You are on page 1of 9

Giới thiệu một số grap giáo án Hóa học lớp 12, giáo viên dùng để

dạy góp phần đổi mới phương pháp và học sinh dùng để tự học”

(D&3H) Các bạn thân mến. Mindmap(sơ đồ tư duy) và Grap là 2 công cụ rất hữu ích
của tư duy. Trong các bài trước tôi đã giới thiệu với các bạn một số bài viết và giáo án có sử
dụng mindmap (sơ đồ tư duy). Trong bài viết này tối xin giới thiệu với các bạn một số Grap
giáo án Hóa học lớp 12, dùng để dạy góp phần đổi mới phương pháp dạy học đối với giáo viên,
học sinh dùng tự học có hiệu quả.
Thuật ngữ gap trong tiếng anh có nghĩa là đồ thị, biểu đồ. Grap vừa khái quát - trừu tượng, vừa
cụ thể - trực quan, nó trực quan và cụ thể vì nó được trình bày dưới dạng sơ đồ khối, sơ đồ hệ
thống hóa giữa các đơn vị kiến thức, giữa các bài, các chương, các phần bằng các đỉnh thể hiện
kiến thức chốt (trọng tâm) và các cung thể hiện mối liên hệ giữa các kiến thức đó. Trong sách
giáo khoa hóa học của Việt Nam hiện nay cũng đã sử dụng nhiều sơ đồ Grap. Nghiên cứu và
áp dụng grap vào giảng dạy hóa học ở Việt Nam đã được nghiên cứu và triển khai từ năm 2002
đến năm 2007.
Grap có thể sử dụng trong nhiều giai đoạn của quá trình dạy học như hình thành khái niệm, hệ
thống hóa kiến thức, đặc biệt trong củng cố, ôn tập và giải bài tập,…
Dưới đây tôi xin “Giới thiệu một số grap giáo án Hóa học lớp 12, giáo viên dùng để dạy góp
phần đổi mới phương pháp và học sinh dùng để tự học”. Giáo án nằm trong luận văn thạc sĩ
hóa học của Tác giả Ngô Quỳnh Nga do PGS. TS Nguyễn Thị Sửu hướng dẫn.
Lập Grap nội dung kiến thức cần nhớ bài ôn tập-luyện tập phần kim loại lớp 12-THPT
nâng cao

Copyright © Tạp chí dạy và học hóa học, http://ngocbinh.webdayhoc.net


2.3.1. Grap nội dung bài 21 luyện tập: tính chất chung của kim loại

(1) KIM LOẠI

(3) TC HOÁ HỌC CHUNG


(2) VỊ TRÍ - CẤU TẠO- TÍNH KHỬ (4) PIN ĐIỆN HOÁ (5) DÃY THẾ ĐIỆN CỰC CHUẨN
TC VL M MN+THÀNH
(3.1) KHỬ PK + NE ION LÀ THIẾT BỊ TRONG ĐÓ NĂNG CỦA KL
VỊ TRÍ ÂM LƯỢNG CỦA PƯHH CHUYỂN LÀ DÃY SẮP XẾP CÁC KL THEO
-NHÓM IA (TRỪ H) VÀ THÀNH ĐIỆN NĂNG THỨ TỰ TĂNG DẦN THẾ EO
NHÓM IIA (NGUYÊN TỐ
S)
-NHÓM IIIA (TRỪ B),
MỘT PHẦN NHÓM IVA,
(4.1) CẤU TẠO CỦA PIN (5.1) Ý NGHĨA
VA, VIA (NGUYÊN TỐ P) (3.2) TÁC DỤNG VỚI DD
CỰC ÂM * SO SÁNH TÍNH OXI HOÁ -
- TỪ IB ĐẾN VIIIB MUỖI
(ANOT) KHỬ: E0MN+/M CÀNG LỚN THÌ
(NGUYÊN TỐ D) KL HOẠT ĐỘNG KHỬ ION
SỰ OXI HOÁCẦU MUỐICỰC DƯƠNG
-HỌ LANTAN VÀ (3.3) KHỬ NƯỚC
KL KÉM HOẠT ĐỘNG TÍNH OXI HOÁ CỦA MN+ CÀNG
O (CATOT)
ACTINI (NGUYÊN TỐ F) -Ở T THƯỜNG TRONG
(KL CÓDD MUỐI
TÍNH THÀNH
KHỬ MẠNH) MẠNH VÀ TÍNH KHỬ CỦA M
SỰ KHỬCẶP OXI HOÁ- KHỬ CÓ E NHỎ
CẤU TẠO
KL TỰ DO. HƠN CÀNG YẾU.
(KL HOẠT ĐỘNG HƠN VÀ DD MUỐI * XÁC ĐINH CHIỀU CỦA PƯ OXH
-CẤU TẠO NT: SỐ E LỚP -Ở NHIỆT ĐỘ CAO (KL CÓ TÍNH KHỬ TB)
NGOÀI CÙNG ÍT (1-3 E) CỦA KL ĐÓ )TRUNG HOÀ ĐIỆN TÍCH - KH: QUY TẮC α
-CẤU TẠO MTT: 3 FE + 4 H2O FE3O4 + 4 H2 CỦA 2 DDCẶP OXI HOÁ-KHỬ CÓ E LỚN * XÁC ĐỊNH E0PIN ĐIỆN HOÁ:
+ liên kết KL: Là liên kết - KL CÓ TÍNH KHỬ YẾU KO KHỬ H2O DÙ Ở HƠN. E0PIN= E0(+) - E0(-) > O
O
được hình thành giữa các T CAO * XÁC ĐỊNH E0 CỦA CẶP OXH-
KH KHI BIẾT E0 PIN VÀ E0 CỦA
NT và ion KL trong mạng
CẶP OXH-KH CÒN LẠI.
TT có sự tham gia của các e
tự do.
+ CÁC DẠNG MẠNG TT (4.2) SUẤT ĐIỆN
KL ĐỘNG
(3.4) TÁC DỤNG VỚI AXIT E0PIN= E0(+) - E0(-)
KL CÓ TÍNH KHỬ MẠNH VÀ TRUNG BÌNHKL CÓ
TÍNH
TC VẬT LÍ KHỬ YẾUHCL
H2SO4 LMUỐI + H2 (5.2) DÃY THẾ ĐIỆN CỰC CHUẨN CỦA MỘT SỐ KL
TT TO THƯỜNG: RẮN
K+/K NA+/NA MG2+ /MG AL3+ /AL ZN2+ /ZN FE2+ /FE NI2+ /NI SN2+ /SN PB2+ /PB
(TINH THỂ ); LỎNG KL CÓ TÍNH KHỬ MẠNH VÀ TB KHỬ ION H+ 2H+/ H2
(HG) KO PƯH2SO4 ĐNMUỐI + SO2 ( S, H2S) + H2O -2,93 -2,71 -2,37 -1,66 -0,76 -0,44 -0,26 -0,14 -0,13 -0,00
- TÍNH DẺO, DẪN (KL TRỪ AU, PT KHỬ S+6 XUỐNG SỐ OXH THẤP CU2+ /CU AG+/AG AU3+ /AU
ĐIỆN, DẪN NHIỆT, +0,34 +0,80 +1,50
ÁNH KIM CHỦ YẾU
DO CÁC E TỰ DO
TRONG KL- D, TO SÔI, (KL TRỪ AU, PT KHỬ N+5 XUỐNG SỐ OXH THẤP
TO NC, TÍNH CỨNG HƠN)AL, FE, CR ...BỊ THỤ ĐỘNG HOÁ TRONG
PHỤ THUỘC VÀO ĐỘ H2SO4 ĐNG ; HNO3ĐNG
BỀN CỦA LK KL, M,
KIỂU MTT…
2.3.2. Grap nội dung bài 25 luyện tập: sự điện phân - sự ăn mòn kim loại - điều chế kim loại

(1) SỰ ĐIỆN PHÂN - SỰ ĂN MÒN KIM LOẠI - ĐIỀU CHẾ KIM LOẠI

(2)SỰ ĐIỆN PHÂN

(2.2) ỨNG DỤNG


- Điều chế kim loại (2.1) KHÁI NIỆM
là quá trình oxi hoá - khử xảy ra ở trên bề mặt các điện (3) SỰ ĂN MÒN KIM LOẠI
- Điều chế một số phi kim như * Là sự phá huỷ kim loại hoặc hợp kim do tác dụng của các chất
H2, Cl2, O2, F2. cực khi có dòng điện một chiều đi qua chất điện li
nóng chảy hoặc dd chất điện li trong môi trường.
- Điều chế một số chất như Cực - * 2 dạng chính:
KMnO4, NaOH, H2O2, nước (Catot)Cực + ăn mòn hóa họcăn mòn điện hoáGiống nhauLà phản ứng oxi hoá
giaven… (Anot)* sự khử - khử
- Tinh chế kl ( PP anot tan) * chất oxi hoá mạnh hơn thì dễ bị khử* sự oxi hoá Khác nhauKhông hình thành dòng điệnHình thành dòng electron
- Mạ điện * chất khử mạnh hơn thì dễ bị oxi hoá di chuyển từ cực âm đến cực dương tạo pin điện hoá* Chống
ăn mòn kl: biện pháp bảo vệ bề mặt và biện pháp bảo vệ điện
ĐIỆN PHÂN NÓNG CHẢY hoá.
NaCl Na + Cl2
NaOH Na + O2 + H2O ĐIỆN PHÂN DD CHẤT
Al2O3 Al + O2 ĐIỆN LI MaXb
ĐIỆN CỰC TRƠ ANOT TAN
Catot Là anot làm bằng kl trực tiếp tham gia đp
Mn+ , H2O Catot
-Nếu Mn+ là từ K+ đến Al3+ thì: Mn+ , H2O (4) ĐIỀU CHẾ KIM LOẠI
2H2O+2e H2+ 2OH- Thực hiện quá trình khử ion kim loại:
Mn+ + ne MAnot là M
-Nếu Mn+ từ sau Al3+ Xn- , H2O
Mn+ + ne MAnot Mn+ +ne M
M Mn+ +ne
Xn- , H2O
-Nếu Xn- là Cl-, Br-, I-, OH- thì:
2Cl- Cl2 + 2e
-
4OH O2+ 2 H2O
-Nếu Xn- có nhiều oxi như NO3-,SO42- , PO4 3- … thì: (4.3) phương pháp điện phân
Cơ sở
2H2O O2 + 4H +
(4.1) phương pháp thuỷ luyện
+4e (4.2) phương pháp nhiệt luyện
Mn+ dòng điện một chiều M
Cơ sở Cơ sở
Áp dụng
Quặng Kim Hợp chất chứa Mn+
Dd chứa KL có tính điện phân (muối, bazơ, oxit của kl có tính khử mạnh) nóng
chứa loại oxit M
Mn+ khử mạnh chảyđiện phân dd chất điện li ( dd muối) điều chế kl có tính
Mn+ M Áp dụng
khử mạnh như Li, Na, K, Ca, Al...điều chế kl có tính khử trung
Áp dụng điều chế những kl có tính khử trung bình
bình và có tính khử yếu như Zn, Fe, Sn, Pb, Cu,...
điều chế những kl có tính khử yếu (Cu, Hg, Ag, Au...) và yếu ( Zn, Fe, Sn, Pb, Cu…)
Ag2S[Ag(CN)2]- Ag
2.3.3. Grap nội dung bài 32 luyện tập tính chất của kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ

(1) TÍNH CHẤT CỦA KIM LOẠI


KIỀM, KIM LOẠI KIỀM THỔ

(3) TÍNH CHẤT HOÁ HỌC

(2) VỊ TRÍ, CẤU TẠO, TÍNH CHẤT VẬT LÍ (3.2) MỘT SỐ HỢP CHẤT QUAN TRỌNG
K LK: (3.1) ĐƠN CHẤT Kim loại kiềmKim loại kiềm thổHiđroxitMOH
Li, Na, K, Rb, CsKLKT: M Mn+ + ne bazơ mạnh hơnM(OH)2Muối
Be, Mg, Ca, Sr, Bavị tríI AIIAcấu hình e lớp ngoài - Tính khử mạnh HCO3_
cùngns1ns2Số oxi hoá trong hợp chất+1+2Năng lượng ion - KLK khử mạnh
hóaI1: giảm dần từ Li (520) đến Cs (376)I2: giảm dần từ Be hơn KLKT
(1800) đến Ba (970)độ âm điệngiảm dần từ Li (0,98) đến Cs
(0,79)giảm dần từ Be (1,57) đến Ba (0,89)E0Rất âmRất âm - Có tính lưỡng tính
HCO3-+ H+ H2O + CO2
HCO3-+ OH- CO32- + H2O
- bị phân huỷ bởi nhiệt
2NaHCO3 Na2CO3 + CO2 + H2O
Ca(HCO3)2 CaCO3 + CO2+ H2OCO32- - bền với nhiệt
(4) PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU CHẾ -bị phân huỷ bởi nhiệt
Kim loại kiềmKim loại kiềm thổNguyên tắcđiện phân muối nc CaCO3CaO+CO2
thu được kl ở catotPhương trình hóa học2NaCl Na +
Cl2MgCl2Mg+ Cl2
2.3.4. Grap nội dung bài 35 luyện tập tính chất của nhôm và hợp chất của nhôm
(1) TÍNH CHẤT CỦA
NHÔM VÀ HỢP CHẤT
CỦA NHÔM

(2) VỊ TRÍ . CẤU TẠO.


TC VL
- Z : 13 Quặng
- Cấu hình e nguyên tử : (3.1) ĐƠN CHẤT Boxit
1s22s22p63s23p1 Tính khử mạnh / yếu hơn KLK và KLKT
- I3 = 2744 kJ/ mol - Thụ động với HNO3đ.ng; H2SO4 đ.ng Tinh chế quặng, loại bỏ tạp chất SiO2, Fe2O3
- Độ âm điện : 1,61 - Khử H+ (dd axit, nước), N+5 trong HNO3, S+6
- E0 = -1,66 V trong H2SO4 đ.n, oxit kl.
- KL nhẹ, mềm, dễ dát - to thường có lớp Al2O3 bảo vệ (nước và kk Al2O3
kéo sợi, dễ dát mỏng.
- dẫn điện, dẫn nhiệt tốt. không thấm qua).
Trộn
(4)Al
SẢNO với criolit Na3AlF6 được hỗn
2 3 XUẤT NHÔM
- mạng tt: lptd
hợp có t0 nc = 900oC, dẫn điện tôt hơn, có
khối lượng riêng nhỏ hơn Al
(3) TÍNH CHẤT HOÁ HỌC
Hỗn hợp
nóng chảy
(3.2) HỢP CHẤT
Tính chấtAl2O3-oxit lưỡng tính
Al2O3 + 6 H+ 2 Al3+ + 3 H2O điện phân : 2 Al2O3 4 Al + 3O2
Al2O3+2OH +3H2O 2[Al(OH)4]_
-

- bền nhiệtAl(OH)3- hidroxit lưỡng tính


Al
Al(OH)3 + 3H+ 2 Al3+ + 3 H2O
Al(OH)3+ OH- [Al(OH)4]_
- bị phân huỷ bởi nhiệt
2Al(OH)3 Al2O3 + 3H2ODd muối Al3+ - môi trường axit
Al3+ + 3HOH Al(OH)3 + 3H+
2.3.5. Grap nội dung bài luyện tập tính chất của crom và hợp chất của crom

(1) CROM VÀ (3) TÍNH CHẤT HOÁ HỌC CỦA CROM VÀ HỢP CHẤT
HỢP CHẤT CỦA CỦA CROM
CROM 0 +2 +3 +6

Cr CrO Cr2O3 CrO3


To thường có Cr(OH)2 Cr(OH)3 H2CrO4,
(2) TÍNH CHẤT màng oxit Muối Cr2+ Muối Cr3+ H2Cr2O7
VẬT LÍ CỦA Cr2O3 bảo vệ Muối CrO42-,
CROM Muối Cr2O72-
- Cấu hình e nguyên *Tính khử * Tính khử * Tính khử và * Tính oxi hoá
tử: {Ar}3d54s1 (ở to cao) * Oxit, tính oxi hoá rất mạnh
- Độ âm điện: 1,66 *Thụ động với hiđroxit có * Oxit, hiđroxit * Oxit, hiđroxit
- E0Cr3+/Cr = - 0,74 V HNO3 đ.ng, tính bazơ có tính lưỡng có tính axit
- KL nặng, khó nc, rất H2SO4đ.ng tính
cứng.
- mạng tt lptk

(4) MỐI LIÊN HỆ GIỮA CROM VÀ HỢP CHẤT CỦA


(5) SẢN XUẤT CROM
CROM
+ O2 , to + NH3
Cr2 O3 (r) CrO3
Quặng n­ í c
o
crom + bét A l, t
,to H2CrO4 , H2CrO7
+ Cl2 CrCl3(r)
Tinh chế
quặng + HCl + Cl2 + Br2
Cr Cr2+ Cr6+ (dd)
+ H 2 SO4 l Cr3+(dd) + SO2 , KI
+ Zn

Cr2O3 H+ OH - H+ +
2- H 2-
+ O2 + H 2O CrO Cr O
4 - 2 4
Cr(OH)2 Cr(OH)3 OH
+ Al , to OH -

Cr [Cr(OH)4]-
2.3.6. Grap nội dung bài luyện tập sắt và hợp chất của sắt

(1) SẮT VÀ HỢP CHẤT CỦA SẮT


(3) TÍNH CHẤT HOÁ HỌC
(2)TÍNH CHẤT VẬT LÍ 0+2+3Fe
- Cấu hình e nguyên tử:[Ar]3d64s2
- Độ âm điện: 1,83 FeO
- E0Fe2+/Fe = - 0,44 V; Fe(OH)2
- E0Fe3+/Fe2+ = + 0,77 V Muối Fe2+ Fe2O3
- KL dẻo, dấn điện, nhiệt tốt, tính nhiễm từ Fe(OH)3
- mạng tt: lptk hoặc lptd 3+
Muối Fe *Tính khử trung bình* Tính khử
* Oxit, hiđroxit có tính bazơ
(5) SẢN XUẤT GANG, THÉP * Muối có đủ tính chất chung của muối* Tính oxi hoá
* Oxit, hiđroxit có tính bazơ
(5.2)Các pư hh xảy ra trong qua trình luyệngangthép*Phản ứng * Muối có đủ tính chất chung của muối
(5.1)tạo
Thành
thànhphầnGangthépFe,
chất khử CO: 2-
5 %C, Si, Mn, S…Fe, 0,01-2%C,
* Phản ứng khử oxit sắt Si, Mn,Cr, Ni...
- trên thân lò (400-8000C)
2Fe2O3+ CO 2Fe3O4 + CO2
- giữa thân lò (500-6000C)
Fe3O4 + CO 3 FeO + CO2
- dưới thân lò (700-8000C)
FeO + CO Fe +CO2
* Phản ứng tạo xỉ (4) MỐI LIÊN HỆ SẮT VÀ HỢP CHẤT CỦA SẮT
Bụng lò (10000C)
CaCO3 CaO + CO2
CaO + SiO2 CaSiO3
* C và S trong gang bị oxi hoá bởi oxi thành oxit dễ bay hơi
C + O2 CO2
S + O2 SO2
* Silic và photpho bị oxi hoá thành oxit:
Si + O2 SiO2
P + O2 P2O5

* Pư tạo xỉ:
CaO + SiO2 CaSiO3

2.3.7. Grap nội dung bài 46 luyện tập tính chất của đồng và hợp chất của đồng.
sơ lược về các kim loại khác
(1) TÍNH CHẤT CỦA ĐỒNG VÀ HỢP CHẤT CỦA ĐỒNG
SƠ LƯỢC VỀ CÁC KIM LOẠI KHÁC

(2) TÍNH CHẤT CỦA ĐỒNG VÀ HỢP CHẤT CỦA ĐỒNG


0+2Cu
[Ar]3d10 4s1CuO đen
Cu(OH)2 xanh
Muối Cu2+ * Tính khử yếu* Tính oxi hoá
* Oxit và hiđroxit có tính bazơ

MỐI LIÊN HỆ GIỮA ĐỒNG VÀ HỢP CHẤT CỦA ĐỒNG

(3) SƠ LƯỢC VỀ CÁC KIM LOẠI Ag, Au, Ni, Zn, Sn, Pb
Ag Au Ni Zn Sn Pb
[Kr]4d105s1
Số oxh +1, (+2) (+1), +3 +2, (+3) +2 +2, +4 +2, +4
E0 Ag+/Ag Au3+/Au Ni2+/Ni Zn2+/Zn Sn2+/Sn Pb2+/Pb
(V) +0,8 +1,5 -0,26 -0,76 -0,14 -0,13
Tính Rất yếu Rất yếu Trung bình Mạnh Yếu Yếu
khử -ko bị oxh - ko bị oxh -khi đun nóng - Td được với - trong kk ở to - Ko td với dd
trong kk trong kk, ko pư với một số nhiều PK và thường ko bị oxh, HCl, H2SO4 l do
-ko td với tan trong PK, với một các dd axit, to cao bị oxh thành các muối chì ko
dd H+ loãng axit. số dd axit. kiềm, muối. SnO2 tan bao bọc bên
-td với - bị hoà tan - ở to thường - Ko bị oxh - Td chậm với ngoài kl., tan
HNO3; trong nước bền với kk và trong kk, HCl, H2SO loãng nhanh trong
H2SO4 đ n cường toan một số dd axit trong H2O vì - td với dd HNO3 l H2SO4 đn, tan dẽ
-bạc có màu - trong dd do bề mặt có trên bề mặt tạo Sn(II), với trong HNO3
đen trong muối CN- tạo lớp màng oxit có lớp màng H2SO4 đ, HNO3 đ nhưng tan chậm
kk có H2S phức bảo vệ oxit hoặc tạo Sn(IV) trong HNO3 đ
[Au(CN)2]_ cacbonat - Tan trong dd - tan chậm trong
- tạo hỗn hống bazơ bảo vệ kiềm đặc. Trong dd bazơ nóng
với Hg tự nhiên được bảo -Trong kk có
vệ bằng màng oxit màng oxit bảo vệ
Ứng -Đồ trang -Đồ trang -Chế tạo hk - Tráng, mạ - Tráng mạ kim - Chế tạo acquy
dụng sức sức inoc kim loại loại - Chế tạo hk
-Chế tạo -Chế tạo hk - Mạ kim - Chế tạo hk - Chế tạo hk - Công nghệ điện
hk giá trị cao loại - Pin điện
- trong kỹ - chế tạo hoá
thuật VT acquy

You might also like