Professional Documents
Culture Documents
TH¸NG 1 2000
Môc lôc
Lêi giíi thiÖu cña chñ tÞch, Héi ®ång Cè vÊn §Ò ¸n .............................................................................. i
Danh s¸ch c¸n bé ®äc vµ gãp ý kiÕn b»ng v¨n b¶n ........................................................................ iv
PhÇn Hai: X©y dùng b¸o c¸o §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng .......................................................... 15
III. X¸c ®Þnh ph¹m vi §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng - lËp ®Ò c¬ng §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i
trêng chi tiÕt................................................................................................................................. 20
III.1. Môc tiªu cña bíc x¸c ®Þnh ph¹m vi ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng.................................... 20
III.2. Néi dung cña bíc x¸c ®Þnh ph¹m vi ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng................................... 20
III.3. C¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm x¸c ®Þnh ph¹m vi ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng . 24
IV. §¸nh gi¸ T¸c §éng M«i Trêng chi tiÕt ................................................................................. 26
IV.1. Néi dung ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chi tiÕt................................................................... 26
IV.2. NhËn d¹ng c¸c t¸c ®éng ....................................................................................................... 27
IV.3. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng.......................................................................... 32
IV.4. Dù b¸o quy m« vµ cêng ®é t¸c ®éng .................................................................................. 33
IV.5. §¸nh gi¸ ý nghÜa cña t¸c ®éng ............................................................................................. 36
IV.6. Gi¶m thiÓu vµ qu¶n lý c¸c t¸c ®éng...................................................................................... 38
IV.7. ChuÈn bÞ b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng ................................................................. 39
IV.8. C¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chi tiÕt .. 40
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
PhÇn ba: ThÈm ®Þnh §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng .......................................................................... 42
V. ThÈm ®Þnh b¸o c¸o §¸nh Gi¸ T¸c §éng M«i Trêng.............................................................. 42
V.1. Quy tr×nh thÈm ®Þnh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng............................................................... 42
V.2. C¬ quan cã tr¸ch nhiÖm thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng......................... 43
VI. Gi¸m s¸t (monitoring) c¸c t¸c ®éng m«i trêng ..................................................................... 45
VI.1. C¸c kiÓu gi¸m s¸t ................................................................................................................. 45
VI.2. Nguyªn t¾c vµ yªu cÇu gi¸m s¸t ........................................................................................... 45
VI.3. Tæ chøc vµ b¸o c¸o gi¸m s¸t ................................................................................................ 45
VI.4. C¬ quan cã tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t m«i trêng ...................................................................... 46
Phô lôc I.2. c¸c kiÓu t¸c ®éng ®îc tæng hîp trong ®¸nh gi¸t¸c ®éng m«i trêng .................... 53
Phô lôc I.3. KÕt hîp c¸c vÊn ®Ò m«i trêng vµo quy ho¹ch ph¸t triÓn ........................................... 58
Phô lôc I.4. NghÞ ®Þnh sè 175-CP ngµy 18-10-1994 cña chÝnh phñ vÒ híng dÉn thi hµnh
luËt b¶o vÖ m«i trêng ............................................................................................................................ 60
Phô lôc I.5. Th«ng t cña bé khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i trêng sè 490/1998/tt-bkhcnmt ngµy
29 th¸ng t n¨m 1998 híng dÉn lËp vµ thÈm ®Þnh B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng
®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t......................................................................................................................... 83
Phô lôc II.1. Danh môc c¸c dù ¸n sµng läc cña Uû ban Ch©u ¢u (DGIB, 1997) ............................. 93
Phô lôc II.2. Sµng läc m«i trêng theo quy ®Þnh thùc hiÖn cña ng©n hµng thÕ giíi, 1991 (od 4.00)98
Phô lôc III.1. MÉu néi dung (TOR) ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng s¬ bé cña Uû ban Ch©u ¢u
(DGIB, 1997) ............................................................................................................................................. 100
Phô lôc III.2. Danh môc kiÓm tra dïng cho ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng s¬ bé c¸c dù ¸n dïng
thuèc b¶o vÒ thùc vËt vµ ph©n bãn (Híng dÉn ®µo t¹o nguån §GT§MT, Unep, 1996).......... 101
Phô lôc III.3. Híng dÉn chuÈn bÞ b¸o c¸o ®¸nh gi¸ m«i trêng s¬ bé cña Malaixia,
(chÝnh phñ Malaixia, 1987) .................................................................................................................... 102
Phô lôc III.4. MÉu néi dung (ToR) §GT§MT chi tiÕt cña Uû ban Ch©u ¢u (DGIB, 1997)................. 104
Phô lôc III.5. Néi dung ®¸nh gi¸ m«i trêng cña c¸c dù ¸n viÖn trî ph¸t triÓn cña Héi ®ång gióp
®ì ph¸t triÓn thuéc Tæ chøc Hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ (OECD / DAC, 1994) ......................... 107
Phô lôc IV.2. Ma trËn ®¸nh gi¸ ®èi víi Khai kho¸ng
(Híng dÉn ®µo t¹o nguån ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng, Unep,1996) ..................................... 114
Phô luc IV.3. Gi¶m thiÓu ®èi víi c¸c x©y dùng c¸c khu nhµ lín
(s¸ch nguån ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng, ng©n hµng thÕ giíi, 1991) ...................................... 115
Phô lôc IV.4. Gi¶m thiÓu ®èi víi c¸c dù ¸n x©y dùng ®êng giao th«ng vµ ®êng cao tèc
(s¸ch nguån ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng, ng©n hµng thÕ giíi, 1991) ...................................... 118
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Phô lôc IV.6. Híng dÉn chuÈn bÞ b¸o c¸o ®¸nh gi¸ chi tiÕt cña Malaxia
(chÝnh phñ malaxia, 1987) ..................................................................................................................... 122
Phô lôc IV.7. néi dung cña b¸o c¸o ®¸nh gi¸ m«i trêng cÊp dù ¸n theo quy ®Þnh thùc hiÖn
cña ng©n hµng thÕ giíi, 1991 (Od 4.00) ............................................................................................. 124
Phô lôc V. Danh môc kiÓm tra dïng ®Ó ®¸nh gi¸ th«ng tin (b¸o c¸o) m«i trêng
(Uû ban ch©u ©u, 1994) ......................................................................................................................... 126
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Bèi c¶nh so¹n th¶o Sæ tay híng dÉn. Cuèn sæ tay híng dÉn ®îc so¹n trong khu«n khæ §Ò ¸n
"X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng ë ViÖt Nam" (VNM/B7-6200/IB/96/05) do ñy ban ch©u
¢u tµi trî. §Ò ¸n hîp t¸c quèc tÕ nµy do ViÖn §Þa lý (Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng
nghÖ Quèc gia), Khoa M«i trêng (§¹i häc Khoa häc Tù nhiªn Hµ néi) vµ Bé m«n Sinh th¸i
Nh©n v¨n (§¹i häc Tù do Bruxel (VUB), BØ) cïng thùc hiÖn.
Ngµy 27 th¸ng 12 n¨m 1993, LuËt b¶o vÖ m«i trêng (LBVMT) cña níc ta ®îc Quèc héi
th«ng qua. LBVMT b¾t buéc c¸c dù ¸n ph¸t triÓn quan träng cña ViÖt Nam ph¶i tiÕn hµnh ®¸nh
gi¸ t¸c ®éng m«i trêng (§GT§MT). Sau khi LBVMT ®îc phª chuÈn, nhiÒu NghÞ ®Þnh, Th«ng
t cña ChÝnh phñ vµ Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng ®îc ban hµnh nh»m híng dÉn
thùc hiÖn c«ng t¸c §GT§MT. §Ó thùc hiÖn tèt h¬n c«ng t¸c §GT§MT, cïng víi nh÷ng v¨n b¶n
ph¸p lý cÇn cã thªm nh÷ng híng dÉn kü thuËt. Híng dÉn §GT§MT cã nhiÖm vô cung cÊp c¸c
c«ng cô kü thuËt nh»m n©ng cao chÊt lîng vµ trî gióp cho c«ng t¸c lËp vµ thÈm ®Þnh b¸o c¸o
§GT§MT. Nh vËy, viÖc xuÊt b¶n mét cuèn Sæ tay híng dÉn §GT§MT chung, nh»m thèng
nhÊt c¸c yªu cÇu ph¸p lý vÒ §GT§MT víi viÖc triÓn khai chi tiÕt c¸c bíc cña quy tr×nh
§GT§MT mét c¸ch dÔ dµng, lµ rÊt cÇn thiÕt.
Môc ®Ých cña Sæ tay híng dÉn. §GT§MT lµ mét c«ng cô dïng ®Ó phßng ngõa vµ kiÓm so¸t c¸c
t¸c ®éng m«i trêng do viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ-x∙ héi t¹o ra. Sæ tay híng dÉn §GT§MT chung
®îc so¹n víi môc ®Ých gãp phÇn chi tiÕt hãa c«ng t¸c §GT§MT ë ViÖt Nam. Cuèn Sæ tay
híng dÉn ®îc so¹n lµm tµi liÖu tham kh¶o cho c¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n tham gia vµo qu¸ tr×nh
§GT§MT ë ViÖt Nam, cho chñ ®Çu t vµ chñ dù ¸n; nh÷ng ngêi thùc hiÖn §GT§MT ë c¸c
viÖn nghiªn cøu, trêng ®¹i häc, c¸c tæ chøc x∙ héi vµ phi chÝnh phñ; c¸c c¸n bé vµ c¬ quan qu¶n
lý m«i trêng cÊp trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng. Cuèn Sæ tay híng dÉn cè g¾ng so¹n th¶o sao cho
c¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n tham gia vµo hÖ thèng ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng hiÓu ®îc vai trß vµ
tr¸ch nhiÖm cña m×nh, c¸c quy ®Þnh ph¸p lý ®îc diÔn gi¶i mét c¸ch ®óng ®¾n vµ khoa häc.
§ång thêi Sæ tay híng dÉn §GT§MT chung cã thÓ cung cÊp khung chung cho viÖc so¹n th¶o
c¸c híng dÉn chuyªn ngµnh sau nµy.
Qu¸ tr×nh biªn so¹n Sæ tay híng dÉn. Hai nguyªn t¾c chØ ®¹o ®îc sö dông ®Ó so¹n Sæ tay
híng dÉn. Thø nhÊt, Sæ tay híng dÉn ph¶i phï hîp víi c¬ së ph¸p luËt, thÓ chÕ vµ tr×nh ®é
hiÓu biÕt hiÖn hµnh vÒ m«i trêng ë ViÖt Nam. Thø hai, gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng vµ hiÖu
qu¶ cña c«ng t¸c §GT§MT ë ViÖt Nam, tõng bíc héi nhËp víi xu thÕ cña Khu vùc vµ ThÕ giíi
vÒ §GT§MT.
B¶n dù th¶o Sæ tay híng dÉn ®∙ ®îc so¹n trªn c¬ së nghiªn cøu thùc tiÔn §GT§MT ë ViÖt
Nam kÕt hîp víi tham kh¶o c¸c kinh nghiÖm vÒ §GT§MT cña c¸c Tæ chøc Quèc tÕ vµ c¸c níc
trong khu vùc §«ng Nam ¸ vµ ThÕ giíi. Mét cuéc Héi th¶o khoa häc ®∙ ®îc tæ chøc (9/1998)
phèi hîp víi Côc M«i trêng ®Ó xin ý kiÕn gãp ý cho b¶n dù th¶o Sæ tay híng dÉn víi sù tham
gia cña trªn 80 nhµ khoa häc quan t©m ®Õn §GT§MT tõ c¸c ViÖn Nghiªn cøu, C¸c trêng §¹i
häc vµ c¸c nhµ qu¶n lý cña c¸c C¬ quan Qu¶n lý M«i trêng Trung ¬ng vµ §Þa ph¬ng. Bªn
c¹nh c¸c gãp ý trùc tiÕp t¹i Héi th¶o, 19 b¶n gãp ý b»ng v¨n b¶n ®∙ ®îc göi cho c¸c t¸c gi¶
tríc khi héi th¶o ®îc tæ chøc. Héi ®ång Cè vÊn cña §Ò ¸n ®∙ tæ chøc chØ ®¹o s¸t sao viÖc biªn
so¹n vµ söa ch÷a nhiÒu lÇn b¶n th¶o ®Ó cã cuèn Sæ tay híng dÉn §GT§MT chung h«m nay.
Cuèn Sæ tay híng dÉn nµy ®îc tæ chøc trong bèn phÇn: më ®Çu; x©y dùng b¸o c¸o §GT§MT;
thÈm ®Þnh §GT§MT vµ phô lôc. PhÇn Sæ tay híng dÉn gåm 52 trang vµ phÇn phô lôc 90 trang.
i
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Giíi h¹n cña Sæ tay híng dÉn. Sæ tay híng dÉn so¹n cho nhiÒu ®èi tîng l¹i rÊt ng¾n gän cho
nªn chØ cã thÓ tr×nh bµy võa ®ñ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn §GT§MT, kh«ng thÓ tr×nh bµy mét
c¸ch thËt chi tiÕt ®îc. Muèn c«ng cô ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng gãp phÇn ®¾c lùc vµo viÖc
phßng ngõa vµ gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng bÊt lîi, ph¸t huy cao ®é c¸c t¸c ®éng tÝch cùc cña c¸c
ho¹t ®éng ph¸t triÓn cÇn thiÕt ph¶i cã nh÷ng tµi liÖu 1) c¸c v¨n b¶n ph¸p lý (LuËt, NghÞ ®Þnh,
Th«ng t...); 2) c¸c híng dÉn (Híng dÉn chung, Híng dÉn chuyªn ngµnh,...) vµ 3) tµi liÖu
khoa häc chuyªn s©u. Sæ tay híng dÉn §GT§MT chung chØ lµ mét trong tæng thÓ nhiÒu tµi liÖu
vÒ §GT§MT, ®Ó cã thÓ x©y dùng ®îc mét b¸o c¸o §GT§MT cã chÊt lîng cao th× tham kh¶o
Sæ tay híng dÉn §GT§MT chung vÉn cha ®ñ, cÇn thiÕt ph¶i tham kh¶o thªm nhiÒu tµi liÖu
chuyªn s©u kh¸c.
Do c«ng t¸c §GT§MT cña níc ta cßn non trÎ, nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ®îc bæ sung vµ hoµn thiÖn kÓ
c¶ c¸c v¨n b¶n ph¸p lý, ®Ó cã ®ñ th«ng tin cho c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch tham kh¶o tiÕn tíi
hoµn thiÖn c«ng cô §GT§MT trong t¬ng lai, Sæ tay híng dÉn ®∙ ®a vµo phÇn phô lôc nhiÒu
v¨n b¶n cña c¸c Tæ chøc Quèc tÕ vµ c¸c níc trong Khu vùc §«ng Nam ¸. ViÖc Ýt dÉn tµi liÖu
cô thÓ cña ViÖt Nam còng lµ mét h¹n chÕ cña cuèn Sæ tay híng dÉn.
Lêi c¸m ¬n. Tríc hÕt, thay mÆt Héi ®ång Cè vÊn §Ò ¸n, t«i xin ch©n thµnh c¸m ¬n vµ chóc
mõng tËp thÓ t¸c gi¶, Ban biªn tËp ®∙ so¹n th¶o, biªn tËp cuèn Sæ tay híng dÉn §GT§MT
chung vµ xuÊt b¶n gãp phÇn khiªm tèn cña §Ò ¸n "X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng ë ViÖt
Nam" vµo sù nghiÖp b¶o vÖ m«i trêng ë ViÖt Nam.
ChÊt lîng cña cuèn Sæ tay híng dÉn §GT§MT chung ®îc hoµn thiÖn nhê vµo c¸c ý kiÕn
®ãng gãp qóy b¸u cña nhiÒu nhµ khoa häc, nhµ qu¶n lý m«i trêng tõ trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng
th«ng qua c¸c Héi th¶o Khoa häc do §Ò ¸n tæ chøc. Nh©n dÞp nµy t«i rÊt vinh dù ®îc bµy tá lêi
c¸m ¬n ®Õn c¸c nhµ khoa häc vµ qu¶n lý m«i trêng vÒ sù quan t©m vµ gióp ®ì ®ã.
ñy ban ch©u ¢u ®∙ tµi trî ®Ó §Ò ¸n cã thÓ hoµn thµnh c¸c nhiÖm vô ®Ò ra. Thay mÆt Héi ®ång
Cè vÊn §Ò ¸n t«i xin ch©n thµnh c¸m ¬n sù gióp ®ì qóy b¸u vµ cã hiÖu qu¶ cña ñy ban ch©u ¢u
vµ Ph¸i ®oµn ch©u ¢u t¹i Hµ Néi.
Cuèi cïng, mÆc dÇu §Ò ¸n ®∙ cã rÊt nhiÒu cè g¾ng song còng kh«ng thÓ nµo tr¸nh khái nh÷ng
sai sãt cÇn ph¶i söa ch÷a vµ bæ sung, t«i xin c¸m ¬n tríc c¸c ý kiÕn ®ãng gãp cña b¹n ®äc cho
cuèn Sæ tay híng dÉn §GT§MT chung.
ii
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
1. PTS. TrÇn V¨n ý, ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia
2. ¤ng Eddy Nierynck, Bé m«n Sinh th¸i Nh©n v¨n, §¹i häc Tù do Bruxel, BØ
3. PGS. Tr¬ng Quang H¶i, Khoa §Þa lý, §¹i häc Khoa häc Tù nhiªn Hµ Néi
4. PTS. TrÇn Tý, ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia
5. Th.S. Chu ThÞ Sµng, Côc M«i trêng, Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i trêng
1. KS. Lª TrÞnh H¶i, ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia
2. Th. S. Lª Thu HiÒn, ViÖn §Þa Lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia
3. KS. NguyÔn §øc HiÓn, ViÖn §Þa Lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia
4. KS. U«ng §×nh Khanh, ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia
5. Th.S. NguyÔn H¹nh Quyªn, ViÖn §Þa Lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc
gia
6. Th.S. NguyÔn ThÞ B¨ng Thanh, ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ
Quèc gia
7. KS. Cao H¶i Thanh, ViÖn §Þa Lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia
8. Th.S. Lu ThÞ Thao, ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia
1. GS. Lª §øc An, ViÖn §Þa lý, Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia
2. GS. Lª Th¹c C¸n, Trung t©m M«i trêng vµ Ph¸t triÓn BÒn v÷ng ViÖt Nam
3. GS. Luc Hens, Bé m«n Sinh th¸i Nh©n v¨n, §¹i häc Tù do Bruxel, BØ
4. TS. NguyÔn Ngäc Sinh, Côc trëng Côc M«i trêng, Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i trêng
iii
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
iv
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
v
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
I.1 Néi dung c¬ b¶n cña ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng
1
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn hiÖn nay, c¸c vÊn ®Ò m«i trêng vÉn cha ®îc u tiªn ®óng møc.
§«ng Nam ¸ ®ang ®øng tríc nh÷ng th¸ch thøc vÒ ph¸t triÓn. NhiÖm vô xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo
th«ng qua ph¸t triÓn cã xem xÐt ®Çy ®ñ c¸c vÊn ®Ò m«i trêng vµ x∙ héi lµ nhiÖm vô hÕt søc cÊp
b¸ch vµ quan träng. Nh÷ng vÊn ®Ò nµy bao gåm sù tho¸i ho¸ ®Êt, c¹n kiÖt tµi nguyªn thiªn nhiªn,
c¸c khu d©n c kh«ng ®¶m b¶o yªu cÇu vÒ vÖ sinh m«i trêng cho mét cuéc sèng b×nh thêng
(nhµ ë; vÖ sinh vµ cÊp níc; kh«ng khÝ, ®Êt vµ níc bÞ « nhiÔm) vµ nh÷ng vÊn ®Ò m«i trêng
quan träng chung cña toµn cÇu nh sù Êm lªn cña Tr¸i ®Êt, suy tho¸i tÇng ozon, suy gi¶m ®a
d¹ng sinh häc. Søc Ðp vÒ d©n sè, sù l¹c hËu vÒ kinh tÕ-x∙ héi ®∙ gãp phÇn ®a m«i trêng ®Õn
t×nh tr¹ng hiÖn nay. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nªu trªn §GT§MT cÇn ®îc sö dông nh mét c«ng
cô h÷u hiÖu ®Ó gãp phÇn qu¶n lý m«i trêng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
H×nh 1. Mèi quan hÖ gi÷a m«i trêng, sù nghÌo ®ãi vµ ph¸t triÓn [2]
Xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo Lång ghÐp m«i trêng vµo ph¸t triÓn
• §¸p øng c¸c nhu cÇu tèi thiÓu • §GT§MT c¸c dù ¸n ph¸t triÓn
• (søc khoÎ/gi¸o dôc/nhµ ë) • C«ng nghÖ ®èi víi ph¸t triÓn
• §¸p øng viÖc lµm • Di d©n gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n
• KiÓm so¸t tÊt c¶ c¸c nguån tµi nguyªn • §æi míi c¸c vÊn ®Ò n¨ng lîng
chung cña x∙ héi mét c¸ch hîp lý • Hîp t¸c quèc tÕ vµ khu vùc
• KiÓm so¸t d©n sè
§GT§MT cã c¸c lîi Ých trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp. §ãng gãp trùc tiÕp cña §GT§MT lµ mang l¹i
nh÷ng lîi Ých m«i trêng, nh gióp chñ dù ¸n hoµn thiÖn thiÕt kÕ hoÆc thay ®æi vÞ trÝ cña dù ¸n.
§ãng gãp gi¸n tiÕp cã thÓ lµ nh÷ng lîi Ých m«i trêng do dù ¸n t¹o ra, nh viÖc x©y dùng c¸c ®Ëp
thuû ®iÖn kÐo theo sù ph¸t triÓn cña mét sè ngµnh (du lÞch, nu«i trång h¶i s¶n). TriÓn khai qu¸
tr×nh §GT§MT cµng sím vµo chu tr×nh dù ¸n, lîi Ých cña nã mang l¹i cµng nhiÒu.
Nh×n chung, nh÷ng lîi Ých cña §GT§MT bao gåm:
• Hoµn thiÖn thiÕt kÕ vµ lùa chän vÝ trÝ dù ¸n
• Cung cÊp th«ng tin chuÈn x¸c cho viÖc ra quyÕt ®Þnh
• T¨ng cêng tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn liªn quan trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn
• §a dù ¸n vµo ®óng bèi c¶nh m«i trêng vµ x∙ héi cña nã
• Gi¶m bít nh÷ng thiÖt h¹i m«i trêng
• Lµm cho dù ¸n cã hiÖu qu¶ h¬n vÒ mÆt kinh tÕ vµ x∙ héi
• §ãng gãp tÝch cùc cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
2
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
lîc). §¸nh gi¸ m«i trêng chiÕn lîc (§GMTCL) ra ®êi ®Ó bæ sung cho §GT§MT cÊp dù ¸n,
®a c¸c vÊn ®Ò m«i trêng t¬ng xøng vµo qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh cao h¬n cÊp dù ¸n vµ ®îc
xem nh lµ mét c¸ch tiÕp cËn ®Çy triÓn väng. §GMTCL lµ viÖc øng dông c¸c nguyªn t¾c
§GT§MT trong viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, kÕ ho¹ch, ch¬ng tr×nh vµ c¸c cÊp quy ho¹ch ph¸t
triÓn kh¸c cao h¬n cÊp dù ¸n. §GMTCL lµ c¸ch tiÕp cËn thùc tÕ nhÊt, ®Æc biÖt nÕu biÕt kÕt hîp
viÖc ra quyÕt ®Þnh víi c¸c chØ tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng th× §GMTCL sÏ trë thµnh mét c«ng cô
hiÖu qu¶ gãp phÇn ng¨n chÆn xu híng tiÕp tôc suy gi¶m m«i trêng trong tõng quèc gia còng
nh toµn cÇu.
§GMTCL lµ mét qu¸ tr×nh ®ang hoµn thiÖn, ®¶m b¶o ®Ó ®a c¸c c©n nh¾c m«i trêng vµo nh÷ng
giai ®o¹n thÝch hîp cña qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, x©y dùng kÕ ho¹ch vµ ch¬ng tr×nh ph¸t
triÓn. §GMTCL vµ §GT§MT cÊp dù ¸n cã mèi quan hÖ chÆt chÏ vµ ph©n cÊp, t¬ng tù nh viÖc
ph©n cÊp tõ chÝnh s¸ch xuèng ®Õn dù ¸n (chÝnh s¸ch ®Æt ra môc tiªu chung cho viÖc x©y dùng kÕ
ho¹ch, c¸c kÕ ho¹ch lµ khung chung cho viÖc h×nh thµnh c¸c ch¬ng tr×nh, vµ c¸c ch¬ng tr×nh
®Þnh híng cho viÖc lËp c¸c dù ¸n ph¸t triÓn cô thÓ). Trong thùc tÕ, sù ph©n cÊp nh thÕ thêng
mang tÝnh chÊt t¬ng ®èi (xem phô lôc I.3).
Theo c¸ch tiÕp cËn ph©n cÊp nµy, c¸c d¹ng vµ néi dung cña th«ng tin m«i trêng ®îc cung cÊp
theo nhu cÇu cô thÓ cña ngêi ®a ra quyÕt ®Þnh. §Ó ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ lËp kÕ ho¹ch ph¸t
triÓn cÇn nh÷ng th«ng tin m«i trêng kh¸i qu¸t vµ ®Þnh tÝnh nh»m x¸c ®Þnh c¸c vÊn ®Ò m«i
trêng lín, kh«ng ®i vµo nh÷ng t¸c ®éng cô thÓ. Sau ®ã, khi thùc hiÖn §GT§MT cÊp dù ¸n (c¸c
dù ¸n ®îc triÓn khai trùc tiÕp tõ c¸c chÝnh s¸ch vµ kÕ ho¹ch) cÇn ph¶i x¸c ®Þnh nh÷ng t¸c ®éng
cô thÓ vµ th«ng tin vÒ kü thuËt cña dù ¸n.
HiÖn nay, §GMTCL lµ mét kh¸i niÖm t¬ng ®èi míi, kinh nghiÖm vµ lý luËn ®ang ngµy cµng trë
nªn phong phó mét c¸ch nhanh chãng.
LuËt B¶o vÖ M«i trêng cña níc ta, NghÞ ®Þnh cña chÝnh phñ sè 175/CP (xem phô lôc I.4) vµ
Th«ng t cña Bé KHCN&MT sè 490/TT-BKHCNMT (xem phô lôc I.5) ®∙ quy ®Þnh r»ng
§GT§MT ph¶i ®îc triÓn khai kh«ng chØ ë cÊp dù ¸n, mµ cßn cho c¸c quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t
triÓn vïng, ngµnh, tØnh, thµnh phè vµ khu c«ng nghiÖp. Tuy nhiªn, cho ®Õn nay ë níc ta vÉn
cha cã c¸c híng dÉn cho §GMTCL.
I.1.6 §GT§MT vµ chu tr×nh dù ¸n
LuËt ph¸p cña nhiÒu níc ch©u ¸ yªu cÇu thùc hiÖn §GT§MT ®èi víi tÊt c¶ c¸c dù ¸n ph¸t triÓn
quan träng. T¹i nhiÒu níc, §GT§MT lµ mét phÇn cña nghiªn cøu kh¶ thi cña dù ¸n. Khi ®∙ cã
hiÖu lùc, nh÷ng quy ®Þnh luËt ph¸p vÒ §GT§MT cã ý nghÜa to lín, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn bÒn
v÷ng. Mét vÊn ®Ò kh¸c liªn quan ®Õn §GT§MT, ®ã lµ tµi chÝnh cña dù ¸n. §GT§MT ®îc tiÕn
hµnh b»ng kinh phÝ cña chÝnh dù ¸n. Mét sè c¸c ng©n hµng vµ c¸c nhµ ®Çu t khi thùc hiÖn dù ¸n
kh«ng chó ý ®Õn c¸c tiªu chuÈn m«i trêng cho nªn ®∙ gÆp rñi ro trong ®Çu t. V× thÕ, ph¶i triÓn
khai ®ång bé ®¸nh gi¸ m«i trêng vµo c¸c bíc kh¸c nhau cña chu tr×nh dù ¸n .
Chu tr×nh dù ¸n ®îc kh¸i qu¸t theo 6 bíc chÝnh:
• H×nh thµnh dù ¸n
• Nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi
• Nghiªn cøu kh¶ thi
• ThiÕt kÕ vµ c«ng nghÖ
• Thùc hiÖn
• Gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸.
Vai trß cña §GT§MT trong c¸c giai ®o¹n cña chu tr×nh dù ¸n còng kh¸c nhau (xem h×nh 2). C¸c
ho¹t ®éng §GT§MT ®îc tiÕn hµnh chñ yÕu trong giai ®o¹n tiÒn kh¶ thi, kh¶ thi vµ thiÕt kÕ
c«ng nghÖ, Ýt tËp trung h¬n cho giai ®o¹n thùc hiÖn, gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n.
4
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Thùc hiÖn
Gi¸m s¸t vµ
®¸nh gi¸
Trong nh÷ng giai ®o¹n ®Çu cña chu tr×nh dù ¸n øng víi c¸c bíc nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi,
§GT§MT tËp trung vµo viÖc ®¸nh gi¸ lùa chän vÞ trÝ thùc hiÖn dù ¸n , sµng läc m«i trêng cña
dù ¸n, x¸c ®Þnh ph¹m vi t¸c ®éng m«i trêng cña dù ¸n. TiÕp theo, trong bíc nghiªn cøu kh¶ thi
thùc hiÖn ®¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng m«i trêng chi tiÕt. Sau ®ã, c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ vµ gi¶m thiÓu
m«i trêng ®îc ®Ò xuÊt, kÕ ho¹ch qu¶n lý m«i trêng vµ ch¬ng tr×nh gi¸m s¸t vµ qu¶n lý m«i
trêng ®îc so¹n th¶o. Bíc cuèi cïng cña §GT§MT lµ tiÕn hµnh thÈm ®Þnh b¸o c¸o
§GT§MT.
KÕ ho¹ch qu¶n lý m«i trêng ®îc x©y dùng ph¶i cã hiÖu lùc trong suèt thêi gian thùc hiÖn dù
¸n (kÓ c¶ x©y dùng, vËn hµnh, duy tu vµ thanh lý dù ¸n). KÕ ho¹ch nµy bao gåm c¶ biÖn ph¸p
gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng m«i trêng sinh ra trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n. Ch¬ng tr×nh
gi¸m s¸t m«i trêng ®îc x©y dùng nh»m cung cÊp th«ng tin vÒ c¸c t¸c ®éng m«i trêng x¶y ra
trong thùc tÕ, diÔn biÕn m«i trêng, hiÖu lùc cña c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu. Sù ®¸nh gi¸ c¸c kÕt
qu¶ gi¸m s¸t m«i trêng lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó ®¹t ®îc c¸c môc tiªu vÒ m«i trêng cña dù ¸n vµ
thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i trêng bæ sung nÕu thÊy cÇn thiÕt. NhËn thøc ®îc tÇm quan
träng cña §GT§MT nhiÒu níc vµ tæ chøc quèc tÕ ®∙ ®ßi hái chñ ®Çu t dµnh mét phÇn kinh phÝ
cho viÖc thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch qu¶n lý vµ ch¬ng tr×nh gi¸m s¸t m«i trêng.
I.2. Vai trß vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n tham gia vµo qu¸ tr×nh ®¸nh
gi¸ t¸c ®éng m«i trêng
Trong qu¸ tr×nh §GT§MT cã nhiÒu bªn h÷u quan cïng tham gia vµo viÖc qu¶n lý vµ thùc hiÖn.
Mçi bªn tham gia ®Òu cã nh÷ng vai trß quan träng nhÊt ®Þnh cña m×nh.
I.2.1. C¬ quan qu¶n lý ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng
C¬ quan qu¶n lý §GT§MT cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc qu¸ tr×nh §GT§MT. NhiÖm vô cña c¬ quan
nµy lµ sµng läc t¸c ®éng m«i trêng cña dù ¸n vµ t vÊn vÒ quy tr×nh ®¸nh gi¸ cho chñ dù ¸n. C¬
quan qu¶n lý §GT§MT th«ng qua ®Ò c¬ng (kÕ ho¹ch) §GT§MT, ®iÒu hµnh viÖc thÈm ®Þnh
c¸c b¸o c¸o §GT§MT vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc phª chuÈn vµ c¸c kiÕn nghÞ cã liªn quan ®Õn
§GT§MT. VÒ nguyªn t¾c, c¬ quan qu¶n lý §GT§MT cßn cã tr¸ch nhiÖm thÈm tra viÖc thùc
hiÖn c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i trêng.
ë níc ta, phô thuéc vµo kiÓu, quy m«, ý nghÜa kinh tÕ vµ møc ®é nghiªm träng cña c¸c t¸c
®éng m«i trêng cña dù ¸n, b¸o c¸o §GT§MT sÏ ®îc tr×nh cho Quèc héi xem xÐt, héi ®ång
5
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
thÈm ®Þnh cÊp trung ¬ng (bé KHCN&MT) hoÆc cÊp ®Þa ph¬ng (c¸c së KHCN&MT). Bé
KHCN&MT cã tr¸ch nhiÖm tr×nh chÝnh phñ danh s¸ch c¸c dù ¸n mµ b¸o c¸o §GT§MT cña
chóng sÏ ®îc Quèc héi xÐt duyÖt.
NghÞ ®Þnh 175 cña ChÝnh phñ ®∙ quy ®Þnh cÊp cña Héi ®ång thÈm ®Þnh (bé KHCN&MT hay Së
KHCN&MT) c¸c b¸o c¸o §GT§MT.
Côc m«i trêng (CMT) thay mÆt Bé KHCNMT ®iÒu hµnh viÖc qu¶n lý vµ b¶o vÖ m«i trêng trªn
ph¹m vi c¶ níc. Phßng thÈm ®Þnh trùc thuéc CMT hoÆc cña Së KHCN&MT cã tr¸ch nhiÖm ®èi
víi viÖc thÈm ®Þnh c¸c b¸o c¸o §GT§MT.
Dùa vµo kÕt luËn cña Héi ®ång thÈm ®Þnh §GT§MT, Bé trëng Bé KHCN&MT hoÆc Chñ tÞch
Uû ban Nh©n d©n tØnh phª duyÖt dù ¸n. Thµnh phÇn cña Héi ®ång thÈm ®Þnh gåm cã c¸c nhµ
khoa häc, c¸n bé qu¶n lý, vµ cã thÓ cã ®¹i diÖn cña c¸c tæ chøc x∙ héi vµ nh©n d©n vïng dù ¸n.
Sè thµnh viªn trong Héi ®ång ®¸nh gi¸ thêng ®îc giíi h¹n lµ 9 ngêi.
I.2.2. Chñ dù ¸n
Chñ dù ¸n (t nh©n, nhµ níc, liªn doanh, ®Çu tõ cña níc ngoµi) cã tr¸ch nhiÖm toµn diÖn vµ
trùc tiÕp ®èi víi dù ¸n. Chñ dù ¸n cung cÊp c¸c th«ng tin khoa häc vµ kü thuËt cÇn thiÕt cho tÊt
c¶ c¸c bíc cña qu¸ tr×nh §GT§MT. Chñ dù ¸n thêng hîp ®ång víi c¸c chuyªn gia ®Ó thùc
hiÖn §GT§MT. Khi thÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT, chñ dù ¸n ph¶i tr¶ lêi c¸c c©u hái vÒ nh÷ng
t¸c ®éng m«i trêng vµ c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ. Chñ dù ¸n còng cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn c¸c biÖn
ph¸p gi¶m thiÓu vµ cã thÓ ph¶i tiÕn hµnh gi¸m s¸t m«i trêng.
I.2. 3. C¸c chuyªn gia m«i trêng
C¸c chuyªn gia m«i trêng gióp chñ dù ¸n thùc hiÖn §GT§MT, Côc M«i trêng (CMT) vµ c¸c
c¬ quan nhµ níc kh¸c sµng läc, x¸c ®Þnh ph¹m vi ®¸nh gi¸ vµ thÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT.
Chuyªn gia m«i trêng lµ c¸n bé cña c¸c viÖn nghiªn cøu, c¸c trêng ®¹i häc, c¸c bé, ngµnh, c¬
quan t vÊn, c¬ quan phi chÝnh phñ.
Chñ dù ¸n giao cho c¸c chuyªn gia thùc hiÖn toµn bé c«ng viÖc §GT§MT: tõ chuÈn bÞ ®Ò c¬ng
(kÕ ho¹ch) §GT§MT chi tiÕt; nghiªn cøu m«i trêng ; ®Ò xuÊt thiÕt kÕ c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu;
chuÈn bÞ b¸o c¸o §GT§MT; ®Õn lËp kÕ ho¹ch qu¶n lý vµ gi¸m s¸t m«i trêng.
Th«ng thêng, c¸c chuyªn gia m«i trêng t vÊn cho c¸c c¬ quan qu¶n lý §GT§MT. Mét sè c¬
quan cã tiÒm lùc vÒ khoa häc vµ kü thuËt cã thÓ nghiªn cøu vµ gi¶i quyÕt ®îc nh÷ng vÊn ®Ò m«i
trêng lín. NÕu cÇn thiÕt, c¸c c¬ quan qu¶n lý §GT§MT sö dông c¸c céng t¸c viªn ®Ó thùc hiÖn
sµng läc m«i trêng cña dù ¸n, thÈm ®Þnh kÕ ho¹ch chi tiÕt vµ thùc hiÖn §GT§MT.
I.2.4. C¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc kh¸c
C¸c c¬ quan nhµ níc kh¸c nh c¸c Bé vµ së C«ng nghiÖp, X©y dùng, N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn
n«ng th«n, Y tÕ,... lµ nh÷ng c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý, b¶o vÖ tµi nguyªn m«i trêng, b¶o
vÖ søc khoÎ céng ®ång vµ ph¸t triÓn kinh tÕ-x∙ héi. C¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc cã tr¸ch
nhiÖm tham gia vµo qu¸ tr×nh §GT§MT cña c¸c dù ¸n do Bé, ngµnh m×nh qu¶n lý. C¸c nhãm
§GT§MT khi chuÈn bÞ b¸o c¸o thêng hîp t¸c víi nh÷ng c¬ quan nµy. C¸c c¬ quan nhµ níc
trªn cã thÓ cö ®¹i diÖn cña m×nh tham gia vµo Héi ®ång thÈm ®Þnh theo yªu cÇu cña c¬ quan
qu¶n lý m«i trêng.
I.2.5. Céng ®ång
HÇu hÕt c¸c dù ¸n ph¸t triÓn ®Òu g©y ra nh÷ng t¸c ®éng ®Õn c¸c céng ®ång d©n c sèng trong
trong vïng cã dù ¸n, v× vËy c¸c céng ®ång d©n c cã quyÒn ®îc tham gia vµo §GT§MT cña dù
¸n. Sù tham gia cña céng ®éng vµo §GT§MT cho phÐp nhËn d¹ng c¸c vÊn ®Ò x∙ héi vµ m«i
trêng quan träng. HiÖu qu¶ cña c«ng t¸c §GT§MT lµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò m«i trêng do céng
®ång ph¸t hiÖn b»ng c¸ch söa ch÷a thiÕt kÕ dù ¸n, hoÆc th«ng qua c¸c biÖn ph¸p vÖ m«i trêng
thÝch hîp. Kinh nghiÖm ®∙ chØ ra r»ng phÇn lín c¸c dù ¸n bÞ thÊt b¹i ®Òu do cha xem xÐt ®óng
møc quyÒn lîi cña c¸c céng ®ång bÞ ¶nh hëng, do kh«ng phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ x∙
6
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
héi, hoÆc cha tÝnh ®Õn quyÒn lîi cña nh©n d©n n¬i dù ¸n ®îc x©y dùng. NÕu thiÕu sù ñng hé
cña céng ®ång, dù ¸n sÏ gÆp khã kh¨n trong thùc hiÖn vµ cã thÓ dÉn ®Õn sù thÊt b¹i hoµn toµn. Sù
tham gia cña céng ®éng lµ vÊn ®Ò míi, cã tÇm quan träng mang tÝnh ph¸p lý gãp phÇn ®¶m b¶o
sù thµnh c«ng cña dù ¸n.
I.2.6. C¸c tæ chøc tµi trî quèc tÕ (TCTTQT)
HÇu hÕt c¸c TCTTQT ®Çu t cho c¸c dù ¸n ®Òu yªu cÇu thùc hiÖn §GT§MT. TCTTQT cã tr¸ch
nhiÖm ®Çu t cho viÖc chuÈn bÞ b¸o c¸o §GT§MT cßn thÈm ®Þnh b¸o c¸o thuéc vÒ tr¸ch nhiÖm
cña c¸c níc nhËn tµi trî. Th«ng thêng c¸c yªu cÇu vÒ m«i trêng cña c¸c TCTTQT nh Ng©n
hµng ThÕ giíi, hay Ng©n hµng Ch©u ¸ nghiªm ngÆt h¬n so víi chÝnh níc ®îc tµi trî. §iÒu
quan träng lµ c¶ hai bªn ®Òu yªu cÇu tiÕn hµnh §GT§MT. Trong mét sè trêng hîp c¸c
TCTTQT cßn trî gióp c¶ vÒ mÆt kü thô©t cho c«ng t¸c §GT§MT cña dù ¸n.
I.2.7. C¸c trêng ®¹i häc vµ c¸c viÖn nghiªn cøu
C¸c trêng ®¹i häc vµ c¸c viÖn nghiªn cøu ®¶m nhËn vai trß nhÊt ®Þnh trong qu¸ tr×nh §GT§MT.
C¸c c¬ quan nµy cã mét ®éi ngò c¸c nhµ chuyªn m«n thuËn lîi cho viÖc thµnh lËp c¸c nhãm thùc
hiÖn §GT§MT. Víi tr×nh ®é chuyªn m«n cao, c¸c chuyªn gia cã thÓ cã vai trß quyÕt ®Þnh trong
viÖc xem xÐt c¸c b¶n th¶o cña b¸o c¸o §GT§MT. §iÒu quan träng nhÊt lµ c¸c trêng ®¹i häc vµ
c¸c viÖn nghiªn cøu ®éc lËp víi c¸c dù ¸n, cho nªn sù ®¸nh gi¸ cña c¸c c¬ quan nµy mang tÝnh
kh¸ch quan. C¸c trêng §¹i häc lµ nh÷ng trung t©m chÝnh ®µo t¹o c¸c c¸n bé §GT§MT, cung
cÊp c¸c kiÕn thøc míi, c¸c ph¬ng ph¸p ph©n tÝch thÝch hîp cho qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ m«i trêng.
I.3. Nh÷ng h¹n chÕ hiÖn nay vµ ph¬ng híng hoµn thiÖn c«ng t¸c ®¸nh gi¸ t¸c ®éng
m«i trêng
Sù ph©n tÝch míi ®©y cña Ch¬ng tr×nh M«i trêng Liªn hîp quèc [7] vÒ hiÖu qu¶ cña §GT§MT
®∙ chØ râ nh÷ng h¹n chÕ vµ ®a ra c¸c nguyªn t¾c nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c §GT§MT t¹i c¸c
níc ®ang ph¸t triÓn.
C¸c khiÕm khuyÕt cña c«ng t¸c §GT§MT hiÖn nay, bao gåm c¶ vÒ néi dung vµ ph¬ng ph¸p
thùc hiÖn, cã thÓ tãm lîc nh sau:
VÒ néi dung §GT§MT
• ChØ tËp trung cho c¸c dù ¸n ph¸t triÓn, øng dông ®èi víi c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn quy m« quèc gia,
vïng, vµ ngµnh cßn rÊt Ýt;
• Nh÷ng dù ¸n quy m« nhá thêng kh«ng ph¶i thùc hiÖn §GT§MT, tuy nhiªn nh÷ng t¸c ®éng nhá nµy
®îc tÝch dån vµ theo thêi gian chóng cã thÓ trë nªn rÊt quan träng.
• Kh«ng ®îc ¸p dông cho chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«, nh ng©n s¸ch / chÝnh s¸ch thuÕ.
• Kh«ng ®îc øng dông cho c¸c hiÖp íc trao ®æi mËu dÞch gi÷a c¸c quèc gia.
VÒ thùc hiÖn §GT§MT
• Cha l«i cuèn vµ ®¶m b¶o sù tham gia mét c¸ch h÷u Ých vµ ®Çy ®ñ cña céng ®ång vµo c«ng t¸c
§GT§MT;
• ViÖc lång ghÐp c¸c kÕt qu¶ §GT§MT vµo nghiªn cøu kh¶ thi vµ ra quyÕt ®Þnh cha t¬ng xøng.
• Danh môc c¸c dù ¸n cÇn ph¶i tiÕn hµnh §GT§MT cha ®Çy ®ñ.
• Thñ tôc ®Ó sím ®¹t ®îc nh÷ng tho¶ thuËn vÒ néi dung cña mét §GT§MT cßn yÕu kÐm.
• NhËn thøc vÒ vai trß cña m« t¶ m«i trêng nÒn vµ dù b¸o t¸c ®éng cßn phiÕn diÖn.
• ThiÕu sù liªn kÕt gi÷a c¸c t¸c ®éng vËt lý vµ sinh häc víi nh÷ng t¸c ®éng x∙ héi, kinh tÕ vµ søc khoÎ.
• B¸o c¸o §GT§MT cßn khã hiÓu ®èi víi ngêi ra quyÕt ®Þnh vµ céng ®ång do v¨n b¶n dµi dßng vµ sù
phøc t¹p cña c¸c ph¬ng ph¸p sö dông trong §GT§MT.
• ThiÕu c¬ chÕ yªu cÇu c¸c cÊp cã thÈm quyÒn xem xÐt c¸c b¸o c¸o §GT§MT.
• Quan hÖ gi÷a nh÷ng kiÕn nghÞ vÒ gi¶m thiÓu vµ gi¸m s¸t t¸c ®éng m«i trêng trong c¸c b¸o c¸o
§GT§MT víi viÖc triÓn khai thùc hiÖn cßn mét kho¶ng c¸ch kh¸ xa.
• N¨ng lùc kü thuËt vµ qu¶n lý ®èi víi c«ng t¸c §GT§MT ë nhiÒu níc cßn h¹n chÕ.
7
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
C«ng t¸c §GT§MT t¹i c¸c níc ®ang ph¸t triÓn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. Vai trß cña c«ng t¸c
§GT§MT ®èi víi sù ph¸t triÓn rÊt quan träng gãp phÇn x©y dùng mét thÕ giíi bÒn v÷ng (kÕt qu¶
cña §GT§MT phôc vô c«ng t¸c b¶o vÖ m«i trêng); nghiªn cøu m«i trêng mét c¸ch nhÊt qu¸n,
cã hÖ thèng (qu¸ tr×nh §GT§MT tu©n thñ theo mét quy tr×nh ®∙ lùa chän); vµ thiÕt thùc (qu¸
tr×nh §GT§MT cung cÊp nh÷ng th«ng tin ®óng ®¾n vµ ®¸ng tin cËy cÇn thiÕt cho viÖc ra quyÕt
®Þnh). V× vËy, Ch¬ng tr×nh Ph¸t triÓn Liªn hîp quèc [7] ®∙ ®a ra nh÷ng nguyªn t¾c chØ ®¹o vµ
thùc hiÖn c«ng t¸c §GT§MT ®èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn nh sau.
B¶y nguyªn t¾c chØ ®¹o trong §GT§MT
1. Sù tham gia - Sù tham gia hîp lý vµ ®óng lóc cña c¸c bªn h÷u quan vµo qu¸ tr×nh §GT§MT.
2. TÝnh c«ng khai - §¸nh gi¸ vµ c¬ së ®¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng cÇn ®îc c«ng khai vµ kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ cã
thÓ ®îc tham kh¶o mét c¸ch dÔ dµng.
3. TÝnh ch¾c ch¾n - Qu¸ tr×nh vµ thêi gian biÓu cña c«ng t¸c ®¸nh gi¸ ®îc th«ng qua tríc vµ ®îc c¸c
bªn tham gia thùc hiÖn mét c¸ch ®Çy ®ñ.
4. TÝnh tr¸ch nhiÖm - Nh÷ng ngêi ra quyÕt ®Þnh ph¶i cã tr¸ch nhiÖm víi c¸c bªn h÷u quan vÒ quyÕt
®Þnh cña m×nh tu©n theo kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸.
5. Sù tÝn nhiÖm - Sù ®¸nh gi¸ ®îc b¶o ®¶m vÒ chuyªn m«n vµ tÝnh kh¸ch quan.
6. Chi phÝ/hiÖu qu¶ - Qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ vµ kÕt qu¶ cña nã ph¶i ®¶m b¶o cho viÖc b¶o vÖ m«i trêng víi
chi phÝ x∙ héi nhá nhÊt.
7. TÝnh linh ho¹t - Quy tr×nh ®¸nh gi¸ ph¶i phï hîp ®Ó t¹o ra hiÖu qu¶ vµ cã hiÖu lùc cho mäi dù ¸n vµ
trong mäi hoµn c¶nh.
Mêi chÝn nguyªn t¾c thùc hiÖn §GT§MT
§GT§MT ®îc ¸p dông:
• Cho tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n ph¸t triÓn g©y ra c¸c t¸c ®éng tiªu cùc ®¸ng kÓ cho m«i trêng vµ
x∙ héi, hoÆc nh÷ng t¸c ®éng tÝch dån.
• Nh lµ mét c«ng cô qu¶n lý m«i trêng c¬ b¶n nh»m phßng ngõa, gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng tiªu cùc
cña dù ¸n vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó m«i trêng tù phôc håi.
• Sao cho c«ng t¸c thÈm ®Þnh §GT§MT ®¸nh gi¸ ®óng b¶n chÊt t¸c ®éng m«i trêng do c¸c ho¹t ®éng
cña dù ¸n g©y ra;
• §Ó lµm c¬ së cho viÖc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n vai trß vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn tham gia.
§GT§MT ®îc tiÕn hµnh:
• Trong suèt chu tr×nh dù ¸n, b¾t ®Çu cµng sím cµng tèt, cã thÓ ngay tõ khi dù ¸n míi ®îc h×nh thµnh.
• Theo nh÷ng yªu cÇu râ rµng ®Ó chñ dù ¸n thùc hiÖn kÓ c¶ viÖc qu¶n lý t¸c ®éng.
• Phï hîp víi tr×nh ®é khoa häc vµ c«ng nghÖ gi¶m thiÓu t¸c ®éng m«i trêng hiÖn t¹i.
• T¬ng xøng víi thñ tôc hiÖn t¹i vµ kÕ ho¹ch thùc hiÖn §GT§MT.
• §Ó t vÊn cho céng ®ång, c¸c nhãm, c¸c bªn bÞ ¶nh hëng trùc tiÕp, hoÆc c¸c bªn ®îc hëng lîi tõ
dù ¸n nh»m gi¶i quyÕt c¸c m©u thuÉn mét c¸ch æn tho¶.
§GT§MT cÇn thiÕt vµ ph¶i phï hîp víi:
• TÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò vÒ m«i trêng, bao gåm c¶ c¸c t¸c ®éng x∙ héi vµ rñi ro vÒ søc khoÎ.
• T¸c ®éng tÝch dån, x¶y ra l©u dµi vµ trªn diÖn réng.
• ViÖc lùa chän c¸c ph¬ng ¸n thiÕt kÕ, vÞ trÝ triÓn khai vµ c«ng nghÖ cña dù ¸n.
• Sù quan t©m vÒ tÝnh bÒn v÷ng, bao gåm n¨ng suÊt tµi nguyªn, kh¶ n¨ng ®ång hãa cña m«i trêng vµ
®a d¹ng sinh häc.
§GT§MT ph¶i híng tíi:
• Th«ng tin chÝnh x¸c vÒ b¶n chÊt cña c¸c t¸c ®éng nh cêng ®é, ý nghÜa cña chóng, nh÷ng rñi ro vµ
hËu qu¶ m«i trêng do dù ¸n g©y ra.
• Sù râ rµng trong c¸c b¸o c¸o §GT§MT, dÔ hiÓu vµ phï hîp víi viÖc ra quyÕt ®Þnh, trong ®ã cã c¸c
luËn cø vÒ chÊt lîng, ®é tin cËy vµ giíi h¹n cña c¸c dù b¸o t¸c ®éng m«i trêng.
• Gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò m«i trêng diÔn ra trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n.
§GT§MT t¹o c¬ së ®Ó:
• Ra quyÕt ®Þnh cã luËn cø vÒ m«i trêng.
• ThiÕt kÕ, lËp kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn c¸c dù ¸n ph¸t triÓn sao cho tháa m∙n c¸c tiªu chuÈn m«i trêng
vµ môc ®Ých qu¶n lý tµi nguyªn.
8
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
• Phï hîp víi nh÷ng yªu cÇu vÒ gi¸m s¸t, qu¶n lý, kiÓm tãan vµ ®¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng m«i trêng; viÖc
hoµn thiÖn vÒ thiÕt kÕ vµ thùc hiÖn nh÷ng thiÕu sãt trong dù b¸o vµ gi¶m thiÓu cña c¸c dù ¸n trong
t¬ng lai.
I. 4. X©y dùng Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung ë ViÖt Nam
I.4.1. C¸c nguyªn t¾c chÝnh so¹n th¶o Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®«ng m«i trêng
C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña c«ng t¸c so¹n th¶o c¸c híng dÉn §GT§MT ®îc Ch¬ng tr×nh M«i
trêng Liªn hîp quèc tæng kÕt trªn c¬ së c¸c híng dÉn §GT§MT, c¸c sæ tay, s¸ch tra cøu vµ
thùc tiÔn §GT§MT [7] bao gåm:
• §GT§MT lµ c«ng cô ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng;
• Quy tr×nh §GT§MT ph¶i ®îc lång khÐp, sao cho Ýt g©y x¸o trén nhÊt cho thÓ chÕ m«i trêng (hÖ
thèng c¸c c¬ quan, tæ chøc qu¶n lý vµ nghiªn cøu m«i trêng) hiÖn hµnh;
• Phï hîp víi luËt ph¸p hiÖn hµnh vÒ m«i trêng;
• §GT§MT lµ mét c«ng cô qu¶n lý cho nªn ph¶i râ rµng, ®îc liªn kÕt mét c¸ch chÆt chÏ víi chu tr×nh
dù ¸n vµ ®iÒu quan träng nhÊt lµ cung cÊp kÞp thêi c¸c th«ng tin m«i trêng thÝch hîp. NhÊt thiÕt ph¶i
cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a nhãm §GT§MT, c¸c nhµ thiÕt kÕ vµ chñ dù ¸n ®Ó ®¶m b¶o r»ng nh÷ng
thay ®æi vÒ thiÕt kÕ vµ vÞ trÝ cña dù ¸n ®îc thùc hiÖn nh»m ng¨n ngõa vµ gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng tiªu
cùc vµ më réng tèi ®a c¸c lîi Ých cña dù ¸n;
• D©n c cña vïng dù ¸n tham gia vµo qu¸ tr×nh §GT§MT;
• §GT§MT ®îc thùc hiÖn mét c¸ch tæng hîp vµ liªn ngµnh cho c¸c t¸c ®éng (m«i trêng x∙ héi, kinh
tÕ , vËt lý vµ sinh sinh häc) ®Ó tèi ®a ho¸ c¸c lîi Ých cña dù ¸n;
I.4.2. Môc ®Ých vµ giíi h¹n cña Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Sæ tay híng dÉn §GT§MT chung ®îc biªn so¹n nh»m cung cÊp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt cho
viÖc thùc hiÖn ®Çy ®ñ mét quy tr×nh §GT§MT, gióp cho viÖc tr¶ lêi c¸c c©u hái c¬ b¶n cña c«ng
t¸c §GT§MT " Ai lµm g×, lµm nh thÕ nµo vµ lµm vµo lóc nµo?". Sæ tay híng dÉn ®îc so¹n
th¶o cho tÊt c¶ c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n tham gia vµo qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng.
§èi víi c¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý c«ng t¸c §GT§MT, Sæ tay híng dÉn
cung cÊp nh÷ng néi dung c¬ b¶n nhÊt cña c¸c bíc trong mét quy tr×nh §GT§MT vµ nh÷ng
c«ng cô kü thuËt cã thÓ ¸p dông cho c¸c bíc §GT§MT thuéc ph¹m vi tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬
quan qu¶n lý m«i trêng, nh bíc sµng läc m«i trêng hay thÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT.
§èi víi chñ dù ¸n, c¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm tiÕn thµnh §GT§MT, Sæ tay híng
dÉn cung cÊp c¸c c«ng cô kü thuËt ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng cã hiÖu
qu¶, nh lËp ®Ò c¬ng (kÕ ho¹ch) §GT§MT; §GT§MT chi tiÕt.
Do Sæ tay híng dÉn chung cã néi dung tæng hîp, so¹n cho nhiÒu ®èi tîng ngêi ®äc l¹i rÊt
ng¾n gän, cho nªn mäi vÊn ®Ò kh«ng thÓ tr×nh bµy mét c¸ch thËt chi tiÕt. §Ó thùc thi c¸c nhiÖm
vô cña m×nh trong quy tr×nh §GT§MT c¸c nhãm thùc hiÖn cÇn thiÕt ph¶i tham kh¶o thªm c¸c
tµi liÖu chuyªn s©u h¬n. Hy väng trong t¬ng lai, cïng víi cuèn Sæ tay híng dÉn §GT§MT
chung, sÏ xuÊt b¶n tiÕp nh÷ng Sæ tay híng dÉn §GT§MT riªng cho tõng lÜnh vùc nh: Thuû
®iÖn, Du lÞch, §« thÞ,...
I.4.3. Thêi ®iÓm sö dông Sæ tay híng dÉn
C¸c bíc §GT§MT trong Sæ tay híng dÉn nµy ®îc biªn so¹n t¬ng øng víi tÊt c¶ c¸c giai
®o¹n trong lËp kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn (chu tr×nh) mét dù ¸n ph¸t triÓn:
• H×nh thµnh dù ¸n vµ nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi
• Nghiªn cøu kh¶ thi, thiÕt kÕ vµ c«ng nghÖ
• Thùc hiÖn
• Gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸
Nh vËy, Sæ tay híng dÉn cã thÓ ®îc sö dông cho toµn bé quy tr×nh §GT§MT vµ qu¶n lý dù
¸n.
9
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
I.4.4. Quy tr×nh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng trong bèi c¶nh c¸c níc ch©u ¸
§GT§MT ®ãng vai trß quan träng trong viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn m«i
trêng, gãp phÇn x©y dùng c¸c luËn cø m«i trêng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng. §GT§MT lµ mét qu¸
tr×nh ®îc thùc hiÖn qua nhiÒu bíc, trong ®ã nhiÒu vÊn ®Ò m«i trêng ®îc ®a ra xem xÐt ®Ó
quyÕt ®Þnh viÖc thùc hiÖn c¸c dù ¸n. HiÖu qu¶ cña hÖ thèng §GT§MT phô thuéc vµo c¸c bíc
cô thÓ trong hÖ thèng ®ã.
VÒ c¬ b¶n, qu¸ tr×nh §GT§MT trong c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ë Ch©u ¸ [2] cã c¸c bíc chÝnh
sau:
1. Sµng läc m«i trêng cña dù ¸n.
1. X¸c dÞnh ph¹m vi hoÆc chuÈn bÞ mét b¸o c¸o kiÓm tra m«i trêng s¬ bé.
2. ChuÈn bÞ b¸o c¸o §GT§MT.
3. Xem xÐt b¸o c¸o §GT§MT.
4. ThÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT b»ng c¸c tiªu chÝ vµ ®iÒu kiÖn ®∙ ®Þnh.
5. Qu¶n lý m«i trêng.
ë mét sè níc qu¸ tr×nh §GT§MT cã bæ sung thªm bíc “KiÓm to¸n vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n". Bíc
nµy thêng ®îc thùc hiÖn sau khi dù ¸n ®∙ ®i vµo ho¹t ®éng. H×nh 3 thÓ hiÖn c¸c bíc vµ nhiÖm
vô chÝnh cña qu¸ tr×nh §GT§MT kh¸i qu¸t cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn Ch©u ¸.
H×nh 3. C¸c bíc chÝnh cña qu¸ tr×nh §GT§MT ë Ch©u ¸ [2]
I.4.5. Quy ®Þnh luËt ph¸p vÒ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng ë ViÖt Nam
§GT§MT ®∙ ®îc quy ®Þnh trong nhiÒu v¨n b¶n ph¸p quy, tríc hÕt lµ trong LuËt b¶o vÖ m«i
trêng ®îc Quèc héi th«ng qua ngµy 27 th¸ng 12 n¨m 1993 vµ Chñ tÞch níc ký lÖnh ban hµnh
10
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
sè 29-L/CTN ngµy 10 th¸ng 1 n¨m 1994, NghÞ ®Þnh 175/CP ngµy 18 th¸ng 10 n¨m 1994 cña
ChÝnh phñ vÒ híng dÉn thi hµnh LuËt b¶o vÖ m«i trêng (phô lôc I.4) vµ hµng lo¹t c¸c v¨n b¶n
díi luËt cña Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng (BKHCN&MT) ban hµnh nh: Th«ng t
1420/MTg ngµy 26 th¸ng 11 n¨m 1994 vÒ Híng dÉn §GT§MT ®èi víi c¸c c¬ së ®ang ho¹t
®éng, Th«ng t 715/MTg ngµy 3 th¸ng 4 n¨m 1995 vÒ híng dÉn §GT§MT ®èi víi c¸c dù ¸n
®Çu t trùc tiÕp cña níc ngoµi, Th«ng t 1100/TT-MTg ngµy 20 th¸ng 8 n¨m 1997 vÒ Híng
dÉn lËp vµ thÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t vµ gÇn ®©y nhÊt ngµy 30 th¸ng
4 n¨m 1998, thùc hiÖn ChØ thÞ sè 11/1998/CT-TTg ngµy 16 th¸ng 3 n¨m 1998 cña Thñ tíng
ChÝnh phñ vÒ viÖc thùc hiÖn NghÞ ®Þnh sè 10/1998/N§-CP cña ChÝnh phñ vÒ c¶i tiÕn thñ tôc ®Çu
t trùc tiÕp níc ngoµi, ®ång thêi c¨n cø vµo t×nh h×nh thùc hiÖn LuËt b¶o vÖ m«i trêng cña c¸c
doanh nghiÖp còng nh tr×nh ®é qu¶n lý cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc vÒ b¶o vÖ m«i trêng,
Bé KHCN&MT ®∙ ban hµnh Th«ng t 490/1998/TT-BKHCN&MT vÒ Híng dÉn lËp vµ thÈm
®Þnh b¸o c¸o §GT§MT ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t (phô lôc I.5). Mèi quan hÖ gi÷a c¸c v¨n b¶n
ph¸p lý nªu trªn ®îc hÖ thèng ho¸ trªn h×nh 4.
H×nh 4. Mèi liªn hÖ gi÷a c¸c v¨n b¶n ph¸p lý cã liªn quan ®Õn §GT§MT cña ViÖt Nam [theo Côc M«i
trêng, Bé KHCN&MT]
QuyÕt ®Þnh 186/Q§-MTg ngµy 31/12/1994 H×nh thøc phª chuÈn b¸o c¸o §GT§MT
C«ng v¨n sè 724/MTg ngµy 3/4/1995 PhiÕu thÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT
C«ng v¨n sè 812/Mtg ngµy 17/4/1996 QuyÕt ®Þnh phª chuÈn b¸o c¸o §GT§MT
11
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Tr¸ch nhiÖm cña chñ ®Çu Tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan
qu¶n lý m«i trêng
Sµng läc dù ¸n
Kh¶
X¸c ®Þnh ph¹m vi §GT§MT*
Thi §GT§MT PhiÕu x¸c
s¬ bé Xem xÐt b¶n ®¨ng ký nhËn b¶n
Kh«ng §¨ng ký ®¹t ®¹t tiªu chuÈn MT
Vµ tiªu chuÈn MT ®¨ng ký ®¹t
cã TCMT
Nghiªn LËp ®Ò c¬ng §GT§MT chi tiÕt XÐt duyÖt ®Ò c¬ng
Cøu
§GT§MT chi tiÕt*
Kh¶
Qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸: NhËn d¹ng t¸c ®éng:
Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng, dù b¸o Th«ng qua Dù ¸n
thi vµ x¸c ®Þnh ý nghÜa c¸c t¸c ®éng chÝnh víi ®iÒu kh«ng ®îc
kiÖn söa chÊp nhËn
ch÷a
Lùa chän ph¬ng ¸n vµ biÖn ph¸p gi¶m
thiÓu, kÕ ho¹ch qu¶n lý t¸c ®éng MT
QuyÕt ®Þnh
ThÈm ®Þnh b¸o phª chuÈn
c¸o §GT§MT* b¸o c¸o
§GT§MT
x©y
Gi¸m s¸t §GT§MT
dùng
vµ
Chó gi¶i
vËn
C¸c bíc §GT§TM hiÖn ®ang sö dông Cho Dù ¸n lo¹i 1
hµnh
C¸c bíc §GT§TM dù kiÕn bæ sung Cho Dù ¸n lo¹i 2
12
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Bíc thø hai: §èi víi c¸c dù ¸n lo¹i 2, kh«ng cÇn tiÕn hµnh §GT§MT, chñ ®Çu t so¹n b¶n ®¨ng
ký ®¹t chÊt lîng m«i trêng tr×nh c¬ quan qu¶n lý m«i trêng xÐt duyÖt vµ th«ng qua, quy tr×nh
®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng cho lo¹i dù ¸n nµy kÕt thóc t¹i ®©y.
§èi víi c¸c dù ¸n lo¹i 1, cÇn ph¶i tiÕn hµnh §GT§MT, lËp b¸o c¸o §GT§MT s¬ bé, sau ®ã
chuyÓn sang giai ®o¹n §GT§MT sau.
Bíc thø ba: lËp b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chi tiÕt.
Bíc thø t: thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng.
Quy tr×nh §GT§MT hiÖn t¹i cña níc ta vÒ c¬ b¶n phï hîp víi th«ng lÖ vÒ §GT§MT cña khu
vùc vµ thÕ giíi, tuy nhiªn c¸c bíc cña quy tr×nh trªn cÇn chi tiÕt ho¸ ®Ó hoµn chØnh, cô thÓ:
• Do mét quy tr×nh §GT§MT ®îc liªn kÕt víi chu tr×nh dù ¸n, quy tr×nh §GT§MT hiÖn t¹i cÇn thªm
bíc: "X¸c ®Þnh ph¹m vi" t¬ng øng víi giai ®o¹n "Nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi". Sau khi b¸o c¸o
§GT§MT ®îc thÈm ®Þnh ®Ó c¸c kÕt qu¶ cña §GT§MT ®îc ®a vµo thùc tÕ, cÇn thiÕt ph¶i tiÕn
hµnh "Gi¸m s¸t t¸c ®éng". Gi¸m s¸t t¸c ®éng ®îc lång ghÐp víi giai ®o¹n "X©y dùng vµ vËn hµnh"
trong chu tr×nh cña mét dù ¸n.
• ViÖc lËp b¸o c¸o §GT§MT, vÝ dô trong bíc "§GT§MT chi tiÕt" cÇn cã thªm mét sè bíc trî gióp
nh nhËn d¹ng t¸c ®éng, dù b¸o, ph©n tÝch t¸c ®éng, ®¸nh gi¸ ý nghÜa cña t¸c ®éng, h×nh thµnh kÕ
ho¹ch gi¸m s¸t vµ qu¶n lý t¸c ®éng cho c¶ chu tr×nh dù ¸n (tõ thiÕt kÕ c«ng nghÖ, x©y dùng, vËn hµnh,
thËm chÝ c¶ khi ®Ò ¸n ®îc thanh lý) vµ lËp b¸o c¸o §GT§MT.
Quy tr×nh §GT§MT ®îc x©y dùng (H×nh 5) lµ kÕt qu¶ tham kh¶o vµ ®èi s¸nh c¸c quy tr×nh
§GT§MT cña c¸c Tæ chøc Quèc tÕ (Ch¬ng tr×nh M«i trêng Liªn hîp Quèc, Tæ chøc B¶o vÖ
Thiªn nhiªn Quèc tÕ, Céng ®ång Ch©u ¢u...) cña c¸c níc cô thÓ (Malaixia, Th¸i lan, Trung
Quèc, Hµ lan, BÜ, Canada...) víi quy tr×nh §GT§MT hiÖn t¹i cña ta, nh»m gãp phÇn hoµn thiÖn
quy tr×nh §GT§MT cña níc ta trong t¬ng lai. Quy tr×nh §GT§MT ®îc chia lµm hai phÇn vµ
5 bíc . PhÇn lËp b¸o c¸o §GT§MT cã c¸c bíc: sµng läc m«i trêng, x¸c ®Þnh ph¹m vi,
§GT§MT chi tiÕt; phÇn thÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT bao gåm: thÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT;
gi¸m s¸t t¸c ®éng.
• KÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh sµng läc m«i trêng c¸c dù ¸n ®îc chia ra ba lo¹i: (1) Ph¶i tiÕn hµnh
§GT§MT; (2) Cha râ cã cÇn ph¶i tiÕn hµnh §GT§MT hay kh«ng vµ (3) Kh«ng cÇn §GT§MT.
• Trong bíc x¸c ®Þnh ph¹m vi §GT§MT, ®èi víi dù ¸n läai 1 (ph¶i §GT§MT) tiÕn hµnh theo tr×nh
tù: §GT§MT s¬ bé, lËp ®Ò c¬ng chi tiÕt, xÐt duyÖt ®Ò c¬ng; ®èi víi ®Ò ¸n lo¹i hai (cha râ cã tiÕn
hµnh §GGT§MT hay kh«ng) thùc hiÖn viÖc: §GT§MT s¬ bé, nÕu thÊy cÇn thiÕt ph¶i §GT§MT chi
tiÕt th× lËp ®Ò c¬ng chi tiÕt vµ xÐt duyÖt ®Ò c¬ng (t¬ng tù nh c¸c dù ¸n lo¹i 1), nÕu kh«ng cÇn
thiÕt ph¶i §GT§MT chi tiÕt th× so¹n b¶n ®¨ng ký ®¹t chÊt lîng m«i trêng vµ xem xÐt b¶n ®¨ng ký
®¹t chÊt lîng m«i trêng (t¬ng tù nh dù ¸n lo¹i 3); ®èi víi c¸c dù ¸n lo¹i 3 (kh«ng cÇn §GT§MT)
thùc hiÖn theo tr×nh tù: so¹n b¶n ®¨ng ký ®¹t chÊt lîng m«i trêng vµ xem xÐt b¶n ®¨ng ký ®¹t chÊt
lîng m«i trêng vµ quy tr×nh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng dõng l¹i ë ®©y.
• Bíc §GT§MT chi tiÕt gåm: ®¸nh gi¸ t¸c ®éng; lùa chän ph¬ng ¸n, kiÕn nghÞ biÖn ph¸p gi¶m thiÓu
vµ h×nh thµnh kÕ ho¹ch qu¶n lý t¸c ®éng.
Néi dung cña c¸c ch¬ng tiÕp theo trong cuèn Sæ tay híng dÉn nµy sÏ dµnh cho viÖc tr×nh bµy
c¸c híng dÉn kü thuËt cho c¸c bíc cña quy tr×nh §GT§MT võa ®îc nªu.
13
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Tr¸ch nhiÖm cña chñ ®Çu Tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan
qu¶n lý m«i trêng
Sµng läc dù ¸n
Kh¶
X¸c ®Þnh ph¹m vi §GT§MT*
Thi §GT§MT PhiÕu x¸c
s¬ bé Xem xÐt b¶n ®¨ng ký nhËn b¶n
Kh«ng §¨ng ký ®¹t ®¹t tiªu chuÈn MT
Vµ tiªu chuÈn MT ®¨ng ký ®¹t
cã TCMT
Nghiªn LËp ®Ò c¬ng §GT§MT chi tiÕt XÐt duyÖt ®Ò c¬ng
Cøu
§GT§MT chi tiÕt*
Kh¶
Qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸: NhËn d¹ng t¸c ®éng:
Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng, dù b¸o Th«ng qua Dù ¸n
thi vµ x¸c ®Þnh ý nghÜa c¸c t¸c ®éng chÝnh víi ®iÒu kh«ng ®îc
kiÖn söa chÊp nhËn
ch÷a
Lùa chän ph¬ng ¸n vµ biÖn ph¸p gi¶m
thiÓu, kÕ ho¹ch qu¶n lý t¸c ®éng MT
QuyÕt ®Þnh
ThÈm ®Þnh b¸o phª chuÈn
c¸o §GT§MT* b¸o c¸o
§GT§MT
x©y
Gi¸m s¸t §GT§MT
dùng
vµ
vËn
Chó gi¶i
hµnh
C¸c bíc §GT§TM hiÖn ®ang giíi thiÖu
14
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
PhÇn Hai: X©y dùng b¸o c¸o §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng
Hµng n¨m trong c¶ níc cã rÊt nhiÒu dù ¸n ®îc triÓn khai. §Ó tiÕt kiÖm thêi gian vµ kinh phÝ,
®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng (§GT§MT) chØ nªn tiÕn hµnh ®èi víi nh÷ng dù ¸n thËt sù sÏ g©y
nªn nh÷ng t¸c ®éng m«i trêng. V× thÕ cÇn cã mét c¬ chÕ ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é cÇn thiÕt
§GT§MT cña toµn bé c¸c dù ¸n. ViÖc ph©n biÖt c¸c dù ¸n theo møc ®é cÇn thiÕt §GT§MT
®îc gäi lµ sµng läc dù ¸n.
HiÖn cã hai c¸ch tiÕp cËn ®îc sö dông ®Ó sµng läc dù ¸n, c¸ch thø nhÊt dùa trªn c¬ së c¸c danh
môc dù ¸n ®∙ ®îc thµnh lËp theo møc ®é cÇn thiÕt §GT§MT ®Ó sµng läc c¸c dù ¸n. Th«ng
thêng ba danh môc dù ¸n ®îc x©y dùng cho môc ®Ých sµng läc m«i trêng: danh môc c¸c dù
¸n cÇn ph¶i tiÕn hµnh §GT§MT chi tiÕt, danh môc dù ¸n cÇn tiÕn hµnh §GT§MT s¬ bé ®Ó c©n
nh¾c xem cã cÇn tiÕn hµnh §GT§MT chi tiÕt hay kh«ng vµ danh môc c¸c dù ¸n kh«ng cÇn tiÕn
hµnh §GT§MT.
C¸ch thø hai, viÖc sµng läc dù ¸n dùa trªn mét bé chØ tiªu. Bé chØ tiªu sµng läc dù ¸n thêng cã
ba thµnh phÇn: chØ tiªu ngìng, chØ tiªu vÒ c¸c vïng nhËy c¶m vµ chØ tiªu vÒ c¸c kiÓu dù ¸n.
15
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
ë ViÖt Nam, theo quy ®Þnh míi nhÊt (1998) cña Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng [3], c¸c
dù ¸n ®Çu t ®Òu ph¶i qua sµng läc m«i trêng. Sµng läc m«i trêng dùa trªn mét danh s¸ch c¸c
dù ¸n cÇn ph¶i §GT§MT. TÊt c¶ c¸c dù ¸n ®îc chia lµm hai lo¹i:
Lo¹i 1. C¸c dù ¸n cÇn ph¶i thùc hiÖn §GT§MT (lËp b¸o c¸o vµ thÈm ®Þnh). Danh môc c¸c dù ¸n lo¹i
nµy ®îc tr×nh bµy chi tiÕt trong Phô lôc 1, Th«ng t sè 490/1998/TT-BKHCNMT [11], bao gåm:
• C«ng tr×nh n»m trong hoÆc kÕ cËn c¸c khu vùc nhËy c¶m vÒ m«i trêng, c¸c khu b¶o tån thiªn
nhiªn, khu di tÝch v¨n ho¸, lÞch sö cã tÇm cì quèc gia vµ quèc tÕ.
• Dù ¸n quy ho¹ch: ph¸t triÓn ngµnh vµ vïng, ®« thÞ vµ khu c«ng nghiÖp / khu chÕ xuÊt
• C¸c dù ¸n vÒ dÇu khÝ: khai th¸c, chÕ biÕn, vËn chuyÓn vµ b¶o qu¶n x¨ng dÇu (dung tÝch
tõ 20 000 m3 trë lªn)
• C¸c nhµ m¸y luyÖn gang thÐp, kim lo¹i mÇu c«ng suÊt tõ 100 000 tÊn s¶n phÈm trë lªn
• C¸c nhµ m¸y dÖt nhuém tõ 20 triÖu mÐt v¶i / n¨m trë lªn
• C¸c nhµ m¸y s¬n c«ng suÊt tõ 1000 tÊn s¶n phÈm / n¨m, chÕ biÕn cao su c«ng suÊt tõ
10 000 tÊn s¶n phÈm / n¨m
• C¸c nhµ m¸y ®êng c«ng suÊt tõ 1000 T mÝa / n¨m
• C¸c nhµ m¸y chÕ biÕn thùc phÈm c«ng suÊt tõ 1000 T s¶n phÈm / n¨m
• C¸c nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn c«ng suÊt tõ 200 MW trë lªn
• C¸c nhµ m¸y bét giÊy vµ giÊy c«ng suÊt tõ 40 000 tÊn bét giÊy / n¨m trë lªn
• C¸c nhµ m¸y xi m¨ng c«ng suÊt tõ 1 triÖu tÊn xi m¨ng / n¨m trë lªn
• C¸c khu du lÞch gi¶i trÝ cã diÖn tÝch tõ 100 ha trë lªn
• C¸c s©n bay
• C¸c bÕn c¶ng cho tµu träng t¶i 10 000 DWT trë lªn
• C¸c tuyÕn ®êng s¾t, ®êng cao tèc, ®êng « t« cã chiÒu dµi trªn 50 Km, thuéc cÊp I
®Õn cÊp III theo tiªu chuÈn TCVN 4054-85
• C¸c nhµ m¸y thuû ®iÖn cã dung tÝch hå chøa tõ 100 triÖu m3 níc trë lªn
• C¸c c«ng tr×nh thuû lîi cã quy m« tíi tiªu, ng¨n mÆn tõ 10 000 ha trë lªn
• C¸c c«ng tr×nh xö lý chÊt th¶i: khu xö lý níc th¶i tËp trung c«ng suÊt tõ 100000 m3 trë
lªn, b∙i ch«n lÊp chÊt th¶i r¾n
• C¸c khu khai th¸c kho¸ng s¶n, vËt liÖu x©y dùng víi tæng khèi lîng kho¸ng s¶n r¾n vµ
®Êt ®¸ tõ 100 000 m3 / n¨m trë lªn
• TÊt c¶ c¸c l©m trêng khai th¸c gç
• C¸c khu nu«i trång thuû s¶n cã diÖn tÝch tõ 200 ha trë lªn
• TÊt c¶ c¸c dù ¸n s¶n xuÊt, kho chøa vµ sö dông ho¸ chÊt ®éc h¹i
• TÊt c¶ c¸c lß ph¶n øng h¹t nh©n
Lo¹i 2. C¸c dù ¸n cßn l¹i, kh«ng cÇn ph¶i tiÕn hµnh §GT§MT, chñ dù ¸n chØ cÇn lËp "b¶n ®¨ng ký ®¹t
tiªu chuÈn m«i trêng" vµ tr×nh nép cho C¬ quan qu¶n lý nhµ níc vÒ b¶o vÖ m«i trêng.
VÒ mÆt h×nh thøc, viÖc ph©n biÖt hai lo¹i dù ¸n võa nªu lµm cho thñ tôc sµng läc m«i trêng trë
nªn ®¬n gi¶n h¬n. Tuy nhiªn, ¸p dông c¸ch sµng läc trªn cã thÓ n¶y sinh mét vÊn ®Ò cÇn xem
xÐt: ë níc ta c¸c khu b¶o tån thiªn nhiªn, khu du lÞch, di tÝch v¨n ho¸, lÞch sö cã tÇm cì quèc
gia vµ quèc tÕ ®∙ ®îc x¸c ®Þnh, trong nhiÒu trêng hîp ®∙ cã b¶n ®å, trong khi ®ã c¸c khu vùc
nhËy c¶m vÒ m«i trêng cha ®îc quy ®Þnh vÒ mÆt ph¸p lý cho nªn cÇn cô thÓ ho¸ chØ tiªu cña
c¸c khu vùc nh¹y c¶m vÒ m«i trêng.
II.2.2. Chi tiÕt ho¸ bé chØ tiªu sµng läc dù ¸n
Møc ®é vµ quy m« §GT§MT cña mét dù ¸n dù kiÕn ®îc ph©n biÖt sau khi ®∙ ®îc sµng qua
mét lo¹t c¸c chØ tiªu, th«ng thêng cã ba lo¹i chØ tiªu: chØ tiªu ngìng, chØ tiªu vÒ vïng cã m«i
trêng nhËy c¶m vµ chØ tiªu vÒ c¸c kiÓu dù ¸n. KÕt qu¶ sµng läc lµ møc ®é vµ quy m« §GT§MT
16
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
cña c¸c dù ¸n cã thÓ ®îc ph©n biÖt thµnh 3 lo¹i, lo¹i 1: cÇn tiÕn hµnh §GT§MT chi tiÕt; lo¹i 2:
cha râ cã cÇn §GT§MT hay kh«ng, cÇn ph¶i ®¸nh §GT§MT s¬ bé; lo¹i 3: Kh«ng cÇn ph¶i
§GT§MT (xem h×nh 5).
ChØ tiªu ngìng
Quy ®Þnh mét sè chØ tiªu ngìng cho c¸c th«ng sè cña dù ¸n, nÕu dù ¸n cã c¸c th«ng sè vît qu¸
ngìng th× cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng. ChØ tiªu ngìng cã thÓ ph©n
biÖt theo c¸c yÕu tè m«i trêng nh vÞ trÝ cña dù ¸n, chi phÝ cho dù ¸n, diÖn tÝch ®Êt vµ yªu cÇu
vÒ c¬ së h¹ tÇng cña dù ¸n.
ChØ tiªu vÒ vïng cã m«i trêng nhËy c¶m
HËu qu¶ m«i trêng do mét dù ¸n g©y ra kh«ng nh÷ng do quy m« cña dù ¸n, mµ cßn do møc ®é
nh¹y c¶m cña m«i trêng cña vïng dù ¸n quyÕt ®Þnh. C¸c chØ tiªu liªn quan ®Õn c¸c vïng cã m«i
trêng nh¹y c¶m thêng ®îc sö dông ®Ó sµng läc m«i trêng. Khi x©y dùng dù ¸n cÇn x¸c ®Þnh
xem dù ¸n cã thuéc c¸c vïng cã m«i trêng nh¹y c¶m sau hay kh«ng?
• Vïng cã ý nghÜa lÞch sö, kh¶o cæ vµ khoa häc
• Vïng ®Êt ngËp níc
• Vïng nói cã ®é dèc cao vµ ®Þa h×nh ®Æc biÖt (karst, cuesta)
• Vên quèc gia, khu b¶o tån tù nhiªn, c¸c lo¹i rõng cã ý nghÜa kinh tÕ, v¨n ho¸ vµ sinh th¸i
• Vïng cã c¸c loµi ®éng, thùc vËt quý hiÕm vµ cã nguy c¬ bÞ tiªu diÖt
• Vïng kh« h¹n
• Vïng thêng xuyªn cã lò lôt vµ c¸c thiªn tai kh¸c
ChØ tiªu vÒ c¸c kiÓu dù ¸n
C¸c dù ¸n ph¸t triÓn thêng ®îc chia lµm ba lo¹i theo tÝnh chÊt vµ møc ®é t¸c ®éng cña chóng
®Õn m«i trêng.
1. Nh÷ng dù ¸n nh»m c¶i thiÖn m«i trêng, phÇn lín chóng kh«ng cÇn ph¶i §GT§MT, ®ã lµ c¸c dù ¸n:
• X©y dùng, qu¶n lý vên quèc gia vµ khu b¶o tån thiªn nhiªn
• Ch¨m sãc søc khoÎ céng ®ång
• KiÓm so¸t d©n sè
• Quy ho¹ch c¶nh quan
• Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o m«i trêng
• Vay vèn ph¸t triÓn s¶n xuÊt
1. Nh÷ng dù ¸n cã kh¶ n¨ng g©y nªn nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc ®¸ng kÓ ®Õn m«i trêng, nhng dÔ dµng
x¸c ®Þnh c¸c t¸c ®éng ®ã vµ lùa chän c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu, mét sè dù ¸n thuéc lo¹i nµy lµ:
• C«ng nghiÖp cã quy m« võa vµ nhá
• Ph¸t triÓn ch¨n nu«i
• ChÕ biÕn n«ng s¶n
• Th©m canh
• Nu«i trång h¶i s¶n (níc lî vµ níc mÆn) quy m« nhá
• Tíi tiªu quy m« nhá
• CÊp níc vµ vÖ sinh m«i trêng
• Ph¸t triÓn nhµ ë
• N©ng cÊp ®êng giao th«ng
• Th«ng tin liªn l¹c
• Khai th¸c hÇm lß
• BiÕn ¸p ®iÖn
• Thuû ®iÖn quy m« nhá
• §iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n
• Phôc chÕ c¸c di tÝch lÞch sö vµ v¨n ho¸
• Trång rõng vµ phôc håi rõng
17
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
II.3. C¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm sµng läc dù ¸n vµ thêi ®iÓm thùc hiÖn
sµng läc dù ¸n
Sµng läc dù ¸n lµ nhiÖm vô cña c¸c c¬ quan qu¶n lý m«i trêng, cô thÓ:
• Côc M«i trêng, Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng.
• C¸c Së Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng cña c¸c TØnh vµ Thµnh phè.
• C¸c Vô Khoa häc, C«ng nghÖ vµ m«i trêng cña c¸c Bé c¸c Ngµnh.
Sµng läc m«i trêng ®îc tiÕn hµnh trong nöa ®Çu cña giai ®o¹n nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi.
18
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Tr¸ch nhiÖm cña chñ ®Çu Tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan
qu¶n lý m«i trêng
Sµng läc dù ¸n
Kh¶
X¸c ®Þnh ph¹m vi §GT§MT*
Thi §GT§MT PhiÕu x¸c
s¬ bé Xem xÐt b¶n ®¨ng ký nhËn b¶n
Kh«ng §¨ng ký ®¹t ®¹t tiªu chuÈn MT
Vµ tiªu chuÈn MT ®¨ng ký ®¹t
cã TCMT
Nghiªn LËp ®Ò c¬ng §GT§MT chi tiÕt XÐt duyÖt ®Ò c¬ng
Cøu
§GT§MT chi tiÕt*
Kh¶
Qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸: NhËn d¹ng t¸c ®éng:
Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng, dù b¸o Th«ng qua Dù ¸n
thi vµ x¸c ®Þnh ý nghÜa c¸c t¸c ®éng chÝnh víi ®iÒu kh«ng ®îc
kiÖn söa chÊp nhËn
ch÷a
Lùa chän ph¬ng ¸n vµ biÖn ph¸p gi¶m
thiÓu, kÕ ho¹ch qu¶n lý t¸c ®éng MT
QuyÕt ®Þnh
ThÈm ®Þnh b¸o phª chuÈn
c¸o §GT§MT* b¸o c¸o
§GT§MT
x©y
Gi¸m s¸t §GT§MT
dùng
vµ
vËn
hµnh
Chó gi¶i
19
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
III. X¸c ®Þnh ph¹m vi §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng - lËp ®Ò c¬ng
§¸nh gi¸ T¸c §éng M«i Trêng chi tiÕt
Bíc quan träng tiÕp theo cña qu¸ tr×nh §GT§MT lµ x¸c ®Þnh ph¹m vi §GT§MT cho c¸c dù ¸n
g©y nªn nh÷ng t¸c ®éng ®Õn m«i trêng ®¸ng kÓ (c¸c dù ¸n lo¹i 1 vµ lo¹i 2). Th«ng thêng, ®èi
víi c¸c dù ¸n lo¹i 1 vµ 2 ®îc ph©n biÖt trong giai ®o¹n sµng läc m«i trêng, cÇn thiÕt ph¶i tiÕn
hµnh §GT§MTs¬ bé. Toµn bé c¸c dù ¸n lo¹i 1 ph¶i tiÕn hµnh qua hai bíc: §GT§MT s¬ bé vµ
§GT§MT chi tiÕt (chÝnh v× vËy mµ mét sè tµi liÖu gäi c¸c lo¹i dù ¸n nµy lµ c¸c lo¹i dù ¸n cÇn
ph¶i §GT§MT ®Çy ®ñ). C¸c dù ¸n lo¹i 2 lµ c¸c dù ¸n cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh §GT§MT s¬ bé,
sau khi ®∙ §GT§MT s¬ bé phÇn lín c¸c d ¸n ®îc th«ng qua víi mét b¸o c¸o §GT§MT s¬ bé,
®èi víi níc ta lµ th«ng qua b¶n ®¨ng ký ®¹t chÊt lîng m«i trêng. Mét sè cÇn ph¶i tiÕp tôc
§GT§MT chi tiÕt ®Ó lµm râ c¸c t¸c ®éng ®Õn m«i trêng cña dù ¸n. Néi dung chÝnh cña bíc
nµy lµ x¸c ®Þnh c¸c vÇn ®Ò m«i trêng cÇn tËp trung nghiªn cøu; sè liÖu vµ tµi liÖu cÇn ph¶i thu
thËp vµ nh÷ng ph©n tÝch cÇn tiÕn hµnh ®Ó lµm s¸ng tá c¸c t¸c ®éng m«i trêng cña mét dù ¸n;
tÝnh hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c §GT§MT cña dù ¸n. KÕt qu¶ cña bíc x¸c ®Þnh ph¹m vi nghiªn cøu
lµ mét b¶n ®Ò c¬ng (kÕ ho¹ch) cho toµn bé c«ng t¸c §GT§MT chi tiÕt.
III.1. Môc tiªu cña bíc x¸c ®Þnh ph¹m vi ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng
Bíc nµy cã nh÷ng môc tiªu sau:
• C©n nh¾c c¸c vÊn ®Ò m«i trêng chÝnh cÇn nghiªn cøu, c¸c ph¬ng ¸n lùa chän vµ ®¶m b¶o ®Ó ph¹m
vi kh«ng gian, thêi gian vµ møc ®é ®¸nh gi¸ m«i trêng t¬ng xøng víi quy m« cña dù ¸n.
• X¸c ®Þnh c¸c ph¬ng ph¸p §GT§MT thÝch hîp.
• T¹o ®iÒu kiÖn th«ng tin cho d©n c vïng chÞu ¶nh hëng cña dù ¸n biÕt vÒ c¸c vÊn ®Ò m«i trêng, c¸c
ph¬ng ¸n thùc hiÖn ®Ó céng ®ång cã thÓ tham gia vµo viÖc x¸c ®Þnh vµ ®¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng m«i
trêng cña dù ¸n.
• T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thèng nhÊt c¸ch gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò m«i trêng dÔ g©y m©u thuÈn vÒ quyÒn lîi
gi÷a c¸c tæ chøc x∙ héi, c¸c c¬ quan nhµ níc, nh©n d©n vïng cã dù ¸n vµ chñ dù ¸n.
• X¸c ®Þnh kinh phÝ dµnh cho c«ng t¸c §GT§MT.
• KÕt qu¶ cuèi cïng lµ h×nh thµnh kÕ ho¹ch chi tiÕt cho nghiªn cøu §GT§MT.
III.2. Néi dung cña bíc x¸c ®Þnh ph¹m vi ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng
ë ViÖt Nam bíc x¸c ®Þnh ph¹m vi §GT§MT bao gåm c¸c néi dung:
• §GT§MT s¬ bé lµ mét bíc chÝnh thøc trong quy tr×nh §GT§MT.
• §èi víi c¸c dù ¸n kh«ng cÇn tiÕn hµnh §GT§MT cÇn thiÕt ph¶i ®¨ng ký ®¹t chÊt lîng m«i trêng lµ
mét néi dung quan träng cña bíc x¸c ®Þnh néi dung §GT§MT.
• Tríc khi tiÕn hµnh §GT§MT chi tiÕt nhãm c¸n bé ®¸nh gi¸ thêng lËp ®Ò c¬ng nghiªn cøu vµ kÕ
ho¹ch thùc hiÖn ®Ó chñ dù ¸n phª duyÖt.
1. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng s¬ bé
§èi víi c¸c dù ¸n cÇn ph¶i tiÕn hµnh §GT§MT trong hå s¬ cña dù ¸n ph¶i cã mét phÇn hoÆc
mét ch¬ng gi¶i tr×nh c¸c t¸c ®éng tiÒm tµng cña cña dù ¸n ®Õn m«i trêng th«ng qua viÖc tiÕn
hµnh §GT§MT s¬ bé, ®ång thêi cam kÕt tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ m«i trêng trong khi x©y dùng
còng nh khi ®a dù ¸n vµo ho¹t ®éng.
Néi dung cña mét b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng s¬ bé theo NghÞ ®Þnh sè 175-CP ngµy
18-10-1994 cña ChÝnh Phñ vÒ híng dÉn thi hµnh LuËt b¶o vÖ m«i trêng [4] (phô lôc I.4) gåm
c¸c phÇn sau ®©y:
I. Më ®Çu
20
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Trong b¶n Sæ tay híng dÉn §GT§MT nµy, §GT§MT s¬ bé hiÖn hµnh lµ mét néi dung cïng
víi c¸c néi dung kh¸c ®îc bæ sung lµ x©y dùng ®Ò c¬ng §GT§MT vµ th«ng qua ®Ò c¬ng
h×nh thµnh nªn bíc x¸c ®Þnh ph¹m vi §GT§MT cho c¸c dù ¸n lo¹i 1 (cÇn tiÕn hµnh §GT§MT)
vµ mét phÇn cña c¸c dù ¸n lo¹i 2 (cha rá cã cÇn tiÕn hµnh §GT§MT hay kh«ng).
Theo Th«ng t híng dÉn sè: 490/1998/TT-BKHCNMT cña bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i
trêng vÒ lËp vµ thÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t [3] th× c¸c dù ¸n kh«ng
cÇn thiÕt tiÕn hµnh §GT§MT ph¶i lËp b¶n ®¨ng ký ®¹t chÊt lîng m«i trêng gåm nh÷ng néi
dung sau:
Tªn dù ¸n:
§Þa chØ liªn hÖ:
Sè ®iÖn tho¹i: Sè Fax.
1. M« t¶ ®Þa ®iÓm dù kiÕn triÓn khai c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n.
• VÞ trÝ
• DiÖn tÝch mÆt b»ng
• Kho¶ng c¸ch gÇn nhÊt ®Õn c¸c khu d©n c vµ c¸c c¬ së c«ng nghiÖp kh¸c
• HiÖn tr¹ng sö dông khu ®Êt
• Nguån cung cÊp níc, ®iÓm lÊy níc nhu cÇu níc/ngµy ®ªm
• HÖ thèng giao th«ng cung cÊp nguyªn vËt liÖu vµ vËn chuyÔn s¶n phÈm
• N¬i tiÕp nhËn níc th¶i tõ c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n
• N¬i lu gÜ vµ xö lý chÊt th¶i r¾n.
2. Tãm t¾t c«ng nghÖ s¶n xuÊt (lu ý: nÕu dù ¸n bao gåm c¶ vïng khai th¸c vµ cung cÊp nguyªn liÖu th×
ph¶i m« t¶ râ c¸c vÊn ®Ò liªn quan).
• Tæng vèn ®Çu t
• Danh môc nguyªn liÖu, nhiªn liÖu, phô liÖu (tÝnh chÊt, nhu cÇu hµng n¨m, n¬i cung cÊp)
• Ph¬ng thøc vËn chuyÔn, cung cÊp vµ b¶o qu¶n nguyªn liÖu, nhiªn liÖu vµ phô liÖu
• C«ng suÊt
• S¬ ®å gi©y chuyÒn s¶n xuÊt. (lu ý: m« t¶ ®Çy ®ñ c¶ c¸c c«ng ®o¹n phô trî: xö lý níc cÊp, m¸y ph¸t
®iÖn, nåi h¬i, hÖ thèng gia nhiÖt, hÖ thèng lµm m¸t thiÕt bÞ...)
21
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
23
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Trong kÕ ho¹ch nghiªn cøu chi tiÕt ph¶i lµm râ tÝnh ph¸p lý vµ néi dung §GT§MT chi tiÕt cña
dù ¸n.
C¸c th«ng tin vÒ ph¸p lý cña dù ¸n bao gåm:
• C¬ së luËt ph¸p vµ chÝnh s¸ch
• Sù phèi hîp gi÷a c¸c ®èi t¸c: c¬ quan, tæ chøc, quèc gia vµ tæ chøc tµi trî hoÆc cho vay
• N¨ng lùc liªn c¬ quan
• Sù tham gia cña céng ®ång
C¸c th«ng tin ®¸nh gi¸ m«i trêng chi tiÕt bao gåm:
• M« t¶ dù ¸n (chó ý ®Õn môc tiªu dù ¸n vµ gi¶i ph¸p thùc hiÖn)
• M« t¶ m«i trêng nÒn
• ChÊt lîng cña c¸c th«ng tin hiÖn cã
• C¸c ®èi tîng ®¸nh gi¸
• C¸c t¸c ®éng m«i trêng cã lîi
• C¸c t¸c ®éng bÊt lîi ®èi víi:
Tµi nguyªn thiªn nhiªn.
Tµi nguyªn nh©n v¨n.
T¸i ®Þnh c vµ ®Òn bï thiÖt h¹i.
• C¸c t¸c ®éng tÝch dån
• C¸c t¸c ®éng vît ra ngoµi ph¹m vi dù ¸n
• Cêng ®é t¸c ®éng.
• C¸c ph¬ng ¸n cña dù ¸n
• C¸c ph¬ng ¸n thay thÕ dù ¸n
• C¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu
• KÕ ho¹ch gi¸m s¸t m«i trêng
• KÕ ho¹ch qu¶n lý m«i trêng
Phô lôc III .4 MÉu néi dung §GT§MT cña ñy ban Ch©u ¢u, Phô lôc III.5 Néi dung ®¸nh gi¸
m«i trêng cña c¸c dù ¸n viÖn trî ph¸t triÓn cña Héi ®ång gióp ®ì ph¸t triÓn thuéc Tæ chøc hîp
t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, phô lôc lµ nh÷ng tµi liÖu tham kh¶o ®Ó cã thÓ h×nh thµnh ®Ò c¬ng cho
mét §GT§MT.
III.3. C¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm x¸c ®Þnh ph¹m vi ®¸nh gi¸ t¸c ®éng
m«i trêng
C¸c quan thùc hiÖn §GT§MT tiÕn hµnh x¸c ®Þnh ph¹m vi tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ m«i trêng.
• C¸c chñ dù ¸n
• C¸n bé §GT§MT
• Céng ®ång
C¸c c¬ quan qu¶n lý m«i trêng cã tr¸ch nhiÖm ®¸nh gi¸ vµ th«ng qua ®Ò c¬ng vÒ néi dung cña
c«ng t¸c §GT§MT.
• Côc M«i trêng, Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng
• C¸c Së Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng cña c¸c TØnh, Thµnh
• C¸c Vô Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng cña c¸c Bé.
Bíc x¸c ®Þnh ph¹m vi §GT§MT b¾t ®Çu tõ nöa cuèi cña nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi cho ®Õn tríc
giai ®o¹n nghiªn cøu kh¶ thi cña dù ¸n.
24
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Tr¸ch nhiÖm cña chñ ®Çu Tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan
qu¶n lý m«i trêng
Sµng läc dù ¸n
Kh¶
X¸c ®Þnh ph¹m vi §GT§MT*
Thi §GT§MT PhiÕu x¸c
s¬ bé Xem xÐt b¶n ®¨ng ký nhËn b¶n
Kh«ng §¨ng ký ®¹t ®¹t tiªu chuÈn MT
Vµ tiªu chuÈn MT ®¨ng ký ®¹t
cã TCMT
Nghiªn LËp ®Ò c¬ng §GT§MT chi tiÕt XÐt duyÖt ®Ò c¬ng
Cøu
§GT§MT chi tiÕt*
Kh¶
Qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸: NhËn d¹ng t¸c ®éng:
Th«ng qua Dù ¸n
Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng, dù b¸o
thi víi ®iÒu kh«ng ®îc
vµ x¸c ®Þnh ý nghÜa c¸c t¸c ®éng chÝnh
kiÖn söa chÊp nhËn
ch÷a
Lùa chän ph¬ng ¸n vµ biÖn ph¸p gi¶m
thiÓu, kÕ ho¹ch qu¶n lý t¸c ®éng MT
QuyÕt ®Þnh
ThÈm ®Þnh b¸o phª chuÈn
c¸o §GT§MT* b¸o c¸o
§GT§MT
x©y
Gi¸m s¸t §GT§MT
dùng
vµ
vËn
hµnh
Chó gi¶i
25
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
IV.1. Néi dung ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chi tiÕt
Th«ng t sè: 490/1998/TT-BKHCNMT [3] ®∙ quy ®Þnh danh môc c¸c dù ¸n cÇn thiÕt ph¶i tiÕn
hµnh §GT§MT chi tiÕt. Néi dung cña mét b¸o c¸o §GT§MT chi tiÕt ®îc quy ®Þnh t¹i Phô lôc
I.4, NghÞ ®Þnh 175/CP ngµy 18 th¸ng 10, n¨m 1994 cña ChÝnh phñ [4], nh sau:
I. Më ®Çu
1. Môc ®Ých cña b¸o c¸o.
2. T×nh h×nh tµi liÖu, sè liÖu lµm c¨n cø cña b¸o c¸o.
3. Sù lùa chän ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸.
4. Tæ chøc, thµnh viªn, ph¬ng ph¸p vµ qu¸ tr×nh lµm viÖc trong biªn so¹n b¸o c¸o.
II. M« t¶ s¬ lîc vÒ dù ¸n
1. Tªn dù ¸n.
2. Tªn c¬ quan chñ qu¶n, c¬ quan thùc hiÖn viÖc x©y dùng luËn chøng kinh tÕ-kü thuËt hoÆc v¨n b¶n
cã gi¸ trÞ t¬ng ®¬ng cña dù ¸n.
3. Môc tiªu kinh tÕ-x∙ héi, ý nghÜa chÝnh trÞ cña dù ¸n.
4. Néi dung c¬ b¶n cña dù ¸n. Lîi Ých kinh tÕ-x∙ héi mµ dù ¸n cã kh¶ n¨ng mang l¹i.
5. TiÕn ®é cña dù ¸n, dù kiÕn qu¸ tr×nh khai th¸c dù ¸n.
6. Chi phÝ dù ¸n. Qu¸ tr×nh chi phÝ.
III. HiÖn tr¹ng m«i trêng t¹i ®Þa ®iÓm thùc hiÖn dù ¸n
1. M« t¶ kh¸i qu¸t vÒ ®iÒu kiÖn ®Þa lý tù nhiªn, kinh tÕ-x∙ héi cã liªn quan t¹i ®Þa ®iÓm thùc hiÖn dù
¸n.
2. Dù b¸o diÔn biÕn cña c¸c ®iÒu kiÖn trªn trong ®iÒu kiÖn kh«ng thùc hiÖn dù ¸n.
IV. T¸c ®éng cña viÖc thùc hiÖn dù ¸n ®Õn c¸c yÕu tè tµi nguyªn vµ m«i trêng
1. M« t¶ t¸c ®éng cña viÖc thùc hiÖn dù ¸n ®Õn tõng yÕu tè m«i trêng t¹i ®Þa ®iÓm thùc hiÖn dù ¸n:
2.Tr×nh bµy tÝnh chÊt, ph¹m vi, møc ®é diÔn biÕn theo thêi gian cña tõng t¸c ®éng. So s¸nh víi trêng
hîp kh«ng thùc hiÖn dù ¸n.
A. T¸c ®éng ®èi víi c¸c d¹ng m«i trêng vËt lý (thñy quyÓn, khÝ quyÓn, th¹ch quyÓn).
B. T¸c ®éng ®èi víi c¸c d¹ng tµi nguyªn sinh vËt vµ c¸c hÖ sinh th¸i:
1. Tµi nguyªn sinh vËt ë níc.
2. Tµi nguyªn sinh vËt ë c¹n.
C. T¸c ®éng ®èi víi c¸c tµi nguyªn vµ m«i trêng ®∙ ®îc con ngêi sö dông:
1. Cung cÊp níc.
2. Giao th«ng vËn t¶i.
3. N«ng nghiÖp.
4. Thñy lîi.
5. N¨ng lîng.
6. Khai kho¸ng.
7. C«ng nghiÖp.
8. Thñ c«ng nghiÖp.
9. Sö dông ®Êt vµo c¸c môc tiªu kh¸c nhau.
10. Gi¶i trÝ, b¶o vÖ søc khoÎ.
D. T¸c ®éng ®èi víi c¸c ®iÒu kiÖn trùc tiÕp ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng cuéc sèng con ngêi:
1. §iÒu kiÖn kinh tÕ-x∙ héi.
2. §iÒu kiÖn v¨n hãa.
3. §iÒu kiÖn mü thuËt.
2. DiÔn biÕn tæng hîp m«i trêng trong trêng hîp thùc hiÖn dù ¸n:
Ph©n tÝch diÔn biÕn tæng hîp theo tõng ph¬ng ¸n thùc hiÖn dù ¸n.
26
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Nh÷ng tæn thÊt vÒ tµi nguyªn m«i trêng theo tõng ph¬ng ¸n. §Þnh híng nh÷ng kh¶ n¨ng kh¾c phôc.
So s¸nh ®îc, mÊt vµ lîi, h¹i vÒ kinh tÕ x∙ héi vµ tµi nguyªn m«i trêng theo tõng ph¬ng ¸n.
Trong phÇn nµy cÇn nªu râ:
• C¸c chÊt ®a vµo s¶n xuÊt.
• C¸c chÊt th¶i cña s¶n xuÊt.
• C¸c s¶n phÈm.
• Dù b¸o t¸c ®éng cña chÊt ®ã ®èi víi m«i trêng.
3. C¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc t¸c ®éng tiªu cùc cña dù ¸n ®Õn m«i trêng:
Tr×nh bµy kü c¸c biÖn ph¸p cã tÝnh chÊt kü thuËt, c«ng nghªj, tæ chøc ®iÒu hµnh nh¨m kh¾c phôc c¸c
t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn m«i trêng cña dù ¸n.
So s¸nh lîi Ých thu ®îc vµ chi phÝ ph¶i bá ra cho tõng biÖn ph¸p cña dù ¸n.
4. §¸nh gi¸ chung
§¸nh gi¸ chung vÒ møc ®é tin cËy cña c¸c dù b¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng. C¸c c«ng t¸c nghiªn
cøu ®iÒu tra, kh¶o s¸t ®o ®¹c cÇn ®îc tiÕp tôc thùc hiÖn ®Ó cã kÕt luËn ®¸ng tin cËy h¬n vµ tiÕp tôc ®iÒu
chØnh dù b¸o t¸c ®éng m«i trêng trong t¬ng lai.
IV. KiÕn nghÞ vÒ lùa chän ph¬ng ¸n thùc hiÖn dù ¸n
1. KiÕn nghÞ vÒ lùa chän ph¬ng ¸n thùc hiÖn dù ¸n trªn quan ®iÓm b¶o vÖ m«i trêng.
2. KiÕn nghÞ vÒ c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i trêng kÌm theo ph¬ng ¸n ®îc ®Ò nghÞ chÊp nhËn.
Nh vËy, trong c¸c v¨n b¶n §GT§MT hiÖn hµnh ®∙ híng dÉn vÒ néi dung cho mét b¸o c¸o
§GT§MT chi tiÕt. ViÖc nghiªn cøu §GT§MT hiÖn cßn thiÕu c¸c tµi liÖu híng dÉn vÒ mÆt kü
thuËt. §Ó gãp phÇn cô thÓ ho¸ néi dung §GT§MT cña ViÖt Nam, cuèn s¸ch nµy ®a thªm mét
sè híng dÉn kü thuËt cho viÖc ®¸nh gi¸ t¸c ®éng, nh nhËn d¹ng t¸c ®éng, ph©n tÝch vµ ®¸nh
gi¸ t¸c ®éng, dù b¸o vµ x¸c ®Þnh ý nghÜa cña t¸c ®éng ®èi víi m«i trêng vµ lùa chän ph¬ng ¸n
vµ c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu.
NhËn d¹ng c¸c t¸c ®éng m«i trêng cã nhiÖm vô x¸c ®Þnh c¸c ®èi tîng m«i trêng cã thÓ bÞ dù
¸n t¸c ®éng mét c¸ch ®¸ng kÓ. T¸c ®éng m«i trêng cña mét dù ¸n ®îc hiÓu lµ sù thay ®æi c¸c
®iÒu kiÖn m«i trêng hiÖn t¹i hoÆc t¹o ra c¸c hËu qu¶ m«i trêng cã lîi còng nh cã h¹i. NhËn
d¹ng c¸c t¸c ®éng m«i trêng ®îc thùc hiÖn tõ bíc x¸c ®Þnh ph¹m vi (khi ®∙ cã ®Çy ®ñ c¸c
th«ng tin vÒ c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n) ®Õn giai ®o¹n ®Çu cña bíc §GT§MT chi tiÕt (khi ®∙ thu
thËp ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin hiÖn tr¹ng m«i trêng cña vïng dù ¸n).
Cã thÓ ph©n biÖt mét c¸ch t¬ng ®èi c¸c t¸c ®éng m«i trêng ra ba lo¹i chÝnh, ®ã lµ:
27
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
T¸c ®éng trùc tiÕp T¸c ®éng gi¸n tiÕp cÊp I T¸c ®éng gi¸n tiÕp cÊp II
e
b
A f
c
g
28
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
NÕu c¸c t¸c ®éng trùc tiÕp lµ nh÷ng t¸c ®éng g©y ra mét c¸ch tøc th× bëi c¸c ho¹t ®éng cña dù
¸n, th× c¸c t¸c ®éng gi¸n tiÕp thêng ®îc t¹o ra sau mét thêi gian tõ mèi t¬ng t¸c cña c¸c t¸c
®éng trùc tiÕp víi c¸c hîp phÇn m«i trêng (tù nhiªn vµ kinh tÕ x∙ héi), c¸c qu¸ tr×nh m«i
trêng mµ b¶n th©n chóng cã liªn quan ®Õn c¸c t¸c ®éng trùc tiÕp.
(c) C¸c t¸c ®éng tÝch dån. Mçi mét dù ¸n riªng biÖt ®Òu g©y ra nh÷ng t¸c ®éng m«i trêng gi¸n
tiÕp vµ trùc tiÕp. T¸c ®éng m«i trêng tÝch dån lµ tËp hîp c¸c t¸c ®éng m«i trêng cña nhiÒu dù
¸n trªn cïng mét l∙nh thæ.
IV.2.2. Ph¬ng ph¸p nhËn d¹ng t¸c ®éng
Ph¬ng ph¸p nhËn d¹ng t¸c ®éng m«i trêng nãi riªng vµ nghiªn cøu §GT§MT nãi chung
thêng ®îc sö dông kh¸c nhau ®èi víi c¸c dù ¸n, phô thuéc vµo kiÓu dù ¸n vµ ®iÒu kiÖn cña
vïng triÓn khai dù ¸n. Tuy nhiªn, c¸c ph¬ng ph¸p tr×nh bµy sau ®©y lµ nh÷ng ph¬ng ph¸p
chÝnh ®îc ®óc rót ®Ó sö dông trong nhËn d¹ng t¸c ®éng vµ §GT§MT.
(1) Danh môc kiÓm tra
Ph¬ng ph¸p danh môc kiÓm tra thêng ®îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh c¸c t¸c ®éng m«i trêng.
Danh môc kiÓm tra lµ mét biÓu b¶ng, trong ®ã c¸c yÕu tè, c¸c ®Æc trng vµ c¸c qu¸ tr×nh m«i
trêng ®îc liÖt kª, muèn nhËn d¹ng c¸c t¸c ®éng m«i trêng cña mét dù ¸n ngêi thùc hiÖn
®¸nh dÊu ghi nhËn vµ ®¸nh gi¸ sù hiÖn diÖn cña c¸c t¸c ®éng hoÆc tr¶ lêi c¸c c©u hái ghi s½n
díi d¹ng cã/kh«ng/nghi ngê. Danh môc kiÓm tra cã thÓ rÊt ®¬n gi¶n vµ còng cã thÓ rÊt phøc
t¹p.
X©y dùng mét danh môc ®¬n gi¶n kh«ng cÇn thiÕt ph¶i cã nh÷ng sè liÖu chi tiÕt, sè liÖu quan
tr¾c, kh«ng cÇn ®é chÝnh x¸c cña sè liÖu. C¸c danh môc kiÓm tra nµy thêng ®îc göi ®Õn c¸c
chuyªn gia ®Ó xin ý kiÕn ghi nhËn vµ ®¸nh gi¸ vai trß cña c¸c t¸c ®éng, hoÆc tr¶ lêi c¸c c©u hái
®∙ ®îc chuÈn bÞ s½n.
§Ó x©y dùng danh môc kiÓm tra phøc t¹p cÇn thiÕt sö dông tµi liÖu chi tiÕt h¬n so víi x©y dùng
danh môc ®¬n gi¶n. Cã thÓ ph©n biÖt mét sè lo¹i danh môc kiÓm tra phøc t¹p sau:
• Danh môc kiÓm tra kÕt hîp víi c¸c yÕu tè ngìng. Mét trong nh÷ng c¸ch sö dông danh môc kiÓm tra
cã hiÖu qu¶ lµ viÖc kÕt hîp danh môc kiÓm tra víi c¸c yÕu tè ngìng. Mçi mét yÕu tè, ®iÒu kiÖn vµ
qu¸ tr×nh m«i trêng chØ cã søc chÞu ®ùng nhÊt ®Þnh ®èi víi c¸c t¸c ®éng m«i trêng. NÕu c¸c t¸c
®éng vît qu¸ møc chÞu ®ùng cña c¸c yÕu tè, ®iÒu kiÖn vµ qu¸ tr×nh m«i trêng th× chóng sÏ bÞ thay
®æi lín ®Õn møc con ngêi kh«ng thÓ kiÓm so¸t næi. Trong nhiÒu trêng hîp nh÷ng thay ®æi nµy lµm
¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn søc khoÎ con ngêi (nh viÖc th¶i c¸c chÊt ®éc h¹i qu¸ ngìng cho phÐp)
hoÆc lµm huû ho¹i c¸c hÖ sinh th¸i (nh viÖc chÆt ph¸ rõng qu¸ møc tù phôc håi cña rõng). Sö dông
kÕt hîp danh môc kiÓm tra víi c¸c ngìng t¸c ®éng (c¸c giíi h¹n t¸c ®éng) cßn ®îc dïng nh lµ chØ
tiªu ®Ó ph©n cÊp møc ®é t¸c ®éng.
• Danh môc kiÓm tra cã tÝnh ®Õn träng sè cña t¸c ®éng. Lo¹i danh môc cã träng sè gãp phÇn ®¸nh gi¸
kh¸ch quan h¬n vai trß cña c¸c t¸c ®éng. Trong lo¹i danh môc nµy, mçi mét t¸c ®éng ®Òu ®îc cho
thªm träng sè thÓ hiÖn tÇm quan träng cña t¸c ®éng. §Ó x¸c ®Þnh träng sè cã thÓ sö dông mét sè
ph¬ng ph¸p nh tham kh¶o ý kiÕn chuyªn gia, dùa vµo ®Æc tÝnh cña c¸c t¸c ®éng (t¸c ®éng trùc tiÕp
hay gi¸n tiÕp, ph¹m vi vµ cêng ®é cña t¸c ®éng).
NhiÒu danh môc ®îc c¸c tæ chøc quèc tÕ (Ch¬ng tr×nh M«i trêng Liªn hîp Quèc, Ng©n hµng
ThÕ giíi, Ng©n hµng Ph¸t triÓn Ch©u ¸, Uû ban Ch©u ¢u) chuÈn bÞ s½n ®Ó nhËn d¹ng c¸c t¸c
®éng cho kiÓu dù ¸n ngµnh (dù ¸n vÒ n¨ng lîng, n«ng nghiÖp, ph¸t triÓn thµnh phè). Nh÷ng
danh môc lo¹i nµy thêng mang tÝnh chÊt kh¸i qu¸t, nªn khi sö dông cho ®iÒu kiÖn ViÖt Nam
cÇn ph¶i cô thÓ ho¸ cho tõng ®Þa ph¬ng n¬i cã dù ¸n triÓn khai.
Ph¬ng ph¸p danh môc kiÓm tra kh«ng nh÷ng lµ ph¬ng ph¸p chñ yÕu ®Ó nhËn d¹ng t¸c ®éng,
mµ cßn lµ mét b¶ng tæng hîp tµi liÖu ®∙ cã, ®ång thêi gióp cho viÖc ®Þnh híng bæ sung tµi liÖu
cÇn thiÕt cho §GT§MT.
Ph¬ng ph¸p danh môc lµ mét ph¬ng ph¸p ®¬n gi¶n, rÊt dÔ sö dông, tuy nhiªn nã còng cã
nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh, ®ã lµ thiÕu sù liªn kÕt c¸c t¸c ®éng m«i trêng víi c¸c hµnh ®éng thùc
hiÖn dù ¸n ë c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau; lµ b¶n liÖt kª c¸c t¸c ®éng trªn c¬ së kinh nghiÖm, nªn
29
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
kh«ng ghi nhËn hÕt c¸c t¸c ®éng, nhÊt lµ c¸c t¸c ®éng cha biÕt; trong c¸c ®Ò môc (c¸c yÕu tè,
c¸c ®Æc trng vµ c¸c qu¸ tr×nh) m«i trêng ®îc liÖt kª rÊt khã ph©n biÖt c¸c t¸c ®éng gi¸n tiÕp.
(2) Ph¬ng ph¸p ma trËn
Ph¬ng ph¸p ma trËn lµ mét ph¬ng ph¸p ®îc ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn tõ ph¬ng ph¸p danh
môc kiÓm tra. Ma trËn m«i trêng ®îc x©y dùng nh sau: liÖt kª c¸c t¸c ®éng m«i trêng cã thÓ
g©y ra bëi dù ¸n theo cét däc vµ liÖt kª c¸c hµnh ®éng (x©y dùng, vËn hµnh, b¶o dìng) cña dù
¸n theo hµng ngang, ®¸nh dÊu c¸c t¸c ®éng m«i trêng nÕu cã vµo c¸c « t¬ng øng cña b¶ng ma
trËn (Phô lôc IV.1 vµ IV.2).
§Ó ®Þnh lîng ho¸ ma trËn, ph¬ng ph¸p cho ®iÓm ®îc sö dông ®Ó biÓu thÞ cêng ®é vµ vai trß
cña t¸c ®éng. Møc ®é chi tiÕt cña thang ®iÓm phô thuéc vµo c¸c tµi liÖu hiÖn cã dïng ®Ó nhËn
d¹ng vµ ph©n tÝch t¸c ®éng. Thang 10 ®iÓm hay ®îc sö dông nhÊt ®Ó x¸c ®Þnh cêng ®é vµ ®é
lín cña t¸c ®éng trong ma trËn m«i trêng. Khi ®∙ cã ®iÓm sè cña cêng ®é vµ tÇm quan träng
cña t¸c ®éng, t¹i mçi « cña ma trËn ®iÒn mét ph©n sè, trong ®ã tö sè lµ ®¹i lîng thÓ hiÖn cêng
®é cña t¸c ®éng (nÕu t¸c ®éng lµ tÝch cùc th× ®iÒn cïng víi dÊu +, ngîc l¹i nÕu t¸c ®éng tiªu cùc
thi ®iÒn dÊu -) vµ mÉu sè lµ ®¹i lîng thÓ hiÖn tÇm quan träng cña t¸c ®éng ®ã so s¸nh víi c¸c
t¸c ®éng kh¸c.
Khi cho ®iÓm vÒ cêng ®é cña mét lo¹i t¸c ®éng cÇn xem xÐt c¸c ®Æc trng, nh ph¹m vi trong
kh«ng gian, cêng ®é cña t¸c ®éng vµ kh¶ n¨ng g©y nªn c¸c t¸c ®éng gi¸n tiÕp cña t¸c ®éng
®ang xÐt. Cßn khi tÝnh ®iÓm (chän träng sè) cho tÇm quan träng cña mét t¸c ®éng so víi c¸c t¸c
®éng kh¸c cÇn thiÕt ph¶i xÐt ®Õn tÝnh nh¹y c¶m m«i trêng cña vïng cã dù ¸n triÓn khai.
B»ng ph¬ng ph¸p ma trËn cã thÓ tæng hîp ®îc cêng ®é vµ vai trß (tÇm quan träng) cña tæng
c¸c t¸c ®éng do mét hµnh ®éng (ho¹t ®éng) cña dù ¸n g©y ra b»ng c¸ch tÝnh tæng c¸c cét däc cña
mét hµng ngang vµ tæng hîp c¸c hµnh ®éng cña dù ¸n cã thÓ g©y ra cho mét t¸c ®éng b»ng c¸ch
tÝnh tæng c¸c hµng trong mét cét. C¸ch tÝnh tæng trong ph¬ng ph¸p ma trËn lµ tæng cña tö sè vµ
tæng cña mÉu sè ®îc tÝnh riªng biÖt, kh«ng nh trong tÝnh tæng ®¹i sè cña c¸c ph©n sè.
Ph¬ng ph¸p ma trËn cã träng sè kh«ng nh÷ng ®îc sö dông ®Ó nhËn d¹ng c¸c t¸c ®éng mµ cßn
®Ó ®¸nh gi¸ vai trß vµ ý nghÜa cña c¸c t¸c ®éng. Tuy nhiªn, còng nh ph¬ng ph¸p danh môc,
ph¬ng ph¸p ma trËn kh«ng m« t¶ ®îc c¸c t¸c ®éng gi¸n tiÕp vµ chØ dïng ®îc cho c¸c t¸c
®éng ®∙ biÕt.
(3)Ph¬ng ph¸p s¬ ®å m¹ng líi
Ph¬ng ph¸p m¹ng líi ®îc x©y dùng dùa trªn c¬ së cña mét ®å gi¶i (graph) d¹ng c©y dïng ®Ó
ph©n tÝch c¸c hÖ thèng nh©n qu¶. Hai kh¸i niÖm vÒ ®å gi¶i d¹ng c©y cÇn lu ý lµ c¸c nót (nodes)
vµ c¸c ®êng dÉn (path ways).Thêng mét m¹ng líi ®îc x©y dùng b¾t ®Çu tõ c¸c hµnh ®éng
(mét hay nhiÒu hµnh ®éng) cña dù ¸n, bíc tiÕp theo lµ x¸c ®Þnh c¸c t¸c ®éng trùc tiÕp g©y ra bëi
c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n, sau ®ã cã thÓ x¸c ®Þnh c¸c t¸c ®éng gi¸n tiÕp cÊp 1 g©y ra bëi c¸c t¸c
®éng trùc tiÕp, cø tiÕp tôc nh vËy chóng ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc c¸c t¸c ®éng gi¸n tiÕp cÊp cao
h¬n. Nèi c¸c nót víi nhau ®îc mét m¹ng líi nh©n qu¶ hoµn thiÖn.
Nh vËy, ph¬ng ph¸p m¹ng líi cã thÓ dïng ®Ó x¸c ®Þnh c¸c t¸c ®éng trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp,
còng nh c¸c t¸c ®éng tiÒm tµng cha biÕt ®Õn. Ph¬ng ph¸p nµy kh«ng bÞ rµng buéc bëi c¸c
hµng trong trêng hîp b¶ng liÖt kª vµ c¸c « trong trêng hîp ma trËn cho nªn nã cã thÓ x¸c ®Þnh
c¸c t¸c ®éng gi¸n tiÕp cã liªn quan ®Õn nhiÒu yÕu tè m«i trêng, nhiÒu t¸c ®éng m«i trêng trùc
tiÕp.
(4) Chång xÕp b¶n ®å vµ hÖ th«ng tin ®Þa lý
Chång xÕp b¶n ®å lµ mét ph¬ng ph¸p b¶n ®å truyÒn thèng dÔ sö dông. Néi dung c¬ b¶n cña
ph¬ng ph¸p lµ chång xÕp c¸c b¶n ®å s½n cã, tõ ®ã cã thÓ rót ra c¸c nhËn xÐt hoÆc x©y dùng c¸c
b¶n ®å míi.
Ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Æc biÖt cã hiÖu qu¶ ®Ó x¸c ®Þnh c¸c khu vùc cã t¸c ®éng tÝch dån
th«ng qua viÖc chång xÕp c¸c b¶n ®å m« t¶ c¸c t¸c ®éng trong kh«ng gian tõ c¸c hµnh ®éng cña
mét dù ¸n hoÆc tõ c¸c t¸c ®éng cña nhiÒu dù ¸n kh¸c nhau trªn cïng mét l∙nh thæ.
30
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
HÖ th«ng tin ®Þa lý (GIS), mét c«ng cô tin häc hiÖn ®¹i bao gåm mét hÖ thèng c¸c phÇn cøng vµ
c¸c phÇn mÒm cho phÐp lu tr÷ th«ng tin, ®Æc biÖt lµ c¸c th«ng tin kh«ng gian (b¶n ®å); tÝnh
to¸n, ph©n tÝch vµ m« h×nh ho¸; biÓu diÔn c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu díi d¹ng c¸c b¶n ®å, ®å thÞ vµ
biÓu b¶ng. §Æc biÖt, ngoµi nh÷ng th«ng tin truyÒn thèng ®Ó m« t¶ m«i trêng nh c¸c sè liÖu ®o
®¹c vµ thèng kª, c¸c b¶n ®å chuyªn ®Ò, GIS cßn cho phÐp sö dông t liÖu viÔn th¸m (¶nh m¸y
bay vµ ¶nh vÖ tinh) mét c¸ch trùc tiÕp. Ngoµi chøc n¨ng chång xÕp b¶n ®å, GIS cã thÓ trî gióp
cho c«ng t¸c §GT§MT ë nhiÒu c«ng ®o¹n kh¸c nhau, nh:
• C¬ së d÷ liÖu GIS vÒ vïng dù ¸n ®îc sö dông nh mét thµnh phÇn quan träng ®Ó m« t¶ c¸c ®iÒu kiÖn
m«i trêng c¬ b¶n (baseline conditions).
• Sö dông c¸c chøc n¨ng cña GIS, nh chång ghÐp b¶n ®å ®Ó nhËn d¹ng (x¸c ®Þnh) t¸c ®éng tÝch dån,
x©y dùng vïng ®Öm ®Ó x¸c ®Þnh diÖn tÝch chÞu ¶nh hëng, ®¹i sè b¶n ®å (map algebra) ®Ó ph©n tÝch
vµ ®¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng, c¸c m« h×nh kh«ng gian ®Ó dù b¸o c¸c t¸c ®éng, hoÆc sö dông kh¶ n¨ng
nhËp sè liÖu vµ hiÓn thÞ kÕt qu¶ cña GIS ®Ó ch¹y c¸c m« h×nh dù b¸o chuyªn ngµnh.
• Sö dông GIS nh mét c«ng cô ®Ó thÓ hiÖn c¸c kÕt qu¶ §GT§MT díi d¹ng b¶n ®å, biÓu b¶ng.
(5)HÖ chuyªn gia m¸y tÝnh
HÖ chuyªn gia m¸y tÝnh lµ mét phÇn mÒm dïng ®Ó trî gióp cho viÖc ra quyÕt ®Þnh. Th«ng thêng
®ã lµ tËp hîp mét lo¹t c©u hái ®îc x©y dùng dùa vµo kinh nghiÖm ra quyÕt ®Þnh m«i trêng cho
c¸c dù ¸n ph¸t triÓn ®∙ ®îc thùc hiÖn. Ngêi sö dông hÖ chuyªn gia cÇn thiÕt ph¶i tr¶ lêi c¸c
c©u hái trªn m¸y tÝnh. HÖ chuyªn gia sÏ tù ®éng cho ra c¸c quyÕt ®Þnh trªn c¬ së xö lý c¸c c©u
tr¶ lêi.
§©y lµ mét c«ng cô dïng ®Ó nhËn d¹ng c¸c t¸c ®éng m«i trêng nhanh, tuy nhiªn nã phô thuéc
rÊt nhiÒu vµo t×nh h×nh sè liÖu vÒ m«i trêng hiÖn cã, vµo kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm cña ngêi sö
dông hÖ thèng.
Chän ph¬ng ph¸p nhËn d¹ng c¸c t¸c ®éng m«i trêng cho mét dù ¸n phô thuéc vµo c¸c yÕu tè
sau ®©y:
• KiÓu vµ quy m« cña dù ¸n
• C¸c ph¬ng ¸n cña dù ¸n
• B¶n chÊt cña c¸c t¸c ®éng m«i trêng
• B¶n chÊt vµ kh¶ n¨ng cña ph¬ng ph¸p sö dông
• Kinh nghiÖm sö dông c¸c ph¬ng ph¸p cña nhãm chuyªn gia §GT§MT
• Th«ng tin vÒ m«i trêng cña dù ¸n, thêi gian, kinh phÝ cña c«ng t¸c §GT§MT
B¶ng tæng kÕt cña Ch¬ng tr×nh Ph¸t triÓn Liªn hîp Quèc (b¶ng 1) vÒ u, khuyÕt ®iÓm cña tõng
ph¬ng ph¸p nhËn d¹ng t¸c ®éng lµ c¬ së ®Ó lùa chän ph¬ng ph¸p phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña
mét §GT§MT cô thÓ.
B¶ng1. Tæng kÕt u, khuyÕt ®iÓm cña c¸c ph¬ng ph¸p nhËn d¹ng t¸c ®éng [9].
31
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
M¹ng líi Cã sù liªn kÕt c¸c hµnh ®éng cña dù ¸n Khi sö dông c¸c ®å gi¶i, ph¬ng ph¸p
víi c¸c t¸c ®éng m«i trêng. cã thÓ trë nªn rÊt phøc t¹p.
Sö dông ®Ó kiÓm tra c¸c t¸c ®éng gi¸n
tiÕp cÊp 1.
X¸c ®Þnh c¸c t¸c ®éng trùc tiÕp vµ gi¸n
tiÕp.
Chång xÕp b¶n ®å DÔ hiÓu ChØ dïng cho c¸c t¸c ®éng trùc tiÕp
DÔ thÓ hiÖn Kh«ng dïng ®îc ®Ó x¸c ®Þnh thêi
C«ng cô tèt cho viÖc x¸c ®Þnh vÞ trÝ dù ®o¹n vµ tÇn suÊt t¸c ®éng.
¸n.
HÖ th«ng tin ®Þa lý vµ Sö dông ®Ó x¸c ®Þnh vµ ®¸nh gi¸ t¸c Phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo kiÕn thøc vµ
HÖ chuyªn gia m¸y ®éng (®Æc biÖt cho c¸c t¸c ®éng tÝch sè liÖu.
tÝnh. dån). Phøc t¹p vµ tèn kÐm
Dïng ®Ó nghiªn cøu thö nghiÖm t¸c
®éng m«i trêng cña c¸c ph¬ng ¸n.
Sö dông c¸c ph¬ng ph¸p võa nªu, ngoµi môc ®Ých ®Ó nhËn d¹ng c¸c t¸c ®éng m«i trêng, cßn
®Ó tæng hîp c¸c sè liÖu, tµi liÖu ®∙ thu thËp ®îc. NÕu sè liÖu cßn thiÕu, cha ®ång bé th× tiÕn
hµnh ®iÒu tra kh¶o s¸t, thu thËp bæ sung ®Ó phôc vô cho bíc ph©n tÝch c¸c t¸c ®éng m«i trêng.
Sù ph©n tÝch, dù b¸o vµ ®¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng m«i trêng ®îc tiÕn hµnh khi ®∙ cã ®Çy ®ñ vµ
®ång bé c¸c tµi liÖu vµ sè liÖu vÒ m«i trêng cña vïng dù ¸n.
• §èi víi c¸c t¸c ®éng x¶y ra ngÉu nhiªn, viÖc ®¸nh gi¸ ®óng c¸c t¸c ®éng cã x¸c suÊt rÊt nhá nhng
g©y hËu qu¶ trÇm träng ®èi víi m«i trêng lµ rÊt quan träng, nh viÖc ®¸nh gi¸ rñi ro do rß rØ cña c¸c
nhµ m¸y ®iÖn h¹t nh©n, cña c¸c nhµ m¸y ho¸ chÊt ®éc h¹i, cña c¸c giÕng dÇu.
• ý nghÜa cña t¸c ®éng (t¸c ®éng cã ý nghÜa ®èi víi ®Þa ph¬ng, khu vùc hay toµn cÇu). §Ó x¸c ®Þnh ý
nghÜa cña c¸c t¸c ®éng, trong giai ®o¹n nµy ngêi ta thêng sö dông ®Õn c¸c tiªu chuÈn m«i trêng
cña quèc gia, cña khu vùc vµ quèc tÕ; c¸c quy ho¹ch, c¸c chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x∙ héi.
Sau khi ph©n tÝch ®Çy ®ñ ®Æc tÝnh cña c¸c t¸c ®éng nªn cã sù tæng kÕt. B¶ng tæng kÕt ®Æc ®iÓm
c¸c t¸c ®éng cña mét dù ¸n do Ch¬ng tr×nh Ph¸t triÓn Liªn hîp Quèc x©y dùng cã thÓ sö dông
lµm tµi liÖu tham kh¶o (B¶ng2).
B¶ng 2. Tæng hîp ®Æc ®iÓm cña c¸c t¸c ®éng m«i trêng (Theo [10], cã thay ®æi)
§Æc ®iÓm T¸c ®éng m«i trêng kinh tÕ T¸c ®éng m«i trêng sinh T¸c déng m«i trêng vËt lý,
cña t¸c x∙ héi häc ho¸ häc
®éng 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3
B¶n chÊt
cña T§
Thêi gian
T§
Thêi ®o¹n
T§
Cêng ®é
T§
Quy m«
T§
Hoµn
nguyªn
T§
X¸c suÊt
cña T§
ý nghÜa
cña T§
33
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Th«ng thêng ®Ó tiÕn hµnh m« h×nh ho¸ ph¶i tr¶i qua 7 bíc, sau:
1. X¸c ®Þnh hÖ thèng m«i trêng cÇn ph¶i m« h×nh ho¸, c¸c ®Æc ®iÓm chÝnh cña hÖ thèng, môc tiªu cña
viÖc m« h×nh ho¸ (vÝ dô, môc tiªu cña m« h×nh lµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cùc ®¹i cña mét chÊt ho¸ häc trªn
mét ®¬n vÞ diÖn tÝch däc theo h¹ lu s«ng tÝnh tõ ®iÓm g©y « nhiÔm)
2. Chän mét m« h×nh thÝch hîp trong sè nh÷ng m« h×nh hiÖn cã, nÕu kh«ng th× ph¶i x©y dùng mét m«
h×nh míi.
3. Thu thËp sè liÖu hiÖn cã hoÆc triÓn khai quan tr¾c nh»m cung cÊp ®ñ sè liÖu ®Ó ch¹y m« h×nh.
4. Trong c¸c trêng hîp cÇn thiÕt, ph¶i x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè m«i trêng b»ng c¸c mÉu chuÈn hay b»ng
c¸c thùc nghiÖm ®Ó hiÖu chØnh m« h×nh.
5. KiÓm tra tÝnh ®óng ®¾n cña m« h×nh b»ng c¸ch so s¸nh kÕt qu¶ tÝnh to¸n cña m« h×nh víi kÕt qu¶
quan tr¾c trong thùc tÕ.
6. ¸p dông m« h×nh vµo ®iÒu kiÖn thùc tÕ.
7. Th«ng tin vÒ c¸c kÕt qu¶ vµ c¸c gi¶ ®Þnh cña m« h×nh cho nhãm §GT§MT. C¸c hµm, c¸c biÕn, c¸c
gi¶ ®Þnh, c¸c u ®iÓm vµ h¹n chÕ cña m« h×nh ®Òu ph¶i ®îc th«ng b¸o ®Ó cïng th¶o luËn vÒ kÕt qu¶
cña m« h×nh.
M« h×nh thùc nghiÖm
Thùc nghiÖm cã thÓ sö dông ®Ó kiÓm tra vµ ph©n tÝch hËu qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n còng
nh hiÖu qu¶ cña c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu. KÕt qu¶ nghiªn cøu thùc nghiÖm lµ c¬ së ®Ó x©y
dùng c¸c c«ng thøc tÝnh to¸n thùc nghiÖm.
C«ng t¸c thùc nghiÖm cã thÓ tiÕn hµnh trong phßng thÝ nghiÖm vµ còng cã thÓ tiÕn hµnh ngoµi
thùc ®Þa. VÝ dô, thùc nghiÖm tiÕn hµnh trong phßng thÝ nghiÖm, nh c¸c ph©n tÝch kiÓm tra c¸c
®éc tè trong c¬ thÓ sinh vËt do hÊp thô kh«ng khÝ, níc vµ thøc ¨n bÞ « nhiÔm. Cã thÓ lÊy mét sè
vÝ dô vÒ tiÕn hµnh thùc nghiÖm ngoµi thùc ®Þa nh kiÓm tra c¸c th«ng sè b¬m cña níc ngÇm,
quan tr¾c c¸c th«ng sè thuû v¨n, ®o ®é ån, kiÓm tra nhanh møc ®é « nhiÔm do chÊt th¶i.
Qu¸ tr×nh x©y dùng m« h×nh thùc nghiÖm cã thÓ gåm c¸c bíc sau ®©y:
1. X¸c ®Þnh hÖ thèng cÇn tiÕn hµnh m« h×nh ho¸, c¸c ®Æc ®iÓm chÝnh cña hÖ thèng, môc tiªu cÇn dù b¸o.
2. Chän mét ph¬ng ph¸p thùc nghiÖm, t×m ph¬ng ¸n øng dông thÝch hîp. Ph©n biÖt c¸c thùc nghiÖm
trong phßng vµ ngoµi thùc ®Þa ®Ó ph©n tÝch c¸c chÊt « nhiÔm vµ quan tr¾c c¸c th«ng sè m«i trêng.
3. ChuÈn bÞ ®Çy ®ñ c¸c sè liÖu cÇn thiÕt ®Ó tiÕn hµnh thÝ nghiÖm. Ch¼ng h¹n muèn dù b¸o hËu qu¶ cña
mét chÊt « nhiÔm ®Õn hµnh vi cña c¸, cÇn thiÕt ph¶i thu thËp ®ñ c¸c th«ng tin vÒ dßng ch¶y, vÒ chÊt
lîng níc s«ng. §Ó dù b¸o sù ph¸t t¸n cña mét chÊt « nhiÔm trong níc biÓn b»ng c¸c nguyªn tè
vÕt, ph¶i thu thËp sè liÖu vÒ dßng ch¶y, sù ph©n bè cña ®éng thùc vËt nh¹y c¶m víi nguyªn tè vÕt,
míi x¸c ®Þnh ®óng c¸c vÞ trÝ lÊy mÉu.
4. TiÕn hµnh thùc nghiÖm, quan tr¾c vµ ®o ®¹c sù thay ®æi trong hÖ thèng. §èi víi vÝ dô thø nhÊt, cÇn
quan tr¾c vµ ®o ®¹c ¶nh hëng cña nång ®é c¸c ®éc tè ®èi víi hµnh vi cña c¸. §èi víi vÝ dô thø hai,
cÇn ph¶i ®o ®¹c nång ®é cña c¸c nguyªn tè vÕt trong níc t¹i c¸c cöa cèng ®æ vµo biÓn.
5. Néi suy tõ c¸c sè liÖu quan tr¾c vµ ®o ®¹c ®Ó dù b¸o hËu qu¶ do c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n ph¸t triÓn
®Õn m«i trêng. §èi víi hai vÝ dô ®∙ nªu, th× cÇn thiÕt ph¶i tÝnh ®Õn liÒu lîng tíi h¹n (liÒu lîng g©y
hËu qu¶) cña c¸c loµi vµ tÝnh to¸n c¸c yÕu tè hoµ tan ®Ó dù b¸o sù khuÕch t¸n chÊt « nhiÔm trong
níc biÓn.
6. DiÔn gi¶i c¸c kÕt qu¶, cã tÝnh ®Õn sù kh¸c nhau gi÷a kÕt qu¶ thùc nghiªm víi t×nh h×nh thùc tÕ. Trong
vÝ dô vÒ c¸ võa nªu, nång ®é oxy hoµ tan trong thÝ nghiÖm vµ ngoµi thùc tÕ cã thÓ kh¸c nhau, v× thÕ
cÇn diÔn gi¶i ®é chÝnh x¸c cña thÝ nghiÖm.
M« h×nh vËt lý
M« h×nh vËt lý lµ viÖc m« pháng c¸c hÖ thèng m«i trêng b»ng c¸ch thu nhá qui m« ®Ó tiÕn hµnh
nghiªn cøu dù b¸o c¸c t¸c ®éng m«i trêng. Theo cuèn C¸c tµi nguyªn m«i trêng h÷u h¹n
(Environmental Resources Limited, 1984), c¸c m« h×nh vËt lý cã thÓ ph©n biÖt lµm 2 lo¹i m«
h×nh trùc quan vµ m« h×nh lµm viÖc (working model).
35
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
M« h×nh trùc quan sö dông ®Ó dù b¸o c¸c t¸c ®éng m«i trêng lµ m« h×nh ®îc x©y dùng b»ng
viÖc sö dông c¸c ph¸c ho¹, phãng sù ¶nh chôp ngoµi thùc ®Þa, ¶nh m¸y bay, m« h×nh sè ®Þa h×nh,
hÖ xö lý ¶nh.
M« h×nh lµm viÖc lµ m« pháng vµ thu nhá c¸c hÖ thèng m«i trêng trong thùc tÕ, nªn cã thÓ
quan tr¾c vµ x¸c ®Þnh ®îc sù thay ®æi cña m«i trêng trªn m« h×nh. Tuy nhiªn, kiÓu m« h×nh
nµy kh«ng thÓ m« pháng ®îc tÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn tån t¹i trong thùc tÕ vµ sai sãt cña m« h×nh cã
thÓ t¨ng do sù thu nhá tû lÖ cña m« h×nh so víi thùc tÕ.
§Ó x©y dùng mét m« h×nh vËt lý cÇn tiÕn hµnh c¸c bíc chÝnh sau ®©y:
1. X¸c ®Þnh hÖ thèng cÇn tiÕn hµnh m« h×nh ho¸, c¸c ®Æc ®iÓm chÝnh cña hÖ thèng, môc tiªu cÇn ph¶i dù
b¸o.
2. Lùa chän nguyªn vËt liÖu hoÆc gia c«ng c¸c thiÕt bÞ chuyªn dïng, tiÕn hµnh chôp ¶nh khu vùc dù ¸n,
x©y dùng maket m« h×nh trùc quan vÒ hËu qu¶ m«i trêng cña dù ¸n, hay dïng c¸c dông cô chuyªn
dïng ®Ó t¹o ra c¸c qu¸ tr×nh t¬ng tù nh trong tù nhiªn (sãng, giã, qu¸ tr×nh båi tô cña mét estuary)
sau khi ®∙ triÓn khai mét dù ¸n ph¸t triÓn.
3. NÕu cha cã m« h×nh t¬ng tù ph¶i tiÕn hµnh x©y dùng m« h×nh. §èi víi vÝ dô võa nªu, nÕu ph¶i x©y
dùng m« h×nh th× c¸c ®iÒu kiÖn thuû v¨n (nh dßng ch¶y ven bê, dßng triÒu, sãng) cña estuary ph¶i
®îc m« pháng, b»ng c¸ch sö dông mét dông cô chuyªn dïng ®∙ lùa chän. Ngoµi ra c¸c ®iÒu kiÖn tù
nhiªn kh¸c nh ®Þa h×nh ®¸y, ®Þa h×nh bê, trÇm tÝch ph¶i ®îc thu thËp ®Ó m« h×nh ®îc x©y dùng cã
c¸c ®iÒu kiÖn t¬ng tù víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ.
4. KiÓm tra tÝnh ®óng ®¾n cña m« h×nh b»ng c¸ch so s¸nh ho¹t ®éng cña m« h×nh víi thùc tÕ. HiÖu
chØnh m« h×nh nÕu cÇn thiÕt.
5. M« pháng c¸c th«ng sè cã liªn quan ®Õn m« h×nh, quan tr¾c vµ ®o ®¹c sù thay ®æi cña m« h×nh. Tõ
c¸c kÕt qu¶ cña m« h×nh dù b¸o c¸c t¸c ®éng m«i trêng do dù ¸n g©y ra.
6. DiÔn gi¶i c¸c kÕt qu¶ thu ®îc, tÝnh to¸n sai sè do viÖc m« pháng l¹i thùc tÕ mét c¸ch ®¬n gi¶n h¬n.
HiÖn t¹i, hai ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh ý nghÜa cña mét t¸c ®éng, ®ã lµ:
Dùa vµo c¸c tiªu chuÈn m«i trêng
NÕu mét dù ¸n, kÓ c¶ khi ®∙ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu mµ møc ®é « nhiÔm m«i trêng
vÉn cao xÊp xØ víi tiªu chuÈn m«i trêng, viÖc c©n nh¾c triÓn khai dù ¸n ph¶i ®îc tÝnh to¸n kü
cµng vµ thËn träng h¬n. §èi víi c¸c dù ¸n cã dù b¸o t¸c ®éng m«i trêng thÊp h¬n tiªu chuÈn rÊt
36
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
nhiÒu, viÖc tiÕp tôc c©n nh¾c vÒ mÆt m«i trêng lµ kh«ng cÇn thiÕt. ý nghÜa cña mét t¸c ®éng
m«i trêng, trong nhiÒu trêng hîp kh«ng phô thuéc vµo c¸c ®Æc trng cña t¸c ®éng (cêng ®é,
quy m«, thêi lîng).
NÕu dùa vµo tiªu chuÈn m«i trêng ®Ó ®¸nh gi¸ ý nghÜa cña mét t¸c ®éng sÏ gÆp hai khã kh¨n.
Thø nhÊt, kh«ng ph¶i trong mäi lÜnh vùc ®Òu cã tiªu chuÈn m«i trêng ®Ó so s¸nh ®¸nh gi¸ ý
nghÜa cña t¸c ®éng, ch¼ng h¹n hiÖn cha cã c¸c tiªu chuÈn vÒ t¸c ®éng x∙ héi ®Ó so s¸nh ®¸nh
gi¸. Thø hai, kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c tiªu chuÈn m«i trêng ®∙ c«ng bè ®Òu ®îc thõa nhËn réng
r∙i.
Dùa vµo c¸c chØ tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng
Dùa vµo c¸c chØ tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng, nh chØ tiªu vÒ b¶o vÖ ®a d¹ng nguån gen, sö dông hîp
lý tµi nguyªn, t¹o tiÒn ®Ò ph¸t triÓn cho c¸c thÕ hÖ mai sau. Tuy nhiªn, trong nhiÒu trêng hîp
kh«ng cã ®ñ sè liÖu vÒ m«i trêng ®Ó ph©n tÝch t×m kiÕm c¸c chØ tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng. B¶ng 3
giíi thiÖu danh môc c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ bÒn v÷ng chung cã thÓ sö dông ®Ó x©y dùng bé chØ tiªu
vÒ ph¸t triÓn bÒn v÷ng cho tõng khu vùc.
B¶ng 3. C¸c chØ tiªu chung ®¸nh gi¸ bÒn v÷ng [10]
• Duy tr× n¬i sèng vµ c¸c hÖ sinh th¸i. • Ph¸t th¶i c¸c khÝ nhµ kÝnh mét
• B¶o vÖ c¸c loµi thùc vËt b¶n ®Þa. • c¸ch tèi thiÓu.
• B¶o vÖ c¸c loµi ®éng vËt b¶n ®Þa. • ChÊt th¶i vµo kh«ng khÝ n»m trong
• B¶o vÖ c¸c c¶nh quan cã gi¸ trÞ thÈm mü. • kh¶ n¨ng tù lµm s¹ch cña m«i trêng.
• B¶o vÖ c¸c khu vùc cã gi¸ trÞ v¨n ho¸. • Sö dông c¸c nguån n¨ng lîng míi.
• Xö lý vµ t¸i sö dông níc th¶i. • Sö dông tèi u n¨ng lîng.
• Níc th¶i cã møc ®é « nhiÔm n»m trong • Cã sù ®ång ý cña céng ®ång.
• kh¶ n¨ng tù lµm s¹ch cña m«i trêng. • Cã sù tham gia cña céng ®ång.
• Khai th¸c níc ngÇm trong giíi h¹n • §iÒu kiÖn gi¶i trÝ cña céng ®ång
• cho phÐp. • ®îc c¶i thiÖn.
• C¶i thiÖn chÊt lîng níc mÆt. • §iÒu kiÖn tham quan, du lÞch cña céng
• C¶i thiÖn chÊt lîng níc ngÇm. • ®ång ®îc c¶i thiÖn.
• Sö dông ®Êt cã hiÖu qu¶. • Tû lÖ chi phÝ/lîi nhuËn hµng n¨m c©n ®èi.
• Phßng ngõa xãi mßn. • Gi¸ c¶ do kh¸ch hµng quyÕt ®Þnh.
• ¸p dông c«ng nghÖ s¹ch. • Ph©n bæ tû lÖ chi phÝ/lîi nhuËn mét
• T¸i sö dông c¸c vËt liÖu th¶i. • c¸ch hîp lý.
• T¨ng tû lÖ sö dông vËt liÖu kim lo¹i. • T¨ng c¬ héi t×m kiÕm viÖc lµm.
• Phï hîp víi c¬ chÕ vµ dÞch vô hiÖn cã. • Dïng ®¬n vÞ gi¸ ®Ó tÝnh cho hµng ho¸
• Phï hîp víi c¬ së h¹ tÇng cña • vµ dÞch vô.
• ®Þa ph¬ng. • Vèn ®Çu t t¹o nªn tiÒm lùc cña dù ¸n.
Th«ng thêng, ®Ó ®¸nh gi¸ vai trß cña mét dù ¸n, ph¶i x©y dùng mét bé chØ tiªu lµm c¬ së xem
xÐt ý nghÜa cña c¸c t¸c ®éng.
§Ó tham kh¶o, díi ®©y tr×nh bµy nghiªn cøu cña Sadar (1995) vÒ qu¸ tr×nh h×nh thµnh bé chØ
tiªu ®¸nh gi¸ ý nghÜa t¸c ®éng cña mét dù ¸n.
C¬ së chÝnh ®Ó x©y dùng bé chØ tiªu ®¸nh gi¸ ý nghÜa cña t¸c ®éng, ®ã lµ:
• Møc ®é quan t©m cña x∙ héi (®Æc biÖt ®Õn søc khoÎ vµ an toµn x∙ héi) ®Õn dù ¸n.
• ý kiÕn cña c¸c nhµ khoa häc vµ c¸c nhµ chuyªn m«n.
• Sù ¶nh hëng ®Õn c¸c hÖ sinh th¸i cã gi¸ trÞ.
• Møc ®é ¶nh hëng tiªu cùc ®Õn c¸c gi¸ trÞ x∙ héi vµ chÊt lîng cuéc sèng.
Khi x©y dùng c¸c chØ tiªu riªng cho ®¸nh gi¸ ý nghÜa t¸c ®éng Sadar ®Ò nghÞ:
• §¸nh gi¸ ý nghÜa t¸c ®éng th«ng qua trao ®æi ®Ó ®i ®Õn thèng nhÊt.
• H×nh thµnh mét ®é ®o thèng nhÊt ®Ó cã thÓ so s¸nh c¸c ph¬ng ¸n kh¸c nhau cña dù ¸n.
• Dïng c¸c tµi liÖu cã gi¸ trÞ vµ cã ®é tin cËy ®Ó ®¸nh gi¸ ý nghÜa cña c¸c t¸c ®éng.
37
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Cuèi cïng, Sadar ®a ra bé chØ tiªu ®îc ph©n thµnh 3 nhãm dïng ®Ó ®¸nh gi¸ ý nghÜa cña c¸c
t¸c ®éng m«i trêng, nh sau:
1. Nhãm chØ tiªu liªn quan ®Õn tÇm quan träng (importance) sinh th¸i. Nhãm chØ tiªu nµy lµ c¸c th«ng
sè m«i trêng tíi h¹n cho ho¹t ®éng còng nh cho viÖc ®Þnh gi¸ gi¸ trÞ thÈm mü cña mét hÖ sinh th¸i,
nh:
• Sù ¶nh hëng ®Õn n¬i c tró cña ®éng, thùc vËt.
• Sù ¶nh hëng ®Õn c¸c lo¹i ®éng thùc vËt quý hiÕm.
• TÝnh hoµn nguyªn, tÝnh nhËy c¶m, tÝnh ®a d¹ng vµ søc chøa cña hÖ sinh th¸i.
• Kh¶ n¨ng b¶o tån cña c¸c loµi b¶n ®Þa.
2. Nhãm chØ tiªu liªn quan ®Õn vai trß x∙ héi. Vai trß cña x∙ héi thÓ hiÖn qua nhËn thøc cña céng ®ång
vÒ nh÷ng vÊn ®Ò sau:
• Sù ¶nh hëng cña dù ¸n ®Õn søc khoÎ vµ an toµn cña con ngêi.
• Nguy c¬ mét sè loµi ®éng, thùc vËt bÞ mÊt do s¨n b¾t vµ thu hÑp n¬i c tró.
• Gi¸ trÞ gi¶i trÝ vµ thÈm mü.
• Nhu cÇu vÒ tµi nguyªn c«ng céng cña dù ¸n, nh nhu cÇu tµi nguyªn cho dÞch vô c«ng céng.
• Nhu cÇu vÒ giao th«ng vµ c¸c c¬ së h¹ tÇng kh¸c cña dù ¸n.
• Sù ¶nh hëng cña dù ¸n ®Õn d©n sè (t¨ng gi¶m, di c, ngµnh nghÒ, giíi tÝnh vµ løa tuæi).
3. Nhãm chØ tiªu dùa vµo tiªu chuÈn m«i trêng. Tiªu chuÈn m«i trêng lµ mét c«ng cô ®îc sö dông
réng r∙i nhÊt ®Ó ®¸nh gi¸ ý nghÜa cña c¸c t¸c ®éng m«i trêng. Tiªu chuÈn m«i trêng lµ c¸c chØ tiªu
®Æc trng cho c¸c ®iÒu kiÖn m«i trêng nhÊt ®Þnh, n»m trong c¸c giíi h¹n quy ®Þnh vµ ®îc coi lµ
nh÷ng ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó x∙ héi ®¹t ®îc nh÷ng môc ®Ých vÒ m«i trêng. C¸c chØ tiªu m«i
trêng bao gåm:
• C¸c giíi h¹n vÒ nång ®é chÊt th¶i.
• C¸c tiªu chuÈn vÒ chÊt lîng m«i trêng kh«ng khÝ vµ m«i trêng níc, m«i trêng ®Êt.
• C¸c chÝnh s¸ch vµ kÕ ho¹ch b¶o vÖ m«i trêng, h¹n chÕ sö dông tµi nguyªn.
Tr¶ l¹i c¸c tµi nguyªn (®Êt ë, ®Êt canh t¸c) cho c¸c c¸ nh©n vµ tæ chøc bÞ thiÖt h¹i.
T¹o ra c¸c tµi nguyªn, n¬i c tró t¬ng tù nh vïng dù ¸n.
§Òn bï b»ng tiÒn cho ngêi bÞ thiÖt h¹i.
Ngoµi nh÷ng biÖn ph¸p gi¶m thiÓu võa nªu, cßn cã c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu kh¸c cÇn thùc hiÖn,
nh ®µo t¹o ngµnh nghÒ, t¹o c¸c ®iÒu kiÖn vÖ sinh m«i trêng cho d©n vïng dù ¸n, c¶i thiÖn c¬
së h¹ tÇng (®êng giao th«ng, ®iÖn, cÊp tho¸t níc).
C«ng t¸c gi¶m thiÓu ®îc tiÕn hµnh trong suèt qu¸ tr×nh §GT§MT, kh«ng tËp trung vµo mét giai
®o¹n nhÊt ®Þnh, song trong nhiÒu trêng hîp c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu ®îc tiÕn hµnh sau khi cã
kÕt qu¶ vÒ ®¸nh gi¸ ý nghÜa cña c¸c t¸c ®éng.
C¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu ®îc chØ ®Þnh cho tõng t¸c ®éng tiªu cùc cã ý nghÜa quan träng. VÝ dô,
trong dù ¸n x©y dùng ®êng giao th«ng ®i qua ®Þa h×nh dÔ g©y xãi mßn, trît lë, biÖn ph¸p gi¶m
thiÓu m«i trêng ®îc chØ ®Þnh nh»m æn ®Þnh c¸c sên talue.
Cuèi cïng cÇn tiÕn hµnh tæng kÕt c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng cã ý nghÜa cña mét dù
¸n vµ h×nh thµnh nªn mét kÕ ho¹ch qu¶n lý m«i trêng cña dù ¸n. Phô lôc IV.3, IV.4 vµ IV.5
tr×nh bµy mét sè mÉu tæng kÕt c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu vµ mÉu kÕ ho¹ch qu¶n lý m«i trêng cña
mét sè dù ¸n.
IV.7. ChuÈn bÞ b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng
B¸o c¸o §GT§MT lµ tµi liÖu tæng kÕt c¸c kÕt qu¶ §GT§MT cho mét dù ¸n. B¸o c¸o ®îc thµnh
lËp nh»m nh÷ng môc ®Ých sau:
• Chñ ®Çu t lËp kÕ ho¹ch, thiÕt kÕ vµ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu cho c¸c t¸c ®éng tiªu cùc cã
ý nghÜa ®èi víi m«i trêng vµ tèi u ho¸ tÊt c¶ c¸c lîi Ých x∙ héi mµ dù ¸n mang l¹i.
• C¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch phª duyÖt dù ¸n.
• Cung cÊp th«ng tin vÒ c¸c t¸c ®éng m«i trêng, c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu cho d©n c vïng dù ¸n gãp
ý vµ trao ®æi.
Cïng víi nh÷ng néi dung cña mét b¸o c¸o §GT§MT ®îc quy ®Þnh t¹i phô lôc I.4, NghÞ ®Þnh
175/CP (xem môc IV.1) cã thÓ chi tiÕt ho¸ mét sè phÇn sau:
1. Tr×nh bµy c¸c môc tiªu cña dù ¸n, bao gåm c¸c ý tëng, c¸c dù ®Þnh vµ c¸c môc tiªu cô thÓ.
2. Tr×nh bµy dù ¸n vµ c¸c ph¬ng ¸n thay thÕ. Trong phÇn nµy cÇn thiÕt ph¶i m« t¶ mét c¸ch kü cµng vÒ
dù ¸n vµ c¸c ph¬ng ¸n, kÓ c¶ c¸c ph¬ng ¸n kh«ng tiÕn hµnh nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi vµ kh¶ thi. TËp
trung sù chó ý vµo viÖc so s¸nh c¸c ph¬ng ¸n kh¸c nhau. Sau ®©y lµ nh÷ng néi dung cÇn thiÕt cña
phÇn “tr×nh bµy vÒ dù ¸n vµ c¸c ph¬ng ph¸p thay thÕ”.
• Dù ¸n ®ang thùc hiÖn ë giai ®o¹n nµo trong chu tr×nh dù ¸n (tiÒn kh¶ thi, kh¶ thi hay thiÕt kÕ)
• Tr×nh bµy kh¸i qu¸t kÕ ho¹ch thùc hiÖn viÖc dù b¸o t¸c ®éng vµ c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu
• Nguyªn vËt liÖu, n¨ng lîng, níc vµ thiÕt bÞ cña c¸c ph¬ng ¸n vµ ph¬ng ¸n thay thÕ
• C¸c th«ng sè vËn hµnh, nh c«ng suÊt, s¶n phÈm
• C¸c biÓu b¶ng, ¶nh, s¬ ®å vµ b¶n ®å minh ho¹
• So s¸nh ®Æc trng cña c¸c ph¬ng ¸n ( quy m«, vÞ trÝ, c«ng nghÖ, s¶n phÈm, c¸c nhu cÇu vÒ n¨ng
lîng vµ nguyªn vËt liÖu) trong bèi c¶nh kinh tÕ - x∙ héi, kü thuËt vµ m«i trêng hiÖn t¹i
• Tæng kÕt c¸c ®Æc trng kü thuËt, kinh tÕ vµ m«i trêng cña dù ¸n trong mét b¶n tãm t¾t
3. Th¶o luËn vÒ dù ¸n trong mèi t¬ng quan víi c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn (ngµnh, vïng, ch¬ng tr×nh vµ
chÝnh s¸ch). Trong phÇn nµy ph¶i chøng tá dù ¸n phï hîp víi chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x∙ héi cña
®Êt níc.
4. Tr×nh bµy hiÖn tr¹ng m«i trêng. Trong phÇn nµy nªn tr×nh bµy ë møc ®é cÇn thiÕt vÒ m«i trêng
vïng dù ¸n. C¸c vÊn ®Ò sau cÇn ®îc tr×nh bµy:
• M«i trêng nÒn (tù nhiªn vµ kinh tÕ x∙ héi)
• TÝnh nhËy c¶m, gi¸ trÞ (v¨n ho¸, thÈm mü, khoa häc) cña m«i trêng vïng dù ¸n
5. §¸nh gi¸ t¸c ®éng cña c¸c ph¬ng ¸n. Trong phÇn nµy yªu cÇu tr×nh bµy ®Çy ®ñ, ph¹m vi l∙nh thæ vµ
thêi gian cña c¸c t¸c ®éng, ®Æc ®iÓm cña c¸c t¸c ®éng kh¸c nhau (tiªu cùc, tÝch cùc, trùc tiÕp gi¸n
tiÕp, cêng ®é, ph¹m vi, ý nghÜa) kh«ng nh÷ng cho dù ¸n, mµ cßn cho c¸c ph¬ng ¸n. Th«ng thêng
c¸c néi dung sau ®îc tr×nh bµy:
• §¸nh gi¸ tÊt c¶ c¸c t¸c ®éng ®Õn d©n c vïng cã dù ¸n
39
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
• C¬ së sè liÖu m«i trêng, ph¬ng ph¸p nghiªn cøu vµ c¸c gi¶ thiÕt
• Sù h¹n chÕ vµ møc ®é tin cËy cña nguån tµi liÖu vµ kÕt qu¶ nghiªn cøu
• Sù tu©n thñ nh÷ng tiªu chuÈn m«i trêng vµ c¸c thñ tôc cÊp giÊy phÐp
• ý nghÜa cña t¸c ®éng, c¸c chØ tiªu vµ tiªu chuÈn dïng ®Ó ®¸nh gi¸ ý nghÜa t¸c ®éng
• C¸c biÖn ph¸p tr¸nh vµ gi¶m thiÓu t¸c ®éng
Trong phÇn nµy ph¶i chØ râ c¸ch thu thËp sè liÖu m«i trêng, c¸c ph¬ng ph¸p vµ chØ tiªu sö
dông ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é nguy hiÓm vµ ý nghÜa cña t¸c ®éng, cÇn nhÊn m¹nh ®Õn nh÷ng t¸c
®éng tÝch dån. Nªn ®a b¶ng tæng hîp c¸c t¸c ®éng cho tõng ph¬ng ¸n.
6. §¸nh gi¸ so s¸nh c¸c ph¬ng ¸n vµ chän ph¬ng ¸n phï hîp víi m«i trêng. Néi dung chÝnh cña
phÇn nµy lµ so s¸nh c¸c t¸c ®éng tiªu cùc vµ tÝch cùc chÝnh, c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu vµ gi¸m s¸t t¸c
®éng cña c¸c ph¬ng ¸n. Ph¬ng ¸n phï hîp víi m«i trêng ®îc x¸c ®Þnh b»ng nh÷ng khÝa c¹nh
sau:
• Nh÷ng t¸c ®éng cã hËu qu¶ lín nhÊt, c¸c biÖn ph¸p tr¸nh, gi¶m thiÓu vµ qu¶n lý chóng
• C¸c t¸c ®éng ®îc chñ dù ¸n cam kÕt thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa, vµ c¸c t¸c ®éng kh«ng
thÓ tr¸nh vµ gi¶m thiÓu ®îc
• Ph©n bæ chi phÝ vµ lîi Ých gi÷a c¸c cÊp, c¸c bªn ®èi t¸c vµ d©n c vïng dù ¸n
• Th«ng b¸o c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ hoÆc t¸i ®Þnh c, tiÕp thu ý kiÕn gãp ý cña quÇn chóng
• C¸c c¬ héi c¶i thiÖn m«i trêng
7. KÕ ho¹ch qu¶n lý vµ gi¸m s¸t t¸c ®éng. PhÇn nµy tr×nh bµy c¸c nhiÖm vô cã tÝnh chÊt ®Þnh híng ®Ó
®¶m b¶o thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu vµ c¸c t¸c ®éng ®îc gi¸m s¸t. §©y lµ kÕ ho¹ch gi¸m s¸t
vµ qu¶n lý c¸c t¸c ®éng trong thêi gian thùc hiÖn vµ vËn hµnh c«ng tr×nh, ph©n biÖt râ tr¸ch nhiÖm
thùc hiÖn gi÷a nhµ níc vµ chñ ®Çu t. KÕ ho¹ch ®ã bao gåm nh÷ng néi dung sau:
• M« t¶ nh÷ng biÖn ph¸p gi¶m thiÓu
• LÞch tr×nh thùc hiÖn
• Ph©n nhiÖm thùc hiÖn
• Gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn
• MÉu b¸o c¸o vµ ®¸nh gi¸ sù thùc hiÖn kÕ ho¹ch trªn
8. Phô lôc. Trong phô lôc th«ng thêng tr×nh bµy nh÷ng vÊn ®Ò sau ®©y:
• BiÓu b¶ng, h×nh vÏ vµ b¶n ®å
• Tµi liÖu vµ th«ng tin tham kh¶o
Ngoµi b¶n b¸o c¸o chÝnh, so¹n thªm mét b¶n tãm t¾t b¸o c¸o §GT§MT theo ng«n ng÷ ®¹i
chóng. PhÇn lín nh÷ng ngêi quan t©m chØ ®äc b¶n tãm t¾t nµy nªn b¶n tãm t¾t ph¶i ng¾n gän vµ
tËp trung vµo nh÷ng vÊn ®Ò sau:
• Tªn vµ vÞ trÝ cña dù ¸n
• Tªn cña chñ ®Çu t
• Tªn cña c¬ quan viÕt b¸o c¸o §GT§MT
• KÕt qu¶ cña dù ¸n ®îc tr×nh bµy mét c¸ch ng¾n gän
• C¸c t¸c ®éng chÝnh
• KiÕn nghÞ vÒ c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu
• KÕ ho¹ch gi¸m s¸t t¸c ®éng.
Phô lôc IV.6 vµ IV.7 tr×nh bµy mét sè mÉu vÒ néi dung cña b¸o c¸o §GT§MT cña Malaixia vµ
Ng©n hµng ThÕ giíi.
IV.8. C¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng
chi tiÕt
• C¸c chñ dù ¸n
• C¸n bé §GT§MT
§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chi tiÕt th«ng thêng ®îc lång ghÐp vµo giai ®o¹n nghiªn cøu
kh¶ thi cña dù ¸n.
40
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Tr¸ch nhiÖm cña chñ ®Çu Tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan
qu¶n lý m«i trêng
Sµng läc dù ¸n
Kh¶
X¸c ®Þnh ph¹m vi §GT§MT*
Thi §GT§MT PhiÕu x¸c
s¬ bé Xem xÐt b¶n ®¨ng ký nhËn b¶n
Kh«ng §¨ng ký ®¹t ®¹t tiªu chuÈn MT
Vµ tiªu chuÈn MT ®¨ng ký ®¹t
cã TCMT
Nghiªn LËp ®Ò c¬ng §GT§MT chi tiÕt XÐt duyÖt ®Ò c¬ng
Cøu
§GT§MT chi tiÕt*
Kh¶
Qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸: NhËn d¹ng t¸c ®éng:
Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng, dù b¸o Th«ng qua Dù ¸n
thi vµ x¸c ®Þnh ý nghÜa c¸c t¸c ®éng chÝnh víi ®iÒu kh«ng ®îc
kiÖn söa chÊp nhËn
ch÷a
Lùa chän ph¬ng ¸n vµ biÖn ph¸p gi¶m
thiÓu, kÕ ho¹ch qu¶n lý t¸c ®éng MT
QuyÕt ®Þnh
ThÈm ®Þnh b¸o phª chuÈn
c¸o §GT§MT* b¸o c¸o
§GT§MT
x©y
Gi¸m s¸t §GT§MT
dùng
vµ
vËn
Chó gi¶i
hµnh
C¸c bíc §GT§TM hiÖn ®ang giíi thiÖu
41
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
PhÇn ba: ThÈm ®Þnh §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng
V. ThÈm ®Þnh b¸o c¸o §¸nh Gi¸ T¸c §éng M«i Trêng
C¸c b¸o c¸o §GT§MT cÇn ®îc thÈm ®Þnh mét c¸ch kh¸ch quan, khoa häc vµ ®éc lËp nh»m
tr¸nh thiªn vÞ, tr¸nh h¹ thÊp c¸c t¸c ®éng tiªu cùc hay qu¸ ®Ò cao c¸c t¸c ®éng tÝch cùc. §¶m b¶o
r»ng b¸o c¸o §GT§MT t¬ng xøng víi tÇm cì dù ¸n . ThÈm ®Þnh c¸c b¸o c¸o §GT§MT lµ mét
bíc b¾t buéc trong thñ tôc §GT§MT cña nhiÒu níc. KÕt qu¶ thÈm ®Þnh lµ mét trong nh÷ng c¬
së ®Ó nhµ Níc cÊp giÊy phÐp x©y dùng.
V.1. Quy tr×nh thÈm ®Þnh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng
C¸c b¸o c¸o §GT§MT ®îc thÈm ®Þnh dùa trªn quy m«, møc ®é t¸c ®éng ®Õn m«i trêng cña
dù ¸n vµ sù phï hîp víi chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña C¬ quan qu¶n lý nhµ níc. T¹i ®iÒu 14
ch¬ng III NghÞ ®Þnh 175/CP ®∙ quy ®Þnh 2 cÊp thÈm ®Þnh nh sau:
• CÊp trung ¬ng: Bé KHCN&MT
• CÊp ®Þa ph¬ng: UBND tØnh, TP trùc thuéc trung ¬ng
Ngoµi ra, Quèc héi, trªn c¬ së ®Ò nghÞ cña Bé KHCN&MT, xem xÐt ®èi víi c¸c dù ¸n ®Æc biÖt
quan träng vµ quyÕt ®Þnh chñ tr¬ng ®Çu t.
Th«ng t sè 490/1998/TT-Bé KHCN&MT “ Híng dÉn lËp vµ thÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT ®èi
víi c¸c dù ¸n ®Çu t”quy ®Þnh chØ tiÕn hµnh thÈm ®Þnh c¸c b¸o c¸o §GT§MT cho c¸c dù ¸n lo¹i
III (xem phÇn II.1).
Thµnh phÇn H«i ®ång thÈm ®Þnh gåm c¸c nhµ khoa häc vµ c¸c nhµ qu¶n lý, cã thÓ cã ®¹i diÖn
cho c¸c tæ chøc x∙ héi vµ nh©n d©n vïng dù ¸n.
Thêi h¹n thÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT kh«ng qu¸ 60 ngµy kÓ tõ khi nhËn ®ñ hå s¬ hîp lÖ. Tr×nh
tù thÈm ®Þnh nh sau: tr×nh b¸o c¸o, thµnh lËp Héi ®ång ThÈm ®Þnh, c¸c thµnh viªn Héi ®ång
®¸nh gi¸ viÕt nhËn xÐt vµ nép cho th ký tríc khi häp Héi ®ång 5 ngµy, Héi ®ång häp ®¸nh gi¸.
C¸c b¸o c¸o §GT§MT ®îc Héi ®ång thÈm ®Þnh ®¸nh gi¸ vµ kÕt luËn ë ba møc: th«ng qua,
th«ng qua víi ®iÒu kiÖn cã söa ch÷a, hoÆc kh«ng th«ng qua.
Sæ tay híng dÉn §GT§MT chung nµy ®Ò xuÊt chi tiÕt ho¸ mét sè ®iÓm sau:
• ThÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT cã môc ®Ých ®¸nh gi¸ chÊt lîng cña b¸o c¸o, c¬ së sè liÖu vµ kh¶
n¨ng chÊp nhËn cña dù ¸n vÒ mÆt m«i trêng.
§Ó kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ b¸o c¸o §GT§MT kh¸ch quan, cÇn thiÕt thÈm ®Þnh b¸o c¸o th«ng qua c¸c
chØ tiªu cô thÓ. Nh÷ng chØ tiªu chung hiÖn ®ang ®îc sö dông réng r∙i trªn thÕ giíi ®Ó thÈm ®Þnh
bao gåm:
1. C¸c yªu cÇu vÒ mÆt ph¸p lý ®èi víi §GT§MT ;
2. Sù phï hîp cña b¸o c¸o víi kÕ ho¹ch §GT§MT (TOR);
3. Nh÷ng híng dÉn, tiªu chuÈn m«i trêng, chØ tiªu quèc gia vµ khu vùc ®îc sö dông trong b¸o
c¸o §GT§MT;
4. LuËn cø khoa häc vµ c«ng nghÖ m«i trêng trong b¸o c¸o §GT§MT;
5. TÝnh hîp lý cña sù x¸c ®Þnh vµ lùa chän ph¹m vi nghiªn cøu;
42
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
KÕt qu¶ thÈm ®Þnh, kh«ng nh÷ng phô thuéc vµo c¸c chØ tiªu thÈm ®Þnh, mµ cßn phô thuéc nhiÒu
vµo thêi gian vµ tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸c c¸n bé thÈm ®Þnh. ViÖc chän ®óng chuyªn m«n
cña c¸c thµnh viªn Héi ®ång thÈm ®Þnh gãp phÇn lµm t¨ng tÝnh kh¸ch quan cña kÕt qu¶ thÈm
®Þnh.
• Qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh thùc hiÖn theo 3 bíc sau ®©y:
Bíc 1: T×m nh÷ng thiÕu sãt trong b¸o c¸o §GT§MT b»ng viÖc sö dông c¸c híng dÉn vÒ
x¸c ®Þnh ph¹m vi nghiªn cøu, c¸c chØ tiªu thÈm ®Þnh, kÕt qu¶ cña c¸c thÈm ®Þnh cña c¸c dù
¸n cïng lo¹i.
Bíc 2: TËp trung vµo c¸c thiÕu sãt quan träng cña b¸o c¸o §GT§MT, ®Æc biÖt c¸c thiÕu sãt
cã ¶nh hëng trùc tiÕp tíi viÖc ra quyÕt ®Þnh. NÕu b¸o c¸o kh«ng cã c¸c thiÕu sãt quan träng,
thi b¸o c¸o ®îc coi lµ râ rµng. Trong b¶n tæng kÕt thÈm ®Þnh ghi nhËn nh÷ng thiÕu sãt quan
träng, bá qua c¸c thiÕu sãt kh«ng quan träng hoÆc ®a vµo phô lôc cña b¶n tæng kÕt.
Bíc 3: KhuyÕn nghÞ c¸ch thøc vµ thêi h¹n söa ch÷a c¸c thiÕu sãt quan träng nh»m hç trî
cho viÖc ra quyÕt ®Þnh vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c thÈm ®Þnh.
• C¸c ph¬ng ph¸p thêng ®îc sö dông ®Ó thÈm ®Þnh, bao gåm danh môc kiÓm tra kh¸i qu¸t,
danh môc kiÓm tra vµ c¸c chØ dÉn chuyªn s©u, ý kiÕn cña chuyªn gia vµ cña c¸n bé thÈm ®Þnh,
®¸nh gi¸ cña céng ®ång, kiÓm tra ®éc lËp vµ c¸c c¸ch tiÕp cËn hîp ph¸p.
§èi víi níc ta c¸c danh môc kiÓm tra vµ chØ dÉn kiÓu nµy cha ®îc x©y dùng, v× vËy cã thÓ
tham kh¶o c¸c danh môc kiÓm tra vµ chØ dÉn ®îc c¸c tæ chøc quèc tÕ x©y dùng ®Ó tiÕn hµnh
thÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT (Phô lôc V).
V.2. C¬ quan cã tr¸ch nhiÖm thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng
C¬ quan thÈm ®Þnh thêng lµ c¬ quan chøc n¨ng hoÆc Héi ®ång ®îc phÐp xÐt duyÖt. §Ó ®¶m
b¶o tÝnh kh¸ch quan cña c«ng t¸c thÈm ®Þnh, c¬ quan xÐt duyÖt ph¶i ®éc lËp víi c¬ quan ra quyÕt
®Þnh. C¸c chøc n¨ng cña c¬ quan hoÆc Héi ®ång thÈm ®Þnh gåm cã:
• Tæ chøc vµ tæng hîp ý kiÕn ®ãng gãp vµ khuyÕn nghÞ cña nh©n d©n, cña c¸c c¬ quan
• ThÈm ®Þnh b¸o c¸o §GT§MT
• Tr×nh kÕt qu¶ thÈm ®Þnh lªn c¸c c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm ra quyÕt ®Þnh
ë níc ta Héi ®ång thÈm ®Þnh cÊp trung ¬ng do Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i trêng quyÕt
®Þnh, cÊp ®Þa ph¬ng do Uû ban Nh©n d©n tØnh vµ c¸c thµnh phè trùc thîc Trung ¬ng ra quyÕt
®Þnh. §èi víi c¸c dù ¸n ®Æc biÖt Quèc héi thùc hiÖn viÖc xem xÐt vµ quyÕt ®Þnh chñ tr¬ng ®Çu
t.
43
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Tr¸ch nhiÖm cña chñ ®Çu Tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan
qu¶n lý m«i trêng
Sµng läc dù ¸n
Kh¶
X¸c ®Þnh ph¹m vi §GT§MT*
Thi §GT§MT PhiÕu x¸c
s¬ bé Xem xÐt b¶n ®¨ng ký nhËn b¶n
Kh«ng §¨ng ký ®¹t ®¹t tiªu chuÈn MT
Vµ tiªu chuÈn MT ®¨ng ký ®¹t
cã TCMT
Nghiªn LËp ®Ò c¬ng §GT§MT chi tiÕt XÐt duyÖt ®Ò c¬ng
Cøu
§GT§MT chi tiÕt*
Kh¶
Qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸: NhËn d¹ng t¸c ®éng:
Th«ng qua Dù ¸n
Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng, dù b¸o víi ®iÒu
thi vµ x¸c ®Þnh ý nghÜa c¸c t¸c ®éng chÝnh kh«ng ®îc
kiÖn söa chÊp nhËn
ch÷a
Lùa chän ph¬ng ¸n vµ biÖn ph¸p gi¶m
thiÓu, kÕ ho¹ch qu¶n lý t¸c ®éng MT
QuyÕt ®Þnh
ThÈm ®Þnh b¸o phª chuÈn
c¸o §GT§MT* b¸o c¸o
§GT§MT
x©y
Gi¸m s¸t §GT§MT
dùng
vµ
vËn
Chó gi¶i
hµnh
C¸c bíc §GT§TM hiÖn ®ang giíi thiÖu
44
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
46
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
47
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
48
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
c¸c t¸c ®éng hoÆc díi d¹ng tr¶ lêi c¸c c©u hái ghi s½n díi d¹ng cã / kh«ng / nghi ngê. Danh môc
kiÓm tra cã thÓ rÊt ®¬n gi¶n vµ còng cã thÓ rÊt phøc t¹p.
§¸nh gi¸ rñi ro
Risk Assessment
§¸nh gi¸ rñi ro lµ ®¸nh gi¸ “kh¶ n¨ng”, x¸c suÊt cña c¸c sù cè m«i trêng nguy hiÓm cã thÓ x¶y ra
(rß rØ phãng x¹ cña nh÷ng nhµ m¸y ®iÖn h¹t nh©n, rß rØ c¸c ®éc tè cña nh÷ng nhµ m¸y hãa chÊt...)
còng nh c¸c hËu qu¶ m«i trêng cña chóng. ViÖc ph¸t triÓn mét sè ngµnh c«ng nghiÖp nh n¨ng
lîng nguyªn tö, hãa chÊt cã mét kh¶ n¨ng nhÊt ®Þnh, mÆc dÇu x¸c suÊt rÊt nhá, x¶y ra c¸c sù kiÖn
m«i trêng cã hËu qu¶ rÊt nguy hiÓm, ®ßi hái ph¶i tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ x¸c suÊt x¶y ra c¸c rñi ro (sù
cè) m«i trêng nguy hiÓm.
Gi¸m s¸t c¸c t¸c ®éng m«i trêng
Monitoring of Environmental Impacts
Gi¸m s¸t c¸c t¸c ®éng m«i trêng lµ tæ hîp c¸c biÖn ph¸p khoa häc kü thuËt, c«ng nghÖ vµ tæ chøc
nh»m kiÓm so¸t c¸c th«ng sè vÒ m«i trêng, x∙ héi vµ søc khoÎ chÞu ¶nh hëng cña viÖc x©y dùng
vµ vËn hµnh cña mét dù ¸n. Gi¸m s¸t m«i trêng bao gåm c¸c néi dung quan tr¾c, ®o ®¹c, thu thËp,
ph©n tÝch vµ th«ng tin vÒ chÊt lîng m«i trêng (tù nhiªn, x∙ héi, søc khoÎ...).
Hµnh ®éng ph¸t triÓn
Development action
Mäi chiÕn lîc, ch¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch, dù ¸n (x©y dùng vµ vËn hµnh) vµ cã ¶nh hëng ®Õn m«i
trêng ®îc gäi lµ hµnh ®éng ph¸t triÓn.
KiÓm to¸n t¸c ®éng m«i trêng
Auditing of Environmental Impact
Sù so s¸nh c¸c t¸c ®éng ®îc dù b¸o trong b¸o c¸o §GT§MT ®∙ ®îc phª duyÖt víi c¸c t¸c ®éng
thùc tÕ do viÖc x©y dùng vµ vËn hµnh cña dù ¸n ph¸t triÓn (sè liÖu do ch¬ng tr×nh gi¸m s¸t t¸c ®éng
cung cÊp). ViÖc so s¸nh nµy cho phÐp kiÓm tra tÝnh h÷u Ých, tÝnh chÝnh x¸c cña c¸c ph¬ng ph¸p dù
b¸o, qua ®ã gãp phÇn hoµn thiÖn c«ng t¸c §GT§MT.
KiÓm tra m«i trêng s¬ bé
Initial Environmental Examination (IEE)
Xem ®¸nh gi¸ m«i trêng s¬ bé
KÕ ho¹ch (néi dung hay ®Ò c¬ng) §GT§MT
Term of References
KÕ ho¹ch (néi dung hay ®Ò c¬ng) §GT§MT lµ nh÷ng yªu cÇu chØ ®¹o viÖc thùc hiÖn §GT§M, c¸c
tham kh¶o cÇn tiÕn hµnh, c¸c sè liÖu cÇn ph¶i ®o ®¹c vµ néi dung cña b¸o c¸o §GT§MT ph¶i tr×nh
héi ®ång thÈm ®Þnh. Th«ng thêng kÕ ho¹ch §GT§MT b»ng v¨n b¶n vµ ®îc c¸c c¬ quan qu¶n lý
(Côc M«i trêng, c¸c Së Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng) th«ng qua . Néi dung cña mét
§GT§MT lµ kÕt qu¶ cña bíc x¸c ®Þnh ph¹m vi.
Sµng läc m«i trêng
Environmental Screening
Sµng läc m«i trêng lµ c¬ chÕ dïng ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é cÇn thiÕt §GT§MT cña c¸c dù ¸n. HiÖn t¹i
cã hai c¸ch ®îc dïng ®Ó sµng läc c¸c dù ¸n. C¸ch thø nhÊt, c¸c nhµ qu¶n lý ®a ra danh s¸ch c¸c
dù ¸n theo møc ®é cÇn thiÕt §GT§MT. C¸ch thø hai, c¸c nhµ qu¶n lý m«i trêng tiÕn hµnh sµng läc
c¸c dù ¸n theo mét bé chØ tiªu vµ quyÕt ®Þnh møc ®é cÇn thiÕt §GT§MT cho c¸c dù ¸n.
M«i trêng
Environment
ThuËt ng÷ m«i trêng bao gåm:
49
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
• §Êt, níc vµ kh«ng khÝ, tÊt c¶ c¸c líp cña khÝ quyÓn;
• TÊt c¶ vËt chÊt v« c¬ vµ h÷u c¬, c¸c loµi vµ sinh vËt sèng, bao gåm c¶ loµi ngêi;
• C¸c hÖ thèng tù nhiªn do sù t¬ng t¸c cña c¸c thµnh phÇn trªn t¹o thµnh;
• C¸c ®iÒu kiÖn x∙ héi, kinh tÕ vµ v¨n hãa ¶nh hëng ®Õn con ngêi vµ céng ®ång;
• Mäi cÊu tróc vµ sù vËt do con ngêi t¹o ra.
M«i trêng nÒn
Environmental Baseline Condition
HiÖn tr¹ng vµ xu thÕ cña m«i trêng hoÆc c¸c thµnh phÇn m«i trêng chÞu t¸c ®éng cña mét hµnh
®éng ph¸t triÓn.
Nghiªn cøu nÒn
Baseline Study
Thu thËp vµ diÔn gi¶i c¸c th«ng tin vÒ hiÖn tr¹ng vµ xu thÕ cña m«i trêng chÞu ¶nh hëng cña mét
ho¹t ®éng ph¸t triÓn. Nghiªn cøu nÒn bao gåm c¸c nghiªn cøu trong phßng, trªn c¸c v¨n liÖu vµ
ngoµi thùc ®Þa.
Gi¸ trÞ gìng
Threshold Limit Value
Nång ®é cña mét chÊt trong kh«ng khÝ mµ phÇn lín c«ng nh©n lµm viÖc trong ®ã ®¶m b¶o kh«ng bÞ
c¸c t¸c ®éng bÊt lîi (ngìng gi÷a nång ®é an toµn vµ nguy hiÓm). C¸c gi¸ trÞ nµy ®îc Héi nghÞ cña
c¸c nhµ VÖ sinh C«ng nghiÖp cña ChÝnh phñ Hoa kú ®a ra (vµ xem xÐt l¹i hµng n¨m) vµ ®îc tÝnh
cho nång ®é cña 7 hoÆc 8 ngµy lµm viÖc vµ cho 40 giê lµm viÖc mét tuÇn. §èi víi phÇn lín c¸c chÊt
néng ®é trong mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh cña ngµy (trong mét sè trêng hîp cña tuÇn) cã thÓ vît qu¸
gi¸ trÞ ngìng, nhng trong phÇn lín thêi gian cßn l¹i nång ®é kh«ng vît qu¸ gi¸ trÞ ngìng. §èi
víi mét sè chÊt (chñ yÕu lµ c¸c chÊt g©y t¸c ®éng tøc th×) th× gi¸ trÞ ngìng lµ gi¸ trÞ cña nång ®é
cho phÐp tèi ®a (nång ®é cho phÐp tèi ®a ®îc chØ ®Þnh b»ng “C”) vµ kh«ng bao giê ®îc vît qu¸.
NhËn d¹ng t¸c ®éng
Impact Identification
NhËn d¹ng c¸c t¸c ®éng lµ sù ph©n biÖt c¸c t¸c ®éng vÒ kiÓu lo¹i (trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp, cã lîi hay
cã h¹i) gãp phÇn ®¸nh gi¸ ý nghÜa cña t¸c ®éng.
Ph¸t triÓn bÒn v÷ng
Sustainable Development
Ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ sù ph¸t triÓn ®¸p øng ®ñ c¸c nhu cÇu hiÖn t¹i vµ kh«ng lµm th¬ng tæn ®Õn
kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c nhu cÇu cho cuéc sèng cña c¸c thÕ hÖ mai sau. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng
lµ mét trong nh÷ng c«ng cô quan träng phôc vô cho ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
Ph©n bËc
Tiering
Ph©n bËc lµ kh¸i niÖm vÒ mét tiÕp cËn “ph©n bËc nhiÒu lÇn” trong viÖc chuÈn bÞ b¸o c¸o §GT§MT.
B¸o c¸o §GT§MT “bËc thø nhÊt” kh¸i qu¸t c¸c vÊn ®Ò m«i trêng kh¸i qu¸t trong viÖc ph©n tÝch
c¸c ch¬ng tr×nh ®Þnh híng. C¸c cÊp tiÕp theo lµ nh÷ng c©n nh¾c m«i trêng trong nh÷ng b¸o c¸o
§GT§MT chung tËp trung vµo c¸c vÊn ®Ò m«i trêng cã liªn quan ®Æc biÖt c¸c hµnh ®éng ®îc
®¸nh gi¸.
Ph©n tÝch chi phÝ lîi Ých
Benefit-cost analysis
Ph©n tÝch chi phÝ lîi Ých lµ ph¬ng ph¸p dïng ®Ó "®o" tÝnh kh¶ thi vÒ kinh tÕ cña dù ¸n vµ c¸c ho¹t
®éng cña dù ¸n. Còng nh ph©n tÝch lîi Ých chi phÝ cña mét dù ¸n, ph©n tÝch lîi Ých chi phÝ cña c¸c
vÊn ®Ò m«i trêng "tiÒn" ®îc sö dông lµm ®¬n vÞ ®o. Cho ®Õn nay ph©n tÝch lîi Ých chi phÝ sö dông
50
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
cho §GT§MT cßn cã nhiÒu h¹n chÕ v× cã rÊt Ýt c¸c t¸c ®éng m«i trêng cã thÓ quy ®îc thµnh
"tiÒn".
(C¸c)Ph¬ng ¸n thay thÕ
Alternatives
C¸c ph¬ng ¸n thay thÕ lµ nh÷ng c«ng cô kh¸c nhau dïng ®Ó tháa m¶n c¸c nhu cÇu vµ môc tiªu
chung cña mét hµnh ®éng ph¸t triÓn (mét dù ¸n hoÆc mét ch¬ng tr×nh).
Qu¸ tr×nh (quy tr×nh) §GT§MT
EIA process
Qu¸ tr×nh §GT§MT lµ hÖ thèng qu¶n lý chÝnh s¸ch §GT§MT bao gåm c¸c thñ tôc quy ®Þnh thùc
hiÖn §GT§MT nh thÕ nµo,vµo lóc nµo vµ tr¸ch nhiÖm chung cña mçi bªn, còng nh c¸c ph¬ng
ph¸p thùc hiÖn vµ b¸o c¸o c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch m«i trêng.
Qu¶n lý m«i trêng
Environmental Management
Qu¶n lý m«i trêng lµ chiÕn lîc mµ theo ®ã c¸c ho¹t ®éng cña con ngêi ®îc tæ chøc sao cho ®em
l¹i c¸c lîi Ých-x∙ héi cao nhÊt, ng¨n ngõa vµ gi¶m thiÓu ®îc c¸c t¸c ®éng cã thÓ x¶y ra bëi c¸c ho¹t
®éng cña m×nh.
Quy ho¹ch m«i trêng
Environmental Planning
Quy ho¹ch m«i trêng lµ toµn bé c¸c biÖn ph¸p ®îc sö dông ®Ó chØ ®¹o viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch
chung liªn quan ®Õn c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i trêng do c¸c c¬ quan m«i trêng quy ®Þnh trong mét
hay nhiÒu tµi liÖu.
Quy tr×nh §GT§MT
EIA procedure
Quy tr×nh §GT§MT lµ c¸c bíc vµ tr¸ch nhiÖm (b¾t buéc hoÆc kiÕn nghÞ) cña c¸c c¬ quan trong
viÖc thùc hiÖn §GT§MT, quy ®Þnh thêi ®iÓm thùc hiÖn §GT§MT, ngêi thµnh lËp ®Ò c¬ng (kÕ
ho¹ch), tiÕn hµnh thùc hiÖn vµ ®¸nh gi¸ §GT§MT, còng nh ¶nh hëng cña c¸c kÕt qu¶ §GT§MT
®Õn viÖc ra quyÕt ®Þnh
Søc chøa
Carrying Capacity
Søc chøa sè lîng c¸ thÓ (®éng vËt, thùc vËt, con ngêi,) mµ mét m«i trêng (mét vïng, mét hÖ sinh
th¸i, mét lo¹i tµi nguyªn...) cã thÓ tiÕp nhËn vµ kh«ng ¶nh hëng ®Õn tÝnh bÒn v÷ng cña nã.
T¸c ®éng cã h¹i
Adverse impact
T¸c ®éng kh«ng ®îc con ngêi a, thÝch.
T¸c ®éng gi¸n tiÕp
Indirect Impact
T¸c ®éng gi¸n tiÕp lµ t¸c ®éng do sù t¬ng t¸c gi÷a c¸c t¸c ®éng trùc tiÕp víi c¸c m«i trêng bé
phËn (m«i trêng tù nhiªn, m«i trêng kinh tÕ x∙ héi...), víi c¸c qu¸ tr×nh m«i trêng.
T¸c ®éng trùc tiÕp
Direct Impact
T¸c ®éng trùc tiÕp lµ sù thay ®æi m«i trêng tøc th× do c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n g©y ra.
51
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
ý nghÜa cña t¸c ®éng m«i trêng lµ vai trß t¬ng ®èi cña t¸c ®éng ®îc ®¸nh gi¸ th«ng qua c¸c tiªu
chuÈn m«i trêng, c¸c quy ®Þnh ph¸p lý, c¸c gi¸ trÞ cña céng ®ång vµ c¸c chØ tiªu ph¸t triÓn bÒn
v÷ng. ý nghÜa t¸c ®éng ®îc xÐt cïng víi tÇm quan träng cña t¸c ®éng, trong nhiÒu trêng hîp
kh«ng phô thuéc vµo quy m« vµ cêng ®é cña t¸c ®éng mµ phô thuéc vµo t¸c h¹i cña chóng ®Õn
céng ®ång.
Rñi ro m«i trêng
Environmental Risk
Rñi ro m«i trêng lµ kh¶ n¨ng cña mét t¸c ®éng xÊu g©y ra cho con ngêi hoÆc m«i trêng do c¸c
sù cè (ho¸ häc, sinh häc...) cña dù ¸n g©y ra. Sù rñi ro thêng ®îc thÓ hiÖn th«ng qua x¸c suÊt x¶y
ra cña c¸c t¸c ®éng tiªu cùc.
52
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Phô lôc I.2. c¸c kiÓu t¸c ®éng ®îc tæng hîp trong ®¸nh
gi¸t¸c ®éng m«i trêng
Trong §GT§MT mét sè kiÓu ®¸nh gi¸ t¸c ®éng chÝnh (®¸nh gi¸ t¸c ®éng x∙ héi, ®¸nh gi¸ t¸c ®éng
søc khoÎ, ®¸nh gi¸ t¸c ®éng giíi tÝnh, ®¸nh gi¸ t¸c ®éng tÝch dån vµ ph©n tÝch chi phÝ lîi Ých) ®îc
tæng hîp. §Ó cã kh¸i niÖm vÒ nh÷ng kiÓu ®¸nh gi¸ trªn, c¸c kh¸i niÖm vÒ mét sè lo¹i h×nh
§GT§MT ®îc tr×nh bµy mét c¸ch tãm t¾t.
53
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Nh lµ mét §GT§MT bé phËn quan träng, §GT§XH còng ®îc liªn kÕt vµo chu tr×nh dù ¸n mét
c¸ch chÆt chÏ. Nh÷ng ho¹t ®éng chÝnh liªn kÕt §GT§XH vµo chu tr×nh dù ¸n cã thÓ tr×nh bµy nh
trong b¶ng sau:
C¸c giai ®o¹n cña chu tr×nh dù ¸n C¸c néi dung chÝnh cÇn thùc hiÖn
ý tëng vµ nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi cña dù • NhËn d¹ng c¸c vÊn ®Ò x∙ héi quan träng cña dù ¸n
¸n • Lùa chän nh÷ng vÊn ®Ò quan träng nhÊt cña ph©n tÝch
x∙ héi.
• NhËn d¹ng c¸c t¸c ®éng x∙ héi mµ ®Ò ¸n cã thÓ t¹o ra.
Nghiªn cøu kh¶ thi • Ph©n tÝch x∙ héi
• Quy ho¹ch t¸i ®Þnh c
• Quy ho¹ch d©n c vïng cã dù ¸n
• Ph©n tÝch giíi tÝnh
• Ph©n tÝch t¸c ®éng ®Õn cuéc sèng
• Gi¸m s¸t lîi Ých vµ ®¸nh gi¸ quy ho¹ch.
Thùc hiÖn dù ¸n • Tæ chøc t¸i ®Þnh c
• Phæ biÕn vÒ vai trß cña ngêi ®îc hëng lîi
• L«i kÐo nh÷ng ngêi cã liªn quan vµo c«ng t¸c
§GT§XH
• Cñng cè c¸c tæ chøc hëng lîi
• Gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng cã h¹i ®èi víi c¸c nhãm ngêi
dÒ bÞ t¸c ®éng
VËn hµnh vµ gi¸m s¸t dù ¸n • Gi¸m s¸t c¸c chØ sè x∙ héi cña dù ¸n ®îc x©y dùng khi
thiÕt kÕ.
• §¸nh gi¸ l¹i c¸c vÊn ®Ò x∙ héi cña dù ¸n.
• B¸o c¸o cña c¸c c¬ quan vÒ c¸c vÊn ®Ò x∙ héi.
• ThiÕu kiÕn thøc vÒ mèi quan hÖ gi÷a liÒu lîng vµ ph¶n øng cña c¬ thÓ con ngêi.
• C¸c nhµ quy ho¹ch vµ ra quyÕt ®Þnh thêng kh«ng cho r»ng viÖc ¶nh hëng ®Õn søc khoÎ lµ tr¸ch nhiÖm
cña m×nh.
Theo Híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng søc khoÎ cña Ng©n hµng Ch©u ¸ (1992), th× §GT§SK cã thÓ
thùc hiÖn theo c¸c bíc sau:
X¸c ®Þnh lo¹i h×nh vµ vÞ trÝ cña dù ¸n:
Tªn dù ¸n, vÞ trÝ, thêi gian khëi c«ng, c¬ quan thùc hiÖn vµ c¸c hîp phÇn chÝnh cña dù ¸n ®îc coi lµ
mét phÇn cña qu¸ tr×nh sµng läc m«i trêng vµ ph©n lo¹i dù ¸n.
X¸c ®Þnh rñi ro vÒ søc khoÎ:
X¸c ®Þnh rñi ro vÒ søc khoÎ lµ bíc sµng läc ®Çu tiªn dùa vµo c¸c kinh nghiÖm vµ ph¬ng ph¸p sµng
läc m«i trêng. KÕt qu¶ cña bíc nghiªn cøu nµy lµ mét danh s¸ch vÒ rñi ro søc khoÎ.
KiÓm tra søc khoÎ s¬ bé (KTSKSB):
§©y lµ bíc sµng läc lÇn thø 2 b»ng c¸ch sö dông ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ m«i trêng nhanh, c¸c sè
liÖu gi¸n tiÕp vµ nÕu cÇn thiÕt th× cö c¸n bé ®i kiÓm tra. KiÓm tra søc khoÎ s¬ bé th«ng thêng ®îc
tiÕn hµnh trong giai ®o¹n tiÒn kh¶ thi. KÕt qu¶ lµ danh s¸ch rót gän vÒ c¸c rñi ro søc khoÎ cã x¸c
suÊt lín sÏ x¶y ra. Ba lo¹i dù ¸n A, B vµ C ®îc ph©n lo¹i t¬ng tù nh bíc sµng läc m«i trêng
(kiÓm tra m«i trêng s¬ bé). Danh s¸ch rót gän vÒ c¸c rñi ro søc khoÎ lµ mét phÇn cña bíc x¸c
®Þnh ph¹m vi trong §GT§MT.
C¸c yªu cÇu ®èi víi §GT§SK:
ViÖc ra quyÕt ®Þnh dùa trªn c¸c kinh nghiÖm cña c¸c dù ¸n tríc ®©y vµ sù cÇn thiÕt tÝch luü thªm
kiÕn thøc míi. CÇn nh÷ng chuyªn gia t vÊn vÒ søc khoÎ.
§Ò c¬ng §GT§SK:
§Ò c¬ng §GT§SK trong ®ã x¸c ®Þnh ®èi tîng cña viÖc ®¸nh gi¸. Néi dung ®¸nh gi¸ t¸c ®éng søc
khoÎ cã viÖc ®¸nh gi¸ danh s¸ch rót gän vÒ c¸c rñi ro søc khoÎ, danh s¸ch rót gän vÒ rñi ro søc khoÎ
kh«ng giíi h¹n néi dung cña ®¸nh gi¸ t¸c ®éng søc khoÎ.
§¸nh gi¸ t¸c ®éng søc khoÎ:
KÕt qu¶ cña ®¸nh gi¸ t¸c ®éng søc khoÎ lµ b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng søc khoÎ. Trong mét sè
trêng hîp b¸o c¸o §GT§SK ®îc so¹n th¶o riªng biÖt, tuy nhiªn trong phÇn lín c¸c trêng hîp
b¸o c¸o §GT§SK lµ mét phÇn cña b¸o c¸o §GT§MT.
Qu¶n lý rñi ro søc khoÎ:
Trong b¸o c¸o §GT§SK kÕ ho¹ch qu¶n lý c¸c rñi ro vµ gi¸m s¸t søc khoÎ cña nh©n d©n cÇn ®îc
tr×nh bµy.
Gi¸m s¸t lîi nhuËn vµ ®¸nh gi¸.
Trong phÇn nµy tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ c¸c t¸c ®éng m«i trêng søc khoÎ chung cho c¶ dù ¸n nh»m rót
kinh nghiÖm cho nh÷ng dù ¸n sau.
3. §¸nh gi¸ t¸c ®éng giíi tÝnh hay ph©n tÝch giíi tÝnh.
ThuËt ng÷ "giíi tÝnh"®îc ®Þnh nghÜa lµ c¸c vÊn ®Ò x∙ héi liªn quan ®Õn c¸c ®iÒu kiÖn vµ h×nh thøc
thÓ hiÖn vai trß cña nam vµ n÷ trong x∙ héi. Quan hÖ giíi tÝnh thay ®æi theo thêi gian. Do giíi tÝnh
(sù kh¸c nhau vÒ x∙ héi gi÷a nam vµ n÷) lµ nh÷ng s¶n phÈm cña v¨n ho¸ vµ x∙ héi, cho nªn quan hÖ
giíi tÝnh còng thay ®æi nÕu x∙ héi thay ®æi. Mét ®iÒu ®¸ng buån lµ ngêi ®îc hëng lîi chÝnh trong
c¸c dù ¸n ph¸t triÓn lµ nam giíi, phô n÷ th«ng thêng ®îc hëng lîi Ýt h¬n, thËm chÝ trong mét sè
dù ¸n cô thÓ hoµn c¶ch cña phô n÷ cßn bÞ xÊu ®i. ViÖc kÕt hîp "giíi tÝnh vµ sù ph¸t triÓn" cã môc
55
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
tiªu: l«i cuèn sù pham gia cña phô n÷ vµo ph¸t triÓn vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó phô n÷ ®îc hëng lîi
ngµy cµng nhiÒu tõ c¸c dù ¸n ph¸t triÓn. Nh vËy, ®èi víi ®¸nh gi¸ t¸c ®éng giíi tÝnh (§GT§GT)
phô n÷ trë thµnh trung t©m cña c¸c dù ¸n ph¸t triÓn.
Mét sè vÊn ®Ò cÇn chó ý ®Õn khi ph©n tÝch giíi tÝnh cña c¸c dù ¸n ph¸t triÓn lµ:
• Phô n÷ vµ nam giíi cã nh÷ng kh¶ n¨ng kinh tÕ kh¸c nhau, trong nhiÒu trêng hîp phô n÷ ë nhµ ch¨m sãc
gia ®×nh, v× thÕ rÊt khã ®Þnh lîng ho¸ ®îc vai trß cña ngêi phô n÷ ®èi víi ph¸t triÓn.
• Phô n÷ cã thiªn híng Ýt quan hÖ x∙ héi vµ Ýt tham gia qu¶n lý h¬n lµ nam giíi.
• Phô n÷ mÊt nhiÒu thêi gian cho gia ®×nh, cho nªn Ýt cã thêi gian tham gia vµo dù ¸n.
• Trong mét sè nÒn v¨n ho¸, quyÒn h¹n cña phô n÷ bÞ h¹n chÕ cho nªn phô n÷ kh«ng cã ®iÒu kiÖn tham gia
mét c¸ch tÝch cùc vµo c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x∙ héi.
Trong ph©n tÝch giíi tÝnh cho mét dù ¸n ph¸t triÓn nªn t¸ch nam vµ n÷ ra thµnh hai nhãm riªng biÖt
®Ó nghiªn cøu. C©n nh¾c giíi tÝnh nªn kÕt hîp trong qu¸ tr×nh quy ho¹ch dù ¸n nh»m ®¶m b¶o:
• C¸c vÒ sè liÖu giíi tÝnh ®îc thu thËp vµ ph©n tÝch.
• Mäi cuéc th¶o luËn ®Òu cã phô n÷ tham gia, trong mét sè trêng hîp nªn tæ chøc c¸c cuéc th¶o luËn víi
phô n÷ mét c¸ch riªng biÖt.
• Trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh dù ¸n ph¶i cã sù tham gia trùc tiÕp cña phô n÷ nh lµ mét bé phËn ra quyÕt
®Þnh.
• Trong viÖc qu¶n lý dù ¸n nãi chung vµ qu¶n lý t¸c ®éng cña dù ¸n nãi riªng ®Òu cã sù tham gia cña c¶
nam giíi vµ phô n÷.
• C¸c ch¬ng tr×nh gi¸m s¸t vµ ®¸nh gi¸ dù ¸n ®Òu ph¶i híng dÉn cho phô n÷ cho phô n÷ cïng tham gia.
56
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
thêng, ®Ó ph©n tÝch vµ dù b¸o c¸c kiÓu §GT§TD trong kh«ng gian vµ theo thêi gian c¸c ph¬ng
ph¸p ma trËn, ph©n tÝch nguyªn nh©n hËu qu¶ vµ m« h×nh hÖ thèng ®îc sö dông.
§¸nh gi¸ t¸c ®éng tÝch dån ra ®êi bæ sung cho §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng cÊp dù ¸n vµ th«ng
thêng §GT§TD lµ mét néi dung quan träng cña ®¸nh gi¸ m«i trêng chiÕn lîc. §GT§TD b¾t
®Çu b»ng viÖc lùa chän c¸c chØ tiªu ph¸t triÓn cña khu vùc cã c¸c dù ¸n ®Çu t ph¸t triÓn. §iÒu c¬
b¶n lµ §GT§TD ph¶i ®¸p øng ®îc tÝnh hÖ thèng tÝnh tæng hîp ®Ó kh¸i qu¸t ®îc hÕt c¸c néi dung
cña §GT§MT. Th«ng thêng, c¸c ph¬ng ph¸p khoa häc vµ liªn ngµnh ®îc sö dông cho
§GT§TD vµ ®Ó t¨ng cêng hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c §GT§MT, §GT§TD ph¶i kÕt hîp víi viÖc gi¸m
s¸t c¸c t¸c ®éng, còng nh víi hÖ thèng b¶o vÖ m«i trêng chung.
57
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Phô lôc I.3. KÕt hîp c¸c vÊn ®Ò m«i trêng vµo
quy ho¹ch ph¸t triÓn
I. C¸c kiÓu quy ho¹ch vµ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng.
Quy ho¹ch ph¸t triÓn lµ viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ë c¸c cÊp kh¸c nhau vµ c¸c vÊn ®Ò m«i trêng
cña c¸c cÊp ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ®ã còng cÇn ®îc c©n nh¾c mét c¸ch t¬ng øng. ViÖc kÕt hîp
c¸c c©n nh¾c m«i trêng trong quy ho¹ch ph¸t triÓn cã thÓ thÓ hiÖn nh sau:
CÊp quy ho¹ch Sù kÕt hîp cña chÝnh s¸ch Quy ho¹ch ®¸nh gi¸ m«i trêng vµ c¸c kü
ph¸t triÓn vµ quy tr×nh m«i trêng thuËt qu¶n lý ®îc sö dông
Quèc gia ChÝnh s¸ch m«i trêng cÇn • C¸c vÊn ®Ò m«i trêng chung.
®îc lång ghÐp víi kÕ ho¹ch • T vÊn vÒ m«i trêng cña c¸c tæ chøc quèc tÕ.
hµnh ®éng cña quèc gia. • §¸nh gi¸ m«i trêng chiÕn lîc.
Vïng KÕt hîp hµi hoµ gi÷a ph¸t triÓn • Quy ho¹ch ph¸t triÓn tæng hîp.
vµ b¶o vÖ m«i trêng • Quy ho¹ch sö dông ®Êt.
• Quy ho¹ch m«i trêng.
• §¸nh gi¸ m«i trêng chiÕn lîc.
Ngµnh KÕt hîp b¶o vÖ m«i trêng víi • C¸c híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng
quy ho¹ch ngµnh ngµnh.
• §¸nh gi¸ chiÕn lîc ph¸t triÓn ngµnh
• §¸nh gi¸ m«i trêng chiÕn lîc
Dù ¸n §¸nh gÝa m«i trêng cña c¸c • §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng
dù ¸n ph¸t triÓn • C¸c híng dÉn vÒ §GT§MT
Quy tr×nh §GT§MT
Môc ®Ých cña viÖc lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn quèc gia lµ h×nh thµnh c¸c môc tiªu chung vÒ ph¸t triÓn
kinh tÕ, x∙ héi vµ m«i trêng cña mét quèc gia. §èi víi viÖc lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña mét quèc
gia c¸c c«ng viÖc cã liªn quan ®Õn m«i trêng, nh chiÕn lîc b¶o vÖ m«i trêng, b¸o c¸o vÒ hiÖn
tr¹ng m«i trêng, c¸c quy ho¹ch qu¶n lý m«i trêng vµo c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña quèc gia. Tãm
l¹i lµ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc cña mét chÝnh s¸ch m«i trêng.
Quy ho¹ch vïng x¸c ®Þnh kÕ ho¹ch sö dông ®Êt cho mét vïng, th«ng thêng lµ mét phÇn cña mét
quèc gia. Quy ho¹ch ph¸t triÓn vïng cÇn thiÕt ph¶i ®îc kÕt hîp víi c¸c vÊn ®Ò m«i trêng. Quy
ho¹ch ph¸t triÓn kÕt hîp gi÷a kinh tÕ vµ m«i trêng cña Ng©n hµng Ch©u ¸ lµ mét vÝ dô. Ph¬ng
ph¸p cña ADB cho phÐp kÕt hîp ph¸t triÓn kinh tÕ víi qu¶n lý c¸c tµi nguyªn tù nhiªn t¸i t¹o nh»m
®¹t ®îc môc ®Ých ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Ph¬ng ph¸p kÕt hîp gi÷a kinh tÕ vµ m«i trêng cña Ng©n
hµng Ch©u ¸ ®¸p øng ®îc c¸c nhu cÇu vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ vµ b¶o vÖ m«i trêng ë tÇm vÜ m«, mµ
§GT§MT ë cÊp dù ¸n kh«ng lµm ®îc. §ång thêi c¸c vÊn ®Ò m«i trêng trong quy ho¹ch vïng x¸c
®Þnh c¸c nhiÖm vô mµ §GT§MT á c¸c cÊp thÊp h¬n ph¶i tiÕn hµnh.
LËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh liªn kÕt c¸c vÊn ®Ò m«i trêng liªn quan ®Õn viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ
thùc hiÖn ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh cô thÓ (nh n¨ng lîng, giao th«ng, n«ng l©m nghiÖp...). LËp kÕ
ho¹ch ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh cÇn thiÕt ph¶i tr¸nh chång chÐo vµ m©u thuÈn trong viÖc sö dông ®Êt,
tu©n theo quy ho¹ch ph¸t triÓn vïng.
§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng cÊp dù ¸n cã nhiÖm vô gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò m«i trêng cña c¸c dù
¸n riªng rÏ mµ trong ®¸nh gi¸ m«i trêng chiÕn lîc cho quy ho¹ch vïng vµ quy ho¹ch ngµnh tríc
®ã ®∙ chØ ra.
§GT§MT cho dù ¸n, quy ho¹ch vïng vµ quy ho¹ch ngµnh lµ nh÷ng cÊp quan träng cña viÖc c©n
nh¾c m«i trêng trong qu¸ tr×nh quy ho¹ch ph¸t triÓn.
58
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
59
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
ChÝnh phñ
C¨n cø LuËt tæ chøc ChÝnh phñ ngµy 30 th¸ng 9 n¨m 1992;
C¨n cø LuËt b¶o vÖ m«i trêng ngµy 27 th¸ng 12 n¨m 1993;
Theo ®Ò nghÞ cña Bé trëng Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng,
NghÞ ®Þnh
Ch¬ng I
§iÒu 1
NghÞ ®Þnh nµy quy ®Þnh chi tiÕt viÖc thi hµnh LuËt b¶o vÖ m«i trêng
®îc Quèc héi níc Céng hoµ x∙ héi chñ nghÜa ViÖt Nam th«ng qua ngµy 27 th¸ng 12 n¨m 1993 vµ
Chñ tÞch níc ra LÖnh c«ng bè sè 29-L/CTN ngµy 10 th¸ng 01 n¨m 1994.
§iÒu 2
Nh÷ng quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh nµy ®îc ¸p dông ®èi víi mäi ho¹t ®éng cña tæ chøc, c¸ nh©nViÖt
Nam, tæ chøc, c¸ nh©n níc ngoµi trªn l∙nh thæ níc Céng hoµ x∙ héi chñ nghÜa ViÖt Nam ®∙ ®îc
LuËt b¶o vÖ m«i trêng quy ®Þnh.
§iÒu 3
Nh÷ng quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ m«i trêng cã liªn quan ®Õn quan hÖ quèc tÕ ph¶i ®îc tæ chøc vµ thùc
hiÖn phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña LuËt b¶o vÖ m«i trêng, c¸c quy ®Þnh kh¸c cã liªn quan cña ph¸p
luËt ViÖt Nam, cña c¸c ®iÒu íc quèc tÕ mµ ViÖt Nam ®∙ ký kÕt hoÆc tham gia.
Trong trêng hîp ®iÒu íc quèc tÕ mµ ViÖt Nam ký kÕt hoÆc tham gia cã quy ®Þnh kh¸c víi quy
®Þnh cña NghÞ ®Þnh nµy th× ¸p dông c¸c quy ®Þnh cña ®iÒu íc quèc tÕ ®ã.
Ch¬ng II
Ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm qu¶n lý nhµ níc vÒ b¶o vÖ m«i trêng, tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc
vµ c¸ nh©n ®èi víi viÖc b¶o vÖ m«i trêng.
§iÒu 4
3. Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng thùc hiÖn viÖc thèng nhÊt qu¶n lý Nhµ níc vÒ b¶o vÖ m«i
trêng trong ph¹m vi c¶ níc, chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc vµ chØ ®¹o c¸c ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i trêng trong
ph¹m vi chøc n¨ng, nhiÖm vô cña m×nh nh sau:
• X©y dùng vµ tr×nh ChÝnh phñ ban hµnh, ban hµnh theo thÈm quyÒn c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ
m«i trêng;
• X©y dùng vµ tr×nh ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh chiÕn lîc; chÝnh s¸ch vÒ b¶o vÖ m«i trêng;
60
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
• Chñ tr× x©y dùng, tr×nh ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh vµ phèi hîp tæ chøc thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch dµi h¹n vµ
hµng n¨m vÒ phßng, chèng, kh¾c phôc suy tho¸i m«i trêng, « nhiÕm m«i trêng, sù cè m«i trêng,
vÒ c¸c c«ng tr×nh b¶o vÖ m«i trêng vµ c¸c c«ng tr×nh cã liªn quan ®Õn b¶o vÖ m«i trêng;
• Tæ chøc, x©y dùng, qu¶n lý hÖ thèng quan tr¾c chung vÒ m«i trêng;
• §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng m«i trêng c¶ níc, ®Þnh kú b¸o c¸o ChÝnh phñ vµ Quèc héi;
• ThÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng cña c¸c dù ¸n, c¸c c¬ së theo quy ®Þnh t¹i Ch¬ng
III cña NghÞ ®Þnh nµy;
• ChØ ®¹o viÖc tæ chøc nghiªn cøu, ¸p dông tiÕn bé khoa häc, c«ng nghÖ trong lÜnh vùc b¶o vÖ m«i
trêng; tæ chøc x©y dùng vµ ¸p dông hÖ thèng tiªu chuÈn m«i trêng; cÊp, thu håi giÊy chøng nhËn
®¹t tiªu chuÈn m«i trêng; tæ chøc tËp huÊn c¸n bé khoa häc m«i trêng vµ qu¶n lý, b¶o vÖ m«i
trêng;
• Híng dÉn, kiÓm tra c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph¬ng, c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n trong viÖc thi hµnh ph¸p luËt
vÒ b¶o vÖ m«i trêng; tæ chøc c«ng t¸c thanh tra m«i trêng; gi¶i quyÕt c¸c khiÕu n¹i, tè c¸o liªn
quan ®Õn b¶o vÖ m«i trêng trong ph¹m vi thÈm quyÒn;
• Tr×nh ChÝnh phñ viÖc tham gia c¸c tæ chøc quèc tÕ, ký kÕt hoÆc tham gia c¸c ®iÒu íc quèc tÕ vÒ b¶o
vÖ m«i trêng, tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng quèc tÕ liªn quan ®Õn b¶o vÖ m«i trêng.
4. Côc M«i trêng cã nhiÖm vô gióp Bé trëng Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng thùc hiÖn chøc
n¨ng qu¶n lý Nhµ níc vÒ b¶o vÖ m«i trêng trong ph¹m vi c¶ níc.
NhiÖm vô, quyÒn h¹n, tæ chøc bé m¸y cña Côc M«i trêng do Bé trëng Bé Khoa häc, C«ng nghÖ
vµ M«i trêng quy ®Þnh.
§iÒu 5
1. C¸c Bé, c¬ quan ngang Bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ theo chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña m×nh
cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn qu¶n lý Nhµ níc vÒ b¶o vÖ m«i trêng nh sau:
• X©y dùng vµ tr×nh ChÝnh phñ ban hµnh, ban hµnh theo thÈm quyÒn c¸c v¨n b¶n vÒ b¶o vÖ m«i trêng
thuéc ph¹m vi ngµnh phô tr¸ch phï hîp víi quy ®Þnh cña LuËt b¶o vÖ m«i trêng;
• X©y dùng chiÕn lîc, chÝnh s¸ch vÒ b¶o vÖ m«i trêng cña ngµnh phï hîp víi chiÕn lîc, chÝnh s¸ch
chung vÒ b¶o vÖ m«i trêng cña c¶ níc;
• ChØ ®¹o vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt, c¸c kÕ ho¹ch vµ biÖn ph¸p vÒ b¶o vÖ
m«i trêng theo híng dÉn cña Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng trong ph¹m vi ngµnh m×nh
vµ c¸c c¬ së thuéc quyÒn qu¶n lý trùc tiÕp;
• Qu¶n lý c¸c c«ng tr×nh cña ngµnh liªn quan ®Õn b¶o vÖ m«i trêng;
• Phèi hîp thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng cña c¸c dù ¸n, c¸c c¬ së s¶n xuÊt, kinh
doanh theo quy ®Þnh t¹i Ch¬ng III cña NghÞ ®Þnh nµy;
• Gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp, khiÕu n¹i, tè c¸o, kiÕn nghÞ xö lý c¸c vi ph¹m ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i
trêng trong ph¹m vi thÈm quyÒn do ph¸p luËt quy ®Þnh;
2. C¸c Bé, c¬ quan ngang Bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ phèi hîp víi Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i
trêng ®Ó tiÕn hµnh c¸c c«ng t¸c sau ®©y:
• a) §iÒu tra, quan tr¾c, nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng m«i trêng trong ph¹m«i trêng vi ngµnh;
• b) X©y dùng tr×nh ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh vµ tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch phßng, chèng, kh¾c phôc suy
tho¸i m«i trêng, « nhiÔm m«i trêng, sù cè m«i trêng trong ph¹m vi ngµnh;
• c) Nghiªn cøu, ¸p dông tiÕn bé khoa häc, c«ng nghÖ trong lÜnh vùc b¶o vÖ m«i trêng thuéc ph¹m vi
ngµnh;
• d) Gi¸o dôc, tuyªn truyÒn, phæ biÕn kiÕn thøc, ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i trêng trong ph¹m vi ngµnh;
§iÒu 6
1. ñy ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn qu¶n lý Nhµ níc vÒ
b¶o vÖ m«i trêng nh sau:
• Ban hµnh theo thÈm quyÒn c¸c v¨n b¶n vÒ b¶o vÖ m«i trêng t¹i ®Þa ph¬ng;
• ChØ ®¹o vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn t¹i ®Þa ph¬ng c¸c quy ®Þnh cña Nhµ níc, cña ®Þa ph¬ng vÒ b¶o
vÖ m«i trêng;
• ThÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng cña c¸c dù ¸n, c¸c c¬ së theo quy ®Þnh t¹i Ch¬ng
III cña NghÞ ®Þnh nµy;
• CÊp, thu håi giÊy chøng nhËn ®¹t tiªu chuÈn m«i trêng cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh;
61
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
• Phèi hîp víi c¸c c¬ quan Trung ¬ng trong ho¹t ®éng kiÓm tra, thanh tra, xö lý c¸c vi ph¹m ph¸p
luËt vÒ b¶o vÖ m«i trêng t¹i ®Þa ph¬ng; ®«n ®èc c¸c tæ chøc, c¸ nh©n thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña
ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i trêng;
• TiÕp nhËn, gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp, khiÕu n¹i, tè c¸o vµ c¸c kiÕn nghÞ vÒ b¶o vÖ m«i trêng trong
ph¹m vi quyÒn h¹n ®îc giao hoÆc chuyÓn ®Õn c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn ®Ó xö lý.
2. Së Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ñy ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc
thuéc Trung ¬ng thùc hiÖn qu¶n lý Nhµ níc vÒ b¶o vÖ m«i trêng ë ®Þa ph¬ng.
NhiÖm vô, quyÒn h¹n, tæ chøc bé m¸y cña Së Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng trong lÜnh vùc
b¶o vÖ m«i trêng ë ®Þa ph¬ng do ñy ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng quy ®Þnh
theo híng dÉn cña Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng.
§iÒu 7
C¸c c¬ quan Nhµ níc, c¸c ®oµn thÓ nh©n d©n cã tr¸ch nhiÖm trong viÖc b¶o vÖ m«i trêng nh sau:
1. B¶o ®¶m thùc hiÖn nghiªm chØnh t¹i trô së c¬ quan, ®oµn thÓ, c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt, cña c¸c c¬
quan Trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng vÒ b¶o vÖ m«i trêng;
2. Tuyªn truyÒn, gi¸o dôc ®Ó n©ng cao ý thøc tr¸ch nhiÖm cña c¸c thµnh viªn c¬ quan, tæ chøc trong viÖc
b¶o vÖ m«i trêng;
3. Trong ph¹m vi tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n cña m×nh, kiÓm tra, gi¸o dôc hoÆc theo dâi viÖc thi hµnh ph¸p luËt
vÒ b¶o vÖ m«i trêng, kÞp thêi ph¸t hiÖn, b¸o c¸o ®Ó c¬ quan cã thÈm quyÒn xö lý c¸c hµnh ®éng vi ph¹m
ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i trêng.
§iÒu 8
C¸c tæ chøc s¶n xuÊt, kinh doanh cã tr¸ch nhiÖm nghiªm chØnh thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt
vÒ:
1. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng; b¶o ®¶m thùc hiÖn ®óng c¸c tiªu chuÈn m«i trêng; phßng, chèng, kh¾c
phôc suy tho¸i m«i trêng, « nhiÔm m«i trêng, sù cè m«i trêng;
2. §ãng gãp tµi chÝnh b¶o vÖ m«i trêng, båi thêng thiÖt h¹i do cã hµnh vi g©y tæn h¹i m«i trêng theo
quy ®Þnh cña ph¸p luËt;
3. Cung cÊp ®Çy ®ñ tµi liÖu vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ®oµn kiÓm tra, ®oµn thanh tra hoÆc thanh tra viªn khi thi
hµnh c«ng vô; chÊp hµnh quyÕt ®Þnh cña ®oµn thanh tra hoÆc thanh tra viªn.
4. Tuyªn truyÒn, gi¸o dôc ®Ó n©ng cao ý thøc cña c¸n bé, c«ng nh©n trong viÖc b¶o vÖ m«i trêng; ®Þnh kú
b¸o c¸o víi c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc vÒ b¶o vÖ m«i trêng ë ®Þa ph¬ng vÒ hiÖn tr¹ng m«i trêng t¹i
n¬i ho¹t ®éng cña m×nh.
Ch¬ng III
§iÒu 9
Chñ ®Çu t, chñ qu¶n lý dù ¸n hoÆc gi¸m ®èc c¸c c¬ quan, xÝ nghiÖp thuéc... c¸c ®èi tîng sau ®©y
ph¶i thùc hiÖn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng:
1. C¸c quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn vïng, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh, tØnh, thµnh phè trùc thuéc
Trung ¬ng, c¸c quy ho¹ch ®« thÞ, khu d©n c;
2. C¸c dù ¸n kinh tÕ, khoa häc, y tÕ, v¨n ho¸, x∙ héi, an ninh, quèc phßng;
3. C¸c dù ¸n do tæ chøc hoÆc c¸ nh©n níc ngoµi, tæ chøc quèc tÕ ®Çu t, viÖn trî, cho vay hoÆc liªn doanh
thùc hiÖn trªn l∙nh thæ ViÖt Nam;
4. C¸c dù ¸n nãi t¹i c¸c kho¶n 1, 2 vµ 3 cña §iÒu nµy ®îc duyÖt tríc ngµy 10-01-1994 nhng cha tiÕn
hµnh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng theo ®óng yªu cÇu;
5. C¸c c¬ së kinh tÕ, khoa häc, y tÕ, v¨n ho¸, x∙ héi, an ninh, quèc phßng ®∙ ho¹t ®éng tõ tríc ngµy 10-01-
1994.
62
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
§iÒu 10
1. Néi dung ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng bao gåm:
• §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng m«i trêng t¹i ®Þa bµn ho¹t ®éng cña dù ¸n hoÆc c¬ së;
• §¸nh gi¸ t¸c ®éng x¶y ra ®èi víi m«i trêng do ho¹t ®éng cña dù ¸n hoÆc c¬ së;
• KiÕn nghÞ c¸c biÖn ph¸p xö lý vÒ mÆt m«i trêng.
2. C¸c néi dung nãi t¹i §iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn thµnh mét b¶n b¸o c¸o riªng gäi lµ B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c
®éng m«i trêng.
§iÒu 11
1. §èi víi c¸c ®èi tîng nãi t¹i kho¶n 1, 2, 3 vµ 4 cña §iÒu 9, viÖc x©y dùng b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i
trêng ®îc tiÕn hµnh thµnh 2 bíc: s¬ bé vµ chi tiÕt (riªng c¸c ®èi tîng nãi t¹i kho¶n 4 chØ ®¸nh gi¸ chi
tiÕt).
Néi dung cña b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng s¬ bé ph¶i tu©n theo môc 1 cña phô lôc;
Néi dung cña b¸o c¸o ®¸h gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chi tiÕt ph¶i tu©n theo môc 2 cña phô lôc.
2. §èi víi c¸c ®èi tîng nãi t¹i kho¶n 5 §iÒu 9, néi dung cña b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng ®îc
quy ®Þnh t¹i môc 3 cña phô lôc.
§iÒu 12
1. C¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng ®îc sö dông ph¶i ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan, tÝnh khoa
häc, tÝnh thùc tiÔn vµ phï hîp víi tr×nh ®é quèc tÕ hiÖn hµnh.
2. B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng ph¶i do c¸c c¬ quan vµ c¸c tæ chøc cã ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ c¸n bé
chuyªn m«n vµ c¬ së vËt chÊt thùc hiÖn.
3. §Ó tiÕn hµnh lËp b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng ph¶i sö dông c¸c tiªu chuÈn m«i trêng ViÖt
Nam. §èi víi c¸c lÜnh vùc cha cã tiªu chuÈn m«i trêng, cÇn tho¶ thuËn b»ng v¨n b¶n víi c¬ quan qu¶n
lý Nhµ níc vÒ b¶o vÖ m«i trêng.
§iÒu13
Hå s¬ xin thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng bao gåm:
1. §èi víi c¸c ®èi tîng nãi t¹i kho¶n 1, 2, 3 vµ 4 cña §iÒu 9:
• B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng,
• Hå s¬ dù ¸n vµ c¸c phô lôc liªn quan.
2. §èi víi c¸c ®èi tîng nãi t¹i kho¶n 5 cña §iÒu 9:
• B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng,
• B¸o c¸o hiÖn tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¬ së vµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan kh¸c.
3. Hå s¬ xin thÈm ®Þnh ®îc lµm thµnh 3 b¶n. §èi víi c¸c ®æi tîng nãi t¹i kho¶n 3 cña §iÒu 9, v¨n b¶n
cÇn ®îc thÓ hiÖn b»ng tiÕng ViÖt.
§iÒu 14
1. ViÖc thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng cña c¸c dù ¸n vµ c¸c c¬ së ®ang ho¹t ®éng ®îc
ph©n thµnh 2 cÊp:
• CÊp Trung ¬ng do Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng thÈm ®Þnh. Tuú trêng hîp cô thÓ, Bé
Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng cã thÓ uû nhiÖm cho Bé chuyªn ngµnh thÈm ®Þnh;
• CÊp ®Þa ph¬ng do së Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng thÈm ®Þnh.
Sù ph©n cÊp thÈm ®Þnh ®îc ghi trong môc 4 cña phô lôc.
2. Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng cã tr¸ch nhiÖm x©y dùng tr×nh ChÝnh phñ danh môc c¸c dù ¸n
mµ b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng cÇn ph¶i ®a ra ®Ó Quèc héi xem xÐt.
63
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
§iÒu 15
1. ViÖc thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng do c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc vÒ b¶o vÖ m«i trêng
chÞu tr¸ch nhiÖm.
2. Trong trêng hîp cÇn thiÕt thµnh lËp Héi ®ång thÈm ®Þnh.
• Héi ®ång thÈm ®Þnh cÊp Trung ¬ng do Bé trëng Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng ra quyÕt
®Þnh thµnh lËp.
• Héi ®ång thÈm ®Þnh cÊp tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng do chñ tÞch Uû ban nh©n d©n tØnh,
thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng ra quyÕt ®Þnh thµnh lËp.
3. Thµnh phÇn héi ®ång bao gåm c¸c nhµ khoa häc, qu¶n lý, cã thÓ ®¹i diÖn cña c¸c tæ chøc x∙ héi vµ ®¹i
diÖn cña nh©n d©n. Sè thµnh viªn héi ®ång kh«ng qu¸ 9 ngêi.
§iÒu 16
Thêi h¹n thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng kh«ng qu¸ 2 th¸ng kÓ tõ ngµy nhËn ®îc
®Çy ®ñ c¸c v¨n b¶n liªn quan.
§èi víi c¸c ®èi tîng ghi t¹i kho¶n 3 cña §iÒu 9 thêi h¹n thÈm ®Þnh ph¶i phï hîp víi thêi gian quy
®Þnh cho viÖc cÊp giÊy phÐp ®Çu t.
§iÒu 17
C¬ quan qu¶n lý Nhµ níc vÒ b¶o vÖ m«i trêng cã tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t viÖc thiÕt kÕ kü thuËt vµ
thùc thi c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i trêng theo kiÕn nghÞ cña Héi ®ång thÈm ®Þnh.
§iÒu 18
Trêng hîp kh«ng nhÊt trÝ víi kÕt luËn cña Héi ®ång thÈm ®Þnh, chñ ®Çu t, chñ qu¶n dù ¸n hoÆc
gi¸m ®èc c¬ quan, xÝ nghiÖp... cã quyÒn khiÕu n¹i víi c¬ quan ®∙ quyÕt ®Þnh thµnh lËp Héi ®ång vµ
c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc vÒ b¶o vÖ m«i trêng cÊp trªn.
§¬n khiÕu n¹i cÇn ®îc xem xÐt gi¶i quyÕt trong thêi h¹n tõ 1 ®Õn 3 th¸ng kÓ tõ ngµy nhËn ®îc
®¬n.
§iÒu 19
§èi víi c¸c ®èi tîng nãi t¹i §iÒu 9 cña NghÞ ®Þnh nµy thuéc diÖn qu¶n lý cña Bé Quèc phßng, Bé
Néi vô, Bé trëng Bé Quèc phßng, Bé trëng Bé Néi vô tæ chøc x©y dùng vµ thÈm ®Þnh b¸o c¸o
®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng theo híng dÉn cña Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng.
§iÒu 20
1. §èi víi c¸c ®èi tîng nãi t¹i kho¶n 5 §iÒu 9 cña NghÞ ®Þnh nµy, viÖc x©y dùng vµ thÈm ®Þnh b¸o c¸o
®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng ph¶i ®îc tiÕn hµnh tõng bíc vµ trong thêi h¹n theo híng dÉn cña Bé
Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng.
2. KÕt qu¶ cña viÖc thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng cña c¸c c¬ së ®ang ho¹t ®éng ®îc
ph©n lo¹i thµnh 4 lo¹i sau ®©y ®Ó xö lý:
• §îc phÐp tiÕp tôc ho¹t ®éng kh«ng ph¶i xö lý vÒ mÆt m«i trêng;
• Ph¶i ®Çu t x©y dùng c¸c c«ng tr×nh xö lý chÊt th¶i;
• Ph¶i thay ®æi c«ng nghÖ, di chuyÓn ®Þa ®iÓm;
• Ph¶i ®×nh chØ ho¹t ®éng.
64
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Ch¬ng IV
Phßng, chèng, kh¾c phôc suy tho¸i m«i trêng, « nhiÔm m«i trêng vµ sù cè m«i trêng
§iÒu 21
ViÖc sö dông, khai th¸c c¸c vên quèc gia, khu b¶o tån thiªn nhiªn, khu di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸,
c¶nh quan thiªn nhiªn... ph¶i ®îc phÐp cña c¬ quan qu¶n lý ngµnh h÷u quan. Tríc khi cÊp giÊy
phÐp c¬ quan ngµnh h÷u quan ph¶i ®îc sù tho¶ thuËn b»ng v¨n b¶n cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc
vÒ b¶o vÖ m«i trêng.
Sau khi nhËn ®îc c¸c thñ tôc cho phÐp khai th¸c, sö dông, tæ chøc, c¸ nh©n ®øng tªn trong giÊy
phÐp tiÕn hµnh c¸c thñ tôc ®¨ng ký víi chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng, n¬i trùc tiÕp qu¶n lý c¸c khu b¶o
tån trªn.
GiÊy phÐp cÇn ghi râ c¸c néi dung sau: ®èi tîng ph¹m vi xin ®îc sö dông, môc ®Ých vµ thêi gian
khai th¸c, c¸c gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i trêng trong khi khai th¸c.
§iÒu 22
C¸c tæ chøc, c¸ nh©n cã c¸c ho¹t ®éng liªn quan ®Õn m«i trêng ph¶i tu©n theo c¸c tiªu chuÈn vÒ
m«i trêng.
Danh môc c¸c lo¹i tiªu chuÈn m«i trêng ViÖt Nam bao gåm:
1. Tiªu chuÈn m«i trêng ®èi víi b¶o vÖ m«i trêng ®Êt;
2. Tiªu chuÈn m«i trêng ®èi víi b¶o vÖ m«i trêng níc;
3. Tiªu chuÈn m«i trêng ®èi víi b¶o vÖ m«i trêng kh«ng khÝ;
4. Tiªu chuÈn m«i trêng trong lÜnh vùc tiÕng ån;
5. Tiªu chuÈn m«i trêng trong lÜnh vùc bøc x¹ vµ ion ho¸;
6. Tiªu chuÈn m«i trêng ®èi víi b¶o vÖ khu vùc d©n c;
7. Tiªu chuÈn m«i trêng ®èi víi b¶o vÖ khu s¶n xuÊt;
8. Tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ m«i trêng trong lÜnh vùc b¶o vÖ rõng;
9. Tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ m«i trêng trong lÜnh vùc b¶o vÖ hÖ sinh vËt;
10. Tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ m«i trêng trong lÜnh vùc b¶o vÖ hÖ sinh th¸i;
11. Tiªu chuÈn m«i trêng ®èi víi b¶o vÖ biÓn;
12. Tiªu chuÈn m«i trêng ®èi víi b¶o vÖ c¸c khu b¶o tån thiªn nhiªn vµ c¶nh quan thiªn nhiªn;
13. Tiªu chuÈn m«i trêng trong lÜnh vùc quy ho¹ch x©y dùng c«ng nghiÖp, ®« thÞ vµ d©n dông;
14. Tiªu chuÈn m«i trêng liªn quan ®Õn viÖc vËn chuyÓn, tµng tr÷, sö dông c¸c ho¸ chÊt ®éc h¹i, phãng x¹;
15. Tiªu chuÈn m«i trêng trong khai th¸c c¸c má lé thiªn vµ khai th¸c c¸c má hÇm lß;
16. Tiªu chuÈn m«i trêng ®èi víi c¸c ph¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi;
17. Tiªu chuÈn m«i trêng ®èi víi c¬ së cã sö dông c¸c vi sinh vËt;
18. Tiªu chuÈn m«i trêng ®èi víi b¶o vÖ lßng ®Êt;
19. Tiªu chuÈn m«i trêng ®èi víi b¶o vÖ m«i trêng khu du lÞch;
20. Tiªu chuÈn m«i trêng trong lÜnh vùc xuÊt, nhËp khÈu;
21. Tiªu chuÈn m«i trêng ®èi víi bÖnh viÖn vµ c¸c khu ch÷a bÖnh ®Æc biÖt.
TÊt c¶ c¸c tiªu chuÈn trong danh môc trªn do Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng phèi hîp víi
c¸c Bé, Ngµnh cã liªn quan tæ chøc biªn so¹n vµ ban hµnh.
§iÒu 23
Tæ chøc, c¸ nh©n khi xuÊt khÈu, nhËp khÈu c¸c loµi ®éng vËt, thùc vËt (kÓ c¶ h¹t gièng), c¸c chñng
vi sinh vËt, c¸c nguån gien, ®Òu ph¶i ®îc phÐp cña c¬ quan qu¶n lý ngµnh h÷u quan vµ c¬ quan
qu¶n lý Nhµ níc vÒ b¶o vÖ m«i trêng vµ ph¶i cã phiÕu kiÓm dÞch cña c¬ quan kiÓm dÞch cã thÈm
quyÒn ë ViÖt Nam. Khi ph¸t hiÖn c¸c ®èi tîng ghi trong giÊy phÐp cã nguy c¬ g©y dÞch bÖnh cho
65
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
ngêi vµ gia sóc, gia cÇm hoÆc c¸c nguy c¬ g©y « nhiÔm hoÆc suy tho¸i m«i trêng ph¶i b¸o c¸o
khÈn cÊp cho chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng vµ c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc vÒ b¶o vÖ m«i trêng n¬i gÇn
nhÊt ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý bao v©y hoÆc tiªu huû ngay.
§èi víi c¸c loµi ®éng vËt, thùc vËt quý, hiÕm theo “C«ng íc vÒ bu«n b¸n quèc tÕ c¸c loµi ®éng,
thùc vËt hoang d∙ cã nguy c¬ tuyÖt chñng” (CITES) cÇn thùc hiÖn theo ®óng LuËt vÒ b¶o vÖ vµ ph¸t
triÓn rõng, Ph¸p lÖnh vÒ b¶o vÖ nguån lîi thuû s¶n. Danh môc c¸c gièng loµi cña c¸c ®èi tîng ghi
trong §iÒu nµy do c¸c Bé L©m nghiÖp (xem môc 5 cña phô lôc), Bé thuû s¶n, Bé N«ng nghiÖp vµ
C«ng nghiÖp thùc phÈm c«ng bè.
§iÒu 24
Tæ chøc, c¸ nh©n xuÊt khÈu, nhËp khÈu c¸c ho¸ chÊt ®éc, h¹i, c¸c chÕ phÈm vi sinh vËt ph¶i xin phÐp
c¬ quan qu¶n lý ngµnh h÷u quan vµ c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc vÒ b¶o vÖ m«i trêng vµ ph¶i tu©n thñ
nghiªm ngÆt tiªu chuÈn hiÖn hµnh cña ViÖt Nam. Trong ®¬n cÇn ghi cô thÓ môc ®Ých sö dông, sè
lîng, ®Æc tÝnh kü thuËt, thnµh phÇn vµ c«ng thøc nÕu cã, tªn th¬ng m¹i, h∙ng vµ níc s¶n xuÊt. Tæ
chøc, c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm xuÊt khÈu, nhËp khÈu ®óng chñng lo¹i vµ sè lîng ®∙ ghi trong giÊy
phÐp.
Trong trêng hîp ®Ó qu¸ h¹n ph¶i huû cÇn lµm ®¬n ghi râ sè lîng, ®Æc tÝnh kü thuËt, c«ng nghÖ
huû vµ ph¶i cã sù gi¸m s¸t cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc vÒ b¶o vÖ m«i trêng vµ c¬ quan c«ng an
®îc uû quyÒn.
§èi víi c¸c chÊt b¶o vÖ thùc vËt cÇn tu©n thñ ®óng Ph¸p lÖnh b¶o vÖ vµ kiÓm dÞch thùc vËt.
§iÒu 25
ViÖc nhËp khÈu c¸c lo¹i thiÕt bÞ toµn bé vµ c«ng nghÖ theo c¸c dù ¸n, c¸c liªn doanh chØ ®îc thùc
hiÖn sau khi ®∙ cã luËn chøng kinh tÕ - kü thuËt ®îc duyÖt cïng víi kÕt luËn thÈm ®Þnh b¸o c¸o
®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng cña c¸c dù ¸n do c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc vÒ b¶o vÖ m«i trêng thùc
hiÖn.
§èi víi nh÷ng thiÕt bÞ lÎ quan träng cã liªn quan ®Õn b¶o vÖ m«i trêng, khi xÐt thÊy cÇn thiÕt, c¬
quan qu¶n ký Nhµ níc vÒ b¶o vÖ m«i trêng xem xÐt vµ cho phÐp nhËp.
Ph©n cÊp gi¶i quyÕt giÊy phÐp vÒ viÖc nµy nh sau:
• Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng cÊp giÊy phÐp cho c¸c trêng hîp nhËp cña c¸c dù ¸n, liªn doanh
®îc Héi ®ång thÈm ®Þnh cña Nhµ níc duyÖt.
• Së Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng ®Þa ph¬ng cÊp giÊy phÐp cho c¸c tr¬ng hîp cßn l¹i theo híng
dÉn cña Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng.
§iÒu 26.
1. TÊt c¶ c¸c ph¬ng tiÖn giao th«ng ®êng s¾t, ®êng thuû, ®êng bé kh«ng ®îc th¶i khãi, bôi, dÇu, khÝ
chøa chÊt ®éc ra m«i trêng vît qu¸ tiªu chuÈn quy ®Þnh (xem môc 6 cña phô lôc). §èi víi c¸c lo¹i
ph¬ng tiÖn giao th«ng kÓ trªn ®îc nhËp vµo ViÖt Nam tõ ngµy LuËt b¶o vÖ m«i trêng cã hiÖu lùc ph¶i
®¶m b¶o c¸c chØ tiªu chÊt th¶i theo tiªu chhuÈn míi ®îc phÐp vËn hµnh.
2. TÊt c¶ c¸c lo¹i ph¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi khi vËn hµnh ph¶i ®¶m b¶o møc ®é tiÕng ån kh«ng vît
qu¸ tiªu chuÈn quy ®Þnh (môc 7, 8, 9, 10 cña phô lôc).
3. §èi víi c¸c lo¹i ph¬ng tiÖn ®îc phÐp vËn hµnh tríc ngµy LuËt b¶o vÖ m«i trêng cã hiÖu lùc, cÇn ph¶i
¸p dông c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt ®Ó h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a lîng khãi vµ chÊt th¶i ®éc h¹i vµo m«i trêng.
KÓ tõ ngµy 01-04-1995 mäi lo¹i ph¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi trªn ®Þa bµn thµnh phè ph¶i ®¶m b¶o møc
x¶ khãi kh«ng vît qu¸ 60 ®¬n vÞ Hartridge, kh«ng ®îc th¶i c¸c chÊt g©y « nhiÔm m«i trêng nªu trªn
vµ kh«ng ®îc phÐp g©y ®é ån vît qu¸ tiªu chuÈn cho phÐp.
Ph¬ng tiÖn nµo kh«ng ®¹t c¸c tiªu chuÈn trªn buéc ph¶i ®×nh chØ ho¹t ®éng.
4. C¸c ph¬ng tiÖn giao th«ng cã ®éng c¬ khi qua c¸c bÖnh viÖn, khu ®iÒu dìng, trêng häc vµ khu ®«ng
d©n c vµo giê nghØ tra vµ sau 22 giê kh«ng ®îc dïng cßi.
Bé giao th«ng vËn t¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc viÖc kiÓm tra vµ cÊp giÊy phÐp vÒ viÖc ®¹t tiªu chuÈn
m«i trêng ®èi víi c¸c ph¬ng tiÖn giao th«ng vµ vËn t¶i.
66
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
§iÒu 27
1. Mäi c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh, bÖnh viÖn, kh¸ch s¹n, nhµ hµng v.v... cã c¸c chÊt th¶i ë c¸c d¹ng r¾n,
láng, khÝ cÇn ph¶i tæ chøc xö lý ®¹t tiªu chuÈn m«i trêng tríc khi th¶i ra ngoµi ph¹m vi qu¶n lý cña c¬
së m×nh, c«ng nghÖ xö lý c¸c lo¹i chÊt th¶i trªn ph¶i ®îc c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc cã thÈm quyÒn xÐt
duyÖt.
2. ChÊt th¶i sinh ho¹t t¹i c¸c thµnh phè, ®« thÞ, khu c«ng nghiÖp cÇn ph¶i ®îc thu gom, vËn chuyÓn, xö lý
theo quy chÕ qu¶n lý chÊt th¶i.
3. ChÊt th¶i cã chøa vi sinh vËt, vi trïng g©y bÖnh cÇn ph¶i ®îc xö lý nghiªm ngÆt tríc khi th¶i vµo c¸c
khu chøa c«ng céng theo quy ®Þnh hiÖn hµnh.
4. ChÊt th¶i chøa c¸c ho¸ chÊt ®éc h¹i, khã ph©n huû ph¶i ®îc xö lý theo c«ng nghÖ riªng, kh«ng ®îc th¶i
vµo c¸c khu chøa chÊt th¶i sinh ho¹t.
§iÒu 28
1. Nghiªm cÊm viÖc xuÊt, nhËp khÈu chÊt th¶i, cã chøa ®éc tè hay c¸ vi trïng g©y bÖnh, cã thÓ g©y « nhiÔm
m«i trêng.
2. Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng híng dÉn c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph¬ng lËp danh môc c¸c nguyªn
liÖu thø phÈm, c¸c phÕ liÖu b¶o ®¶m tiªu chuÈn vÖ sinh m«i trêng ®îc phÐp nhËp tõ níc ngoµi vµo lµm
nguyªn liÖu s¶n xuÊt ®Ó tr×nh Thñ tíng ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh.
§iÒu 29
B¾t ®Çu tõ ngµy 01-01-1995, nghiªm cÊm viÖc s¶n xuÊt, vËn chuyÓn, bu«n b¸n, tµng tr÷ vµ sö dông
tÊt c¶ c¸c lo¹i ph¸o trªn toµn l∙nh thæ ViÖt Nam.
ChÝnh phñ quy ®Þnh viÖc s¶n xuÊt vµ sö dông ph¸o hoa trong mét sè ngµy lÔ, tÕt ®Æc biÖt.
§iÒu 30
1. Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng tr×nh Thñ tíng ChÝnh phñ c¸c trêng hîp sù cè m«i trêng ®Æc
biÖt nghiªm träng vµ kiÕn nghÞ c¸c biÖn ph¸p xö lý khÈn cÊp ®Ó Thñ tíng ra quyÕt ®Þnh.
2. Trêng hîp sù cè m«i trêng ®Æc biÖt nghiªm träng lµ sù cè g©y tæn h¹i lín vµ nghiªm träng :
• §èi víi tÝnh m¹ng vµ tµi s¶n cña nhiÒu ngêi;
• §èi víi c¸c c¬ së kinh tÕ, x∙ héi, an ninh, quèc phßng;
• §èi víi khu vùc réng lín thuéc ph¹m vi nhiÒu tØnh, thµnh phè;
• §èi víi vïng cã ¶nh hëng vÒ mÆt quèc tÕ.
3. Bé trëng Bé Quèc phßng, Bé trëng Bé Néi vô tæ chøc mét lùc lîng chuyªn tr¸ch ®Ó lµm nßng cèt
trong viÖc kh¾c phôc sù cè vÒ m«i trêng. Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng cïng víi Bé Néi vô,
Bé Quèc phßng vµ c¸c Bé, Ngµnh liªn quan lËp ph¬ng ¸n x©y dùng c¸c lùc lîng nµy tr×nh Thñ tíng
ChÝnh phñ phª duyÖt.
§iÒu 32
ViÖc thanh to¸n chi phÝ ®Ó kh¾c phôc sù cè m«i trêng cho tæ chøc, c¸ nh©n ®îc huy ®éng ph¶i
tu©n theo nguyªn t¾c tho¶ thuËn gi÷a tæ chøc, c¸ nh©n ®îc huy ®éng víi c¬ quan cã thÈm quyÒn
huy ®éng.
Bé tµi chÝnh quy ®Þnh chi tiÕt chÕ ®é thanh to¸n chi phÝ nµy.
67
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
ch¬ng V
§iÒu 32
Nguån tµi chÝnh cho nhiÖm vô b¶o vÖ m«i trêng gåm:
1. Ng©n s¸ch Nhµ níc dµnh cho ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i trêng, cho c¸c nhiÖm vô nghiªn cøu khoa häc vµ
qu¶n lý Nhµ níc vÒ b¶o vÖ m«i trêng;
2. PhÝ thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng cña c«ng tr×nh kinh tÕ - x∙ héi; phÝ b¶o vÖ m«i
trêng do c¸c tæ chøc, c¸ nh©n sö dông, thµnh phÇn m«i trêng vµo môc ®Ých s¶n xuÊt kinh doanh ®ãng
gãp theo quy ®Þnh chi tiÕt cña Bé Tµi chÝnh;
3. C¸c kho¶n kh¸c (tiÒn ph¹t vi phµm hµnh chÝnh vÒ b¶o vÖ m«i trêng, ®ãng gãp cña c¸c tæ chøc kinh tÕ -
x∙ héi. . .).
§iÒu 33
ChÝnh phñ lËp quü dù phßng Quèc gia kh¾c phôc t×nh tr¹ng suy tho¸i m«i trêng, « nhiÔm m«i
trêng vµ sù cè m«i trêng nh»m chñ ®éng ®èi phã víi c¸c trêng hîp ®ét xuÊt vÒ sù cè m«i trêng,
« nhiÔm m«i trêng vµ suy tho¸i m«i trêng.
Nguån tµi chÝnh lËp quü nãi trªn gåm nguån trÝch tõ ng©n s¸ch Nhµ níc, ®ãng gãp cña c¸c doanh
nghiÖp (kÓ c¶ c¸c liªn doanh víi níc ngoµi), ®ãng gãp cña c¸c c¸ nh©n, tæ chøc trong níc vµ níc
ngoµi cho c¸c ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i trêng ë ViÖt Nam.
Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng vµ Bé Tµi chÝnh x©y dùng quy chÕ qu¶n lý vµ sö dông quü
nµy.
§iÒu 34
C¸c tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt, kinh doanh thuéc c¸c lÜnh vùc hoÆc ®èi tîng sau ®©y ph¶i nép phÝ
b¶o vÖ m«i trêng;
• Khai th¸c dÇu má, khÝ ®èt, kho¸ng s¶n kh¸c;
• S©n ga, bÕn c¶ng, bÕn xe, nhµ ga;
• Ph¬ng tiÖn giao th«ng c¬ giíi;
• C¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c g©y « nhiÔm m«i trêng;
C¸c tæ chøc, c¸ nh©n níc ngoµi tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã thÓ x¶y ra ®èi víi
m«i trêng.
Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng vµ Bé Tµi chÝnh híng dÉn cô thÓ vÒ thu vµ sö dông phÝ b¶o
vÖ m«i trêng.
§iÒu 35
Nguån tµi chÝnh cho nhiÖm vô b¶o vÖ m«i trêng hµng n¨m ®îc chi cho c¸c néi dung sau ®©y:
1. §iÒu tra c¬ b¶n c¸c yÕu tè vÒ m«i trêng, chó träng c¸c m«i trêng ®Êt, níc, kh«ng khÝ, rõng, biÓn vµ
c¸c khÝa c¹nh v¨n ho¸ liªn quan...
2. §iÒu tra t×nh h×nh « nhiÔm m«i trêng ë c¸c tØnh, thµnh phè lín, khu c«ng nghiÖp, khu ®«ng d©n c quan
träng, c¸c vïng biÓn ®ang khai th¸c dÇu khÝ...
3. C¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ, kh«i phôc , c¶i t¹o m«i trêng, qu¶n lý chÊt th¶i (nh©t lµ c¸c chÊt th¶i ®éc h¹i) ë
c¸c thµnh phè vµ c¸c khu c«ng nghiÖp;
4. C¸c dù ¸n b¶o tån, kh«i phôc c¸c hÖ sinh th¸i cã tÇm quan träng trong ph¸t triÓn l©u bÒn kinh tÕ - x∙ héi
vµ duy tr× tÝnh ®a d¹ng sinh häc (bao gåm c¸c vên quèc gia, c¸c khu b¶o vÖ vµ dù tr÷ thiªn nhiªn, c¸c hÖ
sinh th¸i ®Êt ngËp níc ë c¸c cöa s«ng vµ ven biÓn, c¸c hÖ sinh th¸i rõng ngËp mÆn, c¸c ¸m tiªu san h«,
c¸c loµi sinh vËt quý, hiÕm, b¶o vÖ c¸c nguån gien...);
5. X©y dùng c¸c c«ng tr×nh cÇn thiÕt vÒ b¶o vÖ m«i trêng.
68
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
§iÒu 36
Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng vµ Bé Tµi chÝnh quy ®Þnh vÒ thu, chi, qu¶n lý tµi chÝnh, tµi
s¶n trong c«ng t¸c b¶o vÖ m«i trêng phï hîp víi c¸c chÕ ®é qu¶n lý hiÖn hµnh.
Ch¬ng VI
§iÒu 37
Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ChÝnh phñ tæ chøc vµ chØ ®¹o thùc
hiÖn chøc n¨ng thanh tra chuyªn ngµnh vÒ b¶o vÖ m«i trêng, V¬Ý nhiÖm vô sau ®©y:
1. Thanh tra vÒ b¶o vÖ m«i trêng cña c¸c Bé, Ngµnh vµ viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ níc vÒ b¶o
vÖ m«i trêng t¹i ®Þa ph¬ng cña Uû ban nh©n d©n c¸c cÊp.
2. Thanh tra viÖc chÊp hµnh c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ m«i trêng: tiªu chuÈn, quy ®Þnh vÒ
phßng, chèng, kh¾c phôc suy tho¸i m«i trêng, « nhiÔm m«i trêng, sù cè m«i trêng khi sö dông vµ
khai th¸c thµnh phÇn m«i trêng cña c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n.
§iÒu 38
Tæ chøc, quyÒn h¹n, ph¹m vi ho¹t ®éng cña Thanh tra chuyªn ngµnh vÒ b¶o vÖ m«i trêng do Bé
Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng vµ Tæng Thanh tra Nhµ níc thèng nhÊt quy ®Þnh, phï hîp víi
c¸c quy ®Þnh cña LuËt b¶o vÖ m«i trêng vµ Ph¸p lÖnh thanh tra.
ch¬ng VII
§iÒu 39
NghÞ ®Þnh nµy cã hiÖu lùc tõ ngµy ký.
TÊt c¶ c¸c quy ®Þnh tríc ®©y tr¸i víi NghÞ ®Þnh nµy ®Òu b∙i bá.
§iÒu 40
C¸c Bé trëng, Thñ trëng c¬ quan ngang Bé, Thñ trëng c¬ quan thuéc ChÝnh phñ; Chñ tÞch Uû
ban nh©n d©n c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng chÞu tr¸ch nhiÖm híng dÉn cô thÓ viÖc thi
hµnh NghÞ ®Þnh nµy theo chøc n¨ng vµ quyÒn h¹n cña m×nh.
69
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
(C¸c phô lôc kÌm theo NghÞ ®Þnh sè 175-CP ngµy 18-10-1994 cña chÝnh phñ vÒ híng dÉn thi hµnh
luËt b¶o vÖ m«i trêng).
1. néi dung b¸o c¸o ®¸nh gi¸ s¬ bé t¸c ®éng m«i trêng
1.1. Më ®Çu
1.1.2. T×nh h×nh tµi liÖu, sè liÖu c¨n cø cña b¸o c¸o.
1.3. §¸nh gia t¸c ®éng m«i trêng khi thùc hiÖn dù ¸n:
§¸nh gi¸ kh¸i qu¸t theo tõng yÕu tè chÝnh:
1. Kh«ng khÝ.
2. Níc.
3. TiÕng ån.
4. §Êt.
5. HÖ sinh th¸i.
6. ChÊt th¶i r¾n.
7. C¶nh quan, di tÝch lÞch sö.
8. C¬ së h¹ tÇng.
9. Giao th«ng.
10. Søc khoÎ céng ®ång.
11. C¸c chØ tiªu liªn quan kh¸c. . .
1.2. KiÕn nghÞ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn ®îc ®¸nh gi¸ chi tiÕt (nÕu cã).
70
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
2. néi dung b¸o c¸o ®¸nh gi¸ chi tiÕt t¸c ®éng m«i trêng
2.1. Më ®Çu
2.1.2. T×nh h×nh tµi liÖu, sè liÖu lµm c¨n cø cña b¸o c¸o
2.1.4. Tæ chøc, thµnh viªn, ph¬ng ph¸p vµ qu¸ tr×nh lµm viÖc trong biªn so¹n b¸o c¸o
2.2. M« t¶ s¬ lîc vÒ dù ¸n
2.2.1. Tªn dù ¸n
2.2.2. Tªn c¬ quan chñ qu¶n, c¬ quan thùc hiÖn viÖc x©y dùng luËn chøng kinh tÕ - kü thuËt hoÆc
v¨n b¶n cã gi¸ trÞ t¬ng ®¬ng cña dù ¸n
2.2.4. Néi dung c¬ b¶n cña dù ¸n. Lîi Ých kinh tÕ - x∙ héi mµ dù ¸n cã kh¶ n¨ng ®em l¹i
2.3. HiÖn tr¹ng m«i trêng t¹i ®Þa ®iÓm thùc hiÖn dù ¸n
2.3.1. M« t¶ kh¸i qu¸t vÒ ®iÒu kiÖn ®Þa lý tù nhiªn, kinh tÕ - x∙ héi cã liªn quan t¹i ®Þa ®iÓm thùc
hiÖn dù ¸n
2.3.2. Dù b¸o diÔn biÕn cña c¸c ®iÒu kiÖn trªn trong ®iÒu kiÖn kh«ng thùc hiÖn dù ¸n
2.4. T¸c ®éng cña viÖc thùc hiÖn dù ¸n ®Õn c¸c yÕu tè tµi nguyªn vµ m«i trêng
2.4.1. M« t¶ t¸c ®éng cña viÖc thùc hiÖn dù ¸n ®Õn tõng yÕu tè m«i trêng t¹i ®Þa ®iÓm thùc hiÖn
dù ¸n
Tr×nh bµy tÝnh chÊt, ph¹m vi, møc ®é, diÔn biÕn theo thêi gian cña tõng t¸c ®éng. So s¸nh víi trêng
hîp kh«ng thùc hiÖn dù ¸n.
A. T¸c ®éng ®èi víi c¸c d¹ng m«i trêng vËt lý (thuû quyÓn, khÝ quyÓn, th¹ch quyÓn).
B. T¸c ®éng ®èi víi c¸c d¹ng tµi nguyªn sinh vËt vµ c¸c hÖ sinh th¸i.
1. Tµi nguyªn sinh vËt ë níc.
2. Tµi nguyªn sinh vËt ë c¹n.
C. T¸c ®éng ®èi víi c¸c tµi nguyªn vµ m«i trêng ®∙ ®îc con ngêi sö dông:
1. Cung cÊp níc.
2. Giao th«ng vËn t¶i.
3. N«ng nghiÖp.
4. Thuû lîi.
5. N¨ng lîng.
6. Khai kho¸ng.
71
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
7. C«ng nghiÖp.
8. Thñ c«ng nghiÖp.
9. Sö dông ®Êt vµo c¸c môc tiªu kh¸c nhau.
10. Gi¶i trÝ, b¶o vÖ søc khoÎ.
D- T¸c ®éng ®èi víi c¸c ®iÒu kiÖn trùc tiÕp ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng cuéc sèng cña con ngêi:
1. §iÒu kiÖn kinh tÕ - x∙ héi.
2. §iÒu kiÖn v¨n ho¸.
3. §iÒu kiÖn mü thuËt.
2.4.2. DiÔn biÕn tæng hîp vÒ m«i trêng trong trêng hîp thùc hiÖn dù ¸n
Ph©n tÝch diÔn biÕn tæng hîp theo tõng ph¬ng ¸n thùc hiÖn dù ¸n.
Nhh÷ng tæn thÊt vÒ tµi nguyªn vµ m«i trêng theo tõng ph¬ng ¸n. §Þnh híng c¸c kh¶ n¨ng kh¾c
phôc.
So s¸nh ®îc, mÊt vµ lîi, h¹i vÒ kinh tÕ - x∙ héi vµ tµi nguyªn m«i trêng theo tõng ph¬ng ¸n.
Trong phÇn nµy cÇn nªu râ:
• C¸c chÊt ®a vµo s¶n xuÊt.
• C¸c chÊt th¶i cña s¶n xuÊt.
• C¸c s¶n phÈm.
• Dù b¸o t¸c ®éng cña c¸c chÊt ®ã ®èi víi m«i trêng.
2.4.3. C¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc t¸c ®éng tiªu cùc cña dù ¸n ®Õn m«i trêng
TrÝnh bµy kü c¸c biÖn ph¸p cã tÝnh chÊt kü thuËt, c«ng nghÖ, tæ chøc - ®iÒu hµnh nh»m kh¾c phôc
c¸c t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn m«i trêng cña dù ¸n.
So s¸nh lîi Ých thu ®îc vµ chi phÝ ph¶i bá ra cho tõng biÖn ph¸p cña dù ¸n.
2.4.4. §¸nh gi¸ chung
§¸nh gia chung vÒ møc ®é tin cËy cña c¸c dù b¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng. C¸c c«ng t¸c
nghiªn cøu ®iÒu tra, kh¶o s¸t ®o ®¹c cÇn ®îc tiÕp tôc thùc hiÖn ®Ó cã kÕt luËn ®¸ng tin cËy h¬n vµ
tiÕp tôc ®iÒu chØnh dù b¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng trong t¬ng lai.
2.5.1. KiÕn nghÞ vÒ lùa chän ph¬ng ¸n thùc hiÖn dù ¸n trªn quan ®iÓm b¶o vÖ m«i trêng.
2.5.2. KiÕn nghÞ vÒ c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i trêng kÌm theo ph¬ng ¸n ®îc ®Ò nghÞ chÊp
thuËn.
72
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
3. néi dung b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng ®èi víi c¸c c¬ së
®ang ho¹t ®éng:
3.1. Më ®Çu
3.1.2. T×nh h×nh tµi liÖu, sè liÖu c¨n cø cña b¸o c¸o
3.1.3. Tãm t¾t qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, c«ng suÊt, nguyªn liÖu, s¶n phÈm, doanh thu, ®êi sèng c«ng
nh©n
3.2. S¬ lîc vÒ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña c¬ së, c«ng nghÖ vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¬
së v.v...
3.3. M« t¶ hiÖn tr¹ng m«i trêng t¹i ®Þa ®iÓm thùc hiÖn cña c¬ së
• YÕu tè vËt lý: ®Êt, níc, kh«ng khÝ...
• YÐu tè sinh vËt, c¸c hÖ sinh th¸i thuû vùc vµ trªn c¹n ...
• C¬ së h¹ tÇng: cÊp tho¸t níc, giao th«ng vËn t¶i, thuû lîi ...
• C¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x∙ héi vµ søc khoÎ céng ®ång ...
73
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
4. ph©n cÊp thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng
STT C¸c dù ¸n, c¸c c¬ së ®ang ho¹t ®éng Bé Khoa häc, C«ng nghÖ Së Khoa häc, C«ng
vµ M«i trêng nghÖ vµ M«i trêng
1 Khai th¸c lß má lín vµ trung b×nh má nhá
2 Khoan th¨m dß, khoan khai th¸c, läc dÇu, tÊt c¶
ho¸ dÇu vµ khÝ, ®êng èng dÉn dÇu, khÝ
3 Nhµ m¸y ho¸ chÊt tÊt c¶
4 Nhµ m¸y luyÖn gang thÐp tÊt c¶
5 Nhµ m¸y luyÖn kim mµu tÊt c¶
6 Nhµ m¸y thuéc da 1000 T/n¨m trë lªn cßn l¹i
7 Nhµ m¸y dÖt nhuém 30 triÖu m/ n¨m trë lªn cßn l¹i
8 Nhµ m¸y thuèc b¶o vÖ thùc vËt tÊt c¶
9 Nhµ m¸y s¬n, cao su tÊt c¶
10 Nhµ m¸y chÊt dÎo 1000 T / n¨m trë lªn cßn l¹i
11 C¸c c¬ së sö dông phãng x¹ TÊt c¶
12 S©n bay TÊt c¶
13 Khu chÕ xuÊt TÊt c¶
14 Hå chøa níc, ®Ëp thuû ®iÖn 100 triÖu m3 trë lªn cßn l¹i
15 HÖ thèng thuû lîi trªn h¹n ng¹ch cßn l¹i
16 Nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn vµ c¸c d¹ng n¨ng lîng 30 MW trë lªn cßn l¹i
kh¸c
17 Nhµ m¸y xi m¨ng 500.000 T / n¨m trë lªn cßn l¹i
18. Nhµ m¸y bét giÊy vµ giÊy 40.000 T / n¨m trë lªn cßn l¹i
19 XÝ nghiÖp dîc phÈm Trung ¬ng cßn l¹i
20 Nhµ m¸y ph©n bãn 100.000 T / n¨m trë lªn cßn l¹i
21 Nhµ m¸y chÕ biÕn thùc phÈm 1000 T / n¨m trë lªn cßn l¹i
22 Nhµ m¸y ®êng 100.000 T mÝa / n¨m trë cßn l¹i
lªn
23 BÖnh viÖn trªn 500 giêng cßn l¹i
24 §êng s¾t, bé cÊp 1, 2, 3 trªn 50 km cßn l¹i
25 Tr¹m biÕn thÕ ®iÖn trªn 110 kv cßn l¹i
26 Khu du lÞch, gi¶i trÝ trªn 100 ha cßn l¹i
27 Kho x¨ng, dÇu trªn 300 m3 cßn l¹i
28 C¸c lo¹i kho ho¸ chÊt ®éc h¹i tÊt c¶
29 N«ng trêng trªn 2000 ha cßn l¹i
30 L©m trêng khai th¸c gç trªn 3000 tÊn cßn l¹i
31 L©m trêng trång rõng c«ng nghiÖp trªn 2000 ha trªn cßn l¹i
32 Khu nu«i trång thuû s¶n 200 ha cßn l¹i
74
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
75
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
5. danh môc thùc vËt rõng, ®éng vËt rõng quý, hiÕm
(Ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh sè18-H§BT ngµy 17-1-1992 cña Héi ®ång Bé trëng)
5.1. Nhãm 1
77
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
5.2. Nhãm 2
78
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
79
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
6. Tiªu chuÈn th¶i khÝ cho c¸c ph¬ng tiÖn vËn t¶i, Tiªu chuÈn khÝ th¶i
cho c¸c lo¹i xe míi
1. TÊt c¶ c¸ xe ch¹y x¨ng ph¶i tu©n theo tiªu chuÈn A
2. TÊt c¶ c¸c xe ch¹y dÇu ph¶i tu©n theo tiªu chuÈn B. Giíi h¹n x¶ khãi ®îc x¸c ®Þnh khi kiÓm tra dÇu ë
tèc ®é æn ®Þnh lµ 15 ®¬n vÞ khãi Hartridge trong ®iÒu kiÖn gia tèc tù do.
Tiªu chuÈn th¶i khÝ sè a vµ sè b
Träng lîng xe A B
(Reference weight)
CO HC Nox CO HC + NOx
(RW)
RW≤ 750 65 6.0 8.5
750 < RW ≤ 850 71 6.3 8.5 58 19
850 < RW ≤ 1020 76 6.5 8.5
1020 < RW ≤ 1250 87 7.1 10.2 67 20.5
1250 < RW ≤ 1470 99 7.6 11.9 76 22
1470 < RW ≤ 1700 110 8.1 12.3 84 23.5
1700 < RW ≤ 1930 121 8.6 12.8 93 25
1930 < RW ≤ 2150 132 9.1 13.2 101 26.5
2150 < RW 143 9.6 13.6 110 28
80
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
(®¬n vÞ dBA)
Lo¹i khu vùc Tõ 06 - 18h Tõ 18 - 22h Tõ 22 - 06h
Lo¹i I 55 50 45
Lo¹i II 65 60 50
Lo¹i III 70 65 55
Lo¹i IV 75 70 60
Lo¹i V 80 75 65
Ghi chó:
• Lo¹i I: Nh÷ng khu vùc cÇn cã sù yªn tÜnh cao nh bÖnh viÖn, viÖn ®iÒu dìng, nhµ tre, nhµ dìng l∙o, líp
häc, th viÖn vµ c¸c viÖn nghiªn cøu.
• Lo¹i II: Khu quy ho¹ch nhµ ë, kh¸ch s¹n, c¬ quan hµnh chÝnh.
• Lo¹i III: Khu th¬ng m¹i, khu vùc tiÕp cËn trong vßng 15m c¸ch trôc lé giao th«ng chÝnh, chî, bÕn xe,
bÕn tµu.
• Lo¹i IV: Khu quy ho¹ch s¶n xuÊt tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp nhÑ.
• Lo¹i V: Khu vùc c«ng nghiÖp nÆng.
Trong trêng hîp møc ån t¹i khu vùc khi ®èi tîng kh¶o s¸t kh«ng ho¹t ®éng (ån nÒn) lín h¬n c¸c
gi¸ trÞ nªu ë b¶ng trªn th× ®èi tîng kh¶o s¸t ho¹t ®éng kh«ng ®îc lµm møc ån chung t¨ng h¬n 5
dBA so víi ån nÒn.
81
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Lo¹i ®èi tîng Gia tèc hiÖu ®Ýnh cho phÐp Gia tèc rung tuyÕn tÝnh cho phÐp
(m/s2)
Rung ®øng Rung ngang
Lo¹i I 0.540 0.380
Lo¹i II 0.270 0.190
Lo¹i III 0.081 0.057 0.066
Lo¹i IV 0.054 0.038 0.045
Ghi chó:
• Lo¹i I: Rung t¸c ®éng lªn chç ngåi cña ngêi l¸i xe c¸c lo¹i xe thêng ph¶i dÞch chuyÓn trªn c¸c ®Þa h×nh
tù nhiªn nh c¸c lo¹i xe t¶i, m¸y kÐo n«ng nghiÖp, m¸y thi c«ng. . .
• Lo¹i II: Rung t¸c ®éng lªn chç ngåi cña ngêi l¸i c¸c lo¹i xe kh¸c lo¹i I
• Lo¹i III: Rung t¹i c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt c«ng gnhiÖp, rung t¹i c¸c khu vùc tiÕp cËn trong vßng 15m
víi c¸c trôc lé giao th«ng chÝnh.
• Lo¹i IV: Rung t¹i c¸c khu vùc kh¸c lo¹i III.
D¶i octa (Z) Gia tèc cho phÐp (m/s2) VËn tèc cho phÐp (m/s)
1(0.7 - 1.4) 1.10 0.39 20 x 10-2 6.3 x 10-2
2(1.4 - 2.8) 0.79 0.42 7.1 x 10-2 3.6 x 10-2
4(2.8 - 5.6) 0.57 0.80 2.5 x 10-2 3.2 x 10-2
8(5.6 - 11.2) 0.60 1.62 1.3 x 10-2 3.2 x 10-2
16(11.2 - 22.4) 1.14 3.20 1.1 x 10-2 3.2 x 10-2
31.5(22.4 - 45) 2.26 6.38 1.1 x 10-2 3.2 x 10-2
63(45 - 90) 4.49 12.76 1.1 x 10-2 3.2 x 10-2
82
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Phô lôc I.5. th«ng t cña bé khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i
trêng sè 490/1998/tt-bkhcnmt ngµy 29 th¸ng t n¨m 1998
híng dÉn lËp vµ thÈm ®Þnh B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng
m«i trêng ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t
• C¨n cø LuËt b¶o vÖ m«i trêng ®∙ ®îc Quèc héi níc CHXHCN ViÖt nam th«ng qua ngµy 27/12/1993
vµ Chñ tÞch níc ký lÖnh ban hµnh ngµy 10/01/1994.
• C¨n cø NghÞ ®Þnh sè 175/CP ngµy 18/10/1994 cña ChÝnh phñ vÒ Híng dÉn thi hµnh LuËt b¶o vÖ m«i
trêng.
• C¨n cø NghÞ ®Þnh sè 10/1998/N§ - CP ngµy 23/01/1998 cña ChÝnh phñ vÒ mét sè biÖn ph¸p khuyÕn
khÝch vµ b¶o ®¶m ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi t¹i ViÖt Nam.
• c¨n cø ChØ thÞ sè 11/1998/CT - TTg ngµy 16/03/1998 cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ viÖc thùc hiÖn NghÞ
®Þnh sè 10/1998/N§ - CP cña ChÝnh phñ vµ c¶i tiÕn c¸c thñ tôc ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi.
• C¨n cø NghÞ ®Þnh sè 22/CP ngµy 22/05/1993 cña ChÝnh phñ vÒ nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tæ chøc bé m¸y
cña Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng.
Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng (KHCN&MT) híng dÉn lËp vµ thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh
gi¸ t¸c ®éng m«i trêng ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t trong níc, liªn doanh vµ ®Çu t trùc tiÕp cña níc
ngoµi t¹i ViÖt Nam.
1.1. C¸c dù ¸n ®Çu t trong níc, liªn doanh, hîp t¸c kinh doanh víi níc ngoµi vµ ®Çu
t 100% vèn níc ngoµi vµ c¸c d¹ng ®Çu t kh¸c ( gäi chung lµ dù ¸n ®Çu t) thùc hiÖn
trªn l∙nh thæ ViÖt Nam ®Òu ph¶i tu©n thñ c¸c quy ®Þnh trong Th«ng t nµy vÒ lÜnh vùc b¶o
vÖ m«i trêng
1.2. Bé KHCN&MT quy ®Þnh danh môc c¸c dù ¸n ®Çu t thµnh 02 lo¹i
1. C¸c dù ¸n ph¶i lËp vµ tr×nh thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng ®îc gäi trong Th«ng t nµy
lµ dù ¸n lo¹i I: bao gåm c¸c dù ¸n cã tiÒm n¨ng g©y « nhiÔm m«i trêng trªn diÖn réng, dÔ g©y ra sù cè
m«i trêng, khã khèng chÕ vµ khã x¸c ®Þnh tiªu chuÈn m«i trêng. Danh môc c¸c dù ¸n nµy ®îc liÖt kª
t¹i môc 6 cña phô lôc.
C¸c dù ¸n thuéc lo¹i nµy sÏ ®îc ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i trêng nÕu ®Çu t vµo c¸c khu c«ng
nghiÖp / khu chÕ xuÊt, mµ c¸c khu c«ng nghiÖp / khu chÕ xuÊt ®ã ®∙ ®îc cÊp quyÕt ®Þnh phª chuÈn
b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng.
2. TÊt c¶ c¸c dù ¸n cßn l¹i ®îc gäi trong Th«ng t nµy lµ dù ¸n lo¹i II sÏ ®îc ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i
trêng trªn c¬ së tù x¸c lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng cña m×nh.
1.3. QuyÕt ®Þnh phª chuÈn B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng hoÆc PhiÕu x¸c nhËn
“B¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i trêng” lµ c¨n cø ph¸p lý vÒ mÆt m«i trêng ®Ó c¸c C¬
quan cã thÈm quyÒn cña Nhµ níc xem xÐt vµ cho phÐp dù ¸n thùc hiÖn c¸c bíc tiÕp
theo
83
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
4. §èi víi mét sè trêng hîp, C¬ quan Qu¶n lý nhµ níc vÒ b¶o vÖ m«i trêng ë ®Þa ph¬ng cã thÓ tiÕn
hµnh thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n lo¹i I vµ xem xÐt c¸c dù ¸n lo¹i II kh«ng thuéc ph©n cÊp cña m×nh sau khi cã
c«ng v¨n xin uû quyÒn vµ ®îc Bé KHCN&MT chÊp thuËn.
5. Thêi h¹n thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng kh«ng qu¸ 60 ngµy kÓ tõ khi C¬ quan Qu¶n lý
Nhµ níc vÒ b¶o vÖ m«i trêng nhËn ®ñ hå s¬ hîp lÖ. Trong trêng hîp hå s¬ cha ®¹t yªu cÇu, chËm
nhÊt 5 ngµy, c¬ quan thÈm ®Þnh cã tr¸ch nhhiÖm th«ng b¸o cho Chñ dù ¸n biÕt ®Ó ®iÒu chØnh, bæ sung hå
s¬.
ChËm nhÊt 10 ngµy sau khi b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng ®îc chÊp thuËn, C¬ quan thÈm
®Þnh cã tr¸ch nhiÖm cÊp QuyÕt ®Þnh phª chuÈn b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng cho dù ¸n.
6. Thêi h¹n xem xÐt “B¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i trêng” vµ cÊp “PhiÕu x¸c nhËn” kh«ng qu¸ 20 ngµy
kÓ tõ khi C¬ quan Qu¶n lý Nhµ níc vÒ b¶o vÖ m«i trêng nhËn ®ñ hå s¬ hîp lÖ. Trong trêng hîp hå s¬
cha ®¹t yªu cÇu, chËm nhÊt 5 ngµy, c¬ quan thÈm ®Þnh cã tr¸ch nhhiÖm th«ng b¸o cho Chñ dù ¸n biÕt ®Ó
®iÒu chØnh, bæ sung.
6. Danh môc c¸c dù ¸n ph¶i tr×nh duyÖt b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i
trêng. (Phô lôc kÌm theo Th«ng t Híng dÉn lËp vµ thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i
trêng ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t)
1. C«ng tr×nh n»m trong hoÆc kÕ cËn c¸c khu vùc nh¹y c¶m vÒ m«i trêng, c¸c khu b¶o tån thiªn nhiªn, khu
du lÞch, di tÝch v¨n ho¸, lÞch sö cã tÇm cì quèc gia vµ quèc tÕ.
2. Quy ho¹ch:
• Ph¸t triÓn vïng;
• Ph¸t triÓn ngµnh;
• §« thÞ;
• Khu c«ng nghiÖp/Khu chÕ xuÊt.
3. VÒ dÇu khÝ:
• Khai th¸c;
• ChÕ biÕn;
• VËn chuyÓn;
• Kho x¨ng dÇu (dung tÝch tõ 20.000m3 trë lªn).
85
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
4. Nhµ m¸y luyÖn gang thÐp, kim lo¹i mµu (c«ng suÊt tõ 100.000 tÊn s¶n phÈm/n¨m trë lªn);
5. Nhµ m¸y thuéc da ( tõ 10.000 tÊn s¶n phÈm/n¨m trë lªn);
6. Nhµ m¸y dÖt nhuém (tõ 20 triÖu m v¶i/n¨m trë lªn);
7. Nhµ m¸y s¬n (c«ng suÊt tõ 1000 tÊn s¶n phÈm/n¨m ), chÕ biÕn cao su (c«ng suÊt tõ 10.000 tÊn s¶n
phÈm/n¨m);
8. Nhµ m¸y ®êng (c«ng suÊt tõ 100.000 T mÝa/n¨m trë lªn);
9. Nhµ m¸y chÕ biÕn thùc phÈm (c«ng suÊt tõ 1000T s¶n phÈm/n¨m);
10. Nhµ m¸y ®«ng l¹nh (c«ng suÊt tõ 1000 tÊn s¶n phÈm/n¨m );
11. Nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn (c«ng suÊt tõ 200MW trë lªn);
12. Nhµ m¸y bét giÊy vµ giÊy (c«ng suÊt tõ 40.000 tÊn bét giÊy/n¨m trë lªn);
13. Nhµ m¸y xi m¨ng c«ng suÊt tõ 1 triÖu tÊn xi m¨ng/n¨m trë lªn);
14. Khu du lÞch, gi¶i trÝ (diÖn tÝch tõ 100 ha trë lªn);
15. S©n bay;
16. BÕn c¶ng (cho tµu träng t¶i tõ 10.000DWT trë lªn);
17. §êng s¾t, ®êng « t« cao tèc, ®êng « t« (thuéc cÊp I ®Õn cÊp III theo tiªu chuÈn TCVN 4054 - 85) cã
chiÒu dµi trªn 50km;
18. Nhµ m¸y thuû ®iÖn (hå chøa níc tõ 100 triÖu m3 níc trë lªn);
19. C«ng tr×nh thuû lîi (tíi, tiªu, ng¨n mÆn. . .tõ 10.000ha trë lªn);
20. Xö lý chÊt th¶i (khu xö lý níc th¶i tËp trung c«ng suÊt tõ 100.000m3/ngµy dªm trë lªn; b∙i ch«n lÊp chÊt
th¶i r¾n);
21. Khai th¸c kho¸ng s¶n, vËt liÖu x©y dùng (tæng khèi lîng kho¸ng s¶n r¾n vµ ®Êt ®¸ tõ 100.000m3/n¨m trë
lªn);
22. L©m trêng khai th¸c gç (tÊt c¶);
23. Khu nu«i trång thuû s¶n (diÖn tÝch tõ 200ha trë lªn);
24. Sane xuÊt, kho chøa vµ sö dông ho¸ chÊt ®éc h¹i (tÊt c¶);
25. Lß ph¶n øng h¹t nh©n (tÊt c¶);
* C¸c dù ¸n nãi trªn nÕu ®Çu t vµo c¸c khu c«ng nghiÖp/ khu chÕ xuÊt ®∙ ®îc cÊp quyÕt ®Þnh phª
chuÈn b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng sÏ ®îc d¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i trêng trªn c¬ së tù
x¸c lËp vµ ph©n tÝch b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng cña m×nh.
7. Gi¶i tr×nh vÒ c¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn m«i trêng (trong luËn
chøng kh¶ thi hoÆc b¸o c¸o gi¶i tr×nh kinh tÕ - kü thuËt ®Ó xin giÊy phÐp
®Çu t)
7.1. ThuyÕt minh tãm t¾t nh÷ng yÕu tè chÝnh ¶nh hëng tíi m«i trêng
1. T liÖu vÒ hiÖn tr¹ng m«i trêng n¬i thùc hiÖn dù ¸n (chÊt lîng níc mÆt, níc ngÇm, kh«ng khÝ, hÖ
sinh th¸i...). NhËn xÐt tæng qu¸ møc ®é « nhiÔm t¹i ®Þa ®iÓm sÏ thùc hiÖn dù ¸n;
2. M« t¶ s¬ ®å / quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, nguyªn nhiªn liÖu sÏ sö dông, danh môc ho¸ chÊt... (nÕu
trong gi¶i tr×nh kinh tÕ kü thuËt thuyÕt minh cha râ);
3. Khi thùc hiÖn dù ¸n, thuyÕt minh râ nh÷ng yÕu tè chÝnh sÏ ¶nh hëng ®Õn m«i trêng do ho¹t ®éng cña
dù ¸n (íc lîng c¸c lo¹i: khÝ th¶i, níc th¶i, chÊt th¶i r¾n, tiÕng ån...). Dù ®o¸n møc ®é ¶nh hëng cã
thÓ xÈy ra ®èi vèi m«i trêng.
7.2 §Ò xuÊt (tãm t¾t) gi¶i ph¸p kh¾c phôc c¸c ¶nh hëng tiªu cùc cña dù ¸n ®Õn m«i
trêng
86
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
8.1. M« t¶ ®Þa ®iÓm dù kiÕn triÓn khai c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n
• VÞ trÝ
• DiÖn tÝch mÆt b»ng
• Kho¶ng c¸ch gÇn nhÊt ®Õn c¸c khu d©n c vµ c¸c c¬ së c«ng nghiÖp kh¸c
• HiÖn tr¹ng sö dông khu ®Êt.
• Nguån cung cÊp níc , ®iÓm lÊy níc, nhu cÇu níc / ngµy ®ªm.
• HÖ thèng giao th«ng cung cÊp nguyªn liÖu vµ vËn chuyÓn s¶n phÈm.
• N¬i tiÕp nhËn níc th¶i tõ c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n.
• N¬i lu gi÷ vµ xö lý chÊt th¶i r¾n.
8.2. Tãm t¾t c«ng nghÖ s¶n xuÊt (Lu ý: nÕu dù ¸n bao gåm c¶ vïng khai th¸c vµ cung cÊp nguyªn liÖu
th× ph¶i m« t¶ râ c¸c vÊn ®Ò liªn quan).
• Tæng vèn ®Çu t.
• Danh môc nguyªn liÖu, nhiªn liÖu, phô liÖu (tÝnh chÊt, nhu cÇu hµng n¨m, n¬i cung cÊp).
• Ph¬ng thøc vËn chuyÓn, cung cÊp vµ b¶o qu¶n nguyªn liÖu, nhiªn liÖu vµ phô liÖu.
• C«ng suÊt
• S¬ ®å d©y chuyÒn s¶n xuÊt. (Lu ý: m« t¶ ®Çy ®ñ c¶ c¸c c«ng ®o¹n phô trî: xö lý níc cÊp, m¸y ph¸t
®iÖn, nåi h¬i, hÖ thèng gia nhiÖt, hÖ thèng lµm m¸t thiÕt bÞ. . . )
• §Æc tÝnh thiÕt bÞ
• ChÊt lîng s¶n phÈm
• Ph¬ng thøc b¶o qu¶n vµ vËn chuyÓn s¶n phÈm.
8.6. Cam kÕt ®¶m b¶o ®¹t tiªu chuÈn m«i trêng
• Tiªu chuÈn ViÖt Nam ¸p dông;
• Tiªu chuÈn níc ngoµi ¸p dông nÕu tiªu chuÈn ViÖt Nam kh«ng cã (tªn níc, n¨m ban hµnh, c¬ quan ban
hµnh, hiÖu lùc ¸p dông). (Lu ý kÌm theo b¶n sao toµn bé néi dung tiªu chuÈn);
• Thêi gian hoµn thµnh c«ng tr×nh xö lý;
• Cam kÕt chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt ViÖt Nam nÕu vi ph¹m c¸c c«ng íc quèc tÕ, c¸c tiªu chuÈn
ViÖt Nam vµ ®Ó x¶y ra sù cè g©y « nhiÔm m«i trêng.
(N¬i lËp b¶n ®¨ng ký) ngµy th¸ng n¨m199
§¹i diÖn chñ ®Çu t
(Ghi râ hä tªn, chøc vô vµ ®ãng dÊu)
88
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
9. §¬n xin thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng
Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt nam
§éc lËp - Tù do - H¹nh phóc
-----------------------------------
(§Þa ®iÓm), ngµy th¸ng n¨m 199
§¬n xin thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng
KÝnh giö: Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng
(UBND TØnh/Tp trùc thuéc Trung ¬ng)
89
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
90
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
11. Phª chuÈn b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng cña dù ¸n
bé khoa häc, c«ng nghÖ céng hoµ x· héi chñ nghÜa viÖt nam
vµ m«i trêng §éc lËp - Do tù - H¹nh phóc
(UBND TØnh /Tp.)
Sè:........................./Q§ - BKHCNMT (N¬i ban hµnh Q§), ngµy th¸ng n¨m199
quyÕt ®Þnh cña bé trëng bé khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i trêng
(Chñ tÞch UBND TØnh/Tp trùc thuéc Trung ¬ng)
VÒ viÖc: Phª chuÈn b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng cña dù ¸n
..............................................................................................................................................................
Bé trëng bé khoa häc, c«ng nghÖ vµ m«i trêng
(Chñ tÞch UBND TØnh/Tp trùc thuéc Trung ¬ng)
• C¨n cø luËt b¶o vÖ m«i trêng níc Céng hoµ x∙ héi chñ nghÜa ViÖt Nam th«ng qua ngµy 27 th¸ng 12
n¨m 1993.
• C¨n cø nghÞ ®Þnh sè 175/CP ngµy 18 th¸ng 10 n¨m 1994 cña ChÝnh phñ vÒ híng dÉn thi hµnh LuËt b¶o
vÖ m«i trêng.
• C¨n cø NghÞ ®Þnh sè 22/CP ngµy 22 th¸ng 5 n¨m 12993 cña chÝnh phñ vÒ nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tæ
chøc bé m¸y cña Bé khoa Häc C«ng nghÖ vµ m«i trêng (UBND TØnh/ Tp trùc thuéc trung ¬ng)..
• XÐt ®¬n xin thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng ngµy th¸ng n¨m 199 cña ..........................
• XÐt biªn b¶n häp héi ®ång thÈm ®Þnh b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng cña dù ¸n.........ngµy th¸ng
n¨m 199
QuyÕt ®Þnh
§iÒu 1. Phª chuÈn néi dung b¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng cña dù ¸n..........
...............................................................................................................................................................
®∙ ®îc héi ®ång thÈm ®Þnh th«ng qua ngµy th¸ng n¨m 199 vµ nh÷ng néi dung ®∙ ®îc bæ xung
theo yªu cÇu (trêng hîp tæ chøc h«i ®ång thÈm ®Þnh).
§iÒu 2. Chñ dù ¸n cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn ®óng nh÷ng néi dung ®∙ nªu trong B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c
®éng m«i trêng vµ nh÷ng yªu cÇu ®èi víi Chñ Dù ¸n kÌm theo QuyÕt ®Þnh nµy.
§iÒu 3. B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng cña dù ¸n vµ nh÷ng yªu cÇu ®èi víi Chñ dù ¸n lµ c¬
së ®Ó c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ nícvÒ b¶o vÖ m«i trêng ®Ó kiÓm tra.
§iÒu 5. Uû nhiÖm Së Khoa häc C«ng nghÖ vµ m«i trêng TØnh/Tp........ theo dâi, gi¸m s¸t viÖc thùc
hiÖn m«i trêng cña Dù ¸n.
bé trëng
bé khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i trêng
(Chñ tÞch UBND tØnh/Tp trùc thuéc trung ¬ng)
N¬i nhËn
• Chñ dù ¸n
• Bé/ ngµnh liªn quan
• UBND tØnh/Tp.
• Së KHCN&MT tØnh/Tp
• Lu VP Bé/UBND tØnh/Tp
91
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
12. PhiÕu x¸c nhËn b¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i trêng cña dù ¸n
bé khoa häc, c«ng nghÖ céng hoµ x· héi chñ nghÜa viÖt nam
vµ m«i trêng §éc lËp - Do tù - H¹nh phóc
(UBND TØnh /Tp.)
Côc M«i trêng
(Së KHCN&MT)
Sè:........................./CMTg (N¬i ban hµnh), ngµy th¸ng n¨m199
(Ký hiÖu v¨n b¶n cña Së)
phiÕu x¸c nhËn b¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i trêng
Cña dù ¸n..............................................................................................................................................
Côc trëng côc m«i trêng
(Gi¸m ®èc Së KHCN&MT TØnh/Tp trùc thuéc Trung ¬ng)
x¸c nhËn
§iÒu 1. Dù ¸n........ ®∙ tr×nh nép B¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i trêng, ngµy.... th¸ng... n¨m 199.....
§iÒu 2. Chñ dù ¸n cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn ®óng nh÷ng néi dung ®∙ nªu trong B¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu
chuÈn m«i trêng.
§iÒu 3. B¶n ®¨ng ký ®¹t tiªu chuÈn m«i trêng cña dù ¸n lµ c¬ së ®Ó c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc
vÒ b¶o vÖ m«i trêng kiÓm tra viÖc thùc hiÖn b¶o vÖ m«i trêng cña Dù ¸n.
§iÒu 4. Sau khi hoµn thµnh c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh vÒ m«i trêng, Chñ Dù ¸n ph¶i cã b¸o c¸o
b»ng v¨n b¶n göi C¬ quan qu¶n lý nhµ níc vÒ b¶o vÖ m«i trêng ®Ó kiÓm tra.
Côc trëng
côc m«i trêng
N¬i nhËn (Gi¸m ®èc Së KHCN&MT tØnh/Tp trùc thuéc trung ¬ng)
• Chñ dù ¸n
• Bé/ ngµnh liªn quan
• UBND tØnh/Tp.
• Së KHCN&MT tØnh/Tp
• Lu VP Côc MTg
92
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
A. C¸c dù ¸n lo¹i A kh«ng cÇn tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i
trêng (ph©n lo¹i theo ngµnh)
C¬ së h¹ tÇng vµ dÞch vô
Gi¸o dôc:
• C¸c c¬ së gi¸o dôc nhá;
• C¸c c¬ së vµ thiÕt bÞ gi¶ng d¹y;
• CÊp häc bæng vµ héi nghÞ;
• §µo t¹o c¸n bé vµ ®µo t¹o l¹i c¸n bé;
• S¶n xuÊt s¶n phÈm nghe nh×n;
• §µo t¹o huÊn luyÖn c¸n bé.
Y tÕ
• C¸c trung t©m y tÕ nhá;
• C¸c dÞch vô vµ thiÕt bÞ y tÕ;
• §éi ngò c¸n bé y tÕ vµ søc khoÎ céng ®ång;
• §µo t¹o;
• Dinh dìng.
D©n sè
• KÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh;
§a ngµnh
• C¸c dù ¸n / ch¬ng tr×nh nhá (Ýt vèn vµ dÞch vô cì nhá );
93
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
ViÖn trî th«ng qua c¸c tæ chøc t nh©n (®èi víi c¸c lÜnh vùc thÝch hîp )
Hç trî kü thuËt
• C¸c nhiªn cøu, bao gåm c¶ c¸c ®¸nh gi¸
• Hç trî kü thuËt cho thùc hiÖn dù ¸n
• Hç trî kü thuËt cho h×nh thµnh chÝnh s¸ch
• Gi¸m s¸t c¸c c«ng viÖc
• X©y dùng thÓ chÕ ë cÊp chÝnh phñ / ®Þa ph¬ng
* Trong mét sè trêng hîp nhÊt ®Þnh, Ph¸i ®oµn cña Uû ban Ch©u ¢ u t¹i níc së t¹i cã thÓ
chuyÔn dù ¸n lo¹i A xuèng lo¹i B, ch¼ng h¹n nh trong trêng hîp viÖn trî l¬ng thùc víi khèi
lîng lín.
B. C¸c dù ¸n lo¹i B cÇn tiÕp tôc ph©n tÝch m«i trêng (Ph©n lo¹i theo
ngµnh)
7. N«ng nghiÖp
• ¸p dông ®¹i trµ c¸c ph¬ng ph¸p qu¶n lý míi (c¬ khÝ ho¸, xen canh)
94
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
8. Thuû lîi
• C¸c dù ¸n thuû lîi sö dông níc mÆt tíi cho diÖn tÝch tõ 100 - 500 ha
• C¸c dù ¸n thuû lîi sö dông níc ngÇm tíi cho tõ 200 - 1000 ha
9. L©m nghiÖp
• B¶o vÖ rõng dù tr÷ trªn qui m« lín
• N«ng l©m kÕt hîp trªn qui m« lín
• B¶o vÖ rõng s¶n xuÊt trªn qui m« lín
10. Ch¨n nu«i
• Th©m canh ch¨n nu«i tr©u bß (trªn 50 con), lîn (trªn100 con) gia cÇm (trªn 500 con)
11. NghÒ c¸ vµ nu«i trång thuû s¶n
• Nu«i trång thuû s¶n th©m canh (quy m« lín)
• Nu«i trång thuû s¶n qu¶ng canh ( dïng trªn 50 ha diÖn tÝch mÆt níc hay trªn 10 ha nÕu lµm ¶nh
hëng ®Õn rõng ngËp mÆn)
• Nu«i c¸ víi qui m« lín
• NhËp nu«i c¸c loµi míi
• Sö dông c«ng nghÖ ®¸nh b¾t míi
12. Khai kho¸ng vµ chÕ biÕn kho¸ng s¶n
• Khai th¸c kho¸ng s¶n nh ®¸ hoa, c¸t sái, ®¸ phiÕn sÐt, muèi má, phèt ph¸t...
• Khai th¸c kho¸ng s¶n phi kim, kho¸ng s¶n nhiªn liÖu (qui m« nhá)
13. C«ng nghiÖp
• C«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n, bao gåm c¸c c¬ së s¶n xuÊt ®Çu mì ®éng thùc vËt, c¸c c¬ së ®ãng
gãi vµ ®ãng hép thÞt, c¸ vµ c¸c s¶n phÈm rau qu¶.
• S¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm gç, bét giÊy vµ v¸n (qui m« lín)
• C¸c nhµ m¸y thuéc da vµ lµm quÇn ¸o da
• S¶n xuÊt c¸c ho¸ chÊt, kÓ c¶ thuèc trõ s©u (quy m« nhá )
• C¸c ngµnh c«ng nghiÖp sö dông nh÷ng vËt liÖu nguy hiÓm trªn quy m« nhá.
14. Du lÞch
• Kh¸ch s¹n (quy m« lín)
• C¬ së h¹ tÇng (quy m« lín nh ®iÖn, níc, vÖ sinh, xö lý chÊt th¶i).
• TiÖn nghi ë quy m« lín nh b∙i t¾m, cÇu c¶ng, c¬ së vui ch¬i gi¶ trÝ
• Du lÞch v¨n ho¸ hoÆc du lÞch sinh th¸i ( phô thuéc vµo hÖ sinh th¸i cÇn ®îc b¶o vÖ, hÖ vµ ®éng, thùc
vËt vµ ®Æc ®iÓm v¨n ho¸ cña d©n c vïng dù ¸n)
15. T¸i ®Þnh c
• T¸i ®Þnh c víi mäi quy m«
C. Danh môc c¸c dù ¸n lo¹i cÇn tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i
trêng ®Çy ®ñ (chi tiÕt) (ph©n theo ngµnh)
7. N«ng nghiÖp
• Khai hoang / chuyÓn ®æi ®Êt hoang ho¸ thµnh ®Êt n«ng nghiÖp trªn mét quy m« lín.
• C¶i t¹o ®Êt trªn quy m« lín.
8. Thuû lîi
• C¸c dù ¸n thuû lîi sö dông níc mÆt tíi cho diÖn tÝch trªn 500 ha
• C¸c dù ¸n thuû lîi sö dông níc ngÇm tíi cho diÖn tÝch trªn 1000 ha
9. L©m nghiÖp
• Trång rõng / t¸i trång rõng (quy m« lín)
10. Ch¨n nu«i
• Nu«i (tr©u bß, ngùa, cõu) víi quy m« lín
11. NghÒ c¸ vµ nu«i trång thuû s¶n
• C«ng nghiÖp chÕ biÕn h¶i s¶n
12. Khai kho¸ng vµ chÕ biÕn kho¸ng s¶n
• Khoan s©u, vÝ dô khoan ®Þa nhiÖt, khoan níc ngÇm tÇng s©u, khoan th¨m do vµ khai th¸c dÇu khÝ.
• Khai th¸c lé thiªn c¸c kho¸ng s¶n kim lo¹i vµ n¨ng lîng
• Khai th¸c lé thiªn vµ hÇm lß than ®¸ vµ than n©u
• C¸c c¬ së c«ng nghiÖp chÕ biÕn kho¸ng s¶n (tuyÓn than, läc dÇu...)
• C¬ së tuyÓn kho¸ng (quy m« lín)
96
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
97
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Phô lôc II.2. Sµng läc m«i trêng theo quy ®Þnh thùc hiÖn
cña ng©n hµng thÕ giíi, 1991 (od 4.00)
Gi¬Ý thiÖu
2. Lo¹i A: C¸c dù ¸n cã nhiÒu t¸c ®éng m«i trêng lín - th«ng thêng cÇn tiÕn hµnh
®¸nh gi¸ m«i trêng
(i) Nu«i trång h¶i s¶n trªn quy m« lín
(ii) §Ëp vµ hå chøa
(iii) T¶i ®iÖn trªn mét quy m« lín
(iv) L©m nghiÖp
(v) C¸c c¬ së c«ng nghiÖp lín, c¸c c¬ së h¹ tÇng c«ng nghiÖp
(vi) Thuû lîi vµ tho¸t níc ë quy m« lín
(vii) Khai kho¸ng, kÓ c¶ dÇu khÝ
(viii) Ph¸t quang
(ix) §êng èng (dÉn dÇu, khÝ vµ níc)
(x) X©y dùng c¶ng vµ bÕn b∙i
(xi) Khai hoang
(xii) T¸i ®Þnh c
(xiii) Ph¸t triÓn lu vùc
(xiv) §êng n«ng th«n
(xv) Thuû, nhiÖt ®iÖn
(xvi) Du lÞch ë quy m« lín
(xvii) Giao th«ng (®êng s¾t, hµng kh«ng, ®êng thuû)
(xviii) Ph¸t triÓn thµnh phè trªn quy m« réng
(xix) VÖ sinh vµ cÊp níc thµnh phè víi quy m« lín
(xx) Nhµ m¸y, giao th«ng vËn t¶i, c¸c nghµnh sö dông thuèc trõ s©u, c¸c chÊt nguy hiÓm vµ
®éc h¹i.
(xxi) C¸c dù ¸n cã thÓ cã nh÷ng sù cè vµ rñi ro rÊt trÇm träng
3. Lo¹i B: C¸c dù ¸n cã nh÷ng t¸c ®éng m«i trêng riªng biÖt cÇn mét sù ph©n tÝch m«i
trêng cã giíi h¹n
Th«ng thêng nh÷ng dù ¸n nµy chØ cÇn ph©n tÝch m«i trêng cã møc ®é vÒ mét sè vÊn ®Ò nµo ®ã,
chø kh«ng cÇn ph©n tÝch m«i trêng mét c¸ch ®Çy ®ñ. §èi víi lo¹i dù ¸n nµy cã thÓ sö dông nhiÒu
híng dÉn m«i trêng hiÖn cã do c¸c c¬ quan quèc tÕ kh¸c nhau so¹n th¶o ®Ó ®¸nh gi¸. H¬n n÷a,
mét sè tiªu chuÈn « nhiÓm m«i trêng cña mét sè d ¸n lo¹i nµy cã thÓ tiÕn hµnh x©y dùng mét
c¸ch riªng biÖt.
(i) C«ng n«ng nghiÖp ë quy m« nhá
98
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
4. Lo¹i C: C¸c dù ¸n kh«ng g©y nªn nh÷ng t¸c ®éng m«i trêng lín - th«ng thêng
kh«ng cÇn ®Õn ph©n tÝch m«i trêng
C¸c kh¶ n¨ng lµm t¨ng gi¸ trÞ m«i trêng cÇn ®îc xem xÐt trong c¸c dù ¸n nµy.
(i) §µo t¹o
(ii) KÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh
(iii) B¶o vÖ søc khoÎ
(iv) Dinh dìng
(v) X©y dùng thÓ chÕ
(vi) Trî gióp kü thuËt
6. C¸c dù ¸n cøu hé
Do c¸c dù ¸n cøu hé (a) cÇn thùc hiÖn mét c¸ch nhanh chãng, vµ (b) cøu ngêi c¸c ph¬ng tiÖn bÞ
n¹n, v× thÕ th«ng thêng nh÷ng dù ¸n kh«ng cÇn mét ®¸nh gi¸ m«i trêng ®Çy ®ñ. Tuy nhiªn viÖc
triªn khai cøu hé còng cã thÓ g©y nªn mét sè vÊn ®Ò vÒ m«i trêng cÇn ph¶i xem xÐt ë mét møc ®é
nhÊt ®Þnh.
99
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Phô lôc III.1. MÉu néi dung (TOR) ®¸nh gi¸ t¸c ®éng
m«i trêng s¬ bé cña Uû ban Ch©u ¢u (DGIB, 1997)
A) TËp hîp, ®¸nh gi¸ vµ thÓ hiÖn nh÷ng sè liÖu nÒn quan träng, vµ thÝch hîp vÒ m«i trêng vËt lý,
sinh häc, v¨n ho¸ x∙ héi cña khu vùc nghiªn cøu (tríc khi cã c¸c ho¹t ®éng dù ¸n). Do viÖc x¸c
®Þnh vÞ trÝ thùc hiÖn dù ¸n cã ý nghÜa rÊt quan träng ë giai ®o¹n nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi, cho nªn
nh÷ng th«ng tin sau vÒ vÞ trÝ cña dù ¸n ph¶i lµm s¸ng tá:
• Trong hoÆc gÇn c¸c hÖ sinh th¸i nhËy c¶m hoÆc cã gi¸ trÞ (vïng ®Êt ít, ®íi ven bê, c¸c ¸m tiªu san h«,
c¸c c¸nh rõng vµ vïng nói, c«ng viªn vµ khu dù tr÷ quèc gia, vïng sinh sèng cña c¸c loµi cã nguy c¬ bÞ
tiªu diÖt vµ c¸c c¶nh quan cÇn b¶o vÖ);
• Trong hoÆc gÇn c¸c ®iÓm cã ý nghÜa kh¶o cæ hoÆc cã ý nghÜa lÞch sö hoÆc c¸c vïng v¨n ho¸ vµ x∙ héi ®Æc
biÖt;
• Trong c¸c khu vùc cã chÊt lîng m«i trêng ®∙ vît qu¸ tiªu chuÈn cho phÐp, c¸c khu vùc ®«ng d©n c
mµ vÊn ®Ò di d©n cã thÓ ®Æt ra hoÆc c¸c t¸c ®éng do « nhiÓm cã thÓ sÏ g©y ra c¸c hËu qu¶ rÊt trÇm träng;
• Trong vïng cã m©u thuÉn vµ tranh chÊp vÒ ph©n chia nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn;
• Ven s«ng, vïng cung cÊp níc ngÇm, hoÆc lu vùc s«ng ®îc sö dông cho môc ®Ých cÊp níc;
• Trong vïng cã c¸c nguån tµi nguyªn víi tr÷ lîng lín nh c¸, kho¸ng s¶n, c©y thuèc, ®Êt n«ng nghiÖp
quan träng;
• Trong c¸c khu vùc cã céng ®ång d©n c dÔ bÞ tæn th¬ng ®ang sinh sèng;
B) NhËn d¹ng c¸c t¸c ®éng m«i trêng cã ý nghÜa cña dù ¸n cã thÓ g©y ra, kÓ c¶ c¸c hËu qu¶ do viÖc
thay ®æi m«i trêng ®Õn cuéc sèng cña d©n c vïng cã dù ¸n.
• NÕu dù ¸n ®îc thùc hiÖn, ®a vµo ho¹t ®éng vµ thanh lý th× cã t¹o ra nh÷ng thay ®æi lín tíi m«i trêng
hay kh«ng ?
• Thùc hiÖn dù ¸n cã g©y ra c¸c t¸c ®éng tíi søc khoÎ cña con ngêi vµ cã ®¶m b¶o an toµn hay kh«ng?
• Dù ¸n cã g©y nªn nh÷ng t¸c ®éng gi©y chuyÒn ®¸ng kÓ trong c¸c lo¹i tµi nguyªn (khi t¸c ®éng ®Õn mét
tµi nguyªn g©y nªn hËu qu¶ huû ho¹i c¸c lo¹i tµi nguyªn kh¸c) hay kh«ng?
• M«i trêng vïng dù ¸n cã “®ång ho¸” ®îc c¸c t¸c ®éng mµ kh«ng cã sù kh«ng hoµn nguyªn lín kh«ng?
• Cã ¶nh hëng g× ®Õn ®a d¹ng sinh häc kh«ng?
• ViÖc sö dông ®Êt t¹i vµ xung quanh vïng dù ¸n cã æn ®Þnh kh«ng?
• Cã kÕ ho¹ch dù phßng vµ cøu hé cho c¸c sù cè cã thÓ xÈy ra hay kh«ng ?
• Dù ¸n cã g©y tranh c∙i hoÆc dÉn tíi sù tranh c∙i hoÆc nh÷ng vÊn ®Ò t¬ng tù trong c«ng ®ång hay kh«ng?
• Dù ¸n cã g©y nªn sù mÊt c«ng b»ng trong céng ®ång hay kh«ng?
C) Tr×nh bµy luËt ph¸p, qui ®Þnh vµ thÓ chÕ cã liªn quan ®Õn qu¶ng lý m«i trêng cña níc nhËn
viÖn trî, bao gåm chÊt lîng m«i trêng, søc khoÎ céng ®ång, viÖc b¶o vÖ c¸c vïng nh¹y c¶m vµ
c¸c loµi cã nguy c¬ bÞ tiªu diÖt, viÖc qu¶n lý sö dông ®Êt v.v t¬ng øng víi dù ¸n, bao gåm c¶ c¸c
yªu cÇu vÒ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng.
Dù ¸n cã phï hîp víi ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch hiÖn cã cña níc së t¹i hay kh«ng?
D) NÕu cã thÓ, ®Ò xuÊt ph¬ng ¸n lùa chän vµ biÖn ph¸p gi¶m thiÓu ®Ó hoµn thiÖn dù ¸n theo quan
®iÓm m«i trêng, ®a ra c¸c biÖn ph¸p ®Ó thùc hiÖn c¸c ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn dù ¸n.
E) §Æc ®iÓm vÒ tÝnh ®Çy ®ñ vµ chÊt lîng cña c¸c th«ng tin ®∙ thu thËp ®îc vµ ph©n tÝch ý nghÜa vµ
u, khuyÕt ®iÓm cña tµi liÖu.
• Sù hiÓu biÕt vÒ kh¶ n¨ng phôc håi cña c¸c hÖ sinh th¸i bÞ t¸c ®éng ®Õn ®©u?
• Gi¸ trÞ céng ®ång do viÖc sö dông ®Êt hiÖn t¹i mang l¹i vµ kh¶ n¨ng thay ®æi cña gi¸ trÞ nµy trong t¬ng
lai?
F) Néi dung ph©n tÝch m«i trêng tiÕp theo nÕu cã thÓ.
Bao gåm c¶ viÖc tÝnh to¸n thêi gian cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn
100
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
EIASourcebook
Phô lôc III.2. Danh môc kiÓm tra dïng cho ®¸nh gi¸ t¸c ®éng
m«i trêng s¬ bé c¸c dù ¸n dïng thuèc b¶o vÒ thùc vËt vµ
ph©n bãn (Híng dÉn ®µo t¹o nguån §GT§MT, Unep, 1996)
C¸c vÊn ®Ò Danh môc kiÓm tra b»ng c©u hái liÖu dù ¸n cã Cã kh«ng cÇn d÷
§GT§MT cã liÖu
bæ
cña dù ¸n
sung
Nguån g©y 1. CÇn sö dông c¸c lo¹i thuèc b¶o vÖ thùc vËt cã ®éc tè cao, kh«ng
t¸c ®éng ph©n huû ®îc b»ng con ®êng sinh häc, nhÊt lµ c¸c ®éc tè cã
kh¶ n¨ng ph¸t t¸n réng kh«ng ?
2. Cã sö dông c¸c ph¬ng ph¸p kÕt hîp khi dïng thuèc b¶o vÖ thùc
vËt vµ ph©n bãn, nh c¸c ph¬ng ph¸p lµm ph©n t¸n (phun), dïng
c¸c ho¸ chÊt cã nång ®é cao (víi khèi lîng rÊt nhá) hoÆc víi
khèi lîng lín kh«ng?
C¸c ®èi 3. Cã yªu cÇu nh÷ng ngêi thiÕu kinh nghiÖm sö dông mua vµ sö
tîng tiÕp dông ho¸ chÊt hay kh«ng?
nhËn t¸c 4. Cã g©y ¶nh hëng (trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp) ®Õn c¸c khu vùc cã c¸c
®éng hÖ sinh th¸i (trªn c¹n hoÆc díi níc) hay c¸c hÖ thùc, ®éng vËt
cã gi¸ trÞ b¶o tån (c¸c khu rõng, c¸c vïng ®Êt ít, c¸c khu b¶o vÖ,
rõng ngËp mÆn, ®Çm ph¸, n¬i c tró quan träng cña c¸c loµi bÞ ®e
do¹) kh«ng?
5. KÓ c¶ c¸c khu vùc thuèc b¶o vÖ thùc vËt vµ ph©n bãn dÓ bÞ dßng
ch¶y mÆt röa tr«i?
6. Cã kh¶ n¨ng g©y ¶nh hëng ®Õn søc khoÎ cña con ngêi do «
nhiÔm nguån (níc mÆt, níc ngÇm) vµ c¸c ®éc tè cßn lu l¹i
trong thùc phÈm, hoÆc do c¸c ¶nh hëng trùc tiÕp cña thuèc b¶o
vÖ thùc vËt vµ ph©n bãn ®Õn vËt nu«i (gia sóc, gia cÇm vµ ®µn c¸)
vµ ®Õn ngêi sö dông chóng kh«ng?
7. HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt vµ níc cã bÞ thay ®æi hay kh«ng nÕu cã
c¸c biÖn ph¸p lµm t¨ng n¨ng suÊt cña ®Êt n«ng nghiÖp?
C¸c t¸c 8. Cã t¹o nªn sù tÝch luü c¸c ®éc tè trong chuçi thøc ¨n cña hÖ sinh
®éng m«i th¸i kh«ng ?
trêng 9. Cã xuÊt hiÖn c¸c lo¹i s©u bÖnh míi vµ/hoÆc sù kh¸ng thuèc do sö
dông hay ph¬ng ph¸p sö dông c¸c lo¹i ho¸ chÊt t¹o ra hay
kh«ng?
10. C¸c thuû vùc (níc mÆt vµ níc ngÇm), c¸c vïng ®Êt ít cã bÞ «
nhiÓm thuèc b¶o vÖ thùc vËt vµ ph©n bãn do dßng ch¶y mÆt mang
xuèng kh«ng?
11. Ph©n bãn cã tÝch luü trong c¸c thuû vùc (níc mÆt) th«ng qua
dßng ch¶y mÆt vµ dÉn ®Õn ph× (thõa) dinh dìng kh«ng?
12. Cã g©y nªn ¶nh hëng lín lµm cho ngêi d©n thay ®æi ph¬ng
thøc sèng (®é lín cña t¸c ®éng phô thuéc vµo qui m« vµ lo¹i t¸c
®«ng kinh tÕ-x∙ héi, nh sù rµng buéc céng ®ång vµo c¸c t¸c
®éng, c¸c lîi Ých do dù ¸n mang l¹i ®îc ph©n chia kh«ng c«ng
b»ng ) kh«ng ?
C¸c biÖn 13. Cã cÇn c¸c dÞch vô lín vµ kÐo dµi, còng nh ®µo t¹o ®Ó x©y dùng
ph¸p gi¶m vµ duy tr× dù ¸n (dµi h¹n 2 n¨m trë lªn) hay kh«ng?
thiÓu 14. Dù ¸n cã cÇn ®Õn c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu mµ vÒ mÆt tµi chÝnh
hoÆc x∙ héi cã thÓ sÏ kh«ng ®îc chÊp nhËn kh«ng?
B×nh luËn
T«i khuyÕn nghÞ ch¬ng tr×nh nµy ®îc xÕp lo¹i :
Ký tªn: chøc vô
101
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Phô lôc III.3. Híng dÉn chuÈn bÞ b¸o c¸o ®¸nh gi¸
m«i trêng s¬ bé cña Malaixia, (chÝnh phñ Malaixia, 1987)
1. Giíi thiÖu
Ch¬ng nµy cung cÊp cung cÊp c¸c híng dÉn ®Ó chuÈn bÞ b¸o c¸o ®¸nh gi¸ s¬ bé. Néi dung cña
b¸o c¸o ®¸nh gi¸ m«i trêng s¬ bé, còng nh c¸ch tr×nh bµy b¸o c¸o ®îc tr×nh bµy chi tiÕt vµ cô thÓ
trong phÇn giíi thiÖu nµy.
2. Tªn dù ¸n
PhÇn “tªn dù ¸n” giíi thiÖu vÒ lo¹i h×nh cña dù ¸n (dù ¸n ®a môc tiªu hay ®¬n môc tiªu, dù ¸n n»m
trong hay ngoµi vïng cã m«i trêng nhËy c¶m...) vµ vÞ trÝ vµ vai trß cña dù ¸n trong bèi c¶nh chung
cña quèc gia. Trong phÇn nµy cña b¸o c¸o còng cÇn tr×nh bµy thªm vai trß cña dù ¸n nÕu dù ¸n lµ
mét phÇn cña mét dù ¸n kh¸c lín h¬n.
5. M« t¶ dù ¸n
M« t¶ vÒ qu¸ tr×nh lùa chän dù ¸n (nÕu nã ®îc lùa chän trong qu¸ t×nh nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi),
hoÆc tr×nh bµy chi tiÕt vÒ ý tëng cña dù ¸n (nÕu viÖc lùa chän dù ¸n vÉn ®ang cßn bá ngá).
M« t¶ dù ¸n bao gåm:
• M« t¶ dù ¸n theo c¸c th«ng sè kü thuËt
• Dïng b¶n ®å vµ biÓu b¶ng ®Ó minh häa
• Tãm t¾t c¸c ® Æc ®iÓm kü thuËt chÝnh nhÊt cña dù ¸n
10. C¸c t¸c ®éng sãt (cßn l¹i sau khi ®∙ cã c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu)
C¸c t¸c ®éng m«i trêng tiÒm tµng cã thÓ cßn l¹i sau khi ®∙ cã nh÷ng biÖn ph¸p gi¶m thiÓu ph¶i
®îc tr×nh bµy trong b¶n kÕ ho¹ch c«ng viÖc cña dù ¸n. Nh÷ng t¸c ®éng ®îc coi lµ nh÷ng t¸c ®éng
sãt, cÇn thiÕt ph¶i ®îc xem xÐt tiÕp tôc trong giai ®o¹n ®¸nh gi¸ m«i trêng chi tiÕt. Sù hiÓu biÕt vÒ
c¸c t¸c ®éng nµy lµ cÇn thiÕt ®Ó h×nh thµnh nªn néi dung vµ ®èi tîng nghiªn cøu cho giai ®o¹n
nghiªn cøu m«i trêng chi tiÕt tiÕp theo (nÕu cÇn thiÕt).
§èi víi nh÷ng dù ¸n cÇn thiÕt ph¶i cã kÕ ho¹ch gi¸m s¸t vµ qu¶n lý t¸c ®éng th× chñ dù ¸n ph¶i tr×nh
bµy tÝnh cÊp thiÕt cña kÕ ho¹ch trªn trong phÇn nµy.
EIASourcebook
103
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Phô lôc III.4. MÉu néi dung (TOR) §GT§MT chi tiÕt cña Uû ban
Ch©u ¢u (DGIB, 1997)
NhiÖm vô A. M« t¶ dù ¸n, ®Æc biÖt c¸c hîp phÇn cña dù ¸n cã thÓ g©y ra c¸c vÊn ®Ò m«i trêng,
nh: vÞ trÝ, quy m«, c«ng suÊt, c¸c ho¹t ®éng tiÒn x©y dùng, c¸c ho¹t ®éng x©y dùng,
kÕ ho¹ch sö dông d©n lùc vµ vèn, thiÕt bÞ vµ dÞch vô, c¸c ho¹t ®éng vËn hµnh vµ b¶o
dìng...
NhiÖm vô B. M« t¶ m«i trêng vïng dù ¸n b»ng c¸ch tæng hîp, ®¸nh gi¸ vµ thÓ hiÖn sè liÖu m«i
trêng nÒn theo c¸c ®Æc ®iÓm sau:
104
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
a) M«i trêng tù nhiªn: §Þa chÊt, ®Þa h×nh, ®Êt, khÝ hËu vµ khÝ tîng, chÊt lîng
kh«ng khÝ, níc mÆt vµ ngÇm bê, c¸c th«ng sè vÒ biÓn vµ vïng ven bê, nguån khÝ
ph¸t th¶i, nguån « nhiÓm níc vµ t×nh h×nh chÊt lîng níc hiÖn t¹i.
b) M«i trêng sinh häc: Thùc vËt, ®éng vËt, c¸c loµi ®éng thùc vËt quÝ hiÕm vµ
®ang cã nguy c¬ bÞ tiªu diÖt, c¸c n¬i sèng nhËy c¶m (c¸c c«ng viªn vµ khu dù tr÷
quèc gia, c¸c vïng cã ý nghÜa vÒ mÆt tù nhiªn), c¸c loµi quan träng ®èi víi th¬ng
m¹i...
c) M«i trêng v¨n ho¸ x· héi (bao gåm c¶ tríc vµ sau khi cã dù ¸n) D©n sè, sö
dông ®Êt, c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn ®∙ ®îc quy ho¹ch, c¬ cÊu cña céng ®ång, viÖc
lµm, thay ®æi vÒ nguån thu nhËp, hµng ho¸ vµ dÞch vô, ho¹t ®éng gi¶i trÝ, søc khoÎ
céng ®ång, c¸c së höu v¨n ho¸, ...
NhiÖm vô C. Tr×nh bµy c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn luËt ph¸p, bao gåm c¸c th«ng lÖ quèc tÕ, quèc
gia, cho ®Õn c¸c quy ®Þnh cña ®Þa ®Þa ph¬ng: C¸c qui ®Þnh vÒ b¶o vÖ m«i trêng, c¸c
tiªu chuÈn quy ®Þnh chÊt lîng m«i trêng, søc khoÎ vµ b¶o hiÓm søc khoÎ, b¶o vÖ
c¸c khu vùc nhËy c¶m, b¶o vÖ c¸c loµi cã nguy c¬ bÞ tiªu diÖt, kiÓm so¸t viÖc sö dông
®Êt (Trong néi dung (®Ò c¬ng) nghiªn cøu cÇn lµm râ nh÷ng nh÷ng vÊn ®Ò ®∙ biÕt vµ
nh÷ng vÊn ®Ò cÇn ph¶i nghiªn cøu tiÕp tôc)
NhiÖm vô D. X¸c ®Þnh c¸c t¸c ®éng tiÒm Èn (cã thÓ) cña dù ¸n
• Ph©n biÖt c¸c t¸c ®éng tÝch cùc cã thÓ x¶y ra víi c¸c t¸c ®éng tiªu cùc, c¸c t¸c ®éng gi¸n
tiÕp víi t¸c ®éng trùc tiÕp, c¸c t¸c ®éng x¶y ra tøc th× víi c¸c t¸c ®éng x¶y ra trong mét
thêi gian dµi.
• X¸c ®Þnh c¸c t¸c ®éng kh«ng thÓ tr¸nh ®îc vµ c¸c t¸c ®éng kh«ng thÓ ®¶o ngîc (c¸c
t¸c ®éng kh«ng thÓ hoµn nguyªn).
• NÕu cã thÓ, th× h∙y m« t¶ ®Þnh lîng c¸c t¸c ®éng díi d¹ng chi phÝ vµ lîi Ých m«i
trêng.
• Tr×nh bµy c¸c t¸c ®éng díi d¹ng c¸c gi¸ trÞ kinh tÕ, nÕu ®iÒu kiÖn cho phÐp.
• Nªu c¸c ®Æc trng vÒ quy m« vµ chÊt lîng cña sè liÖu nÒn hiÖn cã, gi¶i thÝch møc ®é tin
cËy vµ ®Çy ®ñ cña sè liÖu ®èi víi viÖc m« h×nh ho¸ c¸c t¸c ®éng, cã ph¬ng ¸n ®Ó bæ
sung kiÕn thøc ®Ó tiÕn hµnh monitoring sau nµy.
• §a ra c¸c ph¬ng ph¸p nghiªn cøu vµ m« h×nh sö dông cho c«ng t¸c dù b¸o.
NhiÖm vô E. Ph©n tÝch c¸c ph¬ng ¸n lùa chän dù ¸n.
• M« t¶ c¸c ph¬ng ¸n thay thÕ ®îc kiÓm tra trong qu¸ tr×nh x©y dùng dù ¸n, bao gåm:
• Tr×nh bµy c¸c ph¬ng ¸n lùa chän kh¸c nhau cã cïng mét môc tiªu, kÓ c¶ nh÷ng ph¬ng
¸n lý thuyÕt (vÒ vÞ trÝ , thiÕt kÕ, lùa chon c«ng nghÖ, kü thuËt x©y dùng, ph©n ®o¹n vµ quy
tr×nh vËn hµnh vµ b¶o dìng)
• So s¸nh c¸c ph¬ng ¸n lùa chän theo: T¸c ®éng m«i trêng cã thÓ x¶y ra, vèn ®Çu t vµ
gi¸ vËn hµnh, møc ®é phï hîp víi ®iÒu kiÖn ®Þa ph¬ng, c¸c yªu cÇu vÒ ®µo t¹o vµ gi¸m
s¸t.
NhiÖm vô F. X©y dùng mét kÕ ho¹ch qu¶n lý nh»m gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng tiªu cùc
• KiÕn nghÞ vÒ c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu kh¶ thi vµ cã hiÖu qu¶ nh»m phßng ngõa vµ h¹n
chÕ c¸c t¸c ®éng tiªu cùc quan träng.
• TÝnh to¸n c¸c t¸c ®éng vµ chi phÝ cña c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu, bao gåm c¶ chi phÝ cho
tæ chøc vµ ®µo t¹o ®Ó thùc hiÖn chóng.
• Dù kiÕn ®Òn bï cho nh÷ng t¸c ®éng mµ kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®îc c¸c biÖn ph¸p gi¶m
thiÓu.
• ChuÈn bÞ mét kÕ ho¹ch qu¶n lý bao gåm : dù kiÕn mét ch¬ng tr×nh lµm viÖc nh»m
phßng ngõa vµ gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng m«i trêng tiªu cùc, tÝnh to¸n kinh phÝ, lÞch tr×nh,
c¸c nhu cÇu vÒ tæ chøc vµ ®µo t¹o , vµ c¸c dÞch vô cÇn thiÕt kh¸c gióp thùc hiÖn c¸c biÖn
ph¸p gi¶m thiÓu.
105
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
NhiÖm vô G. X¸c ®Þnh c¸c yªu cÇu vÒ thÓ chÕ (tæ chøc) thùc thi c¸c kiÕn nghÞ §GT§MT.
§¸nh gi¸ vai trß vµ n¨ng lùc cña c¸c c¬ quan (cÊp ®Þa ph¬ng vµ cÊp nhµ níc) vµ
®Ò xuÊt biÖn ph¸p còng cè vµ t¨ng cêng n¨ng lùc giópc¸c c¬ quan trªn thùc hiÖn kÕ
ho¹ch qu¶n lý vµ gi¸m s¸t t¸c ®éng m«i trêng cña dù ¸n. Trong ®Ò xuÊt cã thÓ kiÕn
nghÞ ®Õn c¶ viÖc thay ®æi mét sè kho¶n cña c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh vÒ §GT§MT,
thµnh lËp c¸c tæ chøc m«i trêng míi, thay ®æi c¸ch qu¶n lý m«i trêng, c¸ch cÊp
kinh phÝ, còng nh t¨ng cêng ®µo t¹o.
NhiÖm vô H. X©y dùng kÕ ho¹ch gi¸m s¸t (monitoring) t¸c ®éng, bao gåm:
• Gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu.
• Gi¸m s¸t c¸c t¸c ®éng cña dù ¸n trong thêi gian x©y dùng vµ vËn hµnh cña dù ¸n.
• Mét b¶n tÝnh to¸n vÒ vèn vµ chi phÝ vËn hµnh.
• Mét b¶n liÖt kª c¸c yªu cÇu ®Ó thùc hiÖn ch¬ng tr×nh gi¸m s¸t (nh t¨ng cêng ®µo t¹o
vµ tæ chøc).
NhiÖm vô I. Trî gióp cho sù phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan nhµ níc víi céng ®ång / c¸c tæ chøc phi
chÝnh phñ / chuyªn gia.
Trî gióp cho sù phèi hîp cña c¸c c¬ quan nhµ níc trong viÖc thùc hiÖn ®¸nh gi¸ m«i
trêng, c¸c c¬ quan phi chÝnh phñ trong viÖc ®¸nh gi¸ c«ng t¸c §GT§MT, còng nh
viÖc phèi hîp ®Ó céng ®ång chÞu t¸c ®éng cña dù ®îc gÆp gì, trao ®æi víi nhãm thùc
hiÖn §GT§MT vµ c¸c c¬ quan phi chÝnh phñ.
7. CÊu tróc cña b¸o c¸o EIA
Chñ ®Ò chÝnh cña b¸o c¸o tËp trung vµo nh÷ng vÊn ®Ò m«i trêng ®∙ ph¸t hiÖn, c¸c kÕt luËn vµ c¸c
kiÕn nghÞ ®îc sè liÖu minh chøng. Cßn nh÷ng th«ng tin kh¸c th× ®a vµo phÇn phô lôc.
Néi dung chÝnh cña mét b¸o c¸o §GT§MT cã thÓ nh sau:
1. Tãm t¾t b¸o c¸o theo ng«n ng÷ ®¹i chóng (tèi ®a 10 trang) ®a ra c¸c kiÕn nghÞ vÒ qu¶n lý,
gi¶m thiÓu vµ gi¸m s¸t t¸c ®éng.
2. HÖ thèng chÝnh s¸ch, luËt ph¸p vµ hµnh chÝnh hiÖn hµnh.
3. M« t¶ dù ¸n.
4. M« t¶ m«i trêng.
5. Nh÷ng khÝa c¹nh m«i trêng quan träng cña dù ¸n.
6. Ph©n tÝch c¸c ph¬ng ¸n lùa chän.
7. KÕ ho¹ch qu¶n lý gi¶m thiÓu.
8. Qu¶n lý m«i trêng vµ ®µo t¹o.
9. KÕ ho¹ch monitoring.
10. Sù phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan, c«ng chóng vµ tæ chøc phi chÝnh phñ
11. Tµi liÖu tham kh¶o.
12. Phô lôc.
13. C¸c th«ng tin kh¸c cã thÓ ®a vµo phô lôc.
106
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Phô lôc III.5. Néi dung ®¸nh gi¸ m«i trêng cña c¸c dù ¸n
viÖn trî ph¸t triÓn cña Héi ®ång gióp ®ì ph¸t triÓn thuéc
Tæ chøc Hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ (OECD / DAC, 1994)
Nh÷ng néi dung C¸c yªu cÇu c¬ b¶n Nghiªn cøu tiÕn Nghiªn cøu thùc C¸c giai ®o¹n dù
cÇn ph¶i ®Ò cËp tr×nh c«ng viÖc hiÖn ¸n
A. Giíi thiÖu
1. Nh÷ng vÊn Giíi thiÖu dù ¸n vµ §iÓm l¹i mét c¸ch LiÖt kª c¸c thµnh ý niÖm vÒ dù ¸n(i)
®Ò chung. c¸c vÊn ®Ò m«i ng¾n gän c¸c sù viªn chÝnh tham gia
trêng quan träng kiÖn dÉn ®Õn viÖc vµo qu¸ tr×nh ®¸nh TiÒn kh¶ thi (s)
nhÊt cña dù ¸n. tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ gi¸ m«i trêng. Kh¶ thi (s)
m«i trêng.
B. Bèi c¶nh
2. §Æt vÊn ®Ò Tãm lîc c¸c vÊn ®Ò Kh¸i qu¸t c¸c vÊn Khi ®∙ cã vÊn ®Ò, ý niÖm vÒ dù ¸n(i)
ph¸t triÓn chÝnh, c¸c ®Ò lín liªn quan h∙y dïng kÕt qu¶
vÊn ®Ò ph¸t triÓn ®Õn quèc gia, nh cña viÖc ®¸nh gi¸ TiÒn kh¶ thi (s)
®ang ®Æt ra cho dù lÞch sö ph¸t triÓn, m«i trêng ®Ó nªu Kh¶ thi (s)
¸n, nh « nhiÔm, nguån gèc d©n téc, l¹i vÊn ®Ò.
ngËp lôt, h¹n h¸n, chiÕn lîc ph¸t
xãi mßn, thiÕu n¨ng triÓn vµ c¸c biÖn
lîng, søc khoÎ d©n ph¸p u tiªn gi¶i
céng ®ång xÊu ®i, quyÕt.
kinh tÕ suy yÕu.
3. §Ò xuÊt c¸ch Tãm t¾t ph¬ng ph¸p Tr×nh bµy c¸c ®iÒu X¸c ®Þnh c¸c vÊn ý niÖm vÒ dù ¸n(i)
gi¶i quyÕt dù ¸n sö dông ®Ó gi¶i kiÖn chñ yÕu ®Ó dù ®Ò vÒ kü thuËt vµ
TiÒn kh¶ thi (s)
quyÕt vÊn ®Ò m«i ¸n ®¹t ®îc nh÷ng vËn hµnh cña dù ¸n
trêng, hoÆc ®Ó thùc kÕt qu¶ l©u dµi vµ cã liªn quan ®Õn Kh¶ thi (s)
hiÖn gi¶m thiÓu c¸c x¸c ®Þnh c¸c rñi ro ph¸t triÓn bÒn
t¸c ®éng tiªu cùc vµ lîi Ých chÝnh mµ v÷ng.
theo quan ®iÓm ph¸t ®Ò ¸n mang l¹i.
triÓn bÒn v÷ng.
4. Hîp t¸c vÒ Tãm lîc c¸c tho¶ Tr×nh bµy viÖc ph©n Tæng quan c¸c hîp ý niÖm vÒ dù ¸n(i)
ph¬ng diÖn thuËn hay c¸c thèng nhiÖm gi÷a c¸c tæ t¸c tríc khi thùc
ph¸p lý. nhÊt gi÷a c¸c tæ chøc chøc tµi trî vµ c¸c hiÖn dù ¸n gi÷a c¸c TiÒn kh¶ thi (s)
tµi trî vµ c¸c nuíc níc nhËn viÖn trî, tæ chøc tµi trî vµ Kh¶ thi (s)
nhËn viÖn trî, mµ ®Æc biÖt lµ vai trß níc nhËn viÖn trî,
trong ®ã cã gi nhËn cña níc nhËn viÖn kÓ c¶ chiÕn lîc
c¸c néi dung ®¸nh trî trong viÖc ®¸nh ph¸t triÓn t¨ng tèc.
gi¸ m«i trêng ®ang gi¸ m«i trêng.
®îc tiÕn hµnh ®¸nh.
5. C¸c môc tiªu Nªu râ c¸c môc tiªu Nªu bËt yªu cÇu Lu ý vÒ c¸c vÊn TiÒn kh¶ thi (s)
cña viÖc cña viÖc ®¸nh gi¸ g¾n ®¸nh gi¸ m«i ®Ò vµ c¸c kÕt qu¶
Kh¶ thi (s)
®¸nh gi¸ m«i m«i trêng vµ mèi trêng víi thùc cña dù ¸n ®îc rót
trêng quan hÖ gi÷a kÕt qu¶ hiÖn dù ¸n trong ra tõ ®¸nh gi¸ m«i
®¸nh gi¸ víi c¸c giai qu¸ tr×nh ra quyÕt trêng vµ ®îc coi
®o¹n thùc hiÖn dù ¸n ®Þnh ®èi víi c¬ lµ g©y nhiÒu ¶nh
nh qui ho¹ch, thiÕt quan tµi trî vµ níc hëng nhÊt.
kÕ, thùc hiÖn vµ vËn nhËn.
hµnh
107
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
6. C¬ së ph¸p lý/ Tãm lîc c¸c c¬ së X¸c ®Þnh c¸c khu B¶o ®¶m sù nhÊt trÝ ý niÖm vÒ dù ¸n(i)
chÝnh s¸ch ph¸p lý, chÝnh s¸ch vùc cã thÓ cã m©u vÒ nh÷ng vÊn ®Ò
vµ thñ tôc vÒ ®¸nh thuÉn hoÆc xung nh¹y c¶m, nh c¸c TiÒn kh¶ thi (s)
gi¸ m«i trêng cña ®ét vÒ quyÒn lîi vµ tiªu chuÈn vÒ « Kh¶ thi (s)
níc nhËn vµ cña c¬ tr×nh bµy c¸c nhiÔm, chØ tiªu sö
quan tµi trî ph¬ng ph¸p ®∙, dông ®Ó ®¸nh gi¸ ý
hay cã thÓ sö dông nghÜa cña t¸c ®éng,
®Ó gi¶i quyÕt di d©n t¸i ®Þnh c
vµ ®Òn bï thiÖt h¹i
do dù ¸n t¹o ra.
7. X©y dùng thÓ Tr×nh bµy tãm t¾t c¸c §¸nh gi¸ n¨ng lùc TËp trung vµo c¸c ý tëng vÒ dù ¸n
chÕ ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu vµ kinh nghiÖm cña ®iÓm chÝnh, kÓ c¶
vÒ c¸c lÜnh vùc qu¶n c¸c c¬ quan qu¶n lý sè lîng vµ n¨ng TiÒn kh¶ thi
lý vµ b¶o vÖ m«i c¸c dù ¸n trong lùc cña c¸n bé, Kh¶ thi
trêng cña níc së níc vµ níc ng©n s¸ch ho¹t
t¹i ngoµi, x¸c ®Þnh nhu ®éng vµ c¸c c«ng
cÇu cÇn x©y dùng nghÖ vµ thiÕt bÞ
n¨ng lùc (kÓ c¶ viÖc hiÖn cã.
®µo t¹o)
8. C¸c ph¬ng
¸n thay thÕ
®èi víi dù ¸n
a) C¸c trî gióp §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng Dïng c¸c c«ng cô Nªu c¸c khã kh¨n ý tëng vÒ dù
vÒ chÝnh s¸ch ®¹t ®îc môc tiªu kinh tÕ, kiÓm so¸t cã thÓ cã, nh thiÕu
ph¸t triÓn b»ng sù chung, cung / cÇu, chuyªn gia vµ c¸c ¸n (i)
trî gióp vÒ mÆt khuyÕn khÝch t¸i sö hÖ thèng qu¶n lý TiÒn kh¶ thi (s)
chÝnh s¸ch. dung / t¸i chÕ ®Ó hµnh chÝnh thiÕu
®¸nh gi¸ c¸c hiÖu qu¶. Kh¶ thi (s)
ph¬ng ¸n lùa
chän.
b) C¸c dù ¸n §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng §¸nh gi¸ c¸c X¸c ®Þnh c¸c khã TiÒn kh¶ thi (s)
kh¸c ®¹t ®îc c¸c môc ph¬ng ¸n hîp lý, kh¨n chÝnh khi thùc
Kh¶ thi (s)
tiªu ph¸t triÓn chñ nh c¸c ph¬ng ¸n hiÖn dù ¸n, nh sù
yÕu b»ng c¸ch triÓn sö dông c¸c tµi thiÕu ®ång bé vÒ c¬
khai nhiÒu dù ¸n, so nguyªn thay thÕ së h¹ tÇng, thêi
víi viÖc chØ thùc hiÖn kh¸c nhau (dù ¸n gian thùc hiÖn vµ
mét dù ¸n. n¨ng lîng), c¸c vèn.
ph¬ng ¸n sö dông
c¸c ph¬ng tiÖn
thay thÕ kh¸c nhau
(c¸c dù ¸n giao
th«ng), c¸c ph¬ng
¸n sö dông c¸c kü
thuËt thay thÕ kh¸c
nhau (dù ¸n n«ng
nghiÖp).
108
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
9. C¸c ph¬ng §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng Nªu c¸c ph¬ng ¸n TiÒn kh¶ thi (s)
¸n thay thÕ cña c¸c ph¬ng ¸n thùc hiÖn c¸c thay thÕ hîp lý nhÊt
Kh¶ thi (s)
trong mét dù thay thÕ theo c¸c néi ph¬ng ¸n theo c¸c vµ kÕt hîp chóng
¸n dông chÝnh cña dù ®iÒu kiÖn cô thÓ trong ph©n tÝch chi
¸n, nh ®Þa ®iÓm x©y cña dù ¸n vµ gi¶i tiÕt c¸c t¸c ®éng
dùng c«ng tr×nh, c¸ch ph¸p thiÕt kÕ ®∙ cã. m«i trêng.
qu¶n lý chÊt th¶i,
ph¬ng ph¸p b¶o
toµn n¨ng lîng vµ
c¸c c«ng nghÖ kiÓm
so¸t « nhiÔm.
E. L«i cuèn sù tham gia cña c¸c c¬ quan vµ c«ng chóng
10. Hîp t¸c liªn ChØ râ møc ®é tu©n M« t¶ vÒ c¸ch lµm Tr×nh bµy c¸c thñ TiÒn kh¶ thi (s)
c¬ quan thñ cña dù ¸n theo viÖc vµ quy m« cña tôc ®∙ sö dông ®Ó
Kh¶ thi (s)
chiÕn lîc ph¸t triÓn c¸c c¬ quan chÝnh thu thËp th«ng tin
chung vµ ®èi víi c¸c phñ tham gia vµo cña c¸c c¬ quan
u tiªn cña níc ®¸nh gi¸ m«i nhµ níc vµ møc
nhËn viÖn trî nh thÕ trêng t¹i níc ®é thµnh c«ng cña
nµo. nhËn viÖn trî. viÖc sö dông c¸c
thñ tôc ®ã.
11. L«i cuèn sù Nªu nh÷ng c¬ héi ®Ó Gi¶i thÝch viÖc phæ Tr×nh bµy c¸c ®ãng TiÒn kh¶ thi (s)
tham gia cña c¸c nhãm d©n c biÕn vµ thu thËp gãp trong viÖc x¸c
Kh¶ thi (s)
céng ®ång chÞu t¸c ®éng cña dù th«ng tin gi÷a c¸c ®Þnh ph¹m vi ®¸nh
¸n vµ c¸c tæ chøc phi thµnh viªn cña gi¸ cña céng ®ång
chÝnh phñ t¹i níc céng ®ång vµ sö vµ gi¶i thÝch c¸c kÕt
nhËn viÖn trî, còng dông th«ng tin vµo qu¶ ®ã ®∙ ®îc sö
nh d©n chóng ë qu¸ tr×nh quy ho¹ch dông ra sao trong
níc tµi trî tham gia dù ¸n. viÖc ®¸nh gi¸ c¸c
vµo ®¸nh gi¸ m«i vÊn ®Ò quan träng
trêng. nhÊt lµ thu thËp vµ
diÔn gi¶i th«ng tin.
F. C¸c th«ng tin vµ d÷ liÖu cÇn cã
12. M« t¶ dù ¸n M« t¶ dù ¸n (qu¸ X¸c ®Þnh c¸c t¸c X¸c ®Þnh vµ ®Þnh TiÒn kh¶ thi (s)
tr×nh thiÕt kÕ, ®Þa ®éng gi¸n tiÕp n¶y lîng c¸c nguån
Kh¶ thi (s)
®iÓm, c¸ch bè trÝ, sinh tõ c¸c thay ®æi t¸c ®éng, nh khÝ
quy m«, c«ng suÊt, trong viÖc sö dông th¶i, níc th¶i, r¸c
c¸c ho¹t ®éng), ®Çu hay së h÷u ®Êt vµ tõ th¶i vµ tiÕng ån, lu
vµo (®Êt, nguyªn liÖu, viÖc sö dông tµi ý ®Õn c¸c chÊt ®éc
n¨ng lîng) vµ ®Çu nguyªn thiªn nhiªn h¹i
ra (s¶n phÈm, phÕ lµm nguyªn liÖu cho
th¶i, khÝ th¶i) dù ¸n.
13. M« t¶ m«i X¸c ®Þnh ranh giíi ChØ râ c¸c th«ng tin NhËn d¹ng vµ x¸c TiÒn kh¶ thi (s)
trêng nghiªn cøu (tõ kÕt ®îc nh©n d©n cung ®Þnh sè lîng c¸c
Kh¶ thi (s)
qu¶ cña bíc x¸c cÊp, trong qu¸ tr×nh ®èi tîng nhËn t¸c
®Þnh ph¹m vi t¸c x¸c ®Þnh ph¹m vi, ®éng, vÝ dô nh c¸c
®éng) ®Ó tiÕn hµnh ®îc sö dông ®Ó giíi hîp phÇn cña hÖ
thu thËp dù liÖu nÒn h¹n viÖc thu thËp tµi sinh th¸i cã c¸c
cã liªn quan vÒ c¸c liÖu nÒn cho nh÷ng céng ®éng d©n c
®iÒu kiÖn tù nhiªn, vÊn ®Ò m«i trêng dÔ bÞ tæn th¬ng
sinh th¸i, kinh tÕ, x∙ nÒn quan träng cña ®ang sinh sèng vµ
héi,v¨n ho¸ vµ d©n dù ¸n. c¸c nguån tµi
sè. nguyªn cã gi¸ trÞ.
109
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
14. ChÊt lîng §¸nh gi¸ chÊt lîng KiÕn nghÞ c¸c biÖn LËp kÕ ho¹ch quan TiÒn kh¶ thi (s)
th«ng tin cña toµn bé th«ng tin ph¸p ®Ó ®¶m b¶o tr¾c ®Ó bæ sung c¸c
Kh¶ thi (s)
thu thËp ®îc, x¸c r»ng c¸c sè liÖu dù liÖu cßn thiÕu
®Þnh tÝnh ®Çy ®ñ cña quan träng cã chÊt sao cho thÝch hîp Quan tr¾c vµ
d÷ liÖu vµ tãm lîc lîng sÏ ®îc thu vµ kh¶ thi. ®¸nh gi¸ (r)
c¸c h¹n chÕ trong thËp vµ t¨ng cêng
viÖc ®¸nh gi¸ gi¸ m«i cho dù ¸n trong
trêng cho dù ¸n nÕu t¬ng lai.
kh«ng cã ®ñ th«ng
tin.
15. C¸c t¸c Dù b¸o møc ®é c¶i TËp trung vµo dù b¸o Sö dông ph©n tÝch TiÒn kh¶ thi (s)
®éng tÝch thiÖn ®êi sèng cña c¸c gi¸ trÞ ®∙ ®îc ®Þnh lîng khi cã
Kh¶ thi (s)
cùc céng ®ång d©n c rót ra tõ kÕt qu¶ cña ®iÒu kiÖn, rót kinh
chÞu ¶nh hëng cña viÖc x¸c ®Þnh ph¹m nghiÖm tõ c¸c dù
dù ¸n vµ møc ®é tèt vi ®¸nh gi¸, nh kinh ¸n t¬ng tù tríc
lªn cña c¸c hÖ thèng tÕ truyÒn thèng, c¶i ®©y.
tù nhiªn do viÖc thùc thiÖn søc khoÎ, hoµn
hiÖn dù ¸n mang l¹i. thiÖn ®iÒu kiÖn sèng,
b¶o tån c¸c hÖ sinh
th¸i b¶n ®Þa.
16. C¸c t¸c ®éng Dù b¸o møc ®é suy NhÊn m¹nh c¸c mèi Sö dông c¸c m« TiÒn kh¶ thi (s)
tiªu cùc tho¸i m«i trêng ®e do¹ ®Õn tÝnh nhÊt h×nh dù b¸o ®Þnh
Kh¶ thi (s)
quan träng vÒ chÊt thÓ cña hÖ sinh th¸i, lîng, nÕu cã ®iÒu
(a) Tµi
lîng kh«ng khÝ, cã thÓ ¶nh hëng ®Õn kiÖn ®Ó tr¸nh dù ThiÕt kÕ vµ c«ng
nguyªn thiªn
níc, ®Êt vµ nh÷ng tÝnh bÒn v÷ng kinh tÕ b¸o sai. nghÖ (r)
nhiªn
tæn thÊt vÒ ®a d¹ng vµ x∙ héi.
sinh häc.
(b) Tµi §¸nh gi¸ sù rñi ro do Dïng c¸c kÕt qu¶ tõ TiÕn hµnh lîng gi¸ TiÒn kh¶ thi (s)
nguyªn nh©n ¶nh hëng xÊu ®Õn viÖc xin ý kiÕn cña kinh tÕ - x∙ héi cho
Kh¶ thi (s)
v¨n søc khoÎ vµ phóc lîi céng ®ång tËp trung c¸c t¸c ®éng m«i
cña ngêi d©n. ph©n tÝch c¸c vÊn ®Ò trßng ®∙ ®îc dù ThiÕt kÕ kü thuËt
(liªn quan ®Õn rñi ro) b¸o. (r)
quan träng cña ®Þa
ph¬ng cã ¸n.
(c) Di d©n vµ §¸nh gi¸ c¸c kÕ §¸nh gi¸ thµnh c«ng §¸nh gi¸ tÝnh c«ng TiÒn kh¶ thi (s)
®Òn bï ho¹ch di d©n kh«ng cña c¸c ch¬ng tr×nh b»ng vµ b×nh ®¼ng
Kh¶ thi (s)
tù nguyÖn vµ tr×nh di d©n tríc ®©y vµ cña c¸c chØ tiªu
bµy c¸c biÖn ph¸p ®Ò nghÞ söa ®æi kÕ dïng ®Ó ®Òn bï vµ ThiÕt kÕ kü thuËt
h¹n chÕ sè d©n ph¶i ho¹ch di d©n cña ®Ò ®a ra c¸c thay ®æi (r)
di. ¸n sao cho hîp lý (nÕu nhËn thÊy cÇn
nhÊt. thiÕt).
(d) C¸c t¸c §¸nh gi¸ sù tÝch dån So s¸nh tÝnh gay g¾t §¸nh gi¸ c¸c xu TiÒn kh¶ thi (s)
®éng tÝch lµm t¨ng thªm møc cña c¸c t¸c ®éng tÝch híng biÕn ®æi m«i
Kh¶ thi (s)
dån ®é suy tho¸i dµi h¹n dån do t¸c ®éng m«i trêng tríc khi cã
cho c¸c hÖ thèng trêng cña dù ¸n dù ¸n vµ so s¸nh ThiÕt kÕ kü thuËt
thiªn nhiªn vµ x∙ héi ®ãng gãp víi c¸c t¸c víi c¸c chØ thÞ vÒ (r)
cña ®Þa ph¬ng. ®éng tÝch dån do c¸c chÊt lîng m«i
ho¹t ®éng ph¸t triÓn trêng hiÖn t¹i víi
tríc ®©y t¹o ra. c¸c ngìng ®∙ ®îc
tÝnh to¸n.
110
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
(e) C¸c t¸c §¸nh gi¸ c¸c t¸c X¸c ®Þnh c¸c nguån TËp trung vµo ®¸nh TiÒn kh¶ thi (s)
®éng xuyªn ®éng cã thÓ x¶y ra t¸c ®éng x¶y ra trªn gi¸ tÊt c¶ c¸c ¶nh
Kh¶ thi (s)
biªn giíi ®èi víi c¸c níc l¸ng ph¹m vi réng lín, hëng g©y « nhiÓm
giÒng, còng nh c¸c tr×nh bµy c¸ch gi¶m trªn ph¹m vi réng, ThiÕt kÕ kü thuËt
¶nh hëng ®Õn c¸c thiÓu chóng. c¸c t¸c ®éng ®Õn (r)
vÊn ®Ò m«i trêng c¸c loµi hay c¸c hÖ
chung toµn cÇu. sinh th¸i cã tÇm
quan träng toµn
cÇu.
(f) ý nghÜa §Þnh nghÜa thuËt ng÷ NÕu cã thÓ, th× x¸c Tr×nh bµy c¸c tiªu TiÒn kh¶ thi (s)
cña t¸c ®éng “ý nghÜa t¸c ®éng” vµ ®Þnh c¸c ngìng chuÈn chÊt lîng
Kh¶ thi (s)
®¸nh gi¸ ý nghÜa cña ph¶n ¸nh c¸c gi¸ trÞ m«i trêng sÏ ®îc
c¸c t¸c ®éng. m«i trêng vµ kinh tÕ ¸p dông cho ®¸nh
x∙ héi cña vïng cã gi¸.
dù ¸n.
17. KÕ ho¹ch Cung cÊp kÕ ho¹ch Ph©n chia vai trß vµ Tr×nh bµy c¸c kÕ ThiÕt kÕ vµ c«ng
qu¶n lý m«i chi tiÕt vÒ gi¶m thiÓu tr¸ch nhiÖm, nªu rá ho¹ch gi¶m thiÓu nghÖ(r)
trêng c¸c t¸c ®éng ®∙ ®îc vai trß cña b¶n kÕ mét c¸ch chi tiÕt
Gi¸m s¸t vµ ®¸nh
dù b¸o, qu¶n lý c¸c ho¹ch qu¶n lý m«i sao cho cã thÓ lång
gi¸ (r)
¶nh hëng sãt (cßn trêng ®èi víi viÖc ghÐp chóng vµo b¶n
l¹i sau khi ®∙ cã c¸c thiÕt kÕ, vËn hµnh thiÕt kÕ, vµo c«ng
biÖn ph¸p gi¶m vµ thanh lý dù ¸n. t¸c vËn hµnh vµ vµo
thiÓu), di d©n, ®Òn bï viÖc thanh lý dù ¸n
vµ c¸c ch¬ng tr×nh sau nµy.
®µo t¹o.
18. KÕ ho¹ch Cung cÊp mét kÕ Nãi râ c¸c c¬ quan Cung cÊp nh÷ng chØ TiÒn kh¶ thi (s)
gi¸m s¸t m«i ho¹ch toµn diÖn vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ dÉn ®Çy ®ñ (vµ ®µo
Kh¶ thi (s)
trêng chi tiÕt vÒ c¸c th«ng kÕ ho¹ch gi¸m s¸t t¹o khi cÇn thiÕt) vÒ
sè m«i trêng vµ x∙ vµ c¸c th«ng tin c¸ch lÊy mÉu vµ ThiÕt kÕ vµ c«ng
héi ®Ó gi¸m s¸t, vÞ trÝ quan tr¾c ®îc sÏ c¸c tiªu chuÈn ph©n nghÖ (r)
vµ thêi gian lÊy mÉu. ¶nh hëng nh thÕ tÝch ®Ó ®¶m b¶o t¹o
nµo ®Õn viÖc vËn ra c¸c d÷ liÖu ®¸ng
hµnh cña c«ng tin cËy.
tr×nh.
I. C¸c kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ
19. C¸c quyÕt ChØ râ møc ®é tu©n ChØ râ nh÷ng thay So s¸nh dù ¸n víi Kh¶ thi (s)
®Þnh dù ¸n thñ cña dù ¸n ®èi víi ®æi cña dù ¸n ®Ó dù c¸c ph¬ng ¸n thay
c¸c nguyªn t¾c chung ¸n bÒn v÷ng h¬n, thÕ hîp lý theo c¸c
vÒ ph¸t triÓn bÒn vµ nh÷ng vÊn ®Ò lîi Ých vµ c¸c t¸c
v÷ng. cßn tån t¹i. ®éng m«i trêng.
20. C¸c vÊn ®Ò Tãm lù¬c nh÷ng thay Lu ý mäi vÊn ®Ò Lu ý tÊt c¶ nh÷ng Kh¶ thi (s)
kü thuËt ®æi thiÕt kÕ vµ vËn vÒ thñ tôc hµnh h¹n chÕ vÒ c«ng
hµnh ®îc coi lµ chÝnh/ph¸p lý, nghÖ, nh÷ng rñi ro,
quan träng nh»m chÝnh s¸ch ®Ó ®¹t qua ®ã yªu cÇu ph¶i
hoµn thiÖn kh¶ n¨ng ®ù¬c c¸c thay ®æi cã thay ®æi cÇn
chÊp nhËn vÒ mÆt cÇn cã cña dù ¸n. thiÕt vÒ c«ng nghÖ.
m«i trêng cña dù
¸n.
111
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
21. Tãm t¾t c¸c Tãm t¾t theo ng«n Tãm lîc mäi sù Nªu bËt c¸c khÝa Kh¶ thi (s)
vÊn ®Ò vÒ th«ng ng÷ ®¹i chóng nh÷ng thay ®æi cÇn thiÕt c¹nh kü thuËt vµ
sè kü thuËt kÕt qu¶ quan träng ®∙ ®îc ®a vµo hÖ thñ tôc ®¸nh gi¸ cã
vµ c¸c khuyÕn nghÞ thèng qu¶n lý ®Ó thÓ g©y ra sù cè cho
cña c«ng t¸c ®¸nh ®¶m b¶o dù ¸n viÖc thi c«ng vµ vËn
gi¸ m«i trêng cña ®ù¬c thiÕt kÕ vµ hµnh cña c«ng tr×nh
dù ¸n, gåm c¸c lîi vËn hµnh theo c¸c
Ých kinh tÕ, c¸c t¸c khuyÕn nghÞ cña
®éng m«i trêng ®¸nh gi¸ m«i
quan träng vµ c¸c trêng.
biÖn ph¸p gi¶m thiÓu.
Ghi chó: s- NÕu giai ®o¹n thùc hiÖn dù ¸n diÔn ra ®ång thêi gian ®¸nh gi¸.
r- ChÞu ¶nh hëng cña c¸c kÕt qu¶ ®¸nh gi¸.
i- Th«ng tin dïng ®Ó ®¸nh gi¸.
112
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Phô lôc IV.1. Ma trËn ®¸nh gi¸ vÞ trÝ x©y dùng (Híng dÉn
®µo t¹o nguån ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng, Unep,1996)
Ph¸t triÓn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
¶nh hëng
®Õn m«i trêng
M«i trêng sinh häc
• Rõng
• C©y bôi
• §ång cá
• §ång cá (vïng nói
cao)
• C¸t / s¹n sái / ®¸ gèc
• §Êt trång trät
• §Êt ®« thÞ
• Hå
• S«ng
• Cöa s«ng (Estuaries)
• §Êt giao triÒu
• BiÓn
• §Êt ngËp níc
M«i trêng tù nhiªn
• ChÕ ®é s«ng
• Xãi mßn / TÝnh æn
®Þnh cña ®Êt
• Båi l¾ng
• Níc mÆt
• Níc ngÇm
• §Êt n«ng nghiÖp
• VËt liÖu mãng
• KhÝ hËu/khÝ quyÓn
• Sù khã chÞu (do tiÕng
ån, bôi mïi)
• §Þa h×nh
M«i trêng x∙ héi
• Tham gia cña céng
®ång
• ViÖc lµm vµ ®Þnh c
• Gi¸ trÞ cña ®Êt
• HiÖn tr¹ng sö dông
®Êt
• Rñi ro
• Gi¸ trÞ c¸ nh©n vµ x∙
héi
• LÞch sö/v¨n ho¸
• C¶nh quan nh©n v¨n
• Gi¶i trÝ
1. NÒn mãng, 2. §µo ®¾p, 3. CÊp níc, 4. Xö lý níc t¹i chç, 5. Cung cÊp ®iÖn t¹i chæ, 6. Cung cÊp
khÝ t¹i chæ, 7. Cung cÊp dÇu t¹i chç, 8. Cung cÊp t¹i chæ nh÷ng thø kh¸c, 9. X©y dùng giao th«ng vµ
nh÷ng thø kh¸c,10. Ph¸t th¶i khÝ, 11. Ph¸t th¶i chÊt láng, 12. Th¶i r¾n, 13. Th¶i do c¸c trËn ma lín,
14. Th¶i theo cèng.
113
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Phô lôc IV.2. Ma trËn ®¸nh gi¸ ®èi víi Khai kho¸ng
(Híng dÉn ®µo t¹o nguån ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng, Unep,1996)
Ph¸t triÓn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27
¶nh hëng
m«i trêng
M«i trêng sinh häc
• Rõng
• C©y bôi
• §ång cá
• §ång cá (vïng nói cao)
• C¸t/s¹n cuéi/®¸ gèc
• §Êt trång trät
• §Êt ®« thÞ
• Hå
• s«ng
• Cöa s«ng (Estuaries)
• Vïng gi÷a triÒu cao vµ
triÒu thÊp
• BiÓn
• §Êt ngËp níc
M«i trêng vËt lý
• ChÕ ®é s«ng
• Xãi mßn vµ tÝnh æn ®Þnh
cña ®Êt
• Båi l¾ng
• Níc mÆt
• Níc ngÇm
• §Êt n«ng nghiÖp
• VËt liÖu mãng
• KhÝ hËu/KhÝ quyÓn
• Sù g©y khã chÞu (tiÕng ån
bôi, mïi)
• §Þa m¹o
M«i trêng x∙ héi
• Tham gia cña c«ng chóng
• ViÖc lµm
• §Þnh c
• Gi¸ trÞ ®Êt
• HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt
• Rñi ro
• Gi¸ trÞ c¸ nh©n vµ x∙ héi
• LÞch sö/v¨n ho¸
• C¶nh quan v¨n ho¸
• Gi¶ trÝ
1. Th¨m dß; Khai th¸c: 2. Kh¶o s¸t, 3. Khoan, 4. LÊy mÈu; Khai th¸c lé thiªn: 5. Bãc líp phñ mÆt,
6. Næ m×n, 7. B¬m níc, 8. NghiÒn nhá vµ vËn chuyÔn; Khai th¸c hÇm lß: 9. Ph¬ng ph¸p khai th¸c,
10. Th«ng giã, 11. B¬m níc, Khai th¸c b»ng ph¬ng ph¸p n¹o hót: 12. Ph¬ng tiÖn n¹o vÐt (næi
trªn tríc), 13. H×nh thµnh c¸c vòng s©u; TuyÓn quÆng: 14. CÊp níc, 15. Ph¬ng tiÖn röa, 16. Quy
tr×nh (c«ng nghÖ) ®îc sö dông, 17. Kho b∙i, 18. Xö lý níc th¶i, 19. Níc th¶i; ChÊt th¶i (r¾n):
20. B∙i th¶i, 21. KiÓm so¸t dßng ch¶y; Phôc håi: 22. H×nh thµnh c¸c bËc thang trªn b∙i th¶i, 23.
Trång c©y, 24. Sö dông líp phñ; C¸c c«ng tr×nh chung: 25. C¬ së h¹ tÇng trªn mÆt ®Êt, 26. Giao
th«ng, 27. N¨ng lîng.
114
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Phô luc IV.3. Gi¶m thiÓu ®èi víi c¸c x©y dùng c¸c khu nhµ lín
(s¸ch nguån ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng, ng©n hµng thÕ giíi, 1991)
T¸c ®éng tiªu cùc tiÒm tµng C¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu
C¸c t¸c ®éng trùc tiÕp
1. Thay ®æi môc tiªu sö dông ®Êt. §¶m b¶o viÖc c©n nh¾c kü viÖc ®¸nh ®æi hîp lý gi¸ trÞ ®Êt lµm nhµ
víi gi¸ trÞ khi dïng vµo viÖc kh¸c, nh sö dông ®Êt tèt ®Ó trång
trät, rõng hoÆc c¸c môc tiªu sö dông ®Êt kh¸c hoÆc n¬i c tró tù
nhiªn cã gi¸ trÞ ®èi víi x∙ héi nãi chung
Nghiªn cøu c¸c tiªu chuÈn qui ho¹ch vµ thiÕt kÕ hiÖn cã ®Ó ®¶m
b¶o r»ng phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn ®Þa ph¬ng vµ kh«ng l∙ng phÝ
®Êt v« Ých
Gióp ®ì th¶o ra c¸c qui ®Þnh míi phï hîp h¬n
2. Ph¸ huû c¸c khu vùc tíi h¹n vÒ §¶m b¶o r»ng c¸c khu vùc tíi h¹n vÒ m«i trêng nh c¸c khu vùc
m«i trêng trång rõng chñ yÕu, c¸c thuû vùc vµ vïng níc ngËp chñ yÕu, n¬i
c tró chñ yÕu cña c¸c loµi quÝ hiÕm vµ bÞ ®e do¹... ®îc x¸c ®Þnh
vµ kh«ng bÞ ®e do¹ vÞ trÝ cña dù ¸n
3. Mèi ®e do¹ ®èi víi d©n c do §¶m b¶o r»ng ®Þa ®iÓm dù ¸n kh«ng x©y dùng ë c¸c khu vùc sau:
c¸c ®iÒu kiÖn nguy hiÓm tù • Vïng ngËp lôt chÝnh
nhiªn g©y ra • Khu vùc vªn biÓn ngËp lôt
• Vïng ®Êt hoÆc c¸c kiÓu nÒn kh«ng æn ®Þnh
• C¸c khu vùc ®Êt cã ®é mÆn cao
• C¸c khu vùc cã ®Êt lë
• C¸c khu vùc cã ho¹t ®éng ®Þa chÊn vµ nói löa
• C¸c khu vùc qu¸ Èm hoÆc dèc
• C¸c khu vùc cã vËt chñ trung gian g©y bÖnh hoÆc c¸c khu vùc
cã c¸c nguy hiÓm tù nhiªn quan träng
4. Mèi ®e do¹ ®èi víi d©n c do X¸c ®Þnh c¸c khu vùc cã c¸c nguy hiÓm do con ngêi lµm ra nh
c¸c ®iÒu kiÖn nguy hiÓm do khu vùc ®æ ®Êt, c¸c khu vùc cã thÓ bÞ lón sôt do c¸c ho¹t ®éng
con ngêi g©y ra khai kho¸ng, níc ngÇm, dÇu hoÆc c¸c qu¸ tr×nh khai th¸c ....
X¸c ®Þnh c¸c khu vùc cã chÊt th¶i r¾n vµ láng ®éc h¹i.
Kh¶o s¸t c¸c ®iÒu kiÖn t¹i chç b»ng c¸c thö nghiÖm ho¸ h¹¬c ®Þa
kü thuËt thö nghiÖm c¬-®Þa hoÆc ho¸ häc
5. Nguy hiÓm ®èi víi d©n c do §¶m b¶o r»ng khu vùc x©y dùng xa c¸c nguån « nhiÔm
c¸c nguån khÝ, níc, tiÕng ån Kh«ng ®Æt t¹i n¬i cuèi giã cña c¸c nguån « nhiÔm kh«ng khÝ nh
« nhiÔm do sö dông ®Êt gÇn èng khãi
hoÆc kÕ bªn g©y ra X¸c ®Þnh « nhiÔm tiÕng ån quanh khu vùc s©n bay, c¸c ®êng chñ
yÕu..
T¹o vïng ®Öm sö dông thÝch hîp kho¶ng réng gi÷a c¸c khu vùc
nhµ m¸y vµ c¸c nguån nguån « nhiÔm.
§a c¸c biÖn ph¸p lo¹i bá « nhiÔm t¹i nguån nÕu ®îc, nh ng¨n
tiÕng ån ë däc c¸c ®êng cao tèc
Nghiªn cøu c¸c ®Þa ®iÓm lùa chän
6. Nguy hiÓm cho d©n c do T×m ph¬ng ¸n lùa chän ®Þa ®iÓm nÕu « nhiÔm tõ c¸c nguån s½n
kh«ng khÝ « nhiªm tõ khu vùc cã khã lo¹i bá
n»m trong ®Þa ®iÓm thêng cã NÒu kh«ng th× thiÕt kÕ dù ¸n cã mËt ®é thÊp vµ c«ng nghÖ kh«ng «
sù ®¶o lén vÒ nhiÖt ®é nhiÔm cho sëi Êm vµ ®un nÊu...
115
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
7. Di chuyÓn d©n c hiÖn cã §¶m b¶o r»ng mäi sù t¸i ®Þnh c tù nguyÖn sÏ ®îc tiÕn hµnh theo
®óng víi c¸c tiªu chuÈn hoÆc xem xÐt hoÆc c¸c khu vùc lùa chän
kh¸c
8. Ph¸ huû ®Þa ®iÓm lÞch sö v¨n C©n nh¾c c¸c khu vùc lôa chän kh¸c hoÆc dù kiÕn c¸c khu vùc cã
ho¸ ý nghÜa vÒ v¨n ho¸ vµ lÞch ssö ®Ó riªng ra thµnh c¸c khu vùc ®Æc
biÖt
9. Sù qu¸ t¶i c¬ së h¹ tÇng hiÖn Phèi hîp víi môc tiªu kh¸c trong qui ho¹ch trong khu vùc. N©ng
cã vµ c¸c dÞch vô cÊp c¬ së h¹ tÇng vµ c¸c dÞch vô h¹ tÇng hiÖn cã nÕu ®îc
Xem xÐt c¸c ®Þa ®iÓm lùa chän kh¸c
10. Sù suy gi¶m nghiªm träng c¸c Xem xÐt kh¶ n¨ng cña c¸c tµi nguyªn vµ c«ng nghiÖp ®Þa ph¬ng
tµi nguyªn nh gç xÎ hoÆc ®Ó cung cÊp cho c¸c c«mh tr×nh x©y dùng víi qui m« lín vµ n©ng
nhiªn liÖu hoÆc ®¸nh thuÕ qu¸ cÊp nÕu ®îc
nÆng c¸c nghµnh c«ng nghiÖp Lùa chän c¸c lo¹i vËt liÖu vµ tiªu chuÈn thiÕt kÕ theo c¸c ®iÒu kiÖn
c¸c ngµnh c«ng nghhiÖp cæ ®Þa ph¬ng vµ kh¶ n¨g cung cÊp cña nguån tµi nguyªn
truyÒn nh lµm g¹ch
ThiÕt kÕ hiÖu qu¶ tèi ®a vÒ sö dông vËt liÖu vµ n¨g lîng
KhuyÕn khÝch nghiªn cøu vÒ tôc lÖ vÒ tôc lÖ b¶n xø vµ c¸c kü thuËt
x©y dùng lång ghÐp vµ thiÕt kÕ dù ¸n
11. Ph¸ ho¹i ®Þa ®iÓm vùc c¸c khu X¸c ®Þnh c¸c hÖ tù nhiªn c¬ b¶n cña khu vùc vµ c¸c khu vùc l©n
vùc xung quanh do viÖc ph¸ vì cËn vµ b¶o vÖ b»ng lËp mét n¬i kh«ng gian më, ®êng ®i qua vµ
hÖ tù nhiªn c¬ b¶n, ®Æc biÖt lµ vïng ®Öm
®Êt, thùc vËt, hÖ thèng thiªu S¾p xÕp, bè trÝ phï hîp víi khung c¶nh tù nhiªn h¬n lµ ¸p dông
níc (xem chi tiÕt phÇn díi) h×nh häc cøng nh¾c
12. Suy gi¶m n¬i c tró do sù chia Duy tr× vµ/ hoÆc thiÕt kÕ c¸c m¹ng kh«ng gian më ®Ó b¶o tån c¸c
c¾t tõng m¶nh ®Æc ®iÓm tù nhiªn khu vùc, nh hµnh lang dßng ch¶y vµ nèi chóng
vµo khu vùc vµ voµ c¸c m¹ng kh«ng gian më ë ®Þa ph¬ng
13. T¨ng thªm chu kú kh« h¹n vµ B¶o tån thùc vËt hiÖn cã, ®Æc biÖt lµ n¬i c tró tù nhiªn cßn nguyªn
qu¸ tr×nh ngËp lôt, t¨ng ®é xãi vÑn.
mßn vµ l¾ng ®äng bïn vµ suy X©y dùng qu¶n lý « nhiÔm ®Ó c©n nh¾c c¸c chiÕn lîc nh:
gi¶m ®éng thùc vËt dßng ch¶y • Gi¶m ®Õn møc tèi thiÓu khu vùc kh«ng thÊm
vµ c©y cèi ven s«ng... do sù • T¨ng cêng sö dông thÈm thÊu vµ ®Êt b»ng c¸c khu vùc ®Êt bæ
t¨ng dßng ch¶y ë khu vùc dù xung
¸n • Sö dông c¸c khu vùc ®Êt thÊp vïng ®Çm lÇy tù nhiªn thay cho
c¸c èng dÉn níc hoÆc
• B»ng c¸c thiÕt bÞ gi÷ níc hoÆc tr÷ níc víi c¸c cÊu tróc kiÓm
tra cöa cã kh¾c ®é
• Sö dung “Kü thuËt mÒn” ®èi víi ®Êt vµ æn ®Þnh bê nh cè ®Þnh
mÆt dèc b»ng thùc vËt (kü thuËt sinh häc ®Êt) h¬n lµ x©y dùng
c¸c c«ng tr×nh
14. Suy gi¶m vµ/ hoÆc « nhiÔm c¸c §¶m b¶o r»ng viÖc sö dông níc theo kh¶ n¨ng cña hÖ tù nhiªn ®Ó
nguån níc ngÇm ®Þa ph¬ng nã cã thÓ tù bæ sung
Tr¸nh “khai kho¸ng” níc ngÇm ®Æc biÖt trong khÝ hËu t¬ng ®èi
kh«
Sö dông thùc vËt ®Þa ph¬ng cÇn Ýt níc h¬n, tíi tha h¬n hoÆc
c¸c c©y trång bãng r©m
§¶m b¶o r»ng ®Êt phï hîp víi bÓ r¸c tù ho¹i nhiÔm khuÈn hoÆc
c¸c biÖn ph¸p sö lý t¹i chç
ThiÕt kÕ c¸c hÖ thèng qu¶n lý « nhiÔm « nhiÔm nh ®Ò nghÞ nªu
trªn, ®Æc biÖt lµ sö dông thùc vËt ®Ó duy tr× bæ sung vµ läc níc
th¶i.
116
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
15. Suy tho¸i líp ®Êt bao phñ do Cã kÕt qu¶ « nhiÔm kiÓm so¸t xãi mßn t¹m thêi vµ vÜnh viÔn
xãi mßn, chuyÓn ®æi hoÆc mÊt (trong thêi gian x©y dùng). C¸c kÕ ho¹ch kiÓm so¸t t¹m thêi nªn
kÕt cÊu ®Êt do sù ®Çm chÆt cã:
• Rµo ch¾n bïn
• C¸c bÓ bÉy bïn t¹m thêi
• Gieo h¹t ng¾n ngµy hoÆc che phñ cho c¸c khu vùc ®Êt lé thiªn
(®Æc biÖt ë c¸c chç dèc)
• C¸c h¹n chÕ vÒ sö dông c¸c m¸y mãc nÆng vµ chÊt ®èng c¸c
vËt liÖu ®Ó tr¸nh nÐn ®Êt
C¸c kÕ ho¹ch kiÓm so¸t thêng xuyªn xãi mßn nªn tËp trung vµo
viÖc h×nh thµnh c¸c h×nh thÓ thùc vËt tù nhiªn æn ®Þnh. §¶m b¶o
r»ng líp ®Êt mÆt ë c¸c khu vùc x©y dùng ®îc bãc ra ®Ó giµnh
môc tiªu sö dông trong t¬ng lai vµ kh«ng chuyÓn ra khái khu vùc
mét c¸ch bÊt hîp ph¸p
16. MÊt hoÆc suy gi¶m thùc vËt do X¸c ®Þnh kh¶ n¨ng chèng chÞu cña thùc vËt, cña rõng hoÆc n¬i c
di chuyÓn kh«ng cÇn thiÕt hoÆc tró kh¸c, thùc vËt ë c¸c n¬i sên dèc, c¸c hµnh lang cã dßng ch¶y,
thiÖt h¹i c¬ häc c¸c vïng ®Êt thÊp cã c©y trång.
§a c¸c khu vùc nµy vµo b¶n ®å thiÕt kÕ hoÆc hÖ thèng kh«ng
gian më
B¶o vÖ c¸c khu vùc nh thÕ nµy trong thêi gian x©y dùng b»ng
c¸ch lµm rµo ch¾n t¹m thêi vµ b»ng c¸ch h¹n chÕ sö dông m¸y
mãc nÆng vµ lu tr÷ vËt liÖu
17. Suy gi¶m n¬i c tró do qu¶n lý B¶o vÖ n¬i c tró tù nhiªn ra khái qu¶n lý ph¸ ho¹i hoÆc tiÕn hµnh
kh«ng phï hîp hoÆc ®a vµo c¸c thùc nghiÖm, nh viÖc di chuyÓn ra khái ®Êt rõng, hoÆc chÆt
mét c¸ch lan trµn c¸c loµi vËt qu¸ møc c©y cèi ë hai bªn bê s«ng suèi.
ngo¹i lai Kh«ng sö dông loµi vËt ngo¹i lai
117
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Phô lôc IV.4. Gi¶m thiÓu ®èi víi c¸c dù ¸n x©y dùng
®êng giao th«ng vµ ®êng cao tèc
(s¸ch nguån ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng, ng©n hµng thÕ giíi, 1991)
C¸c t¸c ®éng tiªu cùc cã thÓ C¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu
C¸c t¸c ®éng trùc tiÕp
1 TrÇm tÝch trong dßng ch¶y t¨ng do xãi mßn B¶o vÖ bÒ mÆt nhËy c¶m b»ng c¸ch phñ mét líp phñ
tõ c¸c khu x©y dùng ®êng, c¸c ®Çu mèi ®Ó gi÷ níc hoÆc mét líp v¶i, trång c©y t¹i nh÷ng n¬i
giao th«ng, tõ c¸c b∙i ®æ ®Êt vµ chÊt th¶i. dÔ bÞ xãi mßn cµng sím cµng tèt.
2 §Êt vµ níc bÞ « nhiÔm do dÇu mì, nhiªn Thu gom vµ t¸i chÕ dÇu nhên. Tr¸nh ®Ó trµn dÇu b»ng
liÖu vµ s¬n cña m¸y mãc vµ c¸c c¬ së nÊu c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu.
nhùa ®êng.
3 ¤ nhiÔm kh«ng khÝ do c¸c c¬ së nÊu nhùa L¾p ®Æt vµ vËn hµnh thiÕt bÞ kiÓm so¸t « nhiÔm kh«ng
®êng g©y ra. khÝ
4 Khãi vµ bôi côc bé Tíi níc theo ®Þnh kú hoÆc phun dÇu nhÑ trªn c¸c
®o¹n ®êng ®ang x©y dë.
L¾p vµ duy tr× c¸c bé phËn gi¶m ©m cho c¸c thiÕt bÞ
m¸y mãc.
5 ¤ nhiÔm kh«ng khÝ vµ tiÕng ån do ho¹t Trong kÕ ho¹ch ph¶i cã hµng rµo ng¨n tiÕng ån.
®éng cña m¸y x©y dùng t¹i c¸c khu vùc Yªu cÇu b¶o dìng m¸y mãc theo ®óng c¸c tiªu
®«ng d©n cã quèc lé ®i qua, ®Æc biÖt t¹i c¸c chuÈn vµ thêi h¹n (hoÆc dïng nhiªn liÖu cã chän läc)
thµnh phè vµ khu ®«ng d©n. nh»m gi¶m thiÓu « nghiÔm tiÕng ån.
T¨ng cêng giao th«ng c«ng céng vµ qu¶n lý ¸ch t¾c
giao th«ng mét c¸ch h÷u hiÖu
6 Lµm thay ®æi c¶nh quan do ®¾p cao, khoÐt Sö dông thiÕt kÕ kiÕn tróc sao cho hµi hoµ víi c¶nh
s©u, san lÊp vµ khai th¸c ®¸ quan.
Trång c©y trªn bÒ mÆt ®∙ bÞ biÕn d¹ng.
7 Lë, sôt, trît ®Êt vµ c¸c chuyÓn ®éng khèi X©y dùng c¸c r∙nh tho¸t níc cÇn thiÕt ®Ó gi¶m bít
(mass movement) kh¸c t¹i c¸c talue ®êng nguy c¬ lë theo c¸c nghiªn cøu tríc ®ã.
míi ®µo. Bè trÝ l¹i ®êng tr¸nh c¸c khu vùc vèn kh«ng æn ®Þnh.
æn ®Þnh mÆt c¾t ®êng ®óng kÕt cÊu ( têng bª t«ng,
khèi x©y kh«, do vËt liÖu )
8 Xãi mßn ®Êt ë díi nÒn ®êng cã lîng T¨ng sè lîng tho¸t níc.
chÈy tËp trung tõ c¸c èng tiªu níc hë hoÆc §Æt c¸c èng tiªu níc ®Ó tr¸nh c¸c t¸c ®éng níc xãi
vïi ... èp bÒ mÆt b»ng ®¸ bª t«ng
9 R¸c trªn ®êng phè. Cung cÊp c¸c thiÕt bÞ xö lý.
Sö dông luËt ph¸p vµ c¸c qui ®Þnh chèng sù vøt r¸c
bõa b∙i.
10 C¸c ®iÒu kiÖn nguy hiÓm khi l¸i xe do viÖc §a vµo thiÕt kÕ hÖ thèng biÓn hiÖu phï hîp vµ cã
x©y dùng g©y trë ng¹i bëi hÖ thèng ®êng chiÕu s¸ng.
®∙ cã.
11 Thay ®æi hÖ thèng tho¸t níc mÆt vµ níc L¾p ®Æt ®Çy ®ñ c¸c c«ng tr×nh tho¸t níc
díi ®Êt tÇng n«ng ( ë nh÷ng n¬i mÆt ®êng
c¾t qua mùc níc ngÇm hoÆc nh÷ng ®iÓm lé
níc ngÇm).
12 Tµn ph¸ th¶m thùc vËt vµ ®éng vËt hoang d∙ Bè trÝ l¹i, ë n¬i cã thÓ, ®Ó tr¸nh c¸c khu vùc cÇn b¶o
ë nh÷ng n¬i quèc lé ch¹y qua. vÖ mµ c¸c nghiªn cøu tríc ®ã ®Ò cËp.
118
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
13 Tµn ph¸ hoÆc huû diÖt n¬i sèng cña ®éng Qui ho¹ch tuyÕn ®êng giao th«ng quèc gia sao cho
vËt hoang d∙ trªn c¹n, c¸c tµi nguyªn sinh cã thÓ tr¸nh ®îc c¸c khu vùc ®Ó bÞ tæn th¬ng,
vËt vµ c¸c hÖ sinh th¸i cÇn ®îc b¶o vÖ. nh÷ng n¬i ®éc nhÊt v« nhÞ.
14 Thay ®æi chÕ ®é thuû v¨n cña c¸c vïng ®Êt Bè trÝ l¹i ®o¹n ®êng ®ã ®Ó tr¸nh khu ®Êt ngËp níc.
ngËp níc do ®¾p ®êng cao, víi c¸c t¸c L¾p ®Æt c¸c cèng níc, cÇu.. khi cÇn vµ theo ®óng
®«ng cã h¹i cho c¸c hÖ sinh th¸i nµy. tiªu chuÈn cña b¸o c¸o nghiªn cøu thuû v¨n ®∙ cã.
15 Lµm gi¸n ®o¹n tuyÕn di c cña ®éng vËt Bè trÝ l¹i ®o¹n ®êng ®ã ®Ó tr¸nh c¾t tuyÕn di c quan
hoang d∙ vµ vËt nu«i. träng cña ®éng vËt.
Lµm t¨ng xung ®ét víi loµi vËt X©y dùng c¸c ®êng hÇm c¾t qua ®êng ®Ó ®éng vËt
cã thÓ di c.
16 MÊt vÖ sinh vµ kh«ng xö lý chÊt th¶i r¾n X©y dùng c¸c nhµ vÖ sinh ë nh÷ng chæ thÝch hîp.
trong c¸c l¸n tr¹i cña c«ng nh©n
17 BÖnh truyÒn nhiÓm cã thÓ lan tõ c«ng nh©n KiÓm tra ®Þnh ký søc khoÎ c«ng nh©n vµ ®iÒu trÞ khi
sang d©n ®Þa ph¬ng vµ ngîc l¹i. cÇn thiÕt.
18 T¹o ra m«i trêng sinh në t¹m thêi cho c¸c §¸nh gi¸ sinh th¸i vecto t¹i c¸c khu vùc lµm viÖc vµ
vect¬ g©y bÖnh (muçi) nh c¸c bÓ níc, c¸c ®Æt ra kÕ ho¹ch tr¸nh t¹o ra c¸c n¬i c tró cho c¸c
kho¶ng s¸ng. vect¬ g©y bÖnh.
19 T¹o ra hµng lang truyÒn bÖnh, c«n trïng H×nh thµnh dÞch vô b¶o vÖ ®éng thùc vËt vµ c¸c ®iÓm
ph¸t triÓn, cá d¹i mäc, c¸c vi sinh vËt cã h¹i kiÓm tra ®Þnh kú.
lan truyÒn.
20 C«ng nh©n x©y dùng s¨n b¾t trém ®éng vËt CÊm s¨n b¾t trém trong thêi gian ®îc thuª lµm viÖc
hoang d∙. t¹i c«ng trêng.
21 T¸i ®Þnh c b¾t buéc ®èi víi ngêi sèng Xem phÇn “ §Þnh c b¾t buéc”. Cã thÓ ph¶i cÇn tíi c¬
trong l∙nh thæ cã ®êng giao th«ng ®i qua. chÕ vµ thñ tôc míi ®Ó båi thêng ®Çy ®ñ vµ c«ng
Vïng ngo¹i thµnh phè nhiÒu ngêi cã thÓ bÞ b»ng cho nh÷ng ngêi t¸i ®Þnh c.
¶nh hëng.
22 C¶n trë ®i l¹i tõ nhµ tíi trang tr¹i, t¨ng thêi X©y dùng cÇu vît / cÇu chui mét c¸ch t¹i nh÷ng vÞ
gian ®i l¹i. trÝ cÇn thiÕt.
23 ViÖc ®i bé theo däc ®êng giao th«ng bÞ ThiÕt kÕ vµ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p an toµn vµ kÕ
khã kh¨n do hµnh lang dµnh riªng cho ho¹ch cøu n¹n ®Ó cÊp cøu trong trêng hîp x¶y ra c¸c
ngêi ®i bé bÞ gi¶m hay bÞ c¶n trë. tai n¹n do viÖc trµn dÇu.
ThiÕt kÕ c¸c con ®êng ®Æc biÖt ®Ó vËn chuyÓn c¸c
chÊt th¶i nguy hiÓm. Xem c¸c phÇn nãi vÒ “Qu¶n lý
c¸c rñi ro vÒ c«ng nghiÖp” vµ "søc khoÎ c«ng céng vµ
an toµn”
C¸c t¸c ®éng Gi¸n tiÕp
25 T¹o ra sù ph¸t triÓn míi: bu«n b¸n theo c¸c L«i kÐo sù tham gia cña tÊt c¶ c¸c c¬ quan quy ho¹ch
trôc ®êng giao th«ng, t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t vµ sö dông ®Êt ë c¸c cÊp vµo viÖc thiÕt kÕ dù ¸n vµ
triÓn c«ng nghiªp, x©y dùng c¸c khu d©n c ®¸nh gi¸ m«i trêng vµ lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kiÓm
vµ më réng ®« thÞ. so¸t ®îc.
26 T¨ng giao th«ng c¬ giíi KÓ c¶ c¸c dù ¸n khuyÕn khÝch sö dông giao th«ng
kh«ng cã ®éng c¬.
27 Lµm suy gi¶m kinh tÕ trong giao th«ng Gåm c¶ c¸c dù ¸n thóc ®Èy s¶n xuÊt ®Þa ph¬ng vµ sö
kh«ng ®éng c¬ do nh÷ng thay ®æi trong viÖc dung c¸c ph¬ng tiÖn gia th«ng kh«ng c¬ giíi ho¸.
sö dông ®Êt vµ gia t¨ng c¸c ph¬ng ¸n dïng
xe c¬ giíi.
28 ChÆt c©y kh«ng theo kÕ ho¹ch vµ ph¸p luËt. Xem “ ®êng n«ng th«n”
29 Ph¸t quang ®Êt kh«ng theo kÕ ho¹ch vµ tr¸i Xem “ ®êng n«ng th«n”
ph¸p luËt.
30 X©m ph¹m tr¸i phÐp chæ ë vµ s¨n b¾t trong Xem c¸c phÇn “ C¸c d©n téc b¶n ®Þa” vµ “ Sù ph¸t
vïng d©n b¶n ®Þa. triÓn ®ùoc khÝch lÖ” ë ch¬ng 3
119
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
1. Ghi nhËn hoÆc x©y dùng chÝnh s¸ch m«i trêng cho mét dù ¸n
• ChÝnh s¸ch m«i trêng cña mét ®Ò ¸n ph¶i lµ mét b¸o c¸o ng¾n gän vÒ c¸c cam kÕt tu©n thñ theo c¸c tiªu
chuÈn m«i trêng nhÊt ®Þnh trong viÖc thùc hiÖn, vËn hµnh vµ thanh lý cña dù ¸n. VÝ dô nh cam kÕt r»ng
“ dù ¸n sÏ sö dông tèi ®a nguyªn liÖu gç ®îc trång t¹i vïng cã dù ¸n” hoÆc “tÊt c¶ c¸c nhµ thÇu ®Òu ph¶i
x©y dùng kÕ ho¹ch qu¶n lý m«i trêng vµ b¸o c¸o vÒ chÊt lîng m«i trêng nh mét ®iÒu kho¶n ®Çu tiªn
cña hîp ®ång”
• T×m c¸ch n©ng cao nhËn thøc cho nh÷ng ngêi cã chøc n¨ng vÒ qu¶n lý m«i trêng vµ cam kÕt thùc hiÖn
®Çy ®ñ c¸c chÝnh s¸ch (lao ®éng, hîp ®ång, cung øng, kh¸ch hµng vµ céng ®ång) vµ ®¶m b¶o hä nhËn
thøc ®îc r»ng ph¶i thùc hiÖn mét c¸ch tù gi¸c.
2. Cö ngêi gi÷ tr¸ch nhiÖm chñ yÕu trong kÕ ho¹ch qu¶n lý c¸c t¸c ®éng
Mét ngêi hoÆc mét tËp thÓ cÇn ph¶i ®îc trao riªng tr¸ch nhiÖm ®Ó x©y dùng, thùc hiÖn vµ thÈm
®Þnh kÕt qu¶ cña kÕ ho¹ch qu¶n lý t¸c ®éng.
• X©y dùng kÕ ho¹ch dù phßng bÊt tr¾c, lu ý ®Õn c¸c ho¹t ®éng cÇn tiÕn hµnh vµ qui ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm
vµ nghÜa vô ®èi víi tõng trêng hîp khi ph¸t hiÖn ®îc c¸c t¸c ®éng cã h¹i kh«ng thÓ chÊp nhËn ®îc.
• §¶m b¶o r»ng nh÷ng ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm thiÕt kÕ chi tiÕt dù ¸n sÏ tÝnh ®Õn tÊt c¶ c¸c cam kÕt vµ nghÜa
vô m«i trêng cña dù ¸n.
• Kinh phÝ thùc hiÖn kÕ ho¹ch
5. X©y dùng mét hÖ thèng qu¶n lý ®èi víi c«ng t¸c gi¸m s¸t, lËp b¸o c¸o.
• X©y dùng c¸c nhu cÇu gi¸m s¸t vµ tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn.
• H×nh thµnh hÖ thèng lËp b¸o c¸o theo thêi ®o¹n sao cho phï hîp víi nhiÖm vô gi¸m s¸t (hµng ngµy, hµng
tuÇn, hµng th¸ng).
• X©y dùng hÖ thèng th«ng tin: lu tr÷ vµ truy nhËp d÷ liÖu.
• H×nh thµnh hÖ thèng nghiªn cøu kh¶o s¸t vµ tr¶ lêi nh÷ng khiÕu l¹i vµ ®ßi hái th«ng tin cña c«ng chóng.
120
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
121
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Phô lôc IV.6. Híng dÉn chuÈn bÞ b¸o c¸o ®¸nh gi¸
chi tiÕt cña Malaxia (chÝnh phñ malaxia, 1987)
1. Giíi thiÖu
Trong phÇn nµy tr×nh bµy nh÷ng chØ dÉn ®Ó chuÈn bÞ mét b¸o c¸o ®¸nh gi¸ chi tiÕt. Néi dung vµ h×nh
thøc cña b¸o c¸o còng ®îc tr×nh bµy t¹i ®©y.
2. Tªn dù ¸n
Trong phÇn nµy cÇn x¸c ®Þnh lo¹i h×nh vµ nh÷ng ®iÓm ®Æc biÖt vÒ vÞ trÝ cña dù ¸n. §ång thêi nÕu dù
¸n lµ mét phÇn cña mét dù ¸n kh¸c lín h¬n còng ph¶i ®îc tr×nh bµy t¹i ®©y. Cô thÓ nh÷ng vÊn ®Ò
sau ®©y cÇn ph¶i ®îc tr×nh bµy:
(a) B¸o c¸o §GT§MT s¬ bé hoµn thµnh vµo thêi gian nµo, ai xÐt duyÖt vµ ®∙ göi ®i ®©u?
(b) Tãm t¾t c¸c néi dung sÏ tiÕn hµnh ®¸nh gi¸.
3. Ngêi ®Ò xíng dù ¸n (Chñ dù ¸n)
Yªu cÇu x¸c ®Þnh râ dù ¸n nµy do ai thùc hiÖn, c¸c tæ chøc nhµ níc hay t nh©n. NÕu ®¸nh gi¸ chi
tiÕt kh«ng do c¸c c¬ quan chñ dù ¸n tù thùc hiÖn mµ do c¸c tæ chøc t vÊn hay c¸c c¬ quan kh¸c
thùc hiÖn th× còng ph¶i nªu râ. §ång thêi còng ph¶i nªu rá c¬ quan vµ c¸ nh©n thùc hiÖn.
4. TÝnh cÊp thiÕt
TÝnh cÊp thiÕt cña dù ¸n ®îc viÕt dùa vµo bèi c¶nh vµ nguyªn nh©n tiÕn hµnh dù ¸n. TÝnh cÊp thiÕt
cña dù ¸n ®îc tr×nh bµy th«ng qua viÖc x¸c ®Þnh tÝnh cÊp thiÕt vÒ x∙ héi vµ kinh tÕ. X¸c ®Þnh c¸c
môc tiªu chÝnh cña dù ¸n còng ph¶i ®îc nªu ra trong môc nµy.
5. M« t¶ dù ¸n
Trong phÇn nµy dù ¸n cÇn ph¶i m« t¶ theo:
1. Tr×nh bµy ý tëng cña dù ¸n víi mét m« t¶ quy m« cña dù ¸n, bao gåm s¶n phÈm do dù ¸n t¹o ra,
nguyªn liÖu, n¨ng lîng vµ ®Êt, níc, lao ®éng, vËn chuyÔn, vèn, thÞ trêng vµ nh÷ng yªu cÇu vÒ c¬
së h¹ tÇng.
2. Dïng b¶n ®å vµ biÓu b¶ng ®Ó minh häa dù ¸n.
3. Tãm t¾t c¸c ®Æc ®iÓm kü thuËt chÝnh nhÊt cña dù ¸n.
6. C¸c ph¬ng ¸n lùa chän
Cïng mét môc ®Ých, mét chØ tiªu vÒ kinh tÕ, kü thuËt vµ m«i trêng sÏ cã mét sè ph¬ng ¸n cña dù
¸n ®îc ®Æt ra theo quy m«, c«ng nghÖ, s¶n phÈm lµm ra, nguyªn vËt liÖu vµ nhu cÇu vÒ n¨ng lîng.
VÒ mÆt nguyªn t¾c, ®Ó lùa chän mçi mét ph¬ng ¸n cÇn ®îc tr×nh bµy mét c¸ch ®Çy ®ñ c¸c u,
khuyÕt ®iÓm vÒ mÆt kinh tÕ, kü thuËt còng nh m«i trêng. Khi th¶o luËn chän ph¬ng ¸n cÇn thiÕt
ph¶i kÕt hîp víi ph¬ng ¸n “kh«ng cã dù ¸n”. Lµm nh vËy ngêi ®¸nh gi¸ cã thÓ lµm næi bËt c¸c
lîi Ých x∙ héi, kü thuËt vµ m«i trêng cña dù ¸n. NÕu dù ¸n cã hai vÞ trÝ ®Ó lùa chän trë lªn, th× cÇn
thiÕt ph¶i tiÕn hµnh so s¸nh.
7. Tr×nh bµy vÒ m«i trêng hiÖn t¹i
M« t¶ m«i trêng hiÖn t¹i ph¶i tiÕn hµnh theo c¸c néi dung sau:
1. §iÒu kiÖn m«i trêng (tù nhiªn, sinh häc vµ nh©n v¨n) mét c¸ch ®Þnh lîng.
2. Ranh giíi cña l∙nh thæ cÇn ph¶i tiÕn hµnh nghiªn cøu m«i trêng.
3. Vïng cã m«i trêng nhËy c¶m, vïng cã ý nghÜa vÒ mÆt khoa häc, kinh tÕ x∙ héi hay v¨n hãa.
122
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
123
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Phô lôc IV.7. néi dung cña b¸o c¸o ®¸nh gi¸ m«i trêng
cÊp dù ¸n theo quy ®Þnh thùc hiÖn cña
ng©n hµng thÕ giíi, 1991 (Od 4.00)
1. C¸c b¸o c¸o §GT§MT ph¶i gän vµ sóc tÝch vµ chØ giíi h¹n ph©n tÝch nh÷ng vÊn ®Ò quan träng. Møc ®é
chi tiÕt vµ sù c©n ®èi trong ph©n tÝch m«i trêng ph¶i t¬ng øng víi c¸c t¸c ®éng. B¸o c¸o ph¶i ®îc
thèng nhÊt gi÷a c¸c nhµ thiÕt kÕ, c¸c c¬ quan thùc hiÖn dù ¸n, c¸c c¬ quan cho vay vµ c¸n bé ng©n hµng.
2. B¸o c¸o ®¸nh gi¸ m«i trêng bao gåm:
B¸o c¸o tãm t¾t.
Th¶o luËn v¾n t¾t nh÷ng kÕt qu¶ lín vµ kiÕn nghÞ thùc hiÖn.
C¬ së vÒ chÝnh s¸ch, ph¸p luËt vµ qu¶n lý cña ®¸nh gi¸ m«i trêng.
M« t¶ dù ¸n
M« t¶ dù ¸n vÒ c¸c khÝa c¹nh ®Þa lý, sinh th¸i vµ kinh tÕ x∙ héi, bao gåm c¶ c¸c ®Çu t hç trî cho dù
¸n (nh x©y dùng c¸c ®êng èng chuyªn dïng, ®êng giao th«ng ®Õn vïng dù ¸n, tr¹m cÊp ®iÖn, cÊp
níc, nhµ ë, nguyªn vËt liÖu vµ kho tµng).
Sè liÖu nÒn
Giíi h¹n cña vïng nghiªn cøu vµ m« t¶ c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn, sinh häc vµ kinh tÕ x∙ héi, kÓ c¶
nh÷ng thay ®æi ®∙ biÕt tríc khi cã dù ¸n. C¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn hiÖn t¹i vµ dù kiÕn trong t¬ng
lai cña vïng (nhng kh«ng liªn quan trùc tiÕp víi dù ¸n) cÇn ph¶i ®îc xem xÐt.
C¸c t¸c ®éng m«i trêng
C¸c t¸c ®éng tiªu cùc còng nh tÝch cùc cÇn ®îc nhËn d¹ng vµ ®¸nh gi¸. C¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu
vµ c¸c t¸c ®éng sãt kh«ng thÓ tiÕn hµnh gi¶m thiÓu ®îc còng ph¶i ®îc nhËn d¹ng. C¸c c¬ héi lµm
t¨ng gi¸ trÞ m«i trêng cÇn ph¶i ®îc sö dông. Quy m« vµ chÊt lîng cña sè liÖu m«i trêng hiÖn cã,
nh÷ng h¹n chÕ chÝnh vÒ mÆt sè liÖu, ®é tin cËy cña viÖc dù b¸o t¸c ®éng cÇn ph¶i ®îc x¸c ®Þnh vµ
tÝnh to¸n. Nh÷ng vÊn ®Ò kh«ng thuéc ph¹m vi cña b¸o c¸o còng cÇn thiÕt ph¶i ®îc chØ râ.
Ph©n tÝch c¸c ph¬ng ¸n thay thÕ
ThiÕt kÕ, vÞ trÝ x©y dùng, c«ng nghÖ vµ vËn hµnh cña c¸c ph¬ng ¸n thay thÕ cÇn ®îc so s¸nh mét
c¸ch cã hÖ thèng theo c¸c mÆt: c¸c t¸c ®éng dù ¸n cã thÓ g©y ra, vèn ®Çu t vµ thu håi vèn, sù hîp
lý vÒ vÞ trÝ dù ¸n, c¸c c¬ quan thùc hiÖn, ®µo t¹o vµ thiÕt bÞ gi¸m s¸t t¸c ®éng. NÕu cã thÓ ®îc, th×
chi phÝ cho viÖc b¶o vÖ m«i trêng vµ lîi nhuËn cña c¸c ph¬ng ¸n thay thÕ còng ph¶i ®îc tÝnh
to¸n mét c¸ch ®Þnh lîng b»ng c¸c th«ng sè kinh tÕ.
KÕ ho¹ch gi¶m thiÓu
KiÕn nghÞ vÒ mét kÕ ho¹ch gi¶m thiÓu kh¶ thi vµ cã hiÖu qu¶ ®Ó gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng cã h¹i
xuèng ®Õn møc ®é cho phÐp. TÝnh to¸n c¸c t¸c ®éng cã thÓ x¶y ra, vèn vµ hoµn vèn, c¸c yªu cÇu vÒ
tæ chøc vµ ®µo t¹o c¸n bé ®Ó thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu. KÕ ho¹ch gi¶m thiÓu (trong nhiÒu
trêng hîp ®îc hiÓu lµ “kÕ ho¹ch hµnh ®éng” hoÆc “ch¬ng tr×nh qu¶n lý m«i trêng”) ph¶i cung
cÊp ®îc mét ch¬ng tr×nh lµm viÖc chi tiÕt ®Ó ®¶m b¶o r»ng c¸c h¹ng môc gi¶m thiÓu m«i trêng
®îc ®a vµo quy tr×nh c«ng nghÖ trong suèt thêi kú chuÈn bÞ cña dù ¸n. Trong b¶n kÕ ho¹ch cÇn
ph¶i c©n nh¾c c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu sao cho kh¶ thi vµ cã hiÖu qu¶.
Qu¶n lý m«i trêng vµ ®µo t¹o
Thùc tÕ, vai trß vµ n¨ng lùc m«i trêng cña c¸c c¬ quan qu¶n lý tõ ®Þa ph¬ng ®Õn trung ¬ng cÇn
ph¶i ®îc ®¸nh gi¸ vµ ®a ra c¸c kiÕn nghÞ vÒ thµnh lËp hay x©y dùng n¨ng lùc cho c¸c c¬ quan nµy.
124
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
KiÕn nghÞ vÒ tæ chøc c¸n bé vµ ®µo t¹o ®Ó ®¶m b¶o r»ng nh÷ng kiÕn nghÞ ®a ra sÏ trë thµnh hiÖn
thùc.
KÕ ho¹ch gi¸m s¸t
§èi víi c¸c t¸c ®éng m«i trêng vµ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu. B¶n kÕ ho¹ch ph¶i chØ râ
c¸c lo¹i h×nh cÇn gi¸m s¸t, ai ph¶i thùc hiÖn, chi phÝ hÕt bao nhiªu vµ cÇn nh÷ng nguyªn vËt liÖu g×.
Phô lôc
125
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
Phô lôc V. Danh môc kiÓm tra dïng ®Ó ®¸nh gi¸ th«ng tin
(b¸o c¸o) m«i trêng (Uû ban ch©u ©u, 1994)
(1)
ë mét sè níc, th«ng tin nµy ®îc tr×nh díi d¹ng mét B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng, gåm mét hoÆc mét sè
tµi liÖu. ë nh÷ng níc kh¸c, th«ng tin cã thÓ ®îc cung cÊp díi h×nh thøc c¸c tµi liÖu kh¸c, thÝ dô nh lµ mét phÇn
cña ®¬n xin phÐp triÓn khai dù ¸n.
126
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
B¶n danh môc kiÓm tra ®∙ ®îc x©y dùng trªn c¬ së thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô nµy. Ph¬ng ph¸p
kiÓm tra bao gåm nh÷ng bíc sau:
Bíc 1 (NhiÖm vô thø nhÊt)
§èi víi mçi c©u hái kiÓm tra, ngêi kiÓm tra tríc hÕt x¸c ®Þnh xem c©u hái ®ã cã liªn quan ®Õn
kiÓu dù ¸n ph¸t triÓn ®ang ®îc xÐt hay kh«ng. NÕu kh«ng, ngêi kiÓm tra ghi nhËn vµ chuyÓn sang
c©u hái tiÕp theo.
Bíc 2 (nhiÖm vô thø hai vµ thø ba)
NÕu c©u hái ®îc coi lµ phï hîp víi dù ¸n , th× chuyªn gia ®¸nh gi¸ kiÓm tra xem th«ng tin do chñ
dù ¸n cung cÊp vµ ®¸nh gi¸ theo ba møc sau:
• §Çy ®ñ (Hoµn chØnh): TÊt c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh ®∙ ®Çy ®ñ, kh«ng cÇn
bæ sung thªm th«ng tin.
• ChÊp nhËn ®îc: Th«ng tin tr×nh nép cha ®îc ®Çy ®ñ, tuy nhiªn nh÷ng thiÕu sãt ®ã cña th«ng tin
kh«ng lµm c¶n trë qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh.
• Kh«ng ®¹t yªu cÇu: Th«ng tin tr×nh nép cã nh÷ng thiÕu sãt lín; th«ng tin cÇn ph¶i ®îc bæ sung
tríc khi tiÕn hµnh qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh.
Nh÷ng yÕu tè cÇn xÐt ®Õn trong viÖc ®¸nh gi¸ møc ®é ®Çy ®ñ cña th«ng tin ®îc nªu ë phÇn “Nh÷ng
®iÓm lu ý cña Híng dÉn”.
Bíc 3 (nhiÖm vô thø t)
NÕu c©u hái ®îc ®¸nh gi¸ lµ chÊp nhËn ®îc hoÆc kh«ng ®¹t yªu cÇu, th× ngêi ®¸nh gi¸ lu ý
nh÷ng th«ng tin cßn thiÕu vµo cét bªn ph¶i vµ nÕu cã thÓ th× ®Ò nghÞ c¸ch thu thËp th«ng tin bæ sung.
3. Trong khi xem xÐt møc ®é phï hîp vµ ®Çy ®ñ cña th«ng tin h∙y lu ý tíi:
• Nh÷ng quy ®Þnh luËt ph¸p ®îc ¸p dông;
• Møc ra quyÕt ®Þnh theo ®ã viÖc §GT§MT ®îc tiÕn hµnh, thÝ dô §GT§MT ®Ó ra quyÕt ®Þnh vÒ
nh÷ng vÊn ®Ò chung cña dù ¸n hay vÒ b¶n thiÕt kÕ kü thuËt chi tiÕt, nh÷ng quyÕt ®Þnh tiÕp theo cÇn
ph¶i ®ù¬c ®a ra ®èi víi dù ¸n lµ nh÷ng quyÕt ®Þnh g× vµ nh÷ng vÊn ®Ò m«i trêng cã cÇn ®îc xem
xÐt tiÕp tôc hay kh«ng?
• Nh÷ng ®Æc ®iÓm ®Æc thï cña dù ¸n; thÝ dô dù ¸n cã quy m« rÊt lín hay kh«ng hoÆc nã cã liªn quan
®Õn c«ng nghÖ míi hoÆc c«ng nghÖ thö nghiÖm hay kh«ng, nã cã thÓ t¹o mét tiÒn ®Ò cho viÖc ph¸t
triÓn c¸c dù ¸n kh¸c ë cïng mét l∙nh thæ hay t¹i mét n¬i nµo kh¸c hay kh«ng ?
• Nh÷ng ®Æc ®iÓm cô thÓ cña m«i truêng, thÝ dô dù ¸n triÓn khai t¹i vÞ trÝ ®Æc biÖt nhËy c¶m hay kh«ng
hoÆc ë vÞ trÝ n¬i ®∙ cã nh÷ng t¸c ®éng ®¸ng kÓ tõ c¸c ho¹t ®éng hiÖn ®ang cã?
• Th¸i ®é cña céng ®ång ®èi víi lo¹i dù ¸n nµy vµ ®èi víi dù ¸n cô thÓ; thÝ dô ®ã lµ kiÓu dù ¸n cßn
tranh luËn hoÆc nã cã g©y nªn nh÷ng vÊn ®Ò m«i trêng nghiªm träng hay kh«ng?.
1. M« t¶ dù ¸n
No ChØ tiªu Phï hîp? NhËn ®Þnh NhËn xÐt
(Cã/kh«ng) (§§/CN§/K§YC)
(1) (2) (3) (4) (5)
1.1 Tr×nh bµy môc ®Ých vµ môc tiªu cña dù ¸n cã ®îc râ
rµng hay kh«ng?
1.2 B¶n chÊt vµ néi dung cña nh÷ng quyÕt ®Þnh mµ th«ng
tin (b¸o c¸o) m«i truêng ph¶i chuÈn bÞ cã ®îc tr×nh
bµy mét c¸ch râ rµng hay kh«ng?
1.3 Thêi gian dù kiÕn cña giai ®o¹n x©y dùng, giai ®o¹n
vËn hµnh vµ, nÕu ®îc, c¶ giai ®o¹n ®ãng cöa, cïng
víi ch¬ng tr×nh thùc hiÖn cho mçi giai ®o¹n cã tÝnh
to¸n tríc hay kh«ng?
1.4 Cã cÇn thiÕt sö dông c¸c s¬ ®å, b¶n ®å ®Ó m« t¶ thiÕt
kÕ vµ quy m« cña dù ¸n hay kh«ng?
1.5 C¸c ph¬ng ph¸p thi c«ng cã ®îc m« t¶ hay kh«ng?
1.6 B¶n chÊt vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt hoÆc c¸c d¹ng ho¹t
®éng kh¸c liªn quan ®Õn vËn hµnh cña dù ¸n cã ®îc
m« t¶ hay kh«ng?
1.7 C¸c dÞch vô bæ sung (níc, ®iÖn, dÞch vô cøu hé
v.v...) hoÆc c«ng tr×nh kh¸c nh lµ kÕt qu¶ cña dù ¸n
cã ®îc m« t¶ hay kh«ng?
Nhu cÇu vÒ ®Êt
1.8 DiÖn tÝch dµnh cho dù ¸n, c¸c c«ng tr×nh phô (giao
th«ng) vµ c¸c vïng c¶nh quan dµnh cho viÖc x©y
dùng, kÓ c¶ khu nhµ ë cho c«ng nh©n (nÕu cã yªu
cÇu) cã ®îc thÓ hiÖn râ rµng trªn b¶n ®å hay kh«ng?
1.9 §èi víi dù ¸n d¹ng tuyÕn, th× hµnh lang khu ®Êt, sù
bè trÝ c«ng tr×nh theo chiÒu th¼ng ®øng vµ n»m ngang,
nhu cÇu lµm ®êng hÇm vµ san lÊp cã ®îc m« t¶ hay
kh«ng?
1.10 Môc ®Ých sö dông ®Êt cã ®îc m« t¶ hay kh«ng? ranh
giíi ®Êt cho c¸c môc ®Ých sö dông kh¸c nhau cã ®îc
khoanh ®Þnh hay kh«ng?
1.11 ChÊt th¶i vµ khÝ th¶i
128
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
(1)
H∙y bæ sung nh÷ng chÝ tiªu kh¸c ®îc coi lµ cã liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn cô thÓ cña dù ¸n ph¸t triÓn.
(1)
H∙y bæ sung vµo ®©y nh÷ng chÝ tiªu kh¸c, ®îc coi lµ cã liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn cô thÓ cña dù ¸n ph¸t triÓn.
129
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
3. M« t¶ m«i trêng
No ChØ tiªu Phï hîp? NhËn ®Þnh NhËn xÐt
(Cã/kh«ng) (§§/CN§/K§YC)
(1) (2) (3) (4) (5)
M« t¶ khu vùc dù ¸n vµ vïng l©n cËn
3.1 Nh÷ng vïng dù kiÕn bÞ t¸c ®éng ®¸ng kÓ bëi c¸c ho¹t
®éng cña dù ¸n ®∙ ®îc thÓ hiÖn trªn b¶n ®å mét c¸ch
thÝch hîp cha?
3.2 HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt trong khu vùc dù ¸n vµ l©n cËn
cã ®îc m« t¶ hay kh«ng?
3.3 M«i trêng bÞ ¶nh hëng cã ®îc x¸c ®Þnh trªn mét
diÖn tÝch ®ñ réng ®Ó bao qu¸t hÕt nh÷ng ¶nh hëng
®¸ng kÓ x¶y ra ngoµi khu vùc trùc tiÕp x©y dùng vµ
vËn hµnh dù ¸n hay kh«ng?
§iÒu kiÖn ban ®Çu
3.4 Nh÷ng thµnh phÇn cña m«i trêng cã kh¶ n¨ng bÞ ¶nh
hëng bëi dù ¸n ®∙ ®îc x¸c ®Þnh vµ m« t¶ ®ñ ®Ó dù
b¸o t¸c ®éng cha?
3.5 Nh÷ng ph¬ng ph¸p sö dông ®Ó nghiªn cøu m«i
trêng bÞ ¶nh hëng cã phï hîp víi quy m« vµ ®é
phøc t¹p cña nhiÖm vô ®¸nh gi¸ kh«ng?
3.6 ViÖc dù b¸o nh÷ng ®iÒu kiÖn m«i trêng trong t¬ng
lai trong trêng hîp kh«ng cã dù ¸n ®∙ ®îc thùc
hiÖn cha?
3.7 Tµi liÖu kü thuËt, kÓ c¶ tµi liÖu lu tr÷ ë ®Þa ph¬ng vµ
nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu ®∙ tiÕn hµnh cña c¸c c¬
quan m«i trêng vµ / hoÆc cña c¸c nhãm quan t©m ®∙
®îc thu thËp ®Çy ®ñ cha?
3.8 Nh÷ng kÕ ho¹ch vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn cña ®Þa
ph¬ng vµ quèc gia ®∙ ®îc xem xÐt ®Çy ®ñ cha vµ
c¸c sè liÖu cÇn thiÕt kh¸c dïng cho viÖc dù b¸o ®iÒu
kiÖn m«i trêng trong t¬ng lai ®∙ ®îc thu thËp ®ñ
cha?
3.9 §∙ liªn hÖ víi nh÷ng c¬ quan ®Þa ph¬ng, khu vùc vµ
quèc gia n¾m gi÷ nh÷ng th«ng tin nÒn ®Ó tham kh¶o
cha?
Nh÷ng Tiªu chÝ liªn quan kh¸c(1)
3.10
3.11
3.12
3.13
3.14
(1)
H∙y bæ sung vµo ®©y nh÷ng chÝ tiªu kh¸c, ®îc coi lµ liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn cô thÓ cña dù ¸n ph¸t triÓn.
130
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
4. Gi¶m thiÓu
No ChØ tiªu Phï hîp? NhËn ®Þnh NhËn xÐt
(Cã/kh«ng) (§§/CN§/K§YC)
(1) (2) (3) (4) (5)
M« t¶ c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu
4.1 ViÖc gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng tiªu cùc ®¸ng kÓ cã ®îc
xem xÐt hay kh«ng?, vµ nÕu ®îc, th× nh÷ng biÖn ph¸p
cô thÓ cã ®ù¬c ®Ò xuÊt ®Ó gi¶m thiÓu cho tõng t¸c ®éng
mét hay kh«ng?
4.2 Lý do chän biÖn ph¸p gi¶m thiÓu cô thÓ vµ nh÷ng
ph¬ng ¸n gi¶m thiÓu kh¸c nhau cã ®îc tr×nh bµy
kh«ng?
4.3 Trong trêng hîp c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu ®îc ®Ò
xuÊt, th× ý nghÜa cña t¸c ®éng cßn l¹i sau khi ®∙ gi¶m
thiÓu cã ®îc m« t¶ hay kh«ng?
4.4 Trong trêng hîp thÝch hîp, nh÷ng ph¬ng ph¸p gi¶m
thiÓu ®îc xem xÐt bao gåm c¶ viÖc thay ®æi thiÕt kÕ,
thi c«ng vµ vËn hµnh dù ¸n, viÖc thay thÕ c¸c c«ng tr×nh
/ nguån lùc, vµ viÖc t¹o ra nh÷ng nguån lùc míi, còng
nh c¸c c«ng nghÖ s¹ch ®Ó khèng chÕ « nhiÔm cã ®îc
m« t¶ hay kh«ng?
4.5 TÝnh hiÖu qu¶ cña c¸c ph¬ng ph¸p gi¶m thiÓu cã ®îc
biÕt tríc mét c¸ch râ rµng hay kh«ng ?
4.6 C¸c trêng hîp hiÖu qu¶ cña ph¬ng ph¸p gi¶m thiÓu
cha biÕt ch¾c ch¾n cßn phô thuéc vµo gi¶ ®Þnh vÒ quy
tr×nh vËn hµnh, ®iÒu kiÖn khÝ hËu v.v, hoÆc trêng hîp
c¸c biÖn ph¸p gi¶m thiÓu cã thÓ kh«ng cã hiÖu qu¶ cã
®îc tr×nh bµy hay kh«ng? vµ cã c¸c sè liÖu ®Ó luËn
chøng cho nh÷ng gi¶ thiÕt ®ã kh«ng?
Cam kÕt gi¶m thiÓu
4.7 Nh÷ng chi tiÕt vÒ c¸ch thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p gi¶m
thiÓu vµ ho¹t ®éng cña chóng trong suèt chu tr×nh dù ¸n
cã ®îc tr×nh bµy hay kh«ng?
Nh÷ng ®Ò xuÊt vÒ gi¸m s¸t m«i trêng
4.8 NÕu c¸c t¸c ®éng m«i trêng cña dù ¸n cha ®îc biÕt
mét c¸c ch¾c ch¾n, th× viÖc gi¸m s¸t c¸c t¸c ®éng m«i
trêng, còng nh ®¸nh gi¸ møc ®é phï hîp gi÷a t¸c
®éng thùc tÕ víi nh÷ng t¸c ®éng dù b¸o, cã ®îc ®Ò
xuÊt hay kh«ng?
4.9 Quy m« cña c¸c ph¬ng ¸n gi¸m s¸t ®îc ®Ò xuÊt cã
t¬ng øng víi quy m« t¸c ®éng tiÒm tµng vµ víi gi¸ trÞ
cña nh÷ng sai lÖch so víi c¸c t¸c ®éng ®∙ dù b¸o hay
kh«ng?
T¸c dông m«i trêng cña viÖc gi¶m thiÓu
4.10 Nh÷ng t¸c dông m«i trêng tiªu cùc nµo cña c¸c biÖn
ph¸p gi¶m thiÓu ®∙ ®îc nghiªn cøu vµ m« t¶?
4.11 Nguy c¬ tranh chÊp gi÷a lîi Ých cña c¸c biÖn ph¸p gi¶m
thiÓu vµ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña chóng ®∙ ®îc
xem xÐt cha?
Nh÷ng chØ tiªu liªn quan kh¸c(1)
4.12
(1)
H∙y bæ sung vµo ®©y nh÷ng chÝ tiªu kh¸c, ®îc coi lµ liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn cô thÓ cña dù ¸n ph¸t triÓn.
131
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
132
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
(1)
H∙y bæ sung vµo ®©y nh÷ng chÝ tiªu kh¸c, ®îc coi lµ cã liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn cô thÓ cña dù ¸n ph¸t triÓn.
133
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
(1)
H∙y bæ sung vµo ®©y nh÷ng chÝ tiªu kh¸c, ®îc coi lµ cã liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn cô thÓ cña dù ¸n ph¸t triÓn.
(1)
H∙y bæ sung vµo ®©y nh÷ng chÝ tiªu kh¸c, ®îc coi lµ cã liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn cô thÓ cña dù ¸n ph¸t triÓn.
134
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
(1)
H∙y bæ sung vµo ®©y nh÷ng chÝ tiªu kh¸c, ®îc coi lµ cã liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn cô thÓ cña dù ¸n ph¸t triÓn.
135
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ B¶n th«ng tin m«i trêng (b¸o c¸o §GT§MT) ®∙ nép theo Danh môc kiÓm tra
®¸nh trªn ®îc tæng kÕt theo c¸ch xÕp h¹ng díi ®©y:
XuÊt s¾c: Th«ng tin m«i trêng cã ®Çy ®ñ tÊt c¶ nh÷ng g× cÇn thiÕt cho viÖc ra quyÕt ®Þnh
vÒ dù ¸n. Kh«ng cã thiÕu sãt trong sè liÖu.
Tèt: Th«ng tin m«i trêng cã hÇu hÕt c¸c th«ng tin cÇn thiÕt ®¸p øng ®îc ®iÒu kiÖn
cô thÓ cña dù ¸n. Nh÷ng thiÕu sãt lµ kh«ng ®¸ng kÓ.
§¹t yªu cÇu: Th«ng tin tr×nh bµy cha ®Çy ®ñ; cã nh÷ng thiÕu sãt ®¸ng kÓ nhng cha ®ñ
lín ®Ó lµm ¶nh hëng ®Õn viÖc ra quyÕt ®Þnh xem cã cho phÐp dù ¸n tiÕn hµnh
hay kh«ng.
Cha ®¹t yªu cÇu Mét sè th«ng tin ®∙ ®îc cung cÊp nhng cã nh÷ng thiÕu sãt lín;, cÇn ph¶i bæ
sung tríc khi ®a ra quyÕt ®Þnh dù ¸n cã ®îc phÐp thùc hiÖn hay kh«ng.
KÐm: Th«ng tin yªu cÇu cha ®îc cung cÊp hoÆc cßn qu¸ s¬ sµi; cÇn ph¶i so¹n th¶o
l¹i tríc khi cã thÓ ®a ra quyÕt ®Þnh cã cho phÐp dù ¸n thùc hiÖn hay kh«ng.
136
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05
Sæ tay híng dÉn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chung
12. European Commission, (1997), "EIA sourcebook: 16 Sectoral Checklists for Preliminary EIA",
Directorate General IB, European Commission, Brussels, Belgium.
13. Gilpin, A., (1995), "Environmental Impact Assessment: Cutting Edge for the Twenty-First Century",
Cambridge University Press, UK.
14. Hagler Bailly Consulting, Inc., (1996), "Viet Nam: Strengthening Environmental Planning and EIA
Capability", Arlington, USA.
15. International Association for Impact Assessment, (1998) "Environmental Impact Assessment: Training
Course Database", International Association for Impact Assessment.
16. National Planning Commission/World Conservation Union (IUCN), (1990), "Draft National
Environmental Impact Assessment Guidelines for Nepal", National Planning Commission/World
Conservation Union (IUCN), Kathmandu, Nepal.
17. O'Connor, D., EIA Methodology in the Netherlands: Views from the Commission for EIA, Commission
for Environmental Impact Assessment, Utrecht, The Netherlands.
18. Office of Environmental Policy and Planning, (1998), "Environmental Impact Assessment in Thailand",
Office of Environmental Policy and Planning, Ministry of Science, Technology and the Environment,
Bangkok, Thailand.
19. Sadar, M. H., (1996), "Environmental Impact Assessment", Carleton University Press, Canada.
20. Smith, D., van der Wansem, M., (1995), "Strengthening EIA Capacity in Asia: EIA in the Philippines,
Indonesia and Sri Lanka", World Resources Institute, Washington D.C., USA.
21. Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia (b¶n ®¸nh m¸y), (1998), "TuyÓn tËp b¸o c¸o t¹i
Héi th¶o lÇn thø hai vÒ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng", Hµ Néi, ViÖt Nam.
22. Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia, (1997), "TuyÓn tËp b¸o c¸o t¹i Héi th¶o lÇn thø
nhÊt vÒ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng", C«ng ty in TiÕn bé, Hµ Néi, ViÖt Nam.
23. United Nations, (1992), "Application of Environmental Impact Assessment Principles to Policies, Plans
and Programmes", United Nations, New York, USA.
24. Wood, C., (1996), "Environmental Impact Assessment: A Comparative Review", Longman Limited,
Harrow, UK.
138
Trung t©m Khoa häc Tù nhiªn vµ C«ng nghÖ Quèc gia - côc m«i trêng, Bé KHCN&MT - §¹i häc tù do BRUXEL
§Ò ¸n “X©y dùng n¨ng lùc qu¶n lý m«i trêng t¹i ViÖt Nam” VNM/B7-6200/IB/96/05