You are on page 1of 52

Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

CHUYÊN Đӄ 1. CHƯƠNG I: SӴ ĐIӊN LI


A. PHҪN LÝ THUYӂT
0 YY0Y0Y
- Sӵ điӋn li là quá trình các chҩt tan trong nưӟc ra ion.
- Chҩt điӋn li mҥnh: là chҩt khi tan trong nưӟc, các phân tӱ hòa tan đӅu phân li ra ion.
+ Nhӳng chҩt điӋn li mҥnh: Các axit mҥnh: HCl, HNO3, H2SO4 . . .các bazơ mҥnh: KOH,
NaOH, Ca(OH)2, Ba(OH)2 . . .và hҫu hӃt các muӕi.
HCl ĺ H+ + Cl -
2+
Ba(OH)2 ĺ Ba + 2OH -
- Chҩt điӋn li yӃu: là chҩt khi tan trong nưӟc chӍ có mӝt sӕ phҫn tӱ hòa tan phân li ra ion, phҫn tӱ
còn lҥi vүn tӗn tҥi dưӟi dҥng phân tӱ trong dung dӏch.
+ Nhӳng chҩt điӋn li yӃu: Là các axit yӃu: CH3 COOH, HClO, HF, H2S«các bazơ yӃu:
Mg(OH)2, Al(OH)3 . . .
CH3COOH 88
8 8 CH3COO - + H+
00 Y0 Y
Y  Y
Y0Y
1. Axit
- Theo A-re-ni-ut: Axit là chҩt khi tan trong nưӟc phân li ra cation H+.
HCl ĺ H+ + Cl -
+
- Axit mӝt nҩc: phân li mӝt nҩc ra ion H : HCl, HNO3, CH3COOH . . .
- Axit nhiӅu nҩc: phân li nhiӅu nҩc ra ion H+: H3PO4 . . .
ù. Bazơ
- Theo A-re-ni-ut: Bazơ là chҩt khi tan trong nưӟc phân li ra ion H+.
NaOH ĺ Na + + OH -
3. Hidroxit lưͩng tính
- Hidroxit lưӥng tính là hidroxit khi tan trong nưӟc vӯa có thӇ phân li như axit, vӯa có thӇ phân li
như bazơ.
Thí dө: Zn(OH)2 là hidroxit lưӥng tính
Phân li theo kiӇu bazơ: Zn(OH)2 8 88 8 Zn2+ + 2OH -
Phân li theo kiӇu axit: Zn(OH)2 88
8
8 ùù + 2H +
. Mu͙i
- Muӕi là hӧp chҩt khi tan trong nưӟc phân li ra cation kim loҥi (hoһc cation  † ) và anion là gӕc
axit
- Thí dө: NH4 NO3 ĺ  † + 
NaHCO3 ĺ Na+ + 
000 YY0Y0YY Y Y YY Y0 Y
Y  Y
- Tích sӕ ion cӫa nưӟc là   ù   †        (ӣ 250C). Mӝt cách gҫn đúng, có thӇ coi giá
trӏ cӫa tích sӕ này là hҵng sӕ cҧ trong dung dӏch loãng cӫa các chҩt khác nhau.
- Các giá trӏ [H+] và pH đһc trưng cho các môi trưӡng
Môi trưӡng trung tính: [H +] = 1,0.10-7M hoһc pH = 7
Môi trưӡng axit: [H+] > 1,0.10-7M hoһc pH < 7
Môi trưӡng kiӅm: [H+] < 1,0.10-7M hoһc pH > 7
0 YYY  Y!0Y0 Y  Y"Y"Y#Y Y0Y0Y
1. Đi͉u ki͏n xãy ra ph̫n ͱng
- Phҧn ӭng trao đәi ion trong dung dӏch các chҩt điӋn li chӍ xãy ra khi các ion kӃt hӧp lҥi vӟi nhau
tҥo thành ít nhҩt mӝt trong các chҩt sau:

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 1


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

+ Chҩt kӃt tӫa:


BaCl2 + H2SO4 ĺ BaSO4 Ļ + 2HCl
2+
Ba + ù ĺ BaSO4 Ļ
+ Chҩt bay hơi:
Na2CO3 + 2HCl ĺ 2NaCl + CO 2 Ĺ + H 2O

 ù
+ 2H + ĺ CO2 Ĺ + H 2O
+ Chҩt điӋn li yӃu:
CH3COONa + HCl ĺ CH 3COOH + NaCl
- +
CH3COO + H ĺ CH3COOH
ù. B̫n ch̭t ph̫n ͱng
- Phҧn ӭng trao đәi ion trong dung dӏch các chҩt điӋn li là phҧn ӭng giӳa các ion.

B. BÀI TҰP CÓ HƯӞNG DҮN GIҦI


I. Các công thͱc lien quan khi gi̫i bài t̵p cͯa chương
1. Tính nӗng đӝ các ion trong dung dӏch các chҩt điӋn li

º

º
 Trong đó: [A]: Nӗng đӝ mol/l cӫa ion A

nA: Sӕ mol cӫa ion A.
V: ThӇ tích dung dӏch chӭa ion A.
2. Tính pH cӫa các dung dӏch axit - bazơ mҥnh
- [H+] = 10-a (mol/l) a = pH
- pH = -lg[H+]
@
- [H+].[OH-] = 10-14  


 @ 
II. Các bài t̵p có lͥi gi̫i
Câu 1. Trӝn 100 ml dung dӏch HNO3 0.1M vӟi 100 ml dung dӏch H2SO4 0.05M thu đưӧc dung dӏch
A.
a. Tính nӗng đӝ các ion trong A.
b. Tính pH cӫa dung dӏch A.
c. Tính thӇ tích dung dӏch NaOH 0.1M đӇ trung hòa dung dӏch A.
Y

$%$Y

a. â

   

 
   ù

   

 


ù@


 ù 
 

@â


â

 




⠆
ù  ù

 ù

    ù

 @ 



  
 ù@ 



 ù 
 



  
 ù  ù  ù
 ù
b.  



  

 @ 



 ù
c. Câu c ta có thӇ làm theo hai cách khác nhau:
* Cách 1: Đây là cách mà chúng ta hay làm nhҩt tӯ trưӟc đӃn nay đó là viӃt PTHH rӗi tính toán dӵa
vào PTHH.
HNO3 + NaOH NaNO3 + H2 O
0.01 0.01
H2SO4 + 2NaOH Na2SO4 + 2H2 O
0.005 0.01

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY ù


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

V   ù
V 





 ù

  
* Cách 2: Ngoài cách giҧi trên, ta có thӇ vұn dөng cách giҧi dӵa vào PT ion thu gӑn đӇ giҧi. Đây là
cách giҧi chӫ yӃu mà ta sӱ dөng khi giҧi các dҥng bài tұp vӅ axit - bazơ cӫng như các dҥng bài tұp
khác khi sӱ dөng PT ion thu gӑn.
Bҧn chҩt cӫa hai phҧn ӭng trên là:
H+ + OH- H2 O
0.02 0.02
 ù
@




 ù






 ù

 
Câu 2. Dung dӏch X chӭa NaOH 0.1M, KOH 0.1M và Ba(OH)2 0.1M. Tính thӇ tích dung dӏch
HNO3 0.2M đӇ trung hòa 100 ml dung dӏch X.
$%$Y
Bài này ta có thӇ giҧi bҵng các cách khác nhau, tuy nhiên ta đang hӑc dӵa vào PT ion thu gӑn đӇ
giҧi bài tұp, nên &0 sӁ hưӟng dүn giҧi dӵa vào PT ion thu gӑn.


   

 



   

 

 ù

   

 


@



†

†
ù  ù

 

Bҧn chҩt cӫa các phҧn ӭng này là
H+ + OH- H2 O
0.04  0.04
â  
â





 ù


  ù
C. PHҪN BÀI TҰP CƠ BҦN
Câu 1. ViӃt PT điӋn li cӫa các chҩt sau:
a. HNO3, Ba(OH)2, NaOH, H2SO4, Ca(OH)2, Na2CO3, BaCl2, NaHCO3, H2S.
b. CuSO4, Na2SO4 , Fe2(SO4)3, NaHPO4, Mg(OH)2 , CH3COOH, H3PO4, HF.
Câu 2. ViӃt PT phân tӱ và ion rút gӑn cӫa các phҧn ӭng (nӃu có) khi trӝn lүn các chҩt sau:
a. dd HNO3 và CaCO3 b. dd KOH và dd FeCl3
c. dd H2SO4 và dd NaOH d. dd Ca(NO3)2 và dd Na2CO3
e. dd NaOH và Al(OH)3 f. dd Al2(SO4 )3 và dd NaOHvӯa đӫ
g. dd NaOH và Zn(OH)2 h. FeS và dd HCl
i. dd CuSO4 và dd H2S k. dd NaOH và NaHCO3
l. dd NaHCO3 và HCl m. Ca(HCO3)2 và HCl
Câu 3. Nhұn biӃt dung dӏch các chҩt sau bҵng phương pháp hóa hӑc.
a. NH4 NO3, (NH4)2CO3, Na2SO4, NaCl.
b. NaOH, NaCl, Na2SO4, NaNO3
c. NaOH, H2SO4, BaCl2, Na2SO4, NaNO3 (chӍ dùng thêm quǤ tím).
Câu 4. ViӃt phương trình phân tӱ ӭng vӟi phương trình ion thu gӑn cӫa các phҧn ӭng sau
a.  ù

âù


â  b. V 



V  


ù 
c. S2- + 2H+ H2SĹ d. Fe3+ + 3OH- Fe(OH)3 Ļ
+ - + -
e. Ag + Cl AgClĻ f. H + OH H2O
Câu 5. ViӃt PT dҥng phân tӱ và ion rút gӑn cӫa các phҧn ӭng trong dd theo sơ đӗ sau:
a. Pb(NO3)2 + ? PbCl2 Ļ + ?
b. FeCl3 + ? Fe(OH)3 + ?
c. BaCl2 + ? BaSO4 Ļ + ?

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 3


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

d. HCl + ? ? + CO 2 Ĺ + H2O
e. NH4 NO3 + ? ? + NH 3Ĺ + H 2O
f. H2SO4 + ? ? + H 2O
Câu 6. Tính nӗng đӝ các ion trong các dung dӏch sau
a. dd NaOH 0,1M b. dd BaCl2 0,2 M c. dd Ba(OH)2 0,1M
Câu 7. Hòa tan 20 gam NaOH vào 500 ml nưӟc thu đưӧc dung dӏch A.
a. Tính nӗng đӝ các ion trong dung dӏch A.
b. Tính thӇ tích dung dӏch HCl 2M đӇ trung hòa dung dӏch A.
Câu 8. Trӝn 100 ml dung dӏch NaOH 2M vӟi 200 ml dung dӏch KOH 0,5M thu đưӧc dung dӏch C.
a. Tính nӗng đӝ các ion trong dung dӏch C.
b. Trung hòa dung dӏch C bҵng 300 ml dung dӏch H2SO4 CM. Tính CM.
Câu 9. Trӝn 100 ml dung dӏch HCl 1M vӟi 100 ml dung dӏch H2SO4 0,5M thu đưӧc dung dӏch D.
a. Tính nӗng đӝ các ion trong dung dӏch D.
b. Cho dung dӏch D tác dөng vӟi dung dӏch BaCl2 dư thu đưӧc m gam kӃt tӫa. Tính m.
Câu 10. Tính pH cӫa các dung dӏch sau
a. NaOH 0,001M b. HCl 0,001M
c. Ca(OH)2 0,0005M d. H2SO4 0,0005M
Câu 11. Trӝn 200 ml dung dӏch NaOH 0,1M vӟi 300 ml dung dӏch HCl 0,2M thu đưӧc dung dӏch
A.
a. Tính nӗng đӝ các ion trong dung dӏch A.
b. Tính pH cӫa dung dӏch A.
Câu 12. Trӝn 100 ml dung dӏch NaOH 0.1M vӟi 100 ml dung dӏch KOH 0.1M thu đưӧc dung dӏch D.
a. Tính nӗng đӝ các ion trong dung dӏch D.
b. Tính pH cӫa dung dӏch D.
c. Trung hòa dung dӏch D bҵng dung dӏch H2SO4 1M. Tính thӇ tích dung dӏch H2SO4 1M cҫn dùng.
Câu 13. Hӛn hӧp dung dӏch X gӗm NaOH 0.1M và KOH 0.1M. Trӝn 100 ml dung dӏch X vӟi 100
ml dung dӏch H2SO4 0.2M thu đưӧc dung dӏch A.
a. Tính nӗng đӝ các ion trong dung dӏch A.
b. Tính pH cӫa dung dӏch A.
Câu 14. Dung dӏch X chӭa 0.01 mol Fe3+, 0.02 mol V  , 0.02 mol ù@ và x mol V@ .
a. Tính x.
b. Trӝn dung dӏnh X vӟi 100 ml dung dӏch Ba(OH)2 0.3 M thu đưӧc m gam kӃt tӫa và V lít khí
(đktc). Tính m và V.
Câu 15. Trӝn 100 ml dung dӏch FeCl3 0.1M vӟi 500 ml dung dӏch NaOH 0.1 M thu đưӧc dung dӏch
D và m gam kӃt tӫa.
a. Tính nӗng đӝ các ion trong D.
b. Tính m.
Câu 16. Trӝn 50,0ml dd NaOH 0,40M vӟi 50,0 ml dd HCl 0,20M đưӧc dd A. Tính pH cӫa dd A
Câu 17. Trӝn lүn 100ml dd HCl 0,03M vӟi 100 ml dd NaOH 0,01M đưӧc dd A.
a. Tính pH cӫa dd A.
b. Tính thӇ tích dd Ba(OH)2 1M đӫ đӇ trung hòa dd A
Câu 18. Trӝn lүn 100ml dd K2CO3 0,5M vӟi 100ml dd CaCl2 0,1M.
a. Tính khӕi lưӧng kӃt tӫa thu đưӧc.
b. Tính CM các ion trong dd sau phҧn ӭng.
Câu 19. Trӝn 50ml dung dӏch HCl vӟi 50ml dung dӏch NaOH có pH = 13 thu đưӧc dung dӏch X có
pH = 2. Sӕ mol cӫa dung dӏch HCl ban đҫu là bao nhiêu?
Câu 20. Chia 19,8 gam Zn(OH)2 thành hai phҫn bҵng nhau:

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

a.
Cho 150 ml dung dӏch H2SO4 1M vào phҫn mӝt. Tính khӕi lưӧng muӕi tҥo thành.
b.
Cho 150 ml dung dӏch NaOH 1M vào phҫn hai. Tính khӕi lưӧng muӕi tҥo thành.
Câu 21. Cho 100 ml dung dӏch hӛn hӧp A gӗm H2 SO4 0,015M HCl 0,03M HNO3 0,04M. Tính thӇ
tích dung dӏch NaOH 0,2M đӇ trung hòa hӃt 200ml dung dӏch A.
Câu 22. Cho 100 ml dung dӏch hӛn hӧp X gӗm Ba(OH)2 0.015M NaOH 0.03 M KOH 0.04M.
Tính thӇ tích dung dӏch HCl 0.2M đӇ trung hòa dung dӏch X.
Câu 23. Cho dung dӏch A gӗm 2 chҩt HCl và H2SO4. Trung hoà 1000 ml dung dӏch A thì cҫn 400ml
dung dӏch NaOH 0,5M. Cô cҥn dung dӏch tҥo thành thì thu đưӧc 12,95 gam muӕi.
a. Tính nӗng đӝ mol/l cӫa các ion trong dung dӏch A.
b. Tính pH cӫa dung dӏch A.
Câu 24. Cho 200 ml dung dӏch gӗm MgCl2 0,3M AlCl3 0,45M và HCl 0,55M tác dөng hoàn toàn
vӟi V lít dung dӏch C gӗm NaOH 0,02M và Ba(OH)2 0,01M. Hãy tính thӇ tích V đӇ đưӧc kӃt tӫa
lӟn nhҩt và lưӧng kӃt tӫa nhӓ nhҩt? Tính lưӧng kӃt tӫa đó?
Câu 25. Trӝn 250 ml dung dӏch hӛn hӧp gӗm HCl 0,08 mol/l và H2SO4 0,01 mol/l vӟi 250 ml dung
dӏch NaOH a mol/l, thu đưӧc 500 ml dung dӏch có pH = 12. Tính a.
Câu 26. ĐӇ trung hòa 500 ml dung dӏch X chӭa hӛn hӧp HCl 0,1M và H2SO4 0,3M cҫn bao nhiêu
ml dung dӏch hӛn hӧp gӗm NaOH 0,3M và Ba(OH)2 0,2M?

D. PHҪN BÀI TҰP NÂNG CAO


Câu 1. Trӝn 250 ml dd hӛn hӧp HCl 0,08 mol/l và H2SO4 0,01 mol/l vӟi 250 ml dd Ba(OH)2 có
nӗng đӝ x mol/l thu đưӧc m gam kӃt tӫa và 500 ml dd có pH = 12. Hãy tím m và x. Giҧ sӱ
Ba(OH)2 điӋn li hoàn toàn cҧ hai nҩc.
Câu 2. Trӝn 300 ml dd hӛn hӧp NaOH 0,1 mol/l và Ba(OH)2 0,025 mol/l vӟi 200 ml dd H2SO4 có
nӗng đӝ x mol/l thu đưӧc m gam kӃt tӫa và 500 ml dd có pH=2. Hãy tím m và x. Giҧ sӱ H2SO4
điӋn li hoàn toàn cҧ hai nҩc.
Câu 3. Dung dӏch X chӭa hӛn hӧp KOH và Ba(OH)2 có nӗng đӝ tương ӭng là 0,2M và 0,1M. Dung
dӏch Y chӭa hӛn hӧp H2SO4 và HCl có nӗng đӝ lҫn lưӧt là 0,25M và 0,75M. Tính thӇ tích dung
dӏch X cҫn đӇ trung hòa vӯa đӫ 40 ml dung dӏch Y.
Câu 4. Dung dӏch A gӗm 5 ion: Mg2+, Ca2+, Ba2+, 0,1 mol Cl- và 0,2 mol V . Thêm tӯ tӯ dung
dӏch K2CO3 1M vào dung dӏch A đӃn khi lưӧng kӃt tӫa lӟn nhҩt. Tính thӇ tích dung dӏch K2CO3 cҫn
dùng.
Câu 5 (A-2010). Dung dӏch X có chӭa: 0,07 mol Na+ 0,02 mol ù@ và x mol  @ . Dung dӏch Y
có chӭa @ , V@ và y mol H+ tәng sӕ mol @ và V@ là 0,04. Trӝn X và Y đưӧc 100 ml
dung dӏch Z. Tính pH cӫa dung dӏch Z (bӓ qua sӵ điӋn li cӫa H2 O).
Câu 6 (A-2010). Nhӓ tӯ tӯ tӯng giӑt đӃn hӃt 30 ml dung dӏch HCl 1M vào 100 ml dung dӏch chӭa
Na2CO3 0,2M và NaHCO3 0,2M, sau phҧn ӭng thu đưӧc V lít khí CO2 (đktc). Tính V.
Câu 7 (º ). Trӝn 100 ml dung dӏch (gӗm Ba(OH)2 0,1M và NaOH 0,1M) vӟi 400 ml dung dӏch
(gӗm H2SO4 0,0375M và HCl 0,0125M), thu đưӧc dung dӏch X. Tính pH cӫa dung dӏch X.
Câu 8 (B-08). Trӝn 100 ml dung dӏch có pH = 1 gӗm HCl và HNO3 vӟi 100 ml dung dӏch NaOH
nӗng đӝ a (mol/l) thu đưӧc 200 ml dung dӏch có pH = 12. Xác đӏnh giá trӏ cӫa a (biӃt trong mӑi dung dӏch
[H+][OH-] = 10-14).
Câu 9 (CĐA-07). Mӝt dung dӏch chӭa 0,02 mol Cu2+, 0,03 mol K+ , x mol Cl- và y mol ù . Tәng
khӕi lưӧng muӕi tan có trong dung dӏch là 5,435 gam. Xác đӏnh giá trӏ cӫa x và y.
Câu 10 (CĐA-08). Dung dӏch X chӭa các ion: Fe3+, ù ,  † , Cl-. Chia dung dӏch X thành hai
phҫn bҵng nhau:
- Phҫn mӝt tác dөng vӟi lưӧng dư dung dӏch NaOH, đun nóng thu đưӧc 0,672 lít khí (ӣ đktc) và

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY w


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

1,07 gam kӃt tӫa


- Phҫn hai tác dөng vӟi lưӧng dư dung dӏch BaCl2, thu đưӧc 4,66 gam kӃt tӫa.
Tính tәng khӕi lưӧng các muӕi khan thu đưӧc khi cô cҥn dung dӏch X (quá trình cô cҥn chӍ có
nưӟc bay hơi).
Câu 11 (CĐA-2009). Cho dung dӏch chӭa 0,1 mol (NH4)2CO3 tác dөng vӟi dung dӏch chӭa 34,2
gam Ba(OH)2. Sau phҧn ӭng thu đưӧc m gam kӃt tӫa và V lít khí (đktc). Xác đӏnh giá trӏ cӫa V và
m.

CHUYÊN Đӄ II. NITƠ - PHOTPHO


A. PHҪN LÝ THUYӂT
0 Y0 Y
1. V͓ trí - c̭u hình electron nguyên t͵
- Vӏ tí: Nitơ ӣ ô thӭ 7, chu kǤ 2, nhóm VA cӫa bҧng tuҫn hoàn.
- Cҩu hình electron: 1s2 2s2 2p3.
- Công thӭc cҩu tҥo cӫa phân tӱ: NŁN.
ù. Tính ch̭t hóa h͕c
- Ӣ nhiӋt đӝ thưӡng, nitơ trơ vӅ mһt hóa hӑc, nhưng ӣ nhiӋt đӝ cao nitơ trӣ nên hoҥt đӝng.
- Trong các phҧn ӭng hóa hӑc nitơ vӯa thӇ hiӋn tính oxi hóa vӯa thӇ hiӋn tính khӱ. Tuy nhiên tính
oxi hóa vүn là chӫ yӃu.
a. Tính oxi hóa (tác dөng vӟi kim loҥi, H2,«)
  

  Vù 88  Vù (magie nitrua)
    
88 ùV 
V ù   ù 88


b. Tính khӱ
   ù
88
V ù

ù 8 8
ùV 
Khí NO sinh ra kӃt hӧp ngay vӟi O2 không khí tҥo ra NO2
ù 
ùV 


ùV  ù
ù. Đi͉u ch͇
a. Trong công nghiӋp
- Nitơ đưӧc điӅu chӃ bҵng cách chưng cҩt phân đoҥn không khí lӓng.
b. Trong phòng thí nghiӋm
- Đun nóng nhҽ dung dӏch bҧo hòa muӕi amoni nitrit
0
t
NH4 NO3 88 N2Ĺ + 2H 2 O
t0
- Hoһc NH4Cl + NaNO2 88 N2 Ĺ + NaCl + 2H 2 O
00 Y 0Y
Y0Y 0Y
1. Amoniac
a. Cҩu tҥo phân tӱ - Tính chҩt vұt lý
- Cҩu tҥo phân tӱ

- Tính chҩt vұt lý: NH3 là mӝt chҩt khí, tan nhiӅu trong nưӟc cho môi trưӡng kiӅm yӃu.
b. Tính chҩt hóa hӑc
* Tính bazơ yӃu

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY Õ


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

- Tác dөng vӟi nưӟc


88
V 

ù 

8 
8

V 


Trong dung dӏch amoniac là bazơ yӃu. Có thӇ làm quǤ tím hóa xanh. Dùng đӇ nhұn biӃt NH3.
- Tác dөng vӟi dung dӏch muӕi
AlCl3 + 3NH3 + 3H2O ĺ Al(OH)3 Ļ + 3NH 4Cl
- Tác dөng vӟi axit
NH3 + HCl ĺ NH 4Cl (khói trҳng)
* Tính khӱ
 


V   ù 88 ùV ù   ù 
â  

ù  â
†
â
 ù 88
 ù
†


Đӗng thӡi NH3 kӃt hӧp ngay vӟi HCl tҥo thành khói trҳng.
c. ĐiӅu chӃ
* Trong phòng thí nghiӋm
0
t
2NH4Cl + Ca(OH)2 88 CaCl2 + 2NH3 Ĺ + 2H2 O
* Trong công nghiӋp
    
888
 ù 
†
â ù 

88 8

ùâ  ¨H<0
- Các điӅu kiӋn áp dөng đӇ sҧn xuҩt amoniac trong công nghiӋp là
+ NhiӋt đӝ: 450 - 5000C
+ Áp suҩt cao: 200 - 300atm
+ Chҩt xúc tác: sҳt kim loҥi trӝn thêm Al2 O3, K2O«
ù. Mu͙i amoni
a. Đӏnh nghĩa - Tính chҩt vұt lý
- Là chҩt tinh thӇ ion, gӗm cation amoni NH +4 và anion gӕc axit
- Tҩt cҧ đӅu tan trong nưӟc và điӋn li hoàn toàn thành ion.
b. Tính chҩt hóa hӑc
* Tác dөng vӟi dung dӏch kiӅm
0
t
(NH4)2SO4 + 2NaOH 88 2NH3 Ĺ + 2H2O + Na 2SO4
+ -
NH4 + OH ĺ NH3 Ĺ + H 2O
- Phҧn ӭng này đӇ nhұn biӃt ion amoni và điӅu chӃ amoniac.
* Phҧn ӭng nhiӋt phân
0
t
NH4Cl 88 NH3 (k) + HCl (k)
t0
(NH4)2CO3 88 NH3 (k) + NH4 HCO3 (r)
t0
NH4 HCO3 88 NH3 (k) + CO2 (k) + H 2O (k)
0
t
NH4 NO2

88 N2 + 2H2 O
t0
NH4 NO3 88 N2O + 2H 2O
000 Y0 Y0 0Y
1. C̭u t̩o phân t͵ - Tính ch̭t v̵t lý
a. Cҩu tҥo phân tӱ

- Trong hӧp chҩt HNO3, nguyên tӕ nitơ có sӕ oxi hoá cao nhҩt là +5.
b. Tính chҩt vұt lý

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

- Axit nitric tinh khiӃt là chҩt lӓng không màu, bӕc khói mҥnh trong không khí ҭm. Axit nitric
không bӅn lҳm: khi đun nóng bӏ phân huӹ mӝt phҫn theo phương trình:
4HNO3 4NO2 + O2 + 2H2 O
- Axit nitric tan trong nưӟc theo bҩt kì tӍ lӋ nào. Trên thӵc tӃ thưӡng dùng loҥi axit đһc có nӗng đӝ
68%, D = 1,40 g/cm3.
ù. Tính ch̭t hóa h͕c
a. Tính axit
- Axit nitric là mӝt axit mҥnh. Có đҫy đӫ tính chҩt cӫa mӝt axit.
CuO + 2HNO3 Cu(NO3 )2 + H2O
Ca(OH)2 + 2HNO3 Ca(NO3)2 + 2H2O
CaCO3 + 2HNO3 Ca(NO3 )2 + CO2 + H2O
b. Tính oxi hoá
- Axit nitric là mӝt trong nhӳng axit có tính oxi hoá mҥnh. TuǤ thuӝc vào nӗng đӝ cӫa axit và bҧn
chҩt cӫa chҩt khӱ mà HNO3 có thӇ bӏ khӱ đӃn mӝt sӕ sҧn phҭm khác nhau cӫa nitơ.
n   
- Khi tác dөng vӟi kim loҥi có tính khӱ yӃu như Cu, Pb, Ag,... HNO3 đһc bӏ khӱ đӃn NO2, còn
HNO3 loãng bӏ khӱ đӃn NO. Thí dө:
 † †ù †

†   â  !

  â ù † ù  ù † ù ù
 † †ù †ù
â
†"  â # 

â
  â ù † ù †  ù
- Khi tác dөng vӟi nhӳng kim loҥi có tính khӱ mҥnh như Mg, Zn, Al,... HNO3 loãng có thӇ bӏ khӱ

1 o -3
đӃn N 2 O , N 2 hoһc NH 4 NO3 .
- Fe, Al bӏ thө đӝng hoá trong dung dӏch HNO3 đһc, nguӝi.
n 
 
   
 V ! ù  Vù ù ù 
n 


@ù 
 ù 

  â  !

 ù 

  ù

â ù

3. Đi͉u ch͇
a. Trong phòng thí nghiӋm
NaNO3 (r) + H2SO4(đһc) HNO3 + NaHSO4
b. Trong công nghiӋp
- HNO3 đưӧc sҧn xuҩt tӯ amoniac. Quá trình sҧn xuҩt gӗm ba giai đoҥn :
+ Giai đoҥn 1: Ë 
     
 
  


4NH3 + 5O2 4NO + 6H2O
+ Giai đoҥn 2: Ë 
 Ë 

Ë
2NO + O2 2NO2
+ Giai đoҥn 3: à

 Ë 

Ë.
4NO2 + 2H2 O + O2 4HNO3.
IV. MU͘I NITRAT
- Muӕi nitrat là muӕi cӫa axit nitric. Thí dө, natri nitrat (NaNO3), đӗng (II) nitrat (Cu(NO3)2),...
1. Tính ch̭t v̵t lí
- Tҩt cҧ các muӕi nitrat đӅu tan nhiӅu trong nưӟc và là chҩt điӋn li mҥnh.
V V

V 

V

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY Ú


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

ù. Tính ch̭t hoá h͕c


- Muӕi nitrat cӫa các kim loҥi hoҥt đӝng mҥnh (kali, natri, canxi, ...) bӏ phân huӹ thành muӕi nitrit
và oxi:

Thí dө : 2KNO3 88 2KNO2 + O2
- Muӕi nitrat cӫa kӁm, sҳt, chì, đӗng,... bӏ phân huӹ thành oxit kim loҥi tương ӭng, NO2 và O2 :

Thí dө : 2Cu(NO3)2 88 2CuO + 4NO2 + O2
- Muӕi nitrat cӫa bҥc, vàng, thuӹ ngân,... bӏ phân huӹ thành kim loҥi tương ӭng, khí NO2 và O2.

Thí dө : 2AgNO3 88 2Ag + 2NO2 + O2
3. Nh̵n bi͇t ion nitrat
- ĐӇ nhұn ra ion V@  ngưӡi ta đun nóng nhҽ dung dӏch chӭa V@ vӟi Cu và H2SO4 loãng:
3Cu + 8H+ + ùV@ 3Cu2+ + 2NO + 4H2O
(xanh) (không màu)
2NO + O2 Vù (nâu đӓ)
Phҧn ӭng tҥo dung dӏch màu xanh và khí màu nâu đӓ thoát ra.
 Y  Y
1. V͓ trí - C̭u hình electron nguyên t͵
a. Vӏ trí: Ô thӭ 15, nhóm VA, chu kǤ 3 trong bҧng tuҫn hoàn.
b. Cҩu hình electron: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p3.
ù. Tính ch̭t v̵t lý
- Photpho có hai dҥng thù hình: Photpho trҳng và photpho đӓ. Tùy vào điӅu kiӋn mà P(t) có thӇ
chuyӇn thành P (đ) và ngưӧc lҥi.
- P (t) kém bӅn hơn photpho đӓ. Do vұy đӇ bҧo quҧn P (t) ngưӡi ta ngâm vào nưӟc.
3. Tính ch̭t hóa h͕c
- Trong các hӧp chҩt, photpho có các sӕ oxi hóa -3, +3, +5.
- Trong các phҧn ӭng hóa hӑc photpho thӇ hiӋn tính oxi hóa hoһc tính khӱ.
a. Tính oxi hóa
  â

ù

â


88

â ù (canxi photphua)
b. Tính khӱ
* Tác dөng vӟi oxi
0 0
+3
t
- ThiӃu oxi: 4 P + 3O 2 88 2 P2 O 3
  †

- Dư oxi: † ù 88 ùù 
* Tác dөng vӟi Clo
  †â

- ThiӃu clo: ù† â
 ù 88 ù 
 â
  

- Dư clo: ù  ù 88 ù  
. Tr̩ng thái t͹ nhiên
- Trong tӵ nhiên photpho không tӗn tҥi dưӟi dҥng tӵ do. Hai khoáng vұt quan trӑng cӫa photpho là:


 Ca3(PO4 )2 và   3Ca3 (PO4 )2.CaF2.
0 Y0 Y  0Y
Y0Y  Y
1. Axit photphoric
a. Tính chҩt hóa hӑc
- Là mӝt axit ba nҩc, có đӝ mҥnh trung bình. Có đҫy đӫ tính chҩt hóa hӑc cӫa mӝt axit.

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY ˜


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

88 
8  ù 
 8
88
 ù 8 †
8  † 
ù

88
ù 8 
8  


- Khi tác dөng vӟi dung dӏch kiӅm, tùy theo lưӧng chҩt mà tҥo ra các muӕi khác nhau.
H3PO4 + NaOH ĺ NaH 2PO4 + H2O

H3PO4 + 2NaOH ĺ Na 2 HPO4 + 2H2 O


H3PO4 + 3NaOH ĺ Na 3PO4 + 3H2 O
b. ĐiӅu chӃ
* Trong phòng thí nghiӋm
P + 5HNO 3 ĺ H3PO4 + 5NO2 + H2O
* Trong công nghiӋp
- Cho axit sunfuric đһc tác dөng vӟi quһng apatit hoһc photphoric
0
t
Ca3(PO4)2 + 3H2SO4 (đһc) 88 2H3PO4 + 3CaSO4 Ļ
- ĐӇ sҧn xuҩt axit photphoric vӟi đӝ tinh khiӃt và nӗng đӝ cao hơn ngưӡi ta điӅu chӃ tӯ P
0
t
4P + 5O2 88 2P2O5
P2O5 + 3H2O 88 2H3PO4
ù. Mu͙i photphat
a. Đӏnh nghĩa
- Muӕi photphat là muӕi cӫa axit photphoric.
- Muӕi photphat đưӧc chia thành 3 loҥi
Muӕi đihiđrophotphat : NaH2PO4, NH4 H2PO4, Ca(H2PO4)2 «
Muӕi hiđrophotphat : Na2HPO4, (NH4)2 HPO4, CaHPO4 «
Muӕi photphat : Na3PO4, (NH4)3PO4, Ca3(PO4)2 «
b. Nhұn biӃt ion photphat
- Thuӕc thӱ: dung dӏch AgNO3
- HiӋn tưӧng: Xuҩt hiӋn kӃt tӫa màu vàng




   (màu vàng)


00 Y'Y (Y(Y)Y
- Phân bón hóa hӑc là nhӳng hóa chҩt có chӭa các nguyên tӕ dinh dưӥng, đưӧc bón cho cây nhҵm
nâng cao năng suҩt mùa màng.
1. Phân đ̩m
- Phân đҥm cung cҩp nitơ hóa hӧp cho cây dưӟi dҥng ion nitrat V 3@ và ion amoni V 4 .
- Đӝ dinh dưӥng cӫa phân đҥm đưӧc đánh giá theo tӍ lӋ % vӅ khӕi lưӧng nguyên tӕ nitơ.
a. Phân đҥm amoni
- Đó là các muӕi amoni: NH4Cl, NH4 NO3, (NH4)2 SO4«
- Đưӧc điӅu chӃ bҵng cách cho NH3 tác dөng vӟi axit tương ӭng.
2NH3 + H2SO4 ĺ (NH4)2SO4
b. Phân đҥm nitrat
- Đó là các muӕi nitrat: NaNO3, Ca(NO3)2 «
- Đưӧc điӅu chӃ bҵng phҧn ӭng giӳa axit HNO3 và muӕi cacbonat tương ӭng.
CaCO3 + 2HNO3 ĺ Ca(NO3)2 + CO2 Ĺ + 2H2 O
c. Phân đҥm urê
- (NH2)2CO (chӭa khoҧng 46%N) là loҥi phân đҥm tӕt nhҩt hiӋn nay.
- Đưӧc điӅu chӃ bҵng cách cho NH3 tác dөng vӟi CO ӣ nhiӋt đӝ và áp suҩt cao.
0
t ,p
2NH3 + CO 888 (NH2)2CO + H 2O

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 10


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

- Trong đҩt urê dҫn chuyӇn thành muӕi cacbonat


(NH2)2CO + 2H 2O ĺ (NH 4)2CO3.
ù. Phân lân
- Phân lân cung cҩp nguyên tӕ P cho cây dưӟi dҥng ion photphat ( PO 3-4 ).
- Đӝ dinh dưӥng cӫa phân lân đưӧc đánh giá theo tӍ lӋ % khӕi lưӧng P2 O5 tương ӭng vӟi lưӧng P có
trong thành phҫn cӫa nó.
a. Supephotphat
- Có hai loҥi: supephotphat đơn và supephotphat kép.
* Supephotphat đơn: Gӗm hai muӕi: Ca(H2PO4)2 và CaSO4. Đưӧc điӅu chӃ bҵng cách cho quһng
photphorit hoһc apatit tác dөng vӟi axit H2SO4 đһc.
Ca3(PO4)2 + 2H2SO4 (đһc) ĺ Ca(H2PO4)2 + CaSO4 Ļ
* Supephotphat kép: Đó là muӕi Ca(H2PO4)2. Đưӧc điӅu chӃ qua hai giai đoҥn
Ca3(PO4)2 + 3H2SO4 ĺ 2H3PO4 + 3CaSO4 Ļ
Ca3(PO4)2 + H3PO4 ĺ 3Ca(H2PO4)2
3. Phân kali
- Phân kali cung cҩp nguyên tӕ K dưӟi dҥng ion K+.
- Đӝ dinh dưӥng cӫa phân K đưӧc đánh gái theo tӍ lӋ % khӕi lưӧng K2 O tương ӭng vӟi lưӧng K có
trong thành phҫn cӫa nó.
4. Phân hӛn hӧp - Phân phӭc hӧp
a. Phân hӛn hӧp: chӭa N, P, K đưӧc gӑi chung là phân NPK.
- Thí dө: (NH4 )2HPO4 và KNO3.
b. Phân phӭc hӧp: Thí dө: Phân amophot là hӛn hӧp các muӕi NH4 H2PO4 và (NH4)2 HPO4.
5. Phân vi lưӧng:
- Phân vi lưӧng cung cҩp cho cây các nguyên tӕ như bo, kӁm, mangan, đӗng« ӣ dҥng hӧp chҩt.

B. BÀI TҰP CÓ HƯӞNG DҮN GIҦI


I. Bài t̵p v͉ axit HNO3
* Khi giҧi bài tұp vӅ axit HNO3 ta chӫ yӃu dӵa vào phương pháp bҧo toàn sӕ mol electron
đӇ giҧi bài tұp. Nӝi dung chӫ yӃu cӫa phương pháp này là
- Y i

$$!%
  

Y i

$$!%
 .
- Xác đӏnh đúng trҥng thái sӕ oxi hóa đҫu và cuӕi.
* Các hӋ quҧ chӫ yӃu khi sӱ dөng phương pháp bҧo toàn sӕ mol electron:
- Khӕi lưӧng muӕi nitrat thu đưӧc (không có muӕi NH4 NO3) là
 


& 
†
 


ù Y i

$$!%
  
 !
 .
â â

- Sӕ mol HNO3 cҫn dung đӇ hòa tan hӃt hӛn hӧp các kim loҥi
â


†
ù ù
†
ù ù
†
 ù 
†
  â

Câu 1. Hòa tan hoàn toàn m gam Al bҵng 500 ml dung dӏch HNO3 CM (vӯa đӫ) thu đưӧc 0.01 mol
NO, 0.03 mol NO2 và dung dӏch A chӭa x gam muӕi (không có muӕi NH4 NO3 ).
a. Tính giá trӏ m.
b. Tính CM (HNO3 ) đã dung ban đҫu.
c. Tính giá trӏ x.
Y
$%$Y
Y
* Cách 1: Đây là cách mà chúng ta thưӡng dùng khi giҧi các bài tұp hóa hӑc thông thưӡng
Al + 4HNO3 ž Al(NO3)3 + NO + 2H2 O
0.01  0.04  0.01  0.01

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 11


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

Al + 6HNO3 ž Al(NO3)3 + 3NO2 + 3H2 O


0.01  0.06 0.01  0.03
a. mAl = 0.02*27 = 0.54 (gam).
â  
b.
 â 






 ù


c. º â â

 ù ùâ

ù
 

* Cách 2: Ta dӵa vào phương pháp bҧo toàn sӕ mol electron và các hӋ quҧ cӫa nó đӇ giҧi bài tұp



$

 ù
º

º â

â 


 â

 â

 ù

 ù

  

â$

 




 â

 

a. mAl = 0.02*27 = 0.54 (gam)
â  
b. â

 
†
ù  â

 


 â 





 ù


c.  V 



V@

 

ù  

 ù
 


Câu 2. Khi cho 9.1 gam hӛn hӧp Cu và Al tác dөng vӟi dung dӏch HNO3 đһc, dư đun nóng sinh ra
11.2 lít khí NO2 (đktc) là sҧn phҭm khӱ duy nhҩt.
a. Tính % khӕi lưӧng mӛi kim loҥi trong hӛn hӧp ban đҫu.
b. Tính khӕi lưӧng muӕi thu đưӧc.
$%$Y
Bài này ta có thӇ giҧi theo nhiӅu cách khác nhau. Tuy nhiên ӣ đây trong phҥm vi chương
này ta có thӇ áp dөng phương pháp bҧo toàn sӕ mol electron đӇ giҧi bài tұp này.
  ù
* Vù





 
·
ùù  ùù 
Đһt nCu = x nAl = y.
'

'ù

ù




ù 

$

 ù

  











Tӯ đó ta có hӋ PT như sau
ù

 

 


 

ù

(  

 
  ù
a.
º

º 



ù( 
 %Cu = 100 - %Al = 100 - 29.67 = 70.33%.
 ( 
b.  


& 
†


( 
†
ù 

 
 
â

II. Bài t̵p v͉ Pù Ow H3PO tác dͭng vͣi dung d͓ch ki͉m
H3PO4 + NaOH ž NaH2PO4 + H2 O
H3PO4 + 2NaOH ž Na2 HPO4 + 2H2 O
H3PO4 + 3NaOH ž Na3PO4 + 3H2 O
 @
Đһt 

 . NӃu T V 1 ĺ tҥo muӕi duy nhҩt NaH2PO4
 

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 1ù


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

1<T<2 ĺ tҥo hӛn hӧp hai muӕi NaH2PO4 và Na2 HPO4


Tm2 ĺ tҥo muӕi duy nhҩt Na2HPO4
2<T<3 ĺ tҥo hӛn hӧp hai muӕi Na2HPO4 và Na3PO4
T 3 ĺ tҥo muӕi duy nhҩt Na3PO4.
Chú ý:
- Khi giҧi toán dҥng này thì đҫu tiên ta phҧi xác đӏnh xem muӕi nào đưӧc tҥo thành bҵng các
tính giá trӏ T. NӃu trưӡng hӧp tҥo hai muӕi thì thưӡng ta sӁ lұp hӋ PT đӇ giҧi BT.
- NӃu đӅ ra không cho H3PO4 mà cho P2 O5 thì ta giҧi hoàn toàn tương tӵ nhưng mà
 

ù ù
*Y+,- Trӝn 100 ml dung dӏch NaOH 1.5M vӟi 100 ml dung dӏch H3PO4 1M thu đưӧc dung dӏch A.
Tính khӕi lưӧng các chҩt tan trong A.
$%$Y
* nNaOH = 1.5*0.1 = 0.15 (mol)  â

  

 


 @  
* 





  ž tҥo hӛn hӧp hai muӕi NaH2PO4 và Na2 HPO4. Đһt sӕ mol mӛi muӕi lҫn
â  
lưӧt là x và y.
H3PO4 + NaOH ž NaH2PO4 + H2 O
x x x
H3PO4 + 2NaOH ž Na2 HPO4 + 2H2 O
y 2y y




  

  V ù 

  ù



 
Ta có hӋ PT:   


ù

  

  V ù 

  ù


) 
 

C. PHҪN BÀI TҰP CƠ BҦN


Câu 1. Nhұn biӃt dung dӏch các chҩt sau bҵng phương pháp hóa hӑc.
a.
NH3, Na2SO4, NH4Cl, (NH4 )2SO4.
b.
NH4 NO3, NaNO3, FeCl3, Na2SO4.
c.
NH4 NO3, NaCl, FeCl3, (NH4)2SO4.
d.
NH4 NO3, NH4Cl, (NH4)2SO4, (NH4)2CO3.
Câu 2. Cân bҵng các phҧn ӭng sau theo phương pháp thăng bҵng electron.
a. Al + HNO3 ĺ ? + N2 O + ?
b. FeO + HNO3 ĺ ? + NO + ?
c. Fe(OH)2 + HNO3 ĺ ? + NO + ?
d. Fe3 O4 + HNO3 ĺ ? + NO2 + ?
e. Cu + HNO3 ĺ ? + NO2 + ?
f. Mg + HNO3 ĺ ? + N2 + ?
*
g . Al + HNO3 ĺ ? + NH4 NO3 + ?
h*. R + HNO3 ĺ ? + N2 O + ?
*
i . FexOy + HNO3 ĺ ? + NO + ?
*
k . Fe3 O4 + HNO3 ĺ ? + Nx Oy + ?
Câu 3. Hoàn thành các chuәi phҧn ӭng sau.
0
+H 2 O +HCl +NaOH +HNO 3 t
a. Khí A 888
(1)
dung dӏch A 888
(2)
B 888(3)
Khí A 888(4)
C 88
(5)
D + H2 O
(1) (2) (3) (4) (5) (6)
b. NO2 88 HNO3 88 Cu(NO3 )2 88 Cu(OH)2 88 Cu(NO3)2 88 CuO 88 Cu
(2)
(1)
c. N 2 88 888 NH 4 NO3

NH 3 8
(3)



(6)
(5)
NO 88 NO 2 8 88 8 HNO 3

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11


(7) YYYY 13
Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

Câu 4. Cҫn lҩy bao nhiêu lít khí N2 và H2 đӇ điӅu chӃ đưӧc 67,2 lít khí NH 3 (đktc). BiӃt hiӋu suҩt
cӫa phҧn ӭng là 25%.
Câu 5. Cho dung dӏch NaOH dư vào dung dӏch (NH4)2SO4 1M, đun nóng nhҽ.
a.
ViӃt phương trình phân tӱ, phương trình ion thu gӑn.
b.
Tính thӇ tích khí thu đưӧc ӣ điӅu kiӋn tiêu chuҭn.
Câu 6. Hòa tan 3 gam hӛn hӧp Cu và CuO trong 1,5 lít dung dӏch axit HNO3 1M (loãng) thҩy thoát
ra 6,72 lít NO (đktc) là sҧn phҭm khӱ duy nhҩt.
a.
Tính % khӕi lưӧng mӛi chҩt trong hӛn hӧp ban đҫu.
b.
Tính nӗng đӝ mol cӫa đӗng (II) nitrat và dung dӏch axit nitric sau phҧn ӭng. BiӃt thӇ tích
dung dӏch sau phҧn ӭng không thay đәi.
Câu 7. ĐӇ điӅu chӃ 5 tҩn axit nitric nӗng đӝ 60% cҫn dùng bao nhiêu tҩn NH3. BiӃt sӵ hao hөt NH3
trong quá trình sҧn xuҩt là 3,8%.
Câu 8. Đӕt cháy hoàn toàn 6,2 gam P trong oxi dư. Cho sҧn phҭm tҥo thành tác dөng vӯa đӫ vӟi
dung dӏch NaOH 32% tҥo ra muӕi Na2HPO4.
a.
Tính khӕi lưӧng dung dӏch NaOH đã dùng.
b.
Tính nӗng đӝ % cӫa muӕi trong dung dӏch thu đưӧc sau phҧn ӭng.
Câu 9. ĐӇ thu đưӧc muӕi trung hòa, cҫn lҩy bao nhiêu ml dung dӏch NaOH 1M cho tác dөng vӟi 50
ml dung dӏch H3PO4 0,5M.
Câu 10. Hòa tan hoàn toàn 3.2 gam Cu vào dung dӏch HNO3 0.5M (vӯa đӫ) thu đưӧc V lít khí NO
(ӣ đktc, là sҧn phҭm khӱ duy nhҩt).
a. Tính giá trӏ V.
b. Tính thӇ tích dung dӏch HNO3 0.5M cҫn dùng.
Câu 11. Hòa tan m gam Al bҵng dung dӏch HNO3 dư thu đưӧc 6.72 lit khí N2 (ӣ đktc, là sҧn phҭm
khӱ duy nhҩt) và dung dӏch chӭa x gam muӕi.
Tính m và x.
Câu 12. Hòa tan m gam Cu bҵng dung dӏch HNO3 0.5M (vӯa đӫ) thu đưӧc 0.03 mol NO và 0.02
mol NO2 và dung dӏch chӭa x gam muӕi.
a. Tính m và x.
b. Tính thӇ tích dung dӏch HNO3 0.5M cҫn dùng.
Câu 13. Hòa tan 12 gam hӛn hӧp Cu và Fe bҵng dung dӏch HNO3 đһc nguӝi, dư thu đưӧc 4,48 lít
khí NO2 (ӣ đktc, là sҧn phҭm khӱ duy nhҩt). Tính % khӕi lưӧng mӛi kim loҥi trong hӛn hӧp đҫu.
Câu 14. Hòa tan 8,3 gam hӛn hӧp Al và Fe bҵng dung dӏch HNO3 dư thu đưӧc 8,96 lít khí NO2
(đktc, là sҧn phҭm khӱ duy nhҩt) và dung dӏch chӭa m gam muӕi.
a. Tính khӕi lưӧng mӛi kim loҥi trong hӛn hӧp đҫu.
b. Tính m.
Câu 15. Cho 60 gam hӛn hӧp Cu và CuO bҵng dung dӏch HNO3 dư thu đưӧc 6,72 lít khí NO (đktc,
là sҧn phҭm khӱ duy nhҩt). Tính % khӕi lưӧng mӛi chҩt trong hӛn hӧp đҫu.
Câu 16. Cho m gam hӛn hӧp Fe và Al tan hӃt trong dung dӏch HNO3 thu đưӧc 6,72 lít khí NO
(đktc, là sҧn phҭm khӱ duy nhҩt) và dung dӏch A. Cô cҥn dung dӏch A thu đưӧc 67,7 gam hӛn hӧp
các muӕi khan. Tính khӕi lưӧng mӛi kim loҥi trong hӛn hӧp đҫu.
Câu 17. Cho 68,7 gam hӛn hӧp kim loҥi Al, Fe và Cu tác dөng vӟi dung dӏch HNO3 đһc, nguӝi, dư.
Sau phҧn ӭng thu đưӧc 26,88 lít khí NO2 (đktc, là sҧn phҭm khӱ duy nhҩt) và m gam chҩt rҳn B
không tan. Tính m.

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 1


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

Câu 10. Khi cho 9.1 gam hӛn hӧp Cu và Al tác dөng vӟi dung dӏch HNO3 đһc, dư đun nóng sinh ra
11.2 lít khí NO2 (đktc) là sҧn phҭm khӱ duy nhҩt. Tính % khӕi lưӧng mӛi kim loҥi trong hӛn hӧp
ban đҫu.
Câu 11. Cho 19,5 gam mӝt kim loҥi M hóa trӏ n tan hӃt trong dung dӏch HNO3 thu đưӧc 4,48 lít khí
NO (ӣ đktc) là sҧn phҭm khӱ duy nhҩt. Xác đӏnh kim loҥi M.
Câu 13. Chia hӛn hӧp 2 kim loҥi Cu và Al thành hai phҫn bҵng nhau:
Phҫn 1: Cho tác dөng hoàn toàn vӟi dd HNO3 đһc, nguӝi thu đưӧc 8,96 lít khí NO2 (giҧ sӱ
chӍ tҥo ra khí NO2).
Phҫn 2: Cho tác dөng hoàn toàn vӟi dd HCl thu đưӧc 6,72 lít khí.
a. ViӃt các pthh.
b. Xác đӏnh % vӅ khӕi lưӧng cӫa mӛi kim loҥi trong hӛn hӧp trên. Các thӇ tích khí đưӧc đo ӣ đkc.
Câu 14. Hòa tan hoàn toàn 24,8g hӛn hӧp kim loҥi gӗm đӗng và sҳt trong dung dӏch HNO3 0,5M
thu đưӧc 6,72l (đkc) mӝt chҩt khí duy nhҩt, không màu hoá nâu ngoài không khí.
a. Tính thành phҫn phҫn trăm theo khӕi lưӧng mӛi chҩt trong hӛn hӧp ban đҫu.
b. Tính thӇ tích dung dӏch HNO3 0,5 M cҫn dùng đӇ hoà tan hӃt hӛn hӧp trên.
c. NӃu cho 1/2 lưӧng hӛn hӧp trên vào dung dӏch HNO3 đһc, nguӝi thì thӇ tích khí màu nâu đӓ thu
đưӧc (ӣ đkc) là bao nhiêu?
Câu 15. Cho 21,8g hӛn hӧp kim loҥi gӗm bҥc và sҳt tác dөng vӯa đӫ vӟi 1,2 lít dung dӏch HNO3
0,5M thu đưӧc mӝt chҩt khí (X) duy nhҩt, không màu hoá nâu ngoài không khí.
a. Tính thành phҫn phҫn trăm theo khӕi lưӧng mӛi chҩt trong hӛn hӧp ban đҫu.
b. Tính thӇ tích khí (X) thu đưӧc ӣ đkc.
Câu 16. Chia hӛn hӧp Cu và Al làm hai phҫn bҵng nhau:
Phҫn 1: Cho vào dung dӏch HNO3 đһc, nguӝi thì có 8,96 lít khí màu nâu đӓ bay ra.
Phҫn 2: Cho vào dung dӏch HCl thì có 6,72 lít khí H2 bay ra.
Xác đӏnh thành phҫn % vӅ khӕi lưӧng mӛi kim loҥi trong hӛn hӧp ban đҫu. Các thӇ tích khí đưӧc
đo ӣ đkc.
Câu 17. Cho 11,0 gam hӛn hӧp Al và Fe vào dung dӏch HNO3 loãng, dư thì có 6,72 lít khí NO bay
ra (đkc) là sҧn phҭm khӱ duy nhҩt. Tính khӕi lưӧng mӛi kim loҥi trong hӛn hӧp đҫu.
Câu 18. Cho hӛn hӧp gӗm Fe và Zn tác dөng vӟi dung dӏch HNO3 đһc nguӝi thu đưӧc 0,896 lít màu
nâu ӣ đkc. Mһt khác, nӃu cho hӛn hӧp trên tác dөng vӟi dung dӏch HCl 10% thu đưӧc 0,672 lít khí
ӣ đkc.
a.
Tính % khӕi lưӧng mӛi kim loҥi trong hӛn hӧp.
b.
Tính khӕi lưӧng dung dӏch HCl cҫn dùng.
Câu 19. Hòa tan hӃt 1,92 gam mӝt kim loҥi trong 1,5 lít dd HNO3 0,15M thu đưӧc 0,448 lít khí NO
(ӣ đktc) và dd A. BiӃt khi phҧn ӭng thӇ tích dd không thay đәi.
a. Xác đӏnh kim loҥi R.
b. Tính nӗng đӝ mol cӫa các chҩt trong dd A.
Câu 20. Chia 34,8 gam hӛn hӧp kim loҥi gӗm Al, Fe và Cu thành 2 phҫn bҵng nhau:
- Phҫn I: Cho vào dung dӏch HNO3 đһc nguӝi, dư thu đưӧc 4,48 lít khí NO2 (ӣ đktc).
- Phҫn II: Cho vào dung dӏch HCl dư thu đưӧc 8,96 lít H2 (ӣ đktc).
Hãy xác đӏnh khӕi lưӧng cӫa Al và Fe trong hӛn hӧp ban đҫu.
Câu 21. Cho 100 ml dung dӏch X chӭa Al(NO3 )3 0,2M, Cu(NO3)2 0,1M và AgNO3 0,2M tác dөng
vӟi dung dӏch NH3 dư thu đưӧc m gam kӃt tӫa. Xác đӏnh giá trӏ cӫa m.
Câu 22. Hoà tan hoàn toàn 0,9 gam kim loҥi M bҵng dung dӏch HNO3 thu đưӧc 0,28 lít khí N2 O
(đktc). Xác đӏnh kim loҥi M.
Câu 23. Cho m gam Al tan hoàn toàn trong dung dӏch HNO3 thu đưӧc 44,8 lít hӛn hӧp 3 khí gӗm
NO, N2 O và N2 (ӣ đktc) có tӍ lӋ mol mol: V : V2 : V2  1: 2 : 3 . Xác đӏnh giá trӏ m.

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 1w


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

Câu 24. Cho 6,4 g kim loҥi hóa trӏ II tác dөng vӟi dd HNO3 đһc, dư thu đưӧc 4,48 lít NO2 (đkc, là
sҧn phҭm khӱ duy nhҩt). Xác đӏnh kim loҥi đó.
Câu 25. Cho 15 g hh Cu và Al tác dөng vӟi dd HNO3 loãng (lҩy dư) thu đưӧc 6,72 lít NO (đktc, là
sҧn phҭm khӱ duy nhҩt). Xác đӏnh khӕi lưӧng cӫa Cu và Al trong hӛn hӧp đҫu.
Câu 26. Hòa tan mӝt lưӧng 8,32 gam Cu tác dөng vӯa đӫ vӟi 240 ml dd HNO3 cho 4,928 lít (ӣ
đktc) hӛn hӧp khí gӗm NO và NO2 thoát ra.
a. Tính sӕ mol cӫa mӕi khí trong hӛn hӧp khí thu đưӧc.
b. Tính nӗng đӝ dung dӏch HNO3 đã dùng.
Câu 27. Cho dung dӏch chӭa 11,76 gam H3PO4 vào dung dӏch chӭa 16,8 gam KOH thu đưӧc dung
dӏch A. Cô cҥn dung dӏch A thu đưӧc m gam muӕi. Tính giá trӏ m.
Câu 28 (B-09). Cho 100 ml dung dӏch KOH 1,5M vào 200 ml dung dӏch H3PO4 0,5M, thu đưӧc
dung dӏch X. Cô cҥn dung dӏch X, thu đưӧc m gam hӛn hӧp gӗm các chҩt. Xác đӏnh các chҩt đó và
khӕi lưӧng chúng bҵng bao nhiêu?
Câu 29 (B-09). Cho 100 ml dung dӏch KOH 1,5M vào 200 ml dung dӏch H3PO4 0,5M, thu đưӧc
dung dӏch X. Cô cҥn dung dӏch X, thu đưӧc m gam hӛn hӧp gӗm các chҩt. Xác đӏnh các chҩt đó và
khӕi lưӧng chúng bҵng bao nhiêu?
Câu 30 (B-08). Cho 0,1 mol P2O5 vào dung dӏch chӭa 0,35 mol KOH. Dung dӏch thu đưӧc có các
chҩt nào? Khӕi lưӧng bҵng bao nhiêu?
Câu 31. Cho 14,2 gam P2O5 và 100 ml dung dӏch chӭa NaOH 1M và KOH 2M thu đưӧc dung dӏch
X. Xác đӏnh các anion có mһt trong dung dӏch X.
Câu 32. Thêm 250 ml dung dӏch NaOH 2M vào 200ml dung dӏch H3PO4 1,5M.
a.
Tìm khӕi lưӧng muӕi thu đưӧc?
b.
Tính nӗng đӝ mol/l cӫa các chҩt trong dung dӏch tҥo thành?

PHҪN BÀI TҰP NÂNG CAO


Câu 1 (A-2010). Hӛn hӧp khí X gӗm N2 và H2 có tӍ khӕi so vӟi He bҵng 1,8. Đun nóng X mӝt thӡi
gian trong bình kín (có bӝt Fe làm xúc tác), thu đưӧc hӛn hӧp khí Y có tӍ khӕi so vӟi He bҵng 2.
Tính hiӋu suҩt cӫa phҧn ӭng tәng hӧp NH3.
Câu 2. Mӝt lưӧng 8,32 gam Cu tác dөng vӯa đӫ vӟi 140 ml dung dӏch HNO3 cho 4,928 lít ӣ đkc
hӛn hӧp gӗm hai khí NO và NO2 bay ra.
a.
Tính sӕ mol mӛi khí đã tҥo ra.
b.
Tính nӗng đӝ mol cӫa dung dӏch axit ban đҫu.
Câu 3. Hoà tan Fe trong HNO3 dư thҩy sinh ra hӛn hӧp khí chӭa 0,03 mol NO2 và 0,02 mol NO.
Khӕi lưӧng sҳt bӏ hoà tan là bao nhiêu gam?
Câu 4. Hòa tan hoàn toàn hӛn hӧp gӗm 0,1 mol Fe và 0,2 mol Al vào dung dӏch HNO3 dư thu đưӧc
hӛn hӧp khí X gӗm NO và NO2 có tӍ lӋ mol tương ӭng là 2:1. Tính thӇ tích cӫa hӛn hӧp khí X
(đktc).
Câu 5. Hòa tan hoàn toàn 11 gam hh gӗm Fe và Al trong dd HNO3 dư thu đưӧc 11,2 lít hh khí X
(đktc) gӗm NO và NO2 có khӕi lưӧng 19,8 gam. BiӃt phҧn ӭng không tҥo NH4NH3.
a. Tính thӇ tích cӫa mӛi khí trong hh X.
b. Tính khӕi lưӧng cӫa mӛi kim loҥi trong hӛn hӧp đҫu.
Câu 6. Hoà tan hoàn toàn 5,94g kim loҥi R trong dung dӏch HNO3 loãng thu đưӧc 2,688lít (đktc)
hӛn hӧp khí gӗm NO và N2O có tӹ khӕi so vӟi H2 là 18,5. Xác đӏnh kim loҥi R.
Câu 7. Nung nóng 39 gam hh muӕi gӗm và KNO3 và Cu(NO3)2 đӃn khӕi lưӧng không đәi thu đưӧc
rҳn A và 7,84 lít hӛn hӧp khí X (ӣ đktc). Tính % khӕi lưӧng cӫa mӛi muӕi trong hh ban đҫu.
Câu 8 (A-09). Nung 6,58 gam Cu(NO3 )2 trong bình kín không chӭa không khí, sau mӝt thӡi gian
thu đưӧc 4,96 gam chҩt rҳn và hӛn hӧp khí X. Hҩp thө hoàn toàn X vào nưӟc đӇ đưӧc 300 ml

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 1Õ


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

dung dӏch Y. Tính pH cӫa dung dӏch Y.


Câu 9. Nung m gam Fe trong không khí, thu đưӧc 104,8g hӛn hӧp A gӗm Fe, FeO, Fe 2 O3, Fe3 O4.
Hoà tan hoàn toàn A trong dung dӏch HNO3 dư, thu đưӧc dung dӏch B và 12,096 lít hӛn hӧp khí C
gӗm NO và NO2 (đktc) có tӍ khӕi so vӟi He là 10,167. Tính giá trӏ cӫa m.
Câu 10. Đӕt cháy 5,6g bӝt Fe nung đӓ trong bình O2 thu đưӧc 7,36 gam hӛn hӧp A gӗm Fe2 O3,
Fe3 O4, FeO và Fe. Hoà tan hoàn toàn hӛn hӧp A bҵng dung dӏch HNO3 thu đưӧc V lít hӛn hӧp khí
B (đktc) gӗm NO2 và NO có tӍ khӕi so vӟi H2 là 19. Xác đӏnh giá trӏ cӫa V.
Câu 11. Thuӹ phân hoàn toàn 8,25 gam mӝt photpho trihalogenua thu đưӧc dung dӏch X. ĐӇ trung
hoà X cҫn 100ml dung dӏch NaOH 3M. Xác đӏnh công thӭc cӫa photpho trihalogenua.
Câu 12. Cho 150 ml dung dӏch KOH 1M tác dөng vӟi 200 ml dung dӏch H3PO4 0,5M. Cô cҥn dung
dӏch sau phҧn ӭng thu đưӧc m gam muӕi. Tính m.
Câu 13 (B-08). Tí nh thӇ tích dung dӏch HNO3 1M (loãng) ít nhҩt cҫn dùng đӇ hoà tan hoàn
toàn mӝt hӛn hӧp gӗm 0,15 mol Fe và 0,15 mol Cu là bao nhiêu (biӃt phҧn ӭng tҥo chҩt khӱ duy
nhҩt là NO)?
Câu 14 (A-09). Cho 3,024 gam mӝt kim loҥi M tan hӃt trong dung dӏch HNO3 loãng, thu đưӧc
940,8 ml khí NxOy (sҧn phҭm khӱ duy nhҩt, ӣ đktc) có tӍ khӕi đӕi vӟi H2 bҵng 22. Xác đӏnh khí
NxOy và kim loҥi M.
Câu 15 (B-08). Cho 2,16 gam Mg tác dөng vӟi dung dӏch HNO3 (dư). Sau khi phҧn ӭng xҧy ra
hoàn toàn thu đưӧc 0,896 lít khí NO (ӣ đktc) và dung dӏch X. Tính khӕi lưӧng muӕi khan thu đưӧc
khi làm bay hơi dung dӏch X.
Câu 16 (A-07). Hoà tan hoàn toàn 12 gam hӛn hӧp Fe, Cu (tӹ lӋ mol 1:1) bҵng HNO3, thu đưӧc V
lít (đktc) hӛn hӧp khí X (gӗm NO và NO2) và dung dӏch Y (chӍ chӭa 2 muӕi và axit dư). TӍ khӕi cӫa
X so vӟi H2 bҵng 19. Xác đӏnh giá trӏ cӫa V.
Câu 17 (B-07). Nung m gam bӝt sҳt trong oxi, thu đưӧc 3 gam hӛn hӧp chҩt rҳn X. Hoà tan hӃt hӛn
hӧp X trong dung dӏch HNO3 (dư) thoát ra 0,56 lít (đktc) khí NO (là sҧn phҭm khӱ duy nhҩt). Xác
đӏnh giá trӏ cӫa m.
Câu 18 (CĐA-08). NhiӋt phân hoàn toàn 34,65 gam hӛn hӧp gӗm KNO3 và Cu(NO3)2, thu đưӧc
hӛn hӧp khí X (tӍ khӕi cӫa X so vӟi khí hiđro bҵng 18,8). Tính khӕi lưӧng Cu(NO3 )2 trong hӛn hӧp
ban đҫu.
Câu 19 (A-2010). Hӛn hӧp khí X gӗm N2 và H2 có tӍ khӕi so vӟi He bҵng 1,8. Đun nóng X mӝt thӡi
gian trong bình kín (có bӝt Fe làm xúc tác), thu đưӧc hӛn hӧp khí Y có tӍ khӕi so vӟi He bҵng 2.
Tính hiӋu suҩt cӫa phҧn ӭng tәng hӧp NH3.
Câu 20. Hӛn hӧp A gӗm N2 và H2 vӟi tӍ lӋ mol 1: 3. Tҥo phҧn ӭng giӳa N2 và H2 cho ra NH3 vӟi
hiӋu suҩt H% thu đưӧc hӛn hӧp khí B. TӍ khӕi cӫa A so vӟi B là 0,6. Tính giá trӏ cӫa H.
Câu 21 (B-2010). Mӝt loҥi phân supephotphat kép có chӭa 69,62% muӕi canxi đihiđrophotphat,
còn lҥi gӗm các chҩt không chӭa photpho. Xác đӏnh đӝ dinh dưӥng cӫa loҥi phân lân này.
Câu 22. Hoà tan hoàn toàn m gam Cu trong dung dӏch HNO3 thu đưӧc 1,12 lít hӛn hӧp khí NO và
NO2 (đktc) có tӍ khӕi hơi đӕi vӟi H2 là 16,6. Xác đӏnh giá trӏ cӫa m.

CHUYÊN Đӄ 3. CACBON - SILIC


A. PHҪN LÝ THUYӂT
0 Y Y
1. V͓ trí - C̭u hình electron nguyên t͵
a. Vӏ trí
- Cacbon ӣ ô thӭ 6, chu kǤ 2, nhóm IVA cӫa bҧng tuҫn hoàn
b. Cҩu hình electron nguyên tӱ
1s2 2s22p2. C có 4 electron lӟp ngoài cùng
- Các sӕ oxi hóa cӫa C là: -4, 0, +2, +4

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 1


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

ù. Tính ch̭t v̵t lý


- C có ba dҥng thù hình chính: Kim cương, than chì và fuleren
3. Tính ch̭t hóa h͕c
- Trong các dҥng tӗn tҥi cӫa C, C vô đӏnh hình hoҥt đӝng hơn cҧ vӅ mһt hóa hӑc.
- Trong các phҧn ӭng hóa hӑc C thӇ hiӋn hai tính chҩt: Tính oxi hóa và tính kh͵. Tuy nhiên tính
khӱ vүn là chӫ yӃu cӫa C.
a. Tính khӱ
* Tác dөng vӟi oxi
  †


ù 88

ù . Ӣ nhiӋt đӝ cao C lҥi khӱ CO2 theo phҧn ӭng


 
0 4 2
t0
C C O 2 88 2C O
* Tác dөng vӟi hӧp chҩt
  †


†
â 88
ù †

ù † ù ù
b. Tính oxi hóa
* Tác dөng vӟi hidro
 
 


† ù ù 888

* Tác dөng vӟi kim loҥi
0 0 -4
t
3 4 l 88 l4 3 (nhôm cacbua)
00 Y Y  0 Y
1. Tính ch̭t hóa h͕c
- Tính chҩt hóa hӑc đһc trưng cӫa CO là tính khӱ
+2 0
+4
t
2 C O + O 2 88 2 C O2
+2 0 +4
t
3C O + e2 O3 88 3C O2 + 2 e
ù. Đi͉u ch͇
a. Trong phòng thí nghiӋm
 
ù  !

HCOOH 88888 CO + H 2O
b. Trong công nghiӋp: Khí CO đưӧc điӅu chӃ theo hai phương pháp
* Khí than ưӟt
0
1050 à
C + H 2O 888
888 CO + H2
* Khí lò gas
0
t
C + O2 88 CO2
0
t
CO2 + C 88 2CO
Y

000 Y Y0 0 Y


1. Tính ch̭t
a. Tính chҩt vұt lý
- Là chҩt khí không màu, nһng gҩp 1,5 lҫn không khí.
- CO2 (rҳn) là mӝt khӕi màu trҳng, gӑi là ³  ! 
´. Nưӟc đá khô không nóng chãy mà thăng
hoa, đưӧc dùng tҥo môi trưӡng lҥnh không có hơi ҭm.
b. Tính chҩt hóa hӑc
- Khí CO2 không cháy, không duy trì sӵ cháy cӫa nhiӅu chҩt.
- CO2 là oxit axit, khi tan trong nưӟc cho axit cacbonic
CO2 (k) + H2O (l) 88
8 8 H2CO3 (dd)

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 1Ú


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

- Tác dөng vӟi dung dӏch kiӅm


CO2 + NaOH ĺ NaHCO 3
CO2 + 2NaOH ĺ Na 2CO3 + H 2O
Tùy vào tӍ lӋ phҧn ӭng mà có thӇ cho ra các sҧn phҭm muӕi khác nhau.
ù. Đi͉u ch͇
a. Trong phòng thí nghiӋm
CaCO3 + 2HCl ĺ CaCl 2 + CO2 Ĺ + H 2O
b. Trong công nghiӋp
- Khí CO2 đưӧc thu hӗi tӯ quá trình đӕt cháy hoàn toàn than.
0 Y0 Y 0Y
Y0Y  Y
1. Axit cacbonic
- Là axit kém bӅn, chӍ tӗn tҥi trong dung dӏch loãng, dӉ bӏ phân hӫy thành CO2 và H2O.
- Là axit hai nҩc, trong dung dӏch phân li hai nҩc.
88
ù 8 
8




88 
8  
 8 ù

ù. Mu͙i cacbonat
- Muӕi cacbonat cӫa các kim loҥi kiӅm, amoni và đa sӕ muӕi hiđrocacbonat đӅu tan. Muӕi cacbonat
cӫa kim loҥi khác thì không tan.
- Tác dөng vӟi dd axit
NaHCO3 + HCl ĺ NaCl + CO 2 Ĺ + H2O
- +
HCO 3 + H ĺ CO2 Ĺ + H2O
Na2CO3 + 2HCl ĺ 2NaCl + CO 2 Ĺ + H 2O
CO 32- + 2H+ ĺ CO2 Ĺ + H2O
- Tác dөng vӟi dd kiӅm
NaHCO3 + NaOH ĺ Na 2CO3 + H 2O
 + OH - ĺ  ù
 + H 2O
- Phҧn ӭng nhiӋt phân
0
t
MgCO3(r) 88 MgO(r) + CO 2(k)
0
t
2NaHCO3(r) 88 Na2CO3 (r) + CO2(k) + H2O(k)
 Y00Y
1. Tính ch̭t v̵t lý
- Silic có hai dҥng thù hình: silic tinh thӇ và silic vô đӏnh hình.
ù. Tính ch̭t hóa h͕c
- Silic có các sӕ oxi hóa: -4, 0, +2 và +4 (sӕ oxi hóa +2 ít đһc trưng hơn).
- Trong các phҧn ӭng hóa hӑc, silic vӯa thӇ hiӋn tính oxi hóa vӯa thӇ hiӋn tính khӱ.
a. Tính khӱ
 
  ùù 88  

0 0 4
t
i 2 88 i 2

0 4
i 2Na H H 2 88 Na 2 i 3 2H 2 
b. Tính oxi hóa
0 0 -4
t
2 g i 88 g2 i
3. Đi͉u ch͇
- Khӱ SiO2 ӣ nhiӋt đӝ cao

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 1˜


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

0
t
SiO2 + 2Mg 88 Si + MgO
0 Y.Y YY00Y
1. Silic đioxit
- SiO2 là chҩt ӣ dҥng tinh thӇ.
- Tan chұm trong dung dӏch kiӅm đһc nóng, tan dӇ trong kiӅm nóng chãy.
0
t
SiO2 + 2NaOH 88 Na2SiO3 + H2O
- Tan đưӧc trong axit HF
SiO2 + 4HF ĺ SiF 4 + 2H2 O
- Dӵa vào tính chҩt này, ngưӡi ta dùng dung dӏch HF đӇ khҳc chӱ lên thӫy tinh.
ù. Axit silixic
- H2SiO3 là chҩt ӣ dҥng keo, không tan trong nưӟc. Khi mҩt mӝt phҫn nưӟc tҥo thành vұt liӋu xӕp là
i ". Dùng đӇ hút hơi ҭm trong các thùng đӵng hàng hóa.
- Axit silixic là axit yӃu, yӃu hơn cҧ axit cacbinic nên bӏ axit này đҭy ra khӓi dung dӏch muӕi.
Na2SiO3 + CO2 + H2O ĺ Na 2CO3 + H2SiO3 Ļ
3. Mu͙i silicat
- Dung dӏch đұm đһc cӫa Na2SiO3 và K2SiO3 đưӧc gӑi là thӫy tinh lӓng.
- Vҧi tҭm thӫy tinh lӓng sҿ khó cháy, ngoài ra thӫy tinh lӓng còn đưӧc dùng đӇ chӃ tҥo keo dán thӫy
tinh và sӭ.

B. BÀI TҰP CÓ HƯӞNG DҮN GIҦI


I. D̩ng bài t̵p COù tác dͭng vͣi dung d͓ch ki͉m
Các PTHH cӫa các phҧn ӭng xãy ra
CO2 + NaOH ž NaHCO3
CO2 + 2NaOH ĺ Na2CO3 + H2 O
 @
Đһt 

 : NӃu T V  ĺ tҥo muӕi duy nhҩt NaHCO3
ù
NӃu 1  ĺ tҥo hӛn hӧp hai muӕi NaHCO3 và Na2CO3
NӃu T 2 ĺ tҥo muӕi duy nhҩt Na2CO3
Mӝt sӕ lưu ý khi giҧi bài tұp này:
- Xác đӏnh sҧn phҭm nào đưӧc tҥo thành bҵng các tính giá trӏ T.
- NӃu tҥo thành hӛn hӧp hai muӕi thưӡng ta giҧi bҵng cách lұp hӋ PT.
*Y+,- Sөc 2.24 lít khí CO2 (đktc) vào 150 ml dung dӏch NaOH 1M thu đưӧc dung dӏch A. Tính
khӕi lưӧng các chҩt tan trong A.
$%$Y
ù ù
ù



 
·
V 

  

 
· 
ùù 
 @  
ĺ 





  ĺ tҥo hӛn hӧp hai muӕi
ù  
Đһt 



ù



CO2 + NaOH ž NaHCO3
x x x
CO2 + 2NaOH ĺ Na2CO3 + H2 O
y 2y y




  

  V 

  

 ù
 

Ta có hӋ PT: 





ù

  

   
 ù 
V 

  

 
 

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY ù0


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

II. D̩ng bài t̵p kh͵ oxit kim lo̩i b̹ng khí CO
Oxit Kl + CO ž Kl + CO2
ž 

†




†

ù 


 


 

ù và 


†


*Y+,- Dүn mӝt luӗng khí CO dư qua ӕng sӭ đӵng Fe3O4 và CuO nung nóng đӃn khi phҧn ӭng hoàn
toàn thu đưӧc 2,32 gam hӛn hӧp kim loҥi. Khí thoát ra khӓi bình đưӧc dүn qua dung dӏch nưӟc vôi
trong dư thu đưӧc 5 gam kӃt tӫa. Tính tәng khӕi lưӧng 2 oxit trong hӛn hӧp đҫu.
$%$Y

/YCách 1:





 
 Yž 
 








 
 Y







ù âù

  

â ù
 
Y

* Cách 2:





 
 Yž 
· 

 ù 
  
  

 
· Y




†






ù âù
†
 

ù"  

â ù
 
C. PHҪN BÀI TҰP CƠ BҦN
Câu 1. Hoàn thành các PTHH cӫa các phҧn ӭng sau:
a. NaHCO3 + NaOH
b. NaHCO3 + HCl
c. SiO2 + HF
d. CO2 + NaOH
1 mol 1 mol
e. CO2 + NaOH
1 mol 2 mol
f. CO2 + Ca(OH)2
1 mol 1 mol
g. CO2 + Ca(OH)2
2 mol 1 mol
h. CO (dư) + Fe2 O3
i. CO (dư) + Fe3 O4
Câu 2. Đӕt mӝt mҭu than đá (chӭa tҥp chҩt không cháy) có khӕi lưӧng 0,6 gam trong oxi dư thu
đưӧc 1,06 m3 (đktc) khí cacbonic. Tính thành phҫn % khӕi lưӧng cӫa cacbon trong mҭu than đá
trên.
Câu 3. Cho 224 ml khí CO2 (đktc) hҩp thө hӃt trong 100 ml dung dӏch KOH 0,2M. Tính khӕi lưӧng
cӫa nhӳng chҩt trong dung dӏch tҥo thành.
Câu 4. Cho 5,6 lít khí CO2 (đktc) sөc vào dung dӏch NaOH dư thu đưӧc dung dӏch A. Cô cҥn dung
dӏch A thu đưӧc m gam muӕi. Tính giá trӏ m.
Câu 5. Sөc 2,24 lít khí CO2 (đktc) vào 150 ml dung dӏch NaOH 1M thu đưӧc dung dӏch D. Tính
khӕi lưӧng các chҩt tan trong dung dӏch D.
Câu 6. Sөc 2,24 lít khí CO2 (đktc) vào 200 ml dung dӏch NaOH 1M thu đưӧc dung dӏch D. Tính
nӗng đӝ mol/lít cӫa các chҩt tan trong dung dӏch D.
Câu 7. Sөc 4,48 lít khí CO2 (đktc) vào 400 ml dung dӏch NaOH CM thu đưӧc dung dӏch A. Cô cҥn
dung dӏch A thu đưӧc 19 gam hӛn hӧp hai muӕi.
a. Tính khӕi lưӧng mӛi muӕi.
b. Tính nӗng đӝ dung dӏch NaOH đem dùng.

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY ù1


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

Câu 8. Nung 52,65 gam CaCO3 ӣ 1000 0C và cho toàn bӝ khí thoát ra hҩp thө hӃt vào 500 ml dung
dӏch NaOH 1,8M. Hӓi thu đưӧc muӕi nào? Khӕi lưӧng là bao nhiêu. BiӃt hiӋu suҩt cӫa phҧn ӭng
nhiӋt phân CaCO3 là 85%.
Câu 9. Tính thӇ tích dung dӏch NaOH 2M tӕi thiӇu đӇ hҩp thө hӃt 4,48 lít khí CO2 (đktc).
Câu 10. Khӱ hoàn toàn 23,2 gam Fe3 O4 bҵng khí CO dư. Khí thu đưӧc sөc vào dung dӏch Ca(OH)2
dư thu đưӧc m gam kӃt tӫa. Tính m.
Câu 11. Khӱ hoàn toàn m gam Fe2 O3 bҵng khí CO dư. Khí thu đưӧc sөc vào dung dӏch Ca(OH)2 dư
thu đưӧc 30 gam kӃt tӫa. Tính m.
Câu 12. Khӱ hoàn toàn 2,32 gam Fe3 O4 bҵng khí CO dư thu đưӧc m gam chҩt rҳn. Hòa tan hoàn
toàn chҩt rҳn thu đưӧc bҵng dung dӏch axit HNO3 thu đưӧc V lít NO (đktc) là sҧn phҭm khӱ duy
nhҩt. Tính m và V.
Câu 13. Khӱ hoàn toàn m gam gam Fe3 O4 bҵng V lít khí CO (vӯa đӫ) thu đưӧc chҩt rҳn C. Hòa tan
hoàn toàn chҩt rҳn C thu đưӧc bҵng dung dӏch axit HNO3 thu đưӧc 6,72 lít NO (đktc) là sҧn phҭm
khӱ duy nhҩt. Tính m và V.
Câu 14 (CĐA-09). Khӱ hoàn toàn mӝt oxit sҳt X ӣ nhiӋt đӝ cao cҫn vӯa đӫ V lít khí CO (ӣ đktc),
sau phҧn ӭng thu đưӧc 0,84 gam Fe và 0,02 mol khí CO2. Công thӭc cӫa X và giá trӏ V lҫn lưӧt là

D. PHҪN BÀI TҰP NÂNG CAO


Câu 1. Dүn mӝt luӗng khí CO dư qua ӕng sӭ đӵng Fe3O4 và CuO nung nóng đӃn khi phҧn ӭng hoàn
toàn thu đưӧc 2,32 gam hӛn hӧp kim loҥi. Khí thoát ra khӓi bình đưӧc dүn qua dung dӏch nưӟc vôi
trong dư thu đưӧc 5 gam kӃt tӫa. Tính tәng khӕi lưӧng 2 oxit trong hӛn hӧp đҫu.
Câu 2. Cho khí CO qua ӕng chӭa 15,2g hӛn hӧp gӗm CuO và FeO nung nóng. Sau mӝt thӡi gian
thu đưӧc hӛn hӧp khí B và 13,6g chҩt rҳn C. Cho B tác dөng vӟi dung dӏch Ca(OH)2 dư thu đưӧc m
gam kӃt tӫa. Xác đӏnh giá trӏ cӫa m.
Câu 3. Dүn mӝt luӗng khí CO qua ӕng sӭ đӵng m gam hӛn hӧp CuO, Fe2 O3, Fe3 O4 và Al2 O3 rӗi
cho khí thoát ra hҩp thө hӃt vào dung dӏch nưӟc vôi trong dư thu đưӧc 15 gam kӃt tӫa. Chҩt rҳn còn
lҥi trong ӕng sӭ có khӕi lưӧng 215,0 gam. Xác đӏnh giá trӏ cӫa m.
Câu 4. Cho V lít khí CO2 (đktc) hҩp thө hӃt vào 500 ml dung dӏch Ca(OH)2 0,02 M thì thu đưӧc 0,5
gam kӃt tӫa. Xác đӏnh giá trӏ tӕi thiӇu cӫa V.
Câu 5. Cho 1,344 lít khí CO2 (đktc) hҩp thө hӃt vào 2 lít dung dӏch X chӭa NaOH 0,04M và
Ca(OH)2 0,02M thu đưӧc m gam kӃt tӫa. Xác đӏnh giá trӏ cӫa m.
Câu 6. Hoà tan hoàn toàn 11,2 gam CaO vào H2 O thu đưӧc dung dӏch A. Sөc V lít khí CO2 (đktc)
vào dung dӏch A thu đưӧc 15 gam kӃt tӫa. Xác đӏnh giá trӏ cӫa V.
Câu 7 (CĐ-2010). Hҩp thө hoàn toàn 3,36 lít khí CO2 (đktc) vào 125 ml dung dӏch Ba(OH)2 1M,
thu đưӧc dung dӏch X. Coi thӇ tích dung dӏch không thay đәi. Xác đӏnh nӗng đӝ mol cӫa chҩt tan
trong dung dӏch X.
Câu 8 (A-09). Cho 0,448 lít khí CO2 (ӣ đktc) hҩp thө hӃt vào 100 ml dung dӏch chӭa hӛn hӧp
NaOH 0,06M và Ba(OH)2 0,12M, thu đưӧc m gam kӃt tӫa. Tính giá trӏ cӫa m.
Câu 9 (A-08). Hҩp thө hoàn toàn 4,48 lít khí CO2 (ӣ đktc) vào 500 ml dung dӏch hӛn hӧp gӗm
NaOH 0,1M và Ba(OH)2 0,2M, sinh ra m gam kӃt tӫa.Tính giá trӏ cӫa m.
Câu 10 (A-07). Hҩp thө hoàn toàn 2,688 lít khí CO2 (đktc) vào 2,5 lít dung dӏch Ba(OH)2 nӗng đӝ a
mol/l, thu đưӧc 15,76 gam kӃt tӫa. Tính giá trӏ cӫa a.
Câu 11 (CĐA-08). Dүn tӯ tӯ V lít khí CO (ӣ đktc) đi qua mӝt ӕng sӭ đӵng lưӧng dư hӛn hӧp rҳn
gӗm CuO, Fe2 O3 (ӣ nhiӋt đӝ cao). Sau khi các phҧn ӭng xҧy ra hoàn toàn, thu đưӧc khí X. Dүn toàn
bӝ khí X ӣ trên vào lưӧng dư dung dӏch Ca(OH)2 thì tҥo thành 4 gam kӃt tӫa. Tính giá trӏ cӫa V.
Câu 12 (A-09). Cho luӗng khí CO (dư) đi qua 9,1 gam hӛn hӧp gӗm CuO và Al2 O3 nung nóng đӃn
khi phҧn ӭng hoàn toàn, thu đưӧc 8,3 gam chҩt rҳn. Tính khӕi lưӧng CuO có trong hӛn hӧp ban đҫu.
Câu 13 (A-08). Cho V lít hӛn hӧp khí (ӣ đktc) gӗm CO và H2 phҧn ӭng vӟi mӝt lưӧng dư hӛn hӧp

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY ùù


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

rҳn gӗm CuO và Fe3O4 nung nóng. Sau khi các phҧn ӭng xҧy ra hoàn toàn, khӕi lưӧng hӛn hӧp rҳn
giҧm 0,32 gam. Xác đӏnh giá trӏ cӫa V.

CHUYÊN Đӄ 4. ĐҤI CƯƠNG Vӄ HÓA HӲU CƠ


A. PHҪN LÝ THUYӂT
I. MӢ ĐҪU Vӄ HÓA HӐC HӲU CƠ
1. Khái niӋm vӅ hӧp chҩt hӳu cơ và hóa hӑc hӳu cơ
- Hӧp chҩt hӳu cơ là hӧp chҩt cӫa cacbon (trӯ CO, CO2, muӕi cacbonat«).
- Hóa hӑc hӳu cơ là nghành hóa hӑc nghiên cӭu các hӧp chҩt hӳu cơ.
2. Phân loҥi hӧp chҩt hӳu cơ
- Thưӡng chia thành hai loҥi
+ Hiđrocacbon
+ Dүn xuҩt hiđrocacbon
3. Đһc điӇm chung cӫa hӧp chҩt hӳu cơ
- Đһc điӇm cҩu tҥo: Liên kӃt hóa hӑc chӫ yӃu trong hӧp chҩt hӳu cơ là liên kӃt cӝng hóa trӏ.
- Tính chҩt vұt lý:
+ NhiӋt đӝ nóng chãy, nhiӋt đӝ sôi thҩp.
+ Phҫn lӟn không tan trong nưӟc, nhưng tan nhiӅu trong các dung môi hӳu cơ.
- Tính chҩt hóa hӑc:
+ Các hӧp chҩt hӳu cơ thưӡng kém bӅn vӟi nhiӋt và dӇ cháy.
+ Phҧn ӭng hóa hӑc cӫa các hӧp chҩt hӳu cơ thưӡng xãy ra chұm và theo nhiӅu hưӟng khác nhau,
nên tҥo ra hӛn hӧp nhiӅu sҧn phҭm.
4. Sơ lưӧc vӅ phân tích nguyên tӕ
a. Phân tích đӏnh tính
* Mөc đích: Xác đӏnh nguyên tӕ nào có trong hӧp chҩt hӳu cơ.
* Nguyên tҳc: ChuyӇn các nguyên tӕ trong hӧp chҩt hӳu cơ thành các chҩt vô cơ đơn giҧn rӗi nhұn
biӃt chúng bҵng các phҧn ӭng đһc trưng.
b. Phân tích đӏnh lưӧng
* Mөc đích: Xác đӏnh thành phҫn % vӅ khӕi lưӧng các nguyên tӕ có trong phân tӱ hӧp chҩt hӳu cơ.
* Nguyên tҳc: Cân chính xác khӕi lưӧng hӧp chҩt hӳu cơ, sau đó chuyӇn nguyên tӕ C ĺ CO2, H ĺ
H2 O, N ĺ N2, sau đó xác đӏnh chính xác khӕi lưӧng hoһc thӇ tích cӫa các chҩt tҥo thành, tӯ đó tính
% khӕi lưӧng các nguyên tӕ.
* BiӇu thӭc tính toán:
m CO 2 .12 m H 2 O .2 VN .28
mC = (g)  mH = (g)  mN = 2 (g)
44 18 22, 4
m C .100 m .100 m .100
- Tính đưӧc: %C =  %H = H  %N = N  %O = 100-%C-%H-%N
a a a
II. CÔNG THӬC PHÂN TӰ HӦP CHҨT HӲU CƠ
1. Công thӭc đơn giҧn nhҩt
a. Đӏnh nghĩa
- Công thӭc đơn giҧn nhҩt là công thӭc biӇu thӏ tӍ lӋ tӕi giҧn vӅ sӕ nguyên tӱ cӫa các nguyên tӕ
trong phân tӱ.
b. Cách thiӃt lұp công thӭc đơn giҧn nhҩt
- ThiӃt lұp công thӭc đơn giҧn nhҩt cӫa hӧp chҩt hӳu cơ CxHyOz là thiӃt lұp tӍ lӋ
m m m %C %H %O
x : y : z = n C : n H : nO = C : H : O  x : y : z = : :
12 1 16 12 1 16

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY ù3


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

2. Công thӭc phân tӱ


a. Đӏnh nghĩa
- Công thӭc phân tӱ là công thӭc biӇu thӏ sӕ lưӧng nguyên tӱ cӫa mӛi nguyên tӕ trong phân tӱ.
b. Cách thiӃt lұp công thӭc phân tӱ
- Có ba cách thiӃt lұp công thӭc phân tӱ
* Dӵa vào thành phҫn % khӕi lưӧng các nguyên tӕ ƒít dùng)
- Cho CTPT CxHyOz: ta có tӍ lӋ
12.x 1.y 16.z
  
100 %C %H %O
.%C .%H .%O
Tӯ đó ta có: x   y  z
12.100 1.100 16.100
* Dӵa vào công thӭc đơn giҧn nhҩt ƒthưͥng dùng)
* Tính trӵc tiӃp theo khӕi lưӧng sҧn phҭm cháy ƒít dùng)
B. HƯӞNG DҮN GIҦI BÀI TҰP
Phҫn bài tұp chương này chӫ yӃu là lұp CT đơn giҧn nhҩt và CTPT. ӝt sӕ công thӭc sau
yêu cҫu chúng ta phҧi nҳm đӇ vұn dөng trong viӋc giҧi bài tұp chương này.
Cho hӧp chҩt X có CT: CxHyOzNt.

*



ù 


ù ù  


ù ù  mO = mX - (mC + mH + mN) ž 



ž x : y : z : t = nC : nH : nO : nN.

* º 

º

 º

º   


*Y +,-Y Đӕt cháy hoàn toàn 2,46 gam chҩt hӳu cơ (A) thu đưӧc 5,28 gam CO2, 0,9 gam H2 O và
224ml N2 (đo đktc). TӍ khӕi hơi cӫa (A) so vӟi không khí là 4, 24. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa
(A).
$%$Y
Đһt CT đơn giҧn nhҩt cӫa A là CxHyOz Nt
ù"  (  ùù








 ù
  

ù  ù

ù

 
  

ù  ù

ù

 ù

" ùù
mO = mA - (mC + mH + mN) = 2.46 ± (0.12*12+0.1*1+0.02*14) = 0.64 (gam)
 
ž 





 
 
 
žx : y : z : t = nC : nH : nO : nN = 0.12 : 0.1 : 0.04 : 0.02 = 6 : 5 : 2 : 1
ĺ CT đơn giҧn nhҩt cӫa A là: C6 H5 O2 N

º 

º

 º

 º  ù(


ùâ tӯ đó ta suy ra: CT đơn giҧn nhҩt chính là CTPT.


ù(
ĺ CTPT cӫa A là: C 6H5 O2 N
C. BÀI TҰP VҰN DӨNG
Câu 1. Oxi hóa hoàn toàn 0,6 gam hӧp chҩt hӳu cơ A thu đưӧc 0,672 lít CO2 (đktc) và 0,72 gam
H2 O. Tính % khӕi lưӧng các nguyên tӕ trong phân tӱ chҩt A.
Câu 2. Oxi hóa hoàn toàn 0,67 gam ȕ-caroten rӗi dүn sҧn phҭm oxi hóa qua bình 1 đӵng dd H2SO4
đһc, sau đó qua bình 2 đӵng Ca(OH)2 dư. KӃt quҧ cho thҩy khӕi lưӧng bình 1 tăng 0,63 gam bình 2
có 5 gam kӃt tӫa. Tính % khӕi lưӧng các nguyên tӕ trong phân tӱ ȕ-caroten.
Câu 3. Tính khӕi lưӧng mol phân tӱ cӫa các chҩt sau:
a.
Chҩt A có tӍ khӕi hơi so vӟi không khí bҵng 2,07.
b.
ThӇ tích hơi cӫa 3,3 gam chҩt X bҵng thӇ tích cӫa 1,76 gam khí oxi (đo ӣ cùng điӅu kiӋn).

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY ù


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

Câu 4. KӃt quҧ phân tích nguyên tӕ cho thҩy limonen đưӧc cҩu tҥo tӯ hai nguyên tӕ C và H, trong
đó C chiӃm 88,235% vӅ khӕi lưӧng. TӍ khӕi hơi cӫa limonen so vӟi không khí gҫn bҵng 4,69. Lұp
công thӭc phân tӱ cӫa limonen.
Câu 5. Đӕt cháy hoàn toàn 0,3 gam chҩt A (phân tӱ chӍ chӭa C, H, O) thu đưӧc 0,44 gam khí CO2
và 0,18 gam nưӟc. ThӇ tích hơi cӫa 0,3 gam chҩt A bҵng thӇ tích cӫa 0,16 gam khí oxi (đo ӣ cùng
điӅu kiӋn). Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa chҩt A.
Câu 6. Anetol có khӕi lưӧng mol phân tӱ bҵng 148 g/mol. Phân tích nguyên tӕ cho thҩy anetol có
%C=81,08% %H=8,1%, còn lҥi là oxi. Lұp công thӭc đơn giҧn nhҩt và công thӭc phân tӱ cӫa
anetol.
Câu 7. Hӧp chҩt X có % khӕi lưӧng C, H và O lҫn lưӧt là 54,54%, 8,1% và 36,36%. Khӕi lưӧng
phân tӱ cӫa X là 88g/mol. Lұp công thӭc phân tӱ cӫa X.
Câu 8. Hӧp chҩt Z có công thӭc đơn giҧn nhҩt là CH3 O và có tӍ khӕi hơi so vӟi hidro là 31. Xác
đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa Z.
Câu 9. Đӕt cháy hoàn toàn 2,46 gam chҩt hӳu cơ (A) thu đưӧc 5,28 gam CO2, 0,9 gam H2 O và
224ml N2 (đo đktc). TӍ khӕi hơi cӫa (A) so vӟi không khí là 4, 24. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa
(A).
Câu 10. Đӕt cháy hoàn toàn 5,6 lít chҩt khí hӳu cơ, thì thu đưӧc 16,8lít CO2 và 13,5 gam H2 O. Các
chҩt khí (đo đktc). Lұp công thӭc phân tӱ, biӃt rҵng 1 lít khí chҩt hӳu cơ ӣ đktc nһng 1,875 gam.
Câu 11. Đӕt cháy hoàn toàn 0,1 mol hӧp chҩt hӳu cơ (D) cҫn vӯa đӫ 14,4 gam oxi, thҩy sinh ra
13,2 gam CO2 và 7,2 gam nưӟc.
a. Tìm phân tӱ khӕi cuҧ (D).
b. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa (D).
Câu 12. Đӕt a gam chҩt (X) cҫn 0,3 mol O2 thu đưӧc 0,2 mol CO2, 0,3 mol H2 O. Hãy xác đӏnh a
gam, công thӭc đơn giҧn cӫa (X)?
Câu 13. Đӕt cháy hoàn toàn 9,9 gam chҩt hӳu cơ (A) gӗm 3 nguyên tӕ C, H và Cl. Sҧn phҭm tҥo
thành cho qua bình đӵng H2SO4 đұm đһc và Ca(OH)2 thì thҩy khӕi lưӧng các bình nҫy tăng lҫn lưӧt
là 3,6 gam và 8,8 gam.
a. Tìm công thӭc nguyên (A).
b. Xác đӏnh CTPT, biӃt (A) chӍ chӭa 2 nguyên tӱ Clo.
Câu 14. Đӕt cháy hoàn toàn 112 cm3 mӝt hydrocacbon (A) là chҩt khí ӣ (đktc) rӗi dүn sҧn phҭm lҫn
lưӧt qua bình (I) đӵng H2SO4 đұm đһc và bình (II) chӭa KOH dư ngưӡi ta thҩy khӕi lưӧng bình (I)
tăng 0,18 gam và khӕi lưӧng bình (II) tăng 0,44 gam.
Xác đӏnh CTPT (A).
Câu 15. Đӕt cháy hoàn toàn hӧp chҩt hӳu cơ gӗm C, H, Cl, sinh ra 112 cm3 CO2 (đo đktc) và 0,09
gam H2 O. Cũng tӯ hӧp chҩt hưӳ cơ đó cho tác dөng AgNO3 thì thu đưӧc 1,435 AgCl. Lұp CTPT
chҩt hӳu cơ. BiӃt rҵng tӍ khӕi hơi chҩt đó so vӟi He là 21,25.
Câu 16. Mӝt chҩt hӳu cơ có tӍ lӋ khӕi lưӧng mC : mH : mO = 12 : 2,5 : 4. BiӃt rҵng cӭ 0,1 mol chҩt
hӳu cơ có khӕi lưӧng 7,4 gam.
a. Lұp CTPT chҩt hӳu cơ.
b. ViӃt CTCT các đӗng phân.
Câu 17. Đӕt cháy hoàn toàn 1,608 gam Chҩt (A), thu đưӧc 1,272 gam Na2CO3, 0,528gam CO2. Lұp
CTPT (A). BiӃt rҵng trong phân tӱ chӍ chӭa 2 nguyên tӱ Na.
Y

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY ùw


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

CHUYÊN Đӄ 5: HIDROCACBON NO
A. PHҪN LÝ THUYӂT
I. ANKAN
1. Khái ni͏m - Đ͛ng đ̽ng - Đ͛ng phân - Danh pháp
a. Khái niӋm
- Ankan là hidrocacbon no mҥch hӣ có CTTQ CnH2n+2 (n•1). Hay còn gӑi là Parafin
- Các chҩt CH4, C2H6, C3H8 «. CnH2n+2 hӧp thành dãy đӗng đҹng cӫa ankan.
b. Đӗng phân
- Tӯ C4H10 trӣ đi có đӗng phân cҩu tҥo (đӗng phân mҥch C).
- Thí dө: C5 H10 có ba đӗng phân:
CH3 -CH2 -CH2-CH2CH3 CH3-CH(CH3)-CH2-CH3 CH3-C(CH3)2-CH3
c. Danh pháp
- Nҳm tên các ankan mҥch không nhánh tӯ C1 ĺ C10
- Danh pháp thưӡng.
- n - tên ankan tương ӭng (n- ӭng vӟi mҥch C không phân nhánh)
- iso - tên ankan tương ӭng (iso- ӣ C thӭ hai có nhánh -CH3).
- neo - tên ankan tương ӭng (neo- ӣ C thӭ hai có hai nhánh -CH3 ).
- Danh pháp quӕc tӃ: Sӕ chӍ vӏ trí nhánh + tên nhánh + tên mҥch C chính + an
1 2 3 4
Thí dө: C H 3 - C H(CH 3 ) - C H 2 - C H 3 (2-metylbutan)
- Bұccӫa nguyên tӱ C trong hiđrocacbon no đưӧc tính bҵng sӕ liên kӃt cӫa nó vӟi các nguyên tӱ C
khác.
I IV III II I
Thí dө: C H 3 - C(CH 3 ) 2 - C H(CH 3 ) - C H 2 - C H 3
ù. Tính ch̭t v̵t lý
- Tӯ CH4 ĺ C4H10 là chҩt khí.
- Tӯ C5H12 ĺ C17H36 là chҩt lӓng.
- Tӯ C18H38 trӣ đi là chҩt rҳn.
3. Tính ch̭t hóa h͕c
a. Phҧn ӭng thӃ bӣi halogen (đһc trưng cho hidrocacbon no)
- Clo có thӇ thӃ lҫn lưӧt tӯng nguyên tӱ H trong phân tӱ metan
askt
CH4 + Cl2 88 CH3Cl + HCl
askt
CH3Cl + Cl2 88 CH2Cl2 + HCl
askt
CH2Cl2 + Cl2 88 CHCl3 + HCl
askt
CHCl3 + Cl2 88 CCl4 + HCl
- Các đӗng đҹng cӫa metan cũng tham gia phҧn ӭng thӃ tương tӵ metan
c
 #$ CH3 -CH2 -CH2Cl
i
1-clopropan (43%)

3- 2- 3

ù
CH3 -CHCl-CH3
ù !·%· 

)*

- Nh̵n xét: Nguyên t͵ H liên k͇t vͣi nguyên t͵ C b̵c cao hơn d͋ b͓ th͇ hơn nguyên t͵ H liên k͇t
vͣi nguyên t͵ C b̵c th̭p hơn.
b. Phҧn ӭng tách.
0
t , xt
n

2n 2 888 n 2n 2

t 0 , xt
n

2n 2 888 n' 2n' m


2m 2 (n  n' m)
- Thí dө

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY ùÕ


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

0
500 C, xt
CH3 -CH3 8888 CH2=CH2 + H2
 




  
ù



ù 

 

- Phҧn ӭng oxi hóa.


3n +1
CnH2n+2 + O2 ĺ nCO2 + nH2 O ( n H 2 O > n CO 2 )
2
. Đi͉u ch͇:
a. Phòng thí nghiӋm:
0
CaO, t
- CH3COONa + NaOH 888 CH4 Ĺ + Na 2CO3
- Al4C3 + 12H2 O ĺ 3CH4 Ĺ + 4Al(OH)3
b. Trong công nghiӋp: Đi tӯ khí thiên nhiên, khí mӓ dҫu và tӯ dҫu mӓ.
II. XICLOANKAN
1. Khái ni͏m - Danh pháp
a. Khái niӋm
- Xicloankan là mӝt loҥi hiđrocacbon no mà trong phân tӱ chӍ gӗm liên kӃt đơn và có mӝt vòng
khép kín. Có CTTQ là C nH2n (n•3).

- Thí dө:
(xiclopropan) (xiclobutan)
b. Danh pháp: Sӕ chӍ vӏ trí nhánh + tên nhánh + xicol + tên mҥch C chính (vòng) + an

- Thí dө:  
(metylxiclopropan)
ù. Tính ch̭t hóa h͕c
a. Phҧn ӭng thӃ
b. Phҧn ӭng cӝng mӣ vòng
- Cӝng H2 : ChӍ có Xiclopropan và xiclobutan
- Cӝng Br2 và HX (X: Cl, Br): ChӍ có xicolpropan
c. Phҧn ӭng tách
- Thưӡng chӍ có xiclohexan và metylxiclohexan.
d. Phҧn ӭng oxi hóa:
3n t0
CnH2n + O2 88 nCO2 + nH2 O
2
3. ĐiӅu chӃ:
- Đưӧc điӅu chӃ tӯ viӋc chưng cҩt dҫu mӓ. Ngoài ra còn đưӧc điӅu chӃ tӯ ankan tương ӭng.
B. BÀI TҰP CÓ HƯӞNG DҮN GIҦI
Phҫn bài tұp ankan là phҫn bài tұp cơ bҧn, làm nӅn tҧng đӇ ta giҧi các bài tұp hóa hӑc sau
này. Do vұy yêu cҫu chúng ta cҫn phҧi nҳm chҳc đӇ vұn dөng khi ta gһp các dãy đӗng đҹng khác. Ӣ
chương này chӫ yӃu ta giҧi quyӃt dҥng bài tұp lұp công thӭc phân tӱ cӫa ankan.
CTPT cӫa ankan là: CnH2n+2. ĐӇ lұp CTPT cӫa ankan ta có thӇ sӱ dөng mӝt trong các cách sau (tùy
bài ra mà ta sӁ có các cách giҧi phù hӧp):
* Cách 1: M = 14n + 2. M ta có thӇ tính bҵng nhiӅu cách khác nhau tùy vào dӱ kiӋn bài ra.

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY ù


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11


* Cách 2: 

ù
. Lưu ý: Công thӭc này ta có thӇ áp dөng cho mӑi dãy đӗng đҹng mà ta sӁ gһp
  
ù ù
sau này.   

  ù

 ù





   ù  @  ù
* Cách 3: Ta lұp tӍ lӋ trên PTHH đӇ đưa ra phương trình bұc nhҩt mӝt ҭn (ҭn đó là n). Tӯ đó tính
giái trӏ n.
n Lưu ý: NӃu là hӛn hӧp hai ankan đӗng đҹng kӃ tiӃp cӫa nhau thì ta quy thành mӝt ankan có CT là

 ù ù . Tӯ đó tính giá trӏ  .


*Y+,Y1-YĐӕt cháy hӛn hӧp hai hidrocacbon đӗng đҷng kӃ tiӃp nhau ta thu đưӧc 11,7g H2 O và 17,6g
CO2. Xác đӏnh CTPT cӫa hai hidrocacbon trên.Y
Y
$%$Y

Đһt CTPT cӫa 2 ankan là


 ù ù .
   







 ù



 

"


ù 









  . Tӯ đó suy ra CTPT cӫa hai ankan là: CH4 và C2 H6.
  ù  @
 ù   @ 
*Y+,Y2- Đӕt cháy hoàn toàn 3,36 lít hӛn hӧp khí metan và etan thu đưӧc 4,48 lít khí CO2 (đktc).
Tính thành phҫn phҫn trăm vӅ thӇ tích cӫa mӛi khí trong hӛn hӧp A.
$%$Y
   




 
·
ù



 ù
·
ùù  ùù 
Đһt




ù 

+

CH4 CO2
a a
C2H6 2CO2
b 2b
  




  

  





 


Ta có hӋ PT: 

   


ù

 ù 

  

ù 



 

ââ ââ




C. PHҪN BÀI TҰP CƠ BҦN


Câu 1. ViӃt công thӭc cҩu tҥo các đӗng phân ankan ӭng vӟi công thӭc phân tӱ C4 H10, C5H12 và
C6H14. Gӑi tên theo danh pháp thưӡng và tên thay thӃ.
Câu 2. ViӃt CTCT cӫa các ankan có tên sau:
a. pentan, 2-metylbutan, isobutan và 2,2-đimetylbutan.
b. iso-pentan, neo-pentan, 3-etylpentan, 2,3-đimetylpentan.
Câu 3. Gӑi tên các chҩt sau theo danh pháp thưӡng và danh pháp thay thӃ:
a. CH3-CH(CH3 )-CH3 b. CH3 -(CH2)4-CH3
c. CH3-CH(CH3 )-CH2-CH3 d. CH3 -C(CH3 )2-CH3
Câu 4. Gӑi tên các chҩt sau theo danh pháp thay thӃ.
a. CH3-CH2 -CH2-CH2-CH(CH3)-CH3 b. CH3 -CH2 -CH(C2 H5)-CH2-CH3
c. CH3-CH2 -C(CH3)2 -CH3 d. CH3 -CH(C2 H5)-CH2 -CH2-CH3
Câu 5. Hoàn thành các PTHH cӫa các phҧn ӭng sau:

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY ùÚ


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

i
a. CH4 + Cl2 88
1 mol 1 mol
i
b. C2H6 + Cl2 88
1 mol 1 mol
c. CH3-CH2 -CH3 + Br2 88
i

1 mol 1 mol


d. CH4 + O2 88

e. CH3COONa + NaOH 888



f. Al4C3 + H2 O
Câu 6. ViӃt PTHH điӅu chӃ các ankan sau tӯ các chҩt tương ӭng.
Metan, 2-clobutan, iso-propyl clorua.
Câu 7 (A-08). Cho iso-pentan tác dөng vӟi Cl2 (askt) theo tӍ lӋ sӕ mol 1 : 1.
a. Xác đӏnh sӕ sҧn phҭm monoclo tӕi đa thu đưӧc.
b. ViӃt PTHH tҥo các sҧn phҭm mono clo tương ӭng đó.
Câu 8. Khi clo hóa C5 H12 vӟi tӹ lӋ mol 1:1 thu đưӧc mӝt sҧn phҭm thӃ monoclo duy nhҩt.
a. Xác đӏnh CTCT và danh pháp IUPAC cӫa ankan đó.
b. ViӃt PTHH cӫa phҧn ӭng xãy ra.
Câu 9. Khi clo hóa mӝt ankan có công thӭc phân tӱ C6H14, ngưӡi ta chӍ thu đưӧc 2 sҧn phҭm thӃ
monoclo.
a. Xác đӏnh CTCT và danh pháp IUPAC cӫa ankan đó.
b. ViӃt PTHH cӫa các phҧn ӭng xãy ra.
Câu 10. Ankan Y mҥch không nhánh có công thӭc đơn giҧn nhҩt là C2H5.
a. Tìm công thӭc phân tӱ, viӃt CTCT và gӑi tên Y.
b. ViӃt PTHH phҧn ӭng cӫa Y vӟi Clo khi chiӃu sáng (tӍ lӋ 1:1), chӍ rӓ sҧn phҭm chính.
Câu 11. Đӕt cháy hoàn toàn 4,48 lít C3 H8 (đktc) thu đưӧc V lít CO2 (đktc) và m gam nưӟc. Tính m
và V.
Câu 12. Đӕt cháy hoàn toàn V lít khí C4H10 (đktc). Toàn bӝ sҧn phҭm cháy sөc vào dung dӏch nưӟc
vôi trong dư thu đưӧc 40 gam kӃt tӫa.
a. Tính V.
b. Tính khӕi lưӧng muӕi thu đưӧc.
Câu 13. Đӕt cháy hoàn toàn mӝt hidrocacbon X thu đưӧc 8,96 lít khí CO2 (đktc) và 9 gam nưӟc.
Xác đӏnh công thӭc cӫa X.
Câu 14. Đӕt cháy hoàn toàn 2,24 lít ankan X (đktc) thu đưӧc 6,72 lít khí CO2 (đktc) và m gam
nưӟc.
a. Tính khӕi lưӧng muӕi thu đưӧc.
b. Xác đӏnh công thӭc cӫa X.
Câu 15. Khi đӕt cháy hoàn toàn mӝt ankan A thì thӇ tích Oxi phҧn ӭng bҵng 5/3 lҫn thӇ tích cӫa khí
CO2 sinh ra trong cùng điӅu kiӋn. Xác đӏnh công thӭc cӫa ankan A.
Câu 16. Đӕt cháy hoàn toàn 2,24 lít ankan B (đktc) cҫn 11,2 lít O2 (đktc).
a. Xác đӏnh công thӭc cӫa B.
b. Tính khӕi lưӧng CO2 và nưӟc sinh ra.
Câu 17. Đӕt cháy hoàn toàn 3,36 lít hӛn hӧp khí metan và etan thu đưӧc 4,48 lít khí CO2 (đktc).
Tính thành phҫn phҫn trăm vӅ thӇ tích cӫa mӛi khí trong hӛn hӧp A.
Câu 18. Xicloankan đơn vòng X có tӍ khӕi hơi so vӟi nitơ bҵng 2. Lұp công thӭc phân tӱ cӫa X.
Câu 19. Khi đӕt cháy hoàn toàn 3.6 gam ankan X thu đưӧc 5.6 lít CO2 (đktc). Xác đӏnh công thӭc
phân tӱ cӫa X.

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY ù˜


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

Câu 20. Đӕt cháy hoàn toàn 4,48 lít hӛn hӧp gӗm C2H6 và C3H8 ( đktc) rӗi cho sҧn phҭm cháy đi
qua bình 1 đӵng dung dӏch H2SO4 đһc, bình 2 đӵng dung dӏch nưӟc vôi trong có dư thҩy khӕi lưӧng
bình 1 tăng m g, bình 2 tăng 22 g.
a. Xác đӏnh giá trӏ cӫa m.
b. Tính % thӇ tích mӛi khí trong hӛn hӧp đҫu.
Câu 21. Đӕt cháy hoàn toàn m g hӛn hӧp gӗm CH4, C2 H6 và C4 H10 thu đưӧc 3,3g CO2 và 4,5 g
H2 O. Xác đӏnh giá trӏ cӫa m.
Câu 22. Mӝt hӛn hӧp 2 ankan kӃ tiӃp có khӕi lưӧng 24,8 gam có thӇ tích tương ӭng là 11,2 lít (ӣ
đktc). Xác đӏnh CTPT cӫa 2 ankan.
Câu 23. Đӕt cháy hӛn hӧp hai hidrocacbon đӗng đҷng kӃ tiӃp nhau ta thu đưӧc 11,7g H2 O và 17,6g
CO2. Xác đӏnh CTPT cӫa hai hidrocacbon trên.
Câu 24. Khi đӕt cháy hoàn toàn 7,84 lít hӛn hӧp khí gӗm CH4, C2 H6, C3 H8 (đktc) thu đưӧc 16,8 lít
khí CO2 (đktc) và x gam H2O. Xác đӏnh giá trӏ cӫa X.
Câu 25. Đӕt cháy hoàn toàn 11,2 lít hӛn hӧp propan và butan (đktc) rӗi cho tҩt cҧ sҧn phҭm cháy
thu đưӧc vào dung dӏch NaOH thì thu đưӧc 95,4 gam Na2CO3 và 84 gam NaHCO3.
a. Tính thành phҫn % vӅ sӕ mol cӫa hӛn hӧp.
b. Tìm thӇ tích dung dӏch NaOH 0,5 M cҫn thiӃt dùng trong trưӡng hӧp trên.
Câu 26. Đӕt cháy hoàn toàn 0,01 mol ankan (A). Dүn toàn bӝ sҧn phҭm cháy qua bình Ca(OH)2 dư
ngưӡi ta thu đưӧc 4 gam kӃt tӫa.
a. Tìm công thӭc phân tӱ cӫa Ankan (A).
b. B là đӗng đҷng liên tiӃp cӫa A. B tác dөng vӟi clo (askt) theo tӍ lӋ mol 1:1. Ngưӡi ta thu đưӧc 4
sҧn phҭm. Hãy xác đӏnh CTCT đúng cӫa (B).
Câu 27. Mӝt hӛn hӧp gӗm 2 ankan X và Y là đӗng đҷng kӃ tiӃp nhau có khӕi lưӧng 10,2 gam. Đӕt
cháy hoàn toàn hӛn hӧp cҫn 36,8 gam O2.
a. Tính khӕi lưӧng CO2 và H2 O tҥo thành.
b. Tìm CTPT cӫa 2 ankan.
Câu 28. Khi tiӃn hành craking 22,4 lít khí C4 H10 (đktc) thu đưӧc hӛn hӧp A gӗm CH4, C2H6, C2 H4,
C3H6, C4H8, H2 và C4H10 dư. Đӕt cháy hoàn toàn A thu đưӧc x gam CO2 và y gam H2O. Xác đӏnh
giá trӏ cӫa x và y.
Câu 29. Hӛn hӧp (X) gӗm 2 ankan A, B liên tiӃp nhau trong dãy đӗng đҷng có d X / He  16, 6 . Xác
đӏnh CTPT cӫa A, B và tính % V cӫa hӛn hӧp.
Câu 30. Mӝt ankan có thành phҫn % các nguyên tӕ: %C  84,21 %H  15,79. TӍ khӕi hơi cӫa
ankan đӕi vӟi không khí là 3,93. Xác đӏnh CTPT ankan.
Câu 31. Đӕt cháy hoàn toàn 3,6 g mӝt ankan A thu đưӧc 11g CO2 và 5,4g nưӟc. Khi clo hóa A theo
tӍ lӋ mol 1:1 tҥo thành dүn xuҩt monoclo duy nhҩt. Xác đӏnh CTPT và CTCT cӫa A.
D. PHҪN BÀI TҰP NÂNG CAO
Câu 1. Hӛn hӧp khí X gӗm 2 hiđrocacbon A và B là đӗng đҷng kӃ tiӃp. Đӕt cháy X vӟi 64 gam O2
(dư) rӗi dүn sҧn phҭm thu đưӧc qua bình đӵng Ca(OH)2 dư thu đưӧc 100 gam kӃt tӫa. Khí ra khӓi
bình có thӇ tích 11,2 lít ӣ 0 OC và 0,4 atm. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa A và B.
Câu 2 (A-2010). Đӕt cháy hoàn toàn mӝt lưӧng hiđrocacbon X. Hҩp thө toàn bӝ sҧn phҭm cháy vào
dung dӏch Ba(OH)2 (dư) tҥo ra 29,55 gam kӃt tӫa, dung dӏch sau phҧn ӭng có khӕi lưӧng giҧm
19,35 gam so vӟi dung dӏch Ba(OH)2 ban đҫu. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa X.
Câu 3. Đӕt cháy hoàn toàn mӝt hiđrocacbon X thu đưӧc 0,11 mol CO2 và 0,132 mol H2 O. Khi X tác
dөng vӟi khí clo (theo tӍ lӋ sӕ mol 1:1) thu đưӧc mӝt sҧn phҭm hӳu cơ duy nhҩt. Xác đӏnh tên gӑi
cӫa X.

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 30


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

Câu 4 (B-08). Hiđrocacbon mҥch hӣ X trong phân tӱ chӍ chӭa liên kӃt į và có hai nguyên tӱ cacbon
bұc ba trong mӝt phân tӱ. Đӕt cháy hoàn toàn 1 thӇ tích X sinh ra 6 thӇ tích CO2 (ӣ cùng điӅu kiӋn
nhiӋt đӝ, áp suҩt). Cho X tác dөng vӟi Cl2 (theo tӍ lӋ sӕ mol 1:1).
a. Xác đӏnh sӕ dүn xuҩt monoclo tӕi đa sinh ra.
b. ViӃt PTHH cӫa các phҧn ӭng xãy ra.
Câu 5 (A-08). Khi crackinh hoàn toàn mӝt thӇ tích ankan X thu đưӧc ba thӇ tích hӛn hӧp Y (các thӇ
tích khí đo ӣ cùng điӅu kiӋn nhiӋt đӝ và áp suҩt) tӍ khӕi cӫa Y so vӟi H2 bҵng 12. Xác đӏnh công
thӭc phân tӱ cӫa X.
Câu 6 (A-07). Khi brom hoá mӝt ankan chӍ thu đưӧc mӝt dүn xuҩt monobrom duy nhҩt có tӹ khӕi
hơi so vӟi hiđro là 75,5. Xác đӏnh tên cӫa ankan đó.
Câu 7. Khi đӕt cháy hoàn toàn hӛn hӧp 2 ankan là đӗng đҷng kӃ tiӃp thu đưӧc 7,84 lít khí CO2
(đktc) và 9,0 gam H2 O. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa 2 ankan.
Câu 8. Đӕt cháy hoàn toàn m gam hӛn hӧp X gӗm hai hidrocacbon thuӝc cùng dãy đӗng đҹng cҫn
dùng 6.16 lít O2 (đkc) và thu đưӧc 3.36 lít CO2 (đkc). Tính giá trӏ cӫa m.

CHUYÊN Đӄ VI. HIDROCACBON KHÔNG NO - HIDROCACBON THƠM


A. PHҪN LÝ THUYӂT
I. ANKEN
1. Khái ni͏m - Đ͛ng phân - Danh pháp
a. Khái niӋm:
- Anken là hidrocacbon không no mҥch hӣ có mӝt nӕi đôi trong phân tӱ. Có CTTQ là C nH2n (n m 2 )
- Các chҩt C2H4, C3H6, C4H8 . . . C nH2n (n•2) hӧp thành dãy đӗng đҹng cӫa anken.
b. Đӗng phân: Có hai loҥi đӗng phân
- Đӗng phân cҩu tҥo: (Đӗng phân mҥch C và đӗng phân vӏ trí liên kӃt đôi)
Thí dө: C4H8 có ba đӗng phân cҩu tҥo.
CH2=CH-CH2-CH3 CH3-CH=CH-CH3 CH2=C(CH3)-CH3
- Đӗng phân hình hӑc (cis - trans): Cho anken có CTCT: abC=Ccd. ĐiӅu kiӋn đӇ xuҩt hiӋn đӗng
phân hình hӑc là: a  b và c  d.
Thí dө: CH3-CH=CH-CH3 có hai đӗng phân hình hӑc


 

 






trans - but-2-en cis - but-2-en


c. Danh pháp:
- Danh pháp thưӡng: Tên ankan nhưng thay đuôi an = ilen.
+ Ví dө: C 2 H4 (Etilen), C3 H6 (propilen)
- Danh pháp quӕc tӃ (tên thay thӃ):
Sӕ chӍ vӏ trí nhánh + tên nhánh + tên mҥch C chính + sӕ chӍ vӏ trí liên kӃt đôi + en
4 3 2 1
+ Ví dө: C H 3 - C H = C H - C H 3 (C4 H8) But-2-en
1 2 3
C H 2 = C(CH 3 ) - C H 3 (C4 H8) 2 - Metylprop-1-en

ù. Tính ch̭t v̵t lý


Ӣ điӅu kiӋn thưӡng thì
- Tӯ C2H4 ĺ C4H8 là chҩt khí.
- Tӯ C5H10 trӣ đi là chҩt lӓng hoһc chҩt rҳn.
3. Tính ch̭t hóa h͕c

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 31


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

a. Phҧn ӭng cӝng ƒđ̿c trưng)


0
Ni, t
* Cӝng H2 : CnH2n + H2 888 CnH2n+2
0
Ni, t
CH2=CH-CH3 + H2 888 CH3-CH2-CH3
* Cӝng Halogen: C nH2n + X2 CnH2nX2
CH2=CH2 + Br 2 CH2Br-CH2 Br
Phҧn ӭng anken tác dөng vӟi Br2 dùng đӇ nhұn biӃt anken (dd Br2 mҩt màu)
* Cӝng HX (X: Cl, Br, OH . . .)
+
H
Thí dө: CH2=CH2 + HOH 88 CH3-CH2 OH
CH2=CH2 + HBr 88 CH3-CH2 Br
- Các anken có cҩu tҥo phân tӱ không đӕi xӭng khi cӝng HX có thӇ cho hӛn hӧp hai sҧn phҭm
CH3 -CH2 -CH2 Br (spp)
CH3 -CH=CH2 + HBr 1-brompropan

CH3 -CHBr-CH3 (spc)


ù %·%· 

- Quy t̷c Maccopnhicop: Trong ph̫n ͱng c͡ng HX vào liên k͇t đôi nguyên t͵ H ƒph̯n mang
đi͏n dương) chͯ y͇u c͡ng vào nguyên t͵ C b̵c th̭p hơn ƒcó nhi͉u H hơn) còn nguyên hay
nhóm nguyên t͵ X ƒph̯n mang đi͏n âm) c͡ng vào nguyên t͵ C b̵c cao hơn ƒít H hơn).
b. Phҧn ӭng trùng hӧp:
ĐiӅu kiӋn: Phân tӱ phҧi có liên kӃt đôi C=C.
ơ

0
TH (t , xt)
- Ví dө: nCH2=CH2 8888 ( CH2-CH2 )n
Etilen Polietilen (P.E)
c. Phҧn ӭng oxi hóa:
3n t0
- Oxi hóa hoàn toàn: CnH2n + O2 88 nCO2 + nH2 O ( n H 2 O = n CO 2 )
2
- Oxi hóa không hoàn toàn: Anken có thӇ làm mҩt màu dung dӏch B2 và dung dӏch thuӕc tím. Phҧn
ӭng này dùng đӇ nhұn biӃt anken và hӧp chҩt chӭa liên kӃt  .
. Đi͉u ch͇
0
H 2SO 4 , 170 C
a. Phòng thí nghiӋm: CnH2n+1 OH 88888 CnH2n + H 2O
0
t , p, xt
b. ĐiӅu chӃ tӯ ankan: CnH2n+2 888 CnH2n + H2
II. ANKADIEN
1. Đ͓nh nghĩa - Phân lo̩i - Danh pháp
a. Đӏnh nghĩa: Là hidrocacbon không no mҥch hӣ, trong phân tӱ chӭa hai liên kӃt C=C, có CTTQ
CnH2n-2 (n m 3 )
- Ví dө: CH2=C=CH2, CH2=CH-CH=CH2 . . .
b. Phân loҥi: Có ba loҥi:
- Ankadien có hai liên kӃt đôi liên tiӃp.
- Ankadien có hai liên kӃt đôi cách nhau bӣi mӝt liên kӃt đơn (ankadien liên hӧp).
- Ankadien có hai liên kӃt đôi cách nhau tӯ hai liên kӃt đơn trӣ lên.
c. Danh pháp:
Sӕ chӍ vӏ trí nhánh + tên nhánh + tên anka mҥch C chính + sӕ chӍ vӏ trí liên kӃt đôi + đien.
CH2=CH-CH=CH2 (buta-1,3-đien)
ù. Tính ch̭t hóa h͕c
a. Phҧn ӭng cӝng (H2, X2, HX)
0
Ni, t
* Cӝng H2 : CH2=CH-CH=CH2 + 2H2 888 CH3-CH2 -CH2-CH3
* Cӝng brom:

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 3ù


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

0
-80 C
Cӝng 1:2 CH2=CH-CH=CH2 + Br 2 (dd) 888 CH2=CH-CHBr-CH2 Br (spc)
400 C
Cӝng 1:4 CH2=CH-CH=CH2 + Br 2 (dd) 888 CH2Br-CH=CH-CH2 Br (spc)
Cӝng đӗng thӡi vào hai liên kӃt đôi
CH2=CH-CH=CH2 + 2Br 2 (dd) 88 CH2 Br-CHBr-CHBr-CH2 Br
* Cӝng HX
0
-80 C
Cӝng 1:2 CH2=CH-CH=CH2 + HBr 888 CH2=CH-CHBr-CH3 (spc)
400 C
Cӝng 1:4 CH2=CH-CH=CH2 + HBr 888 CH2=CH-CH2-CH2 Br (spc)
b. Phҧn ӭng trùng hӧp:
- VD: n 2= - = 2 p, xt, t0
888 ( 2- = - 2 )n

Cao su buna
c. Phҧn ӭng oxi hóa:
- Oxi hóa hoàn toàn
0
t
2C4 H6 + 11O2 88 8CO2 + 6H2O
- Oxi hóa không hoàn toàn: Tương tӵ như anken thì ankadien có thӇ làm mҩt màu dung dӏch thuӕc
tím. Phҧn ӭng này dùng đӇ nhұn biӃt ankadien.
3. Đi͉u ch͇
- Đưӧc điӅu chӃ tӯ ankan tương ӭng bҵng phҧn ӭng tách H2.
0
xt, t
CH3CH2 CH2CH3 888 CH2=CH-CH=CH2 + 2H2
xt, t0
CH3 -CH(CH3 )-CH2-CH3 888 CH2=C(CH3 )-CH=CH2 + 2H2
III. ANKIN
1. Khái ni͏m - Đ͛ng phân - Danh pháp
a. Khái niӋm
- Là hidrocacbon không no mҥch hӣ trong phân tӱ có mӝt liên kӃt C 6 C , có CTTQ là CnH2n-2
(n m 2).
- Các chҩt C2H2, C3H4, C4H6 . . .CnH2n-2 (n m 2) hӧp thành mӝt dãy đӗng đҹng cӫa axetilen.
b. Đӗng phân
- ChӍ có đӗng phân cҩu tҥo (đӗng phân mҥch C và đӗng phân vӏ trí liên kӃt
6
). Ankin không có
đӗng phân hình hӑc.
- Thí dө: C4 H6 có hai đӗng phân
CHŁC-CH2-CH3 CH3-CŁC-CH3.
c. Danh pháp:
- Danh pháp thưӡng: Tên gӕc ankyl + axetilen
+ VD: C2H2 (axetilen), CHŁC-CH3 (metylaxetilen)
- Danh pháp thay thӃ:
S͙ ch͑ v͓ trí nhánh + tên nhánh + tên m̩ch C chính + s͙ ch͑ v͓ trí n͙i 3 + in
4 3 2 1
C H3 - C H 2 - C 6 C H But-1-in
4 3 2 1

3 - 6 - 3 But-2-in
2. Tính chҩt hóa hӑc:
a. Phҧn ӭng cӝng ( 2, X2, X, phҧn ӭng đime hóa và trime hóa).
- Thí dө
+ ӝng 2
0
i, t
Ł + 2 888 2= 2
0
i, t
2= + 2 2 888 3- 3
Ӄu dùng xúc tác Pd/Pb O3 hoһc Pd/BaSO4, ankin chӍ cӝng mӝt phân tӱ 2 tҥo anken

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 33


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

0
Pd/PbCO3 , t
CHŁCH + H2 88888 CH2=CH2
+ Cӝng X2
CHŁCH + Br 2 88 CHBr =CHBr
CHBr=CHBr + Br2 88 CHBr2-CHBr2
+ Cӝng HX
HgCl2
CHŁCH + HCl 8888
150-2000 C
CH2 =CHCl
+ Phҧn ӭng đime hóa - trime hóa
0
xt, t
2CHŁCH 888 CH2=CH-CŁCH (vinyl axetilen)
0
600 C
3CHŁCH 888xt
C6H6
b. Phҧn ӭng thӃ bҵng ion kim loҥi:
- ĐiӅu kiӋn: Phҧi có liên kӃt 3 ӣ đҫu mҥch.
R-CŁCH + AgNO 3 + NH3 ĺ R-CŁCAgĻ + NH4 NO3
Phҧn ӭng này dùng đӇ nhұn biӃt Ank-1-in
c. Phҧn ӭng oxi hóa:
- Oxi hóa hoàn toàn:
3n -1
CnH2n-2 + O2 ĺ nCO2 + (n-1)H2 O ( n CO2 n H2 O )
2
- Oxi hóa không hoàn toàn: Tương tӵ như anken và ankadien, ankin cũng có khҧ năng làm mҩt màu
dung dӏch thuӕc tím. Phҧn ӭng này dùng đӇ nhұn biӃt ankin.
3. ĐiӅu chӃ:
a. Phòng thí nghiӋm: CaC2 + 2H2 O ĺ C 2H2 Ĺ + Ca(OH) 2
0
1500 C
b. Trong công nghiӋp: 2CH4 888 C2H2 + 3H2
IV. BENZEN VÀ DÃY ĐӖNG ĐҸNG:
1. Đӗng đҹng - Đӗng phân - Danh pháp:
a. Đӗng đҹng: Dãy đӗng đҹng cӫa benzen có CTTQ là CnH2n-6.
b. Đӗng phân: Đӗng phân vӅ vӏ trí tương đӕi cӫa các nhóm ankyl xung quanh vòng benzen (o, m,
p).
- Ví dө: C8 H10
C2H5 CH3 CH3 CH3
CH3
CH3
CH3
c. Danh pháp: Gӑi tên theo danh pháp hӋ thӕng.
Sӕ chӍ vӏ trí nhóm ankyl + tên ankyl + benzen.
- VD: C6 H5CH3 (metylbenzen).
2. Tính chât hóa hӑc:
a. Phҧn ӭng thӃ:
* ThӃ nguyên tӱ H ӣ vòng benzen
- Tác dөng vӟi halogen %

bӝt Fe

%ù
%

Cho ankyl benzen phҧn ӭng vӟi brom có bӝt sҳt thì thu đưӧc hӛn hӧp sҧn phҭm thӃ brom chӫ yӃu
vào vӏ trí ortho và para.

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 3


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

- VD:
CH3 CH3
-Br
+ Br2 +,
-
888 + HBr

o-bromtoluen
CH3

+ HBr

Br
p-bromtoluen
- Phҧn ӭng giӳa benzen và đӗng đҷng vӟi axit HNO3 xãy ra tương tӵ như phҧn ӭng vӟi halogen.
- Quy t̷c th͇ H ͧ vòng benzen: Các ankyl benzen d͋ tham gia ph̫n ͱng th͇ nguyên t͵ H cͯa
vòng benzen hơn benzen và s͹ th͇ ưu tiên ͧ v͓ trí ortho và para so vͣi nhóm ankyl.
* ThӃ nguyên tӱ H ӣ mҥch chính
0
t
- C6H5CH3 + Br 2 88 C6H5CH2 Br + HBr

b. Phҧn ӭng cӝng:


- Cӝng H2 và cӝng Cl2.
c. Phҧn ӭng oxi hóa:
- Oxi hóa không hoàn toàn: Toluen có khҧ năng làm mҩt màu dung dӏch thuӕc tím còn benzen thì
không. Phҧn ӭng này dùng đӇ nhұn biӃt Toluen.
- Phҧn ӭng oxi hóa hoàn toàn:
3n - 3
CnH2n-6 + O2 ĺ nCO2 + (n-3)H2 O
2
V. STIREN:
1. Cҩu tҥo: CTPT: C8H8 CTCT:   ù

2. Tính chҩt hóa hӑc:


a. Phҧn ӭng vӟi dung dӏch Br2. Phҧn ӭng này dùng đӇ nhұn biӃt stiren.
b. Phҧn ӭng vӟi H2.
c. Tham gia phҧn ӭng trùng hӧp ӣ liên kӃt đôi C=C.
VI. NAPTTALEN:
1. Câu tҥo phân tӱ:
- CTPT: C10H8. CTCT:
2. Tính chҩt hóa hӑc:
- Tham gia phҧn ӭng thӃ và tham gia phҧn ӭng cӝng.
B. BÀI TҰP CÓ HƯӞNG DҮN GIҦI
1. L̵p CTPT cͯa anken
CTPT cӫa anken là: CnH2n. ĐӇ lұp CTPT cӫa anken ta có thӇ sӱ dөng mӝt trong các cách sau (tùy
bài ra mà ta sӁ có các cách giҧi phù hӧp):
* Cách 1: M = 14n. M ta có thӇ tính bҵng nhiӅu cách khác nhau tùy vào dӱ kiӋn bài ra.
ù
* Cách 2: 

.
 
* Cách 3: Ta lұp tӍ lӋ trên PTHH đӇ đưa ra phương trình bұc nhҩt mӝt ҭn (ҭn đó là n). Tӯ đó tính
giái trӏ n.

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 3w


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

n Lưu ý: NӃu là hӛn hӧp hai anken đӗng đҹng kӃ tiӃp cӫa nhau thì ta quy thành mӝt anken có CT là
 ù . Tӯ đó tính giá trӏ  .
ù. L̵p CTPT cͯa ankin
CTPT cӫa ankin là: CnH2n-2. ĐӇ lұp CTPT cӫa ankin ta có thӇ sӱ dөng mӝt trong các cách sau (tùy
bài ra mà ta sӁ có các cách giҧi phù hӧp):
* Cách 1: M = 14n - 2. M ta có thӇ tính bҵng nhiӅu cách khác nhau tùy vào dӱ kiӋn bài ra.
 ù ù
* Cách 2: 

ù   

 ù

 ù 





     ù @  ù


* Cách 3: Ta lұp tӍ lӋ trên PTHH đӇ đưa ra phương trình bұc nhҩt mӝt ҭn (ҭn đó là n). Tӯ đó tính
giái trӏ n.
n Lưu ý: NӃu là hӛn hӧp hai ankin đӗng đҹng kӃ tiӃp cӫa nhau thì ta quy thành mӝt ankin có CT là
 ù@ù . Tӯ đó tính giá trӏ  .
*Y+,Y1-YĐӕt cháy hoàn toàn 2,24 lít hidrocacbon X thu đưӧc 6,72 lít khí CO2 (các thӇ tích khí đưӧc
đo ӣ đktc). X tác dөng vӟi AgNO3 trong NH3 sinh ra kӃt tӫa Y. Xác đӏnh CTCT cӫa X.
$%$Y
Do X tác dөng vӟi AgNO3 trong NH3 sinh ra kӃt tӫa Y tӯ đó ta có thӇ suy ra X là Ankin. Đһt CTPT
cӫa X là: CnH2n-2.
ù ù  ù




 






 â

ùù ùù

ù  â







â CTPT cӫa X là C3 H4. CTCT cӫa X là: CHÀC-CH3
  
*Y+,Y2- Đӕt cháy hoàn toàn 6.72 lít hӛn hӧp X gӗm hai anken là đӗng đҷng kӃ tiӃp nhau cҫn 26.88
lít khí oxi. Xác đӏnh công thӭc cӫa hai anken.
$%$Y
Đһt CTPT cӫa 2 anken là
 ù .
 ù ù ""
 $



 â





 ù

ùù ùù
â

ù + O2 CO2 + H2 O
ù
0.3 1.2
â
1.2 = 0.3*  = 2.67. Vұy CT cӫa hai anken là: C2H4 và C3 H6.
ù
C. PHҪN BÀI TҰP CƠ BҦN
Câu 1. ViӃt CTCT các đӗng phân (cҩu tҥo) anken ӭng vӟi CTPT là C4 H8 và C5 H10 và gӑi tên theo
tên thay thӃ.
Câu 2. ViӃt CTCT các anken có tên gӑi sau:
a. Butilen, 2-metylbut-2-en, pent-1-en, 2,3-đimetylpent-2-en.
b. Propilen, hex-1-en, etilen, 2-metylpent-1-en, iso-butilen.
Câu 3. Gӑi tên các anken sau theo danh pháp thay thӃ
a. CH2=CH-CH2-CH3, CH2=C(CH3 )-CH2-CH3, CH3-C(CH3)=C(CH3)-CH2-CH3.
b. CH3 -CH=CH-CH(CH3)-CH2 -CH3, CH2=CH-CH3, CH2=CH2.
Câu 4. Hoàn thành các PTHH cӫa các phҧn ӭng sau:



a. CH3-CH=CH-CH3 + H2 888
b. CH2=CH-CH3 + Br2
c. CH2=C(CH3)-CH3 + HBr

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 3Õ


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

d. CH2=CH-CH2-CH3 + H2 O 88

e. CH3-CH=CH-CH3 + HBr


f. C2H4 + O2 88




g. nCH2=CH2 888




h. nCH2=CH-CH3 888




i. nCH2=CHCl 888
Câu 5. ViӃt PTHH điӅu chӃ các chҩt sau đi tӯ các chҩt hӳu cơ tương ӭng.
PE, PVC, etilen, propilen, 2-clopropan, ancol etylic.
Câu 6 (A-08). Cho các chҩt sau: CH2=CH-CH2-CH2-CH=CH2, CH2=CH-CH=CH-CH2-CH3, CH3-
C(CH3 )=CH-CH3, CH2=CH-CH2-CH=CH2. Chҩt nào có đӗng phân hình hӑc. ViӃt CTCT các đӗng
phân cis-trans cӫa nó.
Câu 7. ViӃt CTCT các đӗng phân ankin ӭng vӟi CTPT là C 4H6 và C5 H8 và gӑi tên theo tên thay thӃ.
Câu 8. ViӃt CTCT các ankin có tên gӑi sau:
a. Metyl axetilen, etyl metyl axetilen, đimetyl axetilen, 3-metylbut-1-in, pent-1-in.
b. Hex-2-in, axetilen, 3,4-đimetylpent-1-in.
Câu 9. Gӑi tên các anken sau theo danh pháp thay thӃ
a. CHÀCH-CH2 -CH3, CHÀC-CH(CH3 )-CH3, CH3-C(CH3)=C(CH3)-CH2 -CH3.
b. CH3 -CÀC-CH(CH3)-CH2-CH3, CHÀCH-CH3, CHÀCH.
Câu 10. Hoàn thành các PTHH cӫa các phҧn ӭng sau:

a. CHŁC-CH3 + H2 888
V




+
â 

b. CHŁC-CH3 + H2 88888
c. CHŁC-CH3 + Br2
d. CHÀCH + HCl
1 mol 1 mol
ù

e. CHÀCH + H2 O 888

 $
 
f. 2CHÀCH 8888

 

%
 
g. 3CHÀCH 888888
Câu 11. ViӃt PTHH điӅu chӃ các chҩt sau tӯ các mono me tương ӭng.
Axetilen, vinyl clorua, benzen, vinyl axetilen.
Câu 12. Hoàn thành các chuәi phҧn ӭng sau:
a. CH4 î C2H2 î C2H4 î C2H6 î C2H5Cl î C2H4.
b. CH4 î C2H2 î C4H4 î C4H6 î polibutadien
c. CH4 î C2H2 î C6H6 î C6H5Br
d. C2 H6 î C2H4 î PE
e. CH4 î C2H2 î Vinyl clorua î PVC
Câu 13. Nhұn biӃt các chҩt sau bҵng phương pháp hóa hӑc.
a. CH4, C2H4, C2H2 và CO2. b. But-1-in và but-2-in
c. Benzen, hex-1-en và toluen d. Benzen, stiren và toluen
Câu 14. Tӯ CH4 và các hóa chҩt vô cơ cҫn thiӃt khác, hãy viӃt các PTHH điӅu chӃ:
Cao su buna, benzen, PE và PVC.
Câu 15. ViӃt CTCT các đӗng phân benzen ӭng vӟi CTPT C8H10 và gӑi tên các đӗng phân đó.
Câu 16. Hoàn thành các PTHH cӫa các phҧn ӭng sau:


a. C6H5CH3 + Br2 88

-$

b. C6H5CH3 + Br2 888

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 3


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

ù 
!

c. C6H5CH3 + HNO3(đһc) 88888
d. C6 H5CH=CH2 + Br2
e. C6H5CH=CH2 + HBr




e. nC6H5CH=CH2 888
Câu 17. Đӕt cháy hoàn toàn 3.36 lít hӗn hӧp khí etilen và propilen thu đưӧc 8.96 lít khí CO2 và m
gam nưӟc (các khí đӅu đưӧc đo ӣ đktc).
a.
Tính % thӇ tích mӛi khí trong hӛn hӧp đҫu.
b.
Tính giá trӏ m.
Câu 18. Đӕt cháy hoàn toàn hӛn hӧp khí C3 H6 và C4H8. Toàn bӝ sҧn phҭm cháy thu đưӧc dүn qua
bình 1 đӵng H2SO4 (đһc), bình 2 đӵng dung dӏch nưӟc vôi trong dư. Thҩy khӕi lưӧng bình 1 tăng 9
gam, bình 2 tăng m gam. Tính giá trӏ m.
Câu 19. Đӕt cháy hoàn toàn 2.24 lít hӛn hӧp khí propilen và butilen. Toàn bӝ sҧn phҭm cháy thu
đưӧc sөc qua bình đӵng dung dӏch nưӟc vôi trong dư thu đưӧc 25 gam kӃt tӫa và thҩy khӕi lưӧng
bình tăng lên m gam.
a.
Tính thӇ tích mӛi khí trong hӛn hӧp đҫu.
b.
Tính giá trӏ m.
Câu 20. Dүn tӯ tӯ 3,36 lít hӛn hӧp khí etilen và propilen (đktc) vào dung dӏch brom thҩy dung dӏch
bӏ nhҥt màu và không có khí thoát ra. Khӕi lưӧng dung dӏch sau phҧn ӭng tăng 4,9 gam.
a. ViӃt các PTHH và giҧi thích các hiӋn tưӧng ӣ thí nghiӋm trên.
b. Tính % theo thӇ tích cӫa mӛi khí trong hӛn hӧp ban đҫu.
Câu 21. Dүn tӯ tӯ 4,48 lít hӛn hӧp khí etilen và propilen (đktc) vào dung dӏch brom dư thҩy có 80
gam brom phҧn ӭng.
a. ViӃt các PTHH và giҧi thích các hiӋn tưӧng ӣ thí nghiӋm trên.
b. Tính thӇ tích cӫa mӛi khí trong hӛn hӧp ban đҫu.
Câu 22. Đӕt cháy hoàn toàn 0.672 lít hӛn hӧp khí etilen và propilen cҫn 2.688 lít khí oxi. Toàn bӝ
sҧn phҭm cháy thu đưӧc sөc vào dung dӏch nưӟc vôi trong dư thu đưӧc m gam kӃt tӫa.
a.
Tính % thӇ tích mӛi khí trong hӛn hӧp đҫu.
b.
Tính giá trӏ m.
Câu 23. Đӕt cháy hoàn toàn 4.48 lít hӛn hӧp hai anken X (đktc) là đӗng đҷng kӃ tiӃp cӫa nhau thu
đưӧc 11.2 lít khí CO2 (đktc).
a.
Xác đӏnh công thӭc cӫa hai anken.
b.
Tính % thӇ tích mӛi anken trong hӛn hӧp ban đҫu.
Câu 24. Đӕt cháy hoàn toàn 6.72 lít hӛn hӧp X gӗm hai anken là đӗng đҷng kӃ tiӃp nhau cҫn 26.88
lít khí oxi.
a.
Xác đӏnh công thӭc cӫa hai anken.
b.
Cho hӛn hӧp X qua dung dӏch brom dư, tính khӕi lưӧng brom đã tham gia phҧn ӭng.
Câu 25. Oxi hóa hoàn toàn 0,68 gam ankadien X thu đưӧc 1,12 lít CO2 (đktc).
a. Tìm công thӭc phân tӱ cӫa X.
b. ViӃt CTCT có thӇ có cӫa X.
Câu 26. Cho 4,48 lít hӛn hӧp khí gӗm metan và etilen đi qua dung dӏch brom dư, thҩy dung dӏch bӏ
nhҥt màu và có 1,12 lít khí thoát ra. Các thӇ tích khí đo ӣ điӅu kiӋn tiêu chuҭn. Tính % theo thӇ tích
mӛi khí trong hӛn hӧp ban đҫu.
Câu 27. Dүn 3,36 lít hӛn hӧp A gӗm propin và etilen đi vào mӝt lưӧng dư dung dӏch AgNO3 trong
NH3 thҩy còn 0,84 lít khí thoát ra và có m gam kӃt tӫa. Các thӇ tích khí đưӧc đo ӣ điӅu kiӋn tiêu
chuҭn.
a. Tính % theo thӇ tích etilen trong A.
b. Tính m.

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 3Ú


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

Câu 28. Dүn 6,72 lít hӛn hӧp khí X gӗm propan, etilen và axetilen qua dung dӏch brom dư, thҩy còn
1,68 lít khí không bӏ hҩp thө. NӃu dүn 6,72 lít khí X trên qua dung dӏch AgNO3 trong NH3 thҩy có
24,24 gam kӃt tӫa. Các thӇ tích khí đo ӣ điӅu kiӋn tiêu chuҭn.
a. ViӃt PTHH cӫa các phҧn ӭng xãy ra.
b. Tính % theo thӇ tích và theo khӕi lưӧng mӛi khí trong hӛn hӧp ban đҫu.
Câu 29. Đӕt cháy hoàn toàn 2,24 lít hidrocacbon X thu đưӧc 6,72 lít khí CO2 (các thӇ tích khí đưӧc
đo ӣ đktc). X tác dөng vӟi AgNO3 trong NH3 sinh ra kӃt tӫa Y. Xác đӏnh CTCT cӫa X.
Câu 30. Hidrocacbon X là chҩt lӓng có tӍ khӕi hơi so vӟi không khí là 3,17. Đӕt cháy hoàn toàn X
thu đưӧc CO2 có khӕi lưӧng bҵng 4,28 lҫn khӕi lưӧng H2 O. Ӣ nhiӋt đӝ thưӡng X không làm mҩt
màu dung dӏch brom. Khi đun nóng X làm mҩt màu dung dӏch KMnO4. Tìm CTPT và viӃt CTCT
cӫa X.
Câu 31. Cho benzen tác dөng vӟi lưӧng dư HNO3 đһc có xúc tác H2SO4 đһc đӇ điӅu chӃ
nitrobenzen. Tính khӕi lưӧng nitrobenzen thu đưӧc khi dùng 1 tҩn benzen vӟi hiӋu suҩt 78%.
Câu 32. Trùng hӧp 5,6 lít C2 H4 (đktc) nӃu hiӋu suҩt phҧn ӭng đҥt 90% thì khӕi lưӧng polime thu
đưӧc là bao nhiêu?
Câu 33. Đӕt cháy hoàn toàn 4,48 lít C3 H6 ( đktc) rӗi cho sҧn phҭm cháy đi qua bình đӵng dung dӏch
nưӟc vôi trong có dư thҩy khӕi lưӧng bình tăng m(g). Xác đӏnh giá trӏ cӫa m.
Câu 34. Hӛn hӧp X gӗm C2 H4 và C2 H2. Dүn 1,12 lít hӛn hӧp X đi qua bình đӵng dung dӏch
AgNO3/NH3 thu đưӧc 2,4 g kӃt tӫa vàng. Xác đӏnh thӇ tích cӫa C2H4 và C2 H2 đo đưӧc ӣ điӅu kiӋn
chuҭn?
Câu 35. Đӕt cháy hoàn toàn 4,48 lít hӛn hӧp khí C2H4 và C3 H6 (đktc) thu đưӧc 11,2 lít khí CO2
(đktc).
a. Xác đӏnh % theo thӇ tích mӛi khí trong hӛn hӧp đҫu.
b. Tính khӕi lưӧng nưӟc sinh ra.
Câu 36. Mӝt hӛn hӧp gӗm hai anken có thӇ tích 11,2 lít (đktc) kӃ tiӃp nhau trong dãy đӗng đҷng.
Khi cho hәn hӧp đi qua dung dӏch brom thì thҩy khӕi lưӧng bình brom tăng lên 15,4 g.
a. Xác đӏnh CTPT cӫa hai anken.
b. Tính thӇ tích mӛi khí trong hӛn hӧp ban đҫu.
Câu 37. Cho (A) và (B) là 2 anken đӗng đҷng kӃ tiӃp nhau. Cho 13,44 lít (đktc) hӛn hӧp 2 anken
(A) và (B) qua bình đӵng dung dӏch Br2 thҩy bình Br2 tăng lên 28 gam.
a. Xác đӏnh CTPT cӫa A, B.
b. Cho hӛn hӧp 2 anken + HCl thu đưӧc 3 sҧn phҭm. Hãy cho biӃt CTCT cӫa (A) và (B).
Câu 38. Dүn 4,48 lít hӛn hӧp gӗm C2H4 và C3H4 (đktc) qua bình đӵng dung dӏch Br2 dư thҩy khӕi
lưӧng bình tăng 6,2 gam. Tính phҫn trăm thӇ tích cӫa C3 H4 trong hӛn hӧp.
Câu 39. Cho 12,60 gam hӛn hӧp 2 anken là đӗng đҷng kӃ tiӃp tác dөng vӯa đӫ vӟi dung dӏch Br2
thu đưӧc 44,60 gam hӛn hӧp sҧn phҭm. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa 2 anken.
Câu 40. Chia 16,4 gam hӛn hӧp gӗm C2 H4 và C3H4 thành 2 phҫn bҵng nhau. Phҫn 1 tác dөng vӯa đӫ
vӟi dung dӏch chӭa 56,0 gam Br2. Phҫn 2 cho tác dөng hӃt vӟi H2 (Ni, t0), rӗi lҩy 2 ankan tҥo thành
đem đӕt cháy hoàn toàn thì thu đưӧc x gam CO2. Tính giá trӏ cӫa x.
Câu 41. Đӕt cháy hoàn toàn 0,2 mol hӛn hӧp 2 ankin là đӗng đҷng kӃ tiӃp thu đưӧc 9,0 gam nưӟc.
Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa 2 ankin.
Câu 42. Đӕt cháy hoàn toàn hӛn hӧp 2 anken thu đưӧc 11,2 lít khí CO2 (đktc). Tính thӇ tích khí O2
(đktc) đã tham gia phҧn ӭng cháy.
Câu 43. Đӕt cháy hoàn toàn hӛn hӧp 3 anken rӗi dүn sҧn phҭm cháy lҫn lưӧt qua bình 1 đӵng dung
dӏch H2SO4 đһc và bình 2 đӵng dung dӏch nưӟc vôi trong dư, thҩy khӕi lưӧng bình 1 tăng m gam và
khӕi lưӧng bình 2 tăng (m + 5,2) gam. Tính giá trӏ cӫa m.
Câu 44. Khi cho 0,2 mol mӝt ankin tác dөng vӟi AgNO3 trong dung dӏch NH3 (dư) thu đưӧc 29,4
gam kӃt tӫa. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa ankin.

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 3˜


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

D. PHҪN BÀI TҰP NÂNG CAO


Câu 1 (A-07). Ba hiđrocacbon X, Y, Z kӃ tiӃp nhau trong dãy đӗng đҷng, trong đó khӕi lưӧng phân
tӱ Z gҩp đôi khӕi lưӧng phân tӱ X. Đӕt cháy 0,1 mol chҩt Y, sҧn phҭm khí hҩp thө hoàn toàn vào
dung dӏch Ca(OH)2 dư, thu đưӧc m gam kӃt tӫa. Tính m.
Câu 2 (B-2008). Đӕt cháy hoàn toàn 1 lít hӛn hӧp khí gӗm C2 H2 và hiđrocacbon X sinh ra 2 lít khí
CO2 và 2 lít hơi H2 O (các thӇ tích khí và hơi đo ӣ cùng điӅu kiӋn nhiӋt đӝ, áp suҩt). Xác đӏnh công
thӭc phân tӱ cӫa X.
Câu 3 (B-2010). Hӛn hӧp khí X gӗm mӝt ankan và mӝt anken. TӍ khӕi cӫa X so vӟi H2 bҵng 11,25.
Đӕt cháy hoàn toàn 4,48 lít X, thu đưӧc 6,72 lít CO2 (các thӇ tích khí đo ӣ đktc). Xác đӏnh công
thӭc cӫa ankan và anken.
Câu 4 (A-07). Cho 4,48 lít hӛn hӧp X (đktc) gӗm 2 hiđrocacbon mҥch hӣ lӝi tӯ tӯ qua bình chӭa
1,4 lít dung dӏch Br2 0,5M. Sau khi phҧn ӭng xҧy ra hoàn toàn, sӕ mol Br2 giҧm đi mӝt nӱa và khӕi
lưӧng bình tăng thêm 6,7 gam. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa 2 hiđrocacbon.
Câu 5 (B-08). Dүn 1,68 lít hӛn hӧp khí X gӗm hai hiđrocacbon vào bình đӵng dung dӏch brom (dư).
Sau khi phҧn ӭng xҧy ra hoàn toàn, có 4 gam brom đã phҧn ӭng và còn lҥi 1,12 lít khí. NӃu đӕt
cháy hoàn toàn 1,68 lít X thì sinh ra 2,8 lít khí CO2. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa hai
hiđrocacbon (biӃt các thӇ tích khí đӅu đo ӣ đktc).
Câu 6 (A-2010). Đun nóng hӛn hӧp khí X gӗm 0,02 mol C 2H2 và 0,03 mol H2 trong mӝt bình kín
(xúc tác Ni), thu đưӧc hӛn hӧp khí Y. Cho Y lӝi tӯ tӯ vào bình nưӟc brom (dư), sau khi kӃt thúc các
phҧn ӭng, khӕi lưӧng bình tăng m gam và có 280 ml hӛn hӧp khí Z (đktc) thoát ra. TӍ khӕi cӫa Z so
vӟi H2 là 10,08. Tính giá trӏ cӫa m.
Câu 7 (B-09). Hӛn hӧp khí X gӗm H2 và mӝt anken có khҧ năng cӝng HBr cho sҧn phҭm hӳu cơ
duy nhҩt. TӍ khӕi cӫa X so vӟi H2 bҵng 9,1. Đun nóng X có xúc tác Ni, sau khi phҧn ӭng xҧy ra
hoàn toàn, thu đưӧc hӛn hӧp khí Y không làm mҩt màu nưӟc brom tӍ khӕi cӫa Y so vӟi H2 bҵng
13. Xác đӏnh công thӭc cҩu tҥo cӫa anken.
Câu 8 (CĐ-09). Hӛn hӧp khí X gӗm H2 và C2 H4 có tӍ khӕi so vӟi He là 3,75. Dүn X qua Ni nung
nóng, thu đưӧc hӛn hӧp khí Y có tӍ khӕi so vӟi He là 5. Tính hiӋu suҩt cӫa phҧn ӭng hiđro hoá.
Câu 9 (CĐ-2010). Cho 3,12 gam ankin X phҧn ӭng vӟi 0,1 mol H2 (xúc tác Pd/PbCO3, t0), thu đưӧc
hӛn hӧp Y chӍ có hai hiđrocacbon. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa X.
Câu 10. Hӛn hӧp X gӗm mӝt olefin M và H2 có khӕi lưӧng phân tӱ trung bình 10.67 đi qua Ni đun
nóng thu đưӧc hӛn hӧp khí Y có tӍ khӕi so vӟi H2 là 18. BiӃt M phҧn ӭng hӃt. Xác đӏnh CTPT cӫa
M.
Câu 11 (CĐ-2010). Cho 3,12 gam ankin X phҧn ӭng vӟi 0,1 mol H2 (xúc tác Pd/PbCO3, t0), thu
đưӧc hӛn hӧp Y chӍ có hai hiđrocacbon. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa X.

CHUYÊN Đӄ VII
DҮN XUҨT HALOGEN - ANCOl - PHENOl
A. PHҪN LÝ THUYӂT
I. DҮN XUҨT HALOGEN CӪA HIDROCACBON
1. Khái niӋm
- Khi thay thӃ nguyên tӱ hidro cӫa phân tӱ hidrocacbon bҵng nguyên tӱ halogen ta đưӧc dүn xuҩt
halogen có CTTQ: RCl
+ Ví dө: CH3Cl, C6H5Cl
- Bұc cӫa dүn xuҩt halogen: Chính là bұc cӫa nguyên tӱ C liên kӃt trӵc tiӃp vӟi C.
+ Ví dө: Bұc I: CH3CH2Cl (etyl clorua)
Bұc II: CH3CHClCH3 (isopropyl clorua)

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 0


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

Bұc III: (CH3)C-Br (tert - butyl bromua)


2. Tính chҩt hóa hӑc:
a. Phҧn ӭng thӃ nguyên tӱ halogen bҵng nhóm OH:
0
t
RX + NaOH 88 ROH + NaX
t0
CH3CH2 Br + NaOH 88 CH3CH2 OH + NaBr
b. Phҧn ӭng tách hidro halogenua:
C 2 H 5OH
- CH3-CH2Cl + KOH 8888 t0
CH2=CH2 + KCl + H2O
- PTTQ: (đӕi vӟi dүn xuҩt halogen no, đơn chӭc, mҥch hӣ)
C 2 H 5OH
CnH2n+1 X + KOH 8888 t0
CnH2n + KX + H2 O
- Quy t̷c Zaixep: Nguyên t͵ X tách vͣi nguyên t͵ H ͧ C b̵c cao hơn.
II. ANCOL
1. Đӏnh nghĩa - Phân loҥi
a. Đӏnh nghĩa
- Ancol là nhӳng hӧp chҩt hӳu cơ trong phân tӱ có nhóm OH liên kӃt trӵc tiӃp vӟi nguyên tӱ C no.
Ví dө: C2 H5 OH
- Bұc ancol là bұc cӫa nguyên tӱ C liên kӃt trӵc tiӃp vӟi nhóm OH.
Thí dө
CH3 -CH2 -CH2-CH2OH: ancol bұc I
CH3 -CH2 -CH(CH3)-OH: ancol bұc II
CH3 -C(CH3 )2-OH: ancol bұc III
b. Phân loҥi
- Ancol no, đơn chӭc, mҥch hӣ (CnH2n+1 OH): Ví dө: CH3 OH . . .
- Ancol không no, đơn chӭc mҥch hӣ: CH2=CH-CH2 OH
- Ancol thơm đơn chӭc: C6H5CH2OH
- Ancol vòng no, đơn chӭc: 
xiclohexanol
- Ancol đa chӭc: CH2 OH-CH2 OH (etilen glicol), CH2 OH-CHOH-CH2 OH (glixerol)
2. Đӗng phân - Danh pháp
a. Đӗng phân: ChӍ có đӗng phân cҩu tҥo (gӗm đӗng phân mҥch C và đӗng phân vӏ trí nhóm OH).
- Thí dө C4 H10O có 4 đӗng phân ancol
CH3 -CH2 -CH2-CH2OH CH3 -CH(CH3 )-CH2OH
CH3 -CH2 -CH(CH3)-OH CH3 -C(CH3 )2-OH
b. Danh pháp:
- Danh pháp thưӡng: Ancol + tên g͙c ankyl + ic
+ Ví dө: C 2 H5OH (ancol etylic)
- Danh pháp thay thӃ: Tên hidrocacbon tương ͱng vͣi m̩ch chính + s͙ ch͑ v͓ trí nhóm OH + ol
4 3 2 1
+ Ví dө: C H 3 C H(CH 3 ) C H 2 C H 2OH (3-metylbutan-1-ol)
3. Tính chҩt vұt lý
- Tan nhiӅu trong nưӟc do tҥo đưӧc liên kӃt H vӟi nưӟc. Đӝ tan trong nưӟc giҧm dҫn khi sӕ nguyên
tӱ C tăng lên.
4. Tính chҩt hóa hӑc
a. Phҧn ӭng thӃ H cӫa nhóm OH
* Tính chҩt cung cӫa ancol
2C2 H5 OH + 2Na ĺ 2C2 H5ONa + H2 Ĺ
* Tính chҩt đһc trưng cӫa ancol đa chӭc có hai nhóm OH liӅn kӅ

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 1


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

- Hòa tan đưӧc Cu(OH)2 ӣ điӅu kiӋn thưӡng tҥo thành dung dӏch màu xanh lam. Phҧn ӭng này dùng
đӇ nhұn biӃt ancol đa chӭc có hai nhóm OH liӅn kӅ.
2C3 H5(OH)3 + Cu(OH)2 ĺ [C3H5(OH)2 O]2Cu + 2H2O
b. Phҧn ӭng thӃ nhóm OH
* Phҧn ӭng vӟi axit vô cơ
0
t
C2H5 - OH

+ H - Br 88 C2H5Br + H2O
* Phҧn ӭng vӟi ancol
0
H 2SO 4 , 140 C
2C2 H5 OH 88888 C2H5OC2 H5 + H2O
đietyl ete
0
H 2SO 4 , 140 C
- PTTQ: 2ROH 88888 R-O-R + H 2O
c. Phҧn ӭng tách nưӟc
0
H 2SO 4 , 170 C
C2H5 OH 88888 C2H4 + H 2O
H 2SO 4 , 1700 C
- PTTQ: CnH2n+1 OH 88888 CnH2n + H2O
d. Phҧn ӭng oxi hóa:
- Oxi hóa không hoàn toàn:
+ Ancol bұc 1 khi bӏ oxi hóa bӣi CuO/t o cho ra sҧn phҭm là andehit
0
t
RCH2 OH + CuO 88 RCHO + CuĻ + H 2O
o
+ Ancol bұc hai khi bӏ oxi hóa bӣi CuO/t cho ra sҧn phҭm là xeton.
0
t
R-CH(OH)-R¶ + CuO 88 R-CO-R¶ + CuĻ + H 2O
+ Ancol bұc III khó bӏ oxi hóa.
- Oxi hóa hoàn toàn:
3n t 0
CnH2n+1 OH + O2 88 nCO2 + (n+1)H2 O
2
5. ĐiӅu chӃ:
a. Phương pháp tәng hӧp:
0
H 2SO 4 , t
- ĐiӅu chӃ tӯ anken tương ӭng: C nH2n + H 2O 8888 CnH2n+1 OH
- ĐiӅu chӃ Glixerol đi tӯ anken tương ӭng là CH2=CH-CH3.
b. Phương pháp sinh hóa: ĐiӅu chӃ C 2H5OH tӯ tinh bӝt.
+H 2 O
(C6 H10O5 )n 888
t 0 , xt
C6H12O6
enzim
C6H12 O6 888 2C2H5 OH + 2CO2
II. PHENOL
1. Đӏnh nghĩa - Phân loҥi - Danh pháp
a. Đӏnh nghĩa: Phenol là nhӳng hӧp chҩt hӳu cơ trong phân tӱ có nhóm -OH liên kӃt trӵc tiӃp vӟi
nguyên tӱ C vòng benzen.
- Ví dө: C6 H5 OH (phenol) . . .
b. Phân loҥi:
- Phenol đơn chӭc: Phân tӱ có mӝt nhóm -OH phenol.
- Phenol đa chӭc: Phân tӱ chӭa hai hay nhiӅu nhóm -OH phenol.
c. Danh pháp: S͙ ch͑ v͓ trí nhóm th͇ + phenol
2. Tính chҩt hóa hӑc:
a. Phҧn ӭng thӃ nguyên tӱ H cӫa nhóm OH
- Tác dөng vӟi kim loҥi kiӅm
2C6 H5 OH + 2Na ĺ 2C 6 H5ONa + H2 Ĺ
- Tác dөng vӟi dung dӏch bazơ
C6H5 OH + NaOH ĺ C 6H5ONa + H2 O

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY ù


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

b. Phҧn ӭng thӃ H cӫa vòng benzen: Tác dөng vӟi dung dӏch Brom (Phҧn ӭng này dùng đӇ nhұn
biӃt phenol).
C6H5 OH + 3Br 2 ĺ C 6H2Br3OHĻ + 3HBr
3. ĐiӅu chӃ: ĐӇ điӅu chӃ phenol ta có sơ đӗ sau:
C6H6 ĺ C6H5Br ĺ C 6H5ONa ĺ C 6H5OH

B. BÀI TҰP CÓ HƯӞNG DҮN GIҦI


1. L̵p CTPT cͯa ancol
* CT cӫa ancol no đa chӭc: CnH2n+2-a(OH)a hoһc CnH2n+2 Oa.
* CT cӫa ancol no đơn chӭc: CnH2n+1 OH.
ĐӇ lұp công thӭc phân tӱ cӫa ancol chúng ta có thӇ sӱ dөng mӝt trong các cách sau (Ӣ đây ta chӍ
xét ancol no):
* Cách 1: M = 14n + 18 (đơn chӭc) hoһc M = 14n + 2 + 16a. M ta có thӇ tính bҵng nhiӅu cách khác
nhau tùy vào dӱ kiӋn bài ra.

* Cách 2: 

ù
. Lưu ý: Công thӭc này ta có thӇ áp dөng cho mӑi dãy đӗng đҹng mà ta sӁ gһp
 !·
ù ù
sau này.  !·

 ù 

 ù





 !· ù  @  ù


* Cách 3: Ta lұp tӍ lӋ trên PTHH đӇ đưa ra phương trình bұc nhҩt. Tӯ đó tính giái trӏ n.
n Lưu ý: NӃu là hӛn hӧp hai ancol đӗng đҹng kӃ tiӃp cӫa nhau thì ta quy thành mӝt ancol có CT là

 ù ù . Tӯ đó tính giá trӏ  .


*Y+,Y1-YĐӕt cháy hoàn toàn mӝt ancol đơn chӭc X thu đưӧc 4,4 gam CO2 và 3,6 gam H2 O. Xác
đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa X.
Y

$%$Y
Đһt CTPT cӫa X là CnH2n+1OH.
â 





 

ù 



 ù

"
ù  ù  









 . Tӯ đó suy ra CTPT cӫa ancol là: CH3 OH.
 !·  ù  @  ù  ù @  
ù. Bài t̵p tách nưͣc cͯa ancol t̩o ete
Đӕi vӟi phҫn bài tұp này, ancol tách nưӟc tҥo ete thưӡng là ancol no đơn chӭc. Do vұy ta
chӍ xét đӕi vӟi ancol no đơn chӭc.
2ROH ROR + H2 O
 !

$$
†
ù  và  !

ù ù 
/Y34Y5-
- Đӕi vӟi phҫn này đa sӕ ta vұn dөng đӏnh luұt bҧo toàn khӕi lưӧng đӇ giҧi bài tұp.YY
- NӃu đӅ bài cho hӛn hӧp nhiӅu ancol thì ta quy vӅ mӝt ancol đӇ giҧi và cách giҧi ta xem
như là mӝt ancol vӟi PTHH như sau
ù







ù
*Y+,Y 2-YĐun nóng 12,90 gam hӛn hӧp X gӗm 2 ancol no, đơn chӭc, bұc 1, là đӗng đҷng kӃ tiӃp
trong H2SO4 đһc ӣ 140oC thu đưӧc 10,65 gam hӛn hӧp Y gӗm 3 ete (h = 100%). Xác đӏnh công
thӭc phân tӱ cӫa hai ancol.
Y
$%$Y

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 3


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

Đһt CT cӫa hai ancol là ù .


ù ù
 ù

 !·

 



 

ù ù
 

 ù 



 ù
·

ù (
 !

ù

 ù


 .




 ù

 
 ù


)

 



  . Vұy công thӭc phân tӱ hai ancol là: C2H5 OH và C3H7OH
3. Bài t̵p v͉ oxi hóa ancol b̵c 1 và ù
Ta chӍ xét ancol no đơn chӭc


CnH2n+1 OH + CuO 88 CnH2n O + Cu + H 2O




 !

 $
 !
$




C. PHҪN BÀI TҰP CƠ BҦN


Câu 1. ViӃt CTCT các đӗng phân ancol ӭng vӟi CTPT C3H8O, C4 H10O, C5 H12O và gӑi tên theo
danh pháp thay thӃ.
Câu 2. ViӃt CTCT các ancol có tên gӑi sau:
a. Ancol iso-propylic, ancol etylic, ancol n-propylic, etanol, propan-1-ol.
b. 3-metylbutan-1-ol, 2-metylbutan-2-ol, pentan-1-ol, 2-metylpropan-2-ol.
Câu 3. Gӑi tên các ancol sau theo danh pháp thay thӃ.
a. CH3-CH(OH)-CH2-CH3 CH3 -CH2-CH2-CH2 OH CH3-C(CH3 )2-CH2-CH(OH)-CH3.
b. CH3 -CH2 -CH(CH3)-OH CH3 OH, CH3 -CH=CH-CH(CH3 )-CH2 OH
Câu 4. Hoàn thành các PTHH cӫa các phҧn ӭng sau:
0
t
a. CH3Cl + NaOH 88
0
t
b. CH3 -CH2 -CH2Cl + KOH 88
0
C 2 H 5OH, t
c. CH3-CH2 -CH2Cl + KOH 8888
0
C 2 H 5OH, t
d. CH3 -CHCl-CH2 CH3 + NaOH 8888
Câu 5. Hoàn thành các PTHH cӫa các phҧn ӭng sau:
a. CH3OH + Na
b. C3H5(OH)3 + Na
c. ROH + HCl
0
 24 
  C
d. C2 H5 OH 88888
0
2 4 
) C
e. C2H5 OH 88888
0
 24 
 C
f. CH3-CH(OH)-CH2 -CH3 88888
0
t
g. C2 H5 OH + CuO 88
0
t
h. iso-C3 H7 OH + CuO 88
0
t
i. n-C3H7OH + CuO 88
0
t
k. C2 H5 OH + O2 88
0
t
l. CnH2n+1 OH + O2 88
Câu 6. Hoàn thành các PTHH cӫa các phҧn ӭng sau:
a. C6H5OH + Na
b. C6H5 OH + KOH
c. C6H5 OH + Br2
0
 24
 !

d. C6 H5 OH + HNO3 (đһc) 88888
Câu 7. ViӃt PTHH đӇ điӅu chӃ các chҩt sau tӯ các chҩt hӳu cơ tương ӭng:

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

Etanol, etilen, propan-2-ol, propilen


Câu 8. Hoàn thành các chuӕi phҧn ӭng sau:
a. Metan î axetilen î etilen î etanol î axit axetic
b. Benzen î brombenzen î natri phenolat î phenol î 2,4,6-tribromphenol
Câu 9. Nhұn biӃt các chҩt sau bҵng phương pháp hóa hӑc:
a. Etanol, glixerol, nưӟc và benzen.
b. Phenol, etanol, glixerol, nưӟc.
c. Propan-1,2-điol propan-1,3-điol.
d. Propan-1,2,3-triol propan-1,3-điol 2-metylpropan-2-ol.
Câu 10. Tӯ axetilen, viӃt PTHH cӫa các phҧn ӭng điӅu chӃ: etyl bromua (1) 1,2-đibrometan (2)
vinyl clorua (3).
Câu 11. Tӯ propen và các hóa chҩt vô cơ cҫn thiӃt khác có thӇ điӅu chӃ đưӧc các chҩt sau: propan-
2-ol (1) propan-1,2-điol (2). ViӃt PTHH cӫa các phҧn ӭng xãy ra.
Câu 12. Tӯ benzen và các hóa chҩt vô cơ cҫn thiӃt khác có thӇ điӅu chӃ đưӧc các chҩt sau: 2,4,6-
tribromphenol (1) 2,4,6-trinitrophenol (2). ViӃt PTHH cӫa các phҧn ӭng xãy ra.
Câu 13. Cho 12,2 gam hӛn hӧp X gӗm etanol và propan-1-ol tác dөng vӟi Na dư thu đưӧc 2,8 lít
khí (đktc).
a. Tính thành phҫn % khӕi lưӧng cӫa mӛi chҩt trong hӛn hӧp ban đҫu.
b. Cho hӛn hӧp X qua ӕng đӵng CuO đun nóng. ViӃt PTHH cӫa các phҧn ӭng xãy ra.
Câu 14. Đӕt cháy hoàn toàn 5,5 gam hӛn hӧp X gӗm hai ancol CH3OH và C2 H5 OH thu đưӧc 4,48
lít khí CO2 (đktc) và m gam nưӟc.
a. Tính % khӕi lưӧng mӛi ancol trong hӛn hӧp đҫu.
b. Tính giá trӏ m.
c. Đun nóng hӛn hӧp X vӟi xúc tác H2SO4 đһc ӣ nhiӋt đӝ 1400C thu đưӧc hӛn hӧp 3 ete. ViӃt
PTHH cӫa các phҧn ӭng xãy ra.
Câu 15. Đӕt cháy hoàn toàn 10,6 gam hӛn hӧp X gӗm hai ancol C2 H5OH và n-C3H7 OH. Toàn bӝ
sҧn phҭm cháy thu đưӧc sөc vào bình đӵng dung dӏch nưӟc vôi trong dư thu đưӧc 50 gam kӃt tӫa và
khӕi lưӧng bình tăng lên m gam.
a. Tính khӕi lưӧng mӛi ancol trong hӛn hӧp ban đҫu.
b. Tính giá trӏ m.
c. Cho hӛn hӧp X qua ӕng đӵng CuO đun nóng. ViӃt PTHH cӫa các phҧn ӭng xãy ra.
Câu 16. Câu . Cho 11 gam hӛn hӧp hai ancol no đơn chӭc, kӃ tiӃp nhau trong dãy đӗng đҷng tác
dөng hӃt vӟi Na dư thu đưӧc 3,36 lít H2 (đktc).
a. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa hai ancol.
b. Tính % khӕi lưӧng mӛi ancol trong hӛn hӧp đҫu.
Câu 17. Đӕt cháy hoàn toàn 0.1 mol mӝt ancol no, đơn chӭc X cҫn V lít O2 (đktc) thu đưӧc 6.72 lít
khí CO2 (đktc) và gam nưӟc.
a.
Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa X.
b.
Tính giá trӏ m.
c.
Tính V bҵng các phương pháp khác nhau.
Câu 18. Đӕt cháy hoàn toàn mӝt ancol đơn chӭc X thu đưӧc 4,4 gam CO2 và 3,6 gam H2 O. Xác
đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa X.
Câu 19. Đun nóng 15,2 gam hӛn hӧp 2 ancol no đơn chӭc, là đӗng đҷng kӃ tiӃp vӟi H2SO4 đһc ӣ
140OC, thu đưӧc 12,5 gam hӛn hӧp 3 ete (h = 100%).
a.
Xác đӏnh công thӭc cӫa 2 ancol.
b.
Tính % khӕi lưӧng mӛi ancol trong hӛn hӧp đҫu.
Câu 20. Cho 3,7 gam mӝt ancol no, đơn chӭc, mҥch hӣ tác dөng vӟi Na dư thҩy có 0,56 lít khí thoát
ra (ӣ đktc). Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa X.

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY w


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

Câu 21. Cho 14 gam hӛn hӧp A gӗm phenol và etanol tác dөng vӟi Na dư thu đưӧc 2,24 lít khí H2
(đktc).
a. ViӃt PTHH cӫa các phҧn ӭng xãy ra.
b. Tính % mӛi chҩt trong hӛn hӧp A.
c. Cho 14 gam hӛn hӧp A tác dөng vӟi dung dӏch HNO3 (đӫ) thì thu đưӧc bao nhiêu gam axit picric
(2,4,6-trinitrophenol).
Câu 22. Cho hӛn hӧp A gӗm etanol và phenol tác dөng vӟi Na dư thu đưӧc 3,36 lít H 2 (đktc). NӃu
cho hӛn hӧp trên tác dөng vӟi nưӟc brom vӯa đӫ thu đưӧc 19,86 gam kӃt tӫa trҳng.
a. ViӃt PTHH cӫa các phҧn ӭng xãy ra.
b. Tính % theo khӕi lưӧng mӛi chҩt có trong hӛn hӧp ban đҫu.
Câu 23. Cho natri tác dөng hoàn toàn vӟi 18,8 gam hӛn hӧp hai ancol no, đơn chӭc, mҥch hӣ kӃ
tiӃp trong dãy đӗng đҷng sinh ra 5,6 lít khí H2 (đktc).
a. Xác đӏnh CTPT cӫa hai ancol trên.
b. Tính khӕi lưӧng mӛi ancol trong hӛn hӧp ban đҫu.
Câu 24. Chia hӛn hӧp X gӗm hai ancol no, đơn chӭc, mҥch hӣ thành hai phҫn bҵng nhau. Đӕt cháy
hӃt phҫn (1) thu đưӧc 5,6 lít CO2 (đktc) và 6,3 g nưӟc. Phҫn (2) tác dөng hӃt vӟi natri thì thҩy thoát
ra V lít khí (đktc). Xác đӏnh V.
Câu 25. Đӕt cháy hӃt hӛn hӧp gӗm hai ancol no, đơn chӭc, mҥch hӣ kӃ tiӃp nhau trong dãy đӗng
đҷng thu đưӧc 5,6 lít CO2 (đktc) và 6,3 g nưӟc. Xác đӏnh CTPT cӫa hai ancol.
Câu26. Cho 0,1 mol rưӧu X phҧn ӭng hӃt vӟi Na dư thu đưӧc 2,24 lít khí H2(đktc). Sӕ nhóm chӭc -
OH cӫa rưӧu X là bao nhiêu?
Câu 27. Chia m gam hӛn hӧp hai ancol thành hai phҫn bҵng nhau.
Phҫn 1: Đӕt cháy hoàn toàn, thu đưӧc 2,24 lít khí CO2 (đktc).
Phҫn 2: Đehiđrat hóa hoàn toàn thu đưӧc hӛn hӧp 2 anken. NӃu đӕt cháy hӃt 2 anken thì thu đưӧc
bao nhiêu gam nưӟc?
Câu 28. Oxi hoá 4,96 gam X là mӝt ancol (rưӧu) đơn chӭc bұc 1 (h=100%), rӕi lҩy anđehit thu
đưӧc cho tác dөng hӃt vӟi lưӧng dư AgNO3 trong dung dӏch NH3, thu đưӧc 66,96 gam Ag. Xác
đӏnh công thӭc cӫa X .
Câu 29. Oxi hoá hӛn hӧp X gӗm C 2 H6 O và C4 H10O thu đưӧc hӛn hӧp Y gӗm 2 anđehit. Cho Y tác
dөng vӟi dung dӏch AgNO3 trong NH3 (dư) thu đưӧc m gam Ag. Cũng lưӧng X như trên, nӃu cho
tác dөng vӟi Na dư thì thu đưӧc 1,12 lít khí H2(đktc). Tính giá trӏ cӫa m.
Câu 30. Đӕt cháy hoàn toàn mӝt ancol đơn chӭc X thu đưӧc 4,4 gam CO2 và 3,6 gam H2 O. NӃu cho
lưӧng X ӣ trên tách nưӟc tҥo ete (h=100%). Tính sӕ gam ete thu đưӧc.
Câu 31. Đun nóng 12,90 gam hӛn hӧp X gӗm 2 ancol no, đơn chӭc, bұc 1, là đӗng đҷng kӃ tiӃp
trong H2SO4 đһc ӣ 140oC thu đưӧc 10,65 gam hӛn hӧp Y gӗm 3 ete (h = 100%). Xác đӏnh công
thӭc phân tӱ cӫa hai ancol.
Câu 32. Đӕt cháy hoàn toàn m gam hӛn hӧp hai ancol đơn chӭc A và B thuӝc cùng mӝt dãy đӗng
đҷng, ngưӡi ta thu đưӧc 70,4 gam CO2 và 39,6 gam H2O. Tính giá trӏ cӫa m.
Câu 33. Chia 27,6 gam hӛn hӧp 3 ancol đơn chӭc thành 2 phҫn bҵng nhau. Phҫn 1 cho tác dөng hӃt
vӟi Na, thu đưӧc 3,36 lít khí H2 (đktc). Phҫn 2 tách nưӟc thu đưӧc m gam hӛn hӧp 6 ete (h=100%).
Tính giá trӏ cӫa m.
Câu 34 (B-2010). Đӕt cháy hoàn toàn mӝt lưӧng hӛn hӧp X gӗm 2 ancol (đӅu no, hai chӭc, mҥch
hӣ) cҫn vӯa đӫ V lít khí O2, thu đưӧc 11,2 lít khí CO2 và 12,6 gam H2O (các thӇ tích khí đo ӣ đktc).
Tính Giá trӏ cӫa V.

D. PHҪN BÀI TҰP NÂNG CAO

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY Õ


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

Câu 1 (B-2010). Đӕt cháy hoàn toàn mӝt lưӧng hӛn hӧp X gӗm 2 ancol (đӅu no, đa chӭc, mҥch hӣ,
có cùng sӕ nhóm -OH) cҫn vӯa đӫ V lít khí O2, thu đưӧc 11,2 lít khí CO2 va 12,6 gam H2O (các thӇ
tích khí đo ӣ đktc). Tính giá trӏ cӫa V.
Câu 2 (CĐ-08). Đӕt cháy hoàn toàn mӝt rưӧu (ancol) đa chӭc, mҥch hӣ X, thu đưӧc H2O và CO2
vӟi tӍ lӋ sӕ mol tương ӭng là 3:2. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa X.
Câu 3 (B-2007). X là ancol (rưӧu) no, mҥch hӣ. Đӕt cháy hoàn toàn 0,05 mol X cҫn 5,6 gam oxi,
thu đưӧc hơi nưӟc và 6,6 gam CO2. Xác đӏnh công thӭc cӫa X.
Câu 4 (B-2010). Đӕt cháy hoàn toàn m gam hӛn hӧp X gӗm ba ancol (đơn chӭc, thuӝc cùng dãy
đӗng đҷng), thu đưӧc 8,96 lít khí CO 2 (đktc) và 11,7 gam H2O. Mһt khác, nӃu đun nóng m gam X
vӟi H2SO4 đһc thì thu đưӧc x gam hӛn hӧp các ete. Tính giá trӏ cӫa x.
Câu 5 (B-08). Đun nóng mӝt rưӧu (ancol) đơn chӭc X vӟi dung dӏch H2SO4 đһc trong điӅu kiӋn
nhiӋt đӝ thích hӧp sinh ra chҩt hӳu cơ Y, tӍ khӕi hơi cӫa X so vӟi Y là 1,6428. Xác đӏnh công thӭc
phân tӱ cӫa X.
Câu 6 (A-2010). Oxi hoá hӃt 2,2 gam hӛn hӧp hai ancol đơn chӭc thành anđehit cҫn vӯa đӫ 4,8 gam
CuO. Cho toàn bӝ lưӧng anđehit trên tác dөng vӟi lưӧng dư dung dӏch AgNO3 trong NH3, thu đưӧc
23,76 gam Ag. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa hai ancol.
Câu 7 (CĐA-08). Oxi hoá ancol đơn chӭc X bҵng CuO (đun nóng), sinh ra mӝt sҧn phҭm hӳu cơ
duy nhҩt là xeton Y (tӍ khӕi hơi cӫa Y so vӟi khí hiđro bҵng 29). Xác đӏnh công thӭc cҩu tҥo cӫa X.
Câu 8 (B-07). Cho m gam mӝt ancol (rưӧu) no, đơn chӭc qua bình đӵng CuO (dư), nung nóng. Sau
khi phҧn ӭng hoàn toàn, khӕi lưӧng chҩt rҳn trong bình giҧm 0,32 gam. Hӛn hӧp hơi thu đưӧc có tӍ
khӕi so vӟi hiđro là 15,5. Tính giá trӏ cӫa m.
Câu 9. Đӕt cháy hoàn toàn mӝt ancol đơn chӭc X thu đưӧc 4,4 gam CO2 và 3,6 gam H2 O. NӃu cho
lưӧng X ӣ trên tách nưӟc tҥo ete (h=100%) thì sӕ gam ete thu đưӧc là bao nhiêu?
Câu 10. Cho 15,6 gam hӛn hӧp X gӗm 2 ancol (rưӧu) đơn chӭc, kӃ tiӃp nhau trong dãy đӗng đҷng
tác dөng hӃt vӟi 9,2 gam Na, thu đưӧc 24,5 gam chҩt rҳn. NӃu cho 15,6 gam X tách nưӟc tҥo ete (h
= 100%) thì sӕ gam ete thu đưӧc là bao nhiêu?
Câu 11 (A-2010). Đӕt cháy hoàn toàn m gam hӛn hӧp 3 ancol đơn chӭc, thuӝc cùng dãy đӗng đҷng,
thu đưӧc 3,808 lít khí CO2 (đktc) và 5,4 gam H2 O. Tính giá trӏ cӫa m.
Câu 12 (CĐ-2010). Cho 10 ml dung dӏch ancol etylic 460 phҧn ӭng hӃt vӟi kim lҥi Na (dư), thu
đưӧc V lít khí H2 (đktc). BiӃt khӕi lưӧng riêng cӫa ancol etylic nguyên chҩt bҵng 0,8 g/ml. Tính giá
trӏ cӫa V.

CHUYÊN Đӄ IV: ANDEHIT - XETON - AXIT CACBOXYLIC


A. PHҪN LÝ THUYӂT
I. ANDEHIT
1. Đ͓nh nghĩa - Danh pháp
a. Đӏnh nghĩa: Andehit là nhӳng hӧp chҩt hӳu cơ mà phân tӱ có nhóm -CH=O liên kӃt trӵc tiӃp vӟi
nguyên tӱ C hoһc nguyên tӱ H.
- Ví dө: HCHO, CH3CHO...
b. Danh pháp:
- Tên thay thӃ cӫa các andehit no đơn chӭc mҥch hӣ như sau:
Tên hidrocacbon no tương ͱng vͣi m̩ch chính + al
4 3 2 1
Ví dө: C H3 C H(CH3 ) C H2 C HO (3-metylbutanal)
- Tên thưӡng cӫa mӝt sӕ anđehit: Andehit + tên axit tương ͱng
Ví dө: HCHO (andehit fomic), CH3CHO (andehit axetic) . . .
ù. Tính ch̭t hóa h͕c

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY 


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

- Vӯa thӇ hiӋn tính oxi hóa, vӯa thӇ hiӋn tính khӱ
a. Tính oxi hóa: Phҧn ӭng cӝng H2 (tҥo thành ancol bұc I):
0
Ni, t
RCHO + H2 888 RCH2OH
b. Tính khӱ: Tác dөng vӟi các chҩt oxi hóa
0
t
R-CHO + 2AgNO3 + H2O + 3NH3 88 R-COONH4 + 2AgĻ + 2NH4 NO3
t0
R-CHO + 2Cu(OH)2 + NaOH 88 RCOONa + Cu2OĻ + 3H2 O
(đӓ gҥch)
Các phҧn ӭng trên dùng đӇ nhұn biӃt andehit.
3. Đi͉u ch͇
- ĐӇ điӅu chӃ andehit ta đi tӯ ancol bҵng phҧn ӭng oxi hóa không hoàn toàn.
0
t
CH3CH2 OH + CuO 88 CH3CHO + Cu + H 2O
- Đi tӯ hidrocacbon.
0
xt, t
2CH2=CH2 + O2 888 2CH3CHO
II. XETON
1. Đ͓nh nghĩa
- Là nhӳng hӧp chҩt hӳu cơ mà phân tӱ có nhóm liên kӃt trӵc tiӃp vӟi hai nguyên tӱ C.


-Ví dө: CH3-CO-CH3 (đimetyl xeton), CH3-CO-C6H5 (metyl phenyl xeton) . . .


ù. Tính ch̭t hóa h͕c
- Cӝng H2 tҥo thành ancol bұc II.
 0
i, t
R-CO-R¶ + H2 888 RCH(OH)R¶
Ni, t 0
CH3 -CO-CH3 + H2 888 CH3CH(OH)CH3
- Xeton không tham gia phҧn ӭng tráng gương.
3. Đi͉u ch͇
- Oxi hóa không hoàn toàn ancol bұc II.
0
t
CH3CH(OH)CH3 + CuO 88 CH3-CO-CH3 + Cu + H 2O
- Đi tӯ hidrocacbon.
III. AXIT CACBOXYLIC
1. Đ͓nh nghĩa - Danh pháp
a. Đӏnh nghĩa
- Là nhӳng phân tӱ hӧp chҩt hӳu cơ mà phân tӱ có nhóm -COOH liên kӃt trӵc tiӃp vӟi nguyên tӱ C
hoһc nguyên tӱ H.
- Ví dө: HCOOH, CH3COOH, . . .
b. Danh pháp
- Tên thay thӃ cӫa các axit cacboxylic no, đơn chӭc, mҥch hӣ như sau:
Axit + tên hidrocacbon no tương ͱng vͣi m̩ch chính + oic
5 4 3 2 1
- Ví dө: C H 3 C H(CH 3 ) C H 2 C H 2 C OOH (Axit-4-metylpentanoic)
ù. Tính ch̭t v̵t lý
- Axit tan nhiӅu trong nưӟc do tҥo đưӧc liên kӃt H vӟi nưӟc và đӝ tan giҧm dҫn khi sӕ nguyên tӱ C
tăng lên.
- NhiӋt đӝ sôi cao hơn ancol tương ӭng do liên kӃt H giӳa các nguyên tӱ bӅn hơn liên kӃt H giӳa
các phân tӱ ancol.
3. Tính ch̭t hóa h͕c
a. Tính axit: Có đҫy đӫ tính chҩt cӫa mӝt axit.
CH3COOH + NaOH ĺ CH 3COONa + H2O
2CH3COOH + ZnO ĺ (CH 3COO)2Zn + H2O

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY Ú


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

2CH3COOH + CaCO3 ĺ (CH3COO)2Ca + CO2 Ĺ + H2O


2CH3COOH + Zn ĺ (CH 3COO)2 Zn + H2 Ĺ
b. Phҧn ӭng thӃ nhóm -OH (phҧn ӭng este hóa):
+ 0
H ,t
RCOOH + R¶OH 888
88 8 RCOOR¶ + H 2O
+ 0
H ,t
CH3COOH + C 2H5OH 888
88 8 CH3COOC2H5 + H 2O
etyl axetat
. Đi͉u ch͇ axit axetic
a. Lên men giҩm
$
/
C2H5 OH + O 2 8888 CH3COOH + H 2O
b. Oxi hóa andehit axetic
xt
2CH3CHO + O2 88 2CH3COOH
c. Oxi hóa ankan
d. Tӯ metanol
0
t , xt
CH3 OH + CO 888 CH3COOH
Đây là phương pháp hiӋn đҥi sҧn xuҩt axit axetic.
B. BÀI TҰP CÓ HƯӞNG DҮN GIҦI
*Y+,Y1-YCâu 1 (CĐ-08). Cho hӛn hӧp gӗm 0,1 mol HCHO và 0,1 mol HCOOH tác dөng vӟi lưӧng
dư Ag2 O (hoһc AgNO3 ) trong dung dӏch NH3, đun nóng. Sau khi các phҧn ӭng xҧy ra hoàn toàn,
khӕi lưӧng Ag tҥo thành là bao nhiêu?
$%$Y
HCHO 4Ag
0.1 0.4
HCOOH 2Ag
0.1 0.2
mAg = 0.6*108 = 64.8 (gam)
*Y+,Y2-YTrung hòa hoàn toàn 10,6 gam hӛn hӧp X gӗm axit axetic và axit fomic cҫn 200 ml dung
dӏch NaOH 1M. Tính khӕi lưӧng mӛi axit trong hӛn hӧp ban đҫu.
$%$Y
nNaOH = 0.2*1 = 0.2 (mol)
Đһt n H OOH = x n H3 OOH = y
H OOH + NaOH HCOONa + H2 O
x x
CH3COOH + NaOH CH3COONa + H2 O
y y
x + y = 0.2 x = 0.1 m HCOOH = 46*0.1 = 4.6 (gam)

Ta có hӋ PT:   
46x + 60y = 10.6 y = 0.1 m CH3 COOH = 60*0.1 = 6 (gam)


C. PHҪN BÀI TҰP CƠ BҦN


Câu 1. ViӃt CTCT cӫa các andehit có CTPT là C4H8O và gӑi tên chúng theo tên thay thӃ.
Câu 2. Gӑi tên các andehit sau theo danh pháp thưӡng:
HCHO, CH3CHO, CH3CH2CHO, CH2=CHCHO.
Câu 3. Gӑi tên các andehit sau theo danh pháp thay thӃ:
HCHO, CH3CHO, CH3CH2CHO, CH3CH(CH3)-CH2-CHO, CH3 -CH(CH3 )-CH(CH3)-CHO.
Câu 4. ViӃt CTCT các andehit có tên gӑi sau:
a. Andehit acrylic, andehit propionic, andehit axetic, 2-metylbutanal.

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY ˜


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

b. 2,2-đimetylbutanal, andehit fomic, 3,4-đimetylpentanal, andehit oxalic.


Câu 5. Hoàn thành các PTHH cӫa các phҧn ӭng sau:
a. CH3CHO + AgNO3 + NH3
b. RCHO + AgNO3 + NH3
0


c. CH3CHO + H2 888



d. RCHO + H2 888
ù

e. CHÀCH + H2 O 888

f. CH2=CH2 + O2 88
Câu 5. ViӃt PTHH điӅu chӃ các chҩt sau tӯ các chҩt hӳu cơ tương ӭng:
Ancol etylic, ancol iso-propylic, ancol n-propylic, andehit axetic, andehit fomic.
Câu 6. ViӃt CTCT, gӑi tên các axit (theo danh pháp thay thӃ) có CTPT C4H8 O2.
Câu 7. Gӑi tên các axit sau theo danh pháp thưӡng:
HCOOH, CH3COOH, CH3CH2COOH, CH2=CHCOOH, CH2=C(CH3) COOH, HOOC-COOH.
Câu 8. ViӃt CTCT các andehit có tên gӑi sau:
a. Axit acrylic, axit propionic, axit axetic, axit -2-metylbutanoic.
b. Axit - 2,2-đimetylbutanoic, axit fomic, axit - 3,4-đimetylpentanoic, axit oxalic.
Câu 9. Hoàn thành các PTHH cӫa các phҧn ӭng sau:
a. CH3COOH + Na
b. HCOOH + KOH
0
34
 !


c. CH3COOH + C2H5 OH 88888


88888
0
34
 !


d. RCOOH + R¶ OH 88888
88888
$
/
e. C2H5 OH + O2 8888
Câu 10. ViӃt PTHH điӅu chӃ các chҩt sau tӯ các chҩt hӳu cơ tương ӭng:
Etyl axetat, axit axetic, axit fomic.
Câu 11. Hoàn thành chuәi phҧn ӭng sau:
 ù â 
a. Metan 88 metyl clorua 88 metanol 88 metanal 88 axit fomic.
 ù 
b. Etanol 88 andehit axetic 88 axit axetic 88 etyl axetat.
 ù
c. Propen 88 propan-2-ol 88 axeton.
 ù â
d. Etilen 88 andehit axetic 88 axit axetic 88 etyl axetat.
Câu 12. Nhұn biӃt các chҩt sau bҵng phương pháp hóa hӑc:
a. Andehit axetic, axit axetic, glixerol và etanol.
b. Axit fomic, andehit axetic, axit axetic, ancol etylic
c. Propan-1-ol, propan-1,2-điol, andehit axetic, axit axetic.
Câu 13. Tӯ metan và các hóa chҩt vô cơ cҫn thiӃt khác có thӇ điӅu chӃ đưӧc axit fomic và axit
axetic. ViӃt PTHH cӫa các phҧn ӭng xãy ra.
Câu 14. Trung hòa 16,6 gam hӛn hӧp axit axetic và axit fomic bҵng dung dӏch natri hiđroxit thu
đưӧc 23,2 gam hӛn hӧp hai muӕi. Xác đӏnh thành phҫn % khӕi lưӧng mӛi axit trong hӛn hӧp đҫu.
Câu 15 (CĐA-09). Cho 0,1 mol hӛn hӧp X gӗm hai anđehit no, đơn chӭc, mҥch hӣ, kӃ tiӃp nhau
trong dãy đӗng đҷng tác dөng vӟi lưӧng dư dung dӏch AgNO3 trong NH3, đun nóng thu đưӧc
32,4 gam Ag. Xác đӏ nh CTPT cӫa anđehit trong X.
Câu 16. Cho 0,94 g hӛn hӧp hai anđehit đơn chӭc, no, kӃ tiӃp nhau trong dãy đӗng đҹng tác dөng
vӟi dung dӏch AgNO3 trong NH3 thu đưӧc 3,24 gam Ag.
a. Xác đӏnh CTPT cӫa hai anđehit.
b. Tính % theo khӕi lưӧng mӛi andehit trong hӛn hӧp đҫu.

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY w0


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

Câu 17. Đӕt cháy hoàn toàn 4,4 gam mӝt andehit X thu đưӧc 4,48 lít khí CO2 (đktc) và 3,6 gam
nưӟc. Xác đӏnh CTPT cӫa X.
Câu 18. Cho hӛn hӧp X gӗm 2 anđehit đӗng đҷng kӃ tiӃp tác dөng hӃt vӟi H2 (Ni, t0), thu đưӧc hӛn
hӧp Y. Đӕt cháy hoàn toàn Y thu đưӧc 6,6 gam CO2 và 4,5 gam H2O.
a.
Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa 2 anđehit trong X.
b.
Tính khӕi lưӧng cӫa mӛi andehit trong hӛn hӧp X.
Câu 19. Trung hòa hoàn toàn 10,6 gam hӛn hӧp X gӗm axit axetic và axit fomic cҫn 200 ml dung
dӏch NaOH 1M.
a.
Tính khӕi lưӧng mӛi axit trong hӛn hӧp ban đҫu.
b.
Tính khӕi lưӧng muӕi thu đưӧc.
Câu 20. ĐӇ trung hoà 8,8 gam mӝt axit cacboxylic mҥch không nhánh thuӝc dãy đӗng đҷng cӫa axit
fomic cҫn 100ml dung dӏch NaOH 1M. Xác đӏnh công thӭc cҩu tҥo và tên gӑi cӫa axit đó.
Câu 21. Đӕt cháy hoàn toàn 0,1 mol hӛn hӧp 2 axit cacboxylic là đӗng đҷng kӃ tiӃp thu đưӧc 3,36
lít CO2 (đktc) và 2,7 gam H2 O.
a.
Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa mӛi axit.
b.
Tính % theo khӕi lưӧng mӛi axit trong hӛn hӧp đҫu.
Câu 22 (CĐA-08). Đun nóng 6,0 gam CH3COOH vӟi 6,0 gam C2H5 OH (có H2SO4 làm xúc tác,
hiӋu suҩt phҧn ӭng este hoá bҵng 50%). Tính khӕi lưӧng este tҥo thành.
Câu 23. Hӛn hӧp A gӗm X, Y là 2 axit no, đơn chӭc, mҥch hӣ, kӃ tiӃp nhau trong dãy đӗng đҷng.
Cho 10,6 gam hӛn hӧp A tác dөng hӃt vӟi Na thu đưӧc 2,24 lít khí H2 (đktc).
a.
Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa X và Y.
b.
Tính khӕi lưӧng mӛi axit trong hӛn hӧp A.
Câu 24. Đӕt cháy hoàn toàn 6 gam mӝt axit X thu đưӧc 4,48 lít khí CO2 (đktc) và 3,6 gam H2 O. Xác
đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa X.
Câu 25. Đӕt cháy hoàn toàn 0,88 gam 2 axit là đӗng phân cӫa nhau thu đưӧc 1,76 gam CO2 và 0,72
gam H2O.
a.
Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa 2 axit.
b.
ViӃt CTCT cӫa 2 axit đó.
Câu 26. Đӕt cháy hoàn toàn 8,8 gam mӝt axit no, đơn chӭc X cҫn 11,2 lít khí O2 (đktc). Xác đӏnh
công thӭc phân tӱ cӫa axit.
Câu 27. Cho 90 gam axit axetic tác dөng vӟi 69 gam rưӧu etylic (H2SO4 xúc tác). Khi phҧn ӭng đҥt
tӟi cân bҵng thì 66% lưӧng axit đã chuyӇn thành ete, khӕi lưӧng este sinh ra là bao nhiêu gam?
Câu 28. Trung hòa hoàn toàn 3 gam mӝt axit cacboxilic no đơn chӭc X cҫn dùng vӯa đӫ 100ml
dung dӏch NaOH 0,5M. Tên gӑi cӫa X là gì?
Câu 29. Cho 1,74gam mӝt anđehit no, đơn chӭc phҧn ӭng hoàn toàn vӟi AgNO3/NH3 sinh ra 6,48
gam bҥc kim loҥi. Xác đӏnh công thӭc cҩu tҥo cӫa anđehit.
Câu 30. Cho 0,92 gam hӛn hӧp gӗm axetilen và anđehit axetic phҧn ӭng hoàn toàn vӟi dung dӏch
AgNO3 trong NH3 thu đưӧc 5,64gam hӛn hӧp rҳn. Xác đӏnh thành phҫn % các chҩt trong hӛn hӧp
đҫu.
Câu 31. Cho 10,9 g hӛn hӧp gӗm axit acrylic và axit propionic phҧn ӭng hoàn toàn vӟi Na thoát ra
1,68 lít khí (đktc). NӃu cho hӛn hӧp trên tham gia phҧn ӭng cӝng H2 hoàn toàn thì khӕi lưӧng sҧn
phҭm cuӕi cùng là bao nhiêu?
Câu 32. Hӛn hӧp X có khӕi lưӧng 10g gӗm axit axetic và anđehit axetic. Cho X tác dөng vӟi lưӧng
dư dd AgNO3 trong amoniac thҩy có 21,6g Ag kӃt tӫa. ĐӇ trung hòa X cҫn Vml dd NaOH 0,2M.
Giá trӏ cӫa V bҵng bao nhiêu?

D. PHҪN BÀI TҰP NÂNG CAO

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY w1


Trưͥng THPT Nguy͍n Chí Thanh Nhóm Hóa H͕c - Hóa 11

Câu 1 (CĐ-08). Cho hӛn hӧp gӗm 0,1 mol HCHO và 0,1 mol HCOOH tác dөng vӟi lưӧng dư Ag2 O
(hoһc AgNO3 ) trong dung dӏch NH3, đun nóng. Sau khi các phҧn ӭng xҧy ra hoàn toàn, khӕi lưӧng
Ag tҥo thành là bao nhiêu?
Câu 2 (A-08). Cho 3,6 gam anđehit đơn chӭc X phҧn ӭng hoàn toàn vӟi mӝt lưӧng dư Ag2 O (hoһc
AgNO3 ) trong dung dӏch NH3 đun nóng, thu đưӧc m gam Ag. Hoà tan hoàn toàn m gam Ag bҵng
dung dӏch HNO3 đһc, sinh ra 2,24 lít NO2 (sҧn phҭm khӱ duy nhҩt, ӣ đktc). Xác đӏnh công thӭc cӫa
X.
Câu 3 (B-07). Khi oxi hoá 2,2 gam mӝt anđehit đơn chӭc thu đưӧc 3 gam axit tương ӭng. Xác đӏnh
công thӭc cӫa anđehit.
Câu 4 (B-08). Cho 3,6 gam axit cacboxylic no, đơn chӭc X tác dөng hoàn toàn vӟi 500 ml dung
dӏch gӗm KOH 0,12M và NaOH 0,12M. Cô cҥn dung dӏch thu đưӧc 8,28 gam hӛn hӧp chҩt rҳn
khan. Xá c đӏ nh công thӭc phân tӱ cӫa X.
Câu 5 (CĐ-2010). Cho 45 gam axit axetic phҧn ӭng vӟi 69 gam ancol etylic (xúc tác H2SO4 đһc),
đun nóng, thu đưӧc 41,25 gam etyl axetat. Tính hiӋu suҩt cӫa phҧn ӭng este hoá.
Câu 6 (CĐ-08). Đun nóng 6,0 gam CH3 COOH vӟi 6,0 gam C2 H5OH (có H2SO4 làm xúc tác, hiӋu
suҩt phҧn ӭng este hoá bҵng 50%). Tính khӕi lưӧng este tҥo thành.
Câu 7 (A-2010). Cho m gam hӛn hӧp etanal và propanal phҧn ӭng hoàn toàn vӟi lưӧng dư dung
dӏch AgNO3 trong NH3, thu đưӧc 43,2 gam kӃt tӫa và dung dӏch chӭa 17,5 gam muӕi amoni cӫa hai
axit hӳu cơ. Tính giá trӏ cӫa m.
Câu 8 (CĐ-09). Hiđro hoá hoàn toàn hӛn hӧp M gӗm hai anđehit X và Y no, đơn chӭc, mҥch
hӣ, kӃ tiӃp nhau trong dãy đӗng đҷng (MX < MY), thu đưӧc hӛn hӧp hai ancol có khӕi lưӧng lӟn
hơn khӕi lưӧng M là 1 gam. Đӕt cháy hoàn toàn M thu đưӧc 30,8 gam CO2. Xác đӏnh công thӭc
và phҫn trăm khӕi lưӧng cӫa X trong hӛn hӧp M.
Câu 9 (A-08). Cho 3,6 gam anđehit đơn chӭc X phҧn ӭng hoàn toàn vӟi mӝt lưӧng dư Ag2 O (hoһc
AgNO3 ) trong dung dӏch NH3 đun nóng, thu đưӧc m gam Ag. Hoà tan hoàn toàn m gam Ag bҵng
dung dӏch HNO3 đһc, sinh ra 2,24 lít NO2 (sҧn phҭm khӱ duy nhҩt, ӣ đktc). Xác đӏnh công thӭc cӫa
X.
Câu 10 (A-08). Trung hoà 5,48 gam hӛn hӧp gӗm axit axetic, phenol và axit benzoic, cҫn dùng 600
ml dung dӏch NaOH 0,1M. Cô cҥn dung dӏch sau phҧn ӭng, thu đưӧc m gam hӛn hӧp chҩt rҳn khan.
Tính giá trӏ m.
Câu 11 (B-07). ĐӇ trung hoà 6,72 gam mӝt axit cacboxylic Y (no, đơn chӭc), cҫn dùng 200 gam
dung dӏch NaOH 2,24%. Xác đӏnh công thӭc cӫa Y.
Câu 12 (B-07). Đӕt cháy hoàn toàn 0,1 mol mӝt axit cacboxylic đơn chӭc, cҫn vӯa đӫ V lít O2
(đktc), thu đưӧc 0,3 mol CO2 và 0,2 mol H2 O. Tính giá trӏ cӫa V.

Tài li͏u ôn t̵p Hóa H͕c 11 YYYY wù

You might also like