¹i qua tranh ¶nh.
ChuÈn bÞ:
Tranh ¶nh vµ mét sè c«ng tr×nh v¨n ho¸ tiªu biÓu nh Kim Tù Th¸p, ch÷ tîng
h×nh, tîng lùc sÜ nÐm ®Üa, thµnh ATen…
HS ®äc tríc bµi míi.
B. Néi dung tiÕn hµnh.
*. KiÓm tra
8
? B¶ng phô ghi bµi tËp: Chän ph¬ng ¸n ®óng?
1. C¸c quèc gia xuÊt hiÖn ®Çu tiªn trªn thÕ giíi loµi ngêi?
A. Trung Quèc, Lìng Hµ, Ai CËp, Ên §é.
B. Hi L¹p vµ R«ma
C. C¶ 2 ph¬ng ¸n trªn.
§¸p ¸n:C
2. Chñ n« vµ n« lÖ vµ lµ 2 giai cÊp chÝnh cña x· héi?
A. X· héi nguyªn thuû B. X· héi chiÕm h÷u n« lÖ
C. X· héi phong kiÕn D. X· héi t b¶n chñ nghÜa.
§¸p ¸n:B
* Bµi míi:
Vµo bµi: Thêi cæ ®¹i, khi nhµ níc ®îc h×nh thµnh loµi ngêi bíc vµo x· héi v¨n
minh. Trong buæi binh minh cña lÞch sö, c¸c d©n téc Ph¬ng §«ng vµ Ph¬ng T©y cæ
®¹i ®· s¸ng t¹o lªn thµnh tùu v¨n ho¸ rùc rì mµ ngµy nay con ngêi ®ang ®îc thõa h-
ëng.
(Ghi tªn bµi häc)
1. C¸c d©n téc Ph¬ng §«ng thêi cæ ®¹i ®· cã nh÷ng thµnh tùu v¨n hãa g× ?

? Kinh tÕ chñ yÕu vµ c¸c quèc gia cæ

®¹i Ph¬ng §«ng lµ nªn kinh tÕ g×?
GV: Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt n«ng
nghiÖp, ngêi n«ng d©n biÕt ®îc qui
luËtcña tù nhiªn, qui luËt MÆt tr¨ng quay
xung quanh Tr¸i ®Êt, Tr¸i ®Êt quay xung
quanh MÆt trêi.
? Nh vËy hä ®· cã nh÷ng tri thøc vÒ
lÜnh vùc nµo ?
? Trªn c¬ së hiÓu biÕt vÒ thiªn v¨n, vÒ
qui luËt cña thêi tiÕt, cã t¸c dông g×
trong cuéc sèng lao ®éng s¶n xuÊt?
? Dùa trªn qui luËt MÆt tr¨ng quay xung
quanh Tr¸i ®Êt, Tr¸i ®Êt quay xung
quanh MÆt trêi hä ®· s¸ng t¹o ra lÞch
g×?
GVgi¶i thÝch: lÞch phï hêp víi thêi vô
s¶n xuÊt, 1 n¨m 360 ngµy 12 th¸ng + 4
mïa Xu©n, H¹,Thu, §«ng, mçi th¸ng cã 29
hoÆc 30 ngµy.
? Quan s¸t H11 SGK cho em biÕt kiÕn
thøc nµo vÒ thµnh tùu v¨n ho¸?
? Ch÷ viÕt xuÊt hiÖn trong ®iÒu kiÖn
nµo? T¸c dông cña nã?
9
- §ã lµ kinh tÕ n«ng nghiÖp, trång lóa níc
phô thuéc vµo thiªn nhiªn ( ma thuËn giã
hoµ)
- Hä cã nh÷ng tri thøc ®Çu tiªn vÒ thiªn
v¨n häc.
- T¹o thuËn lîi vÒ trång trät, n¨ng suÊt
cao h¬n.
- Ngêi Ph¬ng §«ng s¸ng t¹o ra lÞch: s¸ng
t¹o ra ©m lÞch; ®Æc biÖt lµ ®ång hå ®o
thêi gian (®o b»ng ®ång hå c¸t)
- Ch÷ tîng h×nh m« pháng vËt thËt trong
tù nhiªn.
- S¶n xuÊt ph¸t triÓn, x· héi tiÕn lªn, con
ngêi ®· cã nhu cÇu vÒ ch÷ viÕt vµ ghi
chÐp.
 GV viÕt trªn b¶ng phô: 1) Quan s¸t H11
SGK ch÷ tîng h×nh Ai CËp ra ®êi 3.500
n¨m TCN
: MÆt trêi : C¸i miÖng
: C¸i nhµ : Ngêi ®i
: Ngêi : C¸i miÖng
: C©y : Rõng c©y
? Theo em ngêi Ai CËp cæ ®¹i cña Trung
Quèc cæ ®¹i viÕt ch÷ tîng h×nh theo qui
luËt nµo?
? Ch÷ viÕt cña ngêi Ph¬ng §«ng ®îc
viÕt trªn chÊt liÖu nµo?
? GV híng dÉn HS n¾m th«ng tin ®o¹n
gi¶i thÝch vÒ to¸n häc. Em h·y ®iÓm
nh÷ng thµnh tùu lín vÒ khoa häc tù nhiªn
trªn lÜnh vùc to¸n häc cña ngêi Ph¬ng
§«ng cæ ®¹i?
? T¹i sao ngêi Ai CËp l¹i cã c¬ së ®Ó giái xo¸ mÊt ranh giíi ®Êt ®ai, hä ph¶i ®o
vÒ h×nh häc?
? Víi nh÷ng thµnh tùu vÒ ch÷ viÕt vµ
ch÷ sè cho em suy nghÜ g× vÒ ngêi cæ
®¹i?
? Quan s¸t H12, 13 cho em biÕt ngêi Ph-
¬ng §«ng cæ ®¹i ®¹t nh÷ng thµnh tùu
trªn lÜnh vùc nµo?
GV: X©y dùng nh÷ng c«ng tr×nh kiÕn
tróc ®å sé, m·i lµ nh÷ng k× quan mµ c¶
thÕ giíi chiªm ngìng vµ th¸n phôc (M« t¶
c«ng tr×nh Kim Tù Th¸p thep tµi liÖu h-
íng dÉn sö dông ®å dïng d¹y - häc).
? Thµnh tùu kiÕn tróc sõng s÷ng th¸ch
thøc hµng mÊy ngµn n¨m tríc thiªn nhiªn
kh¾c nghiÖt, nã cho em ®¸nh gi¸ nh thÕ
nµo vÒ tr×nh ®é cña ngêi Ph¬ng §«ng
cæ ®¹i trong lÜnh vc nµy?
2. Ngêi Hi L¹p vµ R«ma ®· cã nh÷ng ®ãng gãp g× vÒ v¨n ho¸?
2) GV Ch÷ tîng h×nh Trung Quèc tõ
®êi c¸ch ®©y 2000 n¨m TCN
- S¸ng t¹o ra ch÷ viÕt: ch÷ tîng h×nh.
Ch÷ m« pháng vËt thËt nãi lªn ý nghÜ
cña con ngêi
- GiÊy Papirut, trªn mai rïa, thÎ tre, phiÕn
®Êt sÐt ít råi ®em nung kh«.
- To¸n häc: Ngêi Ai CËp nghÜ ra phÐp
®Õm ®Õn 10, giái vÒ h×nh häc, t×m ra
sè
pi = 3,16
- Ngêi Lìng Hµ giái vÒ tÝnh to¸n sè häc
- Ngêi Ên §é t×m ra sè 0
- Do hµng n¨m s«ng Nin thêng g©y lôt léi
®¹c l¹i ruéng ®Êt.
- Hä lµ nh÷ng ngêi s¸ng t¹o, tµi n¨ng cã
hiÓu biÕt c¶ vÒ tù nhiªn vµ x· héi.
- KiÕn tróc: Kim Tù Th¸p (Ai CËp),
thµnh Babilon (Lìng Hµ)
- HS nghe: Ngêi cæ ®¹i sö dông søc khoÎ
c¬ b¾p khu©n nh÷ng tÊm, t¶ng ®¸
khæng lå nÆng hµng tÊn trë lªn, víi chÊt
kÕt dÝnh g¾n kÕt nh÷ng t¶ng ®¸ xÕp
chång lªn nhau, trong n¬i l¨ng tÈm cña
vua khi b¨ng hµ…®Æc biÖt lµ ®éi tîng
®¸ phôc quan…
- §¹t tr×nh ®é kÜ thuËt cao trong x©y
dùng ®éc ®¸o b¶n s¾c d©n téc, thÓ
hiÖn tÝn ngìng niÒm tin, íc m¬ v¬n lªn
cña ngêi lao ®éng…
10
? Ngêi Ph¬ng T©y cæ ®¹i qui ®Þnh mét - Hä s¸ng t¹o ra lÞch (d¬ng lÞch) trªn qui
n¨m d¬ng lÞch cã bao nhiªu ngµy? luËt Tr¸i ®Êt quay xung quanh MÆt trêi.
- 365 ngµy + 6giê/12 th¸ng, mçi th¸ng cã
tõ 30- 31 ngµy (th¸ng 2 cã 28 hoÆc 29
ngµy) .
? Hä cã s¸ng t¹o ra ch÷ viÕt kh«ng?
GVchøng tá sù s¸ng t¹o cña ngêi Ph¬ng - Hä s¸ng t¹o ra hÖ ch÷ c¸i a, b, c…(26
T©y ®Æc s¾c vµ kh¸c ngêi Ph¬ng §«ng ch÷ c¸i). HiÖn nay chóng ta cã 29 ch÷ c¸i.
cæ ®¹i.
? Trªn lÜnh vùc khoa häc c¬ b¶n ngêi Ph-
¬ng t©y cæ ®¹i còng ®¹t ®îc nh÷ng - To¸n häc, vËt lÝ, sö häc, triÕt häc, ®Þa
thµnh tùu rùc rì nh thÕ nµo? lÝ víi nhiÒu nhµ khoa häc lín.
GV: Nhµ khoa häc: - V¨n häc: nhiÒu bé sö thi næi tiÕng…
- To¸n häc: Talet, Pitago, ¥c¬lit. - NghÖ thuËt: S©n khÊu (bi - hµi kÞch)
- VËt lÝ: Acsimet.
- TriÕt häc: Plat«n, Arixt«t
- Sö häc: Hªr«®«t, Tuxi®it.
- §Þa lÝ: St¬rab«n.
- T¸c phÈm tiªu biÓu: Iliat ¤®ixª cña H«
me
KÞch th¬ ®éc ®¸o ¤rexti cña Etsin.
? Nh÷ng thµnh tùu rùc rì nµy cã ý nghÜa - §Æt nÒn t¶ng cho nh÷ng ngµnh khoa
g×? häc sau nµy, con ngêi thõa hëng (kÕ
thõa) nh÷ng thµnh tùu cña ngêi Ph¬ng
T©y cæ ®¹i nh ch÷ viÕt ghÐp ch÷ c¸i,
®Þnh luËt ®Þnh lÝ cña c¸c nhµ b¸c
? Quan s¸t H15. §©y cã thÓ kh¼ng ®Þnh häc…
lµ
mét c«ng tr×nh kiÕn tróc ®éc ®¸o cña - KiÕn tróc: Hi L¹p vµ R«ma cã nh÷ng
ngêi Hi L¹p ®îc kh«ng? V× sao? c«ng tr×nh kiÕn tróc næi tiÕng ®îc ngêi
GV: Nh ®Òn Pac-tª-n«ng (ATen), ®Êu ®êi kh©m phôc.
trêng C«-li-dª (R«ma), tîng lùc sÜ nÐm
®Üa, tîng thÇn vÖ n÷ (mil«)
Híng dÉn HS quan s¸t H14, 15, 16, 17
gi¸o viªn miªu t¶ vµ gi¶i thÝch (MÜ thuËt
6 SGK)
? Nh÷ng thµnh tùu trªn cho em suy nghÜ
g× vÒ ngêi Ph¬ng T©y cæ ®¹i? - Lµ nh÷ng con ngêi s¸ng t¹o, thµnh c«ng
GV: C¸c thµnh tùu cã søc sèng trêng tån trªn mäi lÜnh vùc, kiÕn tróc ®¹t ®é ®iªu
nh mét minh chøng cho tµi n¨ng cña thÕ luyÖn, tinh x¶o, ®iªu kh¾c ®éc ®¸o
giíi loµi ngêi tõ cæ xa. ®Æc biÖt bµn tay tµi hoa (gèm Hi L¹p
cæ). Tõ v¨n hoa ®Õn chÊt men gèm ®Ñp
11
? Ai lµ t¸c gi¶ thi c«ng t¹o nªn nh÷ng
c«ng tr×nh kiÕn tróc tuyÖt vêi ë Ph¬ng
§«ng vµ Ph¬ng T©y cæ ®¹i?
bãng…mµ víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cha
lµm ®îc.
- Nh÷ng ngêi thî x©y dùng, t¹o h×nh - ng-
êi d©n lao ®éng ch©n tay chÝnh lµ
nh÷ng ngêi n«ng d©n, thî thñ c«ng, d©n
tù do, ngêi trÝ thøc.

* Cñng cè, luyÖn tËp.

? Ngêi cæ ®¹i cña c¸c quèc gia cæ ®¹i Ph- + Ch÷ viÕt, phÐp ®Õm, sè 0, c¸c nhµ
¬ng §«ng vµ T©y ®Ó l¹i nh÷ng thµnh khoa häc ph¸t minh to¸n, lÝ, ho¸…
tùu rùc rì cho v¨n ho¸ nh©n loµi.Em h·y + KiÕn thøc thiªn v¨n häc, lÞch…
kÓ tªn nh÷ng thµnh tùu mµ con ngêi tiÕp
thu ®îc thõa hëng trong thÕ giíi h«m
nay?
? Th¸i ®é cña con ngêi ®èi víi nh÷ng
thµnh tùu ®ã? - Tr©n träng, gi÷ g×n, kÕ thõa vµ ph¸t
huy.

. Bµi tËp trªn b¶ng phô:

C©u1: Ngêi Hi L¹p vµ R«ma ®· x©y dùng ®îc nh÷ng c«ng tr×nh kiÕn tróc nµo?
A. Kim Tù Th¸p. (C). §Òn Pac-ti-n«ng
B. Thµnh Babilon. (D). §Êu trêng C«lidª.
C©u 2: Ch÷ tîng h×nh m« pháng hiÖn vËt, thÓ hiÖn ý nghÜa con ngêi lµ s¸ng t¹o
ch÷ viÕt cña ngêi cæ ®¹i?
(A). Ph¬ng §«ng cæ ®¹i C. C¶ 2 ph¬ng ¸n trªn.
B. Ph¬ng T©y cæ ®¹i. D. Kh«ng cña ngêi Ph¬ng, Ph¬ng T©y cæ ®¹i.
* GVkh¸i qu¸t bµi häc: Thêi cæ ®¹i, khi nhµ níc h×nh thµnh,loµi ngêi bíc vµo x· héi
v¨n minh. Trong buæi b×nh minh cña lÞch sö, c¸c d©n téc Ph¬ng §«ng vµ ph¬ng
T©y ®· s¸ng t¹o nªn nhiÒu thµnh tùu v¨n ho¸ rùc rì mµ ngµy naychóng ta vÉn ®ang
®îc thõa hëng.
* Híng dÉn 1 sè bµi tËp trªn VBT in. §iÒn thµnh tùu vµo cét theo yªu cÇu.
§äc tranh ®iªu kh¾c trªn tîng ®¸ ë Ai CËp trang 21 SBT. Sinh häat céng ®ång.
VÒ nhµ: chuÈn bÞ «n tËp:
Bµi7. ¤n tËp: LÞch sö thÕ giíi cæ ®¹i.

***************************************
TuÇn 7.
TiÕt 7 Bµi 7: ¤n tËp: LÞch sö thÕ giíi cæ ®¹i

12
A. Môc tiªu cÇn ®¹t
1. VÒ kiÕn thøc:
- Gióp HS cñng cè kiÕn thøc c¬ b¶n phÇn lÞch sö thª giíi cæ ®¹i: Sù xuÊt hiÖn cña
loµi ngêi trªn Tr¸i ®Êt. C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña con ngêi nguyªn thuû th«ng qua
lao ®éng s¶n xuÊt.
- C¸c quèc gia cæ ®¹i, c¸c thµnh tùu v¨n ho¸ rùc rì.
2. T tëng:
HS thÊy râ vai trß lao ®éng trong lÞch sö ph¸t triÓn cña loµi ngêi. C¸c em tr©n
träng nh÷ng thµnh tùu v¨n ho¸ rùc rì thêi cæ ®¹i.
T×nh c¶m tù hµo vÒ con ngêi tµi ba, cã ý thøc b¶o vÖ gi÷ g×n…
3. KÜ n¨ng:
Båi dìng kÜ n¨ng kh¸i qu¸t vµ so s¸nh lÞch sö.
ChuÈn bÞ: Lîc ®å lÞch sö thÕ giíi cËn ®¹i
Tranh ¶nh vÒ nh÷ng c«ng tr×nh nghÖ thuËt. B¶ng phô.
HS «n tËp kiÕn thøc dùa vµo néi dung yªu cÇu SGK.
B. Néi dung tiÕn hµnh.
*. KiÓm tra.
? H·y nªu nh÷ng thµnh tùu v¨n ho¸ cña c¸c quèc gia cæ ®¹i Ph¬ng §«ng vµ Ph¬ng
T©y?
? KÓ tªn 5 k× quan thÕ giíi? Nh÷ng k× quan Êy cho em hiÓu g× vÒ ngêi xa?
* Bµi míi:
GV: PhÇn I lÞch sö thÕ giíi c¸c em ®· ®îc häc lÞch sö loµi ngêi tõ khi xuÊt hiÖn
®Õn cuèi thêi cæ ®¹i. Con ngêi nhê lao ®éng ®· tho¸t khái giíi ®éng vËt, tiÕn ho¸,
®a x· héi ph¸t triÓn vµ h×nh thµnh c¸c quèc gia ®Çu tiªn trªn thÕ giíi, ®ång thêi con
ngêi cã nh÷ng ®ãng gãp to lín t¹o nÒn mãng cña v¨n ho¸ thÕ giíi…
Dïng b¶n ®å lÞch sö thÕ giíi cæ ®¹i ®Ó ®a HS vµo vÊn ®Ò chÝnh cña bµi.

1. DÊu vÕt cña Ngêi tèi cæ (Ngêi vîn) ®îc ph¸t hiÖn ë ®©u?

? H·y x¸c ®Þnh vÞ trÝ dÊu vÕt con ngêi
- Ngêi vîn xuÊt hiÖn?
? Ngêi tèi cæ xuÊt hiÖn tõ bao giê?
HS chØ trªn b¶n ®å:
- Ph¸t hiÖn dÊu vÕt Ngêi tèi cæ cã ë 3
®Þa ®iÓm: §«ng Phi, Nam ¢u, Ch©u ¸
(Gia-va; B¾c K×)
- C¸ch ®©y 4-7 triÖu n¨m.

2. §iÓm kh¸c nhau gi÷a: Ngêi tèi cæ vµ ngêi tinh kh«n.

HS quan s¸t H5/1.2 rót ra kÕt luËn so s¸nh:

Ngêi tèi cæ Ngêi tinh kh«n

* CÊu t¹o:
Ngêi lao vÒ phÝa tríc, tr¸n thÊp, c»m - D¸ng ®øng th¼ng, x¬ng cèt nhá h¬n,

13
choµi vÒ phÝa tríc, gß mµy cao,n·o nhá,
x¬ng quai hµm b¹nh, cã mét líp l«ng
máng trªn c¬ thÓ, tay ®îc gi¶i phãng.
* C«ng cô s¶n xuÊt:
- C«ng cô b»ng ®¸, ghÌ ®Ïo th« s¬ hoÆc
®îc mµi mét mÆt, m¶nh tíc ®¸, r×u tay
ghÌ ®Ïo th« s¬ vµ mµi mét mÆt, cuèc,
thuæng.
* Tæ chøc x· héi:
- Sèng thµnh tõng bÇy (bÇy ngêi nguyªn
thuû) gåm vµi chôc ngêi sèng trong hang
®éng. Sèng chñ yÕu b»ng h¸i lîm vµ s¨n
b¾t. Cuéc sèng bÊp bªnh, phô thuéc vµo
tù nhiªn.
GVgi¶i thÝch, häc sinh quan s¸t: Tranh
¶nh thÞ téc, bµy ngêi nguyªn thuû.
? Tõ so s¸nh nµy cho em rót ra nhËn xÐt,
®¸nh gi¸ nh thÕ nµo vÒ x· héi cæ ®¹i vµ
sù xuÊt hiÖn cña con ngêi?
3. Thêi cæ ®¹i cã nh÷ng quèc gia lín nµo?
GV híng dÉn HS quan s¸t trªn lîc ®å c¸c
quèc gia cæ ®¹i. Yªu cÇu chØ vµ ®äc tªn
(X¸c ®Þnh thêi gian xuÊt hiÖn?)
1. Cuèi thiªn niªn kØ IV - ®Çu III TCN
2. §Çu thiªn niªn kØ I TCN
? Nh÷ng quèc gia cæ ®¹i nµo, ë ®©u ra
®êi sím nhÊt trªn thÕ giíi?
4. C¸c tÇng líp x· héi chÝnh thêi cæ ®¹i.
? C¸c tÇng líp x· héi chÝnh ë c¸c quèc gia * Ph¬ng §«ng cæ ®¹i: - QuÝ téc (vua,
cæ ®¹i Ph¬ng §«ng lµ?
®«i tay khÐo lÐo, tr¸n cao, mÆt ph¼ng,
hép sä vµ thÓ tÝch n·o lín h¬n, kh«ng
cßn líp l«ng máng trªn c¬ thÓ, c¬ thÓ
gän, linh ho¹t h¬n.
- C«ng cô mµi tinh x¶o h¬n: cuèc, r×u,
mai, thuæng.
- C«ng cô ®ång: cuèc, liÒm, mai,
thuæng.
- §å trang søc: vßng ®eo cæ, nhÉn ®eo
tay…
- Sèng thµnh thÞ téc: gåm vµi chôc gia
®×nh, quan hÖ hä hµng, gÇn gòi (TT
mÉu hÖ - phô)
- Trång trät vµ ch¨n nu«i, lµm chßi ®Ó ë.
Cuéc sèng æn ®Þnh h¬n.
- Con ngêi nhê lao ®éng cã sù tiÕn ho¸,
tiÕn bé râ rÖt. Ngêi tinh kh«n cã cÊu t¹o
gièng con ngêi hiÖn ®¹i.
- Sù xuÊt hiÖn trong cuéc sèng thÞ téc…
chøng tá sù ®i lªn cña lÞch sö loµi ngêi
dÇn tho¸t khái lÖ thuéc tù nhiªn.
- Ph¬ng §«ng cæ ®¹i: Ên §é, Trung Quèc,
Ai CËp, Lìng Hµ.
- Ph¬ng T©y cæ ®¹i: Hi L¹p vµ R«ma
- C¸c quèc gia cæ ®¹i Ph¬ng §«ng h×nh
thµnh ë lu vùc c¸c con s«ng lín…
quan l¹i)
14

? X· héi Ph¬ng T©y cæ ®¹i gåm nh÷ng
giai cÊp c¬ b¶n nµo?
5. ThÓ chÕ nhµ níc thêi cæ ®¹i.
? ThÓ chÕ nhµ níc Ph¬ng §«ng vµ Ph-
¬ng T©y cæ ®¹i lµ g×?
GVgi¶i thÝch: "Héi ®ång 500" lµ g×?
Riªng R«ma quyÒn l·nh ®¹o nhµ níc tõ
thÕ kØ I TCN ®Õn V TCN theo thÓ chÕ
qu©n chñ vua ®øng ®Çu nhµ níc.
6. Nh÷ng thµnh tùu v¨n ho¸ thêi cæ ®¹i.
? KÓ tªn nh÷ng thµnh tùu v¨n hoµ cæ
®¹i?
? Em cã ®¸nh gi¸ nh thÕ nµo vÒ thµnh
tùu v¨n ho¸ thêi cæ ®¹i?
GV: Chóng ta cã quyÒn tù hµo vÒ nh÷ng
k× quan thÕ giíi…nh÷ng tri thøc cña loµi
ngêi…ngµy cµng tiÕn bé kh«ng ngõng.
H·y b¶o vÖ, kÕ thõa vµ ph¸t huy…
III. Cñng cè, dÆn dß.
LuyÖn bµi tËp trªn VBT in. GV híng dÉn.
Bµi 1: §iÒn vµo « trèng…c¸c sù kiÖn vµ néi dung chÝnh:
15
- N«ng d©n c«ng x· (lùc lîng s¶n xuÊt
chÝnh nu«i sèng x· héi)
- N« lÖ, n« t× (chñ yÕu phôc vô trong gia
®×nh quan l¹i quÝ téc)
* Ph¬ng T©y cæ ®¹i: - Chñ n«: giµu cã,
cã quyÒn lùc chÝnh trÞ.
- N« lÖ: Lùc lîng s¶n xuÊt ®éng ®¶o
nu«i sèng x· héi.
- Ph¬ng §«ng cæ ®¹i:
Nhµ níc chuyªn chÕ - Qu©n chñ chuyªn
chÕ (x· héi phong kiÕn) vua cã quyÒn
lùc cao nhÊt
- Ph¬ng T©y cæ ®¹i: Nhµ níc d©n chñ
chñ n« ATen "Héi ®ång 500".
- T×m ra lÞch vµ cã tri thøc thiªn v¨n häc.
- Ch÷ viÕt: ch÷ TH vµ ch÷ c¸i a, b, c…
- To¸n häc, lÝ, ho¸…víi nh÷ng nhµ khoa
häc.
- V¨n häc: ngêi Ph¬ng T©y cã bé sö thi,
kÞch s©n khÊu.
- KiÕn tróc: Kim Tù Th¸p (Ai CËp),
thµnh Babilon (Lìng Hµ), ®Òn Pa-tª-
n«ng (ATen), ®Êu trêng C«-li-dª…
- Ngêi cæ ®¹i víi nÒn v¨n minh buæi
®Çu lÞch sö phong phó, rùc rì... ®Æt
nÒn mãng cho nhiÒu ngµnh khoa häc, tµi
s¶n v« gi¸ cña x· héi loµi ngêi.
 Niªn ®¹i Sù kiÖn Néi dung chÝnh

1750 TCN N« lÖ vµ d©n nghÌo AC næi Cíp ph¸, ®èt ch¸y cung ®iÖn
dËy
73-71 TCN Khëi nghÜa n« lÖ Xpac-ta-cut l·nh ®¹o
Bµi 2: Cho sù kiÖn, yªu cÇu HS t×m niªn ®¹i, s¾p xÕp theo thø tù thêi gian.
2300 TCN Khëi nghÜa Xpac-tacut
1750 TCN N« lÖ n«ng d©n nghÌo AC næi dËy
§Çu thiªn niªn kØ I TCN B¹o ®éng ë Lagat
73-71 TCN Quèc gia Hi L¹p vµ R«ma cæ ®¹i h×nh
thµnh
Bµi 3: Gi¶i thÝch thuËt ng÷ lÞch sö:
- C«ng x· (gi¶i thÝch 1/12 SGK); Khu vùc cã ngêi sinh sèng nh lµng x· ngµy nay.
- Nhµ níc chuyªn chÕ: vua lµ ngêi cã quyÒn cao nhÊt, quyÕt ®Þnh mäi c«ng viÖc,
gióp vua lµ quÝ téc.
- ChÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ (thuËt ng÷ lÞch sö):ChÕ ®é x· héi cã giai cÊp ®Çu
tiªn trong lÞch sö x· héi loµi ngêi, dùa trªn c¬ së ngêi bãc lét ngêi, xuÊt hÖn tiÕp sau
c«ng x· nguyªn thuû. Cã hai giai cÊp c¬ b¶n: chñ n« vµ n« lÖ.
M©u thuÉn gi÷a chñ n« vµ n« lÖ ngµy cµng gay g¾t, dÉn tíi nh÷ng cuéc ®Êu
tranh cña n« lÖ chèng chñ n«.

* DÆn dß: TiÕt sau thùc hµnh lµm bµi tËp lÞch sö.

***************************************************

TuÇn 8.
TiÕt 8 Híng dÉn: Lµm bµi tËp lÞch sö
(thùc hµnh)
A. Môc tiªu cÇn ®¹t.
- Qua tiÕt häc gióp HS biÕt ®îc c¸ch lµm 2 d¹ng bµi tËp tr¾c nghiÖm, tù luËn dùa
trªn c¬ së kiÕn thøc ®· häc.
- RÌn kÜ n¨ng ph©n tÝch, ®¸nh gi¸, so s¸nh, nhËn xÐt cô thÓ sö dông lîc ®å, lîc
®å thùc hµnh lµ bµi tËp cô thÓ trªn VBT in + SBT in
ChuÈn bÞ:
GV yªu cÇu HS lµm hÕt c¸c bµi tËp trªn VBT in cña HS
16
 GV so¹n hÖ thèng bµi tËp, ghi trªn b¶ng phô, häc sinh hoµn thµnh
bµi tËp trong vë bµi tËp in.
B. Néi dung tiÕn hµnh.
*KiÓm tra:vë bµi tËp.
*Thùc hµnh:
I. GV treo 2 b¶ng phô mçi b¶ng phô ghi 4 bµi tËp. Gäi 4 HS lªn b¶ng lµm trªn b¶ng
phô bµi tËp tr¾c nghiÖm (Khoanh trßn ch÷ c¸i ®Çu c©u tr¶ lêi ®óng).

Bµi 1: Dùa vµo ®©u biÕt lÞch sö. Bµi 2: C«ng cô chñ yÕu cña ngêi nguyªn
A. T liÖu truyÒn miÖng thuû lµ:
B. Tµi liÖu ch÷ viÕt A. B»ng ®¸ C. B»ng s¾t
C. Tµi liÖu - t liÖu hiÖn vËt B. B»ng ®ång D. Kh«ng chän ý nµo
D.C¶ 3 ý trªn

Bµi 3: C¸c quèc gia cæ ®¹i xuÊt hiÖn Bµi 4: X· héi Ph¬ng §«ng cæ ®¹i chñ
®Çu tiªn (sím nhÊt trong lÞch sö loµi ng- yÕu gåm c¸c tÇng líp nµo?
êi) lµ
ë: A. Chñ n« B. N« lÖ
A. Ph¬ng §«ng C. QuÝ téc, quan l¹i D. N«ng d©n
B. Ph¬ng T©y
C. C¶ Ph¬ng §«ng vµ Ph¬ng T©y
D. Kh«ng chän ý nµo
Bµi 6:Nhµ níc qu©n chñ chuyªn chÕ ®îc
Bµi 5: §Òn P¸c-tª-n«ng lµ thµnh tùu v¨n thµnh lËp ë:
hoµ cña: A. C¸c quèc gia Ph¬ng §«ng cæ ®¹i
A. Hi L¹p C. Ai CËp F. Trung B. C¸c quèc gia cæ ®¹i Ph¬ng T©y
Quèc B. C¶ 2 ph¬ng ¸n trªn
B. Lìng Hµ D. R«ma E. La MÜ
Bµi 8: V× sao thÞ téc mÉu hÖ l¹i cho ng-
êi phô nø lín tuæi lµm chñ:
Bµi7: ChÕ ®é thÞ téc lµ tæ chøc x· héi A. Phô n÷ ®«ng h¬n nam giíi
cña: B. Nam giíi ph¶i ra chiÕn trêng ®¸nh
A. Ngêi tèi cæ giÆc
B. Ngêi tinh kh«n C. Nam giíi ®i s¨n, Ýt cã mÆt ë nhµ
C. Ngêi hiÖn ®¹i (chóng ta) D. Ngêi phô n÷ gi÷ vai trß quan träng
trong viÖc trång trät vµ h¸i lîm, ch¨n nu«i
®¶m b¶o cuéc sèng thÞ téc.

2) VÒ lÞch:
- Ngêi Ph¬ng §«ng cæ ®¹i s¸ng t¹o ra….
Bµi 9: §iÒn vµo dÊu… (©m lÞch)
1) VÒ ch÷ viÕt: - Ngêi Ph¬ng T©y cæ ®¹i s¸ng t¹o ra….
17
- Ngêi Ph¬ng §«ng cæ ®¹i s¸ng t¹o ra ch÷ (d¬ng lÞch)
…..(tîng h×nh)
- Ngêi Ph¬ng T©y cæ ®¹i s¸ng t¹o ra….
(hÖ ch÷ c¸i a, b, c…)

Bµi 10: §iÒn §, S vµo « trèng:

Trong x· héi chiÕm h÷u n« lÖ, giai cÊp n« lÖ bÞ ®èi xö nh "C«ng cô biÕt
nãi".
QuÝ téc vµ quan l¹i ph¶i nép t«, thuÕ ®i phu, lÝnh khæ cùc.
Chñ n« rÊt giµu cã, quyÒn lùc chÝnh trÞ n»m trong tay
Vua ®øng ®Çu nhµ níc qu©n chñ chuyªn chÕ, n¾m mäi quyÒn lùc trong
tay…

Bµi11: Nèi cét 1 víi 2 sao cho ®óng:

Cuèi thiªn niªn kû IV - ®Çu Sù ra ®êi cña c¸c quèc gia cæ ®¹i Ph-
III TCN ¬ng T©y
§Çu thiªn niªn kû I TCN Khëi nghÜa n« lÖ Xpac-ta-cut
73-71 TCN Sù ra ®êi cña c¸c quèc gia cæ ®¹i Ph-
¬ng §«ng
1750 TCN B¹o ®éng ë Lagat (Lìng Hµ)
2300 TCN N« lÖ, d©n nghÌo Ai CËp næi dËy
®Êu tranh.

*§¸p ¸n phÇn tr¾c nghiÖm:

C©u1.D C©u2.A C©u3.A C©u4.B,D C©u5.A
C©u6.A C©u7.B C©u8.D Bµi9.(1)tîng h×nh;hÖ ch÷ c¸i a,b,c...
(2)©m lÞch ;d¬ng lÞch.
Bµi 10.§-S-§-§.

II. Tù luËn:
- HS tr¶ lêi c©u hái:
- TiÕn hµnh th¶o luËn nhãm,cö ®¹i diÖn tr×nh bµy

C©u 1: Nh÷ng nÐt chÝnh vÒ ®êi sèng cña ngêi nguyªn thuû
- Khi míi xuÊt hiÖn:
+ Ngêi nguyªn thuû sèng thµnh tõng bÇy (bÇy ngêi nguyªn thuû) hä sèng nhê b»ng
h¸i lîm vµ s¨n b¾t thó rõng ®Ó ¨n, ban ®ªm hä ngñ trong hang ®éng, díi m¸i ®¸
hoÆc nh÷ng tóp lÒu b»ng l¸ c©y kh«.

+ BiÕt ghÌ ®Ïo ®¸ lµm c«ng cô, ®Ëp ®¸ löa níng chÝn thøc ¨n xua ®uæi thó d÷,
sëi Êm. Cuéc sèng cña hä bÊp bªnh, lÖ thuéc vµo thiªn nhiªn.
- Tr¶i qua hµng triÖu n¨m sau: Ngêi nguyªn thuû Ngêi tinh kh«n sèng thµnh
nhãm gåm vµi chôc gia ®×nh cã quan hÖ huyÕt thèng (thÞ téc). Lµm chung, ¨n
18
chung, gióp ®ì nhau…BiÕt trång trät vµ ch¨n nu«i gia sóc, lµm ®å gèm, dÖt v¶i,
lµm ®å trang søc (b»ng ®ång). Cuéc sèng con ngêi kh¸ h¬n, æn ®Þnh h¬n
- Kho¶ng 4000 n¨m TCN con ngêi ph¸t hiÖn ra kim lo¹i vµ lµm c«ng cô lao ®éng.
N¨ng suÊt lao ®éng ngµy cµng cao, nhiÒu l¬ng thùc, l¬ng thc kh«ng nh÷ng ®ñ ¨n
mµ cßn d thõa, cã ngêi chiÕm h÷u - x· héi ph©n chia thµnh giai cÊp kh«ng cßn c¶nh
lµm chung, ¨n chung. X· héi nguyªn thuû tan r·.

C©u 2: KÓ tªn nh÷ng thµnh tùu v¨n ho¸ cña ngêi cæ ®¹i?
ý kiÕn ®¸nh gi¸, nhËn xÐt cña em?
§¸p ¸n:
*Ngêi Hi l¹p vµ R« ma cæ ®¹i cã nh÷ng thµnh tùu v¨n ho¸ rùc rì:
-S¸ng t¹o ra d¬ng lÞch dùa trªn quy luËt Tr¸i §Êt quay xung quanh MÆt Trêi.
Mét n¨m cã 365 ngµy + 6 giê.
- Hä s¸ng t¹o ra hÖ ch÷ c¸i a,b,c,...lóc ®Çu cã 20 ch÷,sau ®ã lµ 26 ch÷ c¸i.
-Hä ®¹t nh÷ng thµnh tùu rùc rìvÒ to¸n häc, v¨n häc triÕt häc, sö häc...
NÒn v¨n häc cæ Hy l¹p ph¸t triÓn rùc rìvíi nh÷ng bé sö thi næi tiÕng nh: Ili¸t, O®i
xª cña H« Me.
-Hyl¹p vµ R« ma cã nh÷ng c«ng tr×nh kiÕn tróc næi tiÕng mµ ®êi sau v« cïng th¸n
phôc: ®Òn P¸c-tª-n«ng, ®Êu trêng C«-li-dª,tîng thÇn VÖ n÷, tîng lùc sÜ nÐm
®Üa ...
*Nh÷ng thµnh tùu ®ã chøng tá ngêi cæ ®¹i ®¹t tr×nh ®é cao vÒ kiÕn tróc ...häc v«
cïng th«ng minh ...Toµn bé nh÷ng gi¸ trÞ vËt chÊt vµ tinh thÇn Êy chóng ta m·i th¸n
phôc, biÕt ¬n, thõa hëng, gi÷ g×n vµ ph¸t huy.
C©u 3: H×nh th¸i nhµ níc cña c¸c quèc gia cæ ®¹i Ph¬ng §«ng vµ Ph¬ng T©y?
- Nhµ níc Ph¬ng §«ng cæ ®¹i lµ nhµ níc qu©n chñ chuyªn chÕ.
- Nhµ níc Ph¬ng T©y cæ ®¹i lµ nhµ níc d©n chñ chñ n«.*
* GVkÓ chuyÖn vÒ tîng thÇn VÖ n÷:
NhgÖ thuËt ®iªu kh¾ccña Hyl¹p cæ ®¹i rÊt næi tiÕng víi nh÷ng bøc tîng thÇn
thÓ hiÖn vÎ ®Ñp h×nh thÓ con ngêi.Tîng VÖ n÷ Mil« ngay tõ khi ®îc ph¸t hiÖn®·
®îc g¾n liÒn víi nhiÒu c©u chuyÖn thó vÞ.
Ngêi Hyl¹p cæ vÉn tù cho r»ng m×nh lu«n yªu quÝ c¸i ®Ñp. V× vËy trong c¸c
c©u chuyÖn truyÒn thuyÕt, hä ®· s¸ng t¹o ra mét n÷ thÇnbiÓu tîng cho vÎ ®Ñp
hoµn mÜ nhÊt gäi lµ ar«®i. VÞ thÇn nµy truyÒn ®Õn c¶ thêi ®¹i La m· víi tªn gäi
Ve-nu-s.VÞ thÇn s¾c ®Ñp lµ s¶n phÈm cña trÝ tëng tîngnªn kh«ng ai biÕt chÝnh
x¸ch×nh d¸ng cña nµng nh thÕ nµo. Khi bøc tîng cÈm th¹ch ®îc ph¸t hiÖn T¹i ®¶o
Mil« th× ngay lËp tøc ngêi ta ®Æt tªn cho bøc tîng lµ Ve-nu-s cña Mil« hay A sr«®i
cña Mil« ®Òu mang mét nghÜa gièng nhaulµ n÷ thÇn cña Mil«- ThÇn vÖ n÷ Mil«.
NhiÒu sù bÝ Èn xoay quanh tîng n÷ thÇn Mil« cha cã lêi gi¶i ®¸p tho¶ ®¸ng.§ã
còng chÝnh lµ sù hÊp dÉn, k× bÝ riªng cña bøc tîng®· vît qua thêi gian ®Õn tËn
h«m nay.
III.Cñng cè híng dÉn vÒ nhµ:
-Hoµn thµnh c¸c bµi tËp tr¾c nghiÖm vµ tù luËn tho yªu cÇu.
-Lµm bµi tËp trong tËp b¶n ®å in/17.
19
VÒ nhµ chuÈn bÞ bµi 8:
LÞch sö ViÖt Nam.
Thêi nguyªn thuû trªn ®Êt níc ta.

TuÇn 9
TiÕt 9 Bµi 8: LÞch sö ViÖt Nam
Thêi nguyªn thuû trªn ®Êt níc ta
A. Môc tiªu cÇn ®¹t.
1. VÒ kiÕn thøc:
-Qua bµi häc GV gióp HS hiÓu ®îc ý nghÜa quan trong cña nh÷ng ®æi míi trong
®êi sèng vËt chÊt cña ngêi VÞªt cæ thêi k× v¨n ho¸ Hoµ B×nh - B¾c S¬n. Níc ta lµ
mét trong nh÷ng quª h¬ng cña loµi ngêi.
20
 - HiÓu ®îc tæ chøc x· héi ®Çu tiªn cña ngêi nguyªn thuû vµ ý thøc n©ng cao ®êi
sèng tinh thÇn cña nh÷ng ngêi nguyªn thuû trªn ®Êt níc §¹i ViÖt ta.
2. T tëng tinh c¶m.
- Båi dìng cho HS ý thøc vÒ lao ®éng, tinh thÇn céng ®ång. Lßng tù hµo d©n téc,
kÝnh träng…
- Gi¸o dôc cho häc sinh niÒm tù hµo vÒ nguån gèc lÞch sö d©n téc. qua c¸c b»ng
chøng kh¶o cæ, bíc ®Çu cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng: ViÖt Nam trong bèi c¶nh khu vùc
§«ng Nam ¸ lµ mét trong nh÷ng ®Þa vùc rÊt xa xa ®· lµ n¬i xuÊt hiÖn, tiÕn ho¸ cña
nh÷ng con ngêi ®Çu tiªn : ngêi tèi cæ - ngêi vîn.
3. KÜ n¨ng
- Båi dìng kÜ n¨ng quan s¸t tranh ¶nh, hiÖn vËt, rót ra nhËn xÐt, so s¸nh…
- Gióp häc sinh biÕt quan s¸t lîc ®å: Mét sè di tÝch kh¶o cæ ë ViÖt Nam, biÕt c¸ch
lËp b¶ng biÓu hÖ thèng c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña thêi nguyªn thuy¬r níc ta theo
mÉu.
* ChuÈn bÞ:
1. GV chuÈn bÞ c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc: B¶n ®å ViÖt Nam (c©m), tËp tranh
ngêi nguyªn thuû, g¹o ch¸y. HiÖn vËt phôc chÕ c«ng cô lao ®éng cña ngêi nguyªn
thuû.
2.HS n¾m ch¾c kiÕn thøc lÞch sö cæ ®¹i, ®äc t×m hiÓu bµi míi.
B. Néi dung tiÕn hµnh
1. KiÓm tra
? Nªu nh÷ng giai ®o¹n ph¸t triÓn cña ngêi nguyªn thuû trªn thÕ giíi?
* Bµi míi:
Vµo bµi: C¸c quèc gia Ph¬ng §«ng cæ ®¹i ra ®êi. Ngêi nguyªn thuû sinh sèng tËp
trung ë lu vùc c¸c con s«ng lín s«ng mét sè ngêi nguyªn thuû cßn sèng ë lu vùc c¸c con
s«ng ph× nhiªu kh¸c n÷a, hoÆc mét sè c¸nh rõng cha h×nh thµnh nªn quèc gia. V×
vËy theo chøng minh cña c¸c nhµ khoa häc, kh¶o cæ häc ®· kh¼ng ®Þnh: Ngêi
nguyªn thuû sèng trªn l·nh thæ níc ta, ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng c¸i n«i - quª h¬ng
cña loµi ngêi. TiÕt häc nµy gióp c¸c em t×m vÒ nh÷ng dÊu tÝch vÒ ngêi tèi cæ lµm
s¸ng tá kh¼ng ®Þnh trªn…

1. Nh÷ng dÊu tÝch cña ngêi tèi cæ t×m thÊy ë ®©u?

GVgiíi thiÖu: Níc ta xa kia lµ vïng rõng
rËm r¹p, nhiÒu hang ®éng, s«ng suèi
thuËn lîi cho con ngêi sinh sèng sinh vËt
ph¸t triÓn phong phó.
? Ngêi tèi cæ lµ ngêi nh thÕ nµo?
GVgi¶i thÝch: Tranh bÇy ngêi nguyªn
thuû
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ cuéc sèng cña
hä?
GV chØ trªn lîc ®å ViÖt Nam nh÷ng di
21
* HS quan s¸t trªn b¶n ®å ViÖt Nam vµ
h×nh dung.
- C¸c nhµ kh¶o cæ ph¸t hiÖn ra nhiÒu di
tÝch cña Ngêi tèi cæ ë ViÖt Nam.
* HS quan s¸t tranh ¶nh:
- Hä sèng thµnh tõng bÇy, trong hang
®éng, sèng nhê h¸i lîm vµ s¨n b¾t.
- Cuéc sèng bÊp bªnh, phô thuéc vµo thiªn
nhiªn.
tÝch cña Ngêi tèi cæ trªn ®Êt níc ta.
GV: R¨ng nµy võa cã ®Æc ®iÓm cña
r¨ng vîn, võa cã ®Æc ®iÓm rÊt gièng
r¨ng ngêi v× hä cßn ''¨n sèng nuèt t¬i''.
? Nh vËy em cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®iÒu
g×?
- ViÖt Nam lµ n¬i ®· cã dÊu tÝch cña
ngêi tèi cæ sinh sèng: - Hang ThÈm Hai,
ThÈm Khuyªn (B×nh Gia, L¹ng S¬n) ngêi
ta t×m thÊy nh÷ng chiÕn r¨ng cña ngêi
tèi cæ.
- ë nói §ä (Thanh Ho¸), Xu©n Léc (§ång
Nai) ngêi ta ph¸t hiÖn ra nhiÒu c«ng cô
®¸, ®îc ghÌ ®Ïo th« s¬.
- Ngêi tèi cæ sinh sèng trªn ®Êt níc ta -
ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng quª h¬ng
cña loµi ngêi.

- Ngêi tèi cæ sinh sèng trªn mäi miÒn ®Êt

? Ngêi tèi cæ sèng ë ®©u trªn ®Êt níc ta? níc ta, tËp trung chñ yÕu ë B¾c Bé vµ
B¾c Trung Bé.

2. Giai ®o¹n ®Çu Ngêi tinh kh«n sèng nh thÕ nµo?

?.GVgäi häc sinh ®äc môc 2 trang 235
SGK?
Ngêi tèi cæ trë thµnh Ngêi tinh kh«n tõ
bao giê trªn ®Êt níc ta?
? X¸c ®Þnh trªn lîc ®å ®Þa ph¬ng c¸c
nhµ kh¶o cæ t×m thÊy di tÝch n¬i c tró
cña Ngêi tinh kh«n?
- C¸ch ®©y kho¶ng 3v¹n ®Õn 2 v¹n n¨m,
ngêi tèi cæ dÇn trë thµnh Ngêi tinh kh«n.
- Di tÝch t×m thÊy ë m¸i ®¸ Ngêm Vâ
Nhai(Th¸i Nguyªn), S¬n Vi(Phó Thä) vµ
nhiÒu n¬i kh¸c thuéc Lai Ch©u, S¬n La,
B¾c Giang, Thanh Ho¸, NghÖ An.

?Ngêi tinh kh«n sèng nh thÕ nµo? -Hä c¶i tiÕn viÖc chÕ t¸c c«ng cô, tõ ghÌ
dÏo th« s¬ ®Õn nh÷ng chiÕc r×u ®¸ cã
- §©y lµ c¸c c«ng cô ®¸ phong phó, ®a mµi nh½n,s¾c phÇn lìi ®Ó ®µo bíi thøc
d¹ng h¬n, h×nh thï gän, biÕt mµi ë lìi cho ¨n.
s¾c bÐn h¬n. Tay cÇm cña r×u ®îc c¶i -Nguån thøc ¨n nhiÒu h¬n.
tiÕn cho dÔ cÇm dÔ lao ®éng.
- N¨ng suÊt lao ®éng cao, cuéc sèng æn
®Þnh vµ ®îc c¶i thiÖn h¬n. §Æc biÖt ®·
cã ®å gèm xuÊt hiÖn
GV híng dÉn häc sinh quan s¸t
H.19,20/SGK vµ ®a ra mét sè c«ng cô -C«ng cô b»ng ®¸ ngµy cµng ®îc chÕ t¸c
b»ng ®¸ ®îc phôc chÕ, vµ nhËn xÐt? tinh x¶o, gän, râ h×nh thï, s¾c bÐn h¬n.
-Nguån thøc ¨n nhiÒu h¬n, cuéc sèng æn
22
 ®Þnh h¬n.

3.Giai ®o¹n ph¸t triÓn cña ngêi tinh kh«n.

?Nh÷ng dÊu tÝch cña ngêi tèi cæ t×m
thÊy ë ®©u trªn ®Êt níc ta?
GV gi¶i thÝch thªm: b»ng ph¬ng ph¸p
hiÖn ®¹i- phãng x¹ c¸c bon, ngêi ta ®·
x¸c ®Þnh: Ngêi tinh kh«n nguyªn thuû
sèng c¸ch ®©ytõ 10000-4000 n¨m.
? GV híng dÉn HS quan s¸t.H 21, 22, 23
SGK hoÆc cho c¸c em xem nh÷ng c«ng
cô nµy®· ®îc phôc chÕ. Em cã nhËn
xeg× vÒ nh÷ng c«ng cô nµy?
GV s¬ kÕt:
>Thêi nguyªn thuû trªn ®Êt níc ta chia
lµm hai giai ®o¹n: Ngêi tèi cæ sèng c¸ch
®©y hµng triÖu n¨m; Ngêi tinh kh«n
sèng c¸ch ®©y hµng v¹n n¨m.
Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn Êy phï hîp víi sù
ph¸t triÓn cña lÞch sö thÕ giíi.
*HS quan s¸t trªn lîc ®å, kÕt hîp ®äc
th«ng tin vµ x¸c ®Þnh:
-Hä sèng ë Hoµ B×nh, B¾c S¬n (L¹ng
S¬n)
Quúnh V¨n (NghÖ An), Bµu Trã(Qu¶ng
B×nh)
-C¸c c«ng cô ®¸ phong phó, ®a d¹ng h¬n.
-H×nh thï gän h¬n, hä ®·biÕt mµi ë lìi
cho s¾c bÐn h¬n.
-Tay cÇm cña r×u ngµy ®îc c¶i tiÕn cho
dÔ cÇm h¬n, n¨ng suÊt lao ®éng cao
h¬n, cuéc sèng æn ®Þnh vµ c¶i thiÖn
h¬n.

* Qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn tõ ngêi tèi cæ thµnh Ngêi tinh kh«n trªn ®Êt n-
íc ta c¸ch ngµy nay hµng v¹n n¨m ®· ®¸nh dÊu mèc ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng
quª h¬ng loµi ngêi , ta cã quyÒn tù hµo v× ®iÒu ®ã.

III. LuyÖn tËp, cñng cè.

Bµi tËp1:
? Thêi nguyªn thuû trªn ®Êt níc ta chia lµm:
(A) Hai giai ®äan: Ngêi tèi cæ vµ Ngêi tinh kh«n.
B. Mét giai ®äan: Ngêi tinh kh«n.
C. Ba giai ®o¹n: Ngêi tèi cæ, Ngêi tinh kh«n vµ ngêi hiÖn ®¹i.

? B¸c Hå c¨n dÆn: D©n ta ph¶i biÕt sö ta

Cho têng gèc tÝch níc nhµ ViÖt Nam
Em hiÓu B¸c c¨n dÆn thÕ hÖ mu«n ®êi ®iÒu g×?

23
 Gîi ý: §· lµ ngêi ViÖt Nam ph¶i râ céi nguån gèc tÝch níc nhµ, gèc rÔ cña ta, biÕt
tù hµo d©n téc ,yªu tæ quèc m×nh h¬n. XuÊt ph¸t tõ ®ã mµ lu«n ý thøc sèng sao cho
xøng ®¸ng víi tæ tiªn ... ?
Bµi tËp2:LËp b¶ng hÖ thèng c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña ngêi nguyªn thuû ë níc ta?
Giai ®o¹n Thêi C¸c dÊu tÝch §Æc ®iÓm
ph¸t triÓn gian (di chØ)
xuÊt
hiÖn
Ngêi tèi cæ 40 - 30 ThÈm Hai...(L¹ng S¬n)
R¨ng ho¸ th¹ch cña vîn
v¹n n¨m Nói §ä...(Thanh Ho¸)
ngêi, c«ng cô lao ®éng
Xu©n Léc (§ång Nai)..
®ècc s½n trong tù nhiªn..
Ngêi tinh kh«n 3-2 KÐo LÌng (L¹ng S¬n)
C«ng cô ®¸ ®îc c¶i tiÕn
-Giai ®o¹n ®Çu. v¹n n¨m Ngêm(Th¸i Nguyªn) vÒ kÜ thuËt chÕ
S¬n Vi(Phó Thä). t¸c(nh÷ng chiÕc r×u
b»ng hßn cuéi ®îc ghÌ
®Ïo th« s¬...
Quan hÖ x· héi h×nh
thµnh, chÕ ®é thÞ téc,bé
l¹c thay thÕ cho bÇy ngêi
-Giai ®o¹n ph¸t 12.000- Hoµ B×nh ,B¾c S¬n nguyªn thuû.
triÓn. 4.000 n¨m (L¹ngS¬n), Quúnh C«ng cô ®¸ ®îc mµi dòa
V¨n(NghÖ An), H¹ tinh x¶o,®a d¹ng, nguyªn
Long(Qu¶ng Ninh), liÖu phong phó h¬n: ®¸
Bµu Trã(Qu¶ng B×nh). x¬ng, sõng, tre, gç...
XuÊt hiÖn ®å gèm B¾c
S¬n, Quúnh V¨n, Bµu
Trã...

* Dïng b¶n ®å ViÖt Nam (c©m) hoÆc H11 trong VBT in thùc hiÖn:
- §¸nh dÊu x hoÆc:
- T« s¸p mµu ®á nh÷ng n¬i t×m thÊy di tÝch cña Ngêi tèi cæ trªn ®Êt níc ta.
VÒ nhµ :
ChuÈn bÞ bµi 10. §êi sèng cña ngêi nguyªn thuû trªn ®Êt níc ta.

**************************
24
TuÇn 10
TiÕt 10.
Bµi 9: §êi sèng cña ngêi nguyªn thuû
trªn ®Êt níc ta
A. Môc tiªu cÇn ®¹t
1. VÒ kiÕn thøc:
Qua bµi häc GV gióp HS hiÓu ®îc :
- ý nghÜa quan träng cña nh÷ng ®æi míi trong ®êi sèng vËt chÊt cña ngêi ViÖt cæ
thêi k× v¨n ho¸ Hoµ B×nh, B¾c S¬n .
. Nh÷ng ®Æc trng trong ®êi sèng vËt chÊt cña ngêi nguyªn thuû thêi Hoµ B×nh ,
B¾c S¬n, H¹ Long.
. C«ng cô lao ®éng vµ kÜ thuËt chÕ t¸c ®¸.
. Sù xuÊt hiÖn c¸c vïng kinh tÕ nguyªn thuû, nh trång trät vµ ch¨n nu«i nguyªn
thuû, lµm gèm...
.Ph¬ng thøc c tró cña ngêi nguyªn thuû: trong hang ®éng, m¸i ®¸, lÒu cá...
- HS n¾m ®îc nh÷ng ®iÓm míi trong tæ chøc x· héi cña ngêi nguyªn thuû thêi B¾c
S¬n , ®ã lµ sù xuÊt hiÖn thÞ téc mÉu hÖ.
- Nh÷ng ®iÓm míi trong ®êi sèng tinh thÇn cña ngêi nguyªn thuû Hoµ B×nh- B¾c
S¬n, H¹ Long, thÓ hiÖn trong c¸ch ch«n ngêi chÕt, c¸ch lµm ®å trang søc,trong c¸c
h×nh vÏ trªn hang ®éng.
2. T tëng, t×nh c¶m.
- Båi dìng cho HS ý thøc vÒ lao ®éng, tinh thÇn céng ®ång d©n téc.
-Gi¸o dôc cho c¸c em nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ sù chuyÓn biÕn trong ®êi sèng vËt
chÊt, tinh thÇn cña ngêi nguyªn thuû. §ã lµ thµnh qu¶ cña qu¸ tr×nh lao ®éng kh«ng
mÖt mái cña ngêi ViÖt cæ, ®Ó c¸c em biÕt tr©n träng h¬n cuéc sèng ngµy h«m nay.
3. KÜ n¨ng
-RÌn kÜ n¨ng quan s¸t h×nh ¶nh, hiÖn vËt rót ra nh÷ng nhËn xÐt, ®¸nh gi¸, so s¸nh,
ph©n tÝch ®Ó rót ra nh÷ng ®iÓm míi trong ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña ngêi
ViÖt cæ.
* ChuÈn bÞ:
1. GV nghiªn cøu so¹n bµi, thiÕt kÕ gi¸o ¸n ®iÖn tö tr×nh chiÕu.
Hßm hiÖn vËt phôc chÕ c«ng cô lao ®éng, trang søc...cña ngêi nguyªn thuû.
C¸c tranh ¶nh: h¹t g¹o ch¸y, cuéc sèng cña ngêi nguyªn thuû, mÆt ngêi kh¾c trªn
v¸ch hang §ång Néi...
B¶n ®å ViÖt Nam (c©m) ®Ó x¸c ®Þnh ®Þa ®iÓm. B¶ng phô + bµi tËp, phiÕu
häc tËp.
2. HS: N¾m ch¾c kiÕn thøc Bµi 8.Thêi nguyªn thuû trªn ®Êt níc ta.
§äc t×m hiÓu bµi 9 b»ng c¸ch tr¶ lêi c©u hái in ®Ëm SGK trang 28.29.
B. Néi dung tiÕn hµnh.
*. KiÓm tra.
? Vë bµi tËp tËp b¶n ®å ?
? Quan s¸t lîc ®å H.24 ...nh÷ng dÊu tÝch cña Ngêi nguyªn thuû t×m thÊy ë ®©u trªn
®Êt níc ta?
25
 *HS x¸c ®Þnh vµ chØ trªn lîc ®å:
- Ngêi tèi cæ: hang ThÈm Khuyªn, ThÈm Hai(L¹ng S¬n); Nói §ä, Quan Yªn
(Thanh Ho¸); Xu©n Léc( §ång Nai)...
- Ngêi tinh kh«n: ThÈm åm (NghÖ An); hang Hïm(Yªn B¸i)...; S¬n Vi (Phó
Thä); Hoµ B×nh,B¾c S¬n(L¹ng S¬n);Quúnh V¨n (NghÖ An); Bµu Trã (Qu¶ng
B×nh)...
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ n¬i sinh sèng cña ngêi nguyªn thuû trªn ®Êt níc ta?
* Ngêi ViÖt cæ sinh sèng trªn kh¾p ®Êt níc ta tõ miÒn B¾c ®Õn miÒn Trung
vµ miÒn Nam. ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng c¸i n«i - quª h¬ng cña loµi ngêi.

* Bµi míi:
Vµo bµi: Dùa vµo c¸c chøng cí kh¶o cæ häc vÒ dÊu tÝch cña ngêi nguyªn thuû trªn
chóng ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh mét c¸ch ch¾c ch¾n : Tõ buæi b×nh minh cña lÞch sö,
ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng quª h¬ng cña loµi ngêi. Vµ ®· khi nµo em em th¾c
m¾c, ngµy Êy tæ tiªn ta- Ngêi ViÖt cæ sinh sèng nh thÕ nµo cha ?
TiÕt häc h«m nay, c« mêi c¸c em ngîc dßng lÞch sö mÊy v¹n n¨m ®Ó biÕt ®îc
ngêi nguyªn thuû sinh sèng trªn ®Êt níc ta nh thÕ nµo nhÐ!.
(GV yªu cÇu häc sinh më SGK trang 27).
1. §êi sèng vËt chÊt .

GV giíi thiÖu hiÖn vËt phôc chÕ c«ng - HS quan s¸t h×nh ¶nh , sê ng¾m hiÖn
cô lao ®éng cña ngêi nguyªn thuû (theo vËt, nhËn thøc vµ gäi tªn c¸c c«ng cô lao
thêi k× ®å ®¸ cò, míi). ®éng...
1. R×u ®¸ nói §ä (Thanh Ho¸); c«ng cô
chÆt ë NËm Tun (Lai Ch©u); Hßn cuéi
S¬n Vi(Phó Thä)...
2. C¸c lo¹i r×u ®¸ thuéc v¨n ho¸ Hoµ
B×nh, B¾c S¬n. Ho¹t ®éng nhãm (3 phót)
? C¸c c«ng cô cña ngêi nguyªn thuû Hoµ
B×nh, B¾c S¬n chñ yÕu ®îc lµm b»ng - C«ng cô lao déng chñ yÕu ®îc lµm
g×? b»ng ®¸.

? Nhãm 1:C«ng cô ban ®Çu cña ngêi S¬n
Vi (Thêi k× ®å ®¸ cò - c¸ch ngµy nay
23.000 - 11.000 n¨m ) ®îc chÕ t¸c nh thÕ
nµo?
? Nhãm 2. §Õn thêi v¨n ho¸ Hoµ B×nh -
B¾c S¬n, H¹ Long (Thêi k× ®å ®¸ gi÷a
vµ ®å ®¸ míi, c¸ch ngµy nay tõ 10.000 -
4.000 n¨m), ngêi nguyªn thuû ViÖt Nam
chÕ t¸c c«ng cô nh thÕ nµo?
- Hä chØ biÕt ghÌ ®Ïo c¸c hßn cuéi ven
suèi ®Ó lµm r×u.
- Hä biÕt mµi ®¸( bµn mµi), chÕ t¸c
nhiÒu lo¹i c«ng cô kh¸c nhau: r×u mµi v¸t
mét bªn cã chu«i tra c¸n, chµy, b«n...
- Hä biÕt dïng tre, gç, sõng, x¬ng...lµm
c«ng cô vµ nh÷ng ®å dïng cÇn thiÕt.

? Em cã nhËn xÐt g× vÒ kÜ thuËt chÕ G. Ngêi nguyªn thuû S¬n Vi, Hoµ B×nh-
26
t¸c c«ng cô lao ®éng b»ng ®¸ cña ngêi
nguyªn thuû S¬n Vi, Hoµ B×nh- B¾c
S¬n, H¹ Long ?
? C«ng cô ghÌ ®Ïo th« s¬ ®îc dïng ®Ó
lµm g×?
?VËy c«ng cô ®îc mµi s¾c bÐn, cã tra
c¸n dïng vµo viÖc g×?
B¾c S¬n, H¹ Long thêng xuyªn t×m c¸ch
c¶i tiÕn c«ng cô lao ®éng: lóc ®Çu c«ng
cô chØ lµ nh÷ng hßn cuéi, ghÌ ®Ïo th« s¬
(S¬n Vi) ®Õn mµi v¸t mét bªn lµm r×u
tay, tra c¸n... ( Hoµ B×nh- B¾c S¬n, H¹
Long ).
+ChÆt c©y, nÐm thó vËt, ®Ëp h¹t vá
cøng, ®µo rÔ cñ.
+ChÆt, n¹o vá c©y,n¹o da thó, c¾t thÞt...
(dÔ dµng h¬n); bíi ®îc nhiÒu cñ h¬n...

? Qu¸ tr×nh sinh sèng, ngêi nguyªn thuû T¨ng n¨ng suÊt lao ®éng.
lu«n lu«n c¶i tiÕn c«ng cô lao ®éng ®·
®em l¹i kÕt qu¶ g× trong lao ®éng s¶n
xuÊt ?
GV. Ngêi nguyªn thuû Hoµ B×nh- B¾c
S¬n -H¹ Long kh«ng chØ biÕt chÕ t¸c
c«ng cô lao ®éng b»ng ®¸ mµ cßn biÕt
lµm ®å gèm. - Quan s¸t trªn b¶ng ®å gèm vµ m¶nh
? ViÖc lµm ®å gèm cã g× kh¸c víi lµm gèm H¹ Long.
c«ng cô b»ng ®¸? +Chän ®Êt dÎo, nÆn ®å, ph¬i kh« nung
GV: Ngêi nguyªn thuû víi nÒn v¨n minh b»ng löa...
dïng löa kh«ng chØ lµ mèc son ®¸nh dÊu + §Ó lµm ®îc mét ®å gèm ®ßi hái ph¶i
con ngêi tho¸t khái thêi k× ¨n sèng nuèt t- tr¶i qua mét qu¸ tr×nh lao ®éng s¸ng t¹o,
¬i mµ cßn dïng trong qu¸ tr×nh s¸ng t¹o cã t duy trÝ tuÖ.
s¶n phÈm lao ®éng.
? Quan s¸t lìi cuèc ®¸ (hiÖn vËt), cïng
h×nh ¶nh h¹t g¹o ch¸y.?
-Víi viÖc t×m thÊy h¹t g¹o ch¸y ë c¸c di - NghÒ n«ng nguyªn thuû ra ®êi: hä biÕt
tÝch kh¶o cæ. trång trät nh trång lóa, rau, ®Ëu...
- Ngêi nguyªn thuû lµm vµ sö dông lìi * ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng quª h¬ng
cuèc ®¸. cña c©y lóa hoang - c©y lóa níc.
®· nãi lªn ®iÒu g×?
GV kÓ chuyÖn " §i san mÆt ®Êt" thÇn
tho¹i d©n téc L« L«: khi mÆt ®Êt cßn gå
ghÒ ...con ngêi t×m nh÷ng con tr©u sõng
cong, chän con tr©u sõng dµi, ®Ïo con
tr©u c¸i ¸ch- luån con tr©u c¸i
d©y...Tr©u cïng ngêi ®i san mÆt ®Êt.
? Tõ c©u chuyÖn thÇn tho¹i, cïng víi t×m - Hä biÕt ch¨n nu«i: nu«i tr©u, bß, chã,
hiÓu bµi, em h·y cho biÕt ngoµi viÖc lîn...
27
trång trät ngêi nguyªn thuû cßn biÕt lµm
g× n÷a? * C«ng cô ®¸ phong phó, tinh x¶o h¬n,
Qua phÇn t×m hiÓu trªn, em h·y kh¸i qu¸t ®å gèm ra ®êi.
nh÷ng ®iÓm míi vÒ c«ng cô vµ s¶n xuÊt NghÒ n«ng nguyªn thuû víi hai ngµnh
cña thêi Hoµ B×nh, B¾c S¬n ? chÝnh: trång trät vµ ch¨n nu«i.
Nguån thøc ¨n ngµy cµng t¨ng.
? Víi nghÒ n«ng trång trät vµ ch¨n nu«i
ra ®êi cã ý nghi· nh thÕ nµo ®èi víi ®êi - Chøng tá thøc ¨n cña ngêi nguyªn thuû
sèng vËt chÊt cña ngêi nguyªn thuû? ngµy cµng nhiÒu.Cuéc sèng æn ®Þnh
Lóc ®Çu kinh tÕ nguyªn thuû lµ h¸i lîm h¬n, kh«ng cßn lÖ thuéc hoµn toµn vµo
vµ s¨n b¾t. Nhng lóc nµy hä ®· biÕt tù nhiªn.
tÝch tr÷ thøc ¨n : dïng löa níng chÝn thøc
¨n, ph¬i kh«, ®ùng trong c¸c ®å gèm.
? Quan s¸t H.3 vµ tranh vÏ vÒ cuéc sèng
cña ngêi nguyªn thuû, dùa vµo kiÕn thøc - Ngêi nguyªn thuû biÕt lÊy l¸ che th©n,
®· häc vÒ ngêi nguyªn thuû trªn ®Êt níc da thó mÆc lªn ngêi cho Êm...hä sèng chñ
ta, em h·y h×nh dung , miªu t¶ l¹i cuéc yÕu trong c¸c hang ®éng, m¸i ®¸, c¸c tóp
sèng cña hä? lÒu lîp b»ng cá hoÆc l¸ c©y.

*GV.Trong buæi b×nh minh cña lÞch sö, níc ta lµ mét vïng rõng nói rËm r¹p víi
nhiÒu hang ®éng, m¸i ®¸, ngêi ViÖt cæ sèng cßn hoang s¬ l¾m, nh×n bÇu trêi
cao
th¨m th¼m ®Çy huyÒn bÝ, thØnh tho¶ng cã nh÷ng c¬n ma sÊm sÐt kinh
hoµng. Xung quanh hä chØ lµ nói cao..®©u ®©u còng cã mu«n loµi thó d÷.
Trong hoµn c¶nh ®ã, ngêi nguyªn thuû kÕt tô l¹i víi nhau thµnh bÇy ®µn, ngµy
ngµy h¸i lîm vµ s¨n b¾t tèi trë vÒ sèng trong c¸c hang ®éng, m¸i ®¸, tóp lÒu. Cuéc
sèng cø nh thÕ tr«i ®i, råi hä t×m ra löa chèng l¹i c¸i rÐt thÊu x¬ng cña mïa ®«ng
kh¾c nghiÖt, xua ®uæi thó d÷ níng chÝn thøc ¨n. Bé n·o dÇn dÇn ph¸t triÓn,
ng«n ng÷ xuÊt hiÖn, c«ng cô lao ®éng ®îc c¶i tiÕn - Tæ tiªn ta tho¸t khái thÕ giíi
®éng vËt sèng thµnh tæ chøc x· héi loµi ngêi.

2.Tæ chøc x· héi.

Ngêi nguyªn thuû Hoµ B×nh, B¾c S¬n - Hä sèng thµnh nhiÒu nhãm ë nh÷ng
sèng nh thÕ nµo? vïng thuËn tiÖn, nh ven con s«ng , vïng
ven suèi...
? Qua qu¸ tr×nh kh¶o cæ ngêi ta t×m thÊy
ë mét sè di chØ líp g¹o ch¸y, líp vá sß dµy
tõ 3- 4 m, nhiÒu c«ng cô lao ®éng, x¬ng Ngêi nguyªn thuû thêng sèng ®Þnh c l©u
thó...gióp em hiÓu thªm ®iÒu g× vÒ dµi ë mét n¬i.
cuéc sèng cña ngêi nguyªn thuû Hoµ
B×nh, B¾c S¬n ?
GV .Qu¸ tr×nh t¹p h«n, sè ngêi trong
28
nhãm t¨ng lªn bao gåm c¶ trÎ giµ, trai, g¸i.
Nh÷ng ngêi cïng huyÕt thèng( cïng dßng
m¸u, hä hµng ) sèng chung víi nhau vµ
t«n ngêi mÑ lín tuæi nhÊt lªn lµm chñ.
? Em cã suy nghÜ g× vÒ tæ chøc x· héi
cña ngêi nguyªn thuû Hoµ B×nh, B¾c
S¬n ?
- §ã lµ chÕ ®é thÞ téc mÉu hÖ.
GV gi¶i thÝch thuËt ng÷:"thÞ téc mÉu
hÖ"
lµ tæ chøc x· héi ®Çu tiªn cña loµi ngêi,
lóc ®ã vÞ trÝ cña ngêi phô n÷ trong gia
®×nh rÊt quan träng, con c¸i theo hä mÑ.
?V× sao ngêi nguyªn thuû Hoµ B×nh,
B¾c S¬n l¹i t«n ngêi mÑ lín tuæi nhÊt lªn
lµm chñ?
Gv.ThÞ téc cÇn cã ngêi ®øng ®Çu ®Ó
lo lµm ¨n , ®ã lµ ngêi mÑ lín tuæi nhÊt.
Kinh tÕ h¸i lîm , s¨n b¾t phô thuéc vµo
ngêi phô n÷, ngoµi viÖc h¸i lîm hä cßn
trång trät vµ ch¨n nu«i.
? C¸c thÞ téc chung sèng víi nhau nh thÕ
nµo?
? B¶n chÊt cña x· héi nguyªn thuû- thÞ
téc mÉu hÖ lµ g×?
3.§êi sèng tinh thÇn.
GV yªu cÇu häc sinh quan s¸t H.26.Vßng
tay, khuyªn tai ®¸; mét sè hiÖn vËt phôc
chÕ khuyªn tai, nhÉn tay...
? Ngoµi lao ®éng s¶n xuÊt ngêi nguyªn
thuû Hoµ B×nh, B¾c S¬n cßn biÕt lµm
g× ®Ó phôc vô cuéc sèng cña m×nh?
? Nh÷ng ®å trang søc ®îc lµm b»ng
nguyªn liÖu g×?
Ngêi H¹ Long, dïng kÜ thuËt khoan ®¸
t¹o ra nh÷ng vßng trang søc ®Ñp víi
29
*Quan hÖ x· héi h×nh thµnh dùa trªn
quan hÖ huyÕt thèng, t«n ngêi mÑ lín
tuæi
nhÊt lµm chñ.
A.BÊy giê phô n÷ ®«ng h¬n nam giíi.
(B) .Ngêi phô n÷ gi÷ vai trß quan träng
trong viÖc trång trät, ch¨n nu«i, ®¶m b¶o
cuéc sèng cho thÞ téc. Ngêi mÑ lín tuæi
nhÊt ®îc moÞ ngêi t«n xng quÝ träng.
C.Nh÷ng ngêi ®µn «ng ph¶i ®i s¨n thó
rõng nªn Ýt cã thêi gian ë nhµ nªn kh«ng
®îc t«n xng lµm chñ.
- NhiÒu thÞ téc cã quan hÖ víi nhau vµ
sèng hoµ hîp trªn mét vïng ®Êt.
* Con ngêi sèng chung, ¨n chung, ë
chung, lµm chung, t«n vinh ngêi mÑ...§ã
lµ mét x· héi cã nh÷ng ®iÒu tèt ®Ñp mµ
chóng ta ngµy nay nªn g×n gi÷ vµ ph¸t
huy.
- Häc sinh quan s¸t , sê hiÖn vËt.
- Hä biÕt lµm ®å trang søc.
-B»ng ®¸: vßng tay, khuyªn tai,nhÉn...
-Nh÷ng vá èc nhá , xuyªn lç thµnh vßng...
-Chuçi h¹t ®Êt nung.( nÆn h¹t ®Êt nhá
nhiÒu kÝch thíc kh¸c nhau, vßng nhá, to xinh, t¹o lç, nung vµ x©u l¹i thµnh chuçi.
h×nh tam gi¸c, h×nh ch÷ T...
* GV híng dÉn HS biÕt ngêi hiÖn ®¹i,
®¬ng ®¹i vÉn cßn lîm nh÷ng vá con èc
®Ó x©u chuçi rÌm cöa hay vßng cæ.(giíi
thiÖu vßng thËt ®Ó häc sinh xem).
?Theo em sù xuÊt hiÖn nh÷ng ®å trang -Cuéc sèng cña ngêi nguyªn thuû ngµy
søc cña ngêi nguyªn thuû cã ý nghÜa g×? cµng æn ®Þnh, cuéc sèng tinh thÇn
phong phó.
- Hä cã nhu cÇu lµm ®Ñp, cã khiÕu
thÈm mÜ.
* Trong nhiÒu hang ®éng ë B¾c S¬n, *Häc sinh nghe,hiÓu.
nhiÒu ®Þa ®iÓm ë Quúnh V¨n, H¹ Long
ngêi ta ph¸t hiÖn ra nh÷ng bé x¬ng ngêi
®îc ch«n cÊt cïng nh÷ng c«ng cô lao
®éng, cã ng«i mé nhiÒu c«ng cô ,cã ng«i
chØ cã mét vµi c«ng cô: lìi cuèc ®¸...
? Tõ dÊu tÝch t×m ®îc nh vËy gióp em
hiÓu ®iÒu g× vÒ ®êi sèng t×nh c¶m cña
ngêi ViÖt cæ? -Hä quan niÖm cã thÕ giíi bªn kia, nh÷ng
ngêi th©n cña hä vÉn tiÕp tôc lao ®éng.
§©y lµ mét suy nghÜ giµu ý nghÜa t©m
linh, sù th¬ng nhí vµ lu luyÕn víi ngêi ra
*Quan s¸t H.27, h×nh mÆt ngêi kh¾c ®i m·i m·i.
trªn v¸ch hang §ång Néi (Hoµ B×nh ). - B¾t ®Çu xuÊt hiÖn sù ph©n biÖt giµu
Trªn v¸ch hang cao 1,5 m cã kh¾c h×nh nghÌo.
ba mÆt ngêi vµ mét mÆt thó, h×nh ngêi
®Çu tiªn cã phÇn bÞ bµo mßn, h×nh ë
gi÷a to h¬n c¶- lµ mÆt cña mÑ, bªn tr¸i
g¬ng mÆt nhá h¬n tîng trng cho mÆt - HS quan s¸t trªn b¶ng. Theo dâi gi¸o
cña con, c¸c mÆt trßn bÇu bÜnh...Trªn viªn miªu t¶.
®Çu hä ®Òu cã cét tãc h×nh sõng cña
mét loµi ®éng vËt.
- XÐt vÒ nghÖ thuËt, h×nh kh¾c trªn
®¸ cho em hiÓu g× vÒ ngêi nguyªn thuû
Hoµ B×nh, B¾c S¬n, H¹ Long?
- XÐt vÒ ®êi sèng t×nh c¶m, thÓ hiÖn -Hä cã tµi kh¾c trªn ®¸ vµ nghÖ thuËt
t©m t kh¸t väng th× sao? t¹o h×nh.

- Hä m« t¶ cuéc sèng tinh thÇn cña ngêi

nguyªn thuû: trong quan hÖ thÞ téc t×nh
mÑ con, anh em g¾n bã.
-ThÓ hiÖn tÝn ngìng t«n gi¸o s¬ khai:
30

?Qua t×m hiÓu kiÕn thøc lÞch sö phÇn
1.2.3 em cã ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t thÕ nµo
vÒ cuéc cña ngêi nguyªn thuû Hoµ
B×nh, B¾c S¬n, H¹ Long?
tôc thê vËt tæ T«-tem-gi¸o.( hiÖn nay
mét sè bé téc ë T©y Nguyªn vÉn cßn duy
tr×; hä thê c¸c con vËt nh tr©u, bß, h¬u
gÊu..vµ kh«ng bao giê giÕt h¹i hay ¨n
thÞt loµi ®éng vËt nµy).
* Cuéc sèng cña ngêi ViÖt cæ giai ®o¹n
nµy ®· ph¸t triÓn kh¸ cao vÒ tÊt c¶ c¸c
mÆt.

III.LuyÖn tËp cñng cè.

Bµi 1.Chia líp lµm hai ®éi ch¬i « ch÷.

V ß N G T A Y
K H U Y £ N T A I
H I Ö V ¢ T
T R A N G S ø C
C ¶ I T I Õ N
K H ¶ O C æ

1.Mét tõ gåm 7 ch÷ c¸i lµ tªn gäi mét trong nh÷ng ®å trang søc cña ngêi nguyªn thuû
Hoµ B×nh, B¾c S¬n ?
-Vßng tay.
2.§©y lµ...(gv ®a häc sinh quan s¸t mét hiÖn vËt ®Ó c¸c em gäi tªn)?
- Khuyªn tai.
3.Nh÷ng c«ng cô nh r×u ®¸, lìi cuèc ®¸.. . t×m thÊy ë c¸c di chØ gäi lµ g×?
-HiÖn vËt.
4.Mét tõ gåm 8 ch÷ c¸i, chØ nh÷ng thø ®Ó lµm ®Ñp thªm cho c¸c mÑ,c¸c c«..?
-Trang søc.
5.Mét tõ gåm 6 ch÷ c¸i dïng ®Ó ®iÒn vµo chç ... cña c©u:
Trong qu¸ tr×nh sinh sèng, Ngêi nguyªn thuû S¬n Vi, Hoµ B×nh- B¾c S¬n, H¹
Long th¬ng xuyªn t×m c¸ch ... c«ng cô lao ®éng.

6.Qu¸ tr×nh t×m thÊy c¸c hiÖn vËt gióp ta biÕt vµ dùng l¹i lÞch sö ?
- Kh¶o cæ.
Gv thiÕt kÕ trªn gi¸o ¸n ®iÖn tö häc sinh chän «
ngÉu nhiªn.

31
 T×m tõ kho¸ nhanh ®¹t 30 ®iÓm, cßn l¹i mçi
c©u ®óng hµng ngang ®¹t 10 ®iÓm . Tõ
kho¸: ViÖt cæ.
Quµ tÆng cho nhãm chiÕn th¾ng.
Bµi 2. Qua bµi häc "§êi sèng cña ngêi nguyªn thuû trªn ®Êt níc ta" gîi cho nh÷ng
suy nghÜ g×?
- Ngêi ViÖt cæ tr¶i qua qu¸ tr×nh lao ®éng kh«ng mÖt mái vµ kh«ng ngõng s¸ng t¹o
...em ®· vµ ®ang l¾ng nghe ®îc tiÕng väng cña ngµn xa :
"§ªm ®ªm r× rÇm trong tiÕng ®Êt
Nh÷ng buæi ngµy xa väng nãi vÒ..."
("§Êt níc " - NguyÔn §×nh Thi)
§Ó tr©n träng h¬n cuéc sèng h«m nay ta ®îc hëng. ThÊy ®îc mçi tÊc ®Êt nµy
thiªng liªng, ®Ñp ®Ï biÕt bao, nã ®îc b¾t nguån tõ nh÷ng mÇm xanh sù sèng b×nh
yªn tù ngµn xa cña tæ tiªn ta.

Bµi tËp vÒ nhµ:

- Lµm bµi tËp 1,2 trang 29.SGK.
- ChuÈn bÞ bµi 10.Nh÷ng chuyÓn biÕn trong ®êi sèng kinh tÕ.

X¸c nhËn cña ban gi¸m hiÖu. Th¸i D¬ng, ngµy15 th¸ng 10 n¨m 2008.
Ngêi thùc hiÖn:

Ph¹m ThÞ HiÒn.

Ngµy so¹n :30-10-2010

Ngµy gi¶ng
Ch¬ng II: Thêi ®¹i dùng níc V¨n Lang - ¢u L¹c
TiÕt 11 Bµi 10 : Nh÷ng chuyÓn biÕn trong ®êi sèng kinh tÕ.
A. Môc tiªu cÇn ®¹t.
32
1. VÒ kiÕn thøc:
Gióp HS hiÓu ®îc nh÷ng chuyÓn biÕn lín cã ý nghÜa hÕt søc quan träng trong
®êi sèng kinh tÕ cña ngêi nguyªn thuû…
- N©ng cao kÜ thuËt chÕ t¹o c«ng cô: mµi ®¸.
- Ph¸t minh thuËt luyÖn kim.
- Ph¸t minh nghÒ trång lóa níc.
2. T tëng, t×nh c¶m
N©ng cao tinh thÇn s¸ng t¹o trong lao ®éng s¶n xuÊt.
3. KÜ n¨ng

B/ChuÈn bÞ :
GV:Tranh ¶nh,,c«ng cô phôc chÕ(nÕu cã)
HS:ChuÈn bÞ bµi .
C/TiÕn tr×nh lªn líp:
1/Tæ chøc: 6A: 6B:
2/KiÓm tra:15
§Ò bµi:Nh÷ng ®iÓm míi vÒ c«ng cô vµ s¶n xuÊt cña thêi Hoµ B×nh –B¾c S¬n lµ
g×?
Y nghÜa cña ®iÓm míi ®ã?
§¸p ¸n:
-C¶I tiÕn c«ng cô lao ®éng (chÕ t¸c ®¸ tinh x¶o h¬n). (2®iÓm)
-BiÕt trång trät vµ ch¨n nu«I (2®iÓm)
-Sèng trong hang ®éng vµ tóp lÒu b»ng cá hoÆc l¸ c©y (2®iÓm)
*ý nghÜa: +N¨ng xuÊt lao ®éng t¨ng (2®iÓm)
+Cuéc sèng æn ®Þnh h¬n. (2®iÓm)

3/ Bµi míi:
Vµo bµi: Ngêi nguyªn thuû sinh sèng trªn ®Êt níc ta trong lao ®éng s¶n xuÊt
kh«ng ngõng c¶i tiÕn c«ng cô lao ®éng t¹o ra nh÷ng bíc chuyÓn biÕn trong ®êi sèng
kinh tÕ
1. C«ng cô s¶n xuÊt ®îc c¶i tiÕn nh thÕ nµo?

? §Þa bµn c tró cña Ngêi vîn cæ tríc ®©y

ë ®©u trªn ®Êt níc ViÖt Nam?
(GV treo b¶n ®å ViÖt Nam c©m - HS
x¸c ®Þnh)
? V× sao con ngêi xuèng vïng ®ång b»ng,
lu vùc c¸c con s«ng lín ®Ó sinh sèng?
* Vïng rõng nói: L¹ng S¬n, Lai Ch©u,
Thanh Ho¸, Qu¶ng ninh, NghÖ An, §ång
Nai.
- Hä dÇn chuyÓn xuèng vïng ®ång b»ng,
lu vùc c¸c con s«ng lín ®Ó sinh sèng víi
nghÒ n«ng nguyªn thuû
- N¬i Êy thuËn lîi cho nghÒ trång lóa níc.
- Hä ®· ®ñ søc rêi khái vïng rõng nói,
trung du xuèng ®ång b»ng ®Þnh c, sèng
33
? Quan s¸t H28, 29, 30 em thÊy c«ng cô æn ®Þnh h¬n.
s¶n xuÊt cña ngêi nguyªn thuû gåm nh÷ng - C«ng cô s¶n xuÊt: - R×u ®¸ cã vai, mµi
g×? nh½n c¶ 2 mÆt
- Lìi ®ôc, bµn mµi, c«ng cô b»ng x¬ng,
sõng. §å gèm xuÊt hiÖn, líi ch× b»ng ®Êt
nung (®¸nh c¸)
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ kÜ thuËt chÕ - KÜ thuËt chÕ t¸c c«ng cô s¶n xuÊt c¶i
t¸c ®¸ vµ lµm gèm cña ngêi ViÖt Cæ? tiÕn h¬n (mµi)... §å gèm: phong phó, v¨n
GV: XuÊt hiÖn ®å trang søc: vßng tay, hoa ®Ñp.
vßng cæ b»ng ®¸, èc x©u chuçi… - C«ng cô cã niªn ®¹i c¸ch ngµy nay
? Nh÷ng c«ng cô b»ng x¬ng, sõng, ®¸ ®· kho¶ng 4000-3500 n¨m, chñng lo¹i ®a
®îc c¸c nhµ kh¶o cæ häc t×m thÊy ë d¹ng phong phó.
®©u? - S¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®îc më réng,
Cã niªn ®¹i thÕ nµo? n¨ng suÊt t¨ng lªn, ®êi sèng ngêi nguyªn
thuû kh¸ h¬n.
? C«ng cô lao ®éng nhiÒu, ®îc c¶i tiÕn
vÒ kÜ thuËt, cã t¸c dông g× trong s¶n
xuÊt?

2. ThuËt luyÖn kim ®îc ph¸t minh nh thÕ nµo?

? Cuéc sèng cña ngêi ViÖt Cæ ra sao? - Cuéc sèng ngêi ViÖt Cæ ngµy cµng æn
GV chØ trªn lîc ®å ViÖt Nam. ®Þnh, xuÊt hiÖn nh÷ng b¶n lµng ë ven
c¸c con s«ng lín: s«ng Hång, s«ng M·,
s«ng C¶, s«ng §ång Nai víi nhiÒu thÞ téc
? §Ó ®Þnh c l©u dµi, con ngêi cÇn ph¶i kh¸c nhau.
lµm g×? - Ph¸t triÓn s¶n xuÊt, n©ng cao ®êi sèng
b»ng c¶i tiÕn (®ång) c«ng cô lao ®éng,
t¨ng cêng më réng diÖn tÝch trång trät.
? C«ng cô ®å ®¸ nhêng chç cho nh÷ng - C«ng cô ®å dïng xuÊt hiÖn.
c«ng cô nµo xuÊt hiÖn? - Nhê sù xuÊt hiÖn cña nghÒ lµm ®å
? §å ®ång xuÊt hiÖn nh thÕ nµo? (c¨n cø gèm ngêi Phïng Nguyªn, Hoa Léc ®· t×m
kiÕn thøc SGK) thÊy c¸c quÆng kim lo¹i, quÆng ®ång
GV: Khi ph¸t hiÖn ra kim lo¹i ®ång, ngêi ®îc t×m thÊy ®Çu tiªn, thuËt luyÖn kim
ViÖt cæ nung ®ång nãng ch¶y ë nhiÖt ra ®êi. §å ®ång ra ®êi trong ®iÒu kiÖn
®é cao: 800 - 1000 C sau ®ã dïng khu«n nµy.
®óc ®ång b»ng ®Êt sÐt ®Ó ®óc c«ng
cô theo ý muèn. - Cã: r×u ®ång, cuèc ®ång, liÒm ®ång.
? Sö dông giíi thiÖu c«ng cô ®ång b»ng
hiÖn vËt phôc chÕ? (GV ®a hiÖn vËt) - T×m ra ®ång, lµm ra nh÷ng c«ng cô
? ThuËt luyÖn kim ®îc ph¸t minh cã ý theo ý muèn, n¨ng suÊt lao ®éng cao h¬n,
nghÜa lín nh thÕ nµo ®èi víi cuéc sèng cña c¶i dåi dµo. Cuéc sèng ngµy cµng kh¸
34
cña ngêi ViÖt cæ? h¬n vµ æn ®Þnh.

3. NghÒ trång lóa níc ra ®êi ë ®©u trong ®iÒu kiÖn nµo?

GV: Theo c¸c nhµ khoa häc
? Nh÷ng dÊu tÝch nµo chøng tá ngêi
ViÖt cæ ®· ph¸t minh ra nghÒ trång lóa?
GV: C©y lóa trë thµnh c©y l¬ng thùc
chÝnh cña níc ta. NghÒ n«ng nguyªn
thuû ra ®êi gåm 2 ngµnh chÝnh lµ trång
trät vµ ch¨n nu«i.
? Hä trång trät vµ ch¨n nu«i nh÷ng g×?
? Theo em v× sao tõ ®©y con ngêi cã
thÓ ®Þnh c l©u dµi ë c¸c con s«ng lín?
? NghÒ trång lóa níc ra ®êi cã tÇm quan
träng nh thÕ nµo?
- Níc ta lµ mét trong nh÷ng quª h¬ng cña
loµi ngêi.
- Víi c«ng cô b»ng ®¸, ®ång, c d©n ViÖt
cæ sèng ®Þnh c ë vïng ®ång b»ng ven
c¸c con s«ng lín, hä ®· trång ®îc c¸c lo¹i
rau, cñ ®Æc biÖt lµ c©y lóa. NghÒ trång
lóa níc ra ®êi.
- Trång trät: rau, cñ, lóa níc.
- Ch¨n nu«i: tr©u, bß, chã, lîn…
- Hä cã nghÒ trång lóa níc, c«ng cô s¶n
xuÊt ®îc c¶i tiÕn (®å ®ång), cña c¶i vËt
chÊt ngµy cµng nhiÒu h¬n, ®iÒu kiÖn
sèng kh¸ h¬n…
- Lµm cho ®êi sèng cña ngêi ViÖt cæ
kh«ng cßn lÖ thuéc vµo tù nhiªn hoµn
toµn n÷a. Thøc ¨n kh«ng chØ ®ñ, mµ
cßn d thõa cã dù tr÷.

4, cñng cè.

? Ngêi ViÖt cæ ®· cã nh÷ng nghÒ (A). Ch¨n nu«i vµ trång trät

chÝnh nµo? B. Thñ c«ng nghiÖp
C. C¶ hai ph¬ng ¸n trªn.
? Hä sö dông c«ng cô nµo cho n¨ng suÊt A. C«ng cô ®¸
lao ®éng cao h¬n? B. C«ng cô b»ng x¬ng, sõng
(C). C«ng cô b»ng ®ång.
*DÆn dß: Chñ©n bÞ giê sau kiÓm tra
? ý nghÜa cña vÞªc ph¸t minh ra thuËt 45 phót.
luyÖn kim
5/HDVH:
-Häc bµi chuÈn bÞ bµi :Nh÷ng chuyÓn biÕn vÒ x· héi:
+Sù ph©n c«ng lao ®éng hîp lÝ cha?
+T¹i sao thêi k× nµy ,trong mét sè ng«I mé ngêi ta ®· ch«n theo c«ng cô s¶n xuÊt
vµ ®å
Trang søc ,nhng sè lîng vµ chñng lo¹i kh¸c nhau?
DuyÖt tuÇn 11
Ngµy 1-11-2010
Tæ CM
35
________________________________________________________________-____

36
37
Ngµy so¹n : 6-11-2010
Ngµy gi¶ng : -11-2010

TiÕt 12- Bµi 11: Nh÷ng biÕn chuyÓn vÒ x· héi

A. Môc tiªu cÇn ®¹t.

1. VÒ kiÕn thøc:
Qua tiÕt häc gi¸o viªn gióp häc sinh n¾m ®îc:
- Do t¸c ®éng cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi nguyªn thuû ®· cã nh÷ng biÕn
chuyÓn trong quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi ë nhiÒu lÜnh vùc.
- Sù n¶y sinh nh÷ng vïng v¨n ho¸ lín kh¾p 3 miÒn ®Êt níc, lµm nÒn bíc sang thêi
dùng níc, trong ®ã ®¸ng chó ý nhÊt lµ v¨n ho¸ §«ng S¬n.
2. T tëng, t×nh c¶m.
Båi dìng ý thøc vÒ céi nguån d©n téc, lßng tù hµo vÒ truyÒn thèng v¨n ho¸ ®Ëm
®µ b¶n s¾c d©n téc ViÖt ta.
3. KÜ n¨ng:
NhËn xÐt, so s¸nh sù viÖc, sö dông b¶n ®å ®äc kiÕn thøc ...
B. ChuÈn bÞ :
- GV t×m hiÓu kiÕn thøc bµi häc, chó ý su tÇm c¸c h×nh ¶nh phôc vô
bµi häc lÞch sö. B¶n ®å ViÖt Nam hiÖn ®¹i (®Þa danh liªn quan bæ sung trªn b¶n
®å c©m).Tranh ¶nh, hiÖn vËt phô chÕ.
38
 - HS ®äc vµ tr¶ lêi c©u hái chuÈn bÞ bµi míi.
C. TiÕn tr×nh lªn líp
1.Tæ chøc : 6A: 6B:
2.KiÓm tra:
? NghÒ trång lóa níc ra ®êi cã vai trß quan träng nh thÕ nµo ®èi víi cuéc sèng cña
ngêi nguyªn thuû?
3 Bµi míi:
Vµo bµi: NghÒ n«ng ngµy cµng ph¸t triÓn lµm cho ®êi sèng kinh tÕ cña ngêi
nguyªn thuû trªn ®Êt níc ta æn ®Þnh h¬n. §ã lµ ®iÒu kiÖn dÉn tíi sù thay ®æi trong
x· héi...
1. Sù ph©n c«ng lao ®éng ®îc h×nh thµnh nh thÕ nµo?

? Nh÷ng ph¸t minh lín thêi Phïng Nguyªn,

Hoa Léc trong chÕ t¸c c«ng cô lao ®éng
lµ g×?
GV: ®a hiÖn vËt phôc chÕ c«ng cô
®ång. HS quan s¸t gäi tªn.
? So s¸nh rót ra nhËn xÐt vÒ 2 lo¹i céng
cô lao ®éng cña ngêi xa?
? Cã ph¶i trong x· héi ai còng biÕt ®óc
®ång kh«ng?
-LuyÖn kim, cã c«ng cô b»ng ®ång xuÊt
hiÖn.
- R×u ®¸, r×u ®ång vµ so s¸nh ®é s¾c
bÐn.
- C«ng cô b»ng ®ång ®îc dïng kÜ thuËt
®óc ®ßi hái tr×nh ®é cao h¬n song c«ng
cô s¾c bÐn h¬n, cho n¨ng suÊt lao ®éng
cao
- ChØ 1 sè ngêi biÕt luyÖn kim ®óc
®ång (chuyªn m«n ho¸)

GVgi¶i thÝch thuËt chuyªn m«n ho¸: ®ã

lµ qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng trong
s¶n xuÊt, mét sè ngêi sÏ chuyªn ®¶m
nhËn mét kh©u, hay mét nghÒ cô thÓ
mµ hä lµm thµnh th¹o vµ ®em l¹i hiÖu
qu¶ trong lao ®éng s¶n xuÊt. - Thñ c«ng nghiÖp t¸ch khái n«ng
? S¶n xuÊt ph¸t triÓn, sè ngêi lao ®éng nghiÖp, sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi.
ngµy cµng t¨ng, cã ph¶i mäi ngêi võa lo
cµy cÊy võa lo rÌn ®óc c«ng cô kh«ng?
? Trong s¶n xuÊt ph¸t triÓn, sè ngêi lao * Nã rÊt vÊt v¶ cho hä nªn cã sù chuyªn
®éng t¨ng lªn ngêi n«ng d©n võa lo lao m«n ho¸ trong c«ng viÖc.
®éng s¶n xuÊt (®ång ¸ng) võa lo viÖc - Ngêi ®µn «ng lo cµy, lµm ruéng (c«ng
nhµ (néi trî) ®îc kh«ng? viÖc nÆng nhäc)
- Ngêi ®µn bµ: cÊy, lao ®éng ë nhµ
GV: Nh vËy ngêi ®µn «ng chuyªn lao (viÖc nhÑ nhµng h¬n, tØ mØ, kiªn
®éng s¶n xuÊt t¹o ra lóa g¹o, l¬ng thùc… nhÉn)
sù ph©n c«ng lao ®éng gi÷a ®µn «ng vµ
®µn bµ.
? §Þa vÞ cña ai ®îc n©ng lªn trong gia
39
®×nh vµ x· héi? - §Þa vÞ cña ngêi ®µn «ng trong gia
®×nh vµ x· héi cµng quan träng h¬n.
2. X· héi cã g× ®æi míi?

GV: S¶n xuÊt ph¸t triÓn, cuéc sèng ngµy
cµng æn ®Þnh. Trªn c¸c vïng ®ång b»ng
c¸c con s«ng m¹n B¾c - Nam.
? V× sao hä sèng æn ®Þnh ë n¬i ®©y?
- H×nh thµnh lµng, b¶n (chiÒng. ch¹)
- ThuËn lîi cho nghÒ trång lóa.
-> ChiÒng, ch¹ cã quan hÖ huyÕt thèng
häp l¹i thµnh thÞ téc.
NhiÒu chiÒng, ch¹ (thÞ téc)häp l¹i
thµnh bé l¹c.

? VÞ trÝ cña ngêi ®µn «ng trong gia

®×nh cã sù thay ®æi nh thÕ nµo?
Tï trëng, bé l¹c
GV: Thêi B¾c S¬n Phô hÖ
Giai cÊp
? §øng ®Çu thÞ téc vµ bé l¹c lµ ai?
GV: C¸c nhµ kh¶o cæ khai quËt ®îc mét
sè ng«i mé víi nhiÒu c«ng cô s¶n xuÊt,
®å trang søc vµ cã ng«i Ýt c«ng cô s¶n
xuÊt h¬n…
? Tõ sù thËt cña di tÝch kh¶o cæ cho em
hiÓu ®iÒu g× vÒ x· héi lu¸c bÊy giê?
- §µn «ng cµng quan träng trong gia
®×nh, lao ®éng nhiÒu, vÊt v¶ chÕ
®é phô hÖ thay thÕ cho chÕ ®é mÉu
hÖ.
- §øng ®Çu thÞ téc lµ téc trëng (giµ
lµng)
- §øng ®Çu bé l¹c lµ mét tï trëng, cã
quyÒn chØ huy, ®iÒu hµnh, chia phÇn
thu ho¹ch (®îc nhiÒu h¬n).

- X· héi ph©n ho¸ giµu nghÌo (ngêi nhµ

giµu chÕt ®îc chia tµi s¶n, cßn ngêi nhµ
nghÌo ®îc chia Ýt. Tµi s¶n do vËy phÇn
? Theo em, ai lµ ngêi trë lªn giµu cã trong ch«n theo Êy ph¶n ¸nh hiÖn thùc x· héi
x· héi? cã sù ph©n biÖt kÎ giµu ngêi nghÌo).

- Nh÷ng ngêi cã quyÒn (chøc) nh tï trëng,

téc trëng, giµ lµng, cña c¶i ®îc chia
nhiÒu h¬n, hä chiÕm ®îc nhiÒu cña c¶i
d thõa cña thÞ téc. Nh÷ng ngêi kh«ng ®îc
chia cña c¶i, lao ®éng neo ngêi dÇn trë
lªn nghÌo khã.

3. Bíc ph¸t triÓn míi vÒ x· héi n¸y sinh nh thÕ nµo?

* GV chØ trªn b¶n ®å c¸c khu vùc trªn ®Êt níc ta n«ng nghiÖp ph¸t triÓn m¹nh, cã
ph©n c«ng lao ®éng. Tõ thÕ kû III TCN - I TCN nÒn v¨n ho¸ ph¸t triÓn cao ë ãc eo

40
(An Giang) thuéc T©y Nam Bé, Sa Huúnh (Qu¶ng Ng·i), tËp trung h¬n lµ v¨n ho¸
§«ng S¬n thuéc B¾c Bé.
- GV giíi thiÖu vÒ §«ng S¬n: Lµ vïng ®Êt ven s«ng M· thuéc Thanh Ho¸ n¬i ph¸t
hiÖn hµng lo¹t ®å dïng tiªu biÓu cho mét giai ®o¹n ph¸t triÓn cao cña ngêi nguyªn
thuû thêi ®ã. Do vËy ®îc dïng ®Ó gäi chung cho nÒn v¨n ho¸ ®ång thau ë B¾c ViÖt
Nam.
? Híng dÉn HS quan s¸t H31, 32, 33, 34
SGK mÉu hiÖn vËt phôc chÕ (c«ng cô) * HS quan s¸t, nhËn biÕt tªn gäi, ph¸t
®¸, ®ång thêi v¨n ho¸ §«ng S¬n? hiÖn chÊt liÖu
? NhËn xÐt cña em vÒ c«ng cô ®îc chÕ
t¹o b»ng ®ång? (vÒ c«ng dông cña nã) - C«ng cô lao ®éng chÕ t¹o b»ng ®ång.
- C«ng cô lao ®éng b»ng ®ång s¾c bÐn
h¬n, lµm ®îc nhiÒu viÖc h¬n, n¨ng suÊt
? Tõ thÕ kû VII TCN - I TCN trªn níc ta lao ®éng cao h¬n.
h×nh thµnh mÊy trung t©m v¨n ho¸ lín? - Ba trung t©m v¨n ho¸ lín: ãc eo, Sa
Em h·y kÓ tªn? Huúnh vµ §«ng S¬n (kÕt hîp chØ trªn
? T¹i sao cã sù h×nh thµnh ba trung t©m b¶n ®å)
v¨n hãa lín nh vËy? 1. Nhê c«ng cô b»ng ®ång s¾c bÐn.
2. Cã sù ph©n c«ng lao ®éng gi÷a ®µn
«ng vµ ®µn bµ, nghÒ n«ng vµ thñ c«ng
nghiÖp.
? Nh÷ng c«ng cô nµo gãp phÇn t¹o nªn 3. TËp trung s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
nh÷ng chuyÓn biÕn trong x· héi?
- C«ng cô ®ång thay thÕ c«ng cô ®¸: Lìi
GV: C d©n v¨n ho¸ §«ng S¬n ®îc gäi cµy, cuèc, dao g¨m, liÒm ®ång…vò khÝ
chung lµ c d©n L¹c ViÖt ®ång.

* GV kh¸i qu¸t:
Do sù ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp, thêi k× §«ng S¬n trong n«ng nghiÖp c«ng cô
®ång thay thÕ c«ng cô ®¸. Sù ph©n c«ng lao ®éng, x· héi ph©n ho¸ giµu nghÌo
h×nh thµnh thÞ téc phô hÖ, bé l¹c. C¸c bé l¹c cã sù liªn minh víi nhau. §©y lµ thêi k×
chuÈn bÞ h×nh thµnh quèc gia.
III. LuyÖn tËp, cñng cè.
? Cã nh÷ng h×nh thøc ph©n c«ng lao ®éng nµo trong x· héi nguyªn thuû thêi Phïng
Nguyªn - Hoa Léc?
A. §µn «ng lµm viÖc nÆng - §µn bµ lµm viÖc nhÑ nhµng h¬n.
B. Ph©n c«ng lao ®éng gi÷a nghÒ n«ng vµ thñ c«ng nghiÖp
C. C¶ 2 h×nh thøc trªn.
§¸p ¸n: C
? Gi¶i thÝch thuËt ng÷: tï trëng, téc trëng, giµ lµng (quyÒn vµ nghÜa vô)?
? Híng dÉn lµm bµi tËp trªn vë bµi tËp in
VÒ Nhµ chuÈn bÞ bµi 12. Níc V¨n Lang.
Tr¶ lêi c¸c c©u hái sau:
41
 - Nhµ níc V¨n Lang ra ®êi trong hoµn c¶nh nµo?
- Gi¶i thÝch thuËt ng÷: L¹c hÇu, l¹c tíng, V¨ Lang...?
- Su tÇm c¸c c©u chuyÖn ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh dùnh níc vµ gi÷ níc cña
c¸c vua Hïng?
- B¸c Hå nãi: " C¸c Vua Hïng ®· cã c«ng dùng níc
B¸c ch¸u ta ph¶i cïng nhau gi÷ lÊy níc." trong hoµn
c¶nh nµo?.

TuÇn 14.
TiÕt 14 Bµi 12: Níc V¨n Lang

A. Môc tiªu cÇn ®¹t

1. VÒ kiÕn thøc: Qua bµi häc gióp HS:
- N¾m ®îc nÐt c¬ b¶n vÒ ®iÒu kiÖn h×nh thµnh nhµ níc V¨n Lang. Nhµ níc ®Çu
tiªn trong lÞch sö níc ta, tuy cßn s¬ khai ®¬n gi¶n nhng ®ã lµ mét tæ chøc bÒn v÷ng
®¸nh dÊu thêi k× dùng níc cña cha «ng ta.
2. T tëng, t×nh c¶m:
Båi dìng cho HS lßng tù hµo d©n téc.
Tr©n träng vµ yªu h¬n ®Êt níc m×nh, mét ®Êt níc cã lÞch sö ph¸t triÓn l©u ®êi.
Gi¸o dôc t×nh c¶m céng ®ång d©n téc s©u s¾c th¾m thiÕt.
42
3. KÜ n¨ng
TiÕp tôc rÌn luyÖn kÜ n¨ng nhËn xÐt ®¸nh gi¸ c¸c sù kiÖn lÞch sö. BiÕt vÏ s¬
®å mét tæ chøc nhµ níc.
Theo dâi, quan s¸t tranh ¶nh, b¶n ®å ®Ó nhËn biÕt lÞch sö.
*ChuÈn bÞ:
- GV nghiªn cøu so¹n bµi, x©y dùng hÖ thèng c©u hái, phiÕu häc tËp,
b¶n ®å ViÖt Nam (c©m), ¶nh l¨ng vua Hïng, hiÖn vËt phô chÕ...
S¬ ®å tæ chøc bé m¸y nhµ níc V¨n Lang.
- HS hoµn thµnh c¸c c©u hái GV ®· giao vÒ nhµ tõ tiÕt 13.
B. Néi dung tiÕn hµnh.
*. KiÓm tra.
? Nh÷ng nÐt míi vÒ kinh tÕ, x· héi cña c d©n L¹c VÞªt?
? C d©n v¨n ho¸ §«ng S¬n gäi chung lµ g×?
C d©n L¹c ViÖt sèng chñ yÕu thuéc B¾c Bé, thuéc B¾c Trung Bé (níc ta).
* Bµi míi:
Vµo bµi: Trong mçi chóng ta, con ngêi d©n ®Êt tæ ai ch¼ng mét lÇn nghe c©u ca
dao vang väng: "Dï ai ®i ngîc vÒ xu«i
Nhí ngµy giç tæ mång mêi th¸ng ba"
? Bµi ca dao nh¾c nhë em nhí vÒ ai? Ngêi Êy cã c«ng lao to lín g×?
(Vua Hïng - dùng níc V¨n Lang)
1. Nhµ níc V¨n Lang ra ®êi trong hoµn c¶nh nµo?

GV treo b¶n ®å ViÖt Nam .

? TiÕt häc tríc cho em biÕt vµo thÕ kØ
VIII TCN - VII TCN trªn ®Êt níc ta ®· * Ba trung t©m v¨n ho¸ lín:
h×nh thµnh mÊy trung t©m v¨n ho¸ lín? - §«ng S¬n (B¾c Bé, B¾c Trung Bé)
(HS gäi tªn vµ chØ trªn b¶n ®å) - Sa Huúnh (Qu¶ng Ng·i)
- ãc eo (An Giang)
? Vµo kho¶ng thÕ kØ VIII TCN - VII
TCN vïng ®ång b»ng ven c¸c con s«ng
lín ë
- H×nh thµnh c¸c chiÒng, ch¹, bé l¹c lín
B¾c Bé vµ B¾c Trung Bé cã ®iÓm g× gÇn gòi nhau vÒ tiÕng nãi, c¸ch thøc lµm
®¸ng chó ý? kinh tÕ (trång lóa níc, chÕ t¹o ®å
®ång ...)
S¶n xuÊt ph¸t triÓn, sèng ®Þnh c,
chiÒng ch¹ më réng.
? Qua c¸c ng«i mé t×m ®îc viÖc ch«n
theo c«ng cô…cã nhiÒu hoÆc Ýt cho em - Trong chiÒng ch¹ cã sù ph©n biÖt giµu,
hiÓu g× vÒ ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi? nghÌo.
GV: ViÖc më réng s¶n xuÊt, nghÒ n«ng
nguyªn thuû kh«ng ph¶i lóc nµo còng
thuËn lîi, cã khi ph¶i chèng chäi víi h¹n
43
h¸n, b·o lò… - TËp hîp nhau l¹i chèng thiªn tai b¶o vÖ
? VËy ngêi ViÖt cæ hä ph¶i lµm g×? mïa mµng.

? TruyÒn thuyÕt nµo ph¶n ¸nh c«ng viÖc -> TruyÒn thuyÕt "S¬n Tinh, Thuû Tinh"
chèng thiªn tai b¶o vÖ mïa mµng?
? C¸c bé téc cã quan hÖ víi nhau nh thÕ - Kh«ng ph¶i lóc nµo mèi quan hÖ gi÷a
nµo? c¸c bé l¹c ®Òu tèt ®Ñp, cã khi x¶y ra
xung ®ét, x©m lÊn ®Êt ®ai, vïng l·nh
thæ cña nhau.
? §Ó chèng l¹i sù x©m lÊn cña c¸c bé l¹c - Chän ngêi cã uy tÝn tËp hîp c d©n liªn
kh¸c ngêi ViÖt Cæ ph¶i lµm g×? kÕt c¸c chiÒng, ch¹ ®Êu tranh chèng l¹i
sù x©m lîc gi¶i quyÕt nh÷ng xung ®ét.
? Quan s¸t H31, 32 SGK (cã hiÖn vËt
phôc chÕ). Em cã biÕt c¸c c«ng cô cña c - Mòi gi¸o, dao g¨m (§«ng S¬n)…lµ
d©n lµ g× kh«ng? nh÷ng thø vò khÝ chiÕn ®Êu cña ngêi
GV: Nh vËy viÖc h×nh thµnh chiÒng d©n ViÖt cæ.
ch¹, bé l¹c më réng s¶n xuÊt, giao lu, cÇn
b¶o vÖ mïa mµng vµ sù x©m lÊn cña c¸c Nghe
bé l¹c kh¸c. C d©n ViÖt cæ díi sù chØ
huy cña mét thñ lÜnh. §iÒu kiÖn nµy
®ßi hái nhµ níc ra ®êi.
? §iÒu kiÖn nµo dÉn tíi sù ra ®êi cña
nhµ níc V¨n Lang? - Nhµ níc V¨n Lang ra ®êi trong hoµn
c¶nh phøc t¹p, c d©n ViÖt cæ lu«n ph¶i
®Êu tranh chèng thiªn tai, chiÕn ®Êu b¶o
vÖ l·nh thæ vµ cuéc sèng b×nh yªn.

2. Nhµ níc V¨n Lang thµnh lËp.

* Giíi thiÖu trªn b¶n ®å:
Vïng s«ng C¶ (NghÖ An), s«ng M· (Thanh Ho¸)…nhiÒu bé l¹c sinh sèng. Vïng
®Êt ven s«ng Hång (Ba V×, Hµ T©y - ViÖt Tr× Phó Thä) cã bé l¹c V¨n Lang sinh
sèng ph¸t triÓn h¬n c¶. Kinh tÕ ph¸t triÓn sím h¬n, c¸c tï trëng bé l¹c V¨n Lang ®îc
c¸c tï trëng vïng kh¸c t«n träng, ñng hé.
- Thñ lÜnh bé l¹c V¨n Lang ®· thèng nhÊt c¸c bé l¹c ë ®ång b»ng B¾c Bé vµ B¾c Trung Bé
thµnh liªn minh bé l¹c. §ã lµ nhµ níc V¨n Lang.
? Nhµ níc V¨n Lang ra ®êi vµ kho¶ng - Nhµ níc V¨n Lang ra ®êi vµo kho¶ng
thêi gian nµo? thÕ kØ VII TCN
?Ai ®øng ®Çu nhµ níc V¨n Lang? - Thñ lÜnh bé l¹c V¨n Lang, ®øng ®Çu
nhµ níc lµ Hïng V¬ng, kinh ®« V¨n Lang
(hïng = m¹nh, v¬ng = vua) (Phong Ch©u - B¹ch H¹c - Phó Thä)
GV: Nh vËy níc V¨n Lang thµnh lËp cã
vua Hïng lµm chñ, ®ãng ®« ë B¹ch H¹c -
Phs Thä. Vïng ®Êt tæ cao bÒ thÕ, trïng
44
®iÖp.
? C©u chuyÖn nµo ph¶n ¸nh viÖc dùng
níc cña vua Hïng? - Con Rång, ch¸u Tiªn

3. Nhµ níc V¨n Lang ®îc tæ chøc nh thÕ nµo?

GV treo s¬ ®å bé m¸y nhµ níc V¨n Lang.

Gi¶i thÝch: Hïng V¬ng
- Vua Hïng ®øng ®Çu nhµ níc, cã quyÒn L¹c hÇu-L¹c tíng
tèi cao…gióp viÖc cho vua cã l¹c hÇu (t- (trung ¬ng)
íng v¨n), l¹c tíng (tíng vâ)
- Vua chia níc ra lµm 15 bé, ®øng ®Çu
lµ l¹c tíng. Bé chÞu sù cai qu¶n cña nhµ L¹c tíng L¹c tíng L¹c tíng
vua. (Bé) (Bé) (Bé)
- Díi bé lµ chiÒng ch¹, ®øng ®Çu
chiÒng ch¹ lµ bå chÝnh.
Bå Bå Bå Bå Bå Bå
chÝnh chÝnh chÝnh chÝnh chÝnh
chÝnh (cch¹) (cch¹) (cch¹) (cch¹) (cch¹
(cch¹)

? Bå chÝnh cã nhiÖm vô g×?

- ChØ huy d©n chiÒng ch¹ lao ®éng s¶n
? Theo dâi vµ nghe gi¶i thÝch s¬ ®å tæ xuÊt vµ gi¶i quyÕt nh÷ng bÊt hoµ…
chøc bé mµy nhµ níc V¨n Lang, em cã rót
ra nhËn xÐt ®¸nh gi¸ g×? - §©y lµ tæ chøc chÝnh quyÒn cai qu¶n
nhµ níc cña vua Hïng. Tuy cßn ®¬n gi¶n
?Nhµ níc cã ph¸p luËt cha? (lÝ gi¶i) nã ®· ®¸nh dÊu giai ®o¹n thêi k× më
®Çu dùng níc cña cha «ng ta.
- Cha cã ph¸p luËt (vua cã quyÒn ban
hµnh, quyÕt ®Þnh mäi c«ng viÖc cña
? ViÖc ®¸nh giÆc ngo¹i x©m (ph¶n ¸nh ®Êt níc)
trong truyÖn Th¸nh Giãng) cho em biÕt
níc V¨n Lang ta cã tæ chøc qu©n ®éi ch-
a? - Cha cã qu©n ®éi. Khi cã giÆc ngo¹i
? Ngêi d©n ViÖt Nam ta ai còng nhí c©u x©m tËp hîp trai tr¸ng luyÖn tËp, rÌn vò
nãi cña B¸c Hå:"C¸c vua Hïng ®· cã c«ng khÝ chiÕn ®Êu.
dùng níc, Bc¸ ch¸u ta ph¶i cïng nhau gi÷
lÊy níc.". Em hiÓu g× vÒ c©u nãi cña (Th¶o luËn)
B¸c Hå? - Nh¾c nhë chóng ta thÕ hÖ sau nhí ¬n
c«ng lao trêi biÓn cña c¸c vua Hïng dùng
níc. ThÕ hÖ trÎ…ph¶i ®oµn kÕt, s¸t c¸nh
bªn nhau tiÕp tôc x©y dùng b¶o vÖ Tæ
45
 quèc thiªng liªng xøng ®¸ng con l¹c ch¸u
Hång.

III. LuyÖn tËp, cñng cè:

? §Þa bµn c tró cña bé l¹c V¨n Lang ë ®©u?
(A). Ven s«ng Hång tõ Ba V× (Hµ T©y) ®Õn ViÖt Tr× (Phó Thä).
B. Ven s«ng C¶, s«ng M· (Thanh Hoa)
C. Vïng rõng nói phÝa B¾c.
D.Vïng nói cao ph¬ng B¾c.
? Kinh ®« cña níc V¨n Lang ë ®©u?
A. Bµ V× (Hµ T©y)
( B). Phong Ch©u - B¹ch H¹c (Phó Thä)
C. Lµng C¶ (ViÖt Tr×)
D. §«ng Anh (Hµ Néi).
? Nhµ níc V¨n Lang ra ®êi vµo thêi gian nµo?
A. ThÕ kØ VIII TCN. C. ThÕ kØ VI TCN
(B). ThÕ kØ VII TCN D. Kh«ng trong kho¶ng thêi gian
nµy
* Kh¸i qu¸t:
GVtreo tranh ®Òn Hïng. Khu di tÝch ®Òn Hïn nay ®îc §¶ng, nh©n d©n ViÖt
Nam ta gi÷ g×n t«n t¹o. Hµng n¨m 10/3 ©m lÞch nh©n d©n ViÖt vÒ ®©y dç tæ thÓ
hiÖn lßng biÕt ¬n s©u nÆng. Hy väng r»ng c¸c em cã dÞp vÒ th¨m quª cha ®Êt tæ
®Ó c¶m nhËn ®îc hån thiªng s«ng nói, lßng tù hµo vÒ céi nguån d©n téc ViÖt Nam
ta.
*VÒ nhµ : Lµm bµi tËp trªn VBT in .
ChuÈn bÞ bµi 13. §êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña c d©n V¨n Lang

TuÇn 15.
TiÕt 15. Bµi 13: §êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn
cña ngêi d©n V¨n Lang
A. Môc tiªu cÇn ®¹t.
1. VÒ kiÕn thøc
- Qua bµi häc gióp HS hiÓu râ thêi k× V¨n Lang, c d©n ®· x©y dùng cho m×nh mét
cuéc sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn riªng, phong phó tuy cßn ®¬n gi¶n.
46
2. T tëng, t×nh c¶m.
- Bíc ®Çu gi¸o dôc cho HS lßng yªu níc, tù hµo vÒ V¨n ho¸ d©n téc, cã ý thøc gi÷
g×n vµ ph¸t huy nh÷ng b¶n s¾c, phong tôc tËp qu¸n tèt ®Ñp.
3. KÜ n¨ng
- RÌn luyÖn kÜ n¨ng quan s¸t h×nh ¶nh, hiÖn vËt rót ra nhËn xÐt, ®¸nh gi¸.
*ChuÈn bÞ:
- Gv nghiªn cøu so¹n bµi, hiÖn vËt phôc chÕ, h×nh ¶nh hoa v¨n
trèng ®ång, c«ng cô lao ®éng...Tranh ¶nh cã liªn quan, b¶ng phô.
- Hs ®äc tríc bµi míi, tr¶ lêi c©u hái t×m hiÓu bµi.
B. Néi dung tiÕn hµnh.
* KiÓm tra:
? Nh÷ng lÝ do dÉn ®Õn sù ra ®êi cña nhµ níc V¨n Lang?
? Thùc hµnh vÏ s¬ ®å tæ chøc bé m¸y nhµ níc V¨n Lang vµ gi¶i thÝch, nhËn xÐt?
* Bµi míi:
Vµo bµi: C d©n V¨n Lang sinh sèng trªn m¶nh ®Êt "®Çy hoa th¬m cá l¹". §êi sèng
vËt chÊt vµ tinh thÇn cña hä ra sao?
1. N«ng nghiÖp vµ c¸c nghÒ thñ c«ng nghiÖp.

GV cho HS quan s¸t hiÖn vËt c«ng cô lao

®éng.
? Gäi tªn c«ng cô, cho biÕt c¸c c«ng cô
Êy c d©n V¨n Lang dïng ®Ó lµm g×?
GV: C d©n V¨n Lang biÕt sö dông lìi
cµy ®ång thay thÕ c«ng cô ®¸. Mét bíc
tiÕn dµi trong lao ®éng s¶n xuÊt cña ng-
êi ViÖt.
? Trong n«ng nghiÖp c d©n V¨n Lang
cßn lµm g×?
? C©y l¬ng thùc chÝnh cña c d©n V¨n
Lang?
? Nu«i tr©u, bß…ngoµi môc ®Ých lÊy
thÞt, s÷a c d©n cßn dïng víi môc ®Ých
nµo?
? §¸nh gi¸ cña em vÒ n«ng nghiÖp V¨n
Lang?
b) Thñ c«ng
a) N«ng nghiÖp
- Lìi cÇy ®ång, dao g¨m, m¸c…
- Dïng ®Ó phôc vô lµm ®Êt trång lóa
(gieo cÊy lóa níc trªn ®ång ruéng, lóa trªn
n¬ng rÉy) phôc vô sinh ho¹t.
- C d©n V¨n Lang biÕt trång rau, hoa
qu¶…vµ ch¨n nu«i gia sóc tr©u bß..
- Lóa lµ c©y l¬ng thùc chÝnh.
- Søc kÐo, cµy ruéng, lµm ®Êt trång cÊy
- N«ng nghiÖp cã nh÷ng bíc tiÕn míi, s¶n
xuÊt n¨ng suÊt cao h¬n.

Gvgiíi thiÖu: Vß gèm, giíi thiÖu líi ch×, c d©n ch¨n t»m…

? C d©n V¨n Lang cã nh÷ng nghÒ thñ

c«ng nµo? - Hä biÕt lµm gèm, dÖt v¶i, x©y dùng
(GVgi¶i thÝch: chuyªn m«n ho¸ b»ng p/c nhµ, ®ãng thuyÒn…®îc chuyªn m«n ho¸.
lao ®éng chuyªn lµm mét nghÒ thñ c«ng
47
®Õn thuÇn thôc)
? Quan s¸t H36, 37, 38. Cho em biÕt
nghÒ thñ c«ng nµo ph¸t triÓn nhÊt bÊy
giê?
GV: Miªu t¶ trèng ®ång: mét mÆt, h×nh
ng«i sao b»ng mÆt trêi, xung quanh hoa
v¨n chim bay, ngêi gi· g¹o…Göi g¾m íc
m¬ cña c d©n ViÖt vÒ mïa mµng béi
thu, thiªn nhiªn chan hoµ víi cuéc sèng
con ngêi.
? Theo em viÖc t×m thÊy trèng ®ång ë
nhiÒu n¬i trªn ®Êt níc ta thÓ hiÖn ®iÒu
g×? (bªn c¹nh c¸c trèng ®ång trªn thÕ
giíi).
? TruyÖn "Th¸nh Giãng" víi vò khÝ giÕt
giÆc cña ngêi anh hïnh chøng tá nghÒ
luyÖn kim míi nµo xuÊt hiÖn.
GV: Víi nghÒ n«ng vµ thñ c«ng nghiÖp
ph¸t triÓn cã t¸c ®éng ®Õn ®êi sèng vËt
chÊt cña c d©n V¨n Lang.
2. §êi sèng vËt chÊt cña c d©n V¨n Lang ra sao?
? Theo em nãi ®êi sèng vËt chÊt cña con
ngêi ta nãi ®Õn nÐt sinh ho¹t nµo cña
cuéc sèng?
? Dùa vµo nh÷ng hiÓu biÕt vµ c¸c kiÕn
thøc trong SGK em h·y cho biÕt ngêi V¨n - Hä ë nhµ m¸i cong h×nh mòi thuyÒn
Lang hä ¨n, ë nh thÕ nµo?
? Thøc ¨n chñ yÕu cña ngêi V¨n Lang lµ m¸i nhµ.
g×?
? Quan s¸t h×nh ngêi minh häa trªn mÆt
trèng ®ång em thö h×nh dung xem ngêi
V¨n Lang mÆc trang phôc nh thÕ nµo?
GV: §Þa bµn sinh sèng cña c d©n V¨n
Lang ven s«ng nhiÒu b·i lÇy, s«ng ngßi xo·, bói tã, hoÆc tÕt ®u«i xam th¶ sau l-
ch»ng chÞt…(Rõng nói hiÓm trë)
- LuyÖn kim: ngoµi ®óc ®ång, ®óc vò
khÝ c«ng cô lao ®éng…Trèng ®ång
(minh khÝ), th¹p ®ång…Trèng ®ång lµ
hiÖn vËt tiªu biÓu cho nÒn v¨n minh V¨n
Lang, thÓ hiÖn tr×nh ®é kÜ thuËt luyÖn
kim tinh x¶o, chøng tá tµi n¨ng vµ trÝ
tuÖ cña ngêi ViÖt cæ.
- §©y lµ thêi k× mµ ®å ®ång vµ nghÒ
luyÖn kim ph¸t triÓn, ®¹t tr×nh ®é cao.
Cuéc sèng c d©n æn ®Þnh, no ®ñ h¬n,
tr×nh ®é v¨n ho¸ cña c d©n V¨n Lang
ngang víi thÕ giíi.
- NghÒ rÌn s¾t b¾t ®Çu xuÊt hiÖn, sö
dông thuËt luyÖn kim chÕ t¹o vò khÝ
chiÕn ®Êu chèng ngo¹i x©m.
- C¸i ¨n, ë, sinh ho¹t hµng ngµy…
hay m¸i ngãi trßn, lµm b»ng tre gç nøa, l¸.
cã cÇu thang lªn xuèng…
- Hä ë thµnh chiÒng, ch¹ gåm vµi chôc
- Hä ¨n c¬m nÕp, tÎ cã rau, cµ c¸ thÞt,
dïng m©m, b¸t, mu«i, gia vÞ…(gõng)
* Nam: ®ãng khè, m×nh trÇn, ch©n
®Êt..
N÷: mÆc v¸y, ¸o xÎ gi÷a, cã yÕm che
ngùc, tãc cã nhiÒu kiÓu: c¾t ng¾n bá
ng.
- (Nghe kÓ tõ TTLS) vµ…Ngµy lÔ hä
48

? Víi ®Þa bµn sinh sèng nh vËy ngêi V¨n v¸y xoÌ kÕt b»ng l«ng chim, ®éi mò c¾m
Lang ®i l¹i giao lu sinh ho¹t b»ng ph¬ng l«ng chim hay b«ng lau…
tiÖn nµo?
? Ngêi d©n V¨n Lang cã nghÒ trång lóa
níc…C¨n cø vµo nh÷ng hiÓu biÕt nµy
em cã suy nghÜ g× vÒ ®êi sèng vËt chÊt
cña c d©n V¨n Lang?
3. §êi sèng tinh thÇn cña c d©n V¨n Lang cã g× ®æi míi?
GV: X· héi V¨n Lang chia lµm nhiÒu
tÇng líp.
? C¨n cø vµo tæ chøc bé m¸y nhµ níc, cho
em biÕt x· héi V¨n Lang gåm nh÷ng tÇng
líp nµo?
GV: Tuy x· héi V¨n Lang chia thµnh
nhiÒu tÇng líp nhng sù ph©n biÖt x· héi
cha s©u s¾c.
? Sau nh÷ng ngµy lao ®éng mÖt nhäc, c
d©n V¨n Lang thêng lµm g×?
GV: Miªu t¶ nh÷ng hµnh ®éng lÔ héi (¨n
mÆc, lÔ, ca h¸t, ®ua thuyÒn…)
GVmiªu t¶ trèng ®ång: Trèng ®ång hiÖn
vËt iªu biÈu cña c d©n V¨n Lang, biÓu t-
îng cho nÒn v¨n minh s«ng Hång…gi÷a
mÆt trèng ®ång lµ ng«i sao nhiÒu c¸nh
tîng trng cho mÆt trêi…
? Em hiÓu ®îc íc m¬ t×nh c¶m nµo cña
c d©n V¨n Lang thÓ hiÖn ë tiÕt häa
trèng ®ång?
GV: Ngêi ta ®¸nh trèng ®Ó cÇu n¾ng
ma thuËn hoµ…íc m¬ ®îc mïa nhiÒu lóa
g¹o cña c d©n trång lóa níc…(trèng ®ång
cßn gäi lµ trèng sÊm)
thÝch ®eo ®å trang søc, phô n÷ mÆc
- Hä ®i l¹i b»ng thuyÒn, ngoµi ra cßn
dïng ngùa voi…
- Cuéc sèng kh¸ h¬n, æn ®Þnh, ®Çm
Êm.
- Vua quan (quÝ téc lµ nh÷ng ngêi cã thÕ
lùc, giµu cã…)
- N«ng d©n tù do: lùc lîng chñ yÕu nu«i
sèng x· héi
- N« t×: nh÷ng ngêi hÇu h¹ trong giai cÊp
quÝ téc.
- Hä tæ chøc lÔ héi, vui ch¬i vµo mµu
xu©n vµ nh÷ng ngµy n«ng nhµn.
HS quan s¸t t×m h×nh ¶nh vµ giíi thiÖu
trß ch¬i: §ua thuyÒn, s¨n b¾n…
- Sö dông nh¹c cô trèng ®ång, chiªng,
khÌn.
- ¦íc m¬ mïa mµng béi thu, con ngêi chan
hoµ víi thiªn nhiªn.
- TÝn ngìng: thê c¸c lùc lîng tù nhiªn nh
thÇn nói, thÇn s«ng, mÆt trêi, mÆt
tr¨ng, tæ tiªn…
49
 GV: - Ngêi chÕt ®îc ch«n cÈn thËn trong th¹p b×nh, quan tµi…cã kÌm theo c«ng cô
lao ®éng, trang søc quÝ gi¸ (Hä tin r»ng cã thÕ giíi bªn kia con ngêi chÕt ®i vÉn cßn
sèng ë mét thÕ giíi kh¸c lªn cÇn cã c«ng cô lao ®éng, cña c¶i…)
- Ngêi V¨n Lang cã khiÕu thÈm mÜ cao, t×nh c¶m céng ®ång s©u s¾c, nhiÒu
phong tôc ®Ñp
* Tãm l¹i:
§êi sèng tinh thÇn cña c d©n V¨n Lang hoµ quyÖn trong vÎ ®Ñp céng ®ång
ngêi ViÖt s©u s¾c. ThÕ giíi t©m linh giµu cã vµ ®¸ng tr©n träng. Cuéc sèng cña hä
giµu cã vÒ tinh thÇn, æn ®Þnh vÒ vËt chÊt.
III. LuyÖn tËp, cñng cè:
? NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ cña em vÒ ®êi sèng vµ tinh thÇn cña c d©n V¨n Lang?
? YÕu tè nµo t¹o nªn t×nh c¶m céng ®ång cña c d©n V¨n Lang?
+ Em hiÓu thÕ nµo lµ t×nh c¶m céng ®ång? ( dùa vµo chó thÝch SGK vµ néi
dung bµi häc ®Ó hiÓu bµi).
+ §êi sèng tinh thÇn vµ vËt chÊt hoµ quyÖn víi nhau t¹o nªn t×nh c¶m céng
®ång s©u s¨c trong con ngêi L¹c ViÖt.
? Su tÇm nh÷ng truyÖn nãi vÒ ®êi sèng vËt chÊt - tinh thÇn cña c d©n V¨n Lang.
VÒ nhµ: BTËp 1, 2, 3/40 SBT
ChuÈn bÞ bµi 14: Níc ¢u L¹c:
- Níc ¢u L¹c ra ®êi trong hoµn c¶nh nµo?
- Ai ®øng ®Çu nhµ níc ¢u L¹c?
- So s¸nh tæ chøc bé m¸y nhµ níc ¢u L¹c víi tæ chøc bé m¸y nhµ níc
V¨n Lang?.

50
TuÇn 16
TiÕt 16 Bµi 14: Níc ¢u L¹c

A. Môc tiªu cÇn ®¹t.

1. VÒ kiÕn thøc:
- Gióp HS thÊy râ tinh thÇn chiÕn ®Êu b¶o vÖ ®Êt níc cña c d©n VÞªt Cæ (ngêi
T©y ¢u vµ L¹c VÞªt).
Qu¸ tr×nh ra ®êi níc ¢u L¹c vµ An D¬ng V¬ng, tæ chøc bé m¸y nhµ níc qui cñ
h¬n.
2. T tëng, t×nh c¶m
Gi¸o dôc lßng yªu níc, ý thøc tù hµo d©n téc, c¶nh gi¸c víi kÎ thï.
3. KÜ n¨ng
TiÕp tôc rÌn kÜ n¨ng nhËn xÐt, so s¸nh, bíc ®Çu t×m hiÓu vÒ bµi häc lÞch
sö.Quan s¸t, theo dâi tranh ¶nh, lîc ®å.
ChuÈn bÞ: - GV nghieân cöùu soaïn baøi.
HiÖn vËt phô chÕ lîc ®å B¾c Bé - B¾c Trung Bé.
- HS traû lôøi caâu hoûi tìm hieåu baøi...
B. Néi dung tiÕn hµnh.
*. KiÓm tra.
? §iÓm l¹i nh÷ng nÐt lín vÒ ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña c d©n V¨n
Lang?
? Miªu t¶ trèng ®ång? T¹i sao c d©n V¨n Lang l¹i tæ chøc lÔ héi vµ ®¸nh trèng
®ång…?
* Bµi míi:
Vµo bµi: Suèt thÕ kØ IV - III TCN, c d©n V¨n Lang sèng yªn b×nh nhng ë Ph¬ng
B¾c giÆc TÇn më réng l·nh thæ xuèng phÝa Nam, x©m lîc ®Êt ®ai cña ngêi L¹c
ViÖt…c d©n V¨n Lang ®ang sinh sèng - hä kh¸ng chiÕn nh thÕ nµo?

1. Cuéc kh¸ng chiÕn qu©n x©m lîc TÇn ®· diÔn ra nh thÕ nµo?

GV: Cuèi thÕ kØ VII TCN níc V¨n Lang

kh«ng cßn ®îc b×nh yªn nh xa, c d©n
V¨n Lang ®øng tríc nguy c¬ x©m lîc cña
giÆc TÇn. Hïng V¬ng 18 ham vui, ®êi
sèng nh©n d©n gÆp nhiÒu khã kh¨n.
- Treo b¶n ®å thuËt. HS quan s¸t theo
dâi.
? C d©n T©y ¢u vµ L¹c VÞªt ®· lµm g×
tríc n¹n x©m lÊn cña qu©n TÇn?
* KÕt qu¶: Sau 6 n¨m chiÕn ®Êu anh
dòng bÒn bØ, ngêi ViÖt ®¹i ph¸ qu©n
Thanh, giÕt chÕt hiÖu uý §å Th. Nhµ
51
- N¨m 218 TCN vua TÇn sai qu©n x©m
lîc xuèng phÝa Nam, chóng chiÕm vïng
®Êt B¾c V¨n Lang ®Þa bµn c tró cña
ngêi T©y ¢u vµ L¹c ViÖt.
- Thñ lÜnh cña ngêi T©y ¢u vµ L¹c ViÖt
l·nh ®¹o hä kh¸ng chiÕn chèng qu©n
TÇn. Ngµy Èn trong rõng ®ªm tiÕn
®¸nh…qu©n TÇn khèn ®èn.
- Hä bÇu ngêi tuÊn kiÖt lªn lµm chñ tíng
®ã lµ Thôc Ph¸n.
- Cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n TÇn
TÇn ph¶i rót qu©n vÒ. th¾ng lîi.

? Qua cuéc khëi nghÜa chèng qu©n TÇn
gióp em hiÓu g× vÒ ngêi T©y ¢u vµ ng-
êi L¹c ViÖt?
? V× sao cã sù th¾ng lîi cña qu©n TÇn?
- Ngêi T©y ¢u vµ L¹c ViÖt s¸t c¸nh bªn
nhau chiÕn ®Êu kiªn cêng, anh dòng. Hä
lµ ngêi yªu cuoäc soáng bình yeân, c¨m
ghÐt bän x©m lîc, cã chung nguyÖn
väng sèng hoµ b×nh ®éc lËp.
- Sù l·nh ®¹o tµi t×nh cña thñ lÜnh Thôc
Ph¸n. C® dòng c¶m, ®oµn kÕt chiÕn
®Êu, c¸ch ®¸nh xuÊt quØ nhËp thÇn
kh«ng trë tay kÞp.

2. Níc ¢u L¹c ra ®êi.

? Trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n

TÇn ai cã c«ng nhÊt? - Thñ lÜnh Thôc Ph¸n.
? Níc ¢u L¹c ra ®êi trong hoµn c¶nh nµo?
GV: ThuËt trªn b¶n ®å l·nh thæ cña níc - Kh¸ng chiÕn chèng qu©n TÇn th¾ng lîi
¢u L¹c míi gåm ®Êt ®ai c d©n T©y ¢u vÎ vang.
vµ L¹c ViÖt. - 207 TCN, Thôc Phµn buéc Hïng V¬ng
phØa nhêng ng«i cho m×nh. Hai vïng
®Êt T©y ¢u vµ L¹c ViÖt hîp nhÊt víi
? Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ ¢u L¹c? nhau thµnh 1 níc míi cã tªn lµ ¢u L¹c.
GV: Thôc Ph¸n lªn ng«i vua tù xng lµ An
D¬ng V¬ng ®ãng ®« ë Phong Khª (Cæ - ¢u L¹c lµ sù kÕt hîp gi÷a hai yÕu tè
Loa - §«ng Anh Hµ Néi) vµ tiÕn hµnh tæ T©y ¢u vµ L¹c ViÖt.
chøc l¹i nhµ níc. - Do nhu cÇu cña cuéc kh¸ng chiÕn
chèng TÇn 2 bé l¹c nµy ®· hîp nhÊt nhau
? V× sao An D¬ng V¬ng l¹i rêi ®« vÒ chiÕn ®Êu b¶o vÖ l·nh thæ.
Phong Khª?
GVtreo b¶n ®å, tæ chøc bé m¸y nhµ níc - Vïng ®Êt trung t©m ®Êt níc, thuËn lîi
trèng, HS ®iÒn vµ gi¶i thÝch. chiÕn ®Êu, phßng thñ ®Êt níc…(SGK)
? ¢u L¹c míi thµnh lËp do ai ®øng ®Çu
nhµ níc? - An D¬ng V¬ng, gióp viÖc cho vua cã
l¹c hÇu, l¹c tíng.
- L¹c tíng ®øng ®Çu bé, bå chÝnh ®øng
®Çu chiÒng ch¹.

*VÏ vµ gi¶i thÝch s¬ ®å tæ chøc bé m¸y nhµ níc ©u L¹c:

52
 An D¬ng V¬ng
(L¹c hÇu - L¹c tíng)

L¹c tíng L¹c tíng L¹c tíng

(Bé) (Bé) (Bé)

Bå chÝnh Bå chÝnh Bå chÝnh Bå chÝnh Bå chÝnh Bå

chÝnh
(chiÒng, (chiÒng, (chiÒng, (chiÒng, (chiÒng,
(chiÒng,
ch¹) ch¹) ch¹) ch¹) ch¹) ch¹)

? Em cã nhËn xÐt ®¸nh gi¸ nh thÕ nµo

vÒ tæ chøc bé m¸y nhµ níc ¢u L¹c? - VÒ c¬ b¶n bé m¸y nhµ níc gièng víi tæ
chøc bé m¸y nhµ níc V¨n Lang, quyÒn
lùc cña An D¬ng V¬ng lín h¬n.

3. §Êt níc ¢u L¹c cã g× thay ®æi?

* Trong n«ng nghiÖp:

? Quan s¸t hiÖn vËt phôc chÕ: Lìi cµy - Lìi cµy ®ång ®îc sö dông phæ biÕn
®ång, mòi tªn ®ång Cæ Loa so víi lìi cµy h¬n trong lao ®éng s¶n xuÊt, më réng
§«ng S¬n vµ rót ra nhËn xÐt? diÖn tÝch trång trät: lóa, g¹o, ng«, khoai,
s¾n, ®Ëu… nhiÒu h¬n.
- Ch¨n nu«i gia sóc, ®¸nh c¸, s¨n b¾t ph¸t
* NghÒ thñ c«ng cã nhiÒu tiÕn bé. triÓn.
? C¨n cø vµo ®©u cã thÓ kh¼ng ®Þnh
nh vËy? - NhiÒu ngµnh nghÒ thñ c«ng nghiÖp
duy tr× vµ ph¸t triÓn: dÖt v¶i, lµm gèm,
®å trang søc…kÜ thuËt cao h¬n s¶n
phÈm ®Ñp h¬n.
- NghÒ luyÖn s¾t ph¸t triÓn, luyÖn kim
kÜ thuËt cao: gi¸o, m¸c, mòi tªn ®ång,
? NghÒ luyÖn kim ph¸t triÓn nhiÒu c«ng cuèc s¾t ®îc sö dïng nhiÒu h¬n trong lao
cô lao ®éng cã t¸c dông g× ®Õn cuéc ®éng s¶n xuÊt.
sèng cña con ngêi? - N¨ng suÊt lao ®éng cao, cña c¶i x· héi
ngµy cµng nhiÒu ®êi sèng nh©n d©n ¢u
53
 L¹c no ®ñ h¬n tríc.
? Khi cã nhiÒu s¶n phÈm d thõa nhiÒu sÏ
x¶y ra ®iÒu g×? - X· héi cã sù ph©n biÖt giµu nghÌo,
m©u thuÉn gi÷a c¸c tÇng líp x· héi ®·
n¶y sinh.
? Th¶o luËn: V× sao dÉn ®Õn sù ph©n
biÖt giµu nghÌo, m©u thuÉn giai cÊp
trong x· héi n¶y sinh?

III- LuyÖn tËp, cñng cè:

Bµi 1: Nèi cét 1 2 sao cho ®óng
218 tríc c«ng nguyªn Vua Hïng nhêng ng«i cho Thôc Ph¸n
207 tríc c«ng nguyªn Nhµ TÇn ®em qu©n ®¸nh xuèng Ph¬ng
Nam
Bµi 2: §iÒn §.S vµo
B¾c V¨n Lang lµ ®Êt cña ngêi T©y ¢u (¢u ViÖt)
Thôc Ph¸n ®ãng ®« ë Phong Ch©u ( B¹ch H¹c- Phó Thä)
Thôc Ph¸n ®ãng ®« ë Phong Khª (§«ng Anh Cæ Loa- Hµ Néi)
§øng ®Çu nhµ níc ¢u L¹c lµ An D¬ng V¬ng.
? Gi¶i thÝch thuËt ng÷:
-Trung nguyªn?
-T×nh c¶m céng ®ång?
*VÒ nhµ :
Hoµn thµnh BT trong VBT.
ChuÈn bÞ bµi 15: ¢u L¹c ( T2).

54
TuÇn 17
TiÕt 17 Bµi 15 : Níc ©u l¹c ( tiÕp theo)
A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
1. VÒ kiÕn thøc:
Gióp HS thÊy ®îc:
- Thµnh Cæ Loa lµ mét trung t©m kinh tÕ, chÝnh trÞ, qu©n sù cña ¢u L¹c, mét
c«ng tr×nh qu©n sù ®éc ®¸o, thÓ hiÖn ®îc tµi qu©n sù cña cha «ng.
- Do mÊt c¶nh gi¸c An D¬ng V¬ng m¾c mu TriÖu §µ ®Ó ¢u L¹c r¬i vµo tay
giÆc.
2. VÒ t tëng, t×nh c¶m;
- Gi¸o dôc HS biÕt tr©n träng nh÷ng thµnh qu¶ mµ cha «ng ®Ó l¹i, mét thµnh Cæ
Loa tuyÖt vêi thao lîc chiÕn thuËt lóc bÊy giê.
- Gi¸o dôc bµi häc c¶nh gi¸c víi kÎ thï, trong mäi khã kh¨n… ph¶i quyÕt gi÷ g×n ®éc
lËp d©n téc.
3. VÒ kÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng theo dâi tr×nh bµy vÊn ®Ò lÞch sö trªn b¶n ®å, nhËn
xÐt, ®¸nh gi¸ rót kinh nghiÖm bµi häc tõ sù kiÖn lÞch sö.
ChuÈn bÞ: - GV tham kh¶o tµi liÖu vÒ thêi dùng níc V¨n Lang-¢u L¹c
+ Lîc ®å, tranh ¶nh (¢u L¹c)
+Phãng to h×nh ¶nh khu di tÝch thµnh Cæ Loa.
+ HiÖn vËt phôc chÕ (Mòi tªn ®ång…)
- HS ®äc tríc bµi míi, tr¶ lêi c©u hái t×m hiÓu bµi.
B. Néi dung tiÕn hµnh:
* KiÓm tra:
? Níc ¢u L¹c ®îc thµnh lËp nh thÕ nµo?
? An D¬ng V¬ng cho tæ chøc l¹i bé m¸y nh thÕ nµo? So s¸nh bé m¸y nhµ níc V¨n
Lang?
* Bµi míi:
Vµo bµi: Sau khi lªn ng«i vua An D¬ng V¬ng kh«ng ®ãng ®« ë Phong Ch©u mµ
dêi ®« vÒ Cæ Loa, x©y dùng mét c«ng tr×nh qu©n sù phßng thñ quèc gia k× c«ng
Êy lµ:

4. Thµnh Cæ Loa vµ lùc lîng quèc phßng:

GV treo lîc ®å phãng to di tÝch thµnh Cæ Loa ®Ó HS quan s¸t nghe.

*GV giíi thiÖu:
Sau khi An D¬ng V¬ng lªn ng«i ®· cho dêi ®« vÒ Phong khª vµ cho x©y dùng ë
®©y 1 khu thµnh ®Êt lín. Thµnh cã h×nh xo¸y tr«n èc nªn ngêi ta gäi lµ thµnh Cæ
55
Loa hay Loa Thµnh (Cæ Loa tªn gäi lµ Ch¹ Chñ, Kh¶ Lò m·i ®Õn thÕ kØ XV míi
gäi lµ Loa Thµnh).
- Thµnh Cæ Loa cã 3 vßng khÐp kÝn…Tæng chiÒu dµi chu vi kho¶ng 16000m.
ChiÒu cao thµnh:kho¶ng tõ 5-10m
- MÆt thµnh réng trung b×nh 10m, ch©n thµnh réng 10-20m
- C¸c thµnh ®Òu cã hµo níc (réng 10-20m) bao quanh, c¸c thµnh th«ng nhau võa nèi
víi §Çm C¶, võa nèi víi s«ng Hång cã thÓ ra s«ng Hoµng.
GVgi¶i thÝch thªm:
+Vßng thµnh néi h×nh ch÷ nhËt chu vi 1.665m, cao 5m mÆt thµnh réng 10-
20m, ch©n thµnh 20-30m cã 1 cöa nam tr«ng thÊy vµo thiÕt tr×nh.
+ Thµnh trung vµ thµnh ngo¹i kh«ng cßn râ nhng c¨n cø vµo gß trèng cßn l¹i,
x©y dùng thµnh Cæ Loa. Cã 5 cöa ë thµnh trung, 3 cöa thµnh ngo¹i.

? Bªn trong thµnh néi lµ khu vùc dïng ®Ó

lµm g×? - Thµnh néi lµ n¬i lµm viÖc cña vua vµ
c¸c l¹c hÇu, l¹c tíng. §ã lµ n¬i trung t©m
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ viÖc x©y dùng ho¹t ®éng cña triÒu ®×nh.
c«ng tr×nh thµnh Cæ Loa vµo thÕ kØ III - §ã lµ c«ng tr×nh lao ®éng qui m« nhÊt
- II TCN ë níc ¢u L¹c? cña ¢u L¹c (c¸ch ®©y h¬n 2000 n¨m)
GV: D©n sè ¢u L¹c chØ cã kho¶ng 1 - ThÓ hiÖn tµi n¨ng s¸ng t¹o, kÜ thuËt
triÖu ngêi ®¾p ®îc 3 vßng thµnh, ®ã lµ x©y dùng cña nh©n d©n ta.
1 k× c«ng cña ngêi ViÖt cæ. - Thµnh võa (th«ng) lµ c«ng tr×nh v¨n
ho¸ lín, võa lµ 1 kinh ®« ®Êt níc, b¶o vÖ
an ninh quèc phßng - quèc gia.
? T¹i sao nãi Cæ Loa lµ 1 qu©n thµnh? - ë ®©y cã 1 lùc lîng qu©n sù lín: bé
binh, thuû binh ®îc trang bÞ vò khÝ b»ng
GV: cho HS quan s¸t c¸c hiÖn vËt phôc ®ång, gi¸o, r×u chiÕn, dao g¨m ®Æc
chÕ nµy. Gi¶i thÝch c¸c nhµ khoa häc biÖt lµ mòi tªn ®ång…
t×m thÊy ë khu vùc cÇu Vùc - §Çm C¶
hµng v¹n mòi tªn ®ång.
? ¢u L¹c cã thµnh cao hµo s©u cã chiÕn
luü qu©n ®éi v÷ng ch¾c hïng m¹nh quan - An ninh quèc gia ¢u L¹c v÷ng vµng.
träng ®èi víi ®Êt níc nh thÕ nµo?

5. Nhµ níc ¢u L¹c sôp ®æ trong hoµn c¶nh nµo?

? Em h·y gi¶i thÝch vµi nÐt vÒ TriÖu

§µ? - TriÖu §µ 1 tíng nhµ TrÇn, ®îc giao cai
GV: 207 TCN, nh©n lóc nhµ TÇn suy qu¶n c¸c quËn phÝa B¾c ¢u L¹c (Qu¶ng
yÕu TriÖu §µ ®· c¾t ®Êt 3 quËn thµnh §«ng, Qu¶ng T©y - Trung Quèc nay).
lËp níc Nam ViÖt vµ sau ®ã ®em qu©n
®i ®¸nh c¸c vïng xung quanh, ®¸nh ¢u HS nghe +theo dâi trªn lîc ®å GVthuËt.
L¹c.
56
- ThÕ kØ 181 TCN - 180 TCN TriÖu §µ
®em qu©n x©m lîc ¢u L¹c. Nhng thÊt
b¹i.
? V× sao TriÖu §µ thÊt b¹i trong lÇn
x©m lîc nµy?
? TriÖu §µ ®· lµm nh thÕ nµo?
- Qu©n d©n ¢u L¹c cã vò khÝ tèt, tinh
thÇn chiÕn ®Êu dòng c¶m, cã qu©n
thµnh v÷ng m¹nh…
- Vê hoµ, ®a Träng Thuû sang hái MÞ N-
¬ng con vua lµm vî, dß la bÝ mËt qu©n
sù, chia rÏ néi bé ¢u L¹c (tíng Cao Lç, Nåi
HÇu bá vÒ quª…)

- ¢m mu: chia rÏ néi bé, ¨n c¾p bÝ mËt

GV: 179 TCN, An D¬ng V¬ng m¾c mu
TriÖu §µ ¢u L¹c bÞ qu©n TÇn ®¸nh b¹i
nhanh chãng.
? TriÖu §µ dïng kÕ ho¹ch, ©m mu nµo
®Ó ¢u L¹c suy yÕu?
qu©n sù…An D¬ng V¬ng mÊt c¶ng gi¸c,
TriÖu §µ ®em qu©n ®¸nh, An D¬ng V-
¬ng kh«ng kÞp trë tay v× mÊt hÕt tíng
giái…
TruyÒn thuyÕt "MÞ Ch©u Träng Thuû"

(HS th¶o luËn, ph©n tÝch)

? C©u chuyÖn nµo ph¶n ¸nh sù kiÖn
lÞch sö buån ®au nµy?
? Nguyªn nh©n nµo dÉn tíi sù thÊt b¹i
cña ¢u L¹c?

? Sù thÊt b¹i cña An D¬ng V¬ng ®· ®Ó l¹i cho ngêi d©n ViÖt ta bµi häc x¬ng m¸u
nµo? - §èi víi kÎ thï ph¶i tuyÖt ®èi c¶nh gi¸c.
- Vua ph¶i tin tëng vµo trung tÇn.
- Ph¶i dùa vµo d©n ®¸nh giÆc, b¶o vÖ Tæ quèc.
Nh÷ng bµi häc nµy cßn nguyªn gi¸ trä cho ®Õn h«m nay.
GV: An D¬ng V¬ng võa cã c«ng, võa cã téi víi d©n vµ níc. ¤ng x©y dùng ®Êt níc
¢u L¹c m¹nh nhng l¹i ®Ó níc ¢u L¹c d©n ViÖt ta r¬i vµo tay TriÖu §µ.

III. LuyÖn tËp.

1. Dïng s¬ ®å ®Ó miªu t¶ thµnh Cæ Loa?
2. Tr×nh bµy bµi häc x¬ng m¸u tõ sù thÊt b¹i cña An D¬ng V¬ng?
3. Gi¶i thÝch 4 c©u ca dao:
Nh©n d©n ngîi ca c«ng lao dùng níc ¢u L¹c cña An D¬ng V¬ng
* VÒ nhµ:
ChuÈn bÞ giê sau kiÓm tra k× I ( Thêi gian lµm bµi 45 phót)..
Néi dung «n tËp lÞch sö thÕ giíi + sö ViÖt Nam bíc ®Çu dùng níc.

57
Phßng GD-§T Th¸i Thuþ.
Trêng THCS Th¸i D¬ng.

KiÓm tra häc k× I n¨m häc 2008-2009

M«n: lÞch sö 6
(Thêi gian lµm bµi 45 phót)

I. PhÇn tr¾c nghiÖm (2®iÓm)

Chän ph¬ng ¸n ®óng nhÊt:
C©u1: ChÕ ®é thÞ téc mÉu hÖ: ngêi phô n÷ lín tuæi thÞ téc lµm chñ v×:
A. Phô n÷ bÊy giê ®«ng h¬n nam giíi.
B. Ngêi phô n÷ gi÷ vai trß quan träng trong c«ng viÖc trång trät, h¸i lîm ch¨n nu«i
®¶m b¶o cuéc sèng cho thÞ téc.
C. Nam giíi ph¶i ®i s¨n thó rõng lªn Ýt cã mÆt ë nhµ.
D. KÕt hîp c¶ ba ý trªn
C©u 2: §Þa vÞ cña c¸c tÇng líp, giai cÊp thêi cæ ®¹i.
A. N« lÖ chØ lµ c«ng cô biÕt nãi.
B. Chñ n« lµ ngêi lao ®éng trùc tiÕp ë c¸c trang tr¹i, chÌo thuyÒn luyÖn
®óc…. bÞ bãc lét nÆng nÒ.
C. N«ng d©n ph¶i lao ®éng kh«ng c«ng cho quÝ téc
D. QuÝ téc cã nhiÒu cña c¶i vµ quyÒn thÕ.
C©u 3: Ngêi nguyªn thuû trªn ®Êt níc ta biÕt lµm g×?
A. Trång lóa níc
B. Ch¨n nu«i gia sóc, trång rau vµ c©y ¨n qña.
C. Dùng nhµ b»ng cµnh c©y gç, lîp l¸ ®Ó ë.
D. KÕt hîp c¶ 3 ý trªn.
C©u 4: Thêi V¨n Lang- ¢u L¹c ®Ó l¹i cho chóng ta nh÷ng g×?
A. Tæ quèc.
B. ThuËt luyÖn kim.
C. NghÒ n«ng trång lóa níc.
D. Nh÷ng phong tôc tËp qu¸n riªng vµ tinh thÇn ®oµn kÕt d©n téc.
E. Bµi häc ®Çu tiªn vÒ c«ng cuéc dùng níc, gi÷ níc.
58
 G.TÊt c¶ c¸c ý trªn.

PhÇn II. Tù luËn (7®iÓm)

C©u 1: Gi¶i thÝch thuËt ng÷:
- L¹c HÇu:… - T×nh c¶m céng ®ång:…
- L¹c tíng:… - Trung nguyªn:…
C©u 2: VÏ, gi¶i thÝch vµ nhËn xÐt vÒ tæ chøc bé m¸y nhµ níc V¨n Lang?

( Lu ý cã ®iÓm ch÷ viÕt vµ tr×nh bµy.)

§¸p ¸n vµ biÓu ®iÓm:

I. PhÇn tr¾c nghiÖm : (2 ®iÓm)
C©u 1: B C©u 2: A,C,D. C©u 3:D C©u4: G.
- Mçi c©u tr¶ lêi ®óng ®¹t: 0,5 ®iÓm
II. PhÇn tù luËn.(8 ®iÓm).
C©u 1. Tra có thuËt + kiÕn thøc ®· häc (mçi ý 0,5 ®iÓm).
- L¹c hÇu lµ tíng v¨n, L¹c tíng lµ tíng vâ.
- Trung nguyªn: vïng ®Êt trung t©m cña ®Êt níc Trung Quèc...
- T×nh c¶m céng ®ång: sù g¾n bã s©u s¾c gi÷a nh÷ng ngêi sinh sèng trªn mét
vïng ®Êt. ë ®©y nãi vÒ t×nh c¶m cña c d©n L¹c ViÖt...

C©u 2.( 5®iÓm) *VÏ s¬ ®å:

Hïng V¬ng
L¹c hÇu-L¹c tíng
(trung ¬ng)

L¹c tíng L¹c tíng L¹c tíng

(Bé) (Bé) (Bé)

Bå Bå Bå Bå Bå Bå
chÝnh chÝnh chÝnh chÝnh chÝnh chÝnh
(cch¹) (cch¹) (cch¹) (cch¹) (cch¹ (cch¹)

*Gi¶i thÝch s¬ ®å:

- Vua Hïng ®øng ®Çu nhµ níc, cã quyÒn tèi cao…gióp viÖc cho vua cã l¹c hÇu
(tíng v¨n), l¹c tíng (tíng vâ)
- Vua chia níc ra lµm 15 bé, ®øng ®Çu lµ l¹c tíng. Bé chÞu sù cai qu¶n cña nhµ vua.
59
- Díi bé lµ chiÒng ch¹, ®øng ®Çu chiÒng ch¹ lµ bå chÝnh.
*NhËn xÐt:
- §©y lµ tæ chøc chÝnh quyÒn cai qu¶n nhµ níc cña vua Hïng. Tuy cßn ®¬n gi¶n nã
®· ®¸nh dÊu giai ®o¹n thêi k× më ®Çu dùng níc cña cha «ng ta.
- Nhµ níc cha cã ph¸p luËt (vua cã quyÒn ban hµnh, quyÕt ®Þnh mäi c«ng viÖc cña
®Êt níc)
. Chi tiÕt:
- VÏ s¬ ®å 1®iÓm
- Gi¶i thÝch 3 ®iÓm
- NhËn xÐt 1 ®iÓm.
. ChuÈn bÞ giê sau häc «n tËp ch¬ng I, II.

TuÇn 19
TiÕt 19 Bµi 16: ¤n tËp ch¬ng I, II. LÞch sö ViÖt Nam.
A. Môc tiªu cÇn ®¹t.
1. KiÕn thøc: HS cñng cè kiÕn thøc lÞch sö d©n téc, tõ khi cã con ngêi xuÊt hiÖn
trªn ®Êt níc ta cho ®Õn thêi dùng níc V¨n Lang ¢u L¹c.
- N¾m v÷ng ®îc nh÷ng thµnh tùu kinh tÕ vµ v¨n ho¸ cña c¸c thêi k× kh¸c nhau.
- N¾m nÐt chÝnh cña x· héi vµ nh©n d©n thêi V¨n Lang, ¢u L¹c céi nguån d©n
téc.
2. T tëng, t×nh c¶m.
Cñng cè ý thøc vµ t×nh c¶m cña HS ®èi víi Trung Quèc víi nÒn v¨n ho¸ d©n téc.
3. KÜ n¨ng
RÌn kÜ n¨ng kh¸i qu¸t sù kiÖn, t×m ra nh÷ng nÐt chÝnh, c¸c sù kiÖn 1 c¸ch cã
hÖ thèng.
ChuÈn bÞ: Lîc ®å ®Êt níc ta thêi nguyªn thuû vµ thêi V¨n Lang - ¢u L¹c.
B¶ng phô…HS «n tËp kiÕn thøc.
B. Néi dung tiÕn hµnh.
1. KiÓm tra
? Ph©n tÝch nh÷ng gi¸ trÞ cña thµnh Cæ Loa? (chÝnh trÞ, kinh tÕ, qu©n sù)
(? V× sao nãi: Cæ Loa lµ 1 qu©n thµnh?)
II. Néi dung «n tËp.
60
1. DÊu tÝch sù xuÊt hiÖn cña ngêi ®Çu tiªn trªn ®Êt níc ta thêi k× dùng níc V¨n
Lang - ¢u L¹c.
* GV híng dÉn HS lËp b¶ng hÖ thèng dÊu tÝch cña ngêi tèi cæ xuÊt hiÖn ë ViÖt Nam. (Treo
b¶ng phô, HS lËp b¶ng)
T §Þa ®iÓm Thêi gian HiÖn vËt
T
1 Hang T/Khuyªn + Thanh 40-30 v¹n n¨m tríc R¨ng ngêi tèi cæ
Hãa (L¹ng S¬n)
2 Nói §ä (Thanh Ho¸) 30-20 v¹n n¨m C«ng cô ghÌ ®Ïo th« s¬
3 H. KÐo LÌng 4 v¹n n¨m tríc R¨ng, m¶nh x¬ng ch¸n ngêi
tinh kh«n
4 Phïng Nguyªn - bÕn ®ß 4000-3500 n¨m tríc NhiÒu c«ng cô ®ång thau
? Tõ b¶ng nµycho em ®¸nh gi¸ nh thÕ nµo? ViÖt Nam lµ 1 trong nh÷ng c¸i n«i
n«i cña loµi ngêi.
2. X· héi ViÖt Nam nguyªn thuû ®· tr¶i qua nh÷ng giai ®o¹n nµo?
Yªu cÇu HS lËp b¶ng:

Giai ®o¹n §Þa ®iÓm Thêi gian C«ng cô s¶n xuÊt

1.Ngêi tèi cæ S¬n Vi Hµng chôc v¹n n¨m §å ®¸ cò ghÌ ®Ïo th« s¬
2.Ngêi tinh kh«n Hoµ B×nh 2-3 v¹n n¨m tríc §å ®¸ gi÷a, ®å ®¸ míi,
( giai ®o¹n ®Çu) B¾c S¬n c«ng cô ®¸ mµi tinh x¶o
3. Ngêi tinh kh«n Phïng 4000-3500 n¨m tríc Thêi ®¹i kim khÝ, c«ng cô
(giai ®o¹n ph¸t Nguyªn s¶n xuÊt b»ng ®ång, s¾t.
triÓn)
? Tæ chøc x· héi cña ngêi nguyªn thuû ViÖt Nam qua c¸c giai ®o¹n nµy nh thÕ nµo?
1) Thêi S¬n vi, ngêi nguyªn thuû sèng thµnh (thÞ téc) bÇy ngêi nguyªn thuû.
2) Thêi Hoµ B×nh- B¾c S¬n hä sèng thµnh thÞ téc mÉu hÖ.
3) Thêi Phïng Nguyªn hä sèng thµnh bé l¹c lµ liªn minh c¸c thÞ téc phô hÖ.
3. Nh÷ng ®iÒu kiÖn dÉn ®Õn sù ra ®êi cña níc V¨n Lang- ¢u L¹c?
* C¸ch ®©y kho¶ng 4000 n¨m c¸c bé l¹c ViÖt Cæ ®· sinh sèng ®Þnh cq thµnh xãm
lµng thuéc trung du, ch©u thæ s«ng Hång, s«ng M·.
- Hä sèng b»ng nghÒ n«ng nghiÖp.
- C d©n ViÖt Cæ ph¶i ®Êu tranh chèng thiªn nhiªn vµ ngo¹i x©m b¶o vÖ cuéc sèng.
- Thñ lÜnh bé l¹c V¨n Lang tËp hîp c d©n thµnh lËp níc V¨n Lang VII tríc c«ng
nguyªn kinh ®« Phong Ch©u.
* Kh¸ng chiÕn chèng qu©n TÇn cña ngêi T©y An L¹c ViÖt díi sù l·nh ®¹o cña Thôc
Ph¸n…. th¾ng lîi.
- 207 tríc c«ng nguyªn Thôc Ph¸n lªn ng«i Vua( An D¬ng V¬ng) ®ãng ®« ë P Khª,
Cæ Loa…
4. Nh÷ng c«ng tr×nh v¨n ho¸ tiªu biÓu thêi V¨n Lang- ¢u L¹c?
? HS kÓ tªn vµ m« t¶ l¹i c«ng tr×nh v¨n ho¸….?
1) Trèng ®ång.
2) Thµnh Cæ Loa.
61
? Thêi V¨n Lang- ¢u L¹c ®Ó l¹i cho chóng ta nh÷ng g×?
1) Tæ quèc.
2) ThuËt luyÖn kim.
3) NghÒ n«ng trång lóa níc.
4) Nh÷ng phong tôc tËp qu¸n riªng vµ tinh thÇn ®oµn kÕt d©n téc.
5) Bµi häc ®Çu tiªn vÒ c«ng cuéc dùng níc, gi÷ níc.
III. Cñng cè dÆn dß:
Häc thuéc phÇn ghi nhí s¸ch gi¸o khoa + bµi tËp trong VBT sö 6
Giê sau lµm bµi tËp lÞc sö.

TuÇn 20
TiÕt 20 LuyÖn: Bµi tËp
A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
- Qua tiÕt bµi tËp gióp HS rÌn kÜ n¨ng lµm bµi díi d¹ng ®Ò, td khoa häc lich sö.
C¸ch tr×nh bµy bµi viÕt dµi tr¾c nghiÖm nhng kh¸ch quan, tù luËn.
- GV nhËn xÐt, uèn n¾n nh÷ng khiÕm khuyÕt kiÕn thøc.
ChuÈn bÞ: B¶ng phô ghi ®Ò bµi tËp.
B. Néi dung tiÕn hµnh:
1. KiÓm tra ( Vë bµi tËp in cña HS)
* Thùc hµnh bµi tËp: Yªu cÇu HS lªn lµm bµi tËp ( khoanh trßn ý ®óng)
C©u 1: ChÕ ®é thÞ téc mÉu hÖ lÊy ngêi phô n÷ lín tuæi, ®øc ®é cã nhiÒu c«ng
lao víi thÞ téc lµm chñ v×:
A. Phô n÷ bÊy giê ®«ng h¬n nam giíi.
B. Ngêi phô n÷ gi÷ vai trß quan träng trong c«ng viÖc trång trät, h¸i lîm ch¨n nu«i
®¶m b¶o cuéc sèng cho thÞ téc.
C. Nam giíi ph¶i ®i s¨n thó rõng lªn Ýt cã mÆt ë nhµ.
C©u 2: §Þa vÞ cña c¸c tÇng líp, giai cÊp thêi cæ ®¹i.
A. N« lÖ chØ lµ c«ng cô biÕt nãi.
B. Chñ n« lµ ngêi lao ®éng trùc tiÕp ë c¸ trang tr¹i, chÌo thuyÒn luyÖn ®óc….
bÞ bãc lét nÆng nÒ.
C. N«ng d©n ph¶i lao ®éng kh«ng c«ng cho quÝ téc
D. QuÝ téc cã nhiÒu cña c¶i vµ quyÒn thÕ.
C©u 3: §¸t níc ta thêi ¢u L¹c cã diÖn tÝch réng lín, d©n sè ®«ng h¬n thêi V¨n Lang.
An D¬ng V¬ng cã qu©n ®éi m¹nh, thµnh chiÕn luü kiªn cè mµ thÊt b¹i tríc sù x©m
lîc cña TriÖu §µ lµ do:
A. Qu©n TriÖu §µ lóc ®ã qu¸ m¹nh.
B. An D¬ng V¬ng cËy cã ná thÇn nªn kh«ng tæ chøc cho nh©n d©n kh¸ng
chiÕn.
C. An D¬ng V¬ng mÊt c¶nh gi¸c.
D. Néi bé níc nhµ bÞ chia rÏ.
C©u 4: §iÒn § S vµo
Níc ta lµ 1 trong nh÷ng c¸i n«i quª h¬ng cña loµi ngêi.
Ngêi nguyªn thuû trªn ®Êt níc ta biÕt lamg nghÒ n«ng trång lóa níc.
62
 Ngêi V¨n Lang kh«ng sö dông nh¹c cô: Trèng ®ång, khÌn, chiªng trong
ngµy héi.
Cæ Loa lµ 1 qu©n thµnh.
Kinh ®« ¢u L¹c ë Phong Ch©u ( B¹ch H¹c- Phó Thä).
C©u 5: ViÕt tiÕp sau dÊu:
- T×nh c¶m céng ®ång: chó thÝch s¸ch gi¸o khoa.
- N¨m 207 TCN: Thôc Ph¸n lªn ng«i vua, ¢u L¹c ra ®êi.
- N¨m 179 TCN: Níc ¢u L¹c r¬i vµo tay TriÖu §µ.
II. PhÇn tù luËn
1. Gi¶i thÝch v× sao thµnh Cæ Loa lµ 1 qu©n thµnh?
2. Nh÷ng nÐt chÝnh vÒ ®êi sèng tinh thÇn cña c d©n V¨n Lang?

TuÇn 21
Ch¬ng III: Thêi k× B¾c Thuéc vµ ®Êu tranh giµnh ®éc lËp.
TiÕt 21 Bµi 17: Cuéc khëi nghÜa Hai Bµ Trng (N¨m 40)
A. Môc tiªu cÇn ®¹t.
1. VÒ kiÕn thøc: Qua bµi häc gi¸o viªn gióp HS n¾m ®îc:
- Sau thÊt b¹i cña An D¬ng V¬ng ®Êt níc ®· bÞ giÆc phong kiÕn Ph¬ng B¾c
thèng trÞ (thêi k× B¾c thuéc). Sù thèng trÞ tµn b¹o cña phong kiÕn Ph¬ng B¾c lµ
nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn cuéc khëi nghÜa cña Hai Bµ Trng.
- Cuéc khëi nghÜa cña Hai Bµ Trng ®îc nh©n d©n ñng hé th¾ng lîi nhanh chãng,
®Êt níc giµnh ®éc lËp.
2. T tëng, t×nh c¶m.
- Gi¸o dôc cho HS ý thøc c¨m thï qu©n x©m lîc, ý thøc tù hµo tù t«n d©n téc, lßng
biÕt ¬n Hai Bµ Trng, tù hµo vÒ truyÒn thèng phô n÷ ViÖt Nam.
3. KÜ n¨ng
RÌn HS biÕt t×m nguyªn nh©n, môc ®Ých cña sù kiÖn lÞch sö.Bíc ®Çu rÌn kÜ
n¨ng tËp tr×nh bµy trªn b¶n ®å lÞch sö.
ChuÈn bÞ: B¶n ®å ViÖt Nam (c©m) hoÆc b¶n ®å ¢u L¹c (I-III)
B¶n ®å khëi nghÜa Hai Bµ Trng (tù vÏ)
Tranh d©n gian vÒ khëi nghÜa Hai Bµ Trng + ¶nh ®Òn thê.
B. Néi dung tiÕn hµnh.
1. KiÓm tra: Lùa chän ý ®óng vÒ sù kiÖn lÞch sö 179 TCN.
A. N¨m 179 TCN, An D¬ng V¬ng m¾c mu TriÖu §µ, ¢u L¹c bÞ thÊt b¹i.
B. 179 TCN ®Êt níc ta bÞ ¸ch thèng trÞ Ph¬ng B¾c l©u dµi (thêi k× B¾c thuéc)
C. N¨m 179 TCN níc ta thuéc nhµ TriÖu vµ c¸c triÒu ®×nh phong kiÕn Ph¬ng
B¾c kh¸c.
D. C¶ 3 ý trªn ®Òu ®óng.
* Bµi míi:
Vµo bµi: Sau thÊt b¹i cña An D¬ng V¬ng ®Êt níc ta bÞ giÆc phong kiÕn Ph¬ng
B¾c thèng trÞ thêi k× B¾c thuéc. Víi truyÒn thèng yªu níc c¨m thï ngo¹i x©m ngêi
d©n ViÖt cæ con l¹c ch¸u rång l¹i vïng lªn ®Êu tranh giµnh ®éc lËp d©n téc. Cuéc

63
khëi nghÜa lu danh mu«n ®êi mang l¹i niÒm tù hµo trong tr¸i tim ngêi §Êt ViÖt lµ
khëi nghÜa Hai Bµ Trng. (GV ghi tªn bµi häc)
1. Níc ¢u L¹c tõ thÕ kØ II TCN ®Õn thÕ kØ I cã g× ®æi thay?
* GV: Dïng b¶n ®å Nam ViÖt vµ ¢u L¹c thÕ kØ III TCN kh¸i qu¸t cho HS râ Nam
ViÖt vµ ¢u L¹c lµ 2 quãc gia l¸ng giÒng gÇn kÒ nhau.
? Sau cuéc kh¸ng chiÕn cña An D¬ng V- - Níc ¢u L¹c r¬i vµo tay giÆc Ph¬ng B¾c
¬ng chèng qu©n x©m lîc TriÖu §µ thÊt (t×nh tr¹ng 1000 n¨m B¾c thuéc)
b¹i d©n téc ta r¬i vµo t×nh tr¹ng nh thÕ
nµo?
- 179 TCN, TriÖu §µ s¸t nhËp ¢u L¹c
vµo Nam ViÖt biÕn ¢u L¹c thµnh 2 quéc
Giao ChØ vµ Cöu Ch©n (sö dông lîc ®å
©m lÞch: I, II)
- N¨m 111 TCN, nhµ H¸n tiªu diÖt Nam . HS quan s¸t nhËn xtÐ vÞ trÝ: Giao chØ
ViÖt, chiÕm ¢u L¹c vµ l¹i chia thµnh3 (B¾c Bé), Cöu Ch©n (Thanh NghÖ
quËn: Giao ChØ - Cöu Ch©n - NhËt TÜnh)
Nam (Qu¶ng Nam trë ra) gép vµo 6 tØnh
Trung Quèc thµnh Ch©u Giao Thñ phñ - HS chØ ®îc 6 quËn cña Trung Quèc + 3
Luy L©u (B¾c Ninh) qu©n ¢u L¹c.
? T¹i sao Nam ViÖt vµ H¸n - giÆc Ph¬ng
B¾c l¹i s¸t nhËp ¢u L¹c vµo ®Êt cña - Chóng thùc hiÖn ©m mu th«n tÝnh l·nh
Trung Quèc? thæ.
GV: Sau khi nhµ H¸n chiÕm ®îc níc ta
chóng ®· thùc hiÖn nhiÒu chÝnh s¸ch * ChÝnh s¸ch th©m ®éc: biÕn ®Êt ®ai
cai trÞ (biÖn ph¸p) níc ta thµnh 1 quËn huyÖn cña Trung
- Nhµ H¸n s¾p ®¹t bé mµy cai trÞ Ch©u Quèc.
Giao.
- HS theo dâi s¬ ®å tæ chøc Ch©u Giao
+ gi¶i thÝch.

Ch©u Giao
(Thø sö)

QuËn QuËn QuËn

(Th¸i Thó - §« uý) (Th¸i Thó - §« uý) (Th¸i Thó - §« uý)

HuyÖn HuyÖn HuyÖn

64
 (L¹c tíng) (L¹c tíng)
ChiÒng ch¹ ChiÒng ch¹ ChiÒng ch¹
ch¹
(Bå chÝnh) (Bå chÝnh)
chÝnh)
Gi¶i thÝch: ®øng ®Çu Ch©u lµ thø sö
ngêi H¸n, ®øng ®Çu quËn lµ Th¸i Thó
coi viÖc chÝnh trÞ §« uý coi viÖc qu©n
sù (®Òu lµ ngêi H¸n). Tõ huyÖn trë
xuèng nh cò. L¹c tíng vµ bå chÝnh ngêi
ViÖt.
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch ®Æt quan
l¹i nhµ H¸n?
GV: M« t¶ ¸ch thèng trÞ cña nhµ H¸n ®èi
víi Ch©u Giao (B¶ng phô)
- B¾t d©n ta nép cèng c¸c cña quÝ hiÕm
(ngäc trai, ®åi måi…)
- Bãc lét b»ng mäi thø thuÕ ®Æc biÖt
thuÕ muèi vµ s¾t.
- Cíp ruéng ®Êt tr¹i Êp riªng.
- §a mäi ngêi H¸n sang b¾t phô n÷ ngêi
ViÖt lÊy ngêi H¸n…ngêi ViÖt theo
phong tôc H¸n.
? (Th¶o luËn) ®¸nh gi¸ vÒ nh÷ng chÝnh
s¸ch cña nhµ H¸n ®èi víi nh©n d©n
Ch©u Giao?
- ¢m mu th©m ®éc: ®ång ho¸ d©n téc
ta vÒ nßi gièng vµ v¨n ho¸.
? Môc ®Ých cña chóng lµ g×?
- N¨m 34 T« §Þnh ®îc cö lµm Th¸i Thó
quËn giao chØ næi tiÕng tham lam tµn
b¹o "ThÊy tiÕn th× m¾t gi¬ng lªn". Y thu
thuÕ rÊt g¾t gao, r¸o riÕt b¾t…th¼ng
tay ®Ì nÐn trãi buéc giÕt h¹i c¸c l¹c t-
íng…
? Víi nh÷ng tªn quan tham ®éc ¸c tµn
b¹o…em h×nh dung xem cuéc sèng cña
ngêi d©n ta sÏ ra sao?
? Em h·y suy nghÜ xem nh©n d©n ta sÏ
cã th¸i ®é nh thÕ nµo ®èi víi chÝnh
(L¹c tíng)
ChiÒng ch¹ ChiÒng
(Bå chÝnh) (Bå chÝnh) (Bå
Nhµ H¸n bè trÝ ngêi H¸n cai trÞ ®Õn
cÊp cßn chóng cha v¬n tíi cÊp huyÖn vµ
chiÒng ch¹.
Chóng sö dông chøc quan lín ®Ó cai trÞ
bãc lét d©n ta.
- Ngêi d©n ph¶i lªn rõng thiªng xuèng
biÓn (níc ®éc) cã nh÷ng ngêi ph¶i bá
m¹ng n¬i ®ã…Con mÊt cha, vî mÊt
chång c¶nh tîng…
Nh÷ng chÝnh s¸ch cai trÞ cña chóng v«
cïng tµn b¹o, ®éc ¸c. Ngêi d©n Ch©u
Giao bÞ ®èi xö tµn tÖ, ph¶i ®em tÝnh
m¹ng m×nh ra ®Ó kiÕm nh÷ng vËt ph¶i
nép cèng cho chóng. Chóng lµ nh÷ng kÎ:
rÊt tham lam, tµn b¹o…nh÷ng kÎ "¨n thÞt
ngêi"
- §Ó ngêi Ch©u Giao quªm dÇn ®i nguån
gèc cao quÝ con l¹c ch¸u hång. Quªn ®i
truyÒn thèng dùng níc, gi÷ níc cña cha
«ng ®Ó chóng dÔ dµng cai trÞ vµ bãc
lét.
- Cuéc sèng cña nh©n d©n ta ngµy cµng
khèn khæ, chan chøa ®au th¬ng.
- Nh©n d©n ta o¸n hËn, c¨m thï bän
chÝnh quyÒn ®« hé ®Õn tËn x¬ng tuû.
65
quyÒn ®« hé?
GV: Nh vËy bíc sang thÕ kØ I TCN
chÝnh quyÒn ®« hé nhµ H¸n thèng trÞ
níc ¢u L¹c víi mäi chÝnh s¸ch th©m ®éc
nh©n d©n o¸n hËn hä chê thêi c¬ næi
dËy ®Êu tranh ®uæi chóng.

2. Cuéc khëi nghÜa Hai Bµ Trng

GV: §Çu c«ng nguyªn nhµ H¸n cµng t¨ng cêng chÝnh s¸ch bãc lét chóng cö nh÷ng
viªn quan cai trÞ khÐt tiÕng tµn b¹o ®Ó thùc hiÖn mu ®å cai trÞ l©u dµi tiªu biÓu
lµ th¸i thó T« §Þnh ë Giao Ch©u Giao ChØ. Cuéc sèng cña nh©n d©n ta cµng ®iªu
®øng. Kh«ng thÓ chÞu ®ùng ®îc n÷a vµ chØ chê thêi c¬ vïng lªn ®Êu tranh. Lóc
®ã 2 gia ®×nh l¹c tíng ë Mª Linh vµ Chu Diªn ®îc sù ñng hé cña nh©n d©n ®ang
cïng nhau bÝ mËt chuÈn bÞ mu toan viÖc lín. Giíi thiÖu vÒ Trng Tr¾c- Trng NhÞ.
T« §Þnh giÕt Thi S¸ch chång cña Trng Tr¾c, hµnh vi cña T« §Þnh kh«ng ng¨n c¶n
®îc ý chÝ quËt cêng cña Hai Bµ tr¸i l¹i cµng lµm cho hä quyÕt t©m ®øng lªn dùng
cê khëi nghÜa.
? Nguyªn nh©n nµo dÉn ®Õn cuéc khëi - Do chÝnh s¸ch ¸p bøc bãc lét tµn b¹o
nghÜa Hai Bµ Trng? cña nhµ H¸n nh©n d©n ta c¨m thï…
GV sö dông lîc ®å khëi nghÜa Hai Bµ - T« §Þnh giÕt chÕt Thi S¸ch chång bµ
Trng H 43/49 SGK ®Ó thuËt. Trng Tr¾c. §Ó tr¶ nî níc thï nhµ Hai Bµ
næi dËy khëi nghÜa.
Mïa xu©n 40 (th¸ng 3 ©m lÞch) Hai Bµ Trng dùng cê khëi nghÜa, lµm lÔ tÕ cê ë
H¸t M«n ( Hµ T©y). Ngµy nµy Bµ Trng Tr¾c ®äc 4 c©u th¬…
? Qua 4 c©u th¬ em hiÓu g× vÒ môc tiªu - Môc tiªu: Giµnh ®éc lËp d©n téc, kh«i
cuéc khëi nghÜa? Môc tiªu nµy cã hîp phôc l¹i sù nghiÖp dùng níc cña vua
lßng d©n kh«ng? Hïng, tr¶ thï cho chång, gãp phÇn cèng
GV: Nghe tin Hai Bµ ph¸t ®éng khëi hiÕn søc m×nh cho ®Êt níc hîp lßng
nghÜa ë Mª Linh, nghÜa binh ë kh¾p n¬i d©n…
kÐo vÒ tô nghÜa (dÉn chøng SGK).
? ViÖc kh¾p n¬i ®Òu kÐo vÒ tô nghÜa - Nh©n d©n kh¾p n¬i 1 lßng ®oµn kÕt
ë Mª Linh nãi lªn ®iÒu g×? tin tëng sù chØ huy cña Hai Bµ, thÓ hiÖn
lßng c¨m thï vµ ý nguyÖn ®uæi giÆc.
GV thuËt: Khëi nghÜa bïng næ ë Mª Linh vµ giµnh th¾ng lîi nhanh chãng. 4/40
qu©n khëi nghÜ®¸nh Luy L©u trô së chÝnh cña bän ®« hé. Sö dông h×nh ¶nh Bµ
Trng cìi Voi giÕt giÆc H¸n. Quan 2 Bµ ®i ®Õn ®©u nh giã lít ®Õn ®ã:
" Ngµn t©y næi ¸ng phong trÇn
Çm Çm binh m· tíi gÇn Long Biªn"
Nh©n d©n kh¾p n¬i kÎ tríc ngêi sau n« nøc 1 lßng theo Hai Bµ. Bän quan qu©n ®«
hé bÞ ®ßn sÐt ®¸nh kh«ng d¸m chèng cù, cëi bá vò khÝ ch¹y tho¸t th©n T« §Þnh
mÊt Ên tÝn, c¹o tãc gi¶ lµm d©n thêng lÉn vµo lo¹n qu©n ch¹y vÒ Trung Quèc.
? KÕt qu¶ cuéc khëi nghÜa? - Khëi nghÜa Hai Bµ Trng (T3-T4/40)
giµnh th¾ng lîi hoµn toµn.
66
? V× sao cã sù th¾ng lîi vÎ vang Êy? - Nh©n d©n ta chiÕn ®Êu ®oµn kÕt
kiªn cêng bÊt khuÊt, x¶ th©n v× níc
- Sù l·nh ®¹o chØ huy tµi giái cña Hai Bµ
Trng
? Cuéc kh¸ng chiÕn th¾ng lîi cã ý nghÜa . Nh©n d©n ta ®· giµnh l¹i ®îc quyÒn
g×? ®éc lËp sau h¬n 2 thÕ kØ bÞ phong
GV: Lßng tù hµo d©n téc vÒ nh÷ng ngêi kiÕn ph¬ng B¾c ®« hé.
phô n÷ tµi ba anh dòng… . TiÕp nèi truyÒn thèng yªu níc nång nµn
cña cha «ng. Tiªu biÓu cho ý chÝ quËt c-
êng cña d©n téc
. §¹p tan ©m mu th©m ®éc thèng trÞ
vÜnh viÔn l©u dµi cña giÆc Ph¬ng
? Cuéc khëi nghÜa dµnh th¾ng lîi víi B¾c.
c«ng lao to lín cña ai?
? Nh©n d©n ta n¬i n¬i lËp ®Òn thê Hai - H×nh ¶nh ®Òn thê Hai Bµ.
Bµ nãi lªn ®iÒu g×? - Lßng biÕt ¬n s©u nÆng ®èi víi Hai Bµ
? Lµ con ch¸u nh÷ng vÞ anh hïng d©n téc Trng
em sÏ lµm g× cho quª h¬ng?
III Cóng cè dÆn dß:
1) Cho HS ®äc nhËn xÐt cña Lª V¨n hu: " Trng Tr¾c…..b¸ v¬ng "
? §¸nh gi¸ nhËn xÐt cña em vÒ lêi cña Lª V¨n Hu?
- Khëi nghÜa thu hót ®«ng ®¶o ngêi tham gia chèng l¹i nhµ H¸n thèng trÞ. Nh©n
d©n kh¾p n¬i t«n kÝnh 2 n÷ tíng…
- Khëi nghÜa 2 Bµ xøng danh dùng l¹i nghiÖp níc lµ cña tæ tiªn, b¸o hiÖu sù sôp ®æ
hoµn toµn cuéc sèng thèng trÞ cña giÆc Ph¬ng B¾c.
- Ngîi ca lßng yªu níc, truyÒn thèng bÊt khuÊt tiÕp nèi trong 2 Bµ vµ nh©n d©n 4
câi
2) §iÒn § S vµo
Bän x©m lîc H¸n thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®ång ho¸ ®èi víi nh©n d©n ta.
Hµng n¨m d©n ta kh«ng ph¶i cèng n¹p nh÷ng s¶n vËt quÝ
§êi sèng nh©n d©n cùc khæ víi mu«n vµn thø thuÕ… Hä næi dËy ®¸nh
®uæi qu©n H¸n.
? Trong 3 chÝnh s¸ch trªn chÝnh s¸ch nµo th©m ®éc nhÊt? V× sao?
VÒ nhµ: v« s¶n khëi nghÜa HAi Bµ bïng næ + chuÈn bÞ bµi 18.

TiÕt 22 TuÇn 22
Bµi 18: Trng V¬ng vµ cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n x©m lîc H¸n
A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
1. VÒ kiÕn thøc: Gióp HS n¾m ®îc:
- Sau khi khëi nghÜa th¾ng lîi, Hai Bµ Trng tiÕn hµnh c«ng cuéc x©y dùng ®Êt n-
íc, gi÷ g×n ®éc lËp võa dµnh ®îc. §ã lµ nh÷ng c«ng viÖc lµm thiÕt thùc ®a l¹i
quyÒn lîi cho nh©n d©n, t¹o nªn søc m¹nh ®Ó tiÕn hµnh cuéc kh¸ng chiÕn chèng
qu©n x©m lîc H¸n.
67
 - HS thÊy râ ý chÝ kiªn cêng, bÊt khuÊt cña nh©n d©n.
2. VÒ t tëng: HS hiÓu ®îc tinh thÇn bÊt khuÊt cña d©n téc. M·i m·i ghi nhí c«ng
lao cña c¸c vÞ anh hïng d©n téc. Hai Bµ lµm r¹ng danh lÞch sö ®Êu tranh.
3. VÒ kÜ n¨ng: RÌn kh¶ n¨ng quan s¸t theo dâi biÕt sö dung lîc ®å x¸c ®Þnh vÞ trÝ
®Þa danh lÞch sö vµ thuËt trªn lîc ®å lÞch sö kh¸ng chiÕn, lµm quen víi kÓ chuyÖn
lÞch sö.
ChuÈn bÞ: + Lîc ®å kh¸ng chiÕn chèng qu©n x©m lîc Nam H¸n.
+ ¶nh ®Òn thê Hai Bµ, su tÇm th¬ ca…
B. Néi dung tiÕn hµnh:
1. KiÓm tra: ? ThuËt khëi nghÜa Hai Bµ Trng n¨m 40? ý nghÜa lÞch sö?
* Bµi míi:
Vµo bµi: Ngíi cã c«ng to lín ®¸nh giÆc H¸n giµnh ®éc lËp cho d©n téc ta lµ ai?
(40) Trng Tr¾c. Bµ ®îc nh©n d©n t«n kÝnh suy t«n lªn lµm vua.
1. Hai Bµ Trng lµm g× sau khi giµnh l¹i ®îc ®éc lËp?
GV: Trng Tr¾c ®îc suy t«n lµm vua lÊy hiÖu Trng V¬ng ®ãng ®« ë Mª Linh.
? ViÖc Trng Tr¾c lªn ng«i vua cã ý nghÜ - H¬n 200 n¨m ®Êt níc takh«ng cßn tªn
lín nh thÕ nµo? gäi kh«ng cã vua, 1 phô n÷ ¢u L¹c lªn
GV: Trng Tr¾c phong chøc tíc cho ng«i vua kh¼ng ®Þnh ®Êt ®ai ¢u L¹c do
nh÷ng ngíi cã c«ng lËp l¹i chÝnh quyÒn: ngêi ¢u L¹c lµm chñ ®ã lµ ch©n lÝ mÆc
L¹c tíng cai qu¶n c¸c huyÖn. Xãa thuÕ 2 cho giÆc ph¬ng B¾c tr¨m mu ngµn kÕ "
n¨m cho d©n, xo¸ bá lao dÞch vµ binh ®ång ho¸" còng v« Ýc th«i.
ph¸ cò. §©y lµ c«ng cuéc dùng níc…
nghiÖp xa.
? Em cã suy nghÜ g× vÒ c¸c viÖc lµm
cña Trng V¬ng? - §ã lµ viÖc lµm hîp lßng d©n ®Ñp ®êi.
GV: Víi 1 ®Õ chÕ hïng m¹nh t tëng bµnh D©n thªm t«n kÝnh 2 Bµ, quÝ träng ®éc
chíng §H¸n vua H¸n Quang Vâ v« cïng lËp tù do d©n téc .
tøc giËn h¹ lÖnh khÈn cÊp c¸c quËn
MiÒn Nam Trung Quèc chuÈn bÞ ghe
thuuyÒn lµm ®êng x¸, tÝch l¬ng thùc vò
khÝ… chê lÖnh tÊn c«ng ¢u L¹c.
? VËy ©m mu cña vua H¸n lµ g×? - QuyÕt t©m x©m lîc ¢u L¹c 1 lÇn n÷a
( röa n«ic hËn thï tµn b¹o)
GV kÓ: Nh© d©n Trung Quèc næi dËy, vua H¸n cha tÊn c«ng ta ngay ®îc. Hai Bµ
thõa biÕt ©m mu cña nhµ H¸n nªn tæ chøc phßng bÞ. Bµ cö tíng giái ngêi tµi®øc
cÇm qu©n ®ãng gi÷ n¬i hiÓm yÕu. Bµ Th¸nh Thiªn chØ huy qu©n ®ãng ë Hîp Phè
®Ò phßng miÒn B¾c ( ChØ trªn lîc ®å). §O D¬ng ë Cöu Ch©n ®«ng miÒn Nam. Lª
Ch©n ®îc giao toµn binh quyÒn ë Giao ChØ…
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c«ng cuéc - ChuÈn bÞ kh¸ chu ®¸o, phßng bÞ
chuÈn bÞ kh¸ng chiÕn cña Trng V¬ng vµ nghiªm vµ chur ®éng.
cña ngêi d©n ¢u L¹c trong nh÷ng n¨m
41..?
2. Cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n x©m lîc H¸n (42-43) ®· diÔn ra nh thÕ nµo?
68
GV thuËt: Th¸ng 4- 42 sau khi ®µn ¸p c¸c cuéc næi dËy cña nh©n d©n vau h¸n h¹
lÖnh tÊn c«ng x©m lîc níc ta. Víi lùc l]îng 2 v¹n qu©n tinh nhuÖ, 2000 xe thuyÒn
cïng nhiÒu phô chiÕn ®Çy ®ñ vò khÝ lng thùc. M· ViÖn 1 viªn tíng l·o luyÖn, næi
tiÕng gian ¸c, l¾m mu hiÓm ®éc chØ huy ë phÝa Nam.
? Em ®¸nh gi¸ g× vÒ lùc lîng giÆc H¸n/ - GiÆc ®«ng, m¹nh, cã kinh nghiÖm
x©m lîc ®Æc biÖt lµ tªn tíng M· ViÖn.
GV thuËt: Th¸ng 4- 42 qu©n h¸n tÊn c«ng Hîp Phè, bµ Trng Tr¾c l·nh ®¹o qu©n
d©n ta chiÕn ®Êu anh dòng ®¸nh cho chóng nh÷ng ®ßn phñ ®Çu cho¸ng v¸ng.
Qu©n h¸n qu¸ ®«ng nªn chóng tiÕn s©u vµo l·nh thæ ¢u L¹c.
Víi 2 c¸nh qu©n: - Bé men theo bê biÓn vµo QuØ M«n Quan ( T Yªn- Qu¶ng Ninh)
xuèng Lôc §Çu.
- Thuû: Tõ H¶i M«n vît biÓn vµo B¹ch §»ng råi theo s«ng Th¸i b×nh ngîc lªn
Lôc §Çu. TËp hîp héi qu©n ë L·ng B¹c. l¹c b¹c n»m ë phÝa ®«ng Cæ loa ®µy lµ miÒn ®Êt cao
xung quanh lµ vïng ®ång s©u, hå níc mªnh m«ng. Khi qu©n M· ViÖn kÐo ®Õn lµ ®Çu hÌ n¨m 43,
thêi tiÕt nãng Èm ma nhiÒu qu©n H¸n kinh hoµng "Díi níc lôt, trªn m©y mï, khÝ ®éc bèc lªn ngïn
ngôt…" qu©n M· ViÖn bÞ nhiÔm bÖnh nhiÒu cã tªn tíng bá m¹ng ë ®©y)
? T×nh thÕ qu©n M· ViÖn ë l·ng B¹c ra - Khèn ®èn, tiÕn tho¸i lìng nan, buéc
sao? chóng ph¶i tÊn c«ng Giao ChØ gÊp rót
GV: Hai bµ kÐo qu©n ®Õn L·ng B¹c h¬n.
®Ó nghªnh chiÕn. Cuéc chiÕn ®Êu diÔn
ra rÊt quyÕt liÖt. Qu©n ta lui vÒ gi÷ Cæ
Loa vµ Mª Linh. M· ViÖn ®uæi qu©n
rót vÒ CÈm Khª (BV - Hµ T©y). Hai bµ
cïng qu©n sÜ chiÕn ®Êu v« cïng dòng
c¶m. - Ngµy 6/2 ©m lÞch Hai Bµ Trng hi sinh
GV: Mïa thu n¨m 44 M· ViÖn thu qu©n anh dòng trªn ®Êt CÈm Khª. Cuéc kh¸ng
vÒ Trung Quèc qu©n ®i 10 phÇn vÒ chiÕn tiÕp tôc ®Õn 11/43
phÝa chØ cßn 4,5. Níc ta r¬i vµo ¸ch ®«
hé, thèng trÞ cña nhµ H¸n nh tríc. - ThÓ hiÖn khÝ ph¸ch, ý chÝ quËt cêng
? Cuéc kh¸ng chiÕn chèng phong kiÕn bk cña d©n téc. Hai Bµ Trng nh÷ng anh
H¸n x©m lîc díi sù l·nh ®¹o cña Hai Bµ hïng d©n téc m·i lµ nh÷ng ngêi yªu níc…
Trng cã ý nghÜa lín nh thÕ nµo? nghÜa khÝ thiªng liªng.
- C¸c thÕ hÖ ®êi ®êi c¶m phôc, nhê ¬n
? ViÖc nh©n d©n kh¾p n¬i lËp ®Òn thê c«ng lao hai Bµ l·nh ®¹o nh©n d©n ®¸nh
Hai Bµ, nh÷ng n÷ tíng Lª Ch©n, B¸t…nãi giÆc H¸n giµnh gi÷ ®éc lËp tù do cho
lªn ®iÒu g×? ®Êt níc ta.
GV: KÓ chuyÖn M· ViÖn dùng trô ®ång - Noi g¬ng nh÷ng anh hïng yªu níc mµ
vµ kh«ng cßn dÊu vÕt… gãp 1 phÇn c«ng søc x©y dùng Tæ quèc.
III. Cñng cè.
1. Tr×nh bµy cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n x©m lîc H¸n 42-43?
2. Lùa chän c¸c ý ®óng cña sù viÖc Trng Tr¾c ®îc nh©n d©n suy t«n lªn lµm vua
(Trng V¬ng)?
A. §Êt ®ai ¢u L¹c do ngêi ¢u L¹c lµm chñ.

69
 B. Kh¼ng ®Þnh ch©n lÝ giÆc Ph¬ng B¾c kh«ng bao giê "®ång hoa" vµ
th«n tÝnh ®îc níc ta.
C. Kh¼ng ®Þnh chñ quyÒn, ®éc lËp d©n téc cña ¢u L¹c 1 quèc gia cã c¬ ®å
riªng.
D. C¶ 3 ý trªn ®Òu ®óng
§¸p ¸n: D
VN: chuÈn bÞ bµi 19.

TuÇn 23
TiÕt 23 Bµi 19: Tõ sau Trng V¬ng ®Õn tríc LÝ Nam §Õ.
(Gi÷a thÕ kØ I - Gi÷a thÕ kØ VI)
A. Môc tiªu cÇn ®¹t.
1. KiÕn thøc: Gióp HS n¾m ®îc
- Sau thÊt b¹i cña cuéc kh¸ng chiÕn thêi Trng V¬ng, phong kiÕn Trung Quèc ®· thi
hµnh nhiÒu biÖn ph¸p hiÓm ®éc nh»m biÕn níc ta thµnh 1 bé phËn cña Trung
Quèc.(S¾p xÕp c¸c tæ chøc bé m¸y nhµ níc cai trÞ) b¾t d©n ta sèng theo lèi H¸n,
luËt H¸n, chÝnh s¸ch "®ång ho¸" trªn mäi ph¬ng diÖn.
- ChÝnh s¸ch cai trÞ bãc lét tµn bµo cña c¸c triÒu ®¹i phong kiÕn Trung Quèc
nh»m biÕn níc ta thµnh ®Êt ®ai Trung Quèc vµ xo¸ bá sù tåm t¹i cña d©n téc ViÖt
ta.
2. T tëng, t×nh c¶m
Gi¸o dôc lßng c¨m thï chÝnh quyÒn ®« hé Ph¬ng B¾c.
3. KÜ n¨ng
Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ thñ ®o¹n cai trÞ cña giÆc Ph¬ng B¾c.
ChuÈn bÞ: Yªu cÇu HS ®äc bµi míi. GV nghiªn cøu so¹n bµi, t liÖu tham kh¶o
Lîc ®å ¢u L¹c thÕ kØ I - III, b¶ng phô.
B. Néi dung tiÕn hµnh
1. KiÓm tra:
? Sö dông lîc ®å, tr×nh bµy diÔn biÕn cña kh¸ng chiÕn chèng qu©n x©m lîc H¸n
cña Hai Bµ Trng n¨m 42-43?
? V× sao nh©n d©n kh¾p n¬i lËp ®Òn thê Hai Bµ Trng?
* Bµi míi:
Vµo bµi: Cuèi n¨m 43 (11/43) níc ta l¹i r¬i vµo ¸ch thèng trÞ cña giÆc Ph¬ng B¾c.
Chóng dïng nh÷ng thñ ®o¹n nµo ®Ó cai trÞ níc ta, bãc lét d©n ta?
1. ChÕ ®é cai trÞ cña c¸c triÒu ®¹i phong kiÕn Ph¬ng B¾c ®èi víi níc ta (tõ thÕ
kØ I- thÕ kØ VI)
GV: Treo lîc ®å ¢u L¹c chØ cho HS thÊy nh÷ng vïng ®Êt cña Ch©u Giao?
? ThÕ kØ I Ch©u Giao gåm nh÷ng vïng - Gåm 6 quËn cña Trung Quèc vµ 3 quËn
®Êt nµo? Giao ChØ, Cöu Ch©n cña NhËt Nam.
? §Çu thÕ kØ III (Ch©u Giao) díi ¸ch - ThÕ kØ I Ch©u Giao gåm 9 quËn.
thèng trÞ cña phong kiÕn Trung Quèc níc - ThÕ kØ III nhµ Ng« t¸ch Ch©u Giao
ta cã g× thay ®æi? thµnh Qu¶ng Ch©u (thuéc Trung Quèc)
GV: ThÕ kØ III nhµ §«ng H¸n suy yÕu vµ Giao Ch©u (¢u L¹c cò)
70
Trung Quèc bÞ ph©n ra lµm 3 quèc gia
nhá Nguþ, Thôc, Ng«.
? Em h·y lªn b¶ng x¸c ®Þnh râ m¶nh ®Êt - Gåm 3 quËn: Giao ChØ, Cöu Ch©n,
¢u L¹c tríc gåm nh÷ng quËn nµo? NNam.
? Tõ cuéc khëi nghÜa Hai Bµ Trng nhµ - Nhµ H¸n trùc tiÕp n¾m quyÒn tíi cÊp
H¸n cã sù thay ®æi g× trong chÝnh s¸ch huyÖn, quan ngêi H¸n (®Õn thÕ kØ III)
cai trÞ? huyÖn lÖnh lµ ngêi H¸n.
? Em thÊy tríc ngêi ®øng ®Çu huyÖn lµ - Nhµ H¸n th¾t chÆt h¬n n÷a bé m¸y cai
l¹c tíng ngêi ViÖt nhng ®Õn thÕ kØ trÞ ®èi víi d©n ta…Nh©n d©n ta ph¶i
III do ngêi H¸n n¾m quyÒn nã chøng tá cèng n¹p nhiÒu s¶n vËt quÝ hiÕm, ®ãng
®iÒu g×? nhiÒu thø thuÕ nÆng nÒ nhÊt lµ thuÕ
muèi vµ thuÕ s¾t.
? T¹i sao nhµ H¸n ®¸nh nhiÒu lo¹i thuÕ
®Æc biÖt lµ thuÕ muèi vµ thuÕ s¾t?
A. ThuÕ lµ nguån chñ yÕu bãc lét cña
bon cai trÞ. HS chän ®¸p ¸n D, lÝ gi¶i vµ bæ sung ý
B. Thu thuÕ muèi chóng sÏ bãc lét ®îc kiÕn cña riªng m×nh.
nhiÒu h¬n (mäi ngêi ®Òu ph¶i dïng
muèi).
C. §¸nh thuÕ s¾t nÆng v× c«ng cô s¶n
xuÊt hÇu hÕt lµm b»ng s¾t, vò khÝ lµm
b»ng s¾t.
D. C¶ 3 lÝ do trªn.
? ViÖt bãc lét huÕ nh vËy cã t¸c h¹i nh - K×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña níc
thÕ nµo ®Õn nÒn kinh tÕ níc ta thêi ®ã? ¢u L¹c vµ h¹n chÕ ®îc sù chèng ®èi cña
GV: Chóng b¾t thî khÐo tay vÒ Trung d©n ta, chóng dÔ bÒ cai trÞ, thèng trÞ.
Quèc. Thø sö T«n T b¾t hµng ngh×n ng- - §êi sèng cña nh©n d©n v« cïng khæ
êi thî giái sang x©y dùng kinh ®« KiÕn cùc.
NghiÖp (Nam Kinh)
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ chÝnh s¸ch ®«
hé cña chÝnh quyÒn ngêi H¸n? - Chóng thËt tµn b¹o bãc lét ®Õn t¹n x-
GV: C¸c thÕ lùc phong kiÕn Ph¬ng B¾c ¬ng tuû cña d©n ta.
t×m mäi c¸ch bãc lét vµ ®µn ¸p nh©n
d©n ta. Ngoµi bãc lét b»ng thuÕ m¸ HS ®äc phÇn in nghiªng trang 53 SGK
nÆng nÒ søc ngêi søc cña, chóng cßn d·
t©m h¬n
Chóng tiÕp tôc ®a nam giíi ngêi H¸n sang Giao Ch©u sinh sèng víi ©m mu ®ång
ho¸ d©n ta vÒ nßi gièng. B¾t d©n ta häc ch÷ H¸n sèng theo phong tôc H¸n ®Ó ®ång
ho¸ vÒ v¨n ho¸.
? V× sao phong kiÕn ph¬ng B¾c muèn - Chóng muèn biÕn níc ta thµnh quËn
®ång ho¸ d©n ta vÒ: L·nh thæ, nßi gièng huyÖn thuéc Trung Quèc… mét d· t©m
vµ v¨n ho¸? cña giÆc ph¬ng B¾c muèn ngêi d©n ¢u
GV: GiÆc H¸n qu¶ lµ qu¸ th©m ®éc L¹c quªn ®i Tæ Quèc, ngän nguån d©n
71
( th©m ®éc nh th»ng tµu) téc, quªn ®i nßi gièng Tiªn Rång …mµ
cho chóng dÔ bÒ cai trÞ.
? Em h×nh dung xem ®êi sèng nh©n - §êi sèng nh©n d©n v« cïng cùc khæ, hä
d©n ta thÕ nµo? th¸i ®é cña hä ®èi víi c¨m thï bän giÆc ph¬ng B¾c ®Õn tËn x-
chÝnh quyÒn H¸n ra sao? ¬ng tËn tuû, hä chê c¬ héi næi dËy ®Êu
? Nh÷ng chÝnh s¸ch cai trÞ cña qu©n tranh b»ng khëi nghÜa.
H¸n ®èi víi ¢u L¹c ®Ó l¹i hËu qu¶ nh thÕ
nµo?
2. T×nh h×nh kinh tÕ níc ta tõ thÕ kØ I - VI cã g× thay ®æi?

? Gi¶i thÝch v× sao nhµ H¸n l¹i n¾m . C«ng cô lao ®éng mang l¹i hiÖu qu¶
®éc quyÒn vÒ s¾t? kinh tÕ cao lµm ra vò khÝ chiÕn ®Êu tèt
GV: ThÕ nhng vît lªn mäi khã kh¨n nghÒ h¬n, v× thÕ chóng hßng k×m h·m nÒn
thñ c«ng mÜ nghÖ vÉn cßn ®îc lu hµnh kinh tÕ níc ta ( Kinh tÕ kh«ng ph¸t triÓn
vµ ngµy cµng ph¸t triÓn. t¹i sao? ®îc) ®Ó chóng dÔ bÒ cai trÞ bãc lét,
NghÒ s¾t ph¸t triÓn ®Ó rÌn ra nh÷ng chóng ta kh«ng cã s¾t ®Ó rÌn ®óc vò
c«ng cô s¾c bÐn ®Ó lao ®éng s¶n xuÊt, khÝ chóng dÔ bÒ ®µn ¸p h¬n.
rÌn ®óc vò khÝ c¸c lo¹i ®Ó b¶o vÖ an
ninh vµ dÇn mu viÖc lín.
? C¨n cø vµo ®©u mµ em kh¼ng ®Þnh - C¸c di cØ, mé cæ thuéc thÓ kØ I -VI
nghÒ s¾t ë Ch©u Giao vÉn ph¸t triÓn? t×m ®îc nhiÒu c«ng cô s¨t: r×u, mai,
cuèc, thuæng, dao…
GV: - Tõ thÕ kØ I Ch©u Giao biÕt dïng tr©u bß ®Ó cµy bõa ( ngêi dïng cuèc cµy
b»ng s¾t)
- §· cã ®Ò phßng lôt, biÕt cÊy lóa 2vô trªn 1 n¨m.
- Trång nhiÒu c©y ¨n qu¶: cam, bëi, nh·n… víi kÜ thuËt cao s¸ng t¹o ( kÓ
chuyÖn: diÖt s©u ®ôc th©n c©y cam ngêi ta nu«i kiÕn vµng, cho chóng lµm tæ trªn
c©y cam, kiÕn b¾t s©u lµm måi. §ã lµ kÜ thuËt dïng c«n trïng diÖt c«n trïng).
Ngêi Ch©u Giao biÕt lµm nghÒ thñ c«ng: rÌn s¾t lµm gèm, tr¸ng men… s¶n phÈm
gèm nhiÒu lo¹i… ®¸p øng nhu cÇu sinh ho¹t.
NghÒ dÖt ph¸t triÓn: v¶i t¬ chuèi v¶i Giao ChØ
* Th¬ng nghiÖp kh¸ ph¸t triÓn: XuÊt hiÖn c¸c chî lín nh Luy l©u, Long Biªn ®Ó
trao ®æi hµng ho¸. Mét sè th¬ng nh©n Trung Quèc, Ên §é, Gia- va®Õn bu«n b¸n.
ChÝnh quyÒn ®« hé n¾m quyÒn ngo¹i th¬ng.
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nÒn kinh tÕ cña níc ta trong thÕ kØ I-VI? ( V× sao cã sù
ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, thñ c«ng nghiÖp , tiÓu thñ c«ng nghiÖp nh vËy ? )
* Tãm l¹i: MÆc dï phong kiÕn ph¬ng B¾c thèng trÞ nh©n d©n ta tµn b¹o nhng
nÒn kinh tÕ cña ta vÉn ph¸t triÓn vÒ mäi mÆt c¶ vÒ n«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng
nghiÖp vµ th¬ng nghiÖp.
? T¹i sao cã m©u thuÉn nh thÕ? (Sù nç lùc cè g¾ng cña ngêi d©n Giao ChØ ®oµn
kÕt cÇn cï, s¸ng t¹o trong lao ®éng)
III. Cñng cè dÆn dß:
? Nªu chÝnh s¸ch thèng trÞ cña qu©n H¸n ®èi víi d©n ta ( I-VI)?
72
 ? Chän ý ®óng?
A. Ngêi d©n ¢u L¹c chÞu sù thèng trÞ tµn b¹o cña giÆc H¸n.
B. ChÝnh quyÒn ®« hé kh«ng n¾m ®Æc quyÒn ngo¹i th¬ng.
C. MÆc dï bÞ giÆc ph¬ng B¾c k×m h·m nh÷ng nÒn kinh tÕ ta cã sù ph¸t triÓn.
D. Nh÷ng c©u B,C ®óng.
? NhËn xÐt cña em vÒ ph¶n øng cña nh©n d©n ta ?
ViÖt Nam: ChuÈn bÞ bµi 20.

TiÕt 24 TuÇn 24
Bµi 20: Tõ sau Trng V¬ng ®Õn tríc Lý Nam §Õ (Gi÷a I - gi÷a VI) (tiÕp theo)

A. Môc tiªu cÇn ®¹t

1. VÒ kiÕn thøc: - Cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña Giao Ch©u qu©n ®« hé tæ
chøc s¾p ®Æt bé m¸y cai trÞ. ChÝnh s¸ch ®ång ho¸ ë mäi ph¬ng diÖn.
- Nh©n d©n ta kh«ng ngõng ®Êu tranh ®Ó tho¸t khái tai ho¹ ®ã,
khëi nghÜa Bµ Trng.
2. VÒ kÜ n¨ng: BiÕt ph©n tÝch ®¸nh gi¸ thñ ®o¹n cai trÞ cña bän phong kiÕn ph-
¬ng B¾c. T×m nguyªn nh©n v× sao d©n ta kh«ng ngõng ®Êu tranh chèng ¸p bøc bãc
lét cña giÆc ph¬ng B¾c.
3. VÒ t tëng t×nh c¶m: Gi¸o dôc lßng c¨m thï giÆc ph¬ng B¾c, tù hµo d©n téc,
biÕt ¬n…
ChuÈn bÞ: Lîc ®å ¢u L¹c thÒ kØ I - VI. B¶ng phô.
HS ®äc kÜ bµi míi.
B. Néi dung tiÕn hµnh:
* KiÓm tra: ? Néi dung chÝnh s¸ch bãc lét cña chÝnh quyÒn nhµ Ng«/
? Kinh tÕ níc ta thêi ®ã nh thÕ nµo? V× sao l¹i cã sù m©u thuÉn ®ã?
* Bµi míi: ( tiÕp)
3. Nh÷ng chuyÓn biÕn trong x· héi vµ v¨n ho¸ níc ta ë c¸c thÕ kØ I-VI
GV: Nh¾c l¹i sù chuyÓn biÕn kinh tÕ. B¶ng ph©n ho¸.
? So ¸nh, nhËn xÐt vÒ sù ph©n ho¸ x· . TÇng líp phøc t¹p: 3 tÇng líp, cã sù
héi ? ph©n ho¸ ®Þa vÞ thèng trÞ vµ bÞ trÞ.
- §« hé: TÇng líp thèng trÞ cã ®Þa vÞ
GV: tr×nh bµy kh¸i qu¸t vÒ viÖc nhµ quyÒn lùc cao, nhÊt lµ bän l¹i ®« hé ngêi
H¸n më mét sè trêng t¹i c¸c quËn ®Ó d¹y H¸n, quÝ téc ¢u L¹c bÞ mÊt quyÒn lùc
ch÷ H¸n, nho gi¸o, phËt gi¸o vµ mét sè bÞ quan l¹i vµ ®Þa chñ ngêi H¸n chÌn Ðp,
phong tôc luËt lÖ H¸n… ®îc truyÒn vµo khinh rÎ nhng hä vÉn gi÷ ®îc vai trß quan
níc ta. träng ë ®Þa ph¬ng, cã uy tÝn trong nh©n
d©n, ®¶m nhËn vai trß l·nh ®¹o nh©n
d©n ®¸nh ®uæi qu©n ®« hé.
- §ång ho¸ d©n ta vÒ v¨n ho¸, t tëng
? Nh÷ng viÖc lµm trªn cña nhµ H¸n
nh»m môc ®Ých g×? - Phong tôc tËp qu¸n ®îc h×nh thµnh l©u
? V× sao ngêi ViÖt qua bao n¨m bÞ giÆc ®êi, nã ®· trë thµnh ®Æc trng riªng biÖt
73
ph¬ng B¾c thèng trÞ mµ vÉn gi÷ nguyªn cña ngêi ViÖt, b¶n s¾c d©n téc ViÖt vµ
®îc phong tôc tËp qu¸n vµ tiÕng nãi cña cã søc sèng bÊt diÖt.
tæ tiªn?
GV: Cuéc sèng chÝnh c¸i søc sèng cña d©n téc ®· trë thµnh nÐt ®Ñp trong s¸ng
trong t©m hån ngêi ViÖt nã trë thµnh truyÒn thèng thÊm vµo m¸u hä… lµ ngän löa
©m Ø ch¸y, th«i thóc lßng c¨m thï, ®éng c¬ næi dËy ®Êu tranh.
4. Cuéc khëi nghÜa Bµ TriÖu (248): GV cho HS ®äc ®o¹n ®Çu trong SGK.

? V× sao cã cuéc khëi nghÜa Bµ triÖu? - Do chÝnh s¸ch cai trÞ bãc lét tµn b¹o
GV: KÓ chuyÖn vÒ Bµ TriÖu ®äc c©u cña nhµ Ng«.
nãi cña Bµ ( SGK…k×nh….) - Nh©n d©n ta vèn cã truyÒn thèng yªu
níc kh«ng chÞu khuÊt phôc tríc kÎ thï
x©m lîc.
? C©u nãi cña Bµ thÓ hiÖn ®iÒu g×? . ý chÝ bÊt khuÊt, quyÕt t©m ®Êu tranh
giµnh ®éc lËp d©n téc. Kh¼ng ®Þnh
lßng yªu níc c¨m thï giÆc s©u s¾c cña
Bµ TriÖu.
GV thuËt diÔn biÕn khëi nghÜa trªn lîc s©u s¾c cña Bµ TriÖu…
®å ¢u L¹c (I-VI).
- ThÕ kØ III, Bµ TriÖu luyÖn tËp vâ nghÖ…cïng trai lµng ë Thanh Ho¸.
- Tõ Nói Tïng ®¸nh réng ra m·i kh¾p Giao Ch©u. NghÜa qu©n tiÕn c«ng nhiÒu
thµnh Êp, chÝnh quyÒn ®« hé ë nhiÒu n¬i tan r·…
- Nhµ Ng« cö Lôc D©n ®em 1 ®¹i qu©n hiÕu chiÕn sang ®µn ¸p khëi nghÜa. Bµ
TriÖu chØ huy nghÜa qu©n chiÕn ®Êu ngoan cêng…Bµ ®· hi sinh oanh liÖt ë
Thanh Ho¸.
? Em cã suy nghÜ g× vÒ cuéc khëi - Khëi nghÜa ®îc ®«ng ®¶o nh©n d©n
nghÜa Bµ TriÖu 248? hëng øng, giµnh ®îc 1 sè th¾ng lîi.
GV: Khëi nghÜa Bµ TriÖu tiªu biÓu cho - Khëi nghÜa tiÕp tôc viÕt tiÕp trang sö
ý chÝ quyÕt t©m giµnh ®éc lËp cña vÎ vang vÒ truyÒn thèng yªu níc cña tæ
d©n téc. tiªn. Lßng tù hµo cña d©n téc ®îc nh©n
(§äc bµi ca dao cuèi bµi). Nh©n d©n ta lªn.
lËp ®Òn thê Bµ TriÖu ë Nói Tïng vµ
nhiÒu n¬i kh¸c. - Nh©n d©n ViÖt Nam ta ®êi ®êi ghi
? ViÖc…nãi lªn ®iÒu g×? nhí c«ng ¬n trêi biÓn cña Bµ TriÖu-n÷
anh hïng d©n téc v× d©n mµ hi sinh giÕt
giÆc.
III. Cñng cè, luyÖn tËp.
1. HS lªn b¶ng tr×nh bµy diÔn biÕn khëi nghÜa Bµ TriÖu trªn lîc ®å.
2. V× sao nh©n d©n ta vÉn gi÷ g×n ®îc tiÕng nãi, phong tôc, tËp qu¸n cña d©n téc
m×nh?
3. Chän ý kiÕn ®ïng vÒ kiÕn thøc bµi häc (®¸nh dÊu nh©n vµ « trèng tríc ý ®óng)
Khëi nghÜa Bµ TriÖu bïng næ n¨m 248 c¸ch ngµy nay 18 thÕ kØ. (1758 n¨m)
Bµ TriÖu hi sinh ë ®Êt C©m Khª (Hµ T©y)
74
 * VN «n tËp giê sau kiÓm tra 45 phót.

TuÇn 25
TiÕt 25 KiÓm tra 45 phót
A. Môc tiªu cÇn ®¹t
- Qua tiÕt kiÓm tra gióp HS rÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm bµi tËp. HS tù ®¸nh gi¸ ®îc
viÖc chiÕm lÜnh kiÕn thøc cña b¶n th©n mµ cè g¾ng h¬n n÷a. GV chÊm bµi cã h-
íng uèn n¾n, bæ sung kiÕn thøc hæng cho HS.
ChuÈn bÞ: HS «n tËp kiÕn thøc (khëi nghÜa Hai Bµ Trng ¢u L¹c I-VI)
GV ra ®Ò, ghi ®Ò trªn b¶ng phô.
B. Néi dung tiÕn hµnh
1. GV yªu cÇu HS lµm ra tËp kiÓm tra vµ nghiªm tóc lµm bµi.
2. GV treo ®Ò víi:
PhÇn I: Tr¾c nghiÖm.
C©u 1: Khëi nghÜa Hai Bµ Trng bïng næ ë ®©u? Vµo thêi gian nµo?
A. Cæ Loa (§«ng Anh- Hµ Néi). N¨m 34
B. Mª Linh (VÜnh Phóc). N¨m 40
C. Luy L©u (ThuËn Thµnh - B¾c Ninh). N¨m 43
D. Nói Tïng (Thanh Ho¸). N¨m 248
C©u 2: Ngêi l·nh ®¹o cuéc khëi nghÜa Hai Bµ Trng lµ ngêi nh thÕ nµo?
A. Phô n÷ tµi giái, yªu níc th¬ng d©n.
B. Phô n÷ giµu lßng nh©n ¸i, c¨m thï giÆc.
C. Phô n÷ quyÒn quÝ giµu sang.
D. KÕt hîp c¶ 3 ý trªn.
C©u 3: TrÝch lêi M· ViÖn: "-" T¹i sao l¹i nhí vÒ vïng nµy nh vËy?
A. Thêi tiÕt ë ®©y qu¸ kh¾c nghiÖt.
B. Sî s·i tríc tinh th©n chiÕn ®Êu dòng c¶m bÊt khuÊt cña d©n téc ta.
C. V× qu©n giÆc bá m¹ng ë n¬i nµy do bÖnh tËt…
D. C¶ 3 ý trªn ®Òu ®óng.
C©u 4: §iÒn sù kiÖn chÝnh vµo dÊu:
N¨m 34:… N¨m 42-43:…
N¨m 40:… N¨m 248:…
PhÇn II: Tù luËn.
1. Tr×nh bµy diÔn biÕn khëi nghÜa Hai Bµ Trng n¨m 40?
2. ý nghÜa lÞch sö cña khëi nghÜa? Nãi lªn t×nh c¶m cña em víi n÷ tíng Trng Tr¾c
vµ Trng NhÞ?
GV: HÕt giê, thu bµi vµ chÊm.
§¸p ¸n + BiÓu ®iÓm
PhÇn I: C©u 1: B; C©u 2: A, B; C©u 3: D (0,5.1 ý ®óng)
C©u 4 (1,5®): 1. T« §Þnh ®îc cö lµm th¸i thó Giao ChØ.
2. Khëi nghÜa Hai Bµ Trng bïng næ…
3. Kh¸ng chiÕn chèng qu©n x©m lîc H¸n…
4. Khëi nghÜa Bµ TriÖu…
75
PhÇn II: DiÔn biÕn: HS thuËt tõ 3/40 tÕ cê GD Luy L©u.
ý nghÜa 1®, t×nh c¶m 1®iÓm.
* Lu ý: 1 ®iÓm tr×nh bµy vµ ch÷ viÕt, bµi tr¾c nghiÖm ch÷a lÇn 2kh«ng cã
®iÓm.
VN: ChuÈn bÞ bµi 21.

TuÇn 26
TiÕt 26 Bµi 21: Khëi nghÜa LÝ BÝ. Níc V¹n Xu©n (542-602)
A. Môc tiªu cÇn ®¹t.
1. VÒ kiÕn thøc: HS n¾m ®îc nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n:
- §Çu thÕ kØ VI níc ta vÉn bÞ phong kiÕn Trung Quèc (Nhµ L¬ng) thèng trÞ.
ChÝnh s¸ch thèng trÞ tµn b¹o cña nhµ L¬ng lµ nguyªn nh©n dÉn tíi khëi nghÜa LÝ
BÝ.
- Cuéc khëi nghÜa LÝ BÝ tuy diÔn ra trong thêi gian ng¾n nhng khi nh÷ng qu©n
®· chiÕm ®îc hÇu hÕt c¸c quËn huyÖn thuéc Giao Ch©u. Nhµ L¬ng hai lÇn cho
qu©n sang chiÕm l¹i nhng hÇu hÕt thÊt b¹i.
- ViÖc LÝ BÝ xng ®Õ vµ lËp níc V¹n Xu©n cã ý nghÜa to lín ®èi víi (viÖc) lÞch
sö d©n téc.
2. T tëng, t×nh c¶m.
Sau h¬n 600 n¨m bÞ phong kiÕn Ph¬ng B¾c thèng trÞ ®ång ho¸, cuéc khëi nghÜa
LÝ BÝ vµ níc V¹n Xu©n ra ®êi chøng tá søc sèng m·nh liÖt cña d©n téc ta.
3. KÜ n¨ng.
- Ph©n tÝch nhËn xÐt lùc lîng.
- RÌn kÝ n¨ng ®äc vÏ b¶n ®å lÞch sö.
ChuÈn bÞ: B¶n ®å VÞªt Nam c©m, lîc ®å ¢u L¹c thÕ kØ I-VI lîc ®å khëi
nghÜa LÝ BÝ.
B. Néi dung tiÕn hµnh.
1. KiÓm tra.
? ThuËt diÔn biÕn khëi nghÜa Bµ TriÖu 248? ý nghÜa cña cuéc khëi nghÜa?
* Bµi míi:
Vµo bµi: GiÆc Ph¬ng B¾c lÇn lît thay nhau thèng trÞ níc ta. Nh©n d©n ¢u L¹c liªn
tiÕp ®¸nh ®uæi chóng.
1. Nhµ L¬ng siÕt chÆt ®« hé nh thÕ nµo?
GV: N¨m 502 Tiªu DiÔn cíp ng«i nhµ TÒ lËp ra nhµ l¬ng. Tõ ®ã níc ta bÞ nhµ L¬ng
®« hé. Nhµ L¬ng siÕt chÆt ¸ch thèng trÞ bãc lét nh©n d©n ta.
? V× sao chóng l¹i chia níc ta lµm nhiÒu - Nhµ L¬ng chia l¹i c¸c khu vùc HS, lËp
khu vùc hµnh chÝnh vµ lËp nhiÒu nhiÒu huyÖn míi víi môc ®Ých xÐ nhá
huyÖn míi? ®Êt níc ta, ®Ó dÔ bÞ cai trÞ.
GV chØ trªn lîc ®å ¢u L¹c.
Cho HS ®äc phÇn ch÷ nhá SGK.
? Em nghÜ g× vÒ th¸i ®é cña nhµ L¬ng - Thùc hiÖn sù ph©n biÖt ®èi xö tr¾ng
®èi víi d©n ta? trîn ®ã lµ sù bÊt c«ng qu¸ ®¸ng.

76
 VÒ viÖc s¾p ®Æt quan l¹i cai trÞ: nhµ l¬ng thi hµnh chÝnh s¸ch ph©n biÖt ®èi xö
kh«ng cho ngêi ViÖt gi÷ chøc vô quan träng.
- TiÕn hµnh bãc lét d· man vµ tµn b¹o (d·n chøng SGK) bän quan l¹i tõ lín ®Õn bÐ
®Òu ra søc v¬ vÐt cña c¶i cña d©n ta...Thø sö Giao Ch©u lóc nµy lµ Tiªu T næi
tiÕng tham lam, gian ¸c, chÝnh sö s¸ch Trung Quèc còng ghi nhËn "Tiªu T tµn b¹o
mÊt lßng d©n".
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ chÝnh s¸ch cai - ChÝnh s¸ch bãc lét tµn b¹o, mÊt lßng
trÞ cña nhµ L¬ng ®èi víi Giao ch©u? d©n khiÕn nh©n d©n v« cïng c¨m giËn...
? V× sao hä c¨m giËn giÆc L¬ng nh - V× thùc tÕ chÝnh s¸ch khæ cùc tr¨m bÒ
thÕ? cña d©n: ®ãi, rÐt, thiÕu thèn, thêng
GV: §ã lµ 1 trong nh÷ng nguyªn nh©n xuyªn bÞ bãc lét...
thóc ®Èy c¸c cuéc khëi nghÜa bïng næ
vµ tiªu biÓu nhÊt lµ:
2. Khëi nghÜa LÝ BÝ. Níc V¹n Xu©n thµnh lËp.
a) LÝ BÝ vµ qu¸ tr×nh chuÈn bÞ khëi nghÜa?

? C¨n cø vµo SGK, em giíi thiÖu nh÷ng - LÝ BÝ (LÝ B«n) quª Th¸i B×nh (m¹n
nÐt c¬ b¶n vÒ LÝ BÝ? B¾c S¬n T©y, phÝa t¶ ng¹n s«ng Hång)
GV chØ trªn lîc ®å ViÖt Nam (c©m) - TrÝ s¸ng, mu viÖc lín, liªn l¹c víi thñ
nh÷ng n¬i, ®Þa ®iÓm LÝ BÝ dùng c¨n lÜnh ngêi ViÖt ë c¸c ®Þc ph¬ng TriÖu
cø + liªn l¹c (Hµ Néi, Hµ T©y...) Tóc, Quang phôc...
? Em nhËn thÊy lùc lîng nghÜa qu©n nh
thÕ nµo? - Lùc lîng kh¾p c¶ níc.
? V× sao hµo kiÖt vµ nh©n d©n kh¾p
n¬i hëng øng cuéc khëi nghÜa cña LÝ - V× o¸n giËn qu©n L¬ng, hä mong
BÝ? muèn giµnh l¹i ®éc lËp d©n téc.
GV: Sö dông lîc ®å khëi nghÜa thô©t
diÔn biÕn
- N¨m 542 khëi nghÜa bïng næ ë §øc Ch©u. giµnh th¾ng lîi nhanh chãng.
- LÝ BÝ kÐo qu©n ra B¾c qua Tïng S¬n (Phó DiÔn) - HËu Léc thanh ho¸ yÕt
®Òn Bµ TriÖu Tam §iÖp (ninh B×nh) Th¸i B×nh (S¬n T©y).
- Khi nghÜa qu©n vÒ ®Õn Th¸i B×nh thuéc S¬n T©y nhiÒu nghÜa qu©n kÐo ra
kÕt hîp thanh thÕ qu©n khëi nghÜa trë lªn hïng m¹nh. CHiÕm ®îc nhiÒu quËn
huyÖn, Giao Ch©u, ¸i Ch©u, §øc Ch©u gÇn nh kh«ng cßn giÆc. Tiªu T khiÕp sî véi
bá thµnh Long Biªn sang Trung Quèc. Khëi nghÜa th¾ng lîi...
? Em cso suy nghÜ g× vÒ tÝnh chÊt, ý - Khëi nghÜa diÔn ra réng kh¾p, ®«ng
nghÜa cña cuéc khëi nghÜa LÝ BÝ? ®¶o nh©n d©n tham gia, kh¾p ®Êt níc
m¹nh mÏ s«i næi vµ nhanh chãng giµnh
th¾ng lîi.
GV: ViÕt lªn trang sö hµo hïng cña d©n - Khëi nghÜa giµnh ®éc lËp chñ quyÒn
téc. cña d©n téc, ®¸nh ®uæi giÆc L¬ng.
- TiÕp nèi truyÒn thèng yªu níc ®¸nh
giÆc cña d©n téc.
77
b) Níc V¹n Xu©n thµnh lËp.

? Níc V¹n Xu©n ra ®êi trong hoµn c¶nh
nµo?
? ViÖc dùng níc V¹n Xu©n, tù xng
hoµng ®Õ cã ý nghÜa g×?
? LÝ BÝ ®Æt tªn níc V¹n Xu©n thÓ
hiÖn ý nguyªn, mong íc g×?
III. Cñng cè, luyÖn tËp.
1. §iÒn sù kiÖn lÞch sö vµo dÊu(:):
- N¨m 542: .....
- N¨m 544: .....
2. ViÖc ®Æt tªn níc lµ V¹n Xu©n cã ý nghÜa nh thÕ nµo?
3. Híng dÉn bµi tËp: Cuèi SGK, bµi tËp trªn SGK + chuÈn bÞ bµi 22.
4. Kinh ®« cña níc V¹n Xu©n ë ®©u?
A. Mª Linh (VÜnh Phó)
B. Cæ Loa (§«ng Anh - Hµ Néi)
Néi)
- Mïa Xu©n 544 LÝ BÝ tù xng lµ hoµng
®Õ tøc LÝ Nam §Õ vµ tuyªn bè ®éc lËp,
lËp níc V¹n Xu©n kh¼ng ®Þnh cöa s«ng
T« LÞch (Hµ Néi)
A. Chøng tá níc ta cã giang san bí câi
riªng, s¸nh vai ngang, kh«ng lÖ thuéc
Trung Quèc.
B. §ã lµ ý chÝ cña d©n téc tù chñ.
C. C¶ 2 ý trªn.
- ViÖc ®Æt tªn níc V¹n Xu©n thÓ hiÖn
mong íc ®Êt níc trêng tån vµ t¬i ®Ñp nh
xu©n vÒ.
C. Phong Ch©u
D. M¶nh ®Êt cöa s«ng T« LÞch (Hµ

TuÇn 27
TiÕt 27 Bµi 22: Khëi nghÜa LÝ BÝ - Níc V¹n Xu©n (542-502) (tiÕp)
A. Môc tiªu cÇn ®¹t.
1. VÒ kiÕn thøc: Gióp HS hiÓu ®îc:
- Khëi nghÜa LÝ BÝ bïng n«t, nhµ L¬ng nhµ Tuú ®· huy ®äng lùc lîng sang
x©m lîc hßng lËp l¹i chÕ ®é ®« hé nh cò.
- Cô«c kh¸ng chiÕn chèng qu©n L¬ng tr¶i qua 2 thêi k×: Thêi k× LÝ BÝ l·nh ®¹o
vµ TriÖu Quang Phôc l·nh ®¹o.
- §Õn HËu LÝ Nam §Õ níc V¹n Xu©n l¹i r¬i vµo ¸ch thèng trÞ cña phong kiÕn Ph-
¬ng B¾c.
2. T tëng, t×nh c¶m.
- Häc tËp tinh thÇn chiÕn ®Êu, lßng yªu Tæ quèc...cña «ng cha.
- Gi¸o dôc ý chÝ kiªn cêng, tù hµo d©n téc...
3. KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng, ph©n tÝch, ®äc b¶n ®å lÞch sö.
ChuÈn bÞ: Lîc ®å níc ta thÕ kØ I-VI, b¶n ®å khëi nghÜa LÝ BÝ (treo têng)
B. Néi dung tiÕn hµnh.
1. KiÓm tra (B¶ng phô: bµi tËp lùa chän ®¸p ¸n ®óng)
? V× sao c¸c hµo kiÖt vµ nh©n d©n kh¾p n¬i hëng øng cô«c khëi nghÜa LÝ BÝ?
78
 A. V× hä o¸n hËn qu©n L¬ng vµ yªu níc.
B. Mong muèn giµnh ®éc lËp cho Tæ quèc.
C. V× hä hiÓu nhµ L¬ng lµ qu©n giÆc tµn b¹o vµ ®éc ¸c.
D. C¶ 3 ý trªn.
? ThuËt khëi nghÜa LÝ BÝ trªn lîc ®å ¢u L¹c I-VI? ý nghÜa chiÕn th¾ng?
* Bµi míi:
Vµo bµi: Mïa xu©n 544 cuéc khëi nghÜa LÝ BÝ ®· tÊn c«ng. LÝ BÝ lªn ng«i
hoµng ®Õ vµ ®Æt tªn níc lµ V¹n Xu©n víi hi väng ®Êt níc, dtäc sÏ ®îc trêng tån.
Nhng th¸ng 5/545 phong kiÕn Ph¬ng B¾c lóc nµy lµ triÒu ®¹i nhµ L¬ng, ®Õn nhµ
Tuú ®· mang qu©n sang x©m lîc níc ta. Nh©n d©n ta chèng tr¶ qu©n x©m lîc.
3. Chèng qu©n nhµ L¬ng x©m lîc.
GV: Khi cuéc khëi nghÜa LÝ BÝ bïng næ, nhµ L¬ng ®· 2 lÇn kÐo qu©n sang ®µn ¸p ®Òu thÊt
b¹i.
? T¹i sao th¸ng 5/545 nhµ L¬ng l¹i ph¸i - Qu©n l¬ng thua ®au muèn phôc thï. V×
qu©n sang x©m lîc níc ta lÇn thø 3? hpong kiÕn Ph¬ng B¾c vÉn nu«i ©m mu
GV thuËt trªn lîc ®å: x©m lîc níc ta cho k× ®îc. V¬ vÐt boc lét
- 5/545 D¬ng Phiªu thø sö Giao Ch©u vµ søc ngêi søc cña, cña ¢u L¹c ta.
TrÇn B¸ Tiªn chØ huy 1 ®¹o qu©n theo 2
®êng thuû bä tiÕn vµo níc ta.
- Nhµ L¬ng dån søc vµo cuéc tÊn c«ng x©m lîc lµn thø 3 nµy, cö nh÷ng tªn hiÕu
chiÕn . Qu©n thuû ®¸nh vµo VÞnh B¾c Bé råi tiÕn vµo ®Êt liÒn. C¸nh qu©n ®êng
bé men theo ®êng biÓn tiÕn vµo s«ng Th¬ng.
- Qu©n ta do LÝ Nam §Õ kÐo qu©n ®ãn ®¸nh ë Lôc §Çu (H¶i D¬ng)nhng v× lùc
lîng ®Þch qu¸ m¹nh, kh«ng c¶n ®îc ®Þch qu©n ta lui vÒ gi÷ thµnh ë cöa s«ng T«
LÞch (Hµ Néi). Cuéc chiÕn ®Êu diÔn ra vo cïng quyÕt liÖt LÝ Nam §Õ ®em qu©n
vÒ gi÷ thµnh Gia §Þnh (Phó Thä).
- N¨m 546 qu©n L¬ng chiÕm Gia Ninh, LÝ Nam §Õ rót vÒ T©n X¬ng miÒn nói Phó Thä, råi
®em qu©n ®ãng ë hå §iÓn TriÖt.
- §äc phÇn giíi thiÖu §iÓn TriÖt trang 61
? T¹i sao LÝ Nam §Õ chän hå §iÓn TriÖt SGK.
®Ó ®ãng qu©n? - §Þa thÕ hiÓm yÕu, gi÷ thÕ phßng thñ,
GV: §îc sù ñng hé cña nh©n d©n c¸c d©n chê thêi c¬ tÊn c«ng.
téc kh«i phôc ®îc lùc lîng. Mïa thu 546
«ng ®em qu©n + thuyÒn bÌ ra ®ãng ë hå
§iÓn TriÖt, th¶ thuyÒn l¸ tre...luyÖn
qu©n sÜ.
? Qu©n L¬ng ®· lµm g× tríc t×nh thÕ - Qu©n L¬ng do TrÇn B¸ Tiªn chØ huy
nµy? ngîc s«ng L« tÊn c«ng vµ bao v©y hå
GV: LÝ Nam ®Õ ph¶i ch¹y vµo ®äng §iÓn TriÖt. Nh©n 1 ®ªm ma to giã lín
khuÊt l·o (Tam N«ng - Phó Thä) bÊt ngê ®¸nh óp qu©n LÝ Nam §Õ cuéc
- N¨m 548 LÝ Nam ®Õ mÊt, TriÖu chiÕn gi÷ déi.
Quang Phôc ®îc LÝ Nam ®Õ trao toµn (HS ®äc vÒ LÝ Thiªn B¶o vµ LÝ PhËt
quyÒn l·nh ®¹o. Tö)
? Theo em sù thÊt b¹i cña LÝ Nam §Õ cã
79
ph¶i lµ sù sôp ®æ cña níc V¹n Xu©n - Kh«ng, v× cuéc chiÕn ®Êu cña nh©n
kh«ng? V× sao? d©n ta cßn tiÕp tôc díi sù l·nh ®¹o cña
TriÖu Quang Phôc ®a qu©n vÒ ®Çm Da
Tr¹ch, dïng chiÕn thô©t du kÝch ®¸nh
b¹i qu©n L¬ng.
4. TriÖu Quang Phôc ®¸nh b¹i qu©n L¬ng.

? Em biÕt g× vÒ TriÖu Quang Phôc?
GV: TriÖu Quang Phôc chän Da Tr¹ch
lµm c¨n cø kh¸ng chiÕn vµ ph¸t triÓn lùc
lîng, g©y dùng chÝnh s¸ch lín m¹nh.
? Theo em v× sao TriÖu Quang Phôc l¹i
chän D¹ Tr¹ch lµm c¨n cø kh¸ng chiÕn?
GV: §Þa thÕ hiÓm yÕu, thuËn lîi luyÖn
tËp b¶o vÒ lùc lîng, ®Þch khã cã thÓ tÊn
c«ng.
? ¤ng sö dông chiÕn thuËt nµo?
GV: Nh©n d©n thêng gäi TriÖu Quang
Phôc lµ D¹ Tr¹ch V¬ng.
? ¢m mu cña qu©n L¬ng trong viÖc tiªu
diÖt lùc lîng cña TriÖu Quang Phôc nh
thÕ nµo? Chóng gÆp khã kh¨n g×?
GV: TriÖu Quang Phôc ph¶n c«ng, ®¸nh
tan qu©n L¬ng, chiÕm Long Biªn.
- N¨m 550 cuéc kh¸ng chiÕn kÕt thóc
th¾ng lîi. §Êt níc ta s¹ch bãng qu©n thï.
? Nguyªn nh©n nµo dÉn tíi th¾ng lîi cña
cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n L¬ng
x©m lîc?
? Kh¸ng chiÕn giµnh th¾ng lîi cã ý
nghÜa lín nh thÕ nµo?
? Ai lµ ngêi cã c«ng dùng níc V¹n Xu©n,
giµnh ®éc lËp b¶o vÖ níc V¹n Xu©n tríc
kÎ thï giÆc L¬ng?
80
- TriÖu Quang Phôc con trai TriÖu Tóc,
ngêi cã c«ng trong cuéc khëi nghÜa LÝ
BÝ, mét vÞ tíng trÎ cã tµi ®îc LÝ Nam
§Õ trao quyÒn chØ huy nghÜa qu©n.
- §äc phÇn ch÷ nhá SGK: "D¹ Tr¹ch...míi
tíi ®îc"
- §¸nh du kÝch: ban ngµy Èn, ®ªm bÊt
ngê tÊn c«ng tr¹i giÆc, ®¸nh óp giÕt, cíp
vò khÝ, l¬ng thùc. C¸ch ®¸nh tµi t×nh,
mu trÝ, s¸ng t¹o...(liªn hÖ)
- VËy Da Tr¹ch tÊn c«ng nhng bÞ nghÜa
qu©n chèng tr¶ quyÕt liÖt. Nhµ L¬ng cã
lo¹n TrÇn B¸ Tiªn vÒ níc. D¬ng S©n
bÊt tµi qu©n L¬ng mÖt mái.
* - Sù l·nh ®¹o tµi chÝ cña chñ tíng
TriÖu Quang Phôc.
- Khëi nghÜa ®îc ®«ng ®¶o nh©n d©n
ñng hé, hëng øng, tinh thÇn chiÕn ®Êu
®oµn kÕt dòng c¶m cña nghÜa qu©n.
- BiÕt tËn dông ®Þa thÕ hiÓm yÕu cña
D¹ Tr¹ch víi chiÕn thuËt chiÕn tranh
kh¸ng chiÕn l©u dµi.
- Qu©n L¬ng ch¸n n¶n, bÊt ®éng gÆp
khã kh¨n.
* - ThÓ hiÖn truyÒn thèng yªu níc bÊt
khuÊt...
- Giµnh ®îc ®éc lËp d©n téc.
* Nh©n d©n ta m·i biÕt ¬n nh÷ng ngêi
anh hïng d©n téc LÝ BÝ vµ TriÖu
Quang Phôc. Xøng danh truyÒn thèng
 d©n téc anh hïng.
5. Níc V¹n Xu©n ®éc lËp ®· kÕt thóc nh thÕ nµo?

? Sau khi ®¸nh b¹i giÆc L¬ng TriÖu - TriÖu Quang Phôc lªn ng«i vua (TriÖu
Quang Phôc ®· lµm g×? ViÖt V¬ng) vµ tæ chøc l¹i chÝnh quyÒn
GV kÓ: 571 Lý PhËt Tö tõ phÝa Nam (550-570)
kÐo qu©n vÒ cíp ng«i. Lý PhËt Tö lªn
lµm vua, sö cò gäi lµ HËu LÝ Nam §Õ.
- LÝ PhËt Tö lªn lµm vua ®îc h¬n 30 n¨m (571-603)
GV: Sau ®ã nhµ Tuú ®ßi LÝ PhËt Tö sanh chÇu nhng «ng kiªn quyÕt kh«ng sang.
? V× sao nhµ Tuú yªu cÇu Lý PhËt Tö * Môc ®Ých cña qu©n Tuú: nh©n c¬ héi
sang chÇu? Lý PhËt Tö sang chÇu ®Ó b¾t hoÆc
giÕt «ng, lËp l¹i chÕ ®é thèng trÞ ë níc ta
nh tríc, phô thuéc Trung Quèc.
? T¹i sao Lý PhËt Tö kh«ng sang? * V× «ng ®Ò phßng mu ®å nham hiÓm
(GV «ng tÝch cùc chuÈn bÞ lùc lîng cña giÆc.
kh¸ng chiÕn). Dïng lîc ®å ¢u L¹c chØ
nh÷ng n¬i «ng t¨ng qu©n: Long Biªn
(Ninh B×nh), ¤ Diªn (Hµ Néi) ®Ých
th©n cÇm qu©n ë Cæ Loa (Hµ Néi).
? HS kh¸ - giái: Tr×nh bµy diÔn biÕn - N¨m 603, 10 v¹n qu©n Tuú tÊn c«ng
kh¸ng chiÕn chèng nhµ Tuú cña Lý PhËt V¹n Xu©n, Lý PhËt Tö bÞ v©y h·m ë Cæ
Tö? Loa råi bÞ b¾t gi¶i vÒ Trung Quèc.
GV: Níc V¹n Xu©n kÕt thóc níc ta r¬i
vµo tay giÆc Tuú. C¶m xóc: sù xãt xa, nuèi tiÕc.
BiÕt ¬n TriÖu Quang Phôc, vua
LÝ Nam §Õ.
III. LuyÖn tËp, cñng cè.
* Chän néi dung § hoÆc S kiÕn thøc lÞch sö bµi.
TriÖu Quang Phôc ®¸nh b¹i qu©n L¬ng. ChiÕn th¾ng vÒ ta n¨m 550.
Lý PhËt Tö kh«ng cíp ng«i cña TriÖu ViÖt V¬ng.
Lý PhËt Tö kh«ng sang Trung Quèc chÇu nhµ Tuú do «ng biÕt ©m mu cña
chóng.
Lý PhËt Tö kh«ng lo kh¸ng chiÕn chèng qu©n Tuú.
? ThuËt diÔn biÕn cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n L¬ng cña TriÖu Quang Phôc?
? V× sao khëi nghÜa th¾ng lîi nhanh chãng?
ChuÈn bÞ bµi 23: Khëi nghÜa lín...

TuÇn 28
TiÕt 28 Bµi 23: Nh÷ng cuéc khëi nghÜa lín trong c¸c
thÕ kØ (VII-ix)
A. Môc tiªu cÇn ®¹t.
1. VÒ kiÕn thøc: Gióp HS n¾m ®îc:
81
 - Tõ thÕ kØ VII, níc ta bÞ thÕ lùc phong kiÕn nhµ §êng thoãng trÞ nhµ §êng s¾p
®Æt bé m¸y cai trÞ níc ta, bÞ thÕ lùc phong kiÕn nhµ §êng thèng trÞ ®« hé, ®ång
ho¸, t¨ng cêng ®µn ¸p vµ dÔ dµng cai trÞ...
- Trong suèt 3 thÕ kØ nhµ §êng thèng trÞ, nh©n d©n ta nhiÒu lÇn næi dËy tiªu
biÓu nhÊt lµ khëi nghÜa Phïng Hng vµ Mai Thóc Loan.
2. T tëng, t×nh c¶m.
- Båi dìng tinh thÇn chiÕn ®Êu v× nÒn ®éc lËp cña Tæ quèc.
- BiÕt ¬n tæ tiªn ®· chiÕn ®Êu quªn m×nh v× nÒn ®éc lËp cña Tæ quèc.
3. KÜ n¨ng.
RÌn kÜ n¨ng biÕt ph©n tÝch ®¸nh gi¸ lÞch sö, theo dâi b¶n ®å.
ChuÈn bÞ: Lîc ®å níc ta thuéc thêi §êng thÕ kØ VII-IX
Lîc ®å khëi nghÜa Mai Thóc Loan, h×nh ¶nh ®Òn thê Phïng Hng.
B. Néi dung tiÕn hµnh.
1. KiÓm tra
? TriÖu Quang Phôc lµ ai? Tr×nh bµy diÔn biÕn khëi nghÜa TriÖu Quang Phôc n¨m
550? ý nghÜa lÞch sö?
* Bµi míi:
1. Díi ¸ch ®« hé cña nhµ §êng, níc ta cã g× thay ®æi?
GV: N¨m 618, LÝ Uyªn ®îc sù ñng hé cña ®/ chñ ë Hoa B¾c ®· lËt ®æ nhµ Tïng,
kÕt thóc côc diÖn c¸t cø, lËp ra nhµ §ên ®ãng ®« ë ThuËn An. Tõ ®ã níc ta bÞ nhµ
§êng thèng trÞ.
+ 618 nhµ §êng ®Æt ¸ch ®« hé níc ta.
+ 679 nhµ §êng ®æi Giao Ch©u An Nam ®« hé phñ chia níc ta thµnh 12
ch©u
+ C¸c ch©u, huyÖn do ngêi H¸n cai trÞ, díi lµ huyÖn x· cho ngêi ViÖt tù qu¶n.
(GV sö dông lîc ®å níc ta thêi §êng phãng to ®Ó gi¶i thÝch víi HS vÒ 12 ch©u
®ã), phÇn nh÷ng ®iÒu cÇn lu ý SGV.
? C©u miÒn nói (ch©u Ki Mi) do ai cai - VÉn do tï trëng vµ c¸c ®Þa ph¬ng cai
qu¶n? qu¶n.
GV: Trô së cña An Nam ®« hé phñ ë
Tèng B×nh (Hµ Néi)
? T¹i sao chóng chän n¬i nµy lµm trô së? - Quan s¸t ®îc thÕ ®Êt vµ con ®êng
GV: Chóng cho söa ch÷a ®êng giao th«ng th¬ng sang Trung Quèc víi 2 con
th«ng nèi TB víi Trung Quèc vµ c¸c quËn ®êng thuû bé, thuËn lîi.
huyÖn kh¸c. Mét sè n¬i quan träng chóng
cho x©y dùngt hµnh, ®¾p luü.
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ t×nh h×nh níc 1) Môc ®Ých siÕt chÆt bé m¸y cai trÞ
ta díi ¸ch thèng trÞ cña nhµ §êng? h¬n, biÕn níc ta phô thuéc hoµn toµn vµo
nhµ §êng.
2) Chóng dÔ dµng v¬ vÐt bãc lét.
3) DÔ ®µn ¸p phong trµo næi dËy cña
quÇn chóng.
? VÒ kinh tÕ nhµ §êng cã nh÷ng chÝnh - Ngoµi thuÕ ruéng ®Êt nhµ §¦êng cßn
82
s¹ch g× kh¸c tríc? ®Æt ra nhiÒu lo¹i thuÕ (SGK: T« ®¸nh
GV: Hµng n¨m d©n ta ph¶i nép cèng c¸c vµo ruéng ®Êt, dung - lao dÞch b¾t bô«c
s¶n vËt quý hiÕm...®Æ biÖt ®Õn mµu kh«ng c«ng, ®iÖu - thuÕ b»ng c¸c s¶n
qu¶ v¶i chóng b¾t d©n ta g¸nh bé sang phÈm lµm thñ c«ng nh v¶i, lôa.)
Trung Quèc cèng n¹p (kÓ chuyÖn phu
vÊt v¶) - RÊt khæ cùc, ®ãi khæ...khèn cïng.
? H×nh dung cña em vÒ chÝnh s¸ch cña
®«ng ®¶o nh©n d©n ¢u L¹c - V¹n Xu©n
ta? - Sù bãc lät tµn b¹o, ®éc ¸c. Chóng chia
? NhËn xÐt cña em vÒ chÝnh s¸ch cai l¹i bé mµy hµnh chÝnh, ®¹t tªn míi biÔn
trÞ cña nhµ §êng? níc ta thµnh phiªn thuéc cña Trung Quèc
(bãc lét thuÕ nÆng nÒ)
- Hä c¨m thï, næi dËy ®Êu tranh.
? Nh©n d©n ta cã ph¶n øng nh thÕ nµo?
GV: Víi nh÷ng chÝnh s¸ch khai th¸c tµn b¹o cña nhµ §êng...lµ nguyªn nh©n ch×nh
dÉn ®Õn nh÷ng cuéc khëi nghÜa cña nh©n d©n thÕ kØ VII-IX.
2. Khëi nghÜa Mai Thóc Loan (722)

? Em hiÎu biÕt g× vÒ Mai Thóc Loan? - Mai Thóc Loan quª lµng Mai Phô (Hµ
TÜnh) tuæi nhá cùc khæ...da ®en, kh«i
ng«, tuÊn tó...
? V× sao khëi nghÜa Mai Thóc Loan - Do chÝnh s¸ch cai trÞ tµn b¹o cña nhµ
bïng næ? §êng.
GV: Nh÷ng ngêi d©n phu nµy bÞ bãc lét - th¸ng 4/710 Mai Thóc Loan cïng 1
søc lùc qu¸ c¬ cùc, hä chØ cßn con ®êng ®oµn ngêi g¸nh v¶i sang Trung Quèc «ng
vïng dËy ®Êu tranh. Hä s½n sµng cïng kªu gäi hä bá vÒ lµng chuÈn bÞ khëi
Mai Thóc Loan ®øng lªn chiÕn ®Êu. nghÜa.
? §o¹n chÇu v¨n cã néi dung g×?
* 1 HS ®äc bµi "ChÇu v¨n" trang 64
SGK
KÓ - tè c¸o téi ¸c cña giÆc §êng.
* DiÔn biÕn:
- N¨m 722 khëi nghÜa bïng næ. NghÜa qu©n nhanh chãng chiÕm Hoan Ch©u.
nh©n d©n ¸i Ch©u vµ DiÔn Ch©u hëng øng. Mai Thóc Loan chän vïng Sa Nam
(Nam §µn) x©y dùng c¨n cø. ¤ng xng ®Õ. Nh©n d©n thêng gäi «ng lµ Mai H¾c §Õ
(vua §en).
- Ngoµi ra Mai H¾c §Õ cßn liªn kÕt víi nh©n d©n Giao Ch©u, Cpa vµ Kim L©n
(Malaixia) ®Ó chèng giÆc.
- ¤ng cho qu©n tÊn c«nh Tèng B×nh. Thø sö Giao Ch©u (Q Së Kh¸ch) ph¶i ch¹y vÒ Trung Quèc.
? Nhµ §êng l©m vµo t×nh thÕ nh thÕ - Nguy c¬ mÊt ®i nguån lîi tõ ®Êt ViÖt.
nµo?
? Nhµ §êng ®· ph¶n øng ra sao? - Nhµ §êng ®em 10 v¹n qu©n (D¬ng T
Hóc) sang níc ta ®iªn cuång tµn s¸t
83
 nghÜa qu©n vµ nh©n d©n.
? Cuéc khëi nghÜa nãi lªn ®iÒu g×? * ý nghÜa: ThÓ hiÖn ®îc tinh thÇn ®Êu
GV: §Ó tëng nhí c«ng ¬n cña Mai H¾c tranh kiªn cêng bÊt khuÊt cña nh©n d©n
§Õ hiÖn nay cßn ë nói VÖ trong thung ta, ph¶i ®Êu kh«ng mÖt mái ®Ó giµnh
lòng Hïng S¬n vÉn cßn ®Òn thê «ng. l¹i ®éc lËp d©n téc.
3. Khëi nghÜa Phïng Hng (Kho¶ng 776-791)

? H·y gi¶i thÝch nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ * Phïng Hng quª ë §êng L©m (Bµ V× -
Phïng Hng? Hµ T©y) xuÊt th©n trong dßng dâi quan
Lang. Ngêi cã søc khoÎ phi thêng (vËt ®-
îc tr©u, ®¸nh ®îc hæ) th«ng minh, giµu
lßng nh©n ¸i, gióp ngêi nghÌo d©n
kÝnh phôc.
GV: ¤ng c¨m ghÐt bän phong kiÕn ®« hé nhµ ®êng, «ng kªu gäi nh©n d©n ®øng lªn
®Êu tranh lËt ®æ ¸ch thèng trÞ cña nhµ §êng.
* DiÔn biÕn: GV sö dông lîc ®å tr×nh bµy
- Kho¶ng n¨m 776, Phïng Hng vµ em lµ Phïng H¶i ®· phÊt cê khëi nghÜa ë §êng
L©m. Nh©n d©n c¸c vunf xung quang næi dËy hëng øng vµ ®îc quyÒn lµm chue
vïng ®Êt cña m×nh.
? Theo em, v× sao khëi nghÜa Phïng Hng ®îc mäi ngêi hëng øng? (B¶ng phô).
A. V× hä c¨m ghÐt chÕ ®é thèng trÞ nhµ §êng.
B. Nh©n d©n v« cïng cùc khæ, bÞ dån Ðp ®Õn bíc ®êng cïng, hä kh«ng cßn con
®êng nµo kh¸c lµ vïng lªn ®Êu tranh giµnh l¹i quyÒn sèng cña m×nh.
C. Phïng Hng lµ ngêi rÊt cã uy tÝn víi nh©n d©n ®Þa ph¬ng.
GV: Sau khi lµm chñ ®Þa ph¬ng (§êng L©m) cuéc khëi nghÜa thay ®æi:
- Phïng Hng kÐo qu©n vÒ bao v©y phñ Tèng B×nh, viªn ®« hé Cao C B×nh (næi
tiÕng gian ¸c) ®· rót vµo trong thµnh cè thñ råi sinh bÖnh chÕt.
- Phïng Hng chiÕm thµnh, «ng ®Æt viÖc cai trÞ 7 n¨m sau Phïng An lªn nèi ng«i.
GV: N¨m 791 nhµ §êng ®em qu©n ®µn ¸p. Phïng An ra hµng. NÒn tù chñ tån t¹i
gÇn 6 n¨m. LÞch sö ®ã gäi lµ "nÒn tù chñ mong manh"
Giíi thiÖu H50: ®Òn thê Phïng Hng (§L - Hµ T©y).
? ViÖc nh©n d©n lËp ®Òn thê Phïng H- - ThÓ hiÖn tÊm lßng biÕt ¬n, t«n kÝnh
ng nãi lªn ®iÒu g×? cña ngêi d©n ta víi vÞ anh hïng d©n téc
cã c«ng l·nh ®¹o nh©n d©n giÆc §êng.
III. LuyÖn tËp, cñng cè.
Bµi 1: KÎ c¸c mòi tªn tõ cét I (niªn ®¹i) sang cét II (d÷ kiÖn lÞch sö) sao cho ®óng:
(I) (II)
618 Mai H¾c §Õ thua trËn.
679 Phïng An ra hµng.
722 Phïng Hng vµ Phïng H¶i häp qu©n khëi nghÜa.
776 Nhµ §êng ®æi Giao Ch©u thµnh An Nam ®« hé phñ.
791 Nhµ ®êng thµnh lËp ë Trung Quèc.
Bµi 2: §iÒn §.S vµo « trèng ®Çu néi dung lÞch sö:
84
 C¸c ch©u, huyÖn do ngêi ViÖt cai qu¶n.
Trô së cña ®« hé phñ ë Tèng B×nh (Hµ Néi).
Mai Thóc Loan lµ ngêi lµng Mai Phô.
Mai H¾c §Õ kh«ng liªn kÕt víi ngêi Ch¨m-pa ®¸nh giÆc.
VN: Hoµn thµnh bµi tËp trªn VBT in + chuÈn bÞ bµi 24.

TuÇn 29
TiÕt 29 Bµi 24: Níc Ch¨m-pa tõ thÕ kØ II-X.
A. Môc tiªu cÇn ®¹t.
1. VÒ kiÕn thøc: GV gióp HS n¾m ®îc:
- N¾m ®îc qu¸ tr×nh thµnh qu¸ tr×nh vµ níc Cham-pa tõ níc L©m Êp ë huyÖn T-
îng L©m ®Õn 1 quèc gia lín m¹nh sau nµy Ch¨m-pa (mét bé phËn cña ®Êt níc ViÖt
Nam ngµy nay).
- HS thÊy ®îc nh÷ng thµnh tùu næi bËt vÒ kinh tÕ, v¨n ho¸ cña Ch¨m-pa II-X.
2. T tëng, t×nh c¶m.
HS nhËn thøc s©u s¾c r»ng: Ngêi Ch¨m-pa lµ 1 thµnh viªn cña ®¹i gia ®×nh c¸c
d©n téc ViÖt Nam ®Êt níc thèng nhÊt tõ Nam chØ B¾c.
3. KÜ n¨ng: Theo dâi lîc ®å, ®äc b¶n ®å, ph©n tÝch so s¸nh nhËn xÐt.
ChuÈn bÞ: Lîc ®å ¢u L¹c, Ch¨m-pa II-X (lîc ®å Giao Ch©u + Ch¨m-pa)
Kªnh h×nh SGK. Su tÇm tranh, phong tôc cña Ch¨m-pa.
B. Néi dung tiÕn hµnh.
1. KiÓm tra.
? Níc ta díi thêi §êng cã g× thay ®æi?
? DiÔn biÕn khëi nghÜa Mai Thóc Loan 722? Phïng Hng 776- 791? ý nghÜa lÞch
sö?
* Bµi míi:
1. Níc Ch¨m-pa ®éc lËp ra ®êi?
GV dïng lîc ®å Giao Ch©u vµ Ch¨m-pa II-X (phãng to) giíi thiÖu cho HS biÕt vÞ
trÝ cña Ch¨m-pa, phÝa Nam cña Giao Ch©u.
? Nh×n, quan s¸t trªn lîc ®å em cã nhËn -Níc Ch¨m -pa cæ n»m trong quËn NhËt
xÐt g× vÒ l·nh ®Þa vµ vÞ trÝ cña Ch¨m- Nam cña Giao Ch©u ( H S¬n- Qu¶ng
pa? Nam)
GV: Thêi H¸n sau khi chiÕm Giao ChØ HuyÖn Tîng L©m lµ huyÖn xa nhÊt cña
vµ Cöu Ch©n hä më réng xuèng phÝa quËn NhËt Nam( §Ìo H¶i V©n- §Ìo §¹i
Nam chiÕm ®Êt ngêi Ch¨m cæ s¸t nhËp L·nh) lµ ®Þa bµn sinh sèng cña bé l¹c
vµo l·nh ®Þa cña quËn NhËt Nam. ( Ngêi Ch¨m cæ) thuéc nÒn v¨n ho¸ ®ång
thau Sa Huúnh kh¸ ph¸t triÓn.
- Vµo thÕ kØ II, nh©n d©n Giao Ch©u
? Sau khi bÞ nhµ H¸n ®« hé, nh©n d©n nhiÒu lÇn næi dËy. Nhµ H¸n tá ra bÊt
Tîng L©m ®· lµm g×? lùc, nhÊt lµ ®èi víi c¸c quËn xa.
GV: 192-193 nh©n d©n Tîng L©m díi sù
l·nh ®¹o cña Khu Liªn ®· næi dËy giµnh
®éc lËp. Khu Liªn tù xng vua, ®Æt tªn n-
85
íc lµ L©m Êp. - §ã lµ mét qu¸ tr×nh ®Êu tranh giµnh l¹i
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ qu¸ tr×nh thµnh ®éc lËp hÕt søc anh dòng kiªn cêng + søc
lËp vµ më réng níc Ch¨m-pa? m¹nh qu©n sù.
GV: Sau khi níc L©m Êp thµnh lËp , tèc - C¸c vua níc L©m Êp ®· hîp nhÊt hai bé
®é ph¸t triÓn kh¸ nhanh chãng. Cã qu©n l¹c Dõa vµ Cau ( phÝa nam) råi tÊn c«ng
®éi m¹nh tõ 4 ®Õn 5 v¹n qu©n thêng c¸c níc l¸ng giÒng phÝa b¾c, më réng
trùc. l·nh thæ ®Õn tËn Hoµnh S¬n ( huyÖn
T©y QuyÓn) phÝa nam ®Õn Phan Rang.
GV chØ trªn lîc ®å ¢u L¹c- Ch¨m pa thÕ - §æi tªn níc thµnh Ch¨m- pa ®ãng ®« ë
kØ II- X Sinhapevra ( Trµ KiÖu- Qu¶ng Nam)
2. T×nh h×nh kinh tÕ v¨n ho¸ Ch¨m -pa tõ thÕ kØ II- X
* Kinh tÕ: Sane xuÊt n«ng nghiÖp trång lóa níc:
- N«ng nghiÖp : CÊy lóa hai vô, lµm ruéng bËc thang sên ®åi, sö dông c«ng cô lao
®éng b»ng s¾t, dïng søc kÐo tr©u bß.S¸ng t¹o ra xe ®¹p níc tõ s«ng, suèi, ruéng thÊp
lªn ruéng cao. Trång c¶ c©y ¨n qu¶.
- Thñ c«ng nghiÖp: Khai th¸c l©m thæ s¶n, ®¸nh c¸, lµm gèm, dÖt v¶i.
- Th¬ng nghiÖp: Giao lu bu«n b¸n ph¸t triÓn ( nghÒ cíp biÓn)
? Em cã ®¸nh gi¸ thÕ nµo vÒ t×nh h×nh - Kinh tÕ cã sù ph¸t triÓn c¶ n«ng
kinh tÕ cña nh©n d©n ®Êt níc Ch¨m nghiÖp, tiÓu c«ng nghiÖp, th¬ng
-pa? nghiÖp. nÒn kinh tÕ chñ yÕu lµ trång
trät...
GV: híng dÉn HD quan s¸t H 52: Khu - §êi sèng nh©n d©n kh¸ æn ®Þnh.
Kh¸nh ®Þa MÜ S¬n. H 53: Th¸p Ch¨m ë HS l¾ng nghe vµ quan s¸t.
Phan Rang (kÕt hîp giíi thiÖu vµ miªu t¶)
? Em cã nhËn xÐt g× vÒ tèc ®é ph¸t - V¨n ho¸: Quèc gia Ch¨m pa cã nÒn v¨n
triÓn v¨n ho¸ cña nh©n d©n ®Êt níc ho¸ ph¸t triÓn rùc rì phong phó.
Ch¨m pa cæ tõ thÕ kØ II- X? ThÕ kØ IV ngêi Ch¨m ®· cã ch÷ viÕt
riªng b¾t nguån tõ ch÷ Ph¹n (Ên §é ). Hä
GV: V¨n ho¸ Ch¨m pa chÞu ¶nh hëng rÊt theo ®¹o bµ La M«n vµ ®¹o PhËt.
nhiÒu cña v¨n ho¸ Ên §é. KiÕn tróc cã
nhiÒu d¸ng vÎ kiÕn tróc ( Ên §é, Hin ®u)
- Ngêi Ch¨m-pa t¹o ra mét (mµu) nÒn nghÖ thuËt ®Æc s¾c, tiªu biÓu lµ Th¸p
Ch¨m, ®Òn, tîng, c¸c bøc tr¹m vÏ næi.
- Hä cã tôc ¨n trÇu, tôc ë nhµ sµn vµ ho¶ t¸ng ngêi chÕt.
? Quan hÖ gi÷a ngêi Ch¨m vµ ngêi ViÖt - Ngêi Ch¨m cã mèi quan hÖ gÇn gòi
nh thÕ nµo? g¾n bã l©u ®êi víi c d©n ViÖt.
- Nh©n d©n tîng L©m, NhËt Nam ñng
hé cuéc khëi nghÜa Hai Bµ Trng, nh©n
d©n Giao ChØ Cöu Ch©n ñng hé phong
trµo ®Êu tranh cña nh©n d©n Tîng L©m
* Gi¸o viªn s¬ kÕt: §Êt níc Ch¨m -pa cæ lµ mét phÇn c¬ thÓ cña níc ViÖt Nam
thèng nhÊt, c d©n Ch¨m-pa lµ mét bé phËn céng ®ång c¸c d©n téc ViÖt Nam. C
d©n Ch¨m, ViÖt... cïng lµ c d©n cña ®¹i gia ®×nh c¸c d©n téc ViÖt Nam trªn mét
86
l·nh thæ ch÷ S trän vÑn tõ Nam chÝ B¾c ®Êu tranh anh dòng kiªn cêng suèt chiÒu
dµi lich sö.
III. Cñng cè dÆn dß.
GV: Giíi thiÖu thªm vÒ khu th¸nh ®Þa MÜ S¬n ®îc c«ng nhËn lµ di s¶n v¨n ho¸ thÕ
giíi. Nã lµ niÒm vui, tù hµo cña d©n téc ViÖt Nam ta tríc b¹n bÌ n¨m ch©u...
(B¶ng phô). §iÒn §. S vµ « trèng kiÕn thøc lÞch sö bµi.
Tîng L©m lµ ®Þa bµn sinh sèng cña bé l¹c Dõa tøc ngêi Ch¨m cæ.
Ngêi Ch¨m cæ thuéc nÒn v¨n ho¸ Sa Huúnh.
C¸c vua L©m Êp kh«ng tÊn c«ng c¸c níc l¸ng giÒng.
C d©n Ch¨m cæ cã quan hÖ gÇn gòi th©n thiÖn víi c d©n ViÖt.
Quan hÖ c d©n Ch¨m vµ ViÖt kh«ng mÊy gÇn gòi vµ ®oµn kÕt...
VN: 1) Häc vµ TL c©u hái cuèi SGK.
2) Su tÇm tranh ¶nh vÒ v¨n ho¸ Ch¨m-pa.
3) ChuÈn bÞ tiÕt sau «n tËp ch¬ng III. TL c©u hái «n tËp. Kh¸i qu¸t lÞch sö
v/®.

TuÇn 30
TiÕt 30 Bµi 25: ¤n tËp ch¬ng III
A. Môc tiªu cÇn ®¹t.
Th«ng qua bµi «n tËp n¾m kÜ, kh¾c s©u kiÕn thøc sau:
- Tõ sau thÊt b¹i cña An D¬ng V¬ng ®Õn tríc 938 ®Êt níc ta bÞ c¸c triÒu ®¹i Ph-
¬ng B¾c thèng trÞ gäi lµ thêi k× B¾c thuéc.
- ChÝnh s¸ch cai trÞ tµn b¹o cña chÝnh quyÒn ®« hé. Nh©n d©n ta liªn tiÕp næi
dËy ®Êu tranh giµnh l¹i ®éc lËp cho d©n téc.
- Trpng thêi k× B¾c thuéc bÞ ¸p bøc bãc lét tµn nhËn nhng nh©n d©n ta vÉn cÇn
cï, bÒn bØ, lao ®éng s¸ng t¹o ®Ó duy tr× cuéc sèng. Do vËy ®· thóc ®Èy nÒn kinh
tÕ níc nhµ cã bíc ph¸t triÓn.
ChuÈn bÞ: B¶ng phô ghi thèng kª.
- Gi¸o dôc lßng yªu níc, nhËn thøc s©u s¾c vÒ tinh thÇn ®Êu tranh kh«ng mÖt mái
cña nh©n d©n ta, ý thøc v¬ng lªn b¶o vÖ Tæ quèc, nÒn v¨n ho¸ d©n téc.
B. Néi dung tiÕn hµnh.
1. KiÓm tra.
? Níc Ch¨m-pa ®îc thµnh lËp vµ ph¸t triÓn nh thÕ nµo?
? Tr×nh bµy nh÷ng thµnh tùu vÒ kinh tÕ - v¨n ho¸ cña Ch¨m-pa?
* Bµi míi:
1. ¸ch thèng trÞ cña c¸c triÒu ®¹i phong kiÕn Trung Quèc ®èi víi nh©n d©n ta
nh thÕ nµo?

? T¹i sao sö gäi g®¹o lÞch sö níc ta tõ n¨m * Thêi kú nµy níc ta liªn tiÕp bÞ c¸c triÒu
179 TCN - X lµ thêi kú B¾c thuéc? ®¹i phong kiÕn Ph¬ng B¾c ®« hé, thèng
trÞ, nªn sö cò gäi lµ thêi kú B¾c thuéc.
? Thêi B¾c thuéc, ®Êt níc ta bÞ mÊt tªn,
bÞ chia ra, nhËp vµo víi quËn, huyÖn * Tªn gäi c¶u níc ta qua giai ®o¹n cña thêi
87
cña Trung Quèc víi nh÷ng tªn gäi kh¸c kú B¾c thuéc:
nhau nh thÕ nµo? - Nhµ H¸n ®« hé: Ch©u Giao
(Thèng kª tõng giai ®o¹n) - Nhµ Ng«: t¸ch Ch©u Giao thµnh QuËn
GV: ChÝnh s¸ch cai trÞ cña c¸c triÒu ®¹i Ch©u (Trung Quèc) vµ Giao Ch©u (¢u
phong kiÕn Trung Quèc ®èi víi nh©n L¹c cò).
d©n ta trong thêi B¾c thuéc nh thÕ nµo? - Nhµ L¬ng: Giao Ch©u.
- Nhµ §êng: An Nam ®« hé phñ.
? ChÝnh s¸ch th©m ®éc nhÊt cña chóng
trong viÖc cai trÞ ®Êt níc ta lµ g×? * ChÝnh s¸ch cai trÞ cña c¸c triÒu ®¹i
1) ChÝnh trÞ: Chóng thùc hiÖn ¸p bøc phong kiÕn Ph¬ng B¾c ®èi víi nh©n
d©n téc. Ngêi H¸n trùc tiÕp n¾m chÝnh d©n ta rÊt tµn b¹o, th©m ®éc, ®Èy nh©n
quyÒn cai trÞ ®Õn c¸c quËn. Nhµ §êng d©n ta vµo c¶nh cïng quÉn vÒ mäi mÆt.
n¾m quyÒn cai trÞ ®Õn c¸c huyÖn. - ChÝnh s¸ch th©m hiÓm nhÊt lµ muèn
- Díi huyÖn, x· lµ ngêi ViÖt n¾m ®ång ho¸ d©n ta (nguy c¬ mÊt d©n téc).
quyÒn qu¶n lý, nhng díi sù chØ ®¹o cña
ngêi H¸n.
2) Kinh tÕ: Chóng bãc lét thuÕ mµ nÆng nÒ, ®ñ c¸c lo¹i thuÕ.
- Hµng n¨m pahØ cèng nËp sõng tª, ngµ voi, vµng b¹c, ch©u b¸u.
- ChÕ ®é lao dÞch nÆng nÒ.
3) Qu©n sù: Chóng liªn tiÕp ®em qu©n x©m lîc níc ta.

4) V¨n ho¸: Chóng b¾t d©n ta häc ch÷ H¸n, tiÕng H¸n, sèng theo phong tôc tËp qu¸n cña ngêi H¸n,
®a ngêi H¸n sang níc ta sinh sèng b¾t phô n÷ níc ta lÊy chèng ngêi H¸n...
? ¢m mu cña giÆc Ph¬ng B¾c lµ g×? - Chóng muèn ®ång ho¸ d©n téc ta, biÕn
níc ta thµnh quËn, huyÖn cña Trung
Quèc.
2. Cuéc ®Êu tranh trong thêi k× B¾c thuéc.

GV lËp s½n khung b¶ng thèng kª c¸c HS tr×nh bµy: tªn c¸c cuéc khëi nghÜa,
cuéc khëi nghÜa. ngêi lao ®éng, diÔn biÕn chÝnh
(§èi chiÕu trªn b¶ng kinh tÕ).

ST Thêi Tªn khëi Ngêi Tãm t¾t diÔn biÕn ý nghÜa

T gian nghÜa l·nh ®¹o
1 N¨m 40 Hai Bµ Trng Mïa xu©n 40, Hai Bµ Trng - ThÓ hiÖn
Trng Tr¾c, phÊt cê khëi nghÜa ë H¸t truyÒn thèng
Trng M«n (Hµ T©y) Mª Linh yªu níc bÊt
NhÞ nhanh chãng chiÕm toµn khuÊt cña d©n
Ch©u Giao. téc.
2 N¨m 248 Bµ TriÖu N¨m 248, khëi nghÜa bïng
TriÖu ThÞ næ ë Phó §iÒn (HËu Léc - - ý chÝ quyÕt
Trinh Thanh Ho¸) rßi lan ra kh¾p t©m giµnh ®éc
Giao Ch©u. lËp chñ quyÒn
88
 3 N¨m LÝ BÝ LÝ BÝ N¨m 542, LÝ BÝ phÊt cê cña Tæ quèc.
542-602 (LÝ khëi nghÜa cha ®Çy 3 th¸ng
B«n) chiÕm hÕt c¸c quËn huyÖn.
Mïa xu©n 544 LÝ BÝ lªn
ng«i hoµng ®Õ ®Æt tªn níc - ViÕt lªn
lµ V¹n Xu©n. nh÷ng trang sö
4 N¨m 772 Mai Mai Mai Thóc Loan kªu gäi vÎ vang, ghi
(§Çu Thóc Thóc nh©n d©n khëi nghÜa. nh÷ng mèc son
thÕ kØ Loan Loan NghÜa qu©n nhanh chãng chãi läi thÓ
VIII) chiÕm Hoan Ch©u. ¤ng liªn hiÖn khÝ
kÕt víi nh©n d©n kh¾p ph¸ch anh hïng
Giao Ch©u, Ch¨m-pa, d©n téc.
chiÕm ®îc thµnh Tèng
B×nh. Lªn ng«i hoµng ®Õ
Mai H¾c §Õ (vua §en).
5 Kho¶ng Phïng H- Phïng H- Kho¶ng n¨m 776 Phïng Hng
776-791 ng ng cïng em lµ Phïng H¶i ph¶n
®éng khëi nghÜa ë §êng
L©m.NghÜa qu©n nhanh
chãng chiÕm ®îc Tèng
B×nh.
3. Sù chuyÓn biÕn vÒ kinh tÕ, v¨n ho¸, xh xña níc ta thêi kú B¾c thuéc nh thÕ
nµo?
* Kinh tÕ: - N«ng nghiÖp trång lóa níc ph¸t triÓn (n«ng nghiÖp dïng tr©u bß,
kÐo cµy)
+ Trång lóa níc 2 vô. BiÕt lµm thuû lîi. C«ng cô s¾t ph¸t triÓn.
- Thñ c«ng nghiÖp: c¸c nghÒ cæ truyÒn vÉn duy tr× ph¸t triÓn: Gèm dÖt giao lu bu«n b¸n trong
vµ ngoµi níc.
? MÆc dï bÞ bãc lét b»ng tr¨m ph¬ng, - Tinh thÇn lao ®éng cÇn cï s¸ng t¹o, cè
nghiÌn kÕ nhng kinh tÕ níc ta vÉn ph¸t g¾ng...vît lªn mu«n ngµn khã kh¨n ®Ó
triÓn. Nã chøng tá ®iÒu g×? gi÷ lµng, gi÷ níc.
* V¨n ho¸: Ch÷ H¸n ®îc truyÒn vµo níc
ta. Bªn c¹nh ®ã nh©n d©n ta vÉn cã
tiÕng nãi riªng, nÕp sèng riªng víi nh÷ng
phong tôc cæ truyÒn.
? Phong kiÕn Ph¬ng B¾c t×m mäi c¸ch - D©n téc ta tiÕp nhËn v¨n ho¸ nhng vÉn
®ång ho¸ d©n ta, nhng cã lóc qu¸ tr×nh gi÷ g×n vµ b¶o tån b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n
®ã lµm ¶nh hëng ngîc l¹i? téc.
* GV kÎ b¶ng: Ph©n ho¸ x· héi níc ta.

Quan l¹i ®« hé

89
 bÞ chÌn Ðp Hµo trëng ViÖt §Þa chñ H¸n ra søc bãc lét

N«ng d©n c«ng x·

N«ng d©n lÖ thuéc

N« t× ThÊp hÌn, khæ cùc nhÊt

? Theo em sau h¬n 1000 n¨m bÞ ®« hé, tæ tiªn chóng ta vÉn gi÷ ®îc phong tôc tËp
qu¸n g×? ý nghÜa cña ®iÒu nµy?
- Sau h¬n 1000 n¨m B¾c thuéc, tæ tiªn ta vÉn gi÷ ®îc nh÷ng phong tôc tËp qu¸n
x¨m m×nh, nhuém r¨ng, ¨n trÇu, lµm b¸nh chng bµnh giÇy...
Chøng tá r»ng søc sèng m·nh liÖt, tiÕng nãi phong tôc tËp qu¸n, nÕp sèng cña
d©n téc ta kh«ng cã g× tiªu diÖt ®îc.
GV: NhÊn m¹nh ®Ó HS ghi nhí phÇn ®ãng khung SGK
(VN ghi vµ häc thuéc lßng)
* H¬n 1000 n¨m ®Êu tranh giµnh ®éc lËp, tæ tiªn ta ®· ®Ó l¹icho chóng ta:
- Lßng yªu níc.
- Tinh thÇn ®Êu tranh bÒn bØ v× ®éc lËp cña ®Êt níc.
- ý thøc v¬n lªn b¶o vÖ nÒn v¨n ho¸ d©n téc.
GV: Trong thêi gian B¾c thuéc phong kiÕn Ph¬ng B¾c ®· t×m mäi c¸ch ®ång ho¸
d©n ta. Chóng ta kiªn quyÕt chèng l¹i, b¶o vÖ b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc.
III. LuyÖn tËp, cñng cè.
? V× sao qu©n H¸n më trêng d¹y häc ch÷ H¸n...mµ d©n téc ta vÉn gi÷ g×n ®îc tiÕng
nãi, phong tôc...cña d©n téc m×nh?
A. Vèn nã lµ ng«n ng÷, phong tôc cña d©n téc.
B. Môc tiªu, tiÕng nãi trë thµnh nÐt ®Ñp trong t©m hån cña nh©n d©n ta...
C. Nã chÝnh lµ 1 biÓu hiÖn cña lßng yªu níc.
D. C¸c ý B, C ®Òu ®óng.
? VN lËp b¶ng khëi nghÜa trong thêi kú B¾c thuéc. Häc thuéc?

TuÇn 31
Ch¬ng IV: Bíc ngoÆt lÞch sö ®Çu thÕ kØ XX.
TiÕt 31 Bµi 26: Cuéc ®Êu tranh giµnh quyÒn tù chñ cña
hä Khóc vµ hä D¬ng
A. Môc tiªu cÇn ®¹t
1. VÒ kiÕn thøc: Gióp HS n¾m ®îc:
- Cuèi IX nhµ §êng suy yÕu. Nh©n c¬ héi ®ã Khóc Thõa Dô giµnh quyÒn tù chñ.
§©y lµ sù kiÖn më ®Çu thêi k× ®éc lËp hoµn toµn, nh÷ng c¶i c¸ch cña (hä) Khóc
H¹o ®· tiÕp tôc cñng cè quúen tù chñ cña ta.

90
 - Bän phong kiÕn Ph¬ng B¾c kh«ng tõ bá ý ®å x©m lîc. D¬ng §×nh NghÖ ®¸nh
b¹i qu©n Nam H¸n lÇn thøc nhÊt.
2. T tëng, t×nh c¶m.
Gi¸o dôc lßng biÐt ¬n tæ tiªn nh÷ng ngêi giµnh quyÒn ®éc lËp, b¶o vÖ biªn c¬ng
cña Tæ quèc ta mu«n ®êi.
3. KÜ n¨ng: TiÕp tôc rÌn kÝ n¨ng theo dâi, chØ, ®äc b¶n ®å. So s¸nh, ph©n tÝch
lÞch sö.
ChuÈn bÞ: Lîc ®å khëi nghÜa cña hä Khóc, ®¸nh qu©n Nam Han cña hä
D¬ng.
B. Néi dung tiÕn hµnh.
1. KiÓm tra
? H¬n mét ngµn n¨m ®Êu tranh giµnh ®éc lËp, tæ tiªn ®· ®Ó l¹i cho chóng ta nh÷ng
g×?
(Lßng yªu níc, tinh thÇn ®Êu tranh anh dòng kiªn cêng...bÒn bØ, ý thøc v¬ng lªn
b¶o vÖ nÒn v¨n ho¸ d©n téc)
* Bµi míi:
Vµo bµi: Tõ 179 TCN 791 hµng lo¹t c¸c cuéc khëi nghÜa bïng næ chèng l¹i giÆc
Ph¬ng B¾c ®« hé cã nh÷ng chiÕn th¾ng song níc ta vÉn r¬i vµo ¸ch thèng trÞ cña
c¸c triÒu ®¹i phong kiÕn Trung Quèc. Sang nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ kØ X c¸c cuéc
®Êu tranh lín t¹o ra bíc ngoÆt lÞch sö nh thÕ nµo. TiÕt häc h«m nay bíc ®Çu gióp
chóng ta gi¶i quyÕt th¾c m¾c Êy!
1. Khóc Thõa Dô dùng nÒn tù chñ trong hoµn c¶nh nµo?
GV: Cuèi IX Trung Quèc, nhiÒu cuéc khëi nghÜa n«ng d©n bïng næ (khëi nghÜa
Hoµng Sµo lµ cuéc khëi nghÜa tiªu biÓu nhÊt). Nhµ §êng suy yÕu.
- Nh©n c¬ héi Êy Khóc Thõa Dô næi dËy giµnh quúªn tù chñ.
? Giíi thiÖu nÐt næi bËt vÒ Khóc Thõa * HS gi¶i thÝch (dùa vµi SGK)
Dô? GV treo lîc ®å khëi nghÜa têng - Gi÷a n¨m 905, tiÕt ®ä sø §éc Cæ T«n
thuËt. HS l¾ng nghe vµ ghi nhí kiÕn bÞ gi¸ng chøc. Khóc Thõa Dô ®îc nh©n
thøc. d©n ñng hé ®· ®em qu©n ®¸nh chiÕm
Tèng B×nh råi tù xng tiÕt ®é sø x©y
GV: TiÕt ®ä sø lµ 1 chøc quan cña dùng quyÒn tù chñ.
phong kiÕn Trung Quèc nhng ë ®©y bän - ¤ng tù xng tiÕt ®é sø (mét chøc quan
chóng giao cho ngêi H¸n chØ ngêi H¸n cña phong kiÕn Trung Quèc) nhng tæ
míi cã quyÒn lùc lín toµn bé Ch©u chøc chÝnh quyÒn ®éc lËp tù chñ cña
Giao... An Nam
* 906 vua §êng phong Khóc Thõa Dô lµ
tiÕt ®é sø An Nam ®« hé phñ.
? Theo em viÖc vua §êng phong chøc ThÓ hiÖn quyÒn tù chñ cña Khóc Thõa
tiÕt ®é sø cho Khóc Thõa Dô cã ý nghÜa Dô ®îc thõa nhËn song viÖc tæ chøc...
nh thÕ nµo? (thÓ hiÖn am mu nµo cña chøng tá ©m mu thèng trÞ cña nhµ §êng,
giÆc Ph¬ng B¾c?) An Nam vÉn thuéc nhµ §êng - ©m mu
hßng tiÕp tôc th«n tÝnh níc ta.
* Khóc H¹o quyÕt ®Þnh x©y dùng ®êng
91
 lèi tù chñ cèt sao d©n chóng ®îc yªu vui,
? Sau khi Khóc Thõa Dô mÊt, Khóc H¹o no Êm.
®· lµm gfi? - Chia l¹i khu vùc hµnh chÝnh
- Cö ngêi tr«ng coi mäi vÞªc ®Õn tËn x·
GV treo b¶ng phô ghi c¸c viÖc lín: - §Þnh l¹i møc thuÕ. B·i bá lao dÞch thêi
B¾c thuéc.
- LËp l¹i sæ hé khÈu.
* Môc ®Ých: X©y dùng, cñng cè nÒn
®éc lËp, gi¶m bít phÇn ®ãng gãp cña
? Nh÷ng viÖc lµm cña Khóc H¹o nh»m nh©n d©n lµm cho cuéc sèng cña nh©n
môc ®Ých g×? Cã phï hîp vµ cÇn thiÕt d©n bít khæ cùc h¬n.
víi t×nh h×nh ®Êt níc ta lóc ®ã kh«ng? - §ã lµ viÖc lµm tiÕn bé, hîp lßng d©n
GV: Chøng tá ®Êt níc ta ®· giµnh ®îc phôc vô cho lîi Ých d©n téc.
quyÒn tù chñ. §ã lµ bíc ®Çu giai ®o¹n
chuyÓn tiÕp sang thêi ®¹i ®éc lËp hoµn
toµn.
2. D¬ng §×nh NghÖ chèng qu©n x©m lîc Nam H¸n (930-931)
GV dÉn d¾t: Kho¶ng ®Çu X, Lu Èn tiÕt ®é sø Qu¶ng Ch©u ®· chiÕm ®Êt Hoa
Nam, liªn kÕt víi Nam ChiÕu. 917 Lu Nham tù xng hoµng ®Õ lËp níc Nam H¸n (Lîc
®å: vÞ trÝ Nam H¸n)
? Nam H¸n cã ©m mu g×? - Nhµ Nam H¸n cã ý ®Þnh x©m lîc níc
ta.
? Khóc H¹o ®· ®èi phã thÕ nµo? - Khóc H¹o ®· göi con trai m×nh lµ Khóc
Thõa MÜ sang lµm con tin.
? V× sao Khóc H¹o göi con m×nh sang - Lóc nµy nÒn tù chñ cña níc ta võa míi
nhµ H¸n lµm con tin? ®îc x©y dùng thùc lùc cßn non yÕu cho
nªn ®Ó ®èi phã víi qu©n Nam H¸n. Khóc
H¹o muèn cã thêi gian hoµ ho·n chuÈn bÞ
lùc lîng...®Ó kh¸ng chiÕn l©u dµi chèng
qu©n Nam H¸n.
GV tr×nh bµy diÔn biÕn trªn lîc ®å:
- Mïa thu n¨m 930 qu©n Nam H¸n b¾t ®Çu ®¸nh níc ta. Khóc Thõa MÜ chèng cù
kh«ng næi bÞ b¾t vÒ Trung Quèc, nh©n c¬ héi ®ã nhµ H¸n cö Lý TiÕn sang lµm
thø sö Giao Ch©u, ®Æt c¬ quan ®« hé cho phñ Tèng B×nh.
- 931 D¬ng §×nh NghÖ (tíng cò cña Khóc H¹o) ®em qu©n tõ Thanh Ho¸ ra B¾c
bao vËy tÊn c«ng thµnh Tèng B×nh. (D¬ng §×nh NghÖ cã tµi vµ cã t©m, nu«i 3000
con nu«i ®Ó chuÈn bÞ lùc lîng)
? Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ D¬ng - Ngêi lµng Rµng (D¬ng X¸-§«ng S¬n-
§×nh NghÖ? Thanh Ho¸) ngêi yªu níc, th¬ng d©n, kiªn
quyÕt giµnh ®éc lËp cho d©n téc.
? Sau khi chiÕm ®îc Tèng B×nh, viÖn - Sau khi lÊy ®îc Tèng B×nh, viÖn binh
binh qu©n Nam H¸n sang D¬ng §×nh cña nhµ H¸n sang, D¬ng §×nh NghÖ chñ
NghÖ ®· tæ chøc chiÕn ®Êu vµ chiÕn ®éng ®¸nh ®Þch, chóng bÞ ®¸nh tan t¸c,
92
th¾ng nh thÕ nµo? tíng chØ huy giÆc tö trËn.
GV: D¬ng §×nh NghÖ tù xng tiÕt ®é xø
tiÕp tôc x©y dùng nÒn tù chñ.
? Em h·y ®iÒn kÝ hiÖu thÝch hîp lªn lîc - Lu ý bdÝnh ng«i sao ®á, mòi tªn
®å thÓ hiÖn cuéc tiÕn qu©n cña D¬ng ®á...kÝ hiÖu ®iÓm tÊn c«ng, mòi tªn
§×nh NghÖ? qu©n x©m lîc cña ta.
GV: ViÖc giµnh l¹i, b¶o vÖ vµ x©y dùng
nÒn tù chñ cña hä Khóc vµ hä D¬ng lµ
c¬ së nÒn mãng cho nh©n d©n ta tiÕp
tôc tiÕn lªn giµnh ®éc lËp hoµn toµn.
? V× sao cuéc khëi nghÜa cña D¬ng - Sù chiÕn ®Êu dòng c¶m ®oµn kÕt cña
§×nh NghÖ chèng qu©n Nam H¸n nhanh nh©n d©n, sù l·nh ®¹o t×a t×nh s¸ng t¹o
chãng giµnh th¾ng lîi? cña D¬ng §×nh NghÖ (chñ ®éng v©y
h·m, tÊn c«ng m¹nh)
? Th¾ng lîi chèng qu©n Nam H¸n lÇn * ThÓ hiÖn ý chÝ quËt cêng, truyÒn
thøc nhÊt nµy cã ý nghÜa lÞch sö nh thÕ thèng yªu níc c¨m thï...
nµo? - Giµnh quyÒn tù chñ, ®Æt nÒn mãng
chñ quyÒn toµn vÑn l·nh thæ.
III. Cñng cè, luyÖn tËp.
Bµi 1: Nãi cét I sang II sao cho ®óng.
Niªn ®¹i Sù kiÖn lÞch sö
905 Khóc H¹o mÊt
906 D¬ng §×nh NghÖ ®em qu©n tõ Thanh Ho¸ ra B¾c.
917 Khóc Thõa Dô qua ®êi, trao quyÒn cho con trai Khóc H¹o.
907 §éc C« Tæn bÞ gi¸ng chøc
931 Vua §¦êng phong Khóc Thõa Dô lµ tiÕt ®é sø.
Bµi 2: §iÒn §. S vµo « trèng kiÕn thøc lÞch sö:
Khóc Thõa Dô quª ë Thanh Ho¸
Khóc H¹o ®îc vua §êng phong cho chøa tiÕt ®é sö
Khóc Thõa MÜ ®îc vua §êng phong cho chøc tiÕt ®é sø
Khóc H¹o ®Æt l¹i khu vùc hµnh chÝnh.
D¬ng §×nh NghÖ tù xng lµ tiÕt ®é sø.
VN: 1) Hoµn thµnh bµi tËp trong VBT.
2) ChuÈn bÞ Ng« QuyÒn - ChiÕn th¾ng B¹ch §»ng 938./

TuÇn 32
TiÕt 32 Bµi 27: Ng« QuyÒn vµ chiÕn th¾ng B¹ch §»ng 938
A. Môc tiªu cÇn ®¹t
1. VÒ kiÕn thøc: Gióp HS n¾m ®îc kiÕn thøc:
- Bèi c¶nh qu©n Nam H¸n x©m lîc nø¬c ta lÇn thø hai. C«ng cuéc chuÈn bÞ chèng
giÆc Ng« QuyÒn vµ nh©n d©n ta.

93
 - ChiÕn th¾ng B¹ch §»ng lµ trËn thuû chiÕn ®Çu tiªn trong lÞch sö chèng giÆc
ngo¹i x©m cña d©n téc, th¾ng lîi cuèi cïng ®· thuéc vÒ d©n téc ta. Tæ tiªn ta ®· tËn
dông c¶ 3 yÕu tè "Thiªn thêi, ®Þa lîi, nh©n hoµ" t¹o nªn søc m¹nh chiÕn th¾ng.
2. T tëng, t×nh c¶m.
- Suy t« chiÕn th¾ng lÞch sö vÜ ®¹i trong lÞch sö dùng níc, gi÷ níc cña d©n téc.
- Ta thÕ hÖ trÎ cã quyÒn tù hµo vµ kh©m phôc chÝ nghÞ lùc...kÝnh yªu Ng«
QuyÒn, biÕt ¬n ngêi anh hïng d©n téc.
3. KÜ n¨ng
RÌn ph¬ng ph¸p m« t¶ sù kiÖn, sö dông b¶n ®å khëi nghÜa, rót ra bµi häc kinh
nghiÖm.
ChuÈn bÞ: B¶n ®å kh¸ng chiÕn lÇn thø hai chèng Nam H¸n 938.
B. Néi dung tiÕn hµnh.
1. KiÓm tra.
? Khóc Thõa Dô giµnh quyÒn tù chñ nh thÕ nµo? Nh÷ng viÖc lµm cña Khóc H¹o...?
T¸c dông?
? ThuËt nh¾n gän chiÕn th¾ng qu©n Nam H¸n lÇn thøc nhÊt cña D¬ng §×nh
NghÖ?
* Bµi míi:
Vµo bµi: Qu©n Nam H¸n lÇn thøc nhÊt thÊt b¹i song chóng tiÕp tôc x©m lîc níc ta.
Ng« quyÒn ®· lµm g× ®Ó ®¸nh b¹i qu©n x©m lîc Nam H¸n lÇn thø hai
nh thÕ nµo?
1. Ng« QuyÒn chuÈn bÞ ®¸nh qu©n x©m lîc Nam H¸n nh thÕ nµo?

? Giíi thiÖu vÒ Ng« QuyÒn b»ng sù
hiÓu biÕt cña em?
GV: ChØ n¬i Ng« QuyÒn trÊn gi÷.
GV: 937 D¬ng §×nh NghÖ bÞ KiÒu
C«ng TiÔn giÕt h¹i ®o¹t chøc tiÕt ®é sø.
Hay tin ®ã Ng« QuyÒn kÐo qu©n ra
B¾c.
? Theo em, Ng« QuyÒn kÐo qu©n ra
B¾c lµm g×?
? §îc tin Khóc Thõa Dô ®· lµm g×?
GV: Ng« QuyÒn ®em qu©n ra B¾c.
? V× sao KiÒu C«ng TiÔn l¹i cÇu cøu
nhµ H¸n. Hµnh ®éng ®ã cho em h¾n lµ
kÎ nh thÕ nµo?
GV: 938, vua Nam H¸n sai con lµ Lu
Hoµng Th¸o chØ huy ®¹o qu©n thñy
sang x©m lîc níc ta (B¶n ®å). Vua Nam
H¸n ®ãng qu©n ë H¶i M«n s½n sµng
tiÕp øng. KÕ ho¹ch rÊt thËn träng, chu
94
- Ng« QuyÒn (898-944) ngêi §êng L©m
Hµ T©y, cã chÝ lín mu cao mÑo giãi. Lµ
tíng tµi giái ®îc D¬ng §×nh NghÖ träng
dông yªu quÝ g¶ con g¸i cho. gi÷ chøc thø
sö trÊn gi÷ ¸i Ch©u (Thanh Ho¸)
- GiÕt KiÒu C«ng TiÔn, trõ hËu häa, b¶o
vÖ nÒn tù chñ ®ang ®îc x©y dùng.
- KiÒu C«ng TiÔn véi vµng cÇu cøu
Nam H¸n. Qu©n Nam H¸n nh©n c¬ héi
®ã x©m lîc níc ta lÇn thø hai.
- KiÒu C«ng TiÔn muèn dïng thÕ lùc
nhµ Nam h¸n tíc ®o¹t b»ng ®îc chøc tiÕt
®é sø (§©y lµ 1 hµnh ®éng ph¶n
phóc...®¸ng nguyÒn rña)
- Ng« QuyÒn nhanh chãng tiÕn c«ng
®¸o. giÆc phãng §¹i La (TB) giÕt KiÒu C«ng
? Nghe tin qu©n Nam H¸n s¾p x©m lîc TiÔn chuÈn bÞ ®¸nh giÆc. Dù ®o¸n
Ng« QuyÒn chuÈn bÞ kh¸ng chiÕn ra qu©n Nam H¸n theo con ®êng s«ng sang
sao? níc ta nªn Ng« QuyÒn chän B¹ch §»ng
lµm n¬i tiªu diÖt giÆc.
- Quan s¸t trªn líc ®å chiÕn th¾ng B¹ch
§»ng 938.
A. S«ng cã vÞ trÝ chiÕn lîc quan träng,
®Þa h×nh cã lîi thÕ chiÕn th¾ng.
? V× sao Ng« QuyÒn l¹i chän cöa s«ng B. S«ng B¹ch §»ng cã h¶i lu thÊp, rõng
B¹ch §»ng lµm n¬i quyÕt chiÕn? rËm.
C. N¬i nµy hiÓm yÕu ®Þch kh«ng thô«c
®Þa h×nh dÔ bÞ ®¸nh bÊt ngê.
§¸p ¸n: A, B

GV; dïng lîc ®å ph©n tÝch kÕ ho¹ch Nghe

®éc ®¸o chiÕn th¾ng: TrËn ®¸nh chØ
chãp diÔn ra trong 1 ngµy (dùa vµo nhËt
triÒu) cho nen ph¶i tÝnh to¸n khoa häc. * Ngt: ®ãng cäc ngÇm nhän s¾t h×nh
B·i cäc ngÇm bè trÝ, nhö ®Þch khi triÒu ch÷ chi trong lßng s«ng B¹ch §»ng...
d©ng, ®¸nh khi rót níc, níc s«ng ch¶y * Chu ®¸o, tµi giái, d©n tin ñng hé...
xiÕt thuyÒn ®Þch lín kh«ng thÓ l¸i tranh
b·i cäc ®îc
? Ng« QuyÒn sö dông chiÕn thuËt nµo?

? Em cã nhËn xÐt g× vÒ kh¸ng chiÕn

cña Ng« QuyÒn?
2. ChiÕn th¾ng B¹ch §»ng 938
GV: dïng lîc ®å chiÕn th¾ng thuËt khëi nghÜa. Gi¶i thÝch c¸c kÝ hiÖu trªn lîc ®å.
* Ghi bµi: Cuèi n¨m 938 ®oµn qu©n cña Lu Hoµng Th¸o ®· kÐo qu©n vµo níc ta
vµo cöa biÓn (B¾c Bé). Ng« QuyÒn ®· cho NguyÔn TÊt Tè (ngêi rÊt giái s«ng níc)
vµ 1 to¸n nghÜa qu©n dïng thuyÒn nhá, nhÑ ra khiÕu chiÕn nhö ®Þch vµo s©u lät
qua b·i cäc ngÇm (khi thuû triÒu d©ng) qu©n Nam H¸n kh«ng hÒ hay biÕt.
- Khi níc triÒu rót, Ng« QuyÒn dèc toµn lùc ®¸nh quËt trë l¹i (lùc lîng qu©n ta mai
phôv s½n 2 bªn t¶ ngän s«ng. Qu©n ta ®¸nh rÊt m¹nh ë thîng ngÇm quËt xuèng, 2
bªn sên t¹t ngang lµm cho qu©n Nam H¸n thuyÒn x« vµo nhau vì ®¾m, bÞ tiªu diÖt.
Lu Hoµng Th¸o bá m¹ng.
* KÕt qu¶: Qu©n Nam H¸n thua to. Vua Nam H¸n sai ngêi ra lÖnh thu qu©n. B¹ch
§»ng hoµn toµn th¾ng lîi.
? V× sao cã chiÕn th¾ng B¹ch §»ng lÉy * Sù l·nh ®¹o th«ng minh s¸ng t¹o, c¸ch
lõng nh vËy? ®¸nh tµi ba cña Ng« QuyÒn.
- Sù chiÕn ®Êu anh dòng cña qu©n d©n
ta. §îc sù ñng hé cña nh©n d©n.
95
? ChiÕn th¾ng B¹ch §»ng 938 cã ý * ChiÕn th¾ng B¹ch §»ng 938 chÊm døt
nghÜa lín nh thÕ nµo? 1000 n¨m B¾c thuéc më ra thêi k× ®éc
lËp l©u dµi cho ®Êt níc.
- ViÕt lªn trang sö, mèc son chãi läi cña
truyÒn thèng yªu níc, ý chÝ quËt khëi.
Mét chiÕn th¾ng vÜ ®¹i trong lÞch sö
d©n téc.
III. Cñng cè, luyÖn tËp.
? §äc vµ ph©n tÝch lêi nhËn xÐt cña trëng s Lª V¨n Hu? (Th¶o luËn)
* Kh¼ng ®Þnh: §Êt níc ta bÞ phong kiÕn Ph¬ng B¾c ®« hé, Ng« QuyÒn míi tËp
hîp ®îc ngêi d©n hä cha biÕt qu©n sù nhng víi lßng yªu níc c¨m thï giÆc cao ®é, hä
®· ®¸nh tan ®îc tr¨m v¹n qu©n x©m lîc hiÕu chiÕn. Tõ ®©y cã thÓ rót ra bµi häc
lÞch sö: mét d©n téc dï nhá, yÕu nhng quyÕt t©m ®Êu tranh giµnh ®éc lËp d©n téc
th× cã thÓ ®¸nh b¹i ®îc kÎ thï m¹nh h¬n gÊp nhiÒu lÇn.
Bµi 2: Khi Ng« QuyÒn chØ huy x©y dùng xong b·i cäc, ®Ó ph¸t huy ®îc hiÖu qu¶
vµo viÖc tiªu diÖt ®oµn thuyÒn cña giÆc, viÖc cèt yÕu nhÊt ph¶i lµm g×? Em chän
c¸ch nµo sau ®©y?
A. Cø kiªn tr× chê ®îi khi nµo thuû triÒu xuång, cäc nh« lªn th× ®em qu©n ra ®¸nh
nhÊt ®Þnh ta sÏ th¾ng, ®Þch sÏ thua.
B. Cø ®Ó cho thuyÒn cña qu©n ®Þch ®i vµo lóc nµo còng ®îc, cäc cña ta nhän
s¾c, thÕ nµo chóng còng sÏ víng (cña thuyÒn) vµo cäc, bÞ ®©m thñng - bÞ háng.
C. Khi níc triÒu d©ng lªn cao, lót hÕt vµo cäc. §¸nh nhö, cÇm cù, cho qu©n ®Þch
®uæi theo vµo s©u trong b·i cäc. Gi»ng co chê cho níc thuû triÒu xuèng, b·i cäc b¾t
®Çu nh« lªn th× dèc toµn lùc ph¶n c«ng ®Ó phÝa qu©n ®Þch ho¶ng sù bá ch¹y,
thuyÒn cña chóng sÏ l¹o vµo b·i cäc bÞ ®am thñng vµ bÞ ®¾m.
§¸p ¸n: C
? Lµm thÕ nµo ®Ó ®ãng cäc b»ng gç (lim, sÕn, t¸u...) ®Çu cäc l¹i bÞt s¾t nhän
xuèng lßng s«ng, cäc to lín nh cét nhµ, dµi n¨m b¶y mÐt. §ãng thÕ nµo ®Ó gi÷ ®îc
®Çu cäc kh«ng bÞ toÌ (vÉn nhän) l¹i Ýt g©y tiÕng ®éng ®Ó khái bÞ lé trËn ®Þa.
§©y lµ bµi to¸n khã.
Em h·y trao ®æi cïng b¹n bÌ vµ tham kh¶o ý kiÕn cña ngêi lín ®Ó ®îc s¸ng tá
thªm? ( xoay cét; l¾c b»ng bôoc d©y 2 thuyÒn)

TuÇn 33
TiÕt 33 Bµi 28: ¤n tËp
A. Môc tiªu cÇn ®¹t.
1. VÒ kiÕn thøc
- HÖ thèng ho¸ nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n cña lÞch sö ViÖt Nam (tõ nguån ®Õn thÕ
kØ X)
+ C¸c gia ®o¹n ph¸t triÓn cña lÞch sö ViÖt Nam tõ nguyªn thuû ®Õn thêi k× dùng n-
íc V¨n Lang-¢u L¹c.
+ Nh÷ng thµnh tùu v¨n ho¸ tiªu biÓu, nh÷ng cuéc khëi nghÜa lín thêi B¾c thuéc
giµnh ®éc lËp d©n téc.
96
 + Nh÷ng anh hïng d©n téc thêi k× nµy.
2. T tëng, t×nh c¶m.
- Båi dìng lßng tù hµo d©n téc, lßng yªu níc ch©n chÝnh HS.
- HS yªu mÕn, biÕt ¬n c¸c anh hïng d©n téc, c¸c thÕ hÖ cha «ng ®· cã c«ng x©y
dùng vµ b¶o vÖ ®Êt níc.
- HS cã ý thøc v¬n lªn x©y dùng vµ b¶o vÖ ®Êt níc.
3. KÜ n¨ng: RÌn kü n¨ng hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc, ®¸nh gi¸ nh©n vËt lÞch sö, liªn hÖ
thùc tÕ.
ChuÈn bÞ: GV so¹n bµi, sö dông lîc ®å c©m.
HS «n kiÕn thøc b»ng TL c©u hái «n tËp SGK.
B. Néi dung tiÕn hµnh.
1. KiÓm tra
? ThuËt diÔn biÕn cña trËn quyÕt chiÕn trªn s«ng B¹ch §»ng n¨m 938?
? Ng« QuyÒn ®· cã c«ng lao to lín nh thÕ nµo ®èi vøi d©n téc ViÖt Nam?
* Bµi míi:
1. LÞch sö VÞªt Nam tõ nguån gèc ®Õn thÕ kØ X ®· tr¶i qua nh÷ng giai ®o¹n
nµo?
GV: Chóng ta ®· häc xong lÞch sö ViÖt Nam tõ nguèn gèc ®Õn thÕ kØ X, ®©y lµ giai ®o¹n xa xa
nhng rÊt quan träng ®èi víi ngêi ViÖt Nam.
? LÞch sö ViÖt Nam trong thêi k× nµy - Giai ®äan nguyªn thuû.
tr¶i qua nh÷ng giai ®o¹n lín nµo? - Giai ®o¹n dùng níc vµ gi÷ níc.
- Giai ®o¹n ®Êu tranh chèng l¹i ¸ch thèng
trÞ cña phong kiÕn Ph¬ng B¾c.
2. Thêi dùng níc ®Çu tiªn diÔn ra vµo lóc nµo? Tªn níc lµ g×?

? VÞ vua ®Çu tiªn lµ ai? - Thêi k× dùng níc ®Çu tiªn diÔn ra tõ
thÕ kØ VII TCN.
- Tªn níc ®Çu tiªn lµ V¨n Lang.
- VÞ vua ®Çu tiªn lµ Hïng V¬ng.
3. Nh÷ng cuéc khëi nghÜa lín trong thêi k× B¾c thuéc. ý nghÜa lÞch sö cña cuéc
khëi nghÜa ®ã?

* Khëi nghÜa Hai Bµ Trng (n¨m 40) lµ

sù b¸o hiÖu c¸c thÕ lùc phong kiÕn Ph-
GV: HS lÇn lît tr×nh bµy c¸c côoc khëi ¬ng B¾c kh«ng thÓ vÜnh vienc cai trÞ
nghÜa (nh b¶ng «n tËp. TiÕt 30 III) níc ta.
* Khëi nghÜa Bµ TriÖu (n¨m 248) tiÕt
tôc phong trµo ®Êu tranh gi¶i phãng d©n
téc.
* Khëi nghÜa LÝ BÝ (N¨m 542) LÝ BÝ dùng níc V¹n Xu©n (n¨m 548) lµ ngêi
ViÖt ®Çu tiªn xng ®Õ.

97
 ý chÝ ®éc lËp d©n téc ®îc n©ng cao h¬n 1 bíc, níc ta lµ 1 níc ®éc lËp cã giang
s¬n bê câi riªng, hoµng ®Õ s¸nh vai ngang hµng kh«ng thua kÐm g× c¸c triÒu ®¹i
phong kiÕn Ph¬ng B¾c.
* Khëi nghÜa Mai Thóc Loan (n¨m 722): thÓ hiÖn tinh thÇn ®Êu tranh kiªn cêng
cho ®éc lËp d©n téc.
* Khëi nghÜa Phïng Hng (776-791)
TiÕp tôc truyÒn thèng quËt khëi, ý chÝ... cña d©n téc ta.
* Khóc Thõa Dô giµnh quyÒn tù chñ (n¨m 905)
* D¬ng §×nh NghÖ ®¸nh tan qu©n Nam H¸n lÇn thøc nhÊt (931)
* Ng« QuyÒn vµ chiÕn th¾ng B¹ch §»ng (n¨m 938), më ®Çu thêi k× ®éc lËp l©u
dµi c¶u d©n téc.
4. Sù kiÖn lÞch sö nµo kh¼ng ®Þnh th¾ng lîi hoµn toµn cña nh©n d©n ta trong
sù nghiÖp giµnh l¹i ®éc lËp cho Tæ quèc?
- §ã lµ chiÕn th¾ng B¹ch §»ng cña Ng« QuyÒn ®¸nh tan qu©n Nam H¸n n¨m 938.
GV: Sau th¾ng lîi nµy d©n téc ta giµnh ®îc ®éc lËp l©u dµi, më ®Çu thêi ®¹i
phong kiÕn ®éc lËp ë níc ta.
5. KÓ tªn nh÷ng vÞ anh hïng d©n téc ®· gi¬ng cao ngän cê ®Êu tranh chèng
B¾c thuéc, giµnh ®éc lËp cho Tæ quèc.
* HS lÇn lît kÓ nh÷ng ngêi anh dòng chiÕn ®Êu hi sinh v× Tæ quèc, hä lµ ngêi l·nh
®¹o tèi cao cña c¸c cuéc khëi nghÜa:
- Hai Bµ Trng (Trng Tr¾c, Trng NhÞ); Bµ TriÖu (TriÖu ThÞ Trinh); LÝ BÝ (LÝ
B«n); TriÖu Phôc; Phïng Hng; Mai Thóc Loan; Khóc Thõa Dô; D¬ng §×nh
NghÖ;Ng« QuyÒn.
* GV: §©y lµ nh÷ng vÞ anh hïng x¶ th©n v× nghÜa lín, c¨m thï giÆc, yªu níc.
? Bµy tá t×nh c¶m cña hËu thÐ b»ng nh÷ng lêi ph¸t biÓu cña em?
- § nhí ¬n c¸c anh hïng dtoäc b¶o vÖ, giµnh l¹i giang s¬n ®Êt níc tõ kÎ thï vÒ cho
mäi ngêi sù c¶m phôc, biÕt ¬n s©u s¾c.
6. H·y m« t¶ nh÷ng c«ng tr×nh nghÖ thuËt næi tiÕng cæ ®¹i.
* Thêi V¨n Lang: Trèng §ång §«ng S¬n lµ mét c«ng tr×nh nghÖ thuËt thêi cæ ®¹i,
nh×n vµo nh÷ng hoa v¨n trªn trèng ®ång ngêi ta cã thÓ hiÓu râ nh÷ng sinh ho¹t vËt
chÊt vµ tinh thÇn cña ngêi ViÖt Cæ.
VËn dông: Ngêi gi· g¹o, ngêi b¾n cung tªn, ë gi÷a trèng ®ång lµ ng«i sao nhiÒu
c¸nh (tîng trng cho mÆt trêi)
* Thêi ¢u L¹c: Thµnh Cæ Loa lµ kinh ®« cña níc ¢u L¹c, ®ång thêi còng lµ mét
c«ng tr×nh qu©n sù næi tiÕng cña níc ta thêi cæ ®¹i.
- GV híng dÉn HS m« t¶ thµnh: 3 vßng thµnh...xen kÏ mçi thµnh lµ hµo níc, tõ ®ã
cã thÓ ra s«ng Hoµng, s«ng Hång...Tõ ®©y, nÕu cã chiÕn sù cã thÓ lªn T©y B¾c,
§«ng B¾c vµ ra biÓn (xem l¹i kiÕn thøc môc thµnh Cæ Loa bµi 15 tiÕt 17).
III. LuyÖn tËp, cñng cè.
1. Yªu cÇu lËp b¶ng thèng kª nh÷ng sù kiÖn lín ®¸ng ghi nhí cña lÞch sö níc ta tf khi
dùng níc ®Õn n¨m 938 (theo mÉu SGK)
* Niªn ®¹i b»ng n¨m (mèc thêi gian)
* Sù kiÖn: sù kiÖn chÝnh l¶ diÔn ra vµo n¨m ®ã.
98
VËn dông 1: ThÕ kØ VII TCN níc V¨n Lang thµnh lËp.
* N ngêi chÝnh: Ngêi cã c«ng lao to lín, g¾n liÒn víi sù kiÖn lÞch sö.
VËn dông 1: Hïng V¬ng.
* KÕt qu¶: C¸c ®¹t ®îc cuèi cïng sau diÔn biÕn cña sù kiÖn lÞch sö.
GV lËp b¶ng thèng kª b¶ng phô sau ®ã sau «n tËp cho HS ®èi chiÕu.
2. §iÒn §. S vµo « trèng sau:
Cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n Nam H¸n lÇn thøc nhÊt, lÇn thøc hai c¸ch
nhau 50 n¨m (931-938)
Cuéc kh¸ng chiÕn Hai Bµ Trng c¸ch khëi nghÜa Bµ triÖu 300 n¨m (40-248)
Mïa xu©n 544 níc V¹n Xu©n thµnh lËp.
Khëi nghÜa Mai Thóc Loan 722.
ChiÕn th¾ng B¹ch §»ng 938.
3. Treo b¶ng thèng kª sù kiÖn lÞch sö in to ®îc cÊp (GV giíi thiÖu cho HS n¾m
kiÕn thøc)
VN hoµn thµnh bµi tËp lÞch sö. SBT in.
Häc kÜ b¶ng: Nh÷ng sù kiÖn chÝnh thêi dùng níc - thÕ kØ X
ST kÕ lÞch sö 6: trang 211
Gåm: Néi dung chÝnh: 1) N¨m
2) Sù kiÖn
(LËp: VN häc thuéc lßng)./
N¨m Sù kiÖn
ThÕ kØ VII Níc V¨n Lang thµnh lËp
TCN
214-208 TCN Kh¸ng chiÕn chèng qu©n x©m lîc TÇn
207 TCN Níc ¢u L¹c cña An D¬ng V¬ng thµnh lËp.
179 TCN Níc ¢u L¹c bÞ qu©n TriÖu §µ x©m chiÕm.
40 Khëi nghÜa Hai Bµ Trng bïng næ.
42-42 Kh¸ng chiÕn cña nh©n d©n ta chèng qu©n x©m lîc H¸n.
192-193 Níc L©m Êp thµnh lËp.
248 Khëi nghÜa Hai Bµ TriÖu
542 Khëi nghÜa LÝ BÝ bïng næ.
544 Níc V¹n Xu©n thµnh lËp.
550 TriÖu Quang Phôc giµnh l¹i ®éc lËp.
679 Nhµ §êng ®æi Giao Ch©u thµnh An Nam ®« hé phñ.
722 Khëi nghÜa Mai Thóc Loan
776-791 Khëi nghÜa Phïng Hng.
905 Khóc Thõa Dô khëi nghÜa giµnh quyÒn tù chñ.
930-931 Kh¸ng chiÕn chèng qu©n Nam H¸n lÇn thøc nhÊt (D¬ng §×nh
NghÖ).
938 Kh¸ng chiÕn chèng qu©n Nam H¸n lÇn thøc hai vµ chiÕn th¾ng
B¹ch §»ng lÞch sö. Kh¼ng ®Þnh nÒn ®éc lËp hoµn toµn cña ®Êt
níc ta, ®Êt níc ta bíc sang giai ®o¹n míi - giai ®o¹n ®éc lËp l©u
dµi.
99
 Giê sau kiÓm tra cuèi n¨m.
TuÇn 34
TiÕt 34 KiÓm tra cuèi n¨m (45 phót)
A. Môc tiªu cÇn ®¹t.
- Qua tiÕt kiÓm tra HS nç lùc lµm bµi, biÔn kiÕn thøc kÜ n¨ng hä ctËp m«n lÞch
sö ch¬ng tr×nh lÞch sö 6 ®hµnh bµi viÕt hiÓu biÕt lÞch sö d©n téc.
- GV cã c¬ së, c¨n cø ®¸nh gi¸ häc lùc cña HS ë m«n häc lÞch sö 6.
ChuÈn bÞ: HS on tËp kiÕn thøc (cã ®Þnh híng cña GV ë bµi «n tËp: Chó ý chiÕn
th¾ng B¹ch §»ng 938). GV chÐp ®Ò lªn b¶ng phô.
B. Néi dung tiÕn hµnh
1. KiÓm tra: Tê giÊy thi, cã ph¸ch rêi
2. GV treo b¶ng phô ghi ®Ò.
PhÇn I: Tr¾c nghiÖm
Em h·y chän ph¬ng ¸n ®óng cho c©u hái:
C©u 1: Trong c¸c quèc gia cæ ®¹i sau ®©y, quèc gia nµo lµ quèc gia cæ ®¹i Ph¬ng
T©y?
A. Ai CËp C. Ên §é E. R« ma
B. Hi L¹p D. Trung Quèc. F. Lìng Hµ
C©u 2: X¸c ®Þnh ý ®óng vÒ hoµn c¶nh ra ®êi cña nhµ níc V¨n Lang.
A. Do s¶n xuÊt ph¸t triÓn, x· héi ®· ph©n chia giµu nghÌo.
B. CÇn ph¶i cã ngêi chØ huy ®Ó tËp hîp nh©n d©n chèng thiªn tai lôt léi b¶o vÖ
mïa mµng.
C. §Ó hîp søc m¹nh l¹i chèng ngo¹i x©m.
D. §Ó gi¶i quyÕt xung ®ét gi÷a c¸c bé l¹c L¹c ViÖt.
E. §Ó c¸c bé l¹c L¹c ViÖt lín m¹nh h¬n.
C©u 3: Ai lµ vÞ vua ®Çu tiªn cña níc ViÖt ta?
A. Hïng V¬ng C. LÝ BÝ.
B. Thôc Ph¸n-An D¬ng V¬ng D. Ng« QuyÒn.
C©u 4: Thêi V¨n Lang- ¢u L¹c ®Ó l¹i cho chóng ta di s¶n c«ng tr×nh v¨n ho¸, kiÕn
tróc nµo?
A. Trèng §ång §«ng S¬n B. Kim tù th¸p
C. Thµnh Cæ Loa D. Chïa T©y Ph¬ng.
PhÇn II: Tù luËn
C©u 1: Tr×nh bµy diÔn biÕn chiÕn th¾ng B¹ch §»ng 938?
C©u 2: ý nghÜa lÞch sö cña chiÕn th¾ng B¹ch §»ng 938 do Ng« QuyÒn l·nh ®¹o?
§¸p ¸n
PhÇn I:
C©u 1: B, E C©u 3: A (Mçi c©u TL ®óng 1®)
C©u 2: A, B, C, D C©u 4. A,B
PhÇn II
C©u 1: DiÔn biÕn
- 938 Lu Hoµng Th¸o ®em ®¹i qu©n thuû trµn vµo cöa biÓn níc ta. Híng cña chóng
vµo vÞnh H¹ Long, ngîc s«ng B¹ch §»ng tiÕn s©u vµo TB (Hµ Néi). Ng« QuyÒn ®·
100
bè trÝ trËn ®Þa ë cöa s«ng B¹ch §»ng víi b·i cäc ngÇm vµ mai phôc 2 bªn bê...Khi
qu©n Nam H¸n hïng hæ kÐo vµo cöa s«ng, Ng« QuyÒn cho 1 to¸n thuyÒn nhá ra
khiªu chiÕn võa ®¸nh vê nhö vê thua, qu©n giÆc h¨m hë ®uæi theo lät qua b·i cäc
ngÇm lóc nµo kh«ng hay biÕt.
- Khi thuû triÒu xuèng m¹nh, Ng« QuyÒn h¹ lÖnh dèc toµn lùc ®¸nh tõ thîng nguån
xuèng, 2 bªn ®¸nh t¹t ngang, bÞ bÊt ngê qu©n Nam H¸nvì ®éi h×nh quay ®Çu trë l¹i
rót lui ra biÓn nhng níc rót ®Ó lé b·i cäc nhän, thuyÒn giÆc lín nÆng nÒ vµ vµo
cäc thñng vì ®¾m, ch¸y rõng rùc v× tróng mòi tªn löa. ThuyÒn ta nhje lít tiÕn ®¸nh
gi¸p l¸ cµ quyÕt liÖt, qu©n Nam H¸n phÇn bÞ chÕt do tróng th¬ng, phÇn bÞ chÕt
®uèi ®Õn qu¸ nöa. Lu Hoµng Th¸o bá m¹ng, vua Nam H¸n h¹ lÖnh thu qu©n. TrËn
B¹ch §»ng 938 hoµn toµn th¾ng lîi.
C©u 2: ý nghÜa lÞch sö:
- ChiÕn th¾ng vÜ ®¹i trong lÞch sö d©n téc.
- chÊm døt 1000 n¨m B¾c thuéc më ra thêi k× ®éc lËo l©u dµi cho ®Êt níc.
- ViÕt lªn trang sö, mèc son chãi läi cña truyÒn thèng yªu níc, ý chÝ quËt khëi cña
d©n téc ViÖt Nam anh hïng.

TuÇn 35
Ch¬ng tr×nh lÞch sö ®Þa ph¬ng
TiÕt 35 Bµi 1: Vµi nÐt vÒ ®Êt níc vµ ngêi Th¸i B×nh.
1. Th¸i B×nh cã tõ bao giê?
- C¸ch ®©y h¬n 2000 n¨m, ®Êt Th¸i B×nh quª h¬ng cña c¸c em ®· lµ ®Þa bµn hÊp
dÉn ®Ó c d©n n«ng nghiÖp cña ngêi ViÖt cæ quÇn c sinh sèng.
- Ngµy 21/3/1890 tØnh Th¸i B×nh chÝnh thøc ®îc thµnh lËp.
2. Chñ nh©n cña quª h¬ng Th¸i B×nh tõ ®©u tíi?
- ThÕ kØ X-XIX nhiÒu vïng ®Êt cña Th¸i B×nh ®îc triÒu ®×nh §inh, LÝ, TrÇn
phong lµm th¸i Êp cho v¬ng hÇu, c«ng thÇn. Tr¶i qua qu¸ tr×nh ph¸t triÓn,do mèi
quan hÖ h«n nh©n nªn c d©n Th¸i B×nh cã sù hçn dung cña nhiÒu dßng m¸u c¸c
miÒn.
- Nguån gèc cña c d©n Th¸i B×nh vèn tõ c¸c tØnh: VÜnh Phóc, Phó Thä, S¬n T©y,
B¾c Giang, B¾c Ninh, Hng Yªn, H¶i D¬ng, Qu¶ng Ninh, Thanh Ho¸, NghÖ An, Hµ
TÜnh. PhÝa B¾c, ngiÒu lµng cã tªn kÌm hä vµ "x¸" (Nguyªn X¸, §«ng X¸...) ®ã lµ
nh÷ng dßng hä ®Çu tiªn ®Õn khai ph¸...Sù hçn dung t¹o nªn t×nh c¸ch ngêi Th¸i
B×nh th©n ¸i cã tÝnh céng ®ång cao.
3. C d©n Th¸i B×nh cã truyÒn thèng lao ®éng cÇn cï, s¸ng t¹o.
- Ngêi d©n Th¸i B×nh ®Êu tranh víi thiªn nhiªn d÷ déi, dån søc lao ®éng c¶i t¹o ®Êt
x©y dùng hÖ thèng thuû lîi b¶o vÖ mµu mµng b¶o vÖ nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp lóa
níc.
- NghÒ n«ng, thñ c«ng truyÒn thèng: tr¹m b¹c, dÖt lôa...
- C«ng tr×nh v¨n ho¸ næi tiÕng vÝ dô nh: Chïa Keo, lµn ®iÖu chÌo...
? KÓ tªn lµng nghÒ truyÒn thèng, nh÷ng c«ng tr×nh v¨n ho¸ cña quª h¬ng em?

Bµi 2: Th¸i B×nh trong sù nghiÖp ®Êu tranh chèng ¸ch thèng trÞ ph¬ng b¾c.
101
1. Hëng øng cuéc khëi nghÜa Hai Bµ Trng (40-43) nh©n d©n Th¸i B×nh díi ngän
cê ®¹i nghÜa cña B¸t N¹n tíng qu©n Vò ThÞ Thôc vïng lªn ®¸nh ®uæi ngo¹i
x©m.
* Vò ThÞ Thôc vèn ngêi trang Phîng L©u, Phï Ninh, Phó thä...næi tiÕng vâ nghÖ
vµ xinh ®Ñp. Thôc N¬ng vÒ Th¸i B×nh nu«i chÝ ®Òn nî níc, tr¶ thï nhµ. Nh©n
d©n ®Þa ph¬ng (x· §oan Hïng, huyÖn HHµ)...phong bµ lµ B¸t N¹n tíng qu©n (Ngêi
®Ñp cøu d©n)...Khi bµ hëng øng khëi nghÜa Hai Bµ Trng nhiÒu thñ lÜnh kh¸c ë
Th¸i B×nh ®Òu hëng øng theo bµ vÒ tô nghÜa.
? §äc phÇn ch÷ nhá trang 13 SGK?
- Thôc N¬ng vµ c¸c tíng lÜnh chiÕn ®Êu anh dòng ®¸nh giÆc H¸n vµ ®· hi sinh
(anh dòng) v× d©n v× níc. Nh©n d©n Th¸i B×nh ®· lËp ®Òn thê Bµ. Nh©n d©n
ngµy ®ªm h¬ng khãi tëng nhí, ghi c«ng lao trong sù nghiÖp chèng B¾c thuéc cña
d©n téc.
T¹i ®Òn Tiªn La thê B¸t N¹n tíng qu©n cã bøc cuèn thê nçi 4 ch÷ "V¹n Cæ Anh
Ninh".
? V× sao cuéc khëi nghÜa do b¸t N¹n tíng quan khëi xíng l¹i ®îc nh©n d©n Th¸i
B×nh hëng øng?
Môc ®Ých khëi nghÜa ®¸nh ®uæi qu©n thï hîp lãng d©n, bµ cã uy phong nghÜa
khÝ...
2. §êi sèng vµ cuéc kh¸ng chiÕn chèng ngo¹i x©m Ph¬ng B¾c cña nh©n d©n
Th¸i B×nh tõ sau Trng V¬ng ®Õn chiÕn th¾ng B¹ch §»ng 938 diÔn ra nh thÕ
nµo?
a) §êi sèng cña nh©n d©n
- §êi sèng nh©n d©n v« cïng cùc khæ, nh©n d©n ph¶i cèng n¹p ngµy cµng nhiÒu
chÝnh quyÒn ch¨n nu«i, hÖ thèng thuû lîi.
- Kü thô©t trång lóa níc cïng ch¨n nu«i tr©u bß, lµm gièng ngµy cµng ph¸t triÓn.
C¸c ngµnh thñ c«ng nh ®óc s¾t, lµm ®å gèm ®· t¹o ra mét vïng Chu DiÖn ph¸t triÓn
sÇm uÊt cña Giao Ch©u.
b) C¸c cô«c ®Êu tranh chèng x©m lîc.
- 248 khi Bµ TriÖu khëi nghÜa ë Thanh Ho¸, nh©n d©n Th¸i B×nh næi dËy hëng
øng b»ng c¸ch chèng l¹i nh÷ng chÝnh s¸ch thuÕ kho¸, kh«ng cèng n¹p mµ cßn chèng
l¹i quan l¹i ngêi H¸n ë ®Þa ph¬ng, TiÕt Tæng tõng ®¸nh gi¸ "D©n xø nµy rÊt dÔ
lµm lo¹n rÊt hã cai trÞ".
- Khi LÝ BÝ khëi nghÜa (542-602) nh©n d©n Th¸i B×nh tÝch cùc hëng øng.
TriÖu Quang Phôc x©y dùng c¨n cø tõ Kho¸i Ch©u Tiªn L÷ Duyªn Hµ, Tiªn
Hng...c¸c cø ®iÓm V¹n Xu©n, Hæ §éi, QN¹p... trë thµnh nh÷ng cø ®iÓm ®Æc biÖt
quan träng.
- Nh©n d©n Th¸i B×nh díi sù l·nh ®¹o cña tíng TrÇn L·m, Ph¹m Phßng...hëng øng
kh¸ng chiÕn chèng Nam H¸n lÇn thø hai, lu uy thµnh mu«n ®êi.
? Nªu chÝnh s¸ch cai trÞ cña phong trµo chèng phong kiÕn Ph¬ng B¾c cña nh©n
d©n Th¸i B×nh? Nh÷ng chÝnh s¸ch Êy nh»m môc ®Ých g×?
Bµi tËp: Giíi thiÖu vÒ m¶nh ®Êt, con ngêi Th¸i B×nh?
(Giµu ®Ñp, yªu níc, lao ®éng cÇn cï s¸ng t¹o)./
102
103