Tµi liÖu tham kh¶o www.cadviet.

com

1.COÂNG NGHEÄ XÖÛ LYÙ BEÀ MAËT (XI MAÏ)

Coâng nghệ xử lyù bề mặt (xi mạ) thường bao gồm caù coâng ñoạn sau:
- Beàmaët vaät lieäu phaûi ñö ôïc laø
m saïch ñeålôùp maïcoù ñoä baùm dính cao
vaøkhoâng coù khuyeát taät .Ñeålaø m saïch beà maët trö ôùc heát phaûi duø
ng
caùc chaát taåy rö ûa nhö caùc dung moâi hö õu cô hoaëc dung dòch kieàm
noùng .Dung moâi thö ôø ng ñö ôïc sö û duïng laøhydroâcacbon ñaõñö ôïc clo
hoùa nhö tricloetylen, percloetylen .Dung dòch kieàm thö ôø ng laøhoãn
hôïp cuûa xuùt vaøsoâña trinatri photphat, popyphotphat, natri silicat vaø
chaát hoaït ñoäng beàmaët (taïo nhuõ)
- Hoaït hoùa beà maët cuûa vaät lieäu baèng caùch nhuùng chuùng vaø
o dung
dòch axit loaõng nhö HCl vaøH 2SO4 ,neáu maïvôùi dung dòch chö ùa
xianua thì ñö ô ïc nhuùng vaø
o dung dòch natrixianua
- Giai ñoaïn maïñö ôïc tieán haø nh sau ñoù ,dung dòch maïngoaø i muoái kim
loaïi coø
n coù chö ùa axit hoaëc kieàm vôùi trö ôø
ng hôïp maïxianua
- Sau tö ø
ng bö ôùc vaät lieäu maïñö ôïc traùng rö ûa vôùi nö ôùc .Nö ôùc thaûi
trong quaù trình maïthö ôø ng chö ùa raát nhieàu caùc ion kim loaïi , nhieàu
axit cuõng nhö kieàm
Sau từng bước, vật liệu mạ đều được tráng rửa với nước. Một số dung
dịch mạ có các thành phần chủ yếu sau:
Daây chuyền coâng ngheämaï:
Tµi liÖu tham kh¶o www.cadviet.com

Vật cần mạ Làm sạch cơ học Bụi, gỉ

Dung môi Mài nhẵn, đánh bóng Bụi kim loại

ọc

Hơi dung môi

Tẩy dầu, mỡ
Nước thải

Làm sạch bằng hoá Hơi, axit

NaOH, HCl,
H2SO4 học và điện hoá Axit, kiềm

Zn(CN) 2 NaCN H2SO4 CuSO4 Axit

Chất làm Muội Au
ZnCl2 NaOH NaCN Cu(CN) 2
bóng Muội Ag
NiSO4 ZnO H3BO3
H3BO3
Mạ crôm Mạ Niken Mạ kẽm Mạ đồng Mạ vàng

Cr6+ Ni2+, axit CN-, Zn2+, Cu2+, axit CN-, axit

axit
o

2.CAÙC NGUOÀN GAÂY OÂI NHIEÃM

2.1 NÖÔÙC THAÛI
2.1.1. NÖÔÙC MÖA CHAÛY TRAØN
Loaïi nö ôùc thaûi naø
y laønö ôùc mö a rôi, chaûy treân beà maët treân caùc coâng
trình phuïvaøtreân maët ñaát thuoäc phaïm vi cuûa caùc coâng ty ,xí nghieäp maï.
Tµi liÖu tham kh¶o www.cadviet.com

Trong quaù trình chaûy treân beà maët nö ôùc mö a coù theåloâi keùo theo moät soá
caùc chaát baån, buïi, caùt. Nö ôùc mö a chaûy traø n coù thaø nh phaàn tính chaát oâ
nhieãm nheïcoù theåxaû thaúng vaø o heä thoáng thoaùt nö ôùc mö a chung cuûa coâng
ty trö ôùc khi thoaùt vaø
o Heäthoáng thoaùt nö ôùc trong khu vö ïc.
2.1.2. NÖÔÙC THAÛI SINH HOAÏT
Nö ôùc thaûi sinh hoaït, thaûi ra tö øhoaït ñoäng sinh hoaït cuûa nhaân vieân ,
coâng nhaân trong moät coâng ty, loaïi nö ôùc thaûi naø y coù chö ùa caùc chaát raén lô
lö ûng (SS), caùc chaát hö õu cô (BOD, COD), caùc chaát dinh dö ôõng (N, P) vaøvi
khuaån gaây beänh ecoli.
2.1.3 NÖÔÙC THAÛI SAÛN XUAÁT
laølö ôïng nö ôùc thaûi phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát .Vi duïnhö nuôùc thaûi
saûn xuaát trong 100 m 3 nö ôùc cuûa moät nhaømaùy toân nhö sau
1. Nö ôùc thaûi kieàm:
Lö u lö ôïng : 57 m3/ngaø
y
Nguoàn thaûi :
* Phaân xö ôûng maï : 41 m3/ngaø
y ñeâm
* Phaân xö ôûng sôn : 16 m3/ngaø
y ñeâm
2. Nö ôùc thaûi acid:
Lö u lö ôïng : 27 m3/ngaø
y ñeâm
Nguoàn thaûi :
- Beåacid : 2 m3/ngaø
y ñeâm
- Beårö ûa acid : 25 m3/ngaø
y ñeâm
3. Nö ôùc thaûi Cromic:
Lö u lö ôïng : 15 m3/ngaø
y
Nguoàn thaûi :
* Phaân xö ôûng maï : 2 m3/ngaø
y ñeâm
* Phaân xö ôûng sôn : 13 m3/ngaø
y ñeâm
2.2. CHAÁT THAÛI RAÉN
Laølö ôïng chaát thaûi phaùt xinh trong quaù trình saûn xuaát, baát kyømoät nhaø
maùy xí nghieäp coâng nghieäp naø o, hoaït ñoäng saûn xuaát ñeàu ít nhieàu sinh ra
Tµi liÖu tham kh¶o www.cadviet.com

nhö õng loaïi chaát thaûi raén khaùc nhau. Ô Ûxö ôûng saûn xuaát caùc chaát thaûi raén
phaùt sinh trong quaù trình hoaït ñoäng goàm coù:
2.2.1. Raùc thaûi sinh hoaït :
Sinh ra do caùc hoaït ñoäng sinh hoaït cuûa coâng nhaân vieân trong caùc
coâng ty bao goàm: thö ïc phaåõm, rau quaû dö thö ø
a, boïc nilon, giaáy, lon, chai...
Lö ôïng chaát thaûi raén coù thaø
nh phaàn chuû yeáu laøcaùc chaát hö õu cô deã phaân
huûy.
2.2.2. Chaát thaûi coâng nghieäp: bao goàm caùc loaïi xæ keõm sau khi maï, caùc
pheáphaåm toân
Xæ keõm
Toân pheáphaåm :
2.2.3. Chaát thaûi nguy haïi:
Buø
n thaûi Cromic trong quaù trình xö û lyù nö ôùc thaûi
Caën xaû tö øboàn daàu :
Bao bì, thuø
ng chö ùa, gieû lau:
2.3. OÂ NHIEÃM KHOÂNG KHÍ
Hoaït ñoäng saûn xuaát cuûa coâng ty coù phaùt sinh chaát oânhieãm vaø
o moâi
3
trö ôø
ng khoâng khí. Lö ôïng khí phaùt thaûi ö ôùc tính khoaûng 16.600 m /h. Caùc
nguoàn phaùt thaûi vaøchæ tieâu cô baûn cuïtheånhö sau
- Khí thaûi loøhôi: Buïi, SO2, NOx, CO2
- Khí thaûi tö øloømaïkeõm vaøbeåtaåy axit: Buïi, HCl, Zn, Pb.
- Phaân xö ôûng sôn: Dung moâi hö õu cô (Etylacetate, Xylen,
THC,… )
- Khu vö ïc loømaï– phaân xö ôûng maïkeõm: HCl
Ngoaø i ra, caùc phö ông tieän vaän chuyeån ra vaø o caùc c oâng ty,xí nghieäp
laøcaùc loaïi xe oâtoâ, xe taûi vaän chuyeån nguyeân vaät lieäu saûn xuaát saûn phaåm.
Nhieân lieäu sö û duïng chuû yeáu laøxaêng, vaødaàu diezel khi ñoát chaùy seõsinh ra
khoùi buïi gaây oânhieãm khoâng khí. Nguoàn oânhieãm naø y phaân boáraûi raùc
khoâng lieân tuïc, taûi lö ôïng oânhieãm khoâng nhieàu do ñoù khoâng ñaùng keå
Tµi liÖu tham kh¶o www.cadviet.com

2.4. OÂ NHIEÃM NHIEÄT

Trong quaù trình hoaït ñoäng nhieät thö ø a chuû yeáu phaùt sinh tö øcaùc maùy
moùc thieát bò. Nhieät ñoämoâi trö ôø
ng laø
m vieäc trong phaïm vi phaân xö ôûng saûn
xuaát phaùt sinh chuû yeáu do:
- Nhieät thö ø
a phaùt sinh tö øcaùc maùy moùc thieát bòsaûn xuaát khaùc;
- Bö ùc xaïnhieät maët trôø
i xuyeân qua traàn maùi tole vaø
o nhö õng ngaø
y naéng
gaét;
- Nhieät toûa ra do thaép saùng;
- Nhieät toûa ra do ngö ôø
i;
- Quaù trình tích tuïnhieät trong nhaøxö ôûng do chö a ñö ôïc thoâng thoaùng
toát.
Beân caïnh ñoù, do ñieàu kieän khí haäu Nam Boä khaù noùng bö ùc, nhaát laøvaø
o
caùc thaùng muøa khoâbö ùc xaïmaët trôø i xuyeân qua maùi tole vaøo nhö õng ngaø y
naéng gaét seõgoùp phaàn laø
m taêng n hieät trong nhaøxö ôûng.
Nhieät ñoä trong nhaøxö ôûng cao seõlaø m aûnh hö ôûng xaáu ñeán sö ùc khoûe vaø
naêng suaát laøm vieäc cuûa coâng nhaân, do ñoù caàn coù bieän phaùp ñeåhaïn cheá
nhieät thö ø
a trong nhaøxö ôûng taïo ñieàu kieän laø
m vieäc toát cho coâng nhaân.
2.5. OÂ NHIEÃM OÀN
Trong hoaït ñoäng saûn xuaát, tieáng oàn phaùt sinh tö øcaùc thieát bò, maùy moùc.
Vì vaäy trong quaù trình xaây dö ïng nhaøxö ôûng, caùc coâng ty caàn chuù yù ñeán
keát caáu nhaøxö ôõng nhaèm giaûm ñeán mö ùc thaáp nhaát t ieáng oàn trong quaù trình
hoaït ñoäng.
3.SÖ LYÙ OÂI NHIEÃM NÖÔÙC THAÛI
3.1. XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI ACID VAØ NÖÔÙC THAÛI KIEÀM

3.1.1. Troän doøng nöôùc thaûi acid vaø nöôùc thaûi kieàm
Quaù trình naøy ñoøi hoûi phaûi coù ñuû khaû naêng ñieàu hoø
a cho hai doøng
nö ôùc thaûi acid vaøkieàm ñeåñaït ñö ôïc quaù trình trung hoø
a.

3.1.2 .Trung hoøa nöôùc thaûi acid qua lôùp ñaù voâi
Doøng chaûy qua lôùp ñaù voâi coù theålaødoø ng chaûy thuaän hoaëc ngö ôïc.
Ñeåñaûm baûo ñuû thôø i gian lö u, thö ôøng taûi troïng thuûy lö ïc toái ña cho heä
thoáng thuaän doø ng choïn 250 m 3/m2.h. Haø
ng thö ôø m lö ôïng acid neân nhoû hôn
Tµi liÖu tham kh¶o www.cadviet.com

0.6% H2SO4 vì acid H 2SO4 phaûn ö ùng vôùi ñaù voâi taïo thaønh lôùp phuû trô
CaSO4 vaøgiaûi phoùng khí CO 2 laø
m haïn cheáquaù trình trung hoø
a.
Taûi troïng thuûy lö ïc coù theålôùn hôn 250 m 3/m2.h ñoái vôùi heä thoáng
trung hoø a ngö ôïc doøng do saûn phaåm trung hoøa thö ôø
ng laøcaùc caën deã laéng
rö ûa troâi ra khoûi lôùp ñaù voâi traùnh bít taét.

3.1.3. Troän nöôùc thaûi acid vôùi chaát kieàm hoùa

Chaát kieàm hoùa cho quaù trình trung hoø
a thö ôø
ng sö û duïng dung dòch
voâi sö õa, voâi baûo hoûa, soda hoaëc xuùt.
Quaù trình trung hoø a phuïthuoäc vaø o hoùa chaát kieàm hoùa sö û duïng.
Lö ôïng hoùa chaát kieàm sö û duïng coù theåxaùc ñònh baèng caùch ñònh phaân ñô n vò
theåtích maãu chaát thaûi sau khi ñun soâi 15 phuùt baèng dung dòch kieàm hoùa
coù noàng ñoä loaõng (chaúng haïn nhö dung dòch NaOH 0.5N) tôùi ñieåm
phenolphalein (tö ông ö ùng vôùi giaù tròpH = 8.3)

3.1.4. Nöôùc thaûi kieàm

Coù theåsö û duïng caùc acid maïnh nhö HCl, H 2SO4 ñeåtrung hoø a nö ôùc thaûi
kieàm. Ñeåvaän haø nh deã daøng vaøtoát hôn khi ñaàu vaø
o coù pH dao ñoäng lôùn,
hoùa chaát coù theåchaâm vaøo nö ôùc thaûi theo baäc.

3.1.5. Coâng ngheä trung hoøa

Quaù trình trung hoø a coù theåthö ïc hi eän theo daïng sô ñoàlieân tuïc hoaëc
theo tö ø
ng meû (moâhình tónh). Daïng tö ø ng meû thö ôøng ö ùng duïng cho coâng
3
suaát nhoû (  350 m /ngaø y). Daïng lieân tuïc thö ôø
ng sö û duïng heä thoáng ñieàu
chænh pH tö ïñoäng vaøbeåñieàu hoø a coù thoåi khí ñeåxaùo troän. Toác ñoä khí toái
3 2
thieåu 0,3 – 0,9 m /m .phuùt ôû ñoäsaâu 3m nö ôùc. Neáu sö û duïng thieát bòtroän cô
khí, naêng lö ôïng caàn thieát cho xaùo troän laø0,04 – 0,08 kw/m 3.
Kieåm soaùt pH tö ïñoäng cho doøng nö ôùc thaûi laømoät trong nhö õng khoù
khaên nhaát cho quaù trình vaän haø
nh do caùc lyù do sau:
- Trong quaù trình trung hoø a acid hoaëc bazô maïnh, moái quan heä
giö õa pH vaøhaøm lö ôïng hoaëc lö u lö ôïng chaát phaûn ö ùng laøkhoâng
tuyeán tính, nhaát laøkhi pH gaàn giaù tròtrung hoøa.
- pH ñaàu vaø o coù theådao ñoäng vôùi toác ñoälôùn (1 ñôn vòpH/phuùt).
- Lö u lö ôïng dao ñoäng lôùn.
Tµi liÖu tham kh¶o www.cadviet.com

- Lö ôïng chaát phaûn ö ùng chaâm vaøo tö ông ñoái nhoû ñoøi hoûi phaûi xaùo
troän hoaø
n toaøn vôùi theåtích nö ôùc thaûi lôùn trong khoaûng thôøi gian
ngaén.
Vì vaäy ñeådeã daø ng vaän haø nh, caàn thieát tieán haønh chaâm hoùa chaát
thaønh nhieàu baäc. Ô Ûbeåtrung hoø a 1, pH naâng leân tö ø3 – 4. Ô Ûbeåtrung hoø a
2, tieáp tuïc naâng pH leân tö ø5 – 6 (hoaëc baát cö ù giaù tròmong muoán naø
o). Neáu
cheáñoä thaûi nö ôùc dao ñoäng lôùn veàlö u lö ôïng vaøpH, coù theåsö û duïng theâm
baäc ba.

3.2. XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI COÙ CHÖÙA CROMAT

Dung dòch nö ôùc thaûi coù chö ùa acid cromic coù tính ñoäc maïnh. Cromat
laøchaát ñoäc ñoái vôùi moâi trö ôøng, trong nö ôùc thaûi xi maïthö ôø
ng chö ùa acid
cromic vôùi haø m lö ôïng cao hôn mö ùc tieâu chuaån nhieàu laàn. Ñeåloaïi trö øion
6+
Cr phaûi khö û chuùng thaø nh crom hoùa trò 3 Cr 3+ vaøsau ñoù loaïi trö øchuùng
baèng keát tuûa hydroxide hoaëc trao ñoåi ion. Ñeåoxy hoùa ion cromat, ngö ôø i ta
thö ôøng duøng caùc chaát khö û nhö FeSO 4, Na2SO3, Na2 HSO3, SO2.
Dung dòch ñö ôïc goïi laømaát tính ñoäc khi noàng ñoä acid cromic khoâng
vö ôït quaù 0.1 mg/l.

3.2.1. Phöông phaùp keát tuûa

Quaù trình keát tuûa thö ôø
ng ñö ôïc ö ùng duïng cho xö û lyù nö ôùc tha ûi chö ùa
kim loaïi naëng. Kim loaïi naëng thoâng thö ôø ng keát tuûa ôû daïng hydroxide khi
cho chaát kieàm hoùa (voâi, NaOH, Na 2CO3… ) vaø o ñeåñaït ñeán giaù tròpH tö ông
ö ùng vôùi ñoä hoøa tan nhoû nhaát. Giaù trò pH naø y thay ñoåi tuø y theo kim loaïi.
Ñoä hoø a tan nhoû nhaát cuûa crome ôû pH = 7,5. Ô Ûngoaø i giaù tròñoù, haø
m lö ôïng
hoø a tan taêng leân.
Ñoái vôí chrome VI (Cr 6+) caàn thieát tieán haø nh quaù trình khö û Cr 6+
thaønh Cr3+ vaøsau ñoù keát tuûa vôùi voâi hoaëc xuùt. Hoùa chaát khö û thoâng thö ôø
ng
cho xö û lyù nö ôùc thaûi chrome laøferrous sulphate (FeSO 4), sidium meta
bisulfite Na 2S2O3, sulfur dioxide SO 2. Ferrous sulphate (FeSO 4), sidium
meta bisulfite coù theåôû daïng raén hoaëc dung dòch. SO 2 ôû daïng khí neùn trong
caùc bình chòu aùp. Quaù trình khö û hieäu quaû trong moâi trö ông pH thaáp, vì vaäy
caùc hoùa chaát khö û sö û duïng thö ôø
ng duø
ng laøcaùc chaát mang tính acid maïnh
2+
trong quaù trình khö û, Fe seõchuyeån thaø nh Fe 3+. Phaûn ö ùng toång quaùt nhö
sau:
Tµi liÖu tham kh¶o www.cadviet.com

Cr6+ + Fe2+ + H+  Cr3+ + Fe3+

Cr3+ + 3OH-  Cr(OH)3 
Quaù trình khö û laø
m dung dòch CrO 3 coù maø
u naâu ñoû bieán thaø
nh maø
u
xanh nhaït. Cö ù 1kg CrO 3 duø
ng 4kg FeSO 4.
Neáu sö û duïng meta bisulfite hoaëc sulfur dioxide, ion SO 32- chuyeån
nh SO 42-.
thaø
Cr6+ + Na2S2O3 (hoặc SO2) + H+  Cr3+ + SO42-
Cr3+ + 3OH-  Cr(OH)3 
Trong phaûn ö ùng oxy hoùa khö û, ion Fe 2+ phaûn ö ùng vôùi Cr 6+, khö û Cr 6+
thaø nh Cr 3+ vaøoxy hoùa Fe 2+ thaø nh Fe 3+. Phaûn ö ùng xaûy ra nhanh ôû pH nhoû
hôn 3. Acid coù theåñö ôïc theâm vaø o ñeåñaït pH thích hôïp. Sö û duïng FeSO 4 laø
taùc nhaân khö û coù ñieåm baát lôïi khoái lö ôïng buø n sinh ra khaù lôùn do caën
Fe(OH)3 taïo thaø nh khi cho chaát kieàm hoùa vaø o. Ñeåthu ñö ôïc phaûn ö ùng
hoaø n toaøn caàn thieát phaûi theâm lö ôïng FeSO 4 dö , khoaûng 2.5 laàn so vôùi haø
m
lö ôïng tính toaùn treân lí thuyeát.
Khi s ử duïng Na 2S2O3 hoặc SO2 laø m taùc nhaân khö û, quaù trình khö û
xaûy ra do H 2SO3 hình thaø
nh trong phaûn ö ùng. H 2SO3 phaân ly theo phö ông
trình khoái lö ôïng:
H HSO   1,72  10

3

2

H 2SO3 
 Ô ÛpH  4 chæ 1% sulfite ôû daïng H 2SO3, khi ñoù phaûn ö ùng xaûy ra raát
chaäm. Trong quaù trình phaûn ö ùng, caàn theâm lö ôïng acid ñeåtrung hoø a
NaOH hình thaø nh. Phaûn ö ùng phuïthuoäc nhieàu vaø o pH vaønhieät ñoä.
 Ô ÛpH  2 phaûn ö ùng xaûy ra tö ùc thôø
i vôùi lö ôïng hoùa chaát theo lyù thuyeát.
Lö ôïng hoùa chaát theo lyù thuyeát ñeå khö û 1 ppm Cr laø2,81 ppm
Na2S2O3 (97,5%); 1,52 ppm H 2SO4, 2,38 ppm voâi (90%) hoaëc 1,85
ppm SO2.
 Ô ÛpH = 8,0 – 9,9 Cr(OH) 3 seõkeát tuûa. Do coù lö ôïng oxy hoø
a tan (DO )
2- 2-
trong nö ôùc thaûi, moät lö ôïng SO 3 oxy hoùa thaønh SO 4 , vì vaäy phaûi
tính ñeán lö ôïng dö SO 2 theâm vaøo.

H2SO3 + ½ O2  H2SO4
Lieàu lö ôïng dö 35 ppm SO 2 ñuû ñeåphaûn ö ùng haø
m lö ôïng oxy coù trong nö ôùc
thaûi.
Tµi liÖu tham kh¶o www.cadviet.com

Lö ôïng acid caàn thieát cho quaù trình khö û Cr 6+ phuïthuoäc vaø o ñoä acid
cuûa nö ôùc thaûi nguyeân thuûy, pH cuûa phaûn ö ùng khö û vaøloaïi hoùa chaát khö û sö û
duïng (SO 2 saûn sinh ra acid nhö ng Na 2S2O3 thì khoâng). Vì vaäy ñeåxaùc ñònh
lö ôïng acid caàn duøng caàn thieát tieán haø
nh ñònh phaân maãu tôùi pH thích hôïp
baèng acid chuaån ñoä.
Xö û lyù tö ø
ng meû ö ùng duïng coù hieäu quaû kinh teákhi nhaømaùy xi maïcoù
lö u lö ôïng nö ùô c thaûi moãi ngaø y  100 m3/ngaø y. Trong xö û lyù tö ø
ng meû caàn
duø ng hai beåcoù dung tích tö ông ñö ông lö ôïng nö ôùc thaûi trong moät ngaø y.
Moät beåduø ng ñeåxö û lyù, moät beålaø
m ñaày.
Khi lö u lö ôïng  100 m3/ngaø y, xö û lyù theo meû khoâng khaû thi do dung
tích beålôùn. Xö û lyù doø
ng chaûy lieân tuïc ñoø i hoûi qua beåacid vaøk hö û, sau ñoù
qua beåtroän chaát kieàm hoùa vaølaéng. Thôø i gian lö u nö ôùc trong beåkhö û phuï
thuoäc vaøo pH, thö ôø ng laáy toái thieåu 4 laàn so vôùi thôø i gian phaûn ö ùng lyù
thuyeát. Thôø i gian taïo boâng thö ôø ng laáy khoaûng 20 phuùt vaøtaûi troïng b eå
3 2
laéng khoâng neân laáy  20m /m .ngaø y.
Trong trö ôøng hôïp nö ôùc rö ûa coù haø
m lö ôïng chrome thay ñoåi ñaùng keå
caàn thieát coù beåñieàu hoø
a trö ôùc beåkhö û ñeågiaûm thieåu dao ñoäng cho heä
thoáng chaâm hoùa chaát.
Trong vaän haø nh heä thoáng doøng lieân tuïc ñoø
i hoûi caùc trang thieát bò
ñieàu khieån tö ïñoäng nhö heä thoáng ñieàu khieån pH vaøtheáoxy hoùa khö û cho
beåkhö û vaøñieàu khieån pH cho beåtroän chaát kieàm hoùa.

3.2.2. Phöông phaùp trao ñoåi ion

Phö ông phaùp naø y thö ôø
ng ñö ôïc ö ùng duïng cho xö û lyù nö ôùc thaûi xi maï
ñeåthu hoài chrome. Ñeåthu hoài acid chromic H 2CrO4 trong caùc beåxi maï,
cho dung dòch thaûi H 2CrO4 qua coät trao ñoåi nhö ïa cation acid maïnh
(HRmaïnh) ñeåkhö û caùc ion kim loaïi (Fe, Cr 3+, Al… ). Dung dòch sau khi qua
coät trao ñoåi coù theåquay trôû laïi beåxi maïhoaëc beådö ïtrö õ. Do haø m lö ôïng
chrome trong beåxi maïkhaù cao, vì vaäy ñeåcoù theåtrao ñoåi hieäu quaû neân
pha loaõng nö ôùc thaûi H 2CrO4 vaøsau ñoù boåsung H 2CrO4 cho dung dòch thu
hoài.
Ñoái vôùi nö ôùc thaûi rö ûa, ñaàu tieân cho qua coät nhö ïa cation acid maïnh
ñeåkhö û caùc ion kim loaïi. Doø ng ra tieáp tuïc qua coät nhö ïa anion kieàm maïnh
ñeåthu hoài chromate vaøthu nö ôùc khö û khoaùng. Coät trao ñoåi anion hoaø n
nguyeân vôùi NaOH. Dung dòch qua quaù trình hoaø n nguyeân la ø hoãn hôïp cuûa
Tµi liÖu tham kh¶o www.cadviet.com

Na2CrO4 vaøNaOH. Hoãn hôïp naø y cho chaûy qua coät trao ñoåi cation ñeåthu
hoài H2CrO4 veàbeåxi maï. H 2CrO4 thu hoài tö ødung dòch ñaõhoaø n nguyeân coù
haøm lö ôïng trung bình tö ø4 – 6%. Lö ôïng dung dòch thu ñö ôïc tö øquaù trình
hoaø n nguyeân caàn phaûi trung hoø a baèng caùc chaát kieàm hoùa, caùc kim loaïi
trong dung dòch keát tuûa vaølaéng laïi ôû beålaéng trö ôùc khi xaû ra coáng.
4. COÂNG NGHEÄ XÖÛ LYÙ NÖÔÙC THAÛI
4.1. NÖÔÙ C MÖA CHAÛY TRAØN
Nö ôùc mö a chaûy traø n coù thaø
nh phaàn tính chaát oânhieãm nheïcoù theåxaû
thaúng vaø o heä thoáng thoaùt nö ôùc mö a chung cuûa caùc coâng ty xö û lyù qua
trö ôùc khi thoaùt vaø
o heäthoáng thoaùt nö ôùc trong khu vö ïc.
4.2. NÖÔÙC THAÛI SINH HOAÏT
Nö ôùc thaûi sinh hoaït ñö ôïc xö û lyù cuïc boä baèng beåtö ïhoaïi 3 ngaên.
Nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa beånaø y laølaéng caën vaøphaân huûy kî khí caën
laéng. Hieäu quaû xö û lyù theo chaát lô lö ûng ñaït 65 - 70% vaøtheo BOD 5 laø60 -
65%.
4.3. NÖÔÙC THAÛI SAÛN XUAÁT
4.3.1. Quy trình coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi
4.3.1.1. Sô ñoà khoái coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi saûn xuaát
Sau khi tieán haø nh khaûo saùt vaøkieåm tra hieän traïng cuûa taát caû caùc coâng
trình vaøthieát bò hieän coù trong heä thoáng, coâng ty ñaõnhaát trí ñaàu tö caûi taïo
quy trình xö û lyù nhö sau:
Tµi liÖu tham kh¶o www.cadviet.com

Nö ôùc thaûi acid Nö ôùc thaûi kieàm

Beåchö ùa nö ôùc Beåchö ùa nö ôùc

thaûi acid thaûi kieàm

Dd FeSO4 Beåtrung hoø

a Dd NaOH

Beålaé
ng 1 Saâ
n phôi buø
n Buø
n khoâ

Beålaé
ng boå
sung

Mö ông tieá
p nhaän

HÌNH 4.1 - Sô ñoà coâng ngheä xöû lyù nöôùc thaûi kieàm vaø acid
Tµi liÖu tham kh¶o www.cadviet.com

Nö ôùc thaûi cromic

Beåchö ùa nö ôùc
thaûi cromic

Dd FeSO4
Dd NaOH Beåphaûn ö ùng

Beångaàm

Beålaé
ng 1 Saân phôi buøn Buø
n khoâ

Beålaé
ng boå
sung

Mö ông tieá
p nhaän

HÌNH 4.2 - Sô ñoà coâng ngheä xöû lyù nöôùc th aûi cromic
Tµi liÖu tham kh¶o www.cadviet.com

4.3.1.2. Thuyeát minh quy trình sô ñoà coâng ngheä xöû lyù nöôùc
thaûi
1. Xö û lyù nö ôùc thaûi Cromic
Nö ôùc thaûi cromic tö øcaùc phaân xö ôûng ñö ôïc bôm veà beåchö ùa nö ôùc
Crom cuûa Heä thoáng xö û lyù nö ôùc thaûi. Sau ñoù nö ôùc thaûi tö øbeåc hö ùa ñö ôïc
bôm sang beåphaûn ö ùng taïo boâng vaølaéng. Taïi ñaây nö ôùc thaûi Crom ñö ôïc
bôm boåsung dung dòch FeSO 4 ñeåchuyeån hoùa Cr 6+ thaø nh Cr 3+. Tieáp
theo, boåsung tieáp dung dòch NaOH vaø o nö ôùc thaûi nhaèm giuùp Cr 3+ deã
daø ng keát tuûa trong ñieàu kieän pH = 8 – 9. Nö ôùc thaûi Cromic sau khi phaûn
ö ùng keo tuïñö ôïc ñeålaéng trong khoaûng khoaûng thôø i gian 30 – 45 phuùt. Caën
sau khi laéng ñö ôïc bôm veàsaân phôi buø n, nö ôùc trong ñö ôïc ñö a veàhaàm chö ùa
nö ôùc taäp trung (beångaàm).

2. Xö û lyù nö ôùc thaûi tính kieàm vaønö ôùc thaûi tính Acid.
Nö ôùc thaûi tính kieàm tö øcaùc phaân xö ôûng ñö ôïc bôm haàm chö ùa trong Heä
thoáng xö û lyù nö ôùc thaûi cuø ng vôùi nö ôùc thaûi Crom sau khi phaûn ö ùng keo tuï
laéng.
Nö ôùc thaûi tính acid tö øphaân xö ôûng maïñö ôïc bôm veàbeåchö ùa nö ôùc thaûi
acid trong Heäthoáng xö û lyù nö ôùc thaûi.
Nö ôùc thaûi coù tính kieàm tö øhaàm chö ùa vaøn ö ôùc thaûi coù tính acid tö øbeå
chö ùa nö ôùc thaûi acid ñö ôïc bôm veà ngaên khuaáy troän trung hoø a. Taïi ñaây
nö ôùc thaûi ñö ôïc chaâm boåsung dung dòch FeSO 4 ñeåkhö û caùc kim loaïi coù
trong nö ôùc thaûi, sau ñoù tieáp tuïc cho dung dòch NaOH vaø o ñeåtrung hoø a
pH. Nö ôùc thaûi sau khi khuaáy troän ñö ôïc daãn qua beålaéng 1. Taïi ñaây, caùc
boâng caën sinh ra trong quaù trình phaûn ö ùng trung hoø a seõlaéng xuoáng, n ö ôùc
trong traø n qua maùng thu nö ôùc vaøtieáp tuïc ñö ôïc daãn qua beålaéng boåsung
trö ôùc khi thaûi vaø o nguoàn tieáp nhaän. Buø n laéng trong beålaéng 1 ñö ôïc bôm
veàsaân phôi buø n.
Buø n sinh ra tö øheä thoáng xö û lyù n ö ôùc thaûi sau khi phôi khoâñö ôïc thu gom
xö û lyù nhö chaát thaûi raén.
Tµi liÖu tham kh¶o www.cadviet.com