Professional Documents
Culture Documents
º
º
Trong đó: [A]: Nӗng đӝ mol/l cӫa ion A
nA: Sӕ mol cӫa ion A.
V: ThӇ tích dung dӏch chӭa ion A.
2. Tính pH cӫa các dung dӏch axit - bazơ mҥnh
- [H+] = 10-a (mol/l) a = pH
- pH = -lg[H+]
@
- [H+].[OH-] = 10-14
@
II. Các bài t̵p có lͥi gi̫i
Câu 1. Trӝn 100 ml dung dӏch HNO3 0.1M vӟi 100 ml dung dӏch H2SO4 0.05M thu đưӧc dung dӏch
A.
a. Tính nӗng đӝ các ion trong A.
b. Tính pH cӫa dung dӏch A.
c. Tính thӇ tích dung dӏch NaOH 0.1M đӇ trung hòa dung dӏch A.
Y
$%$Y
a. â
ù
ù@
ù
@â
â
â
ù ù
ù
ù
@
ù@
ù
ù ù ù
ù
b.
@
ù
c. Câu c ta có thӇ làm theo hai cách khác nhau:
* Cách 1: Đây là cách mà chúng ta hay làm nhҩt tӯ trưӟc đӃn nay đó là viӃt PTHH rӗi tính toán dӵa
vào PTHH.
HNO3 + NaOH NaNO3 + H2 O
0.01 0.01
H2SO4 + 2NaOH Na2SO4 + 2H2 O
0.005 0.01
V
ù
V
ù
* Cách 2: Ngoài cách giҧi trên, ta có thӇ vұn dөng cách giҧi dӵa vào PT ion thu gӑn đӇ giҧi. Đây là
cách giҧi chӫ yӃu mà ta sӱ dөng khi giҧi các dҥng bài tұp vӅ axit - bazơ cӫng như các dҥng bài tұp
khác khi sӱ dөng PT ion thu gӑn.
Bҧn chҩt cӫa hai phҧn ӭng trên là:
H+ + OH- H2 O
0.02 0.02
ù
@
ù
ù
Câu 2. Dung dӏch X chӭa NaOH 0.1M, KOH 0.1M và Ba(OH)2 0.1M. Tính thӇ tích dung dӏch
HNO3 0.2M đӇ trung hòa 100 ml dung dӏch X.
$%$Y
Bài này ta có thӇ giҧi bҵng các cách khác nhau, tuy nhiên ta đang hӑc dӵa vào PT ion thu gӑn đӇ
giҧi bài tұp, nên &0 sӁ hưӟng dүn giҧi dӵa vào PT ion thu gӑn.
ù
@
ù ù
Bҧn chҩt cӫa các phҧn ӭng này là
H+ + OH- H2 O
0.04 0.04
â
â
ù
ù
C. PHҪN BÀI TҰP CƠ BҦN
Câu 1. ViӃt PT điӋn li cӫa các chҩt sau:
a. HNO3, Ba(OH)2, NaOH, H2SO4, Ca(OH)2, Na2CO3, BaCl2, NaHCO3, H2S.
b. CuSO4, Na2SO4 , Fe2(SO4)3, NaHPO4, Mg(OH)2 , CH3COOH, H3PO4, HF.
Câu 2. ViӃt PT phân tӱ và ion rút gӑn cӫa các phҧn ӭng (nӃu có) khi trӝn lүn các chҩt sau:
a. dd HNO3 và CaCO3 b. dd KOH và dd FeCl3
c. dd H2SO4 và dd NaOH d. dd Ca(NO3)2 và dd Na2CO3
e. dd NaOH và Al(OH)3 f. dd Al2(SO4 )3 và dd NaOHvӯa đӫ
g. dd NaOH và Zn(OH)2 h. FeS và dd HCl
i. dd CuSO4 và dd H2S k. dd NaOH và NaHCO3
l. dd NaHCO3 và HCl m. Ca(HCO3)2 và HCl
Câu 3. Nhұn biӃt dung dӏch các chҩt sau bҵng phương pháp hóa hӑc.
a. NH4 NO3, (NH4)2CO3, Na2SO4, NaCl.
b. NaOH, NaCl, Na2SO4, NaNO3
c. NaOH, H2SO4, BaCl2, Na2SO4, NaNO3 (chӍ dùng thêm quǤ tím).
Câu 4. ViӃt phương trình phân tӱ ӭng vӟi phương trình ion thu gӑn cӫa các phҧn ӭng sau
a. ù
âù
â b. V
V
ù
c. S2- + 2H+ H2SĹ d. Fe3+ + 3OH- Fe(OH)3 Ļ
+ - + -
e. Ag + Cl AgClĻ f. H + OH H2O
Câu 5. ViӃt PT dҥng phân tӱ và ion rút gӑn cӫa các phҧn ӭng trong dd theo sơ đӗ sau:
a. Pb(NO3)2 + ? PbCl2 Ļ + ?
b. FeCl3 + ? Fe(OH)3 + ?
c. BaCl2 + ? BaSO4 Ļ + ?
d. HCl + ? ? + CO 2 Ĺ + H2O
e. NH4 NO3 + ? ? + NH 3Ĺ + H 2O
f. H2SO4 + ? ? + H 2O
Câu 6. Tính nӗng đӝ các ion trong các dung dӏch sau
a. dd NaOH 0,1M b. dd BaCl2 0,2 M c. dd Ba(OH)2 0,1M
Câu 7. Hòa tan 20 gam NaOH vào 500 ml nưӟc thu đưӧc dung dӏch A.
a. Tính nӗng đӝ các ion trong dung dӏch A.
b. Tính thӇ tích dung dӏch HCl 2M đӇ trung hòa dung dӏch A.
Câu 8. Trӝn 100 ml dung dӏch NaOH 2M vӟi 200 ml dung dӏch KOH 0,5M thu đưӧc dung dӏch C.
a. Tính nӗng đӝ các ion trong dung dӏch C.
b. Trung hòa dung dӏch C bҵng 300 ml dung dӏch H2SO4 CM. Tính CM.
Câu 9. Trӝn 100 ml dung dӏch HCl 1M vӟi 100 ml dung dӏch H2SO4 0,5M thu đưӧc dung dӏch D.
a. Tính nӗng đӝ các ion trong dung dӏch D.
b. Cho dung dӏch D tác dөng vӟi dung dӏch BaCl2 dư thu đưӧc m gam kӃt tӫa. Tính m.
Câu 10. Tính pH cӫa các dung dӏch sau
a. NaOH 0,001M b. HCl 0,001M
c. Ca(OH)2 0,0005M d. H2SO4 0,0005M
Câu 11. Trӝn 200 ml dung dӏch NaOH 0,1M vӟi 300 ml dung dӏch HCl 0,2M thu đưӧc dung dӏch
A.
a. Tính nӗng đӝ các ion trong dung dӏch A.
b. Tính pH cӫa dung dӏch A.
Câu 12. Trӝn 100 ml dung dӏch NaOH 0.1M vӟi 100 ml dung dӏch KOH 0.1M thu đưӧc dung dӏch D.
a. Tính nӗng đӝ các ion trong dung dӏch D.
b. Tính pH cӫa dung dӏch D.
c. Trung hòa dung dӏch D bҵng dung dӏch H2SO4 1M. Tính thӇ tích dung dӏch H2SO4 1M cҫn dùng.
Câu 13. Hӛn hӧp dung dӏch X gӗm NaOH 0.1M và KOH 0.1M. Trӝn 100 ml dung dӏch X vӟi 100
ml dung dӏch H2SO4 0.2M thu đưӧc dung dӏch A.
a. Tính nӗng đӝ các ion trong dung dӏch A.
b. Tính pH cӫa dung dӏch A.
Câu 14. Dung dӏch X chӭa 0.01 mol Fe3+, 0.02 mol V
, 0.02 mol ù@ và x mol V@ .
a. Tính x.
b. Trӝn dung dӏnh X vӟi 100 ml dung dӏch Ba(OH)2 0.3 M thu đưӧc m gam kӃt tӫa và V lít khí
(đktc). Tính m và V.
Câu 15. Trӝn 100 ml dung dӏch FeCl3 0.1M vӟi 500 ml dung dӏch NaOH 0.1 M thu đưӧc dung dӏch
D và m gam kӃt tӫa.
a. Tính nӗng đӝ các ion trong D.
b. Tính m.
Câu 16. Trӝn 50,0ml dd NaOH 0,40M vӟi 50,0 ml dd HCl 0,20M đưӧc dd A. Tính pH cӫa dd A
Câu 17. Trӝn lүn 100ml dd HCl 0,03M vӟi 100 ml dd NaOH 0,01M đưӧc dd A.
a. Tính pH cӫa dd A.
b. Tính thӇ tích dd Ba(OH)2 1M đӫ đӇ trung hòa dd A
Câu 18. Trӝn lүn 100ml dd K2CO3 0,5M vӟi 100ml dd CaCl2 0,1M.
a. Tính khӕi lưӧng kӃt tӫa thu đưӧc.
b. Tính CM các ion trong dd sau phҧn ӭng.
Câu 19. Trӝn 50ml dung dӏch HCl vӟi 50ml dung dӏch NaOH có pH = 13 thu đưӧc dung dӏch X có
pH = 2. Sӕ mol cӫa dung dӏch HCl ban đҫu là bao nhiêu?
Câu 20. Chia 19,8 gam Zn(OH)2 thành hai phҫn bҵng nhau:
a.
Cho 150 ml dung dӏch H2SO4 1M vào phҫn mӝt. Tính khӕi lưӧng muӕi tҥo thành.
b.
Cho 150 ml dung dӏch NaOH 1M vào phҫn hai. Tính khӕi lưӧng muӕi tҥo thành.
Câu 21. Cho 100 ml dung dӏch hӛn hӧp A gӗm H2 SO4 0,015M HCl 0,03M HNO3 0,04M. Tính thӇ
tích dung dӏch NaOH 0,2M đӇ trung hòa hӃt 200ml dung dӏch A.
Câu 22. Cho 100 ml dung dӏch hӛn hӧp X gӗm Ba(OH)2 0.015M NaOH 0.03 M KOH 0.04M.
Tính thӇ tích dung dӏch HCl 0.2M đӇ trung hòa dung dӏch X.
Câu 23. Cho dung dӏch A gӗm 2 chҩt HCl và H2SO4. Trung hoà 1000 ml dung dӏch A thì cҫn 400ml
dung dӏch NaOH 0,5M. Cô cҥn dung dӏch tҥo thành thì thu đưӧc 12,95 gam muӕi.
a. Tính nӗng đӝ mol/l cӫa các ion trong dung dӏch A.
b. Tính pH cӫa dung dӏch A.
Câu 24. Cho 200 ml dung dӏch gӗm MgCl2 0,3M AlCl3 0,45M và HCl 0,55M tác dөng hoàn toàn
vӟi V lít dung dӏch C gӗm NaOH 0,02M và Ba(OH)2 0,01M. Hãy tính thӇ tích V đӇ đưӧc kӃt tӫa
lӟn nhҩt và lưӧng kӃt tӫa nhӓ nhҩt? Tính lưӧng kӃt tӫa đó?
Câu 25. Trӝn 250 ml dung dӏch hӛn hӧp gӗm HCl 0,08 mol/l và H2SO4 0,01 mol/l vӟi 250 ml dung
dӏch NaOH a mol/l, thu đưӧc 500 ml dung dӏch có pH = 12. Tính a.
Câu 26. ĐӇ trung hòa 500 ml dung dӏch X chӭa hӛn hӧp HCl 0,1M và H2SO4 0,3M cҫn bao nhiêu
ml dung dӏch hӛn hӧp gӗm NaOH 0,3M và Ba(OH)2 0,2M?
b. Tính khӱ
ù
88
V ù
ù 8 8
ùV
Khí NO sinh ra kӃt hӧp ngay vӟi O2 không khí tҥo ra NO2
ù
ùV
ù
ùV ù
ù. Đi͉u ch͇
a. Trong công nghiӋp
- Nitơ đưӧc điӅu chӃ bҵng cách chưng cҩt phân đoҥn không khí lӓng.
b. Trong phòng thí nghiӋm
- Đun nóng nhҽ dung dӏch bҧo hòa muӕi amoni nitrit
0
t
NH4 NO3 88 N2Ĺ + 2H 2 O
t0
- Hoһc NH4Cl + NaNO2 88 N2 Ĺ + NaCl + 2H 2 O
00 Y 0Y
Y0Y 0Y
1. Amoniac
a. Cҩu tҥo phân tӱ - Tính chҩt vұt lý
- Cҩu tҥo phân tӱ
- Tính chҩt vұt lý: NH3 là mӝt chҩt khí, tan nhiӅu trong nưӟc cho môi trưӡng kiӅm yӃu.
b. Tính chҩt hóa hӑc
* Tính bazơ yӃu
ù
8
8
V
Trong dung dӏch amoniac là bazơ yӃu. Có thӇ làm quǤ tím hóa xanh. Dùng đӇ nhұn biӃt NH3.
- Tác dөng vӟi dung dӏch muӕi
AlCl3 + 3NH3 + 3H2O ĺ Al(OH)3 Ļ + 3NH 4Cl
- Tác dөng vӟi axit
NH3 + HCl ĺ NH 4Cl (khói trҳng)
* Tính khӱ
V
ù 88 ùV ù
ù
â
ù â
â
ù 88
ù
Đӗng thӡi NH3 kӃt hӧp ngay vӟi HCl tҥo thành khói trҳng.
c. ĐiӅu chӃ
* Trong phòng thí nghiӋm
0
t
2NH4Cl + Ca(OH)2 88 CaCl2 + 2NH3 Ĺ + 2H2 O
* Trong công nghiӋp
888
ù
â ù
88 8
ùâ ¨H<0
- Các điӅu kiӋn áp dөng đӇ sҧn xuҩt amoniac trong công nghiӋp là
+ NhiӋt đӝ: 450 - 5000C
+ Áp suҩt cao: 200 - 300atm
+ Chҩt xúc tác: sҳt kim loҥi trӝn thêm Al2 O3, K2O«
ù. Mu͙i amoni
a. Đӏnh nghĩa - Tính chҩt vұt lý
- Là chҩt tinh thӇ ion, gӗm cation amoni NH +4 và anion gӕc axit
- Tҩt cҧ đӅu tan trong nưӟc và điӋn li hoàn toàn thành ion.
b. Tính chҩt hóa hӑc
* Tác dөng vӟi dung dӏch kiӅm
0
t
(NH4)2SO4 + 2NaOH 88 2NH3 Ĺ + 2H2O + Na 2SO4
+ -
NH4 + OH ĺ NH3 Ĺ + H 2O
- Phҧn ӭng này đӇ nhұn biӃt ion amoni và điӅu chӃ amoniac.
* Phҧn ӭng nhiӋt phân
0
t
NH4Cl 88 NH3 (k) + HCl (k)
t0
(NH4)2CO3 88 NH3 (k) + NH4 HCO3 (r)
t0
NH4 HCO3 88 NH3 (k) + CO2 (k) + H 2O (k)
0
t
NH4 NO2
88 N2 + 2H2 O
t0
NH4 NO3 88 N2O + 2H 2O
000 Y0 Y0 0Y
1. C̭u t̩o phân t͵ - Tính ch̭t v̵t lý
a. Cҩu tҥo phân tӱ
- Trong hӧp chҩt HNO3, nguyên tӕ nitơ có sӕ oxi hoá cao nhҩt là +5.
b. Tính chҩt vұt lý
- Axit nitric tinh khiӃt là chҩt lӓng không màu, bӕc khói mҥnh trong không khí ҭm. Axit nitric
không bӅn lҳm: khi đun nóng bӏ phân huӹ mӝt phҫn theo phương trình:
4HNO3 4NO2 + O2 + 2H2 O
- Axit nitric tan trong nưӟc theo bҩt kì tӍ lӋ nào. Trên thӵc tӃ thưӡng dùng loҥi axit đһc có nӗng đӝ
68%, D = 1,40 g/cm3.
ù. Tính ch̭t hóa h͕c
a. Tính axit
- Axit nitric là mӝt axit mҥnh. Có đҫy đӫ tính chҩt cӫa mӝt axit.
CuO + 2HNO3 Cu(NO3 )2 + H2O
Ca(OH)2 + 2HNO3 Ca(NO3)2 + 2H2O
CaCO3 + 2HNO3 Ca(NO3 )2 + CO2 + H2O
b. Tính oxi hoá
- Axit nitric là mӝt trong nhӳng axit có tính oxi hoá mҥnh. TuǤ thuӝc vào nӗng đӝ cӫa axit và bҧn
chҩt cӫa chҩt khӱ mà HNO3 có thӇ bӏ khӱ đӃn mӝt sӕ sҧn phҭm khác nhau cӫa nitơ.
n
- Khi tác dөng vӟi kim loҥi có tính khӱ yӃu như Cu, Pb, Ag,... HNO3 đһc bӏ khӱ đӃn NO2, còn
HNO3 loãng bӏ khӱ đӃn NO. Thí dө:
ù
â !
â ù ù ù ù ù
ù ù
â
" â#
â
â ù ù ù
- Khi tác dөng vӟi nhӳng kim loҥi có tính khӱ mҥnh như Mg, Zn, Al,... HNO3 loãng có thӇ bӏ khӱ
1 o -3
đӃn N 2 O , N 2 hoһc NH 4 NO3 .
- Fe, Al bӏ thө đӝng hoá trong dung dӏch HNO3 đһc, nguӝi.
n
V !
ù Vù ù
ù
n
@ù
ù
â !
ù
ù
â ù
3. Đi͉u ch͇
a. Trong phòng thí nghiӋm
NaNO3 (r) + H2SO4(đһc) HNO3 + NaHSO4
b. Trong công nghiӋp
- HNO3 đưӧc sҧn xuҩt tӯ amoniac. Quá trình sҧn xuҩt gӗm ba giai đoҥn :
+ Giai đoҥn 1: Ë
Ë
4NH3 + 5O2 4NO + 6H2O
+ Giai đoҥn 2: Ë
Ë
Ë
2NO + O2 2NO2
+ Giai đoҥn 3: à
Ë
Ë.
4NO2 + 2H2 O + O2 4HNO3.
IV. MU͘I NITRAT
- Muӕi nitrat là muӕi cӫa axit nitric. Thí dө, natri nitrat (NaNO3), đӗng (II) nitrat (Cu(NO3)2),...
1. Tính ch̭t v̵t lí
- Tҩt cҧ các muӕi nitrat đӅu tan nhiӅu trong nưӟc và là chҩt điӋn li mҥnh.
V V
V
V
â
88
â ù (canxi photphua)
b. Tính khӱ
* Tác dөng vӟi oxi
0 0
+3
t
- ThiӃu oxi: 4 P + 3O 2 88 2 P2 O 3
- Dư oxi: ù 88 ùù
* Tác dөng vӟi Clo
â
- ThiӃu clo: ù â
ù 88 ù
â
- Dư clo: ù ù 88 ù
. Tr̩ng thái t nhiên
- Trong tӵ nhiên photpho không tӗn tҥi dưӟi dҥng tӵ do. Hai khoáng vұt quan trӑng cӫa photpho là:
Ca3(PO4 )2 và 3Ca3 (PO4 )2.CaF2.
0 Y0 Y 0Y
Y0Y Y
1. Axit photphoric
a. Tính chҩt hóa hӑc
- Là mӝt axit ba nҩc, có đӝ mҥnh trung bình. Có đҫy đӫ tính chҩt hóa hӑc cӫa mӝt axit.
88
8
ù
8
88
ù 8
8
ù
88
ù 8
8
- Khi tác dөng vӟi dung dӏch kiӅm, tùy theo lưӧng chҩt mà tҥo ra các muӕi khác nhau.
H3PO4 + NaOH ĺ NaH 2PO4 + H2O
- Sӕ mol HNO3 cҫn dung đӇ hòa tan hӃt hӛn hӧp các kim loҥi
â
ù ù
ù ù
ù
â
Câu 1. Hòa tan hoàn toàn m gam Al bҵng 500 ml dung dӏch HNO3 CM (vӯa đӫ) thu đưӧc 0.01 mol
NO, 0.03 mol NO2 và dung dӏch A chӭa x gam muӕi (không có muӕi NH4 NO3 ).
a. Tính giá trӏ m.
b. Tính CM (HNO3 ) đã dung ban đҫu.
c. Tính giá trӏ x.
Y
$%$Y
Y
* Cách 1: Đây là cách mà chúng ta thưӡng dùng khi giҧi các bài tұp hóa hӑc thông thưӡng
Al + 4HNO3 Al(NO3)3 + NO + 2H2 O
0.01 0.04 0.01 0.01
ù
c.
º â â
ù ùâ
ù
* Cách 2: Ta dӵa vào phương pháp bҧo toàn sӕ mol electron và các hӋ quҧ cӫa nó đӇ giҧi bài tұp
$
ù
º
º â
â
â
â
ù
ù
â$
â
a. mAl = 0.02*27 = 0.54 (gam)
â
b. â
ù â
â
ù
c. V
V@
ù
ù
Câu 2. Khi cho 9.1 gam hӛn hӧp Cu và Al tác dөng vӟi dung dӏch HNO3 đһc, dư đun nóng sinh ra
11.2 lít khí NO2 (đktc) là sҧn phҭm khӱ duy nhҩt.
a. Tính % khӕi lưӧng mӛi kim loҥi trong hӛn hӧp ban đҫu.
b. Tính khӕi lưӧng muӕi thu đưӧc.
$%$Y
Bài này ta có thӇ giҧi theo nhiӅu cách khác nhau. Tuy nhiên ӣ đây trong phҥm vi chương
này ta có thӇ áp dөng phương pháp bҧo toàn sӕ mol electron đӇ giҧi bài tұp này.
ù
* Vù
·
ùù ùù
Đһt nCu = x nAl = y.
'
'ù
ù
ù
$
ù
Tӯ đó ta có hӋ PT như sau
ù
ù
(
ù
a.
º
º
ù(
%Cu = 100 - %Al = 100 - 29.67 = 70.33%.
(
b.
&
(
ù
â
II. Bài t̵p v͉ Pù Ow H3PO tác dͭng vͣi dung d͓ch ki͉m
H3PO4 + NaOH NaH2PO4 + H2 O
H3PO4 + 2NaOH Na2 HPO4 + 2H2 O
H3PO4 + 3NaOH Na3PO4 + 3H2 O
@
Đһt
. NӃu T V 1 ĺ tҥo muӕi duy nhҩt NaH2PO4
@
*
tҥo hӛn hӧp hai muӕi NaH2PO4 và Na2 HPO4. Đһt sӕ mol mӛi muӕi lҫn
â
lưӧt là x và y.
H3PO4 + NaOH NaH2PO4 + H2 O
x x x
H3PO4 + 2NaOH Na2 HPO4 + 2H2 O
y 2y y
V
ù
ù
Ta có hӋ PT:
ù
V ù
ù
)
NH 3 8
(3)
(6)
(5)
NO 88 NO 2 8 88 8 HNO 3
Câu 4. Cҫn lҩy bao nhiêu lít khí N2 và H2 đӇ điӅu chӃ đưӧc 67,2 lít khí NH 3 (đktc). BiӃt hiӋu suҩt
cӫa phҧn ӭng là 25%.
Câu 5. Cho dung dӏch NaOH dư vào dung dӏch (NH4)2SO4 1M, đun nóng nhҽ.
a.
ViӃt phương trình phân tӱ, phương trình ion thu gӑn.
b.
Tính thӇ tích khí thu đưӧc ӣ điӅu kiӋn tiêu chuҭn.
Câu 6. Hòa tan 3 gam hӛn hӧp Cu và CuO trong 1,5 lít dung dӏch axit HNO3 1M (loãng) thҩy thoát
ra 6,72 lít NO (đktc) là sҧn phҭm khӱ duy nhҩt.
a.
Tính % khӕi lưӧng mӛi chҩt trong hӛn hӧp ban đҫu.
b.
Tính nӗng đӝ mol cӫa đӗng (II) nitrat và dung dӏch axit nitric sau phҧn ӭng. BiӃt thӇ tích
dung dӏch sau phҧn ӭng không thay đәi.
Câu 7. ĐӇ điӅu chӃ 5 tҩn axit nitric nӗng đӝ 60% cҫn dùng bao nhiêu tҩn NH3. BiӃt sӵ hao hөt NH3
trong quá trình sҧn xuҩt là 3,8%.
Câu 8. Đӕt cháy hoàn toàn 6,2 gam P trong oxi dư. Cho sҧn phҭm tҥo thành tác dөng vӯa đӫ vӟi
dung dӏch NaOH 32% tҥo ra muӕi Na2HPO4.
a.
Tính khӕi lưӧng dung dӏch NaOH đã dùng.
b.
Tính nӗng đӝ % cӫa muӕi trong dung dӏch thu đưӧc sau phҧn ӭng.
Câu 9. ĐӇ thu đưӧc muӕi trung hòa, cҫn lҩy bao nhiêu ml dung dӏch NaOH 1M cho tác dөng vӟi 50
ml dung dӏch H3PO4 0,5M.
Câu 10. Hòa tan hoàn toàn 3.2 gam Cu vào dung dӏch HNO3 0.5M (vӯa đӫ) thu đưӧc V lít khí NO
(ӣ đktc, là sҧn phҭm khӱ duy nhҩt).
a. Tính giá trӏ V.
b. Tính thӇ tích dung dӏch HNO3 0.5M cҫn dùng.
Câu 11. Hòa tan m gam Al bҵng dung dӏch HNO3 dư thu đưӧc 6.72 lit khí N2 (ӣ đktc, là sҧn phҭm
khӱ duy nhҩt) và dung dӏch chӭa x gam muӕi.
Tính m và x.
Câu 12. Hòa tan m gam Cu bҵng dung dӏch HNO3 0.5M (vӯa đӫ) thu đưӧc 0.03 mol NO và 0.02
mol NO2 và dung dӏch chӭa x gam muӕi.
a. Tính m và x.
b. Tính thӇ tích dung dӏch HNO3 0.5M cҫn dùng.
Câu 13. Hòa tan 12 gam hӛn hӧp Cu và Fe bҵng dung dӏch HNO3 đһc nguӝi, dư thu đưӧc 4,48 lít
khí NO2 (ӣ đktc, là sҧn phҭm khӱ duy nhҩt). Tính % khӕi lưӧng mӛi kim loҥi trong hӛn hӧp đҫu.
Câu 14. Hòa tan 8,3 gam hӛn hӧp Al và Fe bҵng dung dӏch HNO3 dư thu đưӧc 8,96 lít khí NO2
(đktc, là sҧn phҭm khӱ duy nhҩt) và dung dӏch chӭa m gam muӕi.
a. Tính khӕi lưӧng mӛi kim loҥi trong hӛn hӧp đҫu.
b. Tính m.
Câu 15. Cho 60 gam hӛn hӧp Cu và CuO bҵng dung dӏch HNO3 dư thu đưӧc 6,72 lít khí NO (đktc,
là sҧn phҭm khӱ duy nhҩt). Tính % khӕi lưӧng mӛi chҩt trong hӛn hӧp đҫu.
Câu 16. Cho m gam hӛn hӧp Fe và Al tan hӃt trong dung dӏch HNO3 thu đưӧc 6,72 lít khí NO
(đktc, là sҧn phҭm khӱ duy nhҩt) và dung dӏch A. Cô cҥn dung dӏch A thu đưӧc 67,7 gam hӛn hӧp
các muӕi khan. Tính khӕi lưӧng mӛi kim loҥi trong hӛn hӧp đҫu.
Câu 17. Cho 68,7 gam hӛn hӧp kim loҥi Al, Fe và Cu tác dөng vӟi dung dӏch HNO3 đһc, nguӝi, dư.
Sau phҧn ӭng thu đưӧc 26,88 lít khí NO2 (đktc, là sҧn phҭm khӱ duy nhҩt) và m gam chҩt rҳn B
không tan. Tính m.
Câu 10. Khi cho 9.1 gam hӛn hӧp Cu và Al tác dөng vӟi dung dӏch HNO3 đһc, dư đun nóng sinh ra
11.2 lít khí NO2 (đktc) là sҧn phҭm khӱ duy nhҩt. Tính % khӕi lưӧng mӛi kim loҥi trong hӛn hӧp
ban đҫu.
Câu 11. Cho 19,5 gam mӝt kim loҥi M hóa trӏ n tan hӃt trong dung dӏch HNO3 thu đưӧc 4,48 lít khí
NO (ӣ đktc) là sҧn phҭm khӱ duy nhҩt. Xác đӏnh kim loҥi M.
Câu 13. Chia hӛn hӧp 2 kim loҥi Cu và Al thành hai phҫn bҵng nhau:
Phҫn 1: Cho tác dөng hoàn toàn vӟi dd HNO3 đһc, nguӝi thu đưӧc 8,96 lít khí NO2 (giҧ sӱ
chӍ tҥo ra khí NO2).
Phҫn 2: Cho tác dөng hoàn toàn vӟi dd HCl thu đưӧc 6,72 lít khí.
a. ViӃt các pthh.
b. Xác đӏnh % vӅ khӕi lưӧng cӫa mӛi kim loҥi trong hӛn hӧp trên. Các thӇ tích khí đưӧc đo ӣ đkc.
Câu 14. Hòa tan hoàn toàn 24,8g hӛn hӧp kim loҥi gӗm đӗng và sҳt trong dung dӏch HNO3 0,5M
thu đưӧc 6,72l (đkc) mӝt chҩt khí duy nhҩt, không màu hoá nâu ngoài không khí.
a. Tính thành phҫn phҫn trăm theo khӕi lưӧng mӛi chҩt trong hӛn hӧp ban đҫu.
b. Tính thӇ tích dung dӏch HNO3 0,5 M cҫn dùng đӇ hoà tan hӃt hӛn hӧp trên.
c. NӃu cho 1/2 lưӧng hӛn hӧp trên vào dung dӏch HNO3 đһc, nguӝi thì thӇ tích khí màu nâu đӓ thu
đưӧc (ӣ đkc) là bao nhiêu?
Câu 15. Cho 21,8g hӛn hӧp kim loҥi gӗm bҥc và sҳt tác dөng vӯa đӫ vӟi 1,2 lít dung dӏch HNO3
0,5M thu đưӧc mӝt chҩt khí (X) duy nhҩt, không màu hoá nâu ngoài không khí.
a. Tính thành phҫn phҫn trăm theo khӕi lưӧng mӛi chҩt trong hӛn hӧp ban đҫu.
b. Tính thӇ tích khí (X) thu đưӧc ӣ đkc.
Câu 16. Chia hӛn hӧp Cu và Al làm hai phҫn bҵng nhau:
Phҫn 1: Cho vào dung dӏch HNO3 đһc, nguӝi thì có 8,96 lít khí màu nâu đӓ bay ra.
Phҫn 2: Cho vào dung dӏch HCl thì có 6,72 lít khí H2 bay ra.
Xác đӏnh thành phҫn % vӅ khӕi lưӧng mӛi kim loҥi trong hӛn hӧp ban đҫu. Các thӇ tích khí đưӧc
đo ӣ đkc.
Câu 17. Cho 11,0 gam hӛn hӧp Al và Fe vào dung dӏch HNO3 loãng, dư thì có 6,72 lít khí NO bay
ra (đkc) là sҧn phҭm khӱ duy nhҩt. Tính khӕi lưӧng mӛi kim loҥi trong hӛn hӧp đҫu.
Câu 18. Cho hӛn hӧp gӗm Fe và Zn tác dөng vӟi dung dӏch HNO3 đһc nguӝi thu đưӧc 0,896 lít màu
nâu ӣ đkc. Mһt khác, nӃu cho hӛn hӧp trên tác dөng vӟi dung dӏch HCl 10% thu đưӧc 0,672 lít khí
ӣ đkc.
a.
Tính % khӕi lưӧng mӛi kim loҥi trong hӛn hӧp.
b.
Tính khӕi lưӧng dung dӏch HCl cҫn dùng.
Câu 19. Hòa tan hӃt 1,92 gam mӝt kim loҥi trong 1,5 lít dd HNO3 0,15M thu đưӧc 0,448 lít khí NO
(ӣ đktc) và dd A. BiӃt khi phҧn ӭng thӇ tích dd không thay đәi.
a. Xác đӏnh kim loҥi R.
b. Tính nӗng đӝ mol cӫa các chҩt trong dd A.
Câu 20. Chia 34,8 gam hӛn hӧp kim loҥi gӗm Al, Fe và Cu thành 2 phҫn bҵng nhau:
- Phҫn I: Cho vào dung dӏch HNO3 đһc nguӝi, dư thu đưӧc 4,48 lít khí NO2 (ӣ đktc).
- Phҫn II: Cho vào dung dӏch HCl dư thu đưӧc 8,96 lít H2 (ӣ đktc).
Hãy xác đӏnh khӕi lưӧng cӫa Al và Fe trong hӛn hӧp ban đҫu.
Câu 21. Cho 100 ml dung dӏch X chӭa Al(NO3 )3 0,2M, Cu(NO3)2 0,1M và AgNO3 0,2M tác dөng
vӟi dung dӏch NH3 dư thu đưӧc m gam kӃt tӫa. Xác đӏnh giá trӏ cӫa m.
Câu 22. Hoà tan hoàn toàn 0,9 gam kim loҥi M bҵng dung dӏch HNO3 thu đưӧc 0,28 lít khí N2 O
(đktc). Xác đӏnh kim loҥi M.
Câu 23. Cho m gam Al tan hoàn toàn trong dung dӏch HNO3 thu đưӧc 44,8 lít hӛn hӧp 3 khí gӗm
NO, N2 O và N2 (ӣ đktc) có tӍ lӋ mol mol: V : V2 : V2 1: 2 : 3 . Xác đӏnh giá trӏ m.
Câu 24. Cho 6,4 g kim loҥi hóa trӏ II tác dөng vӟi dd HNO3 đһc, dư thu đưӧc 4,48 lít NO2 (đkc, là
sҧn phҭm khӱ duy nhҩt). Xác đӏnh kim loҥi đó.
Câu 25. Cho 15 g hh Cu và Al tác dөng vӟi dd HNO3 loãng (lҩy dư) thu đưӧc 6,72 lít NO (đktc, là
sҧn phҭm khӱ duy nhҩt). Xác đӏnh khӕi lưӧng cӫa Cu và Al trong hӛn hӧp đҫu.
Câu 26. Hòa tan mӝt lưӧng 8,32 gam Cu tác dөng vӯa đӫ vӟi 240 ml dd HNO3 cho 4,928 lít (ӣ
đktc) hӛn hӧp khí gӗm NO và NO2 thoát ra.
a. Tính sӕ mol cӫa mӕi khí trong hӛn hӧp khí thu đưӧc.
b. Tính nӗng đӝ dung dӏch HNO3 đã dùng.
Câu 27. Cho dung dӏch chӭa 11,76 gam H3PO4 vào dung dӏch chӭa 16,8 gam KOH thu đưӧc dung
dӏch A. Cô cҥn dung dӏch A thu đưӧc m gam muӕi. Tính giá trӏ m.
Câu 28 (B-09). Cho 100 ml dung dӏch KOH 1,5M vào 200 ml dung dӏch H3PO4 0,5M, thu đưӧc
dung dӏch X. Cô cҥn dung dӏch X, thu đưӧc m gam hӛn hӧp gӗm các chҩt. Xác đӏnh các chҩt đó và
khӕi lưӧng chúng bҵng bao nhiêu?
Câu 29 (B-09). Cho 100 ml dung dӏch KOH 1,5M vào 200 ml dung dӏch H3PO4 0,5M, thu đưӧc
dung dӏch X. Cô cҥn dung dӏch X, thu đưӧc m gam hӛn hӧp gӗm các chҩt. Xác đӏnh các chҩt đó và
khӕi lưӧng chúng bҵng bao nhiêu?
Câu 30 (B-08). Cho 0,1 mol P2O5 vào dung dӏch chӭa 0,35 mol KOH. Dung dӏch thu đưӧc có các
chҩt nào? Khӕi lưӧng bҵng bao nhiêu?
Câu 31. Cho 14,2 gam P2O5 và 100 ml dung dӏch chӭa NaOH 1M và KOH 2M thu đưӧc dung dӏch
X. Xác đӏnh các anion có mһt trong dung dӏch X.
Câu 32. Thêm 250 ml dung dӏch NaOH 2M vào 200ml dung dӏch H3PO4 1,5M.
a.
Tìm khӕi lưӧng muӕi thu đưӧc?
b.
Tính nӗng đӝ mol/l cӫa các chҩt trong dung dӏch tҥo thành?
ù 88
â 88
ù
ù ù ù
b. Tính oxi hóa
* Tác dөng vӟi hidro
ù ù 888
* Tác dөng vӟi kim loҥi
0 0 -4
t
3 4 l 88 l4 3 (nhôm cacbua)
00 Y Y 0 Y
1. Tính ch̭t hóa h͕c
- Tính chҩt hóa hӑc đһc trưng cӫa CO là tính khӱ
+2 0
+4
t
2 C O + O 2 88 2 C O2
+2 0 +4
t
3C O + e2 O3 88 3C O2 + 2 e
ù. Đi͉u ch͇
a. Trong phòng thí nghiӋm
ù !
HCOOH 88888 CO + H 2O
b. Trong công nghiӋp: Khí CO đưӧc điӅu chӃ theo hai phương pháp
* Khí than ưӟt
0
1050 à
C + H 2O 888
888 CO + H2
* Khí lò gas
0
t
C + O2 88 CO2
0
t
CO2 + C 88 2CO
Y
88
8
8 ù
ù. Mu͙i cacbonat
- Muӕi cacbonat cӫa các kim loҥi kiӅm, amoni và đa sӕ muӕi hiđrocacbonat đӅu tan. Muӕi cacbonat
cӫa kim loҥi khác thì không tan.
- Tác dөng vӟi dd axit
NaHCO3 + HCl ĺ NaCl + CO 2 Ĺ + H2O
- +
HCO 3 + H ĺ CO2 Ĺ + H2O
Na2CO3 + 2HCl ĺ 2NaCl + CO 2 Ĺ + H 2O
CO 32- + 2H+ ĺ CO2 Ĺ + H2O
- Tác dөng vӟi dd kiӅm
NaHCO3 + NaOH ĺ Na 2CO3 + H 2O
+ OH - ĺ ù
+ H 2O
- Phҧn ӭng nhiӋt phân
0
t
MgCO3(r) 88 MgO(r) + CO 2(k)
0
t
2NaHCO3(r) 88 Na2CO3 (r) + CO2(k) + H2O(k)
Y00Y
1. Tính ch̭t v̵t lý
- Silic có hai dҥng thù hình: silic tinh thӇ và silic vô đӏnh hình.
ù. Tính ch̭t hóa h͕c
- Silic có các sӕ oxi hóa: -4, 0, +2 và +4 (sӕ oxi hóa +2 ít đһc trưng hơn).
- Trong các phҧn ӭng hóa hӑc, silic vӯa thӇ hiӋn tính oxi hóa vӯa thӇ hiӋn tính khӱ.
a. Tính khӱ
ùù 88
0 0 4
t
i 2 88 i 2
0 4
i 2Na H H 2 88 Na 2 i 3 2H 2
b. Tính oxi hóa
0 0 -4
t
2 g i 88 g2 i
3. Đi͉u ch͇
- Khӱ SiO2 ӣ nhiӋt đӝ cao
0
t
SiO2 + 2Mg 88 Si + MgO
0 Y.Y YY00Y
1. Silic đioxit
- SiO2 là chҩt ӣ dҥng tinh thӇ.
- Tan chұm trong dung dӏch kiӅm đһc nóng, tan dӇ trong kiӅm nóng chãy.
0
t
SiO2 + 2NaOH 88 Na2SiO3 + H2O
- Tan đưӧc trong axit HF
SiO2 + 4HF ĺ SiF 4 + 2H2 O
- Dӵa vào tính chҩt này, ngưӡi ta dùng dung dӏch HF đӇ khҳc chӱ lên thӫy tinh.
ù. Axit silixic
- H2SiO3 là chҩt ӣ dҥng keo, không tan trong nưӟc. Khi mҩt mӝt phҫn nưӟc tҥo thành vұt liӋu xӕp là
i". Dùng đӇ hút hơi ҭm trong các thùng đӵng hàng hóa.
- Axit silixic là axit yӃu, yӃu hơn cҧ axit cacbinic nên bӏ axit này đҭy ra khӓi dung dӏch muӕi.
Na2SiO3 + CO2 + H2O ĺ Na 2CO3 + H2SiO3 Ļ
3. Mu͙i silicat
- Dung dӏch đұm đһc cӫa Na2SiO3 và K2SiO3 đưӧc gӑi là thӫy tinh lӓng.
- Vҧi tҭm thӫy tinh lӓng sҿ khó cháy, ngoài ra thӫy tinh lӓng còn đưӧc dùng đӇ chӃ tҥo keo dán thӫy
tinh và sӭ.
ù
ù
V
II. D̩ng bài t̵p kh͵ oxit kim lo̩i b̹ng khí CO
Oxit Kl + CO Kl + CO2
ù
ù và
*Y+,- Dүn mӝt luӗng khí CO dư qua ӕng sӭ đӵng Fe3O4 và CuO nung nóng đӃn khi phҧn ӭng hoàn
toàn thu đưӧc 2,32 gam hӛn hӧp kim loҥi. Khí thoát ra khӓi bình đưӧc dүn qua dung dӏch nưӟc vôi
trong dư thu đưӧc 5 gam kӃt tӫa. Tính tәng khӕi lưӧng 2 oxit trong hӛn hӧp đҫu.
$%$Y
/YCách 1:
â
Y
ù
â
Y
ù âù
â ù
Y
* Cách 2:
â
Y
·
ù
· Y
ù
ù âù
ù"
â ù
C. PHҪN BÀI TҰP CƠ BҦN
Câu 1. Hoàn thành các PTHH cӫa các phҧn ӭng sau:
a. NaHCO3 + NaOH
b. NaHCO3 + HCl
c. SiO2 + HF
d. CO2 + NaOH
1 mol 1 mol
e. CO2 + NaOH
1 mol 2 mol
f. CO2 + Ca(OH)2
1 mol 1 mol
g. CO2 + Ca(OH)2
2 mol 1 mol
h. CO (dư) + Fe2 O3
i. CO (dư) + Fe3 O4
Câu 2. Đӕt mӝt mҭu than đá (chӭa tҥp chҩt không cháy) có khӕi lưӧng 0,6 gam trong oxi dư thu
đưӧc 1,06 m3 (đktc) khí cacbonic. Tính thành phҫn % khӕi lưӧng cӫa cacbon trong mҭu than đá
trên.
Câu 3. Cho 224 ml khí CO2 (đktc) hҩp thө hӃt trong 100 ml dung dӏch KOH 0,2M. Tính khӕi lưӧng
cӫa nhӳng chҩt trong dung dӏch tҥo thành.
Câu 4. Cho 5,6 lít khí CO2 (đktc) sөc vào dung dӏch NaOH dư thu đưӧc dung dӏch A. Cô cҥn dung
dӏch A thu đưӧc m gam muӕi. Tính giá trӏ m.
Câu 5. Sөc 2,24 lít khí CO2 (đktc) vào 150 ml dung dӏch NaOH 1M thu đưӧc dung dӏch D. Tính
khӕi lưӧng các chҩt tan trong dung dӏch D.
Câu 6. Sөc 2,24 lít khí CO2 (đktc) vào 200 ml dung dӏch NaOH 1M thu đưӧc dung dӏch D. Tính
nӗng đӝ mol/lít cӫa các chҩt tan trong dung dӏch D.
Câu 7. Sөc 4,48 lít khí CO2 (đktc) vào 400 ml dung dӏch NaOH CM thu đưӧc dung dӏch A. Cô cҥn
dung dӏch A thu đưӧc 19 gam hӛn hӧp hai muӕi.
a. Tính khӕi lưӧng mӛi muӕi.
b. Tính nӗng đӝ dung dӏch NaOH đem dùng.
Câu 8. Nung 52,65 gam CaCO3 ӣ 1000 0C và cho toàn bӝ khí thoát ra hҩp thө hӃt vào 500 ml dung
dӏch NaOH 1,8M. Hӓi thu đưӧc muӕi nào? Khӕi lưӧng là bao nhiêu. BiӃt hiӋu suҩt cӫa phҧn ӭng
nhiӋt phân CaCO3 là 85%.
Câu 9. Tính thӇ tích dung dӏch NaOH 2M tӕi thiӇu đӇ hҩp thө hӃt 4,48 lít khí CO2 (đktc).
Câu 10. Khӱ hoàn toàn 23,2 gam Fe3 O4 bҵng khí CO dư. Khí thu đưӧc sөc vào dung dӏch Ca(OH)2
dư thu đưӧc m gam kӃt tӫa. Tính m.
Câu 11. Khӱ hoàn toàn m gam Fe2 O3 bҵng khí CO dư. Khí thu đưӧc sөc vào dung dӏch Ca(OH)2 dư
thu đưӧc 30 gam kӃt tӫa. Tính m.
Câu 12. Khӱ hoàn toàn 2,32 gam Fe3 O4 bҵng khí CO dư thu đưӧc m gam chҩt rҳn. Hòa tan hoàn
toàn chҩt rҳn thu đưӧc bҵng dung dӏch axit HNO3 thu đưӧc V lít NO (đktc) là sҧn phҭm khӱ duy
nhҩt. Tính m và V.
Câu 13. Khӱ hoàn toàn m gam gam Fe3 O4 bҵng V lít khí CO (vӯa đӫ) thu đưӧc chҩt rҳn C. Hòa tan
hoàn toàn chҩt rҳn C thu đưӧc bҵng dung dӏch axit HNO3 thu đưӧc 6,72 lít NO (đktc) là sҧn phҭm
khӱ duy nhҩt. Tính m và V.
Câu 14 (CĐA-09). Khӱ hoàn toàn mӝt oxit sҳt X ӣ nhiӋt đӝ cao cҫn vӯa đӫ V lít khí CO (ӣ đktc),
sau phҧn ӭng thu đưӧc 0,84 gam Fe và 0,02 mol khí CO2. Công thӭc cӫa X và giá trӏ V lҫn lưӧt là
rҳn gӗm CuO và Fe3O4 nung nóng. Sau khi các phҧn ӭng xҧy ra hoàn toàn, khӕi lưӧng hӛn hӧp rҳn
giҧm 0,32 gam. Xác đӏnh giá trӏ cӫa V.
x : y : z : t = nC : nH : nO : nN.
* º
º
º
º
*Y +,-Y Đӕt cháy hoàn toàn 2,46 gam chҩt hӳu cơ (A) thu đưӧc 5,28 gam CO2, 0,9 gam H2 O và
224ml N2 (đo đktc). TӍ khӕi hơi cӫa (A) so vӟi không khí là 4, 24. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa
(A).
$%$Y
Đһt CT đơn giҧn nhҩt cӫa A là CxHyOz Nt
ù" ( ùù
ù
ù
ù ù
ù
ù ù
ù
ù
" ùù
mO = mA - (mC + mH + mN) = 2.46 ± (0.12*12+0.1*1+0.02*14) = 0.64 (gam)
x : y : z : t = nC : nH : nO : nN = 0.12 : 0.1 : 0.04 : 0.02 = 6 : 5 : 2 : 1
ĺ CT đơn giҧn nhҩt cӫa A là: C6 H5 O2 N
º
º
º
º ù(
Câu 4. KӃt quҧ phân tích nguyên tӕ cho thҩy limonen đưӧc cҩu tҥo tӯ hai nguyên tӕ C và H, trong
đó C chiӃm 88,235% vӅ khӕi lưӧng. TӍ khӕi hơi cӫa limonen so vӟi không khí gҫn bҵng 4,69. Lұp
công thӭc phân tӱ cӫa limonen.
Câu 5. Đӕt cháy hoàn toàn 0,3 gam chҩt A (phân tӱ chӍ chӭa C, H, O) thu đưӧc 0,44 gam khí CO2
và 0,18 gam nưӟc. ThӇ tích hơi cӫa 0,3 gam chҩt A bҵng thӇ tích cӫa 0,16 gam khí oxi (đo ӣ cùng
điӅu kiӋn). Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa chҩt A.
Câu 6. Anetol có khӕi lưӧng mol phân tӱ bҵng 148 g/mol. Phân tích nguyên tӕ cho thҩy anetol có
%C=81,08% %H=8,1%, còn lҥi là oxi. Lұp công thӭc đơn giҧn nhҩt và công thӭc phân tӱ cӫa
anetol.
Câu 7. Hӧp chҩt X có % khӕi lưӧng C, H và O lҫn lưӧt là 54,54%, 8,1% và 36,36%. Khӕi lưӧng
phân tӱ cӫa X là 88g/mol. Lұp công thӭc phân tӱ cӫa X.
Câu 8. Hӧp chҩt Z có công thӭc đơn giҧn nhҩt là CH3 O và có tӍ khӕi hơi so vӟi hidro là 31. Xác
đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa Z.
Câu 9. Đӕt cháy hoàn toàn 2,46 gam chҩt hӳu cơ (A) thu đưӧc 5,28 gam CO2, 0,9 gam H2 O và
224ml N2 (đo đktc). TӍ khӕi hơi cӫa (A) so vӟi không khí là 4, 24. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa
(A).
Câu 10. Đӕt cháy hoàn toàn 5,6 lít chҩt khí hӳu cơ, thì thu đưӧc 16,8lít CO2 và 13,5 gam H2 O. Các
chҩt khí (đo đktc). Lұp công thӭc phân tӱ, biӃt rҵng 1 lít khí chҩt hӳu cơ ӣ đktc nһng 1,875 gam.
Câu 11. Đӕt cháy hoàn toàn 0,1 mol hӧp chҩt hӳu cơ (D) cҫn vӯa đӫ 14,4 gam oxi, thҩy sinh ra
13,2 gam CO2 và 7,2 gam nưӟc.
a. Tìm phân tӱ khӕi cuҧ (D).
b. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa (D).
Câu 12. Đӕt a gam chҩt (X) cҫn 0,3 mol O2 thu đưӧc 0,2 mol CO2, 0,3 mol H2 O. Hãy xác đӏnh a
gam, công thӭc đơn giҧn cӫa (X)?
Câu 13. Đӕt cháy hoàn toàn 9,9 gam chҩt hӳu cơ (A) gӗm 3 nguyên tӕ C, H và Cl. Sҧn phҭm tҥo
thành cho qua bình đӵng H2SO4 đұm đһc và Ca(OH)2 thì thҩy khӕi lưӧng các bình nҫy tăng lҫn lưӧt
là 3,6 gam và 8,8 gam.
a. Tìm công thӭc nguyên (A).
b. Xác đӏnh CTPT, biӃt (A) chӍ chӭa 2 nguyên tӱ Clo.
Câu 14. Đӕt cháy hoàn toàn 112 cm3 mӝt hydrocacbon (A) là chҩt khí ӣ (đktc) rӗi dүn sҧn phҭm lҫn
lưӧt qua bình (I) đӵng H2SO4 đұm đһc và bình (II) chӭa KOH dư ngưӡi ta thҩy khӕi lưӧng bình (I)
tăng 0,18 gam và khӕi lưӧng bình (II) tăng 0,44 gam.
Xác đӏnh CTPT (A).
Câu 15. Đӕt cháy hoàn toàn hӧp chҩt hӳu cơ gӗm C, H, Cl, sinh ra 112 cm3 CO2 (đo đktc) và 0,09
gam H2 O. Cũng tӯ hӧp chҩt hưӳ cơ đó cho tác dөng AgNO3 thì thu đưӧc 1,435 AgCl. Lұp CTPT
chҩt hӳu cơ. BiӃt rҵng tӍ khӕi hơi chҩt đó so vӟi He là 21,25.
Câu 16. Mӝt chҩt hӳu cơ có tӍ lӋ khӕi lưӧng mC : mH : mO = 12 : 2,5 : 4. BiӃt rҵng cӭ 0,1 mol chҩt
hӳu cơ có khӕi lưӧng 7,4 gam.
a. Lұp CTPT chҩt hӳu cơ.
b. ViӃt CTCT các đӗng phân.
Câu 17. Đӕt cháy hoàn toàn 1,608 gam Chҩt (A), thu đưӧc 1,272 gam Na2CO3, 0,528gam CO2. Lұp
CTPT (A). BiӃt rҵng trong phân tӱ chӍ chӭa 2 nguyên tӱ Na.
Y
CHUYÊN Đӄ 5: HIDROCACBON NO
A. PHҪN LÝ THUYӂT
I. ANKAN
1. Khái ni͏m - Đ͛ng đ̽ng - Đ͛ng phân - Danh pháp
a. Khái niӋm
- Ankan là hidrocacbon no mҥch hӣ có CTTQ CnH2n+2 (n1). Hay còn gӑi là Parafin
- Các chҩt CH4, C2H6, C3H8 «. CnH2n+2 hӧp thành dãy đӗng đҹng cӫa ankan.
b. Đӗng phân
- Tӯ C4H10 trӣ đi có đӗng phân cҩu tҥo (đӗng phân mҥch C).
- Thí dө: C5 H10 có ba đӗng phân:
CH3 -CH2 -CH2-CH2CH3 CH3-CH(CH3)-CH2-CH3 CH3-C(CH3)2-CH3
c. Danh pháp
- Nҳm tên các ankan mҥch không nhánh tӯ C1 ĺ C10
- Danh pháp thưӡng.
- n - tên ankan tương ӭng (n- ӭng vӟi mҥch C không phân nhánh)
- iso - tên ankan tương ӭng (iso- ӣ C thӭ hai có nhánh -CH3).
- neo - tên ankan tương ӭng (neo- ӣ C thӭ hai có hai nhánh -CH3 ).
- Danh pháp quӕc tӃ: Sӕ chӍ vӏ trí nhánh + tên nhánh + tên mҥch C chính + an
1 2 3 4
Thí dө: C H 3 - C H(CH 3 ) - C H 2 - C H 3 (2-metylbutan)
- Bұccӫa nguyên tӱ C trong hiđrocacbon no đưӧc tính bҵng sӕ liên kӃt cӫa nó vӟi các nguyên tӱ C
khác.
I IV III II I
Thí dө: C H 3 - C(CH 3 ) 2 - C H(CH 3 ) - C H 2 - C H 3
ù. Tính ch̭t v̵t lý
- Tӯ CH4 ĺ C4H10 là chҩt khí.
- Tӯ C5H12 ĺ C17H36 là chҩt lӓng.
- Tӯ C18H38 trӣ đi là chҩt rҳn.
3. Tính ch̭t hóa h͕c
a. Phҧn ӭng thӃ bӣi halogen (đһc trưng cho hidrocacbon no)
- Clo có thӇ thӃ lҫn lưӧt tӯng nguyên tӱ H trong phân tӱ metan
askt
CH4 + Cl2 88 CH3Cl + HCl
askt
CH3Cl + Cl2 88 CH2Cl2 + HCl
askt
CH2Cl2 + Cl2 88 CHCl3 + HCl
askt
CHCl3 + Cl2 88 CCl4 + HCl
- Các đӗng đҹng cӫa metan cũng tham gia phҧn ӭng thӃ tương tӵ metan
c
#$ CH3 -CH2 -CH2Cl
i
1-clopropan (43%)
3- 2- 3
ù
CH3 -CHCl-CH3
ù !·%·
)*
- Nh̵n xét: Nguyên t͵ H liên k͇t vͣi nguyên t͵ C b̵c cao hơn d͋ b͓ th͇ hơn nguyên t͵ H liên k͇t
vͣi nguyên t͵ C b̵c th̭p hơn.
b. Phҧn ӭng tách.
0
t , xt
n
2n 2 888 n 2n 2
t 0 , xt
n
2m 2 (n n' m)
- Thí dө
0
500 C, xt
CH3 -CH3 8888 CH2=CH2 + H2
ù
ù
- Thí dө:
(xiclopropan) (xiclobutan)
b. Danh pháp: Sӕ chӍ vӏ trí nhánh + tên nhánh + xicol + tên mҥch C chính (vòng) + an
- Thí dө:
(metylxiclopropan)
ù. Tính ch̭t hóa h͕c
a. Phҧn ӭng thӃ
b. Phҧn ӭng cӝng mӣ vòng
- Cӝng H2 : ChӍ có Xiclopropan và xiclobutan
- Cӝng Br2 và HX (X: Cl, Br): ChӍ có xicolpropan
c. Phҧn ӭng tách
- Thưӡng chӍ có xiclohexan và metylxiclohexan.
d. Phҧn ӭng oxi hóa:
3n t0
CnH2n + O2 88 nCO2 + nH2 O
2
3. ĐiӅu chӃ:
- Đưӧc điӅu chӃ tӯ viӋc chưng cҩt dҫu mӓ. Ngoài ra còn đưӧc điӅu chӃ tӯ ankan tương ӭng.
B. BÀI TҰP CÓ HƯӞNG DҮN GIҦI
Phҫn bài tұp ankan là phҫn bài tұp cơ bҧn, làm nӅn tҧng đӇ ta giҧi các bài tұp hóa hӑc sau
này. Do vұy yêu cҫu chúng ta cҫn phҧi nҳm chҳc đӇ vұn dөng khi ta gһp các dãy đӗng đҹng khác. Ӣ
chương này chӫ yӃu ta giҧi quyӃt dҥng bài tұp lұp công thӭc phân tӱ cӫa ankan.
CTPT cӫa ankan là: CnH2n+2. ĐӇ lұp CTPT cӫa ankan ta có thӇ sӱ dөng mӝt trong các cách sau (tùy
bài ra mà ta sӁ có các cách giҧi phù hӧp):
* Cách 1: M = 14n + 2. M ta có thӇ tính bҵng nhiӅu cách khác nhau tùy vào dӱ kiӋn bài ra.
* Cách 2:
ù
. Lưu ý: Công thӭc này ta có thӇ áp dөng cho mӑi dãy đӗng đҹng mà ta sӁ gһp
ù ù
sau này.
ù
ù
ù @ ù
* Cách 3: Ta lұp tӍ lӋ trên PTHH đӇ đưa ra phương trình bұc nhҩt mӝt ҭn (ҭn đó là n). Tӯ đó tính
giái trӏ n.
n Lưu ý: NӃu là hӛn hӧp hai ankan đӗng đҹng kӃ tiӃp cӫa nhau thì ta quy thành mӝt ankan có CT là
ù
·
ùù ùù
Đһt
ù
+
CH4 CO2
a a
C2H6 2CO2
b 2b
Ta có hӋ PT:
ù
ù
ù
ââ ââ
i
a. CH4 + Cl2 88
1 mol 1 mol
i
b. C2H6 + Cl2 88
1 mol 1 mol
c. CH3-CH2 -CH3 + Br2 88
i
1 mol 1 mol
d. CH4 + O2 88
e. CH3COONa + NaOH 888
f. Al4C3 + H2 O
Câu 6. ViӃt PTHH điӅu chӃ các ankan sau tӯ các chҩt tương ӭng.
Metan, 2-clobutan, iso-propyl clorua.
Câu 7 (A-08). Cho iso-pentan tác dөng vӟi Cl2 (askt) theo tӍ lӋ sӕ mol 1 : 1.
a. Xác đӏnh sӕ sҧn phҭm monoclo tӕi đa thu đưӧc.
b. ViӃt PTHH tҥo các sҧn phҭm mono clo tương ӭng đó.
Câu 8. Khi clo hóa C5 H12 vӟi tӹ lӋ mol 1:1 thu đưӧc mӝt sҧn phҭm thӃ monoclo duy nhҩt.
a. Xác đӏnh CTCT và danh pháp IUPAC cӫa ankan đó.
b. ViӃt PTHH cӫa phҧn ӭng xãy ra.
Câu 9. Khi clo hóa mӝt ankan có công thӭc phân tӱ C6H14, ngưӡi ta chӍ thu đưӧc 2 sҧn phҭm thӃ
monoclo.
a. Xác đӏnh CTCT và danh pháp IUPAC cӫa ankan đó.
b. ViӃt PTHH cӫa các phҧn ӭng xãy ra.
Câu 10. Ankan Y mҥch không nhánh có công thӭc đơn giҧn nhҩt là C2H5.
a. Tìm công thӭc phân tӱ, viӃt CTCT và gӑi tên Y.
b. ViӃt PTHH phҧn ӭng cӫa Y vӟi Clo khi chiӃu sáng (tӍ lӋ 1:1), chӍ rӓ sҧn phҭm chính.
Câu 11. Đӕt cháy hoàn toàn 4,48 lít C3 H8 (đktc) thu đưӧc V lít CO2 (đktc) và m gam nưӟc. Tính m
và V.
Câu 12. Đӕt cháy hoàn toàn V lít khí C4H10 (đktc). Toàn bӝ sҧn phҭm cháy sөc vào dung dӏch nưӟc
vôi trong dư thu đưӧc 40 gam kӃt tӫa.
a. Tính V.
b. Tính khӕi lưӧng muӕi thu đưӧc.
Câu 13. Đӕt cháy hoàn toàn mӝt hidrocacbon X thu đưӧc 8,96 lít khí CO2 (đktc) và 9 gam nưӟc.
Xác đӏnh công thӭc cӫa X.
Câu 14. Đӕt cháy hoàn toàn 2,24 lít ankan X (đktc) thu đưӧc 6,72 lít khí CO2 (đktc) và m gam
nưӟc.
a. Tính khӕi lưӧng muӕi thu đưӧc.
b. Xác đӏnh công thӭc cӫa X.
Câu 15. Khi đӕt cháy hoàn toàn mӝt ankan A thì thӇ tích Oxi phҧn ӭng bҵng 5/3 lҫn thӇ tích cӫa khí
CO2 sinh ra trong cùng điӅu kiӋn. Xác đӏnh công thӭc cӫa ankan A.
Câu 16. Đӕt cháy hoàn toàn 2,24 lít ankan B (đktc) cҫn 11,2 lít O2 (đktc).
a. Xác đӏnh công thӭc cӫa B.
b. Tính khӕi lưӧng CO2 và nưӟc sinh ra.
Câu 17. Đӕt cháy hoàn toàn 3,36 lít hӛn hӧp khí metan và etan thu đưӧc 4,48 lít khí CO2 (đktc).
Tính thành phҫn phҫn trăm vӅ thӇ tích cӫa mӛi khí trong hӛn hӧp A.
Câu 18. Xicloankan đơn vòng X có tӍ khӕi hơi so vӟi nitơ bҵng 2. Lұp công thӭc phân tӱ cӫa X.
Câu 19. Khi đӕt cháy hoàn toàn 3.6 gam ankan X thu đưӧc 5.6 lít CO2 (đktc). Xác đӏnh công thӭc
phân tӱ cӫa X.
Câu 20. Đӕt cháy hoàn toàn 4,48 lít hӛn hӧp gӗm C2H6 và C3H8 ( đktc) rӗi cho sҧn phҭm cháy đi
qua bình 1 đӵng dung dӏch H2SO4 đһc, bình 2 đӵng dung dӏch nưӟc vôi trong có dư thҩy khӕi lưӧng
bình 1 tăng m g, bình 2 tăng 22 g.
a. Xác đӏnh giá trӏ cӫa m.
b. Tính % thӇ tích mӛi khí trong hӛn hӧp đҫu.
Câu 21. Đӕt cháy hoàn toàn m g hӛn hӧp gӗm CH4, C2 H6 và C4 H10 thu đưӧc 3,3g CO2 và 4,5 g
H2 O. Xác đӏnh giá trӏ cӫa m.
Câu 22. Mӝt hӛn hӧp 2 ankan kӃ tiӃp có khӕi lưӧng 24,8 gam có thӇ tích tương ӭng là 11,2 lít (ӣ
đktc). Xác đӏnh CTPT cӫa 2 ankan.
Câu 23. Đӕt cháy hӛn hӧp hai hidrocacbon đӗng đҷng kӃ tiӃp nhau ta thu đưӧc 11,7g H2 O và 17,6g
CO2. Xác đӏnh CTPT cӫa hai hidrocacbon trên.
Câu 24. Khi đӕt cháy hoàn toàn 7,84 lít hӛn hӧp khí gӗm CH4, C2 H6, C3 H8 (đktc) thu đưӧc 16,8 lít
khí CO2 (đktc) và x gam H2O. Xác đӏnh giá trӏ cӫa X.
Câu 25. Đӕt cháy hoàn toàn 11,2 lít hӛn hӧp propan và butan (đktc) rӗi cho tҩt cҧ sҧn phҭm cháy
thu đưӧc vào dung dӏch NaOH thì thu đưӧc 95,4 gam Na2CO3 và 84 gam NaHCO3.
a. Tính thành phҫn % vӅ sӕ mol cӫa hӛn hӧp.
b. Tìm thӇ tích dung dӏch NaOH 0,5 M cҫn thiӃt dùng trong trưӡng hӧp trên.
Câu 26. Đӕt cháy hoàn toàn 0,01 mol ankan (A). Dүn toàn bӝ sҧn phҭm cháy qua bình Ca(OH)2 dư
ngưӡi ta thu đưӧc 4 gam kӃt tӫa.
a. Tìm công thӭc phân tӱ cӫa Ankan (A).
b. B là đӗng đҷng liên tiӃp cӫa A. B tác dөng vӟi clo (askt) theo tӍ lӋ mol 1:1. Ngưӡi ta thu đưӧc 4
sҧn phҭm. Hãy xác đӏnh CTCT đúng cӫa (B).
Câu 27. Mӝt hӛn hӧp gӗm 2 ankan X và Y là đӗng đҷng kӃ tiӃp nhau có khӕi lưӧng 10,2 gam. Đӕt
cháy hoàn toàn hӛn hӧp cҫn 36,8 gam O2.
a. Tính khӕi lưӧng CO2 và H2 O tҥo thành.
b. Tìm CTPT cӫa 2 ankan.
Câu 28. Khi tiӃn hành craking 22,4 lít khí C4 H10 (đktc) thu đưӧc hӛn hӧp A gӗm CH4, C2H6, C2 H4,
C3H6, C4H8, H2 và C4H10 dư. Đӕt cháy hoàn toàn A thu đưӧc x gam CO2 và y gam H2O. Xác đӏnh
giá trӏ cӫa x và y.
Câu 29. Hӛn hӧp (X) gӗm 2 ankan A, B liên tiӃp nhau trong dãy đӗng đҷng có d X / He 16, 6 . Xác
đӏnh CTPT cӫa A, B và tính % V cӫa hӛn hӧp.
Câu 30. Mӝt ankan có thành phҫn % các nguyên tӕ: %C 84,21 %H 15,79. TӍ khӕi hơi cӫa
ankan đӕi vӟi không khí là 3,93. Xác đӏnh CTPT ankan.
Câu 31. Đӕt cháy hoàn toàn 3,6 g mӝt ankan A thu đưӧc 11g CO2 và 5,4g nưӟc. Khi clo hóa A theo
tӍ lӋ mol 1:1 tҥo thành dүn xuҩt monoclo duy nhҩt. Xác đӏnh CTPT và CTCT cӫa A.
D. PHҪN BÀI TҰP NÂNG CAO
Câu 1. Hӛn hӧp khí X gӗm 2 hiđrocacbon A và B là đӗng đҷng kӃ tiӃp. Đӕt cháy X vӟi 64 gam O2
(dư) rӗi dүn sҧn phҭm thu đưӧc qua bình đӵng Ca(OH)2 dư thu đưӧc 100 gam kӃt tӫa. Khí ra khӓi
bình có thӇ tích 11,2 lít ӣ 0 OC và 0,4 atm. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa A và B.
Câu 2 (A-2010). Đӕt cháy hoàn toàn mӝt lưӧng hiđrocacbon X. Hҩp thө toàn bӝ sҧn phҭm cháy vào
dung dӏch Ba(OH)2 (dư) tҥo ra 29,55 gam kӃt tӫa, dung dӏch sau phҧn ӭng có khӕi lưӧng giҧm
19,35 gam so vӟi dung dӏch Ba(OH)2 ban đҫu. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa X.
Câu 3. Đӕt cháy hoàn toàn mӝt hiđrocacbon X thu đưӧc 0,11 mol CO2 và 0,132 mol H2 O. Khi X tác
dөng vӟi khí clo (theo tӍ lӋ sӕ mol 1:1) thu đưӧc mӝt sҧn phҭm hӳu cơ duy nhҩt. Xác đӏnh tên gӑi
cӫa X.
Câu 4 (B-08). Hiđrocacbon mҥch hӣ X trong phân tӱ chӍ chӭa liên kӃt į và có hai nguyên tӱ cacbon
bұc ba trong mӝt phân tӱ. Đӕt cháy hoàn toàn 1 thӇ tích X sinh ra 6 thӇ tích CO2 (ӣ cùng điӅu kiӋn
nhiӋt đӝ, áp suҩt). Cho X tác dөng vӟi Cl2 (theo tӍ lӋ sӕ mol 1:1).
a. Xác đӏnh sӕ dүn xuҩt monoclo tӕi đa sinh ra.
b. ViӃt PTHH cӫa các phҧn ӭng xãy ra.
Câu 5 (A-08). Khi crackinh hoàn toàn mӝt thӇ tích ankan X thu đưӧc ba thӇ tích hӛn hӧp Y (các thӇ
tích khí đo ӣ cùng điӅu kiӋn nhiӋt đӝ và áp suҩt) tӍ khӕi cӫa Y so vӟi H2 bҵng 12. Xác đӏnh công
thӭc phân tӱ cӫa X.
Câu 6 (A-07). Khi brom hoá mӝt ankan chӍ thu đưӧc mӝt dүn xuҩt monobrom duy nhҩt có tӹ khӕi
hơi so vӟi hiđro là 75,5. Xác đӏnh tên cӫa ankan đó.
Câu 7. Khi đӕt cháy hoàn toàn hӛn hӧp 2 ankan là đӗng đҷng kӃ tiӃp thu đưӧc 7,84 lít khí CO2
(đktc) và 9,0 gam H2 O. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa 2 ankan.
Câu 8. Đӕt cháy hoàn toàn m gam hӛn hӧp X gӗm hai hidrocacbon thuӝc cùng dãy đӗng đҹng cҫn
dùng 6.16 lít O2 (đkc) và thu đưӧc 3.36 lít CO2 (đkc). Tính giá trӏ cӫa m.
- Quy t̷c Maccopnhicop: Trong ph̫n ͱng c͡ng HX vào liên k͇t đôi nguyên t͵ H ph̯n mang
đi͏n dương) chͯ y͇u c͡ng vào nguyên t͵ C b̵c th̭p hơn có nhi͉u H hơn) còn nguyên hay
nhóm nguyên t͵ X ph̯n mang đi͏n âm) c͡ng vào nguyên t͵ C b̵c cao hơn ít H hơn).
b. Phҧn ӭng trùng hӧp:
ĐiӅu kiӋn: Phân tӱ phҧi có liên kӃt đôi C=C.
ơ
0
TH (t , xt)
- Ví dө: nCH2=CH2 8888 ( CH2-CH2 )n
Etilen Polietilen (P.E)
c. Phҧn ӭng oxi hóa:
3n t0
- Oxi hóa hoàn toàn: CnH2n + O2 88 nCO2 + nH2 O ( n H 2 O = n CO 2 )
2
- Oxi hóa không hoàn toàn: Anken có thӇ làm mҩt màu dung dӏch B2 và dung dӏch thuӕc tím. Phҧn
ӭng này dùng đӇ nhұn biӃt anken và hӧp chҩt chӭa liên kӃt .
. Đi͉u ch͇
0
H 2SO 4 , 170 C
a. Phòng thí nghiӋm: CnH2n+1 OH 88888 CnH2n + H 2O
0
t , p, xt
b. ĐiӅu chӃ tӯ ankan: CnH2n+2 888 CnH2n + H2
II. ANKADIEN
1. Đ͓nh nghĩa - Phân lo̩i - Danh pháp
a. Đӏnh nghĩa: Là hidrocacbon không no mҥch hӣ, trong phân tӱ chӭa hai liên kӃt C=C, có CTTQ
CnH2n-2 (n m 3 )
- Ví dө: CH2=C=CH2, CH2=CH-CH=CH2 . . .
b. Phân loҥi: Có ba loҥi:
- Ankadien có hai liên kӃt đôi liên tiӃp.
- Ankadien có hai liên kӃt đôi cách nhau bӣi mӝt liên kӃt đơn (ankadien liên hӧp).
- Ankadien có hai liên kӃt đôi cách nhau tӯ hai liên kӃt đơn trӣ lên.
c. Danh pháp:
Sӕ chӍ vӏ trí nhánh + tên nhánh + tên anka mҥch C chính + sӕ chӍ vӏ trí liên kӃt đôi + đien.
CH2=CH-CH=CH2 (buta-1,3-đien)
ù. Tính ch̭t hóa h͕c
a. Phҧn ӭng cӝng (H2, X2, HX)
0
Ni, t
* Cӝng H2 : CH2=CH-CH=CH2 + 2H2 888 CH3-CH2 -CH2-CH3
* Cӝng brom:
0
-80 C
Cӝng 1:2 CH2=CH-CH=CH2 + Br 2 (dd) 888 CH2=CH-CHBr-CH2 Br (spc)
400 C
Cӝng 1:4 CH2=CH-CH=CH2 + Br 2 (dd) 888 CH2Br-CH=CH-CH2 Br (spc)
Cӝng đӗng thӡi vào hai liên kӃt đôi
CH2=CH-CH=CH2 + 2Br 2 (dd) 88 CH2 Br-CHBr-CHBr-CH2 Br
* Cӝng HX
0
-80 C
Cӝng 1:2 CH2=CH-CH=CH2 + HBr 888 CH2=CH-CHBr-CH3 (spc)
400 C
Cӝng 1:4 CH2=CH-CH=CH2 + HBr 888 CH2=CH-CH2-CH2 Br (spc)
b. Phҧn ӭng trùng hӧp:
- VD: n 2= - = 2 p, xt, t0
888 ( 2- = - 2 )n
Cao su buna
c. Phҧn ӭng oxi hóa:
- Oxi hóa hoàn toàn
0
t
2C4 H6 + 11O2 88 8CO2 + 6H2O
- Oxi hóa không hoàn toàn: Tương tӵ như anken thì ankadien có thӇ làm mҩt màu dung dӏch thuӕc
tím. Phҧn ӭng này dùng đӇ nhұn biӃt ankadien.
3. Đi͉u ch͇
- Đưӧc điӅu chӃ tӯ ankan tương ӭng bҵng phҧn ӭng tách H2.
0
xt, t
CH3CH2 CH2CH3 888 CH2=CH-CH=CH2 + 2H2
xt, t0
CH3 -CH(CH3 )-CH2-CH3 888 CH2=C(CH3 )-CH=CH2 + 2H2
III. ANKIN
1. Khái ni͏m - Đ͛ng phân - Danh pháp
a. Khái niӋm
- Là hidrocacbon không no mҥch hӣ trong phân tӱ có mӝt liên kӃt C 6 C , có CTTQ là CnH2n-2
(n m 2).
- Các chҩt C2H2, C3H4, C4H6 . . .CnH2n-2 (n m 2) hӧp thành mӝt dãy đӗng đҹng cӫa axetilen.
b. Đӗng phân
- ChӍ có đӗng phân cҩu tҥo (đӗng phân mҥch C và đӗng phân vӏ trí liên kӃt
6
). Ankin không có
đӗng phân hình hӑc.
- Thí dө: C4 H6 có hai đӗng phân
CHŁC-CH2-CH3 CH3-CŁC-CH3.
c. Danh pháp:
- Danh pháp thưӡng: Tên gӕc ankyl + axetilen
+ VD: C2H2 (axetilen), CHŁC-CH3 (metylaxetilen)
- Danh pháp thay thӃ:
S͙ ch͑ v͓ trí nhánh + tên nhánh + tên m̩ch C chính + s͙ ch͑ v͓ trí n͙i 3 + in
4 3 2 1
C H3 - C H 2 - C 6 C H But-1-in
4 3 2 1
3 - 6 - 3 But-2-in
2. Tính chҩt hóa hӑc:
a. Phҧn ӭng cӝng ( 2, X2, X, phҧn ӭng đime hóa và trime hóa).
- Thí dө
+ ӝng 2
0
i, t
Ł + 2 888 2= 2
0
i, t
2= + 2 2 888 3- 3
Ӄu dùng xúc tác Pd/Pb O3 hoһc Pd/BaSO4, ankin chӍ cӝng mӝt phân tӱ 2 tҥo anken
0
Pd/PbCO3 , t
CHŁCH + H2 88888 CH2=CH2
+ Cӝng X2
CHŁCH + Br 2 88 CHBr =CHBr
CHBr=CHBr + Br2 88 CHBr2-CHBr2
+ Cӝng HX
HgCl2
CHŁCH + HCl 8888
150-2000 C
CH2 =CHCl
+ Phҧn ӭng đime hóa - trime hóa
0
xt, t
2CHŁCH 888 CH2=CH-CŁCH (vinyl axetilen)
0
600 C
3CHŁCH 888xt
C6H6
b. Phҧn ӭng thӃ bҵng ion kim loҥi:
- ĐiӅu kiӋn: Phҧi có liên kӃt 3 ӣ đҫu mҥch.
R-CŁCH + AgNO 3 + NH3 ĺ R-CŁCAgĻ + NH4 NO3
Phҧn ӭng này dùng đӇ nhұn biӃt Ank-1-in
c. Phҧn ӭng oxi hóa:
- Oxi hóa hoàn toàn:
3n -1
CnH2n-2 + O2 ĺ nCO2 + (n-1)H2 O ( n CO2 n H2 O )
2
- Oxi hóa không hoàn toàn: Tương tӵ như anken và ankadien, ankin cũng có khҧ năng làm mҩt màu
dung dӏch thuӕc tím. Phҧn ӭng này dùng đӇ nhұn biӃt ankin.
3. ĐiӅu chӃ:
a. Phòng thí nghiӋm: CaC2 + 2H2 O ĺ C 2H2 Ĺ + Ca(OH) 2
0
1500 C
b. Trong công nghiӋp: 2CH4 888 C2H2 + 3H2
IV. BENZEN VÀ DÃY ĐӖNG ĐҸNG:
1. Đӗng đҹng - Đӗng phân - Danh pháp:
a. Đӗng đҹng: Dãy đӗng đҹng cӫa benzen có CTTQ là CnH2n-6.
b. Đӗng phân: Đӗng phân vӅ vӏ trí tương đӕi cӫa các nhóm ankyl xung quanh vòng benzen (o, m,
p).
- Ví dө: C8 H10
C2H5 CH3 CH3 CH3
CH3
CH3
CH3
c. Danh pháp: Gӑi tên theo danh pháp hӋ thӕng.
Sӕ chӍ vӏ trí nhóm ankyl + tên ankyl + benzen.
- VD: C6 H5CH3 (metylbenzen).
2. Tính chât hóa hӑc:
a. Phҧn ӭng thӃ:
* ThӃ nguyên tӱ H ӣ vòng benzen
- Tác dөng vӟi halogen %
bӝt Fe
%ù
%
Cho ankyl benzen phҧn ӭng vӟi brom có bӝt sҳt thì thu đưӧc hӛn hӧp sҧn phҭm thӃ brom chӫ yӃu
vào vӏ trí ortho và para.
- VD:
CH3 CH3
-Br
+ Br2 +,
-
888 + HBr
o-bromtoluen
CH3
+ HBr
Br
p-bromtoluen
- Phҧn ӭng giӳa benzen và đӗng đҷng vӟi axit HNO3 xãy ra tương tӵ như phҧn ӭng vӟi halogen.
- Quy t̷c th͇ H ͧ vòng benzen: Các ankyl benzen d͋ tham gia ph̫n ͱng th͇ nguyên t͵ H cͯa
vòng benzen hơn benzen và s th͇ ưu tiên ͧ v͓ trí ortho và para so vͣi nhóm ankyl.
* ThӃ nguyên tӱ H ӣ mҥch chính
0
t
- C6H5CH3 + Br 2 88 C6H5CH2 Br + HBr
n Lưu ý: NӃu là hӛn hӧp hai anken đӗng đҹng kӃ tiӃp cӫa nhau thì ta quy thành mӝt anken có CT là
ù . Tӯ đó tính giá trӏ .
ù. L̵p CTPT cͯa ankin
CTPT cӫa ankin là: CnH2n-2. ĐӇ lұp CTPT cӫa ankin ta có thӇ sӱ dөng mӝt trong các cách sau (tùy
bài ra mà ta sӁ có các cách giҧi phù hӧp):
* Cách 1: M = 14n - 2. M ta có thӇ tính bҵng nhiӅu cách khác nhau tùy vào dӱ kiӋn bài ra.
ù ù
* Cách 2:
ù
ù
ù
d. CH2=CH-CH2-CH3 + H2 O 88
e. CH3-CH=CH-CH3 + HBr
f. C2H4 + O2 88
g. nCH2=CH2 888
h. nCH2=CH-CH3 888
i. nCH2=CHCl 888
Câu 5. ViӃt PTHH điӅu chӃ các chҩt sau đi tӯ các chҩt hӳu cơ tương ӭng.
PE, PVC, etilen, propilen, 2-clopropan, ancol etylic.
Câu 6 (A-08). Cho các chҩt sau: CH2=CH-CH2-CH2-CH=CH2, CH2=CH-CH=CH-CH2-CH3, CH3-
C(CH3 )=CH-CH3, CH2=CH-CH2-CH=CH2. Chҩt nào có đӗng phân hình hӑc. ViӃt CTCT các đӗng
phân cis-trans cӫa nó.
Câu 7. ViӃt CTCT các đӗng phân ankin ӭng vӟi CTPT là C 4H6 và C5 H8 và gӑi tên theo tên thay thӃ.
Câu 8. ViӃt CTCT các ankin có tên gӑi sau:
a. Metyl axetilen, etyl metyl axetilen, đimetyl axetilen, 3-metylbut-1-in, pent-1-in.
b. Hex-2-in, axetilen, 3,4-đimetylpent-1-in.
Câu 9. Gӑi tên các anken sau theo danh pháp thay thӃ
a. CHÀCH-CH2 -CH3, CHÀC-CH(CH3 )-CH3, CH3-C(CH3)=C(CH3)-CH2 -CH3.
b. CH3 -CÀC-CH(CH3)-CH2-CH3, CHÀCH-CH3, CHÀCH.
Câu 10. Hoàn thành các PTHH cӫa các phҧn ӭng sau:
a. CHŁC-CH3 + H2 888
V
+
â
b. CHŁC-CH3 + H2 88888
c. CHŁC-CH3 + Br2
d. CHÀCH + HCl
1 mol 1 mol
ù
e. CHÀCH + H2 O 888
$
f. 2CHÀCH 8888
%
g. 3CHÀCH 888888
Câu 11. ViӃt PTHH điӅu chӃ các chҩt sau tӯ các mono me tương ӭng.
Axetilen, vinyl clorua, benzen, vinyl axetilen.
Câu 12. Hoàn thành các chuәi phҧn ӭng sau:
a. CH4 î C2H2 î C2H4 î C2H6 î C2H5Cl î C2H4.
b. CH4 î C2H2 î C4H4 î C4H6 î polibutadien
c. CH4 î C2H2 î C6H6 î C6H5Br
d. C2 H6 î C2H4 î PE
e. CH4 î C2H2 î Vinyl clorua î PVC
Câu 13. Nhұn biӃt các chҩt sau bҵng phương pháp hóa hӑc.
a. CH4, C2H4, C2H2 và CO2. b. But-1-in và but-2-in
c. Benzen, hex-1-en và toluen d. Benzen, stiren và toluen
Câu 14. Tӯ CH4 và các hóa chҩt vô cơ cҫn thiӃt khác, hãy viӃt các PTHH điӅu chӃ:
Cao su buna, benzen, PE và PVC.
Câu 15. ViӃt CTCT các đӗng phân benzen ӭng vӟi CTPT C8H10 và gӑi tên các đӗng phân đó.
Câu 16. Hoàn thành các PTHH cӫa các phҧn ӭng sau:
a. C6H5CH3 + Br2 88
-$
b. C6H5CH3 + Br2 888
Câu 28. Dүn 6,72 lít hӛn hӧp khí X gӗm propan, etilen và axetilen qua dung dӏch brom dư, thҩy còn
1,68 lít khí không bӏ hҩp thө. NӃu dүn 6,72 lít khí X trên qua dung dӏch AgNO3 trong NH3 thҩy có
24,24 gam kӃt tӫa. Các thӇ tích khí đo ӣ điӅu kiӋn tiêu chuҭn.
a. ViӃt PTHH cӫa các phҧn ӭng xãy ra.
b. Tính % theo thӇ tích và theo khӕi lưӧng mӛi khí trong hӛn hӧp ban đҫu.
Câu 29. Đӕt cháy hoàn toàn 2,24 lít hidrocacbon X thu đưӧc 6,72 lít khí CO2 (các thӇ tích khí đưӧc
đo ӣ đktc). X tác dөng vӟi AgNO3 trong NH3 sinh ra kӃt tӫa Y. Xác đӏnh CTCT cӫa X.
Câu 30. Hidrocacbon X là chҩt lӓng có tӍ khӕi hơi so vӟi không khí là 3,17. Đӕt cháy hoàn toàn X
thu đưӧc CO2 có khӕi lưӧng bҵng 4,28 lҫn khӕi lưӧng H2 O. Ӣ nhiӋt đӝ thưӡng X không làm mҩt
màu dung dӏch brom. Khi đun nóng X làm mҩt màu dung dӏch KMnO4. Tìm CTPT và viӃt CTCT
cӫa X.
Câu 31. Cho benzen tác dөng vӟi lưӧng dư HNO3 đһc có xúc tác H2SO4 đһc đӇ điӅu chӃ
nitrobenzen. Tính khӕi lưӧng nitrobenzen thu đưӧc khi dùng 1 tҩn benzen vӟi hiӋu suҩt 78%.
Câu 32. Trùng hӧp 5,6 lít C2 H4 (đktc) nӃu hiӋu suҩt phҧn ӭng đҥt 90% thì khӕi lưӧng polime thu
đưӧc là bao nhiêu?
Câu 33. Đӕt cháy hoàn toàn 4,48 lít C3 H6 ( đktc) rӗi cho sҧn phҭm cháy đi qua bình đӵng dung dӏch
nưӟc vôi trong có dư thҩy khӕi lưӧng bình tăng m(g). Xác đӏnh giá trӏ cӫa m.
Câu 34. Hӛn hӧp X gӗm C2 H4 và C2 H2. Dүn 1,12 lít hӛn hӧp X đi qua bình đӵng dung dӏch
AgNO3/NH3 thu đưӧc 2,4 g kӃt tӫa vàng. Xác đӏnh thӇ tích cӫa C2H4 và C2 H2 đo đưӧc ӣ điӅu kiӋn
chuҭn?
Câu 35. Đӕt cháy hoàn toàn 4,48 lít hӛn hӧp khí C2H4 và C3 H6 (đktc) thu đưӧc 11,2 lít khí CO2
(đktc).
a. Xác đӏnh % theo thӇ tích mӛi khí trong hӛn hӧp đҫu.
b. Tính khӕi lưӧng nưӟc sinh ra.
Câu 36. Mӝt hӛn hӧp gӗm hai anken có thӇ tích 11,2 lít (đktc) kӃ tiӃp nhau trong dãy đӗng đҷng.
Khi cho hәn hӧp đi qua dung dӏch brom thì thҩy khӕi lưӧng bình brom tăng lên 15,4 g.
a. Xác đӏnh CTPT cӫa hai anken.
b. Tính thӇ tích mӛi khí trong hӛn hӧp ban đҫu.
Câu 37. Cho (A) và (B) là 2 anken đӗng đҷng kӃ tiӃp nhau. Cho 13,44 lít (đktc) hӛn hӧp 2 anken
(A) và (B) qua bình đӵng dung dӏch Br2 thҩy bình Br2 tăng lên 28 gam.
a. Xác đӏnh CTPT cӫa A, B.
b. Cho hӛn hӧp 2 anken + HCl thu đưӧc 3 sҧn phҭm. Hãy cho biӃt CTCT cӫa (A) và (B).
Câu 38. Dүn 4,48 lít hӛn hӧp gӗm C2H4 và C3H4 (đktc) qua bình đӵng dung dӏch Br2 dư thҩy khӕi
lưӧng bình tăng 6,2 gam. Tính phҫn trăm thӇ tích cӫa C3 H4 trong hӛn hӧp.
Câu 39. Cho 12,60 gam hӛn hӧp 2 anken là đӗng đҷng kӃ tiӃp tác dөng vӯa đӫ vӟi dung dӏch Br2
thu đưӧc 44,60 gam hӛn hӧp sҧn phҭm. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa 2 anken.
Câu 40. Chia 16,4 gam hӛn hӧp gӗm C2 H4 và C3H4 thành 2 phҫn bҵng nhau. Phҫn 1 tác dөng vӯa đӫ
vӟi dung dӏch chӭa 56,0 gam Br2. Phҫn 2 cho tác dөng hӃt vӟi H2 (Ni, t0), rӗi lҩy 2 ankan tҥo thành
đem đӕt cháy hoàn toàn thì thu đưӧc x gam CO2. Tính giá trӏ cӫa x.
Câu 41. Đӕt cháy hoàn toàn 0,2 mol hӛn hӧp 2 ankin là đӗng đҷng kӃ tiӃp thu đưӧc 9,0 gam nưӟc.
Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa 2 ankin.
Câu 42. Đӕt cháy hoàn toàn hӛn hӧp 2 anken thu đưӧc 11,2 lít khí CO2 (đktc). Tính thӇ tích khí O2
(đktc) đã tham gia phҧn ӭng cháy.
Câu 43. Đӕt cháy hoàn toàn hӛn hӧp 3 anken rӗi dүn sҧn phҭm cháy lҫn lưӧt qua bình 1 đӵng dung
dӏch H2SO4 đһc và bình 2 đӵng dung dӏch nưӟc vôi trong dư, thҩy khӕi lưӧng bình 1 tăng m gam và
khӕi lưӧng bình 2 tăng (m + 5,2) gam. Tính giá trӏ cӫa m.
Câu 44. Khi cho 0,2 mol mӝt ankin tác dөng vӟi AgNO3 trong dung dӏch NH3 (dư) thu đưӧc 29,4
gam kӃt tӫa. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa ankin.
CHUYÊN Đӄ VII
DҮN XUҨT HALOGEN - ANCOl - PHENOl
A. PHҪN LÝ THUYӂT
I. DҮN XUҨT HALOGEN CӪA HIDROCACBON
1. Khái niӋm
- Khi thay thӃ nguyên tӱ hidro cӫa phân tӱ hidrocacbon bҵng nguyên tӱ halogen ta đưӧc dүn xuҩt
halogen có CTTQ: RCl
+ Ví dө: CH3Cl, C6H5Cl
- Bұc cӫa dүn xuҩt halogen: Chính là bұc cӫa nguyên tӱ C liên kӃt trӵc tiӃp vӟi C.
+ Ví dө: Bұc I: CH3CH2Cl (etyl clorua)
Bұc II: CH3CHClCH3 (isopropyl clorua)
- Hòa tan đưӧc Cu(OH)2 ӣ điӅu kiӋn thưӡng tҥo thành dung dӏch màu xanh lam. Phҧn ӭng này dùng
đӇ nhұn biӃt ancol đa chӭc có hai nhóm OH liӅn kӅ.
2C3 H5(OH)3 + Cu(OH)2 ĺ [C3H5(OH)2 O]2Cu + 2H2O
b. Phҧn ӭng thӃ nhóm OH
* Phҧn ӭng vӟi axit vô cơ
0
t
C2H5 - OH
+ H - Br 88 C2H5Br + H2O
* Phҧn ӭng vӟi ancol
0
H 2SO 4 , 140 C
2C2 H5 OH 88888 C2H5OC2 H5 + H2O
đietyl ete
0
H 2SO 4 , 140 C
- PTTQ: 2ROH 88888 R-O-R + H 2O
c. Phҧn ӭng tách nưӟc
0
H 2SO 4 , 170 C
C2H5 OH 88888 C2H4 + H 2O
H 2SO 4 , 1700 C
- PTTQ: CnH2n+1 OH 88888 CnH2n + H2O
d. Phҧn ӭng oxi hóa:
- Oxi hóa không hoàn toàn:
+ Ancol bұc 1 khi bӏ oxi hóa bӣi CuO/t o cho ra sҧn phҭm là andehit
0
t
RCH2 OH + CuO 88 RCHO + CuĻ + H 2O
o
+ Ancol bұc hai khi bӏ oxi hóa bӣi CuO/t cho ra sҧn phҭm là xeton.
0
t
R-CH(OH)-R¶ + CuO 88 R-CO-R¶ + CuĻ + H 2O
+ Ancol bұc III khó bӏ oxi hóa.
- Oxi hóa hoàn toàn:
3n t 0
CnH2n+1 OH + O2 88 nCO2 + (n+1)H2 O
2
5. ĐiӅu chӃ:
a. Phương pháp tәng hӧp:
0
H 2SO 4 , t
- ĐiӅu chӃ tӯ anken tương ӭng: C nH2n + H 2O 8888 CnH2n+1 OH
- ĐiӅu chӃ Glixerol đi tӯ anken tương ӭng là CH2=CH-CH3.
b. Phương pháp sinh hóa: ĐiӅu chӃ C 2H5OH tӯ tinh bӝt.
+H 2 O
(C6 H10O5 )n 888
t 0 , xt
C6H12O6
enzim
C6H12 O6 888 2C2H5 OH + 2CO2
II. PHENOL
1. Đӏnh nghĩa - Phân loҥi - Danh pháp
a. Đӏnh nghĩa: Phenol là nhӳng hӧp chҩt hӳu cơ trong phân tӱ có nhóm -OH liên kӃt trӵc tiӃp vӟi
nguyên tӱ C vòng benzen.
- Ví dө: C6 H5 OH (phenol) . . .
b. Phân loҥi:
- Phenol đơn chӭc: Phân tӱ có mӝt nhóm -OH phenol.
- Phenol đa chӭc: Phân tӱ chӭa hai hay nhiӅu nhóm -OH phenol.
c. Danh pháp: S͙ ch͑ v͓ trí nhóm th͇ + phenol
2. Tính chҩt hóa hӑc:
a. Phҧn ӭng thӃ nguyên tӱ H cӫa nhóm OH
- Tác dөng vӟi kim loҥi kiӅm
2C6 H5 OH + 2Na ĺ 2C 6 H5ONa + H2 Ĺ
- Tác dөng vӟi dung dӏch bazơ
C6H5 OH + NaOH ĺ C 6H5ONa + H2 O
b. Phҧn ӭng thӃ H cӫa vòng benzen: Tác dөng vӟi dung dӏch Brom (Phҧn ӭng này dùng đӇ nhұn
biӃt phenol).
C6H5 OH + 3Br 2 ĺ C 6H2Br3OHĻ + 3HBr
3. ĐiӅu chӃ: ĐӇ điӅu chӃ phenol ta có sơ đӗ sau:
C6H6 ĺ C6H5Br ĺ C 6H5ONa ĺ C 6H5OH
$%$Y
Đһt CTPT cӫa X là CnH2n+1OH.
â
ù
ù
ù
"
ù ù
. Tӯ đó suy ra CTPT cӫa ancol là: CH3 OH.
!·
ù @ ù ù @
ù. Bài t̵p tách nưͣc cͯa ancol t̩o ete
Đӕi vӟi phҫn bài tұp này, ancol tách nưӟc tҥo ete thưӡng là ancol no đơn chӭc. Do vұy ta
chӍ xét đӕi vӟi ancol no đơn chӭc.
2ROH ROR + H2 O
!
$$
ù và !
ù ù
/Y34Y5-
- Đӕi vӟi phҫn này đa sӕ ta vұn dөng đӏnh luұt bҧo toàn khӕi lưӧng đӇ giҧi bài tұp.YY
- NӃu đӅ bài cho hӛn hӧp nhiӅu ancol thì ta quy vӅ mӝt ancol đӇ giҧi và cách giҧi ta xem
như là mӝt ancol vӟi PTHH như sau
ù
ù
*Y+,Y 2-YĐun nóng 12,90 gam hӛn hӧp X gӗm 2 ancol no, đơn chӭc, bұc 1, là đӗng đҷng kӃ tiӃp
trong H2SO4 đһc ӣ 140oC thu đưӧc 10,65 gam hӛn hӧp Y gӗm 3 ete (h = 100%). Xác đӏnh công
thӭc phân tӱ cӫa hai ancol.
Y
$%$Y
ù
ù
)
. Vұy công thӭc phân tӱ hai ancol là: C2H5 OH và C3H7OH
3. Bài t̵p v͉ oxi hóa ancol b̵c 1 và ù
Ta chӍ xét ancol no đơn chӭc
CnH2n+1 OH + CuO 88 CnH2n O + Cu + H 2O
!
$
!
$
Câu 21. Cho 14 gam hӛn hӧp A gӗm phenol và etanol tác dөng vӟi Na dư thu đưӧc 2,24 lít khí H2
(đktc).
a. ViӃt PTHH cӫa các phҧn ӭng xãy ra.
b. Tính % mӛi chҩt trong hӛn hӧp A.
c. Cho 14 gam hӛn hӧp A tác dөng vӟi dung dӏch HNO3 (đӫ) thì thu đưӧc bao nhiêu gam axit picric
(2,4,6-trinitrophenol).
Câu 22. Cho hӛn hӧp A gӗm etanol và phenol tác dөng vӟi Na dư thu đưӧc 3,36 lít H 2 (đktc). NӃu
cho hӛn hӧp trên tác dөng vӟi nưӟc brom vӯa đӫ thu đưӧc 19,86 gam kӃt tӫa trҳng.
a. ViӃt PTHH cӫa các phҧn ӭng xãy ra.
b. Tính % theo khӕi lưӧng mӛi chҩt có trong hӛn hӧp ban đҫu.
Câu 23. Cho natri tác dөng hoàn toàn vӟi 18,8 gam hӛn hӧp hai ancol no, đơn chӭc, mҥch hӣ kӃ
tiӃp trong dãy đӗng đҷng sinh ra 5,6 lít khí H2 (đktc).
a. Xác đӏnh CTPT cӫa hai ancol trên.
b. Tính khӕi lưӧng mӛi ancol trong hӛn hӧp ban đҫu.
Câu 24. Chia hӛn hӧp X gӗm hai ancol no, đơn chӭc, mҥch hӣ thành hai phҫn bҵng nhau. Đӕt cháy
hӃt phҫn (1) thu đưӧc 5,6 lít CO2 (đktc) và 6,3 g nưӟc. Phҫn (2) tác dөng hӃt vӟi natri thì thҩy thoát
ra V lít khí (đktc). Xác đӏnh V.
Câu 25. Đӕt cháy hӃt hӛn hӧp gӗm hai ancol no, đơn chӭc, mҥch hӣ kӃ tiӃp nhau trong dãy đӗng
đҷng thu đưӧc 5,6 lít CO2 (đktc) và 6,3 g nưӟc. Xác đӏnh CTPT cӫa hai ancol.
Câu26. Cho 0,1 mol rưӧu X phҧn ӭng hӃt vӟi Na dư thu đưӧc 2,24 lít khí H2(đktc). Sӕ nhóm chӭc -
OH cӫa rưӧu X là bao nhiêu?
Câu 27. Chia m gam hӛn hӧp hai ancol thành hai phҫn bҵng nhau.
Phҫn 1: Đӕt cháy hoàn toàn, thu đưӧc 2,24 lít khí CO2 (đktc).
Phҫn 2: Đehiđrat hóa hoàn toàn thu đưӧc hӛn hӧp 2 anken. NӃu đӕt cháy hӃt 2 anken thì thu đưӧc
bao nhiêu gam nưӟc?
Câu 28. Oxi hoá 4,96 gam X là mӝt ancol (rưӧu) đơn chӭc bұc 1 (h=100%), rӕi lҩy anđehit thu
đưӧc cho tác dөng hӃt vӟi lưӧng dư AgNO3 trong dung dӏch NH3, thu đưӧc 66,96 gam Ag. Xác
đӏnh công thӭc cӫa X .
Câu 29. Oxi hoá hӛn hӧp X gӗm C 2 H6 O và C4 H10O thu đưӧc hӛn hӧp Y gӗm 2 anđehit. Cho Y tác
dөng vӟi dung dӏch AgNO3 trong NH3 (dư) thu đưӧc m gam Ag. Cũng lưӧng X như trên, nӃu cho
tác dөng vӟi Na dư thì thu đưӧc 1,12 lít khí H2(đktc). Tính giá trӏ cӫa m.
Câu 30. Đӕt cháy hoàn toàn mӝt ancol đơn chӭc X thu đưӧc 4,4 gam CO2 và 3,6 gam H2 O. NӃu cho
lưӧng X ӣ trên tách nưӟc tҥo ete (h=100%). Tính sӕ gam ete thu đưӧc.
Câu 31. Đun nóng 12,90 gam hӛn hӧp X gӗm 2 ancol no, đơn chӭc, bұc 1, là đӗng đҷng kӃ tiӃp
trong H2SO4 đһc ӣ 140oC thu đưӧc 10,65 gam hӛn hӧp Y gӗm 3 ete (h = 100%). Xác đӏnh công
thӭc phân tӱ cӫa hai ancol.
Câu 32. Đӕt cháy hoàn toàn m gam hӛn hӧp hai ancol đơn chӭc A và B thuӝc cùng mӝt dãy đӗng
đҷng, ngưӡi ta thu đưӧc 70,4 gam CO2 và 39,6 gam H2O. Tính giá trӏ cӫa m.
Câu 33. Chia 27,6 gam hӛn hӧp 3 ancol đơn chӭc thành 2 phҫn bҵng nhau. Phҫn 1 cho tác dөng hӃt
vӟi Na, thu đưӧc 3,36 lít khí H2 (đktc). Phҫn 2 tách nưӟc thu đưӧc m gam hӛn hӧp 6 ete (h=100%).
Tính giá trӏ cӫa m.
Câu 34 (B-2010). Đӕt cháy hoàn toàn mӝt lưӧng hӛn hӧp X gӗm 2 ancol (đӅu no, hai chӭc, mҥch
hӣ) cҫn vӯa đӫ V lít khí O2, thu đưӧc 11,2 lít khí CO2 và 12,6 gam H2O (các thӇ tích khí đo ӣ đktc).
Tính Giá trӏ cӫa V.
Câu 1 (B-2010). Đӕt cháy hoàn toàn mӝt lưӧng hӛn hӧp X gӗm 2 ancol (đӅu no, đa chӭc, mҥch hӣ,
có cùng sӕ nhóm -OH) cҫn vӯa đӫ V lít khí O2, thu đưӧc 11,2 lít khí CO2 va 12,6 gam H2O (các thӇ
tích khí đo ӣ đktc). Tính giá trӏ cӫa V.
Câu 2 (CĐ-08). Đӕt cháy hoàn toàn mӝt rưӧu (ancol) đa chӭc, mҥch hӣ X, thu đưӧc H2O và CO2
vӟi tӍ lӋ sӕ mol tương ӭng là 3:2. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa X.
Câu 3 (B-2007). X là ancol (rưӧu) no, mҥch hӣ. Đӕt cháy hoàn toàn 0,05 mol X cҫn 5,6 gam oxi,
thu đưӧc hơi nưӟc và 6,6 gam CO2. Xác đӏnh công thӭc cӫa X.
Câu 4 (B-2010). Đӕt cháy hoàn toàn m gam hӛn hӧp X gӗm ba ancol (đơn chӭc, thuӝc cùng dãy
đӗng đҷng), thu đưӧc 8,96 lít khí CO 2 (đktc) và 11,7 gam H2O. Mһt khác, nӃu đun nóng m gam X
vӟi H2SO4 đһc thì thu đưӧc x gam hӛn hӧp các ete. Tính giá trӏ cӫa x.
Câu 5 (B-08). Đun nóng mӝt rưӧu (ancol) đơn chӭc X vӟi dung dӏch H2SO4 đһc trong điӅu kiӋn
nhiӋt đӝ thích hӧp sinh ra chҩt hӳu cơ Y, tӍ khӕi hơi cӫa X so vӟi Y là 1,6428. Xác đӏnh công thӭc
phân tӱ cӫa X.
Câu 6 (A-2010). Oxi hoá hӃt 2,2 gam hӛn hӧp hai ancol đơn chӭc thành anđehit cҫn vӯa đӫ 4,8 gam
CuO. Cho toàn bӝ lưӧng anđehit trên tác dөng vӟi lưӧng dư dung dӏch AgNO3 trong NH3, thu đưӧc
23,76 gam Ag. Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa hai ancol.
Câu 7 (CĐA-08). Oxi hoá ancol đơn chӭc X bҵng CuO (đun nóng), sinh ra mӝt sҧn phҭm hӳu cơ
duy nhҩt là xeton Y (tӍ khӕi hơi cӫa Y so vӟi khí hiđro bҵng 29). Xác đӏnh công thӭc cҩu tҥo cӫa X.
Câu 8 (B-07). Cho m gam mӝt ancol (rưӧu) no, đơn chӭc qua bình đӵng CuO (dư), nung nóng. Sau
khi phҧn ӭng hoàn toàn, khӕi lưӧng chҩt rҳn trong bình giҧm 0,32 gam. Hӛn hӧp hơi thu đưӧc có tӍ
khӕi so vӟi hiđro là 15,5. Tính giá trӏ cӫa m.
Câu 9. Đӕt cháy hoàn toàn mӝt ancol đơn chӭc X thu đưӧc 4,4 gam CO2 và 3,6 gam H2 O. NӃu cho
lưӧng X ӣ trên tách nưӟc tҥo ete (h=100%) thì sӕ gam ete thu đưӧc là bao nhiêu?
Câu 10. Cho 15,6 gam hӛn hӧp X gӗm 2 ancol (rưӧu) đơn chӭc, kӃ tiӃp nhau trong dãy đӗng đҷng
tác dөng hӃt vӟi 9,2 gam Na, thu đưӧc 24,5 gam chҩt rҳn. NӃu cho 15,6 gam X tách nưӟc tҥo ete (h
= 100%) thì sӕ gam ete thu đưӧc là bao nhiêu?
Câu 11 (A-2010). Đӕt cháy hoàn toàn m gam hӛn hӧp 3 ancol đơn chӭc, thuӝc cùng dãy đӗng đҷng,
thu đưӧc 3,808 lít khí CO2 (đktc) và 5,4 gam H2 O. Tính giá trӏ cӫa m.
Câu 12 (CĐ-2010). Cho 10 ml dung dӏch ancol etylic 460 phҧn ӭng hӃt vӟi kim lҥi Na (dư), thu
đưӧc V lít khí H2 (đktc). BiӃt khӕi lưӧng riêng cӫa ancol etylic nguyên chҩt bҵng 0,8 g/ml. Tính giá
trӏ cӫa V.
- Vӯa thӇ hiӋn tính oxi hóa, vӯa thӇ hiӋn tính khӱ
a. Tính oxi hóa: Phҧn ӭng cӝng H2 (tҥo thành ancol bұc I):
0
Ni, t
RCHO + H2 888 RCH2OH
b. Tính khӱ: Tác dөng vӟi các chҩt oxi hóa
0
t
R-CHO + 2AgNO3 + H2O + 3NH3 88 R-COONH4 + 2AgĻ + 2NH4 NO3
t0
R-CHO + 2Cu(OH)2 + NaOH 88 RCOONa + Cu2OĻ + 3H2 O
(đӓ gҥch)
Các phҧn ӭng trên dùng đӇ nhұn biӃt andehit.
3. Đi͉u ch͇
- ĐӇ điӅu chӃ andehit ta đi tӯ ancol bҵng phҧn ӭng oxi hóa không hoàn toàn.
0
t
CH3CH2 OH + CuO 88 CH3CHO + Cu + H 2O
- Đi tӯ hidrocacbon.
0
xt, t
2CH2=CH2 + O2 888 2CH3CHO
II. XETON
1. Đ͓nh nghĩa
- Là nhӳng hӧp chҩt hӳu cơ mà phân tӱ có nhóm liên kӃt trӵc tiӃp vӟi hai nguyên tӱ C.
d. RCOOH + R¶ OH 88888
88888
$
/
e. C2H5 OH + O2 8888
Câu 10. ViӃt PTHH điӅu chӃ các chҩt sau tӯ các chҩt hӳu cơ tương ӭng:
Etyl axetat, axit axetic, axit fomic.
Câu 11. Hoàn thành chuәi phҧn ӭng sau:
ù â
a. Metan 88 metyl clorua 88 metanol 88 metanal 88 axit fomic.
ù
b. Etanol 88 andehit axetic 88 axit axetic 88 etyl axetat.
ù
c. Propen 88 propan-2-ol 88 axeton.
ù â
d. Etilen 88 andehit axetic 88 axit axetic 88 etyl axetat.
Câu 12. Nhұn biӃt các chҩt sau bҵng phương pháp hóa hӑc:
a. Andehit axetic, axit axetic, glixerol và etanol.
b. Axit fomic, andehit axetic, axit axetic, ancol etylic
c. Propan-1-ol, propan-1,2-điol, andehit axetic, axit axetic.
Câu 13. Tӯ metan và các hóa chҩt vô cơ cҫn thiӃt khác có thӇ điӅu chӃ đưӧc axit fomic và axit
axetic. ViӃt PTHH cӫa các phҧn ӭng xãy ra.
Câu 14. Trung hòa 16,6 gam hӛn hӧp axit axetic và axit fomic bҵng dung dӏch natri hiđroxit thu
đưӧc 23,2 gam hӛn hӧp hai muӕi. Xác đӏnh thành phҫn % khӕi lưӧng mӛi axit trong hӛn hӧp đҫu.
Câu 15 (CĐA-09). Cho 0,1 mol hӛn hӧp X gӗm hai anđehit no, đơn chӭc, mҥch hӣ, kӃ tiӃp nhau
trong dãy đӗng đҷng tác dөng vӟi lưӧng dư dung dӏch AgNO3 trong NH3, đun nóng thu đưӧc
32,4 gam Ag. Xác đӏ nh CTPT cӫa anđehit trong X.
Câu 16. Cho 0,94 g hӛn hӧp hai anđehit đơn chӭc, no, kӃ tiӃp nhau trong dãy đӗng đҹng tác dөng
vӟi dung dӏch AgNO3 trong NH3 thu đưӧc 3,24 gam Ag.
a. Xác đӏnh CTPT cӫa hai anđehit.
b. Tính % theo khӕi lưӧng mӛi andehit trong hӛn hӧp đҫu.
Câu 17. Đӕt cháy hoàn toàn 4,4 gam mӝt andehit X thu đưӧc 4,48 lít khí CO2 (đktc) và 3,6 gam
nưӟc. Xác đӏnh CTPT cӫa X.
Câu 18. Cho hӛn hӧp X gӗm 2 anđehit đӗng đҷng kӃ tiӃp tác dөng hӃt vӟi H2 (Ni, t0), thu đưӧc hӛn
hӧp Y. Đӕt cháy hoàn toàn Y thu đưӧc 6,6 gam CO2 và 4,5 gam H2O.
a.
Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa 2 anđehit trong X.
b.
Tính khӕi lưӧng cӫa mӛi andehit trong hӛn hӧp X.
Câu 19. Trung hòa hoàn toàn 10,6 gam hӛn hӧp X gӗm axit axetic và axit fomic cҫn 200 ml dung
dӏch NaOH 1M.
a.
Tính khӕi lưӧng mӛi axit trong hӛn hӧp ban đҫu.
b.
Tính khӕi lưӧng muӕi thu đưӧc.
Câu 20. ĐӇ trung hoà 8,8 gam mӝt axit cacboxylic mҥch không nhánh thuӝc dãy đӗng đҷng cӫa axit
fomic cҫn 100ml dung dӏch NaOH 1M. Xác đӏnh công thӭc cҩu tҥo và tên gӑi cӫa axit đó.
Câu 21. Đӕt cháy hoàn toàn 0,1 mol hӛn hӧp 2 axit cacboxylic là đӗng đҷng kӃ tiӃp thu đưӧc 3,36
lít CO2 (đktc) và 2,7 gam H2 O.
a.
Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa mӛi axit.
b.
Tính % theo khӕi lưӧng mӛi axit trong hӛn hӧp đҫu.
Câu 22 (CĐA-08). Đun nóng 6,0 gam CH3COOH vӟi 6,0 gam C2H5 OH (có H2SO4 làm xúc tác,
hiӋu suҩt phҧn ӭng este hoá bҵng 50%). Tính khӕi lưӧng este tҥo thành.
Câu 23. Hӛn hӧp A gӗm X, Y là 2 axit no, đơn chӭc, mҥch hӣ, kӃ tiӃp nhau trong dãy đӗng đҷng.
Cho 10,6 gam hӛn hӧp A tác dөng hӃt vӟi Na thu đưӧc 2,24 lít khí H2 (đktc).
a.
Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa X và Y.
b.
Tính khӕi lưӧng mӛi axit trong hӛn hӧp A.
Câu 24. Đӕt cháy hoàn toàn 6 gam mӝt axit X thu đưӧc 4,48 lít khí CO2 (đktc) và 3,6 gam H2 O. Xác
đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa X.
Câu 25. Đӕt cháy hoàn toàn 0,88 gam 2 axit là đӗng phân cӫa nhau thu đưӧc 1,76 gam CO2 và 0,72
gam H2O.
a.
Xác đӏnh công thӭc phân tӱ cӫa 2 axit.
b.
ViӃt CTCT cӫa 2 axit đó.
Câu 26. Đӕt cháy hoàn toàn 8,8 gam mӝt axit no, đơn chӭc X cҫn 11,2 lít khí O2 (đktc). Xác đӏnh
công thӭc phân tӱ cӫa axit.
Câu 27. Cho 90 gam axit axetic tác dөng vӟi 69 gam rưӧu etylic (H2SO4 xúc tác). Khi phҧn ӭng đҥt
tӟi cân bҵng thì 66% lưӧng axit đã chuyӇn thành ete, khӕi lưӧng este sinh ra là bao nhiêu gam?
Câu 28. Trung hòa hoàn toàn 3 gam mӝt axit cacboxilic no đơn chӭc X cҫn dùng vӯa đӫ 100ml
dung dӏch NaOH 0,5M. Tên gӑi cӫa X là gì?
Câu 29. Cho 1,74gam mӝt anđehit no, đơn chӭc phҧn ӭng hoàn toàn vӟi AgNO3/NH3 sinh ra 6,48
gam bҥc kim loҥi. Xác đӏnh công thӭc cҩu tҥo cӫa anđehit.
Câu 30. Cho 0,92 gam hӛn hӧp gӗm axetilen và anđehit axetic phҧn ӭng hoàn toàn vӟi dung dӏch
AgNO3 trong NH3 thu đưӧc 5,64gam hӛn hӧp rҳn. Xác đӏnh thành phҫn % các chҩt trong hӛn hӧp
đҫu.
Câu 31. Cho 10,9 g hӛn hӧp gӗm axit acrylic và axit propionic phҧn ӭng hoàn toàn vӟi Na thoát ra
1,68 lít khí (đktc). NӃu cho hӛn hӧp trên tham gia phҧn ӭng cӝng H2 hoàn toàn thì khӕi lưӧng sҧn
phҭm cuӕi cùng là bao nhiêu?
Câu 32. Hӛn hӧp X có khӕi lưӧng 10g gӗm axit axetic và anđehit axetic. Cho X tác dөng vӟi lưӧng
dư dd AgNO3 trong amoniac thҩy có 21,6g Ag kӃt tӫa. ĐӇ trung hòa X cҫn Vml dd NaOH 0,2M.
Giá trӏ cӫa V bҵng bao nhiêu?
Câu 1 (CĐ-08). Cho hӛn hӧp gӗm 0,1 mol HCHO và 0,1 mol HCOOH tác dөng vӟi lưӧng dư Ag2 O
(hoһc AgNO3 ) trong dung dӏch NH3, đun nóng. Sau khi các phҧn ӭng xҧy ra hoàn toàn, khӕi lưӧng
Ag tҥo thành là bao nhiêu?
Câu 2 (A-08). Cho 3,6 gam anđehit đơn chӭc X phҧn ӭng hoàn toàn vӟi mӝt lưӧng dư Ag2 O (hoһc
AgNO3 ) trong dung dӏch NH3 đun nóng, thu đưӧc m gam Ag. Hoà tan hoàn toàn m gam Ag bҵng
dung dӏch HNO3 đһc, sinh ra 2,24 lít NO2 (sҧn phҭm khӱ duy nhҩt, ӣ đktc). Xác đӏnh công thӭc cӫa
X.
Câu 3 (B-07). Khi oxi hoá 2,2 gam mӝt anđehit đơn chӭc thu đưӧc 3 gam axit tương ӭng. Xác đӏnh
công thӭc cӫa anđehit.
Câu 4 (B-08). Cho 3,6 gam axit cacboxylic no, đơn chӭc X tác dөng hoàn toàn vӟi 500 ml dung
dӏch gӗm KOH 0,12M và NaOH 0,12M. Cô cҥn dung dӏch thu đưӧc 8,28 gam hӛn hӧp chҩt rҳn
khan. Xá c đӏ nh công thӭc phân tӱ cӫa X.
Câu 5 (CĐ-2010). Cho 45 gam axit axetic phҧn ӭng vӟi 69 gam ancol etylic (xúc tác H2SO4 đһc),
đun nóng, thu đưӧc 41,25 gam etyl axetat. Tính hiӋu suҩt cӫa phҧn ӭng este hoá.
Câu 6 (CĐ-08). Đun nóng 6,0 gam CH3 COOH vӟi 6,0 gam C2 H5OH (có H2SO4 làm xúc tác, hiӋu
suҩt phҧn ӭng este hoá bҵng 50%). Tính khӕi lưӧng este tҥo thành.
Câu 7 (A-2010). Cho m gam hӛn hӧp etanal và propanal phҧn ӭng hoàn toàn vӟi lưӧng dư dung
dӏch AgNO3 trong NH3, thu đưӧc 43,2 gam kӃt tӫa và dung dӏch chӭa 17,5 gam muӕi amoni cӫa hai
axit hӳu cơ. Tính giá trӏ cӫa m.
Câu 8 (CĐ-09). Hiđro hoá hoàn toàn hӛn hӧp M gӗm hai anđehit X và Y no, đơn chӭc, mҥch
hӣ, kӃ tiӃp nhau trong dãy đӗng đҷng (MX < MY), thu đưӧc hӛn hӧp hai ancol có khӕi lưӧng lӟn
hơn khӕi lưӧng M là 1 gam. Đӕt cháy hoàn toàn M thu đưӧc 30,8 gam CO2. Xác đӏnh công thӭc
và phҫn trăm khӕi lưӧng cӫa X trong hӛn hӧp M.
Câu 9 (A-08). Cho 3,6 gam anđehit đơn chӭc X phҧn ӭng hoàn toàn vӟi mӝt lưӧng dư Ag2 O (hoһc
AgNO3 ) trong dung dӏch NH3 đun nóng, thu đưӧc m gam Ag. Hoà tan hoàn toàn m gam Ag bҵng
dung dӏch HNO3 đһc, sinh ra 2,24 lít NO2 (sҧn phҭm khӱ duy nhҩt, ӣ đktc). Xác đӏnh công thӭc cӫa
X.
Câu 10 (A-08). Trung hoà 5,48 gam hӛn hӧp gӗm axit axetic, phenol và axit benzoic, cҫn dùng 600
ml dung dӏch NaOH 0,1M. Cô cҥn dung dӏch sau phҧn ӭng, thu đưӧc m gam hӛn hӧp chҩt rҳn khan.
Tính giá trӏ m.
Câu 11 (B-07). ĐӇ trung hoà 6,72 gam mӝt axit cacboxylic Y (no, đơn chӭc), cҫn dùng 200 gam
dung dӏch NaOH 2,24%. Xác đӏnh công thӭc cӫa Y.
Câu 12 (B-07). Đӕt cháy hoàn toàn 0,1 mol mӝt axit cacboxylic đơn chӭc, cҫn vӯa đӫ V lít O2
(đktc), thu đưӧc 0,3 mol CO2 và 0,2 mol H2 O. Tính giá trӏ cӫa V.