Mở bài

“Nếu là con chim, chiếc lá,

Con chim phải hót, chiếc lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không trả,
Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình.”
(Tố Hữu)

Tố Hữu – nhà thơ cùng quê hương xứ Huế với Thanh Hải – đã viết trong bài “Một khúc
ca xuân” những lời tâm niệm thật chân thành, giản dị và tha thiết. Đó là “lặng lẽ dâng cho
đời”. Còn Thanh Hải khi viết bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” trước lúc ra đi, không những
đã giải bày những suy ngẫm mà còn mong ước được dâng hiến một mùa xuân nho nhỏ
của mình cho mùa xuân vĩ đại của đất nước Việt Nam.

Sinh ra, lớn lên, hoạt động cách mạng và tham gia công tác văn nghệ suốt hai thời kháng
chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ ngay chính trên quê hương ruột thịt của mình.
Ở địa diểm nào, hoàn cảnh nào ông cũng thể hiện được lẽ sống của mình. Đó là sự giản
dị, chân thành, yêu người và khát vọng dâng hiến sức mạnh cho đời như chính cuộc sống
và tâm hồn ông. Chúng ta có thể coi bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” là món quà cuối cùng
mà Thanh Hải dâng tặng cho đời trước lúc về cõi vĩnh hằng. Chính vì vậy nó bâng
khuâng, tha thiết và sâu lắng hơn tất cả để cuối cùng thể hiện một Thanh Hải yêu người,
yêu cuộc sống, yêu quê hương đất nước và còn là một Thanh Hải sống cho thơ và sống
cho đời.

Thân bài

Giới thiệu chung

Trước lúc vĩnh viễn ra đi ông cũng để lại cho đời những vần thơ thật nhân hậu, thiết tha
và thanh thản, không hề gợn một nét u buồn nào của một cuộc đời sắp tắt. Khi cuộc đời
mình đã bước vào cuối đông, nhà thơ vẫn nghĩ đến một mùa xuân bất diệt, muôn thuở và
nguyện dâng hiến cho đời.

Phân tích

Hình ảnh của một mùa xuân rất Huế đã được tác giả mở đầu cho bài thơ:

“Mọc giữa dòng sông xanh

Một bông hoa tím biếc.
Ơi con chim chiền chiện
Hót cho mà vang trời,
Từng giọt long lanh rơi,
Tôi đưa tay tôi hứng”.

Một nét đặc trưng nơi xứ Huế là hình ảnh màu tím. Một màu tím thật gợn nhẹ như màu
tím hoa sim mọc giữa con sông xanh biếc hay như những tà áo dài với màu tím thật nhẹ
nhàng của những cô gái Huế. Cảm xúc về mùa xuân mở ra thật ngỡ ngàng, bất ngờ,
không gian như tươi tắn hơn, trẻ trung hơn, thánh thoát hơn:

“Ơi con chim chiền chiện

Hót cho mà vang trời,
Từng giọt long lanh rơi,
Tôi đưa tay tôi hứng”.

Trong không gian vang vang vui tươi của tiếng chim càng đậm đà chất Huế hơn nhờ
dùng đúng chỗ những ngôn từ đặc trưng xứ Huế. Một từ “Ơi” đặt ở đầu câu, một từ “chi”
đứng sau động từ “hát” đã đưa cách nói ngọt ngào, thân thương của Huế vào nhạc điệu
của thơ. Từ “giọt” được hiểu theo rất nhiều nghĩa: có thể là “giọt nắng bên thềm”, giọt
mưa xuân, giọt sương sớm hay cả tiếng hót của những chú chim chiền chiện. Nhưng đối
với khung sắc trời xuân thì giọt xuân càng làm tăng thêm vẻ đẹp và sự quyến rũ của nó.
Một từ “hứng” cũng đủ diễn tả sự trân trọng của nhà thơ đối với vẻ đẹp của trời, của
sông, của chim muông hoa lá; đồng thời cũng thể hiện cảm xúc trọn vẹn của Thanh Hải
trước mùa xuân của thiên nhiên đất trời.

Từ mùa xuân của thiên nhiên đất trời, tác giả đã chuyển cảm nhận về mùa xuân của cuộc
sống, nhân dân và đất nước. Với hình ảnh “người cầm súng” và “người ra đồng”, biểu
tượng của hai nhiệm vụ: chiến đấu bảo vệ tổ quốc và lao động tăng gia để xây dựng đất
nước với những câu thơ giàu hình ảnh và mang tính gợi cảm:

“Mùa xuân người cầm súng,

Lộc giắt đầy trên lưng.
Mùa xuân người ra đồng,
Lộc trãi dài nương mạ.
Tất cả như hối hả,
Tất cả như xôn xao…”

Hình ảnh mùa xuân của đất trời đọng lại trong lộc non đã theo người cầm súng và người
ra đồng, hay chính họ đã đem mùa xuân đến cho mọi miền của tổ quốc thân yêu.
Tác giả đã sử dụng biện pháp điệp từ, điệp ngữ như nhấn mạnh và kết thúc một khổ thơ
bằng dấu ba chấm. Phải chăng dấu ba chấm như còn muốn thể hiện rằng: đất nước sẽ còn
đi lên, sẽ phát triển, sẽ đến với một tầm cao mới mà không có sự dừng chân ngơi nghỉ.
Sức sống của “mùa xuân đất nước” còn được cảm nhận qua nhịp điệu hối hả, những âm
thanh xôn xao của đất nước bốn ngàn năm, trải qua biết bao vất vả và gian lao để vươn
lên phía trước và mãi khi mùa xuân về lại được tiếp thêm sức sống để bừng dậy, được
hình dung qua hình ảnh so sánh rất đẹp:

“Đất nước bốn ngàn năm

Vất và vào gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước”
Đó chính là lòng tự hào, lạc quan, tin yêu của Thanh Hải đối với đất nước, dân tộc.
Những giọng thơ ấy rất giàu sức suy tưởng và làm say đắm lòng người.
Từ cảm xúc của thiên nhiên, đất nước, mạch thơ đã chuyển một cách tự nhiên sang bày tỏ
suy ngẫm và tâm niệm của nhà thơ trước mùa xuân của đất nước. Mùa xuân của thiên
nhiên, đất nước thường gợi lên ở mỗi con người niềm khát khao và hi vọng; với Thanh
Hải cũng thế, đây chính là thời điểm mà ông nhìn lại cuộc đời và bộc bạch tâm niệm thiết
tha của một nhà cách mạng, một nhà thơ đã gắn bó trọn đời với đất nước, quê hương với
một khát vọng cân thành và tha thiết:

“Ta làm con chim hót,

Ta làm một cành hoa.
Ta nhập vào hoà ca,
Một nốt trầm xao xuyến”

Lời thơ như ngân lên thành lời ca. Nếu như đoạn đầu Thanh Hải xưng tôi kín đáo và lặng
lẽ thì đến đoạn này ông chuyển giọng xưng ta. Vì sao có sự thay đổi như vậy? Ta ở đây là
nhà thơ và cũng chính là tất cả mọi người. Khát vọng của ông là được làm con chim hót,
một cành hoa để hoà nhập vào “mùa xuân lớn” của đất nước, góp một nốt trầm vào bản
hoà ca bất tận của cuộc đời. Hiến dâng “mùa xuân nho nhỏ” nghĩa là tất cả những gì tốt
đẹp nhất, dù nhỏ bé của mỗi người cho cuộc đời chung cho đất nước. Điều tâm niệm đó
thật chân thành, giản dị và tha thiết – xin được làm một nốt trầm trong bản hoà ca của
cuộc đời nhưng là “một nốt trầm xao xuyến”.
Điều tâm niệm của tác giả: “lặng lẽ dâng cho đời” chính là khát vọng chung của mọi
người, ở mọi lứa tuổi, chứ đâu phải của riêng ai. Thanh Hải đã thể hiện hết mình vì lòng
tin yêu cuộc sống và khiêm tốn hiến dâng cho đất nước, cho cuộc đời, bởi vậy, xuất phát
từ tiếng lòng thiết tha, nhỏ nhẹ, chân thành của tác giả nên lời thơ dễ dàng được mọi
người tiếp nhận và chia sẻ cho nhau:

“Một mùa xuân nho nhỏ

Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc”.

Đã gọi là cống hiến cho đời thì dù ở tuổi nào đi chăng nữa cũng phải luôn biết cố gắng
hết tâm trí để phục vụ và hiến dâng cho quê hương, đất nước mến yêu của chính mình.
Già - cống hiến tuổi già, trẻ - cống hiến sức trẻ để không bao giờ thất vọng trước chính
bản thân mình.

Thật cảm động và kính phục biết bao khi đọc những vần thơ như lời tổng kết của cuộc
đời. “Dù là tuổi hai mươi” khi mới tham gia kháng chiến cho đến khi tóc bạc là thời điểm
hiện thời vẫn lặng lẽ dâng hiến cho đời và bài thơ này là một trong những bài thơ cuối
cùng. “Một mùa xuân nho nhỏ” cuối cùng của Thanh Hải dâng tặng cho đời trước lúc ông
bước vào thế giới cực lạc, chuẩn bị ra đi mãi mãi.
Kết thúc bài thơ bằng một âm điệu xứ Huế: điệu Nam ai, Nam Bình mênh mang tha thiết,
là lời ngợi ca đất nước, biểu hiện niềm tin yêu và gắn bó sâu nặng của tác giả với quê
hương, đất nước, một câu chân tình thắm thiết
“Mùa xuân ta xin hát
Câu Nam ai, Nam Bình
Nước non ngàn dặm tình
Nước non ngàn dặm mình
Nhịp phách tiền đất Huế”
Đánh giá chung
Những lời tâm sự cuối cùng của người sắp mất luôn là những lời thực sự, luôn chứa chan
tình cảm, ước nguyện sâu lắng nhất… và bài thơ này cũng chính là những điều đúc kết cả
cuộc đời của ông. Ông đã giải bày, tâm tình những điều sâu kín nhất trong lòng, và chính
lúc đó Thanh Hải đã thả hồn vào thơ, cùng chung một nhịp đập với thơ để ông và thơ
luôn được cùng nhau, hiểu nhau và giải bày cho nhau.

Kết bài

Tóm lại bài thơ đã sử dụng thể thơ năm chữ, mang âm hưởng dân ca nhẹ nhàng tha thiết,
giàu hình ảnh, nhạc điệu, cất trúc thơ chặt chẽ, giọng điệu đã thể hiện đúng tâm trạng,
cảm xúc của tác giả. Nét đặc sắc của bài thơ là ở chỗ nó đề cập đến một vấn đề lớn và
quan trọng “nhân sinh”, vấn đề ý nghĩa cuộc sống của mỗi cá nhân được Thanh Hải thể
hiện một cách chân thành, thiết tha, bằng giọng văn nhỏ nhẹ như một lời tâm sự, gửi gắm
của mình với cuộc đời. Nhà thơ ước nguyện làm một “mùa xuân” nghĩa là sống đẹp, sống
với tất cả sức sống tươi trẻ của mình nhưng rất khiêm nhường; là “một mùa xuân nho
nhỏ” góp vào “mùa xuân lớn” của đất nước của cuộc đời chung và bài thơ cũng có ý
nghĩa hơn khi Thanh Hải nói về “mùa xuân nho nhỏ” nhưng nói được tình cảm lớn,
những xúc động của chính tác giả và của cả chúng ta.
__________________

Mở bài

“Nếu là con chim, chiếc lá,

Con chim phải hót, chiếc lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không trả,
Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình.”
(Tố Hữu)

Tố Hữu – nhà thơ cùng quê hương xứ Huế với Thanh Hải – đã viết trong bài “Một khúc
ca xuân” những lời tâm niệm thật chân thành, giản dị và tha thiết. Đó là “lặng lẽ dâng cho
đời”. Còn Thanh Hải khi viết bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” trước lúc ra đi, không những
đã giải bày những suy ngẫm mà còn mong ước được dâng hiến một mùa xuân nho nhỏ
của mình cho mùa xuân vĩ đại của đất nước Việt Nam.

Sinh ra, lớn lên, hoạt động cách mạng và tham gia công tác văn nghệ suốt hai thời kháng
chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ ngay chính trên quê hương ruột thịt của mình.
Ở địa diểm nào, hoàn cảnh nào ông cũng thể hiện được lẽ sống của mình. Đó là sự giản
dị, chân thành, yêu người và khát vọng dâng hiến sức mạnh cho đời như chính cuộc sống
và tâm hồn ông. Chúng ta có thể coi bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” là món quà cuối cùng
mà Thanh Hải dâng tặng cho đời trước lúc về cõi vĩnh hằng. Chính vì vậy nó bâng
khuâng, tha thiết và sâu lắng hơn tất cả để cuối cùng thể hiện một Thanh Hải yêu người,
yêu cuộc sống, yêu quê hương đất nước và còn là một Thanh Hải sống cho thơ và sống
cho đời.

Thân bài

Giới thiệu chung

Trước lúc vĩnh viễn ra đi ông cũng để lại cho đời những vần thơ thật nhân hậu, thiết tha
và thanh thản, không hề gợn một nét u buồn nào của một cuộc đời sắp tắt. Khi cuộc đời
mình đã bước vào cuối đông, nhà thơ vẫn nghĩ đến một mùa xuân bất diệt, muôn thuở và
nguyện dâng hiến cho đời.

Phân tích

Hình ảnh của một mùa xuân rất Huế đã được tác giả mở đầu cho bài thơ:

“Mọc giữa dòng sông xanh

Một bông hoa tím biếc.
Ơi con chim chiền chiện
Hót cho mà vang trời,
Từng giọt long lanh rơi,
Tôi đưa tay tôi hứng”.

Một nét đặc trưng nơi xứ Huế là hình ảnh màu tím. Một màu tím thật gợn nhẹ như màu
tím hoa sim mọc giữa con sông xanh biếc hay như những tà áo dài với màu tím thật nhẹ
nhàng của những cô gái Huế. Cảm xúc về mùa xuân mở ra thật ngỡ ngàng, bất ngờ,
không gian như tươi tắn hơn, trẻ trung hơn, thánh thoát hơn:

“Ơi con chim chiền chiện

Hót cho mà vang trời,
Từng giọt long lanh rơi,
Tôi đưa tay tôi hứng”.

Trong không gian vang vang vui tươi của tiếng chim càng đậm đà chất Huế hơn nhờ
dùng đúng chỗ những ngôn từ đặc trưng xứ Huế. Một từ “Ơi” đặt ở đầu câu, một từ “chi”
đứng sau động từ “hát” đã đưa cách nói ngọt ngào, thân thương của Huế vào nhạc điệu
của thơ. Từ “giọt” được hiểu theo rất nhiều nghĩa: có thể là “giọt nắng bên thềm”, giọt
mưa xuân, giọt sương sớm hay cả tiếng hót của những chú chim chiền chiện. Nhưng đối
với khung sắc trời xuân thì giọt xuân càng làm tăng thêm vẻ đẹp và sự quyến rũ của nó.
Một từ “hứng” cũng đủ diễn tả sự trân trọng của nhà thơ đối với vẻ đẹp của trời, của
sông, của chim muông hoa lá; đồng thời cũng thể hiện cảm xúc trọn vẹn của Thanh Hải
trước mùa xuân của thiên nhiên đất trời.

Từ mùa xuân của thiên nhiên đất trời, tác giả đã chuyển cảm nhận về mùa xuân của cuộc
sống, nhân dân và đất nước. Với hình ảnh “người cầm súng” và “người ra đồng”, biểu
tượng của hai nhiệm vụ: chiến đấu bảo vệ tổ quốc và lao động tăng gia để xây dựng đất
nước với những câu thơ giàu hình ảnh và mang tính gợi cảm:

“Mùa xuân người cầm súng,

Lộc giắt đầy trên lưng.
Mùa xuân người ra đồng,
Lộc trãi dài nương mạ.
Tất cả như hối hả,
Tất cả như xôn xao…”

Hình ảnh mùa xuân của đất trời đọng lại trong lộc non đã theo người cầm súng và người
ra đồng, hay chính họ đã đem mùa xuân đến cho mọi miền của tổ quốc thân yêu.
Tác giả đã sử dụng biện pháp điệp từ, điệp ngữ như nhấn mạnh và kết thúc một khổ thơ
bằng dấu ba chấm. Phải chăng dấu ba chấm như còn muốn thể hiện rằng: đất nước sẽ còn
đi lên, sẽ phát triển, sẽ đến với một tầm cao mới mà không có sự dừng chân ngơi nghỉ.
Sức sống của “mùa xuân đất nước” còn được cảm nhận qua nhịp điệu hối hả, những âm
thanh xôn xao của đất nước bốn ngàn năm, trải qua biết bao vất vả và gian lao để vươn
lên phía trước và mãi khi mùa xuân về lại được tiếp thêm sức sống để bừng dậy, được
hình dung qua hình ảnh so sánh rất đẹp:

“Đất nước bốn ngàn năm

Vất và vào gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước”

Đó chính là lòng tự hào, lạc quan, tin yêu của Thanh Hải đối với đất nước, dân tộc.
Những giọng thơ ấy rất giàu sức suy tưởng và làm say đắm lòng người.
Từ cảm xúc của thiên nhiên, đất nước, mạch thơ đã chuyển một cách tự nhiên sang bày tỏ
suy ngẫm và tâm niệm của nhà thơ trước mùa xuân của đất nước. Mùa xuân của thiên
nhiên, đất nước thường gợi lên ở mỗi con người niềm khát khao và hi vọng; với Thanh
Hải cũng thế, đây chính là thời điểm mà ông nhìn lại cuộc đời và bộc bạch tâm niệm thiết
tha của một nhà cách mạng, một nhà thơ đã gắn bó trọn đời với đất nước, quê hương với
một khát vọng cân thành và tha thiết:
 “Ta làm con chim hót,
Ta làm một cành hoa.
Ta nhập vào hoà ca,
Một nốt trầm xao xuyến”

Lời thơ như ngân lên thành lời ca. Nếu như đoạn đầu Thanh Hải xưng tôi kín đáo và lặng
lẽ thì đến đoạn này ông chuyển giọng xưng ta. Vì sao có sự thay đổi như vậy? Ta ở đây là
nhà thơ và cũng chính là tất cả mọi người. Khát vọng của ông là được làm con chim hót,
một cành hoa để hoà nhập vào “mùa xuân lớn” của đất nước, góp một nốt trầm vào bản
hoà ca bất tận của cuộc đời. Hiến dâng “mùa xuân nho nhỏ” nghĩa là tất cả những gì tốt
đẹp nhất, dù nhỏ bé của mỗi người cho cuộc đời chung cho đất nước. Điều tâm niệm đó
thật chân thành, giản dị và tha thiết – xin được làm một nốt trầm trong bản hoà ca của
cuộc đời nhưng là “một nốt trầm xao xuyến”.
Điều tâm niệm của tác giả: “lặng lẽ dâng cho đời” chính là khát vọng chung của mọi
người, ở mọi lứa tuổi, chứ đâu phải của riêng ai. Thanh Hải đã thể hiện hết mình vì lòng
tin yêu cuộc sống và khiêm tốn hiến dâng cho đất nước, cho cuộc đời, bởi vậy, xuất phát
từ tiếng lòng thiết tha, nhỏ nhẹ, chân thành của tác giả nên lời thơ dễ dàng được mọi
người tiếp nhận và chia sẻ cho nhau:

“Một mùa xuân nho nhỏ

Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc”.

Đã gọi là cống hiến cho đời thì dù ở tuổi nào đi chăng nữa cũng phải luôn biết cố gắng
hết tâm trí để phục vụ và hiến dâng cho quê hương, đất nước mến yêu của chính mình.
Già - cống hiến tuổi già, trẻ - cống hiến sức trẻ để không bao giờ thất vọng trước chính
bản thân mình.

Thật cảm động và kính phục biết bao khi đọc những vần thơ như lời tổng kết của cuộc
đời. “Dù là tuổi hai mươi” khi mới tham gia kháng chiến cho đến khi tóc bạc là thời điểm
hiện thời vẫn lặng lẽ dâng hiến cho đời và bài thơ này là một trong những bài thơ cuối
cùng. “Một mùa xuân nho nhỏ” cuối cùng của Thanh Hải dâng tặng cho đời trước lúc ông
bước vào thế giới cực lạc, chuẩn bị ra đi mãi mãi.
Kết thúc bài thơ bằng một âm điệu xứ Huế: điệu Nam ai, Nam Bình mênh mang tha thiết,
là lời ngợi ca đất nước, biểu hiện niềm tin yêu và gắn bó sâu nặng của tác giả với quê
hương, đất nước, một câu chân tình thắm thiết
“Mùa xuân ta xin hát
Câu Nam ai, Nam Bình
Nước non ngàn dặm tình
Nước non ngàn dặm mình
Nhịp phách tiền đất Huế”
Đánh giá chung
Những lời tâm sự cuối cùng của người sắp mất luôn là những lời thực sự, luôn chứa chan
tình cảm, ước nguyện sâu lắng nhất… và bài thơ này cũng chính là những điều đúc kết cả
cuộc đời của ông. Ông đã giải bày, tâm tình những điều sâu kín nhất trong lòng, và chính
lúc đó Thanh Hải đã thả hồn vào thơ, cùng chung một nhịp đập với thơ để ông và thơ
luôn được cùng nhau, hiểu nhau và giải bày cho nhau.

Kết bài
Tóm lại bài thơ đã sử dụng thể thơ năm chữ, mang âm hưởng dân ca nhẹ nhàng tha thiết,
giàu hình ảnh, nhạc điệu, cất trúc thơ chặt chẽ, giọng điệu đã thể hiện đúng tâm trạng,
cảm xúc của tác giả. Nét đặc sắc của bài thơ là ở chỗ nó đề cập đến một vấn đề lớn và
quan trọng “nhân sinh”, vấn đề ý nghĩa cuộc sống của mỗi cá nhân được Thanh Hải thể
hiện một cách chân thành, thiết tha, bằng giọng văn nhỏ nhẹ như một lời tâm sự, gửi gắm
của mình với cuộc đời. Nhà thơ ước nguyện làm một “mùa xuân” nghĩa là sống đẹp, sống
với tất cả sức sống tươi trẻ của mình nhưng rất khiêm nhường; là “một mùa xuân nho
nhỏ” góp vào “mùa xuân lớn” của đất nước của cuộc đời chung và bài thơ cũng có ý
nghĩa hơn khi Thanh Hải nói về “mùa xuân nho nhỏ” nhưng nói được tình cảm lớn,
những xúc động của chính tác giả và của cả chúng ta./.

1. Hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên hiện lên trong khổ thơ đầu:
- được miêu tả bằng hình ảnh dòng sông xanh, bông hoa tím, tiếng chim chiền chiện hót
vang trời, với vài nét phác họa đã vẽ ra được cả k gian cao rộng với dòng sông và bầu trời
bao la, cả màu sắc tươi thắm của mùa xuân (sông xanh, hoa tím biếc – màu đặc trưng của
xứ Huế), cả âm thanh vang vọng, tươi vui của chim chiền chiện “Hót chi mà vang trời”
- hình ảnh thơ đẹp, giàu tính tạo hình, bộc lộ cảm xúc tươi vui, hồn nhiên, trong trẻo của
tác giả trước mùa xuân: “từng giọt…tôi hứng”. Có thể “từng giọt” mưa long lanh rơi
trong ánh sáng của trời xuân, ngoài ra còn có thể hiểu theo cách khác: nhà thơ đưa tay
hứng từng giọt âm thanh của tiếng chim chiền chiện. Theo hướng này, câu thơ có sự
chuyển đổi cảm giác rất kì diệu: từ thính giác chuyển sang thị giác và xúc giác. Âm thanh
tiếng chim tạo ra hình khối, ánh sáng, màu sắc cụ thể đến mức hứng được. Hình thơ đẹp
một cách bất ngờ, diễn tả niềm say sưa, ngây ngất của nhà thơ trước cảnh đất trời.
2. Hai khổ thơ tiếp: mùa xuân của đất nước
- Hình ảnh “mùa xuân…ra đồng” nói về mùa xuân của đất nước với 2 nhiệm vụ chính là
chiến đấu và lao động, là ý thơ quen thuộc. Hay ở chỗ gắn hình ảnh ng lính, ng nông dân
với màu xanh của lá non. “lộc giắt đầy”, “lộc trải dài”, hình ảnh trùng điệp làm hiện ra cả
mùa xuân của đất trời trong màu xanh bất tận của lộc mới. Mùa xuân theo “người cầm
súng” và “người ra đồng” đến với mọi miền đất nước. Hoặc chính họ mang đến mùa
xuân. Trong màu xanh non ẩn hịên một sức sống tràn trề, nhà thơ nghe trong màu xanh
ấy “tất cả như hối hả - tất cả như xôn xao”.
- Từ đó say sưa ngắm về tổ quốc: “đất nước…phía trước”. Hai câu đầu bình thường,
nhưng hai câu cuối là hình ảnh so sánh đẹp và đầy ý nghĩa: đất nước đẹp, tỏa sáng như vì
sao, đang thẳng tiến bằng sức mạnh “bốn nghìn năm vất vả và gian lao”. Bộc lộ niềm
cảm phục, niềm tin vào một dân tộc anh hùng. Nhịp thơ nhanh, phấn chấn
3. Tâm niệm của nhà thơ:
- khổ 5 và 6 mạch thơ chuyển sang bày tỏ suy nghĩ, tâm niệm trước mùa xuân của đất
nước: “ta làm…khi tóc bạc”
- Phép trùng điệp “ta làm”, “ta nhập vào” diễn tả tha thiết khát vọng được hòa nhập vào
cuộc sống của đất nước, cống hiến phần tốt đẹp dù là nhỏ bé cho sự nghiệp chung.
- Thể hiện qua những hình ảnh thơ đẹp tự nhiên, giản dị
+ Con chim hót, một cành hoa:khổ đầu, vẻ đẹp của mùa xuân bắt đầu từ bông hoa tím
biếc , âm thanh của tiếng chim chiền chiện vang trời. Còn khổ này, tác giả mượn những
hình ảnh ấy để nói lên nguyện vọng của mình, đem cuộc đời hiến dâng cho đất nước.
+ Giữa mùa xuân của đất nước, tác giả chỉ xin làm một “con chim hót”, “một nhành hoa”.
Giữa bản “hòa ca” tươi vui đầy sức sống của cuộc đời, nhà thơ chỉ xin làm “một nốt trầm
xao xuyến”. Điệp từ 1 diễn tả sự ít ỏi, nhỏ bé. Những hình ảnh con chim, nhành hoa, nốt
nhạc trầm cuối cùng dồn vào một “mùa xuân nho nhỏ - lặng lẽ dâng cho đời”. Tất cả đều
mang hình ảnh ẩn dụ mang vẻ đẹp bình dị, khiêm nhường, thể hiện xúc động điều tâm
niệm chân thành, tha thiết của nhà thơ.
- Bằng giọng tâm sự nhỏ nhẹ, sâu lắng, ước nguỵên của TH đã đi vào lòng ng đọc, lung
linh trong ánh sáng của một nhân sinh quan cao đẹp: mỗi ng mang đến cho cuộc đời
chung một nét đẹp riêng, cống hiến sức mình dù là nhỏ bé cho đất nước, phải k ngừng
cống hiến “dù là tuổi hai mươi – dù là khi tóc bạc”, đó mới là ý nghĩa của kiếp làm
người.
4. nghệ thuật:
- thể thơ 5 chữ gần với làn điệu dân ca miền Trung, có âm hưởng nhẹ nhàng, tha thiết.
Âm hưởng ấy xuyên suốt toàn bài, thể hiện rõ ở khổ cuối. Gieo vần liền giữa các khổ thơ
tạo sự liền mạch trong cảm xúc. Giọng thơ biến đổi, phù hợp với nội dung cảm xúc từng
đoạn
- kết hợp hình ảnh cụ thể, tự nhiên với hình ảnh giàu ý nghĩa biểu trưng, khái quát.
- Cấu tứ chặt chẽ dựa trên sự phát tiển của hình ảnh mùa xuân.

Thanh hải là 1 cây bút có công xây dựng nền văn học cách mạng ở Miền Nam từ những
ngày đầu Thơ ông thể hiện niêm yêu mến thiết tha của cuộc sống đất nước ước nguyện
của tác giả . Và MXNN là 1 bài thơ như thế
Bài thơ được sáng tác vào nhữung năm cúôi đời của thanh hải thế nhưng đặc biệt tràn
ngập cả bài thơ là những cảm xúc của tác giả đi từ mùa xuân thiên nhiên đên mùa xuân
đất nưuợc ocn người và cuối cùng đã bộc lộ khát vọng sống của con người . Bài thơ được
viết theo thể thơ 5 chữ Đã tạo nên 1 giọng điệu thơ sâu lắng trữ tình tha thiết
Mở đâu bài thơ thanh hải đã fác hoạc cảnh mùa xuân tươi đẹp dang về trên xứ huế
mọc giuẵ dòng sông xanh
một bông hoa tím biếc
ơi con chim chiền chiện
hót chi mà vang trời
khổ thơ là cảm nhận của thanh hải về mùa xuân thiên mùa xuân quê hương . Đâu có gì
nhiều chỉ 1 bông hoa 1 dòng sông 1 tiếng chim hsot . Đơn giản thế nhưng vui và đẹp biết
bao ! . Chỉ bằng vài nét fác họa chọn lọc hình ảnh màu sắc và âm thanh nhà thơ như vẽ ra
cả 1 không gian cao rộng dòng sông mặt đất bầu trờ cả màu sắc thắm tuơi sông xanh
thắm hoa tím biếc và âm thanh rộn rã Tiếng chim chiền chiện hót vang trờ . Truwocs đây
cũng đã nhiều thi nhân mieue tả mùa xuân vơi những ítn hiệu bông hoa chim hót
chim hót véo von liễu nở đầy
Nhưng điểm đặc biệt trong thơ Tanh hải là cảnh màu xuân mang nét đẹp riêng cảu quê
hương xứ huế . Dòng sông xanh đây là dòng sông hương thở mông của huế ko phải là
sông hồng đỏ nặng phù sa cũng chẳng phải là Vàm cỏ đông tươi mát trên dòng sông
hương giang thơ mộng ấy " mọc " lên l1 bông hoa tím biếc. có lẽ đó là họa lục bình . 1
lòai hoa ưa sông nuwocs ưa đồng nội bình dị thân th ương . Thi nhân xuă thường nói đến
màu xuân với những loài hoa tiêu biểu kiêu saquí hiếm như hoa đào mai lan nhưng ở đây
mùa xuân trong thơ thanh hại lại được báo hiêu băng 1 bông hoa lục binh tím biêc .Cái
màu tím đặc trunưg của xứ huếy ngươi huế . Cách đảo ngữ đưa từ mọc lên đầu câu thơ .
Mọc giữa dòng sông xanh gây ấn tuợng về sự vương lên đầy sức sống của bông hoa . 1
sức sống tràn trề tuơi trẻ Chỉ với 2 câu thơ mở đầu nhà thơ đa miêu tả đựoc cả 1 sắc xuân
đằm thắm dịu dàng mà xao xuyến lòng người Thanh hải còn cảm nhận thêm 1 nét đẹp
nữa của thiên nhiên xứ huế đó là tiếng xuân rộn rã reo vui qua âm thanh thánh thó của
chim chiền chienẹ . 1 lòai chim sơn ca sống rất nhiều ở Huế Tiếng chim hót thánh thóe
véo von vang vọng cả đâtd trờ Cã không gian cao rộng nghe tiếng chim hót nàh thơ thoế
lên lời gọi của chim thậ thiết tha say đăm
Ơi con chim chiền chiện
hót chi mà vang trờ
Hô ngữ Ơi kết hiưpự với cụm từ hót chi mà nghe sao mà dịu ngọt êm ái thân thương . 1
lần nữa qua cách thể hiện của TH ta bắt gạp các chât thơ ngọ ngào của xứ Huế qua tiếng
thơ nhẹn nhang thân thương tràn đầy cảm xúc lẫn chất huế ấy đã thể hiện tình yêu tha
thiêt của nàh thơ đối với quê hương ruột thịt của mình
Thế ta mùa xuân đang đên ở xứ huế rất đẹp của hoa tím sông xanh ở sức sông của bông
hoa và ở niềm vui trong tiếng chim chiền chiện hót. Tâm hồn nhà thơ rộng mỡ để đón
nhận nâng niu trân trọng vẻ đẹp sứuc sống và niềm vui ấy
Từng giọt long lanh rờ
Tôi đưa tay tôi hứng
Nhưng dòng thơ đã thể hiện cảm xúc của hôn thơ TH . bàk ca xứa huế vào xuân nghe
tiếng hót trong trẻo véo von thánh thót của chim chiền chiện . Âm thanh đó được kết tinh
lại đọng lại thanh từng giọt long lanh lấp lánh Và nhà thơ muốn đuă tay đón nhận từn
ggiọt âm thẩ ấy . Rất sáng tạo và đầy gợi cảm . TH đã dùng hiện tượng chuyển đổi cảm
giác để thể hiện cảm xúc của mình . Từ cái có tính thính giác chỉ có thê4r nghe được là
âm thành của tiếng chim nhà thơ tưởng tnhư thấy được và có thể hứng đựoc cả tiếng
chim trong tay . Cảm nhận nó bằng xúc giác nêu xuân diệu ddax có lần say sưa trược vẻ
đẹp tươi trẻ của mùa xuân . Thàng giêng ngon như 1 cặp 1 gần để ròi hào hứng thốt lên
Hơi hồng ta muốn căn vào ngươi thì thanh hải cũng ngất ngây tưởng chứng hưng được cả
tiếng xuân . giọt xuana trong tay. Hiện tưởng chueyen đổi cảm giác ấy hoàn toàn màng
tính chủ quan có lẽ phi lí ko thực tết .Nhưng đã trở thành nghệ thật trong thơ ca bởi nó đã
thể hiện được cái cảm xúc nồng nàn say đăm của nhà thơ . Cací đất trờ xứ huế vào xuân
và nhà thơ khương tư dung cũng đã có lần thể hienẹ cảm xúc của mình trong âm thanh
của tiếng chim bằng 1 câu thơ có hiện tuơng chuyển đổng cảm giác tương tự
Một tiếng chim kêu sống cả rừng
Rồi tờ đó nàh thơ tiếp túc trải dài cảm xúc của mình với mùa xuân đất nước con người
Mùa xuân người cẩm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Ở đay chún gtả đã thây thanh hỉa đề cập đên 2 hình ảnh đó là người cầm súng và người ra
đông . Vì sao vậy có pảhi cahưng học chinh alf nhưng người đã chiến đấu bào vệ tổ quốc
họl à những người đổ mồ hôi cong sức để góp phần xây dunựg đất nược đocọ lập hạnh
phúc cho mọi người . Như vây jchín hhọc là nhưng nguơiừ mang lại mùa xuân cho
nguơiừ khác .Bên cạnh 2 hình ản hnày là lộc Nói đến Lộc là nói đến sự đama chồi của
cây là . Nhưng trong văn cảnh này lộc mang hàm ý là mùa xuân là sự may mắn là hạnh
phúc đến với người khác Và lộc của người cầm sùng đó là cành lá nguyện trang . Và lộc
của người ra đồng là nương mạ xanh tốt . Như vaỵa lộc đã theo họ ra chiến trường ra
ruộng đồng hay là chín họ đã mang lộc về cho đất nước cho mọi người
Từ hình ảnh con người tác giả đề cập đến hình ảnh đất nước
Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước
Đất nước tả kể từ buổi đầu dựng nước là quá trình giữ nước hết cuộc kháng chiến này đến
cuộc kháng chiến khác . Cha ông ta sẵn sàng đổ xương máu để bảo vệ nền văn hiến cha
ông. Đây là 1 quy trình đầy gian lao vất vả nhưng cũng đầy tự hào Niềm tự hảo đó đã
được tác giả so sánh bằng hình ảnh rất đẹp " như vì sao " Nói đến vì sao là nói đến các
tinh tú lấpl ánh trên bầo trời . Vì sao cứ ngàn năm mãi vình hằng đối với cuộc sống con
người và đối với đất nước như vì sao có nghĩa là đất nước ta rất đẹp đất nước ta từ 4000
năm đã đặc xây dựng và phát triển "cứ đi lên phía trước "Chính vì thế mà trước vẻ đẹp đó
trước niềm tự hào Con người khi cảm nhận về đó như cảm thấy hối hả . Ở 2 câu này vuằ
có điệp từ " tất cả " Lạp lại cùng với những hình ảnh đầy hình tượng như âm thanh >Nó
gợi tả đươcọ không khi và khí thế rộn ràng vui vẻ cảnh đất nước vào xuân
Mở đầu bài thơ . Nó đã giớ thiệu cảnh sắc mùa xuana thiên nhiên đẹp tươi ddang đến trên
quê hương xứ huế thân thương . Nhưng khổ thơ của thanh hải là cảm nhận của nhà thơ về
mùa xuân đất nước . dân tộc . Và cũng từ mạch cảm xúc đó nhà thơ đã quay về với lòng
mình . Suy nghĩ thật chân thành và lắng động
Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải là bài thơ nói lên tiếng lòng thiết tha, yêu mến và gắn bó
với đất nước, với cuộc đời và thể hiện chân thành một ước nguyện hiến dâng. Đây là khổ
thơ thứ tư và thứ năm của bài thơ. Đoạn thơ thể hiện tâm nguyện thật thiết tha, cảm động
của nhà thơ Thanh Hải với đất nước, với cuộc đời.

Trước mùa xuân của đất nước, nhà thơ tâm niệm về mùa xuân riêng của mỗi cuộc đời và
dạt dào một khát vọng hiến dâng:
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến.
Đó là khát vọng sống hòa nhập vào cuộc sống của đất nước, cống hiến phần tốt đẹp, dù
nhỏ bé của mình cho cuộc đời chung, cho đất nước. Tác giả mong muốn được làm bông
hoa tỏa ngát hương, con chim mang tiếng hót và nốt trầm xao xuyến để hiến dâng nhưng
không làm mất đi nét riêng của mỗi người. Được tô điểm cho mùa xuân, được góp phần
tạo dựng mùa xuân là tác giả đã nguyện hi sinh, nguyện cống hiến cho sự phồn vinh của
đất nước. Hình ảnh nhuần nhị, tự nhiên, chân thành, giọng thơ nhè nhẹ, êm ái, ngọt ngào
của những thanh bằng liên tiếp kết hợp với cách cấu tứ lặp lại như vậy đã mang một ý
nghĩa mới nhấn mạnh thêm mong ước được sống có ích cho đời, cống hiến cho đất nước
như một lẽ tự nhiên. Ước nguyện đó đã được đẩy lên cao thành một lẽ sống cao đẹp,
không chỉ riêng cho nhà thơ mà cho tất cả mọi người, cho thời đại của chúng ta. Đó thật
sự là lời tâm niệm chân thành, tha thiết, khiêm nhường và khát khao được cống hiến phần
tinh túy nhất của mình làm đẹp thêm mùa xuân của quê hương, xứ sở mà không bị giới
hạn bởi thời gian, tuổi tác:
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
Thái độ "lặng lẽ dâng cho đời" nói lên ý nguyện thật khiêm nhường nhưng hết sức bền bỉ
và vô cùng đáng quý vì đó là những gì tốt đẹp nhất trong cuộc đời. Mùa xuân đã trở thành
một ẩn dụ nói về khát vọng, một lẽ sống cao đẹp, một ý thức khiêm nhường góp sức mình
làm đẹp thêm mùa xuân của thiên nhiên, đất nước. Điệp ngữ "dù là" ở đây như một lời tự
khẳng định để nhủ với lương tâm sẽ phải kiên trì, thử thách với thời gian tuổi già, bệnh tật
để mãi mãi làm một mùa xuân nho nhỏ trong mùa xuân rộng lớn của quê hương đất nước.
Thể thơ năm chữ có nhạc điệu trong sáng, tha thiết, gần gũi với dân ca nhiều hình ảnh
đẹp, giản dị, gợi cảm, những so sánh và ẩn dụ sáng tạo đã góp phần tạo nên thành công
không nhỏ cho bài thơ. Chính vì vậy, hình ảnh "mùa xuân nho nhỏ" ở cuối bài như ánh
lên, tỏa sức xuân tâm hồn trong toàn bài thơ.

Đoạn thơ là một tứ thơ độc đáo, cảm hứng xuân phơi phới, hình ảnh sáng tạo, nhạc điệu
vui tươi tha thiết. Nhà thơ ước nguyện làm một "mùa xuân" nghĩa là sống đẹp, sống với
tất cả sức sống tươi trẻ của mình nhưng rất khiêm nhường; là "một mùa xuân nho nhỏ"
góp vào "mùa xuân lớn" của đất nước của cuộc đời chung. Đoạn thơ đem đến cho chúng
ta bao cảm xúc cao đẹp về mùa xuân, gợi cho ta suy nghĩ về một lẽ sống cao đẹp của một
tâm hồn trong sáng khiến ta cảm phục và tin yêu. Có tình yêu nào rộng lớn hơn tình yêu
quê hương đất nước? Chúng ta muốn học thành tài để hiến dâng cho đất nước, góp phần
công sức nhỏ bé để tô điểm cho mùa xuân cuộc đời thêm đẹp.
mùa xuân nho nhỏ (Thanh Hải)
1. Hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên hiện lên trong khổ thơ đầu:
- được miêu tả bằng hình ảnh dòng sông xanh, bông hoa tím, tiếng chim chiền chiện hót
vang trời, với vài nét phác họa đã vẽ ra được cả k gian cao rộng với dòng sông và bầu trời
bao la, cả màu sắc tươi thắm của mùa xuân (sông xanh, hoa tím biếc – màu đặc trưng của
xứ Huế), cả âm thanh vang vọng, tươi vui của chim chiền chiện “Hót chi mà vang trời”
- hình ảnh thơ đẹp, giàu tính tạo hình, bộc lộ cảm xúc tươi vui, hồn nhiên, trong trẻo của
tác giả trước mùa xuân: “từng giọt…tôi hứng”. Có thể “từng giọt” mưa long lanh rơi
trong ánh sáng của trời xuân, ngoài ra còn có thể hiểu theo cách khác: nhà thơ đưa tay
hứng từng giọt âm thanh của tiếng chim chiền chiện. Theo hướng này, câu thơ có sự
chuyển đổi cảm giác rất kì diệu: từ thính giác chuyển sang thị giác và xúc giác. Âm thanh
tiếng chim tạo ra hình khối, ánh sáng, màu sắc cụ thể đến mức hứng được. Hình thơ đẹp
một cách bất ngờ, diễn tả niềm say sưa, ngây ngất của nhà thơ trước cảnh đất trời.
2. Hai khổ thơ tiếp: mùa xuân của đất nước
- Hình ảnh “mùa xuân…ra đồng” nói về mùa xuân của đất nước với 2 nhiệm vụ chính là
chiến đấu và lao động, là ý thơ quen thuộc. Hay ở chỗ gắn hình ảnh ng lính, ng nông dân
với màu xanh của lá non. “lộc giắt đầy”, “lộc trải dài”, hình ảnh trùng điệp làm hiện ra cả
mùa xuân của đất trời trong màu xanh bất tận của lộc mới. Mùa xuân theo “người cầm
súng” và “người ra đồng” đến với mọi miền đất nước. Hoặc chính họ mang đến mùa
xuân. Trong màu xanh non ẩn hịên một sức sống tràn trề, nhà thơ nghe trong màu xanh
ấy “tất cả như hối hả - tất cả như xôn xao”.
- Từ đó say sưa ngắm về tổ quốc: “đất nước…phía trước”. Hai câu đầu bình thường,
nhưng hai câu cuối là hình ảnh so sánh đẹp và đầy ý nghĩa: đất nước đẹp, tỏa sáng như vì
sao, đang thẳng tiến bằng sức mạnh “bốn nghìn năm vất vả và gian lao”. Bộc lộ niềm
cảm phục, niềm tin vào một dân tộc anh hùng. Nhịp thơ nhanh, phấn chấn
3. Tâm niệm của nhà thơ:
- khổ 5 và 6 mạch thơ chuyển sang bày tỏ suy nghĩ, tâm niệm trước mùa xuân của đất
nước: “ta làm…khi tóc bạc”
- Phép trùng điệp “ta làm”, “ta nhập vào” diễn tả tha thiết khát vọng được hòa nhập vào
cuộc sống của đất nước, cống hiến phần tốt đẹp dù là nhỏ bé cho sự nghiệp chung.
- Thể hiện qua những hình ảnh thơ đẹp tự nhiên, giản dị
+ Con chim hót, một cành hoa:khổ đầu, vẻ đẹp của mùa xuân bắt đầu từ bông hoa tím
biếc , âm thanh của tiếng chim chiền chiện vang trời. Còn khổ này, tác giả mượn những
hình ảnh ấy để nói lên nguyện vọng của mình, đem cuộc đời hiến dâng cho đất nước.
+ Giữa mùa xuân của đất nước, tác giả chỉ xin làm một “con chim hót”, “một nhành hoa”.
Giữa bản “hòa ca” tươi vui đầy sức sống của cuộc đời, nhà thơ chỉ xin làm “một nốt trầm
xao xuyến”. Điệp từ 1 diễn tả sự ít ỏi, nhỏ bé. Những hình ảnh con chim, nhành hoa, nốt
nhạc trầm cuối cùng dồn vào một “mùa xuân nho nhỏ - lặng lẽ dâng cho đời”. Tất cả đều
mang hình ảnh ẩn dụ mang vẻ đẹp bình dị, khiêm nhường, thể hiện xúc động điều tâm
niệm chân thành, tha thiết của nhà thơ.
- Bằng giọng tâm sự nhỏ nhẹ, sâu lắng, ước nguỵên của TH đã đi vào lòng ng đọc, lung
linh trong ánh sáng của một nhân sinh quan cao đẹp: mỗi ng mang đến cho cuộc đời
chung một nét đẹp riêng, cống hiến sức mình dù là nhỏ bé cho đất nước, phải k ngừng
cống hiến “dù là tuổi hai mươi – dù là khi tóc bạc”, đó mới là ý nghĩa của kiếp làm
người.
4. nghệ thuật:
- thể thơ 5 chữ gần với làn điệu dân ca miền Trung, có âm hưởng nhẹ nhàng, tha thiết.
Âm hưởng ấy xuyên suốt toàn bài, thể hiện rõ ở khổ cuối. Gieo vần liền giữa các khổ thơ
tạo sự liền mạch trong cảm xúc. Giọng thơ biến đổi, phù hợp với nội dung cảm xúc từng
đoạn
- kết hợp hình ảnh cụ thể, tự nhiên với hình ảnh giàu ý nghĩa biểu trưng, khái quát.
- Cấu tứ chặt chẽ dựa trên sự phát tiển của hình ảnh mùa xuân.
__________________
Thật là xúc động khi đựợc biết bài thơ
Một mùa xuân nho nhỏ được nhà thơ
Thanh Hải sáng tác trên giường bệnh
trong bệnh viện Trung ương Huế những
ngày cuối cùng của cuộc đời. Đó là
những ngày tháng 12 năm 1980. Bài thơ
là chút tâm sự, chiêm nghiệm của một
nhà thơ đã dâng trọn cuộc đời cho sự
nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc.
Bài thơ được nhạc sỹ Trần Hoàn phổ
nhạc ngay sau đó. Bài hát này đã đi theo
tôi trong suốt thời niên thiếu và đến bây
giờ mỗi khi xuân về khi nghe bài hát này
lòng tôi lại thấy bồi hồi, xao xuyến, bao
nhiêu kỷ niệm đẹp lại trở về, mùa xuân là
mùa của đất trời giao hòa, mùa của hy
vọng và ước mơ, mùa của mùa màng no
ấm và xum họp…nhưng mùa xuân này
tôi mới thực sự cảm nhận hết ý nghĩa của
bài thơ, và tôi thêm yêu bài hát này….tôi
cũng đã đi dọc nhiều con sông và ngắm
những con chim chiền chiện bay là là trên
mặt sông. Tôi cũng đã say mê chụp
những hạt mưa xuân long lanh mơn man
trên những cánh hoa đào "... Từng giọt
long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng..." những giọt nứơc
đã biến thành những giọt xuân làm lay
động bao nhiêu tâm hồn thi sỹ, tôi đã đi
qua bao cánh đồng lúa, cảm nhận được
nỗi nhọc nhằn của những người nông dân
đang oằn mình trên nhưng cánh đồng để
làm nên hạt thóc, tôi cũng đã cùng vui
với những người lính đang cầm súng
canh giữ đảo xa, thấu hiểu nỗi nhớ nhà
của họ và tôi đã đồng cảm với tác giả của
bài hát, tôi cảm nhận được phần nào cảm
xúc , tình yêu da diết với cuộc sống của
 ông và tôi vô cùng trân trọng sự khiêm
tốn giản dị của nhà thơ…

"Một mùa xuân nho nhỏ

Lặng lẽ dâng cho đời

Ta làm con chim hót

Ta làm một nhành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến..."

Hơn ai hết nhà thơ Thanh Hải đã rất yêu

cuộc sống này, ông đã chiến đấu cho tổ
quốc và cảm nhận được cái đẹp ẩn chứa
trong nó. Trước khi chết nhà thơ đã dành
hết tâm huyết cho bài thơ này và tôi thế
hệ đi sau ông đón nhận những cảm xúc
đó, trân trọng nó và tôi cũng yêu da diết
cuộc sống này như ông. Giờ đây tôi càng
thấy thêm ý nghĩa trong câu nói của nhà
thơ Kahil Gibran " Cám ơn đời mỗi sớm
mai thức dậy ta có thêm ngày mới để yêu
thương " .

Chẳng biết tự bao giờ, đất trời có mùa thu và cũng chẳng biết tự bao giờ, hương sắc mùa
thu khiến cho các tao nhân mặc khách ngây ngất để phả vào mấy vần thơ. Tâm hồn con
người luôn là một cây đàn muôn điệu với các "tiếng tơ, tiếng trúc, tiếng đồng thướt tha”
mà hoá công có thể diện tả được để gửi vào thời tiết. Đông mang đến sự héo hắt, bi luỵ, u
sầu; xuân mang đến mầm sống cùng sự chuyển mình thần kỳ, hạ mang sức trẻ, sự sôi nổi,
nhiệt thành; còn thu, thu e ấp gam màu trầm lặng với sự thơ mộng, lãng mạn. Nhưng
cũng có lúc tâm hồn ta buồn vui lẫn lộn như một sự giao mùa, chuyển tiết Hè - Thu. Ít ai
nhận ra cái chuyển tiếp đó. Và Hữu Thỉnh từng thấy được điều ấy một cách tình cờ để
phả vào khúc " Sang thu”.

Xinh tươi bao giờ cũng thuộc về những buổi bình minh cây xanh nắng gội còn hoàng hôn
mang đến cho ta nét trầm lặng, lãng mạn của một mùa thu vàng.

Đến rồi lại đi, tự nhiên là thế, mùa hạ đang trôi qua mau chóng nhưng dấu gót của nó vẫn
còn phảng phất đâu đây trong hương sắc trời thu để ta phải lưu luyến bâng khuâng như
một hoài niệm.

Bỗng nhận ra hương ổi

Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ.
Hình như thu đã về.

Mở ra bài thơ thường bằng một vài lời trần thuật, tự sự để dẫn ta vào mạch cảm xúc.
Song ở đây, Hữu Thỉnh đã gợi ra cái ngỡ ngàng trong tâm trạng mình một cách đột ngột.

Bỗng nhận ra hương ổi.

" Bỗng" là một trợ từ nay lại được dùng làm từ mở ra một bài thơ thật bất thường. Nó gợi
ra một sự ngạc nhiên đến tột độ. Dường như, thu đến với nhà thơ quá đột ngột, tình cờ
trong vô thức. Song chính nhờ cái tình cờ của chữ "bỗng" ấy, Hữu Thỉnh mới nhìn vạn
vật mang một vẻ đẹp đầy nên thơ, mơ mộng với những quan sát tinh tế đến từng chi tiết,
góc độ.

Trời đã bước sang cuối hạ, hương ổi vẫn còn. Cái hương thơm nồng nàn của loại trái cây
đương chín rộ đủ khiến ta ngây ngất. Chắc hương thơm ấy phải đậm lắm mới khiến cho
thi nhân đang triền miên suy nghĩ phải lặng người mà tận hưởng mùi thơm ngào ngạt ấy.
Rồi một làn gió heo may se sắt của mùa thu khe khẽ thoáng qua đời ta. Lả lướt, nhẹ dịu,
mơn chớn khắp da thịt đó là cái sung sướng của những làn thu gửi đến cho ta:

Phả vào trong gió se

Một chữ “phả" kia thôi cũng đủ cho mùi thơm của ổi trở nên sánh lại, đậm sắc hơn.
Hương sắc của hoa lá cỏ cây quện vào với gió rồi lan toả khắp không gian rợn ngợp thì
còn gì thơm bằng. Mùi ổi như được gió thu tinh lọc để trở nên thanh khiết, cô quánh lại.
Riêng hai câu thơ mở đầu đã mang lại cho người đọc cảm giác bâng khuâng xao xuyến
trước sự giao thoa vô cùng tự nhiên mà quyến rũ của hè và thu.

Sương chùng chình qua ngõ

Hoà vào âm hưởng của sự chuyển tiết đó là những làn sương thu. Làn sương ấy mỏng
tang giăng mắc khắp mọi nơi. Có lẽ, ta chẳng thể tìm thấy một manh mối nào của mặt đất
không được sương bao phủ. Sương giăng trên vạn vật hay chính là giăng trong lòng
người bao mối tơ vò. Một nỗi buồn vu vơ vì hạ đã qua để lại cho con người ta bao nỗi
luyến tiếc. Hay đó cũng là tiếng reo vui chào khí thu đã về. Nhưng dù sao, hình ảnh làn
sương được thi nhân miêu tả thật đẹp. Sương khói mùa thu buồn là vậy: bảng lảng, lờ đờ
và nhè nhẹ đi qua tất cả. Với biện pháp nhân hoá, Hữu Thỉnh đã giúp cho sương có đôi
chân cùng những bước đi nhẹ nhàng, chậm rãi khoan thai. Dường như, ngay cả tạo hóa
cũng muốn sương đi chậm lại như một sự níu kéo những bước chân đều đều của khói thu
tràn qua cổng ngõ thời tiết. "Chùng chình" một sự nhấn nhá đầy chủ ý, nó gợi ra thấp
thoáng đâu đây bóng dáng một thiếu nữ thư ớt tha, yểu điệu qua biên giới mong manh
của thời tiết. Danh từ "sương" đã được nhắc nhiều trong thơ ca từ trước đến nay và có ở
khắp các mùa trong năm. Với "thi tiên " Lý Bạch, sương mang nặng sự héo hắt giá buốt
của mùa đông ẩn vào trong khúc " vọng nguyệt hoài hương":

Nghi thị địa thượng sương

(Tĩnh Dạ Tứ)

Còn với Nguyễn Trãi, sương mờ ảo bất định với vẻ đẹp bí ẩn, " Cỏ xuân như khói”.
Nhưng sương thu của Hữu Thỉnh thì thật giản dị, tiêu sơ nhưng lại gói gọn được cái bao
điều thi vị.

Tất cả, tất cả mọi sự vật được gợi ra, bắt thi sĩ phải căng hết các giác quan và linh động
tâm hồn nhạy cảm để phả vẻ đẹp đó vào vần thơ. Để rồi, chúng khiến cho ngay cả chúng
ta có cái gì như ngạc nhiên lạ lẫm ngỡ ngàng từa tựa một điều phán đoán.

Hình như thu đã về

Thu đã về thật rồi sao, lại còn phải ngẩn ngơ? Phải chăng bấy lâu nay ta đã thờ ơ với nó
để đến giờ ta cảm thấy lạc lõng khó có thể khẳng định được thu đã sang hay chưa. Mở
đầu bằng một sự tình cờ “bỗng" và khép lại khổ thơ bằng cái "hình như”, Hữu Thỉnh gửi
vào lòng người đọc sự thoáng chốc, bất giác về tiết lập thu cũng như cảm nhận, mơ hồ
mong manh trong tâm thế về sự trở về của mùa thu.

Nếu như, thu trong khổ thơ đầu là không gian hẹp, thấp và gần cùng những cảm giác
trong vô thức thì ở khổ thơ kế tiếp lại là một vẻ đẹp khác. Nó được mở rộng hơn, xa hơn
và cao hơn. Có thể nói khổ thơ này mang tính logic, hợp với quy luật của dòng lâm trạng
của Hữu Thỉnh trong bài thơ. Từ một phản xạ tự nhiên, nhà thơ đã định thần trở lại để
ngắm nhìn thu sang:

Sông được lúc dềnh dàng

Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.

Một sự cụ thể hóa đang diễn ra. Từ cái ngỡ ngàng, si mê, ngây ngất , tác giả dừng chân
đứng lại, phóng tầm mắt ra xa để ngắm nhìn một cách lặng lẽ phong cảnh.

Sông được lúc dềnh dàng

Chim bắt đầu vội vã
Từ những tín hiệu của thu về, tất cả bỗng biến chuyển thành đất trời mùa thu/ Cái " hình
như " ở câu thơ kết khổ một đã đánh dấu cột mốc cho thu về bằng nhiều hình ảnh quen
thuộc. Dòng sông trải dài mênh mang và uốn lượn trên mặt đất. Con nước trôi êm ả
không chút băn khoăn. Điều này thật khác với sông trong mùa hạ. Nước lũ dâng cao như
muốn dồn tất cả vào bể nước. Vậy mà giờ đãy, con sông trở nên thong thả, yên ả với
trạng thái nghỉ ngơi. Nó thật giống với quy luật của cuộc sống, khi hạ - sự cống hiến, sôi
nổi nhiệt tình đi qua thì thu - trạng thái nghỉ ngơi sẽ đến. Hai chữ "được lúc" đã khiến cho
sông trở nên có hồn: bắt nhịp được với cái lạch nguồn chuyển tiếp của đất trời, lặng lẽ,
dềnh dàng....tất cả mang đến cho ta cái yên bình trong sự sống.
Nhưng chính điều đó đã dẫn đến một hình ảnh khác :"chim bắt đầu vội vã". Gió heo may
se sắt đã tràn về sông hồn nhiên hơn cũng là lúc mùa rét đã tới. Những đàn chim di cư sẽ
phải bay về phương Nam ấm áp để tránh rét. Cả chiều thu đã sang tới bến sông, vậy thì
còn đợi gì nữa mà đàn chim chẳng vội vã đi nơi khác. Với biện pháp tương phản đối lập,
nhà thơ khắc họa thật đậm nét sự biến chuyển của thời tiết. Song ở đây, ta cũng có thể
thấy được cảm nhận tinh thế của nhà thơ qua mấy vần thơ. Đàn chim mới chỉ là “bắt đầu”
chứ không phải là đang."Đang" thì thường quá. Hữu Thỉnh thật tài tình khi tìm thấy sự
bắt đầu hiếm hoi khó có thể gặp được ấy. Và cũng bởi tất cả mới chỉ ở khởi điểm nên nó
chưa thấm mệt mà hãy còn duyên dáng, nhẹ nhàng.

Có đám mây mùa hạ

Mở rộng đến tuyệt đối, con mắt thì sĩ như ngước lên nhìn đám mây trời. Đám mây bảng
lảng giữa từng không của mùa hạ. Hai câu thơ là một ẩn dụ đẹp, ẩn dụ nhân hoá. Trước
hết, tác giả nhân hoá mây trời cũng giống như người chỉ qua nhột từ “vắt". Trong thơ ca,
có rất nhiều nhà thơ chỉ bằng một động từ đã làm nên một phép ẩn dụ giàu tính ước lệ,
tượng trưng. ở đây cũng vậy, có lẽ, sắc trắng của mây mùa hạ đã quyện với gam màu
vàng dìu dịu của hương thu. Phải chăng, cái ranh giới giữa mùa hạ và mùa thu mong
manh lắm chỉ trong gang tấc, cái trôi lững thững của mây hạ đã dạt nửa mình sang thu.
Nhưng thực chất, điều này nhằm nói tới sự giao thoa giữa hai mùa cũng chỉ ngắn ngủi
trong khoảnh khắc.

Từ những đam mê say sưa trước sự chuyển mình của đất trời sang thu, thi nhân khép lại
lòng mình để ngắm nhìn những sự vật xung quanh với những đổi thay sâu kín.

Vẫn còn bao nhiêu nắng

Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.

Thật tài tình, từ những sắc mùa của vạn vật, Hữu Thỉnh đã thu mình lại và ru hồn trong
những trầm ngâm, suy nghĩ.

Vẫn còn bao nhiêu nắng . .

Nắng vẫn còn chứ không phải hoàn toàn. Nó đã vơi đi chứ không quá gay gắt chói chang
như nắng hạ. Có lẽ nắng thu đã gởi lại cho hạ cái oi nồng mà e ấp trong mình sự nên thơ,
lãng mạn cùng ánh vàng ngọt ngào như rót mật vào lòng người. Đó không phải là thứ ánh
sáng leo lắt của "Mỗi lần nắng mới hắt bên sông/xao xác gà trưa gáy não nùng" (Nắng
mới – Lưu Trọng Lư) và đó cũng không phải là: "Dọc bờ sông trắng nắng chang chang"
(Hàn Mặc Tử). Nắng ở đây là nắng thơ mang nét đẹp của tâm hồn làm cho thu thêm phần
ý nhị.

Cùng với nắng là gió mưa, bão bùng. Mưa vơi cạn dần đi. Giọt mưa không quá nặng hạt
để gieo mình xuống mặt đất gây lụt lội. Còn mư a trong thu ít hơn, hiếm thấy và chất
chứa trong ta bao bâng khuâng, xao xuyến của một mùa lá rụng. Sấm cũng không thét
gào dữ dội trên bầu trời, ánh chớp cơn mưa rạch ngang nền trời trong hạ luôn là một điều
đáng sợ. Tưởng rằng, nó sẽ kéo dài dai dẳng nhưng không ngờ khi bước vào thu, tất cả
như tắt lịm đi lúc nào không hay. Và ta khó có thể gặp được những:

Tháng bảy mưa gãy cành chám

Tháng tám nắng rám trái bưởi.

Một điều đặc biệt mà ta có thể nhận ra ở đâu đó là tác giả bài thơ đã sử dụng thủ pháp
nghệ thuật liệt kê tăng tiến. Trước hết, mọi vật này được liệt kê một cách đầy đủ: nắng,
mưa, sấm, chớp. Cùng với việc đó, nhà thơ đã sử dụng biện pháp nói tránh kín đáo vẫn
còn" rồi lộ dần ra "vơi dần" để kế đến là cung bậc cao nhất của sự thiếu hụt "bớt bất ngờ".

Vẫn còn bao nhiêu nắng

Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ.

Nhịp thơ nhịp nhàng khiến cho ta tưởng các câu mang ý nghĩa tương đương nhau nhưng
không phải. Rõ ràng sự tăng cấp được sử dụng thật khéo léo trong cả ba câu thơ. Cuối
cùng, chúng trở thành đòn bẩy để tôn lên vẻ trầm mặc im lìm trên những hàng cây đứng
tuổi.

Trên hàng cây đứng tuổi

Lấy động tả tĩnh chính là một biện pháp nghệ thuật được sử dụng thành công trong bài
thơ. Việc này khiến cho người đọc hình dung được rằng sự thét gào dữ dội hay chính mùa
hạ đang mát dần và thu đậm nét hơn trước mắt bao người.

Thơ là gợi là nhân một vẻ đẹp mà gợi nên bao mối tơ vương trong lòng người. Từ Thu
của thiên nhiên, thu của đất trời mà ở đây ta cũng có thể hiểu là thu của đất nước Việt
Nam. Có nơi nào mang sắc thu vàng mộng mơ, lãng mạn như Việt Nam. Hữu Thỉnh
không nói thu cụ thể ở nơi nào nhưng ông đã ngầm đem đến cho ta cái ngọt ngào của thu
Việt Nam, thu Bắc Hà, thu Hà Nội. Có thể nói, toàn bài thơ nhìn tổng thể là một bức
tranh giao mùa tuyệt tác, quyến rũ hồn người...Song, "sang thu ' còn được gợi vào tình
yêu mùa thu, yêu cảnh vật, quê hương đất nước.

Tình yêu Tổ quốc là đỉnh núi bờ sông

Đến chút tột cùng là dòng máu chảy.
Đất nước đã hòa bình vậy thì không cần phải hy sinh chiến đấu. Mà tình yêu Tổ quốc
chính là lòng yêu những bình dị, thân thương nhất: Một hương ổi, một làn sương, một
dòng sông...Tất cả, tất cả làm nên một mùa thu ngọt dịu, đậm đà tình đất nước. Dường
như, vần thơ đều thấm đẹp vẻ đẹp hiền hoà, hồn hậu của thu đất nước. Đôi vần thơ thu
như luyến giao với lòng người một cách tế nhị, tinh vi mà sâu kín lúc nào không hay. Đó
không phải là mùa thu Bắc Việt đẹp quá, lòng người yêu quê hương lắm hay sao? Sự
trùng phùng bất giác làm ta ngẩn ngơ pha một chút mừng rỡ vì được hưởng thụ khoảng
khắc sang thu tuyệt diệu.

Ngẫm lại cho kỹ, hình như bài thơ còn có một ẩn ý khác. Thu thiên nhiên, thu đất nước
và cũng là thu của lòng người. Đơn cử hai câu kết bài thơ :

Sấm cũng bớt bất ngờ

Trên hàng cây đứng tuổi.

Không đơn thuần tả cảnh, đôi câu thơ kết lại bao suy ngẫm sâu sắc. Sấm chớp hay chính
là tác động của ngoại cảnh, những vạng động, biến cố bất thường trong cuộc đời. Hình
ảnh ẩn dụ độc đáo làm cho ta cũng khó hiểu. Nhưng có lời thơ của câu thơ sau nên người
đọc mới rút ra được nhiều điều thú vị. Hàng cây đứng tuổi giúp người đọc liên tưởng đến
một con người. Hàng cây ấy đã được nhân cách hoá để mang dáng dấp một con người
thực thụ. khi đã đi gần hết cuộc đời, ta sẽ lui vào một góc khuất của cuộc sống để suy
nghĩ về những trải nghiệm đã qua. Đồng thời, người cũng trở nên điềm tĩnh trước những
biến cố lớn lao ấy. Suy rộng ra, dáng vẻ những trải nghiệm đã qua không hề nao núng,
sâu sắc hơn cùng t ư thế ung dung, điềm nhiên chỉ có ở những ngư ời đã từng đi khắp nẻo
đường đời. Còn hàng cây đứng tuổi đang lặng người, "Chết đứng" trong suy nghĩ về tình
người, tình đời cùng tư thế lịch lãm.

Có người nói, suy nghĩ của nhà thơ chỉ dừng lại ở hai câu thơ cuối. Vậy thì, Hữu Thỉnh
cũng chỉ là con người tầm thường hời hợt với cuộc sống. Cái mà ta đánh giá cao chính là
nội dung toàn bài thơ "Sang thu” - Sự chuyển giao của đất trời hay là sang thu của lòng
người. Một khoảnh khắc sang ngắn ngủi ấy khiến cho bao người những khách thể trở nên
chín chắn già dặn hơn.

Thu là thơ của đất trời

Thơ là thu của lòng người.

Xin hãy chú ý vào cách mở bài thơ - "Bỗng". Đó là một từ chỉ sự ngạc nhiên cao độ. Nó
muốn nói tới sự hiếm hoi của hương thu nơi đô thị. Đã lâu lắm rồi trong Hà Nội không
thấy hương cốm sữa, hương ổi Quảng Bá cũng sắc đỏ cây gạo nơi góc phố thân quen. Bởi
cuộc sống tất bật, nhộn nhịp của con người Hà Thành đã hoà loãng, phai nhạt đi những vẻ
đẹp đích thực của thiên nhiên. Điều cuối cùng muốn nói, chúng ta hãy để tâm đến những
vẻ thánh thiện trong cuộc sống và đừng bao giờ để nó phải mất đi. Xin cảm ơn, Hữu
Thỉnh đã phát hiện ra khoảng khắc sang thu kỳ diệu đó và phả vào thơ. Và người đọc
chúng ta cũng phải cảm phục Hữu Thỉnh đã đưa đến cho ta những nét chấm phá tinh tế về
cuộc sống. Chắc thi nhân cũng phải có bản lĩnh kiên cường lắm mới khơi dậy được trong
lòng bao con người một mùa thu đẹp, mộng mơ mà ta đã quên.

Gấp lại những vần thơ thu của Hữu Thỉnh, người đọc như thấy vương vấn đâu đây trong
tâm hồn, từa tựa một sự lắng đọng cùng chút vảng vất, giao hoà vào đôi câu thơ trác tuyệt
của Xuân Diệu.

Đây mùa thu tới, mùa thu tới

Với áo mơ phai dệt lá vàng.
(Đây mùa thu tới)

1/ Mùa xuân của thiên nhiên, đất trời:

- Miêu tả theo lối phác hoạ nhưng nhà thơ vẽ ra được cả không gian gợi cảm vô cùng,
màu sắc tươi thắm, âm thanh vang vọng rộn ràng, tươi vui.

- Cảm xúc say sưa ngây ngất của nhà thơ được diễn tả đa dạng và tập trung nhiều ở chi
tiết tạo hình

“Từng giọt long lanh rơi

Tôi đưa tay tôi hứng”

2/ Mùa xuân của đất nước và cách mạng: Từ mùa xuân của thiên nhiên chuyển sang cảm
nhận về mùa xuân đất nước, cách mạng với hình ảnh “lộc non” gắn liền với hình ảnh
người chiến sĩ và người nông dân đều trào dâng sức sống mãnh liệt, tự tin với tương lai
xán lạn rộng mở (Đất nước như vì sao...)

3/ Tâm niệm của nhà thơ:

- Nhà thơ khéo chọn vẻ đẹp của thiên nhiên để thể hiện vẻ đẹp tâm hồn, ước nguyện nung
nấu của chính mình. Đấy cũng là những hình ảnh đơn sơ, nhỏ bé (con chim hót, một
nhành hoa, nốt trầm...) nhưng giàu sức gợi, thể hiện vẻ đẹp cao quý của tâm hồn, lối sống
của con người cách mạng. Và nghệ thuật điệp ngữ, sự chuyển đổi đại từ “tôi” sang “ta”
cũng góp phần làm sáng tỏ nội dung, ý nghĩa bài thơ.

-“Mùa xuân nho nhỏ” là một ý thơ hay, vừa thể hiện sự khiêm tốn đồng thời cũng là ý
nguyện được sống có ích được cống hiến một phần công sức nhiệt huyết của mình trong
việc làm nên mùa xuân rộng lớn của đất nước xã hội.

- Đoạn kết bài thơ nghe nhẹ nhàng lan tỏa mà sâu lắng bởi làn điệu dân ca xứ Huế, tỏ rõ
niềm tin yêu lạc quan của Thanh Hải - người con xứ Huế.

4. Phát biểu nhận thức, suy nghĩ của bản thân:

* Gợi ý:

- Lối sống đẹp là biết phục vụ, cống hiến, hy sinh vì người khác, vì đồng bào, vì quê
hương đất nước thân yêu.

- Sống có mục đích, ước mơ, lý tưởng cao đẹp.

- Luôn trau dồi tri thức, rèn luyện nhân cách, đạo đức để trở thành công dân tốt, có ích
cho quê hương đất nước.

- Tuổi trẻ cần tránh xa những tệ nạn xã hội, đến với những hoạt động vui chơi lành mạnh,
bổ ích... vv và vv...

(Các) nguồn

Chúc bạn vui và hoàn thành đề thật tốt ^^

,Mở bài :
Thanh hải là một trong những cây bút có công xd nền văn học cm miền Nam từ những
ngày đầu. Các tác phẩm thơ tâm huyết của ông đều mang đậm âm điệu ngọt ngào của câu
ca xứ Huế và giàu cảm xúc về quê hương ,đất nước. “Mùa xuân nho nhỏ” là bài thơ thể
hiện rõ nhất phong cách thơ ấy của ông. Được viết không lâu truớc khi ông qua đời, bài
thơ tựa như một di chúc mà Thanh Hải gửi gắm cho cuộc đời.

B,Thân bài :
I, Giới thuyết :
1,Hoàn cảnh sang tác và xuất xứ:
- Bài thơ được sang tác tháng 11 năm 1980, không bao lâu trước khi nhà thơ qua đời.
+ Bài thơ giống như một di chúc mà Thanh Hải gửi gắm cho cuộc đời.
+ Bài thơ thể hiện niềm yêu mến, tha thiết cuộc sống, đất nước và quê hương, gắn với
ước nguyện được hoá thân, được dâng hiến cho đời của tác giả.
2, Nhan đề bài thơ” Mùa xuân nho nhỏ”:
- Nghĩa thực: miêu tả mùa xuân của thiên nhiên đất trời: đó là mùa của sức sống, mùa của
sự hồi sinh.
- Nghĩa ẩn dụ:
+ Cuộc đời của Thanh Hải chính là một mùa xuân nho nhỏ góp phần làm nên mùa xuân
chung của đất nước.
+ Nhan đề bài thơ thể hiện chủ đề của bài thơ: Khát vọng được sống có ý nghĩa của một
tâm hồn thiết tha yêu cuộc sống quê hương và đất nước.

II, phân tích:

a, Cảm xúc về thiên nhiên đất nước:
a.1. Cảm xúc của tác giả về mùa xuân của đất trời( Khổ 1).
* Bức tranh mùa xuân rộng lớn, khoáng đạt, đầy mùa sắc và đầy âm thanh.
- Các tín hiệu điển hình của mùa xuân:
+ “Dòng sông xanh” ,” bong hoa tím biếc”, “con chim chiền chiện hót vang trời”,” giọt
long lanh rơi”.
+ Đây đều là những hình ảnh đẹp, thơ mộng, trong sáng, gợi lên một sắc xuân dịu dnàg,
đằm thắm, tràn đầy sức sống của xứ Huế mộng mơ.
-Màu sắc: Các gam màu phối hợp hài hoà, tưoi sang: bong hoa tím biếc ở giữa dòng song
xanh. Sắc xanh hiền hoà trong sắc tím thuỷ chung, gợi cảm. Đó vừa là sắc màu của sự
sống lại vừa rất đặc trưng cho xứ Huế.
-Âm thanh: Bức tranh mùa xuân đẹp nhưng không phải là bức tranh tĩnh vật mà là một
bức tranh rộn ràng, náo nức, ngập tràn âm thanh
+ Đó là âm thanh của tiếng chim hót trong trẻo, mê say, thứ âm thanh ngự trị của đất trời,
vũ trụ.
+ Đó còn là âm thanh náo nức của lòng người, say mê, rộn ràng trước cảnh đất trời mùa
xuân.
* Nghệ thuật:
- Từ “ mọc” được đặt ở đầu bài thơ, ở đầu câu thơ, gây một ấn tượng lạ. Đột ngột, bất
ngờ.
- Phép đảo ngữ: khiến cho câu thơ được nhấn mạng, khắc hoạ vẻ đẹp trong sang, khoẻ
khoắn đầy sức sống.
- Câu cảm than kết hợp với câu hỏi tu từ: thể hiện cảm xúc trào dâng thiết tha, say mê của
tác giả trước vẻ đẹp khoáng đạt, vừa đằm thắm lại vừa tràn đầy sức sống trong trẻo, mê
say của thiên nhiên đất trời.
- Kết thúc khổ thơ là hình ảnh lien tưởng đầy chất thơ và đầy ý nghĩa: “ từng giọt long
lanh rơi/ tôi đưa tay tôi hứng” : Phép ẩn dụ chuyển đổi cảm giác tạo nên một hình ảnh
vừa giàu chất tạo hình, lại giàu ý nghĩa lien tưởng. Thể hiện sự trân trọng nâng niu và
niềm say sưa ngây ngất của nhà thơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên đất trời lúc vào xuân.
a.2. Cảm nhận về mùa xuân đất nước (Khổ 2+3):
* Mùa xuân đất nước được cảm nhận trong sự rộng mở của khôg gian gắn với những con
người đã góp phần làm nên mùa xuân của dân tộc.( Khổ2).
- Mùa xuân người cầm súng: đó là mùa xuân của người chiến sĩ, lực lượng quan trọng
trong việc bảo vệ và giữ gìn mùa xuân đất nước.
+ Hình ảnh lộc dắt đầy quanh lưng là một hình ảnh đẹp , từ nghĩa thực mà nâng lên thành
nghĩa biểu tượng: Lộc vốn là chồi non, là mầm sống, là vẻ đẹp điển hình cho sức sống
diệu kì, cho sự hồi sinh của mùa xuân.Lộc dắt đầy trên lưng vốn là hình ảnh thực về
những chiếc lá nguỵ trang của người chiến sĩ hành quân khi ra trận. Từ hình ảnh thực ấy,
nhà thơ gợi lên ý nghĩa biểu tượng. Người chiến sĩ đã chiến đấu dũng cảm để góp phần
làm nên những lộc xuân, những chồi non của đất nước.
-Mùa xuân người ra đồng: đây lại là lực lượng quan trọng trong việc xây dựng và phát
triển đất nước.
+ Lộc trải đầy nương mạ cũng là một hình ảnh giàu chất thơ. Đây là hình ảnh vốn bắt
nguồn từ đời sống. Mùa xuân cũng là mùa gieo trồng, những nương mạ xanh non hứa hẹn
một vụ mùa bội thu.Ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh: Những con người ngợi ca những
con người lao động đã góp phần làm nên những lộc non chồi biếc của mùa xuân đất
nước.
- Nghệ thuật:
+Phép điệp cấu trúc khiến cho câu thơ sóng đôi: những người cầm sung và nhữung người
ra đồng đang góp phần bảo vệ và dựng xây đất nước, chính những con người ấy đã làm
thành mùa xuân của dân tộc.
+ Khổ thơ có cấu trúc theo kiểu quy nạp, từ 2 hình ảnh cụ thể gắn với 2 lực lượng tiểu
biểu, nhà thơ đã khái quát nên thành tất cả. Kết hợp với các từ láy “ hối hả”, “xôn xao”,
từ “tất cả” được lặp lại 2 lần, tạo nên cấu trúc sóng đôi để khẳng định sức sống căng tràn
của mùa xuân đất nước, sức sống trong tâm hồn mỗi con người.
* Mùa xuân đất nước được cảm nhận trong chiều dài lịch sử:
- Khổ thơ diễn tả dòng chảy thời gian từ quá khứ, hiện tại, đến tương lai của đất nước.
+ Ngược về quá khứ với bốn ngàn năm dựng nước và giữ nước, nhà thơ đã khái quát lên
đặc trưng của dân tộc mình “ vất vả và gian lao”.
+ Trở về hiện tại và hướng tới tương lai, nhà thơ khẳng định xu thế phát triển tất yếu của
dân tộc.
-Nghệ thuật: Phép so sánh đất nước như vì sao, gợi lên hình ảnh về mùa xuân đã đến,
đem lại sự hồi sinh cho dân tộc, vượt lên nhữung vất vả, gian lao, kiêu hãnh tiến về phía
trước.
b. Suy ngẫm, ước nguyện của nhà thơ.
b.1 Tâm niệm được hoá thân của nhà thơ.
- điệp ngữ “ Ta làm” được lặp đi lặp lại , thể hiện nguyện vọng thiết tha được hoá thân
trong mùa xuân của quê hương, xứ sở.
- Nhà thơ muốn làm “con chim hót”, “cành hoa”, “ một nốt trầm xao xuyến trong hoà ca”
+ “ con chim”, “cnàh hoa”,” nốt trầm xao xuyến” là nhữung hình ảnh đẹp, bình dị, gần
gũi.
+ Hình ảnh thơ có sự lặp lại tương xứng với khổ 1: đó là con chim chiền chiện hót vang
trời, là bong hoa tím biếc giữa dòng song xanh, đó là bản hoà ca hối hả xôn xao trong khí
thế đi lên của dân tộc.
+ Ý nghĩa: Nhà thơ muốn được hoá thân trở thành một phần của mùa xuân đất trời, trở
thành một phần của màu xuân đất nước.
-Nhà thơ nguyện là một mùa xuân nho nhỏ, để lặng lẽ dâng cho đời.
+ Chữ” lặng lẽ” là một chữ thật hay, thể hiện vẻ đẹp của một nhân cách sống cao cả, dâng
hiến mà không phô trương, âm thầm và thiết tha mãnh liệt.
+ Điệp ngữ “dù là” lặp lại, gắn với 2 mốc thời gian của đời người “tuổi khiến cho bài thơ
giống như một lời thề, một lời tâm◊20”, “khi tóc bạc” niệm. Đó là tâm niệm đuợc sống
có ý nghĩa một cách chân thành của một đời người, không kể tuổi tác, thời gian. Trước
sau, dù trẻ hay già, dù còn khoẻ mạnh hay trên giường bệnh sắp từ giã cõi đời thì tâm
niệm ấy không hề thay đổi.
+ Đặt trong hoàn cảnh nhà thơ sáng tác bài thơ khi đnag trên giường bệnh sắp từ giã cõi
đời, ta mới thấy hết được ý nghĩa sâu xa của khát vọng. Với nhà thơ, dù sống hay chết thì
cũng mãi gắn bó với quê hương. Cái chết không phải là sự chấm hết, mà là sự khởi đầu
cho những kiếp hoá thân mới để góp phần làm nên mùa xuân đất nước.

III, , Đánh giá, mở rộng.

a, Đánh giá:
* Nội dung:
- Cảm xúc của nhà thơ trước mùa xuân của thiên nhiên và đất nước gắn với khát vọng
được dâng hiến cho cuộc đời, đó chính là giá trị nhân văn cao đẹp của bài thơ.
*,Nghệ thuật:
- Bài thơ tiêu biểu cho sự kết hợp giữa yếu tố dân gian và yếu tố hiện đại trong thơ kháng
chiến. Chính giọng điệu ngọt ngào của những điệu hát dân gian xứ Huế đã tạo nên sự
đằm thắm, thiết tha trong từng lời thơ.
b,Mở rộng:
-Qua bài thơ ta thấy được chân dung nhân cách, tâm h

Từ cảm xúc của mùa xuân tác giả đã chuyển mạch thơ 1 cách tự nhiên--> bày tỏ những
suy ngẫm và tâm niệm của mình về lẽ sống về giá trị cuộc đời mỗi con người
Nhà thơ muốn làm:
.............Một con chim --> góp tiếng hót trong muôn ngàn tiếng hót
.............Một cành hoa --> tô điểm cho vườn hoa xuân đầy hương sắc
.............Một nốt trầm trong bản hòa tấu muôn điệu. Chỉ một nốt trầm thôi nhưng xao
xuyến lắn sâu trong lòng người
.............Một mùa xuân nho nhỏ --> để góp thêm hương sắc cho mùa xuân đất nước
=>Đó là khát vọng dc hòa nhập dc cống hiến sức mình tươi trẻ cho đất nứoc. Ước nguyện
đó đã dâng lên thành một lẽ sống cao đẹp : mỗi người hãy cống hiến cho cuộc đời chung
1 nét riêng, cống hiến phần tinh túy nhất dù là nhỏ bé, khiêm nhường
.....Ước nguyện ấy bất chấp thời gian, tuổi tác "Dù là tuổi hai mươi/Dù là khi tóc bạc" lúc
nào cũng tha thiết mãnh liệt.Điệp từ "dù"--> lời tự nhắc trong hoàn cảnh nào cũng cống
hiến hét mình. Ước muốn ấy còn được nhà thơ thể hiện = hình ảnh thơ sáng đẹp, 1 giọng
văn thủ thỉ tâm tình, tha thiết
....Đánh giá: Điều tâm niệm ấy thật cao đẹp, chân thành là sự phát triển tự nhiên trong
mạch cảm xúc của nhà thơ
....Sự chuyển đổi đại từ "tôi"--> "ta" ko phải là ngẫu nhiên mà nằm trong dụng ý của tác
giả, đồng thời nó hoàn toàn phù hợp với mạch cảm xúc của bài thơ
-------"ta" ....>>tạo sắc thái trang trọng thiêng liêng như lời nguyện ước
...................>> ước nguyện ấy ko chỉ là của TH mà nhà thơ như nói lên ước nguyện của
hàng triệu trái tim Việt
...................>> nhưng trong cái "ta" ấy vẫn có 1 giọng điệu nhỏ bé, khiêm nường của cái
"tôi" Thanh Hải
----> Ta bắt gặp ở đây 1 nhân sinh quan đầy ý nghĩa mà nhà thơ Tố Hữu đã từng nói........
"Nếu là con chim,chiếc lá
.........Con chim phải hót,chiếc lá phải xanh
................ Lẽ nào vay mà không có trả
.........Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình"

Nếu biết được rằng Mùa xuân nho nhỏ ra đời lúc nhà thơ Thanh Hải đang giành giật với
tử thần từng phút sống (….Em nâng cho anh nằm/ Giữa những cơn khóc thầm/ Em quạt
cho anh ngủ)(1), ta sẽ càng xúc động, cảm phục trước tình yêu cuộc sống, khát vọng hoà
nhập và dâng hiến hồn nhiên, trong sáng đến lạ lùng của tác giả. Được viết vào thàng 11-
1980, một tháng trước lúc nhà thơ trút hơi thở cuối cùng, bài thơ được nhạc sĩ Trần Hoàn
phổ nhạc và từ đó đã đồng hành cùng bao nhiêu mùa xuân.Bài thơ mở đầu bằng bức tranh
thiên nhiên mùa xuân mang sắc màu và âm thanh quen thộc của đồng quê. Bình dị, tươi
trong, chứa đựng sự sống và niềm vui. Cảnh và tình hoà quyện. Đó là màu tím biếc của
bông hoa dân dã soi bóng, hài hoà trên mặt nước song xanh thấm đẫm bóng trời xanh, là
tiếng hót cao vang của con chim chiền chiện vút lên từ bãi sông, ruộng lúa làm sao động
khoảng trời. Còn thi nhân yêu đời thì lắng nghe, phát hiện và thụ cảm cùng với bao trìu
mến, nâng niu:Mọc giữa dòng sông xanhMột bông hoa biêng biếcƠi con chim chiền
chiệnHót chi mà vang trời.Trong khát vọng nắm bắt trọn vẹn hương vị cuộc đời của một
người ý thức được kiếp người hữu hạn, cảm nhận thính giác đã chuyển hoá thành thị giác,
cái vô hình trở thành cái hữu hình: Từng giọt long lanh rơi/ Tôi đưa tay tôi hứng. Tiếng
chim chiền chiện thả vào không gian trong suốt của mùa xuân được cảm nhận thành từng
giọt mang màu sắc long lanh. Câu thơ gợi nhớ đến lời thơ Tồ Hữu: Tôi lắng nghe tiếng
đời lăn náo nức/Ở ngoài kia vui sướng biết bao nhiêu. Cùng một niềm tha thiết yêu đời,
chỉ khác nhau cảnh ngộ.Sáu dòng thơ đầu không có một chữ xuân nào mà ta vẫn thấy
chàn ngập không khí mùa xuân qua những hình ảnh và âm thanh đặc trưng, tiêu biểu.
Giữa các dòng thơ hầu như không có hiệp vần ( trừ hai tiếng rơi và trời) mà nhạc tình vẫn
trần đầy do hiệu quả hài thanh trong các tiếng- một trong những đặc điểm của thơ ca
đưng đại. Để ý thêm, ta sẽ thấy sự đăng đối ngầm giữa từng đôi câu thơ một trong sáu
dòng thơ: hài hoà giữa diện và điểm, phông nền và nét nhấn của từng bức tranh xuân. Tất
cả tạo cho bài thơ lực hấp dẫn ngay từ những khúc dạo đầu.Cảm hứng trữ tình công dân
thấm sâu trong tâm hồn lớp nhà thơ xuất hiện sau cách mạng tháng tám, trưởng thành qua
hai cuộc kháng chiến đã dẫn dắt thi tứ mở hướng về phía mùa xuân cho đất nước. Hình
ảnh đất nước vào xuân với nhịp điệu rộn ràng, xôn xao, hối hả không tìm ở đâu xa mà tìm
ngay trong hình ảnh người lính hành quân bảo vệ bờ cõi và người nông dân lao động trên
đồng, tiêu biểu cho một dân tộc ngàn năm tay cày, tay súng.

(Các) nguồn

Sự đối xứng của hai hính ảnh

đi liền với hai chữ mùa xuân trùng điệp tự nó tạo nên giai điệu rộn ràng, một không khí
khẩn trương sôi nổi, chẳng cần tác giả phải chua thêm: Tất cả như hối hả/Tất cả như xôn
xao. Nhạc sĩ Trần Hoàn rất tinh khi cắt bỏ hai dòng thơ này không đưa vào bản nhạc.Đất
nước như vì sao/ Cứ vượt lên phía trước là một so sánh độc đáo, mới lạ, nảy sinh trong
hoàn cảnh cụ thể nhưng mang giá trị khái quát cao. Toả sáng vĩnh hằng, đất nước trong
quá khứ và hiện tại cứ bền bỉ và vượt lên qua bao giânnn vất vả, bất chấp mọi kẻ thù, như
một thiên thể giữa bầu trời nhân loại. Đặt vào bối cảnh đất nước những năm 1975 – 1980
với những ngặt nghèo của hai cuộc kháng chiến chống đói nghèo lạc hậu và bảo vệ chủ
quyền dân tộc, hình ảnh so sánh trên thật có ý nghĩa. Có nét gần gũi với Nguyễn Đình Thi
trong cảm hứng về đất nước: Anh yêu em như anh yêu đất nước/ Vất vả đau thương tươi
thắm vô ngần nhưng một bên thì da diết xót xa, một bên lại vững vàng rắn rỏi.Rung cảm
thiết tha trước mùa xuân đất nước, nhà thơ bộc bạch một ước nguyện chân thành:Ta là
con chim hótTa làm một cành hoaTa nhập vào hoa càMột nốt trầm xao xuyếnCái tôi đã
chuyển hoá thành cái ta, điệp lại nhiều lần như liệt kê, nhấn mạnh thể hiện sự hoà điệu
với mọi người trong ước vọng chung là góp sức xuân của từng cá nhân cho mùa xuân đất
nước. Nhà thơ muốn hoá thân vào tiếng chim hót báo hiệu và thức tỉnh, một cành hoa tô
điểm cho núi sông, một nốt trầm xao xuyến trong khúc ca phấn chấn tự hào động viên
khích lệ. Bài thơ có sự ứng chiếu trong kết cấu: Bông hoa tím soi bóng dòng sông, con
chim chiền chiện với tiếng hót long lanh ở đầu bài thơ, những hình ảnh dung dị của mùa
xuân, đến đây được láy lại trở thành ẩn dụ cho mùa xuân nho nhỏ. Ta bống thấm thía
nhan đề của bài thơ. Vì mỗi cuộc đời như một mùa xuân thể hiện niềm tự tin, tự hào của
con người trong tư thế tự do và làm chủ. Trước Thanh Hải đã có Mùa xuân xanh, mùa
xuân chín, một nhà xuân(2)…còn mùa xuân nho nhỏ thân thương đến lúc này ta mới gặp
lần đầu.Từ cảm hứng trữ tình công dân dạt dào sôi nổi, nhà thơ trở về với chức phận nghệ
sĩ của mình qua đoạn thơ kết:Mùa xuân – ta xin hátCâu nam ai, Nam bìnhNước non ngàn
dặm mìnhNước non ngàn dặm tìnhNhịp phách tiền đất HuếCái chung lại trở về với cái
riêng trong tiếng hát ca của người nghệ sĩ nhiệt thành ca ngợi vẻ đẹp của nước non ngàn
dặm nối liền một dải bằng dọng ca lặng thầm da diết của điệu hò, điệu lí đất chôn rau. Bài
thơ khép lại bằng một triện đỏ in dấu hồn thơ của người con xứ Huế.Bài thơ lay động tâm
hồn chúng ta bởi chất nhạc xao xuyến và ước nguyện chân thành cảm động. Cái ước
nguyện lặng lẽ dâng cho đời một mùa xuân nho nhỏ đã tìm được những tiếng lòng đồng
vọng. Bài thơ chính là một “ Mùa xuân nho nhỏ” Thanh Hải để lại cho đời trước lúc đi
xa.

Kho 5 cua bai tho noi ve tam niem cua nha tho
+ khat vong dc hoa nhap vao cuoc song cua dat nuoc, cong hien phan tôt dep du nho be
cua minh cho cuoc doi chung, cho dat nuoc.tan niem ay dc the hien 1 cach chan thanh
trong nhung hinh anh tu nhien dep : lam con chim hot-lam canh hoa- not nhac tram xao
xuyen." Ta ...........xuyen"
+ cach cau tu lap lai tao su doi ung chat che-> y nghia moi: mong muon song co ich cho
doi, cong hien cho doi la 1 le tu nhien nhu con chim mang den tieng hot cho doi them vui,
bong hoa toa huong sac cho doi them dep
+ Su thay doi cach xung ho la 1 dung y nghe thaut, chu "Toi'' trong cau "Toi
dua.......hung" bieu hien 1 cai toi rat cu the rat rieng cua nha tho vua th hien su nang niu
tran trong vi ve dep cua mua xuan , dai tu "ta" vua la so it vua la so nhieu , tao dc sac thai
trang trong , thieng lieng cua 1 loi uoc nguyen
+ su sang tao nhat cua Thanh hai la hinh anh mua xuan nho nho cùng voi hinh anh con
chim canh hoa ... tat ca deu mang 1 ve dep binh di khiem nhuong the hien tam niem chan
thanh cua nha tho "Mot....bac"
Bai tho ket bang am dieu dan ca xu hue nghe menh mang tha thiet dam da phong vi dan
toc-> niem tin vao cuoc doi vao dat nuoc