Professional Documents
Culture Documents
Lời Mở Đầu
Môn học “Quá trình và thiết bị cơ học” là môn học giành cho sinh viên
chuyên ngành công nghệ hoá học ,thưc phẩm ,sinh học …Trong các quá
trình vận chuyển, quá trình khuấy trộn, lọc, lắng ly tâm đều có những ứng
dụng rất quan trong trong cuộc sống đặc biệt là quá trình lọc và quá trình
khuấy trộn các chất. quá trình lọc và khuấy trộn được ứng dụng rất nhiều
trong cuộc sống đặc biệt là những sinh viên nghành hoá và nghành công
nghệ thực phẩm công nghệ sinh học.
1 Lý do chọn đề tài
Trên thực tế, vật chất tồn tại dưới dạng hỗn hợp nhiều chất hoặc pha, việc
phân riêng các hỗn hợp không đồng nhất hay việc khuấy trộn là một hoạt
động quan trọng trong nhiều giai đoạn khác nhau của quá trình xử lý
nước thải.Các ứng dụng của quá trình khuấy trộn và lọc được ứng dụng
rất nhiều như lọc bụi hay khuấy trộn. Trong đó các ứng dụng này rất cần
thiết trong quá trình sản xuất và làm việc của con người. Vì những lý do
trên mà tôi đã chọn đề tài phân riêng bằng phương pháp lọc và khuấy
trộn chất lỏng. lọc là một quá trình được thực hiện để phân riêng hỗn hợp
nhờ vách ngăn xốp. vách ngăn xốp có khả năng cho một pha đi qua còn
giữ pha kia lại nên được gọi là vách ngăn lọc. khuấy trộn tạo ra nhiều
hoạt động quan trọng, thường quá trình khuấy trộn còn tạo ra được hiệu
quả đó là việc cung cấp thêm oxy hoà tan cho quá trình phân huỷ sinh
học hiếu khí. Khuấy trộn trong môi trường lỏng thường được ứng dụng
rộng rãi trong các nghành công nghiệp hoá chất và thực phẩm để tạo ra
dung dịch huyền phù, nhũ tương, để tăng cường quá trình hoà tan, truyền
nhiệt chuyển khối và quá trình hoá học ...
Vì những lý do trên đây mà tôi đã quyết định chọn đề tài : phân riêng hệ
chất lỏng không đồng nhất và khuấy trộn chất lỏng.
1
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
2
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Mục lục
Lời mở đầu…………………………………………………………….trang 1
I.Lọc bụi ………………………………………………………………trang 5
1.1 Khái niệm …………………………………………………………trang 5
1.2 Thiết bị lọc bụi, phân loại và các thông số đặc trưng …………….trang 6
1.3 Thiết bị lọc bụi kiểu túi vải ……………………………………….trang 6
1.4 Thiết bị lọc kiểu lưới ……………………………………………..trang 9
1.5 Bộ lọc kiểu thùng quay ………………………………………….trang 11
1.6 Thiết bị lọc dạng tháp ……………………………………………trang 12
2. Lọc huyền phù ……………………………………………………trang 13
2.1 Phương trình lọc ………………………………………………..trang14
2.1.1 Tốc độ lọc và các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian lọc ………trang14
2.1.2 Lọc với áp suất không đổi ΔP = const ………………………trang15
2.1.3 Lọc với tốc độ lọc không đổi ………………………………trang 15
2.2 Thiết bị lọc huyền phù ………………………………………trang 15
2.2.1 Thiết bị lọc khung bản ……………………………………trang 15
2.2.2 Thiết bị lọc thùng quay…………………………………… trang 17
2.2.3 Thiết bị lọc ly tâm ………………………………………… trang 18
3 Lọc nước tinh kiết …………………………………… ………..trang 19
3.1 Chất hấp phụ than hoạt tính ………………………………… Trang 20
3.1.1 Nguyên tắc tạo than hoạt tính ……………………………. ..Trang 20
3.1.2 Công dụng của than hoạt tính ………………………………. Trang 20
3.1.3 Các dạng kết cấu của than hoạt tính ………………… …….trang 21
3.2 Công nghệ thẩm thấu ngược ……………………… …………trang 22
3.2.1 Phân loại ……………………………………… …………..trang 23
3.2.2 Quá trình hoạt động ……………………………… ………..trang 23
3
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
3.2.3 Hiệu suất loại bỏ tạp chất của màng RO……………….. ……trang 23
3.3 Công nghệ lọc nước Ultrafitration……………………………… trang 24
3.3.1 Cấu tạo bộ lọc màng Ultrafitration……………………… …….trang 25
3.3.2 Một số đặc điểm tiêu biểu của công nghệ Uf……………… ….trang 26
3.3.3 Ứng dụng của màng Ultrafitration………………………… ….trang 27
3.4 Thanh trùng bằng tia cực tím …………………………………. Trang 28
3.5 Bài tập ứng dụng ………………………………………………...trang 28
Chương II Khuấy Trộn Chất Lỏng …………………………… …….trang 33
I. Giới thiệu …………………………………………………………trang 33
1. Khuấy trộn bằng cơ khí ………………………………… ………trang35
1.1 Khái niệm …………………………………………………… Trang 35
1.2 Công suất khuấy trộn ………………………………….. ……..trang 37
2. Cấu tạo cánh khuấy ………………………………………….. …trang 39
2.1 Loại cách mái chèo ………………………………………… …trang 39
2.2 Cánh khuấy loại chân vịt (chong chóng )……………………… trang 41
2.3 Cánh khuấy tuyêcbin …………………………………………..trang 43
2.4 Cánh khuấy đặc biệt – thùng khuấy ……………………………trang 44
3 Khuấy bằng khí nén…………………………………………… ….trang 45
Kết luận ……………………………………………………………...trang 48
Tài liệu tham khảo …………………………………………………...trang 49
4
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
I Lọc bụi
1.1 Khái niệm:
Độ trong sạch của không khí là một trong những tieey chuẩn quan trọng cần
được khổng chế trong không gian vùng khí quyển, trong công nghiệp, điều
hòa và thông gió. Tiêu chuẩn này càng quan trọng đối với các đối tượng như
bệnh viện, phòng chế biến thực phẩm, các xưởng sản xuất các đồ điện tử,
thiết bị quang học…
Bụi là những thành phần vật chất có kích thước nhỏ bé khuếch tán trong môi
trường không khí. Bụi là một trong các chất độc hại.
Tác hại của bụi phụ thuộc vào các yếu tố: kích cỡ bụi, nồng độ bụi và nguồn
gốc bụi.
• Phân loại bụi
- Theo nguồn gốc của bụi:
+ Bụi hữu cơ: do các sản phẩm nông nghiệp và thực phẩm như thuốc lá,
bong vải, bụi gỗ, các sản phẩm nông sản, da, long súc vật.
+ Bụi vô cơ: có nguồn gốc từ kim loại, khoáng chất, chất vô cơ, đất, đá, xi
măng, amiang.
- Theo kích cỡ hạt bụi:
Bụi có kích cỡ càng bé tác hại càng lớn do khá năng xâm nhập sâu, tồn tại
trong không khí lâu và khó xứ lý. Theo kích cỡ bụi được phân thành các
dạng chủ yếu sau:
+ Siêu mịn: Là những hạt bụi có kích cỡ nhỏ hơn 0,001. Loại bụi này là tác
nhân gây mùi trong các không gian thông gió và điều hòa không khí.
+ Rất mịn:
+ Mịn:
+ Thô:
5
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
- Theo hình dạng hạt bụi: Theo hình dạng có thể phân thành các dạng bụi
sau:
+ Dạng mãnh (dạng tấm mỏng)
+ Dạng sợi
+ Dạng khối
• Tác hại của bụi
Bụi có nhiều tác hại đến sực khỏe và chất lượng các sản phẩm.
- Đối với sức khỏe của con người bụi ảnh hướng đến đường hô hấp, thị giác
và ảnh hướng đến cuộc sống sinh hoạt khacscuar con người. Đặc biệt đối với
các đường hô hấp, hạt bụi càng nhỏ ảnh hướng của chúng càng lớn. Nồng độ
bụi cho phép trong không khí phụ thuộc vào bản chất của bụi và thường
được đánh giá theo hàm lượng ôxit silic.
- Nhiều sản phẩm đòi hỏi phải được sản xuất trong môi trường hết sức trong
sạch. Ví dụ như công nghiệp thực phẩm, công nghiệp chế tạo thiết bị quang
học, điện tử…
- Nồng độ:
+ Nồng độ bụi cho phép trong không khí thường cho phép nồng độ oxit silic.
1.2 Thiết bị lọc bụi, phân loại và các thông số đặc trưng của nó.
Trong kỹ thuật điều hòa không khí và thông gió thường người ta có trang bị
đi kèm theo các hệ số lọc bụi cho không khí. Có nhiều kiểu thiết bị lọc bụi
hoạt động dựa trên nhiều nguyên lý khác nhau.
1.2.1 Phân loại:
Thiết bị lọc bụi có nhiều loại, tùy thuộc vào nguyên lý tách bụi, hình thức
bên ngoài, chất liệu hút bụi…mà người ta chia ra các loại thiết bị lọc bụi như
sau:
- Thiết bị lọc theo kiểu tủi vải.
- Thiết bị lọc bụi theo kiểu lưới lọc.
6
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
7
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Để lọc người ta cho luông không khí có nhiễm bụi đi qua các tủi vải mịn, tủi
vải sẽ ngăn các hạt bụi lại và để không khí đi thoát qua.
Qua một thời gian lọc, lượng bụi bám lên bên trong nhiều, khi đó hiệu quả
lọc bụi cao 90 – 95 % nhưng trở lực khi đó lớn Δ P = 600 ÷ 800 Pa, nên sau
một thời gian làm việc phải có định kỳ rũ bụi bằng tay hoặc khí nén để tránh
nén dòng gió đi qua thiết bị. Đối với dòng khí ẩm phải sưới khô trước khi
lọc bụi tránh hiện tượng bết dính trên bề mặt vải lọc làm tăng trở lực và
giảm năng suất lọc. Thiết bị lọc bụi kiểu tủi vải có năng suất lọc khoảng 150
3 2
÷ 180 m /h trên 1m diện tích bề mặt vải lọc. Khi nồng độ bụi khoảng 30 ÷
80 mg/m3 thì hiệu quả lọc bụi khá cao đạt từ 96 ÷ 99%. Nếu nồng đọ bụi
trong không khí cao trên 5000mg/m3 thì caand lọc sơ bộ bằng thiết bị lọc
khác trước khi đưa sang bộ lọc tủi vải.
Bộ lọc kiểu tủi vải có nhiều kiểu dạng khác nhau, dưới đây trình bày kiểu tủi
vải thường được sử dụng. Trên hình vẽ là thiết bị lọc bụi kiểu tủi đơn giản.
8
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Hỗn hợp không khí và bụi đi vào cữa 1 và chuyển động xoáy đi xuống các
túi vải 2, không khí lọt qua tủi vải và đi ra của thoát gió 5. Bụi được các tủi
vải ngăn lại và rơi xuống phểu 3 và định kỳ xã nhờ van 4. Để rủ người ta
thường sử dụng các cách gạt bụi j khí nén chuyển động ngược chiều khi lọc
bụi, các lớp bụi bám trên vải sẽ rời khỏi bề mặt bên trong tủi vải.
1.4 Thiết bị lọc bụi kiểu lưới
Bộ lọc bụi kiểu lưới được chế tạo từ nhiều loại vật liệu khác nhau nhằm làm
cho không khí đi qua chuyển động dích dắc nhằm loại bỏ caschatj bụi lẫn
trong không khí. Loại phổ biến nhất gồm có một khung làm bằng thép, hai
mặt có lưới thép, ở giữa là lớp vật liệu ngăn bụi. Lớp vật liệu này có thể là
các mẫu kim loại, sứ, sơi thủy tinh, sợi nhựa…
Kích thước vật liệu đệm càng nhỏ thì khe hở giữa chúng càng nhỏ và khá
năng lọc bụi càng cao. Tuy nhiên đối với các loại lọc bụi kiểu này khi hiệu
quả lọc bụi tăng đều kèm theo tăng trở lực.
9
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Trên hình 2 là tấm lưới lọc với vật liệu đệm là lỏi kim loại hoặc sứ. Kích
thước thông thường của tấm lọc là 500 x 500 x (75 ÷ 80)mm, khâu kim loại
có kích thước 13 x 13 x 1mm. Lưới lọc có trở lực khá bé 30 ÷ 40 Pa. Hiệu
quả lọc bụi có thể đạt 99%, năng suất lọc đạt 4000 ÷ 5000 m3/h cho 1m2
diện tích bề mặt lưới lọc.
Loại lọc bụi kiểu lưới này rất thích hợp cho các loại bụi là sợi bong, sợi
vải… Hàm lượng bụi sau bộ lọc đạt 6 ÷ 12 mg/m3
Tùy theo lưu lượng không khí cần lọc các tấm được ghép với nhau trên
khung phẳng hoặc ghép nhiều tầng để tăng hiệu quả lọc.
Trong một số trường hợp vật liệu đệm được tẩm dầu để nâng cao hiệu suất
lọc bụi. Tuy nhiên dầu sử dụng cần lưu ý đảm bảo không mùi, lâu khô và
khó oxi hóa. Sau một thời gian làm việc hiệu quả khứ kém nên định kỳ vệ
sinh bộ lọc.
10
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
- Cấu tạo gồm một khung hình trống có quấn lưới thép quay quanh
trục với tốc độ 1 ÷ 2 vòng/phút.
Tốc độ quay của bộ lọc khá thấp nhờ hộp giảm tốc và có thể điều chính tùy
thuộc vào lượng bụi thực tế. Khi quay càng chậm, lượng bụi bám trên bề
mặt tang trống càng nhiều, hiệu quả lọc bụi cao nhưng trở lực của thiết bị rất
lớn.
- Nguyên lý làm việc: không khí được đưa vào từ phía dưới và xả
lên bề mặt ngoài của trống. Không khí đi vào bên trong tang trống, bụi được
giữ lại trên bề mặt trống và không khí sạch đi ra hai đầu theo các khe hở. Để
tách bụi trên bề mặt trống, người ta sử dụng cơ cấu tách bụi, cơ cấu có tác
11
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
dụng bóc lớp bụi ra khỏi bề mặt và rơi xuống ống vê tủi gom bụi. Ngoài ra
người ta còn có thể sử dụng hệ thống ống hút bụi có miệng hút tỳ lên bề mặt
tang trống và hút sạch bụi đưa ra ngoài.
Trong trường hợp trong không khí đầu ra còn lẫn nhiều bụi mịn thì có thể
kết hợp với bộ lọc kiểu tủi vải đặt phía sau để lọc tinh. Không khí ra thiết bị
có hàm lượng thấp cỡ 0,5 mg/m3, nhưng trở lực khác lớn, có thể lên đến
1000Pa, phị tải có thể tới 7000 ÷ 8000 m3/h cho mỗi bộ lọc.
1.6 Thiết bị lọc dạng tháp
Có nhiều kiểu thiết bị lọc bụi làm bằng vật liệu rỗng, nhưng hiệu quả hơn
hắn là thiết bị kết hợp tưới nước.
- Cấu tạo: có hai lớp vật liệu rỗng bằng nhựa. Không khí đi từ dưới
lên, nước được phun từ trên xuống. Các vòi phun nước đặt ngay phía dưới
lớp vật liệu rỗng phía trên. Lớp vật liệu dưới có tác dụng lọc bui, lớp trên
ngoài tác dụng lọc bụi, ngoài ra còn có nhiệm vụ quan trọng là ngăn cản các
giọt nước bị cuốn theo không khí.
12
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
- Thiết bị lọc bụi theo kiểu vật liệu rỗng có khá năng khứ mùi rất tốt,
đặc biệt khử mùi và chất độc hại trong không khí thả công nghiệp.
Các thông số kỹ thuật của bộ lọc bụi bằng vật rỗng như sau:
- Vận tốc không khí qua thiết diện ngang thiết bị: v = 1,8 ÷ 2 m/s.
- Kích thước hạt bụi có thể lọc
2 Lọc huyền phù
Cho huyền phù vào một bên vách ngăn rồi tạo ra trên bề mặt lớp huyền phù
áp suất P1. Dưới tác dụng của áp suất, pha liên tục xuyên qua các mao dẫn
trên vách ngăn chảy qua phía bên kia gọi là nước lọc, còn pha phân tán bị
giữ lại ở trên goi là bã lọc.
13
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
14
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
15
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Khung và bản được xếp liên tiếp nhau trên giá đỡ. Giữa khung và bản là
vách lọc ngăn. Ép chặt khung và bản nhờ cơ cấu đai vít xoắn nhờ tay quay.
Lỗ dần huyền phù nhập liệu của khung và bản được nối liền tạo thành ống
dẫn nhô ra để ghép với hệ thống cấp liệu. Nước lọc chảy qua từ bản qua hệ
thống đường ống và lấy ra ngoài. Bã được giữ lại trên bề mặt vách ngăn lọc
và được chứa trong khung. Khi bã trong khung đầy thì dừng quá trình lọc để
tiến hành rữa và tháo bã.
16
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Lọc chân không thùng quay là thiết bị làm việc liên tục với động lực quá
trình được tạo ra bằng bơm chân không. Thùng quay được đặt trong bể chứa
huyền phù với độ nhúng sâu cố định theo mực chất lỏng không đổi. Thường
người ta chia ra 6 khu vực theo chu kì của thùng.
Thùng quay dạng trụ, trên than đục lỗ, bên ngoài phủ vách ngăn lọc. Bên
trong phân ra 12 ngăn riêng biệt, mỗi ngăn có đường ống nối với trục rỗng
17
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
tại tâm thùng quay. Hệ thống đường ống cùng với trục rỗng tạo thành đường
hút chân không và dẫn nước lọc.
Khu vực làm ráo bã có hỗ trợ cơ cấu băng tải ép bớt nước lọc và nước rữa.
Tháo cặn bằng nhiều cách: bằng cách dao cạo, con lăn, băng tải hoặc kết hợp
các loại trên.
2.2.3 Lọc ly tâm
Máy lọc ly tâm dùng để phân riêng huyền phù có kích thước pha rắn tương
đối lớn. Trên thành roto của máy ly tâm học khoan nhiều lỗ hoặc bằng lưới.
Đường kính lỗ trên thành roto thường trong dưới hạn 3 – 8 mm. Bên trong
thành roto có lưới có kích thước nhỏ để lọc được hạt các huyền phù.
Nếu đường kính các hạt rắn 1 – 2 mm, thì vách ngăn làm bằng thép tấm
mỏng và được khoan các lỗ nhỏ có đường kính khoảng 1 – 1,5 mm. Nếu các
hạt rắn nhỏ hơn nữa thì phải dùng lưới kim loại có lỗ hình vuông với kích
thước lỗ dưới 0,1 – 0,5 mm. Nếu kích thước hạt rắn nhỏ hơn dùng lớp vải
bằng sợi bong, sợi gai hoặc len…
Máy ly tâm nằm ngang thái bã bằng dao
Loại máy ly tâm nằm ngang thái bã bằng dao cũng làm việc gián đoạn
nhưng tất cả các gian đoạn đều được tự động hóa nên thời gian của một chu
kỳ ngắn hơn loại tháo bã bằng tay.
Sau khi mở máy roto quay thì cho huyền phù vào roto theo ống tiếp liệu
(trên ống có lắp một van đặc biệt). Sau đó huyền phù đã vào đủ lượng yêu
cầu thì van đóng lại và xảy ra quá trình ly tâm. Lớp bã trong roto ngày càng
dày lên và khi đảm bảo chiều dày quy định thì xy lanh lực hạ pittong xuống
kéo theo dao cạo bã, cạo thành lớp mỏng rơi xuống máng hứng phía dưới.
Như vậy dao lấy bã ra một cách gián đoạn và chuyển động xoay của dao là
nhờ chuyển động tịnh tiến của pittong.
18
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
19
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Thanh trùng: loại bỏ các vi khuẩn có hại cho sức khỏe con người,
thường thanh trùng bằng ti cực tím, bằng phương pháp tạo ozone hoặc dùng
phương pháp tiệt trùng bằng chlorine.
3.1 Chất hấp thụ than hoạt tính
3.1.1 Nguyên tắc tạo than hoạt tính
Than hoạt tính là vật liệu làm từ than có bitum, than non, gỗ, gáo dừa…
được hoạt tính hóa bằng hơi nước, nhiệt độ trong điều kiện thiếu khí. Quá
trình này tạo nên những lỗ nhỏ li ti có tác dụng hấp thụ và giữ các tạp chất.
Than hoạt tính rất thông dụng trong công nghiệp xứ lý nước.
Than hoạt tính lọc nước qua hai quá trình song song:
1) Lọc cơ học, giữ lại các hạt cặn bằng những lỗ nhỏ.
2) Hấp thụ các tạp chất hòa tan trong nước bằng cơ chế hấp thụ bề mặt
hoặc trao đổi ion.
3.1.2 Công dụng của than hoạt tính
- Loại bỏ mùi, cải thiện vị tự nhiên của nước.
- Khử hóa chất, chlorine.
- Khử màu.
- Loại bỏ các hợp chất hữu cơ
- Loại bỏ hợp chất tổng hợp như trihalomethane
- Ứng dụng tốt cho xử lý nước uống, nước tắm
Than hoạt tính là một chất liệu xốp, có rất nhiều lỗ lớn nhỏ. Dưới kính hiến
vi điện tử, một hạt than có cấu tạo bên trong trông giống như một tổ kiến. Vì
thế, diện tích tiếp xúc bề mặt của nó rất rộng để hấp thụ tập chất.
20
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
21
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Thấm thẩu ngược: là quá trình ngược lại người ta dùng một áp lực đủ để đẩy
ngược nước từ nơi có hàm lượng muối/khoảng cao “thấm” qua một loại
màng đặc biệt để đến nơi không có hoặc có ít muối/khoáng hơn.
22
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
23
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
24
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
qua 2,5 bar, nước, muối khoáng và các phân tử ion nhỏ hơn lỗ lọt (0,1 –
0,005 micron) sẽ chui qua màng dễ dàng. Các phân tử lớn hơn, các loại
viruts, vi khuẩn sẽ bị giữ lại và thải xả ra ngoài.
25
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
3.3.2 Một số đặc điểm tiêu biểu của công nghệ Ultrafiltration
• Quá trình lọc diễn ra ở nhiệt độ bình thường và áp suất thấp nên tiêu
thụ ít điện năng, cắt giảm chi phí hoạt động đáng kể.
• Kích thước của hệ thống gọn nhẹ, cấu trúc đơn giản nên không tốn mặt
bằng lắp đặt.
• Quy trình vận hành đơn giản, không cần nhiều nhân công.
26
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
• Cấu trúc và vật liệu màng lọc đồng nhất và sử dụng phương pháp lọc cơ
học nên không làm biến đổi tính chất hóa học của nguồn nước.
• Vật liệu của màng lọc không xâm nhập vào nguồn nước, đảm bảo độ tinh
khiết trong suốt quy trình xử lý.
3.3.3 Ứng dụng của màng Ultrafiltration
- Lọc nước biển, nước muối (thủy sản, hóa chất)
Để làm sạch nước biển mà vẫn giữ nồng độ muối, màng UF có thể thay thể
cho toàn bộ quy trình phức tạp nhiều công đoạn: Nước biển → Khử trùng
→ Lọc thô → Lọc cát → Thanh hoạt tính → Nước biển sạch.
27
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
28
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Bài giải
Đáp án B vì qua một thời gian lọc, lượng bụi bám lại bên trong nhiều, khi đó
hiệu quả lọc bụi cao 90 ÷ 95% nhưng trở lực khi đó lớn ΔP = 600 ÷ 800 Pa , nên
sau một thời gian là việc phải định kì rũ bụi để tránh nghẽn dòng gió đi qua
thiết bị.
Câu 2 Máy lọc khung bản khi hoạt động , dung dịch
A Chảy vào khung và ra ở bản
B Chảy vào bản và ra ở khung
C Chảy vào các đường rãnh
D Chảy vào bản
Bài giải
Đáp án A vì nước lọc chảy ra từ bản qua hệ thống đường ống và lấy ra
ngoài. Bã được giữ lại trên bề mặt vách ngăn lọc và được chứa trong khung.
Câu 3 : Huyền Phù Là hệ có :
A pha phân tán là rắn , pha liên tục là khí
B pha phân tán là lỏng không hòa tan, pha liên tục là lỏng
C pha phân tán là rắn pha liên tục là lỏng
D pha phân tán là lỏng pha liên tục là khí
Bài giải
Đáp án A vì theo định nghĩa về huyền phù thì ta có như sau: Huyền phù là
hệ có pha phân tán là rắn, pha liên tục là lỏng.
Câu 4 : Nhũ tương là hệ có :
A pha phân tán là rắn, pha liên tục là khí
B pha phân tán là lỏng không hòa tan, pha liên tục là lỏng
C pha phân tán là rắn pha liên tục là lỏng
D pha phân tán là lỏng pha liên tục là khí
Bài giải
29
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Đáp án B vì theo định nghĩa về nhũ tương thì ta có như sau: nhũ tương là hệ
có pha phân tán là lỏng không tan lẫn còn pha liên tục là lỏng.
Câu 5 Thiết bị lọc khung bản là thiết bị lọc
A áp lục và làm việc gián đoạn
B chân không và làm việc gián đoạn
C áp lực và làm việc liên tục
D chân không và làm việc liên tục
Bài giải
Đáp án A vì ta có thiết bị lọc khung bản là thiết bị lọc áp lực làm việc gián
đoạn nghĩa là thu nhập liệu vào liên tục, nước lọc lấy ra liên tục nhưng bã
được tháo ra theo chu kì.
Câu 6 Thiết bị lọc thùng quay là thiết bị lọc
A áp lục và làm việc gián đoạn
B chân không và làm việc gián đoạn
C áp lực và làm việc liên tục
D chân không và làm việc liên tục
Bài giải
Đáp án D vì theo định nghĩa về thiết bị lọc thùng quay là thiết bị lọc chân
không thùng quay làm việc liên tục với động lực quá trình được tạo ra bằng
bơm chân không.
Câu 7 Thiết bị lọc bụi Xyclôn là tách được hạt bụi ra khỏi hỗn hợp khí
nhờ :
A lực ly tâm
B Lực trọng trường
C lực quán tính
D áp suất thủy tĩnh
Bài giải
30
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
32
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
33
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
- Khuấy liên tục (continuous lỏng trong bể ở trạng thái lư lửng) : Quá trình
khuấy trộn này có thể diễn ra bởi (1) các thiết bị khuấy cơ học; (2) khuấy khí
động học ; (3) khuấy tĩnh và (4) bơm.
Khuấy trộn trong môi trường lỏng thường được ứng dụng rộng rãi trong các
nghành công nghiệp hóa chất và thực phẩm để tạo dung dịch huyền phù, nhũ
tương, để tăng cường quá trình hòa tan, truyền nhiệt, chuyển khối và quá
trình hóa học…
Người ta có thể khuấy trộn chất lỏng bằng cơ khí, bằng khí nén, bằng tiết lưu
hay tuần hoàn chất lỏng.
Bài tập áp dụng
Khuấy trộn làm :
A Tăng độ phân tán
B Cung cấp năng lượng cơ học
C A và B đều đúng
D A và B đều sai
Bài Giải
34
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Nếu ứng dụng khuấy trộn để tạo huyền phù thì hiệu suất khuấy được đặc
trưng bởi sự phân bố đồng đều của các pha.
Khi cánh khuấy chưa làm việc , các hạt còn nằm ở đáy thiết bị tạo thành 1
lớp có bề mặt dày không đổi.
Khi máy khuấy làm việc đều hoàn toàn , nghĩa là ở bất cứ điểm nào trong
chất lỏng nồng độ pha rắn Xc đều như nhau, và bằng:
100.V x .ρ x
Xc = % khối lượng
Vl ρ l + Vr ρ r
Trong đó:
Vr – thể tích pha rắn , m3
Vl – thể tích pha lỏng m2
ρ r - khối lượng riêng pha rắn kg/m3
3
ρ l - khối lượng riêng pha lỏng kg/m
Nấu quá trình khuấy trộn chưa đạt tới sự phân bố đồng đều , thì nồng độ x ở
điểm bất kì nào đó có thể lớn hơn hoặc nhỏ hơn Xc . Tỷ số của hiệu số Δx =
x- xc và 100 – xc đặc trưng cho sự phân bố đồng đều của pha rắn ở điểm mà
ta xét. Thí dụ ta lấy m mẫu có trị số dương
(Δx1 = x1 − xc , Δx 2 = x 2' − x c ,
Δx
m
Δx '
∑1 100 − x + ∑ x
I = 1− c c
m+n
Theo phương trình thì độ phân bố đồng đều I có giá trị thay đổi từ 0 đến 1 ,
nếu khuấy trộn đạt tới sự phân bố đều hoàn toàn thì I = 1.
36
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
w2
S = ξF ρ 1 , [N ]
2
Trong đó:
ξ - hệ số cản ( ma sát) phụ thuộc vào chế độ chuyển động của môi trường;
F- diện tích tiết diện hình chiếu của vật chuyển động lên mặt phẳng thẳng
góc với phương của tốc độ chuyển động , m2
w – vận tốc chuyển động của vật thể trong môi trường m/s
3
ρ1 - khối lượng riêng của môi trường kg/m
37
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Np = Kξρ1 n 3 d 5 , [W ]
Trong đó: K = 3.87 a
Đặt : Kξ = ξ M
np
ξM =
ρ1 n 3 d 5
Trong đó:
n- số vòng quay của cánh khuấy vg/ph
3
ρ1 - khối lượng riêng của môi trường kg/m
ξM - là hằng số tìm bằng thực nghiệm , nó phụ thuộc vào hình dạng cánh
khuấy, thùng khuấy và vào chuẩn số ReM
ξ M = f (Re M )
Trong đó Rem chuẩn số Reynolds của trường hợp khuấy:
2
ρ1nd
Re M =
μ
Trong đó
n – số vòng quay của cánh khuấy , vg/s
d – đường kính cánh khuấy , m
2
μ - độ nhớt của chất lỏng , Ns/m
Do đó ta có :
Np ⎛ ρ1 nd 2 ⎞
ξ M= = f ⎜⎜ ⎟⎟
ρ1 n 3 d 5 ⎝ μ ⎠
38
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
A
Hay : ξ M =
Re M m
Với : A và m là hằng số xác định bằng thực nghiệm.
- Công suất mở máy
Khi mở máy năng lượng tiêu hao dùng để khắc phục lực ỳ của chất lỏng từ
trạng thái đứng yên sang trạng thái chuyển động và để khắc phục lực ma sát
với không khí.
2. Cấu tạo cánh khuấy
2.1 Loại mái chèo
Cánh khuấy laoị mái chèo cấu tạo rất đơn giản , gồm có hai tám phẳng gắn
chặt vào trực thẳng , trục quay nhờ bộ phận truyền động từ động cơ . Đường
kính của mái chèo thường vào khoảng 0.7 đường kính thiết bị.
Nếu số vòng chất lỏng nhỏ thì chất lỏng sẽ chuyển động vòng tròn trên mặt
phẳng nằm ngang trùng với mặt phẳng của cách khuấy, và không có sự
khuấy trộn chất lỏng ở các lớp khác.
Khi khuấy trộn mạnh sé xuất hiện dòng chuyển động phụ , khi đó chất lỏng
chuyển động xoáy . Dòng chuyển động phụ này xuất hiệ do lực ly tâm gây
39
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
nên làm cho chất lỏng văng từ tâm của thiết bị ra ngoài thành , đồng thời áp
suất ở tâm sẽ giảm xuống và hút chất lỏng nằm ở bên trên và bên dưới cánh
khuấy. Do đó trong chất lỏng xuất hiện dòng tuần hoàn theo mũi tên chỉ theo
hướng của hình.
Dòng chuyển động phụ làm tăng cường độ của khuấy trộn , cường độ khuấy
trộn càng tăng khi tăng số vòng quay, nhưng đồng thời năng lượng tiêu hao
cũng tăng.
Khi chất lỏng chuyển động vòng tỳ do tác dụng của lực ly tâm nên trên bề
mặt của chất lỏng có dạng hình phễu.
Chiều sâu của phễu càng tăng khi số vòng tăng. Sự xuất hiện phễu chất lỏng
sẽ dẫn tới làm giảm thể tích sử dụng của thiết bị. Do đó trong trường hợp cụ
thể , bằng thực nghiệm người ta có thể tìm số vòng quay thích hợp cho
khuấy trộn. Nếu tăng quá số vòng quay đó thì năng lượng tiêu hao sẽ tăng
lên.
40
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
41
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
42
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
43
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Trong một đơn vị thời gian lặp đi lặp lại nhiều lần như thế làm cho chất lỏng
bị khuấy mãnh liệt toàn bộ thể tích chất lỏng trong thùng.
Loại cánh khuấy tuyếcbin đường kính d phụ thuộc vào đường kính của thiết
bị D. Nếu đường kính D< 1.6m , đối với thiết bị có dung tích nhỏ hơn 0.75
m3 thì d = 0.5-0.33D khi D> 1.6m , đối với thiết bị có dung tích lớn hơn
0.75m3 , thì d = 0.25-0.33D.
Loại cánh khuấy tuyếcbi có ưu diểm : hiệu quả cao ,hóa tan nhanh , thuận
tiện cho quá trình liên tực. Loại này có hược điểm là cấu tạo phức tạp , giá
thành đắt.
Bài tập áp dụng
Đối với chất lỏng có độ nhớt tương đối cao người ta dùng cánh khuấy loại
A tuabin
B khung
C mái chèo
D tất cả đều sai
Bài giải
Đáp án A dùng cánh khuấy chất lỏng cao đến 5.105 cp, để diều chế huyền
phù mịn, để hoà tan các chất rắn nhanh hoặc để khuấy động các hạt rắn đã
lắng cặn có nồng độ pha rắn đến 60 %
2.4 Cánh khuấy đặc biệt – thùng khuấy
Thùng khuấy gồm có một thùng có cánh khuấy , trông giống như lồng sóc.
Loại này dùng để tạo huyền phù nhũ tương , hoặc để tăng phản ứng hóa học
giữa chất lỏng và chất khí. Thường thùng khuấy sử dụng trong trường hợp tỉ
lệ đường kính của thùng và của thiết bị từ 1/4 - 1/6 và tỷ số chiều cao mực
chất lỏng thùng khuấy không nhỏ hơn 10.
44
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Trong trường hợp chiều dài đường ống đãn khí không biết trước thì có thểt
coi mắt mát áp suất trên đường ống bằng 20% trở lực của cột chất lỏng , và
có thể tính theo công thức:
P = 1.2 Hρ1 g + po
45
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
46
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
C thực hiện quá trình nhiệt như cô đặc dung dịch, đun nóng, làm nguội.
thực hiện các phản ứng hoá học.
D thực hiện các phản ứng sinh học, phản ứng hoá học,cung cấp nhiệt lượng
cho lưu chất.
Bài giải
Đáp án B do quá trình khuấy cơ học thực hiện các quá trình trao đổi nhiệt
như sự kết tinh trích ky hấp phụ nhưng không xảy ra quá trình điện phân
47
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
Tổng kết
Trong quá trình tìm hiểu và đi đến xây dụng cuốn tiểu luận này, tôi có một
số nhận xét sau:
- các phương trình tính năng suất và công suât vẫn còn thiếu
- có một số định nghĩa chung chung chua cụ thể nên có thể làm sinh
viên nhầm lẫn trong quá trình học tập và nghiên cứu
- chưa đưa ra những giải pháp để giúp hạn chế những sai sót
48
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn
Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
1. Giáo trình “quá trình và thiết bị cơ học”. Trường đại học công
nghiệp TP Hồ Chí Minh.
3. Nguyễn Văn Lụa. Các quá trình và thiết bị cơ học. Trường địa
học bách khoa TP Hồ Chí Minh.
49
Tiểu Luận : Các quá Trình Và thiết bị Cơ Học http://www.ebook.edu.vn